HANDTVESTE
VAN DEN
CRIMPENRE-
WEERDT.
Te GOUDA, by Johannes van der Klos, Stads - Drukker, 1785.
Verz. Plakkaten 1
a x No. o 1 V ■






HANDT VESTE
Van den
CR IMPENRE -VEERT.
^^^^^^^^^^ Var* ^a>nena ^e^re van
van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt , ende van Vrieslant. Ende J A C O B A by der Ghenaden Godts, Hartoginne in Beyeren, Gravinne van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, van Poncien, ende Vrouwe van Vrieslandt. DOEN KONT allen Luyden, Want overmits laft van Water, ende oock om des Oorloghs ende der Vreden wille, een wijl tijdts gheweeft in den Lande van Hollandt, tuüchen ons Hartoghe ende Hartoginne voorfz., die Dijcken van onfen Lande in Crimpenre- weert feere vergaen ende A 2 ver-



vergleden zijn, alfoo dat datfèlve Landt lange daerom onbeforght ende in grooter vreefen gheftaen heeft verderffelijck te worden, en worde dat mitten beften niet verfien: 't Welc* ke Wy, die altoos genegen zijn tot oorbaer ende faligheyt onfer Lande, metter hulpe van Gode gerne verforgen ende verhoeden fbuden.
S O O I S T dat wy ten ootmoedighen vervolghe onfer goeder Luyde, uyt den ghemeenen Dorpen in den Neder-Weert van Crimpen geerft, endeghegoedt wefende, die ons dickwijl ende tot veel ftonden, ootmoedelijck daer over vervolgt ende gebeden hebben, dit voorfz Landt te ordineren ende te fetten tot beteren Rechten ende Regimente, dan dat tot defer tijdt toe geftaen ende gheweeft heeft, Den felven onfen goeden Luyden gegeven hebben, ende gheven mit defen Brieve fulcke Rechten ende Vrijheden als hier naegefchreven ftaen:
I. Item, in den eerften rullen alfulckeSchouwen ende Rechten als tot defer tijdt toe in onfen voorfz Lande van Crimpenre-weert op denDijck aldaer geweeft hebben, van geenre waerdeendetenietewefen, uyt-ghenomen alfulck Recht als by tijden ons geminde Dijck-
gra.



graven x^elbrechts van Naeldtwijck, die wy op defe tijdt onfe DijckgraefTchap aldaer fiin leven lanck bevolen hebben begonnen heeft gheweeft, dat fal men flijten ende uytrechten nae uytwijfinge defer onfer Handtveften. Ende voortaen dat Dijck-recht hantieren nae uytwijfinge defer felver Handtveften.
Item, fullen in der felver Schouwe voor- II. fchreven feven Hiemrade wefen, diewonachtich, geerft, of gegoet fullen zijn, binnen der Schouwe voorfz, tot hondert Wilhelmus Hollandtfche Schilde toe, of daer boven, Des fullen onfe ghetrouwe Steden: Te weten onfe Stede van DORDRECHT, van SCHOONHOVEN, ende vander G O U D E, elcx kiefen ende fetten tot alre tijdt als des te doen zijn zal, twee Hiemrade. Ende Aelbrecht van Naeltwijck of fijn Erven fullen kiefen endefettenindermanieren voorfz. eenen Hiemraedt, tot oirbaer endeproffijte des gemeens Lants, binnen den eerften achtedagen nae dat hun die wete mitten gefworen Bode van Crimpenre-weert daer af gedaen fal werden , Ende waert dat eenigh van den Steden voorfz, of Aelbrecht voornoemt, of fijn Erven hoire Hiemraden niet en koren noch en A 3 fet-



