Extrad uit de Re*
folutien van de Heereti Staaten van Hollandt ende WeftVrieslandtj in hun Ed. Groot Mog. Vergaderinge genoometi op
Woensdag den J> December 1?%;
ONtfangen een Miffive van Zyne Hoogheid den Heere Princé van Orange, gefchreven op het Loo den 4defer, met eene daar by gevoegde Memorie van confideratien, en daar toe fpefteerende Bylaagen van A. tot M. omtrent het Staats Rapport van den 5 der voorleede maand over het commando van het Guarnifoen van den Haag; breder hier na geinfereert;
Fiat infertioi
Waar op gedelibereeït zynde, is goedgevonden eh verftaan, dat Copie van de voorfz Miiïive en de daar by gevoegde Memorie met de Bylaagen fal worden gegeeven aan de Leden, om by de verdere deliberatien over het voorfz Rapport Van den 5 der voorleede maand, mede op de voorfz Miffive , Memorie en Bylaagen fodanig reguard te neemen* als geoordeelt fal worden te behooren.
Mij/Ve vak" Zyn Hoogheid met een Memorie van confidetatieft en twaalf Èyladgen omtrent het StaatsRapport vaH den 5 Novent" ber 178? over* het commando Van het Guarnifoen van den Haag.
Copie aan dg Leden.
Accordeert met de voorfz Refolutién.-






r n
Uieté Groot Mogendê tïeërén\
By rondere Goede Vrienden.
HEt heeft Öns ten höogftert getroffen , dat de Heereti Uw Ed. Gr. Mog. Gecommitteerde Raaden hebben kunnen goedvinden op den 8 September laatftleedeh eenigé ordres te geeven aan het Garnifoen van 'sGrayenhage buiten Onze kennis en met voorbygaan van Ons in Onze qualiteit als Gouverneur en Capkein Generaal van deeze Provintie; vermits Wy oördeelen, dat zulks aan Ons in Onze voorfz qualiteit alleen was competeerende, en Wy Ons ter dier tyd aldaar prefent bevonden; voor al, daar zulks niet duiüer te kennen gaf, dat Onze diretfie en voorziening in het ltellen der nodige ordre tot mainctien van de pubhecque ruit en veiligheid, dat vertrouwen niet vond, 't geen Wy meenden te meriteeren.
Wy weeten niét, en kunnen Ons niet ernnneren* ooit iets te hebben geomitteert, 't geen Ons ter voorkoming of demping van eenige tumühuaire beweegmgen door Heeren Gecommitteerde Raaden ófte door de Jultitie in het algemeen is verfogt, en voorgedragen, en Wy verbeelden Ons* dat daal van verfcheide verfche voorbeelden voor handen
ZySe gevoeligheid, door dit ongelyk Ons aangedaan, heeft Qn* vervolgens aangefet tot eene demarche , die ons de gefchikfte en prompÜe heeft toegefcheenen, om daar van herttelling te bekoomen, narrtentlyk om te verfoekeri j dat U Ed. Groot Mogende Vergaderinge noch dienzei ven dag by eikanderen kwam, en het is met dat oogmerk, dat Wy op dien avond in perzoon Ons beklag ter Vergadering van Uw Ed. Gr. Mog. hebben ingebragt; dog met foo wymg fucces, dat Wy niet alleen Hoogftderfelver ongenoegen over deeze convocatie der Vergadering hebben moeien verneemen, maar dat door Uw Ed. Gr. Mog. approbatie op de voorfz goedvinding van welgemelde Heeren Gecommitteerde Raaden Wy met 'er daad ontzet zyn vart een voorrecht, waar van alle Onze Voorzaten ongeinterrumpeert hebben gegaudeert.
En Wy vinden Ons, Edele Gr. Mog. Heeren * boven al gegrieft door den voordrage en de Hellingen , by het rapport van het Staats-Befogne van den 4 November gemanifelleert, en tot niets minder (trekkende als om voor altoos van het geheel Commando van het Garmloen van den Haag te onffetten en het zelve aan het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden over te brengen.
De ongedetermineerde en ongefundeerde gronden daas bv eeleat de verkeerde denkbeelden nopens de Souveraine rechten van Uw Ed. Gr. Mog. by het zelve aan ons toege kend, en de illatien uit het een en ander afgeleid, hebben Wv met geene mogelykheid üilzwygend kunnen pafleeten* maar Wy hebben Ons verpligt gevonden, het beieedtèende, het welk daar in vöor Onze eer en bülykë denk-



( 4 ) 't wyze ligt opgeflooten, met alle decentie dordatelyk voor
Uw Ed. Gr. Mog. open te leggen.
Men heeft de zaak daar by zodanig voorgelteld, als of Wy een öppergefag over de Militie in deeze Provintie, Zelfs boven en onafhangelyk van Uw Ed. Gr. Mog., hadden willen pretendeeren, en het is op deefë gansch erröneufe adfumtie, dat men by het voorfz rapport eene noodzakelykheid heeft voorgewend, om de rechten van de Souverainiteit teegens Ons te handhaven en te vindiceeren, en tot dat einde den voorfz voorilag te doen , om het foo ilraks gem. Commando van het Garnizoen van den Haag, 't geen Wy en Onze PraedecelTeurs eeven als dat van de overige Trouppes in de Provintie in qualiteit als Gouverneur en Capitein Generaal van Holland en Wefïvriesland altoos en ongeinterrumpeert, niet flegts met kennis en adveu, maar op de duydelykfte Refolutien , Conceffien en gearreüeerde ordres van Uw Ed. Gr. Mog. zeiven, hebben geëxerceert, aan Ons te ontneemen* en hetzelve te reguleeren op eenen gelyken voet, als zulks geweeft is ten tyde, dat deeze Provintie zonder Gouverneur en Capitein Generaal zig bevond: Ja! zoo als het zelve gebragt was in die byzondere epocque, wanneer men tot mainéïien van het eeuwig Edict van den jaare 1667. meende alle denkbeelden van de waardigheid van eenen Stadhouder Gouverneur en Capitein Generaal voor altoos te moeten laten vaaren, en alle aanleiding tot eenig Militair Commando en gefag loigneufelyk te prsevenieeren.
Tot volkom® wegneeming van deefe onderftellingen en accufatien hebben wy vervolgens doen formeeren de neevensgaande Memorie, waar in Uw Ed. Gr. Mog., behalven de gronden en reedenen van Onze Sultenue, teffens zullen vinden geëxponeert Onze ontwyffelbare erkentenis van het Oppergezag en hoogfte rechten van Uw Ed. Gr. Mog. over de Militie, foo wel in de ganfche Provintie als over het Garnizoen van den Haag, op eene wyze, dat Wy daar in, en in de eerbiediging, welke yder Regenten Ingezeeten aan dezelven verfchuldigd is, aan niemand hunner willen cedeeren.
Wy neemen vervolgens de vryheid tot den inhoud van deeze Memorie,waar op Wy de ferieufe aandagt van Uw Ed. Gr. Mog. imploreeren, Ons te refereeren, en de gronden en gevoelens, daar by in 't breede gedetailleert, als Onze waare denkwys en fentimenten op deeze gewigtige materie interoepen, met herhaaling van het geen Wy de eer gehad hebben ten deezen opzigte, reeds op den 8 September laatftleeden, ter volkome geruÜllelling van Uw Ed. Gr. Mog. in Hoogftderfelver Vergadering voor ie dragen, al f't welk te zamen genomen, en in zyne waare meening ingezien, het gezag en de fuperioriteit van Uw Ed. Groot jVjiog. niet minder juttificeert en beveftigd , als zulks by het voorfz rapport zelve heeft kunnen gedaan worden; maar teffens in de orde van zaken door eene praecife en gedetermineerde voorftelling van het recht 't geen Ons in Onze voorfz eminente Charge wettig Competeert, deszeifs
nood-



(s)
noodzakelyke werking op onweederfpreekelyke gronden billykt en vindiceert.
Wy zuilen vervolgens hier by niet treeden in de discusCe dér zaaken by deeze Memorie behandeld , nog in de ongerymde confequentien en confufien , welke uit het Syitetna by het voorfz rapport geadopteert, zouden moeten proflueeren;( maar Wy kunnen voor Uw Ed. Gr. Mog. niet verbergen, dat Wy nauwlyks begrypen, hoe w7y zonder Onze eige eer en de Hooge Digniteiten, waar meede Wy in naam en by erftelyke delatie van Uw Ed. Groot Mog. zyn bekleed, te coropromltteeren, Onze refidentie in 'sHage, beitendig zouden kunnen continueeren, indien dat zelfde Syilema effedivelyk zoude mogen worden gerealifeert.
Inmiddels verklaaren Wy zeer gaarn, dat het altoos Onze beüendige poging zyn zal de Hoogheid en Souverainiteit van Uw Ed. Gr. Mog, binnen derzelver Provincie in alles en fpeciaal in het (tuk der Militie te blyven refpecteeren, dezelven, in onderfchikkipg aan Uw Ed. Gr. Mog. als Gouverneur en Capitein Generaal van Holland en Weltvriesland te mainftineeren en te doen refpeéteeren na de regelen en principes van den dienlt en fubordinatie, de publicque ruit, die Ons zoo zeer als ymand ter harte gaat, te doen bewaaren, en alles wat tot 'sLands heil en de handhaving der Rechten en Privilegiën van deszelfslngezeetenen, in welker midden Wy gebooren en opgevoed zyn, bevorderlyk is, met den beftendigften ernft, te helpen toebrengen tot luyfter van den Staat en in 't byzonder ook van Uw Ed. Gr. Mog. Vergadering.
Waar meede.
Edele Groot Mog. Heeren } byzondere goede Vrienden,, Wy Uwe Ed. Groot Mogende beveelen in Godes heilige prqteétie.
Onder ftond,
Uwer Edele Groot Mog. Dienftwillige Dienaar
Was geteekent, Op 't Loo W. Pr. v. ORANGE.
den 4 Dec. Laager ftond,
*7$S- Ter ordonnantie van ZYNE
HOOGHEID. Was geteekent,
T. J. de Larrej^
B Mei






( 7 )
Memorie van Conficleratietl Sfifa trend hei Staats-Rapport uk hei groot Befogne over het Commandó van het Guarnifoen van den Haag van 4 November 1785.
i^it Rapport {teund op de volgende Gronden?
i. Dat in de Relidentie-Plaats van deniSouverain, niemand, buiten dienzelven Söuverauit eenig oppergezag over de Militie aldaar irt '*§ Guarnifoen kan pretendeeren 5
t. Dat dit oppergezag, wanneer het aan Zyne Hoogheid zoude kunnen worden toegekent, expretfelyk by Zyne Commitfie aan Hem zoude hebben moeten weefen gedefereert, ofwel by nadere fpeciale Refolutie aan Hem toege^ kent;
3. Dat het fyftema van de Refolutie Van £ Maart 1671 altoos by Hun Ed. Gr. Mog. is geinhaereert, zoo als nit Hoogftderfelver Regillers zoude blykenj En 4 Dat dit poinét als nu door de demarche vart Zyne Koninglyke Majefteit van PruilTen, geworden is van de uittertte delicateffe, en als involveerende eene futtenue van de zyde van Zyne Hoogheid van een uitfluitend recht , en dus niet flegts van een gelyk ftaande magt met, maar zelfs van eene fuperieure boven Haar Edele Gr. Mog., eene allergevoeligfte atteinte zoude kunnen aanbrengen aan de Souverainiteit van Hun Edele Gr. Mog. en zelfs uitloopen op het etabliffeeren van een imperium in imperio, en mitsdien efficacieu^ behoort te worden tegengegaan. Alvoorens toe te sreeden tot eene byfondere ovef-s Weeging deezer Hoofdgronden, heeft men gemeenc Voor af te moeten maaken deeze Prasliminaire Remarque; dat (onder reverentie) de ttaat van verfchil by dit Rapport in een abufiev en verkeerd ligt is voorgefteld, en dat de al te onoepaalde denkbeelden hier by aan het oppergezag van de Militie geaccrocheert, aanlyding hebben gegeeven tot diverfe abufive adfumtien en redeneeringen, welke fonder deeze ongedetermineerde voorttelling geenerley applicatie kunnen vinden?
Wanneer Zyne Hoogheid heeft gefuttineeft* In Zyne qualiteit van Gouverneur en Capitein Generaal van deefe Provincie, gerechtigt te zyn tot het Commando over de Militie in dezelve Provincie,en fpeciaal van het Guarnifoen van den Haag, heeft Höogltdezelve daar door nimmer of ooit te kennen gegee* ven, dat Hem dat oppergezag competeerde + independent van Haar Ed. Gr. Mog. veel min uit hoof»
B * dg*



v (\ ) •!
'de van eene nuf* en authoriteir, 'egaal met of fopcrieur aan die van de. HH. Staaten: Hier van lal nimmer, zoo als Zyne Hoogheid vertrouwt, eemg bivk of zelfs fcRyri van bedoeling gevonden v\otden Zyn Hoogheid erkend zeer gaarnjn het generaal de Souverainiieit van Hun Ed. Gr. Mog, in deeze. Provincie, en heeft dezelve altoos zoo zeer nis iemand geagriqscéert en doen r£fWeW *° Hv is ten allen tyden bereid geweett, om Hoogud/rfelver dispofitien, ordres*en .vqorüenmge.particur Uerlyk met relatie tot de Mdiue in deeze zgde Provincie, ie doen esecuteeren en phoorfaanTen, zoo als Hy den 8 September laatftkeden m de Vergadering van Heeren Gecommitteerde Raden, en vervolgens ook by Zyne Propofitie van dienzelven avond aan Haar Ed. Gr. Mog. rond uit en zonder de minlle agterhouding en bepaling heeft te kennen gegeeven; daar kan vervolgens geen de minlte fpeculatie weefen, als of Zyn Hoogheid zoude willen fuüineeren, dat Hem een ge lyk üaand, en veel min een fuperieur gezag boven de Heeren Staaten deezer Provincie over de Militie zoude competeeren,oftë dat Zyne Hoogheid desweegens ygendunckelyk, en independent vap den Souveram, teegens HooeÜdcflelfs ordfe en goedvinding, zodanige dispofitien zoude kunnen rraken, waar door Deeze in HooglWefMfs opper-beftier en belluyten zoude kunnen werden teegengegaan; maar Zyne HoogheidIfufti„eert, dat Haar Ed. Gr. Mog. het recht en de faculteit hebbende, om foodanige belluyten te neemen en ordres te {lellen, als Hoogltdez.elve oordeels te behooren, alle dezelven moeren worden gegeven en ter uitvoering gedemandeert aan den leenen, die aan het hoofd gefteli is van foodamg een departement, waar toe die ordres en voorfiering behooren, en gevolglyk, dat in de orde van Uaken Hy in evengemelde Zyne Quahteiten, m Naam en van weegens Hun Ed. Gr. Mog. en dus by r^prefenutie en delatie, als hei Hoofd der Miluie, die ordres en dispofitien over de 1rouppes moet exerceeren en doen uitvoeren, tot maintien van hunne eige hoogheid en gezag: niet als een enkel Officier en Chef van een Regiment, maar als Gouverneur en Capitein Generaal deezer Provincie.
Die exercitie in na?.m en. van weegens den Souverain conüitueert vervolgens de eflentie yan zyne eminente Charge van Gouverneur en Capitein Oeneraal, en bevat dus in fig de uitoefening van een gedeelte van dat recht, 't welk in tyden, dat er geen Gouverneur of Capitein Generaal is, in den boefem van den Souverain weederkeert, en in fodamge orn ftandigheeden aan Gecommitteerde Raden gewoonlyk is gedemandeert geweeit; even en alI eens,-als aan Zyne Hoogheid in qualiteit van Stadhouder het



