4jt
Vertrouwelijke Brief van een Vriend üir *s Hdge aaii zun Vriend te Amfterdaaii
L ik beken het toijn Vriend! ik heb met geheel * Lrt de gebeurtenis van den 22 Januanj loegemichi, om Sa wij zondfer dezelve, naar mijn inzien, nim»er die eenheid in het beftuur zouden hebben daar gefield ge£, weïe er volftrekc nodig was, om ons Vaderland te doen opklimmen tot dien trap var. aanzien M geluk, voor welken het, ondanks de veelvuldige fchokken,
^^^^^^^^ gebDeu enïffi wierd*él rasch aanroep verhinderd en eindelijk tot tal n leedwezen geheel weg Snoten, San Ik zag, dat zij, die ób ^ m Jam»n, bet roer van Staat hadden aangegrepen y en die waar&^ ben in de gelegenheid gefteld waren om het 5 te lang gefchokt Vaderland op eenmaal u,t alle zijne inwendige bezwaren te redden, ert langs dien weg gelukkie te maken é daar toe eeneii geheel verkeerden *eg inflöegen, ja, als het ware alle hunne kragten ■ Ket hun toevertrouwd vermogen fchenen te veree* "gen, om het Vaderland ongelukkig te maken en on-
herftelbaar te bederven. ,«.,.., * * k .„l.
Ik had gehoopt, dat dié gedenkwaard,ge ft» onder anderen zoude gediend hebben, om de partijfchappen, Sfe onze inwendige rüst reeds te lang hadden geitoorc In onzen welvaart tegengehouden, «onder «brengen, en aan het Vaderland die eensgezindheid wedertelevèn, zonder welke een land als het onze met beftaan* leer zeker nimmer gelukkig zijn kan - «aar deze haL verdween zeer fpoedig, toert ik zag, dat men de partijfchappen, in plaats van die te onder te brengen.



< 8 >
Sjsthem» omhelsden fl „ „Bj., n ' SeMtiitf
gewaagd hadden om het v fdrTte v!l^ Z6,ft en aan de overheerfchinp- «.. nTl .Vader?nd « redden te ontrukken - 5.t iSïï AHft«™"» behandelde, allerweee dJh * ^f-, met Achting «e posten o S ' e n rn P r m°ge,Ijk W3S' Van hun* eene'volftrekte ™ÓW neï^lde" ^ itt dat men hun eenige n^ffi
om het Stemrecht volgen? daf e vt S gePrefe,nte^ zijn, ^rea, dat door de aK 1Va?„S aatsreSeling te reclal ingeze?eften was ontnemen -1 heV?'f""W? aan de wonderd Haan, hoe het a3n7Tf rI°J&-nd Reflacl" «al ver*
tornen, om zulke onbepaaldema£ J^un"en. inAde herfenera tedtagen — en hoe veel mL? £ a" hut1ne Agenten op, »f* verbaasd ftaan ' we^Te f "nTn v" Wij' air Welk foort van menfcbe»n.te,n, kennen en wetetf.
wiens verwondering m0e?nL ten ttn r**00*5" ^ m™ hoort, dat een der Dir^nf °P *1Jzen> wanneer hn
droeg ~ Gij kum welteweilk tZ,°^zUe ]™ op. het was de Burger J* fZl g met té veil dóén -~
onvoomgtige SuttLfbSde^Te ™ d™ * de Agent op dit antwoord IS# n *°nder, das
boven fceeftfe, ^ ora 200 £e ipreken, ten onderfte»



