Boekbinderij Drukkerij
RUSTENBURG Tel .72 17 78 Amsterdam





HANDSCHRIFTEN*





KLEINE DICHTERLYKE
HANDSCHRIFTEN.
TWAALFDE SCHAKEERING.
Ti A tl S T E L D a SI, ty PIETER JOHANNES UYLENBROEK. MDCCXCIX,





INHOUD.
HET BYGELOOF, I> OVER HET HEDENDAAG-
SCHE TEDERE, — JAARZANG, LOF DER VLEIJERY, NAAR TIBULLUS, DE BABBELAAR, EEN WOORD VAN PIETER,— DE LIEFDE, NA BOËTIUS, HET GELUK, HET SCIIADELYKE DER
KUNST, HET HUVVELYK NAAR DE
MODE, NA BOËTIUS, HET BEELD DER LIEFDE, NA BOËTIUS, AAN LINA, AAN LIGURINUS, AAN LOLLIUS, AAN MARCIUS SENSORINUS,
DE DOOD MAAKT ELK GELYK,
DE OUDE VRYSTER EN
DE JONGELING, SERVILIA AAN BRUTUS, LUKANUS AAN NERO, NA BOËTIUS, NA BOËTIUS, BRIEF OVER PARYS, AAN ZOMM1GE BOEKVERVERKOPERS,ANDERS,
OP DE EEUW DER REDEN,-
ANDERS,
ANDERS,
OP DE PEN VAN LIPSIUS, -
>or C. LOOTS. . . BI. Ü
— O. de FLINKS. . — 23.
— A. L. KALDENBACH rif.
— J. DU PRE'. . ?$.
— 21. II. ARNTZENIU! — 45-
— II. TOLLENS ,C.Z. — 48.
— ff. TOLLENS, C. Z. — 48.
— P. ff. THEMMEN. — 49» -~W. BILDERDIJK. — 54.
— 0. de FL1NES. — 55.
— ff. TOLLENS, C. Z. — 5*.
— II. TOLLENS, C. Z. 56.
— IV. BILDERDIJK. 57.
— O.de FLINES. I 59.
— W. BILDERDIJK. — 62.
— P.G.IVITS.GETSBEEK. 63.
— V. B'. NSZ. . . . — 65*
— Pi IV. NSZ. . . . — 6f.
— F. IV. NSZ. • • . 70.
— # & — 73-
— G.H.F.TSSELSTEIN. — 76.
— A. L. BARB/1Z. . Si.
— A. L. BARBAZ. . 92.
— W. BILDERDIJK. — 95-
— IV. BILDERDIJK. — 96.
— £. de FLINES. . — 97.
— G. OUTHUTS. . 105.
— G. OUTHUTS. . . —105.
— G. OUTHUTS. . . —106.
— G. OUTHUTS. . . —107.
— G. OUTHUTS. . . —107.
— G. OUTHUTS. . . 108.
DE



INHOUD-
de wormstekige ap-
p E L} Door g. U. V. 1'SSEl STEIN. BI. 109.
naboëtius, W. BULDERDIJK. —112.
na boëtius, «t. BILDERDIJK. — 112.
het wederzien in de
eeuwigheid, W. FAN OLLEFEN. — 113.
het sysje en de vle-
dérmuizen, *• 4jt • • — »j9!
de vleijery, J. FQKKE. . . —121.
grafschrift, op david
ruhnken1us, g. OUTHUTS. . — 126.
op een persik, g. OUTHUTS, . —126.
op de vaerzen derzau-
berflöte, £. de FL1NES. . — ia6.
de wandelaar en de
honden, * • ' 12?'
de cipressen, A. M. MOENS. . —129.
op den beloofden zaligmaker, W.HAVERKOB.N >W,Z.— £j.
op de geboorte van
den zaligmaker, W.H/IVERKOR1XJV.Z.— 132.
op de dood van den
zaligmaker, W.HAVERKORN.IV.Z.— t3fc
op de opstanding van
o V d t. u > 1 W.ÜAVERKORNJV.Z.— 134.
. den zaligmaker,
beschouwing van christus wonderwerken, 0. C. F. UOFFttAM. — 135.
tegen de zorgen voor de toekomst, 0. c. F. UOFFIIAM. — 136.
aan antonius julus, y. IV. NSZ. . — 137.
horatius, ode xvi,
boek v, —,v.w.mz. . 141.
aan plagiarius, , p,GmTS.GETSBEEK— UA'
aan'*' op zïne boeke-
RY ,p.G.WlT&.GEr&BEEK.— 144.
troost, P.GJFITS.GETSBEEK.— 144-
HET


HET
BYGELOOF5
EERSTE ZANG.



E



HET
BYGELOOF,
EERSTE ZANG.
Neen, nimmer heeft de mensen een duurzaam heil gevonden:
Aan voorfpoed en vermaak is ramp en fmart verbonden:
Verderflyk onkruid bloei: naast heilzame artzeny:
De zee verbind en fcheurt den band der maatfehappy :
Ily, die de fmart met hoop, de vreugd met vreeze paarde,
Die de onbeftendigheid regeeren doet op de aarde,
Schenkt ons, ten vasten fteun in eiken levensftand,
't Geloof aan 't wys befhnir van zyne vaderhand.
't Geloof, die troosteresfe in 's levens ongelukken,
Zy, die het hart verheft wanneer dc rampen drukken,
Zy, die den lydcnden, gefchuwd van eiken vrind,
Vergeten van 't heelal, aan zynen God verbind,
Is de aard' te vroeg ontvlugt: de mensch dorst, onberaden,
Die trouwe troosteresfe om 't bygeloof verfmaden;
Ily eert dien vvreeden God, en zweert hem hulde alom:
Heel de aarde is zyn altaar, 't heelal zyn heiligdom;
A 2 Zy»



4 HET B '&r GELOOF,
Zyn zetel is omringd van yvrige offjraren:
In volken zonder tal vind hy zyn priesterfcharen.
Bedwingers van 't geweld ! ó volk van Nederland! Gy, die uw vreedzaam erf op 't felst zaagt aangerand, Toen Alvaas beulenftoet de bloedige banieren Van 't helfche bygeloof deed in uw vesten zwieren; Toen 'i bloed uw ftraten verwde en tot den hemel kreet, De vlam uw daken lekte, en 't luchtruim gloeijen deed; Gy, die, te lang gefard, die wreede terging moede, Uw' vyand krimpen deed voor uw gerechte woede! Gelyk een fiere leeuw, door 's jagers list geboeid, Zyn rosfe manen fchud, afgryslyk brult en loeit, Zyne yzren ketens breekt, door razerny gedreven, Zyn vyanden verfcheurt, en 't gantsch gewest doet beven; Zo, volk van Nederland! zo fcheurde ge ook vol moed Die laffe kluisters af, en (treed u vry in 't bloed. Der Batavieren deugd deed Spaanfche dweepzucht zwichten. Gv,die door hulp eens Gods hier wondren kost verrichten, Daar Alvaas beulenrot voor u als kaf verfloof, Bataven! hoort: ik zing 't affchuwlyk bygeloof.
Weldadig God, die ons, in 't wisfelvallig leven, 't Geloof, die hemeltelg, tot leidsvrouw hebt gegeven! Uw oog, uw vaderöog, ziet, met uw kroost begaan, Zyn dwaasheid, en zyn ftraf, gewis met deernis aan.
liet



EERSTE Z A N C. 5
Het bygeloof heeft de aard' hervormd in woestenyen ; liet durft, zelfs in uw' naam, uw tempels fnood ontwyen ; 't Schetst u, oneindig God! ó bron van heil en goed! Gelyk een' dwingeland, wiens wraak elk vreezen moet. Niet Langer moet de mensch in 't duister hulploos dwalen: Laat godsdienst, waar geloof, en reden hem beflralen : Eén blik van 't godlyk oog dale op het menschdom neet', En 't bygeloof verdwynt en teistert de aard' niet meer. 'k Zal als een ftaamlend kind voor u, myn Vader, fpreken: Ik wil het mcnschlyk hart tot u in liefde ontfteken: Geef aan myn zangen kracht. Win ik flechts één gemoed Voor uwen liefdedienst, dan is myn vlyt vergoed.
Helaas! te vroeg verdween die gouden tyd van dc aarde, Toen 't menschdom zuivrc deugd aan zuivre godsvrucht paarde ! Hoe zalig was uw lot, ó volk! dat aan d'Eufraat In ftille vrede leefde, in onbedorven Haat! Eenvouwdig was uw hart, waarin geen kwaad regeerde; Eenvouwdig was de dienst, waarmee ge uw' God vereerde. Geen flrenge boetgelofte, of blakend outer, gaf Ooit blyk van uwe fchuld, of vrees voor 's hemels ftraf: Een deel van 't veldgewas bragt gy met reine handen Op 't nederig altaar, tot dankbare offeranden. Gy wyde aan 's Hoogften dienst noch uur noch tempelhof; Neen! veld en woud weergalmde altoos van dankbren lof: A 3 Aan



6 HET BYGELOOF,
Aan de oevers van een' ftroom, die zacht en effen vloeide En langs zyn' hcldren grond zich vrolyk zeewaart fpoeide, In fchaduw van 't geboomt', zich fpieglende in den vloed, Dankte een vernoegd gezin, met onbeklemd gemoed En ongemaakten ernst, hem, door wiens milden zegen Het bloeijende akkers, weide en rundren had verkregen. Zo zuiver als die ftroom, door ftormen nooit beroerd, Was 't hart waaruit die dank ten hemel wierd gevoerd: Geen dweepend bygeloof wierd ooit daarin gevonden: Zyn zuivre godsdienst was met zyn geluk verbonden.
Wat ondier, zo gevloekt, wierd immer voortgebragt? Wie heeft meer heils verwoest, wie meer geroofd, gcflacht, Dan zy, die reeds de jeugd des menschdoms dorst beftoken? De heerszucht,de aard' ter ftraf,uit d'afgrond losgebroken, De heerszucht, die fteeds flaaft, en draaft, en wroet, en zwoegt, Die eeuwig wenscht, geniet, en nimmer word vernoegd; Die ftout natuur verkracht, de Godheid trots beleedigt; Die, badende in het bloed,door'tbloed niet word bevredigd; Die, met de wreede raagt op 't ligchaam onvoldaan, Befloot om ook de ziel in 't knellendst juk te (laan. Ja, heerszucht! zou de mensch uw troonen ooit gedoogen, Uw fcepters kusfehen, uw paleizen zien verhoogen, Ter plaats waar 't vaderlyk en vreedzaam ftulpje ftond, Mestte ooit zyn ftroomend bloed den vruchtbren akkergrond;
Zou



EERSTE ZANG. ?
Zou 't menschdom, u ten dienst gefchaard by uw banieren, Ooit woeden ondereen, gelyk de wilde dieren In ATrikaas woestyn , die, vliegende uit hun nest, Steeds vlammen op elkaêr, door hongersnood geprest, En, nooit van roof verzaad, door bloeddorst aangedreven, Met ysfelyk gebrul, elkander wreed doen fneven? Dan moest gy 't, als 't gediert', vernedren naar uw' wil. De Item van godsdienst zweeg voor uw bevelen flil. Zyne achtbre priesterfchaar',die vrede en troost verfpreidde, Den fterfling tot zyn' God als tot zyn' vader leidde, Wierd nu een huigchelbende, en, op uw' wenk gereed, Vergat zy haren God, zyn' dienst, haar' pligt en eed. Strafwaardig was het nu in vrede op 't land te leven; Op 't klinken der trompet moest elk naar 't flagveld ftreven; Nu wierd de God der liefde een God der ftrenge wraak; Een woest verovraar wierd een wreker zyner zaak; De wenk van Jupitcr deed de aard' van fchrik bewegen; De blikfem in zyn vuist verdrong zyn' milden zegen; Een gramme Mars fchiep vreugde in oorlogswoede en moord; Een helfche Pluto wierd door foltrend wee bekoord; Het menschdom, wuft van aart, en door een niets bewogen, Verfmaadde 't waar genot, van 't fchyngenot bedrogen, En liefde en trouw verdween; de vreê was de aarde ontvlugï Voor bloedige oorlogsëer, en dolle glorizucht.
A 4 Geen



8 HET BYGELOOF,
Geen wierook van de deugd fteeg langer naar den hoogen; Men bragt de gramme goön alleen tot mededoogen Door 't fchuldloos offervee, ten zoen der fchuld gedacht: De mensch wierd zelfs tot eer der goden omgebragt.
Gelyk een reiziger de fchoone en vruchtbre ftreken, Die, door natuur geliefd, een blyde lente kweeken, Waar alles lagcht en bloeit, en Zefir dartiend zweeft, Met koelheid ras befchouwt, met onlust flraks begeeft, En, door zyn wufte zucht tot wisling aangedreven, Het waagt langs woeste paên naar 't barre noord te ftreven, Doch op zyn' dwazen togt welhaast zyn' zwerflust vloekt, Daar hy, verdoold, beangst, vergeefs naar redding zoekt, In donkre bosfchen, nooit verlicht door zonneftralen, Naar uitkomst voelt en tast, doch erger raakt aan 't dwalen , En thans, waar' 't hem vergund, vol grievend naberouw, Den grond,dien hy ontweek, met blydfchap kusfchen zon, Totdat een dwalend licht, eerlang geheel verloren, Naar 't diep moeras hem lokt, en in dien poel doet fmooren : Zo dwaalt door 't bygeloof de fterfling, heinde en veer, Van 't fpoor der waarheid af, en ftort in wanhoop neêr.
Wie is hy, die dus ftout al 't aardfche durft begrimmen? Wat bleek en nydig fpook ontvlood het ryk der fchimmen? Wie fleept, met loomen gang, en nederhangend hoofd, Met oogen nat befchreid, van vuur en glans beroofd,
Hei



EERSTE ZANG. 9
Hef ligchaam zuchtend voort, by 't deerlyk handenwringen? Wie pynigt zich, ontaart, door wreede folteringen? Wie is de elendeling, wiens lastertaal zo draf Durft vloeken'tfchoon deraard,'twe!kGod aan't menschdom gaf; Die fchoonhcid, jeugd, verfrand, oprechte en reine zeden, Deugd, godsvrucht, waar geloof, eene opgeklaarde reden, Den lof, waarmee men God voor aardfchen zegen roemt, Met donkre-n afkeer ziet, en als een' gruwel doemt; Die waant dat hy aan God voor't fpoorloos pligtvertreden Voldoet door de oefening van godsdienstplegtigheden? Helaas! wien zie ik hier op 't ziekbed uitgeflrekt, Verlegen en beangst, met doodszweet overdekt? Wie is de onzaalge, die, mat jammerende klagten, Het doodsuur nadren ziet , om 't yslykst wee te wachten? Een kind van God, beftemd tot waar geluk op de aard', Een prooi des bygeloofs, elks medelyden waard'.
Gy, die wat ooit beftond voor ons gezigt doet zweven! Gy, die het jongst gedacht doet in de aloudheid leven, Der volken deugd en bloei, hun dwaasheid en hunn' val, Maalt met een verw van vuur, die nooit verdwynen zal! Gy, die ons fpoort tot deugd, ons affchrikt van het kwade, Gefchiedkunde!' uwe hulp koom' thans myn' geest te ftade. Uw hand voer' my het diepst des donkren doolhofs door, Waar 't menfchelyk vernuft zich dwalende in verloor.
A 5 Uw



io HET BYGELOOF,
Uw gunst fchenk' my een' draad om veilig voort te dreven , Als die-, dien Ariadne aan Thefeus heeft gegeven. Dat ik, van Herodoot en andren vóórgelicht, Myn fchreden moedig door de nacht der eeuwen richt'. Toon my hen, die het eerst Gods zuivren dienst verzaakten; Voer my langs de outers heen,die 't eerst voor dc afgoön blaakten. Verfterk myn fiddrend hart, myn' aarzelenden voet, Als gy me in tempels leid, bevlekt met menfchenbloed: Sla my de fchandrol op van 't kwaad der ftervelingen: Het lust me in 't naar geheim dier gruwlen in te dringen.
In 't overoud Egypte, aan 's Nylftrooms gryzen boord, Kwam eerst het bygeloof, die nare landfmet, voort: Gelyk het wufte kind, onwetend, onberaden, Wat heilzaam wezen kon misbruikt om zich te fchaden, Misbruikte ook reeds dit volk, in 's aardryks jeugd geteeld, Het goed , door 's hemels gunst zo mild hen toegedeeld: De warme zonnegloed, die eeuwig hen beftraalde , Waardoor het vruchtbaar veld met gouden halmen praalde; 't Standvastig keeren van den onffcndvasten wind; Het nut dat de akkerbouw in fterke rundren vind; Het zwellen van den Nyl, op zyn gezette ftonden; Het keeren van den vloed, na't mesten hunner gronden; Die eeuwige ordening en zegen der natuur Ontftak in 't dankbaar hart het bygelovigst vuur.
't Geen


EERSTE ZANG. u
't Geen zinlyk is alleen kan aan den mensch behagen.
Onmooglyk fchcen het hem zyn' eerbied op te dragen
Aan een' onzigtbren geest, die plaats noch omtrek heeft,
Die eenig, eeuwig is, en door wien alles leeft.
't Oneindig Wezen, door geen fterfling uit te fpreken,
Te hoog dan dat men 't maal' door eenig beeld of teeken,
Dat niet te omvatten is, dat zelf't heelal omvaêmt,
En 't licht des heldren dags in zuiverheid befchaamt,
Wierd aan den Nyl miskend, zyn beeldtenis befloten
In tempelen, en eerst in vorm by vorm gegoten,
Zyn wezen, zyn bellaan, in deugden afgedeeld,
En als zo vele goón aan 't domme volk verbeeld;
De beeldfpraak deed zyn magt in'tbeeld eens boschleeuws pralen;
Een rond gekromde (lang moest zyne during malen;
't Getal der goón nam toe, daar elke zegening,
In plaats des zegenaars, 's volks hulde en dank ontfing;
Een ftroom wierd aangebeên, een ftier als God geprezen,
't Verachtlykst huisgediert' vereerd als 't hoogfte Wezen;
Getuigt, ó tempels! waar Ofiris 't hoofd der goón,
Met Ifis zyne gade, en Orus hunnen zoon,
Door de ingelyfdc fchaar', met duistre plegtigheden,
Als 't heilig drietal wierd gevierd en aangebeden;
Getuigt gy, hoe een dienst, die licht en waarheid is,
Voor 't volk omwonden was met dikke duisternis.
Wat



12 HET BYGELOOF,
Wat lastraar kon Gods magt en liefde meer ontëeren Dan hy, die nevens hem een godheid deed regeeren, Die 't goed, dat de eerste wrocht, vernielde, en hem beflreed, Een' Typhon, bron van 't kwade, en oorzaak van ons leed? Wat dolheid dreef u aan, ontzinde Egyptenaren! Dat gy een' vreemdling moordde, omdat hy, onervaren In 't geen uw bygeloof belagchlyk had vergood, Een dier, dat gy vereerde, onfchuldig had gedood? De domheid holde voort, en kende perk noch palen; 't Vernuftigst volk der aard' deed andre volken dwalen; Men kende de oorzaak niet, en eerde dus 't gewrocht; Men diende uit dank een rund, uit vrees een Nylgedrocht. Nu wierd een dier gedacht, om 't andre godlyk te eeren. Men deed in 't vuur het vee ten dienst van't vee verteeren 5 En elders zag het vuur zich om zyn fterkte en magt, Gelyk den hoogften God, 's lands hulde toegebragt; Min' fpoorloos is de jeugd, in 't wislen harer fpelen Voor andren, die haar oog met nieuwe fchoonheid flreelen, Dan 't dwaze menschdom was in 't wislen zyner goón Voor die, wier overmagt hen bonsde van den troon; Chaldéa zag die goón door 't blakend vuur vernielen, En deed daarvoor al de aard', ten trots der goden, knielen; Canopus, god des Nyls, beflreed, om de oppermagt, Den afgod, aan wiens voet al 't aardryk offers bragt;
Reeds