fetten binnen den eerften achte dagen na dat hem die wete van den Bode gedaen wair als voorfz is, Soo mogen onfe Hiemrade die daer willigh zijn kiefen ende fetten die andere die daer ghebraken, Ende die en fal men niet mogen ontfetten binnen eenen jare, Ende fullen dan voortaen die Hiemraedtfchap blijven, alfoo langhe als den Steden ende Aelbrecht of fijnen Erven voorfz dat nutte ende oirbaerlijck duncken fal elck van den fijnen, Ende als defe Hiemrade voorfz aldus gekoren fullen zijn, foo fal onfe Dijckgrave dan ter tijdt wefende, die dan eeden, ende voort tot alre tijdt als des gebeuren fal.
III. Voort, fal onfe Dijckgrave metten feven Hiemraden, of metten meeftendeel van hem, dat Recht van defer Schouwe ende Dijckaedze plegen ende hantieren tot des gemeens Lants oirbaer ende proffijt. Ende wes fy alfoo tot nutfchap ende proffijte des gemeens Lants by hoiren eede keuren, of wijfen fullen, daer en fullen wy, onfe erven, nochniemant tegen feggen, noch doen, in eeniger wijs.
IV. Item, foo fal men die Schouwe van der Dijckaedzen voorfz tot alre tijdt beginnen, ende
op



opheffen beneden an die Vryheden van SCHOONHOVEN, ende fchouwen van daenen die Lecke ende die Merwede nederwaert ter Yfelen toe, ende die Yfel weder op totter Stichtfcher-fchouwe toe.
Item, fullen onfe Hiemrade, of't meefte-deel V. van hem, die Keuren op ten voorfz Dijck legghen, op ten cerflen Dijnxdagh van Aprille, foo hun dat nutfte ende oorbaerlickxfte fal duncken wefen, tot des gemeen 's Lants behoef, Des foo fal men daer naer fchouwen alle jaere, ende die Schouwe opheffen op ten eerden Dijnxdagh nae Sc. Odulphus-dagh, op ten viertienden dagh daer nae die ander Schouwe, ende die lelie Schouwe op ten vierthienden dagh noch daer na volgende, Ende die Schouwe en fal men niet langer mogen vorften dan noch vierthien dage, alfo verre als des van noode waer, ende anders niet, ende dan fal men immer fchouwen als voorfz is.
Item, foo fullen die boeten van den tween v I. eerften Schouwen wefen, elcke reyfe vijf fchellinghe Hollandts payements, eenen ouden Vlaemfchen grooten voor twee fchellinghe gereeckent, Maer van der derder legghende Schouwe fullen die boeten wefen fes pondt
Hol-



Hollandts, Behoudelijck die van Ouderkerck op hoiren Dijck-boeten te blijven, nae inhoudt hoire Hantveften, anders fal men aen hun alle Rechten hantieren , nae inhoudt defer onlèr Handtveften. VII. Item, fal een yegelijck al fijn eyghen in eenen Ambacht mogen befchutten met eenre boete.
VIII. Voort, waert dat onfe Hiemraden mitten Dijck-grave ter lefterfchouwe, eenigenDijck bevonden die nae derkeure daer op gheleydt niet gemaeckt en ware, ende die Dijck gelaeckt worde, fo fullen die Hiemrade daer menninge oplchieren by horen eede, na dat 's Landts oirbaer ende noot is, ende wes kofte en fchade daer opgaenfal, daer fal onfe Dijck-grave datghelt voor opleggen, alfo verre als dieghenedaer't gebreckaen ware dat felve nieten betaelde, ende dat fal onfe Dijck-grave voorfz weder innen metten Dijck-rechte, ende verhalen aen fijnen goeden twefcatte aen gelde, of vierfcatteaen pande, ende dan voor 't fchouwen fonder wederftant, behoudelijk dat onfe Dijck-grave ende Hiemrade voornoemt in elcken Ambacht daer defe manninghe op den Dijck gefchiert, fullen wefen mitten t ween Hiemraden van dien
Am-



Ambachte, ende metten Schoute aldaer op den Dijck by dier fchieringe blijven fullen, * ende dien Dijck doen maken ghelijck onfe hooghe Hiemrade dat ghekeurt fullen hebben by horen eede, ende daer fullen fy horen koft afhebben van den ghenen dien die Dijck toebehooren, Des fullen onfe Dijck grave met onfen hoogen Hiemraden. hoir nafchouwe daer op houden, ende waert dat dan die Dijck niet ghemaeckt en waer na der keure voorfz, dat foude onfe Dijck-grave verhalen aen den Schoute ende aen den Hiemraden die dien Dijck op genomen hadden, ende dat fouden fy beteren by den hoogen Heemrade,
Item, fal elck Ambachts-H eer in den fijnen IX. onfen Dijck-grave die boeten op legghen om fijnen derden Penninck, ende die fullen fy weder in winnen t' eynden den viertienften dage na dat fy die gepant hebben, twee fchatte aen gelde, of vier fchatte aen pande.
Item, foo mach onfe Dijck-grave mitten X. Heemrade tot alre tijdt als des noot wefen fal, vreefe fchouwen ende manninge daer in> fchieren.
Item, waert dat tot eenigher tijdt Walen xi. braecken in eenighen gheloofden Dijcke (des
B Godt



