fa    NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN ZYN IS DE ZEVEN PROVI W'C I E N, 0 BATAAFSCH BRABAND en DRENTHE, > E N D E BUITENLANDSCHE BEZITTINGEN. TWEE EN DERTIGSTE DEEL. Te AMSTELDA M9 Bj j. van der BÜRGH en ZOON,   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, j a n u a r Y. M D C C X C V I I. HOLLAND, 'sGravenhage. 't TYTas ter bevorderinge van den bloei VV van binnenlandfche Fabrieken en Trafktun, dat de invoer van verfcheiden buitenlandfche Goederen, by onderfcheidene Publikatien, wierdt verboden, welke men, ingevol e daar van , met den naam van Contrahanden, beftempeide. Daar, intusfchen, deeze Goederen, elders begeerd, langs den weg van onze Republiek, voegzaamst derwnarts konden verzonden worden, meenden de Beftuurders des Lards de Ingezeetenen van de voordeden, daar mede te bebaalen, niet te mogen berooven. Tevens, egter, de kragt der bevelen, tegen den invoer en het fly en van zulke Contrabanden hier te Lande, willende handhaaven, wier den, ter bereikirge, A zoo  's Gp a» venha* ge. I ] : .j i 3- Dat 2 NIEUWE NEDERLANDSCHE zoo van het eene als van het andere oogmerk van tydtot tyd fchikkine.en beraamd, tene Pubhkatie der Nationale Veigaderinge van 5 deezer bepaalde de voorwaarden, op welke de Traffito of Dojrvoer van Contrabanden wierdt toegeftaan: G EL T K H E I D. V R T H E 1 D. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T\e Nationaale Vergadering, reprefeDteerende het Volk van Nederland: alleo den geenen die deeze zullen, zien of hooreo leezen, Heil en Broeder/chapl doet te weteD: dat door ons in overweging zynde genomen, dat bet belang dezer Kepubliek vordert, dat het tranfit van Goederen, waar van den invoer binnen dezen Lande is verboden, als mede van eeDige andere Speciën van Goederen; edoch de laatstgeroelde alleen voor zo veel dezelve van de Landzyde, het zv langs de Rivieren het zy te Lande, worden in. ;ebragt, gefavorifeert werde. Zo is het dat wy hebben vermeend te moeten [Jecreteeren, zo als wy deereteeren by dezen • Art. i. Dat alle verzoeken tot tranfit van Contrabande Goederen, voortaan, te beginnen met ien i February i79?, 2ullen moeten gefchieden foor dat die Goederen hier te Lande zvn ecirn veert. 3 b a. Dat de Geconfigoeerde by zyn Request zal poëten opgeven de quantiteit, qualiteit eh waarle van de Goederen; de plaats van waar die konen; waar die ingeladen zullen worden of ingeaden zyn; de Haven of Plaats waar die zullen nkomen; en de Plaats waar heen dezelve gedesineerd zyn.  JAARBOEKEN, Jamtary, 1797, 3 3. Dat de Geconfigneerde verplicht zal wezen, zoo hy reeds het Cognoscement van de Goede re ontvangen heeft, het zelve aan zyn Request te annexeeren; of wel Copie authenricq van dien. 4. Dat ingevalle zodanige Geconfigneerde nog geen Cognoscement bekomen heeft, ten tyde van het prefenteeren van zyn Request, hy als dan gehouden zal zyn, het zelve in originali, of by Copie authenticq, aan het Comraitté tot de Zaaken vaa de Marine te fourneeren, binnen tweemaal vier en twintig uuren na den ontvang. 5. Dat de Contrabande Goederen nooit zullen mogen celost worden, dan onder toezicht van twee Cornmifen ter recherche, die dezelve ook aan boord zullen plumberen. 6. Dat de alzo geplumbeerde Goederen zullen werden getransporteert en opgeflagen, onder toezicht van de twee voovfchrevenj Commifen, naar en in 'sLands Magazyn of Pakhuis, en aldaar geftcld onder de Cuftodie van den Vendumeefter, en waargefn Ve.ndumeefl.er mogt zyn, onder de Cuftodie van den eerftee Officier van de Convoyen en Licenten; welke daar van dadelyk een behoorlyk Renverfaal aan den Schipper of Voerman , tot deszelfs decharge, en ted einde het zelve aan den Geconligoeerden tot zyn fecuriteit te overhandigen, zal moeten uitleveren; zullende in plaatïen, daar geen 'sLands Jvlagazyn of Pakhuis is, den opfiag gelchieden in zoodanig ander Pak hnis, als door den geene, _ onder -welkers Cuftodie die goederen gelleld worden, zal worden aangewezen. 7. Dat de voorfchreve Goederen binnen zes weekeo na de by Art, 6. bepaalde opfleg in het Magazyn of Pakhuis aizoo gepiunjbeert, onder toe zicht van twee Commifèn ter recherche, uit,het Magazyn of Pakhuis zullen vervoerd en/afgeladen moeten worden , ten ware daar toe' volftfeict geen gelegenheid mogte zyn ; in welk g:val het A 2 Com- s Gra» venhage. Pttbl. 9p den doorvoer vanCon* trabanden. - \  4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Publ. oj den doorvoe, var/Con trabanden. Committé tot de zaken vnn de Marine aan den Koopman of Commisfionaris, op deszelfs verzoek, Prolongatie zal mogen verleenen. 8. Dat op Plaatfen, alwaar geen twee of meer 1 Commifen zyn geftationeert, de losfing, opflag en aflading, Art. 5, 6 en 7, vermeld, zal gefchie- " den onder toezicht van één Gommis. • 9 'Dat de Koopman of Commisfionaris die zoodanige Contrabande Goederen ontvangt, zal (lellen behoorlyke cautie, voor het montant der drie dubbelde waarde van die Goederen, dat dezelve wederom uit dezen Lande zullen worden uitge* voerd. 10. Dat de Koopmau of Commisfionaris, deze driedubbelde waarde zal verbeuren, indien hy kan overtuigd worden, dat die contrabande Goederen, voor het geheel of gedeeltelyk, binnen deze Republiek zyn verbleven. 1,1. Dat voorfchreve Cautie zal worden geroyeerd, zoo baast door een behoorlyke aftekening op de Pasport, van 'sLands Bediende, op de laat-, fte Wagt, langs welke de uitvoer der Goederen gefchied, bewezen is dat dezelven wemlyk, en in de daad, zyn uitgevoert geworden. 12. Dat voor bet tranfit van Contrabande Goederen , ten .behoeve van den Lande, eens vooral, zal betaald worden drie perCt. van de volle waarde. 13. Dat ingevalle van benadering van Contrabande Goederen, dezelve, door de geene, die de benadering gedaan heeft, ook binnen byde Art 7. bepaalde tyd, zullen moeten worden uitgevoerd, op poene van Casfatie. 14. Dat aan de Commilèn of Commis voor het plumberen van de Goederen , en het toezigt by derzelver transport naar bet Magazyn of Pakhuis, zal betaald worden, voor een Baal, Pak, Kist, Kasfe, Ton, Vat of Mande, zonder onderfcheid of groot dan klein is, tien Huivers, en voorts drie ftui-  JAARBOEKEN, January, 1797. 5 ftuivers voor ieder Baal, Pak, Kist, Kasfe, Ton, Vatj of Mande, boven het getal van één. 15. Dat de Commifen, onders welkers toezigf de Contrabande Goederen uit het Magazyn of Pakhuis wederom zullen worden vervoerd en afgeladen , daar voor zullen genieten, te zamen, en zo er maar één Commis is door denzelve alleen, even zoo veel als by voorige 14. Art. voor het plumberen is bepaald. ió. Dat aan de Vendumeefter, en waar geen Vendumeefter mogt zyn, aan de eerfte Officier van de Convoyen 4en Licenten, voor bet opflaan en bewaren in het Magazyn of Pakhuis, zal worden betaald één per mille van de waarde der Goederen; met dien verftande egter, dat de Vendumees* ter, of eerfte Officier van de Convoyen en Licenten, altoos zal genieten twee gulden, al waare het dat de by hem bewaarde Goederen geen twee duizend guldens waardig mogten zyn. 17. Dat al het geene hier vooren Art. j, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15 en 16. met betrekking tot bet tranfit van Contrabande Goederen bepaald is, ook zal moeten worden geobferveert en nagekomen met alle andere , of zoogenaamde vrye Goederen, welke van de Landzyde, het zy langs de Rivieren, het zy te Lande, binnen deze Republiek worden gebragt, om na elders vervoerd te worden. 18. Dat mitsdien by deze worden ingetrokken en geannulleerd de 12, 13, 14 en 16 Art. van het Placaat op den ophef van de Convoyen en Licenten van 31 July 1725» 19. Dat almede de Lyste van de Gemeene Middelen op de inkomende en uitgaande Goederen en Koopmanlchappen» ten zeiven dage geëmaneerd, by en mits deze in zoo verre word gealtereerd en veranderd, dat-voortaan , te beginnen met den 1 February 1797. van de hier na volgende Goederen, wanneer dezelve 'te Lande of langs de Rivieren in dezen Lande gebragt worden om naar A 3 el- 's Gra- venha- ge. Publ. Op den doorvoer vanCoii' tro banden,  'sGra V!'.KHAGE, Pubh Op den doorvoer v anCo litrabanden. i i j i i ■ ' 3 c 1 ï t t ï 2 X h v t 6 NIEUWE NEDERLANDSCHE elders te vervoeren, voor tranfito rechten zal moeten worden betaald; van Alle Aardewerk: als Potten, Pannen, Kruiken, Kannen, Porcelynen, en alles wat verder onder den naam Aardewerk kan worden begrepen; alie Fruiten zonder onderfcheid ; witte Naaigarens; vilte Hoeden; Bye Wasch en opgemaakt Koperwerk, twee gulde van de waarde van honderd gulden, Aüe gemaakt Yzer- en Staal werk , vier gulden van honderd gulden Rundvee; jong of oud, ééne gulden tien fluiters van ieder Beest; Paarden , de Veulens daar wdef begrepen, twee gulden van ieder. 20. Dat alle andere zoogenaamde vrye Goedeen, die tranfito vervoerd worden, zullen moeten letaalen éénmaal de hoogde rechten, welke, op iet itkomen of uitgaan, by de Lyst van 31 Tuly .725 zyn bepaald. 21. Dat aüë Goederen, die tranfito vervoerd vorden, zullen moeten wezen gepakt in Baaien, 'akken, Kisten, Kasten, Tonnen, Vaten of Manen, ten einde behoorlyk te kunnen worden geilumbeert. 22. Eindelyk: dtó het Touw en Lood, tot het lumberen norij,;, door en ten koste van den Lane zal worden gelêvert. Voorts lasten en bevelen wy het Committé tot e zaaken van de Marine, mitsgaders de Fkaals, Commüen-Genaraai, en' alle andere Officieen van de Convoyen en Licenten zich ftiptèlyk ier na te reguieeren* En op dat niemand hier van eenige ignorantie oude kunnen prctendeeren , zoo ontbieden 'en erzoekeu wy de Hoogstgeconftitueerde Machten 1 de refpeclive Gewesten, deze onze Publicatie an (tonden aan te doen publiceren en affigeren • ir plaatfe daar men gewoon js zoodanige Publicaen en affixien te doen. -Aldus gedaan en gearrefieert ter bovengemelde . Ver.  JAARBOEKEN, January, 1797. 7 Vergadering, in den Haag, den j January, 1797. h:t derde Jaar der Bataaffche Fryhetd, (fleparaphecrf) J. H STOFFENBERG, vt. (Onderflond} Ter Ordonnantie van dezelve, {Was geteekend) C, BYLEVELT. Aanmerkelyk en in 't oog loopende waren, kort naa het ontftaan der Staatsomwentelinge hier te Lande, en zedert nog een geruimen tyd, de bemoeijingen der dus genoemde Grondvergaderingen met de publieke zaaken. Een gezag matigden zy zich by wylen aan, welk dat der Hoogstgeconftitueerde Magten , indien niet evenaarde, immers zomtyds overdwarschte. Aithars dus begreep het de Nationaale Vergadering; welke, diensvolgens, geraaden vondt, tegen zulk eene wederregtelykheid te moeten waaken. Dit gefchiedde by een Publikatie van 17 deezer. G E L T K II E I D, V R T II E 1 D, BROEDERSCHAP. PROCLAMATIE, T\s Nationale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland, allen, die deze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! Gelyk wy doordrongen zyn van het gevoel, dat A 4 eenè fENHA-  'sGra- VENHAGE. Pub/. o?nir. dt Grond vergaderingen. 8 NIEUWE NEDERLANDSCHE eene van wege het geheele Volk faamgeroepecè Vergadering, om eene onafüanglyke en vrye Na* tie te vertegenwoordigen , zich verheven moet achten boven alle bedoeling, om zich eenige magt, welke aan haar niet zou zyn toevertrouwd, te willen aanmatigen, of bet wettig toevertrouwd gezach, ten koste van 'sVolks recht, te kunnen misbruiken; zo houden wy ons ook verzekerd, dat wij als zodanige Vergadering, welke het geheele Volk van Nederland wettiglyk vertegenwoordigt, zonder ons tegen de hoogheid van dat zelfde Volk te vergrypen, niet mogen toelaaten of ftilzwy gende aanzien, dat zich eenige Burgers zouden opwerpen , om zich nevens ons te plaatzen , ten einde dat zelfde Volk te vertegenwoordigen , en de uitoeffening van deszelfs oppermagt te verdeelen, en even daar door te verydelen. Niet minder achten wy het, één onzer tederRe verplichtingen te zyn, om, gelyk wy met allen, die ons tot onzen gewichtigen post hebben gemagtigd, hulde gedaan hebben aan de Oppermagt des geheelen Volks, en aan de beginfeien daar mede verknogt, zo veel mogelyk voor te komen , dat geene verkeerde of verwarde begrippen omtrent de gronden eener Volksregeering by'vertegenwoordiging gekoefterd of verfpreid worden, nog zodanig veld zouden winnen , dat de waare beginfels van de erkende Souverainiteit des Volks misvormd, en bedorven zouden worden. Vooral oordeelen wy te m®eten waaken , dat geen overdreevene voorftellingen, omtrent het recht aan byzondere deelen of Leden der Maatfahappy toekomende, aanleiding mogen geven aan de vyanden onzer Vryheid- en aan de Tegenllanders onzer aangenomene beginfeien , om welligt door heimelyke machinatien, de zaaken daar heenen te ftieren , dat een famenftel van Volksbeftuur, het welk, wel ingericht, de goedkeuring en aankleeving van elk Weidenkenden verdient, door onbezonnen afwykingen van het waare midden-  JAARBOEKEN, January, 1797. 9 denpunt, als buitenfpoorig en gevaarlyk zou kunnen worden ten toon gelteld , en verachtlyk gemaakt. Met deze gevoelens bezield, en werkzaam zynde, om ons van onzen zo moeilyken Post, voor al in 't vervaardigen van een Oatwerp van Conftitutie voor het Bataaffche Volk te kwyten , en met blydfchap aan den éénen kant aan onze Medeburgers het recht toekennende, om in byzondere Gezelfchappen en byéénkomlten over de rechten en belangen van 't geheele Volk eikanderen te onderrichten , en [te oeffenen , gelyk zy eerlang {taan genodigd te worden, 'om in wettiglyk daar toe byééngeroepen Grondvergaderingen het geheele Ontwerp in deszelfs volkomen zamenhang, met beflisfend gezag te beoordeelen; en aan den anderen kant met geen minder genoegen ons zelf bewust zynde, dat wy de ware beginfeien van een Volksbeftuur, 't welk op de opperraagt des geheelen Volks gegrond is, aanklevende, nog onlangs daar van een onwederfprekelyk bewys gegeven hebben, door ons gedecreteerd voornemen, om het Ontwerp der Conftitutie, het welk wy aan het Volk ter goed- of afkeuring zullen aanbieden, op de éénheid en ondeelbaarheid der Republiek te zullen vestigen; en getrouw aan dit beginfel onze werkzaamheden voortzettende, kunnen wy niet ontveinzen, met de grootfle bevreemding vernomen te hebben, dat eeuige Burgers, zich noemende de algemeens Vergadering der WyksGrondvergaderingen van de Stemgerechtigde Gemeent e der Stad Leydcn, by circulaire Misflve, gefchreven te Leyden, den 21 December laatstleden, hunne Medeburgers tegen Woensdag den 18 dezer hebben hebben uitgenodigd, om Gecommitteerden , van eenen behoorlyken Geloofsbrief voorzien , naar gemelde -Stad af te vaardigen, wordende by die zelve circulaire Misfive het voornemen van derzei ver afzenders opgegeven te beftaan in het dadelyk byéénroepen eener VergadeA j ring 's GftA- VENHAGE. PubL omtr, de Grondvergaderingen.  io NIEUWE NEDER LANDSC HE 's Gra. VENHA- GE' Publ. otrnr. di Gr on 4vergaderingen. i l ] t 1 t l i c ring van Gecommitteerden uit de Grondvergaderingen, door de geheele Republiek , of van Sociëteiten , of Volksvergaderingen in zodanige Plaat' fen, waar tot nog toe geene Grondvergaderingen zyn tot (land gebragt. Wy kunnen niet ontveinzen, dat zodanige misftap ons is voorgekomen, tegen alle waare beginfeien in te loopen en gefchikt te zyn , niet alleen om de begrippen onzer Medeburgeren van 't waare fpoor af te leiden, maar ook ooi de fchroomelykde verwarringen te veroorzaaken. ' Wy ontdekken daar in eene pooging, om eene Vergadering byees te brengen, welke, indien dezelve tot ftand gebragt konde worden, zou moeten bedam uit de 1 ecommitteerden van alle de Grondvergaderingen der geheele Republiek , en mitsdien het geheele Volk van Nederland zou Vertegenwoordigen; aan welke Vergadering, ingevolge de erkentenis van 's Volks Oppermagt, al dat g zag zou moeten worden toegekend, bet welk door het geiieele Volk aan ons is opgedragen; terwyi eene dusdanige dubbele vertegenwoordiging', ap het zelfde oogenblik waar op wy de éénheid sn ondeelbaarheid van 's Volks 'Magt en, Beduur, foor alle bekwame middelen zoeken te vestigen, en te bev< iligen , integendeel de zamenvoeging ier Magt, welke tot een wel geregeld Beduur >nontbeerlyk is, jarnmerlyk zou van één fcheu«n , en eene verderffelyke Regeeringioosheid , tot Iroefheid aller braven , en tot blydfcuap onzer yyauden zou d:ardellen Doch, hoe zeer wy ook in dit erkende voorleemen van de Schryvers der gemelde circulaire jjisfive, eeoe diergeiyke drekking meenen te moeen aanwyzen, wy houden ons nochtans verzeil rd dat de poogingen, hier toe aangewend, zclanig dryden met die beginfeien , welke by de satfte omwenteling in deze Republiek aangenomen, by herhaaling plechtig erkend, en tot op it oogenblik te aller tyd voorgedaan, en in acht ge-  JAARBOEKEN, January* 1797. ie - •• '!-n ryn, dat men niet, zonder de Revolü» tie te enteeren, dezelve kan'in twyrTel trekken: daar de hulde aan 's Volks Oppermacht onaffcheidbaar verbonden is met de erkentenis, dat die zelve Oppermage niet berust hy de byzondere deelen, maar by het geheele Volk te zameu genomen; cn da; derhalvon geene byeenkomden van zogenaamde Vólks Gecommitteerden immer . d^n wil v3n het seheeje Volk kunnen uitdrukken, of eenige wettigheid zich toekennen, zo er geene zekerheid zy, dat alle de Grondvergaderingen "der geheele Repabliek tot dat einde wettiglyk byeengeroepen, en alle de Stemgerechtigden in de mogtlykheid en onder de verplichting [geweest zyn, . om daar toe te concurreeren. Boven dit alles kunnen wy niet verbergen, ciat dc ongedoorde voortgang van zodanige ondernemingen, hoe weinig beduidend dezelven in bóreb oorlprong ichycen mogen , of onder welke onfchuldige gedaante men 'baar zou willen doen voorkomen , de buitenfpoorigde gevolgen, en rampzaligde verwarringen zou kunnen vercorzaaken; daar toch de Schryvers van zodanige circulaire Misfive", wanneer dezelven meenet) het recht te hebben , om hunne Medeburgeren tot diergelyke algemeene byeenkomst te mogen cotiigen en befchryven, aan dé anderen hunner Medefeurgeren onder dezelve, of zoortgelyke benamingen of kwaliteit, welke zy zich zelve toefchry ven, niet kunnen betwisten het recht, om foortgelyke befcbryving uit te vaardigen; zonder te kunnen vorderen, dat hunne Medeburgers eerder aan hunne coodiging, dan aan de van anderen zouden verplicht zyn gehoor te geven ; welk alies nochtans daar henen zoude drek» ken, om verfchillende Vergaderingen van dezelfde natuur, doch al ligt met tegenftrydige bedoelicgen zich te zien vormen, welkeO de tweedracht aan» kweeken, de gezindheden van het Volk meer en meer verdeelen, alles in verwarring bre~gen, en de poogingen tot het vestigen van een wel geregeld Volks-Beduur fchandelyk verydelen zouden. En, 's Gra- VI NHA- ge. PubK n:,-itr. da Grondvergaderingen, 4  ia NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra« VEN HA" GE. Publ. omtr. de Grondvergaderingen. En, aangezien wy, met het onbezweeken voornemen , om de oppermagt van het geheele Volk te handhaven , en hét genot eener Conflitutie, overeenkomdig de rechtmatige beginfeien eener Volksregeering by reprelèntatie, op de eenheid en ondeelbaarheid van het geheele Volk gegrond, aan ons Vaderland, zo veel in ons vermogen is, te verzekeren, ons verplicht achten, allen aanflag, welke zulks zou kunnen verydelen, tegen te daan, en onze Medeburgers, welken, door dwaling of verleiding, gevaar zouden loopen, zich tegen 's Volks hoogheid te vergrypen, daar voor te beveiligen, en daarvan terug te brengen: Zo is 't, dat wy, als reprefenteerende het Volk van Nederland, allerr onzen Medeburgeren ernftiglyk waarfcbouwen, aan de voorfchrevene, of aan eenigerhande uitnodiging tot het bywonen en formeeren eener Vergadering van Gecommitteerden uit de Grondvergaderingen der geheele Republiek, of uit Sociëteiten of Volksvergaderingen, geen gehoor te geven, veel min daartoe de hand te leenen; maar in tegendeel vermanen, om zich daar van zorgvuldiglyk te onthouden , verklarende wy al het zelve te zullen houden voor een attentaat en aanflag tegen de hoogheid en fouverainiteit van het geheele Volk van Nederland, en het onder onze eerde en heiligde plichten te zullen rekenen, om het nationaal gezag , wettiglyk aan onze Vergadering, door het geheele Volk toevertrouwd , voor zo verre zulks, tegen onze wensch en verwagting, zoude mogen noodzakelyk worden, te zullen gebruiken, om zodanige allezins onberadene en verderfl;ke ondernemingen, in derzelver beginfeien efficacieufelyk tegen te gaan, en daar door het lieve Vaderland , voor alle de noodlottige gevolgen van het fchenden der eerde grondbeginfelen van eene waare en wettige Volksvertegenwoordiging, en de daar uit onvermydelyk te voorziene verwarringen en regeringloosheid, te beveiligen. Ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgecon- fli-  JAARBOEKEN, January, 1797. 13 ftitueerde Machten in de refpective Gewesten, dat «s Grazy deze onze Proclamatie van ftonden aan doen venha« publiceeren en affigeeren, op alle plaatfen, daar GR, men gewoon i* Publieatien en Affixien te doen. Aldus gedaan en geariedeerd ter bovengemelde Vergadering , in (den Haag den 17 January 1797, het darde Jaar der Bataaf[che Vryheid, (Geparapheert) L. E, van ECK, vt. (finderftond) Ter Ordonnantie van dezelve, (JVa% geteekend) D. van LAER. Gebrek aan gereede penningen was de kreet, die, zints den aanvang der Omwentelinge, uit de Vergadering der Beduurderen van 'sLands Financiën opging. Herhaalde Heffingen waren het gevolg daar van. Hoewel, over 't geheel genomen, vlytig in den opbrengst, vondt men er , egter , onder de Ingezeetenen, welke deswegen in gebreke bleeven, eenigen onder deeze, zommigen onder andere voorwendzels. Om deezen ter hunner pligtsbetragtinge te brengen, diende eene Publikatie van het Provinciaal Beduur van Holland van 30 December des naastvoorgaanden ja&rs. PR 2*  14 NIEUWE NEDER.LANDSCHE 's Gra- verha- GE. Publ. rakende de na- laatigen omtrent de Hef- finge. FRTHEID, G E L T K H E I Z), B R O E O E R S C II A P. PUBLICATIE. V T-lst Provinciaal Beftaur van Holland, aan alle de geenen 'zyner Mèdebqrgeren, welke deeze zullen zien of hooren leezen,. Heil en Broederfchap! doet te weeten^ Dat wy ons betonden hebbende in de onaan» genaarne rjoodzaaki^kheid, van ingevolge de fuccesflve Publicaiien, in datis dec 30 Juny en den iC Augustus deez:3 Jaars, eerst ;, tot eene Geld- ligting van de 'Inkomften der Ingezetenen van „ deeze Provincie'' te moeten bf.fluiten, en vervolgens nog te decretecren, ,, dat de evengedach3, te Helling, naar mate Van de omftandigheden onzer Medeburgeren, zoo wel zoude werken „ op derzelver Bezittingen, ais op derzelver In,, komften, en dat mitsdten , in maniere daarby bepaald, fommi^en van hunne Inkomlïen , en „ wederom andeten van hunne Bezittingen , of „ wel aan beiden, daarin solden moeren draa,, gen ," wy tevens uit onze overruiging van de (lechie handelwyze van fommigen der Ingezetenen in het doen hunner verfchuldigde Fournisfercenren, (waarvan by het gedaan onderzoek naar de voorige Geldheffing gearrelteerd den 17 Juiy des [aars i795, ten vollen gebleken is,) eene gepase voorzorg noodjg gekeurd hebben, om zoo veel te sekerder te ontdekken, of alle onze Medebufge» ren wel aan hunne verplichting zouden voldoen, synde tot dat einde by de 43 en 44/?s Aniculen van de eerstgcmclda, en nog nader by de 39 en \o1e Ar'ikuUn der ladtstgcdaclüe Publicatie, onder anderen, zodanig onderzoek , door Com • misüen, by ons, of van onzent wegen, daartoe te benoemen, en alle zulke pcenaliteiten tegens de zodanigen, die zouden bevonaen worden met dat gee-  JAARBOEKEN, January, 1797. j5 geene gefourneerd te ("ebben , het welk zy ver■plicht waren te doen, bepaald en vastgefteld, als. aldaar in bet breede is vernield. Dat overeenkomflig het voorfz. geftatneerde, door het Provinciaal Committé, op onze authorifatie, Commislïe van Opper toezicht i- gecreëer en, eene in de refpeclive resforten van dit Ge west, onüerfcheidene Commisfien tot het doen van het vcieisdve 1 nderzoek zyn aacgefteld, mits, gadtrs de Inftrudie, waarna dezelven zich in het gemelde opzicht zouden moeten gedraagen , by Publicatie van 22 Augustus dezes [aars ter kennisie van den Volke is gebragt; terwyl eindelyk nog het gemelde Committé ontwoar geworden zynde, dat eenige kwalylc geïntentioneerde Perfoonen zich veroorloofden, om de voorfz. F'rancieele Operatieo op eene allezics ftrafwaardige wyze, dóór het verfpreiden van ongegronde en valfchelyk verzonnen geruchten , te contramineeren en tegen te werken, daartegen, by Publicatie van den 50 Augustus voorfz., niet alleen de ncdige waarfchuwingen heeft gedaan , maar tevens allen en een iegelyk op het ernftjgfte vermaand , om zich ftipilyk naar den inhoude der voorfz. Publicatien van den 30 juny en den 10 Augustus refpeétive te gedraagen Dat wy, zoo by de evengedachte Publicatien, alsn.ede, by die van den 26 Mey daar te vooren, omftandig, en openhartig hebbende opengelegd den hoogen nood, waarin dit Gewest éich ten aanzien van deszelfs Financieele beiangen bevond, benevens de driBgende redenen cn oroftandighedeti, waarom wy, na eene ferieufe overweeging van alle de middelen, die ons tot redres waren aan de band gegeven hebben gemeend de hier vooren gemelde Heffingen te moeten decreteeren, met allen grond hebben mogen verwachten, dat de Ingezeetenen van deeze Provincie, althans by overweeging van deeze motiven, mitsgaders van de voorfz. ernftige waarfchuwingen en ge- 'sGrA- VEi HACE, Publ. rakende de na, laatigen omtrent Hef- finge.-  i6 NIEUWE NEDERLAND3CHE 's Gra- venha» ge. Publ rakende de na~ laatigen omtrent de Hef' finge. genomene maatregelen, aan hunne onvermydlyke verplichting, om een ieder, naar maate van zyne vermogens, een gedeelte van hunne Inkomften of Bezittingen, aan het Beduur van dit Gewest, ten algemeenen nutte, ter leen te verftrekken naar bchooren zouden hebben voldaan. Dat ondertusfchen de laattïe termyn , tot het doen der verfchuldigde Fournisfementen , ten reguarde van de Heffing op de Inkomften, reeds op den 15 December jongstleden is afgelopen, en die ten opzichte van de Bezittingkn, op den siften deezer maand zal expireeren, terwyl ons niettemin, uit de overgezondene ftaaten en opgaven van de onderfcheidene Ontvangers, ten vollen is gebleken , dat op de refpeclive 's Lands Comptoiren op verre na niet is gefourneerd zoo veel, als wy op zekere gronden hebben moeten onderftellea, dat van deeze Negotiatien zoude zyn geprovenieerd, indien alle de Ingezetenen hunne ver» fchuldigde aandeelen getrouwlyk hadden opgebragt; en wy alzoo tot ons grievend leedwezen moeten befluiten, dat verfcheidene van onze Medeburgers tot dus verre daarvan zyn gebleven in gebreke. Dat de zodanigen van nu af aan ingevolge de voorfz. Publicatien, reeds zouden zyn vervallen in de daar tegens geftatneerde pcenaliteiten, gclyk ook tot dat einde de voorfz. door het Provinciaal Committé gefielde Commisfien met den 14. January 1797 aanftaanden, hunne werkzaam* heden, tot het doen van bet vereischte onderzoek, in conformité van derzelver Initruttjen, zouden moeten voortzetten , en daartoe des te meerdere redenen voorhanden zyn, vermits wy ons , zonder eene prompte en richtige executie van de gedecreteerde Heffingen, in de volftrekte onmoogelykheid zouden bevinden , oai aan alle de dringende Finantieele behoef en van dit Gewest te voldoen, en inzonderheid ook, om het nog resteerend aandeel van deeze Provincie in de fom  JAARBOEKEN, January, 1797. 17 fom van Zestig TVlillioenen Guldens welke door de Nationaa!e Ver?aderiog , ingevolge de Magt aan haar by het 85de Artikel van het Reglement toegekend , voor de ordinaire en extraordinaire uit gaven voor het Bondgenootfchap, zoo ter Z^e als te Lande, in deezen jaare-is gevorderd, naar behoren op te brengen, daar nogtans, door de non betaal ng van het gemelde reftant, de Ingezetenen van dit Gewest, tot hunne onberckcsbaare fchade, zouden worden blootgefteld a- n alle de facheufe gevolgen van zoodanige middelen van, executie, als aan de voorfz. Vergadering, tegens de gebrekige Provinciën, by het evengedagte Reglement zyn vrygelaten, en waartoe reeds delibe • ratien by dezelve aangelegd , en préparatoire maatregelen gedecreteerd zyn. Dat wy in deeze gefteldbeid van zaaken hebben gecónfidereerd, dat wel, aan de eene zy Je , met genoegzaamen grond kan worden voornnderfteld, dat onder die geenen, welken hunne verfchuldigde Aandeelen tot dus verre niet hebben gecontribueerd, zich verfcheidene bevinden , oie moedwillig en opzetlyk, mi sgaders uit allezins onbetaamlyke en llrafwaardige inzichten , hunnen indispenfabelen pligt niet hebben .betracht, en dat tegens dezulken vau nu af aan , zonder eenige verfchooning, naar exigentie van zaaken, zoude kunnen en behooren ïe worden geprocedeerd, doch dat, aan den anderen kant, iömmigen uit hoofde van gewigtige beletfelen buiten ftaat geweest zyn, om, voor den afloop van den taatften termyn, hunne verfchu'digue Aandeelen in 'sLandsKas te florten, zoo als genoegzaam is gebleken uit verfcheidene Adresfen, aan ons, of aan het Provinciaal Committé, gepra?fenteerd- waar op favorabele dispofiti^n gevallen zyn , hoedanige redenen ook zouden kunnen exteeren , ten opzichte van eenige lngezeetenen , welke tot dus verre zich deswegens niet fchriftelyk hebben geaddresfeerd, «n dat voor het overige deeze en geene, by geB brek 'sGiA- VEN HAGE, Publ, rak ndi de nalaatigenomtrent de. He f ; fin gen.  's Gra- venhace. Publ. rakende de nalaaüQinomtrent de Heffingtn. \ I ( i i < i i 18 NIEUWE NEDERLANDSCHE brek aan genoegzaam doorzicht, zich door kwaadwilligen hebben laaten wegfleepen iD erroneufe denkbeelden nopens het verftand, en de zekerheid der executie van de-voorfz Publicatien, ja zelfs ten opzichte van de deugdelykheid hur-ner verpiigting, om tot ftyvipg van 'sLands Schatkist, in den dringenden nood, naar evenredigheid van hunne vermogens by te draagen, gelyk ook, dat ce traagheid cf achterlykheid der Fotirmsfementen op foromige Plaatfen grcotendeels daar aan moeten worden toegefebreven , dat derzelver Mumcipaliteiten, wel verre van hunne poogingen, tot executie van de gearrelieerde Geldheffinfcen, ten beste van den Lande, met de onze té vereenigen, en hunne Mede-Ingezetenen ter voldoeninge aan den inhoud der voorfz. Publicatien op te roepen integendeel de daarby genomene maatregelen met de daad hebben tegengewerkt, door aan ons, of, by onze abfentie, aan het Provinciaal Committé, Memonen of Adresfen te prefenteeren , of aan bunne Medeourgers ter tekening voorteleggen, ten einde eene verandering in fommige poinéten of artikelen derzelver Publicatien te weeg te breoaen n zoo verre, dat het gemelde Committé genood' raakt is geweest, by de meergedagte waVchuving van den 30 Augustus dêezes Jaars, ook daar egens fpeciaalyk te voorzien. Het is dan ook, om alle de hierboven gemeïle redenen,-dat wy hebben goedgevonden en vertaan , op den hier na te melden voet en wvze lan de gebrekigen, nog voor de laatftemaal, geegenheid te geeven,om hunne verfchuldigde aanleelen in 'sLands Kas te ftorten, en alzoo deeze merite proef te neemen, of aan de eene zyde de iwaadwilhgen, door deeze onze overbodige toereevenheid zouden kunnen bewogen worden, om ils nog naar behooren te contribueeren, en zich:elven te bevryden van die pcenaliteiten, waarin :y, ingevolge de voorgemelde Publicatien, reeds varen vervallen, mitsgaders aan den anderen kant de  JAARBOEKEN, January * 1797, 19 dé geenen, welken zonder hunne fchuld of toedoen . uit hoofde van byzcndere redenen, daarin zyn verhinderd geworden , door een convenabel üitftel in daat re (teilen, om als nog tot onderRand van 'sLands Finanrieele Behoeften, het hun 11e roetebrengen, en overzulks te decreteereB en te ftatueeren de navolgende Pointen en Artikelen: > Art. I Dat de laatfte Termynen der voldoening aan de GeldhefHngen van de Inkomften en Bezittingen der Ingezetenen van deeze Provincie, ingevolge onze voorgemelde Publicatien van den 30 Juny en den o Augustus 5796, refpeöivelyk op den 15 December jongstleden afgelopen zynde, of op den laatflen derzelve Maand zullende expireeren, zullen worden gehouden voor ge* prolongeerd, tot den eerden Maa't van het aan(taande Jaar 1797, en dat mitsdien alle de geenen, welke in gebreke zouden röbgen gebleven zyn , van hunne verfchuldigde Aandeelen in dezelve Heffingen, uit welken hoofde zulks ook zoode mogen zyn, of geheellyk , of ten deele- 'te voldoen, zich als nog van deeze hunne verpligting , vóór de expiratie vari de voorfz, twee Maanden , overeen kom ftig dezelve Publicatien, zullen kunnen en mogen kwyten. a. Dat die geenen, welken als nog hunne verfchuldigde Fournisfementen , vóór den eerden Maart aandaanden, getrouwlyk zullen opbreneen, zullen gehouden worden, zich van hunne Verpligting ten vollen te hebben gekweten , en dienvolgende bevryd worden van alle zoodanige pcenali* teiten , waarin zy anderzins, wegers derzelver non-voldoening, in zoodanige Termynen als by de meergemelde Publicatien refpectivelyk zyn bepaald, waren vervallen. 3. Dat de voorfz. betaaling door de geenen, die daarvan invoege voorfz. zyn in gebreeke gebleven , zal mogen gefchieden, 200 als by het 47 Artikel der Publicatie van den 10 Augustus dezes B 2 Jaars 's Gra- VENHAGE. Pab'U rakende de na- '.aatigen wurent 4e Hef- Hngen.  's Gra- venha GE, Pub/. rakende de nw laaiigen omtrent de Heffingen. ! «o NIEUWE NEDERLANDSCHE ' Jaars is geftatueerd, en alzoo in goede, gangbaare. Gouden en Zilveren Munt, die gewoon is op sLands Coraptoiren ontvangen te worden, de Zeeuwfche Ryksdalers tegen ja Stuivers daaronder begrepen , als mede -in ongemunt Goud en Zilver, tegens de waarde by de Publicatie der P'ovifioneele Reprefentanten van. het Volk van Holhnd, m dato 20 Maart i?y5) bepaald» en voorts met Quitantien, gefproten uit de Loten van de Vrywillige Negotiatie; by forme van Lotery, gearrefteerd den io February deezes laars, geaugmenteerd met de daarop vcrlopene Interes«dm? ^ met Recepisren, ingevolge onze Publipatie in dato den 26 Mey des gent laars gecreëerd, insgelyks geaugmenteerd met de daar. op verlopene Interesfen; en eindelyk, maar alleen voor de helfte, ia nieuwe, en voor deeze Heffing uugegevene, Boetten voor de Beleenbank; doch echter met dien verftande, dat de voorfz! Fournisfementen, zender eenige korting, en alzoo een vollen, zullen moeten gefchieden 4. Dat aan de geenen, die binnen den voorfz. jepaalden tyd als nog hunne verfchuldigde of .gterftalhge Fournjsfementen zullen prestecren , ^Zn!Zdetaheid',ofbet is eeD Fournisfemen jegens Momften , dan wel van Bezittingen en eigendommen,) tegens te doene Fournisfemen. en, behalven de benoodigde Quitantien en Du)licaat-Qi,itantien, zullen worden afgegeven al- ifiHRePepJ,sfen.' a,s by het 35 Artikel der meer;emelde Publicatie van den 10 Augustus deezes aars is bepaald; zullende de Intresfen van het ge- °Prae„erde'ien °^ichre van de betalingen, die edaan worden vóór den eerlten February aan. l 'iDgaaD !?el deD ^cember 1795, 'ïuarlgefchleden 3 mec denzelven eerften Fe- j. Dat de tyd van veertien dagen, binnen welw, mgevolge het 38 artikel der PuSiS den  JAARBOEKEN, Januari, 1797. 21 den 10 Augustus deezes Jaars, ,een ieder onzer Medeburgeren, na het afloopen van den daarby plprefigeerden laatften Termyn deezer Geldhef nng, de Duplicaat-Quitantie, of Quttantien,die hy voor zyn gedaan Fournisfement of Fournisferoenten ontvangt, voor zoo verre de ronde fom betreft, uitgedrukt in de Clasfificatie, waaronder hy zich heeft aangegeven, in een met zyn eigen Cachet verzegelden oraflag, moet bezorgen ter Secretary van zyne Woonplaats, als flu mede wordt geprolongeerd, en bepaald op veertien dagen na den eerften Maart aanftaanden, gelyk ook het Declaratoir, het welk op den voorfz, verzegelden omflag, in conformité van het evengemelde 38 artikel moet gefield en ondertekend worden, inde periode, luidende; ,, in welk een en ,, ander ik overeenkomftig dezelve Publicatie ter ,, goedertrouwe ben te werk gegaan," als nu werdt geamplieerd en gealtereerd in deezer voegen: ,, en dat ik in alle opzichten, overeenkom„ ftig aan dezelve Publicatien, of welaan de na- dere Publicatie van dato 30 December 179^, ,, zoo veel de daarby geaccordeerde prolongatie „ van den tyd der betaaling betreft, |ter goeder trouwe ben te werk gegaan , en daar in deel ,, genomen heb," zullende het voorfz. Declaratoir voor 't overige blyven in zyn geheel. 6. Dat insgelyks de Eed, of Verklaring met waare Woorden, in fplaatfe van Eede, by het 4olle Artikel der Publicatie van den 10 Augustus voorfz. bepaald, zoo veel aangaat de laatfle periode van denzelven, luidende als volgt: en ,, voorts ook, ingevolge die der Publicatien, wel„ ke op zyne om Handigheden, (ofwel, 200 hy „ in eenige qualiteit heeft gefourneerd , op de „ omflandigheden van den geenen, die by repre- fenteert,) applicabel is, ter goeder trouwe in „ deeze Heffing heeft deel genomen op den voet. ,, en naar het voorfchrift, in dezelve Publicatie „ vervat," als nu wordt geamplieerd en gealtereerd in deezer voege: B 3 „En 'sGRA' VEKHiGE. PubU rakende de na- laatigen omtrent de Heffingen, .  'sGha- VERHACK. ' PubL rakende de na laatigen omtrent de Hef fingen. i 1 i i i I 1 aa NIEUWE NEDBRLANDSCHE „ En voorts, ook ingevolge die der Publica„ tien . welke op zyne omftand gheden (of wel, ,, zoo hy in eenige qualiteit heeft gefourneerd, „ op de om Handigheden van den geeocn, die hv 3, reprefenreert 1 applicabel is, ter goeder trouwe „ in oeeze Heffing neeft deel genomen, op den „ voet en naar het voorfchrift in dezelve Pubü„ catie, of wel van de nadere Publicatie van dato „ den 30 December 174,6,zoo veel de daarby ge. „ accord.erde prolongatie van den tyd der be,, taalmg betreft, refpeétivelyk vervat;" zullende de vporfz. Eed of VejklaarÏDg mede voor het overige blyven in zyn geheel, 7 Dat onze meeigemelde Publicatie van dato den So Juny 1790 , mitsgaders de nadere Publicatie, in dato den 10 Augustus deszei ven laars, ter arrphatie en alteratie van de eerstgemeide gepaneerd, voor zo verre dezelven by deeze niet zyn geamplieerd of gealtereerd, als nog.wel expresftlyk woraen geinhtereerd en mitsdien, in alic anoere opzichten, een volkomen effect zul- ïettlTerl0' **yf °°k in2ond^heid de daarby plta.u,erde pcenalireuen tegens de geenen, die evonden zouden mogen worden hunne verYchulJgde Fourn dementen, zelfs niet oinnen den als en8evPoTf geerde° behoren Te heb SlniK ' i.Z°üder eeUige v«fchooning of vorden. g' 2 m0Cten t£r eXetwie ^legd 8. Dat ook de voorfz.'onderfcheidene CommisfrhnriSf h" P'oviDciaal Committé, op onze S Her 8efte'd' tQt ODde!^ek naar het geirag der Ingezetenen, met opzichte tot de voorfz. Beffing bimne werkzaamneden, tot het hie°voo' SZfel ïï*5' *alk? m0eCen V00»^S met vsisssr se~' « «^ïi *: 9. Dat wy dienvolgende allen den geenen, wel¬ ken  JAARBOEKEN, January, 1797. 33 ken tot hiertoe in de voldoening van hunne aandeelen in de voorfz. Geld heffingen , geheel; of gedeeltlyk, zyn te kort gekomen, by de trouw, die zy aan het Vaderland, en by de pligten, die zy aan zich zeiven , hunne Huisgezinnen , en Medeburgers verfcbuldigd zyn , nogmaals op het emfhgfte willen vermaand hebben, om zich dee ze onze goedwilligheid ten nutte te maaken,, en binnen den hier vooren bepaalden tyd huane nog verfchuldigde Fournisfementen in 'sLands Kas te ltorten, ten einde de gezaamenlyke Ingezetenen, van dit Gewest niet worden blootgefteld aan alle die moeilykheden en rampen , welken, ingevalle in de presfante Finantieele behoeften niet zouden kunnen worden voorzien, en inzonderheid, zo de Nationaale Vergadering, voor het reftant van het aandeel deezer Provincie, in de zoo meer» maaien gemelde vorder» g , eenige middelen van executie zoude moeten in het werk Rellen, volftrekt onvermydelyk zouden zyn , en op dat zy zei ven niet worden onderhevig gemaakt aan de perfoneele, zoo fchaadlyke als fchandlyke, gevolgen van verdere onwilligheid, die zy in dusdanig geval gewislyk zullen ondervinden. 10 Dat wy eindelyk hebben noodig geoordeeld , by deeze gelegenheid , ter keunisfe van d^n Volke van Hollaod te brengen: Dat de Provifioneele Reprefentanten, by het tweede artikel van derzelver Publicatie, in dato den 6 February deezes Jaars, onder anderen, hebbende bepaald: „ dat de Interesfen der Capitaa» „ len, ten behoeve van de Oost - Indifche Com„ pagnle, onder guarantie van deeze Provincie „ genegotieerd, geduurende het loopendeJaar, in „ zoodanige Termynen, en op zoodanige wyze „ zouden worden betaald., als nader zoude wor,, den bekend gemaakt," het zeer verre daarvan daan is, dat wy, federt den aanvang van enze werkzaamheden, niet zouden zyn bedacht geweest, om de Guarantien , door de voormasiige Staaten B 4 van 's Gr a- VEMiAGE. Pubh rakende de nalaaiigenomtrent de Hef: digen*  24 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VRNHA GE. Publ. rakende de nalaaiigenomtrent de Heffingen. ; j van Holland, in dit opzicht gedaan , te rejlifee* ren, t^rwyl wy zelfs by onze Publicatie van den 26 Mey laatstleden, onder de huishoudelyke benoodigdheden van dit Gewest, voor welker voldoening eene nieuwe Geldbeffing zoude worden gedecreteerd, fpecialyk hebben opgegeven: , de „ Geguarandeerde Interesfen, als mede de Aflos- fingen van de Cbligatien , ten laste vars de ,, voorfz. Oost-Indifche Compagnie," waaruit al aanftonds aan een ieder heeft moeteO in het oog loopen, dat wy de preftatie van dit een en ander als eenen onfehendbaaren pligt befchouwden. Dat wy dan ook niet anders, als met het gevoeligst leedwezen , hebben vernomen, dat eenige Ingezetenen het retardement van deeze betalingen of aflen fingen hebben befchouwd, als eene daadelyke w&nvoldoening van een plegtig engagementja ook, dat, door fommigen, deeze omftandigheid is geainpieerd als een grond van ongehoudenheid, of onvermogen, om in de voorfz. heffingeo hunne vertthuldigde Aandeelen te contribueeren. Dat ondertusfehen het gemelde retardement alleenlyk is veroorzaakt dcor de onmoogelykbeid, waarin wy ons, buiten onze fchuld en toedoen, tot hiertoe bevonden hebben, om al het zeive te ïffecïueeren; terwyl de inkomende Penningen fteeds zyn geabforbeerd, door nog meer dringende betalingen voor-onderfcheidene objecten, welken, zonjer het Finantieel crediet van deeze Provincie ten eenenmaale te renverfeeren, en die Gewest met deszelfs goede Ingezetenen aan de grootfte ongeegenheden bloot te Hellen, geen ui titel gedooglen, geiyk ook daartoe niet weinig beeft geconribueerd de onvermydeiyke voldoening van een seer notabel gedeelte der Quote van deeze Promcie, in de zo dikwijs gemelde vordering van de Nationaale Vergadering, waartoe dezelve Provincie door meuigvuldige exhortatoire en comninatoire -Misfives is aangemaand, welk gedeelte, jeduurende dit afgelopen Jaar eenen zeer aanzien-  JAARBOEKEN, January, 1707, *5 lyken Schat heeft bedragen; en by dit alles nog heeft geaccedeerd de traage opbrengst der jïgenswoordige Heffingen op de lnkomften en Bezittingen der Ingezetenen. Dat wy echter, de voorfz. betalingen en afl^s fingen als eenen heiligen pligt blyvende befch uwen, ons by aanhoudenheid zullen beyveren, om aan het billyk ver;angen van onze Medeburgeren, ook in dit opzigt, zoo dra de om Handigheden van tyden en zaaken zu'ks maar eenigzins gedoogen, te voldoen; terwyl het ons tot een we<;zenlyk genoegen zal verftrekken, indien de maatregelen, by deeze Publicatie genomen, mede daartoe den weg zouden kunnen baanen. Dat wy intusfehen, om een bewys te geeven van onze welwillendheid, en van onze ernftige intentie, om in den jegenswoordigen Haat van zaaken reeds zoo veel te prasfteeren ais immer mo mogelyk is, het Committé Provinciaal hebben geauthorifeerd, om onverwyld de nopdige mefures te neemea, ten einde provifiooeel de voorfz. ge» guarandeerde verfcheenen Intresfen, ten behoeven der Oost Indifche Compagnie, tot 1795 ingefloten, waarvan de betaaling by ons Decreet, van den 18 Maart laatstleden, was gearrefteerd, ten alierfpoediglten te voldoen , en om de fchikkingen, die zy daaromtrent zullen hebben gemaakt, door middel van de Nieuwspapieren, te notificeeren. En op dat niemand van al het geen voorfz. is onkundig zy, gelasten en beveelen wy, dat deeze alomrae zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks te gefchieden gebruiklyk is. Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel van den Lande, den 30 December 1796. Het tweede Jaar der Bataaffche Vryheid. SAMÜEL van HOOGSTRATEN, vt. Ter Ordonnantie van hetzelve, C. SCHEFFER. B 5 Nog 'sGra- venha' ge. Puk!. rakende de nalaatje gen omtrent de Heffingen.  's Gsa- VSiVHAG£. i : i I i 25 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nog wierdt, op den zelfden 30 December iVgsdeeden, door hec,zelfde Beduur, eene Publikatie afgekondigd, behelzende den voet en de wyze, op welke alle de ftemgeregtigde Bnrgers van Holland zouden worden opgeroepen , ter gelegenheid dat by veelen het gevoelen huisvestte en waereldkundig wierdt gemaakt, dat, omtrent het Beduur van die Provincie , eenige veranderingen behoorden te worden ingevoerd, De Publikatie, de wyze deroproepinge en de werkzaamheden der Grondvergaderingen, naa eenige voorafgaande aanmerkingen, behelzende, was van deezen inhoud. •Oet Provinciaal Beduur van Holland, aan alle *■* hunm> Medeburgers, Heil en Breederfchap > doen te weeten: Dat de geweezene Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, by eene Publicatie, 30 den 5 February deezes Jaars géarrefteërd, aan iet zelve Volk hebbende voorgedeld, een interned,air Prov.naaal Beduur, en een Reglement, waar na dat Beduur zoude verkoozen en daarge! fteld worden, mitsgaders deszelfs werkzaamhelen uitoefenen, onder anderen by het oq artikel »n het gemelde Reglement is bepaald , dat dit ilzo geconditueerd Provinciaal Beduur zal blvï7eD,. ftand.Thouden , tot zoo lange eene by het /o!k van Nederland geratificeerde Conditutie daarn verandering zal hebben gemaakt, ten ware het Volk van Holland naar zyn onvervreemdbaar echt, zulks eerder mochte komen goed te vin- . Dat echter de welgemelde Provifioneele RcDreentanten, vernomen hebbende, hoe men in fomn.ge gedeelten deezer Provincie niet volkomen fcheen  JAARBOEKEN, January, 1797, 07 fcheen gerust te weezen oyer de waare intentie der gemelde Publicatie van den 5 February daai te vcoren, nopens het daarfteilen van een Regie ment voor het Provinciaal Beduur, daande de Nationaale Vergadering, deswegens by eene na d'ere Publicatie van den ip, February daaraan vol genden, or\\ alle bedenkingen nopens het verdane van fommige artikelen van het voórfchreeve toei voorgedeide Reglement uit den weg te ruimen, onder anderen hebben verklaard , dat zy niet alleen lyk het Volkvae Holland roekenden ,gelyk bv hei reeds aangehaalde 93 artikel van het evengedagt< Reglement uitdrukkelyk toegekend wordt, het vol komen en onvervreemdbaar recht, om met op zicht tot dat Provinciaal Beduur zoodaöige ver anderingen te ruaaken , als hetzelve zal kornet goed te vinden, maar het ook daar voor hielden dat hunne Medeburgers door het verkiezen vai Leden voor het Provinciaal Beduur hunne, toe demming daar toe zouden geeven, en op deezi wyze hun onbetwistbaar recht zouden uitoeffenen en wyders nog, dat zy, om in 't byzonder ailei tw^ffel weg te neemen, als of zy aan 'sVolk Opnermagt eenige belemmeringen zouden willet toebrengen, en ter voldoening aan het voorfz 93 artikel, de Grondvergaderingen in Holland te gens en op den-ió February 1797, hielden vooi opgeroepen, om als dan over de voortduuring o: niet voortduuring van het Intermediajr Beduur t< raadpleegen en ftemmen. langs denzeifden weg als by de eerde hor fddukken van het meergemel de Reglement voor het Provinciaal Beduur, zot wel als by iiet Reglement voor de Nationaale Ver gadering is bepaald Dat, door de Stemgerechtigde Ingezetenen vai dit Gewest in derzelver Grondvergaderingen of den 16 February deezes Jaars by eene grooti meerderheid het voorfz» Reglement aangenomen en de Leden, die hetzelve Provinciaal Beduui zou 's Gra- VENHAGE. Publ.betreffen- \ de het \ Prov. Btftuur var: Hol' ; land» 1 I I 1 » \ t  'sGravenhA- GE. Publ.betreffende het Prov. Befluur van Holland. i i I 'i I c t t z 28 NIEUWE NEDERLANDSCHE zouden conftitueeren, daarop verkoozen zynde, en vervolgens hunne fundtien aanvaard hebben- r ie tyCUnu niec verre meer af is» waarop de relpe&ive Grondvergaderingen uit krachte van de ■gemelde oproeping tot het voorgeftelde einde zullen by elkander komen. Dat, deeze byeenkomst zullende plaats hebben voor dato van den by het Reglement bepaalde, ordinaire Vergadering van dit Beduur, in de maand Maart van den Jaare 1797, wy des wegens hebben vermeend in onze jegenswoordige gewoone Vergadering te moeten bedacht zyn , om de yoorlz Publicatie van den 12 February deezes Jaars op den bepaalden tyd te doen effect forteeren. Dat wy, tot dat einde ferieufe deliberatien aan« gelegd, en ook eene perfoneele Commislie uit ons midden benoemd hebbende, onder anderen met last, om de hier vorengemelde Publicatien, fpecialyk' met relatie tot de oproeping der Grondvergaderingen van Holland, tegens den 16 February 1797, waar in ons eenige twyfeiing is voorgekomen, naauwkeurig te examineeren, en ons te iieneo van ad vis, nopens de wyze, waar op aan iet daar by geftatueerde zoude behooren te worlen voldaan, wy by die gelegenheid ernftig heb)en overwoogen, en ons ook verplicht hebben ge>ordeeId, om by deezen aan onze Medeburgers >nder het oog te brengen, dat naar.alle menfcheyke waarfcbynelykbeid niet verre verwyderd is Iec tydftip, waar na het Volk van Nederland eikhalzend te gemoet ziet, wanneer namelyk , ene algemeene Lands Confiitutie voor het. geede Bataaffche Gemeenebest, gegrond op het et principe van één. en ondeelbaarheid , zo ten pzichte van deszelfs uitwendige of buitenlandfche strekkingen , als ten aanzien van het inwendig eltuur, aan de Inwooners van deeze Gewesten ai wor en voorgedragen, en zo als wy hartelyk -jmngen fpoedig daargefteld, ter verzekering der Vry-  JAARBOEKEN, January, 1707. 29 Vryheid en van het geluk des geheelen Bataaffchen Volks. Dat, de introductie van zodanige algemeene Conltitutie ook noodzakelyk ten gevolge zullende hebben, eene geheele reörganifatie van beltuur, het alzo van zelfs fpreekt, dat de veranderingen, die men in het jegenswoordig intermediair bewind zoude wiltón maaken , niet alleenlyk in derzelver bepaling, invoering, en executie, uit den aart der zaake, in dit tydltip aan zeer veele zwaarigheden zonden onderhevig zyn, maar ook in allen gevalle, indien de voorfchreve zo gegronde verwagting van ons, en onze welmeenende Medeburgers door eene fpoedige daarftelling der voorfchreve Lands Conltitutie wordt vervult, niet anders, dan van eenen zeer korten duur zouden kunnen zyn, ja dat ook, in aanmerking van den tyd , die er noodwendig zoude vereischt worden , om zodanige alteratien in de form van het thans plaats hebbende beftuur- in train te brengen, het wellicht zal gebeuren, dat men daar mede naauwlyks zal kunnen gereed zyn op het oogenblik, wanneer aan het Volk van Nederland het ontwerp eener algemeene verbeterde Regeeringsform zal worden aangeboden. Dat, hoe zeer dan ook de form voor ons je» genswoqrdig intermediair beftuur, even gelyk die, welken in de andere Gewesten van deeze 'Republiek plaats grypen, niet moge bevryd zyn van gebreken, nogthans uit hoofde van de kortheid van deszelfs waarfchynelyke voortduring, alle veranderingen en verbeteringen , die men daar in zoude pogen te effectueeren, naar ons inzien niet flechts minder noodzakelyk, maar zelfs uit hoofde van de hier v00ren gemelde zwarigheden , daar mede onwederfprekelyk gepaard gaande , naauwlyks raadzaam zouden zyn. 1 Dat wy daarenboven by deeze gelegenheid ter kennis van onze Medeburgers moeten brengen, of zo zy verre {daarvan bewust zyn, ons verplicht vinden 's Gra- vèn hage. Publ.be- treffen» de hei Prov. Beftuur vanHolland.  'sGka. VENH/E. Publ.be- treffer.» de het Prov. Beduur vanHol- land. i ! 1 1 1 1 < ] 1 t 5° NIEUWE NEDERLANDSCHE den aan dez»Iven te herinneren, dat de Nationale ergadering by eene circulaire Misiive op den 15 Juny deezes Jaars aan de Hoogstg-conftifüeerde Machten van deze en andere Gewes en afgezonden, wel heeft betuigd!, dat zy aan de eene zyde verre af was, var de hoo?stgeconftitueerde Machten, )D de refpeclive Landfchappen in eenigerley wyze te willen belemmeren in iets dat tot het intermediair Huisncudeiyk Beftuur van het Juftitieele en Financieele , of tot de Poücie en theonomie van de voorfz Landfchappen relatie beert , c f het geen zy mochten rodi, oordeelen, □aar in mtu-fchen te moeten veranderen of ver* beteren; doch tevens vertrouwde, dat de welgemelde Hoogstgeconftitueerde Machten daarin met laar eenftemmig zouden zyn, dat alle zoodantee veranderingen en verbeteringen net anders zouden «urmen, noch mogten befchonwd worden, als aleen Inrer a ediair, en die uit derzelver aart dadelvk Ule aanwezer» en kragt zullen moeten verliezen, 5oo dra dezelven het zy recütftreeks, of ook zy. iehngs mochten aanlopen en (tryden tegen de toekoomftig.. Conltitutie van ï^erffeheele GemeJebest, terwyl eene vastftclling of invoering vah :emge Reglementen op de Regeerings-form, het lultme of financiewezen der byzondere Gevesten, of omtrent eenige andere poincten, iie uit derzelver aart en natuur voor eene alremeene beprling vatbaar zyn, en welke Regienemen eer.e verdere bt(lemming zouden heb>en, als het lang .sewenscht tydflip eener algeneere Lanris Confthuiie , eene onn.idde!ylce egenw*rking zo: de z\n *m den algemeener wil Ier Na-ie; en in zcodaaniae Gewesten , daar nen desniettegen ftaande zoodanige Reglementen :oude ingevoerd of eenige v^aDderingen van aart Is boven , vastgefteld hebben, geene andere uitwerking zouden kunnen hebben . dan eere verneuwmg van konfufie in het Beftuur en eene oodlotuge verdeeldheid van cpinien, die de zoo EOO-  JAARBOEKEN, January, 1797, 31 noodige eenftemmigheid en onderlinge roegeevenheid aan elkanders begrippen, by het aanitaande onderzoek en de goedkeuring van het eventueel Plan van Conltitutie, tot nadeel van het Gemeene en Onverdeelde Lands welzyn notoirlyk zouden verhinderen en in den weg liaan. Dat het bezef hier van Haar was toegefehenen te zyn van dat gewigt, dat zy noodzakelyk hadt geoordeeld , ons en de Hoogstgeconltitueerde Machten van de andere Gewesten, met het meefle empresfement, het welk het gewigt der zaake verdient, by dezelve Misiive te verzoeken en te adhorteeren, om in de refpeclive Provinciën, waarvan hun het Huishoudelyk beftuur is toevertrouwd , geene zoodanige verranderingen in het beduur, van welken aart en natuur die ook zouden mogen zyn, intevoeren en te arrefteeren , noch toe te laaten, dat die door eenig ander ligh aam van Landelyk of Steedelyk Beftuur aldaar worden ingevoerd of gearrefteerd , anders dan alleen Intermediair en met geen verder of langer effect., als tot dat door de algemeene aangenomene Conltitutie daai omtrent op eenen eenpaarigen voet zal zyn gedisponeerd, ten einde hier door de inwendige orde en rust geconferveerd en de gemeene dienst des Lands zoude bevorderd worden. Dat ook de welgemelde Nationaale Vergadering een fpreekend bewys heeft gegeven , hoe zorgelyk en fchadelyk zy de veranderingen in de form van het beftuur der Gewesten in het jegenswoordig tydsgewricht befchouwde , wanneer dezelve by eene merkwaardige Proclamatie van den 9 September deezes Jaars, aan de Burgers van Nederland , woonende in Overysfel , ter gelegenheid van de aldaar ontftaane verfchillen over het invoeren van een Provinciaal Regee. rings-Reglement, heeft onder het oog gebragt, dat een kortftondige en door onderlinge verdeeldheid van gevoelens aldaar zoo fterk betwiste yer- 'sGra- venhage. PublM' treffende het Prov. Beftuur van Holhnd.  32 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venha ge. PubJ betreffen ■ de het Prov. Befluur van Holland. i S < ] i i i \ ? ï i. a v g c O VI re in verbetering niet zoude konnen opweegen tegens de nadeelèn, die geduurige en zoo kort op een volgende veranderingen in het Beftuur van 'faLands zaaken aan ieder Volk doen ondervinden. Dat, hoe zeer wy niet hebben konnen noch mogen nalaaten, van de voorgemelde naar ons inzien zo m het gemelde Beftuur te compofeeren, de evenfemelde Grondvergaderingen ten fpoedigften nader  JAARBOEKEN, January, 1707. 39 der worden opgeroepen tegens eenen preciefen dag, om overeenkomftig het voorfz. alzo nieuwji;:gs gearrefteerde Reglement .dezelve verkiezing te doen. 21. Indien mochte bevonden worden,, dat de meerderheid der Grondvergaderingen van Holland'op den 16 February eerstkomende geene verandering in de form van het Beftuur,, maar alleenlyk in de Perfoonen of Leden, die hetzelve Beftuur hans compofeeren , verlangt, zoo zullen in dat geval de Grondvergaderingen tot het doen van eene nieuwe keuze ten fpoedigften, zoq dra hier ven aan onze voorfz. Commisfie zal blyken, worden opgeroepen tegens eenen preciefen dag, die door voorfz. Commisfie , als welke daartoe nu vqor als dan door ons Éis geauctorifeerd, by Pubiicaue zal worden bedaald. 22. In het laatstgemelde geval zal by bet doen der keuze worden geobferveerd al hetgeen by de drie eerfte Hoofdftukken van hes thans vigeerend Reglement voor het Provinciaal Beftuur is bepaald, en zullen alzoo op nieuws voor de vyf en vyftig Diftricten , waarin de Provincie van Holland nu onlangs verdeeld is, worden, verkoozen vyf en vyftig Leden en even zoo veelè Plaatsvervangers, gelyk mede nogens de verkiesbaarheid der Leden en het onderzoek van de redenen van excufatie, alsmede van de Credeptialen zal worden nagekomen, het geen by dé dr/ie'en vyftig eerfte artikelen van het vierde Hbofdftuk is vastgefte'd. 23. Zoo wel in het geval. by artikel 20, alsin dat, by artikel 22 vermeld, zullen, zoo dra de keuze der nieuwe Leden zal zyn gefchied, dezelve zoo fpoedig doenelyk, door het 'jegenswóordig Beftuur, tegens eeneu praecifen dag- worden opgeroepen, om hurice werkzaamheden te beginnen. ' 24. Indien de forst! van het Provinciaal Beftuur niet wordt veranderd, maar alleeniyk eene C 4 keu- 's Graven ü a» ge, Publ.betreffende het Prov, Beftuur v.anlioi' land. \  'sGr\- VKKHrtC.E lhtbl.be- trift-nde liet Prov. Beftuur van Holland. 43 NIEUWE NEDERLANDSCHE keuze vaD nieuwe Leden gefchiedt5, zoo zal uit de j. genswoordige Leden van het Provinciaal Beftuur eene Commisfie benoemd worden, om aan de nieuw verkozenen afteneemen de verklaaring en den eed, by het a?t en vyftigfte artikel van het vierde Hoofditu* van het voorfz. Reglement bepaald, alsmede 075 dezelven ee'ien Prefident voor het nieuw Beftuur te doett verkiezen , en eindelyk hun in de Vergaderzaal van Holland te introduceeren invoegen als by. het j8 , <5i en 62 artikel van het gemelde vierde Hoofdftuk van het thans, vigeerend Reglement is geltatueerd, v.25. Zoo wel in het geval by artikel 20, als in dat by artikel at bepaald, zal het jegenswoordig Beftuur uit elkander gaan, zoo dra de nieuw verkoos Leden in de Vergaderzaal van Holland weidL'.'yk zullen geïntroduceerd zyn, -C ndien by de meerderheid van de Grondvergaderingen van Holland op den 16 February 179/ wordt befiooten , om het jegertswoordig Provinciaal Beftuur, zoo als hetzelve thans beftaat, te doen voortduuren, en alzoo geene verandering te maaken, noch in de form, noch in de Perfoonen of Leden, weiken de Vergadering van het gemelde Beftuur compofeeren, én tsffens het onverhooptelyk zoude mo^eo gebeuren, dat voor of op den 13 February 1799 nog gecne algemeene Lands Conltitutie. voor het Volk van Nederland zal zyn aangenomen of geratificeerd , zoo worden de Grondvergaderingen in Holland, in dat geval, wederom gehouden voor opgeroepen op denzelven 16 February 1797, ten einde op dien dag op nieuws te raadpleegen en te Remmen, over het al of niet voortduuren van het Provinciaal intermediair Beftuur op gelyke wyze , als by deeze Publicatie is bepaald. En zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is Publicatie en affixre te doen; wordende alle Ingezeetenen hiertoe bevoegd, ernftiglyk en by de trouw, die zy aan hun  JAARBOEKEN, January, 1797. 41 hun Vaderland verfcbuldigd zyn , tot de voor : fchreeve byeenkomst opgeroepen, en alle Muni cipaliteiten of plaatfelyke Regeeringen met allen nadruk aangemaand en gerequireerd, om aan dfceze Publicatie de best mogeiyke executie te geeven, tn bepaaldelyk toetezien, dat met ppztcht tot dezelve-byeenkomften, alles in orde en met goede eenigheid gefchiedde. Gedaan in den Hage , onder het klein Zegel van den Lande , den 30 December 1790, het durds Jaar der Balaaffche Vrylieid. SAMUEL van HOOGSTRATEN, Vt> Ter Ordonnantie van hetzelve4 C. SCHEFFER, By afweezlgheid van het Provinciaal Beftuur van Holland , wierden, door deszelfs Committé, op 19 deezer , twee Publikatien afgekondigd. De eerfte , tegen het vervalfchen van Steenkoolen ingericht, luidde al« dus. VRTHEID, GELYK HEID, BROED E R. SCHAP. Het Provinciaal Committé van Holland, allen hunne Medeburgeren, die deeze zullen zien of hooren lezen, Heil en Broederfchap! doet tc weeten: dat, hoe zeer by Publicatie van de voormaalige Staaten deezer Provincie , van den 11 Maart 17J6, is verboden , de vermenging van Gruis van Kolen n et Kley , of ander foort van Aarde, Zand, of andere Specie, zoo wel als de Confumptie tot branding van Kluiten , uit de voorfz. vermengde Stoffen geformeert, op een C j boe- sGra- a nhaJE.  'sGrAvenhage> Publ^ tegen het ver- valfchen van Steen' kooien. . 1 ( i ! a i v o * i vi g« d< d< w d€ af en an tei les Ot fta da: ren 43 NIEUWE NEDE RLANDSCHE ; boete van duizend Gnldens, zoo tegen die genen, die zoodanige vermenging komen te doen, als tegen die dezelven tot Branding confumeeren, het Provinciaal Beftuur van dit Gewest, uit overweging van de duure en fchaarsheid der Steenkoolen, en om de Fabryken.en Trafyken in de zoo noodige Brandfloffen te semoet te komen , bv derzelver Decreet van den 30 December 1706. met alteratie der voorf?. Publicatie, Iheeft goedgevonden ie ftatueeren : dat het aan een ieder zal vry ftaan, zoo voor zyn eigen Haardbrand, als voot zyn Fabryk of Trafyk, het gruis van Kooen, van zyn eigene Verimposte , Kolen "geproveJieert, te mogen vermengen,met Kley of andere oort van Aarde, Zand of andere Specie, en iaarvan te maken of te laten maken Kluiten, of pts anders , naar goedvinden . en dezelven ter •randing confumeeren j mits dezelve aan geen nder verkoopende, overdoende of vereerendef op e boete by voornoemde Publicatie geftatueért. Dat het, mede,aan de Looyers , by pr,vifie aor den tyd van één Jaar, en voor een Proeve, 11 te zien, of hetzelve aan het middel van den 'urf ook eenig nadeel zoude kunnen doen,wordt :rgunt, om van hunne uitgebroeide Run te mo:n vervaardigen een foort van Run-Turf, en :zelven te verkoopen; mits daarvan betaald wordt halve Impost van die thans voor den Turf ardt betaald, en datby denzelven gevoegd w0reen Declaratoir van den Looyer, die dezelve evert, inhoudende de quantiteit van den Turf aan wien dezelve is verkogt: op pcene, dat Iers voor denzelven de volle Impost zal moe1 worden voldaan: en dat wyders in deze almoet worden geobferveert, het geen by donnantie op den Impost van den Turf, is getueert, met authorifatie op,dit Committé, om irvan de noodige Publiaatie te dogn. ïn opdat niemand hiervan onkudig . zy, gelas» en beveelen wy, dat deze ^alom zal worden ge-  IJAARBOEKEN, January, 1797» 43 gepubliceerr en geaffigeer.t, daar zulks te gefchie- den gebruiklyk is. ' Geda-m in den Maag, onder het klein Zegel van den Lande, den 19 January '-797> het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. \ CORN. van der HOOP Gysbertsz,, Vt. Ter Ordonnantie van hetzelve, J F. LEEMANS, De andere Publikatie, loopende over het begraaven van Lyken in de Kerken binr.en de Steden of Piaatzrn van Holland, behelsde hoofdzanklyk: „ Dat de voortnsaüge Provi- fioneele Reprefetuanten van het Volk van „ Holland heDbende gedecreteerdi dat, met ,, den aanvang van het Jaar 1796, het be„ graven van Lyken in de Kerken, of in de „ Steden en Plaatfen van dit Gewest, zoude „ moeten worden afgefchaft , en dezelven „ vervoerd naar begraafplaatfen, die zoo veel „ mooglyk van de huizen en gemeene we„ gen waren afgezonderd ; doch dat de ge„ melde Prov'fioneele Reprefentanten, uit ,\ hooide van opkomende zwarigheden , de „ uitvoering van dit Decreet hebben gefur* „ cheerd tot het einde van den Jaare 1796, „ en dat het Provinciaal Beftuur van Höl„ land, by het eindigen van deszelfs laatfte „ Vergadering, overwogen hebbende, dat er „ tot nog toe, om bnderfcheiden redenen, „ in fommige Steden en Plaatfen, geene ge„ legenheid is geweest tot het aanleggen van zoodanige nieuwe begraafplaatfen , heeft » goed- 's Gra. VErtHA' GE. ' 1  44 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Ora- venhaGE. I 1 „ goedgevonden, ^ voorfchreeven furchean„ « provifioneel te houden voor geconti„ nueerd, met authorifatie op het Commif„ té, om daarvan de vereischte Publicatie te doen. „ Da: echter het welgemelde Beftuur dan „ ook met het höogfte genoegen vernomen „ hebbende, dat in fom'mige Diftricren van „ dit Gewest reeds nieuwe of afgezonderde „ begraafplaatfen , naar het voorfchrifc der „ hier vorengemelde Publicatie, met de daad „ zyn vervaardigd, en deze loflyke onderne„ mingen, zoo veel in hun vermogen is, „ willende onderfteunen en aanmoedigen, over „ zulks, by deszelfs voorfz. Decreet"van den „ 2 January laatsileden, in de tweede plaats, „ heeft goedgevonden, dat, ten faveure van „ alle zoodanige reeds aangelegde , of nog „ aanteleggen Begraafplaatzen in deze Pro„ vincie, zal worden verftaan eene gelyke „ dispenfaiie van het 15 artikel der Ordon„ nantie op het middel van het Trouwen en „ Begraven, door de voormalige Staren van „ Holland, op den 35 OBober 1695 gear,, refteerd, te zyn verleend, als onlangs aan , de Directeuren van de nieuwe begraafplaats , te Katwyk aan Zee; na ingenomen Advys , en Confideratien van het Committé , is i geaccordeerd, en alzoo ten dien effecre, , dat de Lyken van de onderfcheiden Ste. , den en Plaatfen van dit Gewest naar de , gemelde reeds aangelegde, of nog aante« , leggen nieuwe Begraafplaatzen , offchoon i buiten derzelver Refidentien gelegen , zul- „ len  JAARBOEKEN, January, 1797. 45 „ len mogen vervoerd en aldaar ter aarde be„ ftc-ld worden, zonder dat deswegens de dub,, bele Impost of het recht van den Lande „ tweemaal zal moeten betaald worden; nog« „ tans met deeze bepaling, dat daartoe van „ een der Secretarisfen der Municipaliteit, „ of van het Gerecht der Plaatfe, van waar „ het Lyk vervoerd word, een Confent-Bil„ jet zal moeten verzogt en verleend, mits„ gadërs aan een der Secretarisfen van de „ Municipaliteit, of van het Gerecht der Plaar.„ fe, alwaar het Lyk ter aarde befteld word, „ vertoond worden; terwyl, by gebreke van „ zoodanig Confent-Biljet, de dubbele lm„ post zal moeten betaald worden, gelyk toi „ hiertoe gebruiklyk is geweest; zynde hei „ Committé insgelyks gemagdgd,_om daar„ van de vereischte notificatie te doen." Een Vaderlandfchen geest ademde het befluit van het Provinciaal Beftuur van Holland van 5 deezer, en door deszelfs Committé op den 25 daar aan volgende, by wyze var Publikatie, afgekondigd, de ftoffe van klee derdragt van Gealimenteerden betreffende, hoofdzaaklyk behelzende: ,, Dat alle de ge „ nen, die de directie of het beftuur heb , ben van Godshuizen en publieke Geftich \, ten, welke binnen deze Provincie aanwe. „ zig zyn, en eenigen vrydom van 'sLand: „ Impoficien genieten, zullen verpligt zyn „ op verbeurte van den gemelden vrydom „ zich voor hunne Gealimenteerden of om „ derhoorigen (zoo verre dezelve ten koste! 5» ^e 's Gra venha GE. t t  'sGra* venha» ge. 9 z< w 46 NIEUWE NEDERLAND5CHE „ der gemelde Huizingen of Stichtingen wor„ dtn gekleed; tot de.zelver kleeding al„ leenlyK te bedienen of te doen bedienen, „ van SiOfiVn en Goederen binnen deeze Res, publiek gefabriceert, voor zoo veel die „ Stoffen en Goederen-tot het gemelde ge„ bruik zullen te bekomen zyn, en dat daar„ mede, zoo verre zulks tot hi-rroe niet is „ geobferveerd, een aanvang zal worden ge„ maakt-, uiterlyk met den eerften January * van bet aacft^ande Jaar 1798, of zoo veel „ eerder, als dat met derzelver Huishoude, Jyke inrichtingen beftaanbaar zal zyn; en , dat wyders, de Beftuurders van alle zoo, danige Godshuizen zullen gehouden zyn , , jaariyks aan het Provinciaal Committé, of , aan het Beftuur of Coliegie ,. het welk in , tyd en wylen deszelfs werkzaamheden zou, de mogen vervangen, met behoorlyke be, wyzen te doen bi y ken, dat geene andere , Stoffen en Goederen, dan die binnen deze , Republiek zyn gefabriceert, ten behoeve , van de Jvoorfchreve Gealimenteerden, en , ten einde als voren zyn gebruikt; zullende de Godsbuizen, ten opzigte van wel1 ken de voorfchreve bewyzen niet zyn geexhibeert, gehouden worden, na verloop van het Jaar, in het welk zy daarvan zyn gebleven in gebreken, van de voorfchreve vrydommen te zyn vervallen." H a a r h e m. Het getal der gebooren Kinderen in deei Stad, in 'c gepasfeerde Jaar 1796, is geeest als volgt: Ja-  JAARBOEKEN, January, 1797» 47 Zomen. Dochters. January, 31 -3 a February, ' 37 ,35 Maart, 26 29 April, 27 34 Mai, 26 26 Juny, 25 16 , July, 23 21 Augustus, 32 22 September, 27 s6 Ocïober, 28 24 November, 28 19 December, 33 32 Uitmaakende 355 Zoonen, 316 Dochters, te zamen 669 Kinderen; zynde 16 minder dan in 1795. Onder dit getal zyn geweest 9 paar Tweelingen, en 27 dood ter wereld gekomen. Hier van zyn in degroote Kerk gedoopt 167 Zoonen en 167 Dochters. In het zelve Jaar zyn in deeze Stad begraven: ' Mannen. Froüwen.Kinderen.Zamen. January, 2& 54 32 114 February, a8 32 41 91 Maart, 41 47 31 1*9 April, 32 48 27 107 Mai, 25 38 31. 94 Juny, 28 51 38 u? July, 19 19 25 63 Augustus, 16 15 19 50 September, 17 23 29 69 Odtober, 13 20 13 46 No ember, 23 23 18 64 December, 15 21 19 55 391 313 989 Zynde dus 102 minder dan 1795. Ou Haar* lem-  haarlem. 48 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ouderdom der Overledenen, als: Beneden het Jaar jgg Van 1 tot 10 Jaar ll6 Van 10 tot 20 a- Van 20 toe go Van So tot 40 94 van 40 tot 50 ,2- Van 50 tot 60 ï. Van 6o tot 70 ^ Van 70 toe 80 °a Van 80 tot 90 iQ Van 90 tot 96 ?a Onbekenden ' ^ ïn het ze've Jaar zyn op het Stadhuis getrouwd 226 Paaren, en dus ff Paaren meerder dan in 5795. A M S T E L D A M. Het getal der Overledenen in het Jaar 1796 is geweest 8305, en dat van het voorgaande Jaar 9250; dus 785 minder dan in het [aar Geduurende het Jaar 1796 zyn van de Puye van het Huis der Gemeence, alhier geproclameerd 20 ï 4 Paaren, In de Gereformeerde Kerken deezer Stad zyn gedoopt 1696 Jongens en s589 Meisjes, ^waaronder begreepen zyn 9 pa«r Tweelingen,; en 5 Bejaarden. Dus te famen 328* funderen. 3 In de Lmherfche Gemeenre, toegedaan de «veranderde Augsburgfche Bciydenls, zyn ge-  JAARBOEKEN, Janua/p 1797* 49 geproclameerd 190 Paaren, en gedoopt 471 Jongens en 469 Meisjes, waaronder 10 paar Tweelingen. Dus tè famen 940 Kinderen. • In de Herftelde Lutherfche Gemeente zyn geproclameerd 76 Paaren, en gedoopt- 245 Jongens en 188 Meisjes, waarohder 9 paar Tweelingen. Dus te famen 434 Kinderen. Derhalven is het getal der gedoopte Kinderen in deeze drie Gemeenten 4659. Ten blyke der weldaadige uitwerkzelen der Maatfchappy tot redding van Drenkelingen, allereerst binnen deeze Stad opgericht, en zedert, hoe huiverig anders ook in h»t overneemen van buitenlandfche inrichtingen, door de Engelfchen naargevolgd, oordeelen wy een plaats te moeten geeven aan het volgende BERICHT. Met zoo veel genoegen de Beftuurers van de Maatfchappy tot redding van Drenkelingen te Amfterdam, in den Jaare 1793» den tydkring van vyf en iwintig Jaaren haarer oprichting en voortduuriug met de uitgave van het elfde, Stukje haarer Gedetikfchriften beflooten en in de daar aster gevoegde Tafelen van geredde en ongeredde gévallen'aantoonden, van 1767 tot 1792, een getal van Negenhonderd en Negentig Prsmien, loo Gouden als Zilveren Medailles en in geld of Kistjens met lnftrumenten, ter belooning van Redders uitgedeeld te hebben, met niet minder voldoening, die alleen het behoud van zoo veeie ongelukkigen geeven kan, zetteden zy federd hunne werkzaamheden voort , en zyn gereed een Jj Twaalf» r\M-  50 NIEUWE NEDERLANDSCHE Twaalfde Stukje gemeen te raaaken, bevattende wederom eene reeks van Eenhonderd en Fyfendertig DreBkelingen en Geftikten, die geduureners 5 1 Wolsboe j _ Uit Zee terug Wyburg 4 j door contrary Onbekend, of op Wind en Lek- Avautuur 5 63 kagie, en we- LoliandfcheOor- der uit i2 g iogfchepen. 3 _ Cartelfchip ! ! Uitleggers, Hoe- Franfche Oorlog f kers, Bommen,! fchepen g g Kotters, enz. 5 3 Franfche Pryzen 1 — Jameis 1 — 348 472 52 6 406 874 878 Behalven de Visch- en ander* Schepen, welken naar en van Rotterdam, Dordrecht. Schiedam Delftshaven enz. langs de Zeeuwfche Stromen zyn ingekomen en uitgezeild. In 1796 Ingekomen 874 | Uitgezeild 878 *795 366 j 4o6 Dus in 1796 meer 50S ' "t^ In het gepasfeerde Jaar zyt in dl Havens van Texel, het Vlie enz. binnengekomen en voor Amiterdam genaderd 357S Schepen , van vericheiden PlaaTen ; waaronder 947 van Hamburg, , 19S van Lmbden, 165 van Brernen , i59 uit Noorwegen, ,J0 van Riga, 137 van Koningsbergen, J34 van Elbing, 83 van Dantzig , %> NOORD»  JAARBOEKEN, January, 1797. 57 NOORD-HOLLAND. Alkmaar. Til eene bydraage tot de Weerkundige Waarneemingen, hier te Lande en elders genomen, oordeelen wy het volgende, door den kundigen G. van Schagen medegedeeld, te moeten plaatzen: Gev. Wat. Uitgew. January, 2a Lyri. 11 Lyn» February, 30 12 Maart 6 20 April, 3 23 Mai, 42 38 Juny, 22 40 July, 54 3o Augustus, 24 33 September, 43 25 Oftober, 5* 24 November, 31 17 December, a6 9 Dus in 't geheel het gevallen Water 354 Lyn, of 29 duim 6 Lyn, uitgewaasfemd 280 Lyn, of 23 duim 4 Lyn Rhynlands; zynde dus 4 duim 5 Lyn meerder Water gevallen, en 3 duim 1 Lyn meerder uitgewaasfemd, dan in 't Jaar 1795. D 5 ZEE-  j8 JNIEüWE NEDERLANDSCHE ZEELAND. Middelburg. In den Jaare 1796, zyn binnen deze'Stad fen onder Stads Ambachten gebooren levende Zoonen 301, doode Zoonen 20, te zamen 321 Zoonen; levende Dochters 363, doode Dochters 14, te zamen 377 Dochters; dus geoooren 698 Kinderen; waarondar 3 maal tweelingen Zoons, en 2 maal Tweelingen Dochters; 7 maal Tweelingen een Zoon en een Dochter; dus 12 maal Tweelingen; en zyn ten zeiven Jaare aldaar geftorven,' die door de Grafdelvers zyn begraven ; te weteh: Burgers 473; van den Armen 212; die buiten de Stad zyn begraven. 45 ; die door de Cellebroers zyn begraven, uit het Gasthuis 6, uit het Simpelhuis 3, van de Sny kamer 3; Zulks in den Jaare 1706 zVn ee. ftorven 742 Menfchen, en gebooren 698 Kinderen; dus meer geftorven als gebooren 44 menfchen. 6 Onder de Overledenen zyn geweest; Beneden 1 Jaar oud l8. Van 1 tot 5 Jaar Van 5 tot 10 . - ** Vaa 10 tot 15 0 Van 15 tot 20 2 Van 20 tot 2? " JL ' Van  JAARBOEKEN, January, 179?. j9 Van «5 toe go Jaar 19 Van %o tot 35 33 Van 35 tot 40 29 Van 40 tot 45 ga Van 45 tot 50 33 Van 50 tot 55 43 Van 55 tot 60 43 Van óo tot 65 ' 55 Van 65 tot 70 4.3 Van 70 tot 75 3i> Van 75 tot 80 3, Van 80 tot 85 "27 Van 85 tot 90 11 Van 90 tot 95 7 Ten blyke, hoe zeer ook ter deezer Stede de loflyke Maatfchappy Tot Nut'van 'e Algemeen haaren weldaadigen invloed oeffende, met naame ook ter verbeteringe van het Schoolweezen , 't welk door de geheele Republiek aan de inrichtingen en werkzaamheden dier Maatfchappy zoo groote verpligting beeft, mogen wy de volgende Bekendmaaking en her. daar nevensgaande Plan des Middelburgfchen Departements niet ongeplaatst laaten. BEKENDMAKING. ¥~\e Leden van het Middelburgsch Departement der Nederlandfche Maatfchappy Tot nut van *i Algemeen, overtuigd van de volltrekte noodzaak , dat de ontluikende Jeugd, door het genot van een behoorlyk Onderwys , die kundigheden deelagtig worde, welke, voor dezelve in haar volgend leven, onontbeerlyk zyn; overtuigd dat de Maatfchappy by veronachtzaming daar van, niets dan Middelburg;  6b NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Plan ter ftigtinge van een School voorOnvermogenden. i ! 1 j i t 1 < t t c n g 4 dan nadeel te wagten ftaat; overtuigd dat veele brave Ouders, welke, voormaals, veel liever^zi'g zelve :het aangename, d?n hunne Kinderen het noodige Oqderwys lieten ontberen, thans door de drukkende tydsoraltandigheden gedwongen worden, deze hunne Ouderiyke verplichting naatelaten, daar hunne -geringe inkermften naauwlyks toereikende zyn, om hun en huisgezin het vol. ftrekt noodzakelyke, tot levensonderhoud |te bezorgen ; overtuigd eindelyk dat de loflyke inrichtingen, alhier, tot onderhoud-van behoeftige Kinderen geë'abiisfeerd, thans daar toe niet genoegzaam zyn, daar de Arm- en Spinfchoolen dermate met discipelen zyn opgevuld , dat eene vermeerdering derzeive volftrekt onmooglyk is; hebben geoordeeld by dit alles niet langer te mogen ftilzitten, maar het van hunnen plicht geacht, zoo mogelyk, in dit gebrek te voorzien , en aan die lunner Medeburgeren, welke, hoe zeer onvernogend, echter door geene Armen bedeeld worlen, gelegenheid te geeven, om, zonder hunne tosten, derzelver Kinderen in het Spellen , Les:n, Schryven en CyfFeren bet noodig Onderwvs :e laaten genieten. De Leden van het genoemde Departement wenschten niets vuuriger, dan in Raat te zyn om tit hunne eigene middelen , het nodige tot deze snderneming te kunnen vinden; dan daar de fituaie hunner Kas zulks in geenen deele toelaat, zien :y zich genoodzaakt den byfland van alle Mencheovrienden in te roepen, en dezelve uit te nr> ligen om hun, met een gering deel hunner geld» m .delen, te onderlleunen Zy hebben ten dieu inde , eeB Pian ontworpen, het welk zy hier me e aau alle hunne Medeburgeren aanbieden, en iet de uitvoering van het welke door hun gechareerd zyn, de Burgers Marinus Folkryk Liebert tatinjts Piepers, Anthony de Wind, Akxander ohan Sinclair, Pier re Franfois Perrenoud, Bartokmeus Hendrik Kakenberg en Johan dlb recht Hk-  JAARBOEKfEN, January, 17&7. 61 Hicken, die deeze vereerenden , doch tevens werkzamen taak, Tot nut van 't Algemeen, op zich hebben genomen. De Leden van het meergenoemde Departement vertrouwen, dat een ieder hunner Medeburgeren, van de waarheid hunner pofltiven en de noodzakelykheid hunner onderneeming volkomen overtuigd is, en zullen derhalven niets zeggen om dezelve nader te betogen: zy herinneren flegts aan dezelve, hoe ieverig men zy in deze Stad om onderfteuningen uit te reiken, aan vreemde Gemeentens, Scholen, Steden en Vlekken, welker Leden of bewooners minder aanfpraak hebben op hunnen byftand , dan de onvermogende Bewooners deezer Stad, hunne Medeburgers: zy houden hun alleen voor oogen, welke de gevolgen moeten zyn, wanneer de ontluikende Jeugd, by voortduuring, het noodig Onderwys moet ontbeeren, en in de driefte onwetendheid opgroeit, Zy vertrouwen dat de overweeging van dit een en ander, alle hunne Medeburgeren zal aanfporen, om, door eene kleine toelage, overeenkomftig een ieders vermogen en omftandigheden, mede te werken tot onderfteuning van de heilzaame en belanglooze onderneeming van ihet Departement eener Vaderlandfche Maatfchappy, welkers eenig doelwit is, den onkundigen en [onvermogenden , zoo wel in het Godsdien ftige, als Burgerlyke voortslichten, waarvan den weldaadigen invloed reeds, op meer dan eene plaats van Nederland, wordt ondervonden. Gedaan in onze Vergadering den 21 December 1796. • Het tweede Jaar der Bataaffche Vryheid. Uit naam der Leden van het gemelde Departement. J. WATERVLIET, Merfts Secretaris. PLAN Middel- ■ burg, Plan ter fiigtinge van een School voor Onvermo'genden.  62 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Mm. DELEURG. Plan ter fiigtingc van een School voor On- vcrmc- gcnuen* I ! i I PLAN ter oprichting en befticring van een FONDS, om daar uit een aantal Kinderen vanonvermo» gende Burgers te doen onderwazen, in het Spellen, Lezen, Schryven en Cyferen ; gearrefleerd in de Vergadering van het Middelburgfche Departement der Nederlandfche Maatfchappy TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN. Den si December 1796". Het tweede Jaar der Bataaffche Vryheid. Are. 1. Dit Fonds zal verzameld en geadfniDiftreend worden onder de Opperdireöie van het evengemelde Departement, het welk zig daar mede by deezen chargeert. 2. Men zal daarin, by Inteekening, deel kunnen neemen, het zy in ééns of Jaarlyks, en voor soodanige fom, als een ieder zal verkiezen , ten welken einde aan de huizen der Leden, van de naa te meldene Commisfie, de nodige Lysten van Inteekening zullen voorhanden zyn; zullende derzelver Namen, benevens de tyd hunner Vacatiën, door de Middelburgfche Courant nader worden jekend gemaakt. 3» By de Inteekening, zullen de Ingefchrevene [ommen, direételyk betaald worden ; gelyk mede sa! plaats hebben, omtrend de Jaarlykfche toelaa»en; moetende ook het eerfte Jaar daar van by Antieipatie worden voldaan. 4. Vervolgens zullen de Jaarlykfche Contribuien, door een vertrouwd perfoon, in de maand [anuary opgehaald- eB tegens overgifte eener Quiantie, door den Thefauuer geteekend , moeten voldaan worden. 5. Een der jaarlykfche Contribuanten, niet langer tot dit Fonds willende bydragen, zal, by die relegenheid, zulks moeten declareeren, of anderzin ts  jaarboeken, January, 1797. g3 zints gehouden worden, wederom voor een Jaar zich te hebben verbonden. ö. De, alzoo ingezamelde Penningen zullen eeniglyk befteed worden , tot goedmaaking der kosten van het onderwys van zestig behoeftige Kinderen , of zoo veel meerder of minder, als met den ftaat der Kas overéén zal komen, ten' einde gemelde Kinderen te leeren Spellen , Lezen , Schryven en CyfFeren. 7. Dit Fonds zal verzameld en geadminiftreerd worden door eene Commisfie van zeven Leden vaa dit Departement, welke tevens tot alle zaa-' ken, het Schoolweezen conceroeerende, zal zyn gequalificeerd. 8. Deeze Commisfie zal maandelyks vergaderen, en in haar eerfte Sesfie, uit haar midden, een Praefident en een Thefaurier benoemen. ö. Alle Ouders , welke genegen zyn , hunne Kinderen van dit Onderwys, gratis, te doen genieten , zullen zich vdór den tyd, by publyke Advertentie te bepaalen, moeten aanmelden by den Praefideat deezer Commisfie, en aan denzelven hunne Namen, benevens die hunner Kinderen en derzelver Ouderdom en Woonplaatfen, in gefchrifte, opgeven en voorts verpligt zyn tot het geven van alle zoodanige verdere informatien, als van hun zullen worden gerequireerd- 10. De Prssfident zal de ingekomene Sollicitatie-billietten mededeelen aan de gezamentlyke Leden der Commisfie, welke zoo dikwyls hy zulks nodig acht, door hem extraordinair zal worden byééngeroepen. 11. Geene Kinderen zullen nit dit Fonds onderwezen worden, dan die alvorens, door de Leden der Commisfie, daartoe zullen wezen geadmitteerd. 12. Het bewys van admisfie zal beftaan in een Billiet, door den Prefident der Commisfie geteekend, en inhoudende den naam van het Kind, deszalfs Ouderdom, den Naam en Woonplaats zyner Oa- Mid- delburg. Plan ter Qigtinge \>an een School voor On» vermo* ycnden.  64 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- DKLÜUIlUi Plan tir ftigünge van cm School .voor On vtrmo- genden, I j i ) f t i i« Ouders, en den Naam van dea Schoolmeester, door wien het zelve zal onderwezen worden. 13. In de Admisfie van Kinderen , zal in geenen deele op de Godsdienftige gezindheid hunner Ouders acht gegeeven worden. 14. De Commisfie zal geene Kinderen mogen aanneemen, welker Ouders uit de Arm Kasfen gefubdieerd en bedeeld worden, alzoo tot Onperwys van alle dezelve de onderfcheidene ArmScholen zyn gefchikt. 15. Insgelyks zal dezelve geene Kinderen admitteeren, dan die den ouderdom van 6 Jaaren bereikt hebben, welker Ouders, door gebrek aan genoegzaam werk, of andere omltandigheedenronvermogend zyn , om derzelver Schoolgeld te vol • doen, en zuiks ten genoege der Commisfie aantoonèn. t5. De Kinderen, welke tot het genieten van dit Onderwys aangenomen worden, zullen door gemelde Commisfie alleen mogen befteld worder, sy die Nederduitfche Schoolhouders, welke aU LedeD dezes Departements zyn geadmitteerd. 17. Zy zal zoo veel mogelyk, buiten de voren'emelde bepalingen, in het oog houden de woonstaats der Kinderen, en dezelve, in de naastbygeegene School, waar van de Meefter Lid dezes Departement is, beflellen; zullende daarenboven ibferveeren, dat die Meefter, waar gemelde Kiniered voormaais School mogten zyn geweest ,!;zoo /eel dcenlyk, worde geprefereerd. 18. Aile de dus aangenomene Kinderen, zulen moeten leeren uit de Schoolboeken , door dc Departementede Commisfie tot het Schoolwezen ;oedgekeurd.- 19- Zy zullen onder de Schoolhouders," Leden an het zelve zoo veel mogelyk , in gelyke poriën, worden verdeeld- 20. Voor het Onderwyzen van ieder Kind, zal, tit het gecollecteerde Fonds , aan de Scboolhoulers worden betaald co rtuivers per maand; zullen-  JAARBOEKEN, January, 1797. 65 kn de zoodanige Schoolhouders, welke vyf dezer Kinderen ter School heeft, verplicht zyn het zesde, zender eenige belooninge, te onderwyzen; en zal de betaaling der Schoolgelden telken drie Maanden gefchieden. at. Daarenboven zullen de noodige Leerboeken,, voor de gemelde Kinderen, uit dit Fonds bekostigd worden; zullende ten einde hier in behoorlyk te voorzien, de aanteftellene Commisfie zorge dragen, dat altoos een convenabel getal der reeds goedgekeurde en verder goedtekeuren Schoolboeken , by den eerften Secretaris van dit Departement, voor handen zyn, door wien dezelve aan de Schoolhouders tegens quitantie, tevens inhoudende de naam van het Kind, voor wien dezelve zyn gedestineerd, zullen worden uitgereikt. 22. De Kinderen, uit het Fonds onderwezen wordende, zullen zich zelfs en hunne goederen, als mede de aan hemgegeeven Boeken zindel yk moeten houden, en, zonder behoorlykconfentder Schoolmeefters, zal niemand hunner vermogen uit School te blyven, ten zy om alzints blykbaar gegronde redeuen; zullende anders, zoo wel als derzelver Oudsrs,, gehouden voor onachtzaam, lusteloos, het Onderwys onwaardig, en, als zoodanig, hun Billiet van aanneeming dadelyk worden ingetrokken. 23. De Schoolhouders, by wien gemelde Kinderen befteld wotden , zullen dezelve, even als hunne andere Scholieren behandelen, .en ingevalle de Kinderen zich in eenigen opzigte onbetamelyk gedragen, zullen zy Schoolmeefters daar van den Prefident der Commisfie behoorlyk kennjs geeven, welke zulks aan de overige Leden der Commisfie by de eerstvolgende Vergadering zal communiceeren, ten ware de zaak eene ipoedige en onverwylde voorziening vorderde, als wanneer de Prefident vryheid heeft, het noodige dienaangaande te verrichten. 24 De Schoolhouders zullen verplicht zyn. alle drie Maanden aan de gefielde Commisfie fchrifteE lyk Middelburg. Plan ter ligtinge van een School voor On- vermo- venden.  MfDDEI>EURG. Plan ter /ligtinge van een School voorOn- vermom genden. 1 1 t I i I ] l 1 e c * 3 £ t 65 NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk rapport io te zenden van de namen der Kin. deren, by hun, voor rekening van dit Fonds, onderwezen , gelyk mede van hun gedrag , de Boeken tot hun Onderwys gebruikt, en van de vorderingen, welke dezelve hebben gemaakt; zullende van ieder Kind een proeffchrift daar nevens voegen. 25. De gefielde Commisfie zal tweemaal 's Jaars, te weten, in de Maanden April en October, de Kinderen, uit dit Fonds onderwezen wordende, voor zich doen komen, dezelve naar hunne vatbaarheid examineren , en, uit de Boekjes waar uit zy leeren, eenige vragen doen, ten einde zich te verzekeren, of aan de heilzaame intentie dezes Departsments worde voldaan; zullende ieder Kind, by die gelegenheid, zyne Schryf- en Leesboeken medebrengen. 26. De Commisfie zal aan die Kinderen, wel* ce de meefte vorderingen, geduurende de laatst ^erloopene zes Maanden', gemaakt hebben, ter eerdere en meerdere aanmoediging, éénder School» >oekjes, door de Maatfchappy uitgegeeven, ver:eren. 27. In de Ordinaire Vergaderingen van dit Delartement, ia de Mnanden Mey en November, al dezelve Commisfie een generaal verflag van laare werkzaamheden overleggen En inde maand february van ieder Jaar zal dezelve , van haare ehoudene adminiftratie, reekening doen. 28. By het doen der Jaarlykfche rekening, zul3H de Deelneemers in dit Fonds uitgenoodigd morden te adfifteeren ; ten weiken einde de tyd n plaats derzelve, by Advertentie in de Midelburgfche Courant zal worden bekend gemaakt. 29. De uitdeeling der toegeweezene Pryfen, al ten aanfchouw van een iegelyk gefchieden, p zoodaanige tyd en plaats als telkens by pu. lieke Advertentien zal bekend gemaakt worden. 3o« De Commisfie, tot het Schoolweezen,, door  JAARBOEKEN, January, 1797. 67 door dit Departement te benoemen, zal zich in geenen deele mogen bemoeijen met de generaale directie der triviaale Schooien , als welke door Praefident en Raaden deezer Stad» aan het Col legie van Opzieners, is gedemandeerd. 31. Het Departement behoudt aan zich de verandering en vermeerdering dfezes des noodig zynde. Aldus gearrefteérd in de Vergadering van het Miodelburgsch Departement den 21 December 1796. Hu tweede Jaar der Bataaffche Vryheid. My Prefent, (IVas geteekend) J. WATERVLIET. Secretaris. FRIESLAND. Leeuwarden. In 't Jaar 1796 zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken gedoopt. Zoenen. Dochters, In January, 19 18 February, 19 17 Maart, 25 32 April, 18 . 2a Mai, 11 18 Juny, 18 ia E * Ja- Middelburg. Plan ter (ligtinge van een School voorOn- vermo» genden.  Leeuwarden. 68 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zoonen, Dochters: JuIy» 13 15 Augustus, 14 ,p September, 16 iö Oclober, s.o \\ November, 8 8 December, n 3 \ 192 1 196 Dus te zamen 388 Kinderen, waar onder 6 paaren Tweelingen. Nog zyn na gedaane Belydenisfe 4 Bejaarde Vrouwsperfoonen gedoopt, Ook zyn Kerkelyk geproclameerd 149 paaren, waar van alhier in de Stad getrouwd zijn 132 paaren, en buiten de Stad 27 paaren. Ten aanzien van de betaalinge van de kosten, by de verkooping van Vaste Goederen, wierden, door het Provinciaal Beftuur van dit Gewest, by een Publikrjtie van 4 deezer, de volgende fchikkinge beraamd, JJet Provinciaal Beftuur van Friesland, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doet te weeten: Dat Wy, ervaarende, hoe, niet tegenftaande de gefielde voorzieningen is het Placaat van den 28 Febtuary 1794, tegens de onmaatige declaratien ven kosten, by de Verkoopingen van Vaste Goederen in deeze Provincie, veeltyds de vorige misbruiken en knevelaryen, tegens de uitdrukkelyke intentie van den Wetgever, in deezen blyven plaats houden, door ongelden te brengen ten laste der Koopers van Vastigheden, op welke dezelve g«ene reekeoing hadden gemaakt, en veel al  JAARBOEKEN, January, 1707. 6q al door die ongelden tot de uiterile prys te bereekenen, waar door de Koopers niet alleen worden afgefchrikt, maar de minkundigen , op eene fchandelyké wyze misleid, verfchillen verwekt, en den Lande, om de te groote bezwaaren, welke ten laste van de Koopers koomen, aanmerke lyk benadeeld in den 40 Penning en het Confentgeid; en daarom [nodig geoordeeld hebbende, het ,voorfchreven Placaat te herzien, mitsgaders nadere middelen te Hellen, tot weering van die misbruiken. Zoo is het, dat Wy, met intrekking van 't opgemeld Placaat van den 28 February 1794 omtrent de publieke Verkoopingen van Vastigheden, hebben gedecreteerd , het geen Wy dienaangaande ftatueeren by deezen, in navolgende artikelen,;. 1. Dat by alle Verkoopingen van Vastigheden, geene andere kosten ten laste van de Koopers zullen mogen bedongen worden, dan de betaaling van den 40 Penning en het Confentgeld, gelyk mede voor het fchryven van de Koopbrieven en Reverfaalen, met de daartoe vereischte Zegels, (gereekend volgens 's Lands Ordonnantie en de Ordonnantie op het Middel van het Klein Zegel.) a. Dat de verdere kosten , als daar zyn, Sa> larien der AQuarisfen, uitgaven wegens Billietten, Advertentien in de Couranten , Trommen, Oproepen , Kamerhuur en Verteeringen, en wat dies meer mag zyn, ten laste van de Verkoopers zullen moeten koomen. 3. Dat tot voorkoming van verfchillen tusfchen de Verkoopers en Acluarisfen, door dezelve onderling zodanige conditiën kunnen worden aangegaan, als zy zullen goedvinden: met dien verftande nochtans, dat, wanneer zodanig contract of accoord tusfchen hun niet voot handen is , de Actuarisfen van de Verkoopers in geenen deele voor Salarien meerder zullen mogen roet recht vorderen, dan de Vacatiën volgens 'sLands Ordonnantie, uiter-1 lyk voor drie Zitdagen gereekecd , zonder weE 3 geni Leeuwarden. Publ. omtrent ie kosten, by it Ver» kooping van vas» te Got* deren.  Leeuwarden. Puil. omtrent de kosten by de Verkoopingvan vaste Goederen. ?o NIEUWE NEDERLANDSCHE gens het opmaaken der Billietten, het maaken varj de Befoignes, of uit eenige andere oorzaake, eenige verdere pretenfie te kunnen in reekening bren„ gen , aan de Koopers noch aan de Verkoopers. 4- Dat de kosten, welke weegens het Prociameeren, naa de geflotene Koop, worden vereischt, ten laste van de Koopers zyn, en dat de Verkoopers wel zullen mogen bedingen, de Stryken Verhooggelden door de Koopers worden verfchoten, mits dat die Scryk- en Verhooggelden inden Koopfchat wederom afgekort worden, 5- Dat eindelyk, op dat aan deeze Onze Welmeening te beeter zoude worden voldaan, en bet gosd vertrouwen Onzer Meeieburgers niet ftraffeioos verrascht, aan de Verkoopers en ActuarisSn» wel expresfelyk word verbooden, geene, hoegenaamde, andere kosten ten laste van de Koopers te bedingen, zoo ook de Actuarisfen niets verders van de Verkoopers zullen mogen vorderen, dan het geen bv hun is gecontracteerd , of in deezen geftatueerd, of verders iets te onderderneerren, waar by de Koopers meer bezwaard of aan het Middel van den 40 Penning en de Confentgelden nadeel zal kunnen worden toe»ebragt. by pceie van vyftig goudene Friefche t?y. :iers. door de Schuldigen aan den Lande te verbeuren. En op dat niemand in dit Gewest hier van zou'. Je onkundig blyven, zal deeze Onze Publicatie ilomme in het zelve ter gewooner plaatzen worien afgekondigd en aangeplakt. Aldus gedecreteerd en gearrefteérd op 't Landchapshuis binnen Leeuwarden, den 4 January [797, Het derde Jaar der Bataaf jclie Fryhcia. Het Provinciaal Beduur van Friesland , D. F O K E L E S, Vt. Ter Ordonnantie van het zelve, CORN. GODSCHALK. Doo  JAARBOEKEN, January, 1797. .71 Door geldgebrek gedrukt, en bykans radeloos om in dat gebrek te voorzien , viel thans het Provinciaal Beftuur van dit Gewest op een middel, 't welk by veelen verwondering, zo geene ontzetting veroorzaakte ; het beftondt in eene Negotiatie op een gedeelte der Bezittingen van de publieke Corpora en Adminiftratien, zoo Kerkelyke als Waereldlyke. Kennis daar van wierdt den Volke gegeeven by eene Publikatie van 10 deezer. V R T II E 1 D. G E L T K II E I D, PUBLICATIE. Het Provinciaal Beftuur van Friesland , allen den geenen die deezen zullen zien ofte hooren leezen, Heil enBroederfchap! doet te weeten: Dat Wy , in aanmerking neemende, dat een Land niet naar behooren beftuurd kan wordeu, indien niet gelet word op den financieelen toeftand van het zelve, zodanig, dat cr altyd genoegzaame penningen voorhanden zyn, waar door de noodzaakelyke uitgaven kunnen gedaan worden, en dat dus naar mate de uitgaven moeten zyn, ook de inkomften daar na behooren geregeld te worden. En hoe zeer Wy overtuigd zyn, dat deeze algemeene waarheid, by alle verftandige en waare Vaderlanders toegeftemd zal worden, en ook genoegzaame bewustheid hebben van den tegen woordigen toeftand van 's Lands Casfa» uit bezef van de enorme uitgaven, die er bynadaaglyks, voornaamlyk, ten behoeve van het gemeene Land, moeten gedaan worden; zoo vinden Wy Ons echter verpligt opentlyk te declareeren: dat de reeds ingekornene gelden , uit alle de onderfcheidene E 4 Geld- Leeu WARDEN.  72 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lèüu- wa elde n. Pabl. rakende eene Ne gotiatie op publiekeCorpo» ra. Geldheffingen, op verre na niet geëvenredigd zyn aan de uitgaven, die er reeds gedaan zyn, en nog gedaan moeten worden; dat Wy dus genoodzaakt zyn (hoe ongaarne ook; eea nieuwe opbrengst te moeten arrefleeren. En hier toe hebben Wy geen gefchikter, en •voor Onze Ingezeetenen minst drukkenden weg, weeten in te flaan, dan eene Negoiiatie op een gedeelte der bezittingen van de Publieke Corpora en Adminiftratien: om het welk te effectueeren , hebben Wy goedgevonden te decreteeren, zoo als gefchied door deezen: 1. Dat van alle bezittingen , zoo roerende als onroerende, aan Publieke Corpora toebehoorende, zal moeten worden gefourneerd het Vylde Gedeelte van de Vyfde Zesde der Reële, of by getrouwe begrooting bepaalde, waarde; zonogthans dat alleen hier van uitgezonderd en bevryd zyn de Recepisfen van het, ingevolge Publicatien van den ö en sti Oöober 1756 gefourneerde één zesde gedeelte. 2. Dat onder de benaming van publieke Corpora, en mitsdien tot de verplichting in deeze Negotiatie, moeten worden begreepeu alle de zodanige, welke in onze Publicatie van den 6 Oclober 1796 zyn omfchreeven; en waar onder mede begreepen zyn, alle de Paftor ie -Goederen, zonder onderfcheid; gelyk ook de Gilden. 3. Dat tot vinding van dit jde gedeelte, de begrooting door de Adminiftratoiren zal moeten gefchieden op navolgende bepaalingen. foor Eerst: voor zoo verre ,beflaan in vaste Jaarlykfche Inkomften, na gelang van de zuivere Revenuen; en dat de drie Gulden van zodanige Revenuen zullen bereekend worden tegen Honderd Guldens Capitaal. Ten Tweeden: Dat de Inkomfien van zulke Goe ■ deren, welke geene Jaarlykfche Revenuen opleveren, als daar zyn Houtgewasfen en andèrzins, zullen gefchat worden volgens de opbrenging der laat-  JAARBOEKEN, January, 1797. 73 laatfte kapping, over tien Jaaren omgeflagen; en dat dus een tiende gedeelte daar van voor de Jaarlykfche Revenue zal worden gereekend, insgelyks op den voet van voor drie Gulden inkomften, hmdert Gulden Capitaal. Ten Derden : Dat de Klynlanden in gemoede zullen moeten worden getauxeerd, door tweeonpartydigen, by de Gerechten van he: DiftricT: waat gelegen zyn, te benoemee: (ingevalle daarvan by voonge geleegenheeden geene tauxatie mogt zyc gedaan.) Wordende insgelyks op dien voet ook vryheid gegeeven tot de tauxatien der Landen, welke met Aardappelen en Chicoré bebouwc worden. Ten Vierden: Dat niet te min alle Goederei of Bezittingen , welke bevonden worden booge van waarde te zyn, zullen moeten worden berce kend volgens derzelver eigenlyke waarde. Ten Vyf den: Dat de Obligatien en Effecten zo buiten als binnenlandfche, waarop een Cour of Prys- Courant is, zullen moeten worden beree kend volgens den Cours, welke dezelve op dan deezes hebben; en die van Particulieren, op vo Capitaal; ten zy onwis of dubieus zyn: in well geval men zal kunnen volftaan met de begrootin] der weezeclyke waarde, naar beste ge weeten. Ten Zesden: Dat in de bereekecing der waar de , geene andere fchulden (waar onder ook Trac tementen begreepen zyn) zullen mogen wordei afgetrokken, dan dezulken., welke ten tyde, da het fournisfement moet gefchieden, betaald moe ten worden, of verfcheenen zyn. Ten Zevenden: Dat van de begrooting en mits dien van het fournisf-ment zyn bevryd, alle zc danige Woningen , welke Pro Deo worden be woond. Art. 4, Dat alle de gedaane begrootingen zulle moeten worden bekragtigd door de rcfptdtive Ge rechten, waar onder de refpecBve /ldrniüiftratie E 5 zyn Leeuwarden. Publ. rakende eene Ne» goiia-. ie op pu» blieke Corpo» ra. 1 i > 1 E 3 a  74 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leed-- WARDEN. Publ. rakende eene Negotiatieop publiekeCorpo■ ra. H j i i < ï £ £ c ti g / v is ,Vj g< te d( de da de ve mi aa zyn: welke Gerechten daar toe by dezen wel ex. presfelyk worden gelast en gemagtigd. J. Dat, ingevalle by de Adroiniftratoren geene genoegzaame Penningen voerhanden mogten zyn, om aan dezen te kunnen voldoen, en dezelve by psrticuheren niet mogten kunnen gefourneerd krv gen, waar door de Verkoop van een gedeelte hunner m qualiteit Bezittingen zoude noodzaaklyk worden, by deeze authorifatie word verleend, om, zonder nader confent nodig te hebben, zoo veele en zodamge Goederen onder Verkoop te brengen, ais welke zy ter voldoening dier Contributie, en ten meesten voordeele hunner Adminiftratie, zullen verftaan te behooren; echter met voorkennisfe van den Gerechte. 6 Dat Wy om de verkoop van goederen weite m deezeü zal moeten plaats hebben , gemakyk en bevorderlyk te maaken , in zoo verre deogeeren aan het geftatueerde in de Publicatie van en 17 Maart 1796, (echter alleen in zoo verre Ie verkoop nodig zyn zal, om het in deezen belaalde, ter uitvoer te brengen) dat de verkoopen eu ipoedigtten kunnen worden te werk gefteld n de termynen der Zitdagen zodanig verkort, als e Adminiftrateurs zullen goedvinden: mits ech:r vooraf genoegzaame publiciteit van den voorenomen verkoop gegeeven , mitsgaders by het dvertisfement, geduurende de goederen onder :rkoopzyn, vermeld worde, hoeveel op dezelve geboden, en dat meede aankondiging gefchiede in den dag waar op de Finaale Palmflag zal geeven worden; en dat ter vermyding van kos- ' n, de Adminiftrateurs zelve de verkoopinge kun- v n houden; zullende echter, (zoo wel, wanneer n verkoop door de Adminiftrateurs zelve, als n wanneer denzelven door Aótuarisfen gefchied) Koop-Befoignes, en de Koop- en Reversbrien voor de perfectie derzelyet, ten fine van exaoatie en approbatie, moeten worden overgebragt 1 den Raad van Juftitie, en van daar door de Ad-  JAARBOEKEN, January, 1797. 75 Adminiftrateurs, of derzelver Gelastigden , moeten worden geligt , zoo als zulks gebruiklyk is, zonder dat hier voor iets ?A moogen gevraagd, of daar voor betaal ng zal behoeven gedaan te worden, terwyl gedagte Raad mits dezen geëxhnrteerd en gelast word, om in het examineeren van en disponeeren op voorfchreven Stakken, allen fpoed in agt te neemen. 7 Dat dit Fournisfement van het een vyfde gedeelte der Corpora en Paftorie - Goederen, hier voren omfchreven, zal moeten gefchieden in drie Termynen: het eerfte voor den eerlhn April; 't tweede voor den eerften Juny, en het derde voor den eerften September 17*7 , aan het Comptoir der Domeinen, in goeden gangbaren Gouden en Zilveren Munte, welke men gewoon is op 's Lands Comptoiren te ontvangen. Zoo evenwel, dat de verdeeling der betaaling , .voor ieder verfchyntyd , by Advertentie in de Courant zal worden bfkead gemaakt, ten einde daar door alle inconven enten , zoo ten opzichte van den Ontvanger ais Adminiftratoren, worden voorgekomen. 8. Dat de Ontvanger der Domeinen, voor de Sommen, welke alzo worden gecontribueerd, zal afgeven Recepisfen, ten laste deezer Provincie, rentende drie en een halve Gulden perCt. Jaarlyks, welke Intresfen alle zullen ingaan den eerften Juny 1797 ; en dat by den ontvangst van het eerfte Jaar intresfen voor gedagte Recepisfen , zullen 'worden afgegeeven Obligatien in Forma, ten begroote van de gefourneerde Somma , en tegen gelyke Intrest van drie en een haive Gulden ten Honderd. Van welke te verleenen Recepisfen en Obligatien , de Ontvanger der Domeinen een afzonderlyk Register zal houden, en by het afgeeven der Recepisfen wel zorge dragen, dat ieder een aparte, en naar gelange dat dezelve worden uitgegeven, op elkander volgenden Nommer beko* me, Leeuwarden. Publ. rakende eene Negolia'ieop publiekeCtrpo' ra»  Leeuwarden. Publ. rakende eene Ne' gotiaiie op publiekeCorpo» ra. 76 NIEUWE NEDERLANDSCHE me, ten dode voor te komen dat de Nommers der Obligatien niet met A, B. enz. behoeven aangevuld te worden. 9. Dat by de voldoening van het eerfte Termyn, door de Adminiftratoren , aan Onze Commisfien van Gedeputeerden en Financien , ieder ■ afzonderlyk zullen moeten worden overgegeven of toegezonden, welgeftelde, 'door de * Adminiflra- ^urs-rrceekende' en by nst Gerechte van dat üiltnct, waar in het Corpus geleegen is, geapprobeerde) Staaten, van het geheele montant van dit fournisfemen t; in welke Staaten kortlyk gemeld moet worden, waar het fournisfcmeut van gedaan, en 'xelke uitgaven daar van gededuceert of afgetrokken zyn. 10 Dat, al hoewel Wy geene reedenen heb. ben, om te verwagten , dat deeze Onze Welmeemng, alleen tot heil voor den Lande zynde ingerigt, door kwaadwilligheid of nalatigheid zal worden tegengewerkt , maar dat de Beftierders van de publieke Goederen hunne bereidvaardig, neid m deezen zullen aan den dag leggen oni 'sLandd Schatkist van de zo zeer benodigde'Penningen te voorzien , evenwel eenige voorziening nodig zynde, tegen onverwagte teleurfielling, elke Adminiftrator van zodanig Corpus, het welk in deeze Negotiatie moet contribueeren, die bevonden word nalaatig te zyn gebleeven , of ter kwader trouwe te hebben gehandeld , zal vervallen in eene boete aan den Lande, van Vyfhonderd tarok Guldens, uit zyn eigen bezitting te betaalen; en dat evenwel het fournisfement naderhand ten vollen zal moeten gefchieden. Eindelyk vermanen Wy allen, welke hier toe dienstbaar, of bevorderlyk zyn moeten, om de liefde voor het Vaderland, dat hun getrouwlyk en yveng naar den inhoud deezes zuilen hebben te gedragen; lastigende en authorifeerende dien te nevens de refpeclive Gerechten , om naauwkeurig  JAARBOEKEN, January, 1797. 77 rig toe te zien, dat aan deeze Onze welraeening worde voldaan. Terwyl Wy Onze Commisfie van Gedeputeer» den by deezen gelastigen en anthorifeeren, om op de executie van deeze Onze welmeening byzonderlyk te letten, en de daar toe vereischte ordres en dispofitien , waar verder nodig mogten zyn, te verleenen; mitsgaders om op de Reqüesten of vertogen, om elucidatien, interpretatlen , als anderzints, finaal te disponeeren, zoo als dezelve ten meeften nutte zal verftaan te behooren ; renvooieerende diensvolgens de refpective Gerechten of Adminiftratorer/7 welke eenige onderrichting nopens het een of ander gedeelte van deeze Onze Publicatie zouden mogen nodig hebben , aan Onze voorfchreevrn Commisfie van Ge> deputeerden. En op dat deezes ter kennisfe kome van een ieder, die zulks aangaat, zal dezelve alomme in dit Gewest worden afgekondigd en aangeplakt, daar men gewoon is zulks te doen. Aldus gedaan en gearrefteérd op 'tLandfchapshuis binnen Leeuwarden, den 10 January 1797, Het derde Jaar der Ëataaffche V^yheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, E. M I E D E M A, Vt Ter Ordonnantie van het zelve, C O R N. GODSCHALK. STAD EN LANDE. Groningen. In den Jaate 1796, zyn in deeze Stad zoo in de Kerken als voor de Municipaliteit gepro- Leeu- war-, den. Publ. * rakende eene Ne» gotiatie op publiekeCorpora.  Groningen i i J i ] ] 78 NIEUWE NEDKRLANDSCHE proclameerd 189 paaren; bedragende dus het getal der geproclameerden der 132 paaren minder dan in het Jaar 1-95, als zynde toen geweest 32 c- paarer. Het getal der Gedoopten in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken deezer Stad, bedraagt in dit afgeloopen Jaar: Zoonen, Dochters, 346 301 Waar onder 9 paaren Tweelingen en een Bejaarden. h de Franfche Gemeente zyn ged. 4 4 tn deLutheriche Gemeente zyn ged. 21 20 Dnder de Doopsgezinden zyn geo. 9 1 Onder de Roomsen Cathol. zyn ged. 121 101 Dnder deJooden zyn gebooren 7 5 508 Zoonen 432 Docht. Zynde dus het getal' der geborenen, zo reel by bovengenoemde Kerken zyn aangegeven 940 Kinderen, dus 85 meerder dan n.het Jaar 1795, Voorts zyn in gezegden Jaare binnen deze Stad begraven 434 Bejaarden en 280 Kindeen, te zamen 714, waaronder 4 Bejaarden en Kind, dus 34 minder geftorven dan in 1795. NIEU-  NIEUWE 79 NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, February. MDCCXCVII. HOLLAND. 'sGravenhage. De Publikatie van het Provinciaal Beftuur van Holland, van 30 December des voorgaan den jaars , (zie bi. 26) raakende de Oproeping in de Grondvergaderingen, hadc zommigen, 't zy dan met of zonder reden, aanleiding gegeeven om te vermoeden, als of het gemelde Beftuur ten oogmerke hadt, lan-> ger in het bewind te blyven, dan de tyd1, het zelve gefteld, medebragt, Ter wegneeminge van dat misverftand, als mede ter na. dere verklaaringe van het oogmerk dier Publikatie, diende eene Ampliatie op dezelve van den 6 deezer. V RT-  8o NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhagb. Ampliatic op dt Publ. van 30 Decemb, laatstl. V KT HE l D. GEL IKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. O et Provinciaal Beftuur van Holland, allen hunne Medeburgeren, Heil en Broederfchap l doet tc weten: dat wy door het Provinciaal Committé van Holland, uit hoofde van de by het zelve ingekomen Misiive van den Raad der Stad Dordrecht en Merwede, houdeude verzoek, om elucidatie, nopens eenige poincten , vervat in de Publicatie van den 30 December laatstleden, wegens de oproeping der Grondvergaderingen, tegen den «6 February aanftaande; als mede eene Misfive van de Commisfie, totregeling van die Grondvergaderingen, tegen den 16 February aanftaande; als mede eene Misfive van de Commisfie, tot regeling van die Grondvergaderingen te Areflerdam benoemd, mede houdende eenige beden kingen op dezelve Publicatie; en eindelyk een aantal Requesten van denzelven inhoud , door verfcheiden Stemgerechtigde Burgers van Holland geteekend, waarby dezelve, om daar by geallegueerde redenen, alteratie in de voorfchreve Publicatie verzoeken , tegen den 4 deezer maand extraordinair byeen geroepen zynde, om als dan, zoo over de voorfchreeve Misfiven en Adresfen, als over verdere bezwaaren , welke omtrent de executie van gemelde Publicatie nog mogten worden voorgedragen , (doch het welk echter geen f plaats heeft gehad) te delibereeren , en daar op zoodanig befluit te neemen, als wy zouden oordeelen te behooren , en wy , ingevolge van die byeenroeping, ook op den voorfchreeven 4 February extraordinair vergaderd zynde, by examen van alle de voorfchreeve Requesten , voor zoo verre als die behoorlyk gezegeld, etn object van on-  JAARBOEKEN, February, 1797. 81 onze deliberatien hebben kunnen uitmaaken, tot ons leedweezen zyn ontwaar geworden, dat fommige van onze Medeburgers, waar van het getal echter, in vergelyking van onze Stemgerechtigde Medeburgers, zeer gering is, het daarby zouden doen voorkomen, even als of voorfchreeve onze Publicatie ftrydig zoude zyn met het 9311e artikel van bet Reglement voor het intermediair Beftuur voor dit Gewest, en met de intentie van de Provifioneele Representanten van het Volk van Holland , en even als of wy ons eenig gezag zouden willen aanmaatigen, het welk ons niet zoude zyn opgedragen, wanneer wy langer in onze Posten, als tot den eerften Maart aanftaande, bleeven fungeeren , zonder door het Volk van Holland daar in op nieuws gecontinueerd te zyn; gelyk wy met geen mindere bevreemding daar uit hebben vernomen, dat het Volk van Holland zich in de aanftaande Grondvergaderingen, op den 16 February aanftaande, vooral zoude moeten bezig houden met het benoemen, van Kiezers, die daag» daar aan nieuwe Leden voor het Provinciaal Beftuur en derzelver Plaatsvervangers zouden moeten eligeeren; doch dat het geenzins de intentiezoude mogen zyn, om over de verandering en de form van het Beftuur te doen raadplegen , maar wel over de al of niet continuatie der aciueele Leden; mitsgaders dat die continuatie niet zoude behooren te zyn voor den tyd van twee jaaren, maar alleen voor den tyd van één jaar, en wat daar by verder is voorgedragen. En gemerkt, dat aan de eene zyde niets meet llrydig zonde zyn tegen ooze intentie, als aante» gaan tegen den inhoud van het Reglement, waar op het Provinciaal Beftuur van Holland is byeengekomen, en wy onze posten aanvaard hebben, en fpeciaal tegen het 93 artikel van dat Reglement , en de intentie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, deswegens zoo by derzelver Publicatie van den 5 February F J7S»6' 's Gra« VENHA.GE. dmplia» tie op de Put>/. van 30 Decemb, laatstl.  82 NIEDWE NEDERLANDSCHE 'e C a- venhage. /In: ■Halte > p de PubL t/Ofl fO pecetnb. laatst!. i ■ t i S 1 < 1 ! 5 » 9 r » i 1795, als by die v?n den 12 February daaraarvolgende j zoo duidlyk gemanifesteert, en dat wy aan den anderen kant ons volkomen overreed houden, dat onze Publicatie van den 30 December i ratstleden. juist conform , doch de inhoud var1, de voorfchreeve Requesten juist contrary is, aan den inhoud van dat Reglement, en fpeciaal van het voorfchreeve 93 artikel van het zelve, mitsgaders aan de intentie van de Provifioneele Representanten vim het Volk van Holland, by gemelde Publicatien van 5 en 12 February 1796, z"oo duidelyk gemanifefteert, en dat wy ons ook geen oogenblik langer zouden willen condnueeren in een'post, waarin het Volk van Holland ons geplaatst heeft, dan dat Volk begeert: Zoo is 't, dat Wy, ten einde alle verkeerde denkbeelden, welke er by fomnrïge-in de goede trouw nog mogen zyn overgebleeven, of door anderen zyn in* «efcoezemd, geheel en al wegteneemen, na daar )ver ingenomen te hebben de conlideratien en adris van eene perfoneele Commisfie, onvermindert mze dispofitien, zoo op de voorfchreeve Misfits , als op de voorfchreeve Requesten , hebben ;oedgevonden en ver/laan, aan alle onze Mede> >urgeren by dezen nog nader bekend te maaken, >f liever te herinneren; dat by het 93 artikel van iet voorfchreeve Reglement met even zoo veele woorden zynde geftatueert: ,, Dit alzoo geconftitueerd Provinciaal Beftuur , zal blyven ftand houden, tot zoo lang eene , by het Volk van Nederland geratificeerde Con, ftitutie daarin verandering zal hebben gemaakt, , ten ware het Volk van Holland naar zyn on* , vervreemdbaar recht zulks eerder mogt komen , goed te "vinden," en Dat de Provifioneele Reprefentantcn, by derelver Publicatie, in dato j February 1796, mede iet ronde woorden hebbende verklaard 1 ,, Dat , aan het Volk van Holland door Hun wierd , toegekend ,. gelyk by het 93 artikel van het „ daar  JAAR BOEKEN, February , 1797. 83 daar by gemelde Reglement uitdrukkelyk toe„ gekend wierd, het volkomen en onvervreemd„ haar recht, om met opzicht tot dit Provinciaal ,, Keftuur zoodanige veranderingen te kunnen maaken „ als het zelve zal komen goed te vin„ den." Als mede by derzelver nadere Publicatie, in dato 12 February 1796, ,, Dat zy het onbetwistbaar reeht des Volks van Hoiiand volkomen erkenden, om in het ,, (toen) toekom/lig intermediair Beftuur der Pro- vi»fw| naar goedvinden verandering te „ maaken," En eindelyk: ,, Dat zy,1 om allen twygel wegteneemen, als „ of zy 's Volks Oppermagt eenige belemmering „ wüden toebrengen, en ter -ioldoening aan het „ voorgefield artikel 93, de Grondvergaderingen ,, in Holland, tegen en op den 16February 1797, ,, hielden voor opgeroepen, om als dan over de „ vooitdtiuring, of niet voortduuring van het 5, Intermediair Beftuur te raadpleegen en te ■t, fleAmda, langs denzelven weg, als by de eer- fte* hoofdftukketi van het voorgeftelde Regle- ment, zoo wel als by het Reglement voor de „ Nationaale Vergadering is bepaald," Uit dat alles notoir volgt, dat de annftelling van het Provinciaal Beftuur is onbepaald, tot dat er eene algemeene Conltitutie voor de Bataaffche Republiek zal zyn geratificeert, en deze daarin verandering maakt ; en mitsdien dat' hét alzoo geconftitueerd Intermediair Beduur van deze Provincie even zoo lang duuren moet, als 'bet Intermediair Beftuur van de JNiationaale Vergadering, voor de Republyk. Dat het derhalven ten eenemaal is abufief, dar. het Provinciaal Beftuur voor eenen zekeren bepaalden tyd , veel min tot den eerften Maart 1797- zoude zyn daar gefield. Of deszelfs Leden niet langer zouden mogen fungeeren. Dat desniettemin het Volk Van Holland recht heeft, in dat alzoo geconftitueerd Provinciaal 8eF 2 ftuu 'sGra venka' ge. Ampliatie op de Publ. van ?o Decemb. laatst/.  84 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. simpltatie op di Publ. van.30 Decemb laaisil. ftuur eerder, en dus vóór dat de ConiTitutie ge* ratificeert is, zoodanige veranderingen te maaken, als het zeive zal goedvinden; en dat derhalven die veranderingen zoo niet eeniglyk, ten minften zeer zeker ook zoo wel tot de form en inrichting van dat Beftuur, als tot de Perfoonen , aan dewelke dat Beftuur is opgedraagen , betrekking hebben. Dat dus het geheele'Volk van Holland , dat recht hebbende, ook in de gelegenheid moet worden gefield, om dat recht te kunnen uitoeffenen, en, met de meerderheid, zoodanige verandering, bet zy dan in de form, bet zy dan in de perfoonen, het zy in beiden, daarteftellen, of anders, zoo de form als de perfoonen te laaten continueeren, als het zelve zal goedvinden, zonder dat een gedeelte van dat Volk daar aan atteinte kan toebrengen, en dat mitsdien het beoaemen van Kiezers niet in aanmerking kan koomen, zoo lang het Volk van Holland zich omtrent de voortduuring, of niet voortduuring van bet Provinciaal Beftaur van dit Gewest, in de Grondvnrgadering, op den 16 February aanftaande, niet geuit heeft. Dat wy voorts, om allen fchyn wegtenemen, even als of onze verklaaring, by de voorfchreeve Publicatie van 30December gedaan, niet welmeenend gedaan waare, als mede of wy langer in onze posten zouden willen blyven, dan hét Volk van Holland ons daarin wil gecontinueerd hebben, by deeze, ais nog uitdruklyk declareeren, dat wy de verandering, in de form en inrichting van het Intermediair Beftuur van "Holland, offchoon niet volmaakt, voor hoogstnadeelig houden; dcch dat wy, ten reguarde van de deliberatien, over de al of niet continuatie van de aöueele Leden , aan welken dat Beftuur is toebetrsuwd, by ampliatie van artikel 13, van gemelde onze Publicatie, van 30 Decemder laatstleden, ftatueëren: Dat, wanneer ook de Stemming over de al of niet voortduuring van de Leden, zoo als die by ar»  JAARBOEKEN, February, 1797» *5 artikel 13 is bepaalt, zal zyn afgeloopen, de Stemgerechtigden zullen overgaan om zich te verklaaren: of, ingevalle de meerderheid der Grondver- faderingen geene verandering in de form van het eftuur en geene nieuwe benoeming van Leden verkiest, zy begeeren, dat die Leden voor één, of wel voor twee jaaren, zullen worden gecontinueert, by aldien onverhoopt er vóór dien tyd geene algemeene Lands^Conftitutie geratificeert mogt zyn, welke daarin verandering maakt; alles ten dien efteóte, dat, wanneer de meerderheid der Grondvergaderingen in dat geval voor de continuatie van de Leden voor den tyd van één jaar mogt opineeren, als dan het Volk van Holland gerekend word opgeroepen te zyn, tegen den 16 February 1798, om als dan op nieuw over dat alles te raadpleegen en te befluiten, terwyl in het contrarie geval de voorfchreeve Publicatie blyft, zoo als die is. En nadien het onze welmeenende intentie is, dat in alles bet Reglement voor dit Provinciaal Beduur het rigtfnoer zy, waarnaar men zich te gedragen hebben, zoo zal dan ook de Conclufie by meerderheid der Grondvergaderingen moeten worden opgemaakt , en men insgelyks gehouden zyn zich naar den inhoud van artikel 6", van het voorfchreeve Reglement, te reguleeren; inhaereerende Wy voor het overige den inhoud van onze voorfchreeve Publicatie , van den 30 December laatstleden - tn vermanende elk en een iegelyk zich daar na te gedragen, terwyl wy de ftemming van die Grondvergadering , waarin gebleken zal zyn, dat tegen deeze onze intentie gehandeld zal zyn, zullen houden als niet uitgebragt. En op dat hiervan niemand onkundig, zy gelasten en beveelen Wy, dat deeze zal gepubliceert en geaffigeert worden, alom daar zuiks te gefchieden gebruiklyk is. Aldus gedaan in den Hage, onder het klein Zegel F 3 vaB 's Gra- VENHAGE. Amplia- tie op de Publ. van 30 Decemb. laatstl.  's Graven ha- cb. T)e Per,oreele Commiffie, door her Provinciaal Bsftuur van Holland, by derzelver Decreet van dQn 6 January laatstledsu, benoemd, tot het doen en het verrichten van al dat geene, wat by de Pob.!c«jie van den 3cften December laatstle,tl'n eEJe--,yk de Oproeping der Grond vergade ■ ragen, geëmaneerd, aan deeze Commisfie is gedemandeerd geworden; aüen hennen Medeburgeren Heil cn Broederfchap.' doet te weeten: J,h °n,S is » d!U de meerderheid ïweè ptrÖ ^ AGrondv^deringen , or* de £Zu % by A,£' 12 eR T3 van de bovengemelde Publicatie van den 30 December laatst- jSSciï™- ZiCh iD ^ 'o^tetoSpïcS- Prn;iS^.dreae'begeereD' dat h~c intermediair Provinciaal Befiuur van Holland, in de form of inrichting , zoo als hetzelve thans befiaat , zal te" y°or£dI'«ren , tot op de aanneeming of Rat,Ocatie en Introductie van de algemeene Conftitutte voor het Volk van Nederland . an 2/ Uat dezelve verlangen . dat er eene Dlteheetnher'in8,-VaD Le'deD »» P'aats hebben Dat het bovendien aan ons gebleeken is , dat de 86 NIEUWE NEDERLANDSCHE van den Lande, den 6 February 1797, het d'.rde jaar der Bataaf fake Vryheid, SAMUEL van HOOGSTRATEN, Vt, Ter Ordonnantie van hetzelve, C S C fa E F F E R. Van den uitflag der bovengemelde GrondVergadermgen, raakende het al of niet. veranderen van den vorm des Beftuurs van Holland, wierdc den Volke verflag gedaan by de volgende Publikatie.  JAARBOEKEN, February, 1797. 87 de meerderheid der Grondvergaderingen op de altertjative vraag , ingevolge de nadere Publicatie van den 6 deezer Maand, aan dezelven voorgefteld, heeft geftemd, dat, indien de tegenwoordige Leden, hst Provinciaal Beftuur uitmaakende; mogten worden gecontinueerd, zulks als dan voor den tyd van één Jaar zoude plaats hebben. Dat wy hier door in ftaat gefteld zynde, cm aan den ohs, by art. r6 en 21 der meergemelde Publicatie van 30 December des voorigen Jaars, opgedraagenen last en gegeevene qualificatie te voldoen, dan ook gemeend hebben, hiervan aan alle onze Medeburgeren binnen dit Gewest ren fpoedigften kennis te moeten geeven , en voorts alle de Grondvergaderingen in dit Gewest andermaal te moeten oproepen, gelyk wy dezelvea oproepen by deezen, tegens Donderdag den tweeden Maart eerstkoomenden, ten einde te benoemen ééa Kiezer en één Plaatsvervanger, conform de wyie, voorgefchreeven by het tweede Hoofdftuk van het Reglement voor het Provinciaal Beftuur, van den g February 1796; zullende op den daar aan volgenden dag, zynde Vrydag den 3 Maart, de Kiesvergaderingen voor de benoeming van Leden en Plaatsvervangers voor het Provinciaal Beftuur, conform het derde Hoofdftuk van het voornoemde Reglement , öp de Hoofdplaatfjn der onderfcheidene yj Diftricren, by den anderen komen, En worden alle Municipaliteiten by deezen verzocht en des noods gelast, om zorge te draagen, dat de Grondvergaderingen op eene gereegelde wyze, en overeenkomftig het voorfchrift by meergemelde Reglement vervat', worden gehouden; zoo als Snede fpeciaal de Municipaliteiten der Hoofdplaatzen van de Diftriöen, waarin dit Gewest, by de telling en verdeeüag van het'Volk, is afgedeeld, worden, aangemaand, om in tyds de noodige fcgikkingen te maaken tot het behoorlyk doen houden der Kiesvergaderingen, en ui alF 4 les 's Gra- vsnhü- Rapport rakende de fiemningderGrondvergaderingen.  'sGra- vënhaGü. Kop port fakende de ffcrn mingdcr Grond- vtrgade- r '«ge», I « < ! ■/ i I v v e ' d 88 NIEUWE NEDERLA^DSCHE les, zoo veel zulks noodig zal zyn, te obferveeren de aanfchryving van de Provifioneele Representanten van het Volk van Holland, van den 8 January 1796. Terwyl eindelyk de refpettive Kiesvergaderingen worden verzogt, inzonderheid ftiptelyk te ob~ lerveeren het 44 artikel van het derde Hoofdftuk van het Reglement voor het Provinciaal Beftuur, ten einde het zelve Beftuur, het welk de eerfte fesfie van deszelfs ordinaire Vergadering op den 7 Maart aanftaanden ftaat te houden, in ftaat worde gefteld, om den tyd te bepaalen , waarop de nieuw verkozene Leden fesfie kunnen neemen. En op dat hier van niemand onkundig zy, zal feeze alomme wo,den gepubliceerd en geaffigeerd, laar zulks te gefchieden gebruiklyk is. Aldus gedaan in denfHaag, onder het klein Ze;el yan den Lande, den 21 February 1797, het terde Jaar der Bataaffche Vryheid. Ter Ordonnantie van de voorfz. Commisfie, C. SCHEFFER. Delft. Zeer talryk waren , in deeze dagen , de ïociëteiten of Gezelfchappen van Burgeren. *uc wierden dezelve geoordeeld, maar ook omtyds nadeel te doen. Onder de laatfte Jaslè wierden eenige Sociëteiten gerant;hikt, welke binnen deeze Stad gehouden tierden. Ten aanzien van 't geen aldaar mogt ?rhandeld wor3en haar onder zekere bepaalinen ie brengen, zal men ondoenlyk geoor-' eeld hebben. Weshalven men den maatregel  JAARBOEKEN» Februari, 1797. 89 gel beraamde , dezelve geheel te verbie den, immers te beveelen, dat dezelve zonder kennis en verlof der Wethouderfchap voortaan niet zouden toegelaaten worden. Hier toe diende de Publikatie van 27 deezer. GELTKHEID, V R T HEID, BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. I"\e Wethouderfchap der Stad Delft, allen den geene, die deezen zullen zien of hooren kezen; Heil en Broederfchap! doet te weeten:- Alzoo tot onzer kennisfie gekoomen is , dat eenige Societen, Gezelfchappen of Byeenkomfien, welke thans binnen deeze Stad ea Jurisdictie van dien gehouden worden, door de goede Burgerye worden belchouwd, zoo uit den aart van derzelver beftaan, als uit hoofde van de handelingen en gefprekken daar inne gehouden wordende, als ten uiterften nadeelig en gevaarlyk voor de tegenwoordige order van zaaken, zoodanig te zyn Zamen gefield, dat daar door eene haatelyke achterdogt verwekt, en het mistrouwen tuslchen de Ingezeetenen meer en meer gekoesterd word; en wy de nadeelige gevolgen, die daar uit zouden kunen ontdaan, willende voorzien: - Zoo is bet, dat wy tot voorkoominge van alle verdere argwaan omtrend de bedoelingen van de voorfchreeve Sociëteiten, Gezelfchappen of Byeenkomjlen, die niet anders dan ten uiterflen (chadelyk kunnen zyn voor de zoo hoognodige confervatie van de rust, hebben goedgevonden en verdaan te ftatueeren, gelyk wy datueern by dezen. Dat alle Sociëteiten, Gezelfchappen of Byeenkomften, onder welke benaaminge ook thans binnen deeze Stad en Jurisdictie van dien fubfideerende, voor of uiterlyk op den 6 Maart 1797 F 5 aan- Delft.  oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft Publ. •wegens de Socie teiten. , aanftaande, door derzelver Leeden of de directie daar over voerende finaal zulien worden gedisfolveert; verbiedende wy, voor zoo veel desnoods, by deezen het frequenteeren van Sociëteiten, Ge- ■ zelfchappen of Byeenkomden na den voornoemden 6 Maart. Dat ecoier de zoodanige onzer Meedeburgeren, welke by vervolg eenige Sociëteiten, Gezelfchappen of Byeenkomfien zotden willen oprigten of houden,, of ook de thans fubfifteerende zouden verkiezen te eontinueeien, ten dien effecle zullen gehouden zyn tot bekoorninge van permisfie zich fchriftelyk aan ons te addresfeeren, wanneer daar op zoodanig door ons zal worden gedisponeerd, als wy tot bewaaringe der rust dienftig zullen oordeelen; zullende de voorfchreeve permisfie niet anders dan tot kennelyk wederzeggen worden verleend, ten dien efrecte, dat, ingevallen eenige Sociëteit» Ge zclfchap of Byeenlomst geadmitteerd zynde, naderhand om eenige reedenen, bedenkelyk of ftrydig met de rust en bevordering der goede harmonie rusfchen de Ingezeetenen' mogt voorkomen, f dezelve permisfien dadelyk ' zullen worden ingetrokken. Verder dat alle de geene, welke na den meergemelde 6 Maart zonder onze toeftemming eenige Sociëteit-Gezelfchap of Bycenkomst zullen doen vergaderen, bywoonen , afwachten of verblyf doen houden, zullen verbeuren voor de eerfte reize eene fomma van een honderd zilvere Ducatons, te verbeuren een derde aan den Hoofdfcbout deezer Stad; eec derde aan den algemeenen Atmen, en een derde aan den Aanbrenger; voor de tweede reize het dubbeld van dien; en voor de derde reize eene fomma van een duizend Caroli Guldens: beiden te verbeuren als vooren, slles onverminderd echter zoodaaoige voorzieninge en correctie, als door ons na deezen nog zouden mogen worden nodig geoordeeld te behooren: weriende het Committé van Civile en Crimineele Ju- fti-  JAARBOEKEN, February, 1797. 91 ftitie deezer Stad verzocht, om deeze onze Pu blicatie effect te doeo forteeren , en zodaanige Sociëteiten, Geze/fehappcn of Byeetikomflen , welks zonder onze permisfie, (zoo zulks onverhoopt gêbeuren rrogt) na den voo fchreeven o Maart zouden mogen gehouden worden, dadelyk te disfolveeren. Emdelyk cn ten laatften zy aan a'len en eea iegelyk en by?onder aan alle Stemgerechtige Burge s deezer Gemeente kennelyk, dat van de flipte naarkoominge der deezer onze tegenswoordige gepubliceerde Refolutie alleen tn by uitsondering is uitgeflooten de binnen deeze S:ad fubfiftecrende- Stemgeredttigde Burger-Sociëteit , van dewelke ons voldoende gehleeken is , dat derzelver inrichting niets minder dan tot de bevestiging der tegenswoordige gelukkige verbeeterde order' van Zaaken en Beftuur is ftrekkende , en daar door in geénen deele kan worden gecenfiaert erd eenige by deezen te vooren gedaane bepaalingen te verdienen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen of mogen preteudeeren , zal deeze worden gepubliceert en geaffigeert, alwaar zulks te doen gebruikelyk is. Aldus gedaan en gearrefteert by de Wethouderfchap der Stad Delft voornoemd, den £7 February 1797', bet derde Jaar der Bataaffcht Fryheid, en na het luiden van de groote klok van de Puye van het Huis der Gemeente gepubliceert den eerften Maart daar aan volgende. In kennislè van my, Secretaris, P. W. van den BOOGAART. A M- Delpt. Publ. wegens de Socie' teiten.  Am-" srEL-1 DAM. S>a NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteldam. Zamenkomften, zoo het heet, aangelegd ter voortplantinge van waarheid en godsvrugt, hadden , in den grond, dikmaals eene andere (trekking, vooral in dagen, in welke verfchillende inzigten omtrent Godsdienftige en Staatkundige belangen de gemoederen verdeeld houden. Als zodanig befchouwde de Raad deezer Stad eenige Clandefline bycenkomften, welke binnen dezelve gehouden wierden, en verboodt dezelve, die met den saam van ConventicuJen beftempelende, by eene Publikatie van 17 deezer. V Rr H E I D, GELTKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T">e Raad der Gemeente van Amfterdam in ervaring gekomen zynde, dat binnen deeze Stad verfcheiden Clandefline Byeenkomften en Conventiculen worden gehouden onder fchyn van Godsdieoftige OerTeningen, doch naar alle waarfchynlykheid daar toe (trekkende, om de tegenwoordige orde van zaaken te ondermynen, en zwakke, ligtgeloovige en onkundige Ingezetenen nadeelige gevoelens in te boezemen, en tegens de wettige Geconltitueerde Magten op te zetten, of anderen in derzelver ondeugende beginzelen te verfterken; welke Byeenkomü'm dies te verdachter moeten. voorkoomen. daar veeial in dezelven het woord word gevoerd door verf hei ene der gewezene KerkLeeraaren, welken, om het weigeren der Gelofte, van  JAARBOEKEN, February, 1797. 03 van hunnen Predikdienst zyn ontzet; en wyders in overweging genomen hebbende, dat, hoe zeer het aan den eenen kant een ieder vry ftaat, om God te dienen, zoo als hy wil, en daartoe, ook vooral in zyn eigen huis, de volkomenfte vrybeid moet genieten, waar aan de Raad ook wel verre af is van eenige verhindering te willee toebrengen; het echter van den anderen kant niet minder zeker is, dat er de Maatfchappy ten hoogften aan gelegen ligt, bm zoodaanige geheime Byeenkomften te ftooren, waardoor (onder fchyn van Godsdienftige Oeffeningen,) de openbaare rust van de geheele Maatfchappy zoude kunnen worden in gevaar gebragt, en aanleiding tot feditie gegeeven (zoo als reeds ten deezen werklyk heeft plaats gehad,) om welke redenen dan ook zoodaanige geheime Byeenkomften en Conventiculen, ten allen tyde, zyn verboden geweest, en -thans nog te minder te dulden zyn, daar aan alle perfoonen van alle de Gezindheden de ruimfte gelegenheid fegeeven wordt, om de openbaare Godsdienftige rergaderingen by te woonen, waartoe zy behoorende zyn , of waarby zy anderszins verkiezen mogten tegenwoordig te zyn. Zoo is het, dat de Raad voornoemd, na ingenomen advies van het Committé van Juftitie dec zer Stad, wel expresfelyk aan allen en een iege* lyk*verbiedt, om binnen deeze Snad of derzelver Jurisdictie, (met uitzondering van die Byeenkomften, welke reeds van ouds, door de Opziener! der refpeclive Gemeenten, onder goedkeuring van het Stedelyk Beftuur, zyn toegelaaten,) zoodanige geheime Byeenkomften en Conventiculen by U woonen, of tot het houden derzei ven hunne Huizen, Pakhuizen, Kelders, Zolders, of wat het ook weezen mogt, te verleenen, of op eeniger leye wyze, hoe ook genaamd, te laaten gebruiken, op pcene van als Rustverftoorers te zullen woroen befehouwd» en als zoodanig, naar de om- ftan- Am- «TRI,' DAM. Publ. tegen Conventiculen»  Am» st eldam» , Publ. tegen Convcn: ticulen. On- 94 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftandigheeden en exigentie van zasken, te zullen worden geftraft; wordende in het by zonder, by deezen, wel fcherpelyk aan alle «ediiriitteeide Predikten, Krankbezoekers en Catechizeermeesters, geïfjungeerd, om zich van alle Godsdienst-oeffeningen m deeze geheime of andere Vergaderingen te onthouden, op poene van, zonder eenige oogluiking, als Rustverltoorers, te worden geftraft. En ten einde zoodaanige verderfFelyke Conventiculen des te beter "mogen worden ontdekt en tegengegaan, wordt aan dien geenen, weike dezelve aan den Procureur der Gemeente, met vakble bewyzen, en aanwyzing der Perfcon of Perfoonen daar toe behcorende, zal aanbrengen, toegegezegd eene Prazmie vnn ƒ lcco:o:c te betaaien ter Thefaurie deezer Stad. Zullende des Aanbrengers naam, indien hy zulks verkiest, niet alleen wordeD gefecreteerd, maar ook, ingevahe hy rnedepligrig mogt zyn, den zoodanigen eene volkomene impuniteit genieten. Gearrefteérd en gepubliceerd den 17 February 1797, ha derde Jaar der Bataaffihe Vryhetd. G. van BLYENBURGH, Vt. Ter Ordonnantie van den Raad voorn. F. J. PELLETIER. Volgens eene nadere opgave deelen wy thans de volgende Geboorte- en Sterflysten mede, deeze Stad betreffende.  JAARBOEKEN, February, 1707. 95 Onder de Overleedenen zyn geweest 7461 wier ouderdom opgegeeven is. 309 Dood ter Waereld gekomen. 56 Ingevoerden. Dus 7826 Christenen. 580 Hoogduitfche Jooden. 91 Portugeefche Jooden. Te zamen 8505 Volgens Opgaave was de Ouderdom der Christenen aldus : Maarden Jan, Feb. Mt. Apr. Mey Juny July Aug. Sept. Odl- Nov. Dec Perf. Onder 't Jaar. [147 149 17S 163 M3 «54 03 123 «Éo 163 165 163 1818 . . de 2 - j 47 41 4° 37 35 3° 2S 24 36 53. 62 72 505 . . - 10 - j 3° 25 ' 40 3"5 29 ü7 31 3ï 43 60 73 70 49S , . - 23 • | £9 21 27 33 22 23 22 26 24 25 20 31 303 , . . 30 - j 41 5° 65 56 Éo 1,3 52 37 37 40 34 42 567 . - - 40 - [56 52 78-75 83 101 63 59 37 58 66 44 772. - - 50 " I 58 69 9i 95 65 8a 64 54 61 54 83 67 843 . - 60 • I é8 62 112 102 77 62 60 62 65 60 94 53 819, , . . 70 - J 66 57 87 84 8i 65 47 51 5° 49 73 75 784. , . . 80 . 44 44 68 61 54 47 42 37 42 47 58 Éo 604 ■ - - go - 13 18 29 27 '14 16 16 H 8 13 25 31 221 . . ico - — 3 7 ', 6 — 3 1 2 3 32 2 3ï ïtttthys van Ha- \mert, 101 fa'ar. 1 — — — — — — — — — — — l 'atherina '-Lui' • • .reus, i»ï Jasr. — ,— — 1 — — — — — — — — I 'nm Elizabeth ,IFa*l, 100 Jaar, I Maanden en 6 idagen. ■ — — 1 — — — 1 — [ — — — _^ 600 591 Ftip 270 C64 005 539 510 ro6 025 754 5107826 hoge!, Jooden —> • — - -— — 5^8 'ortug. 'Jooden — — — — —- — 91 Te zamen 8505 FRIE$  Leei> warden. 9ö NIEUWE NEDERLANDSCH2 FRIESLAND. Leeuwarden. Omtrent het midden , der Maand wierdt door het Provinciaal Beftuur eene Pubiiüatie afgekondigd, waar by aan eenen Man, om met de Zuster zyner overleedene Huisvrouwe, en aan eene Vrouw, om met den Broeder haars overleedenen Mans in 't huwelyk te mogen treeden , vryheid wierdt gegeeven. V RT H E I D. GELTKHEID. PUBLICATIE. 'IJ et Provinciaal Beftuur van Friesland , allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doet te weeten: Dat het aan den eenen kant ten hoogften noodzaakelyk is, dat de geftatueerde Wetten, wanneer dezelve niet dadelyk met de tegenwoordige orde van zaaken en de grondbeginfelen Onzer gezeegende Revolutie ftrydig zyn, maar tot handhaving der Maarfchappelyke Orde ftrekken, mee alle kragten moeten worden gemaintineerd; doch dat het ean de andere zyde niet minder pligtmatig is, om alle zodanige Wetten, die alleen door willekeurig gezag op verouderde vooroordeelen en valfche grondftellingen gebouwd zyn, zonder dat zy eenig weezenlyk nut aan de Maatfchappye toe* Mengen, ja veel meer aan dezelve fchadelyk en voor de rust, het genoegen en huisfelyk geluk veeier Burgeren allernadeeligst kunnen worden af 'è lchaffen af te verbeteren. Dat Wy, Iteeds bereid om volgens Oazen pljgt loor het welzyn en het belang van het Volk dezer  'JAARBOEKEN, february, 1707. $7 zer Provincie in het algemeen, en van elk Burger en Inwooner derzei ve in het byzonder te waaken, deezen regel in het oog houdende, de Wet voortoomende in het eerde Boek, Tit, I. Art. IV» van 'sLands Ordonnantie, wararby, op gronden van Affiniteit en £waagerfcbap, de Huwelyken met Bloed verwan ren of Maagen van overleedene Echtgenooten zyn verbooden, daar rneede geheel en al bevinden te ftryden, en derhalven noodzaakelyk oordeelen dezelve te moeten veranderen en altereeren. Dat Wy, na gehoord te hebben een daar toe betrekkelyk Rapport eener perlbneele Commisfie, in overweeging genoomen hebbende, dat zodanige Affiniteit in geenen deele als Bloed ver wantfchap kan worden befchouwd , dat zelfs de Mofaifcbe Wet, waar op dit are. in 'sLands Ordonnantie verkeerdelyk gegrond was , in geenen dee|e het Huwelyk van eenen Man met zyner overledenen Vrouwen Zuster verbiedt, maar wel het Verbod behelst van twee Zusters te gelfk in Huw-lyk te hebben; ja dat geene Goddelyke Wet, noch de Wet der Natunr, tegen zulk eene Echtverbintenis eenig gegrond Verbod' opleevert ; mitsgaders dat dkrgetyke Huwelyken meermaalen in nabuunge Gewesten en Landen, zoo binnen als buiten de Bataaffcbe Republiek geleegen, zyn en nog woriden toegeftaan, veel al echter by byzondere dispenftie of vergunning. Al verder in aanmerking neemende, het belang en genoegen van zodanigen enzer Medebtjrgeren , die vermeenen dat hunne welvaart aan dergelyk een Huwdyk verknocht is, en dat daar door niemand in zyne Rechten gefioord, noch het algemeene welz n en orde der Maatfchappy zoude kunnen worden verhindert; Eirjcelykoverwegende,dat ir eene vryeMaatfchappy alle Menfchen gelyk zyn voor de Wet, en by gevolg geene Vergunningen «mogen gorden toegeftaan aan den eenen, dewelke m gelyke gevallen aan anderen zouden kunnen geweigerd worden. G Zoo Leeuwarden. Publ. rakende de Hu» welyken.  Lesü- waü— den. Publ. rakende de Hu •Welyken, 98 NIEUWE NDERLANDSCHE Zoo is het, dat Wy, rjaa dit en aiies wat in deezen behoord, te hebben overwoogen , en na ingenomene Confideratien en Advis van de Raaden van Juftitie hebben beflooten, by verandering van het vierde artikel in het eerfte Boek den eerften titel van 's Lands Ordonnantie , vast te Hellen, zoo als Wy in de plaatze van bet gemelde artikel vast ftellen by deezen; Dat het, wat aangaat de graaden van affiniteit en Zwagerfchap, de Huwelyken met Bloedverwanten of Maagen van overleedene Echtgenooten, (voor zoo verre als niet zyn Ouders of Kinderen van de verftprvene,) vry ftaat aan den Man, om met de Zuster of minder in den bloede beftaande van zyne verftorvenes Vrouwe, zich in den echt te verbinden, en dezelve temogen trouwen; gelyk het meede aan eene Weduwe vry ftaat, om. met den Broeder, of minder in den bloede, van haren overleedenen Man, een Huwelyk aan te gaan, zonder daar toe eenige verdere toeftemminge van eene publieke magt noodig te hebben. En op dat dit Ons vastgeftelde ter kennisfe van een iegelyk in deeze Provincie zoude kunnen koomen , zal deeze Onze Publicatie ter gewooner Plaatzen worden afgekondigd en aangeplakt, alwaar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Aldus gedaan en gearrefteérd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den 1 j February 1797, Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, H. HETTEMA, Vt. Ter Ordonnantie van het zelve-, CORN. GODSCHALK. Overeenkomftig met de thans aangenomene denkbeelden van Vryheid en Geiykheid, zoo wel  JAARBOEKEN, February, 179?. 99 wel in het Godsdienftige als in het BurgerJyke, wierdt by het Provinciaal Beftuur van dit Gewest, in gevolge van het Rapport eener Perfoneele Comraisfia, tot het verzamelen der bezwaaren, uit bet ftelzel eener bevoorregte Kerke herkomftig, beflooten: „ Dat „ ajle Refulutien, Ptibicatien, of Ordonnan„ tien, omtrent de Kerkelyke hertelling van ,, de Hervormden , en betrekkelyle de ver* „ kiezing van Predikanten, fpeciaa yk de Re„ folutie van oen 14 Maart 1645, nopens de „ verkiezing der Leeraaren van de Gerefor,, meerde Religie in dit Gewest, geacht moe„ ten wórden van geene verbindende kracht „ meer të zyn, voor zoo verre betreft de „ befchikking, welke de Politieke Magt zich „ di. n aangaande heeft toegeëigend , of de „ fanclie door haar op zoodanige Refolutien „ of Reglementen gegeten ; maar dat de» „ zelve worden verklaard voor vernietigd en „ buiten effect gefield, |s overblyfzelen van ,, het ftelzel eener heertellende Kerk dewelke in een Land, daar waare Burgerlyke „ Vryheid ;yn ?al, niet kan worden geduld.*' 'c Was in gevolge der onrustige beweegingirigen, die (hans binnen de Stad Leeuwarden plaats haddm, dat, van wegen de Municipalitfit dier Stad, aan eenen ieder, geen Militair zynde, het hebben en houden van allerleie, hoe genoemie, 't zy aanvallende of verweerende Wapenen, wierdt verboden. G a FRT- Leeü» warden.  Leeu* warden. Publ. tegen het onder 'zich ' hebben van IVa penen. i 1 los NIEUWE NEDERLANDSCHB V R T H E 1 D. G E L T K H E I Dt PUBLICATIE. r)e Burgers, uitmaakende de Municipaliteir van *-• Leeuwarden, aan alle hünne Medeburgers: Heil en Broederfchap! doen te weeten: Dat Wy ods verpligt vinden , ingevolge aanbeveelinge en authorifatie van het Provinciaal Beftuur deezer Provincie, meede te werken om in de tegenswoordige tydsotnftandigheden niets te verzuimen, wat tot confervatie van de rust en veiligheid der Ingezeetenen dienftig iS; alwaaromme Wy, ter voldoeninge der ordres van welgemelde Provinciaal Beltuur, onder inhasfie van derzelver Publicatie van den 4 April 1756, nopens het opbrengen van Militaire of Exercitie! Geweeren, ordonneeren en ftatueeren, dat geene boegenaamde, het zy aanvallende, het zy verweerende Wapenen. onder het bereik van kwalykgezinde en de tegenwoordige Regeerings Orde ongenegenè Menfchen blyven berusten; waaronder mede gereekend worden begreepen te zyn Jachtje weeren, Piftolen, Zabels, Degens, Houwers, Wiadbusfen,Gefchut, Ganferoeren, Hellebaarden, Pieken, Kogels, Kruid en Schietlood, en voorts dies het geen onder Geweer óf Ammunitie kan worden begreepen, uitgezonderd aileenlyk gereedfchappen welke tot iemands buoep of huishouaelyk gebruik nodig is. Wordende by deezen alle Perfoonen binnen deeze Stad en Jurisdictie van jien, wtike onder geen door het Volk gewettigd Collegie of in geene publieke Ambtsbetrekking zyn, ils mede de zodanige, welke geene Stemgerecn:igde Burgers of onder geen erkend Wapengenootfehap, noch geene Militairen zyn , we! exDr'e&felyk geordonneerd, om binnen den tyd van iriemaal vierentwintig uuren, na het publiceeren leezes, gemelde Geweeren of Ammunitie, welke log in hunne buizen berustende zyn, op te brengen  JAARBOEKEN, February, 1797. 101 gen en te bezorgen, op den Raadhuize alhier, op pcene van by nalaatigheid in deezen, als fufpecte Perfoonen na bevindinge van zaaken tegen' hun te zullen worden geprocedeert. Voorts worden de Geweermaakers en Kooplielieden in Geweeren en Wapentuig meede uitdrukkelyk geordonneerd, dadelyk aan Ons op te gee ven eene naauwkeurige ftaat van al het Wapentuig en Ammunitie, welke zy in hunne huizen hebben, en dezelve wyders verboden, om geene Wapens of ietwes van dien aart te ontvangen, van anderen aan te neemen , om het te verbergen, noch ook niet te repareeren en af te geeven, van en aan zoodanige, die niet behooren onder'de gewaapecde Burgermacht, of Militairen deezer Republiek, zonder vooraf aan Ons kennis te geeven; gelyk meede om zoodanig Wapentuig niet te verkoopen dan met Onze voorkennislè en approbatie, zullende by nalaatigheij hier van als yerdagte Perfoonen behandeld worden. En op dat niemand hier van onkundig zy>, zal deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd daar zulks gebruikelyk is. Aldus gearrefteérd op den Raadhuize der Stad Leeuwarden , in de Vergadering van de Municipaliteit , den 11 February 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. JOH. van BAGBUM, Vt. Ter Ordonnantie van de Municipaliteit, E. TER MAAT. Een fchroomelytc oproer, niet volkomen duidelyk door welke oorzaaken , misfchien, naar het gevoelen van zommigen, door misnoegden , der" oude Conltitutie toegedaan, bewerkt, dreigden, in het begin deézer G 3 Maand, Leeuwarden. Publ. tegen het onder zich hebben van Wapenen.  Leeu- WaRDE N. # I t 1 1 102 NIEUWE NEDERXANDSCHE Maand, een gedeelte van dit Gewest met akelige rooneelen. Het Dorp Collum, niet verre van de Stad Dokkum gelegen, 'was de plaats, alwaar het onweder uitbarstte, 't Is alleen om, voor de naakomelingfchap, licht te verfpreiden over de Gefchiedenis deezer onrustige tyden, dat wy geoordeeld hebben, plaats te moeten gunnen aan de volgende Verzameling van Stukken daar tbe behoorende; terwyl wy deeze en geene uitdrukkingen voor rekening van den Steller laaten. GENERAAL RAPPORT aan de Ver. eenigde COMMISSIEN uit het Provinciaal Beftuur van FRIESLAND, over het voorgevallene te COLLUM , en elders in het Oostelyk gedeelte van FRIESLAND,&tf/'etó?/y,& tot de oproerige Beweegingen, die aldaar hebben plaats gehad, op den 3 February 1797 en vol» gende dagen; als meede over den aart en de natuur der zaaken, waar uit het % zelve Oproer ontftaan is. Door den uit de Fereenigde COMMISSIEN afgevaardigden COMMISSARIS naar die Diftriclen, tot demping der Oproerige Bev weegingen en het herftel der rust aldaar. MEDEBURGERS! tJet was dan op den 3 February jongstleden, en ■ wel s avonds ongeveer 9 üuren, dat GylieJen ontwaar wierdt, dat io deeze Diflridten mnulteuze beweegingen ontflonden, dat de ai lange «tevredene Oranjeflaaf, het waagde, om de nu>Jieke veiligheid aan te randen; Gy gevoelde uwe verontwaardiging hier over, uwe Vaderlyke zorg 'oor . t Algemeen, uwe wysheid was daadclyk be-  JAARBOEKEN, February, 1797. 103 bedacht, dp de efficacieuste maatregelen tot her ftel der rust, dewelke ook het dierbaarfle van een vrye Maatfchappye is. Onder andere maatrege len van voorziening- zo toen, als naderhand ge nomen, befloot Gylieden den Ondergeteekenden en D. Wadman, Medeleden uwer Vergadering, als roeede den Secretaris H. W. Alma, derwaards aftezenden, met last en authorifatie, om alles aan te wenden wat ftrekken kon tot demping der oproerige beweegingen, en verders, om, met con currentie van de onderfcheid-ene Diftricls Gerechten, de beste middelen te beraarren, ter beteugeling der oproerige Eenden. AltooS, Burgers 1 eerbiedige ik uwen last, hoe bezwaarlyk dezelve voor ray ook mogtezyn; het was ook uit be^ef van roynen pligt, en uit eerbied voor üld beveelen, dat ik daadelyk en zonder verwyl, my derwaarts op reis begaf, met een heilig voorneemen , om allés te doen wat myn pligt en Uld. beveelen kon eisfehen; althande naar myn best geweeten. INaa dat wy benevens onzen Medeburger H, T. Ament, die zich vrywillig had aangebocden, tot onze adfiftentie haiden by ons genomen een Commando van vier Husfaaren, benevens den Subftituut Procureur, en eenige Dienaaten der Juftitie, lieten wy ten half twaalf uuren de Poort voor ons omfluiten , en arriveerden ongeveer ten a uuren tot Serglt'ü, hebbende de Subfifluut Procureur benevens de Husfaaren, eene andere cours genomen, om was het mogelyk hier of daar eenige Muitelingen te pakken. By ons arrivement tot Bergum vonden wy, tot ons genoegen, eenige gewapende Burgers van dat Piftrici:, die reeds brandende waren van be geerte, om de Oranjemuiters den kop te verpletteren. Naa dat wy eenige oogenblikken aldaar vertoefd hadden, deeden wy die wel gerefolveerde gewapende Manpen voor ons uit marcheeren; deeze Braaven entzagen geene duifternis der nacht, noch de byna onbruikbaare wegen , maar obedieerden ook daadelyk aan onze ordres, marcheerden op. G 4 waarts Lee(j< warden. Stukken, rakende ten Op» '•oer in Friesland,  Leeu» warden. Stukken, rakende een Oproer in Friesland. i < 1 1 < < c s t £ e I L E d P z ti b al g w fc V, ïo4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^frIn f W/fden daadelyk door OD* gevolgd; lv Hph ^*'00W^ genaderd 'zynde, ontmoeten wy den Subfiftuut Procureur met de Husfaaren, hebbende reeds een der voornaamfte Muitelingen gevat, namelyk>» Bi**u% dewelke van agteren gebleeken is een hoofd der rebellen te zyn, zynde dezelve woonachtig onder Oudvoude; ™ Neten dezelven aldaar in de Herberg , en fielden hem onder bewaaringe van vier a vyf Schutters; wen zonden wy de gewapende manfehappen, hoè wel weinig m getal, na Collumerzwaag; Ament aenevens de Subftituut Procureur en de by ons tynde Husfaaren begaven zich ook derwaards, leemende wy onze cours op Buitenpost, en alloewel wy UI, van daar, en vervolgens van tyd ot tyd, door Misfives geïnformeerd hebben van >nze bevindingen , zal ik echter hier den draad 'an bet rapport volgen. By het arrivement te Buitenpost, vonden wy en Detachement gewapende Burgers, die daar enige oogenclikken te vooren waren gearriveerd, o uit ürogeliam en Oostermeer als van elders, sn getaaie van zeventig man, dewelke niet min' er bereidvaardig waaren dan-die van Berm». m den oproerigen hoop het hoofd te bieden ; wy frmlhfÜ °rdr o d,aC v*ftiS mac va° ^n moest êfXedd? Da *hec weik ook daadelVk Inmiddels kwam de Burger Ament weer tot mv, ie my ook te kennen gaf, dat by deeze gewa' enpe manfehappen te Buitenpost vindende deelve met hem verlangde te hebben; wy verwag:n of vermeenden dat in Buitenpost ook geene sweegmgen te vreezen waren, en lieten daarom, ZL0? netrtiel^a vyftieD raan na' «'«rekken; londe toen het Detachement na Collumerzwaas: ant door den Burger Ament wierden wv eeinirmeerd dat Cotlum reeds bezet was door 6o geapende Burgers uit Dockum. Naa dat wy ons ongeveer één uur te Buitenpost. had-  JAARBOEKEN, February, 1797. 105 hsdden opgehouden, kreegen wy bericht dat ook in Twyzel het oproer begon. dat men. aldaar de alarmklok klepte, dat de Muitelingen op Buiten post in aantogt waren,.en, gelyk ik naderhand ge informeerd ben , dat dit door Oproerlingen van Buitenpost zelfs was veroorzaakt; dezelve hadden gezien, het uittrekken der gewapende Magt al daar, en meenden hier uoor kans te zien om ook in Buitenpost het oproer aan den gang te brengen, en daar door gelegenheid te bekoomen om de Oproermaakers in Collumerland te ocderfteunen. - De weinige gewaapende Manfehappen te Buitenpost gebleeven , waaren niet in* Haat om dje plaats te verdeedigen : waarom wy goedvinden ■ ons direct na CoUirn te fpoeden, laatende aan het kleine Commando te Buitenpost de nodige ordres, om zoolang mogelyk tegenftand te bieden, want onze Intentie was om van Colium met een Deta« chement gewapende Burgers weer te Buitenpost terug te keeren. Ongeveer ten negen uuren arriveerden wy tt Colium, en begaven ons dadelyk by het Gerecht, alwaar wy den braaven Hecior Feugen, als Commandant der uitgetrokkene Burgers van Dockum aantroffen; aan bet Gerecht en aan den Burger Feugen onzen last toonende, wierd dezelve door hun'gerefpecteerd; dan om Volk van Colium naai Buitenpost afcezenden , was volftrekt niet mogelyk: want een zestigtal gewaapende Burgers mei één Veldftukje was niet in itaat om de asfuran tie en brutaliteit van de Collümer Oranjeflaavet te keer te gaan; geheele atrroupementea (tonder by elkander ; dit meende ik fpoedig te kunnet beletten, met aan den Dienaaren der juftitie ordrt te geeven om dezelve uit een ts jUagen , of an ders er in te flean en niemand te entzien; dan. wel verre van hier door afgefchrikt te worden, wierd dit Canaille nog woedender; vloekend? ei raazende zy tegen myn Perfoon. ' Gj B; LfeBtT. WAR* Stukken, rakende een Op. roer in. Friesl.ind. 1 1 r  Lebu* warden. Stukken, rakende een Op. roer in Fries, land. l ' I i t r t e t n l v b J' d< fp dc dii ga be u ftii po; zie toe teli we nie, von io5 NIEUWE NEDERLANDSCHE By ons arrivement te Colium waren wy dadel ylc bedacht om UI te informeeren, van onze bevinding aldaar; de Secretaris Alma. toen nog myn medegezel zynde, vervaardigde eene Misiive ??» ft-F^tkar»er, direcT: op ordre van ons, waar aan ik de eer heb my kortheidshal ven te refereeren. Er wierd order gegeeven aan den Vicecorporaal ier Husfaaren van de Correspondentiepost te Col. 'um, en welke Corporaal door veelvuldige uitrlugten oorzaak was, dat deeze Misiive niet tydig ian UI bezorgd wierd, en daar door gelegenheid [egeeven, dat ons niet fpoedig genoeg adfifierftie ut Leeuwarden wierd toegezonden. Inmiddels na* nen wy met den Commandant Feu een de beste maatregels tot defenfie tegen de Rebellen, die van yd tot tyd in de omleggende Dorpen zich meer o meer verzamelden, zynde de gewaapende man. rhappen zo van B er gum, als Buitenpost, als leede de Sublhtuut Procureur, en het Commando luslaaren, by den Burger Ament in den omtrek M^ollumerzwaag aan het vervolgen der ReNiet lang daar naa ontvingen wy bericht dat ) Kebellen door hun waaren gevangen en aan :zeiven haare moordtuigen afgenoomen; die ook aedig daar naa, onder escorte, te Coilum wiern mgebragt, en aldaar in de Kerk opgeflooten • ^maakte de woede der Rebellen nog meer Van Buitenpost en daaromftreeks kreegen wy icht, dat zy aldaar yslèlyk woelden; de Subl uut Procureur was naauwelyks met zyn transit gevangenen binnen Colium, of dezelve fpoedde h met eenige manfehappen. weder derwaarts; n kreegen wy bericht dat een getal van mui' ngen, wel 4 k 5 honder*, ja zommigen zeiden vam duizend fle/k zynde, het juiste getal was te bepaalen, zich by Collumer Fallaat bëö, en sidaar onze Buitenposten overmeesterde;  JAARBOEKEN, February, 17&7, 107 de • wy beflooren met den Commandant Feugen en de verdere Officieren, met een fterk Detacbe ment en het Veldftuk dat wy by ons hadden, naar het Collumer Vallaat te trekken, en de woedende bende van daar te doen delogeeren; om den hoek van den Dyk gekomen zyntte, en de brug van •het Vallaat onder ons bereik Hebbende , prefenteerden wy het Canailje een bosje druiven , uit den mond van ons Veldftukje; waar op zy fpoedig agter uit deinsden en de brug verlieten; wy avanceerden op, en namen de brug in bezit. In~ tusfchen wierd het oproer algemeen; de oproerige bende trok agteruit en verzamelde zich in eene grootere menigte, zy zonden hunne Couriers uit na de ornjiggende Dorpen, als meede in andere Diftricten , zo als Damwouda , Damumqdeel, Tietj'erk/leradeel, Smallingerland, Agtkarjpelen, en vervolgens in Oost- en West-üonger.ideel, toe zelfs in Ferwerderadeei; de nabuurige Dorpen in de Provincie Groningen ontftaakea ook aldaar het oproer, zo dat het byna algemeen wierd: want de Oranjeklanten, zoo genegen tot oproer, behoefden niet fterk aangevuurd "te worden, of zy waaren al fpoedig gereed ; alonme hoorde men de klokken kleppen, in deezen gantfehen omtrek". Terwyl wy hier nog post hielden, kreegen wy bericht dat de Muitelingen agterom ge'trokken waren, en Colium wesr overvielen; het kleine Detachement dat wy aldaar gelaaten hadden, moest naa fterken tegenftand te hebben gebooden, ook tot ©ns de wyk neemen. Naa dat wy hier nog eenigen tyd post hadden gehouden, en de Oproerigen van alle zyden zich kwamen byeen te verzamelen, zo dat de gewaapende Burgers zwaarigheid maakten, om zich daar den gantfehen nacht te ioutineeren, want de avond begon reeds te naderen, Relden dezelven voor om naar Dockum te retireeren; daar toe konde ik voor als nog niet befluiten: want ik maakte voorzeker daar op ftaat, dat wv des avonds uit Leeuwarden Leeuwarden. Stukken, rakende een Op» roer in Fries, land.  