.EERSTE ZANG. 13
Reeds doet men 't heilig vuur, dat hem vertoornt, ontfteken;
De priester van den Nyl, volleerd in outertreken,
Doorboord Canopus beeld, gevormd gelyk een kruik,
En giet een' ftroom van vocht in zynen hollen buik;
Met vreugd,daar 't vloeibaar wasch Hechts de openingen heelde,
Befchouwt hy hoe de vlam om d'afgod flikkrend fpeelde,
Terwyl 't verdeelde volk met angst den twecftryd ziet,
Onzeker wie van beide eerlang 't heelal gebied.
Nu fmelt het weeke wasch, en 't water, uitgebroken,
Smoort d'afgod derChaldeên in 't vuur voor hem ontftoken.
Elk roept: De god des vloeds verwon den god van 't vuur:
Canopus zy vereerd als heerfcher der natuur.
Dus wierd het volk misleid door priesters wien 't beloonde:
'tZwoegde in den dienst van God,ter wyl't hem fchandlyk hoonde.
Gelyk van onder de aard', verholen voor 't gezigt, Een kleine wel ontfpringt, wier ftroom zich kronklend richt, Al breed en breeder word, een zagt geruisch doet hooren, Meer kleine ftroomen vangt, en, fneller dan te voren, Langs zyne boorden fchiet, totdat hy in zyn' fchoot Rivieren medevoert, en tot een zee vergroot; En woedend, daar hem 't heir der winden komt beftoken, Zyn baren fclw.imen doet, en tot den hemel kooken, Zich aan geen ftranden kreunt, door dyken henenfnelt, En in het ftroomend nat begraaft en woud en veld:
Of,



14 HET BYGELOOF,
Of, als een vonkje, dat, verborgen voor onze oogen, Een kleine vlam verwekt, die, verder voortgevlogen, Met akelig geruisen by 't woên der ftormen blaakt, En van een bloeijend oord een' naren vuurpoel maakt: Zo vloog het bygeloof, uit wanbegrip geboren, Al 't aardryk door, en licht en waarheid ging verloren.
't Eerwaardig Griekfche volk, beroemd, in later tyd , Om vindingryk vernuft, geleerdheid, kunst en vlyt, Dat volk, dat de aarde eenmaal met roem de wet zou geven In all' wat edel is, wat fchoon is en verheven, Leefde eertyds, ruw van aart, roofzuchtig, woest en wreed, In kloof en rots, die 't zich tot woning {trekken deed; Geen wet bepaalde elks recht, geen ftraf bond 's roovers handen; Men plengde Itroomen bloeds, beroofde elkanders landen; En heil en orde week voor woestheid en elend'; Men diende een aantal goón, doch vreemd en onbekend; Toen Inachus, verzeld van fchrandre Egyptenaren, Landde aan 't Argolisch flrancl by deze ruwe fcharen. God fchonk den mensch een hart, dat deonbefchaafdheid haat. 't Maatfchappelyk verband is 't heil van eiken ftaat. De Griek, hoe ruw en woest, hoe ongevormd van zeden, Verfmaadde een' beter ftnnd niet om die fpoorloosheden. Zyn zagte luchtftreek vormde in hem een buigzaam hart: Ily zag den vreemdling groot, zichzelv' in fchande en fmart.
De


EERSTE ZANG. 15
De balling, om 't geweld zyn eigen erf ontvloden, Gaf, waar hy fchuilplaats zocht, ftraks wetten en geboden. Om hem verliet de Griek het wild en fomber woud, Gelyk de fchepping zelve eerwaardig en veroud. Van de oevers van den Nyl ontfing hy wetten, zeden, Gebruiken, kunst by kunst, gebouwen, tempels, Heden, Rechtvaardigheid en rust, voor bloeddorst, woede en roof; Maar ook, by al dit goed, Egyptes bygeloof. Gelyk de wyngaard wast, en weliger wil bloeijen, Wanneer zy om den olm haar flingrend loof ziet groeijen, Gelyk het veldkruid tiert, in beter grond verplant, Bloeide ook die fpruit des Nyls in 't welig Griekenland. Twee volken, door natuur het meest geliefd op de aarde, Zy , by wie zich vcrlland aan vlugge vinding paarde, liet achtbre en ftatige aan verbeeldings fnelle vlugt, Beftraald door 't zuiverst licht der fynfte en zagtfte lucht; Twee volken, aan wier vlyt en faamvereende krachten De ryken der natuur het all' ten offer bragten, Verdoolden in den drang van 't hen omringend fclioon: 't Verfhnd zweeg by hen ftil, verbeelding klom ten troon; Toen wierd die taal gevormd, diefchittrend blonk van beelden, Die godsdienst, wiens gedaante en tooi de zinnen ffreelden, Die 't volk de deugd beval, de fnoodheid leide aan band, fiehaagfyk aan 't vernuft, maar walglyk aan 't verfrand.
Men



l6 HET BY GELOOF,
Men leerde: 't zuivre licht was de oorfprong van al't leven; Het had den mensch, den goón,'t heelal,'t beftaan gegeven. Het menschdom, 't hoog gezag betwistende aan de goón, Moest, daar't verwonnen wierd, zich bukken voorhunn' troon; 't Verdichte godendom, aan 't ftrand des Nyls geboren, Pronkte, onder Griekfchen naam, in Griekfche tempelkoren ; Waar Ifis en haar gade en Orus had gedaan, Stond Juno, Jupiter, Mercuur, Apol , Diaan. De domheid dacht zich 't best door eigen goón beveiligd; Men zag hen ftad, en. kunst, en handwerk, toegeheiligd: Aan Ceres wierd dus 't graan, Mars de eere van den itryd, Aan Br.cchus Thebe, en aan Minerve Atheen' gewyd.
't Is dan des iterüings lot, helaas! het kwaad te minnen! De waarheid is hem last, de dwaling ftreelt zyn zinnen: 't Verachtlykst dier gelyk, vergaêrt hy zwart fenyn Uit bloemen, fchoon van verw, wier geuren heilzaam zyn. t Gy, door de oppermagt den fterveling gefchonken Om hem tot de eelfte deugd, tot grootfehedaén, teontfonken, Die door uw tooverftcm het hart op 't lieilykst roert, Ons met een zagte hand naar 't koor der vvysheid voert, ó Dichtkunst, ryk in waarde, in oorfprong hoog verheven.' Waarom deed uw geboorte elk voor uw' wasdom beven ! Gevormd tot eer en dienst van d'eenen waren God, Wierd ge al te fnood ontwyd door 't huigchlend prïesterrot.
Uw


EERSTE ZANG. 17
Uw galm, die tot den troon des Eeuwigen moest dringen, Klonk, hem ten hoon, voor de eer van zwakke ftervelingen; Aan 't bygeloof verkocht, deed gy, langs rozenpaên, Het menschdom meer en meer van 't fpoor der reden gaan, En naauwlyks was op de aarde uw fabelleer' verfchenen, Of 't laatlle fchemerlicht der waarheid was verdwenen.
ó Ja! uw invloed was 't, die 't wufte volk, gereed, De fchandelykfte leer' der goón omhelzen deed: Geen vorm, dien gy hen gaaft, was in zyn oogte affchuwlyk ; Geen misdaad, geen verwyt, dat gy hen deed, te gruwlyk: Hiér maalde gy een' god, die wreed zyn kroost verflond, Daar, een', die 't huwlyksbed van andre goden fchond; Jupyn deed gy op de aard' verboden minne kweeken , Ja, in een vuur, te fnood dan dat men 't noeme, ontfteken; Nu woedde al 't godendom dolzinnig ondereen, 't Verguisde en fchold elkaêr, als 't onbefuisd gemeen; De fchrJke god Merkuur was vol bedrog en logen; De kreupele Vulkaan wierd ftaag door Mars bedrogen; Dees godheid minde een land, door de andre fel gehaat, En de uitflag van haar' twist vernielde of redde een' (laat; De vlam moest Ilium om Junoos wrok verteeren, En Venus haat verlette Ulysfes 't huiswaart keeren; Zy kweekte in Fedraas hart een' doemenswaarden gloed; Wat Juno had geftraft, wierd door Jupyn geboet.
B De



18 HET BYGELOOF,
De zwakheên van den mensch , de driften van zyn harte, Begeerte naar vermaak, afkeerigheid van fmarte, •t Wierd door de dichtkunst all' den goden toegedeeld , En hunne deugd naar die des fterflings afgebeeld.
Gelyk het fchoonst gewrocht, uit 's kunstnaars brein geboren, Ons zynen aart, gevoel, en toeftand fielt te voren, Gelyk zyn zielsgeltel, hoe fraai door kunst vermomd, Zich in 't gewrocht vertoont, engrootsch te voorfchyn komt, Verried de godsdienstleer', den Grieken aangeprezen, Ook ftraks het volksbegrip, waaruit zy was verrezen. Gelukkig was, by hen, een vorst, die, wyd vermaard, De vreemde heerfchers zag rondom zyn' troon vergaêrd, Wiens jonge flavenftoet het fchuimend vocht deed ryzen In bekers, ryk gewrocht, terwyl door keur van fpyzen Zyn lust geprikkeld wierd, en reuk en fmaak geftreeld, Daar 't kunstigst maatgeluid voor hem betoovrend kweelt. Dus fchctfte men Jupyn, die, op d'Olymp verheven, Den blikfem zwaait, en zich door goden ziet omgeven, Wiens beker van ambroos en nektar overvloeit, Terwyl der muzen choor hem aan haar klanken boeit.
'k Zie , daar ik'tbygeloof in d' oorfprong wil doorgronden, Een nieuwe bron waaruit het voedfel heeft gevonden.
De aloude Griek, altoos verbeeldingskracht ten doel, Vond, waar beweging was, ook leven en gevoel:
Hy


EERSTE ZANG. i;
Hy zag het morgenrood, der zonnen loop en glansfen,
De nacht, het ftarrenheir , de maan aan's hemels transfen.
Der dichtren vlugtig brein verloor zich in dit fchoon,
En fchonk aan 't gretig volk een aantal nieuwe goón:
De jeugdige godesfe, Aurore, om de aard' te troosten,
Ontfloot in d' ochtendftond de poorten van het oosten ;
Zy fpreidde in 't luchtruim koelte, en bloemen over'tveld,
Robynen op de baan, waarlangs de dagboó ihelt;
De blonde zonnegod beftygt zyn' gouden wagen,
En naauw' ziet zyn gefpan den draaiboom opgeflagen,
Of 't vliegt, met fnellen vaart,langs 't gloeijend zonnefpoor,
Met glinstreud licht bezaaid, en lucht en nevels door;
Godinne Thetis zwaait haar' fcepter in de ftroomen,
En ziet in haar paleis 't gefpan ter ruste komen;
De nachtgodes volgt fteeds Apol in zynen vaart;
Zy fpreid haar' fluijer uit, 't is duister over de aard';
Een ander wagenfpan ryd door de azuren bogen,
Met minder fnellen vaart, met zagter glans omtogen;
De zilvren wagen torscbt de zuivere Diaan;
Zy ziet het ftarrenheir met haar ten reië gaan;
De dweepzucht noemde haar godes der kuifche minne,
De regenboog, het pad van eene luchtbodinne,
De winden, door elkaêr vervangen en beflreên,
Geniën, dartlende en zich tergende ondereen;
b » Jr,



20 HET BYGELOOF,
Ja, 't dichterlyk vernuft, nooit moede in nieuwe vonden. Liet niets in 't gantfche ryk der fchepping ongefchonden.
Wat dikke nevel wierd door dweepzuchts hand gefpreid Op 't zaligend geloof der zielsönfterflykhcid! Gelukkig, naar men dacht, was 't volk, dat zyne dagen In blyde feesten fleet, van moeite en zorg ontflagen; Gelukkig was vooral de vrye levensftand Van h em, die vreedzaam woonde op 't ftil en zalig land; Geen akeliger lot kon ooit de Griek zich malen, Dan dat men immer zwoegde en immer 't loon zag falen, Dan dat men om zich heen niets merkt dan overvloed, En zelfs door wreed gebrek en kommer kwynen moet: Dus fchiep verbeeldingskracht, ten loon der zaalge geesten, In 't fchoone Elizium onfloorbre vreugdefeesten, Daar in den Tartarus, dien poel van yslykheid, Door Plutoos hand de ftraf aan 't kwaad wierd opgeleid ; Ixions rad was daar een eeuwge loop befchoren; Der Danaïden moeite en zweet ging daar verloren; Daar rolde Sifyfus vergeefs den zwaren (leen Omhoog, een razerny wierp dien weer naar beneén; Hiér moest een Tantalus door dorst en honger zuchten, Verzinkende in een' Aroom, befchaaüwd van loof en vruchten.
Hoe nuttig is dees leer', door priesterlist bedacht, Den ftaatsman , fchoon zyn hart haar in 't geheim belagcht!
De



EERSTE ZANG. 21
De wil der hooge goón, ontdekt door wichelaren, Jaagt al het volk, gedwee, in 't heetst der krygsgevaren, Gerust, dat, wie, als held, op 't bloedig flagveld Huift, In 't Elizeefche woud den zegepalm verwerft.
't Valt zwaar den gryzen eik, die eeuwen heen zag fnellen , Zyn taaije wortels fchiet in 't hart der aard', te vellen; Zyn val verplet de kruin van dien, die op hem woed: Te diep was 't bygeloof gevest in 's volks gemoed, ó Anaxagoras! dan dat ge u kost belooven Aan dien vergrysden ftam zyn' vruchtbren grond te ontroovcn; De ballingfcbap was 't loon dat ge om uw deugd genoot, En Paricles alleen behoedde u voor den dood. Ja , in dien- achtbren wal, tot Pallas eer verheven , Deed godsdienstwoede ontzind den braafflen burger fneven: 't Was in Athenes fchool, waar wysheid wierd geleerd, 't Was in haar tempels, waar de domheid wierd geëerd; De beste ftefvellng, begaafd met reine zeden, De vrind van zuivre deugd, van waarheid en van reden, Godvruchte Socrates, wiens nagedachtenis Een zegen voor den brave, een vloek voor dweepers is, Trok door zyn kunde en deugd der priestren fcherpziende oogen; In 't heimelyk beflreed zyn leer' hun list en logen.
De goden, die gy vreest, en bloedige offers flagt, 6 Grieken! zyn alleen door priesterlist bedacht.
B 3 Eea



H2 HET BYGELOOF.
Een God fchiep 't groot heeliil, 't is op zyn' wenk verrezen, Zyn liefde hoed het noch, hy wil uw vader wezen: Hy eischt uwe offers rnin', dan een godvruchtig hart. Wees deugdzaam, wees oprecht, verzacht uw' naastens fmart; Verdien den naam van mensch: dees wet is ons gegeven Van'tWezen,boven de aarde en 'tmenschlykbrein verheven.
Dit was des wysgeers leere, en de yvrende outerfchaar' Verwees hem tot de dood als een godslasteraar.
Verheven fterveling, die nu, in zaalger flreken, Het woên des bygeloofs voor eeuwig zyt ontweken! Die uit de lichtbron zelf die glansfen nu ontfangt, Waarnaar uw ziel op de aard' zo vurig had verlangd, Die waarheid, die gy gul aan 't menschdom wilde ontdekken, En die u tot een' prooi van priesterhaat deed ftrekken! Ontfnng, daar gy ten top van heil verheven zyt, Den traan, dien noch myn oog aan uw gedachtnis wyd. De waarheid treurt met my, daar ze, op uw zerk gezeten, Elk, die uw graf genaakt, noch haar verlies doet weten; Zy treurt, daar 't bygeloof in uw onfchuldig bloed Zyn' haat niet bluschte, en noch op de aard' dolzinnig woed*
C. LOOTS.



OVER HET HEDENDAAGSCHE
T E D E R E.
(VULGO SENTIMENTEELE.) Q
Odi profanum vulgus....
horatius, L. 3. Od. v. pr.
Geen huilende wilgen, geen bonzende harten,
Geen fnikheete traanen, geen gloeiende wang, Gzenferaph, geen wurmpje, geen kwynende fmarten ,
Geen hagende zuchtjes, verderen myn' zang. Ik zing niet, boe Damon, in roozenprieeltjes,
Met Philis, door 't fchreijen, zich fchor heeft gekryt; Hoe dat ze, zo liefjes, zo fentimenteelijes,
Daar hebben verbeuzeld den kostbaaren tyd. Ik walg van die rympjes , die fuikeren woordjes,
Zo koud voor het harte, zo ledig van zin; 'k Laat al dat laf goedje voor tederer oortjes,
En 'k ofFjr geen traantjes op 't outer der Min. Wanneer gy, daar ginds, in een lommerig huisje,
Befchouwt hoe Dameet met zyn Philida zat Te zuchten, te Iteenen, zo lagcht ge in uw vuistje,
ó Amor, en roept: „ Welke gekjes zyn dat!"
B 4 Ano-



24 OVER HET HEDEND. TEDERE.
Anacreon wist van geen ziltige traantjes,
Geen weetje, geen ach je, geen eeuwig geween, Geen huilende grafjes, geen zilveren maantjes,
Geen akelig duister, of angstig gefteen. Maar, als, gy, ó Amor, hem 't harte doorboorde,
Zo ftemde die dichter een' anderen toon: Hy zong u een lied dat uw moeder bekoorde,
Maar blies op geen fluitje de lof van de goón.
io Jan. 1799. Q DE FLINES.
('■) Het zy verre dat ik het waare , het verhevene, het Anai creontifche tedere , zo als , by voorbeeld , in Het Duifje van Anacreon , waarvan wy , in onze taal , twee voortreflyke overzettingen hebben , van Eildwdijk en Kieuwland , of in Het Vinkje, oorfprongklyk in 't Nederduitsch van Dr, Themmen, te vinden in de Dichterlyke Handfchriften , elfde Schakeering , en, anderen, verachten zoude, het tegendeel is waar; maar ik ben, ik beken het , geen liefhebber van de voortbrengfelen dier geenen, die , zich tot zulk eene hoogte niet hebbende kunnen verheffen , en halverwegen zynde blyven fteeken , hunne gedichten met allerlei wonderlyke figuuren en uitdrukkingen hebben opgevuld.



D E
OVERWINNING VAN
CUPIDO.
VRY NAAR 'T GRIEKSCH GEVOLGD. (*)
In weerwil van den minnegod, Wat hy me ook mogt gebieden,
Trachtte ik het ftreelend mingenot En Amor's magt te ontvlieden.
Hy vatte ras en pyl en fchicht,
Vloog om my heen en weder, Doch 't pyltjen, op my afgericht,
Viel voor myn voeten neder;
Want, merkend dat zyn wreed beftaan
Toen myne koelheid tartte, "Toog ik het yzren harnas aan,
En dekte 't jeugdig harte.
Hy fchoot nog immer pyl op pyl,
In vruchtelooze woede, Daar 't yzren wapentuig een wyl
Myn nederlaag verhoedde.
B 5 Doch



26 DE OVERWINNING VAN CUPIDO.
Doch eindlyk was 'er niet één fchicht
Meer ovrig voor zyn poogen: Maar toen is 't Iooze minnewicht
Myn' boezem ingevlogen.
Wat helpt my 't nu, zyn trotsch geweld
Van buiten af te keeren , Terwyl hy 't hart van binnen kwelt,
Waar 'k my niet kan verweeren?
10 Jan. 1799- & DE F LI NES.
(*) Mogelyk zal men zeggen : ,, Hoe ! eene vertaling van dit ftukje na die van Bilderdijk!" Zie hier de waare oorzaak : na 't vervaardigen van dezelve herinnerde myn vriend B. . . . •my de voortreflyke overzetting van dit gedichtje door voornoemden dichter , doch daar ik de myne reeds had afgewerkt en begreep dat ze niet ongepast op het vorige zoude volgen , als een model van het Waare fchoone (ik fpreek van het oorfprongklyke) der waare tedere dichtkunde , in tegenoverltelhng van het hedendaagfche laffe fentimenteele , hetwelk men met recht -verba et -voces, of, met de Franfchen, du phecbus mag noemen , zo heb :k dit ftukje evenwel hier als eene proeve laaten achter volgen , wel verre van my te vermeeten met den beroemden Bilderdijk in eenige concur»entie te treeden.


