VERZAMELING
VAN EENIGE
SENTENTIEN, PRIVILEGIËN, REGLEMENTEN
ENDE
RESOLUTIEN,
raakende de
POLITIE, JUSTITIE ende FINANTIE Binnen de Hoofdflad 'sHERTOGENBOSCHi
waar by voor af gevoegt is de
CAPITULATIE,
waar op dezelve stad onder de VEREF-
NIGDE NEDERLANDEN gekomen is.
Te 's HE R.TOGENBOSCH, By de Wed. C. A. VIEWEG, Stads-Drukte, i79u






VOOR-BERIGT,
&aar reeds voor lange by den Magiflraat deezer Hoofdflad het herdrukken van deeze Verzameling, waar van geen Exemplaaren by de Stad meer voor handen zyn, beflooten, doch tot'hier toe niet volvoerd was, en dat dit moeijelyk viel voor nieuw aankomende Regenten, die dezelve als een Handboekje pleegen te gebruiken, om van de Conftitutie van deezer Stads Regeering en de zaaken tot hunne Bediening gehoo~ rende eenigzints onderrigt te worden, heeft de thans fungeerende Penfionaris gemeend geen onnuttig werk te doen, met die Refoïutie zoo dra mooglyk ten uitvoer te brengen, en daar by alk de oude Stukken, die reeds by den voorigen druk van Stads wegen uitgegeeven waar en, in dezelve orde te moeten laaten, met byvoeging echter van de noodige Marginaalen, maar fjaauwkeurig tegen de Origineele gecollationeerd alle
de



VOOR-BERIGT.
de zoodaanigen, die hy nieuwlings daar by gevoegd heeft, /pedaal de Capitulatie , die hy als de grond en bafis waar op en waar door alle de volgende Stukken of berusten, of hunne kracht behouden hebben, vooraf heeft laaten gaan* en verder best geoordeeld, om ook dit Stukje te doen drukken in het zelve Formaat, waar in de laatjle Druk van de Costuimen deezer Stad met de Vervolgen daar op, onder het op-, zicht van zyne Pradecesfeuren van Stads wegen uitgegeeven zyn, hebbende hy eindelyk alhier gepramittoert eene Lyst van alle de Stukken hier inne begreepen en ook achter doen volgen nog -een Alphdbetisch Register van de zaaken in dezelve Stukken vervat, in hoope van door deezen zynen Arbeid geenen on. dienst aan de Heeren Leden en Ministers van de Regeering deezer Stad en hst algemeen te zullen gedaan hebben*
RE-



REGISTER
VAN
STUKKEN
In deeze VERZAMELING vervat
Capitulatie v/aar op de Stad is overgegaan van dato 14 September 1629 •
Refolutie approbatoir van Hun Ho. Mog. en Sententie van den Hoogen Raad over de differenten tusfchen den Hoogfchout en Magiftraat van den 5 Augustus 1650
Nadere Sententie ter zaaken als voor van den 10 February 1652
Refolutie interpretatoir van.Hun Ho. Mog. op het zelve fubjeét van den 23 September 1653
Fol. 1—20
1 - 5
6-7
8 - 11 Re-



II REGISTER.
Refolutie van Hun Hoog Mogende waar by alles raakende de Regee-. ring word gelaaten als van ouds en fpeciaal de Convocatie van de Leden aan Schepenen van den 7 November 1657 . . 12—14
Misfive en Refolutie als voor, omtrent de remarques op Stads Rekeningen van den 7 November 1657 . . - • 15-32
Refolutie als voor, omtrent',den tyd der te doene Rekeningen, de gebreekige Rentmeesters, de aanftelling van dezelven en de Verpagting van Stads Middelen van den 7 November 1657 . 33 - 37 *
Refolutie als voor, wegens net betaalen der Beden van den 7 November 1657 • • • 38 — 39
Extract uit het Reglement van Hertog Jan IV., wegens de verandering



REGISTER. UI
ring van den Schepenftoel van den
i2Mey 1422 . • • 40 41
Extract uit de Reformatie van Keizer Carel, dat in plaats van zeven negen Schepenen zyn zoude van den Jaare 1525 . 42 - 43
Oftroy van Hun Hoog Mog. op de Magiftraats hertelling van den 12 Maart 1660 . . • 44 " 49
Reglement tot betere Adminiftratie '% van de Juftitie van den 31 Maart
1662 . • • • 50-55
Nader Reglement als voor, van den
1 Maart 1664 . • • 56-64
Nog nader Reglement als voor, van
den 24 September 1667 . 65-69
Nadere Poin&en tot redres van de Politie, Juftitie en Finantie van den 29 April 1673 . » 7° ~ 86



IV REGISTER.
Refolutie van Hun Hoog Mog., wegens het ftemmen der Leden in Stads Vergadering, fpeciaal by het vergeeven van Ambten en Commisfien en nieuwe Belastingen van den 24 April 1674 . . 87—93
Pointten en Articulen tot confervatie van de Godshuizen, item wegens de Ambten, welke ieder van de Leden bekleeden, het houden van Schepenen Befognes en Commisfien, item van die tot het opneemen der Rekeningen en buiten de Stad van den 27 November 1675 . . • 94-105
Refolutie van Hun Hoog Mog., dat drie Schepenen moeten disponeeren op verzoeken van den Hoogfchout, om provifioneele Decreeten van Aprehenfie en Arrest van den 5 April 1667 ". . 106 — 107
Item dat by wettig belet van Schepenen in Crimineele zaaken Ge-
zwo-



REGISTER. V
zworens moeten worden geasfu-
meert van den 24 Mey 1698 108 — 111
Nadere Refolutie opzichtelyk den Eed door dezelve Gezworens te doen van den 24 Mey 1782 . 112 - 118
Privilegie van Hertog Jan III., wegens het aanftellen van Schepenen , Gezworens en andere poincten van den Jaare 1336 . 119 - 123
Nader Privilegie als voor van den Jaare 1344 • . . 124 - 128
Privilegie van Hertoginne Johanna wegens het heffen der Accynsfen de Zoutmaat en het Stryk- Ambacht van den 18 Maart 1687 129 - 131
Privilegie van Hertog Philips II., wegens het vergeeven van Officien en de adminiftratie van de Godshuizen van den 27 Mey 1458 132 - 139
Quitantie wegens de betaaling by
• 3 voos*



VI REGISTER.
voorgaande Privilegie vermeld van
den 19 Oftober 1458 . 140 - 142
Refolutie van Hun Hoog Mog., dat in de Magiftraats beftelling zullen worden achtervolgt de Privilegiën en Reglementen, fpeciaal het Octroy van 1660 van den 4 O&ober 1704 . . . 143 - 145
Refolutie als voor, dat den Penfionaris als van ouds met een of twee Schepenen moet worden gecommitteert , om den voorflag en Lyst der Regenten Jaarlyks^ over te brengen, even en gelyk in aller buiten Stads Commisfien van den 29 September 1705 . 146-147
Refolutie als voor, dat ten opzichte van de Naturalifatie en Trouwdag amus coeptus word gehouden pro completo van den 3 O (Sober 1705 . . • • 148-149
Refolutie al* voor, dat het bewys
, der



REGISTER. VII
der gegoedheid moet gedaan worden, alvoorens iemand op den voorflag word gefield, en Formulier voor den Eed van zuivering gearrefteert van den 3 Oótober 1705 . - . 150 - 153
Formulier van den Eed, die door de nieuw aankomende Schepenen gedaan word . . . 154
Refolutie van Hun Hoog Mog., dat Ministers te vooren Raad geweest zynde, en met het verlaaten van hunne Minifteriëele Bediening de Regeering komende te reasfumeeren, behouden den Rang die zy te vooren hadden van den 9 September 1706 . . . 155 - 156
Refolutie als voor, dat tot de twee Schepenen , die voor een Jaar moeten continuëeren, zullen genomen worden de oudften in Rang van den 30 September 1710 157
R*



VIII REGISTER.
Refolutie als voor, waar by de Questien tusfchen Leden van de Magiftraat over de begeeving van Ambten worden gelaaten aan de Magiftraat als eene Domefticque zaak, van den 21 April 1722 158 - 161
Interpretatie van het 13 Art. van het Reglement van 29 April 1673, met betrekking tot het Zwagerfchap van den 9 December 1730 162 - 165
Refolutie als voor, houdende nadere confirmatie van het Octroy van 1660 van den 28 September 1737 166 - 168
Refolutie als voor, wegens de bevoegtheid van den Magiftraat, om de Caarten der Gildens te revideeren van den 12 October 1741 169 - 172
Refolutie als voor, wegens den Rang van Schepenen van den 1 October 1742 . ; • 173 - 174
Refolutie als voor, dat die van 3c September 1710, wegens het con-



REGISTER. IX
tinuëeren van de twee oudfte Schepenen by de Stadhouderlyke Regeering van geene applicatie is van den r October 1754 • l7S - l76
Refolutie als voor, houdende de qualificatie op den Prefident en oudften Raad, om de gebrekige Rendanten van Rekeningen by parate executie te conftringeren van den 22 January 1761 • *77 - l79
Nadere Interpretatie van het 13 Art. van het Reglement van 20 April 1770, wegens het Zwagerfchap 180 - 182






CAPITULATIE waar op de Hoofdftad 's Hertogenbosch aan de Veree nigde Nederlanden is overgegaan , luidende woordelyk als volgt:
POINCTEN by Syne Prin* celycke Excellentie en de de Gedeputeerden van de Ho: Mo: Heeren Staten Generael der Vereenichde Provintien aen die Geestelycheit, Magiftraet, ende Borgerie van de Stadt van 's Hertogenbosch geaccordeert.
I.
Tn den eerften dat alle Offenfien, Injurien, ende alle feytelycke Acten tusfchen deefe Stadt A ende
Alle Ofen/ftn wérden vergeeven en vergeeten.



< i
1
<
]
De Ingezetenen mee ten ziek gedragen volgens dePlacaaten van den Lande.
C * )
nde die van de geünieerde Provintien gedaen, efchiet, ende volbracht, foo van het begin leefer Inlantfche troeblen, ende beroerten ofte >orlogen, als oock geduerende'deefe belegerinre op wat plaetfen ende in wat manieren het iock fy, int generael en particulier, foo binlen als buyten, fullen wefen, fyn, ende blyiren, vergeven ende vergeten, ende gehouden ils nyet gefchiet, fulex dat tot geenen tyde »enich vermaen, mentie, molestatie, aftie ofte onderfouck in recht ofte daer buyten, ter caufe voorfz: tegens den levenden ofte den erffgenamen der dooden, noch derfelver refpective goederen gedaen, gemaeckt, noch ten laste geleyt en zal mogen worden.
II.
Dat de Ingefetenen van deefe Stadt hun zullen moeten dragen volgens de Placcaeten van den Lande, mits genietende vryheit van Confcientie, gelyck fulex allomme wert gedaen, ende dat alle Geestelycke ende Rehgieufe Mansperfoonen, fullen uyt de Stadt vertrecken binnen den tyt van twee maaiden-,
mits



C 3 )
mits middeler tyt haar gedragende na de Placcaeten van den Lande, ende fullen met haer mogen neemen haere Meublen, Beelden, Schilderien, ende andere Kerckelyke Ornamenten.
III.
Dezelve Geeftelycke ende Religieufe Perfoonen, fullen genieten haer leven lanck geduerende allen den Incoomen, ende vruchten van haer luyder Goederen, gelegen op plaetfen alwaer men contributie betaelt, welverftaende, dat de Kercklyke ende Pastorie Goederen fulfen volgen aen de Ho: Mo: Heeren Staten Generael, om daer van foo ten behouve van de Stadt als anders te disponeeren.
IV.
Alle Nonnen ende Geeftelycke Vroqperfoonen fullen binnen de Stadt mogen blyven, ende haer leven lanck gealimenteert worden, uyt den Incoomen van haere refpeétive Convents Goederen, blyvende ter dispofitie van Ho: Mo: Heeren Staten Generael ofte defelve in de ConA 2 ven-
Wat de Geefteiyken zullen genieten.
Hoe omtrent de Nonnen te handelen.



Lyf en Goed zal aan allen worden geconferveert.
De Stad met haa. re Ingezetenen zal worden getraütert in alle zoetigheid.
CO
venten ofte met andere wooningen fullen worden geaccomodeert.
V.
Item dat aen alle de Ingefetenen deefer Stadt, foo Geeftelycke, Religieufe als Weereltlycke Perfoonen, gevluchte ende andere, wie dat het fy, in Officie, Dienst, Eedt, ende Regieringe van Syne Majefteit, Militaire oft anderfints Staten van Brabant, ofte deefer Stadt refpeélivelyk fynde, ofte nyet, fal worden geconferveert Lyff ende Goet, foo int generael als particulier, voor foo veel 'tfelve nyet en contrariëert het voorgaende article.
VI.
Item dat deefe Stadt met haere Borgers ende Ingefetenen voorfz., foo Geeftelycke als Wereltlycke, by de Ho: Mo: Heeren Staten Generael der geüniëerde JProvintien ende Syne Princelyke Excellentie ontfangen en getraéleert fal ende fullen worden in alle foetichheyt ende goedertierenheyt omme voortaen in alle vruntfchappe ende eendrachticheyt met de andere geüniëeerde Provintien ende Steden te
lee-



9
C5 )
leeven, t' famen te handelen ende te Koopmanfchappen op haeren ouden vrydom naer behooren.
VIL
Dat de voorfz. Hooch Mo: Heeren Staten Generael ende Syne Princelyke Excellentie in de voorfz. Stadt, Vrydom en Meyerie voor foo veele die aan de Stadt annex, fullen gebruicken ende exerceeren, foodaanige Jurisdi&ie ende gerechtigheyt, als de Hertogen ende Hertoginnen van Brabant daer inne tot noch toe hebben gehadt, en deefe Stadt in alles daer in traóteeren, foo ende gelyck de Hooftfteden van Brabant fyn gehouden ende getracteert.
VIII.
Item dat deefe Stadt, Borgers ende Ingefetenen van dien, ende van het Vrydom derfelver Stadt fullen behouden alle haere Rechten ende Hercoomen, Couftuymen, Vryheden, Exemptien ende alle andere Privilegiën, foo generael als particulier, die fy van oudts, ende A 3 voor
IVelke Jurisdic 'ie Hun Ho. Mog. :n Zyne PrinceJy ie Excellentie zullen exerceeren en hoe de Stad trac teeren.
Be Stad leheud alle haar e Rechten enz.



( 6 )
voor het begin deefer Oorlogen genooten ende gehadt hebben, te Water ende te Lande, in de Stadt ende daer buyten, in Brabant, Gelderlant, Hollant, Zeelant, op ten Rhyn, ende andere Provintien, Plaetfen ende Stromen, foo aengaende der Tollen, Houtfchat, Ingeboth, Stapel van Osfen, ende andere egeen vytgefcheiden, voor foo veel als fy in deuchdelycke. posfesfie fyn geweest.
IX.
De Regeering blyft aan de Magiftraat tn de drie Leden derzelver Stad, en wie daar toe te promoveeren.
Item dat de Regieringe van de Stadt foo in Recht vorderinge, als politycke faecken fal blyven aen de Magiftraet ende de drie Leden derfelver Stadt refpe&ive, ende dat daer toe geen ander Perfoonen en fullen gepromoveert noch geasfumeert worden, als die geene in de voorfz. Stadt gebooren, of het heylick Doopfel aldaer ontvangen hebbende, ofte foodanige andere die de Hooch Mo: Heeren Staten Generael daer toe goet fullen vinden te naturalifeeren, ende qualificeeren, mits dat voor deefe reyfe abfolutelyck by Syne Excellentie ende de Gedeputeerden van haer Ho: Mo: de Regie-
rin-



C 7 )
ringe in Juftitie ende Politie foo in hooge als fubalterne Magiftraeten, Officieren, Regenten en andere Ministers fullen worden geconftitueerd.
X.
Item dat deefe Stadt fal behouden tot haere dispofitie ende Regieringe alle haere gemeene ErfFgoederen, Recht van Impofitien, Visfcheryen , Wech ende Craenmaet, ende Maetgelden, ende alle andere heure Rechten ende Innecoomen, foo ende gelyck fy daer van tot noch toe de dispofitie ende Regieringe heeft gehadt, voor foo veel defelve daer toe is gerechtigd, ende mits niet prejudiceerende andere Leden van de geünieerde Provintien.
XI.
Item dat deefe Stadt, oock fal behouden haere eygen refteerende provifie van Vivres, Materiaalei! ende alle andere haere gemeyne gereede ende ongereede Goederen , om tot prouffite en ontlastinge deefer Stadt geadminiftreerd, vercocht en behouden te worden, ter dispofitie
De. Stad bthoud alk haart Cvede ren.
Item haare provijie van Vivrts enz.



t
I
1
]
Alle Broederfchap■ pen , Schutterden en Gilden blyven * in wezen. ]
Stads Boomwapen niet na te maken.
( 8 )
ie der voorfz. drie Leden: vytgefondert van t Gefchut, Wapen en andere Munitiën die ten »ehoeve van de Stadt onvercoft gelaaten fullen noeten worden.
XII.
Item dat alle Confraterniteyten, Schutterien, Vmbachten ende Gilden tegenwoordiglyck binïen de voorfz. Stadt wefende, fullen blyven n esfe, ende behouden haere refpective Caerten, Ordonnantiën, ende Privilegiën, mitsgaders alle haere Goederen, foo gereede als ongereede tot wat eynde die oock aen defelve Confraterniteyten, Ambachten, ende Gilden, mochten zyn befeth, of by defelve gecoft ofte vercreegen, om by de Provoosten, Overften ende Regierders van dien ten gemeynen prouffite derfelver geregiert, ende daer van gedisponeeert te werden nae hennen gelieften.
XIII.
Dat in den Lande van Hollant en andere geünieerde Pro vintien, by niemanden meer, nageflagen, noch geconterfeyt fullen worden, deefer



C9)
fer Stadts Boomwapenen, noch Teecken van de Ambachten ofte Ambachts-luyden deefer Stadt als van Mesmaeckers, Nestelmaeckers, ende meer andere Manufa&ueren, maer dat elck fal fyn eygen, ende fyner Stadts Teycken, daer de Wercken gemaeckt worden, moeten houden ende gebruycken, ende dat alle diergelycke Ambachten en Manufaétueren, mitsgaders de Weveryen, ende nieuwe Jaermarckten geduerende deefe Troublen vercregen in de Meyerie deefer Stadt, fullen cesfeeren, ten waere die van den Meyerie daer op gehoort by Haere Ho: Mo: in rechtmaticheyd anders op het ftuck van Jaermerckten werde gedisponeert.
XIV.
Sullen d'Ingefetenen van 's Hertogenbosfche ende die ten platten Lande onder Contributie fitten, worden getracteert als andere goede Ingefetenen van de Vereenichde Pro vintien, foo in de Steden als ten platten Lande woonende.
En dat alle Amlachten, Manufactuuren en Jaarmarkten geduurende de troubles in de Meyerye verkreegsn zullen cesfeeren.
De Ingezetenen van de Stad ep het platte Land zullen worden getracïeerd, als anderen van de geünieerde- Provintitn.



Van Stads fchuh den tenen {laat over tt leverei).
Stads Accynsfen zullen haaren loop houden, en by de Leden mogen verhoogd en vermindert worden.
^ iO )
XV.
Ende wat aengaet alle de Renten ende wettige Schulden by de drie Leden deefer Stadt, ofte haere Gecommitteerden, mitsgaders by de Magiftraet geconftituëerd ofte gemaeckt, ofte aengenomen te betalen, foo geduerende deefe belegeringe als te voorens, weder die fyn bebrieft ende befegelt ofte nyet, daer van fal de Magiftraet van 's Hertogenbofch leveren pertinenten ftaet, omme daer op namaels by haer Hooch Mo: in alle billicheyd gedisponeert te worden.
XVI.
Ende tot betalinge van dien, ende alle andere toecomende Stadts Lasten, fullen de tegenwoordige Axcynfen, Imposten ende Middelen van de Stadt fcaeren gewonelycken loop houden, ende by de voorfz: drie Ledenen volgende haere Privilegiën ende Hercomtnen moren verhoocht, vermeerdert ende vermindert worden, mits dat het felve nyet en prejudicleere de middelen die men ten prouffite van de gemeene faecken fal moeten heffen.
* 'a*



( « 1
XVII.
Dat alk Aften, Refolutien,, Decreeten pff Ordonnantiën by de voorfz: drie Leden ofte Magiftraecen geruaeckt, voor foo veel defelve den ftaet ofte welftant der Vereenichde Provintien nyet en contrariëeren, mitsgaders de Sententie die gegaen fyu in craehte van gewvysde by de Schepenen gegeeven, eenfamentWck alle eviftien van Goederen, 't fy binnen oft buyten deefe Stadt geleegen, behoorelyck gefolemnifeerd fullen blyven in haeren cracht ende vigeur, onvermindert Partye geïnteresfeerde nochtans heur Recht van Appel ofte reformatie ingevalle hen fulex ^competeerd.
XVIII.
Item dat die geene die van de Magiftraat nu fyn ofte eertyds zyn geweest, over d' Aften ofte Ordonnantiën by hen tot het uytreyeken ofte tellen van eenige der Stadts penningen ofte provifien gegeven, noch de Rentmeefteren over het tellen ofte betaelen derfelver penningen ende provifien, noch over 't geene daer B 2 van
Alle Refolutien en Sententiën blyven van kragt.
De Leden ?<%..■ de Magiftraat nog Rentmeeftercn niet te bekommeren »ver betaalde Stadt penningen.



C ia )
De aanflellingen van de Regenten der Godshuizen zullen by continuatie dooide drie Leden gefehieden.
van fy hebben gereeckend en verantwoort, nyet en fullen becommert, ofte geïnquietteert worden, ende dat de gedaene Reeckeninge der voorfz. Rentmeefteren, ende anderen deefer Stadts Gecommitteerden geen revifie ofte recherchie en fullen fubject fyn, gelyck oock alle gedaene Reeckeningen van de Rentrneefteren van de Domeynen, Staten van Brabant, Ontvangers van de Licenten, Contributien van de Fortificatiën fullen blyven geflooten fonder recherchie.
XIX.
Item dat de Regieringe der Tafel van den Heyligen Geest, grooten Gasthuys, Fabricke der Kercken, Weeshuyfen, Leproofen, Vondelinchuyfen , Sinnelofen-huyfen, ende alle andere particuliere Fondatien van Mannen ofte Vrouwen Gasthuyfen, ende het ftellen van de Provifoors ende Reétoors van dien fullen by de drie Ledenen gedaen en geconfereerd worden, foo ende gelyck tot noch toe ingevolch van de oude Privilegiën derfelver Stadt is geploogen.
Item



C 13 ) XX.
Item dat ook de Eygenaeren van alle Wint-, Ros- en Olymolens'binnen deefer Stadt ende 't Vrydom van dien geduerende dit belegh ende by voorgaende oorloghe afgebroocken, ommegefchooten ofte anderfints gedemoliëert fullen vermogen defelve op hun oude werven ofte gronden wederom te erigeeren, fonder dat van noode fal wefen daar toe eenige nieuwe Aften oft Confenten te verwerven ofte eenige andere gerechtigheden te betaelen, dan daer in defelve Meulens, voor het afbreecken ofte demolitie voorfz: fyn gehouden geweest, ten ware die tot dienfte van den Lande waren geëmploijeert.
XXI.
Dat oock een ygelyck Wereltlycke van wat conditie hy fy, in Eedt ende Dienst van Syne Majefteyt van Spaignen ofte deefer Stadt wefende ofte nyet, vry ende geöorlooft fal wefen, uyt deefe Stadt met ïyne Familie ende Goederen terftond naer het overgaen te vertrecken, en daer toe Wagens ende Karren, Schepen ofte SchuyB 3 ten
Be Eigenaars van Molens mogen die ■vederom opïgten*
Een ieder mag vry met zyn Gotd vertrekken.



C 14 )
D'uitgewiekt Burgers mogen hun goed verhopen in drie maande, of die doen ttdminiftreeren, na goedvinden.
ten te ontbieden 't fy uyt Brabantfche, Hollantfche ofte Neutraele Steden of Plaetfen, fonder dat haere Perfoonen ofte Goederen , ofte de Voerders van dien in 'tgaen ende wederkeeren by de Soldaeten, Fiscaelen ofte yernanden anders fullen beleth, gemoeyt, befchadigt ofte geturbeert mogen worden, fonder daer toe oock ander Confent ofte Paspoort te derven verwerven.
XXII.
Dat voorts de Borgers uyt de Stadt vertrocken zynde, mitsgaders oock de geene binnen de voorfz: Stadt als noch begerende te blyven, weder die in Eedt of Dienst van Syne Majefteyt Militair ofte anderfint fyn geweest ofte nyet, ende heure refpe&ive Erfgenaemen, fullen hebben den tyt van drie eerstkomende Jaeren, om daer en tusfchen haere Goederen allomme foo binnen de Stadt, Vrydom ende Meyerie derfelver geleegen, te mogen verkoopen, verwisfelen ende anderfints verhandtlichten, gelyck fy goet fullen vinden, ofF defelve te doen ontvangen, ende adminiftreeren, door foodanige als fy fullen goetvinden ende comende te fterven buyten



( 15 )
ten ofte binnen de Stadt, gedtierende den voorfz. tyt met Teftament ofte fonder getesteert te hebben, in fulcken gevallen fullen haere Goederen volgen, haere geïnftituëerde Erffgenaemen ofte naefte Vrienden refpeéhve.
XXIII.
Ende die geene die middelertyt ende geduerende de voorfz: drie Jaeren fullen willen gaan in de Provintien, ende Steden onder de gehoorfaemheid van Syne Majefteyt behoorende, om haere particuliere affairen, fullen 't zelve vryelyk mogen doen , viermael 's Jaers met voorgaende kennisfe van den Gouverneur van den welcken fy gehouden fullen fyn, te neemen paspoort, dewelcke hy haer gehouden fal fyn te geven, ten waere hy eenige wettelyke redenen hadde, ter contrarie, ende t' eynden de voorfz: drie Jaeren haere woonplaetfe neemen binnen deefer Stadt ofte in neutrale ofte andere Plaetfen, daer men Contributie is betaelende, alwaer fy fullen genieten de voorfchreeve vryichheyd, om te mogen gaen, pasfeeren, ende trafficqueeren alloinme, mitsgaders
Zullen ook met een Paspoort mogen gaan in de Plaatfen gehoorende onder den Koning van Spagne,



Hotdaanig een Gouverneur over Jecxt Stad tyn *al.
Het Garni/oen zal geënt exemtie hebben van Stads Middelen.
De ahfentt zyn mede onder de Capitulatie begrepen.
C 16* )
ders 't vorder erTeft van den jegenwoordïgen Traftaet.
XXIV.
Item dat over deefe Stadt geenen anderen Gouverneur noch Subftituyt van dien en fal worden gefteld, dan eenen van den Huyfe van Nasfau ofte andere Nederlandfche Heeren ofte Landt faeten.
XXV.
Dat de Guarnifoenen geene exemptien in eenige van de Stadts Middelen ende Impofmen en fullen hebben noch genieten, maer alle Lasten mede helpen draegen, als andere Ingefetenen.
XXVI.
Item dat onder dit Traftaet mede fullen gecomprehendeert ende begreepen weefen alle abfente Poorteren, Borgeren ende Inwoonderen oock Huysvrouwen ende Kinderen, mits-



gaders alle andere Geeftelycke en Wereltlycke Perfoonen, gevlugt fynde.
XXVII.
Dat alle Siecken ofte Gequetften tegenwoordigh in 't sroot Gasthuys ofte andere Huyfen j wefende, *t fy Soldaeten ofte andere daer inne fullen blyven, tot dat fy volcomentlyck fullen fyn gecureert, ende daer na mogen vertrecken ofte blyven daer 'then believen fal, ende dat men defelve als dan oock fal asfifteeren met Wagens ofte Karren, om haere Bagage te vervoeren fonder beletfel van ymand.
Alle welke Articulen by Syne Princelyke Excellentie ende de Heeren Gedeputeerden van de Hooch Mo: Heeren Staten Generael, aen de Geeftelyckheyt, Magiftraet en Borgerie der voorfz: Stede fyn toegeftaen ende geaccordeert, ende by defelve geaccepteert, In crachte van haere refpeftive Procuratien, des ten oorconde deefen geteeckent tot Vucht in 't Leger voor 's Hertogenbosch den 14 Septembris 1629.
C Wa-
Hoe omtrent Ce Zieken en Cekwetren te handelen,
Sltt.