Leeuwarden. Stukken, rakende een Oproer in jF) lesland. i i I ; i c ( r r t d v g< rr zi Éi 6( D( m Vt or 108 NIEUWE NEDERLANDSCHE Èch«eSk^rvTdenukrygOTï en hier mede k, nti i . Volk te bemoedigen ; dan neen teruï te HZTm^ 7as om »t *S terug te trekken. My wierd gezegd dat er Intusfcben reed de Burger na Z)^0ra kruidTn ShT^E D°g «k» ^ Kruid en lood te bekooraen , want ik kondP tnr en aflegt nog niet befluiten'. Ik declareerde aan Je Burgery, dat ik als Commisfaris ^giïï ^Colonne zoude blyven,zoo lange Veen man De volyverige Burger Feugen vond zich als het ka? TbE geHb0ndf\4r myne SïiToï aar te blyven, dewyl hy benevens zvn Volk lerZLPaftShte,ReVa3r,yk oordeelde> om Jïar iS e post te houden, zeggende dat hyhet niet ver- unsXZrk°D> a,S,hy de>Ste W™ vïzE. teSL^kgh Laf hdc WOCde der rebe»en bloot telde, ik befloot dan om nog een Husfaar nn leukweg naar OAlum af te zenden, met oogmerk fmen ook weer naar CW/«« köDde reZ sa, dewelke dan ook fpoedig te ruwe kwam iy zeggende: dat er geen kals was om er door' ï koomen, uit hoofde van de groote meende ie hy van verre gezien hadde. menigte, ,n ^n°prtr0k h£# Volk al>ze!fs °P aanraading n den Burger Keuning, en dus vond ik mf noodzaakt om ook deeze plaats te verlaaten 2d?ï aaDdoe™S' * onEefchryfelyk f als ende daar een huisgezih dat bloot geliefd wierd n de woede van eene roofzieke bende, bet geen k naderhand gebleeken is; ik bevond myS g aheen daar , zyDde de Schuttery byna uTt yn gezicht, en het Canaüje was reeds toc D?ê re van de brug genaderd waarop ik my fpoede > by de gewapende Burgermagt te koomeDP, be? welk  JAARBOEKEN, Fjbruary, 1797» icq •welk my gelukte; en na marcheerden wy in de beste ordre op Dockum aan , wordende dikwyls uit de bosfchen op ons gefchooten; ik kwam dan na eene zeer fatiguaote reis, zeer vermoeid, te Dockum binnen met de gewaapende Burgers; zynde de Burger D. Wadman nog te Colium geblee ven, die des Zondags naar Leeuwarden is gegaan en is niet weer tot my gekoomen, Naa my eenige oogenblikken op het Stadshuis onthouden te hebben, fpoede ik my na myn Logement ; dan naauwelyks één uur daar geweest zynie, kwam een Lid van het Gerechte my verzoeken op het Stadshuis te koomen , zeggende, dat wel drie duizend Muitelingen in aantogt, en reeds tot aan de Stad genaderd waren; ik begaf mv direcl na het Stadshuis, en nam met het Gerecht en den Commandant Feugen de beste maatregelen om die toomelooze menigte het hoofd te bieden. De Alarmtrom wierd- geflagen , het Volk vergaderde, en marcheerde vol moeds naai de WaiVen verdeelde zich aldaar in onderfcheidene Pelottons ; de beide ïVeldftukken wierder wel geplaatst, en dus alles in een goede dagorder gefield, terwyl een ander gedeelte der Schut tery goede Wagt aan de poorten hield , en eet derde gedeelte patrouilleerde langs de Wallen, alles öp de geregeldfte wyze; intusfchen had ik ordre geaeeven aan de by my zynde Husfaaren om te patrouilleeren door de Stad, en alle attroupe munten te beletten : deeze ordre hadden ook de Hoftdienaaren, en de Subflituut Procureur reet ook door de Stad, en gebruikte alle mogelyk* voorziening, zo dat wy in de Stad eene doodelyke ttilte h3dden. De Bende was vast tot aan de Stad genaderd. en flond met veel geraas en getier tot voor d< Poort, voorzien met eene menigte geweeren, ei fchietende door malksnderen gelyk de Wilden Ons Volk op de Wal Üaande brandde reeds vai verlangen na ord/es om te vuuren ; de Gomman dan Leeuwarden. Stukken, rakenbe een Op* roer in Friesland. 1 1  Leeuwarden. Stukken, rakende een Op* roer in Friesland. i 110 NIEUWE NEDfiPvLANDSCHE tornt Feugen my vraagende wat hem te doen itond, gaf ik daadelyk ordres 'om op de woeste meenigte m te fchietea, llaande de beide Veldttukiten eemge treeden van elkander, en by ieder Veldfiuk een Pelotton Schutters, die na het losten van het ftuk, om de andere man vuur gaaven, zoo dat wy een geftadig vuur maaktenik nep intusfehen langs de gelederen om het Volk tot attentie op te wekken ; eenige fchooten gedaan zynde!,. hoorden wy reeds een fammerlyk gefchrei en gekerm van geb'esfeerden, die op de flraat lagen, terwyl de overigen* van de woeste bende met eenen onbegrypelyken haast zich op de vlugt begaaven; de bewoosers van-de overzyde van de \ gragt fmeekten ons op te houden met fchieten, dat wy hun ook beloofden te zullen doen, indien de rebellen op de vlugt waren;''deeze lieden ons verder verzoekende pm de poort te openen, vroeg ik hun of zy hec op hunne eer Murfden verzekeren, dat er geene muitelingen meer waaren V waar op Linze Sitakes, Kastelein aldaar, ons toeriep: dat hy op verbeurte van zynen kop dit durfde verzekeren; toen zeide ik hem, dat wy meefcheniefde zouden toonen, en de gebiesfeerden doen verbieden Ik gaf daadelyk ordre tot het openen der Poort, ;n begaf my met Doétor Vis/er, den Chirurgyn Stelwagen , den Subftituut Procureur en eenige Dienaaren der juftitie, na buiten; daar gekomen synde, vonden wy drie dooden liggende op de traat; de gekwetften, die niet konden gaan, waen reeds door liefderyke menfchen in huis geboren , ten getaale van y perfoonen. waar van twee laadelyk den geest gaaven, terwyl wy daar waen; de vloer van de kamer was bedekt met >!oed van de gekwetften, die daar in geborgen waen ; eene akelige vertooning, die ik meer met -eragting, en verontwaardiging befchouwde, dan net aandoening, om dat het Muiters waren; echer wierde hier | alles aangewend tot verbinding en ver»  JAARBOEKEN, february, 1797. 111 verzagting der wonden, door den braaven en zeer kundigen Doctor en Chirurgyn, ja ieder die hier was bragt het zyne toe tot redding dier verdwaalde en nu ongelukkige voorwerpen; toen dit alles volbragt was , begaven wy ons weder binnen de Stad, medeneemende hetmoordtuig.de Geweeren en verdere Wapenrustingen, die door de Rebellen waren agtergelaaten. Na dat ik vervolgens met den Cqmmandant feu «en de Wal nog eens had rond geweest, als meede een gedeelte der Stad had doorgewandeld, en alles in de beste orde vindende, begaven wy ons weder naar het Stadshuis, by den Gerechte, aan het zelve verflag doende van al het geen er gebeurd was- Het gevaar my toefchynende voorby te zyn, en daar het reeds Zondag morgen twee uuren was , fpoedde ik naar myn Logement; en hier meede liep deeze voor my en Dockumx braave Bura;ery aityd gedenkwaardige nacht ten einde, Eenige uuren.gerusr hebbende wierd ik door UI. geëerde letteren geïnformeerd, dat Saturdag avond een Detachement uit Leeuwarden was gemarcheerd, om de woede der Muitelingen te beletten ; Ik brandde reeds van' verlangen om met hen dien woeften hoop te beteugelen; dan ik wierd rasch gewaar, dat de Commandant P van Slooten^ met zyne onderhebbende Manfehappen, reeds tot aan Colium was genaderd; de Burgers Ament en Al~ vaa, die Saturdag avond naar Leeuwarden waren gegaan, kwamen nu weder tot my te rugge, en wy vonden goed om ons den Zondag over te Dockwn op te houden; dan geïnformeerd zynde dat ook een Detachement gewapende Burgers onder Commando van H. Bcenkerk, in den nacht uit Leeuwarden gemarcheerd, en tot aan Rinfumageest genaderd was, begaf de Burger Ament zich derwaarts, en bragt dit Detachement nog dien avond te Dickum binnen, met welk Detachement de Leeuwarden. Stukken, rakende een Op. roer in Friesland.  Leetj- war» i en. Stukken rakende een Oproer' in Friesland. • i < i i 1 < t na NIEUWE NEDERLANDSCIIE de Burger Ament zich maandag morgen na Oostdongèradeel zou begeeven. Een ander gedeelte, van gewaapende Burgers, van onderfcheidene Corpfen, die zich te Dockum ■ bevonden, zondem wy 'sMaandags morgens af na liwiumageest, of het Diftrift van Duhtumadeèl. Ik ipoeddemy des Maandags morgens na Colium, met den Secretaris Alma, die des Dingsdags door UI. werd terug geroepen. Myne verrichtingen in C Hum heb ik UI. van tyd tot tyd door middel van Misfives bekend gemaakt, waar aan ik de eer heb my te refereeren, ais beboorende tot dit rapport, en waar door vermyd word van by herhaaling iets te rapporteeren, gaande hier nevens eene Lyst valh de Perfoonen die van Colium na L.euwarden op het gedemoljeerde Blokhuis zyn getransporteetd, als mede eene Lyst van de zodanigen, die op nadere verantwoording zyn ontflagen . en waar van eenige hebHen moeten borgen ftelien, gezamefilyk ter fomma van vier en twintig duizend driehoEderd en seventie Caroli Guldens. & De Regeeringen in de ertderfcheidene DiflriQen PU' oedier 10 ftaat Sefteld zvnde * den teugel van het Beftuur in handen te neemen , behaagde het UI. my te rsppelleeren; waar naa ik my daadelyk fchikte en aan de onderfcheidene Gerechten hier van kennis gaf, en van welke kennisgeeving !k de eer heb hier nevens Copia te fuppediteeren. Dan, Burgers! ik oordeelde het van mynen pligt :e zyn, om, tot UI. koomende, alsdan aan UI. e rapporteeren wat eigenlyk de oorzeak was van leezè oproerde B^weeg^enf tot dst einde heb k van den Gerechte van Colium verzogt om my e berichjen, wat de eerfte beweegende* oorzaak Ier oproengheeden in hun Difirift is geweest. Ik itb van het zelve een bericht ontvangen dat ik Ie eer heb bier nevens in originali by te voegen; n wacrüit UI. duidelyk zal confteeren dat "het ver-  JAARBOEKEN, February, 1797. u3 veroorzaakt is uit het Decreet der Nationaale Vergadering, ter bevordering van de Crganifatie, voor de algemeene, zo hoogstnoodige , en vol firekt noodzaakelyke Burgerwapeniog: een Decreet, Burgers! dat by ieder eerlyk man, die prys ftelt op het behoud van ons dierbaar Vaderland, wel behoorde geëerbiedigd te worden , dan dat Decreet hoe dierbaar ook, vindt hier by d<;n vuigen Oranjeflaaf eenen hevigen tegenfland. Dan, Burgers! bet verwondere UI. niet, dat deeze woeste hoop zich geweldig aankantte tegen dit allernoodzaakelykfte Decreet. Neer . bedenkt maar eens, welk eenen tegenfland , welke woelingen den LEEUWARDEN. 5 " G E L T K H E I D , FRÏHEID, BROEDERSCHAP. ' MEDEBURGERS, BESTUURDERS. Tngevolge Uw last en pstent van Zondag den 1 -* Feoruarv 1707, ben ik 'snagts tusfchen den | en 6 deezer vertrokken , en gemarcheerd naar Leeuwarden, en by arrivement gelogeerd in bet Fratermteitshuis, heb den Majoor O. T Boersma, met een Detachement van honderd man, naar Dockum doen vertrekken, om zich te begeeven onder Commando van den Collonel P. van Sloou"aa • beD ,k"<'en 6 deezer ten 2 uuren 'sna* middags uit Leeuwarden gemarcheerd rnet 114 man, en een Veldftuk, in volgende order: N°. 1. Voorhoede. 2. Veldftuk. 3'- Vier Pelottons. 4« Ammunitie Wagen. 5- Agterhoede. , Alduj te B er gum gearriveerd zynde ten 6 uuren savonds, addresfeerde my by het Gerechte, en verzogt om Biljetten voor myne onderhebbende Manfehappen, tot Inkwartiering voor één nagt aan welk verzoek fpoedig wierd voldaan, s Anderendaags den 7 deezer ten 10 uuren marcheerde ik uit Bergum, om verders myn nKTsch door te zetten naar Damwoude, door Koekhorne, Vallom, enz. ongeveer drie uuren na middag arriveerde ik te Damwoude, vervoegde my ten fpoedig-  JAARBOEKEN, February, 1707» digfien by het Gerechte, en 'gaf aan het zelve kennis, dat ik aldaar moest verblyven tot nader ordre, vjelke my daar op ten fpoedigften de Billietten van Inkwartiering uitreikten. Ten vier iuuren ontving ik een Lyst van het Gerechte van eenige Rebellen ; daar op trok ik met een Commando ten zes uur-n uit; voor eerst na de Swaag Weteirde. om de Muiters te ap prehendeeren. Aidaar komende, deed ik de wee gen en paaden bezetten , viflteerde naauwkeurig de huizen, maar bevond datze alle gevlugt waaren ; toen doorzogt ik de nabygelegen huizen, geene mansperfoonen waaren er te vinden , eenige huizen bevond ik geh.-el ledig, anderen waar m vier a zes Vrouwsperfoonen wtiaren Na zulks trok ik naar Driczum , .apprehendeerde een der Muitelingen, doorzogt alle de huizen der Oproerigen, dog te vergeefs, wyl zy zich vroegtydig op de vlugt hadden begeeven Verders kwam ik te WouterMMde, de huizen gevifiteerd hebbende , wierd niets bevonden. In de omleggende Dorpen deed ik dezelve onderzoeking , dog alles had zich met de vlugt gered; hier op nam ik de her. tred, en retourneerde den 8 deezer ten vyf uuret te Damwoude, alwaar my wierd bericht dat ei vier a vyf Rebellen in de omleggende Dorpen waaren die voer Dockum gefneuveld zyn; aU Pyter Emken, «n Teunis Ger;en>, beide van Ak \erwoude, Pyter Lieuwes van Feenwouden, Hel 11e Geert svaa Driczum ,en Sikke Sjoerds van Dam wude; deeze is op de retraite van Dockum, dooi den drank en het eeten van een Boltje geflikt. Ni deeze kennisgeeving gaf ik direct order om dezel ve zonaer eenige Ceremonie te begraven, het weli is gefchied Dien zalven avond ten 8 uuren ben ik wede uitgetrokken, en heb eenige Oproermaaters ge3ppre hendeerd én deo volgenden dag dezelve getransppr teerd naar de Geen. Vervolgens ging ik 'snagt op de Muiters los, en 's daags won ik zoo vee r doen Leeuwarden. Stukken, rakende een Oproer in Friesland» 1 I  Leeuwarden. Stukken, rakende een Op mer in Friesland, i < i 1 t i 4 I 126 NIEUWE NEDERLANDSCHE doenlyk Informatien in, welke by het Gerechte zyn berustende. Na zulkt alles plantede ik op nieuw de Vry heidsboom te Damwoude, in plaats van die welke door die vervloekte bende was omgehakt en vernield. (De Oranjeflaaven hebben dezelve gehaald en onder myn opzicht daar gefield.) De Ingezetenen had ik doen aanzeggen deeze plechtigheid by te woonen. " Toen de planting was verrigt, deed ik eene korte, dog gepaste aanfpraak, san de vergaderde meenigte, welke zeer roemwaardig door den Burger Utlke Reitzes Lid der Municipaliteit aldaar, wierd beantwoord. JNa dit verrichtte maakte ik my meefter van' al net moordtuig der Muitelingen, Op den 17 deezer ontving ik Patent van uw .Lieden om my een 20 daar aan volgende op marsen te begeeven naar Leeuwarden. Voor r yn retour heb ik den 18 deezer maand vier Vryheidsboomen geplant, met een Detachement , geleid door den Kapcein Tjeerd Annei,. als te Dnezum ■ U'ouicrswoude, Akkerymude en Murmerwcude. Deeze laatfte M by het Lantaarniigt geplant; het Kanon gaf by die Dlechtigbeid niet weinig luifter, en fchrik: de Inwoonders heb Ik met gepaste Aanfpraaken tot rnst en plicht vermaand , in diervoegen en met dat gevolg dat veee derzelve, (misfebien uit inzigt van het gevaar waar m zy ftonden,) van couleur veranderden, :n de dcodangst.op hunne lippen affchetften Na dit verrichte kwnm Ik weeder te Damwcude, :n wierd. bereffens myn manfehappen 3zeer vrienlelvk onth&aid. Den 20 deezer. begaf ik my volgens Patent op narsch, en wierd door de MuEictoaliteit en Schutery van Damweude zeer ftaatig uitgeleid. Ongeeer twee uuren na den middag bevond Ik my te tetjerk. alwaar ik het Detachement onder Comnando van den Majoor O. T. Bocrsma aantrof; iNn  JAARBOEKEN, February, 1797. 127 Nu formeerde Ik alles te zaamen in orde van Bataille; in dezelve ordre marcheerde ik tot by de Hoekfter Poort, en wierden door een Detachement van Leeuwardens gewaapende Burgermacht , in zich fluitende drie Staatige Com> misfien,als uit de Vertegenwoordigers van Fries land, het Hof van Juftitie en de Municipaliteit, ontvangen. Het door My opgehaalde moordgeweer was in triumph op een Wagen gelaaden en vervol gens in het Ammunitiehuis gebragr. Vervolgens de Stad ingemarcheerd zynde , tot op de Langepyp, deed Ik een kring formeeren , in welke gepaste Aanfpraaken gefchieden, en na' zulks dezelve weder geopend hebbende s wierd ik met myne onderhebbende Manfehappen dien avond ten zeven uuren op het Fraterniteitshuis verzogt: de Municipaliteit deed my de noodige billetten toekomen, waar na ik myn Volk heb geinkwartierd: ten zeven uuren 's avonds begaf Ik my na de Fraterniteit alwaar ik een gansch talryk en aanzienlyk Gezelfchap vond: een ieder diverteerde zich hier; het Genoegen, de Eensgezindheid, en Rust ftreeden als 't waare hier* om den bovenrang. In den morgenftond begaf zich een ieder naar buis met een hart van dankbaarheid Den 21 deezer marcheerde Ik met het Detachement uit Leeuwarden, plegtig uitgeleid wordende, door den Burgert. deRyck, Adjudant van het eerfte Battaillon van den LieutenantCollonel H Beekke;k, tot aan de Schrans, alwaar dezelve ons zeer vriendelyk bedankte, waarop Ik myne dankbaarheid te kennen gaf, zoo namens den gemelden Adjudant, als over de Eer ons door Leeuwardens Schutterye aangedaan en betoond. Vervolgens marcheerde ik in de Schrans, bedankte myne onderhebbende Manfehappen, en liet de Compagnien tik naar hun plaats marebeeren. Verders heb lk het genoegen U Lieden te rspporteeren, dat myn onderhebbend Detachement, zig Leeuwarden. Stukken, raken de ten Oproer in Fries'and.  128 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ Lee ijwar • d1.n. Stukken, rakende een O/. r oer in Fries, land. zig braaf en dapper heeft gedraagen, de ftiiktIte Discipline heerschte er, eu myne orders wierden ftiptelyk geobfei veerd; het was vol vuur om ae moordbende te vernielen. Toen Ik Pa. tent ontving om naar Leenwarden op te marcheeren, gaf Ik daar toe de nodige orders; een ieder was daadeiyk vgereed , en ylde naar de Loopplaats, uitgezonderd het Corps van Wir» dum, 't welk terug is gebleeven. Zie daar Burgers Beftuurders het gedrag van My en myne onderhebbende Manfehappen. Ik beveele My, met dezelve aan U Lieden, wy zyn uwe IVysheid, en gy Lieden zyt, onze Arm en Bajonetten nodig, ïot behoud van ons lieve Vaderland, ver» trouwd op onze Friesfche Moed, ons Leeven , hoe dierbaar hel zy, zullen wy voor U onze Beftuur» ders, en voor Vryheid en Vaderland wagen, • HEIL EN EERBIED! Vry of Dood R. H. A T S M A, Lieutcnant - Collonel, Huizum den 22 February I797 , het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, JOURNAAL en MARSCHROU- TE , van den Majoor O. T. [BJhRSMA, met het Battaillon of een gedeelte van 't Zuider Trimdeel. Aan het PROVINCIAAL BESTUUR! rjet.was op den 5 February jongsjjeeden, dat l * wy door den Lieutenant- Collonel R, H. 4tsma sangefchreeven wierrien, om op den daar ty bepaalden tyd aan Leeuwarden te zyn; x>n* :e marsch zoo fpoedig voortzettende als moge  JAARBOEKEN, Rbrulyy, 179?. 119 gelyk was, marcheerden v^, toen riet BattailIon zaam getrokken was , "-"root twee uuren 'smorgens binnen de S^ad, tot vdor de Frater niteit , en tevens binnen dezelve gaande, bekwamen wy zo fpoedig mogelyk door den Gerechte eenige ververfcbing. Oialtreeks vier uuren 'smorgens, den 6 wierd my door den Lieutenant Collonel order ter hand gefield van de vereenigde Commisfien uit het Provinciaal fkftnur, om ipy met een gedeelte van het Volk na Dockum op reis te begeeven , en '!iy aldaar onder de orders van Pi van Slootcn, Commandant der Friefche Gardes, enz. te flellen. Groot vyf uuren des morgens, marcheerden wy van V ior 't Fnterniteitshuis na 't Dockumer end, alwaar de nodige Trekfcheep n rot onzer transpnrteering gereed waaren; ten zes uuren warren wy reeds buiten de Stad , en met den meelien fpo d op Tergraft, Zo min mogelyk hielden wy cn* hier op, en fpoeden ons zoo veel, dat wy om elf uuren 'smorgens reeds binnen Dockum waaren; toen my by de Commandant der Stad H. Feugen begeevende , kwam deeze en marcheerde met ons op 't breede Piein. Ik begaf my met dezelve naar het Stadshuis,, (a'waar den Gerechte vergadert was) om de 'BLlietten ter inkwartiering , welke al gereed waaren , toen de nodige 'ïVlanfchappen ter verfterkin? van de Wagt, ter bezetting der Posten, aan de OfiLïer zendende, begaf zich ieder om de nodige rust te genieten, naar'zyn Kwartier. 'sAvohds den 6, groot agt uuren, wierd my van LH. Gecommitteerden een Misiive,ter hand gefield, en met een 't Patent van F. van Slooten, om myn Marseh met myn onderhebbende Manfehap te rigten op Buitenpost, en aldaar tot nader order Garnifoen te houden. I Js Moi«* Leeu= WAKDEN. S ukkeiii rakende d-n Op» roer m Fries» landi  Lessj. war den, Stukken, rakende een t Oproer in Friesland. ' ". i I ( t i \ l 1 \ i t i c 2 Z V r k a ai 's 130 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sMorgens den 7, ten agt uuren, waren wv reeds op marsch, na dat ik de Voorhoede had afgezonden; in onze Marsch by den Burger A W. Keuning, de verwoesting der Rebellen aanl ichouwende, raeenende hier wat halt te houden om ons te verfrisfen; maar de verwoesting wal de oorzaak dat geen mensch hier zyn wooning had, alles was hier vergruisd; onze Marsch nu nog wat fterker voortzettende , arriveerden wv groot elf uuren op Buitenpost, maar in plaats /an hier de Rebellen, of een gedeelte van dat •ot, welke voor eenige dagen een groote vereeiigde bende uitmaakte , in orde van Bataiile )f als moordenaars in de bosfchen te ontmoei en namen ze de vlugt, zo wel als die geene lie airede gevlugt waaren, en wy moeiten haar vyd en zyd met veel moeite en gevaar opfpoen ; de moordgeweeren, welke hunne barbaarsleid voor weinige dagen uitdrukten, welke niet weggeworpen waaren , fpoorde men op, ia zelfs an onder de mesthopen. Alhier de nodige Wagt ;afgedeeld hebbende. 3Sten dezelve de Voorhoede af, (welke detosangen by voorraad bezet had) de InkwartiemS:*Bdbetten waren by den Gerechte alle in ge. eedneid, ieder nam intrek in zyn nieuw kwarer; alles : verder door patroeljes en recognoseenng de Environs van Buitenpost kennende, 0 gat ,ik van ons arrivement dadelyk kennis 00 wel als dagelyks aan den Commandant P. ■3ti Slooten tot Colium. Den 8 dito 'savonds, heb ik op verzoek, een etachement naar Auguftynusga gezonden, wel: den 9 smorgens, na dat ze hunne zaaken daar verricht hadden, weder in ons Garnifoen nveerden. Den zeiven dito ontving ik nog Patent om morgens een Dstachement met de nodige Of- fi-  JAARBOEKEN, Felruary,2757. 131 ficiers te detacheeren 11a Strobos, en aldaar post te houden tot nader order; 'savonds de nodige fchikking maakende om 's morgens te marcheeren. Den 9 des morgens is dit Detachement met de nodige Officiers van Buitenpost, den binneweg onder Commando van de Kaptein P, de Jong om agt uuren vertrokken en ten 10 uuren op Strobos gearriveerd, aldaar de nodige wagt afgedeelt, en de posten uitgezet, betrok met zyn Volk de Kwartieren , en verders '\de beste maatregels tot maintineering der goede orde genomen. Den 9 dito des avonds met een Detachement uirgemarcheert, en 'smorgens om vier uuren weder gearriveerd , -is my door den Geregte een Brief' ter band gefield , van y. van 'ful< ft'ng, Commandant van 't derde Bataillon Westerkwartier, guarnizoen in Gr ypi kerk, welke een Perfoon uit Agtkarfpden had geapprehendeert op Pcterzyl den Geregte my de zaEk overdragende: waar op ik (^door de fpoed welke hier vereifcht wierde,) deu 10 'smorgens met het krieken van den dag de nodige manfchap met de vereischte Gidzen detacheerde na Peterzyl: 's avonds kwam dit Detachement met eenige verfterking van daar, weder in de Guarnizoenplaats terug, na dat ze wel geflaagt had tot hare beftemming, Denzelven dito, ontving ik een Misfive van de vereenigdc Commisfien uit het Provinciaal Beftuur , behelzende wat regel te houden met de rurefleering. Verders den 11, iade en volgende dagen, op onderfcheidene tyden Patroeljes , en Ronden doende, tot dat den Gerekte eenige maatregels, en werkzaamheeden tot Auguftynusga moetende verrigten, verzogt (ter flaging van hunne te neI 3 ' 0e> LeEïJ- war-' den. Stukken, rak tin de een Op-, roer in Fries • land.  Leeuwarden. Stukken rakende een Op roer in Friesland. \ 132 NIEUWE NEDERLANDSCHE menè ontdekking,) een Detachement tot adfiitentie. Waar op ik des morgens den 17, agt nuren, met t Detachement en de nodige Officiers ver,trok, neemende onzen Marsch over Twyzel, Koten, enz.; door eenige omitandigbeeden wierde onze Marsch zoo veel vertraagt dat wy voor twaalf uuren 's middags niet in Auguilynusga arriveerden; de nodige wagt afgedeelt hebbende door den Kapiein van 't Detachement, en de Schilderposten bezet: waren de Billietten van Inkwartiering by voorraad gereed, en ieder nam bezit in zyn nieuw Kwartier, gelyk de vorige reizen. Des namiddags met een Commando van Attguftynusga over Surhuzu/n naar 't Veen neemende, Haagden wy niet na behooren, de Kap" tein van t Detachement eenise orders geevende vertrok met eenige van zyn°byhebbende Manfchap wederom naar Auguflymisga, waarop ik hem na eenigen tyd volgde, en vertrok weder na ons Guarnizoenplaats, wy kwamen met eenige Schutters den 18 's morgens groot j uuren in myn Kwartier terug, na dat ik aldaar nog eenige orders aan d« Commandant had gelaatent Den 18 dito , heb ik orde ontvangen door communicatief overleg van de Commisfarisfen, en Commandant P. yan Slooten, en tevens Patent van de laatfte, om met 't Detachement op te breeken, met die van de byzondere posten als Strobos, Auguftynusga, enz. Op dit ontvangen Patent heb ik direct, 'per bxpresfe de Kaptein N. Roelofs order doen roeKoomen, om zonder tydverzuim van daar op te Jreeken, na dat hy zyn posten zou hebben iaretrokken, als meede dat van Strobos. Den zelfde dito arriveerde dat van Augufynus» \a, voor dat dezelve zyn te neemene maatregels ïad afgedaan. De  JAARBOEKEN, February, 1797. I33 De nodige orders tot onze Marsch geevende, had den Gerechte, 's morgens den 19, de Transportwagens in gereedheid, om de Goederen en de Onpaslyke te transporteeren. Ons Patent was op Leeuwarden, en dus meende men deeze dag met eene kleine Marsch aldaar te zyn. Den zelfden dito groot agt uuren, kwam het Detachement van Strobos aich by ons voegen, waar op ikhem commandeerde, en met de Bataiilemarsch avanceerden over Twyzel, en vervolgens den gewonnen weg, aan het huis H Zwart Kruis genaamt halt houdende, deelde ik aan het Volk , Itaande in gelederen, eenige fïisfing toe; onze Marsch vervolgens voortzetzettende , na dat wy nog twee paarden in requifiiiehadden genomen, indien onverhoopt door de flegte weg (met de vorst) de andere mogten bezwyken. Op het Huis ter Heide Romende hielden wy halt, de paarden gevoert, 'en de nieuwe met de andere veiwi.-feknde , begaven wy ons wedei op marsch tot digt aan Tietjerk. Door een Courier Contra-patent aldaar ontvangen hebbende om naar Bergum te marcheeren , om dan der 20, op de bepaalde tyd tot Tietjerk te zyn, al. •waar de Colonne van de Lieutenant Colonel' ir Damwcude in Garnifoen op de bepaalde tyd ook zou zyn. Regfs en lings om maakende, marcheerden wy hier op naar B-jrgum. 't Gerechte aldaar reeds verwittigd van onze komst, zone ons een Expresfe, dewelke my reeds berigtte, dat ons Patent op Bergum reeds by hun bekend was. Onze Marsch voortzettende kwam ons onverwagt den Burger A. IV Keuning van agterer opryden;' op het zien van hem in deezen welRand, deed als 't ware onze oogen mistrouwen, van mening zynde dat hy 't eertle offer der Re 1 3 bel Leedwarden, Stukken* rakende een Ofroer in friesland.  334 NIEUWE NEDERLANDSCHE war- EENfr Stukken, rakende een Op. roer in Friesland. i i 1 < t < i i c i. De beilen was, die na de marteling aan hem gedaan , 't niet lang zou overleeven. Na eene welkomstgroet, reeden wy fpoedig in Ber«um de Colonne kort hier opmet fiaande trom in lei dende, had den Gerechte in deeze korte tyd reeds de Billietten ter Inkwartiering in gereedheid, en groot twee uuren 's middags was ieder weer in een nieuw kwartier. Den 20, 'smorgens precies negen uuren, waren onze Transportwagens door den Gerechte in gereedheid, na dat ik de voorige van :'sanderendaags-tot Buitenpost gehad, weder met de losfe paarden had laaten terug keeren. Ten negen uuren gingen wy op marsch , en voor elf nuren 's middags waren wy reeds tot Tietjerk om aldaar de Colonne onder de Lieutenant Colonel van Bergum af te wagten. Hier vonden wy onze Meede. Wapenbroeders van de omliggende Dorpen, welke voor weinige dagen op 't Veld van Mars, nog aan de Reaellen den dood gettorst hadden. Ras met beiulp van eenige Gerechuleeden , had ik myn folk van Kwartieren bezorgd, ieder verversene zig, en moest op 't Haan van de trom, geeed zyn om te marcheeren;»^ Eenige vtyd hier vertoevende, kwam ons de jurger de Beere van Leeuwarden verrasfen , gee tende kennis dat onze Kepublikeinfche Wapen>roeders al gereed waren ons ter Stad in te lellen; de Colonne órider de Lieutenant Colorel tras reeds digt aan Tietjerk. Myn Volk by de weg^ ingekwartierd zynde, rok te zamen aan 't end van de Zwarte Weg, !e Voorhoede deed Ril houden en intrekken , o wel als voormaals de Agterhoede. De Colonne onder de Lieutenant Colonel met eprezenteerd geweer in wagtende, zoo marchecren wy in deezer voegen:  JAARBOEKEN, February, 170?. 135 j. De Voorhoede. 2. De Artilleristen met 't Kanon, g. De onderfcheiden Compagnien. 4. De Bagagie. De Aaterhoede. "' *Door onze Meedebroeders opgewagt, mar-; .«meerden door hun ingeleid binnen Leeuwarden. Nu weeder onder de Lieutenant Colonels orde zynde, zal 't gebrekkige welk ik heb gefchetst, '-vhkffiqierk tot verders in zyn rapport te vinden zyn, meen dus eenigzins aan myn phgt voldaan te hebben. Heb er nog maar alleen by te voegen, dat j-der Officier op onderfcheide tyden zo wel als de Schutters *"*ge toont hebben , heldenmoed te bezitten. , , , , En wensch, wanneer 't Vaderland, wanneer de nood 't vordert , om de Vyanden van de Republiek van de tegenswoordige orde van zaaken te beflryden, met zulke Burgers den dood te trotzen, en in 't vuur te gaan, ter vergruizing van onze Doodvyanden; waar meede blyve na toewenfching van Heil en Eerbied! O. T. BOERSMA, Majoor» Poppingawier. den 1 Maart 1797- SENTENTIE vah JAN BINNES van OUDWOUDE. Alzoo den Hove van Friesland, uit de Confesfie van Jan Bi/mes van Oudwoude, tegenwoordig Gevangen , en acderzints , genoegzaam gebleeken is, dat de Gevangen op den 3 Februa- 14 ry Leeü» warden. Stukken, "aken de ^.en Op» -oer in ^rics» 'and.  T-3RU- WarDEN. Stukken rakende een Oproer in Friesland. I i 1 I i < I I I 13Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE ry 1797, zich aan het hoofd van eengroore troen Volks, gewapend met Geweer, Vo-ken leisfen Snoeimesfen. Stokken en aller.'ey Moordgeweer; Heibel^ EaSr CWft"S eD toen »wiTe , oe öanef m de vuist , op de Se Kech-knmpr i« ingedrongen, den Prefident van bet SréSfVi eD a,daaraa« het huis A?el ™*»tng heeft geplunderd, geit, olen gevlpekt en gedreigd, om alles in brand te £. toïvitt H1SC^a' TP'ma kwaadaard g voor an SS 5* 8efl3a8eD',e0 f<*eD de Huisvrouw van ^e/ iTwwM gezegd: ZWfj wó* eat, om Abel Leuning re vermoorden, zepgenef terwyl hy met een Vork in 't Hoov tak >en her oom Duiveh in 't Booy ? dat de Gevan. tene vervofeens het aldaar geftoolene eoed! net le andere Oproermaakers heeft ^Sld, « 5S .eroemd heelt, Kaptein en Meefter van deganiche meenigte te zyn, en dat in het geheele hu s :een Patriottisch bioed zoude overblyven dat de gevangene ook gezegd heeft, dat een Bedfieede noest worden dogrzogt, ofW Aw'fS oVfter'venJ *' * ^ °°k Vüor *» ^ AJ  JAARBOEKEN, February, 1797' *37 AI het welke zynde zaaken van zeer kwaaden gevolge, en daarom anderen ren exempel wei zwaarlyk behooren te werden geüraft ; zo is 't, dat het voorfz. Hof op alfes rypelyk gelet en gecopfi.iereerd hebbende, het geer'e men in deezen behoorde te confidereeren •, in den naam en van wegens het Volk van Friesland, den voorn. Gevangene heeft gecondemneert, en condemneei t hem by deezen, omme by den Scherprechter cp het Schavot geleidet, aldaar met den Zwaarde geëxecuteerd, en alzoo van het leeven ter docd ge* bragt te worden. Aótum den 18 February 1797. STAD EN LANDE, Groningen. Op den 18 deezer wierdt, door Reprefen*i ;anten van het Volk van dit Gewest, deizelver Befluit openlyk aangekondigd, om den Vrydom van 's Lands Impofitie, tot nog toe by uirfluitirg door de Diakomën van het Hervormde Kerkgenooffchap genooten, voortaan tot de Diakorsiën van alle de overige Christen Gezinten in ieder Gewest uit te breiden. De Reprefentanten van het Volk van Stad en Lande, aan allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en-Broederfchap! Hoe Wy in overweeginge hebben genoomen, dat na de tegenswoordige ordre van zaaken volgens de aangenomene beginzelen, alle de armen, I J zo. Leeuwarden.  Gao- NlNGSN Publ, •wegens vrydom van lm- pofitien \ voor Diako- l titcn. " -1 ' X c c h It i d ei dl W g< G de ge al! Gt on kit La mii het Ar, kec 138 NIEUWE NEDERLANDSCHE zo door de verfchillende Gezindheden van dea Christelyken Godsdienst in de geheele Provincie worden bedeelt, en van de noodwendige behoef' tens voorzien , gelyke aanfpraak hebben op de befcherminge en onderftand van de Burtrerlvke Maatfchappy; Zo is het, dat Wy ten mvolee s/an dien en om meede te voldoen aan de verzoeten door de Boekhouders der Lutherfche, Roomene en die van de Doopsgezinde Gemeente in Jeeze Stad, by Ons ingediend, hebben goedee'onden en verftaan, om by deezen algemeen te riaaken, en dezelve vöorregten van Vrydom van i Lands Impoütien op dezelve voet en wyze aan e Armen, die wegens derzelver Diaconyen over e gehee.e Provincie, worden bedeelt en onderouden, wegens alle zodanige behoeftens te verenen, als tot hier toe door de Gereformeerde Jiaconyen zyn genoten, en zulks alles in dierlegen als by de generaale Ordonnantie en ver;rs by nadere Piaccaten van den 4 May 17*2 1 den ij juny 1790 is vastgefteld, welke oei!.Jaatften Wy by alteratie wederom vernieuen , en daar by tevens ftatueeren, als in de volnde artikelen is vervat. A"jL * JDat: alle Diaconiën van de Christelyké ;zindheid zender eenig onderfcheid voortaan door geheele Provincie zullen hebben en genieten lyke Vrydom van 'sLands Impoütien, wegens : zodane noodwendige behoeftens, als door de reformeerde Diaconyen voor derzelver Armen Jer de naam van molt, mondkost, turf en ding, zyn genooten. k Dat de handtfes , waar op ten Collecle te Bde de Vrycedullen worden afgegeeven , ten Men door twee Leden van den Kerkenraad zy Pastor, Ouderlingen, of Diaconen en r.bezorgers zullen moeten weezen onderteet , zonder dat het den CoJlefleur zal vry J op de onderteekening van een lid van den Ker.  JAARBOEKEN, February, 1707. 139 Kerkenraad, cfce van iemand van dezelve, die zig in het geval mogte bevinden, *an tevens leveran cier van het brrod aan de Armen te zyn , een Vryceduüe af te geeven. 3. Dat alle vierendeel iaars binnen agt dagen na den eerften January, April, July en October door de refpedive Diaconen ofte Armbezorgers een atteftatie of certificaat zal worden opgemaakt en aan den Coüeöeur, van welke de Vrycedulle hebben ontvan, overgebragt, inhoudende de quanti.eit van Brooden, zoo als by Diaconen of Armbezorgers aan de Armen, van de Diaconyen genietende, effettive in het laatst verloopene vierendeel jaars zyn uitgedeelt, welk certificaat door de Collecteurs ten dienfte van de Adminiftratoren gal moeten Worden bewaard, om met de afgegevcne VryceduIIen te kunren worden vergeleken. 4. Dat de Bakkers de Brooden voor de Diaconye gebakken , zuilen moeten meTken met het woord' ARMEN , of dat anders alle Brooden by een Bakfter in pegeling wordende gevonden , als zyn eigene Brooden zullen worden gereekend. 5. üat zoo iemand mogte worden bevonden, meerdere VryceduIIen voor de Diaconye gevordert te hebben, als aan Broed voer de Armen word uitgedèelt, de zodaanige als fraudateur zal worden gerekent, en daar o«er volgens de generaale en particuliere Ordonnantiën corrigibel zyn. 6. Vorders zullen de Boekhouders van de Diaconyen van al'e Gezindheden, als mede de Diaconen en Armbezorgers gehouden zyn aan 's Lsnds Adminiftratoren en bedienden by ontdekkinge van fraudes de nodige verklaaringe en opgave re doen, en des geeischt wordende, bewys aan de hand te geeven, om de Overtreders na de ordres van den Lande te kunnen atlioneeren. en de gefielde breU' ke te doen betaalen. En 00 dat niemand hier van eenige onwetenheid moge voorwenden, zal deezen te Lande van de Predikftoelen wordsn afgekondigt, en verders aan- Gro- n1ncem Publ. wegens vrydom van lm. pojltien voor Diako- niën.  l4o NIEUWE NEDERLANDSCHE qR0- aangetogen ter plaatze daar men gewoon is zu'fes kiivgen te doen. & 3 Aldus gedaan in het Provinciehuis binnen Groningen den ;8 February i797 , Het derde Jaar der Baiaaffche Vryheid, ° Ter Ordonnantie der Reprefeutantea voornoemt. E- LEWEj Secretaris. NlEfJ  NIEUWE 141 nederlandsche JAARBOEKEN, Maart. M D C C X C V I I. HOLLAND. 'sGravenh a ge. T:r gelegenheid dat op 's Lands Vloot en Schepen van Oorlog oproerige en oproetwekkende woelingen en alnftookingen ontftaan waren, oordeelde de Nationaale Vergadering zich verpligt, dit kwaad, zoo dra mogelyk, te moeten te keer gaan , en diens verderen voorrgang te fruiten. Ten dien oogmerke diende de maatregels, by eene Publikatie van i deezer genomen. T"\e Nationaale (Vergadering , reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen , Heil en Broederfchap! Overweegende hoe, niettegenftaande door-Publicatien in onderfcheidene Gewesten gedaan , 's Lands  142 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGha- venkage. Publ. tegen Oproerigheden op 'slands Vloot. 's Lands Ingezetenen in het algemeen daar tegen zyn gewaarfchuuwd, kwaadwillige, en hun Vaderland haatende Perfoonen, niet ophouden de minkundige Inwooncren van dit Land, door allerleie middelen te zoeken te verleiden, om, ware het mogelyk, hunne heillooze bedoelingen te bereiken. Overweegende hoe zeer deeze misdaad in alle 'sLands Ingezetenen ten hoogden ftrafbaar is, en allermeest in hun,'die zich vry willig hebben verbonden, om hun Vaderland met de wapenen te verdeedigen. Overweegende, hoe wy wel gehoopt, en met reden verwacht hadden, dat ook de minstkundige onzer Medeburgeren, indien zy het gebeurde in en by de Omwenteling van 17S7 met het gebeurde by deeze batfte Revolutie in 1795 vergeleeken, zouden zyn overtuigd geworden, dat de eerstgenoemde omkeering, fteunende op roof en plundering, niet anders dan geweiden overheerfching ten doel had, terwyl deeze laatfte Revolutie, op geheel andere beginfeien rustende, de vestiging der vryheid ten oogmerk heeft h Overweegende , hoe wy in deeze onze verwachting ons te leur gefield vinden, daar de ondervinding ons van tyd tot tyd leert, dat de woeiingen der Oranjefactie nog niet ophouden, maar dat Kwalykgezinden dagelyks bezig zyn, den minkundigen door allerleie verdichtzelen , valfche tydingen,Orar)jsliedjes, en andere verdetffelyke kunst: greepen optevuuren, om verwarringen en oproe^ rige beweegingen te vdrocrzaaken , in dat voornemen om de, Vyanden des Vaderlands in de hand te werken. Overweegende, hoe diergelyke verfoeijelyke verleidingen het gemakkelykst, en met den meesten vrucht te bezigen zyn by hun, die de Wapens voor hun Vaderland hebben opgevat , en welke in bezigheden verkeeren, die hun dik wils, door gebrek aan kennis der om Handigheden, het onderfchei • den van het waare en1 het valfche moeijelyk maaken. Overweegende, hoe het ook veelal aan onkunde  JAARBOEKEN, Maart, 1797. j43 de van zaaken is toetefchry ven, dat zulke machinacien van tyd tot tyd aan boord van 's Lands Schepen ten Oorlog, eenigzins fchynen te hebben gelukt. Overweegende eindelyk, hoe het de pligt is van allen Lands Beftnur, om misdaaden, vooral die uit onkunde fpruiten, te voorkomen, en ook die, in welke geen onkunde kon worden veronderfleld, ten ftrengften te doen Üraffen. Hebben goedgevonden, ten einde alle verfchooning van onkunde in deezen, eens vooral aftefnyden, by eene duidelyke en verftaanbaare Wet te bepaalen , wat ia deezen. voor misdaadig moet worden gehouden , ten einde de looze Aanttookers dier wanbedryven mogen worden afgefchrikt, de onkundigen voor verleiding behoed , en den Rechter naauwkeurig weete welke ftraffen hy zal hebben op te leggen. ha hierom is het' dat wy hebben goedgevonden te llatueeren , zoo als wy ftatueeren by deeze: Art. 1. Dat alle Perfoonen in den Zeedienst van deezen Staat , van den Matroos tot den hoogden Officier toe, die zich niet ontzien, zich openlyk voor Oranjegezind, of Voorftanders, Beminnaars of Aankleevers van den voormaalden Stadhouder , bf van de nu vernietigde en afgezwoorene Stadhouderlyke Regeeringevorm te verklaaren;,ofte hun verlangen naar de herftelling of wederinvoering daar van op eenigerleie wyzen , door gefprekken, gezegden s of uiting van wenfchen, te kennen geeven ; die anderen door gefprekken, het voorleezen , ter hand Hellen, uit» geenen, bekend maaken, of verfpreiden van Geïchriften, waar in de Stadhouderlyke Kegeeringsvorm wordt voorgedaan , of in tegenoverftelling van dezelve, tegen eene Stadhouder looze, en op de gronden van vryheid gevestigde Regeeringsvorm haat of verachting wordt ingeboezemd, tot omverwerping van de tegenswoordige orde van zaaken aanfpooren, of daartoe bevorderiyk zyn; die opzettelyk valfche tydiogen of uititrooifels verfpreiden, waar door eene misdaadige hoop op eene 's Gravenha- s3. Publ. 'egen Dproe- ' 'ighe. ien op 's Lands Vloot.  144 NIEUWE NÊDERLANDSCHE *«GrA- ven ha" «e. Publ. tegen Oproerigheden op 's Lands Vloot. eene tegenomwenteling en herftelling van het Stadhoöderlyk en overheerfchend Beftuur s?evoed zou. de worden, aan den lyve met eene flrenge gees < felin.; en daar opvolgend cpnflaernent in een Tus,thuis voor vyf jaaren. om aiiaar geduurende dien tyd met hunner handen arbeid de kost te winnen, en daar na met bannisfement voor hunnen verderen gehee'en leeftyd uit deeze Republiek, zullen worden geftraft. 2, Dat alle de zoodanige perfoonen in het voorige art. opgenoemd, die door hèt draagen van Oranje-Teekenen, daaronder gereekend herdragen, of zich qtiafi verzieren met Gouds of Oranjekleurige Bloemen , en diergelyke Leuzen, hoe ook genaamd , door het in 't openbaar of ten aanhooren van anderen Zingen, Leezenof opzeggen zoogenaamde Oranje- of Princen-Liedjes, of andere oproerige en Contrarevolutionaire deuntjes, het uiten van den in dit Land , weleer zoo gewconen Oproerkreet Oranje Boven, het fpeelen of zingen van hetiied;e Wilhelmus fan Nas» ft uwe, zich insgelyks fchuldig maaken aan daaden die den weg tot onrust en oproer bsanen, endus ook met dezelve ftraf van Geesfeling, Confinement voor tien Jaaren, en Bannisfement als in 't voorgaande artikel geftatueerd, zullen worden geftraft. 3. Dat allen, die zich bezig houden met het houden of bywoonen van openbaare of geheime byeenkomften, waarin gefprekken gevoerd, beraaJflaagingen gemaakt, of fchikkingen beraamd worden, ten einde, ware her. mogelyk, een tegenomwenteling te bewerken, waar door het S'.adhuuderlyk en voormaalig verderffelyk Beftuur wederom ingevoerd zoude worden; allen, die hoewel niet tot die byeenkomften onmiddelvk behoorende, echter zich verbonden of aangenomen hebben de uitvoering der maatregels, die in dezelve beraamd worden te eeniger tyd te bevorderen; of tot het houden van alzulke Byeenkomften of Complotten  JAARBOEKEN, Maart, 1797* HS ren acideren aanzoeken, zulks voorftellen of daartoe poogen te verleiden of over te haaien, mits dien mede aan den lyve met een ftrenge geesfeling en brandmerk, en daarop volgend ConSnc ment als vooren voor den tyd van vyftien Jaaren, gelyk ook met Bannisfement als in de voorgaan de artikelen bepaald, geftraft zullen worden 4. Dat alle die door gefprekken - beloften, bedreigingen, het geeven van geld of geldswaarde , of andere handelingen, anderen ophitzen tot oproer of wederfpannigheid tegen ons, ofte tegen die geenen, die van 'sLands wege boven hun gefteld zyn, 't zy direftelyk, 't zy mdireöelyk, door hen bedriegelyk onder 't oog te brengen, dat zy nog eenige gehoorzaamheid aan den gewezen Kapitein ee Admiraal Generaal, deszelfs Zoonen, ofte niet meer aanwezig zynde Collegien van Beftuur zouden verfchuldigd zyn, zich fchuldig maaken . met den dood zuilen worden geftraft, en zullen de geenen, dewelke hiertoe op eenigethande manier worden opgehitst - ofte tot de in het voorige artikel genoemde misdaaden worden aangezocht , gehouden zyn , daar van ten fpoedigften aan den commandeerenden Officier kennis te geeven ; zullende die geenen, die zulks binnen vier en tw-nti!» uuren niet gedaan hebben , na exigentie van zaaken , zelfs aan deu lyve worden ge- 5. Dat alle de geenen, die zich feitelvk verzetten 'tegen ons, of tegen die van 's Lands wege boven hen gefteld zyn, ofte zich daar toe verhinden, mede met den dood zullen worden ge- ftr<5?Dat alle die geenen, welke tot een of andet van de voorgaande misdaaden of wanbedryv^n aangezocht zullen wezen, en eene of andere ontdekt, en tydig aan den Rechter, of wel aan eenen commandeerenden Officier bekend gemaakt en aaneegeeven zullen hebben, ten dien effecte dat de alzoo aangegeevene misdaad behoorlyk beweezen^ 's Gra- V&NÜA-» GE» Publ. tegen Oproe» righe» 'd n 'op 'j Landt Vloot.  's Giu- venhaoe. Publ. tegen Oproerigheden op 's Lands Vlooi. 1 < 3 i s 1 > 146 NIEUWE NEDERLANDSCHE eD de befchuldigde daar van overtuigd worde, zal gemeten een prsmie van ƒ t?y voor de alzoo aangebragte misdaaden; zullende de voorgemelde pramie promptelyk door of van wegen den lande worden betaald, en voorzoo verre zulks ?al kunnen firekken, uit de goederen, gagiën of andere voordeden van de overtuigde en gecondeamcerde misdaadigers worden verhaald. 7. Dat tegen die geenen, welke zich aan het bedryven van de een of andere van de hier voorengemelde misdaaden fchuldig maaken, de Vonnisfen of Sententien zuilen moeten word n geweezen ten fpoedigflen, her zy op confetfie, het zy op naar rechten voldoend bewys; en wanneer iemand in het bedryven van een of ander der voorzeide misdaaden , door Officieren of andere daar toe gequalificeerde Perfoonen, op heeter daad wordt bettapt, gevat en in arrest of gevangenis gebragt, zal de Rechter op confesfie, of bewys van ten minden twee Getuigen, zgo fpoedig mogelyk moeten vonnisfen, zonder aan den precTen form van procedeeren te zyn gehouden ; en zal ten refpecte der Perfoonen, dienende op 's Lands Schepen, binnen deeze Landen ter Rheede liggende, door den Commandant vaD de Rheede een Krygsraad worden benoemd, volgens het 30 art. yan den Artikelbrief , dewelke in maniere boven, remeid zal vonnisfen, en wel definitief, zonder lat daar van approbatie door het Committé de vlarine zal Doodig zyn; blyvende wvders alle Wetten en Statuten, betrekkelyk den Zeedienst, a volle kracht, voor zoo verre dezelve door deee niet zyn gealtereerd. Lasten en beveelen voorts het Committé tot de aaken van de Marine, den Advocaat Fiscaal Geleraal,, Subftitut Fiscaals,-mitsgaders alle Officieen in dienst van den Staat, ter Zee, den inhoud an deeze onze Publicatie te achtervolgen en te oen achtervolgen. procedeerende en doende proedeeren tegens de Contravemeurs van dien, zonder  JAARBOEKEN, Maart, 1797. T47 der eeniee ooeluiking, disfimulatie of verdrag: want wy zulks ten diende van den Lande bevonden hebben slzoo te behooren. hm op dar niemand zoude kunnen vnörwenden van deeze onze Publicatie onkundig te zyn, ontbieden en verzoeken wy de hOogstgecdnftitU eerde Magten der dnderfcgeidenè Gewesten , en alle andere Offideren en Jufticieren van dezelve Landen, dee e onze Publicatie van Ronden aan' alomme te doen verkondigen , pubüceeren eri affi geeren in alle plaatzen daar zulks noodig ïyirj zal, en men' gewoon is zoodaanige Publicatie "en afficTien te doen. Aldus gedaan ter bovengemelde Vergadering, in den Hage, den eerften Maart 171^7, ha derde Jaar der Bataaffchc Fiylietd,. x (Jf'as geparapheert') C- de VOS van STEENWYK, Vt; {Onderfond') Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend) D. van L A E R . Geldbehoefte deedt thans na allerlei middelen uirzien, ter vervuliinge van den dringenden nood. Terwyl de behoeften van dé eerde noodzaaklykbeid reeds overgenoeg-bezwaard waren, liet men eigenaanig de gedagteri gaan over zodanige Voorwerpen, welke ^onder die der Weelde kunnen gerangfehikt worden, üe Speelkaarren, thans in algemeen; gébruik, vertoonden zich hier voor den K 2 geest,' 's Gra» venhage. Publ. tegen ' Oprot' 1 ighe ■ • den op ■ 's Landi Vloot.  'sGra- VENHAGE. PubLtot eene belastingop de Speelkaarten. 148 NIEUWE NEDERLANDSCHE geest, en beflöot het Provinciaal Beftuur van Holland, dezelve met eene Belasting te bezwaaren, by eene Publikatie van 21 deezer. ILlet Provinciaal Beftuur van Holland, allen den *- * geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doet te weeten: Dat het eene van onze onvermydelyke en tevens gewigtigfte pligten zynde, om , geduurende het Intermediair Beftuur, welk ons is toevertrouwd, aan de aanhoudende en in het jegenswoordig tydsgewnicbt zo / aanzieolyke Finantieele behoeften van dit Gewest, zoo veel doenlyk is , te gemoet te komen, wy, ter voldoening aan den last, die als nog op onze fchouders rust, ons niet hebben kunnen dispenfeeren van naar zoodanige middelen om te zien, waardoor, aan de eene zyde 's Lands Inkoomften vermeerderd, maar ook, aan den anderen kant, onze minvermoogeDde Medeburgeren, zoo weinig mooglyk is, bezwaard worden. •Dat, gelyk, voorzeker,die Belastingen de minstdrukkenden zyn, en dus, zoo wel naar de gronden van billykheid, ais van eene gezonde Staatkunde , den voorrang verdienen, welken niet gevoorderd worden van objecten, die men, zonder de noodwendigheden des levens te misfen , nimmer kan ontbeeren, en, mitsdien, zoowel de minvermoogende als de meergegoede Burger zich, noodzaakelyk, moet aanfchaffen, maar die alléén betreklyk zyn tot voorwerpen van weelde , vermaak , of tydkorting; Wy , diensvolgends t natuurlyker wyze, in het onderzoek naar Middelen, om de Schatkist van dit Gewest te ftyven, onze aandacht hebben moeten vestigen op het vry algemeen gebruik der Speelkaarten in deeze Provincie. En het is dan ook, uit overweeging, dat wy, zonder aan onze Medeburgeren een wezenlyk Bezwaar toetebrengen, het gemelde gebruik aan het Fmaaneel belang van dit Gewest zouden kunnen dienst-  JAARBOEKEN, Maart. 1797- *4S dienst baar maaken, dat wy, na rype deliberatie, en na aivoorends te hebben ingenomen het Ad vys en de Confideratien van het Provinciaal Com mitté van Holland, hebben goedgevonden, op de voorfz. Speelkaarten te decreteeren en te ftatueeren, gelyk wy decreteeren en ftatueeren by • deeze, eene Belasting} in voege en maniere, als volgt: Art. i. Dat deeze Belasting zal geheven en betaald worden van alle Speelkaarten, geene foorten van dezelven uitgezonderd, die binnea dit Ge ■ west gefabriceerd, of wel van buiten in het zelve worden ingebragt, en aldaar op eenigerhande maniere gebruikt worden. 2. Dat voor Belasting van ieder Spel der voorfz. Kaarten, welk in dit Gewest gefabriceerd,of wel van buiten in het zelve ingebragt wordt, om aldaar gebruikt te worden, ten behoeve van deeze Provincie, zal worden betaald drie ftuivers. 3. Dat aan gemelde Belasting, echter, niet zullen fubjeót. zyn, zoodanige Speelkaarten,'die, het zy in dit Gewest , het zy elders , gefabriceerd zynde, zonder dat daarvan in deeze Provincie eenig gebruik is gemaakt, naar buiten worden uitgevoerd ; nogthands met dien verftande, dat zoodanige uitvoer niet anders zal kunnen, noch mogen gefchieden, dan onder de bepaalingen, hierna, by art. 14, 15, .en 16 vermeld. vt. Dat, om, aan de eene zyde, te prasveniè'eren, dat het oogmerk van deeze Belasting niet worde infruclueus gemaakt, en, aan den anderen kant, te zorgen, dat de Speelkaatten, niet, door Merk of Stempel, befchadigd, noch ook het Vertier derzelven, ten nadeele van den Fabrikeur of Negotiant, op eenigerleie wyze, vertraagd of geftremd worde, wy hebben goedgevonden, de navolgende Voorzieningen en Schikkingen in het werk te Rellen , en , door deeze, ter kennisfe van den Volke van Holland te brengen , als,. naamlyk: K 3 Voor 's Gra- vën hage. Puhi. tot eene belast ing op de Speelkaarten* 1  ?sGra- venha ge, Publ. lot ca;e bc lasiing op de Speelkaarten* ijo nieuwe nederlan;dsche . v Publ. tot eene be- lastingop de Speelkaarten. I i ( i < i I j i ] ] ( i t t c i 2 c t t C Fraudes en OvertreediDgen zullen koraeo te ontdekken; met dat gevolg, dat, in cas dezelven ageeren ten hunnen pericule, en op hunne eigene kosten- de boete, daarvan provenieerende, voor twee derden, zal worden genooten door den geenen, die ageert, en het resteerende derde deel, voor de ééne helft door den Aanbrenger, en, voor de wederhelft, door de gezamenlyke publieke Armen der Plaats. 19. Dat, hoe zeer wy ons niet kunnen voorftcllen, dat er zoodanigen zullen gevonden worden , vooral daar zulks daadlyk zal kunnen worden ontdekt, die zich verftouten, om de bovengemelde Kaart, het Schoppenaas genaamd, na te drukken, daar toe dezelve te cooieeren, of te 3oen copieeren; voorts dezelve in Koper, Hout, af in welke fpetie het ook zoude mogen wezen, ia te graveeren, of te doen nagraveeren, te eten , af te gieten, of op eenige andere wyze hoe»enaamd na te maaken, of te doen namaaken; of wk al dezelve Kaart, valschlyk nagemaakt, van :lders buiten dit Gewest, in het zelve in te voeen, of te doen invoeren, en vervolgends de /oorfz- valschlyk nagemaakte Kaart te gebruiken, )f te doen gebruiken; wy echter dit alles op het terkfie willen verbooden hebben; en dat, mits. lien, ook alle die geenen , welken zich aan het ladrukken, of doen nadrukken, van de voorfz. iaart, het Schopperiaas genaamd , het copieeren if doen copieeren van dezelve fchuldig maakeD, ;elyk ook die de gemelde Kaart,, het Schoppen. \as genaamd, in Koper, Hout, of in welke fpeie bet ook zoude mogen wezen , nagraveeren, f doen nagraveeren, etfen, of doen etfen , afieten, of doen afgieten, of op eenige andere wye, hoegenaamd, Damaaken of doen namaaken, n, ver volgends, dezelve gebruiken of doen geruiken, als Falsfarisfen zonder eenige connivene, met eene geftrenge Geesfeling, Brandmerk, tonfinement voor vyf en twintig jaaren, en voorts ban-  JAARBOEKEN» Maart, 1797* J57 bannisfement, ten eeuwigen dage uit deeze Provincie, zullen geftraft worden; en in welke ftraffe ook vervallen zullen alle Complices van de bo vengemelde misdaad; waarvoor zullen gehouden moeten worden, allen, die, willendsen weetends, aan het nadrukken, copieeren. graveeren, etfen, afgieten van de voorfz. Kaart , het Schoppenaas genaamd, op de eene of andere wyze, behulpzaam zyn geweest, gelyk ook, die zoodanige nagedrukte, gecopieerde, gegraveerde, geötfte, afgegootene, of op eenige andere wyze nagemaakte Plaaten, of afgedrukte Kaarten, het zy dezelven binnen deeze Provincie gefabriceerd, of van buiten ingevoerd zyn, verkocht en afgeleverd, of ook daar mede gefpeeld, of gedoogd en toegelaaten zullen hebben, dat daar mede ten hunnent gefpeeld wierde. 20. Dat de voorfz Directeur der Drukkery wordt gelast, om by den ontvangst deezer Belasting ; aan de*Eetaalers van dezelve, te geeven gezeegelde Quitantien, of Bilüetten, zoo als mede elk en een iegelyk verpligt wordt, om, by -de betaaling van eenige Belasting, uit krachte deezer Publicatie, die gezeegelde Quitantien, of Billietten, aanteneemen, en 's Lands recht daar voor te voldoen, op de boete van een honderd Guldens, ten laste van'den voorfz. Directeur der Drukkery, indien hy verzuime het Billiet te geeven, .en van den geenen, die onwillig is het zelve aanteneemen, en 's Lands Recht daar voor te betaaien. Zullende de Billietten uitgegeeven worden naar, de volgende Clasiificatie: By betaaling van ƒ2 en daarbeneden, een Zegel van / o : / o : 2 boven de ƒ 2 tot beneden de ƒ 4 : 0:4 4 6 : o : t 6 9:0:5 9 12 : o : ia 12 15 '• O r 13 bo- 'sGra- vem hage. Pltbl.tOt eene be» lasting op de Speelkaarten*  's Gp a- venha' ge- Pub/, tot eene be* lasting op de Speel' kaarten. i i 158 NIEUWE NEDER LANDSCHE boven de ƒ iy tot beneden drj ƒ 20 s f 1 ; o 20 25 : 1 : j 25 30 : i : 10 3° 35 '< 1 : 15 35 40 : 2 : o 40 45 : 2:5 45 50 : 2 : 10 5° 6j : 3 : o 60 70 : 3 : 10 70 80 j 4:0 80 50 : 4 : 10 9° 100 : 5:0 ï<-0 120 : 6:0 120 140 : 7:0 140 J60 : 8:0 200 180 : 9:0 180 200 : 10 : o 20° s20 : 11:0 220 240 : 12 : o 240 2c0 : 13 : o 260 280 : 14 : o 280 300 : 15 : o 30O 32c ? 16 : o iogeflooten. 5 En zoo de Belasting boven de ƒ 300 beloope, «al er een tweede Zegel, naar evenredigheid, by jat van ƒ 16 gevoegd worden. 21. Dat, eindelyk zy, die het Middel, by keze Publicatie geintroduceerd, wfilends en wee:ends , fraudeeren , zullen vervallen , boven de 3oeten daar by geftatueerd , ook in die vau de jeneraale Ordonnantie En op dat niemand hier van eenige ignorantie aretendeere, zoo ontbieden en beveeien wy alle 3ffieieren en Municipaliteiten, binnen deeze Prodncie, omme deeze Publicatie, alomroe, te doen jubliceeren en afligeereD . da3r zulks te gelchieien gebruikelyk is ; lastende en beveelende wyIers alle Officieren, Rechteren en Jufticieren binnen  JAAjtcaoJilCfiN, Maart, 1797. 159 Den gemelde deeze Provinciej, omrae de voorfz. Publicatie te achtervolgen, en te doen achtervolgen ; pmcedeereride, en doende procedeeren, tegen de Fraudateurs en Overtreeders dcrzelve zonder eenige gratie, faveur of disfimulatie,, Gedaan in den Haage , onder het klein Zegel van den Lande, den 21 Maart 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, SAMÜEL van HOOGSTRATEN, Vt \ Ter Ordonnantie van dezelve, C. SC HEFFER. Ten blyke, 'onder andere voor de nakomelingfchap, in hoedanig een licht de uirgeweekene Stadhouder thans befchouwd wierdt, dient de Publikatie der Nationaale Vergaderinge, by welke deszelfs Crediteuren, tot de opgave van hunne eislchen, wierden opgeroepen. Y~\e Nationaale Vergadering , reprefenteerende *-f het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! Alzoo wy, overeenkoroftig onze Decreeten van den 6 April cn 11 Mey laatstleeden, (by welks eerfte door ons is gedecreteerd, dat de door Frtmkryk geabandonneerde Goederen van den gewezen Stadhouder, waar ook geleegen , zouden worden gefield onder eene algemeene Adminiftratie bepaaldelyk gelast, om gemelde Gcedercn allengskens en by bekwaame gelegenheden, ten meesten profyte der Natie en der Crediteuren te distraheeren en te verkoopen en inmiddels op de minst kostbaare wyze te adminiftreeren; terwyl wy by het laatstgemeld* derzelven hebben vastgefteld, *\ dat 's Gra» VENHA* GE. Publ.tot iene belasting>p de Speellaartenl  i6o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Oproe» ping van de Crediteurenvan -Willem den V. dat dezelve beheering zoude beftaan in eene Item poraire adminiftratie, buiten het Committé tot de Algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande, waar over de furveillance zoude worden gedemandeerd aan eene Commisfie, beflaande uit vyf Leden onzer Vergadering, met dien verftande nochtans', dat de Nationaale Vergadering, door. het daarliellen deezer temporaire Adminiftratie en het houden van Surveillance, geenzins wilde gereekend Worden , den boedel van den gameiden Stadhouder te hebben aanvaard) vervolgens op den 13 Oftober laatstleeden zoodanig Coliegie van Adminiftratie, op den. voet van eene daar toe door ons gearrefteerde Inftruftie' hebben geëügeerd en werkelyk aangefteld; en wy het als nu volltrekt noodzaakelykoordeelen, dat wy geïnformeerd worden , zoo van hec montant, als van den aart en 'natuur der preteofien, weiketen laste van dezelve Goederen loopende zyn mogten , en dat ten dien einde alle die geenen , welke iets ten laste van den geweeken Stadhouder hebben mogten, by Publicatie zullen moeten worden opgeroepen, ten einde zich binnen zekeren te prefigeeren tyd en plaats, aan het voorfz Coliegie van Adminftratie aan te geeven , en hunne prretecfien met behoorlyke bewyzen te verifieeren; om daar van ocderricht zynde, vervolgends zoodanige middelen te kunnen beraameii, als wy ten meeften nutte der Natie, en profyte der wezenlyke Crediteuren zullen dienftig bevinden. •Zoo is het, dat wy. allen die geenen, welke fuftineeren mogten, eenige ptastenfien ten lasten van den gewezen Stadhouder te hebben, oproepen , ten einde zich voor den eerften Augustus eerstkomende aan te geeven , aan het Coliegie van Adminiftratie voorn., deszelfs Zitting houdende in den Haag in het Pluis van den gewezen Domeinraad , tusfchen de zoogenaamde Stadhouders- en Grenadierspoorten, en. hunne prretenücn by dezelve met behoorlyke bewyzen te venteeren; zul-  JAARBOEKEN, Maart, 1797. I6t Jende ren dien einde aldaar dagelyks gevaceerd worden, des morgens van elf tot twee uuren except de Zaturdagen en Zondagen. Ontbiedende daarom, en verzoekende dehoogstgoconftitueerde Magten in de refpeclive Gewesten, dat zy deeze onze Publicatie van (tonden, aan doen publiceéren en affigeeren in alle Plaat» fen. daar men gewoon is zoodanige Publicatien en AfMien te doen. Aldus gedaan en gearrefteérd ter bovengemejde Vergadering, in den Haage, den 28 Maart 1707, Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheeri) C. W. de RHOER, Vt. (Onderfiond) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend) D. van L A E R. Het Provinciaal Commitfé van Holland, door het Beftuur van dat Gewest gelast, tot het doen van naauwkeurige opgave van Ontvangst en Uitgave in het jongst vei loopene Jaar, voldeedt in deeze Maand aan den opgelegden last; doende haare opgave gepaard gaan met eene Misfive van 16 deezer. t STAAT 's Gra- VEJï HAGE. Oproeping van de Crediteuren \>an Willem jen V.  's Graven hace. Staat vanOnt' vangst en Uitgavevoor I6a NIEUWE NEDERLANDSCHE STAAT van Ontfang en Uitgaaf, by de Provincie HOLLAND , van den i January tot den 31 December 1796. ONTFANG. r>en 1 January 1796 by de by- " zonde Ontfangers inKas ƒ 3,1875690: 9: 83; Oude Collective Middeleu 1,922,053:14: 9 Colleftive gemeene Middelen 8,762,097: o: o Turf, Kolen en Ontgrondingen 1*354,329:15: 3 Klein Zegel 796,618:17: o Posteryen 394,33*10: 6| Verpondingen 13869,556: 2:7^ Extraordinaris Confenten, ico, 2de loofteen 2ooItePenning 1,781,691:18, fft Amtgelden 53-275: o; o Veen Ambachten 37,580: 0: o Diverfe Refpeclen 373,8s6: 4': 2 Commisfien van de Beleenbank, voor Intresfen uit de Bank, ten profyte van den Lande 80,000: o: o Recepisfen 1796, tot betalinge geemployeerd 3,503,012:10: o Anticipatie op de Geldheffing uit Recepisfen en Beleenbank- 8clden 8,657,051: 1: 2 Zilver en Goud uit de Heffingen 694,360:19: o Negotiatie 11 Juny 1795, in Contanten en Beleenbank- 8elden 122,076: 1: 6 Negotiatie 17 July 1795, in T idem 13,512,624: 9: 4* Lotery van 10 February 1796, mldem 7A76.66v.i6-.io Negotiatie 30 Juny en 10 Augustus 1796, in idem 7,279,863: 7:10^ / 6i,758>73i:i8: & Uil  JAARBOEKEN, Maart, 1707. 163 UITGAVE. Intresfen Los-, Lyf- en Dertigjarige Renten f 12,405,693: V, 4^ Intresfen op Coupons van Wis» felbrieven der Oost • Indifche Compagnie 220,888' 16: o Intresfen van de Generaliteits drie Maanden 43»f59- Uil Renten aan de Steden compei teerende 219,635:18: o Rantfoen-Penningen 481,059: ,8: 2 Kwytfchelding van Verpon- ding en ioofte en aoofte Penning , Zuider-Kwartier en Noorder-Kwartier 501,213: 8: 5$ Amptgelden afgelost 160,724: 3: 6 Re/episfen 1794 in de lasten aangenomen 73,265:19: 6 Recepisfen 1795 in Idem 25,236: o: o Beleenbank-Geld , in Idem en in de Heffingen 4,472 883:19: o Subfidie aan de Domeinen , en aan den Lande van Vianen 80,057:13: 3 Subfidie aan de Univerfiteit te Leyden, en Studenten 89,003: 5: o Subfidie aan de Predikanten, Kerken , Godshuizen en Scholen S9i737'-I& 3 Subfidie aan de groote Vis- fchery 6,400: o: o Onkosten van de Bureaux,Bo« dens en anderen 232,287: o: 6V: Onkosten van de Drukkery en necesfiteiten 80,878. 1: o Onkosten op de Collective Middelen, Tractementen aan Ont- fangers enz. 222.564: 3: 5t Onkosten op de Negotiatien 76,776: Sl 7Ï L * On- 'sGra- ven ha" ge. Staat vanOnt* vangit en Uitgavevoor 1796.  •sGra- venha ge. Staat vanOnt vangt en Uit gave voor I7S>5. 4 164 NIEUWE NEDERLANDSCHE Onkosten op de Staats-Gevau, genen , en Mifen van Juftitie ƒ 38.400: 5- o Onkosten wegens de zevende halve Brigade 102,861:19: o4 Magazvnen, Fortificatiën, Zee • • nykt-n en Zeeweeringen 1,499,524: 4: o bcneeps en Wag?nvragten , ■ opzigt over de B-arderyen en diverfe Refpeften 104,201:14:11* Militie, oude Soloyen en Pen- fi°enen 68ï?,iq<:i7: 8i Onkosten Franfche Troupen, \ wegens Vivres 26,615:10: 3 Onkosten Franfche Troupen, wegens Reqnifitien 23,59': 6: 3 Onkosten franfche Troupen, wegeus Inkwartiering enz. 87,112: 4: o Onkosten Franfche Troupen, wegens Dedommagementeü, Neutral. Schepen 88,151: 9: 8* Praemien voor ingevoerde Gra' nen , 567,282:17: o Resteerende Onkosten ter zake van de Revolutie 233,943: j:io£ Ond rftand aan uitgeweken geweest zynde Bataven 43,6jl: 2: o Onderftand aan Noodlydenden in de befmettelyke Ziekten 1,234:10: o Onkosten tot de byeenkomst der Nationaale Vergadering 7,000: 9: o Beraaling aan het Committé van Algemeene Waakzaamheid 5,093: o: o Beraaling aan de Commisfie van ,24e of onderzoek van 't vorig Beftuur ' 11,826: 0: o Betaaling aan de Commisfie van " 3e of onderzoek der Provlnc. Flnancie 10,678:10: o Betaaling aan de Commisfie ter Or-  JAARBOEKEN, Maart, 1707. 16$ Organifatie der Burgerwapening ƒ 11,230: 9: o Onkosten van het Beftuur en derzelver Committéés 148,562:17: 3 Betaaüng aan het Committé tot de Vlvres 1,199,425: o: o Betaaling aan het Committé tot de Buitenlandfche Zaaken 57,000: o: o Betaaling aan het Committé tot de Landmagt 14,154,774: o: % Betaaling aan het Committé tot Marine ^587,585: o: o Betaaling op de Petitie van ƒ 6oo,oco dato 29 July 1794, als nu verreekend 20,000: o: o Betaaling aan de Republiek van Frankryk per reste van 30 Millioenen 13,257,000: o:' o ƒ58,442,624:14: £ Per faldo den 31 Decemb. 1796. By de byzondere Ontfangers in kas 3>3*6,io7: 4: 4$ ƒ 6i,758,73i:i«: 5* VRYHEID. GEL T K H E I D. B R O E DERSCHAP. In den Haage den 16 Maart 1797, Met der* de Jaar der Bataaffche Vryheid. Het PROVINCIAAL, COMMITTÉ aan het PROVINCIAAL BESTUUR van HOLLAND. MEDEBURGERS! jTlelyk gylieden by uw Decreet van den 9 v-* Maart des voorleden jaars 1796, het prinL 3 ci- 's Gra- venhaGE. Staat vanOntv angst en Uitgavevoor 1795.  166 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra VENHACË. Staat vanOnt' vangst en Uitgavevoor 1796. i cipe van verantwoordelykheid van 's Lands Inkomften en Uitgaven aan het Volk van Holland hebt cangenorpen, en dien ten gevolge eene Rekening en Verantwoording van 's Lands Gelden, over den Jaare 1795, door den druk hebt gemeen gemaakt, zoo heeft het Committé thans eene rekening doen vervaardigen over den Jaare 1796, en bied u dezelve met dezen aan. Het Committé heeft gemeent wederom denzelven voet te moeten houden , als voorleden Jaar, en een beknopten (laat van ontfang en uitgaave te doen opmaaken uit de Maand • Staten van het Comptoir-Generaal en der refpeclive Ontfangers, uit welken met eenen opflag de geheele geiteldheid der kas konde gezien worden, en om welken te verifieeren het Committé Ulieden verzoekt dag te ftellen , tot het overlegpen der gemelde Maand - Staaten , en vah het Register der Ordonnantiën of Grootboek van Holland. Al aanftonds moet onder Ulieder opmerking vallen, dat het Provenue der Geldheflingen in deeze reekening zeer klein voorkomt; dan onder het zelve is hier geenzins begrepen het papier in dezelve geemployeert, beitaande in Obligatien, Recepisfen van de Geldheffing, van 1795, en Quitantien van de Lotery en Recepisfen van Mey 1796: uit de Staaten, welke het Committé hier by overlegt, kunt gylieden het geheel beoop dier Geldheflingen zien. Aan den anderen kant moet het Committé Ulieden onder het oog brengen , dat in de uitgave alleen gebragt zynde, het geen door handen der ^refpeclive Ontfangers gegaan is, de betaalinge in de 30 Millioenen aan de Franfche Republiek, ten beloope van ƒ13,257,00© nog verhoogd is met / 2,826 750 aan Wisfelbrieven door de Acceptanten betaald :n in de Geldheflingen ingebragt, waar door de " ' * ge-  JAARBOEKEN, Maart, 1797. 167 gebeele quote van dft Gewest, in de 30 MilJioenen afgedaan is niet alleen, maar boven welke nog in de Kas van Commisfarisfen uit Hun Hoog Mogende en de Acceptanten geltort is eene fomma van ƒ1,562,809:12, die aan deeze Pro vincie geleden word op haar quote in de 60 Millioenen over 1796, gelyk nog eene fomma van ƒ 3 73T»2jsO in de Beleenbank-Geld afgefchreven aan het Committé tot de algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande , ter betaalinge derRefcriptions en Promesfes in September laatstleden vervallen , door welke beide fommen de geheele betaalinge aan dat Committé in deeze reekening flegts beloopende ƒ14,154,774: o: verhoogd word met 1,562,809:12: o en 3>73l»a5o: o: o tot ƒ 19,448,833:12: £ Nog legt het Committé hierby over een Staat der betaalingen op de Petitie van 60 Millioenen door de Nationaale Vergadering, gevordert voor den geheelen dienst van het jaar 1796, als mede van de 10 Millioenen voor de Zeemagt voor 1795, en 11 Milloenen voor de Landmagt, over de laatfte vyf maanden van 1795, te famen getrokken; alzoo de reftanten van 1795 eerst moeten gereekend worden in 1796 afbetaald te zyn , voor dat op de Petitie van 60 Millioenen konde verrekend worden, en blykt uit deeze Staat, dat, op den 15 Maart, van de meergemelde Petitie van 60 Millioenen nog ten agteren Honden. ƒ 6,230,395:17:10^ voor den dienst te Lande. 6,178,823:16:4 voor de Marine. ƒ12,409,219:14: a£ te famen. En hier mede vertrouwd het Committé , aan de bedoelinge ten deeze voldaan te hebben, al* L 4 le- 'sGba- venha- ge. Staat vanOnt vangst" en Uitgavevoor 17 95. \  venha' ge. 168 NIEUWE NEDERLANDSCHE lezinfs bereid verdere verlangde ophelderingen te geeven. Heil en Broederfchap! Het Provinciaal Committé van Holland. ~ K. HOVENS,Vt. Ter Ordonnantie van hetzelve, J. F, LEEMANS. Om meer dan ééne reden oordeelen wy wel eene plaats te mogen gunnen aan het volgende EXTRACT uit de DECRETEN van het Provinciaal Beftuur van HOLLAND. Ts gelezen de Requeste van Elifabeth Sagemul-1 der, Weduwe van Joghem Hyneman, te kennen geevende, dat zy, in den buitenge woonen hoogen ouderdom van 108 jaaren , genoodzaakt was, in haar ellendigen toeftand, na een werk«aam maar ongelukkig leeven, de hulp en onderReuning deezer Vergadering aftefmeeken , zynde een Dochter en Weduwe van Militairen, daar haar Vader het Land 35 jaaren en haar Man 39 jaaren trouw en eerlyk had gediend, terwyl zy in het jaar 1747, als Soldaten Weduwe, met elf kinderen is blyven zitten, en hebbende federt jo jaaren rond gezworven, en zuinig geleeft van het geen zy door handen arbeid verdiende, terwyl de hoogde Goedheid haar een meer dan gewoone maate van gezondheid en kragten in haareo hoogen ouderdom gefchonken had; dan, dat zy nu in baren hoogen ouderdom, met knellend gebrek ver-  JAARBOEKEN, Maart, 1707. 169 verzeld, haare laatfte kleederen byna vetfleeten zag; verzoekende, met weinig te vreden.-synd,:. als eene ftokoude Soldaten- Weduwe, ftegcs een gering onderftand. ' , ■ Waarop, na deliberatie, is goadgevonden het Provinciaal Committé by deeze te authonfeeren , om, na onderzoek van het gepofeerjj by Re» queste , en om de byzondere omftaridighedep , tn dit fpeciaal geval, aan de Requestranie toeteleggen vier Gulden 's weeks. L e y d e n. Eesi Gezelfchap, ten zinfpreuk voerende: Vrienden van Godsdienst en deszelfs openbaar e cefeninge, ter deezer Plaatze opgericht, gat" thans het volgende Programma in het. licht. Het Gezelfchap Vrienden van Godsdienst en deszelfs openbaars Oefeniugen, in den voorleeden jaar de Vraag voorgefteld hebbende, welke zyn de oorzaaken van die laauwheid, onverfchilligheid en nalatigheid in het bywoonen der openbaare Godsdicnllige Vergadoringen, die thans by zo vseTé Protcftanten zoo, zigtbmr ,is? enz-, zagen hu me welmeenende pooging in zoo verre bekroond, dat zy een getal van negen Verhandelingen teh antwoord op dezelve ontfingen. Ingevolge den inhoud van het Pr'ofpecius, zyn deeze Verhandelingen beoordeeld geworden, door vyf Leetaaren, daar toe nit de verfchillende Proteftantfche Kerk-Genootfchappen gekoozen, twee uit het Gereformeerd Kerk - Genootfchap,' J. Heringa Eliza's Zoon en J. H. van der Palm , Hoogleeraars te Utrecht en te Leyden^ een uit het Luthersch Kerk-Genootfchap, J. W, S.MulL 5 lcr ^ ■ S GjR'A3E. U.eqitést -•tier t'/eduwe van 108 'Jaaren.  ï?° NIEUWE NEDERLANDSCHE LEYDEN. Progr, van ht Gezelfchap,tot de Openb. Godsdienstoef. be» trekke- lyk. i 1 1 3 ( i l \ ! I A M» /j, en een uit het Jlcmon/lrantsch, C. Rogge, beide te Leyden. Deeze den 4 van Lentemaand te 4Vy<&» byeeügekomen zynde, hebben de Vert handeling, ten Ziofpreuk voerende : nosque ipfts redargui, rcfelhque patiarnur eDz. Cic. Tus'c. Quaeft. -i, 2- als het voldoenendst antwoord op de voorgefteide Vragen, best gekeurd, en aan dezelve, als zodanig , de uitgeloofde Premie van 7*50, toegeweezen; en de Pra;mie van ƒ 150, toegekend aan eene Verhandeling, naast aan deeze in waarde gelyk, onder de Spreuk: Laat ons onze onderlinge byeenkomften niet nalaaten enz. Paulus, Hebr. X: 25, By het openen der BilJietten openbaarde zich als Schryver der eerfte J. van Geuns, A. L. M. Ph. D. en Kristen Leeraar by de Doopsgezinde Gemeente te Leyden; terwyl het bleek dat Schryver der andere was G. jt. van Ryswyck te Amfterdam. Verder heeft het Gezelfchap, ingevolge zyne voorbehouding en op de aanpryzing van gemelde Beoordeelaars, waardig gekeurd, om, by de twee voorige bekroonden , uitgegeeven te worden, eene Verhandeling, rcet de Zinfpreuk: 't is veelde,in ten god:dien/Hg hert, enz. Camphuizen; en eene onder de Zinfpreuk : fur ton culte immortcl la morale repofe enz, welker Schryvers, by deezen, vriendelyk verzogt worden, om , voor den eerden van Grasmaand deezes Jaars aan den Burger A. B. óyyart, Secretaris te Leyden, hunJe naameD te melden en vryheid tot het opeten der Billeken te geeven; zullende deezen, injevalie aan dit verzoek niet voidaan word, na lien tyd, ongeopend verbrand worden ; terwyl ie overige Verhandelingen, van welken geen geruik gemaakt is , en waar van de bygevoegde ülletten ongeopend verbrand zyn , aan derzelver chryvers, op vertoond behoorlyk bewys van eiendom, terug gegeeven zuilen worden.  JAARBOEKEN, Maart. 1797. -7Amsteldam. Meer by naam, dat wat het weezen der zaake en de natuur van deszelfs inngtmge betreft, is de Bank van Londen bekend. Met de volgende befchryving daar van, als mede van deszelfs eerften oorfprong, oordeelen wy eenigen onzer Leezeren geen ondienst te zullenj doen. De oprichting van de Rank van Londen was zoo byzonder, als deszelfs ftanohouding tot heden. Langen tyd diende de Koninglyke Munt, of Tover van Londen , tot eene bewaarplaatle van groote geldfommen. Doch in den Jaare 1638 ■Z\ Karei de Eerfte, wiea al tyd geld ontbrak om zyne groote ontwerpen, zoo nadeelig voor zyne Nare, uit te voeren, met een geweldige hand, od deeze Schatkamer der Kooplieden aao, en beroofde dezelve van 800,000 pond Sterlmgs, ech ter alleen onder den naam van Leening ; zoo al< by die fom dan ook geregeld uit den inkomst dei Tollen betaalde. Het gevolg was, dat de Kooplieden hun geld niet meer op eene plaatfe betrouwde, daar zulke groote en magtige Leeners kwamen, die de fommen maar weg pakten. Zy haaiden hun geld naar huis, of gaven het aan Kas houders, ten einde niet, tegen hunnen wil; toi eeldleeaers gemaakt te worden. Alle de Kashouders, waar onder yeele Comp toirbedienden, waaren geene eerlyke lieden. Eeni ?en van hen waaren den Koning zoo geneegen, dat zy de hem aanbetrouwde fommen met alleei od intrest gaven, maar zelfs voor hem te vel< trokken, en hier door was het, dat wanneer fom mige Kooplieden op prompte betaahng van hu êitten geld rekenden, het zelve reeds m de Legen verfpild, of met dc Kashouders daar naar toeter Am- STKL DAM. t l 1  Am- stel' dam. Berigt wegens de Ban) -jan Londen, i I ■ ''j I i I 172 NIEUWE NEDERLANDSCHE trokken was; welke laatfteo dus genoegzaam toon- den, dat zy qog minder te vertrouwen waren, dan de Munt van Londen zelve. De Engelfche Kooplieden, onvergenoegd over alle deeze te leurftellmgen, floegen. zoo zy meenden, nu een zekerer weg in, namelyk door hun :geü, in 1645 , en vervolgens, aan de zoogenaamde Goudfmids ter bewaaringe te geeven; welke lieden zich eigenlyk met het koopen en verkoopen van gouden en zilveren Cieraadjen bezig hielden, als mede met het fmelten en doen hermunten van oude en vreemde Muntpenningen. De verzekerde plaatfen , welken voor deezen voorraad van Goud en Zilver, door de Goudfmids, uitgekozen'waaren, gaven de Kooplieden aanleiding, om dezelven als zoo veele Banken te doen dienen, in welken zy hunne gereede penningen veilig konden nederleggen. De Goudfmids, op deeze wyze, zich meefter ziende van veele renreloos liggende fommen, waag. den het met alleen, om aan byzondere perfoonen, op panden, of andere verzeekeringen, tot hooge intresfen geld'uit te zetten; maar zy leenden zelfs aanzienlyke fommen aan Cromwel, die men weet dat vast niet beter was , dan Karei de Eerfte' Volgends het getuigenis van zeker Engelsch Schryirer van dien tyd, duurden deeze geldleeningen, raoral tot den Jaare 1657, wanneer de Hoilandetie Vloot , de Theems opzeilende, eenige En» re fche Schepen te Chattam verbrandde; welke pbeurnis te Londen zulk eene ontfteltenis onder ie Kooplieden,-en vooral onder de Goudfmids, /eroorzaakte, dat hun crediet vaa toen af begon e wyken. b Een gevoeliger flag echter trof hen, toen vvf aaren laater (A-. 1672,) Karei dé Tweede, óp anraaden van Thomas Cliford.. (die voor deezen aad Pair en Groot . Schatrneefter van Engeland fierd) de aan hem 'geleende fomma van 1,398,536" onden Sterlings de Goudfmids weigerde te be« taa»  JAARBOEKEN, Maart % 1797. 173 taaien. Deeze fom was tegen 8 perCt. opgenomen; doch de Oorlog tegen Holland vaeischte er nu nog meerder: zoo dat de Koning'ykSfSchatkamer wel geen Bankroet maakte, maar evenwel met betaa'en ophield. 'Karei beioofde wel , dat 'aües in het vervolg betaald zoude worden, met 6 perCt. intrest, doch die "betaaling gefchiedde zoo langzaam. dat het credit der Goudfmids, zoo wel als. dat van verfche^dene Kapitaaiisten , wier geld zy in bewaaring gehad hadden , reeds verdwenen was, en zy zeiven lauk tot hunne Vaderen gekeerd waren toen de Kapitaalen afgelost wierden. Het vertrouwen tusfchen de Kooplieden en het Hof was door deeze gebeurnisfen niet grooter geworden, en vooral niet by de eerstgenoemden, welke maar al te duidelyk zagen, dat zy zoo wel door de Goudfmids als door hunne Koningen bedrogen wierden Hierop volgde, in i688 , eene omwending in het beftuur het weik evenwel geene omwending in de Schulden van de Kroon te weege bragt. De Oorlog tegen Frankryk vorderde groote*kosten; de fommen daar toe noodig moest rnen*nu uit byzondere Leeningen trachten te vinden. Het Parlement wees , ter betaalinge van dezelven, byzondere Taxen en Belastingen aan, w'eUe den Koophandel mede drukten , en evenwel gefchiedden die beleeningen nog zoo fchoorvoetènde, dat men 10, 12, ja zelfs 20 perCt., moest geeven , om het geld , ter betaaling der Oorlogskosten, te kunnen vinden.- Dit wanhoopig tyd flip voor Engeland was het, dat aan zekeren Koopman van Londen, zynde een Schot van geboorte, in den Jaare 1604 gelegenheid verfchafte, om aan het oprichten van de Koninglyke Bank van Londen, gemeenlyk de Bank van Engeland geheten, met vrucht te denken. William Pater/bn, zyn Plan eenmaal ontworpen , en naar dat van de St* George • Bank van Genua voornamelyk gevormd hebbende, wor- ftel. Am- STELdam-j Berigt % wegens 1 'Je Bank van Londen,  174 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- st/l' dam. Berigt wegens de lian van Londen Relde tegen alle de vooroordeelen van zynen tyd aan. De Minifters van het Engelfche Hof zagen het voordeel van zyn Plan niet in. De Renteniers , die hun voordeel by de hooge interesfen van het Hof vonden, e.n naar welken de renten van het gantfche Koningryk gerekend wierden, deeden i alles wat zy konden, om het ontwerp van Paterfon te verydelen. De Natie zelve geloofde, dat , er nereens een Bank kon beftaan, dan in eene vrye Republiek, waaronder zy ook Venetien en Genua telde; en de Kooplieden hielden zich zoo wel overtuigd, dat er in geene Monarchie eene gevestigde Bank beftaan kon, dat zy aan elk, die ten voordeele van Paterfons Plan fprak, als eene volko.nen overtreeding alleenlyk herinnerden, wat de beide Stuarts, ten opzichte van de Kocingly» ke Munt, en de Goudfmids gedaan hadden, namelyk den meefter gefpeeld over de eigendommen en bezittingen van byzondere perfoonen. Eindelyk gelukte het Paterfon, zyn ontwerp, by inteekening , te zien gelukken. In den tyd van \o daoor 1,200,000 pond Sterlings aan Banknooten, en bragten dezelven , door koopen, beleecen, in betaaling geeven, enz. in omloop; doch met dat voornaam beding, dat alle deeze Banknooten, zoodra men zulks begeerde , met klinkend geld in de Bank zouden betaald worden. Hier door reddeden of herfteldea zy de uitgeputte Kas van het Koningryk, en wierd de Bank daar voor, doo-  JAARBOEKEN, Maart, 1797» 175 dcor Willem den Derden , in het gemelde Jaar 1694., met byzondere voorrechten befchonken Uit het gefielde is blykbaar dat de oprichting van de Bank van Londen, niet ter gunfte van den Koophandel, maar alleen ten voordeele van het Ryk gefcbiedde. Dan, in het vervolg icheen men ook aan de Kooplieden te denken, toen men eene tweede inteekening opende van 300,000 pond Sterlings, welke fpoedig vol wierd, en waar van het geld in de Bank bleef, of eigenlyk niet aan de Kroon wierd voorgefchooten. In 8709 vergrootte men derzelver Fonds met 2,201,-71 pond Sterlings, geevende uien toen 115 pond Sterlings contant, voor 100 pond Sterlings in Banco; wordende deeze infchryving, op een' enkelen morgen, van 9 tot 1 uuren , verricht. Een bewys dat haar credit, in ij Jaaren , merkelyk was geftegen. Door ondervinding geleerd , bepaalde men, tot zekerheid van de daarin belang hebbenden, dat de Bank geen geld aan de Kroon meer zou fchieten, dan na bekomene refolutie cn zekerheid van het Parlement van Engeland: iet dat aan de Koninglyke Munt, en aan de bewaaring by óeGoud» fmtds van Londen, had ontbrooker. In den Jaare 1709 beflooten Directeuren van de Bank, tot behoud van hun Privilegie, nog 400,000 pond Sterlings, zender interest, aan de Kroon te fchieten. Het Capitaal, dat de Regeering toen-, maals, tegen 6 perCt. , van de Bank op interest had, beliep 1,600,000 pond Sterlings. In het Jaar 1742 wierde deze Schuld verdubbeld, zonder dat men toen ook eenige interest daarvan be-* geerde. Dus was Engeland toen reeds aan de Bank van Londen fchuldig 3,2000,000 pond Sterlings, tegens den interest van 3 perCt B^halven deeze fom heeft de Bank vervolgens nog 7* millioen ponden Sterlings aan den Staat gefchooten, van welken de Bank aanvanglyk 4, maar federt 1757, maaï 3 perCt, aan interest ontving. Dit is derhalven eene fomma van 10,700,000 pond 'Ster Am* STEJj» DAM. Berigt \ wegens de Bank van Landen.  176 NIEUWE NEDERLAiVDSCHE Am- stel" dam.' Berigt weg tns de Bant van L'jtiden Sterlings, welke de. Bank van Londen aan Enge» land geleend ,> en in zekere Aaien verdeeld, heeft. • j '-ezitcers van deeze Aêiën , te zamen genomen, zyn de eigenaars van de Bank, welke eene Maatfchappy uitmaaken, die het Beftuur der Bank aan een' Gouverneur , een' gcduputeerden Gou: uir.-ur, , en aan 24 Dirccleurcn heeft overgedaan; doch op zulk eere voorwaarde , dat over alle gevallen van gewigt eene algemeene Vergadering belegd moet worden ; in welke Vergadering ieder, die 5C.0 p nd Sterlings \a het Fonds van de iïaok bezit, eene ftem heeft. Een Directe.,- moet 2,000 , een gedeputeerd Gouverneur 3 .. o , en een Gouverneur 4,000 pond Sterlings jn de Bank' bezitten, indien by tot gemelde poste- wil geraaken. Be werkzaamheden in de Bank van Londen worden verdeeld in vier Clasfen. Onder de eerik Clasfe kan men die bezigheden (lellen , welI • het opzicht over den omloop van het geld vereislchen. -De Kooplieden van Londen geeven run geld in de Bank, en neerren daar Banknooten voor., door welken zy in één oogenblik ont* zaglyke fommen kunnen voldoen , of zy fchryvén in de Bank af en aan. Dezelve geeft of neemt geen interest van het icgebragte Capitaal. Daar zy, intusfehen, door ondervinding weet, hoe veel contant geld zy dagelyks in cirka , ter voldoening van de aangeboden Banknooten, noodig beeft, zoo gebruikt zy het overig geld, om Wisfeis, te difconteeren , welke twee maanden of minder te loopen hebben; en van de binnenlandfchen gee::e anderen, dan die in Londen betaald moeten worden. De buitenlandfche Wisfels disconteert de Bank tegen 4, en de binnenlandfche tegen 5 per Cr. in 't JaarDe werkzaamheden der tweede Clasfe bepaaien zich tot de Schatkamer voor den Staat. Voor deeze js de Bank van Londen juist het geen een Bankier of Casfier voor eenen Koofuaa is, of het  JAARBOEKEN, Maart, 1707. ttf f«et geen de Tover en de Goudfmids te Londen voorheen voor de Handelaars van die plaats waaren. De Bank ontvangt het geld van de Schatkamer, eh betaalt daar mede Brieven, die op.haar by dezelve afgegeeven worden. Het beloop der Taxeo van het geheele Koningryk wordt meestal ih Wisfelbrieven , betaalbaar te Londen , óvergemaakt. Deeze Wisfels ontvangt de Bank , en geeft daar voor Quitantien aan de Schatkamer. Deeze laatfte iet te betaalen hebbende, geeft de Bank daar voor contante Speciën, of Banknooten, overeenkömftig de fomme, of de begeerte van den Ontvanger. Ook fchiet de Bank aan gemelde Schatkamer het gantfche beloop der Belastingen voor, die, binnen één Jaar, moeten geheven worden. Van deeze uitgefchoótene penningen, of Banknoöten voor de Belastingen, trekt de Bank 2 penn. Sterlings daags van elke 100 pond Sterlings. Even zoo handelt zy ookt met de OostIndifche en Zuidzee Compagnièn , wanneer zy voor een' korten tyd geld aan dezelve moet leenen. Onder de derde Clasfe fchikt men het betaaien dér interesfen van alle publieke Fondfen , welke dè Staat, door haar credit, aan de Bank heeft bezorgd, eo aan welke zy ook eenig credit geeft.; Zy houdt met alle die publieke Foadfen Boek en Reekening. Hier voor ontvangt zy van de Regeering jaajlyks eene zekere fomme tot fchadelöosftélüng. Eindelyk houdt de Bank zich , in de vierde plaats, bezig met den inkoop van Goud en Zilver, het welk zy van tyd tot tyd noodig heeft, om. haare Banknoöten te realifeeren. Het Eogelsch Muntweezen, in alle opzichten nog niet geregeld, zynde, baart zulks aan de Bank wel eéns kleine verliezen; doch dezelven zyn te gering, om door öe Bank gevoeld te worden. De grootfte Bank. M noóf Am- . srfiL- DAM. Berigt wegens de Bank van Lóndenl  178 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Berigt Wegens de Bank v.an JLjtiden. i 1 noot is van 1000, en de kleinfte van io ponden Sterlings Het gantfche beloop der voor den Staat uitgefchootene Capit?alen bedraagt gemeeniyk 40 millioenen ponden Sterlings 'sjaars. Het Diviaent, of de jaarlykfche uitdeeling van de Bank, aan de Houders der Acticn, was in den beginne 8 perCt., maar is tegenwoordig geraeenlyk maar 6 perCt. Er zyn eenige voordeden aan deeze Bank verkaocht, welken men by geene andere kan vinden. Dus, by voorbeeld, maakt de betaaling in Banknooten de voldoening allezints gercakkeiyk , terwyl het Capitaal van den Koopman ët^r door bedekt kan blyven, enz. Het wegraaken der Bank-? nooren, zoo door het verzenden van dezelven over Zee, als ook te Land. of door andere toevallen, is een wezenlyk voordeel voor de Bank van Londen. , Er is niets gevaarlyker voor gemelde Bank dan Staatkundige fchuddingen ; een heerfchend wantrouwen tegen de Regeering van Engeland, (of eene verlegenheid voor buiten- of birmenlandfche onlusten; want door deezen zoude mea in Engeland in de gelegenheid kunnen komen , dat men meer Banknooten ter ontvangst aanbood, dan de Kasfè der Bank in ftaat zoude zyn om te voldoen. Dit fchynt onlangs hét geval geweest te zyn: ten minften in zulk eene verleegenheid ftond deeze Koninglyke Bank in den Jaare j.745, toen de Pretendent Londen begon te naderen, en elk byna , voor zyne Banknooten , klinkende munt begeerde. Eerst reddede men zich door enkel met klein geld/te betaalen , het welk veel tyds wegnam. Vervolgens kwamen de Houders van Actiën ielven met Banknooten , om daar, als 't waare, ?eld voor te ontvangen, doch eerder, om, door lien ontvangst, den tyd te rekken. Vervolgens wagten zy het geld terug, en eischten er Bank- noo-  JAARBOEKEN, Maaft, 1797, i?9 ncr-r en voor, om hier door credit aan de Bank te Ameeeven. Dus draaler;de , verliep de tyd, en de stel» Pretendent; waarna de Bank zich weder herftel-Dam. de. Dan, om niet ligt weêr in zulk eene verlegenheid te geraaken, betaalt de Bank ''zoo men Berigt wil) zekere praemie aan verfcheidene Casfiers in wegens Londen, voor welke deezen aangenoomen heb- de Bank ben, om hunne kasfen open te zetten, ingevalle van men de Bank, boven haar vermogen, met Bank Londen, nooten befrormde- Men meent dat deeze Bank niet meer dan a 4 millioenen ponden Ster» lings aan contante penningen in voorraad heeft. By een algemeen wantrouwen zouden derhalven geheel andere middelen by de hand moeten genomen worden, dan tot heden genomen zyn. om hei credit van de Bank van Lmden (taande te houden. Wanneer zulk een wantrouwen eens ontRond, zouden alle de Casfiers van Engeland buiten ftaat zyn , om de vallende Bank te kunnen redden , of dezelve in haaren val tegen te houden. ZEELAND, Middelburg. Natuurlyke billykbeid was de grondflag eener Publikatie der Vertegenwoordigd s /an die Gewest, waarby het, zoo genaamd, regt van Exuë, Isfuë of Pondgeld, wegens Erfenide van Boedels, binnen deeze Provincie vallende, wierdt vernietigd. M 2 De  Middelburg, Publ, tot verniet i- van ,t Regt van Exuë, 1S0 N1EÜWE NEDERLANDSCHE T\e Vertegenwoordigers des Volks van Zeeland, allen den geenen, die deeze znllen zien of hooren lezen, Heil an Broederfchap! doen re weten : aangezien tegen de billykheid ftrydt, dat Erfgenamen van Overledenen, die in eene andere Provincie van ons Vaderland, ofte wel binnen dezelfde Provincie , maar in eene andere Stad P aats of Diftrict woonagtig zyn , om die reden alleen aan de Stad, Plaats of Diftridt, daar de Sterfhuizen gevallen zyn, eene zekere belasting wegens die Erfenisfen onder den naam van Exuë Isfuë of Pondgeld zouden onderhevig wezen, en zulks niet kan worden overeengebragt met de gron. den by de laatfte revolutie alomme in ons Vaderland aangenomen, en als tegen over is gefield aan de onderlinge Broederfchap tusfchen Steden, Plaatfen en Gewesten, waar van zoo openlyk en zoo algemeen betuiging is en wordt gedaan ; Zoo is 't dat Wy, voor zoo veel Ons aantraat, daar in willende voorzien , hebben goedgevonden te ftatueeren, gelyk Wy doen by deeze, dat van nu voortaan binnen deeze Provincie zal vernietigd wezen het Recht van Exuë, Isfnë of Pondgeld het welke door de Steden, Plaatfen of Diftricten tot nog toe mogt wezen geheven, van Boedels, welkers Erfgenamen in andere Steden, Plaatfen of Gewesten woonagtig zyn. En op dat niemand hier van ignorantie picetendecre, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd ter plaatfe daar zulks gewoon is te gefchieden. Aldus gedaan en gearrefteérd ter Vergadering van de Vertegenwoordigers des Volksvan Zeeland. In 't Hof aldaar, te Middelburg den 7 Maart -797-  JAARBOEKEN, Maart, 1797. 181 J797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd) C. VISSER, C. Z., Vt. (Onderftond) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend) F. ERMERINS. STAD EN LANDE. Groningen» Eene Commisfie, ingevolge eener aanfchiyvinge der Nationaale Vergaderinge van 10 January jongstleeden, gelast om te berigten op een twaalftal pointen, betreffende den Staat van alle Kerken, Leeraaren Gemeenten , Diakoniën, Geftigten ad piot en andere foortgelyke ufus in dit Gewest beftemd, midsgaders derzelver fondfea, beurzen, inkomften engebruik daar van, haar Rapport hebbende uitgebragt, wierdt het zelve niet alleen goed» gekeurd, maar ook door Reprefentanten van dit Gewest ter algemeene kennisfe gebragt De Aanfchry ving van Reprefentanten luidde aldus: T"\e Reprefentanten van het Volk van Stad en ■ Lande, allen die dezen zullen zien ofte hooren lezen, Heil en Broederfchap. Daar wy het Decreet der Nationaale Vergadering van den 5 Augustus 1796 betrekkelyk de vernietiging van het oude Stelzel eener heerfchende of bevoorrechte Kerk met den aankleve van dien, als een onmiddelyk gevolg van de openM 3 lyk, middel» EURG  m NIEOWE NEDERLANDSCHE Gromagen Publ. wegens den ftaat der Kerken.enz 3 lyk erkende, en Beiert de jongfle Revolutie in het algemeen Beftuur deezer Republiek ingevoerde Grondbeginzelen van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap , den 2 September 1796 hebben aangenomen , en ten gevolge daar van de ons toegezondene Proclamatie van gemeld Decreet den 9 September daar aan volgende befloten hebben te doen publiceereii., Daar volgens het 4 artikel van 't genoemd Decreet de Nationaale Vergadering uit haare midden eene Commisfie benoemd heeft ter opheffing der overige bezwaaren uit het oude Stelzel eener heerfchende of bevoorrechte Kerk gebooren, en aan die Commisfie heeft voorgefchreven een algemeene fchets der onderzoeken en verzamelingen, waarop dezelve zoude werken. Daar verders de Nationaale Vergaderinge, ingevolge Haare aan Ons toegezondene Mjsfi'/e van den 10 Augustus 1796, van Ons verwagt, dat Wy aan deeze Hunne Gecommitteerden op hun verzoek alle ophelderingen zullen geeven, en doen geeven, die Zy nopens den toeftand der ziaken, welker onderzoek aan Hun is opgedragen, uit Ons Gewest mogten begeeren; Zo is het, dat Wy , thans by Misfive van gem.elde Gecommitteerden uit de Nationaale Vergadering verzogt zynde, aan Hun, zo verre Ons Gewest betreft, de nodige ophelderingen-te willen geeven omtrent eenige poindten, tot welke hunne onderzoekingen zich zullen moeten uitftrekken, eti welke in 't 4 artikel van meergemelde Decreet der Nationaale Vergadering zyn uitgedrukt, of daar in zyn gegrond, bellootén hebben, aan dit verzoek te moeten voldoen, en ten dien einde eene Commisfie uit Onzer midden hebben benoemd, welke zien-zal bezig houden met het nodig onderzoek omtrent de vopr...;„.. ge.  JAARBOEKEN, Maart, 1797, 183 gefielde poinclen , en de verzogle ophelderin gen, zo veel mogelyk, zal tragten op te geeven. Dan daar derze Onze Gecommitteerden met den meeifen fpo.-d zullen werkzaam zyn, en het Hun niet mogekk zal zyn, alle zaaken aan hun onderzoek opgedragen , perToonlyk na te fpeuren, maar omtrent eenige poin&eu van hunne weikzaamfieden, door anderen zulkn moe ten worden voorgelicht, zo zal het nodig zyn, dat aan hun door de Leeraaren der onderfcheidene Gezindheden , en derzelver Kerkcnraaden werde opgegeeven het getsj der Zielen tot iedere Gezindheid behoorende,en daar boven door de Leeraaren der gewezen^ h'eerfchende Kek, de foadzen en wyze, op welke zy tot hier toe zyn bezoldigt geworden , en dat zulks by vacatuure gefchiede door de Kerkvoogden en Ker» kenraadeu; dat meede laatstgemeldè Leeraaren mitsgaders de Kerkvoogden opgave doen van den oorfprong en tegenwoordigen ftaat der Kerk, Paftoryen Kostery-Goederen en Inkomften. Dat door de Diakonen en Armbezorgers in iedere Gezindheid werde opgegeeven den oorfprong, en tegeuwoordige ftaat van alle Goederen en Inkomften, der Armekasfen, en welke Gezindheid daar uit bedeeld word , mitsgaders de opkomften en het gebruik der Gods- en arme penningen by publieke Verkoopingen en Verpagtirtgen, en welke Gezindheid daar van geniet , verders de oorfprong en tegenwoordige ftaat van alle Goederen en Inkomften der Diaconiën, en welke Gezindheid daar uit bedeeld word. Dat door de Voogden over Weeshuizen werden opgegeeven de oorfprong en tegenwoordige n ftaat van alle Goederen en Inkomften der Weeshuizen, als mede Copiën authentiek van derzelver fundatie of erectie brieven , en welke M 4 Ce- Gro- nia'gpn Pub/. Wegens tenflaatf der Kerken,enz.  pRO- n'ingen Publ. wegens den ft dat 'der Ker %chtènz. 1 ] \ < ( j i * t t é \ i l - I ï | V »84 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gezinte daar in geadmitteerd word ; Dat de, Voogden over Gast- of Godshuizen opgave duen van den oorfprong en tegenwoordigtn ftaat van alle Goederen en lakomlten van gemelde huizen, en bezorgen Copiën authentiek van fundatie of ere&ie brieven, en welke Gezinte daar uit bedeelt, of daar in aangenomen word. Dat de tegenwoordige ftaat der Goederen en Inkomften behoort hebbende aan Bisdommen, Domkapittelen, Kapittelen, Prebenden, Canonicaten , Gomman derven , Prioryen, Abtdyen, Kloofters , Conventeu , Decanaten, Paltoryen, fikaryen, Beneficiën, en Beurfen, of van weitè benaaminge dezelve zouden mogen zyn, en voorheen aan Geestelyke Corporatien hebben beïoort, en het gebruik derzelver werden opgege» ren door de Ontfangers en Rentmeefters. van de provincie, en van particuliere Comptoiren, en loor allen, welke in de 'beheering en 't bezit laar van zyn; dat eindelyk alle, die het Jus °atronatus exereeeren over Prebenden , Beurfen n Beneficiën, daarvan, en van derzelver gebruik pgave doen. Het is dus om bovengemelde redenen, dat iry alle Leeraars der onderfcheidene Gezindheden, de Diakenen en Armbezorgers in iedere Gezindheid, de Voogden over Weeshuizen, Gastn Godshuizen, de Ontfangers en Kentmeefters an de Provincie en van particuliere Cómptoisn, alleen welke de beheering hebben en in 't ezit zyn van Goederen behoort hebbende aan reesteiyke Corporatien, en alle, welke het Jus 'atronatus exereeeren over Prebenden enz. veroeken en gelasten om inwendig binnen drie 'eeken na dato van de Publicatie dezes de bosngemeldehun voorgefchreeven opgaaven fchrif. lyk in het Provinciehuis aan onze Gecommit- • ' teer»  JAARBOEKEN, Maart, 1797, 155 teerdens tot de opgave der Kerkelyke Zaaken en bezwaaren m deeze Provincie te bezorgen. Verders nodigen wy allen en een iegelyk, welke eenige verdere Inlichtingen omtrent de op gemelde zaaken zoude kunnen en willen geeven, als mede die geenen , welke byzondere kennis mogten hebben van bezwaaren, die uit het ftelzel eener heerfchende en bevoorrechte Kerk voortgevloeid, in dit Gewest 'nog mogten plaats hebben,'deeze hunne ophelderingen of bezwaaren binnen den bepaalden tyd ter gemelde plaats fchriftelyk' te bezorgen. Ende op dat zulks tot een ieders kennis moge komen, zal deeze door den drulc worden bekend gemaakt, voorts een Exemplaar hier van worden ter hand gefield aan de refpeclive Leeraars der onderfcheidene Gezindheden, de Boekhoudende Diaken deezer Stad, mitsgaders de verdere Diakenen en Armbezorgers van ieder Gezindheid, de Voogden over Weeshuizen , Gast- en Godshuizen en fpeciaal meede aan de Boekhoudende Kerkvoogden;, met last, om' hier van aan zodaane Collatoren' kennis.te geeven, in wier name zy eenige Kerkegoederen adminiftreeren, vóor*s aan de Ontfangers en Rentineefrers van de Provincie, en particuliere Geestelyke Comp'oiren ; en laatftelyk aangeflagen ter plaats daar men gewoon is zulks te doen.' Aldus gedaan in het Provinciehuis binnen Groningen op Vrydag den 10 Maart 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Ter Ordonnantie der Reprefentanten voornoemd. E. LEWE, Secretaris. M 5 't Was Groningen Publ. wegens den ftaat der Kcrken,enz.  ISÖ NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- mngen p 't Was al mede een maatregel ter ftyvinge aan de Stedelyke Kasfe , dat de Municipaliteit deezer Stad het volgende , de Wynhandelaars betreffende, deedt bekend maaken. T"\e Municipaliteit der Stad Groningen aan J--/ haare Medeburgeren, Heil en Broederfchap ! Nademaal Wy hoe langer hoe meer ondervinden , dat aan de heilzaame Refolutien van den 2i Mey 1722, en 3 July 174Ö, opzichtlyk de betaaljng der Admisfie en Confumtiegelden voor de Wynhandelaaren beraamd, door veele Onzer Ingezeetenen niet wordt voldaan . door uit, of ten hunnen huize als anderzins Wynen èn Brandewyn van buiten ingevoerd , te verkoopen. Zoo is het, dat Wy hierin op het krachtdadigfte willende voorzien, alle en een iegelyk, wien zulks aangaat, zodanige neering of handel 't doende , of voornemens zynde dezelve te beginnen, gelasten, de Admisfie-Penningen ter fomma van hon.'erd Guldens aan den Stads Reitemeefter tebeiaalen, en verder na vertoonrle quitantie van denzelven, zich by den Boekhouder van het Stads Wyn- en Brandewyn Acpyns te laaten aanteekenen, en 'sjaarlyks voor de vryheid van by tapmaate als anderzints te mogen verkoopen en uitzetten, of in hunne huijen te doen confumeeren, te betaalen eene iömfna van tien Guldens. En om alle misbruiken te vermyden, gelasten wy  JAARBOEKEN, Maart, 1797. 187 wy den Renttneefter deezer Stad, om aan den Boekhouder van 'c Stads Wyn- en Brandewya Acc-ytss behoorlyk op te geeven de namen van die geenen, welke het Admiiüegeld benevens 't jaarlyksch contingent van tien guldens werklyk hebben voldaan , en inkomltig zullen vo'doeu ten Stads Cotiptoire, en wyders den Boekhouder van het Stads Wyn- en Brandewyn Accyns nta geen Infiagbtllietten van voorgemelde artikelen aan iemand af te geeven, bevorens zal hebben onderzogt, of dezelve ook gewoon is, zo. daane waven in huis ofte anderzints te debiteuren , en voorts in dat geval hem geblyke , dat door vertooning der qtii.antie van den Stads Renttneefter aan voornoemde vereischten is voldaan, moetende by nalaatigheid van dien, aan den Rentmeefter deezer Stad terflond behoorlyk k nnis geeven tot diens naricht, op dat tegens dezulke door denzelven , overeenkomftig het 10 artikel van de Ordonnantie op het ftuk der Executie bepaald, tot bekoming van het Admisfiegeid, en jaarlyksch contingent aan de Stad, werde geprocedeerd. En zullen verder aan bovenftaande ordres gehouden zyn de handelaaren in alle andere Gedeftilleerde Wateren, welke van buiten by groot of klein vaatwerk worden ingeflagen , zonder éenige uitzondering , overeenkomftig Onze nadere verklaaring van opgemelde Refolu'ien in dato den 10 January jongst, blyvende dezelve voor het overige in haar volle kracht en waarde, , En, op dat dit tot een ieders kennis kome, zal deeze na het luiden der klok, voor het Raadhuis worden afgeleezen, en voorts alomme worden aa-ngefjaagen ter plaatze, waar men gewoon js zulks te doen. Ge Groningen Publ. /,. ende de Wyn» haride* laars.  -88 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gr.o« Gedaan in Groningen, den 18 Maart 170-' kiwgen het derHe Jaar der Bataaffche Vryheid. W. W. JULLENS, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve, S, T. EMMEN, Secretarit» N I E Xh  NIEUWE i$9 NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, April. M D 'C C X C V I I. HOLLAND. 'sGravenhage. ^~\p den 28 der jongstverloopene Maand V^/ wierdt by de Nationaale Vergadering vastgefleld de Organifatie van het Corps Zeeofficieren, ten dienfte der Bataaffche Republiek; als zulleude dit Corps beftaan uit Tpen Lieutenant-Admiraal, met rang van Veldmaatfchalk by de Arraéé te Lande. NB. Deze Charge van Lieutenant-Admiraal zal echter niet gewoonlyk worden begeeven, maar alleen in buitengewoone gevallen, wanneer uitfteekende verdienften, en ten dienfte des Vaderlands bedreven uitmuntende daaden ter Zee, zulk eene belooning van de Natie vorderen. Vie*  190 NIEUWE NEDERLANDSCHE ss Gra- vekha" ge. Vier Vice-Admiraals, mee rans; van Lieutenants- Generaal by de Armée te Lw.de. Zes Schouter by Napc met rang van Generaal- Majoor by de Armée ee Lande. Zesendertig K:ée te Lande. Tweehondert Kadetten, met rang van Sous-Lieu- tenant by de Armée te Lande» NB. Deeze rang zal 'echter niet anders mogen gegeeven worden als aan zulke, die twaalf volle maanden binnen Gaats, of zes volle maanden buiren Gaats, op eenigen Bodem, in werkelyken dienst van den Lande, geweest zyn, en daar by den vollen ouderdom van zestien jaaren zullen hebben vervuld. Het getal van twee honderd compleet zynde, zul- • len deeze rangen niet worden verleend, als ingevalle, dat door bevordering, verlaaten of overlyden, eenige vacatuure daar in zal gekomen zyn. Dertig Lieutenants de Marine, om de Scheeps- Soldaaten te commande ren. Dertig Chirurgyns-Majoors. Dertiig eerfte Schryvers. Dertig Konftapel-Majoors. Dertig Opper-Stuurlieden. Dertig Opper Schippers. Dertig Opper-Timmerlieden. De vetdeelingen en de Soldyen van alle dezelven zullen zyn als volgt: Lieu-  JAARBOEKEN, April, 1797. i9- Lieutenant • Admiraal (als die post mogt begeeven worden ƒ7000 ƒ 7000 : o : o Vice Admiraal ƒ4000, voor IV ïoooo : o : o. Schout by Nagt ƒ2500, voor VI 15000 : o : o Kaptein van den eerften rang ƒ I200, voor XII 14400 : o : o Kaptein van den tweden racg^ioo, voor XII 13200 : o : o Kaptein van den derdeH rang ƒ1000, voor XII 12000 : o : o Kapt Lieutenant/7oo,voorXXXVI 25200 : o : o Eerfte Lieuten. ƒ550, voorXXXVI 19800 : o : o Ordinaris Lieutenant van de eerfte Clasfe ƒ 400, voor C 40000 : o : o Ordinaris Lieutenant van de tweede Clasfe ƒ350, voor C 35000 : o : o Kadets van de eerfte Clasfe ƒ 200, voor XL 8cao : o ; o Kadets van de tweede Clasic f 150 , voor LX 0OO3 : o : o Kadets van de derde Clasfe nihil, voor C — : o : o Deeze laatfte honderd trekken geen vast Traktement alsdegewoone Soldyen, voor den tyd dat zy werklyk in dienst gefield zyn. Lieutenant de Marine ƒ 300, voor XXX 5000 : o : o Chirurgyn Majoor van de 'eerfte Clasfe f ójo, voor X 6500 : o : o Chirurgyn Majoor van de tweede Clasfe / joo, voor XX 10000 : o : o Schry ver van de eerfte Clasfe ƒ000, voor X oooo : o . 0 Schry ver van de tweedeClasfeƒ5oo, voor XX ïoooo : ö : 0 Conftapel-Majoor ƒ250, voor XXX 7500 : o : o Ópper-Stuurman ƒ 250, voer XXX 7500 : o .- o Op- 's Gra» ïe.  102 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VEKHA GE. Opper-Schipper ƒ200, voor XXX ƒ6000 : o : o Opper-Timmerman/ioo,voor X.\X 3000 : 0 : b Dc vaste Traktementen bedragen ƒ280100 : o: o Het buitengewoooeh ïracïement van f 7000, voor een Lieutenant - Admiraal daar onder onder gereekend. Behalven de bovenftaande Tra&ementsrj, aan' werklyk dienst doende Officieren, zullen ook nog mogen begeeven worden: Een rang als Vice-Admiraal, met Penfioen van ƒ 2803 : o : o Twee rangen a'.s Schout by Nagt, met een Penfioen van ieder van ƒ 1600, 32C0 : o : o Zes rangen als Kapteins, met een " Penfioen, ieder van ƒ800, 4800 : o : o Vyf rangen als Kaptein-Lieutenant, met een Penfioen ieder van ƒ 6co, 3000 : o : o Boven welke dan nog een Jaarlykfche fomma van 6000 : o i ö overblyft ter dispofitie van het Committé de Marine, om daar uit te kunnen vinden Penfioenen of Subfidien vcor, buiten bun fchuld, in 's Lands dienst ongelukkig, of onbekwaam geworden perfoonen, van allerley rang, of ook buitengewoone belooningen, of aanmoedigingen. Aldus te zamen bedraagd ƒ 299900 : o : o Verfcheiden oorzaaken, zoo aan de tegenwoordige omftandigheden des Vaderlands verbonden, als die ten allen lyde werken, had-' dehy  JAARBOEKEN, April. 1707. 103 den, onder. de Krygsmagt van den Staat, eene aanmerkeJyke Defertie veroorzaakt. VeeJen kreegen, eerlang, deswegen berouw, en betuigden hun verlangen ,~ om onder hunne Vaandels terug te keeren. Dit ter kennisfe der Nationaale Vergaderinge gekoomen zynde, wierdt dezelve te raade, een Algemeen Pardon voor de Deferteurs , onder zekere voorwaarden , te doen afkondigen ; dit gefchiedde by eene Publicatie) van 25 deezer. T\e Nationaale Vergadering, reprefènteerende het Volk van Nederland, allen de geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap 1 Nademaal het Committé tot de algemeene Zaaken van het Bondgenootfcbap te Lande aan ons ^heeft te kennen gegeeven, dat veele Onder-Officieren en Gemeene Militairen , die hunne Vaandels verlaaten hebben, en uit 'sLands dienst zyn gedeferteerd, berouw en leedweezen over deeze misdaad betuigen, en daaglyks aanzoek doen, om zich wederom by hunne Compagnien te mogèrj vervoegen, waar van zy door vreeze voor ïtraf worden terug gehouden. Zoo is 't, dat Wy„ een b!yk, willende geeven tot Clementie en Vergiffenis geneegen te zyn, hebben goedgevonden een algemeen en voifhekt Pardon te verleenen, gelyk Wy Tiet zelve veileenen by deeze, aan alle Onder-Officieren en Gemeene Militairen, tot de Troupen van den Staat behoorende, die zich zedert den "öMey 1795 tofdéndag der" Afkondiging en Bekendtmaktng deezer hebben fchuldig gemaakr aan de misdaad van Defertie, N . al 'sGra- vemha- 3R»  194 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Pardon aan De ferteurs. al ware die misdaad ook mer eenige verzwaarende omftandigheden, bepaaldelyk tot de Defertie behoorende, doch geene anderen, verzeid gewéést, daar onder begreepen die geenen , welke wegens de misdaad van Defertie na voorfz- tyd gepleegd, reeds zyn gefententieerd , of thans nog worden gedetineerd, mits nogthans de Onder-Officieren en Gemeene Militairen. zich , uiterlyk binnen twee maanden na Publicatie deezes, aangeeven en bekend maaken aan de Kapteinen of commandeerende Officieren, waar onder zy laatst gediend hebben , zoo dezelve na de Reorganifatie van 's Lands Armée zyn gedeferteerd; doch indien dezelve voor die Reorganifatie hunne Vaandels verlaaten hebben, als dan naar de tegenswpordige Corpfen , waar onder hunne voorige Battaillons zyn ondergeftooken, terug keeren, en aldaar den tyd j waar toe zy zich verbonden hebben , blyven uitdienen; of wel, naar goedvinden van den Commandeerenden Officier hunne^ Paspoorten bekoomen; met dien verftande nogthans, dat in alle gevallen de Onder Officiëren niet wederom in derzelver voorige qualiteit zullen mogen geplaatst, maar aan hun Paspoort zal moeten gegeeven worden; zullende die geenen, welke zich reeds op 's Lands Vloot bevindén, gehouden blyven, om den tyd, welken zy zich in den dienst te Lande verbonden hadden, ook op de Vloot uit te dienen; terwyl-nogthans de Termyn van hun engagement zal worden gehouden geheel geëindigd te zyn , wanneer 'sLands Schepen vroeger en voor de expiratie van voorfz- Termyn mogten worden buiten dienst gefteid. Wordende het eindelyk aan zoodaanige geren ten tieerde Delèrteurs, welke zich nog Iji 's Lands onderfcheidene Provoosten of andere Plaatfen in hechtenis bevinden, 't zy dat derzelver Procedures nog niet zyn geëindigd, 't zy dat reeds gevonnisd zynde, uit krachte van dien " " in  f AARBOEKEN.^r/V, 179?. i95 in de gevangenis zyn opgeflooten, volkomen vry gelaaten, om in plaatfe van naar hunne refpeclive Battaillons waar toe zy behootd hebben terug kee jen, zich vry willig in 's Lands Zeedienst te engsgeeren; blyvende echter van dit Generaal Pardon uitgeflooten alle de geenen, welke zich gevoegd hebben by de Verzamelingen van Uitgeweeken Militairen, bevoorens in dienst van deeze Republiek zynde geweest, die in»den jaare 1795 en vervolgens, te Osnabruggc en elders hebben plaats gehad, daar onder dienst genosien, of zich op eenigerhande wyze daar toe verbonden;' wordende de Hoogstgeconftitueerde Magten der refpeótive Gewesten, ten ernftigften, en op haare verantwcordelykheid gerecommandeerd te zorgen, dat tegens het Clandeftin inkomen der evengemelde Perfoonen binnen deeze Republiek op het naauwkeurigfie worde gevigileerd. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendetren , ontbieden en verzoeken Wy de Hoogstgeconllitueerde Magten in de byzondere Gewesten, dit ons Generaal Pardon van ftcnden aan te publieeeren en affigeeren, in alle Plaatfen daar meB gewoon is zoodanige Publicatien en affictien te doen; lasten en beveelen- voorts allen en een iegelyk , die het zoude mogen aangaan, zich naar den' inhoud van diep te reguleeren, en dit ons Pardon te doen voorleezen aan de,Onder-Officieren en Gemeene Militairen, die thans ter zaake van Defertie in hechtenis zyrf, en dezelven, voor zoo veel zy den Zeedienst niet verkiezen, vervolgens op de gebruikelyke wyze te doen ontflaan en wederom naar de Compagnieh, waar toe zy behoord hebben, te doen vertrekken: want wy zulks ten diende van den Lande bevonden hebben alzoo te behooren. Aldus gedaan ter bovengemelde Vergadering, N 2 in 'sGra. venhage. Pardon aan. De» Certeurs.  9sGrAVEN HA* CE» 196 NIEUWE NEDER LANDSC HE in den Haage, den 25 April 1797, ha derde Jaar der Bataaffche Fryhetd. (JFas geparapheerf) J. COUPERUS, Vt. (Onderjlond) Ter Ordonnantie van dezelve, {Was geteekend) D. van L A E R. Ondanks deeze gunstbetooning aan vroegere wegloopèrs uit hunnen dienst, was het noodig, dat, ter verhoedinge, zoo veel mogelyk , van deeze misdaad , en van aanmerkelyke nadeelen voor den Lande, gepaste middelen beraamd, en, onder voegzaame ftraf» bedreigingen, de dienende manfehappen van misdaad en trouwloosheid wierden terug gehouden. Daar toe was de Publikatie, van den zelfden 25 deezer, ingericht. T"\e Nationaale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland, aan aüe de geenen die deeze zullen zien of hooren leezen , Heil en Broederfchap l Vermits het Committé tot de algemeene zaaken van het Bondgenootfchap te Lande aan ons heeft vertoond'!, dat de ftraffen, welke op de misdaad van Defertie, en eenige verzwaarende omftandig* heden van dien, voor zoo ver den tyd van Vrede betreft, by de Publicatie van de voormaalige Staaten Generaal , in dato 26 Mey 1795 , zyn geftatueerd , tegenswoordig niet kunnen worden uitgevoerd, eri het ook noodig is, dat de ftraflèn op die misdaad, en deszelfs verfchillende ver- zwaa-  JAARBOEKEN, April, 1797. " i»7 zwaarende omftandighedeo, insgelyks-voor den tyd van t orlog duidelyker bepaald en vastgefteld worden; als mede dat, gelyk de misdaad van defer-i tie onder het Volk van Oorlog te Lande tot groot nadeel van 'sLands Militairen dienst, en dus ook van het algemeen welzyn verftrekt; en die i misdaad ook te fcbandelyker en ftrafbaarer is in een vry Gemeenebest, waar in niemand tot 's Lands j Militairen dienst kan worden gedwongen , maar elk Militair zich daar toe volkomen, vrywillig verbonden heeft, het dan ook ten hoogften noodzaa»' lyk is, dat dezelve door rechtvaardige,maar teffens geftrenge ftraffeu, krachtdadig worden beteugeld. Zoo is het, dat wy hebben goedgevonden, op bet Ruk van Defertie der Militairen, te ftatueeren: Art. i, Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die na het eindigen van zyn verlof, afwezig blyft van zyn Corps, langer dan den tyd van zes weeken, in tyd van Vrede, of van veertien dagen in tyd van Oorlog, ook voor een Deferteur gehouden, en als zoodanig geftraft zal worden , ten ware hy voldoende redenen van zyne afwezigheid kon bybrengen. 2. Dat almede aan de misdaad van Defertie fchuldig zal zyn, een Onder - Officier, of gemeen Militair, die zonder een behoorlyk Paspoort bekomen te hebben, in eene andere Compagnie, of in 's Lands Zeedienst zich zal engageeren. 3. Dat een Militair f zonder onderfcheid van rang, die in een tyd, wanneer de Staat met eenige Mogendheid in Oorlog is, uit het Leger, uit een Campement, uit een Cantonnement, of ook op marsch zynde. of uit een Vesting aan de Grenzen, daar het Tboneel van den Oorlog is, de> ferteert, met de Kogel zal worden geftraft, dat er de dood na volgt. 4. Dat insgelyks met de Kogel zal worden geftraft, een Militair, zonder onderfcheid van rang, die uit eene belegerde Stad, of belegerde Vesting deferteert. ' 5. Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die in tyd van .Oorlog deferteert, en wiens defertie N 3 ge- s Gra« /ENHA5E. rjublika~ ie legen Deferie.  .IS>8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Publikatie teger. Defertie. gepaard gaat met overloopen tot den Vyand,of met ontvreemding van eens anders goed, of een Cavalerist zynde, met zyn Compagnies, of met zyn Cameraads Paard , zal geftraft worden met, de Koorde, dat er de dood na volgt. 6 Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die deferteert uiteen Leger of van een Corps, het welk cantonneert, campeert of op marsch is, ter hulpe van een Bondgenoot van dit Gemeenebest, op dezelfde wyze zal geftraft worden, als of hy in een tyd van daadelyken Oorlog ware gedêferteerd. 7, Dat een Officier, die in tyd van Oorlog, uit een Guarnizoen , Campement of Cantonnement, binnen 'sLands, en van het Tooneel des Oorlogs verwyderd, deferteert, zal worden gecasfeerd van zyne Militaire Charge, in dienst van deeatn Staat bekleed; voorts verklaard eerloos en infaam, en wyders gebannen uit dit Gemeenebest, zonder ooit daar wederom in te mogen komen, op pcene van zwaarer ftraf* B. Dat een Onder - Officier of gemeen Militair, die, in tyd van Oorlog, uiteen Guarnizoen,Campement of Cantonnenient, binnen 'sLands, en van het Tocneel des Oorlogs verwyderd, deferteert, zal worden verklaard eerloos en infaam, en dienvoigende onwaardig om het Land ooit als Militair te dienen; voorts zal worden geconfineerd 03 met zyner handen arbeid de kost te winnen, en zulks voor den tyd van zes jaaren ,.en daar na gebannen uit dit Gemeenebest, zonder ooit daar wederom ic te komen, op pceae van zwaarer ftraf. 9. Dat een Militairzonder onderfcheid van rang, die in tyd van Vrede deferteert, doch wiens defertie gepaard gaat met gewéld , of met ont- 4 vreemding van eens anders Goed, .of een Cavallerist zynde, met zyn Compagnies, of met- zyn Cameraads Paard, met een geesfeiiag zal worden geftraft, en vervolgens geconfineerd "om met zyner handen werk de kost te winnen, geduurende zoodanigen tyd, als de Richter naar omfta'ndigheden van zaaken zal oordeelen te behooren. iOi Dac  JAARBOEKEN, April, 1797, 199 10 Dat een Officier, die in een tyd van Vre" de deferteert, zonder dat zyne defertie met ver zwaarende omftandigheden gepaard gaat, zal worden gecasfeerd van zyne Mifitaire Charge in dienst van deezen Staat bekleed : voorts verklaard eenloos en infaam, en dienvolgende inhabiel om bet Land ooit wederom te kunnen dienen. i(. Dat een Onder-Officier of gemeen Militair, die in tyd van Vrede deferteert, zonder dat dezelve' defertie met verzwaarende omftandigheden gepaard gaat, zal worden verk'aard eerloos, infaam en onwaardig te zyn, pm het Land ooit als Militair" te kunnen dienen, en voorts voor den tyd van drie jaaren zal worden geconfineerd, om met zyner handen arbeid de kost te winnen. 12. Dut een Onder - Officier of gemeen Militair, die in tyd van Vrede deferteert, en eenige zyner Compagnie's Goederen, behalven het geene fty ter dier tyd aan heeft, medeneémt. in voorgemelder voege zal worden eerloos, infaam en onwaardig verklaard , en geconfineerd voor den ïyd van vier jaareb. 13. Dat een Onder - Officier of gemeen Miütair, die in tyd van Vrede deferteert, geduurende hy de Wacht heeft, in voegen vermeld zal worden eerloos, infaam en onwaardig verklaard, en geconfineerd voor den tyd van zes jaarem 14 Dat een gemeen Militair, die iff- Vredenstyd van zyn Post of Schildwacht deferteert, in voorgernelder voege eerloos, infaam en onwaardig zal worden verklaard, en geconfineerd voor den tyd van agt jaaren. 15. Dat een Onder-Officier of gemeen Militair, die met Geweer en Wapenen deferteert, in alle de gevallen hier vooren bepaald, twee-jaaren langer zal worden geconfineerd. 16. Dat een Onder Officier of gemeen Militair, die met gelaadea Geweer deferteert, in alle de gevallen hier vooren bepaald, zes jaaren langer zal borden geconfineerd. N 4 !?• Dat 's Gra- VRNHA* CE. . ' Publikatie tegen Defer» '.ie.  aoo NIEUWE NEDERLANDSCBE 's Gra- venha- ge. Publika tie tegen Defertie. 17. Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die in tyd van Vrede deferteert, zonder dat zyne defertie met eenige verzwaarende omftandig heid is gepaard, en die zich binnen den tyd van drie weeken na zyne defertie vrywiliig in arrest begeeft, zal worden geftraft met zoodanige ftraf, als de commandeerende Officier van het Guarnizoen, naar maate der omftandigheden, zal oordeelen te behooren; mits een Officier ia zoodanip geval niet zwaarer zal worden geftraft, dan mee eene detentie ten zynen koste, by den geweldigen Provoost, voor den tyd van drie maandenen een Onder-Officier of gemeen Militair niet zwaarer, dan met vyftig Klinkflagen voor het front van de Parade; doch dat geene vry willige terugkomst zal baaten, indien de tyd van drie weeken in de defertie verloopen is, of ook niet, ingeval de defertie met eenige de minfte verzwaarends omftandigbeid is gepaard geweest. 18. Dat een Officier, die, na het eindigen van zyn Verlof, afwezig blyft, en in tyd yan Vrede, bincen zes weeken na.de expiratie" van zyn Verlof, of in tyd van Oorlog , binnen veertien dagen ca het eindigen van zyn Verlof, in zyn Guarnizoen of by zyn Corps is terug gekeerd, zal worden geftraft met zoodanige ftraf, als de commandeerende Officier van het Guarnizoen, of van het Corps, naar omftandigheden van zaaken, kal goedvinden; mits de ftraf niet excedeere eene detentie by den geweldigen Provoost ten kosten van den delinquant voor den tyd van zes maanden ; doch zal een Officier, die andermaal boven verlof abfent blyft, na behoorlyk onderzoek van zaaken., met casfatie worden geftraft. 19 Dat een Onder-Officier of. gemeen Militair, die boven Verlof afwezig blyft, en in tyd van Vrede, binnen zes weeken , of in tyd van Oorlog, binnen veertien dagen in zyn Guarnizoen af by zyn Corps terug komt, zal worden geftraft , met zoodanige ftraf, als de commandee- ren-  JAARBOEKEN, April, 1707. 201 «ode Officier van het Guarnizoen of van het Corps, naarmaate der omftandigheden , zal goedvinden ; mits die ftraf niet zwaarer zy, dan die van vyfcig Klinkflag-n , voor het front van de Parade, en het wegzenden met een briefje van ontflag uit 'sLands Militairen dienst. 20. Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die een ander tot de misdaad van defertie verleidt, of aanraadt, of Complot tot defertie met een of meer Militairen maakt, met de Kogel zal worden geftraft, dat er de dood na volgt; al ware bet, dat de verleiding, of het complot, geene, de minfie uitwerking had gehad, en zonder onderfcheid van tyden, van Oorlog of van Vrede. 21. Dat eeo Officier, die ib tyd van Vrede dadelyk gepoogd heeft, om te deferteeren, doch in de uitvoering der misdaad is verhinderd geworden, zal worden gecasfeerd van zyne Militaire Charge, in dienst van deezen Staat bekleed; en inhabiel zal worden verklaard, om het Land wederom als Militair te kunnen dientn; en in tyd van Oorlog boven dien zal worden verklaard, eerloos en infaam. 2ï. Dat een Onder-Officier, of gemeen Militair , die in tyd van Vrede daadelyk gepoogd heeft te deferteeren, doch in de uitvoering" dier misdaad is verhinderd geworden, zal geftraft worden met vyftig Klinkflagen voor het front van de Pa* rade, en daar na met een Briefje van ontflag uit 's Lands Militairen dienst zal worden weggezonden; en in tyd van Oorlog insgelyks met vyftig Klinkflagen zal worden geftraft, en vér volgens verklaard , een fchelm te zyn, en als zoodanig zonder Briefje van ontflag te worden weggejaagd. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, ontbieden en verzoeken wy de hoogstgeconflitueerde Magten in de byzondere Gewesten , deeze onze Publicatie van Honden aan alom te doen verkondigen, publiceeren en affigeeren in alle Plaatfen, daar zulks noN s dig 's Gra- VENHAGE. Publika» tie tegen Defer(ie. 1  soa NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha- ge. Publika tie teget Defertie. i ] i I j t • < 9 dig wezen zal, en men gewoon is publicatie en affixie te doen. Lasten en beveelen. voorts allen en een iegelyk, dien het zoude mogen aangaan, zich naar den inhoude van dien te reguleeren; want wy bevonden ' hebben zulks ten dienfte van den Lande alzoo te behooren. Aldus gedaan en gearrefteérd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 25 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vrjlieïd. (Was geparapheerdf) J. C O U P E R U S, Vc. 1 (finder ftondf) Ter Ordonnantie van dezelve, * (Was geteekend,) D. van L A E R. Niet gering waren de voordeden, zoo voor den Koophandel in 't algemeen, als voor de Fabrieken in 't byzonnder, nu al etlyke jaaren geleeden, ontftaande uit de werkzaamheden vat dat vak der Hollandfche Maatfchappye der Weetenfchappen te Haarlem, t welk by.den naam van Oeconomifchen Tak sekend was. Tot nog toe hadt dit Departe» nent der Maatfchappye met het Lands Betuur in geene byzondere betrekking geftaan; ot' dat, naa een uitvoerig Vertoog der Betuurderen, het nut betoogende, van tyd tot yd, den Lande aangebragt, de NationaaleVergalering befloot, aan den Oeconomifchen Tak een fzonderlyk beftaan te geeven, en denzelven te  JAARBOEKEN, April, 1797. 203 te erkennen als de Nation ale Nederlandfche Huishoudelyhe Maatfchappy, en 'te.» vens eenige fchikkingen beraamde, êm haare' werkzaamheden aan te moedigen en verdeituit te breiden, 't Was in gevolge van deeze en andere maatregelen, dat de Nationaale Vergadering, aan 't einde deezer Maand, eene Proklamatie afkondigde, waarby het geheele Volk van Nederland wierdt uitgenodigd, aangefpoord en vermaand, om op de meesr gefchikte, en aan eiken Burger.voegende wyze, ter bevord ringe van de oogmerken en werkzaamheden, dier Maatfchappye te willen medewerken; De Nationaale Vergadering j reprefenteerende het Volk van Nederland, aan het Volk van Nederland. Medeburgers/'Terwyl wy op Uüeder gewigtigfte Staatsbelangen by aanhoudendheid onze aandacht vestigden, en, omtrent bet vastflel-. len van een Ontwerp van Conltitutie voor de Batattffche Republiek, onafgebroken werkzaam waren, hebben wy geenszins de bronnen van Uüeder welvaart uit het oog verlooren. Neen, Burgers! de bloei van den Nationaalen Koophandel, van den Vaderlandfchen Akkerbouw, van de Nederlandfche Fabrieken en Handwerken, met één woord, van alles wat Uwüeder welzyn konde bevorderen, ging ons fteeds ter harte. Hebben gebiedende omftandigheden ons zomtyds verhinderd, voor als nog, al'dat goede daar te fiellen dat wy hartelyk wenschten, ja zelfs voor èen tyd genoodzaakt zoodanige maatregulen te neemen, welke de vryheid van den handel eenigzins fcheenen te belemmeren, nimmer waren eenigen van Uwlieder belangen ons onverichillig. • Wy 's Gra- /enha-  'sGra. VENHAGE. Prokla- matie weg&ns den Oe- conom. Tak. < 1 i l 1 aoA NIEUWE NEDERLANDSCHE ~Wy zigén dus. altyd met het groatfte genoegen alle zoodanige poogingen, welke in bewerk gefteld wierden, otn het welzyn van de Bata fiche Natie te bevorderen. In het by zonder oordeelden wy, aan onze Medeburge. ren openlyk onze goedkeuring te moeten betuigen omtrent den aart, inrichting en het lof. felyk oogmerk van die Maatfchappy , welke onder den naam van den Oeconomifchen Tak der Hollandfche Maatfchappy der Weetenfchappen, te Haarlem opgericht, reeds -zedert zoo veel jaaren het Vaderland aanmerkelyke dienften had gedaan, en nog een onbereekenbaar grooter voordeel aangebragt zoude hebben, byaldien de grootfche ontwerpen en uitzichten dier Maatfchappy, door eene algemeene en yverige medewerking onzer Landgenooten, behoorlyk onderfleund wnren geweest. Toen zich die" Atfaatfchappy in de maand Juny des voorleeden jaars tot onze Vergadering keerde, en aan dezelve een Adres inleverde, waarby zy verflag deed van haare werkzaamheden , en van he: nut, het welk zy den Lande had aangebragt , en had kunnen aanbrengen, met verzoek van goedkeuring van onze Vergadering op haare dus verre aangewende poogingen, en met aanbod om aan ons mede te deelen alle die nöttige 2n belangryke berichten, welke aan haar'geduurende haar aanwezen waren toegezonden ; tepens kennis gevende, datzy, ingevalle dit aan. bod door ons wierdt aangenomen, eenige haarer Leden benoemd had, om' alle zoodanige opgaven e doen, welke wy van haar zouden verlangen: oen , Medeburgers! vonden wy dit voorftel zao mttig en van zoo veel belang, dat wy daadlyk :ene perfoneele Commisfie uit ons midden beloemden, ten einde te onderzoeken, op welke ene wyze wy onze,poogingen het best zouden unnen aanwenden om de JSatie al het genot van iet voortduwend nut van die Maatfchappy te . ver-  JAARBOEKEN, April, 1797* £05 verzekeren, en aan deeze onze befcherming te verleenen. En het was, ingevolge van dit befluit, dat wy, op den 10 November laatstleeden, na het allezins gunstig Rapport van onze evengenoemde Commisfie te hebben gehoord, by Decreet verklaarden: „ Dat de Oeconomifche Tak der Hollandfche Maarfchappy, te Haarlem, zich van haare op-, richting af aan altyd verdienftelyk aan het Va-! ,, derland en aan de Nederlandfche Natie ge» „ maakt had. Dat wy denzelven Oeconomifchen Tak èr,, kenden als de Nationaale Nederlandfche Huis„ houdelyke Maatfchappy! „ Dat het ons byzonder aangenaam zoude zyu, ,, dat alle weldenkende Vaderlanders, zoo wel „ binnen de Republiek, als in de Coloniön, de „ loffelyke poogingèn dier Maatfchappy', door „ in dezelve deel te neemen naar vermogen „ zouden onderfchraagen. „ Dat wy met genoegen aannamen het aan» bod, door die Maatfchappy aan ons gedaan, „ om uit haar midden eenige Leden te com„ mitteeren, om met het tydelyk Gouverne» „ ment te correspondeeren , en aan hetzelve „de kundigheden én informatien welke de ,, Maatfchappy bezit, mede te deelen; ten wél. ,, ken einde wy eéne perfoneele Commisfie uit „ onze Vergadering benoemden, om met die „ voornoemde Gecommitteerden eene geregel- de Correspondentie te houden. ,, Dat wy die Maatfchappy onder onze by„ zondere befcherming namen, en verklaarden „ de heilzaame poogingen, door haar in het „ vervolg, tot bevordering van het heilenden welvaart van het Volk van Nederland aante« „ wenden,.te willen onderltednen." Hierby lieten wy het niet berusten, maar, op een nader Rapport van onze meergemelde per- 'sGra- penhaïe. Prokla- matie Degens ien Oe- ■onom. Vak,  ao6, NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEN HAGE. Prokla- tnatie wegens den Oe- conom. Tak. peyfooneele Commisfie, den 25 February dee« zes jaars uitgebragt, en overeenkomftig met het by hetzelve Kapport door die Commisfie voorgefielde, vonden wy goed te decreteeren, dat wy, zoo om het vermogen, als om het aanzien der Nationaale 'Huishoudelyke Maatfchap* py te vermeerderen en te bevorderen, met genoegen zouden zien dat de Leden en Ministers van onze Vergadering, voor zoo verre dezelve niet reeds daadlyk Léden van die Maatfchsppy waren, dat Lidmaatfchap zouden aanneemen; ook decreteerden wy ter zei ver tyd dat wy, gebruik maakende van de verkreegen kennisfe en kundigheden van d^eze Maatfchappy, in zaaken tot de eigenlyke Qeconomte betiekkelyk, haar bericht en ad vis zouden vraage;} en inueemen. En , Medeburgers ! het is ingevolge het befluit, door ons ten zelfden dage genomen , dat wy, na Wieden een korte fchets gegeeven te hebben, van alles wat wy zelve ten nutte van die Maatfchappy reeds gedaan hebben , en van het belang en vertrouwen dat wy in haar flellen , Ulieden insgelyks aanmoedigen, en by denwelvaart van het dierbaar,Vaderland verzoeken en vermaanen, om in deeze belangryke |zaak , ook uwe poogingen roet. de onze te vereenigen , en met ons roedetewerken tot bevordering van den bloei van deeze zoo nüttige\ ftichting. Zonder Uwjieder roedewerking kan dezelve nooit dat toppunt van grootheid en uitgebreide nuttigheid verktygen, waarvoor zy vatbaar is. Het Gouvernement moge haar de aanhoudendfle en treffendfte blyken geeven, zoo van het vertrouwen dat hetzelve in haar fielt, als van het nut dat hetzelve van haare werkzaamheden verwacht: het is onbetwistbaar dat dit nut meer en meer algemeen kan en moet worden , wanneer de verkreegen kundigheden .van vee/en, zich ui haaren fchoot,  JAARBOEKEN, April, 1797. 207 fchoot, als in een gemeen middenpunt, verzamelen en vereenigen. Oe vermeerdering dus vanhaare Leden, en daar door veroorzaakte uit breiding van haare Departementen en Correspondentie, zal haaren weldaadigen invloed overal op den Bataaffchen grond werkzaam doen zyn, en, met haaren luister, die van het Va« derland(doen toeneemen. , En, daar men thans, aan alle oorden van dit Gemeenebest , uit overtuiging van de noodzaaklykbeid van het berftel van den Nationaalen Koophandel en Zeevaart, Landbouw, Handwerken en Fabrieken, en alles wat hiertoe betrekking heelt-, byzondere Commisfien of Corporatien tot bereiking van dit heilzaam doelwit aangefteld en opgericht heeft, door zommige van welke aan ons reeds zeer nuttige en be-, langryke voordellen zyn gedaan; zoo noodigen wy alle diergelyke nu opgerichte of nog opterichten Commisfien en Corporatien, om in deezen , ons en de geheele Natie behulpzaam te willen zyn: terwyl wy dezelve verzoeken en exhorteeren, met de Nationaale Huishoudelyke Maatfchappy eene goede Corresponde; tie te houden, en zoo veel mogelyk met haar éénftemrnig en communicatif -te willen medewerken. Hierdoor zal die Maatfchappy, wier oogmerk, van haare-oprichting af, altyd geweest ris om den welvaart van geheel Nederland voor te (laan, meer en meer in ftaat gebeld worden, om niet flechts het voordeel van één Gewest, of ééne Stad. maar het algemeen belang van de geheele Republiek te kunnen bevorderen, en arbeidzaamheid en welvaart overal te kunnen doen bloeijen en toeneerr.en. Bataaven! wy zyn overtuigd dat ons dierbaar Vaderland , hoe gefchokt , hoe zeer in aanzien en vermogen verminderd, nog in zich zeiven en in de Bataaffche naaiftighê'id en induftrie de middelen bezit om weder eenmaal het 's Gra- venhage. Prokla. matte wegens . Hen Oe» conom. 1 Tak.  / 'sGra- venhage- Prokla- matie wegens den Oe- conom. Tak. 208 NIEUWE NEDERLANDSCHE het vrye hoofd met nieuwen luister op te heffen. Wy verwachten van Uwlieder deugd, van Uwliejer Vaderlandsliefde , en van Uwlieder eensgezinde poogingeu, de mooglykheid, ja de zekerheid der vervulling van onze wenfchen. Dat dan alle rechtgeaarte Nederlanders zich verëenigen; dat elk onzer overtuigd zy van de duuré verpligting , om alles wat goed , wat nuttig, wat eerlyk is voor te ftaan, en naar zyne vermogens te bevoorderen, en dat wy allen met fpreekende bewyzen toonen , één doel te hebben, den roem naamlyk , en het ue/zyn van het Bataaffche Volk. En zal deeze alömme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar men gewoon is Publicatien en Affixien te doen: ontbiedende en verzoekende wy de Hoogstgeconitittieerde Magten in de onderlcheiden Gewesten, de nodige orders te Rellen, dat aan deeze onze intentie behoorlyk voldaan worde. Aldus gedaan en gearrefteérd fer bovengemelde Vergadering, in den Haage den 28 April1 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. {Was geparapheerd) JAN COUPERUS, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve, * (.Was geteeLendy~) D. van LAER, De boven geplaatfte Stukken, de Defertie betreffende , floegèn op den Dienst te Lande. Intusfchen gelyk reeds vroeger, befmette ook nog heden dat zelfde kwaad de Zeedienst. Zoo wel cm eene proeve te nee-  JAARBOEKEN, April, 1707* aoo nee men, of de trouwloo/en, die zich van dat kwaad, hadden fchuldig gemaakt, konden terug gebragt werden, als in het toekomende die misdaad te verhoeden, deedt de Nationaale Vergadering eene Publikade afgaan, op 29 deezer, waar by den terugkeerenden, onder zekere ^bepaalingen, vergiffenis aangebopden, en hun, die zich in 't vervolg fchuldig zouden, maaken, ftraffe wierdt gedreigd. T\e Nationaale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! Nademaal wy met de leevendigfle droefheid en verontwaardiging zyn ontwaar geworden , dat de Defertie van 's Lands Schepen van Oorlog dagelyks toeneemt, en dat veele ontaarte Ingezeetenen zich zoo verre verlaagen, dat zy, in deezen tyd van 'Oorlog tegen den vyand onier Republiek, Schepelingen , die met eenen heiligen eed, hun» nep arm aan het Vaderland hebben tojgewyd, aanzetten, om dien eed te breeken, of hun in het pleegen van ontrouw behulpzaam zyn: nademaal het dus fchynt beweezen te zyn, dat de zachtere ftrafwetten, welke wy gehoopt hadden dat ter' voorkoming of beteugeling van defertie zouden voldoen, dat heilzaam doel niet kunnen' bereiken; en dat,ook de poogingen, welke byna van het eerfte oogenblik der Omwenteling af, door de Vertegenwoordigers der Natie aangewend zyn, om, zoo veel doenlyk, het lot van het Bootsvolk te verbeteren, niet hebben gehad die uitwerking, welke men daar van met regt te gemoete zag, zoo is het, dat wy ons, onzes ondanks, genoodzaakt zien tot ftrengere maatregelen over te gaan. En echter flrydt deeze geftrengheid zoo 1 zeer tegen onze grondbeginfelen, tegen onze geO zind- 'sGra- venhabe.  aio NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Pub!. rakende Defertie uit 's Lands Zeedienst. » i ( 1 zindheid, en tegen onze verlangens, dat wy op het zelfde oogenblik, waar op wy aan dea opzettelyken en hardnekkigen boosdoener de wraak der Wet in alle haare kracht moeren aankondigen , te gelyk nog ééne poging willen doen, om den verleider door belofte van vergiffenis terug te roepen, en door de vernietiging zoo vee! mogelyk van alle onteerende gevolgen van vorige misdryven de gelykheid te herftellen, de flaapende eerzucht op te wekken, en den afge«'waalden en terugkeerenden zoo wel, als hem, die tot dus verre getrouw gebleeven was, door nieuwe weldaaden, naauwer aan het Vaderland en aan zynen pligt te verbinden. Wy moeten en willen, in den naam der Natie, in denzelfden adem. dood en vergiffenis aankondigen ; en wy zullen zorg draagen , dat onze belofte en bedreigingen beiJen , met eene heilige naauwgezetheid en onwrik • baare ftandvastigheid worden vervuld en ter uitvoer gebragt. Door die redenen dan gedrongen, en met deeze gevoelens bezield, hebben wy, na hier op vooraf te hebben ingenomen de confideratien en het advis van het Committé tot de zaaken van de Marine, goedgevonden te ordonneeren en te llatuee■en , gelvk wy ordonneeren en ftatueeren by leeze: < Art. i. Dat van nu af aan buiten werking zal worden gefield alle Sententie of dispofitie. waar jy Matroozen of Soldaaten , op 'sLands'Schejen van Oorlog dienende, om welke misdaad zulks aok zoude mogen wezen, gecondemneerd waren, sm den Lande voor niet te dienen; ten dien efééte, dat van dato deezes hunne Gagien wederom ten hunnen behoeve zullen beginnen te loo» Den, en zy volkomen op denzelfden voet met anIt re Manfehappen zullen worden behandeld, en loor niemand, wie hy ook zoude mogen zyn, om mnne te voren begaane, en nu uirgewischte mis- daa*  JAARBOEKEN, April, 1797. su daaden, met eenig verwyt beïegend, veel min van eenig genot, dat aan hunne Kameraaden gegund wordt uitgeflooten zullen mogen worden 2. Dat alle Soldaat en uit de Land-Armée, die -te voren van hunne Compagnien gedeferteerd , achterhaald. en gecondemneerd waren , om den Lande eenigen tyd ter Zee te dienen; mitsgaders allen, die uit hoofde van eenige Sententie of ten gevolge van andere drpofitien op 's Lands Vloot geplaatst zyn. voor zoo verre zy zich nog aan boord van één van 'sLands Schepen bevinden, van nu af aan in zoo verre van de gevolgen dier Sententie of dispofitie zullen worden ontheven', dat zy zullen worden geconfidereerd als vrywillig in dienst te zyn gekomen-, en hunne behandeling aan boord volkomen gelyk zal zyn met die van de overige Equipagie, en zy met dezelve volkomen dezelfde blyken van vertrouwen, en dezelfde voorrechten genieten zullen, zoo lang zy zich dezelven niet door ontrouw of ander ftrafbaar gedrag op nienw onwaardig maaken. 3. Dat alle Onder-Gfficieren en Gemeenen , Matroozen en Soldaaten, die, het zy voor of na de jongfte Omwenteling van één van csLaöds Schepen van Oorlog gedeferteerd zyn , en zich voor den eerften Juny aanftaande, weder vrywillig begeeven aan boord van hunne Schepen , of zich, om weder derwaarts gebragt te worden, aan één der Comptoiren van hocfdelyke betaaling aanbieden , om aldaar hunnen tyd uit te dienen, vry zullen blyven van alle ftraf welke zy anderzints door hunne defertie zonden hebben verdiend, en eene zoo volkomene kwytfchelding van deeze misdaad zullen genieten,.als of dezelve nimmer ware begaan geweest. 4. Dat in hep vervolg geduurende deezen Oorlog een iegelyk , die zich in 'sLands Zeedienst geëngageerd hebbende, en geplaatst zynde op een Schip of Vaartuig, dat tot den eff ctiven dienst ter Zee gefchikt is, van daar deferteert, of voor Q 2 een' 'sGra- venhage. Publ. ■ rakende Defertie uit 's Lands Zee- dienst.  's Graven hage. Publ, rakende Defertie uit 's Lands Zeedienst. } i ] ( < l c d h c ' c I £ ais NIEUWE NEDERLANDSCHE een' bepaaldeD tyd verlof bekomen hebbende, na verloop van dien tyd achter blyft, en binnen drie weeken, na dat hy zich aan boord begeeven heeft of na dat zyn verlof geëindigd is, zich niet weder aan boord begeeft, wanneer hy achterhaald wordten geene wettige redenen van verfchooning zal kunnen opgeeven. zal worden gebragt aan boord van zyn Schip, of van zoodanig Schip, als de Commandant der Rheede zal goedvinden: dat daar na terftond over hem door denzelfden Commandant zal worden benoemd een Krygsraad, welke zoo fpoedig mogelyk zyn proces zal opmaakec, zonder aan den gewoonen form van procedeeren ftiptelyk gehouden te zyn; en zoo dra de defertie overtuigend beweezen is, hem zal veroordee!en om met. de koorde geftraft te worden, dat iï de dood na volgt; dat deeze Sententie niet zil :er appfobratie gezonden werden aan het Cora■nitté tGt de zaaken van de Marine, maar alleen jaderhand ter kennisfe van het zelve gebragt: en iat dezelve, terftond na dat zy geweezen is, geDfonuncieerd, en binnen 24 uuren daar na ter ixecutie gelegd zal worden, aan lboord van het Jchip , waar de geféntentieerde gedetineerd zal syn. 5. Dat een ïegelyk, die, zich in 'sLands Zeelienst geëngageerd hebbende, aan dat engagement mtrouw wordt, voor dat hy zich aan boord van ;yn Schip bevindt; mitsgaders een iegelyk , die 'an een Wacht of Kostfchip deferteert of acber blyft, wanneer hy achterhaald wordt, met ene geftrenge Scheepsftraf zal worden afgeftraft. o. Dat een iegelyk, die overtuigd wordt, één f meer manfehappen die zich in 's Lands Zeelenst hebben geëngageerd, tot defertie verleid te ebben, of daar in behulpzaam te zyn geweestl f opzettelyk verborgen te hebben, het zy dan at zoodanige Deferteurs achterhaald worden of iet, gehouden zal zyn tot eene drievoudige veroeding van alle fchade, welks het Land door die de-  JAARBOEKEN, April, 1707. 213 defertie geleden beeft, en wel fpeciaal tot eene drievoudige vergoeding van de praemie en handgelden; en daarenboven onderworpen aan zodanige flraffcn, ais de omftandigheden , dis het feit vergezellen, zullen komen te vorderen. Voorts gelasten wy het Committé tot de zaaken van de Marine, den Advocaat-Fiscaal Generaal, fubftituut Fiscaals, mitsgaders alle Officieren in dienst van den Staat ter Zee, den inhoud van deeze onze Publicatie te achtervolgen , procedeerende en doende procedeeren tegen de Con traventeurs van dezelve, zonder eenige oogluiking, disfimulatie of verdrag; waat wy zulks ten dienRe van den Lande bevonden hebben alzoo te behooren En op dat niemand zoude kunnen voorwenden van deeze onze Publicatie onkundig te zyn, ontbieden en verzoeken wy de JHoogstgeconftitueerde Magten der onderfcheiden Gewesten, en alle andere Officieren en Julticieren van dezelve Laa. den, deeze onze Publicatie van Ronden aan alomme te doen Publiceeren en Affigeeren , daar zulks nodig zyn zal, en men gewoon is zoodanige Pubicatie en Affixie te doen. Aldus gedaan ter bovengemelde Vergadering, in den Haage. den 29 April 1797, Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. QVas geparapheeri) J. A. de MIST, Vt. (Qnderftond) Ter Ordonnantie van dezelve, 3 QVas geteekend) D. van L A E R. Secretaris. O 3 By 's GsA-" VEfjHAge. Puhl. rakende Defertie uit 's Lands Zeedienst,  'sGra. venha- ce, Haar. ai4 NIEUWE NEDERLANDSCHE By een Publicatie van het Provinciaal Beftuur van Holland van 6 deezer, wierdt ia deeze Provincie a%efchaft het Regt van Is/ui, Exuë, Pondgeld of Decimatie, anders Uittogtgeld genoemd, zynde eene belasting, welke plagt betaald te worden, wanneer iemand, een geboren of inwoorende Burger van eene Stad zynde, met der woon na elders vertrok; of van Erfenisfen of Legasten, die van lieden , in eene Stad woonende, vervielen op Burgers of Inwooneren van andere plaatfen ; wordende by voorgemelde Publicatie geftatueerd: „ Dat dit Recht, „ het welk men op fommige plaatfen, inge„ volge zeker verkregen of toegeëigend „ Recht, pleeg te doen betaalen , van bin„ neia die plaats gevallen Erffenisfen, alvo„ rens men dezelve aan de Erfgenamen, „ buiten die plaatfen wöonende, afgaf, bin- nen dit Gewest niet meer zal mogen ge„ heven of betaald worden, van of door ln„ wooners van het zelve onderling, en dat „ men het zelve even min zal mogen vor„ deren van perfoonen, buiten dit Gewest „ woonachtig; indien de Geconftitueerde Mag„ ten van dat Gewest of Plaats . daar die „ Erfgenaam woonachtig is, aanbieden, zulks „ wederkeen'g te doen; doch ingevalle die „ Geconftitueerde Magt dit mogt komen te „ weigeren , zulks als dan , even als van „ ouds, tusfchen die bepaalde plaats zal bly„ yen ftand houden.!'  JAARBOEKEN, April, 1797. 215 Haarlem. Eene belangryke Vraag, hier naa te ver melden, hadden Directeuren van wylen des Heeren Teylers Nalsatenfcnap en Leden van het Godgeleerd Genootfchap uitgefchreeven. In het ontvangen van Antwoorden niet ongelukkig gedaagd zynde, gaven dezelve op den 8 en 25 deezer daar van berigt. "r\e Directeuren van ÏEYLER'S Fundatie en de Leden des Godgeleerden Genootfchaps dier Stigtinge, .hebben, in hunne, jongde Vergadering-, ter beoordeelinge van de ingekomene Verhandelingen , op de Vraag: Mag en behoort het Burger lyk Beftuur eenigen Invloed uitteoefetien op zaaken van den Godsdienst? — Zo ja, van welk een aart en uitgeftrektheid behoort die Invloed te zyn? den Gouden Eerprys toegekend aan de Verhandeling, ter Zinfpreuke voerende: Non tali auxili», non dtfenforibas iftis Numen eget — By de opening des Billets bleek de Schryver te weezen, de Burger B. van Rees te Leyden. Onder een aantal ingediende Antwoorden vonden zy 'er drie, boven andere, waardig om, nevens de bekroonde Verhandelinge, ter Drukpersfe gelegd te worden. Eerst, de Verhandeling, met de Zinfpreuk: 'AA.A* 7ra'A«f &c. Eer fchynt my een Stad ge» fticht te kunnen worden zonder Grondvesting, of géfticht zynde ftaande te kunnen blyven, dan een Staat zonder den Dienst der Goden; deeze is de band van alle Zamenleeving en de grendjlag der Wetten. Plutarchus. O 4 Ten Haar LEM. 1 \  Haar- 216 NIEUWE NEDERLA NDSCH E Ten tweede, een Antwoord met het Onler» iehrifi : De Godzaligheid is tot alle dingen nut. Paulus. En 'ten derden, ten Spreuke voerende: Myn Kontngryk is niet van deeze we-e;d. Jbsus. —De eerfte zinfnede deezer Vei handelinge is, „ Zo immer de gepastheid eener .Vraag , haare „ overeenkomst met de omftandigheden van den dag, blykbaar was, dan is het voorzeter die geene waarop gy Antwoord ver„ langt " Directeuren hebben beft.oten om san de Schryvers deezer Verhande ingen ieder een Zilveren Medailje, van gelyke groote en denzelfden ftempel ais de Gouden, te fchenken, indien zy , voor den eerften Mey naas komende, zich openbaaren; zynde de verzegelde Biljets zo lange bewaard, terwyl men die der overige, naar gewoonte, verbrand heeft. Directeuren van TEYLER'S Nalaatenfchap £nuu Leden van het Godgeleerd Genootfchap, hebben het genoegen om re mogen bekend maa. ken, dat de Verhandelingen, waardig gekeurd cm nevens die, aan wtlfee de Gouden Eerp-ys js toegeveezen, gedrukt te wornen, en aan welker Schryv.-ren , by de ontdekking hunner naairèn, een Zilveren Eerpenning is toegezegd, gcichreeven zyn door de volgende verdienstlyke mannen. ) De eerfle,^ met de Zinfpreuk uit Plutarchüs: 'k\\a &c door Gerrit HesCelink, J £, M. Phiio/; Doft , Lid van de Holland/che Maat. fchappy d r Weetenfchappen te Haarlem, Hoog» her aar in de Godgeleerdheid en Wy .begeerte by de Doopsgezinden, vergaderende by den Toren en' het Lam te simjierdam. • ?ej*'eede-> met het Onderfchrift: De Godza. hgheid is tot alie dingen nut. Paulus, heeft ten Schyver den Burger Rhynvis Feith. En de derde, met de Spreuk: Myn Koningryk is  JAARBOEKEN, April* 1797* 217 is niet van deeze waereld. Jesos , is opgelt: ld door Cornelius R'tfïge , Leer aar, der Remonftrantschgezinae Christenen te Leyden. Amsteldam, Een goed oogmerk bedoelde de maatregel, by den Raad der Gemeente deezer Stad genomen, waarby dezelve aan de gealimenteerden bet houden van Honden verboodt, en andere Ingezetenen, die dezelve vermaa-shal»ven Honden hielden, met eene belasting bezwaarde, PUBLICATIE. Dt Raad der Gemeente van A «fterdam , over. wegende, dat het getal van Honden, by de Ingezetenen deezet Sj^ad en Ju-ihdicVe aangehouden wordende, van tyd tct tyd, aange» groeid, en derwyze is toegenomen , dat het voedfel, 't welk deeze Dieren verflinden, tot onderhoud van verfcheidene noodlycenden zoude Kunnen verftrekken ; dat, zelfs Perfoonen en Huisgezinnen, by de b:ad , of byzondere Gezindheden , bedeeld, hoe zeer zulfes hen door Armbezorgers uitdruklyk verboden zy , niettemin gewoon zyn Honden te houden, *n alzo het Brood, hun, door hunne Medeburgers, fomwylen uit befoaarde Penningen, toegereikt, voor hun zei ven en hunne Kinderen, ten behoeve van die Dieren, te nsisbruiken. Overwegende wyders, dat, met het getal der Honden , ook ontegenzeg'yk het gevaar der Honds - Dolheid moet toeneemon ; dat her weinig en flecht voedfel , 't welk deeze Dieren veelal moeten zoeken, wegens de -rrmoede of O 5 acht- Haar. lkm,  ai3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELDAM. Publ. tol eene belastingop de tienden* ■i achtloosheid van derzelver Bezitters, de goede Burgery nog te meer blootftelt aan de verfchriklyke Dolle • Hor.dsbeet, en aan de ontzettende vreeze voor derzelver akelige gevolgen; dat ook,, ten bewyze daarvan, uit de Stads-Apotheek, in de drie laatfte Jaaren, een zoo groot getal Biltfche Dranken tegen de Dolle - Hcndsbeet zyn begeerd en afgeleverd, dat de kostbaarheid eener anderzins -heilzaame 'inrichtinge, om altyd' eenen genoegzaamen voorraad deezer Drankèn gereed-te houden, hierdoor niet weinig wordt bezwaard. Overwegende eindlyk, dat het de pligt is van het openbaar Beftuur, te zorgen voor de gezondheid zyner Medeburgers, in zoodanige yslyke gevaaren te voorzien, en zorglyke misbruiken , zoo veel doenlyk , tegen te gaan , immers , in plaats van tot fchade, te doen ftrekken ten voordeele van Armen en Behoefdgen: ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd, de aanleiding geevende oorzaaken, tot de voor Mensch en Dier zoo gevaarlyke Honds-Dolheid, zoo verre in zyn vermogen is, willende weg. neemen, en tevens verhinderen, dat het Brood der Armen niet worde hefteed tot vermeerdering van hetzelve fchroomwekkend gevaar., neen maar, integendeel, ook uit het aankweeken der Honden , eene nieuwe bron willende openen, om te voorzien in den nood van een openbaar Geiticht, hetwelk, daar het ter opkweeking van de Jeugd van allerlei Gezindheden ftrekt, van Jaar tot Jaar grootere fommen behoeft , en mitsdien Stads Kasfe hoe langer lioe "meer bezwaart, ja gantschlyk dreigt te yerteeren, heeft noodig geoordeeld te ftatuee-en, gelyk dezelve ftatueert by deezen: Art I. . Dat geene Gealimenteerden , 't zy van de Stad, of van eenige Gezindheid, zulen vermoogen Honden te onderhouden, op ver-  JAARBOEKEN, April, 1797- 2'9 verbeurte, voor den geenen, die, na den eer Hen Mey deezes Jaars, wordt bevonden bitr mede ftry lig te handelen, van allen onderlht d. hoe genaamd, voor den tyd van één faar; wordende de refpeclive Armbezorgers by dee zen g-last, allen onderfland, aan de zodon ge hunner Bedeelden, terltond intetreuken. Art> IJ. Dat alle Honden , zo binnen de Stad , als de Jurisdictie van dezelve , zullen moeten weezen voorz;en met een halsband , waaraan een zeker kenmerk van Stadswege , (en waarin Jaarlyks een verfchil, 't zy in ftoi of gedaante, zal plaats hebben ,) is vastge maakt, terwyl van alle Honden, welke dit kenmerk ontbeeren, na den eerften Au-ustus aan ftaanden, de publieke Straaten , door Perfoo nen, ten dien einde aangeftefd, zullen woider gezuiverd. Art. 111. Dat ieder Ingezeten , die één oi meer Honden aanhoudt, verpiigt zal zyn, aar de Perfoonen, daartoe van Stadswege gequalifi ceerd, die zich na den iften Mey zullen begee' ven aan de huizen, om rondfch'ryvinge te doei van het getal der Honden, by een iegelyk aan gehouden wordende, optegeeven, en een Bijlei te ondertekenen van zodanig getal ,N als hy on derhoudt; als mede of het zyn Huis-, dan we Jagt- of Stal'- Honden, en of dezelven ook to eenigen Dienst of Werk worden gebezigd : a het welk zal moeren worden opgesteven conform de waarheid, op pcene van vor iederei Hond, die verzwegen, of onder eene verkeerdi Clasfe mogte gefield zyn , te verbeuren di fomma van één honderd Guldens, ten voordee le één derde voor den Aanbrenger, wiens naam »des begeerende, zal worden geheim gehouden en twee. derden voor het Aalmoesfeniers Wees huis deezer Stad. Art. IV. Dat een iege'yk, die, fchoon ééi of meerder Honden onderhoudende, by deezi t rond Am< STEL" dam. Publ. tot eens belastingos de Honden» . ! i i l I ) I ( .  Am- STPI,DAM. Publ. tot eene belastingtp de Honden. i ' I i 1 é c c ï O V C vi voldaan van aen eerften September tot den laat- ' ften December, op poene van verdubbeling, aan het Coniptoir hier boven gemeld. Art. aao NIEUWE NEDERLANDSCHE rondfchryvinge mogte zyn overgeflagen, zich in de maand Juny zal moeten vervoegen ten Cbmptoire voor deeze belasting op te richten, gehouden wordende ter plaatfe nader te adverteeren, om aangave te doen van het getal zyner Honden , .op pcene en. ten voordeele als boven. Art. V. Dat aan een ieder, by het onde-tekenen zyner varklaring, zal worden afgegeven voor lederen Hend een zoodanig kenmerk, ais waarmede, volgens Art. ii, de halsbanden van alle Honden moeten- weezen voorzien; zullende de geenen , die bevonden mogten worden een anëcht of nagemaakt kenmerk daartoe gebruikt te hebben, vervallen in de dubbele boete van Art. III, ten voordeele als boven. Art. VI, Dat insgelyks ten zelfden tyde zal ivorden afgegeven een Billet, houdende het geal der Honden, en de begrooting der belastin■ te, door een ieder deswegens, ten voordeele tan het Aalmoesfeniers Weeshuis boven geneld, te betaalen; naamlyk: Van één Huishond, tot vermaak gehouden rordende, 2 Guldens. Van twee Huishonden, voor ieder twee en én halve Guldens. Van drie Huishonden , voor ieder drie Gul. ens. Van vier Huishonden, voor ieder vier Gulens. En zoo voortgaande by opklimming En zal één Jagt- of Stal-Hond voor twee luis-Honden worden gerekend. Doch voor zulke Honden, die by Bleekers , f andere Perfoonen , tot Dienst- of Fabriekmerk , worden onderhouden, zal alleen één ulden voor iederen Hond behoeven betaald te orden; zullende deeze belasting moeten worden  JAARBOEKEN, April. 1797. 