N ï E Ü W Ë NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN* of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIB VOOKSEVAllED 21TN IN DB VEREENIGDE PROVINCIËN, D E GENERA LITEITS LANDEN, IK DB VOLKPLANTINGEN van dsn STAAT. NEOEN- EN- TWINTIGSTE DEELS TfVËEDE STUK. MDCCXCIVa Te AM&TELtiA ikf., By J. van der BURGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN» j u l y. MDCCXCIV, HO L L A ND, Haarlem. Commisfarisfên over het VaderUndfche Fonds, ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, opgerigt in den jaare I781 , hebben by bekendmaking aan de belanghebbende doen weten , dat zy op Maandag den 18 July 1794,'3 morgens "ten 10 uuren, in het St. Pieters Gasthuis te Amfterdam; en op Saturdag den, 2 Augustus ten twaalf uuren, ten Huize van den Makelaar Dirk Wynandstxt Haarlem,zouden betaling doen van de toegelegde Gratificatiën aan de Weduwen van de Zeelieden, in dienst van. den Lande gefneuveld of verongelukt als mede aan de verminkte Zeelieden, die in 't gemelde Fonds zyn aangenomen. Kkk 'iGra* Ha Am-; L£M«  «30 NJEÖWE NEDERLAMDSCHE 'sGra. ven ha" se» 'sGravenrage. In ons voorgaand Stukje voor de maand Juny, is al gebleken, dat de voordeden, der Mogendheden, die tegen het Franïche Volk hunne wapenen vereenigd hébbei , van korten duur waren ; maar het was vooral in deze maand, dat derzelver/ pogingen te post agter uitliepen , en de 0 erwinningen der Franfche Legers de e:ne de anderen volgden. Dit maakte de 1 ladplegingen der Regeerihgsvergaderingen druk y en de gefprekken met de Gezanten menigvuldig:onze Gezant te Brusfel Mr./& flop,w&s oek herwaards terug gekomen, zoowel om van den toeftand van zaken berigs: te geven, als om de naderende magt der Franfchen te ontwyken: ook-was het vlugtert van Ingezetenen uit Staats-Flaanderen, era; andere vreemdelingen herwaards , menig*vuldig, zo dat zy naauwlyks allen huisvesting konden vinden. De Regeering van Maaiïricht heeft by Publicatie de aldaar zynde Vreemdelingen, zonder onderfcheid van Natie of Qualiteit, gewaarfchuwd zich by tyds tot hunne eigen veiligheid naar el* ders te begeeven, en wyders verboden aan geene Vreemdelingen of Vlugtelingen, langer verblyf te verkenen, dan voor drie dagen. Diergelyke maatregelen zyn ook elders genomen. Men vleidde zich bies nog x dat de Groot-Brittannifche Regeeriiig en de Koning van Pruisfen , volgens het onlangs gefloten verdrag (zie bl. 617) niet zouden in gebreken blyven, hunne uiter*  JAARBOEKEN, July, 1794. 831 wkerfte pogingen te vereenigen, ten einde de dreigende overmeeftering der Franfcben van deze Landen, in welken beiden die Mogendheden zo veel belang hebben, af te keeren. Maar , het geen by de doorzigtigften deze hoop rnerkelyk verflaauwde, was eensdeels het minder vertrouwen in het opperhoofd, aan 't welk het bevel over de Groot-Brittannifche Krygsraagt in de Nederlanden was opgedragen , en waaromtrend men in Londen geen verandering ■wilde verftaan ; ten anderen , de afwending der gebeele Pruisfifche aandagt naar Poolen , welke niet konde nalaten, de werkzaamheid der Pruisfifche Krygsmagt aan deze kant rnerkelyk te verflaauwen. In dezen toefland van zaaken boodt Mylord St. Helens-, Groot-Brittannifche Gezant by dezen Staat, op den 29 der afgeïopene maand Juny, aan de Algemeene Staaten deze Memorie aan: TV ondergefchreven Extraordtnaris AmbasfaJL/ deur en Plenipotentiaris vao Zyne Brittannifch« Majefteit, heeft de eer aan U Hoog Mogenden te vertoonen, dat hy vernomen heeft, door brieven van Zyne Koninglyke Hoogheid , den Hertog Van Tork, Opperbevelhebber van xyner Majefteirs Armée in de Nederlandfche Provinciën, dat de omftandigheden de geallieerde Troepen genoodzaakt hebbende de Stad Brugge te verlaten» dezelve thans door den Vyand bezet is , en dat , door dit voorval, de Britfehe Armée geene communicatie meer heeft met de Stad Oliënde, zo dat het van 't uiterfte beKkk 9 lang 'sGbA- VENHABB.  *■ Gra- venhage. Nota van den Grootbr, Gezant» §31 NIEUWE NEDERLANDSCHE lang geworden is, dat dezelve langs de Schelde onf* fangendeaanmerklyke verfterkingen van Troepen en Ammunitie; welken zy uit de havens van Engeland verwagt,en waar van hetgrootfte gedeel. te bereids in Zee is; zo heeft de ondergetekende zich in de noodzaaklykheid gezien, van U Hoog Mogenden zeer ernftig te moeten verzoeken, de vryheid te willen geven, en de nodige orders te (tellen, dat de Schepen, met Troepen en noodwendigheden , voor gemelde Britfche Armée, die Rivier, vry en onbelemmerd, mogen opvaren. Het onderwerp van dit verzoek zo klaarblyk* lyk van een wezenlyk belang zynde voor de genieene zaak , zo twyffelt de ondergefchreven niet ♦ of U Hoog Mogenden zullen daarin gereedlyk bewilligen, en vleit zich daar en boven , dat Hoogstdezelven, uit aanmerking der hooge noodzaaklykheid van dit gevorderde, de vereischte orders met allen mooglyken fpoeé zullen uitvaardigen. Gedaan in 'sHage,den 29 Juny 1794. {Was geteekendyy St. HE LENS. Hun Hoog Mogenden aarzelden niet, aan dit verzoek te voldoen,en de vaart op de Schelde voor de Engelfche Schepen open U Rellen. Zie hier eenige naauwkeurige berigtenj welken aan den toeftand van zaaken niet weinig licht by zetten: en wel eerst een be« rigt uit Brusfel, gedagtekend den 30 Juny, en van dezen inhoud;  JAARBOEKEN, 1794. 833 Charleroy is minder gelukkig geweest dan Iperen, welke laattte Stad eene loflyke Capitulatie heeft mogen genieten, terwyl de Franfchen die aan de eerstgemelde Stad niet vergund hebben , als welke zich den 25 dezer des avonds op befcheidenheid moest overgeeven , en derzeiver Garnifoen , in eenige duizend Man beftaande , naar Philippeville gebragt is. Deze gebeurtenis is des te verdrietiger , daar alles door de Geallieerde Generaals, die hier van onkundig waren, tot hnar ontzet was toebereid, en reeds des morgens ten a uuren van 26 Juny, het Leger in 5 fterke Colonnen in beweeging raakte, om den Vyand te attaqueeren, het geen in den beginne ook tamelyk gelukte; de Franfchen wierden tot Fontaine 1'Êveque terug ge> dreeven , en dus een paar Mylen gronds gewonnen ; maar aldaar wierd uit ecne menigte gedugte Batteryen, agter welke de Vyand zich hadt geretireerd , een doodlyk Vuur op onze Troepen gemaakt. Inmiddels was de Generaal Beaulieu, reeds op Charleroy geavanceerd,maai op 't oogenblik dat hy zich vleidde het Gar. nifoen te helpen, zag hy zich vreeslyk bedrogen, alzo het zelve, dat nu Fransch was, een dugtigén uitval op onze Troepen deed, welke onverwagte rampfpoed het ontworpen Plan geheel den bodem iDfloeg, en eenen aftogt noodzaakte , die in 't aanzien van zeer talryke Vy> anden vry moeïlyk wierd, doch echter dooi eene kundige manoeuvre on2er Generaals nog gefchiedde , en het gelukte hen hunne voori ge pofttien te herneemen, zonder verdere aan randing. De Slag ondertusfchen, welke van 't begic des daags tot des avonds 9 uuren heeft ge. duurd, was ten uiterften bloedig ; meer dar eens zagen de Geallieerde Troepen , zich aar het ysfelyk vuur van verfcheiden gemaskeerde Batteryen bloot gelteld, het geen noodwendig Kkk-3 vee 'sGra- VENHASE. Bsrigt ' uitBrus- 1  834 NIEUWE NEDERLANDSCBE »S GllAVENHA»CE. Berigt uii Brysfel,' ] veel volk heeft moeten kosten, en het groofi aantal gekwetften, twee dagen naar malkardet' bier aangebragt, doet zien dat de Geallieerden veel gdeden hebben , hoe wel het wederzyds verlies nog niet regr bekend is: ook weet mert nog niets van de Acb'e, die men zegt op gister te zyn voorgevallen , dan dat 'er weder furieus» gevogten is. Thans fchynt de Generaal Jour» dan het oogopMons, en Pichegru op Doornik te hebben. Brugge is zonder ilag of floot over gegaan j hebbende de Hanoverfche Generaal IValmodcn* niet goedgevonden een gevecht te waagen, om dar te beletten. Thans moet men eenige dasen wagten om te zien waar alles heen wil. Inmiddels is deze Stad byna onkenbaar, door het algemeen vlugten; en reeds eergister is het Gouvernement naar Roermond vertrokken. Gister Ogtend vertrok de Graaf Van Metternicb, naar \ Hoofd-Kwartier des Prinsfen Van Coburg, met Mylord Cornwallis, die van het Pruisfisch Leger is gekomen, het welk nog dezelfde pofitien bellaar, die het reeds verfcheiden weeken, in de ommeflreeken van Homburg, Tweebruggen en Rorhalbe heeft bezeten, terwyl deFran-; fchen even rustig hunne voorige pofitien va» Schweigen , Büescafteél en Saarbrock behou? ien. Wy zullen hier op nog dit kort berigt uit Antwerpen , van denzelfden 30 Juny aten volgen $ tiet aanboudeDd vlugten van Militairen en fr>4 Bnrger? is ongelooflyk, en niet minder lang* de kanten van Lier als langs die van de Maas. Van hier zyn de Gekwetlte Ooflenrykers naar Roermonde vervoerd, welke miafchien weer füllea vervangen worden dop; adderen vai*  JAARBOEKEN, July, 1794. 835 Bfusfel, alwaar 'er zegt men wel 400 Wagens mede zyn aangebragt, fcboor men niet meld of die uit afgeleger.er Hospitaalen komen, dan uit den flag van Fleurus, welke de Geallieerden hebben geleverd om Charleroy te ontzetten , ( doch het welk daags te vooren reeds was overgegaan ,) en waar by zy met veel verlies zyn gerepousfeerd: Brugge is zeker over; dit zegt men ook van Nieuwpoort, Oudenaarden en an. dere Plaatfen; doch de Franlchen fchynen geen voornee men te hebben om 'er bezettingen in te leggen, zullende hunne meeftemagt, byzonder naar den kant van Brusfel, by een houden. 'Er wordt niet alleen voorgegeeven, dat niemand van de Hooge Regeering zich aldaar meer bevind, maar ook dat 'er Franfche Cnmmisfarisfen in zouden zyn, om over de Magazynen te handelen. Het bleek ook volgens brieven, van verfchillende Hollandfcne Officiers, dat onze Krygsmagt meer en meer onze grenzen naderde. Onder anderen is het Battaillon Van Calmette, den 1 July, uit Valenciennes getrokken, wordende die Vesting in ftaat van verdediging gefteld; en de Hollanders, die in Mons hebben gelegen, zyn mede naar den kant van Brusiél getrokken, na een gedeelte der Magazynen te hebben verbrand. Voorts waren Sas van Gend , Philippine, Axel en het Land van Cadfand, tot nog toe in goeden Raat van tegenweer; dan , Zyn Hoogheid , Prins Fredrik va» Oranje, dien dag van Sas van Gend, naar Sluis in Plaanderen vertrokken zynde,was 'er naauwlyks, of een Corps Franfchen ïpierp 'er den 3 july omtrent veertig Hau4 bit- 'sGka- VE> HAGS. Ander berigp uit Anlvergen*  83« NIEUWE NEDERLANDSCHE ♦sGra- venha- os. bitfergranaten in; doch de Battaiüons Van Hesfen- Darmftad en Dopff, verdreven hen, zynde 'er voorts nog niets verder voorgevallen. Maar voor al zyn egte Rukken hier van gewigt, zo als de navolgende MISSIVE van Zym HOOGHEID, de Heer ERFPRINS VAN ORANGE , Hoofdkwar- ' tier te TüBISE , den 3 July *794- HOOG MOGENDE HEEREN! TJebbe de eer hier nevens aan U Hoog Mogeilden te doen geworden een Relaas, van het geen, op den eerfte en tweede dezer, by de gecombineerde Armée, onder myne orders, is voorgevallen, waar aan de vryheid neeme my te refereeren. Myn Hoofdkwartier is Provifioneel van Rceulï herwaards verplaatst, hebbende dc Armée hans eene pofitie agter Tobife genomen. Waar mede de eer heb te syn, enz. Op de ingekoman Rapporten van de Voorposten vaa het Corps, onder de orders van den Keizerlyken Generaal Majoor Davtdowich, aan den kant van Binch Maande, dat de Vyand, in drie Colonrjen, naar gisfing omtrent 24000 mannen fterk, links van Binch naar den kant vaa Mons rook , en fcheen deszeifs pofitie op de Mont Palifel te willen aanvallen, terwyl ook te gelyker tyd ,een groote Vyandelyke Magt van de hoogte Marimont,tegen deCbauafée van Nivelles, voortrukte, werd door den Generaal vaa de Infanterie den regeerenden Vorst Van Widdcck* eb den Lieutenaat Geawaal la Tqut% dooï^iea 2yn  JAARBOEKEN, July, 1794. 837 Zyn Hoogheid, de Commandeerende Generaals Erfprins Van Orange, ingevolge het verlangen, van den Prins Van Coburg, 's morgens vroeg van den 11 dezer, zich by Hoogstdezelven te Braine la Leux, begeven had, aan de gecombineerde Troepen op de hoogten v^n Reeulx ge-, campeert zynde, order gegeeven om het Camp op te breeken, de Bagagie en Tenten agter uit te zenden, en zich gereed te maken, om den aannaderenden Vyand af te weeren , doch naderhand , vau de Voorposten , op den linker vleugel tyding bekomen hebbende, dat de Vyand reeds doorgedrongen was , by de Dorpen Fay en JenefF, welk laatfte Dorp, met zeer veel dapperheid en beleid, tegen eene zeer groote overmsgt van den Vyand, door het Hollandsch Eattaillon Van Wdrtetiücben , gecommandeerd door den Kaptein Ditmersch , met verlies van den Lieutenant Van Motzfeld, en gemis van den Lieutenant Tcftalowich , en eenige Gemeenen, Verdedigd is geworden, zag men zich genoodzaakt, ten einde voor te komen, dat onze linker vleugel niet getourneerd, en, by een verder doordringen van den Vyand, onze retraite niet afgefneedeii werd , om de politie op de hoogten van Reeulx te verlaaten, en eene andere te nemen by braine le Compte , hebbende Zyn Hoogheid de Commandeerende Generaal , by Hoogstdeszelfs terugkomst van Braine la Leux, de Colonne, tuslchen Soignies en Braine le Comte, aangetroffen. Den volgenden dag , den 3 dezer, heeft die Colonue , na een Corps , tot foutien van de Voorposten , te Soignies en Belle Fête agter gelaaten te hebben, een Camp voor Tubife betrokken. De Keizerlyke Generaal Majoor Davidowich, heeft zich ook den eerften dezer na eene goede defenfie tegen den Vyand, geduurende den gejieelec dag, gedaan te hebben, verpligt ge- von- sGra; 'ENBAïE. Brief tan den Erfprins, '  *sGra- venhace. Brief van dei Erfprins. 83$ NIEUWE NEDERLANDSCHfi VOüide.n * aIs zynde reeds door eene flerke Vy«» andlyke Colonne getourneerd , deszelfs pofitié op de Mont Palifel, en daar door de Stad Mons te verlaten , en xich, in de best moog! uy uLje,-naar Douvigniss terug te trekken, 'hebbende in die hevige affaire, welke van smorgens tot 'savonds geduurd heeft, niet veel volk verloren ; den 2 dezer is dezelve, met zyn onderhebbend eorps.van Louvignies, alwaar hy een voorpost gehouden heeft, naar Enghien gemarcheerd. Volgens eenige latere brieven, ook vari Brusfel van den 3 dezer , was 'er in de ftelhng van 't groote Leger van den Prins Van Saxe-Coburg, die met het Corps van den ueneraal Clairfait, en andere der Geallieerde Corpfen,in 't geheel omtrent 60 duizend Man fterk wordt geacht, nog geene verandering ; alleenlyk hadden de Geallieerden de vyandlyke Steden Orchies en Marchiennes doen ontruimen, waar in de Franfchen fpoedig hebben post gevat. VaJenciennes, Condé, Quesnoi en Landrecy zyn aan haar eigen kragt overgelaten, na dat men die met genoegzaam Garnifoen i en een grooten voorraad van Levensmiddelen had voorzien, mitsgaders aan de ingezetenen bevolen, om zich voor een paar maanden van Levensmiddelen te voorzien; welk bevel zulk een fchrik onder dezelve hadt verfpreid, dat een groot aantal met hunne beste goederen zyn gevlugt. Volgens de brieven van Flaanderen, zouden de Franfchen Brugge hebben verlaaten *  JAARBOEKENf Jafy; 1794; 89 'er zyn nogthans berigten, ^velke melden dat zy 'er nog werklyk in zyn, en zich aldaar vry wel gedragen, volgens een foort Van Capitulatie op 24 Juny getekend, door den Brigade Generaal Van Damme, en den Stads Griffier Beyts , beftaande in 4 pointen, die aan de Ingezetenen verzekeren hunne Goederen, hunne vrye God3dienstoeffening , derzelver perfoneele veiligheid ten aanzien van denkwyze en gedrag voor de Capitulatie, en eindelyk de vrye wederkomst der geenen , die door den fchrik hunne haardfteden hadden verlaaten; vier pointen s die men zegt, ook de voorname gronden te zyn van een Proclamatie der Commisfarisfen, van de Conventie Richard en Chodieu , welke thans in Braband verlpreid is , en waar in zy de Belgen uitnoodigen tot bedaardheid en lust, met belofte van veiligheid en befcherming aan de vreedzaame Ingezetenen , die in hunne Woningen blyven; eene Proclamatie, die reeds den 16 Floreal 5 Mey, door den Reprefentant Chodieu, wierd aangekondigd, in zynen Brief aan den Magiftraat van Kortryk , die hy vermaande hunne Burgeren over derzelver waar belang te verlichten , als begeeren» de : „ dat alle Ingezetenen gerustelyk in „ derzelver Wooning wederkeeren, en „ dat, hoedanig ook derzelver gevoelens „ en vooroordeelen zyn, zy in de Fran„ fchen alleenlyk Vrienden en Broeders „ zullen aantreffen, zo lang zy van hun» „ nen kant de onafhanglykheid vanFrank- „ ryk 'sGra* ge.  8AO NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGK, „ ryk erkennen,en niet zoeken te vernie„ tigen de Regeeringsform, door hetzelve „ aangenomen." Men ontving ook nog uit Brusfel deze nadere berigten. Na de verovering van Mons , hebben de Republikeinen zich terftond naar Doornik begeeven , alwaar zy den 4 dezer maand July# zonder flag of (loot zyn binnen getrokken , hebbende de Keizerlyke Krygsmagt op hunne nadering de Stad verlaaten. De Vyand is daarop aan verfcheiden kaodeu genaderd , om in het binnenfte van België intedringen. Op denzelfden tyd verliet de Generaal Clair* fait, zyn Camp te Pethegem , om op Gene te rug te trekken Den 4 dezer des morgens ten lo uuren, werdt die Stad door de Bondgenoten verlaaten , en de Republikeinen trokken 'er eerst dien zeiven dag des avonds' omtrent 10 uuren binnen. In dien tusfehentyd, heeft het Graauw zich aan verfcheiciene plunderingen en verdere ongeregeldheden fchuldig gemaakt Middelerwyl trok het Engelfche Leger op Dendermonde en Antwerpen , en de Generaal Clairfait , nam met zyn Krygsvolk pest te Aalst; doch welken hy kort daarna verlier , om zich naar den kant van drze stad Brusfel , te begeeven. Den 6 July des morgens is het grootfte gedeelte zyner Krygsmagt, over het Glaci* van Brusfel getrokken, om te Anderlecht, eett half uur van hier, te gaan campeeren. Eer de Engelfchen Flaanderen ontruimden, hebben zy in Oflende en Nieuwpoort guarnifoenen gelaaten , welke altyd rer Zee kunnen weg komen. Wat aangaat de bekende vier Vestingen , voor eenigen tyd op de Franfchen veroverd, dezelve zyn thans door de Vyand- ljf>  JAARBOEKEN, July, 1794. 84! lyke Troepen omringd, waar door de gemeenfchap met die Steden afgebroken is. Doch aües is in dezelven zo ingericht, dat zy eenigzins een beleg kunnen doorftaan. De Generaal Ferrand. die een Corps Republikeinfche Troepen naby Guife, en St. Quentin bevel voert,is ook voorwaards getrokken, en heeft het beleg voor Lan. drecey geflagen , wordende die Vesting thans zeer hevig door hem gebombardeerd. De vereenigde Legers fchikken zich allen tot eene volkomene aftogt. By den Yzerberg, niet verre van Leuven, is bereids een Camp uitgeftoken, om aldaar het Hoofd-Corps te ontvangen. AUes kondigt aan , dat onze Legers tot over de Maas zullen te rug trekken. Het middenpunt der Ooltenrykfche Armée, door den Vyand gedrongen , had zyne ftelling te Mont St. Jean en Genappe verlaaten, om ia het Bosch van Soignies te trekken; een post, zo veel te uitmuntendér, om dat hier een klein Corps Troepen, geduurende een langen tyd, eene talryke Krygsmagt kan ophouden. Doch den 6July des morgens, hebben de Republikeinen onze Troepen in deze nieuwe fchuilplaats, in den omtrek van Waterloo aangetast. De omftandigheden en de uitlhg dezer aanval zyn niet bekend. Al 't geen wy 'er met zekerheid van weeten, is, dat men, in deze Stad, van des morgens ten 7 uuren, tot des avonds omtrent het zelve uur, eene verfchriklyke Kanonnade gehoord heeft. De Huizen in het boveofte gedeelte der Stad werden 'er door ge. fchudt, waarfcbynlyk is onze Armée naar Leuven geweken. Door Brusfel heeft thans eene onophoudlyke doortrekken plaats , niet alleen van allerhande Krygsvoorraad en Bagagie, die te rug gezonden wordt, maar ook van Troepen van alle Natiën, die van de Generaal Bender, heeft het 'sGra- venhaqs. Nader berigt uit Brusfel.  «4* NIEUWE NgDÊRLANDSCHE *sGra- het bevel dezer Stad verlaten,om naar de Pr* ven ha* vincie Luxemburg te rug te keeren. SB* Meer byzonder tot ons Leger behoofe het navolgend fchryven: MISSIVE van Zyne HOOGHEIO den Heer ERFPRINS VAM ORANGE. HOOG MOGENDE HEERENJ T_taaste rriy, Uw Hoog Mogenden rapport té xx doen, dat ik, ingevolge de gemaakte fchik* king met den Prins Van Coburg, en den Hertog Van Tork , gisteren nagt om twee uuren , met de gecombineerde Armée van Tubife,naar Waterloo gemarcheeft ben , om te neemen de politie, door den Prins Van Coburg , tot nog toe bezet geweest, ten einde de :>tad Brusfel voor een Vyan.i|yke attacque te dekken , zyride Hooggemelde Prins , niet zyne Armée naar Chaumont gemarcheert. Aldaar dezen morgen om zeven uuren , aan» komende , hoorde men aan den kanr van Genappe en Wnterfee , afwaai door den Prins Van Coburg, nog eenige Troepen, onder de orders van den Keizerlyken Generaal Kienmayer , agter gelaten waren , eene ft'erke kanonnade, weike my deed beduiten , om my terftond derwaards te begeeven , wanneer gewaar werd , da?, de Vyand met een zeer groote overmagt, en van eene aanzietityke Artillery voorzien, die voorposten terug gedreeven had, maakeiide by zodanig eene bew=sring, weike te kennen gaf deszelfs voorneeraen , om onze retjrer- en linker vleugel aan te vallen. Doch, eene v^ordeelige politie met de Troepen, die reeds door den marsen 'zeer afgemat waren ,  ] AARBOEKEN, july, 1794. 843 genomen hebbence, en eenige ttuKuen op ae Batteryen gebragt zynde , heeft dezelve zich genoodzaakt gevonden van zyn voorneemen afrezien. De kanonnade heeft van weerskanten tot laat in den avond geduurd, wanneer eindlyk de Vyand zich tot eene retraite fcheen gereed te maaken. Vinde my buiten Haat, om Uw Hoog Mo. gende ons verlies , hoe zeer gering, in dit oogenblik optegeeven; egter moet ik met leed-' weezen melden , dat de Dragohders van Byland, met de Vyandlyke Kavallery handgemeen geworden zynde , de dappere Kollonel Commandant Prins Van Hesfen-Philipsthah, na zwaate blesfuuren bekomen te hebben, waarfchynlyk gefneuveld , of in handen van den Vyand ■gevallen is, zynde ook de Majoor de Grancy, de Kaptein Marclay , en de Adjudant ligt gekwetst. Waar mede de eer te heb te zyn, enz. Hoofdkwartier te Waterloo,den 6 July 1794» Dit een en ander veroorzaakte niet weinig bekommering. De Raad van Staaten vergaderde den 6 July buitengewonen tyd, en de Prins Erfftadhouder woonde die vergadering by, als ook die van de Algemene Staaten. Het gerugt verfpreidde zich wel haast, dat het Leger van den Staat, onder 't gebied van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Erfprins Van Órange, na deszelfs terug togt van Reeulx, Woensdag een Camp by Tubife en Halle hadt genomen. Voorts wierdt verzekerd, dat gemelde Leger eerlang eene plaats zou neemen naar den kant van Breda. LU Den 'sGrA- vk.nhA- gB. Nadere brief van den Erfprins*  '8 GrAVBNH/VGE. 844 NIEUWE NEDERLANDSCHE Den 7 July vertrok van hier een Postboden, even uit Engeland gekomen, en door den Keizerlyken Gelastigden aldaar afgezonden mar Brusfel. Ook kwamen dagelyks Postbodens uit het Leger van den Staat, en anderen vertrokken metVisfchers Pinkjens van Scheveningen naar Engeland. Ook hadt de Graaf Van Keiler, Gezant van den Koning van Pruisfen, drukke gefprekken met den Voorzitter der Algemeene Staaten. 't Was niet duister, dat men zig voorftelde, dat» althans na een zo onlangs plegtig aangegaane verbindtenis , de Koning Van Pruisfen niet zou verzuimen, in deze bekommerlyken toeftand tot hulp te fpoeden, te meer, daar men berigt hadt gekregen , dat een gedeelte van de fubfidie, of onderftandgelden, door deze Landen opgebragt, by den Koning ontvangen waren. Inmiddels kan de verdere toeftand worden opgemaakt uit eenige inkomende berigten: als uit Antwerpen, van den 10 July: „ Men heeft tyding, dat het Engelfche „ Leger door de Franfchen te Aalst is 3, aangevallen geworden, zo dat het bin„ nen de Stad zelve op de groote Markt „ tot een hevig gevecht is gekomen, „ waarby veel volk gebleeven is. Ver„ volgens is dit Leger, fchoon zeer fterk „ zynde,meerder naar dezen kant getrok„ ken , en ftaat thans omftreeks Waelem, „ tusfchen deze Stad en Mechelen, alwaar „ men fterk bezig is met batteryen op te w werpen. Alhier heeft men, in ftaat vau „ tegenweer zynde, de Vlaamfche dyk » op  JAARBOEKEN,-1794* 845 i> op drie plaatfen doorgeftoken , zo dat „ de Vlaamfche Polder toe aan Zwyndrecht „ toe, ónder water'ftaat; ook zyn heden ,, hier 2000 Pioniers gevraagd. „ Na het gevegt van den 6 dezer maand, ,y heeft de geheele vereenigde Krygsmagt ,, der Bondgenooten , des anderen daags i, eene beweeging ter zyde van Brusfel naar den kant van Loven gemaakt. De „ Generaal Clairfaii, welke nog fteeds met „ zyn Corps te Anderlecht gecampeerd „ bleef, kwam dienzelven dag te Brusfel, en keerde na een gefprek met de Regeej, ring, naar zyn Volk terug. Daarop wierd ,, een afkondiging gedaan, dat elk 's avonds om tien uuren zyne deuren zou fluiten, „ om dat eenig Krygsvolk door de Stad zou „ trekken. Men vermoedt, dat dit het Corps van Clairfait zal geweest zyn. Sedert ,j heeft men van Brusfel geene zekere tydingen, fchoon het gerugt loopt, dat'er de Franfchen den 9 July binnen geko„ men zyn." Nog fchreef men uit dezelfde Stad * „ Een lange trein van wagens, toebehoorende aan het Commisfariaat van het Leger des Konings van Groot-Brittanje, begon den 7 dezer, op den avond, door „ de St. Joris poort, langs deze Stad, voort i9 te trekken. Den volgenden dag, 'smors, gens, zag men een talryk Conwooy vart „ Engelfche Zeefehepen de Schelde opvaj, ren tot in onze haven, hebbende aan „ boord het Guarnifoen van Oftènde, welk n men den 9 begon aan land te zetten, in LH 2 «af- sGra- 3e. •  846 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenha- GE. „ afwagting van dat van Nieuwpoort. Het „ overige der Hulptroupen, door den Ge„ neraal Grave de Moira aangevoerd, hadt zich in Flaanderen reeds vereenigd met „ den Generaal Grave de Clairfait, die nu „ een deel maaken van de Linie. „ Eenige Polders, boven het Vlaamsch „ hoofd en naast Liefkenshoek, zyn onder „ water gezet. Zyn Koninglyke Hoogheid, „ den Heer Hertog Fan lork, Bevelheb„ ber der Engelfche Krygsmagt, was den „ 9 te Antwerpen binnen gekomen, en zou „ wederkeeren naar het Leger." Verders bleeven nog de brieven van Brusfel ontbreken, 't welk de bekommering vermeerderde: doch,volgens byzondere berigten uit Antwerpen, kwam aldaar nog daaglyks veel Krygsvolk aan, en aan de Vlaamfche zyde Rondt alles onder water; voorts fcheen de Rand der vereenigde Legers nog genoegzaam dezelfde, hebbende de Generaal Beaulieu de Stad Namen verfterkt, en aan den Prins Bisfchop van Luik doen weten, dat hy zyn Land zoude dekken: en in eenen brief uit het Leger, onder den Heer Erfprins Fan Oranje, wordt gemeld, dat het zelve den n July, te Keerbergen was aangekomen, en agter de Deyle post gevat hadt, wordende Mechelen door den Hertog FanTork bezet, en door de Hollanders, des noods, onderfteund. Uen 12, des avonds, vertoonde zich de Vyand, drong de Voorposten terug, zonder iets tegen Mechelen te ondernemen, en de Heer Erfprins, berigt  JAARBOEKEN, July, 1704. 847 rigt van deeze aannadering gekregen hebben de, zondt de referve van de Armée, onder den Generaal-Majoor Trebra der waart, ter-1 wyl het Guarnifoen zich tot eene dappere verdeediging gereed maakte en.de brug over de Vaart van de Brusfelfche poort afbrandde; dan dewyl het verder ftil is gebleven, denkt men, dat het flegts eene opneming is geweest,zynde de Hollandfche Krygsmagt, na dat de Hertog Fan Tork met zeven Battaillons Hesfen, benevens het nodige gefchut,'er binnen getrokken was, den 13 July weder afgetrokken, zich agter de Stad plaatfende. Zie hier ook nor: het navolgend EXTRACT uit een Brief van SLUIS in FLAANDEREN, den io July. "NHa dat gisteren de onderftaande opeisfching was gezonden, en onze Commandant, den Generaal Fan der Duin, dezelve beantwoord had, maakte de Vyand een begin met deze Stad te befchieten met hauwitfers en kogels, het welk van half tien tot half twaalf voortduurde , hebbende alleen eenige huizen befchadigd. Des avonds verlieten zy hunne post, welken zy tot onder ons gefchut hadden genomen, en vertrokken naar Brugge, zo men verzekerd, drie wagens met gekwettten medevoerende. Zedert den aanvang van den aanval, is alles roet verdubbelden iever aan het werk, en den 9 des avonds hadden wy het genoegen Prins Fredrtk van Orange, binnen de Vesting te zien, om op.al, wat tot afweering des Vyands nodig is, orde te te ft ellen. Lil 3 De s Gra- /ekhaïe.  *s Gra- VENHaCE. 848 NIEUWE NEDERLANDSCHE De opeisfching, uit het Fransch vertaald, is van dezen inhoud: Opeisfching uit hèt Hoofdkwartier van Honcque, den 21 Mesfidor, het tweede Republikeinfche Jaar. V R T HE I D. EGALITEIT. BROED E R SCHAP of de DOOD. ALM A1N, Chef de Brigade, commandeerende de Arme'e voor Sluis, aan Myn Heelden Commandant van gezegde Stad. ]\/fyn Heer! dedivifle der Franfche Armée, onder uwe muuren, moet u doen zien de meenipg van de Republiek, omtrend de Stad, die gy commandeert. Ik maak my een pligt om te handelen naar de grondbeginfelen van menschlykheid en oprechtheid, welken de Republikeinen bezielen , met u voor oogen te houden , het voorbeeld van Yperen, Charleroy, Oftende, met ons vereenigd, benevens het rookende Nieupoort, de nederlaag der Keizerlyke Troupen, de overwinning van Fleurus, het Deernen van Mons, Gend, Doornik, Brugge enz.; jlles moet u, om het heil des Lands,dat gy dient, doen befluiten, my de plaats, die gy commandeert , over te geven, en my gyzelaars te zenden, om met hen over de Conditiën te handelen, ter voorkoming van de rampen, zo onvermydelyk aan de drift en den moed van de ^Republikeinen, die ik de eer heb. te gebieden. Ik wagteen bellisfend en kort antwoord, en hoop, Myn Heer de Commandant! dat gy niet zult aarfelen om te bèfluiten, tot eene keus, welk alleen Se geweldige middelen, die iu myne handeD zyn, en  JAARBOEKEN, July, 1794» 845 en die ik niec zal wagten te gebruiken, kan verIk ben, Myn Heer de Commandant! Uw Dienaar, A L M A I N. Het antwoord op deezen eisch luidde: \Jfyn Heer! de eer van eene Plaats, zo als Sluis is, te verdedigen; het dappere Guarnifoen, dat ik commandeer, en het vertrouwen, dat het io my heeft, moeten u myn antwoord doen be- SryPS'ben, Myn Heer! Uw Dienaar, H. W. van der DUIN, Generaal-Majoor. Vervolgens vernam men,dat tusfehen den tb en 14 July des nagts een bode was aangekomen, met tyding, dat de Erfprins van Orange met zyn Leger post hadt gevat, tusfehen Mechelen en Loven , en aan de Prins van Coburg floot naar de zyde van den Yzerberg; terwyl den Hertog Van lork met zyn Leger, verfterkt door de Krygsmagt van Mylord Moira, en nog door de bezetting van Oftende, aan de andere zyde de Schelde en Antwerpen dekte. Sluis in Flaanderen zoude op nieuws zyn opgeeischt, dog de Bevelhebber den Generaal Majoor H. W. van der Duin , zoude daar op een zeer nadrukkelyk antwoord hebben gegeeven, en het zelve agtervolgd met het Lil 4 ka" 'sGra- venhage.  85o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'a Gra~ venhage. kanon, waar op de Vyand weder was afgetrokken. Met de brieven uit Zeeland van den 13 July, vernam men, dat 'er als toen voor Vhsfingen waren liggende zes Hollandfche en drie Engelfehe Oorlogfchepen, ook waren 'er, behalven dezelve, vyf andere Oorlogfchepen van daar tot voor het Fort van Bats geankerd; dus die ftroomen op eene geruststellende wyze wareh gedekt. Maandag den 7 July, Waren drie en vyftig Engelfehe Transportfchepen, Donderdags daar aan zes en twintig, en Saturdag den 12 nog vyf, alle met Krygsvolk en krygshehoeften geladen, naar Antwerpen opgezeild, en nog vyf en dertig Schepen lagen voor Vhsfingen op nader bevel te wagten. De Onderwaterzetting was op den 13 dezer in volle werking van Sluis af tot Hulst toe* federt den aftocht van de Franfchen waren 'er geene Vyanden aan den kant van Sluis vernomen. De hoop en verwagting op den Koning van Pruisfen vermeerderde niet weinig, op de tyding uit Hamburg van den 15 July, „ dat „ aldaar wederom een Engelsch Konings li fregat was aangekomen , met honderd „ en twintig duizend ponden Sterling aan boord, voor de Subfidien, welken Enge,, land aan Pruisfen betaalt, die dan ook r naar Berlyn ftaan overgebragt te worden." Even.-?  JAARBOEKEN, I7P4> 8ji Evenwel las men in een openbaar Nieuwspapier het navolgende: ,, Het gerugt loopt hier federt eeni « gen tyd, dat de Koning van Pruisfen, on,j der voorwendzel van den Poolfchen Oor„ log, de ïroupen weigert te geeven, wel „ ken hy zig by het Traclaat met Enge n land verbonden hadt te leveren , fchoon „ deze Mogendheid hem den eerften ters, myn van betaaling der bepaalde fom, be„ dragende 600,000 pond Sterling, reeds „ hadt overgemaakt} doch men voegd 'ei „ by, dat dit geld nog by tyds ingehouden „ en nog berustende is in handen van der „ Engelfchen Agent te Hamburg, Jobn Pa „ risb. Deze handelwyze des Konings van „ Pruisfen, indien dezelve waar is,zou on begrypelyk voorkomen." Ook was het niet opbeurende, waaneei men vernam, „ dat de Extraordinaris En„ voyé van Pruisfen, met den Prefident var „ Hun Hoog Mogende geconfereerd hadt. „ fiaande Zyne Excellentie ter verrigting „ zyner particuliere affaire van hier te ver ,, trekken, zullende de zaaken van dat Hol „ inmiddels worden waargenomen door der „ Heer Bielefeld, Chargé d''Affaire van da „ Hof." Vervolgens kwam de tyding in, dat dc twee Franfche Arméeën van 't Noorden er van de Sambre by Ath vereenigd, en den ic July te zamen in Brusfel ingerukt waren. Zie hier het fchryven van den Generaal Lil 5 Pi¬ 's Gra- venha- CE„ 1 !  *sGra. VENHA- GE. t I ' ] I } 852 NIEUWfi NEDERLANDSCHE Pichegru, en den Commisfaris Richard aan de Nationaale Conventie te Parys. De GENERAAL en CHEF van de ARMÉE van het NOORDEN aan de VOLKS -REPRESENTANTEN , compofeerende het COMMITTE de SALÜT PUBLIC. /""itoyens Reprefentanten, de zamenvoeging van de Arméeën van het Noorden en van de Sambreen Maas is nu gefchied, en zy zyn te zamen te Brusfel aangekomen : zy hebben , gefcheiden zynde, niet kwalyk gedaan; hunne zamenvoeging San niet dan de beste uitwerking doen hebben, in het vervolgen der Soldaaten van de Gecoalifeerden, iie in weerwil van het heete weer, dat wy eenige lagen gehad hebben, met groote dagmarsfchen afrekken; de Magazynen, die zy genoodzaakt zyn igter te laaten, zyn overal zeer veel en van allerei foort, en 'er vloeien ons dagelyks een aantal Overlopers en Krygsgevangenea toe. Vive la Rewblique. QVas Geteekend) PICHEGRU. Uit het Hoofdkwartier te Brusfel, den i* Mesüdor. RICHARD, VOLKS REPRESENTANT h de ARMÉE van het NOORDEN aan zyne COLLEGA'S , compofeerende het COMMITTE de SALUT PUBLIC. \7y doen al verder gelukkige Rappen. De twee w Arméeëu van het Noorden en van de Sam- bre  JAARBOEKEN, July. 1794. 853 bre en Maas, hebben gisteren hunne zamenvoeging by Ath gedaan, en thans marcheeren zy frontsgewys, houdendede Noord-Armée >eds den Linkervleugel. De Vyand fchynt zyne retraite te nemen op drie punten, Antwerpen, Maastricht en den Rhyn. Morgen zullen wy zynen zekerften march weten. De Republieksliefde en de begeerte van haare triumphen en glorie te vergrooten, bezielen de gantfche Armée. Tot morgen de byzonderheden. (Was get eekend,'') RICHARD. Brusfel, den 22 Mesfidor. Volgens verdere berigten uit Sluis in Flaanderen, gaande tot den 13 July, was alles aldaar in een gedugten ftaat van verdediging , hadden de Onderwaterzettingen, dien dag, ongemeen wel gewerkt, en werdt men daar om ftreeks geen Franfchen gewaar. Ook was in Cadzand en gantsch Staats» Flaanderen alles ftil en gerust. Brieven van Antwerpen van den 17 dezer meldden, dat de Ooftenrykers den 15 de Stad Mechelen ontruimd hadden , en de Franfchen 'er binnen waren getrokken; dat den 16 by de Dalemfche brug een hevig gevegt tusfehen de Engelfchen en Franfchen was voorgevallen. De Hospitaalen der Engelfchen waren daags te voren van Antwerpen vertrokken,als mede de Transporten, die de bagagien enz. van Oftende aangebragt hadden, Vol- s Gra- VENHA- 3K,e  $54 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA' Zie hier ook nog eene MISSIVE van Zyne HOOGHEID den Heer ERFPRINS VAK ORANGE. HOOG MOGENDE HEERENi ïn myn laatst rapport van deD 6 dezer, heb ik A de eer gehad ü Hoog Mogeode kennis te gee ven van de beweging, welke met de gecombineerde Armée, onder myne ordres, naar de kant van Waterloo gemaakt heb, ten einde aldaar die van den Prins Van Coburg af te losfen; als mede van de hevige kanonnade,die by myn aankomst aldaar van 's morgens vroeg tot laat in den avond geduurd heeft. Ik hield my verzekerd, dat de Vyand ons den volgende dag met eene groote magt zoude geattaqueerd hebben, doch alles is ftil geweest, hebbende dezelve zich maar op de hoogtens tusfcher Genappe en Niveiles vertoond. Na die politie nog geduurende dien dag gehouden te hebben, is de gecombineerde Armée met het vallen van den avond wederom opgebroken, en S nachts doorgemarcheerd over Wavre naar Ohaumont, van waar den © dezer naar Bierbeeke haaren marsen vervolgd heeft, en zich thans te Rosfelaar bevind, om nog heden gedeeltelyk agter de Deyleeen Leger te betrekken, terwyl myn Hoofdkwartier naar Keerbergen zal verplaatzeo. Myn pofitie is thans zodanig, dat myn Volgens brieven nit Luik van den 15 dezer, hadden de Franfchen den 13 July de Stad en het Kafteel van Namen aangetast, en eenige bomben en kogels daar in geworpen; welke aanval van {binnen zo wel beantwoord werdt, dat de Vyand weder terug trok.  JAARBOEKEN, July, i?94* %$5 myn rechtervleugel Rootstegen de Armée van den Hertog Van Tork, en de linker tegen een Corps onder de ordres van den Keizerlyken Generaal Van Kray, 't welk met de Armée van den Prins van Coburg in verbinding ftaat, zo dat alle de Geallieerde Legers één Linie formeeren. Kan het genoegen hebben Uw Hoog Mogenden te melden, dat deze retraite zonder verlies gefchied is, hebbende de Vyand maar een weinig onze Arriere Garde ontrust. Wenschte wel Uw Hoog Mogenden nadere tyding te kunnen geeven , omtrend den Collonel-Commandant YxmüVan Hes. fen - Philipsthal, dan hebbe nog geen antwoord bekomen,op eene Misfive, ten dien einde naar den Commandant van de Vyandelyke Voorposten met een Trompetter gezonden. Niet zullende afzyn Hoogstdezelve daar van nader te informeeren, heb ik de eer te zyn, enz. Uit het Hoofdkwartier te Rosfelaar, den il July 1794- Een andere brief luide aldusi HOOG MOGENDE HEEREN! tfergisteren ben ik alhier met de gecombineerde ^ Armée onder myne ordres aangekomen, en ik heb een politie agter de Deyle genomen, wordende de Stad Mechelen door den Hertog Van Tork, en door my, desnoods, gefouteneerd. Gisteren heeft de Vyand tegen den avond zich aan de kant van die Stad vertoont, en onze Voorposten terug gedrukt, zonder egter iets tegens die Stad zelve te ondernemen. Op deze bekomen tyding heb ik terftond derwaards den Generaal-Majoor Van Trebra, met de referve uit het Leger gezonden, terwyl het Guarnifoen de brug over bet Kanaal aan de Brusfelfche Poort afgebrand , sGra- /enha3e. Brief van da Erfprins»  856 NIEUWE NEDERLANDSCHE Graven-ha- «E. Andere Brief van den Erfprins. gisteren myne Voorposten langs hét Canaal vari ^ Leuven mei een groote rnagt door den Vyand geattaqueerd zynde, heefc men hem geduurende eenigen tyd met zeer veel dapperheid den oveftogt belet, doch oindelyk, na telkens verfterking bekomen had, zyn de Voorposten tot het wyken gebragt, en hebben zich agter de Deylegeplaatst,alwaar voornemens was my te fouteneeren , dan ia de namiddag de Stad Mechelen door de bezetting, uit Hesfifche Troupen beüaande, verlaaten zynde, waar door myn rechtervleugel ontbloot wierd, heb ik raadzaam gevonden , gisteren nagt alle myne Posten langs de Deyle in te trekken , en eenen andere politie agter de Nette te neemen, hebbende myn Hoofdkwartier te Nyle geplaatst. De onderfcheide rapporten van het verlies by die affaire nog niet ingekomen zynde, kan ik niet de eer hebben, voor als nog, hetzelve aan Uw Hoog Mogenden op te geeven. Waar mede, enz. Uit het Hoofdkwartier te Nyle, den 16 July 1794. Vol- brand, en zich tot een vigoureufe reflftentie gereed gemaakt heeft. Geduurende den voorleden nacht en tot dit oogenblik is alles ftil geweest, zo dat het maar eene recognosceering lfchynt geweest te zyn. Dezen morgen de Hertog Van Tork met zeven Battaillons Hesfen en de nodige Artillerie voorzien, het Guarnifoen van de Stad verfterkt hebbende, is de Generaal-Majoor Van Trebra. daar uit getrokken , en heeft zich agter dezelve geplaatst. Waar van Uw Hoog Mogenden Rapport doende, heb ik de eer te zyn, enz. Uit het Hoofdkwartier te Keerbergen, ded 13 Juiy. Nog eene nadere brief gaf dit berigt: HOOG MOGENDE HEEREN!  JAARBOEKEN, July, 1754, 8j7 Volgens Jaarlykfche gewoonte zyn de Heeren H. W. van Grootenray en Meerman, Vryheer van Dalem, benoemd tot Hun Hoog Mogenden Commisfarisfen Decifeurs naar Maaftricht, en ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden affcheid genomen hebbende, zyn zy van hier naar de plaatfe hunner Commisfie vertrokken. *t Was niet te verwonderen, dat de voort» gangen der Franfche Wapenen, en het terug deinfen der Verbondene Legers, den grootften indruk maakte. De Prins Êrfftadhouder vondt dus raadzaam ter Vergadering der Algemeene Staaten den 14 July een Voorüel te doen, het welk Zyne Hoogheid vervolgens fchriftelyk zo aan de Algpmeene Staaten als ook aan de Staaten van Holland, overgaf, zynde van dezen nadrukkelyken inhoud: HOOG MOGENDE HEEREN! TWanneer bet begin van het voorleden Jaar, deze Staat op het onverwagtst door de Franfche Wapenen was aangevallen, en de Vyand in een zeer korten tyd genadert was tot aan het laatfte Frontier der Provincie van Holland, oordeelde Ik, dat Myne verplichting in de onderfcheiden posten aan My toevertrouwd, vorderde,dat Ik aan Uw Hoog Mogenden moest openleggen Myne bedoelingen, en de gronden van Myn vertrouwen op de redding van het Vaderland. Dit heb Ik gedaan in een voorftel ter Vergadering van Uw Hoog Mogenden op den 28 February 1793, en ik heb het onuitrpreekelyk genoegen gehad, van te zien, hoe in dat critiek oogenblik, de moed van de Natie is opgewakkerd, boe sGra- venha3e. I  M NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GttA- VENHAGE. Voorftel van der, Prins Erfftadhouder, / hoe de harten en handen der Ingezetenen zig vereënigd hebben, hoe de Bondgenooten van den Staat kragtdadig hebben medegewerkt, en hoe het God behaagt heeft langs wegen, die Wy niet konden voorzien , een blyde uitkomst te geeven, zo dat de Vyand van Onze Grenzen is verdreven, en de overwinnende Wapenen van den Staac, met die • van deszelfs Vrienden en Geallieerden, bet toneel des Oorlogs tot "op des Vyands Territoir hebben verplaatst. Wy beleven nu wederom , Hoog Mogenden Heeren! een verwonderlyke ommekeer van zaaken, zo dat de verkregen avantagës vöor het grootfte gedeelte verlooren zyn ; dat dezelve Vyand wederom is doorgedrongen, en op Onze Frontieren is aangevallen, en Wy, in plaats van een offenfiven Oorlog te voeren, Ons met Onze eigene defenfie moeten bezig houden. Het is in zulke om Handigheden, dat alle die een meerder of minder deel hebben in het beftuur der publieke zaaken, onbewimpeld voor hunne gevoelens moeten uitkomen, de goede Ingezetenen met cordaatheid voorgaan , en op die wyze het onderling vertrouwen vestigen, zonder het welke een Land niet kan behouden worden. Met dit oogmerk, verfchyne Ik dan wederom in deze Vergadering, om aan Uw Hoog Mogenden Uit grond Mynes harten te betuigen, dat ik bereid ben en vastelyk befloten heb, om,onderfteund door de wyze en kloekmoedige befl uiten van Uw Hoog Mogenden en die der Heeren Staaten van de refpecliye Provinciën , goed en bloed op te zetten voor de verdediging des Vaderlands ; om te verklaaren, dat Ik verre ben van te wanhoopen aan de redding van den Staat, wanneer wy met verdubbeling van moed en itandvastigheid, in vertrouwen op den Goddelyken byftand, de middelen gebruiken, die voorhanden zyn ; en om Uw Hoog Mogenden te verzekeren, dat Ik het verzuimen van die middelen, en alle ontydige vreeze aan-  JAARBOEKEN, July, 1794. 859 aanzie als de gevaarlykfte flappen, die tot bewerking van den gewisfen ondergang des Vaderlands kunnen gedaan worderi. Ik wil nu, zo weinig als in het voorleden Jair , het gevaar verkleinen; de waare kennis van het gevaar is zelfs nodig , om de meest mogelyke kragt aan derefiftentie te geeven; maar, wanneer Wy de Hiftorie van Onze Republiek raadplegen, zullen Wy ómftandigheden aantreffen, by welke de tegenswoordige als uit het oog verdwyrien. Onze braave Voorouders hebben de Vryheid en Onafhankelykheid bevogten in het midden van zulke beklemdheden, dat 'er van de meufchelyke kant geen uitkomst té wagtén fcheeri, en met dit- alles verwierpen zy alle flaaüwhartige voorflagen, die hun gedaan wierderi; zy rekenden het nog veel veiliger de gevaaren van den Oorlog te tarten , dan door een geveinsde Vreede bedrogen te worden; zo lang Koning Philips en zyne Aanhangers als Vyanden moeiten aangemerkt worden, hadden Onze Voorouders zig alleen te verdedigen tegen önenbaar geweld ; maar, wanneer de Vyanden, in fchyn, Vrienden en Broeders Waren geworden, zouden de Wapenen van bedrog, verleiding en omkooping oneia • dig gevaarlyker werktuigen zyn geweest, dan dié van den Oorlog. Of zouden ook de tegenwoordige ómftandigheden erger zyn dan in het Jaar vin (67^, toen niet alleen enkele »Steden, maar drie van de Provinciën van het Bondgenootfchap, door den Vyand waren bverheerd ; of in het Jaar 1747 , toen geheel Staats^ Vlaanderen en het ilerke Bergen op den Zoom verlöreü was; of eindelyk in het Jaar 1703, waar van de gebeurtenisfen nog versch in ieders geheugen liggen? hebben Onze Voorouders of Wy, toen den moed niet verboren, hoe zeer zoude men zig tegenwoordig niet fchuldig maaken aan lafheid, indien Wy de verdediging van den Staat met ilappe handen aangreepen. Vcrgelyken wy de middelen ter verdediging 4 M m m dief 'sGra-- venhage. Voor ft el van den Prins Erfftadhouder.  8Go NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. Foor/lel van den Pi ins Érffladhoudcr* i I c \ \ c k V tl ' v d h C v d v P g O \ » V die de Republiek tegenwoordig kan gebruiken, met die van voorige Oorlogen, dan zyn Wy zeker niet minder in ftaat en voorbereid , om eene attaque af te weeren, dan in de meefte der opgenoemde tyden, Het grootlte gedeelte van Onze Frontieren is gedekt, en word nog verder in ftaat gefield: Wy hebben eene Armée, die zig in twee Campagnes beroemd gemaakt heeft door haare dapperheid, en die het des te meer zal doen, wanneer ze voor Haardfleden en Altaaren moet ftryden; de bereidwilligheid en courage van Ons Scheepsvolk heeft dg in 17935 en nu wederom een welverdienden oem verworven. De Republiek heeft Bondgenooten, die, zo veel ninne eigen omflandigheden het toelaaten, haar :ullen byfpringen, maar het geene oneindig meer :egt, dan op menfchen hulp te bouwen, de God 'an Hemel en Aarde is zo dikwyls tot Onze redüng opgekomen , wanneer de uitzigten flik doner waren, dat Wy in dit tydltip ook nog grond ebben, dat Wy in Hem kloeke daaden zullen oen. Zyn 'er ondertusfchen in de Republiek zule verbasterde Nederlanders, die naar de komst an den Vyand wenfehen, om dat ze daar in meeen te vinden het werktuig, om haare particuliere Taakzugt te voldoen; die even daarom hunne Mes-Ingezetenen kleinmoedig maaken, alleen om en de Wapenen uit de handen te doen valien: laat >ns dezelve als binnenlandfche Vyanden befchouen, en met geene mindere attentie op hunne misidige bedoelingen het oog hebben, dan op die m de buitenlandfche VyandenHet vredelievend fysthema, het welk deze Rejbliek, als een commercieerende Staat, altoos aanskleefd heeft, houde Ik voor het beste dat haar mvenieert; maar de Hemel bewaare Ons , dat 7y de Vreede zoude begeeren ten koste van On: veiligheid en onafhankelykheid! moeten Wy :ze onfchatbaare Voorrechten verliezen door eene yandelyke overheering, dan zyn Wy te beklaa- gen,  - 4 JAARBOEKEN, July, i7M. gói gen, maar zo Wy dezelve vrywillig uit vreeze opgeeven , dan zouden Wy de verachting der Natien worden. Het is waereldkundig, dat deze Staat geen oorzaak tot Oorlog aan Frankryk gegeeven heeft; dit Volk mogt den Christelyken Godsdienst in den haa ren vervolgen; den alouden throon hunner Konin gen om, verre werpen j over de Vryheid, het \ Leven, de Eigendommen hunner Medeburgeren/ willekeurig befchikken; Onze Staat zag het met eene hartelyke aandoening van medelyden, maar had geen de minfte gedagten, om den Oorlog aan de Opinien van dit misleide Volk aan te doen: niet tegenftaande Onze gematigdheid, zyn Wy op het onverhoedst aangevallen, en deze aanval is voor af gegaan door een Decreet van de Nationaale Conventie, uit het welk confteert, dat de rede van deze verfchrikkelyken Oorlog is , om alle Landen en Volken gelyk te maaken aan het ongelukkig Frankryh, dat is, den Godsdienst Onzer Vaderen te vernietigen, en de Grondwetten van den Staat, de Zuilen Onzer waare Vryheid, om te keeren; en deze zyn Hoog Mogende Heeren ! de onderwerpen, waar over men in Capitulatie zou moeten komen, indien men, ingevolge het oogmerk van den Vyand, den Oorlog zou willen eindigen; maar het zyn ook even deze onderwerpen , die nooit kunnen of mogen aan eenige onderhandeling ftibjedl gemaakt worden, dan alleen om dezelve te mainti* neeren en te verfterken. Ik. voor my kenue geen middelweg tusfehen kloekmoedig te ftryden en lafhartig te bukken, en Ik twyffde geen oogenbük aan de keuze van Uw Hoog Mogenden, van de Staaten der Provinci< n, I en van alle welmeenende in het Land ; dat dan een ieder, van welke denkwyze in het Godsdienftigeof Burgerlyke hy ook zy, ^indien hy maar geen Vyand is van zyn. Vaderland en van zyn eigen belang,} zig vereenige rondom de zaak des M m m -2 Va- 's Gr&- VF.NHAGE. Voorftel 'an den °rins ïrfftad» 1 ouder-.  864 NIEUWE NËDERLANDSCHË 'sGrA- VNH.v GE. Voorftel van dei prins Erfjlad houder. Vaderlands; dat eenieder in zynen kring dezetvd helpe befchermen naar zyn vermogen; dat de nodige Geldmiddelen aan den Staat worden verfchaft, en Ik heb hope, ja ik mag meer zeggen, ik heb vertrouwen, dat Wy ons zullen kunnen verdedii gen, en, onder den Goddelyken zegen, de Eer en en voorfpoed der Nederlandfche Natie handhaven. ■ Zie daar, Hoog Mogenden Heeren! het geene Ik oordeele verfchuldigd te zyn aan de gantfche Natie , waar onder Ik geboren en opgevoed ben, voor wier onaf hankelykheid een groot aantal Myner Voorouderen hun leven ten besten gegeeven hebben, voor welke Ik zelfs gereed ben het Myne op te offeren, en voor welke Myne beide Zoons reeds getoond hebben niet onwaardig te zyn den naam, dien zy dragen. Ik verzoeke niets anders dan de medewerking dier zelve Natie, en de belooning van My en Myü Huis zal zyn, haar Vryheid, haar Onaf hankelykheid, haar beftendig geluk. (Jfas geieekend W. PRINS van ORANGE» • 'sHage, den 14. July 1794* Hunne Hoog Mogenden namen terftond daarop het navolgend befluit: EXTRACT uit het REGISTER der RESOLUTIEN van de Hoog Mogende Heeren STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Maandag den 14 July 1794- Zyne Hoogheid den Heer Prins van Orange en N asfau, ter Vergadering gecompareerd zynde,  JAARBOEKEN, July, 1794. 863 de, heeft mondeling gedaan, en vervolgens fchrif telyk overgegeeven de Propolitie hier na volgende geïnlèreerd. ( Fiat in/èrtto» Waarop gedelibereerd en door de Heeren Gede-" puteerden van de refpeclive Provinciën eenpaarig aan Hoogstgedagte Zyne Hoogheid betuigd zynde,J derzelver opregte deelneeming in de cordaate en * edelmoedige Sentimenten, in de voorfz. Propofitie op eene zo treffende wyze gemanifefteerd, met verklaaring, dat zy niet twyffelden, of de Heeren Staaten hunne Principaalen zouden even bereid bevonden worden, om in het tegenwoordig tydftip, gelyk by voorgaande gelegentheden, hunne pogingen by die van Zyne Hoogheid te voegen , en met Hoogstdezelve Goed en Bloed op te zetten tot verdediging en behoud van het Vaderland: hebben Hun Hoog Mogenden wyders, by monde van den Heere Van Schuylenburg, ter Vergadering prsfideerende, Hooggemelde Zyne Hoogheid verzekerd, dat Zy, in overweeging neemende , de gronden van vertrouwen in de meergemelde propofitie na waarheid ter neder gefield , even verre zyn van te wanhoopen aan de redding van den Staat, maar in tegendeel zig durven vleien, dat de aangewende middelen van verdediging, en om den Vyand verder te keer te gaan, onder den Godlyken zegen, met een gewenschten uitflag bekroond, en door dezelven de eer en voorfpoed der Nederlandfche Natie gehandhaaft zullen worden; dat zy met meergemelde^ Zyne Hoogheid alle ontydige vrees en het verzuimen van die middelen aanzien als de gèvaarlykfte flappen, die tot de bewerking van den gewisfen ondergang des Vaderlands kiusnen gedaan worden: en dat zy die geenen, welken naar den komst van den Vyand wenfehen, en hunne Mede-Ingezetenen kleinmoedig zoeken te maaken, om hun de Wapenen uit de handen te doen vallen, allezints befchouwen als BinnenMmm 3 land- sGra- >enha!e. leJI. der itaaten 1 jene•aal op oorfz. roorfiel.  864 NIEUWE NEDÊRLANDSCHE 'sGra- venhace. Be/I. der ■Staaten Generaal op voorfz. Voorftel. EX- landfche Vyanden, wier misdaadige bedoelingen met geen minder attentie behooren nagegaan te worden, dan die van de buitenlandfche en opcnbaare Vyanden. En is wyders goedgevonden en verdaan , de voorfchreeve Propolitie ten fpoedigften te laaten drukken, en eenige Exemplaaren daar van aan de Heeren Staaten van de refpective ProviDcien, mitsgaders aan Drost en Gedeputeerde Staaten van de Landfchap Drenthe toe zenden. , Accordeert met voorfz. Register. Vervolgens is hier omtrend by de Pro' vincie Holland befloten, zo als is af te nemen uit het navolgend EXTRACT uit het Register der RESOLUTÏEN , van de Hoog M'ogende l keren STA ATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Sabbathi den 26 July 1794. T}e Heeren Gedeputeerden van de Provincie vaa * Hollanden West-Friesland, hebben ter Vergadering ingebragt cn laaten leezen de Refolutie vaa de Heeren Staaten Hunne Principaalen, daar by openiDg doende van derzelver gevoelens omtrend den'tegenwoordigen toeftand van zaaken ; in antwoord op Hun Hoog Mogenden Misfive van den 14 dezer Maand, waarby aan Hooggernelde Heeren Staaten was toegezonden de Propofitie van Zyne Hoogheid, raakende het zelfde fubjecl; volgends de voorfz. Refolutie, hierna geïnfereerd.  JAARBOEKEN, July, 1794. 80*5 EXTRACT uit de Refolutien van de Heeren STAATEN van HOLLANDe«WEST FRIESLAND, in Hun EDELE GROOT MOGENDEN Vcrgadering geno-. meti op Salurdag den 26" July 1794. 1 By refumptie zynde gedelibereerd opde'Misfivej van de Staaten Generaal, met de Propofitie van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den 14 dezer ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden gedaan , be« trekkelyk de omftandigheden, waarin zich de Republiek , uit hoofde van den Vyand op de Frontieren'van den Staat, tegenwoordig bevindt: hebben de Heeren van de Riddcifcnap en Edelen, mitsgaders de Heeren van de reipecfive Steden, uit naam en op fpeciaale last. van Burgemcefteren en Vsoedfcbappen derzelver Steden, eenpaarig verklaard; dat zy, in de voorgemelde Propofitie, wederom hebben gevonden een herhaald bewys van de edelmoedige gevoelens - welke Zyne Doorluchtige Hoogheid altoos hebben bezield, en met hec grootfte genoegen en erkentenis gezien hebben de betuiging van Hoogstdeszelfs bereidwilligheid, om Goed en Bloed voor de verdediging des Vaderlands op iezetten. Dat het nadeel, het welk Zyne Hoogheid reeds door dezen Oorlog in Zyne Goederen en InkomRen geleden heeft, en de gevaaren, waar aan beide deszelfs heldhaftige Zoonen zich zo grootmoedig hebben blootgefiteld, geen twyffel deswegens, (al waren 'er geen andere bewyzen vaorhanden,) zelfs aan Zyne Vyanden kunnen overlaaten. Dat Hun Edele Groot Mogenden het dan ook befchouwen, als de pligt van allo eerlyke Regenten en Ingezetenen, dat is van allen, die Godsdienst, Vaderland, Vryheid eu Voorrechten li-'f hebben, en «jch niec door iedele en nijtsbeduidende klanken Mmm 4 beo¬ 's Gra- /enha3b. lef. van -hlland p 't foor ft el  168 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Ref. van Holland op 't Voorflel van Zyn Hoogh. i 3 t 1 i f c ouverture bsdankt, en eenpaarig verklaard, voor zig volkomen met dezelfde fëntimenten in te ftemraen, en ook geen zin ts te kunnen twyffelen, of de Heeren Staaten hunne Prineipaalen zouden in alle opzichten, nevens Zyne Hoogheid en de Heeren Staaten van Holland, al wat in Hun vermogen is, bybrengen, om den Staat met alle magt by ta fpringen. En is voorts goedgevonden en verftaan , dat Copie van de voorfz. Refolutie van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland , aan de Heeren Staaten van de zes overige Provinciën, mitsgaders aan Drost en Gedeputeerde Staaten van ie Landfchap Drenthe, met eene Misfive tot gei lei, zal worden toegezonden. Accordeert met voorfk. Register. De Provincie van Utrecht, uitte haare jevoelens deswegen aldus: MISSIVE van de -Heeren STAATEN van den Lande van U~ TRECHT. HOOG MOGENDE HEEREN 1 In onze Vergadering zynde overwogen, Uw Hoog 1 Mogenden Misfive, gefchreven in 'sHage den 4 dezer, dienende ter communicatie van eene 'ropofitie, by Zyne Doorluchtige Hoogheid den 3eere Prinfe Erfftadhouder, ter Generaliteit geiaan; apprehendeereu wy niét minder als Uw loog Mogenden, de zorgelyke omftandigheden, ?aarin dit Gemeenebest nu wederom , door den oorfpoed des Vyands is gebragt, en waar door by ene onvoorziene keër van zaaken, de maatregelen er Hooge Bondgenooten, in zo verre zyn te leur efteld, dat de Wapenen der Franfche Conventie op  JAARBOEKEN, July, 1794. 869 op nieuw de Grenzen van dezen Staat zyn genaderd; dan tevens overleggende al het geene in dezelve zo zonderlinge als onrechtvaardigften Oorlog, tot hier toe is voorgevallen, en de kommerlyke fituatie, waar uit het Vaderland door de byzohdere beftiering des Allerhocgften, in het voorledene Jaar js gered geworden, hebben wy ook geene mindere verwagting , dan Uw Hoog Mogenden en Zyne Doorluchtige Hoogheid, dat wederom alle gepaste middelen gcëmployeerd wordende, die zelfde beftieringe des Allerhoog/ten, ons Gemeenebest verder zal doen ftaande blyven, in weerwil van al het ge weid, en de onrechtvaardigfte poogingen, welke daar tegens worden aangewend - door eenen Vyand, die alle banden van Godsdienst en Menfchelykheid in zyn eigen Land verbreekende, het toelegt, om alle andere Natiën mede te doen participeeren in de rampen en elendens, welke hy zig zelve heeft berokkend, en nog daaglyks doet ondervinden; en ofichoon het by ons buiten twyffel ftond, dat Zyne Doorluchtige Hoogheid tot 'sLands behoudenis niets onbeproefd zoude laaten, maar op het voetfpoor van Zyne Doorluchtige Voorvaderen, uit al deszeifs vermogen medewerken , tot reddiug vda het Vaderland, en wat daar in dierbaar is; zo verftrekt het ons egter tot een üy zonder genoegen , dit voornemen aan Uw Hoog Mogenden wederom te zien aangekondigd, door Hoogstdeszelfs Propofitie, waarin zo duidelyk alles word opgenoemd, het geen in dezen tyd de Uooge Bondgenooten benootd aan te moedigen, om de h'ndeo in een te flaan, tot redding en behoudenis van dezen vryen Staar, dat wy onnodig agten hier meer by te voegen, als alleen de verzekering van onze oprechtfte gevoelens, om daar toe uit al ons vei mogen mede te ■ werken, gelyk wy daD ook bevorens meermaalen zulks aan Uw Hoog Mogenden hebben gedeclareerd,, en ook vermeenen , ons te kunnen beroe pen op de keonisfe van Uw Hoog Mogenden, dal deze Provincie niet nagelaten heeft te confenteere» et 's Gra- venhA- ge. Brief van de Siaaltn van Utr. op vonrfz. Foorjiel,  870 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«Gra- venhace. Brief van de Staaten van Utr. op veorfz. VoorfieU K 1 ] 1 1 \ 1 ] i en prompt te fourneerên tot alles wat ter defenfie van den Lande, by Uw Hoog Mogenden, en Zy-? De Doorluchtige Hoogheid nodig geoordeeld is, aangewend te moeten worden ,en waar in wy Uw Hoog MogendeD verzekeren, dat wy, zo veel onze kragten toelaaten, zullen tragtcn te continueeren, ver-? maanende en exhorteerende onze Mede - Bondgenoten , om insgelyks alle daar toe promptelyk te con-r curreeren, aangezien tegens eenen magtigen en activen Vyand geene langduurige deliberatien, maar prompte Refolutien en Executien van alle gepaste middelen van utiliteit kunnen zyn; wy hoopen ook, dat alle de goede Ingezetenen eindelyk eens zullen gelieven te begrypen, dat het thans de tyd niet is, om te disputeeren over de differente byzondere begrippen, welke by ibmmige,nog plaatze vinden, maar dat alle waare Vaderlanders verplicht zyn, uit al hun vermogen met ter zydeftelling van alle differenten mede te werken, en de handen in een te flaan, tot redding van het Vaderland, met het geeq daar in aan regtgeaarde Nederlanders, op het voetfpoor van haare braave Voorouderen, dierbaar zyn moet, en dat, zo onverhoopt fommige Ingezeten oen, uit wraakzugc of andere verkeerde begripDen, de ruïne van het Vaderland zoude verkiezen, roven deszelfs bloei en voorfpoed, de zodanigen ds Vyanden van, dezen Staat en ontaarde Leden ?an de Menfcheïyke Maatfchappy moeten worden ongemerkt en tegen gegaan. Wy neemen met alle dankzegginge aan, de Derlaratie van Zyne Doorluchtige Hoogheids welmeeïende poogiDgen en voornemens ter behoudenisle ?an den Lande , waarin wy niet twyftelen , of loogstdezelve zal verder continueerén uit al zyn 'ermogen werkzaam te zyn; gelyk wy dan ook >y deze gelegenheid niet willen voorby gaan, met laakbaarheid te erkennen, den meer dan gewooien iever en activiteit, welke de beide Heeren }rinfen van Oranje, aan het hoofd der zig diftinueerende Troupen van den Staat hebben betoond en  JAARBÖËKÈN, >/y, 1794- 871 ëfi nog fteeds betoonën tot behoud van het Vaderland , en waar door Hóogstdezelve niet minder eer en roem aan het Doorluchtig Huis van Oranje aan-1 brengen, als haare onfterffelyke Voorouders by den Lande hebben verworven, Wy eindigen deze in die Bede, dat de God van Nederland zal behagen, alle deze aan te wenden cnbereids'aangewende pogingen van'sLands Overheden en Ingezetenen , met zyn alles vermogenden Zegen te bekroonen, ten einde eenmaal alle verwarringen ophouden, de goede ordre in !de Menfchelyke Maatfchappyen herleven, en het menigvuldig bloedvergieten door een eerlyke en veilige Vreede een einde hebben moge, en daar door de bloei en welvaart der Natiën, ook van dit Gemeenebest, herfteld werden en beftendig zyn moge. Hier mede. Hoog Mogende Heeren 1 beveelen Wy Uwe Hoog Mogenden in de befcherminge van God Almachtig, dien wy bidden dezelven te conferveeren in goede en voorfpoedige Regeeringe. (Onder fiond,) Uw Hoog Mog. zeer goede Vrienden , De Staaten van den Lande van Utrecht. (Was geparapheert,) W. E. DE PERPONCHER, Vc ( Lager fond,) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,) H. A. LAAN. Gefchreven te Utrecht, den 24 July 1794. Zi s GrA-] fENHA3E. Brief \>an dc Staaten van Ulr, op voorfz. VoorfteL  87a NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGba- venhage. Brief van g Dreiuht enz. \ Zie hier ook het fchryven van 't Land» fchap Drenthe oourend het zelfde onderwerp. MISSIVE van DROST en GEDEPU TEERDE STATEN der Landfchap DRENTHE. HOOG MOGENDE HEEREN! TJwer Hoog Mogende Misfive van den 14 dezer. nevens eenige gedrukte Exemplaaren van de Propofitie, door Zyne Hoogheid den HeerePrinfe van Oranje en Nasfau, ter Vergadering van Uw Hoog Mogenden die zelve dag mondeling gedaan, en vervolgens fchriftelyk overgegeven, by ons op zyn tyd ontvangen zynde, hebben Wy, na Uw Hoog Mogetiden voor derzelver attentie bedankt te hebben, niet willen afzyn Uw Hoog Mogenden te refcribeereo: Dat wy met genoegen en aafldoeninge, zo uic Uwer Hoog Mogenden bovengemelde Misfive, als uit de Propofitie van Zyne Doorluchtige Hoogheid , gezien hebbende de regt Vaderlandslievende fentinienten, die en Uw Hoog Mogenden en het Eminent Hoofd dezer Republiek bezielen, en vertrouwen op de Goddelyke Voorzienigheid aan de behoudenis van den Staat, hoe douker bet vooruitzicht ook wezen mag , 'geenzints wanhoopen, maar met Uw Hoog Mogenden en Zyne Door. luchtige Hoogheid volkomen infterrimen, dat een verduobeling van moed en fiandvastrgheid , (waar van het gedrag on/er Vaderen, in zo menig hag:hc!yke\en niet min gevaarlyke tyd (lippen , de Teffendfte voorbeelden opleveren,) onder 'sHemels Zegen, gepaart met Eèndragt, de zekerde niddelen van redding aan de hand zullen geeven: ;n 't is uit overtuiging van die waarheid 5 Hoog Mogenden Heeren! dat wy Uw Hoog Mogenden van  JAARBOEKEN, july, 1794. 873 fan onze bereidwilligheid, om desnoods, nevens' de andere Bondgenooten, alles voor Godsdienst1 en Vryheid op te zetten, ten fterkften durven< verzekeren; en verders, dat wy de zoekers van nieuwigheden fteeds in 't oog blyvende houden,' teffens niet zullen nalaaten , ingeval binnen èezei Landfcbap, ('t geen wy naauwlyks vermoeden zulke ontaarte menfchen mogten gevonden wor-' den, die om aan hunne byzondere wraakzucht te voldoen, na de komst van den Vyand verlangen, derzelver misdaadige poogingen tegen te gaan, door alle zodanige middelen , als wy ten dien einde meest gefchikt zullen oordeelen. Waar mede Hoog Mogende Heeren! Wy Uw Hoog Mogenden beveelen in Godes heilige protectie. {Onder ftond,~) Uw Hoog Mogendeu Dienstwillige Dienaaren, Drost en Gedeputeerde Staaten der Landfchap Drenthe. (Was geparapheert,) D. O. van SCHWARTZ, Vt. {Lager flond,') Ter Ordonnantie van dezelve, ( Was gcteekend,) W. H. HOFSTEDE. Asfen, den 26 July 1794. Een sGka- ie. )rief an Drenthe nz.  ^sGra- venhace. KÉISSÏVE van de Heeren STAATEN VAN GELDERLAND. HOOG MOGENDE HEEREN! In onze tegewoordige Èxtraordinaris Staatsvergadering, hebben wy onder andere (lukken ontvangen Uwer Hoog Mogende Misfive , gefchreven in den Hage den 14 dezer maand, waar by Uwé Hoog Mogende ons hebben gelieven mede te deelen eenige gedrukte Exempiaaren van de Propofitie van Zyne Hoogheid, in Uwe Hoog Mogende Vergadering, ten zeiven dage , mondeling gedaan , en vervolgens fchriftelyk aan Uw Hoog Mogenden overgegeven; gelyk mede-Uwer Hoog Mogenden Misfive van den 26 dezes , houdende communicatie eener Refolutie van de Heeren Staaten van Holland en Westvriesland , waar by op eene plegtige wyze openleggen derzelver Vaderlandlievende gevoelens, onltfent deti tegenwoordigen ftaat van zaaken. Wy kunnen thans niet afzyn Uw Hoog Mogenden te bedanken , voor de communicatie dezer Propofitie, en van de Kefolutfe der Heeren Staaten van Hollmd en Westvriesland op dezelve , en Wy betuigen met een byzonder genoegen daar in gevonden te hebben , een doorflaande bewys van recht Vaderlandlievende éh edelmoedige fentimeoten, door Hoogstgedagte Zyne Hoogheid zo trefFelyk aan den dag gelegt. ^ 874 NIEUWE NEDERLANDSCHE Een weinig later kwam ter Vergadering der Algemeen e Staaten de brief in, van de Staaten van Gelderland op meergemeld voorftel van den Prinfe Erfftadhouder , aldus luidende:  jAARBÖËK'ËM, fuïji 17044 Èf§ ï)e zügt , die Wy met Zjfae Kdogheid hebben voor het behoud van dezen Staat, Vryheid eti Godsdienst , opgebouwd in het bloed Onzer rocürugtige Voorouders , fen tot nog toe, onder Gods genadigen Zegen, vOorfpcedig geèonferveert , doed ons derhalven niet draalen, om onze waare gevoelens op den zo gewigtigen inhoud deezer Propofitie aan Uw Hoog Mogenden ópen te leggen. Wy (temmen dan gereedelyk met Uwe Hoog Mogenden in de gronden van vertrouwen, door Zyne Hoogheid in dezelve ter neder gefteld : en offchoon Wy ten vollen overtuigd zyn van de zörgelyke bmftandigheden , waar in de Republiek nu Wederom , door den voorfpoed des Vyands is gebragt* en waar door by eene onverwagte keer van zaaken, de maatregelen der Hooge üondgenooten , in zo verre zyn te leur gefteld, dat de Wapenen dér Franfchen op nieuw de Grenzen van dezen Staat zyn genaden, die by het een of ander toeval eene totale fubverfie van het lieve Vaderland bedreigen: Zo zyn wy egter ook niet minder gêconvin* teert, van de regtvaardigheid ran de zaak der? Republiek, en van de onvermydelyke verpligting van alle de geenen , aan wien de zorget om voor het welzyn van den Stait te waaken, is aanbevoolen, van alle kragten in te fpannen tot behoud van het dierbaar Vaderland; en wy betuigen mitsdien met Uw Hoog Mogenden verre te zyD van de wanhopen aan de redding van den Staat , hoe zeer thans ook in het naauw gebragt. In tegendeel, Wy durven Ons met Uw Hoog Mogenden en met Zyn Hoogheid vleyen, dat* wanneer de middelen van verdeiediging, die nog voorhanden zyn , met verdubbeling van moed ea ftandvasügtieidj in vertrouwen op dért Na» Qod- 's GrA* vepsha» ge. Brièf van Geldei land o/> 't Vöorftel van Zytïó HoogJh  %lé NIEUWS NEDERLANDSCHE 'sGïlAVENHA"GE. Brief yanGet der lam op 't yöorflei van Z\fte Hoogh, Goddelyken byltand , by tyds worden gebruikt? en aangewend, dezelve, ;onder dien Goddelyken Zegen, met eenen gewenschten uitflag zullen worden bekroond. Terwyl Wy met Zyne Hoogheid alle ontydige* -vrees, en het verzuimen van die middelen, of l het te laat en te traag adhibeeren van dezelve,' aanzien als de gevaarlykfte flappen, die tot de bewerking van den gewisfen ondergang des Vaderlands kunnen gedaan worden , en Wy het ook veel veiliger rekenen-, de gevaaren van dert Oorlog te tarten , dan door eene geveinsde Vreede bedroogen te worden» Gelyk Wy daarom ook zodanige onwaardige Nederlanders, welke, ofte door ingebeelde Vryheid ongelakkiglyk vooringenomen, ofgedreeven door verfoeyelyke oogmerken, ira de komst van den Vyand wenfchen j en hunne Mede-Ingezetenen kleinmoedig zoeken te maaken5 om hun de Wapenen uit de hand ie doen val. len , alleziots befchouwöu als binnenlandfche Vyanden van dezen Staat, wier misdaadige bedoelingen met geen minder attentie, dan die ran de buitenlandfche Vyanden , béhooren te' worden nagegaan. Uw Hoog Mogende kunnen- derhalven geperfuadeerd zyn, dat Wy het voor onze aangelegenfte devoiren zullen houden, ons te beyveren, om aan het falutair oogmerk van de voorfchreeve Propofüie te beantwoorden, en om op den nood van het Vaderland tot alle zodanige efBca» Cieufe voorzieningen, met de andere Bondgenooten mede te werken, welke tot foutien van de gemeene zaak, in dit hachelyk tydsftip zonder uïtftel moeten worden geadhibeert, volvaardig zullen bevonden worden, tot verdeediging. Van dit Ons gewenschte Land, en tot behoud van den Godsdienst onzer Vaderen, en van de waare Vryheid ,. de twee Zuilen van dit Ge me-  JAA RB dS KEN, July ', 1794. 877 merebest, ze'fs Goed en BJoed op re zetten. r Intusfchen hebben Wy met een treffend ge noegen, uit de Refolutie van de Heeren Sraa ten van Holland en Westvriesiand-., en uit de Misfive van de Heeren Staaten. 'sTands van Utrecht,1, mogen zien, dar Hooggemelde Heeren Staafn het haare mede gewillig daar toe zullen contribueeren. , En Wy mogen ook geenzins twyffelen, of de Heeren Sta:iten der andere Provinciën zulleu haare denkwyze, onrrend deze Propofitie van Zyne Hoogheid, op gelyke Vaderlandlievende wyze manitesteeren, en, al wat in hun vermogen is, by brengen om den Staat in deze periculeufe oogenblikken, daar i\% een active en geweldige Vyand op de Frontieren bevind , met alle.magt bytefpringen, en .met eenen cordaateii yver alles aantewenden , waar door de Repu» bliek moge'worden in ftaat gefield,; om onder de kragtdaadige medewerking van Zyne Hoogheid, en onder de aanvoering zyner helcihaftigeZo >nen, aan het hoofd der zich distingucerende Troepen, den Vyand manmoedig af te keeren, en den Va» dérlyken grond, van voet tot voet te betwisten. En hier mede befluitende, zullen wy den God Cnzer Vaderen , die zo dikwils tot onze redd'ng is opgekomen, wanneer de uitzichten ftik dnker waren, die meermalen miraculeufelyk de Republiek heeft beveiligt, ,eh die dit gewenschte; Land uit, de bekommerlyke fituatie, in hec begin ,des yoorleeden jaars, door Zyne byzondere beftiering, heefr gered, vieriglyk bidden, de poogingen en middelen, welke door Uw Hoog Mogenden, en door de gezamentlvke Bondgenooten, tot het behoud van het lieve Vaderland , Godsdienst cn waare Vryheid, worden gebezigd, miisgaders de werkzaatne zorg, yver en bellier van Zyne Hoogheid, genadig te willen zegenen, en allez'nts den gewenschten uit» flag te doén hebben, ten einde de eer, -oorNnn % fpoed 'sGra- vknha" ge. Brief i>a>3 Gel* der land op *t. 'oorftcl 'an Zyne Hoogh,  'sGftAVESHAGE» 878 NIEÜWB NEDERLANDSCHE fpoed en bloei der Nederlandfche Natie, in het byzonder herfteld en gehandhaafd mogen werden , tot in lengte van dagen. Hoog Mogenden Heeren , wy bevelen Uw Hoog Mogenden in Godes heilige protectie* (Onder floud,') Uw Hoog Mogenden goede Wanden, De Staaten des Furstendoms Gelre en Graaffcbap Ziuphen. (Laager Jïond) Ter Ordonnantie van dezelve, QFas geteekend,) J. IN DE BETOUWV Gefchreven te Nymegen , den 01 July 1794. 't Was dan van 't uiterfte belang, niet ai?, leen de redenen van bekommering te gevoelen, maar zo veel mogelyk die middelen te beramen, welken gefchikt konden worden geoordeeld,om 't gevaar af te keeren; en deze middelen kwamen wederom, zo als altyd , op het opbrengen van geld te huis. Zie hier deze Publicatie van de Staaten van Holland, van den 15 July 17.94, "TV Staaten van Holland en Westvriesland, alle de geenen, die dezen zullen zien of hooren leezen, falut: alzo Wy in ervaring zyn Se-  JAARBOEKEN, July, 1754, 879 gekomen, dat verfcheiden Ingezetenen, met opxigt tot ons Plakaat, den 3 April 1793, op de heffing der tweemaal Cénhonderdften Penning, geëmaneerd, verfeeren in een verkeerd begrip, dat, naamiyk de eodanigen, die boven'de twee duizend vyf honderd Guldens gegoed zyn , de tweemaal éénhonderdften Penning niet verfchuldigd zyn, dan van het geene zy boven de voornoemde fom kwamen te bezitten ; daar integendeel onze intentie geene andere is geweest, dan dat alle Ingezetenen , die boven deztlve fom gegoed zyn, verpligt zyn van hun geheelen boedel, op den voet van ons Plakaat, en dus ook van de voornoemde twee duizend vyf honderd Guldens , de tweemaal honderdften Penning te fourreeren. Zo is 't, dat Wy gemeend hebben, daar van aan elk en een iegelyk kennigfe te moeten geven » ten einde zodanige Ingezetenen in ftaat te fteüen, op dien voet de Dog resteerende vierde Termyn te voldoen, en tevens te fuppleeren , by die gelegenheid , het gund zy ter goeder trouw, uit hoofde van dat verkeerd begrip, in de drie ee:fte Termynen te weinig hadden gefourneerd; en nademaal Wy verder zyn geïnformeerd, dat fommige perfonen dooreen verkeerd begrip van het vierde Artikel van Ons voornoemde Plakaat, nagelaten hebben, en andere door byzondere toevallen verhinderd zyn geworden, om precies op ydere Termyn te voldoen, en dus den eed volgens het formulier, agter ons Plakaat gevoegd, met geen gerustheid zouden kunnen afleggen: Zo is 't, dat Wy , om deze en andere ons daartoe moveerende redenen, goedgevonden hebben , by alteratie , van het 4 en 20 Artikel, van het meergemelde Plakaat, en van het * formulier van den eed, agter het zelve gevoegd, te ftatueeren , dat de verklaring, onder eede , ^voor veel dezelve nog niet mogte zyn gepresNnn 3 teerd,) 'S GRAVE KHAGK. Public* nopens Geldlief, jing.  £8o NIEUWE NEDERLANQSCtlS °s Gra- ge. Public, nopens Geldlief teerdO i° plaats van tusfehen de derde en vier» de Termyn , zal moeten' worden gedaan' na,?Tie£ afloopen der vierde Termyn ,Wèlke in de maand; September zal plaats hebben, zodanig dien^ólgende,'dar, in de maand October aanflaandej alle de Ingezetenen, die dé ' verklaring, onder . eede,' nog niet hebben gedaan, en die in heé geval zyn,'in her bretde Artikel i en 2, van het voornoemd Piakaat gemeld, zo van de Ste-^ den als het pl?ite Land, (uitgezonderd alleen, de zulken, waar van het oogenfchynlyk blykt, dat zy niet in dat geval zich bevinden; hoëda» nige zyn, ambachtsgezellen, daglooners en dergelyken',) zullen Worden opgeroepen, om té compareren voor Commisfarisfen , om aldaar t ÏD plaats van di n eed, waar van het formulier, agter ons voornoemd Plakaat was gevoegd, te doen, de navolgende verklaaring, belofte en eed: > - - • ': ;' ! ,, Ik verklaare, beloove en zweere, dat „ ik' naar myn beste kennis en Wetenfchap, „ én zo na als my moiglyk geweest is, op ,, den voet van Hun Edele Groot Mogen. s, den Plakaat, van 3 April 1793, den overs, üa8 gemaakt heb, van het zuiver beloop 9, der waarde van alle myne goederen en s, bezittingen,bedieningen en ampten,fu.e* i3 genaamd en waar gelegen, of zynde, ea %i zónder eenige uitzondering, als die by ,-, het voorlchreven Plakaat; en dat ik, ihj' ,j dien ' dezeive overflag en begrooting my 3, gebleken is ^ te bedragen de fomma van twee duizeEd vyf honderd gulden'of daar „ boven 1 van alles ter goeder irouw heb„ be gefourneerd den tweemaal éénhon„ derüften Penning; en dat,'ingevai nader* ! iy hand ïiog ietwts van myne goederen, be» ,, ziaingen ,'bedieningen of ampten , tot * myne k?nnisfe moge komen, dat overge„ ilagen was, ik ook den tweemaal één» i ■ • hón»  JA AR BOEKEN, July, 1754- 8^ honderdften Penning , ten allen tyden ' „ aap één van de Gemeenelands Comptoi- > „ reu zal bezorgen," < Datwydersin deSteden, aïwaar zulks noodig swdc geoordeeld, de oproeping zo tot het doen van het fournisfement, als tot bet betden voor f het resteerende aan het zelve , mitsgaders tot i het afleggen van den eed, te gelyker tyd zal, kunnen gefchieden ; des , dat de Ingezeteren van zodanige Steden , welken, zich mogten herinneren , dat zy , volgens den letter van het voornoemde Plakaat , reeds voor den laatften September alles zouden hebben moeten betalen, verpliat zullen zyn te zorgen, dat zy voorden dag, tegen welke zy zullen worden opgeroepen, of uiterlyk op dien dag, maar voor het afleggen van den eed, hun geheel fournisfement over alle de Termynen , van de tweemaal honderdften Penning zuilen hebben voldaan. Tot gemelde middelen van verdeediging behoort ook het navolgend Plakaat, van dezelfde Staaten, omtrend het presfen van Schuiten en Schepen: De Staaten van Holland en Westvriesland : Allen den genen, die dezen zullen zien of ■hooren leezen,falut,doen te weten: Nadien wy in ervaring gekomen zyn, dat verfcheidt n Schippers en Schuitevoeders, welken tot het vervoeren van Militie, Vivres, Ammunitie of andere Goederen, ten dienfte van den Lande zyn geprest , des niet tegenftaande weigerig zyn gebleven , om zich te laten presfen, of geprest zynde, zich te abfenteren , of anderzins de presfing elufair kwamen te maken , het zy door onderweg langer te blyven liggen,als nodig was, het zy door hunne reizen niet te willen vervorderen. Zo is st, dat Wy Burgemeefteren en Regeer. Nnn 4 der. sGba- enka- :e. toperis Jeïdbef" mg.  88* NIEUWE NEDERLANDSCHE ■s Graven hack. Plucaat nopens 'f pres fen van Schepen | < ( i < 6 '4 f ders in de refpeftive Steden, en de Schoutet» en Gerechten ten platten Lande , niet alleen quahficeeren en authoriieeren , om aan de Geëmployeerden tot het werk der presfing , des noods , de noodige adfilrentie te verkenen ; maar verder orcoDneeren en ftatueeren, dat alle Schippers en Schuitevoarders , zonder onderfcheid , welke tot het vervoeren van Militie, Vivres, Ammunitie of andere Goederen, ten dienfte van dep Lande zullen worden geprest , zullen gehouden zyn , zich met hunne Schepen proroptlyk te doen gebruiken ; op pcene, dat alle zodanige Schippers of Schuitevoerders , welke zonder wettige redenen wei. geren zich te laten presfen , of geprest zynde , zich abfenteren, of op eenige andere wyze de presfing elufoir kwamen te maken , het zy door onderweg langeF te blyven liggen , als nodig is, het zy door hunne reize niet te willen vervorderen, voor de eerfte reis voor den tyd van zes maanden, als Schippers en Sehui tenvoerders, zullen worden gefufpendeert, en. derzelver Schip of Schuit , of zo zy 'er meer heboen, hunne Schepen of Schuiten, voor gelyken tyd aan de ketting zullen worden gejegt", :n daarenboven vervallen in een boete van zes ïonderd guldens; en voor de tweede reis, de 7aóto, uit het Gilde gezet , en daar geen Gü3e is, het varen met hunne Schepen of Schuilen voor altoos gcfnterdiceert zal worden , en iaarenboven nog vervallen in een boete van luizend guldens; en welke boeten zullen worlen geapphceert , een derde teD behoeve vau len Officier , een derde ten behoeve van den Lrmen , en een derde ten behoeve van dea chipper of Schuitvoerder j welke in hun plaats al worden geprest. En op dat niemand hier van. eenige ignorantie ome te pretendeeren, lasten en bevelen Wy, §t deze a.Iom zal worden gepubliceerd en geaf- figeercL  JAARBOEKEN, July, 1794. 883 figeerd, daar zulks behoort en te gefchieden ge-1 bruiklyk is. Gedaan in den Hage, onder het Klein-Zegel, van den Lande , den 18 July 1794. (Onder ftond) Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was geteekendi') A. J. R O Y E R. Zie hier nog eene Publicatie der Algemeene Staaten , omtrend het overbrengen van Vaartuigen naar de Hollandfche en Zeeuwfche zyde, op aannadering van den Vyand. De Staaten Generaal 'der Vereenigde Nederlanden. Allen den geenen, die dezen zullen zien of hooren leezen, falut: Alzo de zorgelyke omftandigheden, waarin het Land zich bevind door de aannadering van een geduchten Vyand, ons noodzaaken om alle middelen aan te wenden, die maar eenigzints tot defenfie en beveiliging van den Staat , en tot verydeling van des Vyands pernicieufe oogmerken zouden kunnen ftrekken, en dat daar toe onder Gods zegen vooral ook moet dienen, by aldien den algemeenen Vyand de Oevers van de Rivieren en Wateren, welke in het diftriét van de Generaliteit zich bevinden, en op de Hollandfche en Zeeuwfche Stroomen uitwateren, naderende, geen Vaartuigen kan bekomen, om dezelve over te trekken. Zo is 't, dat wy, met oogmerk om daarin by tyds te voorzien, hebben goedgevonden te ftatgeereo en ordonneeren, gelyk wy ordonneeren Nnn 5 «n s Gra- 'BNHA« 5E.  