VOORNAAMSTE POINCTEN
VAN DEN
ALMANACH,
Schrikkeljaar 179&
'T zelve is naar dc JuIiaanlchcTyd-
rel<cning <5ó°*
Sedert de eerttc Olimpiade . . 357* Sedert de Stichting van Rome . 2549 Naar het tydpcrk van Nabonasfar 254$ Naar dc Tuxkfche Tydiekening • 117*
Het Gulden-Getalj QUATEB.TÏMPES.S.
is voor dit Jaar n!iftei7,iQen2oFebr. De Epada . . 20 '2de 18,20 en 21 May* De Zonnencirkcl 13 3deai,3 3en2$Sept« Dc Zendagslect. CB 4de 21,33 en24 Dc#*
BEWEEGLYKE FEESTDAGEN.
Septuagefima 24 Jan. Aschdag 10 Pebr. Paafchen af Maart Kruisdag 2 May. lietnelv» 5 dit», j
Pinxter 15 Maf. H. Drievuld. 22 dito. H. Sacram. 26 dito. ifte Zondag van deo Advc»t 27 Nov.



ECLIPSEN'
VOOR HET JAAR i 796.
i i d é ss i 11 t a'
Geenë def Ecltpferi, welke zich in d
Jaar op het Aardryk zullen vertoonen zal in deze Gewesten te zien zyn,
JA1



JANUARY XXXI. Louwmaand.
|3ö
i, Vryd
2 Saturd.
3 | Zsndag.
4 Maand.
5 Dingsd.
6 Woensd.
7 Dond.
8 Vryd.
9 | Saturd. 3 0 1 Zondag, li Maand. , is Dingsd. ij Woensd.
14 ; Dond.
15 Vryd. 15 j Saturd. 17 j Zondag.
13 ; Maand. ;
19 Dingsd.
20 Woensd. ' 211 Dond. <
22 Vryd. J
23 Saturd. (
24 Zondag, i
25 Maand. 5
26 Dingsd. [l *7 Woensd. 1 28 Dond. f 39 i Vryd. ï
30 jSaturd. C
31 j Zondag,
Nieuwe Jaar Dmnk. j. Dcesb. j. Eindhoven j. Thelefphor. Drie Koning. Kasfel ;. S. Omer ƒ. Middelb. b. Par ;. open T.
Arciiadius. Juletta. 1: S. Pontiaan. 5. Paulus. Brugge j. H. Naam J. J 5. Pieter C i Vlaria en M. c Vcstzane b. 4 :- Agniet. :. Vincent. / >orfchot j. n 'eptnagefim. J\ .Paul.bek. 2 ortrykj. Ju "ilburg j. 11 ferenthafs j. ramerik j. ieersberg.p. tXAgefima*
ffó Laatlte v& Quartier , Saturdag den 2, 'sAvonds ten 11 uuren 10 minuten».
Nieuwe Maan, Zordag den
> 's Morgens en 5 uuren !4 minuten.
fll Eerfte ^ Quartier, bondag den 7 > 's Namidags ten 1 uur 7 minuten.
ff* Volle a^Maan, laandag den 3 ,'sMorgen» n 9 uuren ) mirmten.



ÏEBRUART XXIX. Sprokkelmaand.
1 Maand.
2 Dingsd
3 Woensd. A Dond.
5 Vr7d.
6 Sarurd.
7 Zmdag. 8, Maand. 9 \ Dingsd.
lo | W oensd. xi Dond. 13 j Vryd. 13 • Saturd. j'4 Zondag. 15 Maand. 36 Dingsd. 17 j Woensd. 18! Dond. ï9 i Vryd. ao | Saturd. 2 x Zsndag. 62! Waand. 23 i Dingsd. 34 I Woensd a-; I Pond. ajS i Vryd. 27 | Saturd. 38! Zon da*. 59' Maand.
Gelder j. Mat ia Ligtm. Gcldorp p. Armuiden j. S. Agitha. S Dorothei. Qmnquagef. Gend p. Vast. Avond. Asdag Befl.T. Roermond j. Eulalia. Gregorius. 12 uadra„gef. Iper. j U. p. juliana. 12 HAttrtemf. Utrecht p. ! Qua! ei temp. Qvattrtemp. ReirJn'frere. S. rietertt. Zwol p. Bot Vaft. S. Matthys. Hetis.itn p Deventer j. QchU. Gravft p.
/^Laatfte VvtQuartier, | Maandag dea; j 1, 's Morgens 1 | ten 8 uuren 10 minuten.
^^Nieuwe xEFMaan, Maandag den 8, 's.Morgens, ten 10 uuren 13 minuten.
■*|)Eerfte
Quartier, Dingsdag den i5, *s Morgeus ten lo uuren 47 minuten.
Vol le Maan, Dingdag den 1 23 , 's Avonds! ten ii uuren 50 minuten»



MAART XXXI. Lentemaand.
1 j Dingsd.
2 Woensd. i | Dond.
4 j Vrydag.
5 I Saturd.
6 Ztndag.
7 i Maand.
8 Dingsd. o Woensd.
lo Dond. I r Vrydag. la Saturd.
13 ; Zondag.
14 1 Maand. I'S , Dingsd.
16 ( W oensd
17 j Dond.
18 j Vrydag.
19 j Saturd.
20 j Zondagj ti Maand.
22 Dingsd.
23 Woensd.
24 Dond. 2-, I Vrydag. 26 Saturd. 2> ZmcUg,
28 Maand.
29 Dingsd. So Woensd. $1 j Dond,
Bourd. j Haarlem p. Heusden p. Deventer j. Grave p. Lat art, S Thomas. Tex.b. Ani.l. Kuil.p. Am.1. Leer p. Doesburg b. S. Grcgor, Jxdica. Rommelsw.j. Texel b. Atnft, Mir. S. Geertrui. YsfeHtein p« S Jofenh. Palm Zond. S.Benedift. Aurik j. Maria Boodf. Witte Dond. Gsed.Vrjdag, Loeren p. Paafchen. 2 Paascbdag. Hoorn j. Utrecht p. Goxcum p.
CLaatfte Quartier» Dingsdagden i,'sNanuddags ten 3 uuren $» minuten.
L-fM Nieuwe
Maan,
W oensdag den
p' 's morgens ten 1 um
minuten.
3fl Eerfle
Quartier, Dond. den 17, 's morgens tèa 5 uur 30 min. tèfl Volle Maan, Dond. den 24, 's morgensten 9 uur 20 min.
Laatfte ^ Quaitkr, Dond. den 31, | 's morgens ten



APRIL XXX. Grasmaand
1 j Vrydag.
2 j Saturd. S | Zondag. 41 Maand. 5 I Dingsd. 6] Woensd.
7 ] Dond.
8 ; Vrydag.
9 ,Saturd. 10 Zondag. H j Maand.
12 j Dingsd.
13 Woensd. 14! Dond. 35 Vrydag.
16 Saturd.
17 Zondag.
18 Maand.
19 Dingsd. 50 ' Woensd.
21 Dond.
22 ; Vrydag. 2; | Saturd. 34 Zondag. 2g ' Maand, aö Dingsd.
27 j Woensd.
28 I Dond. 39 i' Vrydag. I®: Saturd.
Vollenü. p. Zwol b. Qttaf. Op.T. Ambrofius. Vincent. Sixtus P. Zype j. Walthrudus. Voorfch. k. Mifericordia. Thiel p. Alkm. j. Buren p. Wyk j. Woerden b. Hoorn p. Jttbilate. Arnhem b. Wyk b. Alkm. b. Montf. b. Alkm. p. S foris. Cant te. S. Marcus. Barnev- p. Hilverfumb. Montf. b. Laren b. Delft l>,
Nieuwe vip»l Maan, Dond. den 7 , 's Namiddags ten 6 uuren 10 minuten.
'lilEcrfte
Qu ar tier, Vrydagden 15, 's Avonds ten 9 uur. 55 min.
m\ Volle
Maan, Saturdag den 23 , 's Morgens ten 6 uuren 14 minuten.
^|Laatfte "^S^Quartier , Saturd. den 30, 's Avonds tén 11 uur, 12 mm.



MAY XXXI. B'loeimiand.
i I Zondag. s Maand.
3 Dingsd.
4 Woensd.
5 Dond.
6 Vrydag.
7 Sarurd.
8 i Zondag.
9 Maand', lo Dingsd. ü Woensd.
12 Dond»
13 ! Vrydag.
14 Saturd.
15 : Zondag.
16 '[ Maand.
17 Dingsd.
18 W oensd.
19 Dond.
20 Vrydag.
21 Saturd. 2 2 Zondag.
23 Maand,
24 Dingsd.
25 Woensd. 25 Dond.
27 Vrydag,
28 Saturd.
29 J Zondag.
30 \ Maand» . 311 Dingsd.
^r.'sHage k.
t Dag.
t Vmd. [Eodegr. p. :Hem. Ch/ijit.
S. Jan Later.
Goéree j.
txaudi.
Arnhem b.
Gordiaan,
Mamertus.
Hage p.
Maéstr. p.
fyisiènda^g.
Pinx'.crdag.
2 Pinxterdag.
Aniersf. k. 'Quatèrtintj** '
Pm. Amft.lo.
Quate,temp.
42 uatcrtemp.
H. 3 Vnid.
Deüderius.
Zanty. Sch.k.
Urbanus.
H. Sacrem.
Lucianus.
Tert.j.hoornl.
Max.Delft k.
Wasfen. p.
Parouellam.
Ti^:, Nieuwe ; ^SP Maan , Saturdagdcn ?9 's Morgens teil 10 uur.58 min.
'ff| Eerfte "L'y Qua nier, Zondag den t£, 's Morgens ten 0 uur. 10 min.
mi Volle \sJ Maan, Zondagden22, 's Morgensi en x uur. 16 min.
/^Laatfte
Quartier, Maandag den. 30, 's Morgen* ten 4 nuien g minuien.



JUNT XXX. Zomermaand.
t Woensd.
2 Dond.
2 Vrydag.
4 Saturd.
g Zondag*
6 Maand.
j '.Dingsd.
$ Woensd.
g Dond. ïo Vrydag. ii Saturd. j2 Zondag» ig Maand.
14 Dingsd.
15 j Woensd. J 15 Dond. J 3? , Vrydag. , 18'Saturd, jtj Zindag. ao Maand.
ar Dingsd. 3 23 Woensd. j 25 Dond. > 24* Vï-ydag. i
25 I Saturd. ]
26 "Zondag. \ SfjMiand. I 3 8 j Dingsd. f 39 | Woensd. iS S© ; Pond. S
Gioning. p. Marcelltnus. Delft p. Optatus b. S. Bonifac. Waal wyk p. Kuilenb. {. Medardus. Willemft* b. Harlingen k. S. Barnabas. S." Odulphus. S. Anthon. S. Bafilius. Medenblik p. ] Puttersh. p. < Jchagen p. . ïarlingen j. üilverfurap. / 3osch j. * Soskoop k. 1 tfiddelb. j. 2 ^asténdag. t f. B*;>r. r séufekom p. / laarlem k. S .adiilaus. I rastend*g- 2 Petr.enPa»l. U
. Pauk Gcd. n
Nieuwe Maan, Maandag den 5, 's Morgens :éu 3 uuren 10 minuten.
**«^ Quartier, Maandag den :3 j '* Namidlags ren 4 uur. 7 minuten.
tVolle Maan, >ingsdag den 1, 's Morgen* °n 8 uuren 17 linuten. 'oh Laat (re ±b Quartier, •ingsdag den 3,'s Morgens n 12 uuren 4 unmen,



JULT XXXI. Hooimaand.
i! Vrydag. c Saturd. S j Zondag.
4 Maand.
5 Dingsd.
6 Woensd.
7 Dond. 6 Vrydag. 9 Saturd.
10 Zondag.
11 • Maand, ia j Dingsd.
13 Woensd.
14 Dond.
15 Vrydag, 15 'Saturd. ty Zondag.
18 | Maand.
19 i Dingsd.
20 ! Woensd. ai j Dond.
22 Vrydag.
23 I Saturd. 34 Zondag.
25 Maand.
26 Dingsd.
37 Woensd.
38 Dond.
29 Vrydag
30 Saturd.
SI Zondag* <
Breda p. Maria Vifit. •Gief.p. Kat.k. Mart. Tranfl. S.BomWo.k. Gorcum p. Purmer. p. Utrecht lo. Edam lo. Deventer k. Edam k. Vlisfingen k. Utrecht k. Zv/ynd. p. Apost fcheid. Reynildus. Edam p. Arnoldus. Alphen k. SMarg.Br.k. Groningen p. S.Mar. Magd. f(istendag. Sroningen j. S-Jac.HomJb. 5. Anna. IVyk k. foorfchor. p. Viartha. Oeemst.Bidd. 3ouda k.
|||| Nieuwe ^ÊW Maan, Dingsdag dea 51 's Namiddags ten 3 uur. 35 minuten.
"^Quartier, Woensdag den i?,'s Morgens ten 4 uuren it minuten.
@h Volle ^s/Maan, Woensdag den 30,'s Namidd. ten 5 uuren 29 minuten.
fffi Laatfte v£ Quartier, Dondetdagden 18, 's Morgens ten 3 uuren 14 minuten.



AUGUSTUS XXXI, Oogstmaand.
x ] Maand, a Dingsd. S \V oensd.
4 Dond.
5 i Vrydag.
6 Saturd. 2 i Zondag*
8 I M?and.
9 Dingsd.
10 Woensd.
11 Dond.
12 Vrydag.
13 Saturd.
14 Zondag, J-S Maand.
16 j Dingsd.
17 | Woensd*
18 ! Dond.
19 1 Vjcydag. 20' Saturd.
21 Zondag.
22 Maand.
23 Dingsd.
24 Woensd.
25 1 Dond.
26 i Vrydag.
27 I Saturd 2 8 j Zondag. 29! Maand. 301 Dingsd. $1 i Woensd.
S. Pieters b. Portiuncula. S Stevensvin. S. Dominic. Mar. tsr Sn. Transfig.CIrr. Donatus. Cyriacus. Vast. Boschk. Si Laurens. Groningen p. Beverwyk p. fa>:endag- j Beverw) k k. ' Hart]. W. H. '.s Grav. k. Jeroen. Helena. Ludovicus. S. Bernud. Gornich. k. Timotbeus. Vastendag. S.Bart Rot.k. S. Ludov. Severinus. Sulpitius. Muiden k. S. Janonth. Bommel k* Paulinus.
Nieuwe
'Hg- Maan, Donderdag den 4, 's Morgens ten 5 uuren 17 minuten.
-"fa*7 Quartier, Donderdag den 11 , 's Morgens .ten 4 uuren 38 minuten.
flh Volle V^/ Maan, Vrydag den 19, 's Morgens ten 2 uur. 56 min.
|^ Laatfte vb* Quartier, Vrydag den 26, 's Avonds ten 11 uur. 10 min.



SEPTEMBER XXX. Herfstmaand.
i ' Dond. 2; Vryd.
3 .Saturd.
4 Zondag.
5 Maand.
6 Dingsd.
7 Woensd.
8 Dond.
9 Vryd.
10 Saturd.
11 Zondag.
12 Maand.
13 Dingsd.
14 Woensd.
15 D:nd.
16 Vryd.
17 | Saturd.
18 ; Zondag.
19 Maand.
20 Dingsd.
21 Woensd.
22 Dond.
23 Vryd.
24 Saturd.
25 Zondag.
26 Maand.
27 Dingsd.
28 Woensd.
29 i Dond. 30! Viyd.
S. Gilles. Justus. Seraphina. Ho. £.Aals.k. Zierikzee k. Eleutherus. Cloudoa. Maria Geb. Gorgonus. Tholen j. Sp.k. Ald.k. Nimw. k. Amatus. t Verhef. Amti. lo. Cornelius. S, Lamberr. Am ft. k. Donatus. yaflend, g. Qi'.at. S. Mat. Mauritius. Quatertemp. Quatcrtemp. Firmian. Supr. enjuft. Coln.enDam. Wenceslaus. 5. Michitl. S. Hieron.
(ftèk Nieuwe-
Maan Vrydag den 2, 's Morgens ten 4 uuren 2 min.
I Eerfte
Quartier, Vryd ig'den 9 , 's Morgens tea ir uuren 23 minuten.
/fl\Volle w/Maan, Vrydag den 16, 's Namiddags ten 2 uuren 50 minuten.
<^Laatfte v4<Quarttiert Saturdag den 24, 's Avonds tea 5 uuren 50 minuten.



r\r>t*f\HTr ~ ....... __.
xxxi. wynmaand.
t Saturd. O Zondag. S Maand. 4 Dingsd. f I Woensd. 6! Dond.
7 ! Vryd.
8 Saturd. £ Zondag.
lo Maand, ïi; Dingsd. ia | Woensd. 13 j Dond. 14, Vryd. 15' Saturd. 15 Zondag» *7 Maand. 18 Dingsd. 19! Woensd. ao Dond. a 1 Vrydag.
32 Saturd.
33 Zondag. 64 Maand.
25 Dingsd.
26 Woensd.
37 Dond.
38 Vryd. *9 | Saturd. jo Zondag. 311 Maand.
S. Baro.
Weesp. k.
Leiden Ontz.
S. Franc.
Placidus.
Warmond k.
Marcus.
Al\nt.Ont\et.
Voorburg k.
S. Victor.
Gommarus.
Maxim iliaan
Eduard.
Donatiaan.
Thercfia.
Deodatus.
Florus.
S. Lucas.
Irena.
W endela.
S. TJriula.
Mauritius.
Rheenen k.
Evergistus.
Criipinus.
Evaristus.
Vaflendag.
S.Sim. enjud»
Narcisfus.
Simeon.
paften dag»
%35'Maan, Zondag den 2, 's Morgens ten 2 uur. 10 min. **|| Eerde v-ilI'Q uartier, Zondag den 9, 's Morgens ten 5 uur. 12 min.
Vo^c WMaan,
Zondag den 17 ,'sMorgens ten 7 uuren 29 minuten. Laatfte Quartier, Maand, den 24, 's Morgens ten 1 uur 7 iv. in. H» Nieuwe ''ÊrMaan, Maand, den 31 's Morgens ten 5 uur 42 min.



NOVEMBER XXX. Slagtmaand.
x Dingsd. 2 Woecsd.
5 Dord. 4 Vryd. g Saturd.
6 Zondag.
7 Maand.
8 D ngsd.
9 Woensd.
10 Dond.
11 I Vryd. ia Saturd.
13 j Zondag.
14 I Maand.
15 I Dingsd. i5, W oensd. 17 j Dond. 18I Viyd.
19 1 Saturd.
20 ( Ztndag.
21 Maand.
22 Dingsd.
23 Woensd.
24 Dond.
25 vryd.
26 Saturd.
27 I Zondag.
28 'Maand.
29 | Dingsd. 301 Woensd.
! Allerheiligen. Allerzielen. Hubertus. Carol. Bor. Blandina. Leonardus. S. Mllebrord. Godfiied. Salvator. Justus. S. Mart en. Jonas.
Uitg. k. Sp.k.
Bertram.
Machuus.
Silvester.
Gregorius.
Eugenius.
S. Elizabeth.
Raphael.
Maria pref.
S. Cecilia.
Clcmens.
Chryfog.
S. Catharina.
Gonradus.
1 Advent.
Oda Maagd.
Vastendag.
S. Andriet.
H Eerfte "■^Quartier, Maandag den 7j 's Morgens ten 5 uuren xi minuten.
1
/f^VoIle WMaau, Dingsdag den 15 ,'s Morgens ten 12 uuren 33 minuten.
€Laatfte Quartier, Woensdag den 23» 'sMorgcns ten 3 uuren 10 minuten.
#Nieuwe Maan, Woensdag den 30. 's Morgens ten o uuren 55 minuten,



DECEMBER. XXXÏ. Wintermaand.
1 j Dond.
2 (Vryd.
3 j Saturd.
4 I Zondag. ~ J Maand. 6\ Dingsd. y i Woensd. 8 Dond.
9! Vryd. IO j Saturd. j j I Zondag. I2 Maand. t3 Dingsd.
14 Woensd.
15 Dond.
16 Vryd-
17 Saturd. jg Zondag. tg Maand. 20 Dingsd. 3£ Woensd.
22 Dond.
23 Vrvd'
24 Saturd. 2£ Zondag.
26 Maand.
27 Dingsd.
28 Woensd.
29 ' Dond.
30 j Vryd.
31 Satufd,
S. Eloy.
Bibiana.
S. Franciscus,
aAdv.S.T&anb.
Sabbas Abt.
S. Nicolaas.
SAmbxoilus.
Maria ontf.
Leocadia.
Melchiades.
3 Advent. AJexis. S. Lucia. Nicafius. Eufebius. Everhard. Lalarus.
4 Advent. Menengoftts. Vastendag. Q uat. S. Tb. Halle bev. Quatertcmp. Quat. Vajt. K.o'1 dag.
2 Kersdag. S. JanEvang. Onno\. Ki»d> Thom. Cant. Sabinus. 5. Silvcftex.
>^,Eerfte 4Ü1 Quartier, W oensdag den 7 > 's Morgens ren 5 uuren 12 minuten.
^Kfc'Maan,
Woensdag r'en 14, 's Morgens ten 12 uuren 45 minuten.
€Laatfte Qu,.rtier, Donderdag den 2 2 , 's Namiddags ten 3 uuren 11 min.
WMsan, Donderdag den 29 , 's Av. ten 8 uuren 17 minuten.



het
LUIDEN
der.
POORTKLOK
van de stad
AMSTERDAM.
't Verlangen,
Den 23 January , 's morgens ten half 7, s avonds ten half g uuren Den 8 february, 's morg. ten 6, 's avonds ten
f Uur\Pen 24 dit0 's mor§> en 's avonds ten half 5 uuren. Den i4 Maart 's morg. ten s , 's avonds ten s uuren. Den sS dito 's morg. ten g , 's avonds ten half 7 uuren. Den io April 's morgens ten «alt g. 's avonds ten 7 uuren. Den 23 dito s morg. ten half g , 's avonds ten half 8 uuren. Den 7 Mai 's morg. ten 4 , s avonds ten 8 uuren. Van den 7 Mai tot den 8 Augustus blyven de Poorten openftaan tot 's avonds ten half 10 uuren, gelyk ook de Stads Herbergen.



