Gopie. ( i )
Misfive van den Heer Veld-
Maarfchalk Hertog Louis van Brunswyk, aan Haar Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaal der Vereenigdö Nederlanden.
In dato 'sGravenhage den 21. jfuny 1781c
HOOG MOGENDE HEEREN!
Het ïs niet dan met de gröotfte Teeg<mln, dat ik ray genoodzaakt vindej de gewigtige Ddiberatien van Uvire Hoog Mogende te interrumpeeren i en tot HoogftdezeJre myn Recdurs te neemetv, over eene Zaake, my wel Perfooneel betreffende, dan waar van de bloote Voordragt, zoo veittowe, öp eene overtuigende wyze, zal doen zien, dat Jk my van deeze Demarche, niet hebbe kunnen difpenfeeren, wilde Ik niet manqueeren aan het Cara&er, door U Hoog Mog. zelve, op my geconfereert.
In den Jaare 1750, in Dienft van deezen Staat, overgekomen, heeft het aan Ü Hoog Mog. behaagd, by derzelver Refolutie van den 13. November van dit Jaar, my tot Veldmaarfchalk van derzelver Troupes aan te Héllen.
Vereerd met Hoogftderzelver gediftinguëerd Vertrouwen , hebben U Hoog Mog. verders, na dat by fpeciaale Refolutien van alle de gezamentlyke Hóoge Bondgenooten, de fchikkingen op het werk der Tuteele, over dèn Minderjaarigen Heere Prince Erf-stadhouder, en de Waarneemingèn van Hoogftdeszelfs Militaire Qualiteitén , by Rcprefentatie, vaftgefteld waaren , myby Uw Hoog Mog. Refolutie, van den 13. january 1759 gelieven te confereeren de Qualiteit van Reprefentant van Hooggemelden Heere Prince, als Capitein- Generaal geduürende Hoogftdeszelfs Minderjaarigheid.
De Minderjaarigheid ten einde geloopen zynde met den 8. Mwrf van het Jaar 1766 hebben Uw Hoog Mog. en de refpeélive Hooge Bondgenooten, op den gemelde 8. Maart, en daar op volgende differente Data ten myneh Regarde, relatief tot de Waarneeming van 't gunt, Hoogftdezelven aan My hadden gelieven toe te vertrouwen', verfcheide Refolutien genomen, in der daad te flatteus om alhier te worden gedetailleerd, dan, welke my egter Waarborgen zyn, dat Ik ten minften des tyds, eenige goedkeuringe van de Hooge Regeeringe op myne Handelingen en defr' lande gedaane Dïehfteh, hebbe mogen wegdraagen.
& ■Waarop'



(2)
Waarop eindelyk gevolgt is, dat Uw Hoog Mog. ook rog na de afgeloopen Minderjaarigheid, my Hoogftderzelver Vertrouwen continueerende, by Refolutie mede van den meergemelden 8. Maart 1766 gerefolveert hebben, door Hoogftderzelver Envoyö Extraordinair aan het Hof van Weenen, aan Haare Keizerlyke en Koninglyke Majefteit, in wier Dienft Ik my mede, in qualiteit van Veldmaarfchalk geëngageert vond, te doen verzoeken, myne Continuatie in die zelfde Qualiteit, in Dienft van U HoögMog., met dat gevolg, dat Hoogftgedagte Haare Keizerlyke en Koninglyke Majefteit, zulks aggregerende, Ik my niet onttrokken hebbe, maar met het Cara&er van Veldmaarfchalk van de Troupes van den Staat, in den Dienft van U Hoog Mog. vcrbleeven beo.
Dus meêr dan dertig Jaaren onder het oog van U Hoog Mog. de aan my toevertrouwde Poften, waargenoomen hebbende, op eene w3^ze, welke aan U Hoog Mog. overvloedig bekend is; hadde Ik my nimmer kunnen voorftellen, dat myn Perfoon, tot zoo verre, een voorwerp van algemeene Haat, zoude gemaakt zyn dat ik zoude hebben moeten effüyeeren, eene Demarche ten mynen opzigte gedaan, welke niet als ten hoogden flêtriffant kan voorkoomen, voor het Caracter, waar mede U Hoog Mog. my hebben gelieven te vereeren, en welke my in de abfoluute noodzaakelykheid brengt, dit Addres aan U Hoog Mog. te maaken.