Godt verhoede) foo fal 't ghemeen Landt in dier Schouwe gheleghen, dien Wael weder dijcken ter volre breede ende eenen voet boven den ouden Dijcke, ende dat mergen mergen gelijck te gelden, fulcker Dijck-mergen als men tot haer toe mede gedijckt heeft. XII. Waert oock dat tot eenigher tydt in eenighen ongheloofden Dijcke Walen braecken, die foude die gene dien dat Landt of dien Dijck toebehoorde, weder maecken mit fulcke manninge ende tot fulcker tijdt als hem die Hiemrade fchieren fullen. Ende waert dat hy's foo niet aen en name, foo foudmen Dijcken mit al dat hy anders hadde binnen der Schouwe, ende dan en foude hy binnen der felver Schouwe niet blyven op fijn lijf ende op fijn goedt, met fulcken Voorwaerden dat des Huyrmans goedt die 't Landt met den Dijck ghehuert heeft, ende al des hy binnen dien Ambachte heeft, fal gaen voor fijns Landts-Heeren goet, ende t'eynde defe goeden fal 't ghemeen Landt defen Dijck weder maecken ter volre breede, ende eenen voet boven den ouden Dijck, ende te gelden als voorfz is, ende dan fal die Ambachts-Heer dien Dijck aen-nemen daer die
Wael



Wael in-gebroocken is, ende dien houden met den Lande daer toe behoorende.
Item, waert dat eenigh Ambachts-Heer XIII. of fijn Rechter , als hy een wete met den Ghefwooren Bode hadde, ter fchouwe niet en quame om fijnen penninck uyt te legghen, die verbeurde hondertfchellinghenHollandts Payements voorfz.
Voort, fal onfe Dijck-grave voor den on- XIV. willigen uytlegen, ende dat weder halen aen den Rechter die niet ter fchouwe en koomt, ende waert dat die Rechter gheen goedt inder fchouwe en hadde daer hem onfe Dijckgrave aen verhalen mochte, foo mach dan onfe Dijck-grave hem verhalen aen den Ambachts-Heer die die R echter gefet hadde.
Item, foo wie van den Heemraden niet en ^v. quame daer men hem ontbode met den Ghefwooren Bode, die foude verbeuren thien pont Hollants Payements voorfz, ende daer toe fal men dien affetten of men wille, omdat hy alfoo des Landts faecken foude willen verfuymen: Ten ware dat hy kenlijcke nootfake te doen hadde, foo dat hy daer om niet komen en mochte, Ende defe boeten fullen zijn half tot ons Dijck-graven behoef, ende half tot B 2 be.



behoef der Heemrade die daer tegenwoordigh waren.
XVI. Waert oock dat onfe Dijck-grave mitten Ghefwooren Bode ontboden worde te komen op ter Schouwe, of te Rechte, daer men fijnre behoefde , of te doen hadde, ende hy daer niet en quame, foo moghen onfe voorfz Heemrade eenen Dijck-grave fetten van horen mede-Ghefellen daer fij mede Schouwen ende Recht doen mogen fonder mifdoen jegens ons tot dier tijdt.
XVII. Item, foo wie onfe Dijck-grave ende Steden voornoemt, tot Heemrade, tot Klerck, tot Bode, of tot Schutters kiefen fullen, die en fullen hen des niet mogen verweeren noch weygeren in eeniger wijs, ende waert dat fij des weygerden, dat waer elcke reyfe tot drie reyfen toe op die boete van tien ponden Hollandts Payements voorfz, Ende tot wat tijden dat onfe Dijck-grave ende Steden voorfz des nutte ende oorbaar duncken fal, foo mogen fij die Heemrade, Klerck, Bode, ende Schutter voorfz verfetten fonder yemandts weder-feggen.
Item,