V Verkorten.
Den 8 Augustus 's morgens ten nalil 5. 's avonds ten half 8 uuren. Den 25, dito 's morg. ten 5 , 's avonds ten 7 uu«i ren Den 8 September 's morgtns ter half 5, 's avonds ten half 7 uuren. Den 21 dito 's morgen* als boven , 's avondi ten 6 uuren. Den 3 Oftober 'g morg,; ten 6. 's avonds ten half 5 uuren. Den 31 dito 's morgens ten half 7, 's avondsl ten 5 uuren Den 5 November 's morg,| ten 7, 's avonds ten half s uuren.
De maand December blyft als bOTCr>,



BEKNOPT BERICHT.
Wegens het vertrek der Wagens, Sche\ pon en Schuiten. '
A.) alkmaar, alle dagen een Schio vertrekt s morgens ten 9 uuren; voord! Maandag middag om 2 uuren nos een ligt op 't Water over de Karnemelkfteee'
alphen , 'S Maandags van 't Rokkin om 12 uuren. n' aalsmeer, Maandag, Woensdagen Vrydag een Schuit, 's midd.'ten ia uuren Amersfoort, alle dagen ten 8 uuren,' Maandag ten 12 uuren een Schip.
ankeveen , alle Maandagen een Schuit ; arnhem , alle weeken Woensdag en m de drie wintermaanden om de ilda gen, een schip, ligt 0p de EolvenieTs Burgwal by de Doeleftraat. De Post va gen vertrekt alle Hmr-n 7 , cwa
- ««0v.,i u jiu^is S mnp.
Eens ten f> mirpn nv, Vur:_—. 1
openen der Pon ren " "^ me.thct
—w , . M11 ut ^mir/M rm_
gen over de Lüth. O Kerk. Van Arnhim vertrekt 's Maandags, Woensdags en VrT tiags morgens, ten 6 uuren een PostwL |en op , van waaralle dagen een
Wagen op Aken , en tweemaal ter week )P hrankfort aan den Maiu vertrekt >ehalven dien bnmn^m^j. ■ • .*"»
frer Postwagen ,van Atftf/tf« 0p /te*^



fort gaan. Van Arnhem vertrekt een Pomvagen Maandag en Donderdag over Doesburg op Bergen, Dantzig en/voningsbergen ; wanneer op het aankomen van dezen te Doesburg een Wagen ver- ■ trekt naar Munfler en Osnabrug. Van i Mnnfter Woensdags en Saturdag/s mor- • gens, vertrekt 'er een op Kas/el, van i waar men daadlyk nadeszclfsaankomst, , op Lelpzig, Draden, geheel Polen,. Siiefiën, Bobemen, Oostenryk, Humé sraryën en Turkyen afgaan kan. Van i K&sfd rydt een Wagen over Koburg en : Bamberg op Neurenberg; vandaar op: Jugsburg, Prenten, Padua, VeneiiM; en "door gantsch Italië;/.
B.) be ver wyk , ten i uuren van het Water over de Karnemelkfteeg.
brussel, om de agt dagen een Schip, van de Cingel by de jan Roode Poorts Toren.
buiksloot, alle uuren een Schuit, ligt; by den Nieuwen Stads Herberg, metdeze Schuit gaat men ook op verfchil-i lende uuren op Purmerend, Monnik'' kendam, Edam en Hoorn.
eremen, Saturdags een Beurtman» van den Nieuwen Brug.
bergen , bohemen, en bamberg ,
zie Arnhem.
bodegraven, Maandag ten 12 uurei een Schuit.



ireda , Zondags een Schip.
BRou\vERSHAVKN,pom de 14 dagen een Schip.
C.) campen, met het luiden der BoomKlok, by den Ouden Brug op 't Water.
courland, zie /Imhem.
crommime , Maandag , Woensdag, en Vrydag ten 3 uuren een Schip.
DO delft het geheele Jaar een Schuit, des middags ten 1 uure, en ten 3 «uren van de Berebyt, buiten de Utr. looit ;gefchikt voor Perfoonen en Goederen : de brieven per Post, ten half 9 uuren.
deventer, Dingsdag, Donderdagen SaturclBg 's morgens met het openen
«ï schip °Uden BruS
DüssELDorp,om de 2 a 3 weeken een Scnip van den Gelderfchen Kaai.
ken en Brieven, door Harderwyk of tioe burg; te bevraagen in de Zwaan by de Nieuweubrug fJ^IE^£^MEER' va" den 15 Maart tot
dord , Saturdags een Schip. burgerdam, van i Mei tot 1 Sept: ?



alle dagen ten 8 , fo, a en 4 uuren een SChip , doch Zondags alleenlyk ten '8 , 10 en 1 uuren.
E ) edam, van den 1 Oétober tot 31 Maart's middags ten 3 en 4 uuren , en van den 1 April tot den 30 September ten 2 en 5 uuren vaart 'er een Schuit. Zit Monnikkendam.
enkhuizen, 's morgens ten 9 uuren en 's avonds met het luiden der Boomklok, aan 't Zeerecht.
embden. Zomers om de 3 dagen, maar Deccmb., Jan. en Febr. niet bepaald; ligt op 't Water voor de Zoutfteeg.
emmerik, des DingSdags om de 14 dagen een Schip, ligt op 't Rokkin.
E'Leurg , Dingsdag, Donderdag en Saturdag een Schip.
F. ) franeker, alle Dingsdagen, s avonds met het luiden der Boomklok , op fret Water over de Dubbelde Worstfteeg.
frankfort. Zie Arnhem.
G. ) gouda , (van AWft. op) de maanden Maart, April, Sept. en Oélober 's morgens ten 8 uuren , en het geheele Taar door 's avonds ten 8 uuren. Januarv February, Novemb. en Dccemb. vertrekt geen Dagfchuit; de Vracht is ig ft. men vindt dezelve aan de Berebyt Verders vertrekt alle dagen van de Pypemarkt, een Schip genaamd de



Yker, Zomers ten 6 en 's Winters ten 4 uuren.
gent, per week een Schip van den Jan Roode Poorts Toren.
gorinciiem , om de 14 dagen Saturdags een Bode; te bevragen onder de Beurs.
's gravenhage (van Amfleldam op) flilc dagen 's middags ten 1 uur van 't . Kokkin by de Capel een Schuit, en ten 3 uuren van de Bcrebyt; by befloten water ryden 'er doorgaands Wagens met lasfagters en goederen af, daar de Scliuit voorn. ligt. De Postwagen vart Amjteldam op 'stfage, vertrekt van 16 *ebr. tot 30 Sept. 's morgens ten 6 uuren en s middags ten 1 uure;van 1 Oclober i tot 6 November en van den 20 Jan. tot den 25 Febr. 's morgens ten 7 uuren en s namiddags als vooren ; van den 7 November tot den 19 Jjn. 's morgens ten S en s middags ten 1 uure; op den eerften Paasch, Pinxter- en Kers-dag geen, ten zy men 'er een J voor 24 guld. jS ftuiv. ai huurde: de vracht voor ieder Porfocn is anders 4 gj. 3 ft. cermerlant. Zie Arnhem. s gravenland, 's Maandags en Vrydaós ten 12 uuren een Schip van het Veer,, by den Groenen Burgwal* * 3 °



Groningen , om de 5 dagen een Schip, ©p 't Water, by de Dubbelde Worstfteeg
HO haarlem Cvan Amft, op) s morgens ;; met het openen der Poorten tot 's avonds ten 8 uuren alle dagen per uur een Schuit; de Perfoon betaalt voor Vracht ? St.; van i April tot 30 Sept. vertrekt er een Vragtichuit 's morgens ten 10 en 's middags ten 1 uure, en van 1 Oei. tot Ji Maart h morgens ten 10 en 12 uuren; Ugt aan de Papenbrug.. Is het beQooten water, dan, vertrekt er alle dagen een Postwagen met PasCagiers en Stukgoederen , rydende gewoon yk af van 't Haarlemmer Plein. Wat belangt de Brieven op Haarlem, daartoe zvn verfcheidene Kasfen ; als aan de Beurs , de Jan Roodenpoorts Toren &c daar dezelven driemaal daags uitgehaald
Worden, i „„„ êffhin
harderwyk, alle avonden een Sciip met het luiden der Boomklok, van t Zeerecht, by de oude Slypfteenen.
hasselt, 's avonds met jftlwdMjc Boomklok van 't Water, by de Oude Brux
hillegom, Dingsdag en Vrydag een Schip , ligt op de Hööregragt by dc Leidfcliegragt.



huisduinen, Maandag, Woensdagen Saturdag, kort op den middag , ligt aan de O. Z. van den Haringpakkers Tooren
heusden, om de 14 dagen-Saturdags, een Bode , te bevraagen onder de Keurs.
hamburg, Zomers Saturdags 's avonds een Beurtman die Zondags morgens, van de Nieuwenbrugs Room , vertrekt.
hamburg. Zie Arnhem.
hertogenbosch , Zondag 's morgens van de Jan Roodepoorts Toorenfluis: van daar vertrekt ook een Bode om de 14 dagen , te bevraagen onder de Beurs.
h-ongaryen. Zie Arnhem.
I.) italien (de Brieven op) vertrekken ten 1 uure per Post, des Dingsdags.
K.) kuilenburg , 's Maandags avonds van 't Rokkin by de Gaperfteeg.
keulen, ('t Schip op) vertrekt als het de lading heeft, gevvoonlyk om de agt dagen : ligt op de Gelderfche Kaai.
koningsbergen, zie Arnhem»
kassel, zie Arnhem.
koburg, zie Arnhem.
L.) leiden (yanAmJï. op) alle avonden ten 8 uuren een Schuit van de Beerebyt, cn geduurende den Zomer,'s morgens ten 10 uuren een Kaag van den Overtoom: *4



met deeze betaald ieder Perfoon i guld. De gewoone Pakfchuit ligt op de Cingcl by den Heiligen Weg, vertrekt Zomers middags'ten 6 en des Winter ten 4 uuren.
loenen , Maandag,' Donderdag en Saturdag ten 12 unren van de Cingel, over het Klooster.
loendersloot. Zie Bodegraven.
leifzig , leeze en lyfland. Zie Amhem.
lemmer (op de) met het luiden der Boomklok, van de Papenbrug alle dagen een Schip.
london , per week een Schip van de Korsjesbrug.
loosdrecht, Dingsdag, Woensdag, Donderdag en Saturdag ten half een uuren een Schuit.
M.) monnikendam, van 1 Oftober tot 31 Maart, des morgens ten 7 en 11 uuren, en des middags ten 2 uuren ; de Nachtfchuit met Boomfluiten. Van 1 April tot 3oSept. des morgens ten 6 en 9 uuren, en des middags ten S uuren: de Nachtfchuit als boven. Men gaat ook wel over Monnikendam op den bepaalden tyd op Hoorn. Zie Purmerend en Edam desgelyks. Nog ligc 'er aan de Nieuwenbrug op 't Water een Zeilfchuit, die alle dagen des middags ten S uuren affteekt»
l



maarsen , alle dagen 's middags ten 12 uuren, van de Cingel voor 't Klooster en ten 2 uuren van de Berebyt;men gaat ook daarmede op Ouderkerk, Abcoude , Bambrug, Loenderfloot, 'Nieütatrfluis, Breukelen en kandere plaatfen , dien coers liggende.
medenblik, Dingsdag, Donderdag en Saturdag 's morgens, van de Nieuwenbrug.
; mechelen, om de 3 dagen een Schip hgt op de Cingel, over Maltha.
Maastricht, Dingsd. en Vryd. ten 12 uuren een Posr.
meppelt, Dingsd. en Saturd. een Schip, maar des Winters op Woensdag alleen.
middelburg, Saturdags een Schip.
munster, Dingsdag en Vrydag ten 12 uuren een Post.
, N.) naarden , (van Amft. door Muiien op) van 1 April tot 50 Sept. Zondags 's morgens ten 5 , 7 en 10 uuren, s middags ten 2, halfs en half6 ; inde week 's morgens ten 6, 8 en 10 uureni van den 1 Octob. tot 21 Maart 's morgens ten 7, 9 en 1 uure, 's midd. ten 3 en half 6 uure. Ligt op de Prinfegr. tusfchen de Utrechtfche Straat en Amftel: men betaald tot Muiden 5 ft. 12 p. en van daar op Naarden 3 ft. 4 p, dus" * 5



9 ftuiv. tot Naarden. Zie Weesp. nes. (da) Zie IVaveren.
NOORDWYK , en n0ordw¥kerii0ut ,
's Maandags avonds een Schuit van de Bloem- en een van de Nieuw-markr.
nieuwkerk , Zomers Dingsdag en Vrydag avond , met het luiden der Boomklok , 's Winters, Vrydags 's morgens ten 10 uuren van de ïexelfche Kaai.
nymegen, Donderdag 's mprgens vroeg van de Cingel by de Luth. Nieuwe Kerk.
Neurenberg. Zie Arnhem.
nieuwendam, alle dagen ten 10 ,12, 2., 4, en Zomers ook ten 6 uuren een Schip.
O ) ouderkerk , Maandag en Vrydag ten 11 uuren van 't Rokkin.
, oudewater, ten 11 uuren van't Rokkin by de Gaperfteeg."
osnaerug en oostenryk. Zie Arnhem.
oldbncurc, eens in de week een Schip.
oosterwoud en oudenbosch, alle avonden ten 6 uuren ; en Ommelanden, alle avonden ten 7 uuren.
P.) purmerend,van den 1 Od. tot 31 Maart, 's morgens ten 8 en 9 uuren, 's middags ten 1, 4 en 5 uuren; van 1 April tot 30 Sept., 's morgens ten 6,8 en 11 uuren; 's middas ten 1, 4, 5 en 6 uuren. Een Zeilfchut op het Water



by den Nieuwenbrug, die alle dagen 's middags ten i uuren afgaat.
polen en padua. Zie Arnhem.
R.) Rotterdam, alle dagen ten 12 uuren \au 't Rokktn by de Capel, en ten 1 uuren van de Berebyt. De brieven op Rotterdam, vertrekken alle avonden per Post, 'savond-aen 8 uuren. By beïlocen water een Wagen van de Reguliers Breêftraat, 's morg. ten 8 uuren met Perfoonen en Goederen. .
S) schoonhoven, 's Maand, ten 12 en Donderd. ten 10 uuren van de Heerengracht by de Utrechtfche Straat.
snee;; , Zomers met het luiden der Boomklok; ligt by den Dam.
Schiedam, (de brieven op) vertrekken alle avonden per Post ten 8 uuren en de Schuit, Dingsd. en Vryd. van het Rokkin, om 1 uur.
stavoren, alle avonden een Schip.
steenbergen , alle avonden ten 6 uuren een Post.
steïnwyk, Saturdag een Schip, en alle Vrydagen een Rode.
sweden, Dingsdag en Vrydag ten 12 uuren een Post.
T.) tpxel , alle avonden voor't fluiten van den Boom, van de Texelfehe Kaai.



Tilburg , en omleggende Plaatfen (opï vertrekt om de 14 dagen , Saturdag 's vonds om 7 uuren, een Bode; te bevragen onder de Beurs.
U) utrecht, (yznAmfl. op) van 15 Maart tot 14 Sept 3 Schuiten daags, des morgens ten 7, 's middags ten 1, en 's avonds ten $ uuren; van 15 Septemb. tot 14 Maart 's morgens ten 8 uuren, 's middags en 's avonds als boven; de beide dagfchuiten liggen op de Achtergracht, maar 's avonds aan de Becrebyt is de vracht 12 en 1 halve ftuiv.
De Pakfchuit op Utrecht ligt op de Cingel, tusfchen de Appelmarkt en Gasthuismolenfteeg; vertrekt des Zomers "s middags ten 4 en 's Winters ten half 4 uuren. Wat belangt de Brieven, daar toe zyn Kasfen aan den Jan Roodepoorts Tooren, de Beurs , de Munt enz-, die driemaal daags uitgehaald worden.
uithoorn. Het geheele jaar door een Schuit, ten 1 uuren van 'tRokkinbyde Olieflagcrsfteeg, en ten 3 uuren van de Befebyt. Als het befloten water is, dan rydt 'er een Kar met goederen.
V.) vlissingen, alle 8 a ia dagen van den Cingel by de Bergftraat een Schip.
vollenhoven , 's Maandags avonds met^het luiden der Boomklok van de



Meppelfche Styger, vooraan op den Texelfchen Kaai.
vriesland , (op) vertrekt 's Woensdags avonds een Schip., te bevraagen op de Achterburgwal, over de Brouwery de Hooiberg.
W.) weesp , van i April tot i Oct. Zondags ten6, 8 en io, 's middags ten3 en half 6 uuren : in de week 's mïdd ten half 2 , half 4 en half 6uuren; van 1 Nov. tot S1 Maart, Zond. ten6 en 8 , 's midd. ten 2 en s uuren , en andere dagen 's morgens ten 6, 8 en 9 uuren, 's midd. ten 2 en 5 uuren: vragt 5 ft. 4 penn. Deeze Schuiten liggen op de Prinf^gracht by den Ainftel; zynde een half uur na den bepaalden tyd buiten de Weespcr Poort.
woerden, 's Maandags en Donderdags ten 1 uure. Zie Kuilenburg.
wezel, om de 8 & 14 dagen een Schip van den Gelderfchen Kaai.
Y.) YssELSTEirsi, Maandag ten 1 uure een Scimit. Dingsd. en Vryd. ten 12 uuren een Post
Z.) zardam of Zaandam, alle uuren een Schuit aan den Haringpakkers Toren.
zwol, met het luiden der Boomklok aan de O. Z. van den Ouden Brug. i zutphen, om de drie dagen een Schip



van de Ouden Brug. Ook vertrekt 'eir een Bode des Vrydags avonds, te bevragen op den Fluvveelen Burgwal ,tusfchen de Oude Kerk en den fSiezeu
zeeland, vertrekt des Dingsdags en Vrydags een Post, te bevragen onder de Beurs.
zierikzee, des Zomers per week een Schip van den Cingel over dc Lutherfche Nieuwe Kerk.
zwammerdam, Maandag en Vrydag een Schip.
zwartsluis, Dindsd. en Saturdags; doch 's Winters alleen 's Wocndags een Schip.
zwitzerland, Dingsd. en Vryd. ten 12 uuren een Posr.



GEBRUIK
der
z % G E L & Rcnucst voor i perfoon ƒ - : 6 : CoIIcgiën, ƒ i : 4 : I
Om een politicq ampt te bekomen , waarvan het ampt beloopt van 2 tot 4. hond. gulden, worden gefehreven op een Zegel van - - ƒ - : (j . van ƒ 400 tot ƒ 800 — ƒ - ': I2 ': I —* i^co — i;oo — - 1:4:-
— i^co — iöoo — - 2:8:-
— i^co — ccoo — - 3 : - • -
— 2000 — 2500 - - 4 ; - :" .
— 2500 •— 3000 — - 6 : - • -
— 3000 — 4000 — - 8 : - • -
— 4000 — 5000 12 : - ': .
— 5000 — éooo < 16 : . :" .
6000 —« 8000 — - 24 : - • -
— 8000 — iüooo 36 : . • _
boven — 12000 — - 48 : - ': .
Alle rekeningen van Weeskamers Voogden, Executeurs , enz. waarvan cenige adminiftratie zal worden ver-



antwoord , moeten worden geiehreven , wanneer ontvangst en uitgaaf zamen bedragen f 35 , op een Zegel van • . • • ..ƒ-: 6 : van/ 100 en daar boven ƒ - : 12 : -
- 300 ; 1 : 4 j -
van/ 600 en daarboven/ 2 : 8 : -
—1000 - 3 = - ' -
— - 3000 -■ ■ ■-»■ - 6 : - : -
-~ - 6000 - •" - 9 : - : -
— - 10000 11 "** - ia : - : r
— - 14000 «— -■ '~ ■■ - 18 : - : _20000 *■»-— ■'» - - 24 : - : -
Alle andere rekeningen, zonder uitzondering , moeten worden gcfchreven , f 50 tot / 100 op een zegel van 3 ft. "en daarboven , op een zegel van 6 ft. ten lasten van den debiteur: hiervan zyn uitgezonderd Profesforen, Doétoren in de Medicynen, Chirurgyns, enz. voor zo veel hunne gedaane vifitcs betreft.