Ik hebbe dog moeten ondervinden, Hoog Mog. Heeren, na dat veelerhande Lafteringen cn verregaande Accufatien in het publicq ten mynen Lafte, verfpreid waren, (dan welke by my met die veragting, welke zy meriteeren, zyn en zullen worden aangezien, zo lange zig niemand openbaard, wdke dezetoe óurït ftaande houden) en na dat men een algemeene Hoep naaóe verwekt, alsof myn Perfoon alhier, niet langer konde worden gedult, dat op den S. van deeze loopende maand Jimy, de Heeren Gedeputeerden dor Smd dmjleldam, met naame de tivee Heeren Regeerende Bargermeeileren Temminck en Rendorp, neevens den Penfionaris Visfcher, zich by Zyne Hoogheid den Heere Prisce van Orange vervoegd hebbende, aan Hoogftdenzelven, in tegenwoordigheid van den Heere Raadpenfionaris van Holland, voorgeleezen hebben zeekere Memorie; (en wel uitnaam en opLaft van de Heeren hunne Principaalen, welke in dezelve Memorie onder den naam van de Regeeringe der Stad Jmfteldam, overal fpreekende voorkoomen ) inhoudende voor my het allerfenfibelft affront, dat ooit een eerlyk Hart kan worden aangedaan.
Deeze Memorie hebben gemelde Heeren des tyds, wel goedgevonden na zich te neemen, dog naderhand, wederom van Syftêma veranderende, op den 14. daar aan volgende, door den Heer Burgemeefter Rendorp, niet uit naam van de Regeering der Stad, maar van Heeren Burgemeefteren , aan den Heere Raadpenfionaris , doen toezenden, met verzoek, om dezelve aan Hooggemelde Zyne Hoogheid, ter hand te ftellen, en met byvoegingc, dat het aan Hoogftdezelve volkomen vryftond , daar van zodanig gebruik te maaken, als zoude kunnen goedvinden.
Door dien weg, en de daarop gevolgde Communicatie van Zyne Hoogheid , van den Inhoud van dezelve, kennis gekreegen hebbende , hebbe Ik in dezelve gevonden, eene aanéénfchakeling van zeer verregaande hoonende Expresfiën, en Raifonnementen ten mynen Regarde, zekerlyk te lang en te veelvuldig om byna te durven beftaan, dezelve in haar geheel alhier te infereeren, en met derzelver Leéture, U Hoog Mog. te incommodeeren, dan waar van Ikmy, om dezelve niet uit haar Verband en Concatenatie voor te ftellen, niet hebben kunnen
difpenfeeren >



( 3 )
difpenfeeren, en waar over ik derbalven U Hoog Mog. om verfchooning moat verzoeken, zullende my egter alleen bepaalen tot die periodes in welke Ik Perfoneel werde aan getart.
Na dan verfcheide Reflexien my in geenen deele concerneerende (en die Ik derhalven moet laaten , ter beantwoording aan die geene, tot wiens Lafte dezelve koomen) gemaakt te hebben, tot Juftificatie van de Propofitie door Heeren Gedeputeerden der Stad Amjieldam den 18 Mey laatftleden, ter Vergadering van Holland gedaan, en wel fpeciaal van de voorflag om Zyne Hoogheid een Kleine Raad of Committê toe te voegen, fpreeken meergemelde Heeren Burgemeefteren Zyne Hoogheid, woordelyk aldus aan:
,, Dat deeze Voorflag (mogelyk gegrond op vroegere Voorbeelden) geen„ fints voorkwam, uit eenig mistrouwen op de goede Difpofitien en Inten„ tien van Uwe Doorl. Hoogheid, welke men geene Reedenen heeft te ver,, denken, offchoon de Regeering onzer Stad, tot derzelver hartgrievend „ leedweezen, word geinformeerd, dat, quaadgezinde Uwe Doorl. Hoog„ heid, zulks gezogt hadden diets te maaken.
