01 1763 9609 UB AMSTERDAM






HANDSCHRIFTEN*






KLEINE
DICHTERLYKE
HANDSCHRIFTEN.
VEERTIENDE SCHAKEERING.
Tt AMSTELDAil, tf PIETER JO HANNES UYLENBROEK,
Koccet






I -ON u HO O' © D.
DE GEVOLGEN VAN,IIET
SPEL, Door A, A. IVQESTIIOFF. BI. u
DE WINTER, Ai, kalde ne ach. 17.
ANACREON, h. METER, Junior. 28.
OP EEN BLAD PAPIER, P. C. FAN ALP HEN. — 29.
OP DEN STORM, E. J. li. SCHONCK. 3t,
* * * -■ W, BILDERDIJK. — 44.
DE LENTE, AAN JULIA, II. A. SPAN DA IV. . 45.
AAN GOD, //. METER, Junior. 49.
D, M. 10. FLO REN Til MAR. TI N E T , £. u. van ez dik. 54.
NAAR HET BOVENST. LA. TYN, ~^-A. L, KALDENIiACli. — 54.
GRAFSCHRIFT OP J. F. MARTINET, . P.DE GRIENT DREUX. 55,
AAN M. M, VAN OSSENBE R G II, P.DE GRIENTDREUX 55.
DE ZESTIENDE ZANG UIT DE TOEZANGEN VAN
IIORATIUS, T. WOORDHOUDER. 56.
AAN CEFIZE, F. A. J.HOFFMANN, — 59.
GRAFSCHRIFT VOOR LAU-
R A' Qj de f LINES. . 62.
DE JONG GEBORENE, 0. DE f LINES. . 62.
amint as , — j».y. utlenbroek. — 63.
PROEVE VAN GETROUWHEID, P.G.IV1TS.GETSUEEK. — 6g,
HET GRAF VAN FLORIAN, P.G.IVITS. GETSBEEK.— 79.
OVER DE RAMPEN DEZES
LEVENS, h.deflines. . —81.
cu-



I N H O U D.
DE
CUPIDO HERSCHAPEN IN
EEN' VLINDER, DoorO. DE FLINES. . BL 95.
DE EENDRAGT, A. M. MOENS. . — 97.
AAN DE TRAANEN, ' N. C. BRINKMAN,Wed. N.
VAN STREEK. — 112.
EDMUND EN EMMA, W. CM. . . — 113.
E EN E BEROUWHEBBENDE
DOCHTER, AAN HEURE
MOEDER, D. A. DE GRAAF. — 119.
DE DOCTOR EN DE PAT IgNT £. DE FLINES. . 124.
GRAFSCHRIFT VOOR EEN'
GIERIGAART, & D* *B** • — "4-
AAN EEN WENEND MEISJE P.G.fVITS.GETSBEEK. — 124.
DAMON, FILIS, . R- S. K. . . . — 125.
DE LIEFDE, H. A. SPANDAfV. . —- 129.
DE ZIEKE VREK. H. TOLLENS, C.z. — 132.
DE OPWEKKING VAN LA2ARUS, P.J.HERON. . . 133.
GEDACHTEN OVER DE EEUWIGHEID, B. TRAKRANEN. .— 13$.
DE VROUWEN, AAN LU-
CIA II. A. SP AND A W. — 137.
, , • IV. BILDERDIJK. I4»«
DOORTJE, j. DU PRE. . . —H5-
DICHTER FLIP, H. TOLLENS, C.z. —15Ö.
DE NACHTEGAAL, ff. j. SP AND AIV. . — I57«



D E
GEVOLGEN VAN
H E T S P E L.



't Was Leonard, die eiken dag Der wysheid had gewyd,
En zich tot hooger onderwys Gevormd had, door zyn vlyt.
Een
Toen zestienmaal de lentezon
Het aardryk had begroet, , Verliet hy, met een' blyden tred,
Het vaderlyke goed.
De wensch, dat hy, in Pallas fchool,
Den prys behalen inogt, Bezielde thands zyn vrolyk hart,
Verkortte hem den togt.
Nu verre aan 't oud'renöog ontvoerd,
Bemind van iedereen', Ziet Leonard een negental
Van vrienden om zich heen.
Maar, vrienden, in den blooten naam,
Op boosheid afgericht; Ja, duivels, in een' menfchenfchyn, .
Vervreemd van deugd en plicht.
DE GEVOLGEN



VAN HET SPEL. 3
Een tweetal jaaren vlooden heen,
(Voor hem van veel waardy) Waarin de blanke en zuivre deugd
Hem altoos bleef naby.
De zucht, tot meer ontwikkeling
Van zyn beperkt verftand, Hield, onder den fireenenzang,
Steeds by hem de overhand.
Hy ftreed in 't ftrydperk, onvermoeid,
Zo luist'ryk als met eer; Ja, plukte, met een blyde hand,
Den lauwer keer op keer.
Geen jongling was, als Leonard, . Zo hartelyk bemind : Elk roemde zynen goeden aart; Elk koos hem tot een' vrind.
Maar boosheid, die op de onfchuld woed,
Befprong zyn deugdzaam hart; Zo hoog hy eens gerezen was,
Zo diep zonk Leonard.
A 3 Eé8



6
Eén misftap van het pad der deugd
Stort hem in d'afgrond neêr , En Leonard verkrygt noch deugd
Noch zuivere onfchuld weêr.
Verleiding, die haar netten fpant,
Op prooi en buit fteeds loert, Hoeft ook een' ftrik voor hem gezet,
En Leonard vervoerd.
liet fpel, die bron van helfche fmart,
Betovert thands zyn ziel; Van hier, dat hy, gedachtenloos,
Van kwaad tot erger viel.
Door ligtzin zachtkens voortgeleid, Op 't pad van 't kwaad gebragt,
Is hy 't, die godsdienst, liefde en deugd, Geweten, plicht, verkracht.
Men fpeelt; en, onbekwaam in 't fpel,
Spilt hy een' grooten fchat, Waarop de wysheid toch alleen
Het recht van aanfpraak had.
Door
DE GEVOLGEN



VAN HET S-PEL.
Door list en boosheid aangehitst,
Op hoop van beter deel, Waagt Leonard zich andermaal,
En fpilt nog eens zo veel.
Zyn fchulden ileegen eiken dag,
En 't hart joeg ongerust; Doch wierd, door 't helsch-fireengezang,
In diepen flaap gefust.
7
A 4 Maar,
Die maar' wierd fpoedig rondgebragt, Ja, ging van hand tot hand,
En hy , beroofd van geld en goed, Moest zwerven achter 't land.
Geen troost verkwikte nu zyn hart,
In dezen jammerfpoed, Daar hy, vol zorgen, rusteloos,
Als balling dooien moet.
Geen hoop op 's vaders onderftand,
Of moederlyke hulp, Verwacht hy meêr; hy zoekt den troost
In een vergeten ftulp.



8 DE GEVOLGEN
Maar, fchoon daar rust, genoegen, deugd,
Uit aller oogen gloort, Voelt hy een knagend naberouw,
Dat hein het hart doorboort.
Daar vind hy ook de ruste niec
Voor Zyn gefolterd hart; Hy vlied naar eenen andren oord,
Verteerd door helfche fraart.
Een woonplaats op een volkryk dorp
Werd nu door hem bezocht, Nadat hy eerst zyn noodigst goed,
Met fchade, had verkocht.
Daar toeft hy flechts een' dag en nacht
In rusteloos verdriet; Vertwyfling fpeelde op zyn gelaat,
En vreugde vond hy niet.
Menalkas, uit een verr* gewest,
Vermoeid en afgemat Door 't reizen, en den zwaaren last,
Dien hy te torsfchen had:
Me.



VAN II E T SPEL.
A 5 Hy
Menalkas trad de woonplaats in ,
Den reiziger gewyd, Waar Leonard en dag en uur
In lediggaan verflyt.
De zon had toen haar' loop volbragt,
Ea de avondfchaduw zonk Op 't fluhn'rend aardryk zachtkens neêr>
Terwyl het maanlicht blonk.
Menalkas treed , na 't avondmaal,
Naar zyne legerfteê; Den last, dien hy te torsfchen had,
Voert hy daar met zich mee.
In 't welbeladen reisvalies
Bevond zich eenig geld, 't Welk eerst, voor hy zich nederleï,
Zorgvuldig wierd geteld.
Dit hoort de fchaamle Leonard,
En, tuk op zulk een' buit, Is hy 't, die nu voor recht en plicht
Zyn woelig harte fluit.
9



Hy werpt zich op zyn rustplaats neêr;
De flnap ontvlugt zyn 1'eên: Hy wend zich rustloos om en om,
In zuchten en geween.
„ Een roover of een dief te zyn;"
(Welk akelig gevoel!) Hy offert noc.htands eer .en deugd
Aan zynen wensch. tea doel.
Hy was toch de eerste niet, die iets
Zyn' broederen ontftal, En troost zich , dat hy zeker niet
De laatste wezen zal.
In 't eind', hy fmeed het fuood ontwerp Hoe moeilyk zulks ook fchyn',
„ Dat, eer de zon de kimmen kust, „ Die buit voor hem zal zyn."
De nacht verdween , de dagbodin Verfierde zich'in 't goud's
't Gevederd choor begroette haatAl dartiend dopr het woud.
Geen
D E GEVOLGEN



VAN HET SPEL. iï
Geen morgen daagd' zo fchoon als dees Voor 't lleeds gevoelvol hart;
Maar ook geen oog flond ooit zo wild Als dat van Leonard.
Menalkas zong zyn morgenlied
By 't lommerryk geboomt', Waar de onfchuld altoos zalig is ,
Waar hcmel-wellust firooint.
Daar dankte hy , geheel verrukt,
Den liefderyken God, Voor zyn befcherming in den nacht,
Beval aan Hem zyn lot.
Nu (lapt hy vrolyk landwaards in,
En reist blymoedig voort; Geen windje ruischt langs 't klaverveld,
Dat hem in 't peinzen Hoort.
Dan ach! die ftille morgenftond
Verwandelt in een' nacht Van duisternis en treurigheid,
Waar hem het onheil wacht.
't Was



12
try
't Was Leonard , (door laager geest
Tot gruw'len aangezet,) Die hem, van verre was gevolgd,
Den dolk reeds had gewet.
Hy dreigt!... maar 't hart jaagt meer en meer,
En deinst te rug van fchrik; Nog eens, hy roept zyn krachten faam'
In 't hagchlyk oogenbiik.
Hy valt, met uitgetogen dolk ,
Menalkas heimlyk aan ; Doorboort hem met het glimmend ftaal,
En ziet zyn' wensch voldaan.
Geeu tyger valt zo op zyn' buit,
Als hy nu op den fchat, Verborgen in het reisvalies,
Met menfchenbloed befpat.
Een trilling grypt zyn leden aan,
Daar hy 't valies ontbind, En geeft een' gil, als hy by 't geld
Een' brief zyns vaders vind.
DE GEVOLGEN



VAN II ET SPEL.
Hy opent dien, met ftroeve hand,
Onrustig en bedeesd; Ja, Hort bykans in onmagt neêr,
Daar hy dees reg'len leest :
„ ó Onberaden jongeling,
„ Myn lieve Leonard! „ Weleer de vreugd van ons geflacht,
„ Nu ons een bron van fmart!
„ Om uw losbandig, boos gedrag, ,, Is vaak een zucht geflaakt:
„ De maat van mynen druk was veel, „ Gy hebt die volgemaakt!
„ ó Onbedachte jongeling!
„ Koom van uw' doolweg weer, „ En ftort uw' gryzen vader niet
„ In eenen afgrond neêr.
„ Uw moeder, die u teêr bemint, „ Stort daaglyks traan op traan;
„ En is met u, myn Leonard ! „ En met uw lot begaan.
ij
„ Geen



J4
„ Een
,, Geen rust, geen blydfchap finaakt ons hart,
„ De vreugd is ons ontvloón. „ 't Gebed voor u klimt fteeds tot God,
„ Voor u, voor u, myn zoon!
,, Ach! toon dat gy uwe oud'ren mint,
„ Keer u van de ondeugd af! „ Zo niet, gy ftort uw moeder, my,
„ In 't alvernielend graf.
„ Uw broeder, die u teêr bemint,
,, Is brenger van den brief, ,, En van het nevensgaande goud.
„ Hy heeft u ook zo lief!
„ Hy was begeerig u te zien,
„ Te helpen in uw' nood; ,, Hy zwoer my, u tot troost te zyn,
„ Ja zelfs tot in den dood.
,, In d'uchtend van uw ted're jeugd
„ Verliet hy ons gezin, ,, En trok naar ander waerelddeel,
,, Op hoop van meer gewin.
DE GEVOLGEN.



„ Myn
VAN HET SPEL. 15
„ Een ryke kiel, zyn eigendom,
„ Bragt hem in 't vaderland: ^ Voor weinig dagen drukte hy
„ Voor 't' eerst ons weèr de hand.
„ Gy zyt die eens bezitter word
„ Van al zyn goud en goed. „ Ach, Leonard! ken uw geluk; Onteer geen deugdzaam bloed.
„ Vermyd de boosheid als een pest, „ Vrees God;, en fchuw het kwaad.
„ Achl wisch ons, door een braaf gedrag, „ De traanen van 't gelaat."
Geen biikfem treft zo fel den eik
Als deeze brief zyn hart. Geen donder fchokt meer 't aardryk dim
Dees lettren Leonard.
Daar ligt zyn broeder fpraakloos néér,
Moorddaadig omgebragt ; Een broeder, die zyn redder was,
Wierd door zyn hand geflagt!.,.



16 DE GEVOLGEN VAN HET SPEL.
„ Myn God! (dus gilt hy lteam'lend uit,)
„ Wie helpt my in myn' nood? „ Wie red my in dit oogenblik , Wie anders dan de dood?"
Hy rukt den dolk uit 's broeders hart,
Ziet ichichtig in het rond, En floot zich dien in 't harte, — en Iterft
Met vloeken in den mond.
A. 4. WOESTHOFF.



D E
WINT E R.






D E
W I N T E R.
D e ftormen gieren door de lucht, En loeijen thands uit donk're wolken ;
Zy jaagen , onder 't flroom-gerucht, De baaren op uit 's afgronds kolken.
De wouden, die, in 't lentfaizoen, Den mensch een tierig Eden fchonken,
Zyn gantsch ontbloot van 't lagchend groen, Of liggen in een' vloed gezonken ;
Terwyl geen bloem, vol majesteit,
Haar' ed'len geur in 't rond verfpreidt.
B 2 De



DE WINTER.
De linde , die den herdersknaap Verkwikking fchonk by zomerdagen,
Zoo V"ak zyn leên, in diepen flaap, Op 't bed van zooden nederlagen,
Kan thands, van 't groenend loof onttooid , Geen koele fchaauw langs 'f aardryk fpreiên $
Haar blad'ren liggen uitgeftrooid Door dor geworden treurvaleijen,
Alwaar geen Zefir 't aanfehyn flreelt, Of ruifchend door de takken fpeelt.
Waar, wyngaard! bleef uw levensblos?... Gy fcheent ten hemel op te ftygen,
Toen 't zonnevuur zo menig tros Langs uwe ranken uit deed dygen.
Maar, laat uw groen verwilderd liaan — Uw purp'ren druif voor 't oog verdwynen;
Gy bied ons ambrozynnat aan, »t Geen 't hart zoo vaak verligt van pynen,
Ea, als de geest is afgefloofd,
Een reeks van nieuwe krachten (looft.
Myn



D E W I N T E li.
Myn zangster ! zwyg i geeri herfstgefy' Zal 't voorwerp uwer zangfr.of weezen 5
Zyn volheid vloog gewiekt voorby ; Al deed ze ons gouden vruchten leezen;
De winter , die den veldeling Doet fchuilen onder rietendaken j
En daar, in zyn' beperkten kringj Het eélste zoet der ruste fmaaken;
Die 't land met nieuwe groeiftof voedt j
Is 't, die myn fnaartuig klinken doen
Hoe treurig kwynt de doodfche wei' i Men ziet geen enkel ftruikjen bloeijen ;
Het dal is een verftorven hei'* Waar zelfs geen fchraale dist'len groeijerii
Ter plaats, waar eertyds 't wollig vee Ging hupp'lend langs de beekjens graazeri
Heeft thands het wild zyn legcrftcê, En gaat langs dorre ftreeken aazen;
Terwyl het hong'rig roofgediert'
Alöm door veld en bosfchen zwiert.
I 3



22
De tuin, waarin eens de overvloed Uit duizend bronnen op kwam wellen,
Vertoont een doodsch gezicht, en doet Geen enk'le vrucht tot rypheid zwellen.
Het land, waar onlangs 't golvend graan Zyn 'halmen ftak uit vruchtb're vooren ,
Biedt niets dan ranke fpieren aan , En laat geen vreugdegalmen hooren;
Terwyl de guure noordewind
Der planten groei aan ketens bindt.
De daauw, die gindsch , in d'uchtendftond, Weêrgianslend blonk op purp'ren roozen ,
Valt Hollend op den killen grond, Of zit op 't geele gras bevrozen.
De regen, die, in 't zalig oord, Het groen der velden deed herleeven, Is ys, dat tak en ftruik omboordt , ' Ja mensch en vee van koü doet beeven; Is fneeuw, wier fchitt'rend rein gelaat Het witst fatyti te boven gaat.
Ter
DÉ WINTER.