AAN O N Z S
WAARDIGS LANDSVRIENDINNSN,
ilEVfi MEIS/ENg!
Offchoon wij bekennen dat wij laatstleden *** 10 °!1S oogmerk mee het Jaarboeken, cat wij « aangeboden hebben , niet nMr *ensch geflaagd 2ijn; want gij znh on3 toeftaan dat wij «iet op H oog gehad kunnen hebben, onze gewezene Regenten met dat Jaarboek jen tot zo verre te vergiammen, dac zij hnnue rechterlijke verontwaardiging a*« over zouden doen bli.lM| verontwaardiging die zelfs tot zo verregl g' dat ons het verder gemeen maaken van onze arbeid, met zo veel zorgs moeite bh kosten volbr*gt, verboden werd. offchoon zeggen wij, gaen van ong ZovÓQ ^
ook met willen voorgeven, haar opmerk de uitvaardig*,* van dien arbeid bereikt te hebben, fchrikt ons zulks echter niet «f, A



C * )
om andermaal, het zelfde pad inteflaan, en. u een tweede Jaarboekjen aantebieden.
Waren wij niet verzekerd, dat onze eerlie arbeid reeds bij duitenden van n in handen geweest ware, alvoorens het gezegde verbod ons, niet alleen, maar ook allen die ons werk geleezen hadden, verwonderd deed ib.an; waren wij ook niet verzekerd dat gij weet hoe despotiek het gewezen Gouvernement de drukpers heeft behandeld; wij zouden het nietwaagen andermaal oase band aau denzelfden taak te leggen; wij zouden naamlijk met reden vreezen dat gij in het vergoeden zoudt vallen, als of wij ons ro aarrijk in ons eerfte Jaarboekjen tegen Landsof Stads Wetten hadden vergrepen? dan daar wij om bovengemelde redenen van het tegendeel overtuigd zijn , aarfelenwij niet s met «ns befluit , om o jaarlijks een dergelijke verzameling van tafreelen van deugd, achtenswaardige liefde , zuiht voor de Godlijke Vrijheid , en -verachting van alle heerschzncht, aantebieden, te volbrengen. Zulke eene verzameling tog bevat oas



C 3 )
eerffe Jaarboekien, en vatl daar de bovengenoemde verwondering van allen die ons werk gelezen hadden , over het rechcrrlijk verbod: hadden wij ons fchuldig gemaakt aan zedelooze voordragten, of ongodsdienftige leeringen , wij zouden moeten belijden het ondergaane lot verdiend te hebben hadden wij "ons fchuldig gemaakt aan het beoor. deelen van eenige rechterlijke gedrongen in onze Republiek; aan het opdelven der bronnen van ons algemeen verval, verval dat zo pijnlijk treft, zeker, niemand hadde zig over het meer gemeld verbod verwonderd; want ieder weet tog dat het gezegd beoordeelen en opdelven onder het beilnnr der volkverdrukking niet gefchieden mogt; maar nu, nu wij ons omtrent de gezegde pointea zo angftiglijk voorzichtig gedragen hebben, cu heeft het verbod van ons werk eene algemeene verwondering gebaard; evenwel zoude het ons ook niet verhinderd hebben , den ingeMageneB weg te blijven bewandelen : onkundig van onze zogenaamde misdaad, konden wij 'er ons ook niet voor As



( 4 >
wachten; want vej kennen de zonde niet dn» door 'de roet.
JVlen heeft gemeend dat wij ons misgreepeti hebben, in de Oodiij:»e Vrijheid hoogst beminne'ij'-t vooneftellen, en hasre befchermers te loove> ; dit zeker is mogelijk, daar wij onder völkvtrdrtiVkerg fchreven; thans echier zun wit bevrijd van te vreezen andermaal in dergeliike o gena !e te vervagen; ©m dat wij Öiins iii een vrii Land wconen, een L*nd dat ook te; allen rijde een tempel der Vrijheid gedoemd is , en wet reden Waarlijk, war t immers is het zelfs door menfchenüloed uit de flavcmij verlost ?
Zeker imusfehen hebben wij geen gering gedeelte van ons verdriet over het gemelde Verbod te danken, aJW de II; clitst gepfe -tfte jalourii, en de berii-peliiMte geMztléht van eenc onzer Sexe ; die het &rs ever-wel zal moeren vergunnen het ï*géflagene pad te blijvei- bewa delen — Mehjétoi mogen tog zo wel ïc ijven als brouwen
Om kort te zijn , waardige Vriendinnen'! wij gaan voordj waarvan gij in het tegen-



C 5 )
woordige Jaarboekien een bewijs ontvangt —— niemand onzer begunungrters ia onzen eerften arbeid heefc zig ook terug geho»< den, integendeel heeft ieder met ons getracht u nog meer te behasgen» en nuttig te weezen; dat niet alleen, maar wij hebben het genoegen gehad te zien dat het getal der begunftigfters grooter was.
Ontvangt dan andermaal onzen arbeid met die beloonende erkentenis, wairmede gij denzelven iu het afgelopen jaar ontvangen hebt; en zijt verzekerd dat wij ia onzen ijver om u nuttig en aangenaam te zijn niet zullen vertraagen.
Ten einde in volgende Jaaren nog beter te flaagen, beveelen wij ons erkentelijk ia de Jgmxm van alle die vrijheid ademende Landgenooten, welken ons met haare gu:ist hebben gelieven te vereeren; van barre toegezonde -e berfenvruchten, in zo verre zij met ons oogmerk overeenkomen , zA altijd een dankbaar gebruik gemaakt worden.
WAARD1GB MKISJENsl
Uive Mcdtlurgeresfen A 3



ï> 2
BRAAVE MINNAARESj
OF, DE
ONWAARDIGE REGENT.
IVIet recht zegt men dat de liefde eeu bron van deugdzaame wellusten, zo wel als van de jammerlijkfte rampen is, de.ondervinding van eeuwen herwaards bevestigt zulks onwederfpreekelijk; de tooneelea zouden weldra zonder leven zijn, ware het dat men 'er de gevolgen eener brandende liefde afweerde; intusfehen is het zeker dat zij als bron va» deugdzaame wellusten beantwoordt aan den wille van het eeuwig heilig Opperwezen, en alleenlijk ooraaak van rampeo warde door de geldgierigheid, de fchraapzucht, en onvergevelijke familiehaat ; maar ooi heefc d« ondervinding geleerd dat



C 7 )
ii\ 2ulks kan worden door de vervloekte werkingen van het despotisme, dat allerverachtelijkfte voordbrengCel van de onmenschlijkheid : een voorbeeld hier van, ontmoeten wij in de volgende treffende gebeurtenis.
Hendrik, een jongeling van burger afkomst, en ook nog werkelijk van eene* burgerlijken ftand , was , om geheel zfja beeld met een enkelde trek te fehetfen, fcboon van gedaante , en aatgenaam vaa ommegang; vrolijk deugdzaam in den hoogften graad 5 een Nederlander ,en derhslven, een onverzettelijk voorftander van de aanbiddelijke Vrijheid; hesdrik geloofde dat een mensch op aarde niets dierbaarder kende bezitten, dan de Vrijheid, eene vrijheid overeeakomüugmet billijke maatfchappijlijke wetten, aan den eenen kant, en met zijne natuurlijke rechten aan dea anderen ; Hendrik, met één woord, was een engel ia menfchelijke gedaante,
. Door verfcheidene omftandighedengedron-
t* \ A 4



C i )
«en, waj hij vertrokken naar zeVer Land dat door de' overoeerfchiig feden jaaien lang geteisterd was geworden; welks inwooi ers hunnen volkomenen ondergang met wijde fchreden naderden, het geen zij nu Wel zagen, doch tevens moesten bekennen dat zij te laat de ooge„ openden;*dit echter verhinderde niet dat de zucht tot Vrijheid en zelfbehoud haare ftem in hunne harten deed hooren, waa,van heL gevolg was dat zij zig tegen Jranne onderdrukkers verzetteden , tn hunne natuurlijke en maatfchapp.,lijke rechten vorderden te genieten.
Die den aart van een despoot kent, (en Wie kent denzelven in onzen tijd niet! zal hgtlijk befeffen, dat de onderdrukkers deezes Volks alle hunne krachten infpanden om 't «elve den breidel der tirannij'in den mond te legg-e- , en zig in haiWe overheerfchende grootheid ftaanle te houden: hieruit ontfto 'den !>in«enlandfche beroerten die met de fchromelijkire gevolgen dreigden ; 't ging UtÖifchen ook hier, ge li k 't in dergelijke SevJlen overal gaat;'er werden eenige aier-



C 9 )
lingen gevonden die zig tegen de partij dei* braaven vcrzetteden, en zig willig voor den zetel der overheerfchers boogen, op dat zij den drukkenden voet, op hunnen nek konden zetten; in de daad men vindt nog •veral zulke Godönteeren<fe fchepfels'
Men behoeft niet te vraagen, bij welke partij onze hendrik zig voegde: het La** Waarin hij zig bevond, had hij, een vrij land zijnde, voor zijn Vaderland aargenomen; ook waren alle Vrijheidszoonen z<ine broeders: , God", zeide hii, „ heeft alle zij9, ne fehepfelen de Vrijheid gefchonken ; j, die derhalveu zijnen God ter eere wil 3, leeven, moet de Vrijheid helpen bef-her», men, waar hij die onderdrukt vindt.*' Hendrik was zelfs geen geringen fteun der edele partij weke hij met geheel zijn hart toejuichte.
Hoe zeer de zaak der Vriiheid den braaven jongeling ook bezig hielde , was hi> echter niet onvatbaar voor de liefde _ een beminnelijke Vrijheidsdochter, zo bevallig als deugdzaam, de fchoone sofhia, A5



C 10 )
fead hem bekoord, en hij had het geluk, (dat imusfcherj ook een natuurlijk gevolg van beiderleie geaartheid genoemd mag worden,; van haar te beuaagen ; zij vattede zelfs eene onverdoofbaare liefde voor hem op, zo dat tusfehen de gelieven weldra een verbond plaats had het welk door geen geWeid , hoe genaamd, verbroken konde worden.
De Vader van sop ma was een amteraar van geen gering aanzien, een braaf man, die in zijn hart ook de partij der Vrijheid toegedaan was; doch zig, om redenen van zelfbehoud , niet verklaarde » maar zeer vot rzichtiglijk tusfciien de beide woelende partijen , als uisfchen twee klippen heea zeilde: de gevoelens va» zijn hart, zo wel als de braafheid van hendrik } verhinderde hem niet zijne toetterrmi"? tot de verkeering zijner dochter , met deezen wa'Higen Jongeling te geeven; die verkeering gefchied' de oerhalven in 't openbaar, en verwekte dus ook weldra groot opzien , bij de onderdrukkende Regeiten, wier amteraarsofhia's Vader was: hun corps over 't algemeen zou-



C » )
de hem echter desaangaande wel ongemoeid gelacen hebben , maar één van hun, een overgegeven Volkstiran , ftoorde 'er zich geweldig aan, en bedreigde hem weldra, met de ostzetting van zijn amt, in gevalle hij den» in zijne oogen, oproerigen henbrik, zijn hu;s en verkeering met zijne dochter niet ontzegde.
De braave oude man hield deeze bedreiging onze gelieven voor,en hendrik,C"ij oordeelen niet of hij hier in fchuldig dan onfchuldig handelde,) befloot zijn© hartvriendinne voortaan in 't verborgen te beminnen, en de gewenschte echtverbintenis met haar, tot rustiger tijden uitteftellen; dan, sofhia begeerde daartoe niet te verftaan: men zegt dat vrij vrouwen vuuriger en, ja ook, ftandvastiger beminnen dan de mans — dat de gezegde weigering van de beminuelijke sophia, den braavea hendrik. voldeed, en het vuur zijner liefde niet weinig kragtiger deed btandeu , behoeft niet verhaald te worden; ma*r niemand zal zig ook verwonderen, als wij zegge» dat die zelf-



C 12 )
As weigering de huishoudelijke rast bij sophia e¥.» Hoodfteek gaf: de onderlinge eendragt tusfchen de ouders werd weldra verbroken, en hendrik was ook al rasch niet meer die geliefde huisvriend - deeze met recht de fchuld van dat alles aan den Burg.rtiran gesvende, konde zig niet onthouden, van bij alle gelegenheden op de bitterfte wijze tegea hem uittevaaren, waarvan het eerlte gevolg was dat de braave Vader van de beminnelijke sophia van zijn amt ontzet werd, onder een voorwendrel zo eenvoudig als belagchelijk: dit vertoornde henbrik nog geweldiger, hij fpaarde zig niet, den onderdrukker van zijne alwaardige minnaaresfe bijna in het aargezicht te hoonen — men r.oeme dit onvoorzichtig, maar dan kent m'en ook de kracht der liefde niet, eren weinig alsde kracht der verontwaardiging van eenen Vrijheidszoon , over het onderdrukkend gedrag van eenen Godonteerendïn en Lan.dbedervendendespoot voor dien despoot, welke wij ten tooneele voeren, ware het riet. genoeg geweest hadde hij hendrik; door



C 13 5
• ten bannisfemer.t , van voor zijne oogeai doen verdwijnen; zijn verachtelijk hart was zonder erger wraak geromen te hebben , niet voldaan; hij wist dan te bewerken da* de bratve hendrik gegrepen en i de gevangens gefrneten werd — men befcffj wat sophia. op het. verneemen van de mrare daarvan gevoelde ; zeker, dit la.t zig beter befeffsn d>n befchritven ; zij verviel tot eene doodlike kwh- ing , vermagerde zichtbaar, en Was voor greniggenoeg'/n vat vaar, dan alleenlijk voor dar van als eene war. honpige zwerffk-r , rondsom de gevangenis van haaren hartvriend te wanren , en dat akelige genoegen zelfs werd haar d^or den burgertiran nog benomen: niet zelden gabeHr e het dat als zij voor de s?eva srenis van haaren fienorik ito ui te zuchten- en luidkeels te weenen , es-re vergadering van voorbijga' gers rondsom haar been fch ob'e: de tiran voor de sevolgen daarvan beducht, deed., na verloop van wein g tijds, de:i door lv.m tot den bedelza'; ge oenaden Vader aanzeggen, da: zo hij zijne krankzinnige



C 14 )
doch'er niet opfloot, hij zelf haar bi eene verzekerde plaats zoude doen brengen; 't fpreekt van zelf dat de tiran gehoorzaamd werd.
Zie daar dan vier flagtoffer; van deheer9chzucht eens onwaardigen burgerverdrukkers, Cen met hoe veele duizcnde anderen zouden wij dat genl niet kunnen ver^rooten!) een moeder zuchtende over den jammerlijken toeltand haarer dochter; een vader die zijn gezin het gebrek ten gemoete zag foellen ; eene minnaares die haare jeugd kwijnende tea grave fleepte , en een braaven minnaar die om de edelfte gevoelens in een kerker verzuchtte.
Wat sophia betreft, haar hartfeer overmeesterde weldra haare krachten; zij verzekerde te gevoelen dat baar einde naderde, doch verzekerde tevens dat zij geene andere dan eene marteldood zoude kunnen {terven, zo zij niet nog éénmaal haaren lieven
hendrik mogt zien duizendmaal daags
fmeekte zij baarenlVader een middel daartoe u;ttedeüken; telkens na dit fineeken viel






De Tïraare Minna are Ei



"11.15.
|»i de oiiwaarfli^e ïte^eitto






C xs )
zij op haare knieën, en bad God dat hij haatan Vader daartoe wilde doen befluiten — deeze had van wegen zijne amtsbediening nog veele vrienden io het ligchaam der Regeering, en die vrienden beklaagden hem genoeg, om te waagen, op zijn bede, zij*e lieve dochter haaren laatften wensch te doen genieten.
Op zekeren duisteren avond werd sofhia, van haare moeder vergezeld, den toegang tot haaren braaren minnaar vergund: de deur der gevangenis opende zig voor haar; zij zag haaren hartvriend van haare komst' oabewust, Lij het licht van eea flaauwe lamp aan een tafel, met het hoofd in zijoe hand,
zitten te mijroeren zij ziet hem naaaw-
lijks, of rukt zig uit de 'armen van haare moeder, vliegt naar hem toe, (terwijl hij, ter dood toe ontroerd, van zijnen iïoel op. geftaan was,) zij werpt zig om zijnen hals, Haat haar hoofd op zijne borst, en gilt uit: tieAlmaittge zij met «, vriend van mijn
h>trt! dit gilt zij uit en geeft dea
geest.



C 15 )
Haar moeder, door het geen »ij zag eft hoorde , (zuke fttrke tooneelen vertoonea zig op één oogenblik,) verfchrikt en ontroerd, gevoelde ie zullen bezwijmen , leunde derlialveo met haar hoofd tegen dea naasten wand der gevangenis; en hendrik, overftelpt van fchrik, hield zijne armen uitgeftrekt. rei wijl zime oogen, wijd opgeiperd, op zijne l ierb are sopiïia gevestigd waren, eu de Cipier in 't verfchiet» roereloos van verbazing ftünd.
Naauwliiks was de bnave jongeling eeu weinig bekomen , of hij overweldigt den Cipier, oiitvlugt zijn Kerker, en had reeds den volgenden dag, zijnen beul omgebragt, zo dat hij zig door de vhagt van een Ichaadelgen dood moest bevri den i
Ziet daar heeiychzuchtige beftuurders der vrije bewoontrs deezer aardel zet daar weUen de gevolge-' van uwe basilijke gedrangingea kunnen wee «en —— komt dan terug van uwe verkeerdheden , en wordt menfehen!
V. H» ELE-



£ L E O N O R A
L O D E W IJ K.
»^rc lefchledenis,')
T
ot zuchtens toe vermoejen de romanfchrijvers en tooneeldichters zig , mei lief. .densgevallen te fcheppen , gevallen van zulk eenen aart dat zij de ...harten hunner ieezeren doen fidderen door het befef van de Akeligheid derzelven ; maar niet zcl.!e;i loopen zij in dat fcheppen de Natuur belachelijk verre voorbij, zo zelts dat een .oordeelKundig leezer wel vsrre van geroerd te worden, geheel koud blijft; ook blijft de kunst, (om zulk voortbrengen nu eeas eeu kunst te noemen»; alwo» beB



C 18 )
ïcden de Natuur in werking ," hoe zeer zij haar in 't wonderbaare te boven ïïreeve; het meer eenvouwige dat de Natuur heeft, werkt meer krachtig» dan het fchitterende van de kunst; zeer waarfchijneïijk brengt hieraan veel toe de bewustheid van den Leezer, dat hij geene verfiering maar eene waare gebeurtenis leest; dan ftelt hij zig de voorkomende perfoonaadies Jeevendiger voor den geest, en het gevolg 'daarvan is dat zij ook krachtiger op hem werken : dikwijls ziet men bij het voorleezen van eene of andere gebeurtenis , die eene verfiering is, de aandoeningen, in h t hart der hoorderen ontftaan, niet weinig verminderen, zo dra men hun bericht dat het voorgelezene geene waare gebeurtenis behelst : Herodes kindermoord , offchoon minder fchoon gefchilderd, treft altoos meer, dan eene allerkunftigst gepenceeld fchilderij van den zondvloed; om dat 'er over het algemeen meer waarheid gehangen wordt aan de eene gebeurtenis dan aan de andere,



C 16 )
Ook behoeft een Schrijver» die 'er z*g eene taak van maakt om zijne tijdgenootent door voorbeelden te keren en te verbateren, zijne toeviugt niet te neemen tot ee: e levendige verbeelding; de gebeurtenisfen der wereld, indien hij 'er flechts genoegzaam mede bekend is, leverc hem ftofs genoeg op voor hetbewerkftelligen van zijn oogmerk —- bet volgende treffende ge. val verflrekt daarvan ten bewijs.
-Aan het hof van één der Fmtfche Kei". %«ïs, otto genoemd, leefdelodewyk , eert Saxisch Prins , eene jongeling van uitmuntende hoedanigheden, zoo verfchrikkelijk voor ziine vijanden, als beminnelijk bij de vrouwen ; zo fchoon van gedaar te als deugdzaam van hart; hij was om deeze zijne ongemeene eigenfehappen, zo wel als om zijre behaalde overwinningen op de vijanden van het Rijk, een zeer bevoorrecht *runlteling van den Keizer: jabeftendig zijn tafelvriend, zijn raadsman, en werd door hera in 't ope baar gehouden voor een fteua van zijn vermogen,
3 2



C 20 )
•'"£*•• t 'T:'r.en semeeszaanien onmeginj* hl et <*en Keizer-vloeide ook eer en zelfde» ommegang met deszelfs dochter, d^ bevallige, deugdzaame, en tedere fi^eonora voord, en bet gevolg daarvan w?s cere wederzijdfche liefde, die zij niet langkondenverbergen : wèl was het voeden dier hartstogt voor beiden vol gevaars, doch daarbij op deugd 3 en eene alleraangenaam (Ie overeenkomst van neigingen en onberispelijke gedraagingen gegrond was , was zij, gelijk zulks ita die omftandigheden de eigenfehap dier hartstogt is , blind voor alle dreigende rampen —— zonder hoop beminnende, verborgen de gelieven zo veel mogelijk het vuur dat hun inwendig verteerde ; doch daar zij a n een hof, een verblijfplaats -va" arglistigheid, nijd, en afgunst leefden» eene p'«ats van welke ook de wanden vol ■ooren en oogen fchijnen te weezen, werden zij in hunne ge'ieiiiie zamenkomften welhaast befpied, en hu trog verfhndhouding op de haatelijklle, op de fcuuUiigfte wijze, aan den Keizer geopenbaard, .



C ai )
Decze hier over ten hoogften gebelgd, geloofde nog dat bij van beter leem bereid was dan bodewijk; dat derhaïven eene liefde van deezen voor zijne dochter eer-vlek voor zijn bevoorrecht bloed was , des veranderde zijne genegenheid voor den Saxï ■ fchcn Prins in de geduchtfte verachting; ook Hortte zijn vorftelijke toorn welhaast doaderende op hem neder: dan, beducht dat de algemeene liefde des Volks die hij zig door zijne deugden en verdienflren verworven hrd, hem, zo hij hom in 't openbaar Itrafte, onaangenaamheden zoude verWekken ; (het Volk is bij een' dwiugela id altoos geducht; offchoon.hij uit de hoogte op hetzelve nederzie;) verzond hij lodewïk. onder een fchijnbaar voorwendfel,van het hof en uit zijne refidentie, niet alleen, maar zelfs tot op eenige mijlen sfftaiids van dezelve :hier mede nog niet voldaan, ftelde hij ei-eonora op een zijner kasteeleo in verzekerde be waarin g,
Lodewyk vernam weldra de oorzaak van zi,ne verzending, en dajt hij dezelve, voor



C 22 )
«ene volkomene bailingfchap had te honden; ook kreeg hij bericht dac zijne zielsvrientUnne van haare vrijheid beroofd was, era haare dagen in de bitterflre droefheid doorbragt.
Twee jaaren waren reeds verlopen, zonder dat de Prins 't had durven waagen, de kerker van zijne eleonora te naderen, (hij had door zijne vrienden van tijd tot tijd vernomen wat haar lot geworden was,) om ware het mogelijk zelf eenig bericht van haartebekom*n; volle twee jaaren had de liefde hem op de pijnlijlifte wijze gefolterd, en even lang had 's Keizers dochter, ftandvastig in haare wè^geplaatfte liefde , te vergeeftch alle mogelijke middelen beproefd , om onderricht van het lot haars minnaars te krijgen; één* haarer kamenieren had zij geheel in haare belangens gebragt; dochdeeze had nóg niets ▼oor haare deugdzaame meesteresfe kunnen doen. —— Na verloop van gezegde jammervolle jaaren , befloot lodewyk , het kostte wat het wilde , bericht van zijne ziels* vriendin te bekomen; hij kleedde zig tea



C 23 )
dien einde, in 't gewaad eens bedelaars , raaakte zig verder geheel onkenbasr, en kwam in den omtrek van het kasteel, waarop eleonora gekerkerd was, bij avond en ontijde ronddwaalen; bedelde bij de wachten om een aelmoes, een ftuksken bro^d, of dronkjen waters: hij werd ook door de vertrouwelinge van ejleonora gezien , gefproken, en «a herhaalde woordwisfelingen ontdekt — haare Meesteresfe van het gebeurde verilag doende, gaf deeze een gil en viel in flaauwte; de zoetfte hoop beflormde haar hart te geweldig, en niet dan om door de onmiddelijk opvolgende argst, weder te jammerlijk geteisterd te worden: lopewyic had geene behoedzaamheid genoeg gebruikt, hij was herkend, en zekerlijk zoude hij nu 't flagtoffer van 's Keizers woede geworden weezen, ware het niet dat men hem tijdig ber'cht hadde, wat lot hem
boven 't hoofd hing ■ geen cogenblik
langer vertoevende, verliet hij wederom da plaats die hem zo dierbaar was; daar bleO' hora mede vaa allts kundfchap had gekra* B4



C '24 O
Sen, was zij ter dood toe wanhoo-peMj « nu het uiterfte Willende waagen, viel zij voor de voeten , van een' haarer wachten', fmeekte hem om bijltand , fpaarde nochtraanen noch beloften, noch daadiijke gefchenieo, en was ook gelukkig genoeg om deez* gevoeljge dienaar overtehaalen, haaren roDEWYK natefnellen en hem een' brief van haar te ovethandigen ■ — deeze onderneeming flaagde naar wensch — mea verbeeldde zig wat in 'c hart van dea deugdzaamen zwerver omging; nu geloofde hij alle zijne rampen te boven gekomen te weczen; doch eigenlijk namen dezelveu nu eerst een begin; zodanig is vaak ons toto* aarde.
Wij woelen, werken Jlaaven, Wij zwoegen, zweet en, draavent Doch altoos is onbekend, Waartoe wij werden aangewend.
God echter regeert alleen, en de verzekering daarvan ftort eenen heilzaamea balfem in de dispfie wonden van het hare.