JAARZA NG.
Cito pede lahitur aetas.
Myn God! is 't waar? Al wéér een jaar In d'eeuwigheid vervloogen! ó Tyd! hoe vlug zyt ge in uw' vaart? Zoo fchiet de blikzem neer op d'aard! Zoo fnclt een' lichtftraal voord langs gloènde ftarrenboogen.
Wat word g', 6 Tyd! Niet vaak gewyd Aan yd'le treurgedachten Door hen, die eiken kostb'ren ftond, Op 't wisfelvolle waereldrond, Niet als een' ryke givt' der hooge Godheid achten!
Maar



28 JAAR ZANG.
Maar ook, gy baart Een' vreugd' op aard', Die naauw de ziel kan vatten, By hen, die eiken levensflip, Hoe fnel z' ook hun bereik ontglipp', Verr' boven 't blinkend fchoon van 't diamantlicht fchatten.
Voldwaas gedrag, Dat dag by dag, In 't rasvervloogen leven, Verflyt in traage ledigheid; Daar elk aan d'Oppermajesteit Van zyn' verfpilden tyd eens rekenfchap zal geeven.
Meer dwaas is 't hart, Dat, lang verward In 't net der flaaffche zonden, Aan God, noch dood, noch afgrond denkt, Hoe zeer de fnelle tyd hem wenkt, Zyn wank'len levensftaat op 't pad der deugd te gronden.
Deez'


JAAR ZANG. 29
Dcez' dag word vaak Uw levenstaak Volkomen afgeweeven.
Ontzachlyk denkbeeld! 'k zie uw' ziel,
By 't breeken van uw' levenskiel, Al fidd'rend heen en weêr om 's afgronds randen zweeven!
Hoe meenig een, Die jaaren fcheen Op d'aard' te zullen treeden, Werd in den bloei der prille jeugd, Omringd van (trafb're waereldvreugd, Gelyk een' wrange druiv' voor eeuwig afgefneedenl
Daar ligt de maagd In 't (lof gevaagd, Befproeid door heete traanen! De moeder legt haar praalkleed af, De vader treurt by 't kwynend grav, En zendt vergeevsch zyn klacht langs zomb're (larrenbaanen.
Ginds



30 JAAR ZANG.
Ginds heeft de dood Een' echtgenoot' Helaas! te vroeg verflagen; Haar gade zucht in d'eenzaamheid, Terwyl 't onnooz'le wichtje fchreit, En elk zyn grievend lot door traan by traan wil klaagen,
Is niet uw roem, ó Mensch! een bloem, Gebroeid by zomerweder? 6 Beeld der menschlyke ydelheid! Hoe ras vervliegt uw' majesteit! Gy bloeit — gy ftervt, en zinkt op 't flykig aardryk neder!
Gelukkig hy, Die, als een' by', Door noeste bezigheden Zich hier beneên een' fchat vergaart, Die, als de dood om 't leger waart, Hem juichend op doet zien naar 't eeuwigblinkend Eden!
Ge-


JAAR ZANG. 31
Gewis, hy zal In 't traanendal Ontelb're vreugden fmaaken; En, naakt de dood zyn veege lyv; Er daalt een God in 't fterv - verblyv, Een God, om al zyn kruis in 't jonglte ftip te flaaken.
Ontzachlyk God! Gy, die ons lot Beftiert in 's waerelds ftreeken! Myn' ziel, ontvoerd aan 't laage ftov, Knielt voor uw' throon in 't hemel-hov, Om uit uw' volheidsbron uw' zegen neêr te imeeken.
Ik zie om laag Myn' ziel geftaag Van klipgevaar omgeeven; Ai, fchenk my geest en licht en kracht, Opdat myn' kiel by donk'ren nacht Niet worde op 't onverwachtst ten afgrond ingedreeven!
Myn*



32 JAAR ZANG.
Myn' vroege jeugd Blyv' aan de deugd Voor eeuwig toegeheiligd! De Godsdienst zy m' een' baak op aard', Waarop myn geest in 't donk're (taart, Een' noordltar, die myn' koers voor (trand en klip beveiligt!
Dan zal 't gewisf' In duisternis Een licht van troost ontwaaren; En ik, van hooger levenstrap , Eens op den tyd der jonglingfchap, Met dankend lov-gejuich, volvrolyk nederltaaren.
Wanneer de dood Dan 't (taal ontbloot Om 't kwynend lyf te vellen, Dan zal de ziel, langs 't ltar-gebied, By 't zingen van een zegelied, Klapwiekend' naar 't gewest der Cherubynen fnellen.
A. L. KALDE NB ACH.



LOF
DER
VLEIJERY.





LOF
DER
VLEIJERY.
Dat zich een ander wye aan Mavors of Belloon',
Van bloed en lauvvren zinge, of, op een' zachter toon,
De fchoonheid der natuur en al haar zaligheden
Verbreide, of wel de liefde, in 't hartbetovrend Eden,
Door mirtelaantjes, naar priëelen van jasmyn
En lieve roosjes volge, om, by het kristallyn
Van 't ruifchend beekje, op gras of donzig mos gezeten,
ln d'arm van Cytheré, zyn zorgen te vergeeten:
Ik kies een hooger vlucht, en zing voor u, godin,
Wier eeuwiglachend oog de warmfte menfchenmin
By u verwachten doet; die allen kunt behaagen!
En, daar de Catoos zelfs u wel hunne offers draagen,
Wie wraakt dan, dat ik u, ó dicrbre vleijery!
Een' krans van klatergoud en blaauwe bloemen wy'?
't Gaat wel. Myn zangnimf fchikt haar vleuglen uit de kreuken; En, aangetrokken door de geuren van zyn keuken, Snelt zy naar Cresus huis, waar meest uw vriendendrom Te famen vloeit, als in uw waardigst heiligdom:
C 2 Hier,



36~ LOF DER YLEIJERY.
Hier, waar ik, in 't verfchiet, gevulde feestpokaalen, En volle fchotels, op den vreugdedisch, zie praaien, Waar aan den graagen mond het water my ontvliet, Hier ryze uw grootheid, meer dan elders, in myn lied,
En gy, geduchte maag, wier dwingend alvermogen De volken woelen doet en dryft tot oorelogen; Die ieder wezen, dat zichzelf gevoelt, bezielt; Gelyk een godheid fchept, en als het graf vernielt; Dis, fchoon ondankbaarheid uw weldaén durft vergeeten, De fterkfte dryfveêr zyt voor fchryvers en poëeten, Het ledig brein vervult met vinding, kracht en vuur; Op wier geducht bevel, ten fpyte van natuur, Die hem verordend had om in het ftof te wroeten, Wy Damon in 't gevolg der zanggodinnen groeten! ó Dat uw invloed my ook heden onderfchraag'.' Zo zy myn lied eens aan uw' lof gewyd, ó maag!
Waar hebt ge, ó vleijery! het eerste licht genoten? Zyt ge in den hemel uit een' eedlen (lam gefproten? Ten minsten 't eerst bericht dat de aard' van u ontfing Kwam uit die oorden door den oudsten banneling; Doch, hoeveel duisterheid uw' ftamboom mooge omringen, Uw invloed op den loop der ondermaanfche dingen Is zeker als de zon. Neraan houd u voor roem, Die zyn verdienste loont; Aristus voor een bloem,
Dit


LOF DER VLEIJERY. 3/
Die 't fomber levenspad vervrolykt voor zyne oogenj Maar beiden, wyze en zot, gevoelen uw Vermogen: Elk draagt u liefde toe j en 't gantsch verfchil is dit, Dat de een u vriendlyk groetj en de ander u aanbidt.
Gemaakte zedigheid moog' deez' of dien verblinden j Ik lach benevens u met al 't gedraai der vrinden, Die in 't verborgen zich onthaalen op uw zoet, Maar in het openbaar u voor hun grootsch gemoed Te nietig noemen, fchoon hunne ydelheid, niet zelden, Een loffpraak bédelt, als ze in fchyn u 't ergste fchelden. Zo zegt de looze knaap, des middags aan den disch , Dat hy een vyand van gebak en fuiker is: Geen fruiten fmaaken hem, hy grilt byna voor nooten: Och, moeder! kwel hem niet en houd uw kas gefloten. Neen! al die veinzery blyve eeuwig uit myn' zin. Myn dank zy openbaar, weldaadige godin! ó! Als uw voorfpraak my begunstigers verwekte, Als gy hun pillen voor myn' fmaak met zilver dekte, Of hunn' oprechten lof my tot een offer bragt, Dan flaarde ik, bloozende, op de grootheid uwer magtj En niet aan my alleen... met onbekrompen handen, Deelt gy uw gunsten uit aan volken, eeuwen, landen} Door u, door u-alléén, vind elk, op zyne wyz', Zich liefling der natuur, zyn land een paradys.
C 3 Wie



3« LOF DER VLEIJERY.
Wie toch had , buiten u, aan de eeuw, die wy beleeven, De fchoone naamen van verlicht en wys gegeeven ? Vaar voort, weldaadige ! dan zal, naar allen fchyn, Eer zich onze eeuwkring fluit, de mensch reeds engel zyn.
Waar ik my wende of keere,uw invloed blinkt my tegen: Geen levenstyd, geen fland , onthoud gy uwen zegen. Het kind, dat lekkerny by zyne voedfter wacht, Gevoelt de grootheid reeds van uwe toverkracht. Gy onderwyst den knaap in duizend fyne ftreeken; Tot fchoone deugden zelfs verhoogt gy zyn gebreken; Gy leert hem ftrafloos zyn by meester en papa, En fielt den vlasbaard tot curator van mama. liet lieve meisje heeft u mede in haar belangen: Uit ieder kuiltje, dat ze, op roosgelyke wangen, Te voorfchyn lacht, vormt gy een' kerker voor het hart Des fleren jonglings, die, in 't golvend hair verward, Dat om den zwaanenhals of marmren boezem dartelt, Zyne onderwerping nog, fchoon vruchtloos, tegenfpartelt. Gy gaaft aan Delia, ten fpyte van natuur, In d'adem ambergeur, in de oogjes zonnevuur; Verfterkte Amalia, om volle dertig jaaren Zich tegen 't vonnis van den fpiegel te verklaaren; Hield zedige Agnes, by verloren eer, te vreên, En waart de dryfveêr voor de deugd van Celimeen.
Maaf3


LOF DER VLEIJERY. 3?
Maar, voelt de jongeling zyn hart van liefde blaaken, Wie doet hem, meer dan gy, tot zyn bedoeling raaken? Die u zyn hulde onthoud, dwingt, zo rechtfehapenheid Van hoofd en manlyk hart in zyn belangen pleit, Ons mooglyk achting af; doch laat hy 't niet beginnen Om, buiten u, iets op het maagdlyk hart te winnen, ó, Vrouwlyke eigenzin, of lieve dweepery, Haakt naar een' Grandifon, maar ziclenharmony, Die 't vrouwlyk hart behoeft, kan tot dien toon niet ryzeu;. Doch, leert de nood hem by zyn fchoone u eer bewyzen, Dan treed ge in zyn belang , dan plaatst gy voor haar oog Zyn lieve zwakheên meer', zyn fierheid minder, hoog; En, doet haar grilligheid uw poging niet mislukken, Haar wysheid, zeker, zal den palm u niet ontrukken: Ily leeve naar uw' raad en fpreeke in uwe taal, En de eindlyke uitkomst is uw groote zegepraal. Of heeft, een' enklen keer, Mercuur den koop gefloten, Zelfs dan onttrekt ge u niet aan 't heil dier trouwgenooten; En als hy naar zyn' waan uw werking buitenfluit, Weet gy verborgen deugd en fchoonheid, in de bruid, En, in den bruidegom, verftand en moed, te ontdekken.; Ja 't viel my ligt, dit tot volmaaktheid uit te firekken, Waar' juist myn fchoonst bewys niet, door den kruidenier By ponden ingekocht, vermorst tot fcheurpapier.
C 4



4o LOF DER VLEIJERY.
De menschlykheid, verfchrikt voor Timons lastrend fpreeken,
Leert ge in dien lieven kring op nieuw vertrouwen kweeken:
ó, Als zy zo gerust zich aan uwe uitfpraak houd,
En ieder vader als een' Salomo befchouwt,
In ieder moeder een Lucretia leert achten,
Durft zy, bemoedigd, op een teelt van englen wachten.
De beulen van de rust der huwlyksmaatfchappy ,
De tergende achterdocht, de wreede twistharpy,
De zelfsverveeling ook, verdwynen voor uw wenken.
Meer dan de wysheid, hebt gy vrede en vreugd te fchenken.
Zie 't paar, dat gy bemint, en dat naar waarde u fchat:
Geheel hunn' zomer ftrooit gy roosjes langs hun pad,
En in den winter zelfs fchenkt gy hen lentebloemen;
Gy helpt Eugenius zyn kruk een' rotting noemen,
En als zyn jeugdig wyfje, in fyne vinding vlug,
Hem vriendlyk tegenlacht, dryft gy zyn zorg te rug,
Leert gy hem, onverfaagd, zyn knikkend hoofd beliegen,
En maakt den gryzen held hoogmoedig onder 't wiegen.
Het langste leven zelfs is hier voor u te kleen.
Hoe dikwerf zagen wy op prachtig marmerlteen,
Dat door de hand der min wierd boven 't graf verheven,
Niets, dan de duurzaamheid van uw' triomf, gefchreven!
Gelyk de zon, die aan den ceder koestring bied, Maar ook, weldaadig , op den grashalm nederziet,
Doet


LOF DER VLEIJERY. 41
Doet gy, ten blyke dat geen Handen u mishaagen,
Uw gunst den fchoolmonarch gelyk den koning draagen.
Als de oorlogsheld den boer, en deeze den foldaat,
Mercuur Minerva fcheld, en zy den koopman haat,
Hebt gy die allen voor hun (tanden ingenomen,
Straks zullen ze op uw' wenk, als vrienden, famenkomen.
Gy tovert, beurtlings , voor den raad, en in 't bordeel,
Siert nu den predikltoel, en dan het fchouwtooneel.
Met hoeveel feliranderheid leert gy uw gunstelingen De zwakke zyde van den grooten man befpringen! En wie in deezen (tryd het veld behouden kon Zou boven Cajfar zyn, was groot als Wasfington. Doch, of al eens een volk op zulk een' held kan boogen, De groote hoop nochtans zwicht voor het alvermogen Van uw welfprekendheid. Alleen door u bezield, Boeit Delila den held, die leeuwen had vernield. Toch vind de wysgeer zelfs uweuitfpraak zeer rechtvaardig: Wien gy de zege fchenkt, keurt hy de zege waardig, En, (taarende op den man dien gy het meest vergood, Schynt Fabius hem min' dan Alexander groot.
De ftuurfche waarheid mooge angstvallig overleggen Wien zy verëeren, wien haar loffpraak moet ontzeggen, Naar zy hem nuttig aan 't belang van allen vind; U voegtgeen rekenkunst: een welgekozen lint,
C 5 Een



42 LOF DER VLEIJERY.
Een kleed, dat vinding toont in maakzel, Hof en verve, By Vestaas tempelmaagd een houding van Minerve, Een kunstroos op de wang van Mavors fleren zoon, De jeugdige opfchik by een jaarige matroon, Een paard of jagthond, huis of prachtige juweelen, Dit alles geeft ons recht om in uw gunst te deelen. Ja, dierbre vleijery! geen ftof is u te kleen. Mist Dorimeene deugd, zy heeft bekoorlykheên; En mag Cleant den naam van eerlyk' man niet draagen, Wie danst als hy, wie kan de vrouwtjes meer behaagen? Hoort Bently dat ge in 't fpel by hem geen weêrgaê ziet, Dan wenscht hy Platoos naam, noch dien van Titus niet. Maar, hoor de waarheid nu: hoe vreemd is haar gevoelen! Zy houd uw roosjes, welk een' fmaak! voor paddeftoelen, En maakte ons, zo zy kon, wel huivrig by 't genot: Gy eert een fraai vernuft, Zy noemt hem, koeltjes, zot; En, wilt ge op ordeband of grootfche tytlen roemen, Zy durft die allen, fchuim van trotfche dwaasheid, noemen. Zelfs als Lyfander, naar uw' fmaak, iets groots verricht, Schort zy haar neusje, en zegt: Hy deed byna zyn' pligt. Geen deugden, die gy roemt, ontwyken haar bedilling. De mildheid van Dameet is, in haar oog, verfpilling. Noem Dionyfius der zwakken troost en heul, Zy volgt den fchaamlen hoop, en vraagt; Die burgerbeul?^
Wilt


LOF DER VLEIJERY. 43
Wilt gy de ftrenge deugd des vroomcn Demas roemen,
Zy blyft hem, kort begrip van alle huichlaars, noemen:
Noem Orgon, Cicero; zy noemt hem, beuzelaar,
En Cleöns goedheid heet lafhartigheid by haar.
Zal zy dan, ongeffrafc, ons eeuwig moogen plaagen?
Men moest, als zy verfeheen, met Hokken haar verjaagent
Maar, neen! dat zy vertoeve en vinde, tot haar' fpyt,
Ons-aller harten aan uw' lieven dienst gewyd;
Zy zie haar' vriendcnftoet mishandeld of verdringen,
En ons in 't vol bezit der beste zegeningen;
Opdat zy nog , in 't einde, uit fchade wysheid leer',
Om uwen gordel fmeeke, en uw verdiensten eer'.
Wat tast gy naar den rook, misleide menfchenvrinden! Waar gy volmaaktheid zoekt, is ze immers niet te vinden: De wysheid huist haar niet, de waarheid even min; Doch zeker fchuilt zy in 't gevolg van myn godin.
Stelt de eedle dichtkunst, om te ftichten, te vermaaken", Ons wettig aandeel in den loop der aardfche zaaken Aan de orde van den dag, dan zet, ó vleijery! Uw flomste vinding aan haar zangen leven by. De fchoonste bloemen, die haar hand tot kransjes ftrengelc, Waar zy de Flips vergood, de Lodewyks verëngelt, Zyn uit uw' hof ontleend. Als zy, vol edel vuur, Sejanus, waakende als een trouwe palinuur,
Aan



44 LOF DER VLEIJERY.
Aan 't roer der ftaatshulk maalt, geeft gy haar verven luister.Wil zy de kunstverdienste ontrukken aan het duister* Zy Haart door uwen bril, ontleent u bas en trom, Bazuint voor Zwanenburg den laster doof en ftom, Doet zyn hoogdravendheid de wentlende eeuwen weeten, By zyn gedachtenis die van Homeer vergeeten, En maalt de darren in verrukking by zyn' roem, Gelyk de ftraatjeugd by een fiere pinksterbloem.
Laat norfche Timon vry om uwen invloed treuren ; Laat hy de waarde van uw munt onrichtig keuren; ó! Dat ontrust ons niet, het geeft geen hindernis, Zo lang zy overal ten vollen gangbaar is. Die menfchenvyand liet zich zeker anders hooren, Had hy uw gunsten, door zyn dwaasheid, niet verloren. Hy volg' de waarheid nu, en welverdiende fpot Van uwen vriendenftoet, by armoede, is zyn lot.
Godin, in ons, die , kan uw doorzicht dit begeeren, Den duivel, nedrig, met onze offers zullen eeren — Hy is een magtig vorst: wie weet ook, hoe of waar
Zyn vriendfchap baaten kan? in ons worde openbaar
Hoe alles, wat weleer voor arbeid was te koopen, Voor weinig moeite is uit uw' zachten dienst te hoopen; Hoe gy 't geluk beftiert, en d'onwaardeerbren fchat Van hemelgaven in uw toverdoos bevat.
DU PRE,