ïpgt der Magifiraats bettelling en her committeeren van Scheepenen en Kegtbanken, welke geene mindere gedeHten van het Oppergebied of Souveramiteit uitmaken, is toegekent, fonder dat daar door een fclv n of fchaduw van een imperium m tmperta is eeiutroduceert; ten ware men foude willen tuitineeren, dat in eene Stadhouderloofe tyd het voorli Militair gefag zynde waargenomen door HH. Gecommitteerde Raaden, defeiven daar doof, een Oppergebied in het Oppergebied der btaaten zouden hebben geexerceert, of dat het Hof vanjuüutedoor het depecbeeren van Mandamenten, het doen van Publicatien, het bepalen der Straffen tegens derfe ver overtreeders, en wat dies meer is, fig eene gelyKö mast met Hun Edele Groot Mog. zoude willen aanmatigen, of eindelyk dat een Gouverneur in eender Frontierplaatfen door het voeren van het Commando in zyn Gouvernement,boven Hun Hoog Mog.)zoude
^HierTeede overgaande tot de verhandeling der gronden, waar op het vooriz Rapport is f^wu In waar van de eerite hier in beüaat, „ dat in de n Rcfidentieplaats van den Souverain niemant buiten „ d-enielven Souverain eenig oppergefag over de Mi„ litie aldaar in Guarnifoen kan pretendeeren; moet men de vryheid neeroen nu nog wat nader teobierveeren ; dat, wanneer men door het woord Oppergezag een abfoluute onafhangelyke en abdicauve. magtverftaat, dezelve niet alleen waar is met opzigt tot ue plaats van de refidentie van den Souverain, maar zelfs met relatie tot alle de overige Plaatzen in zyn Territoir, om dat anderzins direct teegens den aard en onvcranderlvke orde van faken de Trouppes van een Souverain teegens hem felfs fouden kunnen worden gebruikt; maar wanneer door het oppergefag word veritaan, het algemeen bellier, het beladen en het Commando der Militie van het Guarmioen inde plaats van de vooriz Refidentie, in naam en van weScns de Siaaten, en afhanglyk van derzelver Souve* raine dellinatie en goedvinding, loo als die diilinctie bv de voorfz preliminaire Rermrque is gededuceerd dan gaat de vooriz Helling (onder reverentie) met door! en gevolgelyk laboreert dit <*Wdete,riDwyerc voorüel a!n een notoir gebrek van du.itcrheid of dubbelzinnigheid. , , , , -j rttvt
De Hooge Overheid is in de onmogelykheid om alle de deelen van haar gefag ielts uit te oeftenen ? Ah i« en kan peen tw\ilel onderheevig zyn.
Hier van (1 aan zyn ook hier te Lande dedelatien en Un-ien op byiondere
Collegien foo van Politie als Juüuie alkomihg, en in het byfonder ook de erectie en inlteSling van de 3 C li oog*



i10)
honge Waardigheid van eenen Gouverneur ën Capitein General.
Dn is geen enkele adfurhprie; de aart en natuur vnn de zaak hewyit deeze Helling; de qualiteit van Gouverneur en Capitein Generaal, welke als inhaerent is in de ooiipronkelyke conüiturie van deRepublicq zcive, involveert de hoogfie digniteit, aanzien en iïiagt, welke in deeze Landen by de Staaten van ydere Provincie en in 't byzonder ook in deeze, met betrekking tot de Militie immer is gedef'ereert geworden; zy brengt meede eene beftelling over de Trouppes, dog ahoos in naam en van w eegens de Si aaien, en fy heeft eeven daarom met een genoeglaame magt en aanzien moeten worden voorzien,om dat door Hem,die 'er meede bekleed is,deHooglte Overheid^ in dat departement word gen praefenteerr; en hare beveelen uitgevoerd, en Hy mitsdien deOrgane van den Souverain zeiven is; dit begrip, uit den aart en natuur dezer qualiteit voortvloeyende, is zoo oud,als de Republicq zelve,en is by de kundigite Staatsmannen ten allen tyde als zodanig opgegeeven; waarom de Raadpenfionaris van Slingeland in zyn Traclaat over het gefag over de Militie van den Staar, Cap 6. onder anderen zegt „ de Stad„ houders zyn met één nltyd geweetf Capitein Ge„ nera.il van de 'Provincie van Ha tr Gouvernement t „ ln is altyd verstaan, (tót niemand buiten haar ver3, m*g directelyk eenige ordre te geeven binnen de „ paaien van haar Gouvermmcnt aan de Militie tot \i wiens bezoldinge , die ook Üaan mag, zelfs niet „ et 7i Gonvern.ur Generaal, gelyk deStaaten van Hol„ land beweert en ilaande gehouden hebben tegens „ den Gr'aave van LyceÜer- behalven dat de deftinatie cn werking van deeze Hooge Charge, mitsgaders de magt en authoriteit, welke Hun Edele Gr. Mog. zoo door hunne daaden, als door hunne begrippen, appróharien en homologatien daar aan hebben toegekenr, dit geavanceerde in volle dagligt Hellen, zoo als zulks nader by de overweeging van de twee.te grond, waar op het voorfz Rapport heruit zal werden aangeweefen. , Men voegt hier nog maar alleen by, dat wanneer men een zoo aanmerkelyk onderfcheid maakt tuffchen het oppergezag over de Militie, Guarnifoen houdende in .de Plaats van de refidentie van den Souveram, en tuifchen de overige Militie in de Provintie; tot zoo verre, dat men alle de reedenen van verdere adÜruclie alleen brengt tot dat eerlte gedeelte van dezelve Militie, men duideiyk doed zien, dat men het zelve gezag vervolgens ook niet extendeert tot de evengem. overige Trouppes, en dat 'er vervolgens eene gegronde aanleiding gegeeven word, om ( behoudens alle reverentie) te vragen; waar in dog de reeden van dit onderfcheid tullchen het Guarnizoen
van



van den Haag, en de andere -Plaaïzeti in Bolland zoude mogen geleegen zyn: zouden dan ook dee?,e Trouppes van een andere natuur en conditie zyn? zouden die eenen anderen eed aan den Lande gedaan hebben? zyn dezelve ooit roet eenige andere Ordres, Capitulatie, Wetten en Discipline begiftigt? behooren zy ook niet tot de Unie, en zyn zy niet gebragt op den Staat van Oorlog? of is Zyn Hoog-, heid in hunnen reguarde minder Gouverneur en Capitein Generaal deezer Provincie, als met opzigt to'| de overige Guarmfoenen? of is 'er by de Commiu'ïe van Zyne Hoogheid eene diltinclie tuiïchéh'' deeze tweederley Militie gemaakt? en daar deeze onderfcheiding niet.gevonden word, en men dus ook de laatiien niet onttrekt aan dc Ordres en 't Commando van Hoogttdefelve, hoe zal men dan de eerllen daar van uitlluyten? en emdelyk zal het mindergevaarlyk weefen voor de Hoogheid van den Lande, en minder zvveemen na een imperium in imperio^ daLdeCa-, pitein Generaal wel het gezag voeren zal over de overige Trouppes in de Provincie, maar niet over dat gedeelte, dat fig in 'sHage, en dus in de eige plaats van zyn gewoon verblyf in Guarnifoenbevinds welke Trouppes dan ook dat Guarnifoen mogen uitmaken?
Met oj zigt tot de tweede grond van het voorfz Rapport „ dat dit oppergezag, wanneer het aan Zyne „ Hoogheid zoude kunnen worden toegekent ex„ preilelyk by zyne Commiffie ofte wel by eene na» „ dere fpeciale Refolutie aan Hem zoude hebben „ moeten weefen gedefcreert" valt aanüonds onder den aandagt, gelyk zoo aanüonds isgeobferveert,dat de voorname fuilenue by dit Rapport verhandelt eeniglyk berrekkelyk gemaakt zynde tot het Guarnifoen alhier in den Haag, en niet tor de overige Trouppes in de Provincie, men hier fchynt te exi-, geeren een bewys, dat (peciaaj het oppérgezag^over dat Guarnifoen, of by de Commiltie van Zyne Hoogheid, of by eene fpeciale Refolutie aanHooglidezelve zoude weefen gedefereert.
Maar, daar men meenel reeds te hebben doen zien, dat die diltinclie, na den aart en naiuur der zaak;, geen plaats hebben kan,, en dar 'er (onder reverentie) ook geen reeden of motief voor dczelveexteert,' zou men op goede gronden mogen fuftineeren dac die exprefle èn byzondere delatie als geheel onnodig en ongepast niet behoorde te worden gedeliclereert. wanneer kan worden beweefen, dat het Commando der Trouppes in deeze Provincie aan Zyne,. Hoogheid in welgemelde zyne qualiteit in 't generaal s gedefèreert. , ...
fcdög men verbeeld zig, dat het met nodig rs zi| alleen tot deeze op zig zelfs befliflefidé aanmerking te bepalen, maar dat het wfnfg moeite koften zal, om
■ * ï m



(tl)
ten duydeiykftefi te doen zien, dat het voorfzCom* roando, ofGezag in dien zin,als 't zelve hier vooren is bepaalt, en zoo als Zyne Hoogheid het zelve eeniglyK reclameert, niet alleen over alle de Trouppes in 't generaal, maar fpeciaal ook over het Guarnifoen van den Haag, door den Souverain aan den Gouverneur en Capitein Generaal is toegekent , en dat nimmer of ooit nopens deeze toekenning, in het begrip en in de daaden van Hun Ed.Gr. Mog. eenige de minfte variatie heeft plaats gehad. —
Dat het generaal gezag en beftel van den Gouverneur en Capitein Generaal deezer Provincie zoo oud is, als de Provincie zelfs, is reets gebleeken uit de eerfte hier vooren aangehaalde Pallage van den P.aad-Penficnaris van Slingeland, als waar byHymec ronde woorden declareert, „ dat de Staten van Hol,, land zelve teegens den Gouverneur Generaal dee„ zer Landen Grave van Leiceltei hebben beweerd „ en Maande gehouden, dat niemand buiten den Ca„ pitetn Generaal hunner Trovtncie binnen de Paaien „ van bun Governement direft of indireft eenige ,', ordre vermag te geeven aan de Militie, tot wiens „ befoldinge die ook liaan mogte", en 't welk nog nader zoude kunnen worden geilaaft, met verfcheide vooritellingen en confideratien van den RaadPenfionaris de Wit, wanneer hy na het houden van de groote Vergadering lig meer dan eens over de Rechten en Prcerogativen der Heeren Stadhouders en Capiteins Generaal heeft moeten expliceeren, welke door het vaceeren van die Charges weederom in den boefem van de Heeren Staaten gekomen waren; en men behoeft alleen maar in te zien het 3 Art. van het eeuwig Edict van den jaare 1667 om te doen manifefteeren, dat Hun Ed. Gr. Mog. zelfs de voorfz Charges zodanig hebben geconfidereert, en dezelve befchreeven als in zig contineerende het opperste Commandement te Water en te Lande binnen de Trovincie van Holland; zynde dit de eige woorden van het voorfz Articul.
En daar nu boven dien de qualiteiten van Stadhouder Gouverneur en Capitein Generaal van ouds een voornaam deel waren van de coniiitutie zoo van de Republicq in 'r gemeen, als van de Provincie van Holland in 't byfonder, en dat van den beginne van dit Gemeenebeit af, door een zamenloop van omItandigheeden, en reedenen, genoegzaam alle waken na vorige gebruiken, coüuymen, en wettige Pofleffie zyn behandelt, zoo hebben ook reets van die eertte tyden af deeze waardigheeden hare kennelyke werkingen, aanzien en gezag onifangen meer uit de noodzakelykheid en 't"gevrigt der voorkomende gebeuneniflen als uit uitgebreide ontwerpen; waarom ookde Commiffien der Heeren Stadhouders en Capiteins Generaal; altoos in zeer algemeene termen zyn
ge-



. («n .. . . H■
gëcóutheett pwèeftjeh relatief gemaakt totdéReg* ten by der&elver Pnedeceffeureil ge'êx ere eert 3 iftet, invoeging van de waarneeming deèzer Poften na évmó* Yen^ en dus al meede betrekkelyk tot de wyfe^waai op die waarneèming telkens dóór hunne Prasdecesfeurert was gefehied. Hier uit! volgt, (onder verbëtering) dat de vraag niet zyn kan, of, al wat aan Zyne" Hoogheid in Zyne refpeclive hböge dualiteiten toekomt, moet weefen uitgedrukt in Zyne Corrimiffie, of by eene nadere fpciale Refolutie; alzoö iri dat geval de voorfz refpeclive Charges lig tot zeer weinige en genoegfaam geenë objeclen zouden üitftrekken; maar men meent in tegendeel, zal men aan 't belang der zaaken en aan een gezond Begrip derfelven voldoen, te móeten onderzoeken, wat 'er behoort tot den aarc en eflentie van de Poll van Gouverneur en Capitein Generaal der Provincie? waar toe dezelve is opgerigt? en of 'ef ook zoodanige preuves en bewylen voorhanden zyn, waar uk zonder eenigen twyfTel kan worden beflooten * wat dien aangaande het decifoir begrip van Hun Edele Gr. Mog ten allen cyde is geweett? en eindelyk,of dit alles" ook door eene ongettoorde en opentlykè exercitie met kennis en goedkeuring van de Heererf S'aaten is agtervolgt? en als aan dit onderiöëk compleetelyk voldaan zynde,door iemand nög mogt werden getwyffelt of deefe gronden wel genöegfaam zouden zyn, om ook onder anderen de [wettigheid, van het voorfz gezag vart Zyne Hoogheid óver de Militie, in 't generaal, en over het Guarnifoen van den Haag in 't byzonder te admitteeren, dan zou men met bovengemelde Raad-Penfionari'? Van Slingeland, i ®«/.3' Cap. fpreekende van de volilrekte noodtakel ykheld* om in 't gemeen in alle Regeeringen, maar byfonder met applicatie op deeze Provincie de gebruiken, cottumes eji polTeffien, als ontegenfpreekelyke gronden van 'zeekerheid , en decifie aan te merken, moeten betuigen, dat 'er nanwhké ergens eene wettige Regeering was. t. Het blykt niet aHeèri uit het geen reeds foo aanftonds is geallegueert en fpeciaal uit de woorden felfs van Gouverneur en Capitam Genrraal der. Militie* welke eene algemeene direaie *militair bewind en iüperioriteit boven alle anderen, buiten denSoüVerairt* in dat departement involveeren, maar ook uit den aart der zaak, en zoo wel uit 'sLands Hittorien als uit de fucceffive Staats Relolutien, dat Stadhouders Gouverneurs en Caprtains Generaal aan het hoorei van de Unie settelt, en óver deefe Provincie gecommitteert, Tn die qualiteit het Wagtwoord altoos hebben gegeeven, en al dat geen getfr.donneert en bevolen, wat tot verdeediging, veiligheid en goede orde van de Provincie van bun Gouvernement behoorde* en fpeciaal van die Veiling of Plaats* vvóar
& 1B