Item, foo mach onfe Dijck-grave voorfz, XVIII. of die Schout uyt elcken Ambachte van defer Schouwe , alle boeten uytlegghen , ende weder inwinnen als recht is, ende voorfz ftaet: Dats te weten binnen veerthien daghen na dat die Dijck-grave of Schoute voorfz die ghepant fullen hebben.
Item, fullen Aelbrecht van Naeltwijck XIX,. ende fijn Nakomelingen dijcken ende houden tot eeuwighen daghe, alfulck Landt ende Dijck als der Heerlyckheydt vander Lecke toe te behooren plach, eer die groote Walen in den Backer, ende boven CrimpenreKercke in braecken.
Item, fal Aelbrecht voornoemt of fijn XX. Erven binnen drien Jaren na datum des Briefs binnen den voorfchreven Schouwe beleggen, aen Huyfinge of aen Erve, Duyfent Bourgoignifche Philippus Schilde.
Item, foo wes Vlicht-Dijcken inder.xxi, voorfz Schouwe gheworden zijn zedert dat die voorfz Walen in braecken, die fullen blijven op den ghemeenen Dorpen binnen der Schouwe voorfz, ende waert dat eenigh van defen Vlich-Dijcken weder inbraecken B 3 (des



(des Godt verhoede) die 't ghemeen Landt ende Dorpen aenghenomen hebben, foo fouden die ghemeen Dorpen binnen der voorfz. Schouwe dien Dijck weder maecken , ter volre breede ende eenen voet boven den ouden Dijck, ende dan fullen die ghene daer die Vlicht dijcke aengecaveït heeft gheweeft, die Dijck weder aen-nemen ende houden.
XXII. Item, foo wes Vlicht-dijcken nu voort aen komen fullen, ende nu gheen Vlichtdijcken en zijn, die Vlicht-dijcken fullen Aelbrecht voornoemt ende fijn Nakomelingen binnen horen Dorpen maecken ende houden tot eeuwigen dage, ende defgelijcks elcx Ambachts-Heer in den fijne.
XXIII. Item, fullen die feven Heemraden, ende eenen gefwooren Bode hebben horen koft mede te doen, van elcken drien Dijck-mer* ghen eenen halven Cromftaert voor defe tijdt gedegen, ende onfe Dijck-grave met fijnen Klerck fullen horen koft doen op die boeten die hem binnen onfer Dijckgraeffchap verfchijnen fullen.
XXIV. Item, foo wanneer Aelbrecht van Naelt-
wijck



wijck of die na hem Dijck-graven wefen fullen aflijvigh geworden zijn, foo fullen Wy of onfe Nakomelinghen dan binnen eenre Maent daer nae eenen anderen Dijck-grave fetten die in den voorfz Weert woonachtigh ende gheerft is , die gegoet wefen fal tot drie hondert Wilhelmus Hollantfche Schilde toe, Ende waert faecke dat wy of onfe Erven binnen eenre Maent nae des Dijck-graven doot voorfz, gheenen anderen Dijck-grave en fetteden , foo fullen dan die ghemeene Steden voorfz mitten meeften volge van den Lande in der Schouwen gelegen, tot alre tijt eenen anderen Dijck-grave kiefen van Aelbrechts voorfz, Nakomelinghen of anders, die hemluden nutfte daer toe duncken fal, die wy dan onfe beveel daer op doen fullen als dat behooren fal, Ende die Dijck-grave fal geervet ende gegoet wefen in der Schouwe ghelijck voorfz is.
Item, foo fullen alle Hantveften die die XXV, Dorpen hebben gheleghen in der Schouwe voorfz, blijven in hore macht, ende fullen dier gebruycken ghelijck fy tot defer tijt toe ghe« daen hebben, Behoudelick recht van defer Handtvefte, Ende oock fullen die goede Luy-
den