NAAR
T.IBULLUS.
LID. IV. E L. XII,
Gene vrouw zal 't ooit gelukken,
Voorwerp van myn' eersten gloed! Aan myn hart uw beeld te ontrukken,
Gene die 't verand'ren doet. Gy alleen kunt my bekooren;
Gene leeft 'er in de ftad, Onder onze maagdenchooren,
Die ik uws gelyken fchat. Dat uw fchoonheid in myne oogen
Maar alleen bevallig fchyn': ffeb op andren geen vermogen,
Zo kan ik geruster zyn.
'k Zal



NAAR TIBULLUS.
'k Zal my in myzelv* verblyden;
Nimmer geev' de wyze Hof Om zyn' heilftaat te benyden;
Hy begeere genen lof. Zo kan ik gelukkig leeven,
Zelfs in 't afgelegenst woud, Waar, in diep verholen dreeven,
Nooit een ftervling akkers bouwt. — Gy zyt my een rust van zorgen,
Gy zyt in een duistre nacht My een licht als in den morgen,
Gy alleen zyt my een wacht. Schoon ook Venus neêr mogt ftrykea
Uit der hooge goden zaal, Venus zoude u moeten wyken,
By uw wisfe zegepraal. Ja ik zweer dat ik u minne,
Zelfs by Junoos oppermagt, Wyl ik deeze uw fchutsgodinne
Meer dan andre goden acht. — Maar wat doe ik onbezonnen?
'k Geef myn wapens uit de hand: 'k Had door veinzen iets gewonnen, 'k Derf het door myn onverfland.
46
Nu


NAAR TIBULLUS. 47
Nu zult gy my feller blaaken,
Daar gy zelfs fteeds koeler word. Losfe tong en wufte kaaken!
Gy hebt me in dat leed geftort! Maar nu zal ik 't all' volbrengen
Wat uw wil my ooit gebied, En vernoegd uw juk gehengen:
'k Schaam my de onderwerping niet. 'k Zal myn ketens vrolyk draagen,
Waar Cytheres outers liaan. Zy beltraft die zich beklaagen,
Mint den trouwen onderdaan.
R. ff. /IRNTZENIUS.
1798-



D E
BABBELAAR.
Een groote babbelaar ging fnappende eens langs ftraat: Een blinde, die dit hoort, denkt dat hy lezend' gaat: Hy volgt zyn fchreden na en luistert ernstig toe;
In 't eind' het gaan en 't luistren moê, Roept hy: „ Ik bid, mynheer! volbreng my een verzoek: „ Verbrand toch dat elendig boek." 1796. H. TOLLENS, Cz.
EEN WOORD VAN PIETER.
De vrouw van Pieter wierd eens mislyk:
Hy was 'er met zyn' buurman by: „ Ach," riep hy: ,, vrind! zy fterft gewislyk!"
„ Wel," riep zyn buur: „ wat zot zyt gyl „ Hoe durft gy u daarover kwellen?
„ Wie fterft van zulk een kleinigheid? „ Kyk, kyk! ik zie haar reeds lierftellen."
„ Och ja!" riep Piet: „ lk ben misleid: „ Het is een zwak van vele menfchen M Te wanen waar te zyn het geen zy vurig wenfchen." I797, H. TOLLENS, Cz.


D E
LIEFDE.
'k Voel my tot zingen aangedreven
Door 't vuur, dat ieder dier beftraalt En all' wat leven heeft deed leeven,
Een zon, die nooit ter kimmen daalt; Een' gloed, die uit het hof der hoven,
Toen de onfchuld heerschte in Eden's dal, Ontlook, en zelfs niet zal verdooven
Als de aard' ten bajerd keeren zal; Een' gloed, waardoor elk dier, elk diertje,
(Als 't levensbloemtje op 't fchoonffe bloeit,) De mensch, de leeuw, de musch, het miertje,
Ja 't eeuwig koude vischje gloeit: Hy blaakt, trots Phcebus, in die landen,
Waar de Indiaan, byna verzengd, Langs eene zee van heete zanden,
Met zweet en bloed den grond belprengt;
D Waar



so D E L I E F D E.
Waar Vesta nooit aan Nereus boorden
Een groen en purper veldtapyt Geweven heeft, waar 't barr' der oorden
Natuur 't (liefmoeders hart verwyt; Hy blaakt zelfs aan de noordfche kimmen,
Waar beeren, door de koude grys, Al klinglend langs de ftranden grimmen,
Den baard vol kegelen van ys; Waar Boreas, ten troon verheven, De draaien van de zon belacht, En de aard', met eeuwig ys omgeven,
Geen bloemtjen ooit heeft voortgebragt: Doch 'i lieflykst blaakt hy in die oorden, Waar 't zonnevuur geen land verzengt, Noch waar de god van 't kille Noorden
Een Zembla's ftrenge kou gehengt, Maar waar, in 't nieuws bekleede boschje,
De nachtegaal de lente kweelt, De zepbyr van zyn luchtkarosje
De bloemtjes wiegt, en kuscht, en ftreelt; Waar 's zomers afgezwoegde reijen
Van hooijers, met vernieuwden lust, Door veld en duinen fpeelemeijen, Als Pheebus Thctis boezem kuscht;
Waar



DE LIEFDE. 51
Waar 's winters, langs gedolde vloeden,
De landliên over Rhyn en Waal Zich warm ja zweetend fteêwaards fpoeden,
Op vleugelen van glinstrend daal, Waaraan, zo 't fchynt door 't vlugge zweeven,
De god, die Lemnos grond betreed, Iets van de fnelheid heeft gegeven
Van 't daal, waaruit hy blikfems fmeed: De liefde tracht ik nu te zingen;
Myn cither flikkert door haar' glans, ö Gy, verliefde jongelingen!
Verfiert myn fpeeltuig met een' krans; Gy! die met vuurige oogpenceelen
Op maagdewangen blosjes maalt, Waarin nog de onfchuld fchynt te fpeelen
Van 't vuur, dat reeds haar hart bedraalt: Gy! die uw forfche mannetrekken
Met minfluweel zo zacht bekleed, En door lieftalige gefprekken,
Als wasch, de (laaien harten kneed : Verfiert me, 6 hupfche jongelingen!
Met eerlauwrier, die eeuwig kraakt, Als ik naar waarde mag bezingen
Het vuur, waardoor uw boezem blaakt.
D 2 En



DE LIEFDE.
En wilt me, 6 prille maagdereijen!
Indien myn liedje wel gekikt, Uit mirte en roos een kransje breijen,
Door u in Paphos tuin geplukt; Of wilt me een geurig tuiltje vlechten Van bloemtjes uit uw' hartengrond, En 't lieflyk op myn wangen hechten
Met uwen ambrofynen mond; Maar, fchoonen! hoe? gy fchynt te vluchten!
Weerhoudt.!..weerhoudt uw rappe fchreênl Gy hebt geen wulpfche taal te duchten ;
Ik zing flechts uw bekoorlykheên. Staakt, aardfche ferafs! (laakt dat bloozen;
De onkuischheid gloeit niet in myn lied; Daar elk langs 't leliveld reeds roozen
Op uwe koontjes groeijen ziet. 6 Cynthia! beftraal myn gangen
Op 't liefdefpoor naar Helicon; 'k Zing ook de blosjes uwer wangen,
Gefchilderd door Endymion; Caüiopé! leer my betreeden
Het pad, waar Amor roozen fpreid; Leer my verliefde woorden fmeeden Op 't aanbeeld der bekoorlykheid.
En
52


DE LIEFDE. 53
En gy! die van uw' zilvren wagen
In Cyprus oord uw duifjes ment, Laat dit myn Iiedjen u behaagen;
Uw zoontje heeft my 't ingeprent.
Maar ach! myn vingeren verftyven;
De veder valt my uit de hand; De liefde laat zich niet befchryven ; Dit voelt elk, die door liefde brand.
PH. H. THEMMEN, M. D.
D 3



N A
B O Ë T I U S.
Homerus honingrijke tong Moog Febus heldren glans bezingen Als aller fchepflen oog en 's aardrijks levensfprong; De ftralen, die zijn hoofd omringen, Zijn machtloos 't hart der aard of 't zeenat door te dringen.
Maar Hij die 't groot Heelal uit niet te voorfchijn bracht, En op het menfchelijk gedacht, En alles, neerziet uit den hoogen; Geen aardklomp wederftaat het doorzicht van zijne oogen, Geen in der wolken floers diep ingehulde nacht.
Hij is 't, aan wiens gezicht geen fchepfel is te onttrekken Die in één aanblik vat, wat is, en was en wordt;
Die 't onbeperkbaar oog op alles uit kan ftrekken: Hij is de ware Zon, die 't nooit aan warmte fchort.
BILDERDIJK.


HET GELUK.
NAAR HET ITALIAANSCH
VAN GUARINI.
II Pastor fido. Atto quinto. Coro.
Gelukkige fterfling!
Uw leven vlied heen Door droefheid, door vreugde,
Gejuich en geween. Dan treffen u rampen;
Dan, weder verheugd, Smaakt ge in uwen welvaart De zuiverlte vreugd.
Niet altoos is rampfpoed
Met droefheid gepaard; Noch wierd het geluk fteeds
In vreugde gebaard. Dat dit u beftendig
Verheuge in den druk: De deugd is de moeder
Van 't waare geluk. Afrik Q. de FLINES.
D 4



HET
SCHADELYKE DER KUNST,
VOOR DE MEISJES.
Hoe zeer ftrekt de kunst aan de meisjes tot fchaê! Tot heden heeft geene der muzen een' gaê.
Naar het Hoogduitsch,
i7c,8. H. TOLLENS, Cz.
HET HUWELYK NAAR DE MODE.
Spreek: wilt gy trouwen ?— Neen ,'kblyfvry. — Ik wist een meisje , dat... — 'k Zal op myn hoede wezen. — Wellicht behaagt zy u. Zagtaartig. — Zotterny! .— Slechts vyftien jaar.—'t Is erg.—Zeerwys.—Licht zot'erby?— ó Neen! vernuftig. - Foei! — Bevallig... - Meer te vreezen !-
Van edele af komst. Trotsch! Enteder. Jalouzy!—■
Verdicnstvol.—-'kHaat die fteeds in vrouwen.—. Zy heeft een half miljoen. - Te duivel! 'k zal haar trouwen.
Naar het Transch,
1798. H. TOLLENS, Cz.


N A
BOËTIUS.
Als het felle kreeftgefbirnt
Door de zonneftralen barnt, Gaat des landmans hoop verloren;
En zijn ruimgefehoten graan Vraagt hjj aan de ontrouwe voren Vruchtloos weêr, om 't goudgeel koren
Op zijn wagencn te laan.
Wilt gij frisfche violieren ,
Zoek ze niet in 't dorre bosch Als de winden met hun vieren Door de fchrale velden gieren,
By des aardrijks winterdosch.
D 5 Vrucht-



NA BOËTIUS.
Vruchtloos ftrektge graage handen
Naar een' jongen leutefprank.
Lust u 's wijnftoks godendrank, Doet de druif u watertanden ,
Bacchus heeft zijn druivenvocht
Aan den najaartijd verknocht.
Alles is zijn tijd beteekend:
Ieder tijdftip kent zijn' plicht. Beef, een orde ftout verbrekend,
Door Gods wijsheid ingericht. Voorbaat, die zich wijzer rekent,
En die vaste wetten ftoort,
Brengt geen' blijden uitflag voort.
BILDERDIJK.
58


HET BEELD DER
LIEFDE.
NAAR HET LATYN
VAN
SEXTUS AURELIUS PROPERTIUS. L. II. EL. VIII.
Wie 't eerste de liefde
Ons maalde als een kind, Met wiekjens, zo luchtig,
Zo fnel, als de wind; Wie 't eerste ons vertoonde
Dat dartele wicht De handen gewapend
Met boog en met fchicht, En dan nog den koker
Hem hing op den rug Met menig een pyltjen
Zo fcherp en zo vlug; Die wist ook hoe Amor
Het harte verblyd En door zynen invloed Van zorgen bevryd;
Hoe



6o HET BEELD DER LIEFDE.
Hoe dat zyn vermogen
Verdwynt en herleeft, En , fteeds onbeftendig,
Op vleugelen zweeft; Die wist hoe die godheid
Het hart onverwacht Doorboort met zyn fchichtjens,
Verheert door zyn magt. Ach! hoe heeft het pyltjen-,
Dat Cupido zond, Nu door zyne fcherpte
Myn' boezem doorwond! Licht heeft ook het wichtjen,
Door ftadige vlugt, Zyn wiekjens verloren
In 't ruim van de lucht; Helaas! want hy blyft my
Geftadig in 't hart, En voed daar gedurig
De bitterfte fmart. Waarom in myn leden
Zo wreed dus gewoed? ó Amor! verdoof toch
Den hevigen gloed;
Ei,



HET BEELD DER LIEFDE. 61
Ei, tref met uw fchichten
Veel eerder de jeugd, Vervul haar het harte
Met dartele vreugd; Maar my, die, geklemd in
Het juk van den tyd, Gantsch dor en verftyfd, nu
Myn leven verflyt, (Want naauw' kan uw dichter
Meer (laan op zyn lier, En tokklen de fnaaren
Met edelen zwier,) Zo gy my wilt treffen ,
Wie zingt dan uwe eer? Wie (laat dan zyn cyther
Zo zuiver, zo teêr? Wie zingt dan, 6 maagden!
De kracht van uw fclioon? Wie meld dan den lof van
Den grootften der goón?
April £• de FLINES.



N A
BOËTIUS.
In hoe velerlei geltalten leeft het talloos dierenrijk!
Sommige, uitgerekt van lichaam, boren rustloos door het flijk.
Andre, die met lichte wieken vluchtig lucht en winden kneén,
Zweven door de onmeetb-re ruimte van des hemels vloeilïof heen.
Andre drukken,zwaar van leden,logge Happen in den grond.
Springen door de dichte bosfchen, of de groene weiden, rond.
Maar hoe ze allen ook verfcheelen doorverfcheidenheidvan leest,
't Hoofd voorover neergebogen maakt hen alle (lomp van geest.
Niet dan 't hoofdgcflacht, het menschdom, fteekt den fchedel he-
(mel waart.
Ziet, met opgeheven lichaam, uit de hoogte néér op de aard, En dit maakfel, zoo byzonder, leert die 't waardig gadeflaat 't Hart ten hemel op te heffen met het opgericht gelaat; Dat geen logge en neérgedrukte, dat geen ziel aan't Hof verkleefd, De eedle lijfsgeftalte onteere, die zij tot haar' zetel heeft.
BILDERDIJK.



AAN
L I N A.
Waartoe die wulpfche en weidfche pracht? Waartoe die dartle en dwaaze reden ?
Het fchoonst fieraad van uw gedacht Bedaat in zuivre en zagte zeden. Natuur 1'chonk u volmaakte leden:
Waarom haar voorfchrift niet betracht?
Waartoe die gordel onder de armen? Waant gy dat zulks u fchooner maakt?
In Mai wilt ge u met bont verwarmen, En gaat des winters byna naakt, Dient zulk een leefvvyz' niet gelaakt?
Verdient uw dwaasheid geen ontfermen?
Waar-



64 A A N L I N A,
Waartoe uw hairen afgefneên , Waarby geen ebbenhout kon halen ?
Is 't orndat zy reeds gryzen? Neen, Gy wilt niet blonde lokken pralen; Hoezeer doet u de dwaasheid dwalen!...
Had ooit een pruik bekoorlykheên ?
6 Lina! laat die dwaasheid varen.
Indien ge u gaarn' beminnen ziet, En lang uw fchoonheid wilt bewaren,
Misvorm dan uw geftalte niet;
Maar volg wat u natuur gebiedt: Dan overleeft uw fchoon uw jaaren.
P. G. WITSEN GEÏSBEEK.
1799.



GEVOLGD NAAR HORATIUS, ODE X. BOEK 1V9
AAN
LIGURINÜS.
6 Al te ftrenge Liguryn, Nog door geen minnevuur Ontftoken voor een maagd l Zou zilver hair het fierfel zyn, Gefchonken door natuur, Dat Venus meest behaagt? Het ongewenschte tydftip fpoeit, Dat u de lokken kort, Waarmee gy thans zo bralt; De roos, die op uw kaaken gloeit, Verbleekt, verwelkt, verdort; De baard verdunt, vervalt.
E War*



66 AAN L1GURINUS.
Wanneer ge dan 't gelaat aanfchouwt Dat thans u minnen doet', U in den fpiegel ziet; Dan roept ge, wat my meest berouwt, Is jeugd en liefdezoet: Ach! ik genoot ze niet! Ach! waarom heb ik in myn jeugd Niet beter my beraên
Door mannelyk verftand? Of waarom brengt de tyd geen vreugd By ryper oordeel aan ? 't Is tyd die lust verbant!
V. W. N. S. 2.


HOR A T I U S,
O D E IX. BOEK IV.
AAN LOLLIUS.
Ik zag, daar de Aufidus luidruisfchend rolt, het licht) Op nooitgehoorden toon (telde ik het maatgedicht,
Dat zang en fnaaren faamenpaart. » Waan nimmer dat die toon vergeeten worde op aard\ Homeer zy de eerste plaats gegeven; Maar acht ge Pindarus dan niet? Stefichorus, Alcteus lied, De Cea;fche zanggodin word mede alom verheven!
Eens fpeelde Anacreon: wie wischt zyn vaerzen uit? De liefde trilt en aêmt nog op de Eoolfche luit,
Die kweelt nog Sappho's minnelust. Spartaanfche Helena was de eerste niet ontrust, Of door verwondering verwonnen. Om koninklyke pracht en (laat, Om 's overfpeelers fchoon gelaat, Zyn krullend hair ,zyn kleed met gloeijend goud doorfponneïh E a C>



68 AAN L0LL1US.
Cydoonfche boog en pyl, vóór Teucer reeds bekend* De vest van Ilium, van ouds reeds meer berend,
En flag en ftryd, zo zwaar voorheen Als door Idomeneus en Sthenelus geftreën, Ontbrak den lof der zanggodinnen: Deïphobus noch Hectors dood Was de eerste, die een' oorlog floot, Gevoerd voor teder kroost en kuifche gemaalinnen,
iioe menig dapper man ging Agamemnon voor, Bezongen noch betreurd door 't heilig dichtrenkoor!
Een zelfde grafkuil is bereid Voor ongeprezen deugd, voor logge vadzigheid. Zoude ik van u laaghartig zwygen? De roem van zo veel groote daên Zal aan den langsten nacht ontgaan, Zal der vergetelheid, den bleeken nyd ontftygen!
Gy, die, voorzigtig en grootmoedig van gemoed, Altoos oprecht en recht in voor- en tegenfpoed,
Bedriegelyken woeker wraakt Die alles tot zich trekt en nog naar meerder haakt,
6 Lol-



AAN LOLLIUS. 6$
ó Lollius! gy zult ontfangen Het offer der erkentenis, 't Geen u het nakroost fchuldig is; 'k Zal uw verdienste en deugd verheffen in myn zangen.
Door 't Burgemeesterfchap niet flechts een jaar beloond, Wyl ge ons zo mcnigwerf den Burgemeester toont,
Als ge, in uw oordeel ongezwenkt, Het eerlyk boven 't nut den prys roemruchtig fchenkt, En met verheven wezenstrekken 't Verlokkendst aanbod grootsch verfmaad, En 't hart, belegerd door 't verraad, Met eigen wapenkracht zyn zege kan voltrekken.
Gy, die, om overvloed, noch lang vergaêrden fchat. Geen mensch gelukkig heet, maar dat geluk bevat
In hem gehuisvest door de goón, Die wys gebruikt wat door hun gunst wierd aangeboón, Of ftrengen kommer weet te lyden, Meer dan de dood het misdryf fchuwt, En in den hoogflen nood niet gruwt Voor vaderland of vriend ten offer zich te wyden.
V. W, N. s. z.
E 3