in defelve teegenwoordig waren, en mitsdien ook het Commando gevoert over alle zulke trouppes, waar uit de bezettingen beitonden, alzoo zonder dit laatite de voorfz veiligheid en goede orde niet konden worden bewaar;; zender dat 'er eenig ondericheid weefen kon, dat Hun Ed. Gr. Mog. meede van tyd tot tyd in diesel ve Plaats, Hoogitderfelver Refidentie hielden; om dat daar door nog de qualiteit nog de pligten van zodanig een Gouverneur Generaal ophielden, verminderden of verdeeld konden worden.
Om deeze reeden is ook dit gezag over de Militie van den Staat in deefe Provincie in tyden, dat defelve van eenen Gouverneur en Capitein Generaal is ontbloot geworden, wedergekeert in den boefem van Haar Ed. Gr. Mog. en het Commando van het Guarnifoen van den Haag is, als een gevolg van dien, juyft in zodanige tyds omftandigheeden, en in geene anderen, overgebragt aan derfelver Heeren Gecommitteerde Raaden; dan welk generaal gezag en byfonder Commando, weeder eo ipfö moment o , dat 'er een Gouverneur en Capitein Generaal deefer Provincie kwam, en de voorfz. Eminente Charges met die van Stadhouder wierden heritelt,aan defelve zyn overgegaan.
Dus zal het uit de Regifters van Hun Ed. Gr. Mog. al verder blyken, dat zyne Hoogheid Prins Willem de III op den 4 July i6y% zynde aangellelt tot Gouverneur Capitein Generaal en Admiraal van Holland en Weftvriesland, en op den 11 van diezelfde maand beëedigt, aanltonds op den 13 daaraan volgende by Hun Ed. Gr. Mog. is gerefolveert, óm by circulaire roifllves van deeze aanltelling kennis te geeven aan alle Coüonels, Lt. Collonels, Sergeanten-Majors en Capiteinen op de repartitie van deeze Provincie itaande,met ferïeufe begeerte, dat fy de Patenten en ordres die zyn Hoogheid in tyden en wylen zoude komen te geeven, praeciefelyk zouden hebben naar te koomen en te pareeren, zonder van des te blyven in gebreeken; zoo als dan die circulaire Miflives ook dadelyk zyn afgefonden, blykende zulks uit de annexe Copie lub A. zonder dat hier eenige de minlte uitzondering gevonden word van de Officieren van eenig Regiment of Guarnifoen, 't zy hier in 'sHage, als in de Refidentie van de Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog., 't zy ergens el» ders.
Op gelyke wys is reeds den ij- Mey 1747- er> dus aanüonds na de verheffing en beëediging van zyne Hoogheids Heer Vader Prins Willem de IV tot Stadhouder Gouverneur Capitein Generaal en Admiraal deezer Provincie eene gelyke aanfehryving door de Heeren Staaten gedaan aan alle de Gouverneurs en Commandeurs der Steeden en Forten binnen dezelve
Pro-



( i$ )
Provincie, mitsgaders aan alle de Collonels» Lt. Collonels, Sergeanten-Majors en Capiieins, Maande op deszelvsrepartitie, ten einde de ordres, (al weedë om zonder eenige uitzondering) die zyne Hoogheid in tyden en vvylen aan hun zoude komen te geeven, prsciefelyk naar te komen; en daar oók deeze aan-* fch'ryvingen wel (pedaal zyn afgegaan aan, en ontfangen by de Officieren van het Guarnifoen alhier; in den Haage, welke geduureode de ophouding der Charges van Gouverneur en Capitain Generaal, geitaan hadden onder het Commando van Heeren Gemuteerde Raaden, en dat vervolgens uit kragte van deeze fpeciale refolutie en aanfchryving van Hun Ed. Gr. Mog. dat Commando even als in 1672, moeit overgaan op zyne Hoogheid, is ook zeedert die tyd het Wagtwoord niet meer by het evengem. Collegie, maar by zyn Hoogheid gegeeven.en het gezag over het Guarnifoen alhier en fpeciaal meede over de Regimenten Guardes,die van den eevengem. tyd af aan Regimenten van zyn Hoogheid geworden zyn, dadelyk en onafgebrboken by denfelven geëxerceert; zoo als zulks alles uit de Notulen van dien tyd is te
zien. , ,
Na het overlyden van Zyne Hoogheid, en by de aanllelling van HoogÜdeüeUs Vrouwe Douarier^ tot Gouvernante, is al weeder eene even generaale en abfoiuute ordre door Hun Ed. Gr. Mog. gearrellecrd, en by formeele aanfchryving aan alle de Gouverneurs en Officieren , ook van het Guarnifoen van den Haag, afgefonden, met al zodaanig gevolg en met gelyk efted als \ welk die van 13 July 1672,, eh 15- Mey 1747 hebben geforteert, zoo als nader uit de Reiol. van de HH, Staaten, van zi Oclober i7fi, kan worden gefien.
En aanftonds op het eige oogenblik, dat Zyne Hoogheid de tegenswoordige Gouverneur en Capitein Generaal den 8 Maart 1766 meerderjarig was geworden, en de werking, deefer Eminente Charges dus weederom haaren volkomen aanvang konden neemen, is de beëediging in die quaüteiten en derfelver dadelyke aanvaarding met geene mindere exprefTe delatie van het voorfz, Generaale Commando en Gezag, zoo over de refp. Trouppes in de Provincie als over het Guarnifoen van deeze Reiidentie Plaats van Hun Ed. Gr. Mog. door Hoogftdezeiven geconfirmeert, zoo,als de aanichryvingen, uit kragt van die fpeciale Refolutie ook in 't byzonder aan de Officieren van de Regimenten Guardes alhier in Guarnifoen, als nog zonden kunnen worden geexhibeert; en zulks alles meede met dat gevolg* dat de uitgeeving van het Wagt woord en alle verdere beoeffening van dat gebied aan Zyn Hoogheid ongeinterrumpeert en zonder eenige de minfte oppolitie is verbleeven.



ft, wanneer men hier by voege?, dat al aanftoncts M de herftelling van het Stadhouderfchap beneevens de Charges van Gouverneur Capitein Generaal en Admiraal deezer Provincie in July van den jaare 167% zwaarigheid gemaakt wierd over het formulier van den Eed by Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie van 5 Maar- f67x, ten tyde, dat de Provincie nog was zonder Gouverneur en Capitein Generaal, en dat de werking van het Perpetueel Edift van 1667 nog fubfilteerde, voor alle Overiten en verdere Officieren ter repartitie van Holland en Weltvries* land gearrefteert, en dat al meede na rype deliberatie en overweeging van alle omüandigheeden by exprelTe Refolutien van den 6 en 15- Auguitus van dat zelve jaar 1671 en dus zeer kort na de eevengem. aanftelling van Prins Willem de III een ander formulier is vaftgeftelt, in alles conform aan dat geen, het welk ten tyde van Prins Willem de H was in gebruik geweeft, word het hier toe gededuceerde nog nader geelucideert en beveiligd.
Want by dit Formulier hier neevens overgelegt fub B. op nieuws gearrefteerd den 25- Aug. van 't voorfz Jaar, zyn wederom , alle Militaire Officiers gebragt onder den Eed* om den Lande en ook deeze Provincie (of wel refpetfivelyk de Heeren Staaten Generaal en Hun Ed. Gr. Mog.) volkomentlyk en getrouwelyk te dienen onder het bevel van Zyne Hoogheid Gouverneur van den Lande > en gevolglyk word' alhier in den waren en prasciefe zin, bevorens by de eerfte praeliminaire remarque bepaalt, dat gezag en die bevoegdheid tot het geeven van alle Ordresj en het voeren van het bevel en Commando, van weegens de Heeren Staaten, als de Hoogfte Overheid,tot voorftand van derzelverHoogheid en Oppergefag, en niet in onaf hanglykheid Van dien, duydelyk geconfirmeert ; al 't geen nog te minder twyffelagtig is, wanneer men hier na breeder zal vinden gededuceert, hoedanig het voorfz nieuw en temporeel Eeds-Formulier by Refol. van den s Maart van 't voorfz jaar 167%, met'ende beneevens het Eeuwig Edicï, waar van heteennoodzakelyk gevolg en aanhangfel was, ipfo faclo is gecaduceert, en op de duydelykfte wyze vernietigd geworden.
3. Hier by accedcert,zoo als dit reeds met een woord tütTchen beide is opgemerkt, dat het ÏVagtwoord als een voornaam Kenteeken van gezagvoering ten allen tyde zo by de vroegere Gouverneurs en Capiteins Generaal, als in»t byfonder door Prins Willem de III, door Prins Willem de IV, door de Jaatfte overleedene Vrouwe Gouvernante , en laatflelyk ook nog door Zyne Hoogheid den teegenswoördigeh Capitein Generaal zeiven,zeedert den jaare 1766 at tot nu toe, onafgebrooken in 's Hage is
ge-



f 17 ) ........ 1 i'Jè
'gegeeveh geworden: en dit gaat zoo verre,dat niet alleen nimmer HH. Gecommitteerde Raaden, die geduurehde de tufltheniyd-, dat 'er geen Capitein Generaal deezer Provincie was, daar meede telkens op fpeciale authoiifatie zyn gechargeert geweelt, fip daar teegens hebben g-dppöfeert , maar dat met voörweeteri'en volkomen beruüing van ditCollegie, de beftelling en uitgeevirig van 't zelve Wagtwoord, aan meergemelde Zyhë Hoogheid Prins Willem de 111 is gelaten, of fchoon hy ook in Perfoön fig mee in deeze Provincie bevond , zoo als onder anderen uit de Refoluiien van den 2,4, 22 en 23 November van weigénr). Heeren Gecommm*. Raaden van den jaré 1677 hier neevens lub C. D. E. F. G. en H. ovcrgelegt, kan gefien worden ; terwyl nog uit de Refolutie van 26 Oetob. 1688, hlykbaar is, dat HoogÜged. Zyne Hoogheid lig in dat zelve jaar na Engeland hegeevende, met agreatie vart Hun Ed Gr. Mo*, de exercitie van het Commandement der Militie \l) deeze Provincie geduurende Zyne abfentie heeft overgedragen aan den Veldmarfchalk Vorlt van Waldek; welk een en ander voornamentlyk daar toe , en niet verder alhier word geallegeerr, dan om te doen ficn, dat Hun Ed. Gr. Mog en Hooguder'zelver Heeren Gecommitteerde Raadeu "beften3ig in 't begrip zyn geweelt., dat, zo dra 'er een Gouverneur en Capitein Generaal deefer Provincie daddyk was aangelklt en fungeerde, aan niemand buytcn hem, het zy in den Hage, het zy elders, 't bewind over de Militie toekwam, en dat ' gevolgelyk door de exiftentie en werking van deeze hooge Charges alle voorige in Stadhouderlooze tyden gedaane temporede voorzieningen, als enkel füpplétolr, dont...Hun Ed. Gr. Mog. en meerged. HH. Gecommitteerde Raaden weeder voor vervallen en geheel inappliCabel gehouden zyn.
En by aldien men dan nog by dit alles voegd, de ongeinterrumpeerde exercitie van dit regt, door de relp. vorige Gouverneurs en Capiteins Generaal, en door Zyne Hoogheid zelve, onder het oog en met de dadelyke goedkeuring van Hun Ed. Gr. Mog. en fpeciaal nog, dat by publiecque Ceremo-. nien, die op ordre eri goedvinding van Hun Ed. Gr. Mog. en ter inltantie van de Heeren Gecomnütifc. Raaden hebben plaats gehad, of waar by Hoogftdezelven waren geconcerneert, en waar in fcenige Militaire Ordres, Wagt en of Detachementen mitsgaders het geeven van Honneurs nodig izyn gevteelt, of dat van wegens Hun Ed. Gr. Mog. of door HH. Gecommitteerde Raaden de eene of andere vöorfieninge Of di&pofitie is veriogt, altoos daar van kennis aan Zyn Hoogheid gegeeven is, en Ac dadelyke ordres door Hem en niemand anders gefield zyn, gelyk fulks alles uit de Regifters K van



van Höogftderzelver Refólutieh kan worden nagegaan \ zo vertrouwt men, dat op deeze materie geen de minite bedcr.kelykheid meer kan overblyven; en om hier flegts eenige wynige gevallen te nöemen, bepaald men fig tot het geen gebeurd is, by de aanüelling van den laatllen Griiher van dert Hoosen Raad in den jaare i?79> als wanneer by Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. van n Odober van Jat jaar is goedgevonden, dat de Heer Raad PeniïonVis zoude worden verzogt ; „ by Zyne Hoog)V hcid den Heere Pnnce Erfi adhouder tee^ueeren, dat die ordre op de Wagt werde geiteld dat " je Heeren Staaten van Zeeland, komende aan de T Eerde Poort van het Horl, de VVagt aldaar mogen " vinden uitgetrokken cn het Geweer prasientee" r^nde, en verders op het Binnenhof! komende dé " MiHtie onder de Wapenen moge liaan en Hoog " oein Heeren Staaten door dezelve werden gefa' fueerd, met het Vaandel en de Piek en zulks voor elke Koets in het pafleeren, en dat deTrom' mei werde gcroert," zo als dan ook daar aan ts Voldaan, blvkens het rapport van dit gedane verfoek door den Heer Raad Penlionans op den 13 daar aan volgende ter Vergadering van Hun Ed. Gr Mog ingebragt: Op gelyke wyze is ter geleegendheid van de aanüelling en initellatie van den Heer Pauw tot Prefident van den Hogen Raade, nog onlangs in Maart 1784 by Refolutie der Heeten Staaten van deeze Provincie van den 17 van die maand, goedgevonden en verltaan, dat oj> ordre van Zyne Hoogheid de honneurs aan de Heeren Staaten van Zeeland, en de Gecommitteerden van Hun Ed Gr. Mog. by derzelvcr aankomlt en iclheneeming', door de Wagt gedaan zynde , de Heer Raad Pentionaris zoude worden verfogt h Zyti HooMd al mede te effc£tueere*r dat de ordre op de IVaot worde gefield, dat de Heeren van Zeeland wéeder komende , aan de Eerde Poort van het Hoff de Wagt aldaar zoude mogen vinden uitgetrokken: en voorts zodanig Salut aan dezelve Heeren gegêeven, als hier voren in 't geval van den jaare 1779 ^as geobferveert;
Zvnde het voorts over bekend , hoe de dispofitien van wylen Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Princeil'e Gouvernante, waar by dezelve fucceffivelyk heeft geordonneerd,dat hetGuarmioen in 's Hage, geduw ende Hoogftdefelfr abfentie (taan zoude onder de ordre van Heeren Gecommitteerde Raaden, telkens voor Notificatie zyn aangenomen en't welk des noods uit de Notulen en Refol. van Hun Ed. Mog. van 18 July 17**, ^ JulV I7"> 10 juny en 4 September 17*4, a? Mey en 14 July x75U %6 Mey en 14 Aug, 17^» 3i Mey l?S7 en 4 Odobr, 1758 , nader kan worden genen. ^