DE WINTER. ||
Ter plaars , alwaar de vruchtb're weit' De byen op haar bloem kon lokken ,
Heeft thands de ryp een kleed gefpreid, ■ Zoo lchoon als 't kleed der wintervlokkenj
De vogel valt het leven zuur, En moet zyn kost angstvallig roovenj
Hy fehuilt in berg of voorraadfchuur, En pikt het graan uit volle fchooven;
Terwyl de droeve Filomeel
Geen oor verrukt door 't zoet gekweel*
In lustwaranden , waar weleer De Zefirs op- en nedervloogen,
Vliegt fueeuw- by fneeuwjacht heen en weér^ En perst ons vaak een' traan uit de oogen.
Men ziet geen maagd door 't moedig ros, In 't rollend voertuig, voordgereden,-
Zy kiest een' hermelynen dos, En juigcht in glyënde arrefleden ;
Zy zingt, hoe zeer de koude ook prang'*
Haar' fchoongeftemden winterzang.-
13 4 Mea



34
Men ziet, by heldren zonnegloed, Geen golf jen op rivieren glansfen,
Geen ftroom-najaaden langs heur' vloed Naar de oceaanen hupp'lend dansfen.
Neenl — 't water, 't buigzaamst element, Heeft al zyn vloeib're kracht verloren.
Het (laat, waar 't fchouwend oog zich wendt Aan ftrand en oever vastgevroren,
En fpreid alöm , door wederfchyn,
Een' glans op 't blinkend kristalyn.
De
De zee vertoont een groenend land Geen baar kan 't hoofd uit d'afgrond fteeken;
Zyn korst is vast als diamant, Eu laat zich door geen ftormen breeken;
Zy tart het opgeklommen licht Der fchuinschgefchoten middag-draaien :
Geen kiel verfchynt voor 't aangezicht, Om in de diepten af te daalen; ,
Daar 't oog, zelfs by den felsten wind,
Geen ftroomend nat tot zeilen vindt.
DE WINTER.



DE WINTER.
De zwemmers, die, by heeter lucht, Zich konstryk door den vloed bewoogen ,
Zie 'k over 't ys met {heller vlucht Op (taaien wieken voordgevlogen.
Naakte eens uw voet, ó Indiaan! Dees zaamgeftollen watervloeren;
Zaagt ge eens den mensch op ftroomen gaan Gy voelde uw kloppend hart ontroeren;
Gy floegt van daar uw twyfF'lend oog
Aanbiddend naar d'azuuren boog.
Maar 't winterweer ontroove aan 't land De pracht der bloemen, planten, boomen ;
Het boeij' de zee aan 't bogtig ftrand, En ftremm' den vaart der (helste ftroomen ;
Het kweek' de zuchtende armoede aan, En doe ze op (trooiënlegers beeven,
Terwyl de vrek van verr' blyft daan, En fchrikt, om iets tot troost te geeven:
Hy, die den godsdienst hulde doet,
Aanbidt Gods plan, zoo wys als goed.
B 5
25
Zyn



26 DE WINTER.
Zyn wysheid klimt hier paalloos hoog : Die vlokken fchonk haar fchitt'rend wezen,
Waarin 't gewapend kristenöog De blinkendfte orde en pracht kan leezen;
Die 't rondsom bruifchend flroomgeweld Tot glazig kristalyn kan vormen,
't Geen, allerkonstrykst zaamgefteld, Niet buigt voor gramöntiloken flormen;
't Geen, als de zon meer brandend gloeit,
Op nieuw langs ftrand en oever vloeit.
Dat vry een talloos fchepflental Van kou ftaag rillen, klappertanden ;
De Schepper van 't verbaazend Al Is waardig vlammende offerhanden,
Wiens macht het laag're luchtgewest Door vorst ontheft van zwangre dampen t
Die voedfel biên aan 't vuur der pest, En duizend and're ligchaamsrampen;
Wiens goedheid zelfs voor 't menschdom waakt,
Als 't niets dan lout're droefheid fmaakt*



DE WINTER. 27
Hy voert de fneeuw van 't Noorden aan, Gebiedt haar vlokken 't land te dekken,
Opdat zich over 't dygend graan Geen vorst verwoestend uit koom ftrekken.
De ftrenge winter doet alöm Het ongediert' by heiren lierven,
Opdat hun aangegroeide drom Noch veld- noch boomvrucht kan bederven,
En, door gebrek, een hongersnood
Der rampen fom om laag vergroot.
ó Gy, die 't groot heelal gebiedt! 'k Buig voor uw' throon aanbiddend neder,
Zoo vaak myn oog uw wond'ren ziet; Gy heerscht in guur en zonnend weder.
De dwaas, door vallenen fchyn misleid, Mag ftout het werk der Almacht wraaken;
De deugd ryst op, vol dankbaarheid, En pryst haar' God op ftarrendaken,
Die, wat den mensch op de aarde ontmoet,
Zyn grootheid rondsom blinken doet.
4. L' KALDENBACH.



ANACR-EON,
ODE X Li DE GEWONDE LIEFDE.
Op een doornig rozenhaagje Zat een honigbytje, en (liep:
Venus zoon , haar niet bemerkend t Toen hy dartiend' fpelen liep,
Voelt zich in 'den vinger fielten. Ylings vlugt hy fchreiè'nd heên,
En verhaalt aan fchone Cypris
De ooizaak van zyn droef geween.
„ 'k Ben verloren ! 'k ben verloren! „ Moeder! 'k derf:" dus weende hys Ach! een kleine (lang met vleugels» „ 't Landvolk noemt haar hönigby, Kwetste my zó onmedogend.'' Kind! fprak Cytheré, is 't leed ,
U door d'angel van een bytje Toegebragt, zo byster wreed?
Oordeel daaruit van de plagen En de dille-loze pyn,
Die uw fchichtjes hén doen lyden Die 'er door getroffen zyn.
M E ¥ E &i
Naar 't Fransch.



O P
EEN BLAD PAPIER.
I3laadjen, 't welk , nu onbefchreven,
Nog geen vreugd of droefheid wekt, Eens zul: gy uw waarde ontvangen,
Als uw tyd zich verder (trekt. Uw waardy is nu nog luttel,
Daar gy geest- en fpraakloos zyt; Maar men zal uw wezen vormen,
Naar den aart van wil en tyd. Zoete blyfchap zult gy baren ,
Wen gy teedre vriendfchap kweekt: Of gy wordt misfchien een tonder,
Die den helfchen twist ontfteekt.
Zal



30 OP EEN BLAD PAPIER.
Zal men u vloekwaardig heten ?
Zietge u ligt ter vlam gedoemd? Of kuscht u 't bevalligst mondjen ,
Daar 't u vriendlyk welkoom noemt? Ligt verltyftge een' pligtvergeetnen ,
Die voor 't fchriklyk vonnis beeft: Of gy roept terug in 't aanzyn, Dien de'wet zyn feil vergeeft. Gy, zoo lydlyk, zoo gewillig ,
Zoo ontvangbaar, zacht en ftil, Zyt... wat zyt, wat zult gy wezen?
't Geen men van u maken wil. Trotfche en opgeblazen fterfling,
Zoektge uw beeld, gy vindt het bierl Hoe gelykt het teeder kindjen
Naar een blaadjen wit papier t Beider foorten zyn verfchillend, Grof en ruw, of fyn en glad. 't Edle van een kinderhartjen
Geeft geen wieg of bakermat. Beide vindt men onbefchreven: ó! Hoe ligt zyn zy befmet! 't Wichtjen treedt tot deugd of ondeugd, Naar 't zyne eerfte fchreedjens zet.
Alt



OP EEN BLAD PAPIER. 31
Als een teedre rys te buigen,
Voor een' kundig' hovenier, Kan men 't kragt en wysheid fchenken,
Schryvers, als uw blank papier, 't Kan, geleerd, weêr andren leeren,
Even als 't befchreven blad : Nogthans laat men kinderharten,
Of men inkt noch pennen hadd'. 't Kokerijen wordt fraai omhangen :
Lintjens, loovers, klatergoud, Doen zelfs meenig' watertanden
Naar een fpysjen zonder zout. Kostlyk, fmaaklyk toebereiden,
Leertge uw dochterlyke jeugd, Zwakke moeders ! pryst en wyst haar
Beter voedfel, dat der deugd. Ziet uw kroost, en meet zyn waarde
Af naar die der edle ziel, Wie het grootst gefchenk des Scheppers,
De eeuwigheid te beurte viel. Vaders, die, op koopkantooren,
Yvert voor uw waard gezin, Deugdzaam kroost- zy, by *t bereeknen Van uw winst, uw best gewin.
Ou-



3a OP EEN BLAD PAPIER.
Ouders, deze taak verheft u
Boven 't redenlooze dier. 'c Dankbaar kroost beloont u zeker,
Einders zyn toch geen papier.
PETRONELLA CORNELIA VAN ALPHEN.



O P
DEN STORM
VAN DEN oden NOVEMBER, 1800.






O P
DEN STORM
VAN DEN OD"N NOVEMBER, 1800.
ó God! hoe groot Zyn , in den nood Des aardryks, uwe wondren!.. Wy hooren u , van 's waerelds end', Daar gy, door 't ongeineeten rent, By ftorm op ftormen dondreu.
Gy, die den ftorm, hoe hy ook loeit,
Aan onverbreekbre kluisters boeit, De woeste winden houdt in teugels,
Die, als gy ze uit hunn' kerker Haakt,
Van 't luchtig zwerk uw' wagen maakt, En voortfnelt op der wolken vleugels l
C 2 Wilt



36 OP DEN STORM.
Wilt gy de bergen, door den plas Des diepen afgronds, doen verzwelgen?
Wilt gy de waereld uit haare as Verwrikken, en in 't niet verdelgen?
Wilt ge aan den loop van tyd en ftond
Een einde Hellen? zal uw mond Al 't fcheppingswerk, gelyk een veder,
Verftuiven doen, uit zynen ftand?
Onttrekt gy 't uwe vaderhand, 't Keert all' tot niet, als voor zyne eerste wording, weder.
6 God! hoe groot Zyn , in den fchoot Des aardryks , uw geduchte wondren!.. Wy hooren u, van 's waerelds end', Daar gy door 't maatloos luchtruim rent, By ftorm op ftormen doudren.
Wie, eindloos God! wie kan uw magt Met zyn al te eindig brein befeffen? Ik hoor den ftormwind zich verheffen:
Hy gordt zich aan met kracht op kracht.
'k Hoor



OP DEN STORM. 37
'k Hoor hem door het luchtruim loeijen, Buldrend tot orkaanen groeijen,
Druisfchen over ftede en veld , Woedende in zyn ren, verbolgen, 't Gods bevel der Almagt volgen ,
Met een onbezuisd geweld, 'k Hoor gebinten, balken , daken, Schranken, knerfen , piepen , kraaken,
'k Hoor hem , over bjrg en duin, Met zyne uitgeftrekte vlerken, Botzen tegen flot en kerken, Val by wisfen val bewerken, Huizen mortelen tot puin, Torens, in de lucht verheven, Schudden, wagg'len, trillen, beeven, Eveu als, aan beek en vliet. Biezen doen en buigzaam riet. Ai onzer! Ai onzer 1 waar heen, in die nooden, Ter veilige fchuiling en redding gevloden?
De hoogten zien u, Opperheer!.. . Zy buigen zich en vallen neêr, Op d'enklen wenk van uw geboden.
'k Hoor haar kruin, met fmak op fmak, Na veel horten,
C 3 Ne-



38 OP DEN STORM.
Nederftorten, En verbryslen dak by dak.
Zoo zag Jericho zyn wallen, Met ontzetting , nederv'allen,
Door bet raatlend krygsgefchal Van der priestren veldbazuinen, Die de torens, met hun kruinen,
Neêr deên ploffen, in het dak
Dien
Een huivring grypt my aan , Hoe groot zyn 's Heeren daên! Hoe vreeslyk zyne wondren! Wy hooren hem, van 's waerelds end', Daar by door veld en fteden rent, By florm op ftormen dondren.
Niet minder toont ge in 't woud uw magt Daar gy den esfeuboom belacht, Uw geest zich zien Iaat in de abeelen; Geen eik, hoe flaatig, die niet beeft,



OP DEN STORM. 39
Dien niet zyn vastigheid begeef, Eu losgerukt wordt van zyn wortels, banden, zielen. Hier ftort de ftevigfte olm, weleer Het tempelkoor der nachtegaaien, Op wien weleer het woud mogt praaien, Met ysfelyk gekraak ter neêr.
Daar fcheurt en knakt Een digtgetakt En flingrend dennenwoud , dat, in het nederftorten, Verward en kruislings zich vervangt, Op 's nabuurs kruin en fchouders hangt, Eu dus, in zynen val, dien meéfleept, of blyft horten. Niet anders valt, voor 't moordgeweer Des krygs , een ganfche bende neêr, Zoo tuimlen ook de kloekfte helden
Door 't fchroot van 't bulderend metaal; Zo wordt ook Mavors zegepraal Eehaald, ten koste van den val der kloekfte helden.
ó God! hoe groot Zyn, in den fchoot Der wolken, uwe wondren!.. Wy hooren u, daar gy het woud , C 4
Als



40 OP DEN STORM.
Als knakkend riet ter nederhouwt, Door veld en bosfchen dondren.
Ook is Jehova-God Op 't vloeijend element ontdoken;
Daar Hy, als 't water in een' pot, Het vloeijend element doet kooken. Hoe -fluift en ftygt en fpringt en fpat Het fchuimend zout, en bruisfchend nat, Uit zee, en meir, en vliet, en ftroomenl Beef, Huurman! beef: Reef zeilen, reef, Zoo niet, is 't met uw fchip en leven omgekomen. De golven ftaap'len zich op een Tot heuvels, ja, tot ftyle bergen, Die met hun kruin de wolken tergen, En rollen brullend' naar de bange dyken heen, Om die met hunne wolventanden, In weêrwil van het weerend puin , En vlytig aangevoerd arduin , Als leeuwen hunnen prooi, fchuimbekkende aan te randen. Zoo beukt de ftormram, met geweld, Op koop'ren muur en yzren deuren,
Tot-



OP DEN STORM. 41
Totdat zy magtloos openfcheuren; Zoo worden fchansfen, met hunn' fterkten, neêrgeveld.
6 God! hoe groot Zyn, in den fchoot Des afgronds, ook uw wondren!.. Wy hooren u, van 's waerelds end', Daar ge op het fchuimend zeenat rent, Ey ftorm op woeste ftormen dondren.
De blikzem fchiet, by 't fchor geluid
Des donders, zyne pylen uit, En zet het ftikst en akligst duister,
Den ondoorzichtbren bangen nacht,
Door zynen gloed, gansch onverwacht, In tienmaal meer dan zonlichts luister.
Is dit een vonk flechts van den glans,
Die uwen troon en tempeltrans Geftaag omringt? ó God der vadren!
Wie durft dan 't ongenaakbaar licht
Van uw ontzachlyk aangezicht, Zelfs op den verften afftand, nadren?..
C s Ont-
1



4a OP DEN STORM.
Ontzettend groot Zyn, in den fchoot Der wolken , ook uw wondrenl Wy hooren u, zo zeer geducht, By de aangeftokeu fulferlucht, In wolk aan wolken dondren!
Daar ftoot een mast- en ftuurloos fchip Aan fpaanders, op een blinde klip, Ginds hompelt, op de onftuime baarcn, Een logge klomp, Een eiken romp, Omringd van duizend doodsgevaaren. Hier jaagt een golf hem tot den top Der hoogfie waterbergen op !.. Daar helt, daar glyd, daar (lort hy weder, Met onheruelbaar laagen val, Tot in het ongeftadig dal, Tot in het donker diep des zwarten afgronds neder.
Ginds botst 'er een , op 't woelend zand, En zoekt zich worstlend van de wolven, die 't befpringen, Door flingrend draaijen , los te wringen; Maar worde, gelyk een fchelp , veruiaalen tegen 't ftrand.
6 Godl



I
OP DEN STORM. 43
ó God! hoe groot Is, in den fchoot Des afgronds, uw vermogen!.. Het diep moet zelf, Als 't hoog gewelf Des hemels, ook uw magt, en naam, en roem verhoogen !
Dan... ftormen moogen , door hun woên, En berg en heuv'len dav'ren doen, En bosch en wouden doen bezwyken , De golven moogen , aangedaan , Met kracht, en fchip en ftranden (laan; En klotzen tegen dyk en duinen; Wie op u bouwt, En vast betrouwt, Weet van geen wank'len noch bezwyken. Hy is gerust, Al wordt de kust Gebeukt, gegeesfeld, door de baaren; Hy is verzekerd, dat zyn fchip, Bevryd van branding, bank en klip, De haven van 't geluk eens veilig in zal vaaren.
E. J. B. SCHONCK.



Hij , die, bedaard, zijü' geest in ware kalmte rich;, 't Onbuigbaar lot met voeten weet te treden, En 't wuft geval, in voor- en tegenlieden, Verwachten kan met onverwrikt gezicht: Dien zal geen woên van bulderende golven, In ziedend fchuim, uit d'afgrond opgeliookt, Geen zwavelpoel, die Etnaas boezem kookt, Als 't barftend vuur, te lang in de' asch bedolven , Zijn haardrteê Hoopt, en door haar navel breekt, Noch blikfemgloed , die 't hoog gebergte ontftsekt, Noch overmoed van aartsgeweldenaren Het hart vervaren.
BILDERDIJK.