HORATIUS,
ODE VIII , BOEK IV.
AAN MARCIUS CENSORINUS.
'k Zrfou gaarne, 6 Cenforyn! aan dappre makkers fchenken, Naar Griekfche wyze, drievoet, fchaal, Gedreven bekers, fyn metaal, Voorzeker, 'k zoude aan u niet als den minsten denken, Had ik Parrhafius gewrocht Of Scopas meesterfiuk gekocht, 't Zy dees door kunst aan fteen verknocht, "t Zy Ais in vloeibre verw', met fikfchen ommetrek, Ons oog het menschlyk fchoon of dat der goón ontdekk'.
Pu


AAN MARCIUS CENSORINUS. 71
Dit 's boven myn bereik, ook zond ge 't niet verlangen. Vernoegd met eigen kostbaarheèn, Begeert gy vaerzen maar alleen, En vaerzen geeve ik u en loon u door gezangen; Dien prys erkent ge van waardy, Daar haalt geen marmren zuilenry Met boog en trcflyk opfchrift by, Geen ftandbeeld, waar de geest en 't leven van een' held Door heenen ftraalt, dat elk zyn groote daaden meld.
Noch de overwonnen fchrik, noch 't afgeflagen dreigen, Gevolgd door 's vyands fnelle vlucht, Terwyl Carthago (leent en zucht, En fiere Hannibal den trotfehen nek moet neigen, Noch de allerakeligite brand, Die opgaat van het Punisch ftrand, Verbreid zo verre aan allen kant Des Afrikaners lof, als de eedle zanggodin, Die Enniui bezielt en blaast het dichtvuur in,
E 4 z«



72 AAN MARCIUS CENSORINUS.
Zo 't pergament niet fpreekt,zult ge ook geen loon verkrygen Voor uw verdienstelyke daên. De zoon van Mars zou niet beftaan Waar' Romulus verdrukt door al te nydig zwygen. Der dichtrcn tongen groote magt, Hun gunst en hunner zangen kracht, Die iEacus te voorfchyn bragt, Hem, van den boord des Styx, vergetelheid onttoog, Stelt in Elyfium hem heerelyk en hoog.
De zanggodin verbied lolwaardigen het flerven; Zy zaligt hen ten hemel in ; Zy doet den onvermoeiden zin Van wakk'ren Hercules der goden disch verwerven. Het hel geftarnte, 't broederpaar, Ontrukt in 't diepst der zee, door haar, De lekke kielen aan 't gevaar, Daar zy god Br.cchus kruin met wyngaardloof omweeft, Die goê gelofte en bede een heilryke uitkomst geeft.
V.. W, N. s. z.
m


D E
DOOD
MAAKT ELK GELYK.
& Vyand van den inensch! verwoester van 't genoegen!
Gy, die den band verbreekt van trouwe huwlyksrain ! Gy, die den lterfeling verlost uit angst en zwoegen,
Maar die den rouw verwekt by kroost en huisgezin!
(> Dood, die alles velt! 'k zing niet uwe euveldaden;
'k Veracht uw wreed gebied, uw dwinglandy op aard'; Myn vrye ziel durft u, durft al uw kracht, verfmaden:
'k Zing vrolyk van het heil dat gy aan't menschdom baart.
Fortuin, uw vyandin, moog' vry de deugd verneèren, ;
Den wreeden dwingeland een' yzren fcepter bién, By u is 't al gelyk: gy kunt den vorst trotferen :
Noch rang, noch ftaat, noch eer, zal ooit uw magt ontvliên.
Koom ik by 't vorstengraf, zal ik de zuil aanfchouwen, Die naast zyne eertrofeên met guldc kronen praalt,
En daar, op 't zwart albast, zyn' naam zien uitgehouwen, Zyn' eertyds trotfchen naam, thans tot dees zerk bepaald:
E 5 Dan



74 DE DOOD MAAKT ELK GELYK.
Dan denkt, dan voelt myn hart, hoe zeer de mensch kan dwalen;
Hoe licht hy ware deugd voor blinkend flyk verlaat: Het misdryf op den troon doet hy in 't marmer pralen,
Terwyl hy 't nedrig graf der ftille deugd verfmaadt.
Maar dan ook voelt myn ziel hoe in een beter leven, Waar trots noch heerszucht woont, de deugd alleen gebied,
En 't heerlyk loon des ftryds zal haar beminnaars geven; Hen wacht een englenrei in 't vrolyke verfchiet.
De deugd alleen houd Hand, ook in dat beter leven;
De dood verwoest den rang, van boer tot edelman, Van bedelaar tot vorst; zy moeten allen fneven:
Van vlieg tot adelaar, 't vergaat wat fterven kan!
Maar wat zyn kracht verbreek', de deugd weêrftaat zyn woeden , Haar grootheid blinkt het fchoonst daar waar al 'taardfche
Zy word op aard' gerypt door wrange tegenfpoeden: (zwicht. Dan voert de dood haar op naar 't onvergangklyk licht.
Waarom dan, gierigaart! zult gy naar rykdom trachten?
Waarom op Mavors veld, ó trotfche held! geftreén > Hoe ydel is uw doel ! hoe dwaas fpilt ge al uw krachten!
Uw uitzigt word vernield flechts door den dood alleen.
Word


DE DOOD MAAKT ELK GELYK. 75
Word christen, word een mensch, verlaat die hersfenfchimmen;
Denk, wen de dood u velt, wen 't graf uw ftof bedekt, Hoe 't prangend naberouw 11 yslyk aan zal grimmen,
Daar 't fchel bazuingefchal ook ti tot reekning wekt!
ó Kies dan ware deugd: zy kan u zalig maken;
Kleef zuivre godsvrucht aan,vertrouw op haar alleen; Volbreng uw' pligt; en dan, wat onheil u moog' naken,
Die moed, dien de onfchuld geeft, zy door u afgebeên!
Moet nypeude armoe dan uw fchaamle hut omringen, Daar flechts een hand vol ftroo u tot een leger ftrekt,
Wie God tot vader heeft kan ook in armoe zingen, En tart de kracht des doods op 't ziekbed uitgeflrekt.
De dood, ja fcheid ons wel van teergeliefde vrinden, Maar werpt ooktrotfchen haat en djvinglandy ter neêr;
Hy doet die vrinden ons daar boven wedervinden,
Maar't geen den mensch onteert woont over't graf niet meer.
Gevoel: gy zyt een mensch! dit zy alleen uw waarde.
Van hemel - oorfprong zyt ge, en, wat op aard' bezwyk', Uw waarlyk eedle rang behoort niet aan deze aarde;
Uw Hand verneêrt u niet; de dood maakt elk gelyk.
■& ■& ■*



D E
OUDE VRYSTER
EN DE
JONGELING.
Z AMENS PRAAK.
DE JONGELING.
Lucindel gy, reeds vyftig jaar, En echter ongepaard?
DE OUDE VRYSTER.
Is dat zo zeldzaam, jonge vriend! Is dat verwondring waard'?
JONGELING.
Gy, eens bevallig, jong en fchoon , Bezat verftand en deugd!
OUDE VRYSTER.
En toch, ondanks dat alles, vriend! Verliep myn prille jeugd.
Jon-


DE OUDE VRYSTER EN DE JONGELING. 77
JONGELING.
Hoe ! wierd dan zulk een lieve maagd Van ieder een' gefchuuwd ?
OUDE VRYSTER.
Gefchuuwd ? — 'k beviel aan veelen zelfs, En bleef toch ongehuuwd.
JONGELING.
Waart gy dan voor de liefde doof? Had ge een gevoelloos hart?
OUDE VRYSTER.
Neen, 'k heb de liefde wel gekend, En keu haar tot myn fmart.
JONGELING.
Zo bleef dan van uw teedre min De jongling onbewust?
OUDE VRYSTER.
ó Neen! hy heeft den eed der trouw Vaak van myn' mond gekuscht.
JONGELING.
Zo was hy uwer dan onwaard', Wyl hy u fnood verliet ?
OUDE VRYSTER.
Neen , wie dit immer denken moog'. Kent mynen Eêlhart niet.
JON-



78 DE OUDE VRYSTER EN DE JONGELING.
JONGELING,
Ligt heeft de wrokkende oudrendwang U van elkaêr gefcheurd?
OUDE VRYSTER.
Neen; dikwerf heeft hun teedre ziel Ook om ons leed getreurd.
JONGELING.
Wat noodlot grimde in uwe jeugd U dan zo vreeslyk aan ?
OUDE VRYSTER.
Het wrangfle lot! — ik had geen geld, Myn Eêlhart geen belTaan.
J ONGELING.
Dat geld —• dat geld vermag toch veel! 't Is 't grievendlle ongeval.
OUDE VRYSTER.
Maar, wanneer bindt u 't echtgareel ? Of dat haast lukken zal ?
JONGELING, OUDE VRYSTEll.
Gy zwygtl — waartoe geveinsd? ik weet . Gy mint uw Lotje teer.
JON-



ZAMENSPRAAK. 79
JONGELING.
Ach! deeze zucht getuige 'er van! Ik zeg — ik zeg niets meer!
OUDE VRYSTER.
Gy weent — zo zwoegt gy dan, helaas! In de eigen diepe ellend' ?
JONGELING.
Ach, God ! had myn gevoelig hart Myn Lotje nooit gekend l •&
Hoe menig fiere jongeling ,
Hoe menig lieve maagd, Wie de eigen pynigende worm
't Gevoelvol hart doorknaagt!
Gy, eedlen! door dien ramp gedrukt,
U, wien myn ziel befchreit! Is u het eêlst gefchenk van God
Dan Hechts ten vloek bereid*
Zo een uit u dit immer leez',
Dat dan 't gevoel beflisch', Of liefdes hoopelooze fmart
Naar eisch getroffen is.
Maar,



80 DE OUDE VRYSTER EN DE JONGELING.
Maar, wie 't ook immer leezen moog',
En blyft dan even koel, Die kent de waare liefde niet,
Die heeft geen waar gevoel.
Die is j£ kleen voor eedle fmart,
Gelyk een reedloos dier: Voor zulken, voor dat Midaskroost,
Toont nooit myn teedre lier!
G. H. T. TSSELSTEIN,



SERVILIA
AAN
BR U T U
NA DE DOOD VAN CEZAR;
GEVOLGD NAAR HET FRANSCH, VAN
DE LA H A R P E.



De dichter van dit ftukje , het welk , in den jare 1767 , door de akademie van Marfeille met den eereprys is bekroond , bericht dat hetzelve handelt over de belangryke en dikwyls aangevoerde vraag: „ Of Brutus, | door 't ombrengen van Cezar, een' nutteloozen moord , of eene fchoone daad , tot welzyn van zyn vaderland , heeft bedreven? " en voegt'er verder by : men begrypt wel dat Servilia niet van dit laatfte gevoelen konde zyn.
Voor my , ik heb, als overzetter, dit dichtftukje wilien doen ftrekken tot een tegengefteld tafereel van het andere, brutus aan servilia genaamd, het welk door my in de agtfte fchakering der- kleine dichterlyke handschriften is geplaatst; hopende dat de vergelyking daarvan den letterminnaren, eenig genoegen lal geven.



SERVILIA
AAN
BRUTUS.
Wel! Cezar leeft niet meer: ge acht Romesvryheid zéker; Gy waant u 's Tybers held, gy waant u 's Tybcrs wreker; Gy wapende, in den raad, uw handen met een' dolk, En maakte door een' moord uw' naam beroemd by 't volk! Gy hebt met Cezars val uw gloriwerk begonnen! Hy liet u 't levenslicht, toen hy u had verwonnen; En gy ontrooft het hem! hy minde u, en uw hand Dreef hem, ten loon dier gunst, het ftaal in 't ingewand! Dorst ge als ondankbreu en trouwloozen u beroemen, Thans kunt ge, 6 Brutus! u noch vadermoorder noemen: By tytels, zo vol glans, voegt dees verheven eer, En deze proef van deugd verrukke uw hart te méér! Geloof de wanhoop van een moeder, en hoor nader : Gy , Cezars moordenaar! weet, Cezar was uw vader!
Myn wroeging heeft uw oog dit fchrikgeheim ontbloot: Ja, 't bloed, door u geplengd,is 't bloed, waaruit gy fproot! 'k Zal van myzelv' daarvoor rechtvaardig ftraf verwerven; 'k Beticht myzelv' niet min' dat ik den held deed fterven: Ik boet zulks door myn dood: zy bare u geenszins fmart, En Rome ontfange op nieuw dit offer van uw hart!
F 2. Gy



«4 SERViLlA
Gy weet niet dan te wél de Hem van 't bloed te fmooren, En fielt 'er glori in, niet naar-natuur te hooren. Een andèr rouwtafreel ontroere uw ingewand: Grootsch op den wreeden flag van uw verwoede hand, Zult gy , naar uwen waan, 't geluk des flaats bepalen: Ach ! ken het wanbegrip, dat uwen moed deed dwalen; Schrei, wyl ge al't menschlyk recht verkracht hebt door uw' dolk» Doch zonder dienst aan 't land, of wraak voor't Roomfche volk ; Ja, gy, die te yvren dacht voor vryheids heerfchappyë, Verdelgde Cezar wel, maar niet de dwinglandyë, Daar die afgrysbre moord uw ziel niets overlaat Dan- fchaamte en affchrik van een vruchtlooze euveldaad, 'k Wil uw verblinde drift, zo onbedachtzaam, keeren, En dat ik u verlichte, is al myn wraakbegeeren.
Verwoede burger! hoe! gy hebt u dan gevleid Dat Rome eerlang door u de vryheid waar' bereid? Hergeef dan eerst aan 't volk der vadren geest en zedea. Hoe 1 heeft het beurtlings niet drie meesters aangebeden? Een volk, dat flddrend kroop voor trotfen Marius, Dat fchandlyk onder 't juk bezweken lag, en dus Een flaaffche vrees betoonde, en Syllaas geesfelroeden , Al druipende van bloed, eerbiedig kuschte in 't woeden, Of dat, noch fchuldiger en ook noch méér veracht, Als hureling verkocht aan zyn barbaarfche magt,
Daar



AAN BRUTUS. 85
Daar 't,rood van broederbloed, een'dollen moordlust toonde, Zich aan zyn kniên beroemde op gruwlen, die hy loonde; Zeg my, of zulk een volk vergramd kon zyn met reên, Dat Cezar, die 't verwon, ten zetel op dorst treén? Spreek, had het daartoe recht? ja kwam 't hen in gedachten? Zo uwer vrinden arm u onderfteunde in 't (lachten, En vloekten zy, uit vrees, held Cezars ryksgebo^n , Dacht Rornes ovrig volk ook eveneens, myn zoon ? Zaagt ge om uw (tout beftaan u hunne hulde bieden? Wat zeg ik? moest gy niet hunn' feilen toorne ontvlieden? Eerlang bragt Cezars dood ontelbre wrekers voort, Beweenende, op zyn lyk, hunn' meesters droeven moord s Zie daar uw' vryën (laat, uw Romers zo verheven! Gy wilt die heldendeugd der vadren doen herleven, Dien yver voor de wet, dien eedlen vryheidsmoed, Verfmoord door grootfche praal en ruimen overvloed ! Gy hebt uzelv' misleid: die vaderlandfche braven Verwonnen koningen, maar wierdeu echter (laven: 't Volk, dat de waereld dwong, wierd door haar' roof verpest. Myn zoon! de vryheid moet door zeden zyn gevest': Zy is niet meer in Rome, en kan 'er nooit herleven ; En gy, gy wilde daar geen meester zien verheven, Den held des vaderlands, den grootften llerveling, Die immer, voor 't altaar, een godlyke eer ontfing,
F 3 Toen



86 SERVILIA
Toen 'C menschdom, billyk en eenvouwdig in zyn zeden, Lof fchonk aan groote daén en zielsüitmuntendheden! Zeg, kent gy Cezar niet san deze beeldtenis ? Licht dat het, in 't geheim, my noch ecu wellust is, Den fterfling, 't voorwerp van myn tederheid, te roemen; Licht trof zyn glori, die myn zwakheid kon verbloemen, > Myn reeds begoogcheld oog door zynen glans te méér: Myn hart boog, als 't heelal, voor zyne grootheid neer. Wie was zulks beter waard'? Groothartig en kloekmoedig, Beminlyk oorlogsheld, in zege hoogst voorfpoedig, Daar 't menschdom, door zyn zorg, beftendig wierd verheugd, Boog de aarde voor zyn' moed en tevens voor zyn deugd. Zyn goedheid fnuikte altoos het recht van 't overwinnen; Ondankbre ! gy kunt nooit haar bannen uit uw zinnen; Uw hart zal in 't geheim u fleeds herïnren, dat Hy u het leven fchonk, toen hy 't in handen had ; Dat, vaardig tot genaê, nooit mild in bloed te plengen, Hy 's krygsmans ftaal bedwong, geen woede kon gehengen, En dat, op roem verhit door ftoute heldendaên, Hy te overwinnen wist, en niet naar wraak te liaan. Gantsch Rome zal, met my, hem dees getuignis geven. Ja! waar' hy door zyn' moed niet op den troon verheven, Zyn minzaamheid, zyn deugd,zyn grootfcheuitmuntendheén, Beheerschten zeker Rome en aller hart meteen.
Maar



AAN BRUTUS. 87
Maar gy, wat vrachten ziet ge uw razerny vergoeden? Rampzalige! ach! gy ftelde uw vaderland aan 't woeden Van wreeden burgertwist en aklig krygswee bloot: Ja! Cezars vrindenrei, als wrekers van zyn dood, Volyvrig om elkaêr zyn' hoogen rang te ontwringen, Zal zeker, als om ftryd, naar 't gruwzaam erfdeel dingen; Door tweedragt aangevuurd, toont elk weldra zyn' moed: Ge ontfloot een gloriperk, dat ftroomen zal van bloed. De ontembre zucht tot ftaat, het moordend oorlogswoeden, De haat en 't zelfbelang, des aardryks geesfelroeden, 't Wroet alles, binnen kort, in Romes ingewand, En dorst naar 't'ovrig bloed van 't ftervend vaderland! Die trotfe Antonius, om zynen moed geprezen, Die Lepidus, dien elk gevaarlyk acht te wezen, En die Oktavius, door Cezar vorst verklaard, Befchermend' wis een' naam, die aller afgunst baart; Waant gy dat deze drie, met hun fortuin in handen, Voor de algemecne zaak van zuivren yver branden? Of vaardig zyn ten dienst van Romes hcerfchappy ? Kunt gy hen tegenftaan? kunt gy hen ftraffen, gy? Zult gy hun flout ontwerp, zo uitgeftrekt, beperken? Gyzelf, doorzaagt ge uw doel, en wat het uit zal werken? Zyt gy verzekerd van een' aanhang, door wiens kracht Gy all' de vyanden , wier haat u dreigt, veracht?
F 4 ftis



88 SERVILIA
Die van elk' dwingeland den Tyber weet te ontheffen, 't Verdeeld belang veréént, en 't evenwigt kan treffen? En is dit groot ftük werk verr' boven uwen geest, Wat hebt gy dan getracht? wat is uw wensen geweest? Was flechts uw oogmerk dat gy, nutloos, bloed deed ftroomen ? Ach! vóór die wreede daad, mogt ons gelukkig Romen, Dat, na veel twist en ftryd, in kalmte was herfteld , Zyn leed vergeten door 't beltier van zynen held, Ja 't haalde veilig aêm, door Cezars groot vermogen. Het Gallisch volk , door hem, voor ons ter neer gebogen, Gantsch Afrika getemd, het Oosten overheerd, 't Had all' de majesteit des Roomfchen naams vermeerd. Gy zaagt u grootsch beftraald door 's overwinnaars luister, De lauwren van zyn' roem verfierden uwe kluister. Hy was het hoofd des ftaats, maar 'fchraagde Romes magt ; Verdeeldheid wierd eerlang door hem te niet gebragt; Maar ras zal tusfehen u het twistvuur weer ontbranden: Gy, die één' meester had, krygt twintig dwingelanden.' Verdrukt, verlaagd, geboeid by hunne krygstrofeên, Beweent ge ééns uwe elende en Cezars val meteen. Zie uw verwinnaars dan naar uw verdelging trachten, Gefpitst op loze wraak, volleerd in offerflachten; Gy, Brutus ! gy, Romein , zó grimmig tegen *t jukJ Wat lot verheid gy zelf, in zo veel ongeluk ?
De