den van den Over-weert ghebruycken ende bezijghen haer Sluyfen ende Water-gangen die lij hebben binnen defer Schouwe voorfz, nae uyt-wijfinge hoire Handtveften ende Rechten die fij daer toe hebben.
XXVI. Item, tot wat tijden die Dorpen in der Schouwe gheleghen hoir reeckeninghe doen fullen, foo fullen fij den voorfz Steden een wete doen, op dat fij dan goedts tijts daer by komen mogen of fij willen binnen hoiren Ambachte, om die reeckeninge te hooren.
XXVII. Voort, hebben wy gegonnen ende' ghegeven onfen ghetrouwen Steden ende den Lande voorfz, mit defen onfen Brieve alle alfulcke Rechten ende Vryheden als die van Alblafler Weert, die van Rhijn-landt, van ■Delf-landt, ende van Schielandt hebben, om daar uyt te nemen ende te kiefen wes hem tot alre tydt nutfte ende oirbaerlicxfte wefen fal tot des Landts oirbaer ende profijte, ende hem daer mede te helpen.
XXVIII. Oock fullen fij inlaghen moghen legghen, ende die fal men gelden merghen merghens ghelijck, Ende foo wie binnen der voorfz Schouwe komt om fijnen Dijck te maecken, dien hebben wy gegeven nu ende als dan een
goedt,



goedt, vry vaft. ende feecker gheleyde in varen, in komen, in marren, ende inkeeren vier dagen nae dat fijn Dijck: ghelooft fal wefen, ende waert dat hem yemandt hieren-boven mis-dede, wie hy waere, dat wouden wy op dien houden ende verhalen aen fijn lijf ende goedt.
Item, foo en fal niemandt meer verbeuren XXIX. dan hy heeft binnen defer Schouwe voorfz, ende en fal dan tot geenen daghen binnen derfelver Schouwe komen op fijn lijf ende goedt.
Item, foo en fullen onfe Dijck-graven XXX. noch gheen Schouten die nu zyn of naemaels binnen den voorfz Weerde wefen moghen, gheen Heerlijckheden noch Landt eyghenen met een fchatte gelde, ten zy dat fij ons of onfe Nakomelinge of Erven eerfl een wete daer af ghedaen hebben, op dat Wy of onfe Erven voorfz, onfe keure ende beraedt daer op nemen moghen, of wy dien eyghendom aen ons nemen ende houden willen of niet, ende is dat Wy of onfe Erven dien eyghendom aen ons houden ende hebben willen, foo moghen wy onfe C geit



geit daer feynden binnen vierthien daghen nae dat ons of onfen Erven die wete daer af gedaen fal wefen. Alle dinck fonder arch ende lifte , ende want dat wy Hertoghe ende Hertoginne voornoemt, alle defe voorfz poinéten ende elck byfonder van eenen yeghelijcken vafte ende onverbreecken willen hebben ghehouden, Soo hebben wy des te ghetuge onfe Zegelen aen defen Brieve doen hangen. Ghegeven op den derthienden dach in Meye, in 't Jaer Ons Heeren Duyfent vier hondert ende dertigh. Zynde befegelt met twee groote Segelen in rooden WalTche, onder uyt hangende aen dobbele Francijne fleerten.
Ghecollationeert, ende overfien van , ï woorde tot woorde , ende nae de Letter tegens de principale Hantveft van den Crimpenreweert , zynde van date ende befeghelt als voren, beruftende in de Privilegie-kift der Stede Schoonhoven, Ende is delen daer mede aldus accorderende
be-



bevonden, opten vyf-en-twintichften September festhien-hondert ende vier-en-dertich. By my Secretaris der Stede Schoonhoven ende den Crimpenre-weert.
D. V, Straekn.






REGISTER
Op de HANDVESTEN van de CRIMPENRE - WAARD.
dalbrechtvanNaaldwyck. Dykgraaf. . . Art. i.
En zyn Nakomelingen zullen dyken en houden ten eeuwigen dage, al zulk Land en Dyk, als de Heerlvkheyd van der Lecke toebehoort heeft eer de groote Waaien inbraken. . . . - 19.
Binnen driejaaren aan Huyzinge ofte Erven te beleggen 1000 Bourgondife Philippus Schilden. . . - 20.
Zoo voortaan Vlicht-dyken komen, die nu geen Vlicht-dyken zyn , Aalbrecht en zyn Nakomelingen zullen dezelve maaken binnen haare Dorpen, en desgelyks ieder Ambagts-Heer. . - 22.
Ambagti-Heeren. De boeten op te leggen aan den
Dykgraaf, en hoe te innen. . . - 9. Het Land, en Dyk, te houden van die de in-
gefpoelde Waaien niet maaken, Vid.Waakn. - 12. Boete zoo hy, of zyn Rigter niet ter
Schouwe komt. . . . - 13. Ordre hoe de Vlicht-dyken te maaken. - 21.
A ' Be-