'sGr - venha- ge. ' Public. nopens Vaar tui'gen^cnz. 1 ( < < i 1 < I \ 884 NIEUWE NEDERLANDSCHE en ftatueeren by dezen; dat aan allen en een ïe. gelyk, wie hy ook zoude mogen zyn, die eenig Vaartuig, hoe ook genaamd, het zy groot of klein, zoude mogen hebben in de Rivieren en Wateren , welke uitloopen op de Hollandfche en Zeeuwfche Stroomen, voor zo verre die Rivieren en Wateren onder het diftricl: van de Generaliteit zich uitftrekken, dezelve Vaartuigen, op aannadering van den Vyand, of althans op de eerfte aanzegging aan hun daarvan gedaan, zal hebben over te brengen na de overkant , dat is naar Hollandfche of Zeeuwfche zyde; op pcene, dat alle Vaartuigen , welke tegen deze onze heilzaame ordre, binnen zes uuren na de gedaane aanzegging, niet naar die kant zullen zyn overgebragt, except alleen een enkeld Vaartuig op de gepermitteerde en bekende Veeren, van de pasfage niet te ftremmen, en de Vaartuigen, welke voor 'sLands dienst mogten gé;mp{oyeerd worden, welke met een zeker Teken zullen moeten worden voorzien, aanftonds mee de daad zullen worden verbrand en vernield , en boven dien derzelver Eigenaars als Icwalykgezinde, en met den Vyand heulende Ingezetenen, in arrest genomen en na exigenïie 'van zaaken geftraft; wyders verbieden en interdiceeren wy allen en een iegelyk van onse Ingezetenen , den algemeenen Vyand van len Staat , met eenig Vaartuig te adfifteeren , .'eel min in het overvoeren van eenige Militie iehulpzaam te zyn , op prjene van als Verraiers van het Vaderland en Vyanden van den itaat, zonder cönniventie,met de dood te worlen geftraft, en zelfs op de daad betrapt worlende , op (taande voet, zonder forma van 'roGes, te worden opgehangen. En alzo het zoude kunnen gebeuren, dat een >f ander Vaartuig , onze Ingezetenen toebeloorende, buiten hun toedoen of medewering» 't zy by ongeluk, geweld of anderzints ia  JAARBOEKEN, >/y, 1794, 885 fh Vyands handen geraakte, belooven wy mits ! dezen aan de geenen, die in dat ongeluk zouden mogen zyn, by ajdien hy zyn Vaartuig, Voor den Vyand onbruikbaar maakt,niet alleen int "sLands Kas een volkomen indemnil'aüe j wegens zyn verlies , maar daar en boven een* Premie,gefchikt naar de omftandigneden, waar-/ in hy zich zal hebben bevonden, tot her mon-^ tant van de dubbelde waarde van zyn geleden ichade toe. En ten einde deze onze ordres te beter effeö zoude mogen forteeren , gelasten Wy de Drosfaarden en Officieren van de üaronrie van Breua , van de Stad en de refpedtive Kwartieren van het Marquifaat van Bergen op Zoom, Stad en Lande van Steenbergen en geheel StaatsVlaanderen , mitsgaders de Magiftraaten en Gerechten van de Plaatfen in gemelde Diftricten, als mede van Princeland , en voorts allen én eerfiègelyk dien het eenigzints zoude mogen aangaan , aan de executie dezes de hand te houden, en ter bevordering van dien, aanftonds, ieder in zyn Diftricl:, alle Vaartuigen te doen nommeren, en met de initiale Letter Van de Plaats of Diftricl: te doen tekenen, en daar vqn Lysten te doen förmeeren, met by voeging van de Naamen der Schippers van ieder Vaartuig, op dat men des te makkelyker zoudë kunnen ontdekken den geenen , welke tègens deze ordre zyn Vasrtuig niet zoude mogen overbrengen j authorifeerende wyders alle Commandanten en verdere Officieren , te Water en te Lande , in het byzonder de Gouverneurs of commandeerende Cfgcieren te Breda , Bergen op Zoom, Steenbergen, 'Bath, Hulst, Axel, Sas van GeDd, Philippine, Yzendyke en Sluis in Vlaanderen, om de executie van deze onze ordre met de Militaire magt behulpzaam te zyn, èn dezelve met de fterke hand te doen execu. teeren. Eg sGra- fl nha- ;e. ^ublic. topens 'aartui"  's Gra. vensage. Public.' nopens Vaarlui gen3enz. (Onder Jlond,j Ter Ordonnantie van dezelve , (Was get eekend ^ B. P. van LELYVELD,by ab. fentie van den Griffier. Zynde ot> het fpatium gedrukt het Cachet vat Hun Hoog Mogende op een Rooden Ouwel, overdekt met een Papiere Rui te. De Staaten van Holland en West»Friesland vonden zich ook genoodzaakt, de vierde Termyn van de geldopbrenging, by de navolgende Publicatie aldus te vervroe- ^ De 886 NIEUW» NEDERLANDSCHE En op dat niemand hier van eenige ignorantie kome te pretendeeren , lasten en bevelen wy de Drosfaarden en Officieren van de Baronnie van Breda, van de Stad en refpedtive Kwartieren van het Marquifaat van Bergen op Zoom , Stad en Lande van Steenbergen , en geheel Staats-Vlaanderen, als mede den Bailliuw van Princeland, om deze in de Piaatfen van gemelde Diftriü alomme te doen publiceeren en affigeeren, daar het gebruiklyk is. Aldus gedaan en gearrelteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in'sGravenhage den 55 j"'y 1794. ( Was geparapheert,) R. A. B. j. SLOET tot WESTERHOLT, Vu  JAARBOEKEN, Julj, 179*. S37 T"\e Staaten van Holland en West-Friesland; allen den geenen, die deze zuilen zien of hooren leezen, faltit; alzo wy in de tegenwoordige omftandigheden , waarin de Troepen van den Staat, en die van Zyne Groot-Brittannifche Majefteit, binnen de Frontieren van de Republiek zyn aangekomen, en de nieuwe verzorging van verfcheiden Behoeften fpoedig ver* eischt; dat ook de aannadering van den Vyand de verdubbeling der middelen van defenfie, zo te Water als te Lande , nodig maakt; en wy vastelyk gezind zyn door het. manmoedig gebruik vao die middelen , welke onder den zegen van God Almagtig tot verdeediging kunnen dienen, en waar toe Zyne Hoogheid, dooreen krachtig voorftel, waar mede wy volkomen heb ben iDgeftemd , de ganfche Natie heeft opgewekt, om alles aan te wenden tot behoud van onze Godsdienfiige en Burgerlyke Voorregten j dan , aangen.erkt de beste voornemens en da grootfte moed, zonder de toereikende Geld< middelen , om het benodigde van den Staat, en al wat daar in dierbaar is, in het werk te ilel. len, onnut zouden zyn. Zo is 't, dat wy in den dringenden nood van het Land, als een eerfte en te gelyk minst bezwarendst middel hebben goedgevonden, de betaaling van den vierden Termyn , c'er tweemaal éénhonderdften Penning, uit kragte van ons Placaat van den 3 April 1793, te vervroe, gen, zodanig, dat dezelve Termyn, in plaats van in de maand September , zal moeten be taald worden in de maand Augustus; blyvende het doen van den Eed, ingevolge onze Pb blicatie van 15 dezer , bepaald op de maanc Oftober van dit Jaar. Kn op dat niemand hier van eenige ignoran tie kome te praitendeereii, lasten en bevee lea wy, dat deze alom zal worden gepubli ceeri 'sGra- VENHAGE. Publ. tot vroegere Gcldop. hren- l 1  8Öê NIEUWE NEDERL/WDSCeE VENHA CE» ceerd en geaffigeerd, daar zulks behoord , en . te gefchieden gebruiklyk is. Gedaan in den Hage onder het Klein-Zegèl Van den Lande, den ü6 July 1794. (Ouder jiond,) Tèr Ordonnantie van dè Staaten,' (Wasgeteekend,) A. J. ROYE R. Zo als het gaat in moeilyke tyden , wanneer de eensgézindheid ontbreekt; zy die het met hen, die aan 't bewind ftaan, niet eens zyn , tragten van de [ydsomftandfgheden gebruik en zich meefter van de denkbeelden te maaken;" althans aan hen, die beftuuren, het vertrouwen 3 't welk zy niet wel ontbeeren kunnen , te ontnemen, of het zelve te verzwakken, Dit bleek óolc nu het geval te zyn, Uit het navolgend EXTRACT uit de Refoluiien van de Heeren H I AATE\n van HOLLANDcwWEST-FS iü-L AiV D, in Hun KDELK GK- OT MOG h bi D E IN Vergadering genomen op Dingsdag den ijf July 1704. •yyne Hoogheid , ter Vergadering verfchenen zynde , heeft aan Hun Edele Groot Mogenden gedaan, en vervolgens ichriftlyk over» ge-  JAARBOEKEN* §ujg% 1794. zëg gegeven de navolgende Propofitie , ten aanzien van het allervuilst Lasterfchrift, op voorleden Saturdag morgen , in den Ilage gefirooid, byzonder tegen den Heer Raadpecfionaris Van de Spiegel i met exhibitie van een Exemplaar van het zelve. Libel; breeder hier na volgende: ÉDELE GROOT MOGENDE HEEREN! Ik heb' met veel verontwaardiging vernomen, dat in den Hage , op Saturdag morgen, geflrooid is een allervuilst Pasquil,waar in byzonder de Heer Raadpenfionaris Van de Spiegel wordt gelasterd , en dat fchynt ingericht te zyn om hem by de goede Ingezetenen gehaat te maaken en hem het vertrouwen van de Natie weg re neemen; terwyl men ds onbefchaamdheid heeft, om daar in te zeggendac de zaak der Franfchen , die het Christendom: verzaakt hebben, Gods zaak is,-en dat zy komen om dit Land te verlosfen. Ik heb van myn pligt geacht,een Exemplaar van het gemelde Libel aan Uw Edele Groot Mogenden te communiceeren^ en, wyl ik overtuigd ben, dat het daar by geallegueerde, ten opzichte van den Heere Raadpenfionaris, niet dan een famenweefzel van den vuilften laster is , zo achte ik tevens nodig, om aan Uw Edele Groot Mogenden onder het oog te brengen , of 'sLands dienst en de billykheid niec vorderen , dat recherches gedaan worden om uit te vinden de Autheurs, Drukkers of UitItrooyers , van zo een fameus Libel , en dat Uw Edele Groot Mogenden daar toe de vereischte orders geven , om dezelve na merites te ftrafFen ; maar dat tevens zodanige mafures by U Edele Groot Mogenden worden genomen,als dienftig zullen oordee!en,om aan de goede Ingezetenen te doen zien dat de befchuldigingen, tegen den Heere Raadpenfionaris j» 's Gf?A'« VESSfiA53 . Prop. eti Ref. nopens een, %eftrooii Pasquil. \  Bga NIEÜVVB NEDERLANDSCHE 'sGrA- venha ge. Pröp.ei Ref. no pens ee; geftrooi, Pasqttil, ris, in dit naamloos gefchrift ingcbragt,van aU len grond ontbloot zyn,en niet dan voor vuile; laster en leugentaal gehouden moeten worden, Ik oordeele verpligt te zyn, om by deze gelegen,heid openlyk te verklaaren, dat ik overtuigd .ben, dat gemelde Heer Raadpenfionaris, in zy?ne adminiftratie, zo lange als hy gemelde ^fubdïie heeft bekleed, zo veel in hém is, heeft getragt 'sLands welzyn te bevorderen, en dé Conftitutie dezer Landen te maituineeren, ed dat hy zyne pogingen heeft aangewend, om de gantféhe-iRepubliek en de Provincie van Holland in het byzonder, te doen floreeren , en uinewerken,dat dit Land zy geacht van haaré Vrienden en gedugt voor haare Vyanden. {Was getèekendi') W. PR. van ÖRANGE* *s Hage, den i§ July 1704. En heeft de Raadpenfionaris daatop lö fubltantie gezegt het navolgende: Hoewei het my gefmart heeft, door fchoifchriften , by myi-e Medeburgers verdagé gemaakt te worden, als een man, die zich aan een famenweefzel van huicheiary en euveldaden fcbuldig gemaakt heeft, ei^de Burgerlyke Maatfchappy onwaardig is geworden , dagt ik egter die vuile lasteringen my niet te moeten aantrekken, als wel overtuigd zynde, dat yder mensch , die zyn gezond verftand gebruikt , daadlyk zal opmerken de lompe kwaadaartigheid, die in deze fchotfchriften doorfteekt, en de bron waar uit ze gebooren worden; indieri ik doch minder yverig was geweest, in het Voor-  JAARBOEKEN, July, 1794. Söi "voorftaan van de wettige Conftitutie , waartoe ik, door myn eed en eigen overtuiging, verbonden ben : indien ik mindes aankleeving gehoond had aan den Prins Erfftadhouder, wiens perfoon ik zo zeer beminne, als ik zyne hooge ■waardigheden refpeCteere: indien ik bet inftrument hadt willen zyn der geenen, die den Vy-. and begunftigen; indien ik hadt willen toegeven aan de ondernemingen der geenen, die verandering in den Staat zoeken , ik zou nooit het Voorwerp van den haat en der leugentaal geworden zyn; maar nu rekene ik my deze Lasterfchriften meer tot eere dan tot fchande; en wel verre van my daar door te laten alfchrikken , zal ik met des te meer moed voorgaan , om de Conftitutie en. Regeringsform, te gelyk met de Tust, orde en publyke veiligheid in deze Provincie, tegen alle woelingen van buiten en van binnen te helpen handhaven. Ondertusfchen betuige ik myne dankbaarheid aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, die op zulk een edelmoedige wy. ze, in de Vergadering van U Edele Groot Mogenden my de Juftitie heeft doeu wedervaren, •welke ik meen te verdienen. In de daad het zyn Uw Edele Groot Mogenden, het is Zyne t3oorlogtige Hoogheid , die de bevoegde Rechters zyn om myne handelingen te beoordeelen, om dat dezelven onder Hoogstderzelver oog gefchieden, op hoog bevel of met volkomen goedvinken , en ik mag met volle gerustheid mynes gemoeds verzekeren , dat 'er niets door my, in myne betrekking als Minister, geduurende den tyd,dat ik de eer gehad heb deze Provincie te dienen, gedaan is, waar van ik niet ten allen dage bereid beu , rekenfchap afteleggen aan de geenen, die bevoegd zyn dezelve te eisfchen. Voor het overige, Edele Groot Mogende Heeren ! heb ik geen verzoek te doen, en terwyl Uw Groot Mogenden over deze zaak delibereelen, meen ik verpligt te zyn, my uit de Ver. O o 0 ga- 'sGaA* VENïlAo SE. Prop. en Ref. nooens een vejlrooid PasquiU  » *s Gra- VENHA CE. Prop. en Ref. no •pens een Pasquil. 592 NIEUWE NEDERLANDSCHE nadering te begeven, om deze deliberatie volkomen vry te laaten. En is vervolgens de Vergadering uitgegaan. Waarop, in abfentie van den Heer Raadpenfionaris, gedelibereerd zynde, hebben de Heeren van de Ridderfchap, en alle de prefente Leden, na Zyne Hoogheid, voor deszelfs propofitie, hartelyk bedankt te hebben , eenparig betuigd, zeer aangedaan te zyn, over het infaam Lasterfchrift, tegen den Heer Raadpenfionaris verfpreid , en volkomen vertrouwen te ftellen in deszelfs Minifterie, zich verzekerd houdende van zyne continuatie in dien y ver, door hem tot hier roe zoloflyk, ten nutte van den Lande, gemanifefteerd ; en is voorts goedgevonden, dat, tot een wezentlyk blyk van Hun Edele Groot Mogenden denkwyze, ten zynen opzigte en ter betooning van Hoogstderzelver ver ■ ontwaardiging over den inhoud van het voorfchre" ven Lasterfchrift, aan Prefident en Raaden van den Hove zal worden aangefchreven, om, ter ontdekking van den Autheur of Autheurs, Drukker en Disfeminateurs van het zelve Lasterfchrift, de naauwkeurigfte recherches te doen ; en daar toe te beloven een prasmie van één duizend Gouden Ryders, aan die geene, die zal aan wy zen , zo dat dezelve in handen van de Juftkie geraken, en van het fait worden overtuigd, den Maker, Schrywer of Drukker van het voorfchre ven Libel, of andere, die daar mede eenigzints zullen zyn gemoeit geweest; en by aldien de voorfchreven Ontdekker of Aapbrenger-zoude mogen wezen medepl;gtig, hem te beloven impuniteit van ftraf, en dat deszelfs naam zal worden fecreet gehouden. Waarop de Raadpenfionaris, door den Secretaris Röyer\ weder binnen verzogt en bovengekomen , en vervolgens hem de voorfchreven Refolutie , door den Heer Van Starrenbarg, aangezegd zynde, met byvoeging, d ft Hun Edele Groot Mogenden door deze blyk van hun genoegen in zyn Minifterie, en van het volkomendst vertrouwen» van  JAARBOEKEN, July, 1794. «93 •van hem verwagten zyne verdere werkzaamheid tot het welzyn en den groei en bloei der Repu bliek , en van deze Provincie in het byzdnder; waarop de Raadpenfionaris heeft betirgd gevoelig te zyn, aan de attentie van Hun Edele Groot Mogenden, en genegen te zyn met den zelfden iever, als tot hier toe, in zyne pogingen te continueeren. Het Hof van Holland, Zeeland en Friesland oordeelde deze zaak zig ook te moeten aantrekken, en deedt de navolgende Publicatie afkondigend T"\e Prefilent en Raadcn over Holland, Zeeland en Friesland: allen den genen die deze zullen asien of hooren lezen, falut: Alzo in den nagt, tusfehen Vrydag en Saturdag laatstleden, op verfcheidenplaatfen alhier in den Hage, is geftrooit, een zeer oproerig Lasterfchrift, waar by den Heer Raadpenfionaris dezer Provincie, op eene verregaande wyze word gelasterd, «ra het welk wyders is opgevuld met zodanige listige en leugenachtige infinuuien, welke de Opbeller van het zelve Lasterfchril t gemeend beefc te kunnen dienen , om 's Lands openbaren Vyand, ten verderveder goede Ingezetenen, in de hand te wer;lcen; zelfs in zo verre, dat men zich daar by niet ontziet, om de zaak van denzelven Vyand en Voorftander van zodanige verderfielyke gevoelens, als dezelve jegens den Christelyken Godsdienst heeft gernaaifefteert, te durven noemen de eaak vaa <2od. En vermits niet tegenftaande alle mooglyke recherches van de Juflitie, de Autheur of Autheurs •van het voorfz. fait tot heden toe niet hebben kurassen worden ontdekt, en 'er evenwel, tot maintien «der juflitie en gerustfielling van alle goede Ingezeten, ten hoogden aan gelegen ligt, dat zodaniO002 £c 's Gra- 3e.  8P4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VT.KHAGE. Public, wegens een Pas quil. ge ontdekking als nog worde gedaan, ten einde ook daar door efficacieufelyk zouden kunnen worden tegengegaan en geftraft de ménées van de zodanigen, die door het opeenftapelen van de verfoeilykfte en ten eenemaal valfche befchuldigingen tegen de Perfoon en het Minifterie van welgemelden Heer > Raadpenfionaris, zo als zulks by het meervernoemde Lasterfchrift is gefchied, zouden tragten aan de goede Gemeenten een mistrouwen in te boezemen tegen de maatregelen , die door de hooge Regeering , ten besten van den Lande , onder het MiDifterie van hem Heer Raadpenfionaris, in het werk zyn gefield, en als nog in het werk gefield worden ; waarom dan ook de Heeren Staaten dezer Provincie, tot wegneeming van alle vooroordeelen, die uit zodanige ménées tegens meergenoemden Heer Raadpenfionaris zouden mogen kunnen ontftaan , reeds by Hoogstderzelver Refolutie, op gisteren, ingevolge eene Propofitie van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Erfftadhouder, nopens deze zaak genomen, hebben betuigd, zeer verontwaardigd te zyn, over het voorfz. infaam Lasterfchrift, en volkomen vertrouwen te Hellen in het Minifterie van den Heer Raadpenfionaris, terwyl Hun Edele Groot Mogenden wyders hebben gedeclareerd, zich verzekerd te houden van deszelfs continuatie in dien yver, door hem tot hier toe zo lofiyk, ten nutte van den Laöde gemanifefleert. Zo is 't, dat het voorfchreven Hof, ingevolge de fpeciaale aanfebryving van Hun Edele Groot Mogenden , in de voorfz. Refolutie vervat, by dezen, tot betere ontdekking van het voorfchreeven enorm fait, belooft eene pra±mie van veertien duizend guldens, aan die geene, welke zal of zullen aanwyzen en ontdekken, het zy den Autheur of Autheurs, het zy den Drukker, het zy den Disfeminateur of Disfeminateurs van het voorfchreeven Lasterfchrifc, of anderen, die daar mede eenig- aints  JAARBOEKEN, July, 170*. 80j «rats zullen zyn gemoeit, of in betrokken geweest , zodanig, dit dezelven in handen van de Juftuie gesaken en van het fait worden overtuigd. Beloovende het voorfchreven Hof, al mede ingevolge en uit kragte der voorfchreeven Refolutie, dat de Ontdekker of Aanbrenger, by aldien dezelve zoude mogen wezen een der medephgtigen, zal genieten impumteit of vryheid van ftraffe, en zulks boven en behalven de voorfchreeven premie; zullende ook des Ontdekkers naam, des begeerende, worden fecreet gehouden. En op dat niemand hier van ignorantie pretentendeeren, lasten en beveelen Wy, dat deze zal morden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulk* behoord en te gefchieden gebruikelyl: is. .Gedaan in den Raade, den 16 July 1704- %Onder ftondj) In kennisfe van My, fjfas geteekend-j) ADRIAAN BODT. Wy wilden den draad der verhaalen van «Se eewigtigfte omftandigheden, en de middelen daar toe betrekkelyk, in verichetde«ie Publicatien en Placaaten vervat, niet afbreken: dus hebben wy de tydorde hieromtrend eenigzints opgeofferd, en zullen au na nog twee Publicatien van-minder, aanbelang, tot de korte verhaalen der ontrustende gebeurtenisfenin de nabuurige Nederlanden , wederkeeren. ©mtrend de Postcomptoiren* en het han4Oo 0.3 's Gra- VENHA3E. Public wegens ten PasquiU  «96 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhaGE. Public. ■nopens de. Post compioi ren. haven derzelver, is by de Staaten van Holland en West-Friesland den 9 dezer maand deze Publicatie vastgefteld: F)e Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren lezen, faluc, doen te weten: • Alzo Ons ter kennisfe gekomen is, dat fornmige In en Opgezetenen dezer Provincie, wonende of zich bevindende in Steden of Plaatzen, alwaar van Onzent wegen, generaale Postcomptoiren zyn geëtablisfeert, hunne Brieven of Paketten veelryds ter hand Hellen of doen bezorgen a<)n de Poftillons, ten einde dezelven buiten de befloten Brievenmalen te doen vervoeren, en doorongequalificeerde Perfoonen te doen heitellen, en zulks, hoe zeer het alzints onbebooriyk is, dat men ter vervoering zyner Brieven of Paketten, 'sLands Posteryen°employeerende, den Lande van hetverfchuldigdePostloon zoude verfteken.' Dat mede zommige Poftillons zich niet ontzien, om, niet regenftaande zulks uitdruklyk is geïnterdiceert, de voorzeide Brieven of Paketten aan te nemen, te vervoeren en te hertellen, of te doen hertellen, 'zonder het port van zodanige Brieven of Paketten aan de Hoofd-Commifen op 'sLands Postcomptoiren te verantwoorden. Oat eindelyk dtverfe Herbergiers, Tappers of andere Perfoonen in de Steden en Plaatfen voornoemd , in hunne huizen of kelders, veele Brieven of Paketten aannemen en collecfeeren, en dezelve ter vervoering aan de Portillons buiten de befloten Malen overgeven ; door al het welk het rendement van 's Lands Posteryen rnerkelyk word verkort, de directie van voorfchreeven Posteryen op een onzekeren voet gebragt, en veel confufie en wanorder ontftaat Zo is 't, dat Wy daar tegen willende voorzien, na ingenomen advis van Comoiisfari&fen van 's Lands Pos-  JAARBOEKEN, Juty, 1794. 807 Po^teryen, goedgevonden hebben te ftatueeren en ' vast te ftellen, zo als Wy ftatueeren en vattftel 1 ien by deze: < 1. Dat alle de genen, welke wonen of zich bevinden in Steden of Plaatfen, alwaar van On zentwegen Postcomptoiren zyn geètabliffeert,; cn die begeéren hunne Brieven of Paketten, met 'sLands Post te doen vervoeren, gebou-< den en verpligt zullen zyn, om hunne voor : fchreeven Brieven of Paketten te bezorgen of te doen bezorgen aan de gemelde Postcomptoiren, of in de Bu' fen , daar toe in ciiverfe Steden reeds geplaatst of nog te plaatfen, zonder voorfchreven Brieven of Paketten aan de Poiüllon*; mede te geeven of ter hand te doen ftellen, of ten voorfchreeven einde te brengen of doen verzorgen in eenige huizen of kelders, alwaar zodanige Brieven zouden mogen worden gecollecteert, opeen boete van vyf entwimig guldens , tegen die genen, di : bevonden zullen worden dien contrarie te hebben gehandeld. 2. Dat de Poftillons, welke in Steden of Plaatfen , alwaar 'sLands Post-Comptoiren zyn geëtablisfeerd, zullen bevonden worden eenige andere Brieven of Paketten , als zodanipe, welke hun aan het Postcomptoir , door één der Commifen, zullen zyn ter hand gefteld , te hebben medegenomen, of die onderweg eenige Brieven of Paketten zullen hebben aangenomen , zonder dezelve voor zo verre niet weder onderweg hebben moeten afgegeeven worden , volgens het adres aan de Hoofd Commifen der refpective Postcomptoiren, daadelyk by hun aankomst over te geeven, boven en behalven de pcenaliteiten daar tegen bj hunne inftruclie geftatueert, zullen verbeuren een boete van vyftig guldens;en dat die buiten ftaat zyn dezelve boete te betaalen, arbitrair- Ooo 4 lyk sGra- tENHAJE. Public, wpens ie Post■omptoi■e/i.  VGra- venha«E. Public, nopens de Postcompt&i'r&a. I < $98 NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk zullen worden gecorrigeert naar exigentie van zaaken. 3. Dat mede met gelyke boete van vyftig guldens zullen worden gecorrigeert alle die geenen, welke zouden mogen onderftaan, om Brieven of Paketten, door Postillons aangebragt, welke zy niet van de Hoofd - Commifen van het Postcomptoir ontfangen hebben, te heitellen of te doen beltellen , het zy dezelve daar voor eenige beloning zoudeo hebben bedongen of niet. En laatftelyk; Dat alle de geenen, welke in Steden of Plaatfen , alwaar eenige 's Lands Postcomptoiren zyn, bevonden zullen worden, in hunne huizen of kelders eenige collecte van Brieven of Paketten te doen of te laaten doen, om aan de Poftillons ter hand te ftellen, voor de eerfte reize zullen vervallen in de boete van één honderd guldens; voor de tweede reize in eene boete van twee honderd guldens, met fufpenfie, voor zo verre zy Herbergiers, Tappers of dergelyke mogten zyn, van hunne Neeringe voor den tyd van zes weeken; en vóór de derde reize in een boete van drie honderd guldens, en remotie van haare voorfchreeven Neeringe voor altoos: alle welke boetens zullen worden geappliceert voor een derde, ten behoeven van den geenen die de calange zal doen; voor een derde ten behoeven van de DiaconieArmen van de Plaats; en voor het laatfte derdepart ten behoeve van den aanbrenger, wiens naam, des begeerende, zal worden gefecreteert. En ten einde niemand hier van eenige ignorantie :omen te pretendeeren, lasten en beveelen Wy, iat deze alom zal worden geafBgeert en gepubli:eert, daar zulks behoord en te.gefchieden gebrutcelyk is. Las-  JAARBOEKEN, July, 1794. 899 Lastende cok den Procureur. Generaal van On zen Hove, en alle Officieren dezer Provincie, de ze Onze Publicatie na te komen en te doen nakomen ; proccdeerende tegen de Contraventeurs, zonder eenige oogluiking of disfimulatie, want Wy zulks voor den dienlte van den Lande bevonden hebben te bebooren. Gedaan in den Hage, den 9 July 1794. (Onder /Iond,~) Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was get eekend,) A. J. R O Y E R. Een andere Publicatie van de Algemeene Staaten raakt de ontdekking van valfche Drieguldens: TH)e Staaten Generaal' der Vereenigde Nederlanden, aflen den geenen, die deze zullen zien of hooren leezen, falut: doen te weten, dat, niet tegecitaande de zwaare ftraffen en pcenaliteiten, welke , tegens het vervalfchen van JYluntfpecien en het uitgeven van dezelven, zyn geftatueerd, egter, federt weinige dagen, ter Onzer kennisfe is gekomen , de ontdekking van een drie Gulden, welke, gegooten na den afdruk van den WestFriesfchen Muntllag, met het Jaargetal 1793, na genomen esfay, is bevonden valsch te zyn, zynde gemaakt van een compofitie van Koper en i in, en houdende geen het minfte Zilver; en nadien zodanige fnoode practyk (trekt tot rnerkelyk nadeel van Onze goede Ingezetenen. Zo is 't, dat Wy daarin, zo veel doenlyk is, willende voorzien, dien (tig hebben geoordeeld, de goede Gemeente by dezen daar van kennisfe te geeven, 'sGra- venhage, Public, nopens de Postcomptoiren.  5,03 NIEUWE NEDERLANBSCHE VENHA" «E. Publ. nopens valfche Driegul- 4ens. ven,en te waar(chouwen,dat de voorfchreven valfche drie Gulden zich van den egten daar in doec onder fcheiden: 1. Dat de eerstgemelde weinig of geen glans heeft, en tusfehen de Letters zeer ruw is. 2. Dat de Figuuren, zo van de Beeldenaar, als van de zyde van het Wapen, geenzints uitkomende, maar zeer plat zyn. 3. Dat het Gezigt van de Beeldenaar gevlekt is. 4. Dat de karteling niet is doorgedrukt, en 5. Dat dezelve circa vier en een vierde Éngelsch ligter is, dan de echte. Terwyl Wy voorts hebben goedgevonden, by renovatie van °nze vorige Placaaten, tegens het vervalfchen van Muntfpecien en het uitgeven van dezelven, geëmanéert, mitsgaders van de ftraffen dasr by geftatueerd, ten itrengften te verbieden, zo als gefchied by dezen , eenige vaifche Muntfpecien \ en inzonderheid de voorfchreeven valfche drie Guldens, binnen de refpecfive Provinciën en derzelver geasfocieerde Landfchappen te brengen, als mede om dezelve aan of van iemand, wie het ook zoude mogen zyn, uit te geeven of te ontFangen, maar dezelven te brengen of te doen bezorgen aan een der Provinciaale Munten, om terflond doorgefneden en weerloos te worden gemaakt, op pcene, dat die geenen, welke zullen worden overtuigd , zodanige valfche Muntfpecie voorbedagtelyk en ter kwader trouw ontfangen, uitgegeeven of onder zich gehouden te hebben, als Complices en Medeftanders van Muntvervalfcbing zulSen worden gehouden en geftraft. Wordende wyders een praemie van één duizend Guldens beloofd, aan die geene, die den maker of makers van de voorfchreeven valfche drie Guldens zal konnen ontdekken , zodanig, dat dezelven in handen der Juflitie geraken, en van het fait worden overtuigd; zullende den naam van den Aanbrenger , des begeerende, worden gefecreteerd. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zou-  JAARBOEKEN, July, 1794: 901 zoude mogen of kunnen pretendeeren, ontbieden en verzoeken Wy de Heeren Staaten, Etfftadhouder, Gecommitteerde Raaden en Gedeputeer de Staaten van de refpective Provinciën, en alle andere Jufticieren en Officieren, dat zy deze On ze Publicatie, van ftonden aan, doen publiceeren en affigeeren , in alle plaatfen daar men gewoon is zodanige Publicatien en affixien te doen. Gelastende en beveelende alle Officieren en Rechteren, deze Onze Publicatie te agtervolgen en te doen agtervolgen, procedeerende tegen alle Overtreders van dien , zonder eenige disfimulatie ol conniventie, want Wy bevonden hebben al hel geen voorfchreven is, ten dienfte van den Lande en van deszelfs goede Ingezetenen alzo te be hooren. Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergadering vac Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Ver eenigde Nederlanden. In 's Gravenhage, den 22 July 1794. (Was geparapheerd,) R. A. B. J. SLOET tot WES TERHOLT, Vt. (Onder fiond,} Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geleekend,") H. F A G E L. Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogenden , op een rooden Ouwel, overdekt met een papiere ruite. Wy zullen nu wederom den leidraad der ge: 's Gravenhagen • 1 Publ. nopens; ya/fche Driegul» dens.  ©02 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra VENHA' CE. gebeurtenisfen , die geen geringen konimetf hier te Lande verwekten, opvatten en vervolgen. Men vernam, dat te Antwerpen zedert den 15 July des avonds groote beweegingen wierden gemaakt in het Engelsch Leger, welks Hoofdkwartier was tusfehen Waaihem en Contich. Dien dag waren talryke benden van Hanoverfche en Hesflfche Troupen, ook zieken en gekwetften, van daar afgetrokken naar Bergen op den Zoom en Jïreda, werwaaro's ook een deel der Bagagien en van het Commisfariaat vertrok. De gewoone briefpost van Mechelen was den 15 dezer agter gebleven, zo dat het waarfchynlyk wierdt, dat de, Franfche Krygsmagt die Stad hadt ingenomen. Den 16 July tasten de Franfchen de Voorposten aan van het Engelsch Leger, naast de brug van Waalhetn. Men hoorde op de wallen van Antwerpen nadenmiddag tot 's avonds toe de kanon- en musketfenooten, en men vernam welhaast te Antwerpen uit het Leger, dat het Krygsvolk derwaards week. Men kreeg vervolgens de fpoedige tyding, dat de Ooftenrykers genoegzaam geheel de Nederlanden ontruimd hadden en nog by de Maas Honden; terwyl de Hollandfche en Engelfehe Legers zich naar de grenzen van de Republiek begaven, of reeds grootendeels op de'zelven waren aangekomen. Het Pesthuis, over Rotterdam gereed gemaakt wordende, om tot een Hospitaal te dienen>, moeften de zieken en gekwetften van het Hollandfche Leger, welken nog te Geertruiden-  JAARBOEKEN, july, 1794. $03 denberg waren, derwaard worden overgeferagt; gelyk ook het groote Hospitaal, dat den 2a July van St. Gerlach vertrokken is. De Graaf de Moira , Generaal Crosby, «n verfcheiden Officieren van het Engelsch Leger, onder bevel van den Hertog Fan UCorck, vertrokken over Hellevoetfluis naar Engeland. Volgens brieven, heeft de Heer Erfprins ,Van Oranje, den 17 July, zyne plaatfing agter de groote Nette verlaaten, en zich agter de kleine Nette geporteerd ; hier door flrekte deszelfs rechtervleugel tegen Lillo, en de linker tegen de Aa , hebbende de Generaal Clairfait met de Voorhoede te Heronthout gelaaten, en de Voorposten langs de groote Nette uitgezet, en in gemeenfchap gefield met den Ooftenrykfchen Generaal Kray ; doch laatstgemelden Generaal bevel van den Prins Van Coburg hebbende bekomen, om een gedeelte van zyn Corps naar Rureraonde te zenden, en de overige naar het Leger, onder den Prins Van Coburg3 dewelke naar de Maas week, voorzag men, dat welgemelde Erfprins, door deze zo onverwagte als onvoorziene aftogt, zig genoodzaakt zouden vinden de grenzen van den Staat meer en meer te naderen. De Heeren Commisfarisfen-Decileurs van wegens Hun Hoog Mogenden te Maaftricht, liebben die Plaats , waar in de Prins Van Co- 'sGr&- vekh&" ge. c  904 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. Coburg 6 Battaillons heeft gelegd , verlaaw ten, en zig naar Venlo begeeven. Hoe zeer veele lieden geloven , dat de Keizer zyne Krygsmagt naar Duitschland zouden doen trékken , en zulks door offiftandigheden zoeken te bevestigen, is deswegens niets niet zekerheid te melden. Den ü5 July zyn Hunne Doorluchtige en Koninglyke Hoogheden van hier naar de Moerdyk vertrokken , alwaar Zyne Hoogheid den Heer Generaal Erfprins Van Orangk ook ftaat aan te komen: en Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Erfprinftsfe en de jonge Prinfe van Orange, van Soestdyk, doen mede by die gelegenheid een togtje derwaards. Den 30 July kwamen Hunne Doorluchtige en Koninglyke Hoogheden weder in 's Gravenhage terug ; als mede Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Generaal Erfprins \ a<* Orange , welke ook dien zelfden dag nog de Vergadering van de Heeren Raaden van Staaten heeft bygewoond. By Hun Edele Groot Mogenden de Heeren Staaten van Hollanden West-Friesland, is een Bedendag vastgefteld, tegens Zondag den io Augustus aanftaande. Amsteldam. De Bewindhebheren uit de refpeétive Kameren, wegens de generaaie IMederiandfche Ge-  JAARBOEKEN, Jüly, 1704. goj Geo&roieerde Oost-Indifche Gompaghie, ter direélie der Verkoopingen , prefenteeïen,in de maand Augustus dezes Jaars 1794, in de opgenoemde Kameren te veilen,en by den afflag in Bankgeld, te verköopen, de navolgende Thée, in foorten , en dat by Verdeeling, en ten dagen als volgt: Ia de Kamer AMSTERDAM, op tVotnidag den 6 Augustus., Ia de Kamer HOORN", op Woensdag den J3 Augustus. 471788 pond Thée Boey, 668366 ditó dito Congo, 616 dito dito dito, leggende by de Kamer Enkbuizen ; 238987 dito dito Kampouy, 164099 dito dito Souchon, 25962 dito dito Pecco, 28822 dito dito Songlo, 26972 dito dito Tunkay, 21794 dito dito Hysfant- Schin, 21462 dito dito Hysfant, 7701 dito dito dito, leggende by de Kamer Enkhuizen; 3104 dito dito Joosjes, en 1018 dito dito Soulang* De bovenftaande Thee wordt verkogt met een ftilftand tot den eerrten Augustus 1795, behoudende de Compagnie nogthans' aan. I haar de faculteit, om het geen daar van ; zoude mogen opgehouden worden , gelyk : mede nog twee ladingen Thée, uit de Vef • [ wagt wordende Chinafche Schepen, en de 'Thée van Particulieren, of die aangehouiden mogt worden, ten allen tyden te mojgen verköopen. NB. De LVlonfters der Thée, by de Kamer Enkhuizen, zullen by de Kamer Hoorn , te bekomen zyn. Ppp VotMf AM- STEfc* DAM»  Am- 8tfxpam- i öo<5 NIEUWE NEDERLANDSCHS Voor dit Jaar 1794., is het navolgend' Programma van de Maatfchappy ter bevordering van den Landbouw, in deze Stad* met zo veel vrugt en uitbreiding van deze nuttige tak van kennis, opgerigt,in 't licht verfcheenen. De Maitfchippy ter bevordering van den Landbouw, opgericht binnen Amfterdam, heeft, in haar groote Vergadering gehouden den 13 Mey. dezes Jaars, geoorJeeld, dat aan het Voorftel, wegens het uitwerken en vervaardigen van het Vyfde Deel van een Landbouwkundig Scfioolboek, het best beantwoord was door den Schryver der Verhandeling, tot Opfchrift hebbende: De hoopt verfierkt de werkzaam hand, enz. • zynde vervolgens, by de opening van het Billet,, tot die Verhandeling behoorende, bevonden , dasde Schryver van dezelve was Hendrik- Ponse , Huisman te Geervliet, (dezelfde, die, in de twee laatst voorgaande jaaren , eene praemie , voor ce vervaardiging van het Eerde en Vierde Deel vat* dat Schoolboek, behaald heeft,) aan wien nu wederom de gouden Medaille, ter waarde van vyftig Dukaaten, ofte wel dezelve fom in geld, benevens eene zilveren Medaille, ter keuze vanidem Schryver, ingevolge het Programma der Maat-fchappy, is toegeweezen geworden. Voorts aan de Maatfchappy gebleeken zynde,, dat Iacob öe Vries, Mr. Wagen- en Ploegenmaker, te Heemftede, zig in ftaat bevond, om de: 7-iaikas van John Hom, (door de Maatfchappy,, in het derde Stuk van het VII Deel haarer uitge-aeeven Verhandelingen aangeprezen,) even goecL en voor een' minderen prys te vervaardigen, heet tl zv aar> den zei ven , tot verdere aanmoediging, roegelegd een premie van zes Dukaaten of een ftuM; zilver van gelyke waarde, ter zynér keuze. ' Ook is aan Jan Smit en Johannes Plooster* berc  JAARBOEKEN, July, 1734. 937 beide woonagtig te Oosrvoorn, voor hunne mededeeling van eenige Berichten om'irend de H-utteeit, en wel aan ieder van dezelven, het IX. en X. Deel van de uitgegeeven Werken der Maatfchappy ten gefchenke toegeweezen. Op de in 1791 uitgefchreeven Prysvraag , te weeten: Dewyl het Onderwys, dat aan de Jeugd op onze Dorpfclioolen, in het leezen en andere noodza. kelyke IVeetenfchappeu, gegeeven word, niet algemeen en aanhoudend genoeg, inzonderheid door Kinderen van onvermogende Landlieden, kaft wo'r* den waargenomen; welke middelen zoude men 3 derhalven, ter vooikooming en wegnecming van zodanige bclctjelen j met de meefte vrucht hunnen aanwenden? zoude daar toe het navolgen eener b^zondcre wyze van onderrichting. die onlangs in een nabuur ig Ryk gelukkig is tot ft and gebragt, ook hier op de Dot pen en andere gè/c hikte plaatfen ten Lande , bevorderlyk kunnen wezen ? Z'o fa, v/elke zyn de beste aanmoedigingen tot het in trein brengen van deeze of foortgelyke nuttige inrichtingen P Heeft de Maatfchappy geoordee'd, dat geen voldoende Antwoorden zyn ingekomen; d. en Zoon, te Amfterdam,) zo Helt de Maatfchappy dezelve Prysvraag andermaal voor, om te beantwoorden voor den 1 December 1796 j moetende, in het opgeeven van gefchikte middelen, tot het oogmerk dienftig, wel Ppp 2 wor- Am- ST ELDAM* Progr* der Maat- fchappy van deft Landbouw.  pot? NIEUWE NEDERLANDSCHTE Am- 8telbam. Progr. der Maat- fdhapp van di Land' bouw. » worden in agt genomen eenig verfchil in de uitvoering van dat Werk, naar de onderfcheiden Godsdienftige gebruiken, die by onze Landgeno* ten piaats vinden Nog geeft de Maatfchappy op dit Voorftel, om beantwoord te worden, vóór i December 1797» Welke gevolgen heeft de Weer kunde (Metereoy logie) met betrekking tot den Landbouw; zyn 'er nten dien opzichte, ondervindingen, die meêr of min tot eeny vasten regel voor onze Landlieden kunnen dienen, om hunnen arbeid, op de voordeeli/r/le wyze r daar na in te rigten; en in hoe verre zoude men van de waarneemingen, die, zo hier als elders, in deze weetenfchap reeds gedaan zyny ten hunnen nutte gebruik kunnen maaken? Verder verwacht de Maatfchappy, vóór den eerRen December 1794, de Antwoorden op de Vraag: Welke zyn de aart en anderfcheidende kentekenen (zo wel by het leven, als na den dood by het openen, waar te neemen,) van eene ziekte^ die gemeenlyk het bloed , het vuur, of het darmvuur genoemd word, en die inzonderheid de. Schaapen, doch ook andere voor den Landbouw nuttige Dieren aantast; waar door word deze ziekte veroorzaakt; en hoe kan men dezelve voor" konen of g ene e zen P En, vóór den 1 December 1795, de Antwoordden op de Vraag: Hoedanige zyn de bepaalingen, volgens welke de omtrek, van bruikbaar land en de huishouding , lot eene Boerdery behoorende, naar den verfchiilenden aart der gronden, zo van Bouw-, als Weilanden ,. moeten ingericht zyn, om ten meeften voor* deele van den Eigenaar en Lluurder. en ter bevordering van de algemecne welvaart te kunnen ftrekken ? moetende, in deoplosfing van dit Vraagt Ruk, vooral in aanmerking komen, dat men aanwyze de nadeelen van eene vermeerdering dar hoe • veelheid van Landeryen, onder het beftuur van éénea  JAARBOEKEN, July, 1794. 000 éénen Bruiker, zo niet de middelen, die hy kan aanwenden tot derzelver vrugtbaarmaaking, zo wel door het getal en de bekwaamheid der menfchen, als door het beflag van Rund- en ander Vee, die hy daar toe nodig heeft, in eenebebooriyke evenredigheid met den aart en uitgeftrektheidi zyner gronden, gehouden worden. Nog, vóór den 1 December 17965de Antwoor j den op de Vraag: Dewyl het Onkruid fSinapis arvenfis L.) door-, gaans Herik of Krodde genaamd, zeer veel na-, deel aan de Graangewas/en toebrengt; zo bied de Maatfchappy haare gewoone gouden Medaille dien geenen aan, die, op de meest overtuigende wyze, aantoont, dat het zelve van de Bouwlanden geheel kan v/orden uitgeroeid, en daarby de middelen opgeeft-, waar door dit werk, met niet al te veel moeius en kosten, kan gefchieden. En tevens verboekt de Maatfchappy , dat mm in acht neeme, of aok andere fchadelyke planten, en wel met naame ■de kleine Winde , Klokjes - Winde , Slingerüqoï, enz. (Convolvulus arvenfis, L.) door de .zelfde bearbeiding van den grond of andere ver' .riclu-iugen, te gclyker tyd verminderd of vernietigd worden." De Berichten en Getuigfchriften ■der Proeven dienaangaande moeten worden ingeleverd, vóór of op den bovengemelden tyd. . Eindelyk verwagtde Maatfchappy, vóór 1 November 17945 de Antwoorden omtrend de uitwerking en vervaardiging van het derde Deel van een £,andbouwkunriig Schoolboel: (volgens het Plan, .door de Maatfchappy uitgegeeven, in het vyfde Dee tweede Stuk haarer Verhandelingen, bladz. 55 tot 70,) voor welk Deel de beloofde prtemie met twintig Dukaaten is vermeerderd. Kortheid , bondigtieid en klaarheid in den voordragt der zaaken, zyn , de voornaam fte hoedanigheden , welke de Maatfchappy van de Sebryvers verlangt , in hunne bewerking van dit Stuk, dat het gemelde Schoolboek moet volledig maaken» Fpp 3 De Amsteldam. ürogr. Ier Maat'shappy'an den Landbouw.  oio NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Progr, der Maat fchapl yan d Landbouw. De Prys, welke aan r'e 1 Schryver van het beste op een dezer Vraagen ;n:omend Antwoord word aangeboden, beftaaT: in ere gouden Medaille, ter ' waarde van vyftig Dukaaten, op den ftempel der Maatfchappy geilagen , en met des Schryvers naam voorzien, of wel dezelve fom in, geld, benevens eene zilveren Medaille, ter keuze van den y Schryver. '.n Indien geen der ingekomen Antwoorden , op eene door de Maatfchappy opgegeeven Vraag, haares oordeels, den prys verdiend heeft, behoud zy aan haar het recht, deze Vraag nog eens, of nieE weder op te geeven. Daar en tegen, wanneer 'er meêr dan een Antwoord haar voorkomt eenige aanmerking te verdienen , zal zy een Accesüt, in eene zilveren Medaille beftaande, aan den Schryver van het naast aan het befte komende Antwoord aanbieden, en hem dit beiluit voor dat het verzegeld Billet, by zyne Verhandeling behoorende, geopend werd • door de ppenbaare Nieuwspapieren bekend maaken. De Schryvers, die na den prys dingen, zullen, by hunne Antwoorden, een verzegeld Billet moeten zenden ,. inhouden 'e hunne naam en woonplaats, en van buiten geteekend met dezelfde Zinfpreuk, welke aan het einde hunner Verhandeling; zal gevonden worden. De Antwoorden zullen in het Ncderduitsch, La- . tyn , Fransen, Engelsch, of Hoogduitse» opge-ftcld, met eene leesbaare hand gefchreven, en,, gelyk alle andere aan de Maatfchappy toe te zen-de Stukken of Berichten, franco toegezonden moe-' ten worden aan de Heeren %?r„ni;m de Bosch, op) dë Keizersgragt, over de Groeolandfche Pakhuizen, of aan Mr. //. ödlk'oêh; Advocaat, op des Keizersgragt, by de Beereftraat, te Amfterdam. Voorts zyn de Wetten, waarop de Maatfchap-i pv na eenen prys laat d'ngen , te vinden in het Vont (-siicht voer het eerfte Deel haarcr Verhani delingen geplaatst.  JAARBOEKEN, July, 1794. s» De Maatfchappy zal ook eene zilveren Medaille of andere gepaste beloonirg fchenken aan die gee•oen, welke haar eenige nuttige ontdekkingen om ïrend den LandKouw zullen mededeelen , en de bevordering derzelver, naar bevinding , onderfteuuen. Den 4 July des ochtends om 5 uuren, .kwam by M. Mooy en S. ToUkr, de aller■eerfte nieuwe Haring aan, de Ton wierdt «op den afllag verkogt voor ƒ800:0:0. Men kreeg uit Engeland in deze maand tyding,dat te St. Helens waren aangekomen drie Schepen uit de Indien , voor zo vei men vermoedde, de Oost-Indifche Comp Schepen Leyden , Kapt. T. Groen , lm Dankraare Afrikaan, Kapt. P.Jansfen. «n Drechterland, alle drie van Batavia, laatst van de Kaap de Goede Hoop her waards. Vervolgens ontving men eenen brief uii liet Oost-Indisch Compaguiefchip Drech terl<\nd, voorde Kamer Amfteldam naai st Vaderland reizende, gedagtekend den t Juny; toen was het zelve nevens het Schij Leyden, naar Zeeland moetende, op dt ^Noorderbreedte van 7 gr. 19 min., lengt* 348 gr. 31 min., met een Noord Oostei "Wind, en beiden in goeden ftaat. Verder meld die Brief, dat de uitgaande Schepen, te we sten: De Zeelely , De Hertog van Bruns wyk, Washington , Siaai, VredenburgDordrecht, Agatha en Geertruy Pe -ïronella, hunne reizen naar Batavia had den voortgezet, ter zei ver tyd, toen d< Ppp 4 ba Au- ST EXDAM.  oiï nieuwe nederlandsche a RIST FX' DAM. Gelyk al meermaalen omtrend de Vreemdelingen voorziening gedaan is, zo hebben ook nu in deze tydsoinftandigheden byzonder, Myne Heeren van den Gerechte dezer ècad, op den 10 dezer maand eene Keuregemaakt,'wegens het aangeeven van Vreemdelingen, by Particuliere gehuisvest, in de Ömfchryving, die daar toe door de Kapteinen der VVyken moet worden gedaan, en welke Keur aldus luidt: TVlyne Heeren van den Gerechte der Stad Amfter* 4 dam, in overweeging genomen hebbende, 't groote aantal Vreemdelingen, 't welk zich thans alhiej ter Stede bevindc, en nc.£ dagéiyks meer en meer toeneemt;; en in ervarin* gekomen zynde, dat veele derzelven zith by particuliere Perfbonen gntèQUd.ep, heoten, tot behoudenis der ru.«r en bovengemelde Schepen van de Kaapfchc rheede vertrokken; evenwel men meldt den dag niet, Gelyk de naderingen van de Franfche Krygsmagt naar onze Grenzen, veel bekommering baarde, zo wilde men ook vooral in deze groote Stad zorgen, voor het bedwingen van dien geest, en die denkbeelden, welke naar eene nieuwe orde en inrigting van zaaken helden , en welken in 't jaar 1787 wel overheerd , maar niet uitgeroeid waren. Dus wierdt de Krygsbezetting, welke zedert gemeld Jaar 1787 in deze Stad beftendig heeft plaats gehad, met 50 man Hollandfche Husfaaren verfterkt.  JAARBOEKEN, July, 1704. 913 goede ordre binnen deze Stad, waar aan een ieder. ten allerhoogfte gelegen ligt, in de tegenwoordige tydsomftandigheden nodig geoordeelt, zo omtrend 'c getal derzelver Vreemdelingen, als omtrend de redenen hunner aan weezen alhier, met meerder naauwkeurigheid dan voorheen te zyn geïnformeerd; en hebben ten dien einde goedgevonden te ordonneeren en ftatueeren, gelyk Hun Edele Achtbaare ordonneeren en ftatueeren by dezen, dat ieder Burger en Ingezeten dezer Stad gehouden zal zyn aan den Kaptein van zyn Wyk, of deszelfs plaats bekleedende,by de omfchryving,welke ten dien einde door dezelve zal worden gedaan, naauwkeurig 'op te geeven, de naam en geboorteplaats, van zodanige Vreemdelingen , of Vreemdeling, beneffens van alle andere Perfoonen, geen Burgers de zer Stad zynde, of welke niet geduurende den tyd van twee Jaaren alhier ter Stede zullen hebben gewoond, welke ten zynen huize mogte zyn gelogeerd , of inwoonende; op poene, dat die geenen, welke by de omfchryving in het doen dezer opgifre onwillig, of nalatig mogte bevonden worden, zullen verbeuren eene boete van honderd Guldens, te appliceeren ais naar Rechten, Eb dat wyders een ieder zal gehouden zyn, zo wanneer eenig Vreemdeling, of ande/e Perfoonen van buiten deze Stad geboortig , na de bovengemelde omfchryving ten zynen Huize mo.'te komen logeeren, of inwoonen, daar van dadelyk aan den „Kaptein van Wyk, of deszelfs plaats bekleedende, fchriftelyke opgave te doen, op eene gelyke boete ais boven, zullende des aanbrengers naam des begierende , worden gefecreteerd, Aldusgearrefteert den ;o July 1794, pra:fentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. uayid,lfille\n JL ias, Hoofd-Officier; alle de Heeren Burgemeeste.en, dempto den Heer Mr. Jeteok Etias Ar* n udsz., en alle de Heeren Scheepenen. En gepubliceert den 11 July 1794, praefentibus den Wel Edelen Geftrengeu Heer Mr, Havra Pppj tm \m- >teldam- 'ieure iop, de Vreem* ielin%en.  9t4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELLAM. Willem Eliasy Hoofd - Officier; den Heer Mr. MatiJiys Straalman, Heer van Duyst, enz., Burgemeefter, en de Heeren Mr. Jan Six, Vrybeer van Wimmenutn, Heere van Hülegom, Vroma* de, enz., en Mr. David Cornelis van Lcnnep, Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. , Volgens het uittrekzel uit den ftaat der Geldmiddelen op 3 Mesfidor of 21 Juny, in de Zaal der Nationaale Conventie te Parys aangeplakt, was het geheele overfchot der Fondfen in de ondericheiden Kasfen der Nationaale Thefaurie, des avonds van 29 Prairial 700 Millioenen 181 duizend 243 Livres, en de reëele raasfa van Asfignaten, in omloop zynde, 5 duizend 69^ Millioenen 110 duizend 444 Livres. In de Zitting van den 26 Juny , is het 13 artikel van de Wet, nopens de Lyfrenten , betrekkelyk de infchryving op het Grootboek ingetrokken, zullende de wegens een Advies worden ingebragt, en het overige der Wet worden bekend gemaakt. Zie hier ook een uittrekzel van eenen brief aan een huis van Koophandel, getekend uit Parys den 14 Mesüdor of 2 July 1794. „ Hier nevens het Supplementair Decreet „ wegens de Lyfrenten,en vermits het zel„ ve zig daar by niet nader verklaart over „ de  JAARBOEKEN, yu,u 1794. Qï* ^ de Legalifatien, en aangezien de L'qui„ r'at'e zeer gecompliqueert en werkzaam „ zal wezen, en de fataale dag van 16 Sep,, tember nadert, zo vermanen wy U,om „ aan Ons, zonder verder uitfiel, toe te „ zenden, alle de Lyfrenten-Contracten, „ die onder uwe directie zyn, benevens de ,, dtteflatien de Vüa, Doopcedullen der j, geenen die de jouisfance expecteeren, en die der geconftitueerde Hoofden, en dus „ van alle, die in de Contracfen worder „ genoemd , mitsgaders de Doodceduller van de reeds overledene Hoofden, „ De Attefiatien de Fita, moeten dooi „ vier getuigen geteekend worden, zo we „ als door hem, wiens leven geattefteer „ wordt, alles door de Magiftraat gelega lifeert, met declaratie, dat 'er in den om trek van vier mylen geen Minifter o „ Agent wegens Frankryk refideert. W; „ guarandeeren geenzints de validiteit de }, Actens op voorgemelde wyze uitgevaar „ digd; egter, nadien wy voorzien de on „ mogelykheid, die 'er is, om aan de ge „, maakte Wetten, conform den text te vol „ doen, zo moet men dezelve zo veel doer 9S lyk naby komen, in hope, dat de goed „ wille, voor de daad zal worden aar.ge „ nomen, „ Alle de Contracten van de perpetueel Renten , die gy ons niet toegezonden hebt, zyn verlooren, zorgt nu 5 dat d ,, Eigenaars van de Lyfrenten, niet in he het zelfde geval komen, enz." Daar nu de Effecten op Frankryk (was v0( Am- ST eldam. i F J r e e » e t ,r >r  9i«S NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstelbam. voor de Franfche Natie in verfcheidene Tydperken der Revolutie by herhaaling haare eer verpand heeft,) door de Eigenaars naar Frankryk, op verbeurte van alle recht, rnoeften worden overgezonden , en veelen bekommerd waren, dat zy de bewyzen van bun recht tegen die Natie , de Papieren of Schuldbrieven namenlyk uit hunne handen geevende, daar door hun recht zelve te iigter zouden kunnen verliezen; dat ook die verzending ge vaarlyk was, door de kans van vermist te kunnen worden; zo hebben de Regeerders dezer Stad bekend gemaakt, dat die te verzendene Effecten vooraf op 't Stadhuis in een Register koude worden aangeteekend, en daar van bewys zoude worden uitgegeeven, ten einde ten allen tyde, het wettig recht konde bewezen worden. Hier toe is ook betrekkelyk de navolgende bekendmaking van't Hooge Gerichtshof in *«s Gravenhage: „ Werd geadverteerd, dat ter Griffie van den Hove van Holland , geduurende de „ aanftaande maand Augustus , tot over„ neeraing van Franfche Effeéten, ten fine „ van Regiftratie , aileenlyk Dingsdag en „ Vrydag voormiddag zal werden geva„ ceert." Verders vernam men nog uit Parys, dat de Nationaale Conventie, op voorftel van Cambon, hadt vastgefteld: „dat de Exa, traéten van de infchryving der Losrenten op het Nationaal Grootboek, met den i s, tierbidoreaanftaande, zullen beginnenuit- » ge-  JAARBOEKEN, July, 1794. 917 '„ geleverd te worden aan de Eigenaars, „ wier naamen met letters A, tot H. incluis „ beginnen. Naar mate men met de ver* dere infchryvingen zoude gevordert zyn, „ zouden de Commisfarisfen van de The„ faurie daar van door middel der Nieuws„ papieren aan het Publiek kennis geeven." In Amsteldam waren in 't begin van July de Effeéten op deze prys: De Actiën van de Oost-Indifche Compagnie 123. De Engelfehe Bank 1623 Engelfehe Oost-Indifche Comp. 205*. De Zuidzee 73$, Annuiteiten 683 a §. Dito Nieuwe 8i|. De Cours van Wisfel in Amfteldam, den 5 July. Londen 38 |j 10 %, op kort. Dito 38 (j 7 8, op a Ufo. Bilboa 81. Madrid 82. Cadix 82. Sivilien 83- Lisbon 481. Venetien Q2§ a f. Genua 843. Livorno 91 f 1 I, op 2 Maanden. Breslau 45. Weenen 36^. Hamburg 354, op Zigt. Dito 35$, op 2 Maanden. Dantzig—. Antwerpen, Gend en Brusfel z\. Zeeland 2. Rotterdam pary. De Agio "van de Bank i|s. perCt. Te Londen aldus: De Actiën van de Bank 160 k 161. OostIndifche Compagnie 203 en 1 half a 202 en 3 vierde. Zuidzee Comp gefloten. Oude Annuk. —, en dito Nieuwe gefloten, De 3 perCt. gered. 67 a 66 en 7 agtfta. Dito geconfol. 6/ en 3 agtfte a ï vierde, en de 4 perCt. van 1780, 02 en 1 agtfte a 81 en 7 agtfte. De VVisfel op Amfteldam is 39 en 2, ea cd 5TJt%DAM»  pi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. / op Zigt 38 en u. Rotterdam 39 en 3* Hamburg op 2 en 1 half Ufo, 35 en 6. Op 't einde dezer maand waren te Amstel dam de pryzen aldus: De Actiën van de Oost Ind. Comp. 120. Engelfehe Bank 671. Oost Ind. Comp 205*. Zuidzee Comp. 74. De 4 perCt. Annuit. van 17.^0,841. Geconf. dito van 3 perCt. 6f£. De Cours van de Wisfel op Londen 39, 9. Dito op 2 Ufo 39, 5. Parys Dito op 2 Ulo —. tourdeaux öp 2 Ufo —. Bilboa 80 Madrid a 81. CadixSj. Sivilien 8>. Lisfabon49| Venetien 91. Genua 854. Livorno 931. Breslau 45*. Weenen 361 a $. Hamburg 36. Dito op. 2 Ufo 354. Antwerpen, Gend en Brusfei 25. Zeeland 2. Rotterdam 5. De Agio van de Bank 1 perCt. De pryzen der Fondfen te Londen op \ einde dezer maand aldus: De Actiën van de Bank 1671 h i66k a 167. De lndifche Bank 2005. Zuidzee Comp. geen prys. Oude Annuit. geen prys. Dito Nieuwe Annuit. geen prys. De 3 perCt. gereduceerde Bank Annuit. 69$ a } k 69. De 3 perCt. geconf. óojajfyj. Dito I726 , geen prys. De 3 perCt. Ann. 1751, geen prys. De 4 perCt geconf. van 1780, 854 a |. De 5 perCt Ann 102$ a 1014 De lange Bank Ann. acfi a \v. De verdere £fftcten geen prys De Wisfel op Amfteldam 40 en 2. Dito op Zigt 39 en 10. Rettexdam 40 en 3. K O T-  JAARBOEKEN, >fy, I794« 9*9 Rotterdam. Gelyk te Amfteldam, zo is ook by de Regeering dezer Stad , in eene Publicatie van den 29 July 1794, omtrend de Vreem. delingen aldus voorzien: Alzo Schout, Burgemeefteren en Scheepenen de Stad Rotterdam, dagelyks ondervinden, da tegenftiande de voorzorge nog onlangs gebruikt on Hun Edele Groot Mogende Publicatie van den IJ November 1792, tot een richdhoer moetende die nen voor alle Vreemdelingen , uit andere Lande zig herwaards begeevende, Extrafbgewyze. ind Hollandfche en Franfche Taal te doen herdrukken en op alle publieke plaatfen rond te zenden, veel Vreemdelingen zig nogthans alhier blyven onthou den, zonder voor Heeren Commisfarisfen uit d Vroedfchap dezer Stad, dagelyks op het Raadhui des namiddags van vier tot zes uuren vaceerende te compareeren, en aldaar admisfie te bekomen ■waar door de zodanige Vreemdelingen gevaar loc pen van ingevolge Hun Edele Groot Mogende voorfchreeven Publicatie, het Land te moeten ve: laaten, of anderzints daar uit geleid te worden en nadien het ook zou kunnen gebeuren, dat fon migen dier Vreemdelingen by gebrek van het nod: onderrigt, hoe zy zig by hunne komst binnen c Stad hebben te gedragen, zonder opzet of kwac intentie, nalatig bleven aan de gefielde ordres ve den Souverain te voldoen, terwyl boven dien c Regeering dezer Stad in de tegenswoordige tyd omftandigheden ten hoogften aan gelegen legt, d geen PerfooDen, Vreemdelingen zynde , binnc hunne Stad of Jurisdictie van.dien, verblyf hoi ■ den, zonder voor af gelegenheid gehad te hebb< om te onderzoeken, of zodanige Perfoonen als di jjiet geadmitteerd kunnen worden. Zo is 't, dat Myne Heeren voornoemd, ni Rot- thrdam. t f 1 » 2 3 5 •> R 5 1- g e e n ie . ït n 1- :n m et  920 NIEUWE NEDERLANDSCHE &0TTlRDAM. Publ. emir. d Vreem delingen. alleen de voorzeide Vreemdelingen ferieuslyk willen vermaand hebben , om zo kort doenlyk na hunne aankomst, en uiterlyk binnen drie dagen, zig te fifteeren op het Raadhuis dezer Stad, tot het bekomen van een Billet van Admisfie, 't welkgrati* •< wordt verleend, en zig verder allezints te gedragen na de ordres door den Souverain dezer Provincie, nopens het inkomen van Vreemdelingen gefield; maar daar en boven alle de geenen , welke aan de zodanige Vreemdelingen intrek verleenen, het zy als Verhuurders van Huizen of Kamers, of op eenige andere wyze, als mede aUe Logementhouders, Herbergiers, en Houders van Slaapers, op het ernfligfle Waarfchouwen, om geen Vreemdelingen langer dan twee nachten te Herbergen of verblyf te verleenen, zonder blyk, dat aan dezelveö door Heeren Commisfarisfen uit de Vroedfchap dezer Stad, een Billet van Admisfie is verleend, als mede niet voor een langer tyd als die Admisfie waarlyk mede brengt; op poene van verantwoofdelykheid, en dat de zodanigen welke overtuigd zullen worden van een of meer Vreemdelingen, van geene Admisfie voorzien, langer als drie dagen intrek verleend te hebben, of die nalaatig zullen geweest zyn, om by onwilligheid derzelver Vreemdelingen van te vertrekken, daar van aan den Heer Hoofd-Officier dezer Stad behoorlyk kennis te geeven, zullen worden gemulcfeert met een boete van vyftig Guldens, ten profyte van den Armen, of by onvermogen, geduurende den tyd van veertien dagen te warer en te brood geleid; welke actie of calange de Heer Hoofd-Officier immediatelyk zal brengen voor Heeren Scheepenen dezer Stad, die na verhoor van partyen, of by contumacie op de derde dagvaarding, telkenmaale van 24 tot ^4 uuren te doen, de plano en zonder form van Proces in dezen zullen Recht doen ; alles op den voet van het geftatueerde art. 8. van de Publicatie van Myn Heeren van de Weth, in dato 7 December 1792 , op bet Ruk der Executie van Hun Ede-  JAARBOEKEN, July, 1794. I 92i Edele Groot Mogenden meergenoemde Publicatie, van den 1 j November deszelven Jaars, nopens het inkomen van Vreemdelingen geëmaneert. Aldus gearrefteert in Collegio van Myne Heeren van de Wetb voornoemt, op heden den 29 July 1794; en na voorgaande klokkegelui van het Raad*' huis dezer Stad, gepubliceerr. den 30 July 1794,' ten overftaan van de Heeren Mx.Marinus Hoog ,< Schout; Mr. Anthony IVilhelmm Senn van Ba/el ,i Burgemeester; Frcdrik IVühelmïditmyenMr.Hendrik Herman van Hees, Scheepenen. Jn kennisfe van My, ■ D C. GEVERS. Maassluis. De terugkomst der Haringbuizen heeft alhier grooten fchrik en ontfteltenis veroorzaakt. Zy waren, voorleden Vrydag, door Franfche Kapers, van de Neering gejaagd, en het getal der binnengekomenen beliep reeds 70; doch hoe veel 'er genomen zyn, is nog onzeker, zynde de berigten dien aangaande , voor als nog zeer on. duidelyk en verfchillende. ZEELAND. M'IDDBLBORG. Het Hoofdkwartier van Prins Fredbrik is te Ooltenburg. Die yverige en werkzaame jonge Vorst, is byna overal, Qqq en Rot- ierdam. Pub/, veele Schepen met vlugtelingen en goederen , enz. in onze haven waren aangekomen, zo dat dezelve vol gepropt lag, en men dezelve met de ketting moest fluiten, zyn den 3 en 4 July op de Rheede voor deze Stad aan- i gekomen een zeer groot aantal Engelfehe "Transportschepen, met Troupen, enz. van Oftende, ten getale van 107 ftuks. Dezelve hebben den 5 July van beooften deze Stad tot bewesten dezelve,tot aan de Nolle in rangen gelegen, maar den 6 namiddag ' om vyf uuren, ging ruim de helft onder :zeil de Hond op naar de Schelde,en voortg naar Antwerpen. De verfchyning der Franfchen voor Sluis, wanneer zy die Stad anderhalf uur met hauwitfers befchooten hebben, heeft veel fchriks in Staats Flaanderen verwekt, het geen van liet vlugten van eene menigte van Ingezete- men en goederen herwaards gevolgd is. Ver- Ivolgens is een Fransch Detachement in Aardenburg geweest, en heeft daar de aanftaande komst van eenige duizend man bekend gemaakt. Voorts ontvangt men hier nog tyding, dat jJe Franfchen nu bezig zyn met Batteryen Qqq a en Vlis- SINGEN»  HKüEN. 924 NIEUWE NEDERLANDSCHE « en Werken voor Sluis op te werpen; en een Iterke kanonnade, den 6 July in het ZuidWesten , deedt vermoeden 3 dat het beleg reeds begonnen was. Den 27 July waren de Engelfehe Transportschepen alle van Antwerpen hier terug gekomen en liggen nu voor deze Stad; ook is een gedeelte van het Hospitaal uit die Stad op ons Eiland overgebragt, waar voor de Kerk van Ritthem, een uur van hier gelegen, wordt ingeruimd. Men heeft den 26 July aan den kant van Sluis weder hooren fchieten,'tgeen geduurd heeft van 's middags half één tot omtrend drie uuren. Volgens naauwkeurige berichten hebben de Vyanden getracht de Bakkers Polder en andere posten te overwelf digen. Het wierdt meer en meer waarfcbynlyk, dat de Franfchen voornemens waren tot aaa de overzyde van onze Stad te naderen. Den 30 July kreeg men bericht, dat zy op Breskens waren aangekomen. Zy hebben in den nacht de post Groot-Turkyen en de Linie met veel hevigheid aangetast,en door hunne grooteovermagt,niet tegengaande den hardnekkiglten tegenlland, zyn zy raeeiter geworden, zo dat nu de gemeenfehap met Sluis is afgefneden. Z n Doorluchtige Hoogheid den Heer Generaal Prins Fredrik heeft thans post gevat op 't Goefche Land; of aldaar de Prins van Nas/au- Weitburg mede was, heeft men niet vernomen. Door he.t bezetten van Breskens, kan men den Vyand vau hier met de kykejs zien, en men heeft doos  JAARBOEKEN, July t 1794. 925 <3oor middel der gemelde kykers kunnen befpionneeren, dat zy aldaar bezig ware; Batteryen aan de Westkant op te werpen. Den ; 9 July heeft men wederom het bombardement van Sluis gehoord. T h o l e n. Den 12 July hoorde men naar de kant van Antwerpen zwaar kanonneeren, en zedeit verneemt men dat tusfehen Mechelen 1 en Brusfel een ernftig gevegt heeft plaats gehad, waar aan de Hollanders het meeste ï deel gehad hebben. De uitliag van dat geI vecht wordt verfchillend opgegeeven. Antè werpen moest thans voornamelyk gedekt * worden door de Engelfchen. De Transiportfcliepen zyn weder onder het Fort Bath laangekomen. Te Bergen op den Zoom wordt Idagelyks veel gefchuc en oorlogstuig aanIgebragt, en buiten en binnen de Stad wordt jfcaltes in ftaat van verdediging gebragt. Uit ltStaats - Flaanderen zyn de geruchten zeer |verward en onzeker, U T R ECHT. Utrecht. ITJeel is gefproken omtrend het trekken V van Pruisfiesch Krygsvolk. In een iéer meest geachte Dagbladen, in 'tFransch teLeyden wordende uitgegeven,leest men üxi deze maand het navolgendet Qqq'3 „op Vxis- INGEN.  U- TRECHT. 926 NIEUWE NEDERLANDSCHE , Op het flot van ons Supplement No. „ 47 van den 13 Juny, van de aankomst van Mylord Comwallis, te Bruslel fpre- kende, is gezegd," „ „ dn hy door , zyn Hof benoemd was tot Comman" " dant van het Corps Pruisfifche Hulp*! troepen, welk in loldy van Zyne Brit" ' fche Majefteit en de Vereenigde Pro" „ vincien overgaan."" „ Men doet ons dien aangaande opmerken ,"„„ dat het ' „ Traélaat, getekend in 'sHage den 19 " April, en geplaatst in onze Gazette 'è "t Mo. 36 uitdruklyk medebrengt, dat 11 '„ dit Corps Tfbepeh vereenigd zal blyyen ' , onder het convaando van een Pruisfi" 3', fche Bevelhebber. Dit Leger , voegt " „ men 'er by, gaat niet over in foldy der " ,', Zeemogendheden, die, volgens de Con" „ ventie van den 19 April, aan den Ko,\ ning van Pruisfen , tot voordzetting 'i *\ van zyne mede operatien, de midde* " " len verfchaffen , waar van deze Mo" narch zkh beroofd gezien heeft, door „ de pogingen, die hy te vooren enkel \ >» °P zvne ei§en kosten gedaan heeft-"" ' Voor het overige is men volftrekt on-i ! kundig, op welke wyze dit Leger van 62400 Pruisfilchen, zal ageeren voor de belangen der twee Mogendheden , die . hem de middelen in queftie verfchaffen: \\ tot hier toe houd het zelve zyne pofitie " op de grenzen van het Tweebrugfche , ' alwaar het dezelve reeds veele weeken aehad heelt ih de Rreeken van Hom9 ö „ burg,  JAARBOEKEN* July, 1794. 927 ^burg, Tweebruggen en Rothabe, rer„ wyl de Franfchen ook gerust zyn in hun.' ne oud« po'iicien van Schweigen, Blies„ caftel en Sarbruck. Men fchryft van*Ko„ blentz, onderden 24 Juny: „„dat de „ „ reis van Mylord Cornwallis, die aldaar „ „ was doorgekomen, keerende naar de „ „ Nederlanden, niet alleen tot oogmerk „ hadt , een nieuw plan van Veldtogt „ 33 te bepalen; maar ook om op het ver9, trek der Pruisfifchen aan te dringen, het welk reeds verfcheiden maaien ge^, „ wrderd was."" Hoe langer hoe meer worden de omftan. odigheden voor ons Land bedenkelyker.9 -en meer en meer ingewikkeld met het fvrygsgeluk van de Keizerlyke en Ëngel&he Legermagt. Al wat hier omtrend opheldering geeft, is van aanbelang. Zie hier >dan ook eene brief, door een Hollandsch Officier, den 28 Juny, uit Sluis in Flaan«deren gefchreeven. . „ Door dien men de verfchillende berig„ ten, ten opzichte der beiden Veld Baï^ tarilons Van Hespen Darmflad en Bopff", „ als zouden dezelven by hunnen door„ -marsch te Gend krygsgevangen gemaakt ^, zyn , tot zelfs in Holland verfpreid ^ heeft , acht ik het noodzaaklyk u in .ftaat te ftellen, de geenen, die belang in ^, .gemelde Battaillons hebben., van het tem gendeel te overtuigen. 9} Z$ werden , te gelyk niet de andere Ü- rftECHT.  9*3 NIEUWE NEDERLANDSCHE U; TaECHT. ,, Hollandfche Battaillons, gelast den Generaal Clairfait, by Thielt te gaan ver„ Herken, doch kregen den 23 by Oude„ naarden , order naar Gend te trekken, alwaar zy den 24 vroegtydig aankwa% men , wanneer des middags de Geal„ lieerden, die onder den Generaal Clairfait buiten de Stad ftonden , werden „ aangevallen , doch door den dapperen „ tegenftand moesten de Franfchen weder „ retireeren ; hebbende zeker de fterke aannadering , en het vuur des Vyands „ donkere verfchynfels voor het oog der „ vreezende vlugtelingen verwekt, dewyl dezen zoo ftellig verzekerden gezien te „ hebben, het geen hunne gekwetfte verbeelding hen in het hoofd bragt. „ Den 25 kreegen de Battaillons Dopff „ en Hesfen- Darmflad order, naar Sluis in Flaanderen te marcheeren,alwaar zy dan ook den 27 aankwamen , zynde door de komst van deze en meerdere Battaillons; „ als mede van eenige Hanoverfche Troe» j, pen en andere voorzorgen, Staats Flaan„ deren tegen allen inval gedekt, indien „ de zaaken in Flaanderen ongunftiger „ mogten worden; het geen niet te wag„ ten is, te meer nog, dewyl de Generaal „ de Moira te Oftende is aangekomen. „ Den 25 attacqueerdeii de Franfchen den Generaal Walmode by Brugge, en „ verpligtten hem, door overmagt, te re» ?, tireeren, waar door de Stad overging; 7, doch de Franfchen maar weinig tyds in n de-  JAARBOEKEN, July, 1794. 92? I, dezelve geweest zynde , en de Geal„ lieerden weder fpoedig naderende, is 'er „ gelukkig geene plundering geweest." In deze maand wierdt ook te Londen een uittrekzel waereldkundig gemaakt van de tydingen, welken de Hertog Van York, aan den Secretaris van Staat gezonden hadt, gedagtekend uit Renaix den 24 der maand Juny. ( MYN HEER! T"\e Kolonel Craig , was naar Engeland vertrokken , maar ongelukkig vond hy by zyne aankomst te Oudenaarde, dar. de Vyand den Generaal Clairfait, genoodzaakt had, een weinig in wanorde naar Gend te retireeren, en de gemeenfchap tusfehen deze Stad en Oudenaarde geheel was afgefneden , ten zy men eenen grooten omweg nam. Oordeelende, dat het noodzaaklyk ware , dat ik zo fpoedig mogelyU daar van onderrigt wierde, is hy des nagts te rug gekomen. Deze beweging van den Vyand , door den Genejraal Clairfait, tot den terugtogt te noodzaken , gaf hem gelegenheid om zich de zoomen van de Schelde meer te naderen , en maakt, dat myne politie voor Doornik, die altyd gevaarlyk is geweest , zedert het vertrek des Prinfen Fan Cohurg, niet. meer te houden was. Dienvolgens heb ik dezelve heden verlaten, en na eene bezetting in de Stad gelaten te hebben , ben ik met al de Engelfehe Troepen , en een gedeelte der Hesfifchen hier gekomen , ten einde by de hand te zyn om Oude«aarde te onderfteuaen , welk gedreigd werd , Qqq 5 en ürRECHT»  ". u- TRECHT 93o NIEÜ'VE NEDERLANDSCHE en in de daad heden gefommeeri is tot de overgaaf. Ik ben enz. FREDERIK. De krygskans nam in Braband en Flaanderen eenen keer, welke te gewigtig is voor de Vereenigde Nederlanden, om niet met alle omltandigheden te worden aangeteekend. Dé Volks Reprefentanten by de Franfche Legermagt van het Noorden, hebben deswege het volgende rapport aan het Algemeen VVelzyns - Committé gezonden; *W7y hebben gewacht tot de inneming van Charleroy, om u verflag te doen van het «erdtr voorgevallene. Den 28 der voorleden maand den 16 Juny ten één uur'sochtends , marcheerde de Armée mar den Vyand. De Vyand marcheerde op het zelfde uur naar ons toe. Men ontmoette elkander. 'Ér was een dikke mist, het Gevecht was verfchrikkelyk tot .aan drie uuren 'snamiddags; de linker vleugel onder Commando van den braaven Generaal Ckkec deed wonderen De Generaal de Brigade Duhem , distingueerde zich , het centrum vocht insgelyks. De Generaal Duè.uist chargeerde aan het hoofd der Cavallene, nam 5.0 Krygs -evangenen , 7 ftukken Kanon, en doodde 7 4 8 honderd Vyanden. De voor. hoede door den Generaal Lcfeburc gecomtnandnerd, hadt een gelyk fucces,en betoonde den selfden moed Een Grenadier-Battaillon vac dezelve chargeerde de Vyandelyke Cavallerie, en maakte *er eene groote (lachting onder; on» ae Kanonniers chargeerde op de wyze van Hu*'  JAARBOEKEN, July, i?94* 931 Husfaaren, en hernamen de Kanonnen, welke zy door de mist kwyt geraakt waren. De Vyand verloor 6000 man, in plaats van 3000 zo als wy gemeld hadden, 's Avonds repli6erden men door gebrek aan ammunitie , en de Vy and replieerde insgelyks. Wy verlooren 1500 man Dooden en Gekwetften. Den 30 (18; wierdt het beleg van Charleroy hervat met meer hevigheid da» ooit: de ingenieur Marescot , heeft zich veel eer verworven , door de wakkerheid met welke hy de werken heeft voortgezet. De Artillerie heeft de Stad in asch gelegd, na zes dagen dat de loopgraven geopend waren : de Vyand gefommeerd zynde, heeft de overgave geweigerd. Den 6 C24) is bet vuur verdubbeld ; den 7 beeft by gevraagd te capituleeren. Men heeft hem een kwartierfuur tot de overgave toege» ftaan ; zullende vervolgens ftorm gecommandeerd worden, en het Garnifoen over de kling moeten ipringen. Hy heeft ons een Trompetter gezonden; wy hebben den Brief ongeopend terug geftuurd. De Generaal Raignac, Commandant van de Plaats , heeft zich overgegeven op discretie, zich verlatende op de genereusheid der Republiek. Jour dan , zal u de honorable Artikelen doen toekomen, door welke gy zien zult, dat de hoogmoed van hel huis van Goftenryk onder het juk gebragt is, Het Jkiygsgevangen Guarnifoen beloopt 300c man. Wy hebben 50 Rukken Gefchut gevon den , de Plaats is plat gefchoten, en is nisi meer dan een Post, het fpyt ons voor het te genwoordige geen gewag te kunnen maaken • van ontelbaare trekken van heldhaftigheid. Wj zullen ze inzamelen en ze aan het Franfclu Volk bekend maaken. Dit poinö van de Sambre en de Maas is al lergewichügst geworden. De Vyand brengt 'ei ü- TRECHT» Verjlag omtrent Charleroy»  93* NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT- Wyders heeft Barrere te Parys in de zitting van de Nationaale Conventie van den 29 Juny, berigt gedaan van de voordeden m Flaanderen, als mede van de Bataille, op den 16 Juny, in de vlakten van Fleurus geleverd, van welke hy onder anderen zeide: „Alles was door de Vyanden „ aangewend, om Charleroy te hernemen; „ Landrecey, Quesnoy, Valenciennes wa„ ren ontbloot; 20000 Pruisfen van den „ Rhyn waren tot verfterking aangeko„ men, zo dat de Vyanden, in alles honderd duizend mannen, met eene gedug„ te Anülery by een hadden,en onzeimgt „ veel minder was : de Battaille begon „ voor den dag; de regter vleugel van den „ Vyand werd gecommandeerd door den „ Prins Van Oranje, de linker door Beauty heu; Lambesc, de moorder dergrysaarts, „ was aan het hoofd der Kavallery, en Ce„ burg Commandeerde en Chef. De Vy„ anden traguen onze Armée te omcioge„ len, en drie maal replieerden de Repu- » bli, syne magt byeen. Wy voorfpelfen ons de overwinning. Hier nevens de Vaandels. ( Was geteekend) j GILLET. G U Y T O N. S A I N T-J U S T. Charleroy, den 7 Mesödor.  JAARBOEKEN, July, 1794. 933 blikeinen op het centrum , doch men „ hoorde niet anders, dan heden geen re-' „ traite. „ Onze avantguarde, uit 8 k 10 duizend mannen beftaande , heeft onwrikbaar 5 „ uuren lang het kanonvuur, en de aan„ vallen der Kavallery uitgehouden, en op „ den middag zagen de onzen eene kolom „ met roode rokken , dit waren Engel„ fchen , weshalven de Generaal order gaf, „ *er op in te houwen, en ingevolge het „ Decreet van de Conventie, werd 'er geen „ een krygsgevangen gemaakt, maar allen gedood. Ten 6 uuren liet Jourdan overal den aanval blazen; het gevegt werd „ algemeen, en de Vyanden werden aan „ alle kanten vervolgd; zo dat, na een ge„ vegt van 12 uuren, de overwinning aan „ ons bleef. Agt of tien duizend Slaven liggen dood op het veld, en wy hebben „ flegts één gevangen gemaakt; daar tegen „ is ons verlies niet zeer groot, want wy „ waren op de voornaamfte punten goed „ verfchanscht." Het antwoord van de Staaten 'sLands van Utrecht, op het voorftel van den ErfRadhouder, op den 14 July ter Vergadering der Algemeene Staaten gedaan, hebben wy hier te vooren onder 'süravenhage reeds medegedeeld. FRIES- U- ['RECHT.  1 VU' WARDEN. 'S H E R t O G E N B O S c h. De Regeering heeft aan allen, die zulks aangaat, by openbaare bekendmaaking, kennis gegeeven , dat de onderwaterzetting rondom deze Stad zal gefchieden; op dat een ieder, tot vermyding van deszelfs fchade, het Gewas en de Vrugten, nog te velde ftaande, ten eerften zouden kunnen inzamelen. Ook heeft de Regeering dezer Stad twee Publicatien doen afkondigen, eene van den 7 en de andere van den 8 dezer maand July. In de eerfte Publicatie geven Hoogfchout, Scheepenen, Gezworens en Raaden dezer , Hoofüftad te kennen: „ Oat zy op aanfchryving van de Edele Mogende Heeren Raaden van Staaten der Vereenigde Nederlanden , goedgevonden hebben, alleneeringdoendeLieden, en anderen, 534 NIEUWE NEDERLANDSCHE i FRIESLAND. Leeuwarden. 1 "\e Heeren Gedeputeerde Staaten van JL*J Friesland, hebben goedgevonden een buitengewone Landsdag uit te fchryven , tegens Maandag den 28 July aanftaande in de Stad, en 'sanderen daags in de Vergaderinge op 't Landfchaps-Huis. GENERALITEITS LANDEN.  JAARBOEKEN, July, 1794. 935 ren, die eene aanmerkelykehoeveelheid van de natenoemen foorten van Levensmiddelen, ter verkoop in voorraad hebben, by dezen te verzoeken., en voor zo veel des noods, te gelasten, om zo dra mogelyk binnen drie e- rstkomende dagen des voormiddags tus« fchen elf en twaalf uuren, by door hun onderteekend Biljet aan een der Groenroedens de?er Srad op het Stadhuis alhier over te geeven fpecifique en zo naauwkeurig mogelyk ingerigte opgaven van de quantkeit , die zy tlvns onder zich hebben, met afzon ierlyke byvneging van die geenen , welke zy binnen kort nog verwagten, te weten van: „ Tarwe en Rogge; Ryst, Gierst en Grutten; Boekiveit en 'Meel; Spek; Gezoute en Gedroogde Fis; Kaas; Bier, reeds gebrouwen ; bet nodige om meer and'r te brouwm; Zeep ; Zmt; Oly; Azyn; Tabak, en Typen." „ Met verder verzoek en fest ais voor, om die voorraad, zo veel mogelyk, te vergrooten, en geene aflevering van confideratie te doen, zonder dezelve ten eerften wederom aan te vullen , of indien wetrige redenen ter contrarie mogten hebben, daar van kennis te geeven aan Heeren Scheepenen." „ Zullende alle de geenen , die tegen verwagting , van deze tot heilzaame eindens ingerLte opgaven in gebreken bleven, of daar in kwaadtrouwig mogten te werk gaan, gehouden worden voor kwaadwilligen , tegen welken nader zal worden gedisponeert, als zal 'bevonden worden te fcehooren" 'sHer* TOOËNBOï-CB.  'sHer- TOGEN" BOSCH. 936 NIEUWE NEDERLANDSCHE Inde andere Publicatie zeggen Hoogfchoik en Scheepenen: „ Dat het veelligt eerstdaags zoude kun; nen gebeuren, dat door het aankomen van een zwaar Guarnifoen of andere ouverlioopte omftandigheden, zy in de noodzakelykheid gebragt wierden, om alle vreemde perfoonen , geene direéte relatie tot deze Stad hebbende, dezelve te doen verlaaten-en alzo de tot wederopzegging toe verleende Admisfien in te trekken, waar van zy op voorftel en met overleg van het Gouvernement-Militair nodig geoordeeld hebben, .dezelve by deze te waarfchouwen, teneinde zy, of van nu aan zich van een ander verblyf voorzien, of ten minften zich daar toe gereed maaken zoude kunnen, in geval de noodzakelykheid zulks mogt vorderen, waar van zy als dan nader zullen worden geadverteerd, wordende dezelve Vreemdelingen of de lieden in wier huizen of kamers de zodanige logeeren, gelast, om de» zelve bekomen admisfien ten eerften, uiterlyk binnen drie dagen, te vertoonen op het Stadhuis alhier; zullende alle die in gebreken blyven daar aan te voldoen , gehoudea worden het effect van derzelver provifionee» le admisfie te hebben verlooren." „ En verder alle Vreemdelingen, welke zich thans zonder admisfie bekomen te hebben alhier bevinden, of by vervolg nog zullen aankomen te gelasten, om zich niet langer dan drie dagen alhier ,te blyven ophouden, ten zy daar toe admisfie verkregen hebben of ai nog mogten verkrygen, welke ad:  jAARBÖEKEftj July, 179^ 937 admisfie echter in deze tydsomftandigheden hiet dan in byzondere gevallen en om zeer dringende redenen geaccordeerd worden zal; en zulks alles op de boete en peénaliteit van vyf en twintig guldens, welke by Vorige Publicatien, fpeciaal die van den .4. Mei '793» gerenoveert den 6 Maart 1794 geftatueerd is, en welke by deze wel expresfelyk worden geïnhaereert." ,j Eindelyk vermits de Voorgemelde omftandigheden ook eene fchaarsheid van Eeten Levenswaaren zouden kunnen veroorzaakens alle Burgeis en Ingezetenen (zo wel als de Kooplieden en Winkeliers, aan wien zulks reeds bevorens is gerecommandeert,) by deze te waarfchouwen, om hunne voorraad daar van, zoveel na een ieders omftandigheden voegzaam doeniyk te vergrooten.'* Verders worden alle Militaire gebouwen én anderen, welken daar toe bekwaam fchy-s ■«en, in gereedheid gebragt, in afwagting van een fterke Krygsbezetting. Na dat de Voorraad Magazyneri te Antwerpen ten deele gered en ten deele verbrand waren ,is die vStad den 24 july door de Franfchen in bezit genomen. Het Laboratorium van hec Kafteel is in de iugt gefprongen, ert het groot Hooimagazyn insgelyks verbrand. JNog zyn hier op 't laatst dezer maand gelaan de volgende Publicatien; de twee éerfte van wegen Hoogfchont, Scheepenen Gezworens en Raaden, de laatfte van wegen Hoogfchout en Scheepenen van gemelde Hoofdftad. „ ï. Dat by onderzoek van de gedaane ft r r op*; 's BèAro^Etï^ S3SCH»  's Hertogenbosch. 538 NIEUWE NEDERLANDSCHE opgaven der Eet- en Levenswaaren thans binnen deze Stad voorhanden, bevonden is, dat de opgegeeven voorraad thans niet zodanig is, dat dezelve b,y een extra zwaar Guarnifoen of onverhoopte belegering, op den duur voldoende zoude zyn; en dat ook de meefte Winkeliers en 1 Kooplieden niet voldaan hebben aan dat gedeelte der vorige Publicatie van den 11 dezer, waar by dezelve verzogt en voor zo veel des noods gelast zyn om ook op te geeven, hoe veel zy binnên kort wagtende zyn van de fpecien daar by uitgedrukt ; en dat het ook vooral nodig zal zyn, te weten, zo voor het tegenwoordige, wat de refpeétive Winkeliers en Kooplieden is gedaan, om volgens de recommandatie daar by voorkomende hunnen voorraad zo veel mogelyk te vergrooten. als voor het vervolg hoe het by aanhoudendheid met devoorraadgelegen zy." Zy om die redenen goedgevonden hebben, om, onvermindert alle verdere fchikking'en in dit opzigt nog te maaken, alle die geenen, welke zedert hunne voorige op. gaave eenige aanmerkelyk hoeveelheid van de waaren daar by uitgedrukt opgedaan of bekoomen hebben, of al nog binnen kort verwagtende zyn, nader te verzoeken, en voor zo veel des noods te gelasten , om daar van .ten eerften, uiterlyk binnen drie eerstkomende dagen, by een door hun onderteekend bitret aan een der üroenroedens dezer Stad op het Stadhuis alhier des voormiddags tusfehen 11 en 12 uuren nadere opgave daar van te doen." „ En  jAARBÖËKËN, yaiy, I79+. 939 En verder aan alte nëeringdoende Lieden by deze ter verzoeken ende te gelasten als voor, om wanneer eenige notabele verandering in den voorraad der waaren voorgemeld, in hunne Winkels of Magazynen voorgevallen is, daar van alle Maandagen op de plaats, wyze en uure voormeld opgave te doen; zullende die geenen, welke als dan geene zodanige opgave komen te doen, geconfidereert werden nog denzelven Voorraad te hebben, als eerstmaal by hun opgegeeven is, en waaromtrend des noods 1 onderzoek en vilitajie zal worden gedaan, ; als blyvende in zyn geheel de waarfchouwing by voorige Publicatie aan alle Neering-. doende Lieden gedaan,om geene aflevering van Coniideratie te doen, zonder dezelve ten eerften wederom aan te vullen, op poene van nadere dispofitie, als by dezelve vo-^ rige Publicatie vermeld is." II. Dat de Heer Gouverneur dezer Ves» jtting aan hun hebbende gedaan te kennen |geeven. „ Dat de zorgelyke omltandighe-; Iden ert de veelheid van< Vreemdelingen, jtwelke zig thans alhier bevinden, Zyne Hoogfheid de voorzigtige maatregelen hadden rdoen uitdenken om van heden tot nadere orjdre de pasfage over de wal voor alle Burégers, van wat clasie dezelve ook mogen pezen , het zy met Rytuigen, het zy te roaard of te voet, te verbieden, ten zy door leene fchriftelyke ordre door, ofte van we|gens hem Heer Gouverneur hier van uitgeteonderd, met verzoek niet alleen, dat deze Zyne Hoogheids voorzorg aan de goede Rrr 3 Bur- 's Her- rOGEHfsosch»  940 NIEUWE NEDERLANDSCHE f 'sHer. TOGENBOSCH. Burgerye dezer Stad mogte worden bekend gemaakt, maar ook aan die , welke hunne wooningen op de wal ftaande hebben, worden aangezegt, dat tot het doen van hunne particuliere zaaken zo veel mogelyk de pas^ fage over de wal zouden hebben te vermyden." „ Zy r.tjdig geoordeeld hebben aan het j voorfz. verzoek by deze te voldoen, met o last aan de Burgers en Ingezeetenen dezer v Stad, en alle Vreemdelingen zig aldaar be- ? vindende,om zig conform die ordres als tot heilzame einden gegeeven, te gedragen." c „ III. Dat de vermeerdering van Guarnifoen by de vorige Publicatie van den 8 dezer aangekondigd, zeer waarfchynlyk eerstdaags zullende plaats hebben, de groote toevloed van Vreemdelingen thans alhier aanweezig in dat geval hinderlyk zoude zyn, ft en zy alzo goedgevondi n hebben op de ken- « nisgeevingdaar van door het Gouvernement k Militair aan hun gedaan, met overleg en op ze requiiitie van het zelve Gouvernement, alle % Vreemdelingen, welke geene directe relatie li op deze Stad hebben, van wat clasfe dezel- » ve ook mogten zyn, (en zulks het zy dezelven eene provifioneele admisfie ter inwooning tot wederopzegging toe, of alleen eene ternporeele permisfie, om eenige dagen te vertoeven , verkregen hebben, als welke een en andere by deze voor zo veel des noods worden ingetrokken,) by deze nader te waarfchouwen, dat de noodzakelykheid thans vordert, dat zy zig van hier moeten ver- \\ wyderen en eene andere verblyfplaats nemen, ,, waar toe zy reeds by dezelve Publicatie praja- ;;,! la-  JAARBOEKEN, July, 1794. ^, label vermaand zyn, en waar aan zy als nu zonder uitftel zullen moeten voldoen , op poene van nadere dispofitie." „ Blyvende omtrent die Vreemdelingen, welke by vervolg alhier zullen komen, het geftatueerde by vorige Publicatien, om zig niet langer dan drie dagen alhier te blyven ophouden, en de vastgeftelde pcenaliteit van vyf en twintig Guldens. tegen die genen. welke zonder admisfie of permisfie als voorzegt zig nu of by vervolg alhier blyven ophouden, volkomen in hun geheel." Breda. Tegen het midden dezer maand zyn eenige wagens met zieken en gekwetften, laatst van Antwerpen, hier aangekomen, die ter : fcbeep naar 't Hospitaal,in Dordrecht opgericht , zyn overgebragt. By hun vertoef in naezeStad, heeft men de treffendfte bewyizen gezien, van de werkzaamheid der edele fMenschlievenheid in de zielen van Breda's llïurgeren en Ingezetenen , die met een i waarachtig goed hart, zich als om ftryd belyverden , om die ongelukkigen , terftond talie verkwikking te oezorgen ; in der yl .'bragc den een en andere alie ververfchingen aan, zo van Wynen, Bier, Soup, Vleesch, iiVrugten, en wat van dien aart nodig was' jizelfs van Linnen tot kleding en verbanden' ffien gevoelige ziel moest by dit tooneel jtraanen ftorten, zo wel over 't volvaardig üvolbrengen , dier edelmoedige MenfchenJipiigt, als ook over het gevoel en de dankzegging dier lydende Menfchen. ft" 3 De 's Her- rOG ENBOSCH. \  Brepa. 94ï nieuwe neberlandsch2 De Veldbakkery van het Staaten Leger, met een menigte wagens met Mee} geladen, kwam in 't midden dezer maand uit Braband, hier aan, en buiten de Bosfche Poort worden de Bakovens gemaakt, waar aan inen yverig arbeid; de voornaamfte Magazynen , zyn, en werden hier aangelegd; de vervoe- , ringen daar van naar Hoogftraaten, en verder Brabandin, zyn zeer aanmerkelyk, en ; de onophondelyke aankomften der Bagagien ( van onderfcheiden Regimenten is zeergroot, die zo in deze Stad als op de omliggende Dorpen verblyven; de Pontons zyn den iti July ook aangekomen, en te Terheyden, een en een half uur van hier geplaatst; het Emigranten Corps van Béon, zo te paatd, als de Jagers zyn ook hier, In het zogenaamde Speelhuis buiten de-! ze Stad was den 20 July de Veldbakkeryai volkomen aan den gang, Dagelyks komen j nieuwe verfterkingen van Krygsvolk, en | .deze Vesting is reeds ' in eenen gedugieu ( ftaat van tegenweer gefield. Inmiddels was deze'Stad vol beweeging, , en wierdt door de meefte Inwpóners verlai ten: aan den anderen kant was de toevloec groot; de winkels zyn meest gefloten, et de voornaamlte Herbergen hebben derzelvet uithangborden ingetrokken, om dat zy nie; mand meer kunnen bergen. 'Er is hier eent aanhoudende doortogt van Voeragiewagenss de Piopniers hakken buiten deze Stad al hef geboomte om , tot de vrugtboomen toe; ( Voor zo verre die hinderlyk zyn, Nog hui' gen of tuinhuizen ? die buiten de poort zyra { wo?  JAARBOEKEN, July, 1754. 943 worden hier van bevryd. De Prins Erfstadhouder, met de geheele Vorftejyke Familie, waren den 27 July nog in deze Stad, doch ftaan op derzelver vertrek; ook bevind zich alhier de Heitog Van Tork, en de Vorst Van Waldeck. Men verwagt eene verfterking van ons Guarnifoen, en den Bevelhebber den Generaal Van Geufeau. De Engelfehe en Hanoverfche Soldaten bevinden zich in het Bredafche Rofendaal, den Oudenbosch enz,; en het Staatfche Leger ligt in de Baronnie, in den omtrek van Alpheh, in welken men tot nog toe geene Franfche vernomen heeft, fchoon dezelven niet ver van onze grenzen gecampeerd zyn. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins Erfftadhouder , en den Heer Erfprins, benevens een aanzienlyk gevolg van Hoofdofficieren , waren den 29 July nog hier, wanneer door Hoogstdezelve de opneeming gedaan is over de hier zynde ryder.de Artillerie, die daar op dadelyk met een groote trein naar Utrecht zyn uitgetrokken. Nopens de [tand onzer Legers is het volgende bekend , dat op de Heyde by Oosterhout en Dongen, dezelve gedteltelyk campeeren: zeer veel Bagage, enz. der Regimenten, als van Waldeck, Stokkar de Neuforn, Von Wartensleben Gavallerie van Tuyll, Perez, Voetvolk enz., en anderen zyn rondom deze Stad op de Dorpen; een fterk Guarnifoen wagt men oogenblikkelyk binnen onze muuren , doch de vrees voor een Vyandelyken aanval is by veelen zeer groot; zeer groote Magazyncn. der beRrr 4 no* Breda.  S4i NIEUWE NEDERLANDSCHR Breda, nodigde levensmiddelen zyn hier aangelegd, zo dat men, eene lange belegering, des poods, zou kunnen verduuren. Bergen op den Zooivr. Zedert veertien dagen is Bergen op den Zoom, even als alle andere plaatfen, hier omftreeks vol Vlugtelingen, komende van Valenciennes, Condé, Mons, Brusfel, Antwerpen, en uit genoegzaam alle oorden van Braband en Flaanderen, waar onder veele groote en mindere Geellelyken, De gewoone Uitlegger van den Keizer , voor het Comptoir te Lillo,zedert eenige dagen hier in de Haven gelegen hebbende, is verder Holland ingezonden , waar van ook verfcheiden ryke goederen, die uit BrtEsfel hier ontfcheept waren, als me. de de Commedianten van Brusfel en andere Emigranten , dit voorbeeld gevolgd zyn ; zo dat het in- en uitlaaden van Schepen hier beftendig voort 'blyft gaan , ook ■Iran allerlei Oorlogstuig. Thans zyn ook in gemelde Stad, op by de dertig Karren, de goederen van den Abt Van Tongerh aangekomen; die van de Abtdy van 6>. Bernards, leggen reeds zedert lo & 12 dagen met een groot Schip, waar pp zig den Abt met alle de Geestelyken van de Abtdy bevinden, in onze Haven; zy zullen eerstdaags mede naar Holland voortreizen. De gerugten zeggen ons, dat geheel Flaanderen en Braband binnen geer korten tyd door de Verbondene Mogendheden, zullen verlaaten zyn ; en het  JAARBOEKEN, July, 1794. 