C 18 2)
(JVaren geieeckent
F: Henri de Nassau.
Fr: Michael Episcopus Buscodds,
F: Joannes Moors Abbas Bernenfis 1629,
Joannes Hermans Decanus Buscoducis,
R: van Voorn,
T: van de Velde,
B: Loeff van der Sloot,
R: van Griensven,
Hendrick Somers,
Peter Huyberts Hencxtheuvel.
(Ter zyde van de voorfz: onderteeckeningen ftaat:')
De Staten Generael der vereenichde Nederlanden gehoort het Rapport van haere Gecommitteerden, hebben naer vifie, lectuere en examinatie van bovengefchreeven Poincten ende Articulen, dezelve met rype deliberatie van Rade geapprobeerd ende geadvouëert, gelyck Haer Ho: Mo: die appobeeren ende advouëeren mits deefen, belovende defelve naer haer forme ende inhouden te achtervolgen ende doen achtervolgen , Gedaen in 't Leger voor 's Hertogenbos-



C 19 )
1 bosfche den XIIIJ Septembris XVIJC negen en l twintich. (Was geparapheert) Henr: Ter Cuylen7*C (Onderftond) Ter ordonnantie van hoochgemelte I Heeren Staten Generael. (JVas geteekend) Corn: Musch 1629. Ter zyde ftaat het Cachet van ] Haar Hoog Mogende gedrukt in roode Wasch f. overdekt met een papiere Ruyte.
(Nog lager ftond:)
De Staten Generael der Vereenichde Nederlanden. Allen den genen die deefe fullen fien, . ofte hooren leefen. Saluyt. Doen te weten, dat wy om goede Confideratie goetgevonden ; hebben boven de Poinéten ende Capitulatie, i vervat by deefen te confenteeren ende accori deeren aen de Burgerie van 's Hertogenbosch, dat hun feeckere vyfF ende dertich dufent gul. dent, als refte van meerder Somme die geduet rende deefe laetfte beleegeringe fyn opgenomen ( op Renten of anderfints uyt des voorfz: Stadts I middelen fullen worden gequeeten ende afgelost, i Gedaen tot Vucht in 't Leger voor 's Hertogensi bosch, den 14 September 1629. QGeparapheerf) t A. Kuilenburchvt- (Onderftond) Ter ordonnantie C 2 van



C 20 )
van de hoochgemelte Heeren Staten Generael. I (JVas geteehnS) Corn: Musch. 1629.
Na gedaane Collatie is de voo- I renftaande Capitulatie met de I daar toe gevoegde Refolutien 1 van Hun Hoog Mog: bevon-1 den te accordeeren met het o- 1 rigineel onder Stads Archiven ; beruftende, met aanvulling egter van eenige weinige abbre- j viatien, die niet wel konden worden nagedrukt, 's Herto- j genbosch den drie en twintigfteö Juny 1700 een en negen- I tig.
M. BOWIER.



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Ho. Mo. Heeren Staten Generael der Vereenigde Nederlanden,
Veneris den $en Augusty 165a
Ontfanghen een Misfive van den Heeren ] Prefident ende Raeden van den Hoogen Rade ; over Holland, Zeeland en Vriesland &c. gefchreven alhier in den Hage den 30. July lestleden daar by zy aan haar Ho. Mo. zyn overfendende de twee facken met flucken by partyen ten weder zyde onder den gemelte Hooge Rade gedient, als ooek de Sententie hier naar van woorde tot woorde geinfereert:
In de faecke ter delegatie van de Ho. Mo. Hee¬
ren Staten Generaal der Vereemgde Nederlanden, hangende voor den Hoogen Rade in Holland, tusfchen Hendrick de Bergaigne Hoogh en de Laaghfchout van s' Hertogenbosch ter eene, A en-
Refohitie approbatoir der Sententie van den Hoogen Raad ontrent de differenten tusfchen den Hoogfchout en Magiftraat.



Uyt wien Jepo(itiqut Regeering beflaat.
Aan wien toekomt het maaien fan politi^ue Keuren-,
( * )
ende Schepenen, Gefworens ende Raden der voorfz. Stadt ter andere zyde, 't Hof met rype deliberatie van Rade doorgefien, ende overwogen hebbende alle *t geene ter materie dienende was, ende heeft mogen moveren, doende regt uyt den name, ende van wegen de Hoogh gemelte Heeren Staten Generaal, verklaart dat de Politiecque Regeeringe tegenwoordigh binnen de Stadt s' Hertogenbosch beflaat uyt Schepenen, Gefworens, ende Raden alleen, ende dat den Hoogh, ende Laaghfchout niet en is begrepen onder eenig Lith van de felve nogte geregtigt te Compareeren in de Vergaderingen, daar de dagelyxe voorvallende Politiecque faecken werden verhandelt, fonder dat de Schout eenig regt heeft om prefent te zyn, daar gedelibereert werd over de convocatie van de Leden, ende 'tgeene men hen behoort voor te dragen, dat mede Schepenen, Gefworens en Raden alleen fonder kennisfe van den Schout toekomt het raemen, maaken, ende fluyten van allerhande Politiecque Ordonnantiën ende Geboden, de voorfz, Stadt, ende haar Lieder by rank raak ende,. als oock het vernieuwen, hoogen, nederen-, en
te



(3)
te niet doen van de felve, behoudelyk dat de voorfz. Ordonnantiën, ende Geboden niet mogen werden gepubliceert, dan ten overftaan van den voornoemden Schout ofte zynen Stadhouder, naar dat hy te voren daar van hebbe gehad vifie, ende leóture; Soo nogtans dat in pcenale decreten, oock in pcenen, en breucken den voorfz. Schout vryftaat zyn advies te geven, alvoorens die gehooght, genedert ende verandert worden, ten ware den Schout des verfogt zynde weygerigh, ende in gebreeken bleve, dat insgelycx Schepenen, Gefworens ende Raden, hebben volkomen adminiftratie ende directie van Stadts accynsfen, middelen, ende inkomen, ende dienvolgens recht om te ftaan over alle Stadts Rekeningen, ende dat de Schout geen recht en heeft, om neffens Stadts Leeden figh dies te moeyen, dat alle Stadts Ampten ende Officien alleen ftaan ter dispofitie van Schepenen, Gefworens ende Raaden, fonder interventie yan den Schout, dat mede tot kennisfe van Schepenen, Gefworens ende Raaden ftaan d'adminiftratien, Monboiryen ende Govermenten van de huyfen Van den H. Geest, van de Gast-huyfen, van A 2 de
Hoe de Publicatie daar van te doen.
Wie de Adminiflratie van Stads middelen, de dispofitie over Stads Ambten en de Adminiftratie der Godshuizen hebben.



Hoedanig te handelen in het aan' neemen van Poir* ters.
Aan wie het deterneeren van Commisjien ftaat.
WAAR
CO
de Kercken, Siecken en Melaatfe of andere Godts-huyfen, ende eenen iegelyken anderen van gelyke conditie, en dat zy in derfelver Officien ende dienflen mogen ftellen ende fetten perfoonen daar toe nut ende oirbaar. Dat de voorfz. Schout ofte fynen Stadhouder prefent moet wefen, foo wanneer eenige luyden van buyten tot Poirters aangenomen worden, om nevens Wethouderen te advifeeren ofte de felve goede eerlyke gefellen van goeden leven, ende converfatie zyn, dat voorts het decerneren van de commisfien, die tot kosten ende lasten van de Stadt gefchieden, ftaat ter dispofitie van Schepenen, Gefworens ende Raden alleen, ende dit alles onvermindert en fonder prejudicie van het recht, 't geen elck van de partyen foude mogen fuftineren te hebben tot eenige andere poincten, waar toe in defen niet fpecifice en is geconcludeert, om het felve te vervolgen, daar ende foo zy te raden worden fullen, en compenfeert de kosten om redenen, gepronuncieert den 30. July 165c. Onderfiond in kennisfe van my, en was onderteekent JMAN CAU.



( 5 )
WAAR OP gedelibereert zynde, Is goetgevonden en verftaan, dat men de voornoemde Sententie by copye authentiecq fal uyt geven aan partyen wederfeyts, om fig ieder voor foo veel hun aangaat daar na te reguleeren, gelyk men ook aan de felve partyen zal laaten volgen haare refpective fack met (lukken.
Was geparapheert BOUCKHORST," Onderftont. Accordeert mettet voorfz. Register, en de was onderteekent CORN: MUSCH.
h % op



Nadere Sententie van den Hoogen Raad.
Hoe in het hoofd van politique Keuren te ftellen.
(O
Op
de dÜFerenten ter delegatie van de Ho. Mo. Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , gerefen voor den Hoogen Raade in Hollandt, tusfchen Hendrick de Bergaigne, Hoogh ende Laaghfchout der Stadt 's Hertogenbosch ter eenre, ende Schepenen, Gefworens ende Raden der voorfz. Stadt ter andere zyde, 'tHof gehoort het raport van de Commisfarisfen daar vooren partyen gecompareert zyn geweest, gefien 't Proces verbaal mitsgaders ftucken ende Munimenten, onder hen geëxhibeert, ende op alles rypelyk geleth, Interpreterende de Sententie van defen Rade, in dato den 30. July 1650. Verklaart, dat van nu voortaan in 't Hooft van alle Politiecque Ordonnantiën en Geboden, binnen de Stadt van s' Hertogenbosch te publiceren geftelt fal worden, Schout, Schepenen, Gefworens en Raden, gebieden dat &c. blyvende nogtans vast, 'tgene voor defen is gedecideert, dat het raamen, maken ende fluyten van defelve alleen is competerende Schepenen, Gefworens ende Raden, de welke mede vry fal ftaan de voorfz. Ordonnantiën in conformité van de voorfz.
Sen-



C 7 )
Sententie te doen pnbliceeren op haar eygen naam alleen, met uylaatinge van den Schout, ingevalle hy Schout weygerigh mogte zyn, fynen naam tot het publiceren ende verkondigen van de felve te verleenen, of daar by te wefen , dat mede in 't reguard van het maaken van de Poirteren der felver Stadt, den Hooghfchout geen verder regt en heeft als om prefent te zyn; foo wanneer eenige luyden van buyten tot Poirters werden aangenomen, om nevens Wethouderen te advifeeren, of de felve goede eerlyke gefellen zyn, van goede leven ende converfatie, ende mitsdien niet gereghtigt, om concluderende, of deciderende flemme te geven in het maken van dezelve, dat ook niet nodigh is, dat daar over aan den Schout neffens Wet* houderen, request by de fupplicerende luyden werden geprefenteert, ende compenfeert de kosten van defe incidenten om redenen, gepronuntieert den x February 1652.
Wanneer de Magiftraat .die met uyt/a/ing van den Hoogfchout kan deen ptilliceere/i.
Welk regt den Hoogfchout heeft in het maken van Poirters.
EX-



EXTRACT uyttet Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 23, September 1653.
Refolutie tér intrepretatic van de twee voorgaande Sententiën.
Syn nogmaals ter Vergadering voorgebragt de Retroacten raakende verfcheide differenten die tusfchen den Hoogfchout van 's Hertogenbosfche ter eenre, ende die van dé Magiftraat aldaar ter andere zyde, nu eenige tyd herwaarts voorgevallen zyn, ende fpecialyck op 't fubject van de Ordonnantiën ende Edicten binnen de voorfz. Stadt gepubliceert wordende:
WAAR OP zynde gedelibeejt, ende fpecialyck geleth op den inhoude yan de refpective Sententien by den Hoogen Rade alhier, tusfchen de voorfz. partyen ter delegatie van haar
Ho.



CO
Ho Mo. geweten, op den 30. July des Jaars iöVo. ende den 10. February des Jaars 1652. onder anderen mede brengende dat Schepenen, Gefworens ende Raden van s'Hertogenbosch voorfz. alleen, fonder kennis van den Schouteth toekomt het raamen, maken ende iluyten van alderhande politiecque Ordonnantiën, ende Geboden der voorfz. Stadt, ende haren bv rank raakende, behoudelyk dat in den hoofde van de felve Ordonnantiën ende Geboden eefteit fal worden, Schout, Schepenen, Gefworens ende Raden, dat mede de Publicatie van dien niet anders zal mogen gefchieden, dan ten overftaan van den voorfz. Schout, otte fynen Stadthouder, naar dat hy daar van te voren hadde gehadt Vifie ende Lecture:
Is goet gevonden en verftaan, dat defelve Vifie ende Lecture aan gemelte Schouteth moet werden gegeven, ende geaccordeert tot fuiken effecte, dat den felve iets m de voorfz. Ordonnantie bevindende, het welk hy foude mogen oordeelen 't recht ende de hoogheyt van haar Ho. Mo. praejudiciabel te wefen, ende te kort te doen daar van aanftonts aan defelve B
Hoedanig de gemaakte Keuren aan den Hoogfchout te communiceeren,



C io )
En hoedanig dU daar ontrent zal moeten handelen.
mogen advertentie geven, omme by haar Ho. Mo. op den voortgank ofte de inhibitie van de voorfz. Ordonnantie foodanigh te werden gerefolveert, als naar exigentie van faken bevonden fal werden te behooren, blyvende in fuiken gevallen midlerwylen alles in ftate ende de voorgenomene Publicatien gefurcheert, ter tyden en wylen toe daar op de goede meyninge van haar Ho. Mog. by refcriptie fal wefen verftaan, ende ten eynde de voorfz. Hoogfchouteth daar door egeene publicatien als boven buyten reden, of langer als de noodfaakelykheyt fal vereyfchen, ende komen op te houden, wert den felven mits defen gelast alle fodanige der voorfz. Ordonnantiën, als waarinne hy oordeelen zal iets tot verkortinge van de hoogheyt van haar Ho. Mo. te influeren, aanftonts en fonder eenigh uytftel aan de felve te comuniceren met byvoeginge, dat hy gehouden fal zyn, ende blyven binnen den tydt van thien dagen naar de receptie van foodanige Ordonnantiën, aan de voorfz. Magiftraat te doceren, van dat hy de felve effeclivelyk in handen van haar Ho. Mo. fal hebben doen komen, ofte dat anderfints by gebreeke van fodanigh bewys, ende dén voorfz.
tydt



C " )
tydt overflreeken zynde, Schepenen, Gefworens ende Raden voorfz. met hunne voorgenomene publicatie fullen mogen voortvaren, fonder in eenigh verder uytftel gehouden te wefen , ende fal Extract, van defe haar Ho. Mo. Refolutie aan den voornoemde Hooghfchout., en de Magiftraat refpe&ive gefonden werden, om te ftrecken tot der felver narigtinge.
Was geparapheert JO. ANDRES, ** Onderftont. Accordeert mettet voorfchreven Register, onderteekent N. RUYSCH,
B i
EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Mercury den 7 en November 1657*
Refolutie dat ie Regering zal worden gelaten ah van cuds, en de convocatie van de Lc den verbleven aan Schepenen,
Is ter Vergaderinge gelefen het pofityv Advis van de Heeren Schoock, ende andere hare Ho. Mo. Gedeputeerden ende de Gecommitteerden uyt den Raad van State, geformeert achtervolgens der felver voor Refolutie op fekere Refolutie by de famentlyke Schepenen, Gefworens ende Raden der Stadt s' Hertogenbosch, in eene feer complete Vergaderinge eenparigh op den vyfden Oclober lestleden genomen, waar by afgaande alle de Vergaderingen by hun voor defen in 't ftuk der Regeringe gemaakt, ende die vele oneenigheden onder kun hadden veroorfaakt, fy haar Ho. Mo. zyn
bid-



( 13 )
biddende om alle verdere Inconvenientien van onluften, verwyderinge ende partyfchappen, ende alle veranderinge int ftuck der gemelte Regeringe voor te komen, dat alles dies aangaande mogte werden gelaten, foo als het van oudts! ende voor de Reduftie der Stadt, mt ftuk der Regeringe, onder hun is geüfeert en de gepraftifeert geweest:
WAAR OP gedelibereert zynde is goetgevonden ende verftaan, om geene veranderinge in de Regeringe der voorfchreve Stadt te maken ende om te meer alle partyfchappen en de onluften onder de Regenten aldaar voor te komen, te ordonneren ende te ftatueren, gelyk geordonneert ende geftatueert wert mits defen, dat alles raakende de poinften der Regeringe fal werden gelaten, foo als het van Outs ende voor 't overgaan der Stadt, aldaar is geüfeert, ende gepraftifeert geweest, ende fpecialyk dat de convocatie van de Leeden pnvative fal verblyven aan den Schepenen, loo wanneer als fy fulkx op haren Eedt voor de Stadt noodigh, ende dienftigh fullen aghten, ende werden dienvolgens geannulleert ende te B a mQt'



C 14)
D(n Hoogfchout gelast de Leden daar op te beè'edigen.
De
niette gedaan de Refolutien by die van de voorfehreve Regeringe die fubjeét. makende in den Jaaren Een-duyfent fes-hondert fes-en-dertig, ende Een-duyfent fes-hondert vier-en-vyftigh genomen, des wert den Hooghfchout Bergaigne, ofte fynen Succesfeur in Officio in der tyd, gelast de jegenswoordige Schepenen, Gefworens ende Raden der meergenoemde Stadt, tot naarkominge van defe hare Ho. Mo. goede mee« ninge ende intentie als nu te be-eedigen, ende daar inne van jaar tot jaar, ten reguarde van de op nieuws aankomende Schepenen , te continueren , fonder daar van in gebreeken te blyven op poene van te incurreren hare Ho. Mo. Indignatien, geconfidereert de felve fulkx feer ernst is, fullende hem tot dien eynde Extract van defe Refolutie toegefonden werden.
Was geparapheert J. de MERODE,vt- Onderftont. Accordeert mettet voorfz. Register, ende was onderteekent N. RUYSCH.



De Staten Generaal dér Vereenigde Nederlanden.
Jj^dele, Erentfeste, Eerfame, Vrome, Lieve,
Getrouwe, uyt de hier nevensgaande bylagè fulle UL: konnen vernemen, wat wy huyden hebben gerefolveert, ende geftatueert, op de poincten van Remarcques bevonden in de Rekeningen der Stadt s' Hertogenbosch, dewelke wy UL: toefenden, ten fine als daar inne vermeit, waar toe ons verlatende, bevelen UL: in Godes Heylige protectie; in den Hage den 7. November 1657.
Was geparapheert J. de MEPvODEvt< Onderflont. Ter Ordonnantie van de Hoogh gemelte Heeren Staten Generaal, ende was onderteekent
N. RUYSCH.
Be
Misfive met de Refolutie ontrent de Remarques op Stads Rekeningen.



i
3 i
!
Genoegen genomen ontrent de ver' miste Rekeniagen.
( 16 )
De Staaten Generaal T^oincten Geremarder Vereenigde Ne- JL queert in d'Exa» ierlanden doorgefien over- minatie van de Rekevogen, ende rypelyk geëx- ningen der Stadt s Herimineert hebbende, de hier togenbosfche. teffèns ftaande poinclen . van Remarques, bevonden in de Rekeningen der Stadt j' Hertogenbosch, ook daar op gehadt het fchnftelvk pofityv advies van de Heeren Schoock, ende andere Ho. Mo. Gedeputeerden, ende de Gecommitteerden uyt den Raad van State der voorfz. Vereenigde Nederlanden, hebben naar deliberatie goet gevonden voor den dienst ende welftant van de voorfchreve Stadt te Ordonneeren ends Stameren, gelyk ten felven eynde geordonneert ende geftatueert werdt mits defen , om in het toekomende vast ende onverbreeckelyk geobferveert ende onderhouden te werden, t geene in margine van yder van de voorfz. poinclen van Remarques hier naar geteekent ftaat.
ï.
Ende wat betreft het XYTy hebben naargeeerftePoinBderRe- W fien de Rekemnmarques op het ftuk van gen van den Bosfche, de Rekeningen der Stadt van den Jaaren tot Bamis-



( 17 )
s'Hertogenbosfche, over hel vermisfen van de Rekeninge tot Bamisfe 1629. die naar alle aangewende devoiren niet en heeft konnen bekomen werden, dies aangaande nemen hare Ho: Mo. Contentement, geconfidereert alle de Regenten det gemelte Stadt, hooft vooi hooft, ende elk int bifoncl de aangaande het vermisj hebben geexpurgeert.
Op het tweede ende der depoincl, aangaande da tyd van 't doen der Reke 'ningen , ende voor wien ver ftaan haar Ho: Mo: da de Rentmeefteren der Stadt naar cT expiratie van ' Jaar haar der bedieninge op den laatften Septembe fullen fchuldigh ende gt
Ontrent den tyd en wyze van het doen der Rekeningen.
misfe 1627. tot Bamis165c. incluys, uytgefondert de Rekeninge tot Bamisfe 1629. die naar alle aangewende devoire in gevolge van de Refolutien van haar Ho. Mo. niet en hebben konnen bekomen.
»r, fig met folemnelen Been van de voorfz. Rekeninge
II.
Ende in de felve ge: \ remarqueert dat gemel■ te Rekeningen niet ge, daan en werden op een t behoorlyken tyt, van , half Jare tot half Jare, t volgens het privilegie , vanHartoginneJohanna r de Ao. 1387. ende het - tweede de Ao. 1398.» C ook



( 18 )
Die daar van in gebreken blyven werden gefuspendeert van ha are Bedieningen en mogen inmiddels tot geene andere gepromoveert worden.
ook niet naar het gebruyk van meest alle andere wel gepoliceerde Steden, van Jaare tot Jaare, maar vier, vyff, ofte meer Jaaren naderhant, uytwyfende het Regifirer van de Datum van de Rekeningen by ons gemaackt hier nevens gaande.
III.
Dat de Rekeningen niet gedaan,opgenomen ende geflooten werden voor de gantfche Regeringe van de Stadt, foo als het mofte gefchieden, vervolgens den dienft van de Stadt, en de de expresfe woorden van den Privilegiën van Hertoge Jan de Anno 13.36. ende Hertoginne Jo-
houden wefen van hare te doene Rekeningen te laten fchryven drie dobbelden, ende daar van een te leveren onder Schepenen, ende Gefworens, ende een onder de Raden voor den eerften February des eerst aanftaanden Jaars, op peene van daar van in gebreke blyven de, dat fy naar dien dag, fullen zyn en blyven gejuspendeert van alle hare Ampten ende Bedieningen geene uytgefondert, ende ingevalle fy geene andere en hebben, fullen de felve daar toe niet mogen gepromoveert nogte geadmitteert werden, ter tyd ende wylen toe, fy de voorfchreve hare Rekeningen fullen hebben overgelevert als vooren, en de dit boven ende onvermm-



C 19)
i mindert alle andere mid- Johanna de Annis 1387.
i delen van conftraincle in ende 1398. maar door
: dusdanige en dergelyke ge- een gepraftifeerde Rekgenheyt naar rechten en folurie van de Stadt felde ujantie gebruyckelyk, ver op een dergelycke ende dat dan de al/00 ge- gelegentheyt fpecieus
J leverde Rekeningen, den genomen, by Gecom-
• tyi van veertien dagen, mitteerden.
j volgens de Privilegiën, open
1 gelegen hebbende voor den eerften der aan ftaan de I. Maant Martij by Schepenen, Gefworens ende Raden . opgenome, ende gefloten fulhn moeten werden, doch I dat dit eerft aamangh fal nemen naar primo Oc; tob er, 1658. alfoo fy nog eenige Rekeningen ten I achteren zyn.
IV.
Aangaande het vierde Dat de Rentmeesters Poincl, raakende de Ver- werden gecontinüeert kieftnge ende Continuatie tot acht, tien ende meer der Rentmeesteren, alfoo Jaren, uytwyfende het 1 die van de Regeeringe ver- Register daar van zyn* I klaar en, fisji na de Privi- de, recht tegen die Prii legien der Stadt gereguleert vilegien in 't voorige j te hebben, ende ftgh nogh Articul geallegeert, de i daar C 2 welke
Genoegen geno men ontrent de een tinuatie der Rent meesters.



Hte de Rekeningen ende Documenten te bewaren.
welke geëludeert werden met het afdanken van de Rentmeesters in de felve op eenen tyt weder aan te nemen, welke elufie te abfurder is, alfoofebedanckt werden eerfe oyt gerekent hebben. V.
Dat tegen het gemelte Privilegie van Hertoginne Johanna geen vier Copyen van de Rekeningen gemaakt en werden, ofte nu, geen Gilden zynde,drye,maar alleene twee eene voor de Stadt, en eene voor den Rendant, datfe op den Stadt-huyfe niet behoorlyck bewaart en werden, niemant dien aanbevolen zynde, als naar
daar na te fullen reguleren, ende dat de Rentmeesters naar het expireeren van 't jaar haarder bedieningen, maar werden bedankt voor hare moeyte, en niet voor hare gedane Rekeningen , foo nemen haar Ho: Mo:, daar mede Contentement.
Op 't eerfe deel van 't vyfde Poincl, dient het gejlatueerde op het tweede ende derde Poincl, ende op den verderen inhout vant voorfchreve vyff ende op het fes de poincl verftaan haar Ho: Mo: dat alk de Rekeningen der voorfchreve Stadt ende de documenten daar toe gehorende, op eene Camer, genaampt de Quitantie Camer, in een goede fterke ende wel fluytende



C 21 )
tende Casfe fullen moeten naar wy verneemen albewaart werden,war van leen de Rentmeesters, twee onderfcheydene Sloo- die dan in de macht ten fullen wefen, ende den hebben haar eygen Reeenen Sleutel daar van on- keninge ende die voor der den Prefident Schepen de Stadt bewaart wert. ende den anderen onder den oudften Raad berustende.
VI.
Dat de Documenten tot de Rekeningen by de felven niet bewaart en werden, immers en hebben geene by de Rekeningen gevonden, en de daar naar vragende, tot antwoort bekomen, datfe vermist zyn.
VII.
Ende wat belangt het Dat tegen ftyl van
fèvende poincl verfiaanhaar Rekeningen Capittelen
Ho- Mo: insgelyckx, dat van ontfangh werden
«eene Capittelen van ont- achter gelaten, londer
Jangh, of uytgaeve en ful- eenige mentie daar van
len mogen uytgelaten wor- te maaken, tgeene uyt
detiy c 3 fteIT
Geene Capittelen uit de Rekeningen te laten.



Geene kortingen in Rekening te brengen.
Iedere fpecie van ttytgave in haare Capittelen te brengen.
C 22 )
den, fchoon genomen daar geene ontfangh ofte uytgaye van moghte wefen, ten zy by de Apojlille den Rentmeesteren anders mog
Op 't achtfte Poincl vinden haar Ho: Mo: goet, dat de Rentmeesteren den geheelen ontfangh, fonder kort'mge ofte quyifcheldinge in Rekeninge fullen hebben te brengen, ende dat fy quytfcheldinge onder hare uytgaef feilen.
Gelyk haar Ho: Mo: oock goet vinden op het liegende ende thiende Poincl, dat de voorfchreve Rentmeefteren elcke fpecie. van uytgaeye precifelyb onder
den ftaat van de Rekeningen kan naar geüen werden:
hte worden geordonneert. VIII.
Dat in ontfangh door gaans uytgave ende kortinge gebraght wert tegen ftyl van Rekeningen ende verduyfternisfc.
dan de felve kortinge ofte behoorlyke Capittelen van
IX.
Dat de Capittelen niet gevolght en werden, onder yder Hellende 'tgene daaronder behoort, maar totgroote duyfterheyt, vinden: by



C 23 )
onder haar Capittel van by exempel Traclemenuytgaeve fullen hebben te ten in Capittelen van brengen, ende dat daar ontfanck van Turf ende op in 't opnemen der Re- Kaarsfen, van Schenkakeningen puncluelyk fal gien, van Maaltyden, ■moeten werden geleth. van alderhande faken,
niet tegenftaande een fpeciaal Capittel van Traclementen is, wederom van Schenckagien in alle voor verhaalde Capittelen ende foo in andere fpecien.
X.
Dat nogh boven dien gevonden werdt een Capittel van alderhande faken, niet alleen Continerende kleyne en geringe poften, maar vol van notable poften, die onder een voorgaande fpeciaal Capittel gehooren ende fpeciaal vol Schenckagien.
Ende aangaande het elfde Dat in de*Rekeningen
Poincl verftaan haar Ho: ende Slacht-boeken, ge-
Mo: dat geene Royer'wge vonden werden regulen
of deletien in de Rekenin- doorgefchrapt.endege-
gen kladt
XI.
Getnê Royeeringen te doen zonder appojiill*.



( *4 )
De Huur en en Pag* ten met Cedullen te verifieeren.
Het pointt van Serviele en Barakken raakt de Regeering niet.
gen ofte Slachtboeken van de Stadt ende fullen gedaan werden fonder Appoftille.
Op het twaalfde poincl dat de Rentmeester en van de Stadt hy Huur- ende Pachtcedulten fullen doen blyken van den ontfangh van de Pachten van de Huyfen, Landen en Visfcheryen, en de dat fulkx by Appoftille op de Rekeningen fal moeten werden aangeteekent.
Alfoo het derthiende Poiniï de Regeeringe van de Stadt niet en raakt, foo en valt daar op ook oek geen dispofitie.
Aan-
kladt te zyn , fonder Appoftillen.
XII.
Dat groot verfchii gevonden wert indien ontfanck van Pachten van Huyfen , Landen, ende Visfcheryen, fonder dat in den Text, ofte by Appoftillen daar van eenige redenen gegeven werden.
XIII.
Dat in het Capittel van ontfanck van Servicie endeBaracken van de Stadt veel duyfterheyt ende confufie is, onmogelyk om alles te konnen aanteekenen.



