KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK COLLECTIE-TH IERRY BRUIKLEEN van de Ned. Herv. Gemeente te 's Gravenhage 7118 - '35   CESCHI EDENISSEN DER VEREEKIGDE N EDERLAND E N.   GESCHIEDENISSEN DER VEREEN IGDE NEDERLANDEN. voor de vaderlandsciie jeugd. DRIE EN-T WIN TIG STE DEEL. met plaaten en pourtraiten. te AMSTERDAM, by JO HANNES ALLART. MBCCXCZV*   HONDERD en ZEVENDE GESPREK i h u o u d. Bericht der Oneeniglieden in Braband. >•»* De Erfprins van Oranje krygt zitting m. den Raad van Staats, Plegtigheden by die gelegenheid — Geldligting voor de Oost' Indifclie Maatfchappy. Eenige Predi¬ kanten in Friesland worden van hunne rfmpten ontzet, — Vonnis over yerfchetden Ulrechtfche Heeren. — Onlust te Baarle in de Baronny van Breda, — Vrede tusfihen de Keizerin van Rusland en den Ko» niirg van Zweedtn. — Zwaare Brand ts Zunderd, -— lluwlyksplegtigheiÜyanBtrh-  » OESCMïEDENISSB N DER fes Louifi van Oranje en den Erfprins van Mrunmyk: — Vervolg der Onlusten in Brakand. — Handelingen over de zaahen dsr Qostenryk/cke Nederlanden. — De Erfjlalhoudcrlyke Famielje bezoekt de Stad Rotterdam, Ongeluk by die gelegenheid. Komst van ds Vqrjïelyke Famielje te Amflel* dam, Plegtigheden by dit bezoek aldaar.— Dood van den Grijjler Fagtl, Byzonderheéen hem betreffende. —— Dood van den Prefident Slichir. — De gewezen Randpcnfionarh van Bleiswyh fierft. By zonder, heden hem betreffende. Vertrek van den Erfprins en Prmfs van Brunswyh, * ■ Ongeregeldheden te Leyden, Voorzorgen daar tegen. —-— Verongelukken van het Oost-Indhch Compagnie - Schip] de Nego* tie. ■ De Heer L&mpfns bekomt zyn omflag als Baljuw van Vlisfingen. — ■. Verkiezing van een nieuwen Prefident in den Hove van Holland. Inhuldiging van denzelven. Verdrag met dén Keizer wegens de Brabandfche zaaken.) L,houd ym het zelve. — Mooge Zee voor Sche.  VEREEN1GDBNEDERLANDEN. ? veilingen. — Zwaare Mist te Ampldam en op andere PlaatCen. Zoon. Beven de Onlusten in Braband nog (leeds aanhouden, of begon de lieflyke Eenrïiagt 'er weder veld te winnen? Vader. Verre van daar. De Oneenigheden waren daar tot den hoogiïcn top geftegen, want niet alleen dat men den Keizer Leopoid, als Hertog vnnBraband,'m alles tegenftond,maar de Patriotten waren aldaar ook zelfs in twee partyen verdeeld, die elkander alom vervolgden , en alle mogelyke nadeel deeden. Deeze pariyen wierden Vonkisten en Aristocraatsn genaamd, waar van de eerfte, de beroemde Generaal van der Meersch, en dc andere d« beruchte Advocaat van der Noot aan 't hoofd hadden, terwyl de Vlamingers het meest met de eerstgenoemde, en de Brabanders het met de ïaatfte hielden, beiden egter vervolgden zy de Keizerlyke party welken mmVygen heette, en beide bcyverden zy zig om elkander te vernielen, en da haat tusfehen dueze panyen ging zo A 4 ves-  GESCHIEDENISSEN DER verre, dat dc Vonkinen den Advocaat van der Noot, niet alleen 'met allerhande euveldaaden befchuldigden maar hem ook te last leide, dat .hy naar de Opperheerfchappy van dc Oostenrykfchi Nederlanden tragtfce, en dus in plaats van Keiztr Leopold zogt te regeerenv ©e anderen beweerden in tegendeel, dat de Vom> listen Landverraaders waren , en heimelyk met de Oostempjche Regeering zamenfpanden , om het Land weder onder het oude juk te brengen. Zeker Priester te Brusfel drukte zig op de Predikiloel zelfs in deezer voegen Hit: „ kleine Vygen komt tot ons, wy hoo* «v pen u nog te hekecreu, maar lieve Vaderlanders!'Sla de groote Vygen dood, ver„ brand ze en lirooid het Itof in de wind „ op dat de befmettelyke pest ten eenenmsa'e si verdwyne. Doch wat verders de Vygen „ behangt, ik hoop niet dat die verdoemd zul- ten wezen, maar het is buiten twyüel en ik », kjui 'er u voor infhan, dat de Vonkisten ., en alle de Aanhangers van van der Meersch n het zeker zya." 2, Uit dit (hakje kan genoeg blyken % door  XXIII.P.Pl.1.   VS REB N ÏGÖI N 2TB-B RL AH &ïï£*h $ welke driften de Brabanders gedreven wier* den, doch welken van de beide Partyen kreeg de overhand ? V. Vermits de Geestelyken genoegzaam allen op de zyde van den Advocaat van der Noot waren, behoeft gy u niet te verwonw del-en , dat het de Vonkistenxt kwaad kregen het welk zo verre ging dat de Generaal van der Meersch, door het Congres te B'rusfel van pligtverzuim befchuïdigd zynde,. op het Kasteel van^ Antwerpen in eene ftrenge gevangenis gezet wierdzonder dat de Staasen van Vlaanderen, die hem op alle mogelyke wyze. poogden te befchermen, zulks konden beletten. Sederd wreken zyne meeste Aanban* gers ten Lande uit, cn: van der Noot kreeggenoegzaam al het gezag in banden, terwyi de blinde genegenheid des Volks voor hem-, zelfs zo verre ging, dat men zyn Beeldtenisnsait dat der Maagd Maria op het Altaar piaatfle en eene byna Algodifdie eere. be» wees, docli daar wy in 't vervolg meer gelegenheid zullen krygen om van dc Brabanaifch* aaaken te. lpreeken,. zulten wy nu o\Mg:\m> ^5» ttpM  tÖ ©ifSCiïrK'02 »I SSEN DER om te befehouvven wat omtrend deeze tyd in Qirs eisen Vaderland voorviel. —-— De Erfprins van Oranje, thans deszelfs LetteroefFeningen te Leyden geëindigd en een be» kwaane ouderdom bereikt hebbende, om zig op de Staatszaaken toe te leggen , hadden de Aliiemeene Staa;en goedgevonden, dat aarr dien Prins thans zitting en Stem in den Raad van staaie der Vereenigde Nederlanden gegeev?n zoude worden, gelyk voorige Prinfen van Oranje, die tot de Stadhouderlyke Waardigheid bellemd waren , zulks mede gehad hadden. Daarenboven boden hunne Hoog Mogenden eene buitengewone Genei aalswedde van tienduizend Gu'dens aan den Prins, indien de Erfftadhouder goed mogt vinden, zynen Zoon aan de Algemecne Staaten als Ge»eraal voor te dragen* Z. En d^t gpfchiedde zekerlyk? V. Ja, en de Erfprins verfcheen daar op ,. den vierentwintigften Augustus 1790. wanneer Dezelven agttien Jaaren geworden was r Ui Vergadering van de Algemeene. Staaten, *heaM hy door Hoogstdezelven tot Generaal  VEfiMfENIGDE NBDÊ Rt A;N DE: N. ft Van 's Lsnds Voetvolk aangcfteld wierd Welke Waardigheid, hy, na t afleggen van den' behoorlyken Eed aanvaardde. Vervolgens nam. hy Zitting in den Raad Van Staare', alwaar hy door den Raadpenfionsiis van de Spiegel Mgdeid wierd, welke Heer by die gelegenbeid eene gepaste Aanfpraak deed, die door den Heer Cfangüion, Oud Burgemeester der Sted Leyden^m den Raad van Staate zittinghebbende, beantwoord wierd. »s Namiddags, ten drie urnen vertrokken twee Commisfien van de Algemeene Staaten en den Raad van Staat, in twaalf Koetzen, naar het Hu.'s in *t Bosch , om de Stadhouderlyke Famielje wegens deeze gebeurenis geluk te wenfehen. De optogt derwaards,welke zeer ftaatig was] wierd door duizenden van Menfchen aan* fchouwJ. Na dat de Heeren welken deeze Commisffe bekleed hadden, op de Oranjezaal het Middagmaal, tot het welke zy p]Sgtig ge.. nodigd waren, gehouden hadden, reeden zy met dezelve fiatie als te vore», weder te rug, waar mede deeze Plegtigheid eea einde Eaiö. — Gwluurende deeze aakea waren.  Bt eVE'SCFFïEBrENJSSEN DER de Heereo Staaten van Holland meer dan eenr vergaderd geweest, om middelen te beraamen ter in ftandhouding van AeOnsPlndifcheMwt* fchappy-, te meer daar Set ftaan of vallen van de voornoemde Maatfchappy van zo groot een invloed op den Staat van liet Land was ,, dat alle oogerf der Ingezetenen, thans op die Raadplegingen en derzelver uitkomst gevestigd waren. Hunne Edel Groot Mogenden, deeze gewigtige zaak rypelyk overwogen en duidelyk gezien hebbende,, dat de Oost-IndU fche Maatfchappy in haare moeielyke omftan» digheden gereed Geld nodig had , vonden goed gemelde Maatfchappy. verlof te geeven, om ondefc vrywaaiing van Hoofdfömme en Resten, eene Geldligting te doen, by wyzs van Lotery, van agt Millioenen Hollandfche Guldens, welke Lotery in twee Clasfen be* taan zoude, waar van het hoogfte Lot der eerite Clasfe op- vyftigduizend , en dat des katfte op Honderdduizend Guldens beloopen iouie. Z. Had deeze Lotery voordgang? T». Zekerlyk, en de drift van *s Lands Rn Kr  v-&r>een-i gde ftederl anbe n. £§3 gezetenen, om in dezelve deel te neemen was zo groot, dat dezelve binnen korten tyd vol was. Even zo greeiig als den inleg was, wierd ook ten zeiven tyde gelezen, het Ge>fcbrift van den Peer G. Titfmgh, het welk kort te vooren uitgekomen en geraamd was-: consideratjen van ken hoofd participant' in de oost Indische compagnie , over de Hoofdoofzaaken der vera-g tering en de middelen ter verbetering van dezelve Dit Gefcbrift van een Man die niet alleen de ondervinding van veertig Jaaren voor zig had, welke hy in den Dienst der Oost - Indifche Maatfchappy met veel iever had doorgebiagt, maar die ook na en dan met de voornaamfte Ministers det Maatfchappy had gewerkt, droeg alleszins de. duidelykfie kenmerken van Hollandfche rondborftigheid en eerlykheid, en wierd ook door de Heeren Hoofddeelgenootea der Maatfchappy ter hand gefteld aan de Gommisfic, welk* door de Algemeene Staaten van Holland benoemd was, om den Staat der Oost^lhdifcht Maatfchappy te onderzoeken. De Edel Mo» jjende Heeren Gecommitteerden zonden ver*.  14 GESCHIED E NI S 3 E N DER volgens deeze Memorie aan de Bewindhebberen der Voorattetwie Kamér /fmfleldam, om daar op ten fpoedigiïen hunne Aanmerkingen en gevoelens te mogen verneemen, mede met inneeming der gevoelens van de andere Kameren , over welke Memorie en byzonderlyk over den toeftand der meergemelde gewigtige Maatfchappy en Middelen tot derzclver be» houd, vervolgens het geheele Jaar is geraadpleegd geworden. 7.. Wat was 'er intusfehen in de andere Provintien van ons Vaderland voorgevallen? V. In Fresland hadden de Staaten van dat Gewest goedgevonden, drie Kerkenleeraarsvan hunne Bedieningen te ontzetten, namelyk de Heeren: Eelco Aha, Predikant te Bofum, Dovnmcus van der Schaaf, Predikant te Minnerlsga en Bernardus Arcerius Snoek, Predikant te Oostermerum, welke befchuldigd waren verdagte Brieven aan de Heeren van Aylva9 van Beyma en andere uitgeweken en gewezene Raden van Regeering gefehreven te hebben. Onder gemelde K rkeniseraaren bad de Hees van dsr Schaefcen  VE REENIGDE NEDERLANDEN. 15 welopgefttld Gefchrift, dienende tot opbelde* ring van zynen Brief aan den Heer Bcyma s... de Heeren Siaaten van Friesland, ter zyner ver. antwoording overgegeeven, om ware het mo> gelyk hier door zyn ongeval te voorkomen doch ep het zelve was door welgemelde Staaten geen aeht geflagen geworden, zo dat hy in het zelve lot als zyne twee Medebroederenhad moeten deelen. — In de Provintie vanUtrecht waren eenige tyd laat er ook de Vonnisfen uitgefproken legen vyiendert'g Perfoo» nen, welken in de voorledtne Onlusten betrokken geweest, en buiten de Amnestie of kwytfchelding gefloten waren, onder welken de bekenditen geweest zyn , de Heeren Gordon , Ondaaije, Lieberherr, Hoevenaar, van hidt de Jeude Junior, de Ridder van Alm» kerk, D. J,de Ridder, Eyk, Dr. Bosch Bots, D. Visfcher, T, C, Tvoy enz. Z. En welk lot viel deeze Perfoonen hies by te beurt?. V. Zy wierden allen by gemelde Vonnis» fen, eerloos en onbekwaam verklaard om eejsig Ampt te kunnen bedienen, geduurende al  15 ©ESCHIE'ïïE'üfïSSEN D E'8.' hun leven uit de Stad Utrecht en 't Rechts-* gebied van dezelve, mitsgaders de Vaart ge* bannen, voords hunne Goederen, ten behoeven van den Lande, verbeurd verklaard,waar onder ook uitdrukkelyk begrepen waren, de prebenden der Kanunnikken enz. Twee andere Perfoonen wierden ook ter gelyker tyd toe dezelfde ftraffèn verwezen, doeh egter zon» der Verbeur ivprklaaring van hunne Goede* ren En eindclyk was ook de bekende Schry* ver van de Post van den Nedtrrhyn, welka zo veel opgang geremkt had, Pieter 't ff oen + voor vyfentwintigJaaren, en zyn Zoon /{; 't Hoen, voor twaalf Jaaren, gebannen. Z. Waren alle deze ongelukkige Slachtofw ftrs van ftaat nog binnen Utrecht, wanneer dit Vonnis tegens hen geweezen wierd? V. Neen, zy waren allen reeds , hoewel de een vroeger, de andere laaier, naar Bra> frandt Frankryk, DuitsMand of elders geweken, alwaar zy befcherming of een behoor* lyk beftaan meenden te vinden. —— - Ondertusfehen lieten da Onlusten die in 't naluarig Brab&nd plaats hadaea, niet, na om bkar    V'E R8ENIGDE N E B E R L A N D E-N. üf bier te Lande fomtyds ook eenige orgelegenheden te verwekken. Althans eenige Brabar.r das ondernamen den negenentwintigtien en dertigften July, te Baarle, op het Grondge, bied van den Staat, niet verre van Breda, óen T?rommel te doen roeren en in 't Geweer te. kornen, om zig aldaar in den Wapenhandel te ocffenen, in wcêrwil van den Drost dier Plaatfe, die zulks op alle wyzen zogt te ber letten, Egter was hy niet in ftaat om dien handel te fluiten, weshaken hy van 't voorgevallene kennis aan de Regeering der Stad Breda gaf, met verzoek om hem de behulp* zanme hand in het verdry ven dier wederfpan. nigen te bicden. De Regeering befloot hier op ten eerflen zesenvyfüg Man van hei Regiment van Pallardy , het welk aldaar in Krygsbezetting lag., benevens a^tei.veertig Zwitfers en apundertig Dragonders, naar Baarlc te zenden, welk Krygs- oik naderhand. Gefchut, Matrassen en andere Behoefiens nagezonden wierden. al het welk van die uitwerking was dat. de Brabanafche Patriotten-  l8 GESCHIEDENISSEN DER federd zig fr.il hielden en einje7yk die Plaats verlieten. Z. Wat was 'er verders dit Jaar voorgevallen ? V. De Vrede in het Nooróen, tusfchen de Keizerin van Rusland en den Koning van Zweden, was éihdeiyË in de maand Augustus deezes Jaars gefloten geworden , waar door de Koophandel en Zecvaard weder van de belemmeringen die dezelve door den Oorlog bad moeten ondergaan verlost was geworden, —Voords was, den tweeden Oclober, in het Dorp Zunderd, in de Baronny van Breda, des nagts omtrend vier uuren, een allergeweldigften Brand ontfbian, welk aan de Schuur van den Ontfanger aldaar begon en zo fpocdig voordging, ondanks alle poogingen die men tot ft.uir.ing aanwendde, dat binnen zeer korten tyd veertien Huizen , benevens drie Schuuren, hier door in de asfche gelegd wierden. De fchade door deezen Brand veroorzaakt, fchoon 'er ten allen geluk niemand het leeven by verkoren had, was zeer aanmerk e- lyk  VEREE NIGDE NEDERLANDEN. IC* ïyk, zo dat verfcheide Inwooners'van dit Dorp verarmd en tot den bedelzak gebragt wierden. Zeker Voerman van Gastel trof onder anderen ook dit ongeluk , welke in 't Jaar ifüpL door de Brabandfche Patriotien te Woestwezel JEynde, gevangen genomen, en een geruijfaen tyj op het Kasteel te Antwerpen bewaard was geworden, en thans door deeze Brand, behalven andere fchadens, wel driehonderd zakken Graan verloren had, Z. Door welk toeval was dit ongeluk ontftaaa? V. Men heeft groot vermoeden gehad dat deeze Brand door flegt Volk of Kwaadwilligen getïigt was geworden , hoewel men ondanks alle naspeuringen tot nog toe agter de regte waarheid niet heeft kunnen komen — In deeze zelfde maand Oclober wierd ook in *s Gra* yenhaage, op eene plegtige wyze de Echtverbindtenis tusfehen de Prinfesfe Lon'ifa van Oranje, Dochter van den Prins Etfltadhouder» en Karei George Am gust, Erfprins van Bi uns•wyk Wolffenbuttel voltrokken. Het jonge Paar wierd (ko veertienden van meergemelde Maand 9, door-.  49 GES CHrEDE NISSEN DER door den Eerwaarden Beer Mannikkemolen in *t Huwelyk vereenigd, welke oudiTe Leeraar der Haagfche N'ederduhfche Gemeente, ook den Heiligen Doop aan haare Hoogheid bediendhad, Na dat de Trouwplegtigheden verrigt waren, keerden de Vorftelyke Perfoonen naar het Stadhouderlyk Hof terug, alwaar zy de Gelukwenfchingen ontfingen, zo van de Alge. niïeae Staaten als van den Raad van Staat, de verdere hooge Regeeringen, den Kerkenraad enz, Tegen, negen uuren, des avonds wierd vervolgens de plegtige Maalryd, in de nieuwgebouwde Zaal van het StadhouderJyke Hof gehouden, by welke ook de Heeren der Be. zending uit de Staaten van Holland tegenwoordig, waren. Den volgenden dag begaf zig meergemelde Bezending, op eene plegtige wyze naar het Stadhouderlyk e Hof, om de Gelukwenfchingen over dit voltrokken HuweJyk af te leggen, alwaar alles in die orde was, als by foorrgclyke gelegenheden plaats heeft. Z. Uit welke Heeren beltand deeze ptegtig& Bezending? V.. De»  VER bandfche raaken gelegen? V. Het begon aldaar hoe langer hoe verwarder uit te zien , zo door de twcefpalt der onderlinge Partyen, als door de Overwinningen die de Oostenrykfche Troepen nu en dan op de misnoegde Brabanders behaalden, waar door fomm'ge van dezelven zo bekommerd wierden, dat zy reeds heimelyk en onder de hand aan eene Verzoening met Keizer Leopold werkten of lieten werken. De Advocaat van der Noot, hield egter nog vol, en zonrï de Secretaris van 't Congres, de Heer yan Eupen heimelyk naar 's Haage en Rotterdam , om te verneemen of 'er geen fpoedige hulp tegen de Oostenrykers te bekomen was, doch de Bezending van genoemde Heer had gantsch geene gelukkige uit. komst en liep vruchteloos af. Het Volk poogde men nogthans te paayen met eene aan.  VEREEN1GDE NEDERLANDEN. 2$ aanftaande hulp van Pruisjifche , Hollandfche en Hesfifche Troepen, die zo gezegd wierd gereed ftonden om op den eerden wenk/??vrland in te rukken, en de Oostenrykers alom uit de Nederlanden te verdryven. Daaren» boven verklaarde het Congres der zogenaamde Belgifche Staaten, „ dat de Doorlugtige Verdediger van het Vaderland s fdus wierd den Advocaat van der Noot geheeten,) zig wel haast in Perfoon naar het Leger der vryeBurgers zoude begeeven en met hen zoude optrekken. Behalven dit alles hadden de Staaten van Eraband, om hunne Souvereinïteit nadruklyk te vertoonen, ook goedgevonden eene geheele verandering in de Munten te maaken en Geld te flaan, het welk den Tytel van nieuwe Munt der Vereenigde Bel* gifche Prov'mtien zoude voeren. Ondertusfchen kregen de Belgifcke Wspenen de eene tegenfpoed na den ander, terwyl diender Oos* tenrykers zegepraalende waren, waar door veelen thans begonden te begrypen, dat 'er toch eindelyk eene onderwerping plaats zonde  gf? GESCHIEDENISSEN DSE. de moeten hebben, en zig dus niet verwon, derden dat dc misleide Brabanders en- f7*mingen, die alleen voor, de Omwenteling geweest waren, uit begrip dat 'er waare Pry heid mede bedoeld wierd, liever tot, hunnen wettigen Souverein wederkeerden, dan zig langer door de . heyigfte Aristocraaten als van, der Noot, yan Eupsn enz. te laaten overheerfciien, en deor / opftooking der Geeste« lykheid zig aan allerhande mishandelingen blootgefteld te zien, zo als aan den Generaal yan der Meersch, den Hertog yan Urfel, en anderen ten duidelykilen gebleken was. Men; had zelfs te Roermond, en op andere Plaatfen gefti'ooide-Briefjes gevonden, met bedreiging, dat men de Huizen .plunderen zoude van zulken die niet riepen vivat Leo^Qld! Ook was de Broeder van den Advocaat van der Nooty door Rysfel trekkende, alwaar meer dan .honderdvyftig zogenaamde Fonkisten zig bevonden, in groot levensgevaar geweest en ter naauwernood den Lantaarn ontfnapt, de. *vyl men hsm voor den beruchten Henrik. had  XXÏI1. B.Pl .IIL  ■  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 2jJ ï>ad aangezien, wiens gezag thans zo ftdfc begon af te neemen als het te vooren fpoe* dig opgeklommen was. \ Z. Dit waren dus alle tekens dat het met het Brabandfche PatriottisiLus ten einde fpoe3de. V. Midlerwyl waren de Ergelfche en Pruis» fifche Gezanten in 's Grayenhaage, dc Hee. ren Auckland en den Graaf yan Keiler, druk bezig met de Staatsdienaars van ons Gernee • nebest, om de zaak en van de Oostenrykfche Nederlanden , met Keizer Leopold dén Twee» den te fchikken. Hunne Hoog Mogende* benoemden federd den Raadperfionaris yan de Sp;egel, om opzetlyk met de bovengenoemde Gezanten over deeze zaak te han. delen. Ook zond de Kei-ze- daar toe her. waards zynen Gezant in Frankryk, den Graaf de Mercy d'Argenteau- Kort daar r\% kwamen ook de Afgevaardigden van het -Bel» gifche Congres in de gemelde Hofplaats aan, welken hun intrek in het Logement het Par» lement van Engeland ramen. Deeze vier Bel» gifche Heeren waren: den Riddert Bouzier, uit Bergen en Henegouwen, den Graaft Bail» XXllL DEEL. B fof9  26 GESCHIEDENISSEN DER. lot, uit Antwerpen, den Heer Petitjean, uit Namen , en den Heer de Graaf, uit G Graayenhaage voorgevallen was, had de Erffladhouderlyke Fa. rnielje , verzeld van den Landgraaf van Hes» fen, en de Prinsfen van Nasfaa Weilburg en Nasfau Ufingen, benevens veifcheidene andere Perfoonen van aanzien, een keer naar Rotte,dam gedaan, alwaar zy den twintigflen Oftober aangekomen zynde, aan de Vuur of Stoommachine, eeven buiten gemelde Stad afftapte, en na deszelfs faamcnftelling cnwer. king befchouwd te hebben , deeden zy in verfebeidene Koetfcn, een togt door de voor. ^ ó naam-  3t> GESCHIEDENISSEN DER naanifto Straaten, en langs de Havens der Stad onder het losfen van het Kanon der Stads •Bolwerken > en van de op dc Reede leggende Schepen, zagen wyders cp 's Lands Werf het nieuw gebouwde Oorlogfchip de Priti/ëife Fi«êerica Lom fit Wilhelmina nfloopen, en wierden door de .Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit op de Maaze, in het nieuwgebouwd Admiraliteitshuis op de voornoemde Werf, ter Maakyd onthaald, waar toe ook de eerfte Leaen der Stad Rotterdam genodigd waren. Voords reed het Doorluchtig Gezelfenap na de Maakyd , naar den Schouwburg , en vertrok na 't eindigen van dezeiven , met binnen Jachten weder naar de Hofplaats te Kig. Z. Wierd deeze Vreugd niet door een onverwagt toeval geftoord? V. Ja, want te half agt Uures des avonds , en dus lang na dat de Vorflelyke Perfoonen van 's Lands Werf vertrokken waren, en de Eerefchoten dus een einde genomen hadden, hoorde men in de Stad, een zwaaren flag, weker geluid .veel flciker zyade dan dat van bet  VEREEN IG DE NEDERLANDEN. 31 het fchieten, dat fnen dien namiddag gehoord had 5 welhaast deed denken dat zulks aan een ongeluk toe te fchryven was. Ook vernam men teritond, dat een der Jagten van de Admiraaliteit, het welk nevens de andere Schepen mede zyn best met fchieten gedaan had, een droevigen ramp was overgekomen, door» dien het Kruid gevat hebbende, het bovenfte gedeelte van het Jacht in de lucht gefpion. gen , en het onderst van dit Jaeht ten eerften gezonken was. De Zoon van den Schipper, benevens een Matroos hadden, 'er het leven by verloren , en een andere Matroos was zwaar gekwetst geworden. Alle de Goedcien waren*egter geborgen, en het' Jacht zelve is by nader onderzoek nog herftelbaar bevonden, en federd op de Helling gebragt, om weder htrileld te worden. Men beeft niet na kunnen gaan, docr welk toeval dit ©Bgeluk veroorzaakt is geworden. Z. Was het ook niet om deezen tyd, dat de bovengemelde V^rftelyke Perfoonen de Stad AmjlelJam mede een bezoek gaven? V. Zulks geichieddé zes dagen Jaatcr, als B 4 W£L"  3* CESCBIEBEN1S38N DER wanneer dit Aanzieniyk Gczelfchap *s middags ten vyf Uuren onder het gebulder vau *t Kanon, en 't gefchreeuw van Oranje boven! aldaar de Haarlemmerpoort inreed. Aan her Huis van den Heer Fiscaal van, der Hoop afgeftapt zynde, verleende het Hof gehoor aan de Regeering der Amftelftad, en aan verfèbei. den Zee en Landofficieren, woonde daar na de Franfche Schouwburg op de Erwtenmarkt hy , en hield vervolgens den Avondmaaltyd aan h;t Huis van den Voorzittenden Burgemeester Straalman* Den volgenden dag deed het voornoemde Hooge Gezelfchap een togtje »aar Ouderkerk, en bezigtigde in het voorbyg, an de Verzameling van vreemde levendige Vogels op de Plaats van den Heer Ameshof, naby het voornoemde Dorp gelegen. De Vor'ItelykePerfoonen in de Srad terug gelieerd zyn de, bozagen toen het pragfig Gebouw Felix ÜJeritis met zeer veel genoegen, reden toen naar de Beurs, en namen vervolgens een Middagontbyt op 't Stadhuis, voor het welke vyl Compagnien Burgers in de Wapenen gebaard fëonden. Na de Maakyd begaf zig.  