„ Maar, dat zodaanig mistrouwen alleen viel op den geene, wiens invloed op den „ geeft van Uwe Hoogheid, gehouden word voor de naafte oorzaak van de traagheid „ en Jlapheid in de behandeling der zaaken, welk niet dan ten uiterften nadeelig „ kunnende zyn voor'talgemeene welzyn, men lang, dogvrugtelooshadverwagt, „ dat de gevaarte omftandigheeden, \n welke de Republiq geraakt is, einde}, lyk eens aanleiding zouden gegeevzn hebben, tot Serieuze Deliberatien, over 3, de middelen, welke in 't vervolg met meer vigueur in 't werk zouden beho„ ren gefield te worden, dan daar hier op tot nog toe vergeeïscVi gehoopt was 3, en het thans aankomt op de behoudenis van het waarde Vaderland, van s, deszelfs duurgekogte Vryheid, van Uwe Doorl. Hoogheid en van Hoogts 3, deszelfs Huys, en met een woord, van alles wat den Inwoonderen in de „ Republiq dierbaar is, zoo heeft de Regeering van Amfleldam geoordeelt, niet „ langer door ftilzwygen zig aan pligt verzuim fchuldig te moeten maaken, „ maar zig, hoe ongaerne ook, gedrongen gevonden, om tot deezen flap te „ koomen, en aan Uwe Hoogheid met verfchuldigde Eerbied, dog teffens „ met die openhartigheid en gepafte vrymoedigheid, welke het gewigt der
zaaken vordert, onder't oog te brengen, enrondelyk te declareeren, dat vol„ gens het algemeen begrip, de Heer Hertog voor de eerfte Oorzaak word gehouden s, van den elendigen en gebrekkigen Staat van Defenfie, waarin het Land zig „ bevind, van alle het verzuim dat daaromtrent plaats heeft, en van alle de ,, verkeerde maatregelen, zeedert eenen geruymen tyd genoomen, met alle de fa„ taaie gevolgen uit dezelve geproflueert, en dat men Uwe Hoogheid kan verzee„ keren, dat de Haat en Afkeer der Natie teegens den Perfoon en het Minifierie „ van den Hertog tot die hoogte is geklommen , dat daar uit de facheufie en „ oniangenaamfle Gebeurtenisfen voor H welzyn en de Ruft van het algemeen te
wagten zyn. Dat 'er geen twyffelis, of dit gezegde, zal Uwe Hoogheid „ wel reeds, van anderen zyn voorgekoomen, dog by aldien zulks al eens „ niet gebeurd was, zulks eeniglyk moeft worden toegefchreeven, aan eene vrees „ voor de uitwerkfelen van het ongenoegen van den Hertog, terwyl men zig met ,, opzigt, tot het voorgemelde, met alle fiducie durft beroepen op het ge„ tuygenis, van zoo veele eerlyke en Cordaate Leeden der Regeering, als „ Uwe Hoogheid dies weegens, onder het geeven van de noodige vryheid
A 2 n tot



(4 )
„ tot fpreeken, en ernftige aanmaaning, om volgens pligt en Confcientie de, „ waarheid te zeggen, zoude gelieven te ondervraagd}Dat zy meer dan „ eens met zeer veel Leedweezen hadden vernoomen, hoedaanig den Heere Raad„ penfionaris zig in 't byzyn van onderfcheidene Leeden van de Regeer ing van „ Holland hadde beklaagt, over het misverfland, dat tusfchen hem Heer Raad. „ penfionaris en den meergenoemde Heere Hertog plaats had. Gelyk mede over „ den Invloed welke de zoo evengedagte Heer Hertog op den geeft van Uwe „ Hoogheid heeft, waar door zyne pogingen ten befte van het Vaderland te meer,, maaien zyn verydelt geworden.
„ Dat deeze Difcrepance en verifhillendheid van oogmerkenen fentimenten. „ tusfchen den principaalen Raad van Uwe Hoogheid, en den eerften Minifter „ van deeze Provintie, alleen niet dan de allernadeeligfte gevolgen hebben „ kan, maar ook een genoegzaam motief uitleeverd om de flerkfte Inftantien te „ doen tot het removeeren van de Source, van dit mistrouwen en onéenigheid, „ Terwyl 'er zonder een voorafgaand Herftel van Confidentie en Eensge„ zindheid, geen middel overig is, om de Republiq te Sauveercn. .