Zoo als meede nog de ordre van dezelve Haare Konim-Iyke Hoogheid, waar op twee Compagnien van de ■ Zveitferfche Guardes alhier in Guarnifoen,' op Patent van Roogiidezelve haar Haarlem zouden vertrekken , door den Commandant aan welgem. Heeren Gecommitteerde Raaden bekend gemaakt, by dat Collerie voor Notificatie is aangenomen volgens derzeiver Refol. van ri Septbr. 1752. Terwyl Zyn Hoogheid zelve op den 16 Mey 1766, in heï eevengemelde Collegie prsfent en op zyne reyze na Zeeland gevalediceert geworden zynde, de communicatie van de dcor Hem gegeeve ordres* omtrend de Militie in deeze Trovincïe geduurende Zyne abfentie, voor Notificatie is aangenomen, ge-r jyk dit al meede uit de Notulen van dien dag za! conüeeren ; en zulks alles fonder dat HH. Gecommitteerde Raaden fig over het aanmatigen van die dispofitien immer eenigfints hebben beklaagd.
Uit dit een en ander zal nu met weinig moeite zyn af te leiden, wat 'er van de Derde Hoofdgrond waar op het voorfz rapport meede is gebouwt, behoord te worden geoordeelt, „ tewee„ ten dat het Syllema van de Refol. van den. § i, Maart i6yx, altoos by Hun Ed. Gr. Mog. zoude „ weefen geinhsreert, en dat zulks uit deRegiÜers „ van Hoogftder2elver Refolutien zoude kunnen » blyken."
Het Syftema by deeze Refo>. ingevoert, heeft , zoo als men vertrouwt, door niemand te zullen worden ontkent, te vooren nooit geexteerd in een tyd, dat 'er een Gouverneur en Capitein Generaal van deeze Provincie was, en is ook nimmer zover, zelfs in eenen Stadhouderlozen tyd gepoufieert, als Wanneer men door de introductie van het perpetueel EdiÖ , voor altoos de eevengemelde hooge wa^rdigheeden willende vernietigen , alle nog overgebleevene denkbeelden van een Militair Commando heeft tragten weg te fchuyven , en al 't gezag van eenen Gouverneur en Capitein Generaal over de Militie, 't geèn dog zo niet geheel, immers ten deelen ergens blyven moeit, in deeze Provincie politicq te maken; het blykt onder anderen uit de Refol. van Heeren Gecommitteerde Raaden van den 7 July 16?3 hier neevens overgelegt fub L en uit den eecl daar by gearrefièert , dat by de Deltberatien op het Reglement en de Ordre van de Militie, de confideratien van Zyne Excellentie van Breederoode zyn gevraagt en ingenomen, eh dat de Compagniè Guardts te Paard (alhier in Guarnifoen,) by den als toen voor hutt gearreüeerden Eed hebben moeten zweeren,
„ Zo lang zy in deeze Provincie zouden weezen „ nieti alleen de HH. Staaten van Holland en „ Weüvriesland ,) en derzeiver Gecommitteerde
E t h Raav



( io )
v, Raaden, maar ok bet Commandement van Zynë voorn. Excellentie van Breederoode , Veldmaar„ fchalk der Vereenigde Neederlanden en andere „ Hoofden over Hun geftelt en nog te ttellen géhouw en getrouw te zyn onder het gelyde van den Gfave van Dohna, hunnen Ritmeefter &c." ten bew^Ze, dat voor de exiltentie van het eeuwig Edict, in een tyd , dat het Oppercommando van eenen Capitein Generaal fliep, en dat dus na den aart der zaak, het gezag van deeze Jaatfte, zvn volle werking niet hebben kon J eevenwel een Militair Commando, of fchoon meer gemodificeerd is erkend.
De voorfz negative flelling meent men verder met de uiterfte fiducie te kunnen en te moeten vafthouden, niet alleen, om dat van zodanig fyftema aart Zyne Hoogheid nimmermeer eenige traces zyn voorgekomen, maar ook, om dat men de voorfz Refolutie van 5 Maart 1671 en voor al deszeivs aanleiding of oorfprong en deitinatie nauwkeurig nagaande, en deszeivs introductie en prsemillen inliende, een onteegenfpreekelyk bewys ontfangt, dat defelve eeniglyk betrekkelyk was tot de particuliere omjiatdigheeden van dien tyd, met afwyking van hetgeen, zoo dikwyls de Provincie van een Gouverneur en Capitein Generaal was voorden, had plaats gehad, en dat het zelve ook in der daad in Stadhouderlyke tyden niet exteeren kon.
Hier toe diend men vervolgens aan te merken, dat in den jaare 1667. by het perpetueel Ediétdoor HunEd.Gr. Mog. gearrefteerd, onder anderen wierd geltatueert» „dat die geen, die ooit of ooit zoude „ of fucceffivelyk zouden worden gebruikt tot Ca„ pitein of Admiraal Generaal, of ook in beide de „ vooriz Charges, of wel die geenen, aan welken „ onder eenigen anderen titul het opperste Comman„ dement over de Militie te Water en te Lande „ zoude worden gedefereert niet zou^e? of zonden „ mogen Weefen of blyven Stadhouder van eenige J( Provincie of Provinciën;" en ten aanzien van de Provincie van Holland in het 3. Art. vaitgefteld» „ dat niet alleen niet die geene , die het opperjie „ Commandement over de Militie te Water of 'te „ Lande toevertrouwd zoude weefen , maar ook j, niemand anders tot Stadhouder van dezelve Pro„ vincie gemaakt zoude mogen werden; dog darde it voornoemde Charge in alle manieren zoude zyn „ en blyven gemortificeert, en de Heeren Gecom„ mitteerde Raaden in de refpefiive Quartieren
aanbevoolen gelaaten (zeedert het gemis namentlyk van eenen Gouverneur der Provintie, en zeederd de opgevolgde voorzieninge hy de groote Vergadering, en verdere fchikkingen tot fuppletie van het felve gemis, en van de nadeelen, uit de ophouding



ding deezer Hooge Charge voortvloeyende) volgeft§ „ haare Inftruétien de nodige ordre te Hellen én de „ vereifchte voorfieninge te doen op de faaken bv », abfentie van Hun Ed Gr. Mog. voorvallende, en „ waar op prompte dispolitie vereifcht zoude mogen „ worden.
Wanneer nu naderhand Prins Willem de ïlt. den i3 Eebr. i6yx, by de gezamentlyke Bondgenoten tot Capitein Generaal Pró expedittone wierd aangelteld, begrcepen Hun Ed. Gr. Mog. zeer wel, dat of fchoon in het t. Art. van de Inftrucïie , door Haat Hoog Mog. voor Zyne Hoogheid gearretteert, geitatueert was „dat welgemelde Capitein Géneraal zig „ binnen het Territoir van de (temmende Provin„ cien ofte van eene ofte eenigeh van defelvengeen „ authoriteit óf gezag ter wereld zoude aanmati„ gen, buiten vrywillige overgifte ofte delatie van „ de Heeren Staaten van dezelve Provincie, maar „ daar meede privative laaten geworden de Heeren „ Staaten eh haare Particuliere Gapiteinett Generaal, „ of andere Geauthorifeerden," en het egter zeer ligt zoude kunnen gebeureh, dat, indien Zyne Hoog. heid by nadere Commiftie en by aanhoudendheid in Hoogftged. qualiteit mogt blyven fungeeren, hier door zodanige nieuwe betrekking tot de Militie van den Staat in het generaal zoude kunnen verkrygen; en wel inzonderheid, daar op deezen 5- Maart van dit jaar aan Hoogftdezelve het opregten van een Regiment Paarden, ten lallen van Holland Was toegedaan, dat hier uit eindelyk eene gemakkelyke aanleiding tot die authoriteit gebooren zoude kunnen Worden, welke de HH. Staaten by het voorfz eeuwig Ediél foo foigneufelyk hadden getragt te weeren, en vonden vervolgens raadzaam tot voorkoming van dien, en tot hunne onderlinge geruftbeid ten zeiven dage valt te ttellen, dat de Compagnie Lyfguardes van Hun Ed. Gr. Mog. en de vier ordinaire Cofflpagnien Paarden alhier Guarnifoen houdende; mitsgaders ook alle zoodanige verdere Militie, als in tyd van extraordinaire voorvallende nood, in de Relidentieplaaife van Hun Ed. Gr. Mog. gebragt zouden mogen worden, onder niemands bevel* dan van Hun Ed. Gr. Mog. en van de Heeren der zeiver Gecommitteerde Raaden liaan zouden; ook gedüurende haar verblyf aldaar aan niemand anders als aan Hun Ed. Gr. Mog, en de meergemelde Heeren Gecommitteerde Raaden, gehoorzaamheid fchuldig zoude zyn of pareer en mogen } direijelyk of indirectelyk in eentger manieren-, dat ook dien aangaande het IVagtwoord en alle andere teekenen van gezag over de vöorfz Militie privative zoude verblyven aan Heeren Gecommitteerde Raaden, fonder dat het zelve Refpedt aan ymand artders zoude mogen werden overgegeeven, ofte aan ymand wie of van wag
F Ca



ï 22 >
Carncrer, Funflie of Digniteit in Politie of in de Militie hy ook zoude mogen weefen, eenige Acte van Cornmandement of Gezag daar over ooit of ooit toegelaten, en dat daar van een Articul in de Initructie van welgemelde HH. Gecommitteerde Raaden ingelyft zoude worden.
Dit Articul is ook by forme van ampliatie gebragt onder het 52 Articul van de Infiruciie twee jaaren bevoorens voor de HH. Gecommitteerde Raaden gearretteert, en hebben Delelve op deeze geamplieerde Inftrucxie blyven fungeeren tot op den 28 Auguilus 175-1, en dus onder twee Stadhouders Gouverneurs en Capiteinen Generaal ; dan het is hier by niet gebleeven, maar Hun Ed. Groot Mogende hebben op dien zelvden y Maart 1672, om die zelve reedenen nog genomen eene Refolutie waar by den Eed voor de Officieren en Soldaten ter repartitie van deeze Provincie ftaande zodanig is gealtereert of geamplieert, dat dezelven geheel en al aan het Commando van Hun Ed. Gr. Mog. en van de Magdtraaten der Steeden moeften blyven gefubordonneert, en aan geene andere Patenten als van Hun Ed. Gr. Mog. konden gehoorzamen, gelyk uit het formulier onder de Notulen van dien dag geinfercert en alhier overgelegt fub K. komt te blyken.
Eens nauwkeurige en bedagtzame overweging van dee7.e Refolutie met den aankleeven van dien, doed verv' Igens duidelyk zien;
1. Dat de Heeren Staaten van Holland geenerley oogmerk of geneegendheid ten deefen tyde hadden, om de Charge van Stadhouder, Gouverneur en Capitein Generaal van Hunne Provincie by vervolg van tyd immermeer weder te begeeven.
2. Dat Zy in dien Geeft en met dat byzonder oogmerk ter beetcre handhaving van dé mortificatie deezer Charges nog meerder en fterker praecautien wilden neemen; ten einde niets van die magt, authoriteit en gezag, welke aan dezelven waren vaftgehegt ,dired of indirect geheel of ten deelen door iemand, wie het zyn mogt,wierden aangematigd; maar ook.
3. Dat deeze voorzorge, zoo als defelve hier voorkomt als een gevolg van het geftatueerde by het voorfz eeuwig Ediél, hoofdzakelyk gefchikt was, om dat zelve Edict te meer te verzeekeren, en dus niet alleen geheel nieuw mitsgaders ftrydend teegens het voorig gebruik, en tegens alle gezag der Heeren Gouverneurs en Capiteinen Generaal, maar ook in der daad voor 't overige nergens anders toe ingerigt, als om die zelfde funclie van den Gouverneur en Capitein Generaal, in dit opzigt door HH. Gecommitteerde Raaden binnen de
Pto-



C 13 )
Provincie geheel en al te doen vervangen,eti daar door te minder noodzaak doen blykeh i öxn dezelveChargeweeder te icintroduceeren. Maar wat gebeurd 'er? op den fj Juny van dat zelve jaar, word door de Heeren Gedeputeerdens 'der Stad Leiden in de Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. gedaan een zeer ernitige en nadrukkelyke Propofitie, hier nevens gevoegd fub L. waar by onder anderen als een hoofdreeden van den rampipoedigen ftaat des Vaderlands word aangedrongen, „dat „ de zaken tot de Militaire funcTte Ipeéïeerende, op „ zodanig een voet , als toen gefchiede, niet be<„ hoorden te worden gemanieert, als waar uit iri „ tyden van Oorlog niet als de uitterfte confufiege„ fchaapen was te refulteeren, dat de Wapenen van „ deezen Staat by manquement van goede ordre niet „ beftand waaren om het geweld van de Vyand te „ kunnen repoulFeeren, in teegendeel, dat de Capi„ tein Generaal zig genoegzaam in alle zaken tot „ zyne functie JpeBeerende (en dus was het in dien tyd een bekend en algemeen begrip, dat al wat by de voorfz Refolutie van y Maart aan HH. Gecommitteerde Raaden en Politicque Regeeringen gebragt was, behoorde tot de funtlie van een Capitein Generaal,) „ moerende reguleeren, na deordres en het „ goedvinden van de Politicque Regeering, noodzr^ „ kelyk alles moeft vervallen tot de allerüitterfteCon„ fufie, en dat daar van de teegenswoordigt toe„ Üand van'sLands Militie, en de ongelukkige mou„ vementen van dien, konden dienen tot een over„ tuigend exempel; ende alzoo by voortgang vart „ defelve desordre de Vyand onmogelyk gerefitteert, nogte de Steeden en de Ingezeetenen van deeze Provincie befchermt konden worden ; dat zy over], zulks, hier toe by fpeciale Refolutie gelait, ter ter Vergadering moeiten urgeeren, dat de zaaken '„ ter Generaliteit daar heen behoorden te worden „ gedirigeert, dat als nog op den Capitein Generaai, by ampliatie van deszelvs Inflruciie behoorde „ te worden geconfereert tot kennelyk wc derzeggert ,, toe, eene vrye en onge determineerde magt en au„ thoriteit om over de 'Patenten zoo van Soldaten „ als Burgers en Huysluyden, mitsgaders over de „ Guarnifoenen, Bezettingen, Fortificatiën, Magazy„ nen en Ammunitie van Oorlog,evacuatie vanbteeden , enPlaa'.zen incasvannood,endealhet£éW^//^<» van deezen Staat> direcïelyk of iudireftelyk zoude „ mogen raaken, en zonder ymants bekreun te mo„ gen disponeeren, en alles doen en verngten, hef „ geen defelve tot defenfie en fecunteit van de bte„ den, Forten en Plaafzcn van de Gemeene Unie „ zal oordeelen te behooren ; en dat inmiddels en „ afwagtende daar op de concluGe,by de Gezameni„ lvke Bondgenooten te neemen, zonder tyd verlief ' F % u by