945 geene men dagelyks ziet gebeuren, bevestigt ons niet weinig in dit denkbeeld. Brusiel fchijnt reeds door de Franfchen bezet tc zyn ; men hoort hier het aanhoudend gebulder van 'tGefchut, na de kant van Sluis in Flaanderen, of Sas van Gend; dan men hadt in 't begin dezer maand nog geen echte berichten van dien kant, ook niet, dat Sluis in Flaanderen, reeds aan de Franfchen zou zyn overgegaan. Hier is eene gelykePublicatie als onlangs jn Maaftricht gedaan, om zig van Levensmiddelen voor eentgen tyd te voorzien, en om alle Vreemdelingen aan te zeggen, binnen vier dagen de Stad te ontruimen. Zïz hier die Publicatie: ~C\ wyl het in deze tydsomftandigheden waarfchynelyk is, dat eerstdaags eene mcrkelyke verfterking vao Garnifoen binnen deze Stad zoude konnen aankomen, ten welken opzigte noodig is , de Plaatfen , Huizen , Stallen en Kwartieren, zoo veeldoenlyk, te menageeren } en waar door te dugten is, dat met der tyd de noodzaaklykheid zoude konnen vereisfchen van alle vreemde Perfoonen, en onnodige monden deze Stad te doen ontruimen, door welke on» aangenaame voorzieninge,'dezelve vreemde Perfoonen, in veel grootere ongelegenheid zouden konnen geraaken, dan wel actueelyk, zo hebben myne Heeren van de Magiftraat dezer Stad, met communicatie van den Heer Gouverneur , alhier goedgevonden,ieder een van de vreemden, hun actueelyk alhier bevindende, van wat kwaliteit dezelve ook zoude mogen wezen , te waarfchouwen, zo als ferieuslyk gewaarfchouwd worden by dezen, van hun binnen den tyd van vier dagen naar elders te begeven, en na hun goedvinden tot hunne eigen veiligheid te voorRrr 5 zienj Bergen OP DEN  Bergen op den Zoom. Pubh omtrend Vreemdelingen. P4Q- NIEUWE NEDERLANDSCHE / zienj en zullen verder aan pre en vreemde vlugtelingen , door déze Sta.1 p^leerende, langer admisfien voor verblyf werden verleend, dan voor den tyd van twee maal vier en twintig uuren. En worden , te gelyker tyd alle burgers, Ingezetenen en Winkeliers dezer Stad, gewaarfchouwd en aangenoodigd , om voor zo veel doenlyk, hunne gewoone provilien, van. mondkost en andere behoeftens , te vermeerderen, Dp dat, in tyd van nood, deswegens, geen ge. brek zy, en de noodzaaklykheid niet komen te vereisfehen , om tegen de nalatigen by andere middelen te voorzien. Den 5 July kwamen hier uit Holland verfcheidene Schepen met ni«uw Kanon en verdere Oorlogsbehoeften,aan,gefchiktter verdeediging dezer Stad. Men heeft ook een begin gemaakt met het afkappen van Boomen,.in den omtrek'der Stad, en dit lot ftaat de omliggende Gebouwen alle dagen te wagten. Tot nog toe is hier geen vermeerdering van krygsbezetting aan gekomen. Den 15 en 16 July, hoorde men hier, tiaar den kant van Antwerpen een zwaare Kanonnade , zonder dat byzonderheden yan het voorgevallene bekend zyn; zedert zyn hier eenige Goederen en verfcheidene Rytuigen van Antwerpen aangekomen. De vlugtende lieden vertellen, dat Mechelen aan de Franfchen over is, en dat eeh Gevecht te Waalhem is voorgevallen. In den Oudenbosch zyn Engelfehe Commisfuisfen aangekomen, met de Veldbakkery, en men verwachtte het Engelfehe Leger op de R'ikveenfche Heide. Den 23 July trokken alhier omtrent twee  JAARBOEKEN, July, 1794. 947 twee duizend man Engelfehe Soldaten binnen , komende van het Eiland Jerfey, Hier kwam ook tyding van de ontruimingvan Antwerpen, en dat de Troepen, welke zich tusfehen die Stad en Mechelen bevonden , naar den kant van Breda weeken ; deze Stad is vol gewoel; maar alle Vreemdelingen, die zich hier nog ophielden moeten vertrekken. Omtrent het verfpreide gerucht , dat Sluis in Flaanderen over zoude zyn , en de Franfchen hl het Land van Cadzand, kan men nog melden , „dat volgens een Brief uit Vhsfingen van den 27 dezer , welks Schryver daags te vooren uit Sluis aldaar was aangekomen , dien voorigen dag, den 16 July, Sluis nog in een ongemeen goeden ftaat van tegenweer was ; dat wel eenige Franfchen door overmagt het Haven-Torentje hadden ingenomen , maar door eenige dertig Kanonfchooten van de Batteryen uit de Stad, dit Torentje weder hadden moeten iverlaaten , 'en de twee ftukken Kanonnen daar op zynde in het water hadden geworpen." Omtrent het indringen in het Land van Cadzand, door het Fort Yfendyke is nog geene zekere tyding ingekomen. De onderwaterzetting voor Staats-Flaanderen is, volgens ingekomene berigten, in volle werking; te Sas buiten de (iendfche Poort, was 'het al water wat men zag, zo dat niet als de Dyken toegankelyk waren; aan deze zyde van Sas ftonden de Polders, die overftroomd zyn, meeftendeel dras; dat is, )P 1>EN  Bergen op DEN Zoom. 048 NIEUWE NEDERLANDSCHE is, Slooten Kreeken en Greppen vol, en op het Land zo veel dat de Sroppels even boven water te zien waren; de Vruchten, meest in Winter Gras en Rogge beftaande, waren gefneden en grootendeels daar uit gehaald, en het reftant was men bezig 'er uit te haaien, want men dacht in het laatst dezer week het water zo hoog te zullen geraaken, dat 'er niets meer uit te brengen zoude zyn. Zeer veel krygsbehoefte wierdt op dat oogenblik te Sas gelost, of was 'er reeds te vooren gebragt, daar onder veele nieuwe Rukken Kanon van zwaar caliber; ook kwam 'er te dier tyd nog een Schip uit Middelburg met 500 Tonnen Kruid , terwyl de aanvoer van Levensmiddelen niet minder aanmerkelyk, en het Hooi 'er ook in overvloed was. Aan den Zeekant is men niet minder werkzaam. Voor eenigen tyd een gerucht zynde ontftaan, dat de Franfchen met kleine Vaartuigen het Sluisfche Gat wilden aandoen, liet de HeerjZeekaptein Sprengler , toen ter Reede van Vhsfingen bevel voerende, terftond een Schip van 24 Rukken tegens wind en ftroom , door een aantal Sloepen opwerken , en bragt hec binnen zes uuren voor het gezegde Canaal, het welk daar door in alle gevalle gedekt was. Nog dagelyks vaaren 'er Schepen met Engelfehe Troepen de Schelde op, en op verzoek van den Hertog Van Tork, wordt te Middelburg een Hospitaal gereed gemaakt voor de Zieken. Den 20 dezer zyn wederom twee Engelfehe Oorlogfchepen voor Vhsfingen gekomen,  JAARBOEKEN, July, 1794. 549 men, en op den 22 is Kaptein HeUemans, met tien West- Indifche Schepen onder zyn Convooy, binnen gevallen. Den 23 July , kwamen van Antwerpen binnen deze ftad, de twee Battaillons van denLieutenant-Generaal Baron PmManeil, welken den 23 te fcheep naar Sas van Gend zyn vertrokken; ook kwamen alhier, van Vhsfingen, 15 a 1600 mannen Engelfehe Troepen, welken door meerder liaan gevolgd te worden, om alhier bezetting te houden , en binnen de linie der forten te campeeren. Den 24 July zyn verfcheiden lieden van Antwerpen alhier aangekomen, welken allen eenparig verhalen , dat die aan de Franfchen is ingeruimd, na dat het guarnifoen 'er was uitgetrokken, en men de Magazynen hadt in den brand geftoken. Hier worden de huizen en fchuuren, int het Woutfche ftaande, afgebroken, en ook de Auvergne- Polder moet worden onder water gezet. Omtrend het laatst der maand kwamen hier weder 800 man Engelfehe Troupen van Bats aan; dan 2000 man zyn weder uitgetrokken naar het Leger, dat'tüsfchen hier en Breda verzameld wordt. Ook zyrt aldaar nog eenige Hesfifche Soldaten van" Put ingekomen; of nu die Troupen almede ver» der zullen gaan, dan of zy daar zullen blyven, is nog onzeker; maar men verwagt 'er nog anderen. Tusfehen Bergen op den Zoom en Antwerpen verftouten ach de Franfchen nu en dan Patrouilles te doen. Van Bats zyn al- Beroem OP DEN Zoom. /  950 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bergen OP DÉN Zoom. .1 ] VER- alle Engelfehe Transpörtfchepen weder naaf Zeeland vertrokken; 'er leggen niets meer dan de Oorlogfchepen. Aan deze kant vallen nu en dan weinig of nietsbeduidende fchermutzelinsen, tusfehen de Voorposten iroor. Alle nagten trekt een Piquet uit deze Stad in de Linie. Men vermoedt algemeen, dat de Engelfehe en Hesfifche Troupen deze Stad zullen verlaten, om zich by de Engelfehe Armee by Breda te voegen ; zynde den .31 July reeds tot dat einde een gedeelte der Engelfehe naar Rozendaal opgebroken. De Ba»agie van al de Depots is te fcheep gedaan; ïn verfcheiden Inwooners verlaten de Stad by tanhoudendheid. Men verwagt. by Breda binnenkort iets gewigtigs, wyl dat de Franfchen hunne magt daar na toe fchynen te wenden , alhoewel men uit hun geduurig fieen en weder trekken niets zekers kan opnaaken. Het inneemen van 't Land van Cadzand en het influiten van Sluis in FlaanIeren, naar welke kant men nog gefladig zwaar hoort kannonneeren, heeft veele Ingezetenen van Zeeland op nieuw vrees aangejaagd. De Engelfehe Transpörtfchepen m andere Vaartuigen zyn van Bats naar de Willemftad vertrokken. Een Engelfehe Geïeraal en eenige Officieren zyn den 31 July, wegens ziekte, naar deze Stad en verIers over de Willemftad naar Hellevoetfluis vertrokken, om naat Engeland over te [teeken.  JAARBOEKEN, July, 1794. 951 VERANDERING ONDER DE IIOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. Alhier is in den ouderdom van byna 63 Jaaren overleden den lieer Mr. Wouter Buck, Oud-Muiumeefter van Holland. Haarlem Den 9 July des nachts, is alhier in den ouderdom van ruim 73 Jaaren overleden 4 de Heer Mr. Anionis Slicfier, Raad in de Vroedfchap cn Oud - Burgemeefter dezer Stad, mitsgaders Ont. vanger van des Gemeenelands Middelen over Haar* lein en den Resforte van diea. 'sG(ravenhage. Ter Vergadering van de Staaten van Holland en West-Friesland, is op ver ■ kiezing van Zyne Doorluchtige Hoogheid aangefteld tot Schout der Stede Grootenbroek, de Heer Mr. Aaron van der Ramhorst Roldanus, in plaats van den Heer Mr. J. van der Ramhorsi. Uit eene overgeleverde Naamlyst van de Heeren Hooa;beemraaden van Rhynland, is ook door Zyn Doorluchtige Hoogheid tot Hoogheemraad benoemd, en vervolgens aangeftdden beëedigd, da Heer Mr. P. Changuion, Raa.i in de Vroedfchap 1 en Oud-Burgemeefter der Stad Leyden; en zulks i in plaats van wylen den Heer J. 'riu'jrecht, in leven Raad en Oud - Burgemeester. Leeuwarden. Den 4 July 1794, is alhier i in den Ouderdom van 88 Jaaren en vier maanden i Overleden de Heer llylke Wynsdorp, Oud-Scheej pen dezer Stad. Oosterhout. Op den 19 dezer , overleedt ma eene ziekte van eenige dagen, de zeer Geieer:de Heer G. Vei zyl Muilman, Medicina; Doftor :en Doftor en Opperhoofd van de Leger- Hospitaalen van den Staat. , ' LYST Verandering DNDiiR DE HOOGE EN LAGE AmtH- naars, enz.  952 NIEUWE NEDERL. jAARB., July, 1704, LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den i" July. by de Z. Zak. Tarwk N. Zeeuws 23 a 25 fi —— blaauwe dito 195 a 23 S RooGsZeeuws en lal. i7|a 19 1> by 't Last- ■' 1 1 VI. en Brflb. 142 a 150 ggl. «—-— Boveisndf. 140a 145^1. Oofterfche 140 a 148 ggL Gedroogde 148 a 154 gol.i Gerst Z, en VI. W. 94 a 103 ggl.! Rotterdam den 15 ^a/j^ (VIoüt Inlandsen 20 a 2t§ ^ Haver Z. en Inl. Br. 21a 22 <£ ——dito Voer 171 a 19 ——» Vr.enGr.BroüW2za24 Jt —dito Voer l/*lSïi£ BoekweitVI.en Br.i57® *Z'<£ Paardeboonen sj a 29 Koolzaad Z. en VI. 501 5 i ^ MtoUTWYN 7$ dC de 3G VU  NIEUWE NEDERLAN DS CHE JAARBOEKEN, Augustus. M D C C X C I V. ■ GELDERLAND. N v m je g e n. | Ts bekend, hoe wisfel vallig de onderX maanfche zaaken zyn; 't is bekend, fvelk gevaar de voorfpoed der Franfche fvapenen aan deze Landen in 1793 dreigde, fn hoe dat gevaar toen nog wierde afgekeerd. Maar deze afwending was flegts roor korten tyd. Omtrend het midden de:es jaars , was de krygskans aan de Franfchen wederom gunftig, en hunne voordgangen hadden dien fpoed en fnelheid,' fcelké hier te Lande veel bekommering baar|en , en welke bedenkelykheid en komlaer moesten toeneemen, naar mate en in Jvenredigheid, van het getal van die geeten, die zedert de ongelukkige Burgerlerdeeldheden, voor ruim 12 jaaren in dit Sss Ge» ■ Nyme- gen.  Nyme- óen. 954 NIEUWE NËDERLANDSCHE Gemeenebest ontdoken, in den komst en intrekking der Franfche Krygsbenden, zich meer en beftendiger geluk voor zich en voor het Vaderland voorftelden. Onderwyl was het niet te verwonderen, en zelfs de pligt van hun , welken aan 't roer van 't Staatsfchip zaten, zo veel mogelyk van het zelve alle buitenlandsch geweld en overheerfching af te keeren. Wy hebben daar toe reeds de zorgen, de raadpleegingen en middelen in onze Stukjes der voorgaande maand, verhaald. Wy heb- j ben toen ook gefproken van een Voorftel van den Prins Erf ftad houder, op den 14 July gedaan. Die Erfftadhouder heeft ook op den 4 dezer maand wederom een Voorftel gedaan , 't welk wy hier na onder 't artikel van 's Gravenhage zullen mededeelen, behelzende eene tweederlye verde-, diging van ons Land ; namelyk eene buitenlandfche, door het verfterken van 't Legër van den Staat, *t welk of in 't veld, of in de fterke plaatfen buiten deze Gewesten , moet werkzaam zyn : de andere eene binnenlandfche, door de ligting en wapening van Landzaten, tot verdediging dezer Gewesten, en waaromtrend Zyne Hoog- ■ heid eenige voorloopige punten mededeelden, die vooral zouden dienen te worden, vastgefteld. Op dit Voorftel wierdt, in eene; Vergadering, buitengewoon befchreven eni te Nymegen by een gekomen, door de Staa- • ten van Gelderland aldus befloten: EX*  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 955 EXTRACT uit het Ref es des LAMDSDAGS;, binnen de Staa NYMEGEN, extraordinair gehouden, in July en Augustus 1794. Mercurii den 6 Augustus 1794» ( Ts ter Vergaderinge voorgebragr, en gelezen èehe x Propofitie, door Zyne Hoogheid den 4 dezes Maands ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogen1 den gedaan , en door de Gecommitteefdens van" 1 wegens deze Provincie ter Generalitèit, by Misfi;ive, op heden ontvangen, overgezonden, concer-, ï neerende eene tweeledige defenfie, namelyk Buiten- \ 1 landfche en Binnenlandfche; de eerfte betrekkelyk aot de Armée van den Staat, welke in het Veldi kof in de fterke Plaatfen buiten de Provinciën moet aageeren. De tweede relatief de ligting van een confideranbel Corps Laodzaaten, tot befcherming der refpecItive Provinciën, èn waaromtrent, hoèzeerdemo\dus van die aanwerving aan de Provinciën behoord, te worden övergelaaten, Zyne Hoogheid nögchans vermeende , dat 'er een:ge preliminaire pointen iirhoeften vascgefteld worden, die in deze Operatie iah ceneraale regels behoorden geobferveerd te worden; namelyk, dat deze Manfchappen moeten worden gebragt tot Corpfen, ingericht onder die veranderingen, welke hunne compofitie nodig zal maaken , op den voet als de reguliere Troupen: dat ;zy (■'o veel mogelyk,; door Militaire Officieren :en Onder-Officieren moeten worden geëxerceerd, :èn uoor Militaire Officieren, in *s Lands dienst lyndè. worden gecommandeerd: dat zy den Eed iifaioeten doen, welke alle de Troupen'van den Staac afleggen; dat zy de verzekeriDg moeten hebberig Nyme- GEN» Be/luit ■ot verlerkingvan 't Leger, •n opriging vari Land:atem  Nyme- CEM.j Be/luit tot verfierkingvan 't Leger, en oprig ting vat Landzaten, 956" NIEUWE NEDERLANDSCHE van niet in 't Veld noch buiten 'sLands tegeö hunnen wil gebruikt te zullen worden, en dat zo vefre het de omftandigheden van 's Lands defenfie zullen toelaaten, zy zullen worden geëmploieerd in ; de Provincie, waarin zy aangenomen zyn: dat hun engagement niet langer zal zyn dan voor de refteerende maanden yan het loopend Jaar, en dat zy, als zynde ih vèelerlei opzichten op een anderen -voet als de inrichting van het Militaire Weezen, ^ook een ruimer betaaling moeten hebben , alle met meerderen in voorfz. Zyne Hoogheids Pro- 1 politie vervat. . Waarop gedelibereerd zynde, hebben Hun Ede- i le Mogenden, wat de eerfte voorflag tot eene generaale recruteering buiten 'sLands aanbetreft, goedgevonden derzelver Gecommitteerdens ter Ge- % neraliteit te authorifeeren, gelyk dezelve geauthorifeerd worden by dezen, om in zodanige recruteering, en de arrangementen daar toe te reemen, ( wegens deze Provincie, met concurrentie der ande- t re Bondgenooten, en zo als zulks tot het voorgeftcl- > de oogmerk met overleg van Zyne Hoogheid, meest dienftig zal geoordeeld worden, te confenteeren. En belangende de tweede voorflag, tot het en« P gageeren van Landzaaten, op den voet als daar- 2: by vermeld, te declareeren, dat Hun Edele Mo- ■ 1 't genden eensgelyks gedisponeert gevonden zul-'li; len worden, om zulks, zo veel in Hun is,.teil, bevorderen; voorts dat Hun Edele Mogenden, :; xo dra door een kundig Officier, omtrend het ge--t« tal der Manfchappen, den voet en het emploi van 1 e zodanig Corps in deze Provincie, zullen zyn ge- ■ ï1 ïnformeerd, zulks terftond tot een Object van Hun--at ne deliberatien zullen maaken, en daaroprefolvee--J ren, zo als ten meeften dienfte van den Lande zal ah bevonden worden; ten welken einde Hun Edelen' Mogenden, in deze tydsomftandigheden, Hunnep|| tegenswoordige byeenkomst provifioneel zullen bly- -L ven continueeren. h EaiL-  JAARBOEKEN, Augustus, 4794. p5j En zal hier van Extracl aan welgemelde Gecommitteerdens ter Generaliteit worden toegezonden , óm daar van de vereisehte opening te doen. (Onder Jiond,) In fidem Extraöi, ( Was gcteekend,) J. IN DE BETOÜW. Wanneer wy op de aloude tyden en ge« fchiedenisfen van ons Vaderland ónze aandagt vestigen, zo zien wy dat onze Voorouders niet flap waren in 't beraamen van rniddelen tot welzyn en behoud van 't Vaderland , maar teffens ook de eerbied voor het Opperwezen, als den Opperbeftüurder der Waereld, niet ter zyde Relden , nog zynen dienst verfmaadden, en dus eene gepaste toevlugt tot dat Opperwezen, allenzints betamelyk agtten. En't was dan ook op 't loffelyk voetfpoor dier Voorvaderen , dat de Staaten dezer Provincie, in overweging nemende de bekommerlyke omftandigheden, het houden van Maandelykfche Bèdeftonden veranderden in Veertiendaagfchen , 'c . Welk by deze Publicatie van den 6 Augustus 1794, is afgekondigd: ' "Vv^ Erfftadhouder en Raaden, in naamé van de Edele Mogenden Heeren Staaten des Fur1 ftendoms Gelre en Graaffchaps Zu;phen, doen te 1 Weeten; alzo tlöoggemede Heeren Staaten in oyer1 Weeginge hebbenue genomen de bekommerlyke tyds\ omftandigheden , welke allezints vereisfchen, om Sss 3 den' 4 Nyme- GEN.  958 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- gek. Pub!, tot veertien daagfcht Bede* ftonden. \ den dierbaaren byftand des Alierhoogfteo op een byzonderè en plegtige wyze af te fmeeken, over het geen dezen Staat genoodzaakt zal zyn verder te onderneemen, ter af keeringe van de onrechtvaardige aanvallen van eenen geweldigen Vyand, en tot behoud van het dierbaar Vaderland , goedgevonden hebben het houden der Maandelykfche Bedeftonden te veranderen, en op de veertien dagen vast te ftellen, met auclorifatie op Ons, om daar van de nodige Publicatie, ingerigt na de tegenwoordige tydsomftandigheden, te laaten doen. Zo is 't, datWy, inname als boven, hebben vastgefteld, gelyk Wy vastilellen mits dezen, dat de Bedeftonden by Onze Publicatie van den 26 February 1793» weekelyks bepaald en by die van den 10 Mey daar aan volgeode in maandelykfche veranderd, voor taan, by provifie en tot nadere ordre, zullen worden gehouden alle veertjes dagen, waar toe de dag en het uur door de Officieren ten platten Lande, en de Magiftraaten in de Steden nader zal worden bepaald ; ten einde om zig met vereenigde en boetvaardige harten voor den Opper-Regeerder van Hemel en van Aarde te verootmoedigen, Hem voor alle Zyne onverdiende Weldaaden te danken en verheerlyken, openhartige belydenis te doen van de aanhoudende Zonden en Overtrediogen, waar in deze Natie in 't algemeen, cn een ieder in 't byzonder , onaangezien de zo zigtbaare blyken van Gods goedertierendbeid, nog zo onlangs genoten, door de wonderbaare uitredding van dit Gemeenebest uit den bangen nood, waar in 't zelve in den aanvang van 't voorleden Jaar door den Vyandelyken Aanval was gebragt, zo ondankbaar heeft blyven volharden, en Gods lankmoedigheid op eene verregaande wyze getergd, en met een opregt berouw en leedweezen over dit alles, Hem om eene genadige vergeeving daar van te bidden en te fmeeken, op dat Hy zig nogmaals in genade over dit Land wil ontfermen, en Zyne befcherraende Hand niet vaa  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 959 't zelve aftrekken, en op dat 't Hem in 't byzonder moge behagen, de Wapenen van dezen Staat en van deszelfs Vrienden en Boodgenooten, mitsgaders alle de middelen en maatregelen , welke worden in 't werk gefteld, tot afweeringe van' eenen zo geweldigen, als onregtvaardigen Vyand,' en tot eene kloekmoedige verdediging en befcherming van het lieve Vaderland in *t gemeen, en van deze Provincie in 't byzonder, by de dierbaare panden van Godsdienst en Vryheid, en van deszelfs wettige Conftitutie te zegenen, en tot dat einde ook de onderneemingen van ÓDze dappere Krygslieden, onder het wys beleid van hunne Heldhaftige Opperhoofden, alleziots voorfpoedig te maaken, en hun in de gevaaren te onderfteunen en te beveiligen, en de harten van 'sLands Ingezeetenen met waare en zuivere liefde tot het Vaderland te vervullen, om het zelve met eene welmeenende opoffering van hun goed en bloed, na het voorbeeld hunner braave Voorvaderen, te helpen verdeedigen, ten einde alles moge uitloopea tot Gods Eere, tot grootmaakioge van Zynen allerheiligften Naam, en tot het verkrygen van eenen voordeeligen en beftendigen Vreede; die gegrond moge zyn op de eer, onaf hankelykheid en 't geluk van dit Gemeeoebest. Wordende voorts de refpeöive Praedicanten , met inbajfie van onze Publicatie van den 10 Mey Ï793 , mits deze wel ernftelyk gerecommandeerd en gelast, om zig in hunne Redenvoeringen en Gebeden, welke zy totGodAImagtig voor het behoud en welzyn van het Vaderland zullen opzenden, zo by de voorfchreven Bedeftonden, als by alle andere gewoone Godsdienstoeffeoingen , exaclelyk na dit voorfchrift en conform de by menigvuldige gelegendheden gemanifefteerde intentie van de Heeren Staaten dezer Provintie te gedraagen, en niet te fchroonen , om voor de zaak des Vaderlands onbewimpeld uit te koomen, en om zig in het bySss 4 son- Nymr- jen. °ubl.tot 'ecrticn- hagfchc Beat. tonden.  $6o NIEOWE NEDERLANDSCHE gen; Ptibf.iöi VecTlicn JteOes zonder daar op toe te leggen , om hunne Gémeentens met de vereischte aandrang te overtuigen van de onregtvaardigheid van den Oorlog j welke aan dezen Staat is aangedaan, erj van derzelver rampfpoedig lot, indien zy de on. j • gelukkige Slagcoffers mogten worden (her geen God vei hoede; van de oVerbeerfching van eenen Vyand a's die , waar door dit Gemeenebest is aangetast , wiens gevaarlyke grondbeginfden en bedoflmeen , wel verre van het geluk eri yoorip'ied ia de Maatfchappyen te bevorderen, in tegei.deel (trekken, om, onder den uitterlykeu 1'chMi van Vryheid , alle banden van Godsdienst, waare Vryheid, goede Orde, Rust eri betaan.elyke ondergefchiktheid los te maaken ert te veroreeken, en van wien zy in der ddad niet anders kunnen verwagten, dan van hunneGodsdienftige en Bürgerlyke Voorrechten te gelyk met hunne eigendommen en bezittingen , zo Bjer mede van hun le^en zelfs, berooft te worden ; op dat dit, verre van hun na de komst van zo eenen Vyand te doen verlangen , indien 'er al zodanige reedelooze menfehen, welke buti Vaderland met al wat daar in dierbaar is haaten, gevonden mogten worden, hun alle mogen aanmoedigen ,om met aflegginge van allepartylc appen en verkeerde \pvattingen , waar door zy verblind of misleid mogten zyn geworden , tot de algemeene verdeediging van huri Vaderland tegers eenen zo gevaarlyken Vyandj het hunne welmeenend toe te brengen, en dé heilzaame poogirigen van hunne wettige Overig, heia, tot dat einde met alle hunne vermogens te nelpen onderfchraagen. En op dat dit falmaire oof merk van zo veel te meer vrugt zal mogen zyD , hebben Wy 9 in naame als boven , mede goedgevonden én rertt?ai), met inhaefie van onze Publicatie van len 26 February en io Mey 1793, mits dezen elk sn een ieder te inteidiceeren en te verbieden, om f  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 9^1 om , geduurende den tyd op welke de voorfchreeven veertien daagfche Bedeftonden zullen wotdeD gehouden, eenige Kooprr.anfchap of Handelingen in het openbaar ot heimelyk te dryven, op poene vati nulliteit, en daar en boven van vier Daalders tot dertig Stuivers het Buk , en van twee Daalders ten opzigte van die met kleinder Koopmanlcnap op dien tyd Handel gedreeven , ot eenige Ëed ot andere waaren voorgedaan mogten hebben , zullende daar van 't eene derde pare komen voor den Officier , een derde part voor den Aanbrenger , en een derde part voor den Armen. fc'n voor zo veel de overtreders niet in ftaa! mogten zyn die boeten te 'voldoen , by pcenf Van arbitraire ftraffe; en zullen de Ouders ge houden zyn voor hunne Kinderen te moeter betaalen ; gelyk wy daar benevens mede ver bieden , geduurende de voorfchreeven vcertier daagfche Bedeftonden , eenigerhande uitterlyt handwerk of arbeid te doen , of te pleeges eenige arderzints geoorloofde exercitiën, hoedanig ook zouden mogen weezen , op een boete van twee Daalders als voorfchreven te verbeuren. Èn op dat niemand hier van eenige onweetendheid hebbe voor te wenden, zal deze alom' me ter gewoonlyker plaatfen worden gepubliceert en geatfigeert. Dias t'oirkonde is des opgemelde Furften. doms en Graaffchaps fecreet Zegel op 't fpatium gedrukt , en deze door den Griffier ondertekent geworden. Gedaan en gearrefteerd in den Raade van Gelderland te Arnhem, den 6 Augustus 1794. (Onder ft ondi') Ter Ordonnantie van dezelve , (Was g&teekend,) F. W. VAN DEN STEEN. Ooi! Nym»« GEN. Publ. tot veertien^ daagjclie Bedeftonden* 1 :  $62 NIÉUWE NEDERLANDSCHË Nymk. GE«. Ook is. by gemelde Staaten eene byzon-s dere en plegtige Bededag uitgefchreven * tegen Zondag den 17 dezer maand Augustus; zo als uit de navolgende Publicatie blykbaar is. *VS7y Erf - Stadhouder eh Raaden , in naame van Hun Edele Mogende de Heeren Staaten des Furftendoms Gelre, en de Graaffchaps Zutphen,doen te weeten; dat,wanDeer Hooggemelde Heeren Staaten in aanfchouw neemende, de zo onverwagte als gunftige ommekeer van zaaken, welke zedert 't arrefteeren van de Weekelykfche Bedeftonden , by Hoogstderzelver Refolutie van den 25. F^bruary 1793 vastgefteld , en by onze Publicatie van den 26 daar aan voigende, in naame van Hun Edele Mogende geordonneerd, door 't aanbiddelyk en opmerkenswaardig beduur der Goddelyke Voorzienigheid , hadde plaats gehad , waar door het dierbaar Vaderland , uic de bekommerlyke omftandigheden , waar in 'c zelve door den Vyandelyken aanval op verfcheiden Frontierplaatfen was gebragt, zo zigu baar was gered, en de Vyand genoodzaakt liet Grondgebied van den Staat geheel te verlaten, en te ontruimen, en zig verre van 't zelve te verwyderen , goedgevonden hadden eene plegtige Dankftonde tegens den 49 Mey van *t vorig jaar vast te ftellen , en tevens de Weekelykfche in Maandelykfche Bedeftonden te veranderen , en door ons daar toe in naame van Hun Edele Mogende de nodige Publicatien waren afgevaardigd ; men weinig konrie vermoc* den , ie minder nog, wanneer men zyn oog vestigde op de in den aanvang des tyds zo gelukkig gëvoetde Compagnie, en de aanzienlyke Zegeningen eD Voordeden, welke de Ar-< méén van den-Staat, en deszelfs Hooge Geal-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 963 allieerden hadden ondervonden, dat de zaaken eenen zoo fchielyken als dnvoordeeligen ommekeer zouden genomen hebben, als wy thans zederd korten tyd hebben zien gebeuren, waar door de goede vooruitzigten tot eenen gunftigen uitflag zo fpoedig fchynen verydeld, en de Staat wederom in een imminent gevaar van Vyandelyke overheerfching is gebragt ; waar. omme dan ook Hooggedagte Heeren Staaten, in ernftige iverweeginge neemende deze bekommerlyke en gevaarlyke gefteldheid van zaken, waar in zig de Republiek bevind , daar de Vyand niet alleen de Grenzen van den Staat is genaderd,maar dezelve reeds geweldig heeft aangetast, en welke zorgelyke omftandigheden allezins vereisch^en , dat de Overheden met alle Ingezetenen des Lands zig wenden tót den God des Hemels en der Aarde, die de Lotgevallen der Volkeren beftiert, om zynen dierbaaren byftand op eene plegtige wyze met verdubbeling van ootmoed en ernst af te fmeeken, over al 't geen de Staat genoodzaakt zal worden te onderneemen, tot afkeeringe der onregtvaar. dige aanvallen van eenen" geweldigen Vyand, en tot behoud van 't lieve Vaderland, Godsdienst en waare Vryheid; by Refolutie van den 4 dezer hebben goedgevonden , eenen byzonderen en ptegtigen Bededag (blyvende nogthan: de gewoone Bedeftonden, om ieder veertien da gen, zo als die by Hunne Edele Mogende Re folutie van deu3ijuly jongstleden zyn bepaald,^ alomme binnen dezen Furftendom en de Graaf fchap uit te fchryven regens Zondag, die we zen zal den 17 dezer Maand Augustus , mei auttorifatie op ons, om daar toe eene Publica tie, na de gefteldheid dezes tyds en der zaaket gefchikt, ten fpoedigften te arrefteeren, en,zc als gebruikelyk te doen publiceeren en emaneeren na behooren: Zo is 't, dat wy in naame als boven hebber vast Nymï« !>EN. 'Jitfchr. tan okgtigt Bede- lag. i 1  96*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE GEN. Uitfchr. van plegtïge Bededag, ■ vastgefteld en uitgefchreeven, zoals vas'.ftelleri en uitfchryven by dezen , dat op Zondag die wezen zal den 17 dezer Maaud, eene byzondere en plegtige Bededag, alomaie binnen dezen Furftendom en de Gfaaffchap zal worden gehouden, om ten zeiven dage in alle de Kerken eendragtig by een te komen, ten einde zig als dan met vereenigde harten, en met de diepfte boetvaardigheid, en verootmoediging voorden Koning der Koningen, Heer der Heeren , en Richter der Richteren te vernederen, en onder een opregt berouw over de verregaande en menigvuldige Zonden en Overtredingen des Lands, en van een ieder in 't particulier de vergeving van dezelve, om de diïibaare verdienden onzes Heere en Zaligmaakers , af te fmeeken, ons Vaderland met de dierbaare belangen van het zelve, aan Zyne alvermogende befcherming op te draagen, er over de Wapenen van den Staat, met die van deszelfs. Hooge Bondgenooten , mitsgaders .over alle de middelen t die tot kloekmoedige Verdediging des Vaderlands worden aangewend, zynen Zegen in te roepen» en dat liet den goedertieren God in het byzonder tnoje behagen, de heilzaame raadflagen en pogingen der Hooge Overheid, ter verlosfinge van den Staat uit haare klemmende banden, voorfpoedig te maaken , ais mede de harten van sLands ingezetenen, tot eenparige zugt én fver voor het behoud van -t lieve Vaderland te /ereenigen , om hunne pogingen by die der Hooge Overheid te voegen, op dat alles moge Jitloopen en gedyen tot ZynerEere, tot grootmaking van Zynen Allerheiligften Naam , en tot tiet verkrygen van eenen eerlyken en beftendijen Vreede. Dat wy in 't byzonder onze vuurigfte fmeetingen tot den God van Nederland moeten opjenden, op dat Hy deze Proviutie, welke uit ïoofde van derzelver legginge, mede aan de eer*  JAARBOEKEN, Augustus, 1794, 965 fte aanvallen van den alvernielenden Vyand legt blootgefteld, in Zyne heilige bcfcherminge neemen moge, dezelve genadiglyk by haare dierIbare Regten en Voorreg.en be waare, en door 't i: zegenen der middelen tot haare vèrdeoiging behftemd haare Ingezetenen by al wat hün'dierbaar f is befchutte en behoede; dat ook nimmer haare' : braave in- en üpgezetenen, door de overleer; fchinge der geweldigen, 't onder/cheid tusfehen i 't genot van waar Geluk en Vryheid , en den ij drukkenden last van losbandige Regeerin'gloösi| heid ondervinden mogen, en zy nog 'lan^e by I hunne heilige panden van Godsdienst ea Vryi heid mogen bewaard blyven. I Wy moeten inzonderheid mede in onze Gebeden indagtig zyn aan de Heeren Staaten dép per Provintie onze Hooge en Wettige Üver« theid, mitsgaders aan de Heeren Staaten der an(jdere Provin tien , hunne Vrienden Buuren en fBondgenoten, ten einde de Opperfte Regeerder üder Waereld in dit haggelyk tydftip, waarin 't |:op niets minder dan op »r behoud of ondergang jivan 't. lieve Vaderland aankomt, hunne maatregelen met den Geest van Wysheid, en ftandfvastige Kloekmoedigheid , met Voorzigtigheid fgepaard , bezlele , en alle derzelver voorneeimens zodanig beftiere,dat zy onder Zynen Goddelyken Byftand, tot nut en heil van den Lanide in 't algemeen, en van deze Provintie in 't fbyzonder uitlopen mogen, en de uitkomst van izaaken doe zien, dat die God, welke Nederland zo dikwerf uit bange gevaaren gered heeft, loog dezelve God is, en blyft, die in de uiter!lte nooden kan en wil uureddinge geven. L D5 °,ok ZyBe Ho°Sheid , Neêrlands Erfstadhouder , in de uuoeffening zyner onderi&beiden waardigheden , eene dubbele maate van iboddelyke onderfteuning genieten moge; dat 5de twee Koninglyke Vorftinnen, aan het Huis Iran Orange, en het welzyn van dit Land zo naauw OEI». Uit/chr, van 0/egtzg& Bededag,  NïME. OEN. Uit/chr, van plegtigt Bede. dag. «566 NIEUWE NEDERLANDSCHE caaow verbonden, in alle de ongerust- en wederwaardigheden van dit leven , het voorwerp der zorge van de Goddelyke Voorzienigheid mogen blyven : dat de beide Jonge Vorften uit de Doorluchtige Orange-Stam gefprooten, welke door de veelvuldige blyken van liefde voor het Vaderland , geduurende dezen Oorlog met aan het fpitfe der Legers hun leven te wagen, gegeven, getoond hebben niet ontaard te zyü van Hunne Doorlugtige Voorva- geren , die door 't veil hebben van goed en loed voor het behoud en luister vaD dit Gemeenebest, her. zelve tot den hoogden top van roem en eer hebben gebragt, door de befchermende hand des Allerhoogften, op hunnen gevaarlyken weg mogen geleid en beveiligd worden, en dat het gantfche Erf-Stadhouderlyke Buis een Zegen voor Nederland zy. Dat ook alle de geenen, die in onderfcheiden betrekkingen binnen deze Provintie tot algemeen nut en heil van den Lande moeten medewerken, al dat geene van den Almagtigen mogen ontvangen , het geen tot bevordering van de beste oogmerken toereikende kan zyn , en dat de bewustheid van welgedaan te hebben , op een onbegrensd vertrouwen der braave lngeEetenen gevestigd, hun loon zy. Dat ook onze dappere Krygslieden, die geduurende dezen Oorlog zo menigvuldige blyken van der Voorvaderen Heldenmoed gegeeven hebben , mogen worden gefterkt, om met aanhoudenden moed en ftandvastigheid den Vyand te keer te gaan, en van onze Haardfteden en Altaaren af te weeren , en altyd de God der Heirfchaaren , als. hun onwankelbaar Schild en Beukelaar, waar op zy hun grootst vertrouwen vestigen moeten, te ftellen. Dat ook de Balzem der onderfteuninge en vertrooftinge mogen worden uitgeftortover hun, die, in dezen Oorlog, reeds in hunne Perfoonen  JAARBOEKEN, Aügums, 1794* 967 Wen en Goederen de rampen van dien onderVonden hebben. Dat men ook by deze gelegenheid zig byzonder beyvere , om de Natie opmerkzaam te toaakeu , dat eene der regtvaardige redenen,waarom God een Volk ftraffen kan, met dezelve die Voorregten , die zvne milde goedheid' aan 't zelve gefchonken heeft, te ontneemen, i is, wanneer een Volk , in ftede van zulk met :| dankbaarheid te erkennen,en in liefde en eens| gezindheid tot elkanders waare welzyn mede ate werken , in tegendeel die zegeningen misj kent, daaromtrent wangunllig is, endoor 011iderlhige partyichappen -zig die Voorregten van iVoorlpoed en veiligheid onwaardig maakt, f Dat om Gods geregte yver en verdiende ikaftydingen af te wenden, het de pligt van a!flen, die den liefderyken Godsdienst'van Jefus i'belyden , is * om met der daad en ongeveinsIdelyk af te leggen allen wrok, haat en partyschap, en als Broeders en Leden van hec groot itJuisgezin van deze Republiek, in welker beübeud alle een even groot belang ftellen moeken, harten en handen te vereenigen , om 't ;wagge!end, en op den rand van zynen ondergang (taande Gebouw van dezen Staat, door |deze f'eheurende twisten zo jaramerlyk geteiIfterd, te onderfchraagen, terwyl men dan ook tornrd van vertrouwen heeft om te verwagen, jdat een Waaragrig berouw over , en afltappen tvan zulke verdeeMheden, den liefderyken God kal bewegen,om aan onzevuurige fmeekingen, Ier intrekkinge van welverdiende plaagen, een je;enegen oor te leenen, 3 Zullen alle onze imeekingen en welmeenendö *erneceringen voor den Troon des Alleenheer|chers, tot heil van Land en Volk, tot zegen' jvver de middelen ter befcherming aangewend, cn ter bewaaringe onzer dieiDaare Godsdienfti?e en Burgerlyke Voorregten en Vryheid , met Ttt eenen Nymê« gen. üitfehrt. wengemelde verwoescende en heilnisf'chendende «Vyanden verlangen, om dac ze daar in meenen :e zullen vinden her. werktuig van haare verkloekte , doch te befpotten wraakzuchtige bedoelingen; en dat 'er zich onder die uitvaagIels zulke groote fchelmen, en zodanige muit« jeuchtige oproerftookers , en pesten van de fajmenleving bevinden, welken zich niet ontzien, na onlangs niet ontzien hebben, van, tegen hun toeter weeten aan , by een alom verlpreid , en loiet postbrieven rondgezonden, fameus e rloos ;::ibel, te trachten den eenvouwigen Landman iwys re maaken , datzy Landlieden en Koertjes, ils deze binnenlandfchen Vyanden dezelven noeipen , voor meergenoemden Vyand , vcor den IFranschman, niets te vreezen.zouden hebben; en jvervolgens de Landlieden optehitzen , om zich kegen zodanige iunundatien, als de Overigheid jtüf die hunnes wegens daartoe zyn gefield, of kefteld zoud-;n mogen worden, goedgevonden Ttt 3 zou. Dordrecht» Pub/, te* gen uit* fceftrooid Ge- fchrift. L  9?3 NIEUWE N EDE RLAN DS C H 2 DORDRECHT Pub}, te gen uit gejlruqi Ce- fchrift. ! I zoude mogen hebben , of in tyd en wylen gQ: J* .vinden zoude mogen,te maaken of doea maai ken, niet geweld, zelfs met doodflaan te veri zetten, hebben Hun Edele Achtbaare, fchooii dezelve zich vleien, zich van de Vaderlandlieven- , /de. edelmoedige, brave, onbaatzuchtige en Overh-ideerende denkwyze van verre uit het grooifte en aanzienlybfte gedeelte der Zuid-Holiandc-, ren, zodanig overtuigd te mogen houden , dat de onheilzoekers , door die braav'en niet geboord maar veracht zullen worden ; onverminderd zodanige voorzieningen en Publica-i tien, als Hun Edele Achtbaan , na deze zonden mogen goedvinden, op, tegens en omtrent een en ander van *t geen hier voor is gemeld , te neemen , maaken en srrefteeren ; een yder Ingezetenen van Zuid-Holland , op arbitraire corredtie , tegen de overtreders dezer, te geJasten , om zodanige exemplaar of exemplaa-. ren, als van boven gemeld fameus Ljbel, aan hun , op een of andere wys mogten zyn gezonden , of zy lieden eenrgzints hebben , of onder hun berustende zyn mogten, aanttonds, immers zo fpoedig mooglyk , na de Publicatie ; dezes , aan den Sciiout van het Diftricl, waar j Dnder zy woonen of behooren , ter handen te • [tellen, en teffans de Schouten te verzoeken , I vermaanen en authorifeeren , gelyk"fcHin Edele' I Achtbaare dezelve authorife-ren en vermanen, om alle mooglyke recherches en onderzoek , sp gemeld fameus Libel te doen, en die, wel* ie zy daar by , of op bovengemelde, of eeni- j »e andere wys bekomen of magtig worden I mogten, ten fpoedigften aan den Heer Bailluw tan Zuid-Holland ter handen te ftellen en doen I jeworden. En op dat niemand , zulks aangaande, hier < van onkundig zy of blyve , zal deze alom in Suid-Holland afgekondigd en aangeplakt worden. ] Ai-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 973 Aldus gedaan en gearretteerd by Heeren Bailluw en Mannen voornoemd, den 29 July 1794. In kennisfe van my, Secretaris abfent, - A. A. van den OEVER. Haarlem. Men heeft hier twee bekendmaakingen gezien, De.eerfte is van dezen inhoud : Ueeren Commbfarisfen tot den ontvang van den tweemaal éénhonderdften Penning, over de Stad Haarlem gecommitteerd , zullen van den 19 tot den 30 Augustus incluis , dagelyks , except op Sondag, *s morgens van 10 tot 12 uuren , op het Princenhuf binnen de gemelde Stad vaeeeren , tot het verleenen der Quitantien aan die geenen, welke dezelve nodig hebben of begeeren mogten; kunnende inmiddels alle en een iegelyk , welke genegen i mogten zyn zyne Penningen te fourneeren , 1 zonder dat dezelve eenige quitantie benodigd i heeft, of begeeren mogt, van nu af aan dage'i lyks , des voor- en namiddags , op het voornoemde Princenhof, hunne aan deu Lande verschuldigde Penningen fourneeren. De andere luidt aldus: ;|T>nrgemeefteren en Regeerders der Stad Haarlem, ter voldoening aan de aanfehryving jtvan de Edele Mogende Heeren Gecommitteerjide Raaden , en om de goede Ingezeienen deeiizer Stad den weg gemaklyker te maaken , ten Kciude naar vermogen mede te werken, tot beTtt 4 vor- D"rDRECHT.  074 NIEUWE NEDERLANDSCHE vordering der wapening van Landzaaten, heh« ben een Kist laaten ftellen op de gaal v*n her Princenhof, en tot Commisfarisfen benoemd » om uit hunnen naam te verrichten al 't gunt de gemelde wapening is concerneerende , de Heeren Jean Gysberto Decker , regeerend Burgemeeffer en Raad , Mr. Pieter Themans , Oud Schepen en Raad, en Mr Willem van Hogendorp, Secretaris dezer Stad. Blyvende voorts, de Lysten ter tekening nog liggen ter Secretary en op het Boden - Kamertje , alwaar men ook Quitanticn zal kunnen btkamen. i \ . • 'sG R A V E N H A O K. Gelyk wy reeds verhaald hebben, de voorfpoed der Franfche Wapenen , het doordringen hunner Legermagt in de Oos» tenrykfche Nederlanden na3r onze Grenzen , het wyken der Krygsmagt van 't Engelsch Leger, 't welk het onze moest onderfteunen, en daar door het onze ook noodzaakte te wyken ; dit een en ander baarde zeer veel bekommering, en wekte niet weinig de zorg en aandagt op , om door gepaste middelen het gevaar af te kee*en. Men voegde by die middelen ook een gepaste toevlugt tot het Opperwezen. De Staaten van Hollanden West-Friesland fchreven den 30 July eene plegtige Bededag uit, welke den 10 Augustus door de geheele Provincie plegtiglyk is gehouden geworden. De Uitfchryving van deze fta« telyke Bededag luidde aldus:  J AARBOEKEN, Augustus, 1794. 97. De STAATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND. EERZAAME, VROOME, DISCREETE, LIEVE, GETROUWE! \V/anneer in het begin des voorleden jaars, deze Staat, door den onregtvaardigen aanval des Vyands, in zeer gevaarlyke omftandigheden was gebragt, oordeelden Wy, dat het een der eerfte pligten van Christen Overheden was, zig met alle de Ingezetenen des Lnnds, te wenden tot den Almagtigen Regeerder der Waereld, en Hem, die de Lotgevallen der Volken in zyne handen heeft, ootmoedig om byftand en redding uit den nood aan te roepen : Wy hebben teD dien einde, by On ■ ze Aanfchryving van den 13 February 1793, de nodige ordres gefteld op het houden van Bedeftonden om de veertien dagen. De verandering ten goede, door een voor het Menfchelyk doorzigt, onbevattelyk doch aanbiddelyk Beftuur, gaf Ons reeds op den 5 April daar aan volgende, aanleiding tot eene plegtige Dankzegging voor deze aanvankelyke redding, en de verdere genadige afwending, van het gevaar, deedc ons den 7 Augustus van dat zelve jaar befluiten, tot een nader plegtig danken , en om teffens de Veertiendaagfchc Bedeftonden te bepaalen op Maandelykfche. Dan aangezien de nood van het Vaderland wederom zeer dringend is geworden , en de Vyand niet alleen Onze Grenzen is genaderd, maar dezelve reeds geweldig heeft aangetast, zyn de beweegredenen niet minder dan in het eerstgemelde tydftip, om alle waare Vaderlanders, die het Vrymagtig Beftuur der Goddelyke Voorzienigheid eerbiedigen, op te roepen, om by het klimmen der gevaaren, tvjnne Gebeden en Smeekingen tot den Allerhoogften met verdubbeling van ootmoed en ernst, op te zenden; en daar de gemeenlchappeT11 j ly- 'sGra- VENHAGE. Uitfchr. van tenett Bededag in Hol- land.  p?6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Uitfchr, van eenen 'bededal in Holland.' /' I i lyke Godsdienstoeffening, (dat dierbaar voorregt, 't welk Wy nog óflgefioörd rnogeD genieten , byzonder gefcbikt is toe het opwekken en verfterken van die indrukken en gevoelens, welke in zodanige omftandigheden betamelyk zyn; - Zo is het de ernftige overweeging van de gefteldheid der zaaken dezes Lands, welke Ons heeft doen befluiten , om (onveranderd de gewoone Bedeftonden, welke maandelyks zullen blyven gehouden worden,) eenen byzonderen Bededag in deze Provincie uit te fchryven, tegen Zondag, die wezen zal den 10 Augustus eerstkomende, om ten zeiven dage in alle de Kerken plegtig by éen te komen, ten einde Wy, met vereeoigde harten, Ons voor de Goddelyke Majefteit verootmoedigen, en onder een opregte belydenis onzer zonden, met een waar voorneernen van beterfchap des levens, de vergeeving van onzer allen verkeerdheden affmeeken, om de verdicnuvn van Ouzen Heere en Zaligmaker; Ons Vaderland met de dierbaare belangen van het zelve, aan Zyne M^gtige befcher- j ming opdragen, en over de Wapenen van den Staat met die van deszelfs Bonogenooten, mitsgaders over alle de middelen die tot verdediging des Vaderlands worden aangewend, Zynen Goddelyken Zegen biddende inroe en. Dat Wy in Onze Gebeden ook gedagtig zyn »an 'sLands Overheden , die in dit kommerlyk tydsgewrigt in het beftuur der zaaken zyn gefteld, op dat de geest van wyf heid en der bedaarde kloekmoedigheid haar voorlichte, en haare maatregelen tot welzyn van den Staat, onophoudelyk beStuure! Dat Zyne Doorluchtige Hoogheid , Nederlands Erfftadhouder, in de u:toettening Zyner ondercheiden Waardigheden, een dubbele maat van Goddelyke onderfteuning moge genieten; dat desselfs beide1 Zoonen, welke geduurende dezen Oorog zo veel blyken van liefde voor het Vaderland 'egeevea hebben, met aan de fpitfe der Legers, hun  JAARBOEKEN, Augustus; im, 97? hun Heeven te waagen , onder de overdekkende hand des Almagrigen mogen beveiligd zyn, en dat het gamfche Erfftadhouderlyke Huis, tót in het laatfte Nageflagt een Zegen voor Nederland moge zynl ( Dat ook OD7-3 Krygsmagt gefterkt mogen wor-, den, om met aanhoudenden moed en dapperheidt de Wapenen tegen den Vyand te gebruiken, en in , de grootfte gevaaren den God der Heirfchaaren te i ftellen als haar Schild en Vertroeven d / Dat zy, die in eeoigen opzigte de rampen >en het fmartelyke van den Oorlog reeds in hunne Perfoonen of Goe leren hebben ondervonden , vertroos» tinge mogen ontvangen van dien God, die des ontfermen» altyd gedagtig is! En nadien men niet mag nalaaten het op te merken als één der regtvaard.ge redenen, waarom God een Natie kan ftraffsn, met dezelve te beroovq van de voorregten, die Zyne milde goedheid haar gefcbonken heeft, wanneer een Volk in plaats van die Voorregten dankbaar te erkennen, en in liefde en eensgezindheid,totmalkanders waare welzynaan te wenden, in tegendeel dezelve Voorregten miskent, aan malkanderen benyd , en door onderlinge verdeeldheden zig de Zegeniogen van rust en veiligheid onwaardig maakt; zo is het de pügt van allen, die den liefderyken Godsdienst belyden, met der daad af te leggen allen wrok, haat en partyfchap, en als Broeders, als Leden van het groot Huisgezin van het Gemeenebest, in welks behoud Wy allen een even groot belang hebben, de harten en handen te vereenigen, en de fchouders te ftellen onder het waggelend Gebouw van den Staat, door deze verdeeldheden zq jammerlyk ondermyod; en met dit waaragtig voorneemen >voor Gods Aangezigt verfchynende, mogen Wy daar toe de invloeden van Zynen Geest afbidden. Wanneer Wy den Zegen des Almagtigen over Ons Land en Volk, over de middelen tot befcher» Wng aangewend, en qm de bewaaring Onzer Gods- djen- 's Gra- 'enha- ïe. Jitfchr, 'an enen iededag n Hol- md.  973 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'g Gra- VENHAGE. Uitfchr. van eenen Bededag in Hol' land» dienflïge en Burgerlyke Voorregten fmeeken, en wanneer Wy grond zullen hebben om op de verhooring Onzer Gebeden te hoopeB, dan behooren Wy ook, in afhankelykheid van Gods Zegen, de middelen te gebruiken, die Zyne langmoedigheid Ons nog heeft overgelaaten; middelen die zo groot en zo menigvuldig zyn als van eenig Volk op den Aardbodem ; dat dan alle de Ingezetenen meêr en meêr bezetten mogen, wat zy verpligt zyn aan het Vaderland en aan hun Nageflagt, en dat geene opofferingen hun te groot voorkomen, wanneer het aankomt op de verdediging van de Vryheid en Veiligheid Onzer Perfoonen , Onzer eerlyke Bezittingen , Onzer Godsdienftige en Burgerlyke Voorregten, en dat deze overweeging hen moge aanfpooren, om'sLands Kasfen , door de vorige Oorlogen en andere rampen reeds dcerlyk verzwakt, en door dezen, boven voorbeeld, kostbaren Oorlog als uitgeput, met hun vermogen te onderfteunen; dat zy vooral mogen bedenken dat zonder Geldmiddelen het Land tegen den Vyand niet kan verdedigd worden, en dat zo de Vyand de gelegenheid heeft, om by gebrek van verdediging , verder door te dringen , en het Land te overmeefteren, het dan weinig baaten zal de handen voor 'sLands benodigdheid gefloten te hebben. Dat derhalven Ons bidden ernftig en hartelykzy, maar ook Ons waaken en werken onvermoeid en ieverig zy; en wanneer deze werkzaamheden op eene, den Christen betaamende wyze, worden famen gevoegd, hebben Wy grond van vertrouwen, dat Wy eens wederom God zullen loven voor Zyne menigvuldige verlosfingen- Wy begeeren derhalven , dat Ulieden dezen plegrige bededag tegens Zondag, die wezen zal den 10 Augustus eerstkomende , tydig zal doen publiceeren, ter plaatfe daar men gewoon is zodanige Publicatie te doen , op dat dit goed en heilzaam  JAARBOEKEN, Augustus, 1754. 979 zaam voornemen, door geene onbehoorlykheden geturbeerd moge werden. Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy Ulieden de befcherminge Godes. Gefchreven in den Hage, den 30 July 1794. Dusdanig eene Bededag is ook door de Staaten van Zeeland den 4 Augustus uitgefchreven,en heeft ook den iö dezer maand plaats gehad. Zo als ook door de Algemeene Staaten over de Generaliteits Landen, welke den 17 Augustus is gehouden; gelyk ook in Friesland op dien zelfden 17, op last der Staaten dier Provincie. Maar het afbidden van de hulp van den Allerhoogften Beftuurder, hoe betamelykvoor den mensch, byzonder voor den Christen, is niet genoeg, nog kan een ftilzitten, een verzuim. van dadelyke middelen billyken. Die middelen wierden dan ook niet nagelaten; in tegendeel deedt de Prins Erfftadhouder den 4 dezer maand Augustus ter Vergadering der Algemeene Staaten een .Voorftel, zo ter recruteering of aanwerving van Krygsvolk, buiteas Lands, ter verfterking van onze Legermacht, als tot ligting en wapening van Landzaten, om onze Gewesten te verdeedigen. Dit voorftel vari den Prins Erfftadhouder luidt aldus: HOOG MOGENDE HEEREN! 1 k beb op den 14 der vorige maand, in de Ver■*■ gadering van Uw Hoog Mogenden, opengelegd Myne waare gevoelens , over de tegenwoordige gefteldheid der zaaken van deze Republiek, met op- sGha- VESÏHA* ' GS. »  98ö NIEUWE NEDERLANDSCHE *s GrA- venha GE. Voorftel Van Z. H. tot werving biiitens Lands, en lig ■ ting van Land zaten» i i • | c t e t i «3 opzicht tot de nadering van den Vyand tej*eh haare Frontieren: Ik heb uit grond Mynes bartert betuigd, bereid te zyn, om alles op te zetten tot haare verdediging: Ik heb de redding van den Staat als zeer mogelyk befchouwd, wanneer Wy met verdubbeling van moed en flandvastigheid, in ver* trouwen op den Goddelyken byftand, de middelen gebruiken die voor handen zyn, en Ik heb eindelyk het verzuim van die middelen , en alle ontvdige vreeie als gevaarlvk aangezien , en als de naaste flappen tot den ondergang des Vaderlands Uwe Hoog Mogenden en de Heeren Staaten van zummige Provinciën,hebben reeds opentlyk die gevoelens voor de Haare aangenomen, met betuiging ian de yvengfte bereidwilligheid, om efficac£u(e naatregelen te heipen nemen , tot ondernVuning jan de gemeene zaak; en Ik ben zeer verzekerd! lat de Heeren Staaten van alle de Provinciën deselve bereidwilligheid zullen aan den dag leggen ta dra liunne byeenkomst gelegenheid zal eee' /en, om zo een Staatswyze Reiölut;e op dit ont. >nderwerp te hemen. Onder tusfehen Hoog Mogehden Heeren! hebbed Jw Hoog Mogenden en alle de Collegien en Deiartementen*die tot de rniddeleh van defenfie kunlen eontfibueeren, niet ltil "gezeten; veel activiteit leeft 'er plaats gehad 5 in het verzorgen van dö terke Plaatfen, in het voorzien dèriYfagazynen n in het bevorderen van de Wapening van Vaaruigen, tot befcherming van de Stroomen; m;af oe nuttig en noodzakelyk dit alles op zig zelve zy* omt het My echter voor, dat'er no? tweevooraame ob ecten zyn, die tot een volkorfien defenfie: ehooren, en aan welke niet dan door groote en enpaarig werkende maatregelen kan voorzin «voren, dat is namelyk Geld en Marifchappen. Ik bekenne het, de Oorlog is kostbaar, en de ïgenwoordige is kostbaarder dan 'er ooit een geoerd is; maar dezelve is ook in zynen aart on< Êtfcheiden van alle de vorige Oorlogen, om dat Wy  JAARBOEKEN, Augustus, 1794, $>gt Wy te doen hebben met een Vyand, die zig van middelen bediend, te voren onbekend , en die het verlies van Colonien, Commercie, Landbouw en alle Nationaale welvaart, voor niets rekend, wanneer hy hechts door het forceeren van alle de kragten van zyn Land,'. andere Volken tot denzelven ftaat van beroving kan brengen. Zodanig een Vyand is niet te beftryden met bekrompen Finantien ; de magt die men hem moet tegenftellen, vereischt buiten twyffel groote efforts , maar niet te groot, wanneer Wy confidereeren , wat Wy zouden zyn , indien de Vyand in zyne desfeinen reüsfeerde. Ik kan derhalven Uwe Hoog Mogenden en ide Telpeciive Provinciën niet genoeg aanpryzen , om doch alle mogelyke middelen in 't werk te ftellen, ten einde de Binantien bekwaam gemaakt mogen worden, om de kosten, die de befche! ming van den Staat noodzakelyk vorderen. met promptitude op te brengen. Het ander obiect, waar van Ik gefproken heb, is niet minder nodig en presfant; immers wat zouden Fortificatiën, Inundatien , Schepen , aan den Staar baaten, indien 'er gebrek aan Manfchap was, om dezelve te defendeeren? Het is My voorgekomen, dat men deze defeöfie als tweeledig kan befehouwen , ramelyk Buitenlandfche en Binnenïandfche ; de eerfte is bS' trekkelyk tot de Armée van den Staat., welke iö het Veld of in de fterke Plaatfen buiten de Provinciën moet ageeren; en de andere, welke met de Armée moet medewerken om de Provinciën zelve te dekken, of gelegendheid te geeven, dat de gereguleerde Troupen naar buiten geëmploieerd kunnen worden. Niemand-twyffelt'er aan, of de Armée van den Staat heeft in verfcheiden bloedige gevechten , door ziekten, gewoone fterfgevallen en andere ongelukken, veel verboren en de ondervinding heeft geleerd , dat de recruteering op den gewooneö voet, ten uiterften moeilyk is geweest, zo dat 'es 's Gravenhagen Voor ft tl van Zt H. tot werving buitens Lands ) en lig- ■ ting van Landzaten.  982 NIEUWE NEDERLAN DSCTIÈ 'sGra- VENHAGE. Voor/lel van Z, H. tot werving buitens Lands, èn ligtin 'g van Landzalen, 'er aan haar compleet veel m-mkeerd ; dit gebrek I oordeel Ik , dat ten fpoedigften moet verholpen § I worden, en ten dien einde is My geen prornpter I i middel voorgekomen , dan eene generaale recru- t teering buiten 'sLands, voor alle de Corpfen van i de Armée, zonder onderfcheid , zodanig, dat de d Manfchappen, die op deze wyze zullen worden d aangeworven , aan de Kapteins van de mankee- \ rende Compagnien zullen worden geleverd, tegen ( de reftitutie van 'i geene dezelven aan het Land b gekost hebben, of tegen zeker te bepalen prys. & Deze mefure, indien Uw Hoog Mogenden de* v zelve approbeeren, zoude weinige meerdere kos-^ « ten aan 't Land veroorzaken , dan het voorfchoÉ S> van Penningen, die weder zullen inkomen, en de '* betaaling van de Officieren, tot die generaale re- di cruteering buiten 'sLands geëmploieerd wordende, i De reden, waarom Ik proponeere , de?e recru- 4 teering buiten 's Lands te doen, is, om niet tegen i> te werken eece andere mefure, die lk ten hoogden i » noodzakelyk oor deele, namelyk de ligtiög van eed i fo conliderabei Corps Landzaten, tot befcherming der ■ s refpecfive Provinciën. M Ik zoude vermeenen ,dat de wyze, waarop deze' » ligting of werving kan gefchieden, behoort gelaa- 1 ten te worden aan de onderfcheiden fiiuatie der h Provinciën zelve; maar Ik kan Myn genoeeen i w niet genoeg uitdrukken, over 't geene My reeds i M dikwyls is voorgekomen , dat 'er zeer veele Va-* • & derlaodlievende Ingezetenen in het Land zyn ,, w welke hun vuurig verlangen naar zodaBig eer wer- ■ % ving hebben betuigd, en te gelyk hebben verze-. kert, dat zy gaarne willen contribueeren, om by' wyze van Inteekening de kosten te dragen vani Manfchappen, die tot de befcherming van hunne i Perfoonen en Goederen meer onm;ddelyk zouden i gebruikc worden. • Hoe zeer nogthans de modus van die ranwer-. ving aan de Provinciën behoord overgelaten te wor< - I den, meen Ik echter, dat'er eenige Prasliminairö i ie Poinc-' h  JAARBOEKEN, Augas lus, 1794. cIS3 Poincten moeten vastgefteld worden, die in deze Operatie ais generaale Régels bchoorengeobferveerd te worden , namentlyk : dat deze Maufchappem moeten worden gebragt tot Corpfen, ingerigt onder die veranderingen, welke hunne compofi'ie no-' di»f zal maaken, óp den voetals de reguliere Trou-i pen : dat zy (?o veel mogelyk,) door Militaire j Officieren en Onder-Officieren moeten worden ge 1 fexerceerd, endoor Militaire Officieren in 'sLands/ dienst zynde, zullen worden gecommandeerd: datJ zyden Eed moeten doen,, welke alle de Tioupenf van den Staat afleggen : dat zy de verzekering-' moeten hebben, van niet in 't Veld noch buiten 1 'sLands, tegen hunntn wil gebruikt te zullen wor-i den, en dat zo verre het da omftandigheden van 'sLands defenfie zullen toel aten, zy zullen worden geë'rnploieerd in de Provincie, waarin zy aan•genomen zyn: dat hun 'engagement niet langer zal zyn, dan voor de resteerende Maanden van het Joopend Jaar, -en dat zy , als zynd'- in veelerlei opzigten op een anderen voet als de inrigting van het Militaire Weezen, ook een ruimer betaaling moeten hebben. Ik legge deeze Propofitien wederom voor U Hoog Mogenden neder. Het is onnodig ecni^en verderen aandrang daar by te voegen; Uwe Hoog Mogenden kennen de presfance der omftandighe!den , en zullen naar derzelver Wysheid, daarop zulke befluiten neemen, als 's Lands belang en onzer aller behoud vorderen. Gedaan in 's Gravenhage, den 4 Augustus 1794, ( Wat geteekcnd,) WILLEM PRINS van ÖRANGE. De Algemeené Staaten ftertiden teritorii toe in dit Voorftel , en magn^den Z>né Hoogheid tot de aanwerving buitens Lands; Vvv vtQë* sGra* -'enha- ;b. 'oorfttl •an Z, 1. tot •e rving (titens e Staaten van Holland en West-Friesland: allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut doen te weeten: dat, nadien de omftandigheden van den Oorlog, welke de Beftuurders der Franfche Natie deze Republiek zo onrechtvaardig hebben aangedaan, thans wederom zulk een keer genomen hebben, dat de Frontieren van den Staat, op nieuw aan 't geweld van eene Vyandelyke invalie zyn blootgefteld, welke niet anders kan worden afgeweerd , dan door het gebruiken van de kragtdadiglte middelen van tegenftand , en wy ten dien einde, bezield met dezelve gevoelens, als door Zyne Doorluchtige Hoogheid de Prins Erf-Stadhouder zyn aan den dag gelegd, by Hoogstdeszelfs Propofitie ter Generaliteit gedaan, den 14 der voorleden Maand, vastelyk gerefolveerd zyn Goed en Bloed op te zetten, tot verdediging van den Staat, en in het byzonder van deze Provintie, en tot befcherming van al wat dierbaar is in den Lande ; hebben wy nodig en plichtmatig geoordeeld, van deze onze ernftige voorneemens en bedoelingen, aan de goede Ingezetenen kennis te geeven en te verklaaren, dat wy verre zyn van te wanhopen aan het behoud van den Staat , met alle deszelfs Godsdienftige en Burgerlyke Voorrechten, indien de middelen, welke deGodlykegoedheid ons gefchonken en bewaard heeft, met die cordaatheid , eensgezindheid en waare Vaderlandsliefde worden aangewend, welke van alle tyden af den vrygebooren Nederlander hebben gekenmerkt: dat wy met dit oogmerk uitnodi' Vvv 3 gen 'sGua- venhage. Publ. tot eene geldligting te* g«n 5 perCt.  VENHAGE. Publ.lot eene geldlig. ting te. 5 perCt. i \ i * ! i ■i i < 988 NIEÜWE NEDERLANDSCHE gen en aanfpooren een ieder Ingezetenen, die niet geheel verbasterd is van de Voorouderlyf-e deugd, om in een tyd waarin het Vaderland in gevaar is , alle partyfehap af te leggen , en mee elkander harten handen te vereenigen, tot be. houdenis van hunne eigen belangen, en te begrypen , dat ieder in zyn kring verplicht is, daar toe mede te werken, dewyl 'er niemand gevonden wordt, die by den val van den Staat ook niet zyn eigen perfoonlyke vryheid, onbelejn»merde kostwinning en middelen van btftaan zou verhezen ; maar vooral dat die verplichting grooter wordt , naar maate een ieder, uit hoofde van zyne bezittingen of andere betrekkin, gen, grooter aandeel heeft in den welvaart van dit gezegend Land. Dat onder de middelen, welke wyoordeelen dat met kragt kunnen en moeten gebruikt worden , re tellen zyn de plaatfelyke gefteldheid en natuurlyke ftetkte van ons Land, door Vestingwerken en Innundatien onderfteund, waardoor zo dikwils een Vyand van onze Grenzen is verwyderd; mitsgaders de verfterking , ruime verzorging en aanmoeding van de Armée van □en Staat, welke zich in de twee voorige Campagnes, onder haare dappere aanvoerders, een Jnlterflyken roem heeft verworven ; maar dat men zich ook niet ontveinzen moet, om 't een ;n ander in dkn geduchten ftaat te brengen, ils waar voor dezelve vatbaar zyn , zeer aaneen lyke Geldfommen warden vereischt. Dat wyin tyds getracht hebben aan die benohghederi te voorzien, zo door het arrefteeren ran differente Geld-Negotiatien, als door bet mfchryven van een belasting , op het voormeld van foortgelyke omftandigheden,.van den «are 1747, welke wy, met alle welgefntenïoneerde Ingezetenen, reeds voor drie Teimyien biymoeoig hebben opgebragt, en waar van Ie noodzaaklykheid ons gedrongen heeft, den laat-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 9S9 aatften Termyn een maand te vervroegen; dac jet opbrengen nogthans van alle die middelen :e zaamen genomen, op v;rre na niet fumfant s, om aan de benodigdheden van dezen kost>aaren Oorlog te voldoen , vooral in dit tydtip, waarin het ftaan of vallen van de Repu-, bliek afhangt van het fpoedig furneeren der ïoognodige Geldmiddelen. Dat wy ondertusfchen, tot ons groot genoe* ?en vernomen hebben, dat vrele braave en gegoede Ingezetenen, zich gewillig verklaard heboen, om in deze omftandigheden het Land sragtdadig met hun vermogen by te ftaan, indien daartoe eene generaale oproeping wietdt gedaan, en een Negotiatie geopend, op zodanige Conditiën , als meest overeenkomftig zyn met de tegenwoordige waarde der Geld-Renten. Zo is 'c, dat wy deze welwillendheid en geSegenheid der Ingezetenen in confidsratie neenende, goedgevonden hebben, gelyk gefchiedt oy deze, om onvermindert de nog opinflaande Negotiatie , gearrefteerd by onze Refolutien van 17 January 1793 > en 20 February 1794, aog boven dien eene vrywillige Geld-Negotiatie open te ftellen, tot een voor als nog onbepaalde fomme, doch welke wy dadelyk zullen duiten , wanneer dezelve tot eene genoegzaame hoogte zal gekomen zyn , volgens welke een yder op één van 's Lands Comptoiren naar zyne verkiezing , zat kunnen furneeren zodanig een fomme, als zyne gelegenheid en het gevoel van zyne verpligting aan het Land zal toelaaten , het zy in contante Penningen of in gewerkt Goud en Zilver, het welk, zonder nogthans het ïfatfoen té rekenen, naar cauxatie van Goud en Jên Zilverfmeden zal worden aangenomen, voot Iwelke alzo gefurneerde fommen zullen worden Wgegeeven ordinaire Obligatien, ten laste van JJiolland en West-Friesland , tot den interesi V v v 4 var 's GttA- I7ENHA» 3E. Publ. tot '.ene geldlig' 'ring te. gen 5 perCt.  990 NIEUWE NEDERLANDSCHE h Gra- Vb^hage. P.ubl.io, eene geldligting te £™ 5 ferCt, van vyf ten honderd in 't Jaar, vry van alle kortingen van honderdfte of tweehonderdfte Pen* ringen; weifee Obligatien zullen afgelost worden met het tweede jaar na den Vreede, welke wy hopen, en met Gods hulpe vertrouwen , dat op een manmoedigen tegenftand , door zulke middelen zal worden' verkreegen. En ten eicde da Ingezetenen met een goed exempel voor te gaan, hebben wy goedgevonden en geordonneerd, gelyk gefchied by deze, dat alle Regenten en Amptenaaren, die eenige Arrpter. of fJedieningen bekleeden , welke bekend zyn op de Lyst van de Amptgelden van 't Jaar I7a7, binnen den tyd van zes weeken na de Publicatie dezes, in voorgemelde Negotiatie zullen furneeren op de relptétive Comptokeu van hun resfort , zo veel Penningen als de voorfchreven Ampten en Bedieningen op de voorgemelde Lyst zyn aangeflagen; gelyk mede dat rie Ma'giftraaten van de refpeclive Stede» zullen worden aaügel'chreeven, om ten fpoedigften aan onze Gecommitteerde Raaden in de refpeftive Qoartjerep op te geven, welke Ampten en Bedieningen in den haaren bekleedt worden, die in de voorgemelde Lyst niet bekend zyn , met byvoegïng van de fomme waar op dezelve zyn aangeflagen of behoorden aangeflageu te worden, ten einde mede in dit Futnisfement be. greepen te zyn :' dat voor deze gefumeerde Peniiingen mede Obligatie» zulien worden afgegeven op den voet als hier boven gemeld, tn.af te losfea op den zeiven Jermyn, ten ware by eerder vacatuuie van cezeive Ampten en Bedieningen, in. wtik geval dezelve dadelyk immers voor de fuppletie, door het Gemeene Land zulkn worden afgelost, en niet tot bezwaar van de Succesfeuren in officio gebragt worden. ' Lat wy oordeeleu geen andere beweegreden nodig te hebben, om alle Ingezetenen, van wat Staat, Ua.ng, Godsdienftige of'Burgerlyke begrip-  JA ARBOEKEN, Augustus, 1704. 901 grippen zy ook mogen zyn , en in welke nog een druppel oud Nederlands Bloed door de Aderen fpeelt, aan te moedigen , om in deze vrywillige Geldligting naar vermogen deel te neemen, dan alleen aan dezelve in overweging te geven, aan welke verantwoording zy zich voor God, voor hunne Medebm geren, voor hun Nageflagt zouden fchuldig maaken , indien door het verzuim van pligt en liefde voor het Vaderland, een zo ryk en gezegend Land ten prooi van een Vyand zoude moeten worden, die overal waar hy zyne Wapenen gevoerd heeft, met der daad heeft getoond, dat het hem niet ontbreekt aan middelen, om de ongelukkige Slagtoffer» zyner overheerfching tot op den laatften Stuiver van hunne Bezittingen te beroven, en zelfs van zodanige Bezktingen, welke zy door een onnutte voorzorg gemeend hadden in veiligheid tc hebben gefield. Dat zulke voorbeelden, welke in zo groote menigte voorhanden zyn , een ieder behooren te doen gevoelen, dat het beter is een gedeelte van zyn vermogen aan het Land ter leen te geven, om het zeivete behouden, (al waren de omftandigheden nog veel gevaarlyker, dan wy dezelve agten te zyn,) dan door het onmogelyk maaken der middelen tot defenfie , het geheel vermogen, ja het leven zelfs, ter willekeur van den Vyand te ftellen. Dat wy derhalven vastelyk vertrouwen, dat deze opwekking de gewenschte uitwerking zal hebben, en dat 'sLands Overheden daar door, nevens Zyne Doorlugtige Hoogheid, zullen in ftaat gefield worden, om zich van hunnen duuren pligt tot verdediging van den Staat te kvvy» ten. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zal kunnen prajtendeeren, gelasten wy, dat deze alomme zal worden gépubliceerd en geaffiVvv j geerd, 's Gravenha- 3E. Publ.toi eene geldligting tegen 5 perCt,  'sGra- venhace. < I J 992 NIEUWE NEDERLANDSCHE geerd/, ter plaatfe daar men gewoon is Publicatie cd Affixie te doen. Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel van den Lande, den 5 Augustus 1794. {Onder ftJond) Ter Ordonnantie van de Staaten , {Was geteekends~) A. J. ROYER. Op het bovengemeld Voorftel van Zyne Hoogheid, den Prinfe Erfftadhouder, op den 4 Augustus, ter Vergadering der Algemeene Staaten, zo tot aanwerving voor ans Leger, buitens Lands, als tot ligting /an Landzaten gedaan, namen de Staaten /an Holland en West-Friesland op den 6 Augustus dit befluit. EXTRACT uit de Refolutien van de Heeren S TA ATEN van HOLLAND^?» WEST-FRIESLAND, in Hun EDELE GROOT MOG E N D E N Vergadering genomen , op Woensdag den 6 Augustus 1794. r\ntvangen een Misfive van de Heeren Staa^ ten Generaal der Veteenigde Nederlanden , ;efchreeven in den Hage den 5 deezer, waarby an Hun Edele Groot Mogenden toezenden, de 'ropofitie door Zyne Hoogheid daags te vooren eerst  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 993 :eerst by monde gedaan, en vervolgens fchriftelyk in Hunne Vergadering overgegeeven, tendeerende onder anderen, om in de tegenwoordige tydsomir.andigb.eden voor te (laan , eene ligting of werving van Landzaaten b'nnen de Republiek; verzoekende Hun Hoog Mogende op den aandrang van Zyne Hoogheid in gemelde Propofitie, Hun Edele Groot Mogende concurrentie met den meefien fpoed , dat een ! Corps Landzaaten binnen Hun Edele Groot \ Mogende Provintie worden opgerigtr onder de \ Conditiën en Modificatien by de Propofitie 1 voorgelteld , en voorts op de wyze als naar : maate van de fituatie deezer Provintie, en na 1 overleg met Zyne Hoogheid, aau het gebuteer• de oogmerk mee.st bevorderjyk zou kunnen zyn ; breeder in de voorfchreven Misfive, en ■ bygevoegde Propofitie vervat. Waarop gedelibereert zynde , is goedgevonden en verfiaan , betrekkelyk het point, no« : pens het oprigten van een Corps Landzaaten, : in Hun- Edele Groot Mogende Provintie, zich t met het door Zyne Hoogheid gedaane voorftel op den voet in Hoogdeszelfs Propofitie ven vat, volkomen te coniormeeren; en voorts de i Heeren Gecommitteerde Raaden in de beide ; Kwartieren te qualificeeren , om io naam van ! Hun Edele Groot Mogende daar aan de Exe1 cutie te geven , onder de Conditiën en Modi. :! ficatien by de Propofitie voorgelteld , en op «t zodanige wys als naar maate van de fituatie i< van deze Provintie, en na daar over mei ■,! Hooggemelde Zyne Hoogheid het vereischte 1 oveileg te hebben gemaakt,aan het voorfchre- ■ «on nnormprlr mppcr hpunrdprlvlf xniirfo frimnpr a 7\rr\ • mpr Hipn vM-fl-anHe dar Hf» Kxerurie in de Steden ftem ih Staat hebbende , den Hage : daar onder begreepen , zal moeten gefchieden • door , of met overleg van Burgemeefteren en Regeerders refpeöiveljrk. En 'sGra- ItENHAS£. Ref van l-loll. 'p Voordel van Z. Hp van  ; i 'sGra- VENHAOK. i 1 ! ( a HOOG MOGENDE HEEfiEN! "Dy onze Gedeputeerden ontvangen, en ver* volgens op den tegenwoordigen Landsdag door dezelve aan ons overgebragt zynde Uw Hoog Mogende Misfive, gefchreeven in 's Hage den 14 July laatstleden , waar by ter onzer kennisfe hebben gebragt, dat Zyne Doorlug» tige Hoogheid de Heer Prins van Orange en Nasfau , op dien dag mondeling had gedaan , en vervolgens fchriftlyk aan Uw Hoog Mogenden overgegeven de Propofitie, waar van eenige gedrukte Exemplaaren aan ons overzenden. Dat die Propofitie by Uw Hoog Mogende in deliberatie gebragt zynde , de Heeren Gedeputeerden van de refpeétive Provinciën eenparig aan hoogstgedagte Zyne Hoogheid betuigd hacL 994, NIEUWE NEDERLANDSCHE En zal hier van ter Generaliteit opening wor» den gedaan. {Onder flond}) Accordeert met voorfz. Refolutien. Wy deelden ook in de voorgaande naand een Voorftel van Zyne Hoogheid nede, op den 14 July 1704, ter Vergalering van de Algemeene Staaten gelaan, en ook aan de Staaten van Holland :n West-Friesland overgegeven. Op dit /oorftel hebben wy reeds eenige antwoorfoorden en befluiten van zomrtiige Gevesten medegedeeld. De Staaten van Friesind antwoordden hierop den 5 Augustus ldus.  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 995 padden , derzelver opregte deelneming in de ïcordite en edeimoedise fentimenan in dé voor Sfcfireven Propofitie geman'i'esteer , niet cwy • llfelende , of de Heeren Staaten hunne PrinciIpalen zouden even bereid bevonden worden, lom in het tegenwoordig tydftip , gelyk by •voorgaande gelegenheden, hunne pogingen by Idie van Zyne Hoogheid te voegen , en met «Hoogstdezelve Goed en Bloed op te zetten , ' tot verdediging en behoud van het Vaderland. Dat Uw Hoog Mogende Wyders by monde Ivan den Heer ter huneer Vergadering presiderende, Zyne Hoogheid verzekerd hadden, da! Uw Hoog Mogende in overweging nemende, de gronden van vertrouwen, in de meergemelsde Propofitie naar waarheid ter nederg^field. ieven verre waren van te wanhopen aan de red' iiding van den Staat , maar ia tegendeel zier. «durfden vkyen , dat de aangeweude middeler ivan verdediging , en orn den Vyand verder tf ikeer te gaan , onder den Goddelyken Zegei Imet een gewenschten uitfiag bekroond, en doo «dezelve de eer en voorfpoed der Nederland Ifehe Natie gehandhaafd zouden worden. Dat Uw Hoog Mogende met Zyne Hoog Iheid, alle ontydige vrees en het verzuimei |van die middelen aanzagen, als de gevaarlyk Ifte (tappen , die tot de bewerking van den g£ iwisfeD ondergang des Vaderlands gedaan wiei i den; en dat Uw Hoog Mogende die geene «welke naar de komst van den Vyand wenscÈ |ten, en hunne Mede-Ingezetenen kleinmoedi, ji zogten te maaken, om hun de wapenen ui 4 de handeo te doen vallen, alïezinrs befchouw vi den als binnenlandfche Vyanden , wier misda I dige bedoelingen met geen minder attentie bt 1 hoorden nagegaan te worden , dan die van d li buitenlandfche en openbaare Vyanden. En dat Uw Hoog Mogende niet hadden wi k 'sGra* v6nh&* ge. Antw. van Friesland op 't Voorftel van Z> H. van 14 >#» e 1a  '«G«A» venha» GE. AfitW* van Friesland op 't VoorZiel van Z. H. van 14 July. 1 ] 1 ] < f v i 1 c ! e I P h 99^ NIEUWE NEDERLANDSCHE len afzyn , het voorerftsande ten fpoedigfleu te brengen ter onzer kennisfe, in het vast ver; trouwen, dat wy dia fentimeriten, mer hun en hooggedagte Zyne Hoogheid ren vollen zou. den partageeren en ons beyveren , om aan hec falutair oogmerk van voorfchreven Prrvpo* ficie te beantwoorden , door al zulke midde. len, zo in het byzonder, als gezamentlyk met de overige Bondgenooten te beraamen en vast te ftellen,als wy daar toe meest gefchikc zouden oordeelen. Wy hebben na lecture van gedsgteUw Hoog Mogende Misfive , en uit de daar by gevoegde Propofitie van Zyne Doorlugtige Hoogheid", met het meefte genoegen gezien , dat Hoogstdezelve zyne voortreffelyke gevoelens ten op. zichte van het ware belang van het lieve Valand, en zynen onvermoeiden yver tot behou. denisfe van het zelve, wederom aan Uw Hoog Mogende Vergadering , en door dezelve aan ie Heeren Staaten van de refpedive Provin:ien , wei op nieuws heeft willen bekend maten , waar voor wy onze erkentenis moeten jetuigen, en tevens den Almagtigen God fmeten, dat het hem behagen moge, alle de po;ingen van Zyne Doorlugtige Hoogheid toe efenfie van de Republiek, en confervatie van Vryheid en Godsdienst te zegenen en voorpoedig te maaken, zyn Vorftelyk Huis te bedaren , en inzonderheid de dappere Prinfen, ie met zo veel beleid en kloekmoedigheid den .ande dienen , in zyne hoede te neemen. Terwyl wy verders ons in het algemeen mee e fentimenten van Uw Hoog Mogende in opemelde Misfive voorkomende, conformeeren^ 0 ons zulten zoeken te beyveren ■ om aan et falutair oogmerk van Zyne Hoogheids Proolitie te beantwoorden door al zulke midden , zo in het byzonder , als gezamentlyk met  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 997 met de overige Bondgenooten te beramen en vast te (lellen, als daar toe meest gefchitt zullen worden geoordeeld. Waar mede, HOOG MOGENDE HEEREN! Wy Uw Hoog Mog. bevelen in de befcherming van God Almsgtig, ( Onder ftond,) Uw Hoog Mog. goede Vrienden, d« Staaten van Eriesland, {Was geparapheert,) D. HAERSMA, Vt. {Laager Jlond) Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. {Was geteekend,~) A. J. V. SMINIA. Leeuwaarden, den 5 Augustus 1794. De Staaten van Overysfel antwoordde; op dat zelfde Voorftel van Zyne Hoogheid den 8 Augustus in dezer voege: HOOG MOGENDE HEEREN! \Wy hebben wel ontvangen Uwer Hoog Mi gende beide Misfives , gefc reven in 's Haj den 14 en den sö oer afgeloopene maand, al ne 'sGra- venhage. 1 I >• è 1.  'sGha- vemja gs. Antw. van Overys- fel op voorgen. Voorftel van Z. H van i4 July, \ I t \ \ r \ t r e v l z n v ti d< tc o] g« w v: ia fe 993 NIEUWE NEDERLAND3CHË nende de eerfte, ten geleide van eene Propofi; tie , te dien dage in Uwer Hoog Mogende Vergadering, door Zyne Hoogheid gedaan: en de andere, ter communicatie van de Refolutie der Heeren Staateri van Hoïanden West-Friesland op de voorfchreven Propofitie genomen, en op' den gezegden a6 July, in Uwer Hoog Mogende Vergadering overgegeeven. Wy bedanken by dezen Uw Hoog Mogende voor die roededeenng; en betuigen onze duure verpligting en bartelyke dankzeggingen aan Zyne Hoogheid, dat dezelve, wel verre van in dit haglyk tydftic aan het behoud des lieven Vaderlands, én van alles wat in het zelve dierbaar is te wanhoopen; iQ tegendeel met in gebreeke blyfc, zo zyne eigene egt Vaderlandlievende fentimenten cordaat open e leggen, als den moed en eensgezindheid der 10. ge bondgenaoten kragtdadig op te wekken, en einde by de vernieuwing en vermeerderinai an het geyüar insgelyks de pogingen en kragen te verdubbelen , om het dreigend onheil lanmoedig te keer te gaan, en onder betrouten op den Goddelyken Zegen, kragtdidig af. :wenden. Wy verheugen ölis over de inftem1MV«? 20de Heeren Staaten van Holland n West-Friesland, als van de Heeren Staaten an Gelderland , Utrecht en Drenthe , welker elolutien aan ons zyn gecommuniceerd , in deïlve edelmoedige gevoelens. Wy maaken geee zwarigheid , voor Uw Hoog Mogende en ?or de gantfche Republiek opregt en openbarg te belyden, dat wy, in den dringenden nood :s Lands, geene gevaarlyker gefteldheid ween of vreezen, dan deze, dat men deo moed 'geeven, en de handen zoude laten flip han:n; dat wy, jn tegendeel hoe zeer het tegenoorditt gevaar penen eerende, egter ver af zyn n het zelve voor onoverkomelyk te houd-n * , dat wy met Zyne Hoopheid, geenfints twyen, ot het zelve zal, door een yverigen ge-» past  fAARBOEKEN, Augustus; 1^4. 999' bast gebruik der middelen $ welke nog voor Randen zyn, onder medewerking van den Goddelyken Zegen, nog afgewend worden. De ondervinding van voorige reddingen, de resfources, die ons nog overig zyn, de moed én cordaatbeid der hooge Bondgenooteri, de Wysheid van Zyne Hoogheid , de dapperheid van deszelfs Zoonen en onzer Krygsbenden , èn bovenal de^ de menigmaal bndervondene hulp van den God' Van Neuerland, zyn zo veele gronden, waar op Wy een zekere hoop van bewaaring en beveiliging bouwen mogen. Wy voor ons zullen ook igeenfints in gebreken blyven, alles op en by te Ifcecten, wat ftrekken kan ter bereiking van het Iheilzaam oogmerk, om onze Godsdienflige en (Burgerlyke voorregten te^en eenen gevaarlyken, imagtigen en listigen Vyand te verdedigen, de vkwalykgezinden binnen 'sLands ih teugel te (houden, en de Zegeningen vdn dit goede Land iDhgeichonden aan de Nakömelirigfchap overie'. ie Veten. Waar mede , Hoog mog. heeren i {Onder ftond,) Ridderfchap eh Stéden de Staakten vaö Overysfel, ( Lager ftond,) Ter Ordonnantie van dezelyes {Was geteekend,) M. T Y D É M A N» ! % wol, den 8 Augustus 1794, lx» su •sGrjsè- venh&ce. AntWi van OveryS' rel op 'oorgeri, Voorftel tan Z, H. van 14 July.  'sGra- venha&£• loco NIEUWE NEDERLANDSCHg De Staaten "sLands van Utrecht namen op den Voorflag van Zyn Hoogheid van den 4 Augustus ,< nopens de aanwervingbuiten 'stands , en de wapening der Landzaten, een befluit, rt welk vervat is in dit navolgd EXTRACT uit het Register der RESOLUTIEN, van de Hoog Mogende Heeren STAATb N GENERAAL der VEREENIG» DE NEDERLANDEN. Veneris den ij Augustus 1794. T*Ve Heeren Gedeputeerden van ds Provincie *^ van Utrecht, hebben ter Vergadering ingebragt en laaten leezen,de Refolutie van de Heeren Staaten van hooggemelde Provincie hunne Frincipaalen ,. genomen op Hun Hoog Mogende Misfive van den 5 dezer maand, (trekkende toci gelei van eene Propofitie van Zyne Hoogheid 1 daags te vooren alhier ter Vergadering gedaan J betrekkelyk tot een Extraordinaris Reeruteerirg buiten 'sLands,en een Wapening van de Landzaaten ; volgends de voorfchreeven Refolutie: hier na geïnfereerd. EXTRACT uit de RESOLUTIEN 3 van de Edele Mogende Hee- i ren STAATEN 'sLands vats, UTRECHT. Mercurii 13 Augustus 1714. T>y refumtie gedelibereerd zynde op Hun Hoog' Mogende Misfive van den 5 dezer maind,, dienende ten geleide cn appui van de Propofitie,, dooi  JAARBOEKEN* Augustus, tf$b iööi dóór Zyne Hoogheid ter Vergadering vün Hun Hoog Mogende gedaan, fakende eene generaale Recruteering buiten 'sLands voor de geheele Arrrïée van den Staat , en tot eene vrywillige wapening van de Landzaaten binnen's Lands, als mede de Refolutie van Hun Hoog Mogen, de daar op genomen. Is goedgevonden, de Heeren Gecommitteer-, den dezer Provincie ter Generaliteit te authofifeeren , om ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te declareeren; dat Hun Edele Mogende met dankzegginge erkennende het vernieuwde bewys van Zynö Doorlugtige Hoogheids onvermoeide Zorg voor alles, wat tot behoudenisfe en verdediging van den Staat kan Ilfekkcn » de door Zyne Hosgheid vrorgeflagene , en by Hun Hoog Mogende gearresteerde generaale Recruteering voor de Armée van den Staat approbeeren; verklarende Hun Edele Mogende ten aanzien van de geproponeerde ligtirg der Landzaaten, bereidwillig te zyn , om, Zo veel de inwendige omftandigheden deZer Provincie zulks toelaaten , met de andere Bondgenooten te concurreeren, en alles toe te brengen , wat tot verdediging van het Vaderland kan contribneeren , eö geoordeeld zoude kunnen worden van nut en dienst te wezen ; dan dat Hun Edele Mogende ren dien eiflde Zyne Hoogheid zouden verzoeken, om een nader Plan aan Hün Hoog Mogende voor te draagen,om een of meer Corpfen in Eed en Dienst Van de Generaliteit voor zekere bepaalde tyd op te rigten, op al zulke voet, als Hoogstde» telve zoude vermeenen dat zodanige Corpfen, als maar voor een tyd wordende aangenomen, zouden behooren te worden betaald ; terwyl Hun Edele Mogende genegen zyn, om op het ontvangen van zodanig nader Plan, derzelver deliberatien ten fpoedigiten voort te zetten, en zodanig te refolveeren, als met de omftanX» i dig« 'sGftAVENHA»OE. Kef.vari Utrecht op Voorftel van Z. H. van 4 dUgé  'sGra VENriA- ge. Rrf van Utrecht op Voorftel van Z H. van 4 Aug. 1003 NIEUWE NEDERLANDSCHE digheden dezer Provincie , en 's Lands dien c zal worden bevonden het meest over eén te komen. Zullende hier van Extract dezer, ten fine voornoemd, aan de Heeren Gecommitteerde» ter Generaliteit worden toegezonden. {Onder flond) Accordeert met de voorfz. Refolutien. (.Was geteekendt) H. A. L A A N, Waar op gedelibereerd zynde, is gosdgtvondien en verftaan , mits dezen te verzoeken de Heeren Gedeputeerden van de overige Provinciën , om van de voorfchreeven K olutie aan de Heeren Staaten derzelver Princ alen ken. nis te willen geveD. En is voorts goedgevonden en verftaaa, dat Copie van de voorfchreven Refolutie gefield zal worden in handen van delfJeeren J. E- N. van Lynden , en andere Hun Houg Mogende Gedepmeerden tot de Militaire zaaken , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten , by haar Edele zelfs te nomineeren , te vifiteeren , examineeren, daar op in te neemen de confideratien en hec hbogwys advis van Zyne Hoogheid , en van alles alhier ter Vergadering rapport te doen. Accordeert met het voorfz. Register* Men zag ook wel dra het volgend Berigt , op bevel der Regeering algemeen bekend gemaakt: VOOR  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1003 VOOR GODSDIENST, VRYHEID, VADERLAND ! A He Burgers en Landzaten dezer Provincie, de J--*- weike genegen mogieo zyn tot beveilig nge1 en befcherminge van hun eigen leven, eere en be-' zittingen, zo wel ais die van hunne Vrouwen,1 Kinderen en Huisgezinnen , in perfoon mede te' werken, en het Vadeiland, onder Oods Zegen ; te helpen verdedigen tegens eenen Vyand. voor' wien geene Godsdienst,nochte Kerken heilig, gee ne Goederen of Eigendommen verzekerd, en geene wreedheden te gruwelyk zyn; kunnen zich op de nagemelde Plaatzen aandienen , ten eii de aangenomen te worden, onder het Corps Ingezetenen dezer Provinc'e, thans opgerigt wordende, ingevolge de Propofitie door Zyne Doorluchtige Hoogheid gedaan op den 4 Augustus '794, en de daar op gevolgde Refolutie van Hun Hoog Mogenden de - leeren Staaten Generaal den 5, en die der Heeren Staaten van Holland, den 6 van dezelfde maand Augustus dezes Jaars genomen. En zulks wel onder de navolgende Voorwaarden: 1. Aan elk Man zal voor Handgeld toegelegd worden twintig Guldens, en voor gagie drie Guldens tien fluivers 's weeks, in te gaan als hy gekleed is- 2. De monreering zal beftaan in een blaauwe buis, met gecouleurde kraag en opfl,;g n, blaauwe lange broek en kamifool; alles van laken of karfaai; een zwarten das ronden hoed en een pluim: alles Inlandsch goed, zo veel te bekomen is. 3. Een lederen ranfel, waarin twee herrbden, een paar wolle kousfen en een paar fchoenen, mede alles Inlandsch goed. 4. In geval van kwetzuur of ziekte, zal hy in de Hospitaalen of anderfints, even als de Militairen behandeld en opgepast worden, ten kosten van den Lande. Xxx 3 5. De 's Gra- i'enha- ;e. JttfJO' liging $t iienst' t teming ■nder de Lard:atcn.  