„ Dat ook niets nodiger is, voor het welzyn van het Doorlugtig Huys van „ Uwe Hoogheid, en voor de Confervatie van Hoogftdeszelfs Gezag, Ag,, ting en Geneegenheid by de Natie, en voor deszelfs Reputatie by de na-
buurige Mogendheden, want dat men Uwe Hoogheid kan verzeekeren, „ en moet waarfchouwen, dat Hy wel eens het voorwerp van Minagting en „ Mistrouwen by het Gemeen zou kunnen worden, in de p\aatze van te zyn „ en te blyven het waardig voorwerp van des Volks en der Regenten Liefde „ en Hoogagting, ge\yk hattelyk gewenfcht en gebecden word, dat Uwe „ Hoogheid en deszelfs Doorl. Nageüagt, altoos zullen ondervinden, mde,, waal hier van grootendeels affiangd, het behoud en de welvaart, van het „ dierbaare Vaderland, en van het Huys van Orange.
„ Dat hoe zeer men ook begreep, dat het de.Lecden derSouverainitcit altoos „ vryftaat, ja dat derzelver pligt mede brengd, om aan Uwe Hoogheid, en „ aan hunne Mede Leeden, hunne gedagten voor te draagen, omtrent den „ Staat en de Behandeling der publique zaaken, men egter Jiefft zoude geme„ nageert hebben, tot deezen teegenswoordigen ftap te komen, zoo 'er zig „ maar eenigen hoop tot beterfchap of verandering had opgedaan, maar dat „ men zig hier mede, om welgemelde Reedenen, niet meer durvende flatteee, ren, en de nood op het hoogde geklommen zynde, niets anders overi<* „ fcheen, dan den waaren Staat van zaaken, op deeze wyze voor Uwe Hoog„ heid open te leggen; Hem op hit ernjiigfte te bidden, dezelve in Serieuze „ Overweeging te neemen, en niet langer, gehoor te geeven aan den Raad en In„ ftnuatien van een Man, die zodaanig met den Baat van Grooten en Kleinen „ overlaaden is, en als een Vreemdeling, geene genoegzaame Kunde van onze
Regeerings-form hebbende, nog ons Land een goed hart toedraagende, word
aangezien.
„ Dat het verre van ons is dien Heer te willen betigtigen met dat geene waar. ., mede hy maar al te opentlyk befchuüligt word, of als gegrond aan te merken, ,, de Soupf ons van een verregaand en ongeoorloofd attachément aan het Engelfche Hof of van quaade Trouw en Corruptie; dat wy vertrouwen dat een Heer van <?/é hooge Geboorte en Rang onbequaam is tot diergelyke laagheden, maar dat wy ■, 'crdeelen, dat de facheufe denkbeelden, dewelke dngelukkigfyk op deszelfs Suje£t
„ zyn



( 5 )
„ zyn «opgevat, en een algemeen wantrouwen hebben veroorzaakt'hem tat dm „ Dienft van het Land en van Uwe Hoogheid volftrekt nutteloos en fchadehk „ gemaakt hebben. En dat hy derhalven van de DvreÜie der Zaaken , en van den „ Perfoon en het Hof van Uwe Hoogheid, geëloigneert behoord te worden &s „ zynde een altoos duwende hinderpaal om de goede Correfpondentie tusfen Uwl „ Hoogheid en de voornaamfte Leden van Staat, zoo hoognodig, te doen herleven „ daar zyn langer verblyf in tegendeel het wantrouwen, met, of zondej „ reede, tegens deszelfs Raadgeevingen opgevat, op den Perfoon en Dbeélie „ van Uwe Hoogheid meer dan te veel zoude doen overllaan.