C **■ )
'"Wij moeten' kort zi;a — door het tu verkregen middel werd weldra eëne affpraak gemaakt, waar eleonora, die tot de vlugt had Dêftotèri, haaren waarden minnaar zonde vinden — het daartoe bepaalde nnrtjéri verfcheen; de ftandvastige minnaares en haare vriendin namen het mans gewaad aan; de vertrouwde'wacht had zig geheel aan het lot der ongelukkige verbonden , en nu bevond men zig reeds op weg; doch de vrees deed te onvoorzichtigen fposd maaken: de ingeflagene weg lag door een bósch heen; de naeht deed de vlugtelingen van het rechte fpoor afdwaalen; en met het aarjbreekeh van den dageraad zagen zij zig niet alleenlijk in het diepst vau *£ bosch verdwaald, maar ook aangevallen door eene bende ftraikroovers, tegen we'ke men zig wel verdedigde, doch met dat jammerlijk gevolg dat de vertrouwden van eleonora het leven verloren , en de rsmpzalige mlnnaares, doodlij* gewond, ei va;i alles berodfd',- op ' den grond nitgefir^kt, in haar bloed lag ts wéntelea.
£ S



C 2« >
Lodewijk zijne zielsvriendin ter beftemde pUatfe niet ontmoetende, vermoedde aogfhglijk wat ^er gebeurd was , rent als een raazende het bosch door en vindt zijne rampzalige minnaares in den gezegden toeftand ; vol wanhoop flort hij bij haar neder, en ontdekte dat zij nog leefde: angsten liefde, verdubbelden zijne krachten 3 hij neemt eleonora op zijne armen, en brengt haar w de hut van een' kluizenaar, dien hij wist dat in dit bosch zijn god«dienftig]even fleet — de kennis der boschltruiden, ftelde den kluizeaaar in ftaat, eleonora's wonden te genezen, en na volkomen herflel, verbond hij onze gelieven door den band des huwelijks voor altoos aan elkander.
Nu den moejelijkften doornweg ten einde gekomen zijnde , meenden de deugdzaame gelieven op enkel roozen te treedea:
Thans was een Jlechtt hoed htm waar der
dan een kroon > Een harden, ruwen Jleen > hun zoeter dan
een troon*



C 27 )
Het armeiijkjle kluis, eene aangenaamet wooning,
Dan 't fchitterendst paleis van 4?aller» grootften Koning,
Eenigen tijd bragcen onze gelieven bij den kluizenaar door, en fmaakten in elkanders büzijn den zaiveriten wellust, zo wel als de belangeloos vriendfchap van den Boschbewooner; doch deeze hunne zalige genoegens waren weder van korten duur; de grijze vader, had op zekeren tijd,hetnaaste dorp bezocht, en gehoord dat otto door geheel het Rijk naar zijne gevluchte dochter deed zoeken; alomm'e heen waren zijne benden gezonden, en voor de ontdekking eene aanzienlijk vergelding bepaald: tot in zijne ziel bewogen kwam de kluizenaar den gelieven het gevaar dat hun dreigde , verkondigen ; en raadde hun, daar ook zijn kluis, weldra een bezoek va* hunne vervolgerea zoude krijgen, zig ia eene nabijgeegene fpelonk,de plaats zijner Godsdienstoefeningen, en waarvan de toegang nie: gemaklijk



C 23 )
«ntdekt konde worden, te verbergenr tegenftreeving kwam hier niet te pasfe , en de rampzalige eleonora met haaren beminden lodewijk leefden weldra in eenen on«fgebrokenen nacht, die zij van hunne jammerklagten, maar ook van hunne eeden vaj getrouwheid deeden getuigen.
Na verloop van weinige dagen, bragt de boschvvooner hu» '* bericht dat hij 't gevreesde bezoek reeds had ontvangen; doch dat hy tevens hernieuwde verzekeringen van hun geducht gevaar had bekomen ; men had hem bericht dat de woede des Kekers paal noch perk kende, des raadde de grijsaart hun geheel het Rijk £e ontwijken f ^ momd in dorplijke kleeding, en door zeker by hem bekend bijtend kruidfap, het gelaat verouderd, gefchonden, en de hairen afgefneeden ; hij nam aan , de noodige kleeding te be-orgen — in aI!es wert{ cjien ^ gevoJgd, en op die wijze herfchept, begayenonze gelieven zig op weg navltahm.« Wij verftomen ons niet eene fchets tegeevca vaa hst denkbeeld dat wij m, hi»



C 20 )
tt fitheid van den kluizenaar maaken ; ook ftaati wij oaze lieve Leèzeresfen verbeeldingskracht genoeg af, om ónzen voorgang in deezen niet te behoeven,
Nu waren de dochter van Keizer otto en haaren halsvriend, een geboren Prins, een man van de uitmuntendfte ver-iienftè'n armlij!' c zwervers geworden, en verflrekken in dien llaat ten bewijze dat geene hoogheid rampen keert; dat God ook in de uitmunteidfte ftanden bewijzen van zijne bewonderenswaardige were'diegeering daarftelt; en het eindelijk gevolg van hun rampfpoedig lot hreft deen zien.— dat zijne wegen ondoorgrondelijk zijn —— de reden van het woiderbaare derZslven zal ons ongetwijfeld in den zaligen Hemel geopenbaard worden; en wü zullen 'er den almagtigen befhiurder over aanbidden.
Wij hebben gezien dat ELPONottA van alles wat zij medegenomen had beroofd was geworden; lowvwijk evenwel droeg zijne fchat rog !>ij zig; dan ook rieezen toevhiic in nood moesten de rampzalige gelieven



C 30 )
derven: in hun omzwerven zig in een be*> delairs of mogelijk roversverblijf ter oven», nachtiging begeven hebbende , werden zij in hunne flaap geftoord door eenige onye*. laaten die hun overvielen en van alles beroof, den : mogelijk had lodewijk zig in hun bijzijn onvoorzichtiglijk gedragen; en 't vermoeden doen geboren worden , dat hij niet zo arm was- als zijn gewaad aanduidde, zekerlijk is 't voor een beminnend hare ook de moejelijkrte taak , het voorwerp zijner üefde te zien lijden, zonder de middelen ter verligtigin* van dat lijden, en die meo werkelijk in handen heeft , in werking te ftellen — hoe het zij, onze befchreiënswaardige lotgenooten , verlieten des morgens het verwecscht nachtverblijf, zonder meer te bezitten dan de elendige kleeding die hun voor 't oog hunner vervolgeren verborg, en zij hadden geen en anderen toev'ugt dau het bedelen, wilden zij niet door 't wreedst
gebrek verteerd worden de moordend-
fie tweeftriid ontftond onder hen, over den voorgang in het vrasgen om een aalmoes aan



C 3T >
de pasfanten; en wat bij het ontvangen of weigeren van eenen noodpenning in hunne harten omgegaan moet weezen, is beter te gevoelen dan te befchrijven.
Drie maanden bragten onze gelieven bedelende door , en daar 'er waarlijk nog medelijdende hartengevouden worden, hadden zij ook nu en dan eene meer dan gewoone gift ontvangen, en hunne uitzichten op eenen beteren fland hebbende, hadden zij eenige penningskeus overgegaêrd , waar* voor lobbwijkj een bijl, zaag enxverder tuig kocht- van deeze wapenen des arbeids voorzien, begaf hij zig met zijne zielsvriendin in het Tlroljche Gebergte; bouwde zig aldaar een hut; en na voltooid werk, viel hij met zijne eleonora aan den ingang van dezelve neder en bad dit bad hij:
jSlwijze Godheidl 'k weet gij toetst vaak de eêlfie dettgd,
Aan de altijd harde proef van bittere ongeneugt; Doch heeft dien pntfltaatmtt» dannnltGi}
tindlijk ceonen ,



.C 33 >
Dat Ge ongeveinsde deugd , met eei-.voi^ zoet wilt loonen;
Ik weet het; mijn vriendin die ook zig voor U buigt,
ls van uw wijs bcjiuur en goedheid overtuigd:
Zie onze hut dan aan, waarin wij geënt alt aar en,
V kunnen wijden ;dan, uw tallooze englenfc haar en
Doen ook geene offers, neen zij zi/igen
Jleehis uvoe eer, Die zang zij onze zang, almagtige Opperheer
Zie ons ontfermende aan, en laat geen donder kraaken, Om onze xwakke hut, weer tot een niet te maaken; ■ ■ . t • r .
Mmagtig Opperheer, verfchoon dit kluis, ol) dat
Het haast een .tempel zij, die uwen roem bovat.
Zestiea jaaren leefden 032e vomiijke gc-



C 53 )
lieven in dit eenzaam gebergte ; lodewijk geneerde zijn gezin, dat, van tijd tot tijd, met vier kinderen was vergroot, met het branden van kooien, die hij op de naastgelegene markten vertierde : zijne nitfpanning was de opvoeding zijner kinderen, die hij in allerleie ridderlijke oefeningen orderwees, en waarin zijn oudfte zoon, willem genaamd, ongemeen iiitmuntte; de jagt en •wapenhandel waren de begunftigde bezigheden van deezen knaap die zijr.e geboorte niet verzaakte, doch ook door het involgen van die zuchc zijne ouders groot verdriet toebrag't , niettegeiftaande dat verdriet hen de deur ter verlosfing opende — fchrander ea fterk zijnde had zijn vader hem eens in zijne plaats, mee de voorhanden zijnde kooien ter markt gezonden , en de jongeling het geld in handen hebbende , had, zijne lijdende ouders vergetende, en zig door zijre overheerfchende zucht harende medefleepen , voor hetzelve een
fraai jagtroer, en eenen fabel gekocht
men berekene 't onthaal dat hij, met deeC



( 3t )
zen koop fhuis komende, kreeg; de ge«i grondde maar tevens voor hem de treffendfle berisping verfcheurdezijn hart; een vertoornd vader en eene weenende moeder waren! voorwerpen die hem ter dood toe grief- ■ den, en, zodanig. beftaat de jeugd, die: voor de hartstogten te zwak is s in plaats! dat hem die voorwerpen zouden hebben: doen befluiten tot betering van gedrag , , nam hij de eerde gelegenheid de beste i waar, om de hut zijas vaders te verlasten, , en zig te ontdaan van het geen zijn hart : verfcheurde; bij ontweek 't gebergte, en j onze -ampzalige echtgenooten, eagen hun- 1 nen eer$<gebores en zoon, hunnen lieveling ; rietwedeót e'en — Terwijl de tedere fleo- > mora in verzuchtingen als wegzonk , zocht jlodkwijic zijnen lieven zoon overal als een gejaagd misdaadige; doch vruchtloos, hij keerde weder zonder zoon, en derbalven met eeee tijding die zijne hut met de grie» vendfte jammerklagten vervulde.
De jonge vlagteling had den foldaaten Hand omhelsd, en dienst genomen ouder



C 35 5
zijnen Grootvader 3 Keizer otto, die toe» in oorlog gewikkeld was; hierin was de be» ItuiiringGods zichtbaar; want deeze zelfde , in fc'mjn, oubezonnene daad, opende de deur ter ver oslinge van zijne braa?e ouders, uit de knellende klaauwen der armoede : de dappere wiiiEJi had den oorlog gevolgd met zo veel roems, dat hij binnen korten tijd tot Capitein aargefteld was geworden.
ISa geëindigde» krijg , verzocht wtr,x,ïm verlof, om zijne ouders in het Tiyalfthe gebergte te gaan bezoeken ; oito begeerde dat de jongeling, die zig zo uttftükende had gedragen, hem zelf dat verzoek kwame doen} de verdienflelijke wilteü gehoorzaamde, en 't verflag dat fc'i» sasr zijne geringe bewustheid , vin zbne cu frs deed, zo wel als de trekker vau zijn gel .ia , deed «tea Keizer, wie-s vaderlijk hart, hoe ontaart door de ftaattoindé, echter noj aanfpraakea < er latuur gevoelde . hevei geever , dat het bubgeziö Ml de dayfperen willfm foor "em moest'gebragt worutn —— di< gefcluctide —• en de C 2



•otdekkirg volgde weldra op de ontmoeting — dan; die het hart der Vorllen kent 01 tig niet verwonderen dat otto deeze gelegenheid waarnam , «B nog een fpel »jner grootheid te verwonen 5 na de dood. i,,k gegriefde eleonora den zoom de< Meeds van haaren vorstlijken vader gekuscht P*di en haare kinderen reeds eene zee van tranen ter uitwüfehing van de vermeende fmi ; I)aarer dierba«e moeder , hadden -doen ftroomen; terwijl de vader, de waarlijk edele LODEWijK-zig op zijne knieën late verpijnen, zeide de Keizer, hij wilde zijne dochter met haar kroost i„ genade «nneemen, mits zij den onwaardigen lo«kwijk verliete; dit wilde hij alleenlhk om *'« nog met eenige geweldige martelingen van gevoelige harten te vermaaken; hij genoot ook dat vermaak; want eleonora betuigde , jammerlijk zuchterde, en bitterlijk bedroefd, dat zij ,ieverin ft ^ Haaren lodewijk het f^he teber«te zoude bliiven bewoonen, dan zonder hem m 3lIe vomliJke rotheid declen ; de Kei-









37-
1 en IjocLeviila <.



-



( 37 )
zer, hoe zeer reeds door deese ftandvastigheid geroerd, bl&ef eehrer zijn gevoel ontveinzen-,. en zwoer zijne dochter met geweld tot haaren ptfgt, zo als hij 't noemde , te zullen dwingen —• OP herhaald weigeren van haaren kant, riep hij zijn lijfwacht op dat deeze zig van haar verzekerde; doch zo dra de wacht op 's Keizers bevel zig vertoonde, ftond de dappere willem raat drift pp»greep naar zijn zwaard,"en zwoer, op zijne beurt, zijn e lieve moeder tegen alle overlast te zullen verdedigen : deeze daad trof den Vorst zo geweldig dat hij zig niet langer konde bedwingen; hij ftond op,, ltrekte zijne armen uit, en omhelsde zijne dochter, met geheel haar gezin beurtelings; fchouk haar en haaren dierbaaren hartvriend genade, niet alleen; maar gaf ook ieder haarer zoonea een Marquifaat, doch alle welken door hunnen vader, tot deszelfs dood toe; bekleed zouden worden*
Dusdanig was het gelukkige en ook de lang» duurig-e rampen van de oprechtte liefde.
M, 3. *
C 3



» K
V R IJ H J2 I D,
TT?
rr at men ook geniete op aarde* Niets heeft wezenlijke waarde* , Zncht het hart in Jlaavernij; ' Lierde zelfs geeft geen genoegen * Doet het hart in rampen zwoegen* Is men niet volkomen vrij.
•AUijd fnoode dwingelanden* Smeeders van gevloekte handen,
Vinden van het wreedst gekwel, Gij maakt door uw onderdrukken, \ Door een drom van gruwelflukken,
Heel deeze aarde tot een hel.



( 39 >
Die Gods vrije fchepfels plaagen, Wreedelijk een juk doen draagen ,
Zij» een fchandvlek der Natuur > ln een eindeloos nadeezen , Zal hun lot verjchriklijk weezen.
Staat hun 't onderdrukken duur.
Vrijheid is ons heil op aarde, Zonder haar heeft niets een waarde.
Mies kwijnt door jlaavernij Heerfchers! fiaakt dan uw verdrukken, Leeft niet meer in gruweljlukken,
jilles wat Godfchiep is vrij.
R.
C 4



BESCHAAMDE VADER,
(&he waare gefchledcnis^
LEOKTIA,een zofd
«chte ge]l3k d#. 11°. ^ -arm het
den • iBfI,cri.tf««naa6t kan wor-
eans» J *r aen omme-
l *g Z,JMer ffiee^ran i„ vermogen, i„ ge_
ter *mu • nij ook zijne doch-
'^ihj^eminneHjkeLEON"^-eopvoe«aall geffeVe"'diel-r bekwaam konde
f*««nen worden; zij a hoogde wegwas



( 41 3
, dat leontia , door haare fchoonheid en ' talenten een jongeling van vermogen mo*t bekooren, en zij derhalven zijn huis uit het ftof, (zo als zija belachelijk hoog geplaatst hare het noemde,). mogt verheffen, tot diea luister waarin hij, met fpijt, zo veelen zijner tijdgenootea zag deelen hij fcheeu
te geloovea dat men niet gelukkig koude weezen, zonder over anderen te kunnen gebieden, het zij dan amtshalven, of wel uit kracht van ruimere .bedeelingen uit de handen van 't fortuin hij was, me£ éea
woord, heersch- en ftaat-zuchtig.
Dan , deeze verdwaasde vader ondervond , weldra, dat geene het welk vóór hem reeds duizenden van vaders ondervonden nadden, naamlijk, dat de liefde geene gehoorzaamheid aan de ftaatzucht -bewijst; wèl had hij zijne leontia in haaren bij hem bedoelden ftand geplaatst, en zij werd 'er ook gunflig in opgenomen ; maar zij verkeerde 'er ia met een koud hart ; want zij had te veel verftands om de gedraagingen van de geeBen die zij dagelijks z.g, goedtek ewea; C5



C 42 )
hoogmoed, dwaasheid, klederpraal en dergelijke zaten in hunne bi-eenkomften voor, maar 'c gezond verdund was 'er geheel vreeral; ve-1 min nog kende men 'er die liefde va.> welke leont.a zig zulk een verhev«n denkbeeld gemaa t had; het geen men i- dien kring liefde noemde was of een bj-handige wellust, of eene begeerte om fchatten te vermeerderen, en erfgenaamen te worden van de fchatten van een' ander.
Nog meer mishaagde de bedoelde ommegang aan leoutïa , toen haar hart waarlijk zulk een minnaar had gevonden, al» waarmede zij vastlijk geloofde, gelukkig te kunnen leeven : theodoor was de jongeling dien zij met geheel haar ziel beminde, en van wien zij even tederlijk bemind werd; hij b zat alle mogelijke bevalligheden, niettegenilaande hij niet fchoon ware; fchoon ▼an ligchaamnaamlijk; want zijn ziel was als die van leontia vercierd met het edelfte tooifel; met de deugd — theodoor bezat daar en boven een gezond verltand, dat hij



C 43 )
van zijne kennelijke jaaren in verfcheidene kunften en weetenfchappen , maar voornaam* lijk in de Wijsbegeerte had geoefend; theodoor was geboren om van een meisjen als leontia bemind te worden, e» hetzelve gelukkig te maaken.
Uit het geen wij boven gezegd hebben, is ligtb'jk optemaaken dat de vader van leontia geen genoegen konde neemen in de mincaarij van zijne dochter met den braaven theodoor : het huwelijk dat weldra het gevolg van dezelve zoude worden, overdwarste zijne oogmerken geheel en al; daarom fpande hij al zijn vermogen in, en gebruikte al zijn vaderlijk gezach om de gelieven hunne onderlinge verftandhouding tot eenen ondraagelijken last te maaken: dan, de liefde is, gelijk te veelvoudig is gebleken, van dien aart, dat zij tegen de Hagen opwast, en de meeste kracht outleent aan de felfte onderdrukking ——heemeer de vader tiran werd, hoe naauwer de banden der liefde tusfchen leontia en theodoor in fterkte toenamen; hoe naauwer zij aan elkander



C 44 3
verknocht werden eindelijk' de vervol*
gingen van den lTaatzuchtigen tiran moede zijnde, beflooten zij door de vlugt zig uit zijne tirannij te ontdaan; hunne kluisters aftefchudden, en onder de dreelingen van de fluweele hand der Natuur, dat geluk te fmaaken , waarvoor waarlijk verliefde en .deugdzaame harten vatbaar zijn.
Het befluit ging de uitvoering van hetzelve Hechts Weinige dagen vóór ; na verloop van die dagen bevonden zij zig reeds eenige mijlen ver van den weeden vader verwijderd, en fleeten in elkanders bijzijn, in een kleine dad , het aangenaamde leyen, terwijl de trotfche Vader in duizende verlegenheden, zig zijn gehouden gedrag beklaagde.
Zes jaaren leefden de braave gelieven ia de zoetde eendragt, en verwekten in dien tijd twee beminnelijke kinderen: theodoor fpande alle zijne vermogens in om zijne ieontia het leven zoet te maaken, waar-' voor zij hem met de tederfte oppas'fing' beloonde; dan, haar geluk was van korten



C 45 )
duur; na verloop van gezegde jaaren> #^ theodoor door geweldige koortfen aangeg«pen., en zodanig verzwakt dat hij de woe. de der ziekte niet kunnende wederman , door den dood uit de armen vaB zijne beminnelijke iEONTiA gerukt werd.
Wat bet hart van deeze gevoélde is beter te bedenken dan te befehrijven ,• al de ijver ■ van haaren g.liefden hartvriend had - haar met zo veel kunnen toebrengen, dat zij , met de meest moge!ijke'fpaarza*mheid, 'er iet aanmerkelijks van zoude hebben knnnen ■overhouden; derhalve» werd haar hnrc in de diepe droefheid waarin de do;,d van h'aaren halsvriend haar geftort had, nog beangftigd door 't gezicht in het roekomende; als zij haare kinderen aanzag fmolt zij weg in tmifen , en meende1 in dezelven Perandèn der armoede te befchouwen ; doch God had"beflote., die zelfde kinderen ten toppunt van geluk te verheffen.
Wel kwnm 'c in het hart van leontiv op , om zig voor de voeten van hatren vader te gaan nederwerpen, en hes om



C 45 )
vergiffenis te fnieeken \ doch de bewustheid van deszelfs onverzoenlijk charakter deed haar tevens niet anders verwachten dan eene grievende afwijziag»en eene veriToo.ing die haar den dood zoude hebben veroorzaakt, en haare hnwelijkspandeu als verlatene weezen zonde hebben doen omzwerven.
Geene vrienden en we&ige bekenden hebbende , zag de bedroefde jonge weduwe . Zig in de noodzaakelrjkheid ven, om, zo goed mogelijk, haar klein gezin de benodigdheden des levens te verfchaffen, eenig vrouwlijk werk ter hand te neemen; hierin "fljagde zij echter niet naar genoegen ; de geduurde droefheid van haar hatt icheen haare handen ie boejen, en de noodzaakelijkheid van telkens haare traanen te moeten droogen, trok dezelve even dikwijls van haaren arbeid af* de armoede grijnsde haar ïfed8 van rabij aan; welhaast was het weinige dat zij bezat verteerd, en zij buiten ftaat om haaren kamerhuur te betaalen.
De eigenaars van hulzsn zijn gewoonlijk rijkaarts, en, trouwens dit is een bijna



C 47 ) • ' ftandvastïg gevolg, gierig; want naar maat© de menilhen over het algemeen rij,er worden , naar maate wijken zij in hunne denk- en handel-wiizen meer en meer van de menschiijkheid en deugd af; van daar dat, gelijk de ondervinding leert, v^ftend es deugd in den burgerïtaud dat is in den tweeden rang der menfehen moeten gezocht worden,
Hormo de huisheer van xeontia, hes mededogen niet kennende, en blind zijnde voor haaren toeftand, kwam, na verfchee-.er* hunrdjd, baar weldra een bezoek geevenr zeggende, dat hij wel weaschte te wee ten hoe zij het te zamen zouden hebben; zij koude wel begrijpen dat de huur voor eene vrouw en twee kinderen, alleen, wat zwaar zoude Tallen ; dat hij echter niet korde weeten hoedanig de ftaat haarer harre was; maar dat hij verzocht zij zoude z\« rondljjk verkJaaren of zij zig in ftaat oordeelde van de huishuur re kunnen opbrengen; zij wise dat het vierendeel jaars nu reeds verfcheenen was, en hij oordeelde, v»or zo verre-