221 Art. VII. Dat de geenen , die uit het handelen van Honden hunne kostwinninge hebben, zullen gerekend worden zes Honden geftadig te onderhouden , en daar voor betaalen dertig Stuivers voor iederen Hond, ten zy dezelven I kunnen verklaaren, nimmer zes Honden te gelyk tot hunnen laste te hebben, wanneer zy met de opgegevene vermindering zullen kunnen völftaan; doch bevonden wordende, in deeze niet naar waarheid zich te hebben aangegeven, zullen zy vervallen zyn in eene boete van vyftig Guldens, ten profyte als boven. Art VIII. Èn, op dat de goede Burgery, in die Maanden, wanueer het verfchtiklyiv gevaar der Honds-Dolheid meest te vreeze lerirandiyke verleiding, of wel aan redenen en oorzaaken, waaraan hy zig zelve fchuldig kent, en zo als 'er in het Huuwlyk, by meenigte kunnen plaats vinden , — hoe fmartlyk, zeggen Wy, moet het hem vallen, wanneer deeze vergiffenisfchenking', wanneer deeze hartlykverlangde verzoening , hem geweigerd , hem belet en verbooden word , — wanneer hy, of veertien honderd Guldens moet opbrengen, of anders het Voorwerp van zyn innigst mededoogen , het Voorwerp zyner grootmoedige barmhartigheid ., en tederbevree» digde liefde , onder Beulshanden , openlyk op bet Schavot , aan de voor altoos onteerende Geesfelpaal moet befehouwen? Volgens wat recht kan de Maatfchappy een haarer Leden dus wreecilyk ftraffen ? — /Wie kan hem het vergeeven en verzoenen ontzeggen , wanneer hy alleen beleedigd is geworden ? en dat met eene Party, waaraan hy ten allernaauwfien veibonden is? waarmede, zyn huislyk geluk ftaan of vallen moet ? Volgens wat recht kan uien hem daarenboven nog een zo gevoeiigen - üag  JAARBOEKEN, April, 1797. flag in zyn beurs toebrengen, of zyn ziel op de ergfte wyze martelen? Het ontaarte Bygeloof, dat Kind van den Afgrond , heeft dergelyk een gewoonte ingevoerd! Thans, 't is waar, kan het geen Ketters meer doen verbranden; maar het geesfelt echter dezulken nog, die het Huuwlyk, waarvan het weleer een Sacrament maakte , fchenden durft! — "Want 00 wat grond noemt men anders de Egtbreuk Overfpel? — op welke gronden anders dan op die van een onberedeneerd en bloeddorltig .Bygeloof? Hoe zeer ook is, by deeze Wet, alle gelykheid, alle evenredigheid uit het oog verlooren! Den Ryken, die geld in overvloed heeft, kan hier zyn lust volmaaktlyk boeten! — een hand vol goud wischt alle zyne overtredingen uit 1 — zyn geld ftaat hier gelyk met de zogenaam. de kecklyke Aflaaten; het verzekert hem bevry. ding van ftraf voor toekomende zonden , die hy te geruster kan pleegen , om dat de Wet zelve hem tot een Waarborg verftrekt. Maar de Arme , — de altoos rampzalige Arme, die een zelfde misdaad als de Ryken pleegt, word hier ten Schavotte gedoemd f word hier aan eeuwige fchande en verachting overgegeeven! — en waarom? — om dat hy niet ryk is! — om dat hy geen geld heeft! Burgers! is dit volgens de Rechten van den Mensch ? — Zeggen deeze niet met ronde woorden : dat de Wef voor allen gelyk moet zyn ? ■— Is dit overéénkomftig met de tegenwoordige orde van zaaken? — Vordert deeze niet, dat de ryke godloosheid niet ftrafioos zegeviere , : terwyl de behoeftige dwaaling ltrenglyk geftraft word? Maar, Burgers! dit is de eenigfte Ongelyks heid, de eenigfte Onevenredigheid niet. De Vrouwen worden befchouwd al.3 eene zwakke kunne; zy worden, — ten besten geP no« Lebus WARDEN. Adres van V Bof a^tt het I rov. Beftuur.  2Z6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Adres van 't Hof aan het Prov. Befiuur, nomen, — uit dien hoofde verfteeken van verfcheiden Voorrechten en Rechten, die Wy Mannen genieten, ten minflen ons aanmatigen! - en, by zulk een gemis, by zulk een vernedering , is de gemelde Wet ongelyk harder en ftrenger ten haaren opzigten, dan wel ten op» zigten van de Mannen Immers zyn de Vrouwen van een tederer , zwakker en 'veel aandoenlyker geitel dan de Mannen ? deeze Wet echter neemt dit rsiet in aanmerking, maar geesfelt Mannen en Vrouwen, zonder op het groot onderfcheid tusfchen ; de verfchillende kunnen ïn deezen te letten. Een Man , die zogenaamd Overfpel pleegt , heeft flegts deeze daad te ontkennen, en hy is buiten het bereik der Wet 1 — maar een Vrouw brengt, ongelukkig , de overvloedige bewyzen van haare overtreedinge met zig: haar toeftand, haar vrugt, — en meer is 'er niet noodig, om haar volgens deeze Wet tot een openbaare geesfeling te doemen! — waarvan een enkele en eenvoudige leugen den Manlyken Zondaar vrypleit. Een Vrouw is, over 't algemeen genomen, op verre na in die geleegenheid van geldwinning niet als een Man : zy is, in eenige opzigten, zelfs verfteeken van volkomen beftuuring over haare penningen; zy is, zo uit hoofde van haar zwakker geitel, als de belasting van een kind, de kosten van het kraambed, enz. behoeftiger dan een Man, — en niettegenftaande dit alles, vordert de Wet ook van haar de veertien honderd Gulden tot boete! — of, — zy word gegeesfeldl En ingevallen de veertien honderd Gulden al uit den gemeenfchaplyken baedel van Man en Vrouw gevonden worden, — is dan de opgemelde Wet niet nog ten hoogften onrechtvaardig? is zy-dan evenredig, is zy dan gelyk, zo wal voor de Party, die beleedigd hoeft, als die be- i  JAARBOEKEN, April, 1797. ast? beleedigd is? — In geenen deele; want wanneer in dit geval een Vrouw overtreed, dan is het doorgaands de Man, die het grootfle aandeel in de betaaling der boete draagt, ichoon hem veeleer eene Schavergoeding toekwam, Dit zyn de nadeelen, de onrechtvaardigheden en barbaarschheden, welken door deeze Wet wegens het zogenaamde Overfpel worden daargefield. - De voordeden , die dezelve aan de Maatfchappy te wege zou brengen, zyn louter ingebeelde zaaken Dat het Egtverbreeken er door voorkomen zou worden , is eene valfche flelling. De Egf breuk gefchied door dit middel flegts te heirulyker, en daarom te greetiger en vuuriger, naar maate dezelve te geftrenger verbooden isl De beleedigde Party zelve, - wanneer men de Men.'chlyke zwakheid in ogenfchouw neemt, — word, door deeze Wet, tor zwygen, tot geheimhouding aangezet; want klaagt en bewyst de beleedigde Party, dan word er, of eene verderflyke greep in zyn beurs gedaan; — of zyn Wederhelft, - met wie hy, voor.de Vierfchaar van 't vry algemeen vooroordeel, — in de eer en fchande deelt, — word ten Schavotte gelleept. — Hoe ontaart, hoe barbaarsch moet ook een Egtgenoot niet zyn, die de weleer beminde van zyn Hart, (die mooglyk uit loutere zwakheid zondigt,) dus aan de vreeslyke geftrengheid van deeze onmenschlyke Wet durft overgeeven! Dat de goede zeden er door bevorderd zouden worden, is even onwaar! — Men zie elders, waar deeze Wet geen ftand grypt! men zie, by voorbeeld, de Provintie Holland, en men zal weldra gewaar worden, dat dergelyk eene onmaatige geflrengheid niets toebrengt to$ verbetering of handhaving der Burgerlyke zeeden. P 2 Wy Leeuwarden. Adres van 't Hof aan het Prov, Beftuur.  Leeuwarden. Adres van V Hof aa het Proi Bef uur aa8 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Wy zwygen, Burgers Reprefentanten! van de onmenschlyke* Kindermoord, waartoe deeze Wet eene gantsch nkt geringe aanleiding geeft: — ten minften is het, in onze oogen, tot deeze gruweldaad, fpoorllag genoeg, wanneer eene zwakke, bevreesde en wanhoopige Moeder, • voor de fchande der Waereld; voor de ongunst .van haar Man, voor eene boete van veertien . honderd Gulden of eene openbaare Geesfe'ing vreest. — Republikeinen! — wat is onze pligt? — moeten wy de aanleidingen tot overtreedingen vermenigvuldigen? — of betaamt het ons dezelven opteruimen? Het is om deeze en nog meer andere redenen, dat het Hof van Juftitie van Friesland UI. • onder den aandagt brengt, — of het, ter meerdere handhaaving der heilige Rechten van den Mensch; ter volkoomener beantwoording aan de tegenwoordige order van zaaken , en ter fpoediger volmaaking van het Maatfchaplyk geluk, niet nuttig en noodzaaklyk ware, dat.de Wet, wegens het Overfpel of Egtbreuk , te vinden in 's Lands Ordonnantie, het 2 Boek, Tit. ii, worde vernietigd en buiten werking gefield — en dat Gylieden op de Echtfchennis zodaanige andere ftraffen bepaald als gy in uwe wysheid zult noodig oordeelen, om die Zeedeloosheid te beteugelen, en d e teffens meer overeenkomftig en geëvenredigt 'zyn met de Rechten van den Mensch en Burger — hier. meede vermeenen wy ons van een onzer heiligfte en duurfle verpligtingen gekweeten te hebben , en verblyven na Uwl. in Gode heilige protectie te hebben aanbevoolen, Uwlieder Medeburgers, De Raad 'sHofs, enz. Het  JAARBOEKEN, April, 1J97» 229 Het Belluit der Nationaale Vergaderinge , waar by de Kerk van den Scaat gefcbeiden wierdt verklaard, en diensvolgens verfchei den voorregten, welke het Hervormde Kerkgenootschap tot biertoe, by uitfluiting van andere, hadt genooten, wierden ingetrokken, vervulde de gemoederen der Leden der Clasfis van Leeuwarden met angflige vreeze, dat zulk een Belluit voor het gemelde Kerkgenootfchap zeer nadeelige gevolgen konde hebben. Die Clasfis wierdt hierom te raade, een rondgaanden Brief aan alle te Ge» meenten af te zenden, waarby dezelve wierden uitgenodigd tot het neemen van maatregelen , volgens haare gedagten ter verhoedinge van het g;vreeft3e kwaad berekend. Aan de GEMEENTEN der HERVORMDE KERK in FRIESLAND. Genade en vrede zy den Broederen en allen, die met Ons in Onze Godsdienfiige Vergaderingen den naam van onzen Heere Jezus Christus aanroepen. "WTy zyn aan den eenen kant de grootfle dank" baarheid verfchuldigd aan de goede hand Gods, die Ons tot hiertoe bewaart by de vrye oefening van onzen dierbaren en duurgekogten gezuiverden Godsdienst; doch aan den anderen kant, wyl thans de Staat van de Kerk gefcheiden is, ls 'er reden van vreeze, dat zulks na deelige gevolgen voor Ons Kerkgenootschap zal hebben , ten zy 'er in af hanginge van Gods genade en zegen tydiglyk behoorlyke middelen P 3 aau- Leeu» win- DEM.  a3o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Brief aan de Herv* Gemeen- te» in Fries. land. aangewend worden tot voorkooming van dezel. ve. Onze Kerkregels en Ordeningen , waar naar het Kerkbefluur ingerigt was, zyn meerendeels hier door eeniger maate op losfe fchroeven ge« field, en hebben gedeeltelyk haaren klem verlooren , ten aanzien van dezulke, die de Goede Orde haaten of verachten. Onze band van vereeniging, waar door het Hervormd Christendom hier te Lande één lichaam uitmaakte, en voor malkanders belangen zorgde, is merkelyk verflapt, en in gevaar om geheel los te geraaken , ten zy die wedèrom toegehaald worde door nieuwe verbintenisfen en verfiandhouding met eikanderen. Het is nodig hierom dat behoorlyke middelen aangewend worden, tot handhaving en verdeediging van onze belydenis , tot ftrtaving van de goede Orde, en het Kerkbeftuur, tot beveiliging van onze Rechten, daar op wy immers zoo veel aanfpraak hebben , als eenige andere Geloofsgezindheid op de haaren, nademaal Wy in getal van Leden en Belyders-de andere op de meeste Plaatzen aeer verre te boven gaan. De Clasfen der Hervormde Kerk in deeze Provincie, hebben uit dien hoofde nodig en nuttig geoordeeld, om in navolging van, en overeenftemming met het geen in andere Provinciën gefchied, de Gemeenten en ieder derzelver door eene Misfive deezen toeftand der Kerke onder het oog te brengen, met ernflig verzoek en vrkndelyke aanmaning, om opgeroepen zynde over deeze voorge .Iragene gewichtige zaaken en belangen van Ons Kerkgenootfchap te oordeelen , en haare Stemmen uit te brengen , of het niet noodzaakelyk vereischt worde, dat 'er eene Kerkelvke Commisfie, uit zes Predikanten en zes Ouderlingen beftaande, aangefteld worde, en dat iedere Gemeente iets toebrenge tot in ftandhoudicg van zulk eene Commisfie, die op de best mo-  JAARBOEKEN, April, 1791> 031 mogelyke wyze zorge, dat de vereeniging der refpeclive Hervormde Gemeenten in deeze Provincie blyve, op denzelven voet, waar op dezelve tot dus verre geweest is, in zoo verre dezelve niel ftryd met de tegenwoordige Order van Zaa. ken ,• met verdere last en magtgeeving aan dezel. ve om alles te, doen, in naam der Friefche Kei k« gemeenten van Onze belydenis, wat tot weezen. lyk nut en ^eil van dezelve kan dienen, echter, in meer gewichtige zaaken, met overleg van de refpeclive Clasfen , en des noods ook van de Ge meenten zelve, vooral ook om eene nauwe vereeniging te bewerken met de Broederen en Kerkgenootfehappen in de andere Provinciën, en daar toe met dezelve Correspondentie te houden, het zy door Misfi ven, het zy door Afgevaardigden, waar toe vriendelyke uitnoodigingen van daar gedaan worden, op dat alzoo het belang der Hervormde Kerk hier te Lande als eetie gemeene zaak behandeld en gehandhaafd werde; Eendracht toch maakt magt. Vindt dit voordel der Clasfen goedkeuring by de Gemeenten, dan is wyders het verzoek, dat door dezelve haare Kerkeraaden, en door deeze de Clasfen 'gemagtigd worden om deeze zaak ter uitvoer te brengen, en dat daar van aanteekening in de Kerkeraads Handelingen gemaakt, en door alle de Leden des Kerkenraads in naam der Gemeente onderteekend worden. Verre is het van daar, dat de Clasfen of Kerkleeraaren , hier meede llrydig met hunne Leer en Belydenis, zaaden van onvergenoegd, heid zouden willen firooijen, zy fpooren daar en tegen ieder aan tot gehoorzaamheid en onderwerping aan die over hen gefield zyn. Verie van daar dat zy zouden bedoelen den onderlingen vrede of verdraagzaamheid te ftooren, die naar hunnen raad luisteren en zich gedraagen, zullen trachten vreede te houden met alle P 4 men- Leeuwarden. Brief aan de Herv. Gemeenten in Friesland.  2Sa NIEUWE NEDERLANDSCHE LeeuwAa« DEN, Brief aan is Herv. Gemeenten in Fries-, land. In menfchen zoo veel in hun is, en zullen zulken, die in Geloofsbegrippen en Belydenis van hun, verfchillen. poogen te overtreffen in befcheidenheid, vriendelykheid en liefdebetooning, ten einde zy die Onze Leere lasteren, befchaamd mogen worden, en de weg daar toe gebaand worde , dat de verfcheidene Gezindheden der Christenen eerlang eene Kudde onder eenen Herder worden. H;t is de aanhoudende en vuurige Bede der Leeraaren , en van allen die het wel met Zion meenen , dat alle ongehoorzaame bekeerd mogen worden tot de voorzichtigheid der Rechtvaardigen, en dat daar toe de dienst-Her Leeraaren, en alle aangewende poogingen gezegend worden, dat de Gemeenten vreede hebben, en wandelen in de vreeze des Heeren, en de vertroostingen des Heiligen Geestes ! Jaa dat ook eerlang die heuchelyke tyden aanbreeken waar in naar 's Heeren Woord, de Heere één , en Zyn Naam één zullen zyn over de gantfche Aarde. Aldus gédaan in Onze Clasfis Vergadering te Leeuwarden, den 25 April 1797. Dierbaare Gemeenten , Uwe heilwenfehende en heilzoekehde Leeraars , Leden der Clasfis van Leeuwarden. In naam derzelve, A. BRINK, Pree fa. G. VAN DEN BROEK, Scriba.  JAARBOEKEN, April, 1797. c 233 In her. begin deezer Maand wierdt, mei gepaste aanfchryving aan de daar by belang, hebbenden, het Regeerings- R- g!e Tsent be treffende, openbaar gemaakt, om vervolóeus 1 in werking gebragt te worden. VRYHEID, GELTKHEI D,ri PUBLICATIE. De Burgers, uitmaakende de Municipaliteit van Leeuwarden, allen den geenen die deezen zullen zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeten: Dat door de Gecommitteerden van de Burgery deezer Stad aan ons ter handen is geteld, ten Reglement voor de Regeeringe van L euwarden, door hun lieden ontworpen, by de Burgery geexamineert, en met eenige Aanmerkingen verandert, als meede door het Provinciaal Beltuar van Friesland geapprobeerd; met verzoek, om dat Reglement voorts in werkinge te brengen, eB ten dien einde te doen publiceeren, waar aan niet kunnende in gebreeke blyven te voldoen, zoo als by deezen gefchied, zynde dit Reglement zoodanig als hierna volgt: REGLEMENT voor de RAM) der GEMEENTE en BURGERT van LEEUWARDEN. EERSTE HOOFDSTUK. ] Van de Stemgerechtigden. Att. I. Stemgerechtigden zyn alle Burgers en Ingezeetenen, boven de 18 jaaren oud Hier onder begreepen Zoons by hunne Oudecs. en ! )ienstknechten by hunne Mee fiers .inwoonende, indien Pj de L"EO> DEN.  JLeeu- wart)E N. Reg.Rc glement voor Leeu» warden, t i t 234 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Wapens dragen, of om wettige redenen vry gefield zyn. II. Als niet Sterogerechrigd worden uitgefloten: - a. Alle die om verkwisting of wangedrag onder Curateele ftaan. b. Alle Banqueroutiers, alle, wiens Boedels infolvent zynde, eenig ackoord met hunne Crediteuren hebben gemaakt, zonder door eene Rechterlyke daad weder herfteld te zyn; hier onder niet begreepen zodanige, welke door ongeluk en onvermydelyke rampen tot eenen agterlyken ftand gebracht zyn, zullende zulks ter beoordeeiing van deszelfs Grondvergadering liaan. c. Allen, welke uit hoofde van Rechterlyke Vonnisfen of uitfpraaken voor e.rloos moeten gerekend worden. d. Allen, welken op belluit van den Rechter gevangen zitten; allen, die door eenig Rechterlyk befluit onder vermoedens van misdaad ge» bracht zyn; en allen, tegens welke, op publieke authoriteit, eenige maatregelen van voorziening zyn gen- men. f. Allen, die in Wees , Diakonie-, Armen- of Godshuizen pro deo worden onder houden; en allen, welken in 't laatfte afgeloopen jaarlanger dan vier maanden, weeklyks, uit publieke Armekasfen zyn bedeeld geworden Hier onder nier begrepen de zodanige, welke dooron. geluk en onvermydelyke rampen tot dien ftand gebragt zyn, zullende zulks ter beoordeling van deszelfs Grondvergadering ftaan. f. Allen, welke de volgende Verklaaring weigeren te doen. Ik verklaare vrywilHg en op myn woord vaner , een voorftander van de Rechten van den Wtn.'ch en Burger; een vyand van het Stadhou'eriyk , Arifiocratisch , en eenhoofdig Befiier te  JAARBOEKEN, April, 1797. 235 zyn; goed en bloed veil te hebben, om, op gronden van Vryheid en Gelykheid, het Volksgeluk te helpen bevestigen, en nimmer in eene verkiezing van Kiezers, Vertegenwoordigers of Ambt maar en myne ftem te zullen geeven aan Perfoonen, die ik oordeele nog begunftigers of aankleevers van de zoogenaamde oude Conflitutie te weezen, maar alleen zodanige zal verkiezen , welke ik in gcmoede vertrouw voorflanders van de Rechten van den Mensch , en van ,t waar geluk des Vilks, en tefens de eerlykjlen, en kundigften te zyn, zonder my om lief of leed door giften of gaaven daarin te laaien misleiden. TWEEDE HOOFDSTÜK. Van de Grondvergaderingen. Art. I. Grondvergaderingen zyn de onderfcheidene byeenkomften van Stemgerechtigde Burgers. II. Deeze Vergaderingen komen , zoo dikwyls zulks nodig is, by een, en hooren voorftellen of raadpleegen over het geen tot out des Vaderlands in 't algemeen, en van deeze Stad in het byzonder kan ftrekken. III. Ten dien einde is het noodzaakelyk, dat er eene geregelde order in plaats hebbe, en er een Voorzitter en Secretaris zyn. IV. Deeze Voorzitter en Secretaris worden verkozen uit de Stemgerechtigde Burgers der Grondvergadering, onder den naam van Gecommitteerden der Burgery; welke ten minften vyfentwintig jaaren oud moeten weezen, en ten minften twee jaaren ia de Stad of deszelfs Jurisdictie gewoond hebben; kunnende leezeu en fchryven. V. Deeze Gecommitteerden zullen door gedrukte billetten, ten minften vierentwintig uuren voor de byeenkomst der Grondvergadering, de Stemgerechtigde Burgers oproepen. VI. Dit Leeu» warden. Reg. Reglementvoor Leeuwarden.  Leeuwarden. Reg.Re glement voor LeeU' warden, 23Ö NIEÜWE NEDERLANDSCHE VL Dit billet zal van den volgenden inhoud zyn: De Burger mr(i '°P • •'" verzogt in de Grondvergadering , zynde om u llo0, ren die voor/lellen, of te overwegen die poinüten, welke aldaar ter tafel zullen worden gebrast. Leeuwarden den N. N. Gecommitteerden. VII. Ieder Burger, in de Grondvergadering komende , zal dit billet aan een daar toe gefield perfoon, ten blykevan Lidroaatfchap, moeten overgeeven. VJIl. Men zal daarom in elke Grondvergadering een Bode aanflellen, welke tevens lid van dezelve is, en welkers Tra dement door de onderfcheidene Gecommitteerden bepaald zal worden. IX. Ieder Burger heeft het recht om zodanige voorfleilen te doen als hy zal goedvinden. X Een of meerdere Burgers eenig voorflel hebbende, zal het zelve fchriftelyk, aan de Gecommitteerden uit de onderfcheidene Wyken, vierentwintig uuren voor derzelver Vergadering , worden voorgefteld, die als dan zullen overwegen, of men daar over de Grondvergaderingen zal by een roepen, of niet. XL Ten dien einde zal er een Lyst geformeerd worden van alle de Stemgerechtigden, welke een Kommer zullen trekken , die als dan , by zyne naam, op de Lyst zal worden aangeteekend. XII. Ieder zal by het houden der Vergadering, zoo veel mogelyk, volgens zyn getrokken.Nommer, moeten zitten. XIII. De Grondvergaderingen, op voorflel der Gecommitteerdens, door den Raad der Gemeente wordende by een geroepen, worden de Stemgerechtigde Burgers ten ernfligflen aangemaand zich in dezelve te vervoegen, dog, niet tegenftaande, drie ï  JAARBOEKEN, April, 1797. 237 drie aan een volgende Vergaderingen, niet compareert, zal zodanige voor één Jaar van zyn Stemrecht vervallen, indien geene wetrige redenen van deszelfs abfentie kan bybrengen, over welks wettigheid de Grondvergadering zal oordeelen. XIV. Iemand zich, geduurende de Grondvergadering , door 't gebruik van fterke drank , of anders onbehoorlyk gedraagende, zal , door de Gecommitteerdens, gelast worden en verplicht zyn de Grondvergadering te verlaaten. XV- Iemand zich onbehoorlyk, 't zy met brutaliteiten , beledigingen of bedreigingen, in dezelve gedragende, zal voor één Jaar van zyn Stemrecht verballen worden verklaard, zullende in dergel yk geval zulks door de Vergadering worden gecideerd. XVI De Gecommitteerdens zullen zorg dra; gen, dat, tot het houden der Grondvergaderingen, gefchikte plaatzen , als méde, dat er de nodige fchryf behoeftens zyn, welke , benevens de onkosten der Vergadering , voor Stads rekening zullen wezen. \ XVII. De Burgery van Leeuwarden verdeelt zich, voor als nog , in Grondvergaderingen, gelyk thans in VVyken of Espels verdeeld is. DERDE HOOFDSTUK. Van de Gecommitteerden der Gemeente van Leeuwarden, Art. L Gecommitteerden zyn die geene, weidoor hunne Medeburgers in de Grondvergaderingen worden benoemd. II. Dezelve zullen de Grondvergaderingen regelen, en verders zodanig bandelen, als in het voorige Hoofdftuk reeds bepaald is. III. De Gecommitteerden uit de onderfcheidene VVyken of Eepels, zullen alle maanden een», of zoo dikwyls zulks nodig oordeelen, ea wel de eer- Leeu- warden» Reg.Re- glement voor 1 Leen* ■warden.  238 NIEUWE NEDERLANDSCHE LeeU" warden. Reg,Re- glement voor Leeuwarden, eerfte maandag in ieder maand vergaderen, aldaar alle de voor (tellen, welke hen, door hunne Medeburgers, uit de onderfcheidene Wyken worden mede gegeeven, behandelen, dezelve beoordeelen, en by de eerstkomende Grondvergadering, zoo dezelve zaaken bevat van wezenlyk algemeen belang, mede ter beoordeeling, goed, of afkeuring hunne"- Medeburgers brengen. IV Tot dien einde is het nodig, dat het voorftel zaaken bevat van wezentlyk algemeen belang, en door deszelfs voorfteller of voorftellers verteekend is. V Indien een voordel by de onderfcheidene Wyken wordt goedgekeurd, zullen de Gecommitteerden daarvan, in de eerstkoomende Vergadering, behoorlyk fchriftelyk geblyk moeten toonenj; insgelyks zal zulks moeten gefchieden, wanneer het zelve wordt afgekeurd. VI. Zodanig voorllei by de meerderheid der Grondvergaderingen goedgekeurd zynde , zal de Vergadering van Gecommitteerden daarvan kennisfe geeven aan den Raad der Gemeente, en, zoo het zelve Stads zaaken betreft , dezelve uit naam der Stemgerechtigde Burgeren verzoeken, daar van zodanig een gebruik * te maaken , als de begeerte der Burgeren nodig en nuttig oordeelt: zoo evenwel de Raad der Gemeente eenige zwaarigheid over het gedaane verzoek maakte, zal dezelve zich, daaromtrent, aan de Gecommitteerden moeten vervoegen, welke zullen oordeelen, of men de Grondvergaderingen daar over weder zal oproepen , of by het reeds genomen beftuit derzelve perfifteeren, en, zoo het zelve zaaken bevat, welke zich verder dan het Bewind der Stad toelaaten, uitltrekken, zullen de Gecommitteerden, zich, namens de Stemgerechte Burgeren van Leeuwarden , daar behoorlyk vervoegen, aan wien het Beftier van dezelve is toevertrouwd. VII. De Gecommitteerden door den Raad der Gemeente geraadpleegd wordende, zullen aan dezel»  JAARBOEKEN, April, J707. 239 zelve alle behulpzaamheid toebrengen; en , ingeval de item der Surgery daarin wierde vereischt, zullen de Gecommitteerden de Grondvergaderingen doen beleggen, en her goed bedunken derzelve inneemen, waarvan dezelve ten fpoedigften aan den Raad der Gemeente zullen bericht geeven- VIII- De Gecommitteerden zullen in alles, wat het belang der Stad aangaat, naauwkeurig toeverzigr houden, en boven al zorgen, dat niemand in zyn recht, of beroep willekeurig worde bena- I deeld; gelyk dezelve ook mede behulpzaam zullen zyn, dat het recht^ de achtbaarheid, en het gezach van den Raad der Gemeente ongelchonden bewaard blyve. IX- Deeze Gecommitteerden zullen verplicht zyn van alle hunne voorkoomende zaaien, in de onderfcheidene Grondvergaderingen, behoorlyk bericht te geeven. X. Deeze Gecommitteerden zullen verders in alles zodanig moeten handelen en mede behulpzaam zyn, gelyk in de volgende Hoofdftukken bepaald word. XI. De verkiezing deezer Gecommitteerden gefchied de tweede Maandag in April, op de volgende wyze: XII De twee Oudften en de twee Jongften in' Jaaren, welke leezen en fchryven kunne», zetten zich, afzonderlyk van de overige Leden , aan een tafel. XÜL Dezelve geeven aan elk der Stemgerechte Burgers een Stemcedul, op welkers hoek deszelfs getrokken Nommer ftaat aangeteekend, welke omflaande hoek verzegeld is. XIV- Vervolgens fchryven de Stemmers twee uit die Wyk Stemgerechte Burgers op deszelfs Cedul, en toevouwende. werpen het zelve iu een daar toe geftelde gefloten Busfe XV Alle de Stemcedullen ingekomen zynde, openen de Stemopneemers de Bus, leezen de naa- men LEEUWARDEN. Reg.Re. glement voor Leew warden.  24o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeo- • wa r.- * Dé n, Ren. Re glemetit , voor Leeuwarden* 7 men der gefterrden duideiykr voor, en tekenen dezelve accuraat aan XVI !n len er e n aanmerkelyke misflag door een der Stemmers mogte begaan zyn , zal deszen^ Nomfher ontzegeld worden, en hy verpligt zyn dezelve te verbeteren; waarna de Stembriefjes verbrand of vernietigd zullen worden. XVil; De twee hoogfte Remmen hebbende Irursers zullen <-an Gecommitteerden voor dat Jaar zyn en zullen dezelve zich daar van niet rooien excufeeren zonder wettige redenen, welke ter beoordeeling dier Grondvergadering zullen zyn; en indien die Grondvergadering deszelfs redenen niet wetrig genoeg mcgi bevinden, en de genomineerde evenwel dien post bleef weigeren te aanvaarden, zal voor een Jaar van de^zelfs Stemrecht vervallen. Indien de Remmen koomen te fteeken zal het lot daaromtrent beflisfen, XVIII Aan dezelve zal een Geloofsbrief van den volgenden inhoud worden mede gegeeven: De Grondvergadering No. . . . vergadert geweest zynae den . ter verkiezing van twee Gecommitteerden, volgens het Reglement van den 30 Maart 1797. heeft daartoe benoemd de Burgers 1 erwagtende, dat .dezelve den hun opgedragen post met alle naauwkeurig- en opi echtheid zullen waamcemen. Leeuwarden den N. N. Stemopneemers. XIX. De Gecommitteerden zullen daarvan terRond kennis gteven aan den Prefident van den Raa i der Gemeente, en zullen in handen van dezelven afleggen deeze navolgende Verklaaring of Belofte: Ik verklaare en beluige, dat ik nog door my zei  JAARBOEKEN, April, 1707. 441 zalven noch door eenen anderen , eenig middel hoegenaamd, heb aangewend, om Gecommitteerde te worden. Dat ik opkome alt een vry Man zonder affpraak of cabaleering met iemand gemaakt te hebben, en my , in den my opgedragen post, zodanig zal gedragen ah een braaf en oprecht Vaderlander betaamt, zonder my om lief of leed te laaien geleiden. Dat Verklaare, dat beloove Ik. XX. De Vergadering van Gecommitteerden uit de Gemeente van Leeuwarden zal jaarlyks. toe goedmaaking der onkosten, genieten , voor ieder Lid zes Ducatons, welke uit Stads Kasfe zullen betaald werden XXI. Indien door overlyden of anderzints een plaats in de Vergadering der Gecommitteerden kwam te vaceereu , zal zodanig eene tirondver-» gadering worden opgeroepen , en eenen anderen daartoe verkiezen , als boven gemeld is. XXII Vervolgens zal by eene jaarlykfche wederverkiezing, van ieder Grondvergadering, een Gecommitteerde moeten afgaan , welke voor dat Jaar niet weder verkiesbaar zal zyn; zmlende by de meerderheid der Grondvergadering worden ge» decideerd, wie van beiden zal moeten afgaan XXIU. Het zal aan de Stemgerechtigde Burgers der onderfcheidene Grondvergaderingen vry ftaan, een of beide hunner Gecommitteerden , indien dezelve vo'komen overtuigd worden, tegen de door het Volk goedgekeurde en aangenomerte Wetten, willekeurig gehandeld te hebben, of zyn plicht niet betrachtende, terug te roepen, en andere in deszelfs plaats of plaatzen te benoemen. Q VIER- Legu- wari sn. Reg.Re. (rlement voor Leeuwarden*  Leeuwarden. Reg.Re- glement voor ■ Leeuwarden. 34» NIEUWE NEDERLANDSCHE VIERDE HOOFDSTUK. Van den Raad der Gemeente, en derzelver Werkzaamheden. Art. I. De Raad der Gemeente zal beftaan uit twaalf Leden, geadfifteerd door een Secretaris. II. Hier toe zyn verkiesbaar alle Stemgerechte Burgers en Ingezetenen, welke vyfentig Jaaren oud zyn, kunnende leezen en fchryven, en ten minften de laatfte drie agtereenvolgende Jaaren binnen deeze Stad of deszelfs Jurisdi&ie gewoond heb. bende: edoch, die buiten deeze Republiek geboren is, zal ten minften zes agtereenvolgende Jaaren binnen deeze Stad of deszelfs Jzrisdictie gewoond moeten hebben; fluitende echter dit artikel niet uit, die Burgers, welke om hun Vaderlandsliefde vervolgd zynde, zich ter woning hier weder hebben nedergezet: gelyk ook niet die geene, wélke tot het voortzetten hunner Studiën of Affaires afweezig geweest zynde weder zyn terug gekeerd. III Indien tot Leden van het Stadsbeftuur geftemd worden 'sLands, Hofs, of Diftricls Ministers, Officianten of Suppoosten, eenige Lands of Stads Colleéteurs, Stads Werklieden, Baazen of Leveranciers, zullen dezelve, wanneer zy verkiezen den hun opgedragen post te aanvaarden, vooraf hun Ambt, Bediening of Leverancie nederieggen; zullen dezelve geene Stads Leverancie, zonder publieke aanbefteeding , geduurende haare zitting, mogen aanneemen. IV, Indien het mogt gebeuren , dat onder de tot den Raad der Gemeente verkoorene Burgers zich bevonden, Vader en Zoon, of Schoonzoon, Broeders of Zwagers, Oom en Neef, zal de meefte ftemmen hebbende Burger moeten aanblyven, en zal voor den als dan uitvallenden, de eerfte in ftemmen opvolgende Burger in deszelft plaats worden opgeroepen. V. In-  JAAR B OE KEN, April% 1797, 243 V. Indien het verders mogte gebeuren, dat er een plaats in de Raad der Gemeente, door overlyden of anderzints kwam te vaeeeren , zal door den Prefident van de Raad der Gemeente daar van aan de Gecommitteerden worden kennis gegeeven, welke dan binnen agt dagen den eerst in Remmen volgenden Burger zullen moeten oproepen, en denzelven als Lid van den Raad der Gemeente moeten aanfiellen : edoch , zoo deezelfs vacatuur in 't laatfte vierendeels jaars mogte voorvallen, zal zulks ter decifie van de Gecommitteerden zyn. VI. Ieder Lid van den Raad der Gemeente zal 'sJaars tot tractement genieten, eene fomma vaa vier honderd guldens, zonder eenige emolumenten wyders, zullende alles anders, Stadswegen aan hunnen post verknogt, inde algemeene Stads kaslè worden geftort. VII. De Raad der Gemeente zal haare gewoone RechtsoeiTening naar de nog in ftand zynde Wetten, zoo min kostbaar, en zoo fpoedig mogelyk moeten uitoeftenen , en daartoe Vrydags, gely* thans gebruikelyk is, vaste Vergadering houden. VUL De Raad der Gemeente zal het opperfte toeverzigt hebben op al het geen de rust, goede order, en veiligheid, van elk Ingezetenen kan aangaan', het bevorderen en in ftand houden der publieke Schooien, het opzicht over alle Stads Ambtenaaren, Werklieden en Leverancien, het beftuur over de Stads Goederen en -Inkomften, en verders het opzicht over alle Corporatien, zoo als bet tot nog toe gebruikelyk is geweest, ten zy eene verbetering met des belanghebbenden moge nodig geoordeeld worden; als mede zorgen dat elk goed recht wedervaare. IX. De Raad der Gemeente zal gehouden zyn alle Inftruclien voor de Ambtenaaren en Officianten , indien het nodig is, te veranderen, en overeenkomftig na tydsomftandigheden, met voorkenQ a nis Leeuwarden. R'g.Re. glement voor Leeuwarden i  944 NIEUWE NEDER LANDSC HE Leeuwarden. Reg.Re glement voor Ltcu- ■warden. sis der Gecommitteerden , te fchikken en te verbeteren. X, Geene gratificatiën, giften of beneficiën, zullen, wanneer dezelve hooger als twintig guldens loopen, zonder toeftemming der Gekommitteerden, door den Raad deJ Gemeente worden weggelchonken. XI. Geene verandering, verbetering of verbouwing , buiten de gewoone onderhouding, eene fomma van drie honderd guldens of meerder bedragende, zal, zonder toeftemming der Gecommitteerden, mogen gemaakt worden. XII, De Raad der Gemeente zal verplicht zyn, de Gecommitteerden, of eene Commisfie uit dezelve , by de gewoone rekendagen der Rentemeefters te verzoeken , en dezelve mede verp'icht zyn, de ontvang en uitgaaf der Stads inkomften en uitgaaven naar te gaan, en dezelve conform bevindende, mede te vertekenen, en daarvan behoorlyk rapport te doen. XIII. De Leden van den Raad der Gemeente zullen verplicht zyn, voor het aanvaarden hunner posten, in handen der Gecommitteerden af te leggen deeze navolgende Verklaaring, en Belofte: I. Of hy zich houd voor vettig verhoren door de Burgery van Leeuwarden , en derzelver Jurisdictie, tot Lid van den Raad der Gemeente ? a." Cf hy verklaart, aan geen Forst of buiter.landfche Magt verbonden ie zyn? 3« Of hy erkent, verantwoordelyk te zyn voor de Burgeiy van Leeuwarden , en deszelfs Jurisdictie ? 4. Of hy belooft, zoo veel in zyn vermogen is alle de Stads Zaaken met raad en daad te zullen helpen voor ft aan en bevorderen, en daarin sodanig zal handelen, als hy ten beste van deszelfi Burgeren en ten meesten nutte des Vaderlands zal vermeenen te behooren? j. En  JAARBOEKEN, April, 1707. 845 5. En of hy aanneemt en belooft, het Reglement aer Burgeren, gearrefteérd den 30 Maart 1797 te zullen mnintineeren zodanig door hen is goedgekeurd of namaak verbeterd mogt worden ? Dit verklaare en beloove Ik, of zoo waarlyk helpe my God Almachtig! XIV. Daar de keuze eener gantfche Burgery een groot vertrouwen op iemand infloit, verwagt dezelve ook, dat niemand, op de duure verplich* ting aan Stad en Vaderland verfchuldigd, zich van den opgedragen post van eer zal onttrekken, dan om de allergewichtigfte redenen , welke ter beeordeeling zullen ftaan van de Gecommitteerden, eo dezelve niet wettig bevonden wordende, en zulk een evenwel, onverhoopt, bleef weigeren den hem opgedragen post te aanvaarden, zal dezelve voor twee Jaaren van zyn Stemrecht verftookeo zyn. VYFDE HOOFDSTUK. Van de Verkiezing. Art. I De verkiezing van Leden tot den Raad der Gemeente gefchied altyd den derden Maandag in April. JL Ten dien einde zullen de Grondvergaderin* gen worden byeen geroepen, gelyk in het tweede Hoofdftuk bepaald is. III. De Burgers dus op het bepaalde uur ver» gadert zynde, zullen de Gecommitteerden de deuren fluiten, znllende niemand, dm om gewichtige redenen, welke ter decifie der Gecommitteerden zullen ftaan, mogen vertrekken. IV. De Grondvergadering geregeld zynde, zal men overgaan ter verkieziag van twaalf Leden tót den Raad der Gemeente, op de volgende wyze: *t De Gecommitteerden asfumeeren by zich twee Q 3 d«r LEEUWARDEN. Reg Reglementvoor Leeuwarden*  «4(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Reg.Re- glement voor Leeii' warden. der Stemgerechtigde Burgers, welke verftaanbaar leezen en fchryven kunnen. b. Dezelve geeven als dan aan elk der preferjte Leden een StemceduI, op welkers hoek deszelfs Nomroer ftaat aangeteekend, en welks hoek omflaande, verzegeld is. c De pref-nt zynde Burgers fchryven de door hen geftemd wordende Perfoonen op gemelde StemceduI, en werpen het zelve in een daar toe geftelde geflootene Bus. d. De Stemcedullen ingekomen zynde, word de Bus geopend, de naamen der geftemde door een der Stemopneemers duidelyk voorgeleezen, terwyl een der Gecommitteerden dezelve accuraat aan teekend, waar van een der geasfi». meerden een Contralyst moet houden. e. Indien er eene aanmerkelyke misflag door een der Stemmers mogte begaan zyn, zal deszelfs Nommer ontzegeld worden , en hy verplige zyn dezelve te verbeteren , waarna de ftembriefjes verbrand of vernietigd zullen worden. V- Geen ftembriefjes zullen worden aangenomen , ten zy de ftemmer prefent is, of om reden uit de S?ad moest, ofte ziek is. Evenwel zullen door briefjes mogen ftemmen, zonder zelfs prefent te zyn, alle Leden van eenig publiek Bewind , met derzelver Ministers en Suppoosten; als mede alle de Schutters op dien tyd de wagt hebbende, mits behoorlyk deszelfs ftembriefje toevouwende , en in een adres of omflag zynde, waar op de naam des (lemmers ftaat, zullende het StemceduI zelve, zonder te openen, in de Busfe worden geworpen. VI. De ftemming das afgeloopen zynde, zal de ftemlyst verzegeld worden, en door de geasfumeerden, in handen der Prefident van den Raad der Gemeente, worden bezorgd; zullende de Contralyst in bewaaring der geasfumeerden blyven. VII. De Gecommitteerden zullen, na het af- loo-  JAARBOEKEN, April, W *47 ïoopen der onderfcheide Grondvergaderingen, op het Huis der Gemeente byeenkoomen, aldaar alle de Lysten opmaaken, de twaalf meefte ftemmen hebbende Burgers by zich verz eken, als dan van de op hen gevallene keuze verwittigen, en geene redenen dezelve van de op ihen gevallene (keuze en vertrouwen der öurgery vryfpreekende, daar van aan den Raad der Gemeente kennis geeven In dien de ftemmen fteeken, zal het lot beflisfen, VIII. De Raad der Gemeente zal den volgenden dag, door Notificatie , aan de Burgery de twaalf der meest ftemmen hebbende Burgers tot dezelve te weete doen. IX Indien iemand der Stemgerechtigden tegens een of meer der verkoorene Leden eenige bezwaaren of aanmerkingen had, zal dezelve zu'ks fchriftelyk voor den eerstvolgenden Maandag aan de Gecommitteerden opgeeven , welken als dan daar over, naar bevinding van zïaken, zullen oordeelen, behoudens ieders recht, om daarin zodanig te handelen als hy zal goedvinden. X Geen bezwaaren tegens een der geltemde Perfoonen inkoomende, zullen de Gecommitteerden dezelve aan ftellen, gelyk vooren bepaald is. Daar eene Conflitutie voor het gantjche, Bataaffche Volk, gegrond op de Een-- en Onverdeelbaarheid der Republiek, en welkers eerfte zuil, de Rechten van den Mensch en van den Burger , met hrrtelyk verlangen , door elk eerlyk 'denkend Vaderlander word verwagt, en dezelve waarfchynlyk ook in de Stedelyke beftiering verwndering zal te weeg brengen, heeft men niet nodig geoordeeld eenige nadere Artikelen voor de verkiezing te ontwerpen-, ZESDE HOOFDSTUK. Van de Ambten. Art. I. Alle de Ambten aan de Stad behoorenQ 4 de, Leeuwarden. Reg Reglementvoor Leeuwarden»  *4« NIEUWE NEDELANDSCHE Lbeij. WARDEN. Heg. Re. glement voor Leeu' •warden. de, en onder deszelfs beheering (taande, zyn het eigendom van alle Stemgerechtigde Burgers. II. Alle Stemgerechtigde Burgers , welke goed van leeven en wandel zyn - hebben dus aanfpraak op die voordeden der Maatfchappy. III Elk Burger heeft dus het recht, om', by de vacatuure van eeoig ambt of bediening, zich behoorlyk aan den Rsad der Gemeente, aan wien het opperde toeverzigt over dezelve is aanbevoolen, fchriftelyk te vervoegen ; zullende by het vacant worden van eenig Ambt of Bediening door aanplakking aan het Huis der Gemeente, de nodige publiciteit, tot elks naricht, worden gegee■ven, en zal de Raad der Gemeete verplicht zyn alle ingezondene Requesten aan de Gecommitteerden te overhandigen. IV. Ten dien einde zal door de Gecommitteerden et.ne Lyst der Sollicitanten, veertien dagen na de vacatuure van een ambt of bediening, worden geformeerd, welken bovenal zullen moeten zorgen, dat er geene op die Lyst worden geplaatst , welke geen zedelyk goed leeven leidt, in getne Grondvergaderingen verfchynt, of, in ftaat zynde, zich de wapenen onttrekt. V. Vervolgens zullen de Gecommitteerden de Lyst der Sollicitanten moeten bezorgen aan den Raad der Gemeente, welke uit dezelve, het zy by looting, het zy by hoofdelyke (lemming, de verkiezing der vacant zynde post moeten doen. VI- I er finaale befchikking van den Raad der Gemeente, zonder goedkeuring der Gecommitteerden, zullen ftaan, alle Ambten en Bedieningen, waar aan eenige voorafgaande Studie of Ibeoeftening vereischt wordt, als Stads Doctor, Chirurgyn of Vroedmeefter, Apothecar en Vroedvrouwen, Reftor of Conrector, en Preceptoren der Latynfche Schooien, Stads Architect en Stads Schooldienaaren, VIL Dcor den Raad der Gemeente zal, tot vervuiling van den Post van Secretaris, eene Nomi-  JAARBOEKEN» April, 1797» 249 minatie van drie daar toe gefchikte en bekwaamt Perfoonen worden geformeerd, en zullen de Grond vergaderingen uit gemelde Nominatie , by meerderheid van {temmen, één uit dezelve verkiezen, na veertien dagen voor de Remming behoorlyl door Notificatie daar van kennisfe gekreegen tt hebben. VlII. Geene Leden van den Raad der Gemeente zullen vermogen eenig ambt of bediening, Stads wegen, geduurende hunne Ziuing, aan te neemen. IX Ook zal door den Raad der Gemeente gee ne vermeerdering of vermindering der Tractemen ten in eenige Ambten of Bedieningen mogen gefchieden , zonder voorkennis en toeftemming dei Gecommitteerden. X. Ieder zal verplicht zyn deszelfs Ambt oi Bediening zelve waat te neemen, ten zy door ouderdom , ziekte, of eenige geduurende deszelfs posi bckleeding bekomene gebteekea, daar toe in d< onmogelykheid gebracht wierd. XI. la het toekoomende zal niemand, wiens Ambf of Bediening, met deszelfs emolumenten 200 guldens of daar boven bedraagt, twee Bedieningen mogen bekleeden. XII. Iemand een Ambt of Bediening hebbende, «a][het zelve niet vermogen te transporteeren, oi overdragen. ZEVENDE HOOFDSTUK. Fan de Finaniien. Daar geene welgeregelde Burger-Maatfchappy beftaan kan, zonder eene goede be/luuring in deszelfs ontvang en uitgaven te houden, cn het elk Lid der Maatfohappy ten hoogften aan gelegen is, hoedanig \ie lasten , ter in/iandhouding van dezelve, gehoeven worden; zoo fielt de Burgery van Leeuwarden by dit Plan als zeeker: Q j Art. I. i Leel- warden. Reg.Reglementvoor Leeuwarden.  ajo NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Reg.Re- glement voor Leeuwarden. Art. I. Dat geene nieuwe belastingen zullen mogen geheeven worden, zonder bewilliging van de meerderheid der Stemgerechtigde Burgers. II. Dat, zoo dikwyls de Raad der Gemeente zulks nodig oordeelt van de onderfcheide Rentmeefters, of Ontvangers der Stads Goederen, rekening van hunnen ontvang en uitgaaf zullen vorderen, en verplicht zyn daarvan opening te geeven. III. Dat de Raad tier Gemeente van de by kas zynde penningen altoos ten voordeele van de Stad het nodig gebruik zal kunnen maaken. IV De Adminiftratie van 't Boelgoeds-Comptoir zal provifioneel aan eene Commisfie uit den Raad der Gemeente worden toevertrouwd, op denzelven voet als thans gebruikelyk, tot zoolange er door den Raad voornoemd, met overleg der Gecommitteerden, nadere fchikkingen zullen zyn beraamd. V- De Bank van Leening zal mede ten profyte der Stad worden geadminiftreerd, onder opzicht van eene Commisfie 4iit den Raad der Gemeente. VI. De beide bovenftaande Commisfien zullen zoo dikwyls zulks door den Raad der Gemeente geeischt wordt, opening en verantwoording van het hun toevertrouwd opzicht geeven. De Bürgery van Leeuwarden behoud aan zich het recht, om in dit Reglement zodanige veranderingen en verbeteringen te maaken, als zy zal no'üg en nuttig oordeelen, en zal wyders dit Reglement, imien by het daarftellen eener algemeene Conftitutie.voor de Bataaffcfoe Republiek, veranderd moest worden, het zelve niet applicabel zyn, maar na dezelve worden ingericht en verbeterd. Verders word aan den Raad der Gemeente, Gecommitteerden en Grondvergaderingen overge» laaten, om zodanige huishoudelyke Reglementen onder zich te formeeren , als zy zullen goedvinden , mits niet aanloopende tegen in dit Reglement algemeen vastgeftelde Wetten. Al-  JAARBOEKEN, April, 1797- »S» Aldus geconcipieerd en gearrefteérd in de Vergadering van Gecommitteerden der Gemeente van Leeuwatden, den 30 Maart 1797* L. Westerveld. J. Feenstra. P. BoLTJES. G. SCHMITZ. } Jan van der Plaats. L. Sontag. • t Ankringa. P. Rosinga. M. A van der Wal. Joh. J. Meinsma. joann. ter H0RST,Gz. W. FoLKRRSMA. 'R. rosema. A YP2S. N. Wensel. P.H.vanderMeülen. d, J Pelder. Hessel b. Feddes. H. Veltman. T. Schoonlingen. O. j. van Hobbema. Lamb. Idzardi. P. F. de Vries. En zal verders dit Reglement worden gedrukt, en aan de Gecommitteerden der Burgery de benodigde Exemplaaren worden afgegeeven, om het zelve in de aanftaande Grondvergaderingen te communiceeren; zullende deeze Grondvergaderingen by eene nadere Publicatie, op de in dit Reglement vastgeftelde tyden, worden byeen geroepen tot ftemminge en verkiezinge van Gecommitteerden , als meede tot Leden van den Raad der Gemeente, op zoodanige wyze als in het Reglement word bepaald. Aldus gedaan in de Vergadering van de Municipaliteit van Leeuwarden, den 3 April 1797- J. C. K U T S C H, Vt. Ter Ordonnantie van de Municipaliteit, E. TER MAAT. Eene Leeu- i?arjen. R.eg.Re- glement >oor Leew varden.  Leeuwarden. 952 NIEUWE NEDERLANDSCHB ï Eene Volks - Sociëteit, onder de Zinfpreuk, Tot handhaving dar Rechten van den Mensch, ter deezer Stede vergaderende, hieldt zich, onder andere werkzaamheden, onledig mer het naafpooren van de uitgaven, Sedert den Jaare 164$ toe den Jaare '793 ingeiljoten, door de Fnefche Staai sleden ten behoeve van het Huis van Oranje gedaan, alles volgens echte Ayaieekeningen in de Relölutieboeken van Friesland, aan de Sociëteit, zoo als zy verzekerde, van goe derhand verftrekr. De echtheid der opgave voor rekening der mededeeleren laatende , hebben wy niet onvoegzaam geoordeeld, het Stuk hier te plaatzen. Den vyf en. twintigfte November '1643, gecommitteerden tot de Vreedes Onderhandelingen te Munfter, om onder Eede van Secetesfe aan te hooren de Ingrediënten tot de Inftru&ie voor de Plenipotentiarisfen naar Munfter zullen dienen tot approbatie derzelver. — Ten iften. Con!ënt in één Honderd Duizend Guldens tot de Equipagie den ifte Decenber 1643. 2den. Geconfemeerd in tweemaal Honderd Duizend Guldens voor de Equipagie der Am. basfadeurs. 3den. Den agtfte October 1647, naar Munfter geaccordeerd idn Honderd Duizend Guldens. 4den. Den derde Maart 1648, nog één Honderd Duizend Guldens. En 5den. Den dertiende july 164', nog geconfenteerd in vyftig Duizend Guldens. Zoo dat het Vreedes-Congres tot Murlfter gekost heeft vyfmaal Honden en Vyftig Duizend Guldens, en by Slot van de Rekening bleek , dat er  JAARBOEKEN, April, 1797. &53 er nog resteerende waar vyf- en-dertig Duizend Guldens. Den een-en.twintigfte Maart 1583, geconfenteerd in een Huwelyksgifw van twintig Dui zend Guldens aan Catharma van Oranje, als mede een gelyke Som aan Vrouw Brabantia , geaccordeert den een en - twintigfte Maart des zelfden Jaars. Som 594000 : o : o Den zestiende January 1607, Corfent gegeven aan zyn genade Graaf Ludwick van Nasfau, om een reis te doen naar Duitschlnnd * en een offerëering aan dezelve van vyf Duizend Guldens. Den dertigfte November 1610, aan Zyn Ex. cellentie Prins Maurits van Oranje, een ErfKente van vyf-en twintig Duizend Guldens Jaars, welke hy van 1610 tot 16.25 toe getrokken heeft , als zynde toen O verleerden , dus driemaal Honderd en Vyf en-Zeventig Duizend Guldens. Den dertiende Maart 1616, confent in eett Huwelyksgifte van twee en-dertig Duizend Guldens aan Prinfesfe Amelia van Oranje, trouwende met de Hertog van Tweebruggen. rDen zevende July 1626, aan den Stadhouder Èrnst Cafimier van Nasfau, Stadhouder dezer Provincie Friesland, den twintigften en een-entwintigften July 1627 een Piefent van Vyftien Honderd Guldens. Den agifte Augustus aan denzelve Ernst Ca. fimier een Prefent van Vyftig Duizend Guldens. Den agtiende April 1634 , aan het Hof Van zyn genade de Graaf Henarik van Nasfau, om dat dezelve Impofitie moest betaalen, daar voor Jaariyks zoude genieten Duizend Guldens. ■ . ;u ■■) Som 464^00 : o : o. Den Leeü- JVARDEN. Uitgave 'en be hoeve van 't Huis van Oranje*  254 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lebu» WAR» DEN. Uitgave ten behoeve var, %t Buit van Oranje* Den zes-en •twintigfte May 1636, aan de Prinfesfe Sophia Hedwick, Gravinne Douariere van Nasfau, geaccordeert. een Penfioen van de Staaten Generaal van vier Duizend Guldens Jaars, by Friesland te betaalen, - is in het Refolutieboek genoteerd in het Jaar 1637 den twaalfde July. Den een-en twintigfte January 1638, aan 1 gemelde Prinfesfe Sophia Hedwick , Gravinne Douariere van Nasfau door Friesland , een Penfioen van Vyf Duizend Guldens Jaarlyks gpfchonken. Den zeeventiende Maart 1639. geconfenteert in het Transporteert van een Penfioen viméén Duizend Guldens Jaary, geftaan hebbende op de Plaats Graaf van Hanau, op die van Frederik Henderik Louis Den vyftiende April 1641, geaccordeert tot de onkosten voor de Begravenisfe van Graaf Henderik Cafimier van Nasfau, Twaalf Duizend Guldens. Som 22000 : o : o. Den agtftejuny 164.4, confent in het geeven van een Pillegifte van één Duizend Guldens, aan den jongen Prins van Anhalt, voor de Eer van het gevaderfchap over dezelve, aan Haar Edele Mogende gedecerneerd. \ Den agtiende Maart 1648, aan Domini Viglius Cornely, wegens de Nomreusheid van zyne ^amielie een Jaailyks Penfioen gegeven van één Honderd en [tien Gulden getrokken tot 1657, wanneer ; hy in 'sHage Overleeden is, bedraagt te zamen < Negen Honderd en Negentig Guldens Den negende Maart 1649, confent voor hun II Edele Mogende quota verleend een Penfioen van l Vier Duizend Guldens Jaars, aan de Prinfesfe Amelia, gebooren Gravinne van Salms, Douarie» re van Prins Ftederik Henderik van Oranje. Den  JAARBOEKEN, April, 1797- *53~ Den twee en■ twintigfte February 1650, aan Graaf Willem Frederik van Nasfau, een Prefent van Vyftig Duizend Guldens. Som 55990 : o : o. Den zeven -en • twintigften September 1651 overgedragen aan Prins Willem Fredrik, begiftigd met een Somma van één Honderd Duizend Gul dens. Den twintigften February 1657, aanneeminge van hetGevaderfchap van den jonggeborene Prins van Nasfau, en een Prefent gedaan van Vyftig Duizend Guldens , als meede aan dezelve geaccordeert de Survivance van het Stadhouderfchap, den vyf • en - twintigfte July 1659 Den agtiende May 1664, aan den. bovengemelde Prins van Nasfau, vereerd een Somma van Vyftig Duizend Guldens. Den twee-en-twintigfte April 1665, een Ordonnantie geflagen tot Zestien Duizend Guldens, ter vervanging der onkosten van de begraavenis van zyn Voritelyke genade Willem Frederik van. Nasfau. Som 216000 : o : o. * Den elfden February 1*76, een Lyfpenfioen van Zestig Duizend Guldens, ter betaling aan Obligatien op de Generaliteit, aan de Erfgenaamen van de Piinfesfe Douariere van Oranje, tot een Lyfrente van dertig Jaaren, dus dertigmaal Zestig, is een Millioen agtmaai Honderd Duizend Guldens. Den twaalfde April 1679 , eene Misiive van Dankzegging aan haar Doorlugtige Hoogheid Albertina Agnes, Prinfesfe Douariere van Nasfau, aan Hun Hoog Mog. tot D snkzegging van het Penfioen van Vyf Duizend Guldens eens, en ten Leed. war.* den. Uitgave ten behoeve van 't Huis van Oranje»  45<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE LfiEU- WaR' DEN. Uitgave ten behoeve vat *t Huis van Oranje. Som 1970750 : o : o. Den agt*en-twintigften February 1687 geaccordeert , om Honderd en Vyftig Duizend Gulden te Negotiëeren ten behoeve van Zyne Vor. ftelyke Doorluchtigheid den Heere Prinfe Stadhouder, waar voor de Politique Trafiementen, voor deszelfs intrest zal worden ingehouden. Den derden April geaccordeerd aan den Stad* houder Duizend Guldens Jaars voor Reparatie, tot deszelfs Huis en Stalling. Als mede op gemelde dato nog geaccordeerd tot het Negotiëeren van Honderd Duizend Guldens , voor bovengemelde Stadhouder, tegens zeven Procento , op dezelve Conditiën van inhouding der Traétementen voor de intrest. Den vier-en-twintigften September 1687, vernieuwing van de voorfchreeven Lyfpenfioen op den tweeden Prins van Nasfau Willem Friefo, na het Overlyden van den Eerften, die 1685 Gebooren was, dus insgelyks Vyftig Duizend Guldens. Som 301000 : o : o. Den vyftienden Maart 1689 aan gemelde Prins Willem van Nasfau, een Lyfpenfioen waTwaalf Dui- ten andere» voor de Vyf Duizend GuldenPenüo&n aan haar Jaars gegeven. Den zestiende July 1680, aan den Stadhouder Hendrik Cafimier, Zestig Duizend Guldens, verfchoten tegens de twintigfte Penning. Den vierde July 1685, een Lyfpenfioen geac»cordeert van Vyftig Duizend Guldens, aan de eerstgeborene Prins van Nasfau, mitsgaders Drie Honderd Ryksdaalders voor de Kraamkamer, 't welk hy twee Jaaren heeft getrokken, dus HonWerd Duizend Guldens,  JAARBOEKEN, April, 1797. 457 Duizend Guldens Jaars, hetzelve ter G«nerali teit te valideeren,'is 1711 Overlegden, dus van het Penfioen van Vyftig Duizend Guldens twee Jaaren getrokken Honderd Duizend Guldens, nog boven de Vyftig. Duizend Guldens 16:9 een Penfioen van Twaalf Duinend Guldens; maakt twee en zestig Duizend Guldens, dit een en twintig' Jaaren getrokken hebbende , maakt te zaamen een Millioen driemaal Honderd en drie Duizend Guldens, Den vyf-en twintigfte July 1690 Confent in een Jaarlyks_Penfioen van tien Duizend Guldens, ftrekkende ter onderfteuning van eenige Franfche Dames, van qualiteit, om de Religie hervvaards gevlugt. Den zeven-en-twintigften September 1690 ee«ie Commisfie afgevaardigt, om de Prinfesfe Amelia van Nasfau te FiliCiteeren over haa - Ha* welyk met den Hertog van Saxen Eysnach, met een te offereer en een Lyfpenfioen van vyftièn Honaerd Gulaens Jaars. Den zes en-twintigftin Maart 1692*. eene Commisfie afgevaardigt om de Prinfesle Amelia van Nasfau te Filiciieeren over het Huwe'yk met den Hertog van Saxen Eysnach, en aan haar het Penfioen van vyf tien Honderd Guldens, benevens een Goudbeurs van Duizend Ryksdaalders, te offereeren. Som 1318500 : o : oi Den zes-en-twintigften Maart 169a aan een Zoon van de Vorst van Eysnach vereerd , een Lyfpenfioen van drie Honderd Ryksdaalders Jaars» Den zes en-twintigften September 1696 aan twee Franfche Gereformeerde Ade'yke Juffrouwen De Calmot^ geaccordeerd ieder een jaarlyks Per.fioen van twee Honderd 'Guldens. Den veertienden Mey 1687, Honderd en vyfR , Leeu- war. den. Uitgave fen be'loevevant Huis, >an Dranfe.  a58 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Uitgave ten be~ kitve var, *t Huis van Oranje. Som 281150 : o : o. Den ag;-en-twintigften December 1709, een preien* van Honderd Duizend Guldens, aan de Prinil-sfé•, Gemalin van den Heere Stadhonder "Johan Wille-n Frisfo, in een Obligatie tegens vier proCentovoor deeze Provincie, het welke zy zesen vyftig Jaaren lang heeft getrokken, zo dat de Intrest va!? het Capitaal bedragen heeft, tweemaal Honderd en vier en-twintig Duizend Guldens. Den twaalfde February 1732, by Refolutie geaccordeerd tot de onkosten der Begravenisfe van wylen Zyn Doorlngtige Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder Johan Willem Friefo, Zestien Duizend Guldens, Geaccordeerd den derden Maart 1713 , aan M. Rüvenfein, Geboren Hei me, een Lyfpenfioen van Honderd Guldens Jaars, Den vierden Maart 1713, een Lyfpenfioen van agt Duizend Guldens Jaarlyks-, op de Naam van < e Vorftinne Douariere van Anhalt zal dit Jaar betaald worden aan zeven Prinfeffen van Nasfau, nagelatene Dogters van Prins Hendrik Cafiuier, gloii. gedagtetiis per Misfive daartoe relatief. ■— ;— Som 248100 : o : o. 1 Den en zeventig Duizend Guldens, onder Hiepotheek, van het Eiland Ameland en andere Condieren, ten Refoiuiis gemeld. Den zes-en-twintigften November 1707, aan H^are Hoogheid Amelia van Anhalt, Douariere van Nasfau , een Jaarlyks Penfioen van Vyf Duizend Guldens gegeven. Den een-en-twintigften February 1709, genegotieerd op Creaiet van deeze Provincie , Honderd Duizend Gu'dens, ten behoeve vau den Stadhouder, die voor de-Intrest verbind zyn Hoofdtraclement.  JAARBOEKEN, April, 1757. 259 Den een-en twintigfte Maart 1717, den Ontvangfr Wielinga geauthorifeejd om aan den Heer Prins van Saxen Eysnach derzelver Penfioen te betaalen, van drie Hondnd Ryksdaalders, zonder ee::ige korting. Den dertiende July 1726, geaccordeerd aan de Prinfesfe van Nasfau Biest, nagelatene D gters van Prins Hendrik Cafimier van Nasfau , het bewuste penfioen va.ï Vyf Duizend Guldens voor dit lopende Jaar .726 en het volgende Jaar !7 en»twintigfte April 1748, een Lyfpenfioen van Vyf Duizend Guldens Jaarlyks voor den jongen Prins Willem, en hetzelve in een Gouden Doos aan de Gecommitteerden ter Generaliteit te zenden, welk penfioen hy getrokken heeft zes-en-veertig Jaaren lang, maakt een fomma van tweemaal Honderd en Dertig Dui" zend Guldens.  JAARBOEKEN, 'April, 1797. &61 Den eerfte Maart 1779, aan die van Lekkum Tien Ducatons, tot een Glas in dezelve als voren. Den derden Maart 1780, aan de Kerk van Wartena zes • en dertig Guldens als voren. In 1787, een Gouden Degen gefchonken aan de Luitenant P. Arden, ter waarde van Fyfiien Honderd Guld-sns. Den twintigfte February 1789, van da Provincie Friesland ter Generaliteit geaccordeerd'tot een Douceur voor de Minister Plenipotentiaris den Heer van Rheede, een fomma van drie Duizend Ducaten. 1790, aan de Erf-Prins van Oranje Sesfie verleend in de Raad van Staaten en een extra Generaals Tractement van Tien Duizend' Guldens. 1791, aan de Prinfesfe van Pruisfen , trouwende met den Erf- Prins , een prelènt van Zes Duizend Ducaten van deeze Provincie Friesland , en een Lyfpenfioen van Vyf Duizend Guldens Jaars aan de Erf-Prins, tot zoo lange dezelve aan het Bewind kwam. 1 Som 108817 : 10 : o. 179?., aan den Edelman die de tyding heeft gebiagt van de Bevallfng van de Gemalin van den Erf Prins van een Zoon, een prefent van Twee Honderd Ducaaten. Som 1050 : o : o. Uit deeze en voorgaande Transporten blykt, dat de geheele fom bedraagt Vyf Millioen Negenmaal Honderd en Negen-en-Negentig Duizend een Honderd en Agtien Guldens. Dat men, al vroeg naa de Omwenteling,1 ook in dit Gewest, op het Schoolweezen , 't welk met luider ftemme om verbetering R 3 mz*. rieP> Leeuwarden. Uitgave ten behoeve van 't Huis van Oranje.  to-9 NIEUWE NEDERLANUSCHE Leeu- wak.' den. Publ. rakende het School' wee zen. riep, bedogt was, kan blyken uit den volgenden lolly ken maatregel, door het Gerecht van Baarderadeel, eene der Friefche Grietenyen, beraamd. GELTKHEID. V R T H E l D, PUBLICATIE. Het Gerechte van Baarderadeel, den Inwooneren van voornoemden deele Heil en Broederfabap! AUoo wy door eenige Schoolhouders, zynde Ingezeetenen van dit D.{ï'\6t verzogt zyn, om de than* in gebiuik zyr.de Schoolbodes, tót onderwys der Jeugd te doen wegneemen, en andere, zo van de Maatfchappy tot nut van 't A-gemeen, als van andere braa^e en kundige Mannen uitgegegeeven, in derzelver plaats te (lellen: zoo hebben wy dit billyk verzoek in overweeging genomen , en overtuigd van de noodzaakelykheid eener betere inrichting van het publiek ond.rwys der Kinderen beflooten aan het zelve te voldoen op de navolgende gronden. Dat het gemis dikwerf aan de nodigde kundigheeden by den eenvoudigen Burger moet toegefchreeven worden aan het gebrekkig onderwys, het welk hy iu zyne Jeugd genooten heeft ; dat nog even die zelfde gebreeken in het Schoolonderwys plaats hebben als voor 50 Jaaren; dat egter van de opvoeding en vorming der Zielsvermo gpns der Jeugd, het geluk van het opkomend geflagt afbuigt en door bet zedelyk welzyn van byzondere Leden der Maatfchappy , alleen de toekoomende bloei van het lieve Vaderland kan en moet bevordert worden; dat het wezentlyk geluk der Menfchen in een verlicht verdand en deugdzaam hart geléegen is; dat het laatde zonder het eerde nooit kan verkreegen worden; dat men de • ver-  JAARBOEKEN, April, 1707. 8G3 verlichting des verftands reeds vroeg in de ieugdige Jaaren moet beginnen, dewyl de Kinderen dan fcet best gefchikt zyn, om goede indrukzelen te ontfangen en te bewaaren; dat eindelyk na maate de Mensch, in zyn'Jeugd meer zuivere begrip pen van deugd en braafheid op een zedelyke wyze door verlichting en overtuiging worden ingeboezemd, dat hy naar die maate in zynen volgen den leeftyd onk een meer verftandig en braaf Bur ger zyn zal, riiezvne waare belangens, vercenigd met die zyner Natuurgenooten, het beste zal ken nen en behartigen; dat aan de bereiking van dat oogmerk zeer veel voor- of nadeel kan toebrengen, de Boekjes, die tot onderwys gebruikt worden. Die, welke thans nog in gebruik zyn, zyn te verheeven boven de vatbaarheid der Kinderen, en kunnen dus geenzints dienftig geacht worden , om hun tot denkende wezens en nuttige Ledesj der Maatfchappy op te leiden; door dezelve word het geheugen belast met zaaken , dié het Kinderlyk begrip verre te boven gaan, en zy tot blrote werktuigen gevormd; waar door zy, die in hunne Jeugd aan geen nadenken gewend zyn, ook in eenen rypéren Ouderdom flegts dar geene gelooven , dat anderen zeggen, zonder eenig onderzoek te kunnen aanwenden; dat, daarenboven veel dier Boekjes wanbegrippen in zig behelzen, die In de Jeugdiger Zielen der Kinderen ingeprent en naderhand met de grootfte moeite verdreeven en dikwerf niet geheel kunnen uitgeroeid worden ; dat eindelyk deeze Boekjes geenzints gefchikt zyn» om het verHand der Kinderen op te fcherpen, en met nuttige voor hun verftaanbaare, kundigheeden te verryken, of om in hunne harten zuivere beginzels van waare deugd in te planten, het welk alleen door de verlichting des verftands kan gefchieden. Het is dan om alle deeze redenen, dat wy, ten einde in allen opzigten zoo veel in ons vermogen is, het geluk onzer Medeburgeren te behartigen, R 4 heb- Leeuwarden. PM. rakende het Schoolweezen.  264 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WARDE N. Publ. rakende Tiet Schoolweezen. hebben nodig geoordeelt, om aan alle Schoolmeefters in dit Diftrict te verzoeken, en des noods te gebieden, zoo als wy doen by deezen , om binnen den tyd van vier weeken, na afkondiging deezes., grenen van de thans in gebruik zynde Schoolboekjes, zo groot als kleine, meer te gebruiken, terwyl wy hun tevens verpligten, om ae navolgende Boekjes tot onderwys der Jeugd te bezigen: als Het A, B, C, Boekje van H. Wener; het beste Kind van Nieuwolt; de eerfte gefchiedenis • fen van het beste Kind; het Kind Jefus; de twaalfjaarige Jefus; Trap der Jeugd van de Maatfchappy tot Nul van 't /ilgemeen; Verhandeling over het Konstraatig Leezen, van dezelve; het nieuvr vermaakelyk Spel en Leesboekje , door J. van Beminden; Bybeifèhe Hiftorie Vraagen , tot gebruik van Catechifatien in Christelyke Huisgezinnen Intusfchen kuntien wy niet nalaaten, de Schoolmeefters ten fterkften aan te fpooren , om toch vooral het groote gewicht hunner Bediening geduurig voor oogen te houden, en alle hunne vermoogens aan te wenden, om hun pligt getrouw waar te neemen , om den inhoud deezer Boekjes regt onder het verftand der Kinderen te brengen, om in dezelve voorkoomende nuttige lesfen zorgvuldig te gebruiken, ter beftiering der jonge harten , op dat eens cse Ouders , oie Kinderen aan hunne zorg, trouw en naarftïgheid hebben aanbevoolen, zig over derzelver vorderingen kunnen verbiyden, en fteeds met eene zeegenende herinnering aan de beftiering van 'die Meefters , die dus hunne ditrbaarfte panden tot redelyke Menfchen gevormd hebben, kunnen gedenken ; zullende tevens die Kinderen, welker Ouders het wegens behoeftigheid niet past, hunne Einders Schryf- en Leesbehoeftens te koopen, Gerechtsweege worden gegeevei; welke door de Schoolmeefters kunnen  JAARBOEKEN, April, 1707. 265 nen worden gehaald, binnen den bepaalden tyd, ter Secretarie van Baarderadeel. Tevens kunnen wy niet voorby, de Leei-aaten in ons Diftrict re vermaanen , om insgelyks in hunne Catechifatien zig van Boeken te bedienen, die meer na de vatbaarheid der Kinderen gefchikt zyn en zuiverer denkbeelden van God en van den aan dat. Hoogst Weezen verfchuldigden Dienst in zig bevatten "" Eindelyk verzoeken wy nog op het vriendelykiTe den Leeraaren, van welke eene Gezindheid zy ook zyn, om, het zy gezamentlyk , het zy afzonderlyk, telkens binnen de vier weeken de Schooien in hunne Dorpen te bezoeken, op een dag, die hun het beste voegt; doch zoo, dat de Schoolmeefters van hunne komst niets weeten, om dan te verneemen na het gedrag en de vorderingen der Leerlingen, en zig zeiven hier van door proefneen, Dg te overtuigen , en zoo het nuttig werk van het publiek onderwys te onderfteunen. Wy kunnen niet twyffelen, of allen, als Diensaren van de Leer van Jefus (die zjg ook den jon» ge Kinderen niet onttrok) zullen ook hier in het yoorbeeld van hunnen grooten Meefter wel willen volgen. Wy verwachten dus dat Leeraaren en Schoolmeefters, ja allen, die het geluk hunner Medemenlchen ter harte gaat, en prys ftellen op verlichting, waarheid en deugd, deeze onze zoo welmeenende poging op alle mogelyke wyzen zuilen onderfteunen, op du wy zoo gezamentlyk ter verlichting en verbetering des Menschdoms werkzaam zyn.. En op dat niemaBd hier van onkundig zy, verzoeken wy den Leeraaren der onderfcheidene Gezindheeden in dit Diftriét, deezen op den eerstkomende Zondag, na net fluiten der opsnbaate Leerreedenen, hunne Gemeenten voor te leezen; welke na het eindigen der Godsdienst door de R j School* Leeuwarden. Publ. rakende het Schoolweezen.  Leeuwarden. Publ. rakende het Schoolweezen, ss<5 NIEUWE NEDEREf|NDSCHE] Schoolmeefter van den Leeraar moet worden gehiald, en tot een antiquiteit in hunne Schooien bewaart blyven. In verwachting dat zulks gefchiedde, beveelen wy U in de befcherming Godes. Die van den Gerechte van Baarderadeel. (Was geteekend) JACOB TJAARDA. Ter Ordonnantie van dezelve s (Was geteekend) W. van JSLGER HUIS. AfluTi in de Regtkamer den 20 Maart Ï797, het derde Jadr der Bataaffche Vryheid, OVERTSSEL, Zwolle. Zjcht tot Vryheid en Onafhankelykheid ademde de volgende Misfive des Belluurs van dit Gewest aan de Nationaale Vergaderinge. ME-  jAARBOEKENs^n/, 1797. a.67 MEDEBURGERS! W/y ontvingen by het openen onzer regf-nwoordige byeeokomst eene Mi five van hei P10 - vinciaal beduur van Holland, gefchreven den 13 1 deezer, houdende dat zy zig verpügt vonden oes I kennis te geven, dat zy 'sdatgs te vooren door 1 een pleg'ige Commisfie by Uiieden hadden doen verzoeken de intrekking van Uiteder Decreet v;>n den is Maart laatstleeden, waarby was bedoren, dat over het geformeerd wordende ontwerp van Coaititutie de (temming Provincialiter en zonder 1 overftemming zal gefchieden. Wy 1-zen de daar by gezonden aanfpraak 1 door de gemelde Commisfie ter Uwer Vergauet ring gedaan met verbazing en bekomtner'ng , en : hoe zeer wy tot nog toe den maarregel gevolgd ; hebben van Uüeder delib»ratien door geene addresI fen te belemmeren, en zonder onder'cheid of wy U.ieder Decreeten goed of ofkeurden , het Itilzwygen te bewaaren, totdat wy het refukaat der 1 raadpleegiGgen over een plan van Coniiiturie zou» 1 den heböen ontvangen, meenden wy thats onzen I pligt jegens het Volk dat ons zyne dierbaarfte l'belatigen tot hier toe heeft aanbevojen, te zullen Ifchenden, indien wy met eindelyk beflooten dat i ftikwygen te breeken, en Uiieden ook onze denk\ beelden voor te draagen , met die befcheicene f rondborftigheid, welke aan de vrye vertegenwoordigers van een vry Volk alleen kan pasfen; voof ine draagen in de volle overtuiging van daar mede t het gevoelen van het grootfte zo wel als van het :doorzigtiglje gedeelte der geenen, die wy repre-' Ifenteeren, uit te drukken, en nimmer door de;elïven gelogenitraft te zullen wo'den Weet dan, Burgers Reprefentanten! dat wy het (Reglement, waar op de Nationaale Vergadering is by een geroepen , altoos gehouden hebben en nog 1 houden voor'een plegtig contract door negen Sou- ve- Zwot- Liï. ' Hu live u n de Nuii,n, Vt iader mge»  £68 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZWOL" IJL. Misfive aan de Nation. Verga deringe. I c veraine en van elkander onafbanglyke Volken in- . gegaan, waar in geene van dezelve buiten toeftemming van de overigen eenige verandering vermag te maaken, en aan welks nakoming Gylieden zodanig verbonden zyt , dat een Decreet, welk daar tegen aanioopende bevonden wierde , voor nul en nietig zoude moéten gehouden worden, en geenerhande verpligting op een der contracteerende Volken zonde kunnen leggen. Weet ook dat wy het daar voor houden, dat het "Volk van Overysfel wel by dat contract eenebepaalde magt voor eenen bepaalden tyd , om dat het dit ten algemeenen nutte des Vaderlands geraden oordeelde, aan Uiieden verleend, maar nog nimmer zyne Souverainiteit aan iemand heeft afgeftaan, en dat niemand , zoo lang het nog den naam van een vry Volk draagen mag, het zelve tot zodaanigen afftand zal kunnen dwingen» Die regten eerbiedigende, zyn wy ook niet tot het ingaan.van dat contract, dat is tot het invoeren van het Reglement op Ulieder Vergadering toegetreden, voor dat wy het zelve Reglement openlyk by een Publicatie van den 23 Octo ber 1795 aan den Volke hadden voorgelegd en deszelfs bewilliging daar toe ontvangen; en deeze bewilliging hebben, wy niet gekreegen dan onder anderen met die referve : ,, dat het onbelemmerd ,, vermogen van het vrye Volk deezer Land,, fchap, om het aan het zelve voor te draas, gen Ontwerp van Conltitutie voor zig goed ,, of af te keuren, en de volkomen vryheid, om j, die te mogen aanneemen of verwerpen, onver- anderlyk zoude blyven vastftaan." Dit fondament vast houdende hebben onze Gecommitteerden ter Generaliteit aangedrongen en kragtdaadig medegewerkt, ten einde by Art. 108. van het zelve Reglement uitdrukkeiyk wierde bepaald, dat het Ontwerp der Conltitutie naar de refpeclive Gewesten zoude verzonden worden, ,, om in ieder van dezelven sfzonderlyk door het „ Volk  JAARBOEKEN, April, 1797. 269 I „ Volk te worden onderzogt en goed of afgekeurd;" ;en hier o"> gronden wy ons nog huiden . en niet zo izeer op Uüeder Decreet van den 11 Maart laatstleden, fchoon wy daar ih opregtelyk de cordaatiheid van Uwe Vergadering eerbiedigen, die daar 1 by aan denzelven artikel dien zin heeft toege» jikend, welke dezelve alleen konde begreepen worIden te hebben en verftasn, „ dat in het goed of ,,, afkeuren van dat ontwerp de meerderheid der ,, Gewesten de minderheid niet zal knnnen overftemmen." Wy zullen ons geenzints inlaaten in eene wederlegging van de vergezogte induftien en uitleg* gingen, met welke men dit voorbehouden regt der ^Gewesten in de gemelde Aanfpraak der Holland:fche Commisfie heeft pogen te ondermynen, wel overtuigd dat. Gylieden ten vollen met ons in het begrip moet ftaan , -dat de onafhanglykheïd van ieen vry Volk niet dcor induöien of uitleggingen, imaar blootelyk door eenen vrywilligen uitdruk'lyken en van alle dubbelzinnigheid ontheven afiftand, aan het zelve benomen kan worden» Gemaklyk zoude het ons vallen, de akelige tafe» jeelen, welken in de gemelde Aanfpraak als gevolgen van Uüeder vasthouden aan het gemelde Decreet van den 11 Maart worden opgehangens om te keeren en Uiieden voor te houden , welken de ieigenaartige gevolgen wouden moeten zyn van eene Conftitutie, die door een of meer Gewesten aan de overigen wierd opgedrongen, en welke dus een aanzienlyk gedeelte der Natie als een Juk op hunne Schouders gelegt, en niet als een bolwerk ter bevestiging van Zyne Vryheid zoude befchouwqn; {doch wy bedoelen"alleen tot Uwlieder verftand te ppreeken, met uwe hartstogten in beweeging te |b»engen of uw boezem met fchrik en vrees, die lalle bedaarde raadpleeging verhinderen , te verivullen , veel min door eene zamenvoeging van welluidende woorden en kondig afgemeeten perioden, de toejuichingen, de ongeoorloofde toejui- chin- Zwol- lf. Misfivt, aan de Nation. Vergaderinge.  r Zwolle Misftve a n de Nation, Veraaderinge. 170 NIEUWE NEDERLANDSCHE chingen van de tribunes uwer Raadzaal te verwerven ; het is de (tem der reden alleen, die wy \ waardij» oordeelen a's Vertegenwoordigers van een vry volk te doen hooren, en wy vertrouwen dat Gyüeden U ook door geene andere Rem van het vasthouden aan uw Decreet van den n Maart J zuk haten vervoeren» Wanneer wy ons Gewest met zommigen 'der anderen , zoo ten aanzien van volkrykheid als v„n vermogen vergelyken, gevoelen wy onze minder beid en onze zwakheid; wy gevoelen eO erkennen I die tevens ; maar nooit hebben wy begreepen | dat eene geringer bevolking en minder Rykdom- 1 men eenigen groed konden aan de hand geeven I om aan eemg Gewest, ja aan bet ger'ngfte | ook van -all.n daarom deszelfs vry- en onaf- I hanglykheid te betwisten de meerderheid, wel- I ke de docrgaa de inhoud van de aanfpraak der I Hollandfche"Commiffie aan haare Provincie bo» I ven de andere Gewesten met zo weinig bewim- f peling fchynt toe te kennen, moest ons derhalven met aandcet ingen vervullen , welker natuur w> her'o-ertollig agten te befchryven Zy konden niet na'aa'en ons n:e' frhrik te doen Ril itaan by het denkbeeld, water van de overige Gewesten worden zoude, indien die Provincie ooit de Confritutioneele msgt mogt vetkrygen, om aan dezelve al den invloed van haare meerderheid te doen gevoelen; en zy moest ons tevens aanzetten om eens eindelyk tegen zoodaanig een denkwyze ©nzs Hem te verheffen, en te toonen, dat een befcbeidea ftüzwygen. dat de handelwyze van zulke Gewesten die Uwe Vergadering (welke aan H geene by zon 'ere Provincie verantwoordelyk is) ook II door geenen Provincialen invloed hebben zoeken i te influenceeren, en waar het Volk zelf vertrouwende op de waakzaamheid vim hunn- Peprefentanten, tot nog een diep ftilzwygen heeft in agt : genomen, geenzints zo moet opgevat worden, als i of de oogen van derzelver Beftierderen geflootc;- i wa- p  JAARBOEKEN, April, 1797. 271 waren,, en als of dezelven zig als fchaapen ter flagtbank zouden laaten henen leiden ; wy erkennen onze minderheid; wy;erkennen dat Hollands behoud voor ons van groo'er belang is dan het onze vdor dat Gewest; dog dit erkenren wy alleen, en het kan ook alleen waar zyn , wanneer de politieke betrekkingen van deeze Republiek ten aanzien van andere Natiën in aanmerking komen; zoo dra het op de vryheid aankomt, ftaat alles gelyk; de bewooner van het geringde dorp heeft daarop het zelfde regt als die van de grootde deden; en hy, die zig op die vryheid een meerder regt boven zyne Medeburgeren zoude willen aanmatigen, zoude met regt verdagt worden van de beginze len der Vorden ingezogen te hebben, die zig zeiven niet vry agten, dan naar maate zy alles wat hen omringt onder hunnen wil kunnen doen buigen. Nog eens: wy erkennen onze minderheid; wy gevceien dat wy tegen in« of buitenlands geweld minder zouden bedand zyn dan veelen onzer Bondgenooten; dog men kan ons overheerfchen, maar men zal ons zoo lang wy vry mogen genoemd worden niet dwingen; en wy verklaaren voor Uiieden en voor bet oog der gantfche Natie, dat wy, zoo lang wy de Stoelen bekleeden, op welken het vertrouwen des Overysfelfchen Volks ons geplaatst heeft, nimmer dat vertrouwen zullen verraden , dat wy bet verdrag der Gewesten in het Reglement op Uüeder Vergadering vervat getrouw van onzen kant zullen nakomen, en niet toelaaten dat het door anderen worde gefchonden, en dat wy (ten zy dit Volk het zelf mogte gebieden) nimmer eenige oproeping van het zelve ter beoordeeling van een Plan van Conditutie doen zullen dan overeenkomdig aan den 108 artikel van het meergemelde Heglement en Uüeder Decreet van den u Maart, het welke wy verklaaren Zwolle. Misfivs ■tan de Nation. Vergaderinge.  Zwolle. NIEU- 27a NIEUWE NEDERLANDSCHE ren, den eenigen zin, die daar aan kan of mag ge» geeven worden, te bevatten. Wy eindigen met den wensch, Medeburgers I dat eene ftand vastigheid, die zig door geenen invloed van buiten laat vervoeren , fteeds uwe Raadpleegingen moge bezielen, en dat dezelven allen eind lyk mogen uitiropen cp het beftendig heil desNedeilandfchen Volks! Hier mede enz.  NIEUWE 973 NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, May. MDCCXCVII. GELDERLAND. N y m e g e n. Meer dan eens namen wy iets over uit de Handelingen van GdderSche Kwarnersvergaderingen , niet flegts om het beraadflaagde of om de genoomene befluiten, maar ook om de' Oudheidkundige Aan erkingen des doorkundigen ftelUrs van die Handelingen, daar nevens gevoegd. In dat ge^al bevinden wij óns thans van nieuws, «Jter gelegenheid van een gefchil tusfchen het Kwartier van Arnhem en de Stad Wageningen, over de heffing van dén vyftigfren penning in het diltrict van Lakemond. De Volksvertegenwoordigers van het genoemde Kwartier, de redenen, welke die van Wageningen meenS j den  274 NIEUWE NEDERLANDSCHE NYMEgen. den voor hunne zaak te pleiten, vernomen en in overleg hebbende gebragt, zonden be-' rigt van dat alles aan de Kwarciersvergaderinge, die thans te Nymegen wierdt gehouden, met verzoek dat alles in ernftige en rype overweeging mogt genomen worden. De volgende Misfive der Volksvertegenwoordigers van 't Kwartier van Nymegen aan die van Arnhem diende daar op ten antwoorde. \V7y hebben op zyn tyd'ontfangen, en in deeVt ze onze eerfte Vergadering doen verleezen Ulieder Misfive, gefchreven te Arnhem den 22 April laatstleden, tot bylage hebbende een affchrift van een aan Uiieden ingezonden belang der Stad Wageningen, waar by dezelve zich bezwaard oordeelt over de heffing van den 50 Penning in het diftrict van Lakemond, en houdende teffens Ulieder vriendnabuurlyk verzoek om de gronden en motiven, daar in vervat, in ernftige en rype overwecging te neemen, en inmiddels de zaak te laaten in ftatu quo , terwyl Gylieden in dat vertrouwen verfeerdet, dat wy , daar door nader van het recht der Stad Wageningen op het diftrift van Lakemond overtuigd, van onze gefoveerde fuftenue wel zullen willen afzien, en daar door meedewerken tot confervatie van de zoo hoog noodige harmonie tusfchen de twee Kwartieren.- Het voorfchreeve belang met de daarby gevoegde copielyke brief van Willem van Cleve, Hertog van Gelre, en van de approbatoire Landelyke Refolutie, beide van den Jaare by ons naar behooren overwogen zynde , zy het ons, Medeburgers, vergund by deezen aan Uiieden voor, te draagen, dat het ons uit alle omftandigheeden klaar is voorgekoomen, dat het begrip van den Raad der Stad Wageningen omtrent deeze geheele zaak  JAARBOEKEN, May, 1797. 275 zaak niet zoodanig is, als naar onze gedachten ejgenlyk zoude behooren üaar het eene inconteftable waarheid is, dat Lakemond van alle oude tyden af is geweest een Buurtfchap van het Dorp (a) Randwyk in O^er Betuwe, en zedert de coneesGe tot een Scheependom aan Wageningen altoos is aangemerkt als een gedeelte van het Kwartier van Nymegen; in zoo verre , dat dezelve mét d@ geweezene (b) Heerlykheden niet alleen in de Ampts'asten van Over Betuwe, maar ook in alle ordinaire en extraordinaire middelen van Financie en Schattingen aangeflagen is geweest, en als noch word aangeflagen Zoo dat, offchoon deeze Buurtfchap is toegevoegd aan het Richter Ampt van Wagetiingen, en tot een gedeelte van het Schependom van die Stad gemaakt, dezelve echter niet hééft opgfhouden te zyn en te blyven een lid en deel van OverBetuwe, Kwartkre van Nymegen, op gelyke wyze als andere Dorpen en Buurtfchapïien, die tot Heerlykheden en (<0 Schep miomraen door de Voorvorken zyn gecreëerd geworden. Der- (0) Onder de Lyst van die Mergeutaalen van Over-Betuwen durch die Buermeicters A1"*, 1497 beeydt vindt men % Gent mit die Buirfchappen 927 mergen, Heteren mit Resfener Broeck en 't Weerbroeck 813 Randick mit der Buirfchap 77J In een lyst der Mergentahn, geformeerd in den jaare :'493 leest men Randick mit der Buirfchap 877 (b) By de verdeeling van de Amptslasten werde Lakemond onder de Heerlykheden uitgetrokken met 4^5 Mergen- (c. Zoo heeft Graaf Otto de III, wanneer hy de magt om Stadsvryheden te verkenen in den S 2 jaa. Nvme- cen> Mts.ïve v^nVeiteg. van 't Kwartier Nymngenaan die vanArnhem,  Nymegen. Misftve yarWej teg. > a 't Kwat tier Aj me gen aan di vanAn hem. 276 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dergeftalt, dat deeze Buurtfchap door de overgifte van Hertog Wi.l:m den Tweeden van diea naam, en de opgevolgde Landelyke approbatie, in den jaare I5S9 wel is veranderd van landrech- - telyke Jurisdictie, maar niet van resfort, en door i die Unie met Wageningen enkelyk onderhevig is - gemaakt aan de rechten en coftumen van Wage- - ningen, ,zonder aan die van de Over - Betuwe, de Dykrechten nochtans uitgezonderd, meer onder- e worpen te zyn. - Wy hebbeu by onze Misfive van den 19 April fsngstleden dit een en ander aan den Raad van Wageiingen in het breede vermeld, en oordeelen dienvolgens het onnodig op nieuw in een fpecifiek detail te treeden ter beantwoording der Hellingen, by hun belang gemaakt, alzoo derzelver fuilenue met geen fchyn van reden daar by is gederoonftreerd. Wy zullen echter de voornaamfle gronden, daar toe by gebragt, ter toetze brengen, en vinden als een eer He argument aangehaald, ,, dat de Stad ,, Wageningen, vermits Lakemond door Hertog „ Willem was geconcedeerd om te ftrekken i°. tot ,, mehrer vefteni'J'e der Stad. 2°. tot flerckunge „ der Waecken; voorts dat de Ingezeetenen van „ Lakemond zouden jouisfeeren van dezelfde Pri- vilegien en Vryheid, gelyk andere Burgers der ,, Stad, en daar tegens wederom befwernis helpch „ dragen, daar door niet alleen het recht ver,, kregen heeft van hooge, laage en middelbaare -• j»- jaare 1232 of 1253 by een Privilegie van Keizer Fredrik, en Koning Hendrik, met toeftemming des Ryks, verkregen hadt, Stedelvke Vryheid of jus Civitatenfe verleend aan Gent en in Over-Betu» we, met toevoeging van de Buurfchap Erlecom tot een Scheependom. En al vroeger is met goedkeuring des Keizers, als Qverleenheer , de Buur» fchap Lienden als een Scheependom gebragt or.» der het Stedeken Batenburg.  JAARBOEKEN, May, 1797. 277 Jurisdictie, maar ook om zoo wel over Lake. „ monds Inwooners en derzelver Bezittingen, als ,, over de Ingezeetenen van hunne Stad, tot be vestiging van deszelfs Financien, perfoneele en „ reëele belastingen te heffen." Dan hier omtrent verzoeken wy te refleéleeren, dst wy geenzints aan Wageningen betwisten de hooge, laage en middelbaare jurisdictie, zoo en invoegen die, met uitfluiting der jurisdictie ten Dykrèchten , door meergemelden Hertog Willem aan die Stad is geconceieerd; maar dat. oflchoon. Wageningen by die overgifte • d) verkregen heeft • het recht van landrechtelyke jurisdictie > in geenen deelen daar uit volgt, dat die Stad eenig recht bekooomen heeft tot 's Lands hoog- en gerechtigheden , waar onder het indiceeren en trekken van fchattingen, die de Ingezeetenen aan de Landsfurfteiyke Hoogheid, moeten opbrengen en betaalen, behoort. Vermits de Domeinen van den Vorst van den Lande, en de Regalia Ma/ora niet op gelyken voet en wyze moeten worden gedertimeerd, en er geen groot onderfcheid is tusfchen de Vorfte!yke magt over de Domeinen, en derzelver magt omtrent de Regalia Majora, daar de Vorflen het uiterfte aan Steden en zelfs aan particulieren mog ten overgeeven, maar de laatsgenoemdeniet konden worden geconcedeerd, om dat dezelve, als bnvervreemdbaare en onaffcheidelyke merken en teekenen van 'sLands hoogheid, bebooren tot de jura Majefiatis: En dat boven dien, na de conftitutie van de Provincie in dien tyd, zoodanig recht niet konde worden gegeeven, daar het inwilligen van altoosduurende belastingen, en het heffen van fchattinssb, onder gezegden Hertog Willem van Cleve *» 7 noch (d) Plaatzen, accesforie bygevoegd, worden na de incorporatie gemeenlyk gereguleerd na 4e ftatuten en gewoonten van het prineipaale lichaam. j S 3 Nyme.- gen» Misfiyc van Ferteg. van 't Kwartier Nymegenaan die vanArnhcm.  Nymk GEN. Mi'five yanVirteg _ van *t Kt/ar tier Nymegenaan die vanArn hem. (e) De Vorften leefden uit hunne eigene goederen en Inkomften van Tollen, Thienden, Heergewaarden enz» 278 NIEUWE NEDERLANDSCHE noch (e~) onbekend was, en mitsdien de woorden van befwernis helpen dragen te verftaan zyn van Servitia,- Angariae ; Parangariae , welke Burgers van zommige Steden aan hunne Vorften verfchuldigd waren , of wel van byzondere Stedelyke Lasten» L>e tweede politie, tot welkers onderzoek wy overgaan, beftaat hier inne, ,, dat bet Kwartier „ van Nymegen die fjuverainiteit, welke men ,, moet bezitten om in eenen onbeperkten zin fchatdngen, 't zy reëele. 't zy perfoneele, te „ heffen, ten tyde, op welke de incorporatie van ,, Lakemond plaats hadt, nimmer aan zich heeft gereferveerd of behouden ; en voor welke ge- p. attendeerde fouverainiteit van het Kwartier ,, van Nymegen daarenboven geen fchyn of be„ wys was bygebragt " Edoch Gyliéden, Meedeburgers, begrypt ligtelyk, dat het Kwartier van Nymegen noott heeft beweerd eene fouverainiteit over Lakemond te hebben; maar wel, dat Lakemond in het terri. toir, of liever diftriét, vaB hst Kwartier van Nymegen gelegen is, en onder het f mverain gezeg én terri toriaale magt van de alinge Landfchap behoort: doch tevens, dat, zoo lange de gemeenfebap van het Financieele tusfchen de Kwartieren niet wederom is ingevoerd,en de Conventien over de Subdivifie, tusfchen de Kwartieren geaaakt, blyven fubfiileertn, de refpeclive Kwartieren in het- ftuk van Financien blyven verdeeld, en als gefepareerde Corpora , voor zoo vèei de heffing der geldrriddelen betreft, ieder in den haare, den Souverain uitmaaken, eu bevoegd zyn tot ftandheuciing haarer Financiën zoodanige middelën te arreiteeren, en in train te brengen, als gefchikter wyze geïntroduceerd kunnen en mogen wor»  JAARBOEKEN, May, 1797. 27c worden, mitsgaders het heffen der imposten te reguleeren, zoo en invoegen, als met de conftitutie van dezelve .overeenkcomt. Wy zyn intusf'hen niet weinig gefurpreneerd over de uitdrukkingen by eene derde ftelling, welke bevat", dat het eene aperte onwaarheid is, 't „ geen het Kwartier van Nymegen durft pofee„ ren, de fchattingen en andere middelen van „ Firiancie over Lakemond aliyd te hebben „ geheven, als hebbende de imposten op dè j ' ,, alienatiën en collateraale fuccesüen niet voor „ den jaare 17*1, en dus allereerst 182 jaaren „ na de inlyving van de Buurtfchap Lakemond ,, tot een Schependom, beginnen te profiteeien I uit kracht van aankoop voor eene fom van x 1000 guldens, uit te keeren aan de Gelder„ fche Academie boven de r8oo guldens, welke „ het Kwartier van Nymegen ieder jaar gewoon „ was tot onderhoud van dat nuttig inftitut te „ betaalen." Wy zullen die ongemefureerde expresfien tot confervatie van goede intelligentie liefst voorby gaan, daar het aan Uiieden wel zal bekend zyn, immers daar het eene aperte waarheid is.- Dat, wanneer na den affland van het Furftendom Gelre en Graaffchap Zutphen door gemelden Hertog Willem van Cleve aan Keizer Carel den V. by het vermaard Verdrag , voor Venlo den 12 September 1543 gefloten, in den Jaare 1547, en dus geene 182 jaaren, maar enkelyk 8 jaaren, na de inlyving van Lakemond tot een Schependom van Wageningen, «ene Petitie of Bede tot 's Lands dienst van vyf - en-zeventig duizend guldens over dit Ge| west was uitgeflagen, dezelve eerst over de i vier Kwartieren gefmaldeeld is : en dat de (f) Over* (f) Ot> Over'Betuwe wierdt de voorfchreve ' e S4 /** 1 Nymegen. Misftve van Verteg. van '/ Kwartier Nymegenaan die van Arnhem*  tto NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- GEN, Mhjive van Verteg, var, 'f Kwartier Nymegenaan die van Arnhem, Over-Betuwe in de Subdivjfie met drie duizend agthondeid zes-en-negentig guldens, en in de onderverdeelinge tusfchen de Dorpen met de Buurtfchappen het Dorp Randwyck met Lacment is uitgetrokken geweest op één honderd zeventig giildens; , voorts dat Wageningen, afgezonderd van de Buurtfchap Lakemond , als onder het Kwartier van Nymegen resforterende, en aldaar aangeflagen , in de frcaldeeling onder het Kwartier van Veluwe met drie honderd zes-en-tagtig guldens gebragt is; Zynde op gelyke wyze by volgende omflagen van Beden onder den laatften Hertog Philippus de II, Koning van Spanje , de Subdivifien tusfchen de vier Kwartieren gecontinueerd. Uiieden is verder bekend, Medeburgers! dat de kostbaare en langduurige Oorlog tegens den genoemden laatften Hertog het opftelien van altcos duurende belastingen wel haast noodzaaklyk maakte; by de introductie van welke fchattingen de Buurtfchap Lakemond altoos in de Middelen, en in de Defften onder het Kwartier van Nyme- . . gen, fom verdeeld over de Kerfpelen en Heerlykheden, ah volgt, Harwen . ft\. ten- fg') Wanneer eene Publicatie van de Ordinaris Gedeputeerde, aangaande de Collecte van den 80, 40, 30 en so penrdr.g, in date if Febr. 171 te Lak,mond was afgetrokken, en daar tegens eene Contra Publicatie aangeplakt op de naam van de Gedeputeerden des Ktvartiers van Veluwe, hebben de Gedeputeerden deezes Kwartiers een Bode afgezon en om by provifie de voorfchreve Contra-Publicatie af te neemen, én her'waards te brengen, en by het Kwartier verzocht re-  JAARBOEKEN, May, 1797. 2S3 tcnteerd geworden was om die van Lakemond te obligeeren, tot het dragen en contrirueeren aan het Kwartier van V-luwe, den Colleéteur, : die teffens Collecteur van dien impost over de Stad Wageningen was, ten (trengften hebb.n gelast die ontfangene penningen, voor zoo verre dezelve noch onder hem mogten berus» Iten . aan den Ontfanger van dat Middel te demanueeren , en het noch verfchulaigde te innen; daar niemand bevoegd of berechrigi katzyn, binnen Lakemond eenige Jatten of impo I fitien te Reilen dan het Kwartier van Nymegen, alzoo weinig als het Kwartier van Nymegfen bevoegd en berechtigd zoute wezen, lasten en impofitïen te doen Rellen over diftriéten van het Kwartier van Veluwe. Billyk vertrouwen wy derhalven, dar Gylteden, al nu beter geïnformeerd zynde, volgens derzelver befcheidenheid wel zult gelieven te begrypen, dat het onnodig is ons'te verzieken de z iak te laten in Jiatu quo, otfchoon wy anderzins van onze zyde gaarne alfes willen contribueeren , wat tot onderhouding van eene mu tuele vriendnabuurïyke harmo lie , ' en verdere aankweeking van dien kan verftrekken, waai van wy meermaalen door woorden en daader preuves gegeeven hebben, en, de zasken daai na gefchapen zynde , in het vervolg verdei willen geeven. Medeburgers, Wy beveelen UI. na toeVenfching van Heil en refolutie. ten aanzien het apprehendeeren van zoodanig perfoon, die diergelyke Publicatien binnen dit Kwartier wederom mogten koomen af te trek' ken, of feitelykneden te beftaan. Q. R. 16Juny 1713. 3 • N. Mtsftvè' van Verteg vin 't irtier NyHfegenaan 'die van Arnhem, 1  Ntme« «en. 2S4 NIEUWE NEDERLANDSCHE en aanbieding van Broederfchap, in Godes heilige protectie. Gefchreven te Nymegen een 9 Mai 1797 , het 4erde Jaar der Bataaffche Vryheid. Uüeder goede Vrienden, De Volks-Vertegenwoordigers des Kwartiers van Nymegen. Ter ordonnantie van dezelve. Ook het volgende verflag van het voorgevallene in de Gelderfche Kwartiervergadeiinge, op den 13 en 19 deezer, vertrouwen wy dat veelen onzer Leezeren niet onaangenaam zyn zal. /"\p ingekomene P.emonftrantie van Gecommit^ teerdens uit de Dorpen van Tusfchen-Maas en Waal» houdende, dat voor de revolutie de Regeering van Tusfchen Maas en Waal hadt beftaan uit Amptman en Richter, mitsgaders Jonkers, waar van de Amptman teffens Dykgraaf, en eenige Jonkers Heemraden waren , terwyl de Politie aan den Amptman was gedemandeerd geweest, en dezelve met de Jonkers en Gecommitteerdens uit de Steden Nymegen en Thiel over het Financieele van het Ampt de befchikking hadt gehad; en daar by teffens exhibeerende een Concept-Plan of Reglement tot Regeering of het Beftuur van Tusfchen-Maas en Waal, zullende beftaan uit twee Collegien; het eene, aan wien het AmptsbefUer van Politie en Financie, mitsgaders {/;) Dy ken, Wegen, Wal- (h) De jurisdictie van den Dyfcftoel, en de Dykfchoinven van tusfchen Maas en Waal over dén  JAARBOEKEN, May, 1797. 285 Wallen en (/) Watergangen zal toevertrouwd zyn en het andere Coliegie het recht zal hebben den Furftelyken Bandyk, welke in iéder Ampt den Hoofddyk is, waar meede de Ampten^ het eerst zyn befloten geworden, ftrekken zich uit tot binnen het l^orp Mook , en dus zelfs op den Cleeffchen bodem. Mogelyk om dat Mook be> hoort onder het Ampt Goch, *t welk by den Furst van Cleve in Pandfchap wordt gehouden van dit Gewest, en om dat de Dyk recht en, en de jurisdictie van de Dykftoelen, wet wirden gelimiteerd door de jurisdictie ten Landrechten. Op gelyke wyze voert de Dykjloel van Over-Betuwe de fchcuw over den Lyk te Holthuizen , Ueefsch territoir, onder het Ampt Huesfen, met jurisdic» tie ten ykrechten. • (i De Weteringen en Wallen in Tusfchen. Maas en Waal behooren, gedeeltelyk, onder eene gecombineerde Schouw yan het Ryk van Nymegen en van Tusfchen-Maas en Waal- In den jaare 1 32 1 gaf Rtinald de II, Zoon des Gr ave Reinalds van Gelre , aan die van Tusfchen • Maas en Waal een Landbrief, en verT gunde daar by, op begeerte van die van het Ryk en van Tusfchen- Maas en Waal, het bedyken der Landeryen, het leiden van twee Weteringen, het leggen van Zydwinden in dezelve, en in elke Zydwinde een Sluis, onder bepaalin' gen, daar by vermeld. Deezi vergunning gefchtede met oogmerk om de particuliere Schouwen aan eenen Dykgraaf en Heemraaden te brengen door het geheele Ryk, en het geheele Tusfchen-Maas en Waal, en om door zuiken aangeftelden Dykjtoel het graven der noodige Weteringen, en algemeene Watergangen door zoo veele byzondere diftriclen, die ieder een verfchillend interésfe daar by haddén, te perfec teers». Ca- Nyme- GSEN.  Fwe- GlN. 286 NIEUWE NEDERLAND3CHE ben over zaaken van Jufluie, zoo civll, als crimineel, met verzoek van approbatie en fanc- tie; Carel van Egmond, Hertog van Gelre, gaf in den jaare 1532 aan die van het Ryk van Nymegen, en aan Tusfchen Maas en Waal, en wel aan ieder afzonderlek, eenen tiieuwen Land' -brief. By die Landbrieven wierdt bepaald, dat de Dykgraaf van Tusfchen • Maas en Waal met Heemraaden de Schouwen 'zoude voeren over de zoogenoemde oude Wetering, hopende, volgens de fi'uatie van den jaare 1321, van het Do*p Beu* ringen, in het Ryk tot. beneden in TusfchenMaas en Waal hyna in eene rechte linie uit in de Maas door de Graaffelyke (by verbastering Griffelingfche) Sluis, terwyl die zelve Wetering by het Puiflyke Schutlaken, lings laf, langs het Dorp Altforf t in de Maas liep, en al noch loopt, door de Blaauwe Sluis, En dat de Dykgraaf des, Ryks met Heemraa' den zoude fchouwen de tweede of nieuwe Wetering. Tu:fchen deeze Dykftoelen, met de Rykfche Dorpen Beuningen, Ewyk, Winsfen en de Boven Do*pen van Tusfchen Maas en Waal, fawpt Horsten ter eene, en de Beneden- Dorpen tef andere zyde, is in den jaare 1653, na dat reeds in dm jaare 1631 over de wyze van waterloozingen het onderhoud der Wallen en Sluizen enz. by den Hove Provinciaal decifie was ergaan, een ampel accoort geformeerd, waar by , wt kracht van 'sHoves fententie van den 19 Mai 16.9 goedgevonden wierdt eene nieuwe Sluis , de tegenwoordige Griffelingfche of Rykfche Sluis , gelyk die nu legt, te maaken. en aan Maas-Bómrr>ei tot eene particuliere waterloozing te geeven de oude Graeffelyke'e/ Oriffeliiiglche Sluis, mits dit Doip dezelve op haare ko , comparitie, en als dab den veriooren Dyk, ', ten overftaan van Dykgraaf en Heemra^den moeten geeven en heeren, ten waare zy ten , zeiven dage daar meede nog niet gevat wa,, ren, als wanneer haar by Dykgraaf en Heemraaden nng zes weeken daarenboven zulten mogen worden vergost, mits datze op den laatften dag van dien haare Dykgave peremp. , tnirlyk ten overftaan, als boven zullen heb» ben te doen," auct orifatie van de Landfchap ex plenitudine potestatis, om deezen peremptoiren termyn, by tit. 9. art. 2. van het Dykrecht der Cm vier Dykftoelen des Nymeegfchèn - Kw&r- (1) De Zeven Geevers zyn niet gewoon goederen in den Dyk te geeven, zinder alvoorens de Eigenaars voor hun te ontbieden, en te hooren, of zy iets tot hunne bevrydtng, of tot auffivyzing van pltgtiger goederen hebben by te brengen, om zich in het heeren en geeven daar na te kunnen gedraagen. < m Daar onder wordt begrepen al 't geene m ■ oude lyden tot de Ampt en heeft behoort; om dat de Dorpen , die naderhand Heerlykheden geworden zyn, altyd zyn gebleven deelen van dezelve Ampten, en, naderhand gecreëerd zynde tot Heerlykheden , wel van furhdi&ie, maar riet van r es fort veranderd zyn, en waar uit ptoflueert , dat het Recht van particuliere en afzonderlyk Schouwen in Heerlykheden, de Landcryen aldaar niet bevrydt van 'Dykgaven in de Awpten, waar in zoodanige Heerlykheden gelegen zyn, voorvallende : zelfs niet, fchoon eenige Heerlykheden hadden afzonderlyke Dy ken buiten den Bandyk, en het recht van Schouwen daar over, ahoo het recht van Schouwen niet moet geconfun.deerd iverden met  JAARBOEKEN, May, 1707. a8o Kwartiers vasrgefteld, in het fingulier geval van een verlaien en ongeheerd Vak Dyks onder Ivlaas - Bommel, ten Requeste vermeld, te mogen prolongeeren , is goedgevonden aan 's Landfchaps tafel te openen, dat het Kwartier van adwe; het recht van Dykgave. Vermits de Dykfchouwen in haaren eigen aart, natuur en o»gmerk niet verder kunnen gaan ah over de Dyken, en daar toe beperkt zyn, daar de Dykgaven in tegendeel na haaren aart , oogmerk en einde gaan buiten de Dyken «ver de Erven* Tot bewys, dat de Dykftoelen van de Ampten recht hebben met haare Dykgave te mogen over* fprirgen in andère Schouwen, kan blyken uit eene . Dykgave in den jaare 1603 te Lent, waar in niet Meen eenige erven binnen den Bandyk . te Gsni gelegen, gegeeven zyn , maar ook erven etaar huiten in de Er/ecom aan de andere zyde van de Waal. Want offchoov zoodanige goederen zyn gelegen buiten ele jurisdictie van den Ampts Rich> ter, behooren dezelve echter onder de jurisdiclie van des jimpts-Dykftoelen, om dat de jurisdictie ten Landrechten met de jurisdictie ten Dy kt-echten niets gemeens heeft. Men vindt nochtans, dat de Dykftoel van A7eder-Betuwe ten opzichte van een Dykgave te Echteld gevallen . en in den Dyk gegeeven hebbende eenige goederen onder de Dykfchouwe van Tzendoorn gelegen , op klagte van Joost Pieck, Heer van Tzendoorn, aan Carel van Egmond, Hertog van Gelre gedaan, is gefield in ongelyk door twee daar toe gecommitteerde Vorftelyke Raaden en de Heemj raaden van de vier Dykftoelen refpeclive des Nymeegfchèn Kwartiers, tol reden deezer klaaring* of uitfpraak gegeeven hebbende, dat een Djkfchouw in des anderens jurisdi&ie of Schouwe niet kan of mag eenige goederen ingeeven, of jurisdiSionasls magt pleegen. Nyme« 3en.  200 NIEUWE NEDERL ANDSCH E Nymegen. advys was, dat de verzochte auctorifatie, onverkort hit Dykrecht, zonder confequentie voor het vervolg in hoe fingulari cafu zoude behooren te worden verleend. Op het geproponeerde ter Vergadering, en in achting genomen zynde, dat ter gelegenheid van eene extraörhnaire Landfchaps vergadering in july 1705 in confideratie was gekomen, dat by het tractaat van vrede tusfchen de Franfche Republiek en de Bataaffche was bedongen , dat de Franfche Repvbliek aan de Bataaffche zal afflann zoodanig gedeelte van Landen, als in oppervlakte zullen overeen koomen met die Landen , weike de Bataaffche aan de Franfche Republiek heeft afgeftaan ; mitsgaders dat by het tractaat van vrede tusfchen de Franfche Republiek en den Koning van Pruisfchen bedongen is, dat de Landen van hoogst gemelde, leggende aan den linker oever des Rhyns, van alls beflisfende befchikking zyn uitgezonderd geworden tot de algemeene vrede tusfchen de Franfche Republiek en het Duitfche Ryk; en dat toenmaals goedgevonden is geweest de Gecommitteerdens uit dit Gewest ter Vergadering van Hun Hoog Mogende aan te fchryven de zaaken daar heenen te helpen dirigeeren , dat 'er by het Franfche Gouvernement de ernitigfte inftantien werden gedaan, ten einde by een gejieiaale vrede aan de Bataaffche Republiek megen werden gecedeerd het Land van Raveflein met Megen, de Stad en Ampt Huisfen met den (») 8 Tol . O) Deeze Tol, even onder Huis/en, hoven het M'ilburpfche Veer, is in de voorJge eeuw verlegd gewast te Emmerik ; doch na de doorfnyding te Pannerden de Neder-Rhyn meer water bekoomen hebberide, ff dezelve wederom geplaatst aan den Land aan, en teffens te Emmerik verbleven, waar door alnu, in plaats van één, twee Tolien geheven worden. *  JAARBOEKEN, May, 1797. 3?i Tol aldaar geheven wordende , het Dorp (0) H'il'uiizen, den 'sGravenwaerd en Lobith met de (q Duffelt, de (r) Lymers met den (O Cleeffch-en Waard. Is goedgevonden, aan 'sLandfchaps tafel de twee andere Kwartieren in hedenking te geeven, daar (_a) Hulhuisen is gelegen in, en oüdtyds gequottfeerd geweest onder de O'er- Betuwe, volgens Zetcedullen van 1473. en zelfs van \ 57. tp) "Naa den dood van Hertog A.nold is het Huis en Tol te Lobith door den Hertog Carel van Burgundiën , die dit, Vorfiendom en Graaf fchap haelt geoccupeerd, aan den Vorst johan van Cleve over gegeeven , met den last , daar inne geradiccerd, waar onder bekoorde het privilegie van Til vryheid door de Voorzaat en van Hertog Arnold aan de GeJderfche Steden vergund, (fi~) De Duffelt is oo'fpronglyk Geldersen terri• tcirt zynde^ door Hertog Arnold aan den Vorst johan van Cleve verpand voor óoco Rynfche gul* dlns, welke Pand fchap na het over ly den van Hertog Arnold" aan den Vorst van Cleve in den jaare I 4 7, is geconfirmeerd door Carel, Hertog van Burgundiën , ter zeiver tyd Posfesfeur van het Hertogdom Gelre, f» Buiten tegenfpraak-is de Lymers met Se« venaar, zoo wel als de Stad en het Ampt Gpch , door Verpanding aan den Vurst van Cleve gekomen in de trouble tyden van Hertog Ai nold. (s) Behotrende onder de Lymers. De Steenwaerd en by gelegene zyn na den jaare 1531 betrokken meede onder de Lymers; doch volgens verpakt, ceelulkn van de Visfcheryen in den Rhyn van den Vurst van Cleve van den jaare 1424, en transporten voor den Richter van Over-Betuwe van de jaaren 14IO tot 1530 biykl, dat dezelve gerekend wier den gelegen te zyn onder de Kerfpelen /Hart en Herwen, T - - Nym*e* gen.  NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen* daar de waarfchynïykheid van eene algem ees Vrede zich in het verfchiét begint op te doen; of niet hier van aan de Nationaale Vergadering, reprtefenteerende het Volk van Nederland, behoorde te worden kennis gegeeven, ten einde, alzoo de genoemde diftriéten tusfchen de Landen van deeze Republiek, fpecialyk van dit Gewest, zyn gefitueerd, waar toe ook eenige van dezelve voormaals hebben gehoord, en door verpanding van het zelve zyn gefepareerd geworden , daar op zoodanige reflectie te neemen , als het gemeene welzyn en belang deezer Republiek is vereifchende, en hooggemelde Vergadering in haare wysheid zal oordeelen en vermeenen te behooren. Verandering van tyden en omftandigheden maakte eene nieuwe . Ordonnantie op het Pasfegegeld zoo goed als noodzaaklyk. Ter Kwartiervergaderinge in deeze Stad wierdt eene Ordonnantie , van den volgenden inhoud, vastgefteld, op den 24 deezer. ORDONNANTIE op het PASSAGEGELD. 7V Volks - Vertegenwoordigers des Kwartiers, U van Nymegen , in aanmerking hebbendé genomen, dat in de voorige Ordonnantie op dit Miildel eenige duisterheden, en ook exemtten, d:e met de tegenwoordige ordre van zaaken met flrooken , voor koomen, hebben goedgevonden van nieuws te arrefleeren eene Ordonnantie op het £asfagegeld, invoegen als volgt: (n. 1. Het voorfchreve Veer- en Pasfagejreld zal door den Pagter gevorderd, en aan * hem  JAARBOEKEN, May, 1797. a9s hem moeten betaald worden door alle Pasfanten , met Scheepen of Schuiten de Rivier op-( of afvaarende , of met eenige , geene eigene Voitures, 't zy Karosfen, Wagens, Chaifen of 1 Karren doorpasfeerende of afrydende van geor-, donneerde en vaste plaatzen , te weeten van Nymegen de Rivier op naa Emmerick by ieder perfoon een.en een halve ftuiver, te Land naa^ Cleef met de ordinaire Tourwagen drie Huivers; naa Venlo met een Wagen zes ftuivers; naa Mook twee Huivers; naa de Graaf met de ordinaire Tourkar een duiver; de Rivier de Waal over op Arnhem met de ordinaire Schuit, Kar of Wagen een duiver; op Thiel te Land drie ftuivers; op Utrecht zes duivers, en de Rivier af op Thiel een en een halve duiver als van ouds; met de Rotterdamfche Postwagen van Nymegen op Cuilenburg -vyf duivers; van Thiel op Utrecht en Arnhem vier ftuivers; op Buuren, Cuilenburg, Wyk te Duirdede, Rhenen, Wageningen en op Bommel te landwaard ïwee duivers, en met een Schuit de Rivier af "c-p Bommel een Huiver, en op den Bosch een en een halve Huiver; van Bommel te water op Pouderoyen , Heusden en Hedel om verder te gaan een Huiver, te land op den Bjsch en Heusden.twee ftuivers; op Utrecht vier ftuivers; op Gorcum twee ftuivers, en verders aldus naar advenanl van de eene Stad of van zoodane Dorp of Plaats op de andere , daar ordinair de Wagens afryden; zullende de Koetziers voor op eenige afgehuurde Koetzen, Ka. Jesfen of diergelyke Rytuigen zittende, en Pos» tillons voor op de Paarden, in 't geheel van dit Veer- en Pasfagegeld vry en ex;mt weezen» Gelyk ook van het voorfchreve Pasfagegeld esemt weezen zullen , eerftelyk alle 's Lands Militairen van allerley Rang, Wapening , en T 3 Dienst, ;ew, lantie )p het uasfage~ reïd.  ic4 NIEUWE NKDSRLANDSCHB Nyme gen. Ordonnantieop het Pasfage geld. Dienst, die op Patent of op order naa een'gt plaatzen trekken. Ten anderen» kleine Kinderen op de fchoot zittende en geen ordinaire plaats beüaande. Ten derden, zoodane Perfoonen, welke om haar armoede in de Steden een briefje van vry• dom van Vragt, by de Mag ftraterj verieend, mogten komen te vertoonen. Tèn vierden, alle de geene, die met eigen Voer- of Rytuigen (waar . onder de Wagens of VoiturcS van tiuisliede i, die haar Land Heer nu of dan komen uithalen en t'huis brengen, zyn begrepen) reizen, mits nogtans dat zoo wel de Wagens , Koetzen , Chaifen of Voitures, als het Paard of Paarden daar toe gebruikt wordende, den Voerder alle te zaamen in eigendom competeeren , immers daar voor geen 'Huur of Vragt komt te be aalen , mitsgaders alle Perfoonen, die om haar Goed te verpagten of te bezien, elders afryden, mits blyvende in *t zelve Comptoir. Ten vylden, alle Eigenaars Van Huur-Chaifen en andere Rytuigen , wanneer zelfs daar meede ryden , en niemand anders buiten haar Huisgezin op hebben , ten minften dat , als eenige andere Perfoonen mogten op hebben , daar van geen Vragtloon komen te ontfangen; En ingevai de Pagter of CollecYuir dienaangaande eenige ftifpicie mogt hebben, zoo zal zoodane Eigenaar op zyn gezinnen tot erkentenisfe van de Ordinaris Gedeputeerden zich met Eede moeten expurgeeren. Ten zesden, dat de Wagens en Karren , met Pakgoederen beladen, wel zullen vry zyn, dog een of me.r Perfoonen , bebalven den Voerman , daar op zynde, zullen die ieder hoofd voor hoofd moeten betaalen. Ten zevendc-n, 2ullen van dit Veer- en Pasfage geld vry zyn alle ordinaire Veeren over de Rivieren. En  JAARBOEKEN, May, 1797* 295 En JaatftelyJc alle Huislieden en andere op de ordinaris Marktdagen met de Marktfchepen , Wagens, Karren of andere Voitures af- en aanvaarende om haare Waaren en Koopmanfchappen in de Steden deezes Kwartiers te veilen en te venten. Edoch Pasfagiers op eenige Steden of Plaatzen in of opneemende, zullen die betaalen moeten. III. De Pasfagiers met de Rotterdamfche of Utrechtfche Postwagen van Nymegen over Thiel rydende , zullen 'te Thiel van Pasfage geld vry zyn. Edog die met gezegde Wagens van Rotterdam of Utrecht hunne reize over Thiel verder vervordereu, zullen te Thiel moeten betaalen IV. De P,?gter of Collecteur zal verpligt en gehouden zyn, om het Pasfage - geld te kunnen invorderen, zich op bet Veer of plaatze, daar de Scheepen of Schuiten , Wagens of Rytuigen afvaaien of afryden, te laaten vinden , op dat de reizende lieden niet mogen worden op- I gehouden. V. Geen Schippers, Schüitevoerders, Wagen- of Karlieden zullen vermogen af te vaaren of' ryden, immers in de Steden nier buiten "de Stads Poorten, 't zy met een ordinaire of afgehuurde Vragt, voor en aleer het pasfage geld volgens de Ordonnantie zal betaald zyn, op poe ■ ] ne van vyftig goudguldens. VI. En nadien eenige Schippers of Voerlie' den, om deezen impost te eludeeren, de reizende lieden wel zouden mogen wyzen buiten der Steden Poorten , om dezelve aldaar op te neemen en wederom te laaten afgaan, alvoorens dat dezelve gekomen zyn aan de Steden of Plaatzen daar zy naa toe ryden, is wel expresfelyk geftatueerd, dat geen Schippers of Voerlieden eenige Pasfagiers onder wegen zullen mogen in- of opne • men, ten zy aan hun Schippers of Voerlieden vooraf door dezelve betaald zy „v t verfchuldig- T 4 I de Nv/ME» GEN. Ordon. Kantte op het Pasfage^ geld.  aas NIEUWE NEDERLANDSCFIE Nymegen, Ordonnantieop het Patfa* geld. de Pasfagegeld, gereekend van de Plaats, waar van het Rytuig of Schip is afgevaaren of gereden , het welk zy dan ook by hun Retour , of immers binnen vierentwintig uuren daar naa, zullen reftitueeren aan den Pagter of Collecteur, daar zy afgevaaren of afgereden zyn , op poene en correctie in den voorgaanden artikel vermeld. VII. De SchipDers en Voerlieden zullen moeten voor hunne Knegts, of die zy hunne Sche pen, Schuiten , Wagens enz toevertrouwen en Jaaten voeren, mitsgaders de Pagter of Collecteur voor hunne Bediendens inftaan, en in cas van contraventie tegens deeze Ordonnantie gehouden zyn de boetens by dezelve geincurreerd, te voldoen. VIII. En zullen alle Chaifen en Karren , te Huur gaande , achter op het Schild moeten wezen gemerkt met het Wapen van *t Kwartier of Stad, alwaar te huis hooren, ende geteekend met een kennelyk merk van den Eigenaar, zulks het zelve openlyk kan worden gezien , op pcene van vyfentwintig guldens. IX. De Pagter of Collecteur van dit Pasfageg ld zal daar van geen Remisfietl vermogen te geeven of kwytfcheldinge te doen, directelyk of indirectelyk in eenigerhande manieren, op pceae van vyftig guldens te verbeuren, zoo wel by den Pagter of Collecteur, als tot lasten van den geenen, aan wien bevonden zal worden Remiafie te wezen verleend. X. En op dat deeze Ordonnantie in alle haare èrtikelen of gedeelten, ofte elk van dien, wel mag weiden gepractifeerd , ende de Pagter of Collecteur noch het Gemeene Land in haare refpeclive Gerechtigheden niet gefraudeerd noch verkort , zoo zullen de geenen , weike . door den Pagter of Collecteur behoorlyk aangefprook&n zynde, bevonden zullen worden contrarie gedaan, ofte eenige ontrouwigheid dien aangaaade gepleegd te hebben, daar over voor de eerfte reize verbeu»  JAARBOEKEN, May, 1757. 297 beuren een boete van vyftig, en voor de tweede reize een boete van honderd goudguldens. XI. De Pagter of Collecteur za' zoodanige or dre mogen Hellen van toe te zien ende te onderzoeken , dat hy in dit Middel niet werde gefraudeerd ofte verkort, als hy te raade zal worden, zonder dat hem door iemand , wie hy zy daarin eenig belet zal mogen gedaan worden, op eene boete van honderd Goudguldens, ende verders arbitraire correctie naar de maate van 't gedaane bele: of gepleegde reüftentie; alles boven de pceoen en breuken in de Generaale Ordonnantie geëxprefeerd. XII. Wordende alle Commisfarisfen of Opzigters van Wagens, de Commisfarisfen of Opzigters van Schepen en Schuiten alhier en in de andere Steden deezes Kwartiers , en ten platten Lande alle Gerigts Bediendens geauctorifeert, niei alleen om de beboeting in conformité van deez( Ordonnantie te doen, maar zelfs (mits zoodaane Arresten doende , zoo als na Land en Stads' Rechten gebruikelyk is op verzoek en pericuk van den Pagter of Collecteur te mogen aanhou den, en fluiten de Wagens of Schuiten der gee nen, die de Pagter of Collecteur zal vermeenet, tegen deeze Ordonnantie te hebben gepecceert; ter tyd en wylen hy by den zoodanigen Contra venteur gecontenteerd, of in cas van verfchil d< boete zal hebben geconügneerd, of voor dezelvi Borge gefield , tot tyd en wylen daar over za zyn 'erkend door de Burgers Gedeputeerden te Financie. XIII. Ende inval in deezen iets mogte gecom mitteerd en voorbygegaan zyn, ofte daar eenig duifterheid gevonden mogte worden , willen d Volksvertegenwoordigers van den Kwartiere d interprastatie van dien aan zich, ende by abfenti aan de Burgers Gedeputeerden , gereferveerd e voorbehouben hebben, omme daar inne te reföl veeren en decideeren naa behooren. T5, XIV Nyme* gen, Ordonnantieop het Pasfagegeld, 1 i r 2 e 3  298 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen. Ordonnantieop het Pasfagegeld. I i j J * i \ XIV. Zo wie Pagter blyft van dit Middel , zal gehouden wezen alle twee Maanden een gerecht zesdepart van zynen uitgeloofden Pagt te hetaalen aan de refpeclive Ontvangers tot Nymegen, Thiel en Hommel, ieder in zyn DiftricT;. XV- En zal tegens de aanftaande Verpagtinge, tot Bommel meede verpagt worden het Pasfagegeld van Dalem, vao alle Perfoonen met Wagens erj andere Voitures hooger aanrydende, het zy ondet 't Pasfagegeld te Bommel ofte apart, zoo ende als de burgers Gecommitteerdens op dezelve Verpagtinge zullen goedvinden. Het'laatfte Stuk,'t welk, onder de Handelingen der meergenoemde Kwaniersvergaderinge van Nymegen opmerking verdient, is eene infrrucYie voor de Richters in dit Kwartier, die nu wel by manier van Concept of Ontwerp ingebragt , doch vervolgens wierdt vastgesteld. & Art. ^. F\e Richter zal gehouden zyn, zyne vaste woonftede te honden binnen zyn aanbevolen Ambt, ten ware om erheffelyke redenen ter. erkentenisfe van deLandfchap, of by ieszefs abfentie van het Provinciaal Coliegie; het zelve Ambt getrouwlyk zal bewaaren , een ieder les begeerende regt en vonnisfe te laaten gefchielen en wedervaaren, zo en als Daar Stad- recht >ehoord, die bepaaiingen deezer Provincie binnen tyn toevertrouwd Ambt te verdeedigen, de ftroonen en wegen binnen het zelve naar zyn vermo»en te beveiligen- II. Indien iemand de hoogheid, ofte gerechtigieid des Volks van Gelderland eenige hindernisfe leede, of tegens dfzelve iets mogte onderneemen, ;al hy hier van aan het Provinciaal Coliegie van *olitie, Finantie en algemeen Welzyn dadelyke ken-  JAAJRBOEKEN, 1797- 2$S> kennis geeven, om daar in na behaoren te han delen. ' „.'*."'/■'-< lil Ook zil de Richter naarfiig toeverz.gt dragen dat niemand, wie hy ook zyn moge, eenige gemeentens, ftraaten , fteegen, of gemeene gravens af heinde, of afgrave, en indien zulks mo ge gedaan zyn , zal hy dezelve doen nederwerpen en inruimen, en insgelyks hier van het voornoemde Coliegie verwittigen - waar en by wie gedaan. IV. Dat hy alle middelzanden in de Rivieren onder zyne Jurisdictie opkoomende wel en ernftelyk waarneemen en toezigt op dezelve zal houden, en die zanden , zo dra men die bekomen en bloo: zien kan, gerigtlyk doen bevaaren , en belteeken toe behoef van deez; Provincie, en zich daarin zodaanig te gedragen, dat 'sLandfchaps gerechtigheid niet verzuimd noch verkort word, maakende van alzulke bevaaring behoorlyke certificatie , onder zyn Zegel en handteekening oirconde Scheepenen of Gtrictfts-Lieden, welke certificatie hy Richter zonder verzuim en terftoüd aan het Provinciaal Coliegie zal inzenden om aldaar bewaard, en ten profyte van den Lande daarmeede gehandeld te worden; voorts ten deezen in 't algemeen zig te gedraagen naar het waterregt van deeze Provincie. V Dat by geene doodflagers, of andere euvéldaders uit een ander diftrict het zy gevonnist of voortvlugtig in zyn A.r.bt zal tolereeren, dan die daartoe van de Landfchap of Provinciaal Coliegie permisfie verzogt en bekomen hebben» maar zal die moeten apprehendeeren, en te regt (tellen , en zal daarvan zonder verwyl aan het Coliegie voornoemd behoorlyke kennis geeven VI Voorts regte Gerigtdagen , en behoorlyke Schouwen houden op fteegen, ftraaten enz» voor zo ver hem dit aanbevoolen is Vil. Alle die breuken, groot en klein, die in zya Ambt zullen vallen, terwyl hy Richter weezen Nymegen. Inflructie voor den Richlet.  Soo NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen. Inftruc tie voor den Richter. zen zal, naarftiglyk invorderen , zonder aanzien ofte verfchooning van ieman i, wie hy ook zyn moge j of op eenigerhande wyze, op poene van daar voor te worden gecorrigeerd naar goeddun* ken van den Hove van Juftitie deezer Provincie, naar gelegenheid der zaake, en van op hem alle de nadeelen hier door veroorzaakt te verhaslen, daar hy gehouden zal zyn, terftond wel en naarftiglyk naar de euveldaaden, die ter zyner kennis zullen koomen, gerigteiyk te inquireeren, en de inforrnatien naar ordre regtens, en locaale ftyl doen uitvaardigen, en de ingewonne inforrnatien wel opregtelyk doen relateeren, en by de Scheepenen laaten bezegelen, zonder eenigzints daar in te disfimttleeren en te veinzen. VIII. Zal ook gehouden wezen, zyn uiterftediligentie te doen, om aan te tasten en te apprehendeeren alle openbaareDelinquanten, en Kwaaddoenders, Moordenaars, Brandftigters , Straatrovers , Doodflagers, Knevelaars, Verkragters , en Ontvoerders van Vrouwen, Valfche Munters, Wederwraakers van Juftitie,Dieven, en anderen, die uit hoofde van 's Landfchaps Placaaten , voor zoo verre die dobr deeze ordre van zaaken niet zyn ingetrokken, niet behooren te worden getolereerd, die hy verneemen zal onder zyne Jurisdictie, zich op te houden, en aangetast zynae daarop en tegens te procedeeren zonder eenige disfimulatie, of iemand daar in te verfchoonen; en zoo verre hy die Delinquanten niet kan apprehendeeren, zal hy derzelver goederen beide haaflyk en erflyk onder zyn Ampt gelegen , terftond arrefteeren, en by goeden Inventaris onder zich neemen, om als dan op die goederen naar rechten te procedeeren. IX Maar zal de Richter niemand met gevangenis mogen bezwaaren dan over zaake by de Wet bepaald, en niemand ftrenger mogen behandelen dan nodig is, om zich van zyn perfoon te moeten  JAARBOEKEN, May, 1797' 301 ten verzekeren, op pcene van daar over gecorrigeerd re zullen worden. X. En zal met de te rechtftelüng van den gevangenen , ten eerften mogeiyk, een annvang maaken, zonder die laDger dan 14 dagen, of tot den eerften rechtdag dearna , op kosten deezer Provincie te houden , ten waare dit anders by die van de Wet of door het Hof van Juftitie worde verordent en bevoolen, waar van hy zich eene fchriftelyke Verklaarinh zal laaten geeven, en die by zyne reekening overleggen. XI Zal den Richter niemand aan den lyve doen richten, zonder daar van aan het Hof van Juftitie behoorlyke kennis te hebben gegeeven, en de Refolutie van het zelve daarop zal hehben ontfengen, voor zoo verre zulks in de refpeclive Steden of Ampten gebruikelyk is. XII. Zal de Richter tien ftuivers daags voor fluitinge, bewaaring en verpleging van ieder gevangene mogen in reekening brengen ; doch zullen die geene, welke mogten worden ontllagen, hunne eigen kosten moeten betaalen , ten waare zy uit armoede de kosten niet konden voldoen, of die gevangenen by fententie kost en fchadeloos waaren ontflaagen , waar van hy in zyne reekening behoorlyke mentie zal hebben te maaken. XIII. De Richter zal verdagt zyn in alle compofitien, en advyfen van breuken , zoo veel :n hem is, te letten, dat de penningen der compofitien vry tor des Lan«fchaps profyt koomen, en dat alle kosten en uitfehotten van Juftitie daar en boven betaald wotden. XIV. Zal ook gehouden zyn, over zaaken, die xve\ corcpofibel zyn, doch over welke döor den Richter alleen geen afdragt mag gemaakt worden, het goedvinden van het Provinciaal Coliegie te verzoeken, en toe te zien, dat dezelve voor niet minder, dan het gewysde vonnis, of Landrecht bepaalt, worden afgemaakt, ten waare de breutchafügen of misdadigers voprdvlugtig of zoo arm waa- Ny-me- 3EN. InjlrttC' 'ie voor icn Richter.  Nymegen. fhflructie voor den Richter. 302 | NIEUWE NEDBLANDSCHE waaren, dat men op dezelve de geregte breuke niet zouda kunnen vernaaien* XV Veel minder zal hy aangaande crimineele hooge baeuken, daar Lyf of Lid aan verbeurd is, of andere crimineele ftraffe toe ftaat, kunnen fcheiden, zonder fpeciaal confent van het welgemelde Coliegie, aan welk Coliegie als meede aan het Hof vao Juftitie hy behoorlyke obediëntie en eere zal bewyzen. XVI IteTi zal de Richter niet vermogen eenige verbreukte goederen te verkoopen, dan in 't openbaar by de kaars of by mynen, en by voorgaandre ordres van 't Provinciaal Coliegie , ten ware hem zulks anders by 't Coliegie was toegedaan, XVII. Insgelyks zal de Richter fcbuldig zyn, alle jaar daar toe gelast zynde, rekening en bewys te doen aan het Provinciaal Coliegie, en dat ten kosten van de Landfchap, .maakende in zyne rekening by goede en behoorlyke diftinclie melding ende verklaaring van alle breuken . groot en klein, hoedanig die mogen zyn, geene uitgezonderd, die telken jaare verfchynen zullen, het zy dat die gefcheiden zyn of niet, of dat ze alnog aan het Gericht hangen, of niet, met befch?idenlyke verklaaring en goed onderfcheid der zaaken, en waar uit die breuken, compofirien en afdragteb gevallen zvn, op dat het Provinciaal Coliegie behoorlyke kennis drage hoe de zaaken ftaafi, om by het zelve Coliegie daaromtrent te doen vorderen 'sLandfchaps Hoog' en Geregtigheid naar behodren. XVIII. Ook zal de Richter op zyne reekening overbrengen een gerigtelyk attest der Gerigtsbanken of ander behoorlyk bewys van de misdaden of breuken, die binnen den tyd zyner reekening by haar weten zyn gevallen, en van geene kleine breuken afdragt laaten maaken, minder dan de vonnisfen uitwyzen zullen, ten ware die breuken by den breukhaftigen goedwillig, en zonder fen- ten-  JAARBOEKEN, May, 1707. 303 tentle af te wagten , conform de Lysten by de Landfchap den 2 July ïóaj beraamd, worden ge prefenteerd, dewelken de Richter zal mogen aanneemen, in rekening verantwoorden, en aangaan de de ongeweezene kleine breuken, na dat die breukhaftige volgens Stad- Recht verpligt zyn, ten wate in zaaken, waarin volkomen bewys ontbrak, of dat die breukhaftige zo arm ware, dat men die breuken op hem geheel^ niet zonde kunnen verhaalen, waarvan hy in zyne rekening behoorlyk bewys zal moeten inbrengen. XIX En zal ook gehouden zyn vollen ontvang te maaken van alle breuken, in zynen Ambte gevallen, des zal hem geleden, en in uitgaaf zyner rekening gepasfeerd worden al zulke portie en deel, als hem volgens zyn Commisfie toegelaaten en geaccordeerd is. XX. Ook zal de Richter niets hoegenaamd van eenige gevallen breuken mogen verbergen, of tot zyn by zonder voordeel genieten of behouden, of toelaaten, dat genomen worde by iemand, waardoor die breuke verkleind mogte worden, op poene van arbitraire correctie, en inval zyn Huisvrouw, Schryver, Dienaar of andere buiten zyn weeten iets ter zaake voorfchreeve ontfangen hadden , en dat hy zulks komt te verneemen, zullen die daar voor met het dubbeld tot 's Landfchap» profyte gecorrigeerd worden, het welk hy Richter in ontfangse zyner rekeing zal moeten brengen. XXf. Ook zal hy niet mogen agterhouden, maar in den ontfangst zyner rekening brengen deeze navolgende vervallen en profyten, zoo wel als alle anderen, te weeten: Dat uit gratie vergund worde, dat eenige'*mis* daadigers in fecreete plaatzen, en niet in het openbaar , geëxecuteerd worden, het geen hy egter niet dan met confent van de Landfchap, of van 't Provinciaal Coliegie zal mogen toelaaten , van al het geene by eenige misdadigers bevonden mogt wor- N?Mft» GEN. Inftruc» tie voor den Richter, t  304 NIEUWE KEDERLANDSCHE Nymegen. InftruC' tie voor den Richter. worden, ten tycle van haare apprehenfie, het zy goud, zilver, juweelen, of alle welke andere goederen. Van alle gevonden en onbeheerde goederen, als insgelyks van aangedreeve goederen'in of uit de Rivieren, en van andere zaaken, daaden of misbruiken , van wat natuur die zyn mogen , welken hy als Richter, of zynen Dienaars in ontvang zal brengen zonder iets te verbergen, of agter te houden noch te gedogen, dat daar van iets by de zynen genoten of ontvangen worde, zonder dat hy zal vermogen van eenige zaaken of daaden, breuken te neemen, waarop die van oufls niet gefield zyn, voorbehoudens aan den Richter het gewoonlyk loon van vervallen, en andere profyteo, die als falaris geconfidereerd moeten worden. XXII En inval de Richter hier tegen mogte handelen, en het Provinciaal Coliegie, of iemand van het zelve of andere voornoemd daar van berigt doende , zal hy boven gebeurlyke correctie ook gehouden zyn de kosten te betaalen, die in die zaaken mogten zyn gevallen. XXIIL Ook zal de Richter hem niet onderwinden te vergeeven eenige posten, ofte ambten, dan van welken hem de begeeving wettiglyk is opgedragen, hebbende niet te min goede toeverzigt, dat dezelven naar behoorenden volgens den inhoud van een ieders Commisfien en inftrudtie worden bediend. XXIV. Ook zal hy toezien, dat de posten van Dyk-Praefident, voor zoo verre dezelve in zyn aanbevoolen ambt p'aats mogten hebben", by goede treffelyke, bekwaame en beregtigde perfoonen naar Land en Dykregten genoegzaam geërfd en gegoed bediend worden. XXV. Ook zal de Richter gehouden zyn,,den Land-Rentmeefler geeeraal en particuliere Rentmcefters der Domeinen deezer Provincie in het vorderen der pagten en andere fchulden, die men aaa  JAARBOEKEN; Mdy, 179JI 305 aan de Domeinen fchuldig is , alle hulp en by ftand van regten te verleeneo, de kvvaade betaalers volgans Stad- regt tot betaaling in regten te noodzaaken , zonder eenige oogluiking of aanzien van perfoon , maar daarin zodanig re handelen ,, dat alle fctade voor de Domeinen deezer Landt fchap worden gepraevenieerd , en zon ter daarvoor , ten lasten deezer Provincie, te genieten. XX VI Wanneer den Richter Ambtshalven verpügr. zal zyn zig buiten zyn Ambt te begeeven, of dat hy bel'cbreeven wordt buiten 't zelve te koomen, zal hy daarvoor elke dag wegens vacatie negen guldens en wegens verteering en transport genieten acht guldens. XXVII. Zal ook geenerley dienst, hoe ook ge» naamd, van de Ingezeetenen mogen vorderen, daq de zodanige, welke ten algemeene nutte van den Lande, of op fpeciaale last der Landfchap of van het Provinciaal Coliegie zullen moeten worden geprasfteerd- XXVlfl. En zal de Richter, hem., als een goed Richter fchuldig is, gedragen en naar inhoud zyner Commisfie en deeze zyne inflructie, of andere die hem namaals door de Landfchap, of van harent wegen gegeeven zoude mogen worden, en her geen hem op zyne Rekening tot dienst van den Lande naar reden en yereisch van zaaken eq tydsgelegenheid geordonneerd zal worden, hem te teguleereö. EED. Ik belnove ende zweert, dat ik de Provincie van Gt dsrland een góed en getrouw Richter van; waar toe ik gecommitteerd ben, volgens myne Commts/ie en IhftruStie., waar yan my lecluur gegeeven is , en waar van my Copie zal worden ter hand gefield, zyn zal, dee%en myn en post wel en. opregtelyk zal bedienen. Ai Rechten, Hoogheid en Geregtigheid deezer V Land" VïME' 2EN. hijlruC', ie . voor ie PLich■ers.  306 NIEUWE NEDERXANDSCHE NïME* GEN. 'inftructie voor de Richters, Landfchap naar al myn* vermoogen zal bewaaren, zonder dezelve daarin op enigerhande maniere te laaten ver nor ten; de verkortingen en inbreuken, zoo gebeuren mogten diredtelyk zal overbrengen aan het Provinciaal Coliegie yan Poli' tie, Financie en algemeen Welzyn te Arnhem, om daar tegens de noodige voorz:ening te doen; dat ik alle keuren en breuken, die in myn aanbevolen Ambt vallen zullen, ten metsten profyte van 'sLandfchaps Domeinen zal invorderen; dat ik een ieder, zonder aanzien van perfoon , van zaaken, ter myner kennis behoorende, zal doen regt, vonnisfen en befcheid volgens de Edicten en Statuten van den Lande; dat ik van alle de exploiéten myner officie ten allen tyde, als ik hier toe zal verzocht morden, zal doen goede en wettige rekening aan het Provinciaal Coliegie voornoemd, en myne restanten, die ik fchuldig zal blyven, betaalen daar behooren zal; en zal ook in alles agtervolgen alle de Placaaten, zoo wel yan de Munte , als andere van de Landfchap gepubliceerd en alnog te publiceeren ; dat ik ook Weduwen en Weezen na rechten zal helpen, en niemand onder dekzel yan myn officie calangeeren, verdrukken, befchatten, of eenig geweld tegens recht, redenen, en gewoonte van den Lande doen, zonder in eenige der voorfchreve pointen te fimuleeren, om goed of geld , om vriendfchap, of maagfehap, om haat of nyd, of om welke andere redenen ook; Voords verklaare, beloove en zweer ik voor wettig te houden alleen zoodanige regeeringsfnrm, welke gegrond is op de Oppermagt des geheelen Volks: dien volgens houde ik voor onwettig, en daar meede flrydende alle erflyke ambten en waar, dighceden. Voords beloove en zweer e ik gehouw en getrouw te zullen zyn aan het Volk en aan de Wet (en my in myn Ambt trouw en eerlyk volgens myn plicht en inflru&ie te zullen gedragen f, Zoo waarlyk helpe my God Almachtig. HOL  JAARBOEKEN, May, 1797. 307 HOLLAND. 'sGravenhage. E?nig misverftand omtrent de Pubilkatie var. 5 January des jongstvoorgaanden jaars, raakende het Tranfito of doörvoer vjn Con trabande Goederen door deeze Republiek, deedt de Nationaale Vergadering, op den 12 deezer, het Befloit neemen, orh, ter verhoedinge van dat kwaad, de volgende Alteratie en Ampliatie te doen afkondigen. t~\e Nationaale Vergadering, reprefenteerende het *^ Volk van Nederland , allen den geenen die deezeni zullen zien of hooren leezen.-, Hei! en Broederfchap! Nadien tot onze kennisfe is gekoomen, dat door een kwalyk verftaan onzer Publicatie van den j January deezes Jaars, den invoer van Goederen, v/elke te Lande of langs de Rivieren binnen deeie Republiek gebragt worden , om tranfito te verzenden , als nog tegen onze intentie aan verfchei-r de belemmeringen onderhevig is ; en het belang van den Lande vordert, dat daar tegen ten fpoedigfte voorzieninge worde gedaan. Zoo is 't, dat wy, om alle mogelyke twyfFelingen en dubiëteiten wég te neemen en het tranfito nog meerder te favorifeeren, hebben goedgevonden te decreteeren: Art I. Dat de vier eerfte art. van voorfz Publicatie niet behoeven nageleeft te worden by het invoeren van Contrabande Goederen die van de Landzyde, het zy te Lande het zy langs de Rivieren, binnen deeze Republiek gebragt worden, én dat mitsdien die artikelen in zoo verre , zoo veel nodig, zyn ingetrokken. V 2 Dan» 's Gba- VRNHAGE. V  308 NIEUWE NÉDERLANDSCHE 'sGra- venha- ge. Publ. 'omtrent de Tranfito. Dan; dat daarentegen de Voerliedei en Schippers, welke Contrabande Goederen van ds, Landzyde invoeren, om tranfito verzonden te worden, zullen gehouden weezen, by zich te hebben eene, door bun eigenhandig onderteekende, Verklaaring, inhoudende de quantiteit, qnalireit, waarde ca merken van de Contrabande Goederen, die zy op hunne Wagens of Karren, of in hunne Schepen hebben gelaaden. Dat zy, op het Terriroir van deeze Republiek gekomen zynde, die Verklaaring zullen moeten vertoonen aan alle Officieren en Bedienden van de Convoyen en Licenten, welke requireeren dezelve te zien En voorts aan het. eerfte Comptoir, daar zy aankoomen, die Ver* klaaring overgeeven. II. Dat de driedubbelde waarde waar voor, volgens art. 9. van voorfz. Publicatie, Cautie moet gefteld worden, beftaat, in driemaal de waarde van de Goederen. III. Dat voortaan van alle Yzer- en Staalwerk, als meede van Koffymoolens, van de Landzyde ingevoerd wordende, voor tranfito rechten zal worden betaald drie perCt. van de volle w?arde. IV. Dat van vrye tranfito Goederen, welke van de Landzyde ingevoerd worden, by het inkomen, ▼oor en in plaats van Cautie zal worden betaald de inkoomende en uitgaande rechten ; met dien verftande nogthans, dat zo baast, in Conformité van art. 11. der voorfz. Publicatie, zal zyn beweezen, dat die Goederen wezentlyk in de daad zyn uitgevoerd, gereftitueert zal worden het geene te veel betaald is V- Dat de gerequireerde Cautie moet gefteld worden door den Koopman of Commisfionair, welke de Goederen het eerfte ontvangt. VI. Dat deeze Cautie niet zal behoeven te beftaan in eene confignatie van Penningen of Goederen ; zullende egter de Officieren van de Convoyen en Licenten geregtigt zyn, om des noods te vorderen eene verklaaring van fóliditeit van den Cau-  JAARBOEKEN, May, 1707. 309 Cautionaris door het plaatzelyk Beftuur van zyne woorjplaats af te geeven. VII. Dat onze Publicatie van den 5 January 1797, voor zpo verre hier mede komt te ftryden, word gealtereert; maar voor het overige blyft in volle kragt en waarde. VIII. Eindelyk: dat voortaan van alle Contra bande Goederen, die van de Landzyde , bet zy. te Lande, het zy langs de Rivieren binnen deeze Republiek gebragt word n om na elders te vervoeren , voor tranfito rschten zal worden betaald twee perCt. van de volle waarde. Wordende bet Placaat en Lyste van den 31 July 172J, in zoo verre gealtereerd en verandert, Wyders lasten en beveelen wy het Committé tot de zaaken van de Marine; mitsgaders den Advocaat - Fiscaal Generaal, Subftituut - Fiscaals , Commifen Generaal, en alle andere Officieren van de Convoyen en Licenten, zich ftiptelyk hier na te regulceren. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeerea, zo ontbieden en verzoeker» wy de Hoogstgëconftitueerde Magten in de [refpective Gewesten, deeze onze Publicatie van ftonden aan te doen Publiceeren en Affigeeren ter plaatze daar men gewoon is zodanige Pur blicetie en Afïïxte te doen. Aldus gedaan en gearrefteérd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den |fa May I797> Jtet derde Jaar der Bataaffche Vryheid. {Was geparapheerd,) * j. B. B I C K E R, Vt. (Onder ftondf) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,") D. van L A E R. Secretaris. V 3 H A A R« 's Gra» VENHASf£. Publ. imtrent le Tran* Ito.  Sio NIEUWE NEDERLANDSCHB Haar- kiïfil. Haarlem. Van wegen de Hollandfche Maatfchappy der. Weeienfchappen binnen deeze Stad wierdt, in 't midden der Maand, het volgende Pjro. gramma in 't licht gegeeven. BERICHT van de HOLLANDSCHE VIAA.TSCHAPPY der WE TüNSCHAPPlsN ïeHAARLEM. |~"\e Maatfchappy op geene van haare uitgefchre^ yèt e Vragen, voor dit Jaar, zodanige Andwoorden ontfangen hebbende welke na den prys kunnen di gen, heeft deswegens haare gewoon, lyk? Jaarlykfche Algemeene Vergadering, op den si V.ey t niet gehon ten : maar heeft in eené Maandelykfche Vergadering bedotten, den tyd der Piysvraagen , die voor i November 179') moesten beandwoord zyn , te verengen tot 1 November 1798, ten einde aan die geenen, die door de tya.souifla'!digheden verhin ïerd mogen zyn deL^e Vraaten ie beandwo^rden , daartoe op nieuw gelegenheid te geeven. De»Maatfchappy herinnert, dat zy, volsens haare Programmal van voorige Jaaren , AudWoorden verwacht, voor 1 November 1797,! Op de volgende Vraagen: I Dewyl de laatere ontdekkingen in de Scheikunde naauwkeuriger hebben leeren kennen, uit welke beginzelen of- beftanddeelen de Planten beftaan, en zy dus aanleiding kdnnen geeaen, om met veel waarfchynlykheid te beobrdeelen , welke foort van ftoffen het meest gefchikt zyn, óm onvruchtbaare gronden , waarin deeze of geene ter voeding der Planten vereischte deelen ontbreeken, vruchtbaarder te maaken; zo vraagt de Maatfchappy: Een  JAARBOEKEN, May, 1707. 3" Een beredeneerd vertoog over de beste en voor deeligfte wyze van onvruchtbaare Duin of Zand- ] gronden ter voorttseling van voedende Plantgewasfen bekwaam te maaken, afgeleid uit hn geen de Scheikunde thans omtrent de beftanddeelen der Plan , ten leert, en uit het geen zo door de Scheikundige, als door andere waarneemingen, omtrent de oor zaaken der onvruchtbaarheid van zodanige gronden bekend is, of blykbaar aangetoond kan worden. IL Vermits men op veele plaatzen buiten 'sLands dergelyke fchraale Zandgronden , als die van onze Duinen , heeft begonnen te bebouwen , £n ren nutte aan te leggen, en vermits het ter bevordering van het nuttig gebruik, het geen men thans van onze Duinen tracht te maaken, zeer riienfïig zoude kunnen zyn te weeten , hoe men by de v. rfchi'lende beproevingen van dergelyke Zandgronden elders gedaagd is , zoo vraagt de JMaatfchappy: Een beknopt ver/lag van de verfMdende proef neemingen, zo veelen men kan nafpooren, op dergelyke gronden elders genomen, en van den voorof nadeeligen uitftag van dezelven, opgemaakt uit echte berichten, die daar van voerhanden zyn of kunnen verkreegen worden, en zodanig ingericht, dat de welgelukte proef neemingen met genoegzaame naauwkeurigheid befchreven zyn, om ten ricHfnoer te kunnen verftrekken, en dat men uit de mislukte beoordeelen kan, welke beproevingen op fchraale Duin of Zandgronden met geene hoop van een vmdeeligen uit/lag kunnen ondernomen wors III. Welken zyn de onderfcheiden Rasfen van Scha'apen, die in de Vereenigde Nederlanden gevonden worden, en de vevfchsllende wyzen van bezorging van dezelven P — Men verlangt hier byte weesen, derzelver gewoone grootte en zwaarte, de afmeetingen en zwaarte van den romp, en van de leden , de gewoone langte, fynheid, en het ge. wicht der wol; het getal der jongen^ welke zy V 4 jaar* rÏAAR» ,EM, Progr. Ier Holl. Maatfchappy*  HA4RIEm. Progr. der Heli fl/aut- fchappy. ) \ j i % i ! 3i? NIEUWE NEDERLANDSCHfi jaarlyks werpen; en of het groot er aantal der wer. vet-beenderen, door Daubbnton in zmmigên meer dan tn anderen waargenomen, aan eenia ly zonder ras eigen zy, dan alleen voor eene fpeeling fer Natuur moet gehouden worden? Ah meede of et- onder de verfchillende rasfen nog een oorfprong'y* ™*1 dit land eigen gevonden worde? 'rPe ?uttiëheid der Ventilators op onze OorH>g-, Oostindifche en andere Schepen, ter bewaa"■ * Vin de gezondheid, en ter htrflelling der zi, kttn O» zeevarende lieden, op de meest voldoende m*i te betoogen, en tevens proefondervinddyk te datn zten, welke foort van Ventilators daartoe het •tjte en minst kostbaar e, en wat wyze van tezetyt te gebtuiken de beste zy? V. Daar, volgens de bekende gronden der Wa« terJoupkunde, de helheid der Rivieren vermeerdesen moet, naar maaté (fchoon met in dezelfde reden) van de vermeerderde hoeveelheid waters die zy afvoeren, het geene wyderseeneuitfchuu- ' den bociem > wanneer die daartoe gechikt is, ten gevolge heeft, en langs dien weg te weeg brengt, dat deeze vermeerderde hoeveelüeid van water niet te min gééne , of flechts weinig meerdere waters hoogte op de Rivier veroorzaakt, geJyk zulks door verfcheide vooibett Hen van yereenigde Rivieren in Italieu, die over :en zandig bedde ftrooroen , bevestigd wordt: Jaar egter fommige Rivieren in ons Land , en wel vonrunamlyk de Neder.Rhyn het tegendeel _ciiynt te bevestigen, voorzoo verre deeze tak, ederr, met het be^in deezer Eeuw, de toevoer ?an water aan denzelven, zo wel by hooge als aage Rivier, zeer aanmerkelyk vermeerderd vierd, eerder verondiept, dan dieper geworden s, en de aanpalende Dy ken, ten ■minften voor' Ie iedert 1771 gemaakte verbetering omtrent de 'erdeehng van het opperwater tusfchen de ver'; cbeide Rivier-Takken, niet zelden in gevaar ge'aar gebragt heeft, zoo wordt gevraagd: Wek  JAARBOEKEN, May, 1797. 3*3 Welkt h of zyn de redenen, waarom bepaalde. ^nlaa\st%melele Rivitr-tak de, uitkomst nut beantwoordt ,maar veel eerftrydt met den bovenaangehaalden, op reden en ondtrvtnamg kenden Grondregel der Waterloopkunde?' en byaldten deeze reden of redenen niet fUchts onderftedender wyze , maar met zekerheid aangeweezen kunnen worden, zyn wv. ofeenigen van haar van dtenaart, da. 1 door gepaste middelen te keer gegaan kunnen worden ? en zo ja, welke zyn die midden e> - VI Daar het onbetwistbaar zeker is, dat de beoeffening van fommige vakken der Natuurkun. de eene zeer uitgeftrekte nuttigheid heeft, zo voor het huishoudlyk leeven in 't algemeen, als voor eiken, beoeffeuaar in 't byzonder, en hel dus te wenfchen ware, dat 'er, ten minften 111 §e voornaame Steden, gefchikte inrichtingen plaats hadden, waarby elk Burger , die zulks verlangde, in deeze wetenfchap konde onderweSn worden, zo belooft de Maatfchappv haarer gewoonen Eerprys aan den geenen , dit, naai derzelver oordeel, het gefchiktlïeplan zal hebbtt, ingeleeverd tot zodanig onderwys in de meest nut *itt detlsn der Natuurkunde, door het welk ooi de min geoefende en min gtgotdt Burgers gelee genheid zouden hébben daar van eenigt kundtghen te verkregen ? . . VU. Wat heren de laatere ontdekkingen tn d Scheikunde. omtrent den Aart der Gisting , ei welke voordeden zouden zommigé Trafiquen htex uit kunnen trekken, by welke gistende Jioffen ge bezigd worden ? De prys voor het test gekeurde Atidwoord op elk van deeze Vraagen, is een Gouden Me daille, of dertig Ducaaten, ter keuze van de Schrvver. _, . , De Andwoorden moeten gefchreven zyn m Nederduitsch,' Fransch, Latyn, df Hoogduitse fdoch met geene Hoogduitfche letter; , en m< een gezegeld billet, des Schry vers naam behe V 5 zel HA6R* LEM. Progr. derHoll. Maatfchappy. I j » l t 1 t  314 NIEUWE NEDERLANDSOHE Haar- ï.em. zende, voor i November dezes jaars, gezonden worden* aan M. vaw marum, Secretaris deezer Maatfchappy. De Hter van marum, om meer dan ééne reden, onder de la-dgenooceo, en ook buitenslands, met roem bekend van wegen zyne ui gebreide kundigheden in het vak der Natuurkunde, hadt zints eenigen tyd zyn vernuft gefpits: op een middel ter verhoedinge, immers ter vermir-d -ringe van de nadeelen, die dikmaals door Brand veroorzaakt worden. Dj uitvinding van een eenvoudige en onkostb:ir Spuit was daarvan het weldaadig gevolge Eene proeve, met het Werktuig genomen, a^; en wy wel der moe e waardig, ter kennisfe van oa^e Leezeren te brengen. Om. der de dagteekening van 14 deezer wierdt uit d^eze Stad het volgende berigt. Tn de voorleedene week, den 8 en 11 deezer, * heeft Dr. van Marum hier twee proefneeming?n gedaan, om re tootien, dat men door eene kleine Spuit, die door één Man kan gedraagen worden, «n met weinig water, een tellen brand kan biusfctien, wanneer dit wel wordt aangewend. Op het Harmen-Jansfens-veld aan deeze Stad, was vo>r ïekerdng van Tey/ers Stichting, en met voorkennis van het Stadsbelluur, eene hut opgeflagen van droog hout, 24 voet lang, so breed en 14 hoog, aan de Z. O. zy. de met 2 deuren, en aan de Z. W.'zyde met 2 openingen, als venfterraamen voorzien. Op de hut was een fpant van 3 Gebinten , met gordels en een nok verbonden, 27 voet hoog boven den grond. Om ze te feller te doen branden 3 was zy van boven open , en, om door  JAARBOEKEN, May, 1797. 3»5 door d-n tocht der lucht den brand te fterker fa„ te «tten, ftond zy een halven voet boven S grond. Ook was zy van binnen beteeid, en niet dik beteerde rietmatten ter hoogte van fo voet, bekleed, en onder aan met krullen aangevuld. De Proefneemmgen gefchieddan in ïeïnwonrdlgheid van Directeuren van Teylers Sdchting en veele honderd aanfchouwers. By Se eerfte P^eve woei een ftyve koelte. De krulTn, van rondom aangeltoken , zetten d v,»rpprdd rieten ras m volle vlam. Ue nranc we d co"■ deo feilen wind zoo fterk aange u. zen dat 'er geen blusfchen aan fcheen t S"wan? de binnenzyde der hut ftond 00 rondom in vlam. De hüt dus in igte laai. vhmftaanda het de Dofter een kleine Brand fouk voor eene der deuren in werking brengen S zoo naby als de hitte zulks toeliet voo f ïlve ftellende, leidde hy den waterftrat eerst op de Noord-Oostzyde , dicht by d deur, en, de vlam daar gebluscht zynde, vei voïïens langs de andere zy den voort. Eer d S der Snuft, welke drie Emmers water houdt Sf wï waTen drie zyden gebluscht. M. eene detgeïyke Spuit , voor eene der gemelc SeniS geplaatst , bluschte men ook ze. ras de vierde'zyde, 't welk men echter oc "et de eerfte Spuit had kunnen doen, M omtrent 5 Emmers water was deeze felle brat gebluscht5, wordende 'er Hechts m de reet nog eenig vuur gezien, dat ook door deze Spuiten ras uitgemaakt werd. De tweede Pro neeming gelukte even zoo volkomen. De rt tet1 ieftopt, het hout op nieuw beteerd , de Hu weder met dik beteerde R «matten Ld en van onder ryklyk met krullen vo< zen zvnde; werd dezelve, aan alle zyden Sk Tngeftoken, zo dat zy fpoed.g in vo ïïïn ftond. De vlam floeg zelfs eenig vort hoog boven den nok uit. Toen de Hut ru HAARLEM. C, 1 I e , :t e :r k « id A tz f- e- en ie-' >r- te 11e en im ni-  916 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. 4 mmuuten gebrand had , begon Dotter van Marum de blusfching op gelyke wyze als de eerfbmaal, en nu maar met ééne Spuit. Eerst werden de N. O. en de N. W. zyden door de deur en daarna de Z.O.zyde door eene der openingen , cn eindelyk weder dan de deur de Z. W. zyde belpooten , en gebluscht. Laatstlyk deed hy de Spuit in de Hut zelve (tellen , om het weinig vuur, dat in de reeten nog overig was, insgelyks uit te maaken. In 3 minDu en, en met flechts 3 Emmers water, uit de floot gefchept, was deeze hevige brand gebluscht, behalve de geringe fmeuling in de reeten, die niet noeraenswaardig was. Na den brand was aan de binnenzyde der Hut geen duim breed hout te vinden, dat niet meer of min, en op de meeste plaatl fan zelfs een quart duim diep, ingebrand waswaarvan een ieder zich nog kan gaan overtuigen , dewyl de Hut ren dien einde tot den 17 deezer zal ftaan blyven. Deeze Proefneeroingen, tot roem van den gemelden Doctor van Marum, ten genoegen der Aanfchouweren, vol. maakt wel gelukt zynde, hebben gediend, niet alleen, om het groot nut der kleine draagbaare Handbrandfpuiten te toonen, om de twyfeling der geenen, die meenden, dat zy in een feilen brand van geen nut zouden zyn, weg te neemen, en het houden en gebruik derzelver in de Buurten aan te pryzen: maar ook, om te doen opme ken, hoe nutteloos het zy naar eenig ander bluschmiddel of bluschvocht om te zien daar deeze Proeven geleerd hebben , dat men door eene zeer geringe hoeveelheid water een ellen brand blusfehen kan , wanneer het wel pordt aangewend. A m s t e L d^a m. Twee Publikatien, in den afloop der jongst'oofgaande Maand afgekondigd, zyn voor de Bur-  JAARBOEKEN. May, 1797- 3t? Burgers en Inwooners van deeze Stad , als mede voor reizende Vreemdelingen , van te veel belangs, dan dat wy niet, zoo veel in ons is, dezelve der vergeetelheid zouden ontrukken. De eerfte Publikatie behelsde eenige byzondere fchikkingen, het Veer tuftfchen deeze Stad en het Dorp Buikfloot, heen en weder, in 't algemeen betreffende." FRYHE I D. GEL T K H E I D. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T\e Raad der Gemeente van Amfterdam , it IJ overweging genomen hebbende zekere Voor dragt, door de Municipaliteit der Dorpe Buik. floot, tot verbetering der Keuren, raakende hel Veer van deeze Stad op Buikfloot, vice verfa, heeft vermeend, ten dien einde, en ter amphatie der Keuren gemelde Veer fpeéteerende , u moeten arrefteeren en ftatueeren, gelyk dezelv< ftatueert by deeze: Art. i. Dat, van nu voortaan, by laag water, als de groote Schuiten niet kunnen vaaren, toi gemak der Pasfagiers, de Schippers zullen ge houden zyn, tegens de gewoone Vracht, me hunne kleine Schuiten, tot aan het Dorp Buils floot te vaaren, en van daar, even als met d< groote Schuiten, Stadwaards af te vaaren. Art. a. Dat by hoog wa'er, wanneer he water boven Peil is, en dus de Buikflootei Schutfluis niet kan fchurten , zoodra er tei mnftjn vyf-en-twintig Melkboeren by elkande ren zyn, een Schuit, ten hunnen Behoeven zal moeten worden aangelegd, om daadlyk me dezelve af te vaaren, zonder dat dezelven ee Schuit zullen behoeven af te huuren; doch zn len zy verpligt zyn, boven de ordinaire Vract Am- 5TEtdam. i t i , t t n  3i8 NIEUWE NEDÈRLANDSCHE Am- . STËLDAM. Kfure rakende het Veer op Buikfloot. van twee en een halve Stuivers, ^voor hun Ptr> loon, één Stuiver Vracht voor >ieder Vat of Emmer .met Melk te betaalen ; en zullen de Melkboeren, by hunne terugkomst, de ledige Emmers en Vaten vrachtvty mede kunnen voeren; mits zorgende, dat dezelven de Pasfagiers niet belemmeren. Art. 3. Dat insgelyks, by hoog water, de Schippers van dë Koefchuit, als de Jaag-weg onderftaat, gehouden zullen zyn, om met hunne Schuiten aan te leggen te Buikfloot, aan de B'iitenbrug, en aldaar het Vee en Rytuig, 't welk moet worden overgebragr, intefcheepen en naar deeze Stad over te voeren; insgelyks het Vee en Rytttig, van deeze Stad, tot de voorfchreven Buitenbrug , over te voeren en aldaar te ontfcheepen; eh zullen de Vrachten, Tollen, en Gabellen bepaald blyven als naar gewoonte. Art. 4. Dat vervolgens, in plaatfe van half vier uuren des namiddags, alle middagen ten halj één uure, een vaste Schuit van Buikfloot op deeze Stad zal afvaarep zullende deeze Verfchikking echter niet eerder aanvang neemen, can één maand na het publiceeren deezes, ten einde een ieder der oaar by belanghebbenden, in tyds, hiervan kunne zyn onder, richt. Art. 5. Dat het voortaan aan den Schipper dér zoogenaamde Kleêren-Schuit zal vergund zyn, ter bewaaring van zyne in hebbende Koop* mans Goederen, zyne Schuit 'met Luiken te dekken, zullende echter met die Schuit geene Andere Goederen mogen worden vervoerd, dam voor zoo verre dezelve voor Buikflooter Inwooners dirtctelyk zyn gedestilleerd; zuifende mede geene andere Pasfagiers hoegenaamd met deeze Schuit mogen wor *en overgevoerd, dan dezulken, welke tot Buikfloot woonachtig, en aldaar gezeten zyn : en zal, by overtreding hier-  JAARBOEKEN, May, 1797. 3J9 hiervan, door den Schipper van gemelde Schuit worden verbeurd drie Guldens, voor ieder Pakje of Pasfagier , welke door hem (buiten de hier vo?ren bepaalde,) worden ingenomen of vervoerd. Art. 6 Ingevalle van gefcbil tusfchen Pasra giers en Schippers te Buikfloot, of by disputen over de gevorderde Vracht van Goederen aldaar, zullen, ter beljisfing daarvan, verzocht en gequalificeerd worden de Prefident der Municipaliteit der DorLe Buikfloot, of zoodanig Perfoon, als dezelve daartoe gefchikt oordeelt, zoo als dezelve ten einde voorn, verzocht en gequalificeerd worden by deeze , met exoresfe last aan de Schippers, om zich in geval van verfchil, te Buikfloot, by gemelden Prefident, of den hiertoe ?eauthonfeerden Perfoon , te vervoegen , en zich aan deszelfs uitfpraak te onderwerpen. Art. 7. Zullen de Schippers gehouden zyn deeze Publicatie , in hunne Schuit, op eene zichtbaare plaats , aan te plakken of voor te hangen, alsmede alle de Keuren, welke eenige betrekking op het Buikdooter Veer hebben, altoos in hunne Schuit by der hand te houden, volgens Art. 45 der Ordonnantie, in da. to 29 January 1779 , ten einde dezelve dooi een ieder der Pasfagiers, des begeerende, kunnen worden geleezen, of zullen verbeuren drie Guldens , telken reize , wanneer mogt bevonden worden dat deeze Publicatie ende overige Keuren, in maniere als vooren, niet by der hand zyn. Wordende verders alle voorgaande Keuren, welke hiermede niet ftrydig zyn, gehouden vai volle kracht en waarde, en als of dezelven ii deeze waren geinfereerd. Gearrefteérd den q7 en gepubliceerd den 28 Apri I797 , het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, JÓAN WjLHh. SMTTf, Vt. Ter Ordonnantie van voornoemden Raad G. BRENDER a BRAND1S. D Am- = t eldam. Keure rakende hst Veer op Buik» floot. \ t l  3ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Am— STpL* DAM. De andere Publikatie, van dezelfde da^teëkeninge, hec zelfde Veer raakende, hadt bepaaldlyk ten doel, eene fchikkingop den eervoer van Reizigers tusfchen deeze Staden her. Toihuis aan de overzyde van hec Y$. Zy was van deezen inhoud. V R T H E 1 D. GELÏKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. Den Raad der Gemeente van Aufterdam tevoo» ren gekomen zynde, dat, van t$d tot iydp verfchillen ontdaan tusfchen Overlieden en Scnippers van 't Butkflooter Veer , ter eener , en' Overlieden en Oildebroeders van het Roei- eri Styger-Schuitenvoerers Gild., ter andere zyde, omtren.i het recht , om Pasfagiers , van deeze Stad, over het Ye, en wel aan het Tolhuis, met RoeiSchuiten, over te vaaren; heeft de Raad voornoemd vermeend , door deszelfs Committés, te moeten doen onderzoeken, aan wien van beide partyen dit recht wettig is competeerende; en op welkers rapport het den Riad voornoemd gebleken is, dat althans aan het Buikflooter» Veer dit recht.nooit is toegekend, en de Keuren , omtrend het uitfluitend recht der Scbuitenvoerers, zeer duister zyn: Zoo is het, ter vermyding van alle verdere disputen voor het vervolg, en om hierin, eens voor al , eene vaste bepaaling te maaken , ten einde de Pasfagiers , door eene willekeurige handelwyze, van de eene of andere zyde, niet langer aan eenige belemmering in hunne reize worden blootgeffeld, dat de Raad voornoemd heeft goedgevonden en verdaan , by wyze van Ampliatie op de Keuren, beide Gilden fpeéleerciide, te ftatuëeren , gelyk dezelve ftatuëert by deeze, dat zodanige Pasfagiers, welke verkiezen, tusfehen-  JAARBOEKEN, May, 1797. S*r tyds en binnen den bepaalden tyd van het vertrek der Buikllooter Schuiten, zich met een Roei-Schuic over het Ye, naar het Tolhuis, te laaten overvaaren , gehouden zullen zyn zich voortaan te bedienen van zodanige tfoei Schuiten, welke, ten dien einde,. expresfelyk, tot gerief der Pasfagiers, aan-.de Nieuwe en Oude Stads-Herbergen, voorhanden moe.'en zyn. Dat zodra zich één of meerder Pasfagiers ten dien einde aanmelden, de Schuitenvoerers gehouden zullen zyn zodanigen Pasfagier of Pasfagiers , daadlyk en zonder tyd verzuim , ten dienfte te ftaan, en wel tegens de navolgende Vrachtloonen, als: ',. ' Voor één of twee Pasfagiers, $\ Stuiver de Perfoon; . . Voor drie tot zes Perfoonen, 4 Stuiv. ieder Perfoon; . . En boven de zes Pasfagiers, 3 Stuiv- ieder Perfoon; , Onder welke Vrachtloonen de Pasfage-Gelden begrepen zyn. _ *., - ., ,. Dat 't daarentegen aan de Buikflooter-Sclnppers niet geoorloofd zal zyn ^behalven by behoren water, en wanneer door laag water de gewoone Zeil-Schuiten verhinderd wordea op haare bepaalde uuren aftevaarén en haare reis voorttezetten.) veenig gebruik te maaken van hunne Ys-Schuiten, om Pasfaaiers van deeze Stad, over het Ye, aan het Toihuis, overte- vaaren. , . , . Bly vende aan ' dezelven echter, onverminderd het recht, om , met hunne Ys-Schuiten , Pasfagiers van het Tolhuis herwaards, overtevoeren, zonder dat de Schuitenvoerers zich hoegenaamd daartegens zullen mogen verzetten. En zullen de Gildebroeders van het Buiktloater-Veer gehouden zyn te zorgen \, dat a toos zodanige hunner Ys-Schuiten aan het iomu s by der hand zyn, en geene Pasfagiers aldaar Am. STRLDüM. Andere Keure op het BuikllooterVeer.  333 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELDAItf. Andere Keure op het Buik- flooter Peer, aan eenig oponthoud blootgefteld worden: aalles in conformiteit der voorgaande Keuren, ten dien einde geëmaneerd. Op poene van, by nalatigheid, aan den eenen of anderen kant, telken reize te verbeuren twaalf Guldens, waarvan één vierdepart ten profyte van den Aanbrenger, en de overige drie vierdeparten ten profyte van het Aalmoesfeniers-Wees huis deezer Stad; blyvende wyders alle andere Keuren, beide Gilden fpeéieerende, en welke met deeze niet zyn ftrydende, in vol« le kracht en waarde , en wordende dezelven gehouden als in deeze geïnhrereerd. Gearrefteérd den ajflen en gepubliceerd den afiften April 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, JOAN WILHm. SMITT, Vt. Ter Ordonnantie van voorn. Raad, G. B RENDE R a BRANDIS. Met den koophandel de beoeffening van kunften, weetenfehappen en letterkunde te paaren,ftrekt eenen Handelflad tot eere,haarer Burgeren tot fieraad en nut. Als zodanig onderfcheidt zich thans deeze Stad, meer dan in vroegere dagen. Getuige daar van zy, onder andere, het Dicht- en LetteroefFenend Genootfchap , alhier opgericht, 't welk in 't einde deezer Maand het volgende Programma ter algemeene kennisfe bragt. XJet Amfteldatnsch Dicht- en Letteroefenend Genoot fchap heeft, op den 9 May 1797, deszelfs Jaarlykfche Vergadering , alhier, in den Handhoog.Doelen gehouden. De Voorzitter G. Bren-  JAARBOEKEN, Maf, 1797- 3*3 Brender d Brandh opende dezelve, met eenige, door Jacob Hafner vertaalde, Proeven uit de Mahabharat en de Ramaijon, twee Sanscritfche Heldendichten; benevens eene Dichterlyke Befchouwing van de Hollandfcbe Volkplanting Sadraspatnam , na dat dezelve , in den Jaare 1781, door de Engelfchen verwoest was: Betoogende tevens, dat de Nederlandfche Natie thans beter in de gelegenheid is, om Indiaanfche Dichtftukken, regtftreeks uit het Sans* crttsch vertaald, in het licht te geeven, dan de Engelfche. Vervolgends werd aan gemelde Vergadering bericht . dat de ingekomene Dichtftukken op de Eendragt onvoldoende waren geoordeeld om ser eenen Prys aan toe te kennen; wordende daartoe opgegeven: Tot Prysftoffen voor Dichtftukken: 1. De Mode, Hekeldicht; om te beantwooiden vóór den eerften van Wintermaand 1797. 