943
C 13






D E
DORPPREDIKANT.
TOONEELSPEL IN V Y F BEDRYVEJNI.
III. Deel. A



VERTOONERS.
Doctor P b ï m r o s e , Dorppredikant. Vrouw Phimiiosb, zyn Huisvrouw. Olixia.
sophia. j
Moses, omtrent 15 Jaaren oud, | Kindere* RtcHARD, een Jongetje van 8 {* van den Jaaren, Dorppredikant
Willem, een Knaapje van 4 1 Jaaren, J
Lord TaottNHiLL.
De Heer Burchel.
Jekinson.
Baxter.
Sinkiws, Huisbezorger en Hofmeefter van de* Lord.
Een Gerechtsdienaar.
Een Cipier.
Een Jager vari den Lord.
Een oude Boer.
Senige Boer«n en Boerinnen.



is'U&.gxcj:. Neemt ook mj als uwen zoon aan






D E
DORPPREDIKANT.
EERSTE BEDRYF.
Het Tooneel is in de womitig van den Dorppredikant. De kamer is fegt en ouderwet sch geftnffeerd. Op den agtergrond een fchoorfleen. Naast denzelven een groote met leder bekleedde leuningftM. Nog verfcheiden floelen. Een eude ronde fpiegel met een zwarte lyst. Een paar oude familie-pourtraitten. Op den voorgrond een flegte tafel, enz. Twee deuren, van welken de eene naar de flaapkamer, m de andere naar het voor» huis leidt. '
EERSTE TOONEEL.
Trouw P-niMRosE, Olixia , SopniA.Me. sus, vervolgens Richarp en Willem.
Prauw Primrofe, nog in haar nachtgewaad, flaat voor de tafel, en heeft een opgefneden brood, een tin tien boterpot, en eenig koud gebraad voor ziek jlaan. Zy is bezig om hiervan een entbp te
A 2 tnaa*



4 De Dorpphêdieant.
ma-aken , dat zy Mofcs op reis wil mede geeven. Mofes Haat mede in de kamer. Qlixia fchikt zyn das in orde. Sophia veegt zyn rok af.
Vrouw P r i m k o s e.
Haast u wat meisjes, haast u! Voor de jaarmarkt is dat al mooi genoeg.
O h i x I a , (jerwyl zy hem omdraait, en zyn kleeding naziet.')
Zo —— nu is Mofes gereed en reisvaardig.
S o p ii i a.
En wat krygen wy van u , dat wy»u hair zo mooi gekruld, en u zo fchoou afgeboriteld hebben ?
Moses, (jerwylhy haar beiden kuscht.)
Een zoentje, een lekker zoentje, en dat
recht van harte.
Vrouw Primrose, (tcrwylzy hem het morgen.
fluk, dat zy in een papier gewonden heeft, geeft.) Daar, Mofes, fteek dat by u.
M o s £ s , fterwyl hy haar Se hand kuscht en het morgenftuk in zyn zak /leekt.)
Hartelyk dank lieve moeder!
Vrouw Primrose. En wel de hand daarop gehouden , als gy in
't ge-



Eerste Bed RTf. 5
't gedrang komt, opdat zy het u niet uit de zak haaien. (Olixia en Sophia gaan aan haar werk. Zy zyn bezig met een vrouwenhui/el op te maaken.~) Zie daar hebt gy nog wat vergeeten. (Terwyl zy hein van agteren de rok met haakjes opjleektl) Zo — anders worden de panden by het ryden bemorst. M o s e s.
Ach , lieve moeder, de rok komt my immers pas aan de knie !
Vrouw Primrose, {terwyl zy hem den anderen kant van de rolt ook op/leekt.)
Altyd wil het ei flimmer zyn dan het hoen.
R1 c h a r d en VVj l l e m komen /peelende en fpringende uit de zydekamer, Willem paardje fpeelende met een toom in den mond, vooruit, Richard met een klein zweepje, terwyl hy
zyn broeder voortdry ft. Hop
hop hop!
Vrouw Primrose, (terwyl. zy naar 'dp zy .
dekamer gaat.) Wat maaken die jongens een leven !
R j C H a RjftV
Hans !YTichc-I! Mofes, gy ziet 'er zo netjes uit, als of gy de bruidegom waart.
Willem.
Gy zyt recht in de noppen , Mofes
waar moet dat heen?
A 3 Mc,



« De D o n h i b i h ï t,
M o s e s.
Kaar de jaarmarkt naar de jaarmarkt.
Richard. Ach' ik wou dat wy mede mogten gaan. ——
{beiden rondom hem) hop — hop hop
hop! (£» ze veortfpeelende, tot dat de moe¬
ier hen toeroept.')
Vrouw Pümrose, (terwyl zy uit de zy dekamer komt en Meftt een doos geeft.)
Fier is de doos voor de kruideniers waaren.
Weest toch (lil daar jongens. Men kan niet hooren wat men zegt. (/-V jongens gaan hun gang.) Gy kunt daar buiten wel fpeelen. (Beiden hopen «aar de deur, die naar het voorhuis leidt.") Hop —
hop hop! En hier {terwyl zy hem een papier
geeft) heb ik opgefchreveu , wat gy van ieder lbort moet medebrengen.
M o s e s. Goed, goed, moederlief!
Vrouw P a i m n. o s i. En doe uwe zaaken toch met overleg. Onder de drie guinjes moet gy den ouden Bles niet laatea loopen; hoort gy wel ?
M o s e s% Ja, dat verftaat zich van zelf.
, Vroiiw Primrose, En houdt u toch maar altyd tfauw aan onzen
buur-



ElMTI BlDlTFi 7
buurman Flamboroug, en vraag hem maaf alcyd raad, byzonder by het inkoopen.
M o s e s.
Ik zal, ik zal, lieve moeder!
Vrouw Primrose.
En hoor Mofes; als gy goede negotie doet, dan moet gy eens rondzien, of gy nut een mooi geldbeursje kunt opdoen. Ik heb 'er lang naar een geweuscht. Men zegt, dat brengt geluk aan.
O l r x i 4.
En voor ons moet gy een flesje reukwater medebrengen. Vergeet dat toch niet, Mofes!
S o f h i a.
Ja maar Uil, dat vader 'er niet achter komt, anders zou hy maar knorren.
M o s e s, {tegen zyn moeder, terwyl hy haar de hand kuStht.)
Nu vaarwel, moeder lief. Vaanwei zusters.
Vrouw Primrose. God behoede u, myn zoon!
O Li xi a en Scphia tegelyk. Goed fortuin, goed fortuin, Mofes! Kona gezond weerom! (Mofes gaat heen.,)
A 4 TWE E-



S De Dorppredikant.
TWEEDE TOONEEL.
Vrouw Primrose, Olixia en Sothia.
Vrouw Primrose, {terwyl zy gaat zitten en een ftrikwerkje onder han■ den neemt.)
Ik denk, kinderen , dat wy lieden na den middag nog een gast krygen. En ik geef u eens te raden, wie dat zyn zal?
Sophia levendig.
Mogelyk, Mynheer Burchel. Hy is ook reeds eenige dagen hier geweest.
Vrouw Primrose.
Ei , denkt gy dat ? verlangt uw hart zo wat naar hem?
S o p ii i ji,
Welnu, moeder, waaromniet? Wy hebben hem allen zo lief.
Vrouw Primrose. En wat denkt gy, Olixia ? Weet gy ook niet iemand, die in lang hier niet geweest is ?
Olixia, (befchaamd.) Ik , moederlief?
Vrouw Primrose. Wat houdt gy u onnozel? Gy zyt toch waarlyk een zonderling meisje, Olixia, en juist het tegen-
deel



Eerste B e d r y f.
9
deel van uwe zuster. Die heeft het hart altyd op de tong, en gy altyd achter het flot, en dat zelfs tegen uwe moeder, die het echter zo wel met u meent.
Olixia.
Gy vergist u, moederlief, als gy dat denkt; maar zoudt gy vermoeden dat Lord Thornhill hier komen zal?
Vrouw Primrose.
Komt het 'er nu eindelykuit? Zekerlyk
zou ik het denken. ■ Zyne jagers reden heden morgen vroeg hier door. Hy jaagt hier in de buurt. En gy zoudt 'er immers geen hartzeer van zetten, als hy hier kwam ?
Olixia. Ach, lieve moeder, ik twyfel nog altyd, of hy wel ernlHge oogmerken heeft. En wist ik dac hy die niet had, dan wenschte ik liever, dat hy weg bleef.
Vrouw Primrose. Het ergert my zelve , dat hy zo achterhoudend is. Ik mag dat om den dood niet lyden, dat een vryer altyd zo als de kat om de bry loopt. Maar heb geduld, ik weet wel een middel, om hem wat aan 't praaten te brengen.
Olixia.
En dan weet gy toch zelve wel, hoe of vader omtrent hem denkt?
A 5 Sc-



to De Dorppredikant.
S o p h i A.
Ja, om u de waarheid te zeggen, die ziet het»
liever gaan dan komen.
Vrouw Primrose. Omdat uw goede vriend, de Heer Burchel, vader een mistrouwen jegens hem ingeboezemd heeft. En daar z*l ik hem nog eens_ regt de waarheid over zeggen , als wy elkander onder vier oogen fpreeken.
S o p h i a.
Altyd moet de arme Burchel het misgelden, ea hy doet tcch geen kind leed.
Vrouw Primrose. Ja maar hy mengt zich altyd in zaaken die hem niet aangaan , en dat mag ik niet lyden. ■ Zelfs nog onlangs, toen men van die beide Dames l fprak , die, op aanbeveeling van onzen goeden Lord, wel de goedheid willen hebben, om u deezen winter te Londen by zich te neemen, —— had hy daar niet duizend bedenklykheden over?
S o p h I a.
Hy raadde u maar, niet te voorbaarig te werk te gaan; hy zou 'er eerst naar verneemen, en u das feefcheid brengen.
(Doctor Primrose komt binnen.) Vrouw Primrose. Stil meisjes! vader komt.
DER»



Eerste bedry f. n f
DERDE xOONEEL.
Doctor Primrose, De voürigen.
Doctor Pr imrose. Is OHze Mofes reeds weg?
Vrouw Primrose. Hy is zo even heengegaan, Schatlief.
Doctor Primrose, {terwyl Jvy zyn hoed en overrok aflegt.') Wy zullen heden een vrolykendag hebben , Kinderen. Het weder is fchoon, en daar moeten wy gebruik van maaken. Wat dunkt u, oudje, als wy ons middagmaal onder de groene boomen hielden?
Vrouw Primrose. Als gy het zo verkiest, Schat?
Doctor Primrose. Mogelyk, komt intusfchen onze buurman Flam* bouroug met Mofes van de Jaarmarkt terug. Dan moet ,gy een vlesch van uwen besfeuwyn ten beste geeven , Ofxia neemt haar citer, Sophia zingt ons een liedje, en dan zullen wy regt vrolykj zyn, Niet waar meisjes?
S o p H i a> Dat zullen w.y, Vaderlief!
Boe



12 De Dorppredikant.
Doctor Primrose, (terwyl hy naar hen toegaat.)
En wat hebt gy daar voor een werkje onder handen ? {terwyl hy het werk van zyne dochters
onderzoekt , haar zacht berifpende.) Lieve Olixia
lieve Sophia wat heeft dat nu weer
in ?
Olixia. Lieve Vader, het is alleen van ons befpaard zakgeld.
Doctor Primrose. Dat gy waarlyk niet erger belleeden kost.
Sophia. Het is toch maar dat weinigje lint en zyde. Het andere is al oud.
Doctor Primrose. Gy weet, welk een afkeer ik van allen opfchik heb.
Vrouw P r i m r o s e:. Wel, lieve Heer, myn fchat! De meisjes hebben byna niets goeds aan haar lyf — en ik dacht, dat gy zelf toch gaarne zien zoudt, dat zy een weinig ordentlyk en zindelyk voor den dag kwamen.
Doctor Primrose. Zindelyk, zo veel gy flegts wilt, en ik zal u daar des te liever om hebben. Maar dat is geen zindelykheid. Dat is opfchik, lieve Kinderen , 't
geen



Eerste Bedryp.
*3
geen armen meisjes ,gelyk gy zyt, niet voegt.
Ik weet niet eens of die bonte vederen den rykeu welftaan; maar dat weet ik wel, dat ik altyd by my zeiven weenen moet, wanneer ik"bedenk, dat de naaktheid der armen van den overtolligen opfchik der ryken zou kunnen gekleed worden.
Vrouw Primrose. Gy zyt ook waarlyk al te geftreng, myn lieve Schat —;— Maar eer ik het vergeet, (terwyl zy tpftaat en het werk nederlegt , vertrouwlyF) weec gy wel , dat wy heden mogelyk een aanzienlyk bezoek krygen ?
Doctor Primrose. Evenwel, hoop ik, Lord Thornhill niet? Vrouw Primrose.
Ik weet het niet zeker ,maar hy jaagt heden hier in de buurt, zo als ik hoor.
Doctor Primrose.
Dat is het onaangenaamfte bericht, dat gy my geeveu kunt, lieve Debora. Ik dacht den dag van
heden eens regt vrolyk door te brengen. Dac
is nu geheel voorby.
Vrouw Primrose. Maar zeg my eens, myn Schat, waarom gy toch tegen den Lord zo ingenomen zyt? Ik houde hem voor een der bevalliglte Heeren, die my ooit voorgekomen is.
Doe-



14 De Dorppredikant. Doctor Primrose. Gy moogt zo veel van hem houden als gy wilt, ik moet u zeggen, dat zyne menigvuldige bezoeken my zeer tegen de borst fluiten. Lieve Debora, laaten wy ons aityd houden by zulke kennis (en , die met onzen ftand overeenkomen. On> gelyke verbindteuisfen neemen altyd met ongenoegen een einde.
Vrouw Primrose. En heeft hy zich niet, by het eerde bezoek, waarmede hy ons vereerd heeft, als onze grootmoedigde befchermheer vertoond?
Doctor Primrose.
Dat is alles waar, lieve vrouw maar ——
Vrouw Primrose. Hebben wy het niet aan zyne .aanbeveeling te flanken , dat die beide voornaame Dtmes in Lou» den onze dochters naar zich willen neemen ? Doctor Primrose. Wat ik van dien voorflag denken moet, weet ili nog niet.
Vrouw Primrose. Heeft hy ons niet, zonder dat wy 'er eens om verzogten, 100 pond fll. ter leen gegeeven, om een officiersplaats voor onzen oudlten zoon te koo. pen?
Doctor Primrose. Ik wenschte we', dat ik deezen onderftand niet aangenomen had. Zy is my als fchuld en als weldaad even drukkend. — Ik was dwaas genoeg
dat



EeKSTïBeDBYF. jg
<ht geen voor grootmoedigheid aan te zien, wat
mogelyk uit geheel andere oogmerken
Vrouw Primrose.
Wel nu, wat zyne oogmerken betreft zo,
zou ik waarlyk wel haast beginnen te denken, dat hy
een goed oog op Olixia heeft en als dat u»
eens zo ware ■
Doctor Primrose.
Moet ik u myne meening openhartig zeggen, lieve Debcra? Ik ken niets verachtelyker dan een man j die naar fortuin jaagt. Doch als ik vrouwen zie,
ilie daarop jagt maaken
Vrouw Primrose.
Wel nu, is dat dan zo onmogelyk? Ziee
men niet dagelyks de zeldzaamfte dingen gebeuren? —-—Ik zie toch waarlyk niet,waarom onze dochters niet even zo goed aanzienlyke en ryke mannen zouden kunnen krygen als de beide Juf. frouvven Winkler.
Doctor Primrose, (lachgende.)
, Nuzekerlyk,en ik ook niet, waarom wy niet even Zo goed icoo pond uit deLotery zouden trekken, .als de eerlyke Williams hier in de buurt. Vrouw Primrose. Gy zult my uitlachgen, dat weet ik wel, want gy acht geen droomen maar ik kan u verze¬
keren , dat ik nu reeds volle vier weeken, en wel den eenen nacht na den anderen , een zark met doodsbeenen, kruiswyze over eikanderen gelegd, yoor my zag.
Doe-



i6 De Dorppredikant.
Doctor Primrose, (half lachgend en half gentelyk.')
Ho! Ho! —— Ho! Ho !
Vrouw Primrose. En nu moogt gy zeggen wat gy wilt, dat betee« kent een aanftaanden bruiloft, dat verzeker ik u. Doctor Primrose, (a/s te vooren.~) Wat ik u bidden mag,lieve Debora — (Burehel komt binnen met Richard en Willem, die hem aan de hand hebben.)
VIERDE TOONEEL.
Burchel, Richard, Willem, en di v o o r i g e n.
Richard en Willem, (by het inkomen.) Hier hebben wy hem —— hier hebben wy hem
Doctor Primrose, (terwyl hy hem de hand geeft.) Van harte welkom, Vriendlief!
Burchel.
God-zegeneu, Doctor (tegen VrouwPrim-
rofis, terwyl hy haar de hand geeft.) Goeden dag, lieve Vrouw!
Vrouw Primrose. Uw Dienaresfe, lieve Heer Burchel.
Bur-



Eerste Bedrye. ij
Burcii el, {tegen de Dochters?) Hoe gaat het al, myn goede Olixia? en myn lieve Sophia? (tegen allen) Vrienden, ik kom ditmaal om weder heen te gaan.
Doctor Primrose.
Ik wil niet hoopen
Richard, (die een ftoel brengt; droevig.) Blyft gy niet by ons ?
Willem, (te gtlyk.) Wilt gy weder heen gaan?
Burchel. Myn voornemen was eerst den namiddag by u
doortebrengen. Ik moest nog vooraf naar da
Willemftraat ik heb daar noodzakelyke be-
zigheden , en als my myne kleine V rienden op het land niet weggeronleld en my hier naar toe gellecpt hadden —.
Vrouw Primrose.
Maar lieve Heer wilt gy ten minden niet
eerst een weinig ontbyten zo goed als ik
hec heb — een boierbroodje — een weinig
Burchel.
Hartelyk dankbaar hartelykdankbaar, goe-
de vrouw: Dit moest ik u echter nog zeggen ,
dat ik wegens den bewusten voorflag van die beide Dames in Londt-n naricht gekregen heb. Vrouw Primrose. En zyt gy nu niet zelve overtuigd, dat het een geluk voor onze dochters is? lil. Deel. B Buit-



tS De D o t r r i i d t x i k t.
Burchel, (terwyl hy de fchouden optrekt.)
Juist het tegendeel, dat moet ik u zonder omwegen bekennen.
Vrouw Primrose, (ghnelyk by zich zeiven.)
Heb ik het niet gedacht?
Doctor Primrose. Ik heb nooit zin in dien voorflag gehad ■■ maar myn lieve Debora, hier —— Burchel. Als u het welzyn van uwe Kinderen ter harte gaat,zo wys dan den voorflag van de hand —— ik
bid ik bezweer het u wys ze van de
hand ik heb voor my zeer goede redenen,
waarom ik u zo en niet anders raaden kan ——— ik moet die intusfchen voor als nog geheim houden. Tot wederziens , Vrienden ik
heb haast deezen namiddag ben ik weder
by u. (Hy wil heengaan.")
Richard en Willem, (terwyl zy zich aan zyn rok vasthouden.)
Wy laaten u niet gaan.
Burchel, Wat dunkt u, dat gy my die kleine Luidjes mede gaaftnaar de Willemflran —- het is maar hier
over het veld.
Richard en Willem, zeer vrolyk. O, ja —. o, ja. —- Laat ons toch met hem gun!
Vrouw



Eerste Bedryf.
Vrouw Primrosf. Ach, lieve God ! r ■ {terwyl zy het hair en de phmje van de kleinen wat in orde fchikt.) Wat zien zy 'er haveloos uit! — in zulk een flegt rokje —— de Iniren hangen om het hoofd —de kousfenniet eens behoorlyk opgebonden.
Burchel, (terwyl hy de kleinen by de hand neemt.) O, laat het toilet voor ditmaal maar ftaan. —— Komt Kindertjes, komt —— maar gy moet braaf doordraven — ik loop fchielyk.
Richard. En gy moet ons ook onder weg een fprookj* vertellen.
Willem. Dat van Ridder Pieter met zyn zilveren fleutelbos.
Burchel, (in 't heen gaan.) Ja — Ja — komt maar — komt maar —
VYFDE TOONEEL.
Doctor Primrose, Vrouw Puim rosé, Olixia en Sophia.
Doctor Primrose. Nu, daar ziet gy het al, lieve vrouw, datmyne bekommernis niet ongegrond was.
B s Vrouw



*o Db Dorppredikant.
Vrouw Primrose.
Hoe, myn Schat, wilt gy u dan wezenlyk door de redenen van deezen man van den rechten weg laaten helpen? — Wilt gy onzen weldaadigen Lord, wilt gy twee der aanzienlyklte Dames in London voor het hoofd ftooten?
Doctor Primrose.
Zo ras by dat welvoeglyke of onwelvoeglyke, de eer van myne kindéren gevaar loopt, dan moeten alle bedenklykheden dieswegens ter zyde ftaan. Vrouw Primrose.
En kan haar wel een grooter eer overkomen, dan dat zy in een aanzienlyk huis komen , alwaar zy in bevalligheid — in befchaafde manieren toeneeinen, — alwaar zy —
Doctor Primrose.
Zuiverheid der 2eden onfchuld des har¬
ten -—— dat is de eenige befchaafdheid , die ik myne dochteren toewensch, en deeze zullen zy waarlyk nooit in een hooger graad, dan in het huis hunner ouderen, aantreffen.
Vrouw Primrose. De Heer Burchel had met zyn onnoozelen praat wel te huis mogen blyven —- als wy goeden raad nodig hebben, moeten wy dien billyk by menfchen zoeken, die ze zelf gewoon zyn te volgen.
Doctor Primrose. En fchoon hy niet altyd zelf goeden raad'gevolgd had, moest hy dan dieswegens minder in ftaat zyn
om



Eerste B e n r y f. as
om ons dien uittedeelen. Kennen wy hem niet
allen van de beste zyde?
Vrouw Primrose.
Nu ja, als een man, die, gelyk hy zelf bekent, door dwaaze uitga/en , uit zyn goed geraakt is.
Doctor Primrose.
Daarvoor is behoeftigheid zyne (traffe doch uwe berisping i> liefdeloos en geftreng. Gy fchynt te vergeeten , wat wy den man fchuldig zyn. Zonder hem hadden wy onze goede Sophia niet meer.
Vrouw Primrose.
Nu dat is waar, daar wil ik u gelyk in geeven , myn Schat — dat was in de daad een groote liefdedienst was hy niet op dat tydftip, toen het meisje in de rivier viel, zo fchielyk 'er by geweest, dan had het onfchuldige jonge bloed in haa-
re zonden moeten omkomen. Doch is het
niet de plicht van ieder goed Christen zynen Haasten in den nood byteftaan? En als men daarby nog zo goed zwammen kan . als de Heer Burchel, dan is het ook zo groot een zaak niet. — Doctor P « i m r o s e.
Niet alzoo, lieve Dcbora. — Ondankbaarheid is de zwaarfte misdaad op den aardbodem. Vrouw Primrose.
En ben ik dan ondankbaar? Geniet hyniet
alle liefde en goedheid in ons huis? Zet ik
hem niet altyd het beste voor, dat ik flegts by de hand heb? Bood ik hem niet nog heden een morB 3 gen-



«s De Dorppredikant.
genontbyt aan, zo als hy pas in de kamer zyne
voeten gezet had ? • ■ Kan men meer doen,
dan wanneer men het beetje brood , dat onze lieve Heer ons geeft, met zyne medemenfchen deelt? Doctor Primrose. Men kan zekerlyk meer uoui.
Vrouw Primrose. Nu, dat wilde ik waarlyk wel eens weeten. Doctor Primrose, (haar zacht berispende.")
Wanneer men hierop geen roem draagt
maar lieve Debora — wy hebben heden onzen zieken buurman nog niet bezogt, willen wy niet voor een ogenblik by hem gaan. ~—— Hy zal zo naar ons verlangen.
Vrouw Primrose. Van harte gaarne , lieve Schat. (Tot haare dochters) En dat gy toch niet vergeet den ouden lammen Tobias zyn bekomst te geeven, als hy intus fchen komen mogt.
Dcctor Primrose, (die intusfchen zynftok en hoed opgenomen heeft, met veel hartelykheid.)
Uwe hand, Debora ! • Gy zyt een treflyke
Vrouw. Denk toch altyd, dat ik uwe deug¬
den eere, wanneer ik tevens fomwylen uwe ver keerde gevoelens te recht zoek te brengen.
Vrouw Primrose, (in het heengaan.) Ja, ja, als het op disputeeren aankomt, dan «loet ik altyd ongelyk hebben, dat weet ik wel.
(Zy gaan beiden heen.)