C 43 >
hipt oppervlakkig befchouwde, geert tweede* vierendeel jaarste zullen kunnen krijgen; derhalven zoude hij gaarne zien dat zij zig oogenbliklijk onttrok aan verdere zwaarigheden, mogelijk dat zij dan nog wat overhield, en anders zoude hij waarfcbijnelijk ge noodzaakt zijn, alles wat zij bezat te benaderen; dit zeide de booswicht, zoude hem voorzeker wel aan zijn hart gaan,maar nood breekt voet liet *hij 'er op vo'gen, een huisheer zit op zvaare lasten en ftaat bloot voor flroote gevaaren van brand als anderziuts ,
enz.
De tedere en deugdzaame leontia had den onmenschlijken hormo al weenende aangehoord; de blijken van zijne onbarmhartigheid hadden als zo veele pijlen het hart doorboord, zij verachtte hem diep, msar dorst bet niet laaten blijken - op. de tederfte wijze, bad zij hem, hij wilde haar nog wat, uitftel verleenen, zü had eenig werk onder handen; de verdienden voor het zelve,had zij voor hem bepaald; zij verzekerde hem, zij zoude met haare kinderen naauwbjM
de



C 49 )
de hoogde behoeften des levens vervullen om te zorgen dat hij niet te kort kwame. — Hormo , fcheen door deeze taal getroffen te zijn, en veranderde van toon —— dan, de ver* ar.dering welke bij hem voorviel was geen gevolg van vertedering; verre daar van daan; de gierigaart was getroffen geworden door de fchoooheid en aanvallige wijze van fmeeken van leontia; de droefheid Ind haare bekoorelijkheden vermeerderd , tot dien graad dat zijn hart daardoor in een verachtelijke drift voor haar ontvlamd was; en hoe zou het hart van zulk een veracbtelijk wezen ook in eeoig gevai zuiver kunnen bl-jven !
Twee dagen daarna kwam hij lfontia andermaal bezoeken, en deeze bemerkte alstacn eenige vorkskens van bet vuur dst iu zijn hare brandde —— op gronden van zijn barmhartig voorreemen, om ha r naimüjlc tegen hét mededeelen van eenige gu stén te omflaan van ee'' gedeelte van haar-* fchu'd, gebruikte hij vriihedea die leontia d-'ep vertederden; zij wees hem af met die fierheid welke zulte eene vrouw niet zoude D



kannen nalaaten te doen blijken, al ware ook het zwaard opgeheven om haar voor, die fierheid met de» dood te flraffen —— Hormo intusfchen liet zig door de zichtbaarse bewijzen der eerlijkheid van leon» tia. niet affohtikken ; hield in zijne fchuldige poogingen aan, ja verdubbelde dezelven; en nu alle hoop verloren hebbende, fmeekte hij van haar te weeten voor wie het werk was dat leoNtia onderhanden had : de fchandelijke hormo arresteerde de penningen die leontma vöor haaren arbe;d zoude trekkea onder deezen. ten einde haar in nog grootere verlegenheid te brengen , want zij had meer verdiend dan haare huur bedroeg, en hij meende haar des, door .die verlegenheid gedrongen , voor zijne ver* volgingen te doen bezwijken.
Elrïk, de zoon van hormo, werd, wegens 't amt dat hij bekleedde, in de zaak van het arrest door zijnen vader gebruikt; dit was de reden dat hij knndfchap van den toedrag der zaate met leontia bekwam; gevoelig van hart, en edel vaa denk-



( 5t )
beelden zijnde , boezemde het befef va* haaren toeftatul, verzwaard door het gedr?g van zijnen vader, hem een medelijden in , dat hem geen oogenbiik liet vtnoeven, om de ongelukkige vrouw uit haare elenden te verlosfen : hij ging 'haar bezoeken zonder te openbaaren wie hij was; deed onderzoek naar het gedrag van zijnen vader, en bekwam 'er een verflag van dat hem deed bloozen; maar tevens werd zijn hart door de ichoonheid, de deugd, en ramp van de beminneiij .fle vrouw, zo gevoelig aangedaan, dat hij eene onbepaalde liefde voor haar opvattede
bij het tweede of derde bezoek, dat de
braave blrik haar gaf, bood hij haar eeu fomme gelds aan, grooier dan het beloop van haare fchuld; doch, niet tegenftaande de verzekeringen van elrik, dat hij de zuiverde oogmerken had , weigerde zij het geld aapte, emen nog verzweeg elri* wie hij was _~ intusfchen verzocht hij verlof om haar nogmaals te komen bezoeken; dit werd herai op gronde van vertrouwen dat zijc» inzichten eerUjn waren , toege-
D 2



C 55 )
flaan ; hij kwam , en Ha.auwKiks gereten 2jjn<3e, diende hormo zig zeK'en aan, dcor aan de kamer te roepen •ktjt gij tehuis Juffrouw leontia? — zo dra rlrik zijnen va !er boorde 5 verfcliool hij z*gachtrr eenen vooruitfteekenden fchoorfteenmuur ; leontia konde de reden daarvan niet béfeffeh; keurde liet in zig zelve wel af, om dat, bij een of ander toeval van ontdekking, hormo de uadeeligfte berichten van haare eerlijkheid zoude kunnen verfpreiden; doch de verbeis terisg waarin zij was, terwijl hormo tevens daadlijk intrad , verhinderde haar tot het een of ander te befluben
Hormo was naauwlijks gezeten, of begon zijne vervolgingen op nieuw voordtezetten , onder het doen van beloften, afgewisfeld roet bedreigingen die zij ïen allerverachtelijkften aart duidelijk kenfchètften , en den braaven elrik in zijnen fchuilhoek ia de billijkfïe gramfchap deed ontbranden; de fmeekingen. van leontia aan hormo, om toch haare eer niet te belaagen> om mede* lijden met haare rampen te hebben, troffen hem de Ziel, en ftookten zijnen toorn zo






15 e Tbcfeliak



li cle Vacl er .






( 53 )
ftcrk aan , als zij zijne reeds gevestigde liefde in kracht deeden toeseemen' — hormo, door de weigeringen, traanen en fmeekingen van leontia tot woede gtbragt, begon geweld te gebruiken, waarop tiHus van uit zijnen fchuilhoek voor den dag Iprong ; zig voor hormo plaarfte , en , na een paar veroordelende blikken op hem geflagen te hebben : zeide: terwijl hormo als van den dender getroffen was: „ On„ waardig Vader 1" op heto, hooren van dit woord verbleekte leonua als eene doode: j» Tot in mijn ziel," vervolgde elk ik , s> ben ik verontwaardigd over uw fcha c.ei, lijk gedrag: Wel wist ik dat het goud „ uw Cod was; wel wist ik dat gij ,» de ffleffscMijkhèid niet kendet, en ge„ woon waart de barmhartigheid te befpotten; man- dar ik een' vader had, bekwaam „ otn de dengd van eene vrouw te belaa„ gen r en baare nijpende omirandighedeti „ te verzwaaren, op dat zij, om gered te „ worden , van Bet pad der eerlijkheid zou„ de «fy/ijken, zeket dat wist ik niet; maar D 3



( 54 )
„ ik heb het ondervonden , en bloos 'er „ over:" (zijne goudbeurs voor hormo op de tafel fmijtende;) ,, zie daar uwe preten-
fie, onwaardig vader! en uwe pretenfie „ zelfs voor geheel het aanftaande jaar dat „ gij van leontia nog kunt vorderen; ik ,, zal 't arrest ligten, en ter vernedering „ van u, ten ftraffe van uw gevloekt wan„ bedrijf, zal deeze ongelukkige voor mij„ ne rekening voortaan onbezorgd keven, „ want — zij zal mijn vrouw worden, in-
dien het God behaagt dat ik haar daartoe
kan doen befluiten." Dit gezegd
hebbende, wendde hij zig naar de verbaasde leontia ; zeggende : ,, Ongelukkige a, maar deugdzaame vrouw! doe mij hoopen „ dat ik mijn oogmerk zal bereiken! dat „ ik de rust in mijn hart weder zal her., Held zien; want zulks is onmogelijk zo „ lang gij mij uw hart en hand nier. fchenkt; „ mijne aardfche zaligheid zal beftaan in ., voor u te zorgen, en uwe beide lieve „ kinderen ten getrouwen vader te verflrek„ ken : ik maak geene bedenking op de
toufteraming van urjnen ouwaardigen va-



C 55 )
„ der; zijn gehouden gedragftelr/ermij borg „ voor ; zijne weigering zoude hem met
opeobaare fchande overladen."
Hier zweeg de braave elrik, en leontia , tot in de ziel ontroerd, betaigde niet te weeten wat te antwoorden; elrik vorderde geen antwoord, maar verzocht alleenlijk dat zij hem een tyd bepaalde om haar nader te komen onderhouden.
Intusfchen was hormo met eene zichtbaare fpijt en gramfchap, en overladen van fchaamte, vertrokken; ook vertrok elrik ; en leontia gaf' zig over aan de ernftigfte peinzingea.
liet gevolg van alles was dat de deugdzaame ongelukkige, biinen weinige maanden de vrouw van elrik werd ; hormo overleefde deeze befchaaming niet lang, en leontia fmaakte nu andermaal een gelukkig leven ; het verlies van haaren dierbaaren theodoor werd haar in alle opzichten verzoet door het onvoorbeeldig gedrag van elrik , door zijne altijd zorgende liefde, zodanig, dat zij zonder ftoorenis van de rust haars harten, aan harren zaligen vriend konde denI>4



C sö 5
leen, en dorst verzekeren dat hij in den zaligen hemel haar tweede huwelijk goedkeurde.
Alles, wat haar deugdzaam en teder hart nog te lijden had beflond in de onbewustheid va:; den toeftand haars vaders-,'en zijne wa-rfchijnelijke gramfchap die nog op haar rustte , doch de eerfte klagten we'tke zij daarover op de borst van haaren braaven elrik uitftortte , verloute ook haar van dat pijnigend bezwaar, met haar goedvinden beg?f hij zig op reis naar dien vader, vond hem nog gezond, en vol berouw over zijn gehouden gedrag met zijne dochter leontia , die hij wenschte te mogen omhelzen om den gebrokenen band tusfehen haar en hem wéder te heelen; 't viel elrik derhalven niet moejelijk den getroffen vader te doen befluiten met hem de terugreize aante»eemen, teneinde zijn hart omtrent zijne dochter te kunnen voldoen.
^a verloop van weinig tijds weende hij op den boezem van leontia , en deeze fleet voords het overige van haare dagen iu het 2©et genot van de zuiverde huwelijksliefde.
R,



't hoogst GELUK,
Wat zou men kunnen hebben
dat beter is dan vrij? Al wat men fmaakt is bitter
zucht men door dwinglandij £ De geest is dof en kwijnend,
wanneer een dwangjuk prangt j Het hart heeft niets , daar 't greetig »
en hunkrend naar verlangt, Niets dan naar vrij te weezen,
en dat verlangen doet Het fï-aé'gepijn gevoelen,
't vind nergens eenig zoet; De liefde zelfs . hoe flreelend
verliest door dwinglandij Haar radeloos vermogen,
hoe onbepaald het zij; Des kan men niets begeer en
dat Vrijheid overtreft, D $



C 58 )
Zulks is door de edle Franken,
volkomen recht befeft, Des trokken zij hunne ooien
van alle dingen af, Geen welvaart kon bekoor en,
wat zoet zij eertijds gavy; >, Watt" zeiden zij, ,> is beter,
„ op heel deeze -aard dan vrij ? j, All' wat men fmaakt is bitter
zucht men door dwinglandij —'» Zij gaven aan Europa,
een voorbeeld dat bekoort, Zo dat men meer dan immer
de zucht naar Vrijheid hoort: Althans de Nederlanders
erkennen, met 'er daad, Dat de onwaardeerbre Vrijheid,
hun hoogst ter harte gaat: Zij doen de dwingelanden
reeds beeven op hun troon, Och gav1 de dierbre Vrijheid
•welhaast alom den toon!
P.



AAN DB
MEISJENS»
II IJ N E
TIJDGENOOTEN.
Zroudt gij in 't huwlijk treeden, Aanvalge lieve Meisjens! Dat vind ik hoogftens billijk, Het huwlijk maakt gelukkig Indien men recht bemind wordt: De liefde, mijn vriendinnen! (Ik fpreek bij ondervinding,) Weet duizend kleine dienflen, Vol ijver waarteneemen ;



C 60 y
De liefde is maar een kind jen, Dat wonder gaarne beuzelt, En zig' met kleinigheden, Bijzonder kan vermaaken; 'Er zijn iu >t huwliiksleven Ook duizend kleinigheden, Die zorglijk waargenomen , Een zoet genoegen geeven Zi« gij, geliefde Meisjens! In uwe minnaars > mannen, Die ge, even als baronnen, Op 'c wenken van hunne oogen , Zuk moeten vreezen, dieren; Ziet ge in uw minnaars mannen, Die 't fchande zouden noemen, Als zij de wieg eens trokken, De linnepers verzorgden, Een pot of ketel kreegen, Een boodfchap voor u deede*; Ziet ge in uw minnaars mannen, Die Hellen dat hun pligteu Slechts vordren , geld te winnens En r a gedaanen arbeid , Z'g vrolijk mogen ma ;ken,



C 6t )
Ter A-ijl het zorglijk vrouwtjen, Met kleine of zieke kinders, Scier wéenend zit te tobben? —. Hoort, hoort mij,lieve Meisjens! Gaat liever in een klooster Dan met die foort van mannen In 't huwelijk te treeden; Gij zult flavinnen weezen, En zij uw ftrei ge meesters.
'T GOEDE ZORGEN.
Hij die ge/ladig zorgt, om goederen te
fbhraapen ,
Zr 1enlez.ii als hij waakt, droomt angstig in zijn jlaapen , Blaar zorgt men voor rn'eer deugds, meer . waarlijk ziele - goed , Ban is men /leeds ten /eest, dan Is het
leven zoet. M.



het
O" N V E R W A C H T E
M I N - G E L U K«
I>isimon was een man zo opgeklaard van denkbeelden, als braaf van aait, teder en meuschlievend van hart; wee kindereu maakten zijn dagelijksch gezelfchap nit, want de dood had hem van de vriendin zijner jeugd beroofd; de oprechtfte liefde had hem met haar vereenigd, en derhalven had zijn hart d«or haaren dood eene gevoelige wonde bekomen; eene wond die nog onophoudelijk bloedde, offchoon zijne wijsbegeerte zijne droefheid tot zo verre wist te bepaalen, dat hij Eiet in eene kwijning verviel; hij onderwierp zig geleidelijk aan den wijzen wille dêr altijd goeddoende Voorzienigheid, uiettegenfïaande hij, gelhk gezegd ü, de wonde die hij met zig omdroeg,



C 63 )
■wel gevoelde bloeden —. zó onderwerps een lijder zig aan de hand van den wondarts, gelooft vastlijk dat zijn verfiand enbc k\>aamheid hem moet redden, offchoon hij tevens zijne klagten over de pijn die de Arts hem aandoet, gillende uitboezemt.
De kinderen aan wieropvoeding usimon alle zijne tederfte zorgen befteedde, waren xoDEWïjK, en mariannb —— de eerstgemelde wer:l uitgerust met alle die Kundigheden welken een jongeling en man gelukkig kunnen maaken* zijn hart werd gevormd, om een waardig lid der Maatfchappij te kunnen worden, Ttoogachtisg voor den Godsdienst, liefde voor het Vaderland, en eerbied voor braave vrquwen werdt hem van zijn jeugd af aan ingeboezemd — Martinne werd onderweezen in alles wat- een vrouw beminnelijk , en eene goede huis* moeder kan doen weezen; lisimon arbeidde onophoudelijk om haar de grondbeginfelen van verfcheidene kunten en weteofchappen te doen magüg worden, hij begeerde dat zij eene aangenaame gezellin voor een



C 64 )
"btaaf man zoude worden; doch deed haar tevens een levendige afkeer voor 't charaktcr van eerfe favante opvatten.
Geen wonder dat lisimon genoegen fmaakte in zijn klein huishouden, waarin niet meer dan twee bedienden gevonden werden; één van welken nog, bij het toeneemen vau de jaaren der kinderen, werd afgedankt, om dat de br.save man begeerde dat de kinderen zeiven , zo veel mogelijk de zaaken des huis* boude ai zouden waarneemcn , ten einde zj * op alle wbzen naar b booren toegerust, in
ie wereld zouden rérfchijnen De
Zoetfte harmonie en eendragt» de hartlijkfte dienstvaardigheid hterschte in het klein gezin, waarvan lisimon, te weldenkend om eenige waarde te hechten aan het zogenaamd
- vaderlijk gezacS't welk zovak tot wille eurigheid, jaïtbt tirannij overflaat, riet anders dan het derde gelijkftandige lid fcheen uit-
temaaken hij genoot van marianne en
lodewijk eene oppasfing, welke alieen de vrucht van liefde en niet van vrees waS; zij gehoorzaamd en aan zijte versoeken op gronde



C «5 3
de van vertrouwen dat Mij niet anders konde begeeren dan het geen billijk, en hmi heil bevorderlijk was ; mei één woord, het huis van ljsimon was een hemel s en die het bewoonden waren engelen.
Van der jeugd af aan, hadLODEwijic eene genegenheid voor mariannk opgevat, die alle de broeders, waarmede zij iu gtzelfchap kwamen befchaamde, die geeegeiiheid ging zo verre dat bij in haar afzijn fteeds droefgeestig en ongerust was , als iemand die iet gewigtigs mist om gelukkig te weezen: zijne dienstvaard'gheid, teegeevendheid, en zinnelijkheid, hadden ook bij marianke gelijke hoogachting voor hem verwekt; kort gezegd, fyadde de wereld de kiaderen niet gei-oneen voor broeder en zuster, zij zoude in hun zo gelukkig een huwelijksptar hebben gezien, als vos immer voor 't alta?.r van fl.'jmrr, verbo' de s.
hlet het klimmen der :aaret-, n'*m ook die orderlinge genegenheid zichibtar toe, >«r kwam zelfs , vooral aan den kant van



C 66 )
roTVEWijK, een vuur bij, waardoor de Natuur aankondigt, dat 'er vatbaarheid voor liefde aanweezig is: hij pastte zijne zuster in de gezelfchappen die zij bijwoonde op, met eene aandacht die de aanweeziee minnaars de berisping van hunne mianaaresfen op den hals haalde; in den dans was zij altoos zijne partij; geen ander meisjen konde zijne aandacht tot zig trekken, en de vriendlijk» heid der jongelingen voor mar* anne maakte hem ten uiterften naijverig; in dat alles vond MARiANN* groot genoegen, en betaalde loduwxjk 'er voor met de ftreelendfte dankbetuigingen, hem verzekerende dat zijne genegenheid voor haar, haar zo gelukkig maakte, als zij op aarde wenschte te weezen.
Naar maate de vatbaarheden der jonge lieden zig meer omwikkelden , werd ook hunne onderlinge genegenheid brandende, ea die eigei fchap derzelve was dikwijls zo zichtbaar, dat hsimon 'er in den kleinen iri; s van zijne goede vrienden gevoelige berispingen over onderging, die hij echter



C 6? )
•ngeftoord verdroeg, en beautwoordde met te zeggen , dat hij vastlijk vertrouwde . God ïoude twee zulke tederminneide braave en bemiarelijke jonge merfchen wel bewaken voor elkander ongelukkig te maaken ; verzekerende dat hij hen hoogst rampzalig zoude doen zijn, als hij den loop hunner genegenheid iluitte, en hier mede moesten zijne vrienden zig vergenoegen, geevende vaak geene o "duidelijke blijken, dat zij zijn gedrag omtrent mariannb en LODi'WtjK. niet alleen afkeurde , maar zelfs verfoeide.
Losewijk nu tot de jaaren van huwbaarheid gekomen zijnde , beklaagd* zig dikwijls bij zijne lieve gezellin, dat hunne geboorte uit denzelfden bloede hem belette zig mat haar door den band des huwelijks te verbinden; maar zeide hij dan gemeeniijk, ten befluite van zijn beklag, ik zal het lot trosferen; ik kan met geene andere vrouw gelukkig weezen; niets rukt mij van mijae Marianne, i blijf haar bij, tot het laatfte ©ogenblik mijns levens -— het lieve meisEs '



( 6S )
Je beantwoordde hem gemeenlijk met cc*ige harclijke traanen, die haarea beminden vriend, op de weifpreekendfte wi ze vertelden, dat bet zelfde beklag geftadig ia haar harte opwelde, en dat het zdfde be-. •fluit bij haar onverzettelijk genomen 'was.
In ééne van deeze zamenkomften werden de jonge lieden v»n den braaven lisimon verrascht; (want hoe meer hunne genegenheid voor elkander zichtbaar werd, hoe oplettender hij hunne treeden naging:) hij vroeg naar de reden van de nefirflagtigheid van Lont wijk, en naar de oorzaak der droefheid van marianne : beides gewoon hunne innigfte gedachten niet voor hem te verbogen , openbaarden zij beiden bem de kwellingen die hunne harten pijnigden : die jmecïe deeling bragt een aa- genaamen glimplawh op zijn gelaat, het welk de jonge lie- ] den ftilzwijgende bewonderden, als inhnnne oogen een charaktenrek van hunnen vader aanduidende , vaw welke zij MOg nimmer «enigen zweem in hem befpeurd hadden — S9 Gij beiden," zeide hij4hua toen, „be-



( Co )
,5 antwoordt volmaakt aaa mijne hoop. —«j
„ Omhels mij lodewijk! m.üuanne
,> dat ik u kusfehe! — en gij mijn zoon, „ ruk los de banden waarmede gij uw ge„ voelig bart in bedwang moet houden ; „ druk met een brandenden kusch het *e« js gel van uwe onverbreekbaare ftandvastig„ beid , op den mond van uwe vrouw." —. Op het hooren van deeze woorden üo<deu de gelieven als van den donder getroffen; lODEwijKzag, verwilderd, beurtlings zijnen vaderen zijne martinne aan, terwijl deeze door eene huivering werd bevangen die haare knieën deeden knikken. Lisimon
liet hua in die vervoering, verwijderde zig een oogenblik, kwam weder met een papier in de hand, naderde zijne verbeifterie jonge lieden, en zeide: „ Hoort naar mij
kinderen!» Hij las:
„ Beducht dat ik deor een onvoorziene «'ood buiten ftaat gefteld mogt worden, „ van mijn braaven zoon lodkwijk , en „ mijne beminnelijke -vriendin marianne s, in het bezit van hunne hoogfte aarafche £ 3



C 7o )
„ gelukzaligheid te kunnen öellen, heb ik ,, deeze desaangaande hoogstnoodige vers, klaaring die papier toebetrouwd — los, dbwijk is mijn zoon, maar marianne s, is mijn dochter niet; zij is de dochter van
mijnen vriend dupont, overleden toen 3, zij flechts twee maanden oud was; haar 3, moeder is in het kinderbedde van haar j, geftorven : ik heb mijn' vriend dubont s, op zijn doodbed beloofd marianne voor s, mijne dochter te zullen aanneemen, van „ welke belofte ik mij ook getrouwlijk, zo „ veel mijne geringe vermogens toelieten, „ gekweten heb » de bewijzen van den
inhoud deezes liggen bij mijne overige „ papieren "
Even voor ltsimon ophield met leeaen,was marianne inonmagt op haar'floel nedergezegen ; lodewijk had zig vóórhaar ep züne knieën g-.ftort; hij kuschte haare hand vuuriglijk en zoader ophouden , ea ïeer zeker was zijn hart overftelpt van een gevoel hetwelk zig niet laat befc! rjven — even weinig vind ik mij in ftaat om het to-






Het oiiT?rw|}i



7i-
llte Miixw-elxtk .
<5






C ?i )
neel te fcbetfen dat na de bekomiog van marianne tnsfchen de tederfte gelieven, die op ééns van alle verdriet ontflagen, en in de» hemel van de vervulling hunner dierbaarfte wetifchen , overgebragt waren, en tuffchen den besten vader plaats had •» mijn gevoelige en denkende leezeresfen zullen 'er meer van kunnen befeffen, dan ik 'er van zou kunnen zeggen,
V. S,
een* WAARHEID.
h 9t geen dat langst duurt, meest der menfchen aihting waard', Dan is de deugd gewis het beste goed op
aard;
Al wat bejlaat zien we ons in 't uur des doods begeeven,
Maar zij, de lieve deugd, gaat meë naar 't eeuwig levex.
£4



JT SCHOONSTE
B L O E M T J E» »rr
JSl zag Iaast een aarti? Meisje, Zij pinkte lieve bloemtjens, En vlcchtte mooje tuiltjens:
Wat doet gij met die tuiltjens, „ 2eg, meisje lief?" dus vroeg ik «■
Zij zij» v^or mijn mcestresfe, Die plaatstze op haaren boezem:
Uit gaf zij mij ten antwoord
Och," zeide ik, ,, weikan luister Verkrijgen niet de bloemen, 3, Wanneer ze een fchoonea boezem
Befchaduwen, en eieren!
„ Gij hebt reeds mooje roosjens, Daar in die lieve tuiltjens!" 1 ■» Ja toch, zei ze, en ook anjers , Sjasmyn, en viofetten, Grijanten , Scabhfen , En '> weet niet welke bloemen!