( M )
„ by Hun Ed. Gr. Mog. op den Capitein Generaal „ aanüonds zodanige magt en authoriiatie in hetTerr'u „ toir van deeze Trovmcie en over de Militie tot der „ felver befoldmg flaande, geconfereert behoord te „ worden." Waar op den 3 July daar aan volgende door Hun Ed. Gr. Mog. wierd goedgevonden en verHaan; „dat van wegens Hoogttdtzelve ter Genera„ liteit de zaak daar heen zoude worden gedirigeerr, „ ten einde als nog op den Heere Prince van Oran„ ge Capitein Generaal van de Militie van de ver„ eenigde Nederlanden , by ampiiatie van deszelvs „ Inflruciie mogt werden geconfereert tot kennelyk „ wederzeggen toe, zodanige vrye magt en authori3, teit over de Patenten en andere zaken tot de „ voorfz Militie fpecteerende, als devoorbaande Hee„ ren Princen van Orange, Zvne Loffelyke Voor* „ Ouderss als Stadhouders en Capiteinen Generaal ten „ refpecle van de Militie hebben geexerceert."
En het was wyders ten zeiven dage, dat by alle de Leeden van Hun Ed. Gr. Mog. Vergadering op exprefle latt van hunne Principalen, en zulks op de Propofitie van de Steeden Haarlem en Rotterdam wierd goedgevonden en verüaan, eikanderen te dispenfeeren van den eed op den inhoud van het meergemelde Eeuwig Edicl gedaan, en voorts eenparig gerefolveert, Zyne Hoogheid aan te Hellen en te eligeeren tot Stadhouder Capitein Generaal en Admiraal over de Militie van deeze 'Provincie te IVat er en te Lande, zonder eenige de minfte reflriftie of uitzondering van de Militie , in den Hage zynde of immermeer zullende koomen, met alle zodanige Digniteiten en Waardigheeden, als dezelven voor deezenbyde Trineen zyne koor ouder en Hoogl. ged. waren bekleed geweefl. -——
Waar op dan ook Zyne Hoogheid den 11 der volgende maand July in de voorfz qualiteiten alzoo is beëdigd.
Gevolgelyk is hier door op de allerfterkfleenduydelykflc wys het voorfz Eeuwig Edicl en de daar uit geproflueerde Refolutie van den 5 Maart van dit zelve jaar, mitsgaders het ganfeh daar by geïntroduceerd nieuw* Syftema ter bevordering van het geüatueerde by het zelve Edict, als uit den aart der zaak cn volgens de Propofitie van de HH. Gedeputeerden der Stad Leyden onbeÜaanbaar met den dienlt van den Lande, en vooral met de vooriz qualiteit en hooge Charge van Stadhouder en Capitein Generaal deeier Provincie, met de gevolgen en aan» kleeven van dien vernietigd.
En om dit te meer te doen doorflraalen is aanüonds daar op, en wel op den 13 vandezelvemaand de voorfz Refolutie genomen en gearretteert, om by circulaire Millives alle de Officieren zonder onderfcheid, en dus ook die van het Guarnifoen van den Haag
aan



. ... ,•
stan te ïchryven zig aan de ordres van Zyne Hoogheid te gedragen, en aan dezelven pracifelyk te pareer en, gelyk ook kort daar op het bovengemelde Formulier van den Eed, óm den Lanie gebouw en getrouw ie zyn onder het bevel van Zyne Hooghad èls Gouverneur deezer Landen wee der is vernieuwt, en by gelyke circulaire Miffives van weegens Hun Edele Groot Mog. rond gefonden, zoo als dit reeds is opgemerkt; en men vertrouwt, dat het gëene adüructie behdeft, dat deeze laatite eenparige en duydelyke Refolutien zonder eenige bedenking abrogatoir zyn, ên moeten gehouden worden, aan zodanige voorigen, die nog daar meede, nog met'de duidelyke wil van den Souverain, nóg roet den aart der voorgevallene verandering in dë Regeering meer begaanbaar waren; ert dit een en ander gevoegd wordende by alle de bovengemelde inconteitabele preuves van het beitendig begrip van Hun Edele Groot Mog. eh by Hoogftderfelver opgevolgde Aanfchryvingen, Ordres, Refolutien, én geobferveerde handelwys in alle de gevallen, waar in hét 'er op aankwam, om het geconftateert Syftema van Hun Edele Groot Mog. omtrend de dadelyke werking van de qualiteit van eenen Gouverneur enCapiteinGeneraa!, direct contrair aan de dispofitie ëri aan den geelt van dë meergemelde Refolutie van den $ Maart 1672, re doen blyken; meend Zyne Hoogheid zyne conlideratien met opzigt tot de by het voorfz Rapport gemaakte applicatie van deefe laatilgem. Refolutie niet verder te moeten uitbreiden; zullende ten Hot op dit fubjecl: zig nog maar alleen refëreerentot eene Miffive door de Heeren Staaten deezer Provincie uit kragte van eene Refolutie van jt Decemb» 1672, ten zeiven dage aan Zyne Hoogheid Prince Willem de III. in ^.ybe voorfz qual'teit als Gouverneur gefchreeven, en waar by Hun Édele Gr. Mog. verzoeken,dat Zyne Hoogheid tér beteugeling t'an de ftouiheid der kleyne gemeente alhier eenige Compagnien Ruytereri na den Hage gelieve te zenden', breedef te zien uit de voorfz Refolutie mitsgaders Copie Mifllve hier nevens gevoegd fub M.
Twee refleélien hëeft men ge meent op dit fubjecl nog kortélyk të moeten maken;
Dat men by het voorfz Rapport onder anderen heeft geallegeert, dat Zyne Hoogheid volgens deszelvs Comroifiie zoude gehouden zyn de laken van Oorlog en Politie te moeien beleiden, by goedvinden van' Hun Èd. Gr. Mog. en roet advis van Hoogftderfelver Gecommitteerde Raaden, in conformiteit van derzeiver Inllru&ien, en waar uit men vervolgens fchynt te willen afleiden,dat de Stadhouder en Capitein Generaal flegts een concurrent Cömmando over dit Guarnifoen zoude kunG nert



f id3)
hen exercee're'n; maar, om n'et te /.eggen,dat dit doorgaande, 'er uit hoofde van de generale bewoordinge geen één eenige daad hoe gering ook door 'Zyne Hoogheid of in 't Militaire , of in 't Foliticque zoude kunnen of mogen werden verrigt en werkilelliggemaakf, als by zodanige goedvinding en concurrentie5 zoo zal het genoeg zyn, dat men zig het tot hier toe gededuceerde flegts errinnere, om volkomen te weefen overtuigd, dat deeze Periode, niet zien kan op het ordinair gezag, gebied of Commando der Militie, als 't welk zoo duydelyk aan Hoogftdeszelfs beüieringen exercitie voor en by reprefentatie van de Heeren Staaten privativelyk is gedefereert ; maar dat dezelve alleen betrekkelyk kan gemaakt worden op extraordinaire dispofitien 't zy van augmenteeren of afdanken van Trouppes, het veranderen van fundamenteele irn gtingen en diergelyke; terwyl het rviet is deeze, maar eene volgende periode van diezelve Commiffie, welke fpecteert tot het gezag en Commando, 't geen hier in aanmerkingkomt, wanneer namentlyk een wynig lager daar by gezegt word: „ dat Zyne Hoogheid ook zal „ gehouden weefen te doen houden goede op„ Jigt ordre en IVachte (Generaal) in deSree„ den en Sterkten (in de Provintie) ook te „ IVat er en te Lande, " zoo als dan ook tot een nader bewys deezer diftinétie bydeeevew te meldene Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. van 10 February 1752, met afzondering van de voorfz eerlte Periode, die daar by als een 4. Hooidpoind van Zyne HoogheidsCommÜiie word gebragt, deeze laatlle feparatelyktoteen 6 Art. is gemaakt.
a. Dat by hét voorfz Rapport ook nog word ingeroepen de zoo aanltonds gero. Refolutie van 10 Feb. 1752 zelve, als waar uit men meend te kunnen opmaken, dat Hun Ed. Gr. Mog. derzeiver begrip nopens het Commando van het Guarnifoen van den Haag als Hoogftderzelver refidentie gantfeh anders zouden hebben gemanifeueert, ten dien effeden, dat daar uit, ofte wel uit het ioArt. van de daar by gevoegde InÜrudie voor den Heer Hertog van Brunswyk, als Ca/u qno zullende reprefenteeren Zyne Hoogheid, als Capitein Generaal der Provincie geduurende deszelvs minderjarigheid , zoude blyken, dat het commando der Militie niet involveerde het regt, om het laatftgemelde Guarnifoen te Commandeeren.
Edog, wanneer men flegts een ogenblik zich herinnert, welk een onderfcheid 'er altoos en met
ree-



( %7 )
reeden by Hun Ed. Gr. Mog. en in c generaal by de Hoeren Staaten deezer Landen is gemaakt tusfchen'de weezentlyke en dadelyk-werkende deelen van de magt en het gezag van eenen eftectiven Gouverneur en Capitein Generaal, en tullchen die van alle a»dere Hooge Oflicieren, van welk eenen rang of geboorte zy ook anders weezen mogten, zoo als hier voor ten tyde van den Veldmarichaik van Brederode is gezien, en dat men in 't byzonder dar ondericheid nauwkeurig heeft onder het oog gehouden, by de deliberatien over de exercitie van de voorfz Hooge Charges van den Capitein Generaal geduurende de minderjaarigheid, voor al daar men op het oog had, om daar meede onder zeer veele reitrictien en bepalingen welgem. Heere Hertog van Brunswyk te bekleeden. Zoo zal men in deeze zelfde bepalir.ge en in deefe fpeciale delatie van een gedeelte van dat gezag cafuquo 3 als de Stadhouder minderjarig was, en door de Vrouwe Gouvernante niet meer wierd gereprefenteerd , aan HH. Gecommitteerde Raaden, een bewys vinden, i. Dat als doe dat Commando of gezag nog met by dezelve HH. Gecommitteerde Raaden was. En z. dat die byzondere uitzondering een bewys was, dat de algémeene reegel, volgens welke de Capitein Generaal, in dadelyke funéVte zynde, dat gezag zelfs oeffende, in alle andere gevallen bleef geconfirmeert; dit word te duidelyker, als men hier by 10 aanmerking neemt, dat by het eerde Articul van clte ttruciie bepaald weidende, dat tot kennelyk vveederzeggen de eevengem. Heer Hertog als gedeekelyk reprefenteerende Zyne Hoogheid in qualiteit voorfz. zoude hebben en exerceeren het Commandement va tl de Militie ter repartitie van de Provincie ; alle de overige articulen fpeciaal dienen om de exercitie van die Charge en van dat generale Commando der Trouppes, eigen aan, en behoofendetot dezelve qualiteit, zoo te modificeeren en te bepalen alsHuri Ed. Gr. Mog. met overleg van wylen HareKoningl. Hoogheid de Vrouwe Gouvernante nodig en nuttig geoordeelt hebben* onder die bepalingen en uitzonderingen * vind tig dan ook fpeciaal, het niet Coramandeeren van de Guardes en verdere Militie m Guarnifoen in den Haag, onder de relinaien daar by gementioneert,en ten gevolgen van dien het met geeven van het fVaefwoora; al weeder ten duydelyken bewyfe, dat ook deeze beide poinflen , even als veele anderen by vorige en volgende articüleri bepaalt, in andere omüandigheeden eJJenttaliter tot de waarneeming deezer Hooge Charge behooraen, gelyk dezelven, ter dierzelver tyd, dat ^deeze inÜruaie wierd ontworpen, door Hare Koninglyke Hoogheid als Gouvernante eneetivelyk onder het oog en op exprdle overgifte, Refolutie en aanfehry-
G % ving



.... HM ving van Hun Ed. Gr. Mog., geiyk bevoofehs gezien is, wierd waargenomen en 'uitgeoeffend ; en men ziet vervolgens aanüonds, dat foo wanneer deeze twee poincten, dié altoos zëer belangryk by de Heeren Staaten zyn geconfidereert , tot de voorfz Charge niet hadden behoort, dezelve nimmer als dan zoo te onpas) by deeze Inttrudie zouden zyri uitgezondert geworden van de werking tèner repraefentative quaüreit, die men onder zëekere bepalingen aan den Heer Veldmarichaik ad interim flond te defereereri. En voor foo ver men mogt obfervee* ren, dat hier egter Üaat, dat Hy Heer Hertog als Reprsefentant het voorfz Guarnifoen zoude laaien aan de ordre &c. en dat het geeven van 't W agtwoord zoude verbleven aan HH. Gecommitteerde Raaden, is daar uit voor eerÜ niet afteleidett dat het een en ander ter dier tyd of ooit bevoorens in èeil eenigen tyd, dat een Stadhouder eri Capitein Generaal der Provincie fungeerde, by HH. Gecommitteerde Raaden was , en door dezelven wierd geeXerceert; alzoo het contrarie bekend, en onweederfpreekelyk zeeker is, zelfs, foo als men hier voof gezien heeft, ten felven tyde, dat deeze fchikkuigen beraamd en gearreüëerd wierden; en gevolgelyk is een van beiden waar; of dat men de zaak heeft befchouwt in dit oogpunt, dat Haare Koninglyke Hoogheid de Vrouwe Gouvernante komende te overlyden,en geen Capitein Generaal aan Hoogüdezelve direct fuccedeerende, men geoordeelt heeft de voorfz beftelling en gezag ex defeciu operantis te zyn vervallen in den boeiem van de HH. Staaten en by derzeiver afweefen aan HH. Gecommitteerde Raden, eh dit ip/o fado zullende gefchieden op het oogenblik van het overlyden van Hare Koninglyke Hoogheid, alvoorens eenigen Eed door den voorn. Heere Hertog op deeze Infirudie zoude weefen afgelegt, 't zelve gezag aldaar zoude ver blyven en gelaaten worden; of fchoon ook in zommige andere opzigten de voorfz hooge Charge door dehzelven Heer Hertog vervolgens ltond te worden waarnomen ; of dat by 't formeeren van deeze initrudie nagegaan zynde de retroada op deeze materie , en fpeciaal onderfogt, hoe de zaaken behandelt geweelt waren in een tyd, dat 'er geen effectief Gouverneur en Capitein Generaal van de Provincie was, en als doe onder abderen zynde gebleeken, dat in zodanige omflandigheeden, en daar in alleen, ook volgens de bovengem. Refolutie van y Maart ifij% en volgens den teneur van het voorfz eeuwig Edict, dit Commando aan welgem. HH. Gecommitteerde Raaden by abfentie van Huu Ed. Gr. Mog. was gedemandeërt geworden, men de extenfie van die Refolutie en van dat Edict hoe zeer in haar aart en werking anderzints geheel inapplicabel, met opzicht tot den
Üyl