AAN BRUTUS. 89
De hemel is getuige, een vloekbede om myn fmarte Is verr' van myne liefde, is verr' van 't moederharte: Dat hart, vol van den held, dien gy hebt omgebragt, Heeft echter by de goón noch nooit naar wraak getracht, Heeft nimmer tegen u een bloedkreet opgeheven, En volgt uw' vaders fpoor, in teêr gcnaê te gw.n. Doch Harende, in myn' angst, op 't geen gebeuren zal, Ach! wat al vyanden ontftaan 'er tot uw' val! Zyt gy wel lang beftand voor hun vereend vermogen? Hun wreede haat,myn zoon!zal naar uw bloed fteeds pogen; Uw hoogst verwoede deugd vuurt wis hun gramfehap aan; En die regeeren wil moet Brutus doen vergaan! Gy zult niet licht hunn' arm, die u vervolgt, ontkomen. Geloof me, in dezen twist Van 't felgefchokte Romen, Ontmoet de vryheid reeds, by uwe burgerfchaar', Méér tegenftrevers dan befchermers in 't gevaar. Iljlaas! ééns zal misfehien hun woede u doen bezwyken, Zieltogende op een veld, geheel bezaaid met lyken , Waar ge 11 verbeelden zult dat gy, door fchrik gefpoord, Des grooten Cezars fchira rondöm u kermen hoort; Misfehien dat ge in dat uur, van wanbegrip ontheven, De dwaling zelf erkent van 't geen gy hebt bedreven „ En zegt, als gy vergeefs uw wroeging gaat te keer: „ Ik, die een' held verfloeg, val door tirannen néér!"
F 5 Die



90 SERVI LIA
Die eedle Stoïcyn, die fiere zoon van Romen, Dien ge enkel, zo het fcheen,ten voorbeeld had genomen, Myn broeder, wyzer en gelukkiger dan gy, Boog voor 's verwinnaars magt noch 'skonings heerfchappy, Maar lavend', met zyn recht, de glori hem befchoren, Koos hy de dood, toen hy de zege had verloren. Het volk, dat Utika verweerd had in den ftryd, Wierd, door zyn laatfte zorg, door hem voor leed bevryd. Hy meende dat zyn deugd de wet van 't lot moest eeren; En 't.recht van vry te zyn, dat hy niet kon verweeren, Ka hem, door 't Roomfche volk niet meer kon zyn behoed, Dat recht behield hy zich, door 't plengen van zyn bloed. Voorzeker zou zyn hart die lage-wraak verachten Van, op het kapitool, een' weerlooz' held te (lachten: Maar Kato, 't volk getrouw, en vallend' met hunn' val, Aanfchouwend' Cezar als beheerfcher van 't heelal, Nu jegens Rome en de aard' van verdren pligt ontflagen, Befchikker van zyn lot, voleindend' zyne dagen, Standvastig en gerust, hergeven aan zichzelv', Steeg, zyne deugd ten loon, naar 's hemels hoog gewelf.
'k Dien zulk een' waar'Romein, als zuster, naar te ftreven: Genoeg dat ikv myn' held, ö fmart! moest overleven; Ten minste zal myn oog, gedoemd tot droef geween, De rampen nimmer zien, eerlang door u geleên.
Maar,


AAN BRUTUS. 91
Maar, 'k tracht vergeefs 't bezef van al dien ramp te derven: Dees fchrikbre beeldtenis verzelt my in myn fterven. Niet enkel Cezars dood, maar u beklaagt myn hart; Ik fidder om myn' zoon, en fterf in angst en fmart; 'k Sterf, met een' tranenvloed, om Rome en 11 vergoten... 6 Brutus!.. Schim eens helds!.. Rampzaalge landgenooten! Had al uw razerny , had al uwe yslykheid Niet reeds langs 't waereldrond genoegzaam wee verfpreid? Ach ! zal 't u noch elkaêr gewapend aan zien randen ? Het noodlot, ó myn zoon! bedreigt reeds deze landen; Liet u zyn wreede wet van 't nadrend ftaatswee vry, , En trof u éénmaal niet noch grooter ramp dan my!
1799- BARBAZ.



L V K A N U S
AAN
NERO.
Ja! 'k was een eedgenoot van 't waardigst kroost van Romen:
Ja! 'k trachtte 't godendom in 't rechtdoen vóór te komen;
Ik wilde ons gruwzaam wee beperken door myn' moed,
Uw verder kwaad verhoên, door 't plengen van uw bloed.
Doch als my 't lot verraad in myne heilbeooging,
ó Nerol wacht geenszins 't ontkennen van myn poging,
Of dat, verbergende een rechtvaardig wraakgeweer,
Lukanus u in 't Hof, als laffe vleijer, eer'....
Neen! de eedle vryheid, die ge uit Rome dacht verbannen,
Baart nóch in myn gemoed een' affchrik voor tirannen.
Lukanus moet de dood vrymoedig ondergaan,
Of moet haar waardig zyn: zou hy in twyfel flaan!
Laat vry een laag Romein u fineeken om het leven,
Ik fterf: het ftrekt tot eer door Neroos dwang te fneven:
Gewis; want, nu gy heerscht, brengt uwe geesfelroe'
Aan deugd en eedle daên de ftraf der boosheid toe.
Beef! en herinner u wien ge eertyds velde, ó fnoodel
Daargy, tot proef van moord, een'fchuldlooz' broeder doodde;
Ras, van vergiftiger, bloedflortend dwingeland,
Dreeft gy uwe echtgenoot' het ftaal in 't ingewand;


LUKANUS AAN NERO. 03
Zy, die u 't leven fchonk en tevens 't ryksvermogen, Wat was haar loon? een dolk! gy hebt haar 't licht onttogen! En Agrippina, die haar' beul het aanzyn gaf, Verhefte 11 tot den troon, maar delfde dus haar graf!.. Rome, aan de felfte vlam van allen kantten prooije, Vertoont zyn' dwinglands oog den laatften dag van Troje; Ja Nero , flaafsch omringd van zynen vleijerslloet, Ziet, van zyn' hoogcn muur, met blydfchnp in dien gloed; Daar hy de klagten telt van mannen en van vrouwen, Wier kroost in 't vuur verfmoort der brandende gebouwen, Terwyl der templen muur, door 't woên der vlam verteerd, Op de outers nederftort, en hen in puin verkeert! Uw misdaên ftraften u... Der moordren hartbeulinncn, De nare wroegingen zyn uwe fchrikgodinnen: Op ieder oogenblik, het zy by dag of nacht, Ziet gy alóm de hel u voor den geest gebragt. Ontelbre fchimmen, om in 't rusten u te ïtoorcn, Verryzen uit het graf, en doen een wraakkreet hooren: Uw moeder fnelt vooriiit, daar 't oog van woede brand; Het oudermoordend lïaal blinkt vreeslyk in haar hand, En dreigt uw tygerhart... Haar ftem , die 't all' doet beven , Spoort haar vergramd gevolg om u den flag te geven ; Uw droeve broeder zelf voert aller woede in top , En heft, met naar gefchrei, den wreeden gif kelk op!...
Doch



54 LUKANUS AAN NERO.
Doch als de ontwaking nu dit fchouwfpel' doet verdwynen, Lyd gy dan minder wee? 't geheugen doet u kwynen! En echter eischt ge, ó fchand' van 't menfchelyk geflacht! Dat eik u, voor 't altaar, naast onze goden acht! Dien'tRoomiche bloed noch verft.zouRome als godlyk vreezen! Ach! poog een mensch te zyn, eer gy een god wilt wezen. Hoe! Nero templen!... Vrees dat u een Brutus ftraff', En uw vermorfeld rif vergunt hy licht geen graf! Den vorst, die 't recht betracht, moet de aarde een outer wyden; Maar gy, die aan de goón hunn' donder durft benyden! Cy, die, verbysterd door een' toomeloozen waan, Langs hooge ftapeis doón ten hemel op wilt gaan l Gy zult uw burgren ééns, uwe onderdrukking moede, Zich fier verbinden zien, tot ftraf van uwe woede : Die leeft in aller haat, leeft Hechts een oogenblik; Men velt tirannen neer, om vry te zyn van fchrik. Niets kan uw' val verhoên, wat zorg gy moogt belleden: Men flaat alom u gaê; de haat befpied uw fchreden; Wees in uw hof, in Rome, of in een ander oord, Gy treed, 6 dwingeland! Hechts tusfchen dolken voort, 'k Laat u dit fchrikbeeld na,daar gy my 't licht doet derven": Gy leeft in yslykheid... ik zal in vrede fterven!
Gevolgd naar 't Fransen.
1799. BARBAZ,



N A
BOËTIUS.
Wijdruchtig zijn de gruweldaden
Des woestaarts, die, door broedermoord Tot moederflachting aangefpoord,
In Romens edelst bloed dorst baden. — Die, zelf van moeders bloed bemorst,
In 't kille lijf, ontbloot voor de oogen,
Door fchrik noch tederheid bewogen, 't Verwelkte fchoon waardeeren dorst. —
Dit fchrikdier, hoe van gruwlen dronken ,
Hield aan zijn' zetel vastgeklonken Wat volken Febus oog aanfehouwt,
Van daar hij 't eerst ten wagen lleigert,
Tot daar hem 't ftralen wordt verweigerd Door 's waerelds westelijke zout5.
Met die, wie 't koude noord doet trillen, En, die in 't altijd gloeiend zand. Waar 't blakerende zuiden brandt,
De krachten van hun lichaam fpillen.
Dan,



oS NA BOËTIUS
Dan, wierd zijn dolle boezemdrift Door 't hooge flaatsgezag gelenigd?
Neen : 't was aan langzaam werkend gift 't Gereede moordltaal faamvereenigd.
1789. BILDERDIJK*
N A
BOËTIUS.
H oe trotsch gedoscht in Tyrifche gewaden ,
Eu met fmaragd en parelen gehuld, Toch leefde hij met aller haat beladen,
Wiens naam nog fteeds 't heelal met fchrik vervult. Hij echter, hij ! die Nero, elks verachting, Deelde eergeftoeltens uit, en waardigheên, en fchat: En ffellen wy dan nog ons welzijn en verwachting In 't geen de ellendigfle eens in zijn vermogen had?
BILDERDIJK.



BRIEF
OVER
P A R Y S.



Honni /bit qui mal y penfe.
Devies der orden van den kousfenband.
Castigat ridendo mores.
SANTEUIL,



BRIEF
OVER
P A R Y S,
AAN
VRY NAAR HET FRANICH VAN DEN VERTAALER , UITGEGEEVEN , ZONDER NAAM , BY DEN UITGEEVER DEEZER HANDSCHRIFTEN , IN AUGUSTUS, I798.
Gy gaat dan naar Parys, die lustplaats vol vennaaken, Waar 't jeugdelyke hart de blydfte vreugd mag imaaken, Waar zich de Minnegod in al zyn' glans vertoont, En ons 't genoegen biedt dat in zyn' tempel woont. Voorzichtig, lieve vriend! door die vermaaklykhedeu Word fteeds het hart geftreeld ten koste van de zeden: Bedwelmd door zwymeldrank, dien daar de wellust bied, Befpeurd men in den kelk den bittren droesfem niet. Wanneer ge u in Parys dus eenmaal zult bevinden, Gedenk dan aan den raad des trouwften uwer vrinden: Zo uw gezondheid en uw goud u dierbaar zyn, Schuw van 't Palais-royal den fchitterenden fchyn. (1)
G 2 Ont-



ioo BRIEF OVER PARYS,
Ontvlied daar d'ommegang dier lokkende fireenen,
Wier kennis menigeen te bitter moest beweenen.
Vertrouw nooit uw geluk aan een bedrieglyk lot,
Dat u het uwe ontrooft, terwyl men u befpot.
Vlied hen die vol bedrog op 't geld der fpeelers aazen,
Hun hoop fteeds voedend op de fpeelzucht van die dwaazen, .
Die, meesters van hun lot, met eene rappe hand
De kaart verwisfelen, daar 't hart door gouddorst brand.
Zie hier hoe Damon, door de zucht tot winst gedreven,
Steeds voortfpeelt,fchoon't geluk hem lang reeds heeft begeeven.
Hy dacht nu door een' zet, wel ryplyk overdacht,
Het wisfelvallig lot te krygen in zyn magt;
Doch, daar 't hem nu bedriegt, ziet hy geheel verwilderd:
De woede en fpyt ftaan beide op zyn gelaat gefchilderd-
Hy loopt fchuimbekkend rond, hy vloekt zyn ongeluk,
En wenscht nu dat de dood een eind' maake aan zyn' druk.
Wacht u door kostbren dosch, die de oogcn kan bekooren,
Een eerloos dievenrot tot (feelen aan te fpooren;
Men viud hen overal in 't volde van de flad.
Gelukkig is de plaats, die nooit hun voet betrad!
Men vind ze in Idalië en Paphos wandeldreeven;
Ja. zelfs is Luxemburg van hen niet vry gebleven. (2)
In alle hoeken van Parys zyn zy verfpreid:
Geen plaats is veilig, vriend! voor hun behendigheid.
Maar



AAN tol
Maar vrees oneindig meer, als gy langs markt en flraaten U naar uw woning fpoed, dat eerlooze onverlaaten, Reeds van der jeugd geleerd, en-fiks/op dit bedryf, Uit d'een' of andren hoek u vallen op het lyf: Gelukkig als ze u dan niet voort ter neder vellen, En flechts uw geld en goed in requifitie (lellen! Befchouw Parys, myn vriend! met een bedaard gemoed, Waar 't eene ons lagchen en het andre ons treuren doet. Zie daar den nieuwe ryke in 't kleed der weelde fteeken; Zie hoe hy d'armen man met ftoutheid aan durft fpreeken. De nieuwe Croefus, die, verblind door trotfchen waan, Een oog vol hoogmoed op zyn' meerdren neêr durft liaan. Te vrede, daar de fchaamle in armoede om moet dooien, Laakt hy de Republiek, eerst door zyn list hèftolen; Hy weigert d'armen hulp, kent geen meêdoogendheid, En laat geen enklen tram, daar de armoe bitter fchreit. Maar al genoeg hiervan; iaat onsj in alle hoeken, Met minder ftrenghcid nu Parys eenmaal doorzoeken: Gaan wy naar de Opera: daar hoort men.'t zoet geluid, Waarmeê held Oedipus zyn droeve weeklagt uit: Zie daar ook de onfchuld voor het onter zingend fueeven, Waar ze aan de jachtgodes ten offer word gegeeven; En daar ze in diep gepeins voor *t (lachtmes vaardig ftaat, Sterft ze in B mol en valt voorover op de maat;
G 3 Held



loa BRIEF OVER PARYS,
Held Agamennon, fier en moedig in gevaaren, Weet hier zyn woede met cadans en zang te paaren; Hy voert zyn' heldendrom al zingend naar het veld, Terwyl hy dansfend zelf daar driftig heenen fnelt. (3) Wat dunkt u, zo we eens nu de Boulevards bezochten, (4) De volgren van Corneille en hunne kunstgewrochten ? (5) Befchouw dien Monnik daar: zyne euveldaên ten loon, (6) Stort hy door 't kunstvuur neêr in 't aklig ryk der doón. Zie daar het vuur der hel en al de pynigingen, Vernuftig uitgedacht tot flraf der doemelingen; Zie daar meineedigen en moorders ondereen , Der menfchen misdaên en des duivels listigheên. Dit vreeslyk fchouwfpel, eerst uit d'afgrond opgezonden, Word eindlyk in een zee van golvend vuur verflonden. Dit is het roemryk werk van fchryvers, die, vol waan, Met- yver naar de gunst van 't dom gepeupel ftaan; AH' die verwinnaars van Racine en van Voltaire, Die, fteeds verachtende Destouches en Molière, Vol-fierheid roemen op den lof van 't laag gemeen, Trots betre fcliryveren en al hun kundigheén. Verzei my nu, myn vriend! eens naar de wandeldreeven Van Paphos en Mouceau: befchouw daar'tweeldrigleeven (7) Der Franfche Romers naar den hedendaagfchen fmaak. Zie hier in Tivoli verzonken in 't vermaak (8)
Dien



AAN 103
Dien Nero, die nu gaarne een' Tltus wil gelyken; Zie daar die Laïs als Lucretia ftaan pryken, Waar Momus, daar hy 't volk de wuftste vreugd bereid, Parys verrukt in de eeuw der kinderachtigheid. Maar fpoeden we ons van hier, het zal ons niet berouwen Het midden van de Had eens' weder te befchouwen. Gaan we in dit coffyhuis; daar deelt men land en goed, 't Geen Vrankryk reeds bezit, of noch verovren moet. Hoor daar dien politiek, hoor hem victorie zingen: Men zal America in eenen dag bedwingen ; Men maakt in 't kort den fchat des Mogols zich ten buit. Niets is 'er dat den Gal in zyn verovring ftuit. Men zal weldra gebiên aan 't ryk der Ottomannen; De Sultan word welhaast mede uit zyn land gebannen; Medina bukt voor 't zwaard, en Mecca zal vergaan; Niets wykt, om kort te zyn , voor Vrankryks zegevaan. Die ftaatsman weet gewis, indien men 't wil gelooven, 't Geheim van ieder ftaat, den toeftand van de hoven; Hy zet de vorsten af en laakt ze naar zyn' wil; Hy dringt ter raadzaal in en Hecht hun lang gefchü. Maar deeze praater, door de onkundigen bewonderd, En die, 't zy wel of niet, fteeds redeneert in 't honderd, Die, daar hy door een' drom van zotten word omringd, De vorsten overwint, of hen tot vrede dwingt,
G4 0f'



104
BRIEF OVER PARYS.
Of, met een' trotfchen moed, hen wraakt in hun befriering, Sluipt, tegen middernacht, zeer zedig naar zyn vliering.fj?) Myn vriend, befchouw Paryi, vol fchitterend gewoel: Vergast hierop een wyl uw oog en uw gevoel; Zie met opmerkzaamheid al 't geen ze u kan vertoonen, En blyf 'er voor een' tyd, maar gaa 'er nimmer woonen. July, 1799. O. dj FLINES.
(1) Palais-royal: thans eene verzamelplaat» van agioteurs, valIche fp«elers , lichte vroimen, gaauwdieven en fpionnen. 'Er zyn galeryen, waar allerlei foort van winkeliers woonen , ook twee fchouwburgen ; het behoorde eerst aan den cardinaal Richelieu , die 't heeft laaten houwen, daarna aan Lodewyk den XIV, die 't aan zyn' broeder den hertog van Orleans fchonk , waardoor het, vervolgens, gekomen is aan den infamen herrog Tan Orleans , gezegd Egalitè: 't heet thans le Palais-Egatité.
(a) Idalië , Paphos , Luxemburg : drie publique tuinen , de laatste achter het Luxemburg, paleis van 't directorium.
(3) In Oedipe, Iphigenie in Aulis , &c.
(4) Boulevards: eene foort van cinge's, welken de ftad van de voorfteden affcheiden : zy zyn vervuld met kleine theaters.
(5) Volgeren : ik zeg volgeren, niet naarvolgeren.
(b) Monnik : de held van het fluk van dien naam.
(7) Paphos, Mouceau : publique tuinen.
(8) Tivoli , publique tuin.
(9} Van deeze lieden zegt Adisson , TatlerNo. i. Politic perfons, tvbo are So public Spiriied as to neg/ect their own af/airs to look into the transactions of State... thefe gentlemen , for the most vart... perfons of ftrotig zeal, and wcak inlcllecls.