D E
LENTE,
AAN JULIA.
w olkom, welkom, jonge lente!
Schoonlie dochter der natuur! Welkom , lieve, zoete kweekfter
Van een rein en Godlijk vuur!
Alles doet uw komst herleven;
Alles ademt jeugd en groei; Alles doet uw komst herleven;
Alles prijkt in vollen bloei.
Zie in jeugdig groen zich tooien Bosch, en berg, en veld, en dal 1
Hoor 't gemurmel van de ftromen, Hoor der vog'len lofgefchal t
Zie in jeugdig groen zich tooien Al wat ademt, al wat leeft!
Alles doet uw komst herleven, Lente, die ons leven geeft!
Sta-



46 DE LENTE, AAN JULIA.
Statig prijken in de bosfchen
Eik, en olm, en populierl Lieflijk geuren in de weiden
Roos,, en heester, en laurier!
Flora heeft heur kostbre fchatten Met een milde hand verfpreid,
Sierlijk lacht de vruclub're bloeifem Door Pomona's vriendlijkheid.
Wiegt uw zangers, jonge takjes!
Zangers , die met lief gekweel Zingen... en eerbiedig zwijgen
Op de Item van Filomeel.
Filomeel, die eng'lentonen, U ter eere, ö lente, zingt,
En, door zoete toverwijzen, Bosch en veld tot luist'ren dwingt!
Herders! laat een' veldzang horen l Herderinnen, die daar zwiert!
Zingt nu reine feestgezangen, Even als gij hoogtijd viert.
*t Is



DE LENTE, AAN JULIA. 47
't Is nu hoogtijd: alles paart zich;
Alles koost, en kuscht s en mint; Alles lieft en bouwt zich nestjes;
Alles is thans mingezind.
Juultje! laat een feestlied horen!
Alles paart zich; alles mint; Cypris zal uw cither Hemmen,
Cypris, altijd mingezind.
Herderinnen J biedt tot kusfchen Nu uw' lieven, zoeten mond!
Herders! laat u toch niet noden: Kuschjes maken 't hart gezond!
Bied tot kusfchen, lieve Juultje!
Mij uw' zoeten rozenmond! Kuschjes helen liefdefmarten,
Kuschjes maken 't hart gezond!
Juultje! laat u toch verbidden !
Al te ftrenge kuischheid deert: Ruk den fluiër van uwe ogen, ■ Die de ftoute kuschjes weert.
De-



48 DE LENTE, AAN JULIA.
H. A. SPANDAW.
Delia zelfs lei gewillig
Eens haar maagdenblpheid af,
Toen zij aan den fchonen flaper Honigzoete zoentjes gaf.
Volg dit voorbeeld! de avond daalt reeds.
Denk, dat Delia ons ziet; En bij reine liefdekuschjes
Lijdt de maagd'lijke onfchuld niet.
ó! Gij glimlacht!.. Welkom, lente!
Schoonde dochter der natuur! Gij, gij kweekt in Juultjes harte
Ook een rein en Godlijk vuur!



AA U
GOD.
De feraph zingt uw' lof; De worm, in 't lage ftof, Kent u, zyn' Opperheer, En wriemelt tot uwe eer, De zon ryst ftatig op, En fchildert op den top Van bergen zonder tal, En in het grazig dal, Uw liefde en majesteit; liet oog des zephirs fchreit Een' dauwdrop op de blaên ; De beek ruischt blydfchap aan Het fpichtig grasje buigt; De fchelle vogel juigcht, In 't vrolyk morgen.uur, ó Schepper der natuur! Vol eerbied, bly te moé, U enen lofzang toe» Eu fchiet de zon in 't meir Haar gloênde dralen neêr; D
En



50 AAN GOD.
En lokt de fchemering Den nyvren veldeling, Vermoeid , met ploeg en fpaê , By wachtend kroost en gaê, Wanneer de bleke maan De onmeetbre azuren baan, In 't ftonkrend (tarrenkleed, Met majesteit-betreedt; Dan fchittert uwe pracht In 't ftille van den nacht.
De murmelende vliet, Het ruisfchen van het riet, Waardoor de zephir dwaalt, En zachtkens ademhaalt; De (helle blikfemfchicht, Die heel den nacht verlicht, De donder, die in 't oord De rust en ftilte (loort, En in het fiddrend veld Uw mogendheid vermeldt; De wind, die buldrend woedt, En wouden beven doet; De nok gemeten zee, Dan brullende om de reê>
Dan P



AAN GOD. st
Dan, als een effen kleed ,
Voor elks gezicht verbreed,
Daar 't oog vermoeiend weidt
Op die oneindigheid:
Ja , heel het fchepping-rond
Juigcht als uit enen mond ,
Terwyl een hoge rust
Hem 't Matig voorhoofd kuscht;
God is zo goed als groot: Hy /lort, uit zynen fchoot, Den zegen , heinde en veer, Op zyne fchepslen neêr, Zyn vaderliefde zweefc Op all' wat leven heeft, Terwyl Hy 't menfchenkind Als Vader 't meest bemint."
Maar ach! wat is die pracht, Die wysheid, liefde en magt, Die in het zonlicht ftraalt, Die in den dauwdrop daalt, Voor 't oog, waar zinlykheid Een' nevel overfpreidt? — Voor 't hart, door waan verdikt, Waarin 't gevoel verflikt,
D a Dat



SS AAN GOD.
Dat rust noch blydfchap kent, Maar heel zyn waarde fchendt; En langs der wenfchen zee Vergeefsch de blyde reê Van vergenoegen zoekt, Zyn lot en Haat vervloekt, Als hy een klip bezeilt En telkens banken peilt? — Voor dien mensch is gewis De fchepping wildernis.
'k Aanbid, oneindig Heer! Voor u buige ik my neêr. 'k Erken in u alléén, ln vreugd en bang geween, Het rustpunt van myn hart, Myn troostbron in de fmart. De wufte zinlykheid Heeft my te lang misleid. Bedrogen door haar' waan, Ontvoer me aan hare paên! Aan u alléén , myn God ! Beveel ik ftand en lot: Uit u flroomt zaligheid ; Gy hebt geluk bereid
Voor



aan god. sz
d 5
ï8oo. METER.
Voor elk, die u aanfchouwt,
En kinderlyk betrouwt.
Uw goedheid zwelt in 't graan; Uw trouw blinkt in de maan; De flormwind fpelt uw magt, En in den zwartften nacht Ontfteekt uw hand een licht Voor 't kwynend aangezicht. Gy telt elk' heten traan Die, in de worstelbaan , Aan 't rouwend oog ontrolt, Als 't hart, door ramp gefold, Zich nergens veilig ziet, Maar tot uw liefde vliedt. Elk een dier tranen zal, Aan 't eind' van 't jammerdal, (Dat dan myn hoop niet kwyn'0 Een edle paerel zyn , Aan de overwinningkroon, Na 't ftryden me aangeboón.



D. M.
10. FLORENTII MARTINET.
H'c fittis est, quein vita catum venerata magistrum,
Cui fincera Dei cura comes Sophiae; Qui pandit, Natura, tuos, miranda, recesfus,
Per campum Historiae duxque fidelis iter; Qui, fibi non foli genitus, folamine moestos,
Praefentique inopem faepe'levavit ope; Confilioque juvans cupide quemcunque falubri,
Vixit amor patriae deliciumque fuae. Spargit honoratum lacrymis turbata fepulcrum
'Pallas, et orba fuo vindice Religio.
17495- H. van EL DIK.
Hier ligt die fchrandre man, g'eerbiedigd in zyn' tyd, Die zich der wysbegecrte en godsvrucht had gewyd, 't Verborgen wonderfchoon van u, natuur! ontdekte, Ons op 't historie-veld ten trouwen gids verftrekte, Die niet voor zich alleen was op dit waereldrond, Daar droefheid by hem troost, en de armoe byftandvond, En dien men ieder graag den besten raad zag geeven; De liefde en lust zyns lands in zyn deugdkweekend leven. De ontroerde Pallas fchreit op 't waardig grafgelteënt1 Terwyl de godsdienst haar' ontrukten (leun beweent.
Naar het bovenft. Latyn. A. L. KALDENBAC ff.



GRAFSCHRIFT
O P
J. F. M A R T I N E T.
De kristen-filofoof, beftraald met heilig vuur, De ware men'fchen vriend, de kenner der natuur, De fchandre bijbeltolk, getrouw aan plicht en wet, Wacht hier zijn' heilftaat in: hier fluimen Martinet.
P. DE GRIENT DREUX.
AAN MEJUFFROUW
M. M. VAN OSSENBERGH j
WEDUWE VAN
J. F. MARTINET,
BIJ OVERGAVE VAN BOVENSTAAND GRAFSCHRIFT.
Bedrukte weduwvrouw, ontvang mijn nedrig dicht.
r4,.# -,
'k Ben dit aan uwen vriend, aan Martinet verplicht.
't Is waar; mijn lof klinkt fchraal — maar kunnen menfchentonen,
Kan ijdle woordenpraal den hemelburger kronen?
ó Neen: die zoo veel deugds bij zooveel braafheids paart
Is boven 's menfchen lof, en englenzangen waard'.
Reeds roemt een feraf hem in zaalge hemelchoreu —
Nog flechts één ogenblik!.. Gij zult die juichftem horen.
P. DE GRIENT DREUX.
D 4



D E
ZESTIENDE ZANG,
UIT DE TOEZANGEN VAN
QÜINTUS HORATIUS FLACCUS.
(Waarin hij zig beklaagt dat de burgertwisten geen einde hebben.)
AAN HET ROMEINSCHE VOLK.
De tweede leeftijd ziet den burgeroorlog woeden,
En Rome gaat, helaas! te grond door eigen kracht: Dat Rome, 't geen zich voor den Marfer kon behoeden,
En 't fiere dreigen van Porfenna heeft veracht: Wiens moed kon Capua met Spartacus getuigen,
Wien de Allobroger, aan geen nieuwigheid getrouw, Noch ook Germanjes jeugd, hoe dapper, oit deed buigen
Noch Hannibal, die Hof voor 't oudrenhart van rouw, Dat Rome zullen wij, een bastaardkroost, bederven,
Zoodat het woest gediert' daar ras zijn/chuilplaats vind', De vreemde magt in 'teind' daar flechts zal asch verwerven,
De hoef van 's ruiters paard de Had geheel verfijnd', Quiriuus ovcrfchot, aan wind en zon onttogen,
(ó Welk eene euveldaad!) te dartel word' verftrooid. Heeft dan het gantfche volk, of 't beste deel, nog oogen?
Erkent bet, dat het is bedorven, en berooid?
Geen



AAN HET ROMEINSCHE VOLK. 57
Geen andre raad dan der Phoceërs moet men hooren.
Verlaaten we allen die met recht gevloekte flad ! Geen tempel, haard, of erf, mag langer ons bekooren;
Geef aan het bosehzwijn en den wolf ten prooi dien ('chat. Gaa, daar uw voet u draagt, of daar u op( de bnaren
De zuide- of westewind onzeker heenenleidt. Behaagt u dit? of kunt ge u klaarer nog verklaaren? ■ Zoo neen! van ftonden aan ons dan ter reiz' bereid. Doch zweeren wij vooraf, noit naar dit land te keeren
Voordat de zwaarfle fteen op 't water luchtig drijv'. Dat niemand zich gevoel' door heimwee overheeren,
Voordat het bed der Poo 't Matynsch gebergt' bcfchrijV, En de Apenynfche top in zee zal nederzinken,
Gedrochtelijke togt onkenbre monsters teelt, De tijger en het hert uit de eigen bron zul drinken,
Het duifje zonder fchroom eens met den havik fpeelt; .Voordat het fchichtig lam den leeuw niet meer zal vlieden,
De bok, gantsch baardeloos, zich baade in 't zoute nat! Kom, zweeren wij, dat dit moet alles eerst gefchieden, -
Voor wij te rug gaan naar de lang gevloekte ftad. Dien eed doe 't beste deel: de rest blijv' zorgloos ronken, , Aan zijne legerfteê te vadzig vastgebocid. Treur gij niet, die u voelt door heldenmoed ontvonken:
yerlaat de ftranden door Toscanes zee befproeid.
D S Ons



58 AAN HET ROMEINSCHE VOLlk
Ons wacht reeds de oceaan : kom, zoeken wij de ftreekerc,
De malfche fixceken, en de beemden mild verrijkt, Waar Ceres, zonder ploeg, den graanoogst aan kan kweeken',
De wijngaard, ongefnoeid, met rijpe druiven prijkt, De olijfplant nimmer faalt in gunstig op te fchieten,
De bruine viigeboom volfchoone vruchten fchenkt, Waar wij den honig zien uit eikeboomen vlieten,
En 't bergkristal het land met zuivre ftroomtjes drenkt; Daar, waar- het geitenheir van zelf ons melk zal geeven ,
En 't vriendlijk wollig vee gefpannen uijeis biedt, Waar's nachts geenbceren om de laage fchaapskooizweeven,
En 't oog op 't aardrijk noit vergiftige adders ziet. Meer heil nog wacht ons daar: geen zwaare regenplasfcn
Bederven immer daar den vruchtbren akkergrond, Geen fttigge kluit belet daar 't welig zaad in 't wasfehen :-
Daar is elk jaarfaifoen gematigd en gezond. Noit heeft men Argos fchip zijn koers zien derwaarts (lellen;
Noit heeft Medeaas voet dat zuiver oord verpest; »t Sidoonfche zeevolk zag men noit daarheenen fnellen;
Ulisfes makkers bleef ook vreemd dat fchoon gewest. Geen veepest fchaadt daar't vee,geen(lardaaronheil baarde.
Die ftranden heeft Jupyn voor 't braaf gedacht gefpaard, Zoo ras de goudè'euw in een kopren eeuw ontaarde:
Die toevlugt büjft hen in deeze ijzren eeuw bewaard.
1797. TOUS. WOORDHOUDER.



AAN
C E F I Z E.
Ztoo fnellen de dagen des levens daarheenen,
Zoo vlieden de Honden ons vlugtig voorby. Hier ziet men den lydenden fterveling weenen,
Daar treed men langs roozen al lagchend en bly. Zoo fnellen de dagen des levens daarheenen,
Zoo vlieden de Honden ons vlugtig voorby. Gelukkig die ftervling, die ze eens zal vereenen
Met hemelfche Honden, zoo zalig, zoo vry! Maar vaak echter zucht, by 't verzwinden dier Honden, De lydende menschheid, by 't fmarten der wonden,
En fchreit tot den hemel, om zielanzeny.
Zoo



60 AAN CEFIZE.
Zoo keeren de Honden, by 't plechtig verjaaren,
En dom ons gedenken aan doorgedaan leed, Aan 't,woeden dér rampen, aan 't bruifchen der baaren ,
Waarmede het harte vaak zwoegende flreed; Maar ook, by het keeren dier plechtige Honden,
Gedenkt men niet zelden, met hartlyke vreugd., Den zegen des Vaders, van boven gezonden,
En vieren die Honden, verrukt en verheugd. En wie zou niet altoos Gods liefde dan pryzen? By 't keeren dier Honden zyn' lof niet doen ryzen
En wyden zich dankbaar aan godsvrucht en deugd?
Welaan dan, myn zangfler ! fpan vrolyk uw fnaaren:
Vergeet, voor dit tydftip, uw droefheid en rouw. Hier viert men de Honden van 't plechtig verjaaren,
Hier looft men Gods liefde, hier dankt men zyn trouw. Uw goedheid, ó Vader! worde eere gegeven:
Uw liefde behoedde dit jeugdige paar, En doet hen dit tydftip genoeglyk belecven,
En dankbaar herdenken 't Ontworsteld gevaar. , Uw goedheid, 6 Vader! worde eere. gegeven! Gy doet ons die Honden genoeglyk beleeven;
Gy billykt die blydfchap, en roert myne fnaar.
Keert



AAN CEFIZE. 61
Keert weder, ó (tonden van 't plechtig verjaaren!
Keert altoos zoo gunstig, genoeglyk en bly, Totdat myn vriendin eens op wieken zal vaaren,
Op wieken der juigchende leraphenry, Totdat zy, van knellende boeijen ontbonden,
De godlykc tooneu der engelen hoort: ,, Wy hebben een zuster op de aarde gevonden,
„ En voeren haar opwaards in zaliger oord." Zoo fnellen inmiddels de (tonden daarheene, Totdat zich haar geest met haar' Goël verëene;
Zoo vlieden de dagen des (tervelings voort.
»g-"oV. F' A' J' HOFFMANN.



<?4 A M I N T A S.
Hy wilde weêr naar 't boseh , om ander hout te vellen j
Doch de edele driade (*), onzigtbaar in den boom , Riep, met een dankbre Item: Zoud ge onbeloond me ontfnellen,
Gy, die my hebt behoed voor 't fchuren van den ftroom ? Spreek, goede herdei ! fpreek: wat eischt gy tot belooning?
Wat is 't dat gy begeert? uw wensch word ttraks voldaan. 'Ik weet, gy zyt niet ryk: uit uw bekrompen woning
Doet gy vyf fchaapjes flechts met u ter weide gaan. Indien 't my word vergund een bede u voor te dragen ,
6 Nimf! fprak de arme Amint', ikfmeekuit's harten grond, Palemon, myn gebuur , ligt, in onlydbre plagen,
Reeds federt d'oogsttyd krank: ó, maak den man gezond!
Zo bad de vrome Amint'. Palemon leed niet verder.
Met milden zegen wierd Amintas deugd bekroond: Hy wierd, in have en vee, welhaast een ryke herder.
De goden laten nooit het goeddoen onbeloond.
P. J. UTLENBROEK.
Naar gessner. iBfaï;
(*) De driaden waren befchermsodinnen der tiktn: zy vierden gtiore* tn flienen met ie l/oomen.



PROEVE
VAN
GETROUWHEID.






PROEVE
VAN
GETROUWHEID.
Dien kwelt de fiad En 't hof vaak met veelerlei zorgen. De maarfchalk van Holm, om het zeker genot, Hield daarom verftandig op 't land, in een flot, In ftilte zyn liefje verborgen.
De maarfchalk acht het in 't minst niét zwaar, Vaak hier en daar, By nacht en by ontyd te jagen; Hy reed weg by 't eerste gekraai van den haan , Om weder ten hove aan d'ontbytdisch te ftaan, By 't vullen der vorstlyke rnaagen.
ROMANCE.
Wie gaarn' zyn liefje trouweigen hadd',
E 2
Dd



68 PROEVE VAN GETROUWHEID.
De maarfchalk jaagde, door min gefpoord, Beftendig voort •: De liefde houdt hem onbezweken. „ Hoei, zweetvos! draaf voort dan, dat zy my haast kuscht, „ En breng my in 't nestje van wellust en rust, Vóór dat nog de dag aan komt breken."
Hy zag zyn flotje nu niet meer verr'. De morgenfter Scheen juist in het raam van zyn liefje. „ Geduld nog, ó zonne! vertoef nog een poos, „ Zy fluimen, en flaapt nog, en droomt zorgeloos: ,, 6! Wek haar toch nog niet, dat diefje!"
lly kwam aan 't flotje, en liet nu zyn paard, Voor niets vervaard, Los weiden, in plaats van te binden; Toen (loop hy het heimlyke poortje voort in, Eu waande in het kamertje zyne engelin, Te bedde, zoet dromend', te vinden.
Poch



PROEVE VAN GETROUWHEID. 69
Doch toen hy zagtjes voor 't bedje kwam, ó Wee ! toen nam De fchrik hem Ilraks alle vyf zinnen : De kamer was ledig , het bedje was koud. „ ó Wee? welk een rover was immer zo Hout, „ En kwam, om te Helen, hier binnen?"
De maarfchalk li -p toen, als op een' draf, Trap op , trap af ; Hy riep, maar geen fterveling kwam 'er; ln 't einde verneemt hy roch eenig geluid: Het klonk van beueden. ,, Wat of dit beduidt? „ Wie maakt in den kelder gejammer?"
Hy onderfcheidt nu des flotvoogds toon ; Want weggevloón Was alles voor des maarfchalks tooren. „ ó Hendrik! wie heeft u gevangen gezet ? „ Wie heeft, door deez' grendel, u 't uitgaan belet? „ Toe, fchielyk! laat horen, laat horen!" —
E 3 ' „6 Heer!