VEREEN ÏCDE NEDERLANDEN. 33 het Vorftelyk Gezelfchap naar den Nederduitfchen Schouwburg , en nam voords den Av.mdraaaltyd ten Huize van den Regeeren. den Burgemeester Dedel. Den agtcntwintiglten October verleenden Hunne Hoogheden eerit gehoor aan de Leden van den Ke.'kenraad der Lutherfche, Remonflrantfche , Mennonietfche, Roomfche en Joodfche Gemeentens; en bezigtigden vervolgens het Kweekfchool der Zee. vaart, benevens de Adiin'raaliteits Oost-Indi» fche Werven, hielden voords het Middagmaal op een der \s La ds Fregatten op 't Y liggende , en begaven zig om zes Uuren weder naaide Maatfchappy Felix Meritis, ter bywooning van eeu Concert, waar na hunne Hoogheden by den Burgemeester Rendorp het Avondmaal hielden. Den volgenden dag bezagen meerge» noemde Vorftelyke Perfoonen, nog verfeheide openbaare Gebouwen, en begaven zig toen naar de Meuwe Kerk, alwaar zy de begroe. tingen der Neder duit fche, Walfche en Engel» fche Kerkenraaden omringen. Eindelyk verMet het Hooge Gezelfchap ten half een Uur des middags de Stad, en reed van daar naa* B 5 Hum*  g| GESCKtSDE^2?SS W DER Haarlem, alwaar het zelve t Middagmaal hield op de Lustplaats van den Heer Hoope in den Haarlemmerhout . en keerde vervolgens naar 's Haage te 'rug. Z. Wat was 'er inmiddels verder voorgc* vallen? V. Den negentienden der meergemelde mnand October, overleed in 'f Graavenhaage gantsch©nverwagt aan de gevolgen van een beroerte, de Heer en Mr. Henrik Fagel, in den ouder* dom van byna vierentagtig Jaaren welke het Gemeenebest als Commies en Giiffier, dentyd van zestig Jaaren getrouwelyk gediend had. Hy was om zyne Deugden en goede Hoedanigheden by ieder eeven zeer geagt en bemind geweest Voords had hy zig in de netelisfte: ©mlhndigheden zeer voorzigtig getoond ,waardoor hy zslfs de hoogagting van de zulken verworven had, die anders, omtrend de Staatsbegrippen, merkelyk met hem verlchilden. Ook had hy zig , hoewel aan de oude Regeeringswyze gehecht blyvende, in de laatfte Burgertwisten zeer gematigd en met de uiterfle om» aagtigheid, gedragen, waardoor by het ver-  VEREENIGDE KEDBRLANDEN, 35 trouwen der eene Party gewonnen, en dat der andere Party geeöfiins geheel verloren had. fyn Lyk is in ftilte bygezet geworden oo de Begraafplaats ter Navolging, niet verre var) het Torp ScheyeHngeh. - Vyf daagen laster overleed op zyne Buiterplaats, in den ouderdom van zesenzeventig jaaren, en na eene ziekte van eenige dagen den Heeren Mr.Wiglolt Sticker, Voorzitter in den Edele Hove van Holland, Zeeland en Friesland, welke Heer dit Ampt federd den Jaare |; 65. bezeten had. Nog in dezelfde maand Och). ber, ntamlyk den negen 1 wintigften overleed ook binnen de voornoemde Hofplaats den Heer en Mr. Piet er van Bleiswyk, gewezen Raadpenfionaris van Holland, Groot Zegelbewaarder, Stadhouder en Registermeester van de Leenen van Holland en We,tfrieSland midsgaders Curator van 's Lands Hooge Schoole te Leyden. Hy ftie,f aan de gevolgen yL eene Waterzucht in den ouderdom van zes enzes.ig Jaaren, en diie >aren Ba dat fc" van zyn gewi^en Post van Raadpe^^ 10 " *i  „.< eSSC.ITiïDE NÏSS E N D £« afftand ged;an had. Wat 's Mans karakter betreft, het is zeker dat niemand ooit zyne Schranderheid, verkregene Kennis en Ervaafendheid in 't bele'd van Staatszaaken ontkend heeft gehad. Zyne Kennis en Weten» fchap bepaalden zig niet alleen tot de Rechtsgeleerdheid en 't Staatsbeleid,, maar ftrekten zig tot alle andere Takken uit, ook tot de Wis en Natuurkunde, waar van onder anderen zyne Latynfche en in het Nederduitsch vertaalde Fer handeling oyer de Dyken , de dnidelykfte bewyzen oplevert, Egter had hy met alle zyne Schranderheid geen duurzaaravertrouwen kunnen verwerven, zyn deelgenootfchap in de berugte Acte van Confulentfchap, als ook zyn geheele gedrag voor en in de gewezene Burgertwisten waren allerrpmerkelykst, en zyn door veelen geoordeeld geworden, van die natuur geweest te zyn, dat het hem moeilyk gevallen was, zo wei by ste eene als by de andere Party een beftcndig vffitsonwea te verwerven. Z« Hit  VE R' E S N ï G D E NEDERLANDEN» 37' 7. Het is voor een Staatsman zekerlyk in tyden va» verdeeldheid altyd moeielyk om de regte middenweg te betreden, zonder zig by de eene of andere Party gehaat te maa» keu , doch laaten wy de draad onzer Gebeurenisfen weder opvatten. V. Met veel vermaak. Eenige dagen na de drie voornoemde Sterfgevallen, nam de Erfprins van Erunswyk met zyne Gemalin de Prinfcsfe Louifa van Nasfau, de te rug reize naar zyne Du'ufche Staaten aan in Gezelfchap van den jongden Zoon des Erfftadhouders , die eenige Maanden aan het Hof te Erunswyk vertoefde, en toen de Reize naar Ëerlin voordzette. — Midlerwyl was het te Ley den weder eenigen tyd zeer onrustig-geweest, het welk de Regcering dier Stad bewoog eene ftrenge Publicatie daar tegen te doen , wasr by hunne Edel. Groot Aehtbaaren te kennen gaven, „met de uiterfte verontwaardiging ver» nomen te. hebben , dat veele kinderen van Burgers en Ingezetenen van hunne Stad , waar onder zeifs de zodanigen van wier meer dan kinderlyke Jaaren, men niets diergelyks zouB z ■ n zoude worden vastgezet, cm aldaar geduurende dien tyd, met zyner handen arbeid de kost te winnen , en, indien de misdaad daar toe gefchikt gevonden wierd , alvoorens, het zy op het Bankje, het zy aan de Geesfelpaa! binrsens Kamers, zoude worden gekastyd. Daarenboven zouden ook cte geenen, welke by eene zou faamen^crotte hoop, waardoor een zodaanig ftraat of huisgeweld wierd gepleegd, gevonden wierden,, gehouden worden voor medepfgtige aan het bertrevene en als zodanige worden geRraft." Z. Was deeze Publicatie der Heeren van Leyden, van eene goede uitwerking ? V. De rust wierd 'er zekcrlyk racer en jneer door heifteld, zo dat men fedcrd van deeze ongeregeldheden niet meer hoorde» — Ondertusfehen had dc Oost-lnd\fche Maatfchappy deczer Landen weder zwaare fchade ge. leden, deor het vesïies van een hunner Schepen , de Negotie genaamd, gevoerd door M. Di&v'iwk j eli *} welk voor de Kamex dm  j|» GESCHIEDENISSEN DER Amfleldam na Ceihn beflemd was. Dit gemelde Schip was den diiecmvvintigiTen November eerst uitgezeild, en vier dagen laater, in den nagt, agter ds Koog op Te $ fel geftrand, en voorts ten eenenmaalen verbrysfeld. Van de gcbeele Equipagie die uit zestig cf zeventig Mannen beitaan fead , was de Bootsman en zestien Matroozen Hechts gered geworden. Voords was het geheels ftrend vol van losfe aangefpoefde Goederen , die voor zo veel men 'er van krygen konde, geborgen wierden. — Eenige tyd te vcoren , had de Heer Lamp fins, Baljuw van Plisfm. ,gens van wien ik u in een onzer vooiige Saamenfpraaken gefproken heb, (*) ftc-ïk by zyne Hoogheid aangehouden, om zyn oiidlag wegens dit Ampt te bekomen, waar toe nw gelyk het verfchd van dien Heer met de Leden van Regeering der voornoemde Stad,wel de grootfb aanleiding gegeven had, doch hoe C*) Gemedenisfn der Vereenigde Pi~echrm andenin'tkort. XXIÏ Detl.Biadz.i6a tot 1.Ó5.  VEREBN1GDE NEDERLANDEN. 4} *ï ook zy, de Prins Eifftadhouder vond gocê dien Heer zyn ontflag te verleenen, en ht m uit den Eed te ontflasn, met behoud echter van den Rang, Voorrechten en Vrydommen', welke aan voonge Oud Baljuwen verleend geweest waren. Z. Hoe lang had den Heer Lampfins dat Ampt bekleed gehad? V- Die Heer, welke voorheen Schepen en Vroedfchap der Stad Amjleldam geweekt wss , 'had den Post van Baljuw van Vlhfingen van den eeiftcn Oclober des Jaars 1787. en dus drie Jaaren bekleed, —«— Midleiwyl hadden de Heeren Staaten van Holland, een nieuwen Prefident of Voorzitter van den Hove Provinciaal , in plaats van den onlangs overleden Heer W. Sikker (*) verkoren, waar toe gemelde Staaten den Heer Mr. Coenraad le Leu de Wilhem aangeftéld hadden , welke Héér den zevenentwintigften December, op de vol- (*) Zie hier voor en ^ Bladz. 55.  44 GESCHIEDENISSEN BE R volgende wyze beëedigd en ingehuldigd is geworden: Twee aanzier.Iyke Commisfien waren tot dit werk aangefteld. De eerde van wegens de Heeren Staaten van Holland wierd bekleed door de Heeren Jr Willem Lodewyk, Baron van JVasfenaar Starrenburg en Jr.fVc»» cois Cornelis va» Aarsfens, Heer van Spyk, beide uit de Ridderfchap en Edelen van Hol' land, voords Mr. Barthout van Slingeland, Vryheer van Slingeland, en Goudfchalhsoird, Oud Burgemeester der Stad Dordrecht, Mr. Mathys. Straalman, Heer van Duyst . Burgemeester def Stad Amjleldam , M'-. Jacob Hakjléen, Heer van Cadier en Blankenberg, Burgemeester der Stad Alkmaar en Mr. Laa» reus Pieter van de Spiegel,' Raadpenfionaris van Holland. De andere Commisfie van wegens de Heeren Staaten van Zeeland, beftonJ uit de Heeren Mr. Wiïletn van Citters, Jr. Abraham Jan yan Borsfelen, Jr. Willem Ze~ landus van Borsfelen, en Jr. Philip Jacob yan Brakel, alle vier Gemagtigden ter Vergadering der Algeuieene Staaten wegens de Pioyinxie Zeeland. Na dat deeze beide Coro» HU»  VEREEN1CDE NEDERLANDEN. 45 misfien door verfcheide Bodens van Staat verzei d, benevens de Heer le Leu de IVilhem, ten Hove aangekomen waren, en een weinig vertoefd hidden, wierd den nieuwen Prcfi.. dent door de eerstgenoemde Commisfie naar het Hof Provintiaal begeleid, alwaar de laatstgemelde Commhfie mede gekomen zynde, de Aanfpraaken en verdere Plegtigheden der Inhuldiging gefchiedde. Na dat dezelve verrigt was, keerden de Heeren van de Commisfie te rug na een der Vertrekken van de Gecommitteerde Raad en, alwaar zy bcvoorens te famen gekomen waren. By het gaan cn komen der Commisfien, hadden de Wachten op het Binnenhof onder de Wapenen geflaan, en de Krygseere aan gemelde Heeren bewe-» zen. De plegtigheid wierd befloten met een pragtig Middagmaal, het welk de nieuwen Prefident op het Huis van Prins Maurits gaf, waar by niet alleen de bovengemelde Heeren Leden uit den Hove Provintiaal, maar ook de Prins Erlftadhouder tegenwoordig waren. Z. Hoe was het inmiddels met de Onder* kan.  46 GESCHIEDENISSEN DER handelingen over de Bralandfche zaaken gefield? V. De meergemelde .Ministers der drio Mogerdheden-'Groot-Britianje, Prusfen en |de Algetneene Staaten, hadden den tweeden December, met den Graaf de Mercy cTArgenteauy Gevolmagtigde van den Keizer erne overeenkomst, met betrekking tot de zaaken der Oosten; ykfche Nederlanden getroffen . welke hoofdzaakelyk van den velgen 'en Inhoud was. Het was bekend [zeiden bovengemelde Ministers,] dat by de Conventie vanReichen» lach, getekend den zevenentwintigften July deezes Jaars 1790. befloten en vastgefleld was, dat de Rust en goede orde in de Belgifche Provintien fpoedig zouden herfteld worden, en dat de drie verbondene Mogend heden , zouden medewerken tot herftell ng der Heerfchappy van zyne Aposiolifche Majefteit in die Provintien, mits verzekering van haare oude Staatsgesteldheid, nevens eene volkomene vergiffenis , en vergetelheid van het gebeurde geduurende de Onlusten, alles onder vrywaaiing der gemelde drie Mogendheden."  VEREENIGDENEDERLANDEN. 47 , Sederd dien tyd , hadden de Ministers der verbondene Hoven, vergaderd in 's Haage , ingevolge dc ftellige Berigtfclniften van hunne Souvereinen, en eenftemmig met den Keize'rlyken Gevolmagtigden, niet opgehouden alle hunne pogingen ain te wenden, ten einde de 'BelgïfcJie Provintien tot eene volko. mene onderwerping te bewegen , onder de bepaalde Voorwaarden , welke onderwerping egter niet was gefchied, dan na dat de Kei» zertyke Troepen wierden gebruikt , ora 'er zig van te verzekeren. Dit heilzaam werk volbragt zynde betreffende deszelfs uitilag, overeenkornflig het verlangen en den wensen van de bemiddelende Mogenheden, bleef 'er niets over tot bevestiging van het wettig Souverein Gezag der Belgifche Provintien zei. ven, voor het gemeen belarg der RefpedH» ve Mogendheden, gefyk ook voor het meer en meer fluiten der banden van Vriendfchap en goede Nabuurfchap, dan het vastitellen der volgende Artikelen, volgens welken hunne Ministers, uit kracht van hunne Volmag- ten,  4? GESCHIEDENISSEN DER ten, met volle esnitcmmighcid waren overeengekomen." ^ Zyne Keizerlyke Majefteit [dus luidde het eerlïe Artikel,] op de gewoone wyze de hulde der Belgif he Provintien ontfangcnde, zoude aan dezelven allen -en ieder in \ byïonder, de wettige Conffr'tutien , Voorrechten en Gebruiken bevestigen, van welken haar het genot, door de Inhuldigings Aclen van wylen Karei den Zesden, en van zyne Dochter Maria There/ia, Hoogloffjlyker Gedagtenis , refpeclivelyk verzekeid geweest was." „ By het tw*ede Artikel bewilligde zyne Keizerlyke Majefteit, orn alle de buitenfpoorigheden en wanordens gedunrende den tyd «Ier Onlusten gepleegd , in eene volkomen vergeetelheid te begraven , en dezelven in eene algemeene Vergiffenis te begrypen, welke onmiddelyk zoude afgekondigd worden. En fchoon de Verklaaring van Frankfort van den veertienden October, deeze Vergiffenis bepaald had tot de geenen, die voor den eenen-  VEREEN Ifi DE NEDERLANDEN» 49 eenentwintigden November de Wapenen zou» den nedergelcgd , en de ophitfing tegen iiec Wettig Gezag zouden geflaakt hebben, wilde zyne Keizerlyke Majefteit zyne zagemoedigfeeid wel uitlTrekken rot alle en een iegelyk, zig alleenlyk de uitzondering voorbehouden| de van een klein getal byzondere perfonnen, die door hun eigen fchuld zig in de ongeluk» kige omftandigheden gebragt hadden, van deeze algemeene vergifFenis niet . te verdienen, Deeze uitzondering zoude ook de zulken betreffen, die zig aan misdryven en misdaaden fchuidig gemaakt hebben , welken geen betrekking hadden tot de wanordens die de wederfpannigheid verzeld hadden, welverftaande dat zyne Keizerlyke, Majefteit, by het ver. leenen deezer vergiffenis, niet verflond te er» | kennen nog te bevestigen, het geene geduuj rende de Onlusten tegen de Rechten en Hoog* heden van zyne Souvereine Magt konde bedreven zyn." ,, In het derde Artikel wierd gezegd: zyne Keizerlyke Majefteit by de Conferentien van Keicheubach zyne geneigdheid te kennen XXIII. DEEL. C ge-  50 GESCHIEDENISSEN DER gegeevett hebbende, om aan de Belgifche Previnden eenige nadere Voorrechten in te willigen, welken de Staatsgefteldheid niet wezenlyk zouden benadeelen of veranderen, ingeval der • zeiver onderwerping het gebruik der magt voordging, had echter, op aanhouden der bemiddelende Hoven toegeflemd om , onaangezien de omfhndigheden welken hem tot het gebruiken dier uiterile maatregelen hadden doen befluiten, dezelfde Voorrechten toe te ftaan, tot welken zyne Majefteit zig uit eigen beweeging reeds verbonden had, tot prys van eene vrywillige onderwerping, zo als die vervat waren, in eenen Brief van zynen Gevolsnagtigden aan de bemiddelende Ministers, gedagtekend in Haage den «egenentwintigften Oclober 1750." „ By het vierde Artikel verbonden z'g hun* jteJMajelleiten de Koningen van Groot*Brit* lanje en Pruisfen, benevens hunne HoogMogenden deAlgemeene Staaten der Vereenigde Provintien, op de plegtigfle wyze, aan zyne Keizerlyke Majefteit, en zyneDoorlugtige Erven én Opvolgers, te guarandeeren de Souverei- ni-  VEREBNIGDE NEDERLANDEN. gï ïffréft der Belgifche Provin'ien, tbands onder zynen Heerfchappy weder vereenigd . als (leges een eenig , onverdeelbaar, onvervreemdbaar; ■en onwisfelbaar Domein, het welke onafTchsi. delyk zoude zyn , van de Staaten van het Huis van Oostenryk in Duitschland, en geregeerd worden volgens de Conditntien, Voorrechten en Wettige Gewoontens, in het eerde en derde Artikel bovengemeld imgediuktj gelyk bovengenoemde drie Mogendheden insgelyks zouden guarandeeren de behoudenis, en het volle genot der Staatsgcdeldheid , Voorrechten en wettige Gewoontens, zo als in de zo ee* vengenoemde Artikelen uitgedrukt Honden." In het vyfde Artikel wierd beloofd , dat de Bekragtigingen van deeze Overeenkomst, in behoórlyke formen opgemaakt , binnen twee Maanden of eerder , zo het mogelyk was, te rekenen van den dag der tekening, tusfehen de hooge handelende Part yen, zouden uitgewisleld worden." Voords was dit Ver. drag door den Keizerlykcn Gezant , Graaf van Mercy d'Argenteau, den Enge'fche Ge» cant DHlord Auclland, den Pruis fifche Minis-  5* GESCHIEDENISSEN DER ter Graaf van Keiler, en den Raadpenfionaris van Holland, van der Spiegel andergetekend geworden. En hier mede namen de Braband* fche Onlusteneen einde. Z. En dus was Keiter Leopold weder in 't bezit van zyne Belgifche Staaten geraakt. Doch was 'er in dit Jaar 1790. niets merkwaardigs meer voorgevallen. V. Ik zal nog maar van twee zaaken moeten fpreeken, en dan tevens met dit Jaar ook ons Gefprek eindigen. — Door de aanhoudende ftormwinden die in het najaar gewaaid hadden, was de Noordzee zo voor Scheyelingen, als andere Dorpen langs de Holland fche Kust, zo «anmerkelyk hoog gerezen, dat dezelve tot ïtan de Duinen ftond , welke zeldzaame en niet minder fchrikbaarende vertooning"', van tyd tot tyd,veele nieuwsgierige Lieden derwaards lokte, om het zelve te befchouwen. Men was ook niet zonder rede bevreesd van zwaare onheilen te zullen hooien, doch door 's Hemels goedheid was men egtermet de vreeze alleen vry gebleeven. Van ongelukkiger gevolg was de zwaare Mist welke op Ou.  xxm.DjpLrr. HO O GE 25 EK VOOR 'ÏCKEVENÏ I ï (V B N   VEREENICOE NEDERLANDEN. 53 •Ouden Jaars Avond, op forrimigs Plaatfen en wel inzonderheid te /lmft el lam gevallen was. Dezelve begon om half zes üuren des Namiddags, en duurde tot omtrend half elf Üuren des Avonds, en was zo ft eik als by Menfchen geheugen nog immer was gebeurd. De dikft.2 en zwaarde Vlaag was ouftreeks half agt of agt Uuren, waardoor de Menfchen en Rytuigen die zig toen op ftraat bevonden, in de grootfte verbystering geraakten om den rechten weg te vinden, waardoor ook veelen van hen ongelukkig in het water geraakten, wear van egier de meesten nog fpocdig gered wierden of zig zeiven konden redden, door dien het water in de Stads Gragtcn ongemeen laag was af,-eloopcn , desniettegenftaahde waren 'er in 't Gasthu.'s zestien Lyken ingebragr, en 'er wierden nog eeven zo veel als vermist opgegeeven, welken vervolgens nu en dan zyn opgevischt geworden. Buiten de Stad was de Mist niet minder fterk, zo dat de Lcydfche en andere Volkfchuiten die om agt Uuren vertrekken moesten, eerst ten half tien Uuren de reis aannamen, wanneer dc Mist eenigs^ 3 Zins  CA CSSCBISDSKÏSS-BN BSR zins opgetrokken was, dewyl men volrtrekt het niet eer had durven wagen. Aanmerke* lyk was't dat zeker Heer aan de Schulpbrug op den Buiten Amflel, noodzakelyk ean de overzyde moetende zyn, met den Overbaaler in zyn Schuitje flappende, meer dan Vrjfl kwartiers op het water zwuif, eer hy den wal op eene bekende plaats bereiken konde. Te Haarlem waren ook door deeze Mist op den zelfden tyd vcrfcheidcn ongelukken gebeurd, doch in 's Haage, was 'er voor zo veel men wist, maar één Perfoon verongciukt. De Menschlievendheid was vervolgens wel dra gereed, cm maatregelen te beraam en ter ,voorkoming van diergelyke hoewel zeld» zaamc voorvallende Ongelukken , waardoor veifcheidene ontwerpen in 't licht kwamen » die , fchoon zy niet gevolgd zyn geworden , hunne Opftdlers, eg ter by waare Menfchcuviienden, veel eer aandeeden»  ZWAARE MIST TE AMSTERDAM.'   HONDERD en A.GTS.TE GESPREK, inhoud. Afkondiging tegens de Nieuwspapieren in yerfcheidene Holland fche Steden. • ■ Overfirooviing in Holland en Zeeland. ——Hooge Watervloed te Zwol en te Groningen.— Befiuit der Staaten van Holland wegens' fommige Predikanten. De Koning yen Frankryk geeft kennis aan de Staaten , yan zyne aanneeming der Nieuwe Fran» fche Staatsgejleldheid. > ■■■ • Ferfcliillen onder de Luiherfche Gemeente te Amfleldam* Vreemde Genezingen te Rot" ter dam, ■ Opiiqting yan ecr\ Kweek- C 4 ^ fckoa»  y6 GESCHIEDEN IS S E K -O SR fchool voor do-tye en flomme Lieden te Groningen. — Gefchil met den Ilocgleeraar Cheyalicr. Béfhtit der Algemeens Staaten wegens de West • Indifche Maat» fchappy. Tegenkanting der Staaten van Zeeland tegens hetzelve. —— Gommisfie naar Batavia. ——- Brand va:i Lands Zeemagazyn te Amjleldam Bedenkingen over deezsn Brand. Reize van den Erfprins van Oranje naar Duitschland, — Voltrekking van deszdfs Huwtlyk te Ber- lin. . Terugkomst in 's Gravenhaa- ge. — Brief ystn den Koning yan Frank» ryk aan de Algemeene Staaten. Antwoord der Staaten op denzalyen.- ——- Komst van den nieuwen Franfchen Gezant Gouvernet in 's Haage* ——-• Vrede tusfehen den Roomfchen Keizer , de Keizerin yan Rus* land en de Oltomanriifke Porte> —— Jlle* mar ie van de Algemeene Staaten aan den , Keizer. Antwoord des Keizers op dezeU ye. — Gevolgen der nieuw? Franfehs Staa sgefleldheid. —Ongeluk van 'j Lands Qpj-logfskig den Bd ieL —— Dood en Be- 3™'  VS&EEN1GDE NEDERLANÖgSF. gf gmvmis Van den Generaal Graaf de Mail. lebo'u te Maastricht. Zoon. Zullen wy nu zien wat in den Jaar- re 179c is voorgevallen? Vader. Ja, wy zullen 'er ons in dit Gefprek mede bezig houden. - De Regeerin. gen der Steden Dordrecht, Haarlem, Delft, Amjlddam en Rotterdam vonden by den aanvang deezes Jaars goed, alom te Jaaten afkondigen „ dat van den eerften April i79r. voordaan, geen Couranten, Gazettes offoortgelyke Gefchriften , onder wat naam zulks zoude mogen wezen, binnen die Steden ot Regtsgebieden van dien, zouden mogen worden Gedrukt, Verkogt of Verfpreid, dan na dat de Schryvers of Ihtgeevers van dezelven „verlof daar toe, aan Heeren Regeercnd* Burgemeestercn zouden hebben verzogt en van hunne Edele Groot Achtbaaren bekomen offchoon zy als zodanig verlof van de Ma! giftraat der Plaats, alwaar dezelve Gefchrif. ' - C5 ten.  53 G"E:S C ÜS E'-'B^S'N ïlj'S E N DE i.' ten, gedrukt of uitgegeven- wierden, bekomen hadden.'*' ., Dat mede van nu voordaan, wanneer be* vonden mogt worden, dat in ecnigt Couran» ten, Gazettes of andere Gefchriften,. eenige hoonende of fteekehde Periodes waren ingelast, door welke eenige aanftoot aan gekroonde Hoofden, hooge Pcrfoonaadien of anderen, van welke Staat of Conditie die zouden mo» gen zyn, zoude kunnen worden gegeeven.. het Drukken en Uitgeeven van zodanige Gefchriften, aanftonds voor altoos zoude worden verboden, en het verlof, wanneer zulksm het verleenen van dezelve mogt gefchieden, aanftonds worden ingetrokken, alles oa\ verminderd de ftraf, by Hunne Edele Groot Mogenden daar tegen gefield." Voords wierd ook door de Regeerinrjcn van wemelde Steden dienvolgens aan alle Boekdrukkers, Boekvërkoopers , Boekbinders ,. Kodifehenkers, Logementhouders', Sociëteithouders, Herbergiers of andere dergelyke: ^eecragdoende. Lieden-, binticn*gemelde Ste-  VER e E NIG D E NE D f& l A N ö"E n. 59 den en hun Rechtf gebied, verboden,. eenige-; Couranten of foortgelyke Schriften,, onden welken naam zulks ook zoude mogen wezen, onder dit verbod hegrepen, voor te hangen of ter leezing te leggen of te geeven, zullende dezelve gehouden zyn de ExempJaaren van^ zodaanige niet veroorloofde Papieren , welken aan hen gezonden of ter hand gefteld zouden mogen worden , zonder eenig verzuim , in handen te ftellen van den Heer Hoofdofficier dier Steden, alles op verbeurte van eene boekte van vyfcig Guldens, voor de eerfte reize,. honderd Gtddens voor de tweede reize, mv ©pfchorting van hunne Neering voor altyd, voor de derde reize. Daarenboven wierd ook, wel uitdrukkelyk, het omloopen btftellsn ew rondbrengen van zodaanige niet geoorloofde; Couranten of foortgelyke Gefchriften, versboden. Z; Wat viel 'er al verder in 't begin van; dit Jaar voor?