2, De Eendragt, om te beantwoojden vóór den eerften van Wintermaand 1798. Tot Theöretihfche Prysftoffen: U Welke zyn de vereischten in het befihryvend Gedicht? En in hoe verre hebben onze Neder, landfche Dichters , door hunne Stroomzangen , Land- en Hofdichten, enz, aan die vereischten voldaan ? En hoe veel voordeel hebben zy, by uitzondering van andere Natiën , uit de eigenaartige geftsldheid van ons Vaderland getrokken? Om te beantwoorden vóór den eerften van Sprokkelmaand 179S. 2. In hoe verre is het hedendaagsch naarvol' gen en vertaaien der Uitlandfche Dichters adn de Vaderhndfche Dichtkunde nuttig offchadehk9 En op welke wyze is het eerfte te bevorderen, en het laatfte te vermyden? Te beantwoorden vóór den 1 February 1799* , „. .„ De beste en aan het oogmerk voldoende uicntftukken , of Verhandelingen, op ieder deezer X a Stof- Am- stel' dam. Progr. van het AmfterdamschDichtk. Genootfchap.  354 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Stoffen ingeleverd, zal het Genootfchap met des> zelfs Gouden Eerpenning vsn 30 Ducaaten- bekroonen, en de naas'.bykoomenden enmedegoedgekeurden, met eene Zilveren Medaille van gely ke grootte. Alle de Stukken moeten ; vóór, of op, den bepaalden tyd, gezonden worden aan G. Brender d Brandts, Secretaris te Amfterdam. Gefchillen over het Leerftellige van den Godsdienst , tusfchen leden van een zelf' de Kerkgenootfchap ontflaan, veroorzaaken, veelal , bitteren haat , en fleepen, van Christelyke-Verdraagzaamheid en liefde, de jammerzaligfte gevolgen mede. Voorbeelden by het douzyn vertoont daar van de Kerkelyke Gefchiedeais. Het voorgevallene onder het 'talryk Luthersch Kerkgenootfchap vermeerdert dat getal met één, en dat wel niet van de minst gerugtmaakende foort Overduiftere, en, naar de meenmg van lieden, die in den twist niet waren betrokken, niet zeer belangryke onderwerpen, waren, omtrent den jaare 1790, hevige gefchillen in die Gemeente gereezen, die , ten langen laatfte, tot die hoogte liepen, dat een goed aantal Leden, aan het hoofd hebbende Leeraars, hun toegedaan, op grond hunner verklaaringe , met de andersdenkenden geene Kerkelyke gemeenfchap te kunnen houden, eich van dezelve afzonderden, met oogmerk om op zich zelve, naar hunne wyze van denken, in een daar toe gefchikt Kerkgebouw, den openbaaren Eerdienst te verrigten. In \ vermoeden , dat de overigen van de Augsburgfche Geloofsbelydenis waren afgeweeken, en als zodanig de Leere der Vade- de'.  JAARBOEKEN, Éayi 1797. 3*5 deren hadden verhaten, ramen zy den naam Van Herftelde Lutherfche Gemeente aan. Wat er, zedert, in d;e Gemeente zy voorgevallen, zoo ten aanzien van eene te bouwene Kerk, als van zaaken, het beftuur betreffende, vinden wy vermeld in het volgende Ver haal, 'e welk wy der mededeelinge niet. onwaardig geoordeeld hebben. De Herftelde Lutherfche Gemeente, in het jaai è7oi te Araftsldam opgericht, wierd tot u het laatst van het Jaar 1793 befluurd, door eeni rje Leden uit dezelve, onder den naam van Ui recteuren, welke ten Richtfnoer hadden eene ze kere Aöe - by de Oprichting deezer Gemeem onder de benaaming van Plan van Afzondertn, enz. ontworpen, en door de Deelneemers op dei s< February 179' en volgende dagen geteekend Bv alle 11e eerfte verrichtingen van Directeuren als daar zyn: het ontwerpen en arrefteeren eene Kerkelvke Ordonnantie, het zorgen voor provi fioneele plaatfen tot het houden van openbaar Godsdientoeffening , het beroepen van twee Pre dikanten.en 't geen verder de eerfte werkzaamhe den betrof, heerschte er zo tusfchen de Directei ren onderling, als tusfchen de Directeuren en de Lede der Gemeente en in de Gemeente zelve, eene vooi beeldelooze liefde, eensgezindheid, rust en tranquil teit, waar door de bloei der Gemeente niet weini bevorderd wierd Dan, naauwlyks was de gron tot een Kerkgebouw gekogt, of de Band yanvn de, eensgezindheid en liefde, wierd allerjamme lykst uit eikanderen gereeten, en onherftelbaar ve brooten. Er moest nu eene Kerk.gebouwd wo den, en dit was genoeg, om de haatelyke twe dragt ten zetel te voeren. De geduchte dag waarop dit moufter io de Vargadering verfchea was den % February 1793- Deeze Vergadenr X 3 b Am- stel' dam. t< 1 ► r •r 3 i- g d r- » * g  3a6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* stel* dam. Berigt rakende de Her fielde Lutherfche Ge. meenfe. i l < i I i I begon met een flreelend vergenoegen ; maar ze eindigde met vernielende bitterheid. Men wenschte eikanderen geluk, met den aankoop van eenen Kerkgrond; maar men raakte weldra in hevige de. batten, Over den Opbouw zelve. Er waren er, die voorgaven, een wenk van Burgemeefteren te hebben ontvangen, om den Stads Architect over de Arcbite&uur deezer Kerk te gebruiken; deeze was daar over reeds onderhouden ; doch had zich des door volhandigheid onttrokken, maar tevens beloofd, het opzicht over den Opbouw we! te willen hebben, wanneer de Vergadering bet Gebouw wilden aanbefteeden aan de Timmer- en Metzelbaazen J. Smit en //. H. Helmers en Zoon , die hy voor eerlyke Lieden kende; weshalven zy als noodzaakelyk voorflel. den, deezen weg van Aanbefteeding inteflaan, ten einde Burgemeefteren niet te onvriend te maaken. Eenige Leden der Directie wierden door dit opgehangen fchrikbeeid weggefleept, doch anderen, aan deezen wenk geen geloof geevende, meenden, eene zodaanige wyze van Aanbefteeding /oor de Gemeente niet te kunnen verantwoorden ; Je Debatten liepen daar over vry hoog , doch noeften de laatften voor de eerften door overilemming zwichten. De Kerk wierd volgens een gemaakt beftek, waarin buiten den Preiident en zyn Compagnon, niemand der Leden eenige insage gehad hadden, aan de twee voornoemde Baazen aanbefteedt voor / 104500 , ondanks er loor een Lid deezer Gemeente, eene veel fraaiier reekening voor een Kerkgebouw' van circa/ 20000 Einder wierd aangebooden. De Opbouw der Kerke wierd daarop begonnen, :n met yver voortgezet, terwyl het beftek zelve ien Leden der Directie door den Prefident, op liets beduidende uitvluchten, wierd onthouden, :o dat niemand in ftaat was, om te oordeelen it aan het zelve voldaan wierd. Enddyk kwam iet beftek, met zeer veel moeite, uit handen van den  JAARBOEKEN, May, 1797- 3a? den Prefident, toM de muuren reeds verre uit den grond waren. Eenige Leden der Drectie, bet beftek nu in handen hebbende, hadden eenig Lood en Yzerwerk gewoogen, en gaven daar van bericht aan de Vergadering, dat zy lappe«Lood hadden gewoogen , welke circa 3a perCt. , en Krdeloods oogen, welke ruim 7° perCt. minder waren bevonden als het befte* bepaalde, en ver-, fcheiden Yzerwerk na advenant; doch deeze en eenige meenigte andere klagten, van tyd tot tyd Ln de Vergadering gebragt, hadden geen ander gevolg, dan dat zulke Leden der Vergadering aan de verguizing niet flegts van hunne Mededirecteuren! de meerderheid uitmaakende, maar zelfs van de werkbaazen wierden bloot gefteld, en men moest daarom op het denkbeeld vallen , dat er onder de Directeuren gevonden wierden,^ welke met de Werkbaazen in byzondete verftandhou- d'Eindelyknwierd de Kerk voltooid, en de minderheid der Directeuren drongen er op aan, dat, voor en aleer de laatfte Termyn betaald wierd, heV Gebouw zelve door neutraale Baazen eerst meest geëxamineerd worden ; dan ook dit wierd verTdeld. Men gaf guajt, door eene Refolutie, bv de gewoone Meerderheid genoomen, aan elk Lid der Direaie de vryheid, om bet Gebouw door zvne eigene Baazen te laaten exammeeren; doch de tyd, die men daartoe gaf, was van het oogenblik der Refolutie af, Donderdags avonds laat, tet 'sMaandags ogtends ten 8 uwen. En daar het eene volflaagene phyfique onmogelykheid was, he Gebouw in zulken korten tyd te kunnen laaten examineeren, zoo wierd dit gebrek vervuld , door den Stads Architect, die zonder Exammatie, een Declaratoir gaf, dat het Gebouw «er voldoende was vervaardigd voor een ^cgen^men werk. Doch een zeer bouwkundig Lid der oe meente, die den geheelen Opbouw had gaae ge. flagen , gaf een tegengefteld Declaratoir u»t, waarX 4 Amsterdam. Berigt rakende de Her» Relde Lutherfche Gemeente»  Am» D.iM. Berigt rakende Ae HerfteldeLuiherfche Ge meente. i i < \ 1 ( i c > r f L b 328 NIEUWE NEDERLANDSCHE i Sdbar.t'dat aan het in *». De minderheid van Directeuren, benevens veele Leden der Gemeente, welke mede ooggetuigen waren geweest van den flegten Opbouw der Ker- fcr^H! DU',daE ^ GemCeDte welnaasfin ■ftaat gefteld zoude worden, om, volaens haar voorbehouden ƒ echt w de meergemelde Acte van Afzondering, den eerften Kerkenraad aanteftellen, als wanneer zy als dan van de Direfteuren by bun aftreeden behoorlyke rekening en verantwoording van hunne gehoudene Adminiftratie ver^ff/te by welke gelegenheid de vifitatie van Kerkgebouw nog zoude te pas komen. Dan ook dit mislukte. De meerderheid van Directeuren vond goed, zich zeiven, tegen de Proteftatien der minderheid, tot Kerkenraad*^LedenTnSeT len, en ter aanvulling der Collegien, naar w fekeur, en tegen de Acte van Afzondering voor- l Uk dC Gemeentelhaar te pfcdtfen, en haare, quali, rekening en verantwoording te doen, aan Vr Leden der GeTieente, die ze, ftrydig met alle wetten, to Odsieners der Gemeente had aangefteld. P Jrïï f^\fdeeit! der GeiBeence was over dit ;edrag zeer te onvrede, en poogde deeze hande'- l/op ofgdyk Zich Q0k ie op den 3 Odooer 1793 vier Leden voor de Sde heTmVM DirefteuA beerden; doch men SS-rï 7,nH h°0reD' als Diec fchriftelyk gequaifaeerd zynde, en toen men bemerkte dat de .emeente tot èene fchtiftelyke qualificatie over'érglufHï Tl D,et alleeD hec toenmaalig Hoofd an eene AA bewee8en' otn laaten teekenen !Dn ™ ^e vaD quahficatie te verbieden, maar ?oeV doen SmePernevafk0Ddi^ic- van *n ^ik ekt'edI L\,ff i gCZag vaD den Hoofdfebout Ze In 5frfende eeDe d«igende waarfcbou'ing aan de Gemeente, om zich zorgvuldig van et teekenen van eenige Acte van qualtficade % ont-  JAARBOEKEN, May, 1797. 329 onthouden; daarenboven, öm van alle kanten gedekt te zyn, had die zelve meerderheid van Directeuren reeds op den voorgemelden 3 Qctober 179-3 een fchriftelyk en met haare naamen onderteekend voorftel gedaan, van eene zogenaamde Ampliatie op de Kerkelyke Ordonnantie , behelzende, dat elk Lid, die tot den Kerkendienst ge roepen wierd, by het aanvaarden van zyn Ampt, moest verklaaren, en met zyne handteekenmg fchriftelyk bekrachtigen, dat hy ten allen tyden alle oproeping van Mans Ledemaaten verfoeit en ver ^werpt; waardoor dus, voor altoos, de deur tol redres voor de Gemeente geflooten wierd. 't Belang der Gemeente vorderde, dat tegen deeze wederrechtelyke demarches betaamelyke Me fures genoomen wierden, en dit gaf aanleiding to groote, langwylige en kostbaare Procedures, wel ke alle ten gevolge hadden, een Nihil, een Nt hit htc, een admitteeren van geproponeerde Ea ceptie van non Quaiifcatie, en wat dies meer is De pretenfelyk fungeerende Kerkenraad wilde daar uit afleiden,' als of zy door zodanige rechterlyk uitfpraaken waaren wettig verklaard, maar de Ge committeerden der Gemeente waaren van gedach te, dat geen Rechtbank in deeze vrye en gehet onafhangelyke Kerkelyke Sociëteit, tegen den w der Leden, deeze Sociëteit uitmaakende,eenig de cifief vonnis doen kan; weshalyen zy met vooi kennis van den Prefident van den Raad der Ge meen te, en van den Ma:re deezer Stad, alle Mar Ledemaaten der Gemeente, by publieke Adve tentien opriepen tegen Zondag den 7 Augusti 1796 in het Logement het Wapen van rMmburj ten einde door de meerderheid te beflisfen, of e aanftelling van den pretenfelyk fungeerenden Ke kenraad, voor wettig te houden zy dan niet. 1 Comparitie had op den bepaalden dag plaats, < de Leden verfcheenen in. zeer grooten getalle, 1 alle op flegts twee, na verklaarden voor Notat en Getuigen, deeze aanftelling met alle gevolgi X 5 v Amstel- dam» Berigt rakende de HerfieldtLutherfche Ge méènteï l il s IS I, ie r>ea :n is :n in  AMSTELBaM. Berigt ' rakende de HerfteldeLutherfche Gempeme. y \ l i ï X \ c d o K n zi fc te et di ee er 330 NIEUWE NEDERLANDSCHS van dien voor onwettig, en begeerden , dat de Perfoonen, denzelven thans compofeerende , daadelyk van hunne posten werden onrflagen, en vervangen door een getal van zestien Leden , welke als een tusfehenbeftuur tot aan eenen door de Gemeente zelve aanteftellenen eerften wettieen Kerkenraad, het beftuur der Kerke op zich zouden neemen; waarop zestien Leden uit hun midden wierden benoemd, die deezen post daadelvk op ach namen, en door het teekenen eener eearrefteerde Inftruciie zich daaraan verbonden. Deeze Gecommitteerden tot het tusfehenbeftuur heten daarop , ingevolge hunne inftruciie des anderen daags, door een Notaris en Getuigen alles m de Kerkekamers, als mede de Kamers k k£ ^rzre8!lcn' ™ de Pretenfelyk gefungeerd hebbende Leden, door eene Infinuatie oproepen tegen den volgenden dag ter Inventarifeering en >vergifte van alles, 't geen aan de Kerk en Geneente toebehoort; dan, in plaats van hierin wel e ftiagen, wierd hen door den Maire aangezegd dies te laaten in ftatu quo, tot dat partyen zou* len gehoord zyn; terwyl de pretenfelyk gefundeerd hebbende Leden, zich veroorloofden, alle .egels te verbreeken, en zich op nieuws in het ewind vast te zetten. De Gecommitteerden tot het tusfehenbeftuur ervoegden zich toen by 't Hof om Mandament, och obnneerden wederom Nihil, en Nihil bic. De Gecommitteerden wierden als toen geraaïn, om nog eens eene laatfte pooging te doen, n te beproeven, of de pretenfelyk fungeerende erkenraad thans meer dan te vooren tot eene mnelyke fchikking zoude iociineeren. Zy lieten ch daartoe op nieuw» voor Notaris en Getuigen hnttelyk qaahficeeren, en vervolgens den preQielyk fungeerenden Kerkenraad daartoe door ne Notaneele Infinuatie uitnoodigen; dan, ook : had de gewenschte uitwerking niet. Men had ie Commisfie benoemd om te onderzoeken, of  JAARBOEKEN, May, I7»7- 33- *r in die Iofinuatie ook iets gevonden wierd, 't wek iirydig rnet de eere der Vergadering was. S Commisfie bragt een declinatoir rapport uit, ?welk door de Vergadering wier^pkaeerd en wyders gerefolveerd, het zelve door den druK publiek te maaken, gelyk dan ook gefcbiedffl. P De Gecommitteerden tos het tusfehenbeftuur, zich benevens hunne Committenten door dit Rap^ nort zeer gehoond vindende, oordeelden, het van Konen plilt te zyn, zich daartegen te verantvTorden,In annonceerden dit door de Couran7enT deeze verantwoording met de nodige Bylaa een tot bewys van hunne geftaafde waarheden opSe d zynde, riepen zy hunne Committenten op Sen Donderdag den 5 January deezes Jaars, ten einde dezelven verftag te doen van het voornoemd Spoort! en de daartegen opgeftelde verantwoor S: De Leden kwamen by elkander, en ci wierd gerefolveerd, om daade yk in alle ft.lte, S naar de Confiflorickaroer der Kerke te begeeven, de vergaderde Leden van den pretenfefungeerenden Kerkenraad van hunnen pos' Vn E, en de Gecommitteerden tot het tusfchen beftuur te introduceeren. Van dit oogmerl vvierd toen terftond fchriftelyk kennis gegeever aan den Maire, aan den Procureur der o entente en aan den Prefident van het Committé vat Alèemeene Waakzaamheid , welke alle dit voo NoV.ficaSe aannamen, voegende inzonderheid d< laatfte er by: Bmgers, Gyheden hebt er het vol £"!/£ recht tJ, enz. De vergaderde Lede. begaven zich daarop in alle ftilte naar de Confi ftonekamer der Kerke, met Notans en GetCige, aan non üoofd, ontfloegen de pretenfelyk verga derde Perfoonen, en introduceerden de Leden va. het tusfehenbeftuur, in eene vootbeeldelooze or L en bedaardheid. Dan naauwlyks waren de ont fl eene Perfoonen vertrokken, en de Gecomm.t te-rdsn tot het tusfehenbeftuur gezeetcn, fc hurj iTvagadering geopend, of er vericheenen ,nd Am- STELDAM. Berigt rakende, de Herftelde'Lutherfche Gemeente.  332 NIEUWS NEDERLANDSCHE Am' stel," dam. Berigt Takende de Her fielde LuikerJclie Gemeente, \ \ ] ( 1 1 f c ( a ( F d kamer de Maire, de Procureur der Gemeente en de Commandant van de gewaapende Burgerman, met eenige der ontflaagene Perfoonen, tetwyl eeni' ge Dienaars der Juftitie zich aan de deur bevonden. De Maire en de Procureur der Gemeente . op verzoek van den Prefident der Vergadering gêzeeten zynde, wierd het verrichte van de Gemeente door den JY/aire voor onwettig verklaard terwyl de Procureur der Gemeente zeide, dat men zich tegens de hoogfte Rechtbanken van ons Vaderland verzet h^d, voor welke deeze Kerkenraad voor wettig verklaard was. De Prefident der Vereadering ontkende deeze wettige verklaring voor eenigen Rechtbank ten fterkften, maar dat fWts de vonnisfen waren gevallen: Nihil, Nihil hic i en (Uit de door Party geproponeerde Exceptie van DJonqua-ijicatie was geadmitteerd geworden, zon der dat er in de Merites der zaake zelve getreeden was. Waarop de Procureur der Gemeente viue van het geflagen vonnis verzogr: en dit in het Prothocol der Kerke geleezen hebbende, en dus van de waarheid, van 't geen de voornoemde Prefident gezegd had , overtuigd , deed hy den roorflag, om het onderling gefchil te doen beflisen, door eene Arbitragie van neutraale en kun«ge Rechtsgeleerden , en dat men daartoe een -onsprom» teekende, willende hy aan het daartellen yan een zodanig Compromie zeer gaarne ie hand leenen, en dat middeierwyie de |-fun;eerd hebbende Kerkenraad weder zoude zitting leerpen, zonder nogthans zich als wettig te molen confiJereeren, 't geen, na een langduurig geprek, wedèrzyds wierd aangenomen Ën waarop e Maire, de Procureur der Gemeente en de .ommandant van de gewapende Burgerroagt weder «reden, t geen kort daarna door Gecommiteerden tot het tusfehenbeftuur gevolgd wierd Lenigen tyd daarna wied er ten huize van den rocireu;- der Gemeente eene Conferentie gehou* sn, tusfchen wedèrzyds geflagene Commisfierj met  JAARBOEKEN, May, I7P7*. 333 met haare Advocaaten geadfifïeertf, ten einde het, Compromis in orde te brengen en te teesenen.: Dan, eer de Poinélen daartoe wierden opgegeeven, ] verklaarde de Advocaat van den pretenfelyk tungeerenden Kerkenraad, den aart des geichils voor geene Arbitragie vatbaar , als meede voor zeer langwvüg en kostbaar, weshatven hy oordeelde beter te zyn, dat Partyen overgingen tot het tee . kenen van eene Acte van Transactie, waartoe hy een Concept produceerde Dit voorflel overge . nomen zynde, is eindelyk van wederzyden daar toe beflooten, en deeze Acte van Transactie door van beide zyden Gequalificaerden ten overftaan van den Notaris C. W. Decker, in dato den 10 Maart deezes Jaars geteekend , en daarop den 16 derzelver Maand , by 't Hof de willige Condemnatie verleend Na dat deeze Transactie tot ftand gebragt was, heeft zich ter voldoening aan dezelve eene gecombineerde Commisfie onledig gehouden, en StembiHetten rondgezonden aan de huizen der Mans Ledemaaten, behelzende de vraagc? Of zy met hunne eigene vrye keuze in de wyze van aanftelling van het Kerkelyk Beftuur zodanig als ha zelve tegenwoordig- beftaat. geneegen zyn te be rusten, Ja dan Neen? Van de uitgebragte Bil letten wiet den er 658 terug ontvangen , waarnt de gecombineerde Commisfie dezelven heeft geo pend, en derzelver ftemmen opgenomen, wannee rw de uitkomst bleek, dat de gedaane vraag, doo rn pareerden voor my Mr. Cornelis Willem Decker Notaris te Amfterdam, by den Hove van Hol land geadmitteerd. „ ,. De Heeren Gerrit Bramer, Cornelts Gerar dus van den Bergh, Casper Daniël de Wilde & fohannes Pieters, in qualiteit als door de grootf generaale Kerkelyke Vergadering der Herfteldf Lutherfche Gemeente, alhier ter Steede, by der zeiver Refolutie van den 27 February deeze: Taars, onder anderen ten deezen gequalificeerd biykens Extract uit de Notulen der voorfchree vene Vergadering, door C. Kraufe , als Se cretaris onderteekend, en my Notaris origineel ver toond, ter eenre, en: de Heeren JobannesHen ricus Gevels, Joan Philip Hildebrand en Dtdertc Wilhelm Rithmeyer, in qnaliteir als door de Vei gaderiog der Gecommitteerden , van een aantï Ledemaaten van de voormeelde Gemeente, b' Refolutie van den 22 February deezes Jaars, tel deezeu gecommitteerd, mede biykens Extraétui de Notulen der zelve Vergadering , door H.l Heidfieck, als Prsefes en Laurens Johannts Ho< Amstel- dam. Berigt rakende de HerfteldeLutherfche Gemeente. L ' 1 « l I 1 t »  336 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Berigt rakende ■de Her ftelde Lutherfche Gemeente. be", als Scriba onderteekend, en my Notaris mede origineel vertoond, ter andere zyde. Woonende de wederzydfche Comparanten binnen deeze Stad \ te kennen geevende : dat niet lange na de oprichting van de voormelde Gemeente, waar van zy wederzydfche Comparanten en derzelver Committenten Ledemaaten zyn , in dezelve Gemeente diverfe difputen en onaangenaamheden zyn gereezen, inzonderheid met opzicht rot' de wyze van aanftelling van het Kerkelyk Beftuur, welke tot onderfcheidene Procedures aanleiding hebben gegeepren , terwyl de minnelyke onderhandelingen tot bylegging en vereffening der gereezene oneenigheden in het werk gefteld, ia geenen deelen het alzints nodig en gewenscht effect, tot heden hebben mogen erlangen. Dat alzoo tot grievend leedweezen van alle weldenkende Ledenmaaten der Gemeente, de gereezene differenten zodanig zyn toegenoomen, dat, wanneer in tyds daar in niet kracbtdaadig wierd voorzien, de gevolgen daar van onbereekecbaar zyn, en den daadelyken ondergang der Gemeente veroorzaaken kunnen. Dat de wederzydfche Comparanten en derzelver Committenten, aan de eene zyde, al het voorzeide in ernftige overweeging genoomen hebbende , en aan den andere kant wars zynde van alle de onaangenaamheden, die door de voorzeide differenten , federt eenen geruimen tyd, in de voorfchreeve Gemeente hebben plaats gehad, door intercesfle van Neutraale kundige Mannen te raade zyn geworden, om met opoffering van hunce wederzydfche contraire fuftenuën met eikanderen qq. zödaanige maatregelen te beraamen, en daadelyk effect te doen forteeren, als waar door (gelyk zy wederzydfche Comparanten en derzelver Committenten wenfchen en vertrouwen:) aan alle de zweevende differenten in de Gemeente, een ein£e zal worden gemaakt, en eenmaal weder her- fteld  JAARBOEKEN, May, 1797. 337 fteld de Christelyke liefde en eenigheid, alles tot behoud der Gemeente, en tot uitbreiding van de zuivere leere des Geloofs, door de gezamenlyke Ledemaaten erkeud, beleeden en gehandhaaid. Dat zy wederzydfche Comparanten daarop zo voor zich, als in aaame en ingevolge daar toe bekomen wederzydfche authorifatie en qnalificatie, en aldus onder en met uitdtukkelyke toeftemming en goedkeuring hunner wederzydfche Committenten en qualificanten, met elkandeten qualitate qua, zvn getranfigee,d', geaccordeerd en overeengekomen, gelyk Gysberti ten haafren Teums Vonk, M». Scheepenen Y 5 Uo R.OT- rER.- DAM. Publ. rakende Vtoedmeefters. » t l I * » »» I S » f»  Rotterdam. 345 NIEUWE NEDERLANDSCHE Cornelis van Cappcllen en Willem Ockhuyfen, Mannen, In kennisfe van My, Cfungeerende als Secretaris") P. KATZWEYLER. Verfchnklyk was de oproer, van een vernielenden Brand gevolgd, omtrent het midden der jongstverloopene maand Maart, te • Smirna ontlhan. Een aanzienlyk Huis van Koophandel binnen deeze Stad ontving deswegen een echt berigt, 't welk wy hier wel wilden overneemen- EXTRACT MISSIVE uit SMIRNA, in dato 17 Maart 1797* Cedert veertien dagen arrivee/de hier [een party ^ Koordedanfers : die voorleden Zondag, volgens gewoonte, derzelver exercitiën willende verrigten, daarin verhinderd werden door dat eenige Xantiotten en Corfiotten begeerden toekykers te zyn, zonder er voor tebetaaien. De Janitzaaren van de Keizerlyke en Venetiaanfche Ccnfuls wilden hun zulks beletten, wyl zy by den ingang gefteld waren, om de deur te bewaaken ; de Kei. zerlyke fchoot een piftoól af, om de famengerocte meenigte te verfchrikken en uit den ander te dry ven; waarop daadelyk een aantal dier bloed' dorftigen verzamelde, en op de Janitzaaren begonnen te fchieteD, waar door de Venetiaanfche Janitzaar dood ter aarde geftrekt wierd. Alle de in de ingeflootene plaats vergaderde toezienders waaren in 't uiterfte gevaar, hun leeven door de alom rondvliegende kogels te verliezen. Was er by  JAARBOEKEN, May, 1707. 347 bv ongeluk ergens een voornaam Turk , als de Zoon der Mollah, die er ook tegenwoordig was, gedood geworden, dan zou er geen Christen ziel fn 't leeven zyn gebleeven. Men was ged won gen over de muuren, die de plaats omringen, te vlugten» De Janitzaaren van Otius-Bir, of het 31 Regiment , eischten üitdruklyk, dat men hun den moordenaar zou overleveren en prys geeven; bier op bleeven zy aanhouden; hun ultimatum was den 15 deezer, wanneer zy in cas van weigering een Han van de Cadi zouden vragen, om zich te wreeken op alle en een iegelyk der Ongelovigen. De Venetiaanlche en de Rusfifche Conful verontfchuldigdea zich, met te zeggen, dat hy hun niel toebehoorde. Op den derden dag, 'smiddags, hadden zxh de Janitzaaren vergaderd , en gavet de Confuls nog één uur beraad. Toen ook niei aan hunnen eisch voldaan wordende, en zy reedt by duizenden voor bet Venetiaansch en Keizerlyl JBÓtel famengerot zynde, hadden eenige Xantiot ten en Corfiotten of Sclavoners de roekeloosheic gehad op hun te fchieten , daar eenigen in dei Chan der Sciotten wilden indringen , om aldaa vuur aan te leggen. Toen fpaarden zygeen mensch Grieken en Franken, en wie hen maar te gemoe kwam, werden neê'gehouwen; de lighamen lagei verfttooid op de ftraaten: het vuur werd op dri of vier plaatfen te gelyk aangelegd: de hu:z?n de Heeren Maltafs, Gtwanelli, Curtovich, Girau en Lea werden een prooy der vlammen; men kond niets als het leven, eD zelfs dit ter naauwernooc redden ; een ieder vlugte naar de fchepen, dat intusfchen een harde zuidewind de vlam aanblies en dezelve geftadig verder verfpreidde: het g< fchreeuw der rebellen, het gekerm der arme ve; latene Kinders en Moeders , de vreeze van bu ten 'shuis te gaan om zich te redden, eene alg< meene wanorde, en de verwagting van onvoorziet Rotterdam. 1 1. > c 1 r i s i ■ r te  348 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. gebeurtenisfen, leverden een tooneel op, dat on« der de alierysfelykften te tellen is. Alle Franken huizen, «uitgezonderd dat van Wukmfon, Dragalizza , Rarker en Rofs) het fonario Mahala of nieuwe Straat, tot aan Doctor Auner toe, en de geheele reeks tot aan Fazola Is een roof der vlammen geworden. Efcalon heeft alle zyne Erandvrye Magazynen , met alles wat hy daarin had , verboren. Die van Franel eh Heyis zyn opengebrooken. De Sclavoners en XantKten met fnaphaanen (trombons) gewaapend?, dwoügen met geweld af, het geen de Brand gefpaara had- Aan redding en bluschmiddelen was niet te denken, wyl een ieder voor de zwaarden der Turken en de fnaphaanen van het janhagel bevreest was. De brand heeft van Woensdag morgen ten 9 uuren to: donderdag 's morgens ten 6 uuren geduurd, en men rekend, dat byna drie duizend huizen verbrand zyn; meer dan 300 menfchen zyn vermoord, en 1500 k 2000 door de vlamme omgekomen; de febade is onnoemlyk; er zyn Franfche en Engelfche Kooplieden, die van 100,000 tot 200,000 verlies hebben; de doodfehrik zit op ieders lippen, duizenden van menfchen zyn geruineert. Ik ben met gevaar myns levens gevlugc aan boord van Kaptein Sjerk joekers, voerende het Deensch Schip Klein Azia, zoo als ik ga en fta. meer dan honderd ongelukkige voorwerpen bevinden zich met my daarop, Alle de fchepen zyn opgepropt met vlugtende zielen; en kleine vaartuigen, beladen met flachtoffers dezer g,uwelyke misdaaden, leggen agter aan de fchepen vastgebonden. Er is een Courier afgezonden na Cara Osman Oglow, om hem te verzoeken, zich ten eerften alhier in perfoon te willen begeeven, om de goede orde en de algemeene rust te berftellen, en ons leven te .willen befchermen. Tot op dit moment  JAARBOEKEN, May, 1797» 349 ment is deeze Courier nog niet terug gekomen, en men begint te gelooven, dat hy zich niet naar herwaard zal begeeven, voor en aleer hy een expresfe order van de Porte daar toe zal bekomen hebben, FRIESLAND. Leeuwarden. Belastingen te heffen, die, terwyl zy naar de vervulling van 's Lands behoeften zyn berekend, den Burger en Ingezeten niet bovenmaate drukken, mag wel onder de moeilykfte deelen van het Staatsbeftuur betrokken werden. Impofuien, op Goederen en Koopwaaren, van elders binnen dit Gewest ingevoerd, dienden, tot nog toe, onder andere, ten middel om 's Lands Kas van noodige penningen te voorzien; middel, evenwel, 't welk, om verfcheiden redenen, thans ontoereikende wierdt bevonden. Een ander, ten bedoelden oogmerke beter toereikende, moest dan dat middel vervangen. Daar toe kwam men op den inval, om, met affchaffing van, indien niet alle, althans de voomaamfte Impofitien, de nodige penningen te vinden uit eene jaarlykfche belasting , op de Inkomften of Gewinnen van ieder Huisgezin, naar evenredigheid te vinden. Zonder voor als nog de zaak vast te ftellen, bragt het Provinciaal Beftuur, langs den weg eener Proklamatie, dit Ontwerp ter kennisfe van het Volk, met verzoek om het zelve te beoordeelen, en de aanmerkingen daar op mede te deelen. ö PRO- R TER dam  350 NIEUWE NEDERLANJ3SCUE Leeuwarden. Procl. rakende een Plat van Belastinge PROCLAMATIE. TTet Provinciaal Beftuur van Fiiesland , lan AJ- hec Volk van Friesland! MEDEBURGERS! t Gaven Wy by onze Publicatie van den q8 > April laatstleeden, ter provifioneele continuatie van de loopende Lasten, te kennen, dat Wy meermalen bedagt geweest waren , eene verandering omtrent de belastingen en Impofitien te kunnen invoeren, — dan dat Wy iot nog toe geen toereikend Stelzel, op het welk met grond konde gereekend worden, en dat aan de noodzakelyke vereischtens beantwoorde , gevonden hadden; Wy verzekerden UI. toen ook plentig, dat Wy met de meest mogelyke oplettenheid zouden blyven werkzaam zyn , om in deezen de nuttig bevondene verbeteringen en veranderingen in te kunnen voeren. Gewisfelyk ook moet het groot en eenig doel van getrouwe en eerlyke Befhiurders zyn, om het Volk , wiens belangens aan hun ter behartiging zyn toevertrouwd, zoo gelukkig mogelyk te maaken; — hetzelve van drukkende en onëvenredige Lasten te ontheffen, zoo veel den tosfland van het gemeene Vaderland toelaat; —zodanige maatregelen te nemen, als welke gefchikt zyn om Revolutien door nuttige verbeteringen te doen opvolgen, en alzoo in zegeninge te doen blyven; — de belangzugtige overtreedingen en ondeugden tegen te gaan , en getrouwheid , eerlykheid en belanglooze Vaderlandsliefde, aan re kweeken; — de Wet voor allen gelyk te doen zyn, en den woeker de gelegenheid te beneeuitn , om zich ten koste van het algemeen welzyn te bevoordeelen; — die barbaarfche hiltellingen te doen ophouden, volgens welke de bedryvers van gelyke misdaden ■ de  JAARBOEKEN, May, 1797. 35* de eenen met geld kunnen afkopen, het geen de anderen , (uit onvermogen) met het Lyf moeten boeten, voor misdaaden tegens de publieke welvaart. Het is daar en tegen maar al te k^nnelyK, Medeburgers', hoe veele fchandelyke misbruiken in de tegenswoordige heffing des Impofitien in dit Gewest plaats hebben , misbruiken en fraudes, die van dag tot dag fchynen te vermee nigvuldisen, na maate de mjsdaad meer en meet gelegenheid gevonden heeft om het waakzaam oog van de Opzieners over 's Lands Gerechtigheden te ontduiken, — of door andere weger en middelen, Goederen en Waaren , onbezwaarc in de Provintie te voeren, die even duur ver kogt worden, al waare er den Iir.post van betaald ; door welke handelingen niet alleei 's Lands kas onberekenbaare nadeelen moet ly den, maar de Ingezetenen daar te boven me lasten worden bezwaard , die enkel en alleei komen in de beurfen van in fchelmery ervaren Woeketaars! — Echter ontbreekt het niet aa: een genoegzaam getal beamten van allerleyei aard, om op de richtige invordering van d Impofitien en Middelen toe te zien: eene aar zienlyke Som der Penningen, welke uit di middelen worden opgebragt, moet befteed woi den voor Traktementen en verdere uitgaaven om er de inkomften van te verzekeren. — Het is waar, dat elk Ingezeten het zyne, n maate van verteering uit noodzaakelykheid, e tot vermaak of gemak, ongevoelig in de lm posten en Middelen van Confumtie bydraagt. Maar, het is ook eene fmertelyke waarheid dat een gedeelte van dien opbrengst in fchraat zug^ige handen vervalt, — dat een gedeeli daar van ftrekt om de ondeugd aan te kwei ken, en dat eerlyke Kooplieden, die 'sLand Gerechtigheden niet willen benadeelen, als hi ware, gekromd moeten gaan onder een juk d: Leeuwarden. Precl. rakende een Plan vn Belastinge. t L t 1 1 1 5 I k I i » e t :t » it  352 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Procl. rakende een Plan yan Belastinge. dat anderen onbefchaamd weeten af te fchudden- Zo lange een Stelzel van Belastingen , het welk de vrye vervoering der Goederen van het eene gedeelte der Republiek naar het andere ftremd en bezwaard, in wcezen is, zullen ook natuurlyk de Commercie, Fabrieken en Handwerken kwynen; — of ten minften niet die voortgangen kunnen maken, welke i eene onbelemmerde Circulatie van Waaren alleen kan doen gebooren worden , en een bezwaar op de buitenlandfche Werkftoffen , te gelyk met eene gemakkelyke Uitvoer van onze eigene Producten , kan verzeekeren. Elk Gewest ftaat op zich zeiven , als een afzonderlyk Land : men wil het uitfluitend voordeel van zyne Provintie behartigen; — en daarom word het algemeen belang, de begunftiging namelyk van de bronnen van beftaan en welvaart van het Gemeenebest, verwaarloo d. — Warn eer dus de Bataaffche Republiek zal één en onverdeelbaar zyn, zo wel met betrekking tot haare inwendige gefteltenis, de bevordering van den bloei en welvaart haarer Fabrieken , Trafieken, Handwerken , Landbouw en Scheepvaart, — als ten aanzien van haar Beftuur; — dan ook zullen alle die fchutsboomen zyn opgeheeven, en de Nederlander, onverfchillig in welk Oord van het Vaderland woonagtig, zal zwarigheden van zelve zien verdwynen, die in een Fmderatif, of op het denkbeeld van afzonderlyk belang der Provintien fteunend, Staatswezen, onoplosbaar fchynen. Dit gedeelte van de Bataaffche Republiek, door zyne eigenaartige ligging van zelve gefchikt om alle de voordeelen van eenen vryen handel te eeniet°n, — zal als dan zich niet meer belemmerd bevinden door lnftellingen en Wetten, die jaloerfche Nabuuren in het zelfde Vaderland begunftigen: het zal zich zeiven eenen werr gebaand  JAARBOEKEN, May, i?97> 353 baand zien , om ook Pakhuizen op te vullen met Waaren, welke thans uit eene tweede of derde hand fchaars op haaren grpnd worden gebragt, en even maar toereikend zyn voor zynen nooddruft. Dit alles, Medeburgers! heeft ons genoopt, om bedagt te zyn op een Ontwerp, het welk in de plaats van zoo veele ftrydigheden zoude kunnen worden ingevoerd, terwyl het teffens evenredig , zeker, en zo min mogelyk bezwaarend voor de Ingezeetenen zoude moeten zyn: want, aan hoe veele zwarigheden het tegenswoordig Stelzel der Impofitien, hier boven afgefchetst, ook onderhevig zy, hetzelve brengt niet te min eene aanzienlyke Som aan tot flyving van'sLands Fmantien ; en de omftandigheden kunnen niet toelaate.i , Voor als nog verminderingen in te voeren, zal Friesland getrouw zyn aan de plichten, die hetzelve aan Nederland verbinden; zal hetzelve met dezelfde vrymoedigheid het hoofd kunnen opfteeken, zo als het zulks in het verloopen Jaar heeft mogen doen. Veertig Millioenen zyn door de Nationale Vergadering bereekend om de noodwendigheden goed te doen, die het belang van dit Gemeenebest vereifchen: waar van de afbetaling nog volgens de Quota zal moeten gefchieden; zo dat byna vier Millioenen alleen dit Jaar ten laste van Friesland komen. , , E!k uwer bezint dus , dat Wy wel verandering mogen invoeren, maar geene Verligting m den opbrengst kunnen daarftellen : die alleen zal kunnen komen door de vestiging van eene algemeene Vreede , — waartoe de vooruitzigten nochtans van dag tot dag gunftiger.worden. Wy hebben evenwel, Medeburgers! üwl. een bewys willen geeven , dat Wy onze verzeeke. ring , van Werkzaam te zyn tot uitvinding var verandering in het dragen der gewoone tasten, ter goeder trouwe gedaan hebben. 2 Eeni Leeuwarden. Procl, rakende ten Plan van B.' lastinge.  Leeu- war.* den» ProcL rakende een [Plat, van Belastinge. S54 NIEUWE NEDERLANDSCHE Eene Commisfie, tot dat einde uit onzer midden benoemd, heeft ons een Plan voorgedragen , door welkers invoering zy oordeelde dat alle Impofitien en Middelen zouden kunnen worden opgeheven, en eene evenredige Quotifatie op de Inkomften ingevoerd, waardoor eene gelyke of grootere Som Penningen in 'sLands Cas zoude komen, dan die, welke de gewocne middelen en Impofitien hebben opgebragt, — op eene zekerder, evenrediger erj minder drukkende wyze. Hetzelve Plan, overwogen en daarin eenige verbeteringen gemaakt hebbende, is by ons Waardig gekeurd om aan UI. ter beoordeeling te worden voorgefteld, zo als Wy by deezen zullen doen. Vocraf willen wy U nog eerst eene optelling doen van de Impofitien en Middelen, welke by de invoering van dat Pian zouden worden afgefchaft. Zy zyn: den Impost op de Lakens en Krameryen; de Havenfpeciën; den Impost op de Azyn makeryen ; op de Zoete-waren, Vrugten, Speceryën ; op de Zeep en vette Waaren ; op de Zeepziederyen; op de Zoete Wynen, de verhoging der VVynen en Uirheemfche Bieren; op de Coffy en Thee; op de Tabak; op de Uitlandfche Brandewyn en gedisteleerde Wateren ; op de Inlandfche gebrande Wynen en Distelatiën; op het Zout; op het Gemaal, zo Infandsch als Buitenlapdseh; op de Gortmakeryen; op 3e Pelmolens,- op de uitvoer van Gott; op de Stokeryen; op het Beestiaal; op de 1 urf en het Brandhout; en eindelyk het Hoofd- of Familie-geld. Alle deze Lasten en de tot invordering van dezelve benodigde Beampten, zouden in eens kunnen worden afgefchaft, wanneer het volgend Ontwerp uwe goedkeuring mogt wegdragen. NIEUW  JAARBOEKEN, May, 1707. 355 NIEUW PLAN van belasting voor het FRIESCHE VOLK, door welkers Introductie de tegenwoordig plaats hebbende IMPOSITIEN worden vernietigd. Art. I. Deeze Belasting zal gcheeven worden van de Inkomften of Gewinnen, welke een iegelyk in een Jaar maakt. II. Er zullen 58 Clasfen zyn, verdeeld als volgt: \ Clasfen. Mom., Gewinn. &c* FournisfemenU 1 qoo 15 : 0:0 2 250 20 : o : a 3 300 25 : oio 4 35o 3o : 0:0 5 40a 35 : o : a 6 4'o 40 : o : 0 7 500 45 • 0:0 \ der Inkom, en Gewinnen. 8 700 - 525 - 5a : 10 : a 9 800 600 60 : 0:0 10 900 675 07 : 10 : a 11 icoo 750 75 : ó : o ia 1100 825 82 : 10 : a 13 1200 9C0 90 : 0:0 14 1300 JT5 97 : 10 : o 15 I400 1050 105 : 0:0 16 1500 1125 112 : 1© : o 17 1609 1200 120 : 0:0 18 1700 1275 127 : 10 : a 19 . 1800 1350 135 : 0:0 20 1900 1425 14a : 10 : o ai gooo 1500 150 : 0:0 33 22c0 1650 165 : 0:0 23 2400 1800 180 : 0:0 24 2600 19^0 195 : 0:0 25 2800 a.00 aio : 0:0 Z a *6 Leeuwarden. Procl rakende een Plan van Belastinge.  Leeuwarden. Procl. rakendi een Pla van Belastingt 356 NIEUWE NEDERLANDSCHE Clasfen, Inkom,, Gewinn. &c. Fournisfement. 26 3000 2259 225 : 0:0 27 34CO 2550 255 : 0:0 28 3800 2850 285 : 0:0 29 4200 3150 315 : 0:0 30 4600 3450 345 : 0:0 n 3j 5000 3750 375 : 0:0 3*, 5600 £200 420 : 0:0 '• 33 6200 4800 465 : 0:0 34 6800 5100 530 : 0:0 35 74°° 555© 555 : 0:0 36 } 8000 6000 600 : 0:0 37 9ooo 6750 675 : 0:0 38 10,000 750a 750 : 0:0 III. De Huisgezinnen, in de zeven eerfte Clasfen begreepen, zullen voor de by hun in huis zynde Kindeten, voor de Zoons beneden de twaalf, en Dogters beneden de veertien Jaaren oud, kunnen korten, in maniere als volgt : A. De eerfte Clasfe , voor elk dier Kinderen een tiende gedeelte van het geheele Fournisfement, B. De tweede Clasfe, een twaalfde gedeelte voor elk Kind, C. De derde Clasfe , een veertiende gedeelte voor elk Kind. D. De vierde Clasfe , een zestiende gedeelte voor elk Kind. E. De vyfde Clasfe , een agttiende gedeelte voor elk Kind. F. De zesde Clasfe, een twintigfte gedeelte voor elk Kind. G. De zevende Clasfe, een vyf-en-twintigfte gedeelte voor elk Kind IV. Die boven de zeven eerfte Clasfen komen , zuilen van £ gedeelte van hunne Inkomften , Gewinnen en Vtrdienften contribueer en: welk % ge, deelte de Som zal uitmaken, waarvan het Fournis- fi'  JAARBOEKEN, ü^v, 1797- 357 fement overeenkomftig de gefielde Clasftficatie in Art. 2, zal moeten gefchieden; blyvende dus het overige i gedeelte onbezwaard. . V Prygezels, welkers Inkomften en Gewinnen niet'zoo hoog zyn , dat zy onder de Clasfen zyn begreepen, zullen contribueer en op den voet zo als in de Clasfen is bepaald, te-weeten van | gedeelten van hunne ver dienst of inkomst, den tienden Pen. VI. De Diemtbooden, die 30 Guldens en daar hoven, tot 50 Guldens incluis, verdienen, zullen van elke Gulden een halve Stuiver Jaarlyks contribuëeren; en die boven de 50 Guldens Jaarlyks verdienen , zullen van elke Gulden een Stuiver aan den Lande opbrengen. VII. De voorfchreeven Quotifatte zal op omfchryving van de refpeStive Gerechten , in Termy'nen nader te bepaalen, worden betaald, aan den geenen, welke van wegens de Gerechten daar tot zullen worelen gequalificeerd. VIII. Foor de Omfchryving en Ontvang dei Penningen , zal 2 Gulden pro Cento worden be- '*l'x' Dat de bereekening van een ieders Inkom ften ,' Gewinnen ' en Verdienften , zal gefchiedet na beste geweeten, over een geheel Jaar, aanvang neemende met den dag, dat de Quettfatu zal weezen gearrefteérd, en hopende tot aan dw zelfden datum van het eerstvolgend Jaar. Zullende die Ingezeetenen, dewelke bezwaarlyi de bereekening kunnen doen. verpligt zyn tn ge moede de Quotifatie te maken volgens hunne be voorens genoten gewinnen en tegenswoordtg bc ftaan. . . „ X. Dat het dan'elk Ingezeeten vry zal ftaa om zig zeiven, ingevolge de gefielde Clasfftca tie , te quotifeeren ; mits daaromtrent ter goe der trouwe en met de meeste accuratesfe te wer, gaande. x Leeuwarden. Procl. rakende een Plan van Belastinge. ! ! t ï  358 NIEUWE NEOERLANDSCHE Leeuwarden. Procl. rakende een Plan Van Belastinge. XL Dat ten dien einde de Gerechten, bin> nen zekeren korten tyd na het arrefleeren en afkondigen van het voorfz Plan, aan elk Ingezeeten (die niet uit Arme-Kasfen bedeeld word) zullen doen rondbrengen een gedrukt Billet, waarin, een ieder verpligt zal zyn in te vullen in welke Clasfe hy ziek zelve in geinoede vermeend te moeten quotifeeren. XII' Dat het gemelde Biliet: binnen zekeren tyd, namens dj Gerechten wederom zal worden afgehaald, en alsdan ingevuld en ondertekend docr elk lngezeeten) zal moeten terug gegeeven worden. (Alles op zekere poene , nader tegens de nalatigen te bepaalen.) XIII, Dat elk Jngezeeten getrouwelyk, ingevolge de Casfen, waarin hy zig opgegeven heeft-, binnen de bepaalde Termynen het verfchuldigde in deeze Jlffir-g zal fourneer en. (Meeele

Z 4 * Leeuwarden. ProcL rakende een Plan van Belastinge.  3öo NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war» ' den. Procl. rakende een Plan von Belastinge. Ziet XXIV. Dat de Gerechten zullen aanftollen ten hunnen pericul, eenen Ontvanger en de noodt ga Coileéfeurs, tot de invordering der Penningen op de gefielde Termynen. 'XXV. Dat alle vierendeel Jaars, voor het verhop van de Maand, die op de invordering der hoogde Clasjen volgt, de Gelden zullen moeten >vergebragt worden in 'x Lands Comptoiren. XXVI. Dat van de Resten , Cedullen zullen geformeerd, en met dezelve zal gehandeld worden even zo als zulks thans ten aanzien van die der Speciën gefchied. XXVJI. Dat het Fournisfement voor de Dïcnsibocd'.n en Vrygezels, die niet in de Clafen begreepen zyn, zal gefchieden om het half jaar; en dat de geenen, by welke de Dienstbooden woonen , voor de betaalinge van het halfjaarig Fournisfement zullen aanfprakelyk zyn, XXVIII. Omtrent Weduwen of Huisgezinnen dewelke door verfierf yan de geenen, die voornamentlyk voor derzelver beftaan moefien zorgen, binnen het Jaar aanmerkelyk nadeel lyden , zal tenen regel worden gefteld tot verlichting of geheele exemptie in deéze Quotifatie. Wanneer het opgemeld of dierge\yk Plan van belastingen word in werking gebragt, zullen daar door niet alleen de posten van Opzigters en Cherchers, maar van Commifen , gencraale Collecteurs, en verdere in de tegenswoordige middelen geëmploieerende Ambtenaarcn, vervallen. Wy hebben billyk geoordeeld, elezelve, in dat geval, eenige gratificatie, of dedommagement toe te leggen: by voorbeeld, -voor de Commifen en generaale Collecteurs elk f 250 in eens, zonder. wyders; aan da oude Ofzigttrs, die 'geheel buiten dienst worden gefteld, elk f 100 jaarlyks; en verders aan jongeren, die nog in ftaat zyn hun Brood te winnen, en welke zich in hun post wel hebben gekweeien, elk f 100 zonder wyders.  JAARBOEKEN, May, 1797. 361 Ziet daar, Medeburgers! een fchets van eene belasting aan Uwlieder oordeel voorgedraagen, dewelke, wanneer dezelve aan Onze gisfingen beantwoord, niet minder in 's Lands Kas zal kun nen oplc-everen, dan de hier vooren gespecificeerde Impofitien en Middelen ,-tot hier toe geheeven; en dewelke Wy vertrouwen over het algemeen evenrediger, min drukkender, niet aan die menigvuldige fraudes'onderhevig te zullen zyn, die, ondanks het toeverzigt en de ftrenge wetten op het Stuk der Middelen, hebben plaats gehaa. Wy zullen geene bereekening maaken, van dt voordeelen, welke de Ingezeetenen in het alge meen, en elke Huishouding in het byzonder, me' de affchaffing van Impofitien mogen vcrwagten Elk die weet, dat de Waaren een zesde of vyf de gedeelte van de waarde zyn bezwaard; dat di Commercie is geftremd en aan de befchikkmg vai andtren overgelaaten, zo lange het Stelzel van d tegenswoordige Belastingen aanwezig is, zal zie eewisfelyk mogen vleyen dat de Goederen en wa ren aaumerkelyk zullen moeten daalen, wannee die groote bezwaaren zyn opgeheeven ; en me zal op dien grond kunnen bereekenen , dat een in de plaats gefielde Quotifatie, op lange na zo drukkend niet zal zyn, vooral voor Huishouoii gen, die uit eenige Perfoonen beftaan , en di veel confumeeren tot leevensondefhoud. De mm vermogenden zullen er, onzes eragtens, veel b profiteeren : het bezwaar der Kinderen zal hu door de korting worden verzagt. De Gelykheid in het dragen van Lasten z< veel mogelyk te bevorderen, is Ons doelwit deezen. , ., Wy hoopen, dat zodaanig heilzaam oogme zal kunnen bereikt worden, en dat de goede trou en braafheid der Ingezeetenen daar voor meer t waarborge zullen ftrekken , dan tallooze Ambi naaren en omflagtige voorzieningen bevoorens ne ben kunnen doen. t Z j * Lgetj- WARDüN. Proef rakende een Plan van Belaitinge» 1 1 r a e 0 1sit y n 10 in ■k w ;n eb- et  3<5i NIEUWE NEDERXANDSCHE Leeuwarden. Procl. rakende een Plan van Belastinge, \ \ 1 i 8 d Het in deezen vermeld PJao, Medeburgers! word aan Uiieden ter overweeging eD beoordeeling voorgedraagen, geduureDde den tyd van drie weekeo na afkondiging deezes: beoordeel en onderzoek het zelve met bedaardheid , bebngeloos voor uw zei ven , maar met in ooghouding van het algemeen btlang en hec heil der Maatfchappy. Vind Gylieden er bedenkingen op, ontdekt Gy er zwarigheden tegen. komen U verbeteringen voor, geef dezelve aan Oos binnen dien tyd op: Wy zullen mee alle omzigtigheid en onpartydigheid dezelve overweegen, en daar van zodanig gebruik maaken , als de gegrondheid en het gewigt derzelve in onze oogen verdienen. Heil en Broederfchap! Aldus gedaan op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden , den 19 May 1797, liet derde Jaar der 3ataa//che V^ylieid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, A. A. BA CKER, Vt. Ter Ordonnantie van het zelve , CORN. GODSCHALK. By een Belluit van 21 April jongstleden, hadt et Provinciaal Beftuur den maatregel beraamd, olgens welken van de geweezeoe Staatsleden, Laaden des Hofs en anderen, die in den jaare 787 in het bewind waren, eene fchadewroeding van ƒ 700,000 zou worden gevorderd, :n behoeve, onder andere, van de zulken, ie by de Omwenteling van dat jaar hadden ge-  JAARBOEKEN, May, 1797- 3«3 1 geleeden. De daar by belang hebbenden, do r [ dien eisch, zien in hunne regten beleedigd s agtende, en bovendien denzelven met regt 1 en biliykheid onbeltaanbaar keurende, wier don gezamentlyk te raade , daar tegen eene Dedu&ie in te leveren, van den volgeni den inhoud. MEDEBURGERS! Tndien ooit eene Regeering zig beyverd heeft. * om, aan hunne Medeingezetenen, te belooven het volle genot dier Rechten en Vryheeden, welke de menfchen, en in het afgetrokkene. en ah Leden eener Burgerlyke Maatfchappy befchouwd, toekomen; zoo zyn het voorzeker die geene, wd ke, zedert tde Staatsomwenteliug van .795 , dt Provincie van Friesland, onder verfchnlende bena mingen, beftierd hebben En, naar maate die beloften m fterker bewoor dingen vervat zyn, naar mate dezelve meer duidelyk, als de Souveraine en onveranderlyke wi, van het Volk zelve, zyn voorgedragen; naar ever die zelfde mate word Ook ontegenfpreeklyker hei .Recht van elk Ingezeten, om die burgerlyke Vryheid, op zyne byzondere omftandigheden toegepast, voor zig te reclameeren, we'ke elk Inge zeeten genieten moet, zal het Volk zelve gezegc kunnen worden, waarlyk vry te zyn, en zullen d< zoo plechtig geproclameerde Rechten van det l Mensch en Burger, niet in ydele klanken , maai in daadzaaken beftaan. En het is op dezen grond , dat de Ondergefchrevene, welke vermeenen, dat die Rechten ter hunnen opzigte niet alleen miskend , maar zelfs regtftreeks tegengegaan worden, zig ten volle be voegd rekenen, om hier over gepaste vertogen t< 0 doen Leeu> warden. I  364 NIEUWE NEDER.LANDSCHE LeeU' warden. Deductie van oude Staatsieden. doen, by die geene, aan we'ke het maintien dier Rechten thans is aanbevooien. Zy bedoelden Uüeder Decreet van den 21 April dezes Jaars 1797, luidende volgens het Dagblad aldus: ,, Dat van de geweezene Staatsleden, Raaden ,, 'sHofs enz., welke in den Jaare 1787 in ,, Bewind waren, zat gevorderd worden 700,000 s, Guldens; dat Zevenendertig hunner zullen ge„ roepen worden voor eene \.te benoemene') Com„ misfii , en van hun afgevorderd de gemelde „ fomma in swee Termynen, het eerfte voor den eer„ ft en Juny en het tweede voor den eerften Augus„ tus 1797 op te brengen,behoudens het recht,om „ met. de overige Medeplichtigen onderling eene regeling te maken , mits dat die regeling eerst „ moet gelegd worden ter approbatie of revi/ie der flraks te benoemene Commisfi ; als mede, „ dat van de onwillige» , zoo veele hunner goe,, deren zullen verkogt worden, als tot de fcha„ devergoeding zal verdicht worden, En zyn f, tot deeze Commisfie benoemd, de Burgers Mie,, dema, Keuning, Fokeles, Visfer en Hobbema, met last en authorifatie , om deeze gewigtige „ zaak ten fpoedigflen te effeduceren, door 37 „ der geweezene Staatsleden enz. hoofd voor hoofd „ voor zig te ontbieden, en genoemde fomma van hun te requireeren." Welk Decreet, eerst door de Citatie aan de Ondergeteekende geè'xploicteerd, en het voorleggen der bewuste Acte van verbintenis: en nu, na de weigering der deducenten om te tekenen; door de Sommatien, op den 23 May gefchied, is begonnen uitgevoerd te worden. De Burgerlyke Vryheid. (en dit zal niemand tegenfpreeken.) is voornamelyk gelegen in de veiligheid van Perfoonen en Goederen, dat is, dat geene Perfoonen kunnen worden geftraft, dat geene Goederen kunnen worden ontnomen, dan wegens daa-  JAARBOEKEN, May, 1707. 365 daaden die Afte die de Wet verbied , en volgens formaliteiten by de Wet bepaald. Indien derhalven de Ondergefchreevenen kunnen aantoonen, dat Ulieder gemelde Decreet met deeze beginfeien ftrydt, vertrouwen zy, dat Gylieden geene zwaarigheid zult maaken, het zelve buiten effect te Rellen, en van dit oogenblik af ook alle deszelfs gevolgen te doen ophouden Tot bereiking van dit oogmerk , zal men zig enkel bepaalen, tot een Daauwkeurig en allereen voudigst betoog van de twee navolgende Hellingen. i°. Dat de voorige Regenten en Raaden in det Hove geenzints verpligt zyn, tot het vergoedet van eenige fchaade, aan die geene, welke door d< troubles van 1787 eenig verlies geleeden, of per foneele onaangenaamheeden ondervonden hebben. 20. Zoo al eens eene zodanige verplichting kon de plaats hebben,, dat dan nog de form, naa welke die Schadevergoeding gevraagd wordt, tei eenemaal wederrechtelyk is. Voor eerst zegt men; de gewezen Regenten e Raaden in den Hove zyn tot geene Schadevet goeding verplicht. De verplichting tot Schadevergoeding brengt 1 de eerfte plaats meede, dat er fchade is toege bragt;-en vervolgens, dat die fchade wederrech lelyk is toegebragt. Een Rechter, die een Gedaagden wegens een gewoone misdaad ftraft, brengt hem zeker fchad toe, doch naar Rechte, en bier denkt nieman ■om Schadevergoeding. Deeze komt alleen dan te pas, wanneer aa iemand tegens Rechte fchade is toegebragt, Gevolgelyk moet die geen , die Schadevergoi ding vraagt, bewyzen, dat die fchade hem w< derrechtelyk is toegebragt, door die geen, va wien hy die Schadevergoeding vordert. Dit bewys niet zynde bygebragt, zoude .zul op zig zelve reeds voldoende zyn, om dep ewcl Leeuwarden. Deductie van oude Staatsleden- 1 1 r' 1 I 3 e e d n n :s 1, 1  36*5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü. WARDüN. Deductie van oude Staatsleden. in dezen gedaan wordende, geheel en al te ontzeggen. Doch de ^ndergefchreevenen , volkomen vertrouwende op de rechtvaardigheid hunner zaake, [ ian hier een ihp ^erder, en zullen, hoe zeer ook ongehouden , zelve gaan bewyzen , dat zy aan niemand weder rechtclyk eenige fchade hebben toegc bragt. Wat is iemand wederrechtelyk fchade toebrengen? Immers: iemand fchade toebrengen tegens die Rechten, die in kracht zyn , ten tyde , dat de fchade word geleden. Zoo derhalven de vorige Regenten, na de onlusten van 1.787, niemand tegens de hechten van dien tyd fchade hebben aangedaan, is hunne zaak, by eiken onparty iigen beoordeelaar , voldongen. Het komt hier niet in a nmerking , op welke principes die Wetten zelve berusteden; of ze met de thans anders begreepene Souverainiteit des Volks al of niet nVookten; het is genoeg, dat ze toen in vigeur waren f het is genoeg, dat de StaatsLeden tot derzelver maintien by hunne Procuratien als Volmachten gelast, en by plechtigen Eede verbonden waren. Het zoude de ongerymdheid zehe zyn, de later aangenomene principes op vroegere tyden te willen doen terug werken; en derhalven behoeft dit geen betoog Maar, wat is nu na de Revolutie van 1787 gefchied? of liever, wat is er gefchied na de Troubles van 1787? want, als men eigent lyk fpreeken wil, heeft er geene Revolutie plaats, daar en de form van Regeering, en de Perfoonen van de Regenten, dezelfde blyven. De openbaare rust en veiligheid is bewaard gebleven; plunderingen en andere ongeregeldheden, die in dien tyd, in zommige Gewesten, hier en daar hebben plaats gehad, zyn in Friesland, door de waakzaamheid der Jufticie - belet. Men zal naauwlyks een eenig vocrbeeld van po-  JAARBOEKEN, May, 1797. 367 politieke Dispofitien, met vcorbygaaD der ordinaris Jcftitie, ten nadeele van een eenig Ingezeeten, kunnen bybrengen. Er zyn geene nieuwe Verklaaringen afgevorderd , geene nieuwe Wetten , ten bezwaare van iemand, ingevoerd geworden. Maar de Wetren, dfe zedert onheugelyke ty den fubfifteerden , en naar welke, nog^gevonmst word, zyn uitgeveerd geworden» Deeze Wetten haaren loop laatende, zyn de Staaten getrouw gebleeven aan bunnen Eed , waarby ze zig verbonden hadden, om 't Hof te zullen laaien by de adminiftratie van de Juftitie. Die Wetten uitvoerende , zyn de Raaden in den Hove gebleeven, 't geen ze zyn moeten, Uitvoerders der Wetten, en hebben zig niet tot Wetgeevers verheven. Bei Je overtuigd, dat de vereenigicg der Wetgeevende en Rechterlyke Macht, wel dra , het verlies van alle Burgerlyke Vryheid zoude na zig fleepen , heeft ieder dier als toen Geconftitueerde Machten, zich tot deszelfs eigen Departement zorgvuldig bepaald. De Titel in 'sLands Ordonnantie:^» Oproer, was in volle werking, en het principe, dat in ,, zommige gevallen de opftand de heiligfte van „ alle plichten is," had toen nog niet de Adminiftratie der Crimineele Juftitie tot een zoo moeilyk Ambt verheven, dat, om het zelve waar te neemen, een zoo fijn oordeel van onderfcheiding nodig was, als door de onvolkomenheid van hes menfcheiyk verftand maar zelden bereikt wordt. Die Titel Van Oproer is ook nog in werking, zoo als uit het geen, na de beweegingen, te Colium in deezen Jaare 1797 hebbende plaats gehad, is voorgevallen, ten volle gebleeken is. En, even zoo zeer, als de Raad van Juftitie, thans zullende beoordeelen, wat oproer is, zig regelt naar de orde van zaaken, nu plaats hebben' de; Leeuwarden. Deductie van oude Staatsleden»  Leeuwarden. Deductie van oude Staatsleden, 368 NIEUWE NEDERLANDFCHE I de; zoo moest ook de in 1767 vigeerende Con« ftitutie uiewy^en , wie toen ais Oproermaakers behoorden gelirafc te worden. Dus is de fchade, by veele Lieden in 1787 en vervolgens geleden , niet wederrechtelyk , maar volgens de Rechten van dien tyd, ondergaan; en zy, die toen fchade geleden hebben, moeten zulks wyten, niet aan de Staaten, of Raaden in den Hove; maar, aan de ongelykvormigheid van hunne daaden met de Conftitutie en vastgefleldé Wetten van dien tyd. Ja zelfs, met hoe veel weerzin de Staaten van Friesland de Crimineele Wetten , tegen zoo veele Lieden, hebben zien werken, is uit bun gedrag van den tyd af te neemen. Gedachtig aan het zeggen van een Oud Rechtsgeleerde: ,, Dat in Burgerlyke-oneenjgheeden, op „ verre na, niet alles, wat tegen de vastgefteldrf ,, form van Regeering ondernomen wordt, juist ,, gefchiedt, met een boos opzet, om.de Repu,, bliek te onder te brengen," hebben zy een Placaat van Amnestie gegeeven , waar by de geftrengheid der Wetten van een groot aantal hunner Médeburgeren is afgewend, en 't Hof in ftaat gefteld, om eens, aan zoo veele ftrafoeffeningen, een einde te z;en En, indien de kwaadwilligheid of het vooroordeel, in dat Piacaat van Amnestie, eene wreede barmhartigheid meent te ontdekken, door enkel het oog te wenden naar hen, die daar by worden uitgeflooten: zoo zal, in tegendeel, een ieder, die de Amnestie in derzelver verband met 's Lands bezwooren Conftitutie en de vigeerende Wetten befchouwt , in dezelve, zoo veele Brieven van Pardon en Aboütie ontdekken , als er Perfoonen zyn, die door dezelve van alle Crimineele te recht fteliingen bevryd worden ; terwyl omtrent die geene, die daar by worden uitgeflooten, geene nieuwe Wetten gemaakt, maar alleen de oude Wetten in vigeur gelaaten worden. Ein.  JAARBOEKEN, May, 1797. 365 Eindelyk , om Uüeder aandacht niet met te veel zaaken op te houden, zal men nu nog maar, met één voorbeeld, ophelderen, de wettigheid van de Suflenue der Ondergefchreevene , dat hunne daaden niet, naar laatere Wetten of laater aangeiioomene principes, kunnen beoordeelt worden, Het is te vermoeden , dat by de Conftitutie voor 't Volk van Nederland wel eenige Principes zullen worden aangenomen, welke 'tot hier toe niet in gebruik zyn, by voorbeeld , de volledige affcheiding van Kerk en Staat, in een veel ruimer zin, dan dezelve, tot kort na de Revolutie, heeft plaats gehad. Zou het nu billyk zyn, dat de Reprefentanten des Volks van Friesland in 1798 tot fchade vergoeding wierden opgeroepen, om dat dezelve ia 1795 iets gedaan hadden, 't geen met dat nieu« principe niet flrookte? En zullen dan de Regenten van 1787 tot Schadevergoeding worden genoodzaakt \ om dat ze toen niet wisten, wat in i7y5 omtrent de Souverainiteit des Volks zou worden bepaald; om dat ze niet wisten, welke daaden din niet meer voor oproerig zouden gehouden worden? Laat hier het derde artikel van de Rechten van den Mensch en Burger antwoorden: „ Doe niet ,, aan een ander, 't geen gy niet wilt , dat aan „ u gefchiede;" en laat eens eindelyk de beoetfeDing van die uitmuntende les de Burgerlyke Maatfchappy, aan het waare geluk van derzelver Leden, dienstbaar maaken. En hier mede dan betoogd zynde, dat de Oude Regenten en Raaden in den Hove tot geene Schadevergoeding gehouden zyn , gaat men tot het tweede Stuk over; om, nameatlyk , aan te toonen - dat, byaldien er al om zoodanig eene Schadevergoeding kon gedacht worden , dan nog de form, volgens welke dezelve geëischc worde, geheel en al wederrechtelyk zyn zoude. A.a De Leeuwarden. Deduc' tie van oude Stdats* leden.  Lebu- warden. Deductie van oude Staats? leden, i 370 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Rechten van een Mensch beftaan in de veiligheid van ons leven, enze vryheid, eigendom, en de rechten door verdragen verkreegen; en het behoort onder de aanzienlyke voortitelen der Burgerlyke Maatfchappy, dat wy, omtrent één dier rechten beledigd zynde,. niet ons z"!"en rechten, maar daar toe de hulp vfm den Kechter inroepen, die, na een bedaard cndeizoek der za?ke , na beide parthven gehoord te hebben, een ©nzydig oordeel vellen moet. Meent dus de eene mensch, dat de ander hem Ichaade heeft toegebragt, zoo tracht hy zelve die fchade vergoed te krygen. Maar , oordeelt de eece Burger van den anderen Burger fchade geleden te hebben, zoo roept hy hem voor den bevoegden Rechter, aan wiens uitfpraak beide gereekend worden hunne zaak-verbleeven te hebben, door dien ze Leeden van ééne Burger Maatfchappy geworden zyn ' •. - Maar in ons geval, zyn zy , cie fchade vergoed willen hebben, en zy, van wie die vergoeding gevorderd wordt, Leden van ééne BurgerMaatfchappy; 'dus moeten de eerstgeraelde immers de laatstgemelde voor hunnen bevoegden Rechter aanfpreeken. - _ En deeze uitoeffening van Civile Juftitie moet aan 't Hof gelaaren worden, ingevolge de Inftructie voor de Provifioneele Reprefentanten de* Friefchen Volks. fJ, Het is op deeze voorwaarde ('t zy metbefcheidenheid gezegd) het is op deeze voorwaarde, en op geene andere, dat Gylieden , als derzelver Opvolgers. het Volk van Friesland beftuurt ^ en, zoo dra dit poincl; wordt uit het oog verloo'ren, houdt ook de Opdragt van Volksvertegenwoordigingop, door het Committé Revolutionair gefchied. Is dus de zaak, waar van wy fpreeken, uit haaren eigen aart, een object van de ordinaris Juftitie - en niet van politiek onderzoek, zy kan ook, in  JAARBOEKEN, May, 1797. 37! in de tweede plaats, by geen politiek onderzoek worden afgedaan Immers, hier komen zoo veele verfchillende en moeilyke questien voor, dat dezelve de naauwkeurigheid van een Rechterlyk onderzoek volftrekt noodzakelyk maaken, ais daar zyn: l° Is er fchade geleden, en we'ke? a9. Is die fchade wederrechtelyk geleden? 3°. Wie- zyn ze, die Schadevergoeding eisfchen? en wat eisfchen zy ? - ^ 40. Van wie wordt het geëischt, bepaaldelyk van welke perfoonen, en op wat grond ? 5°. Blykt het , dat die Perfoonen de fchade hebben toegebragt? 6». Is die fchade door hen toegebragt, rnet een doleus opzet, of door zoodanig eene grove onwecenheid, die genoegzamen grond tot zoo eene aétie van fchade oplevert? Wat het eerfte. Poindt betreft: Is er fchade „ geleden en welke?" » Dat er fchade geleden is, ftemt men toe, maar waar uit blykt, dat «die fchade juist zeven tonnen Gouds bedraagt, niet meer of niet minder ? of is dit uit de opgaave der eisfchers zelve blykbaar? en hoe worden deeze dan partyen en getuigen tevens? Ten Tweeden: Is die fchade wederrechtelyk geleden ? Wy hebben hier boven het tegendeel bewezen, maar, zoo men al eens van de kragt dier bewyzen nog niet ten volle overtuigd mogt zyn, zal men zelfs dan niet moeten toeftemmen, dat hier veel vóór kan worden bygebragt? Of zal het eene Gelykheid van Rechten zyn, dat in het zelfde La'd, daar aan de ergitebooswigten hunne defenfie volledig word overgelaten, daar aan iemand, die, na A7ader en lVioeder vermoord te hebben, zulks halftartig blyft ontkenAa a nea Leeo» warden. Deductie van oude Staatsleden*  Leeü- WARDEN. Deductie yan oude Staatsleden. 372 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Den, op 'sLands kosten een Advocaat wordt toegevoegd ; dat daar Lieden, die ter goeder naam en faam ftaan, en gezegd worden in hun Officie iemand te hebben benadeeld, zelfs niet eens gehootd, nog veel minder tot het bewyzen hunner onfchuld, zullen worden toegelaaten? Ten Derden: Wie zyn ze, die Schadevergoeding eisfchen? Zyn er niet veele'onder die geene, die na 1787 fchade geleden hebben, die van geene Vergoeding fpreeken? zyn er hier niet onder, die beer dan de overige omtrent hunne Maatfthappelyke Rechten gerekend moeten worden verlicht te zyn? willen dan deeze Lieden niet hebben, 't geen bun toekomt? of begrypen zy, dat hunne daaden, hoe overeenkomftig ook met hunne [eigen politieke beginzels, egter met de orde van zaaken in 1787 weinig ftrookten? Verder, zyn er ook, onder die géere, die veel van Schadevergoeding fpreeken , niet de zodanige, die door de troubles van 1787 geene fchade ge» leeden hebben, dog die begreepen, dat de verwarring van ditn tyd hun de beste gelegenheid aan de hand gaf, om de berooidheid hunner boedels te bedekken , en naderhand, als ongelukkige flagtoffers van Jiunne Vaderlandsliefde, op den wettigen eigendom van anderen aanfpraak te maaken? Ten Vierden : Van welke Perfoonen, en op wat grond, wordt het geeischt? Waar is de Actie tegens die 37 Perfoonen , tegens welke de Citatie is uitgegaan ? en , toen naderhand die Citatie tegens zommige derzelve is opgeheven, hebben toen de Vetzoekers aan hun recht, ten opzigte van die geene, gerenuntieerd? Ten Vyf den: Blykt het, dat die Perfoonen de fchade hebben toegebragt? Zommige van hun zyn in het Jaar 1787 niet eens Volmachten ten Landsdage geweest. Eén  JAARBOEKEN^, May, 179?' 3?3 E-én zelfs heeft, tot in den Jaare 1790 toe, een Comptabel Ampt bekleed. . i Een ander heeft, uit hoofde eener Commisfie, niet op 't Landshuis mogen verfchynen. Wederom een ander is, maanden achter een, uit de Provincie afwezig geweest; en deeze alle hebben gevolgelyk, als toen, geene deliberatien van de Staaten kunnen bywoonen. Drie van de geciteerde Raaden in den Hove hebben over geene zaaken, de troubles van 1787 betreffende, mede gezeten, uit hoofde van verwantfchap met den een of ander der Gedaagden. Ka, zoo zy, die er dan overblyven, niet even als zommige der bovengenoemde Perfoonen, van de onmogelykheid, dat zy fchuldig zyn, kunnen doen blyken, zullen zy dan voor fchuldig gehouden worden, alleen, om dat zy kunnen fchuldig zyn? En genomen eeus, dat zy fchuldig zyn, zyn zy dan alleen fchuldig ? Als een Coliegie iemand benadeelt heeft, houdt men dan het gantfche Collegiê voor fchuldig , of die geene alleen, die er in geftemd hebben? In het eerfte geval, waarom zyn dan de On. dergefchreevene alleen geciteerd? In bet laatfte geval, waar geblykt dan van de Advyzen, die zy op 't Landshuis, of in den Raad hebben uitgebragt? of is dit maar by gis* fing opgemaakt? Ten Zesden: Heeft, in het geen door hen gedaan is, een doleus opzet, of grove onwetenheid plaats? De Volmachten ten Landsdage waren Gelastigden door de Stemgerechtigde Ingezeetenen, en wel zodanige Gelastigden, die des nopds tot het op zig neemen van dien last konden genoodzaakt worden; zy moeften hunnen last uitvoeren ter goeder trouw, en waaren voor een doleus opzet, ef zeer grove onkunde, aanfpraakelyk. Maar, zoo zy nu eens iemand fchade hadden toegebragt, zonder doleus opzet, zonder eene Aa 3 zeet Leeuwarden» Deductie yan oude Staatsleden t  374 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war- din, Deductie Vs.n oude S:aalslede/i. zeer groove dwaaling, doch, die met nog groef* ter kunde, met een nog fcherper doorzigt, had kunnen verhoed worden , en zy hadden dit ter goeder trouw gedaan, zal cr dan een AcYie van fchade tegeas hen geinftkueerd worden? Waar wil dit heen? Wanneer dan eens eene Sententie van 't Hof in groot Revys wordt gereformeerd , om dat er blykt in de toepasfi/'g van 't een of ander rechtsprincipe erreur begaan te zyn , zal dan de Succumbant ter eerfter jnftamie Schadevergoeding van 't Hof eisfchen, om dat hy niet al aanftonds getriumpheerd heeft? Of zal hy ook verkiezen,, eenige Raaden er uit te kippen , die hy gist dat tegens hem geftemd hebben, en die dan, ieder in Jolidu.n, willen gecondemneerd hebben? De Ondergefchreevene meenen genoeg gezegd te hebben, tot betoog, dat deeze zaak veel te netelig is, om anders, dan na behoorlyk Rechterlyk onderzoek, te worden getermineerd. Ja maar, zegt menjan Rechterlyk onderzoek is te langwylig; hen die fchade geleden hebben, tot de ordinaris Juftitie te verwyzen, is het zelf' de, als hun af te wyzen- Maar, men zal immers toegeeven, dat van de wettigheid der pretenfie blyken moet; en zoo hier van blykt, waarom zou dan voor hen geen Juftitie te krygen zyn? Het is waar, de Rechter is met geen gemoedelyiie overtuiging re vreede, maar ziet op legaal bewys. ' Eu, daar dit principe wordt uit het oog verloren , daar is geen Burgerlyke Vryheid meer, met welke het akoosduurend gevaar, van onfchu!* dig gedoemd te worden, geenzints ftrooken kan. De Wetgeever bepaalt, welk foort van bewyzen in Rechte eenen genoegzaamen trap van zékerheid opleveren. De  JAARBOEKEN, May, 17©?. 375 De Rechter ziet flegts, of die bewyzen al of njet voor handen zyn. Zoo handelt de Wetgeever naar ryp beraad, en in koelen bloede, zonder tte weeten, wie by zyne bepaaling winnen, wie daar by verliezen zal. Zoo vraagt de Rechter, niet aan zig zelve, maar aan de onp'irtydige uitfpraak der Wet; wie;i hy vryfpreeken, wien hy doemen moet Daar dit legaal bewys, deeze gewoone Rechtspleging naauwkeurig bewaard wordt, daar kan de Burgerlyke Vryheid bloeijen ; het is deeze geftrenge adminiftratie 'der Juftitie, die zelfs het beste hulpmiddel., tegen de hevigfte beroeringen van een Gemeenebest. scn d« hand geeft. In tegendeel, daar de zaaken aan den dagelyk* fchen Reci'ter onttrokken worden; daar politieks dispofitien hei meest in zwang raaken; daar ees, ieder, die volgens ftrengheid van rechten zyne oogmerken niet bereiken kan, by de laatstgemelde heul zoekt; daar is wei dra geer. fchyn of fchaduw van Burgerlyke Vryheid meer aanwezig; duar verliest de Burgerlyke Maatfchappy alle haare Voorrechten ; eu wordt in eene zaamenwoöBing misvormd, boven welke de ftaat der natuur verre te verkiezen is. Uit al het gezegde, meenen de Oadergeteekende, dat overtuigend blyken moet: Dat in dezen geene verpligting tot Schadevergoeding van hunne zyde plaats heeft, en, by aldien hier omtrent nog eenige twyffel raogt overblyven, dat dan nog die Schadevergoeding van hen, door gewoone middnlen Rechtens, zal moeten worden gevorderd, en aan hen daar tegens hunne volledige defer.fie worden overgelaaten. Zoodanig een onpartydig Rechterlyk onderzoek is alleen beftaanbaar met de veiligheid van Perïöonen en Goederen, hen door het Committé Revolutionait, op den 19 February i7stf > plechtig beloofd. A A9« Aa 4 Aan Leeuwarden. Deductie van wde Staatsleden,  376 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Deductie van oude Staatsleden, f Aan dit Rechterlyk onderzoek durven zy zig gerust onderwerpen. Zederc lang gewoon, de zwaarfte verliezen te lyden, en, door de gevolgen der Revolutie, van dat geen beroofd zynde, dat onder de vorige Conftitutie voor wettigen eigendom gehouden wierd; hebben zy zig reeds meerder opofferingen , dan hunne gewezen Mederegenten in de andere Gewesten van Nederland, moeten laaten welgevallen. Zedert lang gewoon , de voorwerpen te zyn vaa de heviglte aantygingen, hebben zy zig, tot nog toe, door niemand , hoe ook genaamd, op eene wettige wyze befchuldigd gezien. En, wat of ook ten dien opzichte, in de zaak, waar over thans gehandeld is, mooge voorvallen; zoo zul en de Ondergeteekende, in de aangenaame bewustheid, van naar hunnen Eed en Plicht gehandeld, en het nut hunner Medeburgeren, zoo veel in hun was, gezocht te hebben, zig door de gerustheid van hun geweeten genoegzaam gefterkc voelen, om den uitflag deezer zaak, zoo wel als de overige lotgeyallen huns levens, met gelaatenbeid af te wachten. (JVas geteekend) U. van Burmania. D. J. A. van Sylzama. M- van Scheltinga. S. Basfeleur. D. B. van Haersma, W. H. T. Camftra thoe voor zig zelve, en Schwartzenberg en als ge'astigde van den Hohenlansberg. Oud-Raadsheer^, L. E. S. G J. van Bur- D. van Haersma- mania Rsngers. P. A. Btrgsma. T M. Lycklama a Nye- ff. B. van Sminia. holt. C. van Scheltinga. < F. J. J. van Eyfinga. W A. P. van Sloterdyh. R.. E. van Andringa de H. L. van Haersma. Kempenaer. luw  JAARBOEKEN, Mdy, 1797- 377 £ A. AL, Ren gen. Beo de Wendt, M. van Scheltinga. A. Muller. Eifo de Wendt. Syjs Schaaf R van Lwden. Aldert Taykes. J. A Willinge. Herm. Cannegieter, W. //• van Hambroick. Het Provinciaal Beftuur , deeze Deductie gefteld hebbende in handen eener daar toe benoemde Commif fie, nam het uitgebrag e Rapport aan als het zyne, en veranderde hetzelve in een Befluit; agtervolgens het hier op volgende EXTRACT uit de DECRETEN van het PROVINCIAAL BE STUUR van FRIESLAND. De Commisfie tot regeling en invordering de Schadevergoeding, heeft, ter voldoening aai het Decreet van 27 May laatstleden , haar Kap port confideratien en advis uitgebragt op ee Request en Deduftie voor Ulbo van Burmam cum foc. , tendecrende tot het doen intrekke en buiten effect, te ftellen van het Decreet van de 21 April deezes jaars, betrekkelyk de perfonet le Schadevergoeding. . Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonde en verftaan, de Commisfie voor haare genomet moeite te bedanken; het Request voor Ulbo va Bui mama cum foc, bovengedagt uit te geeven m het appointement: in deezen kan niet worden g treeden i en voorts het Rapport van de Commi fie te doen drukken en aan het openbaar ter kei nis te brengen. . . Aldus gedecreteerd op het Landfchapshuis bn Aa 5 0£ Le^u- DüN. t 1 1 1 1 1 D e n it 51- !- n  Leeu* warden. / 378 NIEUWE NEDERLANDSCHE nen Leeuwardeo, den 1 Juny 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Accordeerd met voorfz. Register. In kennisfe van my Secretaris, CORN. GODSCHALK. RAPPORT van de Commisfie tot SCHADEVERGOEDING, uit het PROVINCIAAL BESTUUR van FRiESLAND; op eene DEDUCTIE van wegens eenige geweezene Leden enz. van het voorig BESTUUR , ter Vergadering van het PROVINCIAAL BESTUUR- van ERIiiSLAND ingeleverd. ME DEBURGERS! Uwe Commisfie, door Uiieden ter hand gefteld zynde een Request, geteekend door Pieter Wierdsma, uit orde van 97 der geciteerde en gefommeerde Leeden van de oude Staats-Regeeringe, geweezen Raaden 'sHofs van Friesland en geadjungeefde Rechters, waarin te kennen geeven, aan zich zeiven, aan het Provinciaal Beduur, en aan de Nakomelingfchap verfchuidigd te zyn, hunne onfchuld ter verplichtinge tot Schsdevergoedinge te moeten aantooneh; ten welken einde eene bygaande Deductie, door hun allen geteekend, der s Vergaderinge is toegezondea; welke meede uwe Commisfie ten narigt en om rapport is gerenvoyeerd, behelzende bet verzoek der Requestranten dat de redenen en argumenten , in gemelde Deductie voorkoomende, door het Provinciaal Beftuur  JAARBOEKEN, May, 1797. 379 ftuur in ferieufe deliberatien genomen worden. en dat, naar zulks, het Decreet van den 21 April laatstleden met de gevolgen van dien woide in getrokken en buiten ("ffect. gefteld, en geduurende de aeliberatien over dat gewigtig ftuk (zoo door haar genaamd word) de ondernomene executie van hèt gemelde Decreet mag blyven in r-aiu. Wy hebben, Medeburgers t fchoon dit een zeer wydloopig en fijn beredeneerd Stuk is, niet geaarzeld deezen uwen last, naar ons vermogen, te volbrengen: de gronden waarop gemelde perfoo' nen hunne verontfchuldigingen in deeze Deductie bouwen, zyn: dat, indien oo;t eene Regeeringe zich beyverd heeft hunne Meede Ingezeetenen het volle genot der Rechten en Vryheden, welke de Menfchen en in het afgetrokkene , en ali Leden eener Burgerlyke Maatfchappy befchouwc toekomen, te bdooven,t.aet voorzeker de is, wel ke zedert de S'aa:som wentelingen van 1795 d< Provincie Friesland, onder verfchillende benaamin gen beftierd heeft; „ zullen nu (zeggen zy) d zoo plechtig geproclameerde Rechten van dei " Mensch en Burger niet in ydele klanken, maa, itl daadzaetkan beftaan, naar maate die be " loftcn in jlerker bewoordingen vervat zyn " en duidelyk ali de fom reine en onveranderd *' ke wil van het Volk zelve zyn voorgedragen " naar die maate heeft ook ontegenfpreekelyk ie " der Ingezeten het Hecht, die Burgerlyke Vr$ ■- held op zyne byzondere omftandigheden toe 1 " pasfen, en voor zich te reclameeren; anders zou " di het Volk niet gezegd kunnen worden waarh " vry*te zyn." Op deezen grond bcklaagen zie de Requestranten, dat de Rechten van den Mensc en Burger ten bonnen opzichte niet alleen mi; kend, maar regtftreeks worden tegengegaan ; r< kenende zich uit dien hoofde ten vollen bevoeg gepaste Vertoogen te doen by den geenen, we ken het maintien dier beloofde Rechten is aanbt voolen. Wy. kunnen, Medeburgers! die verklai m Leeuwarden. Rapnort en Befluit op de De* dubt ie der eadt Staats* leden, » i 1 l 1  38o NIEUWE NEDERLANDSCHE JLeeu» warden. Happart en Be* fluit op de Deductieder oude Staatsleden, i i i 1 i ] j I ringe, als met eene gezonde uitlegkunde inftemmende, den Supplianten zeer wel toeftaan: maar rneenen teffens, dat de toepasfinge, door haar hier uitgetrokken, zeer verre buiten het fpoor af dwaald, wanneer zy verder heweeren , dat het Decreet van den 21 April reeds gemeld, regelregt ftryd mee de beginzelen , niet alleen der rechtvaardigheid, maar vooral ook der Burgerlyke Vryheid, beftaande voornamelyk in de veiligheid van perfoonen en gaederens welke wel expresfelyk door het Committé Revolutionair, op den 19 February 1795, plegtig aan hun is beloofd; zoo leiden ze daar uit af, dat, nog hunne perfoonen geftraft, nog hunne Goederen tot Scbaadevergoedinge, wegens de gevolgen vaa het gebeurde in 1787, kuncen gereclameerd worden; dus zyn de Supplianten van oordeel, dat indien in ftaat zyn aan te toonen het Decreet van den 21 April laatstleden metv deeze belofte , en beginzelen der Burgerlyke Vryheid, op de geproclameerde Rechten van den Mensch en "Burger gegrond, ftrydig te zyn, hst Provinciaal Beftuur dan geene zwarigheid zal maaken, dat Decreet in alle zyne werkzaamheden en gevolgen, ogenblikkelyk te doen oplouden en buiten effect, ftellen; ter bereikinge van iit hun oogmerk, bedienen zy zich van twee Hellingen te betoogen, zynde, voor eerst, dat door lun aan die geenen, welke door de troubles van 1787 eenig verlies geleden, bf perfoneele onaan>enaamheeden ondervonden hebben, geene voldoeling behoort te gefchieden, en ten tweeden, dat, ndien al zodaanige verpligtinge op hun konde geëgd worden, dan echter de form op welke die Jchaadevergoedinge thans gevraagd word , ten :enemaal door hun wderrechtelyk word befchouwd. Dat de geweezen Regenten en Raaden in den Jove, tot geene Scbaadevergoedinge verpligt zyn, vord in deeze Deductie zeer omflagtig en breedvoerig beweerd; fteunende voornamelyk op twee tellingen, de eerfte: „ dat niemand door hun eenig », per-  JAARBOEKEN, May, 1797* 381 „ perfoneel nadeel, ftrydig met de toen plaats „ hebbende Wetten, is toegebragt; en ten twee„ den, dat, indien zulks al ] konde worden aan„ getoond, het dan nog by mogelykheid aan hun „ niet konde toegefchreeven worden, dewyl zy„ lieden zich, in het maintien der Wetten toen „ fubfifteerende, overeenkomftig hunnen plicht hadden gedragen; zynde zulks ook.dan nog niet ,, te wyten aan de destyds fungeerende Staaten ,, ofte Raaden in den Hove, maar moet worden ,, toegefchreeven aan de ongelykvormigheid van „ de daaden der geenen welke fchaade geleedec ,, hebben met de Conjlitutie en vastgeftelde Wet- ten van dien tyd;" waaruit ten gevolge kan en moet afgeleid worden, dat de Patriotten , welke fchaade geleeden hebben, juist daarvan zelfs en de eenigfte oorzaaken zyn geweest. Dat de Requestranten, met hucne Complices, in die qualiteit, welke toen bekleeden, niemand eenig perfoneel fchaade hebben toegebragt,( kac uwe [Commisfie , Medeburgers! de Suppliantec niet toeftemmen: dewyl zy vermeend overtuigende bewyzen van het tegendeel te kunnen aantoonen; ook meent zy in ftaat te zyn Uiieden te kunneD berigten , dat ,niet alle dasden der Supplianten ingerigt zyu geworden overeenkomftig de toenmaals exfteerende Wetten^ Immers heeft men destyds het Verbond der Unie van Utrecht t ah een Wet, waarop men zich dikwyls beriep, befchouwd, en deeze Wet is door de Staaten van Friesland menigmaal en in ocderfcheidene deelen overtreeden: zelfs is het 8fte artikel nimmer doot Frieslands Regenten geëxecuteerd , beftaande in de monlteringe ea opteekeninge van de tusfchen de 18 en óo jaaren oud zynde Burgeren; zommige der Friefche Placaaten zyn tegen het 13 artikel ftrydende, waarin Religie zugc verboden word uil te oeffenen; ook zyn oe 18de, 24 en zyü.e artikelen van die Wet genoegzaam beftendig over treeden. Was ook in dien tyd niet het Regie mem Leetj- j war* den. Rapport en Befluit op de DeduBieder oude Staatsleden.  382 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Rappor, en Be-' fluit op de Deductieder oudt Staatsleden. ment ,Reformatoir, in' den Jaare 1748 door WiU le'a den Vierden geëmaneerd, eene Wet, weike door ieder Staatslid in Friesland wierde bezwooren, met onde/ werpinge der ysfelykfte ftraffen, welke in het 59 artikel bepaald worden? en egter is* deeze Wet, dit Reglement Reformatoir, door de Staaten van Friesland onwederfpreekelyk op Art. 1, 2,ll, 1», 17, 18,\2Z, 28 36. 46, 56, en boven a'le anderen arr. 60, misbruikt en overtreden. Was niet de wettiging, permitteeringe en aanfpooringe der Wapengenootfchappen, by Kefolutie van den 9 December 1783, eene Wet, welke de Regenten verplicht waren te bekrachtigen en in ftand te houden ? en kan dus wel anders de disfolveeringe ofte verrietinge dier Vrycorpfen, ook byzoncer het annulleerèn en disfolveeren van derzelver Gecommitteerden , zoo als willekeurig en wederrechtelyk, by Publicatie van den 25 September 1786, gebeurd is, dan eene fc'^endinge, verkrachtinge en overtreedinge der Wetten worden befchouwd? Is er ook een mensch in gantfeh Friesland, die zyn zintuigen en gezond oordeel machtig is te gebruiken , welke zal kunnen gelooven, dat de Publicatie op dien zelfden datum gearrefteérd, ter wr/chuwinge om geene Nieuwspapieren te leezen en verbod de Rcgeerirtge nog te pryzen nog te Jaaken, en dus publiek geheel ftom te moeten zyn, gegrond is op de Conftitutie en Wetten, dien tyd fubfifteerende? G^'wisfelyk niemand. Kan men het als eene handhavinge der Wet* ten böfchouwen, dat men op den 29 September 17 86 last gegeeven heeft aan de Friefche Gecommitteerden in den Haage , meede te delibereeren over de Misfive van den Koning van Pruisfen, gefchreeven te Berlyn den tweeden dier maand, welke den 19 dito ter Vergadering van Hun Hoog Mogende was ingekomen ? zoo ook de vraag -tot antwoord aan de Staaten van Holland, terinlicfv tinge hunner Misiive, gefchreeven den eerften No- vem»  - JAARBOEKEN, May, 1797. 383 vember 1786, en eisch van .de terugroepinge derzelve; de refcrjptië aan de Staaten van Holland, • Utrecht en Gelderland gedaan; de last aan Dockum, om de electie wegens hunne'Stad aan Willem den Vyfden over te laaten ? Was het ftrookende met de destyds fuhfifteerende Wetten, de Curatoren van 's Lands Hooge School te Franeker te anthorifeeren, om geene Studenten of Pro fesforen dier Aca'emie toe te laaten eenige Exer citiegezelfchappen by te woonen ? Was Het niet gehee! willekeurig van bet Coliegie, vier Profes foren te Franeker, 'wegens hunne patriottifche denk wyze, te dimitteeren? het welk echter dooi de Staatnn wierde goedgélfeurd. Wat anders, dan willekeurig, was de last aan de Gecommitteerden ter Generaliteit, „ geene betaalinge toe te ftaan „. aan de nieuw aangeworvece Recruten door den ,, Rhyngraaf van Salm, om dat daar onder ge* „ vonden wierden, welke patriottifche denkbeelden koeflerden V " Was het volgens de toen fubfifteerende Wetten, in de weigeringe te continueeren tot het uitloopen der Schepen naar Brest, waartoe men, uit kracht der Alliantie met eenen nabuurigen Bondgenoot, verplicht was ? Was hel wettig, en de begeere des Voiks ,< orde te gee ven, om troupen maritchvaardlg te houden, tet beteugelioge der Patriotten in Utrecht; als meede, het verbod ter invoeringe van Ammunitie te sontinuceren, by poene van ioo gouden Friefche Ryders, boven de confiscatie te verbeuren, of arbitraire correctie? En een Corps Artilleristen, iE voorzorg tegens de Patriotten, op te ontbieden , kan immers niemand, welke één greintje Vader landsliefde ö ezit, wettig.keuren ? Eene last aan dt Gecommitteerden ter Generaliteit, om,de Staatet van Utrecht, te Amersfoort vergadert, voor de alleen weitige Souverain van dat Gewest te er kennen, en de zich qualificherende (zoo als de zelve destyds met veragtinge genaamd wierden, dng.wy-seggen.mew gewettigde Staaten) teUtrech ver Leeuwarden. Rapport en Be* fluit op de Deduüieder oude Staatsleden.  384 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lbeu- warB-.ïs. Rappor, en BejliMt 'op de Deauctieder oudi tSsarnskden. vergadert, te helpen weeren ? Hoe wettig was de last aan de Gecommitteerden ter Generaliteit, om het verzoek v3n Willem den Vyfden en pretenfe , Staaren van Amersfoort te accepteeren , om de door Holland verzogte mediatie van Frankryk af te wyzen ; om -de klagte van Thulemeyer, Envoyé des Kocings van Pruisfen , te appuieeren, en by derzelver eisch van den ai July I7&7 .te perfitteerenV ook nog deszelfs voorflel, ter media! tie van Pruisfen, te accepteeren v Waar was eene Wet, om eene Refolu ;ie te neemen. het exereeeren met kanon van de ïixercitiegenootfchappen te verbieden, en naderhand dezelve geheel te anbulleeren, en by Publicatie hunne Geweeren in te vorderen, met nadere bepaalinge, dezelve aan de Ammunitiemeefter op te brengen? Was, eindelyk , (dewyl alle wederrechtelyke daaden aan te flippen ons onmpgelyk, en Uiieden verveelende zoude zyn) het ook wettig, dat op den n September 1787 eene geheime last aan /*Ammoraal Joachim Johan Ringen, op voorflel eener Commisfie van Defenfie, 'beftaande uit Gecommitteerden van het Mlndergetal , Commisfarien uit de Gedeputeerden en uit de Raaden 's Hofs van Friesland, op den eerften dier maand ter Staatsvergaderinge voorgeelraagen, is gegeeven, om militaire Troupen in Friesland te brengen, het zy Staatjeke. het zy httheemfchel waaromme hy zich naar Nymegen, by haare Koningiyke Hoogheid Mevrouwe de Princesfe t'reUerica Sophia Wtlhclmu na, heeft begeeven , en naar Utrecht by zyne Doorluchtige Hoogheid Wdlem den Vyfden, als mee-ie naar . Kleef by den Hertog van Srunswyk, als Chef ven de naar Holland marebeerende Pruisfifche Troupen; en met rapport terug gekomen is, dat de Regimenten Infantery ven Waldeck en Suiljard, benevens een Detachement Cavallery van Pous, reeds op aanmarsch naar Friesland waren, dewelke ook dadelyk hier zyn binnen gerukt. Ziet daar, Medeburgers! eea Haaltje der werkzaam.  JAARBOEKEN, May, 1797* 3«5 zaamheden van de toeomaalige Regeeringe, welkt zich beroemd hunne daaden naar de Conftitutie en fubfiiieerende IVetten yan dien tyd Ongericht te hebben! Wy hebben reeds gezegd in ftaat te zyn aan te toonen, dat ook de roem der Requestranten, „ yan nimmer iemand fchaade te heb,, ben toegebragt,*' in deezen ydel is': om Uiieden hiervan te overtuigen, zullen wy ook uit de bewyzen, welke daar van voor handen zyn, een ftaaltje vertoooneo. Wat dunkt U , Medebur gers! was het ook fchade toebrengen aan de Burgers C. L. van Beyma , A. J C, de Beere, P. Breugeman, H. A. H. van Knyff, E. F. van Aylva, j. Roorda, A. yan Boelens, R. van K/effens, S. Feenftra, H. J. Attema en IV- Doogenbrugh, toen men ter Staatsvergaderinge, op voorflel door het Kwartier van Zevenwouden, decreteerde, den 14 Augustus 1707,' hunne Protesten, welke zy tegens de conclufien der meerderheid, met verbreekinge der destyds plaats hebbende Wetten, tot onderdrukkinge en overheerfchinge des Volks, waren ingegeeven en geinfe ■ reerd; f want eene Wet, van geene fchrifieiyke Protesten in de Notulen te mogen doen aanteekenen, hadde ten dien tyde plaats,) deeze Protesten , zeggen wy, te ftellen in handen van den Procureur Generaal, met last genoemde perfoonen te aftioneeren en crimineel te vervolgen? Was het ook fchade toebrengen, toen zy door vprvolginge genoodzaakt wierden het Land te ruimen ; toen men verder hunne goederen confisqueerde en verkogte? Was het ook fchade toebrengen, toen men, op het prreadvis van Gecommitteerden uit het Mindergetal, Gedeputeerden en Raadens 's Hofs van Friesland, concludeerde, over de boedels van gefufpendeerde en gedetineerde Regenten der Stad Franeker Sequesters aan te ftellen , en anderen, tnet hun gelyk in daaden ftaaode, echter vry te Bb \fpree- Leeuwarden. Rapport en Befluit op de Deductieder oude Staatsleden.  r ■ Leeuwarden. Rapport en Be~ fluit op de Dedu&ieder cude Staats* leden» 386 NIEUWE NEDfi R LANDSCHE fpreeken? dus geheel willekeurig. Wat was het anders, dan fchade toebrengen, toen men, door overheerfchinge, de Fraterniteiten in Friesland reeds bad gedisfolveerd, ook nog derzelver goederen inventarifeerde en ten prafyte des Lands reclameerde, om daar van door de Gedeputeerden zoo veele men goed vond eigendunkelyk te verkoopen ? Was het ook fchaade toebrengen, of willekeurig door overheerfching gehandeld, zonder confent der eigenaars het Fraternitcitshuis tot eene eigendom des Lands te verklaaren, fchoon de inkoop reftitueerende? Wat was het anders, dan fchaade toebrengen, confent te geeven ter Generaliteit tot fufpenfie der Officiers, welke betoond hadden het patriottisme toegedaan te zyn ? Was het geen perfoneel fchaade toebrengen , zoo veele eerlyke, braave.-Vaderlandlievende Burgeren, van hunne huisgezinnen, door vervolginge, te verdry ven; moetende door overheerfchinge, of buiten 'sLands omzwerveB, of in gevangenislèn opgeflooten zyn, waar van veelen zeer wreedaardige en allerwiilekeurigfte Sententien hebben moeten ondergaan, en veele vluchtende de confisqueeringe hunner goederen? Ook hebben drie Predikanten, op befchuldigiog van ongeoorloofde correspondentie, de deporteeringe uit hunne po«en moeten ondergaan, fchoon hun de aantyginge nimmer is beweezen, f zynde de Burgers £» Aha van Bozum, B. A. Snoek van Oosterwierum en D. van der Schaaf, van Minderfcha, welke laatfte boven dien door bet Hof buiten 's Lands is gebannen.) Zouden wy alle de particuliere fchaadens , door de toenmaalige Regeeringe en Hof van juftitie veroorzaakt , aannaaien, wy zouden misfchien een gefeee! boekdeel moeten befchryven : waarom wy ons thans, niet dit ftaaltje op te leveren, vergeHoegesa. Wy meenen echter, ter verdere inlichtinge, nog iets  JAARBOEKEN, May, 1797. 387 iets te moeten zeggep van algemeene fchaaclcns, . door de Regeeringe,'voor de Revolutie in 1795, (toegebragt: waar toe wy bybrengen, het verlee nen van een douceur aan militaire perfoonen, door de Staaten van Friesland uitgedeeld, en wel aan ieder Ritmeefter der Cavallerie en Kaptein der Infanterie en Artillerie, welke betoond hadden geene Patriotten te zyn, zes guldens voor een paard, en verders na advenant; en aan den LieutenantColonel Ardesch boven dien een fraay gewerkte degen met gouden gevest; de approbatie der Gecommitteerden ter Generaliteit, wegens het confenteeren tot eene petitie van 200000 guldens, ter betaalinge aan militairen. welke door de Patriotten en Regeeringe van Holland destyds waren gefufpendeert; veele andere Petitiën, waarvan de betaalingen alleen ftrekten ter vernietiginge en te onderbrenginge van het Patriottisme, zyn meede door Friesiands Regenten geconfënteerd; vooral naar de toetreedinge in den oorlog met den Prins van Oranje tegen de Franfche Repukliek, waar door onwederfpreekelyke groote , zeer groote fchaadens aan den Lande zyn toegebragt. Wy zullen, kortheidshal ven, van alle de douceurs, penfioenen , buwelyksgiften , kraamkosten enz., aan het huis van Oranje onnuttelyk uit 's Lands kasfe verfpild, mitsgaders de daarby geldverfpillende declaratien voor reiskosten, thans niet fpreeken: wy achten genoeg gezegd te hebben ter overtuiginge, dat door de Requestranten en perfoneel, en algemeen fchaaden zyn veruorzaakt en toegebragt; zouden wy ze allen ten toon fpreiden, welken wy opgefpoord hebben ? Meedeburgers 1 gy zoudt moeten betuigen, haare naam Is legiöl Nu is ods nog overig, om uwen last, volgens ^"plicht, te volbrengen, op het tweede gedeelte der Deductie onze aanmerkingen te rapporteeren. Hier Bb 2 zeg- Leeu- warden. Rapport en Befluit op de Deductieder oude, Staatsleden-  388 ' NIEUWE NEDER LANDSCHE Leku- WAR" DEK. Bapprn en Bifiu . t op de Deductieder eudt Staatsleden. zeggen de Dediicenren: „ indien ar fchaadever» goedinge gevraagd word, (ofte eigenlyk drukkènze zich uit, zoo daarom Bmde gedagt wor-'. j, den,) dan nog is de form, volgens welke de,, zetv: nu geeischt wordt, geheel en al weder5, rechtelyk/ geevettde te kennen, dat, indien men buD fchuldig konde verklaaren, zy dan moeiten ge iagvaard worden voor eenen welgeregelden ordinairen Rechtbank, zonder eenig politiek onderzoek: want (zeggen zy) in eene welingerichte Maatfchapry kan geen Burger, wanneer dooreen ander Burger beledigt, ofte fchaade toegebragt is', zyn éigen Rechter zyn. Dit is wel het recht der natuur, maar in het geheel kan zulks onder een befchaafd , en ter Maatfchappy geregeld Volk, geen plaatze hebben, moetende altoos de beledigde den belediger voor den bevoegden Rechter dier Maatfchappy aanfpreeken; en dit is (zoo als zy aantoonen) in dit Gewest alleen gedemandeert aan het Hof ofte den Raad van Juftitie Provinciaal; dus wederrechtelyk en onrechtvaardig, dat de Supplianten in deezen'volgens een politiek ocdetzoek worden behandeld. Dit heeft, wy bekennen het, oppervlakkig een groote fchyn van waarheid. Deeze onderfcheidene poincten, welke zy verders als zoo veele verfchillende en moeijelyke questicn voorffellen, worden ieder op zich zelve zoo fijn beredeneerd . dat zy ten Hotte zeggen, „ genoegzaam „ betoogd te hebben, dat deeze zaak veel te ge„ wigtig of te netelig is, dan dat dezelve anders, „ als naar behoorlyk rechterlyk onderzoek kan, mag, ofte moet worden getermineerd. Alwaar geen legaal bewys, naar rechterlyk onderzoek „ van de begaane misdaad , wordt aangetoond, ,, 'zeggen zy;, daar kan geene ftrafiè uitgeoeÊ ,, fenö worden, dan met het altoosduurend ge,, vaar, van onfchuldig gedoemd te worden: waar di-: principe uit het oog verlooren wordt, daar I» VQ€j-  JAARBOEKEN» May, I?9?« S89 (voeren zy aan) is geen meer burgerlyke Vryheid; dan verliest de Maatfchappy alle haare „ Voorrechten, en wordt flegts in eene tezamen„ wooning misvormd boven welke de ftaat der natuur verre te verkiezen is." Owe Commisfie, Medeburgers! erkent,-dat in het bygebragte door de Deducenten, veele in het afgetrokkene en op zich zelf befchouwde waarheden zyn opgefio ten. Zv erkent, dat waarfchynlyk de öpftetlet dier Deductie niet onervaaren is in gewoone Rechtsgedingen, en middelen ter in ftandhoudinge det goede orde in wel geregelde Burgermaatfcbappyen; zy fchryft hem meer geleerdheid toe, dao iemand, welke nooit meer onderwsczen is dan in zwynec te dry ven, fchaapen te hoeden, koeyen te weiden, of paarden te bellieren; zy vind het optel zot fijn ingericht, dat het niemand behoeft te ver wonderen, of was ook Salomons. Wyéeitt daani geraadpleegd; echter vindc de Commisfie met da fl daarin ook arove misvattingen, waarfchynelyl veroorzaakt door eene te ver overgedieevepe dtir tot eigenbelang, een euvel waar meede veele men fehen, 't zy wat dom ofte geleerd, befmet zyn Het is gewis eene misvattinge , dat de Reques tranten de eisch en invorderinge tot faiadevet goc dingt, aanmerken als een particulier verfchil tus fchen de geenen die fchaade geleeden hebben, ei die dezelve hebben veroorzaakt; die de fchaade heo ben geleeden, beklaagen zich immers maar aüeei aan de wettig aangeftelde hoogfte Geconftitueerd Macht in dit Gewest, en dat nog op uitnoodtging die Macht ? Deeze vind, naar onderzoek, de klacutc ou lyk : zy fpoord de oorzaak op, en bevind, dat d Regeeringe .van dien tyd, de fchaade, welke gelet den is, door willekeurige Wetten Pn vervolging* heeft veroorzaakt; dat het Hof van Juftme, aan ut gelukkigen, wreede en eigendunkelyke vonniste heeft geveld; dus de fchuldige veroorzaakers dier toe Bb 3 8< Leeu« warden. Rapport en Befluit op de Deducfieder oude Staats- , leden. i I i I t i a  390 NIEUWE' NEDERLANDSCHE Leeij. WARDEN. Rappon en Be- fluit op de Deductieder oude Staatsledetr. gebragte fchaade ontdekt zynde, en zich verplicht achtende de ongelukkige flachtoffers voor betoonde Vaderlandsliefde, fchaadeloos te ftellen, fpreekc zy de bewerkers daarvan aan; vraagt hun gezamentlyk juist die fomma af, welke de zoo even» genoemde ongelukkigen competeerd; en dat niet willekeurig, zoo veel elk maar eischt, neen, maar naar eene rechtvaardige, onpartydige, en zoo na mogelyk juifte tauxatie. Dit is dus geen rechtsgeding tusfchen Burger en Burger ofte tusfchen lyder en overweldiger; maar het is eene recht' •vaardige eisch, door de hoogst Geconftitueerde Macht van het voorig Beftuur wordende ingevorderd, wegens de in hunne qualiteit gepleegde euveldaaden: niet als particuliere Burgers, welke hunne Meedeburgers perfoneel beleedigt hebben, worden zy hier befchouwd, (zoo als de Reques. tranten, in dien te rechte kunnen gefteld worden, hier te voorfchyn willen treeden); neen, maar als Regeeringsleeden, welke door plichtverzuim ,het volksrecht, dat door hun moesten verdedigt en befchermd worden, hebben onderdrukt en vertrapt, en die hunne Mederegenten welke dat recht des Volks, volgens eed en plicht, wilden maintineeren. door vervolginge daarin hebben belet, dus fchuldig aars Naiiefcliennis, is het eene questie tusfchen hun en het Volk, waar voor de hoogst Geconftitueerde Macht te voorfchyn treed. Wil men de wettigheid hiervan nog meer betwisten, dan zeggen wy: een groot gedeelte van het best weldenkendfte Volk, buiten die geenen welke febadevergoedinge verzoeken, dringt daarop by de hoogst Geconftitueerde Macht aan, zy verwacht zulks van het Provinciaal Beftuur, en zoude gewis, by nalatigheid in deezen, het zelve met plichtverzuim befchuldigen: maar de Supplianten beroepen zich, zoo als reeds al is aangehaald, „ dat het Com* s> raitté Revolutionair bun op den 19 February »j 1795 Plegtig beloofd heeft, veiligheid voorjhun- >r ne  JAARBOEKEN, May, 1797- 3S» ne perfoonen en goederen , en beklagen zich, " datdeeze handelwyze van het Provinciaal Le" fluur daar tegen inloopt, om dat men hun met " die geene, welke fchaadevergoedmge vraagen, ; Set voor het Hof ofte den Raad van ]uftit,e te reete field:" wy antwoorden hierop, Medeburgers! dat, offchoon door gemelde Cfcmrauié Revolutionair dit is beloofd, zulks het recht aan de hoogst Geconftitueerde Macht met beneemt, om rechtvaardig te zyn, door eene billyke fchadeloosftellingeaan de flachtoffers van betoonde Vaderlandsliefde te bezorgen, en wel uit de beurfen der geenen, welken zulks hebben bewerkt, anders zoude het immers volftrekt onrechtvaardig zvn! dit ftryd niet met die belofte : geen particulier word vryheid verleend, iemand hunner, nog in perfoon, nog in goederen aan te randen; 1du word alleen aan de wettig aangeftelde hoogst Geconftitueerde Macht overgelaaten , voor welken de Supplianten verantwoordelykzyn . volgers den eisch en uitfpraak van dat zelfde Commit é Revolutionair, zeggende tot de vóór de Revolutie 10 functie zynde Landbeftierders, „ wy ontzetten TJ wel van uwe posten , maar ontheffen U mei " van uwe verantwoordelykheid." De handelwyze, welke het Provinciaal Beftuur met de Requestranten en verdere oude Regenten, Kaader 's Hofs en geadjungeerde Rechters houd, levert, volgens het oordeel der Commisfie, geene reder van klagte op, wyl het op billykheid en rechtvaardigheid gegrond is. Wy vinden m dit geva geen befchuldigend gemoed, fcboon wv ons hei derde artikel der Rechten van den Mensch en Burger herinneren, waarop wy in de Deductie ge weezen worden, luidende: „doet niet aan eener. „ anderen, het geen gy niet wilt dat aan U ge„ fchiede!"' Recht moeten wy willen dat aan om gefchifide, indien wy eerlyk zyn; recht moetes Bb 4 w3 Leeuwarden. Rapport en Befluit op de Deductieder oude Staatsleden,  392 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu» WAR.* DEN. Rapport en 'BeIhiit op 'de Deductieder oude Staatsleden. wy ook aan anderen doen, zullen wy eerlyk bly^ ven. Op het aangevoerde der Deducenten, waaruit het geblykt, dat de van hun gevorderde eisch juist 700000 guldens bedraagt, en daaruit afleggende gevolg, dat dan de fchaadevergoedinge vraagenden teffens Eifchers en Getuigen zyn, dient toe antwoord: dat dit beide zyn het Provinciaal Beftuur: en op de vraag, of die fomma, fchoon er zyn welke van de door hun opgegeene fomma ter fchaadevergoeding affland hebben gedaan , dat het echter even hoog kan blyven, betuigen wy dit te befchouwen van zeer gering belang te zyn , niet bewust zynde , dat dit meer dan door twee perfoonen is gedaan, welke beide Hechts eene kleine fomma hebben gevraagd, en misfehien door intrigue daartoe zyn geperfuadeerd ; dog de Supplianten kunnen gerust zyn , dat de Commisfie niet meer geld zal invorderen dan tot de Schadevergoedirige benodigd is. Indien het Provinciaal Beftuur der Supplianten verzoek inwilligde, met hun van de Schadevergoedinge te eximeeren, en dus, volgens de ftellinge der Deducenten, rechtvaardig handelde, zouden wy van advife zyn, dat ze zeer onrechtvaardig handelde me: hun, welke op bülyke gronden Schadevergoedinge verzoeken, en met zeer veel recht al lange mogten verwachten ; ofte indien men dan refolveerde, zulks uit 'stands casfa hun te bezorgen, dat men dan zeer onrechtvaardig zoude handelen met het gantfche Volk van Friesland. Wy zyn dus van confidératien en advis, dat het verzoek behoord te worden afgeweezen met appoinclement: in deezen kan niet worden getreden, om dat de aangevoerde redenen van genoegzaame kracht ontbloot zyn. Wy kunnen, IVIeedeburgers! niet wel nalaaten, onze verwonderinge, op nog ééne periode in de Deduclie voorKoomende, aan Uiieden te kennen te geeven: zy is, dat de Requestranten de onbefchaamdheid hebben,  JAARBOEKEN, May, 1707. 393 hen van eene gelykheid en juiste overeenkomst] te veronderftellen, tusfchen het gedrag der Patriotten in 1787 en het Koüumfche Oproer in Februarv deezes jaars 1797- Dit verfchil is immers zoo groot, dat elk, wie fleg's een greintje oordeel bezit, zulks met een opflag van het oog kan befchouwen. De dwaasheid van deeze vergelykinge, moet (onzes bedunkens) den Steller, wanneer eenigzints nadenkt, met fchaamte en grievinge in het aangezicht fpatten; wy zullen ons derhalven omtrent de gevolgtrekkingen , daaruit afgeleid, ook niet uitlaaien: zeggende alleen maar ten (lotte, dat de Wetten, welke uwe Commisfie tot Schadevergoedinge heeft kunnen opfpooren- deeze zyn: „Schadevergoedinge moet wor„ den voldaan door den geenen die dezelve ver' oorzaakt heeft, ofte door zyne erfgenaamen. De veroorzaakers van fchaaden zyn lastgeevers. toelaaters, raadgeevers en toeflemmers: ieder dei fchuldigen moet, met eene zeekere fomma geboe worden, naar meerder ofte minder meedewerkin ge tot lastgeeving, toelaating, raadgeving en toe Remming, en naar dat ieder in ftaat bevondet word te kunnen boeten, mits dat de fchaade ver oorzaakt is door oproer, religieoorlog, regeenngs oorlog, ofte'ftaatsomwentelinge: De ftr.afte tei deezen opzichte geldboeten zynde, moet,of doo de Juftitie, by weege van proces, van de onwil ligetuhy zy buiten of binnen batden , ingevoi dert worden , of door een Commisfie Revolutie nair, zonder form van proces, of door een Con misfie tot onderzoek, van de Regeeringe daartc aangefteld. _ Particulieren hebben het recht van aanlpraa ook op de fchaade veroorzaakers, en deezen hel ben dan cok het recht van defenfie en exceptie De hoogst Geconftitueerde Macht moet, wannei de fchaade niet wel gefteld is, dezelve tauxeerer , Bb 5 ' VAROEN. Rapport en Befluit op de Deductie . der oude Staatsieden. t 1 r e k i« T É  394 NIEUWE NEDERLANDSCHI Leeuwarden. Rappori en Befluit op de De. duEtie der oude Staatsleden. Leeuwarden, den 31 May 1797, het derdejaar der Bataaffche Vryheid» STAD en uit hun naam, van de veroorzaakers der fcha* de, invorderen, zonder eenige form van proces. Wanneer het tantum bepaald is, word die fomma door een Commisfie Revolutionair geeischt by citatie; en by weigeringe, door parate executie in* gevordert, met de kosten van dien. Zie daar, Medeburgers! onze confideratien, berichten pra;advis, ten rapporte op het Kequest en bygaande Deductie van Ulbo van Burmania, cum fociis. Hoopende hiermeede aan Owen last en intentie voldaan te hebben, fchoon niet alles is gezegd het geen daarop konde worden aangemerkt; naar toewensch van Heil , zyn wy, uwe beveelen geboorzaamende Medeburgers, de Commisfie tot regelingeen invorderinge van Schadevergoedinge voor particulieren. {Was geteekend) A. A. BAKKER. W. A. VISSER. D. FOKELES. E. MIEDEMA.  JAARBOEKEN, May, W 3?5 STAD EN LANDE. Groningen. Gaarne, zoo dikmaals zich de gelegen» heid aanbiedt, doen wy hulde aan de werkzaamheden des waardigen Kerkleeraars H. D. Guyot, door het vermelden van den uitflag zyner poogingen, ten behoeve van een medelydenswaardig gedeelte des menschdoms, de Daof Stommen , aangewend. Zie hier een berigt, wegens het jaarlyksch onderzoek omtrent de Kweekelingen van het Inftituut, door hem opgericht. Men fchreef van hier onder de dagteekening van 4 deezer. Heden namiddag ten twee uuren , hadden wy het genoegen, dat de Doof- en Stomgeboorc* tien, die op het Inftituut alhier onderweezen worden, voor de zeevendemaal de openbaare proet hunner uitfteekende vorderingen afleiden , onder een grooten toevloed van menfchen, die de goede eedagten wegens de belangrykheid deezer Inftelhng herwaard had uitgelokt. De Inftituteur H. D. Guyot, opende deeze aandoenlyke plechtigheid met een zeer gepaste aanfpraak, waarin hy handelde over de algemeene oorfpronklyke taal des menschdoms, de taal der teekenen, die ook de taal der Do* Gro» [«hoen  3P6 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Groningen Doven en Stommen is. Hierop werden de Schriften der Kwtekelingen vertoond , en zy rekenden eenigè fonsraen , . die hun werden opgegeeven , waarop de de Inftituteur en de overige Önderwy* zers hun verfcheiden vr?gen en volzinnen voor dicteerden, weike ue Leerlingen gedeeltelyk op* fenreeven, gedeeltelyk uitfprasken en beantwoorden, terwyl slle het door teekens overlaazen, too» nende hier door, dat zy den zin derzelver wel begreepen handen. Nu liet men tot verwondering der toehoorders eenige leerlingen op het gezigt van een ander fpreeken, waarop dezelve zoo gevat waren, dat, toen men een ander woord opfchreef dan men uitgefprooken had, en zeide dat men het opgefchreevene gezegd had; de Kweekelingen dit woord dat uitgefprooken was, ook ukfpraaken, zeggende dat hun Leerroeeiter het ópgefebreevene ■■woord niet had Uitgefprookeb ; dit verbaasde de toehoorders zeer, en niet minder dat eenige der verstgevoidenden met eikanderen een duidelyk en verfta,;nbaar gefprek, enkel op het gezigt van de trekken des monds hielden. De Leerlingen brag" ten vervolgens verkeerde opgaven te re^,t, ondervraagden en dicteerden eikanderen, terwyl de eene het verkeerd gefchreevene van den ander verbeterde; en hun nog vragen over verfcheiden onderwerpen gedaan werde;;. Hier op lazen zy de Courant en gaven den inhoud derzelver door teekens te kennen; zy leiden verfcheiden woorden uit, en fchreeven geheele zinnen, die nun door een enkel teeken werden voorgedicleerd , met groote naauwkeurigheid op, ook hierin toonende dat hunne vermogens vry ontwikkeld waren en ieder zyn eigen gang in het opftellen hield , waarin hunne vaardigheid uitblonk; eindelyk bewezen allen, door het vertoonen van hun onderfcheiden werk, hunne bedrevenheid in de Ambachten cn Handwerken  JAARBOEKEN, May, 1797. $9) ken die zy oeffenen; en er werden aan allen Pre rnien en aan fommige extra Prsmien , voor hly ken van naarftigheid - zedigheid en oplettendheid u'-gedeeld. Hier op bedankte de Inftkuteur de ! «dteuren en Contribueerende Leden, voor hurfr z>rge en onderfteuning, beveelende het Inftituut verder in derzelver bezorging en mecschlie* 1' vendheid aan; en deeze aanbeveeling zal niet zonder kracht zyn: wie toch y die dit alles zag en hoorde, voelde geen gemengde aandoening van blydfchap en dankbaarheid? Wie die dit leest zegent niet in zyn hart de edele poogingen van den waardigen Inftituteur, en de menschlievende deelneeming der menfchen, door welke dit ailes tot ftand kwam ? en ieder , wiens omftandigheden ten minften het toelaaten, jaarlyks vyf Gulden vyf ftuivers, het welk de gewoone' toelage is, tot onderfteuning van zyn ongelukkige Natuurgenpoten te beft eden ieder zal zich verplicht rekenen . het zyne aan zulk eer: weldadige inrichting toetebrengen en de ! te krygen aan dat goede, het welk dezelve fticht., aw. hst geluk van ongelukkigen, de dankbaarheid der Kweekelingen, en de bewustheid van dit alles mede verrigt te hebben. Zy die zich verplicht vinden , om het ongeluk dei Doof- en ütomgeboorene Nederlanders te verzagten, en ieder word hier toe verzogt, kunnen zich by den Renttneefter van het Inftituut D. Hes/é. link, te Groningen, en in de overige Departementen by derzelver Directeuren aangeeven. Nog word by deezen bekend gemaakt, dat op gisteren den 3 M;;y , door de zaamgeroepene contribueerende Leden, Ha aanhooring van het jaarlyks verflagen nazien der rekening, hetwelk alles gedrukt word , en aan alle Leden in de Departementen verzonden zal worden, in plaats van den afgaanden Directeur L. T. van Basfeit, Gro-~*  398 NIEUWE NEDERLflNDSCHE HINGEN JH I E ü- feit, wederom is ingekozen de Oud-Directeur P. de Gavere, Raad in het Provinciaal Hof vau Juftitie van Stad en Lande, welke de twee eerstkoomende jaaren den post van Secretaris zal waarneemen, in plaats van den 'Directeur j. R. van Eerde, die als Secretaris afgaat.  NIEUWE 399 NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Juny. MDCCXCVII. HOLLAND. 'sGravenhage. Eane Commisfie, tot het vervaardigen van een Ontwerp van Conftitutie, voor het bataaffche Volk, reeds in den voorleeden jaare benoemd, en zints dien tyd daar aan werkzaam , hadt haare taak volvoerd, en de vrugt haarer werkzaamheden ter Nationaale Vergaderinge ftaatelyk ingeleverd. Thans was 't de zaak dier Vergaderinge, het Ontwerp ftukswyze te beoordeelen, het geen de goedkeuring der Leden wegdroeg , gaaf aan te neemen , of elders de noodig geoordeelde veranderingen of verbeteringen daar te ftellen. Een werk, voorwaar, daar de Vergadering uit een groot aantal Leden beftondr, van  400 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. VENHAGE. i van langen adem, en wsar aan, uit hoofde der zomtyds wyd uit een loopende begrippen, veel tyds hefteed wierdt. Eindelyk wterdt men het in zoo verre eens, dat het Ontwerp ter drukpersfe gelegd, en rer kennisfe van het Volk gebragt wi*fdt, met uitnodiging aan het zelve, niet om in het zelve eenige veranderingen te maaken, maar om, by meerderheid van ftemmen , met een eenvoudig Ja of Neen, het zelve aan te neemen of te verwerpen. Hoewel dus de Stemme des Volks het lot des Reglements moest beflisfenj voor zoo veel het egter, gelyk de uitkomst leerde, door verre de grootfte Meerderheid wierdt goedgekeurd , hebben wy dienftig geoordeeld, nevens de voorafgaande Proclamatie der Nationaale Verg-ideringe, gedagteekend 2 deezer, het Ontwerp, der. Conftitutie hier in te lasfehen. G E L T K II E I D , V R f H E I Z>, BROEDERSCHAP. PROCLAMATIE. De NA TI' NAALE VERGADERING , reprefenteerenae het Vulk van .NEDERLAND, aan het zelve VOLK. BATAVEN! ^oudt gy nog kunnen twyfelen, dat de Zon " der Vryheid in uw midden is opgegaan ? zoudt gy nog .kunnen twyfelen , dat gy u in den  JAARBOEKEN, >«j, 1797» 4<« den kring der vrye Volken hebt gerangfchikt? ziet hier een ontwerp van Conftitutie, op uwen jast door ons ontworpen dat aan uwe overwe ging, aan uwe beflisiing, wordt voorgefteld! beurt dan met fierheid het hoofd om hoost, en zegt tegen zo veele Volken, die u omringen : „ Gy „ ongelukkigen! die moet gehoorzamen aan den „ wil uwer Beftuurders ; wy zullen voordaan „ naar onze eigen Wetten leeven; wy zyn •• vry!" Hoe allerbelangrykst is derhalven het tydvak, dat wy beleeven? konden onze Voorvaderen uit de ftille grafkuilen der ruste opzien; konden onze Voorvaderen , die om de Vryheid reeds voor meer dan twee Eeuwen met het magtig Spanje geworfteld hebben, die fints onafgebroken, in zoo veele afwisfelende omftandigheden van vooren tegenfpoed, op haar bleeven ftaaroogen, konden de duizende Vaderlandfche Helden, die voor de Vryheid geftorven zyn, wier Asfche in onzen grond bewaard wordt, ons bezif zien aan het groote werk, om ons aan. ons zeiven eene Conftitutie re geeven! ó hoe zouden de vreugde toonen der Voorvaderen, die dit tydvak gehoopt, maar niet beleefd hebben, zich veréénigen met het gejuich der gelukkiger Nakomelingen , die eindelyk de gewenschte vruchten ftaan te plukken van al hun poogen; die eindelyk de Grondwetten zullen vast ftellen, waar op zy zich zeiven , door hunne Vertegenwoordigers , zullen beftuuren ! Hier zwyge de onverftandige aankleever van het voorige Staatsbeftuur. Welke hevige Volkstwisten tot heden ons gefchokt hebben; 't is nu geen ftryd meer over een Ariftocratifche Staarsregeering met, of ponder Stadhouder; *t is nu geen ftryd meer tusfchen heerschzugtige Grooten, die malkander den roof betwisten, dien zy op de rechten der Burgeren gemaakt hebben; maar het geldt hier het algemeene Volksbelang; Cc da 's Gra- VENHA-j SE. Ont- f werpvan Conftitutie. U  VENHA» GE. Oni- werpvan Confii* tutic. [oi NIEUWE NEDERLANDSCHE le zank van allen, het geldt hier de daadelylte uitoeffening dier Rechten, die den Mensch zyrt aangebooren. Eeuwige Rechten! die Tyrannen miskennen; maar die onder den invloed der gouden Vryheid genoten worden. Het is hier te doen, om dat groote Volksverdrag met den anderen aantegaan, en voor het Altaar der Vryheid te bezweeren, dat de ééne Burger met den anderen gerechtigd is te fluiten: een Volksverdrag.' dat den eenigen wettigen grondflag geeft aan al wat regeering is, in welks grootheid zich alle nietige Partyfchappen verliezen, daar de Vryheid zonder onderfcheid allen omarmt, die haar liefhebben, die haar hulde en trouwe zweeren, die geen flaaven en afhangelingen moedwillig blyven willen, maar die zich zullen betoonen een vry Vaderland waardig te zyn, en de Rechten, dien zy als Menfchen van den oneindigen God ontvangen hebben , wenfchen te genieten en uit te oeffencn Of zoude net in tegendeel kunnen geacht wordt n, voorde Bataaffche Natie wenschlyker te zyn, geen zodanig Volksverdrag aan te gaan, geene'Conftitutie te bezitten? Dat zy, die in verwarring en onrust hun heil zouden mogen zoeken, zich Bataven noemen; zy zyn het niet. Dat zy, die het wankelend Tusfehenbeftuur zouden mogen wenfchen te doen voorddumen, zich vrienden noemen van hun Vaderland; ook deeze zyn het niet. Hoe! zullen het vrienden zyn van hun Vaderland, die inwendig allen Beftuur flegts op losfe fchroeven zien rusten , die gemor en ontevredenheid by den dag zien aangroeien, die by gebrek aan éénpaarige Grondregels, tegen ftryd igheid op tegen- * ltrydigheid zien frapelen, die hier de Vryheid zien eerbiedigen , en ginds het geweld en de cttde misbruiken zien voorddmiren: zullen het vrienden zyn van het Vaderland, die dezen ramp* za-  JAARBOEKEN, Juny, 175?. -03 I 'zaligen ftaat wenfchen te verlengen ; die niet Vtiuiig hoopen, om denzelven, boe eer zon beter, met een vast eu geregeld Beftuur verwisfeld re zien; waar in de kragt der Regeering alle deeze oraffcheidbaare onheilen van een altyd in zich zeiven los en wankelend Tusfehenbeftuur zal doen verdwynen en ophouden, waai by ieder met rust en kalmte de vruchten van zyne Nyverheid zal mogen genieten, en hem dal genot beflendig zal verzekerd worden ? Zullen het vrienden zyn van het Vaderland , die hel Bataaffche Volk wel eer onder de aanvoering van een de Ruyter, den glorieryken handhaavei der vrye Zee; den vuist, die Engelands Oorlogs vlooten vermelde , en Chatliam heeft in vuur ge zet! wel eer, onder het Staatsbeftuur van eei de Wit, dat Volk, dat den magtigften der Lode wyken dwong ftil te ftaan op zyne gloriebaan • dat den Sleutel, in zyn hand droeg, die de Zom ontfloot, dat Europa verbaasde, en door haa ontzien wierdt! Zullen het vrienden zyn vai het Vaderland, die kunnen dulden, dat datzelf de Bataaffche Volk langer blyve in de diepti van vernederihg, waar in het thands gezonkei ligt? Neen zeker! de vrienden van *t Vaderlant reikhalzen naar eene Conftitutie., die op goed Kepublikeinfche gronden met wysheid is geves tigd; op dat de Bataven, hunnen ouden rani onder de Volken herneemende, hunne Broeders de vry geworden Franfchen , den Broederku met dankbaarheid aanbieden voor de Vryheid die zy van hunne hand ontvingen ; op dat d Bataaven, ook huu hoofd met krygsloof vei cierd hebbende, hunne belangen z;en gelden by het bepaalen van den voet, op welken Eu ropa de Vreede zal gefchonken worden. Dit ailes moeten de heilryke gevoigen zyn Medeburgers! van eene goede Conftitutie. D was het, dat gy buiten twyfel beoogd hebt toen gy ons last gaaft, U een Ontwerp das Cc 3 va 'sG*A- VBNHA* GE. Ont> werpvan Conftitutie* L t 1 1 » » > t , r tl  4«4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha' ge. Ont- werpvan Conftitutie. \ i 1 < 1 1 i - ] van voor te draagen. Verre van ons , dat wy in den lof van het Ontwerp, dat wy U thands aanbieden, zouden uitweiden. Verre van ons, dat wy voor uw kiesch oor ons eigen werk zouden roemen en verheffen. Neen zeker; wy laaten het in zyn waarde en onwaarde, en geeven het U ter beflisfing, zoo als het is. Ons was de taak opgelegd tot ontwerpen; het is nu uwe zaak geworden te overwegen, te beflisfen over onzen arbeid. Wy geeven U de uitkomst van onze lange, van onze moeilyke en verdrietige Raadpleegingen; 't is nu uwe zaak gewor. den, ons werk te toetzen aan uw waarachtig belang, aan de beginzelen, waar op eene goede Conftitutie moet gebouwd zyn, en aan het algemeen Volksheil, 't Is nu uwe zaak geworden, na een ongeftoord onderzoek, in uwe Oppertnagt te beflisfen, of gy ons Ontwerp aanneemt of verwerpt. De natuur der zaak gedoogt niet, bedenkingen op byzondere poincTren tè ontvangen. Het Reglement, waar naar wy hebben moeten werken , laat ons niet toe te ienkeo, dat gy iets anders U hebt voorbehouden, dan eene bloote goedkeuring of verwer3ing. Geene veranderingen kunnen dus in dit Dm werp , gemaakt worden; maar een duidelyk Ja of Neen, eene ronde verklaaring van goedceunng of verwerping zal het lot van dit Ontverp, m zyn geheel genomen, moeten beflisen. Inmiddels kunt gy met de volkomenfte ,-ryheid uwe Raadplegingen en beoordeelingen im ons werk voortzetten; deelt malkander daar >ver uwe gedagten meede, zo rond, zoo openyk, als Gy zult goedvinden. De dag van den 8 Augustus is by ons be>aald, om deeze z?ak af te doen. En het is >p dien dag, op Dingsdag den 8 Augustus aantaande, dat wy alle Stemgerechte Burgers opoepen , om elk , in zyne Grondvergadering. :yiie befhsiende ftem uit te brengen, 't Is op dien  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 4<*5 dien dag, dat het getal der ftemmen, zo voor : %tegen\tt Onlwerp in de Grondvergaderin-, gen uitgebragt, door de hoogst, Geconftitueer c de Magt in elk Gewest zullen ingezameld, en binnen veertien dagen daar na ons worden toe-1 gezonden. , , ,, ..r i Medeburgers! dat wys beraad, dat kloeKzin- i niaheid,uwe Raadpleegingen beftuuren;dat on-* ftuimige driften aan onbreekbaare ketenen ge. boeid blyven, ën eene bedaarde befchouwing van het geen U, ua alles in de weegfchaal van het onzydig oordeel gewoogen te hebBen, te kiezen ftaat, uwe keuze bepaale! gy beleeft een tydvak, dat in de Hiftorie der Volken zal aangeteekend worden. , Het raadpleegen over eene Conltitutie is net sewigtigst werk, dat ooit door een Volk kan ondernomen worden. Gy zult dat gewigt voelen; en waarom zouden wy U onze hoop verbergen? Gy zult O in deeze overweeging zodaanig gedraagen, dat Tydgenootea en Nakomelingen van de Bataven zullen getuigen: „ Zy „ waren waardig , na zo lange en zoo duu„ re worftelingen, naar hunne eigen wetten te „ leeven; zy waren waardig vry te zyn. Aldus gedaan en,gearrefteérd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage .den a Juny I?97, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparaphcerf) G. W. van MARLE, Vt. (jOnderftond) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend) C. BYLEVELD. Cc 3 ONT- 8 Gra* renha* :e. )nt- 'erpvan ■onfti- '/tie.  406 NIEUWE f NEDERLANDSCHE '«Gra- VENHAGE. ONTWERP van CONSTITUTIE voor het BATAAFSCHE VOLK. Ont. werpvan Gonftiiutie. Het Bataaffche Volk verklaart, de volgende beginzelen der Rechten en Pligten vau den Mensch en Burger te erkennen en aanteneemen als den grondflag, waar op het zelve zyne Conftitutie vestigt. Art. 1. Alle Menfchen zyn , als Menfchen, aan eikanderen gelyk, en hebben, als de zodanigen, ook gelyke Rechten. * U. Het voornaam oogmerk der Burgerlyke Maatfchappy, is de verzekering en beveiliging van Gelyklieid, Vryheid, Perfoon en Eigendom. III. De Mensch ftaat in de Maatfchappy van zyn<ï natuurlyke Rechten niets meer af, dan voittrekt noodzaakelyk is, ter bereiking van het hoofddoel der burgerlyke maatfchappy. IV. Gelykheid in den Burgerftaat beftaat hier in; dat alle de leden der maatfchappy, als de zodanigen, zonder eenig onderfcheid, aanfpraak hebben op dezelfde Rechten, en gehouden zyn aan dezelfde verpligtingen; dat de Wetten, het zy dezelve befchermen, het zy dezelve ftraffen, eenerlei zyn voor allen en een ieder, en dat hier omtrent aan niemand , uit hoofde van geboorte of bezitting, eenig voorrecht kan toegekend worden. V. De Natuurlyke Vryheid beftaat in het vermogen van den Mensch, om over zich zeiven en zyne eigen daaden, naar zyn goedvinden, te befchikken , voor zoo verre zulks de Rechten van een ander niet benadeelt. VI. De Vryheid in den Burgerftaat beftaat in het vermogen van den Burger , om over zich zeiven en zyne eigeu daaden, naar zyn goedvinden, te befchikken , voor zoo verre zulks met den uitgedrukten wil der maatfchappy, dat is de Wet, niet ftrydig is; onder die daaden behoort  JAARBOEKEN, J*nf> 1797. 4°7 hoort mede de openbaaring van zyne gedachten en gevoelens by monde en gefchrifte, of door middel van de Drukpers. VII. Het Recht van Eigendom is het vermogen, om raar welgevallen te kunnen befchikken over zyne wettige bezittingen5, inkomften en de vruchten van zynen vlyt en arbeid. VIII. De Oppermagt berust by het geheele Volk, en is één, ondeelbaar en onvervreemdbaar. Geen gedeelte van het Volk kan zich de Magt van het geheele Volk aanmatigen. IX. De Oppermagt is het vermogen, om Wetten te maaken en te doen uitvoeren. X. De Wet is de openlyke afgekondigde Verklaaring van den wil des Volks. Hy, die zich daar tegen verzet, of dezelve, openlyk of bedektelyk, overtreedt, beledigt de maatfchappy en is ftraf baar. Hy, die de wet door list of flinkfche ftreeken verydelt', ondermynt het algemeen belang, en maakt zich den naam van een braaf man , en de achting zyner Medeburgeren on- XI. Geen Lid der Maatfchappy kan aangehou' den worden of in hechtenis genomen worden, dan ingevallen door de Wet bepaald, en naar de wyze, door dezelve voorgefchreeven. Niemand kao veroordeeld worden, zonder te vooren behoor lyk opgeroepen te zyn, en alle middelen var verdeediging, by de Wet bepaald,.gehad te heb ^XII. De Wetten kunnen alleen daaden en handelingen gebieden of verbieden, doch nimmer ge dachten en gevoelens XIIL De gezamentlyke Leden der burgerlyk Maatfchappy, voor zich een famenftel van con ftitutioneele grondwetten vastgelfeid hebbende, ei by aanhoudendheid niet werkzaam kunnende zyn om de toepasfing derzelver te bepaalen, en de al aemeeBe belangen en orde der Maatfchappy t handhaaven, verkiezen daar toe, ea tot het maa Cc 4 ke 's Gravenhagen OnU werpvan Confiitutte. 1 > a  *sGra- VENHACE. Ont- werpva, Cvhfts- tuiie. 4©8 [NIEUWE NEDERLANOSCHE ' ken der wetten, Vertegenwoordigers, die ten alJen tydê aan het gantfche Volk verantwoording fchuldig zyn. XIV. Buiten deeze Vertegenwoordigers of de wettig aangeftelde uitvoerende magten, mag nie- 1 Rand zich eenig openbaar gezag aanmaatigen noch uitoefenen. XV. Het ftaat aan een iegelyk perfoonlyk vry, om voorftellen of verzoeken aan alle vastgeel de Magten te doen. XVI. De Ambten en Bedieningen in de Burgermaatfchappy zyn geene Eigendommen, niet erflyk , noch vervreemdbaar, noch byzondere voorrechten van hun, die dezelve bekleeden; het zyn lastgeevingen,, van wegen de maatfchappy aan leden van dezelve opgedraagen. XVII. Alle Magt, door het Volk aan zyne Vertegenwoordigers toevertrouwd, is flegts by volmagt en geleend, en de uitoeffening daar van voor eenen bepaalden tyd, niet als een Recht, dat hun toekomt, maar als een pligt, hun opgeld» en derzelver gezag houdt op, wanneer het Volk zyne magt herneemt. XVIII. De Maatfchappy, eerbiedigende de erkentenis van het beftaan van een Opperweezen, en den heilzaamen invloed hier van op deugd en goede zeden, handhaaft de vryheid van een ie der, om God naar de overtuiging van zyn hart te dienen, en verleent aan allen, ten deezen op» Z,gveiY rheid en oefcherming. XIX. De eenvouwigfte zedelyke grondregel van pligtsbetrachting jegens eenen anderen is, zulk een handeiwyze omtrent denzelven te houden , als men biijyk begeeren zoude, dat hy, in gelyke orrflandiiheden, omtrent ons zeiven hieldt. XX. Zonder huislyke deugden kan niemand een goed Burger zyn, XXI. Tot het vestigen van een raaatfchappelyk Verdrag, wordt de algemeene toeftemming, althaus die der meerderheid van alle .de leden der Maat-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 409 zulks noodig is, eene nieuwe verdeeling, overeenkomftig het hier boven bepaalde. Maatfchappy, door de Stemgerechtigden uit te, brengen, gevorderd. XXII. Vreemdelingen , die de weldaaden der Vryheid vreedzaam wenfchen te genieten , ontvangt de Maatfchappy in haaren fchoot, en hun ne perfoonen en bezittingen worden door haare wetten beveiligd en befchermd: Zy, die kunften of handwerkeg invoeren of aankweeken, worden in het byzonder daar toe aangemoedigd. XXIII. De Maatfchappy maakt inftellingen, waar door haare werkzaame of onvermoogende leden arbeid of onderitand vinden; maar lediggangers henben geen aanfpraak op onderftand. XXIV. De Maatfchappy heeft het recht, haare Conftitutie te veranderen en te verbeteren. T I T ü L I. Van de Oppermacht des Bataaffchcn Volks. Art. r. Het Bataaffche Volk is één en ondeelbaar. 2. De Oppermagt berust by'het geheele Bataaffche Volk. 3. Het Bataaffche Volk verkiest Vertegenwoordigers of Reprefentanten ter uitotffening zyner oppermagt , en tot beftuur der algemeene helangen, naar het voorfchrift der Conftitutie. 4. Tot het doen van verkiezingen wordt het Volk gedeeld in Grondvergaderingen, Diftriden, Ringen en Kwartieren. j. Een Diftrict bevat een getal van, zo na mogelyk, vyftien duizend Zielen. 6. Twee naastgelegen Di ft rieten maaken éénec Ring, twee naastgeleegen Ringen één Kwartier uit. N 7. Naar de toe- of afneemende bevolking in de refpedtive Diftriéten, Ringen en Kwartieren, bepaalt het Wetgeevend Ligchaam, zoo dikwyls Cc j zulks 's Gra- VENUA3B, OntwerpvastConftitutie»  *s Gravenhagen Ont•aerpvanCo n (li* tutte» 410 NIEUWE NEDERLANDSCHE T I T ü L II. Van het Stemrecht, beneyens de Grond' en Kiezersvergaderingen. EERSTE AFDEELING. Van het Stemrecht. 8. Tot het uitoeffenen van het Stemrecht zyn bevoegd: a. Dre binnen de Bataaffche Republiek geboren zyn, perfoonlyk in dezelve, geduurende de twee laatfte jaaren , hunne vaste woonplaats gehouden en den vollen ouderdom van tweeentwintig jaaren bereikt hebben, of getrouwd zyn: ten aanzien van de leden der gewaapende Burgermagt, zal de ouderdom van twintig jaaren vo doende zyn, wanneer zy, geduurende den tyd van één jaar, onafgebrooken de wapenen gedraagen hebben. b. Vreemdelingen, die perfoonlyk hunne vaste wbonpiaats binnen de Republiek , geduurende de laatfte zes jaaren, onafgebroken hebben gehouden. c. Een Vreemdeling, die met eene Bataaffche Vrouw getrouwd is, kan voiftaan, wanneer hy, geduurende de drie laatfte jaaren, binnen de Republiek zyne vaste woonplaats gehad heeft. d. Die zes jaaren, na de invoering der Conftitutie, den gemelden vereischten ouderdom komen te bereiken, moeten,alvoorens in het Stemregister in te tekenen, de nederduitfche 'taal kunnen leezen en fchryven. 9, Van het Stemrecht zyn uitgeflooten; a. Die zich met er woon buiten 's Lands hebben begeeven; doch terug keerende, kunnen zy, na wederom twee jaaren hier te Lande gewoond te hebben, op nieuw in het  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 4» het Register der Stemgerechtigden wordtn aangefchreeven. l>. Die om verkwisting, wangedrag, of ge ( brek aan verftandelyke vermogens, onder curateele ftaan. c. Bankbreukigen, mitsgaders die geenen, wel-: ker boedel infolvent verklaard is, en allen, die het beneficie van cesfie hebben geob-. tineerd, zoo lange zy hunne crediteuren derzelver achterweezen niet ten vollen zullen hebben voldaan. d. Die door een rechterlyk decreet in ftaat van befchuldiging gefteld zyn; mitsgaders die, welken in rechten voor eerloos worden gehouden. e. Allen, die in eed of bediening zyn van ' eenige vreemde Mogecheid , de gewoone Leeneed uitgezonderd; of die van zodanige Mogenbeid eenig penfioen of gagie geil AUe Leden van eenige buitenlandfche Corporatien , tot welker Lidmaatfchap, het zy onderfcheiding van geboorte, het zy de aflegging van eenige zogenaamde Godsdiefr ftige gelofte, vereischt wordt. s. Allen, die in Wees- , D acome-, Arm; huizen of andere Gedichten , als behoefti"en, onderhouden worden. h. Allen, die in het laatstverloopen jaar, tol den dag der oproeping te rekenen , uit d< Armenkasfe eenige bedeeling hebben ge noten. i, AUen, die overtuigd worden, voor geiüo geldswaarde, één of meer ftemmen beko men of verkogt te hebben. to Eenieder, die de vereischten tot het Stem recht bezit, is gehouden, in een da» toe by he «laatstlvk Beftuur zyner woomnge aangelegd Ke gS^ÏÏ-nie te fchryven, of te toten m s Gra- ï&bHA* :e. DntvsrpvattConfti' tune* 1 t t  41* NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra» venha* ge. Om- werpvan Conftitutie. i i i 1 I i I 1 i j s > X r 91 j: »• >) ï> «j dc tv, fchryven, binnen drie maanden, na dat de Conftitutie door het Bataaffche Volk is vastgefteld, en by Publicatie de Burgers tot het inteekenen in het Stemregister zyn opgeroepen. 11. Zy, die de vereischten tot het Stemrecht hebbende, zulks binnen geftelden tyd niet gedaan hebben, zonder wettige reden van verhindering te kunnen bybrengen, noch ook. binnen drie maanaen, na dat hunne verhindering zal zyn opgehouien, zullen daadelyk van het publiek Ambt, Beilening of Penfioen , het welk zy mogten hebben )f genieten, zyn vervallen. 12. Ook wordt aan niemand, die de vereischen tot het Stemrecht hebbende, in het Stemre'Met niet is ingefchreeven, een publiek Ambt of iediening opgedraagen. 13. Een ieder Stemgerechtigde is gehouden, by iet infchryven in het Stemregister, in handen van iet plaatslyk Beftuur zyner wooninge afteleggen Ie volgende belofte: „ Ik belove vrywillig trouwe aan het Bataaf, fche Volk, en dat ik in alle myne verrichtin> gen, als Stemgerechtigd Burger, alle de voor, fchnften van de Conftitutie getrouwelyk zal , opvolgen. Voords beloove Ik, dat , wanneer , Ik, als Stemgerechtigde, iemand tot Kiezer, of wel in myne betrekking als Stemgerechtigde of Kiezer, iemand tot eenig publiek Ambt of Bediening, moet benoemen, ik niet 'zal benoemen zulk eenen , denwelken ik in gemoede houde te zyn een voorftander of aankleever van eenig Stadhouderlyk Beftuur. ,, Dit belove ik op myne Burgertrouw." Deeze Belofte, voor zoo verre betreft de te ene benoeming, zal plaats hebben, tot dat-er ec jaaren, na den algeraeenen Vreede van den Staat  JAARBOEKEN, Juny, 1797» 4*3 Staat met deszelfs tegenwoordigen Vyand, zullen zyn verloopen. . , . , 14. Hy , die in het Stemregi er infehryft of zich laat infehryven, erkent daar door, van alle andere Volksbetrekkingen af te zien, en tot geene andere dan de Bataaffche Natie te behooren. TWEEDE AFDEEL ING. Van de Grondvergaderingen» 15. Ieder Diftrict zal worden onderfcheiden in gedeelten, welke elk in het algemeen beftaan zullen uit vyf honderd Zielen, waar uit dan Stemgerechtigden zullen worden opgeroepen, en ééne Grondvergadering uitmaaken. 16. Voor elke vyf honderd Zielen zal gewoon* lyk eeri Kiezer verkoozen worden ; doch in eene Gemeente, waarin boven de vyf honderd tallen een overfchietend van meer dan twee honderd en vyftig, fchoon beneden de vyf honderd Zielen bevonden wordt, zal voor dat overfchot nog een Kiezer benoemd worden. 17. Ook zat voor eene Gemeente, geen vyf honderd Zielen, doch echter meerder dan twee honderd en vyftig bevattende, insgelyks een Kiezer benoemd worden. 18. In eene Gemeente, waarin boven de vyf honderd tallen een overfchietend getal is van niet meer dan (twee honderd en vyftig Zielen , zal door het plaatslyk Beftuur dat overfchot over de Grondvergaderingen verdeeld worden. iy. Wanneer eene Gemeente niet meer dan twee honderd en vyftig Zielen bevat, zullen haa> re Stemgerechtigden met die van eene andere na> bygelegen Gemeente veréénigd worden. 20. Wanüeer in eene Gemeente, verfcheiden vyf honderd tallen bevattende, zodanige omftandigheden plaats hebben, dat eene Grondvergade. ring over vyf honderd Zielen geen genoegzaam ge> tal 'sGra- wsnhage. OntwerpvanConftitutie»  's Gra- VttïHA CE, Out- werpvai 'Confif 41* NIEUWE NEDERXANDSCHE tal van gequalificeerde Stemgerechtigden zoude or> leveren, zal net Plaatslyk Beftuur, onder goedkeunng van het Wetgeevend Ligchaam, de Stemgerechtigden over een grooter getal Zielen tot eene Grondvergadering mogen veréénigen , des -nogthands, dat de Gro«dvergaderingen nooit beItaao over meer dan twee duizend twee honderd en vyftig. en dat over elke vyf honderd Zielen altyd een frezer benoemd werde. af, Het plaatslyk Beftuur van elke Gemeente maakt in tyds de vereischte fchikkihg op al het bovengemelfte, en geeft daar van, uiterlyk veertien dagen voor de ftemming, kennis aan het Departementaal Beftuur * ter beoordeeling, of de fenikking met het voorfchrift der Conftitutie overeeokome, of aan het Wetgeevend Ligchaam in het geval, by het voorig artikel bepaald; doch m allen gevalle zullen de éénmaal gemaakte fchik. kingen, zoo omtrent de plaatzing der Stemgerechtigden in de onderfcheiden Grondvergaderingen, als der Grondvergaderingen by derzelver Diftricten, niet, dan met goeakeuring van de Wetgéevende Magt, veranderd worden. 22. Het Beftuur van de Plaats, alwaar de byeenkomst der Grondvergaderingen bepaald is, zal ook de onderhoorige Stemgerechtigden, ingevolge het Register, ten minften agt dagen te vooren, op de daar toe gefchikte plaats of plaatzen, by gedrukte Billetten, oproepen. 23. Niemand zal gewapend, of met eenig uniformof teeken van eenig Ambt, Bediening of Waardigheid in de Grondvergadering mogen verfchynen. 0 fe 24. In de Grondvergaderingen zal geen voörftel mogen gefchieden, veel min geraadpleegd worden over eenige andere zaaken , dan die by de Acte van Conftitutie uitdrukkelyk aan dezelve zyn bevoolen, en waartoe zy, ingevolge die Aöe. zyn byééngeroepen. 25. In elke Grondvergadering zal provifiooeej de  JAARBOEKEN, Juny, 1707. VS de oudfte in jaaren voorzitten, en de jongftehet' Ambt van Secretaris waarneemen, waar van zy zich nogthandsom redenen, door de Vergadering Voldoende geoordeeld, zullen kunnen verfchoonen en als dan worden opgevolgd door den naastvol eenden in jaaren. ; 26. Tot het onderzoek , wie de oudfte en de jongfte zyn , zal in ieder Grondvergadering door het plaatslyk Beftuur een Stemgerechtigde, tot die Grondvergadering behoorende, worden verkoozen; welke daadelyk, na dat dit onderzoek zal zyn afgeloopen, zal hebben gede- 27. De veranderde Stemgerechtigden zullen zich zoo dra de werkzaamheden beginnen , op daar toe gefielde zitplaatzen, zoo veel mogelyk, nederzetten. ' , ... e8. Men zal by meerderheid en mondelinge Remming viei' Stemopneemers, en uit dezelven éénen tot Prefident en éénen tot Secretaris ver- 29. Zo haast de Prefident en Secretaris benoemd zullen zyn, zal men niemand, onder welk voor wendfel ook, in de Vergadering toelaaten: ook zal niemand der aanweezenden dezelve mogen verlaa ten dan na dat de Prefident verklaard heeft, dal bet'werk, waar toe de Grondvergadering byéén gekomen is, afgedaan is- 00 In elke Grondvergadering zullen, door del Secretaris de naamen der opgeroepen Stemgerech tigden geleezen , de agtergebleeven ,aangetee kend , en het getal der aanweezigen opgemaak worden. nu Ieder Stemgerechtigde zal zyn Item in ei een perfoon uitbrengen ter piaatze, welke voor d Stemgerechtigden van hunne vaste woonplaats zt bepaald zyn: zullende de Guarnifoenen niet voo de woonplaatzen der Militairen gereeken worder ten zy dezelve tevens hunne vaste woonplaat Z5n' 3a. Sten; sGra- itE NHA» 3e. OntwerpvanConftitutie, r s> i i r , s , /  **GaAVfiNHACE. Om- yerpvar, Confli. " tutte, i i 3 i ] < 4W NIEUWE NEDERLANDSCHE 31. Stemgerechtigde Militairen zullen, om hun Stemrecht uit te oeffenen, derzelver posten niet verlaaten , noch zich uit hunne Guarnifoenen naar derzelver vaste woonplaats mogen begeeven. 33. Ieder zal een noramer trekken, waar van de Secretaris eene Lyst maaken en één der Stemopnemers eene Coptralyst zal houden, om agter elks nummer den naam des trekkers aan te teekenen. 34. De Stemopneemers zullen niet alleen niemand , of rechtftreeks, of van ter zyde , aan de Stemgerechtigden mogen aanbeveelt, maar ook verpligt zyn, omtrent de ftemming de flïptfte geheimhouding in acht te neemen. 35 De Prefident zal aan de Stemgerechtigden de vereischten van een Kiezer voorleezen , of door den Secretaris , doen voorleezen ; vervolgends zal hy alle de Stemgerechtigden hoofd voor hoofd , ieder naar zyn nommer , oproepen. v •\6 De Stemopneemers zullen het eerst hun-, ne Item uitbrengen, zonder deswegens onder elsander eenige raadpleegingen te mogen houden. 37. De Secretaris zal in tegenwoordigheid van den Stemmer, het nommer, dat dezelve getrokken heeft, op den hoek van een briefjen aanteecenen, dien .hoek toevouwen en behoorlyk versegelen. , "8. Hierom zal elk onder het oog van de tfemopneemers eenvouwig den Perfoon , dien iy ftemt, met uitdrukking van deszelfs naam :n toenaam , of zoodanige andere aanduiding, ils hem kenbaar maakt, op bet gezegde briefen fchryven, en dat zelf toevouwen. 39 Elk Stemgerechtigde zal zyn eigen briefien teeken in eene daar roe beftemde Busfe, die beïoorlyk geflooten is, en waar van de Sleutel, geluurende de ftemming, by één der oudfte Stem- ge.  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 4*7 mrcchtigden , raids geen Scemopneemer zynde,' «al moeten bewaard worden. 1 ao. Die niet kan leezen of fchryven , zal den, Perfoon, dien hy wil (temmen, aan den Secretaris en hem, die de Contralyst houdt, moeten' cpgeeven, met uitdrukking van desze fs naam. en toenaam, of zodaanige aanduiding, als hem kenbaar m^kt; zullende de Secretaris zulks voor hem ol heiStembriefjen moeten fchryven, aan hem, die de Contralysl houdt , vertoonen en ver vol gends door den Stemmer zelve in de Busfe doen fte5ieDDe Prefident zal, na het inkomen van 'alle de Briefjens, de Busfe openen, dezelve één voor één daar uiineemen, en aan hem, die tot het opleezen der geftemde Perfoonen benoemd is, ter ha^.ftDêeze zal gehouden zyn den naam, op iedef briefjen gefchreven,duideiyk aan.den Secretaris, en hem, die de Contralyst houdt, te vertoonèn, welke beide, ieder op zyn Stemlyst, de naamen zullen aanteekenen- . , Inaevalle by het opleezen van een.g Brief ierf Heek, dat iemand in de aanduiding van der Perfoon een aanmerkelyken misflag haat begaan . za het Mommer door den Prefident ontzegeld, en hy op nieuw opgeroepen worden, om zich na ih>r te verklaaren . ., _ Ia. Die de volftrekte meerderheid van Stem „en, dat is, ten minften ééne meer dan de helf vso. alle de Stemmen heeft, zal tetftond Kie zea^yiDdienechter, ten zynenopzigte, inde Gronc vergadering eenig verfchil ontftaat, zal de mee derheid der Leden uitfpraak doen , naar dewel men gehouden zal zyn zich te gedragen: biyve. net niet te min aan hem, die oordeelen mogt ve «SLiitr te zvn vry en onverlet, zich te b Egetby herdeStshof. waar onder.hy b hcortT^Uende de geenen die van onwettige ha Dd u s Gra- fENHA52. verpvan "onfti- tutie, i t' e i- i1-  41» NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha sb. OntwerpvanCotifiitutte» ! 1 i 1 l ( I \ \ delwyze io deezen overtuigd worden, daar voor by dat Hof veraotwoordelyk zyn, en met fufpenfie, of ook wel, naar bevinding van zaaken, mee verlies van hen Stemrecht worden geftraft, 46. Wanneer niemand de voorfchreeven volftrekte meerderheid heeft, zullen de drie , welke de meefte Stemmen hebben, op nieuws worden voorgeleezen, ten einde daar uit één gekoozen worde. 47. By de tweede Stemming geene volftrekte meerderheid plaats hebbende, zullen de twee, die de meefte ftemmen hebben, tot eene derde ftemming worden voorgedraagen. 48. Wanneer in de gevalhn , by de vooren» ftaande 46fte en 47de Artikelen vermeld, uit hoofde van gelykheid van ftemmen, het niet daadelyk Jitgemaakt is, wie de drie of wie de twee zyn, h'e tot eene tweede of derde ftemming op nieuw Tioeten- voorgedraagen worden, zal zulks tusfchen ien, die gelyke ftemmen hebben, door het loc jeflist warden. 49. Wanneer by de derde ftemmiDg zich geene neerderheid voor één van beiden verklaart, zal usgelyks het lot beflisfen .50. By elke herftemming zal men, alvoorens tot :ene tweede of andere ftemming over te gaan, le voorige Srembriefjens in een omflag verzeilen. 51. Men zal aan den benoemden Kiezer, ftaanle dezelfde Vergadering, en daadelyk na het afoopen der verkiezing , een Geloofsbrief geevea tan den volgenden inhoud: De Grondvergadering van heeft , benoemd tot Kiezer den Burger , om zich te begeeven naar tot het , verkiezen van een „ Aclum den ja. Deeze Geloofsbrief moet door vier Leden, waar  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 41» waar onder ten minften twee Stemopneemers, geteekend worden. . _ , 53. Na dat de keuze gedaan is, en de Geloofsbrieven zyn uitgegeeven, zullen de Stembriefjens terftond verbrand worden. 54 De Grondvergaderingen, tot het benoemen van Kiezers, worden door de geheele Republiek opgeroepen tegen den derden Dingsdag der maand April. j. , . 55. Een Burger, geduurende drie agter een vorsende Grondvergaderingen, zamengeroepen ter verkiezing van Leden tot eenig publiek Beftuur, wegblyvende, zal de reden van zyn wegblyven onderzogt en beoordeeld worden door het Gerecht, waar onder hy behoort. 56. De publieke Aanklaager zal, binnen den tyd van veertien dagen na de byéénkomst der derde Grondvergadering, waar uit, invoegen by het voorig artikel vermeld , de Stemgerechtigde afwez'g gebleeven is, zodanigen Stemgerechtigden voor bet voorfchreven Gerecht oproepen, om reden van zyn af blyven te geeven en derzelver rechtmatigheid te doen beoordeelen. 57. Indien hy geene redenen van zyn agterblyven geeft, of de gegeeven redenen onvoldoende geoordeeld zyn, wordt hy niet alleen, geduurende den tyd van drie jaaren, van zyn Stemrecht ottzet, maar ook daarteboven aangemerkt als iemand, die de belangen des Vaderlands niet in acht neemt. , , 58 Dien ten gevolge zal aan denzelven, geduurende dien tyd, geen Ambt opgedraagen worden, en byaldien hy een Ambt mogte bekleeden of ^eenige bediening waarneemen , voor dewelke hv uit een publieke Kas wordt beloond, wordt ny daadelyk van dat ambt of voorzeide belooning verftooken» 59. Indien deeze Burger nogthands mogte ver méenen bezwaard te zyn by het decreet van hel Gerechte ter zyner plaats, waar by de redenen, Dd a on 's Gravenha- ge. Ont- werpvan Conftitutie*.  's Gra- venha" OE, One yicrpvat, Conftitutie, ■»»»».- 420 NIEUWE NEDERLANDSCHE om welke hy niet in de Grondvergadering verfcheenen is , onvoldoende verklaard zyn, heeft hy de vryheid, om van dit genomen decreet, binnen den tyd van één maand , na dat hem het zelve zal zyn ter hand gefteld, aanxhet dei partementaal Gerechtshof te appelleeren : en zal het zelve Hof, na verhoor van partyen, de plano binnen den tyd van zes weeken, daar omtrent disponeeren. DERDE AFDEELING, Fan de Kiezen en derzelver Werkzaamheden» 60. Kiezers moeten zyn Stemgerechtigden, die den ouderdom van dertig jaaren bereikt hebben. 61. Daar en boven, a. Eigenaars of Vruchtgebruikers van eenig vast goed, binnen de Republiek gelegen en onbezwaard, of ten deele bezwaard zynde , voor zo verre vry , dat het, na af- ■ trek van intrest en Jasten, ten minften een jaarlyks inkoomen geeve van twintig gulden , qualificeerende in deezen de eigendommen van de Vrouw den Man.; b. Of Huurders van eenig vast goed, meede binnen de Republiek gelegen , jaarlyks in huur doende, in eene Gemeente. Van vyfentwintig honderd Inwooners, en daar beneden ƒ 30:0:0 Van vyfentwintig honderd tot vyf duizend 50:0:0 Van vyf tot vyftien duizend 75:0:0 Van vyftien tot vyfendertig duizend loo:o:o Van vyfendertig tot vyftig duizend ijo:o:o Boven de vyftig duizend aoo:o:o «52. 0,k kan tot Kiezer geftemd worden een Zoon,  JAARBOEKEN, Juny % 1797- 4" Zoon, die by zyne Moeder, Weduw zynde, in woont, indien zy de vereischte goederen in eigendom , tocht of huur bezit. 63. Kiezers moeten de nederduitfche taal kunnen leezen en fchryven 64. Niemand zal Kiezer kunnen worden, dan die by de Grondvergadering in perfoon tegenwoor- ^ó^'zo veel mogelvk, in her^midden van ieder Diftrict, wordt door'het Departementaal Beltuur een bekwaame plaats tot de byéénkomst der Kiezers van het Diftrict aangeweezen, ende Hoofdplaats van het Diftrict genoemd. 66 Zoo veel mogeiyk, in het midden vau ieder Ring, wordt de Hoofdplaats van den Ring, en, zo veel mogelyk, in het midden van ieder Kwartier, de Hoofdplaats van het Kwartier bepaald tot de byéénkomst der Kiezers van zodani«en Ring of Kwartier 67. Het plaatstlyk Heftuur der Hoofdplaats van enig Diftrict-. Ring of Kwartier draagt zorg, dat er een gefchikt gebouw, de noodige plaats oi plaatzen , tot de byéénkomft-n der Kiezers, in gereedheid gebragt, en van het noodige voorziet W°68enHet voorfchreven plaatslyk Beftuur benoem-i twee Gecommitteerden, en, voor zoo verre at plaatslyke gelegenheid zulks toelaat, éénen Secretaris, om, ten tyde der byéénkomst van de Kiezers , dezelven te ontvangen en toe te zien , da alles, volgends de gemaakte bepaalingen , ge fchiedde. , , _ . , 69. Het voorfchreeven plaatslyk Beftuur doe een Register houden, in het welk de Geloofsbrie ven en derzelver legalifatie geregiftreerd, en dt naamen der afwezig gebleeven Kiezers aangeteekend worden, ' , . , 70. De aangeftelde Kiezer zal den volgende dag, na zyne benoeming, 'smiddags ten twaai uuren, zich ter bepaalder plaatze moeten beyin Dd 3 dec 'sGra' venhage. Ont- werpvan Conftitutie. 1 f  'sGra VENHA' GE. Ont- vacrpvan Confii* tutie. : I i i I 3 1 j c t f d 2 r 422 NIEUWE NEDERLANDSCHE den: Indien zulks echter, wegensonoverkomelyke omftandigheden, naar het oordeel van het Departementaal Beftuur, ondoenyk was, zal de byéénkomst zoo veel laater plaats hebben , als noodig zal bevonden worden, mits dat de Kiezers in één en het zelfde Departement, op denzelfden dag en het zelfde uur, vergaderen. 71. Zo dra het uur, tot de byéénkomst bepaald, daar is, wordt de Vergadering door de benoemde Leden van bet plaatslyk Beftuur geopend, en zullen de naamen der afweezende Kiezers aange:eekend worden , welke echter tot de verkiezing zullen worden toegelaaten, zoo Jang de deuren niet gefloten zyn. 7«. Die in het geheel uitblyfc, verliest zyn Stemrecht, ten zy hy aan het Departementaal Gerechtshof wettige redenen kan bybrengen, of voar Jat zelfde Hof onder folemneelen eede verklaaen, dat hy uitgebleeven is om redenen, welke iy in gemoede oordeelt, voldingende te zyn, en n allen daele te kunnen beftaan met de verpligmg, waar aan hy zich als Burger onderwerpt , /olgeods welk een iegelyk, die wettig tot Kiezer ^eltemd is, ook daadelyk dien post moet waarleemen. ■ 73. Geen Kiezer zal gewaapend, of met eenig imform, of teeken van ambt, bediening of vaardigheid, in de Kiezersvergadering mogen verchyneu. 74. lri de Kiezersvergaderingen mogen geene ooritelleu gedaan, veel min geraadpleegd worden ver eenige andere zaaken, dan waartoe zy weeïg zyn byeengeroepen. 75. De Gecommitteerden van het plaatslyk Berum- zullen de Geloofsbrieven examineeren, en ezelve wettig bevonden hebbende, aan de Kieers, hoofd voor hoofd, de volgende verklaamg atyraagen: „ Ik  JAARBOEKEN, 3«"J> **»• «'3 " om ïecnerhande andere beweegredenen, " ïïs zal doen of laaten, maar den pligt, " die mv als Kiezer is opgelegd, zodanig " betrachten, dat ik my daaromtrent voor £ aeraiweët'enden God" meen te kunnen „ verantwoorden." Tot dat er twee jaaren na den algemeenet, VrTSe v n'den Staat met deszelfs tegenwoorï£en vyand zullen zyn verloop SS^^PÏ^Ï»» afleggen * navolgende belofte : Ik belove, dat ik tot ni? Val benoemen zulk eenen, welken * " ïoedêt? «moede houde te zyn een voo " Eer of aankleever van eenig Stadhou V, derlyk beftuur." 76, Dezelfde Commisfie zal aan de rergad i lMZr'llt verkiezing van een Voorzitter en v« .en77SeSe.S «1Ltdeling en by ffleerdethe, vertrekken; waar na d"n len gefiooten en voor geene natcoomeuuc geopend worden. Dd 4 79* 2 's Gra! VENHA' GE. Ont. werpva? Conftitutie. t 1 > it i 1en 1- 'S 0  % Gsa- VERH/1' GE. Qnt- werpvai Cotiflituite. I 1 1 ( ó ti a ei d, 424 NIEUWE NEDERLANDS CHE .Zaa7mbe^e„dhegtm e» f i^iXit^ e,SerSgenvoor ï tVT »verkiezing is afgeloopen. 8 ' V°°f dat de getïke^de^ïdf'T" Rieden door ven briefieis LVergadering ^IVe te fchryhed Ê, i„ til' ^ £ene Vol't<-ekte raeerder- 81. De leden van één en dezelfde KierrXm KT8 2U"M zich ■"""""'«»'«-SS het plaatslyk BÏÏ?" f?d(5 verzegeld aan deez'r voegen: Za' gPZOnden Worde« « » Op den heeft d Kiezersveread*- n ring van het Diftrid tot 6Vcr&acu~ „ benoemd den Burger » 83. De Kiezersvergadering zendt ook éene Ace van verkiezing, 0p de by het voorig artiozen-n? geieSalift:erd > aan den ver. 84. Behoudens nadere bepaalingen, die de ;onffltut,e maakt, zal het plaatslyk Beduur van e gevaden keuze aan zodanig Coliegie, waar >e de muitgekozene behoort, kennis geeven. .«5; £0 dra het werk der verkiezing geheel is geloopen, worden de ftembriefjens vfrbrani, 1 wordt de Kiezersvergadering gefcheiden. j DePa»ementaal Beftuur draagt zon? it de Kiezers, die tot het doen van eenife* keu-  JAARBOEKEN,^» 1797» 4*5 8^aakte relsk0sten" t i t u l rn. Van de Wetgeevende Magt. EERSTE AFDEELING. Van het Wetgeevend Ligchaam in het gemeen. 87 De Wetgeevende. Magt wordt uitgeoeffem door"het' Wetgeevend-Kp^ ^ uittwe 88. Het Wetgeevend L»gcWaam jai a d Kamers, waar van de ééne genaama JT,™* te', de*nfTallen"veraderen, welke ieder afzonderlyk ™"™J^&1 noch d ü9' HlWeSe'd r nSyke Magt zie ÏKSÏ^ door gernagtigde» doen ut Set Wetgeevend Ligcha- verteg^c v^n^r'dig\.f, iaden van het *.lye waaruit zy vt afzonderlyk, of da gedeJte waa jr^ koaen zyn of eemg ander^gede rf yo]g hoegenaamd. De L-e..eni 6 hej. q duizend gulden,, onto w»m g we„ 's Gra- venha» ge. Ont- werpvan Conftitutie. L 6 5 e h t« re- er r- 5> en ok 5eanalet- ain Irie ien ena oeeffi-  's Graven hage. OmWerpvanConftitutie. ji »5 31 3> »> 3» de ! 3» I 3> « I 42« NIEUWE NEDERLANDSCHE fternrning van de Kamer, waar toe de afweezige behoort, heeft plaats gehad. «weezige 03. Zy ontvangen voor transport en reisgeld 91'. Het Wetgeevend Ligchaam vergadert zo £iS !T *° «Is het zulks noodig oor¬ deelt; dan het kan, door een wettig Kt roor zekeren vasten tyd fcheiden , wellreces' ntndenn.°01t T kan ^' da« ^ "fi 94. Elk der Leden van het Wetgeevend T i» het Departement, waar m *yn. 97. 1 sGra' VENHA» ge. Or.t- werpvan Cotifti- lutie. T n L- ;n :n ;n o* nek n, in )0- 'ot  'sGpa» VENHA" CE. Otlt- tverpvan C'infti- tutte. 42S NIEUWE NEDERLANDSCHE 97- Tot Leden van de Kamer der Oudften zyn verkiesbaar die in zich veréénigen de nt. volgende veréischten: a. Dat zy zyn Stemgerechtigde Burgers. b. Dat zy rten ouderdom van veertig jaaren ten vollen bereikt hebben e. Dat zy binnen deeze Kepubliek geboren zyn, en geduurende de laatfte vvftien jaaren gewoond hebben, of, zo zy elders gebooren zyn, federt de laatfte vyfentwintig jaaren hönne vaste woonplaats binnen deeze Republiek gehad hebben. et. Dar zy, geduurende de laatfte vyfiaaren bünne vaste woonplaats gehad hebben in bet Departement, waar in de Ring of het Kwartier dat oe verkiezing doet, geheel of gedeeltelyk geleegen is. 8 e. Dat *y in .één der Mgende Kameren of Cpllegwn auting hebben of gehad hebben, of Ministers van dezelve zyn of geweest zyn; mamJyk: ln de Groote Kamer, r In de Nationaale Finantie of (Rekenkamer. In eenig departementaal Beftuur, of in het Beuuur van eenige Bcrgergemeenre. JJat zy geweest zyn Leden of Ministers van eenig Gerechtshof, Secretarisfen van Generaal vocaate""Fis 1 e » i" e c5,n 1* t.  's GrA- VEn HAGE Ont werp van Conftitutie, 1 1 \ i t 1 I u d z m m di b<. oe mi 430 NIEUWE NEDERLANDSCHE DERDE A F D E E L I N G. Van de Verkiezing der Leden voor de Groote Kamer. tp kL T0t de vei;kieziDg van elk Lid in de Grooiri»T , Zyr Werkzaam de Kiezers van twee Di. ïtriCkn, te famen eenen Ring uitmaakeode. eemalkr „aneder D«ftrift wordt ee"e Nominatie L^d vno, J D/-W! B^rgers' tot de keuz« van één uid voor de Groote Kamer. ioj. De Kiezers van ieder Diftridr, te famen gekomeo zynde, en ten overftaan van Gecommitteerden uit bet plaatslyk Beftuur, zich geconP «eerd hebbende, zoo als in art. 70 en Kende eTvked •Z,Ch ' bv ,00tiaS, in twee ?e yke Smaldeelen , ieder beftaande u t vvfiien rTh0^20^'"^6131' aJs> ^ Sa rnogeleT Kiezeïf ^ ™° de te famen ver^' ioö. Elk Smaldeel der Kiezers begeeft zich in 'refiaen?enr'|k eD kiest ^daar eenéS reuaent en Secretaris, 107. Elk Smaldeel der Kiezers benoemt eenen urger tot bovengemelde Nominatie, i/hïn mogen niet benoemen iemand el der S?el; w^Luit hec acder Smal-ei der Kiezers van hun Diftrict 109 'De benoeming gefchiedt op zodanige wvs, els art, 80. bepaald is. y "o. Elk Smaldeel geeft, zoo dra de benoemg by het zelve gefchied is, fcbrif.elyke kennis 0 de Gecommitteerden van het plaatslyk Beftuur t de benoeming gefchied is, zonder echter den noemden perfoon zeiven op te geeven *\eï>'£?