AAN ZOMMIGE
BOEKVERKOPERS
VAN DEN TEGENWOORDIGEN TYD.
z oo Satan in den poel, die, eindloos, donker, brandt, Het werk van febryver had genomen by de hand, Een boek vervaardigd ,'t geen het menschdom moest bederven, Geweten, godsdienst, deugd, op onzen bol doen derven; En hy, met dit gewrocht, van uit zyn kolken trad, Op aard', de hulp van pers en drukker nodig had, Gy zoudt, rampzaligen! u als om ftryd verdringen, Om zyn copie en gunst eikanderen te ontwringen: En fchreeuwen , heesch van keel, gaat my toch niet voorby, Gy vindt geen vlugger pers noch vingren dan by my!
ANDERS.
Wanneer de aartsvyand van het menfchelyk gedacht In 's afgronds zwavelpoel een middel had bedacht,
Om godsdienst, vrede en heil, van de aarde weg te dormen,
En ieder derveling ten Satan te hervormen,
G 5 De



io<S AAN ZOMMIGE BOEKVERKOPERS, ENZ.
De kunst van Koster hem 't gefchiktfte middel fcheen, Dat dit vergift zou werken doen beneên; Men vindt 'er onder u, die fnel, En uit den adem zouden lopen, Om kruipende van hem te kopen Het ampt van Drukker van de Hel.
G. OUTHUTS.
's Gravenhage, Delft en Grave geeft de toepasfing tot deze byfchriften, geen namen des! Qtiid non mortalia pectora cogis, auri facra famcs !
O P D E
EEUW DER REDEN
VAN
THOMAS PAINE.
De tong, die God en godsdienst fchondt, Wierdt voormaals met een' priem doorwond; Erken, ó Paine! als vrucht der achttiende eeuw, Uw wild en zinneloos, maar onbetooomd gefchreeuw.
A N-


OP DE EEUW DER REDEN VAN THOMAS PAINE. 107
ANDERS.
De hond, door dolheid aangerand, Wierdt certyds aan een' vasten band Gehecht, opdat zyn vreeslyk kwaad Geen nadeel toebracht aan den ftaat. De dolfte hond treedt thands hervoor, En loopt geheel Europa door, Wiens tand niet enkel menfchen byt, Maar zelfs Gods eer aan flarden ryt; En wee, ó myn natuurgenoot! Die 't monster aan een ketting floot.
ANDERS.
Wat pocht ge, óflechthoofdl metder Godheid grootftegift? Die, dat ge reden derft, betoogt door 't zotst gefchrift.
G. OUTHUTS.



OP DE PEN VAN
L I P S I ü S,
DOOR HEM DER LIEVE VROUW VAN HAL OPGEDRAGEN. (*)
Na d'afgefponnen web, met zoo veel vreemds doorweven, Heeft Lipfias zyn pen u, moeder Gods! gewyd:
Hy kon in waarheid ook aan u niets lichter geven, Zoo 't werk niet lichter is waarvan gy de inhoud zyt.
G. OUTHUTS.
(*) Ter toelichting van dit vertaalde byfchrift diene het volgende. De beroemde Justus Lipfius, groot in de letteren , in 't godsdienstige zeer klein, was een geboren Roo.nschgezinde : naderhand te .iena Luthersch; vervolgens te Leiden hervormd. Daarna gong by weder tot de pausfelyke leer over; en, opdat de oprechtheid zyner zogenaamde bekering blyken zou, zamelde hy zorgvuldig op, 't geen het zinneloost bygeloof, immer, oicr de gewaande lieve vrouwen van Sichem en Hal gebeuzeld bad ; welke laatste dezer Dames de byzondere eer genoot, dat hy beur zyne zilveren pen, met welke hy deze kostelyke werken befchreven had, toewyde, er een latynsch gedicht byvoegende;-;«!7W.f Mufa gemaakt. De gadeloze en 011vergelykelyke ]ofeph Scaliger begroette die confacrering der pen met de volgende regels , welken ik gepoogd hebbe , hier, ia 't Keèrduitsch , te leveren.
Post opus explicitum , quod tot miracula narrat, Pennam Lipfiades hanc, tibi, Virgo ! dicat.
Kil potnit levius peDna tibi, Vïrgo ! dicare , Ki forte est levius quod tibi Icripfit opus. Zie Eloges des hommes Jcavans par Teisfier. T. 4. p. 534-


D E
WORMSTEKIGE APPEL.
W anneer een fruitwyf applen heeft, En een' daarvan den kooper geeft; Als dan die appel is doonvormd, Of door een kwaade fteé misvormd, Dan zal zy hem dien listig biêrj, En van de goede zy' doen zien; Maar is hy rondsom gaaf en goed, Dan is het dat zy anders doet: Dan rolt zy hem op haare hand, En laat hem zien aan allen kant.
Zó is het met een jonge meid, Waarvan men niet het beste zeit, Als dat zy mist der maagden fchat, Als dat zy mist ik weet niet wat; Wanneer zich dan dat weeldrig kind In eenig goed gezelfchap vind,
En



no DE WORMSTEKIGE APPEL.
En dat een hupsen en jong gezel, Uit jokkerny en boert en fpe], Haar om een vriendlyk lachje plaagt, Haar enkel om een kuschje vraagt, Dan fchynt zy blode en ongeboud, En wonder ftug en byster koud; Dan roept zy, wee! en ó! en ach! En wyst hem af met flim bejag; Dan kykt zy al te lydig kuisch, Als waar' zy niet van zoenen thuis; Dan kykt zy als ik weet niet hoe, En fchynt het zoete fleemen moê.
Maar hoor, een eerbaar maagdelyn Zal nooit zó kiesch en keurig zyn; Zy rekent het voor geene fchand', Als haar een frisfche en jonge kwant, Te midden van de blyde jeugd, Te midden in de gulle vreugd, Te midden in de vrolykheid, Al itoeiè'nde om een kuschje vleit. Zy weet, offchoon het ieder ziet Dat zy aan hein een kuschje bied,
Dat



DE WORMSTEKIGE APPEL. m
Dat heur gezelfchap dit geval Haar niet ten kwaaden duiden zal.
Daarom, gy, Deerens! tot befluit, Zo trekt hier deeze leering uit: Wanneer u, ter gepaster ftond, Als gulle blydfchap heerscht in 't rond, Een jongman om een kuschje kwelt, Zo houdt u niet gelyk ontfteld, Zo houdt u niet gelyk verveerd, Devvyl ons de ondervinding leert, Dat, als een vryster zich gedraagt Alsof haar nooit een kusch behaagt, Alsof zy had een walg 'er van, Men haar niet veel vertrouwen kan : Voor my, ik hou het voor gewis, Zy knypt de kat als "t donker is.
G. H. VAN TSSELSTEÏN.



N A
BOËTIUS.
Schoon de onverzade vrek bij nooit verdroogde ftroomen Van fchatten overvloei, zijn hebzucht nooit genoeg,
Zijn' hals met parels laad van Amfitrites zoomen, En welige akkers lands met duizend osfen ploeg'.
Nooit laat de bange zorg hem levende aftekwellen:
Nooit zal 't verganklijk goed hem na den dood verzeilen.
Die machtig tracht te wezen, Betemm' de woeste tochten, En buig' geen weeke fchouders
Voor"'t juk van vuigen lust! Want fchoon des Indus oever Voor uwe wetten fiddert, En 't afgelegenst noorden
Uw' gouden fcepter kust; Wat is het voor vermogen, Geen akelige zorgen Van 't hart te kunnen drijven,
Dat hongert naar de rust ?
BILDERDIJK.



HET
WEDERZIEN
INDE
EEUWIGHEID.
Ik zal u wederom zien, en de mv harte zal zish verblyden, end* niemand zal uwe blydfchap van u wegnemen.
joh. XVI. 23.
Waarom zou my de dood verfchrikken,
Daar my de zaligheid verwacht? Daar ik me oneindig zal verkwikken
In 't goede, op aard' door my betracht; Daar ik, aan 't ftof niet meer gekluisterd,
Steeds vordren zal, van trap tot trap, In kennis, door geen drift verduisterd;
Daar ik, by iedren nieuwen flap, Een nieuwe waereld in zal treden, Ontdekkend Gods verborgenheden:
Daar zulk een zaligheid my wacht,
Daar heeft de dood voor my geen kracht.
II 'k Zal



U4
HET WEDERZIEN
'k Zal daar myne afgeftorven vrinden,
Myn dierfte panden wederzien; 'k Zal daar die wyzen wedervinden,
Die my hunn' raad, hunn' byiTand biên (In 't lyden, dat myn ziel doet klaagen,)
Door hunne fchriften, my zoo waard'. De glans der deugd zal heerlyk daagen,
Der deugd, zo vaak miskend op aard'! Daar zal zy eens heur waarde toonen; Men zal my daar niet fmaadlyk hooneu ,
Omdat ik myn' voornaamften plicht
Steeds naar vermogen heb verricht.
Elize! al myn geluk op aarde!
Ook u vinde ik daar eindlyk weêr! Ik kenne uw deugd in al heur waarde;
Buig nog een vvyl voor 't lot u neer! Wy zullen faam de zaligheden,
Den wellust fmaaken van omhoog, Van de eene fier op de andre treeden;
Ons minnen voor Gods vrindlyk oog; Door onverwelkbre beemden wandlen; Natuur heur wonderen verhandlen :
Daar zulk een zaligheid ons wacht,
Elize! heeft de dood geen kracht.
Daar



IN DE EEUWIGHEID, tt$
Daar zal ik, dierbaarfte aller vrouwen,
Om wie my 't leven nog behaagt, In de eeuwigheid u weer aanfchouwen,
Waar niets ons duurzaam heil belaagt I Geen dood zal onze liefde hindren!
Geen bange zorgl 't is eeuwig vreugd! Geen tyd zal ons geluk vermindren!
Geen laster fmaalen op uw deugd! Ik zal u zien met heil omtoogen! Niet, lieve, met dees fterfiyke oogen;
Maar met een oog, u toebereid, 1 Een oog, gevormd voor de eeuwigheid.
Als my de flaap (luit in zyn boeijen, Dan komt gy dikwyls voor myn' geest;
Dan doet gy myne liefde groeijen; Ik wandel met u, onbevreesd,
Door lucht, en wolk, en (lerrenkringen, Tot voor den throon van onzen God:
Daar hoor 'k Elize liedren zingen, Of danken voor ons zalig lot:
Zoo, als in deeze zoete droomen,
Zoo zal ik namaals tot u komen, My mengen in uw feestgezang —> ó Dood! nu wacht gy reeds te lang,
H 2 Wan-



n6 HET WEDERZIEN
Wanneer de ftolp word opgeheven,
Waaronder onze ziel verzucht; Dan word zy naar omhoog gedreven,
Gelyk een damp of dunne lucht; 't Verderflyk ligchaam blyft beneden;
Zy doet het oriverderflyke aan, Gevormd voor de eindlooze eeuwigheden,
Uit ffof, dat nimmer zal vergaan; 't Geheugen van gebeurde dingen, Heur kennis, deugd, befpiegelingen,
Verzeilen haar in heuren vaart; —•
Hoe nietig word, Elize! de aard'!
Daar onze ziel dus, na dit leven,
Gelukkig zyn zal door heur deugd, Want deeze zal haar nooit begeeven;
De grafkolk mooge en prille jeugd En grysheid even graag verflinden;
De deugd, het eigendom der ziel, Zal zich in de eeuwigheid bevinden:
Zoodra het lighaam nederviel . Vloog zy met de eedle ziel naar boven; Daar zal geen drift ons haar ontrooven:
Verzorgen wy dat dierbaar pand:
Ons eeuwig heil is in heur hand.
La«t



IN DE EEUWIGHEID. 117
Laat ons, door meerder kundigheden, 't Geluk vermeerdren, 't welk 0111 wacht,
Nadat de fterfling hier beneden . De waare wysheid heeft betracht;
Daarna zal hy aanvangklyk blinken
In de eeuwigheid, voor 't oog van God.
De dood doe 't ftof in 't niet verzinken, Ik ben verzekerd van myn lot.
'k Zal na de dood myn waardfte vrinden,
Elize, kroost, en oudren vinden: Daar zulk een zaligheid my wacht, Daar heeft de dood voor my geen kracht.
Maar welk een denkbeeld doet my beeven!
Wie hier op aard' de deugd vergat, Zal die hierna ook zalig leeven ?
Wie hier zyn* plicht met voeten trad, Zal die in 't lot der zaalgen deelen? —
De mensch is nimmer willens kwaad; De dwaaling kan zyn zinnen ftreelen;
Hem doen befluiten tot een daad, Die naderhand zyn ziel doet klaagen, Als hy het naberouw voelt knaagen;
Maar nooit verkiest hy kwaad voor goed,
Als 't goede ook aan zyn' wil voldoet.
H 3 Rest-



ji8 HET WEDERZIEN IN DE EEUWIGHEID.
Regtvaardigheid zal 't vonnis vellen;
RegtvaaTdigheid, gepaard met macht, Zal tot vergifnis overhellen;
God kent zyn fchepfel; kent zyn kracht. Waarom zoude ik myn' broeder vloeken,
Als God hem ook zyn' hemel geeft? Zal ik hem nieuwe kwelling zoeken,
Die voor zyn eigen hart reeds beeft? Wiens deugd zal zonder vlekken weezen? Heeft elk niet voor zichzelv' te vreezen?
ó God! daar my uw liefde wacht,
Daar heeft de dood voor my geen kracht.
W. VAN O L LEF EN.



H E T
S Y S J E
EN DE
VLEDERMÜIZEN,
Een fysje, niet verwaand op zang of op pluimaadje,
Die voor een nachtegaal zich nimmer had befchouwd, Deelde in de vrindfchap van de zangers in 't boschaadje,
En achtte zich te zyn een burger van het woud. Een trotfche vledermuis hield zich hierdoor beleedigd,
En weigerde dien naam het fysje toe te ffaan. De domheid word zeer fchaars in haren waan bevredigd,
Maar rand, wie haar mishaagt, in haar verbittring aan. Decs vledermuis bedoor nu 't fysje ook aan te randen,
En hitst zyn makkers op tot dezen vreemden dryd. Zy fcherpten wel een week de op roof beluste tanden ,
Waarmeê dit vratfg dier, wat hem te na komt, byt. In 't duis:re van de nacht nu heert en weer gevlogen,
Beet ieder wel in 't wild, maar raakte 't fysje niet; Zy gonsden wel in 't rond, maar vonden zich bedrogen,
Vermids men zelden 't fysje in 't duister vliegen ziet.
H 4 Het



120 HET SYSJE EN DE VLEDERMUIZEN.
Het fysje, dus in rust op eenen tak gezeten,
Heeft by het ryzend licht van anderen gehoord, Hoe 't woedend nachtgefpuis als dol h'ad rond gebeten,
Schoon 't fchuldloos beestje niet was in zyn rust geftoord. Hy fprak met filomeel van 't geen hem was weervaren:
„ Ach! (zegt dees)ftooru niet aan 'tftikziend nachtgebroed: „Het maakt veel wind,zyn klaauw fchend takken,bast en blaêren,
„ En niemant weet wat nut het in 't boschaadje doet. „De nyd beheerscht geheel die nacht- en wangedrochten,
„Stel u hen niet gelyk, wyl 't u geen voordeel geeft: „Elk weet, gy hebt uit nyd nooit iemant aangevochten,
„Maar flil, als burger, in het woud met ons geleefd. „Indien men u eens vangt, hoe zal uw lot verfchelen
„ By dat des vledermuis! gy neemt ftraks ieder in, „En,fchoon myn zang het oor van allenmeer moog'ftreelen,
„Uw neuriën behaagt aan menig huisgezin. „Maar zo de vleermuis aan den raagbol word gevangen,
„Dan word hy ftraks gedood, zyn vlerken uitgerekt, „En aan een' boom of muur aldus ten toon gehangen,
„Waar hy,fchoon levenloos, noch elk tot affchuw ftrekt.**



D E
V L E I E R Y.
Adulator omnis virtutis inimicus est.
C HRYSOSTOM.
My lust de vleiery te ontleden,
Een monster, in de hel geteeld; Een recht bederf van goede zeden ,
Dat ons in 't misdryf als veréélt. Wanneer wy haar voor 't eerst befchouwen
Schynt zy eene overfchoone maagd, Wier aanzicht, zonder vlek of vouwen,
Het lichtgeloovig hart behaagt. Maar, kan ze ons oog niet meer verblinden,
En zien wy door heur valsch vernis, Dan zullen wy ras ondervinden
Wat haatelyk gedrocht zy is.
H 5 Wat



121 DE V L E I E R Y.
Wat gruwlen zien wy dan voor oogen'.
Wie fchrikt niet voor 't mismaakt gelaat, Voor 't vel, met rimplen overtogen,
Voor 't oud onhebbelyk gewaad? Heur zwarte boezem krielt van Hangen;
Twee harten draagt ze, in plaats van één; De bleeke doodverw' dekt heur wangen;
Men ziet haar, waggelende, treén; Heur fpraak, die lieflyk fcheen te wezen,
Is flechts een dof en fchor geluid : 't Schynt dat men door haar word geprezen,
Inmiddels lacht ze ons listig uit. Zy was 't, die, door heur fnoode flreeken,
Vorst Saüls haat en woede ontftak, Om zich op 't priesterdom te wreeken,
Toen Doeg door heur' invloed fprak. Zy bragt prins Abfalom om 't leven.
Door haar verloor johannes 't hoofd. Agrippa , door haar aangedreven,
Wierd ras van 't levenslicht beroofd. Zy was 't, die Alexanders zeden
Ontluisterde door heur venyn, Daar hy zelfs wou zyn aangebeden
Gelyk de. zoon van god Jupyu..
Door


DE V L E I E R Y. 123
Door haar ging Romes heil verloren,
Dat in de vryheid had beftaan : Toen Cezar wierd tot vorst verkoren,
Toen wierd elk burger onderdaan. Zy was 't die Nero hielp aan 't moorden,
De braave Geta aan zyn dood. Zy bragt de fchrik in duizend oorden,
Ja *t gantfche waereldrond in nood. Getuigen, zo veel braave mannen
Die door heur list zyn omgebragt, Of droevig uit het land verbannen,
Verfchopt, verworpen en veracht, 't Nabuurig Vrankryk kan ons melden,
Hoe, onder fnoode Catharyn', Een deftig aantal eedle helden
Op 't jammerlykst gefneuveld zyn, Toen vleikunst hen ten hove troonde
Op 't koningklyke bruilofts-feest, Daar weelde jong noch oud verfchoonde;
Een daad die elk met affchrik leest! Brittanje, wars van 't overheeren,
Dat altoos naar zyn vryheid haakt , Kan, uit de voorige eeuw, ons leeren,
Hoe laf de vleiery ons maakt:
Wan-



124 ï) E V L E I E R Y.
Wanneer het Stuarts groot vermogen
Verwierp, hem 't hoofd lei voor den voet, Geveinsden Cromwel zag naar de oogen,
Zo fnood bevlekt met 's konings bloed. Die fnoode, ach! waar' zy nooit geboren!
Spuwt daaglyks nog heur bittre gal: Laat ons dus naar heur taal niet hooren;
Zy brengt ons onvoorziens ten val. Want de eigentlyke naam der zaaken
Komt nimmer uit heur' fnooden mond: Zy zal fteeds pryzen, of ffeeds laaken,
Terwyl zy door heur gif elk wond: De vrekken zal zy fpaarzaam heeten,
Verkwisters, mild; de dertien, bly; Die fnappen, fpraakzaam; die niets weeten, * Gerust, van alle zorgen vry ;
Geveinsden, vroom; de woekeraaren,
Standvastige yvraars voor hun huis; De ryken, wys en wel ervaaren,
Maar de armen, 't allerfnoodst gefpuis! Zo kan zy alle ding verbloemen:
Zo baart ze in ieder hovaardy, Wanneer zy de ondeugd deugd durft noemen,
En waare deugden huichlaary.
Ge-



DE V L E I E R Y. 1*5
Gelukkig dan, die niet kan vleien,
Noch wufte vleiery gelooft; Die noch door list zich laat misleiên,
Noch listig iemand de eer ontrooft : Want die nooit naar het kwaad wil ftreeven,
Noch door een' ander' word bezwaard, Leid een benydenswaardig leven,
Ja heeft den hemel reeds op aard'!
J. F O K K E>



GRAFSCHRIFT,
O P
DAVID RUHNKENIUS.
Voeg Grajas letterweelde en 's Tybers kracht by een, En reken dit heur graf, ruhnkenius verdween.
G. OUTHUTS.
OP EEN
P E R S I
DOOR ZYN BLAD BEDEKT.
z oo moet myn tong en hart op'tnaauwst te zamen ff emmen , Als gy, d groenend blad! u om uw vrucht blyft klemmen.
G. OUTHUTS.
O P D E
SLECHTE VAERZEN
DER ZAUBERFLÖTE,
door MOZAR T'S musiek welluidend.
IVTozart, ja! door de kracht van uwe melody Kan 't (troefde en lamde vaers, de fchraalde poëzy, Den vloek der Muzen waard', de fchoonde klanken geeven , En 't zuiverstklinkend vaers zeer verr' te boven dreeven. Dus blinkt het foberst kleed, ten kostbren dosch gefchikt, Als 't met een' rand van goud en paerlen is bedikt.
Mai' l799. Q, DE FLINES.
Vry mar het Hoogduitsch.