Aangaande d*Exemptie van Schepenen, Gefworens ende Raaden, in de Stadts Accynjfen van Wyn ende Bier, in dit veerthiende Poincl gementioneert, alfoo fulkx by de Regeringe der Stadt volkomen is geredresfeert,foo nemen haar Ho: Mo: daar aan contentementLaftende en bevelende, die van de voorfchr aan in conformitè van he, hebben te reguleer en, end Accynjfen van Wyn ende laften mede te betaalen, eeniger manieren 't zy ge
Ende wat belanght het vyfthiende Poincl, nademaal die van de Regeringe voorfchreve verklaren, dat de
XIV.
Dat niet alleen Schepenen, maar ook Gefworens ende Raaden haar alle eximeren van de Stadts Accynlfen van Wyn en Bier, Contrarie als uyt de Stadts Slachtboeken bevinden voor de Reductie geweest te zyn.
m Regkringe, datfe voorts r voorfchreve redres, fullen ? dienvolgens de voorfchreve Bier, ende andere Stadts fonder haar daar van in heel of ten deele f eximeren.
XV.
Dat in de Capittelen van betaalde Lyfrenten, geen verhaal gedaan en werdt van Atteftatien de D Vi-
Geen exemtien tt eimitteeren.
\
Omtrent de At< teftatien deFita,



Geene kwytflagen aan Pagters doen, dan na naauw onderzoek.
de Quitantien van lijfrenten werden uitgemaakt by een Gefwooren Clercq , die fulkx niet en doet, voor ende alleen hem klaarlyk s de Vita, ende datter feer tot lafte van de Stadt ftaa gliffeert.
Op V fefthiende Poinïï, verjlaan haar Ho: Mc dat aan geene Pachtenafen eenige quytfcheldinge en fullen mogen werden gedaan, als naar behoorlyk ende genauw onderfoek ende dat fulkx niet en fal gefchieden, als in de vergaderinge der gefamentlyke Leden, in 'Conformitè van de Ordonnantiën daar op de middelen fullen zyn verpacht, en de over Cafus daar inne ge.
Vita, maar alleen van Quitantien waar op die betaalt worden.
y gebleken van Atteflatien weinige Lyfrenten meer, n, foo werdt het felve ge-
XVI.
Dat tegen een ftricte ende falutaire Refolutie, als voor de Reductie van de Stadt genomen, ende naderhant vernieuwt, van geene quytflagen aan de Stadts Pachteren te mogen doen , ende ingevalle fulkx door importuniteyt van de Pachteren gefchieden, dat in fuiken gevalle de Heeren die daar inne geconfenteert



C 27 D
degens engezut' verde Apoflilhn.
gemtntmeert ende anders niet.
Stadt te doen, feer vel (lagen aan den Pachtere fonder allegatien van de
Ende op het feventiende poincl dat alle ongefuyyerde Jpoftillen, van voorgaande Rekeningen in de volgende fullen gebraght, ii en gerepeteert moeten weri den, ende dat fulkx van \ Rekeninge tot Rekeninge i fal gefchieden, ten eynde t daar op int opnemen der : Rekeningen foodanigh mag werden geleth, dat defelve ; doör alle mogelyke midde) len op het fpoedigjie werden s gefuyvert.
' ëJ J Wat E
teert hebben, tot vergoedinge uyt haare propre middelen aan de ï ende exceflive quytn zyn gedaan, dikwiis minlte redenen.
XVII.
Dat de Frequente Appoftillen van te fyn verdagt, dit in volgende Rekeninge te verantwoorden, in de volgende Rekeninge niet gementioneert, ende Jaren daar naar, fonder dat de Apoftille gerepeteert worden, abrupto gefuyvert werden, ook fom« mige noyt gefuy vert-en werden.
Dat
■



(|28 )
Van den inkoop van Materiaalen, behoorljk te doen blyken.
Geene Tntemfi van verfchote Pen■ vingen aan de Rent meesters tot tt ftaan.
Wat belangt het achthiende Jrticul dat van inkoop, van Materialen van Hout, Steen, Turf, Arbeytsloon, &c. fal moeten blyken by declaratie, fpecificatie, behoorlyke Ordonnantie ende Quitantie ende fulkx op de Rekeningen werden geappojlilleert.
hoe uytgegeeven, doo: wien, of waar toe die
Op het negenthiende Poincl, dat gene Rentmeefters van de Stadt eenigen Intreft van de verfchotene penningen,ofte van flooten van voorgaande Rekeningen en fal mogen werden toegeftaan.
Op
XVIII.
Dat in uytgave gebraght werden, veele Materialen van Hout, Steen, ook Turf, Arbeytsloon, ende fonder declaratien ofte fpecificatien daar van te allegeren ofte oock te exprimeeren waar aan de Materialen, ofte andere fpecien zyn verftrekt, • wat Ordre ende door zyn geëmployeert.
XIX.
Dat den Rentmeester wert toegeftaan Interest van verfchoten Penningen , oock Intreft van\ floten van vorige Rekeningen gedurende hare 'adminiftratie»
Dat



( 29)
Op het twintighfte poincl, dat op alle poften van uytgave, fal moeten blyken by goet bewys van fpecificatie, behoorlycke Ordonnantie, Qiiitantie.
de Heeren Schepenen dienfte, om redenen daa verfchoten penningen, daar van te doen, jaa tot Bamifle 1630. Fol.
zyn aan
fte met Conditie, van wierden van reftitutie. iets defen aangaande w
Op het eene ende twee en twintigfte poincl, nademaal die van de Regeringe verklaren al over lange Jaar en ■> foo veel mogelyk is
XX.
Dat doorgaans gevonden werden in uytgave feer veel fommen fonder andere allegatie van redenen , waarom die gevalideert worden als int generaal om redenen bekent, om Notabele r toe moveerende, over
fonder eenigh bewys vinden de Rekeningen 37. verfo, dat gegeven 600. van beloofde dienfoo die niet geprefteert
fonder dat naderhant srdt vermeit.
XXL
Dat in den beginne naar de Reductie van de Stadt, veele nieuwe Officien zyn gepractifeert ende aangeftelt, veele Trac-
Datvan de vyt*
gaaf moet blyken by goed bewys.
Tegen onnodige Am]> ten.



( 30 )
En escesftvcve, teeringen.
Item grttti Sth kagien.
is geweest, te hebben gemenageert ende vermindert alle onnodige Ampten^ en de verteringen, waar inne fy wel genegen zyn, te continueren, foo neemen haar Ho: Mo: daarin contentement; Laftende ende bevelende die van de voor- fchreve Regeeringe, datfe Mar fullen hebben te onthouden van onnodige albereyts aangeftelde, ofte at nog aan te flellen Ampten. oock van de verteringen hiei befyde gementioneert ende, vagie te continueren.
e»- Van gelyke, verklare die van de Regeringe op drie en twingtigfte Poincl gene Schenkagien ofte vet teringe tegens har er Stad Pr
Tra&ementen verhoogt vele bylagen gefchied, op pretext van Extraordinarifle dienften, waar van naderhant eenige afgefchaft zyn.
XXII.
Dat excesfive onkosten van Maaltyden ende Wynen, foo op den ' Stadthuyfe verteert als weg gefchonken.
alfoo in de voorfchreve mes-
XXIII.
n Nogh groote ende
t menighte fommen van
, Schenkagien in geit ge-
- daan, directelyk tegens
's de Privilegiën, foo in
:. de



( 31 )
Privilegiën te fullen doen, de Stadt aan elkander inhoudende het Privilegie op den naame van Pasyan Hertoginne Johanna poorten, met Rynfchevan den Jaare 1398. dat wyn, voor de Schepede Schepenen van den.Bos, nen getraéteert te hebfchen nogh die Borgen- ben &c. als door Getneefter ten tyde wefende, committeerdens in den niemant fchenken en fullen Hage gegeven, (foo fe als haren gebooren Lants feggen) aan Heeren van Heeren , den welken fy goede dientten. fchenken fullen mogen dat
hun dunken Jal, der felver Stadt oirhaar ende eerlyk te wefen, ende ook uyt gefcheyden, Prelaaten, Baenrotfen, Lant-Heeren, Ridderen, ende Raaden van goede Stede, den welke fy fullen mogen fchenken tot fes kawnen Wyns, naar ddt hun goeddunken fal, dat fy V weerdigh fyn, ende wanneer eenige van hen eens gefchenkt worden, foo en faïmên hen niet meer fchenken binnen den Jare, waar mede hare Ho: Mo: nemen Contentement; Laflende ende bevelende, daarom die van meergenoemde Regeringe, haar daar naar in allen deelen ende pun&uelyk, ook precifelyk te reguleren, fonder haar oyt verder f efageer en; Laflende end» bevelende voorts haar Ho: Mo: den Hoog-fclwut Bergaignet ofte fy nen Succejfeur in Officio, in dier tyt,
fit



C 3* )
de tegenwoordige Schepenen, Gefworens ende Raaden, tot naarkominge van alle de voorfchreve Poinclen ende yder van dien, als nu te Be-eedigen, ende daar inne van Jaar tot Jaar, ten reguarde van de op nieuws aancomende Schepenen te continueren, fonder daar van in gebreken te blyven, op poene van fmcureren haar Ho: Mo: Indignatie geconfidereert defelve fulex ten hooghjlen Ernfl is.
Aldus gedaan, Geordonneert ende Geftatueert" ter vergaderinge van de hoogh gemelte Staten Generaal, In den Hage den fevenden November, 1600 feven-en-vyftig, Was geparapheert.
J. de MERODE, «■
Onderjlont, Ter Ordonnantie van de zelve, Ende was onderteekent,
N. RUTSCPI.
Nederwaarts was gedrukt het Cachet der Heeren Staten Generaal in roode wafche, overdekt met wit papier.
EX-



EXTRACT uit het Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden,
Mercttry den 7en November-1657,
7^ angaande den tyt van het doen der Re* keningen, ende voor wien, verftaan haar Ho. Mo. dat de Rentmeefteren der Stadt, naar expiratie van 't Jaar haarder bedieninge, op den laatften September fullen fchuldig ende gehouden wefen van haar te do ene Rekening te laten fchryven drie dobbelden ende daar van een te leveren onder Schepenen ende Gefworens ende een onder de Raden, voor den eerften February des eerst aanftaande Jaars op poene van daar van in gebreeken blyvende dat fy naar dien dagh fullen fyn ende blyven gefufpëndeert van alle haare Ampten ende bedieninge, gene E uyt-
Omtrent den tyd der te doene Rekeningen,



Wezens gebreekige Rentmeesters.
C 34 )
jytgezondert, ende ingevalle fy geene Ampeen hebben, fullen de felve daar toe niet mo*en gepromoveert nog geadmitteert werden, ter tyt ende wylen toe fy de voorfz. haare Rekeninge als vooren fullen hebben over gelevert, ende dit boven ende onvermindert alle andere middelen van conftrainóte, in dusdanige ende dergelyke gelegenheit naar rechten en ufantie gebruykelyk, ende dat alfoo de geleverde Rekeningen , den tyt van veertien dagen volgens de privilegiën open gelegen hebbende , voor den eerften defer aanftaande Maant Marty by Schepenen, Gefworens ende Raden, opgenomen ende gefloten fullen moeten werden, ende dat vervolgens de flooten by de refpeftive Rendanten binnen drie Maanden naar 't flot naarder Rekeninge, in contante penningen, ten vollen fullen werden gefuyvert, fonder daar van eenige Obligatie te mogen pasfeeren ofte betalinge te geven.
Ten anderen, Alfoo haar Ho. Mo. vernemen dat twee diftin&e Rentmeeflers . . .
waar van d'eerfte
nu'fes, 'ende den anderen meer dan vier ver-
loo-



C 35 )
loopeii Jaren, In gebreeken fyn gebleven, ende noe fyn de flooten haarder Rekeninge te fuweren en te voldoen, waar door vier ofte meer volgende Rekeninge van Rentmeefteren ongeflooten blyven leggen, wert goet gevonden' ende verftaan, dat men de felve tot het fuvveren ende betalen van 't flot haarer Rekeningen fal houden ende conftringeren binnen den tyt van fes weken, naa dato defes vallende met den intrefte van dien tegen den penning twintigh ofte vyf ten hondert, a temport rnora ofte by ontftentenisfe daar voor aanftonts haar ofte haar borgen werden geëxecuteert.
Ten derden, Om te vermyden dat in toekomende de Rentmeefter? in der tyt door langheyt van tyt niet komen te vervallen in eenige fchulden, is goet gevonden ende verftaan dat gene Rentmeesters langer dan voor twee Jaren fullen mogen werden aangeftelt ofte gecontinueert, fonder middelertyt ofte foo lange defelve het flot haarder Rekeninge in voegen als vooren niet en hebben gefuyvert, in eenige Stadts vergaderinge te mogen compareeren veel min feffie nemen,
E 2 Ten
Rentmeesters niet langer dan voor twee Jaaren aar te fiellen.



Alle Middelen publicq te verpakten.
Bevel aan den Hnogfehout.
C 36 )
Ten vierden, Dewyle haar Ho. Mo. in ervaringe komen, dat de middelen van de Stadt ofte eenige fpecien van dien fomwylen uyterhant werden verpacht, ofte aan iemant vergunt, verftaan haar Ho. Mo. dat fulkx voortaan niet meer en fal mogen gefchieden, maar dat alle .de midden publikelyk voor alle man opgeveylt. ende verpacht fullen moeten worden.
Laftende ende bevelende den tegenwoordigen Hoog-Schout ofte fynen Succesfeur in OfHcio, goet ende naauw reguard te nemen, dat de voorfz. poinéten wel en exaclelyk werde gepractifeert ende naa geleeft, ende fal hy tot des te meerder bevorderinge van die, alle Jaren de Schepenen hier op, als mede op haar Ho. Mo. voorgaande Refolutie van den 7 November 1657. voornoemt den behoorlyken eedt hebben af te nemen , ende voorts haar Ho. Mo. Jaarlykx een Maant voor 't veranderen van de Weth over te fchryven1, of den inhouden van defe ende van haar Ho. Mo. op gemelte Refolutie van den 7. November 1657. meergenoemt wel ende in alle haare Poinclen ende leden werden geobferveert ende naar gekomen.
AU



C 37 )
- Aldus gedaan, Geordonneert ende Geftatueert tot ampliatie als vooren, ter vergaderinge van de hoogh gemelte Heeren Staten Generaal in den Hage den 24. September, 1667.
WAAR OP gedelibcreert fynde hebben haar Ho. Mo. de meergenoemde Heeren der felver Gedeputeerden over ende ter faake van de genomene moeyten bedanckt, ende fyn voorts de voorfz. twee diftincle Poincten en de Articulen dienende tot redres ende ampliatie als boven verhaalt, gehouden voor gearrefteert, fullende de Poinclen ende Articulen raakende de Juftitie gedrukt ende nevens extract van de andere dienende tot Ampliatie van haar Ho. Mo. Refolutie van den 7. November 1657., den voorfchreve Hoog-fchout, mitsgaders Schepenen der gemelde Stadt 's Hertogen-bosfche toegefonden werden met ordre, om figh puncluelyk naar den inhout van denfelve voor foo veel hun aangaat te reguleren, ende anderen, daar 't van nooden is, te doen reguleeren. . Ende was onderteekent, PI ETERS ON Onderftont, Accordeert mettet voorfz. Register, RUYSCH.
E 3 EX-
De voorfz. Poincten gehouden voor gearrefteert.



EXTPvACT uyt het Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Mercurii den 7en November, 1Ó57,
Wegens het bètan der Beden.
Synde gehoort hec Rapport van de Heeren Schoock, ende andere haare Hoogh Mogende Gedeputeerden, en Gecommitteerden uyt den Raad van Staten, achtervolgens diverfe voorgaande Refolutien, gebefoigneert hebbende in faaken aangaande de Bede, tot last van de Stadt 's Hertogen-bosch, waar in die van de Regeringe aldaar fuftineeren niet gehouden te fyn, is naar deliberatie goet gevonden ende verftaan, dat gefchreeven fal worden aan de Regeringe van de gemelte Stadt, datfe alle Jaaren by provifie voortaan fullen moeten betalen haare Bede, gelyk voor de Reductie altoos is gefchiet,
dog



( 39 )
dog wat aangaat de verlopene Jaaren, ende haar gefuftineerde ten principalen, nademaal daar op naarder esclairciflement wert gerequireert, dat fekere Dedu&ie onlanghs by die van den Bosch over 't geene voorfchreve is gedient, nader fal werden geëxamineert, de Rentmeefter Zuerius daar op gehoort, om naderhant van alles finaal rapport aan haar Ho. Mo. gedaan te worden, fullende Extract van defe haar Ho. Mo. Refolutie gefonden werden aan den Raad van Staten, met verfoek dat haar Edele de voornoemde Beden Jaarlykx willen doen innen, ende aan den voornoemde Rentmeefter Zuerius, om te ftrecken tot fyn narightinge.
JVas geparapheert J. de M E R O D Evt- Onderbond , Accordeert mettet voorfz. Register 9 Ende was onderteekent, N. RUYSCH.
'tNaar-



't Naar volgende EXTRACT is gefchreeven, ende gecopieert uyt het nieuwe Reglement van Hertogh JAN den vierden, dato den i2en Mey, 1422. daar inne onder anderen Articul 2. & 3. ftaat als volght.
IVegens het ver. nieuwen der Schepenen.
Item
Jj^nde die geene hy 't zy Regtere, ofte andere, die ons die keufe van den Schependomme, ende Wethouderen aanbrengen fullen, dat die dat doen fullen befloten, bezegelt, onder der Stede, ofte der'Wethouderen Zegel, daar dat geboert, ende die wy daar toe van onfentwegen gecommitteert fullen hebben, fullen terftont uyt die keufe Schepenen kiefen, ende weder overfenden befegelt onder onfen Zegel, ofte der gener die als voren gecommitteert fullen zyn, den Steden van daer die keufe komen fal wefen.



C 4i )
Item gevielt alfoo, des of Godt wil niet zyn fal, dat gebreeckelyck waeren in eenighe van Onfe Steden Loven , Brusfel , Antwerpen , Bosch, Tienen of Leuwen de Wettende Schepenen te verfetten 't alfulcken tyden als dat in elcke der voorfz. Steden gewoonlyck is te gefchieden, foo willen Wy confenteren, ende bevelen, dat dan die Schepenen, die afgaen fullen en fchuldigh zyn af te gaen, van haeren voorfz. Schependomme fullen kiefen op haeren Eede, die toekomende Schepenen uyt den keufe die men Ons overgefonden fal hebben, als voorfeyt is.
F
'tNaar-



'tNaarvolgende is getrokken uyt de Copye der Reformatie van den Jare 1525. by Keyfer CAREL geftatueert . ftaande Geregiftreert in het roode Privilegie Boeck, in de Kamer der Heeren Schepenen van 's Hertogen-bosfche beruftende, luydende als volgt.
Om de grootheid der Stad, in plaats van zeyen , negen Schepenen geirdott*ntert:
Jj>nde daar toe aangefien de grootheyt van Önfe voorfchreve Stadt, ende van de menighte der Ingefetenen van dien, Wy tot vorderinge van de Juftitie in der Steden van de feven Schepenen, die altyt daer geweest fyn, van de ryckfte, notabelfte, ende nuttelyckfte Mannen, die men daer vinden fal, negen Schepenen ordonneren, ende ftellen fullen, de welcke duerende haer Schependom met de meefte
me-



C 43.)
menighte van heure Huysgefmnen haere principale refidentie gehouden fullen wefen te doen in onfe voorfchreve Stadt, enne dat den gene, die Schepenen geweest fullen hebben , geen Schepenen fullen mogen wefen, dan na fy twee Jaren uyt het Schependom fullen geweest hebben, ende tot informatie van den nieuwen Schepenen in haere aenkomfte aen het Schependom van onfer Stadts faaken, ende affairen Wy geordonneert hebben, ende ordonneren, dat men Taerlykx in 't vernieuwen van de voorfz. Wethouderen, twee van de oudfte en verftandighfte Schepen continueren fal voor een Jaer ionder meer.
F a EX-
Omtrsnt-de Referentie derzeher:
En de continuotie van twee oude Schepenen.



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Feneris den 12. Marty 1660.
Octroy op de Magijiraats beftelUng,
Is nogmaals ter vergaderinge voorgebraght het fchriftelyk Rapport van de Heer van Raasfeit, ende andere hare Hoogh Mogende Gedeputeerden tot de faken van de Meyerye van 's Hertogen-bosfche, aghtervolgens derzelver Refolutien van jien 12. December, 17. ende 21. February alle leftleden, 5, 6, en 9. defes gevifiteert ende geëxamineert hebbende de refpe&ive Requeften van Schepenen, Gefworens ende Raden der voorfchreve Stadt 's Hertogenbosch, rakende de beftellinge van de Magiilrature aldaar, met verfoek, om dienshalven tot obfervantie yan goede ordre en reghtmatigheyt
en-



C 45 )
ende billikheyt met verfcheide Poinclen geoctroyeert ende gepriviligeert te mogen werden,
WAAR OP gedelibereert fynde, is goetgevonden ende verftaan, dat de Regeringe van de voorfchreve Stadt van 's Hertogenbosch fal werden geftelt ende gereguleert, gelyk die geftelt ende gereguleert wert mits defen, op een feker vast ende gelimitteert getal van veertigh Perfonen, fynde alle van de gequalificeerfte, nutfte, vreetfaamfte, ende ware Chriftelyke Gereformeerde Religie, gelyk de felve alomme binnen de publiecque Kerken defer Landen wert jegenwoordigh geleert ende gepredickt, met dien verftande noghtans, dat foo wanneer van de jegenwoordige Raats - perfoonen, twee fullen wefen overleden, ofte metter woon uyt de Stadt vertrokken, 'telkens een Perfoon gequalificeert, als in dit jegenwoordig Oclroy vermeit , in plaatfe van de twee af-geftorvene, ten gewoonlyke tyt tot Schepen van de felve Stadt fal mogen werden verkofen, ende fulkx ten tyt toe, de gemelte Regeringe als voren, tot het getal van veertigh fal fyn gekomen, ende fal ondertusfeheu foo lange de voorfchreve Rege-



C 4<s )
geringen by af-fterven, vertrek, of anderfmts, niet gebragt fal wefen beneden het voorfchreve getal van veertigh, de Electie van Schepene by haar Ho. Mo. gedaan werden; uyt het getal der' gener die albcreyts in de voorfz. Regeringe bevonden werden, ende foo wanneer de felve Regeringe by af-fterven, vertrek, of anderfmts, als voren beneden het felve getal van veertigh gebraght fal fyn, dat als dan de vacante plaatfe, ofte vacerende plaatfe open gelaten fullen werden tot den ordinaire tyt van de veranderinge des Schepenftoels, ende dat haar Ho. Mo. als dan by de te doene Electie van Schepenen, t'elkens foo veel Perfonen, van buyte voorfchreve Regeringe fullen inkiefe, als daar plaatfen beneden het voorgeroerde getal vacant fulle wefen, op dat alfoo de nieuwe aan te ftellene Magiftraats-Perfonen naar oude gewoonte, doorliet Schepen-ampt in de Regeringe gebraght mogen werden, dat voorts de gemelte Stadt van 's Hertogenbosch geoftroyeert ende gepriviligieert fal werden, gelyk die by haar Ho. Mo. geoctroyeert ende geprivilegieert wert mits defen, dat van nu voortaan nieraant tot den voorfchreve Schepen-



C 47 )
penftoel sepromoveert ofte geasfumeert fal werden, als" eerftelyk die gene, die in de felve Stadt geboren fyn, ofte het H. Doopfel aldaar ontfangen hebben : Ten tweeden, dat mede tot den Schepenftoel voornoemt generalyk fullen mogen werden gepromoveert, alle Ingeboorne Brabanders binnen de meergemelte Stadt woonaghtig mits Poirters ende Borgers fynde, ende die aldaar ten minften «den tyt van drie agter een volgende Jaren niet alleen Domiciliurn gehad, maar ook met haare gantfche Familie formelyk gewoont fullen hebben: Ten derden, ook foodanige andere, als haar Ho. Mo. foude mogen goetvinden voortaan voor Brabanders te "Naturaliferen, ende qualificeren, mits dat alfulke genaturalifeerden, naar dato van de felve Naturalifatie ten minften den tyt van fes agter een volgende Jaren binnen de meergemelte Stadt niet alleenlyk domicilie gehadt, maar ook met hare gantfche Familie hare formele wooninge gehouden, ende het Poirter reght fullen verkregen hebben, dogh ingevalle foodanige genaturalifeerde getrouwt fyn aan een Borgers Doghter van 's Hertogenbosch voorfchreve dat de felve tot het Schepen-ampt
al-



C 48 )
aldaar fullen mogen geadmitteert werden, foo haar de felve binnen de voorfz. Stadt naar dato van de Naturalifatie ende van haare Troudagh, den tyt van drie Jaren als boven hare formeele wooninge gehouden, ende ook het Poirter Reght verkregen fullen hebben: Ten | vierde, dat mede niemant tot het Schepenampt der felver Stadt gepromoveert ofte geasfumeert fal worden, dan die geene, die in Brabant onder het Resfort van defen Staat, aghtervolgens de oude Privilegiën, Ordres, ende Reglementen van de Hertogen in der tyd gegoet fyn, namentlyk den Prefident Schepen vyf, ende de andere Schepenen vier duyfent gulden waardigh: Eyndelyk voor zoo veel belangt 't verdere verfoek van de Remonftranten, om geadmitteert te worden tot eenige nominatie van dubbelt, tripel, quadrupel, ofte meerder getal van Perionen, daar uyt haar Ho. Mo. de voornoemde Electie van Schepenen foude doen, 't felve wert om verfcheide pregnante redenen gedeclineert, en geëxcufeert, ende fal van alle 'tgeene voorfchreve is, by forme van Octroy ende Privilegie, ten behoeve van de meergemelte Stadt Acte in behoorlyke forme onder
'tgroo-



. C 49 )
*t groote Zegel van den Staat gedepecheert, ende verveerdight werden, alles onvermindert hare Privilegiën, ende oude Obfervantien, voor foo veel de felve door defen niet en fyn gealtereert en gederogueert:
Was geparapheert, JOHAN van REEDE ,vtQnderjlont, Accordeert mettet voorfz. Register, Ende was geteekent, J. SPRON&
G
RE-



REGLEMENT, tot beter adminiftratie van de Juftitie in den Schepenftoel der Stadt 's Hertogenbosch , in dato den 31. Maart, 1662.
Inleiding.
Dat
y\jfoo haar Hoogh Mogende in ervaringe fyn gekomen, dat de Schepenen der Stadt 's Hertogenbosch niet in behoorlyck getal en compareren over het lefen, en het Sententieren van Procesfen, ende andere faken van. Importantie , ende dat de felve mede geene Taux van Salaris en hebben van hare befoignes.
SOO IST, dat haar Hoogh Mogende goet gevonde hebben , tot beter ordre te Ordonneren ende te Stameren de navolgende Poincten:



C 51 ) l
I/at geen Schepenen uyt de Stadt en fullen mogen gaan, fonder eerst fulkx den Praefident ofte voorfittende Schepen in 'tCollegie bekent te hebben gemaakt, de welke gehouden fal fyn forge te dragen, dat foodanigh getal van Schepenen in de Stadt verblyven, als tof de ondergefpecificeerde faaken worden gerequireert,
II.
Dat den Prasfident ofte Voorfchepen, alle de Schepenen (des noot fynde) tot de befoignes op haren Eedt fal doen citeren, op poene dat de non comparanten op den geprefigeerden tyt ofte uure verbeuren fullen jeder in faken van Politie en Civile Juftitie, de fomme van twaalf ftuyvers , in Criminele faaken de fomme van drie gulden, ten ware by fiekte , Ofte dergelyke wettige oorfaken, als die by 't Collegie van Schepenen voor wettige werden erkend.
G ft Dat
Wegens iTabfenHe van Schepenen.
Wegens de citatien en welke boete door de non comparanten te verbeuren,



Hot veel 'er prafent moeten zyn in Crimineele zaaken.
Item in Civite en Pachters ProcesZen.
Wegens de goede, ren van Onmtndigen.
V.
Dat geene alienatien ofte befwaarnisfen van Weefen, ofte Onmondige goederen, en fullen werden toegeftaan, als op voorgaande Advis ende Informatie van de naaste Vrienden en bekenden, foo van Vaders, als Moeders fyde, dat fulkx behoorlyck fal werden geëxtendeert, ende in de Secretarye geregiftreert.
Dat
C50 III.
Dat geen Criminele Procesfen fullen werden afgedaan, als ter praefentie van feven Schepenen.
IV.
Dat de Civile en Pachters Procesfen, ook alle Appoinetementen en decreten in faken van eenige Importantie, fonderlinge over Weefen goederen, en het decerneren van Commisfarisfen over Rekeningen, ende alle andere faken, niet en fullen werden geëxamineert nogte afgedaan , als ter prcefentie van vyf Schepenen ten minften.