Eerste Bedry f. 23
ZESDE TOONEEL.
Olixia en Sophia eerst alleen, daarna Lord Thornhill.
Olixia.
Ziet gy wel? Nu is het met onsLondensch
reisje uit. Ik heb het wel gedacht, dat het zo zou uitvallen.
Sophia.
Ja, ja, als men eerst al te veel met een zaak op heeft, dan komt 'er gemeenlyk niets van. Maar waarom zou men eok altyd het hoofd laaten hangen , als het niet naar onzen zin gaat ?
Olixia.
Waart gy in myn plaats, lieve Sophia, gy zouds zekerlyk anders fpreeken.
Sophia.
Wees toch opgeruimd , gy weet immers, wi» 'er heden komt ?
Olixia. Ach , zwyg het was mogelyk beter, dat
ik hem nooit gekend had.
Sophia. Altyd en eeuwig die klaagliederen —— als ik toch maar in de waereld wist, hoe ik het aanvangen zou om u een weinig te vervrolyken. Weet gy wat? (terwyl zy haar werk nederlegt.) Wy zullen ons orakel eens om raad vraagen, (Zji neemt het B 4 hut.



34 De Dorppredikant.
kusfen van de leuning/loei, en haalt kaarten voor den dag.) Zie, waar ik ze bewaard heb.
Olixia. Ach , wat zullen die fratfen beduiden , lieve Sophia ?
Sophia, (terwyl zy haar by de hand neemt.)
Nu kom maar hier, gy weet niet, welkefchoone zaaken ik u te vertellen heb. (Zy zet de/loeien aan tafel.) Zei u hier maar neder!
Olixia. Ach, laat dat (taan, myn hoofd ftaat 'er niet na. ■ Sophia, (terwyl zy haar zuster aan tafel trekt.)
Ga hier toch maar zitten, zeg ik u (terwyl zy de kaarten opneemt.) Eerst zal ik ze voor
u leggen , en dan voor myne geringheid. '
(Lord Thornhil komt binnen, en nadert de meisjes on
bemerkt.) Nu maar afgenomen. {Olixia neemt
af.) De harten vrouw zyt gy, en de hartenheer —■— wie die is, dat weet gy ook wel.
Olixia, (lachende.)
Koddig meisje!
Sophia, (terwyl zy de Kaarten legt.)
Nu geef acht o wee , o wee ! het begin
deugt niet dat vervloekte fqhpppenaas
maar het zal wel ras anders komen. Heb maar wat geduld. — Ja, zo laat ik het gelden, .— Ei,
uw dienarcsfe onderdanig. MisfOlixin. gir,
zo



Eerste B e. t> r y 7. 25
10 waar ik Ieeve, zyne.heerjykhejd, Lord ThornliilL, volgt haar op d'e hielen —— o, dje allerlieffte narretjes, hoe zo. ' (taan zy daar naast eikanderen als een paar tortelduifjes — even als of zy trek.
kebekken wilden
L ii'i, te- wy! hy Olixia een kus geeft.) Welgetroffen . li ve tfaarzegflertje — wel getroffen (De meisjes fp ihgen verfchrikt op. Vergeef my Misf, als ik tl he!> doen fchrikken •
maar ik mag op deeze plaats dood blyven, als ik dit ogenblik niet voor het gelukkigfte van myn leven hbüde.
Olixia, (hefc 'laamd en verlegen?) Helden wy geweeten Mdord, dat gy zo digt by ons waart. —
Sophia, (onbefc1iroomd.~) Ja, waarachtig, Milord , als wy'dat geweeten hadden. —
De Lord tegen Sophia. AUeen de werking van uw kunst, fchoone To-
vcresTè. Hebt gy hly niet uitdruklyk ontbo •
den? — De hartenheer i ent zyn fchuldige plicht.
' Olixia, (ernjiig.)
ïk wil echter 'niet hoopen, dat gy ons beluilterd hebt.
' L o'r :i, mei tederheid.
Alleen een kleinen geftolen. blik in dit lieve kart — dien ik echter voor geen millioen zou willen ruilen.
13 5 Olixia;



i6 De Dorppredikant*
Olixia, (ernjiig.) Het was louter fcherts, Milord — ik verzeke-
re het u, louter fcherts.
Lord.
Waarom wilt gynu zo wreed zyn,en my van de zoete overtuiging berooven , die my het geval, als tegen uwen wil, gefchonken heeft; Iaat my niet lanaer vergeefs fmeeken. {terwyl hy haar in zyne armen jluit. Voltooi myn ge uk, eeniglte Oiix a. — Eén woord, één enkel woord uit deezen fchooucn mond. [Sopnia neemt intusfchen de kaarten weg en legt ze weder onder de leuning/hel.)
Olixia, (terwyl zy zich zoekt los te maaken.)
Laat ftaan, Milord, ik bid u, laat 1'taan.
L o r 1'.
Vergeefs — vergeefs Misf, ik laat u niet lo», voor dat gy my belooft de myne te worden. Olixia. Ach Milord! Gy dryft flegts de fpot met my. Lord.
Kunt gy aan de oprechtheid myner genegenheid twyfelen? —- Verlangt gy bewys? — Nogheden zult gy die hebben. — Myn vermogen — myn hart — myn perfoon — alles is u, als gy mya liefde kroont.
O l i x ' a.
Gy weet, hoe myn vader denkt, Milord!
Lord.



Eerste Bedryf. jjt Lord.
Ik weet het helaas al te wel, •**— maar ik geef daarom de hoop nog niet op —— flegts eerst uw ja, en ik ben onuitfpreeklyk gelukkig. (By zich
zeiven.) Ik zal wel tot myn doel komen als
ik ze maar eerst hier uit den huize heb. (Hardop') Slegts uw jawoord, Olixia!
Olixia. Uw geboorte en de myne, Milord !
Lord.
Wat is geboorte; wat is ftand in de oogen der liefde ? Hoor my aan, Misf, ik zal u een voorflag doen.
Vrouw Primrose (verfchynt.)
ZEVENDE TOONEEL.
Vrouw Primrose en de voorigew.
Vrouw Primrose verfchrikt, zo ah zy den Lord ziet. Ach — ach — wat zie ik — zyn excellentie.
Lord. (By zich zeiven)
Vervloekt toeval! Maar het zal wel gaan
het zal wel gaan. [Terwyl hy Frotw
Primrofe te gemoet gaat.) Goeden morgen — goeden morgen, lieve Mama.
Vrouw Primrose (befchaamd, terwyl zy haar voorfchoot voor dt oogen houdt.")
Ik verzoek uw Excellentie vergiffenis ik
durf



De Dorppredikant.
durf my waarlyk nauwiyks laaten zien. Had
ik geweeten dat uw Excellentie
Lord.
Wat al complimenten! Zie my toch eens
vooral als uw huistrenoot aan.
Vrouw Primrose. Ach lieve God, Uwe Excellentie — wy zyn waarlyk zo veel goedheid niet waardig. En di<- lompe meisjes hebben u niet een- verzogt te
gaan zitten. Een ftoel, meisje, fchielyk —
(Sfiphia brengt een fioel) De leuningftoel — de leuninglloel, onnozele meid. —
lord. {terwyl ky haar tegenhoudt.) Ik dank u, ik dank u, lieve Vrouw — neem het maar niet kwalyk , dat ik zo zonder omftandigheden hier gekomen ben — ik heb een jagtparty hier in de buurt.
Vrouw Primrose. ,Ket is my zeer veel eer, dat uwe Excellentie
— maar waarmede .kan ik u dienen. Een klein
morgenontbyt — zo goed als ik het heb. Lord.
Zeer verplicht voor alles — ik kan my buiten dien niet ophouden. — Myne Jagers wachten op my —• maar mag ik wel zo vry weezen deezen middag, als ik van de jagt kom, een kopje thee by u te komen drinken.
Vrouw Primrose.
Ach uw Excellentie dat is immers degroot-
fle eer, die ons kan overkomen.
Lord.



Eerste B e d r r i.
Lord.
En >— Ja , dat had ik daar haast fchandelyk
vergeeten. (Tegen de Meisjes') Myn nieuwe
Phaèton is gereed. — Ik heb u beloofd, MLf, dat ik 'er geen voet in zou zetten, voor dat gy
ze ingewyd had. Myn Koetzier zal tegen den
tyd, als ik ran de jagt kom, hier zyn.
Vrouw Primrose.
Al te veel eer voor myne dochters, zyn Excellentie, ; als het myn man maar wil toelaaten.
Lord {lacht hard op.)
Nu dat zou toch by myn eer -om te lachgen zyn.
— Nu , ik moet voort. Vaar wel! -
(terwyl hy haar aan een zyde trekt.) Ach Vrouw
Primrofe. Uwe Olixia is een engelachtig
meisje — hoe meermaalen ik haar zie. hoe meer
zy my betovert. Nog eens, vaarwel
(tegen Olixia , zacht.) Maak my toch eindelyk
gelukkig. overluid ) Vaarwel, fchoone Olixia
(tegen Sophiaj Vaarwel, fchoone waarzegHertje Vaarwel. (Zy vergezellen hem allen
tot aan de deur. Vrouw Primrofe maakt veele omjlandigheden en wil hem nog verder vergezellen. — Hy laat het niet toe, en gaat fchielyk heen.)
A C IIT-



3<s De Dok p p r e d i kakt.
ACHTSTE TOONEEL.
Vrouw Primrose, Olixia en Sophia.
Vrouw Primrose, (uittermaten vrolyk.)
Die lieve Heer dacht ik het niet dat
hy ons zo vroeg verrasfchen zou. — Hy is toch de minzaamheid, de goedheid zelve — (terwylZy Olixia by de hand neemt.') En als gy eens wist,
wat hymy zacht in 't oor gefluifterd had gy
zoudt 'er waarachtig grootsch op zyn,meisje
maar hy fluifterde u ook wat in - wat wai dat dan?
O L i x i a , (befchaamd.)
Ach, moeder, ik kan het nauwlyks gelooven, dat het ernst is maar hy was nooit zo drin¬
gend als heden.
Vrouw Primrose.
Houdt u maar ftil wees maar ffil. Hy
zal zich wel ras duidelyker verklaaren —— wie
weet wat deezen middag gebeurt. Hy komt
toch niet om dat armfalige kopje thee dat
had hy tienmaal beter in zyn eigen huis, als ik het hem kan voorzetten. ■ Hy heeft zekerlyk gantsch andere uitzichten ■ maar hoort eens meisjes, wy moeten fchielyk alles gereed maaken om dien goeden Heer zo wat ordentlyk te ontfangen voor eerst ■ ■ ■
N E-



Eerste Bedbyï. 31
NEGENDE TOONEEL.
Doctor Primrose, en de voorigejï.
Vrouw Primrose, hem fchielyk te ge* moet gaande. Als gy eens wist, myn fchat, welk een eereon* wedervaren is. — Onze goede Lord Thornhil — Doctor Primrose, (gemelyk.) Ik heb hem zo even ontmoet.
Vrouw Primrose. En denk eens, myn fchat, hy wil ons deezen middag, als hy van de jagt komt, de eer aandoen om een kopje thee by ons te drinken.
Doctor Primrose, (ah by zich zeiven heen en weer wandelende,')
Des te erger.
Vrouw Primrose.
Des te beter, Schatlief. Laat my toch eerst
uitvertellen gy weet immers niet wat'er voor-
gevallen is.
Doctor Primrose, (op denzelfden toon.)
Dat my uwe verblinding uwe onbegrypely»
ke verblinding hartlyk mishaagt dat dat
weet ik helaas maar al te wel.
Vrouw Primrose. Maar laat ik dan toch fpreeken —
J ï KIH s 0 Jï, (komt binnen?>
TIEN*



J2 De Dorppredikant. TIENDE TOONEEL.
Jekinson en de vooiugeji.
Je ki ns on, verkleed, terwyl hy met zonhoofd door de deur komt kyken. Is het geoorloofd, myne goede Vriende' ?
Doctor Primrose, (hem te gemoed gaande, terwyl hy hem binnen nodigt.)
Met wien heb ik de eer te fpreeken ? Je k . i ns on.
Vergeef my myne vrypostigheid ik ben
een reiziger. ^Doctor Primrofe voelt in zyn
zak naar een aalmoes Gy vergist u, myn Vriend
■ ik ben, God zy geloofd, niet in dat geval —
my voert e n gantsch andere oorzaak hervvaards. Doctor Primrose.
En mag ik vragen ,
Jekinson. Gy ziet hier een man voor u, die reeds federt ee ige jaaren, alleen uit begeerte om zich te on»
derri'chten , rondreist voornamelyk zoek ik
kennis m'et beroemde geleerde lieden te maaken.— Tot myn onukfpreeklylfe vreugde vernam ik, niet verre van hier, • wet opklimmende deftigheid dat de grooteDoctor Primrofe, de heldhaftige verdeediger van den eerfien echt, de rotfteene voormuur van onze



Eerst"b Bedryf.
S3
zskerk, de roemryke zuil der onwrikbaare r^chtzinnigheid zich hier ophoudt. — Alleen om zulk eene lofwaardige kennis te maaken , nam ik een omweg.
Doctor Primrose , (met inwendig zelfsbehaagen.)
Het is waarlyk een al tè vleljend compliment voor my, Mynheer!
Vrouw Primb ose.
Mag ik u met een ontbytje dienen ? Ik
bid u, fpreek maar.
Jekinson. Ik betuig u hartelyk dank. Ach myn goe¬
de vriend, ik ben lang, fchoon flegts in de ftilte, een bewonderaar van uwe fchriften geweest. Doctor Primrose. De goedkeuring van zulk een waardig man —■
Jekinson. En toen uwe disfertatie over de geoorloofdheid van een tweeden echt
Doctor Primrose. Helaas, helaas, Mynheer, zy heeft my veele vyanden op den hals gelaaden!
Jekinson. Wees daar toch niet bedroefd over, Mynheer, — de waereld is nog in haare kindfche jaaren. [Hy zegt het volgende zeer rasch en met veel mndrigheid.~) En echter heeft de Cosmogonie , of de geboorte der waereld , den Wysgecren van alle III. deel. C ty.



34 De Dorppredikant.
tyden veel werk verïchaft. Welk een men¬
gelmoes van gevoelens hebben zy niet wegens
de fch'êppmg van onze planeet' verzonnen —
Sanchoniathon Manethon — Beroliis —
Oceüus Lucanus, de laatile zegt op zekere
plaats uitdi'uklyk: Anarchon ara kai atelev-
tajon lo pan. Maar, gy weet dat beter dan
ik het n zeggen kan — (hy geeft hem nogmaals de hand.) Het is my waarlyk van gantfeher harre aangenaam , kennis met u te maaken, en nog meer, daar ik in 't vervolg het genoegen genieten zal, van u meermalen en voor langer tyd te zien.
Ik heb voorgenomen ïny in deeze ftreek
neder te'zetten • heb voor my, eenige mylen
van hier, een klein landgoed gekogt , en heb in de daad heden de nabuurige jaarmarkt, alleen met dat oogmerk,bezogt, om eenige paarden voor den akkerbouw te koopen.
Vrouw Primrose.
Wat fpyt hetrny, dat wy- 'er heden een om te
verkoopen naar ce markt hebben gezonden _
een regt bruikbaar'dier, zonder tpat of gal
doch omdat het wat oud en aai.i één oog blind
Jekinson. Ik heb , 'om u de waarheid te zeggen , nog
niets gevonden, dat my geviel « fehoon het-
my op het. geld niet aankwam : want wat
myne oinftaiuiigheden betreft, die zyn , God dank —.
Doe



Eerste !) e d d ; r,
Doctor Primrose, (die ondertusfchen zyne vrouw iels in V oor zegt.)
Gy hebt niet geheel en al ongelyk, myn Schat.
Het valt my nu juist ook eerst in. —
(overluid.') Ik heb wezenlyk nog een paard
voor den akkerbouw overig als het u
aanftond, en wy den koop eens konden wor. den ■
Jekinson.
Ja , dat was te wenfchen , myn beste vriend ; dan had ik een dubbel voordeel van myne rcize.
Laat het my eens zien laat liet my
eens zien; wat iemand ergens in 'c land in
flaat is te geeven, dat zal ik waarlyk ook —-
Doctor Primrose, (terwyl hy kar. by ie hand ftetnifl)
Mag ik het genoegen hebben
Jekinson. O , met vermaak, met zeer veel vermaak. —-—. (zy gaan beiden heen.)
ELFDE TOONEE '..
Vrouw Primrose, Olixia en Sophia,
Vrouw Primrose. Daar moest nu juist die vreemde man ook komen , daar men zyne handen zo vol werk heeft — ik zal maar heengaan , en my in haast wat aankleeden. (tegen Sophia.) Gy bezorgt my intusC ü " feben



$6 De Dorppredikant.
fclien het middagmaal (tegen Olixia.) En
gy moet nadenmiddag by de thee wat van die kleine koekjens opzetten, die den Lord laatst zo
lekker gefmaakt hebben. En pas toch wel
op, dochter, dat het beflag zeer luchtig , en de
koekjens bruin gebakken zyn opdat gy 'er
eere mede inlegt dan zal ik den Lord zeg.
gen, dat gy ze gebakken hebt. (Vrouw Primrofe gaat in de zykamer ; de dochters naar het voor. huis toe.')
TWEE"



Tweede Bedkyf. 37
TWEEDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Doctor Primrose, Vrouw Primrose, Olixia en Sophia.
(Vrouw Primrofe en de beide dochters brengen het theegoed in orde. Doctor Primroja ■ gaat in de kamer op en neder.)
Doctor Primrose. De jonge blyft verbaasd lang weg.
Vrouw Primrose. Och, die klungelt zekerlyk nog met onzen goeden buurman Flamborough op de jaarmarkt om.
Die heeft altyd duizend dingen in te koopen.
De leuningftoel hier , meisje Hebt gy de
kopjes wel nagezien?
Sophia. Wel zekerlyk , moeder, zy zyn allen fchoon en zuiver.
Doctor Primrose. Als de jongen zich maar niet Iaat bedotten. Hy is tegen de laagen der fchelmen , die in menigte op de markt zyn, niet opgewasfen.
C 3 Vrou#



2* D 2 Dorppredikant.
Vrouw Primrose. Wees maar niet verlegen, Schat. Dan moest ik onzen Mofes niet kennen. Hy is een flim diefje. (te,-en Sophia.) Daar ontbreekt immers
nog het zilveren zuikertangetje fchielyk,
lieve Sophia, haal het toch hier.
Sophia gaat in de zykamer en haalt het zuikertangetje. Doctor Primrose. Daar is my nu weder zo een gantfche middag bedorven!
Vtouw Primrose. Laat u dat toch niet leed zyn, myn Schat — wie weet , welk een goed werk wy tot fland brengen — wees maar een weinig opgeruimd» myn Schat.
Doctor Primrose.
Gy zyt het reeds in myn plaats — God geeve , dat het berouw maar niet volgt.
Vrouw Primrose.
Gy fielt u altyd het ergfle voor. (terwyl zy uit het vengfter kykt.y Maar daar zie ik onzen Mofes,
en, zo waar ik leef, te voet. Hy heeft het
paard gelukkig verkogt — ik heb het altyd gezegd, de jonge is voor een koopman in de wieg gelegd. (Mofes komt binnen.)
TWEE.



Tweede Bedryf. 39 TWEEDE T O O N E E L.
moses en de vooriosn
Vrouw Primrose.
Welkom, welkom Mofes! — Wel nu, hoe
is de negotie afgelopen?
M o s e s , (terwyl hy de doos op de tafel zet, en het zweet van zyn aavgezigt vergt.,) ' Beter dan gy denkt, lieve moeder, —— raad toch eens wat ik voor onzen ouden Bles gemaakt heb?
Vrouw P k i m r o s t.. Als gy hem maar niet onder de drie guinjes verJtogthebt, dan ben ik wel te vred.en.
M o s E s.
Dat zou ik deuken, — Mofes is geen gek — voor vier guinjes, vyf fchellingen en twee pêrfcên heb ik toegellagen, en dat is, dunkt my, een negotie met eere.
Vrouw Pr im rost?. Vier guin'es, vyf fchellingen en twee penceri , —— (terwyl zy hem over dc wang Jlry','.) Nu zeg my eens, dat onze Mofes den handel niet verftaat. Doctor Primrose.
Dat had ik waarlyk zelf niet gedacht. Fa
waar hebt gy nu het geld, zoon?
M o s e s,
Laat my eerst uitprinten , Irce het met myn paard gegaan is. — - In den beginne wilde geen C 4 mensch



49 De Dorppredikant
mensch bieden. — Den eenen ftonden de oogen
niet aan de andere zeide, by had een fpat
—— de derde meende hem zelfs aan de neus te kunnen zien , dat hy wurmen in de ingewandet had - ziet gy dan niet dat de oude knol aêmecli-
tig is, zeide een vierde. En nu begon een
ieder zich te verwonderen , wat ik met een oud, blind , aêmechtig , met wurmen geplaagd dier op
de markt zou doen. Ja, praat maar wat gy
wilt, dacht ik by my zeiven, gy zult Mofes niet vangen —— hy weet zyn weetje wel ■■ ■.met eens komt 'er een oud man , en velt myn
paard aan ik eisch ftoutmoedig vyf guin-
jes, wan; ik merkte terftond aan zyn reden, dat hy geen verlland van paarden had. — Hy bied my terftond drie guinjes. Ik fchud met verach¬
ting het hoofd. —— Hy wordt boos , en betaalt jny, zo waar ik leeve, vier guinjes, vyf fchellingen en twee Huivers.
Vrouw Primrose.
Dat is braaf, dat is braaf, Mofes: en
goedkoop ingekogt zult gy dan ook wel hebben ?
(terwyl zy de doos opneemt.) —— Laat ons
toch eens zien!
M o s e s.
Daar vindt gy niets, moederlief, (fchalkagtig) Myn inkoop heb ik hier. (Hy voelt in zyn borst.) Ik heb twee vliegen met één klap geflagen , en voor het geld, dat ik van het verkoopen van het paard gemaakt heb , een tweede negotie gedaan, die nog beter dan de eerfte is. Zie maar eens
hier.