70 PROEVE VAN GETROUWHEID.
„ Hoei!
„ ö Heer', de fchandelykfte euveldaad, ,, Heeft, door verraad, „ De jonker van Linden bedreven; „ Hy roofde de juffer , en ging met haar heen , ,, En uwe twee wakkere honden meteen:
,, De droes weet waar zy zyn gebleven!"
Den maarfchalk ging dit door merg en been. Hy haalt meteen Zyn' zweetvos terftond uit de weide; Hy dondert, hy ftampvoet, en, wip! met een' vaart, Zit hy reeds, wraakfchreeu wend , op nieuw weêr te paard, En draaft als een blits langs de heide.
Een ftreep in den daauw door 't fpichtig gras Verraadt hem ras Den weg dien zy hebben genomen. „ Kom aan nu, myn beestje! doe thans eens uw best, „ Slechts ditmaal, flechts ditmaal: het is voor het lest, ,, Laat my nu geen fchande overkomen.



PROEVE VAN GETROUWHEID. ji
„ Hoei! dat ik drave, al ftak my de moord! „ Voort, voortI voort, voort! ,, Wil thans van uw' pligt u braaf kwyten: ,, Dan zult gy, na dezen, altoos op zagt fixooi, „ By voedzaame haver, by welriekend hooi, ,, Uw leven in vrede verflyten."
't Paard flrekt zyn' hals uit, daar 't niet bezwykt; De ridder ftryk: Den nachtdaauw van 't gras met zyn zooien. Het fteken der fpooren , ter wrake des boefs, Verdubblen den dondergalopflag des hoefs, Als reed hy op gloeijeude kooien.
Ziedaar, van verre, ter rechterhand, Hoort hy in 't land Gerucht van verfpreidende klanken ; En naauwelyks is hy den heuvel voorby , Zo fpringen hem zyne twee honden op zy' , Die , van blydfchap, huilen en janken.
E 4 „ Schaamt-



72 PROEVE VAN GETROUWHEID.
De heer van Linden wierd zeer verwoed, Gevoelde moed In zyn borst, en kracht in zyn handen; Hy keerde zich dadeiyk oin met zyn paard,. En was op deze aanfpraak in 't minst niet vervaard, Wie hem met zyn' roof aan dorst randen.
De beiden ridders fprongen van 't paard , ' Meii trok het zwaard, En voort op elkaér aangevlogen ; Zy gunden om te ademen zich pas den tyd, En ftreden een' hevigen , grimmigen "fïryd ;
Het zand en Hof vloog hen in. de oogen.
Men
„ Schaamtlooze rover! blyf Haan, blyf ftaan; ,, Gy zult niet gaan, „ Al had u de duivel befnaveld , „ Al braakte gy zelfs vuur en vlam uit uw' mond, 5, Al liondt gy daar voor my , gy booswigt ! gy hond! ,, Van 't hoofd tot de voeten bezwaveld."



PROEVE VAN GETROUWHEID. 73
Men vecht als tygers, en blyft verwoed, Tot zweet en bloed De pnnfers en helmen bedaauwen, Doch geen van hen beiden, hoe handig hy draait, Gelukt het, hoe moedig hy 't zwaard wendt en zwaait, Zyn' vyand ter neder te houwen.
Doch toen het beiden, vermoeid en zwak , Aan kracht ontbrak, En zy bykans waren bezweken, Riep jonker van Linden: ,, Heer maarfchalk! zo gy ,, Hier een poosje wilt rusten , dan ook kunnen wy ' „ Een woordje bedaard famen fpreken."
De maarfchalk, leunend' toen op zyn zwaard, Hoort zeer bedaard Naar 't zeggen des jonkers van Linden. „ Heer maarfchalk! als ik het u vry zeggen mag, „ Veel beter bekomt ons, by vreedzaam verdrag, „ De zaak in der minne te vinden.
„ Wat
E 5



74 PROEVE VAN GETROUWHEID!
„ Wat baat hier 't vechten? ik bid u, heer! „ Geen dank, noch eer „ Krygt hy die verwint. .. Wacht, ik weet'er „ Wat op; Iaat de juffer zelf kiezen: de geen „ Dien zy dan vnoóg' kiezen ga vry met haar heen: ,, Dan handelen wy immers beter"
Den maarfchalk ftond dit niet kwalyk aan: Gezegd , gedaan. „ 'k Zal," denkt hy,,, haar vast niet verliezen: ,, Wat heb ik niet aartigs gedaan en gezegd!
Myn liefde was zuiver, myn trouw was oprecht: „ En hoe! zou zy my dan niet kiezen?
,, Ach !" denkt hy teder, ,, zy kiest vast my; „ Want fteeds was zy ,, In liefde en in .trouw onbezweken." — ó Gy, die-uw liefje nog nooit hebt getoetst, En nog denkt dat oude liefde niet roest!
Wilt voortaan zo bout niet meer fpreken.
De



PROEVE VAN GETROUWHEID. 75
De vrouw, ts paarde, van verre, zag Zeer gaarn' 'c verdrag, Eu draalde in het kiezen niet lange: Naauw' plaatften de firyders zich elk ,aan een' kant, Of dadelyk gaf zy den jonker de hand: — ö Foei! die verraderfche flange!
Foc-i! foei! dat zy, zo trouwloos als fnood, Met hem ontvlood! Holm fcheen in een' afgrond te ploffen, Toen hy met den jonker haar heenen zag gaan; Met bevende lippen, ftokftyf bleef hy ftaan, Als had hem de donder getroffen.
Toen viel hy, daar hy fchier krachtloos was, Ter neêr in 't gras, By zyne geliefde twee honden; Die; beiden gezellen, altoos trouw van aart, Omfnuffelden angstig hem lippen en baard, En likten het bloed van zyn wonden»
En



76 PROEVE VAN GETROUWHEID.
En dit bragt weder het zonnelicht In 't droef gezicht Huns meesters ; zy waren zyn hoeders. In traanen verfmolt zich allengskens zyn fmart; Hy drukte die goeden, getrouwen aan 't hart, Als waren 't zyn vleeschlyke broeders.
Getroost om 't misfen van deze vrouw Door hondentrouw, Vervloekt hy zyn ongeluksflerre ; Hy ftygt weêr te paarde, maar naauw' had hy net Zyn' eenen voet in den flygbeugel gezet , Of hy hoort zich roepen van verre.
En, ziedaar, op zyn fchuimbekkend ros, Den teugel los, Komt-de jonker aan galopperen. ,, Heer maarfchalk! ik bid u, hoor my nog eens aan: Wy hebben de zaak flechts ten halve gedaan, „ Het welk my weêrom heeft doen keren.
„ De



PROEVE VAN GETROUWHEID. 77
„ De juffer, die thans met my is gegaan, Houdt ook nog aan „ My ook uw twee honden te geven; „ U dezen te vordren is 't geen zy gebiedt: ,, Dus moeten wy, geeft gy goedwillig ze niet, „ Weer vechten op dood en op leven."
De maarfchalk flaat geen hand aan zyn zwaard, Herhaalt bedaard, De woorden des jonkers van Linden: „ Heer jonker! als ik het u vry zeggen mag, „ Veel beter bekomt ons, by vreedzaam verdrag, „ De zaak in der minne te vinden.
„ Wat baat hier 't vechten? ik bid u, heer! „ Geen dank, noch eer „ Krygt hy die verwint... Wacht, ik weet'er „ Wat op; laat de honden zelf kiezen: de geen „ Dien zy mogen kiezen ga vry met hen heen: „ Dan handelen wy immers beter."
De



78 PROEVE VAN GETROUWHEID.
De heer van Linden moet thans hiermeê Ook zyn ,te vreê; Hy denkt: „ kom, ik zal het wagen." Hy fluit hen, hy lokt hen, met mond en met hand, ! Hy hoopt hen te vangen; maar vruchteloos; want Hy zou zich het grypen beklagen
Hy klopt op zyn kniên. „ Pies! wies! wies! wies!" Het baat hem niets; Hy neemt een ftuk brood in zyn handen, En lokt hen nu daarmede; ook vruchtloos bedryf: Zy wyken, en fpringen den maarfchalk op 't lyf, En tonen den jonker de tanden.
1801. P. G. WITSEN GETSBEEK.
Naar het Hoogduitsch,
van BÜRGER.



H E T
GRAF
VAN
F L O R I A N,
TE S E A U X.
6 Scille boschjes! en gy lommerryke dreeven!
Droefgeestig zet ik me in uw koele fchaduw neêr, En zing een' klaagzang, om myn' boezem lucht te geven:
De dichter van Estelle en Numa is niet meer!
Hier leefde hy; ziedaar die ftille en fombre hanen, ' Alwaar zyn deugdzaam hart zich allen dwang ontwrong,
Een zagte kalmte fmaakte in 't midden der orkaarien , En waar hy, vol gevoel, de liefde en de onfchuld zong.
Ik wil zyn zedig graf met jeugdig groen omvlechten.
Hoe eerbiedwekkend is deze aangenaame (treek! Hoe grootsch-eenvouwdig hier de rustplaats des oprechten!
Hoe fchoon vloeit langs dit graf dees kristailynen beek!
De tedre Florian verdiende een langer leven:
Hy was gevoelig, braaf; zyn lier de deugd gewyd;
Maar 't nydig lot, dat nooit de (terfling kan weêrftreven , Ontrukte hem aan de aarde in 's levens lentetyd.
Toen



8o ' * HE-T GRAF VAN FLORIAN.
Toen Frankryks Nero , als de Roomfche, in bloed zich baadde, En fchuldlooze offers, wreed deed Aagten op 't fchavot,
Kon Florian, die hy ook met zyn' haat belaadde , Zyn woede niet ontgaan : de kerker wierd zyn lot.
Hy heeft zyn vryheid, maar geenszins zyn' moed verloren;
Hy flaart de toekomst aan met een gerust gelaat,Slechts fomtyds fchynt een traan door de oogleènheen te boren ,
Maar 't is om 't lot dat hier de deugdzaame ondergaat.
Doch 't volk flaat eindlyk op .: de dwingland ligt bezweken;
De deugd ziet eindelyk haar rampen dóórgeftreên , En Florian zyn boei, hem zo onwaard', verbreken;
Daar wet en menschlykheid regeren als voorheen.
Hy gaat op nieuw zich naar zyn landverbjyf begeven : Hy ziet zyn bosch, zyn veld , zyn' tuin , zyn' vyver weer;
Maar 't wreed herdenken aan zyn' ramp, hem bygebleven , Verkort zyn dagen, en... Helaas! hy is niet meer!
Wat zeg ik!... Neen, ondanks 't vernielend alvermogen Des tyds, is 't Florian , wiens naam alle eeuwen tart,
En de eedle vruchten van zyn fcheppend geestvermogen Verlevendigen fleeds de deugden van zyn hart.
iSoi. P. G. WITS EN GETSBEEK.
Naar ha Fransch.



OVER DE
RAMPEN
DEZES
LEVENS.






OVER DE
RAMPEN
DEZES
LEVENS.
Tout ejl bicn , fortani des mains de l'Auteur des chofes: tout dégénéré ent re les mains de Vhomtne.
J. J. ROUSSEAU.
„ Neen, op dees wendende aarde is geen geluk te vinden t
Wie zucht niet door de elend'? wie klaagt niet door de fmart? Wie weent niet om 't gamis van maagen en van vrinden?
Wie voelt geen zorg en angst in 't wreed gefolterd hart? Wy menfchen zyn, helaas! tot ongeluk geboren;
Het leven is 'verdriet, en 't derven baart ons fchrik; Wy doen een droef geween by onze wording hooren,
Wy geeven zuchtende, vol angst, den laatsten fnik: En tusfchen 't eerst begin en 't eindperk van ons leven
Zyn droefheid, fmart, verdriet, verfchrikking,rampenpyn, Met zorg, bekommering en naberouw geweven,
Die ons fteeds folteren en onze beulen zyn 1"
F 2 Z«



84 OVER DE RAMPEN
Zo hoor ik u, ó'mensch! geftadig morrend klaagen,
Te onvreden zuchten om uw naar en aklig lot: Maar wie befchuldigt gy als de_ oorzaak uwer plaagen?...
Het eeuwig Albeftuur... den wyzen Schepper... God! Ondankbrc! ftaak die taal; gy zoud Gods liefde onteeren:
De Schepper is volmaakt; al 't geen hy fchiep is goed: Gy, dwaaze flerveling! dit moet uw'trots verneêren ,
Gyzelf zyt oorzaak van uw' ramp en tegenfpoed. Al wat béftaat is goed uit 's Makers hand gekomen:
De dwaaze mensen misvormt dit alles met zyn hand: Hy ent op d' eenen bfbom de vrucht van aiidre boomen;
Met graan, uit d'eenen grond, bezaait hy 't andre land; Hy wart het all' dooréén, luchtftreeken, jaargetyden,
Het water en het vuur, en de aarde met de lucht: Die mengeling doet hen zich onderling beftryden,
En jaagt de kalme rust en de ordning op de vlugt. Zo als natuur 't hem fchenkt, is hy met niets te vreden;
Zyn hond, zyn paard, zyn flaafmoet naar zyn'zin verminkt; Gedrochten ziet hy 't liefst en tegenftrydigheden ;
Ja zelfs He zon, die nu in 't west des avonds zinkt Om andre volkeren met vrolyk licht te omftraalen,
Blonk , had hy 't zonnette! in zyn beperkte magt, Slechts aan zyn' horizont en zou nooit westwaarts daalen.
Gelukkig voor deze aard' dat hem 't ontbreekt aan kracht!
Gy,



DEZES LEVENS. 85
Gy, wreevlig fterveling! mort tegen 't Opperwezen,
Wanneer gy monsters vormt, dat God geen englen fchepc; Gy wilt van distelen de zoetfte vruchten leezen;
En als ge een roos vertrapt, klaagt gy dat zy verlept. *
Maar zou, by onderzoek, all' wat ons hier doet klaagen
Wel wezendlyke clende en ramp en onheil zyn?... Een fnel gefchoten pyl, op dunne lucht gedragen,
Veroorzaakt, wien hy treft en kwetst, dezelfde pyn: Zo moet de pyl des ramps, die waarlyk ramp zal weezen,
Ook ieder, wien hy treft, dezelfde fmart en druk Doen voelen:maar wy zien den een' voor 't noodlot vreezen,
Waarnaar een ander wenscht, als naar zyn hoogst geluk. Hy, die , in weelde, pracht en overvloed geboren,
Een deel van zynen fchat op eens verloren heeft, Klaagt, morrend in zyn lot, en waant zich ramp befchoren,
Schoon hy nog veel behoud en onbekrompen leeft. Een ander, aan gebrek reeds van zyn kindfche jaaren
Gewoon, en in de fchool der armoede opgevoed, Kan, door zyn noeste vlyt, de helft pas overgaêren,
En juigcht, vernoegd van vreugd, als had hy overvloed. De nyvre landman rilt als hyten ftryd moet trekken,
Van 't vreedzaam erf verjaagd naar 't woelig oorlogsveld; Zyn klagt, zyn droef geween kan ieders deernis wekken;
Hy waant aan 't ergfte lot zich dan ten doel gefteld.
F 3 Maas



16" OVER DE RAMPEN
Maar hy, wien de eerzucht meer de zinnen kan bekooren,
Haakt brandend naar den kryg, waarvoor de landman beeft ; Hy waant zich 't heilrykst lot dan eerst te zien befchoren,
Als hy op 't veld van Mars naar de eerlaurieren (treeft. Een fchrander jongeling, maar door fortuin verlaten,
Zwerft, op de ontembre zee, naar eeneuitheemfche kust, De reê weêrkaatst zyn klagt; maar wat kan't klaagen baaten?
Hy mist zyn vaderland, zyn vrinden, en zyn rust. Een zeeman, lang gewoon op 't. pekelveld te zwerven,
Gaat vrolyk op de reis, fchoon hy zyn land verlaat: Men ziet hem, wel te vreên, zyn huis en haardfteê derven;
Hy noemt dit zwerven goed, de jongling noemt het kwaad. Klaag dan niet om uw lot, gy moet uzelv' beklaagen,
ó Mensch! dat gy u niet aan 't noodlot onderfchikt; Het zyn geen moeilykheên, het zyn niet alle plaagen,
Waar uw verbeelding, als iets vreesfelyks, voor fchrikt. De Godheid fchiep den mensch gefchikt voor alle (tanden:
De mensch misvormt zichzelv', en maakt, door eigen fchuld. Dat hy , in welk een' (tand, of in wat oord of landen
Voorzienigheid hem plaatst, zyn pligten niet vervult. Wees inet uzelv' te vreên; God zorgt voor alle menfchen,
Hy zorgt dus ook voor u; vergaap u aan geen fchyn; Vorm u hier op deze aard' geen onvervulbre wenfchen; God fchiep u tot een' mensch... wilt gy een engel zyo ? ——
Maar