„ Dat deeze Reprefentatien niet voorkomen uit een Principe van byzon, „ dere Haat of kwaadwilligheid, tegens den Heere Hertog, die zelfs in vroe„ gere tyden reede gehad heeft, zig te louëeren van de goedwilligheid en de „• reëele blyken van de geneegenheid der Regeering van Amfteldam, maar „ dat men voor God en de ganfche VVaereld betuigen moet, dat alleen, de „ Confervatie van het Vaderland en van het Doorlugtig Huis van Uwe Hoog. „ heid en om deszelfs naderenden ondergang te voorkomen, de eenige Moti„ ven zyn ge weeft van deze Reprefentatien, dat de Regeering onzer Stad zig „ daar toe verpligt gevonden heeft, zoo in qualiteit van Ingezetenen des „ Lands als van een Medelid van derzelver Souveraine Vergadering, ten einde „ hier mede een laatst effort te doen, en mogelyk nog in tyds&een middel „ aan de hand te geven, om onder den zegen van God Almagtig het Schip j, van Staat mt <te eminenfte gevaaren te redden, en in behouden Haven te „ brengen, of immers, om zig in allen gevalle, van haaren pligt te quyten „ haar geweten te voldoen, en voor de Ingezetenen en de Nakomelingfchap „ buiten verantwoording te ftellen. "
In de bovenftaande Periodes, dus woordelyk aangehaald, zullen U Hoo<* Mog waarfchynelyk niet zonder verontwaerdiging, gewaar worden, dac na eene reek? van Reflexien, de eene haatelyker als den anderen, en waarin geen eene befchuldiging, ten lasten van myn Carafter als Veldmaarfchalk- van den Staat voorkomt" en de overigen meeft al fteunen, op zoogenoemde algemeenegevoelens en te voren met kunft verfpreide gerugten, Heeren Burgermeefteren egter, hebben kunnen goedvinden om by Zyne Hoogheid aan te houden, dat Hoogftdezelve my op eene fietrisfante wyze van zyn Perfoon en Hof gelieve te eloigneeren, en my dus, gelyk een overtuigde Misdaadiger, zonder verder onderzoek, tot een eerrooven'd Bapnisfement verwyzen. ' '
Eene zodaanige demarche derhalven, gepaard met zoo veel haatelyke en humjliante uitdrukkingen, gedaan, niet door privaatePerfoonen, maar door eene Deputatie van twee Regeerende Burgermeefters nevens den Penfionaris van eene det aanzieuelykfte Steden van Holland, uitnaam en op last van de Regeering dier Stad (volgens de woorden der Memorie, fchoon volgens de reeds gemelde Misfjve van den Heer Burgermeefter Rendorp, alleen uit naam van Heeren Burgemeefteren van die Stad) en zulks opzettelyk en naar ryp overleg, en welke Memorie men op het allerinjurieufte heeft geïnhaleerd, door de overzending en ter handftelling van dezelve aan Zyne Hoogheid, kan ik niet anders, dan ten hoogden hefief voor myn Carafte: en Perfoon confiderceren, als door welke Demarche men, zonder iets fpecifkqs tot mynen lafte te durven opgeven, ja, niet tegen ftaande, men zig gel noodzaakt vind, by dit zeilde ftuk, my vry te kennen, van de gerugten, die geloopen hebben ten mynen lafte, van een verregaand en ongeoorloofd attaqhe-
B men|



( 6 )
ment aan het Engelfche Hof, van kwaade Trouwe en Corruptie, den laffer niet te min, als het fchynd, geloof te geven, en betoond op my te willen werpen, den fchuld van alle de rampen van den tegenwoordigen Tyd, ten einde daar van die geenen die 'er de waare ooi zaaken van zyn, te ontheffen. En ik zoude my derhalven onwaardig reekenen, dat Carafiter door U Hoog Mog. aan my toevertrouwd, langer te bekleeden, by aldien ik my onverfchillig of ongevoelig omtrent dezelve betoonde.
Ik durve my ook verzekerd houden, dat U Hoog Mog. in geen ander dagligt deze Demarche zullen befchouwen, maar met my begrypen, dat het voor den Staat van aanbelang is, te weeten, of de Perfoon door U Hoog Mog. met hec Caracter van Veldmaarfchalk bekleed, en op den voet als bovengemeld in dienft van de Republicq geëngageert en gecontinueerd, al, ofte niet, de eerfte oorzaake zy van den elendigen ftaat van Defenfie van het Land, en van al het verfüim , welk men voorgeeft, dat daar omtrent plaats heeft, en van alle verkeerde Maatregelen, die men zegd genomen te zyn, met alle de fataale gevolgen daar uit geprofluëert, (alle zaaken van de hoogfte aangelegenheid, en welke U Hoog Mog. gebeden worden op het naauwkeurigfte te doen onderzoeken) of hy al of niet de fource zy, van het fubfifteerend mistrouwen en oneenigheid; om welke reedenen, by tot den dienft van 't Land, en van zyne Hoogheid volftrekt nutteloos en fchadelyk thans zoude zyn; welke Preuves en bewyzen men heeft, dat hy het Land geen goed hart zoude toedragen, en mee een woord, waarom hy langer onwaardig zoude zyn, het vertrouwen van den Vorft. aan bet Hoofd van deeze Republicq gefteld, op wiens Getuigenis, hy de vryheid neemd zig mits deezen te beroepen, en verdient zoude hebben als een altoos duurende hinderpaal van de goede Correfpondentie van zyn Hoogheids Perzoon en Hof geëioigneert te worden ?