Bedieningen. Die daar toe aangefteldword, moet dezelve aannemen, en boete tegens die weygeren. . . . Art. 17.
Bode, Waar uyt zyn koft te doen. . . - 23.
Boetens. Van de Schouwe. . . -6.
Ouderkerk by de oude boetens te blyven. - 6. Met een boete te befchutten al zyn eygen
in een Ambagt. . • - 7-
Ambagts-Heer op te leggen aan den Dykgraaf. - 9. Zoo den Ambagts-heer, of zynRigter niet
ter Schouwe komt. . - 13Den Dykgraaf voor de onwillige uyt te
leggen. . . . . - 8.
En hoe te verhalen. • . . - 9.
Hoe te verdeelen. . . • - 8. Niet meer te verbeuren als binnen de
Schouwe heeft. . • • - 29.
Crimpenre-Waard. Oude Handveften te niet gedaan. . . - - !• De Vryheden van de AlblalTer-Waard, Rhynland, Delfland en Schieland gegeven om de befte Handveften te kiezen. - 27
Cr om-



Cromfiaart. Van elke drie Dyk-mergenL een halve Cromftaart voor de 7 HeemRaaden, om daar haar koft uyt te doen. Art. 23.
Dordrecht. Twee Heem-Raaden te kiezen. . - 2.
Dorpen. Hoe de Vlicht-dyken te houden. 21. en 22. Haar Handveften te blyven, behoudens het
regt van deze tegenwoordige Handveften. - 25. De Steden te waarfchouwen wanneer haar
Rekeninge zullen doen. . • - 26.
Dyken. Zoo gelaakt word, de Manning daar op te fchieren, hoe de koften te betaalen en Na-fchouwe daar op te doen. - 8.
Zoo Waaien inbraaken hoe te Dyken. . - 12.
De koften hoe te vernaaien, Vid. Waaien. - 12.
Die haar Dyken maaken vry geley. . . - 28.
Keuten, Vid. Keuren.
Schouwe, Vid. Schouwe,
Vlicht-dyken, Vid. Vlicht-dyken.
A 2 Dyk>



Dyk-Regt. Te hanteren naar deze Handveften. Art. i.
Dykgraaf. Aalbrecht van Naaldwyck. • . «. l.
Kieft een Heem-Raad. . . -2.
Beëdigt de Heem-Raaden. . - 2.
Schouwe te plegen, Vid. Schouwe.
Zoo den Dyk ter laatfter Schouwe gelaakt word, Manninge daar op te fchieren, en zoo die geene, daar 't gebrek aan waar, de onkoften niet en betaalde, die dan op te leggen, en hoe Dyk-regt te innen. . . - 8.
Mag altyd Vreefe Schouwen leggen, en Manninge daar in fchieren. . . - 10.
De boete voor de onwillige uyt te leggen , en hoe te verhalen. . . . - 14.
De helft van de boeten - 15.
Zoo niet op de Schouwe komt, mogen Heem-Raaden een uyt haar zetten. . - 16.
Mag zyn Heem-Raad verzetten als 't hem goeddunkt. . . . -17.
Mag alle boeten uytleggen, en innen. . - 18.
Zyn koft doen uyt de boeten. . - 23.
By den Graaf te zetten, en hoe veel gegoed moet weezen. . . . - 24.
Zoo niet binnen een Maand by den Graaf gezet word, de drie Steden met demeefte Gevolge van den Lande een ander te kiezen. - 24
Dyk-