°Jra de bTemi?g by beide de Smal-|en der Kiezers volbragtis, geeven de Gecom. «eerden van het plaatslyk Beftuur aaïbSfc de Smal-  JAARBOEKEN, -797' 43* cmaldeelen daar van kennis, ten einde zy in één' de Smaldeelen benoemd is, wordt er,door a Ie de te famen gekomen Kiezers een tweede Burger be n°U4..' In dit geval benoemen de Kiezers eenen Bü;fcr tf ïïeïTevalle worden de beide booen. de BÏgeïs geplaltst op een tweetal , terwyl het ^^U^aK?'te famen vergaderde Kiezers, welker vergadering volgends art. 105 geconftiSdis, wotden negen Kiezers uitgeloot, om zich naar de Ringsvergadermg te begeeven ii7 Indien één der Burgeren , of beide bur-ers welke op het tweetal geplaatst zvn . tot de E^T vin dit Diftrifl behoort of behooren , deelt of deelen dezelve niet in de lootmg, on zich naar de Ringsvergadenng te begeeven. 1.8 De afgeloote Kiezers zullen de negei uitgelootenen tot de Ringsvergadering, door geei ïvionderen last, in hunne keus bepaalen. 110. Voor de negen Kiezers , welke tot d Rmasvergadenng zyn uitgeloot , wordt de vo. gende Geloofs- en Lastbrief in gereedheid g< bragt: De Kiezers uit vyftien duizend Inwoonei „der Bataaffche Republiek , behoorende tot c „ Diftriövergadering van crJiïK tot de keuze van een Lid van de Groote K. " mer van het Wetgeevend Ligchaam genon '1 neerd de Burgers en zvn voords hunne Meedekiezers, de Bu " ters uitgeloot, om zich »» ten eind „ begeeven naar sGra- itENHA3E. Ont* werpvan Conftitutie» 1 l 1 2 ■s e n i' i- rtee, tr-  's Graven hage. OntwerpvanConfti. tutte» i i t ^ \ i t •C t 8 i \ V 43* NIEUWE NEDEJRLANDSCflE „ overeenkomftig de Adte van Conftitutie, een „ Ud tot de Groote Kamer te verkiezen." » Aelum den 120. Deeze Geloofs- en Lastbrief wordt door vier yan de met uitgeioote Kiezers geteekend ; vervolgends door Gecommitteerden van het plaats lyk Beftuur gelegaiifeerd en aan de uitgeioote Kiezers meede gegeeven. 121. De uitgeioote Kiezers uit beide de Diftricten , welke eenen Ring nitmaaken, komen den eerstvclgenden dag, des middags om twaalf uuren. in de Vergaderplaats van hunnen Ring te famen. Indien zulks echter, wegens onoverkomelyke omflandigheden, en naar het oordeel van het Departementaal Beftuur, ondoenlyk was, zal debvSénkomst zoo veel laater pisats hebben, ais nodig tal bevonden worden. iaa. De Gecommitteerden uit bet plaatslyk Beftuur, welke ook deeze Vergadering, volgends irt. 71. en volgende, openen, doen den Geloofsm Lastbrief leezen. 123 Indien onder de uitgeioote Kiezers zich ernand mogt bevinden , welke op één der beiIe tweetallen geplaatst was , zal dezelve de /ergadering veriaaten en de verkiezing niet bvitoonen. 0 3 124. Indien blyken mogt, dat één of meerder ntgeloote Kiezers niet tegenwoordig was , wordt aar yan aanteekenmg. gehouden door de Geommitteerden uit het plaatslyk Beftuur, om er en fpoedigften aan den Staatsraad kennis van te eeven. iaj. Wanneer het bepaalde uur daar is, woren de deuren geflooten en de Vergadering wordt oor voltallig gehouden, zonder dat naar de af'eezenden gewagt wordt, 126. Vervolgends zullen de Gecommitteerden uit  SAARBOEKEN, Juny, 1707. 433 w niaatslvk Beduur alle de tegenwoordig zyn-1 de tors,hoofd voor hoofd, afneemen de navolgende verklaariog: „ Ik vetklaare en beloove, dat ik, uit de geITgetaanfS " keuze van bet Diftrict, Waaruit ik ben afge' vaard\d %f door eenigen tast of aanzoek te l, laaten binden of beftuuren. ... Ten overftaan der Gecommitteerden uit be pU yk S-r wordt één der Kiezers^ Prefident en één tot Secretaris benoemd, waar 2ide Gecommitteerden de Vergadering ver- laT28, De te famen S^h^%SSS^ Sendïen beWn briefjens, éénen tot Lu ht io°°dra fe= Kek^neerderhei, " ,hSnhbf de^ftemfeand * derde ftemming over de twee, welke de meen ftT3r DKfdan de meefte ftemmen heeft, ^S'Tndien als dan de ftemmen fteken , en i alle zódanige gevallen, zal het lot beft.sfen. %4 Zo d?a de verkiezing volbragt is , wc den te Gecommitteerden uit het plaatslyk^ sGra« 3e. Ont'*, perpvaa Confti* tutte. I l i e e is n reJI  'sGha. ge, Ontvierpvai,Omfti* Sutie. \ | -> 1 J i I i 434 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftaur^verzogt, wederom in de Vergadering te 135 Ten oyerftaan van Gecommitteerden uit het plaatslyk Beftuur, wordt de Geloofsbrief voor den verkozenen gereed gemaakt, door vier Kiezers onderteekend, door de Gecommitteerden uit het plaatslyk Beftuur gelegalifeerd , en aan den verkozenen toegezonden, en worden vervolgend» de Stembriefjens verbrand- . 136 De Geloofsbrief is van den volgenden inhoud: & „ De Kiezers uit dertig duizend Inwooners der „ Bataaffche Republiek, behoorende tot den rins: „ van hebben tot Lid van de Groote „ Kamer van het Wetgeevend Ligchaam verko- " ,zen de,? ?urger, „ waar vaa* s, deeze ftrekt tot bewys. ' „ Aftum den VIERDE AFDEELINfl, Van ds verkiezing der Leden voor de Kamer der Oud/ten, 137. Tot verkiezing van elk Lid voor de Ka™C^dften zyn werkzaam de Kiezers vaa Se ' tB ééD Kwartier uitmaa- 138- In ieder Diftricït wordt eene Nominatie ;emaakt van twee Burgers, tot de keuze van één Lid voor de Kamer der Oudften. ï39. Het maaken deezer Nominatie gefchied'ïp dezelfde wyze, als hier boven art: !o5..ea rolgende bepaald is, omtrent de Nominatie voor Ie Groote Kamer. 140- Na het maaken deezer Nominatie, worden r uit alle de te famen vergaderde Kiezers negen «geloot, om zich naar de Kwartiers vergadering ta  * JAARBOEKEN, Juny, 1707- 435 te begeeven, zender dat zodanige Kiezer of Kie-'j zers, welke op de Nominatie geplaatst mogten zyn, in deeze looting deelen, c 14.. De afgelooten Kiezers zullen de negen uitgelooten Kiezers tot de Kwartiersvergadering, C door geen byzonderen last, in hunne keuze be-i paaien. 142. Voor de negen Kiezers, welke tot de/ Kwaniersvergadering zyn uitgeloot, wordt de volgende Geloofs- en Lastbrief in gereedheid gebragt. De Kiezers uit vyftien duizend Inwooners der Bataaffche Republiek, behoorende tot de A Diftriüvergadering van hebben, tot de keuze van een Lid voor de Kamer der I' Oudften van het Wetgeevend Ligchaam, genomineerd de Burgers en zyn voords „ hunne Medekiezers, de Burgers ^ uitgeloot, om zich te begeeven naar ten einde overeenkomftig de Acte van Conftitu'ie, '* één Lid tot de Kamer der Oudften te verkiezen." Act.um den 143. Omtrent de onderteekening en afgifte vaft den Geloofs-' en Lastbrief, heeft het zelfde plaats, sis hier boven art. iao. bepaald is. 144- De uitgelooten Kiezers uit de vier DiltnCten welke één Kwartier uitmaaken, komen deö eerstvolgenden dag, 'smiddags ten twaalf uuren, in de Hoofdplaats van hun Kwartier te famen: indien zulks echter, wegens onoverkomelyke om Handigheden, naar het oordeel van het departementaal Beftuur, ondoenlyk was, zal de byéém komst zoo veel laater plaats hebben , als noodig zal bevonden worden. ' . 14A. De verklaaring, welke van de uitgekm Kiezers uit de vier Diftriéten, hoofd voor hoofd, wordt afgenomen, is van deezen inhoud: lk verklaar en belove, dat ik uit de genom.1 „ neerde Burgers, tot Lid van de Kamer de Ee a »> wua iGba* KNHA» E. )tlt' rerpvaft ?onfii' ut iet  VENHAGK. Ont- v/erpvan Conftitutie. ■ I "i i ( i I 3 3 436 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ Oudften van het Wetgeevend Ligchaam , den „ geenen verkiezen zal, welken ik daar toe best „ gefchikt oordeele, zonder my hier in door de „ keuze van het Diflrift, waar uit ik ben afge,, vaardigd, of door eenigen last of aanzoek te ,, laaten binden of beftuuren." 146". De uitgeioie Kiezers zullen "ervolgends de Burgers, op de vier tweetallen geplaatst, famtnvoegen, en uit alle dezelven, by geteekpnde en btfioten briefjens, éénen tot Lid van de Kamer der Oudften ftemmen. 147 Zo dra iemand de volftrekte meerderheid der Stemmen heeft, is dezelve veikozen, 148. Indien by de eerfte ftemming niemand de volftrekte meerderheid heeft, gefchiedt er eene tweede ftemming uit die, welke uit de voorgeltelde nominatie zyn geftemd. 149; iDdien by de tweede ftemming niemand de volftrekte meerderheid heeft, gefchiedt er eene derde ftemming over de drie, welke de meeste ftemmen hebben, 150. Indien by de derde ftemming niemand de volftrekte meerderheid heeft, gefchiedt er eene itierde (temming over de twee, welke de-meeste [temmen hebben. Ijl. Die dan de meeste ftemmen heeft, is vercozen. Ij». Indien als dan de ftemmen freeken, en , n a le zodanige gevalien, zal het lot beflisfen. ij 3- Het vervaardigen en onderteckenen van ien Geloofsbrief gefchiedt, ten aanzion der Kwarlersvergadering, op dezelfde wyze, als art. iqv, imtrent de Rtngsvergadering bepaald is; en wotlen vervolgends ook de ftembriefjens verbrand. IJ4» De Geloofsbrief is van den volgenden inloud: ,, De Kiezers uit zestig duizend Inwooners d*r , Bataaffche Republiek, behoorende tot het Kwar, tier van hebben tot Lid voor de , Kamer der Oudften van het Wetgeevend Digis chaara  JAARBOEKEN, Juny, mi- «7 , chaam verkozen der, Burger waar van deeze ftrekt tot bewys. "„Aflum den VYFDE AFDEELING. Over de beide Kamers. i«et Zoo dra de verkieziDg van een Lid voor ap ?;We Kamer, of Kamer der Oudften vol. £»« 2 serf"be plaatslyk Beftuur daar van. v ngWe%ngede Kiezefs, aaj den verkozenen kennis met toezending van den Geloofsbrief. %6%ok geeft het plaatstlyk Beftuur van de eedfane keuaf, van wegen de Kiezers, kennis aan fenTaatS', welke daar van kennis geeft aan de Kamer, waar toe de verkozene behoort. W. De verkozene tot Leden van het Wetpeeverid Ligchaam zenden hunnen Geloofsbrief, SS veeftien dagen na de gedane keuze, aan Kamer waar in zy verkozen zyn. . ,,8 Eke Kamer van het Wetgeevendi L>gohaam beflist afzonderlyk, binnen veertien dagen, SaTn ontvangst van den Geloofsbrief, over de wetSeï der verkiezing, en over de bevoegdKde?geenen, die tot haare Leden verkozen en feeft ten fpoedigften van haat: bèta. Sis aan de geenen, welken zulks aangaat. keDI59. Indren dezelfde perfoon, in meer dan één KinrTof Kwartier, tot Lid in één der beide Ka merln van het Wetgeevend Ligchaam verkozei Kt zal de Kameï , welke zulks aangaat, doo: ït lot 'doei beflisfen, uit welken Ring of Kwart.e, zod n g pSS zal gerekend worden verkozen « S 1 in gevalle bevonden werdt, dat dezelfd P&óon tot £id van deGroote Kamer en tevens va aI Kamer der Oudften verkozen was, zal jan d ged^veïkfezTng voor de Kamer der Oudften d foorkeuze worden gegeven en voor de= Groote Ka ffier eeD ander Lid moeten benoemd worden.^ ^ ü6 3 's GaA» VENHA* 3E. DntverpvanCori/ïitutie. l i  43» NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra ven hage» Otit- nerpvah Confti. mie. ito. Indien, het zy in de verkiezing, het zy in den veikozenen eenig gebrek bevonden wordt, het geen hem, volgends de Coni'irutie. onbevoegd maakt, zitting te nemen; ot, indiendezelve om andere redenen geene zitting'neemt, geeft de Kamer, waar toe hy behoort, daar van kennis aan den Staatsraad, welke zorgt, dat, zo dra zulks zonder bena'eeling van bet recht van beklag over de keöoroeelintr der Kamer, waar van in de volgende A*mmm gefpuk ken wordt, gefchieden kan, eene nieuwe verltiez.ntr, p.'aats hebbe. f6i. indien de Kamer, waar toe de verkozene behoort, noch in de form der verkiezing, noch in den perfoon, die verkozen is, iets vindt, itrydig teg^n de Conftitutie, zal de ver. kozene toegelaten worden, om op 4m beltem. den tyd zittiug te nemen. 162,, Indien de Kamer, waartoe de verkozene behoort, geoordeeld heeft, denzelven te moeten toelaten, en eenig Ingezeten reden van beklat tegen de wettigheid der gedane keuze meent te heoben, zal bet der.sclven vry ftaan, de redenen van dit beklag, mét dj daar tce betrekkelyke bewyzen, te brengen ter kenuisfe van het Hoog Nationaal Getechtshof, en te verzoeken , dat dezelve keuze worde vernietigd; mids dit verzoek gefchiede binnen den tyd van drie weeken na dezelve beöordeeling. £n zal het Hof, ni verhoor van den verkozen, binnen den tyd van zes weeken, na dat hetzelve verzoek zal zyn gefchied, overéénkomftig het voorfchrift der Conftitutie, in dezeive zaak moeten dispcneeren, het zy door de gedane keuze te vernietigen, het zy door het gedane verzoek te wyzcii van de hand: doch zo lang het Hof de keuze niet vernietigd heeft, zal de verkozene «kling houden. 163. Indien de Kamer, waar toe de verkozene behoort, geoordeeld heeft, den verkozenen niet  JAARBOEKEN, >»j, W 43? «iet te moeten toelaten, en de verkozene, of ook de genen, die de keuze gedaan, of mede gedaan hebben, redenen mogten hebben, waarom zy vermeenen, dat de keuze wettig zoude gedaan zyn, en van kragt behoore te blyven, < 'ftaat het dezetan vry, die redenen, met de daar toe betrekkelvke bewyzeH, te brengen ter kennis van het Hoog Nationaal Gerechtshot, en te verzoeken, dat die keuze worde bevestigd, mids dit verzoek gefchiede binnen geiyken tyd, als boven. In dit geval zal het Hof terftond van bet gedaan veizoek kennis geven aan den Staatsraad, midsgaders aan de Kamer, welke de beoordeeling gedaan heeft, en te gelyk van dezelve verzoeken opgave der redenen van derzelyet beöordeeling: de Kamer zal gehouden zijn, binnen veertien dagen, na de bekomen kennis, of, indien dezelve mogt gefcheiden zyn, binnen veertien dagen na haare eerfte byéénkomst , aan dat verzoek te voldoen: En zal vervolgends het Hof, binnen vier weeken, na hel bekomen dier redenen, overeenkomftig het voor fchr ft der Conftitutie, in dezelve zaak moeter disponeeren, het zy door de gedane keuze re bevestigen en te verklaaren dat dezelve var kragt beboort te blyven, het zy door het ge dane verzoek te wyzen van de hand. 164 In allen gevalle blyft aan den publieke! Aanklager vry en onverlet, het inihtuëerci van zodanige actie, als hy zoude vermeenen hem, wegens overtreding van de voorziemn gen, in de Conftitutie begrepen, te competee ^"igc. Zo dra bet Hoog Nationaal Gerechts hof over de ingebragte bezwearen tegen d toelating of afwyzing eens verkozenen mtfpraa gedaan heeft, geeft hetzelve daai van onverwyl kennis aan de Kamer, waar toe de verkozen beboort, en aan den Staatsraad. ^ SG RAPEN HASE. Jutve-rpvatt"onfH* turft* 1 1 t s c • i e i.  'sGra- VENHA' GE. OntwerpvakConftitutie, < 440 NIEUWS NEDERLANDSCHE lötS. Indien by de uitfpraak van het Hof» tegen het begrip der Kamer, de keuze bevestigd is, zal de Kamer, waar toe de verkozene behoort, denzelven daadlyk toelaten: daar tegen zal, wanneer by de uitfpraak van het Hof de keuze vernietigd is, in het geval, dat de verkozene bereids zitting genomen heeft, dezelve de Kamer, waar in hy verkozen is,daadlyk verlaten; en zorgt in dat geval de Staatsraad, dat onverwyld eene nieuwe verkiezing plaats bebbe. 167. Hy, die door de flem des volks tot lid van het Wetgevend Lichaam geroepen wordt zal, geduurende de drie eerfte jaaren na het invoeren van de Conftitutie, zich van die keuze niet mogen onttrekken, dan om wettige redenen. De beöordeelingdier redenen, en de beftisfing, of dezelve wettig zyn dan niet, ftaat aan die Kamer, waar in hy tot Lid geroepen 168. Hy, die zodanige wettige redenen vermeent te hebben, zal verpligt zyn, dezelve, binnen den tyd van veertien dagen, na dat hy kennis van zyne verkiezing zal bekomen hebben, aan die Kamer, waar in hy tot Lid is geroepen, voor te dragen; de Kamer zal, ui. terlyk veertien dagen daar na, omtrent derzelver wettigheid of onwettigheid, uitfpraak doen: en zal bet belluit, die uitfpraak behelzende, de redenen moeten inhouden, welke de Kamer tot dezelve bewogen hebben. 169. Indisn de redenéh van verfchooning door de Kamer voldoende zyn geoordeeld, wordt de gekozene vry gekend, en conftitutioneel eene nieuwe keuze gedaan. 170. Indien de redenen onvoldoende verklaard zyn, zal de Kamer den gekozenen aanfchryven, om, overeenkomftig zyne verpligting, den post, waar toe hy vei kozen is, te aanvaarden, t171. Wanneer de gekozene , het zy dat hy gee-  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 44» rPdenen van verfchooning heeft bygeKS net zy dat de bygebragte redenen van wordt er eene ineu nemen, d^dt Voo aanSyvi g der K?mer, in welke wordt op ««cn7 w| door den Staatsraad hy tot Lid l"™"^^' den Volke bekend mein;3 Voor dat de vierde verkiezing van Le^n7f; het Wetgevend Lichaam door de Na « d^nu- ^ ^ hPr Wetgevend Lichaam bellis f5h,ff het belang Te? Vaderland vordert dat 'deze zelve "ïfpaalingen, omtrent het al o niet mogen bedanken voor het Lidmaatfchap n 3 ef Wellevende Vergadering, behooren vastge ffis gaat een derde deel der Lede %ïMïr&ke by de jaarlykfcr verandering nieuw verkozen zyn, nemen zittin tonen " eg eerste veertien dagen na hunne ve kiezing, en zo de Vergadering met by elkai der mogt zyn, als dan op den eersten dag d na dien tyd volgende Vergadering. "J^NleW der afgaande Leden is wede om verkiesbaar, als Lid van een der bei Smeren , dDan na verloop van twee jaaren. «6 De jaarlykfche verkiezing van meuj Ledïn in de beide Kamers gefchiedt door K 7ers uit die Ringen en Kwartieren, in we ÏSOTWny^ V-de! " - Ee 5 ' 's Gra- VENHA* 3B. OntwerpvakConftitutie. > f t a e g r1- :r r- ie ve ieke en Ier  4*2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GrA- vknha' ge. werpvai Coitflitutte. der Leden te regelen, worden de Diftricten eens vooral genummerd van i. tot 126 , en voords gerangfchikt in twee-en-dertig Kwartieren, aan elk van welke Kwartieren een letter wordt gegeeven , lopende van A. tot Z. en wyders van i AA. tot GG. 178. Het eerste nummer of Diftricr. begint aan het noordeinde van de Republiek, en vervolgt met vier Difbricten, of één Kwartier telkens, rechts of oostlijk om, in een cirkel, tot dat het laatste nummer eindigt in het middenpunt. 179. De nummers der Diftriclen en letters ^der Kwartieren zullen, zonder aanmerking van ■'de grenzen der Departementen , over de geheele Republiek doorlopen, zullende No. 1, 2, 3 en 4. het Kwartier A, No. 5, 6, 7 en 8, 'het Kwartier B. uitmaaken, en zo vervolgends. 'Er zal, zo veel mooglyk, gezorgd worden,' dat de Diftriéten, Ringen en Kwartieren uit niet meer dan twee Departementen faatuengefteld zyn. 1S0. liet derde deel van ieder Kamer gaat jaarlyks op de volgende wyze af: a, By de eerste afw^feling in de Kamer der Oudften gaan die Leden af, welke in de Kwartteren A. tot L. zy„ Verkozen, en worden uit ezelve wederom anderen in de plaats der aftredende aangt fteld. Uit de Groote Kamer gaan, by de eerfte afwisfeüng, de Leden "af, welk? iu de twee eerfte nummers van ieder Kwartier van A» tot V. zyn verkozen, en worden uit dezelve wederom anderen in derzelver plaats aangeftcld. b. By het tweede jaar, of by de tweede afwisfeüng gaan uit de Kamer der Oudften af die Leden, welke in de Kwartieren IA, tot V. zyn verkozen , en zo voords in de derde en volgende afwisfelingen. Ia  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 443 In de* Groote Kamer gaan in het tweede |aar 0f by de tweede afwisleling, af die Leden, welke in de twee eerfte N urnmen der Kwartieren W. tot GG , en in de twee laatfte nummer van A, t«y, 1797* 445 «n of Kwartieren, waarin, tot vervulling der opengevallen .plaatzen, eene meuwe verkiezing «taf Geene°der beide Kameren kan over eeni«e zaken raadplegen, indien niet de meerderheid der voltallige Kamer tegenwoordig is. 188. Het Reglement van Orde voor de beide Kamers zal, overeenkomftig de magt, die aar, Se Kamer over haare Leden hier na by art. aoo. is toegekend, mede voorziening inhouden, aa? zo wei in ordinaire als extraordinaire Verdringen de meerderheid der voltallige Kamer teg;87zodidgraZyhet vereischte getal van Leder in elke Kamer aanwezig is, en zittmg genome* heeft, geven de beide Kamers daar van aan el ""f eDekeGÏoote Kamer en de Kamer der Oud . hebben ieder een afzonderlyke Vergader "aal, en komen nooit in dezelfde' Vergaderzaa t£ ifm.eïêdèr Kamer kiest uit haar midden, b vo lt ékte meerderheid, eenen Préfident, welk dien post geduurende één maand waarneemt. Ieder Kamer kiest insgelyks uit haa midden, tv volftrekte meerderheid, éénen c meer Secretarisfen, voor den tyd van één maant 10De afgaande Préfident en Secretaris zy tot dezelfde posten niet wederom verkiesbaar dan na verloop van twee maanden; zodanignoj thands , dat, byaldien het Wetgevend Lichaair volgends art. 93., op reces mogt fctieiden, < als dan fu'ngeerende Préfident en Secretaris nc veertien dageu van de volgende zitting derzi ver posten zullen waarnemen. imx. Ten dien einde zullen de beide Pré! denten en Secretarisfen, in gevalle van rece de gewoone Refidentieplaats met vermogen verlaten, maar, zonder eenige de minfte auct riteit uit te oefenen, de Adresfen, welke in J 's GRAVENti A • GE. Ont- werpvan Con/iï' tutie. I , f e 1 % r f ;i » Ie I 1- 1'» te >:hs-  'sGra- VENHA" GE. OnU verpvai Coufiituiie. I 446 NIEUWE NEDERLANDSCHE tusfcbentyd inkomen , dat het Wetgevend Lichaam niet byééo is, ontvangen, en gefamenJyk overleggen, en, by meerderheid van ftemmen, beflisfen, of'er eene buitengewoone befchryvmg van het Wetgevend Lichaam noodig tzy, In gevalle de ftemmen hieromtrent fleken, zal de Prefident voor het doen der befchryvinir concludeeren. 195. Voornoemde Prefident en Secretarisfen vergaderen daaglyks op éénen, door hun te bepaalen tyd en plaats, terontvangst van deAdres1'en, welke in dien tusfchentyd'zullen inkomen. Het Prefidium zal by hen worden waargenomen door den tegenwoordig'zynde Prefident, en ingeval de beide PrefiJenten tegenwoordig zyn', door den genen van hun, die de oudlie in jaaren is; en zal van elke Kamer iret meer dan één Secretaris deze Vergadering vermogen bv te wconen. 3 196. Aan de in de Refidentieplaats van het Wetgevend Lichaam, geduurende het reces van hetzelve, verblyvende twee Prefidenten en twee Secretarisfen wordt toegelegd een daggeld van zeven gulden, voor eiken dag, die verlopen zal tusfchen den dag van bet lcheiden en weder byéénkomen van het Wetgevend Lichaam. 197. Ieder Kamer Relt éénen Agent aan, welke de boodfchappen van de ééne Kamer aan de andere, als mede aan den Staatsraad overbrengr, den Secretaris in het houden van Notulen behulpzaam, en overéénkomftig zodanige Inftructie, als elke Kamer voor haaren Agent maakt, werkzaam is. 19». Ieder Kamer heeft de aanftelling en afzetting van Kamerbewaarders, Boden en andere Btambten, welken zy tot haaren byzonderen dienst noodig heeft. 199. Ieder Kamer heeft het recht van bevel tot handhaaving der goede orde m het gebouw, waar in zy vergadert. 1 200.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 447 aoo. Ieder Kamer heeft het bedwang over haare f «gen leden, om te waaken tegen alle ongeregelde I gedragingen in de vergadering , en kan daar toe < zodanig Reglement van orde maaken, en zodani. ge middelen ter executie van het zelve aanwenden , als dezelve zal vinden te behooren. 201. Geen Lid van het Wetgeevend Ligchaam kan , over het geen hy in zynen post geiproken of geadvifeerd heeft, in rechten betrokkec worden. , . .. Geen Rechtbank zal ooit een zodanige aanklagi aanneemen, of daar aan eenigen voordgang ver- leeao^ Geen Lid van het Wetgeevend Ligchaam is tot Lid van de Uitvoerende of Rechtenyta Magt. of tot eenig ambt, hoegenaamd, verkies' baar. By de eerfte oprigting echter van den Staats raad zuilen de Leden van het Wetgeevend Lig chaam tot Leden van dezelve verkozen Runnet W°20jD*Het Wetgeevend Ligchaam , of één de beide Kameren afzonderlyk , of eene Commisfii uit dezelve, woont nimmer eenige openbaare fees ten of plegtigheden by. 204. Het Wetgeevend Ligchaam, of één de beide Kameren, kan wel eenig gedaan vooritel « handen ftellen van eene Commisfle, uit haar rnid den benoemd, om daarop te dienen van confide ratien en advis; maar nimmer wordt eenige Com misüe benoemd, om het gezag, aan het Wetgee vend Ligchaam, of één der Kameren toevertrouwt daadelyk uit te oeffenen; noch om het Wetget vend Ligchaam, het zy binnen, het zy buitenc Refidentieplaats, te vertegenwoordigen. 205. De beide Kamers houden haare zitting* in dezelfde Refidentieplaats. 206. Geen der twee Kameren kan buiten be der toeftemming haare zittingen langer dan va drie dagen verfchuiven Deeze bepaaling fluit niet uit de mag •sGra- VEMBA" GE. OnU werpv*n Conftitutie. 1 r 1 'i e n [• >t '» I-  448 NIEUWS NEDBRLANDSCHE 's Gra- venhace. Ont- werpvan Conftitutie. welke in de volgende artikelen aan de Kamer der Oudften verleend wordt. 207. De plaats der zittingen van het Wetgeevend Ligchaam kan niet veranderd worden, dan in geval van de hoogde noodzaaklykheid. 208. Indien de Groote Kamer, van zodanige noodzaaklykheid tot verplaatzing van het Wetgeevend Ligchaam niet overtuigd zynde, deswegens geen voorftel doet, zal het aan de Kamer der Oudften alleen ftaan, de zittingen van het Wetgeevend Ligchaam naar eene andere plaats over te brengen; welk befluit nogthands rsiet za! mogen genomen worden, dsc met twee derden van alle de Leden , dewelkt als dan die Kamer uitmaaken. 209 Het befluit, om de zittingen te verplaatzen, behelst eene bepaaling van de plaatsen van den dag, waar op het Wetgeevend Ligchaam zyne raadpleegingen zal voortzetten. 210. Dit befluit is onherroepelyk. 011 Indien het befluit tot verplaatzing door de. Kamer der Oudlteo zonder voorafgaand voorftel van de 'Groote Kamer, genomen is, zal de Karoer der Oudften verpligt zyn, zo dra het Wetgeevend Ligchaam vergaderd is ter plaatze, alwaar het zd.e is overgebragt, de redenen van het befluit en de naamen der Leden, die daar voor geftemd hebben, aan de Groote Kamer op te geeven. ai2 Alle raadpleegingen of handelingen vanéén van beide of van beide de Kamers, welke mogten plaats hebben in den tusfchentyd, tusfchen het neemen van het voorfchreven befluit en de byéénkomst van het Wetgeevend Ligchaam op de nieuw beftemde plaats , zyn kragteloos en van onwaarde. 213. Zo dra de Kamer der Oudften het befluit tot het verplaatzen der zitting genomen heeft, geeft zy daar van kennis aan de Groote Kamer en aan den Staatsraad, en gelyktydig gaat de Kamet der Oudften uit een. al4. De  JAARBOEKEN, Juny, I7&7- 449 014. Oe kenoisgeeving van het befluit van de Kamer der Oudften, tot het verplaatsen der zit tingen, doet de-Groote Kamer oogenblikkelyk uit een gaan., en (trekt tevens, om dezelve tot de byéénkomst op de nieuw beftemde plaats en dag te befchryven. 215. De Staatsraad draagt zorg, dat alles in gereedheid gebragt worde, om het Wetgeevend Ligchaam op de nieuw beftemde plaats te ontvangen, en dat het meergemelde befluit van de Kamer der Oudften, in alle opzigten, nagekomen en ter uitvoer gebragt worde. 216. De Leden van den Staatsraad, welke zich verzetten tegen het volvoeren van zodanig.befluit, of de uitvoering daar van vertraagen, zyn fchuldig aan aanflag tegen de veiligheid van den Staat. 217. Alle de Leden van. het Wetgeevend Ligchaam zyn verpligt, volgends het befluit van de Kamer der Oudften , op den beftemden tyd eu plaats tegenwoordig te zyn. 218. Indien er Leden van het Wetgeevend Lig< chaam op den beftemden tyd en plaatsniet tegenwoordig zyn, en geene redenen hunner afwezigheid op den dag, tegen welken de byéénkomst van hel Wetgeevend Ligchaam bepaald is, aan den Staatsraad hebben ingezonden , vaardigt de Staatsraad terftond de noodige bevelen uit tot verkiezing van nieuwe Leden in de plaatzen der afwezigen: die als dan gehouden wórden voor vervallen vat hunne pos'en; doch , zo de afwezigen redenel ' van verfcbooning hebben ingezonden , zendt de Staatsraad die aan de Kamer der Oudften, en ge draagt zich overeenkomftig derzelver oordeel. 219. Indien de afwezige Leden van het Wet geevend Ligchaam geene, of door de Kamer de Oudften onvoldoende geoordeelde redenen van ver fchooning hebben ingezonden, wordt de zaak, tei opzigte van de zodanigen , door den Staatsraai gefteld in handen van den Procureur-Nationaal ten einde tegen die geenen, welken bevonden moj Ff k 's Gravenhagen OnU werpvan Conjli-, tutte. I i r 1 1 > n  4$o nieuwe nederlandsche 's Gra- vé'whage- Ont•rïèfpüanConftitutie. ten worden , ter kwaader trouwe moedwillig afwezig te zyn gebleven, by het Hoog Nationaaf Gerechtshof te procedeeren, als fchuldig aan aan^ fTag tegen de veiligheid van den Staat. 220> Aan dezelve misdaad zyn ook fchuldig allen, die zich in zodanig geval tegen 'de oproeping der Grondvergaderingen , en tegen de verkiezing van nieuwe .eden, in plaats der afwezig geblevenen, verbetten. 22 ï, Geduurende vier weeken na den dag, waar op de byéénkomst van het Wetgeevend Ligchaam in de nieuwe Refidentieplaats bepaald is, zal iéder Kamer kunnen raadplegen, fchoon de tneer" derheid der volledige Kamer niet tegenwoordig is- ZESDE AFDEELING. Van de Zittingen en Form yan Raadpleeging \ van het Wetgeevend Ligchaam. cis, feder Kamer van het Wetgeevend Lig" ëhaam houdt haare Zittingen in het openbaar, en doet basre Notulen in druk uitgeeven. 223, Het ftaat aan elke Kamer, de noodige chikkingen te .jmaaken, omtrent hht getal der alaatzen voor de toehoorers, en omtrent de orde, welke sldaar moet in acht genomeo worden. 224. De toehoo erf sullen op geenerhande wyze zich ia de raadpleehingen mengen, noch door woorden, tekens of gebaarden, hunne goed- of afkeuring te kennen geeven; maar alle ftilte ea zedigheid in acht nemen. 22J. De Leden van het Wetgeevend Ligchaam siilsn zich op de toehoorers niet beroepen. 22(5. Elke8 Kamer is verpligt by het Reglement ?an Orde, het welk zy voor zich in het byzonler maakt, en by eene rigtige agtervolginq van riet zelve . zorg te draagen, dat het bepaalde in: is twee voorgaande artikelen ftiptelyk in acht ge- b0-  JAARBOEKEN, Juny, 179?. 45- Domerj worde; en zal daar toe gebruik maaken van de magt, by art. aoo aan haar verleend. 227. De Prefident van ieder Kamer kan dezelve in een Generaal Committé formeeren, en is verpligt dit te doen, wanneer een zesde der tegenwoordig zynde Leden zulks begeert. 2;8. Tot een Generaal Committé worden geene toehoorers toegelaaten. 229. In een Generaal Committé wordt wel geraadpleegd en beflooten over voorgeflelde zaaken, maar geen befluit tot het vastftellen eener Wet genomen. 230. In alle zaaken, waaromtrend geene uitzondering is gemaakt, wordt by de meerderheid der tegenwoordig zynde Leden , in elke Kamer, de ' copciufie opgemaakt. 231 In deoverweeging vaneenig voorftel wordt by de beide Kamers de volgende form in achtgenomen. Eer eenig voorftel in een befluit veranderd wordt, gefchieden er drie leezingen van het. zelve, en wel op drie onderfcheiden dagen. De tusfchenftand tusfchen de eerfte en tweede, en tusfchen de tweede en derde leezing, ie telkens ten minften van drie dagen. 232. Het doen van voordellen behoort alleen, en by uitfluiting, aan de Gróote Kamer. 233. Elk Lid, of Commisfie van de Groote Kamer, het welk eenig voorftel doet, of welk eepig rapport uitbrengt, moet daar by voordragen het ontwerp van de Wet, of van het befluit , waar toe het voorftel of rapport ftrekt. 234. De Groote Kamer kan, na de eerfte of tweede leezihg van eenig voorftel, de raadplee ging daar over tot eenen bepaalden of onbepaalden tyd verfchuiven, of bet zelve verwerpen In het eerfte geval verklaart de Kamer:",, het ,, voorftel in advis te houden tot;" In het tweede geval, ,. het voorftel voor alss „ nog in advis te houden;" ln het derde geval: „ het voorftel te verwerpen. Ff a 33J. Een 'sGra- VENHACE. OnUverpvttn5on/li* 'uthê  45ft NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Graven hage» Ontwerf van Conftitutie. 035. Een gedaan voorftel, wanneer geene vyf Leden eene tweede lezing van hetzelve eifchen, * wordt gehouden voor verworpen; doch vyf of meer Leden eene tweede lezing eifchende, wordt daar toe $& dag bepaald, uiterlyk binnen agt dagen, na het doen van het voordel. 236. In alle gevallen, waarin na de "eerste lezing het voorftel niet verworpen, noch de raadpleging daar over verfchoven wordt, wordt de dag tot eene tweede lezing bepaald. Na de tweede lezing, geene verwerping of verfchuiving van het voorflel plaats hebbende, wordt de dag tot eene derde lezing bepaald. 237. Wanneer een Lid op het vcorgefteld ontwerp eenige verbetering heeft vooriedaan, zal hy gehouden zyn, zulks, of na de eerfte, of na de tweede lezing, te doen; zullende na de derde de raadplegingen aanftonds beginnen» 238. De Groote Kamer zal, tot elke Wet of Refolutie, een afzonderlyk voorflel doen, en geen twee of meer Wetten of Refolutien in het-> zelfde voorftel famenvoegen. 239. De Groote Kamer zal, des goedvindende, voor het nemen van een befluit, de confi. deratien en het advis kunnen vraagen van de Uitvoerende Magt, en van het Hoog Nationaal Gerechtshof. Het formulier, waar by dat advis gevraagd wordt, zal aldus zyn: „ De Groote Kamer verlangt op dit voorftel te „ vernemen de confideratien en het advis van.. Het formulier, waar mede het advis ingezonden wordt, is aldus: „ De Staatsraad, of het Hoog Nationaal Ge„ rechtshof, ter voldoeninge aan het verlangen „ der Groote Kamer, doet aan dezelve toeko„ men zyne confideratien en advis op het voor- „ ftel " 240. Wanneer de Groote Kamer het voorftel in een befluit verandert, doet zy hetzelve, met  JAARBOEKEN, 1797» 453 redenen bekleed, aan de Kamer der Oudften overbrengen. , . 241. Wanneer de Groote Kamer, het advis gevraagd hebbende van den Staatsraad, of Hoog Nationaal Gerechtshof, daarop een befluit neemt, zal zy, met hetzelve, ook het advis aan de Kamer der Oudften zenden. . 242. Aan het hoofd van ieder befluit dei Gtoote Kamer moeten aangetekend zyn de dagen der zittingen , waarop de drie onderfeheiden lezingen gedaan zyn. 242,. In gevallen, waarin een onverwyld be fluit noodzaaklyk is, zal de Groote Kamer mei gehouden zyn aan den gewoonen form van dri< lezingen op drie onderfcheiden dagen. 244. De noodzaaklykheid van een' onverwylt befluit moet vooraf door eene afzonderlyke ver klaaring van de Groote Kamer erkend zyn, ee dezelve overgaat tot de raadplegingen over he onderwerp zelf. 245. Tot het erkennen van die noodzaaklyk heid wordt vereischt de volftrekte meerderhei van het volledig getal der Kamer. . 246. Indien de voorfchreven noodzaaklykhei erkend is, zal de raadpleging over het ondei werp zelf den eerstvolgenden dag voordgan kunnen hebben. ■ , 447. Indien de by art. 245. voorgefchreve meerderheid oordeelt, dat de nood zo dringen is, dat de raadpleging tot den volgenden dj niet kan worden uitgeweid, zal op denaelfdt dag de raadpleging mogen voordgaan; doe zullen de naamen der Leden, welke hier c voor of tegen geadvifeerd hebben, in het K merregister worden aangetekend. 348. De verklaaring der noodzaaklykheid v. een onverwyld befluit moet de redenen van c noodzaaklykheid behelzen, en aan het noo van het befluit gefteld worden ■ ^ Indien de nood zo dringend geoordeeld 1 Ff 3 1 's Gra- venuage. Ont-" werpvan ConSitutte. { e i , I ï n d S n h P 1. in ie fd >, lat  ♦54 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venhage. OtltwirpvanConftitutie. i 1 < i i j I £ I i I I dat de raadpleging op denzelfden dag moest voordgaan, zal daar van insgelyks uitdrukkelyk melding gemaakt worden., 2re bekragtiging , zonder den inhoud van het tUuM m overweging te nemen. 2j4. fa  JAARBOEKEN, >«3>, l?97' 4S5 »^4, In liet geval* by het voorig Articul be«aaid, wotdt het befluit van de Groote. Kamer terug gezonden, met dit, door den PreiiJent «n Secretaris van de Kamer der Oudften, ondertekend formulier: ■< . „ De Conftitutie verbiedt dit pefinit m over„ weging te nemen". . 255. Indien de inleiding van het befluit behelst eene verkiaaring van de Groote Kamer , omtrent de noodzaaklykheid van een onverwyld befluit, raadpleegt de Kamer der Oudften eerst over het al of niet bekragtigen van de gemelae verklaaring. ' ; In deze raadpleging heeft, zo ten aanzien der gevorderde meerderheid, als ten aanzien van sv, 1797- 457 264. De bekragtiging van de Kamer der Oud Men op een befluit, het welk, volgends den ge woonen form van raadpleging, genomen is,wordt te kennen gegeven, door onder hetzelve te Itellen dit behoorlyk ondertekend formulier: „ Na drie onderfcheiden lezingen op den . . . , den . . . en den . . by de Kamer der Oud.', ften bekragtïgd." 265. De bekragtiging van een onverwyld genomen befluit wordt te kennen gegeven, dooi onder hetzelve te ftellen dit behoorlyk onderte kend formulier: „ Na voorafgaande bekragtiging van de ver,, klaaring der noodzaaklykheid van een onver „ wyld befluit, by de Kamer der Oudften be „ kragtigd." , , , 0.66. De Kamer der Oudften doet de bekrag tigde befluiten afzonderlyk registreeren , ei zendt dezelve, zo wel aan de Groote Kamer als aan den S'aateraad , op denzelfden dag waar op de bekragtiging gefchied is. aó7. De befluiten van de Groote Kamer, doo de Kamer der Oudften bekragtigd, hebben krag van Wet. ,, • 268. Een Wet, welke op eene verklaarin der noodzaaklykheid van een onverwyld beilu , genomen is, heeft niet langer kragt, dan g< duurende den tyd van een jaar, m de Wet ze ve uitgedrukt, en kan niet anders verlangd wo den, dan door hetzelve , volgends den gewoons form van raadplegen, nader in overweging nemen. ... , 169. Het Wetgevend Ligchaam verleent geei gratie dan na ingenomen advis van het Nati naai Gerechtshof. »= 270. Het ftaat aan het Wetgevend Ligchaau de noodige Ambten, zo politieke als militair te creëren, de tracïementen en voordeden da van te bepaalen , en penfioenen toeteleggen; do< nimmer zal het Wetgevend Ligchaam, ot © Ff "j c 's^KflVENHAGE. Ont•wcrpvanConftitutie. ■ 1 t > r t ■ t l- n :e ie j. >• '■» ir :h :n er  458 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra» VENHACE. Ontwerpvar.Conjlitutte. 1 r 1 ] t i x j i ■ der beide Kameren, eenige militaire of politieke Ambten begeven, noch op de aanfteJling daar toe eenigen invloed hebben, anders of verder dan by de Aéte van Conftitutie uitdrukkelyk bepaald is. 273- het Wetgevend Ligchaam zal in het verleenen van penfioenen, zo aan politieke als militaire anbtenaaren, de geftrengfte fpaarzaamheid betrachten, eh boven al zorgen, dat 'sLaiids penningen nimmer, ten behoeve van onwaardige voorwerpen, worden verfpild. 272. Het Wetgevend Ligchaam zal zorgen, dat aan niemand eenig penfioen worde toegelegd, ten zy in hem de volgende vereischten vereenigd gevonden worden: a. Dat hy, het zy in één, het zy in onderfcheiden posten, geduurende den tyd van vyf-en-twintig (aaren , den Lande getrouw'yk gediend hebbe. Een vyf-entwintig jaarige dienst zal niet gevorderd worden, wanneer hy reeds den ouderdom van vyf en zestig jaaren bereikt heeft; b. Dat hy buiten zyn fchuld niet langer in ftaat zy, dien post, welken hy bekleedt, waar te nemen.; c. Dat hy geene genoegzaame middelen van , beftaan hebbe, en zulks uit zyne omftandigheden aan het Wetgevend Ligchaam op eene voldoende wyze blyke. 273. Het Wetgevend Ligchaam zal aan nienand eenig penfioen toeleggen, dan op verzoek 'an hem zelf, die zulks begeert, en na ingenonen advis van den Staatsraad en de Financiekaaer. 274. Het Wetgevend Ligchaam zal aan nieland een hooger penfioen toeleggen, dan ten elope van twee derdeu van bet tractement en aste emolumenten , welke hy wegens zynen post larlyks genoot: het penfioen zat- echter in geen evai meer dan twee duizend gulden 'sjaars moen bedragen, 275, Het  JAARBOEKEN» Juny, 1797- 459 275. Het Wetgevend Ligchaam zal bevoegd' zvn, om aan een iegelyk, aan wien in den dienst van den Lande een zodanig ongeluk is , overgekomen, waar door hy buiten ftaat is gebragt , den Lande verder van dienst te zvn ,' een penfioen'toe te leggen, zonder dat de eerste ■ en derde vereischten, by art. 272. vermeld, ia ' den zodanigen gevonden worden. .i|S 276. Ook zal het Wetgevend Ligchaam bevoegd zyn, om, in zeer byzondere gevallen, aan iemand, welke zich door een uitmuntende daad aan den Lande verdienstelyk heeft gemaakt, op voordragt van den Staatsraad, een eefchenk of penfioen, ter belooning van desf.'lfs byzooder verdienstelyk gedrag,-toe te Itggen, tot tyd en wylen de zodanige in eenig ambt of bediening is geftda. 27-7. Ingevalle iemand, welke by gelegenheid van èen uitmuntende daad ten dienste van den Lande is omgekomen, naiaat eene weduw or minderjaarig kind of kinderen , of berden , en deze daar door van hunne middelen van beftaan verftoken zyn, zal het Wetgevend Ligchaam, op voordragt van den Staatsraad, aan zodanige weduw of minderjaarig kind of kinderen, of bdden, geduurende haaren weduwltaat, of zyner of hunner mtaderjaarigheid, een penfioen kunnen toeleggen. 278. Wanneer een gepenfioneerde, tot den dienst van den Lande in eenig byzoader geval geroepen zynde, zich zonder voldoende reden, rwaar van de beöordeling zal ftaan aan het Wetgevend Ligchaam) daar aan onttrekt, zal hy daadlyk van zyn penfioen zyn vervallen. 279 Het wordt aan het Wetgevend Ligchaam overgelaten, met betrekking tot gagementen van militaire perfonen, zo in den Land als in den Zeedienst, zodanige bepaalingen te maaken, als hetzelve zal vermeenen te behooren. ZE- sGra-J 3e. Dnt- verpvan  'sGbA' va N HACE. * OntwerpvanConfii* mie. 400 NIEUWE NE DER LANDSC HE ZEVENDE AFDEELING. Van de Rechtspleging over de Leden van het Wetgevem Ligchaam en anderen. 280 De Leden van het Wetgevend Ligchaam, van den Staatsraad, van de Nationale Financiekamer, van de Nationale Rekenkamer en de Secretarisfen van Staat, wanneer zy van eenig misdryf in de waarneming van hunnen post, of van eenige andere misdaad, hoe ook genaamd, befchuldigd worden, worden daar over te recht gefteld voor het Hoog Nationaal Gerechtshof. zói. Indien iemand der gemelde perfonen op heeter daad gevat mogte zyn, of de befchnldiging anders van dien aart ware, dat dezelve tot eene apprehenfie gedisponeerd zoude zyn, worden, dezelve perfonen niettemin van wegens het Hoog Nationaal Gerechtshof by provifie alleenlyk gefteld in civil arrest. # 282. Het zy de befchuldiging van dien aart ïs, dat het Hof nodig acht, zich van den perfoon van den befchuldtgdea te verzekeren, of denzelven, na op heeter daad gevat te zyn, verder in verzekering te houden, het zy zodanige verzekering onnoodig worde geoordeeld; ïn geene gevallen worden tegen de voorfchreven perfonen eenige procedures verder aangevangen, dan nadat de befchuldigde by Decreet van gemeMen Hove in ftaat van befchuldiging gefteld is, 283 Geen zodanig Decreet kan genomen worden, dan op eene met reden bekleedde aanklagte van den Procureur-Nationaal, het zy dezelve eeniglyk ex officio doende, het zy door het Hoog Nationaal Gerechtshof daar toe gelast; en voords niet anders, dan na dat de befchuL digde daar tegens perfoonlyk in zyne verdediging gehoord is; zullende echter de ProcureurNationaal niet gehouden zyn, in dien ftaat van za-.  JAARBOEKEN, >»y, 1797. 461 «aken, aan den befchuldigden van zyne prepa ratoire inforrnatien copie te geven, maar alleenlyk van de door hem gedane aanklagte, 384. De Procureur- Nationaal dient van zodanige aanklagte ten allerfpoedigften: en is het Hof verpligtj daar op muwkeuriglyk te letten, en vooras, zo ras mogelyk, Decreet op dezelve aanklagte te nemen. 085. Tot liet nemen van een Decreet, waar by de aangeklaagde in ftaat van befchuldiging gefteld wordt, zal 'et eenftemmigheid moeten zyn van ten minften twee derden van het volle getal der leden. a86. Zo dra zulk een Decreet genomen is, wordt daar van door het Hof legale kennis gegeven aan het Coliegie, waar van de aangeklaagde Lid, of waar aan hy onderhoorig is; gelyk mede in alle gevallen aan den ProcureurNationaal. 387. De Procureur Nationaal is verpligt, uiterlyk binnen veertien dagen na het ontvangen van zodanig Decreet, tegen den aangeklaagden; voor het Hoog Nationaal Gerechtshof' zodanige actie te inftituëeren, als hy zal vermeenen te behooren. 288. De aangeklaagde , by Decreet van het Hoog Nationaal Gerechtshof, in ftaat van befchuldiging gefteld zynde, is daar van het gevolg, dat hy by provifie in zyn post gefuspendeerd wordt. 389. Zo dra de aangeklaagde, by eene opge» volgde deflnitive fententie van het zelve Hof, is vry gefproken, hervat de vrygefprokene de waarneming van zynen post. 290. Indien geene twee derden van het Volle getal der leden genoegzame gronden van aanklagte tegen den aangeklaagden vindeu, wordt de aanklagte voor vervallen verklaard, en h«t arrest, indien hetzelve reeds plaats hadt, daadJyfe opgeheven, met onverwylde kennisgeving daar van 'sGra-1 VE N HARP.. OntwerpvanConftitutie,  VEN HAGE. Ont- •sverpvan Conftitutie, i i 1 4 i i V ' ' ft I l 46a NIEUWE KEDERLANDSCHE van aan het Coliegie, waar van de aangeklaagde Lid, of waar aan hy onderhoorig is, en tevens aan den Procureur-Nationaal. 291. Geen Lid van het Wetgevend Ligchaam, of van den Staatsraad, kan door eenig perfoneel arrest, wegens civile zaken, worden belemmerd-; ook kan een Secretaris van Staat, wegens zodanige zaken, niet worden gearresteerd buiten de nfidentieplaats van den Staatsraad. 292. De Leden van het Wetgevend Ligchaam ;n andere, in art. 280. vermeld , kunnen, wegens civüe zaken, alleen in rechten worden vervolgd by den rechter hunner woonplaats, ofte !en genen, welke, uit hoofde van den aart der :ake, of anders, daar in is competent.; zy zulm echter, uk hjofde van zodanige contracten )f fchulden, welke zy, geduurende den tyd mnner functie, mogten aangaan of maaken , in Ie refidentieplaats van het Ligchaam of Colle:ie, waar toe zy behooren, by den ordinairen lechter aldaar in rechten , kunnen worden berokken. T I T U L IV. Van de Uitvoerende Magt, 293. De Uitvoerende Magt van de Republiek rordt toevertrouwd aan eenen Staatsraad, belande uit vyf Leden. 294. Tot Leden van den Staatsraad zyn al* ;en verkiesbaar, die in zich yerëenigen de naolgende vereischten: a. Dat zy zyn ftemgerechtigde Burgers; jb. Dat zy den ouderdom van vyi en dertig f'aaren vervuld hebben; 1 tot zy binnen deze Republiek geboren zyn, d. En dat zy hunne vaste woonplaats, geduurende de laatste twintig jaaten, binnen dezelve gehad hebben. *95« Uit  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 463 295. Uit een en het zelve Departement zullen geene twee Leden in den Staatsraad te gelyk Zitting mogen hebben. 296. Na de eerste aanftelling zyn de Leden s van het Wetgevend Ligchaam tot den Staatsraad niet nominabel, dan nadat zy twee jaaren te vooren afgetreden zyn. 279. De Leden van den Staatsraad zullen elkanderen niet beftaan in den vierden graad van maagfchap inclufief, het zy door bloedverwantfchap of huwlyk; ook zullen zodanige vermaag-, fchapten eikanderen in den Staatsraad niet opvolgen, ten zy 'er een tusfchenftand van twee jaaren verlopen zy. 298. Tot Lid van den Staatsraad kan nie» mand benoemd worden, die aan eenig Lid van de Kamer der Oudften beftaat in de opklimmende of nederdalende linie, of van hetzelve een broeder is. 299. Al wie tot Lid van den Staatsraad verkozen wordt en eenigen post bekleedt, wordt gehouden van denzelven afftand gedaan te hebben , zo dra hy zitting neemt. 300. Tot verkiezing der Leden van den Staatsraad maakt de Kamer der Oudften de Nominatie van een dubbeltal. 301. Ieder Lid van de Kamer der Oudften zal, alvoorens over te gaan tot het maaken der voorfchreven Nominatie, op de verklaaring, by den aanvang van zynen post gedaan, de belofte afleggen, voor de Kiezers art. 75, bepaald. 302. Ieder Lid van deze Kamer zal tot de voorfchreven Nominatie twee Burgers opgeven, door het fchryven van hunne naamen in een befloten briefjen, hetwelk hy met zyn naam heeft Ondertekend. 303. De Briefjens worden met derzelver ondertekeningen openlyk opgelezen, en de naamen van alle de geftemden op-een Lyst gebragt. 304. Zo 'sGra- venha3e. DntverpvatiOofi/ti■utit.  454 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEftHA* GE. O/U w/erpvan Cmfti tutie. 304. Zo dra iemand, het zy by de eerfte ftemming, het zy by vervolg, de volftrekte meerderheid van ftemmen heeft, wordt dezelve op het dubbeltal geplaatst. 30V Zoo lang er geene volftrekte meerderheid der ftemmen is, heeft er telkens over de geftemden herftemming plaats, uitgezonderd alleen ten" opzigte van hem, d:e de micfte ftemmen heeft, tot dat het vereischte dubbeltal door eene volftrekte meerderheid gemaakt is. 306. In alle gevallen , wanneer de ftemmen fteeken, zal het lot beflisfen. 307. In het plaatzen der naamen op het dubbeltal zal de naam van den Burger, die het eerst de volftrekte meerderheid der ftemmen heeft, op de lyst boven aan gefteld worden, en, in gevalle van gelyke ftemmen, zal het lot daaromtront beflisfen. 308. Zo dra het dubbeltal gemaakt is , geeft de Kamer der Oudften daar van kennis aan den Staatsraad, met toezending van eene door den Prefident en Secretaris onderteekende Nominatie. 300. De Kiezers uit de Grondvergaderingen der geheele Republiek doen de keus uit het voorfchreven dubbeltal. 310. De Staatsraad geeft van dit gemaakt dubbeltal aan het Volk kennis, by eene Proclamatie, welke alomme door de geheele Republiek wordt afgekondigd en waar by de Kiezers uit alle Grondvergaderingen opgeroepen worden, om,.ingevolge bet yoorfchrift der Conftitutie, uit de twee genomineerden eenen tot Lid van den Staatsraad te verkiezen. 31De Kiezers, uit de onderfcheiden Diftrictvergaderingen te famen gekomen zynde, doen de Gecommitteerden uit het plaatslyk Beftuur aan dezelven de bovengemelde Proclamatie voorlee» zea. 3(i- Elk der (Kiezers ftelt in een geteekend Brief jen den naam van den Burger, welken by uit het  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 465 het dubbeltal verkiest, eo fteekt vervolgends het zelve io een daar toe gefielde busfe, overeenkomftig het bepaalde in de twee ie en derde Afdeelingen van den tweeden Titel. 313. De Briefjens opgehaald zynde, wordende ftemmen naauwkeurig -raangeteekend , en vervolhends, zonder by de meerderheid eene keuze op te maaken, wordt van alle de uitgebragte ftemmen aan den Staatsraad kennis gegeeven by een Stemlyst van den volgenden inhoud: ,, De Kiezers uit vyftien duizend Inwooners der „ Bataaffche Republiek , behoorende tot de Di„ ftricr,svergadering van hebben „ uit het geproclameerd dubbeltal, tot de ver,, kiezing van een Lid van den Staatsraad hunne ,, ftemmen in deezer voegen uitgebragt: ,, Voor den Burger ftemmen ,, en voor den Burger ftemmen „ waar van deeze ftrekt tot bewys." „ A&um ; den 314. De voorfchreven Stemlyst wordt door vier Kiezers onderteekend, door de Gecommitteerden van het plaatslyk Beftuur gelegaüfeerd , en door het plaatslyk Beftuur ten fpoedigften , immers binnen een week, op zyne verantwoordelykheid, aan den Staatsraad toegezonden. 355. De Staatsraad doet uit alle de ftemlysten, welke, binnen veertien dagen na den dag der verkiezing , ingekomen zyn , de ftemmen naauwkeurig aanteekenen, en maakt daar uit, op, wie van de genomineerde Burgers de meeste ftemmen heeft. 316. Die de meeste ftemmen heeft, is verkozen. 317. De Staatsraad zendt aan de Kamer der Oudften de ingekomen ongineele (lemlysten met de daaruit opgemaakte verkiezing ter revifie. Gg 318. De 'sGra-1 v £ nha'I ge. Ont- werpvan Confti*, lutie.i j  'sGra- VENHA- GE, Ontvrerpvar,Conftitutie» 4<5G NÏEOWE NEDERLANDSCHE 318. De Kamer der Oudften, de opgemaakte keus in orde bevind nde, zendt dezelve aan den Staatsraad terug ten einde den verkozenen tegen den bepaalden tyd, tot het aanvaarden van zynea post, te befchryven. 319. Vervolgends draagt de Staatsraad zorg> dat deze ftemlysten behoorlyk gefchikt, en, met de uiterfte naauwkeurigheidnagezien zynde, door den druk gemeen gemaakt, ea voor elk Bataafsch Burger verkrygbaar worden, 320. Indien de verkoozene geen zitting kan neemen, maakt de Kamer der Oudften een Dieuw dubbeltal, waaruit de Kiezers op nieuws eene verkiezing doen. ; 3,21, De gewoone jaarlykfche verkiezmge voor den Staatsraad gefchiedt door de Kiezers, in hunne Diftriclsvergaderingen famen gekomen, *s daags na den derden Diogsdag in April. 322. Op den eerften Dingsdag ra November legt de nieuwverkozene in den Staatsraad de plegtige bel )fte af, waar van bier na in art. 33Ö. gefprooken wordt. Ï23, Jaarlyks gaat er één Lid af. 'en aanzien van de geenen, welken by de opïigting van oen Staatsraad Leden van denzelven zullen worden, zal door het lot beflist worden, wie van hun het eerfte, het tweede Jaar en zoo vervolgends, zal aftreden, welke looting drie weeken na de eerfte byéénkomst van den Staatsraad plaat» hebben zal. 334. Hy, die als Lid van den Staatsraad is afgetreden, is niet weer verkiesbaar, dan na verloop van zes jaaren. 325. Wanneer er binnen 'styds een plaats in den Staatsraad openvalt, wordt er (uitgezonderd an het geval , art. 333 bepaald) eene buitengewoone verkiezing gedaan, en de nieuwvsrkozene vervult den tyd , geduurende welken zyn voorganger nog hadt moeten fungeeren 3üö". Tot zcdauige buitengewoone verkiezing wordt  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 467 worde de Kamer der Oudften , indien dezelve niet by een is, ten fpoedigften door den Scaa sraad befebreeven en de Kiezer doen uit het daar toe gemaakt dubbeltal de verkiezing- 337 Niemand zal zich aan de op hem gevallen keus tot Lid in den Staatsraad mogen onttrekken dan om wettige redenen ; de beoordeeling dier redenen , en de beflisfing, of dezelve we;tig zyn dan niet, ftaat alleen aan de Groote Kamer. 328 Die zodanige wettige redenen vermeent te hebben, zal dezelve , binnen den tyd van veertien dagen, nadat hy kennis van zyne verkiezing bekomen zal hebben, aan de Groote Kamer moe ■ ten voordragen, en deeze zal, uiterlyk veertien dagen daar na, omtrent derzelver wettigheid of onwettigheid uitfpraak moeten doen: het befluit, die uitfpraak behelzende, zal de rédenen moeten inhouden, welke de Kamer tot dezelve bewogen hebben. 3*9. De Groote Kamer brengt dit befluit ten fpoedigften ter kennis van de Kamer der Oudften. 330. Indien de redenen van verfchooning door de Groote Kamer voldoende zyn geoordeeld, worde de gekozene vrygekend, en er wordt QonJlUutioneel eene nieuwe keuze gedaan. 331. Indien de redenen onvoldoende verklaard gyn, zal den gekoozenen door de Groote Kamer worden aangefchreeven, om, overeenkomftig z'/ne verpligting, den post, waar toe hy verkoozen is, te aanvaarden 332. Wanneer de gekozene, het zy dat hy geene redenen van verfchooning heeft bygebragt, bet zy dat de bygebragte redenen van verfchooning onvoldoende geoordeeld zyn, halftarrig blyft weigeren, den postte aanvaarden, wordt er eene nieuwe keuze gedaan , en hy, die 's volks dienst niet op zich wil neemen, wordt, by de oprigiin? van den Staatsraad, door het Wetgeevend Ligchaam, en in het vervolg, op aanfehryving van het zei- Gg 2 ve, 's GftAVfcNHA»GE. Out' werpvan Confii' tutte»  4<5S NIEUWE NËDERLANDSCBE 's Graven hace. Omver pv a/ Conftitutie, ve, door den Staatsraad, by openbaare afkondiging den volke bekend gemaakt, als een, die zich den Vaderlande onttrekt, deszelfs ftemrecbt In al zyn kragt wordt voor altyd vernietigd, en hy onbevoegd verklaard, om het ambt of bene! ficie, het welk hy mogt bezitten , te blyven behouden, of in het vervolg eenig ambt of beneficie te bekomen. 333. Indien het Lid, wiens plaats binnen 'styds is opengévallen, in de eerstvolgenee maand November moet afgaan, en indien de vacature plaats heeft, wanneer reeds eene nieuwe verkiezing tot, de gewoone jaarlykfche verandering gedaan is, gefchiedt er geene nadere verkiezing; maar in zodanig geval zal de nieuwverkozene daadelyk in functie treden, en eerst buitengewoon vervullen den tyd van zynen Voorganger, 'en vervogends den gewoonen tyd, waar toe hy verkozen is. 334 Een Lid van den Staatsraad , .in funclie gemeen zynde,^zal wel zyn ontflag mogen verzoeken om goede" redenen; dan de Groote Kamer zal dit ontflag niet verleenen, dan na een geftreng onderzoek, en na de bygebragte redenen zo voldoende en zo dringende bevonden te hebben, dat zy in gemoede vermeent, het verzoek niet te mogen weigeren. 335. Een Lid van den Staatsraad, van zynen post ontflagen zynde, zal derzelven echter bly- \ ven waarneemen , tot dat zyn opvolger zitting neemt, ten waare ziekte of andere onöverkomely* ke beletzelen zulks ondoenlyk maakten. De Groote Kamer zal ook deeze beletzelen 6 beoordeelea. 336. De Leden van den Staatsraad zullen, by het aanvaarden van huDcen post, zich tot de getrouwe vervulling van alle de deelen hunner verpligting verbinden , door in de Vergadering van de Kamer der Oudften en in handen van den Prefident van dezelve Kamer afteleggen de navolgende plegtige belofte: Ik B  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 4<*9 ,, Ik verbinde my plegtig, om myoen post, als . Lid van den Staatsraad, naar al myn vermo' gen getrouw en yverig waar te neemen, en ten *, dien einde my ftiptelyk in alles te gedragen, „ overeenkomftig het voorfchrift der Adte van „ Conftitutie , voor het Bataaffche Volk, den gearrefteérd.'* Na het voorlezen van deeze Verklaaring, zal de Prefident zeggen: „ Indien gy bereid zyt, deeze plegtige yerklaa„ ring afteleggen, zultgy, onder herinnering van , de groote pligten, tot welker vervulling gy U *, verbinden en onder bezef van de gewigtige ver*, antwoordelykheid, waar aan gy U onderwerpen ), zult, my nazeggen: „ Hier toe verbinde ik^ray als een man „ van eer en trouw." 037. Ieder Lid zal by beurte Prefident zyn ge • duurende een maand; zullende, by de eerlte zitting van den Staatsraad , de prefidiaale beurten voor de vyf eerstvolgende maanden door het lot bepaald worden. 338. De Prefident van den Staatsraad zal zyn de bewaarder van het groot nationaal Zegel. 3*9. De Staatsraad heeft tot deszelfs adfiltentie eenen Secretaris van Staat, welke byzonderlyk aan deezen Raad en deszelfs deliberatien verbonden is, zoo ten aanzien van binnenlandfche als van buitenlandfche zaaken. 340. Door deezen Secretaris doet de Staatsraad alle Wetten en Ordres aan het Beftuur in de onderfcheiden Departementen, en door het zelve aan de byzondere Municipaliteiten in elk Departement, als mede, voor zoo verre die Wetten en Ordres van applicatie zyn in de Colonien, aan het Beftuur derzelven toezenden. Gg 3 34i' Er 's GRAVEN HA*. 3E. Dntverpvan 'utie*  470 NIEUWE NEDERLANDSCHE VRX HAGE. Ont- verpvah Confti- mie. 34T. Er zullen zyn, behalven deezen Secretaris, aan de de deliberatien van den Staatsraad byzonder verbonden, nog twee andere Secretarisfen van Staat, waar van de een tot de admiciltratie der zaaken yan de Zeemagt, en de ander tot die van de Landmagt meer direólelyk beftemd zal zyn. 3 2. De Secretarisfen van Staat zullen allen op gelyken voet aan den Staatsraad onderworpen en verantwooruelyk zyn; derzelver Infrructien zullen, voor dat zy aangefteld worden door den Staatsraad ontworpen en door het Wetgeevend Ligchaam goedgekeurd worden. 343' Het Wetgeevend Ligchaam zal, op voordragt van den Staatsraad , bepaalen of er eenige, en hoedaarige Commisfarisfen of Commifen, tot adfi tentie. aan den Secretaris van de Zeemagt en van de Landmagt zullen worden toegevoegd, en derzelver werkzaamheeden by de daar toe vereichte Reglementen of Inflruftien bepaalen. 344. Van het oogenblik af, dat de Staatsraad zal zyn geconftitueerd, zuilen de thanjs fubfilfeerende Committees tot de algemeene zaaken van het Bondgencotfc^iap te Lande cen van de Marine aan denzelven onderwospen en verantwoorde* lyk zyn. Derzelver Leden, Miniffers, en allen , die by dezelven geemployeerd zyn, zullen hunne fiicctien blyven continu eren tot zodanigea tyd, als de Staatsraad bepaalen zal. De Staatsraad zal moeten zorgen, dat, uiter» lyk binnen den tyd van een jaar, nadat de Conftitutie zal aangenomen zyn, die Committees ontbonden zyn. / Aan derzelver Leden, Miniflers en verdere Ambtenaaren en Bedienden zu len, by die ontbinding, geene pennoenen worden toegelegd. 345 Het Wetgeevend Ligchaam zal 5 op gelyken voordragt van den Staatsraad, bepaajen, hoetiüanige Ambtenaaren en 13edienden aan den Staatsraad  JAARBOEKEN, Juny, 1797» 47* raad en aan de Secretarisfen van Staat toegevoegd en onderaefchikt zullen worden: de Inltruftien voor zodaanige Ambtenaaren en Bedienden zullen door den Staatsraad , onder approbatie van het Wetgeevend Ligchaam, gemaakt worden. 346. Alle uiitegeeven Ordres, Refolutien of AÖes, mitsgaders alle Misfives van den Staatsraad, worden geparapheerd door den Prefident, of door den geenen, die by deszelfs ablèntie, daar voor fungeert, en geteekend door den Staatssecretaris , of, by deszelfs abfentie , door een ander daar toe gequalificeerd Minister. 347. De Staatsraad, zulks noodig oordeelende, is bevoegd , Vergaderingen te houden, waar by dezelve den Staatsfecretaris, die anderzints aan deszelfs deliberatien verbonden is, niet toelaat: in zodanige gevallen worden de befiuiten in een byZonder register door een der Leden gefchïeven, en allen tekenen dezelve. 3,18. De Staatsraad heeft de aan e" afftelling van de Secretarissen van Staat; doch de aanftelling heeft geen effect, ten zy dezelve door de Kamer der Oudften goedgekeurd is. De afftelling kan door den Staatsraad gefchie den, zonder voorkennis of goedkeuring van de gemelde Kamer der Oudften, 349, De Staatsraad heeft de directe aanftelline van zodanige Secretarisfen van Ambasfade , als dezelve noodig oordeelt, aan de buitenlandfche Ministers toetevoegen. 350. De bepaaling der Tradtementen, Daggeb den, Defroyementen en andere toelagen voor de buitenlandfche Minieters en voor de Secretarisfec van Ambasfade, ftaat aan het Wetgeevend Ligchaam. 351 Tot Secretaris van Staat kan niet wor den aangefteld een Lid van den Staatsraad, noch ook iemand der afgegaane i eden uit den zeiven, dan na verloop van vyf jaaren federt zy se aftreeding. Gg 4 35** To 'sGn.4. VETMHA> OE. OutwerpvanConfti* tutie*.  'sGba- VENHü GE. Oflt- verpva; Confli \ tune. 4?a NIEUWE NEDERLANDSCHE „352. Tot Secretaris vaD Staat kan niet aange■ "e!d worden, die aa- een der fungeerende Leoer, ven den Staatsraad tot in den vierden graad ^fc™vermaagdfchap is door,b]oedverwanifchap ' 353 De S'aatsraad fielt niemand aan tot Secretaris van Staat , dan die den ouderdom van dertig jaaren bereikt heeft , binnen deeze RepuW ek gebooren is, en federt de laatfte vyftieu jaaren zyne vaste woonplaats in dezelve heeft. 554. De Staatsraad draagt zorg, da' de Secretarieën van Staat, zonder zich eene afzonderlyke vergadering te formeeren, hunnen post, een ieder » dat gedeelte van het Beftuur, waar in hy geplaatstis, getrouwelyk waarneemen, en dat zv zich ltipielyk gedragen, overeenkomftig het geen 5"Ü Jnuhet-ge,m^eD ^ de Conftitutie, en bepaaldelyk by oe fnftruótie, voor een ieder van hun te vervaardigen, is aanbevolen. 355' De Staatsraad zal in de Refidentieplaats van het Wetgeevend Ligchaam mede zyne refiatntie houden. 3J£. Men zal in den Staatsraad by de meerder, ueid der tegenwoordig zynde Leden refolveeren en concludeeren; en zal van de prefent zynde i.eden m I et register aanteekening worden gehouaeo : geene Vergadering echter zal wettig zyn , waarin niet drie Leden tegenwoordig zyn. j,. He. Wetgeevend Ligchaam kan, in ge¬ vallen van ten fpoedigen dood of ziekte i van meer dan twee Leden, of om derge- lyke reden, tot de conftitutioneele vervulling toe , hieromtrent andere bepaalingen maaken. r & 357- leder Lid is bevoegd, zyn advis, met redenen bekleed, in de Notulen re doen infereeren. 35«« Er zullen geene Refolutien genomen, noch eenige ordres gearrefteérd worden,dan in de gewone Vergaderingen, of in zodanige buitengewoone, waar toe het blykt, dat alle de Leden, welke zich in oe Kefideniieplaats bevinden, geroepen zyn. ~ - Het  JAARBOEKEN, Juny, IÏ97. 473 Het bepaalde by dit artikel beneemt aan ; den Staatsraad de magt niet, om des-' zelfs Prefident, of een of meer Gecom < muteerden, het zy by een generaal Reglement van Orde , het zy by ipeciaate Kefolutien, tot de uitoeffenlng van eenige daaden van gezag te qualificeeren. 3,59. Niemand der Leden zal zich buiten de Refidentieplaats mogen abfenteeren, dan met uitdrukkelyke vergunning van den Staatsraad, waar van in het register aanteekening zal gehouden worden. . •; r " . ' , <ï6o. Zodanige vergunning tot ablentie zal nooit aan meer dan één Lid ten zeiven tyde verleend worden. , 361. De Leden van den Staatsraad zullen geen deel nemen aan eenige raadplegingen , waar in zy voor hunne perfonen of familien, tot m den vierden graad van maagfchap of zwagerlchnp ïndufief eenig byzonder belang hebben; maar zal zondanig Lid zich, geduurende de gemelde raadplegingen, van de Vergadering onthouden. 363*. Niemand der Leden zal, direftelyk of ir> direQelyk,eenig deel nemen of hebbeuin leverancien of aannemingen ten diende van de Republiek, of van eenig gedeelte van het Publiek Beifuur in dezelve. 363. Niemand van hun zal ontvangen eenigs giften, gaveu cf gelchenken van eenige.perioo ren, Corporatien , Beambten, 0econftitueerde Magten, Vorften, buitenlandfcne Mogenheden. derzeiver Ministers of Agenten, in eenigerhande manieren, direöelyk of indirectelyk. 364. De Staatsraad zal de hand houden aan de flipte uitvoering van alle Wetten en Refoltttier. van bet Wetgeevend Ligchaam , en toezien, dai • hieromtrent, elk in zyne qualiteit, tot zyn pligi gehouden worde. 365. De Staatsraad doet de Wetten, binnen dn dagen na derzelver ontvangst, regiftreeren, zege len pürapheeren, tekenen en in de Refidentieplaat publiceeren. Gg 5 Voord s Gn a« 711nha;e. OntwerpvatiCunfti* uitte* i  474 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrA- venha' ge OntwerpvatCotiftitutte' Voords draagt dezelve zorg, dat de gemelde Wetten ter verdere publicatie en affixie, op de meest gefchikte wyze, werwaards zulks behoort, verzonden worden. 366 De Staatsraad geeft aan de Wetten, met ■ weglating van het hoofd en het onderfchrift, zo verre zulks de form van raadpleging en bekragtiging der beide Kameren refpeétivelyk behelst, eene algemeene inrigting. overeenkomstig het volgend formulier: „ De /staatsraad der Bataaffche Republiek „ doet te weten: dat het Wetgevend Ligchaam ,, overwogen hebbende , dat enz. (Fiat infertio van de motiven) „ befloten en geftatueerd heeft: (Fiat infertio van het dispofitief.) En, aangezien ten dezen in acht genomen ,, is het geen, door de Conftitutie, tot het ,, voorftellen en bekragtigen eener Wet ver„ eischt wordt, zo gelast de Staatsraad, over„ eenkomftig dezelve Conltitutie, in naam des „ Baiaaffchen Volks, dat deze alomme, daar „ zulks behoort, zal worden gepubliceerd en „ geaffigeerd." 367. De Wetten, uit welker hoofd en onderfchrift aan den Staatsraad niet blykt, dat het voorfchrift der Conftitutie daar by in acht genomen is, worden door den Staatsraad niet gepubliceerd, maar aan de Kamer der Oudften , binnen tweemaal vierentwintig uuren, terug gezonden, met aanvoering der redenen, waarom de Staatsraad zich daar toe bezwaard vindt. 368. De Staatsraad draagt zorg, dat de Geconit::uëerd€ Magten en Nationaale Ambtenaaren , tot welker toezigt of administratie de gepubliceerde Wetten , of de door het Wetgevend Ligchaam genomen Refolutien, bepaaldelyk behooren, ten fpoedigften dezelve ontvangen, ten einde daar door de uitvoering van dezelve des te beter bevorderd worde. 359. De  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 475 369 De Staatsraad is bevoegd, Ordonnantiën te maaken en te doen publiceeren, om de uitvoering eener Wet te bevorderen, en de wyze van derzelver uitvoering te regelen, voor zo verre de wyze van uitvoering by de Wet zelve niet mogt bepaald zyn, mids daar van in de Ordonnantiën melding maakende. 370. Ingevalle het Wetgevend Ligchaam niet vergaderd is, zal het aan den Staatsraad vry ftaan, met voorkennis en bewilliging van de Prelidenten en Secretarisfen der Kamers van het Wetgevend Ligchaam, furcheance te verkenen, tot dat het Wetgevend Ligchaam byeengekomen za) zyn. Het zal echter aan het Wetgevend Ligchaam vryttatiti, te» opzigte van byzondere onderwerpen , ais van viypasporten en der^elyke, den Staatsiaad tot het verleenen van di?penfatie van Weiten, by eene formeele Wet of Relolutie, te magfigen. 371 Ingevalle de Staatsraad oordeelt, dat de verzogte fftrcheaTice door hem behoort te worden verleend, geeft dezelve daar van aan de Prefidettten en Secretarisfen der Kamers van bel Wetgevend Ligchaam fchriftelyk kennis , er vraagt daar toe derzelver bi williging, met toezending van het request, waar by de furcheance wordt verzogt, en opg've der redenen, waarom dezelve vermeent, de verzogte furcheance te moeten verleenen. 372, D. voornoemde Prelidenten en Seereta risfen.delibereeren daar over in hunne Vergade ring, en $emen hun befluit, binnen den tyc van uiterlyk drie dagen na het ontvangen de: Rukken : (geduurende welke drie dagen di Staatsraad de zaak zal houden in ftate) dei echter dat, indien de ftemmen fteken, als dai de bewilliging zal worden verftaan te zyn gege ven, en de verzogte furcheance door oen Staats raad zal woxden verleend. 372' N 's Gra- vem1a- :;e. Ontwerp van Conjtitutte* i 1 t  476 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrA- VENHACE. Ontwerpva,Conftitutie, 373. Na het aflopen dier deliberatien geven \ voornoemde Prefidenten en Secretarisfen van f het doorhuti genomen befluit terftond Ichrifte- f: lyk kennis aan den Staatsraad, met terugzen» | ding van het aan hun door den Staatsraad toe- | I gezonden request. 374. Overeenkomstig de bspaaliag der Wetten, draagt de Staatsraad zorg voor de binnenen buitenlandfche veiligheid en rust der Republiek. 375. De Staatsraad heeft de befchikking over de Krygsraagt te water en lande, en beftuurt in tyd van Oorlog, derzelver operatien. 376. Het Wetgevend Ligchaam alleen bepaalt de fterkte, aanwerving, afdankingen befoldiging der Armée te lande, gelyk mede den aanbouw, het equipeeren der fchepen en het afdanken van equipagie, doch de Staatsraad zorgt voor de uitvoering, 377. Ten aanzien der Armée te lande heeft 'er nimmer een langer confent plaats , dan voor een jaar: de Staatsraad moet de voordduuring of verandering jaarlyks aan het Wetgevend Ligchaam voordragen. 378. In geval de Republiek met vyandlykheden bedreigd of aangevallen wordt , is de Staatsraad verpligt, de magt, waar over hy befchikking heeft, tot befcherming der Republiek te gebruiken, en tevens het Wetgevend Ligchaam daar yaa kennis te geven, met voordragt tot zodanige vermeerdering van Krygsmagt, als dezelve oordeelt door de omftandigheden vereischt te worden, 379. De Staatsraad benoemt uit de Officieren in dienst of foldy der Republiek zynde , dè Bevelhebbers van de Vloot en van de Armée of van eenig gedeelte van dezelve. 380. Dit bevel wordt flegts voor een bepaa!3en tyd opgedragen, en de last daar toe kan, selfs geduurende dien tyd, weder ingetrokken vorden. 38,. Het  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 477 381. Het algemeen bevel over de Vloot en de Armée v/ordt nooit aan denzelfden perfoon-'ge geven. 382. Nimmer zal de Staatsraad zelf het bevel over de Armée of Vloot voeren. Ook zal dezelve het niet geven aan een van deszelfs Leden, noch aan eenig afgetreden Lid, binnen de twee eerstvolgende jaaren, na des* zelfs aftreding. 383. De Staatsraad fal in plaatzen, met gu. arnifcen van den Staat bezet, des noodig , de tydelyke Militaire Commandanten benoemen,en voords alle plaatslyke Militaire beambten aan» ftellen. 384. 'Er zyn in vredestyd vaste guarnifoensplaatzen voor de Troupen van de Republiek. De Staatsraad maakt daar toe het Plan, waar van de approbatie ftaat aan het Wetgevend Ligchaam. 385. In tyd van vrede doet de Staatsraad geen Troupen marcheeren, dan in geval van nood, door het Wetgevend Ligchaam erkend, of op verzoek van eenig administratief Beftuur in de Republiek, wanneer de publieke veiligheid geftocrd cf bedreigd mogt zyn. Het Wetgevend Ligchaam kan het be» paalde in dit Articnl, den dienst van den lande dit vereifchende, voor een tyd opheffen. 386. De Staatsraad heeft, onder approbatie van de Kamer der Oudften, de aanftelling van alle hooge Officieren in den dienst der Republiek, te water en te lande, bepaaldlyk van alle Officieren te water, boven den rang van Capitein, en te Lande, boven den rang van Colonel. 387. Ten aanzien van de benoeming der Officieren van minderen rang, zal de Staatsraad aan het Wetgevend Ligchaam voordragen den ' ' voat 'sGra« venha- ge. OntwerpvanConftitutie,  's Graven ka ge. Ontwerpvar,Cotiftitutie. 478 NIEUWE NEDERLANDSCHE voet, waar op de benoeming, ten meesten nutte van Jen dienst en van de gemeene zaak, naar zyne gedachten, zou behooren geregeld te worden, ten einde daaromtrent by eene uitdrukkelyke Wet de noodige fchikkingen gemaakt worden. 38 8. De Staatsraad heeft het opzigt over alle fortificatiën, magazynen, werven, tuighuizen en al het geen tót defenfie van den Staat te water en te lande behoort, met aile daar toe betrekking hebbende ambtenaaren. 389. Dezelve heeft de begeving van alie zo. danige Ambten, als in het voorig Articul vermeld zyn, doch is niet bevoegd eenigerhande Ambten te creëren, tracrementen of penfioenen toe te leggen, of de toegelegde te veranderen. 390. De' Staa:sraad drsag/ ook zorg, dat de Militie van.den Staat gehouden worde in goede Krygsdiscipiine en fubordinatie , en zal zich door aile dezelven, zo Officieren als Gemeenen, behoorlyk doen refpeJteeren ; zullende door alle Wagten en Corpfen, niet alleen aan den Staatsraad en corps, maar ook aan deszelfs Prefident, of» eenige Commisfie uit denze'ven, overal en ten allen tyde, de hoogste militaire honneurs bewezen worden. 391. De Staatsraad draagt ook zorg, dat de Militie van den Staat, ingevolge derzelver ver» pligting, aan de geconftituëerde Magten de fterke hand biede, tot bewaariug van de inwendige veiligheid en rust, en tot handhaaving der goede orde, politie en Justitie. 392. De Staatsraad is niet bevoegd, de gewapende Burgermagt, of eenig gedeelte van dezelve, buiten derzelver woonplaitzen re doen uittrekken, ten zy door eene uitdrukkelyke Wet daar toe gequalificeerd. 39-\ De Staatsraad gebruikt nimmer eenige gewapende Magt tegen de geconftituëerde Mag- ten,  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 479 ten , dan op grond van eenig decreet van een der Gerechtshoven, daar toe competent. 394. Dezelve ftaat geen verblyfnoch doortogt toe aan eenige vreemde Troupen op of over het grondgebied der Republiek, zonder voorafgaande bewilliging van het Wetgevend Ligchaam.. 395. De Staatsraad doet geene gewapende manfehappen in de refidentieplaats van het Wetgevend Ligchaam, of binnen den afltand van een uur naby de gemelde refidentieplaats vertoeves, byeenkomen of doortrekken, dan op begeerte,'of met bewilliging van het Wetgevend jLigchaam. 395. Dezelve doet ook geene gewapende manfchappïn uit de refidentieplaats van het Wetgevend Ligchaam, of uit plaatzen, binnen den afftand van een uur van dezelve refidentieplaats gelegen, uittrekken, dan op begeerte of met bewilliging van het Wetgevend Ligchaam. 397. Wanneer de Staatsraad eenige kennis bekomt van famenfpanning of aanflag tegens de inwendige of uitwendige veiligheid, doet hy zulken, die daar van verdagt zyn, waar dezelve gevonden worden, arresteeren en ondervraagen; doch is verpligt, zich voords te gedragen overeenkomftig art. 673. in den Titul der Rechterlyke Magt. 398. De Staatsraad benoemt alle Ministers, welke van wegens deze Republiek aan andere Mogenheden worden afgezonden, er* roept dezelven terug; doch de benoeming heeft geen effect, ten zy dezelve door de Kamer der Oudften zy goedgekeurd. De terugroeping kan door den Staatsraad gefchieden , zonder voorkennis of goedkeuring van de gemelde Kamer der Oudften. C99. De Staatsraad of deszelfs Prefident, geeft gehoor aan alle Ministers van andere Mo genheden, binnen deze Republiek refideerende, gelyk ook aan alle byzondere Gemagtigden oJ Agen« 'sGravenha- 6e OntwerpvanConftitutie,  'sGra- vënhaG&. Out- y/erpvaiï Confti' tutte» 1 i i f 1 ( i c 'l 1 \ *8o NIEUWE NEDERLANDSCHEj Agenten van dezelve, en ontvangt alle openingen tof Negotiatien, welke aan deze Republiek gedaan worden. 400. De Staatsraad is alleen, en by uitfluiting, bevoegd en verpligt, alle correspondentie ttpdipuden met vreemde Mogenheden, derzelver Ministers by deze Republiek, en met de Ministers, dezer Republiek buiten 's Lands refideerende; alle openingen tot onderhandelingen te ontvangen; de noodige inforrnatien in te nemen en'alle diplomatifche functien waar re nemen, zo ten aanzien van het aangaan van Traét'aaten, als van de lchikkingen tot oorlog en vrede. 401. Met betrekking tot onderhandelingen over vrede, het fluiten van Tractaaten met vreemde Mogenheden, het zy van vriendfchap &f commercie, en het aangaan van Ailiautiën , zal de Staatsraad die onderhandelingen mogen voorbereiden, beginnen, ja zelfs fluiten: doch sullen dezelve geen verbindende kragt hebben, fan na de uitdrukkelyke goedkeuüng en opgevolgde ratificatie van het Wetgevend Ligchaam. 400. Edoch, met betrekking tot het aangaan /an een oorlog, zal de Staatsraad zich daar en, in dit en het voorgaand Articul vermeld, o by de Groote Kamer, als by de Karper der iudllen, in Committé worden gemadpieegd- 404. Geenen der Leden der beide Kameren uilen van de deliberatien en befluiten, omtrent Ie hier voorengemelde onderwerpen iets hoegenaamd , zelfs niet aan hunnï Medeleden, welke et Committé ntet mogten hebben bygewoond, ermogen te kennen te geven, "zo dra namelyk de  jÜ ar BOEKEN, I7P?. 4«ï de Prefident aan de. Leden het ftïlzwygen _zal hebben opgelegd ; en wanneer des niettegen, ftaande het geheim wordt verraden» zal een deri Kameren of beide den Procureur Nationaal gelasten, om, zj veel mogelyir., onderzoek te doen naar dat Lid of die Leden,, welke het aan hun opgelegd ftïlzwygen fchenden; zullende gemelde Procureur, als dan tegen dezelve, op de conftitütioneele wyze, zodanige adtie inftituëefen als hy zal vermeenen te behooren. 405. De Prefi tenten der beide Kameren zullen gehouden zyn,. den Leden het houden van zodanige Committés aan te doen zeggen, op eene wyze, nader door een Reglement van orde te bepaalen. . ■ . 406. De Staatsraad tekent of doet tekenen „ in naam der Bataaffche Republiek, alle ïractaaten van vrede, beftand, alliantie, neutraliteit , koop'-iandel en alle andere overeenkomsten met vreemde Mogenheden. , . 407. Voorlopige bedingen tot neutraliteit, of overeenkomsten tot. een. ftilftand van wapenen, kan de Staatsraad aangaan en tekenen of doen 408. Indien de. dienst, van dén Lande zulke vordert, zal de Staatsraad wel kunnen verhin. deren het vertrek of uitlopen van Schepen of Vaartuigen uit. de refpective havens of van de rheden dezer Republiek, voor eenen door denzelven te bepaalen tyd; doch zal geen embargo öf beflag doen leggen op Schepen of goederen a aan Ingezetenen van eenige Mogenheid in het. byzonder toebehoorende, dan met voorkennis éu bewilliging van. het Wetgevend Ligchaam, 409. De byzondere Leden van den Staatsraad zullen'van alle Misfives of kennisgevingen , den ftaat van den Linde, deszelfs belangen of betrekkingen betreffende, welke zy van de Mimsters dezer Republiek, buiten '3Lands re.liaee,. rende, ontvangen, aan dèu Staatsraad opening Hh ge 's-Gra° ïe. Onh ycrp'ian '■utiif  .482 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Om- werpvar* Confti- tutit. geven, om op dezelve zodanig reguard te (laan als bevonden wordt te behooren. 410. De Staatsraad is bevoegd, ten allen tyde aan de Groote Kamer van het Wetgevend Ligchaam zodanige zaken ter overweging voor te dragen, als dezelve oordeelt ten dienlte van den Lande te behooren; doch zodanige voordragten moeten vervat zyn in gefchnfte, en flegts in het gemeen behelzen den voorllag van den bedoelden maatregel, maar geensfins het geheel ontwerp der Wet. 411. De Staatsraad of deszelfs Leden, als de zodanigen, verfehynen nimmer in de Wetgeven» de Vergadering. 412. De Staatsraad zendt alle jaaren tweemaalf, eens in July, en eens in December, aan het Wetgevend Ligchaam een fchriftelyk verflagvan den ftaat der buiten - en binnenlandfche zaken, zodanig, dat het Wetgevend Ligchaam betzel. ve, des goedvindende, kan doen drukken; midsgad'ers een geheim verflag, waar in zodanige raededeelbaare poincten verhandeld worden , welke voor den Wetgever van belang kunnen zyn, maar niet voor den druk gefchikt. Aan het hoofd van dit deel des verfiags moet duidelyk vermeld zyn, dat het geheim is. 413. De Staatsraad verleent paspoorten en foortgelyke Acten naar buiten 'sLands, en bedient zich, tot derzelver expeditie, van zodanigen Minister, als hy noodig oordeel:. 414. Elk der Leden vah den Staatsraad geniet een jaarlyksch tractement van veertien duizend gulden. 4ij. De Staatsraad of deszelfs Leden zullen geene politieke Ambten mogen begeven aan Burgers, dezelven tot in den derden graad van bloedverwantfchap of zwagerfchap beftaande. 416. De Leden van den Staatsraad zyn elk voor zich in het byzonder verantwoordelyk, wegens zodanige bedryven of merkelyke verzuimen,  Jaarboeken, juny, 1797. 4s3 Uien, waar door zy, of ieder afzonderlyk, of gefamenlyk, of wel de .meerderheid van hun tot daadlyk nadeel der ".veiligheid , vryhtid ., onafhaiigiykheid of welvaart van de Republiek, öf van eenig deel van dezelve, of van eenige by zondere Ingezetenen handelen, of het .vöorfchrift der Conltitutie overtreden, of daar Van af wyken ; zullende zy, in zodanig geval, voor het Hoog Nationaal Gerechtshof te recht gefteld worden. , -' , . . . , 417. Wanneer drie of meer Leden van den Staatsraad, op gedane aanklagfe, in de waarneming van hunnen post gefuspen eerd worden, zal de Groote Kamer een dubbeltal van de hier. door ontbrekende Leden benoemen, waar uit de Kamer der Oudften een keuze zal doen, om, geduurende de gemelde fufpenfie, de plaats der gefufpendeerden te vervullen ;docli zal niemand der Leden van het Wetgevend Ligchaam hier toe nominabel zyn. 418. Wanneer alle de Leden van den Staatsraad gefuspendeer i mogten zyn , zal op gelyke wyze eene provifioneele vervulling gefchieden, en zal de Uitvoerendé Magt, tot dat deze vervulling gefchied is, inmiddels worden uitgeoefend door vyf Leden uit de Kamer der Oud ltens door de Groote Kamer daar toe te benoemen. 4 9. De verantwoordelykheld der Leden van den Staatsraad blyft drie jaaren , na derzelver aftreding uit den Raad, voordduuren, en, geduurende deze drie jaaren, zal zodanig Lid zich niet buiten de Republiek begeven, dan met: bewilliging van het Wetgevend Ligchaam. Hha Tl» 'sGra» ve.mhaGE. Out- yerpvan Confli'. mki'.  's Graven hage. Ont- •sverpvan Conftitutie. s ! 4?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE T I T U L V. Van de Financieele zaaken en het geen daar toe betrekkelyk is. EERSTE AFDEELING. Van de Financie in het gemeen. 420. Alle geldmiddelen van de Republiek,het zy dezelve beftaan in impofitien of belastingen, het zy in bezittingen of domeinen, hoe ook genaamd, waar van de inkomiten, vóór het ktroduceeren der Conltitutie, gekomen zyn ten profyte van de Kas der Generaliteit, midsgaders van de Kasfen der onderfcheiden Provintrn, der drie Kwartieren van Gelderland, van het Landfchap Drenthe en van Bataafsch Bra« band, refpectivelyk, worden verklaard en van nu voordaan gehouden voor Nationaale 'inkomften en bezittingen van het geheele Bataaffche Vólk. 421. De fchulden en verbindtenisfen, vóór het introduceeren der Conftitutie gecontracteerd en aangegaan, niet alleen door of van wegen de Generaliteit, maar ook van wegen de onderfcheiden Provintien, de drie Kwartieren van Gelderland , het Landfchap Drenthe en Bataafsch Braband, worden verklaard en gehouden voor Nationaale fchulden en verbindtenisfen van het geheele Bataaffche Volk. 42*.. De onderfcheiden daar van afgegeven Rentenbrieven, Obligatien, Recepisfen of andere acten . van verbindteniszullen tegen Nationale Schuldbrieven verwisfeld* en, voor zo verre de uiterlyke form betreft, zo veel mogeyk, op eenen eenpaarigen voet gebragt worden ; net dien verftande, dat by deze verwisfeling jeene verandering, noch ten opzigte der hoofdfout-  JAARBOEKEN, Juny, 1797» 4§5 fomme, noch van den intrest, welke, na aftrek der recele lasten, op de hoofdfomme gelegd, getrokken wordt, noch ook van termynen van af losfing zal gemaakt worden ; maar dat integendeel de eigenaars derzelven, ten dien opzigte, heiliglyk bewaard zullen worden by hetzelfde recht, hetwelk aan dezelven, ten ty^e der verwisfeling, daar uit zal competeeren; terwyl aan de Wetgevende Magt wel wordt overgelaten, om omtrent den precifen tyd, binnen welken, en omtrent de wyze, waar op de voorfchreven verwisfeling zal worden geëffectueerd, zodanige bepaalingen te maaken, als, ter vermyding van alle verwarring, en tér bevordering van de zekerheid der eigendommen van de byzondere Ingezetenen, zo wel als ter behartiging van het algemeen belang, best gefchikt zullen bevonden worden; doch zal niettemin de Wetgevende Magt moeten zorgen, dat deze verwisfeling, binnen het tweede jaar na de aanneming der Conltitutie, aanvang neme,en, binnen het tiende jaar na dezelve aanneming volbragt zy; voords, dat de eigenaars van meergemelde Schuldbrieven, geduurende den tyd der verwisfeling, niet zullen verftoken blyven van het genot van intrest, noch van het bezit der Schuldbrieven ontzet worden, zonder daar tegen eenig Jeuw bewys in handen te ontvangen: en dat, onder geen voorwendfel, eenige kosten of leges voor düze verwisfeling, ten laste der eigenaarsol houders dezer Schuldbrieven, zullen gebragt worden; zullende voor het overige'door de Wetgevende Magt mede gezorgd worden, dat by dezelve Schuldbrieven worden gevoegd Coupons, tegen inwisfeling van welken de intrest jaarlyks betaald zal worden. 423. De renten en intresfen, welke van d( voorgemelde Nationale fchuld jaarlyks betaalt moeten worden, zullen w rden gevonden uit zo danige algemeene belastingen, als, overeenkomltif zekere hier na te melden bepaaüogep, door di Hh 3 W<* 's Gra- venhags. Ontwerp va ti Conftitutie. L  485 NIEUWS KEDERLANDSCRE VEKHA- GE Ont- ■ w't rbvart Cviifli- iuiié. i < I < I c i i t £ l 1 é è t i] 9 Wetgevende MagtN dezer Republiek jaarlyks zullen worden gedecreteerd en geheven: zullende', ten aanzien d.r beraahng van de renten en interesten., ais mede der anVfing van capitaalen, welke zoude m-gen gefchieden, de Cumptoiren van betaaling door de geheele Republiek zoo woraen verdeeld als tot het meest gemak en voordeel der ingezetenen zal bevonden worden gefchikt te zyn. 4-:4 Het montant, het welk jaarlyks, tot voldoening der renten en intresten vereisc t wordt, zal nauwkeurig worden begroot, en hier toe de noodige fómme uit de inknmtten jaarlyks worden afge/onderd , met dat gevolg: dat de penningen welke telken jaare zullen geprofiteerd worden ioor bet verderven van lyfrenten, en het teniet opeD van dertig,jaarige en andere temporaire ent^n, gebruikt zuilen werden to aflosfing van :apitaalen; waar van men jaarlyks publiek zal loen blyken. 4 5 in gevalle 'er nieuwe geldheflingen nood:akelyk mogten zyn, zai de Wetgevende Magt «ue belasting decrereeren of aanwyzen, bepaald- • yk beftemd tot het fourneren der intresfen, en er aflosfing van het alzo gecegotieerde capitaal, onder dat het provenuë van zodanige belasting ot eenig ander eiqde zal worden gebruikt. 426. De belastingen, tot betaaling der renten n intresfen, en tot goedmaaking van alle Staats ehoefeen, zullen door de Wetgevende Magt op ulk eene wyze geregeld en geneven worden, dat ezelve geëvenredigd zyn aan elks relatief vermoen, en meesr, haare wérking doen gevoelen, daar et meest vermogen is; en zullen tot dit einde, ! het formeeren van het linanciëel fysthema, de o'gende grondbeginfels in acht genomen wor;n: Dat de belastingen op de onroerende goederen zullen blyven voordduuren, zo ais ' ''• " "de«  JAARBOEKEN» Juny, 1797- 4»7 dezelve daarop vóór den jaare 1792. reeds gelegen hebben; doch dat noch op onroerende goederen, noch op andere bezittin gen der Ingezetenen nieuwe belastingen gelegd , of de daarop reeds liggende verzwaard zullen worden, dan alleen bywege van extraordinaire heffing, wanneer zulks, uit hoofde van buitengewoone Staatsbe hoeften, mogt noodig zyn; en dat als dan deze extraordinaire heffing op de bezittingen zal moeten gepaard gaan met eene daar aan, zo veel mogelyk, evenredige extraordinaire heffing op zulke inkomften, welke niet als af komften of voordbrengzelen van bezittingen , maar uit anderen hoofde genoten worden; b. Dat zodanige extraordinair^ heffing op de bezittingen niet geheven zal worden over eenig byzonder foort van bezittingen alleen, maar, zo veel mogelyk, over alle foort van bezittingen in het algemeen; c. Dat in zodanige extraordinaire heffing de bezittingen der Ingezetenen over de geheele Republiek , naar derzelver oprechte waarde, aangeflagen zullen worden; d. Dat, het zy 'er ter vervulling van buitengewoone behoeften, eene nieuwe belasting op, bezittingen en inkomsten tevens, het zy* 'er eene gewoone belasting op de inkomsten gelegd worde, in allen gevalle omtrent de wyze van heffing van dezelve, de beide volgende gronden in acht geno. men zullen worden: (1.) dat 'er, zo veel mogelyk, gezorgd worde, dat zich daaromtrent ieder oprechtelyk van zynen pligt moet kwyten; en (2.) dat de Staat van ieders bezittingen en inkomsten, zo veel mogelyk, geheim zal blyven. „ Hh 4 e. Dat ; 's Gua- VENHAGE. DutverpvanOorifii' tutte*  *s Graven hage. Ont- jverpvan Conftitutie* 488 NIEUWE NEDERLANDSCHE e. Dat alle belastingen op het confumtive, indien en zo verre die plaats zullen hebben , zo , zullen worden ingerigt, dat de^ zelve geheven worden van dat gedeelte van elks verteering, het welk hy, na het genot van het volftrekt noodige, uit zyne inkomsten verkiest te bekostigen; En wel zodanig, dat, omtrent de belastingen op het cönfumtive, het relatief vermogen der Ingezetenen in de onderfcheiden gedeelten der Republiek zal moeten worden in acht genomen, en dat hy, die het meest daar van verkiest te genieten, ook het meest m die lasten draagt; j£ Dat de middelen van eerfte noodzakelykheid, welké niet belast zyn, nimmer be» last zullen wórden; g. Dat zulke middelen van eerfte noodzaaklykheid , welke belast zyn, zo dra de Wetgevende Magt bevinden zal, dat de opbrengst Van andere belastingen zulks toelaat, en , zo veel dezelve'zulks toelaat, van dien last zullèn ontheven worden; h. Dat voor middelen van eerfte noodzaaklykheid ' gehouden -worden aardappelen , erwten, boonen, rogge, boekweit,gerst, zout, zeep, brandhout, turf en een geringe huishuur; welverftaande nogthand^, dat, voor zo verre onder de opgenoemde fpecieH eenige mogten zyn, welke tot ütout gebragt worden, dezelven, uithoofde dezer bepaaling, niet vry zullen zyn van den impost, voor zo veel zy tot mout gebragt worden; En dat geen hoofdgeld, elk Ingezeten, zonder onderfcheid van vermogen, op gelyke wyze drukkend, ingevoerd zal worden; doch in tegendeel daar het zelve geheven wordt, voor zo verre het eenigsfins tot een wezenlyk bezwaar ftrekt, zo  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 48ö dra de Wetgevende Magt bevinden zal,: dat de opbrengst vaii andere belastingen zulks toelaat, en zo veel dezelve zulks toelaat, zal worden afgefcbafr. 427. De, voorfchreven bepaalingen zullen, als zynde de gronden der vereen iging van het geheele Bataaffche Volk tot een één ondeelbaar Volk, onveranderlyk kragt hebben en ftand houden. '428. Het Wetgevend Ligchaam zal jaarlyks, zo dra de generaale petitie gearresteerd zal zyn, onderzoeken en, na ingenomen confideratien van de Financiekamer, beöordeeien, of de als dan plaats hebbende belastingen behooren op den voorigen voet gecontinueerd, cf verzwaard, of verligt te worden. En zal het voorftel tot continuatie, of verzwaaring, of verligting der be Jastingen, in de Groote Kamer ter deliberatie moeten gebragt worden, binnen één maand, na dat de generaale petitie by de Kamer der Oudften gefanftiöneerd zal zyn. 429. De Nationale Financiekamer zal, binnen één maand, na haare' eerfte zitting, aan het Wetgevend Ligchaam, ter goed- of afvuring, voordragen vyf Burgers, het zy uit de Letten der Kamer, het zy buiten dezelve, zo veel mo gelyk, bekend met de belangen der onderfcheiden gedeelten der Republiek, om, overeenkomftig de hier vooren gemaakte bepaalingen , hei ftelfel van nieuwe belastingen te ontwerpen, ei biDnen het eerde jaar, na het invoeren der Con ftitutie, aan het Wetgevend Ligchaam ter beöor deeling voor te dragen* - . 430. Zo dra het ontwerp der nieuwe belastin gen'aan de Groote Kamer zal zyn overgegeven zal dezelve daarop innemen de confideratien ei het advis van de Financiekamer; welke binnei twee maanden, na dat dezelve het ontwerp ont H h j vat s Gra- ïENHA3E. Ont' wcrpvan Confti- tittis. I 1 l 1 1»  »sGra- VENHA- ge, Ont- werp van Confli- tusie. ; j ,1 t< P 01 di Vi ge ee Jyi zy wc 490 NIEUWE NEDERLANDSCHE vangen za! hebben, daar op zal dienen van coafideratien en advis ■■ 43"; Zo dta het fteifel van nieuwe belastineen in train gebrast en het Wetgevend Ligchaam door de Financiekamer onderrigt za! zvn, dat de nieuwe belastingen fufficient kunnen zyn tot goedmaaking Vooral zal zy geene Ordonnantiën moli 4 gen 0- ' r-v •:• 's Gra- vknha- 3E. Ontverpvan'lon/li* mie.  504 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VEHHAOE. Om* wcrpvat Cot?J?i- luiie» gen registreeren, welke niet nauwkeurig overeenkomen met het vercischte in art. 491. betrekkelyk de Nationale Finaciekamer. 533- Het £een «n art, 481., ten opzigte van de Leden en Secretaris van die Kamer, isvast1 gefteld, zal ook plaats hebben ten opzigte van de Leden en den Secretaris van de Rekenkamer. 534. De Rekenkamer oordeelende, dat, het zy door het Wetgevend Ligchaam, het zydoor den Staatsraad, het zy door de Financiekamer, maatregelen, ter bevoordering van 'sLands Financien en bezuiniging der uitgaven, zouden kunnen genomen worden , zal zy die daar aan Tespectivtlyk moeten voordragen. 53*. Zy zal ook verpligt zyn, om ten allen tyde,„des gevorderd, aan elke Kamer van het Wetgevend Ligchaam, aan den Staatsraad en Financiekamer, over alle onderwerpen, tot haaren post betrekkelyk, haare confideratien en advis en de benoodigde inforrnatien te geven, en wel met den meesten fpoed en nauwkeurigheid. 536. Het tractement van elk Lid der Reken Kamer zal zyn drie duizend gulden jaarlyks. $$7. Het tractement en de emolumenten van den Secretaris en verdeie bedienden van de Kamer zullen, op voordragt van de Kamer, door het Wetgevend Ligchaam worden vastgefteld. 538.. Het Wetgevend Ligchaam zal voor deze Kamer formeeren eene Inftructie; doch welke mede zal moeten inhouden de bepaalingen, hier vooren vastgefteld. 539. Hetzelve zal echter, ten aanzien van de art. 528. en 529», zodanige uitzondering kunnen maaken, als het, of uit hoofde van de kleine aangelegenheid van de rekeningen der Comptabelen, of uit hoofde van het gering beloop der declaratien, zal noodig oordeelen. J40. Voor den Secretaris en verdere bedien. dei  JAARBOEKEN, Juny. 1797. 505 den der Kamer zal deze de Inllructie formee- • ren, doch op approbatie van het Wetgevend! Ligchaam. < VYFDE AFDEELING. 1 Over de Rechtspleging op het ftuk der Gemeene Middelen. 541. Er zal eene byzondere judicature plaats hebben omtrent de Gemeene Middelen, waar onder begrepen worden belastingen van allerlei foort, ook inkomende en uitgaande Rechten, en alle anderen , hoe cok genaamd. 542. Alle Adien ter zake van verkorting der Gemeene Lands Middelen, zo wel crimineele als civile, midsgaders ter zake van feitelyke refiflentie, tegen 's Lands financièele bedienden ia officio gepleegd, zullen, ter eetfler inllantie, moeten geinftitueerd worden voor een daar toe voor elk Departement, of wel voor meer Departementen te famen fpeciaal Gecommitteerd Gerechtshof, in maniere, als in het volgend art. is bepaald' - 543. In gevalle 'er primario niet verder wordt geageerd, dan tot geldboete, fuspenfie of verlating van neering, zal de zaak gebragt worden ter cognitie van de vyf jongst aangekomen Leden in ieder Departementaal Gerechtshot, welke in die betrekking zullen worden genoemd Gecommitteerden ter Judicature van de zaken over 'jLands gemeene Middelen: doch, voor zo verre er primario wordt geageerd tot crimineele ftrafFe, zal de zaak ftaan ter cognitie van het volle Coliegie. ... 544. Deze Rechters zullen , by fpeciaale Commisfie, tot het cognosceeren en oordeelen over alle actiën en calangien, uit het ftuk der gemeene Middelen refulteerende , aangefteld li 5 wor" s Gra- tENHA- ;e. Int- vcrpvan Zonfii- uiie.  *sGra* VB>Hdi' GE Ont- Werp vat, Co'.fii* tmie, i I I i < i i \ t c 8 13 U w *>: 506 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^1".' f" °°k °P dJe Comm''sfie eene byzondere belofte moeten afleggen. 545- De aétien en calangien, «er cognitie van de.e Bank gedemandeerd, zullen kunne wordeu geinftituéerd door de publieke befchuldig.rs oy de D-part-mentale Gerechtshoven of Subalterne «eclubanken, onder welker jurisdicl tie het fait, waar uit de actie gefuftineerd wordt, begaan is, of gefnsrineerd w. reit begaan te zyn; of door zodanige anaere Perfoonen, als daar toe door de wet geauthorilèerd 54oven gaat , ten opzigte v;.n den Aanklaager, :ene fomma van vyf honderd gulden, en ten anzien van den Beklaagden, eene fomma van londerd gulden (de kosten van den procesfe laar niet onder begrepen) of ook beftaat in jet a^judrceeren of ontzeggen van geêischte ufpei.lie, verlating van neering of crimineele ram ; te weten van de Sententien door de vyf mglte Leden van het Depa; remantaal Gerechtsof aan het volie Colkgie; en van de Senten;en ter eerfter inflantie by de Departementaal jerechtshoven zelve gewezen aan het Hooe ationaal Gerechtshof, en zal verder of anders Jen appél in deze materie plaats hebben ; gek ook geene revifie, dan ten aanzieu der Senntien van het Hoog Nationaal Gerechtshof, anneer de Beklaagde, in eene crimineele zaak I het Departementaal Gerechtshof vrygefpra- ken  JAARBOEKEN, Juny, J797' S°7 ken zynde, by het Hoog Nationaal Gerechtshof is gecondemneerd. 548. Ingeval de publieke aanklaager zich by de Sententie , ter eerfter inftantie gewezen , bezwaard mogt vinden, en meende, ingevolge het bepaalde by het voorig Articul, bevoegd, en ter handhaaving van 's Lands belang verpligt te zyn, om van de gewezen Sententie te appellee. ren, zal hy zulks ter kennisfe brengtn van de Nationale Financiekamer, ten einde tot het zet-ve appèl door de Kamer, des goedvindende, gequalificeerd te. worden. ƒ,49. Indien de publieke Aankhager, zonder quaiifica ie der Kan er appelleerenue, in appél fuccuaabeert, zal hy de k sten, waar in liy by het Hoog Nationaal Gerechtshof gecondemi.ei.-rd wordt, ten zynen byzondere:' laste uiteten dragen; doch, indien ny tot het a, pél gequa ificeerd ware, zullen zodanige kotten komen ten lasie van den Lande. <50 In allen gevalle, indien by Sententie,op het 'tuk der gemeene Middelen 10 appél gewezen, begrepen wordt, dat doo" den Rechter', ter eerfter inftantie, wel en te rechte is gevonnisd, zodanig, dat de Sententie ten nadetie van den publieken Aanklaager, ter eerfter inftantie gewezen, geene alteratie ondergaat,.zal dezelve in de kosten van beide inftantien worden gecondemneerd; doch indien de Sententie, ter eerfter inftantie gevveze 1 , in appél eenige alteratie ondergaat, wordt de bepaaling omtrent de kosten overgelaten aan het oordeel van het Hoog Nationaal Gerechtshof. 55u Van de Sententie, by het Hoog Nationaai Gerechtshof gewezen, zal geen hooger beroep noch revifie plaats hebben; doch zal, in crimineele zaken, aan den Beklaagden middel van revifie worden vrygelaten, ingevalle de Sententie , by het Hoog Nationaal Gerechtshof gewezen, in zo verre tegenftrydig Was met die vai 's Gravenha* ge. Ont- werpvan Confih lutia.  's Graven HAGE. Ont- tv-erpvan Conltitutie. < ] 508 NIEUWE NEDERLANDSCHE van\het Departementaal Gerechtshof, dat de Beklaagde by het ééne Gerechtshof gecondemneerd en by het andere vrygefproken was. 552. Er zal door het Wetgevend Ligchaam eene byzondere manier van procedeeren op het ftuk der gemeene Middelen worden gearresteerd welke zodanig zal zyn ingerigt, als ter bevoor' dering van eene goede, en ook vooral expedite administratie van Justitie zal bevonden worden te behooren. T I T U L . V L Van de Departementen. EERSTE AFDEELING. Fan de Verdeeling. 553- Het Grondgebied der Bataaffche Republiek beftart uit vyftien Departementen, met naamen: her Departement van Noord* èn Zuiderzee, van het T, van het Sparen, v&ndeDelf, van de Merwede, van de Maas, van de Mark, vzn de Vecht, van de Waal, van den Ryn, van ie Scheids, van den Tsfel, van de Rhees en Aa, im de Eems, van het Vlie en de Lauwers. 554. Deze Departementen behelzen in aich ie navolgende Diftricten der oude Landsverdeemg: 1. Het Departement van de Noord- en Zuiderzee bevat de Eilanden in de Noordzee, Ter Schelling, fliehnd en Texel; — de Eilanden in de Zuiderzee, Wieringen, Urk en Ma:ken; — verder geheel Westfriesland en Noordholland, met alle Heem* raadfchappen, bedykts Mee ren en de Dorpen Sc hoor/, Harge en Kamp, tot de ju. nsdictie van Breder ode behoorende, mids. ga-  JAARBOEKEN, Juny, .797. 509 gaders het grootfte gedeelte van Kennemerland, en een gedeelte van Zuidholland tot aan Sparendam toe, hei Dorp Feiten en de Zandpoort daar onder begrepen. 2. Het Departement van het T bellaat uit Jmfterdam met deszelfs jurisdictie, 3. Het Departement van hes Sparen heeft in zich het overig gedeelte van Kerniemerland, als Sparenwoude, Spatendam, Berkenrode, Heem/lede, Benvebroek, Rietwyk en Rietwykeroort, Aalfmeer , Sloten , Sloterdyk, Osdorp en de Vrye Geer, Nienwerkerk, Zuidfchalkwyk en Vyf huizen, als mede Houtryk en Polanen. — Brederode; uitgenomen die Plaatzen, onder deszelfs jurisdictie gelegen, welke by het Departement van de Noord-en Zuiderzee behooren. — Haarlem met deszelfs jurisdictie; Amftelland, behalveu dat gedeelte, het welk onder het Departement van de Vecht is gebragt; Kronenburgs Loenen. — Het PVatcrgraaf'fchap (Voerden, geheel Rhynland, Leyden met des* zelfs jurisdictie, als mede Kudeiftaart, Thamen , den Uithoorn, Stichts Kudelftaart en Blokland', wel eer onder Utrecht behoord hebbende* 4. Het Departement van de Delf behelst in zich den Hetag en jurisdictie, Delfland, het Eiland Rofenburg, de Stad en Poortery van Delft, Schieland, Schiedam , Vlaaidingen en Vlaardingerambacht, Rotterdam , Gouda en Hcnykheden, Oudewater met des eüs Omtrek. 5. Het Departement var de Merwede beftaat uit Schoonhoven niet de Krimpenerwaard;— De Alblasferwaard, Langerak bezuiden de Lecq, Gorinchem met het Land van Arkei boven en beneden de Zouwe, het Land van Altena, het Land van Heusden, Dar- 'sGra- venha3e. Ont- werpvan Conftitutie.  VgKHACE. Ontvet7 vver de bevoegdheid der verkozen Leden. Het departementaal Beftuur geeft ten fpoedigften kenïis van deszelfs belluit aan de daar by belang lebbenden. 569. Indien het Departementaal Beltuur geoordeeld heeft, den verkozenen te moeten.toe* aten, en eenig Ingezeten, totdat Departement jehoorende, reden van beklag tegen de wettig* ïeid der gedane keuze meent te hebben, zal het ienzelven vryftaan, de redenen van dit beklag, net de daar toe betrekkelyke bewyzen , . te brcn*  JAARBOEKEN, Juny, 1797. '515 brengen ter kennisfe van het Gerechtshof van' dat Departement, en te verzoeken, dat dezelve keuze worde vernietigd, mids dit verzoek gefchiede binnen den tyd van agt dagen na dezel* ve beöordeeling. En zal het Hof, na verhoor van den verkozenen, binnen den tyd van vier. weeken, na dat het zelve verzoek zal zyn ge- 1 fchied, overéénkomftig het voorfchrift derCon-; ftitutie, in dezelve zaak moeten disponeeren, het zy door de gedane keuze te vernietigen, het zy door het gedaan verzoek te wyzen van de hand. Doch, zo lang het Hof de keuze niet vernietigd heeft, zal de verkozene zitting houden. 570, Indien het Departementaal Beftuurgeöor. deeld heeft , den verkozenen niet te moeten toelaten, en de verkozene, of ook de genen, die de keuze gedaan of' mede gedaan hebben, redenen mogten hebben, waarom zy vermeenen, dat de keuze wettig zoude gedaan zyn, envail kragt behoore te blyven, ftaat het dezelven vry, die redenen met de daar toe betrekkelyke bewyzen te brengen ter kennisfe van het Gerechtshof van dat Departement, en te verzoeken , 'dat die keuze worde bevestigd, mids dit verzoek gefchiede binnen gelyken tyd, als bo • ven. In dit geval zal het Hof terftond van het gedaan verzoek kennis geven 'aan het Departementaal Beftuur, waar toe de verkozene behoort, en het welk de beöordeeling gedaan heeft, en te gelyk van hetzelve verzoeken opgave der redenen van deszelfs beöordeeling; het Departementaal Beftuur za) gehouden zyn, binnenveer-' tien dagen na de bekomen kennis, of, indien hetzelve mogt gefcheiden zyn, binnen veertien dagen na deszelfs eerfte byéénkomst, aan dat verzoek te voldoen. En zal vervolgends het Hof binnen v>r.weeken, na het bekomen dier redenen, overéén Kk 2 kom- s Gra- fENHA-' 3E. Int- vsrpvan ?on/ii- V  'e Graten f jack. Ontwerp van Conftitutie* i < ■ i 1 ] 1 I I 1 i i \ r I o I g tt Si6 NIEUWE NEDERLANDSCHE komftig het voorfchrift der Conftitutie, in de. zelve zaak moeten disponeeren, het zy door de gedane keuze te bevestigen en te verklaaren.dat dezelve van kragt behoort te blyven, het zy door het ^edaatr verzoek te wyzen van de hand. 571- In allen gevalle blyft aan den publieken Aanklaager vry en onverlet, het inftituëeren van zodanige aétie, als hy zoude vermeenen hem, wegens overtreding van de voorzieningen, in de Conftitutie begrepen, te competeeren. 572. Zo dra het Departementaal Gerechthof, 3Ver de ingebragte bezwaaren tegen de toelating jf anwyzing eens verkozenen, uitfpraak gedaan teeft, geeft hetzelve daar van onverwyld kenlis aan het Departementaal Beftuur, waar toe ie verkozene behoort. 573. Indien by de uitfpraak van het Hof, tegen het begrip van het Departementaal BeHuur, de keuze bevestigd is, zal het zelve De. Dartementaal Beftuur den verkozenen daadlyk noeten toelaten: daar tegen zal, wanneer bv le uitfpraak van het Hof de keuze vernietigd s, in het geval, dat de verkozene bereids ziting genomen hadt,' dezelve het Departemetaal teltuur, waar in hy verkozen -is, daadlyk veraten; en zorgt in dat geval het Departementaal >eltuur, dat onverwyld eene nieuwe verkiezing Jaats hebbe. *■ 574- Hy, die, ingevolge het voorfchrift'der fcte van Conftitutie, tot Lid van een DeparteBeftuur geroepen wordt, zal, geduuende de drie eerite jaaren, na het invoeren au de Conftitutie, zich van die keuze niet ïogen onttrekken, dan om wettige redenen. >e beöordeeling dier redenen, en de beflisfine t dezelve wettig zyn dan niet, ftaat aan het 'epartementaal Beftuur, waar in hy tot Lid :roepen is. 575' Hy, die zodanige wettige redenen vereent te hebben, zal verpligt zyn, dezelve bin-  JAARBOEKEN, Juny* 1797- S-7 binnen den tyd van veertien dagen, na dat hy kennis van zyne verkiezing bekomen zal hebben, aan het Departementaal Beftuur, waar in hy tot Lid geroepen is, voor te dragen; hetzelve Beftuur zal, uiterlyk veertien dagen daar na, omtrent derzelver wettigheid of onwettigheid, uitfpraak doen; en zal het befluit, die uitfpraak behelzende, de redenen moeten inhonden, welke het Departementaal Beftuur tot dezelve bewogen hebben. 576. Indien de redenen van verfchooning door het Departementaal Beftuur voldoende zyn geoordeeld, wordt de gekozene vrygekend, en Conftiwloneel eene nieuwe keuze gedaan. 577. Indien de redenen onvoldoende verklaard zyn, is de verkozene bevoegd, zich by het Wetgevend Ligchaam te beklaagen, het welk als dan, na behoorlyk onderzoek, uitfpraak zal doen; en zullen zich de beide partyen aan dezelve gedragen. 578. Wanneer de gekozene, het zy dat hy geene redenen van verfchooning heeft bygebragt, het zy dat de bygebragte redenen van verfchooning onvoldoende geoordeeld zyn, halftarrig blyft weigeren, den Post te aanvaarden, wordt 'er eene nieuwe keuze gedaan; en hy, die 's Volks dienst niet wil op zich nemen, wordt, op het te kennen geven van het Departementaal Beftuur, door den Staatsraad, by openbare afkondiging , den Volke bekend gemaakt, als één, die zich den Vaderlande onttrekt; deszelfs Stemrecht wordt in al zyn kragt voor altyd vernietigd, en hy onbevoegd verklaard, om het Ambt of Beneficie, het welk hy mogt bezitten, te blyven behouden, of in het vervolg eenig Ambt of Beneficie te bekomen. 579. Voor dat de vierde verkiezing van Leden in het Departementaal Beftuur door de Districtsvergadering gefchiedt, zal het Wetgevend Ligchaam beflisfen, of het belang vau het Va- Kk 3 der- 's Gra' venha* ge. OntverpvaitConftitutie*  'sGra- VEN HAGE' Ont* herpvan Cwftitutte. 518 NIEUWE NEDERLANDSCHE derland vordere, dat deze zelfde bepaalingen omtrent het al of niet mogen bedanken voor het Lidmaatfchap in het Departementaal Beftuur, ook in het vervolg behooren vastgefteld te blyven, 580. De gekozen Leden zullen zitting nemen op den laatften Dingsdag van Mei. 581. De Leden, tot het Departementaal BeItuur verkozen, zullen, alvoorens zitting te nemen, in handen van den Prefident afleggen de navolgende verklaaring : „ lk verbinde my plegtig, om mynen Post , „ als Lid van dit Departementaal Beftuur, naar ,, al myn vermogen, getrouw en yverig waar,, tenemen; en my in alles ftiptelyk te gedra„ gen, overeenkomftig het voorfchrift der Aéfce „ van Conftitutie, voor het Bataaffche Volk t> den gearresteerd." By de eerfte aanftelling zal deze verklaanng worden afgelegd , in handen van den geweest zynde Prefident der Kiezersvergadering van dat District, in het welk het Departementaal Beftuur deszelfs zitting houdt. 582- Ieder Departementaal Beftuur verkiest zich by volftrekte meerderheid, uit het midden der Leden, een Prefident, welke dien Post, geduurende één maand, waarneemt. 58?. De afwisfeling der Leden gefchiedt jaarlyks by éér/derde gedeelte, of daar naast bvkomend getal, zo dat alle drie jaaren de Leden dezer Vergadering zyn afgewisfeld; en worden de twee eerfte afwisfeljngen bepaald door het lot, daadlyk by de eerfte fesfie. 584. De Leden, die hunnen tyd hebben uitgediend , kunnen terftond weder gekozen worienj doch flegts ééne reize, zo dat dezelve looit langer dan fes agter een volgende jaaren fan-  JAARBOEKEN, Juny, mi' 5*9 fungeeren. De afgetreden Leden zyn niet weder verkiesbaar , dan na verloop van twee jaa ren, na dat zy afgetreden zyn. 585. In geval van vacaturen , worden de opengevallen plaatzen, op de gewoone wyze vervuld door het zelfde Diftrict, dat het voorig Lid benoemd hadt, doch niet dan op den ge. woonen tyd der jaarlykfche verkiezingen. 586. Indien zy, welker plaatzen zyn opensevalien , nog langer hadden moeren fungeeren, vervullen de nieuwaankomende den tyd der zitting van hunne voorgangers; -in welk geval deze verkiezing aan de nieuw - gekozenen, wanneer zy afgaan, toegerekend zal worden, als of dezelven voor volle drie jaaren waren aangefteld. 587. Wanneer het getal der openvallende plaatzen meer dan één fesde des geheels bedraagt, zullen dezelve binnen twee maanden vervuld moeten worden; in welk geval de tyd der zitting van minder dan één jaar aan den nieuw-gekozenen niet wordt toegerekend^ maar zodanige buirengewoone verkiezing gehouden, als vervangende de gewooüe, dewelke op den eerstkomenden vasten verkiezingstyd zoude heb"ben moetea gefchieden. 5^8. De oproeping der Grondvergadèr.ingen, ter beuoeming van Kiezers, om Leden in een Departementaal Beftuur te verkiezen, gefchiedt, op last van het zelve, door de beftuuren der plaateen, alwaar de Grondvergaderingen daar toe moeten byéénkomen. 589. De Departementale Beftuuren hebben de aanftelling van de Ministers, Ambtenaaren en Bedienden, die zy tot uitvoering van de hun toebetrouwde Nationale Adminiftratie noodig hebbeu. Het Wetgevend Ligchaam bepaalt, op voorftel van die Beftuuren , derzelver getal en Tractementen. 590. De Leden der Departementale Beftuuren Kk 4 heb' 'sGra- VENHA3E. OntwerpvanConftitutie,  5ao NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. OntwerpvaiConfli' tutte. hebbeen een daggeld van zeven gulden; doch zullen deze daggelden aan hnn niet worden gevalideerd voor die dagen, dat zy de Vergadering niet by woonen: de dagen, dat zy heen en weder reizen, als mede die, waar op zy elders,op 'last der Vergadering, eenige Commisfie waarnemen , worden in hunne declaratien geleden» 591» De voorfchreven traétementen en daggelden worden van drie tot drie maanden, op declaratie van het Departementaal Beltuur,door den Prefident en Secretaris ondertekend, betaald door dien Nationalen Ontvanger, die door de Financiekamer daar toe zal worden aangewezen en geauctorifeerd. 592. leder Departementaal Beftuur maakt, nopens den tyd en de wyze van het houden der Vergadering, met al het geen plaatslyk daar toe betrekking heeft , zodanige inrigtingen, als het zelve, naar de uitgebreidheid van het Departement , en van de werkzaamheden, aan deszelfs zorg aanbevolen, in der tyd noodzaaklyk oordeelt. 593. De Departementale Beftuuren waaken, dat de Wetten in hunne Departementen ter uitvoer worden gebragt, niets ftrydigs met dezelve ondernomen worde, en zien toe, dat de Nationale Ambten en Bedieningen, mitsgaders de Adminiftratie der Nationale Goederen, naar behooren worden waargenomen. 594. Zy geven aan de Wetgevende en Uitvoerende Magten berigten en inforrnatien over alle zaken, omtrent welke die van hun worden gevraagd, 595. Tot tiandhaaving der openbare rust binnen de Départementen, befchikt het Departementaal Beftuur over de naastbygelegen Guarnifoenen of Troupes van de Republiek, en geeft daar van terftond kennis aan den Staatsraad. 596. In alle andere buitengewoone gevallen, die eene directe voorziening vereifche», ftellen de  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 5*1 de Departementale Beftuuren daadlyk de noodige maatregelen té werk, en geven daar van terftond kennis aan de Uitvoerende Magt, om daar, in verder te voorzien. 597. Het Departementaal Beftuur ftelt buiten werking de befluiten van de Raaden der Gemeenten, binnen het Departement gelegen,voor zo verre dezelve llrydig zyn met de Wetten. 598. Het Departementaal Beftuur neemt kennis van bezwaaren, die tegen eenig Gemeentebeftuur of ander ondergefchikt Coliegie binnen derzelver Departement aan hetzelve worden ia» gebragt, en voorziet daar in, na verhoor van de beklaagden, onverminderd het recht vaneen ieder, om zyne grieven en bezwaaren te brengen voor het Gerechthof, ten dien opzigte competent, ten einde door de ordinaire wegen en middelen van Justitie daar van beteringe te er. langen. 599. Onder geen voorwendfel maakt het Departementaal Beftuur verandering in eenige Wet, noch brengt aan derzelver uitvoering vertraaging toe. 600. Wanneer een Departementaal Beftuur oordeelt, dat in ééne Of andere Wet, of dat ook in eeni«e ordre der Uitvoerende Magt voor de Ingezetenen van derzelver Departement eenig bezwaar gelegen is, zal het deswegens aan hjt Wetgevend Ligchaam, of aan den Staatsraad, vertoogen mogen inleveren, doch intusfcheu de wenking van zodanige Wet of Ordre niet opfchorten. „ 601. Ieder Departementaal Beftuur maakt zodanige Statuten, Reglementen en Ordonnantiën, als het zelve, tot de befehikking van Po« litie, OEconomie en Financie zyner Departementale huishouding, noodig oordeelt. 602. Deze Statuten, Reglementen en Ordonnantiën mogen echter nooit ftrydig zyn met, noch inlopen tegen eenige algemeene Wetten, Kk5 Or- sGa&- 3E. Oni: vurpvan 'Jonftiutie»  522 NIEUWE NEDERLANDSCHE "s Gra- ve.nhage. Ont- werpvM Conjti- tune. Ordres of Reglementen , die voor alle de gedeelten der Republiek verbindende zyn. 603. De kosten, benoodigd, om te voorzien in alle zodanige huishoudelyke behoeften binnen de Departementen, die niet door het Wetgevend 1 Ligchaam als Nationaal verklaard zullen worden, en geene betrekking hebben tot het algemeen Nationaal belang, zullen moeten gevonden wordth uit middelen en impofitien, in ieder Depanement afzonderlyk te helfen. 004. De Departementale Beftuuren hebben de vrym- d, Om daar toe te mogan ;uitfchryven en te doen heffen alle zodanige middelen en imposten, als zy in ieder Departement hetgefciuktst, en voor cie Ingezetenen minst bezwaarend zullen oordeelen. 605. Deze uitfchryving en heffing van impos en zal nooit mogen gefchieden op eenige middelen van confumtie, die door de Wetgevende Vergadering, tot het vinden der penningen voor de Nationale behoeften, bepaald zyn, of in het vervolg bepaald mogten worden. Cc6. De doorvoer van alle goederen van het één Departement door het ander zal met geene belatingen mogen bezwaard worden. 607, Geen Departementaal Beftuur zal den uitvoer van eenige Goederen naar een ander Depnrtent verbieden of belasten. 608. Geen Departementaal Beftuur zal den invoer van eenige Goederen uit een ander Departement ? mogen verbieden, noch door het ftellen van prémien bevoorderen. "•< 609 Geen Departementaal Beftuur zal de producten of waa en, in een ander Departement vallende of gemaakt, met eenige belasting hooger mogen bezwaaren, dan zulke producten of waaren in het Departement zelve , waar in zy gevoerd worden, gevallen of gemaakt zynde, aldaar belast zyn. 610. De  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 533 610. De jaarlykfche vastftelling dezer Depar-' tementale middelen voor hec eerstvolgend jaan wordt te gelyk met den ftaat der Deparmentale < Casfa, en eene fummiere rekening van den gedanen ontvangst en uitgave van het laatst ver-1 lopen jaar, door den druk gebragt ter kennisfe 1 der Ingezetenen van elk Departement. 1 611. Tot vastftelling dezer gewone Departe-i mentale middelen voor ,elk volgend jaar, zal door het Departementaal Beftuur niet mogen worden befloten, als met eene meerderheid ten minften van twee derden van het vol getal van deszelfs Leden. 612. Wanneer tot een ofander onvoorzien werk van aangelegenheid, of tot het ondernemen van eenige verbetering van belang binnen eenig Departement , eene grooter fomma benoodigd zyn mogte, als uit de gewoone jaarlykfche Departementale middelen kan vallen, zal in zodanig Departement wel eenig nieuw middel mogen worden ingevoerd, doch echter niet anders, dan na dat daar toe vooraf door het Departementaal Beftuur, aan de Ingezetenen van dat Departement, ren mïnfteu fes weeken te vooren, openbare kennis zal zyn gegeven, en daar toe opgeroepen Gecommitteerden uit ieder DiftriJl. 013. Deze Gecommitteerde!1, zullen in elk Departement in getal gelyk zyn aan hst getal der iLeden, die het Departementaal Beftuur uitmaaken, en door Kiezers uit de Stemgerechtigden van zulk Departement tot deze byzondere daad gekozen worden, in alles op dezelfde wyze als de Leden van het Beftuur gekozen zyn; en zullen de gekozenen, daar en boven3 gegoed moeten zyn, als by art. 61. omtrent de Kiezers is vastgefteld. 614. Op den geftelden dag vervoegenzicli deze Gecommitteerden ter plaatze, waar het Departementaal Beftuur vergadert, en leggen in handen sGra- rRNHA- ;e. vcrpvan mie.  "sGra- VEJïHA GE Ont- werpvat, Conftitutie. &4 NIEUWE NKDERLANDSCHE den van den tydelyken Prefident de navolgende belofte af: v „ lk belove, dat-ik in het-onderzoek der re„ denen van noodzaaklykheid der nieuw voor„ gefielde Departementale belasting, en in het „ goedkeuren of verwerpen van dezelve, my „ gedragen zal naar de infpraak van myn ge„ weten, en alleen het huishöudelyk belang van dit geheel Departement, en niet van het één of andër gedeelte van hetzelve zal voor „ oogen houden; dat ik daar by niets zal doen ,. llrydig met het belang van het geheele Ba„ taaffche Volk, noch met de Aéle van Con„ llitutie." 615. Geen Departement zal immer vermogen, eenige Negotiatie van penningen te doen, waar door ooit of ooit een Departementale fchuld zou kunnen geboren worden. 616. Dit fluit echter niet uit, dat tot einden-, als by art. 612. gemeld, eenige penningen voor eenen zekeren tyd door zulk een Departement zouden mogen worden opgenomen, mids echter daartoe vooraf de toeflemming van het Wetgevend Ligchaam gevraagd en bekomen hebbende , die zulks niet zal mogen toeflaan, dan na eene genoegzame gerustflellende aanwyzing van het fonds of de fondfen binnen zodanig Departement, uit welke de jaarlykfche renten en aflosfingen zullen kunnen gevonden worden. 617. Ingeval het Wetgevend Ligchaam zulk eene kortftondige opneming van penningen aan een of ander Departement toeflaat, is hetzelve gehouden, jaarlyks en alle jaaren aan de Nationale Financiekamer te doen behoorlyke rekening en bewys, dat de beloofde renten en aflosfiiigen des laatst afgelopen jaars door het zelve prompt zyn betaald. 618 De Ambtenaaren en Bedienden, tot deze iuishoudiyke Departementale Admioistratien noo-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 525 noodig, worden dnor het Departementaal Beftuur aangefteld, en uit de Departementale penningen gefalariëerd. 619. Het Departementaal Beftuur heeft het oppertoezigt over alle Dyk- en Water - Collegien, Polders- of Kerspels - vergaderingen en Gemeentebeftuuren binnen derzelver Departement, voor zo verre aangaat het behoorlyk onderhoud van alle Dyken, Weerwerken, Wegen, Bruggen en diergelyke, en draagt zorg, dat de goede orde en policie door ieder derzelve worde bewaard. 620. JtJet onderhoud van Dyken, Wegen, Watertn,^ruggen en Sluizen, en al, wat van dien aart mter tot de huishouding van elk De. partement betrekkelyk is, blyft tot lasten van die, waar toe hetzelve van ouds behoort. 621. De Departementale Beftuuren zyn bevoegd en verpligt, om in alle buitengewoone voorvallen binnen derzelver Departementen, in welke de hun verleende magt niet toereikende bevonden wordt, of waar toe hunne middelen en fondfen niet fufficient zyn, de noodige voordellen en vertoogen aan het Wetgevend Ligchaam te doen. 622. Indien, vdór het invoeren van een algemeen civil en crimineel Wetboek voor de geheele Republiek, in eenig Departement een nieuwe Wet mogt noodig geoordeeld worden, zal het Departementaal Beftuur het ontwerp daar toe, met de redenen van noodzaaklykheid, aan het Wetgevend Ligchaam inzenden, en deszelfs fanctie daar op verzoeken. 623. De Uitvoerende Magt zal geene Commisfarisfen in de Departementen kunnen zenden, dan alleen om inforrnatien te bekomen, en deze.zullen zich, noch direét noch indirect, in de Departementale funétien en werkzaamheden fteken of mengen. 624. De Departementale Beftuürea zyn we¬ gens 'sGra. vem hage. OntwerpvanOonjïi. mie*  596 NIEUWE NEDERLANDSCHE » Gra- venha» ge, OntwerpvakConftitutie. gens hunne Administratie verantwoordelyk aan de Uitvoerende Magt. 625. Geen Leden derzelve kunnen , onder eenig voorwendfel, in perfoon, voor de Uitvoerende Magt, tot het geven van verantwoording, worden opgeroepen. 626. Indien de Uitvoerende Magt oordeelt, dat een Departementaal Beftuur zich aan over. treding van de Conftitutie of pligtverzuim heeft fchuldig gemaakt, ftelt dezelve de bezwaaren tegen hetzelve Beftuur in handen van den Procureur-Nationaal, om het Recht van den Lande waar te nemen. 627. Het Hoog Nationaal Gerechtshof- is alleen bevoegd, in zulke gevallen te oordeelenen recht te fpreken. i 628. De Leden van een Departementaal Beftuur kunnen in hunne Ambtsbediening niet worden opgefchort: ook kan geen decreet van fufpenfie tegen deZelven genomen worden, dan na dat het Hoog Nationaal Gerechtshof vooraf zal hebben verklaard, dat 'er redeuen van befchuldiging aanwezig zyn. 629. Tot dat de Departementale verdeeling der Republiek in werking zat gebragt wofden, worden de magt en werkzaamheden, welke by deze Afdeeling aan de Departementale Beftuuren gegeven zyn, in de Gewesten, waar uit thands de Republiek beftaat, urgeöefend door Gewestelyke Beftuuren. En zullen die gedeelten der Republiek, welke tot hier toe onder geene byzondere Provinciën behoord hebben, met de Gewesten veréénigd worden in maniere, als volgt, en met dezelve refpedttvelyk één Gewest uitmaaken: als Buuren. Culetnborg, Leer. dam, Schoonrewoerd, Acquoy, Vianen en Amey* den met het Quartier van Nymegen; de Wil* lemftad en Dinteloord met Bataafsch Braband; Isfelftein met Utrechc; Ameland en Schiermonnikoog met Friesland; de Pekel A, voor. zo ver-  JAARBOEKEN, Juny. 1797. ja7 verre tot Wesierwolde behoort, met Stad en Lande; en het verdere gedeelte van Wcsterwolds met Drenthe» 630. De Leden van dezelve Gewestelyke ;Bsfluuren moeten dezelfde vereischten hebben, — worden op dezelfde wyze verkozen, — hebben dezelfde Rechten en liggen onder dezelfde verpligtingen, als hier boven, ten aanzien der Leden van de Departementale Beftuuren, bepaald is. 631. Het Wetgevend Ligchaam bepaalt, binnen fes weeken, na deszelfs eerfte zitting, het getal der Leden in elk derzelve Gewestelyke BeltuurenjC en geeft van de gemaakte bepaalingen kenms aan den Staatsraad, welke als dan zorgt, dat de verkiezingen onverwyld gefchie. den, en dat, binnen veertien dagen na de verkieziug, de tegenwoordige Gewestelyke Beftuuren door de nieuwe vervangen worden. DERDE AFDEELING. Van het Gemeentebefluur. 63a. Het Beftuur, het welk in ieder Plaats of Gemeente zyn zal, wordt genaamd de Raad der Gemeente. 633. De Leden van dit Beftuur worden door Stemgerechtigde Burgers of door Kiezers gekozen. 634. In Plaatzen, daar de bevolking kleiner is dan twaalf honderd één-en vyftig Inwopners, zal de verkiezing, of door de Stemgerechtigden uit dezelve, direct gefchieden, of door Kiezers; en in Plaatzen van grooter bevolking, zal die door Kiezers moeten gefchieden. 635. De Stemgerechtigden moeten de vereischten bezitten, welke by art. 8. en volgende, en de Kiezers die, welke by art. 60. en vol- 's Gra- VENHA' GE. Ont' werpvan Confti. tutte.  528 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'f Gra venha* ge. Ont- verpvan Conftitutie. volgende, bepaald zyn. Geene andere vereisen.* ten kunnen daar by gevoegd worden. 636. Elke Plaats of Gemeente zal zodanig Reglement op de wyze van verkiezing, zo door Stemgerechtigden, als door Kiezers , midsgaders op het getal en de inrigting van den Raad der Gemeente, als aldaar zal gemaakt worden, ter- fanctie aanbieden aan het Departementaal Beftuur. 637. Tot Leden van het Gemeentebelluur zyn niet verkiesbaar, die, art. 95. van den Ti' tui van het Wetgevend Ligchaam, van het Lidroaatfehap van het Wetgevend Ligchaam zyn uitgefloten. 638. Die, ten tyde der verkiezing, elkanderen^ tot 4in den derden graad ingefloten, beftaan, het zy door bioedverwantfehap, het zy door huwlyk, kunnen niet te gelyk Leden van dit Beftuur zyn, en, ingeval zodanigen te gelyk verkozen worden, zal hst lot beflisfen, wie zitting nemen zal. 639. Tot Leden van het Gemeentebelluur zyn verkiesbaar, die de navolgende vereischten in 2ich vereenigen. t. Dat zy zyn Stemgerechtigde Burgers; - 2, Dat zy den ouderdom van vyf en twintig jaaren bereikt hebben; 3* Dat zy, geduurende de laatfte drie jaaren, in het Departement, en ten minfte één jaar in de Gemeente, waar de verkiezing gefchiedt, gewoond hebben. 640. Wanneer over de verkiezing verfchil ontftaat, zal het Départementaal Beftuur beflisfen. 641 Zy, die belast zyn met de infameling van lasten, ten behoeve der Gemeente, zullen in dat Beftuur geene zitting mogen nemen, ten wa-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 529 ware zy, binuen veertien dagen na hunne verkiezing, volkomen afftand dóen van hunnen Post, niet aanbod, om, op de eerfte aanvraage van hunne aanftellers, van hunne gehouden directie én adminiftratie rekening en verantwoording te doen: zullende dit Articul echter geene relatie hebben tot Comptabelen, welke geeae verantwoording fchuldig zyn aan het Beftuur, waar in zy gekomen zyn. 642. Hy, die, ingevolge het voorfchrift der Acte van Conltitutie, tot Lid van een Gemeentebeftuur geroepen wordt, zal, geduurende de drie eerfte jaaren na hec invoeren van de Conftitutie, zich van die keuze niet mogen onttrekken , dan om wettige redenen» De beoordeeling dier redenen, eu de beflisfing, of dezelve wettig zyn, dan niet, ftaat aan het Gemeentebeftuur, waar in hy tot Lid geroepen is. 643. Hy, die zodanige wettige redenen ver. meent te hebben, zal verpligt zyn, dezelve binnen den tyd van veertien dagen, na dat hy kennis van zyne verkiezing bekomen zal hebben, aan het Gemeentebeftuur, waarin hy tót Lid geroepen is, voor te dragen; het'zelve Beftuur zal, uiterlyk veertien dagen daarna, omtrent derzelver wettigheid of onwettigheid , uitfpraak doen; en zal het befluit, die uitfpraak behelzende , de redenen moeten inhouden . welke het Gemeentebeftuur tot dezelve bewogen hebben. Ó44. Indien de reden-n van verfchooning door het Gemeentebeftuur voldoende worden geoordeeld, wordt de gekozene vry gekend, en ConJlitutionecl eene nieuwe keuze gedaan 645. Indien de redenen onvoldoende verklaard zyn, is de verkozene bevoegd, zich by het Departementaal Beftuur te beklaagen; het welk als dan, na béhoorlyk onderzoek, uitfpraak zal doen, en zullen zich de beide partyen aan dezelve gedragen. 046. Wanneer de gekozene, het zy, dat hy L1 gee' 'sGra-, VEtfHAGE. OntwerpvaftConftitutte.  530 NIEUWE NEDERLANDSCRE sGra- venhace. OntwerpvanConftitutie. geene redenen van verfchooning heeft bygebragt, het zy. dat de bygebragte redenen van verfchooning onvoldoende geoordeeld zyn, halftarrigblyfc weigeren, den post te aanvaarden, wordt 'er eene nieuwe keuze gedaan; en hy, die 'sVolks dienst niet wil op zich nemen, wordt op het te kennen geven van het Gemeentebeftuur door den Staatsraad, by openbare afkondiging, den Volke bekend gemaakt, als één, die zich den Vaderlande onttrekt, deszelfs Stemrecht wordt in al zyn kragt voor altyd vernietigd en hy onbevoegd verklaard, om het Ambt of Beneficie het welk hy mogt bezitten, te blyven behouden, of in het vervolg eeDig Ambt of Beneficie te bekomen i 647 Voor dat de vierde verkiezing van Leden in het Gemeentebeftuur, ingevolge het voorfchrift der- Acte van Conftitutie, gefchiedt, zal het Wetgevend Ligchaam beflisfen , of het belang van bet Vaderland vordert, dat deze zelfde bepaalingen , omtrent het al of niet mogen bedanken voor het Lidmaatfchap in het Gemeentebeftuur, ook in het vervolg behooren vastgefteld te blyven. 648; De Leden van den Raad der Gemeente wisfelen jaarlyks, zo na mogelyk, voor een derde gedeelte af, en wordt by de eerfte zitting die afwisfêling voor de twee eerfte reizen door het lot bepaald. > 649. 'Er zal nimmer eene veröeniging van plaatzen, een afzonderlyk Gemeentebeftuur gehad hebbende, tot één Beftuur, noch ook eene affcheiding van een Daas van één of meer anderen, waar mede zy ver'ëenigd was, ten einde zich onder een afzonderlyk Gemeentebeftuur te ftellen, kunnen gefchieden, dan met voorkennis van het Departementaal Beftuur, en goedkeuring van het Wetgevend Ligchaam. 650. Zodanige verëeuiging of affcheiding zal dan alleen kunnen tnegeftaan worden, wanneer de  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 531 de Stemgerechtigden van elke Plaats, ten dien einde expresfelyk geconvoceerd en byëengekomen, te weten in het geval eener verëeniging, afzonderlyk, en in het geval van affcheiding, gefamenlyk in die verëeniging of affcheiding met eene meerderheid van twee derden bewilligen. 651. Het Gemeentebeftuur maakt zodanige keuten en befchikkingen op de Policie en Fmancie binnen deszelfs Jurisdictie, als het noodig acht, eu geeft aan deszelfs jaarlykfche Rekeningen zodanige publicatie, als by het Reglement art. 633. vermeld, zal worden bepaald. 65 s. Het maakt en onderhoudt zodanige inrigtingen, gedichten en gebouwen, als het tot bevoordering van OEconomie en Koophandel, en in het algemeen tot plaatslyk gerief, noodig oordeelt. 653. Het Gemeentebeftuur heeft de beheering over het vermelde in het voorig art., zo wel als over alle verdere Eigendommen der Gemeente; doch zal zich niec mogen aanmatigen de beichikkiog over zodanige Effecten of Kasfen, welke niet aan de Gemeente, maar aan byzondere Corporatien in wettigen Eigendom toebebooren, 654. Geene plaatslyke nieuwe belastingen zullen mogen worden opgelegd, dan na dat daar over alvoorens door Gecommitteerden uit de Stemgerechtigden van de refpective Gemeenten, daar toe byzonderlyk te benoemen, zal zyn gedelibereerd, en zulke belastingen door dezelve Gecommitteerden zyn goedgekeurd. 655. Alle nadere befchikkingen, aangaande het getal en de verdere bepalingen omtrent deze Gecommitteerden, worden aan de Gemeente zelve overgelaten: met dien verftande nogthands, dat niemand tot dien post zal worden benoemd, ten zy dezelve ten minften zodanig gegoed zy, als hier boven art. 61. omtrent de Kiezers is vastgefteld. 656. De doorvoer van alle Goederen van de LI a ééne 's Gra- ven haos, Ont- werpvan Conftè tutie.  53* NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Ont- werpvai Conftitutie. Tl* ééne Gemeente door de andere zal met geene belastingen mogen bezwaard worden 657. Geen Gemeentebeftuur zal den uitvoer van eanige Goederen naar eene andere Gemeente verbieden of belasten. 1 658 Geen Gemeentebeftuur zal den invoer van eenige Goederen uit eene andere Gemeente mogen verbieden, noch door het ftellen van prémien bevoorderen. 6jo. Geen Gemeentebeftuur zal de producten of waaren, in eene andere Gemeente vallende of gemaakt, met eenige belastiug hooger mogen bezwaaren 3 dan zulke producten of waaren in de Gemeente zelve, waarin zy gevoerd worden,gevallen of gemaakt zynde, aldaar belast zyn. '660. hei Gemeentebeftuur zal op de voorzeide gronden zyn ingerigt, ingevolge het Reglement art. 633, vermeld. 661. De Leden van het plaatslyk Beftuur kunnen ^ onder geen voorwendfel, immer in perfoon door de Departementale Beftuuren tot verantwoording worden opgeroepen, veel min gefufpendeerd of afgezet: zy kunnen alleen, wegens pligtverzuim in hunne bedieningen, te recht ge« lteld worden voor het Departementaal Gerechtshof. 062. Zo lange 'er geene Departementale Beftuuren zullen zyn daargefleld, zullen de Gemeentenbeftuuren aan de Gewestelyke Beftuuren even zo onderworpen zyn, als zy by deze Afdeeling aan de Departementale Beftuuren onderworpen worden.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 53S T I T U L Vil. Van de Rechterlyke Magn EERSTE AFDEELING. Algemene bepaalingen. 663. De Rechterlyke Magt kan alleen worden uitgeoefend door Rechters. welke by of'ingevolge de Conftitutie vastgefleid zyn, of zullen worden. . 664. De Administratie van alle Policie or Magistratuur zal overal afgefcheiden moeten zyn van het Rechterambt. De Wetgevende Magt zal bepaalen, binnen welken tyd die fcheiding zal moeten daargefteld zyn. 6-j. Geen Rechter kan worden afgezet, ten zv dat hy 'wegens begane misdaad door den wettigen Rechter veroordeeld zy: hy kan ook in zyn Ambt niet worden gefufpendeerd, ten zy dat hy in flagranti geapprehendeerd of eene provifie van Justitie in cas crimineel tegen hem verleend zy- . 666. De genen, die by het in werking brengen der Conftitutie tot Leden van eenige Gerechtshoven zullen worden aangefLId, zyn rot geene andere dan Rechterlyke Ambtsbedieningen verkiesbaar, ten zy na verloop van twee Jaaren , federt zy van het Rechterambt af ftand zullen hebben gedaan. . 667. De Wedden, waar op de Raaden in de Gerechtshoven zyn aangeftelcf, mogen, geduurende derzelver funótien, niet vermeerderd noch verminderd worden. 668. In geen Rechtbank zullen de Deden eikanderen onderling of ook de publieke Aanklagers by dezelve den Leden mogen beftaan m de onklimmende of nederdaalende Linie, noch ook v LI 3 als 's Gra- VENHAGË. Ontwerp van Conftitutie.  534 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Graven hage. OtitwerpvanConftitutk. i i i - j < i i y < { i t 2 . t i) d t v d o als broeders, of ais oom en neef, het zy door bloed verwantfchap, het zy door huwlyk. - < 669. Alle Geconftituëerde Magten en Rechters moeten, des verzogt, de fterke hand leenen tot de uitvoering van alle bevelen, door het Hoog Nationaal Gerechtshof aan deszelfs Deurwaarders ;n andere Exploicteurs gegeven. 670. In elk Departement zullen de aldaar Ge ■ -onftituöerde Magten en Rechters van desgelyke aoeten doen, ten opzigte der beve en van het departementaal Gerechtshof, waar onder zy be jooren. 671. Alle Rechters zyn gehouden, om, des verzogt, de Sententien en Vonnisfen van elkandeen, welke in kragt van gewysde gegaan zyn, er executie te helpen ftellen, midsgaders over en veder de zogenaamde Letteren Requifitoriaal van [en éénen aan den anderen te refpecteeren; wanleer dienaangaande eenig gefchil tusfchen dezelve mtftaan mogt, ftaat de beflisfing daar over, geyk mede over alle Jurisdictie questien , wanneer lartyen onder één en hetzelfde Departementaal jerechtshof behooren, aan het Departementaal Gerechtshof, en anders aan het Hoog Nationaal jerechtshof. 672. Niemand kan, tegen zynen wille, worden fgetrokken van den Rechter, welken de Confti□tie of de Wet hem toekent. 673. Allen, die op politiek bevel gevangen ouden mogen zyn genomen, zullen, uiterlyk innen vier*en-twintig daaraan volgende uuren, 1 handen van de plaatslyke Justitie moeten woren overgeleverd, om vervolgends by d n compemten Rechter te worden geoordeeld: by gebreke an dien, zal de gevangenneming gehouden woren voor een aanflag op de vryheid en voor penbaar geweld. Eit Articul kan door het Wetgevend igchaam niet worden opgeheven, ten zy wan-  JAARBOEKEN, Junyr 1797. 535 wanneer de algemeene veiligheid hetzelve, in gevallen van rebellie of inva/ie, door het Wetgevend Ligchaam by een formeel j Decreet erkend, zal vereifchen, en dan nog niet anders, dan telkens voor den tyd van één maand. 674. In crimineele Zaken zal in de definitive, Sententien en Vonnisfen, ten nadeele van een befchuldigden gewezen, de misdaad moeten worden uitgedrukt, op poene van nulliteit. 6-75. Nimmer zal eenige Verbeurdverklaring van Goederen plaats hebben. 676. 'Er zal alomme door de Republiek recht gedaan worden in den naam ende van wegens het Bataaffche Volk. 677. Alle Sententien en Vonnisfen moeten in het openbaar gepronunciëerd worden. 678. 'Er zal een crimineel en civil Wetboek, misdsgaders eene algemeene manier van procedeeren in crimineele en civile Zaken ontworpen worden: Het Wetgevend Ligchaam draagt zorg, dat het een en ander ten fpoedigften in gereedheid worde gebragt. 679. Tot een noodzaaklyke vereischte m dat Ontwerp ftaat vast, het ten ééneomaale affchaffen der Pynbank over de geheele Republiek» TWEEDE AFDEELING. Van het Hoog Nationaal Gerechtshof. 68o- 'Er zal zyn een Hoog Nationaal Gerechtshof, beftaande uit negen Raaden, de Prefident daar onder begrepen. 681. Indien het Hof de werkzaamheden, aan het zelve by de Conftitutie opgedragen, van die uitgeftrektheid mogt bevinden, dat het eene vermeerdering van Leden noodig oordeelde, zal betzelve zulks aan het Wetgevend Ligchaam voorLl 4 - dra- s Gba- VENHA* 5E. Intverpvan'Jon/li' utie%  536 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«Gra- VENHAGE. Ont- werpvan Conftitutie.. dragen, het welk in dat geval het getal der Raaden met twee zal kunnen vermeerderen. 682. De Raaden zullen zyn Inboorlingen van de Republiek, en, geduurende de laatfte tien jaaren, hunne vaste woonplaats binnen dezelve moeten gehad hebben» 683. Niemand is tot Raad verkiesbaar, dan die als Stemgerechtigd op de publieke Registers bekend ftaat, den vollen ouderdom van dertig jaaren heeft bereikt, en in het vak der Rechtsgeleerdheid gegradueerd is. 684.. By elke vacature maakt dit Hof zelf eene Nominatie van fes perfoonen, volgends eene Alphabetifche orde, en zendt dezelve aan de Kamer der Oudften, die daar uit de keuze doet. Voor de eerfte reize maakt de Groote Kamer, als het Hoog Nationaal Gerechtshof hieromtrent vervangende, de Nominatie van een dubbel getal , ten gelyken einde. 685. Het Prefidium van het Hoog Nationaal Gerechtshof is permanent in één perfoon, door de Kamer der Oudften uit het midden der Leden, hetzelve Gerechtshof uitmaakende, te verkiezen; zullende voor de meerder werkzaamheden, aan den post van Prefident verbonden, deszelfs jaarwedde één duizend gulden meerder, dan die der-overige Leden, bedragen, 68ó". Elk Lid van dit Gerechtshof zal hebben een jaarwedde van vyf duizend gulden. 687. De Prefident en Raaden van dit Hofzullen , onder geenerhand voorwendfel ofbenaaming, eenige kosten, ten hunnen behoeve, aan Partyen Litiganten berekenen, even min als aan den Lande, by gelegenheid van eenige door het' Wetgevend Ligchaam van hun gerequireerde Advifen. 688. Dit Hof zal, by uitfluiting van alle andere Rechters, oordeelen: ■, «i Over de misdaad van hoog verraad, beftaan-  JAARBOEKEN, Juny, 1797' 537 ftaande in het verwekken van Oorlog tegen het Land, of het verleenen van daadlyke hulp aan deszelfs Vyanden; b. Over alle klagten, welke, met betrekking tot Ingezetenen van deze Republiek, door buitenlandfche Mogenheden gedaan zouden mogen worden , over infractie van ge maakte Tra&aaten en Alliantien, of oyei andere daaden. welke door buitenlandfche ' Mogenheden geftistineerd zouden mogen worden, door iemand van dezelve Inge zetenen gepleegd te zyn tegen het rechi der Volken; c. Over alle zaken, waarin het Gemeenebesi als Party is betrokken; 1 d. Over alle misdryven, door de Leden var het Wetgevend Ligchaam, van den Staats raad, van de Natiouale Financiekamer van de Nationale Rekenkamer; midsgader van de Leden van het Administratief Be ftuur der Oost-en West Indifche Bezit tingen, benevens derzelver refpeclive Mi nisters, en door de Secretarisfen van Staat in de waarneming van hunnen post be gaan ; midsgaders over alle andere mis daaden, hoegenaamd, door dezelven, he zy vcor, het zy ca de aanvaarding vai hunnen post, bedreven; e. Over alle misdryven, door de Minister van deze Republiek by buitenlandfch Mogenheden, of door de Secretarisfen va Ambasfade , midsgaders de Secretarisfe van alle Ministers by buitenlandfche Mc genheden, in de waarneming van hunne post, begaan; ƒ. Over alle gefchillen, waaromtrent ee Rechterlyke-uitfpraak vallen moet, tut fchen zodanige Departementen onderling welke niet onder het' zelve Depanementai Gerechtshof resforteeren; LI 5 g. Ovc 's Gra» venhage. Ont. •werpvan Conftitutie. > t 1 s i a i D , ll r  'sGra- venha* ge. Ont- werpvan Confli' tutte. 538 NIEUWE NEDERLANDSCHE g. Over alle Jurisdictie-questiën, wanneer Partyën niet reslörteeren onder hetzelfde Departementaal Gerechtshof; ' h. Over alle quéstiën, betreffende buiten en pryzen ter Zee, welke zo door 'sLands Schepen van Oorlog, als door by particulieren ter Kaap uitgeruste, en met Let. tres de Marqué voorziene Vaartuigen, genomen zyn; f. Over alle gefchillen, tusfchen Bevelhebbers, Rheders of andere Geïnteresfeerden van of in particuliere Schepen, ter éénre, en tusfchen die van 's Lands Schepen, ter andere zyde, gerezen; k. Over Piraterie of ZeerÖovery; /. Over alle misdaaden, door de Nationale Ontvangers en verdere financiëele Ambtenaaren, in de waarneming van hunnen post, begaan; - tn. Over alle misdaaden, door Leden, Ministers, Suppoosten of mindere bedienden van dit Gerechtshof begaan. 689. Dit Hof zal by préventie oordeelen: ' a. Over alle overtredingen van de voorzieningen , in de Conltitutie begrepen; *. Over alle vervalfching van 's Lands Vivres, Munitie van Oorlogen andere Goederen ; c. Over ver valfching of namaaking van's Lands ^ of andere gangbare Munten; a. Over Srrandroof; e. Over alle feitelyke refiftenden aan de uit-voering der Ordres van den Staatsraad; ƒ. Over alle geweldaadighedea en feitelyke refiftentien aan de refpective Ontvangers, of mindere bedienden van de Nationale Fmancie, in Qfficio wedervaren; g. Over muicery en oproer. 690. Dit  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 539 690. Dit Hof zal Dimmer eenige judicatureuitoefenen, in cas van hooger beroep, dan in de gevallen, by de Conftitutie bepaald 691. Dit Hof zal niemand by defitiitive Sententie in cas crimineel fchuldig mogen verklaaren, dan by eenftemmigheid van ten minften twee derde van het volle getal der Leden. 692. 'Er zal Herziening of Revifie by dit Hof : plaats hebben van Sententiën, aldaar ter eerfter inftantie gewezen; uitgezonderd in crimineele zaken, wanneer de Eisch aan den publieken Aanklaager is ontzegd. 693. De Adjuncten -Revifeurs zullen door de Kamer der Oudften benoemd worden uit de Departementale Gerechtshoven; het getal derzei ven zal gelyk zyn aan dat der Leden, welke de Sententie, waar van de Revifie versogt is, zullen hebben uitgebragt. 694. Het Wetgevend Ligchaam bepaalt de Orde op het ftuk der Revifie, Het Hof ont> werpt ten dien einde een Reglement,.die Orde bevattende, en doet hetzelve aan het Wetgevend Ligchaam toekomen. 695. Wanneer in materie van Gratie de confideratien en het advis van dezen Hove door het Wetgevend Ligchaam gevraagd worden, zendt het Hof, alvoorens daar van te dienen, de Kequesten aan den Rechter, in de zaak competent, en gelast denzelven, om, met overzending van alle de Stukken, daar toe relatief, en het berigt van den publieken Aanldaager, het Hof, ten fpoedigften doenlyk, daar op van zyne confideratien en advis te dienen. 696. De Advifen der Leden van dezen Hove zullen in alle gevallen met redenen moeten bekleed zyn. I 697. 'Er is by dit Hof een puoHeke Aanklaager, onder den titul van Procureur-Nationaal, 698 Het wordt geëdfifteerd door éénen Griffier met de verdere noodige Beambten. 699. De 'sGra* VENHA» GE. OntwerpvanConftiUt tie.  'sGra- VliN HAGE. Ont- werp var, Conftitutie. 54-0 NIEUWE NEDERLANDSCHE 699. De Procureur-Nationaal en de Griffier zullen dezelfde vereischten moeten hebben, welke art 682 en art. 68?., betrekkelyk den Pre« fident en Raade van dit Hof, vermeld zyn, 700. De Procureur-JNationaal wordt verkozen door de Kamer der Oudften uit eene Nominatie van d-ie Perfoonen. door dit Hef, volgends eene £lphabetifche orde, uittehrengen. 70t. Dit Hof fieefc zelf de aanftelling van den Griffier en de verdere noodige beambten. 7C2. De Procureur Nationaal en de Griffier treden niet in functie, voor dat. ten opzigte van elk derzelven, de noodige Inftructjën door hec Wetgevend Ligchaam zullen gearresteerd zyn. 703. De ontwerper: van die Inftructien, mids. gaders van een Regi ment op de Griffie, en derze ver Lenes, moeten door dit Hof, ten fpoedigften doenlyk, geformeerd en aan het Wetgevend Ligchaam, ter beöordeeling en bekragtiging, overgeleverd worden. 704. Dm Hof ontwerpt mede een Reglement op hec Salaris van de Praftifyns, die voor het zelve postuleerën zullen, midsgaders van deszelfs Deurwaarders en verdere Expïoióteurs, en zendt dit ontwerp, binnen den tyd van fes maanden, na dat het zelve zal zyn geconftitueerd, aan het Wetgevend Ligchaam ter beöorueeling en bekragtiging. 705 De Prefident en.de verdere Leden van dit Gerechtshof, midsgaders de Procureur Nationaal en Griffier, doen ieder in handen van den Prefident van de Kamer der Cudften zodanige plegtige belofte, als by derzelver Inftrudtien voor elk in zyn reguard zal bepaald worden. 706. Het Hoog Nationaal Gerechtshof vergadert niei in het Departement, daar het Wetge» vend Ligchaam deszelfs gewoone refidentie houdt, 707. Het ftaat.aan het Wetgevend Ligchaam te bepaalen, naar welke manier van Procedeeren het Hoog Nationaal Gerechtshof zich in civile en cri-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 541 crimineele zaken, tot dat deswegens een algemeene ftyl over de geheele Republiek zal zyn ingevoerd, provifioneèl' zal hebben te gedragen: Doch, in de beflisfiog der zaken zelve, zal dit Gerechtshof, zo lang geen algemeen Wetboek zal zyn geanesteerd, zich moeten fchikken naar de Rechten en Wetten, in de onderfcheiden gedeelte der Republiek plaats hebbende, zo lang dezelve niet zyn afgefchaft of veranderd. DERDE AFDEELING. Van de Departementale Gereclushoven. 708. 'Er zullen zyn Departementale Gerechts hoven. 709. Dezelve zullen zodanig geörganifeerd, en zo veel in getal zyn, als, na het arresteeren vat een Civil en Crimineel Wetboek, midsgaders een< gelyke manier van Procedeeren over de geheelt Republiek door het Wetgevend Ligchaam, na in genomen confideratien en advis van de refpectiv< Departementale Beftuuren, zsl bepaald worden. 710. ' Tot dat de Organifatie der Departemen tale Gerechtshoven zal plaats hebben, zullen di thands In wezen zynde Gerechtshoven in hunni werkzaamheden continuëeren over de geheele uit geftrektheid der Districten en Landen, welk thands aan derzelver jurisdictie onderhoorig zyn volgends de aldaar thands vigeerende Rechten ei op diin voet hunner Inftructien, voor zo verrei) dezelve Inftructien door de Conftitutie geene ver andering is gemaakt, of door het Wetgeven Ligchaam daaromtrent niet anders zal geftatuëer zyn. 711. In zodanige der thands nog fubfisteerend Gewesten, alwaar Gerechtshoven ontbteken,zul len dezelve, tot dat de Organifatie der DeparM mentale Gerechtshoven zal plaats hebben, doe het Wetgevend Ligchaam geconftitueerd worden 71a. Gee 's Gra- VENHA» GE. Ontwerp van Conftitutie. > 1 l 1 i r 5  54» NIEUWE NEDER.LANDSCuE 's Gra- VHÏVHA* GE. Ont- wcrpvan Conftitutie. i I 712. Geen Departementaal Beftuur zal zich mogen onderwinden, om in de Inftructiën van die Gerechtshoven, zonder toeftemming van het Wetgevend Ligchaam, eenige verandering te maaken, maar gehouden zyn, het geen zy vermeenen mogten tot meerder bevoordering van expeditie, en minder kostbaarheid der rechtsplegingen , te kunnen ftrekken, aan het Wetgevend Ligchaam ter beöordeeling over te zenden. 713 De tegenwoordige Leden en Ministers van de thands in wezen zynde Gerechtshoven, gelyk mede de publieke Aanklaagers by dezelven , worden by provifie, tot dat de in art. 709. vermelde Organifatie der Departementale Gerechtshoven zal plaats hebben, opgevolgd door de zodanigen, die door Kiezers, door de Stemgerechtigden, onder de Jurisdictie van elk dier Hoven behoorende, refpectivelyk benoemd, zullen worden verkozen uit een dubbeltal, het welkten dien einde door het Gewestelyk Beftuur, waar o'ïder die Stemgerechtigden behooren, volgends eene Alphabetifche Orde, zal moeten worden gemaakt. Ten aanzien van het gecombineerd Gerechtsbof over Holland en Zeeland, maakt het Hollands Beftuur een dubbeltal van zo veele, Leden, ils 'er van wegen dat Gewest in hetzelve Hof zi ting hebben; Het zelfde doet het Zeeuwseri Beftuur, met betrekking tot de Leden, van we»en Zeeland in dat Hof zitting hebbende. Ter verkiezing van dat Lid, het welk, vermids de vernietiging van het permanent Préfidium in dat Hof, door het bepaalde by art. 719., in de jlaats van den Préfident zal moeten verkozen worden, alsmede van de Ministers en publieken \anklaager by hetzelve Hof, wordt het dubbel:ai gemaakt door het Beftuur van dat Gewest, iet welk de benoeming van den thands fungeeendeü Préfident, der Ministers en den publieken lanklaager gedaan heeft. 714» De  JAARBOEKEN» Juny, 1797. j43 714. De tegenwoordige Leden, Ministers en 'publieke Aanklaagers zyn niet te min daar in weder verkiesbaar, mids hebbende de vereischten, art. 718. Litt. b. en d, vermeld, en daarenboven vyf en-twintig jaaren oud zynde. 715. By elk der volgende Vacatures van Leden , Ministers en publieke Aanklaagers, zo in de tegenwoordige Hoven, als die naderhand. ingevolge art. 709, ^ zullen worden geörganifeerd, wordt 'er eene Nominatie van drie perfoonen, door elk Gerechtshof zelf geformeerd , om daar uit de verkiezing te worden gedaan, als vooren. 716 Geduurende het beftaan der tegenwoordige Gerechtshoven blyven de Tractementen en Emolumenten van de Leden, Ministers en publieke Aanklaagers op denzelven voet, als by de aanneming der Conftitutie plaats heeft; en zullen die Tractementen eD Emolumenten in zodanige nieuwe Gerechtshoven, a's, ingevolge art. 71, zouden worden geconftitueerd, door het Wetgevend Ligchaam bepaald wordeD. 717. De Prefident en Leden dier alzo- volgends art. 709, geörganifeerde Departementale Gerechtshoven zullen, onder geenerhand voorwendfel of benaaming, eenige kosten ten hunnen behoeve aan de Partyen Litiganten berekenen , even min als aan den Lande, by gelegenheid van eenige door het Hoog Nationaal Gerecntsbof van hun gerequireerde Advifen. 718 Tot Leden, publieke Aanklaagers en Ministers in de Departementale Gerechtshoven zyn Heen verkiesbaar: a a. Inboorlingen van de Republiek, die, geduurende de laatfte fes jaaren, en zy, die elders geboren zyn, wanneer zy, geduurende de laatfte tien jaaren vdór hunne aanftelling, hunne vaste woonplaats gehad hebben binnen bet Rechtsgebied van dat Hof, 'sGra- venhage. OntwerpvanConftitutte.  'sGrA- VEïtlHA* GE, OntwerpvxnConftitutie, J44 NIEUWE N EDERLANDSCHE Hof, waar in of by zy worden aaneefteld; b. Die als Stemgerechtigden op de publieke Registers bekend Raan: c. Die den vollen ouderdom van agt en twintig jaaren hebben bereikt; en d. Die in het vak der Rechtsgeleerdheid gegradueerd zyn. 719. Zoo in de Departementale Gerechtshoven, als in die, welke fublisteeren tot dat- de OrgaDifatie der Departementale Gerechtshoven zal plaats hebben, zal ieder Lid op zyn beurt het Préfidi isn, geduurende den tyd van fes maanden, waarnemen. De oudfte in jaaren zal de eerfte Prefident zyn, en zo vervolgends. Indien nogthands een der Leden stelf om billyke reden verzoeken mogt op zyn beurt van het Voorzitterfchap ontflagen te zyn, zal dit door de overige Leden aan hem mogen worden toegeftaan. 720. De Prefident en de verdere Leden, midsgaders de publieke Aanklaagers, Griffiers en Se,, cretarisfen zullen, ieder in hun reguard, voorde eerfte reize in handen van den Prefident van de Kamer der Oudften, en by volgende Vacatures, in handen van den tydeilyken Piefident van elk Gerechtshof, of, by deszelfs ahfentie , in die van den Oudften der Raaden, by eene plegtige verklaaring, moeten belooven en aannemen, dat zy zich in hunne funcftien, zonder aanzien van perfoonen, getrouwlyk van hunnen pligt zullen kwyten, zonder daar van, om lief of leed, eenigsfios aftewyken, en dac zy zich fpeciaalykzullen gedragen naar hunne lnftructiën, voor zo verre daar in by de Conftitutie, of naderhand by het Wetgevend Ligchaam, geene veranderingen zullen gemaakt zyn. 721. De publieke Aanklaagers zullen, daar en boven, by eene plegtige verklaaring, moeten belooven en aannemen, dat zy van alle de tot hun-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 545 hunne kennis gekomen infraftien tegen de Re* geeringsform, in de Conftitutie begrepen, en in het byzonder van de misdaad van hoog verraad, ten fpoedigften doenlyk, kennis zullen geven aan den Procureur-Nationaal, en met denzelven dienaangaande nauwkeurige correspondentie houden, zonder zich verder of anders met de vervolging van de misdaad van hoog verraad, ais op fpeciale aanfchryvmg van het Hoog Nationaal Gerechtshof, te bemoeien. 722. De publieke Aanklaagers blyven niettemin gehouden en verpligt, om, in materie, van hoog verraad , op heeterdaad apprehenfiën te doen, gelyk mede in geval 'er vreeze zoude mogen zyn, dat de fchuldigen zich coor de vlugt aan de vervolging der Justitie zouden trachten te onttrekken, mids in het laatstgemeld geval daar toe ge* authorifeerd zynde door de Hoven, by welken zy den post van publieken Aanklaager waarnemen. VIERDE AFDEELING. Van de Rechtbanken in de Steden en ten Platten Lande. 723. 'Ër zullen niet méér Rechtbanken, publieke Aanklaagers en Ministets zyn, dan tot eene goede Administratie van de juftitie, en tot gerief der Ingezetenen, noodig zal worden bevonden. 724. Elk Departementaal Beftuur is gehouden, om, met in achtneming van dezen hoofdgrond, en het geen verder by de algemeene.bepaalingen, betrekkelyk de Justitie, vastgefteld is, binnen zekeren voortefchryven tyd te ontwerpen, midsga. ders aan het Wetgevend Ligchaam, ter approbatie en bekragtiging, over te leveren een Plan van provifioneele Organifatie der Rechtbankenonder hun Departement resforteerende. Mm 72^. De 's Gra» VENHA* OntwerpvanConftitutie.  546 NIEUWE NEDE RLANDSCHE *sGra- venha- ge, Ont* werp var, Conftitutie. 795. De Leden in dezelve Rechtbanken worden voor den tyd van drie jaaren benoemd, zodanig, dat een derde gedeelte der Leden jaarlyks zal moeten aftreden, en wel de twee eerfte jaaren volgends loting, en ver volgends het langst aangebleven derde gedeelte; met overlating nogthands aan zulke Gemeenten, welke, uit hoofde van byzondere plaatslyke omftanéigheden, zouden vermeenen een permanenten, Rechtbank noodig tc hebben, om ten dien einde een verzoek aan het Wetgevend Ligchaam te doen, het welk, na daar op ingenomen te hebben de confideratien van het Hoog Nationaal Gerechtshof, zodanig zal disponeeren, als het zelve zal vermeenen te behooren. 