D E
WANDELAAR
EN DE
HONDEN.
Een zeker wandelaar had onder weg vernomen,
Dat zich, niet verr' van hem, een vreeslyk felle hond, Die door zyn woest getier veel wandelaars deed fchroomen,
En tegen ieder baste, op zynen weg bevond. Hy zag ook ftraks een' man, die 't dier niet had beleedigd,
Door dezen fchreeuwert uit zyn' fchuilhoek aangerand , En, fchoon hy dezen man befchut heeft noch verdedigd,
Hy was begaan dat die gekwetst wierd door zyn' tand. Hy liet, licht deed hy dwaas, zyn' afkeer hiervan hooren,
Verachtende in zyn hart zo ongepast een daad: Dit kon den vuilen dog, den blaffer, zo verftooren,
Dat ftraks de wandelaar bewys kreeg van zyn' haat.
Hy



is8 DE WANDELAAR EN DE HONDEN.
Hy zag zich binnen kort door meer dan één' befpringen:
Zy vielen woedende en fchuimbekkende op hem aan, Als wilden zy niet min' dan naar zyn leven dingen:
Nochtans, de wandelaar bleef met bedaardheid ftaan. Elk dacht hy was gekwetst door al die dolle honden,
En dat hy naar de Bilt zich ftraks begeven zou. „ Neen, (fprak de wandelaar) men heeft my niet gefchonden,
„ Zy vreesden licht dat ik hun kluifje rooven wou. „Verr' van bevreesd te zyn door hun geraas te fterven,
„Of dat hun dolheid my rampzalig heeft gemaakt, „Kon hun getier myn bloed of vochten niet bederven,
„Wyl myne kleederen niet eens zyn aangeraakt."



D É
CIPRESSEN*
Het ruifchend dennenbosch en 't vaal cipresfenlommer Bedekt dit eenzaam graf, waarby ik, zonder kommer, Bevryd van 't aardsch gewoel, een zagte rust geniet, Daar niets de ffilte breekt,dan 't murmlen van een'vliet.
Dees rustplaats wierd door my voor't zagtst gevoel gekozen; Hier zal ik van myn leed een oogenblik verpozen:
De tortel kirt in 't loof; de zefir fpeelt om 't graf...
Hier dryft het leed der aard' gelyk een ftofwolk af.
6 Eenmaal zal myne asch ook hier eens rust genieten! Dan zal geen droeve traan myn weenend oog ontvlieten}
Toch is de ramp der aard' de grafzerk onbekend...
ó! Nader, rust des grafs! 6 fchuilplaats der elend'!
'k Zag eenmaal op myn pad de rozen welig bloeijen, De ff ormwind wierp die neêr, en'k zag geen roos meer groeijeö i Daar zeeg myn matte ziel in 't ftof mistroostig neêr, De doornen wiesfen op, en 'k vond geen roosje meer*



i3o DE CIPRESSEN.,
Nu met het heil bekend dat ons deze aard' kan geven, Hyg, fmacht ik naar 't ontflag van zulk een ydel leven.
6 Waereld! al uw heil is niets dan valfche fchyn;
In 't graf, in 't graf-alléén, zal 't ftoorloos vrede zyn.
Maar, vrindfchap !'k voel uw kracht: ook in het grievendst lyden Schenkt gy een zuivre bron van ongekend verblyden; Doch ginder,boven 't Hof,daar zwoegt uw uitzigt heen: Een waereld, zo vol leed, is voor uw vreugd te kleen.,
ó Blyf my altoos by in de aardfche tegenfpoeden, Hoe zwart de nacht ook zy, en 's levens normen woeden, Tot gy my de oogen luikt, en met uw zagte hand Rondom myn eenzaam graf cipres en rozen plant.
Maar, dierbren! dat ook daar de troost van 't beter leven Uw hart, in druk geprangd, een zagte rust moog* geven :
ó Dat die dierbre hoop ook by myn graf niet kwyn'!...
Aan gindfche zy' des grafs zal 't eeuwig lente zyn.
J. M. MO E NS.



ü P DEN
BELOOFDEN
ZAL I G M A K E R*
H oe dierbaar heeft Gods gunst aan zyn verbond gedacht, Toen hy op nieuw zyn trouw aan David heeft gezworen! Wat heil is Jesfes ftam in eeuwigheid befchoren,
Dien de Almagt, uit genaè, haar goedheid waardig acht!
Wie fielt ooit paal of perk aan de eeuwige Oppermagt? Wie weet Gods raadsbefluit, zo grondloos, naar tefpooren? Wat zaligheden zyn voor Abrams kroost verkoren,
Dat zuchtende op de komst van vorst Mesfias wacht?
Geen ramp, ö Israël! moet u voortaan doen vreezen: Uw ryk zal niet een aardsch, maar 't zal een hemelsch weezert* Het welk uw koning heeft voor uw geluk bereid.
Wilt dan vertrouwend op uw' Zaligmaker wachten, Draag zorg zyn hemelleer' niet roekloos te verachten, Opdat gy niet verteer' door 's Hoogften grimmigheid!'
W. HAVEKKOKN, w. &
I a



OP DË GEBOORTE
VAN DEN
ZALIGMAKER.
Mogt Gods geliefde Zoon geen rust op aard' verwerven; Van zyn geboorte af aan veracht, verdrukt, verfmaad, Van fchepzels, die zyn gunst met weldaên overlaad,
Vind Isrêls vorst geen wieg,daar hy een kroon moest erven!
Eeklaaglyk Joodfche volk! wat heillicht moet gy derven!
Hoe droevig is uw lot! hoe deerlyk is uw ftaat!
Gy leeft, tot uwe flraf, van volk by volk gehaat, En moet, beroofd van vorst en koning, ommezwerven.
Wat zyt ge, ó Christenvolk ! uw' Heiland niet verpligt, i Die door zyn goedheid uw beneveld oog verlicht! Draag zorg zyn dierbre gunst niet fmaadlyk te verachten!
Indien gy, onbedacht op uwe erkentenis, Hem met den mond belyd, en 't hart hem hatende is, Dm hebt gy. zwaarer tof dan Israël te wachten l
W. HAFERKORN, w. z.



OP DE DOOD
VAN DEN
ZALIGMAKER.
Myn Heiland! gy verwint en hebt den geest gegeeven;
Uw' vaders flrengen eisch en 't Godlyk recht volbragt!
Gy heerscht als 't hoofd der kerk met majesteit en kracht, Daar uwe vyanden voor uw gerichte beeven!
De Satan heeft geen kracht uw ryk te wederdreeven.
De vloek houd op, gedreigd aan Adams nagedacht.
't Verloste Jodendom erkent Mesfias magt, En zal door 't heilgeloof in den Verlosfer leeven. . '. ;
Myn Koning! gy, gy zyt my rustig vóórgegaan. o Ja, ik volg u als een deugdzaam onderdaan: Ik wil naast uwe zy' die gloriekroon verwerven.
't Is billyk dat myn ziel het aardfche goed verfinaê. 'k Verliet de waereld, toen 'k u volgde op Golgotha, En daar heb ik geleerd te lyden en te derven.
W. HAVERKORN, w. z,
l 3



OP DE OPSTANDING
VAN DEN
ZALIGMAKER,
Wat heeft der Christnen leere een onbepaald vermogen Op 't hart des fterflings, die Gods gunst en zorg waardeert; Die zyne elende kent, die zyn' Verlosfer eert,
Ondanks zyns vyands woên de magt des grafs onttogen!
Vergeefs is al 't geweld, al 't doemenswaardig poogen Van 't woedend Jodendom, welks heil in ramp verkeert. Wee, wee, Jerufalem! dat 's Hoogiïen magt braveert:
God zal voor uw gezicht zyn' grooten Zoon verhoogen.
Gelukkig, die, verheugd, zyn wederkomst verwacht, Als hy met majesteit en met ontelbre magt Van englen andermaal zal aan deeze aard' verfchynen!
Zyn dierbre hemelleer', die onzen geest verlicht, Die ons vertrouwen vest, die ons geloove fticht, goet reeds de duisternis van ons gezicht verdwynen.
Wr HAFERKORN, m z.



BESCHOUWING
VAN
CHRISTUS WONDERWERKEN.
Wat fterfling flaat het oog op 's Heilands wonderwerken, Waarvan zyn wandel op deeze aard' getuignis geeft; Wie ziet zyne almagt, die niet voor zyn grootheid beeft,
En niet in 's menfchen Zoon de Godheid kan bemerken?
Hoe vreeslyk zyn de daên die zyn gezantfchap fterken! 't Gehoorzaamt alles zyn bevelen, niets weêrftreeft: De kreuple fpringt;de blinde aanfchouwt;de doode leeft f
Zyn fterke en eeuwige arm, zyn magt kent grens noch perken.
Wie fpreekt het eindloos tal van Jezus woudren uit?
Opdat ik ze alle in 't eerfte en laatfte wonder fluit': Eerst deed Hy Canaas bron in zuivreu wyn verkeeren;
En, in den laatften nacht, venraid van liefdegloed, By 't plegtig affcheidsmaal en 't heilig banketteercn,
Schonk Hy den wyn de kracht van zyn verzoenend bloed!
O. C. F. HOFFHAM. I 4



• TEGEN DE ZORGEN VOOR DE TOEKOMST.
De zorg voor 'c leven moete ons hart geenszins verwinnen! Het heir der vogels leeft, fchoon't zaait noch fchuuren tast: Aanfchouwt de leliën des velds; elk haarer wast,
Ze zyn gekleed, gefmukt, fchoon ze arbeiden noch fpinnen.
't Voorzienig oog verlaat nooit hen die God beminnen. Nooit Iyd hy mangel die op 's Hoogften wetten past: En dikmaals word de vroome ook boven wensch verrast:
Een Saül vond den troon, en zocht flechts ezelinnen.
De Algoedheid zorgt voor elks behoefte, lot en ftaat. Zyn we onbekommerd dan voor 't ongewisfe morgen! Dat tydperk, zo 't ons treft, zal voor het zyne zorgen;
Elk dag toch heeft genoeg aan eigen ramp en kwaad. Zo we om Gods koningryk en gunst ons flechts bemoeijen, Dan zal al *t noodige, uit Gods volheid, tot ons vloeijen.
O, C. F. HOFFHAM-



H O R A T I U S,
ODE II. BOEK V. AAN
ANTONIUS JULUS.
W ie Pindarus wil evenaaren, Schiet vleugels aan, met wasch verkleefd; Gelyk, ó Julus! die, waar Icarus op zweeft, En geeft zyn' naam aan groene baaren.
Gelyk een bergftroom, opgezwollen Door regenvlaagen , bruisfchend fnelt, En onbetembaar ftort op 't maatelooze veld, Doet Pindarus zyn vaerzen rollen.
Steeds waard' Apollo's eerlauwrieren, Ook dan wanneer hy woorden fmeed, pie nieuwelingen ftout in Dithyramben kleed, En durft op losfe voeten zwieren.
ï S Of



i38 HORATIUS.
Of als hy Goön en koningsftammen, Der Goden telgen, grootsch verheft, Wier fel ontffeken toorn met recht Centauren treft, Chimaeren fmoort in haare vlammen.
Als hy, die winnaars wederkeeren Uit ren- en worstelperk, vergood; Door meer dan beeldenpraal hunn' heldenroem vergroot, Door meer dan Elis palm doet eeren.
Of als hy maalt met weenende oogen De bruid, om 's minnaars dood bedrukt; Wiens zeden, kracht en moed, hy Orcus nyd ontrukt, Door hem ter ftarren opgetogen !
In labberkoeltjes voortgedreven, Zweeft Dirce's zwaan met drift om hoog, En in der wolken drang ontfnelt zyn vlucht ons oog: Ik blyf, als 't bytje , aan bloempjes kleeven.
' Zo zwerf ik uit Matina's oorden/,
En zuig en trek met moeite 't zoet Uit fteeklig doornebosch, uit thym en roozegloed, Langs Tiburs zagt befpoelde boorden.
Maar



TI O R A T I U S. 139
Maar 't voegt, Antonius! uw klanken,, • Nu Cezar nieuwe lauwren won, Het woest Sycambrisch volk in ketens kluistren kon, By zyn' triumph den Goón te danken.
Geen beter wierd door *t lot gefchonken, Geen eedier fchenken ooit de Goón, Al doet hun goede gunst wéér de aarde met al 't fehoon Der eertyds gouden tyden pronken.
't Voegt u de vreugd der (Tedelingen, De vierfchaar, die van pleiten viert, En hoe Augustus zelf het meest de feesten fiert, Op uw' verheven toon te zingen.
En zo ik mee my mag doen hooren, Ik zet myn ffem aan de uwe by, Ik zing, ó fchoone zon! ó dag, wat ryst ge bly'! Tot Cezars optogt uitgekoren.
Dan zien we in zegepraal hem ryden; De wierookgeur klimt meer en meer. Iö triumph! Iö triumph! klinkt keer op keer. Wy zullen mede onze offers wyden.
Een



H O R A T I U 5.
Een tiental koeijen, tiental ftieren, Door u beloofd, word dan verleend; Een kalfje komt voor my , van 's moeders fpeen gefpeend, Dat nog in 't malfche jras mag tieren.
Zyn horens, weérzydsch rond gebogen, Zyn 't beeld der derdendaagfche maan; Zyn ftar is met een vlok zo wit als fneeuw belaên, En 't lyf met goudkleur overtogen.
V. W. N. s. z.



HORATIUS,
ODE XVI. BOEK V.
Een dubble leeftyd fmolt in burgeroorelogenJ
En Rome, Rome ftort door eigen kracht ter neêr: Wat noch Porfenna's arm, hoe dreigende aangevlogen,
Noch Marzer, ftrydende om Romeinfche burgereer, Noch magt, die Capua tot ons bederf deed nadren,
Noch muitzieke Allobroog', noch blaauwgeöogd Germaan, Noch Hannibal, het meest gevloekt door onze vadren,
Noch Spartacus vermogt door wreede heldendaên, Doen wy bloeddorstigen, die deugd en goón verlaaten,
Opdat weer't wild gediert' moog' zwerven door het land, Der ruitren hoefflag klink' by 't rennen langs de ftraaten,
En de overwinnaar ftad en tempel zette in brand, ja, 't heilige gebeent', voor zon en wind verborgen,
't Gebeent' van Romulus opdelve, 6 gruwelfluk! Het wyd en zyd verftrooij'! Maar vraagt ge door wat zorgen
't Geheel of 't beste deel outga dit ongeluk? Welaan, 't Phoccefche volk zal best een voorbeeld toonen,
Daar 't zyn verwezen Had met huisgoón, haarden hoef, Voor wilde zwynen ruimt, door wolven laat bewobneo»
Vlucht, vlucht te land, ter zee, te lywaard en te loef,
Waar



i42 H O R A- T I U S.
Waar vochte zuidewind of westerftorm u jaagen,
Te fcheep dan! fammel niet! 't is nog ter goeder uur.
Behaagt, ö Rome! u dit?—kan iéts u meer behaagen?
Maar, zo wy 't ooit beftaan, wy zweeren, hoog en duur, Dat eer verzonken (teen zal vlotten op de golven,
De zee den hoogeu top van d'Appennyn beftuiv', Matynfche berg eer worde in 't wed der Po bedolven,
En hert met tyger paare, en kiekendief met duif; 't Onnozel rund eer mooge een' rosfen leeuw betrouwen,
De onthairde bok, met lust, het zilte water drink', Eer we een gevloekt verblyf ooit wederom aanfchouwen,
Waarin de hoopelooze en fufFer vry verzink'. Gy'dan, vervuld door moed, vervreemd van vrouwlyk zuchten,
Gy, beter onderricht dan 't wisfelziek gemeen; Gy, die geen zoeten trek tot wederkomst kunt duchten,
Die eeden heilig houd, ontvlucht dit itrand, vlieg heen: In 't ruim des oceaans, wiens golven de aarde omvloeijen,
Bied menig eiland ons gezegend akkerland, 'Waar de ongeploegde grond het jaarlyks graan doet groeijen,
De druif zwelt onbefnoeid, de wynflok ongeplant, Waar de altyd vruchtbre olyf geen hoop te loor zal (lellen,
De bruin gerypte vyg haar takken altoos fiert, Waar, uit elk' hollen eik, een honigftroom komt fnellen,
Én menig heldre beek langs hooge heuvlen zwiert:
Dö



HORATIUS. 143
De geit voelt, ongelokt, naar 't melkvat zich gedreven;
De kudde bied van zelf gefpannen uiers aan, Geen veepest zal 'er ooit het talryk vee doen fneeven,
Geen blakend hondgeifarnt' het magtloos doen vergaan; Geen beer, met naar gebrom, komt's nachts de kudde omgrimmen;
Geen vette grond zwelt op, door flangen omgewroet; Daar, daar zal eens ons heil, zelfs tot verwondrens, klimmen;
Nooit brengt de regenwind daar fchadelyken vloed, Die de akkers fchaaft en weekt; het zaad zal niet verflikken.}
In bar en brandend zand of heete klei verfchroeid; De hemelvorst wil Haag gematigd weêr befchikken;
Der Argonauten kiel wierd daar nooit aangeroeid; Daar is Medea nooit wellustig heengetogen;
't Sidonisch koopbelang betrad dien oever niet; Ulisfes krygsbeleid heeft niemand daar bedrogen,
Wyl Jupiter dit land voor vroome volken liet, En 't anderen verborg door vergefcheiden kusten,
Toen hy de gouden eeuw in koper had verkeerd, Tot yzer nu verhard; laat ons niet langer rusten;
Geloof myn godfpraak, die den vroome ontvluchten leert.
V. W. N. s. z.



AAN
PLAGIARIUS.
Gy hebt my ftraks uw vaerzen voorgelezen: 'k Vind ze overheerlyk, en by uitftek naar myn' fmaak; Met reden! warit men heeft ze altoos met veel vermaak, •Sints honderd jaaren reeds, bewonderd en geprezen.
P. G. WITS EN GETS BEEK. Naar het Framch. 1798.
*' 'iêa frti
AAN***
OP ZYNE BOEKER Y. Uw boekery is groot en heerlyk, ik beken 't; Een fchat van wysheid is met vrucht daarin te zoeken: Nogthans ik vind niet meer, waar ik myne oogen wend', Dan een paar uitgelezen boeken.
1798. P. G. WITSEN GETSBEEK.
TROOST.
Toen Albens vrouw zich laatst in barensnood bevond, En de arme hals van angst fchier bloed te zweten ftond, Gaf zy hem dezen troost, opdat hy mogt bedaren : Myn lieve'man •'■laat vry uw' angst en droefheid varen; Het geen ik ly' verwekke u geen bekommernis: Ik weet maar al te wel dat zulks uw fchuld niet is.
1799. P. G. WITSEN GETSBEEK.