( 73 J ,, Maar nog geen boterbloemtjea, „ 6een Neêrlands eigen kindjeaj
Geen edel boterbloèmtjen!
Hoe ! hebt gij, amig meisje ? Wel wis! Ik moet wel lage hen; "K^lach om uw boterbloemtjens; , Wie henker zott 'f verzinnen! Den boezem van een fhoone Zandt gij al raar verderen* Met «we boterbloemtjens! Zij groejen aan de wegen Zo maar in 't wilde heenen ,, Maar 't iseenNeêrlandschbioemtjen; ,, Geen ftief kind, "zei 'k, ,,'t is eigen; ,, 'T heeft recht om in de tuiltjens, ,, Voor vaderlandfche boezems, „ 'T voornaamfte plaatsjen te eifchen — Zotfn lelijk loterbloemtjen? Dus fprak het aartig Meisje: Ik zag haar aan, en zei toen:
Het vreemde fluit uwe oogea , „ Die zo bevallige oogen!
Het fjbijt mij, aartig Meisje!-—Zie hier een boterbloèmtjen; £5



C 74 >
„ Befchouw het eens met aandacht! „ Wat is de kleur behaaglijk-I »» Wat is dat geel bevallig! «, Wat is die glans verrukklijk f »» Zaagt ge ooit vernis zo heerlijk? i» Wat is dat hartjen keurig! „ Waarom is 'c bloemtjen minder „ Dan 't roosjen of uwe anjers? — si Zijt gij een Neêrlandsch Meisje ?" — Ja, 'k ben een Neêrlandsch Meisje., # n Maar zonder Neêrlandsch harte,'» Dus giBg ik voord te zeggen: „ De waare Nederlander, Bemint al 't Nederlandfche, Ver boven het uitheemfche; ,, Dat heeft ons Laad bedorven —■» „O! 't fpijt mij, aartig Meisje! »» Dat gij geen Neêrlandsch hart hebt! ,, Uw leest is zo bevallig, t* Ik zou u kuanen minnen, „ Waart gij een Neêrlandsch Meisje, >» Had gij een Neêrlandsch harte 1"
Zij Hond geheel verflagen, Een blos kwam op haar kaaken,



( 75 )
Het fpeet kaar, dat bleek dnïdlijfr» Niet Nederlandsch te weezen ; Want, fraai van laest enledenj Is niets, of zeker weinig, Is 't hart niet als de leden, Dat is het fchoonst, bet edelst, Dat is het Nederlaudfche — »T eenvoudig boterbloemtjen , Is 't allerfchoonfte bloemtjen, Het groeit op Neêrlands bodem,
Di S T O ï C IJ N.
O l zo we dat op ons winnen kosten, dat de dood zelfs ons niet ▼erfchrikte , wat zouden we gelukkig weezen ! de iiibeeldir<g kant zig hierin meer tegen de reden, dan in alle andere gevallen; en verfchrikt dezelve door eene lelijke grijns, t



HBT EERRIJK
NEDERLANDSCH M E I S J E.
r erwenschte booswicht, >k zweer, gij zult het leven derven* Of ik door uwe handen fierven * Eer gij mij fh enden zult; hij die de deugd
belaagt ,
ls haatlijk in het oog van een "Bataaffche
maagd ;
Affchitwlijk* eengedricht,dat zij niet kan gedoogen —•
>i\flenn op den bijfland van het eeuwig Alvermogen,
Die zal mij frerken, fre't ge uw mannenkracht te werk ;
Zijn wenk flechts fielt de boosheid perk — Was dat de liefde, die gij (cha,.dlijk hebt
_ bezworen ? ——-






Het eex-lifk ] i



77-
merlandsck Meisjen.






C 77 )
Men \an een "Batavier e alleen door deugd bekoor en .
Ga btj de fcbenfiers onzer kunne, en boet
«rt>' Imt;
Wo^dt, als gedrocht, door een gedrocht e om loon gekuscht,, , lk beef van fpijt, als 'k mij -verbeeld, hoe gij dorst hoop en, mijn eerlijk Neêrlandsch hari door giften omtekoopen . .., Leg daar, gevloekt gefchenk , der fchande-
lijke hand, Die m'j roekloos heeft aangerand,.,. ' Gevloekte.' toef niet, of.., ik voel mijn *
fmaad vergrooten —— Ga, monfter! of 'k zal u het eerloos ha-rt
doorfttoten* P.
uevweRic; zoej met, o/..4 ik voel mijn *
Zo fpreekt zo doet een braave maagd, Wanneer een fchelm haare eer belaagt.



ELISABET H
voor de ontvangers der offers aan het VADERLAND.
jfêtirgers! *k heb met fehrlk vernomen,
in vaat ftaat zig *t land bevindt, 9T land dat ik geheel mijn leven
als iet dierbaars heb bemind; Daarom dat de Vrijheids-tempel
ftaat gebouwd tp zijnen grond, Schoon 'er tevens veele jaaren ,
tok een troon der heerschzncht ftond'1 Maar die troon is afgebroken ,
door ftandvaiten heldenmoed Die als *t aankomt op de Vrijheid»
Onnavolgbre wondren doet —— Ja, ik heb met jmart vernomen ,
in wat ftaat zig 't Land bevindt; 'Kjwil des met 'er daad betoonen,
dat geheel mijn hart het mint; *T is geplunderd doir tirannen,
*t moet dés in zijn kracht kerft el d;



( 79 >
^Burgers ! *k heb niet veel te geeven,
*k ben Jlechts fchaars bedeeld van geld»* 'K^heb nogthans een vrouwlijk cieraad^
't is een moeders ervenis , 'T is een *in? met diamanten,
die mij zeker dierbaar is; Maar het Land is meerder dierbaar —■
daar dan, burgers! daar 's de ring% Die ik van mijn lieve moeder,
kort voor haaren dood ontving 1 -« "Burgers! werpt hem in de fchatkist,
God voege 'er ziju' zegen toe; Geev' dat elk naar zijn vermogen,
zo veel offre als ik thans doe . Zo mijn moeder in den hemel
iet van de aardt in *t aardsch bejihenw' t Zal mijn offer haar behaagen,
want zij was een braave vrouw, Ben beminfier van de Vrijheid ■
Medeburgers ! hadde ik meer , fiadde ik duizend zulke ringen,
'K^lag ze zaam bij deezen neer,
M,



. E E 33 E
G E D A C H ,T E,
Wat zijn riet veele meisjes, 0p 't hoogst beklage! swaar ig, Daarom dat men geen acht fhat, Op baire vatbaarheden ■■ IVÏen vest alleenlbk de aandacht, Op het verftand der kn?apen ; IVlaar meisjens zija flechts meisjeus, De meisjens «iju niet wrardig Dat men haar vatbaarheden, Zo hoogst zorgvuldig aankweek*, Als die der wufte kuaapeE:
'T is



C si 3
'T is echter vaak beweezen Dat wij zo veel talenten En meer talenten hebben, Dan jukt die zelfde knaapen, Die men zo zorglijk opvoedt; En zo men die talenten, In onze yroegfte jaarea Ook zorgelijk betrachtte» Ontwikkelde en ze voedde, Wij zouden dan de knaapen, In verdre levensjaaren, Meer eerbied doen betoonen, Aan oEze Sex, die heden, Een fpeelpop is der knaapen ; Zij houden 't voor erbarmnis, Als ze ons ten echt verzoeken, Om dat ze ons dan verzorgen; M ar vonden we ii ons zeiven. Die middieu ter verzorging, Wij konden hun vernedren , En zeggen, losfe knaapen 1 Wij zouden u wel huwen» Indien wit noo 'ig hadden, Van uwen handen arbeid, F



( 82 )
OrS onderhoud te ontvasgen ; Thans, hebben we u niet 1 oodig ; Wij vinden in ons zeiven, De middlen ter verkrijging Vaa die benoodigdheden , Die niemand kan ontbeert n —Leert eerst oprecht beminnii?» En maakt u onzer waardig» Dan zullen wij u huwc , En voor uw nooddruft zorgen,
R.
Het is te vergeefsch dat men zeggen zoude, ik heb den tyd niet om mij hier of daar in te oefenen ; de dagejijkfcbe tusfchenprzingen van rust, in 't midden van den noodzaakeliikflen arbeid, en de Zonda* gen, verfcbaffen den allerbezigflren altoos de tijd van zig te oefenen,
A,



C O D REGEERT,
VV at mij ook moge overtomen, Ramp noch.rouw kan mij doen fchroomea» Daar't verftaud mij heeft geleerds Dat de goede God regeert.
Moet ik aardfche fchatten derven, 'K. moest ze zekir niet verwerven t Daar 't verfland mij heeft geleerd» Dat de goede God regeert.
Moet ik van mijn' arbeid leeven, 'T zat mi] ook vernoegen geeven, Daar 't verftand mi] heeft geleerd, Dai de goede God regeert,
'T fti.rven var, miin vrienden, maagen, Za' mijn harie niet do-n k^ge» , , D«ar 't verfhnd mij heeft geleerd. Dat de goeae God regeert, F s



c u >
Hoe de rampen mogen drukken, 'K fchrik niet meer voor ongelukkeu, Daar 'c verftand mij heeft geleerd, Dat de goede God regeert,
'T ziekbed zelfs, hoe naar'tmoog'weexea, Zal mijn harte niet doen vreezen , Daar 't verftand mij heefc geleeid , Dat de goede God regeert.
Ja de dood boe hij doe fchroomea 9 Noem ik, komt hij, welgekomen, Daar 't verftand mij heeft geleerd, Dat de goede God regeert,
N.



d s
FRANSCHE VADERLANDSCHE VROUW.
Toea Parijs nog ten proojë was aan de woelingen Tan die aterlingen welken otiwederfpreekelijk toonen geen ander oogn erk te hebben dan de flavernij weder op den troon te brengen, toen leefde aldaar verfcheidene, ja veele vrouwen welken in denken en doen, omtrent de leere van Vrijheid en Gelijkheid veele mannen befchaamden — eeu breede rei van zulke waarlijk edele vrouwen, zouden wij, lieve vriendinnen I u kunnen vooiitellen, dan, het klein bellek vaa ons boeksken verbiedt ons alle breedvoerigheid, alleenlijk kunnen Wij één uit allen kiezen, maar tevens zulk eene wier daad zo fchrander verzonnen als fchittercnd is: te meer moet dit voorwerp onze leezeresfen behaagen, f 3



( 85 )
daar wij haar durven verzekeren, dat het waarlijk in de Natuur beftaat, of, zo de grocte vrouw thans overleden mogtwetzen, ten minften waarlijk bejtaan heefc.
Mijne Heldin is de burgeresfe louise jEANNOT,iuwoor.!lervan Parijs, eene vrouw zo fchoon als venlandig en aeidhafcig: zij was lid van een Sociëteit van vrouwen, zo als i>i de Fratifche Republiek vetle dergelijke Sociëteiten zijn, en indedaad onder ons meer gevonden moesten worden; wij zijn omtrent het geluk des Vaderlands kauw, mijne vriendinnen! wij wcecen het wjI te beminnen maai- htt moet genoegen baaren ; zo dra het doet.lijden, verfhauwen Wij in onze liefde, en zonden zelfs onze vaders en vrienden wel willen terug houden, is het zaake dat zij den vijand des' Lauds onder de oogen willen gain zien, en hun dierbaar
leven voor de Vrijheid gaau waagen
louise , deed op zekeren dag in haare Sociëteit een ontwerp goedkeuren, het wtlk zij, nagezegde goedkeuring, opmlijk deed bekend maaken, met aanfcluijVing aan «de



C 87 >
de andere gezelfchappe» van Vaderlandlicvende vrouwen, om haar daarin te volgen , beloovende zig een algemeen goeden uuflag, een uitflag die de bloodfte den zou maaken en des het Vaderland tot nut zoude verftrekken
Mijne heldin vaardigde naamhjk als pre fidente van haare Club, in naam van alle haare medeleden derzelve, eene puohcatie uit, die vau deezen inhoud was: ■ Wij vrouwgn, leden van de Vader- „ landfche Clnb, onder de zinfpreuk, P.«r ,/,M*r/*, zullen voortaan geduurende , deu cijd dat wij vergaderd zun? (deeze l tijd is bepaald, des nademiddags van één "totv.er uuren,) geene mans bij ons toe, laarer,:zo zij sig aanmelden na dato dee„ zer openlijke bekendmaaking, «Bf* wi| , hun met verfmaading wegjaagen, hetzeli„ de gedrag zullen wij voortaan houden ten dage van eenige onrustige beweegirg,als waaneer het hunne pligt is tf wapen* 'teweezen, reeds voor drie weeken hebben wij deeze verklaring onder de han* F 4



C ts )
h aan onze mans eü vrienden gedaan, en >, zij ii van zeer goede uitwerking geweest; „ de vrouwen van onze Club hebben ia die „ omfhridigheid groote geestkracht tentoon gefpreid; zij hebben ook den allerkleinmoedigden courageux doen weezen , toen »' 'l 'er or'Ianfs op aan kwam om de nut en »> vrijheid te befchermen tegen de aanflagen „ van dieverweuschten,welken voor de lii» ten van een gevloekt hof bezweken was» ren, en de gevaarlijke beroeringen aau-
3, gericht hadden wat mij,als Peilden-
te der Club airgaat, ik heb onderrokken die ik voorneemens ben uittedeelen, aas j> allen maa, welke zig ongewapend voor », mijne oogen durft vertoonen., of aan die nog niets voor het Vaderland gedaas
s» hebben. De burger d ... . heeft zig
door zijne loflijke heldendaaden de eer s, van onze zitting hijtewoonen waardig „ gemaakt; maar de burger s.«.. zij hier „'"bij wel ernftig vermaand, van zig beier te ,, gedragen, dan hij tot nu toe gedaan heeft; , hij fchijnt, alhoewel gewapend, ook Wat



( 8q )
bang te weezen voorde ceremonie van den „ onderrok, en fpreekt mij niet dan op
eenen afftand en door de openingen van „ onzen balcon; bij vergeeve 'tonze openhartige Vaderlandsliefde dat wij dit hen.
in »t°openbaar bekend maaken» 'cgefcaiedt '* met oogmerk om hem te verbeteren; als „ hij meer warme ij^r voor de ^gemeen* „ zaak toont, zullen wij hem onzen open„ lijken lof niet onthouden; anders zal ik „ hem een onderrok thmis zenden, en 'er
bij eene nadere bekendmaaking geheel Pa„ rijs verflag van doen.
„ Aldus gearrefteerd, enz."
Zie daar, waarde vriendinnen! eene zeer ïonderlioge vrouw; gij kunt intasfchen ligtlijk begrbpen dat op haar f edrag boven gemeld reflexiè'n gemaakt werden : „ Dit
fchrander uitgeda'cht middel," zeide een van haare iiadgeaooten, „ is de burg»re&fe 9, fiANNOT wonder wel gelukt, en wij moe„ ten bekennen dat het ons bij uitneemend„ heid behaagt; maar echter zien wij 'er „ tevens de mogelijkheid in dat het ook wel F 5



C 90 )
,» ffeheel niet aan 't oogmerk had kuncea
,> beantwoorden wa. al mans, niette.
„ genilaande braaf van hart zouden hebben „ kunnen bezweken v or de verleidelijke ,» fl-af met de onderrok eentr vrouwe, zo „ fchoon en geestig als de burgeresfe toui-
„ se Jeannot waarlijk is 1 wat raij
,» betreft , nietten baande ik oprechtlijk „ mim Vaderland bemin, en gelooof aan„ fpraak op braafheid en deugd te mogen „ maaken, ik raade de burgeres jeannot, „ eene foort van fhaf, zo vol kracht ya*
verzoeking, en derhalven zo twhffelach„ tig in derzelver uitllag , als die met „ een haarer onderrokken is, te veraude-
ren."
Wat dunkt v Bataaffche vriendinnen! zijt gij niet met mij van gevoelen dat deeze aanmerkingmaa'er , hoezeer zig zeiven aanbi» veelende als een man die zijn Vaderland bemint, op't oogenblik dat hij het gedng Vaa de Burgeresfe looise overdacht heeft, meer kitteling heeft gevoeld van wellust, daa zoele aandoening van Vaderlandsliefde ? —-



C 91 )
-gelijk , of liever zekerlijk i. ««ook
Z dieiem heeft doen; *
dat de onderrokken, welker, «q zode voor dehaarer onwaardige mans gereed te hebber;, ■Juist haare eigene onderrokken geweest zijn - althans heeft hij de edele fierheid waar .„ede loxjisb buiten tegenfpraak is beleid geworden, uit het oog verloren ' « * „iet zo vriendinnen? eene vrouw, fier in haare zucht voor het heil van 't vaderland, zal zig, hoe fchoon zij moge weezen, door een waar vaderlandlievend man wel doen bewonderen, wanneer het Land in gevaar lS, en gefchud wordt door beroerten*, (en van Zulke onhandigheden fpreekt de bur.eres 3eawnot alleenlijk,) maar geene wellustige denkbeelden veroorzaken: het hart waann zij zulks doet kan niet anders kloppen dan in de borst van eeuen wellusteling en voor de wellus:, i« de borst van eenen man die ook in ftaat zoude weezen naast het lijk van zijne moeder, vol verrukking eene vrouw
te omhelzen de wa;re vrijheidsvriend
zal door de bedoelde vernedering van eene



C 02 3
vrouw , i„ de gemelde oogenbhkken va»,
er aaders *en ■« ™'
«oed zynde, «et overhaaste fchreden naar ■ het tehuis, vliegen, om zig, ter reddinge : ™ de Vrijheid te wapenen ^ en * ,
mea de wellusteling boven bedoeld, vertoonde zig eens bij hct onmngea ^ ^ ftraf door de bembBe]ijlje LomsE ^
^ 'l2iiBC lafhei^ i» ah geheel wegfmel! tendeiwat 20„de ^ ^
*e.f zeberIfj, eene nog dieperfi vernede< gï eele geweldige en hoonende afwij**g en, wegzending; ec„ vonnis, inho». Oenae de ftrtf, 0OT Aor zyn fchandcl!jk verteerd te moeten morden — eene vrouw als de burgeres Lot;tse jeannot,
m de meergemelde oogenblikken, niet zwak weezen,
Lieve vriendinnen ! 6 moeten ,11e onze Nederlandfch. vrouwen over het gemelde geval en de gevolgen van hetwlve oordeels,! mogelijk zoude bet haar aanfpoóren om ook de Nederlandse mans op die ea der-



C 93 )
gelijke wijze te behandelen — o fflogfen zij
'er toe befluneu i veele Nederlandfche
mans hebben hoogstnodig door zulk een middel tot hunnen pligt gebragt te worden; en hun aart voorfpelt het wèlgelukken vaa allo
dergelijke ondertreeming te lang, in de.
daad, zijn de Nederlandfche vrouwen werkeloos geweest in de zaak van de vrijheid: zii- z;j allen geene ienaus, allen niet bemoedigd om, in tijden van overheerfcking en geweld,, tegen 's Lands vijand optetrekke-; zij hebben ech'er veelal een onbepaald Termogen op haare mans, of kunnen het ton »iii ften verkrijgen , zo zij 'er de r-cbte wegen toe inflain; dat zij dan z .menkomst';n voor onze Sexe aanleggen, én met elkander over het nafpcoren dier wegen in onderhandelinge treeden ; de fchranderen zullen de mindoorzichtigen \oor1tchten, en 'er zal in ha ire gedraagingen ee e eerbiedverwekker.de vastheid, in b*are gefprekkem eene achtenswaardige ge?r»dheid plaats hebhf n, d''e van eet e orbcr^er'baare tieilaaame uittï cr^ng ial weezen op die onzer



C 94 >
Sexe, welksn het thans niet zouden durven waagen andere Vrouwenvergaderingea dan baatelijke faletten waartencemen , zij zouden veele moeders verbeteren , en .derhalven rog veel meer dochters bewaa-en voor dat, wel van dien kant fcuuldeloos , maar echter hoogst fchadelijk bederf van denkbeelden, dat haare moeders door gebrek aan oordeelkracht, en te groote voorraad vaa overgeërfde nadeelige ftei'lingen haar aanbrengen wij moeten het bekennen, lieve vrindinnen! dat menig Nederlandsch meiijen» ten deezen opzichte deor haare moeder bedoivea wordt.