726. De aftredende Leden zyn niet te min weder nominabel. 727. De Ministers in dezelve Rechtbanken worden gekozen voor een onbepaalden tyd 728. De verkiezingen der Leden gefchieden d;or Kiezers, daar toe door de Stemgerechtigde Burgers, welke onder de jurisdictie van zodanige Rechtbanken resforteeren, te benoemen. Ter verkiezing der Ministers formeert de Rechtbank, waar toe zy behooren zullen, een dubbeltal, waar uit de Kiezers, op de zo evengemelde wyze te benoemen, eene keuze doen. 729. De finaale Organifatie en bepaaling van het getal derzelver Rechtbanken, midsgaders van het getal der Leden, waar uit dezelve zullen beftaan, zal, met voorbehouding van de hier voorgemelde gronden, door het Wetgevend Ligchaam geregeld worden,' na daar op de confideratien van de Departementale Beftuuren, midsgaders van de Departementale Gerechtshoven, waaronder de Gerechten reslbrteeren, te hebben ingenomen. 730. Aan de bepaalingen, hier boven by de 725 726. en 727. Articulen gemaakt, zalmen, 5y de inrigting van het nieuw civil en crimineel Wetboek, niet verder of anders gebonden zyn, dan  JA ARBOEKEN, Juny, 1797. f47 dan geoordeeld zal worden, met het belangeéner riptige Adminiftratie der Juftitie over een te komen. 731. De publieke Aanklaagers by de crimineele Vierfchaaren worden van wegen de Stemgerechtigde In • en Opgezetenen, voor eenen onbepaal den tyd, door Kiezers, daar toe in de Grondvergaderingen benoemd, geëjigeerd uit een dubbel getal, daar toe door de Vierfchaar, by welke dezelve fungeeren zullen, uit te brengen. 732. Tot Leden, publieke Aanklaagers en Ministers by dezelve Rechtbanken, zyn alleen verkiesbaar : . a. Inboorlingen van de Republiek, die, geduurende de laatfte les jaaren, en zy, die elders geboren zyn, wanneer zy, geduurende de laatfte tien jaaren, binnen bet Departement, onder het welk de Recht" bank behoort, hunne vaste wooDplaati gehad hebben; b. Die als Stemgerechtigden op de publieke Registers bekend ftaan ; en c. Den vollen ouderdom van vyf- en -twin' tig jaaren hebben bereikt. 733. Het Departementaal Gerechtshof, waai onder dezelve Rechtbanken behooren, draagi zorg, dat op de gefchiktfte en minst kostban wyze, den Rechters in dezelve Rechtbanken ge legenheid gegeven worde, tot het afleggen eenei plegtige verklaaring, waar by zy moeten beloo ven en aannemen, dat zy zich in hunne func tien, zonder aanzien van perfoonen, getrouwlyl van hunnen pligt zullen kwyten; en fpeciaalyk dat zy zich zullen gedragen naar de tot dus ver re ondei hun resfort vigeerende Wetten en Or donnant'en, voor zo verre daar in by de Confti tutie, of naderhand by het Wetgevend Ligchaan geene veranderingen zullen gemaakt zyn, Mm a 734. Ai 'sGra-, venhaOE. Ont- werpvan Confli* Wie* u  'sGra- VENfJACE. OntwerpvanConftitutie» t i i j - i 1 i ] 1 I 548 NIEUWE NEDERLANDSCHE 734. Alwaar publieke Aanklaagers zyn, zullen dezelve eene gelyke verklaaring afleggen in banden van den Prefident der Rechtbank of van de Vierfchaar, waar toe zy behooren, en daar en boven plegtig moeten belooven, dat zy van alle de tot hunne kennis gekomen infractien tegens de Regeeringsform, m de Conftitutie begrepen, en in het byzonder van de misdaad van hoog verraad, zo ras mogelyk, kennis zullen geven aan den Procureur-Nationaal, en dienaangaande met denzelven, midsgaders met den publieken Aanklaager by het Departementaal Gerechtshof, onder het welk zy resforteereo, nauwkeurige Correspondentie zullen houden, zonder zich verder of anders met de vervolging der misdaad van hoog verraad, als op fpeciaale aanfchryving van bet Hoog Nationaal Gerechtshof, te bemoeien 735- De publieke AaDklaagers by de fubalterne Rechtbanken blyven niet te min gehouden en verpligt, in materie van hoog verraad, op heeter daad apprehecfien te does, zo wel van Inwoonderen als van Vreemden; en, ingeval 'er vreeze wade mogen zyn, dat de fchuldigen zich door ie vlugt aan de vervolging der Justitie zouden :rachten te onttrekken, alsdan dezelven, offchoon jok niet op heeter daad betrapt, in civile bewaaiDg te nemen. VYFDE AFDEELING. ran de Rechtspleging over het Folk van Oorlog. 736. Het Volk van Oorlog blyft, met betrek;ing tot alle civile zaken, alleen onderworpen ian den Burgerlyken Rechter. 737. Niet te min wordt aan het Wetgevend .ïgchaam overgelaten, om, nopens het verleenen -an kontingen op de tractementen en gagien van dihtairen, en de wyze van procedeeren dienaanaande, zodaanige Reglementen te maaken, als het-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 549 hetzelve, ten meesten cüenrte van den Lande en overéénkomflig de regelen van billykheid, zal' oordeelen te behooren. - * 738 De cognitie over commune delicten, door het Volk van Oorlog te Lande, gelyk ook doort het Volk van Oorlog te Water, buiten bcheeps-1 boord gepleegd, blyft aanbevolen aan den bur- < gerlyken Rechter der Plaats, alwaar de Misdaa-i digers guarnifoen houden, of op heeter daad betrapt zyn. , ... , 739. Aan het Wetgevend Ligchaam wordt overgelaten, de noodige fchikkingen en bepaalingen te maaken, voor hoedanige Rechters en op boedanige wyze de Militairen te Ladde en te Water (zo ter eerfter inftantie, als in het hooger resfort) zullen worden te recht gefteld: 1. Wanneer dezelven begaan zuivere militaire misdaaden; 2. Wanneer een begane gemeene misdaad niet aan den lyve ftrafbaar is; 3. Wanneer een militair delict met een gemeen delict gepaard zal gaan; 4. Wanneer de Militairen onderling, of de een jegens den anderen commune delicten begaan: 5. Wanneer tusfchen den Burgerlyken en Militairen Rechter verfchil ontftaat over de natuur van het begaan delict; 6. Wanneer de Militairen te Velde of op Expeditie zyn, gelyk ook wanneer dezelven binnen Scheepsboord eenigerlei delicten begaan , zonder onderfcheid van commune of militaire dslicten. 740. Ook zal het Wetgevend Ligchaam beflisfen, of, en in welke gevallen door den Militairen Rechter, met opzigt tot commune delicten, by preventie kan worden gevonnisd. 741. Éindelvk zorgt het Wetgevend Ligchaam, ' Mm 3 dat s GRArEN HA» !E. )nt>erpvanlonfliutie.  55» NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHAGE. Ont- werpvai C^nfti. tutte. dat de Committés tot de zaken van het Bondge» nootfcbap te Lande en der Marine, by derzei* ver ontbinding, daadelyk worden vervangen, ten aanzien der Judicature over militaire perfoonen, thands aan dezelve, zo in cas d'Appe'., als aui dersfins competeerende, en zulks op zodanige wyze, als hetzelve, na Ingenomen confideratien en advis van het Hoog Nationaal Gerechtshof, zal oordeelen te behooren. TITUL Vilt yan den Godsdienst, het publiek Ondcwyi en de zorg voor de Aimen. EERSTE AFDEELING. Over den Godsdienst, 742. De Kerk is afgefcheiden van den Staat, en 'er zyn geene Burgerlyke voor of nsdeelen aan de belydenis van eenigen Godsdienst gehecht. 743, Alle inrigtingen, ter bevuordering van Goddienst, Deugd en goede Zeden, en alle Genootfchappen, die bier toe ftrekken, ftaan onder gelyke befcherming der Wet 744 Geene betaa ingen uit Kasfen, het zy Na ionale, het zy Departementale, het zyPlaatslyke, n,ch uit Ia?ten, door de Burgery, als zod nig, gedragen wordende, zullen aan of ten behoeve van eenig Godsdienstig Genootfchap of Genootlchappen gefchieden. 745. Alle bezittingen en inkom den der onderfcheiden Godsdienftige Genootfchar pen en Kerkgemeenten, die aan dezelve door vrywillige Disjsofitien, Donatien, Collecten, aankoop of op* bouw fedett den jaare 158 ? zyn eigen geworden, worden als derzelver wettige eigendom erkend en  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 351 en voor altyd aan hunne vrye befchikking overgelaten. 746. Alle Kerkgebouwen en Pastoryhuizen, welke voor den jaare I58r. binnen deze Republiek aanwezig geweest zyn, met de Goederen en Foödfen, beftemd tot derzelver onderhoud, worden door de Natie erkend, te zyn Eigendommen van de gefameolyke Ingezetenen en Bewoonderen van elke Stad, Dorp of Plaats, in welke dezelve gelegen zyn, zonder onderfcheid van eenig Kerkgenootfchap. 747. Ten aanzien van het gebruik der Kerkgebouwen en Pastoryhuizen, welke , ingevolge het laatst voorgaand Articul, door de Natie erkend zyn, te wezen Eigendommen van de gefamenlyke Ingezetenen en Bewoonderen van elke Stad, üorp of Plaats, maaken dezelve Ingezetenen onderling zodanige fchikkingen, als met de rechtvaardigheid en billykheid overeenkomen. 748. De Geestelyke Goederen en Fondfen, niet behoorende tot dia, welke in den 746ften Articul zyn genoemd, maar die federt den jaare i?8i. gebragt zyn onder Nationale, Provinciale of Kwartierlyke Administratiën, worden verklaard te zyn Nationaal, en .zullen door het Wetgevend Ligchaam, vóór het einde van het derdejaar, na de aanneming der Conftitutie, gebragt worden onder eene algemeene Nationale Adminiltratie. 749. De Leeraaren der gewezen bevoorrechte Kerk, welke, by het aannemen der Conftitutie, in vasten dienst zyn, genieten, zo lang zy daar ih volharden, en door hun toedoeB daar van niet ontzet worden, de hun bevoorens toegelegde traftementen, by wege van Penfioen. Insgelyks zal het zogenaamd Kindergeld , zo en in dier voegen, als hetzelve onder het voorig Gouvernement aan de LeeraareD der gewezen bevoorrechte Kerk is geüccordeerd, blyven voordduuren. , 750. Alle Emeriti, als mede de Weduwen Mm 4 vaa 'sGra- VENHAGE. 0/3/- werpvan Conftitutie*  '» Gra- VENH.A* GE. OntwerpvanConftitutie, Sf2 NJEÜWE NEDERLANDSCHE van Leeraaren der gewezen bevoorrechte KerlC, welke, by het aarjDemen der Conftitutie, Tractementen of Pennoenen trekken, benevens die Leeraaren, welke als dan in vasten dienst zyn, doch aan welken naderhand, om zwakheid van Ligchaam of Geest, door het Wetgevend Ligchaam, op hun verzoek, Penfioen zal worden toegelegd, gelyk ook de Weduwen van alle die iimenti en Leeraaren, behouden insgelyks hun leven lang geduurende, by wege van Penfioen, de lraöementen of Pennoenen, die zv onder het vo;ng Gouvernement zouden genoten "hebben 751- Wanneer in de eene of andere Gemeente een Kerkgenootfchap, tot de gewezen bevoorrechte Kerk behoorende, binnen den tyd van fes jaaren, na bet aannemen der Conftitutie, den Leeraar, by het zelve in vaste bediening zynde, door den icod of anderfins, mogte verliezen' midsgaders door onvermogen voor als nog buiten Haat mogte zyn, zich van eenen anderen Leeraar le T°°rzlen ' en zich' uit hoofde der afgelegenheid met een naastbygelegen Kerkgenootfchap, dezelve gevoelens toegedaan, niet gevoeelykkonde vereenigen, zal zodanig Genootfchap zich mogen vervoegen aan het Wetgevend Ligcbaam, ten einde, geduurende en tot aan bet einde van gemelde les jaaren, aan hetzelve , by wege van lublidie, toeteleggen het bedragen van het Tractement, het welk deszelfs voorige Leeraar, indien dezelve by dat Genootfchap in dienst gebleven was, andersfins zoude genoten hebben: en zal het Wetgevend Ligchaam daar op, naar bevind van zaken, gunftig mogen befluiten. 7J2. Het geen hier vooren, ten opzigte der Leeraaren van de gewezen bevoorrechte Kerk, welke, by het aannemen der Conftitutie, in vasten dienst zyn en blyven zullen, bepaald is, zal mede plaats hebben omtrent zodanige, als dan in vaste bediening zynde Leeraaren van andere Kerkgemeenten, die aan het Wetgevend Ligchaam v zul-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. jJ5 zullen doen blyken, dat zy door het bepaalde by art. 744 of door de fuppresfie vao eenige buitenlandfche Geestelyke Corporatien in hunne ge-1 woone inkomften benadeeld zyn, en zulks enbelope van hec gemis , het welk dezelve zullen aan < «toonen, daar dpor andei fins te zullen lyden. 753. Alle Kerkgenootschappen verrigten hunne 1 gemeenfchappelyke Godsdienstoefening bini.e n oe, daar toe beftemde Gebouwen, met ODtflo.en deuren 754. Niemad za! met eenig teken van Kerklyke waardigheid of bediening, noch met de Ördensklederen van eenig Godsoienftig Genootfchap, buiten zyn Kerkgebouw, verfchynen. TWEEDE AFDEELING. Van het publiek Onderwys. 755' Ter bevoordering van het Onderwys in zodanige kundigheden, welke voor den vryen Burger onöntbeerlyk zyn, in kunften en wetenfchappen, "midsgaders in alles, wat tot opheldering van het verftand, befchaaving van den fmaak en veredeling van het hart dienen kan , zullen 'er zyn Grondfcholen, Taal fenolen, Academiën, en ééne Nationale fiuoge School of Univerfiteit. 7j6\ Er zullen door de geheele Republiek een genoegzaam aantal van Grondfc olen zyn, waar in de Jeugd kan worden onderwezen in net lezen, fchryven en rekenen, midsgaders in alle zulke verdere kundigheden, welke, plaatslyke omftandigheden in acht genomen zynde, de beftemming van den vryen Burger meest kunnen bevoorderen. Elk Gemeente-beftuur zorgt, dat 'er ten dien einde de benoodige Schoolhuizen zyn. 757. De Raad der Gemeente fielt de noodige Onderwyzers aan; hy kiest daar toe de zodaniMm 5 gen, sGra» enh&» jk. Intverpvan?on/tt' ut ie.  554 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VEfciHA" GE. Ont. werpvan Conjii. tune, . i \ : ■ ! i < i - m l i 3 } gen, welke bekend ftaan voor Lieden vaneen goed gedrag, en, die van een behoorlyk getuigschrift hunner bekwaamheden door de genen,aan welken het oppertoezigt over het Nationaal Onderwys is toevertrouwd, voorzien zyn. 758. In deze Scholen wordt geen onderwys gegeven in Leerftekige Geloofsbegrippen van èénig byzonder Kerklyk Genootlchap; "ook worden in dezelve geene boeken -gebruikt, waar in dergelyke Leerftellige begrippen gevonden worden, 759- De Schoolorde zal in alle Scholen, zo veel mogelyk, op gelyke wyze geregeld zyn, en zullen de Schoolboeken, overeenkomftig de vatbaarheid der Jeugd, ter verkryging van de noodige kundigheden en vorming van het hart, ingerigt en gemakkelyk te verkrygen zyn. 760 In de Taalfcholen zullen overal, zo veel Joenlyk, dezelfde inrigting, leerörde, boeken en clasfen verdeeling wordeD ingevoerd, en. zo mo»elyk, het onderwys tot de Jeevecde taaien en mriere nuttige oefeningen worden uitgefirekt. 761- Er zullen zyn drie A,. lonale Academiën, §én te Ha.derwy:, één te Groningen, en één te Breda; op dezelve zal men aan de Jeugd geegenheid geven, ora zich in de rr,eest noodige vetenfchappen te kunnen oêfeDc-n.. 712. De Na:ionaie tionge S,chool of Univerficit zal zyn te Legden : op dezelve zal gelegenleid gegeven worden tot onderwys, zo veel mo»elyk, in alle vakken van nuctige wetenfchapjen. Deze Uciveriiteit heeft alleen, en,by uitluiting, her recht van te graduëeren of promoien te verleenen, en zullen deaelve promotien 'efchieden buiten eenige kosten ten laste van iun, aan welken dezelve zullen worden verleend. 763 Het algemeen opzigt over de Nationale iooge School of Univerfiteit, Academiën , Taal:n Grondfcholen, midsgaders de zorg over het Nationaal Onderwys in deszelfs geheelen om Ont. verpvaa Conjii- tutte. Eg )' 1 1 t  35« NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage Ont- werpvan Confii- lutie. ] I i i k e fl P v; d< Tl- dere Académiën gefchiedt door dit Coliegie en wordt bekragtigd door de Kamer der Oudften. DERDE AFDEEL ING. Over de zorg voor de Armen. '7"2. De Staat befchouwt alle behoeftige Leden jer Maatfchappy, die buiten de mogelykheij tyo, om zich en hunne huisgezinnen hec noodig evensonderhoud te verfchaffen, als voorwerpen tyner byzondere zorg en oplettendheid, zonder tanzien van Godsdienst of Kerkgenootfchap, waar :oe zy zouden mogen behooren. 773. Het Wetgevend Ligchaam maakt zodanige iprigtingen, die gefchikt zyn, aan de ééne syde, óm van de behoeftige Leden der Maatchappy een voor den Vaderlacde nuttigen dienst e trekken, eD, aan de andere zyde, om dezelven van het noodige te voorzien. 774 Het Wetgevend Ligchaam draagt inzonlerheid zorg, dat, ten opzigte van 'SlJe zodanige nrigtingen, die ten voorzegden einde worden laargefteld, in het oog worde gehouden, dat het e gemoet komen der behoeftlgen altydj zo veel nogelyk, gefchiede in eene bülyke evenredigheid an derzelver waare behoeften. 775' ttet Wetgevend Ligchaam zal , binnen ;s maanden na deszelfs eerfte zitting, overeenomftig den inhoud der boven (taande Articulen. ïn volledig Plan van een welgeregeld Armenbeuur over'de geheele Republiek doen ontweren, en ten fpoedigften, immers binnen den tyd m één jaar daar na, arresteeren en in werking >en brengen.  JAARBOEKEN, Juny, 1707, 557 TITUL IX. Over de gewapende Burgermagt. EERSTE AFDEELING. Over de gewapende Burgermagt in het algemeen. v 776. Het voeren der Wapenen is het edelst voorrecht van een vry Burger, en eene gewapenbe Burgermagt de beste waarboorg voor de Vryheid en Onafhauglykheid van een Volk. 777. De gewapende Burgermagt maakt geen afzonderlyk Ligchaam uit in den Burgerftaat; het is dat gedeelte der Burgeren, het geen zich vrywillig heeft aangegeven of pligtmatig geroepen is , tot het doen eerbiedigen der Wetten, het beveiligen van perfoonen en eigendommen , het tegengaan van oproer en geweld, en hetbefchermen van de Vryheid en Onafhanglykheid van het Vaderland. 778. De gewapende Burgermagt is ondergefchikt aan het Wetgevend Ligchaam, het geen deszelfs inrigting bepaalt , deszelfs beftuur regelt en voor deszelfs beftaan zorg draagt. 779. Geen gewapend Burgercorps kan opge» rigt worden of beftaan, dan volgends de Wet. -fio. De gewapende Burgermagt is gehoorzaamheid fchuldig aan de bevelen der Geconfti. tueerde Magten, voor zo verre dezelve daar toe door de Wet gerechtigd zyn. 781. Geene Burgers komen gewapenderhand famen , dan op zodanige wyze en in zodanige I gevallen, als by de Wet bepaald zyn. 782. Gewapende Burgers, ah zodanigen, 1 mengen zich in geen onderzoek van Staatkun1 dige onderwerpen , noch pleegen daar over raad. Nimmer doen Burgers eenig verzoek met de Wapenen in de hand. 783. Gehoorzaamheid aan de bevelen der ge¬ nen, 'sGra- VENHAOE. Ont. werpvan Conftitutie.  'sGra. venhage Ont* y/erpvan GotfJtitutte. 558 NIEUWE NBDERLANDSCHE nen, die in den Wapendienst over hun gefteld zyn, voor zo verre zy dien dienst betreffen, is de eerfte pligt van een gewapend Burger; geen voorafgaand onderzoek of beöordeeling mag de uitvoering derzelven verrraagen of verhinderen; de verantwoordelykheid blyft op hem, die de bevelen gegeven heeft. TWEEDE AFDEELING. Over de verpligting tot den Wapendienst en het gebruik der Burgermagt. 7thands niet alle Burgers gewapend, of gelyktydig ter verdediging des Vaderlands kunnen opgeroepen worden, m ;akt het Wetgevend Ligchaam hierom rent zodanige fchikkingen, uitzonderingen en bepaalingen, als hetzelve, ter bevoordering der algemeene belangen en van den Nationalen Welvaart, meest dienftig zal oordeelen, 786. De Departementale en plaatslyke Ge* confHruëerde Magten bedienen zich van de gewapende Burgermagt tegen oproer en binnenlandsch geweld. 787 In cas van nood, roepen zy de hulp van nabuunge Burgercorpfsn in, en doen daar toe als dan by het Departementaal of plaatslyk Beftuur, waar onder dezelve behooren, hetyereisch'.e aanzoek. Deze byftand mag niet geweigerd worden. 788 Tegen buitenlandfche vyanden worden geene gewapende Burgers aangevoerd, dan wan* neer de nood van het Vaderland zulks volftrekt ver-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 559 vereischt, en geen genoegzaam aantal Vrywilligers zich heeft aangegeven. 789. Het Wetgevend Ligcnaam bepaalt, op voordragt van den Staatsraad, het tydftip van dezen nood, door te decreteeren, dat het Vader land in gevaar is; en geeft hier van by Proclamatie kennis aan het Volk. 790. Geen gewapend Burger wordt genoodzaakt , tegen zynen wil, buiten de Grenzen der Bataaffche Republiek te trekken. 791. Het Wetgevend Ligchaam doet, zofpoedig mogelyk, het Reglement op de algemeene Burgerwapening herzien, en, conform de principes der Conftitutie, veranderen. 792. Het Wetgevend Ligchaam doet zich ten fpoedigften een Ontwerp tot eene vrywillige Burgerwapening, meer bepaaldelyk ter verdediging der Republiek tegen buitenlandfche vyanden ingerigt, voordragen, en zal, binnen één jaar na deszelfs eerfte zitting, daaromtrent finaal beflisfen en een Reglement vastftellen. 793. Het Wetgevend Ligchaam moedigt deze vrywillige Burgerwapening, zo veel mogelyk, aan, en plant den lust tot den W-rfpenhandel langs alle gefchikte wegen voord. 794. De Staat erkent en beloont de uitmuntende dienden, die dpor den gewapenden Burger, als zodanig, aan het Vaderland bewezen worden. 795. De Staatsraad maakt nimmer gebruik van de gewapende Burgermagt, of eenig gedeelte van dezelve, ten zy door eene uitdrukkelyke Wet hier toe gequalificeerd. TITUL X. Over de Leeneti en andere zoortgelyke oude Rechten, 796. Alle Leenroerige Goederen, midsgaders al- 'sGa&e VENHA» GE. OntwerpvanConftitutte.  56b NIEUWE NEDERLANDSCHli VGra VR»HAGE. Ont- werpvan Conltitutie. alle ter Leen uitgegeven Rechten, voorjzo verre deze laatfte niet geheel mogten zyn vernietigd, het zy dan Hoofdleenen of Agterleenen, worden van den dag af der eerfte zittingneming van het Wetgevend Ligchaam, in alle plaazen en Gewesten, alwaar de Leenpligt bevoorens niet reeds is afgefchaft, gehouden voor allodi* dal, ten dien i-fftcte, dat daar over op gelyke wyze kan gedisponeerd, midsgaders daar in gefuccedeerd zal worden, als omtrent alle andere Goederen vermag te gefchieden. 797. Alle Heeren- en Hofdienften, midsgaders alle andere foortgelyke fervile verpligtingen,uit het Leenftelfel herkomftig, of op hetzelve gegrond , worden op het voorgemeld tydftip door de geheele Republiek gehouden voor vervallen en vernietigd. 798. Ten aanzien van alle zodanige Htfhoorige Rechten, wrlke meer overeenkomst hebben met EWpagt, of ander foort van Erftogtelyken Eigeitdom , (dominium utile") zo als op fommige plaatzen in de Republiek door erfwinning, opvaart en dergelyken is verkregen, zal het Wetgevend Ligchaam, na ingenomen confideratien. en advis van het Departementaal Beftuur, zodanige voorzieningen maaken, als ten nutte der wederzydfche belanghebbenden by hetzelve geöordeeld zal worden te behooren. 799. Insgelyks beftaat 'er geen Chyns- noch Thynsrecht meer, gegrond'op Souverain of Heerlyk gezag aan de ééne. en op eene fervile verpligting aan de andere zyde; zodanige Chynfen, Thynfen , Penfiën en andere dergelyke lasten, weke in fommige Gewesten thands geheven worden, worden vernietigd en afgefchaft. 800. Hier onder zyn niet begrepen zodanige Chynfen en Thynfen, welke uit een vry willig Contract haaren oorfprong hebben, noch ook Erfpagten, Uitgangen , zogenaamde Beklemming- en andere foortgelyke Rechten. 801. De  JA a RBOEKKN, Juny, 1797, 5<5j 801. De vernietiging van het Leenflelfel, art. 790". vermeld, is geensfins toepasfelyk op anterieure "Contracten, handelingen , transSétien en fententien, noch op aanhangige Procedures, noch op het recht tot vroeger verftorven Ërfportiën; welverfhande, dat in alle de voorfchreven en dergelyke gevallen, waar in het Leenrecht nog zoude behooren gevolgd te worden , geen verzoek tot verley noch prestatie van hulde of manfchap, noch ook reliëf, wegens eerig bevoorens daar omtrent gepleegd verzuim, zal noodig zyn; voorbehoudens nogthands de verpligting tot betaaling van alle bevoorens reeds 'verfchuldigde Heerengewaaden en Hof* rechten. 80a, De Eigenaars of Bezitters van Leenkamers , midsgaders aile de genen, welke vart Leen- of Dienstpligten , Thynfen, Chynfen, Penfiën of andere dergelyke lasten, als by art. 795. 797. en 799, Vervallen zyn verklaard, eenig pecuniëel voordeel genieten, zullen, by afkoop wegens het gemis deizelven, door die ge. nen, welke deze lasten verfchuldigd waren,behoorlyk moeten worden fchadeloos gdlfeld. 803. Het Wetgevend Ligchaltm zal, na ingenomen confideratien en advis der Departementale B;ltuuren, bepaalen den voet en de wyze van afkoop; byvende de afitoopen , welke reeds te vooren door de Hoogstgeconlt tuëerde Magten zyn bepaald, in voile kragt! dan, ten aanzien van den tyd en de noodzaaklykheid of verpligting van afkoop, zal hec Wetgevend Ligchaam zich naar dia generaale bepaalingen, ten dezen opzigte hier vooren gemaakt, moeten gedragen, en zorgen, dat de wyze en kosten van taxatie, zo der Hoofd- als A;hter!eenen, de manier van ontvang der af koopen, de inrigting van zodanige Leenkamers, w,-Ike geoordeeld mogten worden nog te moeten blyven fubfifleeren, en de bewaaring of overbrenging Nn deï 'sGra« venha- ge. Ontwerp van Conjiituiie.  5& NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ▼enha' ce. Ont•sverpvatConfii. tutte. der Charrres der vernietigde Leenkamers, op de billykfte en minst kostbare wyze worden gereguleerd. J04* Na verloop van drie jaaren, na het aannemen der Conltitutie, zullen geene Trans1 porten of Hypotheeatien van gewezen Leenen , noch eenige aanbedeelingen van dezelve by erffcheiding validelyk gefchieden, dan na dat gebleken zy, dat de veréischte afkoop volbragt is. 805. De vernietiging van het Leenflelfel, met de gevolgen en aankleeven van dien, (frekt zich niet vetder uit dan tot Goederen, binnen de Republiek gelegen , en van Leenkamers of Leenhoven, binnen dezelve releveerende: en zyn dus hier onder niet begrepen Goederen, welke, fchoon binnen deze Republiek gelegen, releveeren van Leenhoven of Leenkamers, buiten dezelve gelegen; noch ook Leenen, buitelt deze Republiek gefituêerd, fchoon aan Leenhoven of Leenkamers, binnen dezelve onderhoorig; van welke laatstgemelde echter de Bezitters, dit Verkiezende, op denzelfden voet, als, ten aanzien der binnenlandfche Leenen, is geftatuëerd, hunnen Leenpligt kunnen vrykoopen, mids zich binnen agt jaaren, na de aanneming der Conftitutie, daar toe aanmeldende. Het Wetgevend Ligchaam zal, na verloop van gemelden tyd, over het al of niet prolongeeren van den voorfehreven tyd van vrykooping, zódanig disponeeren, als hetzelve raadzaam za! oordeelen. 806". Alle eigenlyk gezegde Heerlyke Rechten en Tituls, waar door aan eenig byzonder per« foon of Ligchaam zoude worden toegekend éé* nig gezag omtrent het beduur der zaken in éénige Stad, Dorp of Plaats, of de aanftelling van deze of geene Ambtenaaren binnen dezelve, worden, voor zo verre dezelve nog niet met de daad  J A AR BOEKEN,'* Juny, 1797. 5Ö* daad mogten zyn afgefchaft, by de aanneming der Conltitutie, voor aliyd vernietigd. 807. Ten opzigte van alle verdere Rechten, welke, by de uitgifte der Heerlykheden, aan de Heeren derzelven zyn afgeftam, of welke, voor zo verre van de uitgifte niet kwam te blyken, by de2elve Heeren of hunne Prédecesfeuren van onheuglyke tyden , mogten zyn .bezeten en uitgeoefend, zal het Wetgevend Ligchaam, na ingenomen confideratien en advis van het Departementaal Beduur, binnen agttien maanden na deszelfs eerde zitting, bepaalen, welke daar van zullen worden afgefchaft en vernietigd; en beflist het Wetgevend Ligchaam, ten aanzien van welke zodanige afgefchafte 1 Heerlyke Rechten, aan derzelver Eigenaars of Bezitters, wegens het pecuniëel nadeel, hêt welk hun door de voorfchreven sffchaffing mogt worden toegebragt , eenige fchadeioosdelling zal behooren gegeven te worden; en bepaalt in die gevallen daar van tevens den tyd en de wyze. 808. Ook bepaalt het Wetgevend Ligchaam, of, en zo fa , welke fchadeioosdelling zal behooren plaats te hebben omtrent Ambtenaarea in gewezen Heerlykheden , welke, onder eenen anereufen Titul hunne posten hebbende verkre. gen, uit hoofde van de thands aangenomen beginzelen omtrent het Volksrecht tot de aan* Helling van zodanige Ambtenaaren, van hunne posten verlaten zyn en blyven. 809. Alle Tienden, het zy groote of^grove, bet zy Smaltienden, of Mo vale-en Turftienden, Krytende- of Bloedden den , Byën - of Ganzentienden, of onder welken anderen naam die ook zouden mogen bekend zyn, welke op eenen wettigen Titul geheveu worden, zyn af* koopbaar,de Tiandfchuldigen zulks verkiezende. 810. Deze afkoop gefchiedt door byzondere Nn s per- 'sGra» venha* ce, Ont* werpvan Confli. mie.  564 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra« venha" GE. OntwcrpvatConftitutie. TI- perfoonen , en door een gantsch Diftrict, Dorp of Karfpel gefamenlyk op dezelfde wyze. 8l(» Geene nieuwe of novale Tienden mogen worden ingevoerd op woeste of nieuw aangewonnen Landen, welke voordaan ter beboui wing zullen worden uitgegeven. 813. Het Wetgevend Ligchaam zal, binnen agttien maanden na deszelfs eerfte zittingneming , overeenkomftig de regelen van rechtvaardigheid, bepaalen de fomme, voor welke, en den voet, waar op de voorfchreven afkoop zal kunnen gefchieden, den tyd der opzeggingen, door de Tiendpligtigen te doen; de middelen van zekerheid voor de Verpondigen en andere lasten, waar voor de Tienden op fommige plaatzen zyn aangeflagen; en voor de Tractementen en andere bezwaaren, welke op andere plaatzen op de 'lienden zyn geadfigneerd, midsgaders het geen verder in dezen te bepaalen zoude mogen zyn. 813. Alle Nakoops- en PJaastingsrechten, onder welke naamen bekend, die gevolgen zyn van Heerlyke Rechten, worden, van het anne* men der Conftitutie af, vernietigd en afge» fchaft. 814. Insgelyks wordt afgefchaft en vernietigd het recht van Exuë, met opzigt tot verhuizingen of verval van Erfenisfen binnen de Republiek. Het Wetgevend Ligchaam echter is bevoegd, om, by wege van retorfie, het recht van Exuë te behouden, of zelfs op nieuw in te voeren, ten opzigte van zodanige Landen of Plaatzen buiten de Republiek, waarin zodanig Recht, het zy in het algemeen,het zy tegen de Republiek in het byzonder, wordt uitgeoefend.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. gf5s TITUL XI. Over het recht tot de Jagt en Visfchery. 815. Ieder Burger heeft, met uitfluiting van allé anderen, het rechtom ten allen tyde op zyn eigen grond te mogen Jaagen, en niemand is bevoegd, hem in de uitoefening van dat recht te flooren. 816. Ieder Burger heeft insgelyks, met uitfluiting van alle anderen, het recht, om in het Water, hem in eigendom toekomende en binnen zyn grond gelegen, te mogen Visfchen, zonder dat iemand hem daar in kan of mag verhinderen. 817. Dit recht van Jaagen of Visfchen is zo onaffcheidelyk van den Eigendom van den Grond of van het Water, dat het zelve door den Eigenaar wel voor eenen bepaalden tyd kan verhuurd of verpagt, maar nimmer verkogt of voor altyd weggefchonken worden. 818. De Huurder, Pagter of Gebruiker van , eenigen Grond of Water verkrygt door die huur óf pagt het zelfde uitfluitend recht, om ^Idaar te mogen Jaagen of Visfchen, zelfs met uitüuiting van den Eigenaar, ten ware deze zich het zelve, het zy geheel, het zy gedeeltelyk, uitdrukkelyk voorbehouden hebbe. 819. Het recht van de Jagt op gronden, of van Visfchery in Wateren, welke of aan de Natie, of aan eenige Gemeente of Corporatie behooren, competeert refpectivelyk, of aan de Natie, en dus aan de Burgers gefamenlyk, of aan ieder Lid van zodanige Gemeente of Corporatie. Dit recht is onaffcheidbaar van die gronden en derzelver voordbrengzelen, of van die Wateren; en kan dus, wanneer het belang of voordeel van de Natie, of van zodanige Gemeente of Corporatie dit medebrengt, wel voor een bepaalden tyd verhuurd of verpagt, maar Nn 3 nim- 's Gravenha- GE. Ont-], werpvan Qonftltutie*  566 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA«E OntverpvatConfti* tutte. nimmer voor altyd afgedaan of verkogt worden. ao. Zy , die tot hier toe / in de posfesfie geweest zyn van het recht, om te moge,n Jaagen of Visfchen , en dit recht titulo onerofo wettig verkregen hebbên, zullen, by wyze van afkoop, of op eenige andere wyze, wegens het gemis van dit recht, behoorlyk moeten worden Rhadeloos gedelci; daande, in geval van verfchil, de beflisfing aan het Departementaal Gerechtshof, onder het welk die gropden of wa. teren gelegen zyn. 8ïi. Ha Wetgevend Ligchaam heeft ten allen tyde net recht, on, wegens de Jagt op, de Visfciery in Gronden of Wateren, aan dè Natie to;behoorende, zodanige Reglementen te msaken, w-ike tot confervatie, zo van de pub ieke veiligheid en eigendom , als van het Wild, en inzonderheid van de Visch, dienflig zyn. «22. Wanneer op eenige plaa'zen het Wild zo fterk mogt vermeerderen, dat daar door de Landbouw, of de Eigenaars der naastliggende gronden rnerkeiyk benadeeld wierden, zal het V. etgev?nd Ligchaam daar tegen de noodige voorziening in het werk dellen. TITUL XII. Befchikkingen over onderfcheiden Zaken* 823. Het' Wetgevend Ligchaam ftrekt zyne zorgen uit tot alles, wat in het algemeen de Gezondheid van de Ingezeten kan bevoorderen,en ruimt, zo veel mogelyk, uit den weg al wat daar aan eenig nadeel kan toebrengen. 824. Het zelve houdt ten dien einde een waaiend oog op alles, wat daaromtrent van de Po:icie, zo wel in byzöndere als in algemeene ichikkingen, afhangt. 825. Ia-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 567 825. Inzonderheid beraamt het Wetgevend Ligchaam de noodige maatregelen, om in alle Departementen het onderwys in de Heel- en ^Verloskunde voor minvermogenden gemaklyk en ligt verkrygbaar te maaken. 826. Het Wetgevend Ligchaam draagt zore, dat jaarlyks, het zy door de Medicynfche Faculteit van de Nationale Hooge School of Univerfireit, of door eenig ander daar toe fpeciaal te benoemen Collede, alle Genees» en Heelkundigen uitgenodigd worden; ten einde zy, door het bydragen hnuner waarnemingen en ontdekkingen, tot meerder volmaaking der Ge» nees» en Heelkunde, in dit Gemeenebest medeweiken. 827. Het Wetgevend Ligchaam draagt zorg, dat de veering en het vertier in en van alle inlandühe voordbrengzelen, en ook inzonderheid van inlandfche Fabrieken en Trafieken, zo veel mogelyk, bevoV/derd worden. 828. Al het benoodigde voor de Land- ea Zeemagt, Godshuizen, midsgaders voor alle anderen, die van 'sLands wegen worden gekleed , of daar toe uit 's Lands of Stads Kasfen eenige onderfteuning bekomen, zal, zo veel mogelyk en [by voorkeur, uit inlandfche voordbrengzelen moeten genomen worden. 829. Er zullen in de Republiek niet blyven beftaan eenige Gilden, Corporatien of Broederfchappen van Neeringen, Ambachten of Fabrieken. 830. Het Wetgevend Ligchaam zorgt, dat Octroyen, Privilegiën en daar uit profluëerende Gildewetten, uiterlyk binnen agttien maanden na het aannemen der Conftitutie, overeenkomftig de regelen van rechtvaardigheid, zo veel noodig, zullen vervangen worden door algemeene Wetten van Policie op zodanige Neeringen, Handteringen, Ambagten, Trafieken enFabrie- Nn4 ken, 's Gra- venhage. OntwerpvartCenftitutie*  's Gravenhagen Ont. vterpvan Confti* tutte. 568 NIEUWE NEDERLANDSCHE ken, welke tot derzelver bloei en inftandhouding eenig toeverzigt vereifchen. 831. De Geconftituëerde Magten maaken zodanige inrigtingen, als tot bereiking van dit oogmerk en tot uitbreiding van den bloei der Handwerken eB Fabrieken, midsgaders ter bevoordering van de goede orde, het gemak en gerief der Ingezeienen kan ftrekken. 832. Het Wetgevend Ligchaam kan, ter aanmoediging der industrie, bevoordering der kunften en wetenfehappen, en ter belooning der Uitvinaers van nieuwe ontdekkingen of voordbrengzelen , uitfluitende Voorrechten voor eeaen bepaalden tyd vergunnen, of door premiën beloonen, 833. De uitfluitende Voorrechten , by art. 8 3. vermeld, zullen zich nimmer tot Piaatzen of Fami'iën , maar alleen tot Perfoonen, mogen uii ftrekken. 8?4- Aile Maaten en Gewigten zullen berekend en opgemaakt worden naar eene onveranderiyke grootheid, en door de geheele Republiek gelyk zyn. ' 835. De wyze, op welke die éénheid in de Maaten en Gewigten van het Bataafsch Gemeenebest zal gebragt worden, wordt door het Wetgevend Ligchaam, zo dra mogelyk, bepaald, immers binnen het eerfte jaar van desïelfs zitting. 836, Zo dra 'er een genoegzaam aantal van één foort van Maaten of Gewigten in gereedheid zal gebragt zyn, zorgt het Wetgevend Ligchaam, dat de invoering van dit foort door ia geheele Republiek gelyktydig en in ééns gefchiede; en zal de geheele vernieuwing van alle de Maaten en Gewigten , invoegen voorfchresren, binnen vyf jaaren na de vastftelling der Conftitutie, tot volkomen bèflag moeten gebragt tyn. 837. Het Wetgevend Ligchaam zorgt, dat de  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 5g9 de bloei des Landbouws door de geheele Re publiek, zo veel doen lyk, bevoordeid worde. 838. Het zelve doet zich, ten dien einde, ten fpoedigften onderrigten van den ftaat des Landbouw^, met al het geen daar toe betrekking heeft, en ftelt alsdan zodanige wetten en inrigticgen vast, als, ter bevoordering van denzelven, en fpecial ter aanmoediging en bevoordering der Culture van de woeste gronden, het best zullen gefchikt zyn. 8 9. Het Wetgevend Ligchaam is verpligt, bedagt te zya op het maaken van alle zulke voorzieningen, wetten en itirigii igen, nmtrent den Waterttaat, door de geheele Republiek, welke, tot confervatie der integriteit van hec Grondgebied, en ter bevoordering vai de algemeene veiligheid en belangen der Ingezetenen ftrekken kunnen, 840. Het vereischte, om een bepaalden tyd in de Republiek, ofeen:g Departemenf of Plaats gewoond te moeten hebben, om het S emrecht te mogen uitoefenen, of Kiezer te zyu, of ook om eenigen publieken post te mogen beklec den, zal niet gevorderd worden, ten aanzien van dezulken, die, om vervolging ter zake van het Patriotismus te ontwyken, in en federt dtn jaare 1787. de Republiek, of Departementen, of flaatzen verlaten hebben, en in dezelve, ten tyde van het aannemen der Conftitutie, met 'er woon zyn terug gekeerd. 841. Geen Burger kan afftand doen van het Traétement of Daggeld, hem in zynen post toegelegd, het zy voor een gedeelte, het zy voor het geheel. Nas TL 's^RAvENHAGE. Ont. werpvan Curifti- tutte.  ^Gra- VENHACE, Cnt- verpvan Conftitutie. i 1 J i i *. \ < 1 t c I r l 'c V 570 NIEUWE NEDERLAÏ.DSCHB TITUL XIII. Fan de Coloniên. EERSTE AFDEELING, Fan de Coloniên en Bezittingen in America en op de Kust van Guinea. 842. De landbouwende en handeldryvende Coloniên in de West-Indien zyn zodanige Bezittingen van den Staat, welker bloei en'weL vaart op het nauwst verbonden zyn met de belangen van het Moederland; het welk uit dien hoofde verpligt is, de Eerfte zorg aan te wenden, om derzelver landfcpuw en handel op alle mogelyke wyze aan te moedigen, ten nadruklykften te befchermen, en door een wys beftuur '.n zagte wetten dienstbaar te maaken, zo wel lan het geluk der byzondere Ingezetenen van le Coloniên zelve, aïs aan de bevoordering van len luister en het vermogen van het Gemeene>est. 843. De betrekkingen , welke, overeenkomhg de voorgaande bepaaling, tusfchen hetMoelerland en deszelfs Coloniên plaats hebben, :yn dus onmiddelyk en wederkeerig. Dezelve 'loeien voord uit een ftilzwygend Contract, ?aar by, in de eerfte plaats, het Moederland len Eigendom of het gebruik van den, door etzelve befchermden grond , tot bet oefenen an den Landbouw of hef dry ven van den Hanel, afftaat of vergunt, op voorwaarde, dat de .igenaar of gebruiker zyne producten of ingeuilde koopmanfehappen , onder behoorlyke be* aaiingen, alleen in den fchoot van het Moeerland zal uitftorten; en waarby, in de tweede taats, het Moederland aan iederen Eigenaar of rebruiker de rustige en ongeftoorde oefening an zynen Landbouw of Handel, tegen alle bin-  JAARBOEKEN, >«y, Ï797» S?i binnen- of buitenlandsch geweld verzekert, op! voorwaarde, dat door de Eigenaars ofGebrui-kers voor deze befcherming wederkeerig een ze- i ker gedeelte hunner gemaakte producten, of eene bil'yke belasting op hunnen Handel, aan het < Moederland zal worden opgebragt. 844. Deze verklaaring der betrekkingen tus- 1 fchen het Moederland en deszelfs Coloniên, zo 1 als dezelve in het voorgaand Articul zyn uitgedrukt, moeten ten grondflag dienen van alle de bepaalingen, welke de Wetgevende Magt, omtrent de Coloniên, zo wel thands, als in vervolg van tyd, goed zoude mogen vinden ie maaken. 845. De Ingezetenen in de Coloniên bezitten het recht, om de Leden van hun huishoudelyk Beftuur, tot uitoefening en bediening der Politie en Justitie, en tot administratie hunner huishoudelyke belangen , te verkiezen en aan» teftellen; en zulks op zodanige wyze, als by het na te melden te ontwerpen Charter voor ieder der Coloniên nader zal worden bepaald, overeenkomftig de algemeene grondbeginfels, waar op dit recht aan de Ingezetenen van het Moederland door de Conftitutie wordt toegekend. 846. Alle Coloniaale belastingen van wegens het Moederland zullen, by de invoering van het nieuw te ontwerpen Chartèr, in de refpective Coloniên opgeheven zyn, uitgezonderd die, welke by art. 843. zyn gereferveerd; doch hier tegen zullen alle Coloniaale Ambtenaaren, welke tot het huishoudlyk beftuur behooren, eu welker benoeming en aanftelling dienvolgends mede alleen aan. de Colonisten toekomt, alleen befoldigd worden uit zodanige Kas, als deze door het onderling aan elkander opleggen van draaglyke lasten, tot goedthaaking hunner huishoudelyke onkosten en inrigtingen, zullen goedvinden te formeeren, en over welke Kas het Mo» sGra- 7enaSB. Ont- verpvan ÏQttJli* UtfCm  57fe NIEUWE NEOERLANDSCHE *s Gr a- VENHAGE. Ont- werpvan Conftitutie. Moederland zich generlei befchikking, ten zy* nen behoeve, zal mogen aanmatigen. 847. "gtervolgends de gronden in de bovenflaande Articulen vervat, zal 'er een generaal Charter, overeenkomftig de belofte, door de Staaten Generaal den it April 1795. bereids aan de Coloniên gedaan, voor ieder derzelver vervaardigd worden, door eene Commisfie, welke de volgende Wetgevende Magt gehouden zal zyn, binnen fes weken na de byéénkomst haarer Vergadering, buiten haar, te benoemen; welke Commisfie fpeciaal belast zal zyn, om den toeftand van ieder der West-Indifche Coloniên nauwkeuriglyk te onderzoeken, derzelver verfchillende omftandigheden en betrekkingen tot dezen Staat duidelyk te ontwikkelen , en dienvolgends, overeenkomftig de boven opgegeven bepaalingen, het gemeld generaal Charter, binnen den tyd van agt maanden, voor ieder derzelver te ontwerpen, en aan de Wetgevende Magt voor te dragen, zo ;.-n in dier voege, als meesr dienftig kan zyn, om het geluk ,- de arbeidzaamheid en den yyer der Colonisten, op alle mogelyke wyzen, te bevoorderen en aan te moedigen, en om tevens aan het Moederland de gewenschto gevolgen van hunnen vlyt en arbeid te doen ondervinden. 848. Het generaal Charter, voor ieder der Coloniên door de Wetgevende Magt goedgekeurd zynde, zal vervolgends op zodanige regelmatige en voegzame wyze in werking gebragt worden, als de Wetgevende Magt meest nuttig en raadzaam zal oordeelen. 849. Er zal hier te Lande een afzonderlyk admiriirtratief Beftuur, uit eenige weinige perfoonen beftaande, over alle de bovengemelde Coloniên en den West-Indifchen Handel plaats hebben; welk Coliegie direct ondergefchikt zal zyn aan de Uitvoerende Magt; zullende dezelve Uit\ voerende Magt gehouden zyn, een Plan van Or.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 573 Organifatie voor hetzelve Coliegie te ontwerpen, en aan het Wetgevend Ligchaam voortedragen, het welk daar omtrent zodanig zal befluiten, als hetzelve zal oordeelen te behooren. 850. Het Beduur over de West -Indifche Coloniên en Bezittingen, zo als hetzelve thands bedaat, zal direct ondergefchikt zyn aan de Uitvoerende Magt, tot tyd en wylen het nieuw administratief Beduur, in het naast voorgaand Articul vermeld, zal zyn geörganifeerd; welke Organifatie, biisnen den tyd van agt maanden na het aannemen der Conditutie, zal moeter plaats hebben. TWEEDE AFDEELING. Fan den Oost ■ Indifchen Handel, de Bezit* tingen en Etablisfementen. S51. De eerstvolgende Wetgevende Vergade ring zal, uiterlyk binnen fes weeken na haare byéénkomst, eene Commisfie benoemen, orr den tegenwoordigen Staat van den Oost-Indi fchen Handel, Bezittingen en Etablisfementei nauwkeurig optenemen ; derzelver politieke. commerciëele en financiëele relatien tot dezer Staat na te gaan; het belang, zo der Natie, als der Participanten en verdere Geïnteresfeer. den in de Oost-Indifche Maatfchappy, dien aangaande duidelyk te ontwikkelen; en een vol ledig Ontwerp deswegens aan het Wetgevenc Ligchaam voortedragen: ten einde hetzelve daar omtrent zal kunnen befluiten, zo als hetzelv< ten meesten nutte en oirbaar van den Lande, des noods, onder de behoorlyke fchadeloosftel lirig of vereffening van de fchulden der boven genoemde Participanten en Geïnteresfeerden noodig zouden mogen oordeelen. 852. De bovengemelde Commisfie zal gehou den zyn, binnen den tyd van agt maanden des 's Gravenha* oe. Ont* werpvan Conftitutie. i  's Gra- VENHA OE. Ont' verpvar, Conjlé* tutte. §74 NIEUWE NEDERLANDSCHE deszalfs werkzaamheden ten einde te brengen en het door haar gemaakt Ontwerp, zn aai]I gaande den Oost. fndifchen Handel, als omtrent de Bezittingen en Onderhoorigen dertegenwoordige Geöctroyeerde Maatfchappy, aan 4e Wet. gevende Magt over.eleggen. 853. Het tegenwoordig Beftuur over den Oost. Indifchen Handel, als mede over de Bezittingen en EtabHsfementen der bovengemelde Maatfchappy, zo hier te Lande,- als jn de genoemde Bezittingen en Etablisfementen zelve, zal insgelyks ondergefchikt zyn aan de uitvoerende Magt, en op den tegenwoordigen voet [met in achtneming van de meest mogelyke bezuiniging] blyven voordduuren, tot dat, agtervolgends de bovenftaande Articulen, dieH aangaande door de Wetgevende Magt nadere fchikkingen zullen zyn gemaakt. TITUL XIV. Over het maaken van Veranderingen in de Conftitutie. 854. Niet eerder dan na verloop van vyf jaaren, na het aannemen der Conftitutie, zal een Voorftel tot verandering in dezelve kunnen gedaan worden. 855. Dit Voorftel zal alleen mogen gedaan worden door het Wetgevend Ligchaam, in maniere hier na bepaald , of door vyf. en - twintig duizend Stemgerechtigde Burgers. 856. In beide gevallen zal het poinft of de poirj^ten , omtrent welke die verandering begeerd wordt, bepaald moeten worden opgegeven, met ie redenen der voorgeftelde verandering , en sene bygevoegde opgave der verlangde verbetering van zodanig poinct of poinclen. 857. In het eerfte geval, by art. 855. verneld, zal de aanleiding, tot het doea vtn bet  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 575 het Voorftel, alleen uit de Kamer der Oudften ! moeten voordkomen. 858. Indien een Lid van de Kamer der Oud- , ften voorflaat, om aan de Groote Kamer een Voordragt te doen, ten einde het Wetgevend Ligchaam een voorftel doe tot verandering van één of meer poinclen in de Conftitutie, zal die voorflag niet in overweging mogen genomen worden, dan na drie voorafgegane lezingen, tusfchen ieder van welke een tyd van tien volle dagen zal verlopen. 859. Wanneer, na de eerde lezing van dien ' voorflag, geen tien Leden van de Kamer der Oudften eene tweede begeeren, wordt dezelve gehouden voor verworpen. . 860. De dag, om des wegens te befluiten, zal zyn de tiende dag na de derde lezing. 861. Alle afwezende Leden zullen tegen dien dag worden opontboden , om tegenwoordig te zyn by die raadplegingen, en zulks op de belofte, by het aanvaarden van hunnen post, aan de Natie gedaan. 862. Het belluit zat niet anders dan met eens volftrekte meerderheid van het volle getal der Leden, uit welke de Kamer der Oudften beftaat, mogen genomen worden. 863. Indien de voorflag wordt verworpen, zal een gelyke voorflag over dezelfde zaak door geen Lid van de Kamer der Oudften, binnen het eerstkomend jaar, weder mogen gedaan worden. 864.^ Indien de voorflag, in voegen voorfchreven, wordt aangenomen, zendt de' Kamer der Oudften denzelven, ter goedkeuring, aan de Groote Kamer. 865. Aan het hoofd van dit befluit moeten aangetêkend zyn de dagen der zittingen van de Kamer der Oudften, op welke de drie lezingen gedaan zyn, midsgaders eene verklaariag, dat het sGra- ïenha3e. OntverpvattConftiutit.  576 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ve >ha ce. Ont werpvai Confli- tutte. het befluit met de meerderheid der voltallige Kamer genomen is, bfió. Indien uit het befluit niet blykt, dat de voorfchreven form van raadplegen in drie lezingen in acht genomen, en de volftrekte meep% deröeid der voltallige Kamer der Oudften daar in toegeftemd heeft, als dan weigert de Groote Kamer harre bekragtiging, zonder den inhoud van het befluit in overweging te nemen. 867. In zulk een geval wordt het befluit van de Kamer der Oudften terug gezonden, met dit door den Prefident en Secretaris der Groote Kamer ondertekend formuiier: ,, De Conftitutie verbiedt, dit befluit in o„ verweging te nemen." 8C-8. Indien de Groote Kamer, over het Voorftel van de Kamer der Oudften raadplegende, de zaak zelve, by het befluit bedreld, nuttig of noodig oordeelt, maar de wyze, zo als dezelve is voorgefteld, niet kan goedkeuren, Zendt zy het aan de Kamer der Oudften terug, TTj°t dit door den Prefident en Secretaris ondertekend formulier: „ De Groote Kamer kan het nevensgaand be„ fluit, zo als het ligt, niet bekragtigen." 869. Indien de Groote Kamer fommige Ar'ti- , culen goedkeurt, maar andere verwerpt, zendt dezelve het befluit van de Kamer der Oudften weder terug, met dit als vooren ondertekend formulier: „De Groote Kamer kan het befluit, ten aan* „ zien van art , niet bekragtigen." 870. In dit geval zendt de Kamer der Oud* ften, binnen drie dagen, het befluit, omtrent de  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 577 de overige Articulen, afzonderlyk, op nieuw in aan de Groote Kamer, op gelyke wyze, als boven art. 8Ó5. is voorgefchreven. 8/i. De bekragtiging van de Groote Kamer op een befluit, het welk, volgends de voorge. fchreven form, als boven art. 865. genoemd is, wordt te kennen gegeven, door onder hetzelve te ftellen dit behoorlyk ondertekend formulier: „ Na drie onnerfcheiden lezingen op den.... ,, den en den .... by de Groote Kamer „ bekragtigd-" 872. De Groote Kamer doet dit bekragtigd befluit registreeren, en zendt hetzelve, zo wel aan de Kamer der Oudften, als aan den Staatsraad, binnen drié dagen na de bekragtiging. 873. Dit bekragtigd befluit wardt alsdan een Voorltel van het Wetgevend Ligchaam tot verandering in de Conltitutie, en wordt hetzelve alsdan door den Staatsraad verzonden aan de Grondvergaderingen, op de wyze en teneinde, als hier na is voorgeichreven. 874', Wanneer de Groote Kamer, na drie lezingen, de Voordragt verwerpt, zal de Kamer der Oudften een gelyke Voordragt over dezelve zaak , binnen het eerstkomend jear, aan de Groote Kamer niet weder ter goedkeuring mogen inzenden. 875. Behalven ieder Lid in de Kamer' der Oudlien , heeft ook elk Stemgerechtigd Burger recht, om ten allen tyde aan de Kamer der Oudften een Voorflag te doen tot verbetering van één of ander poinct der Conftitutie. De Kamer der Oudften zal op denzelven zodanig reguard flaan, als zy, ten dienfle van het geheele Volk, zal oordeelen te behooren. 876. Wanneer echter een getal van niet minder dan vyf-en-twintig duizend Stemgerechtigde O o Bur- 's Gra- venhage. Ont- werpvan Conftitutie»  VENHA- GE. Ont. •werpvan Cenfii-, tutie. r n 1 H ï o: P 5?8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Burgers van Nederland, by eigenhandige ondertekening van daar roe dienende Adresfen, aan de Kamer der Oudften een Voorftel doet, tot verandering in één of meer bepaalde poincten der Conftitutie, in maniere, als by art. 855. eHSj6. is gezegd , alsdan ftaat zodanig Voorftel gelyk met dat van het Wetgevend Ligchaam, in art. 873,. genoemd. 877. Dit geval heeft plaats, als vyf en twintig Suizend Stemgerechtigde Burgers, binnen den tyd van fes agtereenvolgende maanden, of eer3er, derzelver Adresfen, tot hetzelve einde [trekkende, aan de Kamer der Oudften zullen lebben ingegeven. 878. De ftemgerechtigheid der Ondertekenaars ran die Adresfen zal onder elk Adres moeten vorden bevestigd door een Certificaat van den laad der Gemeente van derzelver vaste woonftarjts, zonder welk de Tekenaars van die Adresén niet mede zullen worden geteld; het afgeren van welke Certificaaten de Raad der Geneente niet zal mogen weigeren. 879- De Kamer der Oudften maakt uit alle de ngekomcn Adresfen het Voorftel op, zo als het elve, ter goed. of afkeuring, aan het Volk aoet worden voorgedragen. 880. De Kamer der Oudften zendt dit Voor:el aan den Staatsraad, ten 'einde alle de ïrondvergaderingen van de geheele Republiek ;gen eenen zekeren gefchikten dag, uiterlyk innen de twee eerstvolgende maanden, opteaepen, om over dit Voorftel te oordeelen. 881, De Stemgerechtigden zullen hunne ftemlen over de */ of niet noodzaaklykheid der evifie van elk voergefteid poinct van verande. ng, afzonderlyk, by ja of neen. en, zonder mige byvoeginp, uitbrengen. 88a. De ftemmen der Stemgerechtigden, voor tegen deze noodzaaklykheid, zullen op ieder )inct, afzonderlyk, door de Stemopneraers in de  JAARBOEKEN, "Juny* 1797. 579 de Grondvergaderingen nauwkeurig worden opgemaakt, de Lysten daar van voorgelezen en door de drie oudfte Stemgerechtigden, daar tegenwoordig, ondertekend, en dan binnen drie dagen gezonden worden aan het Beftuur van het Departement, waar onder dezelve woonach tig zyn. 883 Wanneer eenige der Grondvergaderingen in gebreke blyven, derzelver ftemlyst op den bepaalden tyd intezenden, doet het Departementaal Beftuur onderzoek naar de redenen van dit agterblyven, en ftelt ordre, dat door de gebrekigen als nog, binnen zekeren korten tyd, daar aan worde voldaan. 884. Het Departementaal Bïftuur maakt een nauwkeurige Lyst van alle de Stemgerechtigden, die in de Grondvergaderingen, binnen dat Departement, voor of tegen de noodzaaklykheid der Revifie van elk poinct geftemd hebben: Het doet die Lyst ter zyner Secretarie registreeren, en zendt dezelve met de origineele Stemlysten der Grondvergaderingen, binnen de eerfte veertien dagen, aan den Staatsraad. 885. De Staatsraad maakt uit de ingezonden Stemlysten uit de geheele Republiek, by de meerderheid der Stemgerechtigden, het befluit op', of het Volk de Revifie van het ter verandering voorgeftelde poinct of poincten al of niet noodzaaklyk keurt. 886. Deze Stemlysten met het daar op gevallen befluit worden door den Staatsraad den Volke bekend gemaakt. 887. Indien het voorftel door het Volk ver« worpen wordt, mag hetzelve in de drie eerstkomende jaaren niet weder gedaan, noch aan het Volk, ter goed- of afkeuring, voorgehouden worden. 888 Indien het voorftel door het Volk wordi goedgekeurd, roept de Staatsraad hetzelve, re. gens zekeren bepaalden dag, binnen de twes O 0 2 eerst- 'sGsa- VENBAGE. Ont' werpvan Confti* tutte, I  'sGra. venha' ce. Ont- werpva, Conftitutie. ,580 NIEUWE NEDERLANDSCHE eerstkomende maauden, in de Grond vergaderm. gen op, om Kiezers te benoemen, tot het ma", ken van Revifeuren van het voorgeflelde poi of poincten, van verandering in de Conftitut e 889. De Kiezers der Revifeuren moeten S 1les dezelfde quahteiten hebben, en op dezelfde wyze verkozen worden, als hier voorin de derde Afdeehng van den tweeden Titul is voorgefchieven*, 890 Na dat ieder Diftrift eene Nominatie van twee Perfoonen tot Revifeurs gemaakt heeft, en de negen Kiezers uitgeloot zyn, om zich naar de Kwartiers vergadering te begeven, ontvangen deH V°,genden ,, De Kiezers uit vyftien duizend Inwooners " ^B-w-nche Republiek, behoorende tot de „ Diflnctvergadering van , hebben, „ tot de keuze van een Revifeur van het voor„ gelte.de poinct. of poincten van verandering in de Conftitutie, genomineerd de Burgers „ en zyn voords hunne Medekiezers de Bur! *,» 8ers » uitgeloot, om zich te begeven " A3lr „ ' ten einde' overeenkomftig de „ Acte van Conltitutie, een Lid tot Revifeur s, te verkiezen," ,, Aftum den 891. De Geloofs- en Lastbrief wordt door vier der met uitgeloten Kiezers ondertekend, ee. lyk in art. 120 vereischt is. 8 89a. De uitgelote Kiezers der Diftriden, in de Kwartiers vergadering byeengekomen zynde, leggen na dat hunne Lastbrieven door de Commisfarisfen in orde zyn bevonden, hoofd voor hoofd, de volgende verklaaring af: „ Ik  JAARBOEKEN, Juny, 1707. S«- „ Ik verklaar en belove, dat ik uit de geno„ mineerde Burgers tot Revifeurs den zodani„ gen verkiezen zal, welken ik daar toe als het best gefchikt zal oordeelen; zonder my „ hier in door de keuze van het DiilriA, waar „ uit ik ben afgevaardigd, of door eenigen last ,, van hetzelve te laten binden of beftuuren." 893. De verkiezing der Revifeurs gefchiedt voords op dezelve wyze, als hier voor, art. 146 tot 152. , omtrent de keuze der Leden voor de Kamer der Oudften, bepaald is. 894. De Revifeurs moeten dezelfde vereischten, om verkiesbaar te zyn , bezitten, als hier vooren art- 97. tot een Lid van de Kamer der Oudlten gevorderd is, 8pf. De Revifeurs, als boven verkozen zyn. de, ontvangen elk van hun Kwartier den volgenden Geloofsbrief, door vier Leden der Kwar. tiersvergadering getekend. ,, De Kiezers uit zestig duizend Inwoonen „ der Bataaffche Republiek, behoorende tot het Kwartier van , hebben, toi „ Revifeur van het voorgefteide poinci: 0; ,, poincten van verandering in de Conftitutie, „ verkozen den Burger , waar va: ,, deze ttrekt tot bewys." „ Aftum den 896. Zo dra die keuze gefchied is, benoemet 8e voorfchreven. Kiezers van elk Kwartier ui zich één Lid, om met een dergelyk uit he naastgelegen Kwartier eene uitloting te doen uit de twee Revifeuren, in de beide Kwartie ren verkozen. 897. Tot deze uitloting begeeft zich deKie zer uit het Kwartier A. naar de Vergaderplaat; Oo 3 va 's Gra* VENHA* ■ GE. Ont" werpvam Conftitutie. ! 1 l 1  'iGra. venha se. OrilWerpvaConftU tutie. S84 NIEUWE NEDERLANDSCHE van het Kwartier B., en van C. naarD. en zo . voords van elk der eerfte van twee Kwartieren naar het tweede. 898 De Kiezers, tot de uitloting benoemd, ontvangen van de Kwartiersvergadering een als n gewoon gerekenden Lastbrief, midsgaders den Geloofsbrief voor den in hun Kwartier benoemden Revifeur, welke laatfte door hun, terftond na de uitioting, aan den Revifeur of deszelfs Plaatsvervanger zal verzonden worden. 899. De uitioting van een Revifeur uit de beide verkozenen in twee naast elkander gelegen Kwartieren gefchiedt door de beide gedeputeerde Kiezers, 111 tegenwoordigheid van Gedepue-rden tift het plaatslyk Beftuur, by befloteo gelykformige briefjens, in welke de naamen der benoemde Revifeuren , afzonderiyk, gefteld zyn, en welke door hun in eene busfe gedaan zynde, door een derde, het zy één der Commislansfen, of ander daar toe te kiezen perloon, worden uitgetrokken; wordende de eerstuitgetrokken voor den fungeerenden Revifeur verklaard, doch desniettemin ook de tweede uitgetrokken, om te kunnen zien, of 'er ook eenig bedrog in de loting hadt plaats gehad. 900. Van de gedane keuze en uitloting geeft ook het plaatslyk Beftuur, binnen drie dagen, aan den Staatsraad behoorlyke kennis. 901. De Commisfie uit het plaatslyk Beftuur geeft als dan een Certificaat, midsgaders een Duplicaat van hetzelve, ten blyke, dat de uitloting, volgends de Conftitutie , gefchied is, en wie daar by als Revifeur, en wie als Plaats, vervanger moer worden aangemerkt. De beide Kiezers voegen als dan dit Certificaat by den Geloofsbrief, welke zy aan den Revifeur en 'deszelfs Plaatsvervanger verzenden. joa. De verkozen Revifeurs zullen, binnen veertien dagen na derzelver aanftelling, door deu Staatsraad, elk afzonderlyk, worden aan- ge-  JAARBOEKEN, Jutry, 1797. 583 gefchreven, om zich op eenen door hun bepaalden dag, binnen één maand na de aanfchryving, binnen de Stad Utrecht té fisteeren, ter zodanige plaats, als de Staatsraad zal moeten in gereedheid doen brengen. 903. Dezelve worden aldaar ontvangen door drie Gecommitteerde Leden uit het Hoog Nationaal Gerechtshof, ten einde derzelver Geloofs- en Lastbrieven te examineeren, en, ingevalle van abfentie van één of meer verkozene, over de wettigheid der gegeven redenen te oordeelen, of, in gevalle van verfchil of bezwaar, zulks aan het Hof zelf te renvoyeeren. 904. Niemand zal zich van deze keuze tot de Vergadering der Revifeuren mogen onttrekken, dan om zeer gewigtige redenen, ftaande ter beflisfing van het Hoog Nationaal Gerechtshof, op denzelfden voet en dezelfde wyze, als'om» trent de Leden van het Wetgevend Ligchaam, ingevalle van weigering, bepaald is. 905. De Revifeuren doen voor het Hoog Nationaal Gerechtshof, by den aanvang hunner raadplegingen, hoofd voor hoofd, de navolgen, de belofte: Ik belove , my, in de aan my aanbevolen „ Revifie van het voorgeltelde poinct of poinc„ ten van verandering in de Conftitutie, te „ zullen gedragen , als een getrouw Burger, en ,, daar by zo te zullen advii'eeren, als ik oor„ deel» meest te zullen ftrekken tot heil van ,, het Bataaffche Volk; dat ik de raadplegingen , daar over met allen fpoed zal helpen voordzetten en ten -einde brengen; en dat ik my ook niet zal inlaten in eenige raadpleging „ over andere poincten, dan alleen die aan my ter Revifie zyn voorgefteld, en die daar uit „ voordvloeïen." 906. De Stratsraad zorgt, dat 'er een gea'u- O o 4 then- 'sGra- venuage. Ont- werpvan Confli' tutte'  GE. Om- werpvan Conjïi, tutte. < 1 l T I r I d ai P g< H ra w 23 qi fci orj da bo 584 NIEUWE NEDERLANDSCHS ^^^""•^ «< verandering ring der ReEren^ffift\a>n de Ver^' ze,ver by" ^rft;„rmenev'f!nUren k!ezen' ^ rneerderheid *«■ iïz-tS Mggg*veenien da^ 'tó^ Secretaris isföeS Secr«ar?S° ^ ^ ««" ge- •ntvangen voor k nnr m ' JNa!iona,e Kas aste woonpiaa / ot de SffiT derZelver *«- en wPeeridxe,tïe^ V00r de en rho- ' , &U!aen<, en voor el. •n rS. f MZy t0tdeze revjfie zullen vaceetien gulden, zonder meer. ven of 1 . of üefll»ten aan dezelve itervotn. d6n: *y Zyn onSeh°"den, die te 'd\2"enZLa\enteSonhrH befluit aan de" Staats- ^p^ö" in hunne tvèek™ Staafsraad zendt dit befluit, binnen >»4« Indien de meerderheid der Stemgerech fc Burgeren dit befluit verwerpt ™ «7 Vr gee-  JAARBOEKEN, Jury* 1797. S«5 geene verandering in de Acte van Conftitutie plaats hebben. 915. In de fes eerstkomende jaaren mag als dan geen Voorftel tot verandering van hetzclf de poinct of poincten aan het Volk gedaan worden. 916. Indien de meerderheid der Stemgerechtigden het befluit der Revifeuren aanneemt, wordt het eene Conftitutiöneele Wet. 917. Indien de Revifeurs, by hunne gemaakte veranderingen, niet tevens den tyd en de wyze van invoering der onderfcheiden poincten bepaald hebben, als dan gefchiedt deze bepaaling door het Wetgevend Ligchaam. 918. Tot aan den tyd, dat de nieuwe Wet in werking zal gebragt worden , blyft alles, zo als zulks ten dezen opzigte te vooren by de Conftitutie was bepaald* Het Bataaffche Völk beveelt de getrouwe handhaaving dezer Conltitutie aan het Wetgevend Ligchaam , Uitvoerende , Rechterlyke , midsgaders elle verdere Geconftitueerde Magten; en verklaart, dat alle inbreuk op dezelve is een aanflag op de veiligheid van den Staat. Aldus gedaan en gearresteerd ter Nationale Vergadering, repréfenteerende het Volk van Nederland, in deu Haag den solten Mei 1797, het derde jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd) G. W. van MARLE, vt (Onder ftond) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was getekend) C. BYLEVELD. Oo 5 B Y- t 's Gra- VENHaGE. OntwerpvanConjlitutte. r  5*tS NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sCra- VEKHA" OE. Ont. werpvat Confti. tune. 1 ] t I i I ! \ t c I d e v P le d< ec B Y L A G E Ai CONC EPT.RE GLEMENT nopens de wyze van inrigting der Financien , welke plaats zal hebben, voord na hettntroauceeren yan de Conftitutie, tot tyd en wyhn, dat het Wetgevend Ltgchaam een ander Plan van Financie, ingemge den inhoud der Acte van Conftitutie, zal hebben in werking gebragt. Art. u Alle geldmiddelen van de Republiek het zy dezelven beftaan in ImpofitienT Belastin gen of Domeinen van w.lke ™tuur' S ? mogen zyn, zullen ftaan onder het Oroerht ftuur van de Financiekamer. "PPerbe. 2. Dezelve Kamer zal vervangen de werkzaamheden van het Committé tot de algemeene «ken Van het Bondgenootfchap te Lande "o .en aanzien van de zogenaamde Generaliteits Financien, als ten rofpecte van de Lands Tnli 7, als mede die w >net Comnutté tofde^ za.' TwZdl^e> V00rZ° « de ran N.sfau of andere particulieren benoorden - waar u. geene Lasten, ten behoeve derRelubhek, of van ééne der Provinciën, geheven 'orden de onmiddelyke beheering hebben omrent alle nieuwe middelen van Financie dïê ver de geheele Republiek en dus ook in die ,anden en Heerlykheden zuilen ingevoerd wo ! en. Dan het opzigt over de gewoone Lasten i Impofitien, m de Domeinen van den VoS m Nasfau tot nog toe geheven geweest za rovifioneel gedemandeerd blyven aan he Col gie van Adminiftratie over de Goederen van m Vorst van Nasfau, onder het oppertoezTgt hter van de Nationale Financiekamer. 4. Al.  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 587 4. Alle Imposten en Belastingen, in alle deeJen der Republiek fubfilteerende, blyven op den zelfden voet; met dien verftande, dat in die deelen, in welke de Middelen extraordinair ver hoogd zyn, om de lasten des Oorlogs te vin^ den, die verhoogde Middelen z.ullen w-rdeu gebragt op den voet, als die waren voor den jaare 179a; zullende dan nog het Wetgevend Ligchaam, na ingenomen confideratien van de Financiekamer zorgen, dat met het begin van 1799. de hooger Belastingen, welke m on 'crfcheiden Gewesten op fommige waaren en produtten gelegd zyn, uit hoofde van invoer uit het ééne Gewest in het andere, zodanig worden veranderd, dat de Belastingen op de Producten en Waaren, uit het ééne in het arodere Gewest gevoerd, niet hooger zyn, dan de belastingen met welke dezelve bezwaard zyn m dat rewest, in welk dezelve zyn ingevoerd, gevallen of gemaakt: in het oog hondenae, dat do-rde te maaken veranderingen geen attdnte worde toegebragt aan de overige gedeelten der Fmancieele Ordonnantiën, of dat daar door geer, al te aanmerkelyk deficit in 'sLands ir.komiten worde veroorzaakt. c Zo echter in fommige gedeelten door verbeterde Ordonnantiën de Middelen mogten geneficeerd zyn, zullen die Ordonnantiën blyven ftand houden. ., 6. Alle Ordonnantiën, op den opheve der Middelen in de onderfcheiden rieelen der Republiek geëmaneerd, en dus ook op de manier van pro. cedeeren en de wyze van perceptie daar om trent, midsgaders de précautien tegen verkorting van 's JLands Middelen, blyven op den zelfden voet, ten ware de ondervinding leerde dat de reeds geftelde précautien met fufficien waren, om nieuwe pradyken in het fraudeerei der Middelen tegen te gaan. 7. Van de continuatie, art. 4. en 6. vastg VRNHA3B. OntverpvanCo'ifti' tutte. t 1 1  588 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage Ont- werpvan Conftitutie. t i i s { i l i 1 fteld, zyn uitgezonderd de Middelen, hierna art. 32. opgenoemd, alsmede de daar op geëmaneerde Ordonnantiën. 8. De Comptabelen door de geheele Republiek zyn, behoudens derzelver tegenwoordige ondergefchiktheid en verantwoordelykheid, onder-p worpen aan de Ordres van de Financiekamer. Q.Zy zullen, binnen agt dagen, na dat de Financiekamer haare werkzaamheden zal hebben begonnen, aan dezelve Kamer inzenden eene Memorie, behelzende eene summiere opgaaf van de posten van derzelver ontvang en uitgaaf, geformeerd volgends de Borderellen hunner gewoone Rekeningen, en berekend naar het montant van het geen die posten, geduurende tien jaaren, het ééne jaar door het andere, hebben bedragen; met dien verftande, dat die Comptabeien, welke nog geen tien jaaren in functie zyn geweest, zullen kunnen volitaan, met die berekening te formeeren naar den tyd, dat zy in Administratie zyn geweest. En zullen de Comptabelen , daarenboven, verpligt zyn, om copie dier Memorien tevens in te leveren aan het BeHuur, in het Gewe-st geetablisfeérd, onder welk zy refpedtivelyk behooren; welk Beftuur desselfs reflectien (zo het die mogte hebben) binïen één maand ter Financiekamer zal moeten inzenden. 10. Zy zullen ten gelyken tyde inzenden eene ipgave, voor hoe veel foms zv voor hunne roede en getrouwe directie hebben borge geleid, en waar in die borgtogt beftaat. it. Zy zullen, met het begin van elke maand, an de Nationale Financiekamer inzenden een' raat van hunne refpectiva Comptoiren. ia. Zy zullen by continuatie blyven betaalen e Intresfen van de Capitaalen, ten Jaste van unne refpective Comptoiren genegotieerd, alsJede zodanige posten, tot welker betaaling zy e vooren, by generaale Refolutien of Ordon- nan'  JAARBOEKEN, Junjt 1797. 589 nantien, geflageti voor 1 January 1798., gequalificeerd zyn. 13. Zy zullen refpecteeren en met betaaling agtervolgen de Ordonnantiën, welke door de Financiekamer, ten laste van hunne refpective' Comptoiren, geflagen worden, mids die Ordonnantiën zyn in die form, als by de Acte van 1 Conltitutie, art. 490. , bepaald is. » 14. Zy zullen zich ftiptelyk gedragen naar de Inftructien en naar de Refolutien, op het ftuk hunner bedieningen refpectivelyk gearresteerden genomen, voor zo verre dezelve door de nieuwe inrigting van zaken niet zyn gealtereerd. 15. Zy zullen hunne Rekeningen, voor zo verre betreft derzelver ontvang en uitgave, gedaan op Ordonnantiën der Financiekamer, midsgaders die, tot welke zy door generaale Refolutien zyn gequalificeerd, met en benevens de Acquiten, daar toe fpecteerende, jaarlyks inzenden ten Bureele van de Nationale Rekenkamer om te worden geëxamineerd, afgehoorden gefloten. 16. De Financiekamer zal, zo dra dezelve zal zyn geörganifeerd, in alle deelen van de Republiek doen opnemen den ftaat der Inkomften van dezelve, als mede der Huislasten ; en vervolgends , van den ftaat der zaken geïnformeerd zynde, dezelve brengen ter kennis van het Wetgevend Ligchaam. 17. Voor Huislasten zullen worden gehouden de kosten van de Politieke Administratie, van de Justitie, van het publiek Onderwys, alsmede de Subfidiën en Remisfien , welke jaarlyks gewoonlyk moeten geaccordeerd worden wegens middelen, waar van niets te bekomen is. 18. De fommen, welke de Huislasten zullen bevonden worden te bedragen (onder welke mede gerekend zal worden een post van onvoorziene zaken, door het Wetgevend Ligchaam bepaald, naar de omftandigheden, welke in ieder sGra- i7enha3e. Intverpvanlonftiutie.  'sGra. VENrtAGE Ont- werpvan Coi.fli* tune, " M t i i . 1 i I i i ( i t 590 NIEUWE NEDERLANDSCHE der Gewest plaats hebben) zullen gefield worden ter dispofitie van het Be'tuur, bet welk in de Gewesten zal moeten gtëtablisfeerd worden tot den tyéi dat de nieuwe Departementen znllan zyn g?organifeerd. 19. De Rekening van uitgave der Huislasten zal door de refpeclive Comptabelen gedaan wor. den aan de Beftuuren, in het voorig Articul vermeld, of aan hun, welken deze taak door dezdve zal ?yn opgedragen. 20. Dezelve Beftuuren zullen, gefubordineerd aan de Financiekamer, toeverzigt hebben op-de rigfge executie van 's Lands Ordonnantiën en Placaaten, op het ftuk der gemeene Middelen en Domeinen fubfifteerende. ai. Zy zullen dien ten gevolge in die deelen der Repunhek, in welke eenige Middelen ver. pat't wordeu, die verpagtingen ten overftaan Vdn den Subftituut Fiscaal, hier na art. at. vermeld, effectuëeren. * 32. Zy zullen in die deelen der Republiek, in welke de Middelen gecollecteerd worden, de •dpective Bedienden, tot dat einde geëmployeerd wordende, tot hunneu pligt houden. 53. De Calange over verkortingen van 'sLands Middelen zal blyven gedemandeerd aan hun, -veike dezelve in de onderfcheiden deelen van Ie R' puMiek tot nog toe heeft gecompeteerd; n de judicature over dezelve zal blyven aan lie Rechtbanken, welke dezelve in de ondercheiden deelen der Republiek tot nog toe heb>en uitgeoefend , of aan die, aan dewelke de« :elve by de Acte van Conftitutie zal worden oevertrouwd. — De Calange over verkortin;en van de Middelen te water zal worden gedenandeerd aan de Subftituut-Ftscaals, hier be. leden art. -5 vermeld, en de judicature over Ifczelve zai competeeren aan de Gewestelyke Geechtshoven, onder welke de refpective Gcdaagen gezeten zynj yaLende echter van de Vonnis.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 591 nisfen, by de Gerechtshoven gewezen, Appél' 1 f aan het Hoog Nationaal Gerechtshof. En 1 zullen ten dien einde in die Gewesten, < welker uitgebreidheid en grooter Commercie meer dan éénen Subftituut-Fiscaal vereifchen,< i het bcnoodigd getal Subflituut-Fiscaals door het 1 Wetgevend Ligchaam worden aangefteld: wor-i dende dan nog de jndicature, zo over de ver-i korting van de middelen te Water, als over de andere Landsmiddelen in Overysfel, opgedra» : j gen aan dat Coliegie, het welkaldaar de Rechtspleging over de gemeene Middelen uitoefent, voorbehoudens Appél aan het Hoog Nationaal Gerechtshof; en zulks tot tyd en wylen, dat aldaar mede een Gerechtshof zal zyn geëtablisfeérd; in welk geval mede in dftt Gewest de Judicature over dit poinct, aan het aldaar inte- i voeren Gerechtshof, binnen Appél als vooren, zal worden overgebragt. En zullen geenerhande Vacantien den loop der Procedures, in cas 1 van fraude en contraventie, mogen ftremmen. 24. Van de Vonnisfen, in cas van verkorting < van 'sLands Middelen gewezen, het zy van Rechtbanken, welke ter eerfte inftantie by arrest hebben gewezen, het zy van dezulken,aan welke dezelve van eene laagere Rechtbank, by 1 wege Aan appél, gebragt waren, valt op den l voet, by de Acte van Conftitutie bepaald, hoo1 ger beroep voor het Hoog Nationaal Gerechtshof. 25. In ieder deel der Republiek zal provifioneel worden aangefteld een Subftituut-Fiscaal 1 der Financie, woonachtig in dat gedeelte, by het welk hy wordt aangefteld, op een fortabel Tractement, door het Wetgevend Ligchaam te bepaalen, en geëvenredigd naar de meerder of minder duurte, in de Ciiderfcheiden deelen der Republiek plaats hebbende, en naar de werkzaamheden, aan dien post verknogt. 26» De Subftituut - Fiscaals zullen in de Dis- . | tric- sGra- je. ~)nt» verpvan Confti- mie.  'sGra> vewha" ..ge. Ontwerp vai Confti. tutte. 59a NIEUWE NEDERLANDS CHS .rieten, in welke zy zyn aangefteld, toezien : dat de opheve van de middelen, in gevolge de geetaolisfeerde Ordonnantiën, rigtig gefchieden, en dat er behoorlyk worde gewaakt tegen verkorting van 'sLands Middelen. ' 27. Zy zullen niet alleen correspondentie houden met den Fiscaal van de Financie, maar ook 111 de refpective Diftricten, onder hun Departement behoorende, ten einde geinformeerd te zyn nopens het geen, omtrent de perceptie der gemeene Middelen, plaats heeft., a«. Wanneer zy bevinden, dat 'die, aan welken de executie der Ordonnantiën opdeoemeene Middelen is aanbevolen, nalatig zyn in je be. tracüting van hunnen pligt, zo zullen zy daar van kennis geven aan den Fiscaal der Financie ten einde dezelve tegens de nalatigen zodanig ban procedeeren, als by zal oordeelen te behooren. ; 29- Zy zullen in die deelen der Republiek in welke fommige Middelen verpagt worden die Verpagtingen bywoonen , van dezelven aantekening houden , en die aantekeningen, na den afloop der verpagtingen, aan de Financiekamer inzenden , en wyders toezien, dat die verpagtingen naar behooren gefchieden. ; 3?. Het Wetgevend Ligchaam zal de Inftructie formeeren voor de Subftituut - Fiscaals, met infertie van de voorenftaande 25. 26. 27. a8 Pn 29. Articulen. 1 " 31. Vermids de gewoone Middelen niet toe reikende zyn, om de algemeene Lasten des Lanas te vinden, zal het Wetgevend Ligchaam eene nefnng van penningen doen, welke werken zal over de geheele Republiek, naar het betrekkelyk vermogen der refpective deelen en der ingezet jen. 5 lc 32. Ten dien einde zal 'er geheven of in™, voerd worden: 6 x, Ee-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 593 1. Eene perfoneele belasting, gebafeerd op de huuren der huizen, door de bewooners derzelve te betaalen; , ' , 2. Het Collateraal op de faldos der boedels, ingevolge eene nieuwe Ordonnantie, door het Wetgevend Ligchaam te formeeren; o. Een Nationaal Zegel door alle de deelen der Republiek, insgelyks op eene Ordonnantie, als vooren te formeeren; en 4. Eene belasting op de zuivere Inkomsten der Ingezetenen: Of flegts ééni^e van deze middelen, of wel andere daar boven, indien 'sLands behoefter zulks gedoogen of eifchen. 33. Deze inrigting zal aanvang nemen opdet eerften January 1798, en emdigen ten tyde, wanneer door het Wetgevend Ligchaam eene an Jlere en verbeterde voet der Nationale Financie ^ingevolge de A#e van Conftitutie, zai zyn inge voerd. C Onder ftond) Accordeert met deszelfs origineel. (Was getekend) C. BYLEVELD. Pp BY- ' Gra- VENHA" GE. OntwerpvanConfti-\ tutte. 1 1  3W NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Ont- Werpvar Conftitutie. B Y L A G E B. CONCEPT-INSTRUCTIE Voor het hoog Nationaal Gerechtshof. Art. f. De Préfident en Raaden , in dezen Hove geordonneerd', zullen, by het aanvaarden van hun Ambt, zich refpeaive'yk by Eedemoeten zuiveren, dat zy, voor het verkrygen van hetzelve, aan niemand iets hoegenaamd beloofd of gegeven hebben, midsgaders xich verbinden, in het vervolg ook niets daar voor te zulien be» loven of geven. a- Zullen ook, geduurende hunne natemeldene functie, geene giften of gaven van eenige Perfoonen, Collegien, Departementen of andere Corporatien, hoe ook genaamd, die zy weten eenia Proces of Rechtsvordering voor dezen Hove tef hebben, of appajrentelyk te zullen verkrygen, ontvangen of genieten mogen, zelfs niet van eenigerhande fpyze of drank, die Koopbaar is;ook niet na de uiting van bet Proces, en, zo verre zy eenige der verboden giften of gaven ontvan- gen zullen hebben van eenige Perfoonen en goede Vrienden, die zy namaals vernamen, eenig Proces voor dezen Hoye te hebben, hét welk zy, ten tyde van het ontvangen, niet hadden geweten, zullen zy gehouden wezen, den Hove daar van te verwittigen en de voorfchreven ontvangen giften of gaven, of de waarde van dien, zodanig .'ten behoeve van den Armen, of andersfins, te bekeeren, a's hun door dezen Hove zal geordonneerd worden, en daar en boven niet.mogen flian over de vifitatie van dé Procesfen, concerneerende den genen, van wien zy de voorfchreven giften of gaven ontvangen hebben, zonder daar toe by den Préfident en andere Raaden geadmitteerd te zyn: en zullen de voorfchreven . . Pre-  I JAARBOEKEN, Juny, 1707. 595 prefident en Raaden zich alle jaaren , den eerften Rechtdag na de Wintervacantie, gehouden zyn, tegens den anderen by Eede te zuiveren, dat zy zicg in al het geen voorfchreven is, wel envroomelyk hehben gekweten. 3. Zullen ook niet mogen hebben eenige Penfioenen of Gagiën, buiten het geen hun van wege de Natie is toegelegd ; noch ook eenige andere Ambten of Officien mogen verkryaen of blyven bezitten, direct of indirect, refpectivelyk op pceue van privatie van hun Officie. 4. Zullen provificneel hunne zitting hebben te Utrecht, of waar het anders, in vervolg van tyd, door de Wetgevende Magt, van wegens het Ba taaffche Volk, zoude mogen zyn geordonneerd. 5. Zullen ten minften viermaal 'sweeks vergaderen, uitgezonderd in de gereguleerde Vacantien; als namelyk in de Paascb- en Pinkflerweek, van half July tot half Augustus en van half December tot half January; echter zal het den tydelyken Prefident vryltaan, den Raad zo dikwyls extraordinair te convoceeren als hy zal noodig oordeelen. 6. Het Hof bepaalt de wyze, waar op de Leden, die zonder redenen, by het Hof voor voldoende gehouden, van de Vergadering afwezig zullen gebleven zyn, gemulcteerd zullen worden. 7. Zy zullen, geduurende hunne fuDÓtle, ongehouden zyn tot eenige perfoneele dienften van togten of wagten, het zy in de plaats van hun lieder refidentie, het zy elders. 8. Zy zullen Recht en iuftitie adminiftreeret in alle zaken, die by de Acte van Conftitutie aar de Judicature van het Hof zyn opgedragen, ol in het vervolg door het Wetgevend Ligchaaai opgedragen zouden mogen worden, de Juftitie daar in doen gehoorzamen en de SententiËn tei executie doen ftellen. 9 Zy zullen wegens alle misdaaden, ter hunner judicature ftaande, het zy uit hoofde van Pp 2 den 's Gra* venha" ge, OM' werpvan Confii* tutte» 1  J9Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VENHAGE. Ont- werpvan Conftitutie. 1 1 i i i i den Perfoon, die daar mede beticht wordt,het'zy uit hoofde van de natuur der misdaad zelve, aan de genen, welke daar toe verzoek zouden willen doen, en zich tevens by dezen Hove gevangen zouden willen ftellen, mogen verleenen Mandament van Purge, uit kragte van het welk ter plaatze, daar de betichte Perfoon woonachtig is, en het delicï begaan zoude zyn, en wyders ter Puye van het Hof zullen worden gedagvaard alle ie genen, die zich partyen tegens dezelven zouden willen maaken, ofte eenige denunciatie van Getuigen tegens dezelven zouden willen doen; houdende het zelve Mandamen: tevens aut.horifatie op twee Leden van den Raad, die het Hof daar toe committeeren zal, om de denunciatie te ontvangen en de Getuigen te hooren; welke twee Leden vervolgends gehouden zullen zyn, al hetzelve Secretelyk aan den Hove overtebrengen, om daar óp, by denzelven Hove, ter purge of rejectie van dien, en punitie, geprocedeerd en eindelyk gedecideerd te worden naar recht; blyvende de Impetrant, hangende de voorfchreven Procedures, ia beftoten hegtenis- ten ware dat snders by den Hove zoude mogen zyn geördonteerd. 10. Zullen ook, indien eenige Partyen, byden Procureur-Nationaal voor dezen Hove in Rechten betrokken, begeerden, zich te fubmitteeren lan de arbitrage van dezen Hove, en de Procueur-Nationaal bereid was, van 'sgelyken te doen, daar in zodanig kunnen disponeeren, als aevonden zal worden, tegen de Natie en Justi:1e misbruikt te zyn: en, indien zy eenige boeten lecreteeren, zullen die aan de Nationale Kasbetoorlyk worden verantwoord; doch zal over geese misdaaden eenige compofitie, hoe ook gewamd, mogen worden toegelaten, ten ware daaromtrent door de Wetgevende Magt anders zoule mogen zyn geordonneerd. 11. Het Zegel tot de zaken van de Justie zal be-  JAARBOEKEN, Juny, 1707. J»7 berusten onder den tydelyken Prefident, die ge-' houden zal zyn, daar mede, by advis van den Raade, te doen zegelen alle Mandaraenten en< Provifien van Justitie, die, door of van wege dezen Hove, zullen geêxpediëerd worden. 12. By noodzaaklyke abfentie ofindispofitie van den Prefident, zal het oudfte Lid in rang het Prêfidium ad interim waarnemen. 13. Over alle zaken, waaromtrent de confideratien en het advis van dit Hof, als Confiliarius van de opperfte Magt, door het Wetgevend Ligchaam , of één der Kamers, hetzelve uitmaakende, zullen gerequireerd worden, zal het Hof, zo voltallig mogelyk,- vergaderd, moeten delibereeten en gehouden zyn, daaromtrent, met postppfitie van alle andere zaken, aan de gedane requifitie te voldoen, zonder zich andersfins, direct- of indirect,, met eenige zaken van Policie te mogen bemoeien 14. De werkzaamheden, aan dezen Raad by de Aéle van Conftitutie opgedragen, zullen dooi den Prefident onder de Leden zodanig verdeeld mogen worden, als hy ten meeften diende en bevoordering der Juftitie noodig zal oordeelen. 15. De Advifen der Leden zullen altyd met redenen moeten bekleed zyn. 16. Niemand der Leden zal zyn, of zynei Medeleden advifen, of andere geheimen van dii Hof, eigener auctoriteit, mogen openbaaren, op poene van correctie, fuspenfie of zelfs verlating van zynen dienst , zodanig als het Hof, naai omftandigheden van zaken, zal oordeelen te be hooreo. 17. Alle Requesten, mids door een Advocaa of Procureur, by dit Hof geadmitteerd, onder tekend zynde, zullen gelezen worden in dei Raad, en zal daar op vervolgends, het zy doo denzelven Raad, het zy door die genen, welki by denzelven Raade daar toe uit hun midden ge committeerd zullen worden!, zodanig gedisponeen Pp 1 « s Gra- , /enha3e. OntyerpvanOonftl- É tutte» 1 1 f  NIEUWE NEDERLANDSCHEj 's Gra- VENHAGE. Ont- v/erpvat, Conftitutie. of provjfie van Juftitie geordonneerd worden, als bevonden zal worden te behooren. 18 Alle Kxploicten zullen van wegens dit Hof in de Plaats van deszelfs refilenrie gedaan worden door eenen van deszelfs Deurwaarders, en, elders in de Republiek, door zodanige perfoonen, als daar toe van dezen Hove Commisfie zullen hebben ontvangen. 19. Op geene andere, dan met een behoorlyk Nationaal Zegel voorziene ftukken , zal by dit Hof reguard mogen worden genomen. Aan de Wetgevende Magt wordt overgelaten, niet alleen de interpretatie en ampliatie dezer provifioneele Inftructie , maar ook in het algemeen de faculteit , om zodanige nadere of ook andere Inftruftb voor dit Hoog Nationaal Gerechtshof te arresteren, als in het vervolg van tyd bevonden zoude mogen worden, ten meerderen nutte en diende van het Bataaffche Volk te zullen kunnen -ftrekken. (Onderftond) Accordeert met deszelfs Origineel. (Was getekend) C BYLEVELD. Nog eenige dagen verliepen 'er, zints de d'agteekening der Proclamatie, eer hec Ontwerp ter algemeene beoordeelinge wierdt voorgelegd. ïntusfchen deedt de Nationaale Vergadering eene tweede Proclamatie afkondigen, by welke de Grondvergaderingen wierdén opgeroepen tot het benoemen van Kiezers, welke eene keuze moesten uitbrengen ♦an Leden, welke de thans zittenden vervangen,  JAARBOEKEN, Juny, 1797. ' jM gen, en alzoo eene tweede Nationaale Vergadering moeten zamenftellen, De Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap 1 Wanneer niet onze raadpleegingen in het openbaar gehouden waren, en alle onze Bataaffche Medeburgeren, die zich verledigd hebben den loop daar van te volgen, zelve konden beöordeelen, de onafgebroken poogingen, door ons injhet werk gefteld, om het Ontwerp van Conftitutie in gereedheid te hebben binnen den tyd daar toe by het Reglement vcorgefchreven, zou het ons moeilyker vallen hen te overtuigen, dat omftandigheden , buiten ons bereik, en die by de opftellers van het voorfz. Reglement niet hebben kunnen worden voorzien, ons, tegen onzen wensch en wil, belet hebben, dit ontwerp vroeger ter kennis en beoordeeling des Nederlandfchen Volks te kunnen brengen, als wy nu doen zullen, by eene Proclamatie, die binnen weinige dagen ten dien einde van onzent wegen ftaat te gefchieden. Dan, eene volkomen overtuiging van in deezen onzen pligt betracht, en geen tyd verzuimd te hebben om aan den ons gegeeven last, zoo veel en zoo fpoedig als zulks van ons afhing., te voldoen, ftelt ons gerust, dat de Bataaffche Natie eene vertraaging van eenige weinige weeken veel eerder aan ons ten goede zal houden, dan dat wy door overhaaste en minder voorzigtige beraadfiagingen, een Plan van Conftitutie aan dezelve zouden hebben aangeboden, dat, behalven de onvolmaaktheden, die het kenmerk zyn van alle menfchelyke zamenftel/els, nog daar boven de blyken zou draagen van overyling en onnauwkeurigheid. Pp 4 Dee. 's Graven hage.  óoo NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGRA- VENHAOE. Procla- malie , , ter Op roepinge van de • Grond i verga- j deriri' \ ] 2 a r k } v 1 2 O d v » g d v ï d 11 z V I a: n 14 V Deeze vertraaging echter moet ten gevolge heb» ben 'dat, hoe fpoedig, en op welk eene wyze Dok het Befluit des Nederlandfchen Volks, op dit, eerlang aan hetzelve aan te bieden Ontwerp van Conftitutie vallen moge, het nieuw Beftuur, lat, ten gevolge van eene aangenomene Conftitu:ie, her teg,nwoor. ig tuffcheo Beftuur zal moeren opvoigen , met zal kunnen geör>anifeerd en in werk ng georagt worden voor den eerften Sepember aanftaande, met welken dag onze zitcin;en zuilen moeten geëmdigd zyn. En hier om is net, dat Wy, getrouw aan het oorl> brift van den Lastbrief, aan ons doof onze dedeourgeren gegeeven, by d^ez m oproepen het 'olk van Nederland, op' den eerften d3g der gttienJe maand na onze eerfte byéénkomst, die yn zi op Dingsdag den eerflen Augusius .5797. anftainde, een ieder in de Grondvergadering, ?aar toe hy behoort, ten einde alsdan te beoemen de Kiezers tot hec doen van eene nieuwe euze van Leden tot eene tweede Nationaale 'ergadering, die de tegen woordge zal moeten er vangen; terwyl wy den volgenden dag, die yn zal den tweeden Augustus 1797., bepaalen, m op den zeiven de keuze deezer Leden door e Kiezers te worden gedaan: alles op dezelfde 'yze en ten einde als by het voornoemde Relement is voorgefchreeven, het wdk wy by sezen willen hebben gehouden voor herhaald en sn woorde tot woorde alhier te zyngeinfereerd. n verzoeken en ontbieden Wy, nu voor als ra, de alzo nieuws gekoozen Leden deezeraanaande tweede Nationaale Vergadering, om zich x) fpoedir mogelyk, en uiterlyk binnen drie eeken na den dag hunner verkiezinge, naar den [aage te willen begeeven, en derzelver Credentiilen aan ons, of aan eene daar toe uit ons idden te verkiezen Commisfie over te geeven, n einde op den eerften September daaraanvol:nde derzelver werkzaamheden te kunnen aanvaar-  JAARBOEKEN, Juny, 1797- Co* vaarden, en ons in onze fundien^te vervan-- gen. , Wy herhaalen hier de ernftige en plegtigever < maaning, ter gelegenheid der daarftelling deezer r\a.ionaa!e Vergadering, aan onze Medeburgeren gedaan, en waar van zy het voortduurend gewigt i met ons zullen bezeffen: „ om doch zoodaanige „ eene keuze van Kiezers uittebrengen , door > welke eerlyke, verftandige en Vaderlandlieven < „ de Mannen in deeze aanftaande Nationaale < Vergadering worden geplaatst, ten einde het ' geluk van Neêrkndsch Volk bevoorderd, en door eens vas.e Conftituue gevesugd mag ,, worden." En ten einde deeze behoorlyk ter kennis kome van allen die zulks aangaat, verzoeken en ontbie'en Wy de Hoogstgeconftitueerde Mig en der byzondere Gewesten, om de.jze onze Proclamatie te doen ptfbliceeren en afBgeeren, waar men zulks te doen gewoon is, en koorts om de noodige ordres te ftellen, dat zoo in d.rzelver Gewe& en, als in zoodanige Landen en Plaatzen buiten dezelve, in welke de Volks telling op hunne ordre gefc'iied is, aan deeze onze intentie op de beste wyze words voldaan. Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 9 Juny 179?. Het derde Jaar der Bataafiche Vryheid. (Was geparapheerd) G. W. van MARLE, vt. (Onder ftond) 1 Ter ordonnantie van bovengemelde Vergadering. (Was Getekend) C B YLE VELD» Pp j Ee s GRAVIN AA» !K. Procla* natie er \Op- ■oepiuge ■-;// de "irond>erga ■ leringen»  'sGra- VENHA■ CE. ] j i f t d d 13 C m ke de de w( ve te 602 NIEUWE NEDERLANDSCHE Eene Verbod der Staaten Generaal van 14 Augustus 1795, raakende den uitvoer van Geld en Geldfpeciên, hadt in den buitenlandfchen handel in Goud- en Zilverwerk merkelyke zwaarigheden en belemmeringen veroorzaakt 'C Was ter wegneeminge van dezelve, dat de Nationaale Vergadering omtrent een vryen uitvoer van nieuw gemaakt, dus genoemd Goud- en Zilverfmidt Kleinwerk eenige fchikkingen beraamde, in eene Publikatie van 13 deezer. Qe Nationaale Vergadering , Reprefenteerende het Volk van Nederland, Allen den geenen lie deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en iroederfchap! doet te weeten: Dat alhoewel aan de eene zyde by het Placaat 'an de Staaten Generaal van den 14. Augustus 795; verboden is, de ftraf baare uitvoer van Geld n Oeldrpecieu en Muntmateriaal, en het verrnelten en veranderen van Standpenningen; en y ónze Publicatie van den 4 November 1706. aar tegen nadere voorzieningen zyn gedaan: en ur by ie1 het oog is gehouden de zoo onöntbeerKe, als heilzaame circulatie en omloop vau het eld alnnem-lands. Echter aan den anderen kant ook behooren te orden weggenomen alle die zwaarigheden, wel: dezelve voorzieningen hebben veroorzaakt aan n Handel of Commercie , door Ingezetenen ezer Landen naar buiten 's Lands gedreeven irdende, met nieuw gemaakt Goud- en Ziirfmits Kleinwerk. ZOO IS HET, dat wy goedgevonden hebben ltatueeren en te deereteeren. fVrt. 1. Dat van nu voordaan, allerlei nieuw- ge-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. <53 eema&kt Goud-en Zilverfmits Kleinwerk f" Tafellepels en Vorken in deezen, voor kleinwerk eereekend) naar buiten 'sLards za: kunnen en mogen verzonden worden; edoch met anders, dan voörzieh zynde van een gewoon zoogenaatn.1 buitenlandsch Pasport 2. Dat echter zoodanig Pasport aan de Ingezetenen ten opzichte van het voorfz, (..oud- en Zdverfmits Kleinwerk, gratis en ongezegeld zal worden verleend, o. Dat de Verzenders gehouden zullen zyn, zoodanig Goud of Zilverfmits Kleinwerk, welKe zy buiten 's Lands willen verzenden, te vertoonen aan de Municipaliteit van hunlieder Plaats, of wel aan deskundige Lieden, door dezelve Mu-Dicipaiiteit daar toe te corr.mit eeren en te qualificeeren, welke, daar van, insgelyks gratis een Certificaat zullen moeten uitleveren; en dat het al' dus vertoonde KI; inwerk :n tegenwoordigheid vardie Municipaliteit of Gecommitteerden , zal moe ten gedaan worden in de daar toe ge estiueerde Kist, Vat, Mand, Pak of Zak, en daar na, door die Municipaliteit of Gecom rut teerden en door den Afzender moeten gezegeld en getnerkl "T^Dat van nu voordaan al het voorfz. Gouden Zilverfmits Kleinwerk zal zyn gelibereerd en vrygetteld van de belasting van eén ten honderd, op den uitvoer daar van bepaald in de Ly-ueri van de Gemeene Middelen op de inkomende en uitgaande Goederen en Koopmanfchappen , en Placaat op den ophef van de Convooyen en Licenten van H. H Mog van 34. July 17*5- 5. Dat ook van nu voordaan, by het verzenden van het voorfz. Goud- en Zilverfmits- Kleinwerk, niet meer zal behoeven te worden geltelc eenige Cautie, of geëichibeerd eenig Certificaai der Regeering van de Plaats der d;ftinatie. 6» Dat het gelhtueerde by Art. 4 van onz< Publicatie van 4. November 179$. ten opzicht* vai 's Cka- ' V. KHAGE- Pubh omjri nt iIl'I rJl(' voer van Gouden. y.>i- verwerk. 1  'sGra- venhaqe. Publ. omtrent den U'tVurr \ an Goud en Zil-1 verwerk. i i t i < 1 ] i i 1 ü ] 504 NIEUWE NEDERLANDSCHE van de wyze van dusdanige verzending Landwaards van vreemde Muntfpeciën, of Gouden of Zilveren Baaren of Staaven, van dezelfde applicatie zal zyn op hec meergenoemde Goud- en Zilverfmits Kleinwerk. 7- Dat eindelyk in het generaal het voorfz. Placaat van Hun Hoog Mog. van 31 Julyi7af en van r4. Augustus 179;. en onze Publicatie /an 4 November 1796. in zoo verre dezelven bv leeze Publicatie niet worden veranderd, en fpe. :iaal het j. Art. van onze Publicatie van 4. November 1/96 in derzelver volle kracht b!yven fin op dat niemand hier van eenige onkunde soude kunnen voorwenden , ontbieden en verzoe ;en wy de hoogscgeconftkueerde Magten in de efpeéb.e Gewesen, en alle andere Justicieren » Officieren deezer Landen, dat zy deeze onze pjolica ie van Honden aan doc-n afkondigen en lanpl kken, ter piaatzen waar men zulks gewoon s: lastende en be veelende wy ons Commifté tot Ie za.ken van de Marine, de Fiscaals, Commfen Generaal en alle andere Officieren deezer -anden, ueeze onze Publicatie en bevelen te ehtervolgen, en te doen achtervolgen, procederende en doende procedeeren tegen de overreeders van dien, zonder eenige gunst, infehikelykheid of verdrag. — Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemelde /ergadenng, in den Haage, den 13. funvi707. iet derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd) H. H. VITRINGA, vt. (Onder ftond) Ter ordonnantie van dezelve. (Was geteekend) D. van LAER. Ee-  JAARBOEKEN, Juny, 1191' «©5 Eene belasting op Huizen en Gebouwen, in het Gewest Holland onder den naam van Verponding bekend, is eene ryke bron van 's Lands Kas. Billyk,dat, in deezen geldbehoeftigen tyd , tegen het meer of min uitdroegen van die bron gezorgd wierdt. Daar toe diende eene Publikatie van het Provinciaal Beftuur van Holland, tegen het afbreeken van Verponding doende Huizen en Gebouwen , 't en zy voor de afgebrokenen nieuwe worden in de plaats gefteld. Het Provintiaal Beftuur van Holland, allen hunnen Medeburgeren, Heil en Broederfchap ! doet te weeten: Alzoo wy in ervaarirjge zyn gekomen, dat, offchoon het in zoromige Steden en Plaatfen binnen deeze Provintie aan de Ingezetenen niet ii gepermitteerd, maar integendeel, om goede redenen , expresfelyk verboden, om op eene allezim eigendunkelyke en willekeurige wyze, zondei fpeciaal confent van het Provintiaal Committé, als vervangende het Coliegie van Gecommitteer de Raaden, bevoorens zco in het Zcider- als it het Noorder-quartier geëxteerd hebbend», ali van de refpective' Municipaliteiten, eenige Hui zen Molens, of andere in de Verponding con tribuëerenee Gebouwen af te bteeken en te amo veeren, zonder daar voor anderen in de plaat wederom te ftellen; daar en tegens een diergelyl verbod op andere Plaatzen niet gevonden wordt 't welk niet alleen ftrydt tegens die principes vai Gelykheid, welke by ons aangenomen zyn, ei waar op allé onze Medeburgers eene billyke aan fpraak mogen maaken; maar waar van ook he gevolg is, dat de Ingezetenen op de laatstgemeld Plaatzen zich zoodanig eene eigendunkelyke amc tie maar meer dan te veel veiöorloven, alles i prse 's Gra. fSNHAGE. i 1 I I c 3  606 ' NIEUWE NEDERLAND3CHE 's Graven hage, Publ. tegenhei aftreken van Huizen, enz. i < 1 t < 1 \ i l c I praejuditie van de gemeene zaak ea tot aarnerkelyke fchade van den Lande. ZO IS HET. dac wy daar jn-willende voorzien , en teffens dien aangaande eene generaale cynofure willende daar fte len, goedgevonden hebben , te decreteeren, gelyk wy decreteeren by deeze. dat niemand, waar ter Plaatze ook. binnen dit Gawest, eenige Gebouwen, in de Verponding contribuëerende. zal vermogen af te breeken en te amoveeren. of te doen afbreekeo en amoveeren zonder fpeciaale permisfie en confent vab het Provintiaal Commité van Ho. land 't welk wy by deeze qualificeeren, om op de verzoeken , die aan hetzelve deswegens zouden mogen worden gedaan, na bekonen bericht van de refbective Municipaliteiten der Steden en Piaatfsn, alwaar zoodanig eene Amotie zoude moeten gefchieden, te disponeeren, zoo als het zelve naar bevind van zaaken zal vermeeneo te behooren; ten zy eenig en alleen in dat geval, waarin iy, die dezelve Amotie doet, daadelyk, immers binnen den tyd van een jaar daarna, ter plaatIe, of op het Erf, alwaar het geamoveerde heefc' ?eiaan, iets anders van gelyke waarde opbouw. Ie, en daar voor in de plaats ftelde, en waar foor door zoo iemand, ten genoegen vandeMulicipaliteit, genoegzaame zekerheid ia! meten vorden gegeeven of cautie gelïeid, voor en al :er hy met de voorlz. Amotie zti mogen beginlen, of begonnen , zal mogen voortgaan, en des :ulks alles op poene, dat die geen, welke zoolanig eene Amotie, zonder fpeciaale permisfie en onfent van het Committé Provintiaal van Holtod mogte hebben gedaan, niet alleen zal veral'en in eene boete van ƒ300., maar ook boven ïen daadelyk geconftringeerd zal worden, voor et geamoveerde iets anders van gelyke of meerere waarde in de plaats te ftellen Gelastende en beveeiende alle Officiereu en Ju, .iciseren, exaétjlyk acht te geeven, dat deeze oa-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 607 onze Publicatie behoorlyk worde nagekomen en : achtervolgd. < Gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 23 Juny 1797» , Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. I" A. J. VERBEEK, vt. Ter ordonnantie van dezelve» C. SCHEFFER. Eene Publikatie van het zelfde Provinciaal Beftuur , van e6 deezer, behelzende eenige fchikkingen omtrent het Regt op de Waag, was van deezen inhoud. Het Provintiaal Beftuur van Holland, allen den geenen, die deeze zullen zien, of hooren leezen: Heil en Broederfchap.' doet te weeten: Dat wy hebben goedgevonden te refolveerenen te bepaalen, dat de Waagen in de zoogenaamde kleine Steden en op het platte Land, even en in diervoegen voordaan zullen worden gerefpecteerd, als die der groote Steden, en dat mitsdien de Inwoonders van de zoogenaamde kleine Steden en het platte Land zullen worden ontheft van het bezwaar, om, na vertooning hunner Waag-cedullen, andermaal het recht op de Waag te moe* ten voldoen. En, naardien hier door, aan de eene zyde, wel de gelykheid bevorderd, maar ook daartegenaan 's Lands Finantie eenig nadeel zal worden toegebragt, en het niet meer dan billyk is, dat het zelve op de meest gefchiktfte, en minst ocereuste wyze worde vergoed, door eene verhooging van fommige Articulen of anderszins; ZOO IS HET, dat wy, na rype deliberatie, en na al- voo» sGra- VENHA-  tfo8 NIEUWE NEDEllLANDSCfi'E "sGra- vf. ' ha" GE. Publ. ÓV2ti ent het rtgt op de Waag. i 1 i i 1 i "i voorcns te hebben ingenomen het advis en da confideratien van het Provintiaal Committé, hebben goedgevonden te decreteeren en te ltatuee ren, zoo als wy decreteeren en ftatueeren by deeze Dat de betasting op de Tabak van nu voordaan zal verhoogd worden met ééne ftuiver op de h nderd ponden, en mitsdien gebragt van drie tot op vier Huivers. Dat de belasting op allerlei Suikeren ook van au voor aan verhoogd zal worden met ééne ftuiver op de honderd ponden, en dus gebragt worjen van vier tot op vyf ftuivers Dat de belasting op de Boter insgelyks metéé3e ftuiver op de honderd ponden verhoogd, en ilzoo van drie tot op vier ftuivers zal gebragt worden. Dat, om de ongelykheid, die 'er tusfchen de Verkoopers en de Koopers van Kaas als nog plaats heeft, weg te neemen, zy beide gelykeyk, even veel van de honderd ponden zullen be« :aalen, en dat mitsdien de Verkoopers zoo wel drie ;n een halve ftuiver op de honderd ponden zullen jetaalen , even zoo als de Koopers dat nu verpligt nyn; zoo dat de belasting op de honderd pondea Kaas van vyf tot zeven ftuivers zal worden ge>ragt, waar door ten opzichte van deeze fpecie, 500 als omtrent alle de overige, die gelykheid >etracht wordt, dat Kooper en Verkooper van iet Waagrecht een ieder de helft betaalen, waar tan alleen de Kaas uitg-zonderd was- En, naardien by het 6, Art. der Ordonnantie )p de Waag van den 7. Augustus 1748., met de' laar op gevolgde Refolutien, van tyd tot tyd gelomen , een merklyk voorrecht aan de Waagen in ie groote Steden boven diender kleine en van het platte Land hebben toegekend, en het rienoodtaaklykheid mitsdien vordert, dat, ter wegneeming van deeze oegelykheid in de gem. Ordonnantie, de noodige veranderingen worden gemaakt, zoo  JAARBOEKEN, jitny, 1797. 609 2po wordt vaD nu voordaan het 'aatfle lid van het vyfde Artikel dier Ordonnantie, beginnende met de woorden: zonder dat, 'er eenige goederen enz. met het geheele zesde by deeze vetnietigd, en het eerfte gedeelte van het vyfde, met het zevende Artikel aldus gecombineerd: Art. 5. Dies zal men alle Goederen, de Waag fubjecl zynde, mogen transporteeren in andere Stden, om den voorfz: Impost van de Waag betaald te worden, ter Plaatfe daar die Goederen gewoogen zullen worden; doch zullen geen Collecteurs van deezen Impost bionen noch banen de Steden mogen compofeeren; en het geen daar verder volgt. . Echter zal het niet geoorloofd zyn, om m de kleine Steden, of ten platten Lande, al waar nooit een Waag is opgericht, 'er een eopterichten , zonder daar toe de noodige permisfie van het Provintiaal Beftuur te hebben bekomen. Dat, naardien iu de Refolutie van 23. Juny J25J, by de voormaaiige Gecommitteerde Raaden genomen, bepaald is, dat Goederen, de Waag fubifcCt, komende van de eene Stad in de andere, niet mogen worden opgeflagen, voor en alëer getoond is, dat dezelve op een Publieke %?rivilegièerde Stads Waag zyn geweeit , en het recht van de Waag daar van is betaald zoo worden de woorden Publieke geprivilegieerde Stads Waag by deeze veranderd in de woorden van Publieke 'stands Waag. Dat, zoo mede by 'de Refolutie van den 5. September 1754, ten aanzien van de geoétroyeerde Waag te Noprdwyk, by de voormaaiige Staaten genomen, gètermineerd zynde. „ Dat de Goederen, in die Waag ge woogen, „ in de Steden wel niet herwoogen behoeven te „ worden, doch dat het Waagrecht dieswegeos „ in de Steden moet worden betaald, en daar Qq vaa 's Gra- GE> Publ. omtrent het Regt op de Waag.  6io NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha- ge. Publ. omtrent het Regt op de Waag. i 1 < 1 < ï C c c J t \ X l „ van een Billet gehaald," het geen met de door ons als nu geïntroduceerde Gelykheid niet overeenHemt, zoo wordt mitsdien dezelve Refolutie by deeze geheel vernietigd. Dat vervolgens in de Refolutie van 3. February I756» by de voormaaiige Gecommitteerde Raaden genomen, voorzien en gezorgd zynde, dat ten platten Lande, ook op zoodanige plaatfen, alwaar het recht en gebruik van een publieke Waag niet gevonden wordt, het Waagrecht van de Boter ingevorderd en betaald wordt, even zoo wel als rjp die plaatfen, alwaar publieke en geprivilegeerie Waagen exteeren, en op het einde dier Kefolutie nog wordr bepaald, dal de verpligting van de Ordonnantie — om van de Boter, dte iti de Steden gebragt wordt, fchoon ten platten Lande op een gcprivilegieëerde Waag gewoogen, ander* maal het recht op de Waag te betaalen , in zyn jeheel blyft. Zoo decreteeren Wy, dat deeze bepaaling, als ustende op het nu vernietigd zesde Artikel der Ordonnantie, voor geabrogeerd moet worden gemuden. Doch, naardien in fommige van de zoogenaarnie kleine Steden, niet minder, dan op het platte ^and, een ongeregelde wyze van invordering en 'erantwoording van 'sLands recht plaats heeft, :oo zullen voordaan de Waagmeesters, door de efpective Regeeringen ter plaatfen, alwaar eene Vacatuure voorvalt, of eene nieuwe Waag wordt pgericht, worden aangefteld, zoo nogthans, dat e alzoo aangeftelde, ter bekomiDg van de nooige Inftructie, en ter ap- of improbatie aan het 'roviotiaal Committé moet worden voorgedraaen; zullende het Committé in 't laatfte geval, erpligt en gehouden zyn, de redenen op te geeen, waarom zy die aanftelling improbeert. En op dat niemand hier van eenige ignorantie retendeere, zoo ontbieden en beveelen wy alle )fficieren, Rechteren en Jufticieren, omme de voorfz,  JAARBOEKEN, Jwy, 179?. 611 voorfz Publicatie te achtervolgen en te doen achtervolgen , procedeerende en doende procedeeren, tegen de Fraudateurs en Overtreeders derzelve, zonder eenige gratie, faveur of disfimulatie. - ' . ' Gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 26. Juny 1797. Hetderds Jaar der Bataaffche Vryheid. A. J. VERBEEK, vt. Ter Ordonnantie van het Provioi tiaal Beftuur voornoemd. C. SCHEFFER. Aangaande den ftaat van O t vangst en Uitgave der Provincie Holland over de Maanden January en February deezes Jaars, zoo als dezelve by de onderfcheidene 's Lands Ontvangers is verantwoord , is de volgende opgave ons ter hand gekomen. ONTVANGST. Opdenijanary 1707. in Kas. ƒ 3,316,107: 4. 4a Van Oude Colleclive Mid- • delen of 10e. 15e 20e. 40e. en 80e. Penning. 235,577: 14' 9 Gecollecteerde gemeene Lands Middelen. 1,227^500: 12; 8£ de xoce. 2de 100e. en 200e. Penningen 7S,6o6: 13: g± «=—— Verpondingen Ordinaris en Extraordin. 193,862: 8: 4^ -— Turf, Kolen en ontgrondingen. 59,974; J8: 6 Q q & Van sGra- venha3e. V • .■  'sGra. venha ge. Staat der Kai in Hoi' land, enz» ] I ï tfra NIEUWE NEDERLANDSCHE Van Veen-Ambachten. 4,5CO: 0: 0 • ■ Het Klerozegel en tiende Verhoging, P3,aoi: 2. Q, de Mnnten na aftrek van het gezonde Goud en —- Ambtgelden. ,Jo: 0: 0 Aan Provinciaale Recepisfen van 26 Mey 1796. tot betaling van Ordonnantiën en Aflosfing van nmptgelden. 1,908,900: o: o in de Negotiatien 17 July 1795. in contant en Beleenbank Geld. 37,546: 7: o — Lotery 10 February 1796 J°a lrmiAU m 1 49,409: 8:ic£ in de Geldheffing 30 Juny en 10. Augustus 1796 in idem. 4,127,768: 4:11 Anticipatie op de Geldheffing uit Kecepisfèn en Beleenbank Geld., / 1,470,598: 6: o Wegens Intresfen van de Stad Monnikendam. qq0. o: q ~— Restitutie van Intresfen byConverfievanRecepisfen. 436: 4: 0 /Ia5836.54Ó:i7T3i UITGAAF. htresfen, Los- Lyf- en 30 Jarige Renten. ƒ 708,938: 9: - ■ op Coupons van de O. I. Comp. 73>39o: 12: o- —— Anticipatie pennin- , §eD- 1*150: o: 6 [enten aan de Steeden competeerende. *.x. 1Q. Q tantfoen en Oortjes Gelden. 82,902: 4! 5 Vry-  JAARBOEKEN, Juny9i7tf. 6is Vrydom in plaats impofitie en Restitutie. ƒ Kwytfchelding en Onkosten op de moe, ade iooe en 200e Penning. Kwytfchelding van Ordinaris Verponding. Recepisfen 5794 en 1795 by de Gaarders gecollecteerd. ProvincialeRecepisfen,by idem Ingekomen en afgefchreven Beleenbankgeld. Amtgelden afgelost met Provinciale Recepisfen. Onkosten, Negotiatie en restitutie van te veel gefourneerd , II Juny 179J- Fortificatiën , Magazynen , Rivieren , Dyken en Zeeweeringen. Militaire Tractenten, Penfioenen en Oude Soldeyen. Militie in de Steeden en /Turf en Kaarsfen. Onkosten Franfche Troupes wegens Vivres enz. Idem wegens geconfisqueerde Neutrale Schepen. Betaling op het Traftaat van Alliantie met de Franfche Republiek. Betaling op de 60 Mill. voor de Landmacht, voor de Marine, voor Artill. Paarden, voor Graanen. voor Defroyementen. Aan het vyfde Departement van de O. I. C. Prasmien voor ingevoerde Graanen. Qq 3 's Gra4,685: 6: 9 venha-I ge. 4,410:18: 9 Staat der Kas 2,88i: 4: 6 in Holland,3,645:15: 3 enz. 38,684: 4: o 1,852,494: 2: 6 1,596,500: 4: 3 9,245: 4: o 247*93*: 4: o 204,465: 8: 6 3,390:13: o 13I>873: 7: -i 37,660: 3: 6 294>774: 7' o i,374^33:Io: o Ii59®,'9«i4: o 2,756:16: o 4,002: o: o 83,422:11: o 12,891:12: O 131.057:14'0 Pr«« ?  *sGra- VBNHA" GE. Staat der Ka, in Hol' land, enz. 614 NIEUWE NEDERLANDSCHE \ Praemien voor de Yslandfche Visfchery. ƒ I5,30o: e. Q Subfidie aan den Hove van Holland. 16,000: o: o aan 's Lands Univer« : fiteit' „ 1,772:12: o aan Predikanten, Kerken en Scholen. 23,937: j* 5 Tratftemeoten eoz. aan de * Ontvangers en Onkosten Collectlve Middelen 33,058:14: g Pennoenen aan Tolbedienden en anderen. 5,275: 3: o Onkosten Staatsgevangen en Mifen van Juftitie. 4,308:11: o Onderft nd aan uitgeweeken geweest zynde BataveD. 430: 4: 9 Aan de Commisfie tot de Burgerwapening. 767:13: o Aan het Koorenmeeters Gilde te dmfterdam. 1,614: 7: io£ Onkosten van de Bureaux, 't Hof, Bodeloonen, enz. 24,546:19: o Wegens Vacatiën, Commisfien als anders van 't Beftuur. 16,884: 8y o Diverfe z?keu, voorkomende op het Generaal Kespeét. 17,099:18: 4 Op ultimo February 2797 by de refpective Ontvangers in Kas. 4'l76>9"3'- 3:io£ ƒ'12,836,546:^7: 3i Haarlem. Onlangs deeden wy verflag van eene proeve, met eene Brandfpuit genomen, door den kandigen en verdienftelyken Heer I\J. van w-ahum • uitgevonden. '«Mans verrigting ter  JAARBOEKEN, Juny. Ï707. ' 615 ter kennisfe der Nationaale Vergaderinge gekomen zynde, en derzelver opmerking gewekt hebbende, hadt dezelve de goedheid, op verzoek dier Vergaderinge. het volgende berigt, raakende het gebruik van het nuttig werktuig, wel ter kennisfe van het Algemeen te willen brengen, Met veel genoegen gezien hebbende uit hel Decreet der Nationaale Vergadering, var den 30 Mai laatstleeden, waarvan dezelve my. een extradt heeft gelieven te zenden, dat de Na> tionaale Vergadering acht geflaagen heeft op d< Proefneemingen, door my ter verbeeteringvan di inrichting tot het Brandblusfchen genomen, et dat dezelve gedecreteerd heeft te verklaaren,da het om van het door my gebruikte Werktuig di beste Vruchten te trekken, het de Vergadering aangenaam zyn zal, wanneer ik omtrent het ge melde Werktuig en myne genomene Proeven ee nige nadere inforrnatien en voorlichtingen, aai het Publiek, door den druk zal willen kenbaa snaakep, tracht ik, thans, door het volgende aan de intentie der Nationaale Vergadering t voldoen. De goede uttflag myner Proefneemingen orr trent 'het Brandblusfchen, op den 8 en 11 M; alhier genomen, is geenzints toetefchryven aan ee nige nieuwe vinding of byzonder maakzel van d draagbaare Brandfpuit, maar alleen aan de wyze waarop dezelve door my gebruikt is: want d Spuit heftaat, even als de gewoone Brandfpuiter uit een Koper Vat, waar in het water door ee Pomp 'wordt ingeperst, en waar uit het door c daarin verdikte lucht word uitgedreeven. Ik he demalven alleen te melden, wat men, volger myne- ondervindingen, te doen hebbe om do< een kleine of draagbaare Brandfpuit een fell< Brand in den kortften tyd te blusfehen. Qq 4 Voc Haarlem. 1 t ' * 1 r 1 8 » e * 13 e :t is >r ia r>  Haar* Berigt van JJr. van Maxum,wegens een draagbaareBrand' fpuit. j i i 1 I f c c i l I I h Ti P. f< E d 8 ti o| df 6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE p-Saff^nde ^^^mingen omtrent het Brandblusfchen, door my in January 79* eenomen, (waarvan een Verhaal te vinden is in de Letterbode van 23 en 30 January 1795 ), hebben my geleerd, dat, om oy eiken Brand de vlam te doen ophouden, het alleen noodig is de oppervlakte van het geen in Brand ftaat ter plaatWa3ü utvlam uit vool'komt, te bevochtigen, 2n zy hebben te gelyk geleerd dat flegts zo veel water, als biertoe vereischt wordt, ook in elk ?eval genoegzaam is om de vlam uittemaaken: mts het bevochtigen van het geen 10 Brand ftaat, >p eene geregelde wyze gefcbiede Ten dien ï:nde behoort men in het Spuiten voornaamlyk «erop te letten, dat men den ftraal zodanig betuure, dat de geheele oppervlakte van het geen n Brand ftaat, acbtervolgens door het water be'ochtigd en gebluscht worde, en wel op zodanig ene wyze. dat 'er tusfchen beide geene branlende plaatfen overblyven: want. zo men hier niet plet, dan doet de hitte van de vlam, welke ner en daar blyft aanhouden, ras wegdampen et water waarmede het gebluschte hout nog beochtigd is, en dit geraakt dan weder op nieuw 1 brand» K Uit deezen algemeenen regel, die de gemelde roetneemiDgen geleerd en bevestigd hebben , is et nu hgtlyk aftcieiden, Wat men in elk geval ; doen heeft, om door een kleine of draagbaare randlpuit op loet fpoedigfte den Brand te blusnen. 1; Wanneer de Brand zich nog tot een enkele amer bepaalt, dan zal men het best flaagen )or dezelfde msnier te volgen, waarvan degoe: Uitljag door de bekende Proefneemingen van en ii Mai gebleeken is, en welke in het be:ht dier Proefneemingen reeds hoofdzaaklyk is «gegeeven. Men ftelle namelvk de Spuit voor j Ueur of voor een geopend of verbroken Raam O het Vertrek, en men befpuite eerst dat ge. «eei-  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 617 deelte, het geen het naast by de Deur of het Raam is, waarvoor de Spuit ftaat; en zodra de vlam op die plaats , die door het water geraakt wordt, ophoudt (het geen men aanftonds ziet gebeuren ) behoort men roet den meeften fpoed de naastgeleegerie deelen te befpuiten , en op zodanige wyze den ftraal in het Vertrek voort te leiden dat 'er geene in Brand ftaande Vakken,, tusfchen het geene gebluscht wordt, overblyven. Zo dra men den ftraal op deeze wyze zo verre in het Vertrek heeft rondgeleid, als by dien ftand van de Spuit gefchieden kan, dan brenge,, men de Spuit voor een ander Raam of Opening van het Vertrek, en men befpuite weder op geIvke wyze a\ het geen men daar met ten lnaal bereiken kan Op deeze wyze overwint men den Brand wel haast zoo verre, dat men de SDuit in het Venrek kan draagen, zo dra diq doenlvk is, dan zal men in een oogenblik kunnen uitmaaken al wat nog brandende of fmeulende iS'ln zomroige gevallen kan men door den rook of damp verhinderd worden, zich in of zeer nabv de deur van het in Brand llaande Vertrek te tteilen • in dit geval behoort men door het ipoedis openen of verbreeken van de Venuerraatnen aan den damp een uitgang te geeven Hoe hooeer de opening gemaakt worde, des te beter zal de damp 'er uitgaan: men zal dus wel doen met het boven gedeelte det Raarnen te openen of aan ftukken te liaan. , . , . ut. 2 Wanneer de Brand zich niet meer bepaalt tot het Vertrek of de Plaats, waar dezelve ont ■ ftaan is, maar reeds tot het geen daar bovenis, is doorgedrongen, behoort men met de draagbaa re Spuit het blusfehen aldaar te beginnen waai de Brand zyn oorfprong genomen heeft, en ver volgens tot het blusfehen van hoogere gedeelten! van den Brand overtegaan. Elke Brand zal al toos het fpoedigfte gebluscht worden, wannee Haarlem. 3erigt 'an Dr. /an Ma • ■um,»^- lens een traag- baare Brand. 'puit. i  Haarlem. Berigt van Dr. van Ma rnnvi>£- gens een draagbaareBrandfpuit. i ; i 4 I t j i t ] t c f 1 I I k f öi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE &L£°Óerea uop beSint: want anders wordt dikwyls, bet geen boven aan eeD gebouw gebluscbt l:J°°r dC Yammen die uit laagere gedeeltens opry2en op nieuw weder aangeftooken Een zodanige 5puit als door my gebruikt is, kan gemakkei yk de trappen opgedraagen, en overal nabyden Brand gebragt worden? zy is deswegens, zolang de Brand niet zo verre de overhand heeft, dat zulks onmooglyk is, een veel gefchikter Werktuig dan de gewoone groote Brandfpuit, om den Brand op eene geregelde wyze, en dus op 't zekerlte en fpoedigffe te blusfehen. 3- Wanneer de Brand zich ook zydelings verder verfpreid heeft, dan de Plaats waarin tv ontftaan is; behoort men te beginnen, waar dezelve het hevigst is, en altoos in den feilen gloed rechtftreeks mtefpuken, op zodanig eene wyze dat het water altoos dat geene bereike, waaruit de vlam voortkomt. Nimmer behoort5 meD door ie fetoeid van den Brand zich te laaten affchrikten. Men herinnere zich myne eerfte Proefneeiiing van den d Mai, waarby de Brand door ale Aaufchouwers Ocbluschbaar geoordeeld wierd, :n welke echter in weinige Minuutendoor 5 Emners Water wierd overwonnen Men kan 'er zich volgens myne Proefneeroin;en op verlasten, dat, om in alle gevalien den irand te blusfehen, het alleen noodig is op het ;een in Brand ftaat Zo veel water tl brengen, \h desze fs oppervlakte 'er door geraakt worde! Jit is alles wat 'er tot het BrandblusfcheD verïscht wordt, van welken aart de Brandftoffen oft zyn moge. Immers bèoben myne Proefneemingen omtrent het blusfehen van aangeftoken -eertoiiBen, van Pikkranfen in hoopen opeen e tapeld, van Byënkorven met een mengfel van JürJeet d°?rtrokkeo, van aangefloken koende Olfe en diergelykeo, doen zien, dat de :ltst brandende Stoffen zeivea, met zeer weinig ater kunnen gebluscht wordep, wanneer name- Jyfc  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 6i£ Iyk "flechts de opcervlakte dier brandende Stoffen , zo verre daaruit de vlam voortkome > door het water kan geraakt worden. Om alle misverftand aangaande myne meen g voor te komen, acht ik het nodig hier by te voegen, dat ik door myne aanpryzing van kleine ol draapbaare Brandfpuiten, hèt gebruik der gewoone groote Brandfpuiten geenzins geheel wil afraadeo. Wanneer een gebouw van aanmerkelyke hoogte, zo verre door den brand is aangegreepeö, dai het niet meer doenlyk is eene draagbaire Spuii naby den brand te brengen, dan zal men me meerder voordeel van de gewoone groote ^rand ipuiten gebruik kunnen maaken. By het gebruik van groote Spuiten zal mer ook gelukkiger kunnen flaagen, wanneer men ii acht neemt, het geen myne Proefneemingen ge leerd hebben, te weeten: i. Dat geen Brand van wat Brandftoffe dezelve ook zyn moge, on bluschbaar is, en dat men derhalven nooit moe laaten Branden het geen Brandt, en dat men du nooit de Spuiten alleen ter beveiliging van d naast geleegene Gebouwen gebruike, gelyk ui het fchadelyk vooroordeel van onbluschbaarheu van een hevigen Brand te dikwils gebeurd n 2 Dat men beginnen moet met regtftreeks m de felften gloed in te fpuiten, en het water altoos ht eerst moet trachten te brengen, ter plaatfe das de fterkfte vlammen uit voortkomen. en dat me vervolgens, zo als beven gezegd is geregeld trad voort te gaan, 3. Dat men het blusfehen altoos zo veel mogelyk, van onderen op beginne. Na dat myne Proefneemingen bewezen hebbel hoe zeer een kleine of draagbaare Brandfpuit gi fchikt is om een z°er hevigen Brand in korten tj te overwinnen, is het te wenfchen, dat men t. gemeen op middelen zelfbedacht zyn, orodezeh overal in de Steden by der hand te hebben, en da van ook de Dorpen te voorzien, en dat de gerii « ge Prys van zodanig eene Spuit, die flegts ia ü Haar-- LEM. Berist van Dr, 'van Maxwa,we* gens een draagbaare : Brand* : [puit, i 1 > 1 t 1 t i 3 t r n it f '» d 1- 'e 1f i1a-  fino NIEUWE NEDERLANDSCHE Haae- lem. Berigt van Dr, van Marum,!^'gens een draagbaareBrandfpuit. i i ! s l a l ■ r * I g b b B Ê 2 caatep is. veele gegoeds Lieden, en byzonderlyfc ook de Eigenaars van Fabrieken, waarin Brandftoffen gebruikt worden, zal aanmoedigen, om ter beveiliging van hunne eigene bezittingen, en ten dienlte van hunne nabumen dergelyke draagbaare Brandfpuiten in hunne Huizen of Fabrieken te plaatfen. «n January 1795. heb ik reeds een Ontwerp voorgefteld, volgens 't welk men elke buurt tot zeer geringe kosten, en ten algemeenen nutte "voor elk bewoonder, van zodanig eene Spuit zoude kunnen voorzien, (zie Letterbode van ó February 1795); waarfchynlyk zal men op zommige plaatfen daartoe nog wel gemakkelyker wegen Kunnen inflaan, wanneer men hier voor zodanige penningen gebruike, die anderzints onaut bedeed worden. Zodanige Buurt-Brandfpuiten behooren (gelyk nen hier ter Steede reeds in eenige Buurten geiaan heeft; gefield te worden in een Kasje aan Je Straat, waarvan elk bewooner der Buurten een Sleutel heeft; op dat een iegelyk, zo dra 'er Jrand in zyn Huis ontftaat, de Buurt-Brandfpuit onder eenig tydverzuim verkrygen kan. Schoon zodanig eene draagbaare Snuit in de «handeling zo gemaklyk is, dat een iegelyk, die e flegts éénmaal heeft zien gebruiken, dezelve e werken of beftuuren kan, zal het echter nuttig yn, dat elke Buurt-Brandfpuit één • of meerlaaien 'sjaars door de Wvkmeeffers of Vinders an de Buurt beproefd worde, en dat alle de lewooners van de Buurt toe deeze beproeving modigd worden, om de eeDvoudige behandeling ;r Spuit te leeren kennen, en op dat dus elk te ;eter in ftaat moge zyn, zo dra 'er Brand by ;m of zyne buuren ontftaat, daarvan het beste :bruik te maaken Draagbaare Brandfpuiten , die voor Buurtrandfpuiten kunnen dienen, zullen waarfchynlyk ) verfcheiden plaatfen kunnen verkregen worn, daar men zedert lang Hand-Brandfpuitenvan ver- "  JAARBOEKEN, Juny, 1797- Verfchillende gedaante gemaakt heeft. Myne Spuit js reeds in 1778 gemaakt, door den Burger J. Paauw, voorheen Phyfisch Inltrumentmaker te Leyden. Dezelfde foort word thans hier gemaakt by den Brandfpuitmaker Overboek. L igtlyk vindt men ook elders draagbaare Brandfpuiten van verfchillende gedaante, die even goed aan het oogmerk kunnen voldoen. Dezelve behooren deeze vereischtens te hebben: 1. Dat zy door één Man kunnen verdraagen en bewerkt worden. 2. Dat Zy een aanhoudende ftraal geeven door een Spuitgat van \ duim middellyu. 3. Dat het water daar door kan gebracht worden ter hoogte, ot op den afftand van 40 voeten,, zoo als gefchiedt door de Spuit, die door my gebruikt is. Haarlem, M. van MARUM. den 10 Juny, 1797* Amsteldam., Twee Publikatien, door den Raad der Gemeente deezer Stad, in de thans loopende Maand afgekondigd, vertoonden een nieuw bewys van deszelfs zorge voor de belangen des Koophandels, en alzoo voor den welvaart der Ingezeetenen. De eerfte, van 14 deezer , behelst eene Amplitatie der Keure op het Lootsmansgild. PUBLICATIE. < De Raad der Gemeente van Amfterdam, ge" hoord hebbende de klagten van het Lootsmans Gilde deezer Stede, heeft, na op dezelven ingenomen te hebben het advis van deszelfs Committé van Koophandel en Zeevarrt, ter inftand. hou- eïaar» lem.  Amstel- dam. Amfih der Ke u re dp het Loois- WinnS' gild* i I 622 NIEUWE NEDERLANDSCHE houding van dit zoo nuttig ligchaam, en ter bevordering van de belangen- van den Koophandel en Zeevaart noodig geoordeeld, by wyze van amphatie op de Keuren, ten behoeveWhet gemeld, Gild geëmaneerd, te ftatueeren, gelyk dezelve ftatueert by deezen : y TT kJfVfil*' ia'\dewyl th™ de onkosten, welken de Loorsheden voor hunne teru»reïze se- ITn dfnkt ZV,n tC maakueD' aaQnierklyk zwaaTer zyn dan voorheen en het loon, hetwelk zy voor het aflootfen van kleine Schepen genieten naar Van 9 voet naarTexel/14:15. naar'tVlie./iö: *. J? 18:15. }5, '1?** sa: 10. ï* IS* 26:5- T«i * 29:—. , ? a7:ro- oi:r<. is «™.7 34:55- t m se H 40: ~ Blyvende net loon dér Schepen van 14 tot 16 moeren en daar boven, zoowel voor wfnter a,, somer-loon, bepaald, zoo als in de Keure van 3 . January 1774 is vermeld. 30 len tweeden, dat de vreemde Schepen, welken Seeoen tweeden Loots of Tolk komeb. 7e geraken, waartoe zy by Keure van 27 fanuarv t/85 verpligt zyn, byaioiengeen zeevaarenuPer* foon,  JAARBOEKEN, Juny. 1797» 623 foon, de Hollandfche Taal fpreekende, zjch aan hun Boord bevindt, gehouden zullen zyn de Lootslieden een fomma van drie Guldens boven hun verdiend loon te betaalen. Ten derden, dat voortaan de Schippers van alle Schepen, geen Koopmans Ggederen inhebbende, maar alleen met "Balast beiaden zynde, en dus geen Loots gebruikende, ten behoeve van het Lootsmans-Gild, gehouden zullen zyn te betaalen ten gèlyke «fomma van drie Guldens, én met een behoorlyk bewys moeten zyn voorzien, dat zy geen Koopmans Goederen in hun Schip hebben geladen; waartegen de Overlieden van het Lootsmans Gild aan den Schipper een bewys van de betaaling der voorfchrevene drie Guldens zullen moeten afgeeven; welk bewys de Schippers in Texel of / Viie, waarheen zy verkiezen te vaaren, zullen moeten vertoonen. Ten vierden, dat, wanneer een Schipper een Lootsman befteld heeft, hy Schipper, of iemand van zynentwegen, denzelven Lootsman, aan het Lootsmans - Comproir, zal moeten afhaalen, en byaldien hy daarin, na verloop van twee uuren, na den door hem bepaalden tyd, nalaatig blyft, zal hy verpligt zyn twee Guldens, ten behoeve van het Lootsmans-Gild, te betaalen; waartegen ook de Lootsman » die befproken is, en zich niet op den bepaalden tyd of uur aan het LootmansComptoir bevindt, zyn gantfche beurt zal moeten laaten voorbygaan, en zal als dan een ander, zonder tegenfpraak, in deszelfs plaats gefteld worden. Ten vyf den, dat by deezen de Keure van 31 january 1774 Titul 3, Art. 3, in zoo verre wordt gealtereerd, dat in de maanden Maart, September en October, de Overlieden hun Comptoir met het luiden der Boomklok zullen mogen fluiten, en ingevolge van dien de Gildeknecht zich aldaar niet langer dan tot-dien tyd zal behoeven te bevinden. Ten Amstel.- dam. Ampl. der Keu. re op het Loots* mans» gild.  ó24 NIEUWE NEDERLANDSCHE AmstelDam. Ampl. derKeure op het Lootsmansgild. i l Ten zesden, dat aangezien de hardigheid ec het nadeel, weiken uit het, by Keure van January 1774., Titul 5, Art. 15, aan den Equipagiemeester van de Admiraliteit, en Bewindhebberen van de Oost-Indifche Compagnie, in der tyd, toegeftaan recht, voor de overige Gildebroeders ontftaat, om naar welgevallen uit het ligchaam der Lootslieden, tot het aflootfen hunner Schepen naar Texel of het VlU, te kunnen kiezen, en deeze keuze meestal op één en denzelfden Perfoon komt te vallen, — voortaan dusdanige bevoorrechte Loots of Lootfen, die door de Directie van de Marine, of van deD Oost lndifchen Handel, zal of zullen verkozen worden, om 'sLands of de Oost-Indifche Schepen aftelootfen, gehouden zal of zuilen zyn, één derde van hunne verdiende Loots- en Dag-Gelden aan bet Gild uit te keeren, om onder de andere Giliebroeders ponds ponds gewyze te worden verieeld. Ten zevenden, om voortekomen , dat geene Buiten-Lootfen zich, ten nadeele van het Lo.tsnans Gild deezer Stad, met Schippers , buiten iet Lootsmans Comptoir, engageeren , zullen lezelve Bultcn-Lootfen verpligt zyn zich aan het -ootsmans Comptoir aan te geeven, @m Schepen e mogen lootfen , wanneer de vaste Lootfen en Noodhulpen van de Wal zyn, en zich alsdan naar Ie Keuren en Ordonnantiën van het Lootsmansïild moeten gedraagen; en zal geen Schipper gevoegd zyn een Loots, buiten bet Lootsmans^oraptoir, aan te neemen; alles op. eene boete an drie Guldens, zoo door den Schipper als -ootsman, ten behoeve van het Gild, te vereuren. Ten agtfien, 'aangezien het Coliegie van de Piïtage is vernietigd geworden, wordt by deezen et Committé van Koophandel en Zeevaart deezer ■tad gequalificeend en ge3uthorifeerd, om, met dfiftentie van één, twee, of meer, Overlieden, zo-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 625 zodanige Jongelingen, welken reeds by Overlieden een mond - examen gedaan hebben, opnieuw een examen afteneemen, alvoorens zy by GUdebroederen hec vaaren beginnen te leeren, en wanneer zy door dezelven geleerd zyn, en elk met een Overman een proefreize naar beide de ftroomen van Texel en het Wie hebben gedaan» alsdan die zelve Jongeliugen, die, op getuigenis der Overlieden, bekwaam worden bevonden, tot Lootsman of Noodhulp aanteflellen, en hun, ingevolge de Keure van 31 January 1774, Titul 1, Art. 5, het Loots-lootje , met een bewys van aanftelling, te overhandigen. Wordende wyders gemelde Overlieden geauthorifeerd, om, opdat ten allen tyde het getal der Noodhulpen compleet moge zyn, zodanige Leerlingen, als Zylieden in der tyd zullen heb ben, te laaten leeren, om op bovengemelden oet tot het Noodhulpen te worden gepromo- veerd. v Blyvende verders alle de Keuren, op he Lootsmans Gilde geëmaneerd , in derzelver voll< kracht en waarde, voor zoo verre derzelver in houd het hiermede geftatueerde niet is tegen fpreekende. Gearresteerd den I4den en Gepubliceerd dei 16 Juny 1797, het derde Jaar der Bataaffchi Vryheid. \ W. van BARNEVELD, vt. Ter Ordonnantie va» voornoem den Raad F. J. PELLETIEE Rr De Amsterdam. Ampl. der Keu* re op het Lootsmans.gild. 1  6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTELDAM, De andere Publikatie, van den 15 dee* zer, inhoudende nadere bepaalingen omcrenc hec aanteekenen van Goederen, welke aan Beurt- en Veerfchèpen rer vervoeringe na andere Plaatzen gebragt worden, was van den volgenden inhoud. FR.rH.ElD. GELTKHEID. BROEDERSCHAP. P U B L I C A T I E. T"\e Raad der Gemeente van Amlterdam, "op -L' voordragt van deszelfs Committé van Koop. handel en Zeevaart, zoo veel mooglyk willende i zorgen, dat die Goederen, welke aan Beurten Veerfchèpen deezer Stad ter inlaadinge en vervoeringe naar andere Steden en Plaatfen gebragt worden, op de Veeren behoorlyk worden aangetekend en ingeladen, heeft goedgevonden te bepaalen, zoo als hy bepaalt by deezen: Eerjle/yk, dat alle Beurt- of Veerfchèpen, zonder onderfcheid van grootte, of waar hunne legplaatfen mogen zyn, voorzien zullen moeten worden van een Plankjen, op hetwelke duidlyk gefchreeven ftaat : Beurtman , of Beurt/chip op zoo, of zulk eene plaats, als waarop hy vaart , zodanig als dit reeds by de meefte Friefche Schepen, in het Damrak liggende, plaats heeft; zullende ieder Schipper zodanig Plankjen, op eene zichtbaare plaats, het zy aan de Kop van het Roer, hêt zy aan de An» kerftok, het zy aan het Wand, verpligt zyn op te hangen, of vast te maaken, op de verbeurte van zes Guldens, ten behoeve van het Groot Binnen- en Buitenlandsvaarers Gilde, voor zoo verre zodanige Veer - of Beurtfchepen onder dit Gild behooren, Ten  JAARBOEKSN, Juny, 1797. 62? Ten tweeden, zullen zy geene Goederen over, of in, hunne Schepen mogen neemen; dan van welken aan hen een blyk getoond Wordt, dat dezelven aangetekend zyn; en nadat zy, of hunne Knechts, daarteboven aan den brenger wel uitdrukkelyk gevraagd hebben, of die Goederen , die zy hen aanbieden, op die plaats wel en te recht worden aangegeeven, en zulks mede op eene boete van 6 Guldens; van welke boete zy echter ontheven zullen zyn, zodra zy zullen kannen aantoonen, zulks gevraagd te hebben, en die Goederen door den brenger echter aan hen verkeerd zyn ter hand gefteld. Ten derden, zullen, by groote drukte, wan* neer 'er veele Goederen te gelyk aan het Veer gebragt worden, om te laaden , de brengers of beftellers derzelven zoo lang moeten wachten, tot ieder bp zyne beurt geholpen is, en de Goederen ge.'aadeu worden; en zulks niet verkiezende, dezelven (mits het geene ligte draagbaare Goederen zyn,) wel op de Styger mogen nederleggen,' doch verpligt zyn daaraan een zichtbaar teken te doen; waardoor men duidelyk zal kunnen zien, naar welke plaats dezelven moeten gelaaden worden, en daarenboven van dit nederleggen op de Styger, kennis geeven aan den Schipper, met wiens Schip zulk Goed dien dag verzonden moet worden. Ten vierden, zullen de Commisfarisfen, by het aantekenen der Goederen, aan de beftellers of brengers vraagen: of de Goederen, die zy brengen, ook ligte draagbaare Goederen zyn? en, dit zoo zynde, hen dan wel ernftig voorhouden en verbieden, om dezelve Goederen op de Styger te leggen; hen tevens recommandeerende, dezelve Goederen in 't Schip af te geeven, want dat anders de fchade, of vermisfing, niet zal vergoed worden, maar voor hunne rekening zyn. Gelastende de Raad, eindelyk, by deezen, Rr 3 aan Amstel- dam. Keure op het aan* teekenen van Goe* deren.  6a8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Am- DAM. aan alle Commisfarisfen van Veeren, of Aantekenaars van Goederen, aan dezelven gebragt wordende, om een afdruk van deeze Publicatie te plaatfen in hunne gewoone Commisfaris Huisjens, ten einde dezelve, zoo door hen, als door de Schippers, als mede door die Perfoonen, welke Goederen aan de Beurt - en Veerfchèpen brengen, geleezen zal kunnen worden, teneinde 'er zich naar te gedragen. Gearrefteérd den isden en Gepubliceerd den aoften Juny 1797. Het derde Jaar derBa« taaffche Vryheid. W. van BARNEVELD, vt. Ter Ordonnantie van den Raad der Gemeente. G. BRENDER a BRANDIS. Eene derde Publikatie, van 26 deezer,behelsde eenige bepaalingen, zoo omtrent de Aanplakbiljetten aan de Huizen, die by Executie zullen verkogt worden, en het ftellen van de naamen der Notarisfen, by welke de Veilconditien en bewyzen van Eigendom der Vrywillige Verkoopingen te zien zyn , als aangaande het Reglement op de Rantfoenen van alle vaste Goederen en Effekten, in openbaare Veilingen verkogt of opgehouden. PUBLICATIE. T\e Raad der Gemeente van Amfterdam, in . overweging genomen hebbende eenige poincten, aan denzelven door Overlieden van het Ma-  JAARBOEKEN, Juny. 1797. 699 Makelaars Gilde voorgedragen, zoo betreffende eenige te maakene verbeteringen, in de Aanplak BiUecten, aan de Huizen, welken by Executie zullen worden verkocht, als met betrekking tot het Hellen van de Naamen der Notarisfen, by welken de Veil-Conditien en Bewyzen van Eigendom te zien zyh, op de Lysten der Vrywillige Verkoopingen; als mede aangaande het Regiement van de Rantfoenen, van alle Vaste Goe deren en Effecten. in publieke Veilingen ver kocht of opgehouden wordende: heeft, na ingenomen Advys van deszelfs Committé van Koophandel en Zeevaart, goedgevonden te bepaalen, zoo als dezelve bepaalt by deezen: Eerftelyk: dat van nu voordaan aan alle Hui. zen, of Perceelen, welken by Executie zullen worden verkocht, in de aangellagen Billetten zal moeten gevonden worden, welke Lands en Stads Lasten op zodanige Perceelen zyn liggende;en tevens hoe veel dezelven jaarlyks aan Huur doen: zullende, by een der Klerken ter Secre> tary, alle die Papieren ter vifie moeten liggen, welken in (iaat zyn de noodige inlichting aan de Koopers te geeven. Zullende de Conchergie geene Huizen of Perceelen tot de Verkoo» ping by Executie aanneemen, dan na dat de Aangeevers van gemelde Huizen , of Perceelen, de noodige inlichting, omtrend de voorgemelde Lasten en Huuren, zullen gegeven hebben. Ten tweeden, dat op de Lysten der Vrywillige Verkoopingen, welken ter Secretary aangegeven en vervolgens gedrukt worden, mede van heden af, by elke Koop uitdruklyk zal gefield moeten zyn de naam van den Notaris, bywier de Bewyzen van Eigendom, benevens de VeilConditien, van het ter Verkoop aangeflager Perceel, of Effeéten, te zien zyn; zullende d< Klerken ter Secretary daar toe, door de Aangeevers van Vrywillige Verkoopingen, vooral behoorlyk in ftaat moeten worden gefteld, er Rr 3 Am- STELdam. Keure omtrent openhaareVerkoopingen* > J t  «30 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- DaM. Keure omtrent openhaareVerkoopingen, • niet verpligt zyn de Posten aan te neenen, indien de Naamen van de Notarisfen, ten einde boven gemeld, daar niet by worden opgegeven. Eindelyk, ten Derden: dat de Rantfoenen, voordaan, volgens het onderftaand Reglement, zullen betaald moeten worden. 1. Van alle Vaste Goederen, welken in Publieke Veilinge verkocht of opgehouden worden , van derzelver geheel beloop of montant ten honderd; en wanneer de Perceelen verkocht worden, nog een vierdepart van het Rantfoen voor de Armen daarenboven, 2. Van alle Etfecien, in Publieke Veilinge verKocht woroende: Van ƒ1000. tot lopCt, of daaronder verkocht wordende ƒ1:10. boven 10 tot 25 pCt. 2:10. 25 tot 50 pCt. 5: — . go tot 75 pCt. 7M0. 100 Ct. I5:—» By het welke men in aanmerking zal moeten neemen, dat men van Elfeéten , wier Capitaal beloopt boven de ƒ1000. zal betaalen als van ƒ2000., en die van boven de ƒ2000., als of het Effecten waren van ƒ3000., en zoo vervolgens, wanneer het Capitaale Sommen meerder bedraagen. De Effecten, welken ƒ500., of minder, in Capitaal beloopen, op zich zeiven verkocht wordende, zullende half Rantfoen betaalen; doch die boven de ƒ500., in Capitaalen bedraagen zullen aangemerkt worden als of zy ƒ1000. in Capitaal beiiepen- 3.. Wanneer Effecten publiek geveild, en in de Verkooping opgehouden worden, zal voorRantfeen betaald worden, als volgt: flQoo. Capt. tot idpCt. of daaronder ƒ iat-v "boven lo tot 2opCt. lint. ao tot 3opCt. 2: — 30 tot 5opCt. 3: — 50'to.t 75PCr. 4: — 75 totioopCt. 6: —•. iqo pCt, 10: - En  JAARBOEKEN, Juny, 1797. <53l En zullen de Makelaars; in het laatstgemeld geval, verpligt zyn, om, op den eerften dag na de Verknoping, een fchriftlyk Declaratoir, ter Secretary van deeze Stad, te bezorgen; inhoudende : welke Effecten, en tot wat Pryzen dezelven door hen den voorigen dag zyn opgehouden; zullende, by nalaatigheid van dien, voor elk Effect, dat niet op gemelde wyze ter Secretary wordt opgegeven, verbeuren eene boete van ƒ25. voor de Armen. En wanneer bevonden mogte worden, dat de Makelaars de door hen opgehoudene Effecten, die zy als zodanig in hunne Declaratie hebben opgegeven, werklyk hadden verkocht, zullende zoodanigen van hunne Posten als Makelaar* daadlyk Worden ontzet. v. Gearrefteérd den aóften en Gepubliceerd den 28 Juny 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vrjheid. J. KONYNE NB URG , vt. Ter Ordonnantie van den Raad der Gemeente. G. BRENDER è BRANDIS. UTRECHT. Utrecht. In het einde der jongstvoorgaande, of in het begin der tegenwoordige Maand, zondt de Raad der Gemeente deezer Stad een Adres aan de Nationaale Vergadering, waar in dezelve te kennen gaf, met geen minder leedwezen dan verbazing, uit de DeRr 4 cree- Am- 5teldam.  6$2 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECH' creeten der Vergadering, vernomen te hebben, Mat niet alleen het recht van Gradueren en Promoveeren alleen aan de Nationale Univerilceit te Leden, met uitfluiting van alle overigfe Akademien, word toegekend, maar waar by ook de Akademie van Utrecht, zoo wel als die van Franeker, van de lyst der Bataaffche Hooge Scholen geheel wordt uitgefchrapt, en dus de Stad en Burgery van Utrecht, met een hamerflag, in gevaar geraakt van verdoken te worden van een voordeel, het welk dezelve, geduurende meer dan 160 jaren , onafgebroken genoten heeft, en het welk gemelde Raad befchouwt als een voornaam, zoo niet het voornaamfte middel van dtn bloei en welvaart der Stad, en uit het gemis van welk dezelve niet anders dan een aanmerklyk verval en onnoemlyke fchade voor de goede Burgery kan voorfpeL len. Befluitende gemelde Raad der Stad Utrecht deze voordragt met het volgend verzoek: „ Wy reclameren hier uwe rechtvaar. „ digheid, Burgers Reprefentanten! en die „ van de geheele Natie, en fmeeken van „ dezelve met vertrouwen, dat, ingevalle ,, het al, uit hoofde van de reeds door|u „ genoomen Decreten, onmooglyk mogte „ zyn, om de Akademie onzer Stad, als Ba,, taaffche Akademie te confidereeren, en als. „ zoodanig uit de algemeene fchatkist der „ Natie met die faveurs te beneficeeren, als „ aan de Akademien te Groningen , Harder„ wyk en Breda toegedagt zyn, of vervol„ gens toegedagt mogen worden; het echter  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 635 „ uiieden behagen moge, by het ontwerp , der Staatsregeling aan de Natie voortedra-' ," gen, om, ingevalle de Burgery dezer Stad „ op den duur in itaat en gezind mogt zyn, „ om de kosten van hare Akademie zelve te „ dragen, als dan ook dezdve Akademie te conlerveren by die Rechten, welke zy tot „ hier ongefloord gf-noun heeft, en weke „ tot haar beftaan als Univerfr.eit onontbeer„ lyk zyn, en fpecialyk hy het Recht, om „ uit naam van den Souverein te kunnen „ graduëren. „ Eindlyk, en hiermede, Burgers Repre„ fentanten ! zullen wy dezen onzen ernfti„ gen voordragt op eene eerbiedige wyze „ befluiten, indien £ vlieden, en, op uwen „ voordragt, de Bataaffche Natie ook deze „ onze bede niet mogt kunnen goedvinden gehoor te geven, zullen wy. u geendns „ van onrechtvaardigheid verdenken, maar „ met onderwerping aan uw vellicht oordeel „ ons allecnlyk bedroeven, in die ongeluk» kige fituatie te verfeeren, dat het heil van „ het Vaderland gerekend word den afftand „ van een dierbaar goed, hetwelk ons zoo „ na aan het harte ligt, van ons te eisfchen. „ Wy zullen alsdan gaarne toonen, dat ook „ by ons het welzyn van het gehéele Volk „ voor de hoogfte wet gerekend word; „ doch moeten niet te min in dit geval, in„ gevolge het zoo billyk en door uiieden zelve geadopteerd principe, dat niemand „ van zyn wettig eigendom, zelfs ter liefde „ van het Vaderland, beroofd mag worden, R r 5 „ zon- U- rRBCHT  634 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECHT ! ] v( „ zonder daar voor alvorens eene billyke en „ geë en-edigde fchadevergoeding te hebben „ .ontvangen, op bet nadrukkelykst inftee„ ren, aat daar wy vermeenen dat het fup„ primeeren van dezer Stads Univerfiteit niet wel overeentebrengen is met de Rech„ ten van den Mensch en Burger, aan de ü Burgerv onzer Stad, voor het gemis har'er , U iverfi dt een zoodanig dedommagement , door de Natie worde toegelegd , als in , redelykheid kan gerekend worden, ge, noegzaam te zyn om het verlies daardoor , geleden te vergoeden, en dat daarvaa in , het ontwerp der Staatsregeling door uwe , Vergadering binnen kort, zoo wy hopen , en vertrouwen, aan het Bataaffche Volk , aantebieden, de noodige mende moge ge, m art worden, op dat het meer en meer i aan geheel Nederland blyken moge , hoe , zeer de biiiykheid en enpartydigieid alle , uwe befluiten verderen, en op dat daardoor het Nederlandfche Volk worde aangefpoo d, om de Staatsregeling, door uüeder Vergaderi-.g ontworpen, als een dierbaar gefchenk u;c uwe Vaderlyke hand met dankbaarheid te ontvangen." FRIESLAND. Leeuwarden. aoogloopende waren de gefchillen, inzonderheid zints het midden der jongst»orgaande Maand Maart, tusfchen het Provin-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 635 vinciaal Beftuur van dit Gewest en het Hof van Juftiiie ontdaan; gefchillen, welke, allengskens, tot die hoogte klommen, dat zeven Leden des Hots van hunne posten verlaaten wierden. Wie in deezen twist het regt en de waarheid op zyne zynt hadt, tebeoordeelen, is orze zaak niet. Mlsfthien m« gt het ook hier heeten: Iliacos intra muros peccatur et extra. Met denaflocp der jongstverloopene Maand May nam het voeren van het gefchil een einde, mei het Befluit des Provinciaalen Befluurs ter afzettinge van sommige, en het aanftellen van nieuwe Raads}e> den. Goed vertrouwen fcl ynt, intusfchen, het gemelde Btftuur op zyne zaak gefteld te hebben, daar het, by een B fluit van 30 May, te raade wierdt.de Stukken, het ge fchil met het Hof betreffende, door den druk gemeen en voor elk verkrygbaar te maaken, en vervolgens dezelve, gevolgd van eene Proklamatie aan het Volk van Friesland, aan de algemeene beoordeelinge te onderwerpen. Gelyk ons Plan gebiedt, met agterlaating van min gewigtige, aan algemeene belangryke Stukken, zoo veelen daarvan rer onzer kennisfe koomen, plaats te gunnen, hebben wy de Verzameling van Authentique Stukken (zoo luidt de Titel) betrekkelyk he,t gebéurde tusfchen het Provinciaal Beftuur van Friessland en den Raad van Juftitie: en de redenen, waarom zeeven Leden van dezelve Raad zyn Gedemitteerd, onzen Leezeren niet willen onthouden, by veele van welken wy vertrouwen, daar mede eenigen dank te zullen Behaalen, No. 1. Leeu. war- Dtr{.  Ó3<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu war* dem» . No. i. MEMORIE van de RAADEN van JUSTITIE. VRTHEID. G E LT K H E I D. BROEDERSCHAP. De RAAD van JUSTITIE *sHofs van Friesland, aan het PROVINCIAAL BESTUUR van het zelve Gewest. MEDE-BURGERS! /^.ylieden hebt wel kunnen goedvinden by Decreet van den a Augustus 1796, te bepalen, dat de Tractementen der Raaden van Justitie, Ministers en Suppoosteu daar toe behoorende, voortaan zullen betaald worden op Ordonnantiën der Commisfien van Gedeputeerden en Finantien, maar geenzins verandering gemaakt in het yerdere, zedert aloude tyden by den Hove uitgeoefend Recht, tot het verkenen van Ordonnantiën ter betaling van nog exterende Emolumenten, Salarien, Expenfen, en wat meer, betrekkelyk het Huishoudelyk Beftuur van den Hcve, den Lande te laste koomt. — Dit blykt nader uit een Decreet van den 17 October deszelven Juars, over twee Ordonnantieu by den Raad afgegeeven, de eene aan D.Pars, ter bekoming van een half Jaar Traélement als Chirurgus van bet gedemolieerde Blokhuis, en de andere aan Johanres Reinders cum foc. voor het reinigen der Secreeten in het Gevangenhuis, tot welkers voldoening de Rentemeesters der Domeinen, op grond van 't Decreet in dato a Augustus voornoemd, difficulteerende, Gylieden verftaan hebt, dat de eerfte op Ordonnantie der Commiifie, en de tweede, als niet begreepen onder de Tractementen, op Ordonnantie  JAARBOEKEN, Juny, 1797- «37 tie van den Raad behoorde te worden gevalideerd, — Nogthans moet de Raad tot zyn leedweezen in deezen , zo het fchynt, tegenftribbeling ondergaan, niet het Salaris voor de gezamentlyke Clercquen der Leden van den Raad, beftaande in twintig zilvere Ducatons's Jaarlyks aan ieder van dezelven, by Staats Refolutie van den Jaare 1774, toegelegd; wegens Copia Gelden ei Schryfioonen van Crimineele Procedures en andere paupere Stukken, bevorens op fpecificatie goedgedaan, waar toe om het Jaar een Ordonnantie op den Griffier wierd verleend, die dan dit Salaris by Quartaalen, als 1 January, 1 April, ijuly en 1 October, tot ƒ15:15. aar de fungeerende Clercquen uitdeelde, en he overfchot voor de tnanqueerende Clerquen ver volgens weeder aan den Lande verantwoord de. — Hier in is de grond gelegen, dat de Secreta ris P. Dyxfira, thans (vermits H. vanderHaei voor eenen geruimen tyd zyne demisfie als Grif fier bekwam) dien Post waarneemende , nie wel over den inhoud van het Decreet van dei n Augustus 1796. onderricht, zich om deeze Clercquen Verdienften voor dit Jaar imo Oc tober 1796 ingegaan, abulive per Request heef geadresfeert aan de Commisfie van Gedeputeer den; waar van de Raad geinformeert zynde gedagten Secretaris na het Coliegie zond om é teruggave van genoemde Request te verzoeken uit overtuiging dat ten onregte aldaar Ordon nantie wierd verzogt; voorts hier toe meerma len aanzoek hebbende laaten doen, zo by he Coliegie als Rekenkamer, is zulks echter tel kens vrugteloos geweest; het welk de Raad te laatften deed befluiten, om naar, gewoonte Oi donnantie af te geeven, in vertrouwen dat di van het Coliegie agterblyven, en deeze welzoi d« aangenomen worden; dan ook dit was va cor Leeuwarden, Stukke» raaketi' de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries* land. t t ► - » !' c I s a  Leeu. WARden. Stukken taaken de het gefchii tusfchen hetProv, Beft. en het Hoi van Fries* land. } \ i t 638 NIEUWE NEDERXANDSCHE contrarie uitflag, alzo de Rekenkamer niet goedvond dezelve te doen registreeren, maar daar op weinige dagen daar na , eene by het Coliegie geflagene Ordonnantie, tot een vierde Jaar imo January 1797 vericheenen, uitgaf, zonder dar het iets heeft kunnen baaten, dat,na her ter band koomen deezer Ordonnantie, twee Leden der Raad by de Rekenmeesters infteerden tot het intrekken derzelve en daar tegen tot registreeren der andere, onder *oorwendzel, dat zulks buiten voorkennis van het Provintiaal Beftuur niet konde gefchieden en men zich dus aan het zelve moest adresfeeren. Hier koomt nog by een nader geval met eene door de Raad geflagene Ordonnantie voor beide de Groslanten, om twintig zilvere Ducatons wegens het affclïryveu van Crimineele Grosfen, voor het ha f Jaar imo^ Maart 1797 verfcheenen, waar over ai meede by de' Rekenkamer zwarigheid gemaakt en die Ordonnantie ook ongeregistreerd uirgegeeven is. Eene haudelwyze, juist gefchikt, zo om den Raad al het nodig gezag over deszelfs Suppoosten en onderhorigen geheel te doen verlieaen, als om dezelve geduurig in zyne werkzaamheden aangaande de Adminiftratie der Judiciële zaaken te belemmeren of daar van af te leiden, zonder 2chter den Lande daar door eenen penning te jevoorrechten. — Op wat grond deeze weigeringen rusten, is Jen Raad onbekend: maa-yoorzeeker is dit ales niet dienende tot aankweeking der zo noodïake'yke goede harmonie. Het is dan om voorfchreeven reedenen dat de Raad zich gedrongen vind, Hl. de geavanceerde differenten, hoe ongaarne ook, voor te draden, verlangende dat de Ordonnantie van de Commisfie der Gedeputeerden, betrekkelyk der ^lerquen Salarien , mag ingetrokken, en die van len Raad ten deezen fine, als a.;ede die voor de Gros-  JAARBOEKEN, Juny. 1797* 639 Grosfanten, in de Rekenkamer geregistreerd werden; voorts dat GyL middelen beraamt tot verhoeding van onaangenaamheden over dergelyke discrepancien, op zodanig eene wyze als tot mainében van het Recht der Raad van Juftitie door UI. convenabel zal worden geoordeelt en verftaan zult te behooren. Waar meede wy UI. beveelen in de befcherminge van God Almagtig, en verblyven , UI. Medeburgers! Leeuwarden De Raad van Juftitie 'sHofs den 13 Maart van Fries/and. 1797. Ter Ordonnantie van den Hove, P. DYXTRA. (Ih Margine ftond:) De Commisfie tot de Finnntien word verzogt, op deezen haar bericht en goedbedunken te zeggen. Actum in de Vergadering den 14 Maart 1797. In kennisfe van my Secretaris , CORN. GODSCHALK. No. 2. DECREET op eene MEMORIE van de RAADEN van JUSTITIE, over de Tractementen. De Commisfie to; de Finantie heeft ter Vep gadering uitgebragt, het verzogt Bericht en advis op eene Memorie van de Raaden van Juftitie, gedagteekend den 13 Maart 1797, houdende Leeuwarden. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  640 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Lfeu- warden. 'S'ukken 'raaiende het gefch'l tusfchen hetProv. beft- er, het Ho) v ■" Friet' land. de klagten over het niet accepteeren van zommige, by den voorf. Raad afgegeevene Ordonnantiën, door het weigeren van die te registreeren in 'sLands Rekenkamer; mitsgaders verzoek, dat eene Ordonnantie, by de Commisfie van Gedeputeerden afgegeeven, raakende de Salarien der Clerquen, mag ingetrokken, en die van den K^ad ten dezen fiue, als mede eene voor de Grusfanten, in de Rekenkamer geregistreerd worden, en dat voorts deeze Vergadering middelen beraame tot verhoeding van onaangenaamheden over dergelyke discrepances. Welk Rapport is van deezen inhoud: Medeburgers! Befluurders van dit Gewest. Eene Memorie van den Raad van Justitie den 13 Maart 1797 aan Ul. gepresenteerd, endaar op gegeven appoinct, in onze handen gefteld zynde, ten einde dien aangaande te dienen van goedbedunken en bericht, — zoo hebben Wy de eel-, daar aan door deezen te voldoen. Na examinatie van deze Memorie, bevinden wy dat dezelve bevat klagten, over het niet accemeeren van zommige by den Raad van Justitie afgegeven Ordonnantiën, door het weigeren van die te registreeren in 's Lands Rekenkamer; — verdoek tot intrekking van een Ordonnantie bv de Commisfie van Gedeputeerden afgegev n, rakende de Salarien der Clercquen; — en eindelyk inffantien tot het doen registreren van de ten Memode opgegeven Ordonnantiën; alles tot voorkoming van onaangenaamheden, en zoo als tot mainótien van het recht van den Raad, het gefchiktst zal worden geoordeeld. De misvatting by den; Raad van justitie, of liever derzelver verkeerde uitlegging van Ul. Decreet van den 2 Augustus 1791. is alleen oorzaak van het ondervinden van een gefustineerd onrecht. Im«  JAARBOEKEN, Jünj, 1797. 641 Immers, by dat Decreet hebt Gl. gewild, flat alle de Tractementen, van de Raden van Justitie, derzelver Ministers en Suppoosten,op Ordonnantie van de Commisfie van Gedeputeerden zullen worden betaald. Nu fpreekt het van zelfs, dat al het geen, waaromtrent een vaste bepaling gemaakt, en jaarlyks altoos by de Ambtenaren op een reguliere wys getrokken word, onder wat benaming ook, daar onder begrepen, is: en dus op Or• donnantie van de Commisfie van Gedeputeerden moet voldaan worden; terwyl provifioneel alleen aan den Raad van Justitie is verbleven, het geven van Ordonnantie op zodanige ftukken1, die niet vast zyn, en waaromtrent op fpecificatie betaling gevraagd word. Wat doet het toch af, hoe men een Tractafiient wil noemen? of men het Douceur, Salaris of Perdiensten wilheéterJ? —. dit maakt geeft Onderfcheid, zoo het altoos vast is. By voorbeeld, het geen de Deurwaardersvaa den Raad van Justitie jaarlyks trekken, pleeg Van oude tyden af, te heeten, een Douceur — en niet Tractement; waarom rekent de Raad ook niet onder zyne rechten, hier tóe Ordonnantie te gevenP zekerlyit daarom niet^ omdat zulk eêil naam, by hair zelfs als kinderagtig moet worden befchouwd S terwyl het intusfchen met alle zoortgelyke namen alzoo gelegen is; Wy acnterTniet nodig meer te zeggen, om Ul. te overtuigen , hoe veikeerd het is", het geene door de Raad yan Justie wordt aangevoerd, tot mainctien van haar oud en in dezen ga'ntsch verkeerd recht; als kunnende öi. daar en tegen, ui' het bygebragte, genoegzaam zien,' hoe rechtmatig, en op de aard der zalte gegrond ,J geweest is, het met erkennen van de ren Memorie gemelde, by de Raad van Justitie afgegeven, Ordonnantiën. — . Voorts kunnen wy onze verwondering niet S s ver- Lreu» WARDEN. Stukken raaken. ie het, gefchil tusfche h hetProv. Beft. en het Hof van Fries. land.  Leeu- warden. Stuiken rnakende het gefchil tusfchen hetProv, I Beft. en i het Hcf\ van 1 Fries- i land. i r. è r / C 1 * v v e v 31 tl ti h ti z S41 NIEUWE NEDERLANDSCHB verbergen, hoe dat de Raad van Justitie, —die zamen gefteld is uit Leden, van wien men iiiet anders verwagten kan, als moetende de tegenwoordige orde van zaken toegedaan wezen,— zoo veele inftantie doet, rot behouding van het iantsch verkeerde, en aristocratisch recht, dat ie vorens in vroegere tyden , toen de Leden Van iet zogenaamd Hof alle Edelen, of na bloed/rienden waren van de Leden van het Politicq >eftuur, en bet welk zy tevens mede uitoefenlen, daar aan gegeven, of op een wederregtely;e wyze, daar aan gefleept is: — want hoe oomt het toch immer te pas, dat een Juftitiele Raad disponeeren kan, over 'sLands Peningen ? daar dit alleen behoord aan die Regeeing, die befchikkfng over het Politieque en Filancie heeft. Wie toch is verantwoordelyk voor 'sLands 'enningen? alleen Gyl. of wel in uwer haam, iwe Commisfien; en niet de Raad van Juftitie. Dog wie zal ook aan de Raad van Juftitie de ifpofitie over 's Lands Penningen toevrrtrou» fen, indien het volgende in aanmerking genoïen word, namentlyk: dat wegens de Oii'hoofing van Jan Binnes betaald is, aan den Scherp, ïgter van Groningen en twee zyner knegten 96. niet alleen, — maar daar en boven nog Irdonnantie heeft afgegeven ten voordeele van [endrik Gialts, (dog die wy voor als nog ge'eigerd hebben te regiftreren, en1 waaromtrent 'y Ul. welmeening door dezen vragen ) die de cecutie aan gedachte Jan Binnes heeft uitgeDerd, ter Somma van ƒ52 :jo. en dus te zalen wegens deze Executie Ordonnantie verleend )t f 148:10. en dir wel enkel door inattene; alzo men bedagt had moeten wezen, dat by st liryken van een Vonnis, tevens de Werkligen by de hand hadden moeten zyn, om het :lve uit te voeren. Eindelyk, om in eens alle tegenftribbelingen,  JAARBOEKEN, Juny, 1797. ö*J zo als de Raad het noemt, te doen ophouden, én deeze zaak te brengen, zo als ze wezen moet; proponeeren wy aan Ul., om by Decreet vast te ftellen: dat alle de Betalingen, van wat patuur die zullen mogen wezen , en de Juftitie betreffende zyn, op Ordonnantie en registratie van de Commisfie van Gedeputeerden en Financiën, zullen moeten gefchieden % zo nogthans, dat de Advyzen welke op de fpecificatien door den Raad van Juftitie van den Procureur Generaal worden gevraagd , by haar zullen geapprobeerd of gedisapprobeerd worden, het welk daar opgemeld, en daar na Ordannantie verleenc zal worden door de Gedeputeerden; kunnende hier omtrent als dan zódanige fchikking gemaak worden, die de uitvoering even fpoedig maakt.Terwyl de Rekeningen van Leverancien, enz ten dienfte van den Raad, eerst by haar te Examinatie behoren te worden ontvangen, ei na de gedane goed- of afkeuring mede om Or donnantie verzonden worden aan de Gedepu teerden.