* V. Den eerften dag van February, begom genoegzaam door geheel- Holland, en wel, inzonderheid te Haarlem en Am$Üdam „ wil £ m dtQ9  den Noordwesten een vrceolyke Storm te waaijen, die tot den volgenden-middag aan* Hield , en op verfchcidene Plantfen van zwaar te Donder en Blixem verzeld was , waar van t gevolg was dat men den tweeden van gemelde Maand, na den middag, ten vier Uuren gewaar wierd, dat de Slaaperdyk, tusfchcn Spa» " rendam tu de Zandpoort begon over te loopen,waardoorgenoegzaam alles, rondom de Stad Haarlem, onder water gezet wierd, en dat zelfs nog wel verfcheidane duimen hooger als in den zwaaren Watervloed van den Jaa. re 1775. waardoor niet weinig vrees en ontiïeltenis ontftond. Dc fchade hier door veroorzaakt was- in alle opzichten groot, zynde 'er cm aanmerkelyk getal zo gro~t als klein Vee verdronken. De ffraatweg naar Amfteldam, was, tusfehen de gemelde Stad Haarlem en. de Liebrug , door. het aanftroomend water dermaaten befchadigd, en met aangefpoelde Balken van de Houtzaagmolens bezet, dat zy Zéïfs den vierden February, des avonds 4 toenhet wateï aan het zakken was, nog voor aU ]>yhanie Rytuigen niet te gebruiken was, en zelfs.  VERBENlG DE N E D f. R L A N Ö-E tf. C 5 zelfs konden de Trekf.huiten den volgenden dag nog niet vaar.cn, maar moesten blyven leggen. Dc Trekschuiten van Haarlem nsar Le\den waren ook genoodzaakt ftj te blyven L?ggen, dewyl zy, door het hooge water niet onder de Bruggen door konden vaaren. Te Amjleldam had het water wel zeer hoog geftaan, zelfs drieëntwintig du'm boven peil , doch door het by tyds digt maaken der Nood* deuren van de Schutfiaizen, was men daar alleen met de vrees vry gekomen.Te Zaandam was het water van irap tot trap gerezen, zo dat de geheele V oed langs en over de greote Sluizen heen ftome. Te Oost en West-Zaandam wierden oveial Lantaarnen met ligt uitgehan« gen. Te middennagt Hond het water te OüSt* zaandam,, op veele p-Jaatfèn, reeds drie voet op den Dyk, en te. Westzaandam tot den top van den Dyk, zo dat men rekende dat het witer hier een duim hooger geweest was-, dan in het evengemelde Jaar 1775. doch door Gods zsgen, de iever der Regenten en de ylyt der arbeidzaame Burgers, die het water met K ystuigen en Plankweeringen, zo veel C f möi  &Z GE SC£11E DE NISSEN DER mogclyk was, fhiitte, is üfès zonder merken lykc fchade afgeloopen. — In Zeeland daar men deeze Storm ook gehad had, was egrer meer fchade gefchicd.. Te Middelburg waren verfchüde Schooifteenen omver g:waaid , en eenige Molens en andere hooge Gebouwen bcfchadigd. Te Veere was het water zo buitengemeen hoog gerezen, dat het over dé Kaaijen, in de Huizen en Kelders liep, en dat men op verfeheide plaatfen, met Booten over de gemelde Kaaijen vaaren konde, en fcboon. 'ei aan de IFestkappelfche of IValcherfche Dyken geen zwaare fchaade gefchied was, waren, nogthans fommige Polders in het Land van Ter Goes ondergelopen,, en hadden, veel nadeel geleden.. Z. Waren andere Provintien van decz* Stórm en Watervloed vry gebleven? V. Neen , Overysfel en Groningen waren 'er ook mede bezogt geweest. In de eerstgenoemde Provimie was te Zwolle de Bon«nendyk, tusfehen het Gasthuis en 't Frank» kuis, doorgebroken, waardoor bet. water ng tas de Sasfenfooit heen liep. en 'er dien nagt  VS SEEN1GDE NEDERLANDEN. over de honderd Beesten in de Stad moesten gebragt worden, die zo lange in het Kinder • buis geplaatst wierden. Ook Hond het waterin de Stad zelve tot de Nicuwftraat toe. By de.Bcrtenbrug, builen gemelde Stad gelegen , was de Dyk doorgebroken, waar door de, grootcn weg derniaaten overftroömd was, dat dc postwagens niet konden ryden.- De Gennikerdyk was mede docrgebioken, en tusfchen Kampen en Elhng was een gat in de Zeedyk gefcheurd, waar door het water tot voor en 'mllattem toe is geloopen. —Te Groningen was een gedeelte der Stad benevens-ecni«e omleggende Landen oveiftroomd geworden , ook hadden de Dyken in die Piovintie, voornaamlyk die by de Vesting Delfzyl zo aan Paalwerk als anderszins groote fchade ondergaan. Z. Wat was- 'er oratrend de Staatsznakefl voorgevallen ? V. Dc Staaten' van' Bolland hadden by een BeÖbit van den zestienden Maait, goedge*. vonden en vei liaan, „ dat geéne predikanten , wdken uit hoofde van wanbedryven van, web-  &4 GESCHIEDENISSEN &ER wiken aart die ook zouden mogen zyn t door Staatkundige fchikkingen, binnen Ho£lani of elders, van hunne Atnpten waren ontzet of onttogen, [«net verbod , om binnen den omtrek van een der Vereenigde Provintien, van de Generaliteits Landen , of van het Landfchap Drenthe, den Predikdienst en alle de deelen van het Leeraarsampt uit te oedfenen.] voo.daan in eenige Gemeente van Hok land, het zy in de Steden of op het Platte Land, tor den Predikdienst of Oefening der deelen van het Léeraarsampt zonden mogen toegelaaten worden, veel min als Predikanten in dezelve Gemeenten, zouden mogen worden Verkozen of Beroepen , ten ware dezelven met voorafgaande verlof van Hunne Édele Groot Mogenden, na gnomen kennis van zaa> ken, daar toe waren veroorlooft. Dat miJs» dien de byzondere Clasfeu zodanige Beroe* pingen niet zouden mogen goedkeuren, zon. ' der de bevelen van welgemelde Staaten daar op te hebben ingenomen, en dat tegens de Predikanten , in bovengemelde termen verkeêren£;e5 die zonder uicdrukkelyk verlof der Siaa-  VEREENIGDE NE DE R L A N D 2 N. ten van Holland a zig den Predikdienst of eenige dee'en van liet gemelde Ampt, binnen deeze Provintie ondeiworden, naar bevind van zaaken geproecdeert zoude worden." Daarenboven wierden de byzondere Glasfen van Holland gelast» om in de gevallen, dat aan haar goedkeuring zoude worden vtr« .zogt op Beroepingen in de Steden of ten Platte Lande, van eenige Predikanten tegen welken , offchoon in de voorgemelde termen •niet begrepen, egtcr binnen Holland of andere Provinüen of Plaatfen, eenige Stratkundi. .ge fchikkmgen waren gevallen, waar door dezelven alleenlyk van den Dienst, in hunne voorig; Gemeenten, waren ontllagcn, alvorens op zodanige verzoeken van goedkeuring, ,te befehikken, vau dezelven ran de Heeren „Gecommitteerde Raadeu, in ieder Kwartier, kennis te geeven, tea e:nde dcor dezelven daar op zoude kunnen worden hefioien, naar omitandigheden van zaaken, en na geuomen berigc van het gehouden gedrag van zodaani. ge predikatiën, bysonder omtrend die zaa« ken*  £>*> GESCHIEDENISSEN DE R ken, uit welker hoofde, zodaanige fchikkingen tegens hen waren gemaakt Voords wierden Affchrifcen van deeze Be» fluiten gezonden aan de Zuid en Noordliollandfche Cïasfen, als mede aan den Hove en aan dc Regeeringen der Hollandfche Steden en Pkntfen, om zig daarna te gedraagen. Z. Was 'er Buitenlands onk niets aarno kelyks voorgevallen , waar in deezen Staat mede betrekking had? V. Voorzeker ja \ Lodcwyk de Zestiende, Koning van Frankryk, in wiens Hecrfchappy zulke aanmerkelyke veranderingen voorgevallen waren, hadt zig thands genoodzaakt gezien om, het zy uit eigen bewceging, of om dot Hy niet anders vermogt , de nieuwe Staatsgefteldhcid van zyn Ryk aan te neemen, van deeze Aanneeming gaf zyne Majeftéft welhaast kennis san alle de andere Mo» gendheden van Europa, en dus ook aan de Aigemeene Staaten \an ons Gemeenebest, door middel van eenen Brief, gedagtekend dtü drieentwintigflen April deezes Jaars, en door  VEREENIGOR NEDERLANDEN. 6? tfööï zynen Staatsdienaar de Graaf'van Montmorin in 's Konings naam gefchreven, en aai* de Franfche Gezanten Buitenlands gezonden, en welke Brief van zulk eenen aanmerkelyken inhoud was, dat zy, niet zonder rede de aandagt van gantsch Europa tot zig trok. Z. Gy maakt my byzonder nieuwsgierig om den Inhoud van dezelven te mogen wecten. Indien ik u mogt vergen V. Ik begryp waar gy heen wilt,wel aanl ik zal aan uwe begceite voldoen. Dus luidde dezelven wcordelyk: „ Dc Koning, myn Heer, belast my u te „ berigten, dat het zyne allei'duidelykfte In- tentie is, dat gy zyne gevoelens, over de „ Franfche Conflitutic bekend maakt , aan „ het Hof by het welk gy rendeert. De Am- basfadeurs en Ministers van Frankryk in alle Hoven van Europa ontfangen dezelfde „ orders , ten einde geenerlei twyffel mogen .., overblyven, noch over de Intentien zyner Majefteit, over de vrye aanneeming, weike « Hoogstdezelve van de nieuwe Regeerings, for.ii heeft gedaan, noch over des zelfs on-  63 GESCHIEDENISSEN DER », herroepelyken Eed van die te zullen handhavenen.''* „ Zyne Majefteit had de Gencrasle Staaten „ des Koningryks beroepen , en in zynen „ Raade bepjald, dat de Gemeenten daar in „ Gedeputeerden hebben zouden , in gelyk „ getal met dat der toenmaals aanwezige bei„ de andere Stande^ Deezeprovifiomele daai ., van Wetgeevi, g , welke oogenbliklyke hin„ derpaalen niet gedoogden gunftiger te maa* „ ken, kondigde genoeg aan de begeerte zy» ncr Majetleit om de Natie in alle haare „ Rechten te hertellen." De GeneraaL S aiten waren vergaderd, en namen den Tytel aan van Nationaale „ Verga&r'Mg, weldra vervong eene Cordti. tut'c, gefchikt om het welwezen van Frankt, ryk ea van den Mo arcli uit ie maaken, de ou ic orde van zaaken,. in welke de fcliyn„ b-iarc ntagt van het Hon'mgfchap niets ve'bergde , dan de vrezentlyk'. magt van , 9, eenige Ariatocralifche lichaamen." „ De Nal.ionaa.le Vergadering nam aan de M reprefer;tative RegeeringsfotiB, gevoegd aau  j VE REHNIGDE NEDERLANDEN. 6"d Ir» het eiiTelyk-Koningfchap. Het wetgeevénd l„ Lichaam wierd béftendig verklaard, de keu* |„ ze der Bedienaars van den Godsdienst, der ,, Bewindvoerers en der Rechters, wierd aan L, het Volk te rug gegeeven, men droeg aan jf» den Koning de uitvoerende Magt op , de L zaamenftclling der Wet aan het Wetgeevénd L Lichaam , en haare bekragtiging aan den L, Monarch. De Tublieke Magt, zo in als L uitwendig, wierd op dezelfde GrondbeginL zelen , en volgens den Grondwettigen grond-. j,, flag der onderfcheiding van de vermogens L, ingericht: Dusdanig is de nieuwe ConftU 9t tut ie des Koningryks." „ Het geen men Omwenteling noemt , is „ niet dan de vernietiging eener menigte Mis» h bruiken, federd |Eeuwcn iarg opgeftapeld ,, door de dwaaling des Volks, of de magt jp der Ministers, welke nooit de magt des i Konings is geweest. Deeze misbruiken waI ren niet minder noodlottig voor de Natie, , als voor den Monarch ; het gezag had on, der gelukkiger Regeerirrgen niet opgehou* ,9 den die Misbruiken aan te tasten, zonder „ de  GESCHIEDENISSEN DEE. ^, die te kunnen verdelgen. Zy zyn niet „ meer : De Natie, zelve Souverein , heeft niet dan Burgers, in gelyke Rechren .flaen„ de, geen Despoot dan de Wet. geen tol., ken dan de Publieke Uitvoerers, en van „ deeze Uitvoerers is de Koning de eejfte ; Dusdaanig is de Fr anfche Omwent ding." !y Zy moest totvyanden hebben allen, die in 5, een ee'rfle oogenblik van dooling, om per- foonlyke Voordeden, de Misbruiken van j, het oude Beftuur hebben betreurd ; van s, daar da fchynbaare verdeeldheid, die zig in „ het Ryk heeft geopenbaard, en welke dtïa,, gelyks afneemt, van daar misfehien eenige „ ftrenge Wetten, en omftandigbeden, welke „ de tyd zal verbeteren, naar de Koning, „ wiens waarachtig vermogen oriaffcbeidbsïir „ is van dat der Natie, die gecne andere eerzucht heeft dan des Volks welwezen 3 „ noch eenige andere magt, dan die hem is „ opgedragen, de Koning heeft zonder aar„ feien kunnen aacneenicn , eene gelukkige n Conflitutie s welke te gelyk onder zyn ge- zag, de Natie en de Monarchie, ftervor-  VEREEN1GDE MÉDE RLANDïn. ?I ,i men zoude. Men heeft hem slle Mngt ge», hiaten, behalven het gedugt vermogen ortl Wetten te maaken, hy is heiast gebleven „ met de Onderhandelingen met vreemde Mo„ gendheden, met de zorg om zyn Ryk te j, verdeedigen, en de afweering van derzelver ,i vyanden, maar de Franfche Natie zal er „ voordaan van buiten niet meer hebben dan a haare aativalle s. Zy heeft geene inwendw „ ge vyanden meer, dan zulken, die, zig nog t, met dwaaze hoop voedende, zouden geïoo,, ven, dat de wil van vierentwintig Milhoe,» nen Menfchen, in hunne Natuurlyke Reeh., ten gekeerd, na het Koningryk op zodaanige wyze ingericht te hebben 3 dat van de ou. „ de Vormen, en van de oude Misbruiken, alleen de herinneringen ovcrblyven, niet is s, eene onbeweeglyke en eene onherroepelyke i) Conflltuiie.^ ,Y De gevaartykfte der vyanden zyn Zulken s „ die zig verledigd hebben om twyffdingen i, te verfpreiden over de Intentien yan den Monarch Deeze Lieden zyn of zeer ftraf* }i Waardig of zeer blind, zy waanen zig s» Vxien-  7-« GESCHIEDENISSEN D?,S „ Vrienden 'des Konings, zy zyn de eenige ,r vyanden van het Konjngfchap, zy zonden den Monarch beroofd hebben van de lief„ de en het vertrouwen eener groote Natie, zo zyne grond begin leis en braafheid min- der bekend geweest waren. En wat heeft „ de Koning niet gedaan, om te toonen dat „ hy ook de Omwenteling en de Fran» „ fche Conp.itutte onder zyne Tytels tot een j. roem telde. Na het aanneemen en bekrag„ tigen van alle Wetten, heeft hy geen muf. „ del verzuimd om die te doen uitvoeren, „ van de maand February des voorleden Jaars af, had hy in den boezem der Naüonaale „ Vergadering beloofd die te handhavenen: „ Hy heeft 'er den Eed over gedaan in 't N midden der algemeene Ftederatie des Ryks. ,„ Vereerd met den Tytel van Herfteller der „ Franfche Vrylieid, zal hy zynenZoon eene „ Kroon te meer overdraagen; hy zal hein „ overdraagen, een Conjïiiuiioneel Koning» „jchap.* „ De vyanden der Conftltutie houden niet n op te herhaalen, dat de Koning niet ge- „ luk  i £ & hikkig is , eeven of 'er voor een Koning „ eenig ander geluk konde zyn, dan dat des „ Volks. 7y zeggen dat zyn Gezag verne,> derd is, eeven of liet Gezag, op bet ge„ weid gegrond ., niet minder magcig en meer „ onzeker was, dan 't Gezag der Wet. Kort» » om dat de Koning niet vry is. VerfoeieJyke * lastertaal indien men onderfteld, dar zyne ,, wil gedwongen heeft kunnen worden, onge„ rymd , zo men voor gebrek van Vryheid n aanziet de bewilliging zyner Majefteit, om „ in het -midden der Burgers van Parys te yy blyven, bewilliging die hy verfchuldigd was „ aan hun Patriotismus, zelf'aan hunneyrees; „ boven al aan hunne liefde.'" „Deeze lasteringen zyn nogthans in vreem„ de Hoven doorgedrongen , zy zyn aldaar ,, herhaald Aoot Franfehen t die zig vrywillig ,5 uit hun Vaderland hebben gebannen , hl „ plaats van in deszeifs roem te deelen' en „ die, zo zy 'er de Vyanden niet van zyn ., ten minften hunne post als Burgers verl>a* „ ten hebben. De Koning gelast u Myn., heer! hunne kunftenaryen en ontwerpen te AXIÜ. deel, n „ver*.  74 GESCHIEDENISSEN DER verydelen. Deeze zelfde lasteringen, met „ de alleronwaardigfte denkbeelden over de s, Franfche Omwenteling te verfpreiden, heb. *, ben by verfcheidcn; Natiën de Franfche „ Reizigers doen verdenken, en de Koningge„ bied U uitdrukkelyk hen te befchermen en 3, te verdeedigen. Geeft, Mynheer l van de „ Franfche Conftitutie het denkbeeld dat de „ Koning zelfs daar van vormt, laat geener. lei twyffel over, nopens de gezindheid zy« " ner Majefteit, om die uit al zyn vermogen „ te handhavenen. Met het verzekeren der Vryheid en eevengelykheid der Burgers, 'l vestigt deeze Conftitutie den Nationaalen ** voorfpoed op de onwrikbaarfte grondflagen, " zy bevestigt het Koninglyk Gezag door de " Wetten, zy verhoed, door eene roemwaar" dige Omwenteling, de Omwenteling, welke de misbruiken van het Oude Regeerings„ beftuur weldra zouden hebben doen uitbar» ften, door misfehien de ontbinding des Ryks te veroorzaaken. Eindelyk zy zal des Ko». nings geluk uitmaaken. De zorg om dezeU 9\y* te restvaardigtn, te verdedigen, tot re»  £r TERBËNIGDE INE DER L A N DE N. f$ i, gel te /lillen van uw gedrag, moet u* », eerjle pligt zyn:* Voords betuigde de Graaf van Montmorin , dat hy de Gezanten des Konings aan Vreemde Hoven , reeds verfcheidene heeren de gevoeïens van zyne Majefteit deswegens had bekend gemaakt, maar op het geen hem ter ooren was gekomen, van het gevoelen, dat men in vreera. openlyk te voorfchyn bragt, en hen in 't wChoor  VSR2EN1GDB NEDERLANDEN. 3t Ghoor der Academiekerk te Groningen, in d* tegenwoordigheid van eene aanzienlyke menig» te Menfchen van allerhande Rang en Stand, een onderzoek heeft doen ondergaan van't gee* zy geleerd hadden, het welk tot zyn volkomen genoegen uitgevallen is. De Ainfchouwers en Toehoorers waren zo verrukt van 'e geen zy zagen en hoorden, dat in de harten der meesten eene edele drift ontftond, om* deeze belangryke onderneeming verder te on. derlteunen en uit te breiden., Z. Het is te wenfeben dat eene zo nuttigt* Inrigting meer en meer toe mag neeuien. V. Uaten wy nu zien wat.verder in, on?. Vaderland gebeurde. - De Heer Ghevalicr,, Iloogleeraar en Academiepredifce/ te G-mtogj, had op de laatstleden. Nieuwjaarsdag ge Re' devoering gedaan., over welke niet weinig klsg. ten ter Staatsvergadering waren ingeWn». D,e Staaten wzn-Groningan ftelden het onder, zoek deezer zaak in handen eener Cormaisfieom Bericht te geeven, en dit Bericht kwari* op de volgende pünten uit; V00r eerst, m iw- nadruklyk. misnoegen der Heeren Gecem*.  muteerden over deeze en geene pasfagien in gemelde Leerreden voorkomende. Ten tweeden, in eene Verklaaring dat men, om den ztchtften weg in te fiaan, zig niet had willen inlaatcn, in een Regferlyk onderzoek van den aigenlyken Inhoud van 's Mans gezegden, als wanneer men veel ligt zoude bevonden heb» ben, dat dezelve inliepen tegens den gedaanenEed op 's Lands gevestigde Staatsgefteldheid,, maar liever aan onbedagtzaamhtid'of overhaasting wilde toefchryven , bet geen gezegd waare» Ten derden, in eene ernftige vermaaning aan den Hoogleeraar te doen, om zig voordaan te onthouden van zulke en diergelyke ongeregelde uitdrukkingen > vermids men anderszins genoodzaakt zoude zyn, om op-eene voor den Hoogleeraar onaangenaame wyze, daar in te voorzien. En ten laatften, in een bevel aanHeeren Curateuren der Univerfkeit, om den Hoogleeraar voor hun Collegie te ontbieden, hem het een en andere voor te leezen, en©ver zyne beg2ane onvoorzigtigheid en ongeregelde uitdrukkingen nader te onderhouden.'*' Dit Bericht met eenpaarigheid van Hemmen over»-  V2REENIGBE «aDEUANBI>. 83 cvergenomen zynde , wierd welhaast in eenMMs^oft veranderd, en den Hoogleeraar door den Secretaris der Univeifiteir aan 2VJ huis medegedeeld. Z. Verantwoordde de Hoogleeraar zig niet? V. Ja ,Zyn Hooggeleerde beklaagde zi* fêfirif. telykoverdit alles, by;Heeren Curateuren der Academie en riep hunne befcherming in, boewei met geen ander gevolg dan dat aan hem wierd te veJtaan gegeeven , dat zyn zaak voer afge. daan gehouden wisrd , gelastende hem verders, weder op zyn beurt te prediken, zig. ftd te houden en zig naar de bevelen van de Heeren Staaten te gedraagen, doch de Hoogleeraar liet het hier niet by berusten, want fehoon hy den volgenden Zondag wel weder predikte, vervoegde hy zig niet te min, met eene Memorie aan de Staaten der Provintie m welke hy de gronden, waar op bovenge! meld Befluit rustte, traite tegen te fpieeken, doch welk ftuk, zonder Raadpleeging weder te rug gegeeven wierd, dewy! de Staaten by hun genomen Befluit bleven volharden. —I ïen zeiven tyde en reeds lang van te vooB. 6 £em  ?4- G E SC KI E-Ö » Ml 3-S S N DER ren was de West - Indifehe Maatfchappy deezer Landen, een voorwerp van Raadpleeging by de Bondgenooten geworden, terwyl der» zilver vernietiging meer en meer waarfchyn»'lyk was geworden. Thans was wegens deeze zaak by de Algemeene Staaten een Befluit genomen geworden, om, wanneer het Oclrooy, van de gemelde Maatfchappy, welk met den laaüten December van dit Jaar befloot, geëindigd zoude zyn, oogenbïiklyk de Regeering, van de Voikp!antingen van den Staat, tot nog toe onder het Ocirooy van de West Indifche Compagnie zynde, zo in America als op de Westkust van Africa te aanvaarden, in den naam en van wegens de Algemeene. Staaten der Nederlanden, en daar van alle de Gouverneurs , Directeurs en andere Bevelhebbers der Volkplantingen aanfehryving te doen. — Dit Befluit het welk den zevcneutwintigflea May genomen was, voldeed zo weinig aan de Heeren Staaten van Zeeland, die *er zig juagtdaadig tegen aangekant hadden, dat zy, by een Staats jefluit van den tweeden Juny^ eene ilerke. Aantekening daar tegen uitbrag-  VEREEN! &DS NBDE RLANDSN. hg ten, en dezelve vervolgens ter tafel van Hunne Hoog Mogenden decden inlevern. Z. Waar in beftond deeze Aantekening dep Straten van Zeeland? V. t, Dat bunne Edel Mogenden zig daar in ten fterkfttn beklaagden. over het onlangs beflotene ( wegens de Aanfcbryvingen- aan de Direclien der onderfcheidene Bezittingen, ondu* het Gftrooy der West Indifche Compagnie behoorende , niet alleen in weerwil van de gegronde Aanmerkingen en poogingen daar tegen fedaan, by bet Befluit der Provintie Zee» land, vier dagen te voren genomen, maar zelfs, zonder dat Befluit bevoorens tot een voorwerp van overziening en raadpleeging te maaken. — Dat ffunne Edel Mogenden alleszins goedkeurende de Vertoogen* d£ar- tegen door hunne Gemagtigden gedaan, het Befluit der Algemeene Staaten blecven aanzien als. onwettig en beledigend , en op het kragtigfle moesten d?ar op blyven ftaan,dax hetzelve, buiten werking gefteld wierd»'' n Dat door deeze overhaaste en wiliekcuri* &e ft.p, nimmer overeen te brengen met da Df va»-  86" G-E SCHIS DE NISSEN DER verpligtingen die de Brndgenooten aan eikanderen niet alleen vcrfchuldlgd waren, maar dte feunne Edel Mogenden zodaanig begrepen, dat zy byna twyffêlden, of zy meer, als zodaanigen ifi aanmerking kwamen, de z-aaken, betreffende het onderling befluur der Volkplantingen, zonder noodzaak uit baar geheel waren gebragt , op eene wyze die Hunne Edel' Mogenden met geene onverfchilligheid konden aanzien, en Waar tegen zy redenen zouden hebben , om zig door een Adres aan hunne Medebondgenooten te verzetten.1' Dat Hunne Edel Mogenden egter by voor* keur hadden belloten ,, voor als nog de infehikkelykheid' te gebruiken, van daar mede nies voord te gaan, in het billyk vertrouwen, dat Hunne Hoog Mogenden, zo dra mogelyk by der hand zouden neemen, het onderzoek der gronden en beweegredenen by het eevengemeïd Befluit van Zeeland ter neder gefield, tegen de daadelyke overneeming der /Vest- Indifche Volkplantingen, onder de onmiddelyke Regee ring van de Algemeene Staaten, maar vooral éatdie Vergadering zig zoude onthouden va*  V2 SIBN ï C DE WE 02&LAWD2N. 8V" eenige verdere bcpaaling re nisaken, of Befiuit te neeinen op het Genei ilireits Raport van den eenentwintigden Maart deezes Jaars, honden» de den voet, op welke allé de West-I' 'ïfcheBezittingen zouden overgaan en bygevolg be» ftuurd worden, zonder dat alvoorens, met toe» ftemming van Zeeland was overeengekomen en vastgefteld.'