I0O4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GllAVRN«AGS. Uilno*digingtot dienst' neeming onder da Landzaten» l | ] e ï De Weezen en Weduwen der Gefneuvelden of Overledenen, zullen met alle andere Weduwen ep Weezen van gefneuvelue Militairen in 'sLands dienst, gelyke aanfpraak hebben op het Fonds voor dezelve opgerigt in 's Hage. 6. Die Dienst zal genomen hebben, zal teeke* nen, dat hy ontfangen heeft twintig Guldens handgeld, en dat hy aanneemt op de voorfz. voorwaarden, mitsgaders op de Militaire Artikelbrief het Land als Infanterist, Artillerist by de Batteryen, of Schei pfchutter, tot het uiteinde van dit Jaar, te dienen ter defenfie? van de Frontieren dezer Provincie , zonder dat zy in het Veld noch buiten 's Lands tegens hunnen wil gebruikt zullen worden; terwyl zy , zo verre de omftandigheden van 'sLands defenfie het zullen toelaaten , alleen in deze Provincie zuilen worden geërn* ploieerd. Met de Werving zyn gechargeerd: In 'sGravenhage. De Majoor Van Uompesch, sn onder zyn ordres de Kaptein Schaman. In Amfterdam. De Lieutenant-Collone| Schwartz. In Rotterdam. De Majoor Elfevier, en onder yne ordres de Kaptein Britzky. Ook is deswege vervolgens nog dit naIer Plan bekend gemaakt; PLAN van eene fpoedige WAPENING der INGEZETENEN van HOLLAND en WESTFRIESLAND, ter defenfie van het VADERLAND. 'ngevolge de Propofitie, door Zyne Doorluchtige • Hoogheid gedaan op den 4 Augustus i?P4, 3 de daar op gevolgde Refolutien van Hun Hoog logenden de Heeren Staaten Generaal op den 5, U dï§ der Heeren Staatep van Holland op den 6 de-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794, 1005 16 dezer, werden hier mede ->Ile de Vaderlandslie vende ingezeten, n dezer Provincie genodigd en gelegenheid gegeeven, ieder naar mate van zyn vertmogens, *t zyne tot deze heilzame en glorieryke maatregelen te contribtieeren, zo wel met dadelyk dienst teneemen als door ruime Contributien de nodige fom men by te brengen, tot het aanwerven, kleeden en betaalen van een goed aantal Manfchappen, ten einde meten benevens de Armée van den Staat, en die der Geallieerde Mogendheden, tot ■afweering van den Vyand, en in het byzonder tot de veiligheid en verdeediging der Frontieren van deze Provincie te worden gebruikt, zonder gehouden te wezen zig buiten dezelve Provincie te begeeven, zullende wat de voorwaarden van den dienst I betreft: 1. Aan elk man voor Handgeld toegelegd worden twinrig Guldens, en voor gagie drie Gulden tien ftuivers 'sweeks, in te gaan als hy ge> kleed is. 2. De'monteering zal befiaao, in een blaauwe r Lakenlche Buis, met gecouleurde Kraag en Opfiagen, blaauwe Broek en • Camifool , ec een zwarten Das, ronden Hoedden een Pluim; alles Inlandsch goed. 3. Een iederen Rantzel, wsar in twee Hembden, een paar wolle Kousfeo, een paar schoenen , mede alles Inlandsch goed. 4. Geweer en Patroontas, zullen hem uit 'sLands Magazyn bezorgd worden. 5. Ingeval van Kwetzuur of Ziekte, zal hy in de Hospitaalen of anderfints, even als de Mi ütairen behandeld en opgepast worden , teo kosten van den Lande. 6. De Weezenen Weduwen der Gefneuveldenol Overledenen, zullen met alle andere Weduwen en Weezen van de gefneuvelde Militairen ic 'sLands dienst, gelyke aanfpraak hebben, op - het Fonds voor dezelve opgerigt in 's Hage. 7. Al wie genegen is op de bovengemelde voor. Xxx 4 waar- 's Gra- venha- ge> Plan tot IVapeningvanIngezetenen.  'f Gravenhagen Plan tot Wapening van Ingezetenen. ï 1 I [QOó NIEUWE NEDERLANDSCHE waarden het Land te dieDen, kan zig aan mei« den by die Perfoonen, welke Zyne Doorluchtige Hoogheid ten dien einde benoemen zal. 8. Die Dienst zal genomen hebben, zal teekenen, dat hy ontfangen heeft twintig Guldens Hand* geld, en dat hy aanneemt het Land te dienen ter defenfie van de Frontieren, tot het einde \an-, ,L ,0°Pende jaar, en op-den Militairen Artikelbrief, tegens drie Gulden tien Huivers 's weeks, p. Een Compagnie zal beflaan uit no h 160 man, waar onder de nodige Onder-Officieren, Corporaals en Tambours, en gecommandeert door een Kaptein, een Lieutenant en een tweede Lieutenant of Vaandrig. :o. Naar maate de Compagnien gereed komen, zullen er eenige verzameld worden, om Battaillons daar uit te formeeren, en onder een bekwaam Commandant gefield worden. 1. De gagie der Officieren, die niet uit de Armée genomen worden, zullen berekend worden, na de Traélementen, dfe Officieren van gelyken rang in 's Lands dienst genieten. En die uit de Armée zullen een blllyk dedommagement genieten, en de Onder-Officieren uit de Armée getrokken zullen de bepaalde ƒ <5: io - o 's weeks ook trekken. :■, De Onder-Officieren, welke niet uit de Armée genomen zyn, zullen deSergeanten/j: io?o, en de Corporaals ƒ 4 : 10:0 'sweeks hebben. 2. Volgens de bovengemelde Voorwaarden van den Dienst, rekent men een Man buiten de Wapening en andere kosten die het Land draagt, op ƒ r3o : o : o, als: ƒ 20 : o : o praamie of Handgeld. 40 : o : o Monteering en Kleeding. 70 ; o : o Gagie in 20 weken. 3. 'Er zullen Lysten gedrukt worden, volgens deze Rekening, op dewelke men zal kunnen f eekenen, voor eenuf meer Manfchappen H> 'li»  J A A K 3 O E K Ë N, Augustus, 1794. 1007 14, 'Er zullen ook Lysten gedrukt worden, waar op trien, voor wat fom men belieft, zal kunnen teekenen. Elk Inteekenaar zal,des begeerende, eene Quitantieontfangen, dat Zyne Doorluchtige Hoogheid, geauthorifeert zynde tot de wapening van Ingezetenen ter defenfie van het Vaderland, by dezen de goede dienden van N. N. erkend worden, door het contribueeren van de fomma van . . . j6. Wie Manfchappen in natura wil leveren, volgens dit Plan gekleed, en de gagie daar by voor uit betaalende, zullen ook aangenomen worden. 17. Gelyke gelegenheid zal ook gegeeven worden, om onbekend te kunnen contribueeren. j8. Alle verdere hulp, van wat aart ook, ter bevordering van dit Plan, zullen met dank aangenomen worden, LYST tot INTEEKENING. (Onder JMo. 13. gemeld.} Wy Ondergeteekenden gezien hebbende het Plat van eene fpoedige Wapening der Ingezetenen in Hollanden West-Friesland ter defenfie van hei Vaderland te zullen daar toe contribueeren het getal Manfchap pen agter onze Namen uitgedrukt, een Man gere kend honderd en dertig guldens. Enz. LYST tot INTEEKENING. (Onder Nq. i4« gemeld.*) Wy Ondergetekenden gezien hebbende, het Plai van eene fpoedige Wapening der Ingezetepen ii Holland, ter defenfie van het Vaderland, zulle! daar toe contribueeren, zo veel agter onze Na pen ftaat gezet. Enz. Xxx 5 Me» sGra- VENHA» GE. Plan tot Wapening van Ingeze* tenen. L l }  'sGra- venha 1 J i < i ( 1 1008 NIEUWE NEDERLANDSCHE Men las ook fpoedig nog deze Bekendmaaking: ,, Word geadverteerd, dat op aanftaan„ de Saturdag den 23, Dingsdag den 26, „ en Donderdag den 28 Augustus, van elf „ tot een uuren in een van de Vertrekken „ van don Hove van Bolland , en on den w Nieuwen of Schutters Doelen, alhier ge„ reed zullen liggen de Lysten tot Inteeke„ mng , op het Plan van eene fpoedige „ Wapening, ten einde een ieder naar zyn „ vermogen en genoegen gelegenheid te gee„ ven, zyn aandeel te kunnen toebrengen „ tot behoud van alle de dierbaare Voorreg„ ten -die de Ingezetenen van ons gezegend „ Vaderland tot hier toe mogen genieren." Ook nog het navolgende: ,, Men verneemt, dat met de Werving „ der Burgers en Landiaaten , ingevolge 5, de Propofitie van Zyne Doorluchtige v Hoogheid van 4 Augustus laatstleden „ gelast zyn, in 's Graven ha ge de Majoor „ Var, Hompesch, en onder zyn ordres de „ Kaptein Schaman;m Amfierdam de Lieu"t tenant Colionei Schwartz, en in Rotter, dam de Majoor Elfevier, en onder zvn , ordres de Kaptein Britzky." Hun Edele Groot Mogenden hebben bv Publicatie in dato 15 Augustus, goedgevon. len, dat het gellatueerde den 21 February :n 21 Maart omtrend het overdragen van' goederen, Gelden enz. toebehoorenden aan Jnderdaanen van Frankryk, ook plaats zal :ebben omtrend de Leden of Onderzaaten van  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. Krap nn het tegenwoordig Beftuur van Geneve; ds mede tot alle Landen, welke zedert ioor de Franfche wapenen zyn overheerd reworden, of nog mogten overheerd worinn. Die Publicatie luidt aldus; De Staaten van Holland en West - Friesland, allen den geenen die dezen zuilen zien of hooen lezen, falut, doen te weeten: eat, alzo Wy jy ünze Publicatien van den 18 February en 21 [Maart dezes Jaars de nodige voorzieningen hebben leitatueerd tegen het transporteeren buiten de Provincie, van Goederen, Effecten, Gelden en Koopfnanfehappen . toebehoorende aan Leden of Onderijeaaten van het tegenwoordig Gouvernement van iÉrankryk, het zy dezelve zig bevinden in Frank-* fyk of in eenig ander Laud; en Wy nodig oordeelen, onder de voorfz, voorzieningen mede te jbegrypen de Goederen, Effeéten, Gelden en Koopmanfchappen , toebehoorende aan Leden of Dnderzaaten van het tegenwoordig Gouvernement van Geneve. Zo is 't, dat Wy goedgevonden hebben te verlUtaan, gelyk Wy verüaan by dezen, dat de nodige voorzieninge hy Onze voorfz. Publicatien van iden 18 February en 21 Maart dezes Jaars, gefta;;ueert tegen het transporteeren buiten de Provincie, «van Goederen , Effeéten, Gelden en Koopmanfchappea, toebehoorende aan Leden of Onderzaten van het tegenwoordig Gouvernement van Frankryk, het zy dezelve zig bevinden in Frankryk of in eenig ander Land, ook betrekking hebben , en dus mede daar onder begrepen moeten worden, de Goederen, Effeéten, Geldenen Koopimanfehappen, toebehoorende aan de Leden of Onderzaten van het tegenwoordig Gouvernement van iGeneve 5 als mede dat de opgave van de gemelde Goederen, Effeéten, Gelden cn Koopmanfchappen gedaan moet worden volgens Onze laatstgemelde s Gra- je.  *sGba- venhace. Public, nopens transfort van Goederen. I c 1 l ] I ioio NIEUWE NEDERLANDSCHB ™£lCfVmi2 Maart ^zes Jaars; terwyl Wy ook nog by dezen ver/taan, dat gèlvke oVave tS d™L i?^-bade voorgemelde Publicagoorder- of ?'anf?e ^ap^DeD z?n overhe«d Eerden ^ *** deZeiveD ffio^en °ve'En op dat niemaod hier van ignorantie oreteneeS,>gC!aSteD WyjJatdeze alomme z 1 worden ep^hceert en geafflgeert, ter plaatfe daar mea gewoon ls Publicatie en affixie te doen. '° den Hage, onder het klein Zegel van Jen Lande den ij Augustus 1794. ö J (Onder ftond^ Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was geteekend,) A. J. R O Y E R. De Staaten van Overysiel befloten ook en 14 Augustus, op 't Voorftel van Zyne loogheid van den 4 daar te voren: zo als lykt uit het navolgend EXTRACT *** hèt Register der RESOLUTIEN, van de Hoog Mgende Heeren STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Lun*t den 18 Augustus 1794. )e Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Overysfel, hebben ter Vergadering ingebragt, J 1 laaten leezen de Refolutie van de Heeren Staa-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. iois ra van Hooggemelde Provincie Hunne Principaap, genomen op de Propofitie van Zyne Hoogeid, den 4 dezer , alhier ter Vergaderinge geaan , betrekkelyk tot het doen van een Extraorilinaris Recruteering buiten 'sLands, en een Wa lening van Landzaaten, volgende de voorfz Reiblutie hier na geïnfereert. EXTRACT uit het Register der RESOLÜTIEN, van de RIDDERSCHAP en STEDEN, de STAATEN van OVLRYSSKL. Zwol, den 14 Augustus 1794* De Heeren de Drost Fan Zalland, en andere rlunne Edele Mogenden Gecommitteerden tot de Maaken van Financie, ingevolge en ter voldoening ïan derzelver Refolutie Comn,isföriaaI van den 8 dezer maand, hebbende geëxamineert de Propofitie van Zyne Hoogheid, ter Vergadering van Hunoe Hoog Mogenden den 4 daar te voren gedaan, en by eene Misfive van Hunne Hoog Mogende^ van den 5 daar aan volgende, aan Ridiierfctiap et iSteden overgezonden, tendeerende gezegde Propo Stie, om, in de tegenwoordige tydsomffondighe* den, een generaale recruteering'buiten 'sLands, sn eene ligting of werving van Landzaaten binnet de Republiek te doen: hebben ter Vergadering ge rapporteerd, dat zy van advyze zouden zyn. datd< Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit behoorei ie worden geauthorifeert, om, met concurrentie dei overige Bondgenooten, zig met het eerfte Lid va: dezelve Propofitie te conformeeren, entedeclaree iïen, dat Ridderïchap en Steden zeer genegen zyn om .'1^ te werk te ftellen, wat tot de loraale de lifenfie dezer Provincie zal worden geoordeeld te ftrek ;ken; dan dat, alvorens zig omtrend de Provinciaa de Wapening, conform de voorfz. Pr pofitie vai 'Zyne Hoogheid, ce kunnen bcpaalen , een nade 's Gra- VENHAGE. Ref. van Overys* fel op den Vaorjlag van Z. Ü. van 4 Aug. I 1 l > l t  'sGaAVÊNHAGE. Ref. var, Overysfel op den Vlorftag van Zt H. van i i i t c I 1 ls ei d< 1014 NIEUWE NEDERLANDSCHE gedetailleerd Plan zal moeten zyn daar gefield, om dien na op het zelve nader te worden gedelibereerd en gerefolveerd, overeenkomftig de gelegenheid en fituatie dezer Provincie Wjarop gedelibereerd zynde, hebben zig Rid- formeeTd 60 ^ V°°rfZ' RaPPort gecon- (Onder ftond,) Accordeert met voorfz. Register. QVas geieekend,) M. T Y D E M A N. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevohdefi 5TJ verftaan, mits dezen te verzoeken, de Heeren Gedeputeerden van de Provinciën, welke zig op iet voorfz. fubject nog niet hebben verklaard, de *elo!utien van de Heeren Staaten hunne Principaaen, daar op insgelyks te willen uitwerken, en aluer ter Vergadering inbrengen. Accordeert met het voorfz. Register. De Staaten van Stad en Lande antwooren op t fchryven der Algemeene Staaten n het Voorftel van Zyn Hoogheid van den 4- July aldus: HOOG MOGENDE HEEREN! ^yJK*ben 2eer *el ontvangen de Misfive vaa U Hoog Mogenden , in dato den 14 July atstleden, met eenige gedrukte Exemplaaren van ;ne Propofitie, door Zyne Hoogheid in de Vergaring van U Hoog Mogenden ten zeiven dage mon-  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 1013 mondeling gedaan, en vervolgens fchriftelyk over gegeeven, mitsgaders U Hoog Mogenden Misfive van den 26 July jongstleden, houdende communicatie vaa eene Refolutie, door de Heeren Staaten van Holland en West • Friesland , op het fubjett van de voorfz. Propofitie van Zyne Hooghe:d, be trekkelyk tot den tegenwoordigen flaat der publieke zaaken, genomen en aldaar ingebragt. Hebben Wy in het gepasfeerde Jaar , met U Hoog Mogenden en Zyne Hoogheid, zo wel als met alle die geenen aan wien de behoudenis van het lieve Vaderland ter harten gaat, Ons mogen verheugen over de blyde uitkomst, welke het der Goddelyke Voorzienigheid behaagd heeft, in dat critick oogenblik, waar in den Staat op het onverwagtst door de Franfche Wapenen was aangevallen, en de Vyand in een zeer korten tyd tot aan het laatfte Frontier van de Provincie van Holland genadert, langs wegen die Wy niet konden voorzien, aan Nederland te fchenken, zo dat de Vyand als toen gelukkig van Onze Grenzen is verdreven, en het Tooneel des Oorlogs tot op deszelfs Territoir pvergebragt; Wy betuigen by dezen aan U Hoog Mogenden, dat Wy te zeer penetreeren den zorgelyken toeftand, waarin de Republiek dcor eenen Verwonderlyken ommekeer van zaaken , die Wy Du wederom door de aannadering van den Vyand, en deszelfs geweldaadige aanvallen tegeDs Onze Frontieren, beleven, op nieuws gebragt is, dan dat Wy niet geredelyk zouden ihftemmen in de gronden van vertrouwen , roor Zyne Hoogheid in deszelfs Propofitie gemanifesteerd; en mitsdien niet zouden erkennen de duure verplisting, die '*er legt op alle die geenen, welke een meerder of minder deel hebben in het beftuur der publieke zaaken , om alle middelen te adhibeeren , waar door het lieve Vaderland , deszelfs Onafhanglykheid, Vryheid en Godsdienst, door Onze roemrugtige Voorouders met zo veel goed en bloed verkregen, onder Gods gecadigen Zegen, zal kunnen l '.houden bly- 'sOsA\ EKHA- GE. Ref. van Siad en Lande rp 't Voorftel >an Z. '1 van 14 Juij.  iöi4 NIEUWE NEDERLANDSCHE VRNHACK. Hef. var, Stad en Lande op 't Voorlid van Z. H. van li ] ] j i 1 I 1 t i 1 blyven, en tegeos allen geweld en cfverheerfcbïrige beveiligd. En daar het Ons tot een byzonder genoegen verftrekt, door U Hoog Mogenden by aanhoudenheid onderricht te worden van den ongemeenen iever en werkzaamheid, waar mede Zyne Hoogheid zd onvermoeid voortgaat uit alle Zyne vermogens mede te werken tot defenfie van de Republiek, en Wy daar benevens de Vaderlandlievende fentimenten, zo van de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland, door ü Hoog Mogenden aan Ons gecommuniceert, als die van Gelderland, Utrecht, Friesland en Overysfel, mitsgaders van de Landlchap Drenthe, fuccesfivelyk uit de ingekomene berichten hebben mogen verneemen, zo verzekeren Wy U Hoog Mogenden by dezen, dat Wy even zeer bereid zyn al wat in Ons vermogen is toe te brengeD, om den Staat in deze dringende omftandigheden met alle magt by te ftaan, en met eenen cordaaten iever alles aan te wenden, wat tot verdeediging van den Lande, en alles wat daar id ïierbaaris, nodig geoordeeld zal worded, te motten worden aangewend, ten emdé alzo id vereeni£inge met alle de Bondgenooten, onder de kragtiaadige medewerking van Zyne Hoogheid, en doler aanvoering Zyner heldhaftige Zooneh, aan 't loofd der zig diftingueerer.de Troupen, den Vyand nanmoedig worden afgekeerd, door alle zoda'nïge" niddelen en w^en, als daar toe, 't zyafzonderyk of met de Bondgenooten , het meest gefchikt tullen worden geoordeeld; gelyk Wy al mede niet n gebreken zullen blyven , alles by te dragen , wat trekken kan, om Onze Godsdienfiige en Burgervke Voorrechten, tegeö eenen magtigen enlistigerj ifvand te verdeedigen, de kwalykgezinden binnen sLands in teugel te houden, en met geen minder tttentie op derzelver misdaadige bedoelingen bet >og houden, dan dp die van buitenlandfcbe Vyahlen; terwyl Wy met Zyne Hoogheid alle ontydi'js vree*, en het verzuimen van de nodige roidde- tei  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. Iöi| : i leD aanzien als de gevaar! vkfre ftaat, welke het' lieve Vaderland tot deszelfs val en ondergang zou- < de kunnen brengen. ( En hier mede eindigende, bidden Wy den AlI lerhoogften, dat Hy tot deze groote en gewigtige. eindens Zyne kragtdaadige hulp en onderkenning. ! aan een iegelyk in zynen aanvertrouwden Post ry-. 1 kelyk zal gelieven tefchenken, op dat onder Zy; fie zigtbaare befchermiDg de eet, voörfpoed en, 'bloei der Nederlandfche Natie moge worden her-; field en gehandhaaft, tot in lengte van dagen. I Waar mede , ■ HOOG MOGENDE HEEREN 1 Wy ü Hoog Mogenden beveelen in de proteóüa jees Allerhöogltenè (Onder: fond,') Üw Ho'og Mogenden goede Vrienden, De Staated van Stad en Lande, ( Lager-fiond,) Tef Ordonnantie vaü dezelve» {Was geteekend,) E. LEWE, Secretaris* Groningen, den *2 Augustus 1794* De omftandigheden maakten ook tloodtëakelyk om in 't bergen en vervöèfen vafi ?oederen uit die Landftreeken , te voordien , alwaar het gevaar het freest dteigdfe, Yyy Hkt sGaA-: JE. lef. van \tad en; Lande >/> *t '^oor/let* >an Zé H, van  VSNHA GE, Waar- jchouw. tot berging van Goederen, 3016 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hier toe ftrekte de navolgende aanmaaning van de Algemeene Staaten, by Publicatie van 19 Augustus 1794. T\q Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen die dezen zullen zien of booren lezen, falut, doen te weeten: nadienhec zoude kunnen gebeuren, dat door incurfien van den Vyand op het platte Land van de Generaliteit, dezelve zich aldaar zoude meefter maaken van zodanige Goederen, Vivres en Eetwaaren, dienende tot onderhoud vaD Menfchen en Vee, als hy aldaar zoude vinden. Zo is 't, dat Wy, meteen oogmerk, om niet alleen den Vyand alle mogelyke afbreuk te doen, maar ook , om, zo veel doenelyk, de fchadens, welke daar door aan de Ingezetenen zouden worden toegebMgr, voor te komen, goedgevonden hebben , alle de Ingezetenen van dezen Staat, in het Resfort van de Generaliteit, tusfehen de Schelde en de JVlasze, mitsgaders in het Diftricl van StaatsFlaanderen , uit te nodigen en aan te maanen , gelyk Wy uitnoodigen en aanmaanen by dezen , óm hunne Meubelen, Goederen, Vee, mitsgaders Vivres en Eetwaaren, diensnde tot onderhoud van Menfchen en Vee, zo veel mogelyk, en voor zo verre zy 't een en ander kunnen misfen, van het platte Land en opene Plaatfen .in zekerheid te brengen, in of agter de naastgelegene gefortificeerde Steden, of wel dieper in de Provinciën te transporteeren; terwyl die geenen, welke zig by gelegenheid van zodanig transport van eenige Runderbeeften of Graanen zouden wilien ontdoen, zig zullen kunnen addresfeeren aan den CommisfarisGeneraal tot het Departement der Vivres voor de Armée van den Staat, of die geenen, welke door denzelven ten voorfz. einde in de Steden 'sBosch, Breda, Grave en in Staats-Flaanderen zullen zyn gefield en gequalificeert, ten einde vaa denzelven te verneemen, of by de voorfz. Runder-  JAARBOEKEN, Augustus, 1704, 1017 derbeesten of Graanen, ten behoeve vrn de Magazynen van den Staat , van hun zouden kunnen overneemen en inkoopen , op zodanige wyze, als met de Eigenaars zouden kunnen overeen komen. Waarfchouwende Wy allen en een iegelyk der bovengemelde Ingezetenen, dat, voor zo verre zy aan deze Onze uitnodiging en aanmaaning nier. verkiezen te voldoen, zy zig zelve teimpureeren zullen hebben de nadeelige gevolgen en fchadens, welke hun zouden overkomen , wanneer de gemelde goederen in handen van den Vyand mogten komen te vallen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude komen te pretendeeren , lasten en beveelen Wy, dat deeze alomme in het Diftricl: van de Ge« neraiiteit zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter plaatfe daar men gewoon is zodanige Publica1 tie en Affixie te doen. Aldus gedaan en gearrefieerd ter Vergaderinge i van Hooggernelde Heeren Staaten Generaal det 1 Vercenigde Nederlanden. In 'sGravenhage, den 19 Augustus 1794* (JVtts geparapheerd,) W. van CITTERS, Vt. (Onder fiond,") Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,) H. FAGEL. Zynde op bet fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogenden op een Rooden Ouwel, overdekt met een papiere ruite. Yyy 2 Wat 'sGra- VENHAOE. Waar- f'ehcuw. tot bergingvanGoederen.  VENHA- es, ] 3 < I { Z d S £ tr fc di \v ge fc, de gii w< Q,V te lm 1018 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wat nu de oorlogsgebeurtenisfen zeiven betreft, het is reeds in de vorige maand gebleken, dat de zaaken haggelyk (tonden, en de voorfpoed der Franfche Legers, nieta anders dan eenen inval in ons Land dreigde. De Engelfehe Krygsmagt, fchoon taltyk en van alles ten overvloede voorzien weekgeduurig,ook voor mindere macht van laaren Vyand. De Engelfehe Krygslieden /an dit Leger, hadden weinig krygstucht, en )ver t beleid van de Hoofden v/ierdt dublelzmmg geredenkaveld : van veelen wierlen en Krygslieden en Aanvoerders op ee" hooien prys g^eld, terwyl de Holmdfche Krygslieden met hunne kleine ma?t ig dapper kweeten. In 't Kleeffche nam e vrees mede dermate toe, dat de Staatsoalereh van Meurs, Gelder en Kleef, ook e Krygskas en de bank van Kleef in 't atst van July naar Wezel wierden overïbragt, werwaards ook de Regeerinaseden vlugtten. De Stad Luik wierdt omsnd dezen tyd ook iierk door de Franhen befchoten; de Ooftenrykers verdegden dezelve dapper, maar wierden niet ïinig van binnen belemmerd door die enen, welken naar den hitogt der Franlen verlangden. In 't Hoofdkwartier van H Prins Vaa Coburg wierdt eene raadplee)g gehouden, welke alle de Generaals by>onden; daar wierdt byzonder gehandeld er de maatregelen ten aanzien van Luik seemen Dien zelfden tyd hebben deHoldiche Gedeputeerden ook eene OnderUfclwg mi den J>rias Van Coburg gehad,  JAARBOEKEN, Augustus, 1754. iorp lover het voorzien van levensmiddelen en*s ♦ verdedigen der Stad Maaftricht. v Ten aanzien van Venlo fcheen het, date die Stad door geen Ooftenryksch Krygs I volk zou bezet worden. De Engelfehe Staatsdienaars Spencer en jGreinville, hebben zich, benevens den jGriffier Fagel, naar 't Hoofdkwartier van den Prins Van Coburg by de Maas begeeven , om den toeftand en de hoop te i ondenasten. Na deze onderhandeling zyn ide twee Engelfehe Staatslieden met allen .jfpoed naar Weenen gereist. Gemelde Prins IVan Coburg agtte het nodig eene drinigende oproeping te doen, en overal te laten afkondigen, welken wy onder de korte iBuitenlandfche Berigten zullen mededeelen. : De raadplegingen der Regeerings- Vergaderingen in deze plaats waren druk, naar gelang ilder omftandigheden; ook waren de gefprekiken van onze eerfte Staatslieden met den Graave Von Keller, Pruisfiesch ExtraordinarisEnvoyé, ernftig. Onze Minifter te Luik, den Heer H. van der. Hoop kwam van die Stad herwaards. Van Breda vernam men , dat de Legers weder in 't begin dezer maand waren opgebroken, en aldaar eene ontzaggelyke beweging :/an het doortrekken van Krygsvolk plaats sadt; als ook dat de Engelfehe, Hesfifche en Hanoverfche Legers door de Stad met derïelver nafleep trokken, ten getale van wel den duizend man, zo Voetvolk, als Ruite- ¥yy 3 £y> Gra- enhae.  'sGsa- VENHA? SS* i i ( ( NIEUWE NEDERLANDSCHjJ! ry, als mede ten zeiven getale doot het Jüorp Ginneken, naar Oosterhout, Dongen, sHertogenbosch enGorinchero; het doortrek, Ken nam begin van Zondags avonds elf ouren en s Maandags avonds om zeven uuren was er nog geen einde aan te zien; men wagtte aldaar nu eerstdaags vier of vyf duizend man Hollandsen Guarnifben: zelfs kwamen er dien avond nog drie duizend binnen: men maakte veel toefiel om de Stad ten al. letfterkften te verdeedigeti, en alles wierdt buiten dezelve omgehakt. Sluis in Flaanderen hieldt het by aanhoudendheid wel, en fchoon het gebulder van het kanon akelig en fterk is, zo dat men Wit Vhsfingen fchreef, dat de glazen raamen aldaar dreunden, zo geeft het moed , dat m^VH z^aarier ui<* dan op Sluis fchiet, omdeFranfchelïatteryen te vernielen. Driemaaien hadden de Franfchen op die Vestin* dapper ftorm geloopen, en driemaalen wa°ren zy moedig afgeflagen. Eindelyk wierdt het omtrend het midden dezer maand da* en nacht befchoten; men zag in Zeeland by avond, door middel van kykers de bomben vliegen, en begon zeer voor die Vesting bekommerd te worden. Den 12 dezer maand kwam te Viisfingen. eene Engelfehe Scheepsmacht aan, onder bevel van den Schout by Nagt JWy, MfiMDde in vyf Schepen, als de &Wyf m 44 «ukken, de Pega/u^ Van'28, de rWiUa, van 24, de Zark, van i8, en de *«C*M, V«ft 14 flukken. Aan boord van  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. ioiï de Scbeemefs hevondt zich Milord Mulgrave, met de nodige lastbrieven voorzien, om de middelen tot verdere verdeediging van de Republiek te helpen beramen, ten welken einde een groote overtogt van Krygsvolk ten eerften ftondt te volgen. Dit zon hie-r de moed wel wat opgeaeurd hebben, indien men in 't krygsbeleid, en de krygstucht van 't Engelsch Krygsvolk meer vertrouwen konde ftellen. Men vernam ook uit Helvoetfluis, dat aldaar was aangekomen des Konings Kotter de Brittannia, met een Transportfchip, geladen met kanon en krygsbenodigdhedea voor het leger van den Hertog Van Tork, benevens nog drie Transpörtfchepen met 362 {Soldaten en 114 Konftapels, Van de Maaskant kwamen berigten in, dat van de zyde van Eindhoven, de Vyand 's Hertogenbosch meer en meer naderde, Hier door vermeerderde ook de bekomme ring in Pruisliesch Gelder en in het Kleef fche, van waar de nog gebleevene Regee rings-Leden zich mede reeds over denRhyr naar Wezel begaven hadden. In het Keizerlyk Hoofdkwartier te F >u jon le-Comte,was omtrend het midden de zer maand weder eene groote raadpleging, tus jfchen de Generaals en de Minifters, wel fce de Generaal Comtvallü bywoonde. Vat Weenen zau de Generaal Mack, daar reed; aangekomen zyn. Men fchreef, dat de Prim . Yyy 4 Vat, 's Gra- venhaGE. I i ,  'sGsa- venhace. i 1 ( I c d v in bc va fü ho de Li Ja va; oo! en bra 1022 NIEUWE NEDERLANDSCHE Van Coburg volgens zyn verzoek, het Leger zon verlaaten en door den Aarts Hertog Carel het Opperbevel overgenomen worden, welke tot zyne byzondere Raad? JS?" /f h6bben ' de Giraals C/S f^tUZ teU ? Mack' We^ens de onzekerheid van de weg van Eindhoven on sHertogenbosch, van waarde Vyand in deS voorleden week de Poftjljon van MaasrricS opgehgt heeft , komen de brieven £ dien tyd over Nymegen. Uit Wezel kwam ook nog tyding in Jat de Franfchen uit Trier naderden ' net eene magt van io duizend man , niet" •pCobientz, maar langs eenen anderen ^eg tot Blanckenheim en Munfter-Eiffel kt kwam er nu maar op aan, of zy verer op Bonn en den Rhynksnt trekken an wel zich by de Noord-Armée zouden oegen. " De Heer Generaal Van der Duyn, in de legerde Véstfflg van Sluis in Flaanderen 't rvel voerende, en verlangende eenig bericht n den toeftand dier Stad, aan Zyne Doorï :ht.ge hoogheid den Heer Prins Erfftaduder te geeven, boden zich daar toe aan Adjudant van gemelden Generaal de meenam: Feugeaten de Lieutenant ter Zee n van de Vel en, om dit, met een klein rtuig, te onderneemen ; gelyk zy het onder het hevigst vuur van het kanon ie musquetteo der Franfchen, ter uitvoer Sten. Deze Officieren zyn door den bra- ven  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1023 ven Schipper PI-ter Fis, Burger van Sluis, met behulp van zyne twee Zoons > in een klein vaartuig , aan boord gebragt van de Hollandfche Oorlogsbrik, die voor Sluis gepofteerd was. De moedige daad van deze brave lieden trof den Heer Lieutenant-Admiraal Fan Kinsbergen zodanig , dat hy aan den Burger van Sluis zyn horologie , en aan den I Lieutenant Fan de Feiden, zynen degen tot leen gefchenkgaf. Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer i Prins Erfftadhouder, de raadplegingen van ;tde Heeren Staaten Generaal , Raaden van tStaaten en Gecommitteerde Raaden bygewoond , en van Hoogstdezelven affcheid genomen hebbende, vertrok van hier naar Breda; van waar, uit het Hoofdkwartier, de navolgende Brief van den Bevelhebber, den Erfprins Van Orange, gedagteekend dea :ao Augustus, alhier is ingekomen: HOOG MOGENDE HEEREN! fk heb de eer U Hoog MogendeD rapport te ^ doen, dat, dezen morgen, om zes uuren , on;e Voorposten van Rysbergen, door vyf a zes honierd mannen Franfche Dragonders en Husfaaren, jet en benevens een Ruk rydende Artillerie , gettaqueerd zyn geworden; doch door het goed be:id van den Majoor Fan Klesberg van de Hus. laren van HeeckeVen , en het goed gedrag der froupen, zyn de Vyanden, met verlies van twee ooden en twintig gekwetften, terug gedreeven, jbbende weder, ten half agt uuren, het Dorp Zun- 's Gra- VENHiV3E.  1024 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Zundert ontruimd, en zich naar Westwezel geretireerd. By deze affaire zyn van de Husfaaren van Heeckercn een man gekwetst en een paard gedood , van de Jagers van Bylarid een Jager vermist, en van de Cavallerie van het Legioen van Beita, twee mannen gekwetst, een paard gedood en een vermist. Waar mede de eer heb te zyn, enz. Hoofdkwartier te Breda, den 20 Augustus 1794. Met verfcheidene brieven uit de Meyery van 's Hertogenbosch, ontvong rnen narigten, dat de Franfchen in grooten getale, zo men zeide in vyf verdeelingen de grenzen der Republiek aan die zyde naderen; dat reeds 600 man te Oirfchot, tusfehen Eindhoven en 's Hertogenbosch aangekomen waren. In laatstgemelde Vesting wierdt by aanhoudendheid ter verdeediging, zelfs op het plein by de Papenbril in de Stad gewerkt; ook wierden buiten Crevecoeur zware werken aangelegd. Veel bagagie en Krygsvolk zyn langs Drunen en Vlyraen agter 's Hertogenbosch getrokken. Zie hier ook nog eenige berigten, welken op 't laatst dezer maand, van verfchillende plaatfen inkwamen, als van Vhsfingen den S7 Augustus', dat men zedert den 26 dezer maand Augustus op Sluis niet meer hadt hooren fchieten, het welk het verfpreide gerucht waarfchynlyk maakte, dat die Stad aan de belegeraars is overgegaan. De capitulatie zoude Zondag avond ten 6 uuren getroffen zyn , volgens welke het Guarnifoen met alle krygseer uitgetrokken is tot op  IJAARBOEKEN, Augustus, 1704. 1025 op de Glacis der Vesting, en aldaar het' geweer hadt nedergelegd, om vervolgens *naar Grevelingen en Duinkerken te wordenc overgebragt. Deze tyding wierdt vervolgens volkomen bevestigd. | Volgens een brief van Hulst van ê6 Au> j gustus, was aldaar niets van belang voorgevallen , en die Stad en het Ambacht nog door de Troupen, welke onlangs daar aan, gekomen zyn, bezet. Men meende echter, I dat die Krygslieden van daar zouden ver: trekken. Ook waren voor Vhsfingen 5,6 h a? En! gelfche Transpörtfchepen met Krygsvolk. Van Bergen op den Zoom fchreef men | den <;8 Augustus. , „ Hier is nog alles in j de zelfde gefteldheid. Alleen fchynt het I dat de Franfchen zedert eenige dagen tusi, fchen deze Stad en Antwerpen meerder Troupen hebben. Eergisteren avond verij toonden zich weder eenige Husfaaren aan den Rahberg; des nachts trok 'er een zwaar Piquet uit de Stad, doch men heeft niet \ vernomen, dat'er iets van belang is voorgevallen. De Franfchen hebben in de omleggende Dorpen wagens en karren geprest, doch men weet niet met wat oogmerk. Het Eiland Tholen wordt met allen fpoed in I ftaat van tegenweer gebragt." Van Breda, den 30 Augustu9. „ Sedert i gisteren is hier alles in beweeging, en hec j Hoofdkwartier,benevenshetHollandsCommisfariaat en de Veldpost zyn in allen haast verrrokken. Ook zyn alle onze Voorposten op weinige na ingetrokken. Gisteren zyn hier iG&aemhae.  'sGrA venha ce. 1025 NIEUWE NEDERLANDSCHË hier een Fransch Officier en twee Trompet' ters biunen gekomen. De inhoud van hunne last was onbekend, maar antwoord ontvangt nebbende, Zyn zy geblind, onder een goed geleide, de Ginnekenpoort uitgebragt, en hebben de weg op HoosItraaten genomen. 6 Dien zelfden 30 Augustus om agt uuren vertoonden zich eenige weinige Franfche Husfaaren, in roode uniform,tot voor de zogenaamde Duivelbrugaan de groote Kerk te Ginneken, en deden voor die afgebroken brug een enkele Piftoolfchoot. Ten drie uuren kwamen omtrend honderdman hunner Ruitery te Ginneken aanrennen tot genoegzaam voor de Stad, en maakten drie è vier Ruiters en ook eenig Voetvolk gevangen, waar na zy weder aftrokken." Nog van Breda den 31 Augustus. „ AL le de huizen buiten de Haagfche Poort tot aan den Bloemkool, en tot aan de dreef van den Heer Franke, zyn Vrydag afgebrand, als mede iie van de Ginnekenpoort tot aan Gmniks-brugje; de Koommoolen aldaar Slaande , heeft men in de lucht laaten fnrin gen; buiten de Bosfchepoort, na de zyde van het Speelhuis, zyn ook alle de huizen ïtgebrand; tot het einde van de dreef aan de andere zyde van de Bosfchepoort, ftaan de huizen nog, maar alles is 'er uit, om ook afgebrand te worden; buiten de Waterpoort zyn mede de daarby ftaande huizen afgeDrand; de ftraatfteenen worden opgebroken, uen was Saturdag reeds bezig op de Markt, Srugltraat, Haagdyk en Ginnekeftraat; ook heb- ' \ '  JAARPOEKEN, Augustus, 1794, 1057 i hebben verfcheiden Heeren en Burgers daar' j aan medegewerkt. Gisteren zyrt nog vier' ] Regimenten in de Stad tot verfterking van' het Gparmfoen gekomen. De Engelfehe, | He^fifche, Hanoverfche en Hollandfche Ar[ méeën zyn alle opgebroken, en deels naar ; Geertruidenberg, 's Hertogenbosch en daarJ om ftreeks vertrokken." Van Raamsdonk den 29 Augustus. „ Dej zen morgen is de Armée onder bevel van j,den Hertog Van Tork by Oofterhont opge| brokeh, en naar den kant van 's Hertogenij bosch gemarcheerd. Het Hoofdkwartier van ] den l ieer Erfprins is uit Breda herwaards I verplaatst. Een trein wagens, gefchut en araij munitie van eenige uuren, komende van de i kant van Geertruidenberg, is hier doorgereï den. De Fortificatie-Werken van Kappel en Waspik zyn met Staatfche Troupen bezet.'* Van Tilburg den 30 Augustus. „ Donderdag is het hier vry ftil geweest, en alles in gereedheid gebragt, om te retireeren. Vrydag ogtend om half zes uuren, ■ izyn de Hollandfche Troupen , welke wy ïihier omtrend vier weeken gehad hebben, imet hun gefchut en bagage van hier uitgeimarcbeerd naar dén kant van Oofterwyk. [Ondertusfchen avanceerde een gedeelte der Engt lfche Armée tot aan den anderen kant wan net Dorp, doch bleef in de Heide campeeren. Om elf uuren keerde een groot :|gedeelte der Hollandfche Troupen terug, ten bleef alhier tot dezen ochtend, wanneer Ideze en alle de overige Troupen, zo EnSgeilchen, Hesfen als Hanoveifchen, hier door sGra- jehha- ;e.  *s Gra- vewha- Iö28 NIEÜWE NflDERLANüSCag door trokken naar den kant van BoxeJ, om na;tr hun zeggen, verder naar den kant vari Grave en de Maas te repliceren. Deze retraite, welke meèr dan anderhalf duurde, is in de beste order gefchied. Het overige van de Armée van den Hertog Van Tork, is over Loon op 't Zant naar den kant van 's Hertogenbosch geretireerd. Wy hebben noch geene Franfchen alhier vernomen, doch te Lindhoven zyn zy gearriveerd, en vvief* den naar den kant van Oirfchot verwagt." Van 's Hertogenbosch den 30 Augus» tus. „ Gisteren voor en namiddag kwamen hier weder veele Karren, Wagens en Ry* tuigen met goederen van vlugtende van deii kant van Breda, binnen en door ryden. Omtrend vyf uuren vertrok van hier bef; Grenadier- Battaillon Van Reu/s, de St. Jans* poort uit. Hunne deftinatie is onbekend* Alle oogenblikken wagten wy andere Troupen tot verfterking van ons Guarnifoen, waar omtrend Woensdag eene Publicatie is gedaan, dat dezelve, vermits dö Barakken of Cafernes reeds vol zyn, by de Burgers en Inwooners dezer Stad zullen) geïnkwartierd worden. Gisteren is Zyne Doorluchtige Hoogheid de Hertog Van Tork in deze Stad geweest* Volgens berichten trekt deszelfs Armée naar ie Nesfelroofche Heyde, tusfehen deze Staé en Grave." Men kreeg ook eindelyk narïgt, dat de Vesting Quesnoy is overgegaan. Van Va~ ienciennes wierdt het zelve bevestigd; waar in  JAARBOEKEN» Augustus, 1704. 1029 in het agtérgeteten Hollandsch Krygsvolk :3us was Krygsgevangen gemaakt. In 't Luxemburgfche zyn de Franfchen jezer dagen weder van Trier over Wasfer'hillig tot aan Nauerburg voortgerukt, maar terug gedreven. Men wagt aan dien kant jeerlang een gevegt. Verfcheiden Transporeen met Krygsbehoeft&n zyn naar Luxemburg gezonden. üe Stad Nieupoort is ook na een lang ;en zwaar beleg aan de Franfchen overgedaan. Landrecyis nu ook door de Franfchen hernomen; ook Namen door de OoitenryÉers verlaaten, en in handen der Franfchen gevallen. Van Eindhoven vernam men , dat een Colonne Franfchen, groot 15800 man, den 27 en iH Augustus te Stratum op de Heide verwagt wierdt, om aldaar te campee•ren, voornemens zynde hun Hoofdkwartier :e Eindhoven te plaatzen; van welke laatfte iplaats zy reeds eene Contributie van 15000 spond brood, 3600 vaten HaVer ert 50,000 oond Hooy gevraagd hebben Den 31 Augustus was 't gêheele Leger van den Hertog Van York door 'sHertogenbosch getrokken , en hadt zynen Rand genomen op de Nesfelroodfche Heide, tusfehen die Stad en Grave. Op de Grenzen van liaarle Nasfaüs ::ot Lommei Waren Veeie Franfchen. Het iHoofdkwartier van den Heer Erfprins waS thans te Raamsdonk. j Tot dus ver lopen de Gebeurtenisfen vatl Jen kryg in deze maand. 's GrA« vehhace.  'sGra- VENHAGE. ] e. 'i i e Je g v d ë p I fp go by tu de 1030 NIEUWE NEDERLANDSCHE De zaaken van minder belang in deze maand zyn het vieren van de 43 Verjaardag van de Prinfes Van Oranje; Hoogstderzelver vertrek naar Breda, alwaar Prins Frederik aan de Koorts ziek was; de Colleéte van 3278 Guldens op de buitengewoo« nen Bededag, den 10 Augustus in de hervormde Nederduitfche Kerken \ het vieren van de 23 Verjaardag van den Erfprins, Van Orangb , .Bevelhebber van 't Hollandsen Leger. Men las ook dit berigt: P)e Algemeens Vergadering des Genootfchaps, r_ tot rerdeediging van den Christelyken Gods~]\ ienst', opgericht in 's Gravenhage, welke bepaaFd li ras op den 4 September dezes Jaars, gelyk in de ■ loekzaal van july werdt bekend gemaakt, js tot snen anderen tyd uitgefteld, om dat het voor veein van deszelfs Leden, zulken vooral, die meer afvegen van *s Gravenhage woonen, in de tegenoordige tydsomftandigheden moeielyk zou vallen. jzelveby te woonen; zullende de dirigeerende Le. ;n den tyd dier Vergadering, door de Nieuwspa-: eren nader bekend maaken. En nog het navolgende: )e Beftuurders van het Haagsch Dichtlievend Genootfchap, onder de Spreuk: Kunstliefde %art geen Vlyt, berichten, met voorkennis en edkeuring der Hoogaanzienlyke Befchermheeren, deze aan de gezamentlyke Leden: dat zy, door ifchenkomende omftandigheden, befloten hebben, Algemeene Vergadering en den Middagmaal tyd (wel-  JAARBOEKEN, Augustus, 1^4. 103X '\(welke op den 2ö dezer, volgens gewoonte, be-' 'ipaald was, en waar.toe de brieven van Uitnodiging, ■Jreeds in gereedheid gebragt waren,") provifioneel bit te ftellen , tot nadere aanfchryving.j ' In Naam van Ëeftüurdefs, J. M. SOBELS, Secretaris. Uit orjze Vergadering, den ii vaü Oogstmaand* ??94« Amstëldam. ! Wy hebben onder het artikel van 's Gravenhage gezien, dat zo wel de Algemeens (Staaten, als de Staaten der byzondere Gevesten, uit hoofde der haggelyke omftaniïigheden niet alleen verfcheidene middelen :;ot zelfsverdeediging beraamd hadden, maat ook nodig geoordeeld, in het dreigend gepaar, op 't voetfpoor onzer Voorvaderen, Mefi toevlügt tot het Opperwezen te nemen, i*elke eeneredelyke Godsdienst vöorfchryft* Je Staaten van Holland en West-Friesland tonden dan hunne uitfchryving van den Beiedag naar alle Steden en Plaatzen van die iaewest, en dus ook aan de Regeerders deser aanzienlyke, en zelfs in Y algemeeri itaatsbeftuur van 't geheele Land zulk eeri ,;ewigtigen invloed hebbende Stad, roet diÉ Ijpfchrift: Erntfeste , Wyne, Voorzienigef jDiscreete onze Lieve GetrowWë, den Qffi* tier, Burgemeester en en Regeerders der Stad itmfterdam* 'ENHA* ÏÊi  Amstëldam. 1032 NIEUWE NEDERLANDSCH1 De Regeering dezer Stad maakte deze aanfchryving aldus hier bekend: "Durgemeefteren en Regeerders der Stad Amfterdam hebben goedgevonden en verftaan , van bovenftaande aanfchryving, zo ras doenelyk, alomme kennis te geeven, ten einde aan het oogmerk van Hud Edele Groot Mogenden behoorlyk zal kunnen worden voldaan. Actum Amfterdam, den 3 Augustus 1794.. Ter Ordonnantie van Hun Edele , Groot Achtbaare voornoemd. H. HUYGHENS. Ook namen Burgemeesteren en Regeerders dezer Stad uit hoofde dier zelfde bekommerlyke omftandigheden het befluir, dat de gewoone Jaarmarkt of Kermis, die den 2a September zoude invallen, dit jaar geen plaats zoude hebben: van welk befluit tydig alommede bekendmaaking gefchied is. Gelyk wy ook onder 's Gravenhage gezien hebben, dat op het Voorftel van den Prins Erfftadhouder, eene wapening van Landzaten ter verdeedïging van ons Land, was vastgefteld, en daar toe een Plan was opgefteld en alom verzonden; zo las men hier deze Bekendmaaking: „ Burgemeefteren en Regeerders der Stad „ Amfterdam,hebben goedgevonden, eeni„ ge Lysten ter Inteekening op het Plan „ van eene fpoedige wapening ter defenfie „ van het Vaderland, (by de Nieuvvspapie- „ ren  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1033 „ ren reeds bekend gemaakt,) te doenïeggen „ terThefaurie Ordinaris van deze Stad, ten " einde alle, die eenig belang ftellen in het „ behoud van Land, Godsdienst, Vryheid en Bezittingen, gelegenheid te geeven, „ daar toe het hunne te contribueeren: „ waar toe ter plaatfe voornoemd gevaceerd „ zal worden, des morgens van ïo tóti , „ en des namiddags van 4 tot 6 uuren." Myne Heeren van den Gerechte dezer Stad , en Burgemeefteren, Scheepenen en Raad der Stad Harderwyk , hebben met eikanderen zekere fchikkingen beraamd tot 1 betere bevordering, en inftandhouding zo van de Wagenveeren van Harderwyk op Deventer en Zutphen, als van het Scheepsveer van Harderwyk op Amfteldam en te rug, welke Wagen- en Scheepsveeren in eenenaauwe onderlinge betrekking ftaan. Zie hier deswegen de Ordonnantie, welke de Vragtloonen van het Scheepsveer, by ordonnantie van den 6 December J.776 bepaald , fzie Nieuwe Nederl. Jaar- I boeken 1776, bl. 1402,) aldus veran. ; dert. Tyylyne Heeren van den Gerechte der Stad Am« JVi Verdam en Burgemeefteren, Schepenen en Raad der Stad Harderwyk, in aanmerking genomen hebbende, dat 'er door de Regeering van Harderwyk zeer aanmerkelyke kosten zyn gemaakt , tot inftandhouding van de Wagenveeren op Deventer en Zütpben, en nog buiten, i gewoone Jaarlykfche fubfidien aan dezelve verZzz 3 ftreki Am- s1kldam.  Am* j5tel- Ordonn cp 'i Veertua fchen 'flarder- Wyk. en Simftel- c { I@S4 NIEUWE NEDERLANDS CHS ftrekt worden j en dat de gëmeide Wa*envee. ren mee het Scheepsveer van hier op Kr vIÏ'Ja VICÊ verfil zo naautv m« malkacder/n lende h?r daC de bdde Wagenveeren vallende, het Scheepsveer op Harderwyk, en van öe eerfte prospereerende , de voordeden daar van op het iaatfte nederftorten. vooraee,en daaif p0£°-1S het' dat "Py"6 Heeren voornoemd over. t?e VZyDt,' by a,terade van de OrdoZt tie van de Vragtloonen van het Veer, tusfehen dezen.7 Ordonneeren en te Statueeren by Dat voortaan de Vragten der Pasfaeiers vaSa ZrHardeorWyk °P Amfterdam8, 3'vfce welke half vragt betaalen, met een halve ftuiIZlJ* Vr35ten der Goederen met een agtfte gedeelte, zynde een duit per Huiver, en de orvs van een afgehuurd Schip met ƒ 2 verhoogd wel tl»' f!1fnde ech^ van deze «r 0ffi u gezönderd zyn de Brieven , weike , V Sn SfeffelMiS ZU,!en *B Joogwg van een ftuiver der Pasfagiers, van een » deferv3nde halve v-ragte„,bvanêen agtïe p de Goederen, en vW ƒ 2 van een afaehuurd E'aJ.de Magiftraar der Stad Harderwyk aar toe zal benoemen ; welke gelden eeniglvk n alleen door geroeide Magiftraat zullen ie. >rujkt worden, tot onderfteuning van hec Wa;enveer, op de Steden Zntphen en Deventer, -m het zelve daar door in goede order te onerhouden , en ten einde de Pasfagiers goed en ?6€*g mmik efl de Vreemdelingen daar door  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1035 meer en meer geanimeerc mogen worden, zich van dit Veer te bedienen. En nadien zommige Artikelen in de Ordonnantie van het wederzydfche Veer eenige ophelderingen vereifchen, zyn myne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam en Burgemeefteren , Schepenen ea Raad der Stad Harderwyk, wyders onderling overeengekomen by Amplia; tie of Eiucidatie van gemelde Ordonnantie van 6 December 1776, te Ordonneeren en te Sta1 tueeren, gelyk dezelve Ordonneeren en Statueei ren by dezen: dat van alle Tabak en Talk aan 1 Vragtioon zal blyven betaald worden, volgens t meergemelde Ordonnantie, van de 100 pond 3 i ftuivers, cn van 100 pond lnlaudfche Bladen I Tabak 4 ftuivers. Doch als de quantiteit icoo pond, en daar bo■ ven bedraagt, van de ico pond 1 ftuivers. Van een Kip Stokvis van ioo pond, of daar : boven van dfe 100 pond 5 ftuivers, van een Kip van 50 pond 4 ftuivers, van een halve dito 3 ftuivers. \ Van een Kist Kaarsfen tot 100 pond toe 4 ftuii vers, van een Kist Kaarfen van 100 pond, of : daar boven, van ieder 100 pond 3 ftuivers. Tan een Ton Zeep 6 ftuivers, blyvende dé i' Vragtioon van een halve Ton Zeep op 3 ftuivers bepaald. Aldus Gearrefteert den 6 Augustus 1794 , 1 Prsefentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer !l Mr. David Willem Elias. Hoofd-Officier; alle I de Heeren Burgemeefteren, demto den Heer Mr. , Matthys Straalman , Heer van Duyts, enz, en ) alle de Heeren Schepenen. En Gepubliceert ten zeiven dage, Prsfenti. bus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. Da. - vid Willem Elias. Hoofd-Officier ; den Heer 1 Mr. Piet er Cornelis Hasfelaer, Heer van beide I de Eemnesfen, Burgemeefter, en de Heer Mr. Jan pzzz 4 mt> Am» STEf DAM. Ordonn. op 't Veer tusfehenHarderwyk en Amfteldam.  Amstel*p/sm. i 1036 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wakers van de Poll, en Mr. Cornelis van der Uuacrmeuten Junior, prjefideerende Schepenen, In kennisfe van my Secretaris, H. HUYGHENS. Aldus Gearrefteert den 9 Augustus 1794. by Burgemeefteren, Schepenen en Raad der Stad Harderwyk. (Onder fiondy) Ter Ordonnantie van deaelveo. ( Was geteekend, j J. C. F. de VRIES. Omtrend het verbod van overdragt van goederen, aan Leden of Onderzaten van het tegenwoordig Beftuur van Geneve, waar van wy onder 't Artikel van 's Gra. V/iivHAGE verflag hebben gegeven, hebben Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad het navolgende bekend gemaakt. burgemeefteren en Regeerders der Stad Am. Jterdam, m overweeging neemende, dat Hün Edele Groot Mogende, de Heeren Staaten vai; Hollanden West Friesland, by Publicatie \tn den 15 Augustus laatstleden, eoedge. ponden hebben de Voorzieningen by Hoogst. Jerzelver Publicatien v^n den 18 February, en li Maart dewelke die als dan zal overneemen , en op zyn boek of lyst mede aantekenen , en zorgen , dat ten fpoedigften in zyn Schuit worden geborgen, of op de wal in goede bewaaring gehouden worden, tot dat dezelve gelaa. den kunnen worden. 4. Dat de Schippers voor hun vertrek gehouden zullen zyn, tot decharge van den Com: misfaris, te ondertekenen het boek, by hem te houden ; blyvende de verantwoording voor re; kening van de Schippers, van alle Goederen, welke op het boek van den Commisfaris ftaan aangetekeüd , en by hen zyn ontvangen. En zal de Commisfaris aan den Schipper moeten geeven een exaöe lyst, met de nommers van olie de Goederen en Pakjes, by hem aangetekend en aan den Schipper overgegeeven. 5. Dat een regelyk gehouden zal zyn, de Goederen, welke hy na Gouda wil verzonden hebben , in tyds, en ten minften twee uuren voor het fluiten der Boom , aan het Veer te bezorgen , te gelyk met de Brieven of Adres' fen , daar by behoorende; zullende de Schip, pers, by faute van dien , niet gehouden zyn, dezelve dien dag te laaden. 6. Dat ieder Koopman of Burger zal vermogen een Schuit voor zyn Huis of Pakhuis te laaten verfchieten , ter inlaading van zyne te verzendene Goederen, mits daar voor aan den Commisfaris, boven het ordinaris aantekening geld, nog betaalende 6 Stuivers voor elke Verfchieting, en aan den Schipper 30 ftuivers^ doch indien hy buiten den Boom moet vaaren, een ryksdaalder, behalven Sluis en Bruggelden. Eb Amstel-] DAM.j Ordonn. voor Schippers en Commis» faris van 't GoudafcheVeer.  Am. st6lbam. Ordonn voor Schip» pers en Commisfarisvan 't GoudafcheVeer. ] \ i t 1040 NIEUWE NEDERLANDSCHE En wanneer een Koopman voor zich alleen een geheele Schuit verkiest af te huuren , zal by daar voor, naar oudergewoonte, betaalen vier en twintig Guldens, boven het verfchieting en . Commisfaris-geld. 7. De Commisfaris en Overlieden zullen gehouden zyn , den Burger en Koopman met alle fpoed, en vriendelykheid te behandelen, en wel zorg te draagen , dat ouk door hunne Knegts geene brutaliteiten gepleegt, of iemand kwalyk bejegent worde; zullende die geene, welke zich daar aan fchuldig maakt, verbeuren 30 ftuivers voor de eerfte,en ƒ3 voor de tweede reize, en voor de derde reize, naar bevind van zaken, gecorrigeerd worden. 8. Alle de Knegts zullen de orders van den Commisfaris en Overlieden , zonder eenig tegenfpreeken hebben na te komen; en zullen die van de tweede en derde Schuiten zich niet mo. gen abfenteeren van het Veer, om hunne Schuiten boeg te leggen, en zullen elkander allen des vereischt wordende , moeten adfiiteeren in het aaden en losfen van zwaare Goederen; alles op verbeurte en poene als boven. Aldus Gearrefteert den 27 Augustus 1794 , prsefentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier} alle de Heeren Burgemeefteren, en alle de Heeren Schepenen. En Gepubliceert ten zeiven dage, prajfentijus den Wel Edelen Geftrengen HeerMr. Da>id Willem Elias, Hoofd• Officier ; den Heer ült. Pieter Cornelis Hasfdaer, Heer van beide 3e Eemnesfen , Burgemeefter ; en de Heeren vJr. Jan Wolters van de Poll, en Mr. Cornelis 'an der Oudermeulen, Prsfideerende Schepenen. ii In kennisfe van my Secretaris, P. S. D E D E L. Va»  JAARBOEKEN, Augustus, 1754. 1041 iVan wegen de Oost-Indifche Compagnie is het navolgende in deze maand bekend gemaakt. Den eerften September aanftaande, zal voor de Kamer van de Oost-Indifche Compagnie te Amfterdam , in Texel gereed leggen, om van daar fWeer en Wind dienende) naar de Kaap de Goede Hoop, en vervolgens naar Indiën te vertrekken, 's Compagnies Paketboot, genaamd De Kraay ; een iegelyk , welke daai mede Brieven of Paketten derwaart wil verzenden , kan dezelven bezorgen aan de Kame • ren van gemelde Compagnie , en die woonag 1 tig zyn in Steden , daar geen Kamer van dt Oost-Indifche Compagnie is, kunnen dezelvet fluiten in een Couvert, en als dan adresfeerei en afzenden , ( doch franco ) aan een der Ka meren van gemelde Compagnie, mits de Brie ven of Paketten niet later ontvangen worden dan by de Kamer Amfterdam tot den 28 Au gustus incluis ; by de Kameren Delft, Rotter dam, Hoorn en Énkhuizen tot den 26 Aügus tus, en by de Kamer van Zeeland, tc Mid delburg, tot den 22 Augustus incluis; naar dien de Kisten of Paketten met Brieven, vooi gemelde Paketboot, op die refpeétive datums, by gemelde Kameren , zullen gefloten worden Met Brieven van Ceylon , van den li O&ober 1793, ontvong men hier te Land( de tyding, „dat door de goede zorg er kunde van den Heer Van de Graaf, Gou verneur van dat Eiland , alles aldaar ir een gerusten en goeden ftaat was; en da gemelde Heer Van de Graaf? in dit voor jaar, naar Batavia zoude vertrekken, tet einde den aanraerklyken en aangelegen pos va: AM' stel- DAM. [ i t I L' l t I  AMSTEL®&hSi ï i l 1 1042 NIEUWE NEDERLANDSCHE' van Diriéteur-Generaal van Nederlandsch Indien te aanvaarden. Voorts dat op Ceylon twee Schepen waren, naamlyk het Schip Ceylon, en het Schip Teylingen, voor beiden van welken genoegzame lading was, en die, als net geen Oorlog geweest ware, in de maand iNovember zouden vertrokken zyn Het eerstgemelde Schip, heeft een Franfche Kaper, zynde een tweemast Schip, genaamd le IVIUTiN, na een hevig gevegt van «? vierde uurs, genomen. De Kaptein Marts, die over dezen bodem bevel voerde, heeft, wegens zyn betoonden moed en gehouden beleid, den grootften lof verdiend, gelyk ook al het Bootsvolk. De Franfche krygsgevangenen zyn naar een Enwelsch Fort, by Tutucorin vervoerd. Nog is 'er, op den 2 September, door twee gewapende Compagnies-Chaloupen, op de hoogte van Mattekalo, eene groote Franfche tweemast Snaauw veroverd, zynde beladen van Mauritius, met Kanon en andere Goederen.' Zie hier ook het navolgend uittrekzel , air, een Brief van den Commisfaris J. % >an Aller , uit Elzeneur, in dato den 12 \ugustus, aan Directeuren van den Oofterchen Handel en Rederyen te Amfteldam. „ Voor eenigen tyd is hier een order ;ekomen aan het Wachtichip, om alle Sche>en te vifiteeren, of ook Deenfche Matroo:en aan Boord hebben, en als dan dezelren, tot's Konings dienst'er af fe neemen; het  JAARBOEKEN, Augustus,. 1794. 1043 het fchynt, dat men die order ftrikt zal gaan obfèrveeren-; het is dierhalven raadzaam, dat de Nederlandfche Schippers, die deze kwartieren bevaaren geen Deeufche Matroozen huuren." Van Smirna ontving men deze tyding met eenen Brief van den 2 July. „ Wy hebben eindelyk het genoegen het gelukkig arrivement , iedert cl pasfato, te berichten, van 7 Hollandfche Schepen, als: Kap; tein Schar, Schalk, Fisman, Lunflrum en ! De Boer van Amfteldam, en Folk. johanncs, en C. H. Nieuwkerk van Rotterdam, oni der escorte van een Schip van 50 ftukken, ji en 3 Engelfehe Fregatten , laatst uit Na1; pels komende; het eerfte heeft de Cybille, een Fransch Fregat van 40 ftukken, en 450 i! mannen, in de haven van Miconi, een Eili land in den Archipel zonder Rafteel,'na jeen hardnekkig gevegt van een uur, genoimeri , met nog drie Koopvaarders, die hy i|uic Candia alhier convoyeerde , om hun jl ladingen te verköopen: deze waren voor I den Oorlog van hier gezeild naar Marfeilj le, en op de tyding in Candia binnen ge• loopen: nu blyven nog 3 Franfche Fregat: ten, als een van 36, en 2 van 20 ftukken op deze hoogte." In een Brief van St. Forenzo, van den t8 July, wierdt dit gemeld: „De Schepen lalhier liggende, zo van Livorno als andere iplaatfen , terug na Engeland en Holland >{ gedesnneerd, en beftaandein 14 Hollandfche AMSTERDAM*  1644 NIEUWE NËDERLANDSCHE Am* DAM. fche en 7 Engelfehe, hebben van den Engelfchen Vice - Admiraal Crosbie, order gekregen, om zich gereed te houden, tegen den 14 dezer, om als dan met denzelven , onder Convoy tot Engeland, te vertrekken." Veel is gefproken,en ook in de Nieuwspapieren met regt veel gewag gemaakt 3 van de betoonde moed van eenen Matroos Christiaan Cornelis, geboortig van Tunderen , en flegts 22 Jaaren oud , die de oude dapperheid der Nederlandfche Watergeuzen , over twee eeuwen zo beroemd, wederom in het geheugen roept. Zie hier een aan ons medegedeeld verhaal van 't gebeurde. T)en 28 July, wierd 10 mylen Van Drinkerx-r ken, door een Fransch Oorlogfchip van 50* ftukken, waar by nog waren 5 Drienustfcliepen en 2 Brikken, genomen het Kof-Schip de Vriendschap, gevoerd by Schipper Geelt Ageé Klyn, komende van Cadht, en geladen met Scukgoederen, Indigo, enz. De Schipper wierd door den Vyand van zyn Kof gehaaid, die daar" op lieten Christiaan Cornelis, en den Jongen JiU bert Koons, by hun geevende een Prysmeefter en 3 Man , om het Schip na Duinkerken te brengen; de wind cöntrary na Duinkerken zynde, bleven zy met Schip nit de Wal leggen. In den derden nacht, dat Christiaan Cornelis, en de Jongen, zich mét de 4 Franfchen aan boord bevonden, nam de braave Christiaan Cor* nelis, door moed en liefde voor het Land, waarin hy diende, en getrouwheid aan zyne Meefters, bezield , het kloek beflult, een der Franfchen i  Jaarboeken, Augustus, 1794. 1045 • fchen, die op de Wagt was, terwyl hy de Jongen aan 'c Roer liet, vooruit te roepen, denzelven daar aan te pakken, en na een lange wor. Reling , denzelven overmeefterd hebbende, overboord te werpen. Dit niet zonder gefchreeuw van den Franschman gefchied zyDda , kwam daarop uit de Kajuit de Prysmeefter met een geladen Piftool en Sabel, liep navooren, fen fchoot de Piftool op Christiaan Cornelis af, welke fchoot , gelukkiglyk , niet raakte. Dit deed echter den braaven Christiaan niet aarfe. ilen ; hy liep naar den Prysmeefter toe, die hem aan de linkerhand een ftuk van den Vinger afikapte, en nog vervolgens twee houwen in -de ihand gaf; Christiaan greep met de rechterhand den Sabel, die hem de Prysmeefter 'er cok dooritrok , en hem in de rechterhand ook deerlyk ikwetfte. Dan deze Tundenaar , tot afbreuk Ivan den .Vyand, zyn leven willende opofferen, ibleef aanhouden, overwon den Prysmeefter en wierp hem overboord. De makkers van den Prysmeefter waren niet te vertrouwen; Chrispaan nam dan, de Piftool vsn den Prysmeefter, aaadde denzelve by gebrek van Kogels met Spyjsers , ging na de Roef, daar de derde fliepj ïchoot die in den hals, en liet hem dus weerloos liggen. De vierde Fransen man , van zo Wel moeds en dapperheid verfchrikt, wanneer hy op de fchoot boven kWam, bad hem om gejamde , dat Christiaan hem ook daadelyk gafj erwy! nu één FranschmaD geen vrees meer in Helft konde verwekken. Vervolgens voor de ïvind afhoudende , is hy by eenige Engeliche Oorlogfchepen gekomen , waar van èen iLlhaloup by hem aan boord kwam, die, na dac jiy aan dezelve- het gebeurde verhaalde, de gecweMte heeft medegenomen , en hem met da i\of na Engeland wilde brengen ; doch Chrisdaan Cornelis, verkoos zynÊ reis ria Holland té ?ervorderen, en deze reeds door de Franfchen Aaaa ryk Am- - STEfcDAM. Verhaa Zfln den •noed \?an Christ. Cornelis.  J046 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam» ryk geladen Prys verklaarde Kof, aan zynen Reeder Koning Jam , Zeilmaakers Baas op 't Kamperhoofd te Amfterdam, aan re bieden, die wy vertrouwen , dat Christiaan Cornelis , als zyn Vriend, braaven Zeeman en Redder van het Goed , zal hebben aangemerkt, Nog hebben wy uit Vlissingen, alwaar gemelde Christiaan Cornelis, met het Vaartuig in 't Dok ligta vernomen, dat deze moedige daad van den braaven Hollandfchen Matroos, den Heer Lieutenant Admiraal Van Kinsbergen zo veel genoegen heefc gegeeven, dat hy den gemelden Christiaan Cornelis, een fraai gefchenk ter gedachtenis van deze Route onderneming gegeeven heeft, beftaande in een Zilveren Tabaks* doos, met dit daarop gefneeden opfchrift: Prefent van den Lieutenant Admiraal Van Kinsbergen , aan zyn Cameraad, den braaven Hollandfchen Matroos , Christiaan Cornelis , voor het hernemen van het Schip de Vriendfchap, op den i Augustus 1794. Het Goud is thans zo duur, dat een Gouden Ryder 15 guldens, en een Ducaat 6. guldens geldt. In 't begin dezer maand Augustus waren te Amstrldam : DeA&ien van de Oost-Indifche Compagnie 120. Engelfehe Bank .1641, Oost-Indifche Comp. 2045. Zuidzee Comp. 74, 4 perCt. Annuiteiten van 1780, 84$. Ge- confj  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. IÖ47 conf. dito van 3 perCt. 68*, alle op November. De Cours van de Wisfel was op Londen :j$9, 11 è 10. Dito op a Ufo 39, 7 a 6. Parys —. Dito op 2 Ufo —. Bourdeaux op 2 Ufo —. Bilboa 79*. Madrid 80. CadixSo. SivilienSi. Lisfabon5ö. Venetien 94!. Genua 854. Livorno 94. Breslau 45I. weenen 37. Hamburg 36*. Dito op 2 Ufo 36. Antwerpen, Gend en Brusfel —. Zeeland 2. Rotterdam f. De Agio van de Bank 99* perCt. Te Londen , in 't begin dezer maand aldus: De Actiën van de Bank 165 en 5 agtfte a 1 vierde. Oost-Indifche Compagnie 199 en ten 1 half. Zuidzee Comp. —. Oude Annuit. ,69 en 1 agtfte a 68 en 5 agtfte a 7 agtfte; jrlito Nieuwe —. De 3 perCt. gered. 68 Sn 1 agtfte k 5 agtfte. Dito geconfol. 67 en icn 5 agtfte k 3 agtfte,en de 4 perCt. 1780, jiB4 en 7 agtfte a 85. De Wisfel op Amfteldam 40 en 2, en iöp Zigt 39 en 10. Rotterdam 40 en 3, Hamburg op 2 en 1 half Ufo, 35 en 10. In *t laatst dezer maand waren te Amfteldam: De Aétien van de Oost-Ind. Comp. 122, Engelfehe Bank 1634. Oost-Ind. Comp. 2024 iZuidzee Comp. 74. De 4 perCt. Annuit,, i/van 1780, 84*. Geconf. dito van 3 perCt. , alle op November. Aaaa 2 De Amsterdam.  Am STEL dam. Rot- 1048 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Cours van Wisfel op Londen 39 5 è 4. Lico op 2 Ufo. 39 , di, Parys —. Dito op 2 Ufo. —. Bourd. op 2 Ufo —. Bilboa 781. Madrid 791. Cadis 80. Sivilien 8o*. Lisbon 491. Venetien 95. Genua 871. Livorno 944 Breslau 46. Weenen 375. Hamburg 363 a Dito op 2 Ufo 365. Antwerpen, Gend en Brusfel —. Zeeland 2 Rotterdam Jt Bankgeld 98 perCt. En te Londen aldus: De Actiën van de Bank zyn 163 en 5 agtfte a 3 vierde. Oost Ind. Comp 167 en t half. Zuidzee Comp. 70 en 3 agtfte a 3 vierde. Oude Annuic. en dito Nieuwe. —. De 3 peiCt. gereduceerde 67 en 1 half h ] vierde, ouo geconf 66 en % vrierde a 7 agtfte, en de 4 perCt. van 1780, 85 a agtfte. De Wisfel op Amfteldam op 2 en 1 half Ufo, 3y en 8 en op Zigt3* en 4. Rotterdam, op 2 Ufo 39 en 2. Hamburg op 2 en 1 half Ufo 35. M u y d e n. Den 24 Augustus des ochtends ten 5 uuren, lprong de Kruidftoof van de Kruidmolen , digt by deze Stad ftaande, in de lucht , waar door twee menfchen en een paard het leven verlooren.  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 104c Rotterdam. By het Edel Mogend Collegie ter Admiraliteit op de Maze, is met voorkennis van Zyne Doorluchtige hoogheid , den Admiraal,Generaal , in dienst gefteld het Fregat van Oorlog pe Bellona , en tei bevelvoering opgedragen aan den Kaptein Johannes Rynbende: ten zelfden dage zyn nog verfcheiden gew?pende vaartuigen en kanonneerbooten in dienst gefteld; de laatften onder het gebied van den Kapteir Cornelis Ifactc Bloys van Treslong , benevens eenige andere gewapende vaartuigen, onder de bevelen van verfcheidene Lieu tenants. Alhier is de volgende Publicatie afgekondigd. De Raaden der Admirali'eit op de Maze, al len den geenen, die deze zullen zien , of hooren leezen, falut! doen te weeten: dat Hur Hoog Mogenden, by Hoogstderzeloer Refolu tie van den s dezer loopende maand hebbende goedgevonden, Hoogstderzelver Refolutie var den 16 February 1793, vervat in dezes RaadPublicatie van den 17 derzelver maand, wederom tot Dader order van Hun Hoog Mogendet te doen ftand grypen , en dien volgende te ver bieden alle Vaart uit deze Landen, op diftric ten en havens van Braband en Vlaanderen, nie onder het resfort van den Staat behoorende, 0 met Franfche Troepen bezet zynde, zo wel me met vreemde als met inlandfche Schepen , e zonder onderfcheid , of de Schepen voor inlaut fche of vreemde rekening beladen zyn ; gely Aaaa 3 nu Rotte r- oa"&> I t f t 1 k  jojo NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter,dam. Verbod van Vaart naar Eraban tnF/aai deren. mede alle uitvoer te Land, naar alle Landen, Plaatfen en Steden met Franfche Troepen bezet. Zo is 't, dat wy hebben goedgevonden , provifioneel en tot nader order te verbieden, zo als Wy verbieden by dezen , alle Vaart ujt deze Landen, op de Brabandfche en Vlaamfche Havens; als mede allen Uitvoer te Land, '/naar het diftriö van Braband en Vlaanderen, i.niet onder h«t resfort van den Staat behoorende; als mede naar alle Landen, Plaatfen en Steden met Franfche Troepen bezet zynde, en zulks zonder onderfcheid, waarin de uittevoeren Goederen mogten beilaan , het zy in Granen , Vee, Levensmiddelen, of wat het ook moge zyn; met order om allen Uitvoer , welke dezes contrarie zoude mogen worden ondernomen, feitlyk tegen te gaan, kragtdadig te beletten, en met geweld te keeren, en alle uittevoeren Goederen aantehouden en aan ons optezenden ; en verbfeden voorts het verleenen van eenige Paspoorten, of expeditien ten dien einde, enz, Betreklyk een zeker Pruisiisch driemast Kof-Schip, het welk den 5 dezer te Helvoet is aangekomen, zyn ons de volgende omftandigheden medegedeeld. Dit Schip, genoemd de Bloeiende Blom , en gevoerd door Schipper jan Lubbert de Haan fl komende van Libau, en met eene lading Rogge en Tarw naar Schiedam beftemd , wierd den eerften Augustus, iomylen van de Hollandfche wal, door een Franfche Kaper prys gemaakt, zynde eene Corvette van 14 ftukken caronades 18 ponders, ge**, naamd La Fraternitc, onder bevel van den Kaper-Kaptein Jofeph Aliners, t'huis hoo-  JAARBOEK EN, Augustus, 1794. io$\ hoorende te Duinkerken, die terftond op het kaperfchip deed overgaan den Schipper De Haan, met 5 Matroofen, en alleen den Stuurman Wiert Adels, en een Jongen aan boord van den prys liet; doch daar tegen op denzelven Relde 4 Franfche Matroofen en een Prysmeefter, benevens een Deenfche Jongen, te vooren genomen var het Deensch Koopvaardyfchip be Vrouw Elisabeth, om het zelve Schip naar Duin. kerken te voeren. Dan gemelde Stuurmar Wiert Adels, op Zondag den 3 Augustu! des avonds vernemende , dat de 4 Fran fche Matroofen zich beneden in het voor onder bevonden, fmeet het luik toe en he zelve met touwen en riemen vastgefjor» hebbende , riep hy den Prysmeefter, dii in de Kajuit was naar boven, met weikei hy handgemeen geraakt zynde , hem ove boord wierp en liet verdrinken, waarop d Stuurman Adels zyn koers zette'naar He! voet, en aldaar binnen gekomen zynde, d 4 Franfche Matroofen als Krygsgevange aan het aldaar liggende 'sLands Wagtfchi overgaf. Burgemeefters en Regeerders dezer Sta hebben doen Eweeten , dat de Kermis c Jaarmarkt, invallende den 25 Augustus 'dit Jaar geen plaats zal hebben. Vermits ook Heeren Burgemeefteren di Stad Rotterdam goedgevonden hébben om den toegang op Fyenoord of het Pes huis over de Stad, het welk tegen woord Aaaa 4 t Rotter* i.'AMi t l 1 r 1 5 1 ? d f » :r 9 t- g )t  Rot- terdam, IQ5* NIEUWE NEDERLANDSCHE tot een 'sLands Hospitaal gefchikt is, voor allen, die 'er niet noodig hebben te (luiten, zo is een ieder gewaarfchouwd geworden, zich niet derwaard te begeven, dewyl zy door de militaire wagten zullen worden afgewezen. Commisfarisfen tot den ontvangst vaa den vierden termyn, van den tweemaal 100 Penning binnen deze Stad , houden zitting m alle vier de Departementen, op het Raadhuis, aan de Stads-Fabrykagie, ia het Ouden-Mannenhuis, en in de Leenbank, geduurende de maand Augustus, op Maandag, Dingsdag, Donderdag en Vryda^, des namiddags van 4 tot 6 uuren. Nog hebben Burgemeefters en Regeerders dezer Stad aangeiteld, tot Commisfanslen der inzameling van de penningen , tot eene fpoedige wapening van Landzaten ter verdeediging van het Vaderland , de Heeren Mr. J. C. de Groot, Dr.H. Vink^ Raaden in de Vroedfchap, Mr. G. C. van Hogendorp. Raad en Penfionaris, Mr. J van Zuylen van Nyevelt, Secretaris dezer Stad, A.van Gennip, A. van Ros/em en A. Moens, welke Commisfarisfen, ten voorIchreven einde, quitantien zullen rondzenden aan alle de lnteekenaaren, ten iy dezelven zouden verkiezen, hunne ingeteekende penningen, in perfoon, tegen quitantie over te geven , waartoe zitting zal worden gehouden ten Raadhuize dezer Stad, pp Maandag, Woensdag en Donderdag , van tien,  JAARBOEKEN, Augustus, 1794- IC53 tien tot twaalf uuren , in de Kamer van Schieland , te beginnen op Maandag den eerften September. Wyders hebben Hun Edele Groot Achtbaare aoedgevonden en verftaan, de Kapteinen'of bevelvoerende Officieren derBurger-Compagnien te gelasten, om met derzelver onderhebbende Officieren, zo fpoedig doenlyk, een ieder in zyn Wyk, aan alle Inwooners, namens Heeren Burgemeefleren, ter tekening aantebieden deLysten der Contributien, tot dat einde vervaardigd, met last, om van hun verngte te geven fchriftlyk rapport. Blen las ook nog dit navolgend berigt. De ondergefchreven Commisfarisfen der Stad Rotterdam, tot de fpoedige wapening van Landzaten, verlangende, om zo veel Mandfche Stoffen , als mooglyk te gebruiken , verzoeken hier mede alle Fabrykanten, Leveranciers en anderen , die inlandfche Lakenen. Karfaayen , Baay , Saay , Linnen , Hoeden s Kousfen , Rantfels , Bandelieren enz. kunnen leveren , opgave daar van te willen doen aar hen Commisfarisfen, of aan eenen hunner,mei byvoeging van de foorten en pryzen. Dc Brieven franco, r CORNÈTS de GROOT. G. K- van HOGENDORP. De Regeerders van Rotterdam beraam, den den 27 Augustus 1794, deze Noti ficatie. Aaaa 5 Bur Rot; erda m.  Rot- tersa m. Notific, nopens (is wer- ving van Landzc sen. t i 1 J IOJ4 NIEUWE NEDERLANDSCHB gurgeaeeftcren en Regeerders der Stad Rot. terdam , ontvangen hebbende van de Edele Mogenden Heeren Gecommitteerde Raaden de navolgende Advertentie: voor GODSDIENST, FRTHEID, VADERLAND. r,VAIIl»U[PrS 6,1 Landza<"en dezer Provin. cie , dewelke geneegen mogten zyn , tot beve.liginge en befcherminge van hun éigen Le! fce.f en bezittingen , zo wel als die van t pLcVrouwe" » Kinderen en Huisgezinnen, n Perfoon mede te werken , en het Vader! land, onder Gods Zegen , te helpen verdedi, gen tegens eenen Vyand , voor wien geene Godsdienst, nochte Kerken heilig, geene Goederen of Eigendommen verzekerd , en geene wreedheden te gruwelyk zyn ; kunnen ziel* op de nagemelde Plaatfen aandienen , ten eiD. eie aangenomen te worden, onder het Coros Ingezetenen- dezer Provintie', thans opjS.% wordende, ingevolge de Propofitie, door Zyne Doorlugnge Hoogheid gedaan op den 4 Au. gustus 1794, en fle da * gevolgde Refoiui van Hun Hoog MogcndePde hLU s^S £ï df 5, en die der Heeren Staaten van Holland, den 6 van dezelfde maand Augustus iezes Jaars genomen. £„ zu!ks wel onder de ïavolgende Voorwaarden: I. Aan elk Man zal voor Handgeld toeee egt worden twintig Guldens , en voor Gaf £ !f^f^« tegïï «. De Monteering zal beftaan.in een Waan« Buis met gefleurde Kraag'en OpflaS .laauwe lange Broek en Camifool , Xsvarï .aken of Ca«aay, eene zwarten Das, Sn de" Hoed  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1055 Hoed en een Pluim; alles lolandsch Goed, 20 veel (e bekomen is. 3. Een leedere Rantzel, waar in twee Hembden een paar wolle Kousfen, een paar Schoenen; mede alles Inlandsch Goed. 4. In geval van Kwetzuur of Ziekte , zal hy in de Hospitaalen of anderfints , even als de Militairen behandelt en opgepast worden, ten kosten van den Lande. 5. De Weezen en Weduwen der Gefneuvelde of Ovérleedene, zullen met alle andere Weduwen en Weezen van gefneuvelde Militairen in 'sLands dienst, gelyke aanfpraak hebben op het Fonds voor dezelve opgerigt in 'sHage. 6. Die Dienst zal genomen hebben, zal teekenen , dat hy ontvangen heeft twintig Guldens Handgeld , en dat hy aanneemt op de vooi fchreeven Voorwaarden, mitsgaders op de Ml litaire Artikel-Brief het Land als Infanterist Artillerist by de Batteryen , of Scherp-Schut ter, tot het uiteinde van dit Jaar, te dienei ter defenfie van de Frontieren dezer Provin cie , zonder dat zy in bet Veld noch buitei 'sLands, regens hunne wil, gebruikt zuller worden; terwyl zy, zo verre de omftandighe. den van 'sLands defenfie het zullen toelaaten, alleen in deze Provincie zullen wordei geëmployeerd. Met de Werving zyn gechargeerd: In 'sGravenhage, den Majoor Van Hompesch en onder zyn ordres de Kaptein Schuman. In Amlterltam , den Lieutenant Collone Schwartz. In Rotterdam, den Majoor Elfevitr, en on der zyne ordres de Kaptein Britzky. Hebben na voorgaande deliberatie goedgevot den en verftaan, ten einde aan het voorfchreve heilzaam oogmerk tèj voldoen, openteftelle te Rot» terdam. Notific. nopens de v/er» ving van Landzaten. t 1 1 1 > l 1DQ t  Rotter- dam. Notific, nopens de wervingvan l*andzü ten. .1055 NIEUWE NEDERLANDSCHE ' vc^^ binnea de2e Stad detWee„a. ücftavelteeg, en de drie Kemphaanen, bv Jan Hutsman, m de Zandftraat üy ^ roerd. Junsd,aie van dien "I worden ge- -gcmÏÏerfn'nn^" ter/amer van Heeren Bui. geineelteren op heden, den 27 Augustus 1794. In kennisfe van ray, D, C. GEVERS. Ingevolge het Plan, ter fpoedige wapening van een Corps Landzaten voor deze Provincie, hadden Heeren Burgemeefteren der Stad Rotterdam de Officieren der waetdoende Burgery gelast, om aan een ieder in hun wyk , de deelneming in dit Plan aantebieden , aan welke order zy. in de voorleden week, hebben voldaan, by welke gelegenheid de Rotterdamfche Buraerv in het algemeen , een gedrag gehouden heeft, het welk de goedkeuring der Reeeenng heeft weg gedragen. 6 Pe Kapteinen en verdere Officieren, in uniform gekleed, vervoegden zich by een ieder Inwoner, zonder uitzondering, en wierden overal heusch en met befcheidenheid bejegend : genoegzaam overal vondt men hartlyke en welmeenende deelneming m de belangen van het Vaderland. SomBugen teekenden voor één, anderen voor twee,}  JAARBOEKEN, Augustus. 1794. 1057 twee, drie en zelf tot tien mannen; terwyl anderen zich, door hunne handteekening, voor eenige henderden guldens of mindere lommen , naar gelang van hua vermogen verbonden. Maar ook veelen ontfchuldigden zich om hunne naamen op deLystente ftellen; doch boden echter daadlyk hunne giften aan , om de handen der Hooge Overheid, dooi gereed geld te fterken ; het welk bovenge melde Officieren, offchoon hunne last niei zo verre ftrekte, echter begrepen te moe ten ontvangen: waar door dan, te famen met de intekeningen , eene aanmerklyke fom is byéén gebragt, fchoon 'er onder de gevers veele minvermogenden, en zelfs eer groot aantal dienstboden geweest zyn. Hier op volgde den 29 Augustus deze Notificatie. T>urgemeefters en Regeerders der Stad Rot terdam , uit de voorloopige rapporten de Kapteinen van de Burgerwagt, van hun we dervaren , by de aanbieding van de Lystei van Inteekening , op de wapening van Land zaten vernomen hebbende, dat 'er eene alge meene welwillenheid, door alle de Randen vai Ingezetenen is getoond; dat veelen hebben in getcekend; dat veele anderen aaeftonds hunm giften hebben g:daan, en onder dezen zelf de onvermogendften ; terwyl weder fommigei hun verlangen hebben te kennen gegeven, da 'er gelegenheid ware, om onbekend te kunne contribueeren. Zo is 't, dat Burgemeefteren en Regeerdei VOOl R.OT4 TERDAM. r 1 t 1 i 1 s  ROTTE il»AM. Notific. der Re» geering enz. i 1 1 t 1058 NIEUWE NEDERLANDSCHE voornoemt, in het algemeen , hun genoëeeri betuigen aan aüe de Ingezetenen dezer Stad voor derzelver welwülenheid ; en wyders bv deze bekend maken, dat tegemoet zal worden gekomen aan hst bovengemeld verlangen van lommigen, met eene Kist, gelyk als die van den tweemaal éénhonderdften Penning, te ftellen 111 Schielands Kamer, ten Raadhuize dezer btad, alwaar Maandag aanftaande, den eerften September 1794, den geheelen dag en vervolgens , gelden .zullen kunnen geftort worden * op eene volftrekt onbekende wyze Aldus gearreïleerd , ter Kamer "van Heeren eurgemeefteren, den 29 Augustus 1794. In kennisfe van my, (JVas geteekendi) D. C. GEVERS* Schiedam. Heeren Commisfarisfen, tot den ontvan* ran den tweemaal éénhonderdften penning, nnnen deze Stad hebben bekend gemaakt, lat zy ten voorfchreven einde zullen ziting houden in een der vertrekken van het Raadhuis der voorfchreven Stad. Men las omtrend de werving der Landmaten, alhier deze bekendmaaking: v J^n ieder, welke, 't zy voor een getal aanlchap, 't zy voor zekere fomme gelds, ;n behoeven van het Fonds, tot wapening der  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. is 9 der Ingezetenen dezer Provincie , ter defenfie van het Vaderland, verkiezen inteteekenen, kunnen de Lysten,ten dien einde gefchikt, gereed vinden, ter becretary der Stad Schiedam, alle dagen,except des Zondags; zullende ook in een der vertrekken van het Raadhuis derzelver Stad,, geplaatst zyn een Kist, gefchikt om die giften, welke men, ten gemelden einde,zoude gelieven te fchenken, zonder als gevers bekend te zyn, intewerpen" Maassluis. Niet weinig ongerustheid heeft hiel plaats gehad omtrend de Haringvloot, Men ontving deswegen den 2 dezer maand van Noordwyk, tyding, dat des morgens van den 1 dezer, aldaar was aangekomen een boot met elf Engelfchen, welken ovei i5 dagen genomen waren door eenen Fran fchen Kaper, zynde een Kotterbrik met is Rukken kanon, 18 ponders en 6 draaibas fen; dat de gemelde Kaper, in 15 dagen 13 pryzen had gemaakt, waar onder, o( den eerften dezer miand, twee Hollanders met Zout, komende van Lisbon, en eei Pruisfisch Schip, met Rogge, naar Schiedar beftemd. Een Zouthaalder hadt hy diei zelfden dag, omtrent 9 uuren van de wal in brand gelloken; dit was het vierde Schi] dat hy verbrandde, en vier hadt hy'er ii den grond gehakt. De Kaper hadt ook on der de Haringvloot geweest , en jagendop een Schip, dat niet wilde ftryken, lie h Schiedam. » > t 1 1 » > 1 t f  Maas- sluis. ] t T i e t h Z fei 3< .K( dc d< Wi fel ga mi fcl io6b NIEUWE NEDERLANDSCHÉ hy 'er 50 musketkogels op fcbieten- dor* deze aanhoudende niet te zeilen, deedt hy twee zwaare Rukken op hem afgaan als een voor en een agter op het Schip5 het welk evenwel bleef doorzeilen tot nv° tlf n dC Kaper 20 ^Twk da°t hy met de trompen van zyn gefchut over het Haringfchip heen kwam, emdelyk overmeefterde; waar door de Kaper-Kaptein in zulk eene woede geraakte , dat hy terftond al den Harin| over boord het werpen ; alles wat in het Schip was, tot zelfs den roeper, lantaarns, compasfen enz. 'er uit nara , en teven> fLT r g0Gd beroofde vervolgens "ktehhï;df-111351 over b°ord, en liet oen het fchip met het volk heendryven. Naderhand is hy nog by een Haringkip ;eweest, doch dit ftreek fchielyk, en de .aper nam 'er alleen af 5 £0n" Haring, enige Zoutevisfchen en een vaatje Bo=r , latende voorts het fchip wederom senzeilen. r Den eerften dezer zou het gevangen eevolk buiten twyffel,. dezen Kaper :bben afgeloopen , en 'er waren reeds f. van hun uit de boeyen; doch een Ën:lscnman verraadde de onderneming en : Kaper - Kaptein , die door het nemen « pryzen, al te veel van zyn volk kwyt ts, zondt toen een boot met elf Eno-eV ïen weg, om hun fortuin te zoeken ten t hun rykelyk voorraad en al hun plunje :de. Volgens het berigt dezer Engelten, zouden 'er verfcheiden Franiche Ka.  JAARBOEKEN, Augustus, 1794, 1061 Kapers in zee zyn, waar onder vier zwaare fchepen, om op de Groenlandfche Vloot te pasfen. De vrees begon egter wederom te bedaaren , op de tyding , dat de Haringvloot , op drie of vier fchepen na , behouden was aangekomen. Dit beurde den moed zo zeer ot) , dat eenigen zig wederom gereed maaken om naar de neering te zeilen. GoRlNCHEM. Hier is ook bekend gemaakt, ,,datCommisfarisfen/ tot het Plakaat van Hun Edele Groot Mogenden , dato 3 April 1793, tot heffing van den tweemaal éénhonderdften penning, binnen de Stad Gorinchem, zullen vaceeren ter Kamer van de Vroedfchap aldaar, van 11 Augustus 1794» tot het einde derzelver maand dagelyks, van s voormiddags 11 uuren tot één uur,(Zonen Feestdagen uitgezonderd,)ter ontvangst der tweede Termyn, der heffing van den tweede honderdften penning, die voldaan moet worden in deze lopende maand Augustus , conform Hun Edele Groot Moeenden nadere Publicatie , dato aö July 't Is hier buiten de Hanfe- en Dalemfche Poort, vol gepropt met wagens en andere goederen , en krygslieden , waar onder de Hesfifche Artillery met haar kaBbbb non, Maas* SLUIS.  GoRINCHEW. 1062 NIEUWE NEDERLANDSCHTÏ non, één Regiment Engelfehe en Hollandfche Husfaaren, de Ruitors Van Tuyl, en van Van Oyen,dt Guarde Ruiters en Zwitzers, de Haagfche Guarde, één Corps Emigranten, enz. welke met tenten gecampeerd zyn ; men verwagt, dat 'er nog een grooter trein artillerie moet komen. Hier zyn mede doorgetrokken eene menigte Hollandfche gekwetften, naar 't Hospitaal te Rotterdam. Verfcheidene magazynen worden in deze Stad opgerigt, en de Stad in de uiterfte ftaat van verdediging gebragt. B R I E L L E» Zie hier ook omtrend de wapening van Landzaten, de navolgende Notificatie: "Durgemeefteren en Vroedfchappen der Std Brielle, hebben aangefteld: tot Commisfa» risfen , ter inzameling van de penningen, to een fpoedige wapening, ter defenfie van het Vaderland, de Heeren Jacobus Ruest} Raad el Regerend Burgemeefter ; Dr. Aariaan de Mi rell, Adriamts Johannes Hogendyk van DomfA laar, Raaden en Oud - Burgemeefteren ; Mr« Wilkm Pieter de Roo van Alderwereld, Raad in de Vroedfchap; Mr. Card. Willem Hogerwaarl en Johannes van der Schilt, Secretarissen, weil ke Commisfarisfen ten voorfchreven einde, qui-L tantien zullen rondzenden, aan alle de Intekent imren, ten zy dezeiven zoude verkiezen, hundi ne ingetekende penningen in perlöon , tcgei»; quitantie, over te geven , waartoe gevaceerd zal;! worden ten Raadhuize dezer Stad , op Maandagen Vrydag, van tien tot twaalf uuren, in Sche-j pens kamer, te beginnen op Maandag den eerr feu  JAARBOEKEN, Augustus, l?94. ioff^ Ren September 1794: daar zal ook in voorfchreven Kamer een Bos geplaatst worden, gefchikt om die giften, welke men ten gemelde einde, zouden geheven te fchenken, zonder als gevers bekend te zyn, intewerpen. ZEELAND. Middelburg* Den 31 July zeilde naar zeé 'sLand* Fregat MinervA, Kaptein Verdooren, en de Echo , Kaptein Verheul, bei* den naar Bats. Een Engelsch Tranfport* langs de Roompot naar Holland. Een ander Tranfport door het Cadfchegat; naar zee de MeeRmin, Luitenant Guinojeau. Den eerften Augustus kwam een Engelsch Esquader uit zee naar binnen uit Engeland, en zeilde naar zee 'sLands Schip Walcheren , Kaptein Hoelands. Den 3 Augustus, 'smorgens zeer vroeg, hebben 400 Franfche het Fort Ifabelle, gelegen aan den zeedyk, een half uur van het Fort Philippine aangetast, en na een hevig gevegt van een half uur, ftormenderhaiid veroverd, De krygsbezetting, welke zich zeer dapper verdedigd heeft, is grootendeels naar Philippine geweken , en ï Sergeant en 8 Soldaaten zyn door den Vyand krygsgevangen gemaakt. Zedert eenige dagen is 'er fterk en aan* houdend van de westzyde van Sluis ge* fchooteh, op de Franfche Battery by *t Bbbb & JNiefl- BRIË&» lk.  Ioo4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mio- burg. Nieuwe Veer. Saturdag nagt wierdt daarentegen de Stad fterk door den Vyand be • fchoten, doch door de belegerden dapper beantwoord ; het fchieten met gloeiende kogels was van weerkanten z«°er hevig. Van de Nieuwe Sluis tot het Haaze - Gras, zyn zedert den 29 July door de Franfchen vier zwaare batteryen opgeworpen, waarmede zy alle vaartuigen, die kort onder den wal door de Wielingen willen vaaren, kunnen in den grond fchieten. Egter was het 'sLands Fregat Tholen, aan den kant van de Nieuwe Sluis in de Wielingen gaan liggen. Tusfehen Saturdag en Zondag nagt is in 't Zuid - Óoften van Sluis, een hevige brand ontftaan door de kanonnade uit de Stad i doch men wist niet bepaaldelyk waar. Den 28 July is 'sLands Brik de Meermin, Lieutenant Guinofeau, van de Reede van Vhsfingen vertrokken , en *s morgens ten li uuren door ftilte onder de Nieuwe Sluis vervallen, alwaar zich eenige Franfchen met bagagewagens ophielden. Gemelde Lieutenant heeft verfcheide maaien vuur op hen gegeven, *t welk zy met vier veldftukken en handgeweer fterk beantwoordden. Om 4 uuren zeilde gemelde Lieutenant naar Zee , hebbende een gekwetfte matroos daar by bekomen, weiken twee vingers van de linkerhand zyn afgefqhoten. Op Dingsdag den 30 July 'sLands Brik voor Blankenberg komende , vondt aldaar noch 18 visfers op ftrand liggen, en heeft  JAARBOEKEN, Augustus > 1794. 