C 53 ) VI.
Dat de Schepenen alle bofoignes hier vooren vermeit, Tonder interruptie fullen by woonen van den beginne tot den eynde toe, ende dat een der Penfionarisfen daar van notitie fal houden, ende de prcefenten Heeren aantekenen.
VII.
Dat ten minfte een van de Penfionarisfen by het vifiteren van alle Procesfen, en d' andere belbignes fig altoos; prtefent fal moeten laten vinden, en op alle faaken foo van Juftitie, Politie, als infonderheyt van Criminele, van Schepenen verfoght fynde dienen van prreadvis; en fullen de voorfchrevene Penfionarisfen in gene faken mogen adviferen, ofte partye dienen, die fy weten, dat aireede voor de reghtbank foude mogen hangen, ofte namaals ontwyffelyk foude mogen komen; ende indien voor de voorfz. regtbank eenigh Proces wierde aangeftelt, waar in de gemelte Penfionarisfen te vooren hadde geadvifeert ofte gedient , foo fullen fy in fuiken gevallen fig van G 3 pne-
Hoe de lefoietit by te woonen.
Wat de Penfionarisfen moeten ohferveeren.



Hoe veel voor ieder uur befoigne te genieten.
Item bj Cominiifmrisfen.
Waar de befoignes te houden.
Ten
(54)
prseadvis onthouden, en 'tfelve de Schepenen bekent maken.
VIII.
Dat de prafenten Schepenen, Penfionarisfen, ende andere Aflesfors, ieder fullen hebben van een uure befoignes in Procesfen tien ftuyvers, fonder meer.
IX.
Dat de Schepenen als Commisfarisfen tot twee in getal, en niet meer, in andere befoignes, van een uure fullen hebben jeder vyftien ftuy vers, ende van een aangereghte of fimple vifitatie twaalf ftuyvers.
X.
Dat alle Commisforiale Schepenen befoignes fullen op het Stadthuys moeten gefchieden, fonder eenige verteringe, tot lafte van parthyen.



( 55 ) XL
Ten haften dat de faken van Armen, fullen gratis geëxpedieert werden.
Aldus gedaan ende gearrejleert ter vergaderinge yan de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in den Hage den%\. Maart 1662.
Was geparapheert W. v. ACKEMV' 0»derftond, Ter Ordonnantie van defeWe, Geteekent, N. RUYSCH.
Synde op yt Spatium gedruckt het Cachet der f$h 9tr Heeren Staten, in rode Wasfche*
GE-
Dt zaaken van Armen gratis ('expediëren.



REGLEMENT, tot beter adminiftratie van de Juftitie in den Schepenftoel der Stadt 's Hertogenbosch.
Inleiding,
Wegens iTabfenUt van Schepenen.
_^\jfoo haar Hoogh Mogende in ervaringe fyn gekomen, dat de Schepenen der Stadt 's Hertogenbosch niet in behoorlyck getal en compareren, over het lefen ende Sententieren van Procesfen, ende andere faken van Importantie, en dat defelve mede gene Taux van Salaris en hebben van hare befoignes:
SOO IST, dat haar Ho. Mo. goet gevonden hebben, tot beter ordre te Ordonneren ende te Stameren de navolgende Pointten:
Eerftelyk, Dat gene Schepenen uyt de Stadt en fullen mogen gaan fonder eerst fulkx den Prcefident ofte voorfittende Schepenen in 't Collegie bekent te hebben gemaakt, de welke gehouden fal fyn forge te dragen, dat fooda-
nig



C 57 )
nig getal van Schepenen in de Stadt verblyven, als° tot de onder gefpecificeerde faken worden gerequireert: En indien den Prefident- Schepen genootfaakt mogte wefen fig buyten de Stadt te vervoegen, foo fal hy daar van alvoorens advertentie geven, aan 'tCollegie, ofte wel aan de eerfte van Schepenen praefent fynde, en aan hem overleveren foodaanige ftucken ende parapieren, waar op nootfakelyk by fyn afwefen fal dienen geadvifeert ende gerefolveert te worden.
Ten tweede, Dat den Prsefident ofte Voorfchepen, alle de Schepenen (des noot fynde) tot de befoignes op haren Eedt fal doen citeren, op poene dat de non comparanten op den geprefigeerden tyt ofte uure verbeuren fullen jedcr in faken van Politie ende Civile Juftitie, de fomme van twaalf ftuyvers , in Criminele faken de fomme van drie gulden, ten ware by fiekte ofte dergelyke wettige oorfaken, als die by *t Collegie van Schepenen voor wettige werden erkend.
Ten derden, Dat geene Criminele Procesfen me v«r er treft en
Wegens de citatien en welke boete door de non comparanten te verbeuren.



fent moeten syh'tn Crimineele zaaken.
Item in Civile en. Pachters Procesfen.
Wegens ie goederen van Onmondige*»
Hoe de befoignes by te vsoonen.
C 58 )
etl fullen werden afgedaan, als ter pr&fentie van feven Schepenen.
Ten vierden, Dat de Civile ende Pachters Procesfen, oock alle Appoinctementen ende Decreten, in faken van eenige importantie, fonderlinge over Weefen goederen, ende het decerneren van Commisfarisfen over Rekeningen, ende alle andere faken niet en fullen worden geëxamineert nogte afgedaan, als ter praïfentie van vyf Schepenen ten minften.
Ten vyfden, Dat geene alienatien ofte befwaarnisfen van Weefen, ofte Onmondige goederen, en fullen werden toegeftaan, als op voorgaande advis ende informatie van de naaste Vrienden ende bekenden, foo van Vaders, als Moeders fyde, dat fulkx behoorlyk fal worden geëxtendeert, ende in de Sententiën geregiftreert.
Ten fesden, Dat de Schepenen alle befoignes hier vooren vermeit, fonder interruptie fullen bywoonen , van den beginne tot den eynde toe, ende dat een der Penfionarisfen of Griffier, daar van notitie fal houden, endedepre-
fen-



C 59 )
fentc Schepenen aantekenen , ende achter de uytgefproken Sententien uyrdrucken de namen der Schepenen, die over 'ttermineeren van de Taak prefent geweest zyn.
Ten fevende, Dat alle de Advocaten tot den Schepen-ftoel gepromoveert werdende, fullen gehouden wefen ten aanvangh van haar Officie in 't Collegie van Schepenen, in handen van den Hooghfchout by Eede te verklaren, ende te laten aanteekenen in wat faken (voor den Gerechte hangende) fy dienen, ofte geadvifeert hebben, omme haar in de loopende termynen in het decreteren op incidenten, en de in het vonnisfen daar van te onthouden , ook om defelve faken niet te recommanderen, ofte hare Confraters daar van te imbueren: Dat fy mede geduyrende hare funótie, gene faken nog Procesfen hangende voor den voorfchreve Gerechte, ofte die apparent fyn binnen den tyt van hare bedieningh voor den Gerechte te fullen komen, en fullen mogen aannemen ofte bedienen, ofte door eenigh ander Advocaat doen bedienen, dire&elyk ofte indirectelyk, alles op poene van fufpencie van hun H 2 Of-
Wai de Advocaten Schepenen wordende, moeien ohferveeren.



Wat omtrent de recufatie van Schepenen te obferveeren.
C 60 >
Officie, ende inhabiliteyt voor het toekomende. Ende indien eghter voor den voorfchreve Gerechte geduyrende hare bedieninge, eenige fake mogte voorkomen, waar in fy luyden by onkunde mogen hebben geadvifeert, dat fy in fulcken cas op haren Eedt gehouden fullen fyn daar van aan den Gerechte kennisfe te geven , en haar van de judicature ende alle directie van dien, in maniere voorfchreve onthouden.
Ten achflen, Dat mede over het vifiteeren van Procesfen ende Sententieren, niet fullen mogen komen eenige Schepenen, in faken die hun felven raaken, ofte hare Vrienden in den feften graat, naar computatie van Keyferlyke Wetten, foo van affiniteyt, als confanguiniteyt, noghte ook in fulke faken, waar inne hunne haat, fught, ofte affectie te voore noitoirlycken heeft gebleeken, op poene als boven van fufpencie, ende inhabiliteit voor het toekomende: Ende fal van de recufatien van een ofte meerder Schepenen, uyt fake als vooren, by d' een of d' ander parthye gedaan wordende, ende van de fuffifantheid, ofte ia-fuffifant-
beyt-



C 6if)
heyt van de redenen van dien by de vordere Schepenen, des noot zynde, geoordeelt ende Scde?S worden, als naar rechten; Ende foo wanneer het Collegie van Schepenen hier van preailablement fal wefen geadverteert, fal ITt felve, ofte den voorfittende Schepen, dien fulkx bekent fal wefen gemaakt, daar op benooriyck moeten inquireren, ende daar voor mede verantwoorden.
Ten negenden, Dat ten minfte een van de Penfionarisfen, ende den Griffier «fpe&ve, •by het vifiteren van alle Procesfen, en d andere befoignes, jeder volgens fyne Inftrucjie, buyten nootfakelyk verlet, fig altoos praefent fullen moeten laten vinden, en op alle faken van Tuftitie, des by den Prefident verfoght ï?nde, of b} omisfie, in cas fulkx by 'tmeerdeel van de Schepenen goet gevonden wierde dienen van prac-advis: Ende lullen de voorfz. Penfionarisfen nogte Griffier in eenige faken mogen adviferen, ofte parthyen dienen, die fy weten, dat airede voor de Rechtbanck foude mogen hangen, ofte namaals ontwyffeïyk foude mogen komen: Ende indien voor de
Wat ie Penfionarisfen moeten obferveeren.



Geene andere Advocaten te asfumeeren.
Jioeh wel advlfen innemen buiten kosten van partyen.
( 62 )
voorfz. Rechtbank eenigh Proces wierde aangeftelt, waar in de gemelte Penfionarisfen ofte Griffier te vooren by onkunde, hadde geadvifeert ofte gedient, foo fullen fy in fuiken gevallen fig van prse-advis onthouden, en 'tfelve de Schepenen bekent maken; En fullen dienvolgende voortaan gene andere Advocaten ofte Praclifynen in 't vifiteren van dagelyckx voorvallende Procesfen, Playdoyen, ofte Confulten in faken rakende de Juftitie, Criminele, Civil, ofte Pachters faken, daar Parthyen over in queftie fyn, voor Schepenen der felver Stadt mogen werden geroepen, ofte geasfumeert, om met, ende nevens Schepenen voorfchreve te bcfoigneren: Dogh by aldien Schepenen voorfz. in eenige faken verder advis, ende inftruétie foude willen hebben, foo fullen fy vermogen met een ofte meer fameufen Advocaten daar over mondeling te Confuleren, ofte anderfmts van haar fchriftelyck ad vis doen halen, buyten koften en laften van Parthyen, blyvende fy Schepenen gehouden de voorfchreve Advocaten daar voor te falariëren, uyt hen eygen Wedden, ofte ordinairis Rapport-geit, fonder 'tfelfde Rapport-geit ter fa.
ke



(6*3 )
ke van dien eenigfints directelyk, of indirectelyk te mogen verhoogen, ofte befwaren, om 't felve advys by hun gevifiteert ende geëxamineert fynde, voorts in der fake, in maniere •] als boven, gedelibereert, ende gebefoigneert, :> ook vervolgens gefententieert te worden, foo als fy luyden in goeden confeientie, ende naar Rechten fullen vinden te behooren, alles op poene indien fy contrarie doen daar over arbitralyk gecorrigeert te worden.
Ten thienden, Dat de pnefente Schepenen, Penfionarisfen, ende Griffiers, jeder fullen hebben van een uure befoignes in Procesfen tien ftuy vers, fonder meer.
Ten elfden, Dat de Schepenen als CommisI farisfen tot twee in getal, ende niet meer, in andere befoignes, van een uure fullen hebben jeder vyftien ftuy vers, ende van een aangerigh: te, of fimple vifitatie twaalf ftuy vers.
Ten twaalfden, Dat alle Commisforiale Schepenen befoignes fullen op het Stadthuys moeI ten gefchieden, fonder eenige verteringe, tot i lafte van Parthyen.
Ten
Hoe viel vetr der uur befoigne te genieten.
Item ly Cemmi* farisfen.
Waar de befoignet te houden.



De zaaien van Armen gratis ?expediëren.
( 64 )
Ten derthienden, En ten laafte, Dat de faken van Armen, fullen gratis geëxpedieert worden.
Aldus gedaan, gerenoveert ende geamplieert ter Vergadering van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenighde Nederlanden: In den Hage op den eerften Marty, 1664.
Was geparapheert J. van GENT,"- Onderbond Ter Ordonnantie.van defelve, Geteekent, N. RUYSCH.
Zynde op 'tfpatium gedrukt het Cachet van haar Hoogh Mogende, op een roden-Ouwel.



Nader REGLEMENT, behelfende eenige Poincten ende Articulen van Ampliatie, dienende tot des te beter redres en Adminiftratie van de Juftitie in den Schepen-ftoel der Stadt 's Hertogenbosch , in dato den 24. September, 1667,
l. 1
"c^erftelyk op dat de Juftitie wei en buyten aUè nabedencken mag werden geadmmifteert, verftaan haar Ho. Mo. dat in de Schepenftoel te eelvk niet en fullen mogen fitten nogh geadmitteert werden Vader en Soon, twee Broeders, nogte Swagers.
II.
Ten anderen, dat gene Leden van de ReI ge-
JPie r.iet te gelyk Schepenen negen %yn.
Met geen Zyd-



Ceweeren te compareeren.
Omtrent da Advocaten Schepenen wordende.
€ttr>i dan de ]>rt~
geringe, Schepenen, Gefworens nog Raden, op den Stadthivyfe, nog in den Raadtkamer, met haar Zydgeweer en fullen mogen fchynen, of compareren.
III.
Ten derden, dat geen Advocaat, of Advocaten tot Schepenen verkoren werdende, en fal, nog en fullen geadmitteert, nog in Eede genomen mogen werden, dan alvorens de felve ingevolge van den fevenden Articul van 't Reglement van den i. Maart 1664. in 't Collegie van Schepenen in handen van den Hoogfchout by Eede fal, of fullen hebben verklaart, in gene 'faken of Procesfen te hebben gedient dan die by fyne of hare fpecificatie fullen werden overgelevert, nog ook geduyrende fyne of hare fesfie in den Schepenftoel gene faken aannemen, nogte parthyen mogen dienen, ende vorders, als in 't fevende Articul voornoemt breder wert geftatueert.
IV.
Ten vierde, dewyle by het io« Articul van
het



( 67 )
het voorfz. Reglement van den i. Marty 1664. , geftatueert en geordonneert is dat de pra,knte Schepenen, Penfionarisfen ende Griffiei jeder t£n ftuyvers fonder meer foude hebben van een uure befoignes in Procesfen ; en dat haar Ho Mo. in ervaringe komen, dat met alleen de pinten, maar oock felve de abfenten Schepenen de voorfz. 10. ftuyvers voor jeder befoiene komen te trekken, fonder daar voor eenig?n dienst te doen; Wert goet gevonden ende verftaan, dat geene anderen, dan de pnefente Schepenen, Penfionarisfen ende Griffier refpeftivelyk foodanige vacatiën fullen mogen trekken; En fal een der Penfionarisfen, of den Griffier dagelyks by de befoignes van de praefente Schepenen notitie houden.
V.
Ten vyfde, dewyl haar Ho. Mo. mede in ervaringe komen, dat de Procesfen by de afgaande Schepenen zyn blyven leggen, en vervSgens, dagelykx opgebraght ende ingelevert werden,'in een kasfe opgefloten ende een van de Schepen de fieutel daar van vertrouwt en I 2 »»n
"ente mogen fasa» Hen trekken.
Wegens het bewaren der Protetfen.



C ö8 )
aan bevolen wert, hebben haar Ho. Mo. omme alle bedenken van parthyen weg te nemen, goet gevonden en verftaan, dat de Procesfen voortaan fullen werden bewaart in eene kasfe of kifte met twee byfondere floten, waar van d' eene fleutel by den Prsefident, en d' ander by den oudften Schepen (geen Advocaat wefende) fal moeten werden bewaart, fonder de felve fleutelen aan d' een of d' ander over te geven, dan naar voorgaande deliberatie ende refolutie van de pnefente Schepenen.
Laftende ende bevelende den tegenwoordigen Hoogfchout, ofte fynen fuccesfeur in Officio, goet en nauw reguard te nemen, ende dat de voore-ftaande Poinclen wel ende exactelyck werden gepractifeert ende na geleeft, en fal hy, tot des te meerder bevorderinge van dien alle Jaren de Schepenen hier op, als mede op het voorfz. Reglement tot beter Adminiftratie van de Juftitie den I. Maart 1664. gearrefteert den behoorlyken Eedt hebben af te nemen, ende voorts haar Ho. Mo. Jaarlykx een Maant voor 't veranderen van de wet, over te fchryven, of den inhoude van defen,
€2



(69)
ende van het opgemelte Reglement van den l. Maart 1664., wel ende in alle hare Poincten ende leden werden geobferveert en naargekomen.
Aldus gedaan, geordonneert, ende geftatueert tot beter redres en Adminiftratie van de voorfz, Juftitie, ter Vergaderinge van de Hooggemelte Staten Generaal, in den Hage op den 24. September, 1667.
Was geparapheert A. PIETERSON,vt- Onderbond, Ter Ordonnantie van defelve, Geteekent, N. RUYSCH.
Zynde op 'tjpatium gedrukt het Cachet van haar Ho. Mo. op een rode-Ouwel, overdekt met een papure ruyte.
I 3 POINC-



POINCTEN ende ARTICULÉN, by de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden gearrefteert, dienende tot redres van de Policie, Juftitie ende Finantie der Stadt 's Hertogen -bosch.
Relatie tot vorige Reglementen,
K/erftelyk ende vooral wert alhier gehouden voor verhaalt ende vernieuwt het Reglement tot beter Adminiftratie van de Juftitie m den Schepen-ftoel der Stadt 'sHertogenbosch, by Ons op den eerften Meert feftien - hondert vieren -feftigh gedaan emaneeren.
Als mede het nader Reglement, behelfende eenighe Poinften ende Articulen van Ampliatie, dienende tot beter redres ende adminiftratie van Juftitie in denfelven Schepen-ftoel den vier-en-twintigften September Anno les-
tien-



C 7i )
tien-hondert feven-en-fefligh by Ons gearrefteert, gerepeteert, ende gedecreteert, Onfe Refolutie van den derden December laaftleden, rakende het compareren der Leden van de Regeringe op den Stadthuyfe met Zyd-geweer, ende hen onderlingh refpeft, ende civiliteyt , die de felve malkanderen fchuldigh zyn.
Gelyk Wy ook als nog inhererende Onfe ] Refolutie van den fevende November feftienhondert feven-en-vyftigh, niet alleenlyk, raJ kende de Poinaen der Regeringe, ende het : convoceren der Leden, maar voornaamentlyk \ de Mariginale Ordonnantiën op de Remarques ( bevonden in de Rekeningen der Stadt s'Hertogenbosch.
Begeerende dat alle de voor-gemelte Onfe Refolutien fullen werden gehouden, of die van woorde tot woorde alhier waren geinfereert.
Ende tot meerder elucidatie, corroboratie, ; ende ampliatien van alle de felve, hebben Wy goet gevonden in 't toekomende te ltatueren, gelyk Wy ltatueren mits defen:
Die alhier wor~ den gehouden voor geinfereert.
En op nieuw ge flatueert.



C n)
Omtrent de convocatie der Leden.
|_n den eerften, alhoewel de convocatie van de Leden privatelyck fal blyven aan Schepenen, volgens Onfe voorgemelte Refolutie van den fevenden November feftien-hondert fevenen-vyftig noghtans in faken daar fekere dagen by den Prince van den Lande toe zyn geftelt, als het verkiefen van nieuwe Rentmeefters, het maken van Com - Zegelaars, ende deirgelyke, als mede foo daar eenige ordres van hooger hand komen, prompte expeditie vereisfende, fal den Prafident de Schepenen aan manen tot het doen van de convocatie, die ook ten gcprefigeerden dage, ofte binnen twee dagen naar de receptie van de voorfchreve ordres fal moeten gefchieden, ende in cas de Schepenen de convocatie langer protraheerden, fal de felve door den Prasfident, met kennisfe van Schepenen mogen werden gedaan, fonder dat ymandt van de Leden der Regeringe buyten de convocatie werde gelaten, ten ware die by eenige Onfe Refolutie, ofte* by Sententie in den Rade van Brabandt in contradiSforio judicio gewcfen, verftaan



C 73 )
ftaan van buyten de Vergaderinge te moeten blyven»
li
Eenigh Officie door affterven van den Officiant komende te vaceren, fal het felve moeten werden vergeven binnen drie dagen, naar dat den Overleden ter Aarden fal fyn gebragt, ende die wederom door convocatie der Schepenen, ofte by faute van de felve, door convocatie van den Praefident als boven: Dat mede alle Ampten door vrywilligen afftand, impetrabel geftelt werden, acht dagen vacant fullen moeten blyven, ende dan vervolgens door convocatie als boven ook fonder eenig verder dilay den achtften dag vergeven fullen moeten worden.
III.
Dat het ftaan fal tot laften van den Prselldent ende den outften Raadt, dat alle openftaande Rekeningen, foo van de Stadt, als van Gasthuyfen, Godtshuyfen, Kerken enli <*e
Wegens het vergeeveu van vaeante Ambten.
Item het opneemen van Rekeningen en zuiveren <ier Skten.



C 74")
Omtrent de propoptien in Stads Vergadering.
Hu de PreJSdetil
de Fundatiën binnen de voorfchreve Stadt op hare behoorlycken tyt werden geëxamineert ende afgedaan, ende volgens de bóven gemelte Reglementen van Anno festhien-hondert feven-en-vyftigh , ende festhien-hondert feven-en-feftigh, de floten der fel ver gefuyvert, ende nalatigheyt daar inne bevindende, fal den Prsefident het felve aan het Collegie van Schepenen ofte Leden bekent maken, omme daar op foodanige prompte ordre te werden geftelt, als tot dienst van den Staat nodigh bevonden lal werden.
IV.
De ordre in het proponeren der Poinéten, daar op by de Leden gerefolveert fal moeten werden, fal ftaan ter dispofitie van den Prasfident, ten waren by het meerendeel der Schepenen goetgevonden werde eenigh Poincl van. importantie voor d'andere te dragen.
V.
Den Praefident fal forge dragen, dat in de
Ver-



C.7S 1
Vergaderingen foo van Schepenen als van de Leden goede ordre werde gehouden, fonder door disrefpeétueufe bejegeningen , injurien, lafteringen, dreygementen, veel min handtdadigheden malkanderen te beledigen, ende fulks gefchiedende, fal den Prajfident dat ftellen aanhef oordeel van Schepenen, die den Contraventeur promptelyk fullen mulcleren met een. temporele fufpenfie van fyn Ampt, ende pe* cuniele boete van hondert gulden voor de eerfte reyfe, ende voor de tweede maal te verdobbelen tot profyte van den Armen.
VL
Ende op dat den voorgaanden Articul des te beter magh werden geobferveert, amplierende den tweeden Articul van het bovengeroerde Naarder Reglement op 't ftuk van de Juftitie op den vier-en-twintigften September, Anno festhien - hondert feven - en - feftigh geëmaneert, mitsgaders Onfe Refolutie van den derden December festhien-hondert twee-en-feventig, interdiceren Wy nogmaals alle Schepenen, GeGefworens, Raden, Penfionaris, Griffiers, SeK 2 cre-
de orde der Vergadering zalhouden.
Nader verbod, »m met Zydgeweer te compareeren,



C rO
cretarisfen, ende alle die van hunluyden zyn dependerende op het Stadthuys, te weten, in de Raadt-kamer, Griffie, Secretarye, ofte in eenige andere plaatfe, daar Juridycque ofte Politycque Functien werden gepleegt, met haar Zydtgeweer te verfcheynen, alleenlyck uitgezondert de Officieren der Schutterye op dien tyt de Wacht hebbende, alles in cas van contraventie ter arbitrage van Schepenen. *•.
VII.
Getnê Mvttgingen tot lasten van de Stad of Godshuizen te doen.
Ende alfoo ons onverwagt is voorgekomen, dat felfs in defe bekommerlyke tyden, in de welke ook de opulente Steden, naauwlyks hare wettige fchulden maghtigh fyn te betalen, echter de Regenten van 's Hertogenbosch, alhoewel in weerwil van vele derfelver haar eslarceren van aan haar mede Regenten, Bloedtverwanten Geallieerde onder eenige gefochte pretexten notable toevoegingen te doen, foo begeeren ende Ordonneeren Wy mits defen, dat in toekomende gene dusdanige toevoeginge 't zy tot laften van de Stadt, ofte van den grooten Gasthuyfe, fullen mogen gefchieden, * on-



( 77 )
onder wat pretext het felve foude mogen zyn, 't zy van eenige twyffelachtige pretenfien, vermeerderingen van Traclementen , Remuneratien, Schenckagien, ofte diergelyke , ten zy daar in twee derde parten van de Stadts Leden ter Vergaderinge geroepen zynde, expresfelyk confenteren, fonder dat Vader, Sone, Broeder, ofte Swager van de Pretendenten, daar onder fullen mogen werden gerekent, maar in 'treguarde van de Armhuyfen, fullen abfolutelyk gene Remuneratien werden toegeftaan.
VIII.
De Rentmeefters der Stadt fullen forge dragen, dat de Renten ofte Intresfen tot lafte van de Stadt lopende, voor alle andere fchulden werden betaalt, gelyk mede de Traclementen ende Gagien der gener die in Stadts dienfte zyn, op hare behoorlyken tyt fullen moeten werden voldaan, voorts in andere fchulden, den outften Schuldenaar voor den jonghften, fonder door gunfte van de Regenten ofte Rentmeefter, den eenen voor den K 3 ail"
Ten zy met toeflemming van twee derde der Leden.
En van de Armhuizen geheel geene.
Wat de Rentmeesters in de letaaling moeten tbferveeren.



C ?8 )
Wannéér zich te abfcnteeren.
Ambten van geringer alloy buiten de Regeering te cox» ferteretu
andere te prefereren, ofte dat anderfmts by de Auditeurs van de Rekeningen de Poften van foodanighe verkeerde betalinghe tot lafte van de Rendanten fullen werden geroyeert.
IX.
Als ymants faken in 't Collegie ofte Vergaderinge fal werden verhandelt, fal den fel ven geduyrende de verhandelinge fig hebben te abfenteren.
X.
Ende alfoo Wy in Recommandatie hebben dat aan d' een zyde, den luyfter der Regenten, ende aan d' ander zyde het voordeel der goede Borgerye Onfer Stadt 's Hertogenbosch werde,. bevordert, ende confiderende dat foo het een,, als het ander mcrkelyk wort geprejudiceert, uyt dien hoofden, dat eenige Ampten van geringer alloy, ende met de digniteyt van een Regent, niet wel accorderende, egter by fommige Regenten worden geambiëert, ende geincorporeert, foo is Onfen wille ende begeerte, dat in toekomende nog Fourier, nog Billetfchryver, nog Havenmeefter, nog Clercq van de
Qui-



( 79 )
Quitantien, nog Onder-Politie-meefter, 't zy de felve, ofte diergelycke Ampten in wefen zyn, ofte in toekomende op nieuws gecreëert foude mogen werden, geen fesfie ofte ftemme in Stadts Vergaderinge fullen mogen hebben, foo lange fy die Ampten bedienen, ende fullen defelve Ampten werden geconfereert aan de fatfoenlykfte Borgers, buyten de Regeringe fynde, dogh fullen de Regenten die tegenwoordig eenigh van de voorfz. Ampten bekleden , de felve foo lange fy leven, ofte tot dat daar van vrywillig komen afftand te doen, mogen behouden.
XI.
Om voor te komen alle vuyligheid ende corruptien die omtrent het vergeven van Ampten, Officien ofte Dienften ftaande ter collatie van de Leden, ofte die by provifie ter dispofitie van Schepenen zyn gelaten, mogten werden gepleeght, fullen alle Schepenen, Gefworens ende Raden Jaarlyks op de eerfte Stadts Vergaderinge , die gehouden fal worden naar het veranderen van de Schepen-ftoel, in handen
van
Eed tegen de eer* ruptien in het vergeven van Ambten.



C 80 )
En Eed van zuivering door (T Offieianten te doen.
Wegens het Ambtgeld voor de Stad.
En-
/an den Hoog-ichout, ofte des felvs Stadtlouder folemnelyk Eedt te doen, dat fy ten refpecte van de voorfchreve Ampten tot haarder collatie ftaande , geen recognitie ofte recompenfe , ofte belofte van dien, 't zy door haar felven, ofte door andere directelyk ofte indirectelyk en hebben, ofte en fullen ontfangen, ende fonder den voorfchreve Eedt fullen fy lieden tot het vergeven van de felve Officien niet werden geadmitteert; Gelyk ook mede niemant tot het aanvaarden van de felve Officien fal werden toegelaten, hy en hebbe den Eedt van fuyveringe in manieren als boven geprefteert. Edog tot verlichtinge van Stadts t' achterheden ende fchulden, fal het de Collateurs ofte Gifters van dusdanige Ampten vry ftaan, den nieuwen Officiant in fyn aankomen te belaften met een moderate fomme Geks, geproportioneert aan de Emolumenten van het Ampt, volgens een Lyste daar van by Stadts Regeringe te concipiëren, ende dit ten profyte van de Stadt, te betalen in handen van den Rentmeefter, alvoorens het felve Ampt fal werden aanveert.