€ 3 >
aiaar alleen om aldus gelegenheid te vinden, om menfchen van hunnen aanhang, ten koste van andere braven, in voordelige posten te plaatzen, zonder verder eenige verdienfte of kunde in aanmerking te nemen. — Toen ik zag, dat mén als het ware den oorlog ver* klaarde, tegen elk gematigd ingezeten, die jets te verliezen had, en dat men zich een aanhang formeerde van menfchen, die veelal hunne eigen goederen doorgebragt hebbende, zich nu weder ten kosten van an« deren een beflaan moesten bezorgen die gene an«* dere verdien/ten hadden, dan dat zij hun overdreven Systhema op alle plaaifen voortpredikten, en tot in den afgrond verdoemde elk en een iegelijk, welke zich daar tegen poogde te verzetten — die m alle gevallen bij den gehelen ondergang des Vaderlands niets te verliezen hadden -r- en dus alles op hairen en fnaren waagden, om tfe beproeven of zij hier of daar een brok grijpen konden, om tot hunne vorige verkwisting wedertekeeren. Ga, om hier van overtuigd te wezen, flegts, de menfchen na, die federt den as Januajij in posten geplaatst zijn, vergelijk die bij' de genen, weiken, om voor hun plaats te maken,' van hun beftaan pntzet zijn geworden, en zie dan of ik den, bal mis
fla —
(*") Het was een wonderlijk fchouwfpel om te zien, hoe het huis van het Oire&otre dagelijks wïerd afgelopen door bunquerdutiers-' en menfchen die wegens wangedrag uit hunne pöscen waren weggejaagd, Eikenbroek een bekende Banquercutier uit Schiedam, wierd zelfs met twee ••foortgelijke kuipen nasar Parijs gezonden, om daar geheime boodichappen te verrigtea —- het gevolg was, dat zij terug keerden met de tijding, dat ?ij een wisfelbrief van ƒ 500,000: -: weike zij hadden medegenomen, en welke pp hunne namen getekend' was, op weg verloren hadden — dat geld was genomen' uit de Kas van de Qostindifche Compagnie, en zal waarfchijnlijk onder die knapen zijn verdeeld geworden -T3 O, tijden! o zeden.}
A %



fl^ of men da§r mede waarachtig het heil des ïands
beoogd heeft, of dat men gedreven is geweest door eene. verfoeielijke zugt om de blinde aanhangers van hun Systhema, zonder verdienften, zonder eer, zondesc deugd, zonder vaderlandsliefde, in voordelige posten te plaatferJ, en zich. een partij te. verwekken, die als 't ^pare me? hun ftaan of vallen moest- — Toen ik zag, dat men veelal, als met ooz^t de. fle^tfte knapen gebruikte, pm pnder ^en naam van Asrenten de inwoon» ders alopime te pS^tn, te mkhmdtlen en van hunne eeuwige en onvervreemdbare recuten te beroven — en de rechtmatige klagten, die wel rasch van alle zijdes des. Vaderlands, daar teg-en wi< rden aanueheven verfmaadde en met verachting aanhoorde. — Toen ik be» {peurde, dat de leden van het uitvoerend bewind, of liever de meerderheid van hetzelve, wei verre v.an zich; te fchikken naar den geest der Natie, in tegendeel dien geest poogde « dwingen naar hunne overdreven gevoelen-, en naar hunne, willekeur, zonder zich aan den raad var» welmenende vaderlanders en beproefde vojkst vriendey t© ftoren toen zij zich op eene hoog»
te plaaiften, die wel, rasch de trotsheid 'dei Stadhouders zoude hebben te. boven gegaan, dagelijks, pp kos» ten van het land , prachtige maaltijden aanrichten, en zoo wel binnen als buiten hunne woning eene weelde, vertoonde, geheel ftrijdig met den aart van ons volk toen zij ter bevordering yan hunne uiterlijke,
(**) Toen de Burgar Fiaje eens door e^n braaf Vader-j Jander onderhouden wièrd over de handelwijze van het uit-, voerend bewind, dia regtftreeks aanliep ttgen de geest van. de Natie — gaf hij tot antwoord —— ik ken ge?n geest van ak Natie? wij zullen dhn geest vormen, wj kegsren^ het zoo en niet anders^
fit') Zodra da m Junlj voorhij was, was de eerfte daadj van de Agenten om een aantal Koks, welke dagelijks voor % i hes