1065 heeft twee van dezelve, aan ftukken gefcho ten. Een Franfche ruiter, met twee paar den langs ftrand voor Blankenberg voorby trekkende,wierdt door een ftuk kanon van j boord, benevens één paard doodgefcho- i ten. Volgens berichten was 'sLands Fregat Walcheren , Kaptein Lieutenant Hoelands, welk op het plaatje van Baarland was vast geraakt, weer vlot geworden. Zeven en twintig gepreste fchepen zyn den 4 Augustus van Rammekens naar Sas van Gend en Hulst gezeild. De Edele Mogende Heeren Scaaten dezer Provincie, hebben eene buitengewcone Bededag uitgefchreven tegens aanftaande Zondag, den Io dezer maand; ook is by Publicatie het houden van Kermisfen, zo in de Steden als ten Platten Lande, binnen deze Provincie, by de navolgende Pu. blicatie van den 31 July verboden. De Staaten van Zeeland; allen den geenen die dezen zullen zien of hoaren leezen, laïut! doen te weeten, dat wy om merkelyke redenen, doch inzonderheid uit aanmerking d^r publvke 1 omftandigheden van tyden en zaaken, hebben goe dgevonden te arreiteeren, zo als Wy doen by deze; dat geduurende deze Jare 1794, in geene Steden, Plaatfen of Dorpen binnen deze ) Provincie, eenige Kermisfen of Jaarmarkten zullen gehouden worden, en diensvolgens ook geene Kraamen van Burgers als Vreemdelingen , met eenige Waaren of Koopmanfchappen, veel min eenige Sr eelen , vertooningen of iets van dien aart,binnen de'voorfchrev <: Steden,PlaatBbbb 3 fer Dtr.- bükc,  ieöS NIEUWE NEDERLANDSCH3 Mid- CEï,- fen re Dorpen , of derzelver Resforten zullen worden geadmitteerd ; waar van Wy hebben goedgevonden, een iegelyk die daar aan z< uncn mogen geiegen leggen, by deze Publicatie kennis te geeven en te waarfchouwen, enz. Ook hebben Heeren Gecommitteerde Raaden dezer Provincie d"n 30 july, doen afkondigen,,, dat Hun Edele Mogende,om byzondere reden, in deze tydsoï;ftandigheden, hebben goedgevonden alle Schippers en Schuitevoerders , 't zy vaste beurtlieden of anderen, van en naar de plaatfen dezer Provincie, met allen ernst te verbieden, geene pasfagiers aan Havens, Veeren of elders uit te zetten , dan alleen Staaten Bodens., mits blyk doende, den last en de order om hunne reize met haast te moeten vervorderen, maar dezelven mede te voeren , tot de Stad of Plaats hunner destinatie, op de boeten van twee ponden Vlaams, ten behoeve van hem, die zulks zal aanbrengen." Zie hier ook een EXTRACT uit het Register van de RKSOLUTIEN der Heeren GECOMMIT TEERDE RAADEN van ZEELAND- Ben 15 Augustus 1794. 'T'er kennis van dezen Raad gekomen zynde, dat * door den Perfoon van jous IVillemfc Bak, Qommis op het Fort den Haak , zeer onbehoorly-  JAARBOEKEN, Augustus. 1794. 1067 ke en valfche gerugten onder diverfche Landzaten waren verfpreid, betrekkelyk den (laat der defenfie van bet evengemelde Fort, vooroamentlyk daar in beftaande, dat dit belangryke Fort zo weinig van de vereischte Ammunitien zouden zyn voorzien, dat dezelve by eene Vyandelyke attacque, naauwlyks een half uur lang zou kunnen worden gedefendeerd; en de voornoemde 'joos Willemfe Bak, deswegens in Perfoon voor Hun Edele Mogende ontboden en gehoord zynde, heeft dezelve, offchoon voorgeevendc, de eerfte Autheur en verfpreider der bovengemelde discourfen niet geweest te zyn, echter niet kunnen ontkennen, die discourfen en geruchten niet alleen ftilzwygende te hebben aangehoord , zonder dezelve tegen te fpreeken , maar ook dat hy op de vraag door eenige Landzaten aan hem als Gommis gedaan, of zulks de waarheid was, heeft geantwoord het zei «e niet te weeten, bezeer hy voor Hun Edel Mogenden volmondig heefc moeten belyden, zeer wel geweten te hebben, dat zulks voïftrekt onwaarachtig was, en dat in tegendeel dit Fort en deszelfs Batteryen van een zeer ruimen voorraad van allerlei Ammunitien Volkomen was voorzien. Waarop gedelibereerd en in agt genomen zynde, dat de gemelde Joos l-Villemje Bak, indien hy zelve al niet de Autheur dezer valfche gerugten mogè geweest zyn, egter in allen gevallen, door deszelfs voorfchreven handelwyze allezlnts gelegenheid heeft gegeeven, dat die gerugten wierden gelooft en verfpreid, daar hy niet alleen als een goed en vreedzaam Burger , maar vooral ook als een getrouw Bediende van den Lande ontegenzeggelyk verpligt was, foortgelyke geruchten naar zyn vermogen tegen te gaan, byzonder wanneer hy uit hoofde van zynen post, van de valschheid derzei ve volkomen overtuigd was; daar in tegendeel door hei: onbehoorlyk gedrag, 't welk hy Commis in dezen heeft gehouden, gegronde aanleiding zouden kunnen gegeeven worden, dat onder de goede lnBbbb4 ge- Mid* delj burg. Ref. te~ ïrgh Joos Willem, fe Bak.  Middelburg. Kef. tegen i JoO! Willemfe Bak. ioffS NIEUWE NEDERLANDSCHE gezetenen, eene nadeelige bekommering en mistrouwen zouden ontfta^n, zo wel tegen hunne Regeering , aan welke de zorg voor hunne beveiliging is toevertrouwd, als tegen den Officier, die door Hun Edel Mogende, met hetopzigten directie, betreffende dit gewigtig point, is belast, en van wiens iever en oplettenheid Hun Edele Mogenden allezints redenen hebben, ten hoogften voldaan te zyn. Is goedgevonden en verftaan , dat de meergedagte Commis Joos Willemfe Bak, voor deze Raade door den Heer Raadpenfionaris wel fcherpelyk zal worden gereprimendeert, en het ftraf baare zyner handelwyze op het nadrukkelykfte onder het oog gebragt, met denuntiatie, dat ingevalie hy zich wederom aan foortgelyke onbehoorlykheden, roogt fchuldig maaken, hy dadelyk van zynen post zal worden ontzet; en is voorts goedgevonden, hem Commis te mulcfeeren, met inhouding van twee maanden van deszelfs Traclemenc in zyne evengemelde qualiteit, zullende wyder£ de Refolutie door de Nieuwspapieren worden publiek gemaakt. (Onder Jiond,) Accordeert met het voorn. Register. (Was getcekend,") W. A. de BE VEREN. Den 22 dezer maand vernam men hier, dat het Fort Philippine, daags te voren, door de Franfchen befchoten was, doch dat deeze kanonnade van korten duur is geweest en de Vyand onverrigter zaake afgetrokken. Het fchieten op Sluis gaat nog aanhoudend voort. Op den zelfden dag zeilden binnen 'sLands Schip  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1069 Schip van Oorlog Wilhelmina , Kaptein MmHaringman, van een kruistogt,en twee Ën- delgelfche Oorlogfchepen en twee Brikken uit borg. Engeland. Vlissingen. Den 3 Augustus zyn langs de Roompot gezeild naar Holland, 24 Engelfehe Transpörtfchepen; vervolgens is alhier aangekomen 'sLands Brik van Oorlog De Meermin, Lieutenant Guinofeau, van de kruis- ■ togt", en naar Zee gezeild 'sLands Kotter De Snelheid, Kapt.Hinxt, om te kruisfen. Sluis in Flaanderen wierdt den 6 Augustus nog zeer fterk befchoten,hebbende men nog zeer duidelyk het fchieten van daar gehoord. Dewyl de Franfchen, zedert hunne inval in het Land van Cadfant, van de Nieuwe Sluis tot aan *t Haazegras vier zwaare batteryen hebben aangelegd, waar door zy de doortogt door de Wielingen min of meer ftremmen, is 'sLands Fregat Tholen aan dien kant gaan liggen, en zoude eene pooging doen om de vyandelyke batteryen te vernielen. Inmiddels worden onze ftroomen hoe langer/hoe meer met gewapende vaartuigen voorzien ; vier derzelver zyn zodanig tegen over Cadfand en de hooge Plaat geposteerd, dat 'er van dien kant voor een ftroop niet te vreezen is: voor Batz liggen zeven Oorlogfchepen , en op den 13 zyn vyf OostIndifche Visfchuiten, tot Kanonneerbooten Bbbb 5 uit-  ic70 NIEUWS NSDERL ANDSCH2 SINOEN. j . ) j .1 uitgerust, uit deze haven slopen, alwaar ook tsr zeiver tyd vyf Engelfehe Oorlogfchepen aangekomen zyn, wor lende het Transport Troupen alle oogenblikken verwagt. Sluis hieldtzich voor als nog byzonder wel. Veele Wanden , en ook Cadzandfche Bo eren, die gebruikt wierden om aan de batteryen te werken, fneuvelden. Voor Philippine vertoonen zich de Vyanden dagelyks , maar daar of op Sas van Gend is nog geen fchoot gedaan. Het is nu drie weeken, dat het Land van Cadzand ingenomen is, en zedert di^n tyd is 'er dagelyks gekanonneerd: zommige dagen , zo als den i6 en 17 dezer maand , zeer geweldig , doch uit alle omftandigheden fchynt het meest uit de Stad Sluis te zyn. Men vleidde elkander hier met een ontzet van die Vesting, doch van welken kant was duifter; dan het presfen vaneen verbaazend aantal fchepen, het uitrusten van kleine gewapende vaartuigen, het aankomen van een [ingelsch Esquader gaf eenige hoop. ' 'Er is den 17 Augustus de gantfehen dag tevig gefchoten.Men kon hier, van den tooien r zeer duidelyk de molens, kerktooren, Stadhtiistoorenen kafteeltooren van Sluis nog sien ftasn ; waar uit men befloot, dat 'er neer uit dan op de Stad gefchoten wierdt. v oorts is'er zekere tyding, datYzendykë tan de Franfchen ever is, en de Heer Col.onel Winter Krygsgevangen gemaakt, doch jp zyn woord van eer verlof bekomen heeft, >m.te Aardenfaurg als krygsgevangeu by zyn zoon  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 107r zoon te blyven; ook, dat een Burgemeefter1 uit fcluis drie dagen by de Franfchen in be- s waöring heeft gezeten, en de Franfchen de Bakkerspolder geheel vernield hebben. Intusfchen wordt by het Edel Mogenden Collegie ter Admiraliteit, alle tnogelyke werkzaamheid en iever aangewend, m het wapenen en uitrusten van een aantal kanonneerbarken van een veel fteviger foort dan de Hengden, welke elders in den voorleden Jaare zyn gebruikt en nog gebruikt worden : zy voeren ieder twee zwaare Rukken gefchut voor , en twee (tukken agter o> Ook wapent men verfcheiden Route vaartuigen ten Oorlog, om een zeer uitgeftrekte Linie van verdeediging te vormen; zullende, door de Engelfehe en Hollandfche Oorlogfchepen en fregatten, zo wel die 'er reeds zyn, als welke nog verwagt worden een gedugte keten ter verdeediging en dekking onzer Stroomen worden gemaakt. Aan de Wal is men niet minder ïeverig, in het alom, langs de kusten en Rromen, oprichten van batteryen. Op den post van Borsfele zyn 100 man Ruitery van Tuyl aangekomen. Evenwel Saturdag en Zondag den 2-5 en 24 dezer maand, waren de Franfchen met eene allezints verdubbelde magt, de Vesting van Sluis , langs den dyk, van den kant der zogenaamde Hooge Sluis, zeer fterk genaderd. Uit de Stad wierdt by aanhoudendheid gefchoten , 't welk een vervaarlyke flagting onder den vyand, die niet we- fut- INGKK»  1072 NIEUWE NEDERLA NDSCHE Vlis-* SÏNGEN. U T R ECHT. Utrecht. Wy hebben meermaalen gewag gemaakt van de verdeelde gevoelens wederom fchoot, maakte. Een zeer groote menigte vólks aldus door de Franfchen aan het geweldig vuur van Sluis opgeofferd zynde , zyn zy Zondag op den middag binnen fchoots van het kanon der Stad geraakt; dus het zelve niet meer op den vyand werken konde. Dan toen wierden zy met een hagelbui van Bommen , Donderbusfen en klein geweer, uit de Stad begroet. Maar in weerwil van dit alles, hadden de Franfchen, met fascines, zandzakken, en tusfehen beiden gefmeten kley, eene battery gemaakt van eene aanmerkelyke hoogte, op den afftand van niet meer dan een fnaphaanfehoot van de Capitaale Wal, dus door den vyand binnen weinige uuren bres hadt kunnen gefchooten worden. De dappere Bevelhebber Van der Duin, die bovendien, zedert eenige dagen het ongenoegen hadt gehad, de ziekte en fierfte onder zyn Guarnifoen, hand over hand te zien toeneemen , zag zich, daar volgens den oorlogsftyl de Bres prafficabel was, in geval van te capituleeren , waar toe hy dan ook Zondag den 24 deezer maand Augustus, het teken aan den Belegeraar heeft laaten doen.  JAARBOEKEN, Jugustus, 1794. 1073 lens der Ingezeetenen dezer Landen , welken, byzonder na het Jaar 1780 ontvonkt' zynde, in 1787 wel gefmoord , maar niet uitgedoofd zyn. Daar waren dan veelen, die , uit welke beweegredenen dan ook, naar verandering in 'sLands beftuur verlangden ; welken die verandering door den intogt der Franfche Krygsmagt verkrygbaar agtten, dus naar dien intogt haakten, en dezelve op allerlye wyze tragtren te bevorieren. Dit maakte den toeftand dezer Landen niet weinig bedenkelyker, en moest natuurlyk de pogingen der Regeering tot afweering van 't gevaar verzwakken. Onder de middelen van welke deze misnoegden zig bedienden , was niet gering het laaken der tegenwoordige Regeering, en het verheffen van die vryheid en gelykheid, welke de Franfchen ophemelden, en beloofden aan de overwonnen volkeren te zullen mededeelen. Dit gefchiedde by verfcheidene uitgeflrooide gefchriften, welke de Regeering als verleidende aanzag, en meende te moeten tegengaan , zo als zulks in deze Provincie gefchiedde by de volgende Publicatie van den 24 July 1794, en van dezen inhoud: De Staaten van den Lande van Utrecht, doea te weten: dat Wy in ervaringe zyn gekomen , dat zich binnen deze Landen onthouden zommige onrustige en voor den gemeenen welvaard en veiligheid fchadelyke lieden, welke niet ophouden allerleye woeiingen en pogingen in het werk te ftel. len, om de goede Ingezetenen te misleiden, vat derzelver waare belaDgens af keerig te maken, hei ver- U- rRECHT-  ie?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE •tRECHT Public tegen vet lei' den va> 't Fuik, enz. vertrouwen op deszelvef Overheden te doen verHe",zen, en ze'fs. zo veel dat mogelyk zyn mogte, de In- en Opgezeteoen tot den Vyand te doen overhellen, zich daar toe.bedienende van allerlei uitftrooizels, Iasterfchriften, en zodanige discourfen, als dienen kunnen om de vastgeftelde Re* igèeriog in veragtinge te brengen, ofte de veranderioge van dezelve aan te pryzen, al ware het zelfs verbonden met eenen geheelen ondergang van het lieve Vaderland; dat mede daar toe worden geëm* ploieerd allerhande oproerige Gefchriften, dewelke men onder voorwendzel van het houden van Lees-Gezelf:happen, het doen van voorleezingen op dezelve, onder de gemeente tracht te verfpreiden . terwyl men teffens onder den fchyn van tot elkanders verlichtinge te fpreken , of te lezen, die voor -He Maatfchappyen, en ieder byzonder Lid van dezelve., verderffelyk overgedrevene leere van Vryheid en Gelykiieid zoekt v^ort te planten en aannemelyk te maaken, hoe zeer de Voorflanders van die Leere overtuigd moeten zyn, dat dezelve nooit eenig beftaan gehad beeft, of ook he ben kan, maar dat dezelve alleen wordt aangepreezen om eene onbedagte menigte te winnen, en dezelve eenmaal vervoerd zynde, toe de verderfFelykfle oogmerken en allerlei uiterftens van geweld te misbruikei, en daar door te doen verloren gaan de waare Vryheid en Gehkhcid onder de menfchen, beftaande in algemeene Wetten , waar naar een ieder-zonder onderfcheid zich sedragen moet, en eene onzydige adminiftratie der Juflitie, met de* daar uit voortvloeiende befcherminge van het leven, de eer en Eigendommen der Ingezetenen. Dat zommige van deze Predikers dier overdreven Vryheid en Gely'-heid onderftaan de Leere vaö den Christen Godsdienst daar toe te verdraaien, offchoon by dezelve de ondergefchiktheid in de ■Maatfchappyen, ende onderdanigheid aan de Gezaghebbende Regeering, op het nadrukkelykfle aanbevolen wordt; terwyl anderen naar het voorbeeld vaa  JAARBOEKEN, Augustus, i-jr4. 10/5 van een nabuurig Land, den Christen Godsdienst in het gemeen, en de in (tellingen , tot voortplan tinge en onderhoudinge van dezelve , zoeken in verachtinge te brengen ; alle welke fchadelyke nieuwigheden, hoe fchoon ook voorgelteld , niet na» laaten kunnen om de banden der Maatfchappye los te maaken, de voordeden van dezelve, zo in het burgerlyke, als in bet Godsdiendige te doen vervallen, en ten gevolge van dien het lieve Vaderland in een gewis verderf te ftorten. Zois't, dat Wy nodig geoordeeld hbben de goede Ingezetenen dezer Provincie, tegen alle zodanige verleidingen te waalichouwen , ten einde zy op hunne hoede zyn, en zich wagten mogten voor zodanige verleiders, het zy dezelve Emisfarisfen, en Huurlingen van den Vyand, of verbasterde Nederlsnderen mogten zyn, om alzo in rusl en vrede te genieten zodanige Voorrechten, als dt goede Voorzienigheid aan dit Land, boven misfchien alle Landen , van zo klein eenen omtrèi fchenkt, en tot welker voortduurend genot, hei aanwezen van meer en min vermogenden, en d< daar mede verbonden welvaart van Konftenaars er Handswerkslieden allezints noodzakelyk is. En ten einde des te beter voor tè komen zo danige kwa?de Praótyken, als de Vyanden van dt waare Vryheid, veiligheid en rusc van het Vader land, tot verleidinge van de goede Ingezetenen byzonder zedert den Oorlog der Franfchen aai Ons Gemeenebest, zonder eenige wettige redetiei aangedaan , hebben trachten in het werk ce ftellen en met allerhande voorwendzelen van onfchuldige ja zelfs nuttige oogmerken te bedekken, zo heb ben Wy goedgevonden by deze te verbieden alli Lees- Gezelj'chappen, Byecnkomften of Sociëteiten onder welke benamingen zulks ook zoude moge wezen, waar in men zich bezig houden mogt me eikanderen eenige Pasquillen, lasterlyke of ander verderffelyke Schriften voor te leCzen, of te lee zen te geeven , ofte vraar in rnen Coiresponder tie rRECHf- Public. '■egen i'erleiiers van 't Folk, tnzi 1 1 » 1 t e»  1076 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT' Public, tegen verleiders van 't Folk. *nz. tien met andere Gezelfchappen , of Perfoonen, het zy binnen of buiten de Provincie houd, het zy door middel van Commisfien op een of meer Leden , het zy by wyze van Gefchriften, ofte waar in men verleidende lesfen, of zogenaamde voorlichtingen in de Staatkunde mededeeld; als mede alle zodanige Gezelfchappen, welke wegens derzelver talrykheid , of uit andere oorzaaken in kleinere Zamenkomften verdeeld zyn ; gelyk mede die, waar in men eenige Militaire Exercitiën doet, of daar toe eenige befbhikkingen, of prasparatien maakt; alles direct of indirect, op poene van een honderd Guldens, te verbeuren by ieder Lid, en van twee honderd Guldens by den geenen, ten wiens huize zodanig Gezelfchap, of byeenkomst gehouden mogte worden, de eene helfte ten behoeve van den Aanbrenger, en de wederhelft ten behoeven van den Officier, die de Calange doen zal, en boven dien arbitralyk ook aan den lyve te worden geflrafc, na exigentie van za:iken; zo als Wy al verder interdiceeren en verbieden alle zodanige Sociëteiten, Byecnkomften of r/erbinienisfen, waarin eenige Voorleezingen of Voordellen, zouden worden gedaan , tot verachting van 's Lands Overheden, of van eenige Hooge of laage Standsperfoonen dezer Landen, of waarby men eenige verbintenisfen of overleggingen maaken zoude, het zy om derzelver beftuur als onwettig te doen aanmerken , het zy om eenige verhindering aan derzelver beveelen toe te brengen. of waar in men eenig beftuur over de Provincie. Stad of Steden nu of voor het toekomende zouden willen aan zig trekken, of de tegenwoordige Regeeringsform dezer Republiek of Provincie zouden zoeken te veranderen, of waarin men den Vyand van den Staat op eenigerhande wyze zoude trachten te begunftigen, eenige Correspondentien met denzelven, met de Begunfligers, Afgezondenen, of Gemagtigden van denzelven zouden pogen te houden; alles mede direct of indirect, op poene, dat die geene,  JAARBOEKEN, Augustus, I704. 1077 ! oe, die zulke Vergaderingen zullen hebben bygewoond, zonder daar van dadelyke kennisfe aan de Juflitie te geven, als Perturbateurs van de publie ke rust, naar exigentie van zaaken, ook aan den I lyve zullen worden geflraft. Belovende Wy eene | prajmie van drie duizend guldens aan die geene " 1 welke een of meer overtreders van dit hatstge-< melde verbod zullen weeten aan te wyzen, zo dat' zy in handen der Juflitie geraaken , en van het< fait overtuigd worden, met belofte van impuni: teit, indien dezelve aanbrenger een medeplichtige I mogte zyn. Lastende en bevoelende aan allen en een iegelyk, i' welke hunne Huizen of Kameren tot het hou ten ' van eenige vaste Gezelfchappen of Byeenkomflen, I van wat aart die ook zouden mogen zyn, leenen, :i dat zy aan de Magiftraten der Stad of Steden, van hunne woonplaatzen , ofte am Heeren Gedepu* ii teerden ten aanzien van het platte Land, bet zel1 ve zullen hebben aan te geeven, met defignatie • van de Leden, op verbeurte by nalatigheid van ■I een honderd Guldens, de helft te appliceeren ten Ibehoeven van den aanbrenger, en de wederhelft 1 ten behoeven van den Officier, die de calange zal doen. Terwyl Wy wyders , inhasreerende alle voortgaande Ordonnantiën en Placaaten tegen het maai;ken, drukken en verfpreiden van Pasquilhn gec;imaneerd; alle goede Ingezetenen vermanen alle :zodanige Lieden, welke door het uitftrooyen van verdichte tydingen dezelve zoeken te ontrusten, tofce met lasterlyke gefprekken de Hooge Overiheid, of eenige hooge of laage Standsperfoonen veragtelyk te maaken, de eensgezindheid in de bevordering van het Algemeene Welzyn te ftooren, 1de nodige en betamelyke ondergefchiktheid tegen te gaan, niet alleen'als Vyanden van het Vaderland aan te merken, maar dezelve ook als zodanige aan de Juflitie bekend te maaken, op dat ieuelver verderffelyke oogmerken worden gefluit. Cccc Zul* U- m ECHT. Public, egen >er leiiers van t Folk, nz.  U- ÏRECHT Public, tegen Verleiders vat Volk enz. 107* . NIEUWE NEDERLANDFCHE Zullende in dit en ook in de bovenftaande geva*-. len des aanbrengers naam, dit begeerende, worden gefecreteèrd- En ten einde aan deze Onze ordres en intentie voldaan en de hand gehouden mag worden ? ontbieden en beveelen Wy by deeze den Prsefi Jtei rende, en andere Raaden in den Hove van Utrecht, , alle Schouten. Gerechten, en alle andere Officieren, en jufticieren van de Stad, Steden en Laude van Utrecht, en de Ingezetenen van dien, dat zy zich na den inhoude van deeze ftiptelyk reguleeren, en dezelve naarftiglyk en exactelyk agtervolgen', en doen agtervolgen , en tegen de Overtreders , ieder in den haren, procedeeren, en doen procedeeren, zonder eenige disfirrulatie en verdrag , ter effeótueele executie van de ftraffen, boetens en poene boven verhaald. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, zal deze alomme wor» n gepabliceert, en geaffigeerd naar behooren. (jeGedaan te Utrecht, den 24 July 1794* (Was geparapheert,) J. PESTERS, Vt. £ Onder flond) Ter Ordonnantie van Myne voornoemde Heeren de Staaten. (Was geteekend,) H. A. LAAN. Hebbende op 't fpatium gedrukt het Cachet van Welgemelde Heeren Staaten, in een rooden Ouwel met een p3piere ruite overdekt. De Heeren Staaten van de Provincie Utrecht , hebben de Mislive der Heeren Suaten Generaal, dienende ter communicatie  jAARBÖEKEtti Augustus, 1794. 1070 tie der Propofitie; door Zyne Hoogheid den I Heer Prins Erfftadhouder ter Generaliteit gedaan, by Misfive, in dato den 24 July, beantwoord, en daar in Hunne Hoog Mogende verzekerd : „ dat Hoogstdezelven, ,J zo veel derzelver kragteh toelaatên, zullen tragten te continueeren eh te confenteeren, en prompt te fourneeren tot aïles^ „ wat ter defenfie van den Lande, by Hun1 ne Hoog Mogenden en Zyne Doorluchtige Hoogheid nodig geoordeeld is, aan,; gewend te moeten worden." Zo als uit het antwoord, hier te voren bl. 868, woordelyk medegedeeld, breder blykbaar is. Wanneer den 8 Augustus dé gëboorte1 Verjaardag van Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Princesfe Van Orange inviel, is dezelve alhier haar gewoonte gevierd , door het driewerf losfen van het kanon van Stads wallen, het befpeelen van 'sDoms klokkefpel, het uitfteeken van vlaggen, enz. intusfchen bewoog ook het dreigend gevaar , om, voor eerst, by Publicatie van den 5 Augustus de kermisfen ten platten Lande voor dit jaar te verbieden; ten anderer dm even als de Staaten in de andere Ge* westen, zö ook in deze Provincie , eenen Bededag , niet gelyk in Holland en Zeeland, tegen den 10, maar, zo als in Friesland, tegen den 17 Augustus uit te fchryven, ah mede te gebieden, dat 'er weekelykfche Be deitonden alle Woensdagen zouden wordei gehouden. De uitfchryving van den Bede Gccc a dag TRECKT»  idSo NIEUWE NEDERXANDSCHE U' TRECHT< BiddagiBrief. I w 1 1 £ F *' \ ' h V v d t( b h o a; v C dag, gedagteekend den 6 Augustus luids aldus: . EERZAAME, GODVRUCHTIGE! W/anneer deeze Staat in den beginne van het voorleden Jaar door de vyandelykheden, waar mede de Franfche Natie, zo onverwagt als onregtvaardig, konde goedvinden dezelve aan te vallen, in zorgelyke omftandigheden was gekomen, vergaten wy niet, dat, zouden de middelen, ter afkee■inge van zodanige vyandelykheden in het werk geteld, van een gewenscht gevolg zyn, den zegen les iflmagtigen vooral behoorde te worden afgesmeekt, zo als Wy daar toe, niet alleen by eene neer ptegtige gelegenheid, maar ook van tyd tot yd door het houden van Bedeftonden, de Jngezeenen hebben doen opwekken en aanfpooren , en iet heeft ook de Goddelyke goedheid behaagd deen van Hem afgefmeekten byftand niet te onthouien; kennelyk is het immers, in welk eenen koren tyd,niet zonder eene byzondere tusfehenkomst er Voorzienigheid, de vyand van onze grenzen i verdreven, en verre van deeze Republiek verryderd geworden, invoegen Wy nog in den beinne van dezen veldtogt oordeelden te mogen hoen dat deszelfs wapenen fteeds meer en meer an onzen S aat zouden blyven afgeweerd , en ier door eecs eene eerlyke en zekere vrede' beorderd konnen worden; dan door onvoorziene toeallen en de wisfelvalligheid van den oorlog, zyn s vyandelyke Legers in tegendeel doorgedrongen )t op de grenzen van dit Gemeenebest, ja heb;n bereids dezelve begonnen aan te tasten, zulks :t Vaderland wederom is gebragt in kommerlyke nftandigheden , welke alle Ingezetenen moeten inzetten om by vernieuwing de kra^tdadige huipe m dien God. welke te meermaalen heeft getoond tas m weerwil van onze ondankbaarheid te willen hel-  JAARBOEKEN^ Augustus, 17Ö4. toto helpen, ootmoedig eri èrbftig af tè fmeeken , en daar door de middelen, ter afweering des vyands beraamd, of nog in het werk te ftellen, van een gewenscht gevolg te doen zyn; eh nadien in foortgelyke gelegenheden eene algemeene en plegtige zamenkomst dienftig ïs om de gevoelens van ootmoed en indruk van 's Lands nooden op te wekken of te vernieuwen, zo hebben Wy, uit de overweging van het geene voorfz. is, goedgevonden eenen byzonderen Bededag in deze Provincie üit te fchryveo, ) zo als Wy doen mits dezen, tegen Zondag, die wezen zal den 17 Augustus eerstkomende, om ten zeiven dage in alle de kerken plegtig by een te i komen , en zig gezamentlyk voor de Goddelyke i Majefteit te verootmoedigen, en met OpregteBelydenisfe onzer zonden eh een hertelyk voorne5 rnen van beterfchap, de vergeeving daar van af te bidden, alleen om de verdienften van onzen Heere Tefus Christus, eh dm teffens onder de herden1 king der Goddelyke weldaaden te fmeeken, dat het Zyne oneindige goedheid behaage, ons Zyne hulpe ook ditmaal te verleenen; en, gelyk dit Gel nieenebest door deszelfs Alvermogen alleen is be■ waard en uit alle gevaaren tot nu toe gered, ook i wederom Ons te willen redden uit de magt van onze vyanden, en daar toe de wapencö, zo van 1 dezen Staat als deszelfs hooge Geallieerdens, en alle S andere middelen, die tot verdediging des Vaderlands I worden aangewend, allezints vöorfpoedig en van * eene gewenschte uitwerking te doen zyn: dat het Hem gelieve de Hooge Overigheid met den Geest der wysheid en kloekmoedigheid te voorzien , om in dit zorgelyk tydsgewricht alle zodanige maatregelen en befluiten te kunnen nemen, als welken tot den meesten dienst des Vaderlands zouden mogen ftrckkco* Dat ook de onvermoeide pogingen van Zyne i Doorluchtige Hoogheid,.Nederlands Erfftadhouder, in de uitoeffening van Zyne Hooge waardigheden ten nutte des' Lands, mogen gezegend worden. Cccc § D* rftEcuf* Biddags* Bricfi  io8* NIEUWE NEDERLANDSCHE U* TRECHT, BiddagsBrief. Dat de wakkerheid en het trouw beleid der beide Heeren Princen van Orange, weike zich fteeds aan het hoofd onzer Krygsbenden hebben gefield, bekroond, Zy bewaard en beveiligd mogen worden en het genoegen hebban om gezamentlyk met Zyne Doorluchtige Hoogheid den voorfpoed van den Lande, en de eer van het Vorftelyk Huis ook daar door bevestigd te zien, en dat het gantfche Vorftelyke Huis tot welzyn van den Lande en (teunzei van dit Gemeenebest lange geconferveerd moge blyven. Dat ook onze krygsmagt met aanhoudenden moed, trouwe en dapperheid de vyanden van den Staat bevegten, en nevens die der Geallieerdens moge ondervinden, dat de Almagtige met Haar en voor Haarflryden Haarroemryk doet zegenpraalen. Dat de Ingezetenen van den Lande, welke bereids door de rampen des oorlogs geleden hebben» of nog onverhoopt mogten komen te lyden, vertroostinge en hulpe vinden by God en menfchen. Dan gelyk het altyd een plicht der Ingezetenen uitmaakt, om, zo veel in Hun is, toe te brengen, wat tot voorfpoed vao hun Vaderland dienstbaar zyn kan, zo is het in 'c byzonder in tyden van gevaar, de onvermydelyke pligt van alle regtgeaarde Vaderlanders, om, met aflegging van alle haat en partyfcbap , zo nadeelig voor de bevordering van het algemeene welzyn, de pogingen der hooge Overigheden ter behoudenisfe des Lands uit al hun magt behulpzaam te zyn, ten einde de waare Vryheid , Godsdienst en alle andere dierbaare Voorregten in den Lande bewaard en beftendig blyven. Wy willen hierom dan ook by deze alle Ingezetenen dezer Provincie ernflig vermaanen en opwekken, om dog eens eindelyk in aanmerking te neemen, dat het behoud van haar eigen Vryheid en Eigendommen, volflrekt gepaard gaat met de behoudenisfe van den Lande, en dat het eene zonder het ander onmogelyk is, zo als uit het voorbeeld vaa nabuurige Landen reeds overvloedig blyken kan; Wy  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1083 Wy verwagten dan ook van alle regtgeaarde Nederlanders, dat zy, op het voetfpoor haarer Voorioüderen, eensgezind tot de beboudenisle des Vaderlands zullen tragten mede te werken,en gaarre alle bereidwilligheid en ondergefchiktheid, zo nodig tot redding van den Lande, zullen willen betoonen, en alzulks gepaste middelen ter defenfie van hun Vaderland by haare vuurige gebeden et j fmeekingen tot den Allerhoogften om zyne bulpe paaren, onder aflegging van alle wraak- of party zugt, zo als het Christenen en Ingezetenen vai ! een en het zelve Land betaamd, ten einde de God delyke Majefteit d.arop eene gunftige verhoonng verleene, en ons eens wederom de vrugten van een i gewenschte en eerlyke Vreede en Ruste fchenk en doe genieten. , Wy begeeren derhalven, dat deze plegtige Be dedag tegen Zondag den 17 aanftaande tydig z; i worden afgekondigd, en dat deszelfs vieringe doe ! geene onbehoorlykheden worde geftoord of gehu derd; gelastende ook de gemeentens daar va •: tydig te adverteeren en daar toe op te wekken, e | ten dage voornoemd in den gebede voor te gaai Wy hebben ook al verder tot bevordering v; ons heilzaam oogmerk goedgevonden, gelyk v beveelen mits deze, dat de maandelykfche beo ftonden ten platten Lande by provifie alle T4 d <, gen op de vastgeftelde d gen en uuren zullen wc ; den gehouden , gelyk wy de Heeren Regeerdf i van Stad en Steden hebben verzogt zodanige voc zieninge in den Haare te doen, dac binnen de St en Steden deze Hiduuren alle weeken plaatze rr <\ gen hebben. Van al het welke wy mede ülied advertentie doen om zig daarna te gedragen. Waarop Ons verlaatende, blyft Gode be\ ! len! enz. Op dezen Biddag, den 17 Augustus ple tislyk.door deze geheele Provincie gehc den, is in de Hervormde Nederduitic Cccc 4 TKECHT* Biddags■ Brie/. i e' 2 I r 1» n n 1. n y «- ?t- r:rs-rid oen ty s- uhe si-  ü- TRECHT 3 '( ( c z h ti h o d g< di H of G n{ ve föi i©§4 NIEUWE NEDERLANDSCHÜ kerken dezer Stad voor de Armen opeé* . zameld ƒ 2608 : 8 : o. De Edele Mogenden Heeren Staaten des Lands van Utrecht, hebben op het voorRel varl Zyne Doorluchtige Hoogheid, den 4 Augustus, ter Vergaderinge der Algemeene Staaten gedaan é op den 13 dezer mede een befluit uitgebragt, waarby Hun EdeIe Mogenden omtrend dé generaale recruteering voor de Armée van den Staat, volkomen goedkeuren het geen deswegen door ^yn Doorluchtige Hoogheid voorgeflagen« ïn door Hun Hoog Mogenden is beraamd, in wegens de geproponeerde ligting der uandzaaten, vervolgen Hun Edele Mogenlen aldus: ° » Verklaarende Huö Édele Mogenden en aanzien van de geproponeerde ligting Ier Landzaaten, bereidwillig te zyn, om o veel de inwendige omftandigheden deer Provincie zulks toelaaten met de ande; Bondgenooten te concurreeren, en alles >e te brengen, wat tot verdeediging van st Vaderland kan contribueeren, en gejrdeeld zou kunnen worden van nut en lenst te wezen; dan dat Hun Edele Momden ten diea einde Zyne Hoogheid zou:n verzoeken, om een nader Plan aan Hun aog Mogenden voor te draagen, om een meer Corplen in Eed en Dienst van de ïneialiteit voor zekere bepaalde tyd op te [ten, op al zulke voet, als Hoogstdezel- zoude Vermeeneu dat zodanige Corp1, als maar voor een tyd wordende aan- ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. iC8j genomen, zouden behooren te worden betaald; terwyl Hun Edele Mogenden genegen zyn , om op het ontfangen van zodanig nader Plan derzelver Deliberatien ten fpoedigften voort te zetten, en zodanig te refolveeren, als met de omftandigheden de:zer Provincie, eri 'sLands dienst zal worden bevonden het meest overeen te komen." Dit een en ander blykt breder uit het ftuk izelven, bl. 1000 geheel medegedeeld. Alhoewel in het algemeen gedagt wordt, dat de Legers binnen weinig dagen weder jvoorwaards zouden marcheeren, worden by 3e Hanoverfche Veldbakkery , aan deze jzyde der Stad Gorinchem opgellagen, nog ibakovens aangebouwd, wegens de van tyd :ot tyd aanlandende Engelfehe Krygslieden. ffhans beftaat dezelve bakkery uit zestien dubbelde ovens, en levert dagelyks eene Hoeveelheid van omtrend 30 duizend brooJen voor 't leger. Niet tegenftaande de hier voren gemelde Publicatie tegen het uitftrooien van ophitsende gefchriften, zyn 'er wederom eene menigte des nachts tusfehen den 16 en 17 iiezer maand aangeplakt en geftrooid, voor ll ter befpotting van 't houden van eenen üededag. Dit gaf gelegenheid tot de navolgende Publicatie der Stads Regeering, ian den 21 dezer maand en aldus luidende: :£chout Burgemeesteren en die van den Gerechte f der Stad Utrecht, in ervaringe gekomen zynde, dat ü- rRECHfi  io86 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- T&ECHT. Public* tegen gs/lr ooide Libel' Je.i. dat, in den nacht tusfehen den 16 en 17 dezer ï op verfcheidene plaatfen binnen deze Stad aangeplakt , en langs 's Heeren ftraaten gedrooid zyn twee fchandaleufe Libellen of Lasterdichten, waar van het eetieis gedrukt, en tor opfchrift heeft; Verklaaring van den Biddag, en welmeenende Waar» fchouwing tegen de deelneeming in dezelve ; en het ander, alleen gefcbïeven, ten titel voert: Aan de Biddaghouders i beide (trekkende, om het bevel der Hooge Overheid tot het houden van den Bededag op den 17 dezer maand, en het godvruchtig oogmerk in het vieren van denzelven , ten einde God Almachtig om zynen goedertierenen zegen over de wapenen van den Staat, tegen 'sLands Vyanden te fmeeken, op eene allerfboodfte wyze te befpotten en te lasteren, hebben niet konnen afzyn, Hunner Edele Achtbaare hoogde verontwaardiginge over zulk een eerloos en boosaardig bedryf met deeze te kennen te geeven , en teffens, op fpeciaale authorifatie van de Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeederen en Vroedfchap dezer Stad, vervat by Refolutie van den 18 dezer, goedgevonden te beloven, gelyk Hun Edele Achtbaare beloven by deze eeneprasmié van duizend Guldens, by den Heere Thefaurier dezer Stad te betaalèn, aan den genen, die de makers, drukker, fchry■ver, aanplakkers of verfpreiders der bovengemelde fchotfehriften zal weten aan te wyzen, zodanig dat dezelve in handen der Juflitie geraken, en van 'e fait overtuigd worden ; beloovende Hun Edele Achtbaare teffens, boven de voorfz. prain ie, in conformité der authorifatie van de Edele Mogenden Heeren Staaten 's Lands van Utrecht, in dato 2 July 1794, volkomene impuniteit van draffe aan de medeplichtigen, indien deze zelve de ontdekkinge kwamen te doen; en zal in alle gevallen, des aanbrengers naam, des begeerende, worden gefècreteerd. Blyvende niet te min alle voorgaande Publicatien te-  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 1°87 tegen het maaken, drukken, verköopen, uitgeeven en verfpreiden van pasquillen en lasterfchriften ■ in volle kracht. En, opdat niemand hier van onkundig zy, zal dezen worden afgekondigd, gedrukt en aangeplakt naar behooren. Aldus gearrefteerd by Myne Heeren van den Gerechte voornoemd, den 21 Augustus l794-> In kennisfe van My, C. A. VAN WACHENDORFF. FRIESLAND. Leeuwarden. De Staaten van Friesland vonden wel goed, in deze tydsbekommeringrn eenen Bededag in deze Provincie uit te fchryven, maar zy vonden niet goed de algemeens uitfchryving te volgen. Zy verzonden daar toe aan de Gerechten van dit Gewest, den 8 Augustus, eene aanfchryving, by welke zy het houden van den Bededag op Zondag den 17 dezer maand aldus bevolen. EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! W/ende deze Staat, zedert den onregtvaardt* " gen en woesten aanval van een magfigen Vyand , in den aanvang van het voorleden Jaar, zich op bepaalde tyden en op de pkchtigtte wyze tot den Oppermagtigen Regeerder van het HeelUl, om met alle de lngezeetenen des Lands de ü- rRECHT'  Leeu- war- PEN. Uitfchr, van den Eededag in Fries* • (and. j I J 1 l t \ 'd * d o n v m 01 di d< ft; de | be li< le V er 01 T Ier be lo83 NIEUWE NEDERLANDSCHB de vuurigfte fmeekingen Hemelwaarts op te ze» den, ter afwendmg van de toenmaals dreigend* gevaaren; behaagde het God Almagtig toen Sol die plechtige en plicht,lyke verootmoedig de *nïf%d0(? h6t verleene?> vaa zynen alles Ve? mogenden Zeegen op de middeJe£ van verdediging allerwege aangewend, genadiglyk en velbehaaglyk aan te neemen/en daar door d! uimfte dof van dankbaarheid'^ di! GcSnï 'est te fchenken: thands behaagt het wederom lem, die niet andwoord van zynedaaden, die elfde gevaaren, welke voor een korten tyd 20 anmerkelyk van onze grenzen verwyderd wa. M , op nieuws aan dezen Staat te doen onder. °°r ?ien.zeIfdcn vvand, als met verubbelde woede, m den weg Zyner nimmer te oorgrondene Voorzienigheid toe te laten, van p nieuws op onze Landpalen te naderen, en. iïlen°n Verl'eS °"Ze Zyde hevig aan te Daar dan de nood van het Vaderland anderaal dringende word, en de Vyand niet aflaat! n het op de Verwoesting van Vryheid, G^dsenst, leven, goederen, ja van alles, waar •or dit gezeegend Land kan bloeien en be. «n by herhaling t«e te leggen, en daar toe geduchtfle middelen vaa alle zyden ip 't werk :lt, zo nopen die zelfde gevaaren, dat zelfde «f van afhanglykheid, die zelfde Godsdienstu * van Neerland (dank zy den Alrhoogften.'; nog niet vervreemd is, alle ware iderlanders, alle hoogagters, beminnaars, ea kenners van'sLands dierbaarfte voorregten 1 met den diepften ootmoed zig tot Gods iroon te wenden. En het is daarom , dat Wy , fonvervanp-p. e de Maandelykfche Bedeftonden, welke zul. 1 blyven continueeren,; goedgevonden hebI»> eenllemmig met de andere Bondgenoten van  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1089 wan dit Gemeenebest, uit te fchryven , gelyk Wy doen by dezen , eenen byzonderen Bededag over deze Provincie , die wezen zal op : Zondag den 17 dezer Maand , ten einde als dan in alle de Kerken plegtig by een te ko- I men, den God onzer Vaderen , onder de hartgrondige belydenis onzer overtredingen en, af- i fmeeking van genadige vergeving, om de "'verIj dienden van onzen Heere en Zaligmaker, ne- drig te voete te vallen, Hem, die al het onder| maanfche naar zyne onbegrensde magt en on- ii doorgrondelyke Wysheid beduurt, de nooden Ides Vaderlands en haare dierbaare belangens «met diepen Ootmoed op te dragen, zyne Vaiiderlyke Goedheid en befcherminge over Neijderlands behoudenisfe vuurig af te bidden, zy;inen alles vermogenden Zegen over de Wape;nen van den Staat, en van deszelfs Bondgenoten , ter afweering en beteugeling van eenen I verderfzieken Vyand , en ter verdediging van i;dit Gemeenebest, hartelyk en ongeveinsd af te ii fmeeken. By deze zo allerplechtigde gelegenheid moe:ten Wy ook byzonder onze opregte Gebeden [uitdorten over 'sLands Hoge Regeering, dat ïdezelve in dit tydsgewricht met Wysheid , !Cordaatheid en bedaarde kloekmoedigheid de inodige maatregelen tot 'sLands behoudenisfe en redding fteeds neemen en uitvoeren moge. Dat Zyne Doorluchtige Hoogheid , Neêrilands Erf-Stadhouder , in het uitoeffenen van izyne Hoge Bedieningen , de ruimde maat van iHemelfche onderdeuning erlange, deszelfs beide ildappere Zoonen, die Hunner hogen afkomst allelazints waardig, 'sLands Legers gebieden, door de [Goddelyke hoede voor de gevaaren des oorlogs ibeveiligd wordende, wysheid en onverfchrokkenheid (blyven paaren, met uitdeekende Krygskunde, en Idaar door zo wel, als door alle andere Vordelyke deug-% Leeuwarden. Uitfchr. van den Bededag in Friesland,  ïopo NIEUWE NEDERLAND3CHE Leeuwarden. Uitfchr. van den Bededag in Friesland. i i i \ deugden, een luifter voor het gantsch Vorflelyfc Hu's zyn en tot eeB wezenlyk en duurzaam heil van dit Gemeenebest verftrekken mogen. Dat onze Krygsbenden, door den Hand des Almagtigen gefterkt en bewaard, in het betoonen van die onwankelbaare dapperheid, welke Hen zo roemrugtig kenfchetst, mogen voortgaan, en Hunne manmoedige pogingen (ot afbreuk van den Vyand en .verlosfing van het zo onregtvaardig aangevaljen Vaderland, met den zigtbaaren Zegen van Hem,die alleen de overwinninge gebiedt, allezints bekroond worden. Dat eindelyk Onze verootmoediging voor den God des Hemels en der Aarde gefchiede, in onderlinge liefde en eensgezindheid, en met een waaragtig afleggen van alle haat, partyfchapen verdeeldheid , welke helaas! veeier gemoederen in deze dagen zo ongelukkig bezielen, en welker voortduuring der Nederlandfche Natie onwaardig, allen waren Vaderlanderen tot een grievende fmert zyn, en niets dan de heillooste gevolgen voor Kerk- en Burgerftaat veroorzaken moet. En op dat aan deze onze ernftige welmeeninge ftiptelyk werde voldaan, ordonneeren Wy ü Edele dezen ten fpoedigften te doen bekend maaken ter plaatze, daar zulks gebruikelyk is ; met last om onder geen voorwendzel toe te laaten , maar met de daad ten voorfchreven dage overal te doen aphouden, allerley handwerken en neeringen, mitsgaders alie zulke bedryven, als de plechtigheid van lezen dag in het geringde zouden kunnen ontftigen, ftoren of nadeelig zyn. Ten laatften beveelen Wy U Edele om hier van lanftonds de nodige kennisfe te doen toekomen lan de Leeraaren en Bedienaaren des Goddelyken iiVoords in Uwen bedry ve , ten einde met allen ever en exemplaare getrouwheid, hunne Leerrelenen en Gebeden naar den inhoud dezes te fchik:en en ia te rigten. Hiet  | JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1091 ] Hier op Ons verlaatende, Edele, Veste, Lie[e, Byzondere! beveelen Wy ü Edele in de be. sherminge Godes. Leeuwarden, den 8 Augustus 1704. ü Ed. Goede Vrienden, De Staaten van Friesland, D de B. van HAERSMA, Vc. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. van SMINIA. Door Gëdeputeerde Staaten dezer Provincie, gefchiedde den 9 Augustus de toenending van een nader Reglement omtrend le geflokene, en aan de Gerechten opgeuragte Goederen. j EDELE, VESTE,LIEVE, BYZONDERE! IV/y zenden U Edele hier nevens eenige gedruk;'*v te Exemplaaren van een nader Reglement, mitrend de geflokene en aan de Gerechte opge bragte Goederen, waar van de Daaders onbekenc lyn; met last om zig naar den inhoud van hei leive te reguleeren. "' Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy u ifidele in Gods heilige proteftie. Leeuwarden, den 9 Augustus 1794* ü Edele goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Dddd Dil Leeuwarden.  Lesü- WflR den. Nader Regkft, omtren geflokene Goe deren. 1092 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dit nader Reglement omtrend geflokene Goederen was aldus ingerigt: • NADER REGLEMENT omtrend de Geflokene en aan de GERECHTEN opgeóragte GOEDEREN, waar van de Daders on» bekend zyn. "TVat de geflokene Goederen , waar van de Da. ders onbekend, en die door de Opzigters aan i de Gerechten opgebragt zyn , té weeten Goede-1 ren, behoorende onder het middel der Zoete • Waaren, Coffy, Thee en Tabak, beneden de 25] pond : Brandewyn en Jenever minder dan een half ankers vat; mitsgaders Zout, na dat een gewoon Inventaris van dezelve zal zyn gemaakt, ten; fpoedigften by de Gerechten publiek zullen worden verkogt voor gereed geld. Dat op he! Inventaris nevens de posten, den prys van den opbreng zal worden gefteld, en van de geheele fomma bet Verkoopgeld afgetrokken, dog! geen Impost. Dat zo fpoedig doenlyk na de Verkooping het] derde gedeeite van den zuiveren opbreng aan de Denuhcjateurs zal worden betaald, en daaraf Qus-'l tantie van hun genomen worden op het Inventaris.] Dat na zulks dat Inventaris orqinario modo zall worden gebonden aan den Hoofd- Commis vaal 'sLands Gemeene Middelen,die voor zodasig In-| ventaris zal betaaien twee Goudguldens. Dat de overige twee derden zullen betaald worden aan de Commifen van 's Lands Gemeene Mid.l delen, welke verpligt zullen zyn die posten tel verantwoorden by het doen van hunne Jaarlykfchej Reekening in de maand Maart, [Jog in eene Af-| zonderlyke keekening,} die loooen zal vaH den eer-1 Ren January tot den laatflen December om vervol j gens naar behooren geconverteerd te worden. Dat wyders met de geflokene en opgebragte Goe-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1093 Soederen zal worden gehandeld volgens het Re- 1 lement, voorkomende in de Refolutie van het 'ollegie, in datoden 18 July 1750, voor zo ver- 2 in dezen niet is veranderd. : En zal van dit nader Reglement de nodige ken,isfe worden gegeeven aan 'sLands Rekenkamer n aan de Gerechten van Grietenyen en,Steden; elyk ook aan den Hoofd - Commis, 'sLands Fisiaal en Kwartier - Commifen, om zig naar den inoud van het zelve te reguleeren. t Gelyk doorgaans in tyden van mistrouwen en verdeeldheden, zo meende de Rei;eering ook thans*" maatregelen tegen verjagte perfoonen te moeten nemen. Hier ïoe behoort de navolgende aanfchryving der gedeputeerden Staaten aan de Gerechten, tyi den 15 Augustus 1794. EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! Ïun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal dezer Vereenigde Nederlanden, de Hee' jen Staaten dezer Provincie kennisfe hebbende gel;eeven van de maatregelen, genomen by de Heefeh Staaten van Hollanden Webt-Friesland, ten lianzien van zekeren Franschman genaamd Jean pnhomme, geboortig zo men meende van Bourleaux, en zedert eenige Jaaren als Clercq op een K'omptoir van Negotie te Rotterdam geweest zynEë, en welke gemelde Staaten van Holland notig hadden geoordeeld den Lande te doen ruimen, is een Perfoon, welke zig niet alleen het genot iian de Voorregten der Ingezeetenen dezer Landen iiadde onwaardig gemaakt, maar welkers langer •.'erblyf in de tegenwoordige tydsomHandigheden ':;evaar!yk zoude kunnen worden: verzoekende Hun uloog Mogenden, Hun Edele Mogenden en de Dddd 2 an. Leeuwarden. Nader Regkm. omtrend gejlokt' ne Goederen. \  iOö4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lfeu- WARDEN* Aan* fchryy, nopens verdagt Perfoonen, andere Bondgenooten, in den haaren gelyke maaty | regelen te neemen. Hebbende Hun Hoog Mogenden mede by eene Misflve overgezonden drie Signalementen, als een van I/aac Picot, een van Augustus Dehaine, en een van Cafimir Jofeph Lambert, aan welke hef Kyk van Groot - Brittannien op ordre van het Gou5 vernement aldaar, was ontzegd, en waar omtrend Hun Hoog Mogenden mede verzogten, om gemelde Perfoonen, ingevalle dezelve zig op het Territoir van deze Provincie mogten komen te begeeven of op^te houden, daar uit te zetten, en geen fchuilplaats aan hun te verleenen, en daar van aan Hoogstdenzelven kennisfe te geeven: ende Heeren Staaten Onze Principaalen hebbende goedgevonden, niet alleen aan deze verzoeken te defereeren , maar ook Ons te authorifeeren ,011 her toe ^de nodige ordres te ftellen. Zo is *t, dat Wy ter-navolging in dezen hebben goedgevonden U Edele te gelasten, om gee* fchuilplaats te verleenen aan den eerstgemelde Perfoon, wyders om de drie Iaatstgemelde , welker Signalementen bier nevens worden gevoegd, wanneer zig op het Territoir van deze Provincie mogten komen te begeeven, of in derzelver Diftnclen of Steden ophouden , daar uit te zetten, geen fchuilplaats te verleenen, en daar van aan onzen Collegie kennisfe te geeven , ten einde Wy ingevolge Hun Hoog Mogenden verzoek, daar van aan Hoogstdenzelven kennisfe kunnen laaten toekoomeo. Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy XJ Edele in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den >y Augustus 1794. U Ed. goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Hiei  f AARBOEKEN, Augustus, I794.r"lö95 Hier waren bygevoegd de navolgende be fchryvingen der bedoelde perfoonen. SIGNALEMENT van ISAAC PICOT, een Vreemdeling, bevolen het RYK te verlaaten, op fchriftelyke ordre van den Heer DUNDAS, Juny 1794. FTHen naasten by vyf voet vier duim lang, bruin bair, kort van agteren, kaal op de kruin en ft voorhoofd, een weinig geteekend van de Kinperziekte, vooral omtrend de neus. rondagtig van jpangezigt, ligte graauwe oogen, een klem lidteken laan de linker zyde van de nek, als of hy voor de kiekte was gemeden.. SIGNALEMENT van Monfieur AUGUSTUS DEHAINE, een Vreemdeling , bevolen het RYK te verlaaten, op J'chrif'clyke ordre van den Heer DUNDAS, July 1794. 1 Ten naasten by vyf voet agt duim lang, 40 jjaaren oud, bruinagtig van complexie , gefchonidcn van de Kinderziekte, zwarte baard, draagt een jparuik, veel na natuurlyk hair gelykende, van agiteren in een queue gebonden, en getapeerd aan de kyden, zwarte oogen, eer klein als groot, vol van liweezen, wakker van gelaat ? een klein fneedje aan de rand van de bovenlip, eenigzints naar de rechiter kant van de mond, en nog" een lidteeken daar iiboven digt by het neusgat, heeft een vreemd accent, een weinig lispende, fpreekt eu lykend veel aa een Jood. Dddd 3 SIG- Lefu- warden. Signalement der v er dag tePer/oonen.  Leeuwarden. Signaïe. ment de; verdagt, Per/ba. ven. soeö NIEUWE NEDERLANDSCHE r SIGNALEMENT van CASIMIR JOSEPH LAMBERT, een Vreemdeling , bevolen het RYK' te verlaaten, cp fchriftelyke ordre van den Heer DUNDAS, July 1794. Omtrend dertig Jaaren oud, vyf voet vier duim " lang , donkere gryze oogen , een maaltje aan de 'rechter kaak en een kien hdteeken over het zelve, :helder van complexie, zwarte baard, donkerbruin hair byeen opgebonden , eenigzints tenger van po (tuur. Het is van belang , te weeten het ver», mogen der Ingezetenen van een Land, zoin 't algemeen, als van de byzondere Lands~; gedeelten op zig zeiven. Zulks is niet veel bekend gemaakt : mogelyk was deze geheimhouding eene voorzigtigheid onzer Voorvaderen, om geen buitenlandfche machten op het vermogen van dezen Staat te doen verlieven. Ook zyn de bronnen van welvaard dezer Landen gelyk aan kraakporcelein , die , zo dra zy hard worden aangetast, in ftukken vallen. Ons Land beftaat enkel door kunst, en vertrouwen: verdwynen dezen, de welvaard verandert fpoedig in eene uitteering, waar van men de gevolgen dan eerst ontwaart, als het te laaris. Is het credit gefnuikt, zyn de capitalen, waar mede men den Koophandel dryfra verminderd, of uitgedroogd, dan kan geen algemeene Koophandel meer bloeien; de bronnen van welvaart droogen uit, en waar van dan die groote fommeu gelds en onkosten te vinden, welken volftrekt nodi» zyn,  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 1097 zyn, om dit Kunstland door dyken , duigen enz. tegen overftromingen en verzweljgingen der Zee te behoeden. Veele Ingezetenen zelve hebben hier geen bezef van; de Vreemdelingen zyn 'er geheel van onikundig ; wat gaat het hun ook aan , die jden koe maar melken, zo lang hy melk kan geeven. Maar om weder te keeren tot dat punt, praar van wy aanvongen; het is van geiwigt, en behoort tot de gefchiedenis van jeen Volk, zyn vermogen te weeten. 't Was (eerst zeer onlangs, dat wy vernamen, dat jde heffing van de 25 Penning of 4 perCt. |in dé Provincie Holland en West Friesland, in 't Jaar 1788 uitgefchreeven 3 jtoen aldaar heeft opgebragt de fom vap ff 53,800,000 : o : o, het welk een Capitaal van gezamenlyk vermogen der Ingezetenen in Holland (behalven die geenen. welken beneden zekere fom gegoed zynde in deze heffing niet behoefden te dragen, ren ook behalven die goederen, welken wa< uren uitgezonderd; waartegen wy wederon de heffingen van Ambtenaaren af reekenen ,^ «itmaakt van ƒ 1345,000,000. Wat deze Provincie Friesland aangaat iwy zyn in ftaat gefteld , eerien ftaat de: zuivere opbrenging van de betaalde eerfti itermyn van den 50 Penning, by Staatsbe ïluit van den 12 February 1794 geboden ((zie hier te voren bl. 18 i en volgg.) aar feonze Lezers mede te deelen; waar uit lig lelyk de heffing der tweede termyn, en du; ifoet geheel beloop dezer heffing, en daai Dddd 4 ui Leeuwarden. 1 ' ) 1 1 t  Leeuwarden. 1098 NIEUWE NEDERLANDSCHE uit het algemeen en gezamenlyk vermogen der tnefche Ingezeetenen, kan worden opgemaakt. Zie hier dan dien naauwkeuriffen ftaat zelve: GENERAALE STAAT der zuivere opbrenging van het betaalde EERSTE TERMYN der VYFTIGSTE PENNING, in de Provincie van FRIESLAND, gearrefteerd by STAATS-RESOLUTIE van den 12 Februa*' ry 1794. OOSTERGO O. Leeuwarderadeel ƒ 48907 : 17 : o Ferwerderadeel 14676" : 2 • 6 1 West-DoDgeradeel I9i3I : l8 , J Oost Doogeradeel 18623: o: o Collumerland «c48o : iA . 1Q Achtkarfpelen jg}^ . ^ l \° Dantumadeel 83l67 . H . g rietjerkfteradeel 28392 : q • 8' Smalliogerland 21367 : o : ±\ Idaarderadeel I9417 : 0 . £ i Rauwerderhem 0jQ0 : 9 : g Dus Ooftergoo ƒ 339291 : 1:4! W E S T E R G O O. Menaldumadeel ƒ 16095 : 14 • o t Franekeradeel 208-30 : 10 : 2 1 f a™dee' , 19887 : 6: o I Baarderadeel 239-50 .- o • * Hennaardcradeel <ïI2at • 7 • Z Wcnferadeel Ja8g . J| 3 Wymbntferadeel 47l6o : IO . Q 1 Hemclumer Oidephaart 17534 '• IQ o '£ Bildt 18939 : 8 : o - Dus Westergoo ƒ238529 : 17 : g WOU-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794* ™S>9 WOUDEN. Leeu- war- Utingeradeel ƒ 20024 : o : oden. jEngwirden 567° : 7 : 8n„/„J,„ Doniawerftal 14840 : o : pOpbren. Haskerlaod 24218 : o : W«g der Schoterland 21164 : 2: *"rjte Lemfterland 24052 : 8 : olermyn Gaasterland "647 : o : Hvan den Opfterland 22823 : 19 : 4^° Pen~ Oost-Stellingwerf 4965 : 10 : omng. West-Stellingwerf 11623 : 13 : 4 Dus Wouden ƒ 16! 029 : 1 : 6 STEDEN. Leeuwarden ƒ218009 : " : 8 Bolsward 28926 : 13 : 6 Franeker 29331 '• H : o Sneek J126I : 4 : o Dockum 16489 : 6 : o Harlingen 84273 19:4 Stavoren 7928 -.2:0 Sloten 3472 • 2 : o Workum 30640 : 17 : 6 Ylst 12044 : 1 : o Hindelopen 29082 : 18 : 8 Dus Steden ƒ511459 : 19 : o GENERAALE RECAPITULATIE. nvt- '■ ; *' Ooftergo ƒ 339291 : 1 : 4 Westergo 238529 : 17 : 8 Wouden 161029 : 1 : 6 Steden 5U459 : 19 : o Totaal ƒ 1250309 : 19 ; 2 Dddd5 De  Leeït • warden. noo NIEUWE NEDERLANDSCHE De geheele opbrenging van den 50 Penning in deze Provincie , is dan geweest ƒ 1,350,309 : 19 : a, welken wy, om met die 14 penningen ons niet op te houden, mogen ftellen op ƒ 1,250,310 : o : o. Dus de beide termynen (de tweede moet eerst in t aanftaande Jaar worden opgebragt,) mogen gefchat worden op het dubbeld,dat is op ƒ «2,500,620 : o : o. Derhalven moet het hoofdcapitaal, 0f de hoofdfom , van welke de 50 Penning ƒ 2500,^0 : o : o, of de honderdfte Penning ƒ 1,250,3 0:0:0 opbrengt,bedragen de fom van ƒ1,25,0 j 1 ,ooo. Dat is ruim een tiende deel, van 't geen waarop , een weinig te voren (bl. 1097,) het vermogen der lngezeetenen van de Provincie Holland in 1788 berekend is. Wat de Staaten van Friesland op het Voorftel van Zyne Hoogheid van den 14 tuly 1794 befloten hebben, is reeds hier te voren onder het artikel van 's Gravenhage door ons medegeeld. OVERTSSEL. Zwol. De Staaten van Overysfel hebben in den voorilag van Zyne Hoogheid van den 4 Augustus toegeftemd, by een befluit, *t welk wy onder 's Gravenhage hebben medegedeeld. Ook hebben dezelfde Heeren Staaten goed- ge-  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. nol gevonden, by derzelver Refolutie van den Zwol. 14 Augustus 1794, de openftaande Neg» tiatie van Losrenten, in zo verre te begunftigen en te verbeteren, „ dat in plaats van „ de voorheen uitgeloofde drie en een half „ perCt., zal betaald worden vier perCt. „ voor Interest, zo van de reeds gefour. „ neerde of befprokene Capitaalen, als van „ die, welke van nu af nog zouden m'o„ gen worden befproken, voor den eerften „ Ocfober aanftaande, ten einde dezelve te „ fourneeren voor of op den eerften De„ cember dezes Jaars." STAD EN LANDEN. Groningen. Op den 7 dezer maand Augustus hebben de Edele Mogenden Heeren Gedeputeerden Staaten van Stad en Lande het navolgend Placaat vastgefteld. Alzo de dag wederom aanftaande is, op welke de Ingezetenen dezes Lands verplicht zyn, te gedenken aan de dagen van ouds * te vernieuwen de overweeginge van vorige gevaren en onheilen , waar in deze Provincie en Stad voornamelyk in den Jaare 1672 , door de Vyandelyke macht, waren gebragt, zo wel , als de zonderlinge bewaringe en uitreddinge, waar mede de Goddelyke Goedertierendheid onze Voorvaderen heeft begunftigd: en teffens te verheffen 's Heeren onverdiende Goedheid , die de toen op nieuws bevestigde panden van Vryheid en Godsdienst, tot op dezen dag gunftig heeft bewaard: Zo  Groningen. UitfchrvanDanken Bededag den 28Aug. ï i t c i ik» NIEUWE NEDERLANDSCHE ter^L^'n? YY ^d^ondeD hebben, agticeren staaten dezer Provincie, ook nu na hpt vieren van het Eeuwfeest ««er* vïofflnie, d« fte>IenUgvTSHVaa -Jaar tot eeD gedeSg te fle eJïAft'eMWen des AllerhSogïten, en ten dien einde uit te fchrvven een bv- Gron1n^ng ï„ f iUglfUS aanftaande in de Stad ^roningen, en des Zondags daar aan volgende in amo?eTvandel' 'leC Gerecht' en de befde Old- !L' de refpeftive Predikanten hunne Gemeenten aan te fpooren en op te wekken tot de be:racht,nge van waare dankbaarheid , e kemenisfe sHern onwaaXdi8heid. en tot ^m5S?vï * Heeren onverdiende goedheid voor het toekomende, over Overheden en Ingezetenen 7vne Hoogheid den Heere Prins Brfffi3ÏÏ&5p?. zelfs Koninglyke Gemalinne, en he geheele Vorftelyk Hu.,, mitsgaders Land en Kerke, en dies wat wenfehelyk in den Lande gevonden word ot grootmakmge van 'sHeeren allerheiligften Sm! in^vordermge van veeier zielen tydefyk en S Ten dien einde gelasten Wy alle de Ingezete- »as Godsdienstig oogmerk te voldoen , en zich jorgvu dig te wagten voor alles wat hier aan S lerlyk kan zyn, onder de boeten en ftraffenTn Voige Placaaten tegensdeontheiligingevan 's Heeren ag, en plegnge Feestdagen, !e meermaalen Wanr D/ eeü-ieder tot vermydinge van zyne wn '£uafW^F vaa Gods rechtvaardigen aorn, zich zal hebben te gedragen. En op dat niemand enz. Nog is van Staatswegen in deze Provinie den n Augustus reen byzondere Bedeag, tegen den 24, Augustus bevolen, uit over-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1103 overweging van „ de kommervolle omftandigheden, waar in het lieve Vaderland door de aannaderenden vyand', en zyne 5, geweldadige aanvallen, tegen deszelfs „ grenfen op nieuws gebragt is," zynde voor het overige de inhoud dezer uitfchryving overeenkomende met die van de Provincie Holland, onder 'sGravenhage medegedeeld. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogenbosch. De Algemeene Staaten der Vereenigde Nederlanden , hebben den 30 July li 1794, goedgevonden eenen buitengewoonen Bededag , tegen Zondag den 17 Au Ij gustus, over alle de Generaliteits Landen, uit te fchryven. De tydsomftandigheden, en bekommering wegens de aannadering der Franfchen, maaken hier zeer veel beweeging ; het doortrekken van legerwagens, affuiten, zwaare kanonnen, mortieren,heen en weder,houdt niet op, byzonder van Hanoverfche en Hesfifche lirygsbenden, ook Keizerlyken naar Maastricht. Te Amelrode en Driel in Gelderland, ligt een aantal Franfche uitgeweekenen, in Engelfehe foldy. Te Boukhoven wordt een brug van Püntons over de ! Maas gelegd. Men fielt rondsom de onderwaterzettingen, datgewigtig middel van ver- Gao- NIKGEN-  no4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's HERTOGENBOSCH. , / 1 1 1 ( ] I < 1 I 1 ] verdeediging' in 't werk. Sedert den 21 dezer maand Augustus hebben de Franfchen zich overal in de Meyery van den Bosch vertoond, by welke gelegenheid het niet te verwonderen is, dat veele ongeregeldheden , byna onaffcheidelyk van den oorlog, plaats hadden. De Regeeringen der plaatfen Relden al hun vermogen te werk, om met prompte bezorginge van het gevorderde , de plunderingen voor te komen: de bevelhebbers kunnen niet overal zig laaten vinden, om de wanprdens voor te komen. Den 30 Augustus trok alhier de geheele Armée van den Hertog Van Tork zo door ils om de Stad, en nam haare Randplaats ap de Nesfelroodfche Heide. De trein duurde door de Stad, den geheelen dag tot savonds9uuren, zonder ophouden. Deze :rein beitondt uit Engelfehe en Hesfifche Soldaaten, Ruitery en Voetvolk, DragonIers, Jagers; alle de bagage-, artillery-, jrood en marketenters wagens. De Her:og Van York nam zyn Hoofdkwartier e Berlicum. De Erfprins Van Orange ampeert met het Hollandsch Leger in de inie tusfehen Breda en Geertruidenberg, lebbende zyn Hoofdkwartier te Raamslonk. Van Waalwyk kwam berigt in, dat van /rydag morgen ten 4 uuren, tot iaat in den lagt, waren doorgetrokken de bagagie wagens der Geallieerden by Breda, Óofterïout en Zevenbergen; dat ook aldaar, te -oon op Zant en het Loons hoekje, veel Krygs-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1105 Krygsvolk trok naar Grave en Gorinchem. Het Regiment Britfche Ublanen, meest uit Emigranten betraande, is van Waalwyk naar Gelderland opgebroken. Den 31 Augustus vernam men , dat de Erfprins Van Orange , de Hertog Van York , en de Ooftenrykfche Veldheer Beaülieu den volgenden dag in deze Hoofdftad verwagt wierden. Breda. Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prinfe Frederik van Orange, benevens andere Vorftelyke Generaals, bevinden zig in deze Stad, zynde nu tegenwoordig 't Hoofdkwartier alhier geplaatst, 't Nederlands Leger vereenigd met de Hesfen enz. campeert op de Heyde by Oorterhout. Een zeer groote^rein van wagens en karren, met over de 400 zieke Engelfchen , met een vry aanzienlyke escorte, trok den a dezer maand hier door, den weg op Gorinchem neemende. Ook zyn hier drie fchepen aangekoman van Sas van Gend, waar van twee geladen met bagagie, en een met 37 paarden, alles behoorende aan den Prinfe Frednk, welke alhier zyn ontfcheept. De Generaal Van Gruseau, welke het bevel over deze Stad zal voeren, wordt alle dagen verwagt. De vesting is, en wordt alle dig meer en meer in den behoorlyken ftaat van tegenweer gefteld. De Veld-Bakkeryen zyn dag en nagt werkzaam, zelf de ovens der publieke Godshuizen, oud Man nen- 's Her* rOG ENBOSCH.  Brem. i i j i i r i ï i , < 3 i t e i c iiotf NIEUWE NEDERLANDSCHE nenhuis enz. zyn daar toe in 'sLands gebruik; de beweging der geduurige af- en aanvoer, en doorpasfeering, zyn aanmerlyk. Het Campement of Corps d' Armée is voor 't grootfte gedeelte opgebroken, trekkende verfcheiden onzer Hollandfche Regimenten naar verfchilleride Frontierplaatfen. Onder dezen hebben wy den 4 Augustus tegen den ivond in Krygsbezetting bekomen, met hunie byhebbende veldtrein , 't Battaillon Pe. rez, 't Regiment Zwitfers Stokkar de Neu. forn , 't tweede Regiment Van Waldeck, Wartensleben , eenige Artillerie, benevens le Ruitery van Hoeufft van Ooyen. 'Et s hier een embargo gelegd op alle, in de ïaven liggende fchepen , uitgezonderd de kurtlieden, die ook wel zeer hoog nodig :yn ter aanbrenging van de nog voor deze itad ontbreekende levensmiddelen, ingeval nen hier onverhoopt eens eene belegering noest ondergaan. Aan de Inwoners der tuizen , buiten de poorten onder het gefchut der wallen liggende, is aangezegd, hun ieder goederen te bergen, wyl zy,wanneer len nood het mogt vereisfchen, afgebroken ouden worden. Men hoort nog van geen iranfchen in onze nabyheid. Vyf fchepen iet zieken zyn naar Holland getranspor;erd. In de Dorpen de Haage , te Ginneken, n buiten op de wegen, zyn patrouilles en 'agjhoudende geplaatst, van 't Corps Chasïurs of Jagers van den Hertog Van Tork, ie te Ginneken zyn geïnkwartierd. De door-  JAARBOEKEN, Augustus, I7P4- il0? ■ doortogt zo der Engelfehe , als Hesfifehe ien Hanoverfchen , die in Engeïfche ioldy zyn, met kanon en andere groote trein, is 'zonder ophouden, nemende den wegnaar de grenzen. üeze Stad wordt dagelyks In den bes* «ten ftaat van verdeediging gefteld, neemenide den Bevelhebber den Generaal Majoor tBaron Fan Gtüfcau, daar toe de nodige «maatregelen. Rondom de Stad is alles eene i;openbaare vlakte, zynde de boomen , ^tuiimen enz. om verre geworpen, doch niet een, (huis is tot nog toe afgebroken, en zulks zal liniet dan in den uiterften nood gedaan worden. De vrees is hier vry wat verminderd en :lde uitwyking heeft geen plaats meer; allé :1de fchepen varen weder af en aan, en brenilgen de nodige levensmiddelen aan, waar irt de Regeering zeer yverig mede werkt. Den 9 dezer maand is van hier naar 'C JCampement op de Beek uitgetrokken het jRegiment Zwitfers van Stockar , waar teiigen uit het gemelde camp naar Bergen op :iden Zoom zyn vertrokken een Battailloii Iran Petit', en het vyfde Battaillon van Waldtck. Den 9 Augustus kwam het Engellche i$5 Regiment, en nog ioo man van een ander Regiment, in krygsbezetting te Geertrui. :denberg. Ook wordt aldaar een Engelsch Dooi Magazyn aangelegd. Den 7 Augustus-was aldaar de Hertog Van rer*, liggende het Engelfehe leger tusfehen Breda $n Geertruidenberg: in welke Stad ook eenö Eeee P*! Breda  no8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Publicatie is gefchied om zich voor drie maanden van levensmiddelen te voorzien. Onze voorposten ftaan tegenwoordig tusfehen 't Haagje by Breda en Groot Sundert. De Franfche rondens komen tot by laatstgemelde plaats. Den 12 dezer maand heeft een fterke patrouille Franfchen, tusfehen Rysbergen en den Moten genaamd Zeiden Effen, de voorposten , beftaande in de Huslaaren van Fan Hsecheren, overvallen , daar van eenige manfchappen en paarden opgeligt en mes zig gevoerd. Men is thans met den grootRen yver bezig, om de Stad in ftaat van tegenweer te ftellen; alles is buiten dezelve omgehakt, zo ver nodig is, en aan de Eigenaars der digt byftaande huizen is aangezegd geworden die ledig te maaken, om m geval van noodzakelykheid door afbraa'i als anderzints, gebruik daar van te kunnen maaken.N Den 16 Augustus kwamen hier tweefchepen, geladen met kanon, 12 en iö ponders, zynde fcheepsftukken, met derzelver rolpaarden of affuiten; dezelve zyn alhier opgelegd; 'er worden nog twee fchepen mes oorlogstuig verwagt; de Stad is werkelyk, en wordt nog dagelyks in de behoorlykfte ftaat van tegenweer gefteld; levensmiddelen zyn 'er veel en komen dagelyks meerder aan: trouwens, onze en de vereenigde Armée der Engelfehe , en in hunne foldy ftaande manfchappen, die in onze nabuurfchap zo op de Heyde , als op de omliggende Dorpen gecampeerd, en ook gecantonneerd lig-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. Uö& Üggen, vereisfchen veel toevoer, 't geen onze Stad levendig, maar niet te min alles zeet duur maakt. De vereenigde Legers houden tot heden toe hunne voorige ftand» [plaats, te weten, als in een Cordon van by iden Dorpe de Haage, Strybeek tot Oofterhoud , en verders. Van de beweegingen der Franfchen hoort men niets zekers, ook niets Stelligs,waar zy zig ophouden,met het groS hunner krygsmagt; enkele reizen laaten zig kleine patrouilles van hun zien, in de afgelegenheid van twee en drie uuren,dat dart wel eens fchermutfelingen veroorzaakt * egIer van weinig aanbelang. _ Den 17 Augustus, zynde den uitgefchreven Dank- Vast- en Bededag, wierdt alhier in alle de Kerken , zo Nederdüitfche alé Franfche, door de Eerwaarde Predikanten Wuy/ler, Pantèkoek, Taay, Cbatelain en li Smrt plegtig gevierd. Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Princesfe Van ÜaANjs woonde, des voormiddags * den Goddienst in de Franfche Kerk by, onder het gehoor van Do. Cbatelain , eri des namiddags in de Nederdüitfche Kerk by Do. Taay. Prins Fredrik van OranBc, welke hier aan de anderendaagfche Koorts ligt, neemt toe in herftelling* Voords zyn hier tegen den avond Van Idien zelfden dag de Edele Mogenden Heeren Raaden van Staaten aangekomen, maat bedankten voor alle gewoone plichtplegingen. Den 20 Augustus des morgens, ofigeveef '16 uuren, zyn de Franfchen weder komeö Eeeeii 6^ SreM«  II io NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. opdagen, ten getalle van circa 500 a 600 man, meestal ruitery by zich hebbende, ook met zich voerende een ftuk van agt ponden, laatende dit tusfehen Zundert èn Rysbergen: zy zyn met 150 man , na gisfing, op Rysbergen op onze voorposten geftooten, die daar van kennisfe bekomen hebbende, met hun handgemeen wierden, waar uit eene vry ernftige fchermutzeling ontftondt Onderwyl wordt deze Stad en derzelver linien dagelyks meer en meer verfterkt en van voorraad voorzien. Over de zekere ligging der Franfchen, zo wel als over hunne fterkte, naar den kant van deeze kwartieren, wordt nog zeer verfchillend gefproken. Ondertusfchen laaten zich hunne patrouiLles al in vry grooter getale op den afftand van twee en een half a drie uuren van deze Stad zien, by welke gelegenheden wederom vry zwaare fchermutfelingen voorvallen. Het gevaar van een beleg, meer en meer dreigende, zyn, uit hooge nood, alle de huizen buiten de Haagfche poort tot aan den Bloemkool, en tot aan de Dreef van den Heer Kapt. Franke, afgebrand geworden, als ook die van de Ginneke poort tot aan het Ginniks bruggetje, en de Koornmolen aldaar ftaande beeft men in de lugt laaten fpringen; buiten de Waterpoort zyn mede alle de daaromftreeks ftaande huizen afgebrand, alsook insgelyks buiten de Bosfche poort van de kant van het speelhuis tot aan het einde van derzelver dreef of laan; doch aan  JAARBOEKEN, Augustus, 1794* jaan de andere zyde der Bosfche poort ftaan ijde huizen nog, maar alles is 'er uit om ook jafgebrand te worden, zo dra de nood het vordert De ftraatfteenen in de Stad worden opgebroken; men was reeds bezig op 5de markt , Brugftraat. Haagdyk en Ginneke* iftraat; verfcheiden Heeren en Burgers hebjben daar in de behulpzaamheid getoond. Nog vier Regimenten zyn in de Stad gekomen tot verfterking van de Krygsbezetling; alle de voorposten van ons zyn ingetrokken; de Hollandfche,'Engelfehe, Heste en Hanoverfche legers zyn alle opgebroken en deels naar Geertruidenberg,'sBosch ;n daaromftreeks vertrokken. I Den a6 Augustus hebben de Franfchen ïen algemeenen aanval op alle onze voorjosten gedaan , Zy begonnen van Gilze af, jver Miel, Zundert, Rysnergen en Eiten, :n hebben zich tot dicht onder het Haagje i/ertoond De fchermutfelingen waren ernitig, en het kanon en mu-quettenvuur wierdt »p de wallen en in de Stad duidelyk gejinord. ^Vooral ia 'er omtrend de molen, Zelden Effen, vyf kwartier uurs van hier, Haar de Franfchen by de 600 man fterk varen, hevig gevogten Oe Franfchen nadien drie veldftukken 4 ponders, en de oni:en eenige rydende artillerie by zich Na lat'er aan weerskanten verfcheidene gedood, in gekwetst waren, zyn de Franfchen einlelyk weder geweken. Men heeft hier lenige gekwetften en drie Franfche krygs>:evangenen binnen gebragt. Daar tegen Eeee 3 heb- Breda.  in* NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda Ber* hebben de Franfchen verfcheidene Hollandfche Jagers van Byland en zwarte Husfa*. ren gevangen genomen. Voorts is men hier wel op zyn hoede, en alles tot goede tegenweer in orde gebragt. De kanonniers hebben dezen nacht met brandende lonten op den wal by het gefchut moeten zyn. Zyne Doorluchtige Hoogheid heeft dezen morgen, met eenige Hoofd Officieren, eene vry verre recognosceering gedaan. Het Hof is den 27 Augustus naar den Haag terug gekeerd, uitgenomen de Erfprins, die hier blyft. De vereenigde Legers zyn nog in hunnen vorigen ftand. Maar het was vooral den 29 Augustus des morgens om vier uuren, dat de gantfche Stad in beweeging kwam: het Hoofdkwartier en het Hollandsch Commisforiaat, benevens den Veldpost, vertrokken in allernaast ; de Krygsbezetting vergrderde op de markt; drie Franfchen wierden geblind binnen geleid, één Officier en twee Trompetters, om de Stad op te eisfchen ; zy namen hunne intrek in de groote Sociëteit, waar op zig mede aldaar begaf de Bevelhebber Generaal-Majoor Van Geufeau , om hun antwoord te geeven en terug te zenden, De Stad is op dit oogen blik gefloten, niemand kan 'er uit, en de voorposten fchynen zig alle in te trekken, zo dat een belegering naby is.  JAARBOEKEN, Augustus, I7. Roozendaal is te gelyk met de Engelfehe I' Troepen vertrokken. Het is in deze Stad , verbazend levendig en vol gewoel, dooi : het aanhoudend af- en aanryden van kar* 1; ren en wagens, die alhier uit de magazy1 nen voor de Engelfehe Armée allerlye be> 1 nodigdheden haaien. De Franfche Officieren , die zedert eenij gen tyd, zo hier als te Steenbergen, ah ; krygsgevangenen geweest zyn, zyn den a ' dezer maand, onder geleide van een Offi cier en vier Sergeanten , ter fcheep naai Coeverden vertrokken. Zo dra de Engelfehe Armée onder der Hertog Van York, zig van hier verwy. derde, en het Hoofdkwartier te Oofterhoui Eeee 4 tus< Berge» op den Zoom.  Bergen op den Zoom. \ i l J < i < ÏX14 NIEUWE NEDERLANDSCHE tusfehen Breda en Gorinchem plaatfle, is het hier wederom vry Ril geworden. Men verneemt nu en dan eenige fchermutzelingen met de Franlchen. Van de kant van Flaanderen, hoort men aanhoudend fchie ten, en 't is zeker, dat dat gewest geb.ee onrruimd en aan de Franfchen overgelaten wordr. Vervolgens is wederom veel krygsvolk in deze vesting getrokken , Engelfchen , Hesfifchen, Zwkfers , Orange Gelderland enz en nam toe tot eene krygsbezetting van wel agt of negen duizend man, behalven de Engelfchen, die in de linie zyn, De myren zyn gevuld. De Erfprins Van Drange heeft in perfoon over alles toezicht genomerfc De Franfche Husfaaren pa» trouilleeren tot op een half uur van deze Stad, waar uit wel eens eenige fchermut- ' gelingen ontliaan : waarom de poorten lenigen tyd gefloten zyn gehouden, zonIer dat'er iemand, ten zy van een pas voorden, daar uit konde gaan: dog*dit duur3e niet lang , maar de toebereidzelen tot ?enen Raat van wakkeren tegenftand zyn ianhoudende. Eenig krygsvolk is van hier laar Hulst ingefcheept. Den 26 dezer maand Augustus, wierdt nen hier op den avond ontrust, door beichren van de nadering eener fterkere magt lan de reeds dagelyks gewoone patrouilles Ier Franfchen; de Franfche Husfaaren reeien al vroeg langs de Buiten-Werken, zelfs •nder het gefchut der wallen; weinig tyds mm befpeurde men by de Gerechtsplaats  JAARBOEKEN, Augustus, 1794' i»J eene groote werkzaamheid; men dagt dus dat men eene Linie begon optewerpen; wat dit eigentlyk beteekend heeft, weet men nog niet: men is in de Stad den geheelen nacht op zyne hoede geweest, door eenig meer voet- en paardevolk in de wapens te brengen, en het piquet te verdubbelen ; men meent den geheelen nacht ook veele beweegingen buiten befpeurd te hebben; de Franfchen hebben digt by de Stad twee vuuren gebrand, en volgens berichten, zyn zy op alle hoeven aan die kant buiten de Stad rond geweest, en hebben overal een groot aantal wagens, karren en paarden ge prest. Des morgens heeft men, buiten de nu en dan zich vertonende Husfaaren Pa trouilles, waarop met het aanbreeken var den dag een kanonfchoot gedaan wierdt, verder niets vernomen , als dat de Fran fche.n ook hier veel vermeerderen. Men hoort aan den kant van Breda, mee en meer van gevesten en fchermutzelin sen by de voorposten, die zomtyds al vr ernftitt afloopen, zonder befli?fiog;de dooi togt tusfehen deze Stad en Breda is mee belemmerd. Maastricht. In *t begin der maand July trok door d( ze Stad de Keizerlyke Wagenburg, welk op het zogenaamd Geusfelerbroek , buite Wyk, geplaatst is; als mede de Keizerb ke. Reftrve- Artillerie en Ammunuiewagenj * J Eeee 5 we Bkrgeiï op den , Zoom. [ ï r e n I*  Maastricht. j i i i ( « 1 ï i i ï 1 i l iuö NIEUWE NEDERLANDSCHE t welke mede in de buitenwerken van Wyk geplaatst zyn. Vervolgens zyn den io July twee Compagnien Jagers van Loczvenfltin alhier binnen gekomen om krygsbezetting te houden, wordende binnen twee a driedajen nog drie compagnien verwagt. Ook zyn aoo ftuk3 Keizerlyke kanonnen en 150 Aromuniriewagens, en kort daar na 60 Pontons met de nodige wagens door deze Stad getrokken. ö Het Ooftenrykfche Leger heeft haare (randplaats nog van Leuven over ïirlemont, St. Trayen, enz. Intusfchen wordt hier by Lafeld een Legerplaats afgeftoken. Den 12 July trok veel Krygsvolk door Unk naar den kant van Hoei en Namen. 3et Leger van Ramont was opgebroken. 3e Generaal Latour, die thans het corps rmBeaulieu gebiedt, heeft zyn Hoofdkwarler te Hennuyer. Ondertusfchen heerscht e Luik, omtrend den ftaat der zaaken in lie Landftreeken veel onzekerheid. De Prins van Coburg hadt de kas der •taaten van Braband laaten verzekeren, vaar tegen de Souvereine Raad van Mechean zich heeft verklaard. Al het Zilver:oed, welk de Brabandfche Geeftelykheid aar Maaftricht, of over den Rhyn tvilde laten wegbrengen, is insgelyks op hooger evel in bewaaring genomen. Het Keizerlyk Hospitaal, welk te Mons eweest is, en van Aken verder naar Keu:n zou gebragt worden, moet volgens ont- van«  JAARBOEKEN, Augustus, 1794» Ii 17 vaneen nieuw bevel, nog te Aken blyven.MAAsDen 14 July zyn wederom 300 wagensiRiCHTmet bagagie van het Clairfaitfche Leger, door deze Stad. op het Geusfelerbroek buiten Wyk getrokken. Ook is het Keizerlyk Artillerie Laboratorium van Mechelen hier aangekomen , en zyn de twee compagnies Loewenfteinlche Jagers, door Zyne Doorluchtige Hoogheid onzen Gouverneur m den Eed genomen, en hebben begonnen dienst te doen; wordende de drie overige compagnien eerlang verwagt. Het midden van 't Keizerlyke Leger houdt zich noch in zyne Randplaats, aan deze zyde van de Dyle, van Leuven over Tirlemont en Judoigne naar den kant van Namen ; doch aan de overzyde der Dyle is de vyand reeds tot naby Leuven genaderd. De Generaal Latour heeft, in deze dagen, met den linkervleugel van het Hoofdleger verfcheidene gevegten gehad, maar die geene beduidende gevolgen gehad hebben. De Citadelle van Namen is, volgens verfcheidene tydingen, nog in Keizerlyke handen , en wel bezet. Aan den rechter oever der Maas heeft de Keizerlyke Generaal Melas, met een gedeelte van het Leger, uit het Luxemburgfche aangerukt, eene voordeelige plaats ingenomen. Te Luik zyn den 14 dezer maand , de Militairen van den Prins Bisfchop in Keizerlyken Eed genomen. Alle de geweeren werden aldaar ingepakt, en naar deze Stad vervoerd, Dagelyks van den 14 dezer af, moeiten 34,000 randzoenen brood gebakken wqr-  Maastricht. j 1 1 S 3 t 1 n g z d r n F m le i H8 NIEUWE NEDERLANDSCHE worden. Alle de Hospitaalen waren van daar weg, en over *t geheel de Stad Luik zeer eenzaam. vP^r 18 JuIy des ^middags, kwamen de Ldel Mogende Heeren Mr. IV. H van Groo. tenray en Mr. J. Meerman, Vryheer van Dalem , als Commisfansfen Decüeurs, uit Hun Hoog Mogenden, alhier aan , onder geleide van eenige Dragonders; egter zyn, wegens de rydsomftandLheid , geene eerfchooten gedaan, noch de Krygsbezett ng aderde wapenen gebragt; voor het overige hebben Hun Edel Mogenden de gevoone eerbewyzingen ontvangen. Den 19kwamen hier vyf compagnien van Hohenlohe in Krygsbezetting, en het depót ran den Lieutenant-Generaal Baron Van Dopf, vertrok van hier ©ver 's Bosch naar ireda, en nam eenige foldaten, tot de kruiwagen verwezen, van hier mede. ^ Den 21 dier maand, is de Prins Van Wurg en de Aartshertog Karei met het loofdkwartier der Ooftenrykfche Krygsïagt alhier aangekomen. De Edele Moenden Heeren Commisfarisfen Decifeurs ig hier niet meer geheel veilig agtende,zyn en 2-, onder geleide van eenige Hesfifche 'ragonders , met veel fpoed over Venlo lar 'sHage vertrokken De Ruitery van ranfche Emigrés, van den Collonel Daas, het welk hier is opgerigt, heeft den arsch naar Grave aangenomen. Het Keizerlyk Hoofdkwartier is van Tirmont en St. ïruyen naar Tongeren vergd. Het overgaan van de Stad en het Ka- fteel  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1119 fteel van Namen, den 18 July, by capitulatie, wordt nu volkomen bevestigd Ondertusfchen gaat het doortrekken van talryke bagagie doorLuik en Aaken beftendig voort In eerstgemelde Stad en in het Limburg, fche worden aanzienlyke opkoopingen var graanen , haver enz. voor het Keizerlyli Leger te zamen gebragt. De Nederlandfche Regeering zal var Roermqnde voor eerst naar Dusfeldorp ver legd worden. Den 21 July des ochtend; vroeg, kwam de Vorst Bisichop van Luit met zyn gevolg in Aken aan. Den 23 July des namiddags ten 2 uuren is het Keizerlyk Hoofdkwartier uit dezi Stad venrokken, en te Furon le Comte ver plaatst: het zelve wierdt ten 3 uuren opge volgd door een gedeelte der Keizerlyk Armée, beftaande in rukery, voetvolk Uhlanen , cn ligie Troupen , tvelke ii goede orde,- de Brusfell'che poort in, ei de Wykerpoort uirmarcheerde; terwyl eei tweede gedeelte buuen de Boschpoort ove een >schiporug de Maas overtrok; hebben de zy zig vervolgens aan de regter oeve der Maas, tusfehen Maaftricht en Luik ge porteerd : een derde gedeelte bevindt zij tusfehen deze Stad en Tongeren. In de Hoven der Kloofters en ander opene plaatf n , zyn en worden nog Bak ovens oplegt voor de Keizerlyke Armée Deze zelfje 23 July zyn alhier aangekc men, om kryg' bezetting re houden, de; Collon 1 i>'on hUidel, niet twee compagnie; üesfkche Artilleristen, 20 ftukken kano 'e, Maastricht. f. %■ < t i i ¥  II iö NIEUWE NEDERLANDSCHE MAASTRICHT. en de nodige Ammunitiewagens. Een corps ■ Infanterie wordt verwagt. De Prins Van Coburg is met zyne Krygsmagt , (zo als wy zeiden) over de Maas getrokken, en heeft het Hoofdkwartier te Fou* ron le Comte genomen , terwyl de GeneraalMajoor Fan firaay, met een Corps Troupen, by deze Stad, op de hoogten voor de Tongerfche en Brusfelfche poorten campeert, ftaande de Voorposten te Billen: de Keizerlyke bakkeryen en het departement van de levensmiddelen zyn nog hier, hebbende de Prins Pan Coburg,den 23 Ju}y, den volgenden brief aan onzen Gouverneur, den Prins Van Hesftn, gefchreven. „ Ik heb de eer aan uw Hoogheid te ; berigten , dat ik het vast befluit geno ,, men heb, om de boorden van de Maas }, te verdedigen, zo lang als geene dringen- de gebeurtenisfen my noodzaaken andere ' fchikkingen te nemen: de Armée onder ,, myne orders zal deze rivier heden over„ trekken en op haren regter oever eene vaste pofitie nemen, overeenkomftig het „ oogmerk, dat ik my voorftel, bezetten„ de de linie van defenfie van Roermond „ tot Luik, alwaar de Lieutenant - Generaal „ de la Tour zich bevind. „ Om de verbintenis, die ik, Conditie»» „ neel, ten voordeele van het Guarnifoen „ van Maaftricht heb gemaakt, niet uit het oog te verliezen, geef ik order aan den „ Generaal-Majoor Kraay , om met zei „ Battaillons, zes Compagnien ligte Trou„ pen, twee Esquadrons Chevaux leger» » en  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. iISH ,, en tweeEsquadrons Husfaaren voor Maae„ tricht te blyven, om de keten der voor„ posten voor Maaftricht te formeeren en om het camp te betrekken , dat uwe „ Hoogheid zal goedvinden aan te wyzeii, „ Deze Generaal - Officier zal zich aan„ dienen, om de orders van uwe Hoogheid „ te vernemen, en ik durf my vleyen, dal ,, uwe Hoogheid hem het vertrouwen zal „ fchenken, dat deze Officier, zo uitmun„ tend door zyn yver, als kundigheden er aétiviteit, in allen opzigten verdient, ik zal myn Hoofdkwartier te Fouror 1 „ agter Vifé neerflaan, ten einde in het roid , „ den myner Troupen te zyn , en ik za „ my altoos beyveren, om aan uwe Hoog „ heid mede te deelen alles wat de gemeen „ zaak en hoogstdeszelfs byzondere omftat! „ digheid kan betreffen." Vervolgens kwam den a6 July de Mee Bagtly Griffier van Hun Hoog Mogende ( alhier aan ; dezelve heeft vervolgens me I Zyne.Doorluchtige Hoogheid den Heer G01 1 verneur Prins Van Hes/en, een keer gedaa 1 naar het Hoofdkwartier van den Heer Pxiii Van Coburg, en is den volgende dag v/ee naar 's Hage vertrokken. Voornoemd Hoofdkwartier bevindt zi nog te 's Graven ■ Voeren of Foron le Con te, en de Keizerlyke Armée houdt nog d< zelfde Randplaats, maar zy wordt niet bove de 65000 man begroot. Dus is de grooi vraag, zal deze magt in Raat zyn de Mas aan de Franfchen te betwisten? Nog is hier een trek Keizerlyke Arti 1 Maastricht. 