-— Dat voorts het onderhoud der Can celiarie, enz. onder de Lands-belteding behoor begrepen te worden En hier mede perfilteeren wy voor bericht e goedbedunken, als mede van dat geen, dat w verder gemeend hebben, daar ny te moeten aai voeren. Actum in 'aLands Rekenkamer, den 16 Maai Het %de Jaar der Bataaffche Vryheid, De Commisfie tot de Financien $ C C. POST. Ter Ordonnantie van de Commisfï R. B O S M A. Ss 2 Waar- Leeo.» wAa- DEN. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Heft. en het Hof . van Fries* '■ land» tclf.i l i I f i. I  Leeuwarden. Stukken raaiende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Bof i van 1 Fries- \ land. i t c i . - c t I d 9 P o: di O' te O n< fo No, g4 644 NIEUWE NEDERLANDSCHË Waarop de Vergadering zich met het opgeroeide Rapport heeft geconformeerd en gedecreteerd, by wege van Explicatie en Extenfie van het Decreet van den 2 Augustus 1706, opzig. o°*a dC ^.taallDg der Traclementen voor de Raaden, Ministers en Suppoosten: dat alle de betaalmgen, de Juftitie betreffende, van watnatunr die zoudeu mogen weezen, op Ordonnantie en Regiltratie der Commisfien van Gedeputeerden en tot de Finantie zullen moeten gefchieden; zo nogthans, dat de Advyfen, weite op de fpecificatien door den Raad van fufti1e van den Procureur Generaal worden geTaagd, by haar zullen geapprobeerd of gedispprobeerd worden, het welk daarop geuield. n daarna Ordonnantie verleend zal worden door e Commisfie van Gedeputeerden; kunnende ter omtrent zodanige fchikking gemaakt woren, die de uitvoering even fpoedig maakt. Dat de Rekeningen van Leverantien , enz. ïti dienfte van den Raad, eerst by haar ter -xaminatie zuilen worden ontvangen, en na ge. aane goed. of afkeuring, mede om Ordonantie verzonden aan de Commisfie van Gede. Meerden. Dat voorts het Onderhond der Cancellarie, ider de Landsbefteeding word begreepen. En zal Extraét deezes worden gezonden aan :n Raad van Juftitie, tot naricht; en worden rergebragt aan de Commisfien van Gedepuerden en tot de Finantie, mitsgaders aan den atvanger Generaal en Rentmeefler der Domein worden uitgegeeven, tot authorifatie en inrmatie refpectivelyk. Aldus enz. den 17 Maart 1797.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. MS No. 3. MISSIVE van de RAADEN van JUSTITIE. \De Raad van Juftitie 's Hofs van Friesland, aan het Provintiaal Beftuur van het zelfde GtWest. Mede* Burgers! Met de uiterfte verwondering lazen wy Ui Decreet van den 17 deezer, aan ons gezonden op eene wyze, die zelfs met eene uwer voorige Decrzeten llrydig is, en inhoudende, dat alle Betalingen, de Juftitie betreffende, op Ordonnantie en Regiftratie der Commisfien van Gedeputeerden en tot Finantie zullen moeten gefchieden enz. Nogthands deed ons de verder in dit Decreet voorkomende pasfagie, dat hier omtrent zoodanige fchikkingen kunnen worden gemaakt, welken de uitvoering even fpoedig maken, ten duidelykften en met verdriet bezeffen, hoe ligt men uwe opregtheid kan* misbruiken om U over te haaien tot Belluiten, die, fchoon met het beste oogmerk genomen, het algemeen belang, de zaak der waare Patriotten in de gevaarlykfte waagfchaal moeten ftellen, Wy moe. ten Ui. daarom doen zien, dat dit uwliederhe« fluit, de uitoeffenivig der Juftitie zal ftremmen. ja volftrekt verhinderen. Alle dagen , zomtyds alle uuren, komen onderfcheidene berichten bj ons in, waar op zonder verzuim moet worden gedisponeerd en waar over de 1 erzoonen , die hier toe gebruikt zyn, oogenblikkelyk moeter worden voort geholpen. Dit niet al'een, maai hunne misfien vorderen zomtyds eene volftrekt* geheimhouding. Die geheimhouding zoo no dig, zal de Raad zeeker zyn, dat zyn beflui onverhindert, zonder eenige ruggefpraak wor; ter uitvoer gebragt en zonder welke alle fermi St 3 te.1 Leeu» war* oei*. Stukken rankende het gefchil tusfchen het Prov. Beft. en het Hof van Friesland. i i  64n«e qualiteit gefkagen, uitdoen refpect,eeren, > yven wy voor dezelven even verantwoordelvk iis de andere uitvoerende Magten voor de ha*, en, en laaten over 'r geene de vaste Trafte-lenten betreft, voor zo verre Gyl. mogt per 11teeren by Uwl. Befluiten hier toe Ordonnantiën por t Coliegie te doen geeven, alleen om dat it ons niet m onze werkzaamheeden verhin. ert. ' " Wy verwachten hier op met den hoogst moelyktu fpoed bericht. Terwyl wy Ui? verzeeren, dat, zo men onverhoopt hier over aners mogt oordeelen, wy dit ons Protest, 't reik tevens de gronden behelst, waarom wy oiit'iKt belet zullen worden onze werkzaamheeen te vervolgen, aan het Friefche Volk bekend uilen m; aken, tot onze decharge en op dat Neerland oordele over ons aller waare oogmeren- Protefteerende verder van onfchadelykeid, over de verwyderingen, die hier. uit moe1 ' ' ten  JAARBOEKEN, f»m 1797* 649 ïen gebooren worden, die uwe en onze Vyanden hebben gewenschr. En dewyl wy than 's moeten verkiezen, om, of onzen pligt te verzuimen, of het Recht des Volks ook tegen Ul. te maintineeren , iets 't welk by eerlyke Lieden geen twyfFel toelaat, zoo verkiaaren wy: dat " wy ons niet naar U Decreet zullen gedraagen. Wy eindigen nog in die verwachting, dat Gyl. de onderfcheidene overdreevene en te flappe maatregelen , die men Ul. naar fchynbaare omftandigheeden wil doen neemen, nader zult beoordelen, en allen die hier toe oorzaak willen geeven zult aanzien met die verachting, of dat medelyden, 't welke laage lntriguanten, of onkundige dryvers verdienen. Waar meede Wy Ul. in de befcherminge van God Almagtig beveelen en verblyven, S Ul. Meedeburgers, Leeuwarden De Raad van Juftitie 'sHofs den 23 Maart van Friesland- Ter Ordonnantie van den Hove P. DYXTRA. (In Margine ftond:) Zy gefteld in handen van de Commisfie van Finantien, om te dienen van Advys. Ac~ turn den 23 Maart 1797. In kennisfe van My , B, A. SNOEK, Loco Secretarii, Ss 5 No' *♦ Leeuwarden. Stukken raaken. de het %efchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  <5fo NIEUWE NEDERkANDSCHE Leeu* warden. Stukken tanken* de het gefhil tusf hen hetProv. beft en het Hef van Friesland. \ N«*. 4. Advis van de Commisfie der Fi> nancien op eene )Miy de Raad wordende geflagen, mit doen refpecteeren, enz. - Uit het geen hier voren gezegt hebben, blykt genoegzaam, dat het flaan van Ordonnantiën ^ reen de minfte ftremming aart de Juftitie kan e weeg brengen, en daarom daar toe geen de ninfte relatie heeft; ja, dat het zelfs hoogst loodzaaklyk was, dat dit zogenaamd recht aan len Raad werde ontnomen, als tczen de aard der ;aake aanlopende; en om dat hét belang van het Igemeen zulks volffrekt vorderd. Weshalveri >ok genoegzeam bewezen is, dat de Ordonnanien van den Raad niet meer kunnen gerefpecteerd vorden: dan,- zo het bygebragte niet volledig inbg*  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 657 mogte zyn, zo zullen wy ten overvloede onze Helling nader bevestigen, Een Specificatie van den Cipier Meile Baukes, by den Raad ingekomen zynde, vraagd daar op het advis van den Procureur Generaal; deze conform het verzoek advifeerende; ver leend de Raad daar op Ordonnantie tot zoda» nig eene fomma als waar op de Specificatie gefteld was. Deze Specificatie aan ons ter registratie geprefenteerd zynde, fprak het van zelve, dat wy die Ordonnantie niet konden refpecteeren, om dat dezelve daar op verleend was tegen den inhoud van meer genoemd Decreet ; weshalven dezelve fteljen in handen van de Commisfie van Gedeputeerden, die, na dat de Ordonnantie van den Raad met ons overleg geroijeerd te hebben, deze Rekening in onze handen fielden ter liquidatie: maar hoe verbaasd ftonden wy, by die liquidatie, dat deze Rekening na de [telling een honderd een en twintig guldens en tien ïiuivers te laag berekend was! hoe zigtbaar bleek het ons, dat het verleenen van Ordonnantiën by de Raad van Juftitie niet met de vereischte nauwkeurigheid gefcbiede? en hoe vvierden wy toen volkomen overtuigd , dal de distributie van 's Lands Penningen aaq dezelve niet is toevertrouwd! Ziet hier dan eene van ,de gronden, waar oj Ul, Decreet onder anderen mede kan rusten, er waaromtrent de Raad nu wel kan bevryd zyr daaromtrent onderzoek na te doen. Ten zevenden: verzekerd dan de Raad aan Ul dat, zo onverhoopt dit Cecrcet niet word inge trokken , zy hun gedaan Protest aan het Voll van Friesland zullen bekend maken; terwyl te vens pxotesteerd van onfchadelykheid over d verwyderingen die daar uit mogten geborei worden. Wat betreft het eerfte , namelyk d bekendmaking van het Protest aan het Volk va Friesland; dezen aangaande zal het te wenfche Tt zyn Leed- baarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv, Bell. en het Hof vm. Friesland, j - ' 1 ï 1 ti I  Leeuwarden. Stukke?, raakende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. er, het Hoj van Friesland. 65S NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn, dat de Raad zyn woord houde, ten einde als dan het weldenkend Volk zien kan uit wat beginzel deeze- Raad werkzaam is, en hoe dat aankleven aan de Arift >cratifche denkbeelden, waar van elk Vaderlander een afgryzen heeft; hier door zal het Volk bevestigd worden, in dat misnoegen, het welk uit vorige handelingen van deze zelfde Raad tegen dezelve heeft opgevat; en dan zal van zeiven aan deze Raad worden toegekend,' oorzaak te zyn van zulke verwyderringen, welke uit dezen handel zullen geboren Worden. Eindelyk ten Agtften: is deze Misfive van den Raad van Juftitie zodanig ingerigt, dat dezelve Ul. in het nemen van Decreeten als Machinaal en als door laage Intriguanten en onkundige Dry vers wordende gedreven, befchouwd. Hier word Gyl. en ook wy, die Leden van Ul. Vergadering zyn, openlyk gefchandvlekt; hier word Ul. Vergadering, en dus het Volk van Friesland, op eene verregaande wyze gehoond : en dat door Amptehaaren, die door UL zeiven, in hunne Posten zyn aangefteld. En daarom zal het noodzaaklyk wezen, zo Gyl. uw, aan deze laster niet wilt fchuldig kennen, dat Gy uw gezag, in naam van uwe Last. gevers , doet gelden. Ziet daar de voornaamfte zaken welke in deze Misiive voorkomen , eenigzints ontwikkeld en weerlegd. Nu zal 'er nog overig zyn, dat wy onze gedagten dien aangaande aan Ul. mededeelen, en dit doende, zeggen wy: Dat, vermits deze Misfive geene wezentlyke argumenten bevat, waar door Gyl. eenigzins in het denkbeeld zoude vallen, om verandering in het Decreet van den 17 dezer te maken, daar by wel degelyk zal behoren te worden geperfifteerd. Dat, doordien deze Misiive op eene gantsch  JAARBOEKEN, Juny, i?97- *59 oneerbiedige wyze ingerigt, en zamen gefteld is met bewoordingen welke een waar Patriot nimmer onder de oogen van wettige Volksvertegenwoordigers zoude durven brengen, zo kan dezelve geen poinct van UI. deliberatien uitmaken, en daarom moet worden gefeponeerd. Dat, daar de Raad van Juftitie openlyk de clareerd, Ul. Decreet niet te zullen obediëeren, en zulks reeds met de daad betoondhegft, door het flaan van vyf Ordonnantiën na het ontvangen van Ul. Decreet, dus daar tegen voorziening zal moeten gefchieden, uit oorzake anderzins alle nadelige gevolgen te wagten zyn; wyl nimmer een Land gelukkig zyn kan, daar de uitvoerende Collegien weigeren de beveelen van de hoogde magc naa te komen, en hun daar na te gedragen. Dan, Medeburgers! hier in willen wy niet liefst prseadvifeeren: wy vooronderftellen, dat Gy uwe waardigheid zult kennen, en hoe veel 'er aan gelegen is dat Gy uwe billyke beveelen doet refpeéteeren; door dien anders uw Regeering niets is dan een ydele vertoning, en dus geen andere uitwerking hebben kan dan de ondergang van ons Vaderland. En daarom vertrouwen wy, dat Gy ook zodanige middelen zult weten by de hand te neemen , welke in dit geval, de gefchikfte zyn, om uw Decreet te doen gehoorzamen en Ul. de vereischte Satisfactie te bezorgen. En hier mede vermeenen wy aan Ul. intentie te zuilen hebben voldaan. Aélum in 'sLands Rekenkamer, dezen 59 Maart 1797*, net Z^e Jaar der Bataaffche Vryheid» WOPKE ROMMERTS. Ter Ordonnantie van de Commisfie, R. B O S M A. Tt 2 No. 5, Leeu>» warden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en hel Hef van Friesland»  66° NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukkei rankende het gefchil tusfcher, hetProv Beft. et het He-j van Friesland. No. 5. Extract uit het Register der Det , ereeten van het Provinciaal Be¬ ftuur van Friesland. De Commisfie tot de Finantien beeft, ingevolge en ter voldoening aan het Appoinctement Marginal, op eene Misfive van de Raaden van ; Juftitie, den 23 Maart 797. geleezen en ten t zeiven dage aan haar om confideratien en advis gerenvoieerd, relatie hebbende 00 het Decreet deezer Vergadering van uen 17 der loopende maand, opzigtens de betaalingen de Juftitie betreffende, uitgebragt haar Rapport en bedenkingen. Waarop, na deliberatie, is Gedecreteerd: beide de voorfch. Stukken te ftellen in handen eener perfoneele Commisfie, ten einde dezelve te examineeren en der Vergadering zoo fpoedig mogelyk te dienen van derzelver goedbedun. ken, hoedanig in deezen zoude behooren te worden gehandeld, aan He eene zyde overeenkomftig de waardigheid deezer Vergadering, en tevens om zoo veel mogelyk alle verwydering en radeelige gevolgen voor te koomen. Zynde tot de gedagte Commisfie benoemd, zoo als Gecommi teerd worden by deezen: de Burgers, van der Linden, Miedema, Tigchelaar, Hubbttna, en Germans, met verdere macht yan asfumtie uit deeze Vergadering. Aan welke Commikfie al meede is ter band gefteld een Request en Specificatie van den Eerften 'stffs Deurwaarder, waar omtrent de Commisfie tot de Finantie de welmeening deezer Vergadering was verzoekende. En zal ExtracT: deezes aah den Burger van der Linden, als eerst benoemde, worden ter hand gefteld» benevens de vermelde ftukken. Al-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 661 Aldus Gedecreteerd op het LandfehapsMns binnen Leeuwirden. den 2^ Maart I797, het ylc Jaar der Bataaffche Vryheid, Accordeert met Voorfch. Register. In kennisfe van my Secretaris C. GODSCHALK. No. 6 MISSIVE van dB RAADEN van JUSTITIE, De Raad van Juftitie 'f Heft van Friesland , aan het Provintiaal Beftuur vat het zelve Gewest, Mede • Burgers ! Wy hadden geoordeeld om eeBige dagen t« moeten wachten, na uw befluit op onze Misfi ve en Protest vau den 23 deezer aan Ul. toe. gezonden, over uw Decreet, waar by ons 'l liaan van Ordonnantiën enz. word ontzegd, ir dat vertrouwen dat Gylieden, de gevaarlyke belemmeringen en de onvermydelyke verwyderingen die uit het zelve moeten voortvloetjen, inziende, het zonder verwyl buiten werking zoudt hebben gefteld. Dan dit is tot nog niei gebeurd! en wy ondervinden reeds die ge volger waar van wy Ul. waarfchouwden: onze phgi dringt ons dus, om met ter zyde ftelling vai alle bedenkingen, welken die ook zouden kun nen zyn, ons Protest aan 't Volk te moeter brengen en verders zoodaanige maatregelen u neemen, als 't wel waarneemen onzer post var ons vereischt. Wy zullen uw belluit uiterlyk tot aanftaande Maandig morgen inwachten, er verzoeken Ul. nogmaals, daar wy niet anden Tt 3 » kun Leeuwarden. Stukken raakm* de het gefchil tusft hen hetProv, Beft. en het Hof van Friesland, 1 t i  Ê6a NIEUWE NEDERLANDSCHE Lbeu- WARDEN, Stukkei, raaken* de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Ho) van Friesland. kuunen en mogen handelen , om, naa onze gronden wel te hebben overwoogen dien flap te doen, waar toe wy U hebben aangemaand, als waar door de goede orde zoo niet de goede : zaak zelve alleen kan worden bewaard. Heil en Vriendfchap ! Leeuwarden " De Raaden 's Hofs van Juftiden 30 Maart tie van Friesland. 179?. Ter Ordonnantie van den Hove , P* DYXTRA. No. 7. Rapport van eene Perfonele Commisfie, op de Stukken *t>an den Raad van Juftitie en Prceadvis over de Misfive van de Raaden van Juftitie van den 23 Maart 1797. Uwe Commisfie ingezien en overwoogen hebbende, de Misfive van de Raaden der Juftitie, van dato den 33 Maart deezer Jaars, aan deze Vergadering,, en dezelve met ernst overwoogen hebbende, merkt daar op aan, dat de bezwaaren (tegen deeze Vergadering daar in vervat,) in te algemeene bewoordingen zyn gefteld, en zonder dat de vereischte reedenen vóór dezelve daar in zyn bygebragt, waarom uwe Commisfie Zig niet in ftaat oordeeld om daar op, op goede gronden met vereischte nauwkeurigheid te kunnen oordeelen, en finaal Prajadvifeeren. Waarom uwe Commisfie het voor haar ter gegronde Beöordeeling onontbeerlyk vind, dat deeze Misfive van de Raaden van Juftitie wederom worde gefteld in handen van die zelfde Raad, om de daar in vervatte Bezwaaren te-  JAARBOEKEN, Juny, $707. 663 tegen uwe Vergadering bepaaldelyk op te geeven, met de redenen voor dezelve, en dat deeze teruggaaf van die Misfive met dien last geichiede door deeze Vergadering, is het tegenwoordig Advis uwer Commisfie, mits zulks gefchiede, in bewoordingen, meer overeenkoomende met de waardigheid deezer Vergadering, als voorfchreeven Misfive. Aldus geoordeeld deezen 31 Maart 1797, het 2de Juar der Bataaffche Vryheid. Y. F. TIGCHELAAR. H. van der LINDE. CLAAS J. HOBBEMA. J. GEERMANS. Zynde den Burger MIEDEMA Abzent. No. 8. Nader Rapport van de Burgers EERDMANS, c. f. Mede"Burgers! Beftuurders van dit Gewest! De Ondergeteekenden op gisteren door Ul. gelast en Gecommitteerd zynde, om voor te draagen eenige poincten, welke tot een grond» flag zoude kunnen dienen, waar op een Com« misfie uit Ul. in Conferentie konden treeden, met de Raaden van Juftitie, om de zaakinqu£estie, naamentlyk het flaan van Ordonnantiën, zo mogelyk uit den weg te ruimen; zoo hebben dezelve gemeend op deze wyze aan dien last te moeten voldoen. 1, Dat die Commisfie in de eerfte plaats aan de Raad moet voorhouden, derzelver Misfive van den 23 Maart 1707. en daar door aantoonen, hoe oneerbiediedig dezelve zich daar in gedraagt, omtrend de hoogfte Macht van dit Gewest, nasaentlyk, door opentlvk te verklaaren dat zy Leeuwarden. Stukke» raaken• de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hef van Friet' land.  664 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen helfrov. Beft en het Ho) van ' Friesland, aan Ul. Decreet niet zullen Obediëeren, en dus als Overtreeders der Wet moeten worden befchouwd. 2. Dat alle de argumenten daar in voorkomende, van allen grond ontbloot zyn: want dat door Ul. Decreet, met geen mogelykheid de Juftitie kan verhindert, 'of teegea gewerkt worden, uit oorzaak nimmer het flaan van Ordonnantiën te pas koomt, als dan wanneer deExploidlen verrigt, de gemigenisfen afgelegt, en dus de zaaken ten principalen afgedaan zyn: 'terwyl ook aan den Proc. Genl. verblyft de dispofitie der Correspondentie Penningen. Dat ook door dat Decreet geene hoegenaamde inbreuk werd gemaakt op de geheimhouding meer dan te vooren, wyl als toen ook alle Ordonnantiën , die by den Raad pleegen afgegeeven te worden, by de Reekenkamer moeften Geregeftreerd worden: (ten zy men nu onderftelddat de Gedeputeerden daar van een misbruik kunnen maaken) fchoon het buiten dat volftrekt onmogelyk is, uit een Reekening weegens een Exploict, of weegens het geeven van Getuigenis als die verrigt zyn, een geheim te ontdekken. Dat over zulks de Raad niet in zyne werkzaamheden word verhindert; aan de Juftitie een vryen loop worde gelaaten, en gevolgelyk daar door niet zal behoeven Gedisorganifeerd te worden. Voorts dat door het flaan van Ordonnantiën, door de Gedeputeerden op de Reekeningen der Leveranciers, de Raad niet bepaald word welke, en wat zoort van zaaken Ordonneeren en gebruiken wil, om in Officio geëmploieerd te worden, en dus wat het weezen der zaak betreft, alles het zelfde blyft; uit welk een en ander van zeiven volgd, dat deeze. verandering in geen een opzichte eenig nadeelig uitwerkzel hebben kan, en alzo geen nadeel aan het algemeen kan toebrengen. 3. En dat daarom alle de gevolgen van zeiven tot  JAARBOEKEN, >«y, 1707. 6«J tot nadeel van den Raad moeten uitloopen, door dien geen eene reede, die op eenigen grond fteunt, voor zich heeft. 4. Dat over zulks, vermits 'er geene voldoende, of daar na eenigzints zweemende redenen zyn, die het Provintiaal Beftuur zouden nopen van hun Decreet van den 17 Maart af te zien, het zelve derhalven daar by moet perüfteeren. 5. Dat het Provinciaal Beftuur tot mainctien van hun gezag, en tot ophouding der Eer van het Volk van Friesland, in de onvermydelyke noodzakelykheid zal zyn, ingevalle de Raad van hunne gedaane Declaratie niet te rug keert, en de Decreeten naakomt, zodanige maatregelen te neemen, die niet aangenaam aan dezelve kunnen zyn. 6. Dan daar het Prov. Beftuur tot vermyding van zulke uiterften, en tot voorkoming van iets waarom de Vyanden van de tegenwoordige order van zaaken zouden lachen, egter wil mede werken ter voorkoming van dat alles; en daar om gemeend heeft, dit een en ander aan d< Raad te moeten voorhouden; in die verwagting, dat daar van een verftandig gebruik zullen maa ken, met te bernsten in gemelde Decreet; ter wyl het Prov. Beftuur in dat geval geen gebruil maaken zal van den Inhoud van voorfz. Misfi ve, en het gedrag van den Raad , maar aanmer ken als voortgekomen te zyn uit een averegtfi opvatting der zaak. . Zie daar , Medeburgers 1 eenige Poincten welke zouden kunnen voorgehouden worden aai den Raad, of Commisfie uit dezelve. Wy hebben de zaak nader en rypelyk over woogen, en zyn volkoomen overtuigd, dat all de redenen die tegen Ul, Decreet werden aange voerd, van geen de minfte betekeuis zyn, e dat 'er dus geene reedenen hoegenaamd 00 zyn, om daar eenigzins van af te wyken; ht zv door het verleenen van Anticipatie-Pennn ' Ttj gei Leeuwarden. Stukken raaken • de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Frissland. t l '■ 1 , c t H  666 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries, 1 land. 1 Ingevolge het Gedecreteerde van gister, om met de Raaden vaD Juftitie te Confereeren, over de Misfives van dezelve Raaden, gefchreeven en geaddresfeerd aan deeze Vergadering den 2EN. Stukken raakenie het gefchil tusfcht n het ProvBeft. en het Hof vanFriesland.  Leeuwarden. Stuiken rankende het gefchil tusfchen hetProv, Befl. en het Hf van Fries, land. 674 NIEUWE NEDERLANDSCHE onze zyde, vermeenende voldaan te hebben, onderwerpen wy alles aan Ul. verligt oordeel. Leeuwarden den Y. F. TIGCHELAAR. 5 April 1797- J. J. TL\GA. He: derde Jaar A. W. KEUNING. der Bataaffche J GEkIVMNS Vryheid. C. GODSCHALK. abfent D. Eerdmam. Waar op gedecreteerd is, het voorfchreeve Rapport en de verdere Rukken daar toe relatif, te ftellen in handen van dezelfde Commisfie, met last om ren fpoedigften te dienen van haare confideratien en advis, hoedanig thans in het voorban en zynde geval zoude behooren te worden ge= handeld. En zal Extract deezes aan de voorfchreeve Comrr,! fie worden ter hand gefteld, tot haare informatie. Aldus gedecreteerd op het Landfchaps Huis binnen Leeuwarden den 5de April 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Accordeert met Voorfch. Register. In kennisfe van my Secretaris „ C. GODSCHALK.  JAARBOEKEN, Juny-, 1707. c7S Bylage No. li. fub. A. Aanfpraak door eene Perfneele Commisfie uit het Pro-Unciaal Beftuur, aan eene Commisfie uit de Raaden van Juftitie. ■ Aan de Burgers, Raaden van Juftitie. Het is door de Hoogst geconftitueerde Magt, het Provintiaal Beftuur van Friesland, verkoo^en door het yrye Republikeinfche Volk zelf deezes Gewests, dat wy, als eene Commisfie uit hetzelve, gelast zyn, met UI. Burgers Raaden! in Conferentie te treeden, o"er de Misfives van den Raad aan d't Provintiaal Beduur, van dato den 03 en 30 Maart laatstverleeden. Het is toe dat einde, Burgers! dat wy LH. ingevolge van dien Last, hier voor ons hebben verzogt. Zo wy ooit met eene zwaarwigtige Commisfie zyn belast, het is deeze; de Eer van het Provintiaal Beduur, en in het zelve. die des vryen Friefchen Volks; de onontbeerlyke heilige éénsgezindheid, tusfchen dit Beftuur en alle deeze Raaden; de veiligheid der Perfoonen en Goederen aller Inwoonderen deezer Provintie ; de invloed van dit Gewest op de geheele Bataaffche Republiek, deeze zyn, Burgers! de zo aliergewigtiefte, belangrykfte onderwerpen en redenen, van deeze onze plegtige Byéénkomst. Welk eene verhevene kennis! hoe groot onzydig oordeelend verftand! welk eene vuurige heilige begeerte, tot het waar belang deezer Maatfchappy, ("tot welks bevordering, wy ons allen by duuren Eede, zo ernftig hebben verbonden,) word :er vereischt, om deeze taak, wel en naar vereiscl uit te voeren, voor ieder onzer in het byzonder? Dat wy allen dan, met de volkoomenfte oDz-eghsid, doordrongen van het zo groot aanbelang der zaaVv * ke, Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  676 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken Taa kende het gefchil tusfche» hetProv Beft. en het Hof van . Fries land. i I I i .1 < < ] 1 ( i £ ke, om derzelver zo ver uitziende gewigtige gevolgen, en van het bezef onzer aller z verhevene en uitgeftrekte phgten, ter bevordering van het geluk des Friefchen Volks onze bezigheden aanvangen en volbrengen. Burgers! Het Provintiaal Beftuur van Friesland heeft zich in de fmertelyke noodzakelykheid bevonden ons te committeeren, om UI. deszelfs gevoeligheid te kennen te geeven over den inhoud uwer Misfives van deD 23 en 30 ivjaart laatstleden, waarin de Raad zich uitdrukkingen heeft verjorloofd, die het Provintiaal Beftuur ailerbeledi'endst voor deszelfs gezach niet alleen, maar geheel aanloopende tegens uwen Eed befchouwd. Immers elk i-id van deu Raad heeft bezwooren, le Befluiten van de Hoogst geconfiitueerdeMagt te zullen eerbiedigen en doen eerbiedigen! en lie zelfde Raad betuigd met zo veele woorlen, in eene Miï-five van den 23 Maart, (dewelke zy een Protest noemd,, zich niet naar een Decreet van het Provintiaal Beftuur te zullen tedragen; ja zy overtreed dat zelfde Decreet by ïerhaaiingi de Raad, die gefield is om de overreeders en veragters der Wetten en Decreeten e doen ftraffen, ontziet zich niet om aan den Wetgeever te verklaaren, dat zy zyn befluit zal ivertreeden! zy zegt dit niet enkel; maar zy is «lfs via factt zelve Overtreeder! Burgers! wy bidden Ul , ftelt eens alle conflleratien ter zyde, en oordeelt of het Provinciaal kfluur deezen ftap van den Raad van Juftitie tilzwygend kan en mag voorbyzien,oordee tzelfs ens, aan welke fchrome yke gevolgen deeze denarche van den Raad, zo dezelve aan het 00« enbaar bekend wierd , aanleiding zoude kunnen eeven. Zoude niet elk befchuldigde, van tegens e Wetten of Befluiten van de hoogfte Magt te neb-  JAARBOEKEN, Jurty, 1797. «77 hebben gehandeld, (want hierin is immers de Crimineele en Civile misdaad voornamelyk gelegen) alle zodanige Rechters met reede mogen en kunnen recufeeren, dewelke zelve zich heoben aangematigd, Overtreeders van een Decreet dier boogde Magt te zyn, die daarvan in eeneoopenbaare Acte de Confesfie gedaan hebben? Wy willen daar van niets meer zeggen, in hoop en vertrouwen dat Gyl: de eigentlyke confequentie bier van, zonder verder betoog, zult gevoelen; maar zulleu overgaan om te betogen, dat de gronden, welke door den Raad tegens het Decreet van den 17 Maart jongstl. zyn aangevoerd, niet zoo dugtig zyn als wy begeeren te gelooven dat zy den Raad zyn voorgekomen. Voor eerst, kan door het gedagt Decreet, de Juftitie met geene mogelykheid (onzes inziens) verhinderd worden , of in deszelfs loop tegengewerkt: want nimmer toch koomt het flaan vaa Ordonnantiën, wegens de zaaken de Juditie betreffende niet eerder te pas, als dan wanneer de Exploiclten verricht, de Getuigenisfen afgelegd, en dus de zaaken ten principalen afgedaan zyn; terwyl ook aan den Procureur Generaal verblyft de dispofitie over zyne Correspondentie-penningen. Ten tweeden, zien wy niet dat door het zelve Decreet eenige inbreuk word gemaakt op de geheimhouding; ten minden niet meer da;; te vooren, toen ook alle de Ordonnantiën, die by den Raad afgegeeven wierden, by de Rekenkamer moesten geregidreerd worden: ten zy men nu onderdelde, dat, daar van een misbruik door de Gedeputeerden konde gemaakt worden, daar het ook, behalven dat, volftrekt onmogelyk is uit eene Reekening wegens een Explo ci of wegens hes geeven van Getuigenis, als die verricht zyn , een geheim te ontdekKen; of men moest daarby opzettelyk een verhaal geeven van het gebeurde. Ten, derden, word immers ook de Raad, Vv 3 door Leeuwarden. Stukken makende het gefchil tusfchen 'iet Prov, Belt. en het Hof van Friesland*  «7* NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. \ i ' ' ■ j ( 1 door het meergedagr Decreet niet in zyne werkzaamheden verhinderd: vermits aan de Juftitie zelve (welke de eigentlyke werkzaamheden van den Raad uitmaakt) eenen vryen loop blyft gelaaten, en geene disorganifatie behoeft te ondergaan. Ten vierden: word de Raad van Juftitie, door dat de Commisfie van C edeputeerden de Ordonnantiën flaat op de Reekeningen van de Leveranciers, niet bepaald, welke, hoe veel enwatzoort van zaaken hy ordonneeren en gebruiken moet, om mi omcio geëmployeerd te worden; zoo dat alles hier, wat het weezen der zaake betrefe, het zelfde blyft En, ten vyfden volgt uit het een en ander, aat deeze verandering, in geen één opzigt, zoo verre wy de zaak inzien, een nadeelig uitwerkzel hebben kan, en alzoo geen nadeel aan het algemeen kaD tot brengen. Alle de gevolgen dan , die den Raad zoo naaeehg toefchynen en die hy zoo onbepaald voor reekening van het Provinciaal Beftuur fteld, (waar onder echter niet kunnen gebragt worden Jie, dewelke de B aad zelve reeds mogt veroorEaakt heb;en, of nog veroorzaaken:) kunnen wy niet bezeffen dat het algemeen belang zouden fchaaden; ten ware de Raad van Juftnie (het rem wy niet durven verwagten; zich zeiven zoude willen disorganifecren, en alzoo die afIcheuricg bewerken, dewelke onze en uwe vy. inden hebben gewenscht, en die toch nimmer, 10e ftout 'er de asfertic van in het flot uwer Misfive v?n den 23 Maart fchynd gegeeven te worden, een poinct van bedoelibg van eenig Lid lit het Provinciaal Beftuur kan geweest hebben, loor mede te helpen neemen het Decreet van len 17 daar te vooren. Het Provinciaal Beftuur, door Ul. zeiven worlende erkend als beftaande uit Patriotten, die uet eene vuurige drift alles zoo veel mogelyk tot  JAARBOEKEN, Juny, 1797, 679' toe het algemeen heil willen aanwenden, zoude dan immers door eene zeer gevaar lyke drift moe ten beheerscht worden, tot overdreevene ftap pen, of te flappe maa'regelen en veragelyketoegeevenheid moeten overhellen , om op eenen eisch van een aan haar in den aart ondergefchikt Coliegie, wat de Finantie en Oeconomie betreft , maar daadelyk een Decreet io te trekken, op eene bedreiging, die haar meer fmertelyk als verfenrikkend is, op eukele algemeene uitdrukkingen en de lingen zonder bewys, terwyl het zelve Beduur nog geene voldoende redenen zyn aangetoond om haar van befluit te doen veran deren ? Wat zal dan, BurgersI dat Beduur anderskunnen doen, dan tot maintien van deszelfs gezach, en tot ophouding van de Eer van het Volk van Friesland, (ingevalle de Raad van zyne Declaratie niet terug keerd of overtuigd, zond r te hoonen, ) wat zal dat Beduur als dan anders kunnen doen, dan de Raaden van Juditie, even gelyk elk Burger, tot de naarkoming haarer De» creeten te Perfuadeeren! En, dan immers zouden wy in de tyden van het gezach van aaxea moeten zyn, byaldien de overtreedingen van eenen Raad konden Lof verwerven en deaangeftelde Machten des Volks daar voor raosften zwichten. Dan, Gode zy dank! Wy zyn niet in die dagen van Barbaarfche domheid en flaverny. En het Provinciaal Beduur wil, tot vermyding van alle zodanige uiterdens, en tot voorkoming van eenen toedand, waarin de Vyanden van 's Volks Vryheid vermaak zouden fcheppen, van zyne zyde tragten fpreekend te bewyzen, dat het allen, welke daar toe oorzaal» mogten willen geeven, aanziet met die veragting, of dat medelyden, bet welk laage Intriguanten of onkundige Dryvers verdienen. Het heeft daarom, gemeend, dit een en ander Vv 4 aaa Lreu- WARDisNo Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv, Heft. en het Hof pan Friesland.  Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil Jusfchen hetPtov Beft. en het Hof van Fries-, tand, { t i I 8 t h z » 6-0 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rdat %ma voorhouden, in diever- vanden mL, 6 te^berusteo '° het Decreet den' terwvl !iTh Z°Cd* hetZe,ve te ovenr™Itl'en TJ h,et 1?rov,ncaal Beduur in dat ge. Jan de MUfi** gee£ gebru,k ^1 maaken van oe Misfives van den Raad, maar rWl„P aanmerken ais voortgekomen te 'zyn uit eeni a bSffi" oPmVa"iD8 ^Z3ak' CC' plegtige elk & ?n ' *e,yk.h««lve de vertogen vfn eik wurger in overweging neemd, ten allen tvde f. gen of ZynkBeentCrrBeD Y^ragene «znZkii gen 01 beiangens van den Raad, te zuil™ in ernftige beöordeeling neemen, e.» na gefani va! &£&"i£ rD°™>™™°P dezelfe ^sten" beflii'a-n, zoo als in deszelfs overtuiging ten al' jemeencn nutte zal vermeenen te behooren. to». ia. Extract uit het Register der Decrec* FrJslald61 Provinciaal Befi~ttur v<™ Is gehoerd bet rapport van de Commisfie. eiser nader gelast te dienen van haare Sderatién LfVl\ boedaDig deeze ^rgadering nu veS oude behooren te handelen, met betrekking til Burgen, Beftuurders van dit Gewest. J(uiDj0p, g,ster de ondergeteekenden aan UI. it Cn^P -Vran den Juitfl?8 der couferentien, iet Lomcisfariifen uit den Raad van Juftitie ge' hou.  JAARBOEKEN, Juny, 1791* 681 houden, ten gevolge en om te voldoen aan Uwl. belluit van den i April jongstl., en daarby te kennen gaaven, dat het van hun niet was gevorderd om uwe Vergadering te dienen van advis, met betuiging, dat zy daar toe in deeze delicate zaak geheel ongefchike zouden zyn ; mogten zy zich vleyen , dat deeze Vergadering, ingeval van nader Commisforiaal, het oog zoude flaan op daar toe meer bekwame en gefcbikte Leden, die niet zoo veele huiverigheid zouden mogen gevoeleu om Ul. voor te ügten op een onderwerp, het welk wel op zich zeiven klaar en duidelyk was, edoch waarby als het waare deGoudfchaal moest gebeezigd worden, om de twee gewigtige en precieufe motiven, in Ul. Decreet van den i. dezer en in den aart der zaake zelve vervat,narnelyk, van den eenen kant de waardigheid deezei Vergadering en haare verpligting om billyke et wettige befluiten, in naam van het Volk van Friesland uirgefproken, te maintineeren en t( doen refpe&eeren, en aan de andere zyde, (ü het mogelyk) het verfchil tot zodanige termen te brengen dat 'er geene nadeelige verwydering ftanc grype tusfchen de Hoogfte Poli.ique en Jufticiee le Machten in dit Gewest, waar van de Natie de handhaving haarer ,dierbaarfte belangens verwagt, wel te wikken en te weegen, en Ul. zoc niet den overflag van de Scftaal, althans hec evenwigt daar van voor te houden. Dan het behaagde Ul., na met een diep ftif zwygen ons Rapport gehoord te hebben, aan ons den zwaaren taak op te leggen, om Ul. vanconfideratien en advis te dienen, hoedanig nu zoude behooren te worden gehandeld. Hoe onverwagt en paenibel ons hetzelve befluit overkwatr en was, moesten wy nochthans daarin UI. vertrouwen en begeerte refpecteeren, eo ftilzwygeac ons hetzelve laaten welgevallen. Wy hebben, Burgers Beftuurders! onbevoor Vv y oor Leeuwarden. Stukken ranken, de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. i :  Leeuwarden, Stukken raaken* de ne, gefchil tusfchen hetProv, beft en hu Hef van F les land. | / i < I 1 i •< < I 1 2 i J • 1 d h t d ■ o pi 68a NIEUWE NEDERLANDSCHE oordeeld, alleen met het bezef van pligt en het nut van het algemeen geraadpleegd, onderzogt, vergeeken, en onze gedagten bepaald zodanig, (dit kunnen wy op on^en Eed aan de Natie gedaan gerust verklaaren,) dat wy in ons te Proponeeren Advis, ons alles hebben voorgefteld, wa. het gevolg zoude kunnen zyn van het Befluit doo ons voor te ftellen; en dan zal deeze Vergadering, indien wy door onkunde riet gedwaald mog en hebbeD, zich met het zelve kunnen veteenigen* Voor eerst vroegen wy ons zei ven, en ftelden zulks elkander voor: Is het Decreet van den f7 Maart UJ. wel en wettig, op goede gronden jenomen i of zyn er tegen het zelve genoegzaane reeden aangevoerd, dat het zeive Decreet >ehoorde te w rden ingetrokken of opgefchort ? :n ons befluit was, dat het ze ve Decreet, met die recht, wettig, en op goede gronden was gejomen: daar de directie over de zaaken van de Finantie aan deeze Vergadering, by haare aantellmg, zonder eenige reftnetie. is opgedraagen; laar het zelve, zoo niet eenpaarig althans by vettige meerderheid, is geconcludeerd; endaar le zugt, om eene eenpaarige Adminiftratie in alï de deelen van het Finantieweezen daar te ftel:n, het groot drangmiddei geweest is om het elve te neemen; en wel einJelyk . vermits geene oldoende gronden en bewyzen door den Raad van uftitie zyn aangevoerd, om dee«e Vergadering te oen befluiten, dat zy van dat Befluit zoudebejoren te rug te koomen, of daar in verandering ; maaken. ° In de tweede plaats nameD wy voor oogen of ïeze Vergadering van de Raaden van Juftitie de andhavtng en eerbiediging haarer befluiten moet erwagten; of zy, ingevalle van weigering en /ertreeding, niet verplicht en gerechtigd is reiratie en onderwerping te vorderen; en hoeverre  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 685 re deeze verwagting en vordering op het geval in quasstie applicabel is. By dit onderzoek en deeze overweging, vonden wy, dat alles ten voordeele van dit Beftuur getuigde; dat niet alleen haar Caracter, als Wetgeevend, maar ook de Eed en inrichting van den Raad, hun die verpligting oplegd; dat de Perfoonen niet moeten in aanmerking komen, wanneer overtreeding plaats heeft, en dat de Wetgeever, zoo 'lang hy geene befluiten neemd die tegens de Rechten van den Mensch en Burger, of tegens de onveranderlyke arondbeginzelen van Vryheid en Gelykheid ltryden, verplicn is dezelve befluiten te handhaav;n, ten w.are daar tegens gegronde bedenkingen worden aangevoerd, voor en al eer eenige ovei treeding tegens dezelve plaats heeft; daar de overtreeding toch akyd ftrafbaar, of ten allerminft. n berispelyk is. Ten derden, bragtea wy ons voor den geest, wat eigentlyk, onverminderd al het voorfcrevene, zoude kunnen ftrekken, om het heilzaam oogmerk te bereiken, dat de zoo hoogstnodige eensgezindheid bevorderd worde, en aan de Raaden gelegendheid gegeeven, om derzelver aanmerkingen op de zaak in quasstie, met verwagting van goed gevolg, te kennen te geeven. En dit geloven wy, dat reeds door eene open* hartige betuiging van deeze Vergadering, uoci haare wyze van de zaaken te behandelen , en door ons voor te fteilen middel, in de derde plaats zal kunnen worden aangetoond, wanneet de Raad van Juftitie voor dat zelfde heilzaam oogmerk vatbaar is. De Raaden van Juftitie zyn, even gelyk alle andere Collegien en Particulieren, gehouden, d« befluiten van deeze Vergadering te refpedteeret en te doen uitvoeren; of zy zyn het niet De Raaden van Juftitie zyn, even gelyk alle andere Collegien, gehouden reparatie voor over treedingen te geeven; of zy zyn het niet. Leeuwarden. Stukken raaken' de het gefchil twfchen hetProv. Btft> en het Hof van Friesland. ; I  «84 NIEUWE NED5RLANDSCHE Lebu- war.den. Stukken raaken de het gefchil tusfchen hetProv. £e(l, en het Hof van Friesland. 1 j i i I E e e a De Raaden van Juftitie mogen niet meer, dan alle andere Collegien en Particulieren, vorderen, dat wettig by deeze Vergadering genom. ne befluiten, zonder aenoegzaame tegenbe ienkmg n, worden ingetrokken of opgefcbort; of 'er heeft dien aangaande een zeer ondergefchikt en nadeelig privilegie by den Raad plaats, het welk tegens de goede grondbegiDzeleD van Vryheid en Gelykheid zoude ftryden en de befcherming der Wet zoude geheel niet in hunne ban en pasfen. Men zal dan ook zonder verdere betoging, tusfchen de bygebragte alternativen kunnen kiezen. Maar de omftandigheden gedogen by deeze Vergadering eenige maatigiDg , uit aanmerking van bet algemeen heil, dat zy vóór alles wil bevorderen. Ziet daar, Burgers Beftuurders! onze confideratien, in dit gewigtig geval. Wy hebben op lezelve beraifonneerd, de conclufie welke wyaan tri. zouden moeten voord agen, om te dienen ran advys, hoedanig zoude behooren te worden gehandeld, in het geval, waar over deeze Vergalering onze voorligting begeerd. En het is om alle voorfchrevene, en nog meer :e confidereerene redenen, dat wy van advyfe souden zyn, dat deezj Vergadering zoude belooren te decre «eren: Eer/lelyk: Dat het Provinciaal Beftuur ais iog perfifteerd by deszelfs Decreet van den 17 vlaart 1. I , opzigtens het flaan van Ordonnanlen, voor de uitgaaven de Juftitie betreffende; ermits de Raad geene overtuigende drangredeen heeft bygebragt, waarom hetzelve zoude ehooren te worden ingetrokken of opgefcbort 5 iet last aan den waad, om aan hetzelve Dereet te geho zamen, onder verantwoording voor ene handelwys des contrarie Ten tweeden: .Dat dit te neemen befluit, aan lle de Leden van den Raad worde bekend gemaakt,  JAARBOEKEN, Juny, r?97- 685 maakt, in het midden deezer .Vergadering, na dat dezelve expresfeyk zullen zyn gerequireerd ; onder drezi als dan te doene Verklaring, van de zyde van deeze Vergadering , dat zy ingeva le de R ad van haare weigering te rug koomt al het gebeurde ter voorfz zaak zal houden als niet voorgevallen, en dat zy agten zal ah dan eene genoegzame reparatie te hebben ontvangen voor de begaane demarche van den Raad, dewelke het Beftuur in dat geval zal befchouwen, te zyn voortgefprooten uit eene averechtfche opvatting der zaake; daar geene redenen van wantrouwen t' zoo als de Raad misfchien verkeerdelyk vermeend) gelegenheid tot het Decreet van den 17 MaaTt hebben gegeeven, maar alleen en wel voornamelyk, om de Adminiftratie der Fimantiezaaken op eenen meer eenparigen voet te brengen. En eindelyk: Dat de Prefident deezer Vergadeti g worde geaurhorifeerd om. na de Communicatie van het te neemen befluit , aan de Rasden in korte bewoordingen te kennen te geeven : dat deeze Verga Jering de aanmerkingen en gronden, weke de Raaden tegens het Decreet van den 17 Maart mogten vermeenen te kannen en te moeten maaken, in ernftige overweging zal neemen, wanneer haar dezelve op eene behoorlyke wyze en in gepaste termen worden voorgedragen; me betuigmg tevens, dat het deeze Vergadering fmertelyk is geweest, tot zodanige demarche te moeten overgaan, om aan haarev rpligting getrouw te zyn, ën het gt-zach van dit Beftuur, in naam van het Volk van Fri-sland, te maintineeren en ongefchonden te bewaaren; onder verzekering, dat Gyl. niets vuuriger wenscht en begeerd, dan met den 4laad in harmonie en goede verftandhoudmg ten algemeenen nutte werksaara te zyn. >. Onderwerpende uwe Gecommitteerden dit hun ge* Leed- WARDE V. Stukken raaken* de het gefchil tusjchen hetProv» Beft en het Hof van Ft ies- land»  Leeuwarden. Stukken makende- het gefchil tusfchen hetProv, Beft van het Ho) van Friesland. Ge- 6S6 NIEUWE NEDERLANDSCHE geadoreerde, aaD uwe beradene deliberatien en verlicht oordeel. Leeuwarden V. F. TIGCHELAAR. dep 6 April 1797. D EERDMANS. Het derde Jaar der J. GERMANS BataaffcheVryheid. j. J. T1NGA. C. GODSCHALK. Waarop de Vergadering, zich met het zelve aliezins conformeertnde, dien overeenkomftig heeft gedecreteerd, met qualificaiie op den Prefident om het tegenswoordig befluit aan de Raaden van Juftitie, na dat dezelve agtervolgens eene daartoe te depecheerene fchriftelyke Requifitie, op morgen na de middag ten &n uur in het midden van oeeze Vergadering zuilen f,yn vetfcheenen, namens deeze Vergadering bekend te maaken, en by die gelegenheid zodanige verkiaaring en betuigmg te doen, ais in de tweede en derde ooinc. ten van dit Decreet zyn vermeld. Ten welken einde een Extredt deezes zal worden ter hand gefteld aan den tydelyken Prsfi. dent deezer Vergadering; tot qualificatie. Aldus gedecreteerd op t Landfchapshuis binnen Leeuwaruen den 6 April 1797, het derde "faar der Bataaffche Vryheid. J Accordeert met voorfz. Register, In kennisfe van my Secretaris, C. GODSCHALK.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 687 Gevolg van No. 12. Het Provintiaal Beftuur van Friesland aan den Prefident en Leden van de , Raad van Juftitie in dit Gewest. Mede-Burgers ! Ingevolge ons Decreet van heden . gelasten en requireeren wy by deezen: dat alle de Leeden van den Raad zich op morgen na de middag ten één uur alhier op het Landfchaps huis zullen vervoegen, ten einde als dan te aanhobren het geen aan hun in onzen naam zal worden voorgehouden; gelastende den Prsefident des Raads.orn zorge te doen draagen, dat deeze onze requifitie tydig ter kennisfe van de Leden des Raads koome, en aan dezelve werde voldaan J£n in afwagting dies, beveelen wy Ul. in Go» des heilige protectie. . Het Provintiaal Beftuur van Friesland. ( geparapht.) Leeuwarden J. GERMANS, vt. den 6 April 1797. Het do de Jaar Ter Ordonnantie van 't zelve der bataaffche Vryheid. ( get.) C. GODSCHALK. No. 13, Extract uit de Notulen van het Provinciaal Beftuur van Friesland', de 23°Re Zitting, Vrydag den 7 April 1797. Den Prefident herinnerde de Vergadering, dat vol» Leed» warden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen h. tProv. Beft. en het Hof van Fries, land.  688 NIEUWE NEDERL ANDSCïi £ LEEUWARDEN. Stukke» raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beli. en het Hof van Friesland, i 1 3 c f i n t d z a v k al l C ti volgens het Decreet en de Aanfchryving van gister, de Leden van den Raad van Juftitie gerequireerd zynde heden in deeze Vergadering te verfchynen, dien aangaande prsealabele beraaming diende gefteld te worden: het welk daD ook voor zoo verre nodig geoordeeld, wierd geregeld, en onder anderen befloten, dat geene der Leden van deeze Vergadering het woord zouden vragen, geduurende de tegenwoordigheid van de Leden des Raads, maar dat de Prefident alléén, den last der Vergadering uitvoerende, zoude fpreeleen, zonder zich met de Raaden in mondelinge discusfie in te laaten. Op het geltelde uur verfcheenen, en wierden foor den Kamerbewaarder binnen geleid, de Burgers Raaden Alma, de Vlsfer, Staal, Paape en 'Helder, ltaande met ongedekten hoofde tegen ;ver den Prsfident; de welke hun aldus aanprak: Burgers, Raaden van Juftitie! Uwe weigering om aan ons Decreet van den 7 Maart jongstleden, nopens het liaan van Oronnantien voor de Uitgaaven de Juftitie betref2nde, te voldoen, en daarop gevolgde dadelyke erachtlng en overtreding van hetzelve Decreet, ;e!den deeze Vergadering in de verpligting, om, a beproefd te hebben of de Raad niet zoude :rugkeeren van dien onvoorzichtigen Rap, zoner dat deeze Vergadering van haar wettig geich zoude behoeven gebruik te maaken, dien Jugaande een eindelyk befluit te neemen, hetelk Ik gelast ben Uiieden thans bekend te maa30, hierin beftaande Het Provinciaal Beftuur van Friesland heeft s nog geperfisteerd by deszelfs Decreet van den 7 Maart laastleden, opzigtens het flaan van Irdonnantien, voor de Uitgaaven de Juftitie beeffende, vermits den Raad geene overtuigende drang-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 689 drangredenen heeft bygebragt, waaren dat D2 creet zou.ie behooren te worden ingetrokken, of opgefchort; en den Raad van Juftitie word ge last, om aan hetzelve Decreet te gehoorzaa nen, en verantwoordelyk voor eene handelwyze ter contrarie. Het Provinciaal Beftuur verklaard Uiieden te vens door mynen mond, dat hetzelve, ingeva le de Raad volgens zyn Eed en Plicht) van des zelfs weigering terug koomt, al het gebeur e ter voorfchreeven zaake zal houden als niet voorge vallen; en dat hetzelve Beftuur as dan achten zal,eene genoegzaame reparatie te hebben ont vangen voor de begaane demarche van den Raad, dewelke deeze Vergadering in dat geval zal be fehouwen te zyn voortgefprooten uic eene averrechtfche opvatting der zaake! daar geene redenen van wantrouwen fzoo als de Raad misfchien verkeerdelyk gemeend heeft) gelegenheid tot het Decreet van den 17 Maart nebben gegee» ven, maar alleen, én wel voornamelyk, óm de Adminiftratie der Finanuezaakeu , ook in dat opzigr op eenen meer eenpaarigen voet te brengen. Al verder betuigd deeze Vergadering, dat zy ten alle tyde de aanmerkingen en gronden, welke de Raad tegen het Decreet van den 17 Maart ( gelyk op andere btfluiten) mogt vermeenen te kunnen en te moeten maaken, in ernftige overweging zal neemen wanneer haar dezelve op eene beho rlyke wyze en in gepaste termen worden voorgedraagen; met verzeekering, dat het deeze Vergadering fmertelyk is geweest, tot deeze demarche te moeten overgaan, om aan haare verplichting getrouw te zyn en het gezach ^ao dit Beftuur, in naam van het Volk van Friesland, te maintineeren en ongefchonden te bewaaren Deeze Vergadering, verwagtende dat de Raad aan haare intentie zal voldoen, betuigd eindelyk ten plechtigften, niets vuuriger te weufchen en X$ te Leeuwarden. Stuiken makende het gef hit tuxfeh n het Prov, Be'i m het Hof vin Friesland,  Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Erf. en het HoJ van FriiS' land. ] 1 ] I ! 1 i j ! 1 i i öoo NIEUWE NEDERLANDSCHE te begeeren, dan met den Raad in harmonie en goede verftandhouding ten algemeenen nutte werkzaam te zyn. Ik hebbe gezegd! Het welk gedaan zynde, nam de Prefideerenden Raad Alma het woord, en gaf te kennen, dat, vermits drie Leden van den Raad, (de Burgers Bom, Fink en Arnold) uit de Stad afwezig waren, de thans prefente Leden zich niet konden befchouwen als Leden van den Raad hier tegenwoordig te zyn, maar als particulieren; verzoekende dat Copia van de aanfpraak van den Prefident aan hun mogt worden verleend. De Prefident antwoorde: dat hy het verzoek zoude in deliberatie brengen. Den Burger Staal het woord verzogt en* bekomen hebbende, deedt eene korte rede aan de Vergadering, waar in hy betuigde te erkennen, dat deeze Vergadering in dit Gewest het Friefche Volk vertegenwoordigd, en dat hy zich dus, als het waare, voorftelde, in haar het Friefche Volk zelve te fpreeken. Hy maakte verders eenige aanmerkingen op het Decreet van den 17 Maart aastleden, en gaf te kennen, dat de Raad verneende daar door in zyn recht verkort te zyn. 3y oordeelde, dat een verdervende hand in ons nidden werkt, en wenscht vuurig, dat de harnonie en goede verftandhouding mogt aangeiweekt worden. Den Burger de Visfer ook verzogt hebbende te nogen fpreeken, het welk hem door den Voor:itter wierd vergund, gaf in weinig woorden te ;ennen, dat hy ten fterkften getroffen was door le vernedering, die hy in zyne qualiteit thans neende te ondergaan; dat hy zich ook van de werkingen van eene verdervende hand verzekerd «eld; en betuigde ten fiotte, dat hy wenschte boedig uit deeze Vergadering te zyn, en zyB mtflag wel zoude begeeren» Dcaj  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 6gt Den Burger Paaps vatte al mede het woord op, en weide zeer uit over hoon en verongely. kingen, die aan den Raad wierden aangedaan; over het Decreet van den 17 Maart, waar door hy vermeende dat de Juftitie in haaren l< op ge. ftremd wierd, over de werkingen van de inweo dige vyanden, en eindigde met deeze Vergade ring verantwcordelyk te verklaaren, door de ge volgen welke in dit geval konden refulteeren. Inrusfchen en ten flotte bragt de Prefident nogmaals voor den aandagt der Raaden, het be • fluit deezer Vergadering, en wel voor al haare intentie om tot harmonie en goede verlrandhou ding zoo veel mogelyk toe te brengen, zoo de Raad van Juftitie zich daar r>a begeerde te gedragen» Wordende voorts de Leden, van den Raad door den Secretaris buiten de Zaal geleid. De Prefident vroeg nu de welmeening der Vergadering, nopens het verzoek' van den Prefident des Raads, om een affchrift te hebben van de Aanfpraak, door hem Prefident gedaan. En wierd befloten, aan het verzoek te voldoen , met last aan den Secretaris, om Copia authentique van de gedaane Aanfpraak te geeven. Ook vroeg de Prefident, 0f het geen de Burger de Visfer, opzichtens zyn ontflag had te kennen gegeeven, een point van deliberatie zoude moeten worden: dan de Vergadering begreep dat daar -over thans geene deliberatie konde vallen. No. 14- „ ( Memorie tot de Commisfie van de Finantien. Medeburgers ! Beftuur der s van dit Gewest. Wy hadden ons gevleid, dat de Raaden van, Juftitie, na dat door Uiieden, op een ftéllige wyXx a ze Leeuwarden. Stukken raakende het gefihil tusfchen hetProv. Beft en htt Hof van Friesland.  603 NIEUWE NEDERL ANDSCHE Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. ] i ze, aan dezelve was gedeclareerd, dat by derzelver Decreet van 17 Maart laastleden perfifteerden, van zyne halftarrige disobedientie zoude te rug keeren, en Uiieden Decreet refpecteeren; en tot deeze hoop meenden wy eenigen grond te vinden, door het by ons inkomen van 5 Requesten, om betaling voor gedaane exploicten, zonder dat daar op Ordonnantie van den Raad was verleend, maar alleen voorzien was met het Advis van den Procureur- Generaal, en alzoo meer overeenkomftig met Uiieden Decreeten zyn ingericht , fchoon evenwel de approbatie of disapprobatie van gemelde Advis, door den Raad daar op ontbreekt, doch het welk niets ter zaake doet, alzoo by ons moeten geliquideert worden, en daarom in die form, wel konden worden geac:epteerd. Dan deeze by ons opgevatte hoop is volkomen verdweenenl door dien heden by ons ingekomen is een fpecificatie voor den Majoor van Dockum, ter zaake het overbrengen van een Gevangen op het Blokhuis, op den 19 February laastleden, en op welke fpecificatie al weder Ordonnantiën tot betaaling is verleend door den laad op heden, en dus volmaakt ftrydig met Ul. Decreet. Of nu deeze Ordonnantie verleend is door den laad zelve, of door zynen Prefident, is ons ontkend ; ten minften heeft de Prefident daar toe ast gegeeven, zoo als in dorfo van deze fpecifi:atie te zien is, en welke hier nevens gaat onder ^ett. A , wy oordeelen dat het niet meer volloende is, dat deeze Ordonnantiën werden geoijeerd, en daar mede deeze zaak laaten Jopen; een, ons plicht roept ons dit ter Uiieden kennis te «ngen, en Uiieden tevens op het krachtigst te erzoeken, dat, na dat reeds alles aangewend is, m deezen Raad tot zyn plicht te brengen, nu oodamge maatregels te neemen, als Gylieden aar uwe wysheid, en tot behoud van uwe waardig  JAARBOEKEN, Juny. 1797. o in de noodzakelykheid gebragt, om hierby iar Rapport te bepaalen: elk der prefente Len van den Raad afzonderlyk voor haar te itbieden, eii van dezelve opening dier zaak te afe?*n°^e nKt hebben kunnen vorderen, ar de Prefident wel uitdrukkelyk declareerde ene opamng van de byzondere Advifen tê zuW  JAARBOEKEN, Juny, 1797. «99 zullen geeven , en zich daar van wel te zulle.1] menageren, In gevalle 'er dus geene andere middelen van conrrainte zyn, om elk der Lee-; den van den Raad waarlyk wegens overtreediug. verantwoording te doen geeven, en hun cata gorisch te doen declareeren, of zy deeze of geene Decreeten van uwe Vergadering al of niet willen relpecteeren en doen refpeéreeren, oor-; deeld uwe Commisfie (met eerbied gezegdjdat de Verantwoordelykheid van den Raad meer na ' een Kinderfpel gelykt, dan overeenkomftig is met de Verpligting en Eed, waaronder elk Lid van den Raad by het aanvaarden van zynen Post zich gefteld heeft. En hier meede vermeend de Commhfie aan haaren last na vermogen voldaan te hebben. Heil en Broederfchap! Uwe Meedeburgers, J. TINGAOp last van de Commisfie. C. GODSCHALK. Bylage B. by No. 16. Vragen door de Commisfie uit het Provinciaal Beftuur, aan den Burger A. Alma, Prefident van den Raad van juftitie, gedaan den 12 April 1797. Vraagen, Geantwoord. x. Hebt gy order ge- Het Hof heeft daar geeven op gister en he- last toe gegeeven. De den, om op Requesten gewoonte van het Hof en Specificatiën wegens is, dat de Prefident on- L.EEUVARJEN. Stukken raaken* ie het yefchil 'usfohen letProv. Beft. en het Hof van Fries- land*  700 NIEUWE; NEDER LANDSCHE Leeuwarden. Stukke) raaken• de het gefchil tusfchen hetProv Beft. en het Hoj van Fries. 1 land. i Vraagen. onkosten, de Juftitie betreffeade, Ordonnan■ tie tot betaaiing te verleenen ? 2. Of alle Leden van het Hof daar toe ordre gegeeven hebben? 3- Of die van heden ook op ordre van het. Hof geflagen is ? En wie de Leden zyn, die de ordres gegeeven hebben ? 4. Of 'er nadere Refolutie by het Hof gen o- j men is, om het Decreet < van den 17. Maart 1. 1. niet te refpecleeren ? Gefproken. over de *yf Requesten van eer- e sister. c 1 f. NB, Fink, Arnold, lom, waaren den 7 ab- z ent. M Staal is den 10 abfent h [eweest. D Bóm was heden ook d fófent. Geantwoord. alles doet op naam van. het Hof; en dat alles omtrent deeze zaak, is gedaan op ordre van het Hof. . Wannner de Raad gefpannen is, worden de Refolutien, daar genomen , gehouden door allen genomen te zyn. Alles wat de Prefident doet, is op Jast van het Hof. Dat de Leden van den Raad niet mogen zeggen, vie de ftemmen voor of egen eene zaak geeven. De Prefident heeft ;eene Contra ordre ont. rangon. De vyf Requesten van ergister zullen door en Procurerur Generaal iet aan den Raad inebragt zyn. Heeft nog eindelyk geïgd, dat, of wist hy ie voor of tegen gettemd ïbben, zoude hy zich ig Wel menageereii tar van iets te zeggen. No. 17  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 701 No. 17. Decreet op het Rapport over het onder* zoek- der Leden van den Raad. Gecommitteerden, op gister nader gelast,om de in loco zynde Leden van den Raad, die tot de Executie van het Decreet van den 17 Maart, opzigtens het flaan van Ordonnantiën wegens de uitgaaven, de Juftitie betreffende, den 7 deezer in het midden der Vergadering zyn geordonneerd en verantwoordelyk gefteld, nopens de weder overtreeding van dien te onderhouden; hebben gedaan dit veriLag. > Mede-Burgers, Beftuur der s van dit Gewest i Na dat Gyl. gister den uitflag onzer conferentien met den Prefideerenden Raad van Juftitie had gehoord, hebt Gyl. begeerd, dat wy ook de andere Leden van den Raad, welke op en na den 7. deezer maand hier in loco zyn geweest, elk afzonderlyk zouden vragen: „. of ,, zy mede hebben geconcurreerd tot het doen ,, verleenen van Ordonnantiën na den 7. der ,, loopende Maand;" tegens uwe uitgediukte en aan hun bekendgemaakte ordre, en voor welker naarkoming de Leden van den Raad (althans die in de Vergadering zyn gecompareerd) verantwoordelyk zyn gefteld geworden? Aan dezen uwen gerefpeéteerden last voldoende, hoe zeer wy ook gewenscht hadden dat deeze Vergadering ons zoude hebben willen verfchoonen van die onaangenaame Commisfie, zyn wy al aanftonds werkzaam geweest, om de Leden van den Raad, die wy wisten dat niet na den 7, April jongstl. uit deeze Provincie waaren afweezig geweest, voor ons te outbie« den, met uitzondering van den Burger Alma. Het is ingevolge van dien, dat wy gistei avond Leeïï» warden. Stukken. rqaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Frhs* land»  702 NIEUWE NEDSRLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken de het gefchil tusfchen hetProv. Beft, eti het Hoj yan Fries* land. avond de Burgers De Fisfer, Helder en Paape hebben verltaan, over onzen last, en aan elk van hun afzonderlyk afgevraagd, op Uwl. expresfe begeerte, of zy meede last hadden gegeeven tot het flaan van Ordonnantiën, namens den Raad, na den 7. April jongstleden. En de antwoorden van die drie Raaden, koomen hoofdzakelyk en gelykelyk daar op neder: dat dezelve vermeenen daar van geene opening te mogen en te kunnen geeven, alzoo hunne Inltruélie hun zulks zoude verbieden. De Raad Staal ech'rer, die heden middag voor ons is gecompareerd, fchynd van een ander gevoelen te zyn, het welk (onzes bedunkens) ook meer met uwe intentie ftrookt; als hebbende denzelven daadelyk geantwoord: dat hy na den 7. deézer geen last had gegeeven tot het Rian van Ordonnantiën op naam van den Raad, nog ook geene Vergaderingen van den Raad had bvgewoond, waarin tot dat einde ordre aan den Prefident is gegeeven geworden. Hebbende daaren boven aan den Secretaris deezer Vergadering in han. den gefield een Copia van een Advis, het welke hy by zyn vertrek op Jaastl. maandag aan den Raad in gefchrift over de zaak in questie heeft gezonden. Wy hebben den Burger Bom niet kunnen onderhouden,- daar dezelve tot nog toe buiten de Srad is; en zyn geïnformeerd, dathylaatstl. Dingsdag morgen is vertrokken na Sneek. Om nu zoo fpoedig moogelyk, volgens uwe begeerte, te rapporteeren, hebben wy geoordeeld hier meede ons verflag te kunnen fluiten; en perfifteeren alzoo voor Rapport, Heil en Broeder f hap! Ul. Commisfie, Leeuwarden den Y. F. TIGCHELAAR. 14 April na-, D. ESR ) vlANS. Het derde Jaar j, Gï RMANS. der Bataaffche J. |. TINGA. Fryheid. C; GODSCHALK. By.  JAARBOEKEN, Juny; 1797» 703 Bylage by No. 17. Vraagen. den 13 April 1797, aan de volgende Raaden gedaan. Om zes uur aan den Raad J. de VISSER. Vraagen. Antwoord. Of hy mede last ge. Dat na zyn inziende geeven heeft tot het flaafl Inftrucrre verbied, om van Ordonnantie,1 na daar iets van te ontden 7 April? dekken; en dat by,in- gevallevan verraad, zich aan die verpligting niet zoude houden! edoch Jdat hy nader daarover zyne Inftruflie zal in» zien, en zo het con. trarie bevind, als nog opening zal geeven. Om halv zeven uur den Raad HELDER. Ut fupra. Vermeend dat zyne Inflructie verbied,noch zyn advys, noch dat zyner Medeleden te 00» penbaaren. Om zeven uur den Raad PAAPE. Als vooren. Vraagt of het Pro vin» tiaal Beltuur dan niet weet waarop hy is aangefteld: dat zyn Eed en plicht hem zulks verbied; en kan nog mag daarop niet antwoorden; - en houd de vraag als niet gedaan. Den Leeu- war* > den. Stukke» raaken» de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. \ \  704 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leed* WAR." DEN. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv. Beft,, en het Hof van Friesland. Dea Burger STAAL, den 14 April 1797, 's morgens 11 uur. Als boven. Dat dezelve geenen last daar toe heelt gegeeven ; nog ook geene Vergadering van den Raad heeft bygewoond, waarin daar toe ordre aan den Prefident is gegeeven, na den 7 dezer. Waarop gedecreteerd is: de Commisfie voor haa- verrichte te bedanken; het gerapporteerde Prov;fioneel voor t\otificatie aan te neemen; en de verdere deiiberatien over die zaak uit te Helen. Aldus enz. 14 April 1797. No. 18. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Fiies. land. , Ter Vergadering is geleezen eene Copieufe Misfive of Deductie van de Raaden van Juftitie, gedagteekend. op heeden , en zullende bevatten de gronden en reedenen, waarom de Raad zich teegens het Decreet van den 17 Maart laatstleeden opzigtens het flaan van Ordonnantiën en het doen betaalen van Specificatiën,heeft vermeend te moeten verzetten, inhoudendeverfcheidene befchuldigingen tegens zommige handelingen deezer Vergadering, met verklaaring ten flotte, dat dezelve wenfchen dat alles wederkeerig vergeeten worde, des dat deeze Vergadering intrekke haar Decreet van oen i7Maart meergemeld, zonder het welk zy betuigen dat  JAAR B O EK RN, Juny, 1797-, ?oS fc'le herftel onmogelyk word; waarom dan ook ten fpoedigften het befluit van deeze Vergadering inwagten, Waarop de opgemelde Miffive is gefteld in handen van de Burgers Tigchèlaar en verdere Gecommitteerden, tot de zaak van het verfobil met der. Raad, nu metrmaalen gedecerneerd, om dezelve te v fi eeren en examineeren, en haare Ooüfideratien en Advis daar over in te brengen, Zu'lende ten dien einde Extract deezes aan den Burger Tigchèlaar, als eerstbenoemde worden ter hand gefteld. Aldus gedecreteerd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden den 14 April 1797. &et derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Bylage A. op No. 18. DEDUCTIE van de RAADEN w»« JUSTITIE. De Raad van juftitie 's Hofs van Friesland , aan het Provintiaal Beftuur van het zelve Gewest. Mede - Burgers ■' Wy hebben de Aanfpraak door den Prefident van Uwlieder Vergadering tot ons gedaan, als mede de wyze hoe dezelve ons is gecommuniceert, en die zo weinig ftrookende was met 't Caractes waar mede Gy ons hebt bekleed, ten errftigften overwoogen. Er woelt voorzeker eene verdervende hand, die het gelukt om misverftand te zaaijen, en zouden wy, zoud Gylieden, daar toe door onvoorzichtige drift en hulpzaam zyn! Dit verhoede den Hemel! wy zullen al'es aanwenden om het te voorkomen zoo verre onze plicht toelaat, en daar Gylieden Yy ona Leeu. warden. Stukken raaiende het gefchil tusfchen hetProv. Beft, en het Hof van Friesland. è  ?oö NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv» Beft, en het Hof van Friesland. ons verklaarde van onze voorftellen te willen overweegen, indien dezelve U in gematigde termen worden gecommuniceerd, zo doen wy dit by deezen. Wy begeeren geene anderen te gebruiken, en hebben onzes weetens ook geene ongeoorloofde gezegdens gebezigd, en willen u aldus de gronden van ons gedrag nader ontwikkelen, nochtans mogen wy de waarheid niet verzwygen, en die kan zomtyds uit zyn natuure hard zyn, heeft den toon onzer voorigeMisfives u mishaagd, beoordeeld hier tegens al 't geene aanleiding tot dezelve heeft gegeeven , waar van wy tot onze Decharge eenige hoofdpoincfen moeten aanvoeren. Mogt Gyl. eindelyk met ons overtuigd worden, dat 't algemeen belang ons dringt, om wederkerig alle gronden van verfchil in vergetelheid te ftellen, om te zamen in harmonie en vertrouwen te werken, en alles tegen te gaan wat zoude kunnen ftrekken om eikanderen te vernederen; ook overtuigd worden, dat de kragt van 't opperst Beftuur alleen zich wel foutineerd, door aan de uitvoerende Magten eene genoegzaame Energie te verzekeren: en heeft men ten opzichte van ons niet eenen tegengefielden voet gevolgd? ooi deelt, Burgers Be. ftuurders! na ons hier over bedaard te hebbeu gehoord, en bellist dan met ons wat de Eer van ons vordert. Door uw Lieden in zoo verre met uw vertrouwen vereerd, dat Gy ons ftelde in de zwaarwichtige Posten welke wy bekleeden, vermeenden wy dit te moeten erkennen, door eene getrouwe vlyt, door een zonder partyfehap Rechtveerdig gedrag, en vooral door u als oprechte Vrienden te behandelen, u te waarfchouwen voor de intrigne als dezelve zich vertoonde, en des noods aan uw lieden als waare Patriotten die de vleyerey verfoeyen moeten, de waarheid naar ©ns vermogen te doen kennen. Wy  JAARBOEKEN, Juny. 1797. 707 Wy hebben hier aan zo verre ons bewust is voldaan; en daar wy aan uw vertrouwen niet konden twyffelen wyl gy ons hadt verkooren, verwachteden wy naiuurlyk dar gy lieden ons ook aanhoudend daar van de duidelykfte blyken zoudt geeven, door over de veranderingen of ve*beteringen die men mogt ontwerpen, omtrent alles wat tot 't Juftitieele eenige betrekking had, ons alvorens te verftaan, om dus te beraadener befluiten te neemen; als meede, dat zoo 'er eenige grond tot vermoedens tegens ons mogt voorkomen of door anderen geopperd worden, gy lieden ons eerst zoud hooren, alvoorens te befluiten, iets 't welk men zelfs zyne vyanden niet mag ontzeggen? Nooit vermochten wy• toch vermoedens kcefteren als of de befchuldiging uwer haatelyke Vyanden de waarheid watre, als f gy ons zoudt hebben aan efteld om over ons en daar door over de fuftltie eenen overhe;rfchenden invloed te verkrygen. Gyl. kende reeds by die aanftelling Onze Cara'eters eri wist, dat dit i-o'it kon, nooit zal gefchieden: dus in de voifte Harmonie met 't hoogst beftuur zynde, bekleeden wy met genoegen onze posten, hoe onaangenaam dit ook aan de eerstbenoemden onder ons in den beainne van eenen anderen kant gemaakt wierde. Hoe onverwacht moest ons dan reeds voorkomen, eene Refolutie uwer Vergadering van den 6 May 1796, tendeerende om de aanftaande Vacamie op te fchorten, en bepaalingen makende over de Prolongatien, zonder ons over 't eene en ander te hebben gehoord of onze voomeemens onderzocht; 't is waar, eene Remonftratie hier over door ons ingeleverd, deed uwl. denzelven buiten effect ftellen, uit overtuiging dat dé Pefolutie , zo als hy lag, op dien tyd niet uitvoerlyk waare, en dat hy ook onnut wierdt zoo wy als eerlyke lieden onzen Plicht deeden; nochtans bleef de twyffel, of eene verregaande yver Yy a ter Leeuwarden. Stuiken maken* de het gefchil 'usfehen i'tProv. Bed. en het Hof >an Ff iet. 'and. t t  7o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het HoJ yan Friesland. ter bevordering van 't algemeenen welzyn alléén , dan of ook 't mistrouwen de oorzaak van dezelve was geweest. De verwyderingen die uit deeze en andere omftandigheeden konden gebooren worden, wierden verzekerd, door uwe Refolutie vaff den 23 Mey deszelven- Jaars, waar by Gyl, meede bepaalde, dat alle overbrenging van Hukken by wyze vaVi Conferentien, tusfchen Commisfarien uit den Hove, met Commitfien uit uw lieder midden voortaan zouden ophouden: dus wierden alle vriendelyke 'onderhandelingen afgebrooken, die in zommige omftandigheden, en vooral in deezen tyd, nu zoo veele geheime en openbaare vyand-n op ons aller bederf loeren, zoo noodzakelyk kunnen zyn j en „'t Provintiaal Beftuur, dat 't waarlyk Patriot* isch befluit nam, om aan geene afgezondej-s'Q van eenige Corporatie of Burgeren den toegang tot hunne Vergadering te weigeren, zoo zy iets hadden voorteftellen, floot hier van alleen den Raad uit en verwyderde dezelve voor altoos. Ook deeze Refolutie kon veeltyds geen eiïecl: hebben, . en den loop der zaaken, bragt ons zedert veeltyds te zaamen: nogtans zyn hier van die gevolgen gebooren, dat hy ons in gevallen van misverftand van eikanderen verwydert, en is oorzaak daar ook by dezelve gezegdr wordt, dat 't overbrengen van Brieven, aan dewelke onze Communicatie alleen daar in bepaald wierde, niet meer door de Ministers onzer Vergaderingen behoefde te gefchieden , tegenswoordig zoo onvoorzigtig toegaat, dat lieden die met de inhoud niets te maaken hebben, die dezelve niet moogen weeten, hen tegen uw befluit te mets overbrengen; en dit is gebeurd als dezelven eenen inhoud behelsden, die den Raad kon» de vernederend zyn. Tot zelts in de kleinigheeden van onze huishoudelyke Directie wierden wy geftoord of voorgekomen, waar op eene andere wyze een enkel woord  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 705 woord veel moeite zoude hebben befpaarda Een Correspondent van 't Hof in den Haag wierd door uw lieden afgefchaft: wy dachten hem even onnut als gy hem had geoordeeld; dan 't Hof had reeds voor het loopende Jaar met hem gecontracteerd, en een aangegaan contract moet heilig zyn» Gy befchouwde dit ook vervolgens aldus met ons, dan toen had dezelve reeds eerst zyne Dimisfie door een Coliegie waar toe hy niet behoorde, en kon die benevens zyne aanflelling in den Haag vertoonen , als een bewys hoe weinig het Provintiaal Beftuur 's Hofs engagementen reekende, en toen Gyl. toeliet dat aan 't Contract voldaan wierde, konden flegte lieden daar aan dat aanzien geeven, 't welke men gewoon is te doén als iemand, op welke voldoende gronden het ook zy, van ean eens aangenomen gedrag te rugge keert. Veele ande. re bepalingen omtrent de Tractementen en emolumenten by den Hove zyn er door uw lieden gemaakt, zonder te weeten of te onderzoeken of dezelve die verminderiugen konden draagen, of 'er ook wettige Contracten exifteerden die hier tegens een beletzel waaren, en of anderen niet meerder en beeter voor vermindering vatbaar waaien, 't welk nogtans regelen van Regtvaardigheid en billykheid zyn, die in het oog moeten gehouden worden. Hoe loflyk ook 't beginzel kan'zyn geweest waar uit dit u gedrag is voortgefprooten, dit alles is meede. zonder onze voorkennis gefchied. Onze aanmerkingen hier over vervolgens gemaakt, zyn niet gereekend, en nogtans had Gyl. ous aangefteld op dat wy zouden oordeelen over 't geene billyk en regtvaardig waare. Altoos hadden onzer aller harten eenaffchuw van de wreedaa#dige wyze, waar «meede te vooren ongelukkigen door iets het welk men Juftitie noemde waaren mishandelt. Verbeurtverklaringen van Goederen, waar door onfchuldiYy 3 gen Leeuwarden» Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv* Beft, en het Hof van Friesland*  Leeu- •JsWARden. Stukken raaken de het gejchil tusjchen hetPrev. Beft. en het Hof van Frifs- tand* I ?io NIEUWE NEDERLANDSCHB gen meede geftraft wierden; Brandftapels , Galgen en Raderen, die door verfoeijelyke vertooningen de mënschbeid ontëerden; 't werktuig der barbaarschte onrechtvaardigheid waar mede men ftraite, zonder dat de misdaad beweezen waare, dat de zwakke onfchuldige deed fchuldig fchynen, den ruwen bonsdoerider alleen bevryde, en hier in Friesland reeds voor ons te onbruik waare, de Pynbank, dit kon nooit door onze order worden gebezigd, dan wy iet» teden op den aard der tyd en betrekkingen waar in nog alles is ingewikkeld, en vreesden dan de fpoedige vernieling deezer voorwerpen, hoe verachtlyk ook uit haaren aard, 't'verkeerd vertrouwen by de boosdoenders kon doen geboren word;n, als of alle flraf, of ten minften alle geftrenge ftraf ophielde. Alles wierd op uwlieder ordjer zonder onze voorkennis, zonder dat wy 'er zelfs de minfte bewustheid van hadden, op onderfcheide tyden gefloopt; zelfs is ons van de laatfte flooping van zommige Stukken, fchoon uit 'er aard 's Hofs eigendom, niet eens kennis gegeven. Oordeelt, Burgers! of dit ten onzen opzichte billyk is gehandelt, edoch in dit geval kunnen wy niets ten onzen nadeele vermoeden. *t Provintiaal Beftuur zal nooit van ons verwachten, dat wy wreedaardig zullen handelen, en zal ook altoos uil ons gedrag ontwaaren, dat wy menschlievendheid met onwrik. baare rechtvaardigheid willen vereenigen. Een zaak van 't grootfte aanbelang en die ook reeds een weg tot misverftand heeft gebaand, moeten wy hier voor allen aanroeren, en ?an uwe ernftige nadenking aanbeveelen Het Hof van 'Friesland zedert drie Eeuwen geacht by Europa over deszelfs wyze en o;>panydige rechtvaardigheid, had in deeze laatfte Jaaren tot twei malen zich zelve vergeeteÈ door Politicq te worden, en het Politicq Beftuur aldus inde hand te werken: in en na den Jaare 1787. vervolg-  * JAARBOEKEN, Juny, 1797. nt volgde het de Patriotten, en munte uit in wreede daaden; na onze Franfche Broeders ons in onze Rechten hadden herfteld, ondernam het weder om party te trekken in een Politicq ver' fchil met een Gerechte, en vergat in eens deszelvs Rechtheid. Peeze voorbeelden, de verachting die zy ook in ons op de anders achtens waardigfte Rechtbank toen billyk hebben ver oorzaakt , heeft ons in deezen ten uiterlten oplettend gemaakt; onze Inftruclie verbied onsom ïn zodanige Politicque verfchillen anders als Mediateurs te handelen; Gylieden hebt ons ook ontzegd, om ons in onze qualiteit met 't Politicque te moeyen, edoch 'er bygevoegd, in zo verre wy niet door u daar toe wierden ge authorifeerd; dit laatfte, niet wel verftaan wordende , zoude ons op den voorigen voet kun< nen^doen voortgaan, en het fchyut ons toe, dat het door uwlieden in eene zo uitgebreidt zin word begreepen, die wy niet zouden moger volgen, zonder eenigzints hier by te willen verftaan zyn hoe wy over de zaak ten principaaien, die wy hier toe als voorbeeld zuller byhaalen, in ohze betrekkingen denken, moeten wy u die onder 't oog brengen, 't Ge rechte van Rauwerderhem beleedigt u, en Gyl, gelast den Procureur Generaal, volgens Relb lutie van den 9 November 1796, om hier om trent na zyn plicht te handelen: (dit zal zeeke; niet zyn geweest om dat hy daar omtrent plicht verzuim had getoond?,) ons tevens gelastende, hem goed Recht te doen wedervaaren. Di hebben wy nog nooit verzuimd, en onze Aan ftellinge floot van zeiven die last in, wy zoudet anders onze Post vergeeten. Maar dat wy ah vrienden fpreeken { zo uwe bedoeling waare dat Gerechte over Injurien te actioneeren, z< was hier geene grond tot verfchil of misbegrip doch zo die konde weezen om hen te vervol gen, wyl dat zy uwe Politicque maatregele Yy 4 « Leeuwarden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv» Beft. en het Hof van Fries. land. 1 t n  712 NIEUVVE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen fut Prov. Beft- en het Hof -van Friesland. afkeurden of tegenwerkten, dan denken wy vervolgens wel geoordeeld te hebben dat zo iets Politicq waare, en 't Friefche Volk u met genoegzaame magt had bekleed, om dezulken tot gehoorzaamheid te brengen , die uwe wettige beveelen verfmaaden. Aldus is 't meede met de meeste daar uit gevolgde ongenoegens geleegen, ser zyn meerdere gevallen van eene tot zodanige zaaken betrekkeiyken aard, die ver» eifchen dat men zich wederkeerig tot voorko» ming van alle misverftand nauwkeurig 'expliceere. Tot hoe verre overhaasting, en half begrepen£ be ni pen van zakken, u zomtyds in waarheid tot befluiten hetft gebrugt ten onzen opz;chte, die van nader by»befcr\pud door ons over onze btdoelingen te verftaan, nooit zouden zyn gi'beu«-d, wyl het verkeerde befluit alleen aan een verketrd begrip over onze handelwyze is te wyten, geblykt uit uwe Relolutie van den t3 November 1796 dat 'er geene Jura zullen worden gevoidert, door d- Ministers en Suppoosten van den Hove over de verkoop va.u Corpora's Goederen. Men wist niet dat die Gelden voor het meerendeel aan den Lande moesten komen, eri dat 't niet ten bezwaar voor de Armeftaaten konde verlirekfcen, in den ftand als toen die verkopingen vervordert waaren. Onze remonftrantie ook, hier over gedaan, was van geene nuttigen invloed. Men Perfifteerde by een Befluit, waar van zommigen 't nadeelige erkenden, en waar door reeds thans meer dan 7000 Guldens minder aan den Lande is opgebragt. Voor eene misftap zyn wy allen vatbaar, maar opzettelyk *er by te perfifteeren, na dat wy u de waarheid hadden doen gevoelen, was buiten andere aanmerkingen vernederende voor ons, en zeer gefchikt om ons de lust te beneemen, van goeden raad te geeven, te meer «laar gy tevens iets Decreteerde waar van wy  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 713 u 't onrechtvaardige voor afhadden aangetoond, dat Gy namentiytc, in het zelfde geval den eenen liet betaalen en de anderen vryfprak. Het Friesch Beftuur was te vooren meest altoos gewoon by veranderingen van Wetten, over wat het Juftitiede betrof, de Co: fideratien van den Hove te vra.igen , ülvorens finaal te befluiren. Schoon hier van nu geene andere Wet moge zyn, als een ufantie zo oud als de inftellmge van den Raad zelve, is Jit uit zyn eigen aard, en de ondervinding heeft zulks meest altyd geleerd, van 't uitgebreidfte nut, dit laat zich va.< zeiven gevoelen, wyle n Coliegie, 't welk dagelyks na de Wetten tn'.et oordeelen, en de inh >ud derzelven met ha^re zen hier nader expliceeren, op dat Gyl tedui- v delyker onderfcheidt of niet 't Patriottisme, dat is Uet recht en 't belang van 't Algemeen onze eenige bedoeling zy. Om niet alleen te bewyzeH, dat de Adminiftratie der Juftitie belemmerd wordt, zoo niet alles ten opzichte van de Ordonnantiën enz. op den voorigeri voet wordt terug gebragt, maar om u tevens te doen gevoelen hoe zeer ons de handelingen over deeze zaake aanhoudend aangedaan moeten grieven , zo zullen wy het voorgevallene daaromtrent van den beginne af opnaaien. • Niet zeer lange na onze Aanftelling kreegen wy Uw befluit, t welk meede inhield, dat onze Traftementen, en die onzer Ministers en Suppoosten zouden betaald worden op Ordonnantiën van 't Coliegie en der Finantien, in plaats van op de onze: 't bevreemde ons zeer zoodanig befluit te zien, zonder dat men 'er Dns over had gefprooken; gewichtige redenen, van verkeerde behandeling of verzuim hadden tiïer toe aanleiding moeten geeven, dan die 2X'fteerden niet, en de gronden daar voor aangehaald, dezelfde die ons nu laatst in uwe vergadering door uwen Prefident zyn gecommuniceerd , waaien zelfs in dit geval niet alleen onwaar, maar de handeling zo als te vooren had plaats gehad, was eer van geregelder en eenvoudiger expeditie; toen kreegen de Raaden hun Tractement op eene quitantie, en de Ministers en Suppoosten op Ordonnantiën door den Secretaris geflageni en door de Prefident van den Hove gevifeerd, daar nu bykans de geheele Commisfie van Gedeputeerden, en die der Finantien, dezelve moeten teekenen, eerzy dan door de Bodens dier Collegien, aan de belanghebbende worden bezorgd. Vrees voor . eenige fraude of verkeerde beöordeeling, kon hier  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 71? hier by geen Plaats hebben; zoo dat 'er geheel geene reedenen voor dit Decreet beftonden, als dat wy naderhand zagen dat de Bediendens der Collegien 'er hunne voordeelen uitzochten; 't onbillyke om die van 't eene Coliegie ten koste der tractementen van die van andere te doen verryken, bragten wy uw Lieden onder 'toog, en gy gevoelde dit met ons, waarom gy Decreteerde dat die Ordonnantiën , zoo als altyd by den Raad had plaats gehad, Pro Deo zouden moeten worden afgegeeven, en hier meede lieten wy deeze zaak daar, zonder 'er verdere Aanmerkingen over te maaken, om de Harmonie niet te ftooren, en wyl wy oordeelden, dat hier door geene belemmering aan de Juftitie kon worden toegebragt; fchoon wy het zouden hebben kunnen aanmerken, als ons tot eene nieuwe foort van afhangkelykheid zullende brengen , edoch wy hadden geene Verwachting dat dit kleine begin naderhand van zo veruitziende gevolgen zoude worden. Wy ondervonden nochtans al fpoedig, dat 'er by wie dan ook 't oogmerk plaatze had, om door deeze weg ons te vernederen: twee Ordonnantiën van den Raad op pretentien die wy niet als Tractementen befchouwden, wierden zelfs niet door eenig Coliegie maar door den Rentèmeester der Domeinen wel als Tractementen befchouwd, en op deeze by hem alleen gemaakte vooronderftelling, nam hy de vryheid om op eigen gezag een order aan den Raad te vilipendeeren, en betaalinge te weigeren. Gy decideerde volgens uw Decreet van den 17 OctOber 1796, dat de eene pretentie al, en de andere niet tot de Tractementen behoorde, dit was op eene wyze die moest aangezien worden als den Raad te beleedigen, zonder dat tevens zelvs de minfte Correctie is, gedaan aan den Rentmeester, ,op 't geene hy zich had aangematigd, en wy vervolgden hem niet over de mis- L.EEUVAR3EN. . Stukken raakende het oefchil tusfchen hetProv» Beft. en het Bof van Friesland.  71$ NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Siukken raaiende het gefchil tusfchen hetProv. Beft, en het Hof van Friesland. misdaad tegens ons gezag gepleegd, wederom om geene verwydering te veroorzaak en. Verdere hier omtrent voorgevallene zaaken deeden ons reeds gevoelen, hoe noodig het waare, dat wy ons tot u moesten adnsfeeren, over u in deezen eerst genomen Decreet, op dat ieder duidelyk wist waar aan zich te houden; de tyd dat onzen Secretaris wederom de Gelden moest ontvangen, tot betaaling onzer Clerquen Salarien was verfcheenen , en men pdresieerde zich hier over uit onzen naam, fchoon niet op onze orders, aan de Comrniffie van Gedeputeerdens, in onze eerstvolgende Vergadering deezen ftap beo©rdeelende als by vergisfing gefchied, gaven wy Ordonnantie rp den gebruikelyken voet, zo als vervolgens eene andere voor de Schryfloonen onzer Grosianten; de Rekenkamer weigerde beiden, en matigde zich hier door een magt over ons aan, waar over wy ons ftraks by de aanhaaling eener gevoeliger behandeling nader zullen explieeeren; by_ rJeezen moeten wy vraagen , wat recht men ooit kan voorwenden, om zodanigen die het tea uiterften nodig hebben, hunne verdiende Gagien te onthouden zo als hier plaatsheeft? wy zonden twee onzer als Commisfarien na de Rekenkamer , om zelvs aan hen de gronden van ons gedrag open te leggen, en zo mogelyk in der minne te worden verftaan, doch men wees ons aldaar na uwe Vergadering: wy adresfeerden ons by u me*- eene Misfive, waar in wy de reedenen van ons gedrag, om niet op Tractementen, maar wel op Salarien en txpenlën, Ordonnantiën te verleenen, openleiden, u tevens 't onderfcheid deezer zaaken betoogende , welke Misfive en de onderfcheidingen daar in voorkomende , wy gerust aan 't oordeel van ieder Mensch die zyne gezonde zinnen heeft, durven overlaaten, of dezelve belachelyk zyn, zo als de Leeden der Rekenkamer dit met eene magt- fpreuk  JAARBOEKEN, Juny, 1797. ?i9 fpreuk benoemen. Gy verzond dezelve aan die Rekenkamer, die zich door haare weigering reeds tot party had opgeworpen, om rapport; wy hoopten nochtans op een befluit, dat in eens alle twyffel zou doen een einde neemen, en verkreegen een, welke wy nog moeten verzekeren dat de Juftitie zal ftremmen, ja dit reeds doet, Uwe Prefident heeft ons uit uwen naam verklaard, dat wy dat in onze laatfte Misfives niet overtuigend hadden aangetoond: wy zullen het dan nader betoogen door de toen gelegde gronden uit te breiden, of anderen by te brengen, 't kan zyn dat de duidelykfte grondwaarheeden zomtyds niet overtuigend fchynen door toevallige bykomende omftaadigheden; dit kan zomtyds buiten iemands fchuld gebeuren, doch zo dit hier plaats houdt dan zyn de verkeerde gevolgen ook buiten onzen fchuld. De Specificatiën en verder alles waar op de Raad Ordonnantiën verleende moeten volgens uw Decreet niet alleen door den Procureur en den Prefident van ons Coliegie beoordeeld worden, zo als tot nog gebruikelyk was, wanneer dan de Reekenkamer ze regisftreerde en den Rentmeester betaalde, maar boven dien nu door vyf leeden uit de Commisfie van Gedeputeerden en een of meer leden van de Finantie worden verteekend, al3 ook door hunne Secrerariën; deeze allen moeten volgens hunne Inftructie wel in de Stad zyn, edoch kunnen niet altoos vergaderd weezen, en zyn meest op verfchiliende plaatzen te zoeken, waar uit volgt, dat de lieden onfeilbaar eenige tyd worden opgehouden, 't welk niet alleen hun fchaade veroorzaakt, maar, in zommige omflandigheeden die fpoed vereifchen, zelfs 't oogmerk waarom de Gelden gegeven zyn, kan doen mislukken; dit kan onmoogelyk anders zyn en hoe veele fpoed men expresfelyk thans maakt, heeft men reeds on- Leeo. war- x oe». Stukken raaken*de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Fries* land.  7ao NIEUWE NEDERLANDSCRÜ wAa- DüN. Stukken raakende het gefchil tusfaen ketProi. heft. en het Hof van Friesland, ondervonden dat de Executeurs eenige uuren $ ja een of anderhalve dag zyn opgehoude >; hoe zal 't dan niet gaan wanneer men niet meer noodig kan vinden, dien fpoed te maaken op dat men u by uw beflui doe petfi (keren. Wat vei fch dien de zyórien van beezig^ecden, hebben ook de Leeuen vaa die Coliegicii niet; v >< r al c'ie van Gedeputeerden, welke hun moeten beletten altt os gereed te zyn van hunnen naam te jSchiyvtvn. Dit ftremt dus reed.- zeeker de uitoeffening vac *t geene tot 'tjulb ieele betrekking heeft, en is boven da<. eene volftrekte o.anutte moei e ingtvalle de beöordeeling aan den Raad ve blyft, waar toe uw Decreet eenige aanleiding kan Ichynen te geeven, 't mag rooit (als men eenigzints nadeikt) worden ingevoerd, maar ook de beöordeeling van den Raad word; door die Colleaien beoordeelt: zy moeten ■ de Rekeningen tauxeeren; dat dit 't eigentlyke oogmerk is geweest, om u uw Decreet te doen neemen, blykt duidelyk uit 't preauvys van de Rekenkamer, waarin met zo veele woorden, met zo valfche befchuldigingen , zo als wy zullen aantoonen, wordt gezegd, dat den Raad deeze beöordeeling niet is toevertrouwd, dit blykt niet alleen uit 't verhoogen eener Rekening met ruim 100 Guldens: het kon nochtans als een prefent worden aangezien; maar ten. duidelykften uit da willekeurige bekorting op twee Specificatiën onzer Ministers 'van ruim 20 Guldens op de eene, en 6 Guldens op de andere, buiten de-vermeerderde belemmering die hier uit moet volgen, wyl ieder der Leden uwer Collegien by abfentie en allen te zamen, als zy vergaderd zyn, nog eerst moeren oordeelen aleer zy teekenen; zo komt zeker hier op te pas alles en nog meer, als wy reeds hebben gezegd. Mistrouwde Gyl. den Raad niet in dit geval ,'t zy over hunne oprechtheid of alleen omtrent hunne bekwaamheid, dan kost gy dit niet hebben gewild,  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 721 wild, en zo Gyl. dat verklaart, dan is 't zeker dat men uw misleidt: tot zodanige beöor deeling is volftrekt noodig, dat, men altoos de gronden en oogmerken vooraf moet weeten, die de Raad tot 't eifchen van Gelden, of tot eene bepaalde tauxatie eener Rekening bewoogeu nebben : Is dan de geheimhouding niet verbrooken? van welke nogtans zomtyds alleen afhan gen kan of een noodzakelyk belluit uitgevoerd worde. Wanneer wy noodig oordeelen, om redenen die wy niet vooraf kunnen openbaaren, om iemand eenige beloouing toe te z-ggert, als hy eene order van ons wel uitvoert, wie zal ons gelooven, als hy weet dat 't niet aan ons flaat dezelve te geeven? om de Specificatiën te tauxeeren, moet men de order die hier op by ieder Gerechte en in ieder Provintie plaats heeft, en wat niet al meer, weeten kunnen : de Leden van uwe Collegien by de uitgebreidheid hunner eigene bezigheeden, by de difcwils voorkomende verwisfelingen zulks dan beeter konnen alswy? hebben wy als alles te zamen wordt genomen, dan te veel gezegd, dat aldus die Rekeningen beöordeelt Worden, door onkundigen in de handelingen des Raals, en onërvaarenen ten opzichte van 't jultitiëele, wy zullm ten minften uit zugt om 'aile gevanrlyke gevolgen zo veel mogelyk te voorkomen, hier aan geene fchuldea aan andere Provintien rificpieeren Men neeft ons als eene" explicatie van uwen wil, en een middel tot verëeniging onzer 011derfcheide begrippen, voorgefteld, dat Gyl.ons Anticipatie Penningen zoud verkenen, om ua« der te verrekenen. Dit doet ons vermoeden dat onSe bedoeling, door zommigen, geheel verkeerd word begreepen, waarom wy ons over de weigering die wy hebben doen zien, ook jn dit geval te zullen doen, nader willen expliceeren: wy zouden dit' weigeren, daar het een middel kon zyn, om ons meerder aau verantZz woor- Lkeu- ! WAR-. OEN. Stukkeu raaken- de heti gefchil tusfche» hetProv. Beft. en het Hof van - Fries. land.  72a NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu. warden. Stuiken raaiende het gefchil iusfche het Prov. Beft. en het Ho] van Fries, land. woording te onttrekken, of ten minften om die te verfchtiiven; en om dat het tevens 'sLatids kas onn&t van Penningen ontblotte; wy hebben thans niets by Kas, en 'sLands kas behoudt alles, iulere Ordonnantie die wy geeven , wordt door de Rekenkamer geregeftreerd, die U dus alle daagen kan waarfchuwen, zo zy oordeelen dat wv Onzen plicht verzuimen, en gy kunt ons dus dagelyks ter verantwoording roepen; dit zoude anders niet kunnen gefchieden, als na dat de Anticipatie - Penningen ten einde waaren, wanneer zo wy ons aan Plichtverzuim fchuldig r.iaakten 'er reeds veel zoude zyn verlo'oren, wyl deeze Penningen iedere keer, eene aanzienlyke zoroina zouden moeten bedraagen, om wederkeerig niet dagelyks door verrekeningen van onze Bezigheeden te worden afgetrokken. Ook over 't verdere in uwe Refolutie voorkomende, moeten wy 't zelfde zeggen als reeds is gezegd: als de Leverantien ten dienfte des Raads by Gedeputeerden en 't Finantie Coliegie zullen worden nagezien, dan worden de Rekeningen der Leveranciers beoordeeld door lieden welken die goederen niet ontvangen, en dus de waarde van dezelven niet kennen; en zullen die by overziening bepaalen wat den Raad van Juftitie benobdied is, op dat de Juftitie na behooren worde geadministreerd? hoe veele maaien kunnen wy iets benoodigd zyn, waar over wy al|een vooraf kunnen oordeelen, tot welke verwarringen rncedt dit geene voet geeven, aan welke belemmeringen zullen wy niet onderworpen worden! Dit zelfde heeft meede plaats als 't onderhoud der Caneellarye onder de Lands belleedingen wordt begreepen, zo men hier aan al die uitlegginge wil geeven, dat de Raad hier door niet bepaald wordt, in 't beoordeelen, 'wat zy tot onderhoud der Caneellarye Hoofdzaakéfyk oordeelt, maar alleen dat 't geene 'er noo-  JAARBOEKEN, Juny, i-97. 723 noodig is, voor de by 't Land gecontracteerde Prys wordt geleverd, en dat deeze Leverantien alleen door daar toe bepaalde lieden worden ge. daan, die hun belang by zodanig befluit moeten vinden, zo zyn wy nog tot zo verre belemmerd, dat wy hun als zy ongetrouw handelen, niet tot hunnen pligt kunnen brengen, en by U moeten komen klagen, die hun die-beft.eedingeu hebben opgedragen; iets 't welk ons dus zelfs tot in kleinigheden vernedert, en waartoe wy in dit geval dagelyks gevaar kunnen loo pen, van te moeten komen; ook zou deeze uitlegginge van uw Decreet, welke ons reeds door eene Commisfie uit U lieder midden is voorgeworpen , een volftrekt Contrast'^ehelzen, met *t voorgaande, dat de Commisfien van Gedeputeerden en die der Finantien, de leverantien ten dienfte des Raads zullen beoordeelen; of men moest hier aan ook, eene andere uitlegginga hegten, welke in de uitoeffening mogelyk op dezelfde wyze zoude uitkomen, als die dat *er geene tauxatie van onze fpecificatien aan Gedeputeerdens en 't Finantie Collegia is opgedragen, maar alleen 't geeven van Ordonnantie. 't Valt ons ten üiterffen zwaar, zo veele moeite te moeten aanwenden over onderwerpen die zo duidelyk fpreeken , 't belet ons niet alleen zelfs in onze gewoone en zoo noodzakely ke bezigheden, maar beneemt ons ook de lust om dezelven met genoegen te vervolgen. Moéten wy nog meerdere gronden voor ons gedrag aanvoeren ! Uwe Prefident verklaarde ons ie uwe Vergadering, dat wy onzen Eed en plichi zouden volgen, sjs wy van ons belluit te ruggt kwaamen, maar* wy zyn volkomen van het tee gendeel overtuigd. Wy zouden eerloos wotdeti als wy inzagen dat d'; Juftitie moest -wordei geftremd , en dan niet alles waagden, liever al dit toe te laaten. Wy oordeelen, dat wy zou den betoonen, geen Vrienden van Ü en 't a ' Z22 g LpEtjï WARDEN. Stukken radketi' de het gefchil tusfeheti hetProv,, Beft. en het Hof van Frieslandt l i  Lbeu- .warden. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Friesland. 724 NIEUWE NEDERLANDSCHE gemeen belang te zyn, zo wy U niet eindeling waarfchuwden over de gevolgen , weike alle zulke zasken, als wy ons by deezen over bezwaaren, eindelyk moeten hebben., zo zy niet zo veel mogelyk worden geredresfeerd, en wel met,dien toon die aan vrye lieden behoort, en overeenftemt met de belangryke Posten die wy bekleeden. Ook heeft men ons gedrag doen voorkomen, als maakten wy inbreuk op uwe Rechten, en op den ftand waar in de Friefen V hebben gefteld , wy zullen ons dan meede bier op verklaaren. Alle Magten zyn zekerlyk hunne Rechten verplicht te maintineeren, voor zoo verre 't belang des Volks zulks vordert, 't welk ook de grond is van ons gedrag; want die Tyden toen men Voorrechten ( Privilegiën ), die teegen 's Volks Recht inliepen, konde hebben, zyn voorby; men zegt ü, 't Plan of lnftructie der Nationaale Vergadering, liet aan uwl. 't Huishoudelyke deezer Provintie, fpeciaal de Fmantïeele, Juftitieele, de Politie en Oeconomie, en wy zullen dit nooit betwisten, als men hier onder niet verftaat, dat het ook aan ü opdroeg, om dit -alles zeiven uit te voeren; neen ,• het liet dit aan U op den voet zo als 't tot nog toe was geadminiftreerd; en met zodanige veranderingen als 't Friefche Volk hier in begeerde te maaken , of begeerde dat gemaakt zouden worden ; 't liet 't opmaaken der Ontvangften en Uitgtjaven, en 't houden van Contraboeken, als meede 't toezigt of allen hier omtrent hun plicht deeden, aan de Rekenkamer; 't liet de Huishoudelyke Politie aan da Gerechten, en de algemeene aan de Commisfie van Gedeputeerden ; 't liet de uitoeffening der Civile en Crimineele Juftitie aan ons over, en 't Volk gaf U 't Oppertoevoorzicht, met den last om voorde algemeene Oeconomie te zorgen. Zo dit anders word verftaan, dan zoud Gyl. ze].  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 7aS gelven ook over 't Leven en de eer der Friefen moeten Vonnisfen; óver de Civiele Profesfen uitfpraak doen; Ja, dan vervielen in eens alle uitvoerende en ondergefëhikte Machten, en dit kan 't Friefche Voïk niet willen, of 't wilde zyn totaal ongelukkig, wyl zo uitgebreide beheering (J oftmgöglyk waare, en ook de vol' Itreklie overheeriching zoude influiten. Zoda nigen order, als thans plaats heeft, is de Friefche Gouftitutie by toelaating des Volks, tot 't zich eene andere heeft verkooren, en die verandering waar door de werkzaamheeden van 't eene Coliegie aan 't andere worden toegevoegd, is een daad van Souverainiteit, welke 't Volk van zich niet kan vervreemden, want zoude dit aan eene of andere Magt zyn overgelaaten, dan kon 'er nooit eene Conftitutie weezen, dan was alle zekerheid over de handelingen van ieder Coliegie, en over 'sVolks Rechten, verlooren. Zoodanig eene zaak hebben wy ge' zegd, niet te zullen involgen wy voegen 'er by zo lang het Volk dit niet van ons eischt. Wy verzetten ons dus niet tegen het gezag aan Uwl. opgedraagen, dit zullen wy altoos Eerbiedigen en doen eerbiedigen, 'tjs waar men zegt dat ons 'c Justitiëele wordt gelaaten, en dat 'er gene Wet is die onze Sustenue rechtvaardigd: hoe dat men hier toe komt verklaaren wy niet te bevatten. Wy verftaan niet hoe wy de vrye Adminiftratie der Juftitie kunnen hebben, zonder dat wy de middelen mogen beftuuren, waar door dezelve moet worden on» dernomen én uitgevoerd. Wanneer wy iemand iets gelasten, en wy kunnen hem niet bepaalen hoe en of hy beloond zal worden, als wy mee hem niet kunnen Contraéteeren, als onze verbintenis niet heilig kan zyn, maar dat de bepaaling aan anderen ftaat, of hy zal voldaan worden volgt, natuurlyk de bepaaling of de uitvoering zal gefchieden, ook aan die anderen, ' Zz 3 ei Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Beff. en het Hof van Friesland.  Leeuwarken. Stukken raaken■ de het .gefchil tusfchen ketP, ov. beft. en Kt Hof van Fries* land. 726 NIEUWE NEDERLANDSCOE * en wordt onze uitfpraak eene nietige klank; dan heeft men Recht om onze orders te weigeren , en waar moet dan onze vrye uitoeffening der Juftitie blyven! 'Er kan geen wet beftaan daar iets van zelve fpreekt • 'er beftaat geene dat twee en twee vier moet zyn; neen Burgers Beftuurders! Bepaalt de Juftitie niet, indien wy niet wel handelen ; maar doet ons dan ftraffen in onze Perzoonen Moesten wy dan altoos met eene ondergefchikte toegeevenheid ons alles laaten welgevallen waar over wy ons hier bezwaaren? 't gevaar zien waar in men door overgedreevendheid de algemeene gotde zaak fchynt te willen brengen, zonder uw te wa'arfchuwen, zot:der ons des noods te verzetten. Zouden wy op ons Perfoneel belang in deezen "kunnen denken. Schoon ons niet onbekend is wie het hebben gezogt* genoeg, men zogt ons te verwyderen, wy! men cns kende als uwe waare Vrienden s men deed ons beleedigen., op dat wy dit wederkeerig .zouden beantwoorden , en dat dus alles onhertfelbanr verward wierde. Hoe konden wy ons vleyen uw vertrouwen te bezitten, toen wy 't Prasadvis van de Rekenkamer inzagen, 't Is waar men zegt, dat dit niet het gevoelen uwer Vergadering is, of liever dat uwe Verga-» dering zich niet met de heweegreedeneu in 't. zelve voorkomende, heeft vereenigd maar met de Conclufien; doch aldus doet men u uwzelven tegenfpreeken. In u Decreet zegt G vlieden met ronde woorden, dat gy uw met dat Rapport hebt geconformeerd, en gy laat het geheel in uwe Refolutien aantekenen; anders had gy moeten gelasten Fiat Infertio voor de Conclufien, en, niet ten opzichte der Motiven. Wy zullen nu nochtans vertrouwen op 't gegeven woord van uwen Prefident; dat uw oogmerk •^Idus is geweest , fchoon wy dit te vooren «iet konden vooronderfteilen. 't Geene tot on- ' ze  JAARBOEKEN, Juny f if^. 7275 ze Eer moest (trekken , wordt ons in dat ftuk ten misdaad t'iegereekeiïd: het fpoedig exêcu ■ teeren van Jan binnes, toen zyn vonnis geveld waare, eene daad van Menschlievendheid en noodzaaklyk om de Oproeiigheeden, en de wei nige kosien toevallig hier door veroorzaakt, moet" ten bewys verïtrekken dat de beftuuring van de Penniagen door ons benodigd, niet aan ons kan worden toevertrouwd, 't Zou eene groote kleinachting voor onsen Rechtbank te/ kennen geeven, over zulke zomtr.a remarque te maaken, zelfs al oordeelde men dat die beeter had kunnen worden befteed; te meer dan nul daar alles op eenen valfchen grond berust. Men zegt dat die de Vonnisfen uitfpreekt ook móet maaken dat 'er middelen ter uitvoering by de Hand zyn. Pit zegt men in het zelfde (tuk .waar in men ons zoekt de gelegentheid te beneemen van ons die middelen te verfchalTen !■ Het is wel in 't ülgemeen de waarheid, maar juist in dit geval bedrog: daar het op den Scherp, rechter ziet, die niet door ons, maar door uwe Vergadering wordt aangefteld. Gy Lieden had dus daar voor moeten zorgen, dan hy kon 'c door zyne hooge Jaaren niet waarneemen, moesteu wy hem hier toe hebben genoodzaakt, in gevaar, van in plaats van Juftitie eene wreedaardige moord te doen begaan! Wy lieten hem dus om eenen anderen zenden: deezen moest zekerlyk betaald worden, en wy konden niet van ons verkrygen, dit door den mden Scherprechter te laaten bekostigen, die zo lauge jaaren altoos zyn plicht had betracht. Oe tyd verloopende, in gevaar dat de Juftitie zou worden gefluit, neemt een Dienaar dit op zich: konden wy minder doen hem te verklaaren,dat het Hof dit zoude erkennen, en hoe konden wy dit anders als met hem een Douceur te geeven? want hem in dien Post te ftellen welke by thans bekleed, 't welk dan de eenige weg Zz 4 waa* L.HEUVAR* Stukken 'aakeri' ic het vefchil tusfchen mPror. Helè. en 'iet Hof >an Fries- 'and.  Leeu- warden, Stukken raaken - de bet gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hoj van Fries» land. f£8 NIEUWE NEDERLANDSCHE waare, ftond niet aan ons, wy hebben nogthans die Aanfteliinge in acht genomen, en hem daarom minder toegelegd als anders onze bedoeling waare; edoch tien Ducaaten, voor een Daad zoo belangryk in dat oogenbiik, moet de -reeden zyn waaróm men oordeelt dat wy geen Geld zyn toevertrouwd! Hoe grieven 1 moes; het niet voor ons weezen te denken, dat GyL U met zodanig ftuk, zo beleedigend voor onze Eer, had geconformeerd! Hoe ook 't einde deezer ongelukkige verfchillen mooge zyn, en fchoon die na onzen wensch in onderlinge harmonie en vergeeting van 't gebeurde eindigen , «moeten wy infteeren, dat als de Licence van eene» Minister oorzaak is van deeze en ne verdere beledigende Pasfagies daar by voorkomende, dezelve hier over ua verdienfte worde geeorrigeerd. Met verwondering zagen wy ook uit dit ftuk dat de Lei en der Rekenkamer, die immers moeten weeten, wat zy in hunne betrekkingen mogen doen, aldaar opentlyk belyden die Or(• nnantie van tien Ducaaten te hebben gewei$ rdi Waar was hun de magt gegeeven, om zonder ce mlnfte last eene order van den Raad buiten kragt Me' (teilen? omtrent de weigering van de Ordonnantiën op 't geene zy als Tractemefiten rekenden, konden zy zig nog met fohyn van g:ond verbeelden, eenige last van uw lieden te hebben; maar voor deeze daad kan geene 't minfte recht worden voorgewend.Even ;goed mogen «yl. uwe Orders of die van Gedei iérdeus illufoir maaken. Als aldus de wettig Dgeftelde Collegien handelen, dun zal ieder Particulier ras het zelfde doen; welken in deezen evenveel regt hebben, en waar voor zal'er dan een Raad van Jullitie beftaan? Zy hadden ook uit hunne Inftruflie kunnen zien, dat de Esrd van haar inftellinge haar geheel andere werkzaamheeden gelaste, dat zy tegens de Ordonnantiën van Gedeputeerden wel moogen protest  JAARBOEKEN, Juny. 1707. 729 test doen- doch nooit de Regillratie weigeren: zonder dat zou ook de geheele uitvoerende Magt, ja *t hoogst Bewind zelve geheel aan d Rekenkau er worden onderworpen 't Is waar dat in hunne geheele Inftruétie 't Hof niet genoea-.d wordt: Dan dit kan hun hier geen recht geeven, ' anders zouden zy Lieden regt hebben om alles te doen wat niet in hunne lnftruclde ftond. Dit voorzigtigheid waar meede men vermydt van 't Hof meldinge te maaken, fproot mogelyk toen reeds voor uit de bedoeling van 't geene men uw Lieden thans betrekkelyk ons wil doen uitvoe ren, en moet ons te oplettender'maaken voor't belang der Juftitie. Even weinig regt kan men • voorwenden te hebben over de verachtelyke wy^ ze waar op men de Orders van 't Hot doorkrapt en royeerd, met die in deezen te weigeren: hier toe was een voorwendzel geweest, dan ook niet anders als een voorwendzel; want wy herhaalen nogmaals, wy houden ons verzeekerd welgedaan te hebben; dan zo dit niet zo is, moet men 't op onze Perzoonen verhaalen, en niet op de achting van 't Caracter 't welke wy bekleeden, dit ftelt men aldus ten fpot voor allen , zal men dan op zodanige wyzen misdaaden onder uwe Oogen bedryven! en kan men zich verwonderen , dat men ons zomtyds tot verontwaardiging bragt, door aldus ons geduld tevergen. Wv zullen ons nog wachten om- die Satis factie te neemen, die ons hier over wettig zoude toebehooren, wyl wy ons door alle de hier zamenloopende zaaken ge.iisorganifeerd gevoelen, en dus in gevaar zouden zyn, om nog grievender vernederingen voor de Eer van ons Coliegie te ondergaan, als ook om dat wy tot nog denken dat men deeze daaden en derzelver gevolgen mei uit haaren waaren aard befcfiouwt heeft. Zie daar Burgers! 't geene wy geoordeeld hebben u nog te moeten zeggen, om 't Algemeene best zo mogelyk weder te verzekeren Zz 5 Be Leeu'- WaR.' den. Stukken raaken* de het gefchil tu'sj hen het Prov, Heft. en het Hof van Fries* tand.  730 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukker, Taüh en■ de hei gefihil tusj, hen hetProv helt er, ha Bcj van Fries, land. Befchouwt tcch bedaart! alle deze zamcnlopende zaaken, naar haaren waaren zin; gelooft uwe VrieDden, en mitrouwt e>e zulken die U over alle uwe daden pryzen , die U tot overhaaste Befluiten aanzetten. VVaar zy 'er zyn, het zyn üedriegers en Verraadrrs: want geen ryïensei, geen-Coliegie kan altoos we; handelen, allen ftaan voor groovt dwaalingen bloot. Overtuigd dat de grond van ons gedrag, in deezen goeden ls, dat onze weigering om aan U gemelde Decreet te voldoen, hoe fmertelyk !t ons ook valle van 'rot deezen ftap te i ebben moeten komen} in deezen na regt is gefchied, dat alle zamenloopendt omilandigieeden, die noodzaaklyk hebben ge, maakt zo kunnen wy niet anders handelen, en. welke ook de gevolgen zyn, wy moeten en zullen hier in dezelfde blyven, wy zien die gevolgen wat onze Perzoonen betreft met die-gerustbeid ie geinoeu welke de zekeeheid van in deezen onzen plicht te hebben gedaan , ons* moet inboezen. Maa; zo gerust zyn wy niet over 't behoud der algemeene goede zaak: wy wenfchen daarom zo at mogelyk zy, dat wederkeerig alles wierd vetgeeten, voornamelyk door 't intrekken vat uw Lïecreet over de Ordonnantiën van den 17 Maart 1. 1., zonder welk alle .herttel onmogelyk word; en dat Gy ons Coliegie zyne Achting en Magt hergeeft, op dar wy dan weder ons gezach kunnen maintineeren en uwe achting bandhaaven. Wy doen U hfer toe by deezen de aanbieding, als meede om met uw meede te werken tot alle rnogelyke en waarlyk nuttige verbeteringen in ons vak van werkzaamheden, die Gy zoud wenfchen dat wierden daargefteld. Dit het befluit zynde, dat de Eer en Patriotisme ons deetf neemen, en daarom niet kan veranderen, of wy worden onze Posten onwaardig, verwachten wy op het fpoedigst 't uwe, het belang der Juftitie vereischt dien fpoed. Wy hoopen niet, tot dat uiterfte gebragt te zul-  JAARBOEKEN, Juny. 1797» 73- zullen worden, om tot onze Decharge, de Stukken tot dit vermelde ongelukkig misverftand behoorende, publicq te maaken; doch zullen daar toe moeten komen, wyl men reeds allerleye geruchten onder 't Volk verfpreid. waarom wy verzoeken, om U Caracter en invloed te gebrui ken, op dat dezelven gefluit worden. Heil en Vrientlfchap ! Leeuwarden UÏ. Meedeburgers, den 14 April '. 1797. De Raaden van Juftitie sHofs van Friesland. Ter Ordonnantie van den Hove P. DYXTRA. Bylage B. by No. 18. Aanmerkingen op eene Misfive 0) Deductie van den Raad van Jufti tie aan het Provinciaal Beftuur yan Frieüand, gedagtekend dei Ü 14 April 1797- Wanneer men het breede Stuk van den Raat van Juftitie voorfz. leest, met eenige kennis var zaaken, dan is 'er byna geene zinfnede daar mei vry wat op zoude zyn aan te merken; en dat moet men ten uiterften verwonderd zyn, over d( onberaadenheid van de Stellers van zodanige aan êenfchakeling van verwytingen en befchuldigingen tegens het Wetgeevend Beftuur, namens Ledei van een Coliegie, die volgens huone Aanftelling verplicht zynde en geroepen, om zich wegens over treedingen te verantwoorden, zich daar aan had den weeten te onttrekken; (zie de Bylagen bi Na Leeuwarden. Stukken raaiende het gefchil twfehen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. I 1 ; i 1 !  Leeuwarden. Stukken raaken• de het gefchil tusfchen hetProv. Bejl. en het Hof van Friesland. ( '' i i I i i i 1 732 NIEUWE NEDERLANDSCHE No. 16, en No. 17.) en alzoo hunne Lastgcevers in de noodzakelykheid gefteld, om een ander middel by der hand te neemen, ten einde de Raaden tot hunnen Eed en plicht terug te brengen en te doen herinneren aan die behoorlyke ondergefchiktheid van de Uitvoerende aan de Wetgeevende Magt, zonder welke alle gezag twyf. felachtig is, ja zonder welke de Vertegenwoordiging des Volks weldra niet meer zoude beftaan, om dat elk Coliegie zich dezelve zoude toeëigenen, terwyl het Volk één zynde, niet op ver* fchillende wyzen en by gedeeltens kan worden vertegenwoordigd, of die Vertegenwoordiging verliest haare kracht en nuttigheid voor het Volk. Maar, ter zaake: De woelingen van een verdervende hand, waar van de Deducenten hier en elders fpreeken, zyn zeeker niet twyffelachtig, wanneer men de connexie van zaaken en Perfoonen in zommige gevallen aanmerkt. Dan, waarom heeft de Raad van die kennis geen nuttig gebruik gemaakt, ten einde het verfchil met tot het uiterfte gebragt, of het Beftuur verplicht wierd de Verdervers te doen zegenwaaen? f De Deducenten zeggen, zo veel' zy weeten geene ongeoorloofde gezegdens gebeezigd te hebben : men leeze hunne voorige Misfives, en oordeele dan of in deezen hun geheugen niet te kort gefchooten is; of wel dat bedreigingen, overtreedingen, enz. volgens de inteDtie van den Raad, harde waarheeden moeten genoemd en met le benaaming van toon • klanken beltempeld worlen! Het geen al verder in de Deductie word aangevoerd nopens het gedrag, het welk de Raaden /ermeend hebben uit erkentenis te moeten houlen, waare wel te wenfchen geweest dat in der laad en in allen gevalle was agtervolgd geworlen; dit immers vorderde trouwens hunnen plicht. Dan hoe koomen in de eerfte bladzyden van dit ftuk  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 733 Ruk toch alle die termen te pas, die gefteld fchynen te zyn om eenen glimp van verdeediging van zegr verre te haaien, ten einde eene grond te leg-; gen waarom den Raad dan eindelyk f zoo als het rondelyk in het vervolg gezegd word) zich met kragt wilde te verzetten, op dat hy het Beftuur oplettend deed zyn; is zulks niet eene wyze van verdediging die zeer fuspect is, daar men toch zich zeiven eerst moet zuiveren, wanneer 'erbefchuldiging van plichtverzuim plaats heeft, alvo«, rens op zyn beurt befchuldigingen en verwytingen te doen. Hier geeven dan de Raaden als het waare te kennen, dat zy de befchuldigingen van de haate-. lykfte Vyanden van dit. Beftuur voor waarhee-, den houden, en fpreeken van voornemens om over hun en de Juftitie eenen overheerfchenden invloed te verkrygen, op eene wyze die het gewaagde en ongegronde van zodanige haatelykeinfimulatie ten duidelyken aantoond. Want toch was het tydvak, waarmede zy de quafi bewyzen* van dat Plan, beginnen, niet ten tyde van dit Frovineiaal Beftuur, maar van de Reprefentanten, en flegts weinig dagen na de aanftelling van de vier' eerfte Proviflonele Raaden die den aj April 1796. in hunne Posten zyn benoemd ge» ' worden. Laat ons nu eens den aart dier befchuldigingen : zelve onderzoeken. Hoe onverwagt enz. Den Burger J. U. Dykftra, Lid van de Vergadering der Reprefentanten, deed aldaar een voordragt, (waarfchynelyk ten geyolge van eene ; affpraak met nieuw aangeftelde Leden van den Raad, die zelve in het particulier wel van het onvoegzaame der menigvuldige Vacantien by den Hove hadden gefprooken en dat zy daar in gaarne veranderingen gemaakt zagen;) de Burger Dykftra dan deed den 6 May 1796". het voorftel, om de aanftaande Vacantie op te fchorten en nopens Leeü- 3en. Stukken raaken- ie het vefchil tusfchen- ïetProv. Beft. en het Hof >an Fries- 'and.  734 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken rankende het gefchil tusfihen hetProv, Beft van het Ho) van Friesland» pens de prolongatie bepaaling te maaken, ten einde de juftitie geregeld zoude kunnen voortgaan, en de Crimineele Gevangenen, die elk 35 Guldens weeks aan de Provintic kosteden, afgedaan konden worden. Dit voorftel, Geappuieerd door den Burger P. Eekma,(_een Advocaat,welke van de uitvoerlykheid overtuigd fcheen ) wierd ter conclufie gebragt: dan de bezwaaren van het Hof daar tegen, niet zoo zeer als de bevinding dat den tyd te kort was, maakten dat het be" fluit wierd opgefchort. Dat nu die geenen, welke kennis deezer zaake hebben, oordeelen, ,, of eene verregaande yver „ ter bevordering van 't algemeen welzyn alj, léén, dan of ook mistrouwen de oorzaak van „ die Propofltie en daarop gevallen Refolutie „ ,geweest zy:" En wat moet men in aliengevalle van het tegenltrydige in deezen met andere voorflellingen denken' Nog byzonder en in waarheid verkeerdelyk voorgedragen, is de aanhaling der Refolutie van den 23 May 1796. Dewelke men zegt de verwyderingen verzekerd te hebben. Het lust ons deeze zaak in zyn waar lichtte plaatzen, opdat men oordeele welke nietigheden het zyn, die men de oorzaaken der verwydering dflrft noemen, en waar van de gevolgen nu eensflags met diezedert den 17 Maart 1797. zyo uitgebarften. Bevoorens had eene formaliteit plaats, by het overbrengen van Papieren van wegens de Staaten aan het Hof, en van wegens het laaftë aan de eerstgenoemden, dewelke zedert de Revolutie was in trein gehouden, hier in beftaande: Wanneer het Hof of den Raad van Juftitie, eenige Papieren aan de Staaten of Reprefentanten had te adresfeeren, wierd van wegens het Hof audiëntie verzogt; 'er moest eene Commisfie benoemd worden, die zich reeds een half uur vóór de komst van Commisfarien uit de Ra3d, in de Kamer van het- geweefen Mindergetal begaf en aldaar in Sta.  JAARBOEKEN, >«v, 1797. 735 Statie Haar Fd. Mog. van den Raad afwagtede! Kamerbewaarder, Boodens, de Militaire wagt, alles moest oplettend zyn, op de komst van Commisfarien , die dan eindeiyk, met hunne Deurwaarders en Boodeo gefterkt, kwamen, om een brief, Memorie of Inforrnatien en Advis over te brengen!.... en aldus weder vertrokken. Op diergelyke wyze wierden ook de Misfives en andere Rukken, van wegens de Hoogst Ge conftit^ Macht aan den Raad overgebragt; edog met dat onderfcheid , dat geene Commisfie, maar den Secretaris of Griffier van de Staten of Reprefentanten, dezelve in Statie aan den Prefident , van, of in den vollen Raad bragt. Deeze Ceremoniën oordeelden de Refprefentanten zeer onbeftaanbaar met de nieuwe ordre van zaaken, en daar te boven hinderlyk aan nuttiger Werkzaamheden.' Waarom by Refolutie van den 23 May 1796. bepaalden, dat de Schriftuuren voortaan wedèrzyds zouden worden gezonden, onder verzegeld Couvert, tegens verwisfeling van een Recipis. Maar geenzints is by die Refolutie eenig woord gefield, nog kan daar uit in het geringst opzigt worden afgeleid, ,, dat voortaan ,, alle nodige Conferentlen zouden ophouden, of ,, dat vriendelyke onderhandelingen wierden af„ gebrooken;'' zoo als de Deducenten, (gewis tegen beter weeten aan!) willen doen voorkomen ; en het is Ook daar te boven zeer ter kwaader trouw en eene volftrekte onwaarheid, dat het Provinciaal Beftuur, of door voorn. Refolutie, of immer in eenig ander geval, den Raad hebbe uitgefloten van den toegang tot hunne Vergadering , en denzelven voor altoos verwyderd. Trouwens de ondervinding heeft het tegendeel meermaalen aangetoond ; en dat ook de Kaaden van Juftitie n >g onverlet kondén blyven gebruik maaken van ydelé vertooningen, zoo als by het voorige Beftuur, is gebleeken, teh tyde van de Oproerigheden ia Collumerland enz., toen eene Conv Leeuwarden. S/ukken raaken- de het vefefttt tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries. 'and, v  736 NIEUWE NEDKRLANDSCHE Leeu- 1 WAR' Did word, terwyl zulk zoort van Ordonnantiën al-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 741 alléén door den Commis van de Rekenkamer, ten blyke van Regiftratie, vertekend worden. Daar er voldoeDde bewyzen zyn, dat de tegenwoordige fornj van Ordonnantie geeven, even voorfposdig gaat als te voren, is het overtollig, het abufleve verhaal daar omtrent aan te Hippen, of te weêtleggen. Het verhogen van een Specificatie van den Cipier, meer dan 100 Gis., is met alle recht door de Rekenkamer gefchied, gelyk ook de afflag op twee Rekeningen van Minifters ; zoo als den Raad alle ogenblikken in de Rekenkamer kan worden aangetoond. Nuttige belemmeringen derhalvenzoo het belemmeringen mogen heeten! En immers die nauwkeurige cxaminatie van Specificatiën, moeten de Collegien en Leden van het Beftuur zelve ook ondergaan. Het Decreet van 17 Maart is zoo zeer niet gegrond, op dat aan den Raad geene Gelden betrouwd zouden zyfl; maar om dat de dispofitie daat over niet aan dezelve behoort* Tot de zaken die men geheim wil noemen, heeft den Proc. Generaal anticipatie-peDn.: daar in is geen verandering gemaakt; en dus is de geheimhouding niet verbroken. De ondervinding heeft geleerd, dat meest alle Specificatiën, nooit door de Raad zyn gezien, maar alleen zyn afgedaan door den Prefident. Behalven dat is het zeker, dat by de Commisfie van Financien in allen opzigte meer ervaring en kunde plaats vind in het Tauxeeren, dan by den Raad, uit hoofde dit haare daaglykfche taak en alléén haar hoofd oogmerk en plicht is, op den Financiëelen toeftand te letten; en gevolglyk heeft de Raad te veel gezegt, alles te zaamen genomen. Boven dat is het een eigen roem van den Raad! zoo de Deducenten eenige jaaren in dien post hadden doorgebragt en daar in ervaaren geworden Aaa 3 wa- Leeuwar- DEN. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen hetProv. Heft. en het -Hof van Friesland.  742 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raakjnde het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries- ' land. waren, dan zoude men aan hunne zelf-vooronderfteide meerdere kunde eenig geloof flaan; maar wie zoude die nu aan hun toekennen , te meer nog dewyl al die meerdere kunde alleen in hunnen Prefident moest huisvesten ? Wat men met het waagen van Schulden aan andere Pp vintien ; zeggen wil, betuigen wy niet te verftaan: en moeten die pasfagie dus houden voor een Staatkundige inval, of eene overbodige ftelling, zonder betekenis. Nimmer zy den Raad, zoo als hier abufivelyk de fchyn. gegeeven wordt, namens het Prov. Beftuur ,-nticipatie-penningen aangeboden: en uit de reflexien welke de Raad over de anticipatiepenn. maakt, nameiyk dat daar door minder verantwoordlyk wierden, of die verantwoording konden verfchuiven , kan duidelyk gezien worden, hoe onvoorzigtig riet geweest waare dezelve aan den Raad aan te bieden, niet tegenftaande daar tegen gegeevene inligting van de Commisfie tot de Finantie. De ondervinding heeft doen zien hoe bezwaarlyk het was, de Raaden tot verantwoording te roepen, wegens het niet naarkomen van de Be* fluiten der Hoogst Geconftitueerde Macht: hoe veel te bezwaarlyker zoude die verantwoording dan niet zyn in zaaken, waar in de Raaden vermeenen by uitfluiting alleen de kennis van zaaken te bezitten! wy weeten ook niet 'dat de Raad immer wegens Finantiezaaken verantwoording heeft gedaan. Rakende de Leverancien aan den Raad; hier tegen diend, het geen in het Advis van de Commisfien der Finantien dien aangaande, gezegt word. De reden, welke voorts tegen de Beftedingvan het onderhoud der Cancellarie worden ingebragt, zyn geen wederlegging waaraig; doordien het al byzonder zyn zoude, dat de Politicque Magt de Werklieden niet zo goed tot hun plicht konde bren-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 743 brengen, wegens Leverantien en Verbeteringen voor de Cancellarie, als van alle andere Provinciale Eigendommen. Zie hier over het Advys van de Commisfie tot de Finantie, No 4. Het questieufe geval maakt geen de minfte verandering in de Civile en Crimineele juftitie ; en daarom doet deeze ganfche redeneering niets af. Daar het alleens daar en boven, aan de hoogfte Mag& vry ftaat, om de Inftructien en manier van werken, voor de uitvoerende Collegien, overeenkomftig de tydsomHandigheden en tot nut van 't Algemeen , te veranderen. Het moet waarlyk ai vreemd voorkomen, dat de Raad verzekerd, zich niet te verzetten tegen het gezach aan dit Beftuur opgedragen , in hetzelfde ftuk, het welk ten onwedetfp'ekelyke bewyze van het tegendeel verftrekt. Dan het geheel gedrag van de Deducenten in dit geval gehouden, tuond genoeg aan, dat zy zelve wilden decideeren, wat ai en wat niet hun plicht medebragt, wat zy geliefden te refpect.ee.ren , of waar zy zich tegen verkozen te verzetten. Van hier ook het gevolg, dat de een verklaard heeft, volgens zynen Eed en plicht' zich gehouden te reekenen om de Decreeten deezer Vergadering te refpecteeren, terwyl de anderen gezegd hebben, volgens huonen Eed en plicht zulks te weigeren, en verders hunne Functien verlieten, toen zy 'er niet meer in verkoozen te continuëeren. Ziet h er tegen het meergem. Advys van de Commisfie tot de Finantie. De Raad is nimmer gezogt, maar heeft zich zeiven gezogt; om dit te bevestigen zyn, buiten dit geval, veele voorbeelden, waar uit duidelyk kan aangetoond worden, dat de Raad veel meer attentie verleend op nietige zaken, dan het gewigt van zynen Post toelaat: ook is de Raad niet beledigd, ten zy men de eenvoudige waarheid die gezegt is,-daar voor wil neemen. En Aaa 4 het Leeuwarden. Stukke» raaken- de het gefchil tusfchen het Prov. Beft. en het Hof van Friet' land.  744 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Befi. en het Hof Van Friesland. het betaamde dan, wanneer zulks door eenig Coliegie mogt gefchied zyn, nog niet aan den Raad, om zulks wederkerig aan het Beftuur zelve te doen. Het zeggen van den Prefident van het Prov. Beftuur, als of die Vergadering zich niet met de beweeggronden in het preadvys van de Rekenkamer zoude hebben vereenigd, zal zekerlyk abufive geweest zyn; of dit zeggen zal verkeerd begreepen zyn door den Raad. Immers ^die gronden zyn waarachtig; zy zyn, het is waar, wel fterk, maar dit is de waare taal der Friezen, en zulk een taal is beter verftaanbaar, dan wanneer men ingewikkeld fpreekt, als kunnende daar uit ailerlei gevolgtrekkingen gemaakt worden. Het is ook daarom dat het Prov. Beftour zich niet behoevd te fehamen, dat zich met het Advys zo als het lag, vereenigd heeft En in allen gevalle is het Protest van den Raad de dato^ Maart I. 1., gegrond op het Decreet zelve, en niet op het daar in geftelde Rapport, waarvan in gemeld hoonend Stuk van den Raad geen het minfte gewag word gemaakt. Men mag het gerustelyk aan het onpartydig Oordeel van het Volk overlaaten, om de eer te beoordeelen, welke de Raad meent te vinden,in tie handeling die gehouden heeft, vóór dat de Executie aan "fan Binnes is uitgevoerd! (over de Executie zelf is nimmer in het Advis gefproken.) De remarques over die onnutte Geldverfpilling, waren juist, door dierf de Raad dit had kunnen voorkomen; en daarom is de grond tot die remarjue niet valsch, en geen bedrog. Het is waar, ie Scherprechter word door den Raad niet aangefteld; maar waar toe is hy veordecd? zekerlyk hoofdzakelyk daar toe, om de Befluiten van den Raad uit te voeren; en dus fpreekt het van zelf dat de Raad ook het meest op zyn toeftand beeft te letten, ten einde, indien oordeeld dat hy niet'  JAARBOEKEN, >«y, 1797- 745 niet meer in (iaat is, zyn zwaarwigtigen Post te bekleden, daar af kennis te geeven aan zyne Aanftellers. Hoe natuurlyk was het dierhalven dat de aandagt van den Raad, in die tyd, op een byzondere wyze op dien Perfoon gevallen moeste zyn, ten einde te onderzoeken of zyn Post in alle deelen konde waarnemen, {te muer vermits de zwakheid van den Scherprechter aan den Raad niet onbekend konde zyn;) en zoo bevonden dat hier toe te zwak was, daar reegen voorziening te doen; want ingevalle zich op dat tydftip juist niet iemand anders had aangeboden dan had deeze zaak zekerlyk geen mooye gedaan te gekregen. Ook zoude men, om zich hieromtrent te verontfchuldigen, den toevlugt niet heb ben kunnen neemen tot bybrengzelen, dat andere Collegien gebruik van den Scherprechter hadaen gemaakt, toen het Hof denzelven nodig had Men ziet hier dat den Raad nog al meer had willen geven aan den Dienaar, als o Ducaten, indien hy niet tot den Post van Scncrprechter bevorderd was; en hier uit ziet men dai» tevens, hoe mild de Raad wilde zyn, in het fchenkeo van Douceurs, en dat in een tyd, waarin sLands Kas zoo kwynend is; terwyl elk moet zeggen, dat een prefent van 10 Ducaten, aan een particulier Perfoon, juist geen bagatel is. Hoe onvoegzaam is het wyders, dat de Raad een Stuk, het welk door eene Vergadering word afgegeven, éénparig goedgekeurd, en door den Prefident vertekend, voor rekening van den Minister wil doen doorgaan, en eilchen dat daar over wierde gecorrigeerd ! Edoch even zoo niets beduidend zyn alle de argumenten van den Raad, en dit verdiend daarom dus geene verdere reflexie ; die anders misfcnien met meer grond zoude te maaken zyn op den Steller van deeze zo gen. Deductie, en op de wyze om dezelve vooi een ftuk van den Raad te laaten doorgaan, terwy ecoige Leden abfent waaren 1 Aaa 5 I> Leeuwarden. Stukke» rail \ n ■ de het gef hil .usfchen hetProv. 'lelt cn het Hof. van F ie t* land.  Leeuwarden. Stukken raaken■ de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Friesland. I i .1 i 1 \ c i 2 t f d 745 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Raad kan niet begrypen dat de Rekenkamer verraogt, de Ordonnantie van 10 Ducaten te weigeren te regiftreeren ? Hier uit beipeurd men a! weder, dat de Raad eene onbegrypelyke groote verbeelding van zich zei ven maakt. Waar is in hst tegeBgeftelde de Wet, die de Rekenkamer gebied zulks niet te doen? Zy is verplicht voor 's Lands Penningen te waken; en zou zy dan de welmeening niet eerst mogen vragen van het Prov. Beftuur over iets, dat haar onbetaamlyk voorkoomt? Dit doet zy we! omtrent Ordonnantiën van de Gedeputeerden , en zou zy het dan niet mogen doen. omtrent die^an den Raad, omtrênt die, welkeniet volgens Coatract maar verkiezing gefteld zyn ? Voorts was het te wenfchen geweest, dat du reflexie, die de Raad maakt, ten aanzien van de onderwerpelykheid der Collegien , op zich zeiven toegepast had, door dien hy als dan onderwerpelyk geweest zoude hebben' aan de Decreeten yan het Pro-inciaal Beftuur; daar toch eene Itrydige handelwyze van Kechters , alle gezach noodwendig ondermynd en dezelve volfttekt onbevoegd maakt voor hunne delicate ümbts-ver'jgtmgen. Dè kwade bedoeling van den Raad, welke in lezen ganfchen handel doordraait, wordt bevesigd door zyne vooronderftelling : als of men met >pzet uit de Inftructie van de Commisfie der financiën eenige melding van de Ordonnantiën 'an den Raad zoude agter gelaten hebben; door Ken het allezints denkelyk is, dat by het ontverpen van die Inftructie, om den geheelen Raad an Juftitie niet gedagt is. Belangende het doorfchrabben der Ordonnantiën an den Raad, hier toe was alle recht en noodaake: door het flaan van die Ordonnantiën, jonden de Raaden te zyn, opzetlyke Overtreeers van het Decreet van 't Prov. Beuur, waar by  JAARBOEKEN, Juny. 1757. 747 bv hem dit uitdruklyk was verboden; daar door: hadden de Leden van den Raad hunne eigen Characters bevlekt, zy gedreegen zich daar door niet meer als Handhavers, maar als Overtreders der Wet. CJa het is waar, zy konden destfeeens exemplaar geftraft geworden zyn, zonder dat men het by het royeeren van hunne Orcon nantien gelaaten hadde!) Da Commisfien van Gedeputeerden en Finantien, bezeffende haaren Dliat, wilden het Decreet, (en waar van Extract aan haar was ter hand gefield,) ftiptelyk naar komen: zy maakten dus geen zwarigheid, die Ordonnantiën, die met dat Decreet ftrydig waren te royeeren, en daar voor de zodanige we» der'op te plaatzen, die met dat Decreet overeenkwamen. , ... ^ Gevolglyk een beftaanbaare handel! Daarom ook zou een te neemen Satisfactie door den Raad deswegens geheel verkeerd uitgekomen zyn: terwyl zelfs de bedreiging van dien, eene overtreeding van den Raad, ja eene verregaande belediging is. Voege men hier by, dat den Procureur Generaal destyds is gelast geworden, om by het Coüegie Inforrnatien te neemen, wie de Ordonnantiën had doorgefchrapt; zco als by ook by den Prefident van dat Coliegie heeft gedaan; en verdere omftandigheden van bedreiging meer; en men zal moeten befluiten, dat het de Deducenten niet aan de wil, maar aan de Magt heeft ontbroken, om zich eene Satisfadie te bezorgen, waar over' Nederland verbaasd zoude hebben ge- Ten flotte verwagt de Raad, dat alle de za» menlopende omltandigheden wel mogen overwogen worden: hy zegt, dat alle meDfcben, alle Collegien voor grove dwalingen bloot ftaan; dog dat de grond van zyn ge:rag goed is- Hy bied vriendfehap en vergetelheid van het gebeurde aan: echter onder beding; ,, dat het Decreet „van L>EEU- JVAR- DEN. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  748 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leetj. warden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries. land. No. 19. „ vaD den 17 Maart I. I., werde ingetrokken, „ alzo anders alle herftel onmogelyk word; "terwyl als dan meede aanbied, bevorderlyk te wiilen zyn, tot verbetering in zjn vak van werkzaamheden, enz. Hier op kan worden aangemerkt: dat alle de omftandigheden wel degelyk zyn overwogen, en daar by gebleken, dat de oorzaak van alle*de onaangenaamheden, aan den Raad zeiven te wyten is; dat alle zyne argumenten zonder grond zyn , als fteunende enkel op eerzugtige en grootfche denkbeelden, waarin geen wezen is; dat daarom geene hoegenaamde voldoende redenen zyn ingebragt, waar door gem. Decreet zoude behoeven te worden ingetrokken, alzo genoegzaam bewezen is, dat" het zelve geene hoegenaamde ftremming in geene deelen aan de Juftitie toebrengt, en dus deze intrekking nergens anders dienstbaar toe had kunnen zyn, dan om voedzel te geven aan de gansch verkeerde denkbeelden van den Raad, en om het gezag van het Provinciaal Beftuur te bezwalken. Eindelyk zullen deeze Aanmerkingen , voorts toegepast op het gehouden gedrag van de Deducenten , genoegzaam zyn om aan te tonen, dat zy een halftarrige, en (om de tydsomftandigheden) beklagenswaardige rol gefpeeld hebben , waar door de' veragting van alle weidenkenden, natuurlyk op dezelve moet nederkoomen.' NB. Ziet omtrent deeze Remarques het Decreet van den 7 Juny 1.797.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 749 No. 19. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Friesland. By refumtie in de Avondzictipg gedelibereerd zynde, over de Verantwoordelykheid, waar onder de prefente Leden van den Raad den 7 deezer Maand, agtervolgens het Decreet van daags te vooren, in het midden deezer Vergadering zyn gefteld geworden, om het Decreet van den 17 Maart, nopens het flaan van Ordonnancien enz. te refpecteeren en na te koomen; en in overwe. ging genomen zynde, dat hetzlve Decreet, althans door den Kaad Alma, na den 7den deezer wederom is overtreden, blykens de door hem eigenhandig gegeevene last, tot het flaan van Ordonnantiën, op naam van het Hof van Juftitie» Voorts Geconfidereerd zynde, dat 'er deezer Vergadering ten hoogften aan gelegen is, dat haare Befluiten worden gerefpecteerd, en vooral van zoodanige openbaare aangeftelde Functionarisfen, dewelke het refpecteeren van die Befluiten met Plechtigen Bede hebben Bezwooren, en die meede gefield zyn tegens de overtreeders teageeren en de fchuldigen te doen ftraffen. Is Gedecreteerd: Dat de provifioneele Raad Alma zal worden gedemiteerd uit zynen Post als Raad van Juftitie ; en tevens eene Commisfie belast, om der Vergadering nader te dienen van Confideratien ea Advies, hoedanig verder'in deezen zoude behooren te worden gehandeld, tot maintien van het Gezach en de Magt deezer Vergadering, en om daar by tevens de voorzichtigfte maatregelen te neemen, welke in dit geval mogen vereischt worden, ten einde de loop der Juftitjezaaken niet worde geftremd. En is tot de gemelde Commisfie wederom ge. de- Leeuwarden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries* land.  750 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken ■ de het gefchil tusfchen hetProv» Beft. en het Ho) van Fries» land. decerneerd dezelfde, welke du meermaalen over voorfchreeven zaak heeft gerapporteerd; aan welke Extract deezes tot naricht zal worden uitge* geeven. Aldus gedecreteerd op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden den 14 April 1797» het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Accordeert met voorfz. Register. In kennisfe van my Secretaris, C. GODSCHALK. No. 20. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Friesland. Op het gecommuniceerde van deD Prefident, dat de in deeze Stad prasfent zynde Leeden van den Raad van Juftitie, op heeden extra ordinair waaren Vergaderd geweest, en de boodfchap door den Secretaris van den Raad aan hem Préfident gedaan; mitsgaders gelet zynde op eene verdere Informatie, dat by de Raaden het befluit zoude zyn genomen, „ om, wanneer deDemis„ fie van den Raad Alma zich g^ondede op het ;, geeven van ordre tót het flaan van Ordon,, naocie, hunne Posten te verlaaten en de Jufti„ tie te laaten ftil ftaan." Ernftig zynde Gedelibereerd , is goedgevonden en verftaan, de Commisfie, welke gedecerneerd is aan ?deze Vergadering Rapport te doen, over de verdere Leeden van den Raad, die zich teegens het Decreet van den 17 Maart i 1. verzet hebben, te versoeken, zoo als dezelve verzogt wordt  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 751 wordt by deezen, om zich ten fpoedigften te bekwaamen, ten einde gefcbikte Perfoonen op te geeven, dewelke«■ zoo nodig, tot de waarnee ming der Juftitie-zaaken zouden kuoneu worden aangefteld. Aldus gedecreteerd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden den 15April 1797-5 net derdejaar der Bataaffche Vryheid. Accordeert met voorfz. Register, In kennisfe van my Secretaris , C. GODSCHALK. Bylage by No. 20. Extract uit de Notulen enz., Ij April 1797- De Prefident gaf te kennen, dat heden ogtend de in de Stad zynde Raaden van Juftitie extraordinair waaren Vergaderd geweest, en dat zich by hem Prefident had vervoegd den Subft. Griffier van den Raad, vragende uit naam zyner principalen , of gister het befluit by deeze Vergadering was genomen om den Raad Alma te de» mitteeren: dat hy Prefident bevreemd over zodanige vraage, had geantwoord, dat heden de refumtie zoude worden gehouden van het geen op gister was beftoten, en dat de geenen, welke daarby belang hadden wel tydig op de gebruikelyke wyze zouden worden geinformeerd. Waarop de Subft. Griffier verhaald had, dat de Raad van hetzelve befluit, en van de ftemming die daar over was gefchied, zoo ook van de advifen, volkomen was geinformeerd; dat het Hof dierhalven wilde bedagt zyn op maatregelen, enz. Leeu- var3en- Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  752 NIEUWE NEDERLANDSCBE L: eu* w - DEN. Smaken Kaaiende het gefcnH tusfchen hetProv, Beft. en het Hof vn*i Fueslanft. ;nz eD dat men dus verzogt een Extract uit de Notulen zoo dezelve zouden gerefumeerd zyn Nog communiceerde de Prefident een brief van een der Leden van den Kaad, waar in, onder anderen, werd gezegd, dat de prefente teden van den Raad voorneemens waaren, (den grief fcbryver aileen uitgezonderd) om , byaldien de demisfie van den Raad Alma ,zich grondede op het geeven van ordre tot het flaan van Ordonnantie, hunne Posten te verlaaten en de Juftitie te laaten ftilftaan. Oe Vergadering, zeer verontwaardigd over het geen zy kwam te hooren, befloot naa eenige beraadflagingen, de Commisfie, welke gedecerneerd is om haar van Rapport te dienen over de verdere Leden van den Raad, die zich tegens het Decreet van den 17 Maart verzet hebben, te verzoeken, om zich ten fpoedigften te bekwaamen . om gefchikte Perzoonen op te geeven, dewelke, zoo nodig, tot de waarneeming der Juftitie zaaken zouden kunnen worden aangefteld. En is ' verder goedgevonden , voor als nog het Decreet van demisfie voor den Raad Alma niet uit te geeven2 enz, No. 21. De Raaden van Juftitie 'sHofs van. Friesland, aan het Provintiaal Bsftuur van het zelve Gewest. Mede* Burgers ! Daar allen die de tegenwoordige Order van zaaken in Friesland met een nydig oog befchouwen. en aldaar de Ariflocratie weder willen op den Troon vestigen, met verlangen te gemoete zien, dathet different tusfchen UI en ons gereezen tot die hoogte worde gebragt, dat 'er geene middelen van verëeniging meer te vinden zyn, om alsdanhun- M  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 753 ne Vryheid - moordende ontwerpen tot ftand te brengen, en alle waare beminnaaren der Vryheid de voet op den Nek te zetten, ja waare het mogelyk geheel te verdelgen; en daar het Heil des Volks onze hoogfte Wet is, willen wy nogmaals alles aanwenden, wat tot verëeniging kan ftrekken; waarom wy Ul. door deezen voor ftellen: dat alles wat betreffende het gereefen gefchil tusfchen Ul en ons is voorgevallen, van beider zyden worde in vergetelheid gefteld, en dat de zaak ten principalen door Ul. worde gebragt, in dien ftaat als die was ten tyde van ons overgegeeven Memo" tie omtrent de Salarisfen der Clercquen en Grosfanten; en dat wyders van beider zyden eene Commisfie worde benoemt, om daar over m het vriendelyke te Confereeren. Wy wenfchen dat deeze onze welmeenende poging door Ul. zal worden gearoplecteert, en daai het voor ons van het grootlte belang is, daar or. ten fpoedigfte Ul Refolutie te weeten, zoo ver zoeken wy die in onze middag-Zitting van hee den te moogen ontvaogen. Heil en Broederfchap l De Raaden van Juftitie 's Hofi Leeuwarden van Friesland, den ay April 1797. Ter Ordonnantie van den Hove. P. DYXTRA No. 22. Extract uit het Register der Deereete van het Provinciaal Beftuur van Fries land. Ontvangen en ter Vergadering geleezen zynd Bbb ee« } Leeuwarden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries» land. t s e  LEEUWARDEN. Stukken raaken~ de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Fries- land. By- ?J4 NIEÜWE NEDERLANDSCHE eene Misfive van de Burgers Raaden vanjuftitiey houdende eenen voorflag;: dac alles, vrat betreffende het gereefene Verfchil tusfchen denzelven en ïieeze Vergadering is voorgevallen, van beider zyden worde in vergetelheid gefteld, en dat de zaak ten principalen door deeze Vergadering mag gebragt worden in dien ftaat, als die was ten tydc van de ingegeevene Memorie des Raads omtrent de Salarisfen der Clercquen en Grosfanten; en dat wyders van beider zyden eene Commisfie worde benoemd, om daar over in het vriendelyke te Confereeren. Is; na gehoudene deliberatie, goedgevonden en verftaan, in zoo verre den voorflag van den Raad te amplecteeren, dat aan wederzyden eene Commisfie benoemd worde, om in het vriendelyke te Confereeren; edoch dat daar door niet zal gereekend worden eenige alteratie te zyn toegebragt aan eenig Decreet, ter zaake van het opgedagt verfchil genoomen. En zyn tot de Commisfie van weegens deeze Vergadering benoemd, zoo als Gecommitteerd worden by deezen, de Burgers Hetuma, Dykftra, Tigchelaar, De Beere, en Wopke Rom. mens, aan den eerst genoemden van welke Commisfie Extract deezes zal worden ter hand gefteld, tot authorifatie. Zullende aan de Raaden van Juftitie by Misfive worden kennis gegeeven van dit befluit» Aldus gedecreteerd op her Landfchaps-Huis biDnen Leeuwarden den 25 April. 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,  I JAARBOEKEN, Juny, 1797* 755 Bylage by No. 22. Het Provintiaal Beftuur van Fries-1 land aan de Burgers Raaden van Juftitie in dit Qewest, Mede-Burgers I Wy hebben uwe Misfive van heden geleezen gn overwogen. Daar wy Ül. reeds by herhaaling hehben te kennen gegeeven en op alle inogelyke wyze met 'er daad getoond, alles te willen aanwenden, wat zoude kunnen (trekken om met den Raad in harmonie en goede verftandhouding ten algemeenen Euue werkfaam te zyn; en daar wy ten allen tyde de aanmerkingen en gronden, welke den Raad ïegens ons Decreet van deD 57 Maart 1, 1. ' gejyk op andere befluiten) mogt vermeenen te kunnen en te moeten maaken, in ernftige overweeging willen neemen; zoo hebben wy ook niet willen afzyn , in dat opzigt uwen voorflsg van heden te amplecteeren, dat aaD weder zyden eene Commisfie benoemd worde, om daar over in hec vriendelyke te Confereeren. Echter willen wy hier door niet geteekend worden eenige alteratie te hebben toegebragt, aan eenig Decreet te dier zaake by ons genomen. Wy hebben onze Commisüe tot de verzogté GoDferentien benoemd, die uw nader befeheid afwagten. En in de hoope dat nog tydig de zaak zat kunnen worden gebragt tot dien ftaat, dat 'er middelen van verëeniging voor handen zullen zyn, beveelen wy UI. in Godes heilige Protectie! Het Provinciaal Beftuur van Friesland. Leeuwarden ( geparapht.) den 25 April 1797- P- STROBAND,vt. Het derde Jaar Ter Ordonnantie van 't zelve. ier Bataaffche C. GODSCHALK. Vryheid. Bbb a No. 23. ^EÊÖVARJEN. Stukken raaken- de het gefchil ïusfchett hetPrové Be ff» en, het Hof van Fries- landi  7J6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Fries- land. . I 1 \ I d v te R di rr No. 23. De Raaden va-; Juftitie ,sflofs van Friesland, aan het Provintiaal, Beftuur van hetzelfde Gewkst. Meede - Burgers! Ingevolge Ul. Refcriptie, aan ons op dato geworden, hebben wy eene Commisfie benoemd: :ochtans vereischt orze pligc te verklaaren, dat wy hier door niet willen verftaaD worden af te syn gegsan van die gronden, welken wy U •eeds hebben gecomtnuniceert, en dat wy verwachten dat deeze onderliDge Conferentien Diet mders ten doel zullen hebben, als 't geen voor t Algemeene belang 't nuttigst kan zyD. Wy zullen afwagten welke tyd Gy hier toe «egeert te ftellen, als dit zoo fpoedig mogelyk ;efchiede. Heil en Broederfchap ! De Raaden van juftitie 'sHofs Leeuwarden van Friesland, en 25 April 1797- Ter Ordonnantie van den Hove P. DYXSTRA. \o. 24. Extract uit de Notulen, enz. van 16 April. 179Ö, 's Avonds ten 6 uuren. Gecommitteerde Leden tot de coDferentien met 3 Raaden van Juftitie deeden by monde verflag m een mondgefprek, het welk zy Gecommiterden heden avond met eene Commisfie uit den aad van Juftitie hadden gehouden, en waarin wr de Leden van den Raad verfcheide Aanerkingen waren gemaakt op het bewust Decreet . van  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 757 van den 17 Maart 1. .1., met voordragt, dat hetzelve Decreet provifloneel mogt buiten effect gefteld worden. Waar over gedelibereerd zynde, heeft de Vergadering by meerderheid van ftemmen geoordeeld, dat zy over de gegrondheid van de Aanmerkingen van den Raad tegens haar Decreet van den 17 Maart 1. l. niet koade oordeelen en daarop befluiten, voor en aleer dezelve aan baar in gefchrifte worden voorgedragen ter overweging. En is de Commisfie verzogt zulks aan de Raaden te kennen te geeven. No. 35. Extract uit het Register der De creeten van het Provinciaal Be ftuur van Friesland» De Burgers Hettema en verdere Gecommitteer de Leden, by Decreet van den 25 April jongst leeden benoemd, om met eene Commisfie uit den Raad van Juftitie te confereeren over het verfchil betrekkelyk het Decreet van den 17 Maartlaatstl, over het flaan van Ordonnantiën; hebben tet Vergadering mondeling bericht gegeeven van de Conferentie met eene Commisfie uit den voorfen. Raad gehouden, en daar by tevens geexhibeerd twee ProMemorien, door Commisfarien van den Raad overhandigd, bevattende de gronden en aanmerkingen, welke de Raad tegens het bewnsi Decreet vermeend te hebben. En is meede geleezen eenen voordragt van de Commisfie tot de Finantie, houdende haare Confideratien omtrent het gedrag van den Raad,han< gende het verfchil over het meergedagt Decreet, SCWaarop gedelibereerd zynde, is goedgevonder en verftaan, opgemelde ftukken te ftellen in handen van eene nieuwe perfoneele Commisfie, tei examiaatie en om Rapport. Bbb 3 10 Leeu- warden* Stukken makende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. 1  Leeuwarden. Stukken raakende het gejchil tuilchtn hetProv. £tfi. en het Hef van Fries- i 75§ NIEUWE NEDERLANDSCHE Tot welke Commisfie zyn benoemd , zoo als Gecommitteerd worden by deezen, de Burgers Klaas Igles, Sakker, Albert Tjeerds, P. Cra* mer en T. K. Smidt. En zal Ex'ract van dit Decreet warden gefteld in handen van den eerstgenoemden der Commisfie, tot haare informatie. Aldus gedecreteerd op *t Landfchapshuis bin« nen Leeuwarden den 27 April 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. BylEge A. by No. 25. Pro Memoria, voor-de Commisfie uit het Provintiaal Beftuur. benoemd om met aen Baad in Onderhandeling te treeden, tot vereffening van 't misver/land , ter gelegendheid van 't De. creet ran de 17 Maart 1797. Door -eene Commtsfit uit denzelven Raad. Redonen der weigering om aan het Decreet te voldoen. Het houd in, eene getteeltelyke verandering der tegenwoordige provifioneele Conftitutie, wyl het de werkzaamheden van den Raad gedeelte!yk. tot andere Collegien overbrengt, en kan lus, voor dat 't Volk zyne fanclrie niet aan hetzelve heeft gegeeven , niet wettig in wer. dng worden gebragt: daar 'er anders nooit »eene vaste regel van Regeering mogelyk is,en die bepaaling der oriderfcheide Magten verward word, als het' Volk zich dit niet onvervreemd. jaar voorbehoud. 't Is waar, \ Plan tot de Nat, Vergadering iet aan het Provinciaal Beftuur het Fjnantiëce, nogtans niet om dit zeiven te beheeren, Baar te doen beheeren door de onderfcheidene uit-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 759 uitvoerende Magten, elk in zyn vak; aaders, 20 men dit verder uitbreid, kan 't mede worden toegepast op de gerechtelyke Uitfpraken: zelve, wyl 't Juftitiëele op denzelfden voet is overgelaaten; en zo dit plaats had, zo 't Provintiaal Beftuur de Vonnisfen mogt verzwaaren of verlichten, buiten 't geval waar Gratie kan worden gegeeven, dan was 'er geen Juftitie meer. Dat deeze gevallen gelyk ftaan, geblykt hier uit, dat, zoo 'sHofs Ordonnantiën verhoogd of verlaagd of geweigerd mogen worden door eenig ander Coliegie, 't Hof niet meer kan contracteeren of eenige orders afvaardigen, waar over bataalinge moet gefchieden, dewyl het geene zekerheid meer heeft, van aan zoda. nige verbintenisfen te kunnen voldoen; de Leden van den Raad zouden niet meer eerlyke Lieden kunnen zyn, zoo zy dan nog zich aldus verbonden en zodanige Urders bleeven afvaardigen; en dewyl 'er geene dienften kunnen ge ëischt worden, zonder de zekerceid van devoL doening derzelve, zoo had dan ieder een ver kreegen recht die Orders te weigeren, zoo dal dus ook de Juftitie alleen in naam zoude be ftaan. Dat dan ten opzichte der Ordonnantiën geen Wet is, dit verandert niets tot wettiging vai 't Decreet: wyl 'er een Wet is dat aan *t Ho by uitfluiting behoort de volle zoo Civile al Crimineele Juftitie, en die niet aan het zelv kan verblyven, zo de Magt daajtoe aan de Raad benoomen word. Buiten deeze gronden, die 't volftrekt onbe ftaanbaare' van zodanige veranderingen, en d onwettige invoeringe betoogen, is 't fchadelyk hier van in allerleye opzichten tastbaar. Men maakt de haatelykite aanmerkingen, me verfpreid overal de leugenagtigfte en flegtfte g nichten, zoo tegens den gantfehen Raad, a tegen de byzondere Leden ; hoe veel fchyn vt Bbb 4 Sro1 LEEUWARDEN. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. 1 ï e e n is in ld  ?6o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Ho} van Friesland, grond zal hier aan worden gegeeven , als *t Provintiaal Beftuur zelve, dat den Raad aanftelde» aldus betoond, 'er zo weinig vertrouwen in te ftellen, dat zy haar ontneemd'de.Adminiftratie van die Penningen,, welke zy tot haar Huishoudelyke Directie noodig heeft, ze aldus in de vólftrektfte zin van dit woord Stads-kind maakt.' Mag de Raad zyne Uitgaaven niet beftuuren, zal hy onder Curatooren worden gefteld, en is hy tot zo Verre het vertrouwen onwaardig, hoe kan dan 't Leven, de Eer en de * Bezittingen der friezen in zyne handen worden gefteld? Deeze gevolgtrekking is zo natuulyk , dat z*\te onze Vrienden die zullen moeten maaken , en wat zullen onze aller Vyanden aldus, als men hen zelve de gronden verfchaft , niet uitvoeren ? De kortheid des tyds, door de fpoed welke deeze zrak vereischt, niet toelaatende, veefe andere beweegreden aan te haaien, welken wy ook op gisteren reeds mondeling aan de Commisfie hebben gefuppediteerd; zullen wy alleen eenige remarques maaken, op eenige vooronderftelde mogelyke vereffeningen. Zo de Tauxatie door den'Raad als vooren gefchiede, en 't Coliegie alleen last gaf tot Ordonnantie, was dit zonder eenig nut, alleen oorzaak tot verwyiing, daar de ondervinding reeds heeft geleerd, dat dit zommige lieden een dag en meer heeft doen omloopen; en al was 't geene andere belemmering, als dat de Leden van 't Coliegie hunnen naam fchreeven, zo was dit als onnut zynde reeds verkeerd. Want de eenheid in 't Ftnantiëele wordt niet bevordert,door van ééne plrats de Ordonnantiën te geeven, aiaar daar door dat zy op ééne plaats te zamen komen, en dus door de Regiftratie in de Rekenkamer. Met ons anticipatie-penningen te geeven, ata»de men 's Lands kas onnut van penningen ont-  JAARBOEKEN, Juny, 1797' 76i ontblooten, en ons meer aan verantwoording; v onttrekken, wyl men onze uitgaven r.u dage ' iyks kan nazien, en dan alieen by de verreke ; ning, en wy niet kunnen inftaan of die gelden ontvreemd worden; de Lands Ontvangers moeten hier voor borge ftellen, en dit kan men zeker van ons niet eifchen. Alle verdere te bedenken veranderingen, die, tevens geene wezentlyke verbetering behelzen, mogen ook niet worden ingevoerd, wyl men geene veranderingen moet riaarftellen, ais op genoegzaame en gewichtige gronden. Om dit alles, kunnen wy op de vraag dooide Commisfie aan ons gedaan, welke de beste weg tot herftel zoude zyn ? zonder de eer en 't Caracter van de Raad en 't Provintiaal Beftuur in de waagfchaal te ftellen, niets anders als 't volgende antwoorden. De Raaden hebben, op deeze en andere gronden reeds verklaard, dat hunne t'licht en fcer hen belettede van aan 't Decreet te voldoen:dit is algemeen bekend, en ongelukkig zyn de zaaken tot die hoogte gekomen, dat men doorgeheel Friesland verhaalt dat de Raaden, zo zy dit niet doen, zullen worden afgezet; de minfte ftap die wy nu tot voldoening aan 't Decreet of eenig deel van *t zelve mochten aanwenden, uit aanmerking van 't algemeen belang, kan en zal niet anders worden aangezien, als of wy tegeus onzen plicht wilden handelen om onze posten te behouwden, en wydan ook in ande> re gevallen omkoopbaar zouden zyn. Ons Ca racter vereischt een volftrekt vertrouwen op onze onwrikbaare rechtvaardigheid en getrouwheid aan onzen plicht: dit door zodanigen flap ver looren hebbende, konden wy onze posten nie langer bekleeden. Hoe 't ons dus mooge fmer ten, betrekkelyk Uwl tot geene bemiddeling t( kunnen komen, wy vinden ons bepaald tot ai' geval, dat wy, zo 't Provinciaal Beftuur't De' Bbb 5 cree jEEUWARDEN. Stukken -aakènie net ■yefehil tusfchen httPcOV. Beft. en het Hof van Friesland.  76* NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarder. Stukken raaiende liet gefchil tusfchen hetProv Befi. en het Hof van Friesland. By. creet wil doen werken, onze posten moeten verlaaten, of ze onwaardig worden door dezelven te behouden. Ten op/igte van 't Provintiaal Beduur kan deeze zaak eene andere wending neemen: Dit heeft verklaard te perfi. fteeren tot dat de Raad overtuigende gronden zal hebben op-egeeven; het kan dus 't Decreet buiten werking Rellen zo ras de gronden door den Raad op nieuw opgegeeven haar overtuigende voorkomen; daar 't nooit Eer kan zyn, by een belluit te perüteeren, als men van 't lcha•delyke overtuigd is. maar 't groot en waarlyk Patriottisch is , zyne dwaaling, zo men die heeft begaan , te erkennen. Kene verandering of verlmelting van 't Decreet of eene explicatie, zou t Proviutiaal Beltuur bloot Reilen voor verkeerde uitleggingen, en ons nog bepaald doen zyn; de Corcaatflj en openhartigfte weg is in deezen zo als in alle fchokken van 't Beltuur de beste, terwyl halve maatregelen een indruk van zwakheid geeven, en de gebreeken eer doen in wortelen. Gedraagende ons nogmaals verders aan de gronden, welken de Commisfie ingevolge van onze conferentien op gisteren gehouden, aan de Vergadering zal kunnen opgeeven. In de Vertrekkamer 'sHofs van Friesland den 27 April 1797. De Raaden benoemd tot de gedecerueerd,e Commisfie. P. I. de VISSER. A. Y. FINK. G. HELDER. j. ARNOlD,  JAARBOEKEN, Jö«y, 1797- 5*3 Bylage B. by No. 25. \ Naader betoog over het Decreet van^ den 17 Maart 1797 Van de Staatkundige zyde befchouwd. - De Raad vermeend dat het genoomen Dc creet, aan de Politique zyde befchouwd, zeery gevaariyk is voor de teegenwoordige order van, zaaken in dit gewest: 'er beftaan tot nog toe, in deeze Republiek vyf opperfte Gerechts hoven, welke ieder in den haaren zodaanige penningen Adminiftreeren. als tot de hancihaaving der juftitie noodig is. Vier van deeze Gerechts-hoven gaan ongehindert in hunne operatien voort; nieirant vestigd het oog op haar, en zy worden door geene vyancen van het algemeen heil oopeniyk aangerand; alk-en de Raad van Juftitie vau dit Gewest word van alle zyden aangevallen, door alle die geenen, welke de, tegenwoordige order van zaaken te onderst boven zoeken ie werpen; die verraaders hebben opgehouden met het Provintiaal Beftuur door haare vergiftige zwadder te bekladden, maar zy hebben daar en teegen alle haare kragte met te meer woede vereenigt, om zig in flagorder te fchaaren teegen den Raad van Juftitie ; als wel begrypende, dat wanneer zy die eenmaal konden verlammen, hunne zaait gewonnen was. Zijn 'er wel fchanddaaden uittedenken, welke haar zo in 't geheel als ieder lid in het byzonder niet worden aangewreeven? Zoeker zy de Waaield niet diets te maaken dat wy weezens zyn van alle zeede!yke deugden ont. bloot, en alle vertrouwen enwaardigV Nu is;'ei in niet een Gewest als dit questie om he; Opperfte Gerechtshof de maauantie van zodanige penn, te ontneemen: als het Decreet nu dooi moest gaan, zal men als dan het zelve niet (men mooge hier ook teegen inbrengen wat mei v wil: t V.iR)EN. Stukken rauken* ie het yefchil usfcïeit z t °rov. bei en het Hof van Friestand, i t  ' ?64 NiEüWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukke» raaken■ de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof va» Friesland, \ ( i . t i t i n t wil:) doen dienen, tot een bewys voor hun ge. ftelde? zullen zy de Waaield niet door alle middelen zoeken te overtuigen , dat het Provintiaal Beftuur zelve onze eerlykheid verdenkt, door ons de behandeling der Penningen te ont» neemea, welke tot de goede handhaving der Juftitie noodig zyn? Zal dit de Vyauden van dit Gewest niet verfterken, om met meer goeden uitflag als zy tot nu toe hebben kunnen verkrygen , te werken tot inroeping van vreemde invloed, en daar door eindelyk hun doelwit bereiken, dat is, de vernietiging der tegen" woordige order van zaaken in dit Gewest? P. J. de VISSER. A. R. FINK. G. b EL DER. j. ARNOLD. Bylage C. op No. 25. Voordragt van de Commisfie der Financiën. Medeburgers ! Beftuurders van dit Gewest, Ul. Commisfie tot de Financien, met leedveezen gezien hebbende de aanflagen, welken er van alle kanten worden in het werk gefteld, ihkUI. bekend Decreet van den 17 Maart 1797. letrekkelyk het flaan van Ordonnantiën, te loen intrekken, en dat niet tegenftaande Ul. Vergadering daar door de veragtingen befpoting der Natie zoude worden; vind zich verligt Ul. het volgende te moeten onder het oog rengen; namelyk dat dat Decreet genoomen is, ia dat Gyl. van de waare toedragt der zake olkomen overtuigd was, en dus niet overhaasend, maar naar ryp overleg. Dat de handelwys van den Raad zedert dien ■tyd,  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 705 iyd, aller ftrafbaarst is geweest; 200 als Gyl, uit de Demisfie van zyn Praefident reeds erkend hCDat alle zoo fchriftelyke als mondelyke vertogen, welke de Raad tegen gemelde Decreet heeft ingebragt, niets betekenen en van allen grond ontbloot zya. Dat al het gelchreeuw, als of'er eene verdervende hand onder Ul, zoude huisvesten , die tweedragt zoekt te zaijen, en daar door de tegenparty in de hand zoekt te werken, niets anaers betekend als om de zwakken van geest onder Ul. te misleiden, en over té haaien tot het denk. beeld , dat de Raad mogelyk gelyk kan hebben. Dat het de Commisfie ten uiterften verwondert, dat men dezelve als party in dezen zoekt te doen voorkoomen, en dat misfchien, óm dat de Raad en allen, die het met zynen in dézen verkeerden handel houden, met de daar overgegeven Advifen verlegen zyn: en wel om dat die Adviefen, de zaak op een Manlyken toon, zoodanig klaar hebben gemaakt, dat elk die maar een klein weinigje verftand tevens met een Republikeinfche eerlykheid'bezit, het gedrag van den Raad moet verfoeyen. Dat men over deeze zaak zulke verfchillende Commisfien benoemd; het welk geen ander oogmerk hebben kan, dan om de zaak uit zyn ver* band te fcheuren. Dat 'er voorts geene redenen zyn-, welke Ul. beletten, om de demisfie van den Raad Alma, zyn beflag te geeven, uit' oerzake het U niet betaamd, om U daar toe door de dreigementen van fommige andere Raden, te laaten affchrikken, om redenen dat die, welke openlyk als met ronde woorden te kennen geeft, meer prys te ftellen op eigen glorje en heerzucht, dan voor het algemeen welzyn, mede niet waardig zyn een Leeü- warden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. fie/l. en het Bof van Friesland.  ?66 NIEUWË NEDERLANDSCWÊ Leeuwarden. Stukken raak inde hef gefthU. tusfchen hetProv, Beft. er, het Hoi van Fries • land. No. een oogenblik langer in zulke gewigtige Posten geduld te worden. Dat, daar aan den Raad geaccordeert is, zyne nadere venogen by gefebrifte te megen ingeeven, wanneer deze zulks doet, dezelve niet behooren afgehandeld te worden , dan wanneer daar op de Confideratien van Gedeputeerden en Financiën zullen zyn ingenomen. Dat de Commisfie »niteeror dien Gyl. uwen tyd zekerlyk tot nuttiger eindens befteeden kunt, e» 't welk de Raad ook ten grooten voordele van '3 Lands Casfa noen kan. Dat de Commisfie, zoo hier omtrent anders gehandeld word, deeze ganfche zaak tot haare rechtveerdiging aan de Natie zal moeten bekend maaken, en dit niet op een wys zoo als de Raad zulks gezegt heeft, dog hier in geen woord hóud, maar waarlyk, ten einde het Volk zien kan, hoe vernederend Gyl. in dezen gehandeld 'hebt. Aldus gedaan in 'sLands Rekenkamer den 27 April t -97. Het derde Jaar der Bataaffche Fryheid. De Commisfie der Financien. P. G. LANDMEETER. _ Ter Ordonnantie van de Commisfie R. 15 OS MA.  . JAARBOEKEN, Juny, 1/97. 707 No. a6. Extract uit de Decreeten van het Profinciaal t efiuur 'van Friesland. De Perfoneele Commisfie, by Decreet van den 27. deezer maand benoemd, om de Pro Memo* ria's, door Commisfarien uit den Raad van Juftitie aan Gecommitteerden deezer Vergadering overhandigd, bevattende de gronden en aanmerkingen van den Raad , waarom dezelve geweigerd heeft het Decreet van den 17 Maart 1. !. opzigtens het flaan van Ordonnantiën, te refpecteeren; mitsgaders eenen voorflag van de Commisfie tot de Finantie, over het zelfde onderwerp, en houdende derzelver aanmerkingen over het gedrag van den Raad van Juftitie, hangende de deliberatien over het opgemeld Decreet, te examineeren en daaromtrent van haare Confideratien en Advis te dienen; heeft gedaan het Rapport hier na volgende: RAPPORT der, op den 27 April 1797. Aangeftelde Commisfie, ter examinatie vart Pro Memorien, door Commisfarien uit den Raad van Juftitie aan het Provinciaal Beftuur overhandigd. Als meede over eenen voordragt van de Commisfie der Financien uit gemelde Beftuur. Mede Burgers! Uwe Commisfie heeft, ingevolge hunner Last, de ftukken door den Raad der Juftitie der 27 deezer ingeleeverd ter examinatie, overwoo gen; als meede de voordragt onzer Reekenkamer, Aan het hoofd der Pro Memoria's des Raads vinden wyt reedenen der weigering om aan he: De Lebu« warden. Stukken raaiende het gef:hil tusfchen hetProv» Beft. en het Hof i>an Friesland.  Lkeu- WAtt- DüN. Stukken raaiende het gefchil tusfcnen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland. 1 ] .1 i ] m i i t ! i 1 . ( i s i I 768 NIEUWE NEDERLANDSCHE , Decreet te voldoen. Wy meenen egter, Mee. de-burgers, naar onpartydig onderzoek in deezen, tot de weigering g^ene genoegzame reedenen te vinden: Voor eerst zeggen f- nét Hecreet van de 17Maart hout in, eene gedeeltelyke verintieringe der tegenwooxdige provifioneele Conltitutie; dog, volgens ons oordeel, maakt het sjeen de minfte verangeringe da^r in, dewyl het zoo als in voorgaande aan den irden afgevaardigd, zonder eene voorafgaande proclamatie ofte liever -goedkeuriuge des Volks tf te vragen ! Maar ftel eens dit was een onvervreemdbaar Volksregt, zoo als de Raad zig reliëf' uit te drukken, (hoewel wy zoo lang niet neer verpl'gt zyn , daar uit niets aan verwarringen en regeeringloosheid kunnen verwagten,) Jan nog zoude het den Raad van haare verpliginge aan de Decreeten van het Provinciaal Betuur te gehoorzamen, niet ontdaan, dewyl daar oe door hunnen eed onder het alziend oog eens Uweetenden Gods met aanroepinge zyner Alnagt by het aanvaarden hunner posten zig hebben verbonden. Zy erkennen wel, dat het Plan tot daarftellin5e der Nationale Vergaderinge het Fiuanciëele tan het Provinciaal Beftuur heeft overgelaaten: log zy merken teffens aan, ,, dat egter ook een , gedeelte daar vaii aan haar behoort, en in, dien hun dit ontnoomen wort, men dan ook , met gelyk regt de Juftitie kan ontneemen;" maar  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 769 maar het koomt ons voor, dat de Raad hier meer met drift dan overleg fpreekt. Want, de uitoeffening der Juftitie is toch geheel onder, fcheiden van de Directie over het Fmanc ede. Het verliggen of verfwaaren der door den Raad uitgebragte vonnisfen, welk hier verder bybren• «en, koomt (naar ons inzien) niet te pas: zoo ook niet, het maaken, van Contracten; dewyl dezelve door dit Decreet, wanneer op billykheid gegrond zyn, niet zullen worden vernietigd ofte geftremd; behalven dit, worden alle geheime diensten ter bevorderinge der Jultirie, uit de an.icipatie-penningen van den ProcureurGenteraal betaald; hier in is immers geene veranderinge gemaakt? Dus koomen de bygebragte reeden van den Raad ons niet voldoende voor. D- beveelen der hoogst Geconflirueerde Magt te weigeren, dit zoude zelv de weg baaneudat ieder Uitvoerende Magt ofte ondergefchikt Coliegie, zelvs de deur openen, dat elk ïnd-vtdu. eel Lid der Maatfchappv, die een verkreegen recht zoude meenen te bezitten, de Ordres van het Provintiaal Beftuur zoude weigeren, en dus dat geheele Volks-Beftuur alleen een Ligchaam in naam zyn. De fchadelykheid, weifee dit Decreet aan de Uitoeffening van het Juftitieele, volgens der Raaden zeggen, in alle opzigten zeer tastbaar is , meenen wy door haar te verre gezoet te zyn- dewyl de volle Civile en Crimineele Tuftitie, even als bevoorens, kan worden uitgeoeffend. De klagten des Raads, weegens het maaken der hatelykfte aanmerkingen omtrent dit Poinct van verfchil, meent de CommMie dat ook door. bet Prov. Beft. kan worden by. eebragt. Maar wie geeft daar toe de fterklte aanleidinge? wy meenen de Raad zelve; fchoon wy erkennen dat eenige-ftukken ofte liever uitdrukkingen van onze zyde ook wel in wat zagter termen en vriendelyker bewoordingen hadden kunnen gebezigd worden. Het verfpreiden van Lero- WAR.-, OEN. Stukke» raakend', het\ %efchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof va» Friesland.  77 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leed. warden. Stuiken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en hef Hef van Fries. \ lend. 1 I i ! i 3 i i ! 1 flegte en leugenagtige gerugten, daar de Raad verder van fpreekt, en waar door zy in verachtinge worden gefteld, is zeeker niet de fchuld van bet Provintiaal Eefluur! immers hoopt de Commisfie niet, dat door die Verfpreiders by den Raad word bedoeld, Het Prov.Beft.?neen, dit kunnen we niet gelooven, althans wy van onze zyde, die zulks even leed doet, houden daar voor niet den Raad; en zoo al onverhoopt 2en ofte ander Perfoon uit het Prov. Beft. ofte alt den Raad zich tot die laagte hadde laaten eervoeren, moeste dit egter vooral daarom niet jp Rekening van het geheele Coliegie ofte Betuur geplaatst worden. Het zeggen des Raada iran onder Curatoren gefteld te zyn , begrypt de Commisfie ontfprooten te zyn uit een wat te fterk ged reven eerzugt, en dus onbezonnen ter ïeeder gefteld, waar in onzes bedunkens geene gevolgtrekkingen voor Vyanden en zelfs voor STiienden zyn opgefloten tot minagtinge of geteele veragtinge des Raads, De Raad brengt verder by : dat dit Decreet veroorzaakt, dat de uitvoeringe der Juftitiewort vertraagd, wyl reeds de ondervindinge geleerd leeft, dat zommige Lieden f fchoon niet ge. loemd wordende,) hier een dag ofte langer lebben moeten omloopen, eerze volgends deeze lieuwe orde van zaaken konden gered worden. 5gter zegt onze Commisfie der Financien, dat lit verhaal Leugenachtig is, misfehien den Raad jualyk aangebragt. Mogelyk is het ook eeven too geleegen met het verhaal, dat op vergangen bondag een Executeur den geheelen Dag hier leeft moeten omloopen, eer hy zyne betaalinge ;an dea Raad konde bekoomen, om dat een laar toe vereischt Perzoon te zoek was. Dit heeft met de Gedeputeerden niet zooveel fcvaar, dewyl volgends hun Inftructie bepaald :yn, althoos vyf Leedep in de Stad te zyn» Jok fpreekt de Raad als of hun aangebooden was,  JAARBOEKEN, Juni, 1797. 77! was, eenige Gelden by anticipatie toe te legegn; het welk door hun wordt afgekeurd, om dat dan 's Lands Casfa onnut van Penningen zoude ontbloot worden. Maar, Meedebuegers, uwe Commisfie is van dit aanbod geheel onbewust, waaron wy dit pasfeeren. Ook pasfeeren wy de volgende periode, waar in vastflellen, dat door het Prov. Beft. geen veranderinge, dan op genoegzaame en gewitige gronden mogen ftellen. De Raaden verklaaren zig op de vraag hun door een voorgaande Commisfie ge-laan, welke de beste weg tot herftel in dit geval kan z^n, zonder de eer en het Caracter van den Raad en het Prov. B ft. in de waagfchaal te ftellen? dat huune pligt en eer hun belet» aaa gemelde Decreet te voldoen , en dat hunne üistenuë in deezen door geheel Friesland bekend is, waarom thans voordellen , hier toe nu niet kunnen toetreeden, zonder befchou vd te worden teegen Eed en pligt te handelen, alleen om hunne Posten te behouden, en dus door het Volk worden aangemerkt als zeer (legte Lieden, die ook in andere gevallen. in be. trekkinge der Juftitie tot onrechtvaardigheid tyn om te koopen. Waarom, indien hier toe geconttringeerd worden, verpligt zyn hunne Pos. ten ter neder te leggen. Ten opzigte van het Prov. Beft. begrypenfe de zaak geheel andets geleegeh te zyn: wanneer die maar het Decreet buiten werking ftel. len, dan is alles in orde: en zeggenze, het is nooit fchande,maar altoos eere van eene dwaa linge te rug te keeren, want eene veranderinge ofte verfmeltinge van het Decreet ofte eene explicatie daar aan geeven , dan zoude het Prov. Beft. zig bloot ftellen aan verkeerde uitleggin gen des Volks, en men zoude den Raad dar nog bepaald doen zyn; dit noemenze halv< maatregelen, welke een indruk van fwakhefr geeven, en de gebreeken doen inwortelen Üw< Ccc 2 Cotn Leei> warden. Stukketi raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Befi, en het Hof van Friesland i 1 \  772 NIEUWE JNEDERLANDSCHE Leeuwarden. Strikken raakende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Friesland. i Commisfie, Medeburgers , zoude hier op veele aanmerkingen kunnen maaken, dog om de langwyligheid te vermyden,zeggen we alléén maar: dat de Raad onfes bedunkens zig niet zo veel aan de eer van het Prov. Beft. dan aan hun eigen verbint en verplicht: dus niet geheel van alle eigenbelang ontbloot ofte aan ydele eere verloogend. Wat nu de tweede Pro Memoria des Raads ofte nader betoog over het Decreet van den 17 Maart 1797. betreft, daar in iteltfe voor, das dit Decreet van de Politicque zyde befchouwd, voor de tegenswoordige orde van zaken zeer gevaarlyk is. Uwe Commisfie, Medeburgers, begrypt de toeftand der zaken zo als thans tusfchen den Raad en het Prov. Beft. beftaan, meede zeer gevaarlyk te zyn , en juist den weg te banen, onze Partyen in de hand te werken, en dus inbreuk op de goede orde der tegenswoordige zaken te maken; maar gefchied dit door het neemen van gemelde Decreet ? ofte door de weigeringe van aan het zelve te voldoen? Wy zyn van advis, dat elk onbevooroordeeld en onpartydig Burger dit nauwkeurig befchouwende, zal toefchryven, niet aan het neemen van dit Decreet, maar aan de weigeringe daar aan te voldoen, dus de fchuld niet leggen op het Prov. Beft. maar toefchryven aan den Raad van Juftitie. Het hier te berde brengen van de vier hooge ofte Opperfte Gerigtshooven deezer Republiek, doet onzes bedunkens niet ter zaak» wyl dit tot het Huishoudelyke van yder Gewest behoort: is het gegrond dat de Raad klaagt van alle zyden door haare Vyanden aangevallen te worden van Lieden, die de tegenwoordige Orde van zaken het onderfte boven zoeken te keeren, zoo alsiè zig verder uitdrukken en wy hun niet ;villen tegenfpreeken; dan moeste dit voor al ïaar ten ilerkften aaufpooren tot harmonie, op dat  JAARBOEKEN, Juny, 1797* ??3 dat nimmer tusfchen Patriotten en bywnder derzelver aangeftelde Beftierderen eene tcheuringe ofte verwyderinge plaats grypt, dus om een vingerhoedje vol gewaande Eere niet altoos op het uiterfle poinétie de honneur ftaan, waar uit ligtelyk verwaandheid en heerzugr kan geboren worden, welke a'toos nadeelige gevolgen beeft, dog byzonder in iemand welke een aan zienlyke Post bekleed. Die vyanden, 'waar door ze zeggen van alle kanten aangevallen te worden, noemen ze vervolgens , Verraaders, welken deeze naam misfchien ook onwaardig Evn, dog de Commisfie verftaat niet hun verder zeggen,'dat die Verraaders hebben opgehouden het Prov. Beft. door haar vergiftige fwadder te bekladden. Wy zouden op deeze uitdrukkinge wel nader illue-idatie begeeren. Wy meenen dat de Vyanden der tegenwoordige Orde van zaaken niet minder zouden triumpheeren, wanneet ze het Prov. Beft. het onderfte boven konde werpen, dan dat ze dit aan den Raad der Juftitie veroorzaakte. Dog al gebeurde dit laatfte, dan nog is onze vrees voor vreemden invloed niet groot, fchoon wy zulks niet gaarne zien, en reeds op het denkbeeld daar van ontroeren! Zie daar, Medeburgers, de beoordeelinge en examinatie uwer Commisfie over de ingeleeverde Pro Memorieu des Raads. Nieuw nog onzen last zynde, ook de voordragt der Commisfie van Finantien m examineeren, hopen we ook hier aan dog kortelyk te voldoen1, en zeggen alleen maar dat het bygebragte door den Reekeukamer in veele opzigten, zoo al niet in allen, de zuizere waarheid behelst: dog dat zommige uitdrukkingen m deezen voordragt, naar ons inzien wel wat zag. ter konden zyn; en vooral keurt de Commisfie af, alle onderhandelingen betrekkelyk dee^e zaal aftebreeken , als meede de dreigende toon welk< de Commisfie der Finantien door eenen naar om Ccc 3 ze" Leeuwarden. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland* l  ?74 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WARDEN. Stukken raaken de het gefchil tusfchen heiPt ov. Btfl. en ha Hof van Fries* land, J ( 1 ] 1 < 1 3 1 ( \ J zen inzien al te Herken yverzugt op het einde van haar ftuk beezigt, om namelyk wanneer het Provinciaal Beftuur niet zoo handelt als zy in deezen voordragt aantoonen dat gehandelt moet worden, dan de geheele zaak ter hunner regtveerdiging aan het geheele Volk znllen bekend maaken. Indien bet eene quesiie alleen tusfchen den Raad en Reekenkamer was, dan zouden wy zulks ook geheel aan haar overlaten, maar nieuw het Provinciaal Beftuur de zaak als de haare befchouwt, meenen we dat het al ofte niet bekend maken aan de Natie ook tot haaren taak behoort; verzoekende dus in ernst de Commisfie der Finantien, als waarlyk liefhebbende Bloeders, van zulke fterke expresfien, fchoon wy wel erkennen alleen uit yver tot Vaderlandliefde voortekoomen, zich te ontlouden, en hun voorneemen in deezen op te [c'orten. Uwe Commisfie, Medeburgers, beIchouwt .dit geval als een zeer netelige zaak, s teffens van oordeel, dat wy thans niet zoo lerk mceten infteeren, om de oorzaaken deezer areuke optefpooren, dan wel om middeleu tot /erheelinge te beraamen; ook meent de Comnisfie in het zeekere onderrigt te zyn, dat de Raad der Juftitie, althans de meerderheid van ierzelver Leeden, zich hier toe gaarne zullen aaten vinden. Waarom thans voofftellen: dat nogmaals door iet Prov. Beft. eene Commisfie worden gelast, net den Raad hier over, namelyk tot herftel leezer, voor de goede zaak, zo fchadelyke ivoude te confereeren, en de voorwaarden ter lemiddelinge hun voor ie ftellen, welke volgens iet Advys uwer Commisfie behoorden te belaan, in eene fchuldbekentenis van den Raad, lat dezelve door te overgedreevene drift, zich litd ukkingen heeft veroorloofd, welke ongelermitteerd, en voor het Prov. Beft. honende ;yn( geweest; dat de Raad dezelve retracteerd.  JAARBOEKEN, Juny, 1707. ?75 en desweegens, het zy min of te meer aan het Prov. Beft. hun leedweezen betoond, eu dat dan ook het Prov. Beft. ter bevorderinge van onderlinge harmonie, het Decreet van den 17 JMaart laatstleeden, ten minften provifioneel buiten werkinge ftelt; dat men zich dan met elkanderen verbroederd, en gezamen'lyk middelen tot onverbreekbaare vriendfchap beraamt. Dog indien deeze voorwaarden aan weerskanten niet foehaagen, dan fteld de Commisfie voor, dat de Raad moet verpligt worden , het Decreet te gehoorzaamen, te maintineeren en te doen maintineeren; (al was het dan ook flegts voor de tyd van twee dpgen,) en dan onderwyien daar over met ekander ter bemiddeling in Onderhandelinge treeden , mits dat' het dan aan de zyde des Raads voldoende is, dat ieder derzelver Leeden, perfoneel de fterk gebezigde uitdrukkingen retracteerd en leedweezen te kenner geefr. Hier mede hopenwe aan onzen Last iu dee zen voldaan te hebben, en brengen dit tei Rapport ter TafelWaar meede wy zyn, uwe Heilwenfchendi Meedeburgers j Den 29 April 1797, (Was get.) A. A. BAKKER, KLAAS IGLES P. KRAAMER, T- K. SMIDT AL BERT TJEERDS. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevon den en gedecreteerd: zich met den Geest va het zelve rapport te Conformeeren; het eers voorgedragene middel van vergelyk te verwei pen; maar vast te ftellen, het geen in h< C cc 4 twet Leeuwarden. Stukken raaken» de het gefchil tusfchen hetProv» Beft. en het Hof van Fries» land. * 1 t I  Leeuwarden. Stukkei radken de het gefchil tusfchen hetProv, Beft, en het Ho) van Friesm, land, 1 i No. 9j 776 NIEUWE NEDERLANDSCHE tweede Lid vau het advis word voorgefteld, zoo als by deezen word gedecreteerd ; Dat de Raad verplicht zal weezen het „ Decreet van den 17 Maan i?97, betrekke1 „ lyk het liaan van Ordonnantiën door onze „ Commisfie van Gedeputeerden , voor de uit,, gaaven ten behoeve van de jultitie voorvallen„ de, te gehoorzamen, mainctineeren en doen ,, mainctineeren; en dat als dan onderwylen ,, met den Raad var. Jultitie onderhandelingen „ zul:en geëntameerd worden ter bemiddeling „ van het verfchil; des dat elk der Leeden van „' den Kaad zal moeten betuigen zyn leedwee„ zen, over de gebeezigde uitdrukkingen na„ mens den Raad, die tot hoon en minagting „ van deeze Vergadering zouden kunnen ftrekken." En is dezelvde Commisfie, welke het opgedagt rapport heeft uitgebragt, beftaande in de Burgers Klaas Igles, Bakker, Alben Tjeerdt, P. Cramer en 2. K. Smidt, verzogt en gecom■Mtteerd, om van dit befluit aan Commisfarien uit den Raad kennis te geeven ; en ingevalle door den Raad bet meergemeld Decreet word gehoorzaamd en gemaintineerd, met denzelven 111 onderhandeling te treeden, ter bemiddeling van het verfchil, volgens den Geest van het in ïteezen vermeld rapport. Ten welken einde Extract deezes zal ter hand gefteld worden, aan den Burger Klaas Igles, om aan de Commisfie te verftrekken voor Auihonfatie en ten einde dezelve zich daar na eeiragen. ö Aldus Gedecreteerd op het Landfchapshuis .innen Leeuwarden, den 29 April 1797, het dc Jaar der bataaffche Frslmd,  / JAARBOEKEN^ >«y, 1797* 777 No. 27. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Fries land. " De Burgers Bakker en verdere Gecommit teerden, by Decreet van den 29 April jongstl. benoemd en Gecommitteerd geweest, om aan de Raaden van Juftitie bekend te maaken het belluit op dien dag by de Vergadering Ker.omen, dat de Raaden van Juftitie zwudenjerpucliUyn het bewust Decreet van den 17 Maart 1. 1. te gehoorzaatnen , te maintineeren, en te doen maintineeren , en te erkennen de hoonende en beledigende uitdrukkingen, in haare ftukken over het meergemeld Decreet, aan deeze Vercadering voorgehouden; hebben van deeze hunne verrichting het navolgend verflag gedaan. j - Rapport der Perfoneele ondergetekendt Commisfie. welke op den 29 Aprl l. I. is Gecommitteerd om van i Befluit op dien dag door het Pro vintiaal Beftuur genomen, tot ver eeniging en wegruiminge van he, verfchil met den Raau van Juftitie . aan dezelven kennis te geeven. Mede-Burgers! Uwe Commisfii heeft ingevolge hunnen last reeds op den zelfden dag toen uwe orde ont vangenlieeft, aan den Raad van Juftitie kenni Seven, en uw Befluit hen voorgefteld: waa op door gemelden Raad ten antwoord hebbe bekomen, dat hoe gaarne ze ook alles met g heel hun vermogen wilden toebrengen , wat v. 3e ze hun eertmartelyke Vriendfchaps-bren Ccc 5 ' ' Leeu* warden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Heft. en het Hof van Fries- tand. r t r 1 t e. e  Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. beft en het Hef Van Fries; land. c 2 I -78 NIEUWE NEDERLANDSCHE te herftellen konde firekken, en niets hartelvker en1 vuunger verlangden, dan in oprechte Vriendfchap en eensgezindheid mer het Provinciaal Beltuur te vrkeeren, om gezamentlyk 't waare geluk des Vryen V.iefchen Volks, oveieenkomltig het riatuurlyk Menfchen Recht, op Vryheid en Gelykheid gegrond , te bevorderen, echter aan oeeze voorwaarde behoudens hun eer niet konden voldoen, en verzogten dus, indien het Provinciaal beftuur ten opzichte van het bewuste venchil geen andere ichikking geliefde t« maaken, dat dan ten fpoedigiten van hunne Posten, hoe ongaarne ze dezelve anders zouden willen transporteeren, moeten worden ontzet. Wy lubben al ons vermogen aangewend hun van zoonanigen befluit te do m veranderen; en dit voorr eemen het welk onzes bedunkens op verkeerde gronden fteunde, op te fchorten, tot dat men tet.s tot vereffening en wegneeming des verfchil» nader met elkander in Vriendicnaps-onde.-naiidelinge volgens onze aan hun r orgeitelden Jast en orde zouden zyn getreden Vvaar op wv tot antwoord bekwamen, dat de Kaad niets aangenamer zoude zyn, dan met het t'rovuiciajl Beftuur, ofte derzelver afgevaardigle Commisfie, in eene vriendelyke onderbandeingt. tot wegruiming van alle verfchillen te Contreeren, en de eendragtsband zoodanig tot geuk des Volks te vestigen, dat dezelve onverireaknaar worde herfteld, maar dat echter inleval.e dit B.fluit van het Provinciaal Beftuur net wierde veianderd, zy dan perfiiteerden by laar voorig gezegde, en ten fpoedigfte, hoe ^hn0°VegeH hun behnS ^ genoegen treed , Demisfie verzogten. Na eenige verdere )iscusfien en redewisfeiing, heeft de Raad ns verzogt, een door haar voor te fl^nTer oek, aan de Vergadering van het PVovinciaal 'fr'L^^111521"3116 T00r * drageh. Wy hebben,Medeburgers! de verheelinge der breü-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 779 breuke allernoodzaaklykst agttende, dit verzoek niet willen weigeren, en na hetzelve hadden aangehoord verzogt, op dat het ons geheugen niet zoude ontglippen, dat het door haar op papier wierde gefteld, waar aan ze gereedelyk voldeeden. Zie hier het zelve. Pro-Memoria. De Leden van den Raad van Juftitie zyn 'er ten fterkften voor, dat de Harmonie en Broe derichap bewaard, de belangen van het Alge meen .«ehandhaafd en bevorderd, en niemand, het zy Prov*Beftuur, het zy de Raad, in zyn Eer benadeeld of verkort worden. De Leden van den Raad vorderen geenzin: de intrekking van 't bewust Decreet, fchoor zv 'er verre van af 2yn om te veronderftellen dat het voor een Geconftitueerde Magt fchandi zou zyn, om een befluit te herroepen, wanneei men van deszelfs onbillykiieid of fchadelykheu overtuigd kan worden. , _ , . Zy begeeren flegts, dat het Decreet buitei werking of Harende blyve, tot tyd en wyle d Commisfien uit het Beftuur en den Raad 111 vriendelyke met bedaardheid en onpartydighen onderzogt, gewikt en gewogen zullen hebben in hoe verre dé zaak in 't verfchil tot he mees te nut van 't Friefche Volk, en t t het groot fte en beftendigfte genoegen van 't Provinuaa Beftuur en den Raad van Juftitie, kan bepaal en vastgefteld worden. Het is daarom, dat de Leden van den Kaa aan het Provinnaai Beftuur voordragen , dt wederzydsch het Decreet van het Provmcia; Beftuur, en Refolutie van 't Hof buiten wei king werd gehouden, al het geene 'er over g< fchreven is in vergetelheid gefteld, en alles 1 dien ftaat te laaten, zoo als op den 13 Maa 1797» is geweest, tot dat door eene Commisi Leeu* V» ARDEN. Stukken raaken* de net gefchil tu fchen ]iet Prov. Btft en het Hof van friesland. > i i ■ t 1 1 1 d i t il n 't .e ie  Leeuwarden. Stukken raaken de het gefchil tut f hen hetProv. Beft. en het Hof van I Friesland. 1 i 4 1 1 i 'i l x o li h f< o L Pr 78a NIEUWE NEDERLANDSCHE uit het Provinciaal Beftuur en uit het Hof de noodige veranderingen, en verbeteringen betrekkelyk het flaan van Ordonnantiën, en het tauxeeren der fpecificatien zal zyn gemaakt, daar van gerapporteerd, en by het Provinciaal,Beftuur zal zyn Gedecreteerd. De Leden van den Raad houden derhalven van hunnen kant, ingevalle het Provinciaal Beftuur het voorftel accepteerd , alles voor vernietigd, en als niet gezegd, of gefchreeveh, wat er aangaande deeze zaak gefchreeven of rezegd mogt zyn, en verzoeken hier op ten poedigften berigt. Wy zullen, Medeburgers! wyl hoegenaamd reenen last in deezen ter Praadvifeeringe heb>en , hier op niets aanmerken, alleen ftellen we naar voor, m (de Vergadering dit verzoek ac:orde-erende, of men dan ook zoude kunnenbeluiten nog een poinct ter Onderhandeiinge nanens het Provinciaal Beftuur, daar by te voe;en, naamentlyk eene wegruiminge, verminde'mg ofte opfchorting der menigvuldige Vacanlen des Raads van Juftitie; dit is ons by den Laad tegenwoordig zynde, niet in gedagtengefeest, misfchien was anders daarvan , door ns, eenig gewag gemaakt; hoewel mogelvk eeter met gefchied. Zie daar xMedeburiers' et bericht en Rapport der Commisfie; geihreeven den i May i797. door A.A. Bakker. e£denV00 6,1 goedketlrin2e der °ve»ge (was get,) KLAAS IGLES, P. KRAMER. ALBERT TjEERDS, T. K. SMIDT. Waarop gedelibereerd, en omvraag gedaan nde op den voorflag van de Raaden, by > Memona van dezelve in het Rapport der Ge-  JAARBOEKEN, >«y, 1797. 7^ Gecommitteerden vermeld, is Conform dat voorflel vau de Raaden geconcludeerd: Dat wedèrzyds het Decreet van het Provin daal Beftuur, en Refolutie van liet Hof bui " ten werking word gehouden; al het geen 'er " over gefchreeven is in vergetelheid gefteld, "en alles in dien ftaat gelaaten, zoo als op i-j " Maart 1797. is geweest, tot dat door een " Commisfie uit het Provinciaal Beftuur, en " uit het Hof, de noodige veranderingen en " verbeteringen betrekkelyk het flaan va;: Or " donnantien, en het tauxeeren der Specifica " tien (wegens kosten voor de Juftitie) zal " zvn gemaakt, daar van gerapporteerd, en by " hgt Provinciaal Beftuur zal zyn gedecreteerd. " £n zyn vervolgens in de Avond - Zitting , de Burgers Hettema, Bakker, Keuning, van der Linde en Dykftra Gecommitteerd, zoo als dezelve by dezen gequalificeerd worden, om met de Raaden van Juftitie, of een Commisfie uit dezelve overeenkomftig de intentie van het voorfchreven Gedecreteerde te confereeren, en daar van te rapporteeren. Ten welken einde een Extract van dit Decreet zal worden ter hand gefteld, aan den Burger H He'tema , als eerstbenoemde in de Commisfie, ' Kaar te verftrekken tot authorifatie; gelyk ook meede aan onze Commisfien van Gedeputeerden en tot de Financie een Extract zal worden overgebragt, tot naricht. Aldus Gedecreteerd op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden , den 2 May 1797, het %de jaar der Bataaffche Fryhetd. No. 28. Leeuwarden. Stuh&ett raaken» de het gefchil ths/che het Prov* Bed en het Hof van F ies» land.  7«a NIEUWE NEDERLANDSCHE LeEu« wa«.den. Stukken raaken- di het gefchil tusfchen hetP'uv. Bell van het Hof van Fries* land. i No. 28. Extract uit het Register der Dzcreeten -van het Provinciaal Beftuur van Friesland. De Burgers Bakker en verdere, by Decreet Commisloriaal van den tweeden deezer Maand, Gecommitteerde Leden tot de Conferentien met de Raaden van Juftitie, hebben ter Vergadering uitgebragt, het navolgend: Rapport der Cammisfie, op den tweeden aeezer aangëftetd tot bemiddelinge en bevreeaiginge der gcreezerie ver* fchillen , tusfchen het Provintiaal Beftuur en den Raad van Juftitie. Mede • Burgers ! Wy hebben, ingevolge uwlieder last, volPj^. *.an den treden May, ons by Extract Refolutie ter batfd gefteld, met den Kaad van Juftitie in Conferentie geweest en uw-laatst genomen befluit, tor wegruiminge'der onderlinge gefchillen, aan haar voorgedragen *aar op de Raad zich v^klaarde, van hunnen tant gaarne die Refolutieii en fterke uitdrukkingen ofte voorftellen, betrekkelyk deeze zaak gedaan, buiten werkinge en in vereetelheid te zullen ft hen; toonende zeer duidelyk, en zoo fl v,;orrkTam' °Pre8r harteiyk genoegen in deeze Refolutie te neemen; waar op wv verder met haar in Conferentie zyn getreeden , en eezamentlyk overeengekomen, aan deeze Vergadering voor te dragen, dat alle betalingen, weU Bof^n^- den Ra3d ofte het ^genaamde rlof van Juftitie, moeten gedaan worden wel. te tot vaste Sommen bepaald en op seftel'de tv len verleheenen zyn, hoe ook genaamd, zonder  J AARBOEKEN, Juny, 1797, 783 der eenige uitzonderinge, op Ordonnantie van de Gedeputeerden geflaagen, zullen worden betaald; en teffens, dat a'le fpecificatien, de Tu* ftitie en het Huishoudelyke van den Raad ofte des Hofs betreffende, als mede het tauxeeren van de hier toe betrekkelyk zynde Specificatiën, zal gefchieden door den Rsad, omme daar op Ordonnantie te verleenen, zullende egter daar omtrent althoos verantwoordelyk zyn aan het Provintiaal Beftuur, om door deszelfs Commisfie tot de Finantien geëxamineerd te worden, en geregistreerd zynde, dog kwalyk wordende bevonden, volgens hunne Inftructie, daar van kennis aan hst Provintiaal Beftuur geeven, op dat door derzelver magt de Raaden van Juftitie naar verdienden mogen worden geftraft; ook zyn wy overeengekomen, dat de reparatie aan de Cancellarie, indien zulks door het Prorintitaal Beftuur word goedgekeurd, ter bevordering van 's Lands Casfa, in de tweejaarige Befteedinge van de Lands Werken zal worden gebragt, mits op aanwyzinge der nodige te repareerenc Stukken ofte gebreeken, van den Raad? mei recht. om eenige geringe gebreeken, waar toe de Aanneemers, volgens het gemaakte beftek van Aanbefteedinge niet verpligt zyn, te mogen laaten repareeren; zullende egter de Aanbeftee' dinge der in het beftek gefteld wordende Can cellarie-verbeteringen ofte reparatien, gefchieden door het Provintiaal Beftuur ofte derzelvei Commisfarien. Verders is geconcludeerd , indien de voorgeftelde Poincten door het Provin tiaal Beftuur worden goedgekeurd, dat volgens de Refolutie van den 2May, eene Commisfie uit het Provintiaal Beftuur en uit den Raac zullen confereeren , ter Examinatie van hei Reglement weegens de tauxatie der Specifica tien en Cancellarie Gerechtigheden, omme daai omtrent de nodige verbeteriugen te maaken, toi welkt Leeuwarden* Stukke» raaken* de het g'fchil tusfchen hetProv. Beft. en hét Hof van Fries. land.  Le&o- warden. Stukkei raaken de het gefchil tu.fhe. het Pm Bed. e het Ho v net ift« 'jaar der Bataaffche Vryheid. No, 29. Voordragt van de Commisfie der Financien. Mede» Burgers'. Beftuur ders van dit Gewest! De Commisfie tot de Financien overruigdzynde, dat het Wolk van Friesland by de verkiezing van ul. als haare Vertegenwoordigers, gewild heeft, dat op een verftandige, eerlyke en cordate wyze, derzelver belangens zoud behartigen , vind zich verpligt, aan ul. te móeten verklaaren, dat naar hun inzien, daar aan op verre na niet word beantwoord. Het  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 785' Het gedrag der Raden van Juftitie, en de handelwys daaromtrent , zal hier van alléén ten bewyzen kunnen ftrekken. Dit zullen wy kortlyk aantoonen: Del Raad is zelve oorzaak van het nemen van het Decreet van den 17 M iart 1797 : om dat voor af alle middels in het w.rk (teide oin ook ul. Decreet van a Augustus 1796. kra;tloos te maken; tot dat einde p'efenteerde de Raad een Memorie, en welke in onze handen gefteld wierd om daarop te berigcen; het viel niet moeyeiyk die te weerzeggt n , om dat datr in geen waarheid was op^ellooten. Na dat Gyl. ons advis daar op, (en waarin wytev-ns hebben aangetoond, dat b:halver- net onregt matige dat een Juftiële Riad over 'sLaids penningen een onbepaalde behering had, hyookop een geheel onbetaamiyke wyze, daar in te wert ging,) had overwogen, hebt gy, genoegzaam met eenparige ft>:mmen op den 17 Maart ',797, U daar mede Geconformeerd, en Gedecreteerc dat alle de Ordonnantiën zonder oi.derfcheic door de Gedeputeerdeu zouden worden gefia gen. In plaats ml dat dit Decreet door de Raat moest worden nagekomen, ingevolge zyn ver pligting, en om dat gezworen heeft, dat uwi wetten en beveelen zouden doen handhaven zoo gedraagt de Raad zich niet des overeenkom ftig, en verklaard opentlyk in eene Misfive o adres, dat zich daar na niet zal gedragen;' en wel in zoodanige bewoordingen en op zoodti nige gronden, waar over Gyl. dezelve niet ai léén daadlyk had moeten dimitteeren, maa zelfs exemplaar doen ftraffèn; dan in plaats va dit, field Gyl. dit fchandftuk-in onze handen ten fine van advis en coi fideratie Wy hebben, daar aan voldoende, dit ftu geheel ontledigd, en ul. het onbetaamiyke da; van zeer breedvoerig voorgehouden. En war Ddd bi Leei> WAR" DEN. Stukken raaken* de het gef~hil tusfchen he'Prov* Bell. enhet Hof van Friesand l t l > f r 1 > | x is 't  786 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. $m&ke* makende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het HoJ van Friet' hnd. \ t i ,s i ( t 1 hier op gevolgd? In plaats van een regtvaardige en Corda;e uittpraak, maakt gy dit alles weder Commisforiaal, Intusfchen vaart de Raad voort in ongehoorzaamheid: alle dagen geeft hy, of liever zyn Prefident Alma, Ordonnantiën: Wy (lelden dezelve tot informatie in handen van voorfz. Commisfie. Gyl. befluit daarop wederom , om te perfiHeeren by het meergemelde Decreet, ontbied de prefente Leden in uwe Vergadering, en geeft hun daar preuven van uwe volharding, met order om zich op hunne verantwoordelykheid» da^r na ie gedragen; maar al ras word uw ge» zag andermaal veragt en vaart den Raad voort met het flaan van Ordonnantiën! Daar na verlaagt gy U alweder, en benoemd een Commislie, dog derzelver uitflag is vrugtloos, zy vin. den de Raaden fchuldig, en geeven U dit rapport : dat de Raad niets wezenlyks tegen het Decreet vau 17 Maart heeft ingebragt; dat de Commisfie gebleeken was, dat Alma, zonder de overige Leden van den Raad te vragen, tegen het Decreet, Ordonnantie verleend had. De Prefident Alma word gedimitteerd, en die Demisfie gerefumeerd; dog men aarfelde dit Decreet uittevoeren! In plaats vervolgens, dat deeze zaak wierd afgedaan, door de Raaden tot hun pligt te uengen, zoo zoekt men allerhande uitwegen: rnen beEoemd Commisfie op Commisfie, om te mderzoeken, of 'er ook nog fchynbaare redelen door de Raaden konden worden opgegeven, vaar door het Decreet van 'den -.7 Maart konIe uit den weg geraken : dan hier toe waaren zy liet ln Haat, zoo als wy IJ reeds meermalen 'chriftelyk hebben aangcroond. En wat doet Jylieden daar op? Gy cecreteerd den a May ip een Rapport, ( van een Comm^fie, die geast was, aan de Raaden bekend te maken:dat zich  JAARROEKEN, Juny. 1797. 7%T zich naar het Deeree* van den 17 Maart 1. 1. moesten gedragen en te erkennen, de honende en beledigende uitdrukkingen in zyne Stukken over dit Onderwerp;) waar van de Conc'lufie is een illegaal Huk, door de Raaden, ongetekend, aan die Commisfie gegeeven: dat het Decreet van 17 Maart zoo lang buiten werking zoude zyn, tot dat door een Commisfie, met de Raaden daaromtrent Ichikkingen zouden worden gemaakt, en Gyl. daar op zoud hebben Gedecreteerd. Medeburgers! moet de N?.tte , als die dii hooren zal, niet zeggen, dat het in deze Vergadering niet regt toegaat? Die Commisfie word dan al weder benoemd, en doet, op vooiftelvan den Raad, (die verzekerd had, dat een middel zoude aan de hand geven , dat alles tot handhaving van het Oezag dezer Vergadering zoude afloopen,) deze voorflag: dat het Coliegie alle de Ordonnantiën,zelfs (let wel) tot die van de Clerquen toe. zoude flaan; des dat de Raad daar tegen zoude afge ven de Ordonnantiën op Specificatiën wegens de Juftitie, enz. En wat is nu hier het gevolg van? dit: dat deze verraderlyke handelwys bvna zoude zyn aangenomen; evenwel'verwerpt de meerderheid dezen voorflag, en daar dooi wierd da;i het Decreet van 2 May van zeiven weder vernietigd, en dat van 17 Maart 1. 1. in effect gefteld. Tot dus verre dan is deze zaak gevorderd 5 en de Raad van Juftitie Myfi volharden in hjt b-°fpotten van uw wettig Befluit; led Wetiig GedemUteerden /llma laat- Gy nog in zyn Post; Ja wat nog mald'r is, Gy bat looruws Commisfien nog met hem Confere « n; en hiet door word gelegenheid gegeven, da* de Juftitie word opgehosideti, tot duizenden GuJens nadeel van den Lande! * Medeburgers! indLn wy zwegen, zoude d( Ddd a Na Leed - WARDEN. Stukken raaken., de het gefchil tusfchen hetProv. Beft, en hst Hof van Fries. land.  783 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukke; makende het gefchil tusfchei hetPrm Beft. e het Efo. van Friesland. Natie ons, en alle de overige Leden, die aan dezen handel geen deel hebben, deze laagheden mede voor rekening ftellen. Daarom verklaaren wy ul. dat ons dezen handel verveeld; en in fnaam van onze zenders eifëhen, dat aan deze zaak zyn beflag worde gegeven, ten einde wy gezamentlyk tot nuttiger eindens en tot Heii voor het Volk kunnen werkzaam zyn. i Wy verzoeken dus , ( en des noods eifchen . wy dit) dat ftaande deze Vergadering werde n Gedecreteerd: dat de Raad van Juftitie zal gefhouden zyn , het Decreet van 17 Maart 1797 na te komen; dat de Demisfie van Alma werde uitgegeven; dat de overige Leden van den Raad, alhier worden geroepen, en dit Befluit aan hun bekend gemaakt; en dat alle die zich daar tegen zullen verklaaren, daadelyk zullen worden gehouden voor gedemitteerd, echter met die bepaling, dat op hunne verantwoordlykheid zoo lange hunne Posten zullen blyven waarneemen, tot dat daaromtrent zal zyn gedisponeerd. Door dit Decreet, zult Gy uw Crediet, dat zoo ftaat te vallen, weder bevestigen,- door zulk een Decreet, zult Gy gelegentheid geeveu dat de Jultitie haare loop weder kryge, die nu maar ai te zigtbaar door de tegenwoordige Raaden gefluit word; door dit Decreet zult Gyl. Eendragt in deze Vergadering brengen; en eindlyk, dasr door zult Gy allen, die het met een ferme Vergadering, en dus met het welzyn vau het Vaderland houden, verblyden. Wy bidden ul. bedenkt toch de zaak bedaard in: Gyl. hebt immers meest allen, by herhaalde reizen openlyk verklaart, dat het Decreet van den 17 Maart 1. I. wilt vasthouden: laat O niet langer bedriegen of misleiden, doorniets beduidende inbrengzels , als of 'er gevaar te vreezen zy, indien Gy volhield; neen, Burgert ! indien Gy laag zyt, is 'er waarlyk voor groot gevaar te vreezen, doordien het Volk dit  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 789 dit zeer euvel op zal neemen. De Raaden zyn! zoo bemind niet by de Patriotten; zy befchou wenze als de zulken, die deeze Vergadering willen dwingen en daar over den meester fpeelen, om daar door derzelver glorie op uwe veragting te vestigen. Befchouw ons niet als partyen, want dan doet Gy onrecht; het raakt ons op zich zelf niet, ot wy een Ordonnantie van den Raad of van de Gedeputeerden regiftreeren; wy verdedigen alleen de blanke waarheid!, en daarom veragten wy de Handelingen van de Raaden, en die hun daar in behulpzaam zyn. . Neem dit voorftel in overweeging, belluitovereenkomftig hetzelve, dan zullen wy U onzeBroeders noemen , en het Volk zal ü Heil toewen- fchen. _ , , Dan, Medeburgers!zoo dit ons voorftel al weder op den langen baan word gefchoven, door het benoemen van Commisfien, en dus niet overeenkomftig hetzelve word beflotön! dan moeten Wy ü verklaaren, dat wy ons zullen zuiveren by de Natie, door al het geen, het welk hier omtrent gebeurd en gefchreven is, publicqte zullen bekend maken; terwyl wy in dat geval de gevolgen, welke hier uit zullen geboten worden, overlaten aan hun, die in dezen zich ten believet van de Raden gedragen hebben. Actum in 'sLands Rekenkamer, den 18 Ma] c 1797. Het Derde Jaar der Bataaffche Vryheid De Commisfie der Financien» WOPKE ROMMERTS Ter Ordonnantie van de Commisfie. R. BOSMA. Ddd 3 N« L.EEU* VAR» 3EN. Stukken raaken• de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het. Hof van Friet" land. ; r h  7!P NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- WARDEN. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries* ■land. k ( I No. 30. Decreet op het Rapport over de Raaden en het Decreet van den 17 Maart L l. * Is gehoord het Rapport van de Burgers Eerdmans en Germans, zullende dienen ter voldoening aan de Decreeten Commisforiaal van den 14 en 15 April 1 1. betrekkelyk de weigering van de Raaden van Juftitie en derzelver volharding daar in, om aan het Decreet van dit Provinciaal Beftuür ce dato 17 Maait 1797. te voldoen. Volgende hetzelve Rapport hier na geinfereerd: Medeburgers l Uitmakende de Hoogst Geconftitueerde Magt van Friesland, De Perfoneele Commisfie, uit uwe Vergadering, die zich, zedert de weigering van de Raaden van Juftitie om aan uwl. Decreet van den 17 iVJaart over het flaan van Ordonnantiën tot betaaling te voldoen , roeenig vuldige reizen heeft belast bevonden, om over die zaak uwe Vergade-, ring te dienen van confideratien en advis, zonder dat tot nog toe aan haaren wenscb en uwe verwagting van de zyde dier Kaaden met betrekring tot het voorfz. verfchil, is voldaan geworlen; heeft gemee «d niet langer te mogen uitftelen, van ook aan de haar opgelegde lasten by uwe refpective Decreeten van de 14 en 15 April 1. 1. te voldoen. Die lasten beftaan in drie Leden; als; 1» Onverminderd de demijfic van den Raad Alma, den 54 April 1797 Gedecreteerd , edog ienwelken nog is fungeerende, aan uwe Vergalering te dienen van confideratien en advis: hoejanig roet de verdere Leden van den Raad van Ju-  jaarboeken» Juny. 1797* 7S>ï Juftitie, aangaande hunne weigering om aan uw "vaak gemeld Deereer te voldoen, zoude behooren gehandeld te worden. 2. Eene Misfive, of Deductie, op naam van den Raad van Juftitie aan uwe Vergadering, te dier zaake geprefenteerd, te vifiteeren en examineeren , en onze bedunkingen op dat ftuk voorte > dragen. En ten derden, om gefchikte Perzoonen opgegeeven , dewelke , zoo nodig, tot de waarneming der Juftiriezaaken zouden kunnen worden aange fteld. Wy zullen op de eerfte en derde dier po:nc ten, by deeze onze gedagten voordragen , als ©ordeelende dat het tweede poinct altyd tydig genoeg kan worden behandeld, wanneer het nodig mogt worden uwe handeliBgen in deezen met de pen te verdeeöigen, en die van de Raaden, op cat onderwerp in een helder dagligt te Hellen. En aangezien reeds zoo veel over het geval in questie is geconfidereerd en geichreven, oordeelen wy kort te kunnen zVn, en ons advis op den eerstgemeldeo last hier in te bepaalen, zoo als wy by deezen aan uwe deüberatien voordragen te decreteeren s Dat, aangezien alle de aangewende middelen om de Leden van den Raad tot het refpecteeien van het Decreet van den 37 Maart 1. 1. te perfuadeeren vrugteloos zyn geweest, en het nogthans aan dez_ V ergadering, voor de handhaving van haar gezag en de Eer van het Beftuur des Volks van Friesland competeerd, haare, niet tegen de aangenomene grondbeginzelen, het recht en de bclangens van het Volk, ftrydende, maar daar mede overeenkomende Decreeten en Befluiten , te doen eerbiedigen en naarkomen, zoo wel door de aan haar ondergefchikte Collegien, als particulieren; en de Raad van Juftitie by aanhoudendheid het Decreet van den 17 Maart ï. I. overtreed; alle de Leden van deb Raad, één Ddd 4 voor Leeuwarden. Stukken raaken■ de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries. land.  792 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukkei r etende het gefchil tusfchei h'erfrot B*ft. et het Ho. van Fries* land. voor één, in het midden van deze Vergadering behoorden gerequireerd te worden ( met uizondering van deD reeds gedemitteerden Raad Mmd) eo van dezelve catagorisch afgevraagd, of zy het ; voorfz. Decreet willen refpecteeren en naarkomen in hunne qualiteit jaa of neen ? Dat ten aanzien van die der Leden van den Raad , welke affirrnatif antwoorden, al het get beurde zal worden en zyn in vergetelheid gefteld. . Dan dat die Leden, welke negatif of weigerend i antwoorden, zullen worden gehouden voor verballen van hunne Pos'en; des niet te min op derzelver verantwoordelykheid verplicht zyn dezelve te blyveu' waarneemen, tot dat aan hun een Extract Demisfie zal zyn ter hand gefteld. Terwy al verder, om aan het derde point te kunnen voldoen, eene lyst van voorwerpen gereed hebben, die op uwe requifitie kan worden gefuppeJitee d, om daar uit de verkiezing van de nodige nieuwe Leden in den voorfchreeven Raad te doen. Hier mede perfifteerende voor Rapport onderwerpen wy het een en ander aan uw verligt oordeel. ^Aldus gerapporteerd, den 19 May 1797, het rde Jaar der Bataaffche Vryheid, Uw Meedeburgers, D. EERDMANS. J. GERMANS. Waarop gedelibereerd zynde, is overeenkomftig het voo'gedragene in opgemeld Rapport, Gedecreteerd: Dat, aangezien alle de aangewende middelen, om de Leden van den Raad van Juftitie tot het refpcöeeren van het Decreet van den 17 Maart  JAARBOEKEN, >»y, 1797. 793 1. 1 te perfuadeeren, vrugteloos zyri geweest , en het nugthans aan deeze Vergadering, voor de handhaving van haar gezag en de Eer van het Beftuur des Volks van Friesland, competeerd, haare, niet tegens de aangenomene grondbeginzelen, het recht en de belangens van het Volkftrydende, maar daar mede overeenkomende, Ve creeten, en befluiten te doen eerbiedigen en naarkomen, zoo wel door de aan haar ondergefchikte Collegien, als der particulieren; en de Raad van Juftitie by aanhoudendheid het Decreet van den 17 Maart I. 1 overtreed; Alle de Leden van den Raad, (met uitzondering van den reeds gedimitteerden Raad Alma J één voor één , in het midden deezer Vergadering zullen worden gerequireerd, eu van dezelve Catagoriscb afgevraagd: of zy het voorfz. Decreel willen refpecteeren en naarkomen in hunne quali teit: jaa of neen? 'Dat ten aanzien van die der Leden van dei Raad, welke affiimaüf antwoorden, al het ge beurde zal worden en zyn in vergetelheid ge ^Dan, dat die Leden, welke negatif of weige rend antwoorden, zullen worden gehouden voo vervallen van hunne posten; des niet te min,o| detzelver verantwoordelykheid, verplicht zyi dezelve te blyven waarneemen , tot dat aan hui een Extract Demisfie zal zyn ter hand gefteld. En zal Extract, deezes worden overgebragt aai onze Commisfien van Gedeputeerden en tot d Finantie, ter haarer informatie, als mede aan d Raaden van Juftitie tot haar naricht. Aldus enz. 19 May 1797* Ddd5 No. 31, Leeu. WAR" DUN. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Befl. en het Hof van Friesland. l 1 1 1 1 2  WAR" D-.'N. Stukken raak nde het gefHil tmf. hm hetProv. Bed, en het Ho) van Frieslands l 1 t r d 7H NIEUWE NEDERLANDSCHE No, 31. Extract uit de Notulen, den si Mav No? wierden geleezen: eoz. eene Misfive van den Raad van Juftme, houdende, dat, daar dee£h,i g3renDs alies' *ang«Mde het bewust gefchil mee den Raad, in de Dagbladen waereldkundig maakt, zy dan ook het Friefche Volk maar op eene onparrydige en onverminkte wyze, van den toedragt d;er z?ak zullen onderrichten zoo a's reeds by provifie een Stuk op de Pers hadden doen beaorgtn. En een Adres, van de Raaden van Jaftide daarin eene breede optelling doende van de reeHenen, waarom dezelve al nog blyven weigeren aan het Ueeeet van den 17 Maart 1. 1, te voldoen; met aandrang tot hst fpoedig eindigen van iet daar uit ontfiaan gefchil. s^vau De opgeroeide Stukken geleezen en voor Noïhcatie gehouden zynde, deed een der Leden iet Voorftel: ,, Dat daadelyk werde beiloten, het Extract , Decreet ur Demiffie van den Raad dlma uit , te geeven; en dat; ftaanue de Vergadering be, paald we d, op wat tyd de overige Raaden ' y»Sa^Dg ««dien worden geroepen,ten I Srteeie? ^ ?*. de° ,y deeze'> tffec? Waarop gedelirererd zynde, is gedecreteerd at de Leden van den R»ad van jSS 0™* en in de Vergadering zullen wS%?™ erd conform het gedecreteerde van den 10  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 793 Bylage A. by No. 31. ADRES van de RAADEN van JUSTITIE. Be Raaden van Juftitie 'stlofs van Vriesland, aan het Provintiaal B-yp! dat hoogstnoodig een fpoedig einde moetgemaak! worden, uit insigt voor het waare weUyn var het Friefche Volk, dat veel te braaf is, dan da het eindelyk het Slagtoffer zou worden van de eefchil'en zyner Geconftitueerde Magten. De Raad zal niet breedvoerig uitweiden ovei den Staat des verfchils, waar van uw Decree van den 7 Maar; 1 1. de voorname grondlij is De Raad heeft zoo mondeling als lchnftelyk ten overvloede, by ul. aangetoond, dat dit De creet te gehoorzaamen niet anders zou weezet dan het toelaaten eener hoogst fctiaadelyke ftrem ming van den loop der Juftitie, en dus aan dei kant van den Raad eene opzettelyke verzaakinj van Eed en Plicht, een bewys van vervoeilyki laagheid, uit louter zelfbelang; en derhalven een Strafbaare verwaarloozing; eene volmaakte te genwerking der weezeniyke belangen van he Friefche Volk. . Herleest en herdenkt, Medeburgers! de breed voerige gefchriften en gefptekkun, cie over di uw Decreet met ul. gehouden, en by ul mge leeverd zyn! veel en zeer fterk hebt gy er 'ee een Gedecreteerd; maar te vergeef.ch heeft d Raad redenen van ul. gevraagd en gewagt, waa door zy overtuigd kon en zou worden van ge Lfetj- warden. Stukken rankende het gefchil tusfchen het Prov. Beft. en het Hof v in Fties* land. 1 1 : t i  795 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WAR" CEiV» Stukken raaiende het gefchil tusfchen hetProv. Beft., en ket Hof van Fiesland. I i 1 dwaald te hebben! waar door gy haar in ftaat zoud hebben gefteld, om , en aan uw Decreet en teffens aan haar Eed en Pligt te beantwoorden; zodanige red.nen te vorderen was ten opzigten van den Raad het bewys van gewi 'igheid en bereidvaardigheid, om zig aan de overtuiging te onderwerpen; maar zodanige redenen van uwen kant niet te geeven, of infteede van die te geeven, te zeggen wy willen het aldus! dit ft-ookt in 't geheel niet met de denkbeelden , die een eerlyk Hart zig van de Vryheid en de Rechtvaardigheid vormt; en we! verre van., uoor zulk een handelwys een egt Republikein te kunnen dwingen, zet het hem veel eerder aan, om met onbezweeken moed op het hem voorgefteld pad te blyven voortgaan, om 't even welken 'er de gevolgen van mogen weezen. Kortlyk ftgts, Mecdeburgers! zal de Raad ul by deezen, die redenen voordraagen, en haar gehouden gedrag fchetzen! Leest bedaard! Oordeelt cnpartydig, en, daar het in uwe magt ftaat, maakt een einde aan het noodlottig verfchil, waar door het Friefche Volk op den rand van deszelfs verderf zou kunnen gebragt worden. De gronden waar op uw Decreet van den 17 Maart fteunt, beftaat hoofdzaaklyk en weezenlyk daar in, dat aan den Raad van Juftitie de beftuuring over eenige weinige Penningen niet is toebetrouwd, blykens ^et uitgebragt Rapport, ten dien opzigte van de Rekenkamer, op den 16 Maart 1797. ingeleeverd, en op welk Rapport dit uw Decreet gebouwd is. Maar, Medeburgers! boe is hetjmooglyk, dat »y van eerlyke Republikeinen immer hebt kunnen ?erwagten, dat zy zodanig een voorwendzel als ïen bondige reeden zouden erkennen; dat zy 'er iet Zegel aan zouden hangen, door een Slaafsch 'ehoorzaamen aan de beveelen, die op dergelyk :en grond gebouwd zyn ? Friezen! de Raad beoept zig op uw eigen Hart; zy ftelt zig voor de Vier-  JAARBOEKEN, Juny* W« 797 Vierfchaar van uw eigen gevoel; maar oordeelt, of zy, in gemoede over uw Leeven en Dood , over uwe Vryheid en Eigendommen kan en mag befchikken . wanneer gy haar onbekwaam keurt, om het Beftuur over eenige weinige Penningen te kunnen hebben V Oordeelt, Fnefen! hoe oe Raad het vertrouwen van het Volk kan beh uden wanneer Gy. (die de hoogst geconftitueerde Magt zy ) haar openlyk uw vertrouwen ontzegd? Oordeelt hoe de Raad aan haare uitge ftrekie en moeilyke verpligtingen kan voldoen, wanneer zy nergens geloof vmj? wanneer zy geen zekerheid kan geeven, dat de aienften, oit zy ter handhaaving der Juftitie vordert. betaalc zullen worden ? De Juftitie is de eerfte grondflag van atli Maatfchaplyk Geluk: maar hoe kan zy immei behoorlyk gehandhaafd worden, door Luiden dn het vertrouwen onwaardig zyn? door Luiden d« volgens 't getuigenis eener Geconftitueerde Mag niet in ftaat zyn om de nodige Gelden, naa den eisch, te kunnen befteeden? Medéburgers ! zeven van' de agt Leden vai den Raad gevoelen dit tot in den grond hunne Ziel, en dit gevoel zo natuurlyk als rechtvaardig is ( te zamen met het geene wy ul. reeds z veelmaalen voldongend betoogd hebben, dat doo uw Decreet de Lop der Juftitie volftrekt gs ftremd word; de reedepen waarom zy gewei^er hebben, en volftandig moeten weigeren, om aa dat Decreet te gehoorzamen! Die zcveu Leedec Medeburgers I kunnen ophouden Raaden van Jt ftitie te werzen; maar nooit of in eeuwighei mogen zy ophouden eerlyke Lieaen ie zyn. u Friefen kunnen deeze zeven Leden misfen. ma; de Friefen zouden deeze zeven Leden vervloekei wanneer zy Slaaven en Vieyers wierden, en wai neer zy aan doemwaardig zelfbelang hun Led t Piigt kon en Opofferen,! Uit awe eigene Dagbladen, Medeburger blyk Leeo» WARDEN. Stukke» raaken- d h et [ gefchil tusfhen hetProv* B'fi en het Hof van Fries* land* 5 i j ' i \ c > c i i * I- d X I» ln tl I  796 NIEUWE NEDERLAN DSCHE Leeuwarden. Stukke» raaken- de het gefit-' tusfchen hetProv. Beft. en het Ho] van Fries iani. blykt, wat vernedering de Leeden van den Raad op den 7 April 1. 1 in uwe Vergadering ondergingen; als ook toen zy vervolgens aangemaand werden, tot onderwerping aan een Decreet waar aan zy met bondige redenen betoogt hadden, zig niet te kunnen of te mogen onderwerpen, om dat zy volgens hunne opengelegde gronden, niet eerloos wilden worden, toen zy genoegzaam gelast werden, om Leedweezen te hetoouen over een weinerirg, die hen by Braaven en OnpartyJigen tot éèo eeuwige Eer moet verftrekken. Gy zelve, Medeburgers! Gy we.t hoede Leden van den Raad in uw eigen Vergadering, door een Gezag en Magt aanmaatigend Minister* als Bedriegers, en, door de Rekenkamer, als nog erger wierden afgefchilderd! Gy weet daarenboven, dat gy , by uw Decreet van den i May 1797' dit alles » op voorftel van den Raad zelve in vergetelheid hebt begraaven; maar teffens weet gy, dat gy nu onlangs op den 9 May, uwe eigen Decreeten over 't hoofd ziende, die trastlyke zaak op nieuw op het tapyt gebragt en beflooten hebr, om den Raad tot gehoorzaamheid te dwingen of om de weigerende Leeden van den Raad te dimitteeren, dat wil in dit geval zeggen, (chandelyk wegtejaagen. Ziet daar, Medeburgers! een korte herinnering van het gebeurde! maar teffens, ziet daar ook eene plegtige verklaaring en redengeving van den Raad, waar uit Gy met een enkelen oogopflag, kunt opmaakeo , dat men zeven Leeden van den Raad zeer wel hunne Posten afceemen kan, maar dat zy geenzins kunnen befluiten, om verachtlyke Haven, om baatzugtige vlei.ers, of Eeden Pligi verbreekers te worden. Wat is nu in dit geval de zaak van egte Republikeinen ? wat anders dan een fpoedig eindigen van dit verfchil rusfehen het Provintiaal Beftuur en den rvajd van Juftitie vati F't^'ano? De Friezen moeten geconftitueerde Magteu hebben, die met  JAARBOEKEN, Juny, J797- 799 met elkander harmonieeren, of zy gaan verlooren! De Juftitie moet door vertrouwde en eerlyke Perzconen beftuurd worden, of Fiiesland word een moordhol, waar leeven nog bezittingen veilig zyn! Gy moet derhalven, of uw Decreet, (zo als Gy reeds gedaan hebt op den 2 May) buiten werking laaten, als het allergefchiktfte middel om de harmonie tusfchen den Raad en het Provinciaal Beftuur tot algemeen welzyn te her* ftellen; of Gy moet kunnen toeftaan, dat de aU Jernoodzaaklykfle werkzaamheden der Juftitie geftremd Worden, en dat Gy alle de noodlottige gevolgen daar van voor uwe rekening neemt. De Raad derhalven bezweert U by het heil van het Friefche Volk, zy bezweert U by uw eigen geweeten, dat Gy ten fpoedigften een verfchil eindigt, dat niet langer kan voortduuren , zonder uwe Committenten ten hoogften te benadeelen. Keurt gy het goed, om Leeden van den Raad, die volttrekt moeten weigeren uw fchaadelyk Decreet van den n Maart te gehoorzaamen , van hunne Posten te ontzetten, uit hoofde dat zy bunnen bezwooren pügc betragt hebben; wel aan! de gevolgen zullen niet ter hunner verantwoording zyn. Doch verkiest gy om alles in de vergeetelheid te begraaven te laaten blyven, zoo als gy aireede op den May Gedecreteerd hebt: Overtuigd 'er dan den Raad van door daaden , en gy zult ten minften in zeven Leeden van den Raad uwe waare Vrienden, de Vrienden des Friefchen Volks vinden. Heil en Broederfchap ! De Raaden van Juftitie 'sHofs Leeuwarden van Friesland, den 23 May , TT 1797. Ter Ordonnantie van den Hove. P. DYXTRA, Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefhil tusfchen hetProv, Btfi. en het Hef van Fries* land.  Leeuwar* den. Stukken raakende het gefhil tusfchen hetProv, Beft, en het Ho) van Frietland, No. 32» 800 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bylage B. by No. 31. MISSIVE van de RAADEN van JUSTITIE. De Raaden van Juftitie 's Hofs van Friesland, aan het Provintiaal Beftuur van Friesland. Meede - Burgers! U't de dagbladen uwer Vergaderingen befpeurd hebbende, dat het ul. behaagt, om, alles aangaan-e het gefchil tusfchen ul. en den RaadWaareldkundig te maaken, vordert de Eer der Leden van den Raad, om in deezen uw voetlpoor te volgen , en het Friefche Volk, maar op eene onpartydige en onverminkte wyze, vap den gebeelen toedragt deezer verdrietige zaak te onderrigten, zoo ais wy dan ook by provifie neffens gaande Adres reeds ter Persfe hebben doen bezorgen. Hier meede beveelen wy ul. in de befcherming van God Almagtig. Heil en Broederfchap ! De Raaden van Juftitie 'sHofs Leeuwarden van Friesland, den 23 May 1797- Ter Ordonnantie van den Hove P. DYXSTRA,  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 801 No. 32. Extract uit de Notulen, enz. van den - 23 May 796. Op de gebruikelyke wyze wierd deeze buiten gewoone Zitting wederom gepend. De Prefident gaf te kennen, dat de hoofdza kelyke reede van deeze byéénkomst was, om te bepaalen wanneer de Raaden van Junkie op morgen in de Vergadering zouden worden gerequireerd, en hoedanig hun daarvan zoude worden kennis gegeeven Na dat daar over eenige discusfien waren gefchied wierd befloren: dat morgen op den middag de Leden van den Raad var Juftitie (uitgezonderd .de Raad AVnaf) in de Vergadering één voor één zullen worden ontboden , en als dan het Decreet van den 19 deezei ter uitvoer gebragt Voorts, dat bier van dooi een Boode aan hun zal worden kenDis gegeeven. Eene Commisfie uit den Raad der Gemeente van Leeuwarden verzogt hebbende met eene Commisfie deezer Vergadering te fpreeken; wier den de Burgers Hettema en Miedema ten diet einde gecommitteerd. Dewelke by hunne terug komst rapporteerden, dat de Commisfie uit der Raad der Gemeente was afgevaardigd, om haare goede pogingen aan te wenden ten einde he plaats hebbend verfchil met den Raad van Jufti tie niet tot het uiterlle mogt komen, Waaroj de Vergadering befloot, de Commisfie uit det Raad der Gemeente in de Vergaderzaal te laatei binnen komen; zo als dan ook de Burgers Vakk R. Ros, J Peultr.x, en J. ter Horst verfchee neu, geevende door den mond van den eerstge noemden te kennen, de bekommerende gevoelig heid van den Raad der Gemeente, over bet be wust verfchii, met verzoek van, waare het mc gelyk, het geen door deeze Vergadering eindely deswegens mogt befloten zyn, nog op te fchoi Eee ten Leeuï warden. Stuiken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beff e» het ,Hof van Frhs* land. 1' 1 1 L I » »  Boï NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- DENt Stukken raakende het gefchd tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland, ten, tot dat een middel van verëeniging zoude kunnen worden gevonden; ten welken einde de Commisfie zich mede by den Raad van Juftitie zoude begeeven. Welk voorgedragene kortelyk door den Prefident beantwoord zynde; wierd de Commisfie verzogt op het Landfchapshuis eenigen tyd te willen vertoeven, tot dat de Vergadering haar voorftel in deüoeratie zoude genomen hebben* Intusfchen had mede eene Commisfie uit hét Committé van Directie der Vaderlandfche Sociereit te Leeuwarden, verzogt eene petitie te mogen doen, De Vergadering vond goed dat de* zelve mede zoude worden binnen gelaaten. Het welk gefchied zynde, laazen dezelve, en overhandigden vervolgens de navclgende petitie. Ve Commifie van Directie der Vader' landfche l'olus-focieteil, ter handhaving der Rechten van den Mensch te Leeuwarden, aan het Provinciaal Beftuur van Friesland. Burgers Beftuur der s l Hoe huiverig wy ook zyn, öm Ulieder gewigtige deliberatien zoo dikwerf door onze petitiën te interrsmpeeren, noopt ons echter de dringende omfiandigheid die ons thans bezig houd, ons al wederom tot Uiieden re wenden. De Hoofdvergadering van verbroederde Sociëteiten en Wapengenootfchappen in deeze Provincie, heeft in meer dan één geval ons, als in de refidentie van het Beftuur woonachtig, gelast, ook hunnebelangen* te behartigen; inzonderheid heeft dit plaats gehad in het zoo netelig gefchil, dat tusfchen Uiieden en de Raad van JuHitie fubfifteerende is, een gefchil,Burgers, w ar van wy.de fchromelykfle gevolgen vooruitzien, vcoral wanneer Gyl. een» mogt befluiten af te gaan van de door Uiieden ge-  JAARBOEKEN, juny, 1797. 803 genoomen Decreeten , waar onder wy in de eerfte plaats rangfchikken, dat van den 17 Maart 1. 1 Verre zy het van ons uwe raadplegingen, Burgers Beftuurders! te willen vooruirloopen, hiertoe hebben wy altyd te veel vertrouwen in ü lieden gefteld, daar wy meermaalen zagen, dat onze billyke verzoeken by Uiieden gehokt vonden, en zoude deeze zaak dan een uitzondering maaken, zoude dezelve den eendrachtsband verbreeken, die tusfchen Burger en Beftuurder moet plaats hebben, zal 's Volks geluk op duurzaams gronden gevestigd blyven? neen, Burgers, bete re gevoelens koesteren wy van uwe Vaderlandfche deugden. Wy zullen dierhalven geene ver dere drangreedenen bezigen, U niet bepalen bj den plechtigen Eed die Gy Lieden aan het Volb zwoert, aan een Volk dat deszelfs geheelenaan dagt thans op Uiieden vestigd, en zig vleid da Gylieden zult blyven prys ftellen op hunne liefde , en zodanig befluit in deezen neemen, dat verft dat dezelve eenige verkoeling onderga, zy in tegen deel ten hoogften toppunt ftyge. Heil en Eerbied! Leeuwarden den P MEINSMA, Vt. 33 May 1797. P. LOLCAMA,Secret Deeze Commisfie wederom vertrokken zynde na dat de Prefident haa betuigd, dat de Verga dering hunnen voordragt zoude in deliberatie nee men: wierd beraadflaagd, hoedanig thans zoud worden gehandeld, om aan de welmee-nende in tentie van den Raad der Gemeente zoo veel wel voeglyk te kunnen beantwoorden En is die ten gevolge befloten, dat, uir aanmerking va de vriendelvke tusfchenkomst van den Raad ét Gemeente van Leeuwar.ten, het effect vaoht zoo even genomen Decreet zoude wor ;en uitg< fteld, tot op ö uur morgen avuu.ij in de hoe Eee a di Leeü- u arden» Stuktén raakende het gefchil tusfchen hetProv, Beft, en het Hef van Friesland* t 1 • 1 r t f* P it  804 NIEUWE NEDERLANDSCHE WarDEN. Stukken raaken de het gefchil tusfchen hetProv. Beft, en het Hof van Fries- land. i dat de Commisfie uit den Raad der Gemeente van Leeuwarden de Leden van den Raad van juftitie zoude kunnen bewegen, om het Decreet van den 17 Maart i. 1. te refpecteeren; wanneer alle verfchil zoude kunnen uit den wech geruimd worden. Zynde van dit gerefolveerde e ne pro memoria (in. je Vergadering vooraf gerefucneerd,) aan de Commisfie uit het Stads Beftuur van Leeuwarden ter hand gefteld. Waarna de Vergadering is gefcheiden. No. 33. Decreet voor eene Perfoneele CommUfie» om nogmaals met de Raaden van Juftitie te Confereeren over het Decreet van 17 Maart 1797. Op verzoek van eene Commisfie uit de Raad der Gemeente van Leeuwarden , dat den geftelden tyd, binnen weike zich de Ltden van den Raad van Juftitie zullen moeten verklaaren, of zy het Decreet van den 17 Maart 1. 1. willen refpecteeren, nog eenigzins mogt worden verlengd ; en dat inmiddels eene Commüfie uit deeze Vergadering mogt benoemd worden, om met Commisfarien uit den Raad van Juftitie nog eens te Confereeren. Is, na ceiiöeratie, goedgevonden en verftaan, Een einue aan de welmeenende intentie van den Rsau der Gemeente van Leeuwarden alle mogelyke voldoening te geeven, den geltelden tyd te prolongeereo tot heden Avond zeven uur; en uic tiet midden deezer Vergadering eene Commisfie te henoemen, zoo als Gecommitteerd worden by' ieezen , de Burgers Eiftnga, Cuperus, Cup , Eerdmans en IPopke Rommerts, om met de Leien van den Raad, (uitgezonderd den Burger dlmat) of met Commisfarien van dien, nogmaals  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 805 maals in middelen tyde in conferentie te treeden onverminderd ons gedecreteerde ten aanzien van het Decreet van den 17 Maart meergemeld. En zal Exttaet deezes aan den Burger Eiftnga worden ter hand gefteld, om aan de Commisfie tot qualificatie te verftrekken. Aldus en*. 24 Mav -7S7- No. 34- Deereet op het Rapport van Eifinga c* f., over Con/erentieu met ie Raaden van Juftitie gehoudenIs gehoord het Rapport van de Burgers\ Eifinga, Cuperus, Wopke Rommerts, J. Cup en Eerdmans, wegens Conferentien met Leden uit den Raad van Juftitie gehouden; zynde hetzelve Rapport van deezen inhoud : Aan het Provinciaal Beftuur van Friesland. Meede-Burgers! De Ondergetekenden hebben, ingevolge uwen last, de Raaden van Juftitie ( met uitzondering van den Burger Alma,) of wel eene Commisfie uit dezelve, deezen nademiddag by zich verzogt, om, volgens uitnodiging van den Raad der Gemeente van Leeuwarden, nogmaals te beproeven, wat tot wegneeming der gefchillen en ter herftel]ing van de Eensgezindheid zoude kunnen bewerkftelligd worden, onverminderd het Decreet van den 17 Maart laatstleden Ingevolge van dien, zyn by ons verfcheenen, de Burgers De Visfer en Bom, dewelke ons al aanftouds verwittigden, dat den Raid niet had kunnen coropareeren, uit hoofde van de uitzonEee 3 de- Leeuwarden. Stukken raaken- de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries-> land.  8oö NIEUWE NEDERMNDSCHE LEEUWARDEN, Stukken raakende het gefchil tufchen hetProv. Beit. en het Ho} van Fries • land. dering van den Bnrger Alma, en dat zy nergens toe waren gelast; offchoon wy in de Misfive, by welke wy de Aanfchryving tot de byéénkomst gedaan hebben, uitdrukkelyk hadden gefteld,dat: ,, zoo den Raad mogt goedvinden eene Commis,, fie te zenden, dezelve volle Magt zoude moe • ,, ten hebben, om zodanig te handelen, dat da „ ganfche Raad daar in genoegen zoude nee„ men, en 'er dus geene ruggefpraak wederkonde plaats hebben.'' ( Na weinige woorden - wisfeling, en daar wy te kennen gaven, dat het Decreet van den . 7 Maart in de eerfte plaats zoude moeten gerefpeceerd worden en onverminderd blyven , zouden de Conferenties van eenig nut zyn; is de Onderhandeling fpoedig afgebroken, vermits de beide Leden vaD den Raad verklaarden, dat zy dan in geene verdere Conferentien konden treeden, alzoo het befluit van den Raad dien aangaande op gister pog aan de Vergadering was te kennen gegeeven. Wy willen niet naarlaten nog te rapporteeren, dat eene C -mmisfie uit den Raad der Gemeente van Leeuwa'den zich mede aan ons heeft geadresfeerd, om de Onderhandelingen ook by te woonen: dan dat wy, daar toe niet gelast zynde en ons niet bevoegd agtende, door twee Leden uit onzer midden met dezelve hebben laaten fpreeken. v Hier mede vermeenende aan uwe intentie en last voldaan te zullen hebben, perfifteeren wy voor Rapport. Leeuwarden E. E1SINGA. den 4 May 1797. A. CUPERUS. Het de-de % aar der WOPKE ROMMERTS. BataaffchcV.yheid. T CUP. D EERDMANS. Waarop het verrichte van de "Commisfie is geapprobee= d, cn haar Rapport voor Notificatie langenoomeo. Aldus enz. 24. May 1797.  JAARBOEKEN, ^««v, i797« «07 No, 35- Extract uit de Notulen, van den 241 May i797« Deeze Extra-Ordinaire zitting mm ten ö.-uur een aanvang, met te hoeren het Rapport van Je Perfoneele «Commisfie, op. heien benoemd om Set de Raaden van juftitie m Conferentie te treen-en, volgens het verzoek namens den' Raad der Gemeente van Leeuwarden gedaan: houdende hetzeive Rapport, dat de Burgers De ^««re Bom by de Commisfie waaien verfchenen , dan dat «eene Conferentien hadden plaats gehad, zoo om dat gemelde Leden van den Raad niet waaren gelaïtigd , als doordien dezelve' betuigden., dat de Raaden niet genegen waaren* het Decreet van den 17 Maart 1 l. te refpecteeren ; dat ook lil eene Commisfie uit den Raad der Gemeente zich aan hun Gecommitteerden had gesddresfee. d, dan dat zy daat toe niet gelast, zynde nog zich bevoegd agtende, niet. met dezelve hadden kunnen confereeren over die zaak» Dit Rapport gedaan zynde, gaaven twee dtie Leden van de Vergadering een gen twyttel te kennen, of de last, aan de Commisfie zon der refumtie uitgegeven, wel met het gevallet befluit overeenkwam; edog wierd die tw^linp DV *ppel noiünal, door meest aüe de Ledei Wec wenomeu, met te advifeeren dat het Doeree fieftef' was volgens het befluit der Vergadering. Tegen welke uiifpraak de Burger Dyk/lra Zyl/tra, Tinga en Uyma hunne aanteekemngbs ^nÏ wierd mede by appel nominal het verricht van de Commisfie goedgekeurd, en het Rapport voor notificatie aangenomen. Hier tegen verzogten hunne aantekening, c Burgera #«»«».«,( als ftrydig na zyn Ooorde Eee 4 VAR)EN. Stukken <-aakende het oefchih tus/chen hetProv. Bed. en het Dof van ' Friesland. 1 t » > \ e :1 et  8o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- den. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv» 'Beft. en het Hof van Friesland, i c No- 36. met de orders aan hem gegeven,) Fisfer» Albe, t ijeerds, Zyljtra, Tin ga» Bakker en D\kftra. Thans het uur verfchenen zynde, waarop de Leden van den Raad van Juftitie. ingevolge het genomen befluit en het gedecreteerde van den 19 deezer, zich zouden moeten verklaaren, of zy het Decreet van den 17 Maart 1. 1. wilden refpecteren: compareerden (elk afzonderlyk) de Burgers Raaden Bern. De Pvfer, Staal, Vihk»> luider, Paape en Arnold; en wierd aan dezelve vo lgehouden het gedecreteerde van den (9 deeter en gevraagd, zich daar op te verklaaren. Den Burger Raad Staat, een affchrift van zynen 'edaanen Eed voorgeleezen hebbende, betuigde, Jat hy zich uit kragt van dien verplicht reekende de B'.fluiten en Decreeten van dit Beftuur, als Je Htogst Geconftitueerde Macht in dit Gewest, te eerbiedigen; den Burger Born gaf te rennen, dat hy vermeende volgens zynen Eed en ?licht zulks niet met ja te kunnen beantwoorden; [an de overige Leden, de Burgers Vink, de Fiser, Helder, Paape en Arnold, verklaarden het efpecteeien van het Decreet van den 17 Maart 1 ftrydig te zyn met hunnen Eed en plicht, :n daarom zulks weigerden, houdende de vier aatfte zig uit kragt van het voorgelezen Decreet loor de Prefident voor legaal gedemitteerd. En dit alzoo verricht zynde, wierd de Verga* enng gefcheiden.  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 8°© No. 36. Decreet en Notificatie over de verfchil [en met den Raad van Juftitie. De Commisfie tot de Finantie heeft ter Vergadering gedaan het voorftel hierna volgende geïnfereerd. Medeburgers! Beftuur der s van dit Gewest. Gezien hebbende de onbefchaamdheid van de Raad van Juftitie, om door de Friefche Courant van gister, zeker adres op eergister aan ul. ingediend, publiek te maaken; en waardoor in de daad niet anders uitgewerkt hebben, dan zich zeiven by de Natie als befpotlyk voorste ftellen, zoo evenwel, ingevalle ook aan het Vok bekend gemaakt werde, den ganfehen handel, welke door ul en de Raad van Juftitie gehouden is* Het belang van ul , en ook onze eer, vordert dit: alzoo Wy, indien in deezen zwegen , de jsjatie misfehien in het denkbeeld zouden brengen, dat de fnorkeryen van de zich zelf noemende Kenublicainen in waarheid mogte beftaan: daar hel Volk echter daar en tegen, wanneer alle deeze ftukken zal inzien, van het tegendeel kan overtuigd worden. Het is daarom, dat wy aan ul. voorfteilen , om ftaande deeze Vergadering te befluiten, dai 'er eene Proclamatie aan het Priefche Volk wer de gedaan, (en waar van wy een concept aar ul. aanbieden ) teti einde daar door aan he Volk van Frieslanl bekend gemaakt word, dat doordien de Raaden van Jultitie hebben kunnei goedvinden, om den Volke te verwittigen vai het geval thans exterende, het Provinciaal lie ftuur nu ook eerstdaags, alles wat dienaangaand is voorgevallen, aan de Natie bekend zal maa ken. ten einde niet door losfe ftukken vooringe ' Eee 5 at. Leeuwarden. Stukken taaken. de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van x Fries- land. 'r  Lbeu- WARI/Ef. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof •>un Frietland. i ( 1 I \ < l 1 ] i i 810 NIEUWE NEDBRLANDSCHE nomen, maar, van alles volkomen ondemgt kan worden, en waar in tevens, van het demi'teren van eeni e Leden verwittigd worden; ihet verzekering dat daar door geen hinder aan de Juftitie zai werden toegebragt. Aldus gedaan in 's Lands Rekenkamer den 2j May 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. En ingediend by het Provinciaal Beftuur op dien zeiven dato. De Commisfie tot de Financien, WOPKE ROMMERTS. Ter Ordonnantie van de Commisfie. R. BOSMA. Waarop dien overeenkomftig is gedecreteerd, :n gearresteerd de Notificetie welke hier woorielyk volgd. NOTIFICATIE. Her Provinciaal B3!tuur van Friesland zich in le oovermydeiyke noodzaakelykheid 1 evonden ïeahcnde, om, tot handhaaving van haar wettig ;ezag, door het Volk van Friesland aan haar op;edragen, mitsgaders ter bewaariag van de Eer leszelven Volks in zyn Beftuur, een befljit te leemen het welk waarfchynlyk in het pubüek geugt zal maaken, en door de Perzoonen zelf die iet.betreft, reeds by voorbad onbefehaamdelyk o een ontrus end en haatelyk dagligt geplaatst s; neeft nadig geoordeeld voorlopig het Friefche volk, deszelfs Committenten, van den toedragt en  JAARBOEKEN, Juny, 1*97. 8" en het weezen dier zaak te onderrichten, terwyl daarvan nader door de authentique ftukken een volledig verflag zal gegeeven worden. De Raaden van Juftitie, die door de Hoogst Geconftitueerde of door het Volk aangeftelde Macht in dit Gewest, zyn benoemd en aangefteld , om de Criminele en Civile Juftitie uit te oeffenen; die van dezelfde Hoogst GeconftKueer Macht hunne Inftructie en Wetten ontvangen hebben, om zich daar na te gedragen; die met duuren Eede gezwooren hebben, dat zy het gezag van de Beftuurders van het Voik van Fries land, als de Hoogfte Gecouftitueerde Macnt in dit Gewest, zouden erkennen en doen erktnnen, en we! byzonderlyk, dat zy de befluiten van die Beftuurders, reeds genomen of nog te neemen, zouden eerbiedige'i; deeze zelfde Raaden, die gefteld zyn om te vonnisfen over Pt:rzoonen.dewelke befchuldigd zyn de Wetten en befluiten van de i'.eftuurders des Volks t; hebben jvertreeden, die de geftelde ftraffen van den Wetgeever op de overtreedingen moet toepasfen; hebben niet alleen zoo zeer hunnen Eed en plicht vergeeten, dat zy een Dec-eet van dit Provinciaal Beftuur, de Adminiftratie en Drectie der Finantien betreffende, heboen teegengegaan, hetzelve ontwettig verklaard, daar teegen geprotesteerd, geëischt zelfs dat wy het zelve Decreet zouden intrekken, maar verklaard, dat zy zich niet naar dal Decreet zouden gedragen! Ja by deeze Verkla' ringen hebben zy het niet laaten berusten» maai ons wettig genomen Decreet van den 17 Maarl 1, 1. by herhaaling overtreeden. Een Decreet, het welk wy op den 2 Maj jongstverleeden , op hun üeder voorftel, noj buiten werking gefteld hadden, en alles provifio neel te rug gebragt tot den 13 Maart daar t< vooren: mits dan ook den Raad zyne Refolutii van „ protesteeren en niet obedieersn enz. buitei " kraj Leeuwarden. Stukken raakenie het gefchil tu fchen] hetProv, Beft. en het Hof van Friestand, 1 1 1 ;t  8i2 NIEUWE NEDERLANDSCHE - LeEO- war- den. Stukken raakende het gefchil ' tusfehen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland, i 1 i 1 I I i ] c t £ c \ l i i ■\ i •» < c 1 kragt ftelde; dan zulks niet gefchied zynde, oordeelden wy dtjs Decreet van den 17 Maart wederom te moeten in werking brengen. Wy hebben gezegd, dat het gedagt Decreet alléén de Adminiftratie en Directie der Finantien ?etrof: en dit zullen wy kortelyk aantoonen. .De Uitgaaven en Kosten de Juftitie oetreffende, Werden bevoorens op eene Declaraiie of Specificatie betaald, na dat daar over was ingenomen iet Advis van den Procureur Generaal, vervolïens order tot betaaling' verleend door den Prefiient van den Raad der Juftitie, en zulks in 'sLands Rëkenkamer geregiftreerd. Er deeden zich reedenen by ons op, dat wy jordeelen daar in die verandering te moeten maten, dat, na het gegeeven Advys van den Pro:ureur Generaal, de Pt^fident van den Raad aléén de Approbatie of Disapprobatie op de Speciicatien zoude ftellen, en vervolgens by onze > mmisfien van Gedeputeerden eii ;otde Finanie de ordre tot betaaling gegeeven wot ;es; Dit )ecreet wierd den 17 Maart 1. 1 genoomen, en it was het Decreet, het welk de Raad weigerde e eerbiedigen, en waar over zy aan onze Vergaering de haarelykfte Stukken heen .oegezonden, ie, wel verre vaa de fchadelykheid of onbeftaaniaarheid van hetzelve Bt-iluit aats te coonen, met aag.fpreuken en bedreigingen waaren opgtvuld. Wy hebben alle mogelyke middelen enuitrekkin;en gebeezigd, om den Raad tot zynen plicht te irengen : dan niets heeft kunnen baaten; ja, sranneer wy ons in deezen iets mogten te wyten ebben, het zoude alleen dit kunnen zyn» dat vy te veel gedraald hebben om een einde aan leezen twist te maaken, om dat de Leden van. tn Raad, die geweigerd hebben het opgeroeide )ecreet te gehoorzaameo, ons geduld hebben lisbrmkt! 1 Lindelyk dan vonden wy cos gedrongen, Cna dat  JAARBOEKEN, Juny, 17P7- 813 dat wy dep Raad Alma hadden vervallen ver klaard van zyn Post,) om van elk der Leden van den Raad eene afrraaging te doen, of zy ons Decreet wilden refpecteeren en naarkomen, onder die bepaling dat ten aanzien van die, dewelke zulks zouden aanceemen, al het gebeurde in verge'elheid zoude gefteld worden ^n dat de weigerende, van hunne Posten zouden vervallen, des gehouden zyn dezelve op hunne versntwoor delykheid te blvven waarneemen, tot dat aan hun een fchriftelyk gsblyk van hunne Demisfie zoude zyn toegezonden; dit is gister gefchied: en dien ten gevolge is het, dat zes Leeden van den Raad geweigerd hebben het meergemelde Decreet te refpecteeren; terwyl een Lid zich heeft verklaard, hetzelve, uit kragt van zynen Eed, te zullen naarkomen. Dat onze Medeburgers zich niet bekommeret voor de handhaving der Juftitie: wy zullen on verwyld daar voor de aan ons toevertrouwde zorge aanwenden. Den 30 deezer- maand begini eene Vacantie voor den Raad van Juftitie, di< drie weeken moet duuren; in dien tusfchentyt zal dat Coilegie wederom kunnen worden aange vuld met Mannen, die wy hoopen dat niet df Vaderlandsliefde en de betragting hunner plichtei enkel met den mond belyden, maar met 'er daat beroonen; die ook de Befluiten, van de bovei hun door het Volk gefielde Machten, zullen wil len eerbiedigen en naarkomen! Wyders zullen wy de nodige ordres ftellen dat alle de ftukken tot deze zaak betrekkelyk ten fpoedigften worden gedrukt en aan het pu bliek medegedeeld. En op dat deeze ter kenniafé van een ïegely in dit Gewest zoude komen . zal dezelve alom me in dit Gewest worden afgekondigd en aange plau, alwaar men gewooniyks PuDlieatie en Af fictie doet. VAR" DEN. Stukken raaiende het gefchil tusfchen hetProv, Bell en het Hof van friesland.  814 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken rankende het gefchd tusfchen ha Prov, Beft- en het Ho, van Friesland. Acrum op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden den 2j May 1797», het derde Jaar der Bataaffche kryhetd. ( Geph.) E. MIE DE MA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve C. GODSCHALK. No. 37. Decreet over de Raaden van Juftitie, waar by dezelve geordonneerd worden, hunne Functien te blyven waar. neemen» Is gehoord het mondeling verflag van de Bur* ge*s P. Cramer en Klaas Jans, dat de Burger Raad Alma jn zyn qualiteit als Prefident van den Raad van luftitie aan hun Gecommitteerden had te kennen gegeeven, dat eenige der Leden van den Raad aan hem verklaarJ hadden, zicti uit hunne verpligtingen als Leden van deu Raad'van jultitie on:flagen te houden; vragende de welmeer.mg deezer Vergadering ten dien opzigte, efl met inrtantelyk verzoek, dat aan hem een fchriftelyk ontflag van zynen Post, ingevolge het by deeze Vergadering genomen Decreet, mogt worden ter hand gefteld. Waarop gedelibereerd en in aanmerking genomen zynde, dat aan de Leden van den naad , deweke gisteren in het midden van deeze Vergadering zyn verlchenen, is aangezegd: dat zy op hunne verantwoor^elykieid derzelver Posten zou* den blyven waarnemen. tot dat aan hun een Extract van hunne Demisfie zoude zyn ter herJ gefield i  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 815 fteld; dat dierhalven eene handelwyze ter contrarie van de Raaden van Juftitie, niet alleen zoude aanloopen tegens bunnen Eed, waar by zy verplicht zyn hunne Posten niet dan naa bekotnen ontflag, te verlaaten, maar eene volledige miskenning van het gezag deezer Vergadering, mitsgaders eene daad, ten eenemaale ingericht om de Vyanden van order, rusten veiligheid, in de hand te werken, en als het waare de Juftitie te doen ftille ftasn; dat dierhalven deeze Vergadering ten duurften verplicht is, uit kragt van het gezag en de zorg aan haar in het Reglement haarer aanftelling opgedragen, daarin te voorzien. Is Gedecreteerd: De Leden van den Raad van Juftitie te ordonneeren , zoo als dezelve Geördonneerd worden by deezen, om de functien in die hunne qualiteit getrouwelyk te blyven waarnemen, tot dat zy, ingevolge hunnen gedaanen Eed, daar van zullen zyn oiuflagen en een fchriftelyk geblyk deswegen! zullen ontvangen hebben, En zal Ex ract deezes worden gezonden aan den Burger Alm», in zyne qualiteit als Prefidee' rend Raad, en om daar van aan zyne Medeledet kennis ts doen geworden, ten einde zich dezelve daarna gedragr* En zal mede aan eik der Leden van den Raat inünuatie deezer gefchieden. Aldus enz. 25 May 1797, Bylage by No. 37- Extract uit de Nvtukn, 25 Mr *797- De Burgers Kramer en Klaas Jans dccden n verflag, dat de Prefident van den Raad, Alma Mi Leku* warden. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen hetPrev* Beft. en het Hef van Fries. land* i 1 f » 1  816 NIEUWE NEDERLANDSC HE IrEED"- WAR- DElV. Stukken rankende het gefchil tusfchen het Ptov Belt. en het Hof van Friestand, No. 38. aan hun had te kennen gegeeven, dat eenige Le< den van den Raad hem verklaard hadden , zich uit hunne verplichtingen in die qualitei' ootflagen te houden: vragende de welmeening der Verga- ' dering ten dien opzigte en met inftantelyk verziek, dat aan hem een fchriftelyk ontflag van zyn post, ingevolge het by deeze Vergadering genomen Decreet s mogt worden ter hand gefteld. Waarop, na gehoudene deliberatien, werd gedecreteerd, de Leden van den Raad te doen ordonneeren , om de funftien in die hunne qualiteit getrouwelyk te blyven waarneemen. tot dat zy, ingevolge hunnen gedaanen Eed, daar van zullen zyn onrflagen, en fchrifrelyk geblyk deswegens ontvangen hebben. Zonder wydere refumtie. En zyn de Burgers Kramer en Klaa'. Jans verzogt, [liervan mondelyk den Prefideerenden Raad Alma te verwittigen. Hierna wierd ter Vergadering geproduceerd eene lyst van perzoonen, waaruit de verkiezing van Leden in nen Raad zoude kunnen gefchieden. Eri is dezelve gefteld in handen van de Burgërs Eerdmans, Cuperus, Ejinga en Schaap, om op morgen uit dezelve lyst eenige voorwerpen byzonderlyk voor te dragen, die de Commi fie mogt ■ ordeelen wel ht meest bevoegd te zyn in aanmerking te komen. Eindelyk is nog door de Burgers Kramer en Klaas Jam gerapporteerd, dat de prefideerende Raad Alma had verklaard, zynen post te zullen blyven waarneemen tot ddt hy een fchriftelyk ontflag ontvangen zoude; verwagtende nogthans, dat de Vergadering ook de andere Leden van den Raad daartoe zoude verplichten. Het welk voor Notificatie is aangenomen; en wierd voorts de Zitting gefloten.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 817 No. 38. . Decreet voor de drie permanente Commisfien , over de Aanftelling van Raaden, Ad interim. Geconfidereerd zynde, dat, door de nalatigheid van de Leden van den Raad van Juftitie, oei hunne functien te blyven waarneemen tot dat zy zullen ontflagen zyn, niet tegenftaande de op gisteren herhaalde last aan dezelve gedaan infinueeren, het volftrekt noodig word ten fpoedigften te voorzien in de vervulling der Posten van Leden tot den Raad van Juftitie, ten einde de nog te verrichtene Rechtszaaken voor de op handen zynde Vacantie kunnm worden afgedaan; en tot dat einde ter Vergadering, door eene daar toe gedecerneerde Commisfie , eene naamlyst van Burgers geproduceerd zynde, waar uit ad interim de aanftelling van het vereischt getal Leden van den voorfz- Raad zoude kunnen gefchieden. Is, na gehoudene Deliberatie, en op dat onverwyld de beste maatregelen zouden worden te werk gefield, ten einde niet de Juftitie ftille zoude ftaan, om de zich daar van tegens Eed en plicht onttrekkende uitvoerders derzelve, goedgevonden en verftaan, zonder wydere refumtie, de drie permanente Commisfiin deezer Vergadering vereenigd te gelasten en magtigen, zoo als dezelve worden gelast en geauthorilaerd by deezen, om onverwyld de nodige ordres te ftellen en zorge te draagen, dat 'er ad interim gefchikte Perzoonen worden aangefteld, om de fuftine provifioneel waar te neemen; verders by voorkoming zodanige befchikkingen te maaken, ais dezelve tot handhaving van ordre, rust en veiligheid, zullen geradin vinden: en wyders behoorlyk onderzoek te doen omtrent de voorFff wer« LEEUfc WAR-j 3 EN. Stukken raakenie het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Friesland.  8l3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- warden Stukken raaken" \ de het \ gefchil tukken h'tProv. Beft. en het Hof van Fries, land- J l i < 3 1 i 3 ] 1 j werpen, waar uit de verkiezing en vaste aan[telling van Le ten tot den Raad van Jultitie zoude kunnen gefchieden. Ten w.lken effecte kxnacr van dit Decreet srl worden overjebragt aan ieder der permanen:e Commisfien ueezer Vergaderjng , om tot auhonf ie en informatie te verftrekkenJ tn ral meede een Extract deezes worden üitgegetven aan den Buiger Raad Staal tot zyn naricht. Aldus, Actum 26 May 1797. ^0. 39- Decreet met twee Misfives van de Raaden van Juftitie, aan de Commisfie tot de Btnnenlandfche Correspondent • tie. Ter Vergadering zyn geleezen: eene Misfive tan den Bmger A. Alma, houdende, dat hy iet Extract-Deer et van gister had ontvangen, :dog hetzelve befchouwde als hem niet reguarïeerende, daar hem gister nog. door eene Com ■ n <.fie en by hem genoeg geaccrediteerde Leden, e kennen was gegeeven, dat hy werkeiyk was redemitteerd; voorts, dat hy zich voor gedenitteerd boude, en niet meer in zyn Post als laad koade fungeeren. En eene Misfive, verekend dcor de Burgers Bom, P. J,de Visfer, d. R. Vink, G, Helder, Gerrit Paape en J. drnold, daar by te kennen geevende de reedeaen, waarom zy vermeenen niet gehouden te iveezen tot het blyven fungeeren in hunne Pos. ten als Raaden van Juftitie. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en veilt an, opgemelde Misfives te ftellen n handen vaa de Commis>fie tot de Binnenland- fche  JAARBOEKEN, >«y, 1707- 8*9 fche Correspondentie, teu fine van Confidera* ] tien en Advys. 1 Eu zal Exrrnct deezes, benevens gem. Misfi-j ves, aan de Commisfie tot de Correspondentie worden ter hand- gefteld. Aldus enz. den 26 May 1797. Bylage op No. 39. Extract uit de Notulen , den 26 May 1797- De Vergadering werd op de gebruikelyke wyze geopend, en zyn de notulen van de voorige Zitting gerefumeerd en goedgekeurd. De Secretaris communiceerde het relaas van een Boode, die het Decreet, gister genomen« waarby de Raaden van Juftitie geordonneerd worden derzelver functien nog te blyven waarnemen , aan elk der Leden van den Raad had geïniinueerd; en mede, dat den prefideerenden Raad Alma geweigerd had het recipis te vertekenen, voor een extract aan hem in zyne qualiteit ter hand gefteld. Hierna wierd geleezen eene misfive van den Burger A, Alma, houdende dat hy het extract Decreet deezer Vergadering had ontvangen, edoch het befchouwde als hem niet reguardee« rende, daar hem gister nog door eene Commisfie en by hem genoeg geaccrediteerde Leden, te kennen was gegeeven, dat hy werkelyk was gedemitteerd; voorts dat hy zich voor gedemitteerd houde en niet meer in zyn post als Raad konde, fungeeren. Nog eene Misfive, vertekend doe de Burgers H Bom, P, J, de Visfer, A. R. Pink, G, Helder, G. Paape en J. Arnold, daarby re kennen geevende de reedenen waarom zy vermeeuet Fff a nie Lebo- var' )EM. Stukken raakende het gefchil tusfchen hetProv* Bell. en het Hof van Friesland* *  «ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. S'nkken raakende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Hof van Friesland- niet gehouden te weezen tot het blyven fuiy geeren in hunne posten als Raaden. De Prefident berichte ook aan de Vergadering r dat den Raad Staal en de^Procureur Generaal heden ogtend alleeu op den Raad waren geweest, en dat de overige Leden niet waren gecompareerd; dat zelfs den Burger Arnold geweigerd had^papieren te overhandigen, wegens eene zaak die onverwylde afdoening vorderde. Waar over gedelibereerd zynde, is befloten, de beide opgemelde Misfives te ftellen in handen van de Commisfie tot de binnenlandfche Correspondentie , om deswegens van haare confideratien en advis te dienen. Njt, 40- Decreet op het Rapport van de Permanente Commisfien, over de aanftelling yan Raaden, ad interim. De Permanente vereenige Commisfien uit dit Beftuur, hebben, ter voldoening aan het Decreet van den 26 deezer Maand May 1/97, gedaan het Rapport hier na geinfereerd. Aan het Provinciaal Beftuur van Friesland. Mede- Burgers! Wy hebben het genoegen uwe Vergadering te ïapporteeren, dat heden ogtend, ingevolge uwe üuthonfatie, op de vereenigae permanente Commisfien verleend, by Decreet van den 26 May 1797, provifioneel als Leden ad interim van den Raad van Juftitie zyn aangefteld en geïnftalïeerd , de Burgers Albertus Telting, Jan Karei Kutsck, D. Hanekamp van Harinxma, Joh. Rusrdi9 M. van denAcker, en Eeyert Oost er baan: heb»  JAARBOEKEN, Juny, 1797' «*l hebbende uwe vereenigde Commisfien aan elk hunner eene aanftelling eh Authorifatie, in plaats van Commisfie, ter handen gefield, zodanig wy een afichrift hier nevens ter uwer kennisfe brengen; niet twyffelende of zulks zal ten genoegen van deeze Vergadering zyn, daar de aanftelling en Eed mutatis tnutandis dezelfde. is, welke bevorens aan de Raaden zyn gegeeven en door dezelve afgelegd. Door de bygebragte verontfchuldigingen van de Burgers D. Fisfer, S. Wyhenga en J. B. yan Loenen, hebben wy dezelve niet kunnen per"moveeren om de voorich. posten ad interim op zich te neemen: en wy oordeelden ons , zoo lang mogelyk, te moeten onthouden van het aanftellen van Provinciale Ambtenaaren, tot de verrichtingen der Juftitie, ten einde de Vyanden van deeze ordre van zaaken geene gelegenheid te geeven tot opfpraak, mitsgaders jom daar door geen hinder toe te brengen aan de verrichtingen, welke ieder dier Ambtenaaren in zynen kring zyn opgelegd. Daar nu in zoo verre de posten van Leden in den Raad van Juftitie zyn vervuld , dat' de Rechtszaaken derzelver loop kunnen houden (niet tegenftaande het gedrag van de geweefene Raaden een geheel ander oogmerk doet onderftellen,) vinden wy het allernoodzakelykst,dat aan de Burgers Helder, Vit/er, Fink, Paape, Arnold, Bom en Alma, derzelver ontflag nu fchriftelyk worde toegezonden; en neemen daarom de Vryheid ul. voor te flaan, zulks daadelyk te Decreeteeren, met productie van een Concept - Decreet tot dat einde. En ten einde de Ingezeetenen te overtuigen, dat uwe verzekering, by Notificatie van den25 deezer gedaan, niet ydel geweest is, zal het nodig zyn door eene korte nadere Notificatie de provifioneele aanftelling van Leden ad interim in den Raad van Juftitie, aan den Volke te Fff 3 kea« Leeuwarden. Stuhken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Beft en het Hof van Friesland.  8aa NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries» land. kennen te geeven; waarom wy mede proponeeren, het arrefteeren van nevensgaande Notificatie. Hier mede oordeelende aan onze duure verplichting en aan . uwe intentie te zullen beantwoord hebben, onderwerpen wy hetzelve aan uwe deliberatien. Heil en Broederfchap ! Leeuwarden Namens de vereenigde perden 89 May manente Commisfien , l?97' F. DUBIJNGA, C, C. POST, P. STkjDBAND. Aanftelling van de Raaden ad interim. Ingevolge en uit kragt van de authorifatie, door het Provinciaal Beftuur van Friesland, by Decreet van 26 May 1797. op de vereenigde permanente Comuntfien uit het zelve Beftuur verleerd, ten einde te zorgen voor de provifioneele aanftelling van Leden ad interim in den Raad van Juftitie deezer Provintie; hebben dezelve Commisfien goedgevonden" en verftaan, daar toeprovifioneel teCommittf eren en aanteftellen, gelyk gefchied by deezen, de Burgers A. Telting, J. Ruardi, D. H. van Harinxma, E. Oosterbaan, M. van den Acker en J. C. Kutsch, en zulks onder preftatie, van den navolgenden Eed, in handen van Commisfarien af te leggen: E E D. Ik beloof en Zweer e. dat ik bet gezag van het Provinciaal Beftuur van Friesland, als deHoogit Geconftitueerde Macht in dit Gewest, zal erkennen en doen erkennen, mitsgaders dat der pub/rque aan*  JAARBOEKEN, Juny, 1797* 823 aangefielde Machten; en alzoo naarfiig te zullen totzien • dat de tegenwoordige provifioneele Regeerinssorde getrouw in agt worde genowen; de Rechten van den Mensch en Burger alomme ge* êerbiedigd worden, de Decreeten en Befluiten, door de tegenwoordge Beftuurders, en door die welke het Volk naderhand kiezen zal, genomen, en nog te neemenfy te zullen eerbiedigen en voor zoo verre my betreffende naar te koomen j de Jufttiie zonder aanzien van Perzoonen te handhaven .en doen handhaven; en alles ter uitoeffening van prompt en onpartydig Recht te verrichten, wat een getrouw voorfiander van de Rechten van den Mensch en goede orde zal kunnen doen, zonder my eenig recht of gezag aan te maatigen tot het manken van Wetten, of te gedoogen dat zulks tioot iemand anders werde gedaan" dan door de daar toe aangefielde Magten des Volks; en dat ik van de waarneeminge van deezsn mynen Post my niet zal onttrekken, voor dat ik daar van ■wettig zal zyn on-fl>gen. ZOO WAdRLTK em. Waar te boven genoemde Burgers, Telling, Ruardi, Harinxma, Oosterbaan, van den Acket en J. C. Ku schy ais amgeftelde Raaden ad in< terïm in den Hove van fu'titie, den Eed zullen moeten doen op de Refolutie van den 20 No> vember 1663 en op de oude Inftructie, by ds voorige kaadèn bezwooren; alles nogthans ir zoo verre toepasfelyk is op de tegenswoordige provifioneele Regeeringsform in de practicq bj den Hove gebruikelyk en niet aanloopt tegens hunne Perfoneele gevoelens over den Gods dienst, mitsgaders tesens den Eed, welke hiei voor woordelyk is geïïfereerd. En zal na het afleggen van voornoemde ei Jedagten Eed Fxtract deezes aan den B'-irge 'eltifig, Ruardi. Harinxma, Oostirbaan. vat Fff 4 dn Leeu- jvar)en. Stukken raaken. de het qefchil tusfi heit het Prov. Beft. en het Hof vai Fries* land. . i l 1 1  Leeuwarden. Stukke} ra akende het gefchil tusfchen hetProv, Beft. en het Eoj yan Friesland* No. 41, 824 NIEUWE NEDERLANDSCHE den Acker en J. C. Kutsch\ als Leden ad interm van den Raad van Juftitie, tot hunne authoiifatie worden nitgegeeven; en mede een Ext act deezes worden gezonden aan den Raad 'va. Juftitie, tot naricht; zullende de Commisfie van Gedeputeerden, by affchrift deezes wor. den gequalificeerd, om de genoemde Burgers als Leden ad interim van dei) Raad van Jultitie te doen beëedigen en introduceeren, volgens gebruik. ' ° Aldus gedaan en gerefolveerd by de vereenigde peimanente Ct mmi&ficn uit het Provinciaal Beftuur van Friesland, den 28 May J797, het ide Jaar der Bataaffche Fryheid. 3 (Was geph.) E. MIEDEMAj Vt. C. GODSCHALK. Waarop de Vergadering het verrichte van voorfchreeve Veretnigde Commisfien in deezen heeft geapprobeerd; en voorts de geëxtendeerde Decreeten van Demisfie en ontflag voor de afgezette Raaden van Jultitie, mitsgaders de voorge* flagene Notificatie aan het Volk, gearresteerd. Aldus enz. den 29 May 1797.  JAARBOEKEN, >«y, 1797» 825 No. 41. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Friesland. \ Het Provintiaal Beftuur van Friesland, in overweging genomen hebbende, dat de Burgers G helder, P. J. de. Fis/er, A. R. Fink, G. Paape, J. Arnold en H. Bom, geweigerd hebbende het Decreet van den 17 Maart 1797, betrekkelyk het geeven van Ordonnantie tot beta- ling van kosten de Juftitie bertreffende, te refpecteeren en naar te koomen, uit kragt en hr gevolge het Decreet van den 19 May jongstl. van derzelver Posten als provifioneele. Raadet van Juftitie deeztr Provintie zyn vervallen» of fchoon gehouden derzelver Functien te blyvei waarneemen tot zy daar van by fchriftelyk ge blyk zouden zyn ontflagen , overeenkomftig dei Eed by het aanvaarden van dezelve Bedieningei g«ÊÖaan; en confidereerende, dat de genoemdi Perfoonen, noch uit bezef van hunnen üed ei pligt, nog uit kragt van het opgedagt Decree van den 19, noch eindelyk door naarkominj van de Ordre by nader Decreet van den 25 dee zer Maand aan dezelve gegeven en geïnfinueerd in derzelver gewigtige Ambtsverrigtinge» zyi blyven continueeren; neen , maar dezelve vol ftrekt hebben verlaaten, en daar door hetzelv Beftuur in de onvermydelyke noodzakelykhei gebragt, om , wilde hetzelve zyne verpligting door het Volk van Friesland opgelegd, ni< verwaarloozen en de Juftitie doen ftil ftaan, pre vifloneeï andere Leden ad interim in den voo fchreeven Raad te doen aanftellen. Decreteerd: Dat de vorengenoemde Burgers G. Heidei Fffy i Leeuwarden. Stukken raaken* de het gefchil tusfchen hetProv» Beft. en het Hof van Friesland. 1. 1 1 l t l > 1 ï i > t > » >  8a6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu. WARDEN. Stukken rankende het gefchil tusfchen hetProv beft van het Hoj van Friesland. P. J. de Visfer, A. R. Fitik, G. Paape, J. Arnold en H. Bern, by deezen worden oniflagen van de Posten en daar aan verbondene verrichtingen als Raaden van Jultitie deezer Prov ntie; des geenzins van derzelver verantwoordeiykheid. En zal Extract deezes worden uitgegeven aan ieder der «noemde Perzoneu, tot bun naric'it;. en een Extr?ct worden overgt-bragt aan de drief ■ permanente Commisfien uit uit Beltuur, tot refpective informatie; yelytr mede een Extract dezes zal gezonden wenen aan üen Raad van Jultitie, voor kennisgeeving. Aldus Gedecreteerd op het Landfchapshuis binr?en Leeuwarden * den ay May 1797 , het §de Jaar der Bataaffche Vryheid. Accordeert met voorfz. Register, In kennisfe van nry Secretaris ^ C. GODSCHALK. Mo. 42. Extract uit het Register der Decreeten van het Provinciaal Beftuur van Friesland. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, in overweging genomen hebbende dat de Burger A Alma, in zyne qualiteit als eerfte Raad van Juftke by herhaaling heeft overtreeden de Decreeten dezer Vergadering; zoo dat van den 17 Maart 1:97. betrekkelyk het giveh van Ordonnantie tot betaaling van kosten de Juftitie betreffende, als de aan henr in het midden der Vergadering van gemeld Beftuur den 7 April •191' op zyne vetar.rWo0rae1ykb.eid gegrien last,  JAARBOEKEN, >»/,; »7»7. ' «27 last, om het voorfchreven Decreet te refpecteeren en naarte^omen; dat dezelve dan ook by Deereer van dVn 14 April 1. 1. is vervallen verklaard van zynen P st als Provfioneel Raad van Jultitie in dez Provincie , edoch gehouden in dezelve te fungeeren tot dat d*ar van by fchrif'elyk "geblyk zoude zy i omflagen, overeenkomftig den Eed by het aanvaarden van gemelde Post gedaan; en confi iereerende , dat genoemde B-'rger Alma, nog uit bczef van *ya Eed en Pligt, nog uit kragt van de ordre by Decreet van den 25 May, aan denzelv. n wel expre-sfeiyk en by Extract gegeven, in voor fchreven gewigtige A'i.bcVerrigtingen is blyven continueeren: neen, maar dezelve volftrekt heetl verlaaten; en daar door het gemelde Beduur 11 de onvermycïelyke noodzaakelykheid gebragt. om, wilde hetzelve zyne verplichting, door he Volk van Friesland opgelegd, met verwaarloo zen en de Juftitie doen ftil ftaan, Provifionee een ander Lid ad interim in den voorfchreevei Raad te doen aanftellen. - \ Decreteert: Dat de Burger A* Alma, by de zen word .ontflagen van den Post en daar aai verbondene verrichtingen als Raad van .uftiti dezer Provincie; des geenzins van zyne ver anr voordelykheid. En zal Extract dezes worden uitgegeeven aa hem A. Alma, tot naricht; en een fxrat wnrden overeebragt aan de drie permanente Con mi'fien uit dit Bsfhmr, tot refpective informatie • eelyk mede een Extract dezes zal gezonden worden aan den Raad van Juftitie, voor kên- mSAldusSgedecreteerd op 't Landfchapshuis binnen Leenwarden den 29 May 1797» net d'r* Jaar der Bataaffche Vryheid Accordeert met Voorfch. Register. In kennisfe van my Secretaris C, GODSCHALK. No, 43» Leeuwarden. Stukken raak' n* de het gefchil tusjenen ha rcv. Bef?, en het Hof van F*ies* : land, 1 > » l • 1 1 3 1 t  Leeu. dp-n. Stukken rankende het gefchil turft ^en het 'rov Bell. en het Ho) v • Fries, land. j No. 44, 8aS NIEUWE NEDERLANDSCHE No. 43. NOTIFICATIE. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, notificeer- by Heezen: dat agtervolgens de verzekering by Notificatie van den 25 deezer Maand, aan de Ingezeerenen gegeeven, de Posren van Leeden in den Raad van Juftitie provifioneelen ad interim wederom zyn vervuld, en dat daar toe op hee'den zyn aangefteld, de Burgers Al'bertus Telting, Jan Karei Kutsch, D. Hanekamp van Harinxma, J. Ruardi, M. van den Acker en Evert Oosterbaan; tot welke provifioiseele en fpoedige Aanftelling het voorichreeven Beftuur beeft moeten befluiten, zouden niet de zaaken der Ju tirie ftille ftaan, door de volmoete:. belaating hunner Posten van de gedemitteerde Raaden Alma, de Visfer, Flnk, Helder, Paape, Arnold en Born. Aftum Leeuwarden, op het Landfchapshuis, den 29 May 1/97. Het %de Jaar der Bataaf. rche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, (geph.) E. MIEDEMA, Vr. Ter Ordonnantie van Hetzelve, CfetO C: GODSCHALK.  JAARBOEKEN, Juny% 1797- 829 No, 44, Decreet Commisforiaal, om de Stuk ken over het voorgevallene met deu Raad, te doen drukken; en eenige Aanmerkingen, daar toe betrekke lyk, te examineeren. Door de Commisfie tot de Finantie, ter Vergadering voorgedragen zynde eeni;e Refl x'e 1 en Aanmerkingen, op eene Deductie of Memorie van de Raaden van Juftitie, den 14 April I I. ter Vergadering geleezen, en op twee Pro Memorids van dezelve Raaden, den 27 April door Commisfarien uit voorf. Raad aan eene Com misfie dezer Vergadering overhandigd, fpecieerende het bewust Decreej van den 17 Maart 1797; met verzoek, dat, na Examinatie en Approoaue van dezelve Reflexien, gedecreteerd worde, daar van gebruik te maaken by het doen drukken van de authentique Stukken* tot die zaak betrekkelyk , ten einde tot beeter verftand der Stukken zelve te dienen. Is , na Deliberatie, goedgevonden en verftaan, bovengedagte Aanmerkingen te ftellen in handen van eene Perfoneele Commisfie, om dezelve na te zien, onderzoeken en van derzelver bevinding verfiag te doen. Tot welke Commisfie vootts zyn benoemd, zo als gecommitteerd worden by deezen, de Burgers Cuperus, Eerdmans, Cup en iigche- En is verders goedgevonden en verftaan, genoemde Gecommitteerden te verzoeken en authorifeeren, om met behulp van den Secretaris te zorgen dat alle de authentique Smkken, betrekkelyk het voorgevallene met den Raad vati fuftirie, ten'fpoedigften worden gedrukt. Zullende Extract van dit Decreet worden uitgegeeven aan den Burger A. Cuperus. als eerst- Lebü- WAR • DL ff. Stukken raaken. de het gefchil tusfchen hes Prov, hed en het Hof •>an Fies- '.and.  83o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Stuiken raakende het gefchil tusfchen hetProv. beft en het Hof van * Friesland. Ziet daar, VOLK van FRIESLAND! alles, wat over deze materie voorgevallen en gefchreven is: en waar uit gy klaar genoeg zien kunt, hoe bezwaarlyk wy zyn overgegaan tot eenen maatregel, die wy eindelyk heoben moeten neemen, wilden wy uwe achting, de Eer van onze Vergadering, en dus de handhaving van ons ge- benoemde in de Commbfie, om haar te verftrekken voor authorilatie en naricht. Aldus enz. den 30 May 1797. N*. 45- Decreet om de aanmerkingen op eene Deductie van de üaaden f van den , 14 April, 1. 1 ) te doen drukken. De Burgers Cuperus, en verdere, by Decreet van den 30 May }. 1. Gecommitteerde Leeden, jetioernd om de Rui? ken over het voorgevallene met den Raad van adlitie te doen draken, en ie aanmerkingen op" eene Memorie of Deductie van de Raaden van Juititie, den 14 April 1. 1. aan deeze Vergadering ingegeeven, te examineeren ; hebben de daar op gemaakte aanmerkingen :er approbatie voorgedraagett. Waarop Gedecreteerd is, dezelve reflexienen noten by de Memorie van den Raad van Juflitie, in de verzameling der authentique Stukken te loen Drukken. Aldus enz. 7 Juny 1797. NB. Zie omtrent dit Decreet Bylaage B. fa $0. 18. . J  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 831 gezag, niet opofferen aan de eigenzinlyke denkbeelden, die ten deezen aanzjene by de gewezen Raaden van Jultitie hebbsn plaats gehad, en naar welke zy hun ganfchen handel in dit geval hebben beftierd; tot dien Rap, namelyk, dat wy dezelve hebben afgevraagd, (na dat ons taai geduld maar al te zeer uitgerekt, en door de Raaien allezins miskend was, , „ of zyons „ wettig Decreet van den 17 Maart 1797, wil „ den naarkomen, ja dan neen; met byvoe„ ging, dat , ingevalle toeftemmeüd antwoof„ den, alles, ja zelfs de hoon die ons was „ toegebragt, zoude zyn vergeten en gehouden „ worden als fikt gebeurd te zyn ; eriog dat „ dezulken, die weigerend zouden ar.twoorden, gehouden wierden voor gedeuutteerd; met , die ex'r>resfe byvoeging, dat evenwel op hun' ne vaantwnorddykheid, derzelver Posten „ zou-lert blyven bekleden, tot dat hun eene „ fcuriftelyke Demisfie zoude wezen ter hand geftild;" en het wek verrigt zynde, deze uitwerking gehad heeft, dat éé:i Lid oveieenkomftig zy;» gedaanert Jied, zich verpligt rekende, gemelde Decreet re moeten obedieeren, terwyl zes enderen vermeenenden, dien Eed zoodanig te moeten ui leggen , dat zy dten overeenkomftig dit als Raa'isn niet konden doen, en hun dus, van die Posten hebben laten deroitteeren, ten kosten van af dat onheil, dat daar uit konde ontftaan, zo a's zy'zulks het publicq, met geweld als het ware,, hebben willen diets mak n, als of het een onheil voot de Natie waare, dat onze billyke Befluiten werden gereipecteerd en riaargekomen, door die geenen zelfs, dewelke zulks uitdrukkelyk bj hunne Aanftelling hebben beloofd en metpiegtigei Eede getbafd! VOLK va:* FRIESLAND! ■ fchoon uit deze ftukken zonneklaar te zien is, 'a*: ie uitwerkzeli van de^e, in zich zelf geringe zaak, aan de ge we « LEEir. WAR. DEN. Stukken raaken- de het. gefchil tu f'chen hetProv. B<(1. en het Hof van fries* 'land. 1  832 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden, Stukken raiken de het gefchil tusfchen hetProv, Beft. er, het Ho) van Fries* land. wezen Raaden zelv.m, zyn toetekennen : als wordende daar door genoegzaam kenlyk, dat de loop der Jultitie door gedagt Decreet niet het minfte wierd geftremd; dat dezelve, voor zoo veel nodig, even geheim, en even fpoedig konde verrigt en uitgeöefFend worden, en dat dus de Raaden overeenkomItig derzelver bezworen Inftructie, zoo wel dit Decreet als alle andere , verpligt waaren te obediëren, en doen obediëren; zoo vinden wy echter noch ten overvloede dienflig, het geval op zich zeiven, "kortlyk voor te ftellen. Bevorens verleende de Raad van Juftitie zelve Ordonnantiën op alle fpecificatien, niet alleen de Jufttie betreffende, maar ook voor zyne huishoudelyke behoeften, en ontving daar te boven zyn Tractament op quitantie, zonder dat deswegens *T5rdonnantie verleend wierd. Dit ruste niet op eenige wet, maar op eene Ufantie of gewoonte. , Men zag het oneigene van het laatfte: en 'er wierd op den 2 Augustus 1796. Gedecreteerd, dat de Raaden, derzelver Ministers en Suppoosten, hunne Tractamenten zouden ontvangen op Ordonnantie van de Gedeputeerden, even gelyk alle andere Ambtenaaren, en niet meer op quitantien óf Ordonnantie van den Raad. In dit Decreet beruste de Raad , niet tegenftaande hetzelve eene gewoonte weg nam. die misfchien eveu oud was als het flaan van Ordonnantiën op de Specificatiën. Al ras echter was de Raad, zoo hetfcheen, bedagt, dit Decreet zyn kragt te doen verliezen, door vooronderftellingen dat zommigeposten daar niet onder begreepen waaren, niet te. genftaande dezelve jaarlyks vast waaren, en alzoo van zeiven tot de 1 ractamenten behoorden; op deze verkeerde vooronderftellingen floeg de Raad Ordonnantiën , en maakte alzoo inbreuk  j AAR BOEKEN, >»y, 1797. 833 breuk op het Decreet van ft Augustus voor fchreeven. Daar, nu het flaan van deze Ordonnantiën, door de Gedeputeeren, althans geene ftrem ming maakte in den loop der Juftitie, zoo kan elk onpartyiige en doorziend Burger ligtelyk befpeuren, wat in dezen en ook vervolgens de grond was, waarom den Raad van Juftitie zoo veel werk gedaan heeft, om Het flaan der Ordonnantiën aan zich te behouden. Deze handelwys heeft vervolgens de weg gebaand, tot het neemen van het Decreet van 17 Maart i. 1. terwyl verdere voorkomende omltandigheeden, dewelke uit de ftukken zelve kunnen gezien worden, ons daar toe hebben doen befluiten. Dit Befluit is het, het welk de Raad wei. gerde te agtervolgen: niet door het aanvoeren van bezwaüren^ . op eene gepaste wyz voorgedraagen, (zoo als het toch in de et-rfte plaatï aan een Coliegie betaamd, het welk uit zyner aart tegen de overtreeders der Wetten en Be Ruiten van de Hoogfte Geconftitueerde Mach moet waaken en doen waaken) maar door be dreigingen, beledigingen en volftrekte misken ning van ons gezach; en deeze weigering wien dan ook daadelyk met overtreedingen verzeil en opgevolgd. Eensdeels verbaasd, over de taal, door dei Raad aangevoerd , trof ons deeze belediging al: aangeftelden des Volks: maar ten anderen, hoa pende dat verkeerd begrip en overdrevene drift misfchien de oorzaak van dien ftap zoude ge weest zyn, en dat de Raad, by bedaard overweeging daar van te rug zoude komen overwoogen wy de redenen, dewelke de Raa den bybragten, rypelyk. Dan wy bevonden dat dezelve niet van dat gewigt waaien, da gemeld Decreet daarom moest worden ingetro! ken; zoo als wy hetzelve dan ook niet verwacl Ggg tei L.EEÜ' «VAR." OKI». Stukken raak.ttm de het gefhil tusfchen hetProv. Beft. en hei Hof van Friesland» i I l 1 t » » t l*  Leeu- VVAtt* 'DEN» Stukken raaken 1 de hei gefchil tusfchen hetProv. Beft. en het Hof van Fries» land. i 834 NIEUWE NEDERLANDSCHE ten, zonder die overtuiging, ia te trekken of buiten effect ftellen. Integendeel wierden wy volkoomen overtuigd, dat door gemeld Decreet, de Juftitie in alle deelen even gelyk als van te vooren, konde uitgeöeffend worden, door dien alle betalingen niet eerder gedaan wierden , als wanneer de zaaken verrigt waaren, en het zelve dus nooit in eenige uitvoering hinder konde toebrengen, om het even wie ook naderhand de Ordonnantiën verleende; dat ook de geheimhouding hier door geen nadeel leed, wyl en van te vooren, en nu ook, alle rekeningen in 'sLands rekenkamer geregistreerd worden ; terwyl daar te boven door dit Decreet, geen verandering werd toegebragt aan de geheime verrigtingen, doordien daar voor aan den Procurer Generaal, zekere zomma word voorgefchoten, waar uit die rx nordinaire dienften beloond worden , en hier in geene de minfte verandering door gedagt Decreet, of anders, gemaakt was. Dit alles zoo zigtbaar en eenvoudig zynde, zoo was 't ook tevens zeker, dat de verrigtingen van den Raad, even goed als te voren haaren loop konden hebben: en in welk alles wy nu, in her uiroeffenen der Juftitie door de op nieuw aangcftelde Raaden, ingevolge gemelde Decreet, volkomen"zyn bevestigd geworden. • Onze gronden en tegenbedenkingen, tegens rle Aanmerkingen van den Raad, deeden wy dezelve onder het oog brengen; gelyk mede de augepaste demarches, door denzelven gebeezigd. Wy verfchoven de middelen, die wy konden doen werken, ten einde on> Decreet wierde gerefpecteerd: wy gaven gelegenheid dat de Raad grondiger reden zoude inbrengen; dan telkens wieid ons door Rapport van orderfcheiden Commisfien, te kennen gegeven en aangetoond, iarde redenen niet wigtig genoeg waaren, om. of  JAARBOEKEN, Ju*}. t?9l. «35 of verandering, of intrekking van het Decreet i daar te Itellen. \ Daar wy nu zoo volkomen overtuigd waaren, r dat de Raad van Juftitie ongelyk, en de1*Juftitie zyn loop niet had, volgens de eigen be , tuiging van den Raad, en veroorzaakt door, derzelver aanhoudende overtredingen; zoo wier-, den wy dan genoodzaakt het uiterfte te beproe ven, Byna twee volle maanden had deeze tegenkanting en verdrietige zaak geduurd, terwyl het eerfte en laatfte woord van den Raad was en bleef, dat ons gemeld Decreet moest worden ingetrokken; even als of wy den Raad in zyne Rechten, in zyn gezach, en de Juftitie in haare waardigheid gefchonden hadden, even als of wy onzen Lastbrief van de Raaden ontvangen, en denzelven hadden overtreeden! Wy decreteerden dan: ,, dat de Raaden voor , de laatfte keer zoude afgevraagd Worden: of ' zy het gedagt Decreet wilden refpecteeren, '* ja dan men;'" en dit gefchiede in die verwagting, dat de Leden van den Raad hunne verkeerde opvatting nog ziende, van derzelver dwaling zouden te rugge keeren. Dan in dezen wierden wy in onze hoop al Wederom te leut gefteld, en zommige Leden van den Raad demitteerden zich als het waare_ zeiven; ja waf meer is, zy verlieten die hunne Posten, dewelke hun , op hunne verantWoordlykheid, waren aanbevolen; zy , die betuigden het gedagte Be* fluit niet te gehoorzamen, enkel uit eene bekommernis, dat hunne gewichtige Amptsyerrichtingen door hetzelve verhinderd warden, zy verlieten die belangryke verrichtingen, tegens onze zorgdragende ordre en hume ver> plichting, aan; en hier door lieten zy datgeeti aan het geval over, waaromtrent zuike zware bedenkingen gemaakt hadden, en de Natie hadd n tragten te ontrusten! . Ggg a VULJS VARiE W» ' Stukken aaken- ie het yefchil twfcheti 'niProv. Beft. en het Hof van Fries • land*  83s letna, met lagt en authorifatie, om deeze ge-  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 841 gewigtige zaak ten fpoedigfte te effectuëeren " door 37 der geweezene Staats-Leeden, enz. * hoofd voor hoofd voor zich te ontbiedenden genoemde fomma van hun te requireeren.' Dat zy ingevolge dit Decreet, benevens eenige andere Perzonen geciteerd zyn, om op den o May laastleeden in Perzoon te Compareeren, voor eene Commisfie door 't Provinciaal Beftuur benoemd, ter regeling der Schavergoedingdoor de gevolgen der Revolutie van den Jaare 1787, aan Particulieren veroorzaakt. Dat zy aldaar gecompareerd zynde, aan hun gecommuniceerd is, een Decreet by het Provin. ciaal Beftuur genomen den 21 April 1797,waai by van hun en van de overige Gedagvaarde! (destyds te zamen zeven-èn-dertig in geta zynde) tot gemelde Schavergoeding gevorderc word, eene fomma van zevenmaal honderddui zend Guldens, voor den 1 Juny en den I Au gustus deezes Jaars, telkens de helft te betaa len en aan hun ter tekening is voorgelegd eei Acte, waar by zy zouden aanneemen aan da Decreet te voldoen, en zich ter betaling vai gemelde fomma , ieder in Solidum zouden ver binden. Dat zy zich by dat Decreet ten hoog ften bezwaard vindende, de tekening dier Aét hebben geweigerd, om redenen: toen ter hut ner verontfchuldiging door een ieder in 't algi meen en kortelyk by monde voorgedragen, e by zommige fchriftelyk overgegeeven. Dat zy vervolgens op den 23 May deez« Jaars zyn gefcmmeevd geworden, om aa 's Lands Comptoir der Domnjnen te bezorger zodanige fomma als op de Lyst by deeze geai nexeerd agter ieder naam ftaat uitgedrukt, betaalen de helft binnen den tyd van tien d gen, en de wederhelft voor of op den iA gustus eerstko.nende, met bygevoegde beurt ging, dat by onwilligheid zo veel van een 1 ders Goederen zoude worden Verkogt, als 1 • Ggg 5 v' Leeuwarden. Request van oude Staas lede aan de Nat. Verg. 1 i 1 1 1- n s n , 1- 1i'ieer  842 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lkeu- war' ben. Request v in oude i laa s leue aan üe Nat. Verg. : ? | 3 I * < 1 l 1 , c l c li d de voldoening zyner Quota ia de voorfchreeven Schavergoeding verftaan zouden worden te beno iren. Dat da Supplianten lrer op getragt hebben, de onwettigheid dier pretenfie, zo wel a's van de form , volgens we'ke dezelve wierd ingevorderd, by eene De'rctie aanietoonen, en datzy die aan 't Provinciaal Bcituur van Friesland hebben ingediend, met hygevoegd verzoek, dat fie aaar by voorkomende redenen en argumenten, by 't semel ie Provinciaal Beftuur in ftrieule Deliberauen moeten worden genoomen, en y de :te ts- fj en jr- ;en jp;deaa$,  Leeuwarden. Antw, van het Prov. Beft.van Fries/, aan de Nat, Verg. 846" NIEUWE NEDERLANDSCHE ke, aan onze Dispofitie behoorende; zo hebbeu. wy nochtans uwe voorfch. ftukken gefteld in handen van eenige Leden onzer Vergadering, ten einde deswegens aan ons te dienen van Confideratien en Advis. Voorts dient in antwoord, dat wy over voorfch. zaak met ul. of met uwe Gecommitteerden wel in Correspondentie willen treeden. Waar mede eindigende, beveelen wy ul. in Godes Heilige protectie. Het Provinciaal Beftuur van Fries, land. (geparapheert) D. FOKELES, vt. Ter Ordonnantie van hetzelve, (getekend) C GODSCHALK. Leeuwarden den 17 Juny, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. F r a n B k e r. Volgens het boven medegedeelde onder Utrecht, wierdt ter deezer tyde de Friefche Hoogefchool met vernie iging gedreigd; Hoogefchool, welke, zints haare oprichting, door alle tyden heen, op Hoogleeraaren van fe eerfte klasfe zich mogt beroemen, en niet flegts aan het Vaderland, maar ook aan kn buitenlander, Mannen, in alle takken van Wee  JAARBOEKEN, Juny, 1797- 847 Weecenfchappen en Geleerdheid volleerd, en naar evenredigheid zoo veele, als eenig ander hierlandlche Hoogefchool, heeft uitgele» verd. Terwyl wy dit fchryven, hebben wy onder het qog, de Redevoering van den Hoogleeraar E, Wassenbergh, over de jongfte lotgevallen der Akademie te Franeker t ter gelegenheid van het nederleggen van het Rektoraat, in de maand Juny des Jaars 1803, uitgefproken, waar in dezelve van het ai wenden van den gedreigden flag aan eene der twee Ongeletterde Curatooren (de twee anderen moesten in de taaien bedreevenzyn) met naame T. F. Tigchelaar, den lof openlyk toekent. Door 'sMans yver, van dien zyner Amptgenooten gefchraagd, wierdt by het Provinciaal Beltuur een Befluit genoomen , iagevolge van hetwelk, tot veeier blydfchap, uit deeze Stad, onder de dagteekenirjg van 23 deezer, tot veeier blydfchap het volgende wierdt berigt. „De Commisfie van Gedeputeerden,waarneemende de zaaken van het Coliegie, door het Provintiaal Beftuur van Friesland by decreet van den 9 Juny 1. 1. gelast en geauctorifeerd, om de Academie te Franeker op een aangenomen nieuw Plan ter bevordering en verbreiding van alle nuttige kennis, wysheid en deugd te herftellen en interichten, en ter uitvoering daarvan met allen yver werkzaam, heeft aangefteld tot gewoon Hoogleeraar in het Burgerlyk en Hedendaagsch Recht Mr. j. H. Voorda, J. U. Doet, weleer Hoog* leeraar in de Rechten aan de Academie van ü- ?ranek.er.  Franeker. it ■ 848 NIEUWE NEDERLANDSCHE Utrecht; en tot gewoon' Hoogleeraar in de Wiskunde, Vestingbouwkunde en Aardrykskunde, LVIr. J. Pierfbn Tholen, A. L. M., J. U. & Phil Doet. en Lector in de Mathéfis en Vestingoouwkunde aan deeze Hooge Schooi. OVER T S S E L. C A M P E N. Door onderlinge gefchillen wierdt de Bur. gery deezer Stad, ten deezen tyde, ja/mnerlyk van een gefcheurd. Daar van uitvoerig verflag te doen , gedoogt ons Plan niet. Eenig denkbeeld van de zaak zal de Leezer kunnen vormen uit het volgende Request, door ruim tweehonderd Burgers deezer Stad, op den ao deezer Maand, ter Nationaale Vergadering ingeleverd. Aan de Nationale Feigaderig, reprofenteerende het Folk van Nederland, Burgers Reprefentanten! Indien de Ondergeteekenden allen Burgers of Ingezetenen der Stad Carapen, en bare Vryheid uüeder raadplegingen tot dus verre niet hebben behoeven bezig te houden, met de maar al te beruc ^e burgereefchillen binnen gemelde Stad , fchoon dit reeds driemalen door de Municipaliteit dier Stad gefchied is; vinden zyzich thans (hunnes ondanks) verplicht, om dienzelfden weg te. betreden, vermits een geweldadige wederftand, tot viermaalen toe herhaald, en  JAARBOEKEN, Juny. 1707. 840 en van tyd tot tyd in aandrang toegenomen, bet Provinciaal Beftuur . in de onmooglykheid fchynt gebragt te hebben, om deszelfs herhaalde beflui en , omtrent die verfchillen , ter uitvoer te brengen. De Ondergeteekenden worden daartoe te meer aangemoedigd, vermits zy van ter zyde geïnformeerd zyn, dat van wegen het Provinciaal Beftuur , en misfchien ook van wegen de Municipaliteit, een Adres ter uwer Vergadering, over die zelfde zaak zoude worden ingeleverd, en hun tegenwoordig Adres, in deze om Handigheid, mis. fchien zoude kunnen medewerken, om, met uw gezag, tusfchen beiden te komen in een geval, dat, wanneer alle de belanghebbenden zich, fchoon uit verfchillende beweegredenen , daartoe vereecigden, uwe tu&fchenkomst niet meer zoude doen aanloöpen tegen het Reglement voor uwe Vergadering, betreffende Provinciale of Stedelyke verfchillen. De Ondergeteekenden verbeugen zich, temidden der treurige omftandigheden, waarin zyzich, federt zoo geruimën tyd, buiren hunne icb'ild, geplaatst vinden, dat zy eindlyk in de gelegenheid zyn, om, zoo lang ten doel geftaan hebbende aan de gevolgen van verkeerde ind ukken, omtrent hunne oogmerken, by een gedeelte der Natie, hetwelk door onechte berigten is medegefleept, aan uiieden, en langs dien weg ook aan hunne brave Landgenoten , eenig denkbeeld te Kunnen geven van den oorfprong, den aart, het gewigt en de gevolgen der ontdane verfchillen. Doch zy moeten tevens betuigen, dat zy.; deels door de kortheid des tyds, niet in ftaat zyn geweest , avn net drukkende van hunnen toeftand zoo omftandig voortedragen, als wel noodig was, deels door de, federt den 31 Maart laatstleden, van wegen de Municipaliteit, in den weg geworpen belemmeringen, tegen het onfchendbaar recht van requeftreren, dit Adres niet hebben Hhh kun- Cam- PaN. Requtsi van Camper Burgers aan de Nat. Verg.  85o NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- fen. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg, t t \ I I d J d o i d kunnen doen onderfchryven door zulk een over* groot aantal der klagende Burgers, als weikeu zich eerst by het Sredelyk, ec 'naderhand, meer dan eens, by het Piovinciaal Beltuur, overhunne grieven en bezwaren, telkens in groorer getale, vervoerd bebien. Doch zy vertrouwen, dat, fchoon zy de beflisfing hunner verfcfiillen fteeds aan de meerderheid der wettig opgeroepen Burgery verbleven hebben, die zy by dé'met hun uigeflotene, thans nog ftilzittende, en by hunne klagende Medeburgers *eer zeker wettn te berusten, hunne klagten echter niet-minder wettig zouden zyn, al was Hechts eene kleine minder» heid der -Burgery van hare rechten verdoken; en deze hunne ontnomene rechten beftaan in het ftemrecht en allen invloed op het Stedelyk Beftuur, met de gevolgen daarvan, waarvan zy nu eeds twee jaren beroofd zyn. De vier Wykvergaderingen, die alles, gedu■er.de dien tyd, op naam des Volks van Campen in hare Vryheid verrigten, werden, kort na de aatfte omwenteling, door eenige welgezinde Burgers, met voorkennis van het toenmalige Stedeyk Beftuur, ingerigt, niet om aldaar de volkstem uitteoeffenen, maar om in dezelven e'kanleren voortelichten, en om alzoo meenigvuldige \dresien, door verfchillende Burgervergaderingen •ntworpen, en allen op naam des Volks van dampen by het Stedelyk Beftuur ingeleverd, af- . efnyden; terwyl hetzelve Beftuur, by Publicaie van den 25 Mty 1795, wyslykbepaalde,dar, y het doen van eenig Adres aan hetzelve, door ie Wyk vei gadet ingen, het aantal der prefente ,eden, en der inftemmers van die Adresfen, door e Directeurs moest opgenomen, en by zulk een idres aan het Stedelyk Beftuur opgegeven wQren. Doch, toen fommige lieden zagen, dat bet p den duur mceilyk zoude vallen, in vier Veraderingen hunne oogmerken te bereiken, poogsn zy al raech dezelven te vernietigen, en alle  JAARBOEKEN, Juny, 1797, 851 de Stemgerechtigden in ééne enkele Vergadering te doen bycenkomen, om, zoo 'oende door de groote verwarringen, aan talryke Vergaderingen meer eigen, hun doel geraaklyker te treffen Het Stedelyk Beftuur voofzag hiertegen echter, op aanzoek van verfcheiden achtingswaardige Burgers, door het geregeld oproepen van alle Stemgerechtigden, om zich te verklaren op de vraag: of zy voortaan ééne Volksvergadering „ daarftellen dan wel vier Wykvergaderingen j, behouden wilden?" en betuigde, by Publ catie van den 4 Juny 1795 s „ dat. na opneming der (remmen, gebleken was, dat verre de „ meerderheid der Burgers zich voor vier Verga < „ deringen verklaard had; da" hetzelve dus die zoude houden voor wettige byeenkomften des Volks, om eikanderen voortelichten; dat hetzelve de Adresfen van eene of meer derzelver, .,, of ook van andere Burgers, welker omftandigheden niet toelieten die Vergaderingen byte■ „ wonen, zoude aannemen: doch dat, zoo die „ Adresfen van dat belang waren , dat hetzelve 9, noodig Oordeelde de geheele Stemgerechtigde „ Burgery daarover te hooren, hetzelve daarovei alsdan eene algemeene oproeping zoude doen, en de uitkomst daarvan alleen houden vooi ,j den wil der Burgery." Doch juist op den avond van denzelven dag, waarop die Publicatif gedaan was, vonden diezei ve lieden, welken zot gaarne maar ééne Vergadering gehad hadden goed, om die verklaring, als eenen hieuwei twistappel, in de Wykvergaderingen te opperen welke de bron geweest is van zoo vele treurigt gevolgen , waarin zy maar al te wel geflaagt zyn» Daar de vreedzaamfte en doorzigtigfte lie den al vroeg die Wykvergaderingen haddén moe ten verlaten, uit hoofde van verfcheiden onwaar dige behandelingen, hun aangedaan, en nu We inzagen, met welk een oogmerk die verkiarin opgeworpen wierd, vonden zy het min raadzaam Hhh 2 c Cam- ?en. Request van Camper1 Burgers aan ch Nat, Verg* i i f 1 i , f  Cam. »en. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg. I 1 852 NIEUWE NEDERLANDSCHE of ondoenlyk, op dien tyd tegen den ftroom aantedruisfen, en begrepen daarenboven , dat de tyd, om zieh daarop te verklaren, dan eerst zoude geboren zyn, wanneer zy, ingevolge van de evengemelde toezegging van bet Stedelyk Beftuur, daartoe wettig zouden opgeroepen worden, en dat zy, in alle gevallen, door het niet teekenen der verklaring, wel den toegang tot die Wykvergaderingen, maar geenzins hunftemrecht verliezen konden. Verfcheiden maanden dus was deze verklaring, alzoo met een niet noemenswaardig aantal van lieden doorgedrongen, een voorwendzel geweest voor de uitfluiting van de zeet groote meerderheid der Burgery uit de Wykvergaderingen, eer het Stedelyk Beftuur aanzoek kreeg, om die te bekragtigen; doch, toen die in het laatst van 17-5 begonnen , en door verfchillende zeer onbefcheideqe Adresfen aangedrongen werd, ten einde de uitgefloten Burgers ook van de aanftaande Keure van Petri 1796 te weeren, bcfloot het Stedelyk Beftuur, hierover de geheele Burgery plechtig opteroepen, door eene beredeneerde Proclamatie; waarby ook in aanmerking kwam, 3e herziening van zeker Stedelyk Reglement, van den 3 Mey 1795, welke by hetzelve verIchoven was tot de invoering van eene algeueene Conftitutie voor de geheele Republyk , Joch door diezelfde menfchen nu reeds fterk begeerd werd. De Burgery dan op 12 January 1795, ingevolge hiervan, de Stembrieven, ter invulling, buis aan huis ontvangen, en des anderendaags weder afgegeven hebbende, bleek het, dat, van omtrent 1350 Stemgerechtigden, 770 tegen de Verklaring, en'773 tegen de herziening van het Reglement waren; dat 462 Stembrieven oningevuld teruggekomen en Bj anderen niet weder afgegeven waren, zoo dat eene volftrekte eenpaigheid van alle de ftemmende Burgers, en de vol  JAARBOEKEN, Juny, 1707. 8*3 volftrekte meerderheid van alle de Stemgerechtigden , het Stedelyk Beftuur in ftaat ftelde om, volgens zyne toezegging, die verfchillen te eindigen , de Verklaring te vernietigen, en het Reglement in ftand te houden Doch, terwyl de ftemmen tot dat einde opgenomen werden, vergaderde 'er eene meenigte', zelfs vele tot het ftemrecht onbevoegde, en dns niet eens opgeroepen perfonen in eenekerk, zond Commisfie op Commisfie naar het Kaadhuis, en begeerde, dac het Stedeyk Beftuur, volgens den wil dier meenigte, die niet gefterad had, of 'er niet toe bevoegd was, de verfchillen zoude afdoen; en, toen dit des morgens niet gelukte, deed men des avonds weder Vergadering beleggen , en noodzaakte het Stedelyk Beftuur, om, ten einde de rust van de ftad niet in gevaar te brengen, volgens den wil dier meenigte, het verfchil over het Stemrecht aftedoen en de Verklaring te bekragtigen. Naderhand voerde men in de Wykvergaderingen eigendunklyk, buiten medewerking der uitgeflotene Burgers, en toeftemming van het Stedelyk Beftuur, een zoo lang begeerd nieuw Reglement in; en. hoe zeer de Municipaliteit, twee dagen vóór den Keurdagvar Petri, of 21 February 175)6, aan de Directeur! der Wykvergaderingen, de Stembrieven voor he oorfpronglyk getal V3n Stemgerechtigden deedoehandigen, en hun alle gezamenlyk Opriep, on daar toe optekomen , onthielden de Directeurs ech ter die Stembrieven aan alle de uitgeflotene Bur gers, en werden dus tot de Municipaliteit verko zen, of eenige van die Directeurs, of hunn< voornaamfte medeftanders, vermits men onder an deren zorg gedragen had., om, by het preten nieuwe Reglement, alle die geenen voor onver kiesbaar te doen houden, die de Verklaring nie geteekend hadden. De Ondergeteekenden, hier mede, zoo kor doenlyk, den oorfprong der verfchillen gefcheti Hhh 3 heb Cam- pEN. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg» t t i-  854 NIEUWE NEDERLANDSCHE CajJt PEN. Request van Camper Burgers aa>i de Nat, Verg. hebbende, onthouden zich opzerlyk van veleouRandigheden, die deze gebeurnisfen voorafgegaan of gevolgd zyn; en zuilen alleen hier byvoe.en, dat zy aan het Provinciaal Beftuur Copyen authenticq overhandigd hebben van verfcheiden anders ongelooflyke, voorvallen , en byzonder van een befluit der Municipa iteit, in den Zomer van Ï796' genomen, waarby „ alle leverantien en „ werk aan godshuizen en openbaare gebouwen on zegd werd aan die Burgers, welke de Ver,, klaring niet geteekend hadden," waar door,en door andere willekturi e ontzettingen van ftedelyke amp <.n en voorrechten, een aantal huisgezinnen in rouwe en armoede gedompeld , en de tans by uitflttitma begunlligden zoo hevig aangezet worden, orn het tegenwoordig Beftuur Itaande te houden. Up ciienzelfden voet voerde men eerlang byde W^kverga leiingen in, eene geheime baljpttagie voor alle de geenen, die voortaan, door het teekenen der Verklaring, Leden der Wykvergaderingen, en dus Stemgerechtigden begeerden te worden; waar door het Stemrecht van de minderheid bleef afhaDgen, en floot hun, die op deze wyze aangenomen werden, nog voor een jaar uit van de verkiesbaarheid in de Collegien van het Stedelyk Bewind en andere Bedieningen; welk eerfte, ter gelegenheid van het vroegfte Adres aan de Landfchaps-Vergadering , kwanswys in eene openlyke ftemming veranderd, dpch tevens verbonden is aan eene goedkeuring van al het tot dus ver verrigte in de Wykve gadefingen. Door een gevolg van dienzelfden geest van verwarring, en uitfluiting,, was de Schuttery.,. die, kort na de laatfte omwenteling, in jsokoppen beftond, al rasch mede tot eene diepe laagte, yervalleu: en, toen vele lieden, die de verklaring met de beste trouw geteekend hadden, bemerkten, dat men van de belydenis van zuivere ^eri*üd.s|iefde eene kostwinning en koopman' fchap  JAARBOEKEN, Juny, W7- *JJ «chap maken wilde, en daarom of hunne namen i uit de lyst der Wykvergaderingen deden uit ] fchrappen of weigerden aldaar meer te verfchy nen, zoo lang met: andere Medeburgers uitfloot, b*da<»t men eene nieuwe vond. om hec werk met geweid ftaande te houden Onder vo rwendzel van een nieuw Reglement op de Schu'tery, riep men, by Publicatie van 26 Juiy 1706, de neg overgeblevene Scha teïs te famen , om dat Reglement te komen lezen, en noodigdé hun tevens uit, om, bitnen drie dagen, eene fchnfo lyke verbintenis te teekenen, ,, om de tegenwoordige order van zsken te Campen te heU „ pen handhaven tot den 28 February >-793, (dat is, tot dat de laatfte helft der toenmalige Municipalen zoude zyn afgegaan ) „ en om de„ zelve tegen alle tegenftrevers, met de wapenen „ in de vuist, ftaande te houden." Het federt gebeurde maakt het waarfchynlyk, dat de bedoeling hiermede niet alleen geweest is, om de oenmalige ledeo van het Stedelyk Beftuur, zoo lang moóglyk, te handhaven , maar zelfs om dit te blyven doen (gelyk trouwens de uitdruklyke letter dier verbintenis medebrengt) al was 'ervóór d en termyn eene Conltitutie door het VolK van Nederland aangenomen. Een aantal Schuttersintu fchen, die hnnne waarde kenden, weigerde deze verbiutenis te teekenen, en werden al m^de ontwapend; doch men ftelde toen de gewerentei hand aan een aantal lieden van zeer hooge jaren, en nu onlangs aan eene menigte kinderen van 14 & 15 jaren, maar vooral aan een groot getal bedeelden van de arraenkamer, die men reeds, federt January 1796, tot het Stemrecht toegelatet had, niettegenftaande zy er by.het Reglemen van 3 Mey 1795 van uitgefloten waren., Met geduld verdroeg de Burgery alle deze we derwaardigheden, gedurende het geheel jaar va 1796, doch begon, op 17 January laatstleden eene qualificatie op 12 Gecommitteerden te teeke Hhh'4 DCC 'ÜN. Request >an Camper Bürgeft aan de Nat. Verg. 1 »  Omvat*. Requey van Camper Burgers aan de Nat. Verg. ] 956 NIEUWE NEDÜRLANDSCHE nen, tot het weder inroepen van haar ftemrecht> en Sredelyken invloed, onder aanbod van de verklaring, die, toe het kiezen van Leden tot uwe Vergadering , in de Grondvergaderingen vereischt werd. Men verkoos dit, hoezeer ongehouden, om de welvoorziene onwaaragtige geruchten ,omtrent de ware oogmerken der on.e teekenaars, rerftond tegentegaan: doch de Municipaliteit ontzag zich niet, om, drie dagen daarna, door zekere Publicatie van 20 January, en andere maatregelen, die onderteekening wel niet regelregt te vetheden, maar echter zydelings tegentegaan. Doch, fchoon bii nen weinige dagen het aantal onderteekenaars tot 531 aangroeide en de Gecornmitteerdtn op de befcheidenfte wyze hun adres ter voldoening a, ten  JAARBOEKEN, Juny, 1797' 859 ten einde de Volksftem, te Campen, in vry-( " heid te (tellen, volgens den wil van de meer-, „ derheid der Burgers, die by het Reglement „ op uwe Vergadering Stemgerechtigd zyn ;. doch konde al wederom, door den toeftel tot feitelyken wederltand, niet in de Stad komen tot het venigten van haren last. Op naam der Wykvergaderingen deed men daarenboven eene uitnoodiging aan alle VoIks - Sociëteiten, om zich ter uwer Vergadering met Adresfen te vervoegen, en vaardigde, onderhandsch , alom Zendelingen af, om gewapende hulp te zoeken; terwyl één der Leden van de Municipaliteit niet ichroomde, op 's Heeren Straaten , aan iommige klagende Burgers te gemoet te voeren, dat, die den langften Degen had, het tans winnen zoude. Doch een Protest van een aantal Leden der Wykvergaderingen kondigde ras aan, dat dit Stuk vóór de alzending niet eens aldaar voorgedragen, of goedgekeurd was, hetgeen ook uit de dagteekening van hetzelve bleek, als zynde dezelve, waarop het Landfcüapsbefluit genomen WDe Municipaliteit zond ook andermaal eent Commisfie naar. 'sHage, en maakte gebruik, vat eenige Adresfen over die zaak, ter uwer Vergadering ingeleverd, om een tweede Adres te ma ken, hetwelk, na een uitgebragt Rapport eenei perfoneele Commisfie, aanleiding gaf tot uwec exhortatoiren Brief, aan de Municipaliteit. Loei deze had zoo weinig invloed, dat, nog dienzelf den dag van het inloopen daarvan, de Wykver gaderingen en Schuttery, benevens derzelver Di recteurs en den Krygsraad, (meestal uit dezelvi Lieden beftaande, en misfehien 300 menlchei uitmakende byéénkwamen, en de Municipaluei kwanswys verzogten, om aan die exhortatie nie te voldoen; waar van het gevolg w^s, haar wei gerend antwoord, aan uwe Vergad* ring, en ali mooglyke pogingen om den Commanoam van di 3am- »en. Request >an Camper Burgers tan de Nat. Verg. ;. t 5  8oo 'NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam- pbn. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg. l 1 I ] t 1 ( c t I d V ei h o i | twee Compaguiën Infantery, de Chaveau, eetst te noodzaken, um zyne Wagten , aan de Poorten, weder intetrekken; en, toen dit mislukte, om hem daadlyke ordres te geven, tot het gewapenderhand aanbonden der Commisfie, die men onderftelde, dat, na het inkomen -van uwen exbortatoiren Brief, her waard1" komen zoude, en aan welke men eenen zeer dreigenden Brief afzond. Met een taal geduld en voorbeeldige bedaardheid, zagen de klagende Burgers, genoegzaam alle door de voorgaande bedryven ontwapend, deze herhaalde woelingen aan, en moesten, na deze nieuwe teleurftelling van ruim anderhalve Maand, hunoe boop wederom vestigen op de byéénkomst der Landfchaps Vergadering, van den 8 funy aatstleden- Doch, ook deze hoop verdween ras, to=n zy, niettegenftaande de fteilige ordres van iet Provinciaal beftuur, aan den tydlyken Comnandant, de bewegingen in den nagt, tusfchen ien 8 en 9 Juny, zagen toenemen, en, omtrent en twaalf uren van deu laatstgemeMen dag, een -orps Schutters, met een ftuk Gefchut over de fsfelburg trekken, onder voorwendzel by den vlilitairen Commandant, van te gaan exerceren, erwyl zy zich integendeel, in weerwil van het 'efluit van her Committé te Lande, over het ezett n der Poorten en avenues der Staa aan en vorigen Commandant, de Chaveau, afgegeen, in postuur van tegenweer'fielden, fteedsde randende lonten gereed hielden, en eenige laers zich met hunne gela ene Busfchen in b'inenagen plaatflen, mar allen fchyn, om eene teerlooze CommLfie met geweld , voor de vieremaal, aftekeeren; terwyl een groot aantal chutters, die onwillig waren, om zich in de Vapenen te begeven, met Detachementen uit unne hmzen gehaald, of, onwillig blyvende ntfehatterd werden: Welke toebereidzelen niet eftaakt zyn, dan op voorleden donderdag, na dat e Landdag daags te voren gefcheiden was. On- rnoog-  JAARBOEKEN, Juny. 1707. «61 mooglyk vale het den Ondergeteekettden een tafereel te maken van het geen een vreedzame, en weerlooze Burgery onophoudelyk ondergaan moet, door dien herhaalden toeftel tot geweld, door de gedurige geruchten, en aanzoeken van den aanmarsch vaa gewapende Burgers van elders, door het vervaardigen van blikke busfen, en fcherpe patroonen, waartoe men over eenige weken 800 pond kruid in de Stad gebragt heeft, door det fmaad, en verguizing, die zy nu zoo vele maanden lyden moeten, door de bedreigingen, diemer onder de hand, of ppenlyk in de Wykvergaderingen aan^de meestgehaate onder de klagende Burgers doet, die alleen den onverzaagden niet treffen! en met één woord door alles, wat immer Burgerverfchillen, op het hoogde geklommen, haatlyks en gevaarlyks kunnen medebreDgen, In dien er lieden te Campen gevonden worden, di< met de geheele weldenkende Natie afkerig zyi van het misbruik van den militairen arm tot hei fmcoren der Volkftem, mogen de Qndergeteeken den zich onder de eerften, die zoo denken, rang fchikken , en hunne bezorgdheid dat'er dezer da gen door een of ander toeval, of opzettelyk eei ongelukkig fchot gedaan zoude worden, ftrek daarvan tot een fprekend bewys. Maar zy latei zich nogtans even min, door eene verkeerde toe pasfing van dezen maatregel , tot zoo verre mis leiden, dat zy voor geoorloofd zouden houde het gnbruik van wapenen en gefchut, tot he afweren van een onderzoek naar klagten van But «ers, wier Item gefmoord is, en die niets an ders begeren, dan dat de ware Volksftem doe dat onderzoek in vryheid gefteld, en van alleot derdrukking ontheven worde. Zy gevoelen, d* het op hetzelfde uitkomt, of dit fmooren van d Volkftem door den gewapenden Militairen, c doer den Schutterlyken arm, als de laatfte alle overweldigd heeft, tegen weerloze Burgers 01 dernomen words zy gevoelen dat, zoo het bez ge Campen. Request van Camper Burgers aan da Nat. Verg. □  86a NIEUWE NEDSRLANDSCHE Cam pen. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg. '% I gen van eene Schnttery, die, door eene cngeoor* loofde verbindtenis, met een onwettig bewind faroenfpanr, tot het blyven verkragten der rechten harer Medeburgers, onverhinderd moeten blyven, zonder dat zulk een geweld door phvfieke middelen van hogere magten kan tegengegaan worden, alsdan t-rgen hun, die weinig bevreesd zyn voor het bloedftorten, geen politicq gezag meer geld , en niet hec recht, maar hec gewei1 fteeds de overhand zoude moeten hebben, en elke Stad of Dorp een opperheerfcbappy ftrafloos «lichten kan. Zy gevoelen eindelyk, dat, zoo het gebruik van de fterke band, tegen zulk eenen onwettigen wederftand, aanleiding gaf tot eenig noodlottig gevolg, dit in de eerfte plaats en alken voor rekening der bewerkers van dien wederftand zoude moeten komen. Onder alle aeze reeds doorgeftane, en verder dreigende rampen, die de Bürgermaatfchappy en famenleving voor de lydecde party ondraaglyk maken, ondergaan de Ondergeteekende nog het ongelyk, dat zy met alierlei haatlyke benamingen betyteld, hunne bedoelingen belasterd, fommigen hunner perfonen tn een haajyk licht gefteld, en den ftaat der verfchillen verdraaid en misvormd zien door menfchen , die zoo zeer met hunne daden veriochenen, het geen hunne opgedrongen verklaiiny, met woorden, als buouen pligt,"afmaalt, en teiva de waarheid voorgeven de meerderheid voor zich te hebben, en nogtans toonen een onzydig anderzoek, sis het grootfte onheil, te fchroomen» De Ondergeteekenden verpanden hunne eer, en alles wat zy dierbaar hebben, voor de ftipte waarheid van hetgeen zy, zoo aan het LandfehapsBeftuur, als tans aan uwe Vergadering, hebben /oorgedragen, en wantrouwen hunne tegen ftreirers, dat zy hun eenen enkelden misftap, gedurende het verloop van zoo veel maanden, op »oede gronden kunnen ie last leggen Wilden ty dit Adres niet, zoo veel doenlyk, bekorteD, en  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 863 en allen fchyo van wederkeerige verwyten ter zyde ftellen, noe fterk zouien zy zich kunnen beklagen over zoo vele ongeregeldheden, ftraatfchenderyen, perfoneele beledigingen en weigeringen zelfs van perfoneele actiën, die fommigen hunner overkomen zyn! Deze omftandigheden zyn tot dat uite'rfte overgeflagen, dat, zoo zy al geene overvloedige reden hadden om, op herftel hunner bezwaren, aantedringen; het drukkende en dreigende van alles, wat hun omringd, hun nuodzaken zoude om niets onbeproefd te laten, tot het verkrygen van uitkomst, overal waar dezelve op eene wettige wyze te bekomen is. En waar zouden zy die tans anders zoeken en bekomen kunnen, dan by uwe Vergadering, vermits het Provinciaal Beftuur te vergeefse!) alle middelen fchynt beproefd te hebben, om deszelfs befluiten alhier ter uitvoer te brengen? Zonder de verdere maatregelen van dat Beftuur vooruitteloopen, of zich daaraan te onttrekken, en zonder uwe Raadplegingen, daarover, te willen voorï memeu, zouden de Ondergeteekenden het zichzelven nimmer vergeven kunnen, indien zy tans niet het uicerfte middel in het werk ftelden , om uwe Vergadering, en in dezelve het geheele Volk van Nederland, te hulp te roepen, tegen zulke voorbeeldelooze maatregelen tot het blyven fmooren der ware Volksftem, die de echte Vaderlandsliefde zoo zeer onteeren; de oppermagt des * Volks zoo zeer kwetlen; en, zoo de zugt tot wanorder ook elders doorbrak, het geheel Vaderland mbfebien dreigen met regeringloosheid, verwoesting en burgeroorlog. Dit alles zoude deze Stad en Burgery ten minften befchoren zyn, indien de zaken langer op dien voet blyven moesten, en wel niet op gronden van Recht, maar alleen op het ydel voorwendzel van eene Stede» ]yke hoogheid en onafhanglyk huishoudelyk Beftuur, waarop zich Lieden beftendig beroepen durvendie zich over twee Jaren over Stedelyke za? ?EN. Request van Camper Burgers aan de Nat. . Verg.  864 NIEUWE NEDERLANDSCHE CaM' PEN. Request van Camper Burgers aan de Nat. Verg. raken aan het Provinciaal Beduur vervoegden mot een Adres, ,, waarin zy die zelfde hoogheid „ en onafhanglykheid, als overblyffels van het „ voü'g Beltuur, en als llrydig tegen de grond; n „ der gelukkige Revolutie, verklaarden", en die over eenigen tyd Adresfen aan uwe Vergadering hebben geteekend, of doen teekenen voor de Een en Onverdeelbaarheid der geheele Republyk; als of men tans nog, onder begunftiging van die gronden", zyne Medeburgers huishoudelyk ongelukkig makeq, en zyne met den mond, of fchriftelyk verbreidde grondbeginfels, met fptekende daden Verloochen mogt. De Ondergeteekenden meenen zelve hunne party niet te kort te doen, wanneer zy haar een oogmerk tot-kennen, om, zelfs by de invoering van etne aanftaande Conftitutie, zoo lang mooglyk, door hare beheering den wezenlyken invloed van die nieuwe Staatsregeling op het Stedelyk Beftuur te betwisten, te vertragen en zulke der Onderteekenaa:s, en verdere klagende Burgers, welke gefchikt of genegen mogten zyn, om in eenige openbare Bedieo ngen gebruikt te worden, van de verkiesbaarheid daartoe te berooven, alzoo zy, volgens het Ontwerp van Conftitutie, daartoe niet bevoegd zouden zyn, indien zy niet op de rolle der Stemgerechtigde Burgers gevonden wierden. Zoo vele, zoo gewigtige drangredenen hebben de Ondergeteekenden tot dit Adres genoodzaakt, by hetwelk zy de vryheid nemen, ('onverminderd zoodanige voorflagen, als het Provinciaal Beftuur voornemens mogt zyn aan uwe Vergadering 'te doen ) om van uwe Vergadering zoodanige gepaste en onverwylde voorziening, omtrent hunne bezwaren te verzoeken, waardoor hetPrevinciaal Befluit van den si ispril laatstleden, omtrent de klagten der Ondergeteekenden en hunne Medeburgers, volkomen worde te werk geleld en effect forteere.  JAARBOEKEN, Juny, 1797. 85$ Declaratoir van vyf Burgers der Stad Campen, van den 19 Juny 1797; dienende tot Bylage vaneen Adres, yan een aantal Burgers, aan de Nationale Vergadering» Wy ondergefchreven, alle Burgers der Stad Campen, ons tans in 'sHage bevindende, verklaren, ter liefde van de waarheid, elk in zyn reguard, gehoord, gezien of zelfs ondervonden te hebben, dat, na dat op Vrydag den 16Juny laatstleden, des middags ten vier uren, een Request aan de Nationale Vergadering, reprefenterende het Volk van Nederland, op eene zeergefenikte wyze was begonnen geteekend te worden, door de klagende en van het Stemrecht uitgeflotene Burgers aldaar, des Saturdags, 'smorgens omtrent ten half elf uren, aan het huis van een der Burgers dier Stad, met name C. J. Berghuis, door eenige Leden van de Municipaliteit, benevens een Secretaris, een Roedendrager en twee Executeurs, of dienaars der Juftitie, gekomen zyn, en hem gevraagd hebben, welk Request by hem ter teekening gelegen had; dat hy daarop geam woord heeft, dat 'er by hem geen Kequest ter teekening gelegen had; maar dat hy een Adres aan de Nationale Vergadering had geteekend: dat die Municip üteitsleden hem vervolgens heb ben willen doen bekennen, dat dit Adres by hen berustte, en dat, zao hy het zelve nietovergaf, hy mede naar het Stadhuis zoude moeten gaan, en dat zy de-bewyzen in handen hadden; dathy vervolgens met hun heeft moeten medegaan naai het Stadhuis, en hem toen dezelfde vragen zyn gedaan; dat hy tellier ftryd by de ontkenning volhardende, 01 verloop van eensgen tyd, weiei o"tflagen is. Dat de eerfteOidergeteekendeooli o ntrent twaalf uren een diergelyke Commisfie aat zyn huis gehad neefr., die bet geheele huis doorzoat en eenige papieren, die voor de hand la6 Iii gen. Campen. Request van Campef Burgers aan de Nat. Verg. \ ;  m NIEUWE NEDBRLANDSCHE Cam- pbn. Request yan Camper Burgers aan de Nat. Verg. ■ i ■ j i t 1 1 ^ c 5 t C 1 \ t F k z & 4 U K w gen, nagezien heeft; doch , vermits hy niet thuis was wederom vertrokken is Dat de twee Ondergeteekende, des morgens omtrent denzelfden tyd, geciteert is, om op het Raadhuis te komen; oat hem, daar gekorttn zynde, aldaar, door de Municipaliteit, gevraagd is, of hy niet een Adres geteekend had; waarop hy geantwoord had ja; dat hem verder gevraagd is, aan wie dat Adres hield; waarop hy gezegd heeft, aan de Nationale Vergadering; dat hem voorts gevraagd is, of dat Adres idee door anderen, aan zyn huis, geteekend was, en zoo ja, door we; da hy erkend heeft, dat dit Adres by hem getekend was, maar niet meer e w tói, wie al ten zynen Huize getekend hadden; dat hy toen gelast werd , om iet ftuk bircen één uur ten Raadhuize te >ezorgen, met bedreiging, dat, zoo hy zulks liet deed, zy zien zouden, wat zy met hem te .oen hadden; dat hy ten drie uuren nadenmiddag weder geciteerd werd aan het huis van den refidenr, die hem gevraagd heeft, of hy nu dit luk had, dan of hy ook wist, waar dat was; lat hy daarop zeide, dat hy 'er niets meer van eggen konde, dan hy 'er des morgens op het Itadhuis van gezegd had; waarop de Prefident em , op. eenen fcherpen toon, te gemoet voere, dat. zco hy het niet terftond bezorgde, hy em dan citeerde tegen 'savonds ten zeven uuren, oor den.volien Raad; dat by Ondergetekende aarop geantwoord heeft, dat hy wel konde comareeren, maar dat hy 'er niets meer van zoude imneti zeggen, dan hy du tweemaal reeds ge;gd had Dat omtrent ten elf uuren 's morgens :re diergelyke Commisfie aan het buis van den ïrden Ongetekenden, die dit ook byzonder veraard, alzoo van zyne Huisvrouw vernomen te :bben, gekomen is, en haar gevraagd heeft, of ■ar man t'isuis W3s, en, een ontkennend antaora bekomen hebbende, gezegd heeft, dat dan  JAARBOEKEN, >«v, 1797. 867 dan het huis moest gevifiteerd worden; dat ver volgens zyn huis doorzogt is , en, toen hy Ondergetekende niet gevonden wierd, vervolgens door die Commisfie gevraagd is na zyne P-pieren , welken toen verzegeld zyn; fchoon deszelfs Huisvrouw declareerde, dat het alle andermans Papieren, tot de P actyk behoorende, waren. Dat eindelyk de twee laatst Ondergeteekenden dit alzoo, door de andere getuigen, direct na die gebeurdtenisfen, hier boven gemeld, hebben hooren verhalen; alsmede, dat do >r zekeren tiermanus Vos, mede-Burger van Camp^n, aan hun verhaa d is, dat deze, op gelyke wyze, als boven, uit zyn huis gehaald, naar het Stadhuis gebragt en óp foortgelyke wyze ondervraagd is Voorts betuigende, het bovengemelde verklaarde, tik in zyne betrekking, alzoo gehoord, gezien, of zelfs ondeivonden te hebben, en bereid zynde , om hetzelve , elk in zyn reguard , des gerequireerd zynde , mee Eede te bekragtigen. 's Ha e den 19 Juny 1797. J. 'T HOOFT. A TE BB..TM AN. J. C EVERS " H II. VERH :AGEN. C. W. de VRIESE, Cam- »èn. üequest tan Camper Burgers tan da Nau Verg