C 8i ) XII.
Ende op dat in het toekomende door de Minifters van de Regeringe, het refpecl: dat fy de felve fchuldig fyn, te beter werde bewaart, fullen in 't toekomende geen Penfionarisfen , Griffiers ofte Secretarisfen mogen wefen Lidtmaten van de Regeringe; Dog fullen de Mïnifters, die tegenwoordigh mede Ledematen van de Regeringe fyn, foo lange als fy leven, of tot dat daar van vrywillig komen afftant te doen, daar in vermogen te continueren; Suilende voorts de felve Minifters, ende alle de gene die eenige Stadts Ampten bedienen, in het exerceeren van de felve, punftuelyk moeten achtervolgen hare Inftruétien van wegen de Stadt op de felve gemaakt.
XIII.
Den Penfionarisfen ofte Griffiers fullen in 't Gerechte niet mogen prse - adviferen, in faken daar in haar Vader, Soone, Broeder ofte Swager, als Schepen ofte Richter foude fitten, maar fal als dan, des noot, by meerendeel L van
Ministers mogengeen Leden zyn*
Wanneer de Ministers niet mogen {rx-advifeeren,



JVat omtrent het tninutc-eren en reciflreeren der Re"folutien te obfervecren.
Geen twee Penftonarisfen aan te /lellen Jan met twee derde dtrjlemmtn.
(-80
van Schepenen, een Rechtsgeleerden daar toe werden geasfumeert, buyten koften van partyen.
XIV.
Den Penfionaris, of die de Penne voert, fal ftaande de Vergaderinge, de genomen Refolutien geminuteert moeten oplefen, of in gevalle den tyt te kort. is, fal voor alles hebben te verforgen, dat de voorfchreve Refolutien, foo ras doenlyk is, fullen werden geregiftreert-r Ende fal vervolgens ook geen Extracten van Refolutien ofte Commisfien mogen uytreycken, als wanneer die alvoorens eerst behoor» lyk zyn geregiftreert.
XV.
Dat het eerfte van de twee Penfionaris-ampten vacant werdende, fal blyven gemortificeert', ende en fal niet wederom vergeven mogen werden, als met twee derde parten van de rtemmen van alle de Stadts Regenten, die daar öp ook acht dagen te vooren fullen moeten werden gecortvoCeert.
Dat



( »3)
XVI.
Dac voortaan geen buyten Stadts Commisfien fullen mogen werden gedecerneert, fonder nootfaakelykheyt, ende met goetvinden van twee derde parten der Stadts Regeringe, ook ten hoogrten maar van twee Commisfarisfen in hoogwichtige faken, werdende den Penfionaris voor een Commisfaris genomen, ende korts naar der felver gedaan rapport fullen der felver Declaratien by den Praefident ende twee outfte Schepenen werden geëxamineert, ende de onnodige ofte exorbitante posten geroyeert, fullende de daggelden wefen vier guldens , ende voor een Stadtsbode of een Knecht een daalder, fonder meer te moge» pretenderen.
XVII.
In alle Stadts faken, foo Civile als Politycque, daar over-ftemminge plaats foude mogen hebben, op dat de Propofitien niet en blyven buyten Refolutie, fal den fel ven Prsefident de ftemmen rekenen hoofts gewyfe, ende concluL 2 de;-
Wat omtrent buiten Commisfien te obferveeren.
De StetH van ie
Preftdent , by het ftaakcn der Stemmen voor eene dubbele te rekenen.



( §4)
Hot in het billet, tteren der Militie te handtien.
deren met meerderheyt van Hemmen, lullende foo wel in Stadts Vergaderingen, als in het Collegie van Schepenen, des Prafidents ftemme gerekent werde voor een dubbele ftemme, in cas de ftemmen anderzints foude mogen komen te fteken.
XVIII.
Ende om voor te komen de grote ende menigvuldige klagten der Borgerye over de inëgaliteyt van het billietteren ende inlogeren der Militie, verftaan Wy, dat den Fourier ofte Billietmeefter, geen billietteringe ofte inlogeringe fal hebben te doen ofte veranderinge daar inne te maken, fonder kennisfe van twee Schepenen daar toe gecommitteert, naar welkers ordre den Billietmeefter fal hebben te reguleren, fonder fyne Perfoon ofte dienst aan defelve te ontrecken, maar ter beftemder uyre de befoigne by te woonen; Gelyk ook hy Billietmeester, fonder kennisfe van de felve Gecommitteerden, geen Billietten van logeringe, de Inwoonders der Stadt toekomende, fal vermogen onder figh te houden, maar de felve aan
de



C 85 )
de Eygenaars, ofte recht daar toe hebbende behandigen; Sullende by weygeringhe, ofte naarlatigheyt, van alle het felve, naar rapport van Cornmisfarisfen, by Praefident ende Schepenen foodanig werden gedifponeert, als tot verligtinge van de Borgers ende Inwoonders, ende tot meeften dienst van de Stadt bevonden fal werde te behoren.
Ende op dat foo wel Onfe Reglementen ende Refolutien in 't Proëmio hier boven gementioneert, als defe by gevoegde Poincten ende Articulen in geen disobfervantie en fouden komen te geraaken; Laften ende bevelen Wy den eerften Prsefiderende ende ander Onfe Raden ende Leenmannen van Brabant, ende Landen van Overmaaze, den Hooghfchout, Praefident, Schepenen, Gefworens ende Raden Onfer Stadt 's Hertogenbofch, midtsgaders alle Officieren ende Onderfaten die dit eenigfints foude mogen aangaan, dat fy alle de felve Reglementen, Refolutien , ende defe Articulen onverbrekelyk fullen onderhouden, ende doen onderhouden. Laflende fpecialyk den gemelten Hooghfchout, de Schepenen, L 3 G e-
Skt<



( 86 )
Gefworens ende Raden van Jaar tot Jaar daar op te Beëedigen, ende tegens de Contraventeurs vigoureufelyk te procederen, als tegens Perturbateurs van de gemene rufte.
Aldus gedaan, geordonneert ende geftatueert ter Vergaderinge van de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, den negen - en - twintigften April festhien hondert drie - en - feventig.
Was geparapheert ISBR. van VIERSSEN,vt« Onderftond, Ter Ordonnantie van de felve, Geteekent > J. SPRONSSEN.
Zynde op 'tfpatium gedrukt het Cachet van haar Ho. Mo. op een rode-Ouwel, overdekt met een papiere ruyte,
ÊX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutie van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 24. April 1674.
Ontfangen een Misfive van den eerfte PneAderende, ende andere Raden van Brabant gefchreven alhier in den Hage den 20. defes, houdende in effect, dat den Praefident Corn. Gans Heer van Nulant, met nog andere agtien Regenten van de Stadt 's Hertogenbosch den 15. November, 1673. aan haar Ho. Mo. hadden geremonfteert, dat op den 29. April mede des felven Jaars was geëmaneert feker Reglement, dienende tot redres van de Policie, en Finantie der voorfz. Stadt, en dat haar Ho. Mo. in het proëmium van het felve onder anderen wel expresfelyk hadden begeert, dat der felver Refolutie van den 7. "November, J657. fouden
wer-
Refolutie omtrent het Stemmen der Leden in Stadt Vergadering.



C 88 J
werden 'gehouden, als of die van woorde tot woorde in gemelte laatfte Reglement ware geinfereert, verzoekende de Remonflranten om geallegueerde redenen, dat haar Ho. Mo. tot nader Elucidatie, en conciliatie van den 17. Articul, met gemelte Refolutie van den 7. November, 1657. ineen, ende't felve Reglement begrepen en bèfworen, by nader Declaratoir in defen geliefden te verklaren, dat den inhout van gemelte 17. Articul, in foodanigen verftande fal werden, ende blyven gevat en opgenomen, dat den felven niet en fal contrariëren der voorfz. Stadts oude Regten, Ufantien, ende Herbrengen, nopende de forme van Regeringe by de Capitulatie, en de Sententie van den Hoogen Raden, in den Jaare 1650. beveiligt, ende by haar Ho. Mo. Refolutie van de voorfz. 7. November, 1657. met volkomen kennisfe van faken nader vast geftelt, ende by de Stadts Regeringe eenpaarighlyk aan genomen , ende dat vervolgens het eerfte, ende het tweede Lith van de Regeringe, voortaan fal blyven ftemmen, foo ende gelyk voor ende naar der Stadts Reductie, in conformiteyt van meergemelte haar Ho. Mo. Refolutie van den 7. No-
vem-



C 89 )
veraber, 1657. op nieuws wederom befworen tot nog toe was gefchiet, en'dat contrarie van dat verzoek by Zybert van Sieborg, en veel andere confiderabele Regenten is verthoont, dat haar Ho. Mo. tot wegneminge van alle iwevende verfchillen, en oneenigheden tusfchen de voorfz. Regenten ontdaan Articul 17. onder de Poincten', ende Articulen dienende tot redres van de Policie, en de Finantie hadden geordonncert, en vast geftelt, dat den Pradident de ftemmen in het toekomende foude rekenen niet Lits, maar Hoofts-gewyfe, en concluderen met meerderheyt van ftemmen, dat haar Ho. Mo. naar dato van de voorfz. Reglemente op den 13. Juny, 1673. op een Misfive van verfcheyde notable, en confiderabele Regenten hadden gerefolveert, ende geinterpreteert, dat de Magiftraat foude werden aan gefchreven, dat haar Ho. Mo. met groote bevremdinge hadden vernomen, dat den Prasfident Peter van Teffelen, neffens eenige andere Regenten Lits-gewyfe hadden gevoteert, verfoekende insgelykx om geallegueerde redenen, ende tot weringe van confufie in de Regeringe, dat niet alleen den 17. Articul, en de deM cla-



( 90 )
claratoire Refolutie daar op gevolgt, maar ook het gehele befworen Reglement, in alle haare Poinclen geliefden te doen obferveren, met annullatie van alle 't gene contrarie defes mogt zyn gedaan, dat de voorfz. refpeftive Requesten geftelt zyn in handen van de Heeren Pompe, ende andere haar Ho. Mo. Gedeputeerden, tot de faken van de Meyerye van 's Hertogenbosch, om de felve te viüteren, 'en daar van rapport te doen, naderhandt by haar Ho. Mo. op den 15. December leftleden gerefolveert was, dat de felve refpeftive Requeften met de geannexeerde ftucken den gemelte Raadt van Brabant foude werden toegefonden, om te vifiteren, examineren, des noodt parthyen nader te hooren, ende daar op een pofitief advies te formeeren, ende haar Ho. Mo. toe te fenden, om vervolgens by de felve fonder eenige veranderinge gearrefteert, en gemelte parthyen ter handt geftelt te werden, om haar daar na punctuëlyk te reguleren:
WAAR OP gedelibereert zynde ende geconfidereert wefende, dat de meergemelte eerften Pnefiderende ende andere Raden van Brabant
par-



C 91 )
parthyen mondeling op alles hebben gehoort, is in conformite van 't voorfz. gerequireerde pofitief advies vervat in de voorfz. Misfive, om het Proëmium met den voorfz. 17. Articul te confilieren; En op dat niet t'eenemaal de oude forme van Regeringe foude zyn vernietigt, maar aan jeder Lith in den haren eenig gefag te laten, goetgevonden en verftaan, dat in het vergeven van in alle permanente Ampten , annuële bedieningen ofte Stadts - Commisfren, waar toe maar een Perfoon wort gerequireert, en waar van het vergeven of decerneren aan de gefamentlycke ofte beyde Stadts-Leden competeert, lal ftaan ter dispofitie van de felve Leden capitatim door malkanderen, füklx dat de conelufie fal moeten vallen op die gene, de^velke by pluraliteyt, of by 't fteeken der ftemmen by de zyde daar den PraDfident is, fal wefen geëligeert, dat vorders het vergeven, of beftellen van de annuniële bedieningen, ofte Stadts - Commisfien, waar toe twee, vier of meer Regenten werden gecommitteert, in 't toekomende fal ftaan ter difbofitie van de Leden in defer manieren, te weten dat gelyk getal by pluraliteyt in jeder Lith uyt den haren fal werden gecommitteert. Ende dat (inM 2 ge-
Wegens het vergeeven van Ambten , annuële Bedieningen en Commisfien.



Item omtrent andere zaaken.
Speciaal wegens nieuwe belastingen,
( 92 )
geval in een van de Leden ofte wel in beyde de voifen kwamen te fteeken) als dan de conclufie fal vallen op de gene, aan wiens zyde den Prsefident in 't eerfte Lith fal wefen, Rillende insgelykx in het 2de Lith met den outfte prasfenten Raadt werden geconcludeert; Ende wat aangaat alle andere faken, uytgefondert de welke by voorfz. Reglement van den 29. April, 1673. Articules 7. & 15. zyn gereguleert, dac die fullen worden verhandelt capitatim ende met pluraliteyt van ftemmen conjunétim door beyde de Leden, blyvende de conclufie, in cas de ftemmen komen te fteeken, aan-de zyde daar den Prcefident wefen fal, dog in faken, waar inne over de Stadts Privilegiën difpuit foude mogen vallen, gelyk mede in fake daar quceftie foude zyn van nieuwe belaftinge op de Stadt te brengen, dat dien aangaande geen conclufie fal vallen als met eenpaarigheyt van beyde de Leden, en by discrepantie van dezelve als met drie vierde parten van alle de prafente Regenten; Des dat de Schepenen daar inne fullen gehouden zyn, op dat die fake by jeder Regent rypelyk mogt wefen overwogen, ende tot des Stadts meeste nut gerefolveert, by Misfive
ofte



(93)
ofte wel op een Stadts Vergaderinge acht dagen te vooren gelegt, aan jeder van de Regenten van de te doene propofitie openinge te geven; Eyndelyk is ook goet gevonden, en gerefolveert dat de gemelte parthyen hier van Extract door een van de Kamerbewaarders van haar Ho. Mo. ter handen fal werden geftelt, om haar daar naar punctuelyk te reguleren, dat mede fodanig Extract gefonden fal werden aan den Hooghfchout ende Magiftraat der meergenoemde Stadt 's Hertogenbosch, foo om te ftrecken tot der felver narigtinge als om haar daar naar van gelyken te reguleren.
Was geparapheert, ABR. van VIERSSEN/4Qnderjiont, Accordeert met het voorfz. Register ? Geteeketit, H. FAGEL.
M 3 EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Feneris den 27. July:y i6S$,
Inleiding.'
POINC-
De Heeren Verbolt ende andere haar Ho. Mo. Gedeputeerden tot de faken van de Meyerye van 'sHertogenbosch, hebben ter vergadering gerapporteert, dat haar Ed. ingevolge en de tot voldoeninge van haar Ho. Mo. Refolutie Commisforiaal van den 19. Mey leftleden hadden geconcipieert, ende op het pampier gebragt eenige Poinclen ende Articulen, waar mede haar Ho. Mo. Reglementen tot confervatie van'de Gods-huyfen binnen de Stadt van 's Hertogenbosch geamplieert fouden konnen werden, volgende de voorfz. Poinclen ende Articulen van de Ampliatie hier naar geinfereert.



POINCTEN ende ARTICULEN, by haar Hoogh Mogende gearrefteert, tot confervatie van de Godsthuyfen binnen de Stade 's Hertogenbosch.
Xl^erftelyk ende voor al wort alhier gehouden voor verhaalt en vernieuwt het Reglement tot beter adminiftratie van de Juftitie in den Schepen ftoel der Stadt 's Hertogenbosch by ons den ï. Maart, 1664. gedaan emaneeren.
Als mede het nader Reglement, behelfende eenige Poincten en Articulen van Ampliatie, dienende tot beter redres ende adminiftratie van de Juftitie in den felven Schepenftoel van 24. September 1667. by ons gearrefteert.
Insgelykx houden wy alhier voor gerepeteert ende gedecreteert onfe Refolutie van den 3. December 1672., rakende het compareren der Leden van <te Regeringe op den Stadthuyfe met
Zyd-
hernieuwing van voorige Iiegkmen~ ten.



C 96 )
Zyd-geweer, ende het onderling Refpect ende Civilityten , die de felve malkander fchuldig fyn.
Gelyk wy ook als nog inhereren onfe Refolutien van den 7. November 1657. niet- alleenlyk rakende de Poincten der Regeringe ende het Convoceren der Leden, maar voornamentlyk de Marginale Ordonnantiën op de Remarques bevonden op de Rekeningen der Stadt 's Hertogenbosch.
Voorts foo houden wy hier mede voor gerepeteert ende geinfereert de Poincten en Articulen by ons op den 29. April, 1673. geftatueert tot redres van de Politie, Juftitie en Finantie der meergenoemde Stadt van 's Hertogenbosch.
Begerende, dat alle de voorgemelte Onfe Refolutien ende Ordonnantiën fullen werden gehouden, als of die van woorde tot woorde alhier waren geinfereert.
Ende tot meerder Illucidatie, Coroborarie,
en-



( 97 )
ende Ampliatie van alle de felve, hebben Wy goetgevonden in toekomende te ftatueren, gelyk Wy ftatueren by defen:
L
jj^erftelyk alfoo volgens den 3- Articul van Ons redres over de Politie, Juftitie, ende Finantie den 29. April 1673., ftaat tot laften van den Prafident ende outften Raadt, dat alle o» penftaande Rekeninge foo van Stadt, als Gasthuyfen, Godts-huyfen, Kercken, ende Fundatiën binnen defe Stadt, op haren behoorlyke tyt afgedaan werden, ende de floten gefuyvert, foo wert het felve alnog geinhereert, ende wel expres geordonneert, dat geen Commisfarisfen over het opnemen en fluiten der Rekeningen van eenige klyne Fundatiën ende Gast-huyskens, fullen mogen hebben ofte genieten eenigh geit, of beneficie, maar fullen de Leden der Regeringe die daar overkomen neffens den Penfionaris 'tfelve pro^Deo gehouden fyn te doen, ten fy de Fundatie anders medebragt, 'twelk de felve in dat cas fullen geniete11' TT T
N II. Item
Omtrent openftaand* Rekent'»gen.



C 98 )
II.
Wegens het hevaaren der geflote Rekeningen'.
Nopens de Collatie n.
Item, dat in toekomende van alle geflote» ne Rekeningen foo van de Kerck, Gast-huys, Geest -huys, ende alle Arme Fundatiën een dobbelt op het Stadt-huys fal moeten gebragt werde, ende in de Kamer, daar de Stadts Rekeningen leggen en bewaart werden, fullende tot dien eynde den Penfionaris der voorfchreve Stadt gehouden fyn de felve Rekeningen met de Apoftillen te dupliceren ende autentiferen voor anderhalven ftuyver, het bladt pampier daar inne gerekent, ende fullen den Prsefident ende outflen Raadt refponfabel wefen in cas van verfuym ofte nalatigheyt van eenige defer Poinclen,
IIL
Ende op dat mede de goede Intentie ende begeerte van de Fundateuren der Arm-huyfen, tot dienst der Armen wel waargenomen mag werden, foo fullen alle die gene, die het regt van collatie ofte gifce tot foodanige Arme Fundatiën hebben, als ook de Rentmeefters ende
Ad-



( 99 )
Adminiftrateurs der felver, in 't Collegie van Schepenen in handen van den Hooghfchout of des felfs Stadthouder, met Eede moeten fweren over de recommandatie ofte collatie van eenige plaatfen, in die Arm-huyfen, geen giften ofte gaven ofte remuneratien voor eygen te hebben ontfangen direftelyk ofte indireételyk, gelyk mede alle die daar inne fullen komen ofte collatie bekomen den Eedt van fuyveringe fullen hebben te doen, datfe om in foodanig Arm-huys te komen niet gegeven of belooft hebben te geven, ten fy aan het Arm-huys, daar fy in fyn gekomen, 't welk ook by den Rentmeefter in fyn eerfte Rekening tot voordeel van 't gemelte Arm-huys verantwoort fal moeten werden.
IV.
Item alfoo de Regeringe van 's Hertogenbosch gewoon is alle Jaaren met 't veranderen van de Magiftraat een lyfte van alle de Regenten over te geven, waar van agter eenige der fel ven de bedieninge, die fy Stadts-wegen hebben, bygevoegt wort, ende van andere niet, foo wort Na ge-
Op de Jaarijifche Lyst uit te drukken de Ambten die de Regenten bekieeden.



IVaor de befoignes te houden.
C 100 )
geordonneert, dat agter jeder fyn naam geftelt fal worden (foo hy in Stadts dienst is) wat Ampt ofte Ampten hy Stadts-wegen bekleedt, ende foo het een comptabel Ampt is, dan expres by te voegen ende exprimeren, wat voor een Jaar ïaast by hem verekent is.
V.
Ende alfoo in 't Reglement de dato t. Marty 1664. Articul 12., wel expres geordonneert is, dat alle Commisforiale Schepenen befoignes fullen op 'tStadt-huys en niet in Herbergen tot lafte van parthyen moeten gefchieden, ende Wy het contrarie berigt fyn, dat fulkx dikwils in Herbergen ofte andere plaatfen gefchiet ten laften ende kosten van parthyen, foo wort alsnog wel expresfelyk fulkx verboden, en geordonneert, dat geen Commisforiale Schepenen befoignes, 'tfy van opnemen, ofte fluyten van eenige Rekeningen van Arm-huyfen ofte Fundatiën, als ook van Eviclien, Momboiryen, Scheydinge ende Deylinge van Goederen ofte Boelen, ofte eenige andere Commisfien, door Schepenen gedecerneert, fullen mogen gefchieden



( ioi )
den in de Herbergen, maar alleen op het Stadthuys, ende oock niet in particuliere Huyfen, dan alleen om fiekte, ofte andere fwaarwichtige redenen, die by het Collegie van Schepenen , daar voor gekent fyn, op poene foo eenige Schepenen fulkx kwamen te doen, het Jaar, dat haren Schepen-ftoel duurt, inhabiel fullen werden verklaart, om eenige Commisfien als Schepenen te mogen bywoonen.
VI.
Ende op dat alles prompt en fonder dilay by Commisfarisfen van Schepenen afgedaan, en parthyen geëxpediëert mogen werden, foo fullen alle Commisfien by Schepenen alleen gegeven in haar Collegie ophouden en cesferen, met het houden ende veranderen van dien Schepen-ftoel, ende by den volgenden regerende Schepen-ftoel waar genomen moeten werden,
VIL
Ende vermits volgens den 6. Articul van 't voorfz, Reglement van haar Ho. Mo. de daN 3 to
jille Commisfien van Schepenen eet' feeren met de verandering van den: Sehepenffetf.
Schepenen i»*> gen dt Vergadering,



C I02 )
niet verlaaten buiten goedvinden van den Prcfident.
Wegens CommU
to li Meert 1664. blykt, by haar Ho. Mo, wel ernst geweest te fyn, dat Schepenen alle befoigne, fpeciaal in de Juftitie, fonder interruptie foude bywoonen van den beginne tot ten eynde toe, ende dat die Articul gants qualyk by haar geobferveert wert: SOO IST dat tot corroboratie van den felven Articul daar by geVoegt wert, dat geen Schepenen, als de Vergaderinge by den Prasfident geleyt is, niet alleen van het Stadthuys, maar ook niet uyt de Vergaderkamer fullen mogen gaan, buyten kennis ende goetvinden van den Prsefident, voor hy de Vergaderinge gedisfolveert heeft, ende fulkx buyten kennisfe en goetvinden doende, fal niet van de wedde ofte befoignes - geit, dat gedurende die Vergadering ingekomen is of be* taalt moet werden, mogen genieten, ofte pro- v fiteren, al waren de befoignes af gedaan geweest gedurende fyn prefentie, maar fal fulkx accresferen, aan de andere Schepenen gelyk mede fulkx wel expres van de prse - advifeurs verftaan wort.
VIII.
Ende op dat alle de Regenten Van de voorfz.
Stadt



C 103 )
Stadt foude kennisfe bekomen van de Conftitutie van Stadts Finantie, als mede van het inkomen der Gast-huyfen, Geest -huyfen, Weeshuyfen, Kercken, ende alle andere Fondatie, daar Commisfarisfen der Leden tot opnemen ende fluyten der Rekeningen toe geftelt werden , foo fullen de voorfz. Commisfarisfen hare Commisfie voltrocken hebbende, moeten blyven ftille ftaan, en over geen meer Rekeninge kommen, tot dat jeder Lith der Regeringe over de refpective Rekeninge haar tour door Commisfie fullen gehadt hebben, welke Tour ook plaats fal moeten hebben ende geobferveert werden omtrent de Commisfarisfen, die Jaarlyks uyt de Leden aangeftelt werden tot de voorfz. Fondatiem
IX.
En fullen voortaan geen buyten Stadts Commisfien mogen werden gedecerneert, fonder nootfaakelykheyt, ende met goet vinden van twee derde parten des Stadts Regeringe, ende ten hoogften maar van twee Commisfarisfen in hoogwichtige faken, werdende den Penfionaris voor een Commisfaris genomen, ende
ful-
fien over de Rekeningen, en /et ds Fundatiën.
'
Wegens Buiten Stads Commisfien,



( io4 )
fullen korts na gedaan rapport de declaratien van de voorfz. Commisfarisfen by den Praefident in volle Stadts-Vergaderinge voorgebragt moeten worden, om door Commisfarisfen expres daar toe te committeren geëxamineert te werden, die daar van in de volgende Stadts-Vergadering rapport fullen doen, op dat cle onnodige en exorbitante poften naar behore mogen werden geredresfeert ende gecorrigeert, fullende de daghgelden van de uytgeweest fynde Commisfarisfen wefen vier gulden, ende voor een Stadts-bode ofte Knegt een daalder, fonder meer te mogen pretenderen, ende wert hier door gealtereert het 16. Articul van het Reglement van den Jare 1673. voor foo verre met defen Articul niet over een en komt.
Ende op dat foo wel onfe Reglementen, en Refolutien in Proëmio hier boven gementioneert, als defe bygevoegdeToincten ende Articulen in geen disobfervantie foude komen te geraken, laften, ende bevelen Wy den eerften Prjefiderende, en andere Onfe Raden en Leenmanne van Brabant, ende den Lande van Overmafe, den Hooghfchout, Praefident, Schepenen»



C 105 ) .
nen, Gefworens ende Raden, Onzer Stadt 's Hertogenbosch, mitsgaders alle Officieren ende Onderfaten, die dit eenigfins fouden mogen aangaan, dat zy alle dezelve Reglementen, Refoutien, ende defe Articulen onverbrekelyk ful- *• len onderhouden, ende doen onderhouden. Laflende fpecialyk den gemelten Hoogfchout, de Schepenen, Gefworens ende Raden van Jaar tot Jaar daar op te beëedigen en tegen de contraventeurs rigoureufelyk te procederen , als tegen perturbateurs van de gemeene ruste.
Aldus gedaan, geordonneert ende geftatueert ter Vergaderinge van de Staten Generaal der Vereenigde • Nederlanden, in den Hage den 27 November 1675.
WAAR OP gedelibereert fynde, hebben haar Ho. Mo. de voorfz. Poincten ende Articulen van Ampliatie van de voorfz. Reglemente haar wel laten gevallen , ende is voorts goetgevonde ende verftaan dat de felve de Magiftraat van de voorfz. Stadt 's Hertogenbosch toegefonden fullen werden, om te ftrecken tot der felver narigtinge, ende haar punctuëlyk daar na te reguleren. Was geparapheert, -ÖV,
O EXi



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 5. April 9 1667.
Op verzonken van '/ Hoos - Officie om provifionele Decreten van Apprehenfte en Arrest met drie Schepenen te iisponeeren.
Is ter Vergadering gelefen deRequefte van Steven van Teffelen Stadthonder van den Hoog- en Leeg-fchouth der Stadt enMeyerye 'sHertogenbosch, inhoudende dat het Reglement op 't ftuk van de Adminiftratie van Juftitie inde Schepenftoel van de voorfz. Stadt, by haar Ho. Mog. op den ïftc Meert 1664. gerenoveert ende geamplieert Articulo 3. dineert, dat geene Cnmineele Procesfen en fullen worden afgedaan, als ter prjefentie vah feven Schepenen, en dat of wel daar mede niet anders en zal zyn gemeent, als het definiëeren van zodanige faken ten principalen,.hem echter zulkx heeft geob-
fleert



C 107 )
fleert in het verzoeken van provifïoneele Decreten van Aprehenfie en Arrest.
WAAR. OP gedelibereert zynde, Is goedgevonden ende verftaan tot Elucidatie en Interpretatie van het voorfz. Reglement, mits dezen te verklaaren, dat drie Schepenen op het ver• .zoek van den aemelten Hoog ende Leegfchout ofte zynen Stadthouder, omme te hebben provifïoneele Drecreten van Aprehenfie ende Arrest zullen hebben te disponeeren, ten eynde gene Delinquanten en komen te echappeeren, zullende de Schepenen der meergenoemde Stade hier van Extract toegezonden werden, om haar daar naar prrccife te reguleren, in allen fchyn of deze Elucidatie en Interpretatie zelfs in het voorfz. Reglement geinfereert waren, fonder daar van in gebreke te blyven, geconfidereert haar Ho. Mo. zulkx tot handhavinge van de heylzaame Juftitie zeer dienftig oordeelen.
O 2 EX