Tweede B e d n t f. Ar
hier. (Hy haalt een pak brillen voor den dag in een omflag van papier.')
Vrouw P s i m r o s e , (terwyl zy het papier openmaakt.)
En wat is dat dan?
M o s e s.
Een douzyn fyne groene brillen met zilveren randen.
Vrouw Primrose, (met eenflaauwe flem.) Een douzyn groene brillen ? — Ben je dan. mal, Mofes, wie heeft u belast brillen te koopen? M o s e s.
Lieve moeder, ik kreeg ze half te geef
de zilveren randen alleen zyn dubbeld zo veel waardig.
Vrouw Primrose. Dat je de henker haal met je zilveren randen.' Doctor Primrose, (die ondertusfcken een bril genomen, en den rand met een mes onderzogt heeft.) Zy zyn geen zes Huivers waardig, want het is niet dan overzilverd koper.
Vrouw Primrose. ' Is het niet eens zilver?
Doctor Primrose. Zo weinig als uw Taartenpan, myn Schat. Vrouw Primrose.
Wel dat is om dol te worden. Daar zyn
C 5 vvy



42 De Dorppredikant.
wy nu ons paard kwyt, èn hebben niet dan een douzyn brillen met koperen randen ten besten.
Zeg my toch eens, onnozele hals, wat ik
nu^met die brillen doen zal?
Doctor Pk i m n o s e, (fchalkagtig.) Ze zorgvuldig bewaaren, Schatje. Brillen zyn juist dat,-wat gy by uwe kortzigtigheid meest van doen hebt.
Vrouw Primrose.
Heb ik je niet gezegd, dat gy altyd met onzen buurman Flamborough zoudt raadpleegen?
Moses, (beteuterd.)
Ach , lieve moeder, hy was 'er zelve by , en
liet zich zo goed bedotten als ik. ■ Wy kog-
ten ieder een douzyn. De oude man , die
myn paard gekogt had , en een zeer verftandig man fcheen te zyn , fluisterde ons geduurig in 't oor, dat wy den koop niet moesten laaten glippen. (Hy weent.)
Doctor Primrose.
Wees maar te vreden , myn Zoon. Het is nu toch gefchied. Laat dit ten minden in 't vervolg u tot een waarfchouwing dienen om voorzichtiger te zyn. — (terwyl by een papier uit de zak haalt. En ga nu maar terftond naar buurman Flamborough. Ik heb ondertusfehen ons anderen
paard verkogt. (op eên fchcrtscgtigen toon) Ik verlïa my wel niet zo goed op de negotie als vriend
Mofes, en echter ben ik toch te vreden en
wyl ik niet zo veel geld in voorraad had, da' ik
den



Tweede Bedrye.
43
den eerlyken man een banknoot van vyftig pond wisfeleu konde , en hy my zeide , dat hy onzen buurman Flamborough zeer wel kende , zo liet ik my een asflgnatie op hem geeven. — Zeg hem dus,
dat ik juist geen haast met het geld heb maar
of hy my toch wil laaten zeggen, wanneer hy het gemakkelyksc betaalen kan.
M o s e s.
Wees maar niet boos, Moederlief. {Terwyl hy heengaan wil, komen Burchel met Richard cn IVillcm binnen.')
RtcHAitD tegen M o s e s.
Ei, zie daar onze Mofes hebt gy ons wat
van de jaarmarkt medegebragt?
M o s e s {droevig in het heengaan!) Ach , ik wenschte dat ik 'er nooit geweest ware.
(Hy gaat heen.)
DERDE TOONEEL.
Burchel, Doctor Primrose, Vrouw Paijsirose, Olixia, Sophia, Richard, Willem,
b u r c ii e l.
Nu daar zyn wy wederom — (terwyl hy de theetafel gewaar wordt'.) Gy verwacht bezoek, naar ik bemerk.
Vrouw



44 De Dorppredikant.
Vrouw Primrose, (met eene eenigzint trotfche houding?) Zyne Excellentie, de Lord Thornhill, zal ons tegen den avond de eer aandoen
Burchel (by zich zeiven?) Wel dat had ik moeten weeten!
Vrouw P a i m r o s e. Gy zult heden gelegenheid hebben om kennis met hem te maaken.
Burchel. Daar heb ik waarlyk zo weinig lust toe, dat ik
integendeel het voor hem en my veel beter
houde, als wy elkander niet leeren kennen.
Vrouw Primrose^ (Jpotachtig?) En dat denklyk ook om zeer goede redenen, maar die gy geheim moet houden.
Richard luiden Willem tets in het oor.
Zy gaan beiden, hand aan hand, de kamer uit. Burchel (ernjiig.) Nadat ik bemerken kan, lieve Vrouw Primrofe, heeft u myne vrymoedige waarfchouwing van heden niet behaagt. Het doet my leed.
'Er zal,hoop ik, nog eens een tyd komen,dat gy my bedanken zult, dat ik u gewaarfchuuwd heb. Doctor Primrose, (hem met drift fnel in de reden vallende?) En waar-ar gy u, zo myne Vriendfchap u iets
waar-



Tweede Bedrtf. 4S
waardig is, ook in 't vervolg niet moet loaten aftrekken —■ wat ik u bidden mag, braave man, als gy iets weeten mogt dat den Lord raakt — zeg het toch vry - my heeft hy nooit tot zyn voordeel ingenomen, maar myn goede Debora, helaas, des te meer.
Burchel, (terwyl hy de fchouders ophaalt.)
Wie niet geraaden wil weezen, is ook niet te helpen.
Vrouw Primrose. 'T geen gy althans,uit eigen ondervinding, best weeten zult.
Doctor Primrose. Lieve Debora!
Burchel. Gy hebt gelyk, goede Vrouw, en even daarom moest u myn voorbeeld tot waarfchouwing ttrekken. Doch daar Lord Thornhill uw vertrouwen in zulk een grooten graad fchynt verkregen te hebben , zal hy u buiten twyfel ook reeds gezegd hebben, dat hy naar Misf Willmot vreit.
Doctor Primrose, (fchielyk invallende, ' zeer vrolyk.)
Waartoe ik hem van gantfcher harte geluk wen-
fche. En u betuig ik hartelyk mynen dank
voor dat goede nieuws.
Vrouw



46 De Dorppredikant.
Vrouw Primrose, (zeer bedremmeld.) Naar Misf. Willmot, zegtgy, en mag ik vraagen
Burchel.
Van waar ik dat west ? Gy zoudt my nu
zekerlyk weder berispen, als ik u zeide, dat ik de bron, waaruit ik het hebbe, geheim moest houden. Vrouw Primrose. En als ik u dan eens zeide, dat gy zeer verkeerd
onderrigt zyt ik ken de oogmerken van den
Lord beter.
Burchel.
Die , waarmede hy u vleit, goede vrouw, ken ik
ook en hebt gy u dan ook reeds van de
eerlykhetd zyuer oogmerken overtuigd, en voor aiic dingen , zyt gy ook verzekerd, dat hy de toeftemtöuTg van zyn voogd, den Baronet Thornhill krygen zal?
Vrouw Primrose.
Daar zal het zo zeer niet op aankomen, als de zaak maar eerst zo ver is.
Burchel.-
Meer dan gy mogelyk denkt, goede vrouw •
gy zult toch denkelyk weeten, dat de Lord, volgens het testament van -/yn vader, alleen van de geringe iukomften van dit Landgoed zich behelpen moet; dat zyn gantfche overige vermogen onder de beftiering van zyn oom is, onder wiens vöogdy. fchap hy Haat.
Vrouw



\ Tweede B e d k y f. 47
Vrouw P r 1 m n o s e.
Een fchoone voogd , die niet eens zyn eigen vermogen weet te beltieren, die ook, gelyk zekere andere lieden, die ik nu niet noemen wil, het zyne doorgebragt heeft.
Burchel (Jachgende,')
Gy fchytn hem zeer wel te kennen, lieve Vrouw Primrofe, verfpilt heeft hy het zyne evenwel niet alleen is hy buitenfporig geweest
in zyne milddaadigheid In plaatfe van met
den hongerigeri zyn brood te deelen , gaf hy het niet zelden geheel weg. Intusfchen heeft hy toch nog genoeg om te lëeven overig. Hy behelpt zich. met weinig-, terwyl men van zyn neef, naar waar-' lreid , kan zéggen , dat hy het zyne met volle handen dooibrengt.
Vrouw P r i m r o s f.
. Ik moet u regt uit zeggen , Mynheer Burchel, dn het my zeer tegen de borst fluit, ais zich iemand o'.iverzogc met familiebelangen bemoeit. Doctor Primrose. Lieve Debora —!
B u u 'c h e l (k/Mgende.) Schoon bet wat verwaand luidt, goede Vrouw ho.tf. ik echter nog eens den dag te beleeven, dat gy my van zejf hiertoe verzoeken zult.
Vrouw P r 1 m r o s bj En Tk hoop , onder God; hulp, dat die dac nooit iomen zul.
B ü r.



48 Di DORPPREDIKANT.
Burchel.
En ik denk dat hy mogelyk binnen kort korten zal. —- De arme niets beteekenende Burchel zal tiog voor den ryken aanzieulyken Lord Thonihill plaats maaken ■
Doctor Primrose.
By al wat heilig is ik laat u niet ——
Burchel.
Slegts zo lang , eerlyke man , totdat uw aanzienlyke gast weder weg is ■ met wien ik niet
eens gy moogt 'er van zeggen wat gy w ilt
—— in gezelfchap wil zyn. Ik ga intusfchen naar uwen buurman Flamborough;—wy zien el. kanderen zekerlyk van daag nog weder.— (Hy gaat fchielyk heen.)
VIERDE TOONEEL.
Doctor Primrose , Vrouw Primrose, Olixia en Sophia.
Doctor Primrose (na eene tusfchenpoO' zing.)
'T Is fraai! zeer fraai, dat moet ik zeggen i Is dat manier om met menfchen omte-
gaan, dien men dankbaarheid fchuldig is ? Geloof my vry, lieve Debora, dat dit voor my de onaangenaamfte redenen waren , die u ooit ontvallen zyn.
Vrouw



Tweede Bedryf. 49
Vrouw Primrose. Waarom trapte hy my ook zo op de teenen ? Ik kan het niet helpen, ik moest eens een hartelyk woordje fpreeken. Wie leert hem zich in onze zaaken te mengen?
Doctor Primrose. Voortreflyk! In plaatfe van wel acht te geeven op de waarfchouwingen van een goed vriend, bejegent gy hem met verachting.
Vrouw Primrose. Zyne berichten zyn valsch, in den grond valsch, myn Schat.
Doctor Primrose.
En uwe verblinding is ongelooflyk, lieve Debora.
Vrouw Primrose. En zyt gy te vreden , als ik u beloove, dat ik den Lord nog heden tot eene bepaalde verklaaring brengen zal? Zyt gy te vreden, vraag ik? Doctor Primrose. Gy flaat geen acht op myne vermaaningen, daarom befpaar my toch het antwoord op uwe vragen. Vrouw P r 1 m r o s f. Gy zult wel ras anders gezind zyn, myn Schat. Genoeg! ik heb een invallende gedachte gekregen , daar ikmy het beste gevolg van beloove. — Mos es, kamt binnen.
III. Deel.
D
V V



5o De DoappREDiKAN t«>VYFDE TOONEEL, m o s e s en de v o o r i g e n.
M 0 3 e s.
Ach vader, het is u waarlyk met de negotie niet beter gegaan dan my , gy hebtu van een bedrieger aaten bedotten.
Vrouw Primr ose. Daar hebben wy het nu; dacht ik het niet!
M o s £ s.
Buurman Flamborough kent noch den man, noch
je iianci. Gy moet hem maar laaten zeggen ,
hoe hy 'er uitzag , en wat hy aan had. Hy zal terftond naar den vrederechter gaan , om hem te verzoeken, dat hy den dievenvanger 'er' op afzendt; wie weet of hy nog niet hier in deeze landftreek is.
Doctor Primrose.
Die eervergeten fchelm wie had ooit zulk
ten fchurkenihik kunnen denken !
M o s e s.
lUaar hoe zag hy 'er uit? Hoe was hy gekleed?
Doctor Primrose. Een vrolyke, vriendelyke grysaart.
M o s e s.
•Een grysaart, zegtgy, vader —- droeg hy zys -igen hairen? —;
. .. - s« i Doe-



Tweede B e d e y f.1
Doctor Primrose. Het fchoonfte zilverhair in lokken gekruld ——• M o s e li
Hemel! Had hy mogelyk een aschgraauwen rok aan ■
Doctor Primrose. Ja, myn Zoon; hoe zo?
M o s e s.
Een dikke, lange ftok — een ronden hoed —-
Doctor Primrose. Ja, myn Zoon, ook dat had hy — maar — M o s e s.
Vaderlief, gooide hy 'er niet-zo wat geleerde brokken onder? Sprak hy nietGriekschenDuitsch door elkander?
Doctor Primrose. Alles even gelyk gy zegt. —— Maar hoe toch
in alle waereld
M o s e s.
Ach , Vader! Ik verbeur 'er myn leven onder, als dat niet dezelfde gaauwedief is, die my het paard afgekogt, en, my en onzen buurman Flamborough met de brillen bedot heeft.
Doctor Primrose.
Is het mogelyk?
M o s e s.
En de andere, die de brillen verkogt, was Zeker
zyn medemakker
{Vrouw Primrofe en de meisjes zien elkander fehalkaglig aan en lachgen.)
D 2 D06->



Sï De Dorppredikant.
Doctor Primrose (befchaamd by zich zeiven.)
Dat fpyt my toch niet weinig
Vrouw Primrose (fchalkagtig, met eene houding als of zy een bril op de neus wil zetten.)
Lieve Man!
Doctor Primrose (befchaamd.)
Ik weet wat gy zeggen wilt (Jachgende) Nu
zekerlyk, gy moogt nu voor my ook wel een bril opzetten . loop loop, myn zoon, ver¬
zoek den eerlyken Flamborough, dat hy toch geen
tyd verzuimen wil mogelyk loopt men hem
nog wel op het fpoor.
Mos es (gaat fchielyk heen?) Men hoort de Jagthoornen. Vrouw Primrose.
Te Lord komt de Lord komt! Schielyk
meisjens, het theewater het theewater
Sophia (loopt heen.) Er gefchied een fchot, de familie verfchrikt, de Vrouwen geeven een gil.
Doctor Primrose.
Welk een onbeibnnenheid! midden in het
dorp , onder ftroodaken! — Wat of die Grooten zich niet al inbeelden!
De Lord komt in.
ï E S-



Tweede Bedry f. 53 ZESDE TOONEEL. Lord Thornhill en de voorigen. Lord.
Gy zult verfchrikt zyn, maarmy tevens dank weeten, hoop ik. Ik kwam juist als geroepen. E_m roovende valk, die boven uw duivenplat zweefde, en dien ik eensklaps naar de andere waereld verzouden heb (terwyl hy den doctor de hand
Jchudt) Liefde Doftor, het is my van harte lief — Doctor Primrose (met koele beleefdheid.) Ik ben uw dienaar, Milord.
Sophia komt weder binnen , een meid met een theeketel en comvoir volgt haar, die zy naast de theetafel zet en weder heengaat.
Vrouw Primrose (terwyl zy den Liri nodigt op den leüningftóel te gaan zitten.)
Zal uw Excellentie niet de goedheid hebben — Lord (Jachgende.)
Om al de waereld niet. . Gy zoudt my eer
op den kanzei van uw gemaal, dan op zyn eerwaardigen leüningftóel brengen —<terwyl hy Vrouw Primrofe naar den leuning/loei leidt.} voor u voor u, myn lieve Grootemama in petto behoor: die plaats, niet voor een jongen vrc:jer, zo als ik ben
v D 3 Vrouw



54 De Dorppredikant.
Vrouw Primrose, terwyl zy zich V tegen verzet, doch de Lord niet ■wil hebben dat zy opftaat. Ach ■■ - ach, uwe Excellentie maakt my ook
geheel befchaamd
De Lord gaat nevens Vrouw Primrofe zitten. Olixia , op de ui nodiging van den Lord, naast hem. Aan de andere zyde, naast Prouw Primrofe , de Doctor. Naast hem Sophia. Vrouw Primrofe maakt de theetafel gereed. Doctor Primrose. Heeft Milord een gelukkige jacht gehad ? Lord.
' Het kon niet erger weezen, lieve Pastoor
Onze lieve Heer weet, waar het van daan komt; maar 'er zyn twee dingen, die my zedert eenigeq tyd volftrekt vyandig fchynen te zyn; de jagt en het fpel.]
Vrouw Primrose, hoest, om de familie een wenk te geeven. Men zegt gewoonlyk, zyn Excellentie — die ongelukkig is in het fpel, is des te gelukkiger in het huwelyk.
Lord,
Dat is waar, en daar mede troost ik my ook.
Doctor Primrose. Mag ik u geluk wenfchen , Milord?
Lord



tw2ede B e b 5 f r< 55
Lord.
En waarmede, als ik het u vraagenmag?
Vrouw Primrose. Wel he, zyn Excellentie, met uw aanftaande
huwelyk met Misf Willmot (terwyl zy hem
een kopje thee voorzet) Mag ik zo vry zyn?
Lord (begint hard op te lachgen.)
Met Misf Willmot ha, ha, ha met
myn huwelyk met Misf Willmot? ha , ha, ha !
Vrouw Primrose (hoest^ Ik moet waarlyk mede lachgen, zyn Excellentie ha, ha, ha! (terwyl zy hem een blaadje met koekjens aanbiedt) Een koekje, zyn Excellentie. (Zacht) Myne Olixia heeft ze gebakken. Doctor Primrose. Ik heb Misf Willmot, in 't algemeen, als een Dv.ne van groote deugd en fchoonheid hooren roemen. Lork, (terwyl hy drinkt
petffleerend.) Van haar deugd weet ik, op myn eer, geen het minde bericht te geeven. Want ik kan 'er een eed op doen , dat ik deeze nog nooit op de proef ge-
fteld heb doch-als men haare fchoonheid ge-
roemd heeft, dan is dit deverfoeijelykltelaster, die men ooit van Misf Willmot had kunnen verzin-
nC"' Vrouw Primrose (hoest.)
Ei, ei, uw Excellentie, als Misf Willmot dat eens wist,ha,ha,ha! Is het weUoet genoeg > v 4



5<5 De Dorppredikant."
Lord.
Zeer lekker. Ik mag verdoemd zyn, ah ik
niet even zo iigt befluiten kou om een Kamfchadalin te trouwen, als zulk eenholoogig, uitgerammeld fpookfel , dat gy een fchoonheid gelieft te noemen.
Doctor Primrose. Dan heeft men ons een onwaarheid gezegd, Milord, en ik bid om vergiffenis.
L o R 1>.
En zeg my nu eens, wie toch in al dewaerelJde brutaliteit heeft kunnen hebben , om my door zulk
een verdoemd paskwil te mishandelen? En
gy hebt het nog geloofd? [tegen Olixia teder-
lyk) Myn fchoone Olixia vertrouwt my toch, hoop ik, een beter fmaak toe?
Olixia (befckaamd.) Ik heb zelf dé eer niet van Misf. Willmot te kennen, Milord
Lord, (als te vooren.) Myn fmaak echter, kent gy, zo ik my vleije, wel ?
(Vrouw Primrofe koest zeer fterk) In ernst
gefproken, zo ben ik 'er zeer gevoelig over, dat men foortgelyke geruchten van my verfpreidt: ik wil wel wedden, dat het van iemand komt, die ten oogmerk heeft, om my hier verdacht te maaken. Vrouw Primrose, (lerwyl zy de thee infchenkt.)
Ja, ja! -■ 'Er zyn zulke onverzogte tydingbrengers —: (terwyl zy den Lord een kopje aanreikt.)