Dykgraaf. Geen Land nog Heerlykheden te eygenen met Schatte-gelden, ten zy alvorens een wete aan den Grave gedaan zy. . Art. 30.
Gehofde-Dyken. Zoo Waaien inbraaken, hoe te maaken, Vid. Waaien.
Gouda. Twee Heem-Raaden te kiezen. » - 2.
Handveften. Van de Dorpen te blyven, behoudens
't regt van deze Handveften. . . - 25.
Heem-Raaden. Zeven die binnen de Schouwe woonagtig zyn, en hoe veel gegoed, twee by yder van de drie Steden, en een by den Dykgraaf te kiezen. . . 2.
Binnen agt dagen na dat de weet zal zyn gedaan, anders by de Heem-Raaden zelfs, die dan een Jaar zal blyven. . . - 2.
Continueren zoo lang als het de Steden, en den Dykgraaf goeddunkt. . . . 2.
Door den Dykgraaf te beëedigen. . - 2.
Schouwe te plegen, Vid. Schouwe.
Zoo den Dyk gelaakt word, Manninge daar op te fchieren, koften en Na-fchouwe. - 8.
Boete als niet komen. . . . I5[
A 3 Heem-



Heem-Raaden. De helft van de boeten. . Art. 15. Een Dykgraaf uyt haar te zetten zoo den
Dykgraaf niet ter Schouwe komt. . - 16. Die als Heem-Raad aangefteld word, mag
zulks niet weygeren, en boete. * - -17. Waar uyt haar koft doen. . . - 23. Van elke drie Dyk mergen een halve Crom-
ftaart voor 7 Heem-Raaden en gezworeBode. - 23.
Inlaagen. Te leggen, en hoe de onkoften te betalen. -28. Keuren. Op den Dyk te leggen den 1 April. . • 5.
Klercq. Zyn koft te doen uyt de Boeten. . - 23.
Manning. Op den Dyk te fchieren zoo dezelve
op de laatfte Schouwe gelaakt word. . - 8.
Onkoften hoe te betalen. ♦ . - 8.
Door den Dykgraaf te doen. . . - 8.
OdolphuS'Schouwe. - 5.
Ongeloof"de-Dyken. Zoo Waaien inbreeken, hoe te maaken, Vid. Waaien.
Over-



Overwaard. Haar Sluyfen te gebrayken die binnen deze Schouwe hebben. . . Art. 25.
Ouderkerk. By de oude Dyk-boeten te blyven. - 6.
Richter. Ter Schouwe te komen. . . - 13Zoo niet komt den Dykgraaf de boete voor de onwillige uyt te leggen, en aan hem te verhalen. . . • . - 14.
Schiering. Hoe op den Dyk te doen, koften,
en Na-fchouwe. . . Art.5, 6, en 8.
Schoonhoven. Twee Heem-Raaden te verkiefen. - 2.
Schouten. Boeten uyt te leggen. . . - 18. Geen Land met een Schatte-gelde te eygenen, ten zy alvorens, een weet aan den Grave gedaan werde. . • - 3
Schouwe. Die te voren geweeft zyn te niet. . - 1. Door Dykgraaf en Heem-Raaden te plegen. - 3Zonder tegenzeggen van ymand. . - 3>
Schou'



Schouwe. Te beginnen van Schoonhoven ^derwaarts tot den Yffel, en zoo weer opwaarts tot de Stichtfer-Schouwe toe. . Art. 4.
Wanneer te doen - 5.
Niet langer Vorften als 14 dagen. . . - 5.
Boete. ... . - 6.
Ouderkerk by de oude boete te blyven - 6.
Den Ambagts - Heer , of zyn Rigter ter
Schouwe te komen - 13.
Vlicht-dyken. Door wie te houden, en te maaken. -21.
Vreefe-Schouwe. Den Dykgraaf mag die altyd doen. - 10.
Vrygeley. Aan die geenen die komen om haar
Dyken te maaken. . . . - 28.
Waaien. Zoo Waaien inbreken in een Geloofde Dyk, hoe te maaken, en hoe de kosten te betalen. . . . . « li'. Item, zoo in een Ongeloofde-Dyk, door die geenen te maaken, die het Land toekomt, en poene tegens de onwillige, en dan zal den Ambagts-Heer die Dyk aannemen daar die Waal ingebroken is, en die houden met den Lande daar toe behoorende . . . - 12.
E Y N D E.