< 0 ) , *
flv! en bewoording hebbe gevolgd, en aizoo eie woo'dcn, van laeten en daar in zyn inge¬
vloeid, dog die nog de waarheid der zaak , nog
te&M r£8t Va° 7T Gr ' Mos^
den en Refolutien van Hun Ld. Gr. Mog. zelve
kunnen veranderen. , , , .
Deeze reflexen dienen insgelyks ter opheldering van de Refolutie van den zH W™W*'k Z Hun Ed. Gr. Mog. genootnen, by de ^ " « de zoo eevengem. voorziening; als waai dv deeze zelve woorden van tatt» en verbleven weeder zyn Sveraroomen, terwyl uit de drie daar by gevoegde Suden van Heeren Gecommitteerde Raden, contineerende de dadelyke dispofitien uit kragte van de Refolutie van 10 February 1751, by dezelven gearretteert, evidentelyk contteert, dat het haaien van het IVagtwoord, door den Major van het Hof «« Ae Heeren Gecommitteerde Raden, het praefenteeren van het geweer, het ttellen van zeekere potten, èn wat daar by verder voorkomt ; alles als zoo veele nYe^ waar meede zig het zelve College ten tyde vanHaare Koninglyke Hoogheid met had bemoeid, zyn ingevoerd en in gebruik gebragt.
De vTerde grond, waar op het vooriz rapport beruit, en daar op neerkomende, „dat er hg eene vrees opdoed, of niet wel Zyne Hoogheid m ef" feften iultineert in het Üuk, raakende het Opper" tig oïÏÏ de Militie ter befolding deezer Pro" ïincie ttaande, en fpeciaal over het Guarnifoen van den Haas, eene gelyke ja zelfs eene iupe" Heure Lgt-boven Hun Ed. Gr. Mog. te heb" ben en of zulks niet alleen niet zoude uitlopen *' od 'het invoeren van een imperium m imperia, " maar ook of daar uir, vermits de tuflehen inko" mende demarche van' Zyne Koninglyke Majetteit " van PruiiTen niet een weeiëotlyk gevaar en ara^ " barras voor de Staaten deezer Provincie zoude " kunnen■ proflueeren; " contineert veel eer eene bedenkelykheid en apprehenlig, dan eenig betoog van de ongefundcerdheid der fuftcnue by Zyne Hoogheid op dit fubjed, altoos met eeven veel deference voor Hun Ed. Gr. Mog., als overtuiging
minlUn Pa* b«* * kunnen gorden gemetieert. Zyn zodanig gezag lom Kunnen vu & vmand Hoogheid heeft ten allen tyden zoo zee als ymand de Hoogheid' en opperiie magt van Hun Ld Gr. Mog. irf hunne Provincie geëerbiedigd , en doen refpeaeeren in alles, wat ter bewaring van dezelven aan Hem is gedemandeert; Hy kent al te wel Zyne



f 30 )
plichten en relatien, en hy bemind te zeer de gèhoe:gêns, om de eerüe handhaver te weefen van de rechten eerier vfye Natie, mitsgaders van die Van de Heeren Staaten in 't algemeen, en van deeze Provincie in 't byzönder, dan dat hy ooit of ooit Zyne eer Hellen zou in iets anders, dan om van weegens de Staaten van den Lande en in Hunnen naam meede te werken aan de contervatie en het maintfien Van hunne Söuvefainiieit , Independeniie en Oppermagt, waar aan Hy met de Ridderfchap als Lid van dezelve deel heeft. Maar hoe is het rnogelyk, dat eene Sultehue, niet nieuivelings door Zyne Hoogheid ingevoerd, maar zoo oud als de Republicq , en met haar gebooren, gebouwt op de duidelykfie ordres, conceffien, begrippen en overgiften van Hun Ed. Gr. Mog. zeiven, en tot op dit oogenbÜk toe, door alle de Stadhouderlyke epoques heen, beftendig gevolgt en gepraclifeert, met dat oog kan worden ingezien? Waarom lal dat geen, 't welk door HH. Gecommitteerde Raaden Ofte door eenige andere geauthorifeerdens, gelyk daar van gefprooken word, van weegens Hun Ed. Gr. Mog. zoude mogen werden geéxerceert; 't geen door 't Hof van Juüitie; ja zelvs door Graafëlykheids Officieren word verrigt, voor zoo verre dit alles tot de exercitie van eenige jura majeftatica behoord, meerder gedoogd kunnen worden, of minder gevaarlyk zyn ter introductie van een in der daad enkel denkbeeldig impertum in impetiol is niet ten deezen alles, wac 'er door den Heer Stadhouder en Capitein Generaal, en door de bovengem, Collegien gefchiet, enkel repfefentatief, en altoos ondefgefcbikt aan de hooglte beltelling en authoriteit van Hun Ed. Gr. Mog.? en is dit niet de reeden, dat Hoogftdezelve geene zwarigheid gemaakt hebben, om met herhaling by het geeven der ordre tpt obediëntie aan den Gouverneur en Capitein Generaal in der tyd, te fpreeken van het cpperg fag en oppercommando over dlle de militie te Water en te Lande, de Guarmfoenen &c? e~n te meer, daar de grond van dit alles, zoo met opzigt tot Zyne Hoogheid in zyne voorfz qualiteiten, als tot de overige Hooge Collegien ten deelen dezelfde, en ten deelen,met relatie tot den Heere Stadhouder en Capitein Generaal Kerker is, en hier in beflaat ; dat de Souverain alle de deelen van het opperbewind zelfs niet kunnende waarneemen, en dus gehouden zynde zulks te laten doen by delatie en reprefentatie, fig zelve ren opfigte der bewaaring van Zyne Hoogheid en Geregtigheden geruit iteld door de gerequireerde qualificatien der Perfonen, door de aan hun gegeevcne Comiflien of Inltructien en .door den geheiligiien band van alle beloken en engagementen , welke onder Menfchèn bekend is, te weeten den folemneden Eed? en Het
zyn



f 3n
zyn ook fpeciaal deeze quaiificat'ë en beëedfgctë Commifïie, die de waarborg voor Hun Ed. Gr. Mog. in alle de voorfz delatien in byzondere aanmerking komen, mei opfigt iot Zyne Hoogheid, welke als een meedelid der Regering van deeze zelfde Souverainiteif, als zeer notabel gegoed in Neederlands Gemeenebeü , en boyen dién als een afüarriraeling van de Grondleggers ën Befchermers van de Vryheid en Independentie van de Republicq , en eè ipfo van dat zelve Oppergezag van Hun Ed. Gr. Mog., in deffelfs main&ien voor én ten behoeven van Hoogltdezelven meer als ymand is geinterresfeert, en aan wien uit hoofde van dit alles dan ook individueel al dat geen, 't welk by de ophouding zyner functie als Gouverneur en Capitein Generaal, colleBive aan HH. Gecomm. Raden word opgedragen, grondwettig in deeze zyne Charge is gede» fereert en competeert; en gevolgelyk, wanneer men in weerwil van dien egter zoude mogen meenen? dat ter beveiliging van deeze alzoo erkende Oppermagt van Hun Ed. Gr. Mog. minder vertrouwen zoude behooren gefield te worden op Zyne Hoogheid als op eenige andere geauthorifeerdens, wie dezelven ponder reverentie) dan ook zouden kunnen zyn, zou zulks eeniglyk kunnen heruiten op de onderstelling van een praejudiciabel misbruik of hooglt gevaarlyke extenfie van het voorfz aan Hem gedemandeert ondergefchikt en reprefentatief gezag; dan waar omtrend Zyne Hoogheid lig niet alleen in allen opfigten vrykend , maar Ook vertrouwt , dat by niemand in de Republicq eenige gegronde verdenking veel min befchuldiging zal kunnen plaats hebben.
Maar dewyl egter Hun Ed. Gr. Mog. aan de eene zyde by het antwoord aan Zyne Koninglyke Majeftcit van PruyfTën eene genoegfaroe kennis van de Conftiiutie der Regeering van deeze Provincie aan Zyne Hoogheid toekennen, en hét teffens waar is, dat de Suilenu by Zyne Hoogheid aangenomen omtrend het gezag over de'Militie in dezelve Provincie, zo als reeds is geobfërveert, niet nieuw is, maar ten allen tyde by alle Heeren Gouverneurs en Capireins Generaal is llaande gehouden, en zoo als hier voor meede reeds geilen is, door Hun Ed. Gr. Mog. op allerley wyze gejuftiffcëert; enMat nogtans aan den anderen kant by het voorfz rapporc word voorgedragen, dat daar, uit als nu fchromelykc gevolgen zouden mogen worden geapprehendeerr,door dien Höogltged. Zyne Koninglyke Majelteit van -IPrmiiën , wegens de aan Hem toegefcheene notoire verkorting van dit recht van Zyne Hoogheid fig> °P e<?n vriendnabuurlyke wyze by Miffive aan Hun Ed. Gr. Mog. heeft geaddrefleert , en daat Zyne Hoogheid lig egter nie: kan imagineeren, dat H ? '/..>•!



( $)
zodanig een vrv willig cn op fig zelfsflaande voorHelling of verzoek van Zyne Majelieit eenige verandering inden aart en eÜëntie van de vooriz hooge Charges van Gouverneur en Capitein Generaal van Holland, zoude kunnen maken, veel min eenig nadeel aan de wettige en tot hier toe erkende werking der voorfz 'Waardigheid toebrengen, zo zou men zeer gepaitelyk mogen vragen, welke dog thans de redenen van die apprehenhe meerder kunnen weezen dan ooit bevoorens; edog Zyne Hoogheid verkieit liever, deeze redenen niet op te zoeken en te eplucheeren, maar veel eer de diverle conbderaiien hier en daar 'm deeze Memorie voorkoomende kortelyk te contraheeren, ten einde het waar object van het tegenswoordig different te duydelyker te doen voorkomen als het enkel gevolg eener onderHelling, die niet exteert, en zyne gevoelens over de zaak zelfs, ter wegneeming van alle mogelyke haetitatie, nog eens nader open te leggen; te weeten, dat als nu gebleeken is, dat door de dadelyke intrekking en gehceie vernietiging van de bovengen). Refol. van den 5 Maart iö/z, als alleenlyk een gevolg en toevoegzei zynde van het eeuwig Edict, en eeven onneilaanbaar met de functie van eenen Gouverneur en'Capitein Generaal der Provincie als het Edict zelve, het gezag van Zyne Hoogheid in de zaaken der Militie nooit is gelyk gelteld met of verheeven geworden boven dat van Hun Ed. Gr. Mog., en dat de queffie in het voor handen zynde geval nooit heeft kunnen weezen, of Hun Ed. Gr, Mog. afs Souverainen , riet per/e en in lig zouden hebben dat recht van Opperge-1 bied over de Trouppes in hunne Provincie, 't welk aan alle Souverainen inconteüabel competeert,(want zonder dit zou de uitoeffening van '1 zelve gezag nimmer aan den Capitein Generaal kunnen aankomen) en gevolgelyk ook eeven weinig of Hoogffgedagte Heeren Staaten , fig immer van dit originair en plenair Oppergebied zouden hebben ontdaan; ge- lyk zulks noem, nog by Zyne Hoogheid , nog by ymand zyn er PraedeceiTeurs is gefuHmeert, en gevolgelyk dat het voorfz rapport (t zy met alle discretie gezegr) zyne geboorte eeniglyk veifehqfc digd is aan ee'nc duyffere en abufive voorilellingivan de zaak en aan eene verfuymdc determinatie, war door<het oppergezag en de verfchilJende rclatieh, waar toe het gebragt wierd, te verslaan was, al? zynde daar by dat onafhangelyk Oppergebied, dat altoos in den boezem van den Souverain blyft, en dat Reprad'entatiev gezag en bellier, 't welk daar uit proflueert, en by den Capitein Generaal word uitgeoeftend , 't geen in het effect der uitvoering wel één en 't zelfde is, maar relatief tot en onder* gefchikt aan eikanderen twee diver/a. Maxima zyn ' " 1 on-



C 33 ) , ... • • i .u,
onder een vermengd ; en dat mitsdien itt de laatlte Suats alle anxieufe apprelienfien vart eert (waarlvk denkbeeldig en chemericq) imperium tn mperio yart yelve komen te vervallen ? want indien het zeeker en waaragtig is, gelyk zulks in deete Memorie voor Zvne Hoogheid meer dan eens is gedep areert, dat hy geen ander Oppergezag over de Militie in het Generaal binnen deeze Provincie en ipeciaal ook over het Guarnizoen in den Haag ooit. heeft gefuftineert of verlangd als alleen in onderfchikkirtg aan de eoedvinding der Heeren Staaten, en dat m de o?df van zaken Hoogftderfelver dispofitien door Hem als het Hoofd der Militie, in de getkele Provincie moeten worden gedaan volvoeren, volgens de regelen eener noodzakelyke Subordinatie % zo zyn 'er geene termini habiles voor eenige geWkheid van magt, en de geheele ratio imfulfiva van 't voorfz rapport vervalt; en Wat grond of fchyn yan reeden zou 'er dan evenwel nog kunnen overhlvven* om Zyne Hoogheid met eene opentlyke. proühutie te priveeren van dat recht , t geen alle Zvne PraËdeceifeuren, anterieur aan Hem, en ny zelve tot hier toe, ruftig en ongeinterrumpeert hebben geufeert, en by Erffelyke delatie aan Hem en Zvne Kinderen en Descendenten is toegekend? Waarom hy dan ook vertrouwdidat, met ter zydeftelling van alle verkeerde en in der daad voor Zvne Hoogheid zeer bezwaarende diftidentie nopens eenigerley andere bedoelingen, de zaaken orj Sen ouden en fundamenteelen Voet zullen gelaten borden;
Aai






C H )
A» s Aan alle dollörieis k ti. CoÜö-
nels, Sergeants-Majors eb Capitein s op de Repartitie van AeeZe 'Provincie*
De Staaten, &c.
t^deie, &c. . . . . Wy hébben voor dett dienft van den Lande nodig gevonden tot Gouverneur* Capitein Generaal en Admiraal over de Militie vaé Onfen Lande te Waater e.ndte te Lande te eligeeren ende te committeerén Zyne Hoogheid dén Heere Prince van Orange, daar van Wy U Ed. by deezen wel willen kennis geeven, met ferieufe begeertey dat U Ed. Zyne Hoogheid in dezelve Digniteiten zal hebben te rejpecleeren, mitsgaders de Patenten, ende, OrdreS,^ dezelve aan U Ed. in tyden enWylenzai komen te geeven 3 préciefelykzalhebbennaertekomenentè pareer en} zonder van des te blyven in gebreeken3 ende Ons daar toe vaüelyk verlaatende beveelen, &c; Gefchreeven in den Hage den 13 Jüly i&ji*
De Staaten, &e.
Ë. Èed van het Volk van Oorloge té
Lande, ftaande tot lallen van de Generaliteit gearretteert by Hun Ed.Gr. Mogende.
Den 15 Augufly 16jz.
Vt7y beioöven én zweeren de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden,die by de Unie ende handhouding van de Gereformeerde Religie zullen blyven, mitsgaders de Staaten van de Provinciën waar? in Wy gebruikt zullen worden,en ook dé Regenten van de Stéedeh,daar wy in Guarnifoen geleid zullen worden, gehouw en getrouw te weefen,denzelven onder het bevel van Zyne Hoogheid Gouverneur van den Lande3 Volkomentlyk ende getrouw7elyk te dienen, en de voorfz Heeren Staaten Generaal, ende particülierlyk Zyne Hoogheid, mitsgaders de Gouverneurs van de Provinciën daar in wy in Guarnifoen gelegt ende gebruikt zullen worden, én de andere Hoofden en Bevelhebheren over ons geftelt ende nog te ttellen * in haare beveele te refpecteeren en te gehoorfaamen na behooren, voor den tyd, dat wy in de refpeclive Provinciën ende Steeden zullen gebruikt worden; ende voorts ons té fe«: guleeren na de Articulen ende Ordonnantiën op ónzen dientt gemaakt ende nog te maken.