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van Hoogh Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 14. Mey, iop8.
Op verzoek van den Hoogfchout verftaan, dat, by wettig belet van Schepenen, in crimincele zaaken, Gefworens moeten worden geasfumeert.
Ts ter Vergaderinge gelefen de Memorie van den Hoogh - ende Laagh-fchout der Stadt ende Meyerye van 's Hertogenbosch, houdende dat den Schepen-ftoel in de voorfz. Stadt zynde geconftituëert uyt negen Schepenen by de felve volgens Stadts Coftuymen, ende Practycq geen Recht konde werden gedaan, ofte gevonnist in Criminele faken, anders als met feven Schepenen, datter drie a vier gevallen gekomen waaren, daar in op die wyfe de adminiftratie van Juftitie merckelyck verachterde, en de Criminele Gedetineerden door langh gevangen te blyven ütten, ten hoogften benaadeelt wierden,
als



( 109 )
als namentlyck by affterven van Schepenen, langhdurige fiekten, ende abfentie ofte oock wel foo defe of gene Schepenen, die Rechtsgeleerden zyn voor dato datfe Schepenen waren geworden, in defe, of gene faken, ende procesfen als Advocaat mogen hebben geadvifeert, in welcke voorfz. gevalle by haar gene Juftitie kan werden geadminiftreert, verfoekende alfoo eenige van die gevallen dickwils voorkwamen, en fomtydts concurreerden welcke Schepenen in geen ftaat waren om die faken van verfcheyde Criminele Gevangenen, die langen tyt op de Gevangen-Poort aldaar gefeten hadden (gelyk jegenwoordigh verfcheyde Criminele Procesfen in ftaat van wyfen waren) te vonnisfen, onaangefien de Juftitie in geenderley manieren behoorden te werden geftremt, dat haar Ho. Mo. geliefden goet te vinden, ende te verftaan, dat in de voorfz. en diergelyke gevallen, de outfte, en laast afgegaane Schepenen, die men Gefworens noemt, het voorfz. getal van dat aan de feven mancqueerde, fouden fuppleren, altyt beginnende van den outften van de Gefworens, ende foo vervolgens die in de Stadt praefent fouden wefen:
O 3 WAAR



C MP )
WAAR OP gedelibereert zynde is goed gevonden ende verftaan, dat tot vorderinge van de Criminele Juftitie voor het Gerigte, ofte den Schepen-ftoel van 's Hertogenbosch, fal werden vastgeftelt, foo als vastgeftelt wert mits defen, dat wanneer in Criminele faken de cours van de Juftitie foude moeten werden geftremt, ende moeten ftil ftaan om dat door de doot, fieckte ofte ander wettigh beleth, ofte wettige abfentie geen feven Schepenen prsefent konnen wefen om naar behooren regt te doen, als dan de prcefente Schepenen bevoegt, ende gehouden fullen wefen uyt de laast afgegane Schepenen, Gefworens genaamt, tot haar te asfumeren een of meerder Perfoonen, foo veel als nodigh fal wefen, om het getal van feven te vervullen, ende gefamentlyk in de Criminele faken te procederen, ende regt te doen naar behooren, ende dat zy in het asfumeren van de voorfz. Gefworens niet fullen verkiefen defe of gene naar haar geliefte, maar fullen beginnen met de outfte in rangh, de felve eerst asfumerende, ende foo vervolgens tot de laatfte toe, beginnende dan wederom met de outfte, in dien het nodigh fal wefen, ende dat jemant
van



(III)
van de voorfz. Gefworens, wiens beurte het foude wefen, om geasfumeert te worden, abfent zynde ofte ander wettigh beleth hebbende, gehouden fal werden, als oft hy prcefent, ende geasfumeert was geweest, ende fyne beurte overgeflagen fal worden, ende fal Extract van defe haar Ho. Mo. Refolutie gefonden worden aan Schepenen van 's Hertogenbosch, om te ftrecken tot hare narigtinge, ende haar daar naar te reguleren.
Was geparapheert, JOHAN van der DOES,«Onderflont, Accordeert met het voorfz. Register, Geteekeut, H. FAGEU



EXTRACT uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Veneris den 24. Mey 1782.
Refolutie nopens den Eed door de geasfumeert wordende Cefworent te doen.
Is gehoord het Rapport van de Heeren yan Lynden van Hemmen en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaaken van de Meyerye van 'sBosch, hebbende ingevolge en ter voldoeninge van derzelver Refolutie Commisforiaal van den 1. deezer loopende Maand, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staate geëxamineerd een Misfive van Schepenen der Stad 's Bosch, gefchreeven aldaar den 29. April deezes Jaars, houdende, dat wanneer de Crimineele Procedures tegens vyf buikvaste Ingezetenen van Osch, Gedetineerdens op den gemelden Stads Gevangen-Poort ter zaake
van



C 1X3 )
van verregaande Geweldenaryen diezy zouden nebben gepleegt te Littoijen, ten Huize en Herberge van Dirk Croes, Vorfler aldaar, en wel tot die Extremiteit, dat een van hun, de Huisvrouw van gem. Vorfler zou hebben doodgeftooken, in den Herfst van het voorleden Jaar 1781. waaren afgeloopen, en vervolgens na het indienen van Deductien, zoo aan de zyde van het Hoog Officie, als van ieder der Gevangenen in het byzonder, voor hun ter decifie gebragt, zy, uitgezonden: hunne mede Schepenen Stephanus Roofendael A. Z., en Mr. Hendrik Albert van Adrichem, de eerfte, om dat hy toen nog zedert 't begin van O&ober, aan een zwaare Krankte laboreerde, en de tweede, wyl hy te gelyk Stadhouder of Officier zynde daar over niet kon zitten, dat omfiaggelyk werk met het begin van December laatstleden onder handen genomen, en met de Lefture dier Stukken verfcheide dagen doorgebragt hadden.
Doch dat, daar het gewigt dier zaake, en een buitengewoon aantal van Verklaaringen, Refponfiven en Confrontatien hinc inde oversekst in Procedures, eerst wel extraordinair b 0 p aan-



C "4 )
aangelegt, doch daar na ordinario modo geinftruëerd, eene verdubbelde aandagt, en onderzoek, zoo van hun als Rechters, als van de beide Ministers die hun daar omtrent moesten dienen van praeadvis kwam te vereisfchen, zy en gemelde Ministers, om zich daar toe te bekwamen, wel een geruimen, dan na den omflag van het werk, geen te langen tyd hadden moeten vaceeren.
Dat intusfchen het ongeluk gewilt had, dat ook hunnen Prefident Johannes Bon met zwaare Podagra was bezogt, waar door hun getal op zes vermindert zynde, zy voor eenigen tyd buiten ftaat waaren geraakt, om de gemelde Crimineele Procedures af te doen, dewyl daar toe, volgends Art. 3. van Haar Hoog Mogende Reglement van den 31. Maart 1661, en van den 1. Maart 1664 zeven Schepenen wierden vereischt.
Dat dewyl Haar Hoog Mogende in zoodaanig geval, by Refolutie van den 14. Mey 1698. voorzien en vastgeftelt hadden, dat de prefente Schepenen bevoegd en gehouden waaren, uit
de



C ttS»
de iaast afgegaane Schepenen, Gezworens genaamd , tot zich te asfumeeren, een of meer Perfoonen, zoo veel als nodig zoude wezen om het getal van zeven te vervullen, mits daar toe neemende de oudfte in Rang, zy den Gezworen Jbrfikim Vèrfier, als aan den tour leggende, verzogt hadden, om by adfumtie de Procedures van de bovengemelde Osfche Ingezetenen , die reeds zoo lange in befloote hegtenis hadden gezeten, onder handen te neenien en te helpen decideeren.
Dan dat gemelde AbraUm Verfter, dat verzoek by Misfive van den 15. deezer gemelde maand April gedeclineerd had, op fundament, dat hy met de mede afgegaane Schepenen in Oétober 1781. uit den Eed was ontflagen. En
* die fuftenue en weigeringe was blyven aankleeven by nadere Misfive van den 24. April daar aanvolgende, zynde de gemelde Misfive, gelyk
. ook de voorige Copielyk nevens de voorfz. Misfive gevoegd, waar toe zich waaren refereerende, verzoekende om redenen in de voorfz. Misfive gealleguëerd, of Haar Hoog Mogende ten einde de Crimineele Juftitie voortgang moP 2 ge



C"0
ge hebben, niet zoude kunnen verklaaren, dat alle afgegaane Schepenen, onaangezienhet ontflag uit den Eed, altoos verpligt zyn en blyven, elk op derzelver beurte, tot het helpen adminiftreeren der Crimineele Juftitie, wanneer door Schepenen daar toe geadfumeerd of geroepen worden, en derhal ven dat Abraham Ferfter, als zich in 'tgeval bevindende, op den Eed als Schepen gedaan de Crimineele zaaken, waar toe reeds geroepen is, kan en mag helpen afdoen, of wel dat Haar Hoog Mogende in deezen zoodaanige andere maatregulen gelieven te neemen, als oordeelen en vinden zullen te behooren.
WAAR OP gedelibereert zynde, Is goedgevonden en verftaan, mits deezen te perfifteeren by Haar Hoog Mogende Refolutie van den 14. Mey 1698., en mitsdien als nog te verklaaren, dat, ten einde de voortgang, en afdoening der Crimineele Procedures, voor de Schepensbank der Stad 'sBosch, litispendent, niet vertraagt worde, de prefente Schepenen bevoegd en gehouden zyn uit de laast afgegaane Schepenen, Gezworens genaamd, tot zich te adfumeeren
een



(tl?)
een of meer Perfoonen, zoo veel als nodig zal wezen, om het getal van zeven te vervullen, mits daar toe neemende de oudften in Rang, en wyders met dien verftande, dat de invoegen gemeld geadfumeerde Perfoon of Perfoonen zich, zonder wettige en volkomen gefundeerde redenen, niet zullen vermogen te onttrekken om de Juftitie in zoodaanigen gevallen te helpen adminiftreeren, en dat zy telkens, by derzelver adfumtie, op nieuws den geAvoonen Eed van Schepenen, voor zoo verre de zaak of zaaken, waar in geadfumeerd worden, betreft, gehouden zullen zyn af te leggen in handen van den Hoogfchout, of deszelfs Gefubftitueerden, welke daar toe geauthorifeerd word mits deezen.
En zal Extraét van deeze Haar Hoog Mogende Refolutie gezonden worden, zoo aan den Hoogfchout van de Stadt en Meijerye van 'sBosch, als aan Schepenen der gemelden Stad, om te (trekken tot derzei ver narigtinge, en met last, om in het tegenwoordig fubfifteerende geval, en vervolgens de adfumtie en beëediging van de mankeerende Perfoon of Perfoonen, ZOO veel als noodig zal wezen, om het getal P .3 van



< "8 )
van zeven te vervullen, dien conform te doen plaats hebben.
Was geparapheert, G. V. D. PALLANDT,"Onderfont, Accordeert met het voorfz. Register, en was Geteekent, H. FAGEL.
Vermits de Inftitutie en Bediening van de Gezworens deezer Stad eigentlyk van de twee navolgende Privilegiën moeten afgeleid worden, en alzoo ook de twee voorgaande Refolutien van Hun Hoog Mogende als ddar op berustende kunnen aangemerkt worden, ■heeft men gemeent dezelve, offchoon in voortge Verzameling niet gevonden wordende, ook hier plaats te moeten geeven*
PRI-



PRIVILEGIE van Hertog JAN III. van Braband, wegens het aanftellen van Schepenen, Gezworens, en andere Poinéten daar by vermeld.
Wl IHAN bi der gratiën ons Heren Hertoghe van Lothrike van Brabant ende van Leiuborcb doen cont allen den ghenen die defe Lettere felen fien off horen lefen: Want onfe Stad van den Bosfche ons heeft gheconfenteert ende overghegheven met haren vrien en wille, dat wi ende onfe oer emmermeer mogen fetten fevene Schepenen ende fevene Gefwoerne binnen onfer voerfeider Stad, die ons oerberlec ende goet folen dunken, En wat wi anefien in defen faken onfen orbare ende oec den orbare onfer voerfeider Stad, dien wi begheren fundlike ende met rechte fculdigh fyn te begheren, fo gheve wi onfe voerf. Stad defe Vriheden ende Poenten , die hier na fyn gefchreven. In den ierften alfe defe Scepenen
Laar de Stad aan den Hertog overgegeeven heeft, het aanftellen van Schepenen en Gezworens, heeft dezelve aan de Stad de navolgende Fryheden toegeftaan.
Sshepetiea, fte



afgaan, blyven het volgende Jaar Gezworens.
Wie geen Schepenen mogen worden , en van de yereischtens tot het Schependom.
Niemand mag te tade gaan dan van Schepenen daar toe geroepen
Wanneer Vonnisfen te wyzen.
( 120 )
die wi nu ghefet hebben afgaen, dat wife Ghefwoerne fetten felen, dat naefte jaer daer na volghende ende nemmermeert ende alle die andere alfo voertane van jaer te jaere emmermeer, ende altoes aen ende af te ghane te elken fente remeys misfe, ende foe wi Scepene is, dat hi negheen Scepene worden en mach voer dat drie jaer leden felen fyn, na dien dat hi fyns Scependoms afgheet, Ende oec gheloven wi dat wi binnen onfe voerf. Stad neghenen Scepenen fetten en folen hi en fi geghoed binnen onfen Lande, ende hi en hebbe twe jaer Porter gheweest binnen onfer Stad van den Bosfche, ende hi en fi out van vive ende twentich jaren, Voert gheve wi onfer voerf Stad, dat niemante onfer Scepenen rade ghaen en fal hi en fi van hen daer toe gheroepen; Voert fo en moghen onfe voorfeide Scepenen negeen vonnisfe langher onderhouden dan drie Ghenechten, fi en moetent wifen ochte haer hoet bevaen. Ende fo wanneer die partyen feker ghedaen hebben van den cost, fo moeten fi hare vonnisfe halen te haren hoedeende dat uten te naeften Ghenechten, ende waer fi des niet en .doen, dat fi haer Scependoem verloren felen
heb-



C 121 -)
hebben, ende daden kenliken noetfaken fonder arghelist. Ende elc Scepenen, die in onfen ochte in onfer Stad orbaer riden fal, fal hebben elcs daghes voer finen cost vyftien oude grote ende oec nemeer, en folen die Scepene moghen nemen van Partyen alfe fi omme vonnisfen riden te haren hoede; Voert ordeneren wi dat die Scepenen die nu fyn ende namels fyn folen op onfe Stad van den Bosfche neghenen commer maken en folen, noch en moghen en fi by rade ende wetene der Ghefvvoerne, der Dekene, ende een deel d' goeden Knapen van onfer Stad voerfeit. Voert willen wi dat fo wie onfe Scouthede ten Bosfche fyn fal, dat hi fal ende moet fweren eiken recht te doene ende vonnisfe. Voert felen wi fetten elcs Jaers twe Borzedragheren in onfer voerfz. Stad bi rade onfer Scepenen, ende die folen hebben enen Slotel van onfer Stad Zeghele met onfen Scepenen ende rekenen van jaer te jaer voer ons Scepenen, Gefwoerne, Dekene van den Ambachten, ende een deel van den goeden Knapen van onfer voerfz. Stad, ende defe Borzedrageren folen ontfaen al de Stad renten, ende men fal hon lonen bi den rade onfer SceQ pe-
Hoe veel Schepenen voor de Stad reizende zullen genieten.
Schepenen mogen 'geen lasten op de Stad brengen dan by rade der Gefworens en-z.
Eed van d;n Schoutet.
Omtrent het aanflellen van Renttnee/leren.



De Stad mag de Gemeente gebruiken , by rade van Schepenen en*.
En alzoo ook geld tpneemen.
Confirmatie van alle Caarten, Privilegiën en Fryheden.
penen, Gefwoerene, Dekenen, ende een deel der goeder Knapen onfer voerfeider Stad; Voert fo gheve wi onfer voerfeider Stad, dat fi der ghemeynten gebruken mach na rade onfer Scepenen, Gefwoerene, Dekene ende een deel der goeder Knapen van onfen voerfz. Stad, fonder iet teghen ons ochte teghen ons oer te mes doene. Voert gheve wi onfer voerfz. Stad, waert dat fi namaals in commere viele, alfoe dat men dien commer met onfer Stad renten niet verghelden conde, dat fi dien commer onder hen binnen onfer Stad ordineren ende nemen moghen ter minfter fcaden by rade onfer Scepenen, Gefwoernen, Dekenen, ende een deel der goeder Knapen onfer voerfz. Stad, omme dien commer mede af te doene; Voert fo confirmeren wi onfer voerfz. Stad alle haer Carten, Privilegiën ende Vriheden, die onfe vorderen ende wi haere ghegheven hebben, ute ghenomen ende behoudeliken ons ende onfe oer allen dien Poenten die ons onfe voerfeide Stad ghegheven heeft, eerst van Scepenen ende van Ghefwoerne te fettene, ende van alle anderen poenten ghelyk dat fi befcreven fyn, in die Letteren die wi daar aff hebben bezeghelt met onfer



C 1*3 )
fer voerfeider Zeghele, ende oec in defen onfen teghenwordighen brieve fyn befcreven, ghelyk dat fy 'tin hebben ende begripen. In orconfcapen van welken dinghen wi hebben onfer voerfeider Stad ghegheven voer ons ende voer onfe oer, ewelike ende emmermeer durende defe Letteren bezeghelt met onfen Zeghele. In kennisfen der waerheit dit was ghedaen ende gegheven ten Bosfche in Sente Lambrechts avonden. In den Jare ons Heren dufent drie hondert fesfe ende dertich. ( Onderftond geJchreeven aldus} Bi den Hertoghe, den Here van Kuyc , Heren Louisfe van Crayenhem, den Drosfate, Heren Hermanne ende Ihan van Meldt. (Ende was defen Brief befeegeld met eenen grooten uithangende Zeghel van witten fVasfche.
(Lager ftond)
D* accorde van deefe met zyn Origineele Brieven behoorlyk bezeegeit, attefteere ick Secretaris der Stad van 'sHertogenbosfche voorf:
(JVas getekend} J. van de Velde.
Q a Na-



Nader PRIVILEGIE van Hertog JAN III. van Braband, op het zelfde fub-, je& als voor.
Daar de Stad aan den Hertog overgegeeven heeft, het aanftellen van Schepenen en Gezworens, heep dezelve daar omtrent de navolgende Poinfitngeaecordeert.
[hAN bi der gratiën ons Heren Hertoghe van Lothrike, van Brabant, van Lemborch, Marcgrave des heylechs rycs, maken cont ende kenlec allen den ghenen die deefen Lettere folen fien of hooren leefen: Want onfe Stad van den Bosfche heeft gheconfenteert ende overghegheven met haren vrien en wille, dat wi moghen fetten fevene Scepenen ende fevene Ghefwoerne, die ons oerberlec ende goet folen duncken, en onfer voerghenoemder Stad van den Bosfche van jare te jare ende wi die Gefwoerne die ghefeten hebben gheweest fider fente remeys misfe doe men fcreef ons heren jaer dufentech drie hondert dertech ende fesfe tot huden toe op defen dach in onfer voornoemder Stad van den Bosfche ghecalengiert hadden, alfe dat fi in dien faken ieghen onfe recht ghedaan fouden hebben, of in en-
eghe-



( 125 )
eghere andere manieren, daer omme verclaren wi hen dat point, als van den Gefwoernen ende gheven onfer voerfeider Stad voer ewehc recht voer ons ende voer ons oer emmermeer duurende, dat die Scepenen, die wi fetten folen voert meer in onfe voerfeide Stad ten tide alfe wi fe fculdich fyn te fetterft, haers Scependoems folen afghaen , bliven folen Gefwoerne dat naeste jaer volghende: En alfe onfe voerfeide Stad der Gefwoerde te doen fal hebben ,in eneghen faken van rade ofte van dade, dat die Gefwoerne dan onfer voerfeider Stad folen raden ende doen haer beste op ten eet, die fi daden doe fi Scepenen gemaect waeren. Voert wat ghedaen es ende gemaekt bi den Scepepenen, Ghefwoernen, Borzedragheren, Deekenen van den Ambachten, of bi al den ghenen, die in Regimenten of in Offitien gheweest hebben onfer voerghenoemder Stad van den Bosfche federt fente Lambrechts avond, doe men fcreef ons heren jaer dufentich CCC. fesfe ende dertich, tot op ten dach van huden wi loven ende conformeren en prifen. En hebben fi iet daer in ieghen ons mesdaen, daer af fcelden wi fe quite voor ons, voer oer ende voer q 3 ons
De Schepeti en , dia afgaan, zullen Gezworens blyvet:, en de Stad raden en doen op den eed by hun als Schepenen gedaan.
Confirmatie van het geene bevorens was gedaan,



C 12(5 )
En van alle Fr-}' heden, Privilegiën rn Gaar ten.
Confent tot het verkoopen van festich morgen Lands in wat plaatfe de Stad zoude willen.
ons erfnamen tote eweliken daghen, behaude* lic oec onfer voerfeider Stad allen haren Vriheden, Privilegiën ende Carten die fi van ons heeft of van onfen vorderen, die welke wi willen dat vast ende geftadich bliven in hare macht ende virtuut, te weliken daghen fonder breken ende fonder» eneghe fubtylheyt ende arghelist daer ieghen te foekene in eghenen manieren: 'Ende oec voert want onfe voerfeide Stad om onfer beden wille ghegheven heeft, Heren Willems van den Bosfche Riddere onfen lieven man festich marghen lants, van den dufentich marghen lants, die wi hen georloeft hebben te vercopene, ghelyc alfe die brieve begripen, die daer op gemaect fyn, overmids welken festich marghen lants voerfeit, die fi aldus ghegheven hebben, onfer voorfeider Stad fal gebruken van haren renten, fo hebben wi gheoerloeft, ende gheconfenteert onfer voerfeider Stad, dat fy vercopen en utgheven mach.andere festich marghen lants in wat plaetfen dat fi willen, om haer renten weder vol te maeckene boven die voerfeide dufentich marghen, ende dat die dartich marghen lants, die onfer Stad wedercomen folen na de doet Heren Willems
van



( I»7 )
van den Bosfche ende Vrouwe Lifebetten zyns Wyfs voerf: folen bliven ligghende ind'ghemeinten ghelyc alfi voermaels gheleghen hebben. Ende om dat wi willen, dat alle die dinghendie hier boven in defen brieve befcreven fy*, ons voerfeider Stad van den Bosfche emmermeer vast ende gheftedigliken ghehouden worden van ons van onfen oere ende van onfen erfnamen fonder daer ieghen yet te doene, ochte te ghane in enighe manieren namael bi ons ochte bi iemene anders fo hebben wi hare ghegheven in defen letteren bezeghelt met onfen Zeghele in kennisfe der waerheit, Dit was ghedaen ende ghegheven teBruefele des Vriendages voer Sente Tans dach baptiste achtien daghe in de maent van Tunnife in den jare ons heren dufentich drie hondert viere ende viertich, (Onderjlond aldus
eefchreven) Bi ons felven> Ende bi onfen Rade (Ende was befegelt met een grooten witten uytlian-
genden Zegele.
(Lager Hond)
& accort van deze Copie met tfor-
Slot,



C 128 )
d'originele bezegelde Brieven, attefteeren wy ondergefchr: als openbaar Notarisfen en Secretaris fen der Stad 'sHertogenbosfcbe.
(JVas geteekenO J. van de Velde.



PRIVILEGIE van Hertoginne JOHANNA, wegens het heffen der Accynfen, de Zoutmaat en het Stryk-Ambagt.
EXTRACT uit het Rood Privilegie Boek, op Heeren Schepenen Kamer berustende, waar inne onder anderen Folio 46. ftaat als volgt:
[oHANNA, by der Gratiën Godts Hartoginne van Luxemburgh, van Lothryck, van Brabandt, ende van Limborgh, Marck Gravinne des Heyligh Rycx: Doen condt alien Luyden, dat Wy van fonderlinge gonften, die Wy draegen tot onfe Stadt ende tot onfen goeden Luyden van den Bosfche, aenfiende den goeden, ende getrouwen dienst, dien zy ons allen R we-
Inleiding.



De Leden mogen d' Accjnfen heffen en vermeerderen, naar het profyt en nut der Stad.
C 130 )
wegen bereedt geweest hebben te doen, ende nogh dagelycx zyn, als ons dat noodt is, en (onderlinge in den Oorloge, daer Wy in ftaen met den Hertogh van Gelre, der felver onfer Stadt ende onfe goede Luyden van den Bosfche gegeven hebben, ende verleent, geven, ende verkenen mits defen Brieven voor Ons, onfe Erven, ende Naecomelingen, ewelic te hebben, te hanteren, ende te gebruycken die Poinéten, die hier naer befchreven ftaen.
I.
Jn den eerften dat die Schepenen, Gefworens, Deeckenen van den Ambaghten, en een deel der goeder Luyde van onfe voorfz. Stadt van den Bosfche, voortaen de Acchynsfen van den felven onfen Stadt, met haeren toebehoorten aller weghen hebben, ende heffen, fullen in oirbaer onfer Stadt van den Bosfche ende die fetten, hoogen, ende meerdere naer profyt, ende nutfchap onfer voorfz. Stadt van den Bosfche, alfoo dickwils ende raenighwerven als dat noodt fal gebeuren,
En=



C *f ) II.
Ende des gefycx dat zy die Soutmaet, van onfe Stadt van den Bosfche met den anderen Maeten, die hier toe behooren fullen hebben nae doot Jan Berckers, en voortaen behouden, ende haeren wille daer mede doen, gelyck zy met hun anderen Maete doen, en doen mogen.
III.
Ende daer toe dat Stryck - Ambaght nae die doot Jan Sueting, alfoo dat hy houdende is.
Op 't eynde ftond gegeven te Brusfele achtien daegen m Martie, in 't Jaer ons Heeren 1387. nae Coftuymen des Hofs van Camerycx,
R a PRI-
En desgelyks de Zoutmaat hebben.
Item het SttykAmbagt.



PRIVILEGIE van Hertog PHILIPS II., wegens het vergeeven van Officien en de adminiftratie der Godshuyfen.
InUednJg.
Door den Hertog eenige Officien aan zyne Dienaaren gegeeven zynde, hebben Schepenen, Gefworens en Raaden daar tegen gertmonjieert.
PhILIPS by der Gratiën Godts, Hertoge van Bourgognen, van Lothryk, van Brabandt, ende van Limborgh, Greve van Vlaanderen, van Artoys , van Bourgognen, Palatyn van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, en van Namen, Merckgreve des Heylkhs Rycx, Heer van Vrieslandt, van Salms ende van Mechelen; Allen den gene die defe letteren fullen fiea of hooren lefen. Saluyt, Alfoo als wy over een wyle geleden gegeven ende verleent hebben gehadt eenigen Onsfen Dieneren tot huere boeden die Officien van Weertfchappe en Mynen in Onfer Stadt van den Bosfche, van alle den Visfche die daar gebracht foude werden by eenige Coopüeden van binnen ofte van buyten metten profyte, van ontfange daar toe hoorende geheyten inne geldt, houdende
en-



C 133 )
ende maintinerende dat Wy daar af hadden of fchuldigh waren te hebben, die giften ende volkomen dispofitie mits fekeren redenen Ons daar toe dienende, niet tegenftaande dat Onfen lieve en wael geminde Schepenen, Gefworens ende Raad der felver Onsfer Stadt, hebben moegen feggen, dat het noodt Officie en weer geweest, noch daar voor gehouden, noch geacht in Onsfer voorfz. Stadt, nogh oock geweest nogh geftaan tot Onsfer oft ymants anders giften oft dispofitien, en het foo zy dat de felve Onfe Schepenen, Gefworen ende Raadt der voorfz. Onsfer Stadt van den Bosfche beduchtende dat Wy hier en boven noght moghten willen geven, alfoe als Wy in eenigen anderen goeden Steden Ons Landts van Brabandt ghedaan hebben, diverfche andere Officien, alhoewel aangaande der Politien Onsfer voorfz. Stadt als anderen, ende foude die dispofitie daar af Ons oyck toe hoeren, als fyn die Officien van Clerckfchappen ofte Secretarisfchappen, ende van Cnapen Onsfer voorfz. Stadt, van den fteken van den Bieren, van den Herinck te packen, te bornen, ende te wairderen, van den Lakenen Wulle en Lynen te meten, van den R 3 Ber-



C 134 )
Berderen en Landen te meten, van den Grane in der voorfz/Onsfer Stadt komende foo te water lbo te lande te meten, van den Souten te meten, van den mate van den Visfche, van den Calck te meten, van den yfer te fchaynen, van de Zegelmeesterfchap, van den Wullen Laackenen, van den Vogelen re wairderen, ende anderen gelycken ende van gelycker conditiën, van den welcken die fulcke Officien fynde geweest in Onfer voorfz. Stadt van den Bosfche daar af fy gehadt hadden die giften en dispofitien van zeer ouden tyden, ende die fulcke niet, insgelycx van de Adminiflratien, Momberyen ende Gouvernemente, dat fy van zeer lange tyden gehadt hebben, overmits hoeren gecontinueerden posfesfien in den Huyfen van den Heyligen Geest, van den Gasthuyfen, van der Kercken van den Siecken oft Melaatfchen, oft andere Godts-huyfen, ende der Arme in Onsfer voorfz. Stadt, en andere dier gelycke;Ons hebben doen toonen veele faacken ende Puncten, en byfundere dat by fulcke ofte gelycken giften dien Wy alfoe fouden moghen doen fy grootelycken gequest fouden fyn, foe in hoere Privilegiën, Vreyheden en Coftumen van
zeer



( 135 )
zeer langen tyden onderhouden, foo in der Politien in der voorfz. Onsfer Stadt ende anderfmts , biddende oytmoedelyck, dat Wy daar toe wouden verftaan, ende hen hier inne voorfien van behoorlyker remedien; Soo doen Wy te weetene dat Wy die voorfz. bede gehoirt en tottet felver geneyght hebben by ennighe van Onfen Rade daar toe gecommitteert doen hooren die voorfz. van Onfer Stadt van den Bosfche in hoeren voorfz. Privilegiën, Vreyheden ende CoftumenEnde daar op gehoirt van den -felven Onfen Gecommitteerden haar Rapport ende op al met oick op d' Interest en prejuditie die Wy ende Onfe voorfz. Stadt foude mogen nemen fo defe voorfz. Giften hoeren voortganck hadden, ende ter Executien geftelt worden, gueden rypen raadt gehadt, begerende als goet Heer ende Prince die vorderinge en voorfpoet van Onsfer voorfz. Stadt ende den Ingezetenen ende Inwoenderen der felver; Ende om te fchouwen alle queftien ende gefchillen, die hierom hier namaals fouden moegen op ftaan , "hebben voor Ons , Onfe Erven ende Nacomelingen, Hertogen en Hertoginnen van Brabandt wederroepen, gecasfeert ö en
En heeft den Hertog daar op voor zich en zynen Erven, dezelve Giften wederroepen en de volkomen dispofitie daar over aan de Stad gelaten.