1 ! k e 9 t & ti s l a o rs e s U  Maas« tricht' 1122 NIEUWE NEDER.LANDSCHE lerie de Wykerpoort binnen en de Brusfelfchepoort uitgetrokken , en den 27 July, 'smorgens tusfehen 4 en 6 uuren, heeft het Keizerlyke Regiment Voetvolk van Wetizel Colloredo den zeiven weg genomen. Een Hesfiesch Corps Artilleristen trok den 1 Augustus van hier over Venlo naar Breda. De Generaal Kraay heeft dezer dagen in den omtrek van Bilfen en Tongeren , een gevegt met een vyandelyk corps ruitery van ongeveer 2000 man gehad, en dezelve terug gedreven. Ook heeft zich een vyandelyk corps by Mazeyk laaten zien, het welk mede terug gedreven is. De Graaf Clairfait ftaat thans by Roermonde , van. waar de Nederlandfche Regeering naar Dus» feldorp is vertrokken. De gefteldheid omtrend Luik is nog dezelfde, zynde de Generaal La Tour, nog fteeds in 't bezit van de Kathuizer, en den vyand in de Citadel. Den 4 Augustus tegen den avond, zyn drie regimenten ruitery, met rydende Artillerie , van 't Leger van den Prins Van Coburg, de Wykerpoort binnen en de Brusfelfchepoort uitgereden, terwyl vier Regimenten Voetvolk , over een fchipbrug te Vifé, de Maas overtrokken, dewelke zich; by de Keizerlyke voorposten, tusfehen deze Stad en Tongeren, gevoegd hebben* 's Avonds ten 10 uuren, namen de gevegten met de Franfche voorposten, reeds een aanvang, en deze morgen ten 4 uuren, viel een gevegt voor, 't welk tot 9 uuren duurde, waar* by de Franfchen tot by Tongeren wierden te7; rug gedreven,met agterlaaung van 200 doo» des  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1123 j den en 130 krygsgevangenen, welke laatfte ;i hier binnen gebragt zyn, behalven 120 paarden. Den 5 Augustus trok de Keizerlyke Ruitery weder hier door naar het Leger. Den 7 en 8 dezer hebben de Franfchen omtrend de Maas aanftalte gemaakt tot eenen aanval, die egter niet gevolgd is. Hetfchermutfelen gaat langs de geh^ele linie van verdeediging nog geftadig voort. De Generaal j Krady heeft nu aan de andere zyde van |i Masftricht 63 Escadrons Keizerlykeligt'eruiLtery onder zyn bevel. Het Keizerlyk leger vari Luxemburg tot Roermond is over 't geheel j in 6 fmaldeelen verdeeld, waar van het eerfte of hoofdcorps by Fouron ftaat. De Pontons ftaan thans voor Fouron in gereedheid. Te Keer, op den rechrer vleugel van het jmiddenpunt, verwacht men de Keizerlyke IMinifters Mettermch, de Mercy, Van Wal» ïdenfels, enz, De Aartshertog Karei is voor jeenige dagen over Aken naar Bonn gegaan, f Een Dragonder van Latoury die middel Igevonden heeft, om met brieven van den «bevelhebber, uit Valenciennes te komen,' (brengt tyding, dat de patrouilles van ValenIciennes en Condé tot voor de poorten van Mons en Aath ftroopen. De beide Steden Valenciennes en Condé waren nog niet gedreigd, maar Quesnoy zou werkelyk befchoten worden. . Volgens het zegden van vvandelyke weglopers, zou de laatstgenoemde Stad weder aan de Franfchen overgegaan zyn, en Valenciennes en Condé thans door hen belegerd worden. Inmiddels bleef alles nog rondom de Stad Ff ff in Maastricht.  Iiï4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Maas TRICHTi in rust. Behalven het Corps van den Generaal Kraay zyn geeue Troupen aan deze zyde van de Maas; doch men vleidt zig met de genoegzaame fpoedige hulp van de 64,000 man, welkt de Generaal Prins Fan Co urg, onder deszelfs bereik heeft , welke de fchroom voer de aannadering van den vyand vermindert. Ook maaken zommigen de mindere gevaarlykheid daar van , hier uit op, doordien een gedeelte van 't leger naar den ftreek van Trier is vertrokken. Den 15 Augustus is van wegens deze Stad, met overleg van den Gouverneur, door het Schippers Gilde , van de alhier liggende fchepen een brutj over de V aas gelïagen, van de Vaart buiten de Onze Lieve Vrouwepoort tot aan het Waterpoortje te Wyk. Des nachts tusfehen den '8 en 19 Augustus zyn hier door getrokken tweegedeeltens van Karazay Chevaux Legers, uit de Keizerlyke Krygsmagt, met vier ftukken rydende artülene, en hebben zich gevoegd by de voorposten agter hyrjsaal , tusfehen Tongeren ën Vifé, omtrend anderhalf uur vat, deze Stad gelegen. Der 19 des morgens , tusfehen 3 en 4 uuren , begon een hevig gevegt, welke, zonder ttisfchenpozen, tot half iif uuren voortgeduurd heeft, hebbende men tot dien tyd een zwaare ka* nonnade gehoord, als wanneer de Franfchen, met agterlaating veeier duoden , gekwetften en gevangenen, eerst wierden terug gedreven, tot agter Waing; doch de linkervleugel  JAARBOEKEN, Augustus, 1794, jt§ƒ gel der Ooftenrykers, Rootende tegen het Luikfche Steedje Loon, dat vyf uilren van hier, tusfehen Tongeren en St.Truyen ligt, heeft, na een hardnekkig gevegt, dien Rand moeten verlaten; fchoon evenwel hun regtervleugel eenige grond heeft gewonnen. In twee dorpen is brand ontftaan. Den zelfden 19 Augustus des voormiddags , zyn alhier binnen getrokken om krygsbezetting re houden, drie compagnien Jagers Loewenftein- Wertheim ,• ter veriterking der twee compagnien, zedert den ió July laatstleden, hier in krygsbezetting hebbende gelegen. Voorts bleven dev zaaken hier nog 00 denzelfden voet als voor veertien dagen • de Maas is, van het klooster Cbartreufe, digt by Luik , tot Roermonde, van de andere zyde, door de Keizerlyken bezet. Eenige duizenden zyn gecampeerd van het klooster? Lichtenberg, een half uur van deze Stad, tot by Cauberg, in onderfcheiden ftandplaatzen. Het hoofdkwartier is nog te Fouron, omtrent twee uuren van hier. VLUGTIG OOG OP DE ËÜt^ TE N LAN D SC HE ZAAKEN. iPTITTy hebben hier te voren onder 's Gra* f Vf venhage bh 10*9, van eene dringende oproeping van den Ooltenrykfcbea ÜVeldheeer Prins Van Coburg gelproken. iDezelve luidt aldus Ffffa rjüix. MAASTRICHT^  ïi26 NIEUWE NEDERLANDSCHE Oproep, van den Gener. Prins van Coburg. DUITSCHE BROEDERS en VRIENDEN! /"\nze dappere Krysheiren hebben die vruchtbaare ^ velden verlaaten, alwaar zy in' drie bloedige Voldtochten den hardften kamp hebben geftreden, om u, uwe Eigendommen, de^rust uws levens, de. zekerheid uwer velden, de Inhouding van uwen Godsdienst,^het geluk uwer kinderen, den rykdom uwer bloeiende Provinciën van ondergang en vernieling te redden; alwaar zy den roem hunner wapenen met edele opoffering van hun bloed en vermogen , met agterlaating van alle die dierbaare panden, welke verafgelegene volkeren , even gelyk u, aan hunne vaderlandfche woonfleden vastbegten, en met vrywillige opoffering van buisfelyk geluk) drie bloedige jaaren,lang gevogten hebben. De onuitputtelyke middeten van een raazend Volk, wien het leven en geluk der menfchen, Godsdienst, plicht en maatfcbaplyke banden een fpel geworden zyn, zyne tallooze fcbaaren, welke door hunne tierannen óp de flagtbank gevoerd wolken , en den valfchen waan eener ingebeelde Vryheid met ftroornen bloeds bekoopen ; de werkeloosheid vao: een verblind Volk, welke het naby zynde gevaar en de vaderlyke ftem van zyn goedaardgen Vorst miskende ; de onuitfpreeklyke ranken van menig .een van deszelfs. heerschzugtjge regeerders . in welken het nu te fpade de ftichters zyner paallooze ellende erkent en verfoeit, hebben onze heiren gedwongen tot aan uwe grenzen te wyken. Hier ftaan zy nu verzwakt, maar niec overwonnen-; door den ongelyken ftryd vermoeit, maar niet door kleinmoedigheid of wanhoop vernedert , als een voormuur der Duitfchs Vryheid, tot befcherming van uwen Godsdienst, van uwe Wetten en FamiHen. De Maas is de grensfcheidirig tusfehen verderving en redding, omkeering en behouding, ellend en gelukzaligheid. Op u, Duitfchè Broeders en Vrienden zal het aankomen , dat gy uwe rei-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. ma? redders in de mogelykheid field , om voor uwe verdediging te leven en te fterven. Ik zeif, een Duitfch Prins , op gelyke wyze ■voor het heil myns Vaderlands en voor de behou•denis myner Krygslieden bezorgd, roepe u op: bezorgt ons levensmiddelen; brengt ons voorraad uit Uwe fchuuren; denkt by den moeilyken toevoer , dat gy uwe toekomende oogften t'huis brengt; deelt uwe bezuinigingen met ons; bedeed de fcbatten uwer Kerken tot hun onderhoud; geeft uwe ■zilveren vaten den Keizer, op dat hy uwe verde • digers bezoldige. Gy ontvangt zyne deugdzaame fchuldbrieven daar voor, en geniet de renten uwer bewezen hulp. Herfteld de afgeleide bronnen vaD België, die nu voor onze vyanden ftroornen ! verbindt ea verzorgt nog Reeds met liefdadigheid onze gekwetften en zieken! Staat op! Gy trouwe bewooners der Ichoone Landen aan den Rhyn en Moezel! wapent u 1 gy ftrydbaare Mannen ! bezet uwe rivieren en pasfen; dekt onze transporten; bewaakt onze Magazynen ! ftaat op by duizenden, en ftrydt mee ions voor uwe altaaren , uwe ' haardlleéden , uwen Keizer, uwe vryheid. Wy zullen u nooit over de rivieren van uw Vaderland voeren; wy -willen uwe Gewesten niet ontvolken ; maar gy zult onzen rug verzekeren, en aan uwe grenzen waaken. Gewis, Duitfchers! hebben wy ons in u niet bedrogen ; wy hebben ons vertrouwen op DuUsch yerftand en Duitsch bloed gezet. Drie jaaren beeft onze Keizer den zwaaren last gedragen, en afgelegen Volken hebben voor uwe verdeediging gevogten. Gy zult het inzien, dat de beurt thans ook aan u gekomen is, om de wapenen op te vatten. Dan beloven wy u, ik als aanvoerder van een getrouw, beproefd en dapper Krygsheir, in den naam van myn vojk, wy zullen ftrenge krygstucht houden tot uwe redding; wy zullen den laatFfff 3 ften Oproep, van den Gener. Prins van Coburg.  Oproep, van den Qener. Prins van Coburg. ns?8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ften druppel bloed voor uwe welvaart opofferen i 1 wy zullen voor u fterven, gelyk wy voor u wisten te vegten, en nooit zal het vrye gelukkige Dyitschland den hals onder de Guillotine buigen, noch zyne vreedzaame bewoners hunne edele zeden, be da rde eenvouwigheid, eigendom verzekerende wetten, en vertroostende Godsdienst, met de toomloosheid , het misdaadig vernuft, de gewettigde roofzucht en het geboden ongeloof der Franken verruilen. Maar zoudt gy zo ongelukkig zyn, om u, gelyk de bewooners van België, die thans in ellende zuchten, van hun eigendom, hunne vryheid, hunne altaaren beroofd zyn , door heimelyke verleiders te laaten verblinden; dan zien wy ons genoodzaakt , om over den Rhyn te trekken, u aan de woede uwer vyanden bloot te ftellen, en zonder fpaaring, ual dat geen te onttrekken, 't welk de vyand tot zyn onderhoud zou kunnen vinden. PRINS COBURG, Veld-Maarfchalk. Gegeeven in ons Hoofdkwartier te Fouron le Comte, den 30 July 1794. OOSTENRYKSCHE NEDERLANDEN. De 1 bekommerende toeftand, ook van de Ver- ] eenigde Nederlanden, maakt, het geen in i Ooltenryksch Braband enz voorvalt, van groot gewigt. Zie hier eene Proclamatie, welke uit naam van 't Fransch bewind, in i «Be bemagtigde Steden is afgekondigd; De REPRESENTANTEN des ■ 1 VOwKS, RJCHARD rn CfiQDlEU , gezonden by het LE» 1 GER van het NOQRDüN. r^verwegende, dat de Franfche Republiek, , | M ia den tyd dat zy aap alle Inwoners der over-.  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1129 ♦ overwonnen Landen hunne rust, zekerheid er Eigendommen befchermt, niet te min maatregelen moet neemen, om alle ondernemingen te voorkomen, die, in dezelve Landen, tegen haare belangen zouden worden geimeed , bepalen : Art. i. Alle Inwooners der overwonnen Landen , in Be'giën , zyn onder de byzondere be. fcherming van de Franfche Republiek,op voor. waarde nogthans, dat zy directelyk of indirec» telyk niet zt?llen bevoordeelen de Wapenen dei verborden Mogenheden. 2. Alle,dieovertuigd zullen zyn gemeenfehap te houden met den Vyand, alsmede van eenige daad, complot of geiprekken, ftrydig met de zekerheD van het Franfche Volk , zullen Voor de Revolutionaire kech'.bank van Frankryk gebragt worden, én aldaar worden gevonnisd volgens de wetten. 3 /Mie Perfoonen, uit kragt der wetten van de Franfche Republiek buiten Frankryk gebaonen, en zich in de ovsrwonaen Landen bevindende, zullen binnen 24 uuren, na de Publicatie d:zes, dezelven moeten verlaten, op ftraffe van als Franfche Emigranten te worden behan" deld. 4. Alle Militaire Commandanten worden belast de ftrengfte maatregelen te neemen , tot behoud van de puhlique rust in de overwonnen Steden , en om te beletten , dat onder geen voorwenizel, van wai aart ook, eenige geweidenaryen worden gepleegd tegen de Zekerheid en den Eigendom der Inwooners , terwyl zy daarenboven zullen zorgen, dat de Vryheid van Gods ienst worden geëerbiedigd. 5. De Magiftrtaten der Steden , en de overwonnen Gemeenten zyngeh uden, onder hunne verUntwoordelykheid , en binnen den bepaalden yd te gehoorzamen aan de requifiriea of opeisfehingen, welken hun voor den dienst Ff ff 4 van Procla» matte der Fr, Repreft titan* ten.  H 3o NIEUWE NEDERLANDSCHE Precla, malie der Fr. Repre- fentan- ten. V2D de Republiek door de Oorlogs ■ Commisfa. rislen zullen worden gedaan; zullende de ongehoorzamen als Vyanden der Republiek worden behandeld, 6. üe Magiftraaten, welken overtuigd worden van eenig oproer verwekc of begucuVd te hebben, het zy in het openbaar of geheim0, of o< k met gefprekken tegen de Franfche omwenteling zullen voor de Revolutionaire Rechtbanken van Frankryk gebragt, en als Vyanden van het Franfche Volk gevonnisd worden. 7- De Politie der overwonnen plaatfen zal uitgeotffLnd worden, door de Militaire Commandanten , tot dat daaromtrent anders geordonneerd zy ; zuileode dezelven naauwkeurig toeverzigt neemen, om alle Complotten te verydelen, en de kwaade inzigten der Vyanden van de Republiek te voorkomen; zuileode verder waken, dat 'er, van den kant der In woneren, geene publieke noch byzondere famenrottingea voorvalleD, en de Militairen niagt gebruiken, om dezelve uit een te dryven. 8 De Inwoners der overwonnen Landen , zullen h unne Wapenen overleveren , iD handen der Militaire Commandanten, binnen 24 uuren Da de Publicatie deezes, en zy, die overtuigd worden, dezelve verborgen te hebben, zullen voor „de Militaire Commisfie gebragt, eu met den dood geftraft worden. De Ashgnaaten zullen in alle publieke kasfen worden aangenomen, gelyk ook in den Koophandel, terwyl de geenen , die dezelven weigeren te ontvangen, in discrediet brengen, ver.valfchen of valfche in wandeling bren'geo, voor de Revolutionaire Rechtbank van het Departement vah Pas de Galais gebragt, en iiaar de daarop gellelde wetten van de Republiek geftraft zullen worden. . 10. Om voortekomeo, dat kwaadwilligen den prys der Koopmanfchappen ta voorbreDgfeien, van  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1131 van het Land, door het invoeren der Asfigna. ten , niet zouden vermeerderen, zal het maximum, voor de Stad Rysfel vastgelleJd, in alle de overwonnen Landen in West - Vlaanderen worden gevolgd, 11. Alle Imposten en andere wetten , in de overwonnen Landen vüstgetteld, en onder welke benaming die ook mogen beitaan, zullen blyven voortduwen , en ontfangen worden, ten profyte van de Republiek. 12. De Soldaaten der Republiek zullen de naauwkeurigtte Krygstucht onderhouden ; zy ztillen , door hun gedrag , de lasteringen der Vyanden van de Revolutie vernietigen,sullende de Hoofden der Corpfen en de Generaals gehouden zyn, voor de Militaire Rechtbanken te doen krengen , allen de geenen, die ongeregeldheden zuilen pleegen , welken zouden kunnen (trekken, om dc zamenzweeringen te bevorderen. Gedaan te Rysfel, den 4 Mesfidor, het tweedejaar der eene ea on verdeel baare Republiek. (JVas geteekend,') RICHARD. {en als Copy) S. BOUR.CJER. Poolen. De Stad en Vesting Krakau is den 13 July 1794, aan de Pruisfifche Krygsmagt by Capitulatie overgegaan. De Koning van Pruisfen bevondt zig tusfehen Krakau en Warfchau. In deze laatlte Stad zyn de Heeren Qscamp, Grabowsky, Majewsky, Rogusiy, Pieuttiae.11 IVulfen, den .Bisfchop van Wilna en den Prins Czetwertinsky, opgehangen , hebbende het Volk hun dood met zulk eene woede verlangd, dat de Prefident Zakrzeivsky, niettegenftaande alle deszelfs aangewende pogingen, dezeiven onmogelyk heeft kunnen redden. Ff ff 5. Frank- Proclamatieder Fr. Reprefen tanten.  ii3* NIEUWE NEDERLANDSCHE Frankryk. De oneenigheden, twisten en 't wantrouwen nemen meer en meer toe; en dit wantrouwen en de daar uit fpruitende vrees, vermeerderen dagelyks het yslyk menfchen Aagten. Van de 97 perfoonen, die den 17 en 18 der afgelopene maand Juny geguillotineerd zyn, werden 'er 90 met een rood hembd gekleed naar het fchavot geleid. Den 19 werden 'er weder 12, en den si, 22, 23 en 24 dezer nog 83 geguillorineerd , van welken de meelten handswerklieden , konllenaars en andere burgerlieden waren; ook bevonden zig onder dezelven eenige weglopers , en een Hongaarsch foldaat, J Lot, genaamd, van het Regiment van Blankenftein, oud 24 jaaren, by Maujeuge krygsgevangen gemaakt. Onder de Geguillotineerden dezer drie laatfte dagen bevinden zich i'ommigen, voor dezen byzonder voornaame en vermaarde lieden , als de gewezen Gouverneur van Verfailles , de Hertog Noalle Mouchi, en deszelfs Vrouw; S. M H. Linguet door verfchei. dene gefchriften, byzonder door zyne les Poiitiques bekend;de Wed. van den Hertog van Biron; de Prins van Broglio, voorheen Lid der confticueerende Vergadering, Marechal de Camp en Collonél van het Regiment Bourbon ; Vicomte Guignard de Sr. Priest, Broeder van den gewezen Gezant in s Hage. Het Tribunal Revolutionair zettede nog dagelyksch deze wreede veroordeelingen voord j het getal der ter dood veroordeelde per-  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. 1133 perfoonen, bedroeg vervolgens weder, binnen vier dagen, het getal van 84 flagtoffers, waar onder Lorinier de Cbamellie, eerfte Kamerdienaar van Lodewyk. den XVI. Den 13 July wier den weder 37 perfoonen geguillotineerd, onder welken men zes vrouwen telde, waar van de jongfte 18 en de oudfte 6a jaaren was. Verders bevonden zig onder deze flagtoffers C. Wanhoof, eigenlyk Van Hoof; oud 18 jaaren, geboortig van Antwerpen , Horologiemaker te Gochenis , in Braband , by Charleroi opgeligt, en J. B. Legain, mede ï8 jaaren oud, geboortig van Grapen,in Braband, Student, te JPhilippeville gevangen genomen. De overigen waren meest gewezen bedienden, amptenaaren enz. van Lodewyk XVI., te Verfailles en elders. Omtrend gemelde Van Hoof, hadt iets byzonders dog voor hem zeer noodlottigs plaats. N Hy zat wel gevangen , maar was niet eigenlyk de verwezene door den Revolutionaire Rechtbank; maar eene Van Hoof, een Hollander, in 1787, uit zyn Vaderland, wegens de Pruisfifche Omwenteling naar Frankryk geweken , en mede, onder het fchrikbewind in de gevangenis geraakt. De woorden Van Hoof Hollander, waren op de Lyst van hen, die uit de gevangenis naar"t fchavot gehaald wierden, zo flegt gefchreven, dat men daar uit Van Hoof Horologier las; en het ongeluk van dezen ongemeende was het behoud van 't leven van Van Hoof, den Hollander. Men kan, indien zulks niet uit an-  i»34 NIEUWE NEDERLANDSCHE < andere redenen genoeg bekend was, hier uit opmaaken , hoe dat gevangen zetten, verhooren, verwyzen, en ter dood liepen van zo veele flagtoffers toeging. Robefpierre deedt in eene wydloopige re* denvoering in de Club der Jacobynen uïtgefproken , op nieuw weder in het verfchiet eenige zamenzweeringen zien , die wederom voorbodens van veele flagtoffers waren. Hy beklaagde zig vooral, dat de vyanden der Republiek hem de naam van Diélator gaven. Hy drong ten fterkften, om de Revolutionaire maatregelen niet te doen verflappen; en beichouwde zulks als het eenigile middel om de algemeene zaak te behouden: het Tribwal Revolutionaire was dan ook in volle werkzaamheid. In de eerfte tien dagen dezer maand,hebben reeds 212 perfoonen van beide Sexen, van alle rang en ftaat, hun hoofd voor het zwaard gebukt; de volgende tien dagen zouden niet minder wreed zyn. 'Er zyn dezer dagen weder 21 Millioenen Asfignaaten verbrand. Den 29 Praireal,was 'er by de Nationaale Thefaurie in cas 700 Millioen, 181 duizend, ^43, Livres; en het rnontant der in omloop zynde Asfignaten, bedroeg 5 Milliards , 690 Millioen , 100 duizend, 444 Livres. Onder de Franfche Emigranten bevindt zich thans te Bern in Zwitzerland de bekende Mounier , die bezig- is met het opvoeden van' eenen Engelfchen Jongeling. Montesqwou, Petion, met Mevrouwen Genlis, üillery, Van Orleans, (Dochter  JAARBOEKEN, Augustus, 1704. 113J ter van den onthalsden Hertog,) met haar Broeders, zyn in denzelfden omtrek; maar Dumourier, in weerwil van het fcherpst incognito, wordt van de eene plaats naar de andere gedreven. Van Napels fchryft men het navolgende: „ Op Zondag den 11 der maand iV^ei is in de Kerk genaamd del Carmine, een allervreemdst geval gebeurd, namelyk, dat. terwyl een Priester aldaar de Misfe leesde, zekere /imato , geboortig van Mesfina, het altaar naderde, de Kelk en de gewyde Hostie in de hand nam, zich naar het Volk keerde, en begon te roepen : Vryheid, Vryheid. Alle omftanders vielen woedend op dien perfoon aan en wilden hem in ftukken fcheuren , roepende inmiddels, Vivat de Godsdienst! Vivat de Koning! Het gelukte om dien uitzinnigen half dood uit hunne handen te rukken. By zich zeiven gekomen zynde bragt men hem by den Commandant', die hem een vaderlyke beftraffing gaf; doch deze dolleman riep flegts aanhoudend Vryheid ! en bedreigde een elk met de wraak der Franfchen, zo men hem het minften kwaad deedt. Hoe euvel dit bedryf /by den Koning is opgenomen, blykt uit de twee volgende Stukken: DEPÊCHES van wegens den Ko- , ning der beide SICILIEN, geaddresfeerd aan den CardinaalAartsBisjchop van NAPELS. Zyne Majefteit, doordrongen van fmert en afgryzen, over het verfoeilyk heiligfchenois, en de  II3S NIEUWE NÉDERLANDSCHE Bevel van -len Kont ig va,t Nafels enz. 1 < i VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. , Amsteldam. Den laatften Augustus, is op de Hofftede Valckcnheyning , by Loenderfloot, ia den ouderdom van ruim 78 jaaren oveneden, de Heer Hennk Hooft Danielsz., in leven Oud - Bur* gemeefler dezer Stad. . — Mos- de misdaad van gekwetfte Majefteit, voor eeöigg dagen door den eerlozen VK<ómas d'/lmato gepleegt, in de Carme'iit^n Kerk, op het oogenblik, dat men het heilig Offer der Misfe celebreerde; begeerende deze euveldaad uk te wisfchen, door Godsdienftige en Godvrugtige bedry ven, wil, dat men ia alle Kerken der Hoofdflad, geduurende drie dagen , publieke Gebeden zal doen om de Goddelyke gramfchap, welke deze verfoeilyke euveldaad verdiend heeft, te Rillen, en den imaad te repareeren, aan den heiligen Tempel en aan de gewyde Myrterien van onzen Godsdienst toegebragt. Ik geeve Uwe Eminentie, in des Konmgs naam, kennis hier van, ter beraanvng van al het nodige tot de uitvoering van deze Godvrugtige en billyke be» geerte van den Souverein. {Was geteekendy) ACTON» Caferta, den 14 Mei 1794. SENTENTIE, Thomas d'Amato, van Mesfina, na gefleept te zyfl tan een paardeftaart, zal aan de buitengalg worien gehangen; vervolgens zal htm de tong, het ïonfd en de hand afgekapt worden, na welk beIryf zyn Iyk verbrand, en zyn asfche in den wind sullen worden geftrooid, met verbeurdverklaring :yner Goederen; en zal den naam van dezen eetoozen fchelm vopr eeuwig in verbanning zyn.  JAARBOEKEN, Augustus, 1794. -l3f MoHNicsENDflM. Deo o Augustus, zynde de gewoone dag van de verandering der Regeering dezer Stad , zyn tot Burgemeefteren vefkooién de Heeren Theodorus ëgbertus van Mahlb, Gerrit Bruyn , I HEnNis Hondios en Jacob Hooykaas. Wyders zyn uit een overgeleverde Nominatie door zyn Doorluchtige Hoogheid c^en Heer Prics Erfftaóncudcr, tot Scheepenen benoemd: de Heeren Fredrik Altman, Jan Gorter, Pieier Schuurman, Jacob Karres, Cornelis Kater Simousz., Cornelis van Zanten en ll'idem van D den ; tot Scheepenen Commisfarisfen van des Gemeenelands Middelen: Fredrik Altman, Jan Gorter en Cornelis van Zanten. Edam. Op aanpryziDg van Zyne Doorluchtige Hoogheid,den Heer Prins Erfftadhouder, zyn aangefteld, tot Ontfanger van des Gemeenelanda Middelen over deze Stad en het Kwartier van dien, de Heer Heter Hoogerbeets, Raad en regeerend Burgemeefter. Tot Raad in de Vroedfchap de Heer Dr. Frederik Lodewyk Artnts , en tot Adjunct-Secretaris de Heer Mr Hendrik van Waert, Oud-Scheepen dezer Stad. Middelburg. Den 7 Augustus is alhier in den Ouderdom van ruim 6i jaaren overleden, de Heer Mr. Paul Hurgronje, wegens de Provincie I Zeeland, Gecommitteerde Raad in het Edele MoI genden Collegie van Gedeputeerde Raaden ter Admiraliteit te Amfteldam. Zierikzee. Den 10 Augustus is alhier ty1 ding gekomen, dat te St, George d'EImina, in den Iouderdom van 41 jaaren en ruim 6 maanden, overjj leden is. de Heer Gilles van Tsh-nicir Fiscaal 3-van Neérlands Africa, Oud-Bailluw dezer Stad. Leeuwarden. Den 3! Augustus, is alJtDier na eeo langduurige Zieüte en langzaam verval VeraW. DE ring 3NDER iJE HOO» :;e en .age !\mte- ' saars, ïnz.  1138 NIEUWE NED. JAARB., A?., 1794. Verandering onder de hoo' g£; en lAsB Amtk- Naaks, enz. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL. *DË PRODUCTEN ON ZES LANDS. Rotterdam den 9 Augustus. i hy c!e Z. Zak. Tar^e O. Z. en VI. a'27 5 ■" Nieuwe -'ito 24 a a<5E —— Maauwe dito 22 a 23 RoooEZeeuwsenlnl. 174318} fi by \ 'Lss«- —— VI. en Brab. 154 s jyijggi —. Bovalandf. 140a 146^?! O.lerfche igoai5og>(!< Gedroogde Ï48 a ] 54. gal Gerst Z. en VI. W. i ? a f08 gBI —— Zomer dito pSaioSggl. val van kragten, in den Ouderdom van 72 jaaren en omtrend 10 maanden Overleden, Jonker Egbirt Jan van 'Aft-a1,- Collonel by de Armée van den Staat, en wegens de Grietenye Schoterland , uit den Adelyken S aate, Volmagt ten Landsdage. Zvn F loog W lgeboren is de laatfte van het Manlyke Oir, van dat aloud en beroemd Adelyk Geflagt. L o mm el In de Meyery van 's Bosch. Tot tweede Secretaris dezer Stad is aangefteld de Heer Jan Willem de Jong , voor welken , Mr. Fr. Bogaers, by procuratie, den Eed ter Vergaderinge der Algemeene Staaten in 's Hage heeft afgelegd. Br del. Den 4 Augustus overleedt in den ouderdom van 9-3 iaaren en 7 maanden Amold ChiU Uon, Contrarolleur van Hun Hoog Mogenden Convoyen en Licenten. Rotterdam den 9 Augustus. VIo-jt Inlandsch,. ipéacu^ Haver Z. en In!. Br, 24 a 27 dito Voer ±8 a 20 eC — '"• Vr.er.3r.Brouw2 5a27 d£ — tflfd Voer ;6a kei<£ Bok»«kitVI.éi Br.?54@s3öoC ErivTem Z.en VI.Gr. 2::a t& g Wkte dito 21 a 22 ,g Waardebonnen 29iajcidC Kf>otzAAp Z.en VI. 51 ? 53 dZ Mouxwyn 9 de 30 Vt.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, September. MDCCXCIV. GELDERLAND. N y m e g e n. De herhaalde gevegten tusfehen de Engelfchen en Franfche Legers, in deze maand, voor al den 13 en 14 Sep. tembar,hebben ten gevolge gehad, dat de Engelfchen terug over de Maas zyn getrokken , en den 18 September op de Wichemfche Heide, omtrend twee uuren van deze Stad, hebben halte gehouden; en de Franfchen reeds tot by de Graave, drie uuren van deze Stad Nymégen, genaderd zyn. De doorrogt van Engelfehe en Hanoverfche zieken en gekwetften door deze Stad, houdt niet op; ook is hier eene trein van meer dan 400 Legerwagens door gereden. Vooral is het gevecht van den 13 en 14 dezer maand, tusfehen 'sHertogenGggg bosch Nyme- gen. -* m  Ntme- f t' I h4o NIEUWE NEDERLANDSCHE pQSch en Graave, een uur flegts van deze laatfte Stad, allerbloedigst geweest, en de voorname o"o7zaltTrvan het wyken en terug trekken van 't Engelsch Leger. De Franfchen wenden nu terflond reeds hunne uitzicht op de Stad Graave , welker voorposten zy reeds beginnen aantetasten. Dit doet de toebereidzelen tot eenen dugtigen Raat van tegenweer in deze Stad en haare vestingen verhaaften. Jammer is het, dat de flegte krygstucht in 't Engelfehe Leger, waar van een gedeelte in deze Stad trekt, aan die toebereidzelen groote belemmering toebrengt. De Engelfehe Soldaten ontzien zich niet, om de palisfa-: den, die met veel kosten gemaakt en allernoodzakelykst zyn , weg te rukken en voor brandhout te gebruiken. In 't algemeen pleegen zy by hun terug wyken de baldadigfte euvelmoed, de geweldigfte plunderingen, de beestagtigfte ontucht en allerlye verfoeilyke gruwelen, in die maate , dat de bewoonders van de plaatfen, over welke zy terug wyken, zich veel liever aan dan oorlogende Vyand, dan aan zulke helpers en verdeedigers willen toebetrouwen en overgeven. Menigmaalen waren deze fchandèlyke, en vooral de Bevelhebbers onteerende ongeregeldheden en wanbedryven van eene krygsmacht, welke tot befcherming was toegezonden, aan den Oppergebieder, den Hertog Van Yorck, onder het oog gebragr, maar deze vertogen hadden weinig nuts uitgewerkt. Eindelyk evenwel klommen de wandaaden tot di$  JAARBOEKEN, September, 1794. 1141 die hoogte,en vermenigvuldigden de klagten zich in zo groote maate, dat de Hertog , die nog eens eene vermaning hadt gedaan, volftrekt genoodzaakt wierdt, in zyn Hoofdkwartier te Groesbeek, op den 23 dezer maand, het navolgend bevel üittevaardigem TLIet is met een hooggaand leedwezen , dat u. Zyne KoDinglyke Hoogheid, de Opperbevelhebber, zich genoodzaakt vind, andermaal te moeten waarfchoawen, tegen die fchandèlyke daaden van geweld en plundering, die de Armée, onder zyn bevél onteeren, en öm wél ken te keer te kaan, de allerflrengfte en fpoedigfte maatregelen vereischt worden. Zyne Koninglyke Hoogheid is zodanig overreed, van de noodzaaklykheid eenér voorbeeldige en ftrenge Juflitie, över dé bedryvers van dergelyke misdaden, dat vyf mannen van het 38fte Regiment, welken gisteren morgen, op het plunderen betrapt zyn geworden, teritond ter dood veroordeeld zyn, en de order tot uiti voering van dat vonnis reeds gegeven was; dan Zyne Koninglyke Hoogheid was federt bewogen geworden, om ten dezen opzigte van befluit te veranderen , en heeft, gedreeven doöf Hienschhevcndbeid, fiet groot aantal van Jonge Lieden, uit Welken zyne Armée beftaat, nog eenmaal willen waarfchuweü van het gevaar, Waar aan zy zich bloot Hellen, alvorens zy de ftraf Ondergaan van eene misdaad, van welkerè aart en natuur zy rnooglyk geen denkbeeld hebben, uit hoofde van de ftrafloosheid, met welken zy dezelven hebben zien plegert, weshalven Zyne Koninglyke Hoogheid bevolen heeft.hen eene ftrehge lyfftraf te doen ondergaan* Op dat egter, in 't vervolg , niemand onkundig zoude wezen van het gevaar, hetwelk Gfgga *f NvME« GE Né  Ntme- cen. Bevel n gen de wanbedryvenvan 't Eng. Krygs' volk. 1143 NIEUWE NEDERLANDSCHE zy loopen , in het verder bedryf van zulke affchuwelyke handelwyzen , heeft Zyne Koninglyke Hoogheid uitdiuklyke orders gegeven "en gelast, dat de uiterfte zorg zoi*de gedragen worden, dat niet alleen het volk van ieder Regiment of Corps, maar ook alle Knegts, Voerlieden , Wagenaars en andere volgers van de Armée, in het gemeen bekend werd, dat-de Provoost en zyne Adfiftenten uitdruklyk gelast zyn, op ftaande voet te doen executeerén den eerften of alle man, die zy mogen betrappen op daadeu van plundering of geweld, tegen eenig Perföon of Ingezeten hoegenaamd ; en, fchoon bet besc is, dat die executie gefchied, om hen, volgens de gewoone manier, optehangen , als meest overeenkomende met de fchandlykheid van de misdaad, is, ingeval het mogt gebeuren, dat'er geen fcherprechter by de hand was , de Provoost gemagtigd den misdadiger te doen doodfchieten, ten welken einde hy het volk kan eisfchen van het Corps, waartoe de Perfoon behoort ; en ingeval hy een volger van de Armée mogt zyn , die tot geen byzonder Corps behoort, kan hy zich vervoegen by den Majoor van de naafte Brigade, die hem terftond eene party van zyne Brigade zal moeten toefcbikken. fNa de bekendmaking van dit befluitaan het volk, vind Zyne Koninglyke Hoogheid zich ge. drongen, zich, in de fterkfte bewoordingen, te adresfeeren aan de Officieren, en van hun te vorderen, dat zy voor de reputatie van de Britfche Armée, voor het nationaal karakter, voor den dienst van bunnen Koning en Vaderland, voor hun eigen eer en ter getrouwe nakoming van Hunnen pligt, zich vereenigen ,om de plunc'erzugt en losbandigheid, van welken zy daaglyks ooggetuigen zyn, te keer te gaan;het welk niet anders kan gelchieden dan door eene nauwkeuriger in acht neeming van eene flipte krypstugt, by de verfchillende Corpfen, door eene ge-  JAARBOEKEN, September, 1794. ti^ geftadige oplettendheid op -hen, die ter fourageering worden uitgezonden, door het voorkomen van het wej$loopen onder het marcheeren , door eene flipte uitvoering van alle de orders, betreklyk de Officieren en Volk, die zich uit het Camp abfenteeren, en bovenal door een algemeen voorbeeld van gehoorzaamheid der Officieren zeiven, als zynde de voornaamfte middelen , om dat gewenschte oogmerk te bereiken. Zyne Koninglyke Hoogheid is zeer ernftig in dit adres, om dat het zyne vuurige wensch is, dat hy niet in de gelegenheid gefteld worde van omtrent de Officieren, eenige ftrengheid te moeten gebruiken , die hy zo wezenlyk oordeelt voor de herllelling der goede orde als dezelve voor het volk immer wezen kan. Op de Officieren , die het bevel over Regimenten voeren , zal Zyne Koninglyke Hooghsid in dit geval byzonder ftaat maaken ; en fchoon het hem het grootlte genoegen zal geven, om, in zyne rapporten aan den Koning, recht te kunnen doen aan hunne verdienlten, zal hy aan den anderen kant, hoe ongaarne hy ook een van hun aan de gevolgen van zyner Majelteits misnoegen zoude blootftellen, niet nalaten den naam van eenig comnnandeerende Officier te melden, door wiens achteloosheid (waaruit het alleen kan voorkomen,) hy vind, dat men voortgaat met, in de Regimenten , welken hy commandeerd, een gedrag te houden, het welk men door deze order heeft getracht te voorkomen. De Bommelerwaard Wordt fterk van oorlogtuig voorzien en met krygsvolk bezett om aan de Franfchen, indien zy den overtogt over de Maas wilden beproeven,denzelven te betwisten. Onderwyl is de Landdag, welke naar orde in deze Stad moest Gggg % ge- Nym1« gen. Beveltt' gen de wanbe* dryven van 't Eng. Krygs* volk»  nvme' gen. / 1144 NIEUWE NEDERLANDSCHB gehouden worden, naar Arnhem verlegd, en aldaar den 29 September geopend , wanneer Prins Frederik van Orange denzelven heeft bygewoond. HOLLAND. Dordrecht. Detydsomftandigheden ontvonktenden moed van hun, die met de tegenwoordige regeerwyze niet vergenoegd waren, üeze ftaken dus meer en meer het hoofd op, en, onder het beftuur van eenige voorlichters, verzuimden zy niets de regels van een nieuwe ftaatkunde te verbreiden. Daar en tegen meenden zy, die het bewind nog in handen hadden, zulks te mogen tegengaan. Wy hebben reeds te vooren dusdanige maatregelen gezien. De Heeren van den Gerechte van deze Stad, verboden de byeenkomften en leesgezelfchappen by Publicatie van den 16 September 1794 aldus: Myce ¥d£lt Heeren vaD den Gerechte der 1, ul j Dordrecht, in overweging genomen hebbende, dat , in de tegenwoordige tydsomHandigheden , eene verdubbelde waakzaamheid gevorderd wordt, regen alles wat, fchoon ook in unerlyken ichyo onverfchillig , door zyne omftandigheden en icrigrine , den geest van parryichap voedfel verfchaft, vermoeden en argwaan by ftiile en welgezinde Buigen en IngezeteFicn verwekt, en mis tor nadeel der algemeene rust uitloopt; hebben goedgevonden en  JAARBOEKEN, September, 1794. t,4Jj en verdaan , behoudens en onverminderd al'e andere voorzieningen, door Hun Edele Groot Achtbaare van tyd tot tyd des aangaande gedaan , of nog te doen , i$ het byzonder, aan de goede Burgery dezer Stad te herinneren , en by deze te vernieuwen de navolgende Pu. blicatie den 10 July 1787, by Hun Edele Oroot Achtbaare gearrefteerd en gedaan afkondigen 1 ,,Myne Edele Heeren van den Gerechte der Stad Dordrecht, in aanmerking genomen hebbende , dat, van tyd tot tyd, verfcheiden Gezelfchappen of zogenaamde Sociëteiten, zo aan de huizen van publieke Tappers , als aan die van particuliere Burgers, opgerigt zyn geworden ; dat daar van thans een overvloedig getal binnen deze Stid en derzelver Jurisdictie gevonden wordt, en dat, door de verdere vermeerdering van dezelven , mooglyk voor de publieke rust, eene of andere omftandigheden zouden kunnen refulteeren, die, tot bewaring van dezelve, met het meefte effeö,in den beginne geprevenieerd kunnen worden. En daar Hun Edele Groot Achtbaare , alleenlvk door eene zugt tot het algemeece welzyn , en bevordering van de rust en vreede, binnen deze btad, tusfehen Burgers ea Burgers, bezield zynde, dien volgende, door eed en plicht, verbonden zyn , alles wat tot ftoormg daar van aanleiding zoude kunnen geeven, door alle mooglyke middelen , voor te komen en tegen te gaan , waar toe in de eerfte plaats al mede behoort dat Hun Edele Groot Achtbaare geïnformeerd zyn van de plaatfen of huizen, waarin zodanige Sociëteiten of Gezelicüappèn bvéénkomen : Zo is 't, dat Hun Edele Groot Achtbaare, ter bereiking van dit allez'nts thans zo hoogstnoodig doeleinde , hebben gntdgt. vonden eu verltaan,te ordonneeren en ltatoeeG§gë 4 ren,' Dordrecht» Verbod van Leesgezelfchttp.pen enz.  Dordrecht, Verbod van Leesgezelfcliappen enz. i I ] " ( H45 NIEUWE NEDERLANDSCHE ren , zo als Hun Edele Groot Achtbaare of* donneeren en ftatueeren by deze: Dat voortaan niemand, het zy Tapper, Herbergier , Logementhouder of diergelyke, noch ook eenig particulier perfoon, wie dezelve zy, zal vermogen aan zyn Woonhuis , Pakhuis, Kelder, of eenige plaats hoegenaamd, binnen deze Stad en derzelver Jurisdiétie, te doen vergaderen , aftewagten, of verblyf te doen houden eenige Gezelfchappen , Sociëteiten of Byéénkomllen van een aantal perfooeen, die aldaar regulier, in een apart vertrek, by den anderen komen , en waartoe niemand, dan die Lid vtn zodanige Sociëteit of Gezelfchap 'is , of door een Lid daar van geïntroduceerd wordt, geadmitteerd is, dan na dat zodanige Tappers, Herbergiers , Logementhouders , ' of particuliere Perfoonen , alvorens daar van aan Hun Edele Groot Achtbaare kennis gegeven , en permisje verzogt en bekomen zullen hebben , en waaromtrent Hun Edele Groot Achtbaare zodanig zullen handelen, als dezelven, ten genoegen van de Burgery en derzelver burgerlyke Vryheid, mitsgaders tot confervatie van de rust en goede orde binnen deze Stad en derzelver Jurisdiétie , zullen kunnen verantwoorden en aordeelen ,te behooren ; op poene , dat die geien , die bevonden zullen worden eenige Socieleiten of Gezelfchappen , als voren , buiten roorkennis en permisfie van Hun Edele Groot Achtbaare, aan hunne Huizen , Pakhuizen,Keiiers, of eenige andere plaatfen, regulier, of op rastgeftelde tyden, te hebben doen vergade■en , verbeuren zullen eene boete van 100 zilveren Ducatons, te appliceeren een derde voor len Hter Hoofd-Officier , een derde voor de Nedeiduitfche Gereformeerde Diaconie-Armen iezer Stad , en een derde voor den Aanbrenger , en als wederftrevers van de heilzaame oog- mer-  JAARBOEKEN, September, l7p4. |j47 nierken van Hun Edele Groot Achtbaare, tD Hoorders v.n de publieke rust geconfidereerd en als zodanigen, ten rigoureufte getfrafc zul! le» worden. ^ 6 En zullen die geenen, die aelueel eenige Gezelfchappen of Sociëteiten, als vooren.aan hunne huizen of elders doen vergaderen , gehouden ; zyn ach, binnen den tyd vlo veertien dager!, na publicatie dezer, met aangeviDg van de' plaats, alwaar de gemelde Sociëteiten of Gezelfchappen byéénkomen , en tot bekoming van Hun Edele Groot Achtbaare permisfie, aanHun Edele Groot Achtbaare te adresfèeren; op pïï en Itrfffi;?, mede zullen tocmrreewn'de boeten en ïtraiien als voren, wnV'VÏïi5 aieaBa} e nnige hnonmie voorwende , zal deze van deD Raadhuize dezer Stad i^^Gd^' Cn «ewooDlyker Plaat- Aldus gedaan en gearrefteerd, by Myne Ede- reK, T deD Gerechte voornoemd, en ge. pubheeerd den i0 July 1787. 8 In kennisfe van my, M. G. REE S." Terwyl Hun Edele Groot Achtbaare, ten efn: de aan derzelver heilzaam oogmerk, by gemd« de en thans vernieuwde Publicatie bedoelt, te li veïlïanf aD' hEbben ë°edgevonden en x. Dat wanneer eenige Stads-Araptenaaren . .1 Officianten of Bedienden, hoedsnig die worden genaamd .bevonden mogren worden de voorfchreven Publicatie te hebben overtreeden , of ilOpnchters,' Deelgenoten, Bywoners , of Bekenden van zodanige Societe.ten, Gezelfcbap. jen of Byéénkomften, als daarin zyn omffiL ven, te zyn geweest, voor dat dezelven dorr Huu Dor- drecht. Verbod van Leesge■elfchap''>en enz.  ii48 NIEÜWE NEDERLANDSCHE DORdrecht Verbod van ' Leesgc zelfchap pen enz Hun Edele Groot Achtbaare zyn gepermitteerd,of na dat het verzoek, daartoe te doen, door Hun Edele Groot Achtbaare, mogt zyn van de hand gewezen, voor de eerfte reize , in hunne Ampteti , Officien of Bedieningen , en de Traftementen van dien, aanftonds zullen wor■den gefufpendeerd , voor zodanigen tyd, als Hun Edele Groot Achtbaare , naar omftandigheden , zullen oordeelen te behooren ; en , voor de tweede reize , van derzelver Ampten , Officien of Bedieningen zullen worden ontzet, en anderen in hunne plaatfen aangefteld. a. Dat wanneer eenige, binnen deze Stad Woonende , Amptenaaren , Officianten of Bedienden van eenige Generaliteits of Provinciale Collegien , of welken van zodanige Collegien afban glyk , of daaraan verantwoordlyk zyn, in het zo evengemelde geval bevonden mogten worden te zyn, daar van aanftonds,door Hun Edele Groot Achtbaare, zal kennis worden gegeven aan de voorfchreven Collegien, onverminderd zodanige pcenaliteiten , als dezelve Amptenaaren of Bedienden , in de hoedanigheid van Burgers of Ingezetenen dezer Stad, mogten incurreeren. 3. Dat alle zodanige Sociëteiten ,Gezelfch9p> pen of Byéénkomften, als in meergemelde Publicatie zyn omfchreven , en door Hun Edele Groot Achtbaare, nagedaan verzoek, mogten worden toegelaten, nier, anders , dan tot kennelyk wederzeggen , zullen Worden gepermitteerd, ten dien effeéte,dat dezelven aanftonds zullen worden gëcïïsfolveerd en vernietigd, indien dezelven , 't zy uit hunne iurigting en Omftandigheden , 't zy uit de zaken, die ih dezelven verhandeld of voorgeleden mogten worden,'t zy uit eenigen anderen hoofde, aan Hun üdele Groot Achtbaare bedenkelyk , eri ltrydig met het oogmerk van Hun Edele Groot Acht>  JAARBOEKEN, September, 1794. "49 Achtbaare, de behoudenis naamlyk van de al» gemeene rust, mogten voorkomen. En ten einde niemand eenige ignorantie voorwende , zal deze van den Rnadhuize worden gepubliceerd, en ter gewoonlyker ielaatfen geaffigeerd. Aldus gedaan en gearrefteerd,by Myne Ede-, le Heeren van den Gerechte voornoemd, en gepubliceerd den 16 September 1704. In kennisfe van my, M. G. REES. Haarlem. Gelyk in Dordrecht, zo is ook hier, by herhaling, tegens Byéénkomften en Vergaderingen aldus voorzien. JlTyne Heeren van den Gerechte de*; Stad Haarlem , in ervaaring zyode gekomen , dat in weerwil der orders van Heeren Burgemeefteren, van den 29 Augustus jongstleden, tot disfoltitie van vier befloten Byèéakomften pf Vergaderingen, onder de benaming van Leesgezelfchappen , opgericht in de Huizen van vier Tappers of Grosflers in fterke dranken binnen deze Stad , mitsgaders van de bevelen aan hua, en aan alle Herbergiers, Grosfiers en Tappers gegeeven, om geene befloten Vergaderingen of Byéénkomften, by provifie, zonder permisfie van Hun Edele Groot Achtbaare binnen hunne huizen tpetelaaten; men, maar weinige dagen naderhand zich heeft onderwonden., op het Heilige Land binnen deze S:ad , in een expresfelyk daartoe afgehuurd Huis » 00 te richten eene befloten Vergadering of Byéeükomst,mede onder de benaming van Dordrecht. Verbod van Leesge, zelfchap' tien enz.  Ha ar" Ï.EM. Public tegen Byéénkomften. ttf» NIEUWE NEDERLANDSCHB van Leesgezelfchap, welke, offchoon onder het prastext, om ook tot elkanders voorlichting , te lezen of te fpreeken, niet heeft kunnen nalaaten, zo uit hoofde van het zamenftel, der zo zeer in ftaat, als in betrekking van eikanderen verfchillende perfoonen, mitsgaders van het zo confiderabel en fpoedig vermeerderd aantal derzeïve, en aodere omftandigheden , de attentie van Hun Edele Groot Achtbaare tot zich te trekken, en te doen befl'iiten, om de disfolutie van de gemelde byeenkomst te ordonneeren: en geconödereerd zynde , dat in de tegenwoordige tydsomftandigheden , alle zodanige Vergaderingen of Byeenkomften ten uiterften bedenkelyk zyn, dewyl zy aanleiding geeven , >m argwaan en vermoedens te verwekken, tegens iet geen onder den fqhyn van eikanderen voor te ichten, in dezelve verhandeld of beoogd wordt, len geest van partyfchap nieuw voedfel verfchafèn, en ten hoogden nadeelig zyo voor de bejaardheid in de gemoederen van de Ingezetenen, nitsgaders voor de behoudenis der algemeene rust. En vermits Hun Edele Achtbaare verpligt, en K>k vastelyk gezind blyven, voor liet gemelde bejoud (hoe zeer al in gevaar zynde geweest, om lit hoofde van de meergemelde JByeenkomst te vorden ontrust,) krachtdadig te zorgen. Zo fs 't, dat Hun Edele Achtbaare (onverminierd de orders door Heeren Burgemeefteren aan le Herbergiers en Tappers, mitsgaders tot de dis'olutie van de bovengemelde Vergadering bereids ;egeeven,) by deze, allen en een iegelyk ferieufeyk waarfchouwen en des noods gelasten, om zich 'an het oprigten en deel neemeD, of bywoonen >an zodanige Vergaderingen of Byeenkomften te mthouden; mitsgaders allen en een iegelyk verbieleD, om hunne Huizen, Kamers, of eenige andere 'erblyven daar toe te verhuuren of te leenen, lullende zodanige Vergaderingen niet alleen dadeyk worden gedisfolveerd en vernietigd, maar zuliü de geenen, die dit geftatueerde in het een of au-  JAARBOEKEN, September, 1794. nji ander komen te overtreden, efficacieufelyk worden gecorrigeerd, of na exigentie van zaaken, tegens dezelve, als tegens onrustige Ingezetenen en Verftoorders van de publieke rust, geprocedeerd, en dezelve als zodanige, volgens 'sLands Wetten, worcien geftraft. Eh hebben Hun Edele Achtbaare wyders goedgevonden en verftaan, geduurende deeze tydsomftandigheden , expresfelyk te verbieden , de oprichting van eenige nieuwe befloten Vergaderingen, \ Corporatien of Societeiteo , boven die geenen, welke reeds zyn opgerigt, bet zy in eenige Logementen, Herbergen, of elders binnen deze Stad of haare Jurisdictie, ten zy met kennis en confent van de Heeren regeerende Burgemeefteren; «Hes mede op pcene, dat dezelve dadelyk zullen worden gedisfolveerd, en de aanleggers derzei ve zodanig zullen worden gecorrigeerd, als na omftandigheden van zaaken zal worden geoordeeld te behooreD, enz. Men zag ook alhier deze bekendmaking: ' JJurgemeefteren en Regeerders der Stad Haarlem, ter voldoeniog aan de aanfchryving van van de Edele Mogenden Heeren Gecommitteerde 1 Raaden, en om de goede Ingezetenen dezer Stad den weg gemakkelyker te maaken, ten eiDde naar vermogen mede te werken tot bevordering der ; wapening van Landzaaten, hebben een kist laaten ftellen op de Zaal van het Priticenhof, en tot Commisfarisfen benoemd, om uit hunnen naam te verrichten al 't gunt de gemelde wapening is concer:neerende, de Heeren Jean Gysberto Decker, re jgeerend Burgeraeefter en Raad, Mr. Pieter The» ■mam, Oud-Scheepen en Raad, en Mr. FAilem wan Hogendorp, Secretaris dezer Stad. Blyven.de voorts de Lysten ter teekening nog liggen ter 'Secretary en op het Bodenkamertje, alwaar men :eok Quitantieu zal kunnen bekomen, Haarlem. Public, tegen Bye en» komfien.  «52 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. Berigt yan Teyler! Genoot' fchap. Delft. En is de Vrolyke Zwitfer, by Pieter Grifot, op de Vyf hoek, tot een werf huis opengezet. Van wegen het Teylers Genootfchap, is het navolgende te kennen gegeeven: "TVrecteureu eD Leden van Teylers Godgeleerd Genootfchap, heden vergaderd, hebben, uit de Antwoorden , ingekomen op de herhaalde Vraag:. zyn 'er goede gronden om GOOE Hartstochten (of Aandoeningen,) toe te fchryven ? Zo ja: is het dan mogelyk de Werking dier Hartstochten (of Aandoeningen') in dier voegen te verklaaren, dat deeze Werking geen invloed hebbe op GODS Gelukzaligheid? de Verhandeling, met de Zin» fpreuk: Nee temer e nee timide, waardig gekeurd met den gouden Eerprys bekroond te worden. By het openen van het billet, bleek de Schryver te zyn de Eerw. Wiltetus Bernardus JelgersMA, A. L. M. PhiJ. Dod. & Predikant te Boxum en Blesfum in Friesland, Wyders beftoot men, alseeD eerde Acces fit, te laaten drukken de Verhandeling ge'ekend Pfalm CIV: 31; en, als een tweede Acccsfit, de Verhandeling by de eerfte uit* fchryving der Vraage ontvangen in Ocfober 1792, met de Spreuk uit Cicero, cutn de Diis irnmortalibus disputemus, dicamus digna Diis immortalibus. Aan beide deze Schryvers wordt een zilveren Medaille aangeboden, wanneer zy hun saam, vóór den eerften November eerstkomende , ontdekken : dan, dewyl het Billet, behoorende tot de Verhandeling aan welke thans het tweede Acces fit is toegeweezen, in April 1793, met de andere ongeopend verbrand is, wordt derzelver Schryver verzogt , door de opgave van het begin en einde zyner Verhandeling, zich duidelyk kenbaar te maaken.  jAARBÖËKÈN, September, 1704. Ü53 D È L F T. De Regeering alhier , heeft hét navolgende bekend gemaakts J}e Heeren Burgerheèfterèn en Regeerders der Stad Delft, ter voldoening aan de aanfchryving van de Edele Mogenden Gecommitteerde Raaden, en om de goede In- en Opgezetecen dezer' Stad den weg geroaklyker te maaken, teo einde, na vermogen, mede te werken tot bevordering der Wapeïling van Landzaaten, ter defenfie der Fronj tieren van deze Provincie, hebben een kist doen ftellen m een der kamers van het Pn'ncenhof en tot Commisfarisfen verzogt en aangefteld: de Hee1 ren Mr. Engelbert Pauw, Baad én regeerend Bur| gemeefter, Dr. Adrianus Sanderus van dit r0 n » Mesch, Raad en regeerend Scheeperi, Mr Rrj gier van Alderwereli van Rujenburgh, Veertig, Raad, eo Hendrik van Ztyaard, öm'. ü:'t hunnen i naam, zodanige vrywilligeengenereufe Giften in te zamelen, als de goede In en Opgezetenèri zul. len geheven, ten welzyn dezer Lande, te contribueeren; en waar toe genoemde Heeren Commisfansien zullen vaceereo Dmgsdags en Donderd >& snamidaass van 3 tor s uuren, aanvang nemende' 1 op Dingsdag den 16 September eerstkomende-. I f «-"«Mie aldaar mede Lysten ter inf. kering aereed 1. leggen en Quitantien te bekomen zyn. 'sGblavekIhAoê. In de vorige maanden is reeds het meet «en meer dreigend gevaar voor ons Land i gebleken. Op zynen tyd deelden wy in del irbaand July het Voorftel mede, van deii Pruis Erfftsdhouder, ter aanmoediging vart ■l$et daafitellefl van de gepaste middelen, Hhhh *-.*? Delft*  ïï54 NIEUWE NEDER LANDSCHE 'a Grave NHA(5S. ter afwending van toeneemend gevaar, ais mede diergelyk Voorftel, gedaan op den 4 Augustus. Verfcheidene Gewesten hebben terftond hunne goedkeuring op die beide Voorflagen by brieven aan de Algemeene Staaten , van welken zy die hadden ontvangen, te kennen gegeeven. Ridderfchap en Eigenerfdens, uitmaakende de Staaten der Landfchap Drenthe, fchreven den 27 Augustus 1794, aan de Algemeene Staaten, op beide deze onderwerpen, dezen briefs HOOG MOGENDE HEEREN! TT\e Heeren onze Drost en Gedeputeerden hebben ter ónzer Vergadering gecommuniceerd Uwer Hoog Mogenden M»five, in datis den 14 July en t Augustus laatstleden, dienende ter geleide van de bemoedigende en Vaderlandlievende Propofitien van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe b.rfftadbooder, op den 14 July en 4 Augustus jongstleden . ter Vergadering van ü Hoog Mogende gedaan , en fcnriftelyk overgegeeven. Wy hebben na gehoudene deüberatie, en onder approbatie van de voorloopige refcrt'ptie door bet voorgemelde Collegi - io dato den 26 July jongstleden , aan U Hoog Mogenden afgezonden, niet willen afzyn, om U Hoog Mogenden by d°zen eenpa3rig te declareeren, en te verzekeren, dat Wy, overeenkomftig Onzen te meermaals betuigden yver voor de behoudenis van het lieve Vaderland en deszelfs Godsdien ftige en Burgerlyke voorregten en belangeBs, gelyk altoos, ook nu in dit tegenwoordige hachlyk tydgewrigt, volkomen bereidwillig zvn, met concurrentie van de overige Bondaenooren , zo veel de omftandigheden dezer Landfchap toelaten , alles toe te brengen, het welk tot verdediging van dit Gemeenebest, en overzulks ook  JAARBOEKEN, September, 1794.' ïr53 ook van deze Landfchap, als een integreerehd Lid van het Bondgenoorfi. hap, dien/lig is. Dat Wy derhalven, naar ons uiterfte vermogen, de finantieele Middelen zullen tragten daar te ftellen , welke tot fournisfement van de buitengewone zwaare kosten, tot befcherming van den Staat noodwendig vereischt worden, ten einde dezelve ! met de meeste promptitude worden opgebragt. En belangende het voorftel, door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot het oprigten van een Corps Landzaaten gedaan: Wy zouden, zo verre deze Landfchap betreft, op den voet en onder delimiitatiendaar by vermeld, Ons met dezelve volkomen conformeeren, ware het niet dat Wy oordeelden hier omtrend alvorens te moeten afwasten, :hoedanige Refolutien dien aangaande by de naast gelegene Provinciën zullen worden ■ gearrefteerd ten einde Wy, met temeer vrugt op dit ge wig!, ïtig ftuk dadelyk zodanig kunnen refolveeren , als ilnet de locaale fituatie , en de nabuurige relatien Emen6 LaDdfdiap' bet meest zal OV£* een ts^aX„me^ Ho°S Mogenden Heeren, Wv ü ^AllSS.beVedeD " dC 8UDffige Pf0tefltó (Onder ftond,") Uwer Hoog Mogenden Dienstwilbge goede Vrienden, Ridderfchap eh Eigenerfdens, de Stasiten der Landfchap Drenthe. ( Lager ftond,) Ter Ordonnantie van dezelve', {Was geteekend,) W. H. ÈRKENSWYK. Asfen, den 2? Augustus 1794, 'sGrA^ venhage. ■/4ntw. yan Drenthe" op 't Voorftel van Z. Hi van .4 j**h tn 4 dug.  'S GRAVEN HA* i } 1156 NIEUWE NEDERLANDSCHS De Heeren Staaten van Zeeland hebbest ook den 4 dezer maand eenen brief aan Hun Hoog Mogenden gefehreven, in antwoord op die van Hoogstdezeive van 14 July, waar by zy verklaaren, met de gevoelens van Hun Hoog Mogenden in derzelver Misfive, en de denkwyze van Zyn Doorluchtige Hoogheid in Hoogstdeszelfs Voorftel vervat, volkomen in te ftemmen, en dat zy zig zullen beyveren om aan het heilzaam oogmerk van Zyn Hoogheid te beantwoorden. Die zelfde Heeren Staaten van Zeeland hebben ook op den Voorllag van Zyn Doorluchtige Hoogheid van den 4 Augustuslaatstleden, genomen en doen publiceeren eene Refolutie tot het ligten van een corps' Landzaaten tot befcherming van die Pro* vincie, ten einde daar uit op te rigten eenige compagnien Artilleristen, aan welken en aan handlangers Hun Edel Mogende» aanmerken een algemeen gebrek by het Leger vun den Staat plaats te hebben, zynde gemelde Refolutie voor het overige overeenkomftig met die van Hun Edele Grooï Mogenden te voren medegedeeld. Men las ook fpoedig alomme deze bekendmaaking : T}e Colonel George Louis Fredrik van Stern*-* bacii, door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins van Orange en Nasl'au, Erfftadhouder enz., aangefteid z\nde, tot Commandant en Direcfeur der generaale Werving, voor de Armée vaa  JAARBOEKEN, September, 1794. ii5? van den Staat, zo Cavallery als Infantcry , met de permisfie, om aan Hooggemelde Zyne Doorluchtige Hoogheid by Nominatie te kunnen voordragen, vier Werf - Kapteins en agt Werf- LieutenaDts; adverteert in zyne bovengemelde qualiteit, dat alle gepenlloneerde Officieren van den Staat en andere particuliere perfoonen, zelfs gegageerde Sergeanten en Gemeenen, die genegen mogten zyn hem in deze generaale Werving te fecondeeren, t zy in de plaats alwaar zy hun penfioen of gagement verteeren, of elders, ten einde aan ieder perfoon op wien niets te zeggen valt , om de voornoemde qualiteit van Kaptein of Lieutenant te kunnen bekleden, den weg openfta daar na te mogen aspireeren, en zelf die te kunnen bekomen als eene prsmie en belooning der dienften, die zv den Lande en de Armée gedaan hebben, zich tea fine voorfz., direft by Misfive aan hem Colonel Kan Stembachm sHage, ofte Vaals by Aken, kunnen addresfeeren. * Welhaast wierdt reeds het tweede transport Landzaaten van hier afgezonden beftaande uit 1 Sergeant, 2 Corporaals en 50 man Infanteristen , beftemd naar Woerden. De eerfte afzending , zynde Artilleristen , is reeds te voren van hier afgegaan naar Brielle, en beftondt uiti Corporaal en 45 man. Eerstdaags ftaat het derde transport te vertrekken, het welk eens zo fterk zal zyn als de vorigen. Hier toe behoort ook dit berigt. l^ord geadverteerd, dat op aanftaande Dinasdag den 9, en Donderdag den 1 Septetr ber in een van de vertrekken van den Hoye van Holland, en op den Nieuwen of Schutters Doelen alhier, van elf tot één uur gereed H h h h 3 zul. s Gra- 'ëHHA- ;e.  's Gra- ce. Ook dit berigt verdient hier gemeld te worden. Hun Edele Groot Mogenden aan Schout en Gerechten ten Pjatten Lande van Holland aai;fchjyving gedaan hebbende,om de Burgery, volgens daartoe gezonden Lyften, ter teekening aantemoedigen, voor geld of manfchap, ter deffflfie van cje?e Provincje. een, ieder vryftaande H58 NIEUWE NEDERLANDSCHE zullen leggen, de Lyften tot inteekening op het Plan van eene fpoedige wapening , ten einde een ieder naar zyn vermogen en genoegen gele.genheid te geven, zyn aandeel te kunnen toebrengen tot behoud van alle de dierbaare voorregten, die de Ingezetenen van ons gezegend Vaderland tot hier toe mogen genieten ; zullende de nog niet gefourneerde penningen dagelyks', uitgezonderd des Saturdags en Zondags ten gemelde Hove , van 11 tot 12 uuren, gelyk ook des Dingsdags , Donderdags en Vrydags van ro tot 12 uuren, ten huize van den Commis Stcnfert, in de Practizynshoek kunnen worden gefourneerd. Ook las men het navolgende. Alle de Winkeliers van 'sHage , die eenige Inlandfche Goederen voor de Wapening der Landzaaten dienende, in voorraad hebben, of in ftaat zyn binnen korre te kunnen leveren, en wtl in 't byzonder Inlandfche Lakens, Karfaayen , Saayen en Baayen, rood en blaauw, als mede grove en fyne Linnens , worden by deze geadverteerd zich te addresfeeren op heden Zaturdag den 6 September, tusfehen ro en 11 udrën voormiddags, ten huize van den Heere Graave van Bentinck, Heer van Rhoon, met Monfters genommert, en de naafte pryzen.  JAARBOEKEN, September, 1794. H59 zyn naam daarop te ftellen, ofwel te profitee.' ren van'r XVU, Artikel dier aanfchryving; zoheeft de Burgery van de Heerlykheid van Ouds ( hoorn en Gnephoek , benevens de lage zy ie, als behoorende onder de Wapening van Oudshoorn , hierin byzonder uitgemunt en byna allen geteekend , zonder gebruik te maken van het XVII. Artikel; hebbende gemelde Heerlykheid opgebragt, eene fomme van byna vier duizend Guldens. Men heeft gemeend dit publiek te moeten maaken, om alle Vrienden en Liefhebbers van hun Vaderland en Godsdienst optewekken , hunne milde handen in dezen niet terug te houdeD , maar het voetipoor van die braave Vaderlanders te volgen. De raadpleegingen waren druk, in evenredigheid van den bekommerlyken toeftand des Lands. De Veldheer, Prins Willem George Frederik van Orange , hier gekomen zynde om over de gepaste middelen te raadplegen, vertrok den 13 September weder naar het Staats Leger, over 't welk hy gebied voerd. De Graaf Van Artois , Jongere broeder van den ongelukkigen Lodewyk XVI, bevondt zich ter dezer tyd te Rotterdam, en ftondt op zyn vrrtrek naar 't Leger van den Hertog Van York, om aldaar als vry. wiiliger te dienen. De Baron Vincent Maximiliaan van TüYLL van ^serooskerk.e,Collonei Com- mandant van 't Regiment Ruitery van den Generaal Baron van Töyll van Serooskkr.kb , was den 13 Mei krygsgevangen Hhhh 4 ge; sGra- 'enha* e.  iioo NIEUWE NEDERLANDSCHE as GrAvknhage. gemaakt, en overleedt, daar hy van zyne bekomene wonden byna herfteld was, aan eene fmertelyke ziekte te Port fur 1'Oife inFrankryk op den 19 Augustus 1794 , in den ouderdom, van 47 jaaren. De vrees bevong zommige Ingezeete» nen , en ook zommige Leden van 't bewind, zodanig, dat zy of onmiddelyk dit Land verlieten, of alle toeftel daartoe maakten. Een voorbeeld hier van te Rotterdam hadt veel geruchts gemaakt. Weshalven de Staaten van dit Gewest, den September een Publica ie beraamden, waarby het heen gaan van Hollandfche Ampte> naaren wierdt verboden, op ftraffe van hunne Ampten en Bedieningen te zullen verliezen. T^e Staaten van Holland en West - Friesland, allen deD geenen die dezen zullen zien of horen lezen, falut! doen te weten, dat Wy in ervaring zyn gekomen, dat zommige van Onze Ingezetenen door een ontydige vreeze voor de. invafie van den Vyand in deze Provincie, reeds het Land verlaten hebben, of toeftel qjaaken met alle hunne tilbaare Bezittingen haar elders te vertrekken, en daar door niet alleen hun Vaderland beroven van de onderfteuoing, welke zy aan het zelve in tyden van ongelegenheid uit hunue middelen verfchuldigd zvn, maar ook den fchrik en vreeze onder hunne IvJede Ingezetenen verfpreiden. Zo is 't, dat Wy om deeze conüderatien, hebben goedgevonden, zonder in eenige manieren de vryheid der Ingezetenen, in het gaan en komen te WÜlen belemmeren, by deeze te verklaaren, dat fodanige Ingezetenen, welke eenige Ampten pf Be-  JAARBOEKEN, September,1794. %\6l Bedieningen, depetideerende van Ons, of van eenige Stad of Collegie binnen deeze Provincie, bekleeden, en geduurende dezen oorlog de Provincie willen verlaaten, ook te gelyk afftand zulten moeten doen van de Ampten en Bedieningen, door hen bekleed wordende; of dat by ontftentenis van dien, dezelve Ampten en Bedieningen cie fado zullen worden vacant verklaard, en begeven worden aan zodanige perfoonen, die niet, fchroomen, om in kommerlyke omftandigheden, zo wel als in tyden van rnst, hun beftaan en welvaart aan het Vaderland te verbinden. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zal kunnen pretendeeren, gelasten Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaftigeert, ter plaatfen daar men gewoon is Publicatie en affjxie te doen. Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel van den Lande, den 24 September 1794, (Onder fiond^) Ter Ordonnantie van de Staaten, QVas geteekend,) A. J. R O Y E R. Zie hier ook eene aanfchryving van de Staaten van Holland en West-Friesland, aan de plaatfelyke Regeeringen in deze Provincie. ERENTFESTE, WYZE, VOORZIENIGE, D1SCREETL, LIEVE, GETROUWE! TT\e aéfueele omftandigheid van zaaken, zedert onze Refolutie van den 7 Augustus 1793, Hhhhf by 's Graven hack. Public* tegen het vlugten van Amtenaaren»  iiffa NIEUWE NEDERLANDSCHE «sGra- venhace. Aan-4 Jchryv. nopens Bede- (landen. iy welke de Bedefton Jen, die door Ons op den 9 February te vooren van veertien tot veertien dagen waren bepaald, om de toen gunftiger tyd van vier tot vier weeken waren eeordonneert, wederom zorgelyker geworden zynde, is het Ons vervolgens pligtmatig voorgekomen , de voorfz. Onze Refolutie van den 19 February op nieuw te doen werken , ten welken einde Wy hebben goedgevonden Olieden by dezen aan te fchryven, om de nodige ordre te ftellen , dat de Bedeftonden weder worden gehouden van veertien tot veertien dagen, aanvang te nemen na de eerstkomende Bedeftond in de maand October aanftaande; begeerende dat deze Onze aanfchryving op Zondag agt dagen van de Predikftoelen zal worden afgeleezen. Doende hier van mede Advertentie aan de Walfche en Engelfehe Kerken die in Ulieden Stad zonden mogen zyn. Waar op Ons verlaatende, beveelen Wy Ulieden de befcherminge Gods. Gefchreeven in den Hage, den 2j September 1794' Wat de krygsverrigtingen en verdeedigingen der grenzen en plaatfen aangaat, de zaaken gingen niet voorfpoedig, alhoewel op 't beleid en moed der Nederlandfche Krygsgebieders, of 't gedrag der Krygslieden niets te zeggen viel. In 't byzonder verdiende de verdeediging van Sluis in Flaanderen , door den Generaal Majoor van der Duyn, aften lof, hoe zeer deze vesting, afgefneeden van alle toevoer van levensmiddelen en verfche manfchappen, afgemat door onophoudelyke dienst, en indere ongemakken van een ftreng beleg, ïindelyk heeft moeten bukken; zo als het eersc  Jaarboeken, September, i704. ïl63 eerst bleek uit den navolgenden brief van den Erf-Prins. HOOG MOGENDE HEEREN! IJet fmertmy niet weinig, Uw Hoog Mogen~" den by dezen rapport te moeten doen, van de bekomen tyding der overgave van Sluis in Vlaanderen, na dat zig het braave Guarnifoen, en des zelfs Commandant, met zo veel roem als dapperheid, geduurende het beleg ?dier Stad, van hun pligt gekweeten, en zig waarfcbynlyk niet anders dan uit gebrek aan Mond- en Krygsbehoeftens, en door de menigte der Zieken, in de abfolute noodzakelykheid bevonden hebben, eene Capitulatie met den vyand aan te gaan, welkers inhoud men verzekerd dat overeenkomftig aan die van Landrecy zoude zyn. Volgens gerugten, zouden nog eenige dagen te voren door den Commandant eene propofitie manmoedig van de haod gewezen zyn, waar by denzelven eenen vryen uittogt der Staatfche Troupen aangeboden wierd, mits hy de Hanoveraanen, welke zig mede aldaar bevonden, op discretie aan den vyand wilde overgeeven; Hier nevens voegende copie van een handfchrift van den Franfchen Generaal, aan den Commandant van Sas van Gent, benevens het antwoord op het zelve, het welk my niet langer aan de echtheid der tyding van de Capitulatie dezer Vesting heeft doen twyffelcn, heb ik de eer te zyn, enz. 's Gravenhage. Brief van den Erfpr, nopens de overgaaf yaa Sluis,  'sGra- venhace.' 1104 NIEUWE NEDERLANDSCHE BYLAGE. FRTHEID. BROEDERSCHAP. GELTKHEID. Uit het Hoofdkwartier te Aardenburg, den 14 Frucfidor, van het tweede Jaar der Franfche Kepubliek. De Generaal de Divifion More au, aan den Commandant van Sas van Geut. MYN HEER oe COMMANDANT! [k zend U, volgens inhoud van de Capitulatie * van Sluis, de perfoonen buiten het Militair,die tot dat Guarnifoen behooren. 1 ( Was geteekendy) De Generaal de Divifion, M O R E A U. MYN HEER! Fk heb zes perfoonen in myn Guarnifoen ontvan1 gen welke Gy my in twee karren hebt toegezonden, en welke zeggen, Marketenters te zyn, behoorende aan Hollandfche Regimenten, komende van Sluis, die volgens Uw Brief begrepen zyn in dier Stads Capitulatie. (Was geteekendy) DE MINNIGERODE, Lieut. Gener. en Commandant. Sas van Gend, den 30 Augustus 1794. Zit  JAARBOEKEN. September, 1704, nöy Zie hier de Capitulatie of 't Verdrag, by *t welk Sluis is overgegaan: CAPITULATIE door den GENERAAL- COMMANDANT van de Stad SLUIS voorgeflagen. "£\e Generaal-Commandant van Sluis, fielt den Generaal, commandeerende de Franfche Trou-,. pen , voor , hem de Stad op de volgende voorwaarden over te geeven. /irt. 1. De bezetting zal tweemaal 24 uuren na< het tekenen der capitulatie uittrekken met alle II krygseer, medeneemende de veld ftukken en bagaI gie, als behooren je aan de Kapteins, om zig langs zodanigen weg , als zy zullen verkiezen, naar de Vereenigde Provinciën te begeevtm. Te dien einde zal de Franfche Generaal de nodige wagens le> 1 veren, gelyk ook om de zieken te vervoeren Antv. De bezetting zal 24 uuren na de tekening 1 der Capitulatie, door de Zuidpoort met krygseer uitI trekken, uit hoofde van de dappere verdediging der |! Stad, Het glacis gepasfeerd zynde, zal zy de wa: péns nederleggen, en als krygsgevangeneD gebragt T worden naar zodanige plaats der Republiek , als haar zat worden aangewezen. De Officiers en SolI daaten der bezetting zullen hunne byzondere bagagie behouden. An. 2. De zieken, welken blyven, zullen voor I rekening van dan Staat bezorgd worden, en herfteld zynde, met de nodige paspoorten worden voorzien, om zig by hunne regimenten fe voegen, en men zat Commisfarisfen benoemen, die in de Stad zullen blyven, om dit artikel te reguleeren. Antw. De zieken genezen zynde, zullen het lot der bezetting volgen. Arti 3 De Artillerie, de Magazynen en Tm>huilen zullen binnen den nodigen tyd worden o verge» 's Gjra- VENHA- :e. >api:w 'dtie van ïiuis in v(aan» i leren.  's Gravenhage. Capitulatie van Sluis in Flaanderen. i i i < ! i 2 < 2 t I l l U66 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ geleverd doof Wederzyds benoemde Commisfarisfen. Antw. Na het tekenen der Capitulatie zullen zig Commisfarisfen in de Stad begeven, om van de Commisfarisfen der bezetting al wat tot de Artillerie, Krygsmagazynen en Fortificatiën behoort, gelyk ook de Papieren der Plaats en der Fortificatiën over te nemen* Art. 4. De Inwoners der Stad zullen wegens hunne byzoodere gevoelens, of het gedrag, welk zy hebben moeten houden, niet gemoeid worden * Antw. Toegeftaan. Art. 5. De Franfche Troupen zullen flegtg eéne post bezetten, tot dat de bezetting uittrekt. Antw. Na het tekenen der Capitulatie zullen de Züidpoort en Buitenwerken aan de Franfche Trou* jen worden overgegaeven. Art. 6. De Commifen der Magazynen, de martetedters ed bedienden, geen foldaaten zynde, zulen de vryheid hebben, om naar hun Land re kee•en. Men zal hun ten dien einde paspoorten ge/en; de Militairen zullen by de geenen blyven, iie zy dienen. Amw- Toegeftaan. Art. 7. De Commisfarisfen der belegeraar* eri le bezetting zullen zamen over een komen we;ens het getal der nod'ge voertuigen tot het ontuimen' der goederen van de bezetting en def ;ieken. Antw Toegeftaan. Art. 8, Dezelfde Cornmisfarhfen zullen ookN iver een komen omtrend het getal der Cbirurgyns * lie by de zieken, welken te Sluis blyven, gelaterl ;ullen worden; en van de geenen, die de bezeting moeten volgen* Antw. Toegeftaan. Art. 9. De herftelde Officiers zullen hunne iaarden behouden tot op hunne beftemde plaats* ie Generaal zal een Officier te zyner keuze by em kunnen houden, Antw»  JAARBOEKEN, September, 1794. n$7 Antw Toegeftaan. De Geëmigreerden zyn in geen Capitu'atie begreepen. Ik accepteer de propofitien die my gedaan zyn. (Was geteèkend,) W. H. van der DUYN, Generaal - Majoor, 1 Sluis, den 25 Augustus 1794. In het Hoofdkwartier van Aardenburg, den S ïructidor, het tweede Jaar der Republiek. ( Was geteekend,) De Divifie- Generaal MORE AU. Accordeert met het Origineel, (Was Geteèkend') W. H. van der DUYN, Generaal- Majoor, Accordeert met deszelfs Principaal, In kcnnisfè van My, (Was geteèkend,} T. J. de LARREY. (CO V. W. BERNARD. Sluis, den 2ergen met de Buitenposten bezet. Voor het ove;*ige by de Armée van den Staat niets voorgewallen zynde, heb ik de eer te zyn, enz. I Nog is dit berigt omtrend ons Leger, ièekend gemaakt: IBÜLLETIN van de ARMÉE van den STAAT, IQen 6 dezer maand September, zyn onze Voorposten, welke tusfehen Breda en Oofterboirt i^epostesrd waren , door den Vyand geattaqueert geworden, en hebben zig op Steelhoven geregeerd, dewyl men vermoedde, dat dezelve met groote magt aantrok; hebbende de Troupen van len Staat, by die gelegenheid-., niet meer daméén Mard gekwetst bekomen. De Voorposten van de Vesting Breda, zyn daelyks geattaqueerd geweest, endoor de hardnekpgheid des Vyar^ds, hebben dezelve by onderfchei:en gelegenhedeh, min of meer verlies geleden. *aa op den 7 dezer, heeft den Generaal-Majoor s Gka' 'ENHA- rief m den rf'ins.  i»7o NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra venha ce, van Geufeau, door een gedeelte van het Guarnifoen dier Vesting, eenen uitval laaten doen, met zo veelnadruk, dat de Vyand , die zig redelyk fterk in getalle te 's Prinfenhage bevond, van tiaar door dc Troupen van den Staat is verdreven geworden , met verlies van honderd vyftig doodeo, behalven de gekwetften en zes Krygsgevangenen, door vier Vry willigers van Waldeck genomen, terwyl het verlies aan onze zyde zeer gering is. Zedert is volgens bekomen rapport, alles ftil in de Environs van Breda, en de Vyand fchynt zig van die Vesting verwyderd te hebben. Ook is hier de bevestigende tyding aangekomen, dat Valenciennes, een der vier Franfche Steden,welken ds vereenigde Le. gers in hunnen voorfpoed bemagtigd hadden, maar in deze Voorzomer, in hunnen tegenfpoed en terugtogt, ieder met eene fterke krygsbezetting voorzien , hadden moeten verlaaten; na negen weeken te zyn ingelloten, en driemaal opgeëischt, en na zeven dagen heftig te zyn befchoten geweest, den 27 Augustus door den Keizerlyken Krygsbevelhebber De Camelier, by Capitulatie is overgegaan aan de Franfchen. Aan de krygsbezetting van Valenciennes, is wel toegeftaan, vry uit te mogen trekken,' werwaards zy wilden, maar op voorwaarden van niet tegen de Franfchen te mogen die- nen ten zy zy alvorens tiitgewisfeld zouden zyn.' Het getal der aldaar terug gelatene ftukken gefchut, wordt op 320 begroot. De krygsbezetting is den 30 Augustus uitgetrokken. Zie hier de Capitulatie zelve: CA-  JAARBOEKEN, September, 1704. 117 CAPITULATIE der Stad VA? LENCIENNES. In naam der Franfche Republiek. Art. 1. T\e bezetting van Valenciennes, zal zig krygsgevaDgen geeven, en met alle krygseer uittrekken; op de Glacis der po.>rt naar Mons gekomen zynde, zal zy de wapens nederleggen, en tweemaal 24 uuren na de tegenwoordige Capitulatie zal geteèkend zyn , onder escorte, tot aan de eerfte posten der Keizerlyke en Hollandfche Legers geleid worden. 2. De bezetting zal zig op haar woord van eer verbinden, niet tegen de Franfche Legers te dienen, dan na dat dezelve zullen uitgewisfeld zyn. 3. Zodra deze Capitulatie zal geteèkend zyn, zullen de poorten van Mons en Doornik aan de Troupen der Republiek worden overgegeeven , welken elke door een Battaillon Grenadiers bezec zullen worden. 4- Alle Effecten beboorende aan den Keizer, of aan de Stad, als Artillerie, Krygs- en Mondbehoeftens, alle Magazynen, Geld, Papieren, Plans, Gefchriften rakende de Fortificatiën en de Mynen, zullen getrouwelyk aan de Troupen der Republiek overgeleverd en aangewezen worden, zoDder het minfte daar van terug te houden. _ 5. 'Er zal ten dien einde een Officier der Genie benoemd worden, als mede een der Artillerie, een Krygs - Commisfaris en een Staf - Officier, aan welken alle bovengemelde Effecten getrouwelyk zullen overgeleverd worden. 6. De geheele bezetting zal haare bagagien bebouden, en men zal aan dezelve de nodige paarden tot bet vervoeren, bezorgen. 7. Al de Geë'migreerden en Deferteurs zul/en «an de Troupen der Republiek worden uitgeleverd. 8. De bezetting van Valenciennes zal de levensmiddelen bekomen, tot dat dezelve aan de refpecti- • vs Voorposten van haar Leger zal aangekomen zyn. Iiü 2 9. Tot r 's Gravenhage. Capitulatie van Valenciennes*  1172 NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra- venha* ge. Capitu. latie var, Falen, ciennes. \ 9. Tot op het oogenblik, dat de'bezettiDg zal vertrekken, zal het aan niemand, het zy Militair of Burger, geoorloofd zyn, uit de Stad te gaan, behalven de Officieren , die gelast zyn met het maaken van den Inventaris der Goederen, welken iü de Stad kunnen gevonden worden. 10 De zieken en gekwetften der onderfcheiden Corpfen van de bezetting,zullen behandeld en bezorgd worden met al de roenschlievendheid, welke de Franfche Natie kenfchetst; en zo drazy herfteld zullen zyn, zullen zy naar de Voorposten der Legers gebragt worden , van welken zy gekomen zvn, zig conformeerende met de geftipuleerde artikelen in de Capitulatie, en men zal wagens leveren voor zulken, die thans hunne Corpfen kunnen volgen. In het Hoofdkwartier voor Valenciennes, den tq Fruétjdar, het tweede Jaar der eene onverdeelbaar re Franfche Republiek. (Was geteèkend,} De Divifie-Generaal, Commandant x en Chef van het Be!egerings-Leger voor Valenciennes, S C H E R E R. Gezien en goedgekeurd door den Reprefentant van het Franfche Volk, (Was geteèkend,) P. LA COSTE. (Lager fond,) Accordeert met het origineel, . (Was geteèkend,) DE CAMELLER, Generaal- Majoor. ■ BY-  JAARBOEKEN, September, I794, Ü73 BYGEVOEGDE ARTIKELEN» Art. i. T\e. Magiflraat verpligt geweest zynde, de posten te aanvaarden, welken zy thans bekleed, zedert dat de vorige de Stad verlaten heeft, zig altyd wel gedragen heb-, bende, ten aanzien van het algemeen welzyn, zal , geenzints ontrust worden , zo min als de vreed-1 same Inwoners, en hunrje bezittingen en Eigendommen zullen ongefchonden blyven. Antw. Dit artikel niet tot het militaire-behooyende, za! het zelve aan den Reprefentant des Volks gerefereert worden, die het zelve in confideratie zal neemen, en het geen regt is zal ftatueeren. Art. 2, De Inwoners» die uit vrees de Stad fêdert eenige maanden hebben verlaaten, zullen de vryheid hebben, om binnen zes maanden terug te keeren, geduurende welken tyd hunne goederen, meubelen en effecten in het algemeen , onder de befcherming der wet, nabeftaanden of dienstbo1 den, die 'er voor het tegenwoordige mede belast zyn, zullen blyven. Antw. Insgelyks ter confïderatie van den Reprefentant des Vo!ks gefield. Art, 3. Guarantie en vreedzaam genot van een ieder, van zyne roerende en onroerende goederen» Antw. Idem. Art. 4. De fchuld, welke de bezetting met de Stad heeft moeten contracteeren, zal door Zyne Majefteit den Keizer zo fpoedig mogelyk betaald ■worden, volgens de proclamatie die daar van gegeeven is, en geteèkend was door den Generaal de Camctler, Commandant der plaats, en door door den Krygs - Commisfaris Luhrwall. Antw. De Commandant-Géneraal van het leger der Franfche Republiek hoopt, dat'myn Heer de Generaal de Camelier, zyne beste pogingen zal doen , om eene prompte voldoening der gefchoten gelden te bekomen; hy zal my wel eene Iiii 3 co- 'sGra- VENHA» SE. 'laphü'atie vattValenüennes*  H74 NIEUWS NEDERLANDSCHE 's Gra- venhace. Capitulatie van Valenciennes. copy willen zenden van de proclamatie wegens deze leening. Art. 5, Wanneer de bezetting op marsch zal wezen, verzoekt men, dat de logementen vooraf in gereedheid zullen zyn gebragt, en dit altyd op die wyze tot dat dezelve in ons Leger zal aan* gekomen zyn. Antw. Toegeftaan. Art. 6. Indien het gebeurde, dat de KrygsCommisfarisfeD van levensmiddelen en voorraad, verpligt om hunne onderfcheiden departementen over te geeven, eenige dagen na het vertrek der bezetting moeften blyven, bedingt men voor hun dezelfde conditiën, als voor de Officiers der bezetting. Antw. Toegeftaan. Art. 7. Indien 'er eenige zwarigheid mogt ontftaan in de uitdrukkingen en conditiën der Capitulatie, zullen dezelven altyd in den gunftiglren zin voor de bezetting der plaats en derzelver Inwoners, verftaan worden. Antw. Toegeftaan. Art. 8. De bezetting zal desSaturdagsden 30 Augustus, des morgens tusfehen 8 en 9 uuren uittrekkea. Antw. Toegeftaan. 1 ( Was geteèkend,") De Generaal Commandant en Chef van het Belegerings - Leger voor Valenciennes, SCHERER, (Lager fond,) Accordeert met het origineel, (Was geteèkend,) DE CAMELLER, Generaal- Majoor. ,' In het Hoofdkwartier van Onning,den 11 Fructïdor, het tweedejaar der eene en onverdeelbaare Franfche Republiek. Het  JAARBOEKEN, September, 1794. 1175 Het Hoofdkwartier van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Erfprins Van Orange, hieldt zig in begin van September nog teRaamsdonk, en het Staats Leger aldaar en omftreeks Geertruidenberg tot Sprang toe, in goede orde, liggende in eene voordeelige ftandplaats. De blikke ponten van het Kapelfche Veer, zyn met de Pontonniers naar Doveren getrokken; ook is de Doverfche Kerk, op de fchans, afgebroken en te Befooyen een nieuwe baan en vlakte gemaakt, aan de Befooyfche ffeeg. De polders rondsom Befooyen , Waalwyk enz. raken door het wasfend water dieper onder, waar door het Land meer dan te voren overftroomd is. Te Breda was door een Franfchen Officier en Trompetter een boodfchap gedaan, beftaande in de mededeeling van het Decreet der Franfche Con ventie,waar by het vorigDecreet tot geen gevangen nemen van Engelfchen, Hesfen en Hanoveraanen, maar het voiftrekt ombrengen van dezelven, is ingetrokken. Het hoofdkwartier van het Hollandsch Leger, het welk met eenige Engelfehe en Hanoverfche Krygslieden vereenigd, de linien tusfehen Breda en Geertruidenberg bezet, blyftnog te Raamsdonk. De Franfchen beflaan het zuidelyk gedeelte van den omtrek van Breda, van Etten tot Dorflen, met een leger van omtrend 30,000 man. Her Hoofdkwartier van den Hertog Van Tork is te Berlicum , by 's Hertogenbosch , en te Boxel, St. Michiels Geitel, en op de geli ii 4 hèe- 's Gra- vf.nhase»  's Gra- VEHHA" GE* 1170* NIEUWE NEDERLANDSCHB geheele oppervlakte agter de rivier de Dommei worden fterke verfchansftngen gemaakt. De Franfchen hebben hunne magt vaa* Breda afgewend, thans fchynen zy het or> ■s Hertogenbosch gemunt te hebben, Eenige Engelfehe ruitery is tot verfterking van de posten te Boxel en de overige plaatfen, aan den Dommel getrokken. Her gantfche Engelfehe Leger is in beweging. Het Hoofdkwartier van den Staat is naar Gonnchem verplaatst. De Franfchen hebben den ii September met 3 Battaillons en eenige ruitery pose gevat te Loon op Zand, en te Dongen mes 800 man Voetvolk|en 2 Esquadrons ruitery, met eenig gefchut. Tegen den namiddag wierdt Sprang hevig aangevallen, en onze voorposten terug gedreven, eerst agter Waalvvyk en vervolgens agter de Battery van Capelle, dog na het terug trekken van de Franfchen , zyn de vorige posten door de onzen weder bezer. JVfon vernam ook ter dezer tyd uit Zeeland, dat den J4 September een gedeelte der Engelfehe Troupen, welke by Oost Kapelle gelegerd zyn geweest, weder zyn ingefcheept. De Franfchen vertoonden zia; ook by aanhoudendheid rondsom in de Dorpen by en. orarrend Bergen op den Zoom. Met Veld'. Battadlon van den Overften Fan Piettenher g> trok den ai September van Utrecht aver Vianen naar Gonnchem, ook een gedeelte van 't zelve Regiment van Utrecht 3ver Wyk naar-'sHertogenbosch, en eeni-- ' / ge  JAARBOEKEN, September, 1794. ri?7 ge ruitery naar Breda. In 't algemeen werkten de onderwaterzettingen traag en fpaarzaam wegens het laag water. Men kreeg vervolgens tyding,dat het Engelsch Leger Reeds aan \ wyken was, en door de branfcben aanhoudend vervolgd wierdt pe Engelfchen waren reeds digt by en iri de Stad Grave, alwaar zy voor de hutzen der Bakkers en Winkeliers dubbelde fchildwagten plaatften om de geweldenaryen van bunne foldaaten te keeren , die aan geen krygstucht gewoon, niet te beteugelen waxen. Het het zig aanzien , dat de voormamfte magt der Vyanden zig langs de IVIaas van Grave af tot Luik zou uitftrekil ken. Intusfchen wierden de voorposten van , 'a Hertogenbosch nu en dan aangevallen. Den ai September kwam in die Hoofdftad 1 alles in beweeging ; daar wierden een Fransen 1 Officier en een Trompetter, geblind de Hinathumerpoort binnen gebragt; terftond dugtte urnen, dat zy de Stad kwamen opeisfehen; i:dan, na verloop van een half uur, weder tuit de wooning van den Opperbevelhebber Wier vesting uitgeleid zynde,vernam men te !S Bosch, dat de Franfche Generaal aan den - Gouverneur hadt laaten aanbieden, om de, op ,1de Hol anders gemaakte Vygsgevangenen , rdie ziek waren , binnen die Stad, in het Ifcospitaal te zenden, mits men dezelven, ;:by de eerfte begeerte, weder zoude te! rrug geeven of uitwisfelen. De Prins Van tiesJen-PbtitpsthaVdh aangenomen hebbérlH*» 5 de, 'sGra- VENH&3E.  ii73 NIEUWE NEDERLANDSCHH 'sGra- venha ce. de, zyn 'er bereids dertig dier zieken al■ daar binnen gebragt. De onderwaterzettingen beginnen aldaar beter te werken , want het water , in de kleine inundatie, boven het peil gekomen zynde, heeft men het zelve in de groote doen overloopen, zo dat het Vlymenfche veld nu blank ftondt. Het Hoofdkwartier der Franfchen was ter dezer tyd te Erp by Vechel. Maar alles hangt thans voornamenlyk van den voor of tegenfpoed der Oostenrykfche Krygsmagt af. Men ontving daaromtrend met brieven uit Maaftricht van den 19 September deze onaangenaame berigten; dat de Franfchen, tusfehen Luyk en Huy. de Maas overgetrokken waren; dat de Generaal La Tour , door hun geflagen, heeft moeten wyken; dat het Oostenryks Leger, fterk 10,000 mannen, welken voor de Brusfelfche Poort, onder bevel van den Generaal Kray, campeert, zich, binnen Maaftricht ftondt te werpen ; dat het Corps, 't welk aan den regter oever der Maas , by die Stad onder bevel van den Generaal Mvinzy, zich bevondt, was opgebroken en naar Guhk trok; dat de bakkeryen ook naar Gulik zouden opbreken, enz. De Hertog Van York, zo als hier te voren onder Nym^gen gemeld is, voor de Franfchen wykende en over de Maas getrokken, hadt zyn Hoofdkwartier te Groesbeek, anderhalf uur van Nymegen, en een half uur van Mook geplaatst, 's Hertogenbosch  JAARBOEKEN, September, 1794. u7s bosch fcheen thans ingefloten te zyn; althans hadt men van daar geen tyding 'ontvangen. Te Heusden hadt men ook aan die zyde hooren kanonneeren, 't zy op de Stad of, ('t geen waarfchynlyker voorkwam,") op de Forten. y Te Heusden was den 26 September het | Regiment van Saxen-Gotha ter krygsbezettmg binnen getrokken: dog het Hospitaal was reeds van daar gedeeltelyk naar Rotterdam en gedeeltelyk naar Dordrecht ver-' voerd, het welk geen gunftig voorteken is. Men vernam ook wel dra, dat de Franfchen de Orterichans, aan de Oostzyde van den Bosch, hadden ingenomen , en genaderd i| waren tot onder 't gefchut van 't Fort I Crevecoeur. Zy vertoonden zig ook te I Bokhoven , en befchoten het Dorp He1 del van de overkant van de Maas, 't welk || de Heslifche Krygslieden wakker beant- I woorden. Ondertusfchen is 'er uit 't Fort J Crevecoeur fterk op de batteryen der Franfchen gefchoten. 's Hertogen bosch , welke II Stad thans rondom ingefloten is, wordt nu uit 11 de voornoemde Orterfchans met bommen : of houwitfers befchooten, het geen uit den .Papenbnl dugtig beantwoord wordt, en dit : over en weder fchieten neemt geweldig toe. In de Bommelerwaard is alles nog wel .voorzien. Het vervoeren van gefchut van IIBommel naar de Maaskant is druk. Aan i;den kant van de Schans St. Andries en IKoslera zyn de Franfchen fteeds in 't geiZ'gt. Van Bergen op den Zoom vernam, men, 's GRAVENHAGE.  