DEZES LEVENS. 8?
Maar zyn 'er dan op de aard' geen wezendlyke rampen,
Geen droefheid,geen verdriet,geenzorg,geen angst,geenfmart? Is dan de wreede elend', waarmee zo veelen kampen,
Geen bron van foltering voor een gevoelig hart?... Wanneer de rèinfte min , zo vlekloos als in Eden,
Twee harten t'zamen voegt, en kneed als wasch tot een, Maar, door vooroordeel in haar blyde hoop bedreden,
Haar heil verwislen ziet in akelig geween : Als armoede en gebrek den mensch het hart doen breekert,
De naakte zuigeling van honger deerlyk fchreit, De droevige ouderen, als zy om byftand fmeeken,
Niets dan vernedering en fchïmp zich zien bereid: Wanneer een eenig kind, der oudren welbehagen,
Door't wreed geweld des doods, waarvoor eens alles bukt, In 't eerste levensperk, in 't prilfte zyner dagen,
Uit hunn' verzorgend' arm word in het graf gerukt: Is dit, is dit, helaas! geen wezendlyke elende ?
Is dit verbeelding en geen wezendlyk verdriet? Gevoelig fterveling! gy, die eens rampen kende,
Gevoelt gy 't drukkende van deze foltring niet? 'k Zal 't niet ontkennen, neen, dit, dit zyn wreede plaagen:
Op 't denkbeeld dat my een dier fmarten viel te beurt, Word myn gevoelig hart, dat ook wel ramp moest draagen,
Reeds door een' killen fchrik op 't felst vaneen gefcheurd.
F 4 Mm



88 OVER DE RAMPEN
Maar zend de Godheid dan ons deze folteringen?
Is 't MHyk dat de mensch zich over God beklaagt? Neen, want zyn fchepslenmin fchenkt louter zegeningen;
De, mensch heeft zelf de fchuld der rampen, die hy draagt. God heeft de lieve jeugd, in de eélfte vaag van 't leven,
't Affchynfel van zichzelv', de liefde, eens ingedrukt; De mensch, door dwaazen waan of gouddorst aangedreven,
Heefc al de zaligheid der min zichzelv' ontrukt. God heeft voor 't geen hy fchiep het voedfel ook gefchapen:
Geen fchepfel komt op de aarde of vind zyn fpys bereid; De mensch, te onvreden, tracht te veel by een te fchraapen,
En is dus de oorzaak zelf als hy van honger fchreit. God heeft, ó ouderen! u 't miniyk kind gegeven;
't Strekt de armtjes naar u uit en lagcht u vrindlyk aan; Uwe al te groote zorg doet het vroegtydig fneeven:
Des menfcheu dwaasheid doet zyn eigen kroost vergaan
Gelyk een wandelaar, verhit van 't moeilyk dwaalen
Door eene zandwoestyn, waar hy van dorst verfmacht, Een bron ontdekkende, waarby hy aêm kan haaien,
Die, onder groenend loof, hem met verkwikking wacht, Maar, door onmatigheid en dwaasheid aangedreven,
Daar hy , te fterk verhit, te ras, te-gulzig drinkt, Zichzelv', door 't heilrykst vocht, berooft van geest en leven,
En op den rand dier bren gevoelloos nederzinkt:
Zo



DEZES LEVENS. 89
Zo maakt de mensch, helaas! Gods beste gunstbewyzen
Ook door zyne eigen fchuld tot wreeden tegenfpoed. Befchuldig dan uzelv', maar wil Gods goedheid pryzen:
't Verkeerd gebruik is kwaad, de bron blyf: altyd goed. Neen, Iterfling! neen! gy zyt niet tot verdriet geboren.
Die God, die in zichzelv' het hoogst geluk bevat, Daar hy in heerlykheid, omfluwd van englenchooren,
In 't eeuwig raadsbefluit uw levens loopbaan-mat, Kan zelf aan 't ongeluk geen duur, geen wording geven,
Daar 't tegen zyn beftaan en zyn volmaaktheid ftryd; Hy ftelde u op deze aarde om daar vernoegd te leeven;
Gy moet gelukkig zyn, daar gy zyn fchepfel zyt. 1
Maar 'k hoor ervaarenheid dees waarheid wederfpreeken,
Daar zy 't gefchiedverhaal der waereld my vertoont: Neen, zegt zy: 't is zo-niet; het is my klaar gebleken
Dat op dees wendende aard' meer fmart dan blydfchap woont. Doorlees dit nuttig boek; elk bladzy' zal ,11 leeren
Dat hier geen fterveling volmaakt gelukkig was; Waar ge uw doorzoekend oog ook in dit boek wilt keeren,
Ja zelfs op 't eerste blad, ontdekt uw oog dit ras. Zie't eerste menfchenpaar de dood eens zoons beweenen;
Hoor, hoor hoe Adam reeds den broedermoorder vloekt; Hoor Evaas droeve klagt, haar deerlyk kermen, fleenen,
Terwyl de moordenaar vergeefs een fchuilplaats zoekt,
F 5 , Waar



9o OVER DE RAMPEN
Waar hem de wroeging van het fchuldige geweten
Niet achtervolgen kan ; reeds daar heerscht ongeluk; Daar word het menschlyk hart door ramp vaneen gereten;
Daar juigcht geen blydfchap meer, daar zuchten fmart en druk. Doorloop de gantfche reeks der wisfèlende jaaren,
Lees vry 't gefchiedverhaal van ieder volk der aard'; Op welk een plaats of tyd gy met uw oog zult ftaaren,
De naare droefheid, die gelyk een nachtfpook waart. Heeft met een aklig floers van rampen overtogcn
AH' wat gefchiedkunde ooit daarvan befchreven heeft. Hier vloeijen traanen, maar, waar ziet gy traanen droogen? - Dees -derft van angst en druk, wie is 't, die vrolyk leeft? Standvastigheid noch moed kan ons voor leed behoeden ;
De deugzaamfte op deze aard' zucht op zyn legerfteé; De vleklooze onfchuld fchreit, gedrukt door tegenfpoeden;
Ja, Christus weende zelf in 't hof Gethfemané. Wat wondre mengeling van tegenflrydigheden!
God fchiep den mensch volmaakt, dus tot geluk op de aard', -En echter word de mensch door ramp op ramp bedreden,
Daar 't ongelukkigst lot den braafften wedervaart. Waar fpoor ik d'oorfprong.op der rampen, die. ons treffen, ' Van 't ongelukkig lot aan 's menfchen ftand gehecht? Wie doet my 't eerste punt, daarvan, te recht befeffen?
Wat wysgeer vraag ik best, die my hier waarheid zegt ?
't Spits-



DEZES LEVENS. 91
'c Spitsvindige vernuf: dacht de oorzaak op te fpooren
Van't kwaad dat ons ontmoet; ja zelfs een gantfche fchaar' Geleerden zwetst ons voor, waar't kwaad uit wierd geboren.
't Is alles Hechts bedrog, maar God alleen fpreekt waar. —
Gelyk een gonzend mugje, op zyne gaazen vlerken ,
Die hy tot zyn behoud van 's Makers hand bekwam, Den kring ontfnellend, die zyn poging moest beperken,
Door 't flikkerlicht misleid, zyn graf vind in de vlam: Zo doet de dwaaze mensch 't geen God hem heeft gegeven
Tot zyn beveiliging en tot zyn hoogst geluk, Daar hy, nog niet vernoegd, naar meer geluk wil ftreeven,
Verandren in een' poel van rampen, fmart en druk. Sla vry 't gefchiedboek op: daar zult ge uw vonnis leezen,
ó Mensch! daar flaat alom, als ge alles gadeflaat: , Het goede komt alleen van 't eeuwig Opperwezen;
De mensch,de dwaaze mensch,is de oorzaak van het kwaad." God gaf aan d' eersten mensch all' wat hy kon begeeren;
Naar zyn natuur volmaakt, was 't geen hy nodig had Ook zo volmaakt als hy; geen onheil kon hem deeren: ■ o, Had hy zyn geluk toen naar waardy gefchat! Maar hy, door eigen waan en dwaasheid aangeprikkeld,
Wil God gelyk zyn, en hy twist met d' Opperheer; Hy, onoplettend of hy zich in rampen wikkelt,. Stort, daar by zich verheft, zichzelv'in d'afgrond neêr.
Zie



pa OVER DE RAMPEN
Zie Alexander, reeds in de eerste jeugd van 't leven Met wysheid opgevoed , en in den kryg volleerd , Op zyner vadren troon ten top van eer verheven,
Door Macedoniën en Griekenland geëerd; Wat zag die vorst zich niet met gunsten mild befchonken!
Hoe roemryk klonk zyn naam, zyn grootheid, over de aard'! Maar, door te veel geluk, voelt hy zyn drift ontvonken,
Tot hy in 't moorden zelfs zyn'trouwden vrind nietfpaart. Wat droamen menfchenbloeds heeft niet die drift vergoten!
Wat deden niet verwoest en ryken omgekeerd! Wat heeft hy voor zichzelv' daarvoor tot loon genoten?
Sproot hieruit zyn geluk? heeft dit «yn heil vermeérd? Neen, 't heeft hem nimmermeer een waar genot doenfmaaken ;
Want, fchoon hy heel deeze aard' door zynen arm verwon, Begeerde hy dat God meer waerelden zou maaken,
Die hy bedryden en ook overwinnen kon. Zie Maurits in zyn jeugd reeds d'eerlaurier gefchonken, Daar hy door heldenmoed, betoond in dryd op dryd, Gelyk een heldre dar in Neerland heeft geblonken,
In Neerland, door zyn' arm van 't Spaanfche juk bevryds Die'dapperheid, dien moed, had hy van God verkregen;
De lauwer, dien hy won, droeg 't merk van 's Hoogsteu hand ; Waar hy manmoedig dreed, verfpreidde zich Gods zegen, Voor hem, voor 't zuchtend volk, Toor heel zyn vaderland.
Maar



DEZES LEVENS. 93
Maar hy, door trorfchen waan, op zo veel gunst vermetel,
Nog niet vernoegd dat hy de vorsten fiddren deed, Die, op zyn' fieren blik, verflomden op hunn' zetel;
Hy,die in. 't veld van Mars nooit, fchandlyk, neerlaag leed, Mengt zich in't kerkgefchil, door heerschzucht aangedreven;
Maakt zich gehaat by 't volk; ftookt feilen burgertwist; Rooft Oldenbarneveld op 't moordfchavot het leven,
En heeft in 't dierbaarst bloed zyn glorie uitgewischr. Gehaat, vervolgd, belaagd, door wroeging aangegrepen,
Daar 't afgehouwen hoofd hem ftaag voor de oogen zweeft, Moest hy zyn levenshulk, al kwynend, grafwaarts fleepen,
Tot hy , vol naberouw, in 's levens zomer fneeft. Maar waartoe tot den tyd der vadren door te dringen?
Wyst zelfs óns tydvak ons geen fprekend voorbeeld aan , Dat wy, te dwaas misleid, de beste zegeningen,
Naar beter zoekend, voor geringer, Hout verfmaên? Gewis, elk, wie getrouw zyn hart wil ondervraagen
Naar d' oorfprong van zyn leed, zyn fmart, zyn'ramp en druk, Beklaagt zyn lot niet meer, maar dit zal hybeklaagen,
Dat hyzelf de oorzaak is van al zyn ongeluk.
Zou dan hier op deeze aard' geen mensch onfchuldig lyden ?
Bewerken wy altoos onz' eigen tegenfpoed? Kan deugd, kan braafheid ons wel van de fmart bevryden ?
En treft noch ramp noch pyn de oprechten van gemoed ?
Als



94 OVER DE RAMPEN DEZES LEVENS.
Als uit het wolkgefpan de ftormen fiddring baaren,
Of uk de fplytende aarde een vuurgloed zich verheft, Zien wy de onnoozelheid dan in hun woede fpaaren,
Terwyl den fchuldigen alleen het onheil treft? Ik waande in vroeger tyd, door meer geluks omgeven,
Dat nooit de fterveling hier billyk klaagt en fchreit, Maar dat hy vergenoegd en vrolyk fteeds kan leeven,
Zo lang hy door de deugd word op zyn pad geleid; Doch nu, door leed geleerd, in ryper levensjaaren ,
Zie ik dat ramp en druk en droefheid en verdriet De tedre onnoozelheid, noch 't fchuldloos harte, fpaaren;
Ik zie dit, kniel voor God,- maar jechter mor ik niet.
Hy, die van zuivre deugd ons 't voorbeeld heeft gegeven,
In alle omftandigheén ce recht naarvolgenswaard', Zo vlekloos van gemoed als fchuldeloos van leven,
Wiens leer een' zegen fpreid op dees rampfpoedige aard', Heeft in de zwaarfte fmart en felfte zielewonden.
Door d' angst des doods bekneld, door diep ontzag bezield , Aldus zyn laatste beê tot zynen God gezonden,
Daar hy, in 't ftof gebukt, voor hem lag neergeknield: „ 6 Vader! wil den kelk van myne lippen weeren,
Den bittren droefheidskelk, dien uwe hand my bied: Gy kunt, zo 't u behaagt, den ramp in heil verkeeren;
Maar niet myn wil, ó heer! uw wil alleen gefchied'!"
H. DE FLINES.



C U P 1 D O
HERSCHAPEN IN EEN" VLINDER.
Jnpyn was vertorend Op Paphia's zoon , Wiens fchichtjen doorwondde
Den koning der goón , Die ftraks, in zyn gramfchap,
En wrevelen zin, Herfchiep in een' vlinder Den god van de min, Zyne armpjens in wiekjens,
Doorweeven met goud, Zyn pyltje in een' angel;
Doch 't wicht, even ftout, (Terwyl 't toen de harten
Niet hield in zyn magt,) Doorwondde de bloempjens
En trof ze met kracht. „ Ik prys, fchoon ik 't ftrafte,
„ Uw moedig beftaan, „ 'k Ben dus, fprak Jupyn, met uw „ Lyden begaan;
„ 'k Ver.



96 CUPIDO HERSCHAPEN IN EEN' VLINDER.
„ 'k Vergeef u, Cupido ,
„ Maar 't ftrekke u ter leer,
Ontfteek dus nadeezen
„ Myn gramfchap niet weêr. „ Herneem uw gedaante. —"
Straks zag men zyn' fchicht Vervangen den angel;
Doch 't dartele wicht Behield beï zyn wiekjens,
Zyn misdaad ten loon ; Sinds ziet men fteeds vlugtig
Den meester der goön, Gelyk aan een' vlinder,
Zo fnel en zo licht, Doorklieven de wolken,
En foms met een' fchicht Doorgrieven de harten,
Schoon 't wichtjen terftond Weêr vlied van den boezem,
Zo even doorwond.
Vry naar het Fransch van den abt, daarna cardinaal de bernis. Stellcnbos, aan Cabê de Goide Hoop, io Sept. 1800.
£. DS FLINES.



D E
E E ND RAGT.






D E
EENDRAGT.
Een zagte geestdrift fpoort my aan. Verheven onderwerp! ik zal uw fchoonheid zingen,
Myn lier voor u de tonen (laan; ó Eendragt! u ter eer, de fnaren zagtjes dwingen.
U, dochter Gods! ja, u ter eer, Leg ik, op 't feestiiltaar, door 't reinst gevoel gedreven,
Myn nedrig offer dankbaar néér. Achl kon myn ftaamlend lied u hooger lofzang geven!
6 Grootsch verheven dichtrenry! Gy, wien de lauwerkrans reeds vast zit op de hairen!
Duld dat myn fchaamle poè'zy • Uw floute tonen volg', hoe jong en onervaren.
'k Vat, op uw fpoor, het fpeeltuig aan, En wil aan Eendragts heil, ach, eens het onze! denken:
Gy wraakt dit niet, ik ben voldaan; 'k Voel door voleindingslust my onweêrflaanbaar wenken.
Ga 6 Gy,



ioo DE EENDRAGT.
6 Gy, myn dierbaar vaderland! Door Eendragt eens beroemd , door vorsten aangebeden ,
En nu verguist, veracht van fland, Daar u de tweedragt fcheurt, in 't dwariend flof vertreden.
'k Zal, met een bleek befchreid gelaat, Voor u een fchets van 't heil der Eendragt op gaan hangen •
Herleefde ze eens in onzen flaat, Hoe droogde ik dan, verheugd,de tranen van myn wangen!
6 Eendragt! waar ge uw licht verfpreid, Daar blinkt het all' van heil', daar prykt de welvaart mede,
Daar vind elk fterfling veiligheid, Daar heerscht, door broedertrouw, eene onverftoorbre vrede.
De liefde, deugd , en menfchenmin, Gaan hand aan hand ten reije in uw' verheven tempel,
En leiden eer en rykdotn in, Daar 't vredekoeltje fdlst om den gewyden drempel.
Uw zetel blinkt, door rust verzeld; 6 Vestig dien alom! hy doet ons blydfchap vinden.
Als 't wyngaardloof, dat d'olm omknelt, En, klemmend, hooger klimt, zó kunt gy volken binden,
't Zy



DE EENDRAGT.
101
't Zy daar de vrede palmen fchenkt; 't Zy Ma vors woeste vuist, by 't zwieren der (landaarden,
Met menfchenbloed de velden drenkt, En's landmans hoop verwoest door trapplende oorlogspaarden.
Gy bleeft hun heil, hun zaligheid; In voor- noch tegenfpoed zult gy hen ooit begeven;
En, daar gy kracht en rust verfpreid , Doet zulk. een volk 'ftraks de aard' voor zyne wenken beven.
De welvaart , in dat oord gevest, Streelt daag der burgren v.'yt door aanwas van 't vermogen;
Dat zegenryk, gevreesd gewest, Ligt nimmer onder 't juk eens dwinglands neêrgebogen.
Staag fpreid daar vrede olyvenblaên; En 't vaderlyk bezit word door haar kracht beveiligd:
Elk brengt het zyne vrolyk aan Tot onderling geluk, der burgren trouw geheiligd.
De nyvre landman rust in 't veld, Of vleit zich zorgeloos op 't vreedzaam leger neder,
Door gade en vrolyk kroost verzeld; En, in den arm des flaaps, herftelt zyn kracht zich weder.
G 3 Dan