( 136 )
en'te niete gedaan, wederroepen casferen ende doen te niete mits defen tot ewigen dagen die voorfz. Gifte ende Verleninghe by Ons ghedaan van den voorfz. Officien van Weertfchappen ende Mynen van de voorfz. Visfche, ende van den proffyte van den voorfz. ontfange geheyte innegelt, latende gevende ende verleenende, mits defen der voorfz. Onfer Stadt die volcomen dispofitie daar af met oyck van alle anderen Officien ende dienften boven gefchreven , enen eygelicke anderen aangaande der Politien Onsfer voorfz. Stadt, het fy dat het aldaar Officien oft dienflen fyn geweest, en voor fulck geacht ende gehouden, oft neghene Officien dienften ende die men foude mogen houden dat Officien oft dienften fouden fyn, desgelyx van den Adminiftratien, Momberyen ende Gouvernemente in de voorfz. Huyfe van den Heyligen Geest, van den Gasthuyfen, van der Kercken, van den Siecken of Melaatfchen, ende andere Goidts-huyfen boven gefchreven, ende yegelicke andere van gelycke conditiën, om van den felven Officien ende dienften te gebruycken ende te üferene alfoo en in der manieren als fy hier voormaals
ge-



C 137 )
gedaan hebben gehadt, oft anders alfoo fy wefen en bevynden fullen in hoeren Raide ten oirbare ende proufTyte Onsfer voorfz Stadt dienende; Ende dat fy in den felven Officien en dienften fullen mogen, overmits onfe Schepenen, Gefworen ende Raide Onsfer voorfz. Stadt ftellen en fetten Perfoonen daar toe nutte en oirbaarlyk wefende, om die te bedienen, alfoo als fy hier voormaals hebben pleegen te doen, ende fy deden voir den tydt Onsfer voorfz Giften ende Verleeninge en anderfmts, alfoo fv vynden lullen behoirende oirbaar en ten prouffyte Onfer voorfz. Stadt den felven Gifte en Verleeninge niet wederftaande nogh dien beletten, die hen by redenen van dyen daar inne ghedaan fyn gheweest, die Wy te niete ghedaan hebben en doen te niete mits defen, fonder dat Wy ofte Onfe voorfz. Erve ende Naecomelingen Ons in eenige toekomende tyden beweynden of onderweynden fullen eenighe meer te ghevene, maar lullen daar af laten Onsfer voorfz. Stadt ende den voorfz. Schepenen, Gefworen en Raide der felver die volcomen dispofitie in maten voorlz. fonder ennige fraude oft argelist, ende dit alles 3 op
Zonder dat den Hertog of zyne Eryen zich in '/ toekomende die meer zuilen onderwinden, waar voer de Stad zoude betalen 3200 Rhynfche Guldens.



Slot.
C 138 )
op dat Onfe voorfz. Stadt van den Bosfche om Ons te hulpe te comen in Onfen nootfaken geven fal, ende betalen een werfnen, in handen van onfen lieven en getrouwe Rade en Rentmeester Generaal van Brabant Petere Blonde, die Ons daar af fchuldigh fal fyn Rekeninge ende bewys te doene, die fomme van drie dufent en twee hondert overlenfche rynfche gulden of die weerde daar voor; Ontbieden daar om en bevelen onfen Cancelier, Drosfaet, Rentmeester Generaal en alle andere onfen Ambachteren, Rechteren, Officieren, Dieneren en Onderfaaten Ons voorfz. Landts van Brabandt, nu fynde en namaals wefende en allen anderen, die dat eenighfints aangaan magh, dat fy ende elck van hen alfoo het behoort der voorfz. Onsfer Stadt van den Bosfche doen en laten gebruyken ruftelyck ende vredelyck van alle 'tgene dat voorfz. is, fonder hen daar inne te doen oft laten gefchien enighen hynder, commer oft letzfel ter contrarien, want Ons alfoo belieft en gedaan willen hebben, behoudelyck in allen andere faken, Onsfen Rechten en eenen jegelycke des fyns in allen, des t' oirconden hebben Wy voor Ons, ende Onfe voorfz. Erven



C 139 )
van en Nacomelingen Onfen Zegel aan defen Brief doen hanghen; Gegeven in onfen Stadt van Brusfele xxvij daghen in Meye, in 'tJaar ons Heeren duyfent vier hondert acht en vyftig onder gefchreve by myn Heere den HERTOGE daar ghy Heer Hendrick Magnus Ridder, Si•non van Herbays, Librecht van Melderf\ en Mr. Claes dopper, Ende aldus geteekent, STOEP.
S a QUI-



QUITANTIE van Hertog PHILIPS voornt. wegens de betaaling by voorgaande Privilegie vermeld.
Inleidnig.
Den Hertog erkend de bedonge betaaling entfangen te hebben.
JT HILIPS by der Gratiën Godts, Hertoge van Bourgognen, van Lothryk, van Brabandt, ende van Limborgh, Greve van Vlaanderen, van Artoys, van Bourgognen, Palatyn van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, en van Namen, Merckgreve des Heylichs Rycx, Heer van Vrieslandt, van Salms ende van Mechelen; Doen cond allen den Luden, dat Wy bv handen Ons liefs en getrouwe Raids ende Rentmeesters Generaal van Brabandt Peters Blonde, ontfangen hebben van Onsfen lieven en geminden Schepenen en Raid ons Stadt van den Bosfche, die fomme van drie dufent en twee hondert overlenfche rhynfche guldens oft die weerden daar af, voer fekere Casfennge en wederroepen die Wy gedaan hebben van diverfche Officien, die Wy in der voorfz. Onsier
Stadt



( )
Stade hadden gegeeven, en daar ilf wy hen die Gifte en volcomen dispofitie hebben verleent, overmits opene bezegelden Brieven, gegeven in Onfen Stadt van Breusfel feven en twintig dagen in Meye, in 'tjaar ons Heeren dufent vier hondert acht en vyftigh lest leden, van welcken voorfz. fomme van drie dufent en twee hondert overlenfche rynfche guldens, Wy ons by handen als voer, houden voor vernueght, en fchelden daar af quyt die voorfz. Schepepenen en Raidt en die Poirteren en Ingezetenen Onfer voorfz. Stadt van den. Bosfche ende allen anderen. Des t oirkonden hebben Wy onfen Zegel aan defen Brief doen hangen: Gegeven negentien'daghen in Oclobri, in 'tjaar ons Heeren dufent vier hondert acht en vyftigh; Aldus onderteekent by mynen Hr. den HERTOGE, dair ghy Hr. Hendrik Magnus Ridder, Symon van Herbays, Meester Claes Clopper en Geldorph van der Noot, by waart, CTAFD Onderteekent, MU&r,
Onderftond, aldus gecollationeert tegens eene gefchreve Boeke, inhoudende diverfche Privilegiën, en ander faken der Stadt 'sHertogenS 3 bos*
Slot.



C 142 )
bosfche aangaande, ende in bewaarnisfe van raynen Heeren Schepenen der felver Stadt beruftende, fyn defe Copyen daar mede bevonden te concorderen, d' welk ik Gerlingh Ruysch, Secretaris der Stadt voorfz., als openbaar geadmitteert Notaris, mits defen attefteren, Toirconden En was onderteekent,
G. RUTSCH.
Alzoo de Placaaten van Hun Hoog Mogende, welke in de voorige Verzameling alhier volgden, reeds herdrukt zyn, in de Vervolgen op de Cofluymen deezer Stad, heeft men het onnoodig geöordeelt dezelve alhier plaats tegeeven, maar liever hier hy te moeten voegen de navolgende Refolutien, als betrekking hebbende op de Magiflraats-beflelling deezer Stad.
EX'



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Sabbathi den 4. Odtober 1704.
\_s gehoord het Rapport van de Heeren Hom en andere Haar Hoog Mog. Heeren Gedeputeerdens tot de zaaken van de Meijerye van 's Hertogenbosch, hebbende, ingevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutie van den -26. September des voorleeden Jaars , geëxamineert de Reglementen en Oétroyen , waar na de Regeering in de Stad 's Hertogenbosch Jaarlyks moet worden verandert, en wat voet daar in voor het toekomende gehouden dient te worden.
Dat opzigtelyk de Magiftraats befte Hing dezer Stad, zullen werden agtervolgt de Privilegiën en Reglemen.ten , fpeciaal het Oétroy van ï66o en confirmatie van dezelve, voor zo» veel des noods.
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedge-
von-



En zoo iets daar tesen gedisporieert mogte worden,moet den Hoogfchout de aangeftelde Perfoonen niet bee'edigen.
C H4 )
vonden en verftaan, dat in het veranderen der Magiftratuure in de Stad 'sHertogenbosch, de Privilegiën, Oétroyen en Reglementen, daar omtrent van outs gebruykelyck, en in fpecie het Octroy van den 12 Meert 1660, exaételyk en in allen deelen geöbferveert zullen worden, werdende dezelve, zoo veel des noods, hier mede geconformeert , en dat vervolgens niemant in den Schepenfloel of Magiftraat zal worden gebragt, als die volgens de voorfz. Privilegiën, Oétroijen en Reglementen, daar toe behoirlyk gequalificeert is, met dien verftande nogtans, dat de Perfoonen, dewelke tegenwoordig in de Magiftraat zyn, verftaan werden alle gequalificeert te zyn, en by zoo verre in het toekomende door Haar Hoog Mog. het zy by inadvertentie, of op kwaade informatie, in het veranderen van de Magiftratuure, tegens de Privilegiën, Oétroyen en Reglementen iets gedisponeert mogte worden, dat den Hoogfchout de Perfoonen, die op kwaade informatie, ofte by inadvertentie, by Haar Hoog Mog. zoude wefen aangeftelt, niet gequalificeert volgens de voorfz. Privilegiën, Oétroyen en Reglementen, niet zal beeedigen, maar Haar Hoog Mog. daar van
aan-



( H5 )
aanftonds advertcerên, gelyck mede zullen hebben te doen de Schepenen als dan zynde,om by Haar Hoog Mog. zoodaanige dispofitie, na de Privilegiën» Octroyen en Reglementen, verandert te werden, dat wyders de Schepenen van 's Hertogenbosch alle Jaaren aan Haar Hoog Mog. overzendende een voorflag met eene Lyste van de Regenten, den Brief als van outs zullen hebben te doen overbrengen door twee van de regeerende Schepenen, en niet door een Deurwaarder, gelyck dit Jaar gedaan hebben, en dat gemelte Hoogfchout en Schepenen van 's Hertogenbosch voortaan goede zorge zullen hebben te draagen, van geen ongequalificeerde Perfoonen op den voorflag te ftellen, en zal Extraft van deeze Haar Hoog Mog. Refolutie gezonden worden aan den Hoogfchout en Magiftraat van 's Hertogenbosch, om te ftrecken tot derzelver narigting en haar daar na te reguleeren.
Was geparapheert, F. B. van REEDEvt- Onderftont, Accordeert mettet voorfz. Register, Geteekent, F. FAGEL.
T EX-
Hoe den voorflag ever te zenden.



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 29. September 1705.
Omtrent het over. brengen der Misfive en voorflag tot verandering van den Schepen/Joel.
WAAR
Es ter Vergadering gelezen de Requeste van
Mr. Johan Festus van Breugel, Penfionaris der Stadt 'sHertogenbosch, verzoekende om redenen in de voorfz. Requeste geëxpidiëert, dat Haar Hoog Mog. geliefden te verklaaren by modificatie, dat den Penfionaris als van outs met een of twee Schepenen zoude werden gecommitteert, om de Misfive met den voorflag ende Lyste der Regenten aan Haar Hoog Mog. Jaarlyks over te brengen, even ende gelyck in alle buiten Stadts Commisfien, volgens Haar Hoog Mog. Reglement van 27 July 1685, het zelve was geftatueert.



c m>
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, mits deezen te confenteeren in het voorfz. verzoek, ende dat dienvolgende de Magiftraat der Stadt 's Hertogenbosch zal worden aangefehreeveh, den Penfionaris als van outs met een of twee der Schepenen te committeeren, om de Misfive met den voorflag , en de Lyste der Regenten aan Haar Hoog Mog. Jaarïvks over te brengen, even ende gelyk in alle buiten Stadts Commisfien by Haar Hoog Mog. Reglement in dato 27 July 1685, is geftatueert.
Was gtparapheeri, A. BURMANIA,vt- Lagerftont, Accordeert mettet voorfz. Register, En was geteekent, in abfentie van de Griffier H, FAGEL.
T a EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Sabbatbi den 3. O&ober 1705.
Ferflaan, dat ten opzichten van de Naturalifatie en Trouwdag annut eoeptus word gehouden pro complete-'
\j gehoort het Rapport van de Heeren Tulleken "ende andere Haar Hoog Mog. Heeren Gedeputeerden tot de zaaken van de Meijerye van 's Hertogenbosch, hebbende ingevolge ende tot voldoeninge van derzelver Refolutie van den eerften dezer geëxamineert de Misfive van den Hoogfchout Keppel, van de Schepenen van 's Hertogenbosch, mitsgaders van den Heer van Qbdam, als Gouverneur der voorfchreeve Stadt, waar by dezelve yeder prefenteeren een voorflag van de Perfoonen om by Haar Hoog Mogende daar uit geëligeert te werden, het nodige getal tot het bekleden van den Schepenffcoel,
en-



C H9 )
ende fpecialyk of de Perfoonen op de voorfchreeve Lysten gebragt, tot het Schepen Ampt gequalificeert ende eligibel waaren.
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden ende verftaan , dat de Perfoonen van Mr. Francois Chatvelt en de Vlatningh, op dewelke eenig bedenken viel, ten opzichte van eenige maanden, die de te kort kwamen aan het laatfte Jaar, dat volgens het Reglement na haare Naturalifatie ende Trouwdag met een Burgers Dochter binnen 's Hertogenbosch haar fixum Domicilium moeten hebben gehadt, die geen gebooren Brabanders zynde tot Schepenen mogen werden geëligeert, zullen werden verklaart, zoo als verklaart werden mits dezen, gequalificeert zyn, om geëligeert te kunnen werden tot Schepenen van 's Hertogenbosch, werdende by interpretatie annus inceptus gehouden pro completo.
(Lagerflont} Accordeert met voorfz. Register. (JVas geteekenO H. FAGEL.
T 3 £X-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Sabbat hi den 3. Oclober 1705.
Ver fi aan , dat het bewys der gegoedheid moet worden gedaan, alvoorens iemand op den voorflag word gefield en Formulier voor den te docnen Eed van zuivering gearrefteert.
Is gehoort het Rapport van de Heeren 'Tulteken * en anderen Haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaaken van de Meijerye van VHertogenbosch, hebbende ingevolge ende tot voldoeninge van derzelver Refolutie Commisforiaal van den dertigften der voorleede maand September, geëxamineert de Remonftrantie van de Gecommitteerdens van de Regeeringe der Hoofdftadt van 'sHertogenbosch, houdende dat by het Octroy van den twaalfden Maart 1660, door U Hoog Mogende onder anderen was geftatuëert, dat niemand tot het Schepen Ampt der voorfchreeve Stadt gepromoveert ofte geas-



C )
asfumeert zoude werden, dan die geene die in Brabandt onder het resfort van dezen Staat gegoed zoude zyn, namentlyk den Prefident Schepen vyf, ende de andere Schepenen vier duizent guldens, ende dat de aankomende Schepenen, ingevolge een oudt Formulier, nevens» de voorfchreeve Remonftrantie gevoegt, van 's Hertogen tyden tot nu toe gepraótifeert, den Eedt moesten doen, van om het Burgemeesterfchap, Schependom, Raedtfchap der voorfchreeve Stadt, geen geldt, gifte, moeite, geenderhande dienst ofte goed doen gegeven, gelooft, nochte geboden te hebben, nochte doen belooven, geven, nochte bieden yemanden van harentwegen, ofte doen bieden in eenigerhande manieren, het welke voorheen, geduurende dat de veranderinge van de voorfchreeve Regeringe aan Haar Hoog Mogende geweest was, volgens het voorfchreeve Ocfroy tot den Jaare 1672 gepra&ifeert was geworden, dat ook de nieuw geëligeerde Schepenen voor het afleggen van ' den voorfchreeven Eedt, hadden moeten aanwyzinge doen van de voorfchreeve gerequireerde Goederen, dan dat by Refolutie van den vierden Oftoher laatstleden by Haar Hoog
Mo-
wyzinge doen van de voorfchreeve gerequi-



C 152)
gende was verftaan, dat de Magiftraat zorge zoude hebben te draagen, dat geen ongequalificeerde Perfoonen op haar voorflag zoude werden geftelt, ende dat daar uit geinfereert Meerden, dat niemand op den voorflag konden gebracht werden, als die het voorfchreeve goed alvoorens hadde aangetoond, het geen contrarie was aan het voorfchreeve gebruik, verzoekende.om geallegueerde redenen Haar Hoog Mogende eclairisfement, of het bewys van gegoed te zyn, als vooren, wel eerder gerequireert wierde als naar de gedaane eleéiïe, en voor het afleggen van den voorfchreeven Eedt, en niet by het maaken van de Nominatie; En ten tweeden, dat Haar Hoog Mogende gelieven te verklaaren, dat de Schepenen voor het toekomende zullen mogen volftaan met het doen van den Eedt van zuiveringe, werdende van den verderen inhoude der voorfchreeven Eedt door Haar Hoog Mogende gehouden voor ontflagen.
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden ende verftaan, op het eerfte van de voorfchreeve twee Poinéten, dat het bewys van
ge-



( 153 )
gegoet te zyn, volgens het Reglement, gedaan moet werden eer yemant op den voorflag mag werden gebragt, ende op het tweede Poinct, dat de Schepenen in het toekomende gehouden zullen wezen te doen den Eedt van zuyveringe, aan het eynde dezes geinfereert, in plaatfe van den Eedt hier vooren gemeld.
En zal Etxract van deze Haar Hoog Mogende Refolutie gezonden werden aan den Hoogfchout van 's Hertogenbosch, om te ftrekken tot zyne narichtinge, ende hem daar naar te reguleeren,
„ Ik verklaare ende zweere, dat ik directe„ lyk ofte indirectelyk, om het voorfchreeve „ Ampt te verkrygen, aan eenige Perfoonen, „ zoo binnen als buyten de Regeeringe, onder „ wat pretext ofte naam het zelve zoude kon„ nen gefchieden , geene giften ofte gaaven,
hebbe gegeeven noch belooft, noch beloo„ ven noch geeven zal.
„ zoo waarlyk moet my god AlMAGTIG „ helpen.
(Onderjiond") Accordeert met voorfz, Register. (Was geteekenO H. FAGEL.
V Be-



Behalven den Eed van zuivering in voorgaande Refolutie vermeld, word door de nieuw aankomende Schepenen nog afgelegt deezen Eed.
v belooven en zweeren de Staaten Ge„ neraal van de Geünieerde Pro vintien, en „ Zyne Doorluchtigfte Hoogheid den Heere „ Prince Erf-Stadhouder gehouw en getrouw te „ zyn, en derzei ver nadeel te weeren, de Stads „ Privilegiën volgens de Capitulatie voor te „ ftaan ende te bevorderen, een ieder Regt en „ Juftitie te laaten wedervaren en regte Vonnisfen te wyzen, en dat wy het zelve niet zuilen „ laaten, om Vader nog Moeder, om Zuster „ nog Broeder, om Neven, om Nigten, om „ Nyd, om Giften, om eenigerhanden Nood, „ nog ook om vreeze van de Dood.
„ zoo waarxyk moet mv god AlMAGTIC „ helpen I



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Jovis den 9. September 1706.
\s gehoort het Rapport van de Heeren Tulleken, en anderen Haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaaken van de Meijerye van 's Hertogenbosch, hebbende ingevolge ende tot voldoeninge van derzelver Refolutie Commisforiaal van den dertigften der voorleden maand, geëxamineert de Misfive van de Schepenen, Gezworens ende Raaden der Hoofdftadt van *s Hertogenbosch, gefchreeven aldaar den vier en twintigften daar te vooren, houdende, ingevolge en tot voldoedinge van Haar Hoog Mogende Refolutie van den 10 February 1705, derzelver bericht op de Requeste ten zeiven dage aan Haar Hoog Mogende geprefenteert, b V 2 - *y
Ministers te voeren Raad gayeest zynde, en, mehhet verlaat en van kunne ministeriëele Bediening, de Regeering komende te redsfumeeren, kouden den Rang, die. zy te vooren hadden.



C 156 )
by ofte van wegen Jokan Festus van Breugd, Penfionaris, Mr. Evert Tulleken, Griffier, en Mr. Pieter van Teffelen, Secretaris der voornoemde Stadt, over den Rang die dezelve zullen houden , ingevalle de voorfchreeve haare Bedieningen verlaaten, ende de Regeeringe reasfumeeren:
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de voorfchreeve Ministers, of iemand van dezelve, te vooren Raad geweest zynde, met het verlaaten van haare Ministeriëele Bedieninge wederom de Regeringe komende te reasfumeeren, zal invallen, ende houden zyne plaatfe. en Rang, die te vooren heeft gehad.
Ende zal Extraet van deeze Haar Hoog Mogende Refolutie gezonden werden aan de Magiftraat van 'sHertogenbosch, om te ftrekken tot deszelfs narichtinge.
(Qnderftona^) Accordeert met voorfz. Register.
(JVas geteekent} F. FAGEL,



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Martis den 30. September 1710.
Ts na voorgaande Deliberatie goedgevonden ende verftaan, dat voortaan by de veranderinge van de Magiftratuure, van de Stadt 's Hertogenbosch tot de twee Schepenen, die voor een Jaar moeten continuëeren, zullen genomen werden de oudften in Rang van de Schepenen in functie zynde, zoo verre geen belet in de wege is, waar door dezelve volgens de Privilegiën niet zoude kunnen continuëeren.
rOnderftona") Accordeert met voorfz. Register. (JVas get eekent} F. FAGEL.
V 3 EX-
Dat tot da twet Schepenen, die motten continuëeren , zullen genomen worden dt oudften in Rang.



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Ver■eenigde Nederlanden.
Martis den 21. April 1722.
Questlen tusfchen Leden van den Magiftraat over de begeving van Ambten gelaat en aan denzelven Magiftraat, als eene domeftiqut zaak.
Ontfangen een Misfive van den Raad van Brabandt, gefchreeven alhier in den Hage, den 2c dezer, houdende ingevolge ende tot voldoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie van den 10 daar te vooren, derzelver berigt op de Requeste van Mr. Johan Willem de Groulart, Heer van Zurester, Prefident, mitsgaders Schepenen, Gefworens ende Raaden der Stadt 's Hertogenbosch , compoferende het meerdergetal van de Magiftraat aldaar; Houdende, dat de nieuwe Leden van de voorfz. Magiftraat, die zedert Oétober 1718. waaren aangekomen, doleerden over eene merkelyke disproportie in haaren op-
zig-



C 159 )
zigte in de fchikkinge, by ,de voorfz. Magiftraat bevoorens beraamt, ende vastgeftelt, omtrent de vergeevinge van die Ampten, welke ftaan ter particuliere ende seconomique dispofitie van dezelve Magiftraat; Dat om eenige convenable fatisfatfie aan die Leden te geven, eindelyk na verfcheide deliberatien was getroffen een accoord, het welk op den 18 Februari laatstleden by pluraliteit van ftemmen, in volle Vergaderinge was gedaan regiftreeren; Dat, of fchoon het voorfchreeve accoord beraamd ende geconcludeert, ingevolge van de oude Herkomen, Privilegiën, en opgevolgde Reglementen van de Hertogen van Brabandt, ende van Haar Hoog Mog. wel behoorde geconcludeert te blyven, immers dat die zaake als Domefticq, geen fubjett van de ordinaire Juftitie konde zyn, egter agt Leden van gemelde Magiftraat hadden kunnen goedvinden, van den voorfz. Raad van Brabandt te verzoeken Mandement psenael, waar by aan hem eerfte Suppliant, als mede aan de verdere, het zy ouder, ofte jonger Regenten, der voorfz. Stadt, op zekere groote peine mogte werden geïnterdiceert, zich na het voorfz. accoord, ende 't geene dien conform was be-
flo=



( 160 )
floten, te reguleeren, ende voorts alles te ftellen in die ftaat, als of het voorfz. accoord nooyt in de wereld was geweest; Dat gemelde Raad van Brabandt by appoinélement van den 20 Maart laastleden de voorfchreeve Requefte hadden gefteld in handen van haar Suplianten, om daar jegens haar belang, adprimam na de vacantie van Paasfchen, te zeggen, houdende middelerwyl alles in furfeantie, verzoekende dat Haar Hoog Mog. de voorfz. agt discrepeerende Leden, gelieven te ordonneeren, het voorfchreeve verzoek van psenaal ende interdictie te laaten vaaren, ende haar voorts te gedraagen na de Refolutie in de Stadts Vergaderinge, op den 18 February voornoemt, genomen, ende dat daar van aanfchryvinge mogt werden gedaan aan den Raad van Brabandt:
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden ende verftaan, dat partyen zullen werden gefteld, zoo als gefteld werden mits dezen, buiten proces, ende werd de zaake hier vooren gemeld, waar over queftie is tusfchen de Leden van de Magiftraat van 'sHertogenbosch, gelaaten aan gemelde Magiftraat, als zynde eene Dome-



( i6i )
mefticque zaake, fpefteerende tot de aeconoSfe van de voorfz. Stadt, gelaten aan de MaSftraat van de voorfz. Stadt, om daar in te disponeeren ende die te reguleeren, zoo als conform de Regten, Reglementen ende Costuvmen van de voorfz. Stadt, met eenpangheyd Of met pluraliteyt zullen vinden te behooren:
Ende zal Extract van deze Haar Hoog Mog. Refolutie gezonden worden aan den Raad van Brabandt, als mede aan de Magiftraat van 'sHertogenboscn, om te ftrecken tot derzelver narigting, ende haar daar na te reguleeren.
Was geparapheert, P. R. van IDDEKÏNGEOnderjhnd, Accordeert met voorfz. Register. Was geteekent, F. FAGEL.
vr
EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Sabbatbi den 9. December 1730.
Interpretatie van het 13 Art. van het Reglement van den 29'April 1673.
Is gehoort het Rapport van de Heeren van Lynden en andere Haar Hoog Mog. Heeren Gedeputeerde tot de zaaken van de Meijerye van 'sHertogenbosch, hebbende, ingevolge de Refolutie Commisforiaal van den 9. dezer, geëxamineert de Misfive van Schepenen der Stad 's Hertogenbosch, gefchreeven aldaar, den 3. daar te vooren, houdende, dat Mr. Evert Tulleken, Griffier van gem: Stad, getrouwd in zyn eerfte Huwelyk met Johanna Corneüa 'sGravefande, van welk Huwelyk een Dogter agtergelaaten was, ten tweeden Huwelyk was getreden met Judic du Peyrou, nagelaaten Weduwe
van



( 16*3 )
van Mr. Johan Festus van Breugel, Penfionaris van gemelde Stad: Dat Mr. Jeremias 's Gravejande, geweeze Broeder van zyn voorfz. eerfte Huis vrouwe, door Haar Hoog Mog. laatfte Eleclie was geëligeert, ende gecommitteert tot Schepen van gem: Stad, en diensvolgens in Functie getreeden: Dat op de Tafel van Schepenen, in de maand November daar aan volgende, ter judicature was gebragt een Proces, waar omtrent by eenige Schepenen bedenking was gemaakt, over het verftand van den 13. Art-, yan de Poinclen en Articulen tot Redres van de Politie, Juftitie, ende Finantie van gemelde Stad, den 29. April 1673. gearrefteert, behelzende,, dat de „ Penfionarisfen of Griffiers in 'tGeregt nietmo„ gen prseadviferen in zaken daar in haar Vader, „ Zoonen, Broeders of Zwagers, als Schepenen of Regter zoude zitten:" En overzulks of den Griffier in die zaak, waar in den voorfz. 'sGravel ande, zynen Zwager als Regter zat, wel zoude mogen preadviseren: Dat tegens die beden* kinge door den Griffier was gealleguëert, dat, door de dood van zyne eerfte Huisvrouw, het Zwagerfchap met de Familie van 'sGravefande, in zynen opzigte was geëxtinguëert, en hy daar W 2 van



C *ö4 )
van door zyn tweede Huwelyk was getrouwd, allegerende voor een generalen regel in Regten gerecipiëert, dat het Zwagerfchap door de dood van de geene, waar door het zelve is gecontraheert, word geëxtingueert, uytgezondert het Huwelyk, tot zulke effefte, dat twee afgeftorvene Zwagers met den andere in een Collegie I als Regters, niet tegenftaande een Prohibitive f Wet in cas van Zwagerfchap, mogen zitten: Dat dienvolgende het voorfz. 13. Art\ alleen was fpreekende van het Zwagerfchap dat nog m wezen was, en niet door de dood geëxtingu- I eert is, daar toe, volgens de Memorie nevens de voorfz. Misfive gevoegt, bybrengende ver- j fcheide Regts-Pasfagien, en Regts-Doctnnen j van voornaame geapprobeerde Auteuren, deci- j fien, en ook een uitfpraak, na Regt en Billyk- J heid, van de Heeren Staaten van Holland, zon-1 der aanfchouw, of uit het Huwelyk Kind ofj Kinderen van zoodaanigen Perfoon, die in tweeden Huwelyk was getreeden, zyn of niet: Dat egter, geconfidereert het voorfz. 13. Art: in ge- \ nerale termen is leggende, gearrefteert by Haar Hoog Mog: inden Jaare 1673. en zulks pofte-1 rieur aan de voorfz. Uitfpraak van de Heeren:
Staa-i



C i<*5 )
*aiten van Holland, welke in alle gevallen, n ef was van Haar Hoog Mog: en dat uit dien hoofde by fommige Schepenen bedenking overbleef zy, met communicatie van den Griffier, hetgeene'voorfz. is aan Haar Hoog Mog: moesten voordraagen, verzoekende tot wegneemmg van die bedelkingen, Haar Hoog Mog: Declamoir, hoe Schepenen zig in dezen zouden gedraagen.
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden ende verftaan, mits dezen te verklaren St net Zwagerfchap, met de dood van de P?rfoon, door welke hetzelve is gecontraheert ve ftaan moet worden gecesfeert te zyn, en gevolgelyk gem: Griffier Tulleken zal mogen pr«ïdviferen in zaaken, waar over gemelde sGraMe zls Regter zit; En zal Extraét van deze K Hoog Mog: Refolutie gezonden worden aln de Magiftraat van 'sHertogenbosch, om te ftrekken tot derzelver narigt, en haar daar naar, in dk en diergelyke: gevallen «^^ukere^
Was geparapheert, P. j. van BORSSELE van DERHOGHEvt. Lagerfiond, Ac™r£efrFT voorfz. Register, en geteekent, F. ^A{j^^
Dat het Zwager, fehap, met de dood van de Perfoon , door welke het zelve is gecontraheert, cesfeert.