Q. ÈXöakVuic bet Regifter
der Refolutien van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden Van de Staaten van Holland en Weftvriesland, genomen op *£)en 2. November 1677tn Haaf Ëd Mog. Collegie gemoveerd tynde , dat I Zyn Hoogheidgnaar Engeland vertrokken weezende H^GGEMttoE Zvne HöoOheIOs RegIment G,«£ Iste voet alhier iu den Hage ge komen w as, en d* Sereeant-Maior Seiffert, dis nu het zelve Regiment corömandeerende, op het Binnenhof Wacht aanviel* haddl zonder aan Baar Ëd. Mog. van het binnen komen Van het voorfo Regiment, nochte het aanffi van de vöorfz W.dKt, eehige kenmft gegeeïf: 0fte van het woord voor dezelven Wacht; voor Hm Ed. Mog. Collegie ontbooden ehde afgeyraagt , * A™ hnedanié ende op wiens otdre zig het
M.ior Seyffert bekwaam was het voorfz woord tinnen ontfangen, waar op de voornoemde Officier t het cSe van Hun Ed. Mog. verfcheenen in net < recours tot den voornoemde
^am" Ed' ooedaevonden denzelven Sergeant-Major voor haat fe befchdden, ende naderhand die niet gecompaƒ S«r Vwfêlver goede meeninge aan hem door de We' Ed He« van Asperen bekent gemaakt zoude wwdeo/en zyn vervolgens van den anderen gefchei-
den' Accordeert met voorfz Regifter,
l , —— ■**
^7~" Extraa.uk het Regifter
der Refolutien van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en Weltvriesland, genomen op
tfoen + November 1677*
De Wél-Ed. Heer van AspereU, heeft H. E. Mo|. petaorortéeri, dat op cergilteren, tot voldoe, • rtfv!nPHI E Mog. Refolutie van denfelven daninge van H. \L. iVJOg Seyffert by hefn was
tü„, in plaatze van bt.. M . y ^ verfcheenen den Adjajan g Adjudant in
te Mf rZef betoflemakt hadde, dat Hooggele de zVoe Hoogheid^r 4ffr/u ^ topJJiïjZ kSt* geiten eene lyfte ^aar na £



( ?7 ) , gelyks het woord ofte de ordre voor de Wacht zoüae 'werden uttge geeven, met byvoegingè, dat hy overboodig was het zelvige woord., dagelyks aan de Heeren Leeden van H. È* Mog. Collegie te komen geeven 5 waar op zynde gedelibereert, is goedgevonden ende verMaan/dat de meergemelde Sergeant-Major Seyflert; iri her voorfz. H. E. M. Collegie andermadd ontbooden, ende hem H. E. Mog. Refolutie van den i deezer als nog bekend gemaakt zal worden, met hyvoeginge, dat H. E. Mog. daar-over niet ten bettert zyn geftichs, dat hy ontboodën zynde, in plaatle van zelfs te coinpaieeren, den voorne Adjudant haddè gezonden, dat hem vcrzogt ende aangezegd zal worden, tot H. E. Mog. geruft beid, ende genoegdoenmge daar' van. dat H É. Mog. de voorfz ordre van Zyne Hooiheid daar zynde/die meede zouden refpeéieereii ende' zyn volkoomen effect Zoude laten erlangen , al het web.e vervolgens den voornoemden SergeantMajor Seyffert, perfoneel verfchreeven ende aangezegt zynde, heeft hy geantwoord, de voornoemde ordre niet te konnen exhibeeren als Ürydig met het Krvps«Jehruik, ende heeft daar by na veele vermaningen ende verf eken haUtarrigiyk geperfilleerr.
Ende. is voorts by nadere deliberatie g: rëfolve?rt; dat de Heer Raad Penhonaris , jcegenwoordig op den , Huize van Leeuwenhorlt zal werden verfogt op morgen goeliyds te willen alhier zyn om me over het voornoemde f'ibject H. E. Mog. te konnen dienen van zyn confideratien en ad vis.
Accordeert met voorfz Regiüer.
£ Extract uit het Regifter der
Refolutien van de Edele Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden van de Siaa-. ten van Holland en Wellvrieland, genoomen op
Den 5- November 1677.
DE Sergeant Major Sei tiert op huiden ter praefentie van den Heere Raadpenlionaris Eagel, wederom binnen ontboodën en met deductie Van alle bedenkelyke redenen , ferfuafie ende motiven verfogt ende geordonneert zynde, ten einde hy de ordre-van Zvne Hoogheid in H. E. M. Refolutien van den z en 4 deefer loopende maand nader gemeld, zoude • hebben te exhibeeren, zdvs de voorn. Heere Raadpenlionaris daar by gevoegd hebbende dat hooggem. Zyne Hoogheid op zyn vertrek aan hem Heere Rdadpenfïonaris hadde gezegd} dat ingevalle H. E. M. Visie van de voorfz ordre van hem Sergeant Major lullen komen te vergen, hy die aan H. E. M. zoude hebben te exhibeeren; Is na voorgaande deliberatie, aange-
E ften



( 3^)
fieti de meergem. Sergeant Major by zyne voorfz weigeringe van exhibitie van de voorfz ordre opiniaterlyk ende als met een kwaad opzet is blyven perfifteeren, goedgevonden ende vcritaam* dat hem voor het laatfte zal worden geordonneert de voorfz Zyne Hoogheids ordre als nog aan H. E. M; te exhibeeren, of dat hy voor ieder dag, die hy van dit te doen ingebreeken zoude blyven,ten behoeven van het gemeene Land zoude verbeuren een fomme van vyhig guldens, ende dat. vervolgens de voorn. Sergeant Major by zyne voorfz opzet ende weigeringe als nog peperfifteert hebbende daar over aan meer hooggem. Zyne Hoogheid nog met de poll van huiden, de jVliflïve hier na van woord tot woord geinfereert gefchreeven, ende tegens den voorm Sergeant * Major Seyfiert daar over zodanige correctie ende ttraffe verfogt zal werden, als hoogftgem. Zyne Hoogheid zal bevinden te behooren.
Vokt de voorfz, Miffive.
Doorluchtige C^f,
NAar het vertrek van Uwe Hoogheid uit deefe Landen en naar Engeland hebben wy vernomen, dat het Regiment dar Gardes te Voet van Vwe Hoogheid binner 'sGravenhage gekoomen ende dat eenig Volk van het felve op het BinnenhofT alhier ter Wachte geordonneert, ende gemarcheerd is, zonder dat ons nogte van het voorfz arrivement het doen ofte hertellen van de voorfz Wagt met het toonen van het Fatent van Uwe Hoogheid ofte anderfints eenige kenniile gegeeven, veel min dat tot het geeven van het Woord ofte de ordre aan defelvige Wacht, aan ons eenig verzoek gedaan ofte daar van eenig gewag gemaakt is, ende dewyle wy nietwiüen, wat ordre Uw Hoogheid zoo ten aanzien van het binnen komen ende IV acht doenvan het voorfz ! Regiment ook het geeven van het voorfz IVooi d ofte de voorfz ordre aan de voorn. Wacht voor dejjelfs voorn, vertrek zoude mogen hebben gefielde zoo hebben wy gemeend plichtshalven geobligeerd te zyn ons daar omtrend te informeeren, ende vervolgens voor ons ontbooden den Officief de voorfz ^angeltelde Wacht als doen commandeerende, met dewelken over het voorfz fubjed gefprooken zynde ende die zyn recours tot den Sergeant Major Seyffert, die het voorfz Regiment, vermits de abfentie Van den Coll. en Lt. Coll. over het zeivige Regiment commandeert, genomen hebbende, zullen wy U Hoogheid van het gepafleerde dienaangaande moeten berigten, dat de voorfz
Seif*



f 39 ) LL i
Seiffert vervolgens in ons Collegie verfcheenen is, en aan ons gerelateerd heeft, dat hy eene Memorie van Uwe Hoogheid ontfangeri hadde,daar inne de ordres ofte het woord dat fucceflive by hem geduurende de voorfz abfeniie van Uwe Hoogheid aan de voorfz Wacht gegeeven foude worden was geëxpresfeert; dat wy hem hebben aangefegd, dat wy geerne wilde gelooven.dat uwe Hoogheid zodanige ordres onder hem hadde gelaaten 3 maar dat wy tot onje gerufiheid ende genoegdoemnge verzogten dat hy ons van de voor/z mnehoude wilde geeven fimfele Vifie met verjeekeringe3 dat wy 'die ordre van 1)we Hoogheid zoude reffetleeren ende zyn volkoomen effètJ laat en exteeten, dat wy hem op huiden ten preienlie ende naar ingenoome confideratien en advis van den H. Raadpenlionaris deefer Provincie, na affonderlyke aanfpraak ende vermaninge by deri voorn; Hr. Raadpensionaris aan hem gedaan, met dedudie van de reedenen ter materie dienende zeWs die genoeg zyn uit de authoriteit en gezag, dat ons by de Heeren staaten van Holland endé Weltvriesland inzonderheid by het afweefen van HE G. Mi Vergaderinge gedefereerd is, wederom hebben getragt te permoveeren , dat den voorn. Heer Raadpenlionaris ons mitsgaders hem Sergeant Major daar en boven geafhrmeert hebbende 4 dat" hy wel wift dat Uwe Hoogheids intentie zelfs nog op zyn vertrek waar geweelt, dat hy dé voorn, ordre, als wanneer zulks by ons van hem zouden worden gevergd, aan ons zoude hebben te exhibeeren, hy Seigr. Maj. echter het ielve teegens alle vermaninge reprefentatien en verfoeken daar toe iterativelyk aan hertv gedaan met de uitterlte opimairiteyt heeft geweigerd, en daar by is blyven perfï. itetren,en dat wy(onder het welneemen van Uwe Hoogheid)daar by hebben gevoegd,dat wy wel verfeekert waren, dat zyn vooriz manier van doen Uw Hoogheid zeer onaangenaam zoude z>n; wy konnen U Hoogheid verklaaren, dat het ons van harten leed doet dat deefe facherie voorgevallen is, en dat wy Uwe Hoogheid daar over moetenimportuneeren, maar confidereerende de geleegentheid van het voorfz voorval,en dat wy ons van den voorfz Sergt. Major gerescootreert zien met Proceduren,die order agtens niet alleen laDoreeren aan een zeer delpeaueus opzet in ons rtguard,maar dat wy ons ook met niet weinige kleynigheid daar over van denfelven bevinden aangedaan, zop,hebben wy defelve in K x hes



C 40 )
het geheel niet konnen laaten door paüeeren, maar vermeent verpligt te zyn eenigermate ons reilèntiment teegens denfelven Sergt. Major daar over te moeten betoonen, ende denlelven dan vervolgens geordonneert, dat hy rDw Hoogheids ordre aan ons zoude exhibeeren, of dat hy voor ieder dag, die hy van dit te doen ingebreeken zoude blyven, ten behoeve van het geroeene Land zoude verbeuren eene fa van /jo- o-o, des niet jegenihande by de voorfz Sergt. Major by het voorfz zyn voorneemen ende opzet geperfilteerd zynde.
Doorl. Hooggeb. Vorft ende Heer hier inne 1'u mms teel bettaande de toedragt van het voorfz voorval, hebben wy Uw Hoogheid daar van by deezen kennilTe moeten geeven, met verfoek dat Uw Hoogheid hem ons voorfz ge, procedeerde gelieven te laaten-welgevallen, en dat Uw Hoogheid in agtirg noemende, dat het m 't gemein daar aan leer veele.geleegen is, dat het gefag ende de authoriteit van dehooge Regte.inge omtrend de M litaire Officiers behoorlyk mooge werden geconferveert, teegen den voorn. Sergt. Major zodanige correctie ende ftraffe fal gelieven te decreteeren, als Uw Hoogheid naar defJ'elvs hoog beroemde wysheid zal bevinden ende oordeelen te behooren.
Daar meede &c.
'Doorluchtige f$c.
Accordeert met voorfz Regifler.
F. Extraót uit het Regifter der
Refolutien van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en Weltvriesland, genomen op
Den ij} November 1677.
IS op voorgaande verfoek aan H. E. M. binnen gekoomen Seyffert, Sergt, Major onder het
Regiment der Gardes te Voet van Zyne Hoogheid den Heeré Trince van OrangeJ heeft H. E. M. geëxhibeerd eene Afie van hof>ggemeldeZyne Hoogheid, gedateerd alhier in den Haage van den ióOctober laatflleeden houde'nde fpeeïficatie. van eenige woorden, ende lajl aan den voorn. Seyffert 3 omme die JucceJJivelyk ende van dage tot dage^ aan ha voorfz Regiment uit te geeven, de voorn. Seyffert nevens de voorfz exhibitie daar by gevoegd hebbende, dat hy Verhoopte H. E. M. ordres dienaangaande, in voorgaande