En gelyk myn Eer, die my dierbaarder dan het Leven is, hier in op het fenfibelfte is geattaqueert, zoo is het de Confideratie van dien, en van 't geene ik ichuldig ben aan my zelve, in de Relatien, die ik zoo ten aanzien van deezen Staat, en van U Hoog Mog., als van Zyne Keyzerlyk en Koninglyke Majefteit als nog hebbe, en waar aan ik anderzints op eene verregaande wyze zoude manqueeren, dat ik my verpligt gevonden heb, my in dezen tot U Hoog Mog., en door dezelve tot de gezamentlyke Hooge Bondgenooten zelve te wenden, met eerbiedig verzoek, en niet min ernftige Inftantie, dat het U Hoog Mog. behaage, na een naauwkeurig en ftreng onderzoek, door eene efficacieufe Protectie van het Cara&er door Hoogftdezelve aan my toevertrouwd, wel te willen effeéiuëeren, dat ik van den Blaam door de voorfz. Demarche op my gebragt, en den Hoon, my daar door zoo Senfibel aangedaan, op eene convenable wyze werde gezuivert, dat U Hoog. Mog. ten dien einde, het daar heenen gelieven te dirigeeren, dat de vier Regeerende Burgermeefterender Stad Amfteldam, welke de bovengemoende Memorie, volgens de hier voren genoemde Misfive van den Heer Burgemeefter Rendorp, uit hun naam hebben doen overgeven, nevens den Penfionaris Visfcher, werden verpligt om voor te brengen de gronden, op welke zy hebben kunnen goedvinden my op eene Zoo verregaande wyze te injuriëeren, als door de voorfz. Demarche en al 't gepofeerde ten mynen laften by de meergemelde Memorie gefchied is, en om al 't zelve behoorlyk te verifiëeren, zonder het welke, ik, dat gepofeerde, niet anders dan als Laftertaal, zal kunnen Confidereeren; en om in 't byzonder nader te Articuleeren de verdere Pointen van Bezwaar en Befchuldigingen die zy tot mynen lafte zouden vermeenen te kunnen inbrengen, mitsgaders dezelve den Regten genoeg te
bewyzen,



( 7 )
bewyzen, en dat zoo wanneer zy daarin, zouden mogen blyven in gebreeken, het zy van ietwes optegeven, het zy van het optegevene behoorlyk te kunnen probeeren, werde nagevorfcht, wie de Uitftrooyers zyn der fchandelyke Gerugten die ten mynen opzigte zyn verfpreid, op dat zy als dan als Lafteraars, na verdienften geftraft mogen worden; en dat U Hoog Mog. eindelyk, met en benevens de gezaamentlyke Hooge Bondgenooten in dien gevalle, gelieven te nemen, zodaanige Juftifkatoire Refolutie, als waar door myne Eer en goede Naam, by de Natie en voor het oog van geheel Europa gefauveert, en ik in ftaat gefteld werde, myn Caracter van U Hoog. Mog. verkreegen, met de vereifchte Digniteit te kunnen blyven bekleeden. En voorts my te doen geworden eene Satisfactie, die, U Hoog Mogende aan het Affront, my in myn Caraóter en Relatien in voegen voorfz. aangedaan, na derzelver Hooge Wysheid, en bekende Equiteit, evenreedig zullen oordeelen.
Waarmeede ik de eere hebbe met het opregfte attachement en den verfchuldigden Eerbied te blyven.
HOOG MOGENDE HEEREN!
UWER HOOG MOGENDE,
OnderAflnige 9 Gehoorzaamt tn
Getrouwe Dienaar,
L. Hertog van BRUNSWYK.