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Sabbathi den 28. September 1737.
Nader Confirmatie van de Refolutie van 4 Oiïober 1704 en het OSlroy daar by vermeld.
O p het gereprefenteerden door den Heere Buteux, ter Vergadering prefideerende, gedaan, ten opzigte van de nodige qualificatie der Perfoonen , die door Haar Hoog Mog. Jaarlyks werden geëligeert tot Schepenen van 's Hertogenbosch :
IS na voorgaande deliberatie goedgevonden ende verftaan, mits dezen te perfifteeren by Haar Hoog Mog. Refolutie van den vierden Oftober feventien hondert vier, ende dat dienvolgende den Hoogfchout en Schepenen van
's Her-



( 16? )
's Hertogenbosch zal werden aangefchreeven, goede zorge te draagen van geen ongequalificeerde Perfoonen te ftellen op den voorflag door haar gedaan werdende, en by zoo verre • door Haar Hoog Mog., het zy by inadvertentie of op kwaade informatien, in het veranderen van de Magiftraat tegen de Privilegiën, Octroyen of Reglementen ietwes gedisponeert mogte werden, dat den Hoogfchout de Perfoonen , die op kwaade informatien, of by inadvërtentie in het veranderen van de Magiftraat, tegen de voorfz. Privilegiën, Octroyen of Reglementen, by Haar Hoog Mog. zouden mogen wezen aangefteld, niet gequalificeert zynde , niet zal beëedigen, maar Haar Hoog Mog. daar van aanftonds adverteeren: Gelyk mede zullen hebben te doen de Schepenen als dan zynde, om by Haar Hoog Mog. zoodaanige dispofitie na de Privilegiën, Octroyen en Reglementen verandert te werden, Werdende hier mede tot Elucidatie en Ampliatie van de voorfz. Refolutie verklaart, dat de Perfoonen tot Schepenen aangefteld werdende, buyten den voorflag van de Magiftraat, haare qualificatie
vol-



volkomen moeten hebben gehad, voor den dag van haare aanftellinge.
Was geparapheert P. BOUT> (Onderjlona*) Accordeert met voorfz. Register. (Was getet* te) F. FAGEL.
EX»



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren, Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Jovis den 12. O&ober 1741.
is ter Vergaderinge geleezen de Requeste van Schepenen, Gezworens en Raaden der Stad 'sHertogenbosch, te kennen geevende de moeiielykheden, die aldaar veeltyds ontftonden over de interpretatie en executie van de Caarten of Reglementen van de refpe&ive Gildens , en daar uit, dat de Regenten der Gildens zich over discrepantien daar omtrent voorvallende, aan den Raad van Braband adresfeeren, daar uit Procesfen ontftaanden, tot groot nadeel en kosten, zoo van de Stad als van de Ingezetenen, verzoekende om geallegeerde redenen, dat daar omtrent de noodige voorzieninge mogen werX den
Verklaart dat de Magiftraat bevoegt is, om de Caarten der Gildens t e revideeren e n alt er eer en, gelyk ook om nieuwe te verleenen, met vry« la at itig aan die zich daar mede bezwaart oordeelen , 0 m zich aan Hun Hoog Mog. te addresfeeren, zonder Procedures daar #ver te mogen enthameeren.



C )
den gedaan, het maaken van de voorfz. Caarten en Reglementen, zynde een werk van Politie, en geen object van de Juftitie, breeder in de voorfz. Requeste gededuceert:
WAAR OP gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, mits deezen te verklaaren, dat de Supplianten Jure Magistratus bevoegd zyn, en de Supplianten voor zoo veel des noods , mits deezen te authorifeeren ende te qualificeeren, om alzulke oude Caarten, welke aan de Gildens der Stad 's Hertogenbosch in voorige tyden zouden mogen zyn gegeeven, en als nog in wezen zyn, te revideeren, en na gelegendheid van de jegenwoordige gefteltenisfe der Stad 's Hertogenbosch, en de refpeétive Gildens aldaar, mitsgaders de Leden van dien, te altereeren, corrigeeren, vermeerderen of verminderen, na maate dat bevonden zal werden tot het welwezen van de Stad 's Hertogenbosch en de Ingezetenen van dien in het generaal , en de refpective Gildens in het particulier nodig en dienftig te zyn, als mede aan zoodaanige Gildens welker Caarten zouden mogen vermist of verlooren zyn, nieuwe Caarten te
ver-



C \?i )
yerleenen, zulks alles nogthans zoodaanig, dat het aan die geene der voorfz, Gildens, welke zouden pretendeeren door alzulken redres alteratie, correctien of vernieuwen hunner Caarten te wezen benadeelt, in zoodaanige Rech* ten of Privilegiën als aan hun bevoorens zouden hebben gecorapeteert, zal vryftaan, om 'zich daar over te addresfeeren aan Haar Hoog Mog:, om als dan daar omtrent by Haar Hoog Mog: zoodaanig nader te worden gedisponeerd, als Haar Hoog Mog: zullen vinden te behooren; En werd hier mede aan de Gildens tot 's Hertogenbosch geordonneert, dat zylieden middelerwylen, mitsgaders geduurende Haar Hoog Mog: deliberatie, over alzulke bezwaarnisfen als zy lieden zouden vermeynen te refideeren in de refpeftive Caarten, welke aan haar lieden door de Magiftraat ftaan gegeeven te werden, zich provifionelyk zullen hebben te gedragen, na alzulke voorzieninge, als by de Magiftraat m hunne gem. qualiteit, zoo omtrent het beftel der Regenten van de voorfz. Gildens en de aanneeminge der Leden in dezelve, als omtrent de verdere zaaken, de voorfz. Gildens betref fende, zal wezen gedaan, zonder de Magiftraat X 2 10



C 172 )
in hunne qualiteit, of ook die geene, welke zich na de voorfz. voorzieninge van de Magiftraat in hunne qualiteit komen te gedraagen, daar over met eenige Procedures te bemoeijelyken directelyk of indire&elyk.
(Was geparapheert) J. B. STEENBERGEN*(Onderftond} Accordeert met voorfz. Register. (Was geteekenO F« FAGEL.
EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Luna den i. O&ober 1742,
Is na voorgaande Deliberatie, in Conformiteit van Haar Hoog Mogende Refolutien van den een en twintigften Oótober, en de festienden November festien hondert een en feventig, (*) goedgevonden en verftaan, mits deezen op nieuws vast te ftellen, dat die geene, die by de veranderinge van de Magiftrature van 's Hertogenbosch, te gelyk voor de eerftemaal tot Schepenen werden aangefteid, Sesfie en Rang
in
(♦) Vermits de zaakelyken inhoud van deeze twee oudere Refolutien in deeze laatere herhaald is, heeft men het onnoodig geoordeelt dezelven alhier te plaatfen.
X 3
Schepenen voor de eerftemaal aangefteld, neemen en houden den Rang na oudheid van Jaaren.



C 174 )
in den Schepenftoel der voorfz. Stad zullen neemen en houden na de oudheid van de Jaaren die Zyluiden zyn hebbende, in voegen dat de oudfle van Jaaren zal praefideeren en voorgaan, den geenen die jonger van Jaaren is.
En zal Extraér, van deeze Haar Hoog Mogende Refolutie gezonden werden aan de Magiftraat van 's Hertogenbosch, om te ftrekken tot derzelver narichtinge, en om de Prefeance en Rang dien conform te reguleeren, offchoon by de aanftellinge van Schepen voor de eerftemaal die geene die ouder is, by inadvertentie of anderzints zoude mogen wezen genoemt, en gefteld na die geene, die jonger is.
(JVas geparapheerf) Grave van RANDWYKvt» (Onderftond") Accordeert met 't voorfz. Register. (JVas geteekent) F. FAGEL.
EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van d$ Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Mart is den i. O tl ober 1754.
Ts na voorgaande Deliberatie goedgevonden en verftaan, mits deezen te verklaaren , dat Haar Hoog Mogende Refolutie van den dertigften September feventien honderd tien, waar by vastgefteld is, dat voortaan by de veranderinge van de Magiftrature van de Stad 's Hertogenbosch, tot de twee Schepenen, die voor een Jaar moeten continuëeren, zullen genomen worden de oudfte in Rang van de Schepenen in functie zynde, zoo verre geen belet in de weg is, waar door dezelve volgens de Privilegiën piet zoude kunnen continuëeeren, als by de Stadhouderlyke Regeeringe van geen applicatie
zyn-
Ferklaart, dat de Refolutie van 30 September ijio, wegens het continuëeren van de twee oud/Ie Schepenen by de Stadhouderlyke Regeering van geen applicatie «.



( 176- )
zynde, Haare Koninglyke Hoogheid aan dezelve niet is gebonden, en dat mitsdien dezelve Refolutie gehouden werd zedert de tegenwoordige Stadhouderlyke Regeering te hebben gecesfeert.
Zullende by Misfive hier van aan Haare Koninglyke Hoogheid kennis werden gegeeven.
(Was geparapheerf) EEKHOUTvt- (Onderftond) Accordeert met voorfz. Register, (Was geteekent) F. FAGEL»
EX-



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden,
Jovis den 22, January 1761.
C)ntfengen een Misfive van den Raad van Braband gefchreeven alhier in den Hage den 19 deezer, houdende, ingevolge en tot voldoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie van den 17 Augustus des Jaars 1759 derzelver Advis opeen Misfive van L. J. Smits en H. B. Martini ,> Prsefident Schepen en Oudfte Raad van de Magiftraat der Stad 's Bosch, gefchreeven aldaar den 17 daar te vooren, waar by dezelve aan Haar Hoog Mog. in Confideratie hebben ge-; geeven, of niet zoude kunnen goedvinden, den. Prjefident Schepen en Oudfte Raad voorn. te. qualificeeren, om by parate Executie alle Rent-: Y mees-
De Prefident en oudfien Raad gequalificeert, om de gebrekige Rendanten van Rekeningen by parate Executie te sonjiringeeren.



C )
meesters en Adminiftrateurs van Stads Middelen en Godshuizen, gelyk ook van de Fundatiën binnen de Stad te huis hoorende, voor zoo veel dezelve in gebreken bleven van haare Adminiftratie en Bewind, te rekenen binnen den tyd daar toe by de refpective Inftruéiïen gefteld, en haare Sloten te zuiveren, na voorgaande aanmaning tot het een en ander te conftringeeren, mitsgaders, om de Rentmeesters van zoodaanige Fundatiën, welke aan particuliere Provifoiren of Sociëteiten gewoon waaren te rekenen, te noodzaaken van een geauthentifeert 'Duplicaat van haare laatst opgenome Rekeningen en van de geene, die dezelve in het vervolg zouden komen te doen, in hunne handen te leveren, omme vervolgens op de Document-Kamer der Stad 's Bosch voorn, te worden bewaard:
WAAR OP gedelibereert zynde, is .goedgevonden en verftaan, dat de Prasfident Schepen en Oudfte Raad der Stad 's Bosch in der tyd zynde, of fungeerende, zullen worden gequalificeert, zoo als gequalificeert worden mits deezen, om zoodaanige Rentmeesters of Adminis»
tra-



C ï73 )
trateurs, het zy van Stads Middelen, of van het inkomen van Godshuizen en Fundatiën, die aan de Magiftraat der Stad 's Bosch comptabel zyn, en die in gebreken blyven haare Rekeningen met de Documenten daar toe relatief, binnen den tyd aan haar by derzelver refpe&ive Ordonnantiën , Generaale Reglementen of Inftruftien gepraèfcribeert, in te leveren en haare Sloten te zuiveren, tot het geene voorfz. na voorgaande aanmaning door het Executeeren niet alleen der Poenaliteiten by bovengemelde Ordonnantiën, Reglementen of Inftructien geftatueert te nöodzaaken, maar ook boven dien, om, die tyd verftreeken zynde, als dan by parate Executie dezelve tot het een en ander te conftringeeren; met verklaaring, dat in het verdere verzoek gedaan by de Misfive van voorn. Praefident Schepen en Oudfte Raad niet kan worden getreeden, en word het zelve dienvolgende afgeweezen.
Dat voorts de Magiftraat der Stad 's Bosch voorn, zal worden aangefchreeven en gelast, zoo als gelast word mits deezen, zorge te draagen, dat Copie van deeze Haar Hoog Mog.



C 179 )
Refolutie blyve beruften ter Tafel van Schepenen en Raaden van gem. Stad, mitsgaders, dat Copie daar van worde gegeeven aan ieder der voorfz. Rentmeesters of Adminiftrateurs om te (trekken tot hun lieder narigtinge.
Zullende Extract van deeze Haar Hoog Mog. Refolutie gezonden worden aan den Hoog- en Laagfchout der Stad 'sBosch, met last, na behooren te vigileeren, dat dezelve Refolutie, mitsgaders die van den 24 September 1667 en Haar Hoog Mog. Reglementen van 29 April 1673 en 27 July 1685 refpective, onder anderen op dit fubject genomen, fliptelyk worden agtervolgt en nagekomen.
(Was geparapheeri) T. van BERCHUYSvt(Onderjlond) Accordeert met'tvoorfz. Register. (Was geteekent) H. FAGEL,
EX»



EXTRACT uyt het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Vetter is den 20. April 1770.
Ts gehoort het Rapport van de Heeren van Lynden van Swaanenburg, en andere Haar Hoog Mogende Gedeputeerde tot de zaaken van de Meijerye van 'sBosch, hebbende, ingevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutie Commisforiaal van den 9 dezer lopende maand, geëxamineert een Misfive van Schepenen der Hoofdftad 'sHertogenbosch, gefchreeven aldaar den 5 daar te vooren, houdende dat Haar Hoog Mog. by het 73 Articul van het Reglement, den 29 April 1673 gearrefteert , tot redres van de Politie , Juftitie en Finantie der voorn. Stad, verftaan hadden, „ dat de Penfionarisfen of GrifY 3 fiers
Interpretatie van het 13 Art. van het Reglement van den 25) April 1673.



C 180 )
„ fiers in het Geregt niet zouden mogen pra„ advifeeren , in zaaken waar in hun Vader, „ Zoon, Broeder of Zwager als Schepenen of „ Rechters zaten."
Dat het gem. Articul, by Refolutie van den 9 December 1730, op eene door hunne Voorzaaten gemaakte bedenkelykheid, in dier voegen geïnterpreteerd was, „ dat het Zwagerfchap „ tusfchen wylen Mr. Eyert Tulleken Griffier, en wylen Mr. Jeremias Storm yan 'sGravefande, Schepen derzelve Stad, met de dood van „ Johanna Cornelia 's Gravefande, zynde de Per„ foon, door welke dezelve gecontraheert was, „ moest worden verftaan gecesfeert te zyn, en „ dat gevolglyk gem. Griffier zoude mogen pra;„ advifeeren in zaaken waar over voorn. 'sGra„ yefande als Rechter zat."
Dat zich thans omtrent dat Zwagerfchap, eene andere bedenkelykheid opdeede, daar in be'ftaande, dat op de Tafel van Schepenen deezer dagen ter Judicature was gebragt eene incidentaale Proceduure, waar in Hendrik ter Croys qq, wiens Zuster Johanna ter Croye was getrouwd
met



( i8i )
met Mr. Theodoor Frangois Santvoort, Griffier der Stad 'sBosch voorn., doch onlangs overleeden, met achterlaating van eenige Kinderen, party I was, en of derhalven gem. Griffier in de zaak van zynen Zwager wel mogte pra^advifeeren, dan of Haar Hoog Mogende gem. Refolutie van den 9 December 1730 moest begreepen worden op het tegenwoordig geval mede toepasfefyk te zyn, en dat al zoo het Zwagerfchap door de dood van den Perfoon, door wien het zelve was gecontraheert, zoo wel cesfeerde in het geval, wanneer een Minister praeadvifeerde in de zaak van zynen Zwager, dan wanneer hy volgens Haar Hoog Mog. interpretatoire Refolutie , prseadvifeerde in zaaken, waar over zyn Zwager als Schepen of Rechter zat.
Dat dewyl het niet aan hun ftond Haar Hoog Mogende Refolutien te extendeeren van het eene tot het ander geval, en alzoo eigener authoriteit te interpreteeren, zy zich verplicht hadden gevonden met communicatie van den Griffier Santvoort, die bedenkelykheid aan Haar Hoog Mogende voor te draagen, verzoekende, tot wegneeminge van dezelve, Haar Hoog Mogen-



Verftaan Jat de Griffier niet mag pree-advifeeren in de zaak van zyn afgeftorven Zwager.
(JVas geparapheerf) G. J. D. PALLANDT"COnderfïond) Accordeert met 't voorfz. Register. (Was geteekent) F. FAGEL.
C 182 )
gende interpretatie, of de Griffier mag prsead-, vifeeren in de zaak van zynen afgeftorven Zwager; op het welke zy Haar Hoog Mogende Refolutie waaren inwagtende:
WAAR OP gedelibereert zynde, Is goedgevonden en verftaan, mits deezen te verklaaren, , dat het 13 Articul van 't Reglement den 29 April 1673, tot redres van de Politie, Juftitie en. Finantie van voornoemde Stad door Haar Hoog Mog. gearrefteerd, aldus moet worden géïnter-- . preteert, dat Mr. Theodoor Frangois Santvoort, I Griffier der Stad 'sBosch, in dit geval niet zal mogen prseadvifeeren, en dat Haar Hoog Mogende Refolutie van den 9 December 1730 hier van geen applicatie is.
. En zal Extract van deeze Haar Hoog Mogende Refolutie gezonden werden aan Schepenen der voorn. Stad 'sBosch, om te ftrekken tot derzelver narichtinge.



REGISTER
VAN
ZAAKEN
In de voorgaande STUKKEN
eegreepen.
A.
Fol.
ABSENTEREN moeten zich die genen, wier zaak in de Vergadering verhandelt word . 78
ACCYNSEN van de Stad, door wie te adminiftreren ende te heffen . • • • 3» l&
ADVISEN in te nemen buiten kosten van Parthyen . . 6a
ADVOCATEN tot den Schepenftoel gepromoveert, wat te obferveren . • • 59> 66
niet te asfumeren
in het vifiteren van Procesfen 62
Z AMB-



REGISTER.
AMBTEN van de Stad door wie te begeven en wanneer . 3> 73> r32
hoe daar omtrent te
ftemmen . . . 91
— die de Regenten bekleden op de Jaarlykfche Lyst uit te drukken .... 99
AMBTGELD aan de Stad te betalen .... 80
ANNUS COEPTUS gehouden pro completo . . 149
ARMEN derzelver zaken gratis te expediëren . . . 54, 64
B.
BEDEN heeft de Stad by provifie moeten blyven betalen niet tegengaande de remonftrantien daar tegen 38
BESOGNES hoe by te wonen en welke Jura daar voor betaald zulten worden . 53>54>58,
59,63,66i BE-



REGISTER.
BESOGNES waar dezelve te houden 54» 03,
100,102,
C.
CAPITULATIE waar op de Stad aan Hun Hoog Mogende is overgegaan 1
COLLATIEN van plaatfen in Armhuizen wat daar by te obferveren . 9
COMMISSARISSEN, welke Jura genieten zullen . • • 54 > 03,
COMMISSIEN door wie te decerneren 4
buiten de Stad wat
daar omtrent te obferveren . 83, 103,
van Schepenen ces-
feren met de verandering van den Schepenftoel . • • 101
. hoe tusfchen de
Leden moeten rouleren . 103
CONVOCATIE DER LEDEN blyft aan Schepenen privative . -3> 7J Z 2 C0K"



R E . G IS TER.
CORRUPTIE in het vergeven van Ambten, hoe voor te komen en Eed daar tegen 79
D.
DECRETEN van APREHENSIE
en ARREST, (provifonele) met drie Schepenen te verlenen . 107
E.
EED tegen de Corruptie in het vergeven van Ambten , . 79
van Zuivering door Stads
Ambtenaren te doen . . 80
door de nieuw aankomende
Schepenen . . . 153
welke door dezelve Schepenen boven dien word gedaan . 154
G.
GEGÖEDHEID het bewys daarvan
moet



REGISTER,
moet gedaan worden voor dat iemand op den voorflag kan worden gebragt . . • I5Ö
GEZWORENS wanneer en hoe in Criminele zaken te asfumeren 108,128
GILDENS de Magiftraat bevoegt verklaart, om derzelver Caarten te revideren en altereren . 169
GODSHUIZEN aan wie de beftiering daar van toekomt . . 3
H.
HOOGSCHOUT EN MAGISTRAAT verfcheide difFerenten met eikanderen hebbende zyn die door den hoogen Raad op delegatie van Hun Hoog Mog. gedecideert . . . - 1 »6
EN by Hun Hoog Mog. nog nader geïnterpreteert . . 8
Z 3 K.



REGISTER, K.
KEUREN te maken aan wie alhier toekomt s
Hoe het Hoofd van dezelve te {lellen . . ... 6
wanneer met uitlating
van den Hoogfchout te publiceren . . ... 7
Hoedanig die aan den Hoogfchout te communiceren ... 9
Wanneer die gefurcheert blyven . 10 L.
LEDEN hoe in Stads Vergadering te ftemmen ... 8?
M.
MAGISTRAAT over deszelfs differenten met den HOOGSHOUT.
Zie op dat woord.
MAGISTRAATS -BESTELLING Octroy daar op en Confirmatie
van



REGISTER.
van het zelve . • 44» H3»
166
MILITIE wat in het Billetteren van dezelve te obferveren . . 84
MINISTERS mogen geen Leden zyn en moeten punftuëlyk hunne Inftru&ien nakomen . oï
wanneer niet mogen
Praadviferen . • • 81
wanneer hunnen rang
als Leden behouden . . 155 O.
ONMONDIGEN hoe omtrent alienatien van en bezwaren op derzelver Goederen te handelen ; 52, 58
ORDONNANTIËN EN GÊBODEN. Zie Keuren.
P.
PENSIONARISSEN wat moeten obferveren . • 53pEN-



REGISTER.
PENSIONARISSEN geen tweede aan te Hellen als met twee derde van de ftemmen . . 82
POIRTERS hoe die aan te nemen 4, 7
PRESIDENT hoe de Schepenen
zal doen citeren . . . 51,57
hoe uit de Stad gaande moet handelen . . 57
hoe en wanneer de
Leden mag convoceren . 72
— heeft de dispofitie
omtrent het proponeren der poinéten in Stads Vergadering . 74
hoedanige orde in de
zelve Vergadering moet houden 75
, wanneer deszelfs ftem
dubbeld gerekend word . 83
PROCESSEN CRIMINELE, CIVILE en van de PAGTERS met hoe veel Schepenen af te doen 52, 58,
door wie te bewaren 67
PUBLICATIEN van Ordonnantiën en Geboden hoe te doen . 3
Q.



REGISTER.
Q.
OUESTIEN over het begeven van
Ambten gelaten aan de Magiftraat,
als een domeftique zaak . w OUITANTIE van Hertog Philips
wegens de betaling voor zekere
wederroeping van vergeve Amb-
ten
R»
REKENINGEN van de STAD en GODSHUIZEN, Remarques en fchikkingen daar omtrent . 10, 37
(OPENSTAANDE") wie op het afdoen van dezelve moeten agt geven en hoe de gebrekigen te conftnngeren 73» 9:U
■ wegens het bewaren van dezelve en de Jura voor de Duplicaten ... 9» REGERING (POUTIQUE) te ^^



REGISTER.
*s Bosch uit welke Perfonen beftaat . . . ... 3
REGERING (POLITIQUE) word gelaten als van ouds . . 13
RENTMEESTERS wat in te doene betalingen moeten obferveren 77
S,
SCHEPENEN hoe te kiezen, fpe• ciaal zoo den Hertog in gebreke L bleef, die ter gewoonlyker tyd
te verzetten ... 40 hoe veel 'er zyn zullen, item omtrent de refidentie en de continuatie derzelven . 42
ï fcQg U^ (Jg gaan<i
de te handelen . . . 5I> 56 over welke Procesfen niet mogen zitten . . 60
" welke Perfonen niet
te gelyk als de zodanigen mogen
zitten . j • ' 6*5
■ wegens de twee con-
tinuërenden - • , . 357, 175
SCHE-



REGISTER
SCHEPENEN wegens den Rang derzelven . . i?3
STRYK-AMBAGT een regt aan de Stad toehorende . . 131
Zie ook Magiftraats-beftelling en Regering.
T.
TOEVOEGINGEN ten LASTEN van de STAD niet te doen, dan met twee derden der ftemmen en •ten LASTEN der ARMHUIZEN abfolutelyk gene . , 77
V.
VISITATIEN welke jura daar voor
te betalen . . . • 54» 63
VOORSLAG by de Verandering der Regering hoe over te brengen 145, 147
W.
X,
Y.
Aa s ZYD-



E GISTER» Z.
ZYDGEWFER op het Stadhuis niet te dragen . . . 66, 75
ZOUTMAAT en andere Maaten behoren aan de Stad . 131
ZWAGERSCHAP wanneer obfleert in het praïadviferen . 162, 180