'sGra- venhag£. Ii8d NIEUWE NEDERLANDSCHE men, dat aldaar nog alles wel was: en vafl Middelburg fchreef men . dat 13 Engelfehe vragrfchepen met krygsvolk van Vhsfingen onder zeil waren gegaan. Den 37 en 28 September zyn te Utrecht omtrend twee honderd wagens met haver en hooy van Gorinchem aangekomen, om een klein Hooimagazyn aan het einde van de Maliebaan aan te leggen , voor de elf honderd paarden welke aldaar verwagt worden, met de Artillerypark, het welk digt by de Stad of by Zeist op de Heide ftaat verplaatst te worden , zullende het HaverMagazyn voor het zelve, binnen die Stad worden opgelegd. By Publicatie der Gedeputeerden Staaten 'sLands van Utrecht, is uit hoofde der aannadering der vyandelyke Legers,, en de mogelykheid, dat een inval in de Provincie van Gelderland gefchiedde, gelast, alle ukwaterende Sluizen in den Eemdyk, en daaromftreeks gefloten te houden, ten einde by tyds de onderwaterzetting te doen, tot dekking der Linie van de Greb. In dezen toeftand van zaaken vertrok de Prins Erfftadhouder den 29 September uit deze plaats, naar Gorinchem en de verdere grenzen van Holland; en het Staats Leger, 't welk te Waspik was gecampeerd geweest, wierdt den 30 September aldaar geinkwartierd. De bekommering nam fteeds toe, en de Zee-Kaptein Baron Von Kinkel, welke gezonden was, om van den Opperbevelhebber der Pruisfifche Krygsmagt  JAARBOEKEN, September, 1794, 1181 magt by den Rhyn, te vernemen, welke hulp men hier van den'Koning, en welke vrugt van zyne Guaramie van 1787 te' wagten hadt, fcbreef «vel brieven uit Frankfort aan de Algemeene Staaten , maar dewyl niets daar van uitlekte, beloofde men zig van die kant weinig goeds. De bekommering nam niet weinig toe , wanneer men de tyding ontvong, dat de fterkte Crevecceur, tusfehen 27 en ^8 September des nachts ten 12 uuren aan de Franfchen was overgegaan, by Capitulatie, welke de Krygsbezetting verbiedt in een jaar en zes weeken tegen de Franfchen te dienen. Na deze overgaaf is 's Hertogenbosch allerfierkst befchoten geworden. De artikelen der Capitulatie voor de bezetting van Crevecoeur, luidden aldus: Art. I. T"\e Bezetting zal morgen middag uittrekken met krygseer, zal de wapenrn aan den voet der Glacis nederleggen, en zal de Maas overtrekken tegen over het Fort, na den Eed ce hebben gedaan, van de wapenen niet tegen de Republiek te voeren, voor en aleer zy individueel zyn uitgewisfeld. IK De Artillerie, Ammunitie, Magazynen en Arfenaalen, zullen morgen vroeg geïnventarifeerd worden, en overgegeeven aan een Commisfaris, door hen aan wie de Admirjiftratie derzelve thans is toevertrouwd. III. Alle de Papieren, Plans en Memoden, in het Fort bevindelyk, en betrekkelyk tot het zelve of eenige andere Plaats, zullen insgelyks overgele- ' verd worden aan de Officiers van de Genie en van de Artillerie, en 'er geïnventarifeerd worden. IV. De Troupen der Franfche Republiek zullen dezen nagt ia het Hoornwerk worden gelaten; eens 'sGrA- venhage.  U82 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- VENHA<5E. .. Capitulatie vat Crevecceur. eene Grenadier • Compagnie zal de voornaamfte Maanen van het Fort bezetten. V. De Oorlogs-Commisfarisfen en andere tot de Adminiftratie geëmployeerden , niet gerekend wordende de wapenen te dragen, zullen naar huis : mogen keeren, en hunne zaaken gaan waarnemen, zonder aan eene uitwisfeliqg onderworpen te wezen. VI. De Officiers zullen hunne Effecten medenemen en hunne degens behouden, de foldaaten zullen hunne randzels roededragen. De Commandant zal insgelyks mogen doen wegnemen de Meubelen die hem perfoneel toebehooren, In het Hoofdkwartier te Empel den 6 Vendimeaire, het derde Jaar der eene en onyerdeelbaare Franféie Republiek. Geaccepteerd de Artikelen door de volmagt aan ons gegeeven door den Commandeur van het Fort Crevecoeur. (JVas geteèkend,) De Colonel TIEBOEL. De overige Onderteekeningen ontbreeken. Crevecoeur, den 27 September 1794. Zyne Doorluchtige Hoogheid de KapteinGeneraal, is door Hun Hoog Mogende verzogt, om het gedrag van den Bevelhebber in Crevecoeur Tieboel, ten fpoedigften en ftrengfte te doen onderzoeken. Langs den geheelen Maaskant van den Bommelerwaard, worden batteryen aangelegd, waartoe de kanonnen, caisfons enz. uit het artilleriepark by Dalem worden aangevoerd, welk park het voornemen is by Utrecht of by Zeist te verplaatzen. Om dee-  JAARBOEKEN, September, 1794. 1183 deeze vervoering over de Waal te bevorderen, worden aanhoudend ponten geprest. Op de eerfte tyding van de overgave van het Fort Crevecoeur fchynt de fchrik in den geheelen Bommelerwaard zo fchielyk verfpreid geweest te zyn, dat vyftig of zestig Militairen, zynde ruiters, over de Waal vluchtten. Dan deze manfchappen zyn door een OfScier van rang tot by Run in den Tielerwaard nagezet, wederom gehaald en tot orde gebragt. Te Heel, vlak over Crevecoeur gelegen, gingen terftond de Molenaar, de Bakkers,de Schout en geheele Regeering, mitsgaders de Predikant op (k vlugt, het welk veroorzaakte, dat by de aankomst van de terftond derwaart getrokken 500 man Hesfen, geen brood te krygen was en de ledige huizen beroofd wierden, en mitsdien nog meer Ingezetenen de vlucht namen. Doch op de wederkomst van een Burgemeefter en Scheepen, nevens de Bakkers, geraakte ook aldaar alles dra weder in orde, en is zedert dien tyd geene ongeregeldheid gepleegd. In het gemelde Dorp waren door het Cartetfchenvuur der Franfchen, drie dagen voor dat Crevecoeur overging, zeven huizen in brand gefchoten, en ook geheel afgebrand. Te Bommel is alleen de Waterpoort open, alwaar men in en uit kan gaan, en de overige poorten zyn gefloten, en de bruggen met weinig belemmerd met overhoop liggende wagens en karren ; zynde ook omtrend de vervoering van eenige goederen uit s Gra* 17ENHA3E.  '«Gravenhage. I i 4 1184 NIEUWE NEDERLA NDSCHE uit de Stad, die ordre gefield, dat zulks niet zonder voorkennis der Regeering wordt toegelaaten. Het Veld-Battaillon van Calmette , en ander Krygsvolk van den Staat, is na drie weeken trekkens, van Valenciennes hier te Lande aangekomen. Dezen zullen nu binnen 'sLands in de Steden worden gelegd, en de daar liggende Krygslieden aflosien, welken nu naar de grenzen kunnen trekken. Een Decreet der Nationale Conventie van Frankryk , hoe 'er in de Landen , die door de Franfche Wapenen overheerd vierden, moe:t gehandeld worden, is in deze tydsomftandigheden van te groot gewigt, om geen plaats in onze Jaarsoêken te vinden. Het zelve is nog vastgefleld voor den val van Robëspierre, welke den 28 July met de Guilliotine geflraft is, en dus op 't einde van 't fchrikbewind. Zie hier dat Ruk zelve. VRTIIEID. BROEDERSCHAP. G E L T K H E I D. A Test van het Committé van het Publieke Welzyn der JNationaale Conventie, van Jen 30 Mesfidor, (18 July.) in het tweede Jaar 3er Republiek. Het Committé van het Publieke Welzyn gillenie regelen het gedrag, de pligten en de verrigingen der Agenten , gezonden in de Landen, Ue door de Wapenen van de Republiek ingenomen yn, en tevens voorzien in het onderhoud der Le. gen»  JAARBOEKEN, September, 1794, „8j gers, tn ae noodzaaklyke kosten ter bewaring dier Landen, in bet vast ftellen van de goede orde, tn het handhaven van de rust, tn in de veilig. , hei% de,r Inwoner en, heeft het volgende searrefteerd. s Van de Algemeene Veiligheid* Art. I. De Reprefentanten van het Volk, gezonden by de Legers, en in hunne afwezigheid i de Generaals, moeten in alle plaatfen door de 1 Armée van de Republiek bezet de Magiflraa- 5 ten doen byéêukomen en dezelven eene alge- ' meene lyst doen overgeven, van alle de pubiieke Arriptenasren j zo Civile als Militaire met aanduiding van hunne f'uudtien. II. Zy zuilen hun te kennen geven, dat alle Militaire Amptenaars vsn hunne ampten ontzet en buiten bediening gefield zyn, en dat de gewapende magt aileenlyk berust by de Arméën van de Republiek. III. Zy zullen verklaaren.dat de CiviieAmptenaars , provifloneel, in hunne ampten zulten l blyven, onder de befcherming van de Franfche JRepubliek, om de funöien, die hun opgelegd izy«i, te kunnen waaruemen ; doch zullen afletten en door anderen doen opvolgen, allen •die zy zullen oordeekn geen vertrouwen te ver:dienen, gelyk ook allen, die getoond hebben in fentimenten te daan , welken (trydig zyn mee . de belangen van de üepubliek. IV. Zy zullen hun gelasten, om, onder verantwoording , de functien van de Burgerlyke Regeering, of van de Civile Juflitie te b'yven waarnemen. 1 V. 'Er zal , in Crimineele Zaaken geer deSnitif vonnis aiogen geflagen worden, n >g geene arreftering mogen gefchieden, dan door dè bewapende Magt, en op order >an de Rep^eK k k k fert- 'sGra- VENHA» GE. Decreet der Fr. Nat. Conven. 'ie nopens^verjonnenbanden;  n85 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'S GRAVENHAGE. Decreet der Fr. Nat. Conven tie nopensoverwonnenLanden, '} :/.! i ( I -/ > "t t 1 fentaDten dés Volks , of van de Generaals en Commandanten der phatfen. VI. De Vlagiftraaten zullen zich moeten adres* feer* n aan de Reprefentanten des Volks, of aan di Generaals en Commanten, wanneer zy het noodzaaklyk zullen oordeelen, een inwoner te moeten arrefteeren ; doch hec zal niet gepermitteerd zyn, ,hem in gevangenis te zetten voor fchulrien. VII. Het gebruik van wapenen zal aan alle Ingezetenen verholen zyn,en hunne geweeren in requifitie gefield woTden, en zullen alle Ingezetenen gehouden zyn hunne geweeren, kruit en lood en andere ammunitien te brengen in de Magazynen, of daartoe aangewezen plaatfen. Van de algemeene Beftiering. Betreklyk de ammunitie van Oorlog, de Magazynen , de Paarden en Kyiuigen , die in de Steden gevonden of op den Vyand veroverd zyn. Art. I. De Opper.Commisfaris, de Commis* "arisfen en de Commisfarisfen van Oorlog, zulen etn Lyst formeeren van de Artillerie, de Ammunitie in de Magazynen , en van alle Wapenen en Goederen, die zy zullen vinden in de Magazynen en Werkhuizen. II Zy zullen verder een Lyst forrreeren van il het. geen in de Magazynen gevonden wordt, ;n al het Graan en Meel ftellen ter befchikking tan den eerften Agent der Militaire levengmidlelen. Zy zullen wyders aan de dispofitie van len Agent , die met dat gedeelte belast is r >vergeVen alle defouragien, gelyk ook aan den \htn; der kleedingen, alle de goederen tot de Lleei'in2, uirrusting en camp'-rmg beriooreude. Le Agent van ieder dezer gedeelten zal zich mei  JAARBOEKEN, September, 1794. ns? met alle deze goederen belasten, en dezelven overbrengen m het JMagazyn, volgens den Inventans , die daar van zal gemaakt zyn. III. Het overfchietende 'zal vervoerd en afgezonden worden, naar de Steden van de Republiek. IV. 'Kr zal insgelyks eene Lyst geformeerd Worden van allen de Paarden , Ammunitiewa 1 gens en Rynngen, en volgens den Inventaris, i gefield worden ter dispofitie van den eerften j Commisfaris der tranfporten, Paarden en Posteryen. V. Van al het voorgemelde zal gebruik se.) maakt worden, ter vervoering van het veroverde, na een gevegt, gelyk ook voor de Artille- 1 ry , de Magazynen en andere' Goederen als 1 mede voor het geen gevonden zal worden, in 1 p aatfen die Veroverd, overgegeven of verlaten I zullen 2yn. Van de Kasfen der Publieke en Nationaale Inkomjten, de Eetwaren, de Koopmanfchappen en Levensmiddelen. Art. I. De Opper-Commisfaris of een Commisfans van Oorlog, verzeld door twee Agenten van de Republiek, zullen nazien den ftaat «fcr kasfen, en de reg.sters van de Ontvangers, m alle die gelden, zonder eenige agterhoudin'. lan'de Armée." ^ ^ den Betaa'™^ II. Zy zullen aan de Öntvnngefs order eeven >m bmren vierentwintig uuren, te doen ontval ?en alle agterftdligeContributien en Inkomften .aar van de verfchuldigden in de plaatfen zul*. en gehuisvest zyn ; doch daar toe een uirftel 'an drie dagen geven aan die verfchuldigden, ig %7.n ° ^r hoofdplaats woonachKkkk a Ij[4 's Gravenhage. Decreet der Fn Nat. ?onyenie notensver» wnnen Mndem,  n88 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba- VENHACE. Decreet der Fr Nat. Conventie nopensoverwonnenLanden Hf. De ingekomen gelden zullen gebragt worden, in de kasfe van den Betaalmeefter Ge» neraal van de Armée, binnen den tyd van vier» entwintig uuren. IV. De Betaalmeefter Generaal zal een vertrouwd Agent, met goedkeuring van den Commisfaris Generaal , en de Agenten der Republiek , plaatfen by ieder Ontvanger, die een open Comptoir zal moeten blyven houden, en alle aanwyzingen doen , welken van hem zullen g;vorderd worden. V. De Registers en de Kas zullen ter dispofitie, en onder het opzigt van den Agent van den Betaalmeefter Generaal zyn. VI. De Reprefentanten des Volks zullen van de Inwooners van de plaats, en het daar onder beboorende omliggende Land , eene Militaire contributie vorderen, die, ten minften, tweemaal zo veel zal moeten zyn, als alle de jaarlykfche contributien, het zy ordinaire of extraordinaire, aan de vorige Regering hebben opgebragt. VII. Deze Contributie zal alleen verdeeld worden over de Uyken, de Renteniers, de ge« ordende en ongeordende Geestlyken, die meer dan duizend livres inkomen hebben , en in 't algemeen over alle de gegoede Ingezetenen , uitgezonderd zy die Werven , Fabrieken of Handwerken hebben. Over de Materiaalen , die gebruikt worden in de Fabrieken, en tot het bereiden van Levensmiddelen en Koopmanfchappen. Art. I. De Agent van de Commisfie der1 Wapenen, en de Agent van de Commisfie der 1 Tranfporten , zullen zich met eikanderen ver- [ ftaan, omtrent de befchikking en het gebruik van het Leer, Yzer, Steenkolen, Timmerhout: en i  JAARBOEKEN, September, 1794, 1185 en andere materiaalen, dienflig voor de Werklieden van de commisfie der wapenen, en van die der tranfporten. II. Aan den Agent van de zevende Commisfie , zullen , op Recepisfen, worden overgegeven de noodige materiaalen tot het maaken en, repareeren van al het geen 'er voor het Camp en de Armée zal noodig wezen. j UI. Alle de andere materiaalen van dezen; aart zullen afgezonden worden naar Frankryk. 1 op order van den Agent der Commisfie van^ Wapenen, en aldaar gefield worden aan de* dispofitie van gemelde Commisfie. j Voorts zal men byeenzamelen en naar Frank, ryk zenden , al het Yzer en al de Wapenen, die men in het Land zal vinden, benevens de Potasch , die men zeker zal vinden te Brug. ge, te Oftende , te Gend en in andere plaatfen van het Belgique , alwaar de Kooplieden er een onderwerp voor hunne byzondere fpeculatie van gemaakt hebben. IV. De Agent van de Commisfie der Commercie zal naar Frankryk afzenden, ter dispoJinie van die Commisfie, al den Oly, welke in fde Magazynen van den Staat zal gevonden tworden ; gelyk ook al het Vlas en Hennip 5 jmaar aan den Agent van de zevende Commisfie , dat gedeelte van den Hennip overlaten, t welk volftrekt voor den dienst zal noodie iweezen. & 1 V. Hy zal in requifitie ftellen , byeenzamelen en naar Frankryk zenden, al de Hennip de Oly , Zeep , Zeildoek , gewoon Linnen \ iet Leer, dat in de kuipen ligt en 'er uit kan genomen worden, Smeer, Wollen van allerlei :foort,bet blaauw en ongeverwd Laken, Indigo :n alle de ingrediënten der Verweryen. h VI. Hy zal een Register houden van alle de Soederen en Koopmanfchappen , die htm zulen geleverd worden, en 'er een fchriftlvk beKkkk 3 wys 's Gravenhage. Decreet Ier Fr. Vat. lonven- ie no. eris ver. tonnen ,anden.  uoo NIEUWE NEDERLANDSCHE vekha- ge. Decreei der Fr. Nat. Conven zie no, pens over» wonnen Landen wys van de eigenaars geven , inhoudende den bepaalden prys, tegen drie vierde van het maximum van Rysfel , voor alle die goederen van de eerfte qualiteit, met eene evenredige vermindering voor die van mindere waarde. VIL De Eigenaars, dat fchriftlyk bewys aaq den Kasfier van de Republiek vertoonende, .zal hy hun het beloop daar van betaalen in Aslignaten. Van de Paarden en ander Vee, Art I. De Agent van de zevende Commisfie zal byeenzamelen alle de Heeren - Paarden , met derzelver Tuigen en Zadels, benevens alle de Paarden der Landlieden, die beneden de vier jaren oud zyn. II. Aan alie de Gemeenten zal gelast worden het twintigfte Paard te leveren , behalven de 3n het bovengemelde Artikel bedoelde, volgens opgaaf, daar van te doen en bekragtigd door de voornaamfte Amptenaaren van zulk eene Gemeente. III. Men zal de fchoonfte Paarden uitzoeken voor de Stoeteryen van de Republiek; ook zullen de beste Veulens tot de voortteeling gekozen, en te zamen naar Frankryk opgezonden worden. IV. 'Er zal een Register gehouden worden, van alle de handelingen, levetantien en afzendingen van Paarden, van die , welken voor de remonten, voor Artillery, of voor de tranfporten gebezigd zyn. V. Een Agent van de Commisfie van den Koophandel zal gelast zyn om het Vee en de Kudden, aan de Edelen, Bisfchoppen, Kapittels en Abtdyen toebehoorende, te doen byeenverzamelen. , VI. De Agent zal alle vette Beesten, die in Raat  JAARBOEKEN, September, 1794. »9i ftaat zyn om geflagt te worden , van de Boeren opkoopen en dezelven betalen in Asfignaten, op den voet van het geen dezelven waardig waren in 1790 en 179.. Vil, Men zal het beste ras van Vaarsfen , Schapen, Stieren en Kammen uitzoeken en naar Frankryk zenden. VIII. Alle de Osfen , Beeften en Kudden , zullen verzameld en by kolommen verdeeld worden, volgens de gelteldheid der weiden en de dispofitie der legers , zo dat zy met dezelven kunnen avanceeren, of naar Frankryk trekken, zo als de nood , de omftandigheden , of, de deftinatie vordereq. Van de Graanen, Meel en Fouragie. Art. I. De Agent der Commisfie van den Koophandel zal ter zyner beftelling neemen , voor de voeding der Militairen , alle de Graanen, Meel en Fouragien, aan de Edelen, Bisfchoppen , Kapittels, Abtdyen en Geestlyke Gemeenfchappen behoorende, II. Hy zal doen koopen , op den voet, dat dezelven in de Jaaren 1790 en 1791 waardig waren, alle Graanen, Meel en Fouragien , tosbehoorende aan andere particulieren , voor zo veel de Arméa die noodig heeft, zonder egter de Inwooners , van de ten hun gebruik benodigde hoeveelheid , te berooven; kunnende de prys meer of min hoog zyn, naar de bepaling der Reprefentanten , om de voorziening voor de Armée , en de plaatfen der Republiek te bevorderen j egter zal de prys niet zo hoog mogen zyn , dan het maximum in Frankryk, het welk niet in aanmerking kan komen voor de Belgique, alwaar de prys altyd lager is geweest dan de verfchillende pryzen m de Repb liek. UU De Oogsi zal een op 'e werp van de byKkkk 4 zen- 's Gravenhage* Decreet der Fr. Nat. Conven» tie no~ ïens jver- vonnen Landen*  non NIEUWE NEDEHLANDSCHE 'sGra- VENHACE. Decreet der Fr. Nat, Conventie nopensoverwonnenLanden, zondere aandagt, en het toeverzigt van den Agent der Commisfie zyn. IV. 'Er zal beloofd en verzekert worden veiligheid en befcherming voor alle Landlieden, die vrylyk hunnen Oogst zullen doen, cm dat zy gehouden zullen zyn denzelven te bergen , en te liggen in de gewoone plaatfen, en 'er niet over kunnen befchikken, ten voordeele der Vyanden, nog daarvan aan dezelven iets doen toekomen,,op ftraffe van gevangenis en verbeurtverklaaring van hun geheelen Oogst. V« Wat de Oogst aangaat, die inlezamelen is van de Domeinen , toebehoorende aan gepreviligeerdeGemeenfcbappen of Eigenaars,die 'er het vrugrgebruik van hebben , deswegens zal gezorgd worden, dat zulks in tyds gefcftiède. VI. 'Er zal een Toezieader geplaatst worden op ydere voornaame Hoeve of Domein , om den Oogst te beftuuren en te verbaaften. VII. Alle de Graanen zullen, terftond na de inzameling, gedorscht en vervoerd worden naar de Magazynen der Frontierplaatfen. VIII- Op dezelfde wyze , als met de Graa. nen, zal men met de Fouragien handelen. IX. Insgelyks zal 'er gehandeld worden met de mindere Graanen , het Koolzaad en andere voortbrengfels. X. Van de Eigenaars , Bouw- of Werklie» den , niet van de gepreviligeerde Clasfen zynde , zal gevorderd worden , dat zy , zonder ui ftel, het grootst mooglyk gedeelte hunner Graanen zullen laaten dorsfcben en bezorgen in de aan te wyzen Plaatfen en Magazynen. XI. Alle Graanen , Vrugten en Voortbrengft-ls , die in de Magazynen of Depdts gebragt zyn, zullen worden betaald door den Kasfier, op eeu getuigenis van den Agent, voor de bewaring der Msgazynen en Depóts gefteld.  JAARBOEKEN, September, 1704. 1193 XII. 'Er zd, ten dienften der tranfporten en by wyze van requilkie , vastgelte'd worden posten, ten dieuften van een geduung en 00 afgebroken Convy, om de Eetwaaren , Goe deren, Koopmanfchappen, Fouragien enz., die men krygen kan, uit de Belgique naar Frankryk te vervoeren, , XIII. Deze p isten zullen zo ingerigt wor den , dat de Rytuigen met hun last, tot aan hunne beftemming zullen gaan, en dan wederom met andere remonteerpaarden terug kee ren, van waar zy gekomen zyn. XIV. Alle deze belkllingen zullen beftuurd en uitgevoerd worden, onder de «rders en het opzigt vam de Keprefentanten des Volks. XV„ De Commisfaris • Ordonnateur en Chef zal het opzigt heböen, over de noodige voor» zieningen der Legers, en alle andere gedeelten van den Militairen dienst; zullende zich doen openleggen den ftaat der Magazynen en alle andere fournituuren , die hy voltallig, en niet meer, zal houden. XVI De Magazynen en Militaire verzorgingen zullen zo ingerigt zyn, dat zy nimmer de bewegingen der Legers hinderen en de zekerfte, zo wel als de fpoedigfte circulatie van de Belgique naar Frankryk onderhouden wordt. XVII. De Generaals zullende nodige orders ftellen, om te handhaven en te doen eerbiedigen, de vryheid en de rust, welken het gevolg der Militaire operatien mdeien verzekeren. Algemeene inftru&ie voor allen de Agenten. De Agenten by de verfchillende Commisfien gezonden , zullen in alle hunne bedryven gemeenzaam te werk gaan. De Agent van de Commisfie der Legers , zal zich bezig houden met het verzamelen ' K k k k 5 van 'sG»a- yênhage. Decreet der Fr. Nat. Conventie notensiv erwonnenLanden.  iio4 NIEÜWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhage. Decreet der Fr, Nat. Conventie nopensoverwonnenLanden. i ( ï '% t t i c I < « 1 van alle zaaken , welken die Commisfie doel gebruiken, als, Leder, Yzer, Turf, Kolen en Fotasch. De Agent der Commislje van den Koophandel , zal verzamelen en ter dhpofitie van de Commisfie ftellan, alle zaaken van de eerfte noodzaaklykheid, als, Graanen, Meel, Fouragien, Hennip, Doek, Leder, Smeer, Oly, Zeep, Wollen, Lakens, Indigo, Verfwaaren, Schoei nen , Hoeden, Koebeelieu en kltiu Vee; terwyl hy het verzamelen en de toebereiding van het Leder en Huiden zal bevorderen. De Agent van de Commisfie der Wapenen, zal ter dispohtie van den Agent der Tranfporten, la» ten en ftellen, de Steenkolen en het Yzer dat voor het looptnde werk van den velddienst , zo wel als voor het vernieuwen, het onderhoud :n de reparatie noodig is. De Agent van den Koophandel zal, ter dispoïtie van den Agent der tranfporten , houden iet doek en andere nodige zaken. De Agent der Tranfporten zal de Paarden verzamelen, de Relajzen bezorgen en deConvoyen aepaalen. De Agenten zullen onderling overleggen den lart en de hoedanigheid der ladingen, die ge. egeld moeten zyn naar de nuttigheid en den roctften nood. De Agent der Tranfporten, zal de Wieleu , iet Yzer, Spykers en generaal alle zaken voor 2e tranfporten in orde doen brengen, en ten iien einde de werklieden van het Land in reuiiitie ftellen. De Agenten zullen houden en doen houden, laauwkeurige Registers van al wat gerequireerd f gekogt is , en ieder van de Commisfien zal wee maal per decade rekenfchap doen, 'er aan e Reprefeutanten des Volks kennis van geven, n hunne orders vraagea ?o dikwyls het de dienst  JAARBOEKEN, September, 1794. IïQJ dienst vordert , of zy by dezelven geroepen worden. Getekend op het Register, A. LINDET. B. BaKRKRE. BILLAUU VARENNES. COLLOT d'HERBUIS. COUTHON. CARNOT- C. A. PR 1 EUR. ROBiÜsPIERRÈ. Als Estraót getekend , R. LINDET. St. JUST. B. BARRERE. BiLLAUD VARENNES, COLLOT d'HERBOIS. CARNOT. Voor Copy" getekend de Commisfaris, JOEUNNEAULT. Voor Authentique Copy, De Commisfaris Ordonnateur-Generaal, S. BOURCIER, Amsteldam. Te voren is reeds meermalen van he£ Plan, door Zyne Hoogheid den Prins Erfftadhouder. den 4 Augustus voorgelteld. gefproken. De Regeeringen in de Reden en sGra- se.  ii 9* ijij. Dito geconfol. 67 a 661 * 67 h 66|; de 4 perCt. van 1780, Ö5b. Lange Bank. Ann. io\ a De Wisfel op Amfteldam ui Ufo. 39. 6. Dito Zigt 39. 2. Rotterdam 2 Ufo 33. 1. Hamburg ai Ufo. 35. Altona ui Ufo. 35. 1. Oog in 't laatst dezer maand waren de Effecten in Amsteldam: De Adien van de Oost-Ind. Comp. io2. Engelfehe Bank 158. Oost-Ind. Comp. i92j. Zuidzee Comp. 69*. De 4. perCt. Annuit. van 1780, 82*. Geconf. dito van 3 perCt. 64i, alle op November. De Cours van Wisfel op Londen 40, 8. Dito op 2 Ufo. 40, 4. Parys —. Dito op 2 Lfo. —. Bourd. op 2 Ufo —. Bilboa 76. Madrid 77. Cadix 77. Sivilien 77. Lisbon 51-, Venetien —. Genua-. Livprno—. Breslau ,46è. Weenen 37^. HamLlll 4 burg  Am- STELDAM. iao8 NIEÜWE NEDERLANDSCHS burg 37ï- Dito op a Ufo. 37'. Antwerpen^ Gend en Brusfel —. Zeeland 2, Rotterdam i. Als iets zeldzaams mag worden aange-merkt, dat het Bankgeld den 30 September is geweest 05 perCt. Te Londen waren in 't laatst dezer maand de pryzen der Effeéten in dezer voegen. De Actren van de Bank 1581 a i57§ i 158. Oost-Ind. Comp. 19;^. Zuidzee Comp. geen vaste prys, Annuit. geflooten.. Dito Nieuwe geen vaste prys. Dp 3 perCt. gereduceerde Bank-Ann. geflooten; 3 perCt. geconf. dito 65 k 64I k * j 4 perCt. geconf. Bank-Ann. 1780. 83' i 83.- Lange Ann. 191. Wisfel op Amfteldam 40 a 8. Zigt 39 è ii. Rotterdam 39 a 8. Gouda. Alhier zyn onder bevel van den Baron Staal van üolftein, binnen getrokken één Compagnie van het in Valenciennes Krygsgevangen gemaakte Regiment van den Generaal Bosc de la Calmette, liggende het overige gedeelte van dit Regiment verdeeld in de Steden Rotterdam, Schiedam en andere plaatfen; het Depót gaat over Amfteldam naar Coeverden. Rotterdam. De werving der Landzaten gaat in deze LStad  JAARBOEKEN, September / 1794. I20Q Stad mede fterk voord. In 't begin dezer Rn* maand is 'er reeds een tranfport van an 't. Hat. Ge» lOOtfche  ï2ï8 nieuwe nederlandsche Vlaar- dingek. Vlaardingen. Den 22 September, is alhier een Schip van Ysland aangekomen, bericht geevende, dat het zelve benevens de gantfche Yslandfche Vloot door de Franfchen genomen was geweest, en dat van dezelve Vloot 19 Schepen verbrand waren geworden, en vervolgens nog een Schip, behalven dit tegenwoordige, waren vrygegeeven „ om de matroozen, uit ruim 200 manfchappen beftaande, naar Holland te laaten brengen. Nog kwam hier den 26 September de>. onaangename tyding in, dat 'er verfcheiden Franfche Kapers, denkelyk dezelfden, die de Yslandfche Vloot vernield hebben, onder de Haringvloot waren gezien, en dat zy, op den 16 dezer maand reeds twee Ha-, ringfchepen hadden genomen en verbrand, ZEELAND. Middelburg. "f~^\e werving van Landzaaten in dez© \_Jp Provincie begind reeds zeer goed te gaan, zynde alleen voor de Artillerie gefchikt, volgens Publicatie van dezen in~ houd: ~V\z Staaten van Zeeland, allen den geenen dier dezen zullen zien ofte hooren lezen, falutï doen te weten: Dat  JAARBOEKEN, September, 1754. 1219 Dat wy ingevolge de Propofitie door Zyne Doorluchtige Hoogheid, gedaan op den 4 Augustus 1794, houdende, om tot afweeringe van den Vyand, en in 't byzonder ten einde met en benevens de Armée van den Staat, en die der Geallieerde Mogendheden, tot verdediging en veiligheid der Pro> vinden te worden gebruikt, op te rigten een Corps . Landzaaten, befloten hebben tot het ligten van een Corps In- en Opgezetenen, tot befcherming dezer Provincie , en in aanmerking van het algemeen gebrek, dat 'er in de Armée van den Staat plaats heeft aan Artilleristen en Handlangers, zonder van een uitgebreider Plan van Wapening by vervolg af te zien, nu by provifie hebben g.refolveert, de Heeren onze Gecommitteerde Raaden te j| authorifeeren, om in de onderfcheidene Kwartieren \ dezer Provincie aan te werven zodanig getal Man1 fchappcn, als waar van in ieder derzelver Diftricten met voordeel kan worden gebruik gemaakt, d om daar uit te formeeren eenige Compagnien ArI tillensterj, op den voet als de reguliere Troupen; i zullende dezelve (zo vee! mogelyk,)door Militaire li Officieren en Onder - Officieren worden gecxerï ceert .en door Militaire Officieren in 'sLands dienst s zynde, gecommandeert, en gehouden zyn den Eed : te doen, welke alle de Troupen van den Staat afI leggen,^met verzekering van niet in het Veld, nog il buiten 's Lands, tegen hunnen wil, gebruikt te i zullen worden, maar geëmployeert in dat Eiland .1 van de Provincie, waar id zy dienst genomen heb: ben, en dat hun engagement niet langer zal zyn , ;dan voor de resteerende maanden van het Joopend JJaar: en het is ingevolge van dien, dat Ury, (oni.der referve Onzer verdere deliberatien over de wyfze, om de kosten daar toe benodigd, by vervolg iivan tyd,op den een of andereD egaalen en dragely;sken voet, buiten bezwaar van 'sLandsFinantien, te (kunnen vinden,) Ons voor het tegenwoordige altieen bepaalen, om alle die geene, welke uit een augctot befcherming van bet Vaderland, <;n van Mm mm 3 al Middelburg. Publ.n» pens de Landzaten.  ï22o NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Vubl.no •pens dé Land%atenf al het geene daar in dierbaar is, aangefpoord worden , en genegen zyn mogten cm zig tot verdediging daar van te engageeren, in een Corps Artilleristen , op den voet, zo als in het hoofd dezes ■ is uitgedrukt, uit te nodigen , om zig daar aan niet te onttrekken, maar door eenen vrywilligen dienst, ware blyken te geeven van yver en trouwe, waar op Wy Ons billyk moge verlaaten; zullende, wat de voorwaarden van den dienst betreft: 1. Aan elk man voor handgeld toegelegd worden twintig Guldens, en voor gagie drie Gulden tien ftuivers 'sweeks, in te gaan als hy gekleed is. 2. De monteering zal beflaan, in een blaauwa Lakenfche Buis, met gecouleurde Kraag en Opflagen, blaauwe Broek en Camifool, en een zwarten Das , ronden Hoed en een Pluim. 3. Een lederen Rantzel, waar in twee Hembden, een paar wolle Kousfen, een paar Schoenen , 4. GeweerenPatroontas,zullen hem uit 'sLands Magazyn bezorgd worden. 5. Ingeval van Kwetzuur of Ziekte, zal hy in de Hospitaalen of andërfints, even als de Militairen behandeld en opgepast worden , tea kosten van den Lande. 6. Al wie genegen is op de bovengemelde voorwaarden het Land te dienen, kan zig aanmelden by die perfoonen, welke de Heeren Gecommitteerde Raaden ten dien einde benoemen zullen. * 1> Die dienst zal genomen hebben, zal teekenen dat hy ontvangen heeft twintig guldens handgeld, en dac hy aanneemt te dienen ter'defenfie van den Lande , tot het einde van het loopende jaar, en op den Militairen ArtikelBrief, tegens drie aaiden tien ftuivers 's weeks, fS, De groote der Compagnien zal beftaau uit zo een getal manfchappen, als naar de gefteldheid van ieder der uitenden nader zal wor^ep, bepaald, zullende onder zodanig getal ba-  jaarboeken, September, 1704. ï22ï grepen zyn de nodige Onder-Officieren, Corporaals en Tambours, en dezelve gecommandeert worden door een Kaptein, een Lieutenant, en een tweede Lieutenant of Vaandrig. •9. De gagie der Officieren, die niet uit de Armée genomen worden, zullen berekend worden na de Traktementen die Officieren van gelyken rang in 's Lands dienst genieten. En die uit de Armée, zullen een billyk dedommagement •ontfaDgen, en Onder - Officieren uit de Armée getrokken, zullen de bepaalde ƒ3:10: o 's weeks ook trekken. 30. De Onder-Officieren, welke niet uit de Armée genomen zyn, zullen de Sergeanten fs: 10: o, en de Corporaals ƒ 4:10: o 's weeks hebben. En op dat niemand enz. Aan den kant van de Vestingen in StaatsFlaanderen , fchynt alles nog zeer rustig; men ziet in de nabyheid dier plaatfen niet veel Franfchen. Den 8 dezer maand hadt een Fransch piquet, op een der posten in" den omtrek van Philippine, met klein geweer gefchoten, doch het wierdt wel dra •beantwoord. In 't Land van Cadfant zyn, volgens onderfcheiden ingekomen berichten , mede niet veel Franfchen. De in *t begin dezer maand aangekomen vyf duizend man Engelfehe Troupen, zyn langs den zeekant, onder tenten gekampeerd, en houden tot dus ver hier goede krygstugt, zo dat niemand 'er iets door ;lydt; in tegendeel betaalen zy alles met gereed geld, en haaien hier uit de Stad wel 4000 pond vleesch met boeren wagens, Mm mm 4 , ook Middelburg. Publ.no pens de Landzaten.  1222 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mtd- delbühg. ook veel brood, boter, kaas enz. Op hun marsch hebben de boeren hun zo veel mogelyk verfrischt. Uit het land van Axel komt nog veel graan en goederen, om te bergen; egter is 'er niets voorgevallen, na de overgave van Sluis, welks-gevlugte Ingezetenen door de Franfchen worden opgeroepen , het geen fommigen heeft doen beflurten, derwaart te gaan; doch anderen durvennet niet wagen, om dat 'er onderf meiden berigten zyn van de behandeling. Den 9 September is nr Zee gezeild 'sLands Kotter De Zeemeeuw Lieutenant Stewart, naar Esfequebo en Demerary. Den 10 September is nog op Schoonevelde het Hollandsen Ësquader van den Schout by Nagt Melvill geankerd. Vlissingen. Den 8 en 9 September, zyn een aanmerkelyk deel der Engelfehe Troupen, in ons Eiland campeerende. op 't onverwagtst opontboden en van hier gezeild naar Engeland, Een aanzieolyk gedeelte op onze Rheede liggende, en voor ons Eiland beltemd, moet wederom op 't onverwagtst,' benevens alle de nog in dezen Eilande overig blyvende Engelfehe en Schotfche. Troupen , zich gaan vervoegen by de Armée Van Tork ; zo. dat ons Eiland daar door, weder van vreemde Troupen werdt ontruimd , welke , door manfchappen van 't Re-  JAARBOEKEN, September, 1794. ^23 Regiment Douglas, zullen vervangen worden. Dereden dezer fchielvke aftogr, is1 het verlies, 't welk de Engellche en verdere Troupen by'sBosch, en in die ftreeken hebben ondergaan. Hier te Vhsfingen is ook een floep met 4 Visfchers van Oftende, die door het gety waren afgedreven, op levensgevaar komen binnen roeien. Die menfchen verhaalen, dat de requifuie van al wat manlyk is, daar zeer fterk in zwang gaat, en dat men i zonder aanzien van perfoon, aan de VesI tingwerken dier Stad gedwongen wordt te j arbeiden. Ook dat reeds wel aoo VroüwI heden naar Duinkerken en elders, in requi! jute gezonden zyn, om in de Hospitaaleu : de zieken op te pasfen. T h 0 0 l e n. I De gemeenfchap tusfehen Bergen op den ii Zoom en Breda , was den 22 September i nog niet open, en de Franfchen blyven beI: ftendig zedert die tyd patrouilleeren op de iimeefte plaatzen en dorpen, tuschen die ctwee fteden en Antwerpen. I UTRECHT. Utrecht. TA en 16 September was wederom de .JUS verjaanng van dien dag, op welke ' deze Stad in het Jaar 1787 ontruimd is ge. 'worden. Men loste dan driewerf het geMramra 5 fchut, VLIS- iIJNGEN  1*24 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECHT fchut, terwyl het Doms klokkenfpel befpeeld wierdt, en vierde met meer uitwendige teekenen dezen dag, en deszelfs gebeurtenis,'die, even gelyk alle ondermaanfche zaaken aan veele wisielvalligheden onderhevig is. Den volgende dag den 17 September wierdt des avonds de op nieuws gebodene bedeftond gehouden, en in denzelve de voorvallen van den 16 September 1787 herdagt. Omtrend de Jagt is van wegen de hooge Regeering den 10 dezer maand de navolgende Publicatie beraamd en uitgevaardigd. Y\e Staaten van den Lande van Utrecht, doen te. weten, dat aan Ons zynde voorgekomen, hoe tegenswoordig den Oogst der Granen niet is ten einde gebragt, maar dat in tegendeel op verscheidene plaatfen dezer Provincie, de Landlieden hier mede nog bezig zynen overwegende , dat inmiddels de Jagttyd naderende, welligt deswegens aan de Veldvrugten nadeel veroorzaakt, en den Landman daar door -buiten deszelfs toedoen fchade worden toegebragt; hebben Wy, om hec zelve te verhoeden, en aan de Opgezetenen bekwaame gelegendheid te verfchaffen, omme de inzamelinge harer Veldvrugten behoorlyk te konnen volbrengen, goedgevonden de Jagttyd voor dit lopende faifoen te bepaalen en uit te ftellen tot en met den eerften Odtober aanftaande; verbiedende ai!e en een iegelyk van wat ftaat, qualiteit of conditie hy zy, tot de Jagt binnen deze Provincie gequalificeert , om voor den eerften Odtober aanftaande, eenige Jagt te exereeeren, hoe ook genaamd; alles op pcene van by contraventie van deze Onze orders te zullen incurreeren de boetens en 1  JAARBOEKEN, September, 1794. 1225 en fcraffen by de Ordonnantie op het fruk van de \ Jagt tegens het Jaagen in den befloten tyd geftatueefd: en ten e;nde deze Onze orders behoorlyk worden in agt genomen, gelasten Wy niet alleen den Lieutenant Opper-Houtvester deze ftriclelyk , te doen obferveeren en de Overtreders daar van te calangeeren. maar authorifeeren en gelasten ook dé Maarfchalkcn en alle andere Officieren, hier op behoorlyk te doen agt geven, ten einde tegen de i Overtreders zonder eenige conniventie worden geprocedeert, tot reftitutie der fchaden en voldoe* n Dg der geïncurreerde boetens en ftraffea.. <• En zal deze tot ieders informatie alomme worden gepubliceert en geaffigeert naar behoren. Gedaan te Utrecht, den 10 September 1794, enz. Ook is omtrend de uitwateringen van de Huizen in den Eemdyk, by Publicatie van i u6 September 1754 , het navolgende ge1 boden: TT\e Gedeputeerden van de Staaten 'sLands van * Utrecht, doen te weeten: dat, door den aanmarsch'der Vyandelyke Arméeën, weiken bereids |i bicnen het Grondgebied van dezen Staat zyn geko1 men, en hetzelve vyandelyk aangevallen hebben, t zoude kunnen gebeuren, dat de naburige Provincie i\ van Gelderland wierde geïnvadeert , en hier door t deze Provincie, by verdere voortgang, mede vyan, delyk aangevallen, in voege het noodzakelyk is, om, io tyds, eenige voorzieninge te doen, zo het bo< vengemelde geval, hoe zeer Wy ook voor tegenwoordig verhoopen, dat deze pogingen van den Vyand, door den Goddelyken byfland, zullen mo; gen verydeld worden, dadelyk plaats had; en naidien inzonderheid als dan , tot afwending \sq de verdere voortgang van den gemeenen vyand, de 11.ioie aan de Greb zoude kunnen dienen, e"n hiertoe i overzulks nodig is de inundatie van dezelve op zyn tyd U- TRECH'I*. PubL toe uitftel van de  1225 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRBCHT. Public, nopens uitwatering in den Eemdyk, tyd te kunnen formeeren; zo hebben Wy, ingevolge het verzoek, door den Raad van Staaten aaa Ons gedaan, goedgevonden te gelasten, zo als Wy gelasten by deze, dat alle uitwaterende Sluizen in den Eemdyk, in die van de Jufvrouwendyk en Slaperdyk zullen moeten worden gefloten gehouden; mitfgaders dat niemand zich onderwinde om eenige Keer- of Dwars-Kadens af te graven, of doen afgraven, of doordeken, op pcene, dat die zulks contrarie deze onze ordres mogten onderneemen, als vyanden van den Lande zullen worden aangemerkt, en met alle rigeur tegen dezelven geprocedeert. En ten einde deze onze orders ten nutte en defenfie van den Lande mogen worden nagekomen en agtervolgt, gelasten Wy niet alleen de refpedtive Heemraadfcbappen , zulks concerceerende , om naauwkeurig agt te geeven, dat het gunt voorfz. is, punctueelyk worde nagekomen en agtervolgt; maar ook ten einde niemand hier van onkundig moge zyn, beveelen Wy, dat deze Onze Publicatie alom in gemelde Uiftriéten, waar zulks no« dig zyn zal, gepubliceert en geaffigeert worde naar behooren. Aldus gedaan te Utrecht, den 26 September 179+, enz. FRIESLAND. Leeuwarden. Van wegen de Staaten van Friesland, is ter opheffing van 't Verbod van uitvoer van Brikken of, wrakke Tichelfteenen, de navolgende Notificatie gedaan: *PJe Staaten van Friesland, allen den geenen, die *-/ dezen zullen zien ofte hooren lezen, falutl doen  JAARBOEKEN, September, 1704. 1227 doen te weeten : dat wy na deliberatie op het verzoek aan Ons daar toe gedaan, en geconfidereerd hebbende, dat de redenen , om weike de Uitvoer van wrakke Steen , by Onze Publicatie van den 7 September 1793, is verboden, thans ophielden, by Onze Refolutie van heden, hebben goedgevonden en verfban, op te heffen het Verbod van Uitvoer van verbakken, vervroofen, gebroken en wrakke Tigchelfteen, Brikken, Kladden en Keizei, en diensvolgens in te trekken en te vernietigen de voornoemde Publicatie, gelyk zulks 1 mede gefchied by dezen. En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deze alomme worden gepub'iceert en geaffigeert, daar men gewoon is Publicatie en affixie te doen. Aldus gerefolveerd en gearrefleerd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den j September 1794. (Was geteèkend, ) D. de B. van HAERSMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. j. van SMINIA. *T LANDSCHAP DRENTHE. Assen. TJy de Heeren Staaten der Landfchap J3 Drenthe, is eene Negotiatie of Geldligting van 100,000 guldens vastgefteld, voor drie vierde in Losrenten tegens 4 perCt., en het overige in Lyfrenten tegens 8 perCt. zonder onderfcheid van jaaren, ; van een tot zestig jaaren, en tegens 10 perCc. Leeuwarden. Ophef van verbod van uitvoer van Brikken.  1328 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. perCt. voor de hogere jaaren. Ook hebben welgemelde Staaten eenen byzonderen Bededag bevolen, tegen Zondag den 7 September dezes jaars 1794. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogenbosch. T~Xen 30 der afgelopene maand Augus* \_J tus, des morgens tusfehen 2 en 3 uuren , hoorden men hier door de ftraaten het gery van karren en wagens , en reeds .voor*zes uuren begon de Ruitery van't Engelsch Leger hier door te ' ryden, waar tusfehen, omtrent 10 uuren, een trein ligte Troepen met eén allerfraaist Veld-Muziek volgden. Deze doortogt wierdt intusfeheo opgevolgd van bagage-wagens met vrouwen en kinderen , (welken in een onvoorbeeldelyke veelheid het Engelsch Leger verzeilen,) kruit ■ wagens, affuiten, kanoi.s, enz. Het ryden 'der ruitery zo Engelfehe ais Hesfifchen, dragonders enz. hielde nieesttyds dezen gantfehen dag aan; en in de nagt van Saturdag tot Zondag den 30 en gi Augustus, heeft de opvolging der rytuigen en andere trein , niet opgehouden, het geen den 31 omtrent den middag wat aan ftilftand fcheen te komen. Maar omtrent 4 uuren des namiddags, kwamen de. leger-wagens met zulk eene hevigheid de ftad doorjagen, als mogelyk ware, de paarden voort te zv/ee' penj  JAARBOEKEN, September,, 1794." 13.29 pen; de Commisfarisfen te paard, vervolgden daartoe met hun blanke zydgevveer de wagens , om de Voerlieden derzelve aan te zetten tot het doen vcordfnellen, en dit duurde alzo tot omtrend zeven uuren, als wanneer eenige honderd losfe paarden hunne trein volgden. De Hanoveranen en 't Engelsch -Voetvolk trok buiten de Stad over Sint Michels Geitel. Het geheele Leger zou op de Heiden by Nisfelrooy campeeren. Het Leger campeert nu den eerften September agter Hintham , een half uur van deze ftad , en trekt van hier niet weinier van dien voorraad, welke de burgers, op last der regeering hebben opgedaan,, fchoon zy alles met gereed geld en ten 'duurftert betaalen. De fterke dranken worden by dat Leger in onbegrypelyke hoeveelheid gebezigd, het welk de krygstucht niet weimg moeilyk maaakt. De Hertog Van York had den 31 Augustus zyn hoofdkwartier te Berhcum. Wat deze ftad betreft, die is in een goeden ftaat van tegenweer gefteld , en 'er wordt nog dag en nagt aan de buitenwerken en batteryen op de wallen enz., ter verdere verfterking gewerkc. De ligging van den grond rondom deze ftad is ooi voordeehg, die door de onderwaterzettingen thans byna ongenaakbaar kan worden gemaakt, doch dit hangt van veeie omhandigheden af. De Erfprins van Oranje campeert met f enige Hollandfche, Engelfehe en Hano- ver* 'sHer« toges* boscb.  1230 NIEUWE NEDERLANDSCHE TOGEN BOSCi». verfche troepen, in de linie tusfehen Breda en Geertruidenberg, en heeft het hoofdkwartier te Raamsdonk. Den eerften September is Zyne Doorluchtige Hoogheid de Erfprins Van Orante., zyne Koninglyke Hoogheid de Hertog York, benevens den Keizerlyken Generaal Baron db BtAULiEU, Generaal-Kwartiermeefter van den Prins Van Coburg, alhier aangekomen, om de noodige middelen te beraamem De raadpleegingen wierden in '£ Logement de Gouden Leeuw gehouden , waar na de Erfprins by den Gouverneur, de Hertog Van York, in de Plaats Ro' jaal,en de Generaal BEAur,iEu,in den Gouden Leeuw hun middagmaal hebbende gehouden , tegen den avond van hier vertrokken. De gerugten van het rooven en plunderen door de Franfchen ten platten Lande en in de opene plaatfen, is niet guriftig; maar men weet hoedanig een hard recht, het lecht van oorlog is; men weet ookhoemoeilyk het is voor de Opperbevelhebberen en andere Officieren, om over al te zyn, toetezien, en alle wanorde te beteugelen; men weet, hoe vaak dikwyls ons eigen krygsvolk tot buitenfporigheden overflaat, en hoe flegt de Engelfehe krygslieden , tot verdeediging dezer Landen gezonden , zich omtrend de Inwooners gedraagen. By Lommei zyn den 31 Augustus,'s ochtends vroeg aoco man Ooftenrykfche ruitery aangekomen , die hunne voorposten tot'Bergeyk, Eerfel en Hoogloon h bben uit-  JAA RBOEKEN, Septtmber,1704. 123] uitgezet. 'Er liggen ook veele Ooftenryi kers naar den kant van Venlo tot Venrooy; i zendende zo wel als de Engelfchen, tot aan 3 Dourzel Patrouilles uit. De Meyery ligt thans vol van Engelj iche, Hanoverfche en Hesfifche Troepen, i en de Franfche zyn alle opgetrokken naar f den kant van Turnhout, Hoogftraaten en j Westwezel, alwaar tegenwoordig een Lejger ftaat van ïo,odo man : echter zonder jzwaare artillerie. De vyandelyke voorpos. Iten by Breda zyn weder afgetrokken. INochthans vertoonen zich nu en dan eenige ftroopende partyen. Den 12 en 13 September, zag men iveele Franfchen in het gezicht dezer Vesting, doch buiten bereik van het gefchut; sy trokken wel wederom af, echter verneerderden zy in die nabuurfchap, en 'er pelen dagelyks gevechten voor tusfehen e voorposten. Ook zyn eenige fterke .Jrygsbenden Franfchen , ten getale van 100 a 500 of 600 man ruitery, en eeni\f Jagers doorgedrongen tot by Capelle Vaalwyk en Sprang, en hebben aldaar ( : tievande gebeele Magiftraat en van deszelfs Mi-; misters, deze Stad, thans in den ftaat van vyand-, ■ Ivken aan floot, en welligt van formeel beleg I verfeerende , ten eenemaal van burgerlyk be-< i wind en regeering ontbloot, en onvoorzien,j : om provifioneel, en tot eene verhoopte goede i verandering der omftandigheden , de meest • noodwendige zaaken der regeeringen , ten ge. ! ineenen oorbaare en welzyn van Stad en Burge1 rye, gade te flaan en waar te nemen ; en uk kragte van het competent gezag, van welgemel( melden Heere Generaal-Majoor en Commandant, en op deszelfs fpeciaale order, de voorfchreven Commisfie aanvaardende; adverteerd 'hier van, by deze! alle Burgers en Ingezetenen i der Stad , en een iegelyk dien het aangaan mag, Iten einde zich naar voorzeide order, en noodig jjgevonden fchikkingen in alles te reguleeren, met eerdere kennisgeving , dat Heeren Leden van Ijgemelde Militaire Commisfie,daaglyks des voor1 .middags van tien tot elf uuren, zullen vaceeren aten ftadhuize, om aldaar op alles de vereischte torder te ftellen , de voorkomende bezwaaren fder Burgers en Ingezetenen aantehooren , en -lidaaromtrent te ftatueeren, zo als in reden en libillykheid, aanfehouw genomen op de attueele Igefteldheid van tydeu en zaaken , zal worden j;gevonden te behooren nuttig en mooglyk te zyn. I En daar welgedagte Commisfie in ervaring is jigekomen, dat fommigen der neringdoende Bur. ijgers en inwoners dezer Stad, en daar onder ItBakkers , Brouwers , Vleeshouwers , Spekfla!!gers, Jenever- en Brana,ewynverkooper8» Winiikeliers in eetwaren en andere niet te ontbeeren noodwendigheden, die uit deze Stad niet kunnen worden gemist, zonder dezelve, en de goeNnnn 3 d« Breda: Publ. ter yehoof' taaming tan de Mittu lommiS' te.  1236 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Publ. ter gehoorgaamingaan de Mtlit, Commis* fit* 1 t i I •\ ( m de Ingezetenen van djen ,aan gebrek en fchaarsheid bloot te ftellen, de duurte vaw levensmiddelen te bevorderen, en andere inconvenientea meerder te verocrxanken, kunnen goedvinden, door onberedeneerde en ontydige vreeze vervoerd , deze Stad en hunne woonhuizen binnen dezelve , met hunne refpeétive burgerneringen en trafyken clandestinelyk te verlaten, contrarie de expresfe order van welgedagten Heer Generaal-Majoor en Commandant, ordonneert en beveelt aan allen den geenen , die zich in dat geval bevinden , en zonder permisfie zich hebben weggemaakt, om ten fpoedigfte wedertekeeren, huDne verlaten huizen te betrekken, en hunne neeringen te hervatten , immers en ten minde zorge te draagen, dac dezelven aldaar in hunne namen , en voor hunne rekening , door anderen , behoorlyk worden waargenomen , met advertentie ten aanzien der in gebreken blyvende, dat, na verloop van drie ïerstkoroende dagen na dato, hunne refpeétive buizen en daarin bevindüyke goederen zullen worden in befiag genomen , en als geab3ndonüeerd goed, onder publieke beheering gefield, ?n voorts, ten aanzien hunner perioonen, zodanige mefures genomen, als raadzaam zal worden geoordeeld. Verbiedende voorts fcherpyk aan allen den geenen der boven opgenoemlen , die nog gezind of voornemens mogten :yn van hier te vertrekken , zulks ten uitvoer e ftellen; zullende de geenen, die daarop mogen worden bevonden , in arrest genomen en egen hen geprocedeerd worden , naar bevind ran zaaken. Adtum op den Stadhuize van Breda , dezen ji Augustus 1794. (Was geteèkend,) A. C. de BELLANGE. Lager fiond,) Ter Ordonnantie van dezelve J. A. van GOOR oen OOSTERLINGH. Als benoemde Secretaris der Commisfie. Den  JAARBOEKEN, September, 1794. 1237 Den 4 September, is een krygsbende van omtrent 60 man van het regiment van den Generaal Hmuft van üyen, in een hevig gevegt geweest, met eene ftroopende party van meer dan twee honderd Franfchen, zynde de x\lmzz[\e.t Van Voer st, met 10 of ia man gevangen geraakt, en de CornetVerfchoor gekwetst geworden, maar is het met de overige manfchappen nog ontkomen. Het hoofdkwartier van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins Van Orange, is nog te Raamsdonk, en het Leger aldaar, en omtrent Geertruidenberg tot Sprang toe in goeden ftaat, en ligt in «ene voordeelige Randplaats. De Blikke* ponten van het Capelfche Veer, zyn met de Pontonniers naar Do veren getrokken. Ook is de Doverfche Kerk op de fchans afgebrooken,en te Befooyen wordt een nieuwe baan en vlakte gemaakt aan de Befooyfche Steeg. De onderwaterzettingen rondsom deze Stad beginnen wat te werken, fchoon op veele plaatfen gebrek aan water is. De Franfchen hebben de zogenaamde Duivelsbrug, gelegen ter zyde de Kerk vaa het Dorp Ginneken, welke door de onzen afgebroken was, weder herfteld, en over dezelve trekt een aanzienlyke magt , om onze Vesting al meerder te benaauwen. Het getal der Franfchen in onze Baronie zich bevindende, berekent men op 40000 man. Den 9 September, des 's morgens ten Nnnn 4 half Breda;  •Breda, i < 1 S b C g 2 v; tr ie er m< dc de 1238 NIEUWE NEDERLANDSCHE • half aSf «"ren, kwam de Generaal Geufeav weder binnen de vesting, hebbende met de veldontdekkers, diep in het Ginneken geween, alwaar zy eenige Franfchen zagen; waarop terfiond eene patrouille links en eene andere regts gezonden wierd*, terwyl de Generaal met een hauwitferan het midden bleef, welke zo goed werkte, dat verfcheiden Franfchen gedood werden, en de overigen die voornemens waren een batterytje aan de Duivelsbrug te maaken, de vlugt namen ; ons piquet is voor aan in het Ginneken gebleven. Den geheelen 3ag was het vervolgens ftil , en toen het Piquet , als naar gewoonte , des avonds en vyf uuren wierdt afgelost, kwamen le branfche Jagers verhaal doen , zodra ds het nieuwe zyne posten had uitgezet, iet welk de onzen , tot des avonds ten uuren, in een fchoone manefchyn zeer est beantwoorden , en zich toen tot aan e barrière terug trokken ; by die geleenheid is de Lieutenant Schmid, van de wirfers, door den buik, en een gemeen witfer door het been gefchoten. Den 10 September , kwam een Officier m de Guardes re paard, verzeld van een ampetter, hier aan, dm eene boodfchap n Zyne Hoogheid by den Vyand afteïgen, werwaarts hy dan ook vertrokken van daar, des namiddags, terug gekoIfr is; zyne reis vervolgens naar Raamsnk weder voortzettende. Den zelfden 10 September, vertoona de Franfchen zich , voor het.eerst, ook  JAARBOEKEN, September, i794. la3o pok aan de Bosfchepoort , het welk den bevelvoerende Officier aldaar berigt wierdt door een meisje,wier moeders huis wierdc ledig geroofd , en dat by gemelden Offi. cier hulp kwam zoeken. Deze tvdinowierdt gezonden naar de GinnikfchePoort en ten tien uuren ontdekte men, meteen kyker, twee wagens, waarop terftond het piquet uitrukte, het welk zich zo veel mooglyk verborgen hieldt, en toen het eemgermaate van zyn prooi verzekerd was er met zo veel geweld op aanviel dat de Voerlieden ende begeleiders devlust namen , latende de wagens en agt paarden in onze handen; doch de onzen, niet haaftig genoeg met de wagens kunnende voortkomen, fneden de paarden los, fchoten vier van dezelven, die niet hard ffe. roeg konden loopen, dood, verlieten toen " pok de wagens, en namen de overige vier paarden mede; gefchiedende dit alles onder een hevig vuur van de Franfche lagers hoewel echter de onzen het geluk haddep, met hunnen buit, zonder dat 'er iemand gekwetst was, binnen te komen De gemelde wagens waren met wyn geladen, Fr,nfrLaie wafr^ynlykheïdf hadden dl franfchen denzelven refeterngen geroofd Na dat de Franfchen zich virdfze Stad dagelyks dan in grooter, dan in een kleiner getal hebben vertoond, onder geduurige fchermutfelingen, die minder beflisfcnd dan voor de Ingezetenen der naby gelegen dorpen fchadelyk waren, fchyntUhefgevoelen bewaarhei te zyn, dat zy voor als nog JNnnn 5 geen Brbda.  1240 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. geen beleg voor deze Stad in den zin hebben. Althans den ia September des *s morgens zyn zy vertrokken, den weg op Tilburg neemende, en met zich voerende over de twee honderd karren met goederen. Onze bezetting heeft hen achternagejaagd, en hun twee wagens, eenige paarden en gevangenen afgenomen. Men vernam vervolgens, dat de Franfchen van hier waren weggetrokken, en te Baarle - Hertog waren niet meer Franfchen dan 'er by de bagagie nodig zyn , gaande naar de kanten van Turnhout. Des morgens van den 13, ten vyf uuren, waren de piquetten en het refervepiquet uitgetrokken , benevens de Generaal Geufeau, en ten» agt uuren, hadt men nog geen fchoot gehoord. Den 11 dezer maand , waren te Waalwyk nog de Grenadier-Battaillons Van Nasfau. U/tngen , Mollenbruin, Markgraaf Baden en Pleitenberg, doch die zyn den 12, benevens een Detachement Van Thuil ,naar Geertruidenberg getrokken , waarop des middags, onverwagt omtrent 50 Franfchen , zo groene, geele, als roode husfaren, dragonders en Jagers te paard te Waalwyk inrukten , hebbende by de Befooyenfche Steeg eene hevige fchermutzeling met de husfaren Van Hteckeren en Beon gehad , welken zich dapper weerden, en te wederzyden werden 'er eenigen gedood en gekwetst, waar onder twee zeer zwaar; en een Officier Van Beon , die het door het water agter Befooyen wilde optvlugten, is  JAARBOEKEN, September, 1794. 1241 is door een Fransch dragonder gedood en het hoofd afgehouwen, terwyl de Fran* fchen verders de dooden en zwaar gekwetften hebben uitgekleed. De, overige hus. faaren Van Heeckeren , die nog hier waren, hebben zich mede dapper geweerd, doch moesten ook eindlyk wyken, wanneer de Franfchen hen'tot tusfehen Baard wyk en Drunen tot den overlaat vervolgden , en drie krygsgevangenen maakten, zynde 'er een husfaar te Waalwyk, tot den vyand overgeloopen. 's Namiddags trokken de Franfchen wederom over Spang terug , en hebben te Baartwyk, Waalwyk en Befooyen,den Ingezetenen geld , drang, wyn , kaas , brood, fpek, leder, linnen enz. afge. vorderd ; daarna zyn de Hollandfche husfaaren , en die Van Beon weetgekomen, en hebben te Befooyen en te Waalwyk post gevat. De groote Armée der Franfchen ftaat thans te Tilburg , en een party te Loon op_Zand, Hilvoort en Vugt tot by's Bosch. Den 18 September,zyn'smorgens vroeg onze Piquetten weder met die der Franfchen aan den gang geweest: na dat zulks een half uur geduurd hadt, wierdt hun een kogel of drie uit de ftad toegezonden, waaraan zy zich niet ftoorden: een weinig daar. na wierd met een hauwitzer op hun gefchoten,'t welk hun deedt aftrekken; twee van onze paarden zyn gekwetst binnengebragt, en een Fransch husfaar, wiens paard door de Breda.  1242 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda* de onzen is doodgefchoten, is als krygs» gen mede binnen gekomen. Den 19 September, is hier gedaan de volgende Publicatie: Alzo de ondervinding heeft doen zien,dat aan de order, by Publicatie, voor eenigen tyd, door de Burgerlyke Overheid dezer,Stad, toen nog aanwezend zynde, gegeven en gedaan geweest , op het ftuk der proviandering dezer Stad, en ten einde elk Burgeren Ingezetenen, zich en die van zyn huisgezin , voor den tyd daar by bepaald, van de nodige levensbehoeftens zoude hebben te voorzien , by velen der Burgeryen, of'geheel niet, of gebrekkig en ongenoegfaam is voldaan geworden, des dat reeds tegenwoordig, by de meeften , manquement en fchaarsheid van onderfcheidene niet te ontberen eetwaren en andere noodwendigheden , begint te worden befpeurt, en zelfs de winkels meestal aanvanklyk daar van niet dan zeer matige voorraad over hebben , 't welk ingeval van be« kg , of langdurige influiting, (die God genadiglyk verhoede! ) de nadeeligfte en akeligfte gevolgen, voor Stad en Inwooners onfeilbaar zoude na zich flepen, om dewelke zo veel in hen is, te weeren, en een in het voorfchreven kas te duchten , gebrek van mondkost voor te komen. Zo hebben Heeren Prefident en Leden der Mi.' litaire Commisfie, vervangende de nog abfente IVlagiftraat, op fpeciaal goedvinden van den Heere Generaal-Majoor en Commandant Van Geu/cau, nodig geacht, by wyze van renovatie van opgemelde vorige order , alle Burgers en Ingezetenen dezer Stad, van wat ftaat en con« ditie zy zyn, nogmails, en wel op het ernftig» fte*  JAARBOEKEN, September, 1704. 1943 Jte, te recomtnandeeren en te ordonneeren, zich toch van de noodige levensmiddelen , voor aicH en hunne refpeétive Famillien, zonder uit' ftel, te voorzien , ten minften voor den tyd van twee maanden na dato, en wel voornamenlyk van Graanen, naar eens ieders confumtie, Aardappelen en verdere Tuinvruchten; voorts van Spek, Boter, drooge Waaren en andere beIioeftens, welke niet gemist kunnen worden, 20 veel zy vermeenen neodig te hebben. Tot het bekomen van al 't welke men alle mooglyle faciliteit, by voortgang zal tragten toetebrengen , door den toevoer naar de Stad, op allerlei wyze te bevorderen: zullende de nalatigen aan zich zelve te wyten hebben, zo wanneer zyzich, in het voorfchreven onverhoopt geval, aan honger en ellende zien blootgefteld, zonder welligt daar uit gered, of te kunnea worden bygefprougen. En op dat niemand hier van ignorantie pre» .tendeere, zal deze ter puye gepubliceerd, geaffigeerd , en door de Stads Omroeper alom worden uitgeklonken. Actum in onze Vergadering ten Stadhuize van Breda, Donderdag 18 September 1794. (Was geteèkend,) A. C. de BELLANGE, Lieutenant - Collonel. i (Onder ftond) f i Ter Ordonnantie van dezelven, (Was geteèkend,) \ ■ ' ' * • . ' / J. A. van GOOR dedï OOSTERLINGH. g Mede-Lid en fungerende als Secretaris. '& Doos Breda.\ Publ. nopens provian» deering.  1244 NIEUWE NEDERLANDSCHE Brem. Door deze voorzorg is men vervolgens van allé noodwendigheden voorzien, zynde 'er door de twee Rotterdamfche beurtfchepen, die zedert den 24 en 27 Augustus beladen geweest en hier aangekomen zyn, vele goederen, byzonder ook raapoly aangebragt. - T I L B ü R O. Den 7 September hieldt den Franfchen Generaal, by eenen van onze burgers P. Vreede, het middagmaal. Deze Generaal gaf aan onzen ambtman bevel, eene Publicatie, in drie artikelen beltaande, bekend te maaken. By de 1.) wordt de Franfche Conibtutie ingevoerd; a.) worden alle Inwoners van het platte Land, in den gantfdhen jmtrekbevolen,alle fchietgeweernaar Tilburg te voeren; 3 ) te kennen gegeven, dat de fchade, welke de Franfche patrouilles aan veld en boomvruchten veroorzaakt mogten hebben, zoude vergoed worden. Bergen op den Zoom. De berichten van den aanmarsch der Franfchen, in grooten getale,byzonder naar den kant van Breda en 's Hertogenbosch, waren in 't begin dezer maand September algemeen, fchoon deswegens get ne byzonderheden bekend wierden. De Franfche husfaaren vertoonden zig den 31 Augustus reeds te Rofendaal; van Breda komt geen wagen nog vrachtkar meer, zo dat van daar de berichten ontbreken. Hier zyn eenige ruiters binnen gekomen. In  JAARBOEKEN, September, 1794. 1245 In den omtrek van het nabuurig Steenbergen, zyn federt de Franfche Troupen naar deze kant meer en meer naderen, veele voorbereidzelen ter verdeediging gemaakt , onder andere is de Kruislandfche 'Polder, tot dekking van de Blaauwe Sluis, federt voorleden Zondag den 31 Augustus onder water gezet, het geen hoe zeer aan de In- en Opgezetenen fchade veroorzaakt, een onvermydelyk middel ter verdediging is. De gemeenfchap tusfehen deze Stad en Breda is thands afgefneeden, zo dat men deswegens geene byzonderheden weet, dan alleen dat de Franfchen in en by het Liesbosch een aanmerkelyke magt verzamelen. Het Hoofdkwartier der Franfchen,die in 'de Meyery meer en meer toenemen, was den 18 September aan deze zyde te Meerfel, omtrend twee uuren van Breda. Het valt zeer moeilyk wegens een of andere zaaken iets Heiligs te berichten, dewyl het bezwaarlyk valt de waarheid, uit veele vergroote of verdichte verhaalen , te ont* dekken, en ook de toneelen dagelyks aan groote veranderingen onderhevig zyn. Sedert eenige dagen worden de nodige maatregelen ter verdeediging met dringender yver alhier voortgezet. De Heer Gouverneur Lieutenant-Generaal Baron Van; IMyvenheim, heeft het bevel dezer Ves» ting aan den Heer Generaal-Majoor Van der Düyn overgegeeven, en begeeft zich, voor eenigen tyd naar Holland. De bagaie der ruit ery, die zich in Staats-Flaan- d% Beroer op den Zoom.-  NIEUWE NEDERLANDSCHB Bergen op den Zoom, < \ < I v JS z 1. e n fi d v deren bevindt, en federt eenigen tyd op het Glacis dezer Vesting gefltaan heeft, is naar Geertruidenberg vertrokken. In deze Stad heerschten thans zwaare loopziektens en kwaade galkoortzen. Dagelyks fterven 'er veele menfchen, vooral onJer de Krygsbezetting, en byzonder by de Engelfchen , die alhier in de Walfche Kerk ;n in de Hal hunne Hospitaalen hebben, en hans ook de Lutherfche Kerk tot dat einle hebben ingenomen. Men heeft hoop, lat het Hospitaal buiten de Stad zal veregd worden, het geen voor deeze Stad zeer e wenfchen is, dewyl men anders, wegens le onreine lucht, voor verdere befmetting 'reest, en het ergfte te duchten heeft. Omtrend den 23 en 24 September kre;en de Engelfehe en Hesfifche Krygslieden, /elke alhier bezetting hielden, bevel, om aar Gelderland te vertrekken , om zich y het lteeds terugtrekkend Leger des Herigs Van York te voegen. Hun vertrek rierdt op Zondag den 27 September beaald. Deeze Troupen zullen vervangen 'orden door Nationaale, die zich nog in taats - Flaanderen bevinden. Den 23 September des morgens, begaf ich een Krygsbende van 60 Ruiters, in alirhaast naar den kant van Hogerheiden, 1 keerde eenige tyd daarna in de Stad telg, met een gevangen Franfche Commisiris der Vivres, 2 Dragonders en 4 paaren. De Franfche Soldaaten, ter geleide ïü den Commisfaris, waren 17 of 20 man fterk  Jaarboeken, september, 1794. 1247 fterk geweest; de overigen zyn het pntkoI men; een dragonder die zich niet krygs- Igevangen wilde geeven , is dood gefchoten, zyn paard was ook fterk gekwetst. Èen der gevangen genomen dragonders is aan den arm zwaar gewond; men heeft hem ij in de hoofdwagt dadelyk verbonden, en jmet alle menschlievendheid gehandeld. De Commisfaris hadt 300 Kroonen, en voor 1600 Livres Asfignaten by zich. Volgens berichten uit. de Baronie van 1 Breda, waren de meefte Franfchen naar den ikant van Bavel en Maaftricht getrokken. ■Op de dorpen, byzonder ook in den Oujdenbosch , heerfchen kwaardaartige ziekitens , en fterven veele menfchen; dog de levensmiddelen zyn 'er zo duur niet, als l|men by gerugten heeft opgegeeven : maar ikoffy , thee, fuiker , fpeceryen , ryst* len andere goederen, die uit Holland moeten aangebragt worden, zyn duurder als naar gewoonte; en daar men byna van alles afger lïlootenis, vreest men daar aan door den tyd ïgebrek te krygen. De pnderwaterzettingeri omtrend den Oudenbosch, beginnen mee benige vrugt te werken. Maastricht. Den 30 Augustus, heeft de Lieutenant. I7eld-Maarfchalk Van VYarneck, met een jlterk Corps ruitery tusfehen Zittard en floermonde over de Maas getrokken zynde, iiusfchen Weerd en Eindhoven den Fran•lichen zestig wagens met geplunderde goeO 0 0 o de- Bfrceü op den Zoom.  1248 NIEUWE NEDERLANDSCHH Maastricht. deren ontnomen; onder dezelve waren vief wagens met levensmiddelen voor de Krygsbezetting alhier beftemd. Het gemelde corps is 's avonds weder over de Maas terug gekomen. De Franfchen zyn weder Van hunne onderneeming om onze voorposten terug te dryven, afgeflagen; dog zy hebben eene groote veriterking van ruitery en 19 zestienponders ontvangen. De Edelen Achtbaaren Raad heeft goedgevonden, dat de aanltaande kermisfe dezer Stad, ter oorzaake der tydsomftandigheden, dit Jaar in September geen plaats zal hebben. Den 5 September is het Keizerlyk Guarnifoen van Valenciennes, 't welk den vryen aftogt heeft, vuorby deze Rad , over de fchipbrug, door Wyk getrokken, gaande naar Duitschland. Den 8 September zyn ook alhier aangekomen de Veld-Battaillons van de Regimenten Bosc de la Calmette en Pletten, berg, dewelke in Valenciennes hebben gelegen , doch trekken verders naar Venlo. Ook is een Corps Keizerlyke Troupen , komende van 't Corps d'Armée by Fouron le Comte, fterk 12 Battaillons en 8 Escadrons, te zamen omtrend 14000 man, onder 't gebied van den Generaal AlvInzyJ aan de regterzyde van de Maas, digt by* deeze Stad komen campeeren; en hebben de Keizerlyken buiten de Martenspoort een brug over de Maas geflagen. Een corps Franfchen van 2000 man, wilde den 12 dezer maand de Stad,Mafeyck,  JAARBOEKEN, September, 1704. 124c. zeven uuren van deze Vesting, aan den linkeroever van de Maas , gelegen , verrasfchen; dan de Keizerlyke bezetting dier ftad, den vorigen dag, verfterking van den overkant der Maas bekomen hebbende, heeft de Franfchen afgekeerd. Het verfterken der wallen en werken van deze Vesting is aanmerkelyk. Den 13 September is een Battaillön Van Stein, Keizerlyk Voetvolk, met eenige ftukken kanon , de Boschpoort binnen en de St Pieterspoort uitgetrokken , en heeft zich voor het Fort St, Pieter geporteerd, alwaar het batteryen opwerpt. Den 14 dezer maand, kwamen de Franfchen , met drie Eskadrons ruitery en eenig voetvolk , by het Dorp Gellik aan, en dreven de aldaar ftaande Ooftenrykfché jagers en Vedetten terug, welke alle by hunne hoofdpiquetten terug trokken , in welke de vyand een fchuur in het idorp en den voor het zelve ftaande wind!molen afbrandde. Zo dra de Heer Generaal Kraay hier van berigt ontving rukte hy aanftonds met eenige EskaIdrons ligte ruiters en husfaaren uit, dreef Iden vyand uit het dorp, en bezettede daar idoor weder onze posten. By deze gelegenheid wierden tien krygsgevangene gemaakt, waar onder zeven van de ruitery :behalven de gekwetften, welke de vyand mede voerde. Van de zvde der Ooftenryiers is de Lieutenant Collonel Fifcber van Je Jagers ligt geworgd, en drie paarden der ^araczayfche Krygsbende ligte ruitery zyn OOOO 2 kg- I Maastricht.  iajo NIEUWE NEDERLANDSCHE Maastricht. befchadigd. De vyand deedt op de voor* gerukten eenige kanonfchoten, dog zonder ze eenig nadeel toe te brengen. Sluis in Flaanderen. Den 2 der vorige maand Augustus,'smorgens vroeg hadt een krygsbende van 400 Franfcheu eene aanval gedaan op 't Fort IJabille, het welk gelegen is by den Zeedyk van Flaanderen, een half uur van Philippine , en het zelve ftormenderhand genomen. De bezetting is na een half uur lang den dapperften tegenftand geboden te hebben , meeftendeels naar het Fort Philippine geweeken, met agterlaating van een Sergeant en agt man, die krygsgevangen in 's Vyands handen zyn gevallen. Deze ftad is wel aangévallen, maar verdedigt zig moedig. >Sedert den 31 July tot den 3 Augustus is uit deze Vesting fterk gefchoten op de battery der Franfchen aan het Nieuwe Veer. Van den kant der vyanden, wierdt in den nacht van den 31 July tot den 1 Augustus niet min» der hevig gevuurd, het welk onophoudelyk wierdt beantwoord : het geduurig fchieten met gloeiende kogels hieldt niet op. Sedert den 29 hebben de Franfchen op de kust van Nieuwefluis tot aan het Haazegras vier groote batteryen opgerigt, welke het vaarwater aan de rechtfche zyde van den mond der Schelde zodanig beftreeken , dat de fchepen, die langs de Wielingen mogten komen, ligt in den grond zouden kunnen geboord worden. Niet te min was den Augustus 'sLands Fre- •  J AARBOEKEN, September, 1754. J2jj Fregat Tholen , derwaarts gelievend om te zien de gemelde Batteryen te vernielen. Daar de Franfchen nu in 't Land van A Cadfant zyn gedrongen , is deze Vesting volkomen afgefneden. Egter verdedigt men zich bier kloekmoedig ; men doet nu en dan uitvallen met veel voordeel, en hadt den 10 Augustus den Vyand, die beproefde om ftorm te loopen, reeds tweemaalen dapper i| afgeflagen. I Sedert den 16 Augustus hieldt het bombardeeren dezer Stad niet op. Met het Colj legie van den Vryen, waren den 20 Au< gustus reeds 29 gebouwen in den asch geI legd. De Hoogllraat is byna geheel vernield. Den 19 Augustus des nachts, zyn } een Adjudant van den Generaal en dappere 'verdediger dezer Vesting Van der Duyn, ;genaamd Feug^l, met den Lieutenant ter ;Zee Jan van 'de Velden, in een roeifchuit, uit Sluis ontkomen, om tyding van ::den toeftand te geeven. Een Schipper met • :zyne twee Zoonen voerde deze kloeke on| Jderneeming uit. Op hen wierdt dapper zo ; van de Schoener als Battery gefchoten, dog \ zy ontkwamen het gevaar gelukkiglyk. Na een beleg van verfcheidene weeken, ' üna eene dappere verdeediging onder het imoedig beleid van den Generaal Van der Duyn , na de allervermoeyendfte krygspenst uitgedaan, en veel door ziektens sn andere ongemakken te hebben verOooo 3 duurd, Sluis :n Flaan- deren.  Sluis in Flöan- seren. 1=52 NIEUWE NEüERLANDSCHE duurd, moest eindelyk deze Vesting bukken., en den 25 der afgelopene maand Augustus, zich aan de belegeraars overgeven. Het verdrag of capitulatie, welke de voorwaarden van overgave bepaalt, hebben wy reeds hier te vooren onder 's Gravenhage medegedeeld, Eenige byzondere omftandigheden zyn nog vervat in 't navolgend belicht. „ De fterkte van 't Guarnifoen voor de belegering van Sluis, had beftaan in ruim twee duizend man. Geduurende de belegering en vooral in de laatfte veertien dagen, waren de ziektens , zo van roodeloop als galkoortfen zodanig toegenomen , dat 'er maar tusfehen de 4 en 500 man m ftaat waren om dienst te doen; de Gouverneur was de laatfte week mede ziek." „ Door 't vuur van den vyand waren .maar 20 a 30 man gefneuveld. De vyand hadt dagelyks veele hauwitzers, zommige dagen tot 400 toe in de vesting geworpen, bommen," dacht rrien , dat 'er maar ruim ICO ingeworpen waren.. De fchade in de ftad is groot, doch de kerken zyn weinig en de molens geheel niet befchadigd; van de beeftenmaikt tot de Zuidpoort rs de fchade het minst." ; „ 'Er was geen gebrek van oorlogstuig en"levensmiddelen in de vesting ten tyde der belegeringe , nog by de overgave; t volk was zeer verheugd geweest, toen het door een fein verzekerd wiefdf, dat de braave Adjudant Feugel, met de.n ZeekaVein % van de Velden , die"door den *•¥ J Gou-  JAARBOEKEN, September, 1794. 1253 Gouverneur naar Zyne Doorluchtige Hoogheid gezonden waren, 'er wel en behou den was uitgekomen." „ Op 't onverwachtst ontdekte men den 24 Augustus, dat de vyand langs den dyk van Aardenburg loopgraven gemaakt hadt tot aan de Blaauwe Sluis, door welke eene groote menigte naderende, wierdt voor eerst onder hen eene zwaare flagting aan< geregt, dog onophoudelyk naderende , kwam eindelyk eene groote menigte tot onder het kanon, met voornemen en zich gereed makende om den ftorm te ondernemen, wanneer nog een tyd lang met grenaten, klein geweer enz., op den vyand vrugteloos gefchoten zynde , kwam men s avonds tot eene Capitulatie, die Maandag namiddag den 25 Augustus getroffen zyn:de, trok de vyand 'savonds binnen, en onize krygsbezetting trok Dingsdags uit, leid. de 't geweer neder en was krygsgevangen, Ons krygsvolk wierdt vervolgens naar Brugge geleid, en de zieken,waar onder ook de Gouverneur Van der Duyn, op meer dan Jco wagens mede derwaards gevoerd, met )ogmeik, om verder naar Duinkerken geHagt te worden." • Na de overgave van Sluis, was het in Maats- Flaanderen vry Ril. Hulst. Den 27 July, laat tleden, kwamen hier ogtwet b;»uaillons Hanoveranen om krygs. e^etting te houden. Den volgende dag, Oo 00 4 zyn Sluis in Flaanderen.  Hulst. Ï254 NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn de Franfchen in het Land van Cadfand gevallen , en hebben de Jufferfchans ingenomen , waar by 24 man van Douglas en Nyvenheim , beuevens eenige ruiters van Van der Duyn, krygsgevangen gemaakt zyn; ook hebben zy de Bakkers Polder, by Sluis ingenomen, zo dat de belegering van die vesting eerstdaags te verwagten is. Den 1 en 2 Augustus, heeft zich een krygsbende Franfche dragonders één half uur van hier in .den Polder de Klinge te Steen , en in het dorp Kieldrecht ver- j toond. Dit gebeurt dagelyks ; maar zy trekken dan weder terug. De krygsbezet- 1 ting deedt in de 'Nieuwsbladen haaren j dank betuigen voor de levensmiddelen en j verkwikkingen , haar uit Amfteldam toegezonden. Den' 12 Augustus bevonden zich hier hunne Hoogheden de Erfprins Van Orange , en de Prins van Hessen- j darmstad. Daags te voren is hier het regiment Zwitfers Van Smit > met eenige Kanonniers, en ih Hulfter- Ambacht de bataillons Orange - GelderlandtVilcke, Wal- j deck , Peiit en andere binnen getrokken, in deze plaats, in Sas van Gendt, Axel, I en Philippine is alles wel toegerust,en aan l niets gebrek: evengemelde prinfen hebben j die plaatfen gaan opnemen, en in goeden ftaat bevonden. Vervolgens is de Erf- U prins naar het hoofd van Welfoode vertrokken , en aldaar fcheep gegaan naarBergeil op den Zoom. Den 17 Augustus trok* j ken 120 Ruiters en 250 man voetvolk uit i om den toeftand rondsom op te neemen, T ■* • en ;  JAARBOEKEN, September, 1794. ^55 en deeden verfcheidene Franfche krygsbenben, welken zy hier en daar in de dor. pén aantroffen, wyken. De vyanden wilden eene battery te As-, fenede , buiten Sas van Gend opwerpen, doch de tweede bom, uit de ftad gefchoten, viel op die plaats en noodzaakte hen van hun werk aftezien. De gerugten, welken men den 28 Augustus hier ontvong , deeden zeer vreezen, dat Sluis eindelyk voor de macht van de belegeraars heeft moeten bukken. Buiten eenige vyandlyke patrouilles, die van tyd tot tyd, dan eens in meerder, dan in minder getalle, zich op St. Jan Steen, en daaromftreeks vertoonen , en welker doel eeniglyk ichyntte wezen, op het platte Land te ftroopen , en den toevoer van granen en andere levensmiddelen naar deze ftad te beletten, verneemt men tot heden den 9 September, niets van eenige aannadering van vyandlyk krygsvolk, die ons voor eene aanftaande belegering of aanval zoude kunnen doen vreezen, zo als wy ook van Philippine, Sas van Gend en Axel vernemen. Den 9 September,op den middag, kwam een Fransch Officier , verzeld door een trompetter de boodfchap brengen, dat 'er op 't St. Jan Steen zich bevonden 16 Chirurgyns-Majoors, met hunne brouwen en kinderen , welken by de Capitulatie van Sluis in Flaanderen, op vrye voeten waren gebleven, en verlangden alhier te worden binnen gelaten, het geen door den bevelhebber, met de nodige voorzigtigheid is toegeftaan. O000 5 Öp Hulst.  Hulst. Public. tegen uitvoer ■van Le yensmia dalen. U56 NIEUWE NEDERLANDSCHB Op dezen zelfden 9 September, des voormiddags , gefchiedde alhier de volgende Publicatie: T Mlluw, Burgemeefïer en Schepenen der Stad ■ Hulst» in ervaring gekomen zynde, dat, -federt eenige dagen, door den Vyand geweldadig wordt belet dat van het platte Land, ten zuiden deztr Stad gelegen , worden vervoerd zodanige Granen en verdere Levensmiddelen, als gewoonlyk op marktdagen en aodere tyden alhier worden biDnen gebragt en verkogt; en dat daar en tegen door de bewoners van het zelve platte Land, by alle mooglyke gelegenheden, alhier worden opgekogt en naar Vlaanderen vervoerd allerlei Vivres en Winkelwaren, welken aldaar of fchaarsch worden, of niet meer te bekoaien zyn. Waar tegen willende voorzien: zois't, dat BailliuwBurgemcefter en Schepenen voornoemd, hebben goedgevonden en verdaan te verbieden, gelyk verboden wordt by deze, den uitvoer van allerlei het-, Drank- en Winkelwaren langs de Cer.dfche Foort, naar het Zuider-Kwartier, buier> deze-Stad gelegen; ma uilzondering alleen van de bewoners ten platten i.ande, onder het geldsd van den Staat, en die geenen , welken alhier eenige Granen en andere Levensmiddelen aanbrengen en verköopen, aan welken het gepermitteerd zal zyn hunne daaglykfche behoeften , nogthans in kleine kwantiteit en »ïet by de gr sfe , uit de S;ad mede te nemen % qualificeeretde en gelastende hier mede de bedienden der Pachters aan de Gendfche Poort, om alle verdag'e Perfoonen te vifiteeren, en by dezelven eenige goederen, contrarie aan deze Pi.bMcatie bevindende, dezelven aanteht?uden, en daar van rapport te doen aan den Heer Lieutetiant Bailliuw ot Regerend Burgemeeller; alle we'ke goederen (voor i > verre dezelven in de termen dezer PublLafie mogvea vallen) zullen  JAARBOEKEN, September-, 1704. 1257 zyn verbeurt, de helft voor den Vifitateur, die dezelve zal hebben aangehouden , en de wederhelft in profyte van den Armen dezer Stad, boven arbitraire correctie tegen de Contraventeurs. En nadien het zou kunnen gebeureD, dat eerstdaags de vaart op Holland wierd geftremd en gefloten, zo worden nogmaals alle de Winkeliers en neringdoende perfoonen, binnen deze Stad op het nadruklykst vermaand en aangefpoord, zich in tyds te proviandeeren en te voorzien van een genoegzaame hoeveelheid van allerlei Eet-, Drank- en Winkelwaaren, inzonderheid van Zout, Zeep , Azyn, Oly en andere noodwendigheden, welken niet kunnen worden gemist, op dat de Burgery en hec Guarnifoen dezer Stad in geen gebrek vervalle, maar na behooren zal kunnen worden gerieft. Actumgearrefteerd en gepubliceerd binnen Hulst, den q September 1794. In kennisfe van my als Griffier, (Was geteèkend,') W. E. T. PARIS. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. Door Zyne Doorl uch tige HoogI heid, den Heer Prins Erfftadhouder, zyn uit eene .overgeleverde Nominatie, verkozen tot Scheepemen dezer Stad, voor den tyd van twee Jaaren, i ingaande die Michaëlis, de Heeren Mr. Martinus \B00n, Heer van Rysoort, enz. Lodéwyk van Loon* !Mr. Johan Diderik van Slingelandt, Adriaan ivan der Werf en Carel Willem Boonen, de laatst» |gemelde Heer mede als Scheepen -Commisfaris; de (iargaanae neeren zyn, jacob Boon, 'jan van der ÏStar, Frank van der Schoor, Mr. Mattheus Onfderwater en Mr. Adriaan Esdró; de laatstge* mei- HüLST. Public* legen uitvoer van ld-> vensmi delen*  12*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veranderingonder de hoo ge en lage Amte- naars , inz. melde ook als Scheepen-Commisfaris. 'Er blyven nog voor één Jaar de Heeren Mr. Abraham van de Graaf, Johannes den Bandt, Roeland Leonard van Dam en Gerrit Jan de Hochepied, de twee laatfte Heeren made als Scheepenen-Commisfarisfen. Dog de tydsomftandigheden gaven aan eenige Leden van regeering, minder genoegen, in het medebewind. Weshalven de Heeren A. van PoeUen, A. Stratenus, M. G. Hees en A. ó\ van de Graaf, Oud «Raaden en Scheepenen, op 't laatst dezer maand van derzelver Regeerings-Posten afftand deeden. Haarlem- Door Hun Edele Groot Mogende dï Heeren Staaten van Holland en West Friesland, is uit eene by de Vroedfchap dezer Stad geformeerde Nominatie, tot Ontvanger van des Gemeenelands Middelen over deeze Stad en resfort van dien, aangefteld , de Heer Mr. Ifebrandus ffohannes Faber van Rietnsdyk, Raad en OudBurgemeester dezer Stad, in plaats van wylen den Heer Mr. Anthonis Slicher. Door Zyne Doorluchtige Hoogheid de Prins Erfftadhouder , zyn uit eene overgeleverde Nominatie , tot Burgemeefteren dezer Stad aangefteld, de Heeren Mr. Pieter Vermeulen , Heere van Herwynen, Mr. Isebrandus Johannes Faber van Riemsdyk, Jan van de Poll Jansz. en Meinoert Wiardi. Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erfftadhouder, heeft uit eene overgeleverde Nominatie tot Scheepenen dezer Stad verkozen: de Heeren Mr. Daniël Donker van der Plof, Mr. Pierre Jean van Lelyveld, Mr. Jan Balthafar van der Upwich ,Georgius Alexander Lentfrinck, Mr. Pieter Themans , Mat! heus Geraerds Thefingh en Victor Jacobus Berkhout; eB de vyf laatstgenoemde Heeren tot Scheepenen ■ CommisfarisfeD. 'sGra*  JAARBOEKEN, September, 1794. i2js 's Gravenhage. Hun Edele Groot Mogenden hebben op keuze van Zyne Doorluchtige Hoog heid, den Heer Prins Erfftadhouder, aangefteld tot Heemraad van den Hondsbosfche en Duinen tot Petten, wegen het kavel der vier NoorderCoggen, in plaatze van wylen den Heer C/aas Cos, den Heer C/aas Peereboom. Ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, heeft den Heer //. Nicuwenhuizen, by procuratie den Eed afgelegd, voor den Heer Abraham Boudon, als Conful van den Staat, te Libau en VVindau, in het Hertogdom van Courland. L e y o e n. De Heeren Curateuren over 's Land» Univerfiteit binnen Leyden, en Burgemeefteren derzelver Stad, hebben tot Profesfor Lihguarum Oriemahum, Antiquitatum Hebraicarurn en tot Interpres Legati IFarneriani, in plaatfe van wylen den Heer Profesfor Scheidiui aangefteld, den Hoog Eerw. Hoog Geleerden Heer Sebald'Fülco Jean Rad, S: Theol Profesfor aan 'sLands Univerfiteit alhier. Ook is in plaats van den Heer Mr. Jacob George Hieronimus Hahn, die daar van vrywilligeq afftand heeft gedaan, tot Secretaris van 's Lands Univerfiteits Vierfchaar alhier aangefteld den Heer Mr. Jean Paul Hmufc. Zo als wy hier boven onder Dordrecht gezien hebben, zo hebben ook in deze Stad de Heeren Mr. Pieter Jan Marcus, .Raad inde Vroedfchap en regeerend Burgemeefter, en Pieter. van LelyveldL Raad in de Vroedfchap en Oud-Burgemeefter, van de Regeeringposten dezer Stad afftand gedaan.' Zie in de volgende maand artikel Leyden. Goes. Uit eene overgeleverde Nominatie, is door Zyn Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, verkozen tot Scheepen, den Heer P. A. Bureel de Muu/cgnauh, en tot Raad den Heer P D Grave van Hopendnm ha\Aa in 'i plaats van den Heer J. Kien van Otters, zyn onc- 1 Verandering onder de hooge en lage Amte- naars, enz.  icöo NIEUWE NEDERLANDSCHE veranderingonder de hooge en lage ' Amte- waars , enz. ontflag als zodanig verzogt en verkreegen hebbende. Rhenen. Den eerften September o verleed t alhier, in den ouderdom van omtrend twintig Jaaren, den Heer Jan Airiaan van Deventer, Raad in de Vroedfchap dezer Stad, mitsgaders Heemraad van de Rhenenfche Nude en Agterbergfche Hooilanden. Leeuwarden. Bauke Haga, Commis van 's Lands Gemeene Middelen in de Zevenwouden, heeft op den Extroordinaris Landsdag van den 28 july 1794, zig by Requeste aan de Edele Mogende Heeren Staaten vervoegd, en verzogt, dat Hun Edele Mogenden hem geliefden te ontdaan van de voorfz. pot als Commis van 'sLands Gemeene Middelen in de Zevenwouden, als mede van den Eed by het aanvaarden van dezelve gedaan. Hier op hebben Hun Edele Mogenden by Refoüutie van den 8 Augustus aan Bauke Haga, zyn verzoek toegeftaan, des hy dezen zynen post zoude blyven waarneemen , tot dat een ander in zyne plaats zal zyn aaDgefteld; waar van terftond by Misfive aan Zyn Doorluchtige Hoogheid is kennisfe gegeeven, en verzogt van een bekwaam perfoon tot •/ervulling van deze post aan Hun Edele Mogenden voor te ftellen, by welke aanftelling de Suppliant van zyne bedieningen Eed finaal zouzynontflagen. Waar op Zyn Doorluchtige Hoogheid by Misfive van den 22 dito aan Hun Edele Mogenden kennis geeft, dat ter vervulünge van de Commisplaats van 'sï/nds Gemeene Middelen wegens het Kwartier van Zevenwouden, vaceerende door de verleende dimisfie van Bauke Haga, kwam voor te dragen den perfoon van Jan Minnema de IVith. En hebben Hun Edele Mogenden by Refolutie van den 5 September 1794, den door Zyne Doorluchtige Hoogheid voorgeftelden perfoon van Jan Minnema de  jaarboeken, september, 1794. i2si Je Wiih, aangefteld tot Commis van 's Lands Gemeene Middelen in de Zevenwouden, en met de nodige Commisfie en Inltructie voorzien. Waar op dezelve den 6 dezer in handen van den Heere Praefident in het Miodergetal den Eed heeft geprafteert. Den 26 September, is alhier na een ziekte van weinige dagen, in den ouderdom van omtrend 54 Jaaren Overleden Jonkheer fredrik tïesjèl van Iktr mam,,, Gecommitteerde Staat ten Landsdage, we gens de Gnetenye Lem(Ierland, Ontvanger- Generaal van Leeuwarderadeel, en Oud Lands-Advocaat en Fiscaa-- Generaal van Friesland. Op den Extraord-naris Landsdag van den 28 September r* in deliberatie gelegt, eene Misfive van Zy,n Doorluchtige Hoogheid den Heere Irinfe Erflladhoi-der gefchreven, in 'sHage den j 30 Augustus 1794, waarby aan Hun Edele Mo-, j gende kennisf- geeft, dat in plaatfe van wylen den ii Heere Valcrtui \um Gfo/lra, tot Postmeefter de1 zer Provincie heeft benoemd Jonkheer Pieter Ulbo . Hengen, Volmagt ten Landsdage, wegens de Grie1 tenye Idaarderadeel, met verzoek, om denzelven met de nodige Commisfie en Inflrudie te willen doen voorzien, en na afneeminge van den behoorlyken eed te ftellen in de posfesfie van de voorfz. :l JBedienmge, mits doende den Eed van Purge. En I hebben Hun Edele Mogenden by Refolutie van den ; 3 UCtooer, conform de benoeming van Zyn Door! luchtige Hoogheid, de Heeren Gedeputeerden geauI thonfeerd om Jonkheer. Pi^Ulbo Kengers, met de nodige Commisfie en Inftruftié te voorzien. Waar (.op dezelve den 9 dezer, aan handen van den Heere l Praaiden t van voorfz. Collegie den Eed heeft ge^ Ifprsueerd. - 6 I H 0 c s b p 1 w t n m. Den 29 July is alhier PP deszelfs Beenplaats, zeer onverwagt , in dén .jouderdom van 26 Jaaren, vier maanden en twee i^gen overleden, den Heer Barthold Jan de Schep. Verandering onder de hooge en lage A.mtenmars,ïnz.  1262 NIEUWE NED. JAARB., » «7Ö4-. Schepper, Gecommitteerde Staat ten Landsdage, wegens de Grietenye Ferwerderadeel. Waalwyk. Alhier is door de Edele Achtbaare Heeren Regenten, op hoog bevel aangefteld ' tot Drosfaard ad interim van deze plaats, den Heer Pieter Schuit, regeerend Scheepen alhier. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam dtn 17 September, by de Z. Zak. Tarwe O. Z. en VI. 23 a 20 g ui Nieuwe dito 21,23 a 24g ■ blaauwe dito 23,21 a 22 g . Zomer dito 20 a 21 g Rogge Zeeuws en Inl. 173184 g by 't Last. ■ ■■ VI. en Brab. 150 a 158 ggl. «—. Oofterfche I35ai50ggl. Gedroogde 154 a 16a ggl. Gerst Z.enVI.W. io2aiiogtil. - Zomer dito 98a lo4ggl. Mout Inlandsen. 20 a 22 ^ Spelt 17U185S Rotterdam den 17 September. HaverZ.en In!.Br. 2ia22êce ——dito Voer 19 a 20 et - — Vr.enGr.Brouwi2a24. dito Voer i8al5ie£ Boekweit VI. en Br.154 ffi a 36c£ ErwtenZ.en VI.Gr. 25 a *8 S — Groene dito 22 a 26 B Witte dito 25 a 27 8 Bruine Boonrn 27 a 29I c£ Paardeboonen 28 a 29! Koolzaad Z.en VI. 51 a 53 c£ Moutwy» 6i de 30 Vu  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN* O C T 0 B fi R. t 'MDCCXCIV. GELDERLAND. N Y M E G E N. T^en 5 dezer maand zag rneri een ge. \ JuJ deelte der Engelfehe bagagie aldaar *eed« over de Waal trekken , over weie rivier men een brug hadt geflagen. Het Cor- I & H!n(!V£rfche draagt C T de I Maas zou zich met de Engelfchen vereent gen, Men dagt, dat het geheele leger zich l" ^? begeVen' om> Jelnoods, |iop de Greb te kunnen wyken, en den in? yal des vyands in de Provincie "ütrecht fcelétren m°gt heProQv<*>t* Dien zelfden $ Oftober waren in dé Wee. ken komen campeeren 4 k 500Ö man Engelsch en Schotsch Voetvolk. Sndaï («morgens den 6, waren over de Waal ge. &PPP troM- 3 EN.  Nyme- gen» ia64 NIEUWE NEDERLANDSCHE trokken Hesfifche ruitery en husfaaren, als mede het daags te voren aangekomen Engelsch en Schotsch voetvolk, met,hun kanon en bagagie. Dingsdag den 7 trok een regiment Hesfiesch voetvolk, welk egter denzelfden dag terug kwam en naar Grave marcheerde. Dien zelfden dag kwamen in de werken 4^5 regimenten Engelfehe ruitery, en het veld rondom, was met tenten heilagen. Sedert waren in verfcheidene kerken 3000 man Engelfchen ingelegerd. Hec Hoofdkwartier van den Hertog Van lork was nog te Nymegen. Binnenshuis was men hier nog redelyk zeker van 't bezit zyner goederen, maar buiten de ftad is genoegzaam alles weg: palisfaden om de weiden, boomen, heiningen , alles wordt door het Engelsch krygsvolk geroofd; ftruiken, heggen, groen ot dor, enz. In de vorige maand hebben wy eene bekendmaaking van den Hertog Van Torky tegen het plunderen medegedeeld. Den 7 dezer 'maand , trokken over de vaste fchipbrug, een groot gedeelte der Engelfehe Legermagt, komende uit Kleefsrand; het overige gedeelte heeft tegenbevel gekregen , en moet de Waal aan den anderen kant van deze ftad dekken. Hier, door is nu de Waal boven en beneden bezet. De Franfchen zyn by Roermonden met eene fterke magt, de Maas overgegaan; ook vreest men, dat zy in de Thielerwaard zyn gevallen. De fchans ÓY. Andries, zich uitftrekkende tusfehen de Maas. ®0  JAARBOEKEN, Odtober, 1704. iaoj en Waal, is den 7 door ons krygsvolk ontruimd. Uen 8 trokken verfcheidene fma deelen Engelfchen, van hier, om de Maas thllt:.SCChen B°mmel Cn Gori"che-! ze^ydSg?6 kreCg den 9 Odtober de- u D"Seiyks vertoonen zich de Franfchen » by deze ftad, waar van de ftraatfteenerï „ opgenomen zyn, en uit welken de vrou „ wen zyn weggezonden; daar tegen zyn „ er nog verfterkingen van het regiment " fet d/V3",^ aangekomen, we!kei " E"gelfchen de fchans over deze " l u i de 0nzen Seflecht e" verlaaten • „ doch daar tegen zyn de batteryen te R0S*, 'urn ln de Bommeler Waard ve fterkt : ?vtkWorTIyks de WaaIdvk nletW' den Zl u V0^rzien' 00k gist men, dat : » den dyk by Nymegen doorgeftoken zal " W01en'/m het land tusfehen Maas en Waal onder te laaten loopen. By Ma" » feyk zyn eenige Franfchen de M?£ ■ „ overgetrokken en men verzekert dat „ het beleg V00r Maastricht zou geOa •}, gen zyn.' ifch^in?: °°k de navoI^°de Waar- ^fflSï n?f p' SP* Commisfaris Civü, naPPPP 2 me- Nymegen.  Nymï- cen- JVaar. fcllOU' 1266 NIEUWE NEDERLANDSCHE mede elk en een ieder, dien het zonde mogen aangaan. , „ Dat, na het goedvinden en verlangen van Zyne Koninglyke Hoogheid den Heere Hertog Van tork, Commandant en Chef der Engelfehe Armée voor alles wat aan de Troupen dier Armée, boven het Logement, zal geleverd worden, het zy zulks in dienften, het zy in leverantien beftaan moge dadelyk behoorlyke voldoening zal kunnen gevorderd worden, het zy dan in gereed geld, het zy in Kwytingen, Recepisfen of Refiis, geteèkend door den Engelfchen Commisfaris, of by deszelfs afwezenheid, door den commandeerenden Officier, welke die dienften, of leverantien zal gevorderd 'hebben. „ „ , Dat die Kwytingen, Receptsfen of Ref as, door de Magiftraaten der Plaatfen, waar de dienften of leverantien gevorderd zyn, elk afzonderlyk, met de waarde derzelve, in Gelde, op eene algemeene rekening zullen moeten gebragt, en tot eene fom uitgetrokken worden. Dat men vervolgens die Reekentngen, met d« Kvytinsen, zal kunnen vertoonen by het Commisfariaat der Engelfehe Armée , welke aldaar terftond iri redelykheid betaald zullen worden. Dat,by voorkomende zwarigheden hier omtrend, een ieder zich vryelyk by ons, aan het Hoofdkwartier van Hooggemelden Heer Hertog, zal kunnen vervoegen, ten einde zyne zaaken, zo veel bülyk en behoorlyk zal zyn, bevorderd te zien. HERM. TOLLIUS, Commisfaris Civil, namens dén Raad van Staaten by de Engelfehe Armée. Nymegen, den 9 Oftober 1794* Den 9 October , 's morgens kwam een leaiRieriï ruitery over de Waal terug, en  JAARBOEKEN, October, 1794. ï25j tegen den avond wederom een, en den 10 's morgens om 9 uuren, een regiment husfaren; waar tegen dien voormiddag drie regimenten zwaare ruitery over de Waal op Arnhem trokken. Namiddag omtrend 4 uuren, kwamen wederom van Gorinchem 4co man Hanoversch voetvolk. Den 11 , hoorde men fterk kanonneeren, zo men ; giste te Maas-Bommel. Men werkt hier dag en nacht om deze ftad in ftaat van tegenweer te ftellen, zynde alle de boomen rondom deze ftad gekapt. In de werken liggen gecampeerd twee regimenten Hanoverfche ruitery en drie voetvolk; twee En; gelfche regimenten voetvolk en een ruitery, i met 33 ftukken kanon, en een groot aantal bagagiewagens. De ftad is ook vol krygsvolk , zo in de kerken, als by de burgers ingekwartierd. Van de Lutherfche kerk is 11 een Hospitaal gemaakt. Thans is hier volftrekt geen voeder meer te bekomen. De gewezen krygsbezetting van 's Hertogenbosch is den 12 in Grave gekomen, ; en den 13 in deze ftad. Men ontvong hier vervolgens den 11 deizer maand van de ftad Grave, dit berigt: „ Gisteren middag den 10 October, .kwam alhier een Franfche trompetter met :een officier en twee husfaaren voor de bardiere. De officier wierdt geblinddoekt b'm* rnen de ftad gelaaten en in de wacht geleid; ;zyne boodfchap aldaar afgelegd hebbende, ivertrok hy weder na een half uur toevens." „ Des avonds omtrent 10 uuren, kwam wederom een trompetter met twee a drie PPPP 3 of Nyme.» CEN.  1268 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen. officiers, welke laatstgenoemde binnen gelaaten wierden, medebrengende twee officieren van de krygsbezetting van 's Hertogenbosch, benevens den Auditeur-Militair. Welke de reden van hunne komst is geweest, wordt niet gezegd; alleen is het algemeen gerucht, dat *s Hertogenbosch by capitulatie gisteren zynde Vrydag morgen is overgegaan." ,, Dezen ochtend vroeg heeft men geftadig hooren kannonneren met zwaar gefchut, het welk tot 's namiddags ten twee uuren heeft aangehouden; men denkt, dat.hetgeweest is te Raveltein of te Batenburg. Rondom deeze Stad is het jvol Fransch krygsvolk." Omtrend dezen zelfden tyd, vernam men van Wezel, onder anderen, dat de terugtrekking der Oostenrykers , aan die zyde van den Rhyn, volkomen was , doch dat de Engelfehe en Hanoverfche legers zich tot Emmerik en hunne voorposten tót Wezel, uitftrekken, terwyl aan de andere zyde der ftad de Oostenrykers waren, zo dat 'er eenige fchyn was , dat de verbondene Mogendheden nu den Rhyn zou» den verdedigen. Voorts melde men, dat de Generaal Ker^>«»,door Dusfeldorp te bezetten,die plaats daar door hadt behouden; want, na verfcheiden bomben, welken egter niet weinig fchade deeden ,in die ftad geworpen te hebben , waren de Franfchen naar den kant van Keulen getrokken, en daar den 6 dezer, 'smiddags ten 3 uuren, zonder belet binnen ge-  JAARBOEKEN, OBober, 1794. 1269 gekomen , en eindelyk hadt men te We zei zekere berichten, dat den 9, aan den kant der Maas, alles nog gerust was , en men van Wezel tot Venlo toe geen Franschman hadt gezien; doch te Kaldenkirchen, Bracht en Crefeld waren patrouilles geweest. Nog vernam men omtrend dezen zelfden tyd uit het Kleeffche, dat, niet tegenüaande door het terug trekken der Armée van den Hertog Van Tork die Provincie tot aan den Rhyn toe, geheel ontruimd was, 'er nogthans tót den 11 October toe, fjog geene Franfchen ingerukt waren; egter zyn door gedeeltens uit het leger by Nuis, fterke eisfchen van voeder en levensmiddelen in de Provincie Meurs en in Creveld gedaan. In het land van Cuik. én van daar langs de Maas tot Venlo, bevonden zich maar kleine pofteeringen , fchynende het grootfte gedeelte der Franfchen van dien kant zich rondom 'sBosch te bevinden; een fmaldeel dezer Hoofd-Armée, heeft onder bevel van den Generaal Moreau te Mierio by Venlo post gevat. De overtogt over den Rhyn en Maas, zo wel als de loop der posten, blyft by deze ongelukkige omftandigheden zeer geftremd. Verders wierdt den 15 Oclober, uit We zei gemeld, dat de gemeenfchap met,Venlo, Geldre, Nymegen en Kleef fteeds open was, en dat men den dertienden aldaar eene hevige kanonnade hadt gehoord, welke gebleken is , veroorzaakt te zyn door een fchip met Keizerlyke goederen geladen, het Pp pp 4 welk Nyme- gen»  1270 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- cen. welk de Franfchen begeerden , dat by zoude draayen, doch de Ooftenrykers de vyandelyke batteryen hebbende doen zwygen, is het fchip behouden geworden. Men vernam ook hier den 18 Odtober, dat de Franfchen by Kesfel over de Maas waren getrokken, en omtrend 12000 man zich by Gelder tot Goch lieten zien: waarfchynlyk was het op Venlo gemunt. Men ontving ook uit Grave omtrend de* zen tyd dit berigt: „ Iemand uit Venlo gekomen, heeft ons „ berigt gebragt, dat die ftad, Dingsdag „ den 14 dezer, door de Franfchen berend „ is geworden, hebbende men uit de yes- ting hevig op hun gefchoten. Maaftricht „ wordt ook gebombardeerd en het hoofd„ kwartier des vyands is te Roermonde; „ hunne Obfervations-Armée ligt te Wal„ beek en Aartfensveer; een deel ligte Trou„ pen zyn te Gelderen, waar van de voor- posten zich uitftrekken tot Kevelaar, en reeds den 16 hebben zy gevourageerd ,, tot Goch. „ Des morgens van den 15 dezer, is het „ Guarnifoen van 's Hertogenbosch hier' door getrokken, naar Wichera enz., wor„ dende geëscorteerd door eenige ruitery, „ terwyl ons guarnifoen verboden was met „ hun te fpreken. „ '£r wordt uit deze ftad veel gefchoten, „ op de dorpen Velp en Eefcharen, wel„ ken door den vyand bezet zyn. Ook hebben 'er dagelyks fchermutfelingen „ plaats,  JAARBOEKEN, OBober, 1794. 1271 plaats, tusfehen de voorposten, in een, , van welken heden een jager Van Byland, i „ door het been gefchoten werdt, terwyl i „ 'er van den vyand een is gedood." Den 19 Oct,ober trokken de Franfchen, by Batenburg, over de Maas, en vielen i de Engelfchen aan, welken na een gevegt ; iriet de geheele Armée, door deze ftad op , Arnhem weeken; het 37 Engelfehe regiment 1 en de Husfaaren van Rohan, hebben veel ; geleden. Dien geheelen dag door zyn vee' le gekwetften ingebragt, en de beweging in i deze ftad was zeer groot: hier wierden eenige hier omtrend ftaande huizen in brand ! gefchoten; de Hesfen en Hanoveranen ftonden nog in de werken , om de aftogt te I dekken, en wierpen zich daarna in de ftad i om ze te verdeedigen. Het gefchut wierdt i!onophoudelyk gehoord, en de Franfche I voorposten ftonden één uur van hier. De Hertog Van Tork, Opperbevelhebber | der Engelfehe krygsmagt, fchreef aan de 1 Groot-Brittannifche regeering den 22 Oétoi;ber dit verllag: luisteren morgen attaqueerde de vyand met eene ^ groote magt al de voorposten van mynen reg(ter vleugel, voornaamlyk dien van Druten, wel;ke door het 37 regiment verdedigd werd, en dien vanAppeltern, alwaar een battaillon der Jagers-van 'Rohan was geporteerd. De dapperheid, waar me- ' ide al die Troupen en inzonderheid deze beide Corpfen de voorposten verdedigd hebben, kan niet te zeer geroemd worden: doch eindelyk de post ter linker van het 37 regiment, die door een detachement Husfaaren van Rohan bezet was, verwet- Nyme- GEN.  ?072 . NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- GEN. Verjlag van dei Hertog Van York. weldigd zyndewas de Majoor Hope, die het 37 regiment commandeerde, en zig zeer heeft doen uitmunten, genoodzaakt, zig op den dyk langs de Waal te retireeien, alwaar hy eenigen tyd bleef , '■ zonder door den vyand zeer ontrust te worden. Ondertusfchen een aanzienlyk Corps vyandelyke husfaaren ongelukkiglyk voor dat van Rohan aangezien zynde, liet het regiment het gerust opkomen , en zag zig op eens door die husfaaren geattaqueerd. De fmalle weg van den dyk, die in al.le andere gevallen tot zekerheid van de Infantery moest ftrekken, was nu tot derzelver nadeel, en zy werd door den vyand overhoop geworpen. Het is my leed, te moeten zeggen, dat dezelve veel geleden heeft. De Kapteins Baird, Hindley en Duf, de Lieütenants Mitchell, Thompfou, Colquhoun en Murray, en de Kwartiermecfter Duxall zyn krygsgevacgen gemaakt. De Kaptein Duf en de Lieutenants Mitcheü en Colquhoun zyn gekwetst. Al de krygsgevangenen, die men bekomen heeft, Remmen overeen, dat de vyand wel 30,000 man fterk was. Van het geheele verlies heb ik nog geen naauwkeurige lyst ontvangen. Ik ontvong tevens berigt, dat een aanzienlyk corps tusfehen Roermond en Venlo over de Maas getrokken zynde, mynen linker vleugel naderde en zig reeds van Cleef hadt meefter gemaakt. Deze omftandigheden, en nooit het ontwerp gehad hebbende, om in myne tegenwoordige pofltie een gevegt te wagen, welke poütie ik alleen hield om eene gemeenfehap met Grave te behouden, en de verbeteringen te dekken , welken men aan de vestingen dier plaats wilde maaken, deden my be» fluiten, de Waal over te trekken, en verfcheiden cantonnementen te nemen, welken reeds bepaald waren om die rivier te verdedigen, laaiende den Generaal Walmoden met een Corps tot dekking van de ftad. Eeo  JAARBOEKEN, OStober, 1794, 1273 Een gedeelte der Troupen is "gisteren op marsch Ny*T5' gegaan , en de rest heden morgen , zonder door gen. een vyand verontrust te worden. (Was geteèkend,') F R E D E R I K. Den 22 zynde Woensdag, 's middags om i een uur, gefchiedde wederom een aanval ; door de Franfchen, en geduurende dezel: ve, waagden zy zich zo verre op de vlaki te voor Nymegen, dat men hen van de bati teryen by de Hezel- en Moolenpoorten met ; goede uitwerking konde begroeten, waar door zy dan ook weder moesten terug wyilken, na dat de Engelfchen en Hesfen zich ivyf uuren, welke dit gevegt aanhield, in Ihunne Rand verdeedigd hadden. Uit voorizorg, of misfchien de voorposten der Hainoverfchen en Hesfifchen, die van Yburigen over St. Anne, tot op de Mook■iche Heide ftaan, zouden aangetast worden door de Franfchen , die zig in 't Kleeffche bevinden , en elf duizend man iworden gezegd fterk te zyn , wieiden gemelde voorposten door eenige honderd iman , uit de krygsbezetting van Nymej?en verfterkt; hoe zeer anders die krygsbezetting in goeden ftand wordt gelioV len, en, terwyl het zelve reeds duizend iman beliep, nog inden nagt tusfehen Woensjlag en Donderdag, met andere vyf duiisend man vermeerderd is. Om deze te :aergen, was de groote kerk tot de inkwaraenng gereed gemaakt. Het oppergebied is  Nyme- gin. 1274 NIEUWE NEDERLANDSCHE is by de Generaal Graaf Van Randwyk, ed den Hanoverfchen Generaal Walmoden. Na deze bloedige aanvallen is het geallieerde leger digter naar Nymegen geweken. De Franfchen naderden op de Wichenfche Heide, en lieten zich al fpoedig aan de Teerïche Sluis zien. Een gedeelte van het kanon wierdt tot de werken over de Waal gebragt, over welke rivier ook het grootfte deel der Engelfehe Troupen als ook eenige Hanoverfche regimenten, en de geheele Hollandfche krygsbezetting getrokken waren: de laatfte naar Rhenen en dien kant om de linie van de Greb te bezetten. Het hoofdkwartier van den Hertog Van Tork vertrok naar Arnhem. De brieven van Wezel en Emmerik, met de Oofterfche post aangekomen, melden, dat de Franfchen Zondag ogtend ten it uuren, ten getale van 600 man ruitery te Kleef aangekomen zyn; ook hebben zy zich in kleine partyen aan den Rhyn laaten zien* Te Kleef hebben zy zich in de Diergaarde gelegerd, by welke gelegenheid de twee groote herbergen aldaar veel geleden hebben. Zy hebben aldaar aanzienlyke vouragie-lsveringen uitgeichreeven, van 170 malders haver en 6000 rations hooy, elk van 15 ponds tot den 2.5 November dagelyks naar hun hoofdkwartier te Straa, met wagens te leveren. Op de dorpen hebben zy ook leverantien geordonneerd. Men verwachtte, dat het Franfche hoofdkwartier eerstdaags aldaar zoude komen. Den 45 Oétober was reeds deze ftad aan 4@  JAARBOEKEN, October, 1794, i27j de "landzyde,, behalven aan den kant van de Ooy, geheel ingefloten. Dien middag hadt 'er eene kanonnade by St, Anne plaats, doch van weinig .belang; welke egter in de Rad veel beweeging veroorzaakte. De Franfchen zyn al in 't Jonkerbosch geweest, en lieten zich tusfehen Weurt en Nymegen dagelyks zien: ook fcheenen zy zich toe te rusten tot het opwerpen eener battery. De omftandigheden maaken de levensmiddelen fchaarzer en duurder. Het hoofdkwartier van den Hertog Van I Tork is nu te Arnhem, en tot verdediging i van de Waal,zyn nu op verfcheiden plaatfen : batteryen aangelegd , 't welk de overtogt I dier rivier allermoeilykst maakt. Men ftelt jzich allenzints in ftaat van tegenweer, en j brandt of flegt ten dien einde eenige huizen I af, zo ver ze onder het bereik van het kanon ftaan. Dagelyks vielen 'er fchermutfeiilingen voor. Ook wendden de Franfchen ialle poogingen aan om in de • Ooy buiten [de Hoenderpoort, te Ubbergen, en aan de r tweede molen op de Graaflehe weg batteryen op te werpen. Het hoofdkwartier der 'Franfchen is te Hulfen. Deze ftad is tot nog toe niet opgeëischt. 'Er zyn ook, zo door krygsposten als anWerzints, maatregelen genomen, om den sYsfel te dekken, byaldien den vyand in den zin mogt hebben, zo als het fchynt, om op ilde hoogte van Pannerden over de rivier te komen en eenen inval in het Graaffchao iZutphen te doen. Eenige manfchappen uit Friesland, zyn in -. ge.' Nymegen.  Ntme- CEN. 1276 NIEUWE NEDERLANDSCHE gevolge van dien op marsen naar Zut» phen. Hedei. in de Bommelerwaard. De verwarring, welke in 't begin dezer maand Öciobér , in dezen omtrek plaats hadt, is zo verre verminderd, dat veele vlugtelingen weder naar hunne huizen terug keeren; zynde byzonder door den yver van den , by de verdeedigingder Willemftad reeds bekenden Artillerie • Kaptein Coltboff, de o^ rkomst der Maas , menschlyker wyze gefproken , ondoenlyk gemaakt. Crevecteur is rog in Franfche handen, 's Bosch wordt nog heden , door de Franfchen aan vier zy-Jen gebombardeerd , het welk door de bezetting levendig wordt beantwoord, uit de .stad, den Papenbril, het fort Ifabelle en de oude Leuterfche fchans. De onderwaterzetting doet, in het Monnikenland goede uitwerking, doch de ring van den Bommelerwaard is oog niet doorgedoken. Intusfchen wordt het Fort Loeveftein in een gedugten ftaat gebragt, zo als ook alle aannadering den vyand, door verh kkingen, doorfnydingen enz., overal be^waarlyk , zo niet onmogelyk gemaakt wordt. Zes kanonneerboten zyn den 5 October de Waal opgevaaren, om in het klein Maas e de fchans Andries te helpen verdeedigen ^getast heben half ^ tepDÜaad van omtrend een en fvand nn h ' deI?DO,«ieerbooten geland, den lyand op de vlugt gedreven en wederom oosfe^e »oïenb^ tflAh krygSVOik bezet> eQ op het ^ogenblik, dat ik de eer heb dezen aan Uwe Door- ïuch- Hedel in de bommeler.waard»  TüYL OVER. BOMMEL' Brief yan dt Schout by Na, Mei vil aan dt Prins Rrffla houdci 1278 NIEUWE NEDERLANDSCHE luchtige Hoogheid te fchryven, wnrd dezelve, door de Franfchen, van den Mocrenwaard met bauwitfers befchoten. De Engelfehe Generaal Abercrom* bit, die.deattacques van de landzyde gecommaodeert heeft, moet ik de junkiedoer, te getuigen, dat hv zeer veel refolutie en kundigheid heeft ge- „deployeerlen ik zoude de Hollandfche Zee-Offideren! onder myne orders, te kort doen, by al- n dien ik zoude verzwygen, dat zy zich allen even braaf en gewillig hebben getoond. Hun en het „b^volkfta^pwteffle van ü-e Doorluchtige Hoogheid eerbiedig aanbeveelende, beb ik de eer £ met het diepst ontzag te verblyven. ( Onder flondf) DOORLUCHTIGE VORST en HEERJ Uwe Doorluchtige Hoogheids Ootmoedige en Gehoorzame Dienaar, (Was geteèkend,y P. M E L V I L L. P Q Heden worden zes honderd mannen Er> -eHbhe Troupen van den Hedelfchen dyk geland, om alzo van het geheele Schier-Eiland tot aan denVoornfchendam wederom posfesfie te nemen. T H I E L. De Franfche door hunne bewegingen zedert eenigen ty'd hebbende laaten Wyki#s dat hun oogmerk was, te tvagten of zyweder in het bezit van het Fort St. Am dries konden geraken, was men derhalven aldaar best mogelyk op zyne hoeae. Be vyand  JAARBOEKEN, OSlober, 1794. ,379 vyand kwam ook kdedaad den 27 October de Engelfchen in het fort met de grootfte woede aanvallen. Doch ondanks zynen geweldigen aanval wierdt hy terug geflagen en overhoop geworpen. Egter liet hy zig niet affchrikken, maar ondernameen tweeden niet minder woedenden aanval , die even vrugtloos voor hem afliep;'wordende hy weder afgeflagen,, zo dat hy met verlies van veel volk moest aftrekken. Veele ! Franfchen niet door den flyk kunnende ko1 men, bleven 'er in liggen, en wierden ge- vangen genomen ; ook is een groot getal Verdronken. Geduurende deze gevegten wierpen de Franfchen van Warael en Bax, aan de over: zyde van de Waal eenige kanetfchen in deze Stad. Arnhem. De Landdag, welke te Nymegen moest :gehouden worden, is wegens de omftandig. iheden van den ongelukkigen oorlog, en het naderen der vyandelyke krygsmagt, naar deze ftad verlegd, en wierdt den 30 September, in 't by wezen van Prins Fredrik van Orange, geopend. Van de linie, welke, zo als bekend is zich uitftrekt van Rhenen af tot aan de Zuiderzee, kan men de volgende berigten met cekerheid mededeelen. Toen voor omtrend ine weeken van wegens Hun Edele Mogenlen de Heeren Staaten dezer Provincie eene Qqqq 2 Pu- Thiel.  Arnhem. 1280 NIEUWE NEDERLANDSCHE . Publicatie wierdt gedaan, ten einde de Opgezetenen langs de linie te waarlchouwen, dat men de onderwaterzetting zoude beginnen, is ook ingevolge die waarfchouwing een aanvang met dezelve gemaakt, Men deedt, om van de Lunterfche en andere beeken , die door de linie uitwateren, de wegvloeijing te beletten , een gedeelte der balken, die deeze beeken moeten Hoppen , vallen ,' doch maar tot zekere .hoogte en mitsdien wierdt het water al ras op de' laagfte landeryen tot twee en drie, op zommige plaatfen tot drie en een half voet gebragt; voorts liet men het water overlopen, en zich in den Eem en elders ontlasten. Thans egter zyn alle de balken nedergelaaten, en zélfs de Ruizen aan de Greb opengezet, waar door als'nu de geheele overftrooming voltooid, en eene uitgestrektheid van water aan de Veluwfche zyde voos de Provincie wordt gebragt, welke tot eene aanmerkelyke hoogte en breedte zal kunnen aeraaken, alzo het uit dat gedeelte van Gek Ierland afftroomend water by de linie wordt opgehouden , en dus Utrecht en mitsdien ook de Provincie Holland voor het indringen des yyands aan die ayde wordt bewaard. . , Den sa Odtober, op welken dag het Engelfehe leger, zo ais wy hier te voren onder Nymegen gemeld hebben, een geweldigen tegenfpoed heeft gehad, was het in deze ftad niet dan rep en roer, door dien de geheele Engelfehe krygsmagt om en in deeze ftad trok , zo dat wel 5 cf 10  JAARBOEKEN, Ofiohr, 1704. j»8t so ja zelfs 14 man by een burger moest gehuisvest worden; de ftraaten waren op ! gepropt met menfchen, paarden en ry tuigen. De krygslieden onder gebied van den Prins Van Rohan hebben zeer veel geleden. Van de 400 man voetvolk zyn 'er maar 84 van afgekomen; dit is. een corps meest uit Emigranten beftaande, en in Engelfehe foidy; de Hertog Van Tork is nu met het hoofdkwartier in deze ftad. Het is hier ontzachlyk duur, en de men! fchen weten naauwelyks onder dak te ko • : men. De herbergen zyn opgepropt vol, en veele heden worden afgewezen. Zelfs de postwagens hebben werk dat hunne paarden «geborgen worden. Met het hoofdkwartier zyn omtrend 2000 TOan medegekomen, waar van den 28 Octotber des nachts de helft weder naar den kant tvan Nymegen is vertrokken. Zedert dien dag is men alhier bezig om ten fpoedigften «een groot magazyn op te rigten, van al het nodige voor een leger. Zyne Doorluchtige ■Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder is hierg£weest,en deedt den 28 een keer naar Nymegen, alwaar den 27 en 28 fterk gefchoïen is van de baxteryeti, in de buitenwerKen en van de wallen, als ook van eene batitery aan deze zyde der Waal, 't geen gefchiedde, om de Franfchen het naderen te beletten; ook zyn veele fchermutfelingen met de voorposten voorgevallen, welke van weerszyden vry wat volk gekost hebben, üïzo hier geduurig wagens met gekwetften Qqqq 3 zyn Arnhem.  Arkhem. Haarlem. Door de regeering is het navolgende bekend gemaakt: ■Durcemeefteren en Regeerders der ftad Haarlem, ÏJ adverteeren by dezen, alle Burgers en Inge. zetenen dezer ftad en derzelver vryheid, dat Hun Edele Groot Achtbaare, ingevolge en ter voldoe- ia82 NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn aangekomen, als ook eenige Franfche gevangenen. _ « Men hoopt op het fpoedig ontzet der ftad Nvmegen, aan wier behoud zo veel gelegen lift, om de Franfchen de overtogt over 2e Waal te beletten. Den 28 dezer was de 'Ooftenrykfche Generaal Ctatrfmt alhier, en federt vleidt men zich,dat een corps üostenrykfche Troupen fpoedig naar deze kant zoude afzakken, om tot dit ontzet behulpzaam te zyn. Van tvd tot tyd worden nog veele Irouoen gezonden naar den Rhynkant, van Schenkenfchans tot Emmerik, waar onder ook Hollandfche,, als mede veel artillerie. Den nacht van den 29 dezer zyn om en by deze Stad aangekomen guardes te paard en guardes dragonders, de husfaaren van Van IJeeckeren, het regiment Zwitfers var, óamoens en een gedeelte van Stuart. Men heelt tvdingvan bet overgaan van Venlo by capitulatie; de gewezene krygsbezetting dier vesting wordt hier verwagt. HO L L A ND.  JAARBOEKEN, Oclober, 1754. 12S3 ,niDg van 't Placaat van den tweemaal een honderdften Penning, by Hun Edele Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland geëmaneerd, in dato 3 April 1793, en de daarop gevolgde Ampliatie, in dato 15 July 1794, tot; bet afneemen van den folemneelen eed, of folemaeele verklaaring, op de fournisfementen van den-, zeiven tweemaal een honderdften Penning by het; voorfz. Placaat voorgefchreeven, binnen deze ftad, en ftads jurisdictie, hebben verzogt en gecommifeteerd, de Heeren Jean Gysberto Decker, Jofias Eckhardt, Mr. Leonard Pauw geboren Hxuft9 Raaden in de Vroedfchap en Oud - Burgemeefte'ïen; Mr. Pier re Jean van Lelyveld en Mr. Pieter Themans, Raaden en regeerende Scheepenen; Hendrik Pieter de Pauw , Mr. Johan lieinicr van der Gronden, en Mr. Pieter Jofias Moens, Raaden en Oud • Scheepenen ; als mede Mr. Ge. rard Adriaan de l'Espaul, Commisfaris van de •tieine Bank van Juflitie, en Mr. Jan Henrik'van H'ickevoort Crommelin, Secretaris dezer Stad, welke Heeren ten dien einde in eene des» Vertrekken van het Prinfenhof, zullen vergaderen alle dagen der weeke, uitgezonderd des Zondags en Maandags, van *s morgens ten tien uuren, tot één aiuren des middags, te beginnen met Dingsdag, den 28 dezer loopende maand; zullende de Burgers en Ingezetenen by de Buurten, waar in de "ftad is verdeeld, met gedrukte billetten worden opgeroepen. En wordt mitsdien een iegelyk op 't ernftigss verzogt en gelast, op de eerfte oproeping, zo veel mogelyk tè compareeren, of gemsgtigden te Eenden, voorzien van de voorgefchreven procuraiien, om den eed of verkbaringe, hier toe ftaande, af te leggen, zo voor zich zeiven, als in de verfcheiden relatien, die elk zal bevinden, vorens bet gemelde Placaat, te hebben, en zich in deze oaar confeientie, behoorlyk te kwyten van den plicht, jegeDshet Vaderland, welken de bezwaardQqqq 4 '■ beid EÏAAK- Bekendnaakingtan de rngeze. enen.  1284 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. Bekend maakin aan de Ingezetenen. h heid der Finantien, in de tegenwoordige noodzakelykheden van het land, van alle goede Burgeren en Ingezetenen komt te vorderen. Terwyl wyders aan elk der Burgeren en Ingezègtenen dezer Stad, welke den eed of verkfaaring by procuratie voor anderen zullen doen , word geïnformeerd, dat , ingevolge eene nadere aanfchryving van hooggemelde Hun Edele Groot Mogenden, geene Procuratien zullen worden geaccepteerd,dan waarin gerefereerd wordt tot het formulier van verklaaring, belofte en eed, gearrefteerd by hooggemelde Hun Edele Groot Mogenden Publicatie van den ij July dezes jaars. Actum ter kamere den 22 Odtober 1794. In kennisfe van My, j. H. van WICKEVOÓRT CROMMEL1N. By de Beftierderen van Teylers nalatenfehapen leden des Godgeleerden Genootfchaps hebben zich de Schryvers der twee, ieder met een Accesfit vereerde, Verhandelingen, bekend gemaakt. En is gebleken, dat de Verhandeling geteèkend Pfalm CIV: 31, met het eerfte Accesfit bekroond, gefchreeven was door den Eerwaarden A. Hulshoff, yf> L. M. Ph. Doèlor en Leeraar der Doopsgezinden te Amfteldam; en dat de tweede, ten zinfpreuk voerende, cum de Diis immortalibus &c. ten fchryver hadt den Heer P. van Hemert , Hoogleeraar der Wysbegeerte aan het Kweekfchool der Remon * ftranten te Amfteldam. VVeshalven aan ieder dezer Schry veren de uitgeloofde zilveren Eerprys is gefchonken. 'sGr a-  JAARBOEKEN, 0ttuber,il9± ia8j 's Gravenhage. De Raad-Penfionaris Mr. L. P, van de Spiegel, deedt op den 24 der voorledene maand September ter Vergadering der Staa. ten van Holland en West-Friesland een voorftel, waar by Hy om veele bygebrag. ten redenen voordraagt, „om van de geinen d,e fpecaai met de distributie dero-eldmiddelen gechargeerd zyn, zodanig%en itaat en balans te requireeren, als dienen . kan tot eene compleete overtuiging, dat s Lands geld niet anders dan tot 's Lands dienst, op uitdruklyke confenten van de woSdn !nTr U "itgegeVen en vcra"t! woord, en dat niets tot eenige byeinden ployeerd, en wyders , in geval welgemelde Heeren Staaten mochten befluSn i om zich van zodanigen ftaat en balans te : doen dienen, „ dat Hun Edele Groot Mogen- t « Heere!J derzelver Gecomm ttfeïjde Raaden, in de beide kwartieren zouden kunnen aanfchryven, om naauwkeur.V op" gegeven, alle de kapitaalen, waar mede de Provincie, zedert de laatfte veertien jaaren 15 bewaard, en het employ, dat van die penningen gemaakt is; maar dat, m opgave volledig te doen zyn, deze™ bè -hoort verdeeld te worden in twefovzon Mere tydvakken, naamlyk het eerfte te bl ïginnen met het jaar ,7S,, wanneer de Fi mntien, „a een mee/dan dertig ^rlgen 'Vrede, ,n een bloeyende ftaat waren en voorkopende tot op het laatst van"787" Qqqq s er\ 's Gravenhage.  1285 NIEUWE NEDERLANDSCHlt »s Gravenhage. en het tweede tydvak te beginnen met 1788, en te fluiten met den tegenwoordigen tyd." Het tweede onderwerp van dele voordragt is een verzoek van den Heer Raad-Penfionaris, „dat deszelfs post» die in zorg en arbeid geen wedergade neett, mag ontlast worden van een tak van werkzaamheid," (hier mede bedoelende de even te vooten genoemde foort van oppertoezicht, of wat dezelve anders betrekkelylc heeft tot de Finantien,) „waartoe de applicatie van een geheel mensen vereiscnt wordt."' Het is zeker een voornaam, en een allervoornaamst punt, dat de geldmiddelen wel beftierd worden, en dat de Ingezetenen, welken de opbrenging dier gelden met anders, dan ten hoogden drukken moet, verzekerd zyn, dat dezelven waarlyk tot heil van 't Land hefteed zyn; zonder die verzekering , kan geene pligt tot de opbrenaing zelve , plaats hebben. Het voorftel van den Raad - Penfionaris is dan niet af te keuren , en kan niet anders, dan, wordt het te werk gefteld , tot ftyving van het publiek crediet en vertrouwen ftreKken. Om 't groot gewigt dan van deze zaak zyn wy verpligt dit ftuk hier woordelyk te laaten volgen, EDELE GROOT MOG. HEEREN.' w/anneer men nagaat de gebeurtenisfen die in W de Republiek hebben plaats gehad, gedurende de laatfte veertien jaaren, die wy beleefd  JAARBOEKEN, OBober, 1794. 1287 hebben; welke kostbaare oorlogen zyn gevoerd, welke binnenlardfche beroerten ons hebben ont rust; welke onophoudlyke onderfteuningen de Cost-Indifche Compagnie heefc genoten ; en wanneer men daarby in aanmerking neemt, dat de Provincie van Hcllacd en West - Friesland , zeer verre het grootïte gedeelte van die lasten heeft moeten dragen, dan herft men reden om zich te verwonderen , hoe het mooglyk geweest is de resfources te vinden tot goedmaking van zulke enorme, maar noodzaaklyke , deptnfes, en te meer , daar die resfources alle door de gegoedde Lieden in deze Provincie zyn byeengebragt, zonder dat aan de fchamele gemeente, of zelfs aajn, min gegoedde Burgers een penning belasticg i$ opgelegd. Ondertusfchen ontbreekt het niet aan menfchen , zo in als buiten de Regeering, die gedmuig vraagen: waar blyft doch het geld? deze Vragen kunnen gedaan worden uit onderfcheiden beginfels: zy kunnen, by voorbeeld, ontliaan uit onkunde, om dat men buitenfpoorige denkbeelden heeft van de hoegrootheid der fommen,welke fommige operatien vanFinsntie hebben opgebragt, of uit wantrouwen op de geenen, die, uit hoofde van hunne bedieningen, geoordeeld worden eenig deel aan de Adminifrratie der .Fimuitien te hebben ; doch welke ook het motief van die vragen moge fcyn, dit is ten minden zeker, dat veelt- menfchen in het begrip liaan, dat een verantwoording van de Adminiftratie van 'sLands penningen , federt een zekere Epoque gedaan, [in de ferm van een balans van ingekomen en uitgegeven gelden,) een middel zou zyn ter getustftelling, en ter aan. moediging,. om verder tot onderlteuning der Finantien te contribueeren. De faculteit,welke delnftructie van den RaadPenfionaris hem geeft, om ter Vergadering te proponeeren en voortedragen, het geene by zal oor- s Gra« zenha- SE. ^aorflel van den Raadvenfion.nntrend ie Fi'2 ancien, 1  1283 NIEOWE NEDERLANDSCHE *s Gravenhage. Voorftc •van de; Raadpenfionomtren de Financici \ oordeelen, ten dienfte van den Lande, in deliberatie gelegd te moeten worden, heefi my aangefpoord en verpligt, om U Edele Groot Mogenden met eenige Confideratien, betreklyk tot Ide Financien, een oogenblik optehouden; Coni fideratien, die my zyn voorgekomen van zulk een aart te zyn , dat zy de attentie van U Edele , Groot Mogenden wel verdienen. / In de eerfte plaats zal niemand in twyffel trekken , dat bet publiek crediet grootendeels af2. hargt van het compleet vertrouwen, het welk gefteld wordt in de naauwkeurigheid, wysheid en deugdzaamheid der adminiftratie , en dat , wanneer één van deze opinien begint te wankelen, niets zo zeer in ftaat is, om dezelve te herftellen, dan de ware kennis der zaken, uit önwederfpreeklyke bewyzen verkregen, 'Er is misfchien geen Land op den aardbodem, wiens Conftitutie, met opzigt tot de adminiftratie der Financien,zo exact geregeld jsdan de onze, volgens welke niemand, hoe hoogzyn aanzien of invloed ook zy, van een enkele penning van'sLandis geldmiddelen kan disponeeren, maar dat alles gaat door handen van verfcheiden perfoonen; alles moet verantwoord worden, en alles moet komen onder het oog van eene menigte Regenten, Amptenaaren en minder Bedienden, waar door alle fufpicie van een verkeerd gebruik der Financiën wordt uitgefloten." Even eens is 'er misfchien geen Land op den aardbodem, daar de adminiftratie klaarder en eenvoudiger is als by ons, zo dat met een opflag van het oog k3n nagegaan worden, al wat men van het employ der finantien begeert te weten- Indien dit zo is, f gelyk het aan ieder die ooit jets van de behandeling van 'sLands zaken gezien heeft, moet bekend zyn,} wat zoude dan, Edele Groot Mogenden Heeren ! de hooge Regering moeten wederhouden, om van de genen, die fpeciaal met de diftributic der geldmiddelen  JAARBOEKEN, Oiïtber, 1794. «89 gechargeerd zyn, zodanig een ftaat en belans te requireeren, als dienen kan tot een compleete overtuiging, dat 'sLacds geld niet anders dan tot 'sLands dienst , op uitdruklyke confenten van de Heerea Staaten is uitgegeven en verantwoord, en dat niets tot eenige by einden, die men niet zou durven noemen, is geëmpioyeerd? en wanneer Uw Edele Groot Mogenden mogten refolveeren, om zich van zodanigen Staat en! Balans te doen dienen , komt het my, onder eerbied voor, dat Uw Édele Groot Mogenden, de Heeren, derzelver Gecommitteerde Raaden in de beide Kwartieren , zouden kunnen aanfcbryven, om naauwkeurig optegeven, alle dé ! Kapitalen, waar mede de Provincie, Iedere de iaatfte veertien jaaren is bezwaard, enhetemploy, dat van die penningen gemaakt is; maar I dat, om die opgave volledig te doen zyn, de. i zelve behoort verdeeld te worden in twee byi zondere tydvakken, naamlyk hec eerfte te be; ginnen met Jaar 1781, wanneer deFinantien, :i na een meer dan dertig Jaarigen Vrede, in een ( bloeienden ftaat waren, en voortlopende tot op | het laatst van. 1787, en bet tweede tydvak te i beginnen met 1788, en te fluiten met den tej-genwoordigen tyd. ] In beide deze tafreelen refpedtivelyk zouden, li aan den eenen kant, behooren gebragt te vror- ii den alle de genegotiesrde gelden, van welken p aart dezelven zyn, na aftrek van het geene daar .jl tegen afgelost, of aan oude Kapitalen in de Ne1 gotiatien geëmpioyeerd is, of door andere ope: ratien geftrekt heeft tot vermindering van de jl kapitale fchuld; aan den anderen kant behooren |: gebragt te worden , mede refpeétivetyk op ieder ' tydvak, de depenfes, welken de omftandighel den des tyds gevorderd hebben, met aanwyzing ; van de Refolutien en Confenten van. U üdele |' Groot Mogendeh, waar by deze depenfes zyn I geordonneerd, zo dat iedsr tyd op zich zelve een 's Gba^ venhase. Voorflel van den Raad, *>e?ifion. murend ie Financiën.  's Gravenhage. Voor/ie van de Raadpenftonontren, de Financies ,290 NIEUWE NEDERLANDSCHE een balans zal opleveren, waar uit duidlyk zal bunnen gezien worden, hoeveel de Financie in ' ieder van aezelve zyn voor- of agtertut gegaan. Op deze wyze oordeel ik, dat U Edele Groot . Molenden een compleeten ftaat m handen zou- ,den°hebben, waar door alle twyffel, omtrent het employ van 'sLands Penningen, zal worden weggenomen, terwyl het van zelfs .preekt, /dat wanneer 'er byzondere refpeften zyn , waarop ü Edele Groot Mogenden zouden verlan- , gen, in meerder detail, geïnformeerd te worden, zulks altoos op hoogstderzelver requifitie zal moeten gefchieden. Het tweede onderwerp, waar over ik de vryheid neem, Uw Edele Groot Mogenden te onderhouden , raakt eenigzins my zeiven m den post, dien ik de eer heb te bekleden , in zo verre dezelve eenige betrekking heeft tot de Fl- ^Het^Artikel der Inftruftie van den Raad-Penfionaris , 't welk van deze betrekking eenige mende maakt, is hec 26, en luid dus: „Hy zal „ gehouden zyn, peninentelyk en pundtuelyk zich van tyd tot tyd te informeeren, op den I ftaat der fiaantie van Holland en West-Fries!I land, om telkens by den aanvang van de Vergadering , met communicatie en by goedvin- !! den van de Gecommitteerde Raaden , en , voorts te allen tyoen, (des verzogt zynde) !! opening te doen van de ware gdegenheii ' van dien, mitsgaders vaD de veraroenngen, " die daar in zoude mogen gevallen ayn, zonder ! nostans beui te onderwinden, het ordonnee. ' ren of diftribueeren van het ftuk van Fman' tic, maar daar mede laten geworaen de Hee' ren Gecommitteerde Raaden , die hy f des verzogt zynde, of de Conftitutie der binan- II tien zulks vereisfehende,) zal gehouden zyn daar op te dieoen van advys." Ik heb ondervonden, Edele Groot Mogenden  JAARBOEKEN, Ctöofor, 1794. 1291 Heerea! geduurende byna zeven Jaaren, dat ik in het Miniftery, dezer Provincie gefungeerd heb, van welk een onbegryplyke nafleep het is, zich continueel te occupeeren met den Staat der Finantien, om altoos gereed te zyn op alle Finantieele Onderwerpen, die voorkomsn, de Heerea Gecommitteerden Raaden te dienen van ad vys, en ondertusfchen alle de andere bezigheden van een Ampt, dat genoegzaam univetfeel is, en alle de onderwerpen van 'sLands belangen, zo binnen als buiten 'sLands omvat, naar behooren waartenemen. Het is toch gemaklyk nategaan, dat de post van Raad-Penfionaris,-door de vermeerdering vaa de omflagtigheid des werks.oneindigzwaarder is geworden, dan ze ooit geweest is; en inzonderheid , wanneer daarby komen zulke omftandigheden van tyden, als onze Voorzaten niet beleefd hebben; ik ben nogthans de eerfte Raad-Penfionaris niet, welke deze reflexie mee opzigt tot de Finantien gemaakt heeft: Een myher Praedecesfeuren, een man van uitmuntende bekwaamheden, heeft reeds voor meer dan honderd jaaren iets dergefyks te kennen gegeven ; en de deliberarien va» Uw Edele Groot.Mogen. den van den Jaare 1673, over de aanftelling var) een Thefaurier-Generaal van Holland, en 1 de concept inftructie van dien tyd, gelyk ook 1 de byzondere aanbeveling van Zyne Hoogheid, Prins Willem den Derden, om zodanig een AmpI tenaar aan te ftellen , toonen , hoe men 'er dest tyds over heeft gedagt'; maar in het byzonder 'verdiend het opmerking, dat, in het rapport «over den Staat der Financien, van den 5 Mey 1728, waarin, wederom op die aanrtelling airfjgedrongen wordt, onder anderen deze woorden ^gevonden worden: „ De Raad-Penfionaris is een ,*„ Minister, aon welken het gebruik , meer >„ dan het 26 Artikel zyner inftructie, f het eeniis» ge Artikel in dezelve, dat van het werk dar „ Fi- 's Gravenhage. Voorftel van den Raad- penfion._ vmtrend ie Fi. 'lancieni  laoa NIEUWE NEDERLANDSCHE ssOra- venha* ge. Voorftel van der, Raad- ■penfion. omtrena de Fi- pancien „ Financien fpreekt,) gegeven heeft, een foort ,, van fuperintendentie over de B'inancien, „ fchoon te veel geoccupeerd zynde met de „ zaken van Staat, om zich van die fuperïnten„ dentie te acquitteeren, naar den eisen van het werk." Was dit toen waar, Edele Groot Mogenden Heeren ! het is voorzeker tegenwoordig niet minder: dat 'er ondertusfchen zodanige een fuperintendentie noodig zy, zal niemand in twyf* .fel trekken. Over 's Lands gemeene Middelen is een gedu» rig toezigt, aan het welk de zorg bevolen is, dat de Ordonnantiën behoorlyk worden nagekomen, en alle inegale praöyken geweerd;maar in andere takken van 'sLands inkomften fchynt het my toe, dat de mooglykheid van dat geou* rig toezigt ontbreekt; immers, hoe zeer men alle regt verfchuldigd zy aan de naauwkeurigheid der departementen, die met de zorg voor de rigtige verantwoording gechargeerd zyn, is het egter niet genoeg tot eene goede adminiftratie van Finantien , dat alles wat ontvangen is aan den Lande wordt verantwoord , zo meri niet tevens verzekering heeft, dat alles ontvan. gen is, 't welk volgens de Ordonnantiën behoorde ontvangen te worden , en op zodanig een wyze als het behoorde. Deze redenen vertrouwe ik genoeg te zyn, om Uw Edele Groot Mogenden van het gewigt myner geavanceerde bedenkingen teperfuadee» ren. Gaarn hadt ik tot het doen van deze Propolitie een geruster tyd waargenomen; maar ik mag het, voor Uw Edele Groot Mogenden niet verbergen, dat de calumniën en verdichtfelen, welken in een liroom van pasquillen, daagiyks onder de gemeente worden verfpreid, als had ik my aan de fnoodfte wanbedryven, ten aanzien van 'sLands Financien, met raad en daad fchuldig gemaakt, eene beweegteden, te meer voor  JAARBOEKEN, Octoher, 1794. 1593 Voor my heeft uitgeleverd, om dezelve Propo- '■ fitien te verhaaften. 1 Voor my zeiven behandele ik dergejyke las» < teringen met de verachting, die zy verdienen, en ik ben verzekerd, dat ze by niemand, ( hy zy vriend of vyand) die my eenigzints kend, indruk zullen gemaakt hebben; maar als een publiek perfoon , op wiens eer geen vuile fmet behoord te rusten, en als eerfte Minister van het Land, oordeel ik my verpligt, myne Meefters zulke middelen aan de hand te geeven, waardoor ze met eigen oogen , tot dë compleetfte overtuiging kunnen zien, of het Land trouwen eerlyk bediend worde;en dac ik vervolgens vryheid heb, om, dit onderzoek gedaan zynde, mee allen eerbied te infleeren, dat myn post, die in zorg en.arbeid geen wedergade heeft, mag ontlast worden van een tak van werkzaamheid j Wiartóe de applicatie van een geheel mensch vereischt wordt. Dit voorftel vkn den Raad-PenfionariS ivan Polland wierdt commisforiaal gemaakt ;aan het groot Befogne in Holland, met Ge. (committeerde Raaden, zo in 'sHage als re [Hoorn. Wat de oorlogsbedryven in deze maand 'betreft, men Vernam in 't begin van deizelve , dat 's Hertogenbosch nog aanhoudend fterk wierdt befchoten; Voor al Iden 3 en 4 des nachts ; maar vervolgens Iverflapte het weder. In de Bommelerwaard komen nog daaglyks Troepen aan, en by Hedel worden fterke batteryen aangelegd t Dp Bergen op den Zoom is nog niets ondernomen. Alleen heeft de vyand den g Rïrr Qétöt sGra- t'NHA* :E.  's Gravenhage* i*94 NIEUWE NEDERLANDSCHE OcTxsber des 's morgens om drie uuren een huis, aan geene kant van dedoorihyding in de Hedelfche dyk,afgebrand,en daar eene battery tegens onze buitenwerken opgeworpen, maar nog niet daaruit gevuurd. Van Gorinchem wierdt gemeld, na dat jl het vuuren op 's Bosch zedert eenige dagen fterk geweest was, dat zulks den 3 Oéfcober des ochtens vroeg verminderd was, en men flechts nu en dan, om 'de zes of ze- . ven minuten hoorde fchieten. Voor Gorinchem liggen omtrent 30 fchepen met En- j gelfche Troepen, van welken 150 man zyn j ontfcheept, en den marsch naar Vianen , hebben aangenomen. De Bagagie van de Hollandfche Armée, trok den 6 Oétober'van die ftad naar de II Amersfoorfche Heide, gelyk mede het Ar- jl tillerie-Park, uitgenomen 30 ftukken, wel- I ken langs den dyk tot ïhiel toe geplaatst I worden. In de Maas langs den geheelen Bomme- I lerwaard bevinden zich geene vaartuigen, I dus men tot heden gemelde rivier niet kan ft overvaaren. De pont aan het veer te Heel, | is in den grond gehakt, en ligt by Heel jh aan de zyde der Bommelerwaard gezon-ll ken. 'Er zyn de ftriktfte ordres, geen vaar- > tuig in de Maas te laaten inloopen. Alle | fchepen worden beneden en boven den 1 Waard aangeroepen , en moeten terftond l aanleggen , en zo zy hierin nalatig zyn,, worden zy in den brand gefchoten. Dit is f voor weinig dagen aan twee aaken, en een s fchip met hooi geladen overgekomen; na a drie- •  JAARBOEKEN, October, 1794. 1995 driemaal toegeroepen te zyn, en noch antwoord te geven noch aanteleggen , wierden alle drie in brand gezet. De aaken zyn tot op het water afgebrand en gezonken: het fchip wierp zyn overlast af, en • hield vervolgens aan wal. Hunne Doorluchtige Hoogheden de Heer Erfprins en Prins Fredrik vam Orange , hebben den Maasdyk op den Bommelerwaard onderzogt,en zyn.vervolgens weder naar het leger gekeerd. De verfterking van den Waard wordt nog zeer yverig voortgezet, en alles is 'er in behoorlyke ftaat. De bevelvoerende Officier vraagt aan de Schouten zo veele manfchappen als hy nodig heeft; die worden hem bezorgd; en zo maakt men met goeden voordgang eene linie van batteryen. De aanvoering van gefchut enz. houdt nog I dagelyks aan. In de ftad Bommel wierdt den a Odtober, den gewezen Commandant van Crevecoeur Tiboel, die aldaar by zyn Zuster was overgekomen, arrest aangezegd: hy i is vervolgens naar de prevoost gebragt, . daarna in een rytuig , verzeld van twee I Officieren , mede genomen naar'sHage, ialwaar hy in 'sLands Provoosthuis op 't (Buitenhof bewaard wordt. Men heeft hem 1 moeten behoeden voor de handen des 'Volks. By St. Andries wordt een brvrg naar den !Bommelerwaard gemaakt, om heen en weer imet zekerheid onder het Gefchut van het IFort en van daar te kunnen trekken. Rrrr a Zy- 's Gravenhage.  'sGra ge. | j 1 ■ 1 1296 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ Zyne Doorluchtige Hoogheid de Prins Erfftadhouder, heeft tusfehen den Waal en Lek in eigen perfoon alles gaan bezichtigen, en voorts de dyken en waterleidingen , de hoogte van het Land van de Linge tot de Lek, van Nymegen af tot Cui> lemburg toe bezigtigd. Vervolgens heeft de Prins de Lekkendyk aan de Gelderfche zyde onderzogt, en bevolen op zeven door Zyne Hoogheid zelve aangewezen plaatfen infnydingen in den dyk te maaken, ten einde in geval van onverhoopt meerdere nadering der Franfchen, aldaar eene onderwaterzetting te maaken; welke by gewoon winterwater zich zoude kunnen, uitftrekken van Wageningen af tot Schoonhoven toe. Alles is in de Gelderfche kwartieren yverig bezig, tot verdediging van zyne bezittingen. Voorts heeft ook welgemelde Prins Erfftadhouder een kleinen togt langs den Lekkendyk aan de ftichtfche zyde gedaan. Te Gorinchem zyn den 3 Oc"tober°in den avond, twee verdagte perfoonen opgelikt; : gelyk ook te Vianen vier diergelyke in verzekering zyn genomen. Van Keulen wierdt gefchreven, dat de Franfchen den 4 Ocfober , een afgemeenen aanval op de Keizerlyken gedaan, en ien Generaal Latour, by Du uren terug jedreeven hadden , waarop het geheele 1 eger , in den nacht om twaalf uuren, de ■thoer verlaaten hadt. De terugtogt is in ' : nerklyke 'verwarring gefchied. Het leger ïam zyne nieuwe ftandplaats , vier uuren I ran Keulen aan de Erft. De Bagagie kwam f den 1  JAARBOEKEN, Oaoher, 1794. 1297 den 5 Odtober nog aan den overkant des Rhyns te ftaan. Gulik was reeds in Franfchen handen. 1 Den 2 dezer betrokken zy, ten getalle van 18000 man, een leger by Kesfel. De Commandant van Venlo zondt hierop eene patrouille uit, om den vyand na te gaan. Deze patrouille, die'wel eenige gevangenen mede bragt, was te zwak om zich verre te waagen. Daarop wierdt den 3 dezer eene fterker patrouille van 250 paarden uitgezonden , welke teffens de voorposten terug dryven zou ; din de Franfchen waren naar het Gulikfche getrokken. Eene vyandlyke kolon van 20,000 man, trokken naar het Land van Kuik. De bewegingen der Franfchen zyn zo menigvuldig, dat de Geallieerden niet kunnen voorzien, waarop zy het eigenlyk gemunt hebbed. Den 3 Odtober, wierden uit het Hoofdkwartier van den Generaal Walmode, te Well, alle de bagagie en zieken weggevoerd. Een. onvermydelyk gevolg van den algemeenen en hun gelukkende aanval der Franfchen, op het Corps van Latour, is de geheele terugtogt der Ooftenrykfche Armée, welke aan de Erst, die voorby Nuys loopt, haare laatfte ftandplaats heeft. De bagagie wordt in allen fpoed over den Rhyn gebragt, aan welks beide oevers verfchanfingen opgeworpen worden. Het leger volgde , zo ras maar de bagagie in veiligheid was. Rrrr 3 Den 'sGra- VEN ha- je. f  'sGra. venhae£. 1298 NIEÜWE NEDERLANDSCHE \ Den 4 Odtober is ook het Ooftenryk- 1 fche Corps, welk onder den Generaal 1 Kerpen in Roermond lag, opgebroken , j en over Crevelt naar Nuis getrokken, zo dat Roermond den 5 door de Franfchen | bezet wierdt. ( • De fnelle terug trekking der Ooften* ] rykers van Roermond, Relde de Fran- ; fchen in ftaat , om zich van Nuys mee- \ fter te maaken. Zy hebben langs den ■ Rhyn patrouilles uitgezonden. Eenige be« t laaden fchepen , onder anderen een met 1 gevlugte goederen,zyn hun in de handen gevallen. De voerlieden vlooden met hun» ne paarden. Ook kon de de Postwagen, die van Keulen op Nymegen rydt, niet aankomen, j Waar door de gemeenfchap met Keulen» en de geheele omliggende landftreek ge- * ftremd wordt. De Generaal Kerpen , welken de Fran- , fchen by zyne terugtogt uit Roermond j vervolgden, wierdt daar door buiten ftaat . gefteld, om zich met het leger van Clair- < fait te kunnen vereenigen. Hy nam zy- 1 nen terugtogt op Dusfeldorp over den I Rhyn. Üe Franfchen tragten hem dien i aftefiiyden , en ontrusten geftadig de achterhoede ; doch het gelukte echter , dt ;i Generaal, in goede orde over den 1 Rhyn te gaan. De Franfchen, die aan i den oever eene fchans wilden opwerpen, 1 wierden daarin verhinderd, Intüsfchen was de ontfteltenis in die landltreeken zeer groot. Het voorig gevecht  JAARBOEKEN, Oèober, 1794. 1&99 vecht met de achterhoede van den Generaal Kerpen, en deze ontfteltenis zelve, gaven gelegenheid tot een gerucht dat Dusfeldorp reeds befchooten wierdt. Dit vlugten, zo wel van de Oostenrykfche als Engelfehe krygsmacht, en de geduurige overwinningen en' vorderingen der Franfchen, maakten den toeftand dezer Landen meer en meer bedenkelyk; dus alle middelen moeften worden te werk gefteld, zou 'er kans zyn het dreigende gevaar af te keeren. Hier toe behooren ook byzonder de navolgende ftukken. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN! Oordeelende, dat inde critique omftandighedet geene middelen moeten nagelaaten worden , welke onder Gods Zegen dienftig zouden kunner zyn tot behoud van het lieve Vaderland , hebbel "Wy den Heere Generaal Erfprins van Oranje er Nasfau geauthorifeefd, om gebruik te maaken vat de hulp en adfiftentie van de goede In- en Opge' zetenen en met dezelve, tot behoud van Gods. dienst en Vryheid, de Steunpilaaren van het lieve Vaderland, te ftryden tegens eenen alverwoeften den vyand, zo heeft gemelde Heer Erfprins een< aanmoediging aan de braave In- en Opgezetenen zo van Uwer Edele Groot Mogende Provincie, ali aan die van Gelderland, doen drukken, om aai deze Oaze authorifatie te voldoen, en waarvat Wy nodig geagt hebben een Exemplaar aan Uw< Edele Groot Mogenden te doen toekomen , aai welkers inhoud Wy Ons, kortheidshalve , refe reeren. Wy houden Ons verzekerd , dat Uwe Edeli Groot Mogenden, Onze pogingen, tot behoui Rrrr 4 val 's Gravenhage. 1 i i 1 1 1 l 3  *sGra. veijhage. Kennisgeevingvan Zyn tfoogh. Aan 1300 NIEUWE NEDERLANDSCHE yan het lieve Vaderland aangewend, zullen goedkeuren, en bidden den Allerhoogften,dat de middelen , door Uwe Edele Groot Mogenden en de verdere Hooge Bondgenooten in deze omftandigheden aangewend om den Vyand af te keeren , met de keure zyner Zegeningen mogen bekroond worden. Waar mede, EDELE GROOT MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN I Wy Uwe Edele Groot Mogenden beveelen in Gods heilige protectie. (Onder fiond,) Uwer Edele Groot Mogenden Dienstwillige Dienaar, (Was geteèkend,') WILLEM PRINS van ORANGE. (Lager ftond,^ Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was geteèkend,) T. J. DE LARREY. <»Gravenhage, den 7 Oef ober 1794. Voorgemelde oproeping van den Erfprins s, va,n ) 3 PerCt, , zullen de vryheid hebben, deidve Obligatien voor de eene helft, en de andere lelft in geld te kunnen fourneeren; zullende aan le zodanigen, welke aldus voor de helft met Obli;atien fourneeren , worden gegeeven Obligatien ; 4 perCt., mede vry geld en zonder eenige koring als boven gemeld. < 4. Van de Obligatien, welke by het fourneeren s vooren zullen geëmploieerd worden, zal de In-est worden betaald, tot den eerften der maand raari'n dezelve gefourneerd worden. ,5. Die geenen, welke eenige Obligatien fourneren, zullen gehouden zyn, op dezelve hunne imen te teekenen, ten einde ten allen tyde voor le namaaning aanfprakelyk te kunnen zyn , en ïllen geene Obligatien werden aangenomen, waar ) eenige Verbanden genoteerd ftaan. 6. De Obligatien, die de eene helft in Obliga:n en de wederhelft in geld zyn gefourneerd georden , zullen by fuccesfive jaarlyks accresfeende Uitlootingen werden afgelost, zo dat alle deIve in 42 jaaren zullen zyn afgelost, 7. Voor de te doene fournisfementen, invoege vooren, zal door den Ontfanger-Generaal der )ie worden uitgegeeven Recepisfen van ordinaire iligatien, en tot zulke fommen als de Houders Hen requireeren, mits effene honderden, ten minn van een honderd guldens, en dat op zodanige nn, of in blanco, ter keuze van de Deelnemers; g de Recepisfen, welke in blanco uitgegeeven wor-  JAARBOEKEN, Odtober, 1794, 1305 worden, -zullen de Houders de keuze hebben, op naam te laaten Hellen, tot tyd en wylen dat zy dezelve voor Obligatien laaten verwisfelen; en zullen de Intresfen op de Recepisfen, welke op den eerften verfchyndag niet in Obligatien of Lyfrenten geconverteerd zyn, egter op dezelve betaald worden 8. De Houders der Recepisfen, rentende k 5 perCt., zullen (geduurende twee jaaren na den datum van de Recepisfen,) de faculteit hebben, dezelve in Lyfrenten, vry van alle belasting , te laaten converteeren tegen 10 perCt. op één, en 8 perCt. op twee Hoofden, zonder onderlcheid van jaaren der Benoemdens; in welk geval de Lyfrenten zullen ingaan met den eerften der maand waarin de conyerfie gefchied, en de Intreden op de Recepisfen a 5 perCt. tot die tyd worden betaald. 9. De Recepisfen, die in Lyfrenten verwisfeld worden, zal men, by de converlie, kunnen com bineeren en fplitfen, mits in geen minder Capitaalen, als van vyf honderd Guldens. 10. De Lyfrenten zullen op de Verfchyndag op behoorlyke Qukantie der Eigenaars worden betaald, en daar by moeten werden overgeleverd Atteftatien van het leven der benoemde Lyven, door de refpedtive Secretarisfen van de Magiftraaten, een Notaris of ander publiek perfoon geteèkend; houdende dezelve Atteftatien de diftincte naam en voornaam van de benoemde Lyven, den dag van de geboorte, en denamen van de.Moeders, alle conform den inhoude van de Êyfrentebrief. Egter zullen van benoemde Vorflelyke perfoonen geene Atteftatien behoeven te worden geleverd. By fterfgevallen zullen de te goede zynde Renten op vertoon van befiborlyke Atreftatien, bewyzende den dag van het overlyd-n van het benoemde hoofd, en de teruggave van de Lyfrentebrief tot den laatften dag vaa de maand, waarinne de benoemde is overleden, werden betaald 11. De Interesfen van deze Negotiatie zullen in¬ gaan 's Gravenhage. Berigt een er Geldletning*  'sGra- venhaOE. 130S NIEUWE NEDERLANDSCHE gaan met den eerften der maand, waarin de fournisfementen gefchieden. 12. Met deeze Negotiatie zal ten Comptoire Generaal van de Unie een aanvang werden genomen op Maandag den 13 O&ober 1794, en daar mede gecontinueerd werden tot wederzeggens toe. Den 6 October is alhier eene buitengewoone Deputatie uit Friesland aangekomen, om eene byzonderen last te openen. Zy verfcheen den 7 October ter vergadering van de Algemeene Staaten, en wierdt bekleed door de Heeren Jr. Egbert Sjuck Gerold Juckema van Durmania Rengers, Gedeputeerde Staat wegens Westergo; Cornelis van Scbeltinga, Grietman van Idaarderadeel; Jr. Willem Anne van Haren, Grietman van Westftellingwerf; en Mr. A. J. van Sminia, Secretaris van de voorgemelde Edele Mogenden Heeren Staaten van Friesland. Wat eigenlyk het oogmerk van deze buitengewoone bezendig is geweest, is niet uitgelekt. Maar dit is zeker, dat de Friefche Staaten ten eenemaale overhelden om alle middelen in 't werk te Rellen , ten einde eene gerustftellende vreede met de Franfchen te treifen, als zynde het eenigst middel om de gedreigde onheilen van ï Vaderland af te weeren, en welke te werk* (telling van middelen tot vreede, door verfcheidene Staatsleden, en niet minder door den invloed van "de Groot-Brittannifche Regeering wierdt tegengehouden. Men zie hier onder Leeuwarden. Hier kwam ook den •. 3 October uit 's 1 (ertegen bosch de Graaf Van Rechter en Lim» hurg,  JAARBOEKEN, Odober, 1794. 1307 burg , met de onaangenaame tyding, dat die ftad den 10 dezer by capitulatie aan de Franfchen was overgegaan, op denzelfden voet omtrend als het fort Crevecoeur. De bezetting zouden \ i des morgens uittrekken met vliegende vaandels , ftaande trom, de veldftukken en bagagie , met vryheid om te gaan, werwaard dezelve het p^dvonde, onder verbintenis van niet tegen de Franfchen te dienen. Zedert kwam 'er tyding in, met brieven uit Grave van den n, dat gemelde bezetting aldaar zou doorkomen. Eenige huizen zyn, geduurende het beleg befchadigd, onder anderen was de Schutters Doelen , benevens het naastftaand logement in de asch gelegd. Eerlang ontvoug men de Capitulatie , zynde van dezen inhoud: De Gouverneur der Stad 's HERTOGENBOSCH en onderhoorige FORTEN, proponeert aan den Generaal, commandeerendi de FRANSCHE TROUPEN voor de gezegde Plaats, om dezelve aan hem over te geeven op dt navolgende Conditiën. ARTIKELEN van de Capitulatie, toegeftaan aar. het Guarnifoen van 's HERTOGENBOSCH. Art. L T\e Bezetting zal uittrekken binnen ' driemaal 24 uuren, 'savonds, ten drie uuren na de teekening der Capitulatie, met alk krygseer, vliegende vaandels, brandende lonten . mitsgaders veldftukken en bagagie, en zich bege- ver 's Gra- VENHA' GE.  5sGravenha- ge. Capitulatie van 's Hertogenb. i t ' ê J l ti P tl W! B' g< d< n< O hu de pe ge 1308 NIEUWE NEDERLANDSCHE ven werwaart zy verkiest in de onderhoorige Landen van het Territoir van de Republiek der Vereenigde Provinciën; de Franfche Troupen zullen, tot den tyd van den uittocht der Bezettirg, een post, namelyk die vaa de roode bruc:, in bezie hebben. Art. I. De Commandant der Vesting 'sllertogenbosch, zal deze Plaats en de onderhoorige Forten overgeeven aan de Troupen der Franfche Re. publiek, in den ftaat waarin zy zich bevinden. De Bezetting zal uittrekken 's morgens om 8 uuren, den 21 'Vendimairc courant (12 October') net de krygseer, flaande trommen', brandende onten, vliegende vaandels, medeneetnende wapeten, bagagie en veldftukken, zo veel als agt voor ie geheele Bezetting. Zy zal geleid woraen tot e poorten van Grave, van waar zy zal gaan, werwaart zy zal verkozen hebben in het territoir der ertenigde Provinciën, na den eed te hebben afclegd,^ van de wapenen niet tegens de Franfche .epubliek te zullen voeren voor haare indivtduee• uilwisfeling. Straks na het tekenen dór Capidatie, zal de Bezetting aan de Troupen der Reubliek overgeven , het Fort Ifabella en de St. Antönie Schans, mitsgaders de Vuchtfche Poort. Art. II. De groote en kleine ftaf der ft d, mitsiders de Officieren der Bezetting zullen vermo:n hunne Effecten, Bagagien, Vrouwen en Kiniren, mitsgaders die van de foldaaten, mede te men. Art. II. Toegeftaan. Art. III. De in de ftad woonende Militairen, zo fficieren als Soldaaten , Invaliden , mitsgaders nne Vrouwen en Kinderen zullen het zelfde voor'\ genieten. Art. Tlf, Toegeftaan. Art. IV. Tot het transport der Bagagien, mitsaers der Zieken en Gekwetften, zullen tien fche3, waar onder vier bedekte, ofwel dertig wals, waar van tien bedekte, toegeftaan, .en de paar-  JAARBOEKEN, OStober, 1794. 1309 paarden geleverd worden om de bagagie re vervoeren naar de digst byzynde plaats der Republiek. Art. IV. Men zal tot de vervoering der Bagw gien j Zieken en Gekwetften, het nodig getal fchepen of wagens tot aan de naaf te post van de Gecoalifeerde Mogendheden toeftaan. Art. V. 'Er zullen van weerskanten Commis. farisfen benoemd worden, tot de overlevering der Artillerie en de Krygsbehoeften welke in de Magazynen en Arfenaalen bevindelyk zyn. Art. V> De Commisfarisfen én Geëmployeerden der Adminifiratien, zullen aan den Commisfaris, Officier en Geëmployeerde der Republiek, de Inventaris fen der gezegde Magazynen en Arfenaalen overleveren. Art. VI. De Zieken die buiten ftaat zyn orri Vervoerd te worden, zullen blyven tot dat zy géliiezen zyn, en men zal van weêrskan ten overeen l komen, wegens het getal Chirurgyns, om hen op te pasfen, en na hunherftel, zullen hun de nodige paspoorten verleend worden , om haar hun Land terug te keeren. Art. VI. Alle de tharis buiten ftaat van vervoering zynde Zieken, zullen in de Plaats blyven tot dat zy geneezen zyn ; men zal tot dat einde de irtodige Chirurgynst laten om hen op te pasfen : Wanneer zy herfteld zyn, zal men hun de nodige paspoorten geeven, om zich naar hun land te begeeven; de Vrouwen van Officieren en van Solidaaten die niet met de Bezetting kunnen vertrek* -ken, zullen de paspoorten om heen te gaan ontvangen, wanneer zy 'er om vragen. 4 Art. .Vil. De Inwoners zullen niet ontrust sworden wegens hunne byzondere begrippen , en (wegens het gedrag welk zy verplicht zyn geweest :e houden. Art. VII. Toegeftaan. • Art. VIII. De Gouverneur zal, na dé téekejiing der Capitulatie, een Staf-Officier met een Ssss Ge- 's Gravenhage. Capitulatie van 's TlertQ* aenb» 1  l3io NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VENHACE. Capitulatie van 's Herto. genb. Generaal-Adjudant en zyn Secretaris naar den Haag mogen zenden. Art. VUL Toegeftaan. Art. IX De geduurende het beleg aan weêrskanten gemaakte gevangenen, zullen wederzycto u.itgewislèld worden. Art. IX. De Franfche gevangenen die tharii tn de Plaats zyn, zullen V by de intrede der Franfchen blyven, om aan hunne refpetlive Corpfen te v/orden bezorgd; die op de Bezetting gemaakt zyn, (twee flechts in getal,) kunnen niet neder ge geeven worden , zynde naar binnen opgezonden. ' ■ Een Sergeant der Artillerie , die geduurende liet beleg gedeferteert is, zal op ftaande voet overgeleverd worden, in handen der Wacht, die de Posten zal in bezit neemen. Art. X. 'Er zullen drie Schepen toegeftaan worden, waar van twee voor den Gouverneur en een voor den Commandant, welke hunne Effecten en Bagagien naar Rotterdam zullen voeren, van waar de gezegde Schepen naar 's Hertogenbosch zullen terug komen. Art. X. Toegeftaan. Art. XI. Alle de Papieren , Plans en Memorien betrekkclyk de Plaats en eenige andere, zullen overgegeeven worden aan de Officieren die gezonden zullen worden om ze te ontvangen; deze Officieren benevens de Oorlogs-Commisfarisfcn en Adminijlrateurs aan wien de Kasfen, Magazynen en Arfenaalen moeten overgegeeven , zullen in de Plaats kómen, na de teckening der Capitulatie, om 'er den Inventaris van te ontvangen en 'er bezit van te nemen. Art. XII. De Commisfarisfen van de Bezetting zullen aan de Commisfarisfen der ^Franfche Re. publiek .de Contralysten van de Troupen uit welke dezelve befiaat, voor haar vertrek, over. geeven. Art. XIII.  Jaarboeken, oaober, 1704. i3ji Art. XI'//. De bedingen van de tegenwoordige Capitulatie kunnen geenzints toegepast worden op de Emigrés die zich in de Plaats bevinden. . Dubbeld gemaakt ih het Hoofdkwartier voor s tfertogenbosch, den 18 Vendimaire, (9 Oef ober ) het derde Jaar der eene en onverdeelbaare Fran-1 fclie Republiek. ' De Gerietaa! en Chef vaü de Noord-' Armée. {Was geteèkend,) P 1 C H e G R U* ïfc accepteer de aaü my gedaane propofirien. (JVas geteèkend^ W. LANDGRAVE va* hesSEN-PHILIPSTHAL, Gouverneur. 'sHertogeöbosch, dën 9 October 1794. Omtrend dezen tyd kreeg men nog deze .narichten:, ë „ Het Fort St. Andries is tüsfchen den f en 8 Odtober 's nachts door de krygsbezetling, beftaande uit eenigeHesfifche manfchappen, verlaaten, na het alvorens geilegt en het kanon geborgen te hebben. Woensdag op den middag hebben de Vyanden door hun «rtetfehenvuur onze arbeiders genoodzaakt: ie wyken, doch nu (dit bericht is gefchreJ pen, dat zy by veele boeren van 30 tot 40 man geïnkwartierd zyn. ■ Men kreeg omtrend het einde dezer maand hier tyding, dat Vealo, by verdrag aan de Franfchen was overgegaan, zynde de Capitulatie aldus gemaakt, dat de krygsbezetting uit 3000 man beftaande, niet ter verdeediging van Nymegen zal mogen dienen. Zie hier pok nog eenen brief van Zyne Hoogheid den Erfprins Van Oranje. HOOG MOGENDE HEEREN! \^"olgens bekomen voorlopig berigt, de Franfchen, * naar gisfing ruim duizend man fterk, met 't sanbreeken van den dag, gisteren morgen, 't F011 Si. Andries geattaqueerd hebbende, zyn dezehe door de onophoudelyke welaangebragte decharges a ffliraWes van de kaconneerbooten , onder de ordres van den Lieutenant Gavanon, en het wel gedirigeerd vuur zo der Leeuwen fhitifclie Jagers, als-van onze batteryen aan de overzyde van de Waal boven I ieesfelt geplaatst, even nadenmiddag met een aanmerkeiyk verlies tot 't wyken gebragt, en ten eenenmaale voor dat Fort verdwenen- De hwu\ve7tft,-'nf' hb Jagers hebben daar by *t meefte geleden, zynde een klein detachement van dezelve, door eenen te hardnekkigen weêrftand, gedeeltelyk omcingeld geworden. Be-  JAARBOEKEN, Oiïober t 1794. 1313 Behalven de fehermatfelingen dagelyks tusfehen onze Voorposten en de vyandelyke patrouilles aan den kant van Breda voorvallende, 'heeft de Vyand zig ook weder den 26 dezer in 't Haagje vertoond, en een uur daar na onzen post in 't Ginneke met hauwitzers en kanonnen geattaqueerd. Geduurende een geruimen tyd tot een uur des middags, wierd 'er van weerskanten zeer fterk gekanonneerd; verfcheiden hauwitzer-grenaaten vielen in de Werken , en zelfs twee in de Stad, zonder egter fchade veroorzaakt te hebben. Onze posten verdedigden zig zo dapper, dat zy geen voet breed terrein verboren hebben, wanneer eindelyk de Vyand zig terug getrokken heeft. De Vyand gisteren morgen weder onzen post in 't Ginneke aangevallen hebbende, is hy met geen minder moed door dezelve afgeflagen. Ons verlies in beide die affaires beftaat alleenlyk in vier ! gekwetften, hebbende de Vaandrig tfartfeliefeen i ligte contufie bekomen, die hem egter niét hinderlyk is, om verder te dienen. De Vaandrigs van i Montagne van 't regiment van Perez , als mede ! Fabor van 't regiment van Waldeck, hebben zig ook zeer wel gedragen. Hier van üw Hoog Mogenden rapport doende, : heb ik de eer te zyn, HOOG MOGENDE HEEREN! üw Hoog Mogende Onderdaanige/ Dienaar , (Was geteèkend',) W, FR. ERFPRINS van ORANGE, Commandant- Generaal. Hoofdkwartier te Gorinchem, den 27 Octoifaei 1794. Met 1 < 1 's GrtAi VENHAGE. Brief \>an den Erfpr.  »s Gra- VENHA CE. i3ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Met brieven van Berlyn, wierdt het alge■ meen verfpreid gerucht der nederlaag van Kosciusko en deszelfs gevangenneeming door de Rusfen wel bevestigd, doch met byyoe«ring, dat het niet was geweest de Poollche Hoofd-Armée, welke dit nadeel geleden hadt, maar wel een voordgerukt gedeelte daar van; zynde het gros van 't leger onder den Prins Jofepb Ponutovjskt, nog 14 i 15000 man fterk , op die tyding naar Warfchau terug geweeken. Omtrend de eigendommen van Geneeffche Burgers of Ingezetenen , is den 16 October , de Publicatie van den 15 Augustus, wederom aldus ingetrokken. De Staaten van Holland en West-Friesland; allen den genen die deze zullen zien of hooren lezen , falut! doen te weten : a zo de redenen, die Ons aanleiding gegeven en bewogen hebben , tot onze Publicatie, van den ÏS Augustus 1794, waarby Wy hebben goedgevonden? d! nodige voorzieningen, by Onze Publicatien, van den 18 February en ai Maart dezes iaars geftatueerd, tegen het. tranfporteeJen bu ien de Provincie van goederen , effec ten, gelden en koopmanfchappen , toebehooren?e aan leden of onderzaten van het tegenwoordig gouvernement van Frankryk , het zy dezelve zich bevinden in Frankryk of in eenig ander Land , ook betrekking hebben, en dus mede daar °"der begreepen moet worden, de goederen effeften , gelden en koopmanfchappen , toebehoorende aan de leden of onderzaten van St teg^wuordig Gouvernement van Geneve ; ïfs m&e dat de opgave van de gemelde goede. ien, effecten, gelden en koopmanfchappen ge-  JAARBOEKEN, O8ofert 1794. 1321 daan moet worden, volgens onze laatstgemelde Publicatie, van den 21 Maart dezes Jaars, niet meer exteeren, en Wy in de vaste verwagting zyn , dat Sindics en Raad der KepubÜek van Geneve, volgens hunne belofte, derzelver Publicatie van Retorfie by Misfive , van den 5 September laatstleden overgezonden,zullen buiten effect ftellen. Zo is 't, dat Wy nader hebben goedgevonden en verftaan, op den bovengenoemden grond , onze voorfchreven Publicatie van den 15 Augustus laatstleden, ten aanzien der goederen, effecten , gelden en koopmanfchappen, toebehoorende aan leden of onderzaten van het tegenwoordig Gouvernement van Geneve , en nopens de opgave derzelve, intetrekken en bui. ten effect, te (tellen. En op dat niemand hier van ignorantie pretendeere, gelasten Wy, dat deze alom zal wor> den gepubliceert en geaffigeert, ter plaatfe daat men gewoon is publicatie en affixie te doen. Gedaan in den Hage, onder het Klein-Zegel van den Lande , den 16 October 1794. {Onder Jlond,) * Ter Ordonnantie van de Staaten. (JVas getekend',) A. J. ROYER. Den 17 derzelfde maand is ook nog d« navolgende Publicatie bekend gemaakt. De Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenen , die dezen zullen zien ol hooren lezen, falut ! alzo tot Onze kennis is gekomen, dat, federt eenige dagen, binnen de xi 's Gra- yEKHA« be. Intrekking der Publ. imtrend de GeneeffchcIngezt' tenen.  "s Gravenhage. Pubh nopens zeker papier enz, | ] i i ! ] •I 1322 NIEDW*E NEDERLANDSC-HE ze Provincie , wordt verfpreid eetl zeker gédrukt Papier, aan het hoofd hebbende den naam van Pieter Jan Marcus, Oud-Burgemeefter der ftad Leyden , en gericht aan de Burgery dief ftai, in het welk men zich niet ontziet de overige Regenten van gemelde Stad, en die van andere Steden dezer Provincie aanteklagen, als oorzaken van alle die onheilen, welken men in dat papier opteld,en welke (voor zo veel zy buiten de verhitte verbeelding van den Autheur waarlyk beftaan,; elk zeer wel Weet, immers kan en behoord te weeten, dat aan geheel andere oorzaken , dan aan de bedoelingen en maatregelen der Regeerjng toete. fchryven zyn; terwyl men de maatregelen door Ons , naar eed en plicht, tot verdediging van den Lande genomen, op de onbefchaamdftewyze, in een haatlyk licht plaatst,-verdraaid en [asterd. En daar dit gefchrift, door de houding van geloofwaardigheid , welke men daar aan heeft zoeken te geven , meer dan eenig ander van dien aart, gefchikt is om wantrouwen en misBoegen onder de Burgeryen en Ingezetenen dezer Provincie, tegen de Regeering, te zaayen :n aantekweken, Zo is 't, dat Wy hebben goedgevonden te verklaaren , zo als Wy verklaaren by dezen, Jat Wy het voorfchreven gedrukt papier, zo ■rerre het zelve de befturing van 'sLands zaten betreft, houden voor een feditieus Libel, Leugen eit Lasterfchrift , en het verder drukten , disfemineeren en verfpreiden van het zeize uitdruklyk verbieden , op zodanige boetttt :n ftraffèn , als by de Plakaten van den Lan» Ie, tegen het drukken, verfpreiden en disfenineeren van feditieufe Libellen zyn geftaueerd; lastende Wy, des noods,onzen Procueur-Generaal, om na den Autheur van het )Ovengemelde gedrukt Papier onderzoek te doen,  JAARBOEKEN, Ocle'er t ï?)ji. 13,3 doen, en tegen denzelven, naar de Wettenen Pacten van den Lande, het recht der Hooge Overigheid waar te neemen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie komen te pretendeeren , lasten en bevelen Wy , dat deze alom zal worden gepubliceerd en geaffigeerd , daar zulks behoord, en te gefchieden gebruiklyk is. Gedaan in den Dage ,. onder het Klein-Zegel van den Lande, den 17 Oélober. 1794. ( Onder jland Ter Ordonnantie van de^Staster, ' '-- ■ *-. i; «•f;3ï«il2tov -.si . tus'jtt yd 0fas geteèkend,) A. J. ROYER. ■ Nog hebben dezelfde Heeren Staaten op den zelfden 17 Oftober , de navolgende Publicatie verzonden , tegen het tekenen van Adresfen , ftrekkende om in zaaken betreffende het regeringsbéftunr, zo Raars als ftedelyk , de. raadpleegingen der hooge Overheid vooruittelopen, of rekenfehap van derzelver verrigtingen aftevorderen. TV Staaten van Holland en West-Friesfand, -L/ allen den geenen die dezen zullen zien of hooren kezen, falutf doen te weeten: alzo tot Onze kennis is gekomen, dat in eenige Steden en Plaatfen dezer Provincie ter tekening liggen zekere Adresfen, tendeeren om in zaaken van Politie, Staats ofStedelyk beftuur, de deliberatien der Overheid vooruit te loopen , of wel rekenfehap van derzelver verrichtingen af te vorderen , en wyders met de grootfte onwaar- 'sGra-T VEt*HA- • GE. Vubl. nopens zeker pap-icr mx.  1324 NIEUWE NÊDERLANDSCHË 'sGra- venha' gs. Publ, tegen Adresfen enz waarheden kwaadaartiglyk opgevuld en inge^ richt, dat de geest van wederfpannigheid daarin de plaats bekleed van dac vertrouwen, 't welk Ingezetenen aan hunne wettige Overheid verfchuldigd zyn. Zo is 'c, dat Wy tot voorkoming van de fchadetyke gevolgen, die daaruit noodzaakelyk .moeten fpruiten , en ten einde door het ftooren van de rust van binnen, waartoe zodanige Adresfen op meer dan eene wyze aanleiding zouden kunnen geeven, de rampen van dezen boven alle anderen zo yerderflyken Oorlog niet ondraaglyker te nr.aken, goedgevonden hebben en verftaan, gelyk Wy goedvinden en'verdaan by dezen, te verklaaren, dat Wy alle Adresfen , zonder onderfcheid in wat form dezelve zyn ingericht, het zy onder den naam van Re* questen, Memorien, Remonftrantien, Declaratoiren of diergelyken , waar in de Ingezetenen zig op eene meer of min directe wyze in de Adminiftratie van 'sLands of Stads zaaken zoeken te immisceeren, en de deliberatien der Overheden vooruit te loopen , aanzien , gelyk dezelve waarlyk zyn , als belemmeringen en aanflagen op de vrye deliberatien der refpeéti. ve Overheden, direclelyk aanloopende tegen alle Wetten van ordre en on dergefc hikt heid , zonder welke eene welgeregelde Maatfchappy niet kan beftaan. En hebben Wy voorts om die reden , ert ten einde de gevolgen , welke daaruit zouden kunnen voortvloeyen, en mogelyk voor veelen zeer noodlottig zouden kunnen zyn, voor te komen, noodzaaklyk geoordeeld, allen en een iegelyk by dezen op het ernftigfte aan te maanen, zig zorgvuldig te wagten van al het geene eenigzints den fchyn zoude hebben, de vrye deliberatien huner Overheden te kunnen belemmeren, en in het byzonder van het opftellen, drukken, ter ondertekening affchry- ven»  JAARBOEKEN, October, 1794. 1325 ven, ondertekenen, prefenteerenv, of op eenige maniere , hoe ook genaami , deel te neemen in zodanige Adresfen als hier vooren j breeder zyn omfchreven ; op poene, dat allen de geenen, welke Ons Placaat zullen overtrej den , als. verhoorders der publieke rust zullen I worden aangezien, en als zodanigen , volgens I's Lands Wetten, naar exigentie van zaaken» j ten regnureufte geftraft, : Verbiedende Wy alle de Overheden , zo in . de Steden als ten platten Lands, aan dewelke I zodanige Adresfen mogten worden geprefeni teerd , daarop in eeniger maniere te disp'onee» |ren, maar in tegendeel hun gelastende dezelve zonder oogluiking te ftellen in handen van de iirefpeéiive Officieren en Bailiiuwen, dewelke by idezen op het allerernftigfte worden geordonneerd , daaromtrent 't recht van de Hooge iOverheid waar te neemen , en tegens allen de geenen , welke bevonden mogten worden daar Jaan, 'm voege vooifdireven eenig deel, 't zy Üdireclelyk of indirectelyk te hebben , als ver;lftoorders der publieke rust te procedeeren. Ordonneerende Wy al verder den Prccu. Ireur-Generaal, om op het gedrag der Officieiren en Bailluwen in de Steden en ten platten iLande, in dezen een waakend oog te hóuden; Iten welken einde Wy al verders verzoeken , !en des noods begeeren , dat de Overheden jaan welke zodanige Adresfen mogten worden jgemaakt, Copye derzei ve aan den ProcureuriGeneraal zullen doen toekomen, j fin nadien zodanige Adresfen zo al niet haare geboorte verfchuldigd zyn aan, ten minften meer fterk bevorderd zyn door Sociëteiten, Geselfchappen Byeenkomften of Corporatien , :velke door zig in te laaten in zaaken van Politie » otaat, Stadhouderlyk of Stedelyk betuur, directeiyk vallen in de termen van Ons Placaat vaa 15 February 1788 j zo is 't, dat Tttt VVy, 's Gravenhage. Publ. tegen Adresfen enz,  'sGra. VENHA. GE. Publ. tegen Jldresfen enz 13*6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wy , met inhfflfie van voorfchreven Ons Placaat, goedgevonden hebben en verdaan , onzen Procureur-Generaal en refpeétive Officie- ) ren, op 't allerernftiafle te gelasten, om tegens dezelven ten fterkften te waaken, en dezelven met 'er daad te disfolveeren. En vermits het oprechten van Sociëteiten , Gezelfchappen, Corporatien en Byeenkomften, ' zedert eenigen tyd , onder verfchillende benamingen en pretexten, meer algemeen is geworden , en' daar onder zodanigen , die , fchoon zy uiterlyk onverfchillig , en zelfs tot onderling nut ingericht fchynen te zyn , nogthans in de tegeDswoordige tydsomftandigheden ,door de aanleiding, die zy geeven tot argwaan, omtrent hunne bedoelingen , fchadelyk zyn voor de zo hoognodige confervatie van de algemeene rust, en der bedaardheid in de gemoederen der Ingezetenen. Zo is 't, dat Wy daar tegen willende voorzien , hebben goedgevonden en verftaan, te órdonneeten en ftatueeren by dezen: Dat van nu voortaan niemand , 't zy Tapper , Herbergier of Logementhouder, of dergelyke, noch ook eenig particulier Perfoon of Perfoonen, wie dezelve zy, zal vermogen aan zyn Woonhuis, Pakhuis , Kelder , of eenige andere plaats, hoegenaamd, te vergaderen .laaten vergaderen , af te wagten of verblyf te doen houden , noch ock op te richten of by te woonen eenige Sociëteiten, Gezelfchappen, Corporatien of Byeenkomften van een aantal Perfoonen , die aldaar of regulier , of zo dikmaals zy goedvinden, in een apart vertrek, by | den anderen komen en waartoe niemand wordt geadmitteerd, dan die Lid van dezelve is, of j door een Lid wordt geïntroduceerd, of die als Lid van eenige andere Sociëteit daarin toe» gang heeft; dan na dat zodanige Tappers, 1 HerbergiersLogementhouders, of particuliere  JAARBOEKEN, OSlober, 1794. I32? IxII^Ta' ra° de Ma»ift«-aat hunner woonplaats in de fremrnende Steden, den Hage daar onder begrepen, of, zo veel de kleine Steden of het platte Land aangaat, aan onze Gecom. muteerde Raaden, tefpedivelyk van het Kwartier, waar onder zy resforteeren , zullen heb-' belrerkon?en.Pern,i£fie' ^ ^ ^ Ten tweeden, dat de geenen, die aétueel^ ieenige Sociëteiten Gezelfchappen, Corporatien of Byeenkomften, als hier vooren zyn omTchreeven , aan hunne huizen of elders vergaderen , afwagten, verblyf doen houden of heb:ben opgerigt , gehouden zullen zyn ten eer«en , immers binnen driemaal vierentwintig unren, na de afkondiging vaD deze Publicatie, met aangeving van de plaats waar zodanige Sociëteiten, enz. byeenkometf , zig tot beko. iming van permisfie te adresfeeren aan de Makiftrsat van hunne woonplaats of aan onze Gecomm.tteerde Raaden, refpe&velyk van het Kwartier, waar onder zy resforteeren, zo veel |e kleine Steden, en het platte Land aangaat, l^elke daar op zullen disponeeren, zodani| ais |y Heden refpecïivelyk rot behoud van de al. kemeene rust dienftig zullen oordeelen: en zu f.en cie voorfchreven permisfien niet anders dan :ot kennelyk wederzeggen worden verleend !en dien e fcfle , dat, ingevalle eenige Socfe! .en, Gezelfchap , Corporatie cf Byeenkomst. ils hier voren zyn omfchreven , geadmitteerd ■ipynde .naderhand om eenige redenen bedenkeP» of ftrVdig met het behoud der algemeene uist mogten voorkomen, dezelve permisfien iadelyk zullen worden ingetrokken. ■nnlf PnrM-D' dat a"e de geene«.welke deze Onze Publicatie mogten komen te overtreeiden , het zy , door zonder permisfie of tegen ie weigermg van de Magiftraaten of Onze Ge" Tttta' ëoróh- 'sGra- fENHAÏE. Puil. ■egen ddresen enz.  's G«AVENHA" i GE. Pub!, tegen Adresfen enz, 1328 NIEUWE NEDERLANDSCHE committeerde Raaden refpedtive, eenige van de voorfchreven Sociëteiten , Gezelfchappen, enz. te vergaderen, laten vergaderen , at' te wagteii of verblyf te doen houden ; het zy door dezelve op te rigten, by te woonen of daarin deel te neetnen , vpor de eerfte reize zullen verbeuren een boeten van één honderd Zilveren Ducatons , ten profyte voor een derde , van den Hoofd-Officier der Stad of Balliuw van het diftrict dte de Galange doen zal; *oor een derde , van de Gereformeerden DiaconieArmen der Phatfe daar de Calange gefchied, en voor een derde van den Aanbrenger, doch indien zy onvermogend -zyn de voorfchreven boeten te betaalen , arbitrairlyk zullen worden Gecorrigeerd ; en bovendien , indien zy eenige Ampten , Officien of Bedieningen , dependeerende van Ons of van eenige CoHegien , Corporitiën of Steden binnen deze Provincie mogten bekleeden , immediatelyk daar van zullen vervallen verklaard worden; en voor de tweede reize na exigentie van zaaken, en des noods aan den lyve zullen worden geftraft. Alles onverminderd zodanige voorzieningen als in de Steden , door de Magiflraaten reeds zyn gefield of nog zullen gefield worden. ' Gelastende Wy Onzen Procureur-Generaal, en file Balliuwen of Officieren van Juflitie, op privatie van him lïeder Officie, om tegen de Overtreeders van deze Onze Publicatie , naar deszelfs inhoud ftridtelyk, en zonder oogluikin. ge te procedeeren, en zodanige Sociëteiten, Gezelfchappen , Corporatiën of Byeenkomften, welke zonder permisfie of tegens de weigering van de Magiftraaten, of Gecommitteerde Raaden zouden mogen fubfifteeren , met 'er daad te disfolveerer. En op dat niemand hier van ignorantie pra> tendeere, gelasten Wy , dat deze alomine zal wor»  JAARBOEKEN, OStober, 1794. 132-j worden Gepubliceerd en Geaffigeerd, ter plaat» 's hé i Ten daar men gewoon is Publicatie en Affixie teygJjf" doen. CE Gedaan in den Rage, onder 't Klein-Zegel ' tfan den Lande, den 17 October 1794. (Onder flond,") Ter Ordonnantie van de Staaten; ( Was geteèkend,) