KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK COLLECTIE-TH IERRY BRUIKLEEN van de Ned. Herv. Gemeente te 's Gravenhage 7118 - '35    'GE S'CH I EDENÏSSEK DER VEREENIGDB NEDERLANDEN.   GESCHIEDENISSEN DER VEREENIGDE NEDERLANDEN. VOOR DE VADERLANDSCHE JEUGD. EEN EN-TWINTIGSTE DEEL MET PLAATEN EN POURTRAITEN. te AMSTERDAM, by JOHANNES ALLART. Uüccxexzr.   NEGENENNEGENTIGSTE GESPREK. INHOUD. BaldaadigJïeden te Nimwegen. — Indaagfag van den Baron van den Heuvel. —— Bef.uit der Regeering van Zuipken, wegens uitgewekene Amptenaaren. Verzoek* fchrift van vier Gelderfche Ridders, en van eenige Regenten en Burgers van EUnirg. Vertrek der Pruis fifche Troepen uit Dordrecht , en Rotter dam Fer klaaringen van Frankryk en Engeland. Voorfiel der Ridderfchap van Holland. — Be fluit der Staat en van Holland, —— Be Raad. pevfionaris van Bleiswyk legt zyn Ampt A 3 ne-  GESCHIEDENISSEN De R neder, — Affcheidsrede van demelven — Brief van de Prinjls van Oranje aan den Hertog van Brunswyk. Antwoord op de~ zeiyen. ■ Foor/lellen der Stad Hoorn. Foorjlel der Stad Amfleldam. — Fertrck van den Hertog yen Brunswyk naar Ber' iin. — De Heer van der Spiegel wordRaadfsnfionaris. Eenige trekken uit deszdfs Aanfpraak. — Ferzoek der In~ en Op ge zetenen van 3/eerkerk, Flaardingen en an* dere Plaat fin, — Foorjlel van dsn Prins yan Oranje tot Amnestie, — Infinuatien of aanzeggingen van yerfcheiden Burgers te Jlmfleldam. — Onrust met en onder het Krygsvolk in die Stad. — De Gommis fis lot het veranderen der Regeering komt aldaar aan. De Regeering veranderd. Naamen der aangeflelde en ontflagene Regenten. Publicatie deswegens. — De Sociëteit shuizen worden gefloten. — Handeling met as Geconflitueerden. —— Aloedv/ü te Schie* dam. Scherp Plakkaat tegen het zelve. Va-  vereen1gde nederlanden. ? Vader. Ik heb u in eenige onzer voorige Gefprekken , zo kort en tevens zo naauw keurig als mogelyk was , befchreven, de aanmerkelyke omwenteling dtr Staatszaaken in ons Gemeenebest, thans ga ik voord mee u de gevolgen van dezelve, op de voorgaande wyze aan te toonen. —— De geruchten der Plunderingen in 's llertogsnbosch en elders , waar van ik u reeds eene fchets heb gegeeven, (*) tot in Gelderland doorgedrongen zynde, hadden, inzonderheid te Nimwegen , fommigen van de Krygsbezetting, cn eenige kwaaddenkende Ingezetenen niet weinig in beweeging gebragt , zo dat 'er den twaalftien November des Jaars 1787. vry wat ongeregeldheden, zo door het inflaan van glazen als andere baldaadigheden, gep'cegd wierden , zo dat de Rcgcering zig genoodzaakt zag, twee dagen kater, ecne feberpè Publicatie tegens faainenfottingen , beweegingen en cp- (*) Gcfchiedcnisfen der Vereemgde Neder, landen in H kort. XX Deel, Bladz. 210 enz. A 4  GESCHIEDENISSEN DER oproer te doen afkondigen. Ook liet dezelve het niet by deeze Publicatie, maar reed zelf in Koetzen, ycrzeld door Ki ygsvolk en de Dienaars der Justitie, door de Stad, om den eerften plunderaar, op heeter daad betrapt , zonder vorm van Rechtsgeding , te laaien opknoopen. Dit verwekte zulk een al. .gemeen ontzag , dat de boosheid wel haast „verfchrikte, en de Stad door de waakzaamheid der Redering en der bevelvoerende Ofil.eieren voor alle onheil behoed bleef. — Terwijl dit te Nhnwegen voorviel, was de Baron yan den Heuvel te T.hiel gedagvaard geworden om aldaar, tegen den twintigften November te verfchynen , om aldaar te zien en .te hooren overleggen zodaanigen Eisch en Be fluit, het zy tot kerkering als anderszins, den Rechter, als dan tegens den Gedaagden, zouden willen doen en neeraen. Zoon. Waar mede was dien Meer befciiuldigd geworden. V. Gemelde lieer Jan Baptist van den Heuvel, Keer van Blywerven, en befchreven in de Fvidderfchap van Gelderland, was bc- fdmlr  XXI.B-PlX   VEREENIGDE NEDERLANDEN. ïct zynde, of ooit geweest zynde, om zig met „ magt in de zaaken van de Republiek der „ Vereenigdc Provintien in telaaten, zo heeft „ de Communicatie, welke aan liet Hof van „ Londen, den zestienden September, door „ den Heer Barthetemy gegeeven is , geene „ andere bedoeling gehad, dan om aan dat „ Hof een voorneemen te kennen te geeven, van't welk de beweegredenen, thans niet tseer „ beftaan, voor al niet federd de. Koning, van s, Pruisfen , zyn belluit dienaangaande hoeft medegedeeld. Zyne Majefteit maakt dien* volgens geen zwaarigheid te verklaaren , dac Hy de bovengemelde Declaratie nietzal ter uitvoer doen brengen, en dat hy „ geen vyandlyk oogmerk in eenig Wacreld„ deel heeft, met betrekking tot het geen 'er „ in Holland gebeurd is, en zyne Majefteit „ daarom verlangende in te (temmen, met die 99 gevoelens van zyne Brlttannifche Majefteit, tor handhaving van de goede harmonie tusn fchen de beide Hoven, bewilligd met ver- 55 IK ?>£i£,  V E R.-E E N I G D E NEDERLANDEN. 1$ „. maak gelyklyk met zyne Brittannifche Ma* „ jefteit, dat de uitrustingen, en in 't alge- meen alle toebereidzelen ten Oorlog, van „ weerskanten zullen worden geftaakt, en dat „ de Zeemagtcn der beide Natiën weder zul- len gebragt worden op den voet van Vre. „ denstyd, zo als dezelven zig bevonden op den Eerften January van dit loopend Jaar.'/ Z. Deeze Verklaaring was dus duidelyk genoeg, om niet te twyffelen of alle hoop op onderftand van wegens Frar.kryk was den bo.« dem ingeflagen. V. Midlerwyl had de Ridderfchap van Hol* land voorgefteld, om zyne Hoogheid, den Erf' Ihdhouder te verzoeken, het ter Algemeene Staatsvergadering daar heen te wenden , om vyf of zesduizend Man Duitfche. Troepen , voor eenen tyd, in Soldy te neemen, en haare Koninglyke Hoogheid inmiddels te verzoeken, door Hoogstderzelvcr tusfehenkomst, zo mogclyk, by zyne Pruisftflhe Majefteit, uit te werken, dat drie of vierduizend Man Prutsfifche Troepen voor als nog hier te Lande verbleven , tot dat dezelven door de Duïtfche T.roe-  ï3 GESCHIEDENISSEN DER Troepen zouden worden vervangen. Op dit Voordel der Hollandfche Ridders, was dooide Heeren Staaten van Holland een Rapport uitgebragt, waar in de meeste Steden toegeflemd, doch Dordrecht, Haarlem, Leyden en eenige andere Steden zulks overgenomen hadden. — Kort daar na namen de Algemeen* Staaten het Befluit, „ om, vermits in de tegenwoordige gefteldheid van zaaken, de Bemiddeling en goede dienften, door de Hoven van Frankryk, Pruisfen en Groot-Brittantiien aan Hunne Hoog Mcgenden aangeboden , tot bylegging der gefchillen met den Heere Erfïladhouder en tusfehen de Provintien, wa. ren opgehouden, den Heere Lesteyenon yan Berkenrode, den Heer yan Reede en den Heer van Lynden, Hunne Hoog Mogende Gezanten aan de Hoven van Verfailjes, Beilin en Londen, aan te fchryven, om aan hunne Majefteiten kennis te geeven van de gelukkige gebeurenis, alhier voorgevallen, waardoor de gefchillen tusfehen den Heer Erfftadhouder en tusfehen fommige Provintien, uit den weg waren geruimd, en dezelve in alle zyne Rechten en Voor-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. I£ Voorrechten was herfleld geworden, en dat dus aan Hunne Hoog Mcgenden niets over» bleef, als Hoogstgedagte haare Majefleiten, voor de aangebodene bemiddeling en goede dienflen te bedanken, niet twyfïelende, of Hoogstdezelve zouden in deeze gewenschte herflelling der rust en goede orde, en bet genoegen daardoor aan Hunne Hoog Mogende» veroorzaakt, deel necnicn, met verzoek dat Hoogstgedachte haare Majdteiten dezelve gunst en genegenheid, by voordduuring aan deeze Republiek wilden beioonen, waar van dezelven zo meniginaalen proeven hadden gegeeven. Gemelde Algemeene Staaten hadden nu ook het Krygsvoik van Siernbach, Matha. en Meyern buiten dienst gefield, zo als ook de beide Corpfen van den Rhyngraaf van Salm, doch de acht Compagnien Huzaaren, en eenige Jaagers van 't Legioen van $alm> wierden echter niet argedankt. Z. En waarom deezen minder dan de anderen ? V. Om dat men begreep dat dezelven , nooit in dienst van de Algemeene Staater£ ge-  2© GESCHIEDENISSEN DER geweest zynde, des ook geen ontrouw aan Hoogstdezclven bewezen hadden. Sederd zyn deeze Manfcbapnen ook in dienst van Hunne Hoog Mogen den aangenomen geworden. ■■- — Ondertusfchen was den. derden November wederom het vyfjaarig tydperk van de bediening van Mr. Piet er van Bleyswyk, als Raadpen* fionaris van Holland, verftreken. De tyden thans merkelyk veranderd zynde, wierd door de Staaten geen de minfte moeite aangewend, om dien Heer te.overreeden, tot het verder bekleeden van die Waardigheid. Dus Jng dezelven dan dit aanzienlyk en niet minder ge. wigtig Ampt neder, en nam zes dagen Jaater affchcid van de Vergadering der Staaten van Holland, met cene Aanlpraak, waar in hy verklaarde, „ dat', daar het hem thans mogt gebeuren,, het lastig en drukkend pak zyner Bediening neder te leggen, in den fchoot van Hunne Edel Groot Mogenden, het hem veroorloofd mogt zyn dezelven voor het laatst te naderen, met ootmoedige betuigingen zyner. fchuldpüguge dankerkentenis voor de menigvuldige gunstbewyzen , voor de herhaalde bly.  V E R'E ENI GDE NEDERLANDEN» 21 blvken van byzondere eer en vertrouwen* welke hy van Hunne Edel Groot Mogenden, in den loop van zynen dienst had mogen ontfangen, en voor de hooge goedkeuring, waar mede het Hunne Edel Groot Mogenden, by verfcheiden gelegenheden behaagd had, zyne geringe arbeid en zwakke poogingen te be^ gunfligen." „ Wierden [vervolgde de Heer Raadpenfionaris] zyne wenfchen vervuld, zyne gebeden verhoord, dan zoude de keur van 's Hemels beste zegeningen op de aanzienlyke Perfoonen en Famielien van Hunne Edel Groot Mogenden, beftendig rusten; Hoogstderzelver E.aadflagen en Befluiten zouden met de ge. wenschte voordgangen bekroond worden, en Hoogstgemelde Staaten zouden, in de dankbaare toejuichingen van 's Lands getrouwe en welmeenende Ingezetenen, het dierbaar en glorieiyk loon van Hunne Lands Vaderlyke zorge en onvermoeide yver, tot bevordering van de waare belangens van den Staat, overyloediglyk genieten." si Dan zouden alle de takken van 's Lands Wel.  &Z GESCHIEDENISSEN DER Welvaard onder het hoogwys beftiervanHönne Edel Groot Mogenden gottadig bloeien, •de Koophandel, die vruchtbaare Bron van 's Lands beflaan, die Hoofdzuil, met welke dit Gewest moest liaan of vallen, zoude door eene toereikende en welgeregelde Zeemagt, befchermd cn gehandhaafd worden-.'* „Het Finantie Wezen van deeze Provintie, (zeide gemelde Heer verder,) in de twee eerile tydperken van zynen Dienst, door Jaarlykfche ahVfingen niet weinig ontlast en verbeterd, doch federd ter zaake van de ontilaane Onlusten met twee magtige Nabuuren, door onmiddelyke Geldligtingen bezwaard, zoude, zonder invoering van nieuwe Schattingen, in fland gehouden worden.'* „ H3t zo nodig Staatkundig Crediet van Holland ter Algemeene Staatsvergadering, zoude eevenreedig aan haar Geld vermogen, en aan het overwigt van haare Contributien , in de Lasten van het Bondgenootfchap, geftyfd en geiïerkt worden." Voords betuigde de Heer yan Bteyswyk , „ dat als dan bet volmaaktfte Verband en de ge»  VEREENIG BE NEDERLANDEN. 2$ gcduurjge medewcrkïrg van het Staats met het Erfftadhouderlyk Gezag, de Conltitutioi Declc Regeering deezer Landen, boven die J van aüe andere Volkeren zouden doen uitI iaunten." Waar op hy verfcheidene Zegej wenfehen zo aan zyne Hoogheid den Prins J Erfftadhouder, als aan Hoogstdeszelfs GenaaaI lin en Vorftelyke Kinderen liet volgen, en | eindelyk zyne Aanfpraak befloot met te zeg. j gen, >, dat dit Gemeenebest, altoos langs „ diezelfde wegen en door die zelfde midde,, len bewaard en behouden, waar aan hes ,, zyne opkomst, zyn Aanwas en zyne Groot„ heid was verfchuldigd, en praaiende aan „ het Hoofd met een onafgebroken reeks van I „ Helden uit het Hoogvorftelyk Huis , de j, roest der Eeuwen zoude verduuren." Z. Erzalzekerlyk nog al wat op deeze AanI fpraak van den Heere van Bleyswyk aan te j merken geweest zyn. \ V. Dien zelfden dag ontfing de Hertog van | Brunswyk eenen Brief van Mevrouw de prin» jfesfe van Oranje, waarin Hoogstdezelve hem j Hertog, op verzoek der Staaten van Holland\ ver-  £4 GE SCHIEDËNIS3ÊN DER verzogt zyne goede dienften by den Koning Van Pruisfen in bet werk te willen {tellen, om nog drie of vierduizend Man zyner Troepen hier te Lande te laaten blyven, tevens een verzoek van Haar zelve 'er by voegende, om de Vryheid der Nederlandfche Burgers te verwerven, welken als Krygsgevangenen naar Wezel gevoerd waren. Op een en ander vond gemelde Hertog goed te antwoorden, „ dat Hy, overtuigd zynde van de'oprechte begeerte des Konings, oin haare Koninglyke Hoogheid te verpiigten, en tot welzyn der Republiek, en in 't byzonder der Provintie van Holland mede te werken, geloofde dat zyne Majefteit dit verzoek niet zoude weigeren, in zo verre het Hem geoorloofd was, over de gevoelens van zyne Majefteit voor af te oordeelen. Dat Hy niets dringenders zoude hebben dan zulks aan den Koning te melden, vertrouwende dat door een 'Corps van vierduizend Man in Holland te laaten, tot dat zyn Majefteits bevelen zouden ingekomen zyn, Hy flegts den wil van Hoogststezelven zoude voorkomen^ datthy zyne Troe. per?*  VSREENIGDE NEDERLANDEN. 2g psn, uitgenomen de verzogte Manfchap, indien de Koning 'er in bewilligde, dacht te, doen aftrekken, dewyl de Commisfie van den P-rins van Oranje, gezonden om ten vollen de ontwapening van de onwettig gewapende j Burgeryen, en de herftelling van den KrygsI raad te bewerken, alles afdeed wat nog tot I de Satisfactie behoorde. Wat voerds de Krygsgevangenen te Wezel betrof, beloofde gemelden Vorst, gewis niet in gebreken te j zullen blyven, om aan zyne Majefteit het bel lang voor te ftellen, dat haare Koninglyke Hoogheid in het lot dier ongelukkigen ftelde." Voords eindigde Hy zynen Brief met te zeggen, „ zich al te gelukkig te achten, de „ goedkeuring van Hoogstgemelde Vorftin weg te draagen, door de wyze waar op hy eene I „ Commisfie volbragt had, waar mede het 1 geluk en welzyn der Republiek zo naauw 1 „ verknogt was, en welke niet had kunnen gelukken, zonder de medewerking van het I jj grootst gedeelte der Inwooners, welken I „ omzagen en reikhalzen naar de verlosfmg XXI. DEEL. B ,)Vm  #6 geschiedenissen der ,,,, van het juk 9 'i welk eene onderdrukkende ,f Cabaele hen deed ■torsfen.** Z. .Waar wierden de Pruisfifche Troepen , die nog hier te Lande zouden blyven, geïnkwartierd V V. Sommigen te Muiden, IS aar den, Weesp, aan de Nieuwerjluis en aan de .Diemerbrug.. en anderen te Woerden , Oudewater > aan de Wieringerfchans, agter Ouderkerk, en voords te Vlymen en Waalwyk, Drunen en Nieuw kerk. Midlerwyl waren door de Afgevaardigden der Stad Hoorn, ter Staatsverdering van Holland eenige Voordellen gedaan, merkwaardig genoeg om u dezelven voor te draagen. Voor eerst wierd dan voorgefteld, cm de Schutteryen, voor altyd van zodaanige Leden te zuiveren, en hen de Wapenen te ontnemen, het zy Officieren, Onderöfficicïen of Gemeenen, die, het zy als werkende i,eden, of als Leden van eer, tot eenige Genootfehappen behoord hadden, ,of tot verdeediging van Steden of plaatzen uitgetrokken geweest waren. Voords zo wel omtrend het plat-  V ER EE NI f>DE NEDERLAN JD'E N. £ «7 platte Land, als omtrcnd de Steden voorzieninge te doen, om ten platte Lande zodanigè Leden van hunne Ampten, Posten en Bedieningen te ontzetten, fis mede die als Hoorden of Aanvoerers van Sociëteiten en Gezel*. fchappen, of tot het tekenen en indienen van Dank Adresfen en diergelyke Gefchriften gewerkt , of ook als GecOnflitucerden eenige Regenten geremoyeerd hadden, en dat verders -die Leden van Burger Sociëteiten welken geen Hoofden of Aanvoerers waren geweest, eenen plegrigen Eed van trouwe zouden afleggen-, en met hunne hand bekragtigen. Dit Voorflel wierd ter Staatsvergadering door alle Leden, Hoorn uitgezonderd, overgenomen, 'Het tweede Voorflel beflond bier in, om het Befiuit van den achttienden Augustus des Jaars 1784. ten nadeele van den Hertog van Brunswyk IFolfenïuttel, geweezen Veldmarfchalk in dienst der Vereenigde Staaten, genomen, in te trekken en buiten werking re flcllen. Het zelve wierd door de Steden Dordreehtf Haarlem, Leydcn, Amfteldam$ Gouda 9 Rotterdam, Schiedam; Alkmaar, B a Mun*  GESCHIEDENISSEN DER Munnikkendam en Purmerende insgclyks overgenoomen. Z. En waar beltond bet derde Voorflel in? V. Om de Baron van Lynden, welke zich als Gezant dcezer Republiek, by den Koning vmGroot-Brïtta.nnien thans ophield,van daar te rug te roepen, en dien Post met een ander bekwaam Perfoon te vervullen , die by het Hof van Engeland aangenaamer en meer gezien zoude zyn, om met dezelven over een voorgeflaagen Verbond tusfehen de beide Mogendheden te handelen. De Gemagtigden van Dordrecht, Haarlem, Leyden, Amflel* Ham, Gouda, Rotterdam, Schiedam en Alk* maar verzogten Copie van dit Voorflel, en liet eindelyk Befluit 'er over, wierd tot nadere Raadpleegingen uitgefleld. — De Afgevaardigden der Stad Amfleldam fielden genoegzaam ten zeiven tyde voor, „ of het ter Vergadering der Algemeene Staaten niet behoorde daar heenen bellierd te worden J, dat door Hunne Hoog Mogenden wierden ingetrokken, en buiten kragt gefield, Hoogst-  VEREENrODg NEDERLANÖEN, flt> iroogstderzelver Befluiten van den achtfteir May, eerftcn Juny en achtentwintigftcn September laatstleden, voor zo verre by her, eerstgertelde was verklaard, dat alle de Offidercn, welken zig niet gedragen hadden, naar dar. Befluit, waren verklaard ongetrouw aan den Eed, door hen aan den Lande gedaan, en voor zo verre by de twee laatfte was befioten, om alle de Officieren, welken aan hunnen Red aan de Generaliteit gedaan, niet getrouw gebleven waren, als mede zodaanige andere Officieren, welken zig rwogten hebben misgreepen, en aan hunne pFgt ontbroken , te fuspendeeren , onverminderd zodaamge Aclie, als van wegens het Officie Fiscaal, zoude geoordeeld worden tegen hen te kunnen en te moeten worden ingefteld. De Heeren van Amjleldam gaven vcor reden van hun verzoek, „ dat zy bedugt waren, dat Hunne Hoog Mogenden, door de woorden in gemelde Befluiten voorkomende, van Officieren die aan hunnen Eed, aan de Generaliteit gedaan, niet waren getrouw gebleven, en welken zig mogt en hebben mis. l\ 3 13 o gree-  'A± ©ESCK1EDENISSEN DER zig hadden verbonden, om de bevelen der Staaten van Holland te gehoorzaamcn , ook op een ander Grondgebied dsn dat van laatstgenoemde Provinj'c, met vrylaating egter aan Iloogsrgemeldén Vorst, om die geenen onder dezelven, welken Hoogstdezelven zoude onr doelen, dat, uil hoofde van mindere fcbuld, of meerder reden van verfchooning, zonder oii-:rjnst en ongelegenheden van het Leger, wederom zouden kunnen worden gebstïikt , of nu, of voer 't vervolg, op de gevoegejykfte wyze te kunnen plaatfen, en dit alles onverminderd zodaanige Ac^ie of Procedures, als den Raad van Siaate zoude vermeencn tegens eenige weinigen van de voornaamfte Hoofden in deezen te moeten doen in 't werk Hellen. De Gernagtigden van de Provintien Gelderland en Friesland, ftemden egter alleen in het eerfie en Jaatfte gedeelte van dit Befluit , voor zo verre het de Afzetting van gemelde Officieren , en de Procedures tegen eenige van dezelven betrof, en drongen , daarenboven aan dat zulks ten fp'oeüigfte mogt worden weilfteliig gemaakt, om, zo als  VERSENIG DE NEDERLANDEN, 33! ais gemelde Staaten zeidin, de verwarring en< | geregeldheden die in 's Lands Militie thans plaats hadden, voor te komen. De Gemagtigden van de andere vyf Provintien namen, her op aan , zig binnen weinig dagen daar op? nader te verklaarenen als- dan- over deezer I zaak te befluiten. j Z. En hoe viel dit Befluit uit?' V. Zes Provintien befloten lot het boven« j gemelde, doch Ho'ïand, die aangenomen had.V zig nader te verkliaren* ziende dat met het. Bcfluit wierd voordgegaan, verklaarde duide» lyk daar in niet te hebben kunnen toeflem- men. Midlerwyl was de Hertog van I Brunswyk , van wien ik u nu reeds zo dikwijs melding gedaan heb, den twaalfden Noij vembcr, wederom in 's Haage gekomen, nee;i mende zyn intrek in het Logement de Mare* j chal de Turenne, alwaar Hoogstdezelven ter4 ftond na zyne aankomst, door den Prins Erf* j ftadhouder begroet wierd; Gemelde Hertog | gaf ook een bezoek aan de Heeren Afgevaar* i digden van Amfleldam in derzei ver gewoone I Vcrbl.yfplaats aldaar. Voords nam hy. ook ee«i \ ■ B-5..- trt&-  34 © E S' 6 IM*E BENISS EN DER frefiyk affcbeid van deHoogvorfteiyke Famicije op het Hof, waar op hy, na een kort vertoef in rs Gravenhaage, van daar naa Utrecht^. en verders naar Berlyn vertrok. < Onder- tusfehen was het opengevallene Raadpenfionarisfehap van Holland, door hunne Edele Groot Mogenden , begeeven geworden asn den: Heere en Mr. Laurens Pieter van den Spie* gel, Raadpenfiönaris van Zeeland, die zulks aangenomen, van de Staaten van Zeeland zyn: omflag verkregen ,n en van Hoogstdezelven < met eene plegtige Aanfpraak affcheid genomen hebbende, dit gewigtig Ampt, des zesden December, in de Staatsvergadering van Holland, met een fraaye Aanfpraak, aanvaardde, na dat hy, door den Ridder van Wasfer.aar Sianenburg, uit naam- van de Hoogo. Vergadering in gepaste bewoordingen begroet geworden was, cn den Eed van getrouwheid: had afgelegd. Z. Was deeze Heer niet reeds- onder de Geleerden van deezen tyd:bekend?. V. Ja, gemelde Heer heeft zig door verfeboidene doorwrochte Gcfchriften, voor al ons Va-,  VE RKEMODE NEDERLASDE K» ZSb Vaderland aangaande, beroemd gemaakt, als over deti Qorfprong der Vaderl&nêfche Redt» tm , over de Satisfactie der Stad Goes, Qnu'iigegcvenen Stukken rankende de Unie yati' Utrecht, enz. Hy was eerst Rand en Burgemeester der Stad Goes, vervolgens Secretaris der Siaaten van Zeeland, en naderhandr Raadpcnfronaris van die Provintie. Z. Zoud gy my niet eenige trekken uit 's Mans Aanfpraak aan de Heeren Staaten van t Holland kunnen mededcelen V. De Heer' van de Spiegel" toonde, onder anderen, in dezelve aan, „dat de Post': welke hem opgedragen was,-, altyd aangezien? was geworden , als een der gewigtigfte en i zorgelykfte van den gantfehen Staat, dochdat de tegenwoordige tydsomitand/gfïeden desze'fs last cn kommer verdiibbelden»'r;Na ver» volgens de werkzaamheid van Hunne Edel' Groot Mogenden, cm HoVand haare voorige Eer, Kracht en Vermogen weder te fchenken, afgefchetst te hebben, laat hy zig dus. uit. „Hoe zeer zoude ik my gelukkig ach-59iten,; indien ik in het minite aan die heil-*  (SBS C H Ifi-DE N IS S E N DEI „ zaame oogmerken kon Je voldoen, msar hoe 5. veelj hoe oneiadfg veel'word daar toe niet vereischt, en wié is vermetel genoei, om j, zig de nodige bekwaamheid toe te kennen." Vöords beloofd hebbende afle zyne vermogens in te zullen fpannen, om san de keuze én- verwagting van Hunne Edel Groot Mogenden te beantwoorden, onbekommerd over den uiifïag zyner handelingen, zo lang ze door de beginfels van Eer en Deugd beftierd zoude worden, vervolgt gemelde Heer dus: „ Ik. „zal dan, Edel Groot Mogende Heeren 1 deezen dienst aanvaarden^ met een opzien* tot God, die my uit veele zwaarighedeii' heeft gered, en in myne voorige Tostenj „ met onderfteuning is voorgekomen, op dee. „ zen grond zal ik aan uw Ed. Groot Mo,, genden belooven een onfchendbaare trouw; 9, een duurzaamen yver, een geihdige werk» zaamheid: het vertrouwen op magtigen by„ ftanJ beinoeuigd my, eene loopbaan in te~ „ treeden, daar de gedenktekens ftaan opgeregt 9, van veele groote Mannen, myne Voorzaaten: SJ,kucne Wyshcid en Deugden zul.'en my- :Sjvoor»  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 37: ,, voorlichten, hunne feilen my een baak zyn om „ te vermyden, hunne verfchillende uitkomften „ de wisfelvahïgheid der onderraaanfche' din5, gen vertegenwoordigen :• wanneer ik nog* s, thans- myne Talenten vcrgeiyke by die -, *• welke deeze Plaats beroemd gemaakt heb» „ ben, gevoel ik meer dan iemand, de toe. 1, geeflykheid van uw Edel Groot Mogenden nodig te hebben, en ik verzoek dezelve als„ een gunst, waar op ik aanfpraak durf maa„ ken, zo lange myne te kortkomingen, niet „ uit verkeerdheid , maar uit menfchelyka „ zwakheid ontdaan."" Verders betoonde de Heer yan den Spiegel zyne dankbaarheid, zo aan de Heeren Staaien van Holland als aan den Prins Erfftadhoudcr, voor de Eer hem? bcweezenj en<'t vertrouwen dat men in hem' gefield had, met Hem-tot zulk eene gcwigd-f ge Post te beroepen-, met verzekering dat? zyne oprechte bedoelingen altoos zouden zyn* bet Vaderland de beste uinvetkfels van deszelfs gezegende Regeeringsvorm te doen genieten, 's Lands belangen aan zyne Doorlug-, tiie Hoogheid onbewimpeld voor- te Hellen,* B ? oa-i /  3.8 &E-SC KIELDE?? IS «• EN DE R onkreukbaar te zyn in zyne Advyfen , en . befeheideu onttrend die van anderen. „ Waar1 na hy zyne Aanfpraak befloot met de vuurigffce wenfchen om 's Piemels zegen, zo voor de Heeren Staaten van Holland, als voor den Prins Erfikdhouder en : zyn Dooilugtig Huis.. Z, Ik dank u wel voor dit kort bericht,, en verzoeke u nu verder de Gefchiedcnis te vervolgen. V. Omtrend déeze-tyd5 kwamen weder verfcheiden Vérzoekfchriften ter Staatsvergade-ring van Holland, onder anderen- verzogten ■■■■ Heemraaden , Schepenen en Leden van den. Kerkenraad, midsgaders de In-en Opgezete* nen der H-crlykheid Meerkerk, en de daar onder behoorende Polders-, dat Hunne Edfc$ Groot Mogenden , zonder gevolgtrekking of verkorting van het recht van den Ambachtsheer, tot voorkooining van alle verdere verwarringen in de gemelde Heerlykheid, en van hunne geheelen ondergang, den. Schout en Rentmeester, ter zaake zyner handelingen j opgevolgde vlucht en aanhoudende.afweezig- lïeid;  VERBEN 1 G D E NEDf R LANDEN» beid, geliefden te verklaareii te zyn vervalJen van alle zyne Ampten aan hem te Meerkerk, geduurende zyn Ieeven, opgedragen, met aanfchryving aan den Ambachtsheer, om* hoe eerder zo beter, een ander aan te Hellen." De Ingezetenen van het Dorp Slee* wyk, in het Land van Altena verzogten ook om van hunnen Schout, Secretaris en Schepenen ontflagen te mogen worden , om rede, „ dat de. Schout, [zo zy zeiden,] met eenige van zyne Schepei.cn, zig ook hadden begeevcn onder de alles verwoestende Ca. baal, welke federd eenige Jaaren, den ondergang deezer Provintie had bewerkt, en waar aan de Schout zig mede als een Hoofd of. VoorÜander geplaatst had, zodaanig dat dezelve, niet de Heercn van het zogenaamde Def.nüe Wezen , van tyd rot tyd had ge. eorrespondeerd, en ge, ragt een groot gedeelte van het Land van Altena onder water te zetten, en langs dien weg de Ingezetenen in de grootfte armoede te dompelen,. Dat hy daarenboven ook de Ingezetenen had zoeken: te noodzaaken, om zig, tegen, hun zin e»  40 GESCHIEDENISSEN DER wil, buiten den Lande van Altena te begee* ven , en te Gorhiche:n aan het leggen van een Dam in de Linge te gaan werken, ten einde hunne nabunrige Landen te bederven en onder water te zetten , en dat Schout en Gerechte , tot het uiterfte hun gevoelen aankleevende, dan ook hadden geweigerd ds Brieven, zo door den Hertog van Brunswyk, als door den Prins Eriïïadhouder gefchreven, aan de Ingezetenen bekend temaaken." Voords verzogten eenige Burgers en Ingezetenen der Stede Vlaar dingen, de Remotie van de Re.' geeringsleden aldaar , welken tot de zoge» naamde Vaderlandfche Sociëteit, Vrycorps of Exercitie Genootfchap, daar ter Stede, het z.y, als Honoraire Leden, of in eenige andere betrekking behoord, of het zelve door eenige openbaare, daaden begunftigd brdden, of wel by de onwettige verandering der Regeering, op den vyftienden September, geholpen , daar in deel genomen, of deals toen onwettig aangeftelde P.erfooncn en Regenten erkend hadden, als kunnende geenerlei vertrouwen ftclkn5 in en op de zorg en opregtheid van zo.  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 41 daanige Regenten, als die niet aFeen de voorfchreeve onwettige en willekeurige R emotie van hunne Mederegenten , cn aanftelling van onbevoegde Perfooncn, aangezien en door hun gedrag goed gekeurd hadden , maar ork de Gecommitteerden cn Geconfiitiveerden erkend en dezehen in alles te wille geweest waren, zelfs tot de wettiging van het Genootfchap, het afzetten van den wettigen Stads Krygsraad en Burgery, en het overleveren van dezelve aan de baldaadigheden van het zogenaamd vliegmd Legertje s en door hun gedrag in het fchandelyk en hemeltergend De* claratoir , by de voorgemelde Remotie der Regeering voorgelezen, waar by zyne Hoogheid, als alles verbeurd hebbende, en de getrouwen aan 's Lands Steatsgefteldheid, voor aankleevers van een landverdeiflyk Systhema verklaard wierden, zonder vooibchoudinghadden ingeftcind." k_. Z. Het inleeveren van Vcrzoekfchriften ging dus niet minder druk in 't werk, als voor de omwenteling, hoewel dezelven thans egtes? van eene geheel andere natuur waren. V. Oc.  4& GE S C H I EO ENISSE I* jj E R V. Ondertustben was de Prins Erfrtadhou. der, in 't laatst der Maand November, ter Staatsvergadering van Hollar.d veifcheenen alwaar Hoogstdczelven voorgcflagen had, eene algemeene Amnestie of vcrgeeving te verlee. nen, wegens de voorgevallene Onlusten in de gemelde provintie, met uitzondering egter van de eerfte Voorgangers, Aanleggers en Bewerkers van de meergedagte Beroertens, onder welken tyel, het zy van Gecommitteerden, Geconftitueerden of GequaÜficeerden, het zy van eenige anderen, zy ook mogten bekend zyn, benevens de Ontwerpers, Opffcookers en Aanvoerers van de Rcmoüen der wettige Regeeringen in dé Steden, met die geeneu, welken daar toeanderen, door Geld of Beloften mogten hebben verleid > of tot zulke eindens eenige faamenfpanningen of faamenrottingen hadden aangegaan, voords de Aanleggers- van zo danige Adresfen, Memorien, Declaratoiren en andere Gefchriften ■, waar by het hoog .gezag van den Souverein , de Eer en Atiihor.teit van de wetu'ge Regeeringen en derzelver Le«kn,.benevens die van de Justitie, op de wan-  VEREENïGDE NEDERLANDEN» 43 wanvoegelykfïe en hoonendfle wyze waren aangetast,, ge'yk mede de Stellers, Maakersen Tekenaars van alle foort van Aétens enVcrbintenisfcn, tot dwang van Regenten, tot •omkecring der Regeeringsvorm, en tot be» dreigingen van cigcndunkelyke wraakneeming tegen hunne. Regenten of Mede Ingezetenen»en voor al die daar toe eenige feitelyke onderneemingen gedaan hadden. Voords de Schry-vers, Drukkers en Verfprciders van de oproerige papieren, en nog de zodaanigen, welken zig aan doodllag, geweldaadige mishandeling hunner Medeburgeren, of andere zwaare wandaaden, van dien aart. mogten hebben, fchuldig gemaakt , gelyk eindelyk ook alle Vreemden, welken hunne vrye inkomst en verblyf in deeze Landen hadden misbruikt,, om alle de bovengemelde misdaadigheden te bevorderen en re helpen uitvoeren.. Z. Zyne Hoogheid noemde dus nog al vry wat Perfooncn op,- welken van deeze alge—meer.e vergiffenis zig niet zouden kunnen Ueyüordcelen , doch aan welke ^ Perfoonen zou»-  44 GESCHIEDENISSEN DER zoude dan ëigenïyk deeze vergiffenis te (lade komen. V. Zyn Hoogheid hield, zeide Hoogstelezeiven, zig verzekerd , dat onder die geenen , welken zig in deeze Onrusten hadden ver. »engd, het zy door zig te vervoegen by gewapende of ongewapende Genootfchappen, het zy door het tekenen vanAdresfen, Dtclaratoiren, Requesten en andere Stukken, ftrekkende tot bevordering van het heilloos oogmerk ter omkeering van 's Lands gevestigde Staatsgeflrcldheid, zig veele Perfoonen bevonden , welken uit onkunde, onvoofzigugheid en misleiding van anderen zig aan delPairiot . fche f&ffie hadden overgegeeven, en by hunne inftemining en ondertekening niet genoegzaam begrepen hadden den Inhoud, en veel min het ftraffchuldig oogmerk, het welk hun. ne Verleiders en Aanvoerers, daar mede ge. had hadden. En vermids zyne Hoogheid verÜaan had, dat een aantal byzondere Pèrfoov nen, welken zig op die wyze hadden fchuldig gemaakt aan oproerige en gevaarlyke be- wee-  VEREENIG DE NEDERLANDEN. 45 •«voegingen, uit bewustheid van fchuld en vreeze voor de vervolging der Justitie, of to£ hunne Huizingen en Beroep niet dorften wederkeeren , of hun Vaderland reeds verlaaten hadden, waar door de ruïne en armoede van veele Huisgezinnen, tor groot nadeel van de Provintie moest veroorzaakt worden, en tevens eene aanmeikelyke ontvolking, zo fchadelyk voor een Land van Koophandel, waar in de arbeid en vlyt van een groot aantal van Inwooners onontbeerlyk was, flond voord te vloeien, zo vond Gemelde Vorst zig, uit liefde tot het Vaderland, en een waaragtig me, delyden met de ongelukkige verbystering van zo veele Ingezetenen , midsgaders uit een verlangen om zo veel mogelyk, behoudens de Hoofdgronden van eene volftrekte noodzaaklyke handhaaving van Rechtvaardigheid, en van eene eeven zo onontbeerlyke Staatkun-» de, de zwaare breuke onder 's Lands Ingezetenen te heelen , verpligt aan Hunne Edel Groot Mogenden in aanmerking te geeven, of Hoogstdezelven niet zouden kunnen goedvinden, voor dit laatfte en zeer verre het groot-  45 GESCHIEDENISSEN DER gtootfte gedeelte der gecnen, die zig in de voorgemelde oproerige beweegingen, zonder een opzeilyk en kwaadaartig oogmerk, door misleiding, dwang of voorbeeld -van anderen, hadden gemengt, de weg van gunst te openen , en over zulks het geen ter zaake voorfchreven, door hen was gedaan en gepleegd, te vergeeven en te vergeeten, en ten dien einde voor alle de zodaanigcn en een iegelyk hunner, ie vcrleenen eene algemeene Amnestie cn vergiffenis-, onder alle zulke voorwaarden en bepaalingcn , als zy Heeren Staaten van Holland, raadzaam en ten nutte van den "Lande dienftig zouden oordeelen. Wy zullen gelegenheid hebben om van deeze Amnestie naderhand meerder te fpreeken. Z. Maar wat was 'er intusfchen te Amfleldam voorgevallen-? Ik heb u in lang van dee« ze Stad niet hooren fpreeken, V. Verfcheiden Officieren van den Burger* krygsraad aldaar, wier naamen de Notaris Ge. niets geplaatst had op de aanzegging, welke hy uit naam van den Krygsraad, in de Maand April van dit Jan:, aan negen Randen gedaan had,  V E REENIGM NEDERLAN O E N. 4J» had, beweerden thans daar toe nimmer last te hebben gegeeven, en deeden zulks openlyk, I .door de Notaris a Meynsma, .aan de Huizen j \yan bovengemelde Heeren .Raaden, op eene j plegtige wyze verklaaren. Diergelyke aanzeg. | rging liet ook de Heer en Mr. N. P. Hasfe| laar, ■Commisfaris der Stad, den eerftenNoi vember, aan de gemelde Heeren insgelyks doen, betuigende by dezelve,dat hy, een geil ruimen tyd geleden, tot zyne merkelyke verj wondering en verontwaardiging, en tot zyn 3 uiterst leedweezen had hooren mompelen, en I als nu in het zekere ontwaar was geworden» i dat op de Infinuatie op den zevenentwintig* | ften April, door den Notaris D. Genkts en | zekere Getuigen, aan hunne Wel Edele Ge« ftrengen ten uitvoer gebragt, onder de Infi| nuanten, zynen naam ook gevonden wierd. Dat hy aan hunne Wel Edele Geftrengen, wel j ernftiglyk en als een Man van Eer verklaarde, l .dat hy immer of ooit, direct of indirect, | Mondeling of Schriftelyk eenige bevelen, hoe I ook genaamt, tot het doen dier Infinuatie j had gegeeven, dat hy de minute dier Iniïnua.  48 GESCHIEDENISSEN DER tïe nimmer had getekend. Dat hy immer of ooit zyn naam onder de Atle van Ottaliflcatie had gefield of doen ftellen, neen maar in tegendeel , dac hy telkens en altoos, wanneer in de Krygsraaden, in zyne tegenwoordigheid eenige Voorftellen, tot Remotie van gemelde Heeren Raaden waren gedaan, dezelven .altoos ten allcrfterkflen had afgewezen en tegengeftaan. Vertrouwende voords dat zyne Verklaaring, door hem als een Man van Eer gegeeven, geene nadere bevestiging nodig had, hoewel hy egter ten overvloed?, ten allen tyde bereid was, de waarheid van dit verklaarde, met plegtigen Eede te flaaven. Z. Deeze Verklaaring was zo duidelyk, dat dezelve niet wel tegengefproken konde worden. V. Dicrgelyke aanzeggingen zyn ook federd nog gefchied door de Heeren Kooplieden , Bernard Daniël Wyland, Jodocus Cornelis Sibmacher en Albert JanfenBoon, AdamLan-* genhart Wasfcnberg en de Boekverkoopcr Qohannes Wesfingh Willemsz. — Midlerwyl was 'er in deeze Stad vry wafe onrust onder het  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 4jj liet Staatfchc Krygsvolk het welk aldaar in bezetting lag, of tusfehen deczen en eenige Ingezetenen ontfïaan , 't welk van zwaare gevolgen had kunnen weezen. Zo was den eenentwintigden October aan zeker Huis, doof drie Ruiters eenige verregaande overlast ge« pleegd, doch welke Ruiters welhaast in hech* fenis gezet wierden, waar op een groot aan* fal van hunrfe gewapende Makkers welhaast hunne flaaking cischtc, doch men was ftandvastig genoeg, om zulks volftrekt te weigeren , en integendeel de fchuldigen in de Jan.' Roodepoortstooren, in ftipter bewaaring te zetten, tot dat zy naar V Graycnhaage overgebragt zouden worden. Négen dagen laatet ontftond ook een geweldig oproer in de Nieuw we Kerk, alwaar de Zwitfers geïnkwartierd waren. Dat Volk had eenen onverzoenlyken haat opgevat tegen een hunner Onderofficieren , die door ben befchuldigd wierd al te geitreng te zyn in de handhaving van Orde en Krygstucht. Het was ; den dertigften Oélober dat 'er 's avönds ten zeven uu* ren, groote beweeging, in die Kerk ontftond, XXI. deel. c zelfs  $0 GESCHIEDENISSEN 9 ER zelfs in 't byzyn der Oppcrofilcicren, eenige Snaphaanfchooten wierden 'er gedaan , cn men liep met de Bajonetten op den gcmclden Onderofïïcier aan, en maakte dus dien ongelukkigen, met zeven fbeeken, moorddaadig af. Gelyke opfchudding en misnoegen was ook in de Gasthuiskcrk tegen eenen Onderofikier, welke door alle de andere .Officieren omringd Wierd, om hem aldus tegen den euvelmoed van de indringende menigte te verdeedigen. Hy ontkwam het. egter met veel moeite, met de vlucht door een klein venfterrjen te neemen. Sederd heeft hy zyn ontflag gevraagd en verkregen. Z. Hy was. dus gelukkiger dan de eerstgenoemde die 'er zyn leven by had moeten laaten. . V. Om verdere gevreesde onheilen in dee-. ae verdorven Krygstucht voor te komen, •vond men goed eenige Zwitfers van het Re. giment van May, die gevat waren, aan den -Overtoom te doen brengen, en aan de aldaar zig nog bevindende Pruisfifche Troepen over te leveren. Voords wierd den dertienen No. yeniber, 's morgens vroeg, buiten de Leid. fche  VEREEN1GSE NEDERLANDEN, r*t fche Poort, onder cc Booinen, het Zwitferfche Standrecht gehouden, alwaar een Zwio ïdms Soldaat, die vvc-1 het meest aan het te Voorcn gemelde oproer fchuldig was, verwe. een en ook ! daadryk met de Koord geftraft wierd. De binnen Stads- Scherprechter" voerde het vonnis uit, en de gevangene wierd, iCn half tien. unren afgenomen, gekist, door de Gasthuisfchuit naar het Pestkerkhof gebrage en aldaar begraven. Twee an.*ere Misdadigers in het zelve oproer, wierden wel van d£ dood vrygefprökena maar moesten zo veele. maaien door de Spitsroeden op en neder loopen, dat zy nedervielen, cn toen ais Schelmen weggejaagd wierden. Nogthans -hadden alle deeze Strafoeffeningen niet belet dat 'er .eenige dagen laater, des nachts, weder vry Wat beweegiug in een Drinkhuis in de Ange> liersftraat voorviel,. doch, het -welk egter door •eenjge Ruiters nog al fpoedig, gcllilu wierd. Gok borstten nu en dan in. .deeze .V.olkryke Stad, nog wel eens de-zigtbaarfle tekenen van felle haat en verbittering uit, dus vond men in eene Eerepoort, waar van 'er by de c a Om.  62 GESCHIEDENISSEN DER Omwenteling een groot getal waren opgericht, op eaie morgen, drie Beelden van aanzien*, lyke Perfoonaadjen opgehangen, en op eene andere plaats had men by nacht, eene Eerepoort weggenomen, en in derzelver plaats eene andere, met het Wapen van Frankryk gefield. Z. Dit waren fpreekende bewyzen dat de gemoederen der Inwooners van deeze groote Stad nog verre na niet bevredigd waren. V. Geduurende dit alles waren de Heeren Commisfaiisfen van den Prins Erffladhouder, gemagtigd tot het veranderen der Regeeringen Sn de Hollandfche Steden, den zesden November in Amfleldam gekomen, alwaar die Heeren, zynde de Graaf van Bentink, Heer van 'Rhoon en Pendrecht en Mr. Dirk Meerens, Raadsheer in den Hove van Holland, enz. hun intrek namen, in het Logement van de Oost' Indifche Compagnie, voor de Heeren van Zeeland, in de Doelenflraat. Het leed egter tot den negenentwintigften van de gemelde Maand, eer alle zaaken met deeze Heeren Commisfarisfen van zyne Hoogheid volkomen gefchikt waren. Op welken dag, door et-  VEREENIGDENEDERLANDEN. SS oenen der ffollandfihe en eenen der Stadsboden, alle die Heeren welken in hoedaam'gheid van Burgemeesteren, Schepenen en Vroedfchappen zouden aanblyven , of op nieuws aangcfteld worden, uitnaam van gemelde Commisfarisfen verzogt wierden, om;denvolgenden morgen in de Raadkamer te verfchynen. Den dertigften November, eeven voor elf uuren. Wierden de voornoemde Commisfarisfen, de Graaf van Bentinck en de Raadsheer Meerens , door twee Stads Seeretarisfen, van hun Logement afgehaald, en in twee Koetfen, naar het Stadhuis geleid, alwaar zy weder door twee Seeretarisfen ontfangen en naar het Vertrek van Burgemeesteren gebragt wierden. Zo dra dezelven aldaar aangekomen waren, wierden uit hunne naam de Heeren Mr. milemGeriit fiedel, Salomonsz, Mi»Jan van de Pol cn Mr. Mathys Staalman, verzogt uit de Raadkamer in het voorgemelde' Vertrek van Burgemeesteren te komen, alwaar toen Hunne Edel Mogenden, uit krachte van de Authorifarie door de Heeren Staaten van Holland aan den prinfe LiflladhouC 3 der  54 GESCHIEDENISSEN DER der verleend, daar toe door Hoogstdezelven gpiaagtigd zynde, den gemejden Heer Dcdd verzogten, om benevens de Heer cn Mr. P. GUfföPdt (dcch welke Heer wegens onpaslykbeid afwezig was) als regeercnde Burgemee s-i teren aan te blyven, cn de twee andereIJee» ren bekend maakten, dat dezelven, door Zyne Hoogheid tot Burgemeesteren aangebeld wierden. Zo dra zr.lks door genoemde Hee* zen aangenomen,was, wierden vervolgens dè Heeren aanblyvendc en nieuwaani.cmend.e Raaden , en vervolgens ook de Heer Penfionaiis Elias , benevens de aanwezende Heeren Seeretarisfen, insg.-lyks in Burgemeesters Vertrek verzogt, alwaar, door de op nieuws aangefteide Heeren, de gewoonlykc Ecdcn, en ook die ter bandbaaving van de tegenwoordige- Staatsgeftcldhcid, door alle de sa:i. wezenden, zo aangcblevene als nieuwe W» den, en voornoemde Ministers der Regeering, -afgeleid ■ wierden. Waarna door Heeren Commisfarisfen' van de naamen iler aangcblevene en nieuw verkoienc Burgemeesteren \ Scbebëhen cn Raaden, den Vclke, by open- '\OStm  VEREEN TG DE NEDERLANDEN. baare afkondiging, kennisfe gegeeven wierd. Dit 'verrigt zy* de wierden de Heeren Gom** m.'sfarisfen van zyne Hoogheid *, op' gelyke wyze als dezelven gekomen waren, naar htm Logement te rttg gebragt, terwyl Heeren Burgemeesteren, in hunne.Kamer, derzeiver gewoone Raadplegingen, voordzetteden: voords waren de Heeren Cohimisfarisfcn, boven genoemd , zo wel als dé regeerende Burgemeesteren, en de Heer Hoofdofficier, met bet Gollegie van Schepenen, zo in het gaan naar als komen van het Stadhuis, met de gewoone Krygseere begroet, door een Compagnie van 't Regiment Oranje Nasfau , en doof een Detachement van 't gewoone Stads GuarmV foen, welken op den Dam post gevat hadden. Z. Maar welke lïéeren waren nu dgcnfylc: tot Burgemeesteren, Schepenen en Raaden, ingevolge van deeze Commisfie, aangefteld? ' V. Tot Burgemeesteren de Heeren Mr. Pieter Cliford,- Mr. Willem Gerrit bedel SalomoHsz., Mr. Jan yan de Pol cn Mr. Mattkys Straalman. Tot Schepenen de Heeren, C 4 Éven  5<5 CESCKIEBK NISSEN DES Ever ard Air'wan yan Muiden, Mr. Nicolaas Calkeen. Mu Nicolaas IVarin Antcnisz. Mr. Samuel yan aer Me uien, Mr.. Piet er EJfaS. Pieter CorneUs Hartfmck en Mr. Adriaan Danfer Valkenier. En tot Raaden, de Heere» Mr. M. Straalman, Mr. />. Oifford, Mr. iS. Huydecoper yan Maarfeyeen , Mr. 7. jgiVtf* Aarnoudsz., N. Geelvink, Mr. F. Alewyn* Mr. /F. G. ÖÉ^/ Salomonsz,9 Mr. vV. /Vw, Mr, J. Graafland Piet er sz., Mr. Z. II. Ale» •wyn, Mr. M. A. Biels. J. IVitfen, II. Muil, man\ J FcPOryille, IJ. va,i de Pol, C. Munter , Mr. IV. CaLoen , F. yan der Goes , Mr. P. El\as, Mr. IV. C. Backer, Mr. y. C. yan Ewyck, (doch welke voor de verkiezing bedankte) Mr, H. IV. Terfnitten , E. A. van Muiden, Mr. J. y.yan Herzeels ,Mr. Cor_ ver Hooft, Mr. N. Warin Antonisz , Mr. 5. van der Meulen, Mr. y. C, Hartfmck Cornellsz. , Mr. y. yan Collen 3 P. C Nartftnek Mr. y, IV. yan de Pol, G. du Ojiesne, Mr.//, D. D, Valkenier, A. C. Schut', II. W. CraVier en y. Ho Ifim de Jonge. 2* En weikq Becrcn waren door deeze:. Vu2>  VE R E E NIGDE N ft DE RL ANDEN. 57 Verandering van hunne Posten ©ntflagen, en dus uit de Regeering geraakt? V. Het waren de volgenden, Henrik Hooft Danielsz., Regeerend Burgemeester, Qjmyn Willem van Hoorn , Oud Burgemeester, Mr. Willem hacker, Oud Schepen en Raad, doch federd den zevenden Jury deezes Jaars 1787. Regeerend Burgemeester, Mr. Joan Geelvink, Oud Schepen en mede Burgemeester als boven, Mr. Daniël Hooft Gerritsz., Heer van Vreeland, Mr. G er rit de Graaf en Mr. Willem Boreel, Oud Schepenen en Raa. den , Mr. Daniël Hooft Willemsz. , Oud Schepen , doch federd langen tyd onpaslyk, Mathys Ooster, Oud Schepen, Mr. Comelis yan der Hoop Gyshertsz., Regeerend Prefident Schepen en Raad, en welke ook het Ampt van Hoofdofficier dus verre had waargenomen, Mr. CorneUs van Lennip, Oud Schepen en Raad, Mr. Mathias Temminck, Raad, Mr. DiAcrik Jan van Hogendorp , van Hofwegen, Regeerend Vice Prefident Schepen , en welke ook Commandant der Stad geweest was, Hendrik Manrits van Wee* C 5 d$ 9  5'J" GESCHIEDENISSEN DER dt% Raad, Mr Jan de Wit, Oud Scheper* en Raad, Mr. Jacob Anthony de Rolh9 Oud Schepen, Mr. Daniël Hooft, Oud'Schepen en Raad, Mr. />i^/ Confïaniy». Nobel, O ad Schepen, en Mr. fcfelff; Leenden Souwens, Raad. — Voords waren de Heeren Mrianus Pompeus van Leyden, Mr. Balthazar Eli as Abbnna, Lodcwyk Hoyy, en Mr. tfo»i -S/c£?r5 reeds door de geëischte voldoening van de Prinfes van Oranje uit de Regeering geraakt, en de Heer en Mr. Apollo/tiusLamp* fins, was op zyn verzoek als Oud Schepenen Raad,. mede reeds ontflagen geworden, als zynde tot Baljuw van VlMfagen aanae* fteld.. Z..Op welken voet waren de bovengemelde Heeren ontflagen geworden? V. Zyne Doorluchtige Hoogheid begeerde,, by de Publicatie die van dit ontflag aan de Gemeente gedaan wierd, „ dat de ontflagenje * Heeren Agenten , daardoor niet zouden 9, worden gekwetst of benadeeld in hunnen „ goeden naam en faam, veel min dat deze!3, ven daar uit zouden mogen worden verdane ?». ge-  V'E R S E N I DB NEDERLANDEN. '5$ :, gehouden, als of zy zich in de - Regeering „.van Srad of Land, niet na behooren zonden gedragen hebben, verbiedende cck wefftrlk* j, tel\k eenen iegelyk, wie het zoude mogen zyn , de mee! gemelde byy dteze , door „ lïoogstdezelven ontflagen Regenten , daar ,, over te befchuldigen, veel min hVrme Per„ foonen of Goederen cenigszins te moeien, 9> befchadigen of lastig te vallen, neemende „ ten dien einde, dezelve gewezen Regenten, 35 midsgaders hunne Famielicn en Goederen, 9. in ïloogs'.deszclfs byzondcre befchermingen „ vrywaaring enz." Daarenboven vermaande zyne Hoogheid ook, „ alle Regenten, Btir.j.gers en Ingezetenen van Amfleldam, dat zy alle, tot hier toe plaats gehad hebbende Partyfehappen cn Vyandlykhcden zouden Iaa„ ten. vaaren, het voorgevallene'■. wederzyds j, vergeeven en vergeeten , cn geiyk het goe,- 9, de Burgers cn Ingezetenen betaamde,voord» aan in vrede en goede eensgezindheid famqp-,, 'eevcn, terwyl Hy C voegde gemelde Vorst; »• 'er by,) het.; heiragtcn of nalaat en yan • ., decz'cn.pVgt, yan de zyde der gcentn? die'-  CO GESCHIEDENISSEN DER' ,» pro fes fis maaken van Aanhangers te zvn „ yan de belangen yan zyn Huis , zoude aan„ merken als de toetsfleen van der zeiver ge- », voelens en bedoelingen." Ondertus- fchen was reeds eenige dagen te vooren een begin gemaakt met het fluiten der Sociëteit*, huizen, en het beletten van derzelver gewoone Vergaderingen , doordien de Staaten van Holland, zo als ik u reeds gemeld heb, alle burger Sociëteiten, Genootfchappcn enz. had. den vernietigd. De Societeitshuizen in de Warmoestraat en in de Nes, wierden ten by. Wezen van het volle Gerecht, door eenigeRurtery verzeld zynde, eerst door een Smid opengeftoken, vervolgens de Papieren en Boeken die 'er in gevonden wierden , in bewaring ge nomen , en eindelyk gefloten en de Saamenkomften aldaar verhinderd, welk lot de VadMlandfche Sociëteit in de Kalverflraat ook te beurt viel. Laatstgemelde Sociëteit nam eg, ter dit Verbod zo euvel op, dat eenige Leden van dezelve zig by den Hoofdofficier Backen en vervolgens ook by den Burgemeester De» iel vervoegden en hun beklag dceden, 0p dien  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 6t dien grond dat zy Hechts eene gewoonê Socie. teit uitmaakende, die zig nimmer met Stads of 's Lands zaaken Bemoeid" had, dierhalve niet in het Verbod behoorde te kunnen 'be. grepen zyn. Z. Wierd op dit verzoek van deeze Ileerch. eenige aanmerking gëflagen? V.Neen,enzy hier niets vorderende beklaagden zig zelfs federd in 's Gravenhaage , doch met eeven zo weinig vrugt als te vooren. . Midlerwyl waren ook de Heeren Ceconfti meerden op Schoutenroiïe gedagvaard, waar van 'er den dertienden November zeven ver fchenen, naamlyk Salomo» Bosch, Wigbold Sikher, Lamberi Wyk Junior, EU fa Lyn/lager, Slmori Donker, JacobLuden Hendriksz. cn Jan Croon, hebbende de overigen zig, ate ratlandfg zynde doen verfchoonen, doth veertien dagen laater verfcheenen 'er e^ter nog vier der afweezig geweest zynde, als"de Heeren van Hogendorp, Berg, Nauta Beukes en Ebellng, terwyl tevens tegen de andere Geconftiiüëerden die nier verfcheenen, Prife du Corps verleend wierd. Wy zullen om trend C ? het  <5s GS S C tl i £ O E N 1SSEN DER het verhandelde met dc bovengenoemde Hi ^ ren nog wel nader gelegenheid krygen om re fpreeken, en dit Gefprek dus heRuiten met het geen 'er ten deczen ryda te Schiedam was voorgevallen, waar na wy ons weder tot de andere Provintien zullen wenden , om te zien hoe de toedragt van zaaken aldaar geweest was. ■ Z. Deeze fchikking bevalt my ten hoog; ftcn. V. Te Schiedam was het de twee eerde nachten in de Maand November, zo door het infiaan en hakken van Glazen en Venfrc-s, als door andere ongeregeldheden, derwyzejonrustig geweest, dat de Regeering dier Stad goedvond eene flcrke Publicatie in 't licht ie geevcn, waar by hunne Edel Groot Acklbaa» ren te kennen gaven i dat vermids door moedwillige Perfoonen, onnangezien de rustlievendg gevoelens van zyne Hoogheid den Prins Erf- föadhouder , en de ernlrige vermaaningem tier • Regeering wierd voordgegaan met het plegen ^ van allerhande ongeregeldheden, die een opzetlyk voorneemen te kennen gaven , om de rqsi s £4_;  VS REEN10DE NEDERLANDEN» te fteoren, Partyfchappen te koesteren, en zelfs de eer van het DoorKtcfiiig Huis van Oranje, tegtn de Lands Vaderlyke bcdoelingen-van zyne Hoogheid, om de harten der Ingezetenen tot zig te trekken, op de fchandelykftewyze te bezwalken, hunne Edel Groot Achtbaaren ecre belooning van driehonderd Guldens fielden op de Daders der moedwilligheden, in de tweejongfte nachten gepleegd; begcerende dat de Overtrcedersvan deeze hunne nieuwe vermaaning om zig flil te gedraagen, zonder onderfcheid zouden worden gevangen, en des noods, zonder vorm van Rechtsgeding, naar bevinding van zaaken,. aan lijf en leven worden geftraft, berigtend^ tevens ook dat zy aan den Bevelhebber der Militie, in hunne S*ad Guarnifocn houdende, de ftrikftc bevelen gegeeven hadden om geweld met geweld ie keeren, en de fchuidigen by tegenftand, levendig of dood', aan bet Ge. recht over te leveren. £Kt ftrenge Plakker maakte, welhaast zo veel indruk dat de moed. wil het hoofd niet weder op dorst ftceken. HOK*  HONDERDSTE GESPREK* INHOUD. Overgang tol het geen in de andere Provintien is voorgevallen. Plundering te Utrecht. —— De Staaten van die Provintie verkenen Amnestie. - Publicatie der Regeering van de Stad Utrecht. •—— A£te van Verzoening tusfehen de Regenten van Amesfoort. *i Hof van Friesland laat eenige Heeren dagvaarden.*—— Vreugdebcdryf te Staveren. — Voorzorgen te Groningen. —— Handelingen der Staaten yan Drenthe. —— Nieuwe voorvallen in Holland. — Onlusten te Delft, — Vertrek van  VÉR.EENIGDE N E D E R L A NM N. /■ geweld en oproer , door alle waaïè Vaderlan. ders altyd verfoeid zullen worden, van welken kant die euveldaaden ook mogten gepleegd zyn, cn dat her, vast gaat dat 'er nietsveor de zekerheid en veiligheid van een Stad gcvaarlykër is, dan geéefferid en gewapend Krygsvèlk zonder behoorlyke tucht of orde, zo als de treurige hlyken op verfcheidené Plaatfen van ons Vaderland in deeze onrusti* ge tyden, duidelyk genoeg getoond hebben* Doch laat ik voordgaan. De Staaten van Utrecht vonden goed,'den veertienden November eene Amnestie of vergceving u:; te vaardigen wegens de voorgevallene Onlusten en Beroertens-, waardoor aan alle Ingezeten ncn deswegens eene vergeeving van het misdrevéne ver und wierd, met uitzondering echter van allen, die de Staatsvergadering, te C^/rtóif welke door de tegenwoordige Heeren 5taaten als onweitig befchouwd wierd, hadden uitgemaakt, ook van alle de Ministers, die fchoon onder Eed van den Souverein (taande; dezelve vergadering hadden eikend, Voords van aiie de niet geremcv'ecrde cn door  OS GESCHIEDENISSEN DER door de Burgers nieuw aangeftelde Reiden. Van de Opflel'ers, Ondertekenaars en Fnle, veraars van verfebeiden genoemde Aire fen en Verklaaringen, zo uit naam van Gecon(litueerdcn ais Gecommitteerden gedaan. Van alle de Leden van het zogenaamde Delende Wezen en derzei ver Ministers , en einde' yk van allen die als Commandanten deel hadden gehad in de gevechten aan de Vaart en te Soestdyk. of als Commandanten van Auxilia'ren binnen Utrecht gediend hadden, alle welken Pcrfoonen egter den weg opengc'aa.en wierd om te verzoeken, ten einde in deeze Amnestie re worden bevat, docb aan ds andere zyde onverm'nd'erd alle zulke bevelen, tot ontflag van Ampten en Beneficiën, of ontneeming van Burgerrecht enz. als reeds genomen waren , of nog mogten genomen worden, en met by voeging dat elk, die langer als tv/ee Maanden, zig na deeze Publicate van zvne wooning onthield, het gevolg van deeze Amnestie niet zoude kunnen genieter;. Z. Dus w ren by deeze Amnestie mede al vry wat Pcrfoonen uitgefloten. V. De  VERËËN1GDE NE OER LANDEN. 6*<) V. De Regeering der Stad Utrecht had on> dertusfchen voor nietig en van onwaarde verklaard, alle aanlrellinwen van Burgcroffi eieren, Adjjdanten, Onderofficieren en alle anderen, die in eentje diergelyke Posten, ten tyde der voorige Regeering waren aangefteld, en ook ontflagen alle de zulken, die, fchoon by de tegenwoordige Regeering aangefteld, by den voorigen Raad hadden gediend, verklaarende dezelven vervallen van alle daar aangehoorende Voorrechten, en voords bevelende dat alleen voor Hoofdmannen erkend moesten worden, die geenen welken thans door hen aangefteld waren, en die hen wettig zouden op» volgen. Daarenboven wierden ook alle Burger-Schutters, gehouden van hunne Schuttersdienften ontflagen te zyn, tot zo lang hier op door de Vroedfchap nader zoude zyn bevolen. Gelyk nu met de Omwente. ling a'Ie de verrigtingen van de nieuwe Vroedfchap , door de oude herftelde Regeering voor nietig verklaard wierden, zo vervielen thans ook de Beroepingen van de vier Hoogleeraaren Roskam, Valkenaar, Saxe en JS'uuland. Mo-  'f® GESCHIEDENISSEN DER. Mogelyk zoude 'er wel kans geweest zyn, om de eerstgemelde Hoogleeraar , welke be. reids zyn Ampt met eene Redevoering aanvaard had, te behouden, indien hy tot zekere (lappen had kunnen befluiten. Doch deWyl hy zig hier in bezwaard vond, wierd hy voor geen Iloogleeraar aan de Ui recht fche Hooge Schoole erkend. Dan de zaaken liepen nog gelukkiger voor den Heer Roskam af dan men had kunnen denken , want de Vroedfehap van Utrecht den Hoogleeraar Tydcman, die aan den ecrstgemelden Heer ;te, Harder» wyk was opgevolgd, beroepen hebbendesherriepen de Curateuren van de Gelderfcht Univerfiteit, altyd ten hoogflen voldaan geweest zynde over de leerwyze en iever van den Hoogleeraar Roskam voor de Jeugd , deezen weder te Harderwyk. Z. Hoe liep h:t met de andere drie Hoog» leeraars af? V. De Heer Valkenaar, die te Franeker zyn Post als Hoogleeraar nedergelegd, en reeds zyne Goederen naar de Stad Utrecht gezoii' den, en aldaar een Huis gehuurd had, iihreef ten  •VER/.EENIG DE NEDERLANDEN. ft ten eerften, na de Omwenteling am de Vroed, fcliap',j" dat hy voor het Hoogleeraa-sampt in de Rechten nu bedankte, als wel voorziende, dat zyne gevoelens, .wegens 's Lands befticr, aan de Vroedfchap niet aangenaam zouden zyn. Ook verzogt hy tevens de terug betaaliiiT van zyne gemaakte kosten, doch welk laatite egter niet geyolgd is. Sederd heeft hy zig naar Frenkryk ter woon begeven. De twee andere Heeren zyn elders geplaatst geworden. Z. Wat was 'er verders in de Provintie van Utrecht voorgevallen? V. Te Amesfoort hadden de Heeren Regeringsleden £. Methorst , W. Pannekoek Allardsz., C, Pannekoek, G. Trouillart, % Both Hendnkfen, P. J. Visfchers en //. Ter* horst eene Verklaaring aan haare Mederegenten ■overgegeeven, behelzende.„Dat zy, ter gelegenheid van het algemeen misnoegen, dat onder de Inwooners van dit Land en Provintie in 'r, algemeen , en van'hunne Stad in 't byzonder, over het- Pubikk Befluur; ontftaan was, jnet andere en mogelyk ook met de meeste  GESCHIEDENISSEN DEfc Leden hunner Vergadering , en genoegzaam alle de Regeerings Collegien in het Vaderland gemeend hadden, daar in zodanige gebreken te ontdekken, welken zy geoordeeld hadden, dat verholpen moesten worden. Zy erkenden dat zy niet doorgezien hadden het gevaar dat het in had, en 't beleid dat 'er van noden was, om *an de verbetering van den Staat in Regeerifig te arbeiden , om niet in plaatfe van mindere gebreken, die toch in alle Regeeringen plaats hadden ,w«g te neemen, grootere in te voeren. Zy hadden zig [zeiden zy] de een meer en de ander minder, door eene te verregaande drift laaten vervoeren , en dikwils door anderen medefleepen , om zulke middelen in 't werk te {tellen, tot het maaken van Redresfen, als zy by nadere overweeging begrepen hadden , en nu erkenden veel erger te zyn dan de kwaaien die zy gemeend hadden dat genezen moesten worden." „ Voords moesten zy hunne Edele Acht*; baaren, tot hun leedweezen, hier by erinneten, de Vergadering by hsn op den negen. tien» i  VKRtBKIGDENEDERLANDEN. % ifcndca Augustus 1785. op aandrang van eenige Burgers cn voorgaande beroeping van den Heer Craanen gehouden , en het geen daar by , door hen was verrigt geworden, eene Vergadering geweest te zyn , van wel-' kers onwettigheid, en van het onbefhanbaare van haare verrigtingen, zy thans ten vollen overtuigd waren. Zy bekenden de middelen by de Heeren Staaten, op verzoek van hunne Edel Achtbaaren, in 't werk gefteld om de orde en goede rust te bewaaren, door de Stad Amesfoert van Krygsbezetting te voorzien , befchouwd te hebben uit con gantsch ander oogpunt, dan zulks by hunne Edel Achtbaaren was gefebied , ziende die aan als fchadelyk voor de Stad en Butgcry, en hadden, dit ontveinsden zy thans niet a gedwaald in de middelen tot afkeering daar van, door zig by de Hooge Bondgenooten te vervoegen, om door dezelven van deeze Bezetting bevryd te worden, en konden dus,' gelyk zy nu begrepen, geacht worden, door vreemde hulp en invloed hen te hebben wille» verzetten, tegens de fchikkingen van hunnen DEEL. £) ^  74 CrB'SBH.IKDENISSE-N DER eigen Souvcrcin en wettige Stads Rcgce.ring." „ Zy vcrzogcen dat hen vergund mogt zyn, hunne Edel Achtbaaren te verzekeren dat zy toen niet begrepen hadden iets , met de gesteldheid der Regeering flrydcnde, vertikt te hebben, maar als zo iets als wair toe zy hen, uit hoofde van het Verbond van Unie verpligt achtten, zig hier in te zeer op voorlig■ting van anderen vertrouwende. Niet minder [vervolgden zy] was hun oogmerk geweest .dan de Souvereiniteit der Provintie te willen in twyffel trekken, en dezelve of de Vergade» -ring des Raads, tot eenige afhangelykbeid aan andere Provintien te -willen onderwerpen. Zy ivaren van de betaamlykheid en gegrondheid van het tegengeftelde yolkomen overtuigd, en begrepen thans, dat zy billyke klagten meenende & hebben, zig by hunne Edel Achtbaaren aetoe, of by den Souverein der Provintie, of Jby vastgeftelde Rechtbanken binnen het Gelest hadden moeten vervoegen," a, Daar zy nu een treurig oog vestigden op' alle de rampen die het Vaderland, als gevol-  PP Vfiil 20 vce!o Woelingen cn Onecngbeden , federd eenigen tyd hadden getroffen, daar z£ overtuigd waren dat die rampen, door niets anders dan door ecusgezindheid, onder alle de Ingezetenen, cn vooral onder de Regenten ge. Iccnigd en verminderd konden worden, hadden zy vermeend in hunne Vergadering', daar toe den eerftcn 'ftap te moeten doen, uit hartgrondige overtuigingen dat zy in de bovengemelde Stukken gcdwaild hadcfen. Zy erkenden daar in hunne dwalingen, en erkenden dezelven met leedwezen. Zy betuigden, dat zo die pasfen te herdoen waren , zy°geeft oogenblik zöuden aarfelen om dezelve te verheipen en zy droegen daar by, (zeiden 2y) geen minder leedweezen over zodaanige driftige en onbezonne uitdrukkingen, als° dikwils by Monde en Gefchrifte ten opzigte der van hen verfchillende Leden der Vergadering, als den Souverein der Provintie zelve, doo&r hen waren gebruikt." „ Voords verzogten zy hunne Edel Achtbaaren , bet beledigende daar in opgeflorea niet aan een kyyalyk geplaatst hart of beledïD * gen-  y6 GESCHIEDENISSEN DÉ*. gende mecning, maar aan een vervoering van drift te willen toefchryven, eeven als die geenen van hen, welken mogten fchynen de Wettigheid der Vergadering van de Staaten te Amesfoort gehouden, te hebben willen tegenfprèéken, of dezelve daadlyk tegengefproken hadden, als nu van dien tegenfpraak niet alleen afzagen, maar ook de Wettigheid van alle de aldaar gehoudene Vergaderingen der Heeren Staaten ten vollen te erkennen, met verzoek dat dit mede als eene dwaling in hen, mogt worden voorbygegaan. Betuigende in één woord, dat zy hartelyk leed droegen over al dat geene, waar in zy hen ten opzigte van het beleid der Regeering in de laatfte dagen misgrepen , en aanleiding tot zo fchadelyke ©ngeregeldheden mogten gegeeven hebben. Zy zagen van agteren een verkeerd plan gevolgd te hebben. Zy verzogten op nieuws in hunne Edel Achtbaaren Vriendfchap aangenomen te worden, waar toe zy dezelve ernftig de hand boden. En op dat [vervolgden zy] hunne Edel Achtbaaren te minder bezwaard zouden zyn, met hen in de voorige eensgezindheid te keven  VEREENMGDS NEÖERLANDE N. 77 ven en het voorgaande t>e vergeetcn, deeden zy de plegtigfte verzekeringen , dat zy hen hier na nooit met eenige zogenaamde Nieuwigheidzoeker?, of Bewerkers van Partyfchappen in de Regeering, of met die Party welke onlangs by den naam van Patriotten plagt onderfcheiden te worden, zouden inlaaten, of dezelve met raad of daad onderftetmen of opzetten , om het Wettig gezag van bunnen, Edel Achtbaaren, of dat van den Souverein der Provintie te ondermynen, en direér. of indirect tegen te werken. Hunne Edel Acbtbaaren op dien voet verzekerende dat zy, van dit oogenblik hen van alle overeenkomften , waarmede zy of fommigen der hunne aan de! zelve mogten wezen verbonden, ontflagen hielden, hen daar aan niet zoude» houden°of hen immer met dezelve zouden verbinden." „ Eindelyk betuigden zy, niet gefchroomd te hebben deeze Verklaaring in de Vergade. fmg fchriftclyk en getekend over te geevcn zo om hunne Edele Achtbaaren van hunne" opregtheid in deezen tej overtuigen, ais om dat zy het van hunnen pljgt hielden, van D 3 hun.  78 GESCHIEDENISSEN DER hunne dwaling of verkeerdheid overtuigd zyt> de, daar van te rog te komen, verhoopende in het vervolg met volkomene eensgezindheid hunne poogingen met die van hunne Edel Achtbaaren, ten mute van Stad en Burgery. te mogen vereenigen.'*' Z. En wat was het gevolg van dit byzondere Verzoekfehrift, waarby deeze Heeren bun vooiig Patriottismus dus vaarwel zeiden ? V. De Raad en Vroedfchap der Stad Ames» foort, verklaarde in dit verzoek van hunne Medeleden volkomen genoegen ie neemen , zonder deeien aangaande cenig nader onderzoek of vervolg te eisfehen , betuigende voords, „ verheugd (e zyn de Heeren, hunne ?, Medeleden van derzelver dwalingen terug „ gekeert te zien, en genegen met voorby. „ zien van alle pcrfooneele beledigingen en ondervondene onaangenaamheden, nu door „ de zo érnftig gedaane Verklaaring voor het „ toekomende mede ten opztgté van de Stad cn Burgery gerust gefield , van alle aan„ isaaningen op gercch'telyk onderzoek van 't  VERE2NIGDE NEDERLANDEN.- ?<) * voorgevallene af te zien, in die' hoop err » verwagring dat da andere Leden van den » Raad, voordaan wel zouden gelieven mede „■te werken, tot bevordering van het we„ zentlyke belang der Burgery, en met de. zelve begrypen zoude, dat niets gevaarly. „ ker konde zyn dan het morrend ongenoe„ gen, van eenige weinige Broeders der Ge. r> meente, waanende de Stemme des- Volks„ te hebben, gelegenheid tot aanmoediging tC >»~geeven, alzo daar uit niets anders dan de .»»fchroomclykfte gevolgen te wagten waren , n welken4 alhoewel in hunne Stad, door ,, 's Hemels zegen zo merkelyk gefluit, eg,r ter door de gantfeh* Republiek te jam. „ merfyk ondervonden wierden, fé'hoon dè' „ tegenwoordige Leden des Raads meenden , „ benevens den Hoofdofficier , by de algcl „ meene rampen zig met dien troont te morgen opbeuren, dat zy daar toe gcene aan„ leiding gegeeven, of tot ondermyning van „ de Stad of Regeering mede gewerkt had. ,,. den." Hier op deed de Heer Methorst zo voor zig als zyne zes Medeledon op nieuws* D 4 ce-  8o GESCHIEDENISSEN DER eene mondelinge verzekering van de bovengemelde Verklaring, het weik ten gevolge had, dat de Heer Hoofdofficier en de andere Leden der Vergadering verklaarden: „ het aai* te zien als een fligt om geledene ongrly. „ ken te yeggeeym en te yergeeten, en al!3 geciegen te zyn om die pligt, onder by. e» fland van 's Hemels zegen, met alle iever j, te betragten , hoopende en vertrouwend* w dat de andere Heeren, door de uitvoering ., van het verklaarde dezelven in ftaat ftellen mogten , om met hunne Wel Edele Ge- ftrengen in £_oede eensgezindheid te Ice» ven." Z. Wat was ?er ondertusfehen ten deeze tyde in Friesland voorgevallen? V. Het Hof van die Provintie had in de Maand November, de meeste Leden der zogenaamde Staatsvergadering, welke zo als ik u op zyn tyd gemeld heb, te Fransker in de Maand September gehouden was geworden, doen dagvaarden, als onder anderen Wt yan Uogenburg, Sicco Douw es yan Allya , Geert Lambert yan Beyma, Arend jfaliaau Os-  VE&BENIGDE NEDERLANDEN. 8l Carel de Reere, Broer Fetnflra en H. Z. Attema., Ook waren daarenboven verfcheidene andere Pcrfoonen, die deel in de ongelukkige Staatsberoertens gehad hadden, gevangen genomen en op het zogenaamde Blokhuis gevangen gezet. Egter fcheenen de Heeren Staaten van Friesland, wel het meeste op den Heer A, J. C. de Beere gebeten te zyn, dewyl men hem, behalven het- bywoonen der Staatsvergadering te Franeker, nog verfcheidene andere gewigtige zaaken te last leide, waar uit bleek dat voornoemde Heer wel een der grootfte Rollen in de voorige Onlusten gefpeeld had. Z. Waarin" beftonden dan zyne andere befchuldigingen. Ik ben zeer nieuwsgierig om dezelven van u te mogen verneemen ? V. Dat hy, geweest zynde van het Exercitie Gcnootfcliap of Vrycorps te Leeuwaarden , fchoon gedagte Genootfchap by Staatsbefluit en Afkondiging van den vierden September 1787. ^'as vernietigd met verbod aan hetzelve, en de byzondere Ledtn daar van, om zig gewapend op de publieke talen te *> 5 ver-  t2 ©B-SCHIEDE NISSEN BER vertoonen, veel minder om iemand eenig leed" aan te doen, of in zyne vryhcicl te verhinderen, zich in 't laatst van de Maand Augustus, naar Franeker had bcgeevcn, en gekleed in Uriform van het voornoemde Vrycorps en ge* wapend, zig niet aireen by eene greote menigte gewapende misnoegden, uit verfcheiden Grieteriyen, Steden en van buiten dcéze Provintie aldaar Tarnen gekomen, had gevoegd, maar dat dezelve zig ook aan het Hoofd defzelven had geplaatst, en over dezelven het algemeen bevel had gevoerd. Dat dezelve de Vérgaderirg van het Defcnficwe2en te Franeker, it* de Maanden Augustus eh September, aldaar had bygewoönd, en dikwïls als Spveeker daai in had gefungeerd r. gearresteerde Personen had verhoord èh gevangen doen neemen en houden. — Dat hy, met hulp van dén of meer Leden uit. andere Genöotfchappen, zig niet ontzien had den Ammunitie Meester van Frlëstari&% den derögften Augustus, gewapend aan te randen , ën voords gevankelyk naar Franeker weg ie vo.rcn, voor bet Dêfen&ewèzen aldaar  VEREENIiGDE NEDERLANDS Ni' g$ daar te doen fteilen, cn over d; ontfangene bevelen van dc Heeren Staaten van Fr\esland> en andere zaaken, zyn Ampt betreffende, te doen onderzoeken. — Dat by als Lid van het gemelde voorgewende Defenfiewezen van Staat en van de Stad Franeker , gemelde Stad van Oorlogsbehoeften had doen voorzien, Aöxiliairen ingenomen, de stad door het aanleggen van Batteryen en 'tplaatfen van Kanon op dezelven, in ftaat van verdediging .had doen (lellen. Dat hy ook, op vee- ierhande wyzen, zich aan een allergevaarlyksr' gewapend oproer tegens de Staaten van Frietland , en haare Regenten had fchuidig go-maakt, en eindelyk dat hy ook den vyftier*. den S'ptember, in de Vergadering- van het gedagte Deftnfiewezcn te Franeker, had ondertekend en verzonden, eene Misfive aan i den Heer Grietman J. C. Bergsim, als eerfte Heer van het mindergetal, [waar van te. vens eenige Copyen aan veeie Regenten in > Friesland waren gezonden,] „ waar in de ■ ,r Leden van het Defenfiewezen eenparig zis ■ '„.op, eene ailerfh'afwaardigitc wyze. hadde» ! D6~ K&kjtfcl-  84" GESCHIEDENISSEN DER „ fchtildüg gemaakt, aan de verfoeilykfte Ia?„ teringen en gruwlykfte bedreigingen, aan eenige Regenten, om het op hunne Përfoo* „ nen te zullen verhaalen, derzelver Bezit „ tingen te zullen verwoesten, en alles wat „ van hen was in vuur en vlam te zetten, 9, en het geheele Land te zullen onder water zetten" enz. ft. Ik herinner my dat gy den Inhoud van deezen Brief my in eene onzer voorige Gefprekken hebt medegedeeld. (*) V. Ondertusfchen was men te Staveren, den negenentwintigften Odtober, zeer vroïyft geweest by den ontfangst van Jonkheer Charles Bigot in bovengemelde Stad. Men had daar niet alleen wegens de omwenteling ver. fcheiden Eereboogen geplant en Krooncn opgehangen, maar ook reeden, op den voornoemden dag, 's morgens , eenige Jongelingen in gelyke kleeding uitgedoscht, te Paard uit, wel- £*) Zie Gefchiedenisfn der Vereenigde Nc* dtrkwden in 't kort. XIX Deel, Bladz. izó.  ' VEREENIGDE NEDERLANDEN* ft welken zig by 't naderen van de Wagen, waarop de Heer Bigot zat, voor en a*ter dezelve rangfchikteu, m zn gfm,]dcn Hm. binnen de Stad, tot vo^or bet Raadhuis geleidden, alles onder het geluid van Muziek Inftrumenten, en de toeloop van een ovcrgroote menigte Van allethande foorten vanLfe. den. Voords wierd de Heer Bigot, door eene Commisfie uit de Regeering fïaatelyk ontfangen, zo dra hy aan het Raadhuis gekomen was, alwaar hy des avonds een wel wgerigt Avondmaal gaf aan de Heeren der Regeering, de Officiers der Krygsbezettm., en de Predikanten der Stad, alles weder onder een fraay Muziek, terwyl niet alleen het voornoemde Raadhuis, maar ook meest alle de Burger Huizen verlicht waren. Z. Dit moet zeker eene vroivke VcrtotV. ning voor die van Staveren opgeleverd heb, ben. V. Zy waren ten minften zo zeer in baaren fchik met de komst van den Heer Bi got, als die van Franeker wel treurig waren " met het vertrek van een haarer wa-rdigffe D 7 H,og>  86 G'ESC H IEJD-E N 19S KN DER Hooglecraaren , ik ineene den Heer Gmdzft Cooptnans, Medccynen Dokter aldaar,een Man van uitmuntende bekwaamheden, en tcv-ens zeer geoeffend in de Latynfche Dichtkunde, welke Heer zig al te zeer in de ongelukkige StaatsgefchtHen gemengd hebbende , na de omwenteling genoodzaakt/- was geweest de Hooge Sehoole te; Franeker te verlaaicn, en Zig naar Denemarken te begeeven, alwaar hy zich thans nog, in groot aanzien om zyne Kundigheden, bevind. Z. En dus had Frieslands Hooge Sehoole, zonder de ongelukkige verdeeldheid in ons Gemeenebest, nog veel nut en luister van dien bekwaamen Geneeskundigen kunnen genteten. . V. Ondertusfcbcn had het Hof Provintiaal van Groningen een Plakkaat uitgevaardigd, ter beteugeling van de verregaande oiieenig- lieden, welken zig onder de In- en Opgezetenen van de Ommelanden, hoe langs hoe meer openbaarden,. Ook had de Regeering. dat.Stad Groningen, insgelyks een fcherpc Publicatie afgekondigd , tegens het pleeecn  VER ER N I G DE NEDERLANDEN. 87 van baldaadigheden, euveJmoed, en publiek geweld, welke Publicatie ruim veertien dagen faater nog eens vernienwdr moest, worden, Voords hadden de Heeren Burgemeesteren en Raad , benevens de gazwoorene. Gemeente van bovengenoemde Stad, goedgevonden wc der in te trekken, alle. Befluiten omtrend de oproeping van het Volk, srfe mede het daaf_' omtrend gedaaue Rapport,.alle Befluiten omtrend de opfchomng van den Raad, cn de Keuren der Gezvvorene en derzelver voord, duuring op de gedaane Eeden-, alle Befluiten omtrend de uitsondering van het. Reglement van Regcering, opzfgt-elyk het Recht van goedkeuring, M den Prins Erfttadhouderbehöorende, en voords alles wat tot die zaaken bétrekfcelyk in de Notulen wierd gevonden, zo en invoegen als of het ze've nooir was beflotÊ!) cn nimmer had beflaan. Ook wierd de Secretaris gekst die intrekking en vernietiging m te tekenen, daar het behoorde, en voords de- fetténd* Raad verzogt den Brief met by voeging van dit genomen Befluit, zo fpócdig mogelyk aan den Prins Erffrad.  88 'GESCHIEDE NISSEN DER houder af te vaardigen.' En eindelyk deeden Burgemeesteren en Raad van Groningen, ingevolge van dit Befluit, den drieentwhuigiteu Oecobsr, eene Publicatie afkondigen wegens de herfteïling van zyne Hoogheid in deszelfs wettige en Eiffelyke Rechten," en tevens ter aanmnaning tot inwendige rust, aflegging van Partyfchap en het draagen van Oranje Verfierfelen. Z. Waren de gevolgen der Staatsomwenteling in 't uabuurig iandfehap Drenthe ook van dien aart? V. j., gelyk zulks blykt uit het "verhandelde der Ridderfchap, en eigen Erfden als Staaten van het bovengenoemde Landfchap, waar by zy befloten, „ de Predikanten te'ge» J5 lasten, op Zondag den veertienden Oe~ro„ ber , open'yke dankzeggingen met hunne „ Gemeenten ten Hemel op te zenden, voor „ de onverdiende goedertierenheden in het 9, tot hier toe zo wonderlyk behoud van het lieve Vaderland, en verydeling van veele en booze aanflagen bewezen. — Alle ge wapende Genootschappen en gemeenfehap.  VEREEN1GDE NEDERLANDEN. £9 ,, lyke WapenoefFeningen te vernietigen, en s, voor alroos te verbieden, met intrekking „ van de voorgaande Wettiging en Vergun„ ning aan dezelven verleend. ■- Alle Soa, cietëiten en Byeenkómlten, opgerigt om in „ dezelven over zaaken , 's Lands bellier be. n treffende, te handelen, en onderin g te cor„ respondeeren, uit elkander te doen gaan, „ en het c-raagen van Verfierfeien van Oranje „kleur te vergunnen." Voords wierd eene Commisfie van acht Staatsleden benoemd, om met fcet Collcgie van Drost en Gedepu • teerden, onder anderen te befebikrken over het Geweer en Wapens van de aldaar afgefchafte Genootfchappen, de Papieren der onderfcheidene RVygsraaden en Burger Sociëteiten te onderzoeken, en wel voornaamlyk navorfching te doen op zeker Request door de Gecommitteerden der Vryeorpfen , aan de Staaten van Oyerysfd ingeleverd. Daarenboven wierCO Qefchiedenhfxn der Fereezigde Neder* landen in »/ kort. XVUL Deel, B'adz. 43a. .  fO GESCHIEDENISSEN DER' wierden de vier zig noemende Volmeten van vier Dingfpillen, en in die aangenomene hoe« daanigheid, Ondertekenaars van zekerVerweerfchrifc , aangemaand , op de eerstkomende Verga-iering hunne tydige QvaMpcatien over te leggen, dewyl Heeren van de ïlidderfchap■ dat ftuk hadden verklaard voor een Libel t met behoudenis van derzelver Acïie na hun» nen goeden rade enz.. — Doch iaat onstot Holland wederkecren? Z. Was daar thans alles ih rust?" V. Verre van daar. Het fcheen of de ver» bittering uit Burgertwist geboren geen einde zoude neeuien, dewyl'de gisting nog vry algemeen was.. De Staaten van Holland waren dus al wederom genoodzpakt geweest' eenePublicatie tegens het inflaan van Glazen , Plunderen en andere Mishandelingen te NMtfrttl uitvaardigen, doch deeze voorzorg, was niet alleszins genoegzaam, want-te Rotterdam wierden thans weder baldaadigheden gepleegd, dis de waakzaamheid der Rondendoendc Burgery naauwelyks beteugelen kondc. Te dreckt was ook de verbittering wederom uir-  VE REE NI ODE NEDERLANDEN. 01; gebroken, gelyk ook op andere Plaaffen, doch. nergens meerder dan te Delft , alwaar den twaaiftferi December, veele gemoederen van 't Gemeen, weder aan bet gisten geraakt waren, zo dat men wederom de Wetten, Aanmaam'ng'cn en errdb'ge Waarfchouwingen der Regce» ring en van den Prinfe van Oranje in den wind begon re (laan, en aan veele Huizen allerhande baldaadigheden pleegde, zo dat men zig genoodzaakt vond een goed aantal Dragonders uit 's Grayenhaage te ontbieden, om dat ge> weid te fluiten, egter bleef het nog onder de asch fmeulen, totdat het eenige dagen Iaater weder ontfonkte, by gelegenheid van den Kykdag van het groote.en fraaye. Soaeteitshtiis s het welk den volgenden dag, by openbaartveiling verkogt zoudë worden. Dit Huis, dat reeds by de omwenteling zo door 'tinllaanvan Glazen, als anderszins veel geleden had, moest nu ook weder aanhouden, want fommigen die zig uit nieuwsgierigheid derwaards begeeven hadden, vónden goed, als nog uit herdenking aan 't voorgaande, weder eenige daadïykheden te beginnen, door. hét infmyten. vais.  92 GESCHIEDENISSEN DER van de weinige nog overgeblevene Glazen, bet welk zulk eene opfchudding baarde, dat men niet zonder rede, wederom voor nieuwe onlusten beducht was, doch de waakzaamheid van de Krygsbezetting wist echter nog gelukkig de voordgang dier ongeregeldheden te be* letten. V. Hoe zeer verbitteren de Burgertwisten niet alleen de gemoederen, maar verwoesten ook ?lle goede zeden. V. Midlerwyl was de Baron van Thuhmey?", buitengewoon Gezant van den Koning van Pruis/en t by de Heeren Algemeene Staaten, en van wien wy meer dan eens hebben moeten fpreeken , door den voornoemden Vorst opontboden s en in zynen Post opgevolgd geworden door den Heer van Jlbensicben, die te vooren buitengewoon Gezant van den Koning van Pruisfeni aan het Hof van Saxen geweest was. Eevcn zo was ook door hunne Floog Mogenden haaren buitengewooncn Gezant aan het Franfche Hof, de Hesr Brandfen , van daar terug geroepen; dewyl men oordeelds dat de gtwcone Gezant, de Heer  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 93 Heer Lestevenon yan Berkenrode genoegzaam was, om de zaaken van den Staat in dat Ko- ningryk te verrigten. Vee] wierd ten deezen tyde gefproken van twee Verzoek, fchriften die fommige Patriotfche Burgers in 's Haage, zo wel aan den Prins Erfftadhouder, als aan de Heeren Staa en van Holland overgeleverd hadden 3 en waar in zy [ten ge« tale van honderd vyf Pcrfoonen] betuigden, „ dat zy, van tyd tot tyd geduurende da droevige Onlusten en Verdeeldheden, welken in dit Gemeenebest, en ook byzonderin deeze Provintie geheerscht hadden, uit de publieke Couranten, en veele andere in 't licht komende Gefchriften, hadden gezien, dat, zo tusfehen de Staaten van verfcheide der Vereenigde Provintien, als tusfehen de Vergadering van hunne Edele Groot Mogenden en zyne Doorluchtige Hoogheid, verfcheidene twisten plaats hadden, ja zo verre zelfs dat by Befluit van welgemelde Staaten, van den tweëntwintigfl-en September 1786. de Militie van den Staat ter betaaling van Holland Haande, tot nader bevel was ontflagen van den Eed  '#4 GESCHIEDE NISSEN DER Eed aan zyne Hoogheid, als Kapitein Gene.» -raai gedaan, en verder by voorraad V/as op« gefchort, de werking van het Bëflnit van den agttten Maart i?66. waar by aan zyne Hoo'gheid als Kapitein Generaal was opgedragen , de Collatie en begeèving van alle Aniptcn over de Militie , (taande ter betaaling a's vooren, van Vaandrig tot Coloncl toe." „ Dat die twist tot gevolg had gehad, dat ook onder een zeer groot gedeelte der Inge. ketenen merkelykc verdeeldheden waren ontdaan, wéiken tot twee Partyen waren uitge. 'borden, en van welke - tweederlei paityenwedcrzydfche Genootfchappen en Sociëteiten in de meeste Plaatfen deezer Provintie waren opgerigt, met dat verder gevolg, dat ook vaa wederzyden niet alleen zeer veele beledigende Gefchriften waren in 't licht gekomen, maar dat ook aan den eenen en anderen kant verfcheide Addresfen en Requesten zo aan de Magidraaten der Hollanclfche Steden als aan gemelde Staaten, op veele Plaatfen ter tekening waren gelegd en vertoond geworden, die mar maate der toenmaalige gevoelens van die Par-  VEREENIODE NEDERLANDEN. 95 Party, tot welkedcTekenaar* behoorden, waren ingerigt geworden." „ Dat dusdaanige Adresfen cn Requesten,welken herkomftig waren van Ingezetenen, die door den daaglyks toeneemenden geest van Partyfchap ten grooten .getale zig in de verdeeldheden mede hadden ingewikkeld, en de zyde van hunne Edel Groot Mogenden in dien tyd gekozen hadden, doorgaans op eene zeer gunlïige wyze by de Stcaten aangenomen en met blyken van goedkeuring agtervolgd zynde, zulks al verder aanleiding had gegeeven, dat 'ei by zeer veelen van dezelve Ingezetenen opvattingen tegen zyne Hoogheid, en deszelfs bellier waren ontftaan, en onder die Lieden allengskens een denkbeeld was geboren van een Vryheid, om voor die gevoeg lens openlyk, en zonder bewimpeling uit te komen, en dezelven tot een grond te leggen » van befchuldigingen tegen den Heer Prins Erfftadhouder, immers dat men daar door als , zo men meende, inftemmende met de toenmaalige gevoelens van den gouverein , zig aan  p1 GESCHIEDENISSEN DER. aan geen misdaad of ftrafwaardig bedryF fchuldig maakte." Dat dzar uit dan ook, op het voorbeeld van verfcheidene eerder Verzoekfchriften ,van andere voornaame Steden en Plaatfen, reeds te vooren door honderden van Burgers en Ingezetenen getekend, en aan de Vergadering van hunne Edel Groot Mogenden, vertoond en door Hoogstdezelven aangenomen , en vereerd met de vleyende verklaaring van der Staaten goedkeurende gevoeligheid over de hlyken van verknogtbeid aan de Eer en Regeering van welgemelde Staaten, zo wel als aan de algemeene belangens van het Vaderland , in die Adresfen begrepen, was voordgefproten het Verzoekfehrift het welk in 't najaar van ï?%6 in 's Haage, door driehonderdachtenvyftig Perfoonen, tegen den Prinfe Erfftadhouder was getekend, en aan de Staaten va« Holland overgeleverd, met dat gevolg , dat wel verre dat te dier tyd het gemelde Verzoekfehrift als onbehoorlyk of misdaadig zoude zyn aangemerkt, integendeel hunne Edel Groot  'VEHes Ni GDE NEDE RLANDEN. $ Groot Mogenden , by Beflnit op dien m genomen het zelve reeds onder gelyke Verklaaring van goedkeuring, en genoegen ©verde regt VadeiJandfche gevoelens daar in vervat, voor Notificatie hadden gelieven aan te neemen.'* „ Dat onder de Tekenaars van het zelve Haagfche Verzoekfehrift, zig ook de Ondergetekenden bevonden, daar toe door de ge-' melde omrtandigheden dier tyden, en de toe* heerfchende verdeeldheden gekomen zynde, en zig, om de voornoemde redenen destyds hebbende verbeeld daar in geen misdaad konde plaats hebben." „ Doch dat in de Maand September dee-■ zes Jaars, eene gehee.'e omwenteling van zaaken, omtrent de voorfchreven verfchillen voorgevallen zynde, de Ondergetekenden ver! volgens ook uit verfcheidene Befluiten by hunne Edele Groot Mogenden, na de Omwenteling genomen, waren ontwaar geworden dat de hier bovengemelde twisten by Hoogstgemelde Staaten op de voor den Erflladhouder eerlykfte wyze waren afgedaan , XXI, d «el. E e»  98 GESCHIEDENISSEN DER cn zyne Hoogheid in alle deszelfs Ampten, Rechten en Waardigheden, volkomen herfteld was." » Dat door en na die veranderde omftandigheid van tyden en zaaken, dan ook alle die tegen zyne Hoogheid geprefenteerde Adrcsfcn en Verzoekfchriften, niet alleen van zelfs waren vervallen, maar ook thans de inrigting van dezelve Verzoekfchriften mei een geheel ander oog wierden befchouwd, en dezelven als ten uiterfte haatelyk, ja als nrsdaadig aangemerkt, in zo verre zelfs dat by Bcfluit van hunne Edel Groot Mogenden goedgevonden en verftaan was. „ dat het ge- melde Haagfche Adres of Verzoekfehrift, f, benevens zodaanige andere Adresfen als in 9, den Brief van den Hove waren gemeld, 9> gefteld zouden worden in handen van den aj Procureur Generaal, en van de Officieren „ der Steden en Baljuiwen van 't platte Land, „ daar dezelven gemaakt en getekend waren, „ midsgaders daar de Autheurs , Ondertekea, naars derzelven en verdere Perfoonen, daar in deel gehad hebbende, woonagtig wa. „ ren,  VFREtïNIGDR NEDERLANDEN, 0<} *> reii» ten einde daar omtrent zodaanig te „ handelen, als het Recht der Hooge Over„ heid zoude vercisfchen." Waar uit vervolgens de Ondergetekenden voorzagen, dat aan hen en ook aan zo veel honderden vaa Ingezetenen van andere Steden en Plaatfen in Holland, als wegens het tekenen van dusdaanige Adresfen en Requesten, zig in gelyke termen bevonden, eerstdaags, ter gemelde zas. ke, Crimineele Dagvaardingen en Procedures over het hoofd hingen, die alleszins fmaadelyke en verwoestende gevolgen voor hen en hunne Huisgezinnen naar zig zouden fleepen." „ Dat de Ondergetekenden, nu ook nader het door hen getekende Verzoekfehrift inziende, niet konden of wilden ontkennen, het zelve ten opzigte van den Heer Erfiïad» houder te zyn ingerigt op eene wyze, overeenkomftig zynde met en toe te fchryven aa» de toen heerfchende Partyfchap , vyandlykheid en vooroordeelen, waar door men zelfs meestal, zonder de vereischte aandagt op den inhoud en de uitdrukkingen van dusdaanige E * Ad-  #00 ^ GESCHIEDENISSEN DER Addresfen te hebben gevestigd, die tekening had gedaan, zodaanig dat zy, Ondertekenaaren vvenschten daar van zig geheel onthouden te hebben, tervvyl zy, integendeel het zelve Adres, ten hunne opzigte by deezen herriepen, en zig aan de door hunne Edel Groot Mogenden, ter gunfte en ter herftel. ïing vaa zyne Hoogheid genomene Befluiten onderwierpen, voorneemens zynde om zig in alle opzigten als ftille Ingezetenen te gedragen, en ook voordaan aan welgemelde zyne Hoogheid, dien eerbied te betoonen, welke alle getrouwe Ingezetenen aan dien Vorst, die door gemelde Staaten, als den Souverein van Holland, in de gemelde hooge Waardigheden was gefield, verfchuldigd waren." „ Dat zy, Ondertekenaaren, intusfehen hadden gehoopt dat, vermits door zyne Hoog. ieid zelve eene vergiffenis wegens de voorige Cebeurenisfen was voorgefleld, dezelve ook ieeds zoude zyn vastgefteld, en dat zy, benevens hunne voorgemelde Mede-Ingezetenen, daar onder zouden zyn begrepen geworden 3 te» einde alzo de Criinineele vervolgingen,  V E R E E N I G D E NEDERLANDEN. 10Ï gen, ter dier zaake, zouden zyn voorkomen geworden, doch dat de verfpreide geruchten van een daadJyk begin van Rechterlyke Procedures, hen dêeden vreezen dat de Raadplegingen over de gemelde Amnestie, by den Hove en andere Rechters veel ligt zouden geoordeeld worden , gcene redenen van ophouding dier Procedures op te leveren, immers nier, indien zulks by gemelde Staaten alzo niet wieri verklaard." „ Dat zy, Ondertekenaaren dus hadden gemeend hun toevlucht ootmoedig te mogen en moeten neemen tot hunne Edel Groot Mogenden, en met den diepften eerbied verzogten, dat in gunftige aanmerking mogt genomen worden, dat de tekening van zodaanige Addresfen , en ook van het voorfchreven Haagsch Verzoekfehrift, uit de hier voorgemelde omftandighedi.n van tijden, en van de toen heerfchende gevoelens-, mitsgaders van de denkbeelden omtrent de toenmalige begrippen der Staaten van Holland was voordgefproien, zonder dat de Tekenaars van die Adresfen ter d;cr tyd eenigszins hadden geE 3 dagts  1*2 GESCHIEDENISSEN DER dagt, dat daar in eenige misdaad had kunnen plaats hebben, als mede dat aanmerking mogt worden gemaakt, op de van alle kanten te voorziene verregaande gevolgen van Crimincele Procedures tegens zo veele honderden, Ja duizenden van Burgers, cn Ingezetenen deezer Provintie, die boven dien ook daar door aan meerdere hait en vervolging bloot ge. fteld, en in gevaar gebragt zouden worden, en waar uit al verder onrustige denkbeelden en fchadeiijke beweegingen zouden te duchten zyn, en dat om alle die en mee- andere redenen, eene gimflige voorziening tot ver. fchooning der OuJertekenaaren en andere gemelde Ingezetenen, en ter hunner bevryding van Rechterlyke vervolgingen, door hunne Edel Groot Mogenden mogte worden gedaan, en by voorraad de gevreesde Rechtsvorderingen mogten worden opgefchort, enz." Z. Hgt Verzoekfehrift van deeze Haag fikt Ingezetenen aan zyne Hcogheid zal zekerlyk genoegzaam van dezelve Inhoud geweest zyn? V. Ja, het bevatte, fchoon eem'gszins kor■ • ter»  VEREENlGDENEDERLANDEN. IOJ ter, dezelve zaaken. Ondertusfcben hadden de beide Haagfche Predikanten de Heeren Johannes Heringa en Wi^bold Muilman , die niet weinig in d:a haat van het Gemeen geraakt waren, om dat men oordeelde dat zy de Patriotsgezinde Par y toegedaan waren , aan bet Hof van Holland verzogt, „ dat het aan 't gemelde Hof en Magiftraat van 's Haage behaagen mogt hunne Perfoo9t nen, Huizen en Goederen in derzelver byzondere befcherming te neemen, en door „ genoegzaame kragtige voorzieningen hen in „ haare openlyke bedieningen te handhave„ nen, ten einde zy daar in niet langer door ongeoorloofde aanvallen en bedreigingen ver • „ hinderd wierden.'* Het Hof en de Magt. H.aat van 'j Gravenhaage voldeed welhaast aan dit hun billyk verzoek en verbood wel ftrengelyk, aan alle en een iegelyk welgemelde Predikanten geen overlast, hoe genaamd, aan te doen. Doch ondanks dit verbod konde het Gemeen zo het fchynt, zig toch niet flil houden. Inzonderheid had men het cp den Predikant Mui'man voorzien, want wanE 4 rteer  GESCHIEDENISSEN DHR neer deeze den dertigften December, des Zondags namiddag in de Nieuwe Kerk predikte, was zyn Wel Eerwaarde raauwelyks den Predikftoel opgeklommen, of men zag en hoorde eene meer dan gewoone beweeging rondom in de. Kerk, die zelfs zodaamg toenam , dat men op het Iaatfte niet meer in ftaat was om des Leeraars woorden te verftaan, en zo dra den Godsdienst geëindigd was , rotte eene groote menigte Volks famen, die ondanks de poogingen van den Onderfchout, en zyne Dienaars, den Predikant allerhande onaange» naamheden aandeedtn. Voords wierd gemel. de Leeraar, onder het geleide van een me. mgte Menfchen, en.het geduurig roepen vm Kees de hal uit' met- veel moeite naar zyne Wooning gebragt, die men vei volgens ook genoodzaakt was door een Wagt van Krvgsvolk te doen bezaten, om dezelve voor den moedwil van het Graanw te beveiligen. Z. Leed de andere Predikant, wanneer hy den Predikfrocl weder betrad, geen nadeel ? • V. Neen , want niettcgenfta'ande 'er eene menigtcToehcora-s, in de Klooster Kerk tegen. WiQlV  VER'EENIGDE NEDERLANDEN» ÏÖ5- woordig dat al die geenen , welke zig op-eene zo-gantsch onwettige wyze tot eenige Bedieningen, hoe ook genaamd, hadden laaten* aana & 5„ fteid-  Ï05 GESCHIEDENISSEN DER ftellen daar in eeningszins te doen voordgaan. En eindelyk dat de Baljuw van Rhynland het recht van de hooge Overheid waar zoude neemen, tegen alle de zodanigen die zig in deezen mogten hebben fchuldig gemaakt.Welk befluit ook terftond den achtiten December, daags na dat het genomen was, werkftell g gemaakt wierd. —— Doch laat ons nu zien wat 'er intusfehen weder te Amfleldam voorgevallen was. Z. Het zal in die groote Stad zekerlyk ook nog niet geheel in rust geweest zyn. V. 'Er ontbrak nog veel aan, althans den ïaatften Oétober, waren, omtrend den middag, vry wat ongeregeldheden voor het Huis van den Boekverkoper Verlem voorgevallen , alwaar eenige Glazen ingeflagen wierden, zo als ook eenige andere Huizen van Patriotsgezinde Burgers mede eenige overlast ondergingen, hoewel de orde egter nog al fpoedig berfteld wierd. Doch weinige daagen laater viel 'er vry veel moeite op de Beurs voor, door dien de Heer Lodewyk Hoyy, Oud Schepen en Raad der Stad, niet van zig konde  VEREEN 1GB3 NEDERLANDEN. 10? de verkrygen om aldaar met ccnig Oranje verfierd te verfchynen, hoe zeer zulks anders algemeen in gebruik was, en zulks hem ook door zyne vrienden, om alle onaangenaamheden voor te komen , was aangeraden geworden. Dit verwekte voor al den zesden en zevenden December grootc opfchuddingen, zynde de Jooden boven al over het niet draagen \an Oraw je zeer te onvrede, het welk van dat gevolg was dat de Heer Hoyy, den eerstgemelden dag wel door vyftig van zyne Vrienden van de Beurs naar zyn Kqffybuis geleid wierd. Den volgenden dag ging het 'er nog vry on« ftuimiger toe, men meende toen de Heer Hoyy, die als vooren zonder eenig Oranje Lint of Strik wa?, te vei dringen. Zyne Vrienden fielden zig hier op allerhande wyzen tegen, en de verwarring was zo groot dat niet alleen een Jood omtrent dood geflagen wierd, maar ook de meeste Kooplieden de Beurs afvluchtten, terwyi de gemelde Heer Hoyy wederom eeven als den voorigen dag naar het Koffy buis geleid wierd. Deeze ongeregeldheden voorgevaren op eene plaats daar dezelve het E 6 min-  I-CB" GESCHIEDENISSEN D E R minfte voogden, gaf gelegenheid dat de Heeren Kooplieden van Bricnen, Neet, Cramer, Cayelier, Muller, Lokman , Follenhoyen , Halma , Cappelen , Frem»aiix., Coudercq , Kersjes, Waayenburg, Carli en eenige anderen , by de Burgemeesteren der Stad rond gingen, om over de onveiligheid van de Beurs te klaagen, beweerende voords dat daar hst Oranje dragen niet volftrekt geboden was, zulks vaneen iegclyks goeddunken af moest hangen." Z. Wat volgde hier op ? V. Eene Waarfchouwing waar by myne. Heeren van den Gerechte, ., nogmaals allen en een iegelyk ernftig wilden aangeraaden hebben, om zig uiterlyk van een Oranje Teken, het zy Cocardé, Lint of Strik, als een blyk van waar,e gezindheid, om thans de rust in deeze Stad niet weder gefloord te hebben , te voorzien, zullende de zodaanigen,welken, door het nalaaten van aan deeze aanmaaning te voldoen, hunne onrustige, woelzieke en tweedragt zoekende gevoelens zullen hebben ten toon gelteld, als ongehoorzaamen, door  VEREENIGDE NEDERLANDEN. ICQ! myne Heeren van den Gerechte worden be* fchouwd en behandeld. Verbiedende niet te min, myne Heeren voornoemd, dit aan de zodaanigen, om die reden, door iemand eenig, geweld, het zy ter Beurze , het zyop *s Hêereir ftraaten gefchiedde, en vooral.dat aan de goede ingezetenen, welken zig naar deeze raadgee. ving zullen gedragen, eenige overlast óf ge. ' weid daar omtrent worde aangedaan, zullende dé Daaders van zodaanige oproerige feiten , als verftoorers der algemeene rust en veilig, beid, ten ftrengiïèn en ten voorbedde van • anderen geftraft worden." Sederd de Afkondiging van deeze Waarfchouwing is de Heer Lodewyk Hoyy niet weder ter Beurfe ver- * lchcenen, maar verliet integendee1, kort daar op, zyne Geboort eftad en vertrok naar Frank, ryk, alwaar hy zig in de Stad Bottrdeaux ter woon nedergezet heeft. Z. En dus miste Amfïddam weder '■ een ■ voornaam en- gegoed Ingezeten. Hoe beklaaglyk zyn toclr de gevolgen der Burgertwisten ! V. Onder alle deeze woelingen wierd het: E- 7 L:;k--  110 GESCHIEDENISSEN DER Lyk van eenen Johannes Rannink , Timmerman op 's Lands Werf, en welke op den dertigften May 1787. by bet vermeesteren van Kattenburg dooclgefchoten, en by Vonnisfe van Schepenen met de beenen aan de galg opgehangen was, thans, in 't bywezen van een Stads Bode door Dienaars van den Gerechte afgenomen , en aan zyne Famielje te rug gegeeven, na dat de Stads Bode het zelve met driemaal de handen op het afgenomen Lyk te leggen , eerlyk gemaakt had. Het gemelde Lyk wierd in een Jagt, rykelyk mst Oranje Vlaggen verfierd, onder een grootcn toevloed van Menfchen, naar het Wynhuis het onvolmaakte Schip, op Kattenburg gebragt, en uit het zelve, vervolgens den achtlten December , na dat het Vaandel over het zelve gezwaaid had, met eene ongemeen? plegtigheid, naar de Ooster Kerk ter begraving gebragt, zynde verzeld van wel omtrend negentienhonderd Menfchen, waar van de meesten in 't zwart gekleed waren. Z. Ik herinner my by deeze gelegenheid het  VEREENIGDE NEDERLANDEN. IH bet geval van Fledderus te Stccnwyk, het welk gy my ook op zyne» tyd verhaald hebt. (+) V. Twaalf dagen na deeze plegtige Ljkfhtie, deeden de Scheepstimmerlieden, zo van de Admiraliteits als van de Oost Indifche Maatfchappy en andeie Werven, eenen optogt door de geheele Stad, om hunne blydfchap over de omwending van zaaken in ons Vaderland, aan den dag te leggen. Deeze Verbaazende Statie was wel vierduizend Man lterk , en in verfcheidene Smaldcelen verdeeld , ieder was op zyn best uitgedoscht , en met de Gereedfchappen van zyn Hand. werk voorzien, daarenboven hadden zy verfcheidene Vaandels, Trommen en Muziek, zo Vocaal als Inftrumeniaal, en wierden door een Detachement van de Guardes, thans binnen Amjleldam Krygsbez?tting houdende, begeleid. Z. Ik heb een gedeelte van deeze Plegtlg. heid (*) Gefchiedsnisfen der Vereenigde Neder* landen in 't kort, XI Deel, Bladz. 243.  ItS GESCHIEDENISSEN DER he;d gezien, en hoorde fommigen dezelve by de optogten der oude Rhetorykers hier te Lande vergelyken , hoewel anderen vonden dat dezelve meer gelykheid had met de Pro = cesfien die men in de Roomfche Landen ziet, alwaar men ook 'geen gebrek aan diergelyke Tekens, Ornamenten en Vaandels heeft. Het best van allen is egter dat deeze Vértooning nog al zonder ongelukken is afgeloopen. Doch laat ons tot wat anders overgaan. V. De zaaken raakende den Krygsraad van deeze groote Stad , waren nu- eindelyk ook tot volkomen frand gebragt Verfcheiden der1 oude Officieren in dezelve waren ontflagen zo als ook den Colonel Ifaac yan Goudoever, en nieuwen in hunne plaats benoemd, welke laatflen , den zevenentwintigflen December door Burgemeesteren in den Eed genomen wierden. Voords was deeze verandering van* den Krygsraad, op gegevene Volmagt van de Heeren Staaten van Holland, als den wettigen Souverein, aan den Prins Erffladhouder, door eene Commisfie wegens zyne Hoogheid, Tolbragt, welke Commisfie, gemeenfcbaplyfc  VEREENIGDE NEDERLANDEN. Iï3 inet de Regeering en de vier oude ColonelJen deeze gewigtige zaak ,„ orde gebragt had. Genoegzaam ten zelfden tyde vonden Burgemeesteren goed, fommige' Perfoo tten, die uit andere Plaatfen na de omwentel 'mg van zaaken, herwaards geweeken weren, binnen zekeren korten tyd, de Stad te ontzeggen, onder welken ook de Advocaat Ar. noldvs Kreet v,nS, welke na de omwending van Rotterdam, alwaar hy tot de Remotie der Regeeringsleden, medegewerkt had zig herwaards met 'ér woon had nedergeflagen. Over welke zaak, betreffende het Recht der Stedelyke Regeringen, om deezen of geenen Burgers of Inwooners de Stad te ontzeggen, thans inet zo veel icver cn drift, als in voorige tyden, voor en tegen gedagt en gefproken wierd— Te Schoonhoven , alwaar men al Ipocdig na de omwenteling, verlangd ha] dat de oude Regeering veranderd, en eene nieuwe in de plaats aangefteli mogt worden, wierd, den zeventienden December aan dat verlangen voldaan, wanneer door den Prins Erfitadhouder, dc voornoemde oude Regen-  114 GESCHIEDENISSEN DER ten ontflagen wierden van hun-ie Regeeringsposten in welker plaats kwamen als Burgcmeesteren, de Ilcercn Willem van Solingen cn Mr. Dirk Iliola van Kooien, en als Schepenen , de Heeren Dr. Carolus Carnier, Mr. Stcphanus Jacohis Scheltux, Mr. jfan yan Bosveld, CorneUs Roels, Heer van Waar. der, Dr. Ignatius van Zeldcr, Piet er Ver geer cn Anthony Carnier. Voords waren ook nieuwe Vroedfchappen en Elecleuren of Kiezers aangefleld geworden. Z. Dus hadden die van Schoonhoven mede hunne wensch verkregen. V. Ondertusfchen hadden de Stapten vanZeeland zyne Hooghe-'d insgelyks verzogt, om de Regeeringen der Zeeuw fche Steden te veranderen, en de orde en rust te herflellen, waarop gemelde Vorst daar ook Commisfaiisfen naar toe zond,we!ken, nauwelyks te Z'arikzee gekomen zynde, dooi de Burgery aldaar een Gcfchrifc overgeleverd wierd, ten tytel voerende: NolabJe Bczwaaren en virlangde verbet er it.g der Burgery te Zierikzee, met eerbiedig va: zoek gefield en over gegeeven, in handen van Üec-  VEREENÏGDE NEDERLANDEN. J15 Heeren Gecommitteerden yan zyne Hoogheid^ met hartelyke wensch en bede, dat hunne Edel Mogenden by Hooggemelde Vorst gelief, den aan te dringen op verbetering hunner Rezwa%ren , op de meest gefchiktfle wyze als everecnkom/Iig zoude bevonden worden, tot nerflei en yastflelling der rust en beter befliir y in Kerk cn Burgerflaat, en dat m-.t Hoogst" dcszelfs goedvinden te approbeeren. 7. Waar in befiond dit Verzoek en deeze Bezwaaren ? V. Voor eerst, begeerdé'mcn, dat de zo groote uitgebreide Regeering van veertig Leden gebragt zoude worden op de helft van dat getal, om hier door in 't vervolg voor te komen , dat om elk aan een Atnpt te helpen, de Ampten, die tot de Burgery behoorden, aan geen Regenten, die dezelven ook niet voegden, begceven zouden worden, als by voorbeeld Gommis, Contrarolleur, Griffier, enz.** Ten tweeden, „ dat alle Collegien, door byzondere Perfoonen, geen zitting in andere Collegien hebbende, wierden bekleed, by voorbeeld Schepenen, alleen Schepenen, Raaden, al.  Tl6 GESCHIEDENISSEN DER alleen Raaden, Thefaurieren, alleen Thcfaiü rieren, en zo voords in alle Collegien.'' Ten derden, „ dat Heeren Weesmeesteren, die volgens Stads Voorrechten geene andere verkiezen mogten als die vyfhonderd ponden Vlaams gegoed, dertig Jaaren oud, en twaalf Jaaren Poorters geweest zyn, zouden behooren bepaald te worden, om negen van de notabelfte Burgers hier toe te kiezen, waar van alle drie Jaaren, drie nieuwe aan zouden moeten komen, op dat elk dus niet toegelaaten wierd in der Weeaen Goederen te zien, behalven dat onder deeze negen Leden ook geen Notarisfen of Procureurs zouden mogen weezen." Ten vierden, „ dat geene Officien of Bedieningen zouden worden begeeven aan Heerenknegts, ten zy bui cn haarén Dienst als Kncgts, ten minden twaalf Jaaren Schot en Lot te hebben betaald, eir dus voor al aan geen Vreemdelingen." Ten vyfden, „dat geen Notaris of Procureur óf een■byzondcr Boelredder, den beftorven Boedel, langer in zyne handen >?" onder zyn befticr zoude mogen hebben, dan een Jaar na de dood des Overledenen, ten zy hy  VEREENIGDE NEDERLANDEN. VL? hy aan Heeren Regeeren le Burgemeesteren I gegronde redenen deed blyken, die hij open. baar aan de Beurs zoude moeten doen aanI plakken, op ftraffe dat de nalaafigeh Boelredder voor een Jaar verdoken zoude worden van «yn Ampt of Bediening, en zo hy binnen het tweede daar op volgende Jaar niet voldeed, zonder openbaare gronden van Weetenfcbap, voor altyd onbekwaam verklaard , van zyn Post of eenige andere Bedieningen vervallen, en niet. temin verpligt tot dien dag/t zy van het eerfle,'t zy van het tweede, Rekening te doen." Ten zesden, „ dat ook. de Voorrechten der Stad Zierikzee, betrekkelyk derzelver vrye Bur# gers, met den Druk gemeen gemaakt en verkrygbaar mogten worden, op dat een ieder zoude kunnen weeten, onder wat Grondwet hy behoorde, op dat niet het eene Jaar dit en het andere wat anders van de hand gewezen, en voor den Burger verborgen gehouden wierd, [mogelyk, zeiden de Ondertekenaars, om dat de Regent het zelfs niet wist.]" Ten zevenden, „ dat de bevelen van de Burgerlyke en Rechterlyke Vierfcnaar, ftrikter mog.  ItS GESCHIEDENISSEN DER ten worden uitgevoerd, en de Procesfen zo lang niet met alkrhande Kunstgrepen mogten worden veilengd, om de Gevangenen Jaaren Dag, zonder Vonnis, te doen blyven zitten, het welke geen Christen pastte noch verdragen konde." Ten achiften, s, dat het zo zeer gefchonden Recht der Kerkenraad mogte herfteld worden, als daar was, dat geen Predikanten Jaarlyks om hun toegelegde Gifte, by Request behoefden te verzoeken, nadien, volgens de •Grondwetten der Hervormde Godsdienst, en't bevel van God, geen Evangeliedienaar zyn werk zuchtende moest verrigten. Voords dat ook geen Stads Regeering zich meer mogte bemoeien met het Beroepen van Predikanten, maar dat de Kerk zyn eigen recht mogt genieten, •om drie van de vyf Voetiaanfche Predikanten te houden. En eindelyk dat geen Kerklyke Perfoonen van Ouderlingen of Diakonen, mogten worden aangefteld dan door Gemagtigden van 't Collegie, na'c maaken van een dubbel getal, en dat na de laatfte afkondiging, door de Mans Ledemaaten, een genoegzaam getal 'Verkozen mogt worden, zonder dat de Re- gee-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 11^ géèring voordaan eenige Perfoonen in de Kerkenraad Hellen zonde." Ten negenden en laatften, „ dat de Edel Mogende Heeren, hunne Rechters, niet jonger mogten zyn dan dertig I Jaar, en die in de Rechten ervaaren waaren, op dat zy, door Mannen en reebtfehapen Va. | ders, als wehneenende en ftille Burgers, tot eer van God en hunne tydelyke en eeuwige zaligheid, mogten worden beflierd." Z. Dit waren nog al aanmerkelyke Bezwaaren en die , zo 't my voorkomt , op geen zachte of vleiende wyze voorgedragen wierden. V. Van eene andere aart was het Verzoek1 fchrift het welk door fommigeUtrechtfche Patriotten, waar onder zig ook de Heer GoMus, ! Raad te Montfoort, (die de gewezene Staats-j vergadering te Utrecht mede had helpen uit-' ] raaaken) bevond, aan de Staaten van Utrecht \ wierd ingeleverd, en waar by deeze PerfooI «en vergeeving en kwytfchelding verzogten, I Van het bedrevene voor de omwenteling met aanbieding van zig aan de tegenwoordige Re* gecring te onderwerpen. De Verzoekfchriften de-  ÏIO GESCHIEDENISSEN ÖE'R dezer Lieden wierden by de Voorftemmcnde Leden inAdvis gehouden, en by de Stad Utrecht overgenomen, doc!i dat van den bovengemelden Heer Gobius wierd in handen van den Procureur Generaal gefield, om nader bericht Op te ontfangen. — De Heeren van der Kemp, en de Nys, die nog op den Hazenberg ge« vangen zaten, verzogten thans ook,uit kragte van de Amnestie omtrend de Stad IVyk te Duur/lede, om ontflag uit hjnne kerker, *t welk toegeftaan wierd , doch onder beding cfet ieder van heiij voor de lom van vyfenvcer* tigduizend Guldens Borg zoude Hellen, en dat de Heer van der Kemp, oogenbliklyk de Stad en Piovintie van Utrecht verhaten zoude, zonder ooit weder daar binnen te komen. —— Omtrend deeze tyd overleed binnen Utrecht de ongelukkige Jonkheer Alexan* der Philip van der Capellen, Gewezen Ka. merheer van den Erffladhouder, Colonel van Hoogstdeszelfs Lyfguardes, en laatflelyk in de Dienst van de Provintie van Holland Gouverneur van Gorinchem , alwaar hy by '£ inneemen dier Stad door de PruisfcnKxygs. ge.  VEREENXODE NEDERLANDEN, rif gevangen en naar Wezel gevoerd wierd % ■zo als ik u op zyn tyd gemeld heb. Uit zyre gevangenis, in welke by uit hartzeer ziek geworden was, eir.delyk ontflagen zynde, begeerde hy, ondanks zynén zwakken toeftand, naar Holland, by zyn Vrouw en zes Kinderen vervoerd te worden , doch naauwelyks binnen Utrecht aangekomen zyrrde, nam zyne ziekte, waardoor by merkelyk afgemat en verzwakt was, derwyze -toe, dat hy welhaast zyne beklagenswaardige dagen eindigde tot groote drocfneid van zyne deerniswaarde Vrouw en zes Kindereu. Z. Hy zal wel altyd een voorwerp van beklag en medclyden blyven. V. Midleiwyl waren te Zwolle zeer verregaande onlusten tusfehen de Burgers en Soldaaten, welken aldaar in Bezetting lagen, ont'ftaan, die fomtyds zo hevig geweest waren a dat (*) Zie Gefchkdenlsfen der Vereenigde Nederlanden in V kort, XIX Deel, Biadz. 243, XXI. DEEL, F  t£2 GESCHIEDENISSEN DER dat 'er wel cers dan van de eene cn dan weder van ih andere Hagen uitgedeeld wierden, waar by dan eens de Burgers, en dan eens de Soldaaten, met bebloede koppen thuis kwamen. De Officieren der Krygsbezetting vielen hier over klagtig aan hunnen Bevelhebber en bcfchuldigden de Zwoljehc Burgers, over het tergen en mishandelen van verfcheidere hunner, zo als ook van de Genieenen, die [volgens het zeggen der Officieren] voor Schelmen uitgemaakt wierden, en waar voor men weigerde eeten klaar te maaken, fchoon de betaaling aangeboden wierd, en wien men zelfs, voor Geld, geen Brood hy de Bakkers geeven wilde, enz. De Krygsbevelhebber der Stad fchreef hier op aan Burgemeesteren, Schepenen en Raaden van Zwolle en voegde 'er den bovengemelden Brief der Officieren by, al het welke van die uitwerking was, dat ie Regeering der voornoemde Stad tot het befluit kwam, om de Burgery te onderrigten hoe men zig omtrend de Krygsbezetting zou*ie gedragen, of liefst hoe de Oveiheid der Stad  V2REENIGDE NEDERLANDEN* f:* Stad gaarne zag hoe men zig tegen dezelve Igcdroeg. Z. Wat behelsde dit Befluit? V. Burgemeesteren, Schepenen en Raaden der Stad Zwolle lieten by het zelve, wee* ten, „ dat zy wel aan den eenen kant, met veel genoegen hadden mogen ondervinden, dat hunne aanhoudende zorge en poogingen toe behoud van de rust en veiligheid binnen haaTe Stad aangewend, in zo verre met dien gewenschten uitflag waren bekroond geworden, dat deeze Stad tot hier toe het byzonder Voorregt, boven veele anderen had mogen genieten, dat de rust in dezelve, door geen« grove buitenfpoorigheden was geftoord geworden, dan dat zy ook aan de andere zyde, met niet weinig leedweezen, ongenoegen en verontwaardiging, hadden moeten ontwaar worden, dat hunne na elkander gevolgde Pu« blicatien ter behoud dier rust vastgefteld, en niet anders dan het waare welzyn van alle Burgers en Ingezetenen ten doel hebbende, van tyd tot tyd wierden overtreeden, en mee veragting behandeld, door fornmige woelzieke fa a»  ï:4 GESCHIEDENISSEN DER en losband'ge Lieden, die de rust fcheen te •verveelen, en hun best deeden om de verdeeldheden te doen voordduuren, en ter bereiking van booze .oogmerken, verwarring en, onrust te weege te brengen, welke Lieden,, niettegenftaande alle de Vaderlyke en welmeencnde Waarfchouwingen der Regeering zig niet ontzagen , vooral des avonds, met geheele troepen langs de ftraaten te loopcn , [zig doorgaans met groote Hoeden bedekkende, om dies te meer onkenbaar te blyven,] cn zo dan als by alle andere gelegenheden zulke Burgers en Ingezetenen, die met hen in denkenswyze verfchilden, en inzondeiheid de Militairen , zo Officieren als Gemeenen, na te fpuwen, te befchimpen, en op allerlei wyzen, zo door daaden als woorden te tergen, welk gedrag [voegde de Regeering van Zwolle 'er by] des te onbetaamelyker en ftrafbaarder was, uit hoofde van de goede Krygstugt en orde, welke onder de Krygsbezetting aldaar wierd ,in acht genomen, en den onyermoeiden iever, waar mede, zo de bevelvoerende Officier, als de verdere Heeren Offi-  VE RÉÉN I GD E N E D E R* L ANÏïfe N. ï'2ff deren van het zelve, de poogingen der Magiftraat, tot behoud van rust önderftcunden, Welken iever, [zy Heeren van dé Regeering] ook wel verzekerd wfren, dat door verre het grootfte gedeelte Van hunne goede Burgery e.i Ingezetenen van onderfchei icn rang, ftaat en denkenswyze, met dankbaarheid erkend wierd." Voords vervolgde gemelde Regeering vanJ Zwolle, „ dat zy mede met ongenoegen vernamen, dat fomrnige Lieden zig niet ontza. gen, anderen, die verkoozèn Oranje te draagen, dieswegens te beledigen, of daar van af te fchrikken en zulks te beletten, fchoon de Regeering om goede redenen vermeende, dat de rust en eendragt meerder bevorderd, és de aanleiding tot onrust verminderd zou e Worden, indien het dragen van Oranje, in navolging van het geen thans in de geheele' Republiek plaats had, ook te Zwolle algemeen wierd. Waarom de Magtltraat dan ook, zo ter beteugeling van die weinige losbandige* Lieden, welken hunne biilyke bevelen ver* foiaadende, zig fcheenen te verbeelden alle F 3 or--  tZÓ GESCHIEDENISSEN DER ©rde ea gehoorzaamheid aan hunne wettige Regecring ontwasfcn te zyn, als tot voorkoo. niïng van aanleidende oorzaaken tot het ftoor en van rust, nod:g had geoordeeld en goedgevonden te bevelen cn vast te ftcllen, dat d s avonds ra Zonnen ondergang, gcer.e Lieden zig zouden mogen attroupceren , of ineen meerder getal als vier met elkander op de itmt zouden mogen blyven Maan, of langs de ftraaten loopen. D^t na Zonnen on- dergarg niemand met een ronde Ho.'d op de fcaat zoude mogen verfchynen.'' ——Voords verbood de Regeering wel ernftig cn nadruklyk, „ dat niemand zig zoude Ixbocu te verftouten, anderen, het zy Burgers of Militairen, Officieren of Gemeer,en, uit te fchelden, te befchimpen , befpotten, na te fpuWi.n, of op eenigerlei andere manieren, het zy door daaden of woorden, te tergen." En eindelyk, oordeelde meergemelde Re» gecring, ook nodig en tlienilig, ttf behoudenis der rust, ., dat, na verloop van vierentwintig uuren na de afkondiging van dit Be» fluitnhme.nd op firaat zoude mogen ver- fehy-  VER EEN 1 G D E NEDERLANDEN. IQ? fthynen, als voorzien met een zigtbaar verfierfel van Oranje kfcyr, bet zy op de Borst of op de Hoed. Zullen Je alle die geenen, welken deeze bevelen, zo by boveidtaande als voorige Publicaiien vervat, in bet minde t)f geringde kwamen te overtreden of daar te. gens zondigden, en daarvan overtuigd wier. den, na drengbeid van Rechten, en zonder eenige oogluiking, als fchadelyke Leden der Burgermaatfchappy en verdoorers der gemeene rust, na maate der omdandigheden, zelfs aan den Lyve, ja, des noods, met de Dood gedraft worden." Zie daar den Inhoud van deeze merkwaardige en niet minder ge/lrenge Publicatie, den= twaalfden December door de Regeering van Zwolle gegeeven, en waar over ten dien ty. de zeer veel voor en tegen geredeneerd wierd, Z. Het is zeer ligt te begrypen, dat zy alle de Ingezetenen van die Stad juist niet eeven zeer aangedaan zal hebben. Doch hoe was het in de bygelegene Provintie Groningen thans gelteld ? F 4 V. Het-  123 G ESCHIEDEN1SSEN DE* V. Het voorgevallene aldaar zal van wat vroeger tyd moeten opgehaald woiden. Geduurende de loop der ongelukkige verwarringen , welke zo algemeen in ons Vaderland plaats gehad hadden» was de gemelde Provintie mede niet vry gebleven van de tweefpalt die alom heersch'te, omtrend.de waare Staatsgefteldheid en de beste Rcgeerwyz* in Ons Vaderland, en wegens de middelen die. tot heil van het GSmeencbest zouden kunnen diénen. Vooral verfchilden de Jonkeren, Hovelingen, Eigenerfdcns en Volmagten van' de Ommelanden tusfehen de Ecms en ócLauwers , in dit opzicht, zeer veel van de Heeren Burgemeesteren, Raaden, Taalmannen en gezworen Gemeente in Groningen, als zynde de eerstgenoemde zeer aan de oude en dé laatstgemelde aan de nieuwe Staatsgefteldheid gehecht. Deeze Verdeeldheden hadden zo hoog gelópen, dat de Heeren van de Ommelanden, zig by eenen Brief van den Véértien*, den September 1737.. tot de Algemeene Staaten gewend hadden, waar in zy niet alleen wer openbaar geweld, het inrukken van vreejn-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. Tl<) vreemde gewapende Manfchappen , en liet ftrcramen van hunne vryc R aadpléegingen Haagden, maar ook zelfs de eómmisïïe van de Heeren Gemagtigdcn ter Verandering der Algemeene Staaten , zo lang hielden opge^ ffchort, en eindelyk ook de hulp en voorzie* Ding van welgemelde Algemeene Staaten, vol; gens de Unie van Utrecht, inriepen. Z. Wat antwoord gaven de Algemeene Staaten ? V. Hunne Hoog Mogenden fchreeven acht dagen laater aan de Regeering der Stad Grantogén, en naven hun leedwezen te kennen over de gerezene Wrfchflren-, over welken hunne Hoog Mogenden hun oordeel opfchortten, doch verzogten doar de Regcerïng der Stad ten fpoedioften onderrigt te mogen worden , met aanmaaning van toch alfes te willen vermyden, \ welk aanleiding tot verdere verdeeldheden zoude kunnen geeven, en liever' bedagt zyn, om nog zeiven en by tyds de gerezene Verfchillen, in der minne te vereffenen. De Heeren va* de Ommelanden wie?d; hier ook- te gelyk kennis van gegeeven. Laatst • F 5 ggi-  *3»5 GESCHIEDENISSEN BE 3. gemelden fchreven bier op den zescntwin ig* ften September, wederom ecnen Brief aan de Algemeene Staaten, by welken hunne Edel Mogenden kennis gaven, „dat zo lang zy niet met de Heeren van de, Stad Groningen bereenigd waren, zy met dezelven geen Staats-vergadering, konden, houden."' Het zelfde fchreven .zy ook aan de Heeren van Gronin*. gen> en drongen fterk by hen aan op vol* doening weg:ns bet gepleegde geweld en gele-, dene verongelykinghen [zo, zy meenden] door. het zenden van gewapende Manfchappen, en het fchenden van hun Grondgebied,, aangedaan. Daarenboven namen zy ook dien-zelfden dag het befltiit, „ om de goede In-. „ gezetenen van de Ommelanden van het on„ draaglyk juk des.Staatsrechts, waar onder t% zy byna twee eeuwen waten gebukt gewweest, met al het geene daar toe verdcr„ behoorde, te ontflaan, en het zelve voor 3, altyd vernietigd te houden." Z. Wat deeden de Heeren van.Groningen éaar- tegen ?T.. V.ermjds th&ads de Omwenteling 'm Hol-i lanii  VEREENIüDE NEDERLANDEN. I3I Imtd ondertusfchen voorgevallen was, en dit tyd flip de Heeren van de Ommelanden niet ongunflig fchecn te zyn, nam de Regiering van Groningen wyfclyk de tyds owiflandighcden in aanmerking en bevroedde te wel, dat bet mi geen tyd meer was hunne gevóelen» met kracht doer te. zetten,. Dierhalvcn fchreven zyaan die v-ndsOmmeiandenvn&mmig. de uitdrukkingen , om hen te noodigen toe. het houden van Staatsvergadering, en Pro* vintiaaïe Gommisfien , doch zulks- door de Heeren van de Ommelanden geweigerd zynde tot dat voldoening zoude, zyn gegeeven * fchreven die van Groningen weder en deeden < het Voorftci,, om wederzydfche Afgevaardig* den ter afdoening der gefchillcn te. zenden,, waar op de Heeren van- de Ommelanden de»V negenden O&ober ten antwoord gaven, bereid te zyn tot de benoeming van de, voorgcflagene- Commisfie ter vereffening, der ge4 fchillen r, doch onder beding dat de Heeren ; van Groningen genegen zouden z\ tt, de bovengemelde gevraagde voldoening te geeven,eni dat door hunne Edel Mogenden vaa hunne zy-B 6. jpj  jjjjfc. GESCHIEDENISSEN DER de, zodaanige Heeren benoemd wier Jen, die niet hadden m degewerkt tot die Belluhen, waardoor de vereeniging tusfehen Stad en Lande verbroken was, of die mede gewerkt hadden tot vernietiging van de bezrorene Traktaaten ,. Wetten en Reglementen. Vier dagen laater gaven de. Heeren van de Stad aan die van dé Ommelanden, toen kennis van de benoeming eener Commisfie tot vereffening der Gefchillen, zo als ook van de Heeren «van de meergemelde Ommelanden, eenige dagen laater, aan die van Groningen insgelyks gefchiedde, waarop de bovengenoemde Onderhandelingen welhaast eenen aanvang na. men. Z. En waren dezelven van eene goede uit-werking ? V. Men ha4 het ten minden zo verre ge-bragt, dat in de Maanden November en De-, cember des Jaars 1787. ter wederzyden zekere. Verklaaringen wierden overgegeeven tot hereeniging en bylegging der Gefchillen, van welken men hoop had dat zy met den besüêb uUilag bekroond zouden worden. — Wy zul*.  VEREENIGDE NEDERLANDS N. 133; zullen dit Gefprek met de dood van twee voornaame Staatsleden eindigen. De eerfte was Jonkheer Willem Lodewyk, Baron van Wasfenaar, Viyheer van beide de Kaïwyken en 't Zand, welken den zevenden December, in *i Graavsnhaage, in den ouderdom van vyftig Jaaren, aan eene ileepende ziekte van eenige weeken, oveilée'. Hy was bcfchreven geweest, in de Orde van deRidderfchap en Edelen van Holland cn Pfestfriesland, en wegens dezelven Gemagtigde in lret Coilegie ter Admiraliteit op de Maaze, voords Raad en Rentmeester Generaal der Abdye van Rhynsburg, Luitenant Houtvester en Jaager» meester van Holland en Westfricsland, Bailjuw en Dykgraaf der Stad Brielle en Lande van Voorns en Hoog Heemraad van Rhytn* lund.. Z. Dus geraakten met de dood van dien Heer weder veele treflfelyke Ampun open.. Doch wie was de.tweede Overledene? V. De Heer en Mr» Nicolads Geelvink, Heer van Stabroek, Schepen en Raad der: Stad Amflddam, Commisfaris van 's Lands. F ?  134 CESCKIBüENISSEN BER Posteryen cn.?.. Ily lm 1 cok zitting in 't Col* legie van Gecommitteerde Raaden gehad,, doch was nog onlangs, met de verandering der Regeering in g'melde Stad, van deezen Post ontflagen geworden.. Hy overleed mede in 'i Haage, na eene hevige flymziekte vanmaar drie dagen, in den Ouderdom van ruim vierenvyftig Jaaren. — Zie daar dus het gewigtige, en ahoos gedenkwaardige Jaar 1787. afgehandeld.' Ik hebu de menigvuldige voorvallen in het zelve, zo onpartydig en duidelyk als my mogelyk was, voorgedragen, en zal nu in onze volgende Saamenfpraaken de Gefchiedenis van ons dierbaar Vaderland op < dezelve wyze vervolgen., Z. Hier door zult gy my grootelyks verpligten, en in ftaat (lellen om, zonder vooroordeel, al het gebeurde naauwkeurig. toekunnen nagaan..  HONDER D;en EERSTE GESPRM. I-N. H OUD» Aankomst van de Commisfie yan zyne Hoog* heid te Haarlem.. .Verklaaring van eenige Burgers. Verandering der Regeering aU daar. Naamen der aange(lelde en ontflagen Regenten, — Verandering der Regee» ring te Dtlft, Naamcn der aangejlelde en onjflagen Regenten. Verzoekfehrift- yan den Generaal yan- Rysfel, aan de Staa*. ten yan Holland, —« De Predikant Marron te Pary-s in zynen dienst gefchorst, —• Doorbraak by IVoubrugge. ——— Bewec<*. ging in de. Kerkenraad ie, /Im/Ieldam, Dg*  Ï3<5 GESCHIEDENISSEN DER Advocaat Ilespe en Notaris Oeniets ingedaagd. De Waterfckout Nobbe de Stad ontzegt. Gewaande Voorfpelling- van V Jaar 1788. Verzoekfehrift der Burgers van Gouda. — Voorvallen te Rotterdam. Aankomst van de Commisfie van Zyne Hoogheid aldaar. Verandering der Regeering. Ntttfr men der aangebelde en ontflagen Regenten, Strafoefening aan <;8 Scheeps* muitelingen. Be/luit der Staaten van Zee* land. Plegtigheid te Leeuwaarden. • — Voorvallen te Drenthe. —— Verzoekfehrift te Elburg. Onlusten met den Advocaat Fiscaal Piet er Paulus Verfchil wegens den Koophandel op Smirna yeref. fend. —— Amnestie der Staaten van Holland. — Komst dér Commisfie van zy c Hoogheid te Leyden. Verandering der Regeering aldaar. Naamen der aangefxl'e en ontflagen Regenten. — Publicatie wegens den nieuwen Eed op de Staats gefldd heid. — Plundering te 'Tsfclmonde, , Dagvaarding van eenige Heeren te Utrecht Me Stad Franeker door de Staaten ra;> Fries**  V-EREENIGDE NEDERLANDEN. Ig/ friesland geflraft. Beweegingen te Gro»- ningen. *——• Aankomst yan de Commisfie van zyne Hoogheid te Dordrecht. Veran. dering der Regeering aldaar. Vreugm dsbedryyen wegens ,s Prins Jen Verjaardag — Plakkaat van de Honderd/ie en Tweehbh» derdjle Penning. - ■ Adres der Oost- fn»dtfehe Compagn'e aan de Algemeene Stad' ten < Verandering der Regeering teGouda. Naamen der aangejlelde en ohi- jlagcn Regenten. Komst van de Com. misfie van zyne Hoogheid in den Briefte. Verandering der Regeering aldaar. —— Vonnis ever de. Colonel Sul]ard de Leef. daal. -— Gunstb'ewyzen aan den Kapitein van Braam en verdere Zeeofficieren. -—• Dagvaarding van eenige Pcrfoonen. ■ Onlust met den Ltydfchen Hoogleeraar Voorda. —— Nieuwe ongeregeldheden in Am» Jltldam. fndaaging van fommige Perfoo.Hn aldaar.. Verzoekfehrift van den Advo¬ caat Kreet. —- Verandering der Regee. ring te Go-inchem. Verandering der Regeling in. de Zeeuwfche Steden. —.  188 geschiedenissen der Vonnisfen over verfcheiden Geldsrfche Heeren. — Verbond van deeze Republiek met Pruis/en en Engeland.—De lieer van Berkel uit America te rug omboden. — Dopdyan den Hertog van Brunswyk JVolfenhattef — Vertrek der Pritisffche Troeprn uit Amjfel dam. Nieuwe Onlusten aldaar. —- Verandering der Regeering in de Noordhol* landfche Steden. —— Dagvaarding van yerfche ide Pevfoonen in Triest and. Aankomst van den Koning van Pruts* fen op V Loo. —■— Slaat der gsvhich, te Nederlanders in Frankryk. Komst van den Markgraaf de St.Priest in 's Haagt. Voorval met de Franfche Jager aldaar. Gevolgen van het zelve. —DeKroon* prins van Pruisfen komt in 'j Haagt en is Amfteldam. — Inwooning te Amfltl- dam aan eenige Lieden geweigerd. Ze on.  VEREENIGDENEDERLANDEN. 139 Zoon. IMu zyn wy geraderd tot hetjaaf 1>88. en dus hei: eerfte Jaar na de groote Staatsomwenteling hier te Lande, en in het welke 'zeker ook nog al vry wat zal zyn voorgevallen. Vader. Met zelve had raauwlyks eene» aanvang genomen, wanneer de Heeren Ben* tïnck en Me er en s, als Commisfarisfen van. zyne Hoogheid, te Haarlem aankwamen, al waar zy hun intrek in den Doelen namen. Twee dagen na hunne aankomst, wierd dezelven eene merkwaardige Verklaaring, van meer dan zevenhonderd Burgers dier Stad getekend , overgeleverd, waar by deczen be. tuigden, dat zy meenen zouden aan hunne onvermydelyke verpligting te kort te doen , indien zy, by de verfchyning van hunne Edel Mogenden binnen hunne Stad, eenigszins nalaatig waren de opregte gevoelens, van hun hart nopens de Ac!, tbaarc, en alle eerbiedwaardige Regenten > derzelve zo eerbiedig en onbewimpeld , als naar waarheid, voor hunne Edel Mngcnden ogen te leggen. Dienvolgens . . na-  T4° GESCHIEDENISSEN DER' ramen zy de vrymoedigheid tan Hunne Edel Mogenden openhartig te verklaaren , dat zy de gezamentlyke Leden der Regeering hunner Stad erkenden te zyn, braave, eerlyke, aan bunnen duuren ph'gt getrouwe en in de d»ad achtbaare Regenten, die in alles de belangen van S ad, en Burgery derwyze betragtten en behartigden, dar zy alle m;)gelykc hoogachting, eetbied en genegenheid van 't geheel der Burgery overwaardig waren, en van verre de meeste en aanzLnlykfte Leden derzelve, ook ten volle genoeen." Voords verklaarden de Ondergetekenden, „ daf zy deeze hunne betuiging door menigvuldige Burgeilievende handelingen van hunne Edel' Achtbaaren, met de dugtigfte bewyzen zouden kunnen ftaaven, indien niet de volmaaktfte eensgezindheid en het volkomenst onderling venrouwen, die beftendig in hunne Stad tusfehen den Achtbaaren Rand cn!de Burgery bleeven ftand grypen, daar op het zegel drukten , en de onwederlpreekelykfte bewyzen-daar van opleeverden. De Ondergetekenden befchouwden deeze gelukkige gefteldbeid' van  VERSE N I CD E NEDERLANDEN. 14Ï van zaaken tusfehen Regenten en Burgers als eene der d:crbaarflje onder de tydelyke zegeningen, waar voor zy de aanbiddelyke •Voorzienigheid hartgrondig dankten, en waar van zy de befïendige voordduuring vuuriglyk affineekten. Verklaarentle dierhalven aan hunne Edel .Mogenden , dat niets aangenaarncr aan hen en hunne Stadgenooten zoude zyn dan, [wel verre van zulk een uitmuntend voordeel ontzet te worden,] integendeel by deszelfs duurzaam genot bewaard en bevestigd te blyven/' „En .het was op deeze gronden dat de Ondergetekenden hunne Edel Mogenden, en door dezelven zyne Doorluchtige Hoogheid, den Prinfe Erfïhdhouder, eerbiedig verklaarden, hun vuurig verlangen te zyn, dat alle de thans in Regeering zynde Perfbonen, in hunne Posten mogten blyven volharden, en dat die Heeren, welke onlangs van hunne Plaatfen als Raaden , vry willig afiland had. den gedaan , wederom in deeze belangryke •Jasten mogten worden aangefteld, voor zo ... ver.  £42 GESCHIEDENIS-SEKSER verre dezelven te o.-erreedcn waren, die wc deiom te aanvaarden." Z. Dit was een uiroeemend hlyk van gctronwheid en aankleeving der Burgers van Haarlem aan hunne Regeering, doch wierd in hun verzoek toegefteind"? V. Neen, het zelve is van geen gewenscht gevolg geweest, want de Regeering wierd te Haarlem, zo wel als op andere Plaatfen veranderd, welke verandering op denzelven vcet als te Amfeldam en elders, vier weeken laater gefchiedde, en waar by de Heer Jofias Eckhart tot Hoofdofficier, de Heeren Mr, Jan Theodorus Koek, Mr. Pieter Vermeulen, Johan Harmen Graswinkel en Jean Gysberto J}ecker tot Burgemeesteren , en de Heeren Mr. Gerrit Willem van Oosten [de Bruin, Adriaan Boes fes, Heer van Leeuwen e» Pufftlik, Daniël Lodewyk Hogguer, Jan van de Pol gansz. Hendrik Piet er de Paauw, Dr, Martinus van Mar urn % en Mr. Emanuel San» 4oz, tot Schepenen aangefteld wierden, hoewe 1 de bovengenoemde Heeren Koek , als SBurgemeester, en van Maruin als Schepen yoer, m  VER E-E N I G D E NEDERLANDEN» I43 voor de aanftelling van hunne Pcrfoonen bedankten. Z. En welke R.egeeringslcden waren door dteze verandering van hunne Posten ontflagtn geworden? V. De Heeren Adolf Jan yan Heshuizen* Mr. Adolf Heshuizen, Mr. Casper C/otter» hoke Junior, Willem Anne Lesteyenon, Vryheer van Hazerswoude, CorneUs Piet er Elout, Dr. Nicolaas yan IVyk de Vos, Mr» Jan Te* dink yan Berkhout , Mr. :jan van Styrum, Mr, CorneUs Ascanius van Sypenflein, Heer van Moermont enz. Mr. Johait Herman de lange, Jan PVilhem Druiyefleh, Jacob Jan Cambier, en Hendrik André Parvé. De Heer Mr. Daniël Jacobus Canter Camerling, en de Penfionarïsfen Zeebergh en van de Kasteel le, waaren by de fatisfaéhe van de PrinfesT reeds ontflagen. Ook hadden de Heeren Antony Kints, Mr. Jan Diderik Paauw, geboren Hoeuft, Heer van Heemftede enz. Mr. Gysbert Adriaan Patyn, CorneUs Pieter van leyden , Vryheer van Warhout, Mr. Libefecht ijacob Uooreman en Mr. Johan Aar» nm  ] na zyne onfchuld betuigd te hebben, „ eerbiedig en met die ,) vrymoedigheid die een gehoorzaam Ingeze„ ten betaamde, verzogt dat het hunne Edel „ Groot Mogenden behaagen mogte hem we- gens de Demisfie van deszelfs Posten, vol, ledig fchadeloos te Hellen, en hem voords te. l XXI* «EEL. C „ b@ •  GESCHIEDENISSEN DER. „ befcherraen tegen alle gerechtelyke vervol-' „ gingen, die wegens het gehoorzaamen van „ de bevelen van welgemelde Staaten tegen „ hem ondernomen mogten worden, als me» 3, de te doen opheffen het Arrest van deszelfs „ Meubilaire Goederen op het Fort St* An. „ dries, en hem daar van zo fpoedig als het belang en goed recht van hem zulks vor„ derde,en van Hoogstderzelvêr gunflig befluit „ te doen verzekeren." — De Huisvrouw van den gevangen zittende Colonel Suljard de Leefdale , had zig insgelyks tot de Staaten van Holland vervoegd, om het ontflag van haaren Echtgenoot af te fmeeken, van weN ken wy ftraks nader zullen moeten fpreeken.— De UeerMaron, Predikant in de Kapel van hunne Hoog Mogenden te Parys, cn die zeer ieverig Patriotsgezind was, wierd thans ook in deszelfs Dienst gefchorst, wegens het plaatfen van zekeren Brief, in het Maandwerk l'Efprit de Journaux, over welken Brief zig hunne Hoog Mogenden zeer beledigl geacht hadden , zo dat Hoogstdezelven gemelden Predikant nist eerder tot den Dienst weder wilden toelaaten, voor  xxi.bjpLii.   VEREEN IGDE NEDERLANDEN* J4f voor dat hy de woorden in deezen Brief, ten! genoegen van hunne Hoog Mogenden, zoude hebben herroepen-, Z. Hcefc de Heer Maron aan deeze begeerte voldaan gehad? V, Neen, en dus bleef hy in -ynen Dienst gefchorst. By alle deeze neetelige ge- vallen had men ook nog met een ander ongeluk te worfielen gehad, want den negenden January was de Ringdyk onder TVoubrugge , by de Leydfche Meer doorgebroken, waarby verfcheide Polders, door het Mecrwater met zulk eene fchrikkeJyke woede overftroomd wierden, dat de meeste Landlieden byna geen tyd hadden oin zig zelven of hun Vee te bergen. Alles geleek een baare Zee, de* wyl geen Huis of Schuur konde blyvenitaan, zo door den hevigen Itonn als door 't geweld Van 't water, waarby nog kwam dat het fchoone Winterkoorn geheel verwoest wierd, doordien het Land ter hoogte van veertien voeten onder water ftond. Gelukkig dat by deezen ramp egter niemand het leeven verloren heeft gehad, door dien de Landlieden 's wonds en Ga - den  14? GESCHIEDENISSEN DES. den volgenden dag, nog met Schuiten van de Zolders en Daken op welke zy gevlucht warsn, afgehaald en gered wierden Z. Wat was 'er ondertusfehen by den aan* vang van dit Jaar te Amfleldam voorgevallen? V. De Kerkenraad aldaar, volgens gewoonte, Heeren Burgemeesteren met het nieuwe Jaar geluk gewenscht hebbende , was door den voorzktenden Burgemeester, bedankt, doch tevens vermaand geworden, uit naam van Burgemeesteren, „ dat men toezicht zou. „ de hebben op de Leden van den Kerken. „ raad, en die geenen welken de Acte yan t, Qualificalie voer de Geconflitueerden had5, den getekend, ui: den Dienst van den „ Kerkenraad te ontdaan." Deeze zaak ter Vergadering van de bovengenoemde Kerkenpad gebragt zynde 3 veroorzaakte aldaar vry veel beweeging. Daarenboven waren ook,verfebeidene Predikanten, zo van de Nederduit. fche als Waalfche Gemeente, voor Burgemeesteren ontboden en aldaar verfcheenen zynde, door hunne Edel Groot Achtbaaren  VEREENÏGDE NEDERLANDEN. Ï0 Onderhouden en vermaand geworden, zig op den Piedikilocl niet uit te laaten, op eenige onbehoorlyke wyze tot minachting der Regeering, enz. Voords waren de Advocaat Ihspe en de Notaris Geniete ingedaagd, om zig te komen verantwoorden voor Heeren Schepenen, de eerstgenoemde, „ om dat hy zig niet zoude hebben' ontzien , om op den eenentwintigften April 17S7. by het fcheiden van den Achtbaaren Raad, den Heer Mr. Nicolaas Kalkoen, Raad in de Vroedfchap, by het afgaan van het Siadhir's feite* lyk aan te tasten en tegen te houden, detizelven dwingende weder naar de Raadkamer te keeren," En de laatstgemelde, „om dat hy van zig had kunnen verkrygen , den zevenentwintigllen April deszelven Jaars, aan negen Leden van den Achtbaaren Raad, uit naam van verfcheiden Leden van den Krygsraad, en eenige Pcrfoonen, zig noemende Gequalificeerden van vyftienduizend Burgers, zekere Iniinuatien uit te voeren, ten getuige van 3f*i Chrhtlaan Uespe en jfacobus Kok, G 3 z. De  Ï5° GESCHIB DINISSBS DER Z. De Heeren Hespe en Gent ets zyn zeker» Jyk niet verfchenen? V. Neen, doch de laats'genoemde gaf eent.ge iyd laater, een Verzoekfehrift aan de Staaten van HoV.and over, by het welke hy ootmoedig fmeekte om in de Amnestie te mogen begrepen zyn, en om gemaklykcr vergiffenis, zo hy meende, te verkrygen, had hy [geen zwaarigheid gemaakt om de fchuid, ware het mogelyk, op drie andere Patriotfche Heeren .te fchuiven, en daar toe drie Briefjes tegen die Heren overgezonden en doen inleveren.— De Waterfchout Nobbe, welke van zyn Ampt reeds vervallen verklaard was, wierd nu ook, den vyftier.de January, van wegens de Heeien Burgemeesteren aar gezegd , om bir/nen Jweemaal vierentwintig uuren de Stad te verlasten , aan welk bevel die Heer ook ten eeriïen gehoorzaamde. Z. Was het niet in 't begin van dit Jaar, dat ieder de mond vol had van zekere VoorfpeJling, die men in een der befchilderde Glazen van de Nieuwe Kerk te Amjieldam zoude gavonden hebben? V. la  VER. ESNIGDE NEDERLANDEN» I51 V. Ja , het zouden Latynfche verzen van eenen Regio Montanus; die in den Jaare 1476 overleden is, geweest zyn, en van de volgen» de Inhoud , woordelyk vertaald : •wanneer duizend Jaaren na Christus Geboorte, en nog zevenhonderd zullen verhopen zyn, zal hst achtentagtigjïe als een wonderbaarlyk Jaar ■yerfc'iynen, en met veele treurigeGebeurenisJen verzeld gaan. Zullen dan niet de Aard* tewooners, door krankheden worden wegga* rukt, zal dan niet Land en Water in niets te rug heeren, dan zullen nogthans alle Ryken der Waereld « op en ondergaan, en de jammer zal overal groot zyn. Veele lichtgeloovige Lieden liepen hoog tuet deeze Voorfpelling, anderen die wat meer doordachten belachten ze, en de meesten kwam het zeer bedenkclyk voor, dat deeze Vaetfen, door niemand tot hier toe waren gevonden, en dat zy juist ontdekt wierden, met bet begin van dat Jaar, Waar op zy doelden. Z. My is al tyd geleerd geworden , dat Christenen diergelyke iedeïe Vooifpellingen O 4 nito-  ÏS2. GESCHIEDENISSEN DER nimmer hoog moeten achten, maar dezelven' veel eer belachen. V. I aat ons thans tot wezendiyker zaaken overgaan. — Te Gouda vond een aantal Burgers en Irgezcicnen goed, een Verzoekfehrift by de Algemeene Sisaren in re leveren, te • gen de Heer en Mr. MarUnus van Tov.lon, Ontfanger der Convooyen en Licemcn , dre zy verzogten dat van deeze Post afgezet zoude worden, voor reden gevende, dat indien by in 't bewind van hetComptoir bleef, zulks nieuwe onlusten in Gouda verwekken, en de rust der Stad gefloord zoude worden, doordien de Ingezetenen tegen meergemelden Ontfanger ten hoogden verbitterd waren ,en hem on, waardig verklaarden , om ooit zyn Post als „ Ontfanger weder te bekleeden, als zynde ,5 een der Leden van het zogenaamde De„ fenfie Wezen en een der Aanhouders van de Prinfesfe van Oranje geweest," Te Rotterdam hadden de Leden der Oprechte Vaderlandfclie Sociëteit, [die voor het Huis van Ojanje was,] verfcheide bezwaaren aan ée  VER2EN1GDE NEDERLANDEN. ï£3 de Commisfarisfen van zyne Hooiheid overgeleverd ,welks Heeren dennegen entwintigden January in de genoemde Stad aangekomen waren , alwaar zy den volgenden dag door den Secretaris van Zuilen van Nyveld, van der» zclvcr Logement in de Stads Doelen afgehaald, en naar het Stadhuis geleid wierden, verzeld zynde door een gedeelte der Dragonders van de Krygsbezetting, terwyl een gedeelte Zwitfers, hunne Edel Mogenden by derzelver aankomst op het Stadhuis de gewoone Kryg«eere bewees* Zo dra meergemelde Commisiarisfen aldaar gezeten waren, wierd de Regeering dier Stad door hen veranderd,-en tot- Vroed fch~ppen aangefteld, de Heeren Mr. Jean Bichon, Heer van Oost en West Tsfelmonde, Mr. Jacob van der Heim, Hendrik van- Beefting, Mr. Johan- /Jdriaan ran der Hoeven, Mr. Claudius yan- der Staal, Mr. CorneUs Groeninks van Zoelen, Heer van Ridderkerk , Jr. Johan Marien Baron Col.'ot tTEscury, Mr. Ifaac van Teylingen, Mr. Ja ■ cob Mos fel, Johan Franco is van Hogendotp ,,. Mr. Joan Gerbrand van Mierop, Mr. Uti, G 5, nier.-  J54 GESCHIEDENISSEN DER nier Frederik van Staveren, Heer van Rox'enisfe, Mr. Antony Wilhelmus Senn van Bazel, Pieter van Tzendoorn, Mr. Jan Cornets de Groot. Mr. Dirk Lodewyk van Cat~ tenburch, Dr. Henrik Vink, Willem Stief mondt, Mr. Marinus Hoog , Mr. CorneUs van Heusden , Johan Philip de Monté, 'Johan van Öen Honert, Mr. Ifaac van Schinne en Gregorius van Oordt. Z. En de ontflagene Heeren waren ? V. Mr. Paulus Bogaart, Heer van Alblasferdam, Ifaac van Alphen , Mr. P. J. yan Berkel, [welken thans nog Gezant van den Staat in America was] Mr. J. P. Bogaart , ja, J. van der Goes, Mr. J. ff. Fingcrho'dt, Vryheer van Esfnlykerwov.de. Mr. Paulus Geytrs,J J. Elfevier, Mr. Jacob ReepmaaJker, Heer van Strevelshoek en Samutl van R'oogftraat'en , Heer van Heykoop. Eenige dagen laater wierd ook de Krygsraad der Stad Rotterdam, weder op den ouden voet herfteld. — Midlenvyl was te Hellevoet/luis Krygsraad gehouien, door verfcheiden Zeekipkeineu, wegens achtenzestig Muitelingen, wel.  V S 3. e B N IC»B NSflïilLAKDESi Ï55 welken htc voorigc Jaar het Oost-Indisch Compagniefchip Barbefieyn afgelopen hadden, cn federd in hegtenis geraakt waren. Vier deezer ongeiukkigen wierden opgehangen, fornmige;? gegeesfeld en gebrandmerkt, anderen gegeesfeld er. gebannen, en wederom anderen rncr een bepaald getal van Hagen gelaarst, of op eene andere wyze geftraft. D3 geheeleRechtsoeffening liep in de beste orde en zonder eenige ongeregeldheden af, v/aartoe het byzyn van de Krygsbezetting der plaats, en eenige Manfchap Ruitery, allen behoorlyk gewapend, niet weinig toegebragt had. Z. Dit voorbeeld kon de Zeevaareade Lie« den dus wederom leeren, dat zulke ftrafbaare onderneemingen zelden wel gelukken , en de Aanleggcrs en Uitvoerers van dezel.en in *t einde toch maar met febande en ftraf overkaden. V. Ondcrtusfchen hadden de Heeren Staa. ten van Zeeland een belluit genom?n , om de Waardigheid van Eerfte Edele dier Provintie ». in het Hnis van Oranje erffelyk te verklaaren* tn deeze Waardigheid dus zyne Hoogheid G 6 aan»  i~6 GESCHIEDENISSEN DER aangeboden, die dezelve ook kort daar op met dankbaarheid aanvaardde. — In. Fries* land was door de Staaten dier Provintie aan de Sehutteryen van Leeuwaarden en Hailïn* gen een Gefchenk gegeeven , aan de eerfte van twintig, en aan de andere van tien kopere Trommels, als een blyk van der Staaten goedkeuring, wegens het gehouden gedrag, betoonde iever en braafheid der bovengemelde Sehutteryen in de voorledene onlusten. De overgaave van deeze Gefchenken gefchiedde den tweeëntwintigfte January, op de Croote Zaal te Leeuwaarden, met zeer veel plegtigheid in 't byzyn van Heeren Gemagtigden uit de Staaten.. De Colonels der beide Sehutteryen, hier ook by tegenwoordig zynde, bedankten hunne Edel Mogenden vervolgens in gepaste uitdrukkingen voor dit gunstbewys. De Staaten van het Na* feuurig Landfchap Drenthe, hadden midlerwyl ook eene Amnestie voor haare Ingezete* nen doen afkondigen, doch waar in ook verÊcheiden Pcrfoonen uitgefloten waren. Voords waren eenige Predikanten en andere Pcrfoonen .al-  VEREEN1GDE NEDERLANDEN. I57 aldaar van hunne Posten ontflagen , of in hunne Dienften gefchorst geworden. —— De Heer Rauwenhof, gewezen Burgemeester te Elburg, keerde zig omtrent deczen tyd ook tot de Staaten van Gelderland, met verzoek, of 't hunne Edel Mogenden goedgunftig mogt behaagen, al het geen door hem, in M de voorige onlusten mogt zyn verrigt, flry„ dig met eenige Wetten, Afkondigingen ©f Bevelen van we'gemelde Staaten, of wel direcT: of indirect aanloopende tegens den „ verfchuldigden eerbied en 't Souyerein ge» zag van hunne Edel Mogenden , te willen j, vergeeven en in vergetenheid te ftellen , „ en daar van en over aan hem volkomene „ vergiffenis-en kwytfchelding te verkenen." Z. Vond dit Verzoek ingang by de. Staaten van Gelderland?- Z. Wy zullen 'er in *i vervolg meer van moeten fpreeken. De Heer Mr; Pieter Paulus, Advocaat Fiscaal ter Admirali eit op de Maaze, geraakte thans ook; in eene me?kelyke ongelegenheid , als zynde befehuldigd G 7 fie«  I58 GESCHIEDENISSEN DER geworden, van ccnen zeer bedenkciykcnBrief gefchrceven te hebben san den Heer Costevus Burgemeester te fFbsrdïn , gedagtekend den agtften September des voorigen Jaars, en uit hoofde van welken Brief hunne Hoog Mogenden goed vonden , gemelde Advocaat Fiscaal in zyne Bediening te fchorsfen, en dezelve zo kng by voorraad door een ander te doen bekleeden. De Heer P. Paulus verdedigde zig over een en ander den twaalfden February in den vollen Raad, met aantooning van de dienden door hem in zyne Hoedaanigheid van Advocaat Fiscaal den LanJe gedaan, en met verzoek om fpoedig en goed recht, op dat hy des te fpoediger gelegenheid hebben mog , om de waarneeining zyner Rost, we.ier als voorheen op te vatten. By een nader gehoor in den Raad ter Admiraliteit op deMaaze, deed by weder eene Aanfpraak ter zyner verdlediging , zig tevens beklaagende wegens den bty wusten Brief nog niet verhoord te zyn, of aonder dat men langs eenen anderen weg gtv iragt bad, hem gelegenheid te geevcn, >m dia  xxi.B.pl.irj.   VEREENIGDE NEDERLANDEN. I5p- die duisterheid of bedenkelykheid, die men ter goeder trouw oordeelen mogt , dat in den meergemelden Brief zoude opgefbten wee. zen, op te helderen en alzo den Grief die aan hem was toegebragt te herftellen, dewyl hy flcrffelyk was , Vrouw, Ouders en Familie hadj en zyne Eer en goeden Naam onbevlekt ten grave wenschte te draagen enz, Z. Heeft dit alles den Heer eh Mr. Pietsr Paulus eenigszins gebaat? V. Neen, want fchooh dezelven nog daarenboven inmiddels een Verzoekfehrift aan de Algemeene Staaten zeiven had doen inleveren , waar by hy zig, zo kragtig als 't hens mogelyk was verdeedigd bad , meenden hunne Hoog Mogenden egter reden te hebben om da gemelde Heer Paulus van zynen Post als Raad en Advocaat Fiscaal te ontzetten, zo als ook den negenentwintigflen A-pril gefchied* de. Diergclyk befluit wierd ook, genoegzaam te« zeiven dage, omtrend den oud/ten Cotnmies van de Generaliteits Finantickamer, de. lieer Mr. van Perfyv, genomen} welke bereids zy*  l&T) GESCHIEDENISSEN DER zynen Post daadalyk verlaat en had gehad, ?.U zynde federd het begin der Maand February niet ten ComptoTe verfchenen. — Van meer genoegen was de tyding, die men omtrend deezen tyd van der Staaten Gezant aan het Hof te Conftantinopolen kreeg, waarby men gewaar wierd dat alle gefchillen over den Koophandel op Smirna, die nu Jaaren lang geduurd hadden volkomen vereffend en bygelegd waren, hebbende de-Gezant- van hunne Hoog Mogenden,. de Heer yan Dedem tot den Gelder, een. allérvoldoenenst Antwoord van den Turkfchen Keizer bekomen, behelzende de volkomene verzekering nopens de ernftigfle bevelen om voordaan alle abuizen zorg. vuldig te vermyden, en de punten in 't verdrag van Koophandel met de. Porte vervat, ft-iptelyk te agtervolgen. Geduurende dit alles hadden de Heeren Staaten van Holland, < den vyftienden February goedgevonden , een Plakkaat van Algemeene Vergiffenis, wegens het gebeurde voor de omwenteling in 't licht te. geeven, het welk hoofdzaaklyk overeen- kwam-  c V E REE NI G B E NEDERLANDEN. \6ï kwam met het Voorflel van den Prins Erfftadhouder het welk ik u bereids medege* deeld heb» (*) Z. Het is my bekend, doch gingen de Heeren Cominisfarisfen van zyne Hoogheid, intusfchen nog voord met de Regeeringen fn de Hólïandfche Steden te veranderen "? V. Ja, zy kwamen den vyfden February te Leyden, en namen aldaar hun intrek in het Logement de Gotide Leeuw , na dat zy door de gewapende Burgery ingehaald waren geworden. Den volgenden dag verrichtten zy hunne Commisfie, en fielden de Heeren Jacob Bertram van den Steen, Mr. Simon Drolenyaux, en Mr. Hendrik Twent tot Burgemeesteren, en de Heeren Piet er van Lelyveld, Mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout, Mr. Pieter Pompe van Slingeland, Mr. Hartman Ifaac la Pla, Mr. Nicolaas Harting, Joost yan Poot, Mr. Anthony Gustaaf van Boet- (;*) Zie NederUndfche Gefchiedenisfen in "i, kort. XXI Deel, Bladz. 42, enz.  XÖ2 GESCHIEDENISSEN DER Boetzelaar, en Mr. Willem Musketlier tot Schepenen aan, doch de Heer van den Steen, bedankte voor zyne aanitelling als Burgemeester, van welken Post hy verzogt verfchoond te mogen blyven. De ontflagere Vroedfchappen, waren de Heeren van Hal teren t van Leeuwen, Snoek, van der Mark3 Mareus , van Rooyen , Hoogeyeen, Cuneus, Romswinkel, Heldewïer , van den Sandheuyel, Vromans en de Mey. Z. Was het ook niet om deczen tyd dat den Eed op de tegenswoordige StaatsgefteÜEeid gedaan moest worden. V. Het was den vyfuenden van de me2rce. melde Maand February, dac hunne Edel Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland vitklaarden, de Waardigheid van ErfïTadtun», der, Erf Gouverneur en Erf Kapitein tn „ Admiraal Generaal in het Doorluchtig Huis « van Oranje, zo als dezelven door de Staa,, ten van Holland in den Jaare 1:47. in den „ Perfoan van Prins Willem de Vierde, aan dac „ Huis opgedragen cn door den tcgenwoordi 1, gen Prins Erfftadhouder ia 't Jaar 17C6, atn- n vaai d  VEREENIGDENEDERLANDEN. 1$i „ vaard was,-te houden voor een wezenlyk deel der Staatsgefteldheid der Regeerings,i vorm deezcr Provintie, befluitende ook te„ vens hier van aan de overige Bondgenoten kennis te geeven, ten einde dezelve onder elkander te vryw'aaren en tot handhaving ., derzelve eikanderen hy te liaan." Terzelver tvd wierd toen ook by de welgemelde Staa' ten befloten, ,, om door alle de Burgers, Sehutteryen, Gilden,Broedcrfchappen, ënz. „ voordaan den Eed te doen afleggen, tot be« ,, waaring en handhaaving van de gevestigde „ Staatsgefteldheid en het Stadhouderfchap, j9 met alle de hooge Waardigheden daar aan >, verknogt, erfièlyk in het Doorluchtig Huis », van Oranje en NasfauS' Waarop deezen Eed op alle Plaatfen in de geheele Proyinti» is afgelegd geworden. Z. Begon bet zig nu wat tot rust en eendragt te fchikken ? V. D. zelve waren nog niet zeer groot, ook wierden van verfcheidene plastfen ontrustendetydhïgen verfpreid, doch welke egter by naauwkem ig onderzoek > onwaar bevonden wierden.Zoda:?.  ï% GESCHIEDENISSEN DER daanig waren de geruchten van de Haarlenïfche plunderingen, het Amjleldamfche Kmippclgenootfchap, d'e Alkmaar fche zwarte Coeardes, de Utrecht fche Paskwillen met Leliën, de Delffchc afgefheden keelen en diergelyke meer. Doch minder logenachtig was de tyding die men uit Tsfelmonde kreeg, alwaar de woede op eene verregaande wyze en tor oneer van het Menschdom was uitgeborften. Z. Wat was aldaar dan gefchied ? V. Zekeren Scheepstimmerman van dey E*9 een ftil en weldenkend Burger, was den tienden February, het ongelukkig flagtoffcr geworden van de verbittering van fommige Ingezetenen van bet gemelde Dorp, tegen zyn Zoon, een doldtiftig Patriot, welke onvoorzigtig genoeg, was geweest om de Prinsgezinden aldaar uit te dagen en te flaan, welke onbezonnenheid tot gevolg had gehad, dat de Wooning en Werf van zynen Vader, door de woede van een groote party Volk, dat men niet tegen konde gaan, geheel en al vernield w.is geworden. Alle de Goederen wierden verbryfeld en verfcheurd, de Bedden opénge  VER6ENIGDENEDERLANDEN. fneden en Hl de Maas gegooid, zo als ook het Goud en Zilver, voorts een Lesfenaar met Geld en Papieren, en de Schepen aan (tukken gehakt, en het Hout in 't water gefmeten. Er bleef van de Wooning geen fteen op den anderen, zo als ook eenige andere Huizen, die de Man toekwamen, byna geheel omver gehaald wierden. De Zoon, hoewel meer dan halfdood geQagen, ontvluchtte egter nog mer een Schuitje naar Dordrecht, terwyl de oude Lieden, in de beklagelykfte toeftand de wyk naar Rotterdam namen. — Ondertusfchen dat dit in Holland voorviel, waren te Utrecht, door den Procureur Generaal de Heeren Taets van Amerongen, Heer tot Deyl, 'Joost Taets yan Amerongen, en den Graaf van Eoetzelaar, Heer van Langerak, gedagvaard geworden, wegens het houden van onwettige Staatsvergaderingen in den voorledene Jaare. Doch de eerstgenoemde deezer Heeren , de Heer yan Deyl, overleed eerlang te Douay, werwaards hy zig, na de Staatsomwenteling, begeven had, De Stad Franeker, in Friesland , welke mede zo veel deel in de gebeu* EQm  ï66 GESCHIEDENISSEN DES. renisfen en onlusten van het bovengemelde Jaar gehad had, was thans ook door de Staaten van die Provintie geftraft geworden, en dus die aanzienlyke Academieftad in een Vlek Veranderd. Z. Op welke wyze was die ongelukkige Plaats dan geftraft? V. Men had dezelve veiftoken van eene •fomme van Tweeduizend Guldens, welke zy Jaarlyks tot onderhoud van haare Vestingen trek. De groote Meerderheid der Regeering eenen tyd lang in haare Bediening opgefchort, en niet wederom, dan na 't oudergaan van eene ftrenge berisping , aangefleld , en de Deuren der Land en Waterpoorten aldaar weggenomen, aan Ketenen geklonken, en in het Choor der groote Kerk, tot eene eeuwigduu. rende gedachtenis geplaatst. Voords was de Meerderheid der Regeering zo als ik u zeg, wel herfield geworden , doch egter behoudens het Rechtsgeding 't welk den Procureur Generaal zig verpligt zonde oordeelen, tegens hen te onderneemen, welke bepaaling ook ongetwyffeld de oorzaak was , dat twee Bar-  VEREENIGÖE NEDERLANDEN» le> burgemeesters, kort daar na, de wyk naar elders namen, om niet zo als reeds aan fora. migc Staatsleden gebeurd was, op >$ Lands Blokhuis gevangen gezet te worden. . je Groningen waren ook weder des nachts van den twintig/ten February, eenige beweegingen voorgevallen, veroorzaakt, zo men zegt, door eenig geweld dat een voorbyganger zoude zyn aangedaan, door eenige Patriotten die in zeker Huis de Unie genaamd, haare Societeits Vergadering hielden , waarby gevoegd wierd dat ook uit dit Huis met drie Kogels in het tegenoverftaande Wynhuis, alwaar eeneOraoƒf zwaare Lasten waar mede den Staat meerder dan te vooren was belast, des Gemeeld nelands Finantien , met buitengewoone Mid delen moesten worden ondcrfchraagt."Dee. ze honderdfte en tweehonderdfte Penning vervolgens geheven zynde , wierd in twee termynen , te weeten de eene helft voor den vyftienden May , en de wederhelft voor den Eerften July 1788. betaald. Had .Acn .Staat  VI R g e n I gd E NEDERLANDEN. F?, Staat Geld „odig, geen minder gebrek aan Pcnnmgen heerschte 'er by de Qost^ljcke Maatfchappy deezer Landen, althans de Hee ren Gecommitteerde Bewindheböeren dier Maatfcbaopy, Welken zig recds in r vin v t„ ö s 111 t ^atst van t J3ar i7s5. aan de Aï -voegd hadden, maakten\„ Adres, waar by zy Hunne Beog Mogenden verzogten, „ ora mct aüc » nodige en .toereikende Middelen te willen beraamen , waardoor in de als rnog on-e noegzaame Staat van veröediêhls der ko&st; „ baare Bezittingen van de Maatfchappy tot zo verre buiten haar bezwaar wierd voor„ zien, dat derzei ver zekerheid, voor Bin. w nen en Buitenlandfche ^vallen, aan de „ Maatfchappy den Bron van haar befte P m°StCn vei'"^ren, en aan het Vaderland » tot een waarborg ftrekken, van derzelver Lgednunge heilzaame werking op deszelfs »j beltaan en vermogen." I Z. Het is zeker dat den Staat veel belang heeft in het behoud der kostbaare Bezittint gen van de Maatfchappy in de 0oSt,lndièn. H * V. Mid-  tjl OESCH1EDÏNIS9EM DER V. Midlerwyl was de Commisfie van zyne Hoogheid tot de verandering der Regeeringen • in de Hollandfche Steden, te Gouda aangekomen , alwaar dezelve de Heer Francais van Harencarfpel Decker, tot Baljuw had aangeftcld, en voords tot Burgemeesteren, de Heeren Mr. Francois de Mey, Heer van Limmen, Willem van der Hoeven, Mr. Alexander Hendrik Metelerkamf en Dr. Alben Verryst. En tot Schepenen, de Heeren R+ Swaanenburg, Johan van der Hoeyen, J. Boers Jansz*, j. Boon, P. Smaafen, F. van Breda en van 4s. De ontflagene Heeren waren Mr. Nicim , laas Theisfen, Mr. CorneUs Nicolaas Plemper ■ yan Bree, Mr. Jan Jacob Slichcr, Mr. Jan \ Couperus , Adriaan de Keds Houtman , en i Mr. Sfacobits Blaauw. De Heeren Mr. Mar* . tinus van Toulon en Mr. CorneUs Joan de i Lange, Vryheer van IVyngaarden , waren \ re#ds by de Satisfactie der Prinfesfe van Oran. je, het voorigejaar, ontflagen geworden. Gemelde Heeren €ommisfarisfen waren ookJ eenige dagen laater in den Briel gekomen, al-. Waar zy met zeer veel plegtigheid, en onder: het:  VERRENIGDE NEDERLANDEN. liet Josfen van 't Gefchut op de Battery hlgebaald wierden. Burgemeesteren en Scbepenen deezer Stad, die geduurende de voorige onlusten altyd de party des Prinfen van Oran. je gehouden hadden, wierden niet veranderd maar bleven hunne Posten behouden, doch de twintig Vroedfchappen, benevens den Penfionaris der Stad wierden ontflagen, en airdere Heeren in hunne plaats aangefteld. On. der het Volk was by deeze gelegenheid zeer veel Gejuich, en zo dra de Publicatie, waar by hen deeze verandering bekend gemaakt wierd, afgelezen was, zag men alom hei wuiven der Hoeden, en hoorde men een algemeen Hoezee! en toen de Commisfarisfen vai het Stadhuis naar hun Jacht gingen,wierden de Paarden van de Koets afgefpannen, en dezelve door het Gemeen voordgetrokken, fommigen van welken zig ooit agter en voor' de Koets plaatfTen, en geduurig den Oranje Vlag over dezelve been zwaaiden. Z. Dus toonden de Bricllenaars weMe-gelyk in hun fchik te zyn, met het g-beurde aldaar. H 3 V. Mid-  Ï74 GESCHIEDENISSEN DER V. Midlerwyl had de Colonel Suljard ds Leefdatde , welke omtrend een half Jaar in *s Grayenhaage gevangen gezeten had, den agtftcn April, van den Raad van Staate zyn Vennis ontfangen, waarby hy> befchuldigd zynde, van 01.trouw omtrend den gedaancn Eed aan de Algemeene Staaten, het fchryv:n van ongeoorloofde Brieven, en andere misdryven tegens d~n Staat, van alle zyne Müitaiie Posten ontzet , en onbekwaam verklaard wierd om dYn f.ande ooit meer te dienen,en moetende daarenboven de kosten van het Proces betaalen. Gemalde Colonel was op het booren van dat Vonnis zeer bedaard, en verzogt Copie van het zelve, en zo fpoedig no« gchk Ontflagen te worden uit de hegtenis, belovende de kosten terftond te doen betaa. len. Voords weigerde hy eene aangeboden Koets, maar verzogt geleide om voor de fmaad en woede van 't Gemeen beveiligd te zyn. Dit verkreeg hy ook, en ring dus, te voet, van het Buiten naar het' Binnenhof, in 't midden van een Detachement Grenadiers, met gelanden Geweeren, cn omringt door  VEREBNICDE NEDERLANDEN. door een fterk Detachement Dragontos te Paard, met fcherp geladen Pistoolen, en deeze voorzorg was geenszins onnodig , want de toevloed van het Gemeen was buitengewoon groot, het welk hem ook allerhande fcheldnaamen toeriep , picegende zelfs nog eemge moedwil teg.n den een en andere Aan. ichouwer, en roepende tegen verfcheide anderen die zy ontmoetten, Kees de IM uitl enz. Genoegzaam ter zeiver tyd wierd de Zeekapitein yan Braam, die geduurende de Jaaren i7Z2. tot i?8&. den Staat aanmerKelyke Dienden in de Oost . Indien gedaan , en meenige treffelyke Overwinning bevochten kaf door de Heeren Staaten van Holland op ee/ie merkclyke wyze begunffigd. en hy, zo wel ih zyne Medeofficieren en Onderofficieren, met aanzienlyke Gefcbenkeri begiftigd. Daareni boven wierd ook door welgemelde Staaten aan zyne Hoogheid veizogt," ingeval zyne Hoogheid, zoveel genoegen had gevonden, in hee gedrag van den Heere yan Braam, als hu nne Hoog Mogende Gemagtigde,, verklaarden daar *» genomen te hebhen, aan gemelde Kapitein; 11 4 lioogsi-  17Ó" GESCHIEDENISSEN BEU ïloogstdeszelfs genoegen te willen bewonen, door denzeiyen by de eerfte bekwaame gelegenheid tot Schout by Nagt van Holland en West friesland aan tc fteUen, en aan de ver» dere Officieren zig onder denzelven Kapitein onderfcheiden hebbende, zodanige blyken van goedkeuring te geeven, als Hoogstdezclve ge» past zoude oordcelcn." Z. Heeft zyn Hoogheid aan dit billyk ver* zoek voldaan *? V. ja , gemelde Kapitein van Braam is kort daar na tot Schout by Nngt aangeftekl geworden , en heeft dus de Belooning zyner dappere Daaden verkregen.-Midlerwyl gingen de Staaten van Holland en Zeeland voord met het indaagen van de zulken, welken in de voorgaande Jaaren zig in de onlusten fterk hadden doen zien, als onder anderen Wybn Tynje, Gerrit Paape, Gerardns Verbeek, cn verfcheiden andere Delyenaaren. Ook was Mr. Bernardus Blok, gewezen Secretaris van Gecommitteerde Raaden in het Noorderkwartier , voor de eerfte, en de beruchte Rhyngraaf van Salm , voor de derdemaal ingedaagd  XXI.BJPLïV.   VEREENIGDE NEDERLANDS», i?7 daas,! geworden, fchoon geen van allen, zo a's gy ligt kunt bevroeden, ter beibmder tyd verrcheen] Te Leydea maakte de Hoog- leefaaf Mr. Bayius Foorda, geduurende dee'. zen tyd groote zwaimheid om de nieuwen Eed op de Sraatsgeflcldheid, zo nis dezelven thans was ingcrigt, te doen, hoewel alle de andere Hoogleeraars dezelven zonder beden * king afgelegd hadden. Gemelde Iloojdccraar bood aan eene Verklaaring in tc zullen leveren, van gebouw en getrouw te zyn aan dc Staaten van Tlollavd, als den eenigften Sou. verein of hoogde Overheid deezer Provintie, en aan den Stadhouder Kapitein en AdmiraJ Generaal enz. of anders te rnoogen voldaan met den Eed, zo als die by befiuit, van dc Staaten van Holland, den zestien November *7fy. aan de Leden van de Ridderfchap, en Vroedfchappen der Steden, en derzelver Ministers was voorgefchrevcn. Z. Wierd hier genoegen in genomen? V. Geenszins, de Rcclor Magnificus , die den Eed afnam , maakte zwaarighcid om dit te kunnen aatmeemen, en gaf dus kennis aan 11 5 dö  1/3 GESCHIEDENISSEN DER de Heeren Gecommitteerde Raaden, dat hy, niet gemagtigd zynde, om of zodaanige Verklaarmg, of, den Eed volgens liet bovengemelde Formulier, aan te neemen, het e n en ander ter Vergadering van hunne Edel Mogen den bragt , om de nadere beveclen van den Souverein af te vvagten» Deeze znak was van eenen langen nalleep, en wy zullen genoodzaakt zyn 'er in 'c vervolg meerder melding van te moeten maaken. Thans zullen wy zien wat 'er in Amfleldam ondertusfehen was voorgevallen. — In 't begin van April zag men aldaar nog eenige overgeblevene vruchten van de voorigc Verdeeldheden , wanneer in zeker Tappershuis eenige ongeregeldheden , met een Soldaat en andere Lieden plaats haeiden , waardoor het Gemeen bovengenoemde Tappershuis eenigszins befchadigde. Ook was zekere Dienstmaagd in begtenis geaakt, welke otwoorzigtlg genoeg geweest was , om zommige Voorbygangers-, over het draagenv.in Oranje Verücrfelen te befchimpen. Gemelde Dienstmaagd wierd federd voor twee Jaaren tot bet Spinhuis verwezen,, en vervolgens vooi ee-  XXI.B.Pl.V.   VEREEN I G D E NEDERLANDEN. 179 eenige Jaaren uit de Stad gebannen. Voords waren in bovengemelde Stad ten Schouten Rolle ingedaagd , de vier Geconflitueerden Hendrik van Blomberg, Jacobus cTAmour, Pieter Witmond en Jacob van Staphorst, wegens de Remoiie van negen Schepenen, van den eenentwin igiten April des voorigcn Jaars, en ingevolge van deeze zaak. Dc Heer Advocaat Kreet, van wienwy meernaaalen ge meld hebben, verzogt ter zclver tyd cok van de Rege.>iders der Stad Ampeldani , by een SmeekfchriFt „ dat aan hem het Vrugtgcbruik van zyn To rterregt aldaar weder mogt worden toegeilaan, en dat hunne Edele Groot Achtbaaren,van Stads wegen, geliefden in 't werk te Hellen dat het Mandament Crimi. neel, door den Procureur Generaal \an het ïlof van Holland tegen hem aangevangen, buiten verdere werking gefield, cn de befchuldigingen, welke genoemde Piccureur Generaal vermeende ten zy„en laste te hebben, gefield wierd.n in handen van den Hoofdcfil-* cicr van Amjïeldam, om hem t . .  204 (GESCHIEDENISSEN DER howderlyk' Kwartier geleid. Den volgenden dag bezigtigde Hoogstdezelven de Verzameling van schilderyen, en de Boekery van den prins Erfftadhouder, en vervolgens de andere merkwaardigtte Plaatfen in de bovengemel. de Hofplaats, en vertrok van daar naar < Delft en Rotterdam. Z. Had die Jonge Prins ook niet te Am* fleldam geweest? V. Ta, zyne Koninglyke Hoogheid was den negentienden Juny, van Utrecht, met het Admiraliteits Binnen Jagt, aldaar aangekomen, in Gezelfchap van den Graaf van Bruhl, de« Pruisfifchen Gezant van Albensleien , den Heer van Rheede, Gezant der Staaten aan het Hof van Berlin, en den Generaal Dopf. Gemelde Kroonprins bezigtigde. den volgenden dag hat Kweekfchool, de Compagnies WerÊ, bet nieuwe Weeshuis-, de Beurs en andere cpenbaare Gebouwen. Voords ook het Stadhuis, de Franfehe Schouwburg os het* Leidfche Plein, en het Cabinet Schilderyen va» ^ep, Heere Hope. Vervolgens deed zyne. Ko-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. £05 ninglyke Hoogheid eene Rytogt naar de Die* mermeer, en een Zeiltogc over het Y, en vertrok den dricëntwintigften Juny , „nar Haarlem , en van daar over Leyden t naar *s ffaage, zo als ik u reeds gemeld heb —. Ondertuffchen kwamen in de bovengemelde Stad Amflcldam nog daagelyks Gefchriftcn uit-,, die niet zeer fcheenen gefchikt te zyn, om de onderlinge rus» te bevorderen, en onder deezen was zeker Boekje,genaamd A»x Ba*. taves fur le Stadhouderat, door di bekende Mrabeau gefchreven,, geen van de minften.. Het zelve wierd egter welhaast door de Re. gecring der Stad verboden, zo als ook eeni. ge andere Dagbladen, met naame de Heden* daag/ene Praater, de Nieumvertetder, Loxy* m Kretis, de Praatmoer, de Praatvaar, dé Snap fier, Grietje en Diewertje en diergely-. ken, waar in eenige Kerke'yke of Staatkundige bedenkingea voorkwamen, of Regeeiings.. Perfoonen of byzondere Lieden beledigd wierden. Gemelde Regeering vond ook goed; de inwooning van fownige Perfoonen in bun-,  £05 c'ESCHiS-D-ENISSBN DBS.- ne Swd, die om dezelve verzogt hadden, te weigeren ; onder welken zig vcricheldcne. Lieden, van Naam en Rang bevonden.  HONDERD en TWEEDE GESPREK* i n hou d, tièrfcheiden Perfoonen de Stad Delft ontzegd. — Moeilykheid niet den Agent SU- clur. De fluit der Algemeene Staaten 9. wegens de Guarantie van het Erfjladhcu* derfchap. Inhoud dtr Acle van Guarantie. Ptegtige overgaave yan dezelye aan den Prins Erffladhouder. - ■ ■ Vordering yan den Koning van Spanje wegens den Staat. Gefchil te Amjleldam omtrend de gewezene Sociëteit shuizen. Zwaar e Storm op het cn ongelukken daar uit ontjlaan. — Dood yen den Heer Steyen Hoogendyk te Kotter*- dam*.-.  203 GESCHIEDENISSEN DER dam. —— Regeeringsverandering te Enk* huizen, Edam, Monnikkeniam en Welen* Wk, - f/onnis van het Hof van Ge'der- land, tegens Jonkheer van der Capeden tot den Marsch. ****** Vreugdebedtyven wegens de Verjaaring der Prinfesfs van Oranje. — Reize van den Erfprins van Oranje n:iar Duitschïttnè. — Geldligting voor de Oost» Jndifche Maatfchappy. —— Be/luit der- Algemeene Staaten wegens de West * l dif.be Maatfchappy. —— Verbond-tusfehen d; Ko* ningen van Groot Brittannien enPruisfen.— Moeilykheid met den Commisfaris de Vintk te Duinkerken, Dezelve werd van zyn Ampt ontzet. ■ Komst van den Prins £?ƒ• fiadhouder en zyne Gemalin te Amfteldam.-*» Gevangenneeming van den Heer des Villat* tes. Vonnis over vyf Heeren Geconflituee** fon% Zwaar e Brand te Colhor n. -■■ Voorvallen te Utrecht.. Verjaaring der onh \ ruiming van de Stad Utrecht plegtig. ge» yierd. Belooning der Burger Schutte» ry te Harlingen. ****** Verwoestingder Be* graafpiaats van de Heeren van de Capclkn, te..  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 20£ te Gorfel. Ernfiige Publicatie te Zwol. Ie. Heffing van den vyfentwintïgflen Penning in Holland. De Heer F. P. van Berckel word Reftient in Noord America. Verval der Hoüandfche Koophandel op Noord. America. Inwyding van het nieuwe Gebouw der Maatfchappy Felix Meritis te Amfteldam. Begin der Staatsonius- tai in Frankryk» Vertrek van den Franfchen Gezant uit 9s Haage. —Verzoekfchrift van den Hoogleeraar Voorda aan de Staaten van Holland. Verzoek van den Schout btj Nagt Rietveld aan dezelve Staaten. Uitfpraak van het Rechtsgeding van denzehen. De Predikant van IVyhe in zyn Dienst gefchorst. De Heer la Font, te 's Hertogenbosch van zyn Ampt ontzet. Doed van den Vorst yan Nas ■ fau IVcilburg Verhaal yan het voor» gevallene met den Heer Advocaat Fiscaal Luiken. Verzoekfehrift van denzelycn aan de Staaten yan Holland. — Vonnis over den Rhyngraaf yan Salm. De Heer Ak*  suo geschiedenissen der Abbema te Amfteldam gevonnist. — Vip andering der Regeering te Deventer. Zoon. Wat was 'er nu verder, geduurende dit Jaar 1788. in Holland en elders voorgevallen ? Vader. De Regeering der Stad Delft vond in de Maand July goed, om fommige Leden van het gewezene Genootfchap van Wapenhandel, tot Her fel der Delft fche Schuttery, voor Vryheid en Vaderlandt een Briefje thuis te Ituuren, waar by dezelven bevolen wierden, binnen tweemaal vierentwintig ftnren , de voornoemde S.ad en derzelver Rechtsgebied te ver. laaten, zonder daar ooit weder in te mogen komen; welk lot de Heeren Mappa , Fynje, Paap:, Buyzer , Sanders, Axmacher. Bruni % Verbeek, van der Linden, Snep, Vydag, van der Georbergen, van Haaf ten, Graauw en van der Velden te beurt viel. De Heer Uieronymus Slicher, Agent van hunne Hocg Mogenden , geraakte omtrend se.ez.en tyd  VEREENIGDE NEDERLANDEN» tyd ook in moeilyke ongelegenheden, dei*yl de Algemeene Staaten hem, by voorraad inzynen. Dienst gefehorst hadden , dewyl hy onder verdenking gevallen was, \an eene onbehoorIykc Briefwisfeling met zynen Broeder de Heer en Mr. Reynoud Sïicher, welke zig te Brusfel bevond, gehouden te hebben. De Heer Wcher had zig wel wegens deeze zaak poogen te zuiveren , en ten dien einde een Verzoekfehrift by de Algemeene Staaten ingeleverd, doch welgemelde Staaten vonden zulks m geenen deelen voldoende, te meer daar rf» voornoemde Heer Sikker, juist od één na den laaiden dag van de zes weeken, binnen welken hy zig had moeten zuiveren, het voorfchreven Verzoekfehrift aan hunne Hoes Mogend.n had doen behandfgen. Z« En het gevolg hier van was zekerlyk das dien Heer zyn Ampt kwyt raakte ? V, Ja, de Algemeene Staaten trokken zvne Commisfie ais Agent weder in, en ontfloe- gen hem uit hunnen Eed en Dienst. Oeduurcnde dit alles hadden de Algemeene Staaten ook gehandeld over het aangaan van- , es-  212 GESCHIEDENISSEN DER eene Verbindtenis, tot het in ftand houden vanhet Erfftadhouderfchap in het Doorluchtig Huis vmOranje en Nasfau, volgens Opdragt, in den Jaare1747.gedaan en in den Jaarei7<5c> .op nieuws bcvestigd.DeezcVerbindtcms kwam in deMaand Juny tot ftand, en de ASle van Guarantie zelve, wierd den zevenentwintigften dier Maand getekend, door de Heeren Baron van Heccke» ren tot Suideras, wegens Gelderland, de Baron van Wasfendar, Heer van be;de -de Kat' wyken, en den Raadpenfionaris van der Spie~ gel, wegens Holland9 van Citters, wegens Zeeland, Pesters, wegens Utrecht, Scheltin. ga, wegens Friesland, de Baron Sloet tot de Hare, wegens Oyerysfil en van Idfmga, wegens Groningen. De Inhoud van de bovengenoemde Adh, luidde dus. „ De Heeren Staaten van de Provintien van Gelderland, Holland en West friesland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Overysfel, en Stad en Lande. nevens die van het Landfchap Drenthe, aanmerking genomen hebbende op de oorzaaken van de inwendige Verdeeldheden, waar door de gehcelc Republiek en ieder Provintie m 't  byzonder onlangs is beroerd geworden, en bevonden hebbende , dat dezelven grooteudeels ontftaan zyn, uit de verkeerde en hoogstgevaarlyke denkbeelden by fommige Menfchen, het zy weezerjyk of in fchyn opgevat, en aan andere minkundige Ingezetenen ingeboezemd , aangaande de Staatsgefteldheid en Regeeringsvorm deezer Landen, en byzonder aangaande het gevvigt en de noodzaaklykheid der hooge en eriFelyke Waardigheden van het Stadhouder Kapitein- en Admiraalfchap Generaal, en daar en boven aangemerkt hebbende, dat by de gelukkige herftelling van het Stadhouderfchap en de erffdyke bevestiging van het zelve in den Jaare 1747 en 1748. de Bondgenooten tot een groot Voorrecht voor den Staat, hebben gerekend, deeze hooge Waardigheden, met betrekking tot alle de Provintien en Generaliteits Landen "op één en denzelfden Prins vereenigd te zien, en zich daar door een nieuwe kracht en vastigheid van den band der Unie heb ma beloofd: dat mitsdien dezelve Waardigheden van toen af een naauwer en onmiddelyker betrekking ont- fan-  SI4 GESCHIEDENISSEN DER fangen hebbende, by het geheele Bondgcrootfcbapniet alleen behooren befchouwd te worden, als een weezentlyk deel van de Staatsgefteldheid en Regeeringsvonn van ieder Provintie, maar van den geheelen Staat, en zo. daanig verbonden met de Unie zelve , dat het een zonder bet ander onmooglyk in bloei en welvaard ftaande kan blyven, en dat dcrbalven, gelyk de Bondgenooten verpligt zyn, elkander met Goed en Bloed hy te ftaan, tot .behoudenis van den Band der Unie , hier uit noodwendig ook moet volgen, de verpligting om elkander gerust te Hellen, omtrend de eerfte en voornaamfte middelen, door welken de tJnie moet behouden blyven, en om met vereende krachten' te waaken tegens allen irf* drang op dezelve, te meerder daar de onder' vinding in de laatfle beroerte geleerd heeft, hoe uit de geringde beginzelen, die in het eerst kleine veranderingen fcheenen te bedoelen, nogthans eene algemeene verwarring is ©ntftaan, welke'het Bondgenootfchap op het punt van eene volkomen flooping heeft ge. bragu" » ZO  VRREENIODENEDERLANDEN, filg Zo is 't dat de Heeren genwgtigden van de Hooggemeide Provintien, uit naam en op last van de Heeren Staaten, hunne Principaakm, mids deczcn plegtiglyk verklaaren, dat Hooggemeide Heeren Staaten, het Erfihdhouder Kapitein- en Admiraalfchap-Generaal, met alle de Rechten en Voorrechten daar aan ver■hnogt, zo op dien voet als het zelve in den haare refpeélivelyk is Opgedragen , en dooiden tegenwoordige:! Heer Erfftidhouder in den Jaare i?66 aanvaard, houden en aanmer» ken voor een wezentlyk geieelte van haare Staatsgefteldheid en Rcgeeringsvorm , cn het als een Grondwet van Staat , onderling , Bondgenootfchnplyk aan elkander guarandeë. ren, aanneemende «iet te zuilen gedoogen, dat in een der Provintien van het Bondge, nootfchap van deeze heilzaame en voor de rust en veiligheid van den Staat onöntbeerly. ke Grondwet ooit of ooit worde afgewe-' ken." Z. Dus wierd het ErfiTadhouder Kapitefn en Admiraalfchap Generaal voor altyd bevestigd, V. Dc  ai6 "CBSCHIEOENÏSSSN PER V. De plegtige overgaave deezer Acte van .Guarantie aan zyne Hoogheid gefchiedde den derden July, Des morgens was reeds eene Waatfchouwing tegen alle ongeregeldheden in 't licht gekomen, dewyl men bevreesd was dat 'er, uit hoofde van de nog onrustige Gemoederen , en de nu en dan nog uitbieekende Verbitteringen, by deeze gelegenheid,fomtyds van de eene of andere Party eenige moedwilligheden gouden gepleegd worden. Tegens den middag vertiok de Bezending van de Algemeene Staaten in vyf Koetfen, vergezeld door twaalf Bodens van Staat, en de Huisbedienden, naar het Lusthuis de Oranjezaal, om aan den Prins Erfitadhouder de meergemelde Acte ftaatelyk over te leveren. Deeze Bezen» ding bcfiond uit de hier vooren reeds ge. noemde Heeren, benevens den ouden Heet Griffier Fagel. Tot den ontfangst deezcr: aanzienlyke Bezending, was alles by en op de: Oranjezaal toegerust, en men had zo wcll daar, als aan de Boschbrugge over welke dc: Bezending reed, eene buitengewoone Wachti geplaatst, die aan dezelve de gewoone Krygs- ■ ceref  xxi.iu1.vil ■E ZENDING DER STAATEN AAlf BEN PRINS OP'T HUIS IN*! BOSCH.   VEREENIGDE NEDERLANDEN» 217 ecre bewees. De Deuren van het Huis in 't Bosch waren open, en de toevloed van Menfchen, die deeze plegtigheid kwamen befchouwen, buitengemeen greot. Zyne Hoogheid en de twee jonge Prinfen, zyne Zoonen, ondingen de Bezending aan dc trappen, en wanneer dezelven in de groote Zaal was,. gaf Jonkheer yan Heeckeren tot Suideras, de meergemelde Aóte, met eene gepaste Aanfpraak .aan den Prins Erfftadhouder over, in het byzyn van haare Hoogheid, Mevrouwe de Prinfesfc van Oranje^ de twee jonge Prinfen en de Piinfesfe Loüifa. Zyne Hoogheid bedankte vervolgens hunne Hoog Mogenden , voor het vetrouwen „ in Hem en zyn Huis gefield, met verzeke» „ ring van alle zyne vermogens te zullen in„ fpannen, om de belangen -van den Staat te behartigen, zich en zyn Huis verder by aanhoudenheid aan de goedwilligheid van de. „ Algemeene Staaten aanbevelende.'' Voords wierd de meergemelde Bezending ook dien dag by zyne Hoogheid op het voornoemde Lusthuis ter Maaltyd gehouden, en.deed den volXXI. dm.el. K gen5  2l3 GESCHIEDE NISSEN OER gcnden dag ter Staatsvergadering van hunne Hoog Mogenden verflag van baar verrigte. Z. Was alles zonder wanorde afgelopen ? V. Ja, en ter vereeuwiging van deeze Ge. beurenis wierd ook by de Algemeene Staaten vastgefteld, eene Gedenkpenning te doen vervaardigen, waarvan eenen in Goud aan zyne Hoogheid, en de anderen in Zilver aan de Leden en Ministers van hunne Hoog Mogende Vergadering, van den Raad van Staat, en van de Generaliteits Rekenkamer, overhandigd zouden worden, zo als ook federd gefchiedde. lïet vvier-d merkwaardig gevenden dat den volgenden dag de Franfche Gezant de Markgraaf de St. Priest, voor het eerst "een plegtig bezoek by den Prins Erfftadhouder afleidde, die deeze beleefdheid den anderen dag ook met een ftatelyk tegenbezoek beantwoordde. —— Veel wierd omtrend deezen t\ d gefproken van zekeren eisch van den Koning van Spanje aan de Algemeene Staaten , raakende het Recht', het welk die Monarch meende te hebben, om op gelyken voet als de Kroonen van Frank- ryk  VEREENÏGD8 NEDBRLANDEN. ryk, en Groot-Brittanme gehandelt te worden, ten opzigte van den Eeregroet aan de Spaan fche Oorlogfchepen te geeven, doch het welk in 'c voorgaande Jaar, door den Kapitein van m*nfel, bevel voerende over drie Oorlogfchepen van den Staat, niet was gegeeven geworden ten opzigte van den Heer Lengara.. Luitenant Generaal van de Spaan fche Zee* magt. De Ridder de Liano, Gezant van den Koning yan Spanje, had meer dan eens hier over geklaagd en 's Konings vorderingen ingebragt, waarop de Algemeene Staaten, na de aanmerkingen en gevoelens der Admiraiiteits Collegien ingenomen te hebben, eindelyk den Ridder de Liano ten antwoord gaven, 5j dat door hunne Hoog Mogenden aan de Bevelhebbers van 's Lands Schepan geene bevelen waren gegeeven, om by de ontmoeting van Spaan, fche Oorlogfchepen, dezelve omtrend de wyze van den Eeregroet, het welk in de daad niets 'anders dan een daad van beleefdheid was, anders te behandebn als die van andere gekroonde Hoofden , en dat het niet vreemd was, dat Vlooten en enkele Oorlogfchepen * * ei,'  fl£0 GESCHIEDENISSEN DER clkanderen in de Zee ontmoetende de Eeregroet niet wierd gedaan, gelyk mede dat het^ I door die geene, die verlangt gegroet te wor->• den, uitdruklyk word gevraagd, en waar na wel eens word gewagt y ten einde gelegenheid te hebben om zich te verzekeren, dat de Eeregroet zoude worden opgenomen, en met gelyke fchooten zoude worden beantwoord, ge-, lyk het ook, ingevallen het van den Kapitein yan Woenfd, door den Spaaufchen Bevelheb- • ber was gevraagd geworden, niet zoude zyn geweigerd geweest , en ook in bet vervolg 5 riet zoude geweigerd worden , raids maar 1 's Lands Officieren zig verzekerd konden hou- ■ den , dat het zoude worden opgenomen als ; eene beleefdheid en op eenen gelyken voet, , dat is, met eeven veel fchooten, wanneer de \ graden der Officieren gelyk waren, of althans i op eene gevoegelyke wyze zoude worden 1 .beantwoord." Z. Dit antwoord der Heeren Staaten kwam : met de billykheid overeen» V. Van eenen gantsch anderen aart was he.t t yerfchil omtrend de Societeitshuizen te Ain- •  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 223 fteldam, dat mede thans plaats greep.; Hoeren Schepenen dier Stad hadden de Commisffris-. fen der vernietigde Sociëteiten aangemaand, om hunne Huizen tegens zekeren bepaalden tyd te verkoopen, of dat het zelve anders door den Heer Hoofdofficier gefchieden zoude. Commisfarisfen voldeeden aan dit bevcï, en de geme'de Huizen wierden in Qpenbaare veiling aangeflagen, doch kort voor de veiling wierd te kennen gegeeven, dat die Huizen uit dc hand verkogt waren, en voor Koopers wierden opgegceven, vier Perfoonen, Beftie. rc-s van een nieuw Genoot fclwp, opgerigt onder de Zinfpreuk : Doclrïna & 4mkUH% voor en ton behoeven van de belanghebbenden in het Fonds van deeze nieuwe Sociëteit. De Heeren Schepenen weigerden egter over zodanig Transport te liaan, zo wel uit hoofde dat door Transporten aan diergelyke Corporatien het Hecht op de Collaterale Suceesfie, en dat van den Veertigften en Tachtiguren Penning voor Land en Stad 20uda worden te kort gedaan, als om dat, volgens de meerling der Schepenen, zoude blykeu a hei  2*2 GESCHIEDENISSEN DER het oogmerk te zyn om het Befluit van de Heeren Staaten van Holland, ter vernietiging der Sociëteiten te ontduiken, dewyl alle de genoemd wordende Commisfarisfen van dit nieuwe Genootfchap, Leden van de Vaderlan.ifcbe Sjcieteit, en Tekenaars van dc Acle van QucUftcat'ie geweest waren. De Heeren Burgemeesteren en Regeerders der Stad o^derfteunden deeze bcdenklykhedcn der Herren Schepenen, waar op de Staaten van Hol' land over den inhoud der voorfchteeven Stukken geraadpleegd hebbende , den zestienden July, goedvonden te verftaa», dat dezelven ten aanzien der bedenking omtrend het heffen van den Veertigften Penning, en het Collate* raai over de Huizen aan openbaare Sociëteiten toebehoorende, zoude worden onderzogt door de Heeren van de Ridderfchap, en verdere hunner Edel Groot Mogende Gecommitteerde Raaden, en ten opzigte van het verrigte van Schepenen van Amflddam, uit kragte van het bovengemelde Befluit der Heetcn Staaten , wierd goedgevonden cn verfiaan, dat aan de Regeering van Amp.ddum zoude worden gelaat-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 223 laaten, om te beletten al wat, met bedrog daar tegen zoude gefchieden." Waar by het voor dien tyd gebleven is. Z. Kwam 'er dan verandering in? V. Ja, want de Kojpers van de voorgemelde Seeieteitshuizen, zig nader met Verzoekfchriften by Schepenen vervoegd hebben, de, belloten laatstgenoemdeneindelykdeOverdragt aan de Mecrcn Koopers toe te ftaan, doch egter onder beding dat in deeze Pcrceelen nimmer een beflooten Collcgie, Sociëteit cf Gezelfcbap zoude mogen worden gehouden, dan alleen het Kunstlievend Genootfchap Doctrina & Atnuiua, ?t geene altoos irgevolgcn deszclfs inrigting, alleen zoude moeten en mogen {hekken tot bevordering van Kunften en Wetenfchappen, zonder dat ia», mer of ooit eenige zaaken van Staat verban* deld zouden mogen worden, of dat dit Gezelfchap zig met zaaken raakende het openbaar b.'ftuur zoude mogen bemoeien, dit dus ten einde van de naauwkeurige nakoming van deeze Voorwaarde verzekert te zyn, Myne Heere* van den Gerechte, niet aiieen voor K 4 ie-  224 GESCHIEDENISSEN DEK. ieder hunner ten alle tyde de vrye toegang zouden hebben tot gemelde Sociëteit in alle Gezeifchappen, welken in deeze Huizen wierden gehouden, geene uhgezonderd, maar ook het recht zouden hebben, een of meer Perfoonen van hunnent wegen daar te zenden, die insgelyks overal de vrye toegang zouden heb» ben. —— Dat voords alie de tegenwoordige Eigenaars van deeze Perceelen, dezelven binnen den tyd van zes weken, ter Sccretary zouden moeten opgcevcn, ten einde by Verkoop of Verderf het Recht van den Veertigden cn Twintigden Penning, in het middel van het Collateraal, niet vruchteloos gemaakt wierd. Tot nakooming van alle welke Voorwaarden, de tegenwoordige Koopers, zig by deeze moesten verbinden, zo voor hen zelfs, als yoor hunne medebelanghebbenden en hunne opvolgeren, onder overgifte, dat in geval van niet nakoming deeze Perceelen zonder eenige vorm van Proces , teidond door den Heer Hoofdofficier in der tyd, by Executie verkogt zouden kunnen worden. Z. Viel 'er tert deezen tyde te Amflddam me.* r  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 225 mede niet iets voor, dat vry veel flof tot redeneeren gaf? V. Gy bedoeld zekerlyk bet ongeluk in deeze Maand July op het Y gcbenrd. Ik zal 'er u een kort verflag van doen. Het was op Zondag deo dertienden van de bovengenoemde Maand, dat het des voormiddags zeer wami was, en des «middags in Tesfel, een zvvaare Storm, n't het Zuidwesten woei, waar door eenige Schepen va,i hunne Ankers geraakten. Doch over de Stad Am (leldam en derzelver omtrek, befpeirrde men, des namiddags om drie uuren eenen wervel of dwar verwind , welke tot eenen geweldigen Orkaan uitborst, te, zo dat m een oogenblik tvds, veele Vaartuigen op het Y, alwaar het zogenaamde Admiraal fchap zeilde, in de uiterfte nood waren, en waarvan fommigen in een oogenblHt om verre geworpen , of tegen de Walgefmeten «vierden, eendier Vaartuigen, was met zo vect ?eweld voordgedreven, dat het in zeer korten tyd te Elburg binnen Hep. By deeze kortstondige. Stormvlaag , hadden egter omtread zestig Perfoonen, het ongeluk in de Golven & 5 im&  S2ft GESCHIEDENISSEN DER hun leeven te verliezen, en dit getal zou?e nog grooter geweest zyn, indien rer door de Menschlievende poogingen van den Luitenant ter Zee, van Hamel, bevel voerende op. ?S Lands Oorlogfcbip Piet H in, het welke-1 voor de Boom op het Y lag, en die der Ch> . surgyns en andere Perfoonen, niet nog actief menfchen gered waren geworden. Om welke: ■Mfeiyke iever de bovengemelde Luitenant,, de tweeden Luitenant, de Kwartiermeester e»; verdere Manfchap , door de Heeren Burgemeesteren van Amjleldam eene Belooning vin honderd Zilveren Ducatons is toegewezen ge-: worden. In de S'ad zelve waren door deeze Orkaan, db gelukkig maar weinig tyds.duurde, niet alleen eem'ge Pannen van de Huize» afgewaaid, maar ook verfcheide Boomen om. verre gerukt, waar door eenige Menfchen ge* kwetst waren geworden. Z. Dus hadden veelen die om vermaak uk* gegaan waren een ongelukkig einde. V. Zachter uitgang had, dien zei ven dag.de Heer Steven Hogendyk, eerst Stichter van hel fcataafs, Genootfchap der Proefondervindelykt Wyj meesteren van dmjleldam eene Belooning vaal  HEVIGE STORM OP'T Y.BY AMSMBBAM.   VERBEN IGB£ NEDERLANDEN» Wysbogeerte, welke Heer aldaar in den hoogen Ouderdom van eenennegentig Jaaren overleed. — Mid'er vyl vvarerj de Heeren Com» misfarisfen van zyne Hoogheid 5 irgevolgcn va* harren Last en Magtiging, enter voldoening van het Befluit der Staaten van Holland , voordgegaan met het veranderen d'r Regecringen in de Noord Hollandfche Steden,° en hadden zulks in deeze Maand, op den voorigen voet, te Enkhuizen, Edam, Monnik, kendam en Mcdenblik verrigt. In dc Stad Edam waren nogthans de Heer Hoofdofficier de Burgemeesteren cn Schepenen, en de Staatsdienaars dier Stad in hunne Posten aangebleven en bevestigd. Zo veel geluk mogt den bekenden Jonkheer Robbert 'Jasper Baron van der Capellen tot den Marsch. riet gebeuren, welke in tegendeel, by den IW van Gelderland een zwaar Vonnis onderging, bet welk den sgtften Augustus, te Ar nier* l met open Deuren uirgefproken wierd, en waas by dien Heer fchuldig verklaard zynde van de misdaaden van Majefteitfehennis, oproerigheid en over zulks aan zodaanige beoze daaden-* K6 w,{'  £28 GESCHIEDENISSEN DER welke in een Land, daar goede orde en ge. regtigheid waakzaam was, niet geleden konden worden, maar anderen ten afïchrik ten hoogden drafbaar waren, zo verklaarde het voorgeraf 1de Hof van Gelderland, dc Baron yan de Capellen tot den Marsch, vervallenen verdoken van alle vrywaanngen in Rechten^ en voornaamlyk vervallen van het Recht, om ais Lid van de Ridderfchap des Gtaaffchaps Zntphen, in Lands Kwartiers of eenige andere Vergaderingen te verfcliycen, en voords van alle verdere openbaare Bedieningen die hy in Gelderland zoude mogen beklceden, en voords mede vervallen te zyn in de dnvfie na Rechten en zyn leven te hebben verwerkt, vonnisfende hem over zulks, om wanneer hy in handen van 't Gerecht mogt komen te ge* raaken, gebragt te worde» ter plaatfe alwaar men gewoon is LyfdralFelyke Execu.ie te doen-, 9ii aldaar anderen, ten affchiik en voorbeeld , door den Scherpregter met het Zwaard gedraft te worden dat 'er de Dood aa volgt. Verwyzende hem daarenboven ook in de Kosten van het Rechtsgeding. Z* D ife  VEREENIGDE NEDERLANDEN. £.29 Z. Dit was zekerlyk geen zacht Vonnis dat over dien Heer uitgefprokcn wierd. V. Terwyl dif in Gelderland voorgevallen was, had men in Holland, de zevenendcrtigfre Verjaardag van Mcvrotiwe de Prififesfe van Oranje, eeven als die van haaren Doorlnchtigen Echtgenoot, op den achtften Maart dezes Jaars zo met het losfen van 't Gefchut ea nitfteeken van Vlagien, als met het verlichten der Iluizen en andere Vreugdcblyken gevierd, zo als zulks ook eenige daren laater by gelegenheid der Verjaaring van den Erfprins,hoewel flegts alleen in ys Haage en niet zo luis* terryk gefchicdde. Gemelde Erfprins nam kort daar na de Reize naar Duïtschland aan, in Gezelfchap van den Overften Graaf van Stemfort, en onder geleide van den Hoogleeraar Tollius , die voor 's Prinsfen opvoeding zorg. de. Het oogmerk deezer Reize was niet alleen om een bezoek by den Koning van Pruis* fen te Berlin af te leggen, maar ook om den Winter te Brunswyk , aan 't Hof van den Hertog door te bi\ngen , en om zig aldaar zo wel in de Staats en Krygskunde als in anK? da.  23© GESCHIEDE NISSEN DER dere Takken van Weetenfchappen ervaaren te maaken, ■ Ik heb u in dit Gefprek reeds melding gedaan van het Verzoek der Oost /»• difche Maatfchappy, om door de Staaten van Holland niet Geld osderfteund te worden, en het w.is thans dat de weigein 1de Staaten beHoten de H'llandfche Kameren dier Maatfchappy op de kragtigfre wyze te hanjhavencn, en van d j noodige Penningen te voorzien, zo tot het flipt vervullen van haare Verbindcenisfen, als tot fterker voordzetting van haaren uitgebreiden Handel, waartoe bovengenoemde Staaten de Bewindhebberen dier Maatfchappy magtigden om eene Geldligting van vyf Millioenen Guldens te doen, vry vanalle Belas; ingen en Collateraal, en tegen de Penning vyfentwintig of vier ten honderd. Z. Had de IVest-Indïfche Maatfchappy deezer Landen mede geene onderfleuning nodig? V. Ja voorzeker! En het was daarom ook dat de Algemeene Staaten, in de Maand Augustus, tiet Befluit namen die Maatfchappy me de te ondeifteuncn,. zo als Hoogstdezelve ook  VERRÊN1GDE NEDERLANDEN, 23Ï m verfcheidene Raadplegingen op dit Stuk gehad te hebben , de Bewinchebbercn m'er Maatfchappy ter Voorzittende Kamer /fmfielm .dam, magtigdon tot het doen eener Geldüg. abg van vyfmaal honderdduizend Guldens-, ten behoeve van gemelde Maatfchappy, cn onder vrywaaring van de A'gemeene Staaten zelfs. Midlerwyl hadden do Koningen van Groet- Brittanfe en Pruis fin % den dertienden September, te Berlin eene verdeedi. genie Verbindtenis gefloorea, waarby de Gevallen en Voorwaarden bepaald wierden, in en op welken eene wcderzydfche hu'p van twin. tigduizend Man Troepen, aan de aangevat! ne Party, zoude moeten geleverd worden. Schoon deeze Verbindtenis voornaam'yk de Staatender beide Mogendheden in Dtiitsch'and betrof, om elkander in geval van nood, met alle magt by te ftaan, had men 'er egter ook bygevocgd, om gcmeenfchappelyk te werk te gaan, in het handhavenen van den tegen, woordigen Rcgeeringsvorm van het Geinee. nebest der Vereeuigdi Nederlanden. JZ. Z®  232. GESCHIEDENISSEN BER Z. Zo dat dit Verbond dus ook wel de-> gelyk betrekking tot den Staat had. V. Ondertusfchen hadden de Algemeene Staaten hunnen Commisfaris te Duinkerken, de Heer de Vinck, die geoordeeld werd de Patrlotfche Party te zeer toegedaan te zyn, al vcrfcbeide mailen gelast naar Holland te komen, om zig te veantwoorden, doch dien Heer, daar weinig lust toe hebbende, was fteeds te Duinkerken gebleven , weshalven hunne Hoog Mogenden befloten hem uit den Eed en Dienst van den Lande te ontdaan, hem voords gelastende zyne Commisfie aan gemelde Algemeene Staaten te rug te zenden. De Heer de Vinck, wel verre van daar aan te gchoorzaamen, fchrecf integendeel esnen Brief a«n den Griffier van hunne Hoog Mogenden , waar by hy zig tragtte te verfchoonen , doch tevens verklaarde dat , zo hunne Hoog Mogenden van derzelver denkbeelden tegen hem opgevat, zig niet lieten aftrekken, hy zig in de noodzaaklykheid zoude bevinden , van het voorgevallene in cLe- zes-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. &~$ zen aan zyne Alïerchristïykfle Majefteit,wiens geboren en werketyke Onderdaan hy was, kennis te geeven, ten einde Hoogstdeszelfs befchermmg in te roepen, zullende intusfchen b'yvcn voordgaan, voor de belangen van de Nederlcindfche Zeevaard, in boedaamgfeeid vanhunne Hong Mogenden Commisfaris te wnaken en te zorgen. Hunne ÏJoog Mogenden vonden deeze handelwyze van hunnen Commisfaris zo vreemd en ongehoord, dat zy hunnen Gezant in Frankryk', de Heer Leste» yenon van Berkenrode bevel gaven, om te verzoeken dat beveelen mogten gezonden worden aan de Admiraliteit of Regeering te Duin» kerken, om gemelde Heer de Vinck, tot het terug zenden zyner Commisfie aan de Algemeene Staaten, te noodzaaken , zyne Admisfie in te trekken, en hem niet meer als Comfaris van lunne Hoog Mogenden te erkennen. Daarei boven wierden ook alle Korplicden en Schippers, die op Duinkerken handelden of voeren, gewaarfchouwd, zig niet meer by gemelde Heer de Vinck te vervoegen, of zig van hem te bedienen, Z. Maaj  $34 GESCHIEDENISSEN DER Z. Maar hoe gedroeg zig de Koning van Frankryk, op wien de Heer de Vinck zig beroepen had, in deeze zaak? V. Die Vorst deed, op verzoek van den Gezant der Staaten, de Admiraliteit te Duin* kerken aanfchryven, dat dezelve den gewezen Commisfaris de Vinck, uit hoofde dat hunne Hoog Mogenden zyne Commisfie had den ingetrokken , niet meer in die hoedaanigheid moest c; kennen. — De Prins Erf. ftadbouder benevens zyne Gemalin bcfloten hebbende eene keer door Holland, en Utrecht,. naar Gelderland te doen, waien ten dien einde , inet hun Gezin in 't laatst van de Maand Augustus uit 's Graavenhaage vertrokken, en kwamen den eerften September te Amfteldam, alwaar zy den volgenden dag door den Heer Hoofdofficier, en de Heeren Burgemeesteren en Schepenen begroet wierden, vervolgens de Oost-lnaifche Buifenwcrf, het Nieuwe Werkhuh en de Beurs bezagen, aiwaar zy door de Heer Burgemeester Hasfelaar, en zes Heeren Schepenen, ontfangen wierden. Voords begaven Iloogstdezelven  VEREENIGDE NEDERLANDEN. &2$ zig naar de Nieuwe Kerk, en ontfingen al. 'tiaar do KcrkenraaJen der" Ne der duit fche % Frü'.ifhe en Êngeifche Gemeentens, en gingen, na op het Stadhuis van Stads wege, een Cüüation gebruikt te hebben, des avonds naar de Pot tugee fche en Hoogduit fche Jooden Kerken, en van daar naar 's Lands Werf. Den volgenden dag bezigtigde die Dooeluch.ige Perfoonen het Kweekfchool, en andere voornaamc Stads Gebouwen, en begaven zig des avonds nsar de Franfche Schouwburg op de Erwtenmarkt. Donderdag ei en vierden September bezigrigde het Stadhouderlyk Gezin, de Buitenplaats van den Heer Ameshof'aan den Amftel en deszelfs uitlandsch Gevogelte, reed vervolgens naar Ouderkerk en Amfleh veen, en bezag de Plaatfen alwaar de Pruis > fifche Troepen in het voorige Jaar gelegen hadden. Des namiddags zagen hunne Hoogheden , twee Oorlogfchepen van de Admira» liteits Werf afloopen, en woonden vervolgens des avonds de Hollav.dfche Schouwburg by.. Den volgenden morgen venrokken Hoogstde. Zeiven, onder het lo.-branden van het Ge- fcbj&,  131 GESCHIEDENISSEN DER fehut, in een open Rytuig, benevens bun gevolg , des ochtends ten zeven Uuren , de Mniderpoort uit, namen het Middagmaal op het Lusthuis van den Heer Burgemeester Hasfelaar, te Eemnes, en vervolg Jen verder haare Reize over Sosstdyk, naar de Gelder* fche Steden, Arnhem, Zuiphen, Nimyvegcn enz. alwaar zy insgelyks m.:t veel vreugde en plegtighcid ontfangen en onthaald wierden, waar op zy, over Utrecht weder mar den Haage keerde , alwaar zy den zeventienden September, op 't Huis in 't Bosch terug kwamen. Z. Waren Hunne Hoogheden met het onthaal dat zy te Amfieldam genoten hadden wel te vreede geweest? V. Ja, Hoogstdezelvea betuigden niet on* gevoelig geweest-te zyn, omtrend deongemeene bewyzen van achting, die zy van de Burgery van Amfieldam hadden mogen endervinden. Z. Wat was 'er anders te Amjleldam in deeze tyd voorgevallen? Y« Met opligten van den Heer des Filiaties^ Se.  VEREENIG DE NEDERLANDEN. 2?$ Secretaris van de Defoktate Boedelkamer, welke door den Drost van Hof van Holland, te HHlegom gevat, en naar 'j Gravenhaage overgcbragt was, gaf thans vry wat ftof tot gisfen en redeneeren, inzonderheid toen dien Heer, eerst in de Casfeleny van den Hove van Holland, en vervolgens op de Gevangen -Poort in hegtenis gezet werd. De rede hier van meende men te zyn, dat de bovengemelde Secretaris', eenige Onderhandelingen aangegaan had, om, waare het mogelyk, eene tegenomwenteling tegen die welke 'in September des voorleden Jaars was voorgevallen, üir te werken. Genoegzaam ten zelfde tyde wierd ook door Heeren Schepenen Vonnis geflagen over de geweze«e Heeren Gecommitteerden Blomberg, d'd* tnour, Witmond, van Staphorst -en Geniets, by welke Vonnisfen zy ten eeuwigen dagen uit Holland en IVestfriesland gebannen wierden , onverminderd zodaanige andere ltrafxfen, als hunne Edel Achtbaaren, indien zy t« «eniger tyd in de handen van 't Gerecht g«. raak»  *3$ GESCHIEDENISSEN DER raakten, zouden oovdeelen te beboeren- —— tn Noord Holland had het fchoone Dorp Col» hom, in 't midden van deeze Maand September een alleraakeligst onheil ondergaan , waar door het zelve genoegzaam tot eenPiinhoop geworden was. Z. Waar door w?s dit onheil ontftaan? V. Door een allerverfchrikkclykfte Brand, die den vyftienden, *s avonds om vyf Uu« ren, ten Huize van een Bakker ontflond, en derwyzen toenam, dat eer het negen Uuren was, de Gereformeerde Kerk, vyfemwintig Huizen, en zeer veele Pakhuizen reeds in de asfche waren gelegd, zynde de woede der Vlam geduurendc die vier Uuren ontembaar geweest. Egter wierd na negen Uuren, door de getrouwe byftand van de nabuurige plaat» fen, die met vyf Brandfputten ter hulpe gekomen waren, de verdere vèrnieling nog geluk» kig gefluit. Des niettegenflaande was de fchade door deeze Brand veroorzaakt, zeer treffende , dewyl veele der Inwooners door dit ongeval geheel bedurven, en wel zesender-  VBRBENÏGDE NEDERLANDEN» 2$$ dertig Huishoudingen van hunne Woeningen, en aile hunne Goederen beroofd, cn dus in de uitetfte kommer gedompeld waren. Z. Dit was zeker een alierdeerlykst ongeluk. Doch wat gebeurde "er in de andere Trovintien ? V. Te Utrecht hadden de Staaten dier Pro* vintie, op dc herhaalde Verzoekfchriften, van den Heer G. van Benti:ck, voorheen Amamienfis van de Staatsvergadering , als door zyne Huisvrouw, aan hunne Edel Mogenden ingeleverd, befloten die zaak nader te onderzoeken, het welk van dat gevolg was dat de Voornoemde H>rer van Benünck , uit zyne gevangenis op den Huize Haazenberg ontfla» gen wierd, mits tetaalende tot Boete eene fomme van veertienduizend Guldens, benevens de Kosten, Insgelyks was ook de Heer en Mr. J. de Ridder van Almkerk, en verfcheidene andere Perfoonen weder aangenomen geworden, mids de hen opgelegde Boetens be-*, taalende, en eene Verklaaring ondertekenende, waar by zy het Reglement van Regeeiingvan den Jaare 1674. erkenden cn aannamen, zö als  fi4<5 GESCHIEDENISSEN DER als het zelve in het Jaar 1766. was bevestigd geworden. De Verjaaring van de ontruiming der Stad Utrecht, wierd den zestienden September deezes Jaars , ook met eenen plegtigen Dankdag gevierd, in het by- ■ zyn van den Prins Erfftadhouder en zyne : jGemalinne, welken dien morgen, omtrend half negen Uuren, onder begroeting van eenentwintig ^Eerefchoten aldaar aangekomen wa•ren van Soestdyk . alwaar die Doorluchtige .Perfoonen zig toen bevonden. Zo dra hunne Hoogheden in de Domkerk, alwaar Dom. Weyland predikte, gekomen waren , hielen de Muzikanten een volftemmig Muziek' san, beftaar.de in een harmonisch zeer doorwrocht Stnk, als een Te Deum, zo als ook .na het uitfpreken van de Zegen, weder eene groote Ouverture uitgevoerd wierd met Keteltrommen en Trompetten. Het Stadhouder■lyk Gezin wierd voords op de Vergaderkamer der Staaten op een pragtig Middagmaal onthaald, en vertrok vervolgens eerst des avonds om zes Uuren, onder het losbranden van 't -Gefphut der Stads .Wallen , over Woerdeu\ naaj  vereen igde nederlanden. ï4I mar V Graavenhaage. —. Terwyl dit in Utrecht voorgevallen was, had de Regeering van Harlingen , in de Provintie Friesland een uitmuntend blyk van goedkeuring aan haare Schuttery, wegens derzelver getrouwe Dienften, in den voorleden Jaare, gegeeven, beftaande in het laaten vervaardigen, en uit dee'en van eenen Gedenkpenning op het voorgevallene, welke Gedenkpenning den zesentwintigften September, op het Stadhuis voor de volle Regeering, aan de Burger Bevelhebberen en derzelver Secretaris in Goud, en vervolgens aan ieder Schutter in Zilver, overhandigd wierd. Z. Wat was 'er op deeze Gedenkpenning afgebeeld ? V. Dezelve verbeeldde aan de eene zyde het Beeld der Vryheid, houdende de Hoorn des Overvloeds in de Regterhand, en den Hoed in de Linkerhand, fteunende op een Pedeftal, voords zag men eenige Monfters uit de» grond opryzen die dit Beeld belaagden, doch door den gewapenden Arm afgeweerd wier. XXI. deel. L den.  842 GESCHIEDENISSEN DER den. Aan de andere zyde was cenig Wapent tuig vertoond, met deeze Ryraregelen; Vryheid, Staat en Stad, Door Muitzucht aangerand, Ontftak der Schuttren nred, Voor *t Kwyuend Vaderland. Thans moet ik ti een ander voorval mA* dep» het geen veel oplettendheid en verwondering, en ook niet minder afichrik en verontwaardiging, verwekt heeft. Ik bedoel het in. de lucht fpringen , der Graffteede van de Capellens te GorfeL Vier Broeders van dat Adelyk Geflacht, Jr. AlexanderHenrik , Fre. drik Benjamin, Robert ffasper en Alexander Philip yan. der Papellen, benevens hunne Nabeftaandc , Johan Derk yan der Capelkn, hadden goedgevonden om, naar het voorbeeld der Begraafplaats te Scheyeningen, ook eene diergelyke voor hun Geflacht in 't open veld, naby de Kerk van GorfeU alwaar eigenlyk het Maagfcuappelyke Graf was, te doen ver-  V&REENICDB WEDfiJtLANOEN. 2*3 vervaardigen , zodaanig Graf wierd dan in den Jaa-e 17*5. geftigt, naar de Tekening van den Amflcldamfchen Bouwkunflenaar Oliën llusly, Het pronkte met eenen witten Naald, waar aan het Wapen van dit aanzienlyk Geflacht opgehangen was, en men deed een eenvoudig Latyns Opfchrift, behelzende de rede vah deeze Stigting, in eenen bfaiu. wen Steen bytelen. In dit Graf wierden in 't Jaar 1786. de Lyken van den beroemden Jonkheer Johan Derk van der CapeUen tot den Pol, en zyne Echtgenoote, die reeds te vcoren geflorven, en in de gewoone Grafkelder te Oor/el begraven waren, van daar overgebragt. Even na de Staatsomwenteling van den Jaare 1707. leed deeze Grafplaats al vry wat aanftcot, althans op zekeren nagt wierd het Wapen met een Byl van den Naald afgehouwen . en het Latynfche Opfchrift riet weirug befehadigd, men giste wel naar da Daa«lers, doch men vond geene genoegzaame bewyzen. Egter gaf dit gebeurde gelegenheid dat den Graaf van liechteren tot IVesteryeld, Schoonzoon yanwylen de Ridder gokanDerk  »44 GESCHIEDENISSEN DER yan der Capellen, de twee bovengenoemde Lyken, uit deeze Begraafplaats weder naar de Grafkelder in dc Kerk te Gorfel liet overbrengen. Sederd dien tyd was hier op niets gevolgd, tot dac in den naeht, tusfehen den i eevenden en achtftenAugustus, deeze nieuw geftigte Begraafplaats gefprongen, !en op zodanige wyze in eenen puinhoop veranderd isgeworden, dat het vry zeker is dat zulks ni t anders dan door Buskruid heeft kunnen veroorzaakt worden. Z. Wie had deeze verregaande euveldaad i beftaan ? y. Ik kan u niet met zekerheid melden, of deeze Boosdoeners bekend zyn geworden, dan of 'er eenige navorfching omtrend dezelven heeft plaats gehad, dit weet ik alleenlyk dat het zeker is, dat deeze daad allerfchande. lykst is en door niets, hoegenaamd ,verfchoond kan worden, want by alle Volkeren waren, van alle tyden af, de overblyfzelen der geHorvenen, in de plaatfen waar men hun overfchot ter Aarde leidde, heilig en onfehendbaar, en dus moet die fchenddaad ongepast, laakbaar, laa .  XXLD.Pl.IX. 'T SJPMIN&EK VAK'X GBAF VAK CAPEXXEÏT,   VEREENIGDE NEDERLANDEN» 245 laag en fnond geacht worden, van allen die nog eenige edele gevoelens en denkwyzen in hunne harten koesteren. Te Zwolle vond de Regecring omtrend deezen tyd goed, eene crnftlge Publicatie in 't licht te geeven, waar by verboden wierd, „ zo wel aan de Leden van de gewezen Burger Sociëteit, afsaanrl;e andere Burgers en Ingezetenen, het oprigtén of bywooncn van eenige Sociëteiten, Gezel" fchappm of Byeenkomflen, waar in opzetlyk ; gehandeld wierd over zaaken, bet gemeene Lands of Stads bellier betreffende, of waar "in eenige Adresfen, en Requesten. daartoe betrekkelyk wierden ontworpen, gelezen of getekend. Ook verboden zy wel uitdrukkelyk aan alle Perfoonen, die, het zy als Leden, het zy als Confulenten, tot de zogenaamde Burger Commisfie behoord hadden, het zy allen te faa. men,hetzygedeeltelyk, 'tzyopenbaar, het zy heimelyk, te houden eenige Vergader ngen of Byeenkomften, en daar in te verhandelen ee. nige Punten het beftier van Regeering , of algemeene Stads of Lands Zaaken betreffende, ef tot hun voorige voorgewende bóedaamg-  S4Ö GESCHIEDENISSEN DER held imfcH de minfte betrekking hebbende. Verders wierden ook aan alle Burgers en Ingezetenen, het tekenen van eenige Qjialificatisn, welken mogten ftrekken tot aanitelling van nieuwe zogenaamde Burger Gecommitteerden verboden, gelyk ook niemand, zodanige aanftelling zoude mogen aanneemcn. Alles op ftraffe dat de geenen die tegens een of ander van deeze verordeningen mogt aan» £aan, zonder eenige oogluiking als Verftoorers eer algemeene rust, na kracht van Rechten gehandeld zoude worden enz, Z. Gaf de Regeering van Zwolle, geen re» den waarom zy deeze feherpe Publicatie lieten afkondigen? V. Hunne Edel Hoog Achtbaaren zeiden, in het hoofd van deeze Publicatie, dat zy hier toe b'. wogen wier den, door de rampen en ongeregeldheden die veroorzaakt waren, door de zogenaamde' Burger Sosieteit en Burger Commisiie, en zulks zelfs in een tyd, zcide „ de bovengenoemde Regeering, toen naau„ welyks iemand der Burgers en Ingezeten nen, zo veel hen bekend was, te onvrede was,  VBRER NIGDE NEBER.LANÖEN. 947 jy was, over het Publiek Beftuur en deftand- , grypende Staatsgefteldheid." . Midler- wyl hadden de Heeren Staaten van Holland goedgevonden, uit aanmerking van de groote Gcldfommen die den Staat thans 20 hoognodig had, de Ingeze;enen eene Geldgeeving*opte leggen, tegen de gewoone Renten, en wel ■Ha eevenrecdigheid van den vyfentwintigften Penning der Bezittingen en Vermogens vin alle Ingezetenen, mits gegoed zynde, in Capitaal vyfemwintighonderd Guldens en daar boven, of Ampten en Benefuien bezittende, en dus eene Geldligting van vier ten honderd» Het Plakkaat van deezen vyfentwintigften Penning wierd den eerften Gét-ober naar alle Steden en Plaatfen van Holland verzonden. — Jk heb u bevorens gemeld, dat de Algemeene Staaten bcfloten hadden, flegtsmaar cet.eii Reiident by <*e Vereenigde Skaten van America te houden (*) thans wierd, nu ingevolgen van O) Gefclïtedenhfen der Veree*.igde Nederlanden in *t kort. XXI Deel, Bladz. 189. JL 4  243 GESCHIEDENISSEN DER van dit BefMt , den Heer Mr. F. ƒ>. van Berckel, Zoon van den buitengewoonen Ge» yzant van den Staat aldaar, tot Refident aan. gefield, welke Heer den drieëntwintigflen .Oclober affcheid van hunne Hoog Mogenden -nam, en federd na America vertrokken is. Z. Hoe fland het met onze Koophandel op die Gewesten , waar van men zig zo .veel goeds beloofd had? V. De ondervinding leerde, dat die denkbeelden van voordeel zeer ongegrond waren, «want de Koophandel met de Noord- AmcrU caanen was derwyze verzwakt, dat 'er r.aauwelyks een Hollandsen of Fransch Schip met Goederen uit Europa derwaards kwam, door.dien de Engelfchen om zo te zeggen, den gcheelen Handel op de Vereenigde Staaten in hadden , zo dat zy federd de laatile zes Maanden zo ongeloofiyk veel Goederen aangebragt hadden, dat meest alle deAmericaan* Jche Staaten overvoerd waren geworden, en de Engelfche Goederen aldaar wel twintig percent minder te koop waren, dan in Enge* Lnd zelfs, waar uit gy ligt begrypen kunt, dat  VEREENiGSg NEDERLANDEN. 24O" dat het met tien Nederlandsen Handel aldaar gedaan was, doch laaten wy het, oog mar aangenaamcr Gebeurenis wenden.. Het was den laatftcn O&ober dat men te AmJïeldam^hzt nieuw Gebouw der Maatfchappy van Kunften en Wectenfchappen, onder de Zinfpreuk Felix Merhis, op eene plegtige wyze inwydde. Tot viering van dit Feest waren niet alleen alle de Leden der Maatfchappy, maar ook de Wel Edele Groot Acht-bsare Heeren, Schout, Burgemeesteren, regeerende Schepenen en Vroedfchappen deezer Stad, de Heeren Profesforen en eenige wei. nige Gasten genoodigd, die aHen onder her uitvoeren van een fraay Muzykftuk ter verlichte Conceftzaale ingeleid wierden. Zo dra het gehcele Gezelfchap, ten getalle van omtrend vierhonderd Menfchen, plaats genomen had, wierd 'er door het geheele Orchest eene fïaaye Ouverture gefpeeld, waarna de Hoogleeraar van Swinden, uit naam der Maatfchappy eere lierlyke, doorwrochte en gepa.steRedenvoering deed ever: Het waare nut het %*sn de beoefening der JFeetenfchappfn „ fraai*  «ga GESCHIÏDÏNISSEN DER fraaye Leiteren en Kim ft en, aan haare beosffen aar en, \n alle hunne by zonder e betrekking toebrengt, en hoe de lnrigtir.gsn, die in de 'Maatfchappy dtr Ferdie-njlen plaats hebben, % uit/lek gefchikt zyn, om dat nut ten hóóg' •$en te bevorderen Na dat den bovengenoem*ten Hoogkeraar gedaan -ha l, ,vülgde •Handigheden van dee?e Piegtigheif, door de »beste Zangers en Zangeresfen opgeheven, en door het geheele Orchest met de (temmen ,t»it honderd vier Perfoonen beftaanie, ondersteund wierden. Na het eindigen van het iConeert, wtertien de Heeren van de Regee* j-ring, de "Prd&sToren, Gasten en -Honocaiie Leden, weder onder het geluid -van een Mu* ziek in de kleine Entreekamer geleid, alwaar 'dezelven, voor de eer der Maatfchappy aan» gedaan^ bedankt wierden. Het buitengewoon*. Goneeit wierd den volgenden dag, nog eens. •jnet dezelfdedu:ster .vaor de Dames herhaald, •weikerj 'BWt -eene fieriyke -en uitncemende- Aao*  VE R EEN IGDE NEDERLANDEN. 251 Aanfpraa'c , door den meergemelden HoogJceraar yan Sty inden , verwelkomt waren geWorden. Z. Men zal zeker niet veel Voorbeelden van Maaifcbappyen, door byzonderc Perfoc» nen gedicht, kunnen aantoonen, die op eeire diergelyke wyze, zyn ingewyd geworden. V. Her, was omtrend doezen tyd, dar de Voorvallen die thans in het nabuurig Frank* ryk gebeurden, by geheel Europa en dus ook, in dit Gemeenubest, vry wat opmerking barrden. Men had reeds voorzien dat de zucht tot opbeuring .of voordplanting der Burger^lyke Vryheid, welke de Regeering yan Frank— ryk, het zy uit.waarcn ernst,'t zy ait andere Jnzigten genoopt had , om? de Noord-Amsricaanfche Volkplantingen,, \h hunne worfte«*> JHngen tegens Eji geland x te helpen, en de; nieerdere gemeer.fcbap met die Vryhtidlievenj|e Volkeren en derzelver Hoofden , noodZaakelyk ook eens dat zelfde vuur in Frank*, ryk zelve., moest aanblazen en ontfonken^ daar en boven was ook al reeds lang hc.t: Heofdbeiluur in dat wyd uitgeftiekt' Ryk 1L6- «ut  2g2, GESCHIEDENISSEN DER tot zodaanige gefteldheid gekomen, dat fchran* dere Lieden, reeds' voor dertig jaaren, niet bepaaldelyk dec.e of geene, maar noodzakelyk de eene of anderegewichtige omwenteling in dat groote Ryk te gemoet gezien hadden. Wat hier van ook zyn moge, het was zeker dar de itaat der zaaken in Frankryk thans, alleropmerkelykst was, en toen reeds van. die groote gevolgen zwanger ging, die wy federd hebben zien gebeuren , én waar van wy nog wel eens gelegenheid zullen» hebben, om 'er nader over te moeten fpreeken. — De Markgraaf de St. Priest, Gezavit des Konings van Frankryk by den Staat , was ondercusfchen in 't begin van Augustus uit V Grayenhaage naar Spa vertrókken. Zy-. nej Kinderen, en het grootfte gedeelte van zyne Goederen en Huisraad, was egter nog ih die. Hofplaats gebleven, waar door men önderfteldë dat dien Gezant wel weder te rug. zoude, komen, doch door den Koning tot deszelfs Staatsdienaar bevorderd geworden zynde , vertrokken zyne Kindcen, in de Maand November, meede naar Frankryk\ waar dooi- mens  VE REENIGDE NEDERLANDEN. 253 men nu- klaarlyk gewaar wierd, dat den bo- vengemelden Gezant niet weder flond te ko. men , en waar uit toen verfcheidene Voör- fpellingeh gemaakt wierden y cie egter op nieta uitgeloopen zyn. Z. Wat was 'er vérders aanmerkelyks ih Holland rebeurd ? ' ' V. De Leydfche Hoogleeraar Voorda, die zo als ik u gemeld heb, buiten Dienst, ge. "field en dus van zyn Ampt en Jaarwedde verdoken geworden was, meende niet vei pligt te zyn in dat Befluit dep' Curt, toren van de Hooge School', het welk zo ongunftig voor hem was , te moeten blyven berusten, dier. halven frelde hy een wel doorkneed en beredeneerd Vei zoekfehrift aan de Staaten van Holland op, waar in hy zyn zaak op eene gepaste wyze aan hunne- Edel Groot Mogenden voordroeg en ootmoedig verzogt, „ dac welgemelde Heeren Staaten het Befluit ven de Curatoren over de Univerfiteit en Burgemeesteren van' Leydsn ten zynen opzigte genomen, geliefden in te trekken, en buiten. :mwerking-te dellen, ten. dien gevolgen dat 1>Z ky  S54 GB-S CH I B D E> N i S SB N D » ft by in zyn Post, mitsgaders in het TracTc* nicnt en Vooideelen daar toe itaande, herfteld wicrde, van den eerden September af, cn zulks alles met opfchorting van het .'defluit, by voorraad, ftaande de Raadplegingen; >van hunne ..Edel Gioot Magendeo genomen,. het beroepen van een ander in zyne plaats daar oi.der begrepen.'* „En, naienwal, .vervolgde de Hoogleer-Jc\ by niet verkeerde in zulke amlrandighe■jden', dat het zyme teftemirung .zoude zyn, x>m zonder één Penning, in deProvintie van Holland te kunnen beftaan, en dewegens genoodzaakt was, in den min of meerderen ontketen uitflag van dit zyn. Verzoekfehrift, van, nu af aan.toeiUUot zyn vertrek te maaken, en naar een,goed heenkomen in dit geval am> tenten, ten einde niet doorliet op handen wnJe ruwe Juargetren den Winter, overval, len te worden, «0 was zyn nader Verzoek, dat hunne;Edel Groot .Mogenden, zo ipoedig-. 'doenlyk geliefden te befluiten." Z. Hoe handelden de S;aaien van Holland, «et dit VtfïZöakfclwifc ?  VE'RE g NI'GDE NEDERLANDEN. -255 V. Zy zonden «hetzelve aan de Heeren Curateuren van 's Lands Hooge Schoei, en.a*n de Heeren Burgemeesteren te Ltydcn, ma Hoogstdezelven daar op van bericht te die. nen. Dit Bcrieht kwam den.twaalfden Deceui, ber, ter -Staatsvergadering in, en behelsde verfcheidene aanmerkingen tegens den Hoog* leeraar , ensryn Verzoekfefinft aan de Staaten, waardoor de,zaak racer .en MCer *p hetneeptouwger.?akte,hoe gaarne ookxie Heer Foorda dezelve had afgedaan gezien. . Van een gantseb 1-andere aart was ieen -Ver. zoekfchrift by de-Algemeare ■. Staaeen, door den Sc' out by Nagt, den Heer -Rietveld, ingeleverd , -waar by hy - te kenden gaf, „rdat -;hy genoodzaakt was geworden Proces te veer.cn, voor hecCellegie ter Admiraliteit ^f^f dam, als befchreven ter eenre,op,ende jegens Mr. C. van der Hoop , iRaad ;en Advocaat Fiscaal, Eisfcher, ter andere zyde, met tlac gevolg dat daar in by faetg*me/de .Galleneden vyfeHtwintigtlen iFebruary des Jauaa.78;?. *en !Vonn:s temzynen! nadeel e geflagen .was, waanir-. gen l^van-HwifièiHoog Htiniliii jjfctliimjjj , ca,  25f5 GESCHIEDENISSEN DER en verkregen Mandament van Herziening, uit kracht van welk vervolgens was. voordgepleit, in zo verre dat gemelde zaak, in Gas van Herziening was voldongen, en daar in aan zyne zyde, op den zestienden April, cn aan de zyde van den voornoemden Fiscaal , veertien dagen laater, was-gediend van Inventaris en ove°r zulks in ftaat gebragt, om voor de Heeren Medehelpers en liet Collegie ter Admiraliteit te worden bepleit , verzoekende derhalven dat Hunne Hoog Mogenden geliefden te benoemen, en te magtigen het gehoon getal van Heeren medehelpende Herzieners r om het voorgemelde Pleitgeding, met en henevens het Collegie ter Admiraliteit na [te zien, en daar in zodaanig te vonnisfen, *1* m goede gerechtigheid zoude bevonden worden te behooren." Z. Wierd aan dit Verzoek van den Schout by Nagt voldaan"?v 7vne Hoogheid en de Algemeene Staa¬ ten magtigden tot herziening van het meer-l gemelde Vonnis, nevens de Gecommitteerde •Raaden ter Admiraliteit, de Heeren J* C van ...... urn  vereenigdenederlanden. Ztf tynden en W. J. Schimmelpenning va„ % Ooyen xm Gelderlandt Mr. r. Scholten, uit Holland B> y. Stayenisfe Poas, uit Zee* land Mr. J. A. van Wachtendorp, uk Utrecht. r*\* Van Gr°vt/?"is, uit Friesland, A. H. van Suchtelen, uit Oyerysfel en Mr. M. W de Raad, uit Groningen Door deeze Hee.' ren wierd bet genoemde Rechtsgeding dn. onder handen genomen, met dat gevolg, dat m het Pleydooy van de Advocaaren yan Ha*r*i m Hamen, welken den Heer Rietyeld badienden, was afgelopen, by Vonnis van den ■ negentienden November verklaard wierd,.,én „ by de voorige Sententie dwaling plaats ge. „ had hebbende, overzuiks den Heer Fis. „ caal zyn Eisch en Befluit tegens den Heer „ Rietyeld als nog wierd ontzegd , doch den p Schoot by Nagt gecondemneert in de Kos» ten van het buitengewoon Pleitgeding en in " *e VCrdere Koste»> 20 in de eerfte Proce. duren als in de Herziening gemaakt." Z. Wat was de reden dat de Schout iY Nagt verwezen wierd om de Kosten te moe. ten betaalen? V. De.  S58 'geschiedenissen der V. Dezelve fchynt daar in beftaan te heb- ■ j ben dat de Heer Rietveld, ki deeze zaak niet ai fcfgewagt had, tot dat hy bcfchuldigd was ge-worden, maar het gereehtetyk onderzoek zei. ve verzocht had. < In deeze Maand No. vember, hadden de Staaten van Overytfel, op i haaren Lan.id.ig te Zwolle ook goedgevondenden Heer van Warmdo, Predikant te Wyhe, in zynen Dienst te fchonfen, dewyl die Heen befcluildigd was geworden, rykelyk deel ge. nomen te hebben in de voorgaande Onlusten der Provin.ie , daarenboven wierd de Clasfëf ook aangefchreven, om by vooiraad, voor des waarneeming der Kerkcndienst te Wyhe te zorgen, en den Fiscaal, gelast om tegen den voor.' noemden Predikant, naar bevind van zaaken, Rechtsgeding te voeren. - In dcz°lve onge»: legenheid was ook de Heer la Font, Leeraar in de Waal'chc Gemeente te \rHertogenboschj geraakt. Deeze Heer was. reeds in February; deezes Jaars, in zynenDier.se gefchorst gewo- den, zo ter zaake van zeker Nagebcd , het welk voor zeer hoonend en onbet&amlyk gehouden was geworden, als uit hoofde yan au*i  VEREENIGDENEDERLANDEN. 359 andere bykomende omftandigheden, en had wel twee Verzoekfchriften by de Algemeene Staaten ingeleverd, om weder tot den Predikdienst toegelaaten te mogen worden doch dezelven waren vrugteloos uitgevallen, althans de Algemeene Staaten, namen, den zesentwintiglle November, een Befluit, waar by gemeteen Keikendienaarvan zyn Post als leeraar geheel ontzet wierd. Z. Gaven hunne Hoog Mogenden geen rede van dit hun Befluit? ' v« welgemelde Staaten zeiden, „ dat de Predikant la Font zig , in zyne Verzoekfchriften aan Hoogstdezelven , zo niet had uitgedrukt als hunne Hoog Mogenden reden gehad nadelen van te verwagten , a an iemand, die met opregt berouw en leedwezen over het voorgaande, en met een hartelyk voorneemea, om voor het toekomende een beter gedrag te houden, was aangedaan, en dat mi:süien hunne Hoog Mogenden rechtmaatig ongenoegen, zo ter,zaake van bet boveng melde aanftootclyk Gebed, als van de andere bykomeudeomiiandighedeji door geene betasmelyke on-  2ÖO GESCHIEDENISSEN DER onderwerping voldoening bad verkregen , ern dat zy daarom goedgevonden en verftaah had- • den, den gemelden la Font van zyn Predik», ampt te ontzetten enz. — In bet laatst van i de meergenoemde Maand November was zynr Hoogheid Karei Christiaan, Vorst van Nas- • fau fPè&kürg f re Kircheim Boland, alwaar by/ zyn verblyf hield, aan eene beroerte, hem opde Jagt overgekomen, in den Ouderdom vam omtrend vieren vyftig Jaaren overleden. Hyj wa$ met de Priufesfe Caroliaa van Qrarg'4 en Nas fau, Zuster van den Prins. Erfltad-, houder getrouwd geweest- (*) Ook had hy; voordeezen in Dienst der Algemeene Staaten, en Bevelhebber over Maasnicht geweest,vam .welke beide Posten, by voor eenige jaaren, op zyn verzoek ontflagen geworden was, zo< als ik u op zyn tyd gemeld heb (f) Z. Wit (*) Gefcliiedenisfen der Vereenigde Neder.' landen in H kort. XII. Deel. Bladz. 101. (1) Gfchiedsnisfen der Vereenigde Nederi landen in %t kort» XIV DJil, Bladz. 258.  NEOEntANDSN. «ft J ^•Wat viel 'er tog omtrend deezen tyd ■ i met den Fiscaal Luiken voor ? Ik wenscbte . daarvan wel eenig omftandig bericht te heb. ui ben. i V. Ik zal aan. uwe begeerte voldoen, doch ■ rnet myn verhaal eenige tyd te rug moeten F treeden. De Heer Mr. Johannee Gerardue ? Luyken, was een der bekwaam/Ie Advocaaten » in 's Gravenhaag*, en vond door zyn ar- • ? beidzaamheid en kunde in de Rechtsgeleerd'i heid, daar een ruim beftaan. Uit hoofde van !• die zelfde kunde was de Heer Luyken, op y voordragt van den Procureur Generaal van het > Hof van Justitie, in het laatst-van het Jaar' aityöz. door of van wegens het Hof, zelve i, tangezogt, en belast met zaken, de Crimi. oiieele Justitie aangaande, waaromtrend een ïïunftig Staatsberigt op den zestienden July ij 784. ter Vergadering van de Staaten was in- ebragt, en een voor den voornoemden Heer ] vleiend befluit genomen.«ederd bepaalde- ig de Heer Luyken ,wd wederom byzonder. 1* tot zyn v00riS Beroep, als Advocaat jaar nam, by ziekte of afweezigheid, van' den  g{fo GESCHIEDENISSEN DER den Procureur Generaal, des verzogt zynde, m en dan wel deszelfs Post waar, wordende daar toe door het Hof gemagtigd. In het volgende Jaar 1785. op den eenendemgften January, wierd de Heer Luyken, by bclkit f 'van de Staaten van Holland , als Advocaat : Fiscaal voor Gecommitteerde Raaden, tot on- I derzoek van zekere zaaken gcmagtigt zynde,,) aangefteld, waaromtrend gemelde Heer zwaa. righeid maakte, beducht zyn voordeelig be. ftaan ah Advocaat op te offeren, met dat ge- • volg dat hunne Edel Groot Mogenden, meti eenpaarigheid van ftemmen, den tweeden February 1785. beüoten , aan den Advocaat 1 Luyken, byv^orraad en ter tyd en wy le dat hy, van een gefchikte Post zoude zyn voorzien , toe ; te leggen een Wedde van zesduizend Guldens 's Jaarlyks. Een Jaar daar na, namen» lyk den drieëntwintigften Februaryi786,wierd| de Commisfie van den Heer Luyken , by het Collegie van Gecommitteerde Raaden , met ■betrekking tot zaaken, waar in hunne Edel Mogenden, uit kragte van derzelver Inftel-t iing, by voorkooming rechï doen, door be»l fluit I  xxïjd.pJLx.   VEREENIGDE NEDERLANDEN. 26*3 j fluk van hunne Edel Groot Mogende altyd dimrend gemaakt, gelyk dan ook de Heer Luyken j den Post van Advocaat Fiscaal, voor het Co!le« j gie van Gecommitteerde Raaden, beflendig heeft waargenomen gehad, tot in September 1787. wanneer de bekende Staatsomwenteling hem, benevens veele anderen, noodzaakte den Baage, egter met voorkennis en verlof i van het Collegie van Gecommitteerde Raaden, • te verlaaten, geevende nogthans aan den Secretaris van het welgemelde Collegie, kennis van zyn verblyf, zo dat hy ook na dien tyd nog i zelve eenige nadere bevelen van wegen Heeren : Gecommitteerde Raaden, aan hem in zyne hoedai nigheid, of betrekking van Fiscaal, toegezonden, heeft kunnen uitvoeren. Doch op den vyfentwintigften September van het voori noem de Jaar, wierd by de Heeren Staaten 2en Voorltel gedaan , tot onderzoek of dc Commisfie van den Heer Luyken, als Advo:aat Fiscaal by Gecommitteerde Raaden, als log zoude moeten ftand grypen, en hangenIe het onderzoek, wierd na den dertigften ieptember des meergemelden Jaars^, geene ver»  26*4 GESCHIEDENISSEN DER verdere betaaling van Jaarwedde &an den Heer Luyken gedaan, die zig daar door verltoken Eag van het genot van het Befluit der Staaten van Holland, den tweeden February 1785» genoinen, en {leeds wagtende bleef op den uitflag van het onderzoek, nopens het voordduuren of niet voordduuren van zyne Pest ais Advocaat Fiscaal. Z. De onzekere uitflag van deeze zaak af te wagten, moet voor de Heer Luyken zeer lastig geweest zyn. V. By het uitkomen van het Plakkaat van den vyfentwintigften Penning, vond zig dien Heer nog meer verlegen, en niet weetende hoe het hem toegelegde Jaargeld van zesduizend Guldens te berekenen, zag hy zig genoodzaakt, deswegens zig by de Heeren Gecommitteerde Raaden te vervoegen, welken den Heer Luy. ken, den zeventienden November aanfehreven, om zig onmiddelyk tot de Staaten van Holland zeiven te wenden. Gemelde Heer vervoegde zig dan ook met een Verzoekfehrift by hunne Edel Groot Mogenden, in het welk by, aan den eenen kant, zyne gerustheid te ken-  VEREENIGDB NHDE»LAxfMH. ^ fcnnengaf, op de biilykbeid, het gegeeven van den Souvcrein, en het've Z door Hoogstdezelven «et hem aange^n doch aan de andere Kant de opletten^ «eeren Staaten daarop verzocht dat Hy nu reeds dan veertien volle Maanden, fe £ 0n. zekere geweest was, of en op welke wyze goedgevonden zoude worden, van zyn Pe*. foon gebruik te maaken. Dat hy zig al dien tyd had gereed gehouden, zyne huishouding federd den derttgften September, des Twra heller of Penning genoten te hebben. Weshalven hy zig nu in dien toeftand bevin. d „de .ver welke hy, voor de aan van de hem opgedragene Post, zyne bekomt merms had te kennen gegeeven \ eerbied^ verzocht dat zyne zaak, zo fpoedig mogelyk, zodamg zoude mogen ten einde gebrast worden, als de Staaten, uk hoofde van het aangegaane Verdrag, zoude oordeelen naar gronden van recht en billykheid te bchoo] en» Z. Hoe wierd dit Veaoekfthrifc var, de*  266 "geschiedenissen der Heer Luyken by de Heeren Staaten van Hól* land opgenomen ? V. Hunne Edel Groot Mogenden befloten «3ceze zaak grondig te doen onderzoeken, inzonderheid wegens de Commisfie van meergenoemden Heer, als Advocaat Fiscaal, cn sneu vernam vervolgens dat by de Leden der Vergadering van de Hollandfche Staaten geneigdheid was, bm, aan den eenen kant wel de voorgemélde Commisfie , als Fiscaal van liet Collegie van Gecommitteerde Raaden te vernietigen, maar ook te gelyk om zodaanigc maatregelen te neemen dat het woord van dtn Souverein geftand wierde gedaan, en de Heer Luyken, buiten merkeryke febade gehouden. Wy zullen in onze volgende Gefprekken, dog Wel meer van deeze zaak genoodzaakt zyn te fpreeken , en moeten thans weder nog eens aan den beruchten Rhyngraaf van Salm denHen. Z. Hoel ik was deezen A vantuner al vergeeten. V. Hy wierd den vyfden November deezes T*ars 178&. m 't openbaar, wegens zyne \ Boog-  VEREENIGDE NEDERLANDSEN. ' ivf Hoogheid en den Hove van Holland, Zeeland en Friesland'ingedaagd, uit hoofde „dat Hy, „ Fredrlk, Rhyngraaf vanSalm, welken door • j.hunne Edele Groot Mogenden, het Opi9, perbevel over een Corps Troepen , in „ Dienst der Provintie van Holland was toe• betrouwd, zig al federd eenigen tyd, met ,, verlanting van het voornoemde Corps, op , eene heimelyke wyze, zonder kennis of ver> lof van de Heeren Staaten deezcr Provin» ,, tie, noch van den Heer Kapitein Gene» „ raai, buiten deeze Provintie cn verder bui. r, ten 's Lands geweken was , zynde op dciv v twiniigllcn S.ptember, des voorleden Jaais, v, des avonds onurend acht uuren van den, 0, Overtoom , by jimfteldam, zonder aan ies, mand iets te zeggen > op reis gegaan, cn zonder n zelfs aan den Colonel Commandant, of, eenig ander Oiïïcier van het voornoemde „ Corps eenige bevelen, boe genaamd , te 9, geeven." Ik zal u niet behoeven te zeggen, dat dc Rhyngraaf op deeze indaaging niet verfcheen, egter kan ik niet nalaaten u te.melden, dat 'er ten zeiven tyde eene go 2 druk-  GESCHIEDENISSEN DE E drukte zogenaamde Memorie voor den Rhyit» graaf van Sahnt in het licht kwam. Dit Gefebrift, dat greetig gelezen wierd ,was van een zeer merkwaardigen inhoud, cn hoe zeer de Schryver juist niet in alle zaaken geloof konde verdienen, inzonderheid niet in zyne poogingen, om ware het mogelyk, een gunftig ïicht over de handehvyze van den Rhyn* grBaf te verfpreiden, zo kwamen 'er egter veel zaaken in voor die niet verdagt konden fchynenen nog onbekend waren,endiejiy, als zynde de voornaamile Raadsman by zyne Party, had kunnen en moeten weeten.Voords toonde dit Gefchrift de grootfte verbittering aan, op de Commisfie van het Defenfieweizen te Woerden , op het welk al de fchuleï gefchoven wierd, van alles wat ten opzigte van den Rhyngraaf was voorgevallen. Z. Ik denk egter niet dat deeze Verdediging den Rhyngraaf veel gebaat zal hebben, die tog by de beide Partyen eeven zeer gehaat was. V. Den negentienden December deezes Jaars (.788.}-wierd tegen denzei ven, by den  VEP-EEN1GDS NEDE P.-L A N TXE N. Z6c) Hovevan Holland, Zeeland en Friesland Voh» nis geflagen, waar by den Rhyngraaf, », ter „ zaake van Defertie, vcrftoken vejklaard „ wierd, van alle uitzonderingen en verwee.,. ringen, cn wyders ten eeuwigen dagen ge. r} bannen, uit Holland, Zeeland en West» „ Friesland, op boete van zwsarer ftraffe, „ zo hy ter eeniger tyd, in handen van c'e Justitie mogte geraaken." Drie dag¬ gen te vooren had ook de Heer Mr. Balt ha» zar EU as Abbema , eertyds Raad in deVroed.fchap der Stad Amfieldam, door de Heeren Schepenen dervoornoemdeStad3rnede zyn Vonnisontfangen, en was ook,daar by, ten eeuwigendagen uit Holland en förest-Friesland gebannen, wegens verfcheidene daaden, voor de Staatsomwenteling, dcor hem gepleegd en wel byzonder. wegens het geeven van een bevel; om den Zeedyk.door te ïteekejrj., Z. Was die Heer niet reeds te vooren van alle zyne Posten van Regeering en bewind, ontzet geworden? y. Ja, zo als ik u reeds in een onzer vm?» m; ai ói»  2?ö ®*'S CFM EDENISSEN- DHR, rige Gefprekken verhaald heb. (*) Gemelde Heer dbbemet, thans in Frankryk zynde, hsd wel eene opheltlerende Memorie wegens zyne zaak, aan gemelde Heeren Schepenen doen inleveren, doch dezelve- was niet aangenomengeworden. Men liet het hier egter niet by blyven, maar vervoegde zig tot de Staaten van Holland, met een Verzoekfehrift dat Schepenen zouden gelast worden, die ophel-* derende Memorie van den Heer Abbema aan te neemen, doch hier is egter niets van gekomen. ■ — Midlerwyl had de Provintie van, Utrecht, ter Vergadering van de Algemeene Staaten voorgedragen, dat daar de Raadplc* gingen der Hooge Bondgenooten over de^/o» tes nog niet geëindigd waren , de Provintie van Utrecht = niet langer met de betaaling der Meklenburgfche Compagnien, ter haarer Repartitie gebragt, konde bezwaard blyven , ter- wyl Gefchiedenisfen der Vereenigde Neder* t&nden, in V kort, XX Deel, Bladz. 134.  V E REEN! GD2 F? E DE 3 L A ?» D E N» 2fl wyl andere Provintien een gedeelce van- hJa. H 3f,ag °"betaaJd ^ten, en die op de Schouderen van het Bondgenoot*!^ ove^ bragten. Zodra zulks ter kennisfe van Heeren Gecommitteerde Raaden gekomen was, Hoegen deezen aan de Algemeene Staaten voor* » dat de Kas van de Genialiteit, uit hoofde van de Staat waar in die zig, door alle die gewgt.ge uitfchotten, die uit dezelre waren gedaan, tegenwoordig bevond, onmoogelyk' met de betaaling van het Corps MeklenbuL fche iroepen, die ter betaaling van de Pro* vinue van Utrecht waren gebragt, kondeworden belast, en zulks te minder in aan.nerkmg van de gevolgen, welke die betaaling waarfehynclyk verder zoude hebben, en dat" vervolgens , hoe zeer de Raad anderszins zeer afkeerig zoude zyn, om eenige vermindermg, voor al in de tegenwoordige tydsom. ftandigheden, aan te raaden, niettemin, in. dien de Heeren Staaten van Utrecht, niet af tl brengen zouden mogen zyn.van het ter uitvoer brengen van hunne bovengemelde Verkiaaring, in ernfïige overweeging zoude behoor *4 re  vt OïSCHlüDfrNlSSB» DE*. » worden genome», om zo veel Compagnie»alsllooggemelie Staaten zouden kannen goed, t en af-wyzen.daadlyk te ontgaan. Da, Z dewyl znto omtrend de MM»*»» Troepen geen plaats konde hebben, gelyk S» -k niet konden worden te ,ug ge, Zen, dewyl zu.lts «ft* zo. e aa, oonen tegen het verdrag over het m *eu> nee. « van dezelve Boenen., zo onlang, nog " .egaan, de Heeren Staaten Lands van ««tl, zouden behoor» te worden ver^.Ómindebetaalingvandevoorfdueven cipngnien te volharden, en daar tegen op rTeven, hoe veel en welke Compagmen van de Vationaale Troepen, ter hnnner be.aal.ng ftaande, door hen niet lange, zonden kunnen worden betaald." 7 Wat befloten hunne Hoog Mogenden op deez'e Voordragt der Gecommitteerde Raa- d°v? Dat van de. Voordragt door de Heercn Gecommitteerden van den Raad, (hier boven gemeld) aan de Heeren Staaten s Lands ^U^, byMisüve zoude worden kern-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. l>ft nis gegeeven, en dear by aan dezelven gefelreven , dat hunne Hoog Mogenden wc? niet verwonderd waren geweest te vcrneewen, dat de Kas niet beftand was, om met de betaaling van meerder Troepen te worden belast, docli niet zonder fchrikgedenken konden aan de verregaande verwarring, die 'er zoudebntfW, in dien hooggemefde Staaten van Utrecht tot den flap overgingen van eenige Troepen onbetaald te laaten, dewyl toch de goede orde en zelfs de eer vrn den Staat niet zoude ïyden, dat men, uit hoofde van de afwyzing eenerProvintie. in dit Tydflip zoude komen tot het aflehaffen van eenig Krygsvolk." «, Dat hunne Hoog Mogenden fchroomden, om de gevolgen die daar uit zouden te ver. Wagten zyn, in een.g opfjng te ontvouwen-, terwyl zy zig verzekerd hielden, dat dezelven aan de wysheid en het doorzigt van de hooggemelde Heeren Staaten niet konden ontfnappen, en dezelven daarom op het ernJligfte wilden verzogt en gebeden hebben, van te. overwegen tot- boedaamge onlusten en verwar-  £74 GESCHIEDENISSEN DER warringen zy, door het onbetaald laaten van■> eenig Krygsvolk aanleiding zouden geeven,, en vervolgens daar van af te zien, enin tegei deel met de betaaling van de Troepen, ter hunner Repartitie (taande, aan te houden." „ Dat hunne Hoog Mogenden oordeelden daar op te fterker te kunnen en te moeten aandringen, vermids het aan de Heeren Staaten van Utrecht niet onbekend konde zyn,. dat thans met meerder ernst dan ooit getragt wierd, om van het werk der Qjiotes een afkomst te maaken, daar het toch niet te vergen was, dat de afdoening van een zaak, dier aan zo veele zwaarigheden onderhevig was , en-waar aan zo eenen geronnen tyd, vrachteloos was gearbeid, aan eenige weinige Maan*, den bepaald wierd, en dat hunne Hoog Mogenden verder niet konden nalaaten, nog aan te merken dat, indien Hooggemelde Heeren Staaten claadlyk zouden mogen.overgaan, tot het, afwyzen van eenige Troepen , die ftap geenszins zoude kunnen worden gerechtvaard'igt door de voordduuring der betaaling ,wel« Me voor. twee van de. Bondgenooten, uit dc Ce-  «VE"REEN'IGDE NEDERLANDEN. 2?$ fGeneraliteits Kas gedaan wierd, het welk zy 'Heeren Staaten van Utrecht, by hun voor* "fchreven befluit als een grond -van het zelve bybragten, aangezien hunne Hoog Mogenden in dat vast vertrouwen waren, dat, wanneer hy liet reguleeren der Ojiofes aan dc Provintien, voor dewelke eenige betaalingen gedaan waren, eenige verügting in haaren aariflag zoude worden tocgebragt, de Hooge Bondgenoo» ten die voorziening tevens zouden doen, dat die verligting niet zoude te rug werken, maar integendeel over de te ruggaave van het geen voor dezelve Provintien was uirgefchoten, redelyke fchikkingen zouden gemaakt worden." Z. Was dit Befluit der Algemeene Staaten eènpaaiig door alle de Provintien genomen geworden ? V.-Neen. De Gemagtïgden van Gelder* land wilden zulks breeder ln de haare overgebragt hebben , om 'er verder over te raadrpleegen, die van Zeeland namen aan zig daal" op nader te zullen vefklaaren , en die van Utrecht hadden üig in het neemen van bet lof  £?<5 CËSCH1EBENISSEN DEÏl bovenflaande befluit niet willen inlasten, blyvende integendeel ftaan op het befluit van hunne Principaalen np dit ontwerp ter Vergadering ingebragt. — Midlerwyl had de Burgery te Deventer, naamlyk dat gedeelte het welk de oude Staatsrcgeering was toegedaan, aan den Prins Erfftadhouder verzogt , om de Regeering aldaar ook te laaten veranderen. Dit verzoek ingewilligd zynde,wierden de Heeren Jr. van Heeckeren en Jr. van Lynden tot JMitterswjk van zyne Hoogheid tot dat einde derwaarts gezonden, welken het Collegie van Ge:neenslieden veranderden, de oude Leden van Regeering herftelden , en de Leden die in de voorledene onlusten tot de andere patty behoord hadden afzetten, en anderen in hunne plaats aanftelden. Wy zullen in een volgend Gefprek zien wat 'er vervolgens ,wegens dit alles hier te Lande , verder is voorgeval* Jen,