* „Ten eer ft en'. Hoe veele fomnei de Fond» fèn zouden bedrsagen, benodigd zo totfshade» loosftplling der Deelgenooten in de tegenwoordige Maatfchappy, als tot het betaalen haarer fchulden, voorts tot het bekostigen van her nieuwe Beduur en de Onderftandgelden, die al aanftonds* tot het gaande houden van zaaken in de Volkplantingen en vervolgens Jaar» lyks, zouden worden vereischt." „Ten tweeden', of deeze Sommen, welken aanmerkelyk zouden zyn, tot lasten van de Generaliteit, dan wel van de onderfcheidene Provintien zouden komen, en in welke verdecling. — Ten derden: welke de werk. zaamheid en magt van de voorgeftelde nieuwe Beftuuring en van de byzondere Departe* BKtt»  ö-iS- GESCHIEDENISSEN DER meuten zoude moeten zyn, waaromtrend het. noodzaakelijk was, een Berigtfchrift te ontwerpen, en onder het opzicht der Bondgenooten vast te (tellen." „Ten vierden; Ingevalie hunne Edel Mogenden tnogtsn goedvinden, omj, door het beraamen van voldoende ichikkingen , over . het Beduur der Volkplantingen , af te zien van haar Recht op den privativen Eigendom van Efi-que'jo en Deme'-ary, in a'tle gevailen dc beheering en het Beduur, die in dezelve daar over tot nu toe had plaats gehad, bleven (land grypen, gelyk ook inzonderheid, dat zy wierden gchandhaafc. by de gunden, op het bevaaren dier Bezittingen, die haare Ingezetenen wetiig toebehoorden en nog laatftelyk waren toegekend, by het Befluit van Hunne Hoog Mogenden, van den vierentwintigften November des Jaars I7gg." „Dat Hunne Edel Mogenden vastdeldenr dat de overige Provintien, eeven zo weinig als de haare genegen zouden zyn, toe te Ia;.» ten dat, buiten hunne uitdrukkelyke toeften:asing , eene overneeming der Volkplantingen  VBRZENÏGDRNEDERLANDEN, gg gcfchiedde, waar van hunne Celcmiddelen of die van de Generaliteit» den last zouden moeten draagen : doch dat de Provir tie Zeelard fn het byzonder, uk hoofde van haar direcï belang in het Beftuur derzelven, en in den Koophandel daar op wordende gedreven, nim» mer zoude kunnen dulden, dat haare Rech» ten ten deezen opzichte eenigen aanvai ondergingen of verkort wierden." , Dat egter het Befluit by de I-keren Afgemeene Staaten, op den zevenemwimigfl-en May laatstleden, tot aanfehryving aan de Befuiuringen der IVest.lnd'fche Bezittingen ge. nomen , tegen het vastgcfteld gevoelen van Zeeland, aan de Staaten dier Provintie een gegrond vermoeden gaf, als cf het voornee, men van Hunne Hoog Mogenden zoude kunnen zyn, op gelyke onwettige wyze voord te gaan en ve*defe n aatstgelen ten deezen op. zigte eigeodnnklyk te beraamen." «Hunne Edel Mogenden vonden zig diethal ven vf-rpli.it: onder berhaaling van beklag, hun Befluit van den drieentwincigflen der af. gelcopen Maand., hier by te voegen, en 'er daar  JP GESCHIEDENISSEN DER dair benevens op te blyven (laan, dat aan den inhoud van hetzelve wierde voldaan), en inzonderheid dat de Algemeene Staaten zig zouden onthouden, van op het Rapport van den eenentwintigiten Maart, eenig Be. fluit te neemen, buiien medewerking en in» zien'der Staaten van Zeeland, voords verzogten hunne Edel Mogenden, daaromtrend zo dra mo. gelyk, immers geduurende den loop der Maand Juny, tot haare gerustheid, de fteüige verzekering te ontfangen, dewyl zy, by ontftentenisfe van dien, hoe ongaarne ook, zouden moeten overga-m, om tegens alle verdere inbreuk op hunne Rechten, zig aan de verdere Bondgenoo.en, by rondgaande Brieven en aan Zyne Hoogheid te vervoegen, en derzelver byftand, op de meest ktagtigae en gevoegiykfte wyze, te eisfehen en in te roepen." Z. Het fcheen dus dat de Staaten van Zee. la,nd zeer weinig zin hadden in de vernietiging der West-lndifche Maatfchappy. V. Ik heb u in een onzer voorgaande Saa* menfpraaken verhaald, hoe ongelukkig het in deezen tyd ook met de Oost Indifche Maat- fchap-  VEREENIGDE NEDERLANDEN. O* ilhanpy deeztr Landen gelegen was , en uook daar by gemeld , dat 'er eindelyk to£ berflel der agtemitgaande zaaken was voorgeflagen om eene Commisfie naar* Batavia te zenden. (*) fhans waren door den Prins, Erffïadhoudcr, als daar toe by de Algemeene Staaten gemagtigd zynde, benoemd, en ver. volgens door de Bewindhebberen van de bovengemelde Maatfchappy, in derzelver jongde byeenkomst ter Vergadering van Zeven» tienen, aangefteld tot Algemeene Commiifac inden over alle de Bezittingen der Maai fchap. py der btdiën , en aan de Kaap de Goede Hoop , de Heeren Mr, Sebastiaan Cornelis Nederlurgh , Eerde Advocaat der Algemeene Nederland/the Oost Indifche Maatfchappy » Simon Hendrik Fryktnius Kapitein ier Zee, ten Dienst deezer Landen, Mr. Willem Ar» nold Altingh^ Gouverneur Generaal , en Hendrik van Stokkum, Directeur Generaal van Nem (^Gefckiedenisfen der Vereenigde Neder.» landenin'tkort. XXH Deel.Bladzij en,**  9» GESCHIEDENISSEN DER Nederlands Indien, om, als vertoonende den Perfcon van gemelde zyne "oogheid, als Op perbewindliebbw en Gouverneur Generaal, en de Vergadering van Zeventienen, aldaar de noodige Veranderingen en Verbeteringen in 't Werk te Hellen. V. Op welke Voorwaarden zouden de tweeeerstgenoemde Heeren die verre Reize , en deeze gewigtige Comm'sfie aanneemen ? V. Het Befluit daaromtrend was dat aan den Heer en Mr. S. C. Nederburgk geduuren. de die Commisfie, en wel vonr den tyd van drie Jaaren-, zoude betaald worden jaarlyks. eene fotnme van regentigduizend Guldens , in te gaan met den dag dat zyn Edele zig aan boord ?ou !e hebben begeven, waar van yyftigduizend Guldens j in vier gelyke tcrmy Ken, Jaarlyks zouden motten worden betaald -, hier te Lande, aan zyne Gemagi-igden, en-de overige veertigduizend Guldens aan zyn Ed* in Indien Dat wanneer de voorgenoemde Cotflursfie langer dan drie Jaaren mogt du uren , als dan de betaaling der voorgemelde foiaine van veertigduizend Guldens-, bijt  VER3ENIGDE NEDERLANDEN. 03 btyvende voordloopcn , aan zyne Gemagtigden hier te Linde, vyfentwintigduüend Guldens, in de plaats van vyfugduizend zoude worden betaald, en zoude de betaaling dar geheele iomme van negentigduizend Guldens, -of wanneer de Commlsfie tenger mogt duuren dan drie Jaaren, vyfenzestigduizend Guldens Jaarlyks, ophouden met den dag van zynEd. -behouden terugkomst in de Havenen deezer Landen. Dat wanneer zyn Ed, kwam te overlyden in het eerfte Jaar z>ner Commisfie, als dan de volle Som van zyn geheel inkomen van dat Jaar, aan zyne Weduwe of Erfgenaamen zoude worden goedgedaan, met -een Jaarlyks Penfioen van drieduizend Gul, dens, haar leven lang geduurende , dat zo -zyn Ed. in het tweede Jaar der Commisfle kwam tefterven, het Penfioen op tweeduizend, en zo in het derde Jaar, op duizend wierd bepaald, en in die beida laatfte gevallen de betaaling der Somme van veertigdui. zend Guldens zoude worden goedgedaan^ tot iet einde der Maand in welke zyn Ed. zoude zyn gcftorven, en de betaaling in Neder* Um  94 GESCHIEDENISSEN DER. '%md ophouden, met het laatfle vierde Gedeelte, dat verfchenen zoude zyn voor de aankomst der tyding van zyn overlyden. —■ Voords dat by ontydig overlyden van zyne Ed. Huisvrouw , zyne. Kinderen zouden blyven genot hebben van dat Penpoen , tot dat de jongfte den ouderdom van vyfentwintig Jaaren bereikt zoude hebben. —.— Dat voor zyne uitrusting, en die van eenige Europifche Bediendens, die zyn Edele zoude moeten medeneemen, de Somma van vyftienduizend Guldens , zoude worden betaald, en daarenboven drie Maanden gagie aan zyn Ed. hier te Lande vooruit worden verflrekt. —— Dat voords de Maatfchappy aan zyn Edele een Jaarlyks Traélement van vyfduizend Guldens zoude toeleggen, in te gaan, met den dag, dat zyn Ed. binnen de Havens deezer Landen zoude zyn te rug ge" komen, en zulks zo lang tot zyn Ed. in een gevoeglyke Post zoude zyn gefield, en dat, wanneer het zuiver inkomen van zodaanige Post minder mogt bedragen, het daar aan «öntbreekende tot gemelde Somme Jaarlyks ÈOü"  VERSENIGDE NEDERLANDEN* $5 zoude worden goedgemaakt. — Dat de Perfoonen, welke aan de Commisfie tot haaren byrtand zouden worden toegevoegd, door de van hier gezondene Commisfarisfen, geduurende de Commisfie zouden worden ontflagen van alle onkosten van Logies, Tafel en Ry« tuig,tegens eene ronde Somme, aan gemelde Conmisfarisfen daar voor toe te leggen, waar van nadere opgaave zoude worden gedaan. — En eindelyk dat de vastgeflelde betaaling hier te Lande op de bedongen termynen , zouden gefchieden uit het Provenu der JaarlykfcheRetouren of Verhoogingen en zulks by voorrang. Z. En wat zoude aan den tweeden Heer Commisfaris toegelegd worden ? V. Voor den tyd van drie Jaaren, Jaarlyks eene Somme van zeventigduizend Guldens , waar van dertigduizend aan zyne Gemagtig. dens hier te Lande, in vier teimynen betaald zouden worden, en de overige veertigduizend aan zyn Edele zei ven in de Indien, en indien de Commisfie langer dan drie Jaaren duurde, zoude de voorgemelde Som van veertig-  0<» CESCHïEBEK I33EÏ? DES tigduizend Guldens blyven voordloopen, doch zoude in zulk een geval aan zyne Gemagug» dens maar vyftiendnizend Gul lens worden betaald, terwyl de betaaling der geheele Som van zeventigduizend Guldens , of wanneer de Gom misfie langer mogt duuren dan drie jaaren, vyfenvyftigduizend Guldens Jaarlyks, op zoud. houden, zo dra zyn Ed. behouden terug gekomen was. Doch zo zyn Ed. kwame te overlyden in het eerfte Jaar zynerCommisïie,zoude als dan de volle Som van zyn geheel inkomen van dat Jaar, aan zyne Weduwe of Erfgenamen worden goedgedaan, en zo in het tweede Jaar of laater, de betaaling der Somme van veertigduizend Guldens , tot het einde der Maand waar in zyn Ed. geftorven zoude zyn, en de betaaling in Nederland ophouden;t met het laattle vierde gedeeke dat verfehenen zoude zyn, voor de .aankomst der tyding van zyn overlyden. Voords zoude voor zyne uitrusting en dien van eenige Euro. pifdie Bediendens, eeven veel als aan den Heer Nederburgh betaald worden, en daarenboven aan zyn Ed. Fnsgelyks drie Maanden G*»  VE REINIGDE NEDERLANDEN* 0$ Gsgié hier tc Lande, vooruit worden gegee» ven. Eicdefyk wieid aan zyn Ed. hy behouden terugkomst",en ingeval van Overtypen aan zy» nc Weduwe, haar leven lang gedunrende, een jaarlyks Penfioen van vykienhonderd Guldeus toegelegd. Van al het welke de Betalingen bier te Lande 3 op de bedongen terrnynen mede ge» fchieden zouden, uit het provenu3 der Jaar* lyfcfche Retouren of Verkopingen als boven. Z. Was het niet om deeze tyd dat het Lands Magazyn te Amjleldam door de Vlam» men vernield wierd ? Ik wenschre hier wel eenig Bericht van te mogen hebben» V. Ik zal uwe nieuwsgierigheid, zo veel my Riogeiyk is, voldoen. Het was in den nagr, tusfehen Dingsdag en Woensdag, den vyfden e.n zesden Tuly, dat dit ongeluk voorviel. Men ontdekte dien Brand eerst een weinig ever twee Uuren, en dezelve floeg met zo veel geweld voord, dat •niettegenftaandealle aangewende moeite en -den onvoorbeeldigen iever der Burgery dit groote Gebouw, binnen de korte tyd van ruim twee Uuren, geheel tot -op den grond toe, dooreet Vuur verteerd XX.lil, DEEL. E wier,,.  5? GESCHIEDENISSEN DER wierd, zynde de Muuren alleen ftaande gebleven. Van binnen brandde alles weg, doordien de gloed en damp ds Menfchen vol* .trekt beletten om te naderen en eenige Goederen te redden. Dus bepaalde men zig marr alleenlyk tot het befpuiten en daardoor behouden van de andere Gebouwen, Lootzen, enz. hoewel egter, niettegerjftaande deeze zorg, 4oor de vonken, verfcheidene Schoorfteenen, de Gooten en zelfs de op ftapel ftaande Schepen in Brand geraakten, welke nogtbans daadelyk gebluscht wierden. Den zesden July, en den volgenden Nagt, floeg de: Vlam nog telkensl weder uit des< puinhoopen, zo dat *er geftadig eenige Spuiten aan den gang mo-sten blyven, voor al uit hoofde der menigte Koper, Yzer en Lood, het welk gloeiende beneden lag, en tot een ftaat van fmelting was gekomen, zynde daarenboven met bepikt Touwwerk en Zeilen overdekt, waardoor het niet ligt gebluscht koude worden. Het gelukkigfte van dit ongeval was dateer geen Menfchen by omgekomen zyn, hoewel 'er eenigen, zo door het druipen van geünolten Lood, als  xxmjj.pl.vi. DE IIT'T MAGA2YN TE AMSTEBDAM.   V E R f E N IV, DE 'N ED B'R LANDEN, Cf als anderszins gekwetst Zyn geworden. Ook had de Vlam reeds van binnen greote verwoestingen rug rept, al eer men van buiten daar v?n iets ge war r wierd te meer daar het Werkvolk ten zes Uuren des avonds, reeds de Werf verlasten had. De Brand was aangekomen aan den kant alwaar de Schepen leggen, en dezouden allen bét grooffte gevaar gelopen hebben, indien de wind zuiddyk geweest was. Daa-enboven was het nog gelukkig dat de wind ft.il was, waardoor dan ook en door ds aangewende zerg en vlyt, geenen der overige Huizen befchadigd zyn, niettegenftaande hec brandende Gebouw fchrikhaarends Vlammen nitwierp, en groöte brandende lappen Zeil. doek, Papier, enz. rondom door de Lncht vlogen, die overal, waar zy zig hegtten, nieuWe braad ontftaken. Z. De Brand van zulk een arrtizienfyk Gebouw, moet «ekerryk een akelige en fchrikkelyke vertooning uitgeleverd hebben , en 'er zal voorzeker niet weinig fchade door veroor. saakt geweest zyn. V, Zulks kuntgy ligt begtypen, nadien "'er E 3 een  tÖQ GESCHIEDENISSEN DER ■een zeer groote voorraad van Zeilen, Touwen en andere Scheepsmaterialen in opgelegd was, en men niets, dan eenige ïollen Zeildoek en eenigTouWwerk, heeft kunnen bergen. Van het gefmolte Koper, Lood en Yzer is nader, hand ook nog Wel wat te regt gekomen, en de Muuren waren nog zeer goed en hegt gebleven , egter wierd de fchade tog nog op vier Tonnen Gouds begroot, hoewel men Buitenlands dezelve niet alleen op wel zestien en meer Millioenen berekende , maar men fchreef ook al dat het Gemeenebest nu in 't geheel geene uitrustingen ter Zee zoude kun* nen doen. en wat van diergelyke begrootende Berichten meer was. Z. Maar weet men niet uit welke oorzaaken dit zwaare ongeluk ontftaan is ? V. Van de aanleidende oorzaak van deeze» Brand is niets gebleken, doch de waarfchyn • jykfte gisfing is, dat het door het Tabak xooken van den een of ander van het Werkvolk zoude aangekomen zyn. Men weet hoe de «neeste Werklieden aan het Tabakrooken ver» Jfcafd zyn, §n het verbod en de daaruit om.  VEREENIGDE NEDERLANDEN. IC* ftaande zorg var. hen, om de overtreeding ie bedekken, geeft zeive dikwils gelegenheid0toe Ongslukken , doordien het Werkvolk fomryds, om niet betrapt te worden, hunnen nog niet uitgerookt zynde pypen, agter Pakken, Goederen en brandbaare StoiFen verbergen. Want hier te denken dat deeze Brand opzetlyk doorVreemdelingen of anderen gèftigt zoude geweest zyn , zo als ook in fommige Buitenlandfche Nieuwspapieren gemeld is geworden , rs even zo bèlaehelyk als de dood van Kei. zers , Koningen en andere groote Perfoonaa* dien, altyd aan het ingeeven van vergift te willen toefchryven.. 2. Het is zeker dat men by onverwag'egebcurenisfen meest al ongemeen* oorzaaken Uitdenkt, doch laat ons onze Lands Gefchio deins weder verder vervolgen.. V. De handelingen over een Huwelyk rus» fchen milem Frederik , Erfprins van öranf* en de Prinfesfe Frederica Loaifa mihelmhl van Pruisfen, waren thans zo verre gevorderd*, dar. welgemelde Prins, den vyfden Augustus,, door zyne Moeder verzeU, en na den E 3 vo&.  60X- GESCHIEDENISSEN DER voorigen dag plegtig affcheid van de Hooge Vergaderingen in 'i Haage genomen tehehben,. de reize naar Berlin aannam, ttr voltrekking van het bovengezegde Huwelyk. De Prins Erfhhd houder gaf ook eenige tyd laster-, by Brieven uit Gelderland, alwaar zyne Hoogheid zig toen bevond, kennis van dit geval-. Zo aan hunne Hoog Mogenden, als aan de Staaten van Hol'and, den Raad van Staate, iitiz, De Echtverbintenis zelve wierd te HerVin, den eerften Oelobcr voltrokken, op het. X minglyke Slot en ten bywezen van den Koning en Koningin van Pruisfn en hunne Kinderen , de oude Koningm Weduwe, dc Prinfesfe van Oranje, de Hertog en Hertogin van-Jork, de Hertogen van Saxen Warnar en Meklenburg- Strelits, de Effp^nfes van Bruns* wyk, en de Hertogin van Courland. Het nieuwlyks gehuwde Paar, kwam- in 't laatst van October, weder op de Oranjezaal, en was verzeld door de Prinfes van Oranje, de Erfprins en Erfprinfes van Brunsvjyk, de tweede Prins van Oranje, en de jongfle Prins van.Nas/au Weïlburg* De plegtige Intreede van  VEREENIGDE NEDERLANDEN* ltfj Van Hoogstdezelve gcfebiedde vervolgens ir? *s Graavenhaage, den tweeden November, onder het Josfen van 't Gefchut en andere Vreugdebedryven, en den volgenden dag ontfingen hunne Doorlngtige en Xoninglyke Hoog., heden , de gelukwenfchingen wegens hunneEcht van wegens de Algemeene Staaten, de Raad van Staat, de Staaten van Holland, de Generaliteits Rekenkamer, de Admiraliteiten enz. zo als ook op de volgende dagen, plegtige Bezendingen uit de hooge Vergaderingen gezonden zyn geworden, alle welke Bezendingen , met die plegtigheden , welke in diergelyke gelegenheden gebiuikiyk zyn, ontfangen, en vervolgens prachtig ter Maaltyd omhaald* wierden. Z. Zoud gy my de naamen der Heeren , welke de twee voornaamfle Bezendingen uitmaakten, niet op kunnen geeven? V. Ja, de Bezending uit de Algemeene Staaten beftond uit de volgende Heeren de Graai van U'elderea , wegens Gelderland, de Heervan aen Santheuvel en den Baron van JVasfenaar, wegens Holland, de ï\i.mw \znLynE- 4 écm  «*SCHIKBE!*ISS1M E 2 R tot Clitterswyk, wegens Zeeland, de lieer Peslers 9 wegens Utrecht, dc Baron Rengers, -wegens Friesland, de Baron S/s^ tot Wester, holt, weg&ns Overysfl, de Heer van Idfiwga, wegens Groningen en de Griffier Fagel, • D e der Staaten van Holland bcllond uit deeze Heeren: de Baron Willem Lodcuyk van Was* fenaar , Heer van- Siarrenburg, wegens de Pddderfchap en Edelen, Mr. Arnoldus Adriaan van Tets , Vryheer van beide de Goudriaanen, wegens Dordrecht, de Heer ffean la Clé, we gens Haarlem, Mt.Canzius Onderdewyngaard, wegens Delft , Mr Adriaan van Heusden, wegens Leydcn, Mr. Jan Elias Huydecoper, Heer van Maarfeyeen , wegens AjnJiHdam, Mr. Francois de Mey, Heer van Nieulekkerland wegens Gouda, de Heer Johan Ge/brar.d yan Hierop, wegens Rotterdam, Mr, Johannes Wilhelmus van Hanswyk, wegens Alk? maar, de Heer Herman Berckhout, wegens Hoorn, en de Heer Andries £fan Slyjper, we. gens Enkhuyzcn. Z. Wat was 'er verders aanmerkelyks dit Jaar vocrgevalien ? V. Hun.  VïKBMXflBff WB I>VS REA NBBIf, |Q$ V. Hunne Hoog Mogenden hadden, wegens* de aanneeming van de nieuwe Regeringsvorm* van Frankryk door den Koning, van Hoogst, dezelven eenen Brief ontfangen-, welken dem Heer Caillart , Secretaris van her Franfche Gezmtfchap, in een gefprek met den Raad. penfionaris-ww de Spiegel en den Griffier Fa. gel, te gelyk met de Artykelen der nieuwe Franfche ConftitutU, overgaf. 'sKonings Brief was van den volgenden inhoud:. ZB ER. LIEVE GOEDE VRIENDEN, GEAfc» LIEERDEN ES GECO.vEOiiOEREERQC m Geconfoedereerden, in zyne heilige en waar» siige. hoede neeme." Gefchreven te Parys, den ipSept. 1791». Uwe Goede Vriend t Geallieerde ea Ge* confoedereerd*» fyyas getekend)* loüi s. (janderftond), uontmorin». Qp: deezen Brief befloten de Algemeene. Staaten zyne Majefteit, op, deeze wyze, te fcoffitwoordcr: SJh»-  jire! r Wv h"bben d™ Brief oritfangen, welken mve Majefteit Ons de eer gedaan heeft, van «an Ons te febryven , in d*to den ,y der voorgaande Maand, en door welke zyne Majefteit aan Ons wel heeft gelieven kennis te geeven, dat Hoogstdezelven goed gevondenhad aan te neemen de Conflitutioncelc ^e9 welke de Nationaale Vergadering vastgefteld en aan uwe Majefteit aangeboden heeft. Wv zyn zeer gevoeü, aan het nieuw bewys vanVnendfchap en Toegenegenheid van Uwe Ma. jefteit,inOns van deeze Gebeurenis kennis, te geeven, en Wy haasten Ons, om Hoogstdezelve daar door Onzen dank te betuigen.. Wy neemen mer ym dee2e gel J^, waar, zo wel als andere, die zig voor Ons opuoen, om aan Uwe Majefteit het levendig belang te betuigen », WelkWy neemen in al. los rwat uwen Koninglyken Perfoon betreft zo wel als den Voorfpocd en Wclwttrt Franfche Monarchie. Wy hebben het groorfte genoegen ondervonden, v«n in den Brie,van uwe Majefteit, de verzekering te ont£ 6 atog^.  1081 GESCHIEDENISSEN DER moeten, om de wederzydfche betrekkrger! , welke tusfchen Haar en Onze Republiek ftand grypen,meer en imer be'lenii^ te maaken , en vermits Wy met dezelfde gevoelens be. zz'eü zyn , zullen Wy aan O'^ze zyde alle zorg aanwenden, om dezelve aan tp kweeken, en metr en meer-te bevesugen de gelukkige banden , die de Franfche NEtje met de. Onz& vereenigen.'1 Waar mede enz. Niet lang na het febryven en afvaardigen van deezen Brief van hunne Hoog Mogenden^ kwaai ook den Heer Gouvernet, nieuwe Ge. zan? des Konings van Frankryk in 's Graa* yenhaage aan, en gaf aan den Heer Voorzit, ter ter Vergadering van de Algemeene Staaten, zyne Geloofsbrieven over, waar na hy eok door hunne Hoog Mogenden, in de genoemde hoedaanigheid is erkend geworden ■ — Midlerwyl hadden de Staaten, zo wel als de lioningen van Groot Brittanje en Pruis/en, hun »e uiterfte poo^ingen aangewend 5 om den Oor-  VEREENIC.DE NEDERLANDEN* JCty- log die tusfchen het Oitomanvifche Ryk hit Huis van Oostenryk en de Keizerin van Rushnd, m reeds drie Jaaren geduurd had, te doen eindigen en in eene beilendige Vrede te veranderen. Dit heilzaam werk was isn zo verre gevorderd, dat 'er den vierden Augustus te Sistovi een Verdrag van Vrede tusfchen ,de twee eerstgenoemde IMogcndheden gefloten wierd, onder bemiddeling van Groot Prits- a waar in zig het Koning'yk H-ais van Bcmbon en hct'Koningryk van Frankryk mogt bevinden."' — Onderwy! had de, Koning van Frankryk ver* fcheidene Rrieven afgevaardigd, zo aan zyne Broeders, deGiaavenvanjP/oy^kc^en Ariois, als aan zyne Nee ven dePrinsfen vsn_GorJdé,Boarhrm en Enghlsn, wanrby dezelven vermaand wierden om ten fpoedigften in Frankryk weder te rug te komen en zig, eeven gelyk Hy, aan de nieuwe Staatsgefteldheid te enderwer»» pen. Doch geenen van dezelven betoondenhier ecn;gen lust toe te hebben , en 'sKonings Broeders poogden integendeel de Keizer en de Koning van Pruisfen, hoe langs hoej meer in hmne belangens te trekken, openlyk om beftand van die Mogendheden vraagende. Ge. mel-ie Vorften hielden hier op faamen een mond^efprjk, waar na zy hun Antwoord aan de beiden Prinsfen lieten toekomen 5 welk Arrt • woord behelsde, dat zy beide het verlangen en de Vertoogen der Graaven van Provence en Artnis " gehoord hebbende, verklaardon dat zy den toeftand waar in de üoring van Franktyk zïg tegenwoordig bevond-, befchcuwden als^  VEREENIGDE NEDERLANDEN. li? als een algeméén belang voor alle de Souvereinén van Europa, hoopende dat dit belang zoude erkend worden door die Mogendheden welkers hulp verzogt was, en Jat zy diensVölgens niet zouden "weigeren om, te gelyfe met gezegde iïunne Majefteiten, de kragtdaadigfte middelen, met betrekking tot haare mart, by der hand te neemen, ten einde den Koning van Frankryk in ftaat te {tellen* van in de volmaaktfte vryheid, de grondflagen eener Monarclïaalc Regeering te beyestigen, eeven zo Overeenkomitig met de Rechten der Souvereinen, als met het welzyn der Franfche Natie. Dan, en in dat geval, had* den hunne Majefteiten béfloten, om fpoedig en gesneenfchaplyk, met de noodige magt te handelen, ten einde het Voorgeltcld en ge» meen oogmerk te bereiken , zullende intusfchen aan dc Troepen de noodige teveclen gegeeven worden, om zig gereed te houden." Z. Alle deeze zaaken gaven geen ganfrig vooruitzigt op het behoud van de Vrede ia het daar op volgende Jaar. V, Eer dit Jaar 179;. t;og ten einde wijs, F 4. trof  1.3 GESCHIEDEN ÏSSEN DER trof dit Gcmeenebcst nog een zwaar verlies», door !iet verongelukken van 's Lands Oorlog, fchip Brielle. Gemelde Schip dat zesendertig ftukken Gefehut voerde, en onder beve* van den Zeekapitein Gobius ftond, was met eenig Krygsvolk naar Demerary beftemd, doch had het ongeluk van op den tweeëntwintigften December, des avonds ora zeven Uuren4 met dik mistig, regenagtig en ftormig wcör, zo dat men niets van zig af konde zien, op de Engel(che wal, niet verre van Falmouth te ftranden. Zo dra het zelve ftiet, wierd het aanftonds zo lek, dat in weerwil van alle de pompen, ten een Uur alles door het ruim en tuslchendeks r dreef. Gelukkig was genoeg' 2aam al her Volk gered geworden, door de hulp der Enoelfchen en de Scheepsfloepen, doch een der Officieren met vier Mannen van de zig aan Boord bevindende Landtroepen, waren verongelukt, door dien zy, in de Sloepen willende overgaan en door de mist niet kunnende zien, in Zee fprongen. Ook had een Kapitein van de Lanitroepen, met twee Scheepsluitenants en vyftien Mann n, vieren twitt»  M.'