Tweede Bedryf. 57
reikt?) Uwe Excellentie hebbe tóch de goedheid
op één been kan men niet gaan De
Thee, is zekerlyk niet van de beste zou uw
Excellentie wel willen gelooven , dat men zich zeiven verftout heeft wegens de aanbieding van die beide aanzienlyke Dames allerhande kwaad te fpreeken ?
Lord (haar fchielyk in de reden vallende!)
Bravo bravo en by die beide Dames
heeft men zich wederom de grofite lastering wegens uwe Dochters veroorloofd {terwyl hy
een briefje uit de zak haalt en het den Dolior geeft.)
Hier doe my het vermaak en lees dit naam-
looze briefje, dat men de beide Dames toegezonden heeft. Zy hebben het my gisteren eerst medegedeeld. Ik Hond, om de waarheid te zeggen, in
bedenking om het u te laaten zien doch nu
ik hoor mogelyk kent gy de hand, en wy
vinden gelegenheid om den paskwillenmaaker optefpooren.
Doctor Primrose, (die intusfchen het briefje geleezen heeft en het den Lord wedergeeft.) ]k moet bekennen , Millord, dat dit briefje een dubbelzinnige beteekenis heeft.
Lord.
Dat gy Heeren toch zo gaarne alles met den mantel der Christelyke liefde wilt bedekken Vergun my (terwyl hy het briefje hardop leest.)
„ Ik ben een vriend der onfchuld, en die het zich D 5 ,, tot



53 De Dorppredikant,
„ tot een plicht rekent, voor verleidingen te waar,, fchouwen; ik heb voor zeker gehoord, dat gy , twee jonge melsjens, die my, tenminften volgens
, geruchten'' • merk toch wel de boosaartige
uitdrukking , Pastoor „ volgens geruchten
bekend zyn , naar u wilt neemen. Denk op de nadeelige gevolgen , die dit voornemen na zich
\ kon fleepen." Hoe gevalt u dit? (metvee!
nadruk , terwyl hy de enderjlreepte woorden fterk
uitfpreekt.) • ,. Het is zeker niet moeijelyk de
ligtgeloovigheid te bedriegen; maar onuitwiscli„ baar is het berouw, als men de ondeugd met haar o-evol" in een verblyf invoert, alwaar voorheen
deugd en onfchuld gewoond hebben." Als
gy hier iets dubbelzinnigs vindt, Doftor, danhebt
gy waarlyk uw eigen manier van leezen
Doctor Primrose. (bedremmeld.') Wilt gy my het briefje wel toevertrouwen, Milord ?
Lord.
Hebt gy mogelyk eenig vermoeden, of kent gy wel zelf het haudfchrift?
Doctor Primrose, (die het briefje nog maals met oplettendheid leest.)
Dat juist niet, Milord,-maar ikwilmy toch de moeite wel geeven. (Een jager van den Lord komt binnen en fiuijlert hem wat in 't oor.)
Lord.
Dames, myn Phaëton is /gekomen. — Gy heb 'ertoch niets tegen, lieve Doctor, als Mejuf-
frou-



Tweede Bedrit*.
59
frouwen , uwe Dochters, in myn nieuwe Phaëton
een klein tourtje doen. Ik heb dezelve uit-
druklyk daaroin herwaards laaten komen.
Doctor Primrose, (die het ongaarne toeftemt, en de Dochten een heimelyken wenk geeft.)
Vergeet my , Milord
Lord lachgende.
Ik wil toch, om den duivel, niet hoopen, Pastoor , dat. men ook zelfs op myn Phaëton een
kwaad vermoeden heeft. Ik verzekere u, zy
is zo kuisch ais Luna, en zo onfchuldig als een eerstgeboren Kind , want gisteren kreeg ik ze eerst geheel nieuw uit Londen. Mejuffrouwen , u.we Dochters, kunnen 'er zich veilig in plaatfen, zonder dat haare deugd gevaar loopt van bevlekt te worden.
Vrouw P r i m r o s e (tegen haare Dochters.) Als zyn Excellentie u het vermaak wil aandoen, maak dan maar dat gy voortkomt. ——(Demeisjens zien haar Vader aan, om zyn bewilliging te verkrygen.)
Lord.
Ik zal de eer hebben, haar zelf te ryden. Maar
uw Heer Vader hier
Doctor Primrose.
Gy moet dat niet kwalyk uitleggen. Milord — (tegen de meisjMs) Wat my aangaat, ik hoop, gy zult niet lang uitblyven. (De meisjens zyn zeer vrolyk en neemen affcheid.)
Lord



Co De Dorppredikant.
Lord.
Tot wederziens , myne fchoone meisjens , — (tegen den Doctor en zyne Vrouw.) Zo het my anders geoorloofd is hier nog een weinig by u te mogen vertoeven. (De meisjens gaan heen.)
ZEVENDE TOONEEL.
Lord Thornhill. Doctor Primrose, en Vrouw PitiMüosa.
Lord.
Dat moet ik toch met waarheid zeggen Doctor, gy hebt de fchoonfté kinderen in het land.
Vrouw Primrose, (terw) l zy het kopje van den Lord neemt en infchenkt.)
Zy zyn , zo als onze lieve Heer ze gemaakt heeft,zyn Excellentie. — (zy biedt hem het kopje aan , daar hy voor bedankt.") Gy zult my toch niet verfmaaden, zyn Excellentie. Alle goede dingen beftaan uit drieën, plag men te zeggen. (De Lord neemt het kopje.) Maar lieve hemel, wat baat fcho nheid en deugd in onze baatzuchtige tyden,
voor een meisje dat geen geld heeft? Men
vraagt niet, hoe het meisje 'er uitziet, of zy wel gefchapen is, maar of zy fchoone pitten heeft? Lord.
Gy hebt geen ongelyk, Vrouw Primrofe, en als ik Koning ware , zoude het de arme meisjes, by myn ziel, welgaan ; maar voor uwe fchoone dochters zou ik het eerst en voor allen zorgen.
Doe-



Tweede B e d r y f. 61
Doctor Primrose, (hy zich zeiyen.) Dat gefnap verveelt my.
Vrouw Primrose. Ja, en als ik Koningin ware, dan wist ik wel, wie ik myn Olixia tot man zou kiezen.
Lord.
Ach! Vrouw Primrofe , uwe Olixia bezit zo veele volkomenheden, dat zy, ook zonder het armhartige voorrecht van geboorte, een Prins gelukkig zou maaken.
Vrouw Primrose, (met toeneemende aandrang.)
Uw Excellentie zoekt flegts te fchertfen , maar daar zyn Excellentie dan toch aan het geluk van myn arm meisje wil deel neemen , mag ik wel zo ftoutmoedig zyn , om uwe Excellentie over een zaak raad te viaagen?
Lord.
Wel nu?
Vrouw Primrose, (hoest) Er heeft zich een vreijer voor onze Olixia opgedaan.
Lord, {met eene gemaakte verwon, dering.)
Voor Olixia?
Vrouw P r i m r o se, (hoest.)
Ja, een zeer bemiddeld man , by wien zy ook haar brood wel zal vinden, ■— zekere pachter Williams, hier uit de landftreek.
Lord



é>2 De Dorppredikant.
Lord.
Hoe? Gy wilt zulk een lief fchepfel, zulk een engel van een meisje met een man verbinden, die voor een fortuin van dien aart , noch zin , noch gevoel heeft? {Terwyl hy op/laat,) Neen, Vrouw Primrofe, dat kan, dat zal ik in eeuwigheid niet
gedoogen. Ik bid u , by al wat heilig is,
offer uw kind niet op. — Zy verdient een beter fortuin.
Vrouw Prim-rose, (die even gelyk de Doctor ook opgejlaan is, hoestend , terwyl zy de theetafel aan een kant zet.)
Dat is alles waar, zyn Excellentie — maar — Lord.
De gedachte alleen is my onverdraaglyk, en —
ik heb buiten dien myne redenen
Vrouw Primrose, (hoest zeer Jlerk.) Ja, als uw Excellentie haare redenen had —
dat is zekerlyk een ander ding, maar wil uw
Excellentie ons die redenen niet doen weeten — Lord.
Dring 'er my niet te fterk op aan , (terwyl hy zyn hand op zyn hart legt.) Hier! hier liggen zy begraven. (De jager van den Lord komt binnen , en fluistert hem wat in V oor.) —— Hy
komt my geheel ongelegen. Myn Opziender
laat my zeggen , dat myn oom in myne afweezendheid aangekomen is, — dat is nu recht verdrietelyk. (tegen den jager.) Span de paarden



Tweede Bedkyf. 63
in 1 , (de jager gaat heen.) Het doet 'my
leed, dat ik de te rug komst van uwe lieve dochters niet kan afwachten. Lieve Vrouw
Primrofe , lieve Doctor op een andere keer
Ipreeken wy uitvoeriger over de zaak haast
u toch niet te veel vaartwel Ik moet
voortfpoeden myn oom wacht. • Het
is my ten uiterften onaangenaam , dat ik nu juist
moet heengaan. Vaartwel. (Zy willen
hem verzehen, doch hy laat het niet toe.) Geen flap verder. (Hy gaat fchielyk heen.)
AGTSTE TOONEEL.
Doctor Primrose, en Vrouw Primrose.
Vrouw Primrose, (na eene tmfchenpoozing.)
Wel nu, myn Schat, wat zegt gy 'er van, 1
nu hebt gy het toch met uw eigen ooren gehoord? Doctor Primrose. Dat is zo.
Vrouw Primrose. En hebt gy nu u zeiven overtuigd? Doctor Primrose.
Dat heb Ik, dat heb ik.
Vrouw Primrose. En wist ik de zaak niet goed te leiden, daar ik ze hebben wou? Hum, wat zegt gy 'er van? Doctor Primrose. Gy hebt een meesterftuk van llimheid gedaan.
Vrouw



<** De Dorppredikant. Vrouw Primrose. Als die verwenschte oom maar niet dwars in
den weg was gekomen. Had hy maar niet
zo fchielyk heen moeten gaan! Intusfchen
is de zaak zo goed als klaar.
Doctor Primrose. Ook is myn befluit genomen.
Vrouw Primrose. En dat is?
Doctor Primrose. Nog heden aan den Lord te fchryven.
Vrouw Primrose. Gy hebt gelyk, myn Schat! men moet het yzer fmeeden als het heet is. Gy wilt mogelyk een ichriftelyke verklaaring van hem vorderen , niet waar, myn Schat?
Doctor P r i M r o s e.
Dat niet, maar hem verzoeken , dat hy
nooit hier wederkomt.
Vrouw Primrose. Ik fta verfteld.
Doctor Primrose. Ik moest billyk verfteld ftaan over uwe ligtgeloovigheid. Doch ik zie wel, het is nu verlooren arbeid , u door redenen van uwe verblinding af te brengen. Wieg u daarom maar hoe langer hoe meer in flaap, ik zal wel waaken.
Vrouw



Tweede B e d r y ï. 6$
Vrouw Primrose. Ën wilt gy dan het fortuin van uwe dochters moedwillig met de voet ftooten ?
Doctor Primrose. Het ongeluk van myn huis afwenden, u en my het berouw fpaaren , dat wil ik.
Vrouw Primrose.
Dat heb ik alles aart dien huichelaar van een Burchel te danken. Die heeft u geheel en al tegen den Lord ingenomen, en dien gelooft gy en anders niemand. Maar heb flegts geduld, gy zult hem en zyne geheime oogmerken tydig genoeg leeren kennen. Ik weet reeds maar al te wel , waarom hy de meisjes niet gaarne naar Londen
wil laaten gaan. De omgang met Sophia lfct
hem in het hoofd. Maar zo lang myne oogen
open Haan
Doctor Primrose. Burchel zou een goed oog op Sophia hebben? —
Vrouw Primrose. Wat gy niet zien wilt, dat ziet gy niet, mya Schat.
Doctor Primrose. Zou Burchel een goed oog op Sophia hebben, en my hier niets van gezegd hebben? ——— En van waar weet gy het dan toch ?
Vrouw Primrose.
Ik moest wel blind zyn, als ik dat niet reöds IIJ. deel. E lang



06*'
De Dorppredikant.
lang befpeurd had. Hy loopt haar immers
overal na.
Doctor Primkosg, (by zich zeiven) Nu dan heb ik geen .crediet voor geen mensch op de waereld meer, als ik my in dien man ver- ' gist nebbe.
RicuAnu en Willem, (komen binnen.)
NEGENDE TOONEEL.
PviciiAuo, Willem, en de voorigen.
R i c ii a r d , (terwyl hy zyn moeder een brieventas geeft die hy gevonden heeft.)
Ach, moederlief, zie eens wat wy gevonden
hebben i
Doctor Primrose. Zy behoort denkelyk den Lord, men moet ze hem terftond. nazenden.
Willem. Neen, neen , vaderlief, zy behoort aan Mynheer Burchel. (Vrouw Primro/e opent, zo ras zy dit hoort, greetig de brieventas en onderzoekt de papieren.) Ik heb ze heden by hem gezien, toen wy naar de Willemftraat gingen.
Doctor Primrose, (terwyl hy het jongetje naar zich toe roept , zonder Vrouw Primrofe aan te zien.) En hoe komt gy dan aan die brieventas, kinderen? . Ri.



Tweede B e d r y f. <to
Richard.
Wy fpeelden op de grasparterre, hier voor het huis, en daar hebben wy ze gevonden.
Willem, (gaapt.)
Kom Richard, wy zullen naar bed gaan , ik heb vaak.
Doctor Primrose, Het is nog zo laat niet , kinderen. (terwyl hy
gewaar wordt, dat Vrouw Primrofe een papier leest, dat zy uit de brieventas genomen heeft?) Wat is
dat, lieve Debora ? ik bid u (De kinderen
gaan naar de flaapkamer.)
Vrouw Primrose. Ik wil niet veel geld voor de ontdekking neemen (terwyl zy het papier haaren man wit
geeven, die het weigert aan te neemen) Hier
hier
Doctor Primrose. Ik bid u nogmaals, Debora, laat dat liaan — Vrouw Primrose, (leest hard op, zonder af te breeken,) „ Affchrift van den brief, dien ik heden aan ,, Milady Skegs en Mifs Blarmey heb gezonden.
„ Ik ben een vriend der onfchuld" en
zo woord voor woord dezelfde brief —
Doctor Primrose, (terwyl hy hevig opvliegt , en haar het papier afneemt.)
Dat is onmogelyk. (na dat hy het gelezen
E 2 heeft.)



68 De Dorppredikant.
heeft?) En echter, helaas, waar! (Hy geeft kaar het affchrift te rug , [laat zich met de hand voor het voorhoofd, en ftaat als ver ft eend.)
Vrouw Pk im ito se, (terwyl zy het affchrift weder in de brieventas legt.-)
Ziet gy ziet gy nu, wat voor een (haak
uw goede vriend Burchel is? Van den Lord
verzint hy leugens de meisjens brengt hy
in een kwaaden naam u hitst hy tegen my
en de kinderen op dat is de dank voor de
vveldaaden, die hy by ons genoten heeft. [Bur* chel komt binnen, Vrouw Primrofe by zich zeiven.) Daar komt de huichelaar.
TIENDE TOONEEL.
Burchel, en de voorigen.
Burchel. Zyn Excellentie is nog al lang hier geweest. Vrouw Primrose, (fpotacktig.)
Hy zou mogelyk nog langer hier gebleven zyn, als hy geweeten had , dat gy komen zoudt. (Zy lacht hard op.)
Burchel.
Ik zou waarlyk niet gedacht hebben, dit voor een aartigheid te houden , als gy 'er niet by gelachgen had.
Vrouw



Tweede B e d r y f. 6^
Vrouw Primrose.
Gy weet wel op een hair, hoe veel geestigheid •er op een once gaat.
Burchel. Om de waarheid te zeggen, lieve Vrouw Primrofe, is by my een half once verftand meer waardig, dan tien oneen vernuft.
Doctor Primrose. En ik, Mynheer, ik houde een half once eer-lykheid meer waardig , dan tien oneen verftand. (terwyl hy Burchel by de huid neemt en jlyf in V gezicht ziet.) Met recht, zegt pope, een eerlyk man is het edelfte werk van God.
B u r c h a l, (lagchend.) Hoe komt gy daar toe, Doctor, dat gy dat aan my zegt?
Doctor Primrose. Juist aan u, Mynheer, aan een man, wiens verftand en hart het hatelykst contrast uitmaaken. — Mynheer! (terwyl hy hem den oorfprmghken brief toont.) Wie fchreef deezen brief?
Burchel, (bedaard en koel.)
Ik.
Vrouw Primrose.
Goed , dat gy het ten minften niet ontkent; ook hebben wy hier (terwyl zy hem de brieventas geeft) bewyzen. En hoe kost gy ouderneeinen zulk een brief te fchryven?
E 3 Bur-



po De Dorpprebikant.
Burchel, (op denzelfden toon.) En hoe dorst gy het onderneemen , myn brie.
ventas te openen ? Weet gy de ftraf wel,1
die onze wetten op zulk een daad (lellen ? Het kost my flegts een gang naar den naasten Vrederechter.
Doctor Primrose, (zeer opvliegende.) Gy wordt onbefchaamd, Mynheer , en hebt geen eerbied voor de rechten der gastvrybeid.
Burchel, (zeer koel, terwyl hy hem de brieventas toont.) Kan men ze ooit grover kwetzen ? Myne bezoeken beginnen u lastig te worden, naar ik zie.
Ik fcheide met een gerust geweeten, en
voor altoos, van hier. — Vreede zy uw gewisfe — man — als gy haar (tem , na het geen tusfchen ons voorviel, tot zwygen kunt brengen ——
(Hy gaat heen.)
ELFDE TOONEEL.
Doctor Primrose, en Vrouw Primrose.
Vrouw Primrose, (terwyl de Doctor zeer onrustig in de kamer heen en weder loopt.) Heb ik van myn leven een ilegter mensch gezien ! Hy durft ons nog met den Vrederechte» dreigen. Erger 'er u maar niet aan, myn Schat. Het zou uwe gezondheid kunnen fchaaden.
Doe-



TwEEDBBEDRYÏ. 71
Doctor Primrose, (nog als varen') God vergeeve my, als ik my overyld heb — dan is het voor altoos met myn rust gedaan. Vrouw Primrose. Nu waarlyk, myn Schat, dat ontbrak 'er nog aan, dat gy hem verontfchuldigde. De bewyzen Jyner laaghartigheid zyn immers zonneklaar? Doctor Primrose, (nog altyd ah te vooren.) '■ En toch (terwyl hy de hand op. zyn hart legt ) fprak dit nog nooit zo luid voor hem. als nu. —
Ik moet hem naloopen waarachtig -— ik
moet hem naloopen ik moet hem zien te
rug te haaien
Vrouw Primrose, (terwyl zy hem tegenhoudt.')
Wees toch niet dwaas , lieve man. Zoudt gy den mensch nog in zyne boosheid willen fterken ? Doctor Primrose. Laat my laat my gaan, Debora —
Sophia, (komt zeer fnel en geheel huiten adem in de kamer.)
TWAALFDE TOONEEL. Sophia en de voorigen.
Sophia, (terwyl zy zich in de armen van haaren vader werpt en weent?)
O God! myn zuster, myn arme zuster!
E 4 Doe-



7« De Dorppredikant.
Doctor Primrose.
Olixia! ontfermende God! Wat is
haar overgekomen ?
Vrouw Primrose. (ter zeiver tyd.) Om Gods wil, wat is 'er voorgevallen ?
S o p h i a , (buiten zich zeiven.')
Hier in het naaste boschje vielen ons
roovers aan . den koetzier haalden zy van
het paard ons uit de wagen — fleepteo
ons in het bosch — my redde de Lord. —■
Olixia was niet te vinden die hebben zy
medegenomen. Myn God! myn God! welk
een ongeluk!
Vrouw Primrose, (terwyl zy de handen wringt, in de wanhoopendfte uitdrukking der fmarte.)
Groote God Myn kind , myn arm kind!
myne Olixia!
Doctor Primrose. Wee u, Vrouw, gy zyt oorzaak van haar on« geluk. ——
Vrouw Primrose. In plaatfe van my troosten, vloekt gy my!
Doctor Primrose. De hemel vergeeve het my — maar wie anders dan gy? —
Vrouw Primrose, (als te vooren.) O, myn God! — ó myn God!
Doe-



Tweede Bedryf. 73
Doctor Primrose.
Van uwe hand eiiche ik haar af. Geef my
myn kind myne OJixia weder. —
Vrouw P k r m r o s e.
Heb toch medelyden met uwe ongelukkige vrouw!
Doctor Prjmrosf. Te Iaat — te Iaat — maar ik zal gaan —«~ (terwyl hy zyn hoed en ftok neemt.)
Vrouw Primrose. En waar wilt gy heen?
Doctor P r r m r o s e.
Naar den fchelm, den Lord
Sophia. Groote God! hy zelve redde my immers.
Doctor Primrose. Om zyn duivelsch plan des te meer te verbergen- Gods wraak over hem, want hy is zelf
een roover. — (ff, m1 heengaan, een oude Boer komt fchielyk in de kamer.)
DERTIENDE TOONEEL.
Een oude Boer, en de Vooriges.
De Oude Boer. Red u toch, Heer Pastoor, — red uw huis en
have — uw huis fiaat in den brand de
ligre laaije vlam (Iaat het dak uit. (Het huis.
E 5 ge.



74 De Dorppredikant.
gezin wringt de handen, loopt heen en weer.) Myn God! — Myn God! — (Men hoort van buiten , brand! brand', roepen. De alarmklok wordt getrokken. Richard en Willem fchreeuwen in de naaste* kamer.) Help — Help — red ons! (DoctorPrimrofe en zyne Vrouw roepen.) Myn God! de kinderen! (Zy loopen fchielyk naar de flaapkamer ; by het openen der deur, jlaat hen de rook en vlam tegen. Ondertusfchen komen Mofes en eenige buuren in de kamer, en redden zo veel te redden is, gelyk Sophia en de oude Beer ook doen. Alles is in verwarring. Doctor Primrofe en zyna Vrouw komen, ieder met een kind op den arm, uit de flaapkamer, en loopen het huis uit. Het Gordyn valt.)
DER-



Derde Bedryf.
75
DERDE BEDRYF. *
liet Tooneel is op het Slot van. Lord Thomhill.
EERSTE TOONEEL.
Jekinson in zyne gewoone kleeding, en Baxter.
Jekinson. Kort van ftof, Meester Baxter, gy moet weeten , dat wy nooit weder met elkander te markt gaan. Een ieder in 't toekomende voor zich zeiven. By die compagniefchap is geen voordeel.
B a x t lï r.
Maar zeg my eens, kaerel , of het u in het hoofd fchörtfr Hebt gy wel ooit in de waereld beter negotie kunnen doen , als gy alleen ter markt waart geweest?
Jekinson. Ik wilde wel eens weeten, wat gy goede nego.
tie noemt 9 — Om ilegts een ftuk te noemen
denkt gy wel , dat die ryke osfenkooper 'er zo goedkoop zou afgekomen zyn, als hy met my alleen te doen had gehad?
Baxter,
Wel , had ik zyn horologie niet als een büks weg?
J *



"<j De Dorppredikant.
Jekinson. En is daar wel menfchenverftand by nodig? — zich met een knollig horologie te vergenoegen, a's men zulk een vetten gast voor heeft! Maar gy hebt geen vernuft, geen genie genoeg voor groote onderneeiningen.
Baxter. Chi va piano, va fano, myn broertje, ik ben met een klein winstje te vreden.
Jekinson. Foei zulk een Kaerel, die zo weinig eer in zyn
lyf heeft! Ik mag verdoemd zyn als het den
lompen hond niet het zelfde is, of zy hem om zes ftuivers, of om duizend pond hangen.
Baxter. En ik mag verdoemd zyn als uw flrop een duiver
meer zal kosten dan de myne. Maarwathebt
gy toch voor groote ondernemingen uitgevoerd ? Die beide ellendigé knollen , waarvan het eene blind en het andere lam is ; dat was zekerlyk een vangst die te pyne waard was!
Jekinson. . Domme duivel, was dat niet flegts eenbyzaak? Ik wilde met den eenvoudigen jongen eens een
aardigheid hebben. En by den ouden paap
moest ik buitendien weezen,om de meisjes te lee. ren kennen, om niet by onze expeditie van heden <le eene voor de andere te vatten.
Baxter in vertrouwen. Men heeft u dan verkooren om de rol van een paan te fneelen ? Zo iets van Tomkins.
J *



D e n d £ B e b b ï r, •jf
Jekinson. Daar moet gy de neus niet in hebben. Dat is myn zaak.
S1n k1n s (komt binnen; zo dra hy de beide zakkenrolders gewaar wordt, fteckt hy fchielyk zyne handen in de rokzakken, en haalt de fchooten voorwaards , om de zakken van zyn kamifool en broek te bedekken.')
TWEEDE TOONEEL.
S 1 n k 1 n s en de v 0 o r i g e n.
Jekinson, hem te gemoet gaande, terwyl hy hem de hand reikt. Uw gehoorzaame dienaar, Mynheer!
Baxter even zo van den anderen kant.
Ik ben zeer verheugd, Mynheer
S1n k 1n s, (bang en verlegen, altyd in de voorige houding.)
Uw dienaar uw dienaar, myne Heeren —•
gy wacht zekerlyk hierop zyn Excellentie. Jekinson. Dat hebt gy geraaden, Mynheer.
Baxter. Altyd wel gefeest? — (terwyl hy hem zyn Snuif, doos voor houdt.) Kan ik u dienen, Mynheer? S 1 n k 1 n s. Ik gebruik nooit Snuiftabak.



jB De Dorppredikant»
Jekinson, terwyl hy hem een zilveren doos voorhoudt. Van my ook niet, Mynheer?
S i n k IN s verfchrikt van het gezicht der does , komt verlegen nader, doch altyd met de handen op de zakken , om ze naauwkeurig te bezien.
Mynheer Mynheer dat is jawel, als
ik recht zie
Jekinson. Gy gebruikt wel geen Snuif, Mynheer, doch zyt toch een liefhebber van doozen, als ik wel zie. .{Terwyl hy hem de doos geeft.) Nu, als ik u daarmede dienen kan, Mynheer?
S i n k i n s (neemt ze fchielyk. aan, en fteekt de handen terftond weder in de zakken.)
Maar hoe in al de waereld komt gy aan myn
doos ? Ik heb toch de eer niet gehad de
Heeren heden op de markt te zien. — Ik wil toch niet hoopen , dat de oude vriendelyke man , die my altyd zo op de hielen volgde — Jekinson. Ik houd my in myn handwerk wel met zulke kleinigheden niet op, maar als ik een goed vriend kan waarfchuuwen , dan maak ik fomwylen een uitzondering in de regel —~
S i n k i n f. Zeer verpligt voor dis vriendelyke waarfehuuwing!