gaande potuien ónder datis den %■ en j deefer !d» nende maand nader gemeld, te hebben voldaan.
Waar op gedelibereert ende m achting genomen zvnde, dat de voorn. Seyffert hier bevoorens öponderfchcidene maaien in H. E. M. Collegie gezegt ende verklaard heeft, dat Hoöggem. Zyne Hoogheid voor deflelvs vertrek naar Engeland aan hem bergt. Major fodanige ordres,als hier boven isgeéxprelTeert j ende by hem Seyffert aan H. E. M.vertoond,hadde gelaaten, dat het woord Leyden op den voorh. x deefer voorfz lopende maand gegeeyen, op de voorfz s-ltelde Ade van Zyne Hooheid niet en wierd gevonden, dat hy als nu iterativelyk bekent heeft de voorfz Ade met de laatte aangekomen Pöft uit En_geland van meer hooggemelde Zyne Hoogheid te hebben ontvangen, ende dat bet overzulkü notoir is, dat de voorn. Seyflert H. E. M. ende derfelver ferieuie deliberaiien over het voorfz fubjeft met palpabele leugentaal opgehouden,geabuleerd ende gevilipendeert heeft; is goedgevonden ende verftaan dat de Heer Raadpenfionaris Fagel jegenswoordigopden Huvfe van Leewenhorft by Miffive zal worden verfogt op morgen goedtyds te willen alhier zyn, ende dat als dan ter prefentie van voorn. Heer Raadpenfionaris over de voorn. ïaaken nader gedelibereert ende gerefolveert zal wordeh too als ten meeften dienden van den Lande, en tot maihtieh van het gezag ende de authoriteit van H. E. M. competeeiende bevonden zal worden te behooren.
Accordeert met voorfz Regifter.
G. Extract uit het Regifter der
Refolutien van de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden vari de Staaten van Holland en Weftvriesland gettomeh op
1)en xi November 1677.
TNëevolée van H. Ed. Mog. Refolutie van giftfretï ITe Ifcni e van den Hefr Raadpenfionaris *agei nader gedelibereert zynde over de Facbirte vm den Sergeant Major Seyffert, in de voorfz refolutie g£
SeelSreeVc6 Milaan Zyne Hoogheid over het voo Iz ilbTea aan hem Heere Raadpenfionaris geKeve^ofk daar uit ^,™/^e&™™% zynde, dat hooggem. Zyne Heogheid tn zeer fttteufe termen de ongehoorzaamheid en de trreverente mamere van doen, vfn den voorn. Seyffert in het regard vjn Hnn Ed, Mog. in het hoogüen deiavoueerd ende
L» ffits~



( 4* )
raisprylt, ende wyders niet duyfterlyk te kennen geevc dat het hem aangenaam zal zyn, dat het finaal afdoen Van die Facherie tot deilëlvs weedcrkomüc mogte werden uitgelteld.
is goedgevonden en ver{taan,dat dien conform hei finaal afdoen van de voorfz Facherie tot overkomfte van meer hooggem. Zyne Hoogheid gedefereerd zal werden, ende dat Hun Ed. Mog. Zyne Hoogheid in het Vaderland aangekomen weefende, Collegialiter zullen vernieuwen, het verfoek by derfelver Misfive van dën 5. deler lopende maand meede gedaan, ende de voorn. Sergeant Major Seyffert over de feyten, ongehoorzaamheid ende kleynigheeden Hun Ed. Mog aangedaan ende in voorgaande Notulen nader geëxprelleert andere ter exempele regoureuielyk te willen doen corrigeeren ende ilraffen,
Accordeert met voorfz Regiiler.
H, Extract uit het Regifter der
Refolutien van de Edele Mogende H eeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en Weit-» vriesland genomen op
t)en 23 November 1677.
TN achting genomen, dat op gilleren by den Sêr* geant Major Seyffert aan Hun. Ed. Mog. geëxhibeert is de acle van Zyne Hoogheid in de Notulen onder die dato nader gemeld, is, tot voldoeninge van Hun Ed. Mog. Refolutie van den y deefer loo* pende maand goedgevonden en gerefolveerd, dat de Traétementen van den voorn. Sergeant Major Seyffert, ten behoeven van het gemeene land, zoo lange van zyne ordonnantiën van betaalingen zullen werden gekort, tot daar aan verhaald zal weefen de fomme van agt Hondert vyftig Guldens over 17 dagen, als van den y tot den 21 der voorfz lopende maand inclufive, die hy in gebreeken is gebleeven, volgens de beveelen van Hun Ed. Mog. de ordres van Zyn Hoogheid daar op by hem omtrend zaaken fubjecl: heeft beroepen te vertoonen, ende dat inde voorfz kortinge op de voorn, ordonnantiën te Hellen , de reedenen van dien behoorlyker wyze zal worden geëxprefieert; ende zal van deefen gegeeven worden Extract aan de Commifen en de Boekhouders van de Financie om te dienen tot haare narigtinge.
Accordeert met voorfz Regirtcr.
Extract



< 43 )
|. Ëxtracl: uit het Regifter 'def
Refolutien van de Heeren Gecommitteerde Raaden genomen op
'Ben 7 July 16$ 3. t'S na deliberatie goedgevonden, alvoqrens nagezien 1 den Eed daar op in May 1650 de Compagnie Guarde te Paard is beëedigc, eb het Reglement ofte ordre van de Militie in de groote \ ergadermg gearreüeerd op den ...... Mitsgaders geled op de
Confideratien van Zyne Excellentie van Brederoode, geopperd by rapport van den Heere van Barendregt, dat de Compagnie te Paard zal voorgehouden worden den Eed volgende het Formulier hier na gemfereerdt, en is het zelve dien volgende gedaan in agtervolge van de Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. van den deezer maand, ten overftaan van Zyne Excellentie van Brederoode en alle de aanweezende Heeren van het Collegie: Volgd de voorfz Eed: Dat zweeren wy, dat wy de Heeren Staaten Generaal ende geduurende den tyd, dat wy in deeze Provincie weefen zullen, de Heeren btaaten van Holland ende Weüvriesland, ende derfelver Gecommitteerde Raaden, gehoorfaam, gehouw, en getrouw zullen weefen, onder het Commandement van Zyn Exeilentie van Brederoode ,Veldmarchal der Vereenisde Nederlanden, en andere Hoofden over ons settelt ofte nog te «ellen, Mitsgaders onder het gelvde van den Grave vanDona, onfen teegenwoordige Ritmeelter, ende andere Ritmeefters, dewelke over de Compagnie Guardes te Paard van de Heeren Suaten voorfz in der tyd het bevel zullen heDben, en dat wy voorts ons zuilen reguleeren na den aïticulbrief.
K. Formulier van Eed voor alle
Overflen, Collonellen, Ritmeefieren, Capita ine n, Lieutendnts en mindere Officieren, en al het Vokk van Oorloae ftaande op de repartitie van Holland en fVeftvnes land, te doen in handen van de Staaten dtrfelver ofte haare Geauthorifeerde. .
G e ar re fleer d by tiaar Ed. Gr. Mog. Refolutie van den y Maart 167%.
WY belooven en zweeren de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, die by de Unie en de handhouding der waare Chnttelyke Religie zullen blyven, en namentlyk de Staaten van Holland en



% , , ( 44 ^ i
Weflvriesland .gebouw en getrouw te weefen, den fel ven vromelyken en gerrouwelyken te dienen, tot voorllant van de voorfz vereenigde Nederlanden, ende namentlyk den Lande van Holland en Weftvriesland, den Quartieren, Steeden en Leeden vart dien, jegens alle haare Vyanden; de welgem, Heeren Staaten van Holland en We 11 vriesland ofte haare geauthorifeerden gehoorzaam te weefen, in 't geen zy luyden ons, tot vorderinge van den dienft ende defenfie van de voorfz Landen beveelen zullen,ende iiamentlyck omme de platte Landen van de voorfz Provincie van alle inleegeringen ende Foulen van het Volck van Oorloge te helpen befchermen, ook binnen deefe Provintie zynde , aldaar niet en znllen marcheeren , ofte daar buiten weefende daar inne met en zullen komen, om aldaar gebruikt, getnquar tiert, ofte in Guarnifoen geleid te wórden, ah op 'Patent van tneérgem. Heeren Staaten van Holland en JVéftvriesland ofte derfelvér geauthorifeerden.
Ende voor al ons nooyt zullen laaten gebruiken, veel min iets te onderneemen ofte in het werk te ftellen tegens den voorn. Lande van Holland en U'cftvriesland, ofte ook buiten expres fchriftelyk bevel van de Heeren Staaten van denfelven Lande van Holland en Weftvriesland, tegens eenige Leeden, Steeden, Regeerders, ofte Bedienden van dien, ook niet, buiten exprefTe lalt van de hoaggem. Heeren Staaten, ofte van de Particuliere Magiffraaten, tegens eenige Onderdaanen ofte Ingezeetenen van den voorn. Lande, op wat ordre of Commiffie,ook onder wat titul, fchyn of couleur, ons by iemandt, wie het ook zoude moogen weefen, iets deefen contrarie bevoolen ofte gevergt zoude mogen worden, en voorts in alles de ordonnantiën ende articulen van den oorloge te agtervolgen.
Soo waarlyck moet ons God Almachtig helpen.
L, Extract uit het Regifter der
Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en Weltvriesland, in hun Ed. Groot Mog. Vergadering genoomen op.
Maandag den xy Juny xdjr.
"piE Heeren Gedeputeerden der Stad Leyden, er* inneren haar met de uitterfte bedroeftheid, dat 4e maximen, die zeedert eenige jaaren herwaards in fwang hebben gegaan, niet alleen haar ten hooglten hebben mishaagt, nemaar dat zy daar omtrend van tyd tot tyd in deefe Vergadering hebben gedaan deducéeren, dat deefen Staat haar behoord hadde te
ont-



( 4M! 4
onthouden, van Veele zaken, doof dewelke frprl Hooge Geallieefdens en de Nabuuren haar gechoirjueert ende gebëigt Vonden, ende daar over derfefvër refentimehten niet duitterlyk konden werden re gemoed gezien, endë ter contrarie, dat men behoord hadde te amplecïeëren zódanige aanbiedinge van nieuwe Alliantien, ais by verfeheideoccafien aan dehand waren geköomen; insgelyksdat van wegens de Voorfz Stad meenigmaalen was geurgeert, dat de Publicque deliberatieni zoo veel doenlyk met het intere/f. van zodanige Ingezeetenen deefer Landen op dewelke men in tyd van nood zyn meefte vertrouwen konden Hellen, ende met de inclinatie van de gemeene Bondgenoöten mogte werden gecompaiiëert, en boven al, dat de zake tot de Militaire funélie fpefieerende op zódanig een voet, als gefchiede y niet behoorde te werden gemanieert, waar uit in tyde van Oorlog niet als de uitterüe confufie gefchapen was te refulteeren; Edog dat fy het ongeluk hadden gehad, dat men de voorfz falutaire Propofkien en Advifen van de voorfz Stad telkens, of met een itilfwygen genegligeert, of met een Contradictie buiten Conclufie gehouden hadde: dat haares oordeels den Itaat vah het lieve Vaderland daar door in de tegenwoordige Calamiteiten en desordres, mitsgaders de Religie en Vryheid (die derfelver loffelyke VoorVaderen ten koüen van haar Goed en Bloed foo itandvailig hadden helpen verkrygen ende befchermen) byna tot de laattte Periode van haar fubliÜentie gebragt was.
Dat de voorfz Geallieerdens en Nabuuren in ópenbaare Oorlog uitgebariten zynde, alsnu by klaare experientie wierd ondervonden 't geen Van weegens de voorfz Stad, zoo meenigmaal was geallegeerr, namentlyk, dat de Wapenen van deefen Staar, by manquement van goede ordre niet beÜand waren orri het geweld van den Vyand te konnen repouileeien i integendeel, dat den Capitein Generaal zig genoegfaam in alle zaaken tot fijne Funclie fpecteerende, moetende reguleeren naar de ordres, ende het goedvinden van de Politicque Regeering, noodzakelyk, alles moeite vervallen tot de alleruitterÜe confufie^ ende dat daar van den tegenwoordigen toeftand van 'sLands Militie, en de ongelukkige mouvementen van dien, konnen dienen tot een overtuigend exempel.
Ende alfoo by voortgang van defelve desordreden Vyand önmogelyk gerefiÜeert, nogte de Steden en de Ingezeetenen van deeze Provintie befchermtkonden worden;'"dat overzulks de voorfz Gedeputeerden haar by fpeciaale Refolutie van de Heeren haare Principaalen gelalt vonden alhier ter Vergadering té Urgeeren, dat de faaken ter Generaliteit daar heerten behoorde te werden gedirigeert, dat alsnog op drrt



Milme van deefenS^rec dey londer ymamsbekreun mogen raaKen, abfolutel^, enüc $ ^ ygrri te mogen disppneeren,enüe aii" lecuriteit van de het geen defelve tote^^^^meene Unie gr^d^te^'em"In dat iLiddels ende itag nde daar pp de Conclufie, by ^ geijjmcnt-
Ivke Bondgenoten te neeroen, zonder tyd verlies by AC Edeu7Groot Mog. op den Pff «;
aanttonds zodanige magt en authonfa^ in he t Ter
fcnX.rc^ciplalen'dienthalven te mogen veritaan 'is ^ rinaale Refolutie daar op te neeroen,»*. getteldtot_nadere dehb,ej^tie1____
'j^.. Dooriugtlg 0&
DE confufie en de ftoutigheid onder de; kleine ge, meeme is Veer groot en met wel dragelyk al r ^ul Haag voornamentiyk en ten aanfien van V JeL het z? Vrouwen ofte Luyden van buiten tuê Uiier o thLdende, dewelke van hier willende ÏJ[rekken degens wil en dank, ook tegen ordre van Sftóèèïitófïits»ideH het gevoelen yan princitzti BorS dTar in door het voorfz klem of ge' P ! Volk fvtelvk worden verhindert; eene zaak, ^l^o^dSfonlydelyk te weefen en daar in fnusdien behoord te worden voorfien, Vi der de üerke hand zulx met mogelyk is, en dat otdrel die wv daar tegens zoudemogen e en, r S den Hove ofte Magiftraat doen (tellen, leen Sav.n^en,zotter.de Ikrke hand g rl arTen Wy Uwe Hoogheid in bedenking, ot f^ge riet goed fal vinden f ten fpoedigfien doen tl L rw anf te doen komen vier of vyfCotn,
politie af wagtende, Doorlugtïgp
beveelen Wy &c. Gefchreeven in 'sHage den 3* l67Z' De Staaten






MISSIVE.
vaH
Zyn lioogheid met een Memorie van confideratien en twaalf Bylaagen omtrent het StaatsRapport van den $ November 1785 over het commando van het Guarnifoen van den Haag.
Copie aan de Leden.
7 Decembi 17^.