HET GEREDDE
M E I S J
EN DE BRAAVE
JONGELING,-
OF,
DEUGD TEN KOSTE VAN EER,
{Een rvaare gefchiedenis.j
Aan den ingang van een der bosfchen van Duitschland, naar den kant van «... . wandelde, op eenen aargenaanien avond, de. bevallige aoRM>t , een je geling in het bloejendst zijner jeugd, hoouftens leevendig van temperament, zo fch=o:i als een knaap van twintig of vijf-en-twintig jaaren kan wee-



C 96 )
sen , vrolijk tan aart niet alleen, maar ook vrolijk om dat geene zorgen hem kwelden, wegens eem. overvloed van tijdlijk geluk, waarmede hij zig bedeeld zag. — dormsi, met één woord, was een voorwerp dat de jaloufij van alle wereldling op zig laadde ; ieder knaap van deeze foort wenschte te weezen als hij was, en klaagde over eene oagelijke bedeeling, om dat hij niet was, het geen do&mkl vertoonde te weezen. — 'T fpreekt, na dit alles, bijna van zelf dat deeze, zogenaamde gelukkige, knaap, een bemiinaar der vrouwlijke fexs was; hij konde geene gei oegens fmaaken , dan in het gezelfchap van meisjes of jeugdige en dar* tele vrouwen; ook nimmer keerde hit uit het gezelfchap van mannen tot zijrjent te rug, zonder eene zekere ontbeerirg te gevoelen; hij was als dan riet voldaan; en hoe laater in de nacht hij t"huis kwam, hoe meer hij gevoelde dat hem nog iet ontbrak ; want te minder mogelijkheid vond zijnen altijd Terliefden en woebgen geest ] om z-'g het ontbreekende aantefchaffeo. —— Die
jon-






Het oreredde JMLeistl 0



Ieii de kaaye Jou^eliiag1






C 97 )
jengelbg dan, na twee of drie avonden, naar zijne gedachten, niet wèl geplaatst geweest te zijn, (want hij had in die avouden het gezelfchap van vrolijke vrouwen niet kunnen bijwoonen,) zag voor den bedoelden avond ook geen kans om zig naar zijnen fmaak, ' die intusfchen niet voor het woeste, voor het vuile was , te vermaaken ; derhalven had hij verkozen zig voor dien keer met eene Wandeling in het bosch van te vernoegen ; dieinval'had hij mogelijk in jaaren lang niet gehad; want hij die het gewoel der groote wereld volgt, is zelden bij zig zeiven, gelijk men kan zeggen dat een wandelaar als »ormel zekerlijk moet zijn; vermits 't een ■gevolg van zijn levendig temperament is, dat de voorwerpen die hij voor oogen heeft,
hem ook bezig houden. Hadde een
Geestïijk dweeper dormeldus wandelende, ontmoet, hij zoude , met hem in gefprek getreeden zijnde, en hem voorheen geiend hebbende, gezegd hebben, dat hij regelrecht
het pad der bekeeringe ware irgeflagen »
hij zoude hem gevonden hebben in eene Uit» G



C 53 )
van zachtaardigheid, van bedaardheid, waartoe het wezen d.er Natuur, 't welk hij in'c bosch voor oogen had, het gefluit der reeds' half flappende vogebjens,en het allengs verdwijnende daglicht, hem, in gevolge zija temperament, noodzaalcelijk moest brengen : bijna geen tocht was in 't hart van bormel Woelende - ondertusfchen ontmoette hem geene zulke Geestlijken ; alle deezen waren mogelijk arbeidzaam ter plaatfe alwaar dormkl beter figuur dan zij zouden gemaakt hebben ; neen geen Geestlijke ontmoette hem; msar hij ontmoette, of, liever zag van verre wandelen , een meisjen, op de bevalligiïe wijze getooid, haar netgevormde leest wekte, zo dra dezelve zijne oogen getroffen had, alle zijne fluimerende geesten op, en wie uit mijne boverfwande kleine fchetfe, eerig fïaauw, maar recht denkbeeld van zijn charakter heeft opgevat, ?al gereedlijk befluiteu dat hij zijne treeden verdubbelde, om resina , (deeze was de naam van het meisjen,) bu ook van vooren te befchouwen, brandend nieuwsgierig zijnde om te



C 99 )
zien, of haar gelaat aan haare talie in féhcoK-heid zoude beantwoorden; waaraan hij, intusfchen, waarfchijne ijk niet zal getwijfeld hebben , want in dergelijke' gevallen , is bij zulke icbepfcls, de gevolgtrekking van het eene tot hec andere, zéker en plaat-s en tijd deeden bij dormsl nog eene andere gevolgtrekking goedvinen, welke ir» zulke gevallen , bij zulle wezens , even zeker is als de voorgaande, doch die tevens niet zeer vereerende is voor het meiden dat zy ontmoeten; dan,dat zij zig daarin deerelijk kumoeti bedriegen , blykt onder duizende andere voorbeelden, ook uit deeze korte gefchie Jeris.
Welhaast had dormbl het voorwerp zijner nieuwsgierigheid ingehaald; hij kwam haar op zijde, en fchrcomde niet haar in 't aanzicht te zien mee oogen die 't plaats hebben van eene groote maate van onbefcheidenheid in 't tart van den ziener te kennen gaven; tevens rukte haar die oogen uk eene mijmering welke baar, onbedacht, aan den ingang van het bosch gebragt had, en haar 3C G a.



pad waarop zij zig bevond, had doen vervolgen —— met DORMEL , haare afdwaaling bemerkende, keerde zij zig omj ten einde terug te gaan, terwijl eene ftt-rke blos haare kaaken verwclen, en haare fchoorheid niet weinig luisters bijzettede -—• haare fchoonheïd zeg ik, ja, want regina was een roeisjen zo fchoon als de dageraad; fchooner dan mijne pen bekwaam is haar afteraaalenj de omftandigheid waarin zij zig bevond had een zekere kwijr ing in haare oogen geplaarst; had de levendige,op het gelaat zig verwonende werkzaamheden der jeugd , (zij was Hechts aa jaaren oud,) eenigzins getemperd 3 en als met eene zekere geringe maate bedaardheid van verdere leeve jaaren, gemengd, waardoor regima. indedaad betoverend was.
Omgekeerd zijnde verdubbelde zij wel haare treeden, doch dit bntfloeg haar, gelijk ligtlijk te denken is, niet van dormel, die, onbefchaamd, geliiktüdig met ha r omgekeerd, en aan haare zijde gebleven was.



101
Spraakloos had hij regina eenige ©ogenblikken vergezeld; daarna zeide hij
maar vrat behoef ik u te vertellen wat hij zeide? - gij weet, mijne vriendinnen! wat jn dergelijke gelegenheden, van zulke jongelingen , de gewoone inleidingsredcnen zyn;' regina intusfchen was niet alleenlijk deugdzaam, maar bad ook eene goede opvoeding gehad; derhalven was zij wel beftand voor de aanvallen van een losfen knaap , in zo verre het niet aankwame op manlijke krachten tegenftand te moeten biede.i; zij zoude derhalven, ware haar hart in rast geweest, en hadde de dag haar fin en dati menfchen doen ontmoeten, zig zeer waarfchijnelijk met dormel vermaakt hebben; dan nu, door het gten iu haar beminnelijk hart omging onvatbaar voor boert ; nu de duisternis ook meer en meer viel, vreesde zij voor geweld aangedaan te zullen worden —— op alles wat dormel zeide, zweeg zij zuchtend ftil, en toonde op meer dan ééne wijze dat haar eene doodlijke verJe&snkeid had bevangen: dormel zulks be« G-3



C 102 )
/peurende , was 'er wezenlijk van aatvgedaan, en t fpeet hem dat hij de oorzaak 'er van was; hier van verzekerde hij de fchoone regina; hier van verzekerde hij haar op den ernftigften toon; doch zij dieu ernst voor valschheid neemende, 'twelk in de daad ook de beste party gekozen was, ge» loofde 'er niets van — dormel bemerkte zulks, en dit verdubbelde de fpyt die hij reeds gevoelde — intusfchen had het gelaat van rfgina, de weinige woorden die zij gefproken had, vooral door de gepastheid en veal betekeaheid van dezjlven, nem een zeer hoog denkbeeld, ja zelfs beginfelen van liefde voor haar doen opvatten - - , en in de daad, het waren beginfelen van eeue alierzuiverfte, van eene omvaardeerbaare liefde; regina verdacht van kwaide oogmerken te hebben , hem, die haaren aa>d« fchen God zoude worden
Dormkx , de boven aangeftipte aandoeningen van zijn hare, niet langer kunnende wederftaan. zeide tegen" het berauii.e!i,k voorwerp dat hun rs-;di ge'ieel en al btz'g hield. —



( io3 )
Mejuffer! gü vermoeit u ia de daad ie s. vergeefsch met zoveel fpóed te maaken; „ ik befpeur maar al te duidelijk, dat gij „ mij verdenkt v au kwaade voorneemens te hebben; tijd en plaats, en ja, ook eenig9, zins mijn gedrag, geeven n eenigen grond „ tot die verdenking; echter verzeker ik „ u dat dezelve zeer kwalijk geplaatst is
h 'C is waar dat ik het voorneemen
riet had om zo fpoedig van mijne wan„ deling terug te keerenals ik teruggekeerd „ ben; maar 't is ook waar dat ik niet ge„ dacht had , een meisje , zo beminnelijk „ als gij Mejuffrouw, te zullen ontmoeten, „ en ik ben een al te groot beminnaar van „ uwe lieve Sexe, dan dat ik 't genoe„ gen, 't welk mij zo onverwachts te gemoet liep, niet zoude hebben willen fmaaken; „ dan, waarlijk ik fmaakhet idet; uw bijzijn „ veroorzaakt mij geen genoegen; de oa„ gerustheid die ik bij u heb doen gebo„ ren worden, hindert mij; ik zal. derhalven mij van dien hinder , en u vaa uwe ongeG 4



( lo4 )
„ mstheid ontflaan, door mij van u te ver- ■ „wijderen — ik vraag noch gis naar ^ f „ reden waarom gij « op dit uur van deQ ] „ dag, op deeze voor een Juffer ongelegen >, Plaats, bevindt; maar mijn kart voorfpelt », dat de reden daarvan n tot geene mis-. „ daad kan verdekken; daarom zal ik dat l „ gevoel van mijn hart gehoorzaam wezen, en . „u op veele treden aflhnds volgen, op, „ dat u geen overlast worde aangedaan, dooi
" 1£ma,3d in wien gÜ geen dormel mogt » vinden." Dit gezegd hebbeDde ^ ,
tede hij de hand van regjna, drukte 'er , eene zachte kusch op, en verwijderde zig, ■ van haar.
Het meisjen vervolgde haaren weg, met ; minder overhaasting; de toon waarop dor- ' Mel gefproken had, had haar eenig vertrouwen ingeboezemd ; zelfs befchuldigde *U zig vau hem verdacht te hebben; dan eene uitmuntende, fchoon kleine, verzameling vaE boeken, gevoegd bij eenen kri,g vart verkeering onder haare ongehuwde landvriea-



C 105 3
dinneti, had haar geleerd dat de ondeugd vaak listig genoeg is om zig onder de gedaante der deugd te vermommen, en dat mets anders dan een algemeen en aanhoudend wantrouwen bekwaam is, voor haare aantogen te bevel* ligen. -—— Dormel, die regina onafgebroken in het oog hield, zag met een zeer leevendig ge. oegen, dat zij zig niet mees 20 vermoejend haastte \ hij nam zulks aan voor een blijk van vertrouwen op hem, die hem ongemeen ftreelde» en zijn hart een onbefchrijvelijke zoete aandoening deed {maaken
iotusfchen volgde hij het meisjen, tot
hij zag waar zij t'huis hoorde.
Zeer gevallig was zulks naast een aanzienlijk Coffi.huis, 't zal derhalven niet wonderbaar voorkomen als ik zeg dat dormbl zig -■van dien avond af, dagelijks in dat Coffijhuis bevond, en derhalven ook dikwijls het genoegen had van regina te zien — de jonge lieden welken gewoon waren in dat buis te verkeeren, bedreeven dikwüls, des zomers avonds, op de floep van hetzelve, groote baldaadigheden,en fpaarden zig G 5



C 106- >
ook niet de OHgefchiktfte woorden tegen de voorbijgaande meisjens uittebreagen ; doch regina had het genoegen dat zij BOR. mm nimmer in eene of andere dier baldaadagheden zag deelen; b** fpionfpiegelovertuigde haar daarvan onwederfpreekehjk, en te meer voldeed haar zijn gedrag, om dat hij niet wist dat hij befpioneerd werd _ dikwijls werd regina door eene aanfpoorirg waarvan zij geene reden wist tegeeven, voor haar fpion gebragt,aiS zij wist dat dormei. zig in her Coffijhuis bevond: daar hij 'er rU bi;«a al zijaen tijd doorbragt, zag zij hem bij het i„- en nit-gaan ook niet zelden, en befpeurde dat hij haar groette op een wijs die veel betekende, en ja dat geen betekende het welk voor h,ar geen raadfel
konde zija waarom zoude ik u I* ger
met kleine tusfchengebeurtenbfen ophouden, waarde Leezeresfen ? gij gevoelt zeiven tog reeds waarop alles zal nedertomen; immers op eene liefdeiisverklaariug? zo
is 't J en dormel had zig in veele voorkomende toevallige gelegenheden zodanig ge-



( io7 )
draagen dat deeze verklaaring regina. fliéfl verwonderde — zij betuigde hem zulks Ook openhartig; evenwel, dacht zij, heb ikhetmiddel in mijne hand, om hem welhaast
van mij te doen afzien. >» Dorm> l.
zeide zij, „ ik ben een openhartig meiden, „ des betug ik u, dat gij mij gunftige ge„ voetens voor u hebt doen opvatten; maar „ ik mag u niec beminnen; des moet gij niet trachten mijne achting voor u in , liefde te doen verkeeren; maar gij zult "het ook niet doen; want offchoon ik „ meen u van het gros der knaapen te mogen afzonderen, geloof ik echter niet dat „ gij een jongeling zult weezen, zo als „ iedere eeuw 'er mogelijk Hechts een eeni-
" ge heeft opgeleverd» Betuigingen
aa t den kant van dormel, dat zii hem op de hardfle proef mogt ftellen, en dar niets zij*ae banden der liefde voor haar zonde kunnen doen «ermiudereu — Rkg na hield alle deeze betuigingen voor de gewoone taal der minnaars; doch zij bedroog zig. Dormel bleef zig bij aanhoudendheid



C Io8 )
allezins voldoende gedraagen, derhalve» nam nee vertrouwen van regina opjiem ook allengskens toe , en bereikte eindelijk zelfs een zeer hoogen graad, tot zo verre, dat zij het nu noodig oordeelde hem den waaren tbedragt van het geval waarin zij zig
bevond te mogen toevertrouwen. Na
hem dan op zekeren dag tot eene wandeling uitgenoodigd te hebben, en welke «itnoodiging hem in eene \ oor zijn waarlijk verliefd hm zalige venukkhg hragt": zeide zij hem onder het wandelen: „ bor„ mel ! ik kan bet denkbeeld niet dulden dat ik mij. en u zonde bedriegen, derhalven >, geloof ik zeker dat gij niet zult weige„ ren in de plaats van mijn' minnaar, mijn' „ vriend te worden; een vriend , zo als ik „ 'er volftrekt, een noodig heb, want vrou„ wen kunnen mij in mijne omftandigheid niets „ baaten; ook de oprechifte de hartlij kfte „ vriendin is voor mij, inhet geen ik beoogi „ een nutloos wezen —dormel 1 ik bemin, ,} en bemin zo teder als oprecht; ik wordt



C ïo9 )
ook even teder bemind ; doch ben door het wrcedfte lot gefcheiden van den Jon-
* geliog wiens bijftand ik thans meer dan '\ immer noodig "had, ik ben voor eeuwig „ gefcheiden dormel! ...."
„ Dau zijn ook uwe banden geflaakt, „ beminnelijke regina !" riep dormbl in verrukking uit; „ dan zijt gij vrij, e« „ kunt mijne liefde yerhooren " - „ Even „ weinig," hernam regina „ als dat mijn „ valcour werkelijk aan deeze zijde van „ mij met ons wandelde; ik zonde hem
• , even ongetrouw zijn; maar ik kan, dat „ zweer ik u, ik kan hem niet ongetrouw „ worden; valcour heb ik geheel mijn
hart gegeven, en hij zal 't met zig ia
,, !t graf rasdeaeemen dan, ityaien
s, wij deeze betuigingen en hoor mij verder, Mijn beminde valcour,
, heeft door zijne cordaate vrijheid: liefde, on welke ik hem te meer bemin; " want W geloof d-t die de vrijheid niet iief heeft, geen eerlijk hart in zijnen



C Ho >
»». boezem kan ,omdraagen; valcour heeft door zijne vrijheidsliefde de tir.mniï'che „ majefteic van den Despoot, door wien 3, ons Land zo grouwzaam verdrukt wordt, s, in zo verre gehoond, dat hij tot eene „ eeuwige gevangenis is verwezen : reeds m federt agt dsgen zucht hij in zijne ge», vloekte boejens; en ook zo veile dagea zwerf ik als eene verlatene rond; ten „ pijnlijkften aangedaan, door het vooruity, zicht dat ik voor oogen heb.*' —. Regina zweeg, en dormel zeide, vol aandoening! ,, BevaUig meisen ! ik beklaag uw lot, zo fterk als ik valcour 'c ge. luk benijd dat hij fmaakt in van u zo te,, der bemind te worden," —— Het geiprek vervolgde aldus;
Regina, Dat geluk, zo het een geluk is, zal hem zijne geva-genis te ondragelijker maaken , en zal die zelfde gevangenis welhaast zijn graf doen weczen»
Dormel. Beminde ik u niet zo fterk en oprecht als ik u waarlijk beaüj, in zonde



C W J
n op uitkomst doen hoopen; detroowendeï tirannen waggelen reeds, fchoone Juffer f de despooten zullen weldra in het ftof ne. der^eplofc, en het menschdom van hunont-
flagen worden dan, u te doenhoopea
en wachten op verloifkg, is Biij zeiven een dolk in 'c hart fteoten.
Regina. Dormel ! ik heb hoogegevoelens voor u opgevat; beantwoord aan dezelven; gedraag u overeenkomstig de ftriktfte voorschriften der deugd, en verftrek ten eeuwigen dage toe een voorbeeld aan de
Dmtjche Jongelui?febap zo gij mij
waarlijk bemint zal *t hw hart veel kosten, maar gij zult eene on vergat glijke eer verwerven.
Dormel. Zoudt gij willen dat ik de kelens van mijn begunstigd medeminnaar ginge verbreeken ?
Regina. Hcor mij verder, en vergun mij dat ik geheel mijn hart in den boezem van uwe vriendfehap uüflorte: dat zelfde hart, mijn diep getroffen hart, dormsl!



C m )
zegt mij dat ik rnij omtrent n niet zal be« driegen.
Sij 't verneemen van het gevaar w?.ar in mijn waarde valcour zig bevond , wel nog onbewustwat lot hem boven het hoofd hing, maar evenwel verzekerd dat de toorn des tira s dat hoofd zoude treffen; overtuigd van de onfchuld van mijnen dierbaaren jongeling; als een patriotsch meisjen getroffen «loor zijne onbepaalde Vrijheidsliefde, beilormde een tal van aandoeningen mijn gevoelig' hart gelijklijk; medelijden, vrees, hoop, verrukking, liefde, mtt één woord, ik werd flerker aangevallen dan ik konde verdraagen; de traanen van mijnen valcour. vermengden zig met de mijnen; onze zuchten vervingen elkander; onze harten gevoelden de kracht der liefde waardoor allee» zii bezield zijn meer dan immer; en..... iiormei! ■ " 1 het voegt mij niet u meer te zegsen.
Dormel, Bekoorelijke rvgina ! ik weet wat gij bedoelt j en gij zult'er mij tedierbaarer om weczea; vrees voor uwe eer ui t,*
gij



C 113 ) '
gij hebt Inaren redder gevonden — . ,<«, 'c gc-en gij mij doet gisfen verheugt mij ; in deeze lom klopt geen laag hart — behal ven dat, gij doet mij hoopen dat de erkentenis zal doen beminnen.
Regina. Gij verrukt mij dormel! en het doet mij in de daad hartlijk leed , dac ik u tevens moet verzekeren , hoe gij u bedriegt in Eeuwigheid verlaat ik mijn* valcour «iet -—- maar blijf desniettegenftaande groot; verdien mijne eindelooze erkentet is en den besten zegen van God.
Gij hebt omtrent mijnen toeftand wèl gegist, dormbl maar ik heb een ander
pla ■ beraamd dan gij u voorfteU —— mijne fchande zoude ik niet overleeven ■ ik moet derhalven noodzaakelijk mijn hart losfcheuren van alle de dierbaare banden des bloeds,der vricndfchap en derwerfcheHjlfte zamenletving; ik moet mij verwijderen; de plaats weiwaards ik mij zal begeeven is reeds bepaald, en het ©verige zal ik door genoegzaam voorraad van geld wel beschikken ; alleenlijk heb ik een*" vriend no©H



C 114 )
«g die alles voor mij bezorgt, en die vriend inoet gij zijn —— Wat zegt gij dormel?
Dormel zweeg, met zichtbaire blijken va-, ontroering —- „ Zoude ik mij inutogi „ bedrogen hebben?" zeide regina, „ dan „ blijft mij niet anders over dan de dood; 3, dan heb ik mij zelve verraden, en ten 3, ipot mijner fladgenooten gefield,"
Dormel, Neen bekoorelijkeREGiNA.'gij hebt n niet bedrogen; maar mijn hart wordt gedrukt door al het gewigt van de last die gij 't oplegt - vergun dat ik mij diep getroffen gevoele.
Regina. Intusfchen doet de nooi mij nog meer van u vorderen; gij zulc mij in hoedanigheid van mijn' man vergezellen, ter plaatfe van mijne verberging; en u ook weder verwijderen onder den fchijn van een reizend koopman te weezen — gij kunt mij nu en dan, als van eene reis t'buis komende eens komen zien, en op die wijze zal mijne eer gered zijn —_ God weet welke uitkomst mijn dierbaare valcour krijgt —in dat geval, dormel .'kunt gij befeffen hoe groot zijne erkentenis zoude weezen; want hij is een waarlijk edel jongeling.