D i j 11 B* i d i f i, fp
Jekinson.
In 't vervolg fiks de oogen open en de zakken
toe , dat is een hoofdregel op de markt ■
(terwyl hy kent de hand op de fchouder legt) Hier kunt gy zonder fchroom zyn. De huizen myner klanten houd ik zuiver. Op myn woord van eer, Mynheer:
S i n k i n s.
Weeten de Heeren ook, dat hier in de buurt een verbaasde brand ontlïaan is ?
J c k i n s o n. En waar dat, Myn Heer?
S i sa k i n t. In het naaste dorp. Het ligt een kleine vierde myl van hier. Het is een zeer verfchriklyke brand i
Jekinson.
Ei, ei ! (Hy geefi Baxter een tecken ,
dceze gaat fchielyk heen.)
S i n k i n s, (lachgende.) Ik rerfiaa —. ik verfiaa alle woorden.
Jekinson. Wel nu , zoudt gy niet ? — gy zyt immers ook van het metier \
S r n k i n s , (boosaartig.) Hoor, van zulke grappen houd ik niet.
Jekinson, Slegts met dit onderfcheid, dat gy uw beroep in de kamer, en wy het onze op de open firaat dryven.
Een



go De Dorppredikant.
Een Jager komt binnen en zegt , terwyl hy de vleugeldeur opent. Zyn Excellentie, de Lord.
(Sinkins gaat door de zydeur fchielyk heen.)
DERDE TOONEEL.
Lord Thobnhill en Jekihsj n-
Lord.
Waar ging Baxter zo fchielyk heen ?
Jekinson. Naar het naaste dorp, Milord. (in vertrouwen) Het zal daar branden, dat het een plaifier is. Lord.
Gy zyt toch, by myn ziel, de brutaalftefchurk die ooit in een dievenhuid gedoken heeft. — Zeg my eens , kaerel, hoever zyt gy nog wel van den galg?
Jekinson. Dat zal , vrees ik , geen tien fchreden meer zyn. Zedert Milord ons met zyn kennis vereerd heeft, zyn wy al een goed ftuk wegs gevorderd. Lord.
Nu, al moest gy morgen om mynentwege hangen , zo zult gy my vooraf het meisje in zekerheid naar Londen bezorgen, dat zeg ik u. Jekinson.
Hoe bevindt zich het poppetje na het plaifiertogtje ?
Lord



Derde Bedr'Tf, ti Lord.
Ik vrees dat uw fraaije plan niets zal uitwerken, dan my onaangenaamheden op den hals haaien.; Jekinson. Zy zal wel tam worden, Milord, laat maar de zwartrok eerst hier zyn.
Lord.
Een aanflag, die u buiten twyfei de hel ingaf, om van haar buit zeker te zyn.
Jekinson. Als gy eenige zwarigheid maakt, Milord —— j
Lord. Zyt gy van dert kaerel ook zeker"?
J e k i n s o n. Of ik 'er zeker van ben? Gy zult een trouwbrief hebben, dien gy aan alle gerechten van het koningryk vertoonen kunt. a Lord.
Dat u de duivel haale met uw trouwbrief!
Jekinson. Hoe vroeg gaan wy dan morgen naar Londen, Milord?
Lord.
Met het aanbreeken van den dag. Gy blyft by
de wagen, Uaxter reidt vooruit.
Jekinson. Laat gy 'naar dan alleen reiden, Milord ? In eert
wagen, dat zou ik dan toch niet nadenHl. Deel. F Lon^



'ta De Doeptbedikamt.
Lord.
Denkt gy dat ik niet weet wat ik doe? — Die historie zal een vervloekt opzien raaaken , en als de Oude op het fpoor komt. — (verlecgen) Die verdoemde brand maalt my nog wel het meest in deu kop.
Jekinson.
Hoe dat, Milord?
Lord.
Ik vrees, God vergeef het my, dat ik nog daarenboven het huis van den paap heb aangeftoken.
J e k i s s o n , (laehgend.)
CyP
Lort.
Een onvoorzichtig fchot naar een roofvogel, en dat ontrust my ge weldig.
Jekinson. Des te beter, Milord, des te beter! Dan heeft de paap buitendien de handen vol, en vergeet met den brand mogelyk het meisje.
Lord.
Schurk!
Een Jager kotnt binnen.
VIER-



DllDE EtDIïr, S?3
VIERDE TOONEEL.
De Jager en de voorigen.
De Jager. Zy is nu wat beter, Milord. Zy verlangt u te zien.
Lord.
Verzoek haar, uit ïnyn naam , hier te komen. (tegen Jektnfon.) Laat my alleen.
Jekinfin en de Jager gaan naar onderfckeiden kanten heen.
VYFDE TOONEEL.
De Lord alleen , (terwyl hy de kamer op en nedergaat.~) Die overgegeven fchurk heeft my door zyn raad in een netelig geval gewikkeld, en het moet wel een groot fchelmftuk zyn dat ik voorhebbe, omdat ik dat bloode ding hier niet tot zwygen kan brengen.
Ware de zaak niets reeds zo ver, ik weet
niet wat ik doen zoude — en nu nog die ongelukkige brand daarenboven! Die heeft hier een vonk geworpen, die my een onuitftaanbaare fmart veroorzaakt —— Maar zy is nu toch hier, en ik kan haar niet weder laaten gaan , daar mag van komen wat 'er van wil. Nog nooit heeft my een vrouwlyk fchepfel zo het hoofd van zyn ftel gebragt , als deeze. Ik ken geene buitenfpoorigheid, die ik niet begaan aou, om haar in myn Fa bx-



84 De Dorppredikant.
bezit te Itrygen. — Haar met verwaarloozing myner geboorte te trouwen, dat is zekerlyk een Hap,die my aan de algemeene befpouiug zou blootftellen, en dien ik ten minflen tot het alleruiterfte verrayden moet. Te wachten , totdat mo¬
gelyk het geval gunftiger omftandigheden doet geboren worden, dat laat myn ongeduld niet toe,en nu althans niet by de ontwerpen van dien fchobbejak , die my haar mogelyk voor altyd ontrukt. .1 Nu of nimmermeer! — My van haar perzoon te verzekeren, is het eenigfte, dat my thans overig blyft. — Haar eerst te bezitten., en dan te overleggen , wat verder te doen Haat. (De deur gaat open.) Zy komt.
Olixia komt binnen?
ZESDE TOONEEL.
De Lord en Olixia.
Lord haar fchielyk te gemoet gaande, Zyt gy wat van uw fchrik bekomen , Mifs ?
Olixia (weenend.) Laat my naar myne ouders gaan, Milord Aan uwe voeten (hy wederhoudt haar) fmeek ik het u, zend my naar myne ouders terug.'
Lord.
Stel u gerust — Stel u gerust — Olixia I ■ .
Olixia. In de armen myner ouders. Daar alleen —. alleen daar zal ik my gerust ftellen.
L or-b



Derde B e d r y f. 85
Lord, (terwyl hy haar in zyne armen fluit,,) En waarom ook niet in de myne ? - Ben ik dan zo by u gehaat ?
Olixia. Laat my gaan, Milord!
Lord. Hoor my toch aan, Mifs.
Olixia. Ik wil gaan — ik wil te voet vertrekken. Lord.
Ik mag een man des doods zyn, MiTs als
ik dat toeltaa.
Olixia.
Dat zal ik — als ik nog een oogenblik langer hier moet verblyven ——
Lord.
En als ik u nu beloove, dat ik u zelf by uwe
ouders brengen zal als ik u dat nu eens
beloofde
Olixia.
Wel nu, kom dan — Milord
Lord.
Als gy my ten minften nog eerst eens wilt aanhooren ——
O l 1 x r a.
Ach God! ach God !
Lord.
Gy weet, Mifs, hoe lang ik reeds om uwe F 3 we.



§6 DeDorppredikant.
wederliefde fmeeke ——. Een gunftig toeval verfchafte my het geluk, om uwe verlosfer te worden —— Ik heb de gegrondlte aanfpraak op uw bezit —— Geen menschlyke magt zal my u
ontrukken. Ik laat u niet van hier , Mifs
voor gy my belooft
Olixia, (hem fchielyk in de reden vallende.)
Wat begeert gy van my, Milord •
Lord.
Uwe hand uwe hand, Mifs, zonder wel-
ie ik niet langer gelukkig kan zyn
Olixia. Onder beding van de toeftemming myner ouderen, Milord. Buitendien nooit
Lord.
Uw moeder is niet ongenegen — fchynt het te
wenfchen — alleen uw vader, Mifs
Olixia.
Hy jammert om zyn kind — maak een einde
van zyn hartzeer, Milord breng my by
hem ■
Lord.
ja toch ja toch —- maar — als Lady
Thornhill, en daar toe is alles in gereedheid.
Olixia.
Groote God, wat moet ik hooren — nooit -
B00it . Miiord Eer wil ik nerven, eer
ik my zo ver vergeete. (Een jager komt fchielyk



Derde Bedryf. $?
binnen, fluistert den Lord iets in het oor, en gaat fchielyk heen.)
Lord, (zeer verlegen.)
Een bezoek uit de Stad, Mifs 'er moet u
zelf aan gelegen zyn , u niet te laaten zien
kom —r- kom
Olixia, (terwyl hy haar wegbrengt.)
Befchermer der onfchuld God ' red
my! (Beiden gaan zy ter xydeure uit.)
ZEVENDE TOONEEL.
Jekinson, (alleen, terwyl hy Jchielyk de vleugeldeur inkomt, en door de zydeure weer heengaat.} 'T is of de Duivel dien vervloekten Paap hier brengt.
AGTSTE TOONEEL.
Doctor Primrose en de Jagkr.
De Jager, (by het inkomen.) Stil, ftil niet zo driftig, wat ik U bidden
mag.
Doctor Primrose, (zeer driftig.); Breng my terftond by hem, ellendeling , zeg ik
u, of zo waar als :er een God leeft •
De Jager. He, he — niet zo driftig^— niet zo driftig, Heer Pastoor, (terwyl hy door de zydeure weggaat.)
E 4 N E"



T>1 De Dorppredikant. NEGENDE TOONEEL.
Doctor Primrose, alleen.
Myn huis tot een prooi der vlammen ! —-—
myne dochter in handen van den verleider!
myne arme vrouw, die met haare hulpelooze kin.
deren om brood jammert Goede God, ver-
leen my geduld en moed om deeze harde proef door te liaan. (De Lord komt binnen.')
TIENDE TOONEEL. De Lord en Doctor Primrose.
Lord, (zeer driftig?)
Ik ben ontroostbaar over het ongelukkig toeval maar, zo waar'er een God leeft, wil ik
alles, wat gy by den brand fchade lydt, vergoeden. Maak lïaat op myn hulp ——■
Lord.
Ik veracht u , en uwe hulp, Milord —— (terwyl hy nader by hem komt, op een fterken toon.) Waar is myn kind?
Lord.
[ Welk een kind, Pastoor? — ik verfla u niet.
Doctor Primrose, (met toeneemende drift.)
Vergroot toch de euveldaad niet door ellendige Uitvluchten, aanzienlyke booswicht — nog eens ■> waar is myn kind ?
Lord.



Derde Bedeyf. 8p Lord.
Cy doet my verbaasd liaan , Doctor —— ik zou wei haast geloven, dat de ongelukkige brand u van uwe zinnen beroofd heeft.
Doctor Primrose, (zeer gebelgd.) Ila, dat gaat te verre! Ik zweer u by den Almachtigen God, Milord, als gy niet wilc dat ik, wegens uwe onbefchaamdheid, uwen ltanu vergeeten zal — •
Lord, (met eene gemaakte gémefykheid.) Indien ik op uw ftand en jaaren geen acht floeg
,op een zachter toon) matig toch uwe drift,
man , en zeg my , wat u eigenlyk hier naar toe voert.
Doctor Primrose, (zoekt zich te herftellen, neemt, na eene korte tusfchenpoozing , den Lord by de hand, en ziet hem fterk in de oogen.)
Weet gy het niet, Milord zie my vry onder de oogen — weet gy het niet? (terwyl hy zyne hand losliat.) Doch die eerst zo diep gezonken is, die bloost byna eerder over een goede daad, dan over een mLdaad.
Lord, {lachgende , zeer koel.)
Ik zie wel, ik moet u laatcn uitwoeden
fchoon ik zelf over myne gematigdheid verwonderd ben.
F <; Doe



po De Dorppredikant.
Doctor Primrose. Die rny niet begoochelen zal — Milord —
zonder verdere omftandigheden
Lord.
Zonder verdere om Handigheden, Mynheer
wat begeert gy van my ?
Doctor Primrose. 'T geen#gy my op de fchandelykfte wyze ontroofd hebt — en waar voor u God eenmaal von-
uisfen zal myne dochter.
Lord.
Ik fta als verfteend , Pastoor my dat te
zeggen? -my, wien gy juist in tegendeel de
redding van uwe dochter te danken hebt? Doctor Primrose.
Ik ben te oud geworden, Milord, om my door
dit ellendig guichelfpel te laaten verblinden
Een eenvoudig meisje, myne dochter Sophia, kunt gy daar mede misleiden, affchuuwlyke bedrieger, maar my niet. Geef my myn kind - myne Olixia weder!
Lord, (in de fterkfte uitbarfting eener geveinsde hartstocht.')
Olixia, zegt gy ? Groote God — Olixia
is nog niet weder by u ? - (terwyl hy met eene geveinsde [mart door de hamer heen en weder loopt.") .— He daar! —r He daar
Doe.



DlKDE BïDHf. 5>I
Doctor Primrose. Wat zal dat beduiden? — wat zal dat beduiden Milord? (Een jager komt binnen^
Lord, (als te vooren.)
Myne paarden infpannen — myne paarden infpannen , en dat op dit oogenblik — roep myne
lieden te famen bedienden — jagers «
alles —— alles mede , zonder tydveilies •
voort! voort I
(De jager gaat heen.) Doctor Primrose, (tegen den Lord , die nog fteeds woest de kamer rondloopt.)
Zeg my toch, Milord
Lord, (fteeds als te vooren.') Nu is my alles klaar —— alles klaar — maar
ik zal hem (haffen den fehurk ik zond hem
in alleryl naar u toe — zond haar in myn wagen naar huis myn koetzier is nog niet wederom ik dacht geen kwaad —. hy heeft ze
ten tweedemaal geroofd — met zyn bloed zal hy
het vergelden ■
Doctor Primrose, (by zich zeiven.) Wat moet ik daar van denkeu — (tegen Milord)
Milord!
Lord, (zonder tusfehenpooztn.)
Spoed u — fpoed u , ongelukkige man
Hier is geen tyd te verliezen — neem de lieden



02 De Dorpprebikhst.
den uit het dorp mede — wy zullen ons verdeelen —— gy naar Bath — ik de flraat op naar
Londen morgen vroeg kom ik by u, breng
u bericht om Gods wil . fpoed u ,
fpoed u ——
Doctor Primrose, (wien de Lord voortdringt.) Nu dan leide u God, opdat ik myn ongelukkig kind wedervinde. (Hy gaat fchielyk heen.)
ELFDE TOONEEL.
Lord Thobnhill, (alleen , terwyl hy zich in een ftocl werpt?)
Dat gelukte — gelukte boven myne verwachting doch heeft my afgemat heeft
my ook getroffen , als of ik een tooneel in de groote manier gefpeeld had. Nu, dat was het
ook en ik heb my zeiven overtroffen. ——
(Nadat hy op zyn verhaal gekomen is , ftaat hy weder op.) Maar — ik heb toch waarachtig de
zaak al ver gedreven den ouden maar ver-
foeüyk om den tuin geleid ■ onzalige hartstocht, waar toe brengt gy een mensch niet al! —Weg, weg met die koude filofofie! — gy komt
buiten dien veel te laat de flap is nu een.
maal gedaan, en ik kan niet weder te rug.
Myn voorneemen ter uitvoer brengen , dat is nu het noodzakelyklte, en daar van zal my niets afhouden. (Jekinfon komt met zyn hoofd door de deur kyken.)
TWAALF-



Derde Bedryf.
93
TWAALFDE TOONEEL.;
Lord Thornhill en Jekinson.
Jekinson, in de te vooren befchreeven houding. Is hy weg? (Hy komt binnen.)
Lord.
Goed, dat gy daar zyt. Ik heb den ouden
gelukkig van het fpoor afgebragt —- nu moeten wy ons haasten —- het meisjen moet nog deezen nagt naar Londen; —- maar terftond voort, zo ras de klucht van den trouw voorby is . j maar waar blyfc toch de fchurk? —— Jekinson.
Hy is bereids hier, Milord , — ik heb hem in het flaapkabinet gebragt.
Lord.
Ik wil by haar — nog een paar woorden met
myn Hofmeester. — He daar! — He daar!
— (Een jager komt binnen.) Sinkins moet hier komen , maar terftond. — (de jager gaat heen) Ora den argwaan van den ouden volkomen weg te neemen, reide ik morgen zelf daar heen, verneeme of zy weder daar is, kome dan te rug.
—— Ga heen en maak alles gereed.
Jekinson.
Gy kunt u op my verlaaten, Milord. Lord.
Ik betaal goed, — dat weet gy — maar ajs gy ze niet veilig west weg te maaksa, dan moogt
gy



P4 De Dorppredikant.
gy zien, hoe het inet u gaan zal. (Sinkins komt
binnen.') — Pak uw biezen ! Qekinfon gaat
heen.)
DERTIENDE TOONEEL. Sinkins en de Lord. Lord.
Is Tom weder te rug? Welke tyding brengt hy?
Sinkins. De brand grypt alles aan , het halve dorp ftaat in ligte laaije vlam.
Lord.
Myn God , wat moet ik hooren I Schielyk , hoe veel geld hebt gy in voorraad?
Sinkins. Dat zal flegts zeer weinig zyn, Milord —— Lord.
Ik geloof, by myn ziel, dat de fchurk met my deelt.
Sinkins. ^ Ik ben een eerlyk man, Milord.
L o tt d.
Zo als men ze by honderden opknoopt <
ik moet geld hebben ik heb veel van noo-
den zeer veel heb het teruond van
doen de uitftaande renten de pachten-
alles — alles moet zonder het minfte tydverzuim ingevorderd worden. §jN_



Derde Bedryf.
SS
Sinkins, Als ik maar doortasten mag , Milord , anders weet ik geen raad.
Lord.
En wie belet u dat, domkop —— gy moet morgen , zo dra het dag word , op myne goederen rondzwerven, moet alles beproeven wa:
gy flegts kunt en moogt ■
Sinkins.
Goed , Milord , maar — zonder het geleide van een gerechtsdienaar zal ik bezwaarlyk iets kunnen uitvoeren.
Lord.
Dat verftaat zich buiten dien , en die niet terftond betaalt, in de gevangenis 1 Sinkins.
Nog één vraag, Milord ■ gy gaf my onlangs eenige fchuldbrieveu belastte my toen,
dat ik ze maar bewaaren moest, totdat gy 'er nader over disponeeren zoudt. Moet ik die ook invorderen?
Lord.
Welk een zotte vraag! — Alles, alles, zonder uitzondering, en zonder aanzien van perfopnen. Sinkins. Dat is my genoeg, Milord.
Lord.
Gy komt morgen avond te Londen —— ik kryg geld, of gy uw affcheid.
iHy gaat fchielyk heen.)
VEER.



$6 D k Dorppredikant,
VEERTIENDE TOONEEL.
Sinkins, (alken.') Alles , alles, zonder uitzondering , en zonder aanzien van perfoonen — voortrefiyk, voortrefjyk daar heb ik nu toch eene fchoone gelegenheid, om my aandien trotfchen paap tewreeken.
, Ha,ha, Heer Doctor Primrofe, het is geen
kunst eerlyke lieden van den kanzei haatelyk af te
fchilderen, hen zo ten toon te ftellen, dat de
gemeente hen met den vinger kan aanwyzen — dat men de oogen in de kerk naauwlyks durft opflaan nu is de beurt aan my. En welk een gelukkige inval, dat ik den Lord naar de fchuldbrieven gevraagd heb — zekerlyk heeft hy vergeeten dat de honderd pond , die hy den pastoor gefchoten heeft, mede daar onder zyn. Hy heeft ze hem altyd willen fchenken — En nu maar terftond — maar wat gaat my dat aan — zonder uitzondering
en zonder aanzien van perfoonen •, zo heeft
hy het bevolen , en, zo volg ik het ftiptelyk. Geld kan de paap, nu zyn huis afgebrand is, niet
geeven, daarom in de gevangenis met hem;
daar kan hy de fchurken en fchelmen vóórprediken , zo veel en zo lang hy lust heeft. In
de gevangenis, Heer Pastoor, en dat morgen met den dag'.
VIER



Vierde Bedryf.
i?
VIERDE BEDRYF.
HctTooneel verbeeldt een afgebrand dorp. In de verte ziet men de muuren der afgebrande kerk. — Overblyfzels van in den asc/i gelegde huizen; onder deeze de wooning van den Predikant, 'voor ,t welk V bedryf voorvalt. Eenige geredde goederen , als floelen , bedden , enz. lig» gen op de plaats.
EERSTE TOONEEL.
Doctor Primrose, Vrouw Primrose , Sofhia,.Richard en Willem.
Doctor Primrofe zit op een zooden bank voor het afgebrande huis. De jongens liggen met den over» rok van den Predikant bedekt, naast elkander, op het bed, dat voor het huis op den grond ligt. Zy zyn in diepen Jlaap. Sophia jlaat naast haaren vader, met het hoofd op zyn fchouder leunende, en zyne hand in de haare houdende.
Vrouw Primrose, (terwyl zy naar de jongens ziet.) Hoe gerust (kapen zy — zy kennen noch zorgen, noch kommer (terwyl zy naar haar man gaat) Gy moest ook zien, dat gy wat rusten kondt, lieve man —
III. deel. G SO.



j8- De Dorppredikant.
Sophia.
O ja, lieve vader, dat moest gy eens beproeven.
Vrouw Primrose. Den gantfchen nacht op de Hiaat —;— dat moet, uwe gezondheid krenken.
Doctor Primrose, (terwyl hy op/laat.) Ik ben wel, zeer wel, lieve Debora — zorg gy
maar voor uwe gezondheid, myn kind ■
Ik'wenschte dat ik u maar bedaardmogt zien, myn
kind
Vrouw Primrose, (weenend.)
In het graf in 't graf, daar zal ik eerst
rust vinden.
Doctor Primrose. Niet zo, myn lief, (terwyl hy naar den hemel ziet) daar leeft hy nog. Laat ons op Hem vertrouwen, Hy zal alles ten besten fchikken.
Vrouw Primrose, (als vooren.) Als wy maar eerst ons ongelukkig kind weder hadden.
Doctor Primrose. Wy willen het beste hoopen. Mogelyk is de Lord gelukkiger in zyne nafpooringen.
Vrouw Primr ose. Alles alles verlooren (terwyl zy op de-
geborgen goederen voor het huis ziet) Niets dan deeze weinige goederen —— waar zullen wy brood vinden?
Do?.