< 5 >
pracht kosten beTaamden, die het vermógen van onze Republiek, vooral in den tegenwoordigen tijd, verre te boven gingen, en met één woord, óm een klein gedeelte des volks, dat tot hunnen aanhang behoorde, de gehele Natie tegen zich indispóneerden, en allerwece onder de braaffte ingezetenen des lands eene neer'flaetigheid te weeg bragten, die de duidelijkfte kentekenen met zich voerde, dat men volkomen wanhoopte aan het welzijn des Vaderlands, en zelfs vreze voedde, dat wij nog erger onheilen te wagcen hadden, zodra de omilandigheden in Vrankrijk hun flegts gelegenheid zouden gegeven hebben, om hunnen haat tegen elk en een iegelijk welken zij niet vólkomen aan hunne partij verbonden rekenden, nog fterker ten toon te fpreiden (*>
En
bet uitvoerend bewind de tafel toebereidde ërt andere foort«eliike bedienden aftedanken — ook konden die Heren lich niet behelpen met het Oude Hof, waar in eerst de Erfprins en naderhand de franfche ministers gewoond hadden*; zii hadden reeds order gegeven tot eene vertimmering, welke den lande meer dan f 6o,oóö : - : - zonde gekost hebbén, Welke order ook terftond na deri i« Juni] is ingetrokken. — Zij gaven een gefchenk aan den franfchen minister La Croix, van een zilver Servies dat ƒ 80000 sekost heeft, en deden foortgelijke verkwistingen, die weinip ürookten met het gebrek van penningen, waar over thans mft zoo veel rede geklaagd wordt-, dó Burger Fyn,e, Vreede en van Langen genoten met hun drieën in de weinige maanden van hun bewind reeds honderd en twintig duizend gulden, behalven 't geen zij uit de Kas der O. I. Compagnie Serooft hadden. ,
(*) Indien de keuze van het wetgevend ligchaam m Vrankriik Ultra revolutionair geweest was, dan waren zeker alle de fnaren gefpannen, om ook hier de zaken op een en nog meer revolutionairen voet te behandelen -— t is te verwonderen, hoe men zich nog van dit woord konde bedienen i nadat de Staatsregeling door het volK was aangenomen, want hoe men ook over de publieke zaken denken moge, hier in zullen alle de parthijen met malkanderen ° ' ^ j over-



< 6- >
En hoe moest bij dit alles mijn hart niet van verdriet en vreze wegkrimpen, wanneer ik mijn oog vestigde op het wetgevend ligchaam zelve? vanneer ik dat vervuld zag, niet met achtbare en kundige mannen, van welke- mem hope konde voeden, dat zij in ftaat zouden zijn, om het fchip van Staat door de veelvuldige klippen behouden in de haven van rust en vooripoed binnen te brengen, maar, waarom zoude ik het voor u verbergen? met een hoop gekken, kwade jongens en fchurken, die met aflegging van al het acht* bare aan hunnen post verknogt, zich in de koffijhuizen en openbare herbergen, als het flegtfle foort van menfchen aanftelden (*); alle zedelijke beginfels verfmaadden, en zonder fchaamte zich voor een groot gedeelte aan de ongebondenfte levenswijze overgaven C**) — dat eenige weinigen, die men onder hen nog moge houden voor menfchen van yerftand veelal zo ilegt waren,
dae
overeenkomen dat na het aannemen der Conftitutie geene revolutionaire daden meer te pas komen, maar dat dan alles ?e*%Jorde« verrigt oyerëenkomftig die acte van Staatsr/feaaTdig is. 6 ^ ^ t6gen h^ '^t
r,Sr? .NrÜ l3ng Beleden, had er e?n openlijke yegtpartij plaats tusfehen eenige leden der Conventie en kagfehi burgers bij Voorburg — in de herberg van den burger Straatman welke door de eerfte begonnen en niet andirs dan door de hevigfte dreigementen van den Kastelein konde ten einde gebragt worden. -
(**) Een enkeld fiaaltje zal hier van genoeg zijn, de Reprefentant Barnardus Bosch, bekend door zijn? eigenbaat en zedekundige fchriften, hielp onlangs, niet tegenftaande hij reeds verre m jaren gevorderd is, zijne huisvrouw door de Venusziekte in het graf, wierd zelf, na eene zware ziekte te hebben doorgedaan, eventjes aan den dood ontrukt, en leefde vervolgens in ontucht met een Portugeefche Jodin tot ichande van den Godsdienst, van welken hij zich te voren zoo een ieverig voorftander betoond had, '