*ujs&ti*.?„, -Tinto» * c'lf^r^ fJl BKGJRAVKNIS VAN DBN KENEHAAI, DE MAILXEBOIS.   VEREEN IGDE NEDE RLAND2 N.' I2C> twintig Uuren, zonder eeten.of drinken, in een Sloep, op de Zee gezworven, eer zy aan= Land hadden kunnen komen. Z. Aan welke geyaareni is de ongelukkige Zeeman niet al bloot gefield ? V. Eenige dagen te voren, naamlyk den dertiendèn December, was te Maastricht overleden de Generaal Graaf de Maillebois, welken Heer uit de Franfche in den Hollandfchen Krygsdienst, op aanpryz'ng van den overleden Koning van Pruisfen, was overgegaan. Zyn Lyk wierd, vier dagen laater, des avonds ten zes Uuren, op eene plegtige wyzc ter Aarde be. iteld. Veertien Sergeanten lagen het zelve op eene Treurwagcn , welke gevolgd wierd doortwaalf Koetzen, verzeld van eeven zo veel Geestelyken, de twaalf Apostelen verbeeldende, houdende ieder van dezelven eene brandende Toorts in de hand , en met deeze Statie geleidde men het Lyk naar de Parochie Reik van St. Catharina. 's Maandags daar op volgende, wierd aldav des morgens ten elf Uuren,. door denP.istoor van de g-nr>emde Kerk. eene plegtige Misfe voor de raste zyner Ziele ge\ 5 • d;uu>.  tgpa os-sear^Btf w 19*mt der- daan. Het Chaior der Kerk was met zwarte llouwgewaaden behangen, en in 't midden der Kerk vertoonde zig een Catafalque of Rouwgraf, omzet met witte Flambouwen en boven de K st veifierd met een Adelyke Kroon van Paarlen. Voor aan lag het Ridderkruis van Sc. Louis, benevens de Cordon bleu, of blaauwen Ordensband , terwyl op de beidezyde der Catafalque, de Degenen zyne fchede geplaatst waren, Deeze plegtige Misfegefchiedde in de tegenwoordigheid van devoornaamfien der Roomschgezinde Krygslie» den, benevens een groot aantal van andere.Berfoonen van Rang en aanzien.  HONDERD ën [NEGENDE GESFRSIC. 2 9- ii o u Ci Vèrvotg dèr Franfche Conjlitutie. Gedrag? van den Keurvorst van Tri er, Befchuldn gingen tegens de Franfche Prinsfen. — Verzoek der gevluchte Hollanders aan de Nationaale Vergadering , Antwoord- yam den Pref/dent d'Ayerhoult aan dezelve.. Verbond tusfchen den Keizer en Koning* yan Pruisfen. Ongenoegen in Bra- land oyer de Geldyerfpillivgen. Verzoekvan den Prins Erffladhouder aan de- Algemeene Staaten.- Ncta der Regesring yante-. Qostenrykfchi Nederlanden. Brief'yam & 6 dam  $2 GESCHIEDENISSE N DER den Razdpenfionaris van Holland aan den* Refident der Staaten te Brusfel. Gevolgen van deeze zaak. ——— Publicatien der Regeeringen van Amfleldam en Haarlem, - ' ■ Dood van Keizer Leopold de Tweede. Verklaaring van den Koning van Hongaryen. Moord aan Jen Koning van Zweeden. Strafoefeningen aan den Moorder enz. ■ — Oorlogsverklaring der Franfche Natie aan den Koning van Hongaryen. —— Proclamatie van de Regeering der Oostenrykfchs Nederlanden. — Kragtige Aanfpraak van den Generaal de la Fayctte aan het Franfche Leger. ]—— Zonderling Adres aan de Franfche Troepen. — Komst van den Pausfelyken Nuntius Brancadoro in de Nederlanden.— Zwaare Brand te Amjïelveen — Schrikkelyke Oreaan op 't Mland St Euftatius. co n. N u korhen wy tot het Jaar 17-92? Vader, J», wy komen tot een Jaar het welk *es overvloed van gewigtige Gebetirenisfen-  V5KEENIGDE N ED ERLANDEN. opgeleverd heeft, cn her welk in de Jaarbocken des tyds altyd gedenkwaardig ?al z\n. Wy beginnen ons Verhaal, van het zelve met het vervolg der Onlusten in het Lelyryk, tot het welke wy altyd zo veel betrekking gehad hebben, en 't welk thans Gevallen ont« wikkelde die eindelyk voor ons Gemeenebest zelve zeer noodlottig geworden zyn. Dc Verbindtenis, die Keizer Leopoid met den Koning van Pruis/en had aangegrvan, mishaagde de Franfche Natie zodaanig, dat zy de Koning op alle mogelyke wyze tragtte over te haaien om met zyn Schoonbroeder Leopoid te breeken, en fcboon Lodevsyk hier zeer weinig fust toe had ,. verklaarde de Oorlogs Minister egter, aan de Nationaale Vergadering, dat zyne Majefteit hem gelast had, met de nodige beveelen , om binnen eene Maand, honderdvyftigdui2end Mannen op de. Grenzen te brengen , betuigende voords dat hy zeker was van de mogelykheid om zulks te kunnen doen, dat hy meende met grond opeenen gelukkigen uitflag dier onderneeming te> mogen, vertrouwen, en dat men dus een geest F z vm  534 G&scHiSTiEfïrssEPr de» vnn moedeloosheid frèt&t laaten vaarcn, de Frankryk a's reérgefïagen zoude willen öe fchouwen, wanneer zy haare Fryhcid teaen de Saamenftemmlhg- eetuger Despoolcn gffijp Verdedigen, daar zy zegepraalde, wanneer zy voor een enkel man vry wat gednchter faa» menftemming bevogt. Hierop nam de Nathiteafc Vergadering het BeHuit, „om de Koningte verzoeken aan den Keizer te verklaaren.. dat Hy met de vreemde Mogendheden nied konde handelen dan in den naam der Frdn* f'he Natie, en uit kracht van zyn veiinoaeri het welk hem door de Cönft.'tutie was op^edraagen.Vöords, órh den Keizer te vraagen °o{ Hy^als Hoofd van 'tHuis vanOostearyftJ,-, vreede èn goede verftandhouding met de Franfche Natie meende te leeven, en of Hy van alle Verbonden en Overeerikomfïen tégen de Sou. vereiniteit, de onafhanglykbeid en veiJïghi ié der Fianfche Natie gericht, afftand wilde doen, en zo de Keizer ih gebreeke bleef, om aan de. Franfche Natie, voor den eeif ten Maart eene geheelè vclkomene voldoening i p 4e bovengemelde Punten te geeven, zyn {} u ZWj>  VE R E E N I G I> E ft ÉCER L A N D E N. ?35 zwy^en zo wel, sis cl!/ uitflèflend of yïttvhrchtzockend Antwoord , ris eene Oorlogsverklaaring zoude aangemerkt worden. Erf einde'yk zoude men den Koning verzoeken , om voord te gaan met. het: neemen van de vaafdigfte maatregelen, op dat het Leger in ftaat mogt zyn, om op het eerfre bevel,welk daar toe gegeeven zoude worden, in 't veld te gaan." Z. Wat antwoorde de Koning op deeze Verzoeken ? V. Dat Hy de zaaken in ernftige bedending zoude neemen, en 't gevolg hier van was dat zyne Majefteit de volgende merkwaardigen Brief aan de Nationaals Vergadering liet toekomen u ,r|Ik heb , myne Heeren l het verzoek nagezien, dat gy my, by wyze van Befluit hebt doen aanbieden.. Gy wett, dat volgens- de Conftitutie het alleen aan my Haat, da Staatkundige betrekkingen bu:ten's Lands te onderhouden, de Onderhandelin*gen te beftuuren, en dat het wetgeevende lichaam over den Oorlog, niet. dan op myrj formeel en noodziakelyk voorftel kan raad.  t?6 CESCKIEDENISSEN DE ft pïeegen. Gy kunt my zekcrlyk voorfteller* alles in Overweeging ie neemen, wat de Na» t onaale veiligheid en waardigheid betreft, maar uwe aangenoroene wyze is vatbaar voor gewigti^e aanmerkingen. Ik zal die nu niet ontwikkelen, het gewigt der omffondighedert vordert, dat ik my meerder bezig houde met de handhaaving der overeenkomst onzer gevoelens, dan aanhoudend myne Rechten beweere. Ik moet u derhalven doen wectcrr-, dat ik dei Keizer eene ftellige Verk las ring., over de vo^rnaamfte Punten van uw Verzoek heb gevraagd. Ik heb met dezelven de achting bewaard , die Mogendheden zig onderling fchuldig zyn. Zo wy den Oorlog bekomen., laat ons geeoerlei onrecht aan ons te verwyten hebben , welke dien heeft uitgelokt. Deeze zekerheid alleen kan ons de o-ivermydelyke rampen helpen draagen, welke zy met zig voert. Ik geloof d.;t het roemwaardig voor my is in den naam eener Natie ra fbreeken, die zo grooten moed betoont, eh ik zal dt onberekenbaar middel van magt ëoen gelden." JtTat  V E R. £ B.NIGDE NEDERLANDEN. 13? Wat kan ik [vervolgde de Koning] oprechter bewys geeven van myne verknogtheid aan de Conjiitiuie, dan zo veel e maatigheid te gebruiken in Onderhandelingen, welke tot Vrede ftrekken, als fcbielykheid in de toebereidzelen, die ons vergunnen zullen om, des noods binnen zes wceken in het veld te komen. Het onnistigfte mistrouwen , . kan in dat gedrag niets andeps vinden, dan vereeniging van alle myne pligten. Ik herinner de Vergadering dat dc menfebelykheid verbied , het vermengen van eerjigerlej geestdrift met verklaaring van den Oorlog, zodaanig een befluit moet eene daad zyn, welke ten rypfïe overdagt is , want het is eene uitfpraak in den naam des Vaderlands, dat deszelfs belang de opoffering vorderd van een groot aantal haarer Kinderen. Ik waak nogthans voor de eer en veiligheid der Ka. tie, en zal uit al myn vermogen het oogen blik verhaasten om de Vergadering te deen weeten, of zy Haat kan maaken op den Vrede, of befluiten moet tot den Oorlog." Ladewyk dc Zestiende, had hier op ook aan Keiier Leopoid gefchreven, en de vernietigd,  138 GESCHIEDENISSEN DER ging van de Overeenkomst der Mogendheden verzogt. en voords een f'chielyk en beffïsfend Antwoord gcëischt, waar door men de Troepen wederom op den voet van Vreede zoude kunnen brengen. Z- Wat verklaarde Keizer Leopoid daar op? V. Zyne Majefteit "gaf ten Antwoord ; dat Fy geenszins met Franhyk wilde bredken , en zeide nimmer gedagt te hebben, z;g mét den inwendigen toeftand des Franfchen Rykiste bemoeien, veel min de orde van zaaken, door de Conftitutie bepaald , te ftooren', doch dat Hy, ziende het gevaar waar in deKoning was,, terwyl het Ryk met eene ge. heele omkeering bedreigd wierd, met de andere Mogendheden maatregelen had genomen om den Koning en het Ryk te redden, hebbende de Staatkunde van Ewopa, en de rang die Frankryk daar. in bekleed, zulke maatregelen, om'bet van deszelfs ondergang te be* vryden, gevorderd. Voords verklaarde dc Keizer, dat die overeenkomst tusfchen de Mo gendheden fteeds bleef voordduuren, doch de uit-»  VERE2NIGDH N E D 5 R L A N 9 B N. Igp iWtwérfcfng was geheel ondefgefchikt aan het geen \r 'm Frankryk gebeurde , indien de Perfoon des Konings bedreigd wierd»indien de Republicfceinfche geest ve?d won, en dezelve de'Monarchie tragtte ie vermeien , dan zoude Hy Zig, met de belanghebbende Mogendheden, genoodzaakt zien, ter handhaving van de Orde en het evenwigt van Europa , 'er tusfchen te komen." Z. Hoe wierd deeze Verklaaring des Keizers in de Nationaale Vergadering opgenomen? V, Niet zeer gunftig , gelyk gy ligt kunt denken. Het zelve hragt zelfs weder nieuwe ©must voord en de meeste Leden der Nationa*. 'Ie Vergadering fielden : dat dit Antwoord do Vergadering beledigde en duidelyk de geheime 'gevoelens des Keizers bewees, dat het lafheid -Zoude zyn een Vorst te fpaaren, die noch 'Vriend n:cb Bondgenoot van Frankryk wi de 2yn. en dat den Oorlog beter was- dan de moeielyke en kostbaare onzekerheid. De Heer Whrtiteutt, in te vcorige Onlusten in ons Gemeencbesc zo wel bekend, en die thans me- da -Zoude zyn een Vorst te ftiaaren. gepoogd te verwekken, eene menigte Rebellen by zig genodigd, vyandïyke toerustingen gemaakt, Onderhandelingen by Vreemde Mogendheden in 't werk gefield, hen om hyftand in Manfchap, Wapenen en Geld, alles open. baar tegen Frankryk gericht, verzocht, in den boezem des Koningryks fchadelyke verdeeldheden aangeblazen, de getrouwheid van verfcheidene Agenten der publieke magt getragt te doen wankelen, verdachte Verftandhoudingen in bet  144 gbschi f.de nis se n der bet binnenfte des Ryks onderhouden , en in des Konings naam zelfs toe in den boezem va» ■Frankryk geworven te hebben. — O verweegende dat de maatregels , in't begin van Novem« ber typ* door de Nationaale Vergadering voor» gefchreven, en het u'tftel het wek zy toegdtaan hid, niets anders hadden uitgewerkt, dan de itoutheid der Rebellen te vermeerderen, op. roerige en onbillyke antwoorden op de broe» derlyke vermaaningen des Konings te veroorZaaken, aanmerkelyke Krygstoerustingen noodzaakelyk te maaken, en voor het Credit nadeelige ongerustheden , gelyk ook eene voor de openbaare rust gevaarlyke gisting, te onderhouden. Zo Besloot de Nationaale Ver. gadering dat 'er reden van befchuldiging waren tegen Louis Stanislaus Xayier. Charles Philip, en Louis Jofeph , Franfche Prins, fen, als mede tegen Calonne, gewezen Controlleur Generaal enz. als overtuigd zynde van aandagen en faamenzweering tegen de gemeene veiligheid van d?n Staat en de Confticutkï." Kort hier na wierd ook 's Konings oud- fte  ver«enigde nederlanden. 145 öe Broeder, de Graaf van Provence, by eene wet, vervallen verklaard van zyn Recht tot eet Regcntfchap des Koningrykg. Z. Hoe gedroegen zig inmiddels de gevluchte Hollanders die in Frankryk waren? V. Voor de Balie der Nationaale Vergadering verfcheen eerlang eene plegtige Bezending van dezelven, met een Request, het welke door de Heeren Abbema, Huber, Boetzeiaar, van Hoeh, de IVh en do Koek van Heusden getekend was, en waarin zy, na eene opgaave hunner verrigtingen, verzochten dat de meergcmeldeVergadering bcpaalen wilde: „ Dat de fomme van ruim achthonderdduizend Liyres, [waaromtrend het Committé der Raporten, ten tyde der Conftitueerende Vergadering had .gezegt : dat 'er geene fpaarzaamheid yoor te {lellen was 9 en dat de Natie zig fiegts had tebeklaagen over de omftandigheden welke aan dezelve geen groot er opofferingen toelieten} by voorraad, grheel en al mogt worden verbleven voor de onderhouden wordende Hollanders. Dat de noodlottige termyn, tot het verleenen van verdere Onderitandgelden, doch op deeze iCXIII. deel. G gon*.  GESCHIEDENISSEN DES ■Somme genomen, mogte worden bepaald op den eerften May aanftaande. i?at ra dat tyddip de vernietiging van Jaargelden, het zy door het vertrekken of afiterven van Vluchtelingen, in diervoegen zoude geregeld worden . dat de helft tot 's Lands Schatkist keerde en de wederhelft behouden wirrd, tot onvoorziene beboeftens van zieke Hoïanders. En eindelyk dat alle deeze onderwerpen ten fpoedigften onderzocht en deswegens een Rapport mogte ingebragt worden." Voords eindigde het ïtequest met eene betuiging van de verkleefd» heid der uitgewekene Hollanders ,aan de Nationaale Vergadering. Z. Wat wierd op dit Verzoek geantwoord ? V. De Heer d'Jverhoult, waar van wy zo eeven nog gefproken hebben, en welke thans Prefident der genoemde Vergadering was, gaf het volgende Antwoord: „Bataaven! Gy welker „ nyverh'eid tot zelfs den grond die gy bewoont „ verent, Gy welken het Romein fche Volk met zyne Vriendfchap verwaardigde, Gy zult „ altyd de Bondgenooten van het Franfche „ Volk zyn, zo lang gy Vrienden der Vryheid „ zult  VEHEENIGDE NEDERLANDEN. tft ,-, zult wezen, De Vergadering zal z?g Ver„ flag lasten doen , van bet voorwerp Vzn „ uw Verzoekfdirift, zy nodigt u om haare „ Zitting by te wooneO Van welks noodiging de Bezending ook onder een groot gejuich gebruik maakte. - Tèrwyi dit alles in het nabumig Frankryk voorgevafien was, hadden de beide Hoven van Weenèk en Derlhi den zevenden February, een gewigtig Ver bond genoten, het welke uit dejvolgende tien Artikelen beftond: voor eerst , zoude tusfcnen detbeide Hoven,voordaan eenevoikomene Vnendfchap en Eendragt heerfchen. Ten twee. den, wierden alie voorige Verbonden, als die van Breslau, Dresden, Hubertsbur? en temen hy het tegenwoordige vernieuwd en bevestigd. Ten derden, Gradeerden zig beide Mogend, heden, hunne Staaten onderling, die zv te genwoordig bezaten, e„ beloofden zig/over en weder, dezelven tegen alle aanvallen té verdedigen. Ten vierden, uit kragtevan dee. ze vrywaaring, zouden de twee Mogendheden werkzaam zyn, ter inftandhending van den Vreede, en zo een van beiden mogt bedreigd G 2 wor-  GESCHIEDENISSEN DER words», zoude dc andere de belediging aan byzondere Perfconen, maar zelfs ftrekten, om in de oogen vin alle Vol. keren, de Waardigheid der. Souvereinen te ver* laagen.'9"" „Dcesc. toeitsnd v«a zaaken moest, [vervolg;  voUde de bovengenoemde Regeering,] gee„ Wel overeen aan hunne Hoogheden den im$ O**» aam de^fe n -- staaten, omtrend de moeielykbed n w «>hmd^ waren aan den volkomen ^ radeer van de goede orde ihon aangezien de zenzen en h„ . - ' 0n" her rn, g 2 Waafizaamkid van: . ¥ ^nvernement Generaal. Ondertussen£«r het Gouvernement, het wflfc A« • • g-caai wierd naar den htvfc dens voord te brengen, ten einde & ZQ t tr,radden'zyin ^ ^enghrx gehandeld zouden worden., ^ m het Gouvernement zig by.onder zoudeto m»> 01" m bunne Hoogheden £ ,i Ring te bezoden w,j^ , ö ds VÖ,doe> * ? * » WtJ«c Lunne belaste D/tr. saa^n zonuen toekomen.. Doch fn . *t> e' • oota m het gevaa' das  ,;,G GESCHIEDENISSEN DER * 'er w««a^ <** b^'S beft0"hd ™ de befchuldSgingen "*"s deïzen '°f Z' zoude het Gou-ernement m voorbehouden, Z de techt.aardipheM «» hunne Hoogheden 2elve zoude toekomen. *u » c*U< de Ra«?rf, van • ook een derde Stukje uk Rrubaml, het.weU S htm door den He, B»^^ „worden , en waar in by het eerfte Au.kel feleM w erd: „ Gelast om «e betzalen aan, het hegunöigen der Verzamelingen vandefV iriotten te Breda.'" Z. Dit Stukje zal zeker weêr nieuwe op- Ziclit verwekt hebben? V DA Raadpenfionaris fchreef ten eerften, aan'den%emelden Heer Hop, ingezet voepen. De gedrukte Blaadjes, No* i en 2, ^ndèr'den Tytel van ExtraBen ^hebben, «eéi verontwaardiging, by alle de Leden van ié Vergadering der Algemeene Staaten ver;„w .. en aanleiding gegeeven tot het be. v,v^' ? fiu.t  V*2 R E E- N I O DE N E D E R L A N D E N* ?5? fluit, welke de Courier jan Uw Hcog Edel Ge-. firenge zal brengen , terwyl men bier by voorkeuze gedagt heeft die zaak niet in het ge* heime Bcfogne , maar in de Vergadering te brengen, om te toqnen, dat men de openbaarrraaking- van dezelve niet vreest, gelyfe ook de meening is, dat-Uw Hoog Edel Geftrenge, alie poogingen aanwend, om dezelven met, den meesten ernst, te doen behandelen." „ Ik dagt weinig, [vervolgt de Raadpen. ponaris] toen dit befluit genomen wierd, daB. ik ook myn deel aan deeze lastering zoude hebben, gelyk ik nu zie, by het aankomen van dit Bericht, Het komt my ondertusfehen voor, dat de flap door Hunne Hoog Mogen* den gedaan, my. genoeg-magtigd, cm by voor» raad, voor myn Perfoon f&J te zitten , dewvl een van beiden zak gebeuren,. of dat hetGou» vernement-dat,Blaadje ontkent, in welk geval ik het, onder,meer andere Pas quilten kan veragteui of dat het een grond heeft in da Registers der, Staaten, geduurende de. onrusten, wanneer ik de Rcgtvaaidigheid van het 6 ? L(iuh.  ï'53 GESCHIEDENISSEN GKR Land op dezelfde wyze als de Algemeene Staaten te hulp kaï roepen , rm de zaak te doen onderzoeken." Z. Wat volgde Her op? V. De Heer Hop vorderde welbaasr voldoening over het gebeurde aan het Hof van. lirusfel , waar op het Gouvernement Generaal, door deszelfs Gevolma^tigde Staatsdienaar liet antwoorden : 5, Dst de Gevolmagtigde zig thans in het geval bevond , om aan de Heer Hop nog veel flerker het leedwezen te betuigen van het Gouvernement Generaal,, over de be'edigende aantyging , bekend gemaakt door de twecd-3 Nota, dan over d'e welke het onderwerp der eerfte uitmaakte, dewyl deeze Hechts betrekking had op Be» dienden van het Stadhouderlyk Hof, daar de andere de gevoeligheid van een der EerdéStaatsdienaars van de Republiek betrof." Dat de flipfte orders reeds gegeeven wakree, tot ontdekking der Autheurs van dat be ledigend voordbrengzel , zullende het. Gou« vernetnent Generaal zig beyveren , om ter ' i&nnisfo. van dta Baron Hop te doen komen, den-  v*e reenigde nederlanden, I59. den uitflag van het onderzoek > dat 'er zoude gedaan worden. Inrusichen konde deGevolmagtigde Minister hem alleen herinneren, de algemeene aanmerkingen, vervat in: het Antwoord, het welk hy de eer gehad' had hem, op zyne eerfïe Nota te geeven: b:trekkelyk de moeilykheid,, die 'er tegenwooidig overal plaats had, om de losbandigheid der Drukpers te beteugelen." „Het was buiten twyffel, (vervolgde de GeVöhhagtigde Minister) dat. geduurende de Iaat-' fle Onlusten in de Nederlanden, het Gouvernement Generaal dikwils , ftdzwygend, 'er de droevige ondervinding van gehad had, dat. Hunne Hoog Mogenden insgelyks dezelfde: moeilykheden onder hunne beheerfehing hadden ontmoet , door naamlooze Gefchriften , welken of hunne Regeering of die der nabuur.ge Mogendheden aanraadden. Het was zeker, (eindigde de Gevolmagtigde Minister) een droevig gevolg van de algemeene gisting, welke tegenwoordig, in Europa, de Josban! digheid der buitenfpoor igheden, met de natuiirJyke: en wettige Vryheid verwarde, enz.5»' Ie*.  lfO~ GESCHIEDENISSEN DB* Intusfchsn was de Raadpenfionaris, in eenebuitengewoone Vergadering op bevel van deStaaten van Holland wegens deeze zaak be* legd, alle de genoegdoening gegeeven, die. by zoude hebben konnen wenfehen, waar by bet federd gebleven ds, behalvcn dat de Heer; Motmans , Raad en Rentmeester van zyne. Hoogheids Domeinen te Breda goedvond atv. ©•m in de Nieuwspapieren te doen zetten, 9, dat hy., eerst van ter zyde en vervolgensopenbaar befchuldigd zynde, als of hy eene, Somme van Honderdduizend Guldens zoudegenoten hebben, voor het belooven van hc«~ fcherming, aan de Uitgewekenen van de Oos» tenrykfche Nederlanden, verklaarde, behoudens zyn recht tegens de Verfpreiders van die logen, dat het zelve was verzonnen en ■ van alle waarheid ontbloot, terwyl, eeven ge— lyk hy openlyk en op de plegtigfte wyze betuigde dat hy. nimmer van de Staaten vanBraband, noch ook van iemand anders in hunnen naam, voor de bovengemelde ol vo:;r eenige andere befcherming., welke en hoedaaüjige die ook geweest zoude mogen zyn,. iets .hes*  xxirr.n.T»! m   VEREEN1GDE NEDERLANDEN. i€t hoegenaamd, veel min eene Somme van hon» derdduizend Guldens bad genoten, by ook al* zo een ieder durfde uitdaagen, om dienaangaande eenige bewyzen te berde te brengen , en voords de Verfprciders van dat gerucht hield voor openbaare Lasteraars." Z. Wat was 'er verder in Holland voorgevallen ? V De Regeerïng van dmfleldam liet aldaar,, den negenden Maait, afkondigen, „dat hunne Edel Groot Achtbaaren tot hun genoegen gezien hadden , dat door de goede Burgery en Ingezetenen hunner Stad , aan de heilzaame Waarfchouwing van den. elfden Odober en ne. genden December i?H?. wegens het dtaagen van Oranje Veifieifelen was voldaan geworden. Dat ook thans de Eensgezindheid meer en meer begon te hetleeven, in zo verre dat Hunne Edel Groot Achtbaaren geoordeeld had • d.