Vierde Bedryf.
Doctor Primrose. Ach, de, mensch heeft hier weinig van noden,
en dat weinige nog voor korten tyd God^
zal ons niet verlaaten. Hy zal het hart van
goede menfchen beweegen — Wy leeven , God zy
geloofd, onder de Britten zelfs de Lord ,
wanneer hy in zich zeiven keert — Vrouw Primrose.
Ja zekerlyk zekerlyk als hy eéns be.
denkt, welk een ongeluk hy veroorzaakt heeft. —«— Doctor Primrose. Slechts uit onvoorzichtigheid ■—•— ook zy het verre van my, dat ik het hem verwyten zou. —» Waar is onze Mofes, myn kind?
Vrouw Primrose. Hy ging naar het naaste dorp, kom een weinig melk en brood op te doen, om toch iets te hebben om de arme kleinen te verkwikken onzen ongelukkigen buuren kan ik het toch niet vergen ■ en ik heb niets, volftrekt niets-* waaf
mede ik de arme kinderen verzadigen kan.
(Eenige boeren komen binnen.)
TWEEDE TOONEEL.
De Boeren van hetDorpen de Voorigen.
Een Boer. Lieve Heer Pastoor, wy hadden wel een verzoek aan u.
G 2 Doe»



loo De Dorppredikant.
Doctor Primrose.
Spreekt vrianden fpreekt — wat kan ik
voor u doen?
Boer.
Het fpyt ons, dat wy u hier zo onder den bloo-
ten hemel zien moeten En daarom hebben
wy een halve myl van hier in een dorp een huisje
uitgezogt, dat de eigenaar u wel aiïlaan wil ■
wy willen 'er u heenbrengen
Doctor Primrose.
Gy goede lieden — uwe trouwhartigheid treft
my in de ziel
Allen.
En gy zult het immers niet weigeren, Heer Pastoor ?
Doctor Primrose. Wees niet veriloord, myne vrienden. als il< het
doe. Laat my hier Een herder moet zyne
fchaapen niet verlaaten Ik woonde zo gaarne
onder u in de dagen van welftand, en zou ik my du in de uuren der droefheid van u fcheiden —
neen vrienden neen broeders dat zal nooit
'gefchieden.
Boer.
Ach, lieve God denk toch om uwe arme
Vrouw en arme wurmtjes het hart bloed ie¬
mand , als men ze aanziet ——. wy zyn meer aan ongemak gewoon —.
Doe-



VlHDE BlDHÏI. 10!
Doctor Primrose. Wees maar onbekommerd , gy goede menfcheu ,
■ de brand heeft, by geluk, een gedeelte van
myn fchuur verfchoond —— daar is plaats
het is goed weder — en het duurt nog lang, eer het de oogsttyd is
Boer.
Wy moeten u zekerlyk uwen vryen wil laaten
Het was ten minden van harte gemeend —■
Doctor Pr i m r o s e. Dat gevoel ik, dat erken ik, vrienden « ■ Boer.
Nog eens, Heer Pastoor, wat raad gy ons wel* Wy hebben zo half en half befloten om naar den Heer van ons Landgoed , den Lord te gaan, en hem te bidden, dat hy ons ten minden een weinigje wil onderdeunen. Zou hy het wel doen, en voegt het wel dat wy daar heengaan ? Wat dunkc u, Heer Pastoor?
Doctor Primrose.
En waarom niet ? Ook ben ik overtuigd
dat hy u niet troosteloos zal laaten gaan.
Boer.
Hy heeft toch het ongeluk gedicht, en als hy christelyk denkt
Doctor Primrose.
Ja, dat zal hy wel doen —' dat zal hy -— G 3 heb



102 Di Dorppredikant.
hebt maar mo'ed In het ongeluk, hebt maar vertrouwen op God, kinderen.
Boer.
Dat hebt gy ons immers altyd geleerd, en dat
komt nu uitmuntend te pas — (terwyl hy hem de hand geeft) Vaarwel, Heer Pastoor, (tegen Vrouw Primrofe, die hy ook de hand geeft.) Vaarwel!
Allen, (op denzelfden toon.) God zy met u Heer Pastoor, (tegen haar) Vaar', wel —— (de Boeren gaan heen.)
DERDE TOONEEL.
Doctor Primrose, Vrouw Primrose, So» phia, Richard en Willem, vervolgens Moses.
Doctor Primrose. Wees vrolyk, myn lieffte neem een voor¬
beeld aan onze goede buuren. Die klaagen niet
• en wy zouden den moed laaten zinken ?
(Mofes komt in, hy heeft een korf aan zyn hals hangen ; onder den linker arm een brood, met de regter draagt hy een melkpot aan een band hangende.)
Moses, (terwyl hy den melkpot nederzet, het brood en den korf op den grond legt.)
Nu hebben Wy heden en mofgen volop, lieve
ouders > die goede menfehen! — ik verzogt
flegts pa een weinig melk en bróód, en daar hebben



Vierde B e d r y e. 103
ben zy my een gantfchen korf vol eetwaaren ingepakt — En zy wilden volftrekt geen geld aan-
neemen. Zy vroegen wat ik wel dacht, of ik
ze voor onuatuurlyke menfchen hield?
Vtouw Primrose, [terwyl zy den korf opent.")
Ach lieve God, die goede — goede menfchen. Moses.
God in den hemel! ■ daar komt onze Lord
zo waar ik leeve — en dat wel in vollen
galop.
Vrouw Primrose en Sof HiA.C^wyzy fchie' -lyk komen aanloopen , beiden te gelyk.)
Heeft hy Olixia by zich? (terwyl zy hem zien) Ach God, hy is alleen!
Doctor Primrose.
Wees-maar niet voor den tyd bekommerd, myn
lcfl\e wy wêeten immers nog niét, welk be-
rigt hy brengt.
(De Lord komt binnen.) VIERDE TOONEEL. De Lord en'de Voorigen. Lord, (terwyl hy rondziet.) 3ebt gy ze gevonden ?
G 4 Doe-



ic-4 De Dorppredikant.
Doctor Primrose. Helaas neen —
Lord.
Hoe betreure ik ti ook myne poogingen
' zyn vruchteloos afgeloopeu — intusfchen geef ik de hoop toch niet op — myn volk is nog op het naipooren. (Terwyl hy rondziet, by zich zeiven) Myn God, welk een akelig gezicht! Ik wenschte dat ik hier niet gekomen ware. (Vrouw Primrofe en Sophia weenen fmartelyk.)
Doctor Primrose. Ons ongeluk is groot, Milord!
Vrouw Primrose.
Myn kind myn kind als dat flegis
hier ware (de buuren, mannen, vrouwen en
kinderen, komen van alle kanten aan.)
Lord, (nog zonder hen te zien, zeer verlegen.)
Stel u gerust Hel u gerust, goede
Vrouw — wie weet wat gefchied (by ziet
zeiven) Groote God, welk een ellende heb ik gtfticht, ik moet — ik moet dat weder goed zo:ken te maaken — (de buuren met hunne vrouwfn en kinderen omringen hem, kusfehen hem den rót , en vallen op de knie.)
Een oude Boerin, (met een kind op den atm, het andere aan de hanc.)
Laat onze nood u ter harte gaan , Milord
wy hebben alles in den brand verloorea \ wy
km-



Vierde B e d r y f.
105
kunnen ons niet helpen , als gy u niet over ons
erbarmt
Lord, (ten uiterfte getroffen en verlegen.) Ja toch, ja toch, myne kinderen —.. ftaat op
flaat op ik zal uwe huizen laaten bou-
wen uw verlies vergoeden
Allen.
Dat zal u God vergelden
Lord, (terwyl hy zyn beurs voor den dag haalt, en ze weggeeft. ' De oudfte Boer neemt die aan.) Daar, daar, neemt dat by voorraad verdeelt het onder eikanderen ik zal meer gee-
ven ik zal helpen . (by zich zeiven)
Waarom moest ik hier komen?
Allen, (terwyl zy opllaan, en hem den rok kusfchen ) Onze Heere God zeegene u — , Lord.
Laat ftaan laat itaan — kinderen —
Allen
Hy vergelde het u duizendvoudig ! (in het heengaan) die goede Heer die goede Heer —
(zy allen gaan heen.)
G 5 VYF.



io5 De Dorppredikant.
VYF DE TOONEEL.
Doctor Pümrose. Vrouw Paimrose, So. phia, de Jongens en de Lord.
Lord, (nog fteeds in groote beweegitig.")
Ook gy _ ook gy zult niets verliezen
ook uw kind niet. — Ik haasre my, om ze op
te zoeken — (Jêrwyl h:. zich fchielyk ve'rw'ydcrt) Myn God, welk een ongeluk heb ik hier/gedicht! (Hy g uit fchielk heen.)
ZESDE TOONEEL.
Doctor Primrose met zyn Familie.
Doctor Primrose; God heeft zyn hart geroerd —— ten minden is toch de ellende onzer goede habuuren verzacht. VröuW P b i m s o s e. Doch niet de onze. — Myne Olixia — Myne arme Olixia ■
Sophia.
Myne arme arme zuster!
Moses.
Ween niet, lieve moeder wie weet, hóé
dat alles nog ten besten kan komen En eer
ik het vergeete, lieve vader — weet gy wel, dat onze brillenkooper ook vastzit.
Doctor Primrose. • Wie heeft u dat gezegd, myn zoon?
M o«



Vierde Bedrtp. ior Moses.
Onze buurman Flamborough ——- ik ontmoette hem op de te rug reis. De vrederechter heeft hem laaten roepen. Zy hebben gisteren , geduurende den brand, een dief betrapt, en dat is juist dezelfde kaerel, en hy heeft zyn medemakker ook reeds verklapt, en dien hebben zy ook al by de kladden.
Doctor Primrose. En waar hebben zy dan den anderen betrapt? Moses.
Niet Ver van het Landgoed van onzen Lord , 'daar hebben zy hem in den nagt op den weg geVat. Hy heeft naast een koets gereden, wie weet, welke fchelmery die gaauwedief weer in den zin gehad heeft?
Olixia, (komt fchielyk binnen, en valt haar vader in de armen.)
ZEVENDE TOONEEL.
Olixia en de Voorigen.
Doctor Primrose, (terwyl hy haar aan zyn borst drukt.) Olixia! —— Olixia! dank, dank zy den
Wme'l'!
Vrouw Primrose, (tevens van vreugde buiten zich zeiven.) God! ——» God! myne Olixia'! -
Mor



io8 De Dorppredikant.
Moses en Sophia, (te gelyk.")
Lieve Olixia lieve zuster!
Olixia, (fnikkende , omhelst hen beurtelings , zy kan van weemoedigheid niet fpreeken. Een lang , ftil Tooneel.)
Vrouw Primrose, (terwyl zy Olixia aan haar borst drukt.) Welk een booswicht roofde u , arm , ongelukkig kind, en wie redde u?
Doctor Primrose. Laat haar toch eerst tyd om op haar verhaal te komen, (terwyl hy haar in zyne armen fluit.) Bedaar bedaar, myn kind gy zyt weder
in de armen uwer ouders.
O l i x i a , (nog fteeds in groote beweeging.) Dank , dank zy onzen eerlyken vriend Burchel» die my redde! ...
Doctor Primrose.
Burchel Burchel, was uw verlosfer?
Vrouw P r i m r o * e, (te gelyk.)
Mynheer Burchel wat hoor ik!
Olixia. In plaatze van my naar u te brengen , wilde men my naar Londen voeren —« ik was 'er nog
maar een myl van daan
Doctor Primrose.
En wje wie was de godlooze fchelm?
Olixia.



VrEFvDE Bedryf. ioq Olixia.
Hy zou wel volgen j zeide hy ■ ik moest
maar voorafryden >
Doctor P r i m r o s f.
Maar wie was het dan fpreek toch'.
Olixia.
De Lord de Lord
Doctor Primrose, (buiten zich zeiven?)
De Lord dat is ysfelyk!
Vrouw Primrose,^
De Lord! Groote God! ■
Olixia. Hy ontrukte my gisteren aan de handen der
roovers ■
Doctor Primrose. En in plaaiiè van u te rug te zenden —— Olixia.
Bragt hy my op zyn (lot
Doctor Primrose.
Op zyn (lot en gy zeide te vooren —
Olixia. Ach als gy eens alles weeten zult ——
Doctor Pr i m r o s e , (met beevende Jlemme.) Olixia! —— Olixia! •
Oi ixi a,



iio De Dorperedikant»
Olixia, (terwyl zy haar gezicht op den boezem van haar vader verbergt, met een bedeesde flemi) De Lord is, zedert gisteren, myn gemaal.
Doctor Primrose (terwyl hy haar met drift van zich floot.) Weg van my, boelin , uwe fchaaking was dus een eervergeeten affpraak.
Olixia. Neen , neen , myn vader , God is myn getuige !
Doctor Primro se. Gy beminde hem ■ was het met hem eens
— bedroog my
Olixia. Wist gy welk een middel hy aangewend heeft,
om myne toeftemming te verkrygen
Doctor Primrose.
Nooit zult gy de myne verkrygen Ik zal
de hand der gerechtigheid tegen hem oproepen,
en u geef ik myn
Olixia. Houd op, myn vader, ik verdien uw medelyden, niet uwen vloek.
Doctor Primrose.
Ga uit myn gezicht, rampzalige!
Olixia. Dat ben ik , daarom fluit gy uw hart voor my — ' Doe



Vierde Bedryf» *1X
Doctor Primrpse. Dat gy onheelbaare wonden hebt toegebragt. Olixia.
Onttrek rny uwe liefde niet
Doctor Primrose»
Daar gy geen achting voor hebt
Vrouw Primrose, (tegen Doctor Primrofe.)
Ontferm u over uw ongelukkig kind ■ my,
my alleen moet uw toorn treffen -— Ik was de
oorzaak van haar ongeluk kunt gy haar van
u flooten?
Olixia.
Voelt dan uw hart geen mededogen meer?
Sofhia en Moses, (biddende.)
Lieve — lieve vader gy zyt anders zo
goed —:—
Doctor Primrose, (na eenen inwendigen zielftryd.)
Uwe afdwaaling zal my in het graf doen daalen
. en echter en echter zie wat eert
vaderlyk hart vermag -— en echter — (terwyl
hy haar fchielyk in zyne armen fluit) vergeef
ik het u.
Olixia, (in zyne armen.) En haat gy my dan niet?
Doctor Primrose, (getrofen.) Dan zou ik het u niet vergeeven hebben.
O li xr a.



h2 De Dorppredikant.
Olixia. Maar ook hem — ook hem —— Doctor Primrose. Hy mag zich met den hemel verzoenen , wien hy door zyne misdaaden beledigd heeft.
Olixia. Hy zal zich beteren ■■
Doctor Primrose. Hy was hier, de eervergetene.
Olixia. ,
Was hy hier?
Doctor Primrose. Om ons op nieuws door duivelfche leugens te begoochelen ——
Olixia. Myn God! Hy was hier en verzweeg zyn mis-; daad ■ ■
Doctor Primrose. Hier is een doolhof van listige treeken, voor
welker opheldering ik fiddere wees oprecht ■
Olixia zyt gy wezenlyk met hem getrouwd? -
Olixia. Meer door dwang dan door overweeging bragt hy my zo ver, dat ik hem myn hand gaf. Doctor Primrose. En de naam van den geestelyken «
Olixia. Is my onbekend ——
Doe.



Vierde Bedrye.
113
Doctor Primrose. En hy was van voorneemen u naar Londen té laaten brengen?
Olixia.
Het geen ik eerst onder weg vernam. Terftond na' den trouw zond hy my in zyn koets, weg , onder het geleide van een man te paard, die, omtrent een halve myl van het flot , door de gerechtsdienaars aangehouden en voortgedeept wierd, zonder dat ik weet, wat hier toe aanleiding gaf.
Moses.
Ach, vaderlief, dat was zekerlyk dezelve koets —'—
Doctor Primrose, ttegen Mofes.") Zwyg — (tegen Olixia) En nu verder.
Olixia Ik riep de gerechtsdienaars om hulp, — alles vergeefs — daar toe had niemand eenigen last. Zonder onzen eerlykeu vriend Burchel — Doctor Primrose. Maar hóe redde hy u toch?
Olixia. Hy was alleen , en volgens zyn gewoonte te
voet naauwlyks kreeg hy my in 't gezicht,
of hv riep met luide ftemme ftil te houden , en de koetzier gehoorzaamde zonder tegenfpraak» Deeze , zo wel als de beide bedienden * die de Lord had mede gegeeven , fcheenen op zyn geIII. Deel. H zichM



H4 De Dorppredikant.
zicht, zeer ontfteld. Hy klom by my in de koets, beval om te kecrcn , en niemand irelde zich 'er tegen dus bragt hy my tot het naaste dorp van hier ——
Sinkins, (komt binnen?)
AGTSTE TOONEEL.
Sinkins. en de Voorigen.
Sinkins.
Uw dienaar, Heer Pastoor myn bezoek
zal u wel niet zeer gelegen komen — (terwyl hy eenige papieren uit de zak haalt, en den fchuld. brief zoekt) ook ben ik met twee woorden gereed.
Doctor Primrose. Wat brengt gy my, Mynheer?
Sinkins. Ik kwam wel eigenlyk niet om te brengen , maar om te haaien, Heer Pastoor, (terwyl hy den fchuldbrief voor den dag haalt) Als gy de datum naziet, zult gy bevinden , dat de betalingstermyn , reeds voor een half jaar , is verfcheenen. Milord heeft waarlyk veel geduld gehad.
Doctor Primrose, (zeer verfchrikt by zich zeiven.) Groote God, wat is dat nu weder?
(tegen Sinkins?) Ik zal zo veel doen , als volgens myne tegenwoordige omftandigheden in myn vermogen is.
Vrouw



Vierde Bedryf. 115
Vrouw Prim rose, (by zich zeiven.') Groote God , dat ontbrak nog aan ons ongeluk.
Sinkins.
• Wat raaken my uwe omltandigheden geld,
Heer Pastoor of gy weet wat in Engeland het gebruik is. Daar wordt niet lang mede getalmd.
Doctor Primrose.
Gefchiedt dat op eigen gezag , Mynheer, of beval Milord het u?
Sinkins, (terwyl hy hem den fchuldbriêf
geeft )
Is dat uw hand, Heer Pastoor?
Doctor Primrose.
Ja.
Sinkins, (op een trotfchen toon.) En dat ik de eere heb de zaakbezorger van zyne Excellentie , den Lord Thornhill, te zyn , weet gy toch ook?
Doctor Primrose. Wie ontkent dat?
Sinkins.
Nu, dan is uwe vraag overbodig kort en
goed Heer Pastoor aut, aut of geld»
H 4 Vrouw



D ii Dorppredikant.
Vrouw Primrose. Maar, lieve hemel, denk toch om het ongeluk,
dat wy geleden hebben
Sinkins. Ik heb met uw man te doen, en niet met u — Vrouw Pastoresfe — wat helpt al dat gejammer
en beklag? Wie fchuldig is moet betaalen.
(tegen hein) Wel nu, hoe is het, ja of neen, opdat ik my daar na weet te fchikken?
Doctor Primrose. Nog wat uitftel, Mynheer, en ik zal raad zoeken te fchalfen op dit oogenblik is het my
onmogelyk.
Sinkins. Zo , dat wilde ik maar weeten. (terwyl hy den gerechtsdienaar, die te mg gebleven is, roeptj Kom
maar hier kom maar hier
Doctor Primrose, (by zich zeiven.)
Ik wil toch niet hoopen
(De gerechtsdienaar komt binnen.") Vrouw Primrose, (op het gezicht van den gerechtsdienaar.) God kome ons te hulp!
Olixia, Sophia en Moses, (te gelyk niet de Moeder.)
God in den hemel, wat is dat!
NE.



Vierde B e n r y f. 117
NEGENDE TOONEEL.
De Gerechtsdienaar en de V o o r 1 g e n.
S 1n k 1 n ?, (tegen den Gerechtsdienaar.) Doe uw plicht Hier zit toch niets anders op. (De Boeren uit het dorp komen van alk kanten toeloopen, en blyven van verre ff aan.) Gerechtsdienaar. Het doet my van harte leed Heer Pastoor, maar (terwyl hy nader hy hem komt) gy kent de ftrërigheid onzer fchuldwetten.
Vrouw Primrose, (met de kinderen, terwyl zy hem afhouden.)
Onmogelyk onmogelyk Hsb toch
medelyden.
Doctor Primrose, (by zich zeiven.) Dat verwachtte ik niet.
Sinkins, (te gelyk.)
Doe uw plicht.
Gerechtsdienaar, (legen het huis.
gezin.)
B'.lemmer my toch niet ik doe het tegens
mynen wil en dank , maar ik moet wel , helaas! (terwyl hy ten tweedemaale nader by den Doctor komt, komen de buuren ylings by, en omringen den Gerechtsdienaar.)
Een Oude Boer, (terwyl hy hem aanpakt.) Als gy uwe kneukels ongefchonden uit het dorp H 3 wU<



ii8 ~ D e Dorppredikant.
wilt draagen —. zo pak u op het oogenblik vaa hier, dat raaden wy u.
Gerechtsdienaar.
Geen gewelddadigheden, menfchen
S in ki ns, (te gelyk.) Wat onderwindt gy u, lompe vlegels?
De Oude Boer, {die Sinkins aanpakt?)
Met u zullen wy korte fprongen maaken , gy vervloekte bloedzuiger, gy
De Jongens, (die van het geraas wakker worden.) • Moeder —— moeder wat is dat ?
Doctor Primrose, (terwyl hy zo wel Sinkins als den Gerechtsdienaar verlost, tegen de Boeren.)
Hoe kunt gy u zo vergeeten ■ vrienden —
broeders — Is dat de vrucht myner lesfen ? Vermaande ik u niet altyd tot gehoorzaamheid aan de wetten ? (tegen den Gerechtsdienaar, op een bedaarden toon) Ik zal met u gaan, Mynheer.
Vrouw Primrose, (tegen den Gerechts-.
dienaar.)
Ontferm u toch, Mynheer!
De Kinderen, (te gelyk.) Nog eens, heb toch mededogen.



Vierde Bedrtf. Tip
De Oude Boer, (te gelyk.)
Wy kunnen dat onmogelyk dulden (tegen
den Gerechtsdienaar) Hoor my toch aan , Mynheer , wy ftaan 'er borg voor
Alle Boeren, (te gelyk.) Ja, ja, dat doen wy, allen voor een.
Sinkins. Uw borgtocht geldt hier niets.
Doctor Primrose,
Bedaard! bedaard, vrienden ■
De Oude Boer, (terwyl hy de beurs uittrekt , -die hy van den Lord kreeg.)
En hier is ook geld
Doctor Primrose, (hem fchielyk in de reden vallende.) Nooit zal ik gedoogen, dat ik, het geene Milord u fchonk
Sinkins, (fchielyk.)
Hoe veel bedraagt het?
De Oude Boer, (jchielyk, terwyl hy hem de beurs voorhoudt.)
Twintig guinjes en daarenboven neem ze,
neem ze maar wy geeven het met ver-
maak
Doctor Primrose, (te gelyk,terwyl hy hem te rug houdt.)
Nooit, nooit ——
H 4 SlïN'



320 De Do r p p r e d i k a'n t.
Sinkins, (te gelyk.) Wat zouden die bedelaars (tegen den Ge¬
rechtsdienaar) Kom, doe uw plicht —-« Doctor Primrose. In Gods naam, kom maar, Mynheer —
Vrouw Primrose, (terwyl zy aan zyn hals hangt.)
Ik laat u niet los.
De Jongens, (fpringen op en houden zich aan hunne moeder vast.)
Moeder! Moeder!
De Kinderen, (insgelyks.)
Myn God! Myn God! - Vader!
Doctor Primrose, (te gelyk.) Het is niet anders — gy ziet het immers.
Sinkins, (te gelyk.) Weg -—— weg met hem!
VYF.



V y f d e B e d r y f.
lil
V Y F D E B E D R Y F.
Het Tqoneel verbeeldt een Gevangenis.
EERSTE TOONEEL.
Doctor Primrose en de Citier.
Doctor Primrose, (zit aan een kleine tafel met een boek tri de hanc; de Cipier ftaat naast hem.) Ik ken geen man van deezen naam , ik weet ook niet, wat hy my kan te zeggen hebben. Cipier. Hy verlangt zeer om u te fpreekeu. Een jonge kaerel van een zeer goed voorkomen, en van zulk eerlyk gelaat , dat men zweeren zou, dat hy zyn eigen te huis gelaaten en een vreemd gezicht geleend had, om den rechter te bedriegen. Doctor Primrose. En wat is de oorzaak, dat hy in hechtenis gekomen is?
Cipier. Een diefftal. Hy zit eerst zeden heden morgen.
Doctor Primrose. Als hy 'er fterk op ftaat, Iaat hy dan maar komen.
H 5 Ci.



122 De Dorppredikant.
Cipier.
Mogelyk zal zyn gezelfchap u een weinig vervrolyken , lieer Pastoor , want het is een zeer koddige fnaak, en het doet my waarlyk in myn hart leed, dat men zulk een braaf Predikant zo
fmadelyk bejegent ik zal hem gaan haaien.
(Hy gaat heen.)
TWEEDE TOONEEL.
Doctor Primrose, (alleen, terwyl hy op/laat.)
Ook dit medegevoel is troost , en ook daar
voor dank ik God! myn arme vrouw
myne ongelukkige kinderen hen alleen —
hen alleen betreur ik my zullen de flagen
van het noodlot niet nederdrukken ik kan
draagen mogt ik flegts hun lyden kunnan
verzagten!
(De Cipier brengt Jekinfon binnen.)
DERDE TOONEEL.
Cipier, Jekinson en Doctor Primrose.
Cipier.
Kom maar hier, kom maar hier!
(Hy gaat keen?) Jekinson. Is het geoorloofd, myn goede vriend?
Doctor Primrose. Wat begeert gy van my, Mynheer!



V y f d e B e d r y f.
1 = 3
Jekinson. Ach, dat gy wist, hoe zeer ik u betreure (in denzelfden toon, als in het tiende Teoneel van het eerfte Bedryf) dat ik den beroemden Doctor Primrofe , den heldhaftigen verdeediger van het eerfte huwelyk,den groote voormuur onzer kerke, de roemryke zuil der onwrikbaare rechtzinnigheid, op een plaats zien moet —
Doctor Primrose. Ik bedank u voor uwe deelneeming, Mynheer
—— maar ter zaake, als ik u bidden mag
Jekinson. Laat uw ongeluk u toch niet leed zyn — de waereld is in haare kindfche dagen, en toch heeft de cosmogonie , of geboorte der waereld, de Wysgeeren van alle tyden zo veel te doen gegeeven. Welk een mengeling van gevoelens hebben zy niet van de fchepping van onze planeet ver. zonnen! Sanchoniaton —, Manethon _
Doctor Phimrose, (vol verwondering?) Vergeef het my,dat ik zo veel geleerdheid moet afbreeken — maar (terwyl hy hem vol ver¬
wondering aanziet) my komt voor, dat ik dat alles voorheen nog eenmaal gehoord heb.
Jekinson, Helaas , helaas hebt gy dat —— Had ik dat weinigje geleerdheid, dat ik in de waereld heb, * niet gisteren in uw huis uitgekraamd , zou ik dit uur mogelyk nog als een vry man voor den dag komen .»
Doe-,



12 i De Dorppredikant.
Doctor Primrose. Ik ben van verbazing buiten my zeiven .. ■ hoe gy waart? —
Jekinson. Men plag anders te zeggen, jonge vfiendfehappen zyn warm : maar ik vrees , dat dit hier het geval niet zyn zal, ten minden niet van uwen kant.
Doctor Primrose. Nauwlyks kan ik van myne verwondering bekomen — uw gezicht
Jekinson. Is heden wel dertig jaaren jonger dan gisteren — Laat u dat niet bevreemden — Ach, Mynheer, had ik flegts met de helft der moeite, die ik aan het leeren van fchelmery bedeed heb, een handwerk zoeken te leeren, ik kon een ryk man zyn, in plaats dat zy my nu, in fpyt van myne talenten , waarfchynlyker wyze als een domkop zullen ophangen — het doet my flegts leed, dat
ik u bedrogen heb
Doctor Primrose. Ik vergeef het u van gantfeher harte , en als myne voorbede uwe ftraffe verzagten kan — Jekinson. Ach, gy zyt de goedheid zelve ; als uw buur-i man Flamborough maar half zo goed was — Doctor Primrose. Ook hem zal ik fmeeken, dat hy zyne befchuj-* diging intrekke — J e-



VlfBI BlDBïF. Ï25
Jekinson.
Ach , als gy dar. doen wilt, Mynheer ! •
mogelyk kan ik u daarentegen een vriendfchap bewyzen, daar gy geen gedachten op hebt. Doctor Primrose.
Ik wist toch in de daad niet -
Jekinson. Doch ik meer, dan gy wel denkt. Uw in hechtenis neeming is waarlyk wel het ïninfte hartzeer, dat Lord Thornhill u aangedaan heeft. Niet waar? Doctor Primrose. Myne verwondering neemt met ieder oogenblik toe.
Jekinson.
Dat kan ik my wel verbeelden ■ maar ik
zal geen fchelm zyn want op den eerlykeii
man kan ik toch niet eenmaal zweeren als ik
u nog niet heden een bewys van erkentelykheid
geeve. Vaarwel goede vriend — gy zult ras
meer van my hooren en als ik . niettegen-
ftaande uwe voorbede , deeze fnoode waereld vaarwel moet zeggen, zo behoud my ten minften in uw gunftig aandenken , als ik u bidden mag. (Hy gaat fchielyk heen.)
VIERDE TOONEEL.
Doctor Primrose, Qalleen.)
Alles , wat dit mensch my gezegd heeft , bevreemdt my ten uiterfte. Waarfchynlyk is hy den
on-



laö De Dorppredikant.
oudeugcnden Lord, in de uitvoering zyner fchurkenllukken, behulpzaam geweest, — waarfchynlyk is hy dezelfde, dien hy tot gezelfchap by de koets heeft mede gegeven , en dien men , gelyk myne dochter vertelde , op de ftraat gevat heeft. ■— Het is my leed, dat ik hem zo fchielyk heb laaten loopen
Vrouw Primrofe, Olixia, Sophia, Mofes, Richard en Willem komen fchielyk binnen, en vallen haaren vadar om den hals,
VYFDE TOONEEL.
Vrouw Primrose , Olixia, Sophia, Moses, Richard, Willem, en Doctor Primrose.
Doctor Primrose, (na vooraf gegaane tooneelen van ftille omhelzing , terwyl de Vrouw en Kinderen nog om zyn hals hangen , en de bei' de kleinen zyne knieën omvatten?)
Wat voert u hier?
Vrouw Primrose, (flikkende.)
Onze goede Flamborough — Hy liet ons hier brengen , hy wilde zelf medekomen. Was maar die ongelukkige brand <
Dod-



Vtfde Bepryf.
127
Doctor Primrose, (terwyl hy de jongens den een na den anderen hartelyk kusc't en aan zyn hart drukt )
Gy arme fchelrnpjes! het zal nu fchraal met u omkomen
Richard.
Ach vader , wy hebben van morgen fïnaakelyk ontbeeten, maar gy — (terwyl hy zyn vader over de wangen ftrykt.)
Willem.
Mofes heeft ook voor u een gantfchen korf mede gebragt zie maar eens daar
Vrouw Primrose, (die, terwyl Mofes den korf van zyn fchouder neemt , dien op de tafel zet, en 'er de eetwaaren uitneemt.') Lieve man — ik wenschte wel, dat gy toch iets wilde genieten
Doctor Primrose.
Dank — hartelyk dank mogelyk lïraks
(terwyl hy tusfchen zyne dochters treedt, en
haar by de hand vat) Laat my toch weder vrolyke gezichten zien, kinderen — dat zal myn oude
hart goed doen Het kan immers nog alleJ
ten beste komen (tegen Frow Primrofe)
fchep maar moed — fchep maar moed , Debora —— God zal my ook hier uit helpen.
Vrouw



u3 De Dorppredikant.
Vrouw Piumrosh, (hartlyk menende?)
Dat zal hy — dat zal hy
Doctor Primrose, (zacht.)
Laat toch dat weenen ftaan gy maakt im¬
mers de kinderen maar droevig, (overluid) Lug-
tig, jongens fpringt eens in 't rond
recht zo — (tegen Olixia, terwyl hy haar vriendelyk de hand geeft) Olixia!
Olixia, (terwyl zy haar gelaat op zyti hand legt.)
Niet deezen liefderyken blik , myn vader , ik
verdien ze niet
Doctor Primrose.
Ik dacht, dat Wy weder goede vrienden waren
— föei Olixia Dat vergeeven is, is vergee.
ven — Geef my een küsch (zy kuscht hem) niet als Lady Thornhill, maar als myne dochter Olixia. (Zy kuscht hem met groote hartelykheid) Zo laat ik het gelden! En die my hier nu nog ver¬
der weent en klaagt, die zal den eerften Zondag den besten, als ik weder prediken zal. geen penning in den armbosch mogen fteeken. (De jongens gaan hy Mofès en wenken hem , dat hy mei hen zal gaan. Zy her haaien dit in "t vervolg eenige maaien.)
Vrouw Primrose. Ik zal uWe ftandvastigheid navolgen , ik zal my zoeken gerust te (leliën — maar lieve man , zou het niet goed zyn , dat gy eens aau den ouden
oom



VïFDE B E D R Y I-. 120
bom van den Lord, den Baronet Thornhill, een lettertje fchreef.
Doctor Primrose.
Nooit ndoit, myn lief. Oordeel zelf j of
het geen onbefcbaamdheid zou zyn, aanfpraak te maaken op de weldaadigheid van een man, die my
zelf niet eens van perfoon kent
Vrouw Primrose.
Het ongeluk, waarin zyn ondeugende neef ons
geftort heeft
Doctor Primrose.
Geeft my geen recht, om een aeimoes van den oom af te bedelen — liever wil ik hier fterven, dan zulk een laag middel by de hand neemen ; doch ik heb een anderen weg ingeflagen, die my, zonder kwetzing myner eere , hier zekerlyk zal uitredden. — Ik heb terftond, federt myn komst alhier, aan mynen ouden eerlyken fchoolkameraad den ryken Tom Arnold , in Londen, gefchreven. Een vriend , als deezen , in den nood om hulp te fmeeken , heet hem zelf een vriendfchap te bewyzen _ ook zal hy my het verzogte verfchot niet weigeren; en , als God my het leven laat, zullen vlyt en fpaarfaamheid my wel weder in ftaat ftelleh, om hem die fchuld af te doen.
(Burchel komt in.)
Ui, ceel.
i
zes.



130 De D o li p p r e D i K & n T.
ZESDE TOONEEL.
Burchel en de Voorigen.
Richarij en Willem, (die Burchel het eerst gewaar worden, loopen hem vrolyk te ge. moet.')
Heer Burchel — Heer Burchel!
Burchel, (terwyl hy den Doctor dn zyne armen fluit.) Kom in myne armen , oude, ongelukkige vriend
— Vergeef het my, dat ik niet eerder kwam. Als gy de oorzaak weeten zult
Doctor Primrose, (hefchaamd:) Ik durf myne oogen nauwlyks voor u opflaan, Mynheer. By myn ongeluk bleef ik ftandvastig, maar uw gezicht ■
Burchel. Niet in dien toon , vader, dat zeg ik u, anders zult gy my in ernst boos maaken — (ter. wyl hy de vrouw omhelst) Hoe betreure ik u goede Vrouw! — Gy hebt toch geeu wrok meer, hoop ik ?
VroUW P r i m r."w..s e.
Ach dat gy wist, hoe bitter ik my zeiven te verwyten heb kunt gy het my vergeeven?
Burchel. Gy zult maaken, dat ik terftond weder vertrek
— (terwyl hy de dochters omhelst) lieve Olixia —.
He-



VyfdeBedrye'. ï^t
lieve Sophia! ■ (tegen Richard , dien hy har*
telyk kuscht) En gy ook hier, broeder Richard. (tegen Willem) Ook gy kleine dikkop — (terwyl hy "ieder een peperkoekje geeft) Gy ziet toch, dat ik ojk aan u gedacht heb.
Richard en Willem, (te gelyk.) Ik bedank u, lieve vriend Burchel.
Burchel, (tegen Doctor Primrofe.) Nog altoos in die luim? (tegen de jongens) Jongens, bid toch uw vader, dat hy my een weinig
vriendelyk aanziet ■
Doctor Primrose, (terwyl hy hem om den hals valt.) Hoe kon ik zo omtrent u mistasten!
Richard en Willem, (willen met Mo» fes fpeelen.)
Moses. Ach, gy zyt regte plaaggeesten.
Burchel, (terwyl hy den Doctor de hand op den mond legt.) Niet meer daarvan! — Nu nog met twee woorden de reden, waarom ik niet vroeger heb kunnen komen» — Ik was gisteren nauwlyks het dorp uit, of ik ontmoette myn vriend Johnfon. Hy reed naar London. Ik had daar eenige bezigheden, en hy
nam my dus met zich mede. Het fchriklyke
ongeluk , dat u ondertusfchen overgekomen is, vernam ik, even als het fchelmftuk van den Lord, eerst heden vroeg door Olixia. —»
I s Dooi



132 De DonrpREDiKAMT.
Doctor Primrose. Die u haare redding te danken heeft — Burchel.
Een dringende bezigheid belette my haar toe hier toe te vergezellen. Een uur geleden fpoèdde ik my totu, en, hemel! hoe verfchrikte ik, toen
ik vernam
Doctor Primrose.
Edelmoedige vriend!
Burchel.
Zo ras ik u nu maar eerst hier uit de gevangenis
hebbe, zult gy meer weeten Het is heden
Rechtdag. De Vrederechter zal, hoop ik, ras hier zyn en dan zullen wy ook geen minuut langer hier vertoeven —
Doctor Primrose. Ik wil niet hoopen , dat gy — nooit, nooit zal ik toeilaan ——
Burchel, (met verwondering.)
Niet?
Doctor Primrose. Gy moet dat zo niet opneemen , waarde vriend! —— Ik ken immers uwe omltandigheden? ——
Nog eens, nooit zal ik het toelaiien ik heb
bereids aan myn ouden eerlyken fchoolkameraad,
Tom Arnold, gefchreven — Hy is ryk
Burchel, (gevoelig.) En heeft dus, als oudfte vriend, de naaste rech' - ten



V T F D E BIDUI. 123
£en — nu dan mpet ik achterftaan Vaarwel
(Hy wil heengaan.')
Doctor Primrose, (terwyl hy hem tegenhoudt.')
Nietalzoo By alles wat heilig is , niet
alzü0 IL /aet hartlykheid) waart gy ryk , man
vall wien in de waereld zou ik liever hulp
aauneemen?
Burchel.
Zoudt gy dat zoudt gy dat
Doctor Primrose. By onze vriendfehap, en dat is waarlyk al een plechtige eed!
Burchel, (vrolyk.)
Nu dan blyf ik en nu zal ik u ook zeg-
gen
De Cipier komt binnen. ZEVENDE TOONEEL. De Cipier en de Voorigen. De Cipier, (tegen Burchel.) De Vrederechter is zo even aangekomen, Mynheer.
Burchel.
,T ,s wel ik zal op het oogenblik weer
hier zyn. (Hy gaat fchielyk heen.)
Doctor Primrose. My zo in verlegenheid te brengen!
I 3 AGT'



J34 D e dorppredikant.
AGTSTE T O O-N E E L
De Cipier en de Voorigen, zonder Burch el.
'Cipier. * Nu zal uwe verlosfing toch niet verre af zyn,
Heer Pastoor « maar dat dacht ik wel , zo
ras ik den Heer Baronet Thornhill hier zag aankomen.
Doctor Primrose. De Baronet Thornhill, de oom van den Lord, was die hier?
C r p i e r. Ach I ieve hemel! zo even ging hy immers van u?
Doctor Primrose, (verbaasd.) 'De Baronet Thornhill?
Cipier. Ik daeht, dat gy hem kende.
Doctor Primrose. Hemel, welk een ontdekking!
Vrouw Primrose. Is het mogelyk?
Olixia en Sophia. Heer Burchel — de Baronet Thornhill?
Cipier. Ik merk het al ■— ik merk het al , die lieve
goe-



Vjide Bed li y F.
tas
roede Heen — maar zo doet hy altyd gy
ziet'hem dus waarfchynlyk heden voor de ecrfte-
marde, en wist niet —
Doctor Primrose.
Zedert meer dan een jaar bezocht hy myn
huis — j
Cipier.
Maar zekerlyk onder een anderen naam , niet waar?, Ja', ja,"dat is zo zyn manier van doen. — Doctor Primrose
Op een landreize maakten wy kennis met elkanderen. Myn kind redde hy , onderweg , uit het water —
CipierHy kwam zekerlyk altyd te voet — (telde zxh zeer arm aan?
Doctor P r. i m r o s F. Dat deed hy - dat deed hy -
Cipier. Juist zo als hy altyd gewoon is — waar hy flegts van een arme familie hoort, daar zoekt hy kennis te maaken, en dat altyd onder de gedaante van een armen (lokker, die zelfs van de weldaa. den van anderen leeft, en dan verneemt hy naar alles , en, wanneer hy zich volkomen overtuigd
heef:', dat het goede eerlyke menfchen zyn
dan helpt, dan onderlteunt hy •
Doctor Primrose. Ik kan nauwlyks van verbaasdheid tot my zeiven komen. r I 4



136* De Dorppredikant.
Cipier.
En ze'f reist hy de gevangenisfen rond. In de tegenwoordige komt hy alle maanden eenmaal, en zo (legt als hy daar heenloopt, heeft hy toet een zeer aanzjenlyk vermogen. —
(Burchel komt binnen?)
NEGENDE TOONEEL.
Burchel en de Voorigen.
Doctor Primrose, (met de familie hem te.
gemoet komende.) Laat ons uwe knié'n omvatten, edellte der menfchen —
Olixia, Sophia en Vrouw Primrose, (te gelyk.)
Hoe zullen — hoe kunnen wy u danken!
Burchel, (terwyl hy hen opbeurt.) Wat komt u over? —— (terwyl hy den Cipier aanziet) Ik wil toch niet hoopen — Cipier. Vergeef het my, Mynheer, ik wist niet —•
Burchel. Die oude fnapper — laat ons alleen!
(De Cipier gaat heen?)
TIEN-



V y-f d e B e d r y f. 137
TIENDE TOONEEL.
Burchel, en het Huisgezin van Doctor Primrose.
Doctor Primrose. Nog eens, grootmoedige weldoener, weiger onze dankerkentenis niet —
Vrouw Primrose, (en de Meisjens te gelyk.)
Hoe zullen wy u danken?
Burchel, (terwyl hy hen afhoudt?) Verfchoont my — verfchoont my, vriendenDoctor Primrose. Wy zyn doordrongen van gevoel , dat wy met geene woorden kunnen uitdrukken. —
Burchel, (gelyk te vooren , zonder af te breeken.) Laat af - laat af - gy ziet myne verlegenheid. (na eene tusfchenpoozing, terwyl hy den een na den anderen aanziet) En niet één trek meer van die voormaaligegemeenzaame hartelykheid — en dat op geen een gezicht! — Hoe fmert my dat! —
Doctor Primrose, (terwyl hy hem hartelyk omhelst.) <3y vergist u, Mynheer! • maar onze verbaasdheid is nog te groot.
Burchel. Dat was dan toch zo iets —■ en nu, hoop ik, I 5 zul"



T38 De Dorppredikant.
zullen wy wel weder in het onde fpoor komen,
niet waar? — üw hand, goede vrouw —
Vrouw Primrose. j Ik ben zo befchaamd, — Mynheer! —
Burchel. Nu niet weder van vooren af aan, dat bid ik
u (terwyl hy den Doctor en zyne Vrouw by
de hand neemt) vergeeft het my ,vrienden, dat ik u
bedroogen heb. Myn oogmerk was, u in
den grond te leeren kennen — als Baronet Thornhill zou ik dit nooit bereikt hebben, dat wist ik — Vrouw Pastoresfe zou rykelyk opgedischt hebben —— de Heer Pastoor ware agterhoudend
geweest Dit wilde ik voorkomen — Maar
nu voor alle dingen —
(De Cipier komt binnen.)
ELFDE TOONEEL.
De Cipier en de V o o r i g e n.
De Cipier, (terwyl hy den Baronet een brief geeft.)
De looper van zyn Excellentie bragt deezeu brief.
Burchel, (terwyl hy den brief open breekt.)
Hoe wist de kaerel, dat ik hier ben?
Cipier. Hy had uwen bedienden ontmoet, dien gy naar den koets zond.
Bur-



VïIDE BeDRYF.
139
Burchel. Laat hy maar heengaan.
Cipier. Hy is reeds weg, Mynheer.
(De Cipier gaat heen.)
TWAALFDE TOONEEL.
Burchel en het Huisgezin.
Burchel, (terwyl hy den brief leest.)
Dat verwachtte ik wel berouw, dat my
niet begoochelen zal —— (na eene tusfckenpoo•zende bevreemding , terwyl hy zich met de hand
voor het voorhoofd flaat) Schandelyk! Schan-
delyk i . ■ Affchuuwelyk ! (na eene her-
haalde tusfchenpoozing) Waar wilt gy heen , laage
zjel kom maar niet onder myne oogen
(nadat hy verder voortgeleezen heeft) Groote God, welk een flang heb ik in mynen boezem
gevoed! ' Deeze laagheid van ziel had ik
„ooit van hem durven denken, als het zyn eigen
bekentenis niet ware. (tegen het Huisgezin)
Gy kent zyn misdaad' flegts half — (tegen Olixia) Hy heeft u op de eerlooste wyze bedroogen — de trouw was flegts een fchandelyke klucht,.en niets meer.
Olixia, (terwyl zy haare zuster in de armen valt?)
Almachtige God!
So-



£40 De Dorppredikawtv
S o p h ia, (te gelyk.)
Arme Olixia!
Doctor Primrose, (te gelyk.) Verfchriklyk!
Vrouw Primrose.
Goede God , welk een ongeluk moet ik be> leeven!
Burchel. Die laage ziel veinst nu berouw en leedweezen , omdat zyn doel mislukt is , en hy voor de gevolgen fiddert. Hy wil heen, wil uit het land, neemt voor eeuwig affcheid. Om zyn mis¬
daad uit te wisfchen , wil hy een donatiebrief van zyn vaderlyk vermogen voor Olixia agterlaa-
ten, en bid my om myne toeliemming. Tot
uitvoering van zyne fchanddaad, had hy zich van een kaerel bediend, die, volgens zyn eigen aangeeven,wegens een ander fchelmftuk, hier in hechtenis
zit wy zullen hem hier laaten komen
(Hy roept) Hei, Cipier! Mogelyk is dat wel zelf de bedrieger, die de rol van geestlyken gefpeeld heeft; Hy zal 'er voor boeten, daar flaa ik u voor in.
DER-



VIFDE BtlliVF. 14*
DERTIENDE TOONEEL. De Cipier en, de Voorigen. Burchel. Is hier een zekere Jekinfon ingebragt? Cipier.
i\/r«,niippr (tenen den Doctor) Deezen morgen , Mynhee.. y'Sf» fiireeken. Dezelfde, die u zo ernftig verlangde te fpreeken. Doctor Primrose. Myn vermoeden was dus wel gegrond» Burchel.
Breng hem hier!
Cipier.. Terftond Mynheer. (By gadt heen.) VEERTIENDE TOONEEL. Burchel en het Huisgezin. Burchel, (tegen Olixia.) Ween niet, ongelukkig kind; dank_veel_eer de Godheid, die uwe onfchuld befchermd heeft. De booswicht doet zelf uwe zuivere engelachtige deugd recht wedervaaren
Olixia. Had ik die laagheid flegts kunnen vermoeden!
Vrouw P r i m r o s p. Ik •alleen, ik ben oorzaak van dit ongeluk —
Eeu-



142 De Dorppredikant.
Eeuwig zal ik het my verwyten Hadden wy
uwe waarfchuuwingen maar opgevolgd —
Burchel. Nu weet gy de reden, waarom ik my niet duidelyker verklaaren kon. Dok wist ik van zyn fchandelyk plan niets verder, dan dat hy uwe dochters naar Londen wilde lokken , om ze aldaar aan uw opzicht te onttrekken. Daar ik de beide vrouwen, by welken hy van zins was uwe dochters te belteeden, .zeer naby kende, waarfchuuwde ik u voor deezen voorflag. En hu hebt gy den fleutel tot den naamloozen brief, dien ik fchreef.
Vrouw Primrose.
Dien wy in onze verblinding zulk eene verkeerde beteekenis gaven.
De Cipier en Jekinfon komen binnen. ■
VYFTIENDE TOONEEL.
De Cipier, Jekinson en de Vo-örigen.
Burchel, (tegen Jekinfon.) Ha , fchandelyke bedrieger, fidder voor de hand der gerechtigheid , die op u wacht « . —
maar, eer ik u aan deeze overlevere
Jekinson , (tegen Doctor Primrofe.)
Ei, ei, Mynheer de Pastoor , waar blyft nu uwe toezegging? Ik had toch niet gedacht, dat men op het woord van een Pastoor zo weinig flaat kan maaken.
Bur» .



V ï E D i Bedryf.
143
Burchel. Geene uitvluchten , onbefchaamde booswicht, of '
J EKINSON.
Stü m ; Mynheer! Welk een ophef om
een paar voddige klugtjes, die, by myn ziel, met waardig zyn , dat men er zich om dood zou fchieten
Burchel.
Welk een ongehoorde onbefchoftheid ! ■ (ügtn Olixia) Vermoedelyk kent gy hem aan zyne
gezichtstrekken, Mifs ■
Olixia.
Zeer wel , Mynheer 5 het is dezelfde , dien de Lord, om my te vergezellen , mede gaf —
Jekinson. Wel te duivel , zo ik merk , is hier de fpraafc
van een gantsch ander voorval Waarom had
gy de goedneid niet, om my dat terftond te
zeggen , Mynheer over die zaak kan u
zekerlyk geen mensch op de waereld meer licne geeven, dan ik.
B u R C h E ,1-t
Heeft men ooit een ftoutmoediger fchurk gezien ?
Jekinson.
Bedaard ■ bedaard Mynheer — als ik
u bidden mag ■ h.t einde kroont het werk ,
pleegt



144 De Dorppredikant.
pleegt men te zeggen En zo hoop ik , met
Gods hulp , dat , als gy eerst alle omftandigheden weeten zult
Burchel.
Gy uw verdienden loon zult krygen Maar
ik weet niet, hoe ik zo veel geduld hebbe
(tegen den Cipier) Breng hem naar den Vrederechter
Jekinson, (terwyl hy den Cipier te. genhoudt.)
Breng u zelf toch in geene ongelegenheid , Mynheer. Gy weet waarachtig alle de omftandigheden niet, en ik wenschte buitendien wel, dat de zaak onder ons bleef. Ik zal uwe nieuwsgierigheid terftond bevredigen maar ik weet
niet, met wien ik de eer heb ——-
Cipier.
De Baronet Thornhill, fchurk ■
Burchel, (tegen den Cipier?) Laat ons alleen, (de Cipier gaat heen) Jekinson.
Ei, ei , uw ootmoedige dienaar, Mynheer. Gy zyt dus de oom van myn braaven Heer. Nu zal ik u zeggen: Mynheer, Uw neef, die, gelyk gy zelf wel weeten zult, juist een liefhebber van zekere kleine avontuurtjes is, heeft my nu en dan zekere commisfies toebetrouwd , en my dikwils moeten betuigen, nooit van iemand beter bediend
te



Vyïde B t d n i. 145
L zyn, dan van my géfcriiéd is. Voor eenigen tyd klaagde hy my, dat hy op deeze fchoone juffrouw Lp Olixia wyzende) fmoorlyk verliefd was. Zy was hem ook wel niet ongenegen ,maar hy zag vooruit, dar hy nooit uwe toeftemming, noch die van den Heer Pastoor verkrygen zou. Hier by kwam nog, dat hy zich met zekere ryke Mifs Willmot ia een huwelyks contrad had ingelaaten , dat hy , fchoon het in den grond flegts een koopmans fpeculatie was , niet zo rechtftreeks kost afbreekeu. Intusfchen zou hy onfeilbaar van liefde geflorven zvn zo hy niet in 't bezit van Olixia gekomen:
was' Daar ik nu van natuur een mededoo-
eend hart heb , en het hier op niets minder aan. kwam, dan om een jongeling van goede hoop 111 't leven te houden, ontwierp ik eens zo een plannetje naar myn wyze.
Burchel. Hoe fchurk , gy waart niet flegts zyn helper ,
maar zelf de eerfte aanlegger 1
Jekinson. Ta Mynheer, zonder op my zeiven roem te
draa-'en ; dat ben ik. • • Maar hoor my toch,
aan Uw neef wilde'er in den beginne volftrekt met toebefluiten, en ik geloof, hy zou in dit oogenblik, als cudtyds Mynheer Hercules, nog aan den bekenden kruisweg, belluiteloos ftaan, zo met dat moo'je korfje, dat hy geheel onverwacht van Mifs Willmot kreeg, maar nog mser de viees^, III. Deel. k



I4<j De Dorppredikakt.
dat hem een ander het liefje voor de -neus zoa weghaalen, zyne ftandvastigheid aan het wankelen gebragt had
(De Lord komt fchielyk binnen.) ZESTIENDE TOONE EL. De Lord en de V o o r i o £ K.. Lord.
Hoe gehaat u ook myn gezicht zyn mag ■
(terwyl hy plotslings zyn oom gewaar wordt en ee* wetdig verfchrikt) God in den hemel! myn oom • (.terwyl hy naar hem toegaat.)
Burchel, (ftoot hem te rug.)
Weg van my, nietswaardige.' TJw gezicht
ontroert my.
L o e d, (terwyl hy voor hem op dt knie valt.)
Laat my aan uwe voeten
Burchel.
Vertrek, zeg ik u 'er is maar één
tot myn hart, en dat is de weg der eere, dien gy niet kent ' 1
Lord.
Schoon gy my 00k T00r de overgeffeeyenften booswicht mogt houden, zo laatf/u Ten
neeming van deezen man geen het minfte deel * **"— Myn fchurkagtige opzichter had,
ge-



Vyfde B e d r y f.
gelyk ik eerst dit oogenblik van hem zelf vernam
Burchel.
Gy hebt misdaaden op misdaaden gehoopt j daarom ga zo ver uit myn gezicht, als u uwe vosten draagen kunnen ——
Lord;
Nooit, nooit zult gy my wederzien. Alleëii om deezen eerwaardigen grysaart te verlosfen,
fpoedde ik my herwaards. Het onbefchryfly-
ke lyden , dat ik hem veroorzaakt heb , ligt zo i zwaar als loot op myn hart. -— Mogt ik de gedachtenis hier van, (hy verfcheurt den fchuldbrief) even als hier dit papier , kunnen verdelgen ——
En nu weg van hier . en dat voor eeuwig
(Hy wil heengaan.)
Jekinson, (terwyl hy hem te rug houdt.")
Een oogenblik, Milord, als ik u bidden mag —
Lord, (terwyl hy hem te rug floot.)
Naar de hel met u, fchurk!
Jekinson, (terwyl hy hem vasthoudt, ié■* gen den Baronet i)
Laat hem toch in Gods naam niet gaan, Mynheer. Ik heb nog iets gewigtigs op myn hart * dat hy volftrekt mede aanhooren moet.
Lord, (als té vooren.) Durft gy het nog ivaagen ——
K 2 Bur-



148 De Dorppredikant.
B o r c u £ l, (tegen den Lord?) Blyf, zeg ik u — (tegen Jekinjon) Spreek, is het wea een nieuw fchehultuk ?
Jekinson , (tegen Burchel?) Zeg my eens , Mi nheer , mag een getrouwd man, naar onze wetten , zyne vrouw ongeftraft laa. ten zitten 'i Mag hy dat doen V Burchel. Wel nu, wat zou dat ?
Lord, (te gelyk?) Onbtfchaamde rekel!
Jekinson. Ik zou denken, van neen; en dan mag uw neef niet uit het land , want hy is getrouwd — opdai gy hec nu weeten moogt.
Burchel.
Nooit!
Doctor Primrose, (te gelyk?) Ongehoorde euveldaad!
Vrouw P . iMROSE, (te gelyk?) Nog niet genoeg!
Olixia, (te gelyk?) Het is fchandelyk!
S o p h i a , 'te gelyk?) Wie heeft het ooit gehoord!
Lord.
Gy liegt, fchurk!



Vyfiii B e d r y r. 14?
Jekinson, (terwyl hy den Baronet een papier overgeeft.")
Slegts een oogenblik geduld. Hier is zwart op wit, als gy my niet gelooven wilt.
Buuchel, (na dat hy het gelezen heeft.)
Wat is dat? als hier geen bedrog onder
fchuilt — als de hand niet nagemaakt is '
(Hy geeft het papier aan Doctor Primrofe.)
J k 1 n s o \', 'fchielyk invallende ^ Wees maar niet b'kommerd , Mynheer. De man zal het niet ontkennen —- Hy moest uisfchen gisteren en heden uit de waereld gegaan zyn .. en dat zou my leed doen.
L o « d.
Ik fta verbaasd ik begryp niet wat inen
bedoelt.
Doctor Primrose, (nadat hy het gele.
zen heeft.)
16 ken het handfchrift zeer wel.
J l k 1ns o N,.(tegen Primrofe.)
Des te beter. Des te beter. En nu ziet gy toch dat ik woord houde. Ik zal u geheel uit den droom helpen. Volgens onze affpraak moest ik een ge waanden Geestely ken haaien. Doch, daar ik myne zaaken niet gaarne half doe , haalde ik een wezenlykenGeestelyken", en zy zyn zo rechtmatig getrouwd, als ergens een paar in het Koningryk.
K 3 Lord,



zjo • Di Dorppredikant.
Lord, (luiten ziek zeiven?) Hemel ! Ik zou den fchurk, waarachtig, van vreugde kunnen omhelzen.
Jekinson, (op den voorigen toon van den Lord.)
Naar de hel met u! Foei, Milord dat
was niet hupsch — maar zo gaat het — ondankbaarheid is waerelds loon. Ik wil wel bekennen, dat myn eigen geringe belang hier ook mede in rekening kwam. Gy moet niet gelooven, dat ik u opit den trouwbrief zou ter hand geftcld hebben. Ik had hem zorgvuldig bewaaid , en hy was my een zekere fleutel tot uw beurs geweest,
20 dikwerf ik geld van noden had maar nu
jk zie, dat gy uit het land wilt, is my deeze leus van geen dienst.
Lord, (terwyl hy zeer befchroomd by den Baronet komt, die , gelyk alle de anderen, in verbaasdheid fiaat weggezonken.)
Myn oom!
Burchel.
Ongelukkig genoeg voor my , dat ik het ben
Sr- laat my met vrede
Lord.
Myn oom!
Burchel. Hoe, denkt gy dat ik uw misdaad nu met andese oogen aanzie, dan voorheen ? —■
Lord.



ïlfDE BtDIII. 15»
Lord*
Dat niet — maar
Burchel. En wat anders ? — Ik hoop niet, dat gy fbutnioedig genoeg zyt, om aanfpraaken te willea deen gelden ——-
Lord.
{legts dit, flegts dit alleen kan my voor wanhoop .behoeden.
B Ü r c h 1 l.
De hand der wetten moet deeze aanfpraaken tt niet doen.
Lord.
Nooit nooit hoor my aan , myn
ooti )e hartstocht van den eenen , en de verleiding van den anderen kant , deeden my een misdaad begaan , voor welkers herinnering ik nu
var, fchrik te rug deinze. ■ Myn fchuld is
zwavr, doch myn berouw is by God niet minder
■ en nu fluit gy my den weg ter verbetering
toe , die my nog open is. (tegen Olixia) Met fidderitg nadere ik u , Olixia , nooit heb ik de laagheid, waar toe ik verzonken was , levendiger
gevoeld dan in dit oogenblik En echter
waage ik het ———
Olixia, (met een zwakke ftem.)
Milord ——
K a Lord



152 De Dorppredikant.
Lord.
Ik gevoel dat ik my uw hand onwaardig g;-
maakt heb ook moogt gy flegts dan ee'st
— flegts dan eerst, — wanneer gy ten vol.en
overtuigd zult zyn van myne beterfchap
flegts dan eerst moogt gy het my vergeeven , ei my als uwen echtgenoot aanneemen — voor h;t tegenwoordige verzoek ik flegts hoop , flegts k\i ten minften.
Olixia, (als te vooren?) Myn vader moet hier de uitfpraak doen.
Lord, (haar fchielyk in de redet vallende.)
By wien flegts een engel , als gy, myn voorspraak zyn mag — (terwyl hy zyne handen voer zyne oogen houdt) Ik waage het niet
Doctor Primrose, (befluiteloos by zch zeiven.)
Wat zal ik doen ? (terwyl hy naar den L<rd gaat) Is uw berouw oprecht , Milord , zo oid God, dat hy uw hart verbetere. — Het hartzeer,
dat gy my ouden man veroorzaakt hebt zal
ik zoeken te vergeeten.
Lord, (terwyl hy hem zeer ontroerd de hand kuscht.) Onnavolgbaare, God in goedertierenheid gelyke grysaart — hoe zal ik u myne befchaamdheÜ
myne verwondering —— myn eerbied e
kennen geeven ! — (met een fchroornachtige fiett)
.En



V r F D E BtDRTF. 153
En mag ik — mag ik hoopen — u eens ——
als ik bewyzen van myne verbetering geef
vader te durven noemen ?
Doctor Primrose, (terwyl hy zich naar den Baronet wendt.)
Mynheer
Burchel. Wat denkt gy — het bezit van deezen Engel is belooning, en zyne dwaaling verdient ftraffe. Doctor Primrose. Zyne verbetering is niet onmogelyk.
Lord. Ik beloof die voor God.
Burchel. Daar moet ik de bewyzen van zien.
Lord. En geeft gy dan uwe toeftemming ?
Burchel. Zelfs dan niet anders dan onder zodanig beding en voorwaarde, als ik my voorbehoude te bepaalen.
Lord, (terwyl hy hem , ten hoogften getroffen, de hand kuscht.) Er zyn geene voorwaarden , waar aan ik my niet gewillig onderwerpe. (tegen Doctor Primrofe,
terwyl hy hem omhelst) Vader! 1 (tegen Vrouw
Primrofe) Moeder! (tegen Olixia) Olixia! (terwyl K 5 h



154 De Dorppredikant.
hy in haar armen valtj Ik bezwyk onder mya gevoel.
J t k i n s o n , (terwyl hy by den Baronet gaat.)
Mynheer — hier is ook nog zo een verdoold fcbaapje, dat gaarne weder uiider de kudde wilde. Doe toch by den Vrederechter een goed woord voor my, dat hy my laat loopen.
B u u c h . L. Goed , dat gy 'er van fpreekt — Wie daar! —— Jekinson , (terw I hy voor den Baronet op de kni n valt. Gy zult my toch niet laaten hangen , Mynheer' Dat zou immers allen weg tot verbetering affluiten,
Bu .ciul, 'tegen den Cipier, die intusfchen is ingekomen.')
Breng hem weg
Jekinson, (terwyl hy den Cipier tegen» houdt.)
Om Gods wil, Mynheer, als een enkel mensch by de gefchiedenis om 't leven komt, dan wordt 'er een T eurfpel van, en het is buitendien tegen alle r gelen, de field te laaten leeven en dei» vertrouwden om te brengen.
B l.' 8 c h e l.
Breng aem weg, zeg ik ——»
Lord»



V y f 11 e B e d r y f. I5J
Lord.
Laat hem genade voor recht wedervaaren ,
Mynheer hy was myn verleider, en echter
met fchaarate moet ik het bekennen *
tevens myn verlosfer.
Jekinson.
Dat heet eerst fpreeken als een engel, Milord! Doctor Primrose.
Het zal u vreemd voorkomen, Mynheer — maar ook ik bid voor hem. Een misdaad , dien hy gisteren in myn huis beging , was oorzaak, dat hy in hechtenis genomen wierd , en , ik wil het niet Lochenen, het zou met het gevoel van myn hart ftryden, als ik zien moest ■
Burchel, Uit hoofde van uwe grootmoedige voorbede ,
zal ik zien wat ik doen kan ■ Ik zal met den
Vrederechter fpreeken — bren.r hein zo lang in bewaaring.
Jekinson, (terwyl de Cipier hem weg brengt.')
Maar het mag een fchelm weezen, die my hangen zal, Mynheer.
ZES-



156 De Dorppredikant.
ZEVENTIENDE TOONEEL.
Burchel, De Lord, Doctor Primrose, Vrouw Primrose, Olixia eu Sophia,
Lord, (tegen Doctor Primrofe.)
Myn gantfche leven is niet genoegzaam, om u het bitter lyden
Doctor P « i m k o s e.
Laat ons daar niet meer om denken , Milord
als het kwaad voorby i«, houde ik veel van
eens van harte vroly- te zyn, en laat o*fs dit
genoegen toch niet bederven en zo denkt
«nze goede Baronet 'er ook over, niet waai? Burchel.
Laat toch den Baronet maar weg. Er is buitendien nog een Dametje hier in het gezelfchap , die den Baronet maar gantsch niet fchynt te mogen lyden.
Vrouw Primrose. Hoe moet ik dat verftaan ?
Burchel. Vraag maar uwe dochter Sophia, of zy den Baronet wel lyden mag.
Sophia, Mynheer kunt gy denken —
Bur-



Vtfdïï B e d r y f.
157
Burchel. Ach, om hem weder uw gunst te doen verkrygen . zal ik u beiden 'hy neemt den Doctor en deszelfs Vrouw by de hand) iets ontdekken , dat haar aan.
gaat. Zy heeft een minnaar , en wees niet
geftoord, dat zy het u verzwegen heeft; de goe« de hals is arm, en daarom hebben zy beiden niet durven belten ~ maar nu geeft gy immers uwe toeltemmingV Ik neem het op my, om haar uit te trouwen.
Doctor P..iM,tosü,7
.. \ (het half radende en te gelyk')
Vrouw PslMItOSE,^ J ■ -
Mynheer'.
Burchel.
En gy kent hem zeer wel — en zyt hem ook niet ongenegen , dat weet ik — het is met één woord — Viiend Burchel.
Doctor Primrose,. Vrouw Primrose, \ - e S ^ •) Goede hemel!
Burchel, 'zonder af te breeken, ter.
wyl hy Sophia in zyne ar. men fluit.)
Gy waart afkeerig van den Baronet, lieve Sophia, en dat heeft my niet weinig geërgerd, kóst myn lief meisje gelooven , dat de Baronet anders denken zou dan Burchel? (ter*
wyl hy kaar by haare ouders brengt) Neemt ook
my



158 De D o e p p r e n r k a » Ti,
my als uwen zoon aan Uwe toeftemming
en uw zegen!
Doctor Primrose.
Beide ~ beide , en dat uit de volheid van
myn han. (flille omhelzing , terwyl zy,aan zyn hals hangen) Weg met de,zorg, Debora — de donkere
wolken zyn voorby de avond van ons leven
zal nog he!der zyn, hoop ik en niets is dan
met myn geluk te vergelyken. Dan benyde ik den grootlten Monarch op aarde niet. Die heeft
flegts rykdommen flegts macht flegts
een throon — en ik —— ik geniet het vermaak van vader te zyn. (Het Gerdyri valt.)
Einde van het Vyfde en Laatfle Bedryf.



A.