< ? P
'dat het hun alleen aan hét vermogeri ontbrak om het fchrikbewind van Rcbespierre hier met alle zijne ijsfelijkheden incevperen — zij, die eenen Rant eenen van der Hoeven, de Beere-, Rofeveld Catteau en anderen, flegts oppervlakkig kennen, zullen hier van volkonen overtuigd wezen, terwijl de weinige braven-, "•een moed, geen veiftand, of ten minften geen invloed genoeg bezaten om zich tegen hunne onrechtvaardigheden openlijk te verzetten.
Wat kon men van zulke Wetgevers hopen, die in plaars van de naauwgezetfte handhavers der; Staatsregeling te wezen, die zij zelfs hadden opgeftèld, in tegendeel de eerden waren, die dezelve met voeten traden, en pp den 4 Mei, de eenigfte hope, die den hè° druluen vaderlander nog was overgebleven, in eens iü rook deden verdwijnen door een decreet, waar bij zij ylak ftrijdig met dén duidelijken letter der Staatsrege» ling, zich zeiven voor het wetgevend ligchaam des Ba* taaffchen volk verklaarden, — het volk aldus van zijn edelfte voorrecht om zijn eigen vertegenwoordigers te verkiezen, beroofden en een regtftreekfchen inbreuk deden op de Aéte van Staatsregeling, welke zij zelve in raam des volks verklaard hadden, te zijn een aanflag op de veiligheid van den Staat.
6 ' ' Wat
C*> Rant behoeft men llegts te zien, om overtuigd te zijn, dat hij tot de grootfte wreedheden zoude in ftaat
zijn; ïn Vrankvijk was hij de handlanger van Robes-
pierre, en bewerkte den ondergang van menig eerlijk man b welken hij eerst uithoorde, en naderhand aan den Dwingeland verklikte; hij ftoorde zich noch aan recht noch billijkheid, en kende gene andere richtfnoer dan zijne eigene Willekeur. —'■ Met dat al was' hij lafhartig, — laag tegen de genen, die hij vreesde, en wreed tegen elk die onder hem ftaan moest; — Zijn voornaamfte roem beftond daarin, dat hij op den 22 Januarij, het gezond verftand had ppgefloten.
A 4



K * >
Wat kon men van zulke wetgevers hopen f daar een Konynenberg de ftoutheid had een voorflag te doen om de leden van het Uitvoerend Bewind in hunne posten te bevestigen, waar van de benoeming alleen aan het nieuw wetgevend ligchaam, bij de aóte van Staatsregeling was gebleven, er. aldus door een der gewigtigfte overtredingen den grondflag leide om dé gehele Staatsregeling met voeten te treden — die doch niet fchroomt een gedeelte van de Wet te overtreden zal naderhand gene zwarigheid maken, om de gehele Wet aan zijne heerschzugt te onderwerpen - toen een Vckerfe, de meest kundige zeker van de gehele Vergadering, zich niet ontzag, om ten opzigte van de Jlemh.evoegdheid een geheel, nieuw artikel bij de Staatsregeling voorteflaan, even als of het aan het wetgevend ligchaam geoorloofd was, om de plechtig door hec volk aangenomen -Staatsregeling, haar zijne begeerte aantevullen of naar zijne willekeur, zonder voorkennis van het volk te veranderen? — wat zeg ik, moect men van eene wetgevende vergadering verwagten, daar de verlichtfte leden zulke kwaden en verderflijke voorbeelden gaven, en de grondflag leiden, om in hec vervolg de gehele Staatsregeling naar willekeur uitteleggen of geheel met voeten te treden ?
Wat zegt Gij mijn Vriend! na het lezen van deze kleine fchets der gebeurde zaken, welke gij meE de proclamatie onlangs door de Agenten uitgegeven, kunt aanvullen; oordeelt gij nu nog dat ik aan mij zeiven ongelijk was, toen ik u onlange fchreef, dat ik na den 19 Januanj 1795 nimmer zoo hartelijk verheugd over mijn Vaderland geweest was, dan op den eeüwig gedenkwaardigen dag van den 12 Junij 1. 1. _ neen als gij alles zoo nabij bezien had als ik, als gij alle de kleine bijzonderheden kende, welke ik heb zien gebeuren, en welke mij niet mogelijk is u alle te - . ; kun-