-n ,dat wanneer de voornoeindeVVaarfchouwing n wierden ingetrokken, de herinnering zelfs aan de voorige Verdeeldheden, daardoor, nog. meer zenden kunnen verminderen. Hierom, vonden myne heeren van den Gerechte goed, in  l6i GESCHIEDENISSEN DER in ti trekken en buiten kracht te Ptellen de voorgemelde aanmaaningen tot- het dratigen van cenig Oranje Teken, en de Verklaaring by de voornoemde Waarfchouwingen van den Ja; re 1787. gedaan, wordende deswegens a-m een iegelyk daarom trend volkomen vryheid gelasten. Egtcr met uitdrukkelyke Vernieuwing der voorige Voorziening hunner Edele Acht» baaren tegen het plegen van moedwil, of het gebruiken van eenigen dwang ten deezen aanzien." „Voor het overige vermaanden Myne Heeren van den Gerechts, elk en een ieder op het kragtigfie, de Verbittering, welke nog in deeze of geene Gemoederen plaats mogt vinden. geheel te verbannen en indachtig te zyn, dat de Eendracht het middel was 'geweest, waar door de Republiek was bevestigd geworden,, cn waar door haar Aanzien en de Welvaart van haare Ingezetenen, federd tot eenen zo hoogenTrap geklommen waren. En nadien by myne Heeren van den Gerechte in oveiwecging genomen was , of 'er niet eenige nadere fchikkingen, met opzicht tot de Sckuttery, wanneer  VE RBENÏGDE NEDERLANDEN. Reer dezelve onder de Wapenen was, behoorde gemaakt te worden , zo was dienaangaande by Hunne Edele Achtbaaren veiftaan , by dee» zen zich te gedraagen aan dc Publicatie van den zevenentwintigen December, des Jaars i/87. en wyders dezelve in zo verre te vermeerderen, dat zo wel de Officiers, als de gemeenc Schutters, wanneer dezelven onder de Wapenen zouden zyn, eene Oranje Coearde aan den Hoed zouden draagen, en wel in. alle de Compagnien op eenen gelyken voet, volgens Model, door Coionellen aan de Keeren Kapiteinén ter hand te ftellen, ten einde zulks nimmer zoude dienen, om eenige verfcheidenheid van denken aan te duiden. "~ De Heeren van Haarlem volgden welhaast dc voorbeeld, en gaven mede een 3 diergelyke Publicatie tn 't licht die genoegzaam in dezelve bewoordingen , als die der Regeciiag van Amjleldam vervat was. Z. Eu dus was het volkomen vry gefield, zig al of niet met Oranje Tekenen te verheien , na dat men het ruim vier Jaaten alge» fteen had moeten draagen. V. On.  £04 OBSCH2EBENISSEN DER V. Ondertusfchen had men hier re Lande r de onverwagte tyding uit Weenen gekregen van het overlyden van zyne Keizerlyke Majefteit Leopoid den Tvseeden , het geen in. de tegenwoordige ïydsomftandigheden vry wat opziens baarde.GemeldeVorst was den achtentwintigften February , door eene Zinkingkoorts overvallen, verzeïd met bezetting op de Borst, men deed zyne Majefteit wel Adcrlaat-m, doch in weerwil van deeze Adcrlaating en andere toegediende Geneesmiddelen, verhief zig de Koorts den volgenden dag, hoe langer hoe heviger,, waar op men de Aderlaftrng tot driemaalentoe herhaalde, waarna de Monarch eeniöj ver. ligting gevoelde. De nagt was eg ter zeer zorgelyk doordien de krachten zeer fterk begonden af te neemen, het welk van dat gevolg was, dat zyne Majefteit, des morgens daar aan volgende, met geweldige beweeging, aan het Vomeer en geraakte, en niets meer binnen konde houden, bet welk tot in den namiddag ten drie Uuren duurde, wanneer Hoogstdezelven, al vomeerende, in de Armen zyntr Getnalinne, den geest gaf* Gemelde Vorftm was alleen in- dau  V E RSEN IGDB NEBERLANDSK, l6$ dat hachelyk tydftip by haaren Gemaal, dewyl zy den Kamerdienaar, die benevens haar den kranken Monarch oppaste, eeven van te voo. ren had uitgezonden. Dus overleed Keizer Peter Leopoid Jofeph, na dat hy omtrend vyfenveertig Jaaren geleefd, en nog geen twee Jaaren geregeerd had. V. Met wie was zyne Keizerlyke Majefteit gehuwd geweest, en hoe veel Kinderen heeft hy nagelaaten? V. Hoogstdeszelfs Gemalin was Maria Loui. fa, Dochter van Karei de Pierde, Koning van Spanje , welke haaren Keizerlyken Gemaal flechts weinige weeken overleefd heeft en uit dit; Huwelyk waren de volgende veertien Kinderen gefproten, als Maria Therefia, gehuwd met den Koninglyken PrinsAn* tonius van Saxen, Franchcus Jofephus t thans regeerend Keizer, onder den naam van Franciscus den Tweeden, Ferdinand de Derde, Groothertog van Toscaanen, Maria in de Oostenryk fche Staaten, welken als vy* and'yke maatregelen kunnen worden aangemerkt, ook zyn deeze verzamelingen uiers, in vergeiyking van die door Frankryk gemaakt zyn geworden. — De Koning van Hongaryen en geheel Duitschland, zuHèn mogelyk nog meerder moeten doen, ten einde de inwendige Vrede in hunne Landen te handhavenen, welke door het voorbeeld der Franfche Onlusten en de ftrafbaare handelingen van de party der Jacobynen worden ontrust, maar die Mogendheden zullen nimmer tocilaan * dat men haar de handen zal binden ,waar toe niemand recht bezit Wat nu aangaat de ' Verbintenisfen en Overeenkomst tusfchen het Hof van ff'eenen, en de aanzienelykfte Mag. ten van Europa gefloten, het zelve zal die niet laaten vaaren, dan na dat de Franfche Natie de faamenzweeringen en bedryven van e:ne blceddorftige fatlie, die zig bezig houd met het verwekken van oproeren en geweiddaadigheden, tegens de Vryheid des Konings en de trouw der Verbonden, zal hebben beteugeld. — Doch moeten haare oogmerken es kunst-  C68 GESCHIEDENISSEN DER kunstgrepen beven dryven, dan vleit zi» <*gter zyne Majefteit dat het verftandige en voornaamfte gedeelte der Natie de O vereenkorast tusfchen de Mogendheden, w.lker oogmerken aile vertrouwen waardig zyn, zal befchouwen als een yertroo:tend vooruitzigc van onderfteuning voor het zelve en voer de ge* wigtigfte Cri/is, die 'er ooit voor de belan» gen van Europa heeft beftasn.'' Z. Uit deeze Verklaaring is duidelyk te merken dat de zaaken hachelyker begondeH te worden. V. Osderwyl gebeurde thans weder iets, waar over geheel Europa verbaast en verwonderd ftond, en het geen aan de gekroonde Hoofden op nieuws vry wat fchriks vervvekte.Ik bedoel de moord aan Gustayus den Derden , Koning van Zweedea gepleegd, zo zonderling in cleszelfs begin en voordgang als vieemd in deszelfs gevolgen. . Z, Zoud gy my 'er niet eenigzins een omftandiger Verhaal van mede kunnen deelen, dewyl het ook al een der gewigtigfte Gebeureeisfea vao den jaare 1792 geweest is ? V. Met  VER3ENIGDE NEDERLANDEN. Ic> V. Met veel vermaak. Er zoude dan den zestienden Maait, te Stokkotm in de Operazaal, gemaskerd Bal zyn, het welke den voornoemden Koning ook by zoude woonen, doch des avonds aan tafel zynde, en dus al' voorens Hoogstdezelven zig naar de genoemde plaats begaf, ontfing hy een naamloos Briefje waarby men hem ernftig bad , zig toch niet naar het Bal te begeeven, ja zelfs het geheele Jaar alle Bals te ver myden, voords niet rmtliaga te gaan, maar integendeel op zyns hoede te zyn, ten minflen voor eene geheele Maand, alzo 'er een gewigtigen toeleg op zyn leeven gemaakt was. Z. Maar wie had dit Briefje .gefchreveft 9 en aan den Koning doen overhandigen ? V. Men heeft naderhand ontdekt dat de Majoor Lelietthorn, {Tchoon gantsqh geen Vriend van Gustayus, doch te edelmoedig om deszelfs moordenaar te worden] het zelve gefchreven had. De Koning gaf egter > tot zyn ongeluk, geen geloof aan deeze vermaa. ning,alzo hy reedsuneermaalen diergelyke Brieven ontfangen had, zonder dat 'er iets opge- XXIII. DEEl. H vcJ ^  §60 GESCHIEDENISSEN DER volgd was. Zyne Majefteit vertrok dstn, even na elf Uuren, naar het voorgemelde Bal, doch was naauwclyks in de Zaal verfchenen, wanneer hy door een der gemaskerden, met een Pistool, boven de linker heup gefchoten wierd , niet verre van de rugge. graad. De gekwetfte Vorst, had egter nog zo veel krachten, dat hy in een nabuurig Kabinet konde gaan , en nog met zyn en Vriend, den Graaf van Armfeld, en verfcheiden andere Hovelingen en eenige vreemde Gezanten fprak. Voords wierd den Koning naar het Slot gebrage, Adergelaaten en te bedde geholpen, waar ra Hoogstdezelven onder de handen der Artfen geraakte. Gustayus ftond de operatien der Heelmeesters en de pyn der wonde ondertusfehen met de grootfte heldhaftigheid door, en gaf op zyn bedde gehoor zo aan zyne Famielje, als aan de Ryksamptenaaren en de vreemde Ministers. De Genees* meesters gaven ondertusfehen vry gunftige berichten wegens den ftaat der Wonde, endeeden dus op de mislukking van het moorddaadig oogmerk hoopen, doch het bleek nel dra  VERBBNIGDE NEDERLANDEN» ï;~? dra dat zy zig in hunne verwagtïng bedrogen hadden, want Gus&aws de Derde, ver. wisfelde den negenentwintigflen Maart, 's mof. gens omtrend eïf Uuren, dit tydelvke met het eeuwige leven, na dat hy op eene tref. fende wyze van zyne Gemaün en Zoon, den Kroonpiins:aficheid genomen had, ftervendé dus met diezelfde ftandvas^gheid en moed, die zyn geheele leven gekeamerkt had. Z. Hoe oud was zyne Majefteit geworden ? V. Twcenveertig Jaaren en twee Maanden, hebbende cerentwint'g Jaaren en ruim eene Maand, met veel roem geregeerd. Z Maar wat is toch de oorzaak van dit moorddaadig bedryf geweest, en welke Perfoonen hebben 'er zig aan fchuldig gemaakt? V. Men zegt dat de haat des Zweedjchett Adels tegen den Koning, wegens de Staatsomwenteling in 't Jaar im, den Oorlog tegen Rusland in 't Jaar i738. het fluiten van een Verbond met dat Ryk, mm in mQn z[g ingeval-van biunenlandfcheOnlusten, onderJin'gen hyftand beloofde en liet aan teel daiGustavns  17* GESCHIEDENISSEN DlR in de Franfche zaaken genomen had, de aan* leidende oorzaaken tot 's Konings dood ge» weest waren. De voornaamften welken tot de?ze moord famengezworen hadden, waren de Graaven Horn en Ribbing, benevens den afgedankten Kapitein Ankerflrom, weike laatstgenoemde de daad wezenlyk verricht heeft. De moorder wierd ook welhaast ontdekt, en oj de volgende wyze geftraft. Eerst wierd hy eerloos verklaard, en van alle zyne Burgerrechten vervallen. Vervolgens ftond hy drie dagen achter een, twee Uuren lang aan de Kaak, en wierd met zes paar roeden gegees» feld. Eindelyk wierd hem het Hoofd en de Regterhand afgeflagen en zyn Lichaam aan eenen Paal vastgefpiest. Zyn naam aan de Kaak gezet, en aan de openbaare weg de volgende woorden in eenen fteen gebeiteld: De moor* der des Konings gfohan 'Jacob Ankerfirom* Zyne Goederen wierden door 's Konings Broeder, die Regent van het Ryk geworden was, aan zyne nog zeer jonge Kinderen gefchon. ken, doch dezelven moesten zo wel als zyne verdere Bloedverwanten eenen anderen naam aa  f VBRBENIODE WEI>ERLANDEN. m •wneemen. Over de Graaven IRrn en Rik. *ng was mede wel de doodftraf uitgebroken, doch de bovengemelde Regent verander, de dezelve in een altyddnurende Ballingfchap uit het Zweedfche Ryk, agtervolgens de laatlte wil var, wylen Koning Gustavus % die oP zyn flerfbedde verzogt had, dat memand anders' met de dood geftraft more worden, dan hy, die zynen ftrafweardige hand aan den Koning gelegd had, Z, Dit edelmoedig gedrag van dien Vorst maakt zyne gedachtenis beroemder, dan alle zyne Overwinningen in den Oorlog die hy by zynüeven benaa'd had. Doch iaat ons nu tot andere zaaken overgaan. V. Geduurende dat dit alles in Zweedt* gebeurde, bad men in Frankryk mede niet onledig geweest. De Nationaale Vergadering aldaar had nu het bepaalde befluit genomen om den Ocrlog buiten 's Lands te voeren en' dezelven dus aan den Koning van Hongaryen openlyk te verklaaren, voorreden bybrengende „dat dien Vorst geweigerd had afftand te doen van zyne overeenkomst met de Mogend-  \J\ CS5CHÏ.EÖSN!SSEN DER' feeden, die zig tegen Frankryk verbonden hadden, dat Hy daarenboven zyne Vyandlyke toerustingen voordgezet , en op de Nationaale Souyereiniieit inbreuk gedaan had, door te verklaaren dat Hy de zaak der Vorften die Bezittingen in den Elfas hadden, doch de fchadeloosftellingen, welken hen aangeboden^ waren, gcduuriglyk hadden van de hand gewezc & wilde haadhavenen, d*t Hy getragt had de Franfche Burgers onder eikanderen te verdeden enz." Voords verklaarde de bovengemelde Vergadering dat het geval van hooge noodzaakelykheiddaar was , overweegendedat 's Konings gedrag -geen hoop meer overliet, om doormiddelen vanonderhandeling,d:eten eene■indalen uitgeput waren, verbetering te bekomen van de bezwaarnisfen, die tegens eene Oorlogsvcrklaarin-» opwoegen." Eindeiyk bcttuigde de Nationaale Vergadering, ,, dat de ■Franfche Natie, getrouw aan den Eed welke •zy gedaan had, van geenen Oorlog te onderneemeu, met een oogmerk van veroveringen te maaken, de Wapenen niet opvatte dan om haare Vryheid te handhavenen, dat den  VEREEN1GDE NEDERLANDEN» den Oorlog, welke zy genoodzaakt was te omlcrneemen, niet anders was dan de rechtvaardige Verdediging van een \ry Volk tegen den oi.regtvaardigen aanval van eenen Koning, dat zy niets verzuimen zoude, om de eigendommen der Volkeren , welken zy alf li are Broeders aanmerkten te ontzien, maar de rampen van dien noodzaakelyken geesfel alleen op het hoofd der Despooten te doen vallen, dat zy by voorraad alle die geencn, welken zig onder haare Banieren zouden willen begeven, ©m haare Vryheid te befchcrmen, annnarö; en dat zy hen eene Bezitting in frankryk zoude bezorgen. Z. Dus was alle hoop tot Vrede en Bs» middeling &%efneden V V. Dewyl de Oostenrykfche Nederlanden het eerst voor eenen aanval bloot lagen, bewoog zulks het Gouvernement aldaar cer.e Kerke Prochmat:e af te kondigen, om de In* gezetenen op te wekken , tot handhaaving van de binnenlandfche Rust en de bcwaaring van derzelver Eigendommen. Deeze Proclamatie was in gantsch geene zachte bcwoorü 4 din •  ty€ ©BSCH1EDENISSEN DER dingen ten opzichte der Franfche Natie opgefield, maar vloeide integendeel over van de bitterfte verwytimren tegen dezelve. Onder andere liet het Gouvernement zig in de vozende bewoordingen uit: De Volken aan ons bellier toevertrouwd moeten wceten en onderrigt zyn, dat het Franfche Koningryk onder de naam van Vtyheid, zucht in de fchande* ïykfte flaverny van alle ondeugden , van alle vervoerde driften en in de ©nvoorbeeldelykfte Regeeringloosheid : er zyn noch Rechten, noch Eigendommen meer. —De heilige Godsdienst welken wy belyden, word 'er openlyk met voeten getreden , de Altaaren 2yn ontheiligd. -Derzelver Bedienaars zyn beroofd , mishandeld , vervolgt , tot in da fchuilhoeken die zy by den Vreemden gezogt hebben, en vervangen door ingedrongenen, zonder zending in de Kerkelyke Regeering, men is zelfs zo verre gegaan, dat mende Herders des Volks, hunne byzondere Klee. ding, welke hen van hunne Kudden moest onderfcheiden , heeft doen uittrekken, —Men heeft in een gedrochtelykWetboek, de Rech. tem  ViREENlGDE NEDERLANDEN. 177 ten opgevyzeld , die de Maatfchappelyke Mensch niet kan genieten , en van welken hy» tot zyn geluk, ftilzwygend afftand deer, zo dra hy onder eene Burgerlyke faamenleeving geboren word. Het is wyders onder dee» ze hersfenfchimmige Wetten,dat men onder» nomen heeft te vergruizen, om verre te werpen en te vernietigen de waare Rechten , die, onder de befcherming der Grondwetten van het Koningryk, van gedacht tot geftacht, zyn overgebragt aan de geëerbiedigfte Rangen , aan wien de Franfche Maatfchappy,. in allen opzigten, de grootfte verpligting heeft, Voords heeft men 't Woord van Eigendom in de plaats van de zaak zelve gefield, met de Eigenaars, door een onafgebroken genot, op bet plegtigftc in 't bezit zynde, *èr van te berooven, en dat alles onder de hedriegelykekleuren van eene Egalueit omtrend hersfenfchimmige Rechten, in de daad niet beftaande, en vernietigd op het oogenblik, dat dezelven zouden kunnen beftaan, döor de verfche/denhëid van karakter, welke den Schepper aan de Menfchen geeft,"op het oogenbhk K 5 dat.  %j® GBSCHIEEf«»23=3-EN-OE-R . dat zy geboren worden, he'n verdcelende op een zeer ohgelyke wyze in zedelyke hoedaa* nigheden, welks onderfcheid nityd het overwigt heefc bepaald en zal bepaalen van het vernuft, de Kerkte, het geduld, de naarft'gheid en zuinigheid Op de ' tegencvergeftelde hoedanigheden , rast al de voordeden, welken 'er de prys van kunnen worden, en die men als alle andere Eigendommen kan overbrcn» gen." Z. Dit zyn al vry Kerke bewoordingen. V. Het Slot van deeze Proclamatie was nogKerker, Dus luidde het: „ Eindelyk moeten de getrouwe Onderdaanen van zyne Majefteit weeten dat, terwyl men tragt om de ver», meende Glorie en Voorfpoed van het Pran* fche Koningryk, [wel eer de bloeiendfte Staat van Europa'} op te vyzeien, 'er in het zelve, noch Koophandel, noch omloop van Geld en Eetwaaren, noch Gerechtigheid, noch Start* kunde is, en dat VVysgeerige Vervolgers van, allen, die niet tot hunne factie belmoren, geene paaien kenden in de buitenfpoorigheid,. iQt welke zy het Volk aanhitzen , dan de- Vei>  vraiBNicsssbdbrlansen, m Verzadiging der misdaad, en \yie zoude, ra d-t alles , b'ind genoeg zyn, o;n het minfie vertrouwen te ftellen in de listige beloften err verzekeringen, welke deeze Tyrannen, aan. de Volkeren doen, die zy tragten onder het juk te brengen, van naamelyk hunne Eigendommen, Godsdienst, Rechten ,Privilegiën enConftitutien te eerbiedigen, zy, die, na hef gezag en de Publieke Magt in Frannryk ingenomen te hebben, met eene tot nu toe onbekends fchaamteloosheid en euvelmoed, de openbaare en plegtigfte Verbindtcnisfen, alleGodlyke en Menilhelyke Wetten, en ai wzt heilig op de Aarde is , fehenden. Zy, die,, op het oogenbl.k, dat zy meester van eene' Provintiewierden, niet zouden draaien, eeven gelyk zy in hun eigen Land gedaan hadden . om zig toe te eigenen file de Goederen der Geesteiykheid en van den Adel, zo wei ab-; de Bezittingen van alle de Burgeren enz." Z. Uit dit kort Uittrekzel is duidelyk te zien, hoe fel de Nationaale Verg?de-nncr bw het Gouvernement der. Oostcurykjche Neder* landen gehaat wierd.  itO GESCHIEDE-NISSEN DER V. Midlerwyl was het Franfche Leger op de Grenzen der meergenoemde Nederlanden gekomen, en was aldaar door hunnen Bevelhebber de Heer de la Fayette, op de volgende krag* ïige wyze aangefproken geworden , welke Aanfpraak tegewigtlg is om ze niet te melden: Soldaat en van het Vaderland l „ Het Wetgeevénd Lichaam en de Koning hebben, in naam des Franfchen Volks , den Oorlog verklaard, Wyl het Vaderland door de Conftitutioneele Werktuigen van zynen wil, ons tot zyne verdediging oproept, welk Burger kan 'er zyne arm aan weigeren !" „Op het oogenblik,in welk wy dien Eed, die door de gewapende Naiie aan het Foede~ ratie Altaar uirgefproken wierd , het eerst vervullen, kom ik u myne oogmerken voor» ftellen en myne grondbeginsels herinneren." „ Door de ondervinding overtuigd, dat een kven , aan de Vryheid toegewyd, niet bewaard word dan onder Burgers , aan de Wetten onderworpen, gelyk het zelve zig ook  VEREENIGDE NEDERLANDEN. |ft ooft riet dan door ondergeichikte Troepen laat verdedigen, heb ik het Volk gediendzonder het te vleyen, en in myne geitadige worfteimg tegen de ongebondenheid en regec ringloosheid heb in den aanzienlyken haat van alle eerzuchtigen, van alle Cahaalen verdiend. Thans nu het Leger geen verderffelyke in" fchiklykheid , maar eene on vei breek bas re Krygstucht van my verwagt, zal ik, door dien pligt geftreng te vervullen, de genegenheid, welke zy my vergunt, en de achting welke zy my fchuldig is, biliykeiv* ., Maar dewyl ik vrye Menfchen aan den gebiedenden wil van een Opperhoofd onderwerp moeten wy allen, Generaal , Officieren en Soldaaten, gevoelen, dat in deezen Oorlog [dieeendoodlyken ftryd tusfchen onze gróndbeginzelen en die der Despooten geworden »sj van de Rechten van ieder Burger en van het welzyn van allen, van de ConftUutievcto* wy bezworen hebben, van de onfehendbaare zaak der Vryheid en der Geiykbeid , en eia. delyk van de Nationaale Souvereiniteit ge-han. deld werd, waar over men met geene ver."  f$2 GESCHIEDENISSEN D21 eenising van Krygsmigten, en van gevnarci welken die ook mogten zyn , zoj kunnen buidelen, zonder niet alleen het Fianfche Volk, maar zelfs-ha geheele Menschdom te verraaden t" .,Soldaaten derVryheid ! orn dezelve te verdienen is het niet genoeg dapper te zyn. Zyt geduldig, onvermoeid, uw Generaal moet voor uitzien , en gy gehoorzaamep. Zyt edelmoedig , ontziet den ontwapenden Vyand, Troepen die altyd Kwartier geeven en nooit neemen zu'd.-n onver.vinlyk zyn. Zyt onbaatzuKtU, du het fchanaelyk denkbeeld vanroof nooit de edelh.ii onzer dryiVeeren bezoedeie. Zyt Menschlievend, maakt du o.-ize gevoelens overal bevorderd en onze Wet ■ ten gezegend worden, Zyt eindelyk, gcKk uw Generaal, vast van befluit om ■ de Vryheid te zien zegepraalen, of dezelve niet tc overleeven." , Soliaaten der Conjiilulie 1 vreest niet dat. zy ophoude voor u te waaken , wannncer gy v,oüï haar ftryd. Vreest niet, dat wanneer iy sa fche Soldaaten ter hard gefteld was geworden, en't welk dus luidde: „Het Leger van zyne Majefteit den Koning van Hongaryen en Bohemen-, gelyk ook de Bevelhebbers, hoe zeer gereed, om eenen cnregtvaardigen Aan. val af te keeren, en de ©ntelbaare rampen te wreeken, welke Partymaakers en nieuwigheidzoekers, federd drie Jaaren in Frankryk verwekt hebben , d e , onder den verlokkenden fchyn van hei Helling cn verbetering, waarvan het voordeel algemeen moest wezen, Frank» ryk in de fchande, de heerfcbeloosheid, en in allerlei rampen gedompeld hebben. Dit zelfde Leger ziet zig in de i.oodzaakeiykheid van Troepen te beftryden, by welken wel eer de grondbeginzels van eer tn de trouw voor hunnen Koning boven het keven gefchat wierd.n." Als  l%6 GESCHIEDENISSEN BES „Als wreckers der goede zaak, wens ch ten de Oo ryk thans regeerden, de Natie eerst willende aanzetten tot hVapcnixgm 3 en vervolgens tct 1 > een  Vredebreuk met Keizer Leopoid, «fc Verzamelingen in de Trierfche Staaten ge* bruikt te hebben, tot voorwendzets voor de eerst gemelde*, nu yoorwsndzefy van Oorlog zogten te verkrygen, uit de Antwoorden, wel* hen zy zyne Keizerlyke Majefielt, afdwon. gen. — Te vergeefs had het Hof van IVee* nen, de uitwerkzelen hunner vyandiyke oog. merken zoeken af te wenden, ract door de herhaalde ophelderingen der onrechtvaardigheid van alle deeze betigtingen, welke de een de andere opvolgden , na maate men het bedrag 'er van ontdekte, te ontmaskeren. Dceze zelfde voor ven Jzels, deeze zelfde poogingen van het Hof van fVeenet , orn de Vredebreuk voor te komen , wierden aangevoerd als beweegredenen vm den Oorlog, welken uit naam van den Koning en de ƒ>«;>. fche Natie, aan den Koning van Hongaryen en Boheemen verklaard was geworden." „ De eerlTe deezer beweegredenen [ vervolgd- de Keizer] was de openbaare bef kerming, aan de Franfche Emigranten vergunt. Wm men deeze befcheraiing bybragt, om  VE REEN I O. li E NE 17 R K'LA N D B N. CO3 san da toemstingen in Frankryk, een fchy» te geeven, was hn maar in zo verre als zy zich in fommige Staaten des Ryks tot de gewapende Vergadering der Emigranten Mlftrejrt£, en wel verre dat deeze grief op het Kof van Weenen hechtte, zs. had deszelfs gedrag, ten deezen opzichte openbaare dankbetuigin. gen van wegens de Franfche Regecring ver» worven. De tegenwoordige omkeering van eene oorzaak van dankzegging in eene beweegreden van aanval, bood esne zo fterketegenftry.