C irs )
Om kort te gaan mijne vriendinnen! dor*iel befloot edelmoediglijk tot alles wat regina hem had voorgefteld, en hij rukte des op ééns, het liefste meisjen uit een poel van jammer -— o dat ik hem kende, die braave knaap] dat ik hem kende, ik zoude hem vol verrukking, ja als met aanbidding tegen mijn hart drukken —— evenwel was regina nog niet van alle haare elendea verlost ——■ zij moest haare ouders, haare bloedverwanten en vrienden begeeven, zij zoude eenen fchandnaam nalaaten , en 't kind dat zij in de we¬
reld ftond te brengen zoude van alle de rechten eens wettig geborenen verft-oken weezen — dan, de grootmoedige dormel, die wufte dormel, maar ook die edele dormel, nam ze allen weg, ten koste van zijne
eigene eer geene bloedverwanten meer
hebbende , en aan geene plaats verborden zijnde , ontwierp hij het volgende plan waarin hij rugina deed bewilligen, en dat hem tot eene onvergankelijke eer veritrektj hij maakte grootmoedig het ongelukkigst meisjen tot een voorwerp van elks medelijli a



C 116 )
den»in de plaats dat zij een voorwerp van elks verachting ftond te worden. —•—- Hij wist haar ovenehialen tot het aargsan van een wettig huwelijk met hem — dit werd uit aanmerking van zijnen ftand en ibac, rasch toegeftaan —— drie dagen leefde oormei, met zijne zogenaamde vrouw, op de haar voldoendfte wijze; daarna verwijderde hij zig ; verliet de ftad, en maakte de heminneHike regina-derhalven tot eene i verlatene vrouw, die van .ieder beklaagd Werd ; zij zelve behoefde fl'echts haaren rol te i fpeelen, doch zulks viel haar niet moejelijk; zij ftortte dagelijks hartliike traanens dan» het waren traanen van erkentenis voor en i medelijden met den onvoorbeeldig dtugd-» zaamen dormel —- de te vroege geboorte ! van haar kind, maakte zijne ontwijking te i natuurlijker, want ieder fïelde nu vast dat i hij Hechts uit dwang tot een huwelijk had:
befloten intusfchen was dat befluit ge- -
nomen door waarlijke grootheid van ziel» i én nog had de edele jongeling zig niet in alle die eiine grootheid vertoond; gelijk i wij terftond zuilen zien»



C "7 )
Vi. r jaaren had en regina en dormel in deeze verwijdring geleefd, niet tot zo verre evenwel dat hij zig, niet telkens berichten van haar had weeten te doen toekomen, en ook haar de betuigingen van zijne onveranderlijke en waarlijk'hooge vriendfchap te doen ontvangen, waardoor hij haar indedaad nog een zoete troosc in haar aanhoudend lijden verfchafte; vier jatten, zeg ik, waren verloopea, toen eenige onverwachte voorvallen het ontflag van valcour ten gevolge
hadden verbeeld u , mijne vriendinnen l
in welke omftandigheid regina zig nu bevond, nu, daar haar minnaar vrij van zijne kluisters voor haar ftond, aanfpraak op haar hare maakte, en haar kind als deszelis vader
omhelsde oog van alles onkutidig,
noemde hij 't zijn kind, en regina zijne dierbaare vrouw —— ik kan u niet befchrijven welke tooneelen die zonderling geval veroorzaakte; mijn pen is 'er te zwak toe [-! ,jm welhaast echter werd valcour van alles onderricht, en hee geen hij hoorde en waarvan hij door eene meoigte gstuigea ver-
Bi



C xi8 )
zekerd werd, deed hem verftommen hij bewonderde dormel in den hoogden graad, doch befefte duidelijk dat het ook in diens hand was hem voor eeuwig gelukkig of ongelukkig te maaken; niets minder echter gebeurde dan dat — dormel daagde al rasch op; gaf voor 't oogvan geheel de wereld zijue zaak in handen van de Wethonderfchap ——- had voor genoegzaame getuigen en atteftatiën van zijn gehouden gedrag omtrent regina gezorgd, en wist té bewerken dat zijn huwelijk fpoedig gedefolveerd werd - voor zwakheden vreezende, begaf hij zig ep eenige ^mijlen afftands van regina met 'er woon — deeze verbond zig voords met valcour,en fleet het aangenaamfle huwelijksleven, ouder het geftadig bewonderen van de deugd van hunnen vriend dormel.
R.



H X V
B E S iT E.
Drie dingen zijn het beste in »t ondermaaa-
fche leven,
De deugd, Godsdienftigheid, en ongeveiasde min,
O heerlijk drietal wat al wijsheid fluit gij
in I
Niets beters hadde God dt-n meaiche kun*
nen geeven.
L. V,



S C II RJa N D E R
antwoord.
7^ .. .
r raagt gij mij, welk een nut ik trek uit fiadig fchrijven, Daar 't me in de beurs geen voordeel
doet ?
Ik vraag, of de achterklap ui» man en kindren voedt Waardoor de goede ful bij u in huis kan
blijven ?
Ik oefen mijnen geeet, verkrijg een rijper
oordeel;
U*t tong wekt haat en nijd — doe ik of gij
meer voordeel?
A,



33 E k N O P T E
LEVENSBESCHRIJVING
V A M
ELISABETH HOOFMAN, 'Beroemde Nederlandfche Dichteresfe.
•
Gaarne verlustig ik mij in de bewijzen dat wü vrouwen, van den goeden God zo mild bedeeld zijn met talenten als de mans, die jtig , indedaad veel te veel op hunne gewaande meerderheid lakten voorfhan. — onze eeuw althans bevestigt zulks met een aantal voorbeeldea; maar ook hebben de voorgaande eeuwen zulks gedaan; z'e een bewijs daarvan, in de geestrijke Dichteresf* elisabeth hoofm - zij werd in den jtare \66i te Haer'.em geboren —— nog H 5



C 122 )
«aanwlijks den ouderdom van ié Jaaren bereikt hebbende , toonde zij reeds groote talenten in de dichtknnst te bezitten; over haare eerstelingen, op dien ouderdom gemaakt, ftonden deskundigen verwonderd, en beloofden de ouders van de fchrandere elisabeth , zeer veel goed. van hunne dochter; dit moedigde haaren vader aan, om geene kosten aan haar te fpaaren; gelukkigvoor onze jonge dichteresfe, dat deeze haar vader, een zeer aanzienlijk koopman was , en derhalven niet noodig had , de
vereischte ftudiekosten te ontzien • Hij
deed zijne dochter dan in de Griekfche en
Latljnfche taal onderwijzen, - „ ia den
geringen tijd van vijf jaaren doorliep elisabeth met haaren meester, de voornaamfte oude fchrijvers in gezegde taaien, en daarenboven ook de oorfpronglijke fchriften van het Nieuwe Testament — zij vertaalde de bevalligfte ftukjens van anacrbon , ea de fchoonile lierzangen van horatius
1 dan, aan deezen ilaaffchen arbeid, te
weiniggefchikt voor haaren woeligen geest,



C 123 )
bleef zij niet tang; maar bragt welhaast» rijpe Trachten van eigen vinding voor den
diJg een everheerelijke lijkzang, in de
Latijnfche taal, op haaren Broeders zoon, verftrekt haar ter eeuwige eer, en hoe verre zij het gebragt heeft in deNederduitfche Poezij, blijkt onder anderen, uit de volgende fchoone regels, ontleend aan eene uitnodiging aan haare vriendinnen, naar het buiten van haare ouders, in de nabuurfehap van Haerlem: dus luiden zij:
Gij die met mij de wijdfche pracht. En 'f rusteloos gewoel veracht , Van aroote en rijkbevolkte fleden, Voor ïand- of veld- bekoorlijkheden, Of voor 't betrein van V groene woud» Geen hof tapijt verkiezen xóndt; Die 't hulfel Uever op wilt fchikken> Met bloemtjens , dan met zijden (Irikken, Verlaat het Spaarne en het T; Gefpeelen! laat nw geest bij mij, Een poos zig in de klaverweien, Van 'r lustig 'Bloemendaal vtrmeiên!



C 124 5
'Tis zomer, zomer, zo vol zegen, Dat onze boomgaard, als verlegen, Om van het fruit te zijn ontlast* ****** i* toeroept, „ komt te gast!' Hier willen roode en zwarte ker>fcn Ons met ha*r lieflijk fap ververfchcn; Hier blinken perfik, peer, en pruim; Hier vindt men abrikoozen, ruim Zofchoon, als de oude zangers droomen , Van f gouden ooft, op Hespers hoornen.
De fchrandere e*isab*th, fchoon overgegeven aan de St»die, was echter ook vat
b,ar voor de Keilde in 't jaar 1693,
trad zij iu den echt, met eeQ uiet onaan_ «icnhjk koopraa„fcn tevens een ervaren man « de Letterkunde, Sterre-en Was-kunde.Hee geln^ighadJeEnJABETH, aanzulkeen' man verbonden, kunnen weezen, hadde die man,even min als zijne vrouw,een verdervelijk heerfchendzwa^ehadj - dit ondertusfchea had hij, hij was j.aamlijk, onverdraagelijk trotsch , en begeerde volftrekt boven de rijkften zijner tijdgenoten wittefteekenj



C r *5 >
srrdks toonde hij in eene maaltijd waarop bi) Cza?r peter. a*U kersten, ten "tijde dat deeze zig te Haarlem bevond, onthaalde: die m* altijd was » allen dee'e vorst ijk — door de prachr-'ge levenswijze welke men leide , verminderden weldra de bezittingen zichtbaar, en dror dat verminderen, verzwakte ook van tijd tot tijd de handel, tot zo verre dat men befloot, dien geheel vaarwel te zeggen, en, eoedkoops hV<ven, op het dorp Lts, nabij Haarlem, te gaan wooren.Intusfchen werd onze smsabeth , door eenen jreluHieen inval van den Landgraave van Hesfen, tót haare bekrompene omftandigheid gered: Deeze, den Koophar del in zijne Stagen willende verbeteren , verboos, op mé van deskundigen, den Echtgenoot onzer dichteresfe tot ziine Commercie - directeur - op eene wedde van i<5 honderd guldens *s jsars.
In 1721 vertrokken zij naar Ras/el, alwaar zij, r,u minder bekrompen leevende,haaren , geest ook minder bekrompen liet weiden; I zij bezong» in Hollaadfche verzen, de.dooï



C latf )
den Land-Graaf nieuw aangelegde Stad, l\a« relshaven, en bood het ftuk den {lichter aan,op deszelfs poften verjaardag; zekerlijk ware de bekwaame elisabeth alhier tot goed fortuin gekomen , hadde haar niet het ongeluk getroffen, dat de Vorst overleden was. C4a 1730;) hier op volgdefpoedig eene vermindering van de jaarwedde haars mans, en twee jaaren laater. de dood van dien man zeiven, waardoor alstoen de jaarwedde geheel ophield.
Elisabetii bevond zig nu welhaast weder in eene drukkende omflaodigheid, terWijl tevens haare jaaren merkelijk klommen, gelijk zij zelve laat hooren in een treffenden zang door.haar vervaardigd , bij gelegenheid dat haar dochter in »t huwelijk tradt: dus hief zij als toen aan:
Was in het hloejen van mijn jaaren, Mijn lier nooit bruiloftszang gewoon,
Hoe.' past het mij met grijze hafren, De [naar te trekken op dien toon!
Z«h niet een treurzang beter luiden,



C is? )
"Daar ik mijn Gade derven moet9 M O neen ! geen hart xal 't mij misduiden ,
1'T'welk weet wat liefde een moeder voedt , Dat ik een vrolijk lied laat hooren,
Terwijl mijn dochter 't eenig pand. Uit veertig jaargen echt geboren.
Door reine min, haar rechterhand Een' jonglingfchenkt, enz.
Nietlang na deeze echtverbindenis overleed onze dichteresfe, op den 4 Junij des Jaars 1.736, het twee- en- zeventigfte van haaren ouderdom.
Al fchudt de beer zijn maanen, Dat b .art geen vrees bij eenrechtaarten man; Maar ziet hij vrouwenrraauen —— Weg is de man.



aan LEONTlUSv
VJij vtaagt, lëontius ! diefcha'top fchatten hoopt; U daaglijks in de weelde, en 't wuft vermaak verloopt, Hoe ik, wien de onfpoed diukt, op'cfpoor
der hemelljngeu, Geduurig kan Gods lof, zijn goedheid ra!> wa.irds zingen ?
Ik ben dat heilig lot, mijn vriend! al»
leen^verpligt, Aan 't onderwijs der rede en 't Godlijk bijhellichc; Deez' naamlijk leerden mij, en kunnen u
ook leeren, Dat ons verclerilijkst zwakais onbepaald begeert) ;
Dat hij gelukkig is, die, met zijn ftaat vernoegd,
Den Godsdienst wierookt, om geeu aardffche fchatten zwoegt;
"£ om-



C 1*9 )
9K omhelsde deeze leer, en door 'er naar te leeren,
Sen ik, leontiusJ van veel verdriets ontheven,
Verdriet dat u verteert , waar gij uw
treeden zet ——Mijn rust verbaast u; dans waarjoor wordt gij belet Om ook in de Armoê zelfs de volfte vreugd
te fmaaken ? Knut gij gelooven, dat aan Koninglijke daken,
Aan rijkdom, aanzien", eer, het heil gekluisterd is ^ Dat or-s gelukkig maakt? — ö neen! gij zijt gewis
Niet zo onkundig van der menfehen lotgevallen ,
Dat gij zoudt twijfSen, of het zekerst deel van allen
Het onbeftendige ;s. Geen vorst,
hoe groet van magt, Geen flerveling, hoe zeer vermogend,
hoe geacht,
I



D5e geene wisling kent van voor- en tegen-
fpoeden: ——Kan al den.hxster, aan de kroon gehecht
vergoeden,
Het angftig zorgen, 't welk het rijksbe-
wind verzen?
Wat iet rampzaliger, dan 't leven van die»
held,
Die voor zijn voeten zag een wereld nederknblen ?
Voorwaar leontius! de menfchelijke zielen ,
Oi taart, verbasterd, van het deugdenfpoor
verdwaald, Zijn zetels van 't verdriet, hoe fchoon
veelal bemaald
Het vaar genoegen laat zig asn geen troon verbinden;
Htt wsar geluk is riet bij Rijken flechts te vinden ,
Zij beiden woonen {leeds waar deugdzaa-
me amoê woont, Vooral waar Godsdienst zig in al kaar fchoon vertoont,,



C 131 3
Waar' 't hart hier aan gewijd, dat alles kan
ontginnen,
3T welk duizend, duizend«n, als 't hoogfte goed beminden;
Dat alles, 't welk, hoe 'c zij, in de eeuwigheid , niets baat; Maar zijn bezitter, met het leven firak» verlaat,
C.
de STEM der VRIJHEID.
J)aar, waar de burgers wapens draagen^ Daar houdt de lieve Vrijheid jland,
Daar vreest men list ncch helfche laagen^ Van een ^evlotkten Dwingeland.
R» T,



* • AAK DEN
ENGELS CHEN VOLKSEEDERVEB. W I L L I A M P I T T Na het voorgevallene te gniberon* yrijt : Pantalon door kunst verheven.
I.
JBritfche ftaatsman , onrechtvaardig,
Zie het geen u ftreelen kon, Zie uw' wensch, een Nero waardig,
Thans vervuld op gmbcrtn; Was uw harte niet te vreden,
Met voer hem die Vrijheid acht, Eenen ftaalen boei te fraeeden ,
Boei v»or heel het nagtflacht?



C 133 )
2.
Reeds deed gij hw landaart zuchten,
Door den honger en 't geweld; Deed de rust der Britten vlugten,
Tot een prooi der ramp gefield; Moest ge ook nog het volk doen flagten,
Dat, misleid door uwe taal, Heil uit uwen raad verwachtte,
Pitt 1 was dit uw zegepraal ?
3.
De Emigrant door 't akligjt dooien, Reeds van 'c eigen hart gedoemd,
Had , in Engeland verfcholen, U zijn toeverlaat genoemd;
Dacht een fchutsheer aantetfeffen, Doch hij vond een' moordenaar;
Gij deed hem den krijg befcffen,
I Als ontheven van gevaar.
is



C 134 )
4*
Maar, zie nn den berg van lijken,
Offers van uw valfcbei moed, Zie, en zo gij kunt bezwijken ,
Smoor dan in dit menfchenbloed; Bloed dat uwe vuist deed ftraomea
Op 't rampzalig Quibcran, Daar de Vrank, uw wraak ontkomen,
Kwam, en zag, en —- overwon*



o e
V R IJ H E I D,
wijs ? Jvex les yenx dans le vïïage, i«
hcilftaat kan de mensch genieten,
D'e aangeuaainer is dan vrij ? Het leven is een ftadig fterven,
Indien men zucht in flaveroij ■ Het ramlen van een dierstbren keten t
Is 't allerakligrt voor 't gehoor, En dringt, mee een verwenscht vermogen,
Tot in het lijdend harte door,
Tot in het lijdend harte door.
14



2»
Ib de armen van de lieve Vrijheid, Verheft de ziel zig boven 't ftof,
En zingt, daar ze onbeneveld oordeelt, Onafgebroken Godes lof:
fn de arme» van de lieve Vrijheid, Mint ze uit ia nutte fchranderheid;
Die eigenfchap, die zo veel voordeels, Door heel het levea heen vcrfpreidtj Door heel het leven heen verlpreidt.
3.
De Vrijheid is de beste voedrter,
Van kunst en edle weetenfchap; In 't land van Vrijheid ,^lijgc het weeten,
Geffadig tot een hooger trap; In de armen van de lieve Vrijheid,
Smaakt men des ook het waar geluk; Want, weeten maakt de rampen krachtloos,
-En is een balfem voor dea druk;
En is een balfem voor den druk.



C 137 )
4.
De lieve Vrijheid is ook moeder Van d'overvloed, diea elk begeert;
Daar Vrijheid ftreelt, daar bloeit de handel Die daaglijks onze fchat vermeert.
De liefde zelfs kwijnt zonder Vrijheid, Want znivre liefde is zuivre lust,
En voor 'c gewigt van flaaffche boejens, Wordt alle vuur in 't hart gebluscht, Worde alle vuur in 't hart gebluscht,
5.
Wat ftaat zon des de meusch genieten,
Die aangenaamer is dan vrij? Het leven is een ftadig ftervea,
Indien men zucht ia flaavemij; Dat men dan alles mij ontnecme,
Hoe zeer het mij ook dierbaar zij, Men laat mij Hechts, te kuenen zeggen:
„ Ik ben gelukkig; want, 'k ben vrij.
„ Ik ben gelukkig; want, 'k ben vrij.
is



HET AFBEELDSEL
VAN EEN
FRANSCH BURGER,
Wi|g: Jadls un celêhre empereur;
of: Wij vieren 't feest van '/ vaderland*
x.
Durft Rome, Troje en Griekenland* Op hnnne dappre helden roemen;
Kan 'c eertijds bloejend Nederland, Ooi? zijn geducite Krijgers noemen; Geen held nogthans in Land of Rijk*, Was immer aan de? Frank geiijk, Geen held nogtha' s in Laad of Rijk, Was immer aan den Frank gelijk.



C 139 >,
2.
Hij ziet niet naar eea grooter magt, Valt-aan, tiaar 't noodig is te kampen,
De vrijheid geeft zijn fpieren kracht, Hij tart met haar de zwaarfle rampen;
. Geen held, hoe groot, in Land of Rijk» Was immer aan den Frank gelijk; Geen held als hij a in Land of Rijk, De Frank blijft fteeds zig zelv' gelijk,
3»
Hij klautert totfen, op en af, Geen fneeuwgehergie kan hem keeren,
De Franken vreezen niet voor 't graf, Hun fpreuk is dood, of trinmpheerea , Geen held, hoe groot > in Land of Rijk, Was imner aan den Frank gelijk 5 Geei held, hoe graot, in Laad of Rijk, Was immer aaa den Frank gelijk»



C i4° )
4»
Alfeliooa de vijand zig verzet, En hem begroet met douderklooten ,
De Frank velt fleckts de banjonet, En tracht zijn' vijand optcftooten: Geen held, hoe groot, in Land of Rijk, Was immer aan de» Frank gelijk; Geen held als hij, in Land of Rijk, De Frank blijft itesds zig zelv' gelijk,
5»
Geen water keert hem in zijn vaart, Geen hooge wallen doen hem fchroome»,
Daar niets bij hem verfchrikkiag baart, Kaa hij ook 't all' te boven komen: Geen held, hoe groot, in Land of Rijk, Was imm#r aan den Frank gelijk; Geen held, hoe groot, in Land of Rijk, Was immer aan dea Frank gelijk»



C 141 )
6.
Ife zie u met bewondering aan, Geduchte Frank! God helpt u ftrijdea;
Des kan geen magt uw magt verflaan, Des kunt gij alle rampen lijden: Geen held, hoe groot, in Land of Rijk, Was immer aan den Frank gelijk; Geen held, hoe groot in Land of Rijk , Geduchte Frank! was u gelijk.



D E
GELUKKIGE MINNAAR ES* ■Wijs: Welk een genoegen x.al 't mij ceeven*
u is mijn heil ten top geflegen, Miin Vader snd is waarlijk vrij; Dit is wel <le allergrootfle zegen,
Koe al het ovrig dan ook zij: Nu wil 'k mij wel verbinden, Nu zal 'k genoegen vinden,. Nu fchroe nt miin hart , "Voor geen verdriet of fmart; Mijn hendrik bemint mij, bij is deugdzaam, En Vr jhcid geeft een open veld , Vcor 't nodige geld, En 'k ben niet gefield, Op ruimte van geld, Dat altijd maar kwelt, Maar kwelt, maar kwelt, Maar kwelt, maar kwelt; De Vrijheid, De Vrijheid is al. 'c geluk op aard. En dan naar wen&ch gepaard.



D E
KLEDERPRACHT.
wijs: Oh dolt foxante mille francs; IV
J^> Is 'k in de fpiegel mij befchouw, En is mij 't glas nier. ongetrouw,
Dan worrit mijn fmaak geprezen ,
Dan zal 'k behaag iik weezen-.
Maar ach! de wereld dwaalt wat rond, Mijn hart is in de daad gezond,
Des lach ik met dat prijzen,
Dat laf jes eer bewijzen.
Mijn fans-culote it du ten, "Maar die dsarom iet zots begon^ Zou 'k fpoedig doen bezinnen» Den aart van ons bemim en;
Mijn fans-ttdote is (ltchts de fmaak, Maar'deugdzaam derken is mijn taak; Daarin ftel 'k op deeze aarde, Een wezenlijke wrarde.



C 144 )
3.
De Schuif'borst vind ik als 't bekoort, Maar zo ze een jongen zot bekoort,
Zal 'k rasch hem doen bezinnen,
Den aart van ons beminnen: Mijn fchuij borst is Hechts naar den fmaak, Maar 't hare befchaaven is mijn taak.
Ook daarin ftel 'k op aarde
Een wezenlijke waarde, 4.
Mijn kleed ftaat in mijne oogen wèl, Maar dat men daarom me iet vercell',
'T welk een zottin vertedert,
Maar waare deugd vernedert, Dan zeg ik, knaap! 't is naar den fmaak , Maar eerbaarheid die is mijn taak,
Die hou ! ik op deeze aarde,
Van wezenlijke waarde.