"4 i \
fcmmen mededelen, dan weet ik zeker, S Heyer in R^and onder het gezag van 4en Ifa. K dan hier onder de vorige Overheerfcbers^pud* fee'efd hebben, die onder het motto van vrijhei ,m feiikheid, dagelijks de fchreeuwenfte onrechtvwrd^ fi »,i oefenden - het achthaar volk yerfmaaddep, S een hoop banqueroutiers, lichcmisfen en beroof fnapen begunnigden, welke men overal het hoogfte toord hoorde voeren, Hout op het voorrecht, 't welk Si genoten , om alleen toegang en vertrouwen viatin W? die genen, welke de teugels van het Beftw
* Dentro£eazaaekn; daar het nu maar op aan
Is de keuze van het wetgevend ligchaam, welke pj>
den 10 Tulii aanftaande zal plaats hebben.
^ Indien het volk dan niet wijs is, en geen onder.
fcheid maakt tusfchen de ware en de ^öimvrjen^erj
des Vaderlands, en zijne aandagt niet enkeld bepaald
op ee liikheid en kunde, dan zijn wij verloren, en
1 zullen alle de pogingen der beste^.deriande»,
om het land op den oever van zijnen ondergang te
behouden, geheel vrugteloos zijn. ■=■>.
Hoe men ook over de toeftand des Vaderlands moge denken, dit is zeker, dat de zaken door de onderJcheide fchokken en andere bijkomende omftandrgheden verre, ja zeer verre verlopen zijn, dat er eene meer dan gewone kunde zal gevorderd worde, pm Sve terecht te brengen, en dat hec de zaak van iede burger, hoe eerlijk hij ook op zich zelven wezen moge, niet is, om zulk eenen diep vervallen
^wft zal'ef'niet een fermiteit en ftandvastigheid vaa noden zijn, om de Conftitutie, door het volk aange* men ' onde'r zoo vele partijfchappen, tot ftand te brengen en ied<K overeenkamftig denver voorfchnft reche



ïè >
^wJL^edemren' zonder aanzien van perionen * & Welke zorg* en oplettendheid zal er daar en te^
Ö?l • 2ijde niet g^orderd worden om tefen
n vofkbTek Ze.6 ^P?"* * * ^ ^ " ' .Vü.^ Te waken, en de brave ingezetenen f.™»
de mcrigues hunner vijanden te befcSïe?» ^ Tvenfr r>heid 231 b0Ven da£ a,,es heTnieuw wet-
S- i J, t* V°Jk blJ Ziine vriJ'heid tevens geluk-
«Si ^* i^x-
< eï.3bnfih»bi7 t,: i*d • is& ccrrrfnr'.T k\u *a£f.J "■
Te Bekoomen :
}?.?ZU"r't Vlaardi"^n bij JVjhr*/Hoorn bU S b«/°^«.,- Gouda ftftftf Leeuwaarden bij Cato/r Deveme? bii / " GroDin*en bij
ÏW.* Arnhem bij GoSm'bij^f3TO*SÏJ« ^
A JÏV*/ en de Wed. ^raiflMJj Vlisfineen hiiT '>' Middelburg bij
«PW» ^ tT. «V! en voorn alom ' C°^*' fWfcr*