102 DE EENDRAGT.
Dan treed hy 's morgens, bly te moê, Wanneer de haan hem wekt, door malfche klaverweiden,
Weêr zingend naar zyn' akker toe, En ploegt, of zaait, of oogst, daar hoop en rust hem leiden.
Geen twistvuur fcheurt den blyden band Zyns eChts, daar gade en kroost den fobren disch omringen;
Geen grievend huislyk misverfland Verftoort het kleinst genot van 's hemels zegeningen.
De korts geleén onvruchtbre grond, Waar onlangs fchrale hei ter naauwernood kon bloe'ijcn,
Geen enkel korenhalmpje ftond, Spelt thans een' ryken oogst, daar tarw en boekweitgroeijen.
Vereende wil volbrengt in 't end' Het 'moeilykst, ftoutst ontwerp: elks krachten zyn gerezen:
Voor hem, die 't heil der Eendragt kent , Zal, als voor leeuwenkracht, het zwaarst gemsklykwezen.
Terwyl der fledelingen vlyt Alom'paleizen fticht, geen armoê word gevonden,
Zorgt elk vol yver, als om ftryd, Voor 't algemeene nut, door ware trouw verbonden.
De



DE EENDRAGT. 103
De fcheepvaart bloeit in itille rust; Men klieft 'er zonder vrees den woestert rug der baren,
En brengt de vaderlandfche kust Een reeks van fchatten aan , ten loon der zeegevaren.
Zo ryst elks blydfchap dag aan dag , Zo groeit der burgren heil in welvaart en vermogen;'
Daar vreemde volleren, met ontzag , Zich fpoeden op hunn' wenk , voor hen in 't (lof gebogen.
De godsdienst heerscht, door elk geëerd, Vervreemd van feilen haat, gevormd door kerkgefchillen;
Verdraagzaamheid word déar geleerd, En broedermin met hen, die anders denken willen.
Doch hem, die godsdienst lagen legt, Veracht men haast; men waakt voor zulke dierbre pandert:
Dien word gezelligheid ontzegd: De godsvrucht wrocht hun heil;wee hem,die ze aan durft randen J
Zo blyft de liefde Gods hun deel; Hy vind in zulk een volk zyn' lust en welbehagen;
Zyn goedheid fchenkt hen eindloos veel; Zyne almagt blyft hen Maag op bei zyn vleuglen dragen.
G 4 1)9



104 DE EENDRAGT.
De ftaatsman waakt voor 's volks belang; Geen felle twistkreet doet ooit de achtbre raadzaal beven:
Der burgren grootheid is hun rang, Het heil des vaderlands is 't doel , waarnaar zy dreven.
Meédoogendheid , die de armoe dekt. Schenkt ftaag der maatfchappy een aantal nutte leden,
Daar zy de wees ten vader ftrekt, De weduw fteun verfchaft, de naaktheid wil bekleedeu.
Der ouden voet vind rust in 't end'; Der hulpeloozen fmart word fteeds door elk genezen;
Hy', die gebukt gaat door elend', Behoeft, by zulk een volk, geen yskoud hart te vreezen.
De kunsten bloeijen in dien (laat: Men moedigt kennis aan, en fchoone wetenfchappen,
Eu poogt, vervreemd van wrevlen haat, Vol heilig yvervuur op Pindus kruin te ftappen.
Men leert aan deugd zyn vlyt belteén; De dorre redentwist word uit het oog verloren,
En de ydele fpitsvinnigheên; 'Men zoekt gezond verftand in Pallas tempelkoren.
Het



DE EENDRAGT. 105
Het recht, door de Eendragt zelf geleid, Leert elk hoe groot het is het gulle fchuldvergeven;
Het pleitgeding word fchaars bereid ; Men volgt Gods zagte ftem , den mensch in 't hart gefchreven.
Welzalig volk, waar de Eendragt woont! Wat moogt gy van uw vlyt al dierbre vruchten plukken!
Hoe heerlyk word uw deugd beloond! Het volk, door Eendragt groot, kan nooit geweld verdrukken.
Al recht de hryg verwoesting aan, Zyn kracht bezwyktvoor't volk, vereend door zulke banden;
Het durft den overmoed weêrftaan, En tart hem, die zyn magt onzinnig aan durft randen.
Al drenkt het veld hun dierbaar bloed, Al ftaan de fteên in 't puin der half geflechte muren,
Zy houden ftand, vol fleren moed: Zo kan der leeuwen kracht des tygers klaauw verduren...
Hun arm weêrftaat den bangften nood: De drommen, dicht gefchaard, ftaan pal ;men kent geen wy ken;
Hun kracht word bovenmenschlyk groot, En, voor een handvol volks, moet ftraks een heir bezwyken.
G 5 De



io6 DE EENDRAGT.
De vyand wykt; hun moed ftond pal: Straks is het rookend puin op nieuw in fteên herboren:
Men fticht paleizen , zonder tal, Veel fchooner dan voorheen: haast is 'er niets verloren.
Zy tarten 't hevigst lyfsgevaar; Vereend, beichermden zy hun erf en dierbre panden ;
En fchild, rondas, en beukelaar, Word de Eendragt toegewyd, ter heerlyke offerhanden.
ó Eendragt 1 kon myn ftaamlend lied U roemen naar waardy, door hooge hemelzangen !
Dan, 6, gy wraakt myn offer niet; De hemel doet alleen naar waarde u lof erlangen.
Gy, eens in ons gemeenebest Gediend door groot en klein, de fchutsvrouwdezer landen,
Gy had uw' troon by ons gevest, En, wel ons! toen uw zorg befchermde ons erf en panden!
Toen Neêrland Spanjes wrok weêrftond, En koningryken deed op zyne wenken beven,
Toen op den vaderlandfchen grond Ge ons leerde aan Oost en West onwrikbre wetten geven.1
Gy



DE "EENDRAGT. 107
Gy ganft ons 't onwaardeerbaarst pand, De dierbre vryheid weêr, gehegt door vaste banden,
En voor 't belang van 't vaderland Voelde elk zyn vrye borst in 't heiligst vuur ontbranden.
Het land, der zee ontwoekerd, rees; En welvaart woonde alom in jeugdige landsdouwen ,
Daar elk het heil der Eendragt prees, En al zyn rust, zyn heil, aan u bleef toevertrouwen.
De vrede en waarheid heerschte alom. Het eerlyk kroost bleef ftaag in 't fpoor der oudren treden.
Elks hart geleek een heiligdom, Aan Godsdienst toegewyd en deugdelyke zeden.
Zó wierd dit oord de vreugd der aard': Gy deed het ftaag in magt, in roem, in grootheid ryzen;
Het wierd een paerel, vorsten waard', De trotste vyand zelf moest ons bcwondren, pryzen.
ó! Toen ge, in 't aanzien van den dood, Door burgertrouw vereend, het breede flagzwaard wette,
Wat waart gy toen, myn Neerland! groot, paar de eendragt zelfden helm u op den fchedel zette.
Toen



i°8 DE EENDRAGT.
Toen gy, voor haardftede en altaar, Kastiijes-magt braveerde, en dorst zyn woên verachten;
En ftout, in 'tbarnen van 't gevaar, Door 's vyands benden floegt, en pal ftond voor hun krachten.
Toen wierd der vadren roem gevest; De welverdiende lof ruischte overal hun daden.
Zy ftichtten 't vry gemeenebest, En gy, hun nakroost! gy verlaat der vadren paden/
De zegen, 't heil dat gy geniet , Zyn vruchten van hun bloed, hunn'arbeid, zorg en kommer,
't Geen u de welvaart zorgloos bied, 't Genot der vryheid in het zagt olyvenlommer.
En nu, gy zonkt door tweedragt neêr. Ach > treurig ligt gy thans, daar rondom ftormen woeden ;
Haast hebt gy magt noch welvaart meer, Geteisterd vaderland, volleerd in tegenfpoeden !
Door Eendragt groot, door deugd vermaard, Staakt ge eens het hoofd omhoog in 's waerelds wisfelingen:
Het eerst, het roemrykst volk der aard', ' Kon de uitgeftrektfte magt u nooit de zege ontwringen.
Maar



DE EENDRAGT. 10)
Mear ach 1 dien welgevesten ft ut Verloor ons ftaatsgebouw ; de tweedragt flocg aan't woeden.
6 Zie hoe 't op zyn pylers fchud S Noch éénen fchok,'t ftort ne^r— ach,God! wil zulks verhoeden.
Myn vaderland! gy naakt uw' val: Noch woed de tweedragt voort , veracht en wet en orden;
Zy, die uw leed volmaken zal, Doet u, door eigen fchuld, haar vreeslyk offer worden.
6 Tweedragt, die, met wreede hand, Dat vuur hebt aangeftookt, dat ras ons krachtloos maakte,
Uw zaad in 't hart hebt ingeplant, En 't gif, dat ons verteert, uit helfche kaken braakte!
Rampzalig monster, uit de hel, Uw vaste wooufpelonk, tot ons verderf gerezen!
6! Waarom teistert ge ons zo fel? Wat moet der volkren leed voor u een weHust wezen!
Ach! zie hoe ginds de onnoozelheid Om u in ftilte weent; kent gy geen mededoogen?
Hoor hoe de menschheid door u fchreit, Daar broedren tegen een in 't harnas zyn getogen.
Hier



no DE EENDRAGT.
Hier lip een vader in zyn bloed: De zoon wringt lagchend noch hem 't gruwzaam ftaal in 't harte.
Wie leeft 'er, die niet fiddren moet? ó Tweedragt! zie uw werk: gy zyt de bron dier fmarte.
De broeder gespt het harnas aan, En velt zyn' broeder neêr, in dolle wraak ontftoken;
Daar vrinden tegen vrinden ftaan, En van 't geplengde bloed de velden aklig rooken.
ó Dit, myn dierbaar vaderland! Dit word welhaast uw lot: volleerd in gruwelftukken,
Scheurt gy den zegenrykften band. Wat zult gy van uw woên eens bittre vruchten plukken!
Gy bloost ? komt, broeders! bidt en werkt. Ach! mogt heel Neerland noch zyn hart der Eendragt wyden ,
Eu, door die hemelling gefterkt, Weêr groot zyn als voorheen, in de afgelopen tyden!
Dan ryst uw heilzon uit het ftof, Dan zal de ftaatshulk, thans gefchokt door noordewinden,
By 't bly gejuigch tot Ecndragts lof, Na zo veel togtgevaar, een veilge haven vinden.
Dan



DE EENDRAGT. ui
Dan nadren weêr, gelyk voorheen, De vorsten, daar zy u, myn vaderland! omringen,-
Dan vlieden twist en onfpoed heen, En, broeders! gy word weêr de roem der (tervelingen.
De deugd, die op uw' bodem groeit, Zal dan op nieuw uw gids, uw hooge leidsvrouw wezen,
En, daar de welvaart heerlyk bloeit, Doet haast uw eedle naam de trotfche volkren vreezen.
Ja, Eendragt! lust des hemels! keer! Herftel uw tempelen, (licht uw gcwyde altaren,
Of Nederland is haast niet meer, Dat dierbaar plekje gronds, ontworsteld aan de baren!
ui. M. MOE NS.



AAN
F> F, TT? A A TV_ T?. W
ó Traanen! als we in kommer leven, Zyt gy vertroosters in de fmart;
Gy kunt een poos verligting geven Aan 't diep ter neêrgeflagen hart.
Wanneer men weent door 't pynlyk kloppen Der wond die onöphoudlyk bloedt,
Dan zyn de traanen balfemdroppen, Wier kracht de pyn bedaren doet.
Hoe vrolyk lagcht ons de armoed' tegen, Als 't oog om haar een' traan vergiet!
Al zyn wy arm, die traan is zegen, Schoon onze hand geen byftand biedt.
Als vrienden by een' grafzerk wenen, Waarop geen marmren eerzuil praalt,
Dan wordt, als traanen zich vereenen, Aan eiken traan een tol betaald.
Als ik , met 's naasten leed bewogen,, Of om myne eigen rampen zucht,
Vloeit dan, ó traanen! weent, myne oogen! Want gy geeft aan myn' boezem lucht.
I8ci. N. C. B RINKMAN,
Naar het Hoogduitsch. Wed. N. VAN STREEK.



E D M U N D
E N
EMMA;
ROMANCE.
In 't zuider gedeelte van 't Franfche gebied
Was 't ridderlyk landgoed gelegen Van Edmund, gefproten uit vorstelyk bloed; Een held, in het ftrydperk gevreesd om zyn' moed; Zagtaartig , befcheiden; de maagdlyke ftoet
Was hem om zyn deugden genegen.
Een fchoone, gevoelig voor grootheid van ziel, Beflemd om hem d'eerprys te geeven,
Beloonde zyn' moed, en fchonk hem haare hand:
't Was Emma, verheven door deugd en verftand;
De liefdegod hechtte dien tederen band, En zag hen als engelen leeven.
II



ir4 EDMUND EN EMMA.
In't dal, waar nooit de onfchuld of't vreedzaam genot Ontrust was door moordlust of dolken ;
Waar lagchende zephir, al dartelend, blaast;
Het vee in de weiden, fteeds huppelend, graast;
Waar 't Alpiesch gebergte ieders oogen verbaast, Terwyl 't zich verliest in de wolken: •
Daar woonde dit minnend, gelukkige paar;
Zy juigchten om 't lot hen befchoren. Het feest van den wynoogst verjaarde, en de jeugd Vlocht bloemen in kransfen; men zong nu vol vreugd; Men roemde Emmaas fchoonheid, en preesEdmunds deugd:
Dees hulde kon beiden bekoorcn.
Elk danst met zyn meisje.... maar in dit gewoel Treed Rudolf het feestvertrek binnen :
Hy was van het fpoor afgedwaald op de jagt.
Nu loert hy in 't rond, waar hy Emma betracht;
Dat oog, zo bevallig, zo teder en zagt, Betovert hem yllings de zinnen.
Zya



/
E D M U N D EN EMMA. u5
Zyn borst zwoegt van wellust; hy zweert dat de zon
Niet zyn zal aan de oostkim gerezen, Eer Emma, al kostte 't zyne eer en zyn bloed, In fpyt zelfs van Edmunds onwrikbaaren moed, Ten loon van zyu drift en ontembaaren gloed, Voor altoos de zyne zal weezen.
Van gruwlen bezwangerd, befpied hy het flot.
De boosheid belet hem te flaapen. Hy flygt op zyn ros, heel van drift overmand, En fnelt ais een vuurpyl langs heide en langs zand; Nu glinstert en zwaait het rapier in zyn hand,
Terwyl hy zyn volk roept; „ Te wapen!"
Zy volgden als flaaven den ridder op 't fpoor,
Die, trots op zyn' moed, zich reeds ftreelde, En , dronken van wellust, fchreeuwt hy; „Myn befluit „ Staat pal! welk een magt heeft myn' arm ooit gefluit?'* Verdubblend zyn' fpoorflag, was 't dat hy zyn' buic Alreê zich in de armen verbeeldde,
H s Do



ii<5 E D M U N D EN EMMA.
De hemel was duister, en Cyuthiaas licht
Zocht reeds door het nachtfloers te booren;
Vergeefs... zy vertoonde haar fchynfel thans niet;
Ginds rolde de donder, in 't zwygend verfchiet;
De kirrende tortel verhefte zyn lied, Als of hy zyn gaê had verloren.
Hoor ! de echo weerkaatst aan het Alpiesch gebergt', By 't gonzen der huilende winden,
De foinbere klagt der gefchokte natuur.
Het roversrot nadert, en 't flikkerend vuur
Der blikfems doet hem den verhcvenen muur Van Edmunds verblyfplaats ras vinden.
Hier fluimerde de onfchuld op roozenblaên, zagt, Bevredigd met God en 't geweten;
Ras wekt haar des rovers trompettengefchal;
De allarmkreet galmt aklig langs berg en langs dal:
Maar Edmunds foldaaten, fchoon klein in getal, Verdienen geen bloodaarts te heeten.
Eik



EDMUND EN EMMA. 117
Elk is, voor zyn' heer, in het flrydperk, een held, Die, met hem, niet fchroomt voor zyn leven.
, Wat noopt u, verrader! tot deez' euvelmoed?
, Waartoe al dit moordtuig? hoe! dorst gy naar bloed?...''
„ Verweer u! fchreeuwt Rtidolf, van dolheid verwoed: „ Geef me Emma - of hier zult gy fneeven!"
Help, hemel!... ach, Edmund zygt, afgemat, neêr;
Zyn volk moet voor de overmagt bukken ; De halfdoode vrouw is aireede in de magt Des rovers: „Daar 't lot my begunstigt, dees nacht, Wie , roept hy, terwyl hy, al fchaterend, lagcht: „ Wie waagt het haar nu my te ontrukken >"
„ Myn arm - en de Godheid!" is't antwoord; men ziet
Den dwingeland , fluiptrekkend , fneeven. Zyn taal, woede, wanhoop, het fchandlyk verraad, 't Mishandlen der vrouwen, der menschheid ten fmaad, 't Aanfchouwen van Emma, haar doodsbleek gelaat: Dit alles deed Edmund herleeven.
H 3 De



118 . E PM U N D EN EMMA.
De liefde hergaf hem zyn kracht, toen elk een
Reeds achtte zyn redding té fpade. De bende verhaastte, vol fchrik, haare vlugt; . 't Gejuigch: ,, Edmund Ieeve!" vervulde de lucht. Nu blikt Emma , woest, in het rond, gilt en zucht... En vind zich in d'arm van haar' gade.
„ Myn Edmund! myn alles!"... meer kan zy thans niet.
Wat fterveling voelt wat zy voelde! Hun danktoon dringt nu door de wolken, tot God. Beeft, fnoodaarts, die zwakheid en onfchuld befpot! Een hooger magt is het, die 't zaligfte lot,
De deugd ter vergelding, bedoelde!
W. C. M.



EENE BEROUWHEBBENDE
DOC H T E R 9
AAN II E U R E
MOEDER.
Die de tvertredinge toedeckt, foekt liefde: maar die ie fake weder ophaalt, fcheydt den voornaemften vriend.
SALOMON.
Duld, achtbre moeder! dat een kind, Welks voor u kloppend hart u tederlyk bemint, Voor u, hoe kunstloos ook, heur zwakke lier doe klinken; Heur zwakke lier, waarop, nu zy de toetzen dwingt, En met een dankbre ziel voor u van blydfchap zingt, Heur traanen blinken.
Een traan, die van genoegen trilt, En menigmaal 't gemoed, hoe fel gefolterd, flilt, Schenkt my een bron van troost, een zee van zaligheden, Nu ik het wreevlig lot, dat dolken had gewet, En 't zwaard, dat zich vergramd had op uw borst gezet, U zie ontgleden.
II 4 Het



net EENE BEROUWHEBBENDE DOCHTER ,
Het zwaard der ziekte, dat u trof, Deed my, door angst vervuld , vernederd in het flof, •God, die de waereld fchiep, onafgebroken fmeeken, Dat uwe levenszon, die, als in 't westen, zonk, En achter 't fomber floers der ziekte kwynend blonk, Weêr door mogt breeken,
Dan God verhoorde myn gebeén, En fprak: „Zyt wel gemoed! ai, ftaak uw droef geween. „ Hy, dis, in 't gulzig graf, een' Laz'rus deed ontwaaken, „ Kan, fchoon de ontembre dood dees vrouw in 'taanfchyn „ En zyn gewette zeis reeds op heur'fchedel glimt, (grimt, „ Zyn woede flaaken."
't Gaat wel, wat heil, wat hemelgloor! God lprak, de ziekte vlood, uw levenszon brak door, En fpreidde een lieflyk licht voor my op elke treede; Een licht, dat my v.oorfpelt, met u en uw gezin, By moederlyke hulp en kinderlyke min, De zoetste vrede {
De
i



AAN HEURE MOEDER. 121
De vreê, de reinste zielenvreugd , Waarin, wat adem haalt, zich zaligiyk verheugt, Zal, tot den jongsten (hik van myn vergangklyk leven, My troosten, als ge my, in uwen laatsten ftoad, Dat hart, dat ik in u by myne ontwikk'ling vond, Zult zeegnend geeven.
Heb ik dien zegen vaak verbeurd, Heb ik dien liefdeband door 't vuur der jeugd gefcheurd, Heb ik, hoe trilt myn ziel! in meerder rype dagen, Uw' geest bedroefd, my niet bekreund om uw getraan, Helaas! hoe moet myn mond, om 't geen ik heb beftaan, Nu bitter klaageu !
Van uwe zyde vlood ik af, Maar vond ook in myn vlucht de diepte van myn graf. Hoe ver werd ik vervoerd, tot zelfs by vreemde volken, Waar ik in kerkers zuchtte, en waar zelfs de oorlogskreet Het ongevoeligst hart met yzing fiddren deed, Door 't woên der dolken.
H s Toen



122 EENE BEROUWHEBBENDE DOCHTER,
Toen dacht ik, raadeloos, ai keer. Als een verloren zoon, tot uwen vader weêr. Dan, hier bezweek myn moed: in 't nietig ftof gebogen, Herdacht ik zynen dood; wat raad! maar riep: „ó God' „ Myn moeder zal gewis, in dit zo treffend lot, „ Myn traanen droogen,"
Wat troost voor my ! uw liefdryk oog, Dat, bitterlyk ontfteld, zich tederiyk bewoog, Gaf my een' liefdeblik van uwe aanminnigheden,
En toonde dat uw hart myn hart vergeeying fchonk , • Daar ik, gantsch fpraakeloos, als voor uw voeten zonk, In myn gebeden.
Dat tuig' heel Utrecht's gryze wal, Dat tuige ook uw gezin, toen my uw mond beval Naar Neêrlands grootste ftad, die waarlyk groot mag heeten, Te wyken; maar, ai zeg, is dan nu ook myn fchuld, Daar ik uw' wil volbrngt na uw beproefd geduld, By u vergeeren?
Dit,



AAN HEURE MOEDER. ' 123
Dit, ja, 6 ja I dit zegt myn hart: Dus wacht myn matte ziel, na zo veel moeite en fmart, Op 't pad, dat eens myn voet vol doornen moest betreden, Een z°genryker rust, en dan ook is die grond, Waarop ik, als vervreemd, een tedre moeder vond, Me een lieflyk Eden.
En fchoon daar fchorre donder loeit, En de aangenaam? roos niet zonder doornen groeit, Hef ik nogthans ,met moed, het fmeekend oog naar boven, Om hem, die uw beftaan en denkend wezen fchiep, En u, als uit den dood, weêr in het leven riep , Naar eisch te looven.
Te looven, ja ! myn dankbre ziel Moet nu, daar-u dit heil zo ras te beurte viel, Dit blad, door myn getraan... door loutre vreugd befproeijen; Wyl ik, als in 't verfchiet, d' olyftak van de vreê, Aan 't eind' des oceaans, op 't ilrand der ftilste reê, Zie welig groei jen.
\Matt 1801. D. A. de GRAAF.



DE DOCTOR EN DE PATIËNT.
UIT HET ENCELSCH VAN SwiFT.
Hoe fliept ge? - „Wel." - Gy vond dus baat By 't drankje ? — „ 't Staat daar - 't deed geen kwaad." Amft. 2 >/y, 1801. • £. Dt FLINES.
GRAFSCHRIFT
VOOR
EEN' GIERIGAART.
UIT HET ENGELSCH VAN EDWARDS.
Joost ligt hier, die geen goud dorst geeven,
Om van zyn kwaal te zyn verlost. Hy wenschte zeker weêr te leeven, Wist hy wat wel zyn uitvaart kost ? Amft. a Jutj, 1801. £. DE FLINES.
AAN EEN WENEND MEISJE.
Ras volgt, Cefife! een blyde en vriendelyke lagch De traanen, die den blos bepaerlen uwer wangen; Dedroppels,die we aan 't roosjein d'ochtendftond zien hangen,
Beloven zeker ons een' liefelyken dag. i 1801. i>, g. WITSEN GETSBEEK.



DAMON, FILIS
D A M O N.
Ik heb reeds zestienmaal de lente in 't veld zien treden;
Doch deze is vast de fchoonfte uit allen die ik zag: Geliefde Filis! fpreek: weet gy om welke reden?...
Omdat ik nevens u de kudde weiden mag.
FILIS.
En ik, 'k heb dertienmaal de lente in 't veld zien komen ;
Doch deze is vast de fchoonfte uit allen die ik zag: Geliefde Damon I fpreek: hebt gy de reên vernomen.?...
Zy knelt hem aan haar hart, en flaakt een teder: Acht
D A M,0 N.
Zie hoe het wiegend boschje, aan 't vallend ftroomgeklater, By'tfluisje, een hutje vormt, vóór't golvend graangewas;
Hoor hoe het beekje ruist!... Kom, laat ons daar, aan 't water. Een weinig rusten in het hooge en mollig gras.



126 D A M O N , F I L I S.
f i lis.
Ja , lieve Dainon! ja: by u ben ik te vreden , By u flechts ben ik blyde; en, twyfelt gy misfehien?
-Zie,'t hart klopt my van vreugd ren , denk reis üs't met reden ? In vyf lange uren' heb ik u niet ééns gezien.
d a m o n.
Hier, Filis ! zet u hier in 't malfche klaver neder.
6, Zage ik levenslang uw vrindlyk aangezigt!... Keen, kyk me zo niet aan, (prak hy, ontroerd en teder,
En fioot, met bolle hand , zyn meisje de oogen dicht. Geloof me, als ge op my ftaartmet zulke vonklende oogen,
'k Weet dan niet wat my fchort, wat my het hart doorwond: Ik beef; ik zucht, ik kwyn ; 'k word in de ziel bewogen;
De woorden fterven my in myn' beklemden mond. F i l i s.
Weg, Damon! weg die hand: laat myn gezigt met vreden.
't Gaat' even my als u, als gy myn handen drukt: 'k Weet dan niet wat myfchort:een vuur flroomt door myn leden :
Myn boezem hygt en zwoegt... Ik ben myze'lve ontrukt.
dam on.
Zie, Filis! zie ! wat zit op gindfehenboom ?... Twee duifjes.
Zie hoe ze vrindeiyk klapwieken tegeneen; Hoor hoe ze kirren!...Nu... nu pikken ze in de kuifjes,
Nu in den bonten hals, nu rondom de oogjes heen.
Kom ,



D A M O N, FILIS. 127
Kom, Filis! kom , Iaat ons elkaêr in de armen prangen: Dat hun gefladdervviek ons tot een voorbeeld iTrekk' :
Reik my uw' hals, uw hoofd,uwe oogjes, en uw wangen: Sta toe dat ik u ftreele en vrolyk trekkebekk'. F i l i s.
ó Klem uw lippen op de mynen, klem ze drukkend! Dan trekkebek ik mede.
DAION.
Ach ! Filis! Filis! nooit Smaakte ik zo rein een zoet! wat is dit zoet verrukkend! U, duifjes! dank ik 't, u! —- Geen fperwer doode u ooit!
filis.
Dank, lieve duifjes ! dank voor 't vruchtryk onderwyzen.
Komt, vliegt op mynen fchoot: woont ftooreloos by my, 'k Zoeke u, in veld en bosch, de keurelykfte fpyzen,
En vryheid vind gy hier in uw liefkozery : Terwyl my Damoii ftreelt,boet ge op myn' fchoot uw lustjes..,
Zy komen niet?... helaas!... zy fladdren dartiend heen.
DAMON,
Hoor, Filis! weet ge wat? ik wed, dit waren kuschjes, Waarvan Amintas zong, noch korteling geleên :
„ Een kuschje is 't minnend hart veel zoeter dan frisch watef „ Den matten maaijertdie zyn fchoven famenbrengt;
» Zyn



128 D A M ON, FILIS.
m Zyn murmlen lieflyker dan 't bruisfchend brongeklatef ,, In fchaduwryk geboomte, als ons de middag zengt."
filis.
Ja, Damon! 'k durf gerust de wedding met u wagen: Het zullen kuschjes zyn: ik voel het aan myn hart.
Kom, gaan wy famen heen: wy zullen 't Kloè' vragen. Doch, zet myn'krans eerst recht :gy hebt my'thair verward.
Naar gessner. . R. S, K.
i8~oi.
3



D E
LIEFDE.
N^oic griefde De liefde 't Gevoelige hart; Zij is de befchutster Voor rampen en fmart. —
De hoedster , De voedster Der hupp'lende jeugd; De vrolijke kweekster Der lachende vreugd.
Zij groeide, Zij bloeide In Eden alreé; En koesterde de onfchuld In ftilte en in vreê.
I
De



130 DE LIEFDE.
De tijden Verglijden... Maar liefde houdt (land, Strooit geurige rozen Met zeeg'nende hand.
Verborgen Voor zorgen En fchitt'rende pracht, Maakt liefde ons het leven Zó zoet en zó zacht.
Befpringen, Omringen De rampen ons hart ; Wij delen de rampen... En voelen geen fmart.
Wij tarten De fmarten, Vertrouwen op God: Hij kent ons - Hij lieft ons, En zorgt voor ons lot.
AI



DE LIEFDE. 131
Al zingend , En fpringend, Verfpreiden wij vreugd; En leven voor liefde,
Voor God en voor deugd.
Wie ftrelend, En fpelend , •"Onfchuldig genoot, Verwacht op het einde Gerustlijk den dood.
A. H- SP AND Am
I a



D E
ZIEKE VREK.
Toen Ilarpngnon op 't krankbed lag Deed hy een' dokter tot zich komen; Dees zeï, toen hy den lyder zag, Dat hem geheel de hoop op redding was benomen, En dat een rasfe dood hem onvermydlyk fcheen.
„ Hoe lang zou 'k noch wel kunnen leven?"
Vroeg onze vrek den arts met een. „ Ten langste noch een' dag zes, zeven," Zeï de arts hem, „dan gaat gy vast heen." „ Hoe! noch zo lang een' tyd," fprak Harpagnon: „ neen,neen! „ Daar ik toch fterven moet wil 'k my terftond vergeven;
„ Dit fpaart my zeker noch een' fchat van geld , zo 'k meen. „ Ik zou my van het geld, die zes of zeven dagen „ Zo nutteloos verkwist, beklagen: „ 'k Sterf toch, omtrent dien tyd, gelyk gy zegt, gewis. ,, Loop, dat men voort vergif ga halen: „ Ik had het liefst voor niet;doch, zo 'k het moet betalen, „Breng dan vooral de foort, die 't minste kostbaar is."
I799- ff. TOLLENS, C.Z.



DE
OPWEKKING
VAN
LAZARUS.
Staak, zalig englen-choor ! een wyl uw harpgezangen:
Verlaat de troonzaal van 't gewyde hemelhof. — Hier ziet ge uw'Schepper, dooreen' droeven rouw bevangen,
Zyn tranen wyden aan 't ontzielde vrienden - ftof. Schouw op dit grootsch toneel, in Palestina's ftrcken;
Staar op die graffpelonk, waarin zyn hartvriend ligt; Zie, op 't gelaat der fchaar', geloof, nyd,wantrouw fprekcn:
Verwachtend is haar blik alleen op Hem gericht. Uvv Schepper weent! het heil van brave ftervelingen
Verwoest de zeis des doods: dit grieft zyn minnend hart; Hy ziet uit Martha's oog een tranenbeek ontfpringen,
Zyn zachte ziel gevoelt Maria's boezemfmart. Hy weent om 't ongeloof der hardverftokte fcharen.
Ween ook, gevoelloos volk ! ween ftroomen van berouw ; ó Wil aan Jefus traan uw fnikkeud boetlied paren,
Daar dit gefchrei u wis gelukkig maken zou.
1 3 Ver-



134 DE OPWEKKING VAN LAZARUS.
Vergeefs!... Wat grootseh toneel! daar wendt myn Jefus de oogen
Tot Hem, die op een' troon, omfhiwd van feraphs, zit. Ëen ftatig zwygen heerscht door all' de hemelbogen,
Nu Jefus van dit rond, daar, tot zyn' Vader bidt. Daar treedt Hy 't grafgewelf, de cel der droefheid, nader,
Die 't reeds verrottend lyk van zynen vriend befluit. Haast vliet daar 't levensvocht uit 's levens zegenadcr;
Reêds klinkt een luide flem: ó Lazarus! kom uit. Het lyk gehoorzaamt Hem, naar wien de fchepping luistert:
't Verlaat de holle rots. — Bezielend wonderwoord! 't Is... ja, 't is Lazarus ! in doodsgewaad gekluisterd,
Die zelfs de item zyns vriends in 't ryk der dooden hoort. Wie fehetst de luide vreugd van zyne ontroerde vrinden !
Myn Martha vliegt verflomd heur' broeder om den hals. Gy kunt Maria voor heur' Redder knielend vinden,
Terwyl.de lucht weergalmt door zoo veel lofgefchals. Bewondrende englenfloet! vaar juigchend naar den hemel}
Verhaal der zaalgen rei de wondren, die ge zaagt, En zing: „Hoe groot is daar, in 't zondige gewemel, i, De vriendfehap, die Gods zoon tot onze broeders draagt."
P. J. HE RON.



GEDACHTEN
OVER DE
EEUWIG HEID.
Aleer de waereld op haar grondvest was geklonken ,
Eer 's hemels lichten, op Gods wenk, in luister blonken ,
Waart gy aanwezig; en, als 't onderaardfche vuur
Uit zynen kerker woed op 't ftelfel der natuur,
Als 't gloeijend blikfemlicht den aardbol zal verflinden,
En 't gantfche welkgefpan in brandflof zal ontbinden,
Zult gy dezelfde zyn: uw onbeperkte kring
Weet , als de tyd vergaat, van geen verandering,
6 Godlyke eeuwigheid 1 Oneindige gedachten !
De redelyke ziel, die wy onfterflyk achten,
Draagt flechts een' flaauwen trek van uw verheven beeld.
Gy waart reeds eer de mensch met leven wierd bedeeld.
Gy waart reeds, toen de wil van 't eeuwig Alvermógen
Het onbezielde dof tot denken heeft bewogen.
Helaas! wat is de mensch in al zyn' levensloop?
Vaak treft ons 't wrevlig lot, in 't midden onzer hoop,
Met bittre rampen of met onvoorziene flagen:
Nu vleit de ftaatsman zich met gloriryker dagen ,
Als eerlang beter ampt zyn waardigheid vergroot,
En morgen word zyn waan verydeld door den dood#/
I 4 Gy,



136 GEDACHTEN OVER DE EEUWIGHEID.
Gy, die in de yzren kist uw fchatten houd befloten ,
U niet bekreunt om 't lot van uw natuurgenooten,
Eedenk wel dat gy 't goud by -£ fterve„ aduer ^
Uwe erven zullen haast, met blydfchap op 't gelaat,
Het zwarte rouwkleed aan den zoom uws grafszien plooijen,
En met verkwisting al dien kostbrca fchat verftrooijen.
Of als het noodlot, dat zich wispelturig draagt,
Den wisfen flag uws doods ook voor een wyl vemr.agt,
Moet echter uw vermaak niet met uw jeugd verdwynen,
En »t ligchaam onder 't juk der jaren eerlang kwynen,
Als 't eertyds vlugge bloed Hechts traag door de adren vloeit,
En bevende ouderdom de zenuwen verfchroeit ?
Wie dan zou wenfchen om dien broezen draad te rekken
Tot over 't levensperk, dat ons ten troost kan ftrekken ?
De ziel, die deugd bemint, jaagt naar een beter doel:
Zy ziet op 't leven als een» droom, vol van gewoel,
Terwyl zy ernstig wenscht uit dezen droom te ontwaken,
En uit haar flaaffche boei in vryheid te geraaken ,
Opdat ze in de eeuwigheid, die ze altoos voor zich ziet,
Ontflagen van het Hof, volvrolyk nederfchiet:
Want, kan ons eng vernuft geen onbepaaldheid vatten,
Dan zyn tien duizend jaar niet meer dan niets te fchatten.
8. TRAKR.ANEN. Naar 't Engehch van john gat.



D E
V R OU WEN,
AAN
LUCIA.
Lucia! ik wil het wagen, Om een poosjen u te plagen,
Schertfend met u om te gaan; Dat de vrouwen zijn geborea Om de mannen te bekoren ,
Is voor lang reeds toegeftaan.
Laat mij dan mijn recht gebruiken, Om dien ijd'Ien trots te fnuiken,
Die de vrouw zo eigen is! En wanneer ik u mogt honen, Hebt gij flechts een' wenk te tonen,
Want ik zoek gene ergernis.
ï 5 Maar,



138 DE VROUWEN,
't Raakt niet, hoe de druiven bloeien Zo zij Hechts de keel befproeiè'n, En het nat maar fmaakliik is.
Maar, waarover zal ik fpreken ? Want, in 't rechte licht bekeken,
Is de vrouw een wonder ding! Kan ze op eigen grootheid bogen? Heeft zij wel een zier vermogen,
Dat zij van geen' man ontving?
Foei!
Wat men ook mag tegenpraten,
't Kan in dezen weinig baten,
Want de zaak is middagklaar:
Adam wierd het eerst geboren;
Eva kwam uit hem te voren —
Dit is apodictiesch waarl ♦
Doch het zal wel zijn om 't even Of wij waarde aan vrouwen geven. Snoepig , zoet, zijn zij gewis!



AAN LUCIA. 139
Foei! dat luidt al wonder aardig! Vrouwen zijn toch meerder waardig.
Zouden zij niet nuttig zijn? Neen! zij kunnen flechts vermaken, En den man in vreugd doen blaken,
Beter, dan de beste wijn.
Als wij in heur gunsten delen , En haar kozen, en haar ftrelen;
Als ons hart van liefde blaakt, Hijgend naar de zoetste kusfchen, Om een fmeulend vuur te blusfchen,
Eer 't in laaien brand geraakt;1 —
AJs wij zien hare ogen blinken, Nectar van heur' lipjes drinken,
Vurig drukken borst en hand — 6! Dan zijn... maar, welke blikken, Lucie! doen mijn' zangf.er fchrikken!
Hemel! 't was een misverftand'.
'k Zal



H° DE VROUWEN,
'k Zal haar ftoutheid wel bedwingen, En met zacht're tonen zingen,
Dan 'k tot dus ver heb gedaan ; 'k Wilde u flechts een weinig kwellen. Thans zal ik u meer vertellen,
Dat u beter aan zal ftaan.
En dit zijn geen' dwaze grillen — Zoude ik Lucia bedillen?
Neen! 'k ben deugdelijk gezind! Alle lieve en fchone vrouwen
r
Mogen op een' dichter bouwen, Die haar tederlijk bemint.
Schepte ik voor een' tijd behagen , Om mijn Lucia te plagen, Volgens een verbintenis: Thans zij haar in 't oor gefluisterd, Want ik ben niet graag beluisterd — Dat zij 't liefste meisjen is!
'k Merk



AAN LUCIA. 141
'k Merk de vrouwen aan, als eng'len, Die de zachtste banden ftreng'len
Om tevredenheid en vreugd ; Die de gantfche fchepping fleren , En bekoorlijk henenzwieren,
Vatbaar voor geluk en deugd.
H. A. SP AND AW.



ó _D niwheer van 't gewelfde firmament, Die, op uw' throon onwankelbaar verheven,
Den hemel in gezwinde kringen wendt, £n ftar bij ftar de wet hebt voorgefchreven ,
De ftnage wet, die, nu, met vollen gloed , De blanke maan heur' broeder toe doet lonken , -
En 't mindre heir der Harren zwichten doet Voor 't fpiegellicht der hem ontleende vonken;
En, dan weerom, met flaauwgehorend licht Van nader bij aan Febus gouden ftralen
Haar' zilverglans verliezen voor 't gezicht, En 't bleek gelaat verduisterd onderhalen ;
Die de eigen ftar, die, als de dagtoorts zinkt, Den killen nacht vooruittrekt uit de kimmen,
Met zwakker licht op nieuw te wagen dringt, Als voorboö van des uchtends eerfte glimmen.
Gij



Gij fluit, wanneer de barre wintertijd Het woud ontblaêrt, den dag in minder ftonden;
Gij, als de gloed den vasten kleigrond fplijt, Den fnellen nacht in meerbekrompen ronden.
Uw wil verdeelt het wisfelbeurtig jaar , En doet Zeflr de lovers wederbrengen,
En Sirius de hooggefchoten air, (Nog kortlings zaad) tot volle rijpheid , zengen.
Niets, niets, dat ooit aan de eensgeftelde wet En vasten band der ordening ontwasfen,.
Zich uit den kring van zijn beftemmiug zet, Of zich onttrekt op ftaud en plicht te pasfen. -
Maar Gij, die 't Al naar zekere einden richt, Wat trekt ge alleen, Ueheerfcher aller dingen,
Den opflag van uw heilig aangezicht Van 't los beheer der zwakke llervelingen ?
Waar-waaröm draait de keer van 't glibbrig lot Zoo telkens om? Ten hoogen ftoel geftegen,
Trapt de onverlaat d'onnoozele op den ftrot, En de onfchuld koomt het loon der gruwlen tegen.
De heldre deugd ligt in een zwarte mist Van nevelen uit elks gezicht verdrongen;
Het onrecht wordt met looze kleur vernist, En 't heiligst recht op valfchen fchijn befprongen.
Geen
141



144 * * *
Geen meineed meer, geen arglist fchroomt de wraak Maar, daar ze zich ten val der ftaten fcherpcn,
Schept zich 't bedrog een gruwelvol vermaak, Om aan heur ftem de vorflen te onderwerpen.
ö Wie dan ook der dingen fchakel bindt, Zie eenmaal neêr op deze onzalige aarde I
In d'omtrek van uw godlijk albewind , Is 't menschdom toch geen deel van kleine waarde.
Zie ons gefold op 't meir van 't wuft geval! Bedwing , 6 God! de flingerende baren,
E» doe onze aarde als 't uitgebreid Heelal, De eenftemmige orde onwankelbaar bewaren !
I789- BILDERDIJK.



D O O R T J E.
Do°rtje> een meisje, lief en teder,
Was het puikje van de flreek ; Naauwlyks durfde een minnaar denken, Oin zyn meisje de eer te fchenken,
Dat zy niet voor Doortje week.
Doortje's moeder, vroeg al weduw, Vond, na 't misfen van haar' vrind,
Als de rouw haar' boezem griefde,
Levenszoetheid in de liefde Van dit eenig dierbaar kind.
Sloeg in treurige oogenblikken
Zielefmart haar' moed ter néér; Dan wist Doortje troost te geven, Schonk door lieve lagchjes leven
Aan verdorven vreugde weêr,
K Zo



I4<5 DOORTJE.
Zo was zy een troostende engel
In haar kinderlyke jeugd, En voorfpelde by den zegen, Uit haar minzaamheên verkregen , Dag by dag nog hooger vreugd.
Maar, gelyk een lenteroosje,
Dat, ontloken op het veld , Aller oog houd opgetogen, Trekt zy aller hart en oogen, Nu zy agttien jaren telt.
Alle moeders pryzen Doortje,
Vinden haar zo goed als fehoon, Wenfchen 't meisje , zó beoordeeld , Voor de dochters tot een voorbeeld, Tot een gade voor een' zoon.
Of als zy, met haar gefpelen , Deel neemt aan een vrolyk feest,
ó ! Dan zweven, in die kringen,
De uitgelezen jongelingen Om het lieve Doortje meest.
AI'



D Ö O R T J E.
Aile raden naar haar wenfchen, Hangen van haar wenken af: Ieder voelt zyn' boezem zwellen, Wien zy boven zyn gezellen Ooit een vrindlyk lagchje gaf.
Maar wat jongeling zich immer Vleit met Doortjes wedermin, 't Is flechts hoop- en tyd- verliezen : Doortje heeft niet meer te kiezen :' Heel haar ziel heeft Willem in.
Reeds als kinders fpeelgenooten,
Schier te famen opgebragt, Eens van jaren, aart en zinnen, Liep hun fpelen uit op minnen, Eer men nog op minnen dacht.
Moeder zag dit met genoegen:
Willem was die voorkeur waard': Willem, boven menig ander, Braaf en naarflig, vlug en fchrander, Goed van hart en fier yan aart.
'47
Ka Na



14S DOORTJE.
Nu gelukkig en te vreden,
Wierd het tederminnend paar Steeds vernieuwde aantreklykheden, Nieuwe bloemen voor hun treden,
Nieuwe levensvreugd gewaar.
Schuldeloos en vry van zorgen ,
Vloog voor hen de zomer heen: Beiden kweekten zoete droomen Van een' heilftaat, meer volkomen Als de lente weêr verfcheen.
Maar die vreugd! zy was verdwenen
Eer men nog op onheil dacht: 't Morgenlicht, dat vrindlyk taalde, Zag den middag niet; maar daalde
In eene eeuwig zwarte nacht.
Karei, een bedorven jonker,
(Kareis vader was de drost,) Die een' gantfchen tyd de buren Van baldadigheên en kuren,
Door zyn reizen, had verlost:
Ka.



DOORTJE.
Karei was te rug gekomen , Dwazer nog dan toen hy ging:
Hy, in fchyn befchaafd van zeden,
Was tot buitenfporigheden Een geflepen jongeling.
De ouden, die hem zagen, dachten
Met verachting aan zyn jeugd; 't Jonge volkje, daarentegen, Wierd hem meer en meer genegen: Waar hy was, daar was de vreugd.
ö! Hoe haastig fchenen de uren,
In zyn byzyn , weg te vliên , Als hy fprak van vreemde zaken, Van gedrochten, reuzen, draken, Die hy allen had gezien J
Maar, dan loerde hy wellustig Naar de lieve meisjes rond; Vond 'er veel zyn wenfchen waardig, Maakte reeds zyn plannen vaardig, Toen hy eindlyk Doortje vond.
K 3
149
Nu



Nu door .zo veel fchoons betooverd,
Vlamde hy op haar verderf, Wist, door looze handelingen, Zich in haar verblyf te dringen, En bezocht haar menigwerf.
't Lieve meisje, heus'ch en vrindlyk,
Niet bedacht op lage list, Duldde nu en dan zyn kuren, Om de ontelbare avonturen, Die hy te vertellen wist.
Maar toen ras het lage doelwit Van den fhooden Karei bleek, Fnuikte Doortje zyn verwachting, Tot hy, wars van haar verachting, Eindlyk haar geheel ontweek.
Karei nu, om zich te wreken,
Had zyne onbefchaamdheid voor: Hy, volleerd in vuige kunsten, Roemde op ongenoten gunsten, •Eu de nyd gaf hem gehoor.
150 DOORTJE.



DOORTJE. t5>
Dra wierd mi de deugd van Doortjt
By het gantfche dorp verdacht, Praatjes, twyflend rondgedragen, Wierden , binnen weinig dagen, Als onfeilbaar, aangebragt.
Willem hoorde ze, en verachting Vonkte uit zyn verbolgen oog:
Zou hy dit van Doortje vreezen ?
Neen! het kan niet mooglyk wezen. Dat zyn meisje hem bedroog.
Maar allengskens wist de laster, Onderfchraagd door fpotterny, Meer en meer zyn hart te winnen: Achterdocht bekroop zyn zinnen, Ras gevolgd door jalouzy.
Nu, door liefde en fpyt gefolterd,
Was hem alle rust ontroofd, En de zoete hoop verdreven, Die hem voor geheel zyn leven Hemelwellust had beloofd.
As-



152 DOORTJE.
Arme Willem! in zyn' boezem Lyd hy meer dan hellefmart: De oogen, die zo helder blonken, Toonen, diep in 't hoofd gezonken, Ras het lyden van zyn hart.
Maar, wat driften hem beltonnen ,
Toch blyft hem zyn liefde by: Dikraaals, dolende in gedachten, Wenscht hy Doortje te verachten, En hervind zich aan haar zy',
Doortje , onkundig aan den laster
Van den lagen edelman, Ziet haar' lieven Willem kwynen, Ziet als fneeuw zyn jeugd verdwynen ,
Gist 'er vruchtloos de oorzaak van.
Willem haar zyn leed verheelen !
Zy niet deelen in zyn fmart! Hem geen troost te kunnen baren!... 6 ! Dat zuchten, fpraakloos Haren,
Pynigt haar gevoelig hart.



D O O R T JE.
Heden, ö hoe tedervleijend
Nood zy hem zyn zielverdriet Aan haar minnend hart te ontdekken i Maar! wat woeste, wilde trekken'. God! dit is haar Willem niet.
Vreeslyk ryst hy van haar zyde,
Geeft in 't eind' zyn wanhoop lucht, Vloekt zyn liefde, haar trouwloosheid, Maar, voor alles, Kareis boosheid, Stoot haar van zich af, en vlugt!
Doortje, welk een wreede klaarheid!
Nu is niets haar duister meer: Aan haar' zoetften waan onttogen, Slaat het fiddrend meisje de oogen
In een' zwarten afgrond neêr.
Arme Doortje! 't is verloren,
Schoon uw hart u vryfpraak gaf: Harten, door de min gedreven, Hangen van eens anders leven Meer dan van hunne onfchuld af.
K $
153
Wil.



Eind»
Willem was het dorp ontweken,
Vind den jonker, vliegt, verwoed, Door de wraakzucht blind, hem tegen. Maar, met wonde op wond' doorregen, Smoort de elendige in zyn bloed.
't Gantfche dorp gewaagde haastig
Van zyn deerniswaardig lot, Haastig klonk, uit aller monden, Hoe men Willem had gevonden, By den weg van 't heerenflot.
Doortje hoort zyn deerlyk fneven, Ziet 'er gruwend de oorzaak van,
Smoort haar fiange boezemklagten.
God ! waar heeft zy troost te wachten. Nu geen onfchuld troosten kan ?
Dan eens gilt zy , in vervoering , Dat haar hand zyn bloed vergoot;
Nu weêr zinkt ,zy magtloos neder;
Dan ontfluit zy de oogen weder, Om te fchreijen naar den dood.
ïS4 DOORTJE.



DOORTJE. 155
Eindlykj zinloos van elende,
Vind zy zelfs geen tranen meer: Vruchtloos troost het mededoogen: Zwygend ziet ze , uit flarende oogen,
Wezenloos op alles neêr.
Sidder voor uw kind , ö moeder !
Ach, uw zorgen zyn om niet: Doortje hoort geen moeder zuchten, Weet het wakend oog te ontvlugten,
En verdrinkt zich in den vliet.
De arme deerniswaarde moeder
Sleepte 't leven nog een poos; Maar geen vreugde zag zy weder, Daalde eerlang in 't graf ter neder,
Afgeweend en troosteloos.
DU PRÉ.



DICHTER FLIP.
NAAR HET KALDEEUWSCH VAN DEN VERTALER.
•» Wat vreugd !*' fprak rymlaar Flip : „ nu zal ik eeuwig leven! „ Ik kan thans voor één werk ïny dubblen roem doen geven. „ Wat is die vinding hoog verheven! „ 'kBen orgineel autheur en ik vertaal daarby.
„ Hoe oud en vreemd een fpraak ook zy, „ Ze is gantsch niet moeilyk meer voor my: „ Zy word door my vertaald , zy word door my gefchreven, „ Offchoon zy me onbekend moog' zyn: „ Ja ,'k noem voortaanmyn werk, hoezonderlingditfchyn', „ Steeds; naar myn eigen Grieksch, myn Spaansch, of myn Latyn."
ff. TOLLENS, Cs.



D E
NACHTEGAAL.
In dat gelukkig tijdperk, Waarin natuur haar dochter, Haar lieve blonde dochter, Wel de oudfte heurer kind'ren, Maar tevens ook de fchoonfte, Weldadig doet verfchijnen:
In dat gelukkig tijdperk, Waarin de bladen groenen , Waarin de bomen knoppen, Waarin de planten geuren, En Flora's eerstelingen Op nieuw het leven krijgen:
It



158 DE NACHTEGAAL.
Maar telkens nam hij mede Het een of ander dichtftuk: Nu kon eene iliade, En dan eene «neïde, Dan wederom iets anders Aan zijnen geest behagen.
Gezeten op een bankje Van altijd groene zoden', Befchaduwd door de takken Van twee paar donk're dennen, Verfrischt door koele golfjes Van een verkwikkend beekje:
In dat gelukkig tijdperk, Het pronkftuk van de fchepping, Verliet Aristus 's morgens .Reeds vroeg de zachte fponde En de armen zijner gade, Oin ook op nieuw te leven.
Lal



DE NACHTEGAAL.
Las hij de levensdaden Van Frankrijks besten koning, Zo meesterlijk bezongen Door een' dier grote geesten, Waarvan natuur in eeuwen Zo zeldzaam is bezwangerd.
Hij was geheel oplettend, En ganschlijk opgetogen: Geen zingen van de vog'len; Geen ruisfchen van de dennen; Geen murm'Ien van het beekje;... Niets kon zijne aandacht boeien.
Maar nu in eens, wat tonenI
Wat goddelijke tonen!
De ftem van Filomele!
Het beekje murmelt minder,
De dennen ruisfchen zachter,
En... de and're vog'len zwijgen}
159
Hij



iGo DE NACHTEGAAL.
Hij luistert vol verrukking... En wie, wie zou niet luistren ? Zijn' mond ontvliedt geen adem;
Hij denkt niet meer aan hknrik
Hij laat het dichtftuk vallen
En hoort naar Filomek.'
H. A. SP AND ATV.