%heid aan, dat zulks zyne frizcrlyke Majefteit van de moeite ontüöeg om een*, ge verdere aanmerkingen te maaken." Het Hof van Weenen, was 'er zelfs met iever cn goed gevolg over uit, om de andere Duitfche Vorften , Nabuuren van Frankryk, een dergelyk gedrag te doen aanneemen. He* z-elve had daar door de fcbynbaare redenzyner dreigende toerustingen doen verdwynen. Om dezelven te kunnen voordzetten , wierd 'et dcrhalven een nieuw voorwendzel van bekommeringen en verwyt vereisehfc En het wierd ook grctiglyk aangegrepen in ht: bt 1 & ftam  ,SLGJ GESCKISöENISSK N B'ïR fhan van eene Overeenkomst tusfchen wyka I{eizer Leopoid en verfcheidene andere Mogendheden, tot handhaaving van de openbaare Rust en Eer der Kroon."" „ De waare omflandigheden van deeze Overeenkomst waren [volgens de betu:ging van . zyne Keizerlyke Majefteit,] aan gehee! Kun* pa volmaakt beken*. Niemand was onkun» dig dat het zelve veroorzaakt was geweest, door de geweldenaaryen, tegen den Allerchris. telykften Koning geoefFend, en door de gevangenis van dien Monarch gevolgd , dat op de eerfte hoop, Jat hy den wezenlyken trap van Vryheid, zekerheid en gezag bekomen had, d.'e BOOdzakelykis, om het zegel van wettigheid op de Conftitutioneele We ten van eeneh Monarchaafen Staat te drukken, de gemelde Overeenkomst van Jclief, zo.als het was ©p het Voorftel van het Hof van IVeenen % in een pasfief Concert veranderd wierd, welk «iet langer door algemeene maatregels tot daadJykheid gebrast moest worden , ten zy Frankryk op nieuw. in denzelfden ftaat van wan* «de en Volksgeweldenaary verviel, welke vol-  vofrens de begrippen van alle tydcn , den Staat van Regeering'ocsheid kenfchetst. De gemaatigdheid der Mogendheden , die deeze Overeenkomst maakten , was dus gelyk aan de billykheid fiaarer groridbeginzder. De eenvoudigfte denkbeelden der Monarchaale Re . geering wettigden haar, om zig te vereenigen, ten einde den wettigen Koning van Frankryk by te «aan, en aldaar eenen Regeerin-svorm , [welker grondflagen , door de nieuwe Conftitutie zelve, als onfcliendbaaren, erkend en bevestigd waren, zonder dat het geval van een openbaaren opftand plaats greep , niet konden gekwetst worden] voor den gantfchelyken endergang te beveiligen. Van den anderen kant wierden deeze Mogendheden door hunne eigene veiligheid genoodzaakt, zig tegen de invoering van een Systhema van Volksregeerngloosheid te verzetten, waar van men, door de gevaarlykftemiddelen, de ichadelykfte grondbeginzels. in alle de Staaten van Euro* pa, poogde voord te planten. Eindelyk ver. eischte de handhaving der openbaare Rust baare onderlinge vereeniging, ingevade de 1 1 eene  ffo5 geschiedenissen se| eene of an Jore on.lc'r haar mogt aangetast worden. En het was by zon der met oog* merk op deeze taatfje beweegrede van de Overeenkomst der Mogendheden, dat het Hoé van IFcencn, op de Franfche Krygstoeruïthi. gen en dreigingen van inval, met recht, zeer oplettende, het nodig oordeelde, aa, Frank' ryk hiel beftaan daar van te erinnerer , teneinde het te vermaanen, om alle de Souvereine Buitenlandfcho Vorften, door daadlykheden, tegen den eeren of den anderen vanhen , niet te tergen.'" Vervolgens poogt de Keizer, in deeze Ver» klaaring, door allerhande redenen zig van de blaam te ontheffen, als of het Hof van Weenen zelve den Oorlog gezocht en bevorderd zoude hebben,, en eindigt met te zeggen; 9,Z ' [naamelyk de Franfchen] die zig federd zes Maanden hebben bezig gehouden ,. cm op de Grenzen van de Oosienrykfche Nederlc.iden en van Duitschland, alle toeftel yan, Oorlog en aanval te manken, klaagen over de mini-te voorzorg van het Keizerlyke Hof, tot l-eveiligmg van provintien, die pp den gd> fiar.d  VERSENICSE NEDERLANDEN» OC* fland van tweehonderd ivy'cn van het urddenpunc der Keizerlyke Staten geleden zyn, Zy wenden voor dat de Souvereii iteit der Franfche Natie gefehonden is, door de cp. reching van eene Overeenkomst,welks cerlle oogmerk geweest is, den eerigen We.tigen Souvercin van Frankryk te verlosfen , terwyi zy aüe de Sou-ereinen van Europa daagelyks, door de ligtvaa-diglte aanlandingen en haatlykfte lasteringen uittarten en aanvallen, Zy beiwisten hen de belangneeming en het: recht, o n zig over de gevolgen hunner nieuwe Genftitutie te bekommeren, terwyl zy zo veei in hen is, al'e Rcgeeringen zoeken om tekeeren, «loer het vergift van verleiding en opftand over geheel Europa te verfpreiden" enz* Z. Ik denk niet dat deeze Verklaaring veel indryk op ,bet Franfclie Volk gemaakt zal hebben* V. Eeven zo min als het daar op gevolgd dreigend Manifest van den Hcnogvan Bruns* wyk. Bevelhebber over de faamgevoegde Le« .gers van Inirm^-Majefldten den Keizer, en den Koning vaa- Ftuufn, bet welk aan. de In paf*»  £o8 GESCHIEDENISSEN DER wooners van Frankryk gerrgt was, en a'd?ar" zulk eene gisting veroorzaakt had, dat byna ieder te Wapen wilde loopen. Z. Zoud gy m/ n'et eenige trekken uit die Verklaaring mede kunnen deelen ? V< Onder alle de Artikelen van het zelve waren wel voornaamlyk de vierde, zesde, zevendu en achtfte, de merkwaardigfte welke du< 'u;dJen : vierde Artikel, „dat de Nationaale Guardes geformneerd worden, om by voor. raad, zorg te draagen, voor de rust der Steden en van het platte Land, en voor de veiligheid dei Perfoonen en Goederen van alle de Franfchen, tot de aankomst der Troepen van hunne Keizerlyke en Koninglyke MajefLuten, of dat zulks anders bevolen wierd , op ftraffe van 'er in Peribon vcrantwoordelyk voor te zullen zyn. En dat anderszins dis der Nationaale Guardes, welke tegen de Troeoen der twee verbondene Hoven gevogten hadden, en met de Wapenen in de harsd gevat zouden worden, als Vyanden gehandeld, als Rebellen van hunnen Koning en als Verftoorers van de gemeene Rust , zouden worden ge  VEREENIG DE NEDERLANDS K» 20$ Het zesdeArtiket luidde aldus, „dat de Leden der Departementen, Districten cn Municipaliteiren , insgelyks met hunne Hoofden en hunne Goederen verandwoordeivk zouden zyn voor alle de Misdaaden, Brandftigtingen, Rooveryen, Moorden en Gewelddadigheden, welken zy op hun Grondgebied, niet klcarblykelyk getragt zouden hebben tegen te gaan. Dat zy ook verdagt zouden zyn hunne Bedieningen by vcoiraad , te blyven waarnee. men , tot dat zyneAllerchristelyklle Maefteit, wederom in volkomen vryheid betiteld zynde 'er verder in zoude hebben voorzien, of dat, in d en tusfchen tyd, in zynen raam , anders bevolen was." Het zevende Artikel behelsde dat de inwooners der Steden.. Bttrgteh Dorpen enz welken zig mögten verftouten willen, zig te verdeedigen tegen de Troepen hunner Keizeriykè en konirtglyke Majefteiten, en op hen te fchieten . het zy op het vlakje Veld, het zy door Venft^rs , Deinen en Openingen van bu. ne Buizen, terftond geftraft zouden worden, volgens de geftrengheid van het Recht des Oc».  2IO GESCHIEDENISSEN BE ft Oorlogs en hunne Huizen afgebroken en verbrand worden. — Aiie de Liwooners daarentegen, der gemelde St?den, Dorpen of Burg. ten, welken zig zouden haasten zig aan hunnen Koning te onderwerpen, hunne Pooi ten voor de Troepen zyncr Majefteit openci.de, zouden op het oogenblik onder hunne byzondcr- befjherming zyn, hunne Eerfoonen, Goederen, en Bezittingen zouden zyn onder de verdeedigmg der Wet, en 'er zoude voorzien worden, in de algemeene veiligheid yan hen allen en'van ieder in 't byzonler." By bet achrjle Artikel wierd gez^gt , dat de Stad P..rys en alle deszelfs Inwoners ge» houden zouden zyn, zonder onderfcheid, cegenbliklyk en zonder uitllel zig aan den Koning te onderwerpen, dien Vorst in geheele en vol. Ie vrybeid telieiien , cnhem, zo we! als alle de Konin^ykePeri'uoiien, de onfehenJbaarheid en den eerbied te verzekeren, aan welke het Recüt der Nati.ur en der VJsereu, de Onderdaanen , jegens hunne gouvercinen ver. pligten: zullende hunne Keizerlyke en Koaüiglyfce Molteken , pcrfoonlyk voor r-.'ie ge-  VEREENIGöS m?.5-SRLABD8Wi SU gevallen verantwoordelyk rekenen, hunne Hoofden, en, om naar Krygswet, zonder hoop van pardon gevonnist te worden , aHe Leden der Nationaale Vergadering, der Departementen der Diilriclen, der Municipahteiten, en van de Paryfche Nationaa'e Guardes, Vrederech, ters en aïle anderen, wie het cok zoude aangaan. Hunne Hooggemelde Majcfteiten, verklaarden daar en boven, op hun woord v; n Keizer en Koning-, dr.t byaldien het Kasteel der TuUlsris's overweldigd, of den inruilen hoon aan hunne Majcfteiten, de Koning, de Koningin en de Koninglyke Famielje gedaan wierd, zo 'er niet daadtlykin hunne veiligheid ban behoud en hun* nevryheid voorzien w^erds, zy 'er eene voorbeeldige en altoos gedenkwaardige wraak over zouden neemen, door de Stad Parys aan eene Krygsoverromptling, cn eene geheele omkeering over te geeven, en de Aanvallers , aan wandaaden fchuldig bevonden, aan de fixaffen die zy verdiend zouden hebben," Twee dagen laaier vond gemtldcn Hertog van Lrurtsyxk goed. eene naders Verklaaring aaa de Fyaufchc Ingezetenen in 't licht te gee- vans  212 GESCHIEDENISSEN DER ven, waarin Hoogstgemelden Vorst re kennatt gaf: ,, dat de vöorige VeiklaarfSg hen genoegzaam had moeten ondcrrigten van devastelyk bepaalde voorneemens van hunne MajéJ ftcten den Keizer en Koning van Pruisjèn , door aan Hem op te draagen het Opperbevel over derzelver vereenigde Legers. De Vryheid en Veiligheid van den geheiligften Perfoon des Konings, en zyne Famielje, een der voornaam, fte redenen zynde, die aanleiding gegeeven hadden, tot de Overeenkomst tusfchen nunne Keizerlyke en Koni.-glyke Majcfteiten , had Hy, [Heer Hertog] door bovengemelde Ver. klaaring:, aan de Stad Parys en deszelfs In. wooneren, het befluit doen weeten, om hen de aüerverfchnkfcelykfte ftraf te doen ondergaan, ingeval zy de pratte aanranding zouden doen,' op de veiligheid van zyne AUerchristclykftf Majefteit waar voor de Srad Parys byzonderlyk verantwoordelyk gefteld was." Dan, zonder in eenig Punt af te gaan van het achtfle Artikel, van voorgemelde Verklaa. nr>g van den vyfentwintigften Juny verklaag de Hy daar ea boven, dat mdkn, tegen a ie vee  VEREENIGDE NEDERLANDEN, 2I| verwagting, door de trouwloosheid en lafhartigheid van eenige Ingezetenen van Parys , de Koning, de Koningin of ecnig ander Perfoon van deKoninglyke Famielje, in die Stad mogt worden opgeligt, alle Steden en plaat, fen ,hoe genaamd .welken zig tegen den doortogt nut zouden aankanten, en op den weg tegenhouden, het zelfde lot zouden ondergaan, waar mede de Stad Parys bedreigd was, en dat de weg, die men in de vervoering van den Koning en de Koninglyke Famielje nee» men zoude , getekend zoude worden door een reeks voorbeelden van ftraffen, over de Aanftookers, zo wel als over de Uitvoerers van zulk «en onvergeeflyk bedryf." enz. Z. Deeze tyd was zeker zeer vruchtbaar in Verktaaringen. V. Genoegzaam ten zelfden dage Wam 'er ook in 't openbaar te voorfchyn een volledig Beticht, der Redenen welke zyn Majefleit den Koning van Pruisfen bewogen hadden, de Wapenen tegen Frankryk op te neemen. Dit Bericht was ook al meest op denzelven leest" gefchoeid, als dat van Keizer Frar.ciscus de 7iie+°  ST4 GSSCHïEDE NISSEN DER Tweede, u zo eeven medegedeeld. (*) Het Slot van het zelve: bevatte egter de vo'gende merkwaardige woorden: „ ï)a Regeeringloosheid in Frankryk te doen ophouden, (zeide zyne Majefteit^ ten einde 'er eene wettice magt te herftellen, op de wezenlyke gronden van eene Monarchaals Regeering , en dsar door ook de andere G ou vernemen ten, fgen de aanval'en en verwoestende poogingen van eene raazende hoop, te verzekeren, zyn de groote oogmerken, weiken de Kon;ng eu zy. ne Bondgenooten zig nog voorflellen overtuigd in deeze edele onderneemrng, niet alleen van de goedkeuring der Mogendheden van geheel Europa, die 'er al de billykheid en noodzaakelykheid van erkennen, mrar ook in bet algemeen van de toefhmmlng, cn de Wenfchen van ieder, die oprecht belang in het geluk van het menfche'yk geflacht Held." „ Zyne Majefteit egter is zeer verwyderd , o:n <*) Ziehier boven, Bladz, 201. ens,  VERRENIGDE NEDERLANDEN. SI| om aan de geheele Franfthe Notie de fchuld der ongelukkige omstandigheden toe te fchryven, welken hem noodzakken de warenen op te vatten. Hy is overtuigd dat een gedeelte cn wel orgetwyffeld het talrykfte van die achtingwaardige £>atie, een afgryzen heeft van de buitenfp oorigheden eener al te magtige party, de gevaaren eikent, aan welken derzelver kuustgreepen haar bloetfteilen, cn vuurïg verlangt de wederkeerirg der Rechtvaardigheid, der Ord2 en des Vredes. Gelukkig deed de on« dervinding zien, dat de kortftondige invloed van deeze party, maar al te wezenlyk was, offchoon de uitkomst reeds getoond had, de nietigheid van derzelver ftrafwaardige ontwerpen , gegrond op oproeren die zy alleen zoekt te verwekken.'* „, Het verfehil van denkwyzë onder wel. meenende Menfchen, hoe zeker zulks beftond, was egter op dit tydlt/p nog niet daadelyk te befpetiren, dan, zyne Majefteit hoopte, dat zy eindelyk de oogen openende, voor den fchrikverwekkenden Staat van hun Vaderland, aUe de kragten zouden vertoonen, welkezulk" cc-  S,\5 GESCHIEDENISSEN DER acne regtvaaidige zaak moet inboezemen, en de Troepen der Bondgenooten, die op hunne Grenzen verzameld waren, aanziende als Befchermers en waare Vrienden, welkers Wapenen door de Voorzienigheid fhonden begun(ligt te worden , zouden zy de öproerigen, die Frankryk in verwarring gebragt hadden, die alleen verantwoordelyk zouden zyn voor het bloed , hst welk hunne misdaadige onderneemingen zouden hebben doen ftroomen , op hunne regte prys wceten te Hellen." Z. De Franfchen zullen zig zekerlyk eeven Weinig aan deeze dan aan alle voorige Verklaarinrgen geftoord hebben ? V. De gisting in dat Koningryk, fteeg tot zulk eene hoogte dat 'er , op den tienden Augustus, te Parys, zulk eenj geweldig [oproer ontftond, als nog immer te vooren ge. beurd was, en waar by niet alleen meer dan duizend Zwitferfche Guardes, welken de Tuilieries alwaar zig den Koning en zyne Famielje bevond , bewaakten, om 't leeven raakten, maar ook in 't Kasteel zelve , een groo: getal Hals bedienden van den Koning om hals ge.  VER-S *ENIG DE NEDERLANDEN. 21^ gebragt wierden. Daar en boven wierd het meergemelde Kasteel geheel uitgeplunderd .en alle de Standbeelden der Franjchs Koningen$ ja zelfs dat van Henrik de Vierac afge. .«roken, en aan ftukken geflagen. tcrwyl de Nationaale Vergadering het volgende befiuit nam : „ dat her Franfche Volk (genodigd wierd eene NatioHaale Saamenkomst te formeeren , dat het Hoofd der uitvoerende Magt , by voorraad, Jgefchorst bleef, tot dat de Nationaale Conventie uitfpraak zoude gedaan hebben, omtrend de maatregelen, tot verze. kering der Souvereiniteit van het Volk , van de Regeering en der Gelykheid te neemen, ; dat 'er binnen eenige dagen een nieuw Ministerie benoemd zoude worden , terwyl de tegenwoordige Ministers , by voorraad zouden blyven voordgaan , dat de Koning en zyne Fatoielje in de Vergadering zouden blyven, tot dat de rust herfteld was, terwyl 'er een verbfyf gereed gemaakt zoude worden, al. waar die Famielje onder de befcherming der Burgers en der Wet zyn zoude, enz," XXIilt DEEL. K 2., H0#  2l8 GESCHIEDENISSEN DER Z. Hoe liep bet intusfcben met den Ko. ning en zyne Famielje af ? V, De Gemeente zekere Toren in de Stad, le Tempte genaant, tot het verblyf ven den gemelden Vorst en de zynen bepaa't hebbende, en de nodige bevelen uitgedeed zynde, ten einde de flraaten door welken de Koning moest pasfeertn, ter wederzyden met gewapende Manfchap bezet zouden zyn, wierd de ongelukkige Vorst en zyne Famielje eenige óVcn laater, des avonds tusfchen zes en zeven Uuren, onder geduurige befchimpingen en fcbeldwoorden , naar de voornoemde gevangenis gebragt, alwaar niemand , zonder eeH Briefje van de Stads Fvegeering, mogt binnen gelaaten worden, hebbende men maar alleenlyk tien of twaa'f PerzoDnen toegedaan, om zig met de Koninglyke Famielje te laaten opfluiten. Tot een enkel Haaltje hoe men in farys thans over Lodewyk de Zestiende dacht, kan dit kort Addres, van zekeren Grenadier aan de Nationaale Vergadering voorgeleezen, dienen: „De dag van| den tienden Augustus, is  VEREENK3DE NEDERLANDEN. 2*§> „ is voorby, en 'er beflaat nog een Koning op ,, den Aardbodem, en gy, Lodewyk de Zes,, tiende, oi.begryplyk moifter, wiens haft „ een verblyf van alle gruwtlftukken is, gy „ leeft ! Bcfchotiw het gedrag der Franfchen, „ gy hebt hen bedrogen, misleid, vermoord, t, en de dood heeft uwe misdaaden niet ge„ boet, doch dit hebt gy san geen laag me* delyden, noch aan een kwalyk geplaatiie „ genade te danken, maar aan het afgryzen, „ dat de gtootfte fche/m zoude hebben ,wann neer hy eenen enkelen druppel van uw vuil „ bloed op hem zag fpatten. Gy Wetgee- vers ziet, dat als het Volk de Tyrannen „ llraft, het de Bewaarders van deszelf» „ Rechten weet te vergelden , dewyl hec ,, Volk in u, al zyn vertrouwen Helt." Z- Dit Adres was zekerlyk gantsch niet gemaatigd opgeïteld , doch waren 'er egter niet nog Lieden die dit met andere oogen befchouwden , fchoon zy Juist geen blinde Aanhangers van het Koninglyk Gezag waten? V» Ja verfcheiden, onder welken de Ge» K 2 ae-  J20 GESCHIEDENISSEN DER neraal de la Fayette, de Heeren Alcxander Lameth , de Launoir 'd'Jly erhov.lt enz. de voornaamfte waren. Althans de eerst gemelde, welke het Opperhoofd van het Frav.fche Le. ger was, wendde alle poogingen aan, om het Leger op zyne zyde te trekken. Dus had by het geheele Camp by Sedan, in de Wapenen doen komen, en het zelve zyne algemeene Bevelen voorgelezen, als ook een ontworpen Adres van het Leger aan hem, waar in het zelve verklaaren zoude, „ de Nationaale Verga* „ dering als de Conftitutie vernietigd hebbende, niet meer te erkennen, en gereed te zyn hem „ te volgen werwsards hy hen geleiden zou„ de , om den gevangen Koning te verlos* „ fen." Doch zulks gelukte by geen een Corps, dewyl alle de Soldaaten ftil zwegen. Hier op liet hy zyn Leger den Eed van den veertienden July, [de Natie, de Wet en dé Koning] herhaalen, doch met eeven weinig vrucht, dewyl hy het algemeen geroep van Vivat de Nationaale Vergadering.' van alle zyne Soldaaten moest nooren. In deezen toe* ftaod  VF.REEN1GDE NEDERLANDEN. 221 fland van zaaken wist de Generaal de la Fayette, en de Officieren welken in zyne gevoelens ftonden, geen beter party te kiezen, dan om het Franfche Leger , alwaar zy zig nu riet m?er veilig bevonden , te vcrlaaten, hst welk den negentienden Augu-tus gefchieddo, fchoon zy het eene gevaar ontwecken om ia het andere te vallen. Z. Hoe zo? V. Zy begaven zig, nog met de Naiionaa» teCocarde verfierd zynde, met vyftig Paarden op den Duttfchen bodem, om van daar verder naar Holland te vertrekken, doch wkrden op de Grenzrn aangehouden door een Corps Limburg fche Vrywilligers s onder het bevel van den Graaft Hornoncourt, welke Heer hen vroeg waarom zy zig niet by het Leger der Franfche Pan/en veryocgdenï tot welke daad hy hen fterk aanmaande, doch zy zn'ks een en andermaal geweigerd hebbende 3 ver* klaarde gemelde Officier hen, ,dat zy zyne Krygsgeyangenen waren , en deed hen ver. volgens in verzekering neemen, tot dat by bevel omring dezelven dieper in Duitschland te zen . **■ ó der*.  £21 GESCHIEDENISSEN DER den, waar na zy federd naar de Staaten de» Konings van PruUfe* gezonden, en aldaar in de Vesting Spandau en elders opgelloten wierden en als Krygsgevangen behandeld, terwyl te Parys de Medailje welke aldaar ter eered van den Heer de la Fayette geflagen was J door Beuls handen verbroken wierd, en den] Geseraal Luckner, welke zig , door een Brieften voordeele van de Heer de la Fayette, verdagt gemaakt hsd , het Bevel over 't Franfche. Leger ontnomen , en zulks aan den Generaal Kellrrman opgedragen wierd. Veclen beklaag-' den egter het ongelukkig lot van de la Fayette,; die zig in de Americ aan fche Oorlog, als eeri iweekeling van den grooten Washington zeer^ beroemd gemaakt had, zo als ook het droc« vig noodlot van den Heer d'Averhoult, zf> bekent in de Nzderlandfche Onlusten van deris Jaare 1787. (*) by veelen niet minder mede» Iyden verwekte. Z, Wat f*) Qefchiedenisfen der Vereenigde NedéiÊ Undenh'tkort, XVII DeeLBladz. 183enz»  VEREENIGDE NEDER. LANDEN* 2i$ Z. Wat was dan van deezen Heer geworden ? V. Deeze ongelukkige Vriend van den Gej neraal de la Fayette , had met nog drie Perfooi en en een Knegt, kort na het vertrek van j gemelden Generaal, meede het Franfche Lej ger vertikten, en gin? dc Dorpen buiten om, | doch wierd met zyn Geze!fchap door eenige ] Boeren ontmoet , die hen vroegen waar zy | leen gingen ? en fchoon zy antwoordden : dat zy uit recognosceeren gingen, maakten de Boeren z'g egter meester van allen die zy kon| den vatten, hoewel de Heer d"1 Ayerhoult hen i nogthans ontvlugue^doch hy wierd,van den weg afgeratkt zynde, door eenige Grasmaaiers ] gegrepen , waar op hy geene andere uitkomst 2iende , zig met het pistool door 't Hoofd t fchoot, wordende egter nog levendig naar de I naaste Stad Sedan gebragt, doch alwaar hy \ naauwelyks aangekomen zynde, op eene fmeï' I telyke wyze den Geest gsf. Z, Dit Verhaal ontroerd my, laat ons lie. | ver tot andere zaaken overgaan. V. Gediiwreude alle deeze voorvallen, be. K 4 fia.  22-f GESCHIEDENISSEN DER ffötsn de Algemeene Stiaten der Vereen'gde Nederlanden, op bet voorbeeld des Konings van Engeland,, bunnen Gezant in Frankryk, den Heer Lestevenon van Berkenrode, mede van daar te rug te ontbieden, dewyl de Uitvoerende Magt aan zyne AllercbristelykfteMajefteit ontnomen zynde, de Geloofsbrieven uit hoofde van welken denGezant gerechtigd was tè handelen, nu van zelfs vervallen waren. Gemelde Gezant verliet P<:rys n'et eer, dan i s dat hy alvoorens, uit naam der A'gemeene Staaten verklaard had: dat de Republiek vasielyk beiloten had, zig ftrikt te houden aan de Grondbeginzelen van Onzydigheid en hoe genaamd, geen deel te neemen, of zig te mengen in de Binneniandfche Zaaken van Frankryk , doch dat hunne Hoog Molenden niet konden naïaaten, de vnurigfte wenfehen te doen voor al het geen iets by konde brengen, tot de perfoneele veiligheid van zyne AUerchristelykfte Majefteit en deszelfs Ko- i ninglyke Famielje." Na welke Verklaaring de Heer Lestevenon van Berkenrode een Hof veiliet, alwaar hy meer dan veertig Jaaren zyn-  VBREENÏODE NEDERLANDEN. 225, zyn Gezantfchap met Roem bekleed had. — Niet >ang hier na verloor de Stad Amfleldam^ een haarer grootfïe Staatsmannen en de Kunften en Weetenfchappen, een haarer ieverigft'e Begunfiigers, in den Perfoon van den, Wc] Edele Groot Achtbaaren Heer en Mr. Joam chim RendorpHeer van Marquette en Regeerend Burgemeester van gemelde Stad,wel., fee aldaar den eenentwintigden September, in den Ouderdom van omtrend vyfenzestjg Jaaren, na eene Ziekte van drie weeken ov.rTeed. fcenige da,Gn ,aatfy. Frederik van Oranje % jongfte Zcon des Erf, flalhouders door de Algemeene Staaten mangefield tot Luitenant Generaal van de Ca-, vallery, en tot Generaal en Grootmeester van de Artillery, met een Jaarlyks Inkomen van vierduizend achthonderd Guldens voor de eerstgemelde, en van zesduizend Guldens voor den laatstgenoemden Post. Z Was 'er in Frankryk mtusfchen wede» met iets merkwaardigs voorgevallen?.  A2Ó GESCHIEDENISSEN DER V. Ja , *er was weder een geweldig Oproer ontdaan, het welk mede a'j.n veele voornaame en aanzienlyke Perfoonen hef Leeven gekost had, en welk Oproer den tweeden September voorgevallen was , wanneer het fffcmcen andermaal tot verfêhriklyke uiterfiens o\ erfloeg, dewyl het zelve de Deu* icn der Gevangenisfen opgebroken hebbende, alle die om fchuïd in hegtenis zaten, in vryheid fielden , doeh alle de ongelukkige Staatsgevangenen, welken aldaar federd den tienden Augustus gezeten hadden , erbarrnelyk vermoordden, onder weiken, behal'ven andere vOornaame Perfoonen en gewezene Priesters zig ook bevonden, 's Konings. Nicht de Prinfesfe van Lamballe en den .e» weze- Staatsdienaar, de Heer de Mantmo-nn welken zulks in de p aats van den bekenuen Heer de Fergennes geworden was- (*) Ge- njefci £ (*) Gkfchiedemsfen der Fereenigde- Neder' tedeaJn't kort. XVil. Deel Bladz. 4$»  VI REE NI GDï NB DE RL AND-EN. m?lde lieer de Mommorin bad, wanneer hy gevangen genomen waa, zyne Rechters duidefyk aangetoond dat véffcfefeide beschuldigingen tegen hem gerigr, vodtrekt vaLsch waren s en zeker op zyr-en Neef v;.n dien zelfden naam, moesten zien , welke daar op ook gevat wierd doch beide Heeren wierden na een geftreng onderzoek, door hunne Rechters, welken zelve :-ier roe door het Gemeen, benoemd waren , vrygefproken. Dit verbitterde egt-r Hét in de Zaal zynde Volk zo zeer, dat het zelve de Balie verbrak , de Rechters op de vlnsr dreef, en zig weder van de twee Heeren Montmorin mees;er 'naakte, die toen op nieuw in de Gevangenis ge» zer, en ook ald;ar zo als ik u boven gezegd heb, op dien verfchrikkelyken dag om 't laven gebragt wierden» Z. Onge trkkig Land alwaar de blinde woede zo zeer de hoofdrol fpeelt. .lat fchuldige© en onfchuldigen eeven weinig zeker zyn. V. Terwy! het vuur van Oproer dus in PajL rys telkens ontftak , wa< het Dorp Mhartnf hek, in d« Meyery van *s'Hertogenbosch doos K 6 mu  *M& G S SC HIBDEHISSEN DER een naruurlvk vuur genoegzaam geheel ver* ï?er.i geworden. Deeze geweldige P-rand ontftond pldaar, den derden Oéirober, des morgens om t;en Uuren , en nam zulk eenen fpoedigen voordgang, dat 'er binnen een Uur tyds reeds zevenentwintig Huizen , elf Schuu» ren vol met Graanen, en eene menigte Stallen vol Hout en Turf, ge!ie?l in de asfche gelegd waren. In een half Uur tyds (land byna alles te gelyk, door den Herken Oostenwind in de vol'e Vlam, zo dat 'er, niettegenftaande de grootfte iever en vlyt der Inwooners, geen blusfcben aan was, om dat meest alle de Huizen met ftroo gedekt waren , dus was 'er ook niets van den Imboedel der Bewooners van de verbrande Huizen ©verge'deeven, waardoor vyfendertig Huisgezinnen in de droeviufte. omftandigheden geraakt waren , en van alle hunne Bezittingen niets overgehouden hadden, dan het geen zy aan hun Lichaam hadden. Z. God bewasre alle Ingezetenen deszet ! Landen voor zulke bittere onheilen! V„ Midierwyl was den Oorlog tegens Frankryk  VKREKNlf.SE N2D1RLANBEN. 2^ »5* (e-nnren cn de ƒ>,«/>/«, cn O,,,,*. fykers badden bereids eenige kleine pbatfen mi dat geween Koningryk ingenomen doen hunne voorfpoed was van geen langen duur dewyl zy »er weder fpoedig uitgedreven wier! den, dooi dvn Franfche- Generaal Dumouner welke ook in deeze tyd eene zeer merkw.ar! dige Memorie in het licht gaf, in weJke fi •nder anderen, de volgende moedige wöo* den gebruikte:. „ De Franfche Natie'heeft onwankelbaar over haar lot befchikt, de vreemde Mogendheden kunnen zig a9„ dee2e waare ftelhng niet onttrekken- Het is nier langer de Natonaale Vergadering, welker magten be. perkt waren , welker Aften . odig hadden of bevestigd of veranderd te worden, om kragt van Wet te hebben, welke niet dan eene betwiste Magt had, welke voor onrechtvaardig gehouden korde worden, en welke de wysheid gehad heeft van de gantfche Natie op te roepen , cn var uit zig zei ven aan de drfëntagtig Departementen,het ophouden van haar beftaan te verzoeken en haare vervanging tevens door eene vertegenwoordiging bekleed van alle de Mag.  S^O GESCHIEDENISSEN DEft ten en van de gantfche Sctmremiteit des Franfchen Volks, gemagtigd door de Conft:tuc e zelve - onder den naam- van Nationaals Cony ntie.'" ,, Deeze Vergadering heeft, al ftraks in haare eerfte Zitting, vervoerd door eene vrywiliige beiveeging, welke in alle de deelen des Ryks eenerlei is, de tenietdoening van hetKo» ningfchap beiloten. Dit Beflu:t is overal met vreugde ontvangen, overal wachtte men het lm t het groo fte ongeduld, kortom het wekte ©veral de veerkracht op, en thans ware het onmogdyk , de Natie te mg te bre gen om wederom een Troon op terieh;en, welke door de misdaaden, die dezelve omrïngoen , otn verre geltoten is. Frat.kryk moet dus noodwendig als een Gemeenebest aangezien worden, vermids de gantfche Natie de teniet-, doening van de Monarchie verklaard beeft, dit Gemeenebest moet men erkennen of beyecfr* ten. De tegens Frankryk gewaapendc Mogendheden hadden geen recht van zig te bemoeien met de twist der vergaderde Natie ♦ver haaren Regeeriogsfonn. t Geene Mogend * faf  Y2REE WIGDff REDERtANSEN. £3* fie^en hebben Recht van Wetten op te lesjes aan eene zo groote Natie, ook hebben zy de party gecomer. van he Pvccht van den fterklter. aan te voeren, maar welk is het gevolg geweekt ?" Alleen flygt den toorn tier Natie by yt Leger * zy gaat het geweld' roet gewe'd tegen. —— F et word tyd dat eene rondborfKge en onbewimpelde uitlegging een einde maake aa> onze gcfchillen , of dezelve bevestige en ons* ©nze waare Vya* den doe kenden wy zuiien ze bevechten met klorkmoedightid, wy zy» op onze ^rond wy hebben de gepleegde buitenfpoori.vb.ea en op onze Velden te wr.eken? en ósen moet wel in het oog houden, dat een Oorlog tegens Republiekeinen , grootsch ophunne Vryheid, een bloedige Oorlog is. die niet eindigen kan dan met de geheele vernie» tiging der Verdrukkers of der Verdrukten" Z. Dit is de waare taai van een moedig Republikein, jammer is h?t maar dat .... . V Ik verfta n, laat ons voordgaan» De franfche Generaal Cust'we, met het Leger onder zyn Bevel , midlerwyi een inval in Bültschland- gedaan hebbende* maakte wel- hesg&  3,3.2 GE3C HIEDENISSEN DER haist zulke fouedige voordgingen , dat de gemelde Generaal, zig va-i Wèrms en Spiers , meester gemaakt hebbende, weldra met een geduchte Magt voor de muuren der Stad . Mentx verfdieen , waar op terftond de Alarm, fchooten gedaan wierden. Een ieder greep naar de Wapenen, en liep op de Bolwerken der s ad. Dien dag, zynde den twintigüen October, als ook een. gedee'te der nacht en. den volgenden dag, wierd van wederzyden fi:ark g vuurd, waar door eenige Franfchen fneuvelden. O-naertusfchen zond de Generaal Custine, die inmiddels alle fchikkingen tot eene vollagene Belegering gemaakt had, een Trompetter aan den Heer yan Gymnich, die binnen de Stad het bevel voerde Hier op, wierd tusfchen gemelde Bevelhebber en eenige Regeeringsleden, in het bywezen van den Pruisfifchen Gezant, den Vryheer van Stein, eene byeenkomst gehouden, in welke de boventjemelden Pru'uftfchen Gezant, door eerr eigenhandige Nota te kennen gaf, dat hy de langere Verdediging voor onmogelyk hield. Wa^r op nog eene byzondere Krygsraad ge. noü-  vrr ?s nicdi nederlanden. £33; ftouden wierd, wier beraadflagingen bier opui-kwamen , , dat by het gantfche gemis $» aan uitzicht, rp eene naby of verafzynde „ bu!p,wegens de buitengemeen zwakke Bezetting, byzondcr door gebrek aanAnillery, wy» „ ders wegers de mangel aan gereed gemaakte Ammunitie, waarfchynlykwas, dat het am „ het talryke Heir der Franfchen zoude ge1'kken, de Stad door Bomben en gloeien» de Kogels in brand te fteeken , dezelve m ftormenband te veroveren, en als dan door „ de gedreigde plundering in deuiterffe elende „.te ftorten, men daarom voor raadzaamst hield, de Stad en Vesting door een Ver„ drag, waar by aan de Inwooners xsxiMents% „ Rust en Veiligheid voor hunne Perfoonen en Goederen , toegezegd zou-^e word en, ,y over te geeven." Waar op dit Befluit werkflellig gemaakt zynde , de Franfchen den tweeëntwintiglten van de gemelde Maand Meester van de Stad en Vesting wierden. Z. Had de Stad nog al een redelyk' Ver. drag gemaakt? V. H.t zelve heftond uit de acht volgende, Ac*  234 GESCHIEDEN ISSEN DE» Artikelen. Foor eerst , zou .len de Ment?» fche en andere met dezelven vercenigde Kreistroepen , zonder eenige uitzondering , vry en met alle Krygseertekenen uittrekken, kunnende zig haare aanftaande verblyfplai.ts naar genoegen uitkiezen, ook mogten zy haare Krygskassen , Arcillerie en Bagagie mede neemen, waar toe men hen alle immers nodige Pasfen verleenen zoude. Ten twee Jen, daar de Bezetting u;t vier Barai'jons beftond, mo^t zy niet meer dan vier Veldftukken , met de daar toe nodige Paarden en Ammunitiewagens medevoeren, zullende men hen, tot het wegbrengen van hunne Bagngie, het noodige getal Schepen en Vaartuigeu bezor gen, Ten derden, de genoemde Menlfijchs en Kreitstroepen verbonden zig om een geheel Jaar lang, noch tegens de Franfche Republiek, 'moch tegens de Bondgenooten der» zelve, te dienen Ten yie-dsn, al het tot de! Vestin-i behoorende Gefchut , alle daar toebetrekking hebbende, Rekeningen cn andere Papiere 1 , alle voorhanden zynde Krygs en Mondbchoeftens, als mede de ©verige Ma -a -  VEREE NlC&k «EBERLANDErt. SS5 aynen en inrichtingen, welke in de Stad' MiHts waren, zouden aldaar blyven en overgeleverd worden aan de Commisfarisfen , welke de Generaal Custine daar toe benoe. men zoude. Ten yyfden, alle de in de Militie Hospitaalen zynde Zieken, zouden opkosten van hunne CorpFen voordaan opgepast, en na hunne geneezing, met Pasfen en veuig geleide, dezelve nagezonden worden» Ten zesden, de Franfche Generaal zoude onmrddelyk na de wede.zydfche bekragtiging van dit tegenwoordig Verdrag, twee Poort™ der Stad, door twee Compagnien Franfche Grenadiers in bezit laaten neemen. Ten zeven* den, de Hoogere en Laagere Geestelykheid, en alle in dienst van den Keurvorst ftaande Perfoonen , zouden de vergunning hebben van met hunne Have en Goed te vertrekken,. Ook zoude ieder aanwezende of afzynde In. wooner van Ments eeven het zeFde recht genieten, en op hun begeerte van een Tas» cn veilig geleide voorzien worden. Ën eindelyk ten tienden. nam de Generaal Custine , het byzoader eigendom van elk Onderdaan o*«  9j6 GESCHIEDENISSEN BB* onder de befcherm'ng der Wet, en ftond voor deszeifs veiligheid in, vorens ds grond» flellingen der Franfche Conjiitutie, Z. Bleef het by deeze benjagtigtng der Stad Ments ? V. Neen, de Sial Frankfort aan den Maiit kreeg ook welhaast haare beurt, dewyl den volgenden dag , na de overgaave van de eerstgenoemde Stad, de Franfchen, ten getalie van omtrend zesduizend Mannen zig voor Frankfort vertoonden, het welk niet weinig beweeging en ongerustheid in de zet» ve veroorzaakte , die egter nog eenigszb.s gemaatigd wïerden, door de berig;en van de goed.; Krygstugt die de Franfchen in Ments en elders in acht namen. Ondertusfehen begon de Regeering van Frankfort met den Generaal Custine te handelen, welke Onderhandeling den geheelen dag duurde,, wanneer 'er in den namiddag veifpreid wierd, dat de Franfche Bevelhebber* vo'fbekt binnen de Stad wilde komen , zonder eenige voorafgaande Voorwaarden, en dat hy, daar binnen zynde, zyne raeenig zoude openbaaren, het geen  VEREENIGDE NEDERLANDEN. £37 op nieuws veel angst en vreeze veroorzaakte. De Regeering trachtte etter vooraf een beding te maaken, en draalde zo veel mogeJyk was, tot dat eindelyk de Generaal, het wagten moede wordende, zyne Troepen deed aanrukken, en drie Kanomen tegen de Poort rigtte, met bedreiging van de Poort terneder te zullen fchieten, het geen de Officier, welke de Wagt aan dezelve had, deed befluïten die te/ftend te openen, waar op deFrar.fikent des avouds ten vyf uuren, in goede orde binnen trokken. De avond ondertusfehen gevallen zynde, was 'er geene mogelykheid om de Franfchen in de Burgerhuizen onder dak te brengen, weshalven zy zelve huisvesting moesten zoeken, zo dat zy zig in de groote Herbergen met twee en driehonderd begaven, en m de kleine naar eeVenredigheid, ook wierden 'er vyfhonderd in het Klooster der Carmelieten geplaatst, terwyl veele anderen en vooral de Officieren, door de Burgers, met twee cn drie, ingenomen w/erden. • Z. Wat moet dit niet een verbaazende febrik en  238 GESCHIEDENISSEN DER >en verwarring in die ryke Koopflad gegeeven iiehben? V, Dezelve wierd zeer veel verminderd, doordien de Franfche. Soldaaten , zig over het algemeen, byzonder wel gtdroegen, zo dat de Burgers en Inwooners niet veel reden van klaagen hadden, en vry wr.t beter 'er aan waren, d?n dc Emigrante!} of uitgeweken Franfchen welken men hier vond, en waar onder yericheiden aanzienlyke Perfoenen waren 9 die docr de onvcrwagte overgaave der Stad, buiten de mogelykheid zynde om re ontvluchten^ gevangen genomen en naar Parys opgezonden wierden. Z. Waren de Franfchen nu ook niet we. =der in de Oostenrykfche Nederlanden gedrongen? V. Ja, en de Generaal Dumourier floeg "welhaast het Beleg voor de Vesting Bergen in Henegouwen, welke nogthans door de Keizerlyke Troepen zeer wel verdedigd wierd totdat de Oostenrykfche Generaal Clairfait, die tor ontzet dier Stad op kwam dagen , dcor  VERHENIGDE NEDERLANDEN. 2^9 door de FranTchen zo deertyk geflagen wierd , dat alle hoop op-ontzet voor de Staduic was. In deeze gedenkwaardige Sl.'g hadden de Franfchen als Leeuwen gevogten, en op de Oostenrykers die mede zeer kloekrcoed/g (treden tot vyfmaal toe aangevallen, voordat deOverwinnning z>'g ten voordecleder eerstgenoemden verklaarde. Het ftormenderhand inneemen der mceigemelde Stad Bergen in Henegouwen , was 'er het eerfte gevolg van. Zo dra deeze tyding in Brusfel en Antwerpen gekomen was, vluchtte alda:,r al wat vluchten konde 9 en binnen zeer korten tyd was het geheele Hof, de Regeering, de meeste voomarme Geestelyken , alle de Koningsgezinden en da Franfche Emigranten uit geheel Braband en Vlaanderen verdweenen,we'ke Landen zig toen welhaast aan de zegepraalende Wapenen van den Generaal Dumiurier over moesten geeven, en de Franfche Republikeinen voor Meesters erkennen. Z- Dus wierden de Franfche Wapenen hoe langer hoe geduchter. — Maar wat was 'et inmiddels hier te Lande voorgevallen ? V. Nis»  S40 GSSCHSB35E NISSEN DSR V. Niet veel byzonders, behalven de zwaa- ■ •re Ramp die het Eiland St. Martin in de West'Indien te beurt gevallen was , en war v%a | men inde maand November dc fchiikbaarendc i tyding ontfing , tot groot nadeel van ver- . fcheiden , en inzonderheid Amjleldamfche Kooplieden , die 'er aanmerkelyke fchade by ••geleden hadden*. Zt Welke was deeze Ramp geweest, en hoe had dit zig dan op dat Eiland toegedra* gen? V. Men had aldaar de twee eerfte dagen van de maand Augustus, de zwaarfte Orkaan gehad, welke ooit by Menfchen geheugen op dat Eiland geweest was. Het begon den eer- J ften van de voornosmde Maand, 's nagts om- ! trend elf Uuren , uit het Noordoosten zeer hard te waayei. dat tot het aanbreekei van den dag voordduurde , wanneer de wind eensklaps Zuidoost liep , en uit dien hoek zo geweldig waaide, met zwaare ftortregens, dat men niet dacht dat 'er een Gebouw in *r, geheele Eiland over eind. zouda hebben blyven ftaan, ook rees de Zee zo verbaast hoog  VERSENIGDB NEDERLANDEN. 24l ¥og, dat het geen de wind onbefcbadigt het door de Zee vernield wierd, terwyl de. Vinden Zee dus tot tien üuren in den och. tenftond Weeven woeden. In het Dorp Phi. l^urg, aan de groote Baay gelegen, waren een groote menigte van Huizen om verre ce. waatd, en van de znlken welken nog biel ven ftaan, waren van eenige de Daken a&ewaard, v.n anderen de Muurenen Wanden -genagen Sommige Gebouwen wierden ge! heel van haare Fondamenten afgefchoven en vielen in de Straaten op eene zyde, ja'w was geen c,kcl Huis in dat Dorp dat ruet'be! rdradrg was geworden , onder anderen was dlU".' Aï^m 't fend ftaande, geheel we* gewaard, waardoor de Trouw e0LcprS -deel der Ingezetenen, verlooren ge a n 10 ^ La»d W * wind mede v^ S u de  24a GESCHIEDENISSEN DER de Vruchten en Gewasfcn vernield. Daaren* boven was de Dyk by de groote Zoutput, zo door den aandrang van het Water, als door de zwaare Regens, doorgebroken, waar dcor feyna de helft van het Zout was veiftnokcn, bet geen mede eene aanmerkelyke fchade by Je Ingezetenen veroorzaakt had* Z. Had deeze droevige Ramp aan niemand bet leeven gekost? V. Onder alle deeze Ongelukken was 'er niemand vermist geworden dan flechts een Neger, die men naderhand vond dat op een Park , in de Oesterpan geweest was, welk Vaartuig omgeflagen zynde, gelegenheid ge geven had, dat deeze Man, die men geen hulp toe had kunnen brengen» ongelukkig, verdronken was. Z. Wat was 'cr. inmiddels elders voorge. vallen ? . V. Omtrend deeze tyd fcheenen 'er in Engeland eenige onrustige beweegingen plaats te zullen hebben, althans de Regeering hield zig, inzonderheid te Londen zeer bezig met s' hst  VEREENIGDE NEDERLANDEN» C43 «et neemen van allerhande maatregelen, om alle heimelyke oogmerken ter bevorderin- van die beweegingen tegen te gaan, onder ande.. W ftelde msa den Tam of her Kasteel te lo^: in een ffeat van tegenweer, met her Hater m de Gragccn van die Vesting te Jaa. ten, de Bruggen ep te baaien en de Bezet t'ng.te veüterken, daarenboven verdubbelde men de Wachten aan de Bank en aadère Publieke GomptQiren en floot de deuren vróe ger dan naar gewoonte ook wierden 'er aan verfcheidene Regimenten, in de Provintien b.veelen gezoi.den naar de bovengenoemde Stad te komen. Dit alles gevoegd by den: geest van oproer in fommige Engelfche Plovintien, verwekte vry wat vreeze in de goederen, fchoon dezelve egter fpoedig be. daarde, wanneer men vernam dat 'tr overal door 't geheele Ryk, Sociëteiten opgericht en uifchryvingen gedaan wierden, om alle op. roerige beweegingen en aanrandingen op de Regeer ngsvorm te keer te gaan. Hier toe ïMSk ten." „Zyne Majefteit betuigde verders datf 43oogstdezdven deeze Verklaaring aan hunne: •Hoog •  VI REE NI ODE NS DE "RL AND EN. tff Hoog Mogenden, doende, 'er zeer verre af w.is , van omtrend eem;>e der Oorlogende Mogendheden, de waadchynelykheid te veronderftellen vsn eene meening om het Grond, gebied van de Republiek te Tekenden, of zig te mengen in de •Binnentendfcbe Zaaken van haare Regeering. De Koning hield zig o-er'. tulgd, dat het gedrag, het welk hunne Hoog Mogenden, eerfremmig , met zyne Majefteit hadden gehouden, genoeg was om a'le grond van verdenkingen te verwyderen. Dienvolgens was de Koning in hec vol vertrouwen, dat de Gcbeurenisfen van den Corlog geene omfhndigheid van buiten konden aart', brengen, die fchadelyk voor de Rechten van Hunne Hoog Mogenden en zyne Majeftert zouden kunnen zyn, en vermaande ten tfteikften, van, met eene aanhoudende op. ■Icttenlieid en ftandvasiigheid alle poogingen te beteugelen, die zouden mogen ondernomen wordan, om de Binnenlandfche Rust der Vereenigde Provintien te ftooren. Zyne Majefteit wai, met deeze kermisgeeving aan hun-  J?52 GE3CHIEDETUSSEN D3R -hunne Hoog Mogenden te doen , in de vaste verwagting dat niets kragtdaadiger zoude kunnen medewerken aan het geluk en de onderling? belangen der beide Landen, dan' ■bet voordduuren , van die naauwe vereeni* •ging , welke tusfchen hen vastgefteld was, tot handhaaving van hunne eigen Rechten en veiligheid, zo wel als tot bevestiging van het Welzyn en de Rust van Europa in het -algemeen." Z. Welk Antwoord gaven de Algemeene Staaten op deeze Memorie? V. Hunne Hoog Mogenden betuigden, ,ten uiterften gevoelig geweest re zyn wegens de ■herhaalde verzekering, welke zyne firitfehm Majefteit aan dezelven gedaan had, weger» «zyne onfehendbaare Vr'endfchap voor de Rt-> .publiek en van zyn Befluit , om ten allen iyde , met de naauwgezetfle Getrouwheid ter uitvoer t^ brengen, alle de verfchiüende! ibepaalingen van het Verbond van den Jaare 17.6. Voords verklaarden de A'gemeene Staal % en nooit getwyffeid te hebben aan de ede-li jnoe-  VER1ENICDE NEDERLANDEN* moedige gevoelens van zyne Britfche Ma jeieit, masr de Verklaaring welke zyne Majefteit 'erin bet tegenwoordige oogenblik wel van bad willen doen, had niet anders dan ten hoogften aangenaam, san hunneFIoog Mogenden kunnen weezen, cn had hen de leevendigfte erkentenis en een volkomen verkleefdheid aanzyne Britfche MejciTeit ingeboezemd. Voor het oveiige waren de Algemeene Staaten het volmaakt eens met zyne Msjtftiit, dat 'er gcei.e waarfchycelykheid was, dat eene van de Oorlogende Mogendheden eenig vyandelyk voorneeraen tegen de Republiek zouje hebben. Wat de Binnenlanufche Rust betrof, Hunne Hoog. Mogenden hadden zeer wel bevroed, hoe noodzakelyk het was, hunne Inwooneren het onwaardeerbaar genot daar vante verzekeren, en zy verzuimden ook nietstot bereiking, van dat heilzaam einde. De Algemeene Staaten hadden ook reeds met die der Provintien, we'ken de Unie uitmaakten,, de nodige maatregelen genomen en naznen zeSccds nog, om te heietten dat deeze Rus& ia-  GESCHIEDENISSEN DER in de tegenwoordige omftandigheden niet ge— ftoord wierd. En zy hadden het genoegen vari i zyne Majefteit te kunnen verzekeren , dat hun.. ne poogingen tot hier toe met eenen geluk- , kigan uitflag bekroond geweest waren, en zy dorden zig vleijen dat deeze poogingen, doorden Goddelyken Zegen, in het vervolg nieJ vruchteloos zonden zyn.. Eindelyk maakteni Hunne Hoog Mogenden ook geene bedenking] o;n te verklaren, dat zy met zyne BrltfchA Majefteit van oordeel waren, dat niets kragt-j daadiger tot het wederzyds geluk en belangJ der beide Natiën konde toebrengen t dan de l duurzaamheid van deeze nieuwe Vereeniging,I die tusfchen dezelve gevestigd was, er> dat-1 Hunne Hoog Mogenden van hunne kant geen 1 gelegenheid zouden verzuimen om dezelve-§ meer en meer te v. ifterken. tot handhaaving I der wederzydfche Rechten en belangen der beide .1 Steaicn, en tot bevestiging van het Geluk eu l Bust van geheel Europa" —- En hier mede. I «ndigen wy dit Gefprek , en zullen in het 1 ^elgendeeen aanvang maaken met het vernaaien 1 vaas 1  VEREENIGDE NEDERLANDEN. 255 van Gebetirenisfen, welken ons lieve Vader, land bymop den oever van deszelfs ondergang gebragt zouden hebben, en waar van de gevolgen tot heden toe. nog onberekenbaar zyn».  BERICHT VOOR DEN BINDER, Skut I. fegéa over . . . BlaJz. 8. II. lö. UI. . : * * 24- IV. • .■ . stJ V . £4. VI. . • » . • 98. < VIL . . . liiSl ViH. . . . i6ó'. ; IX. .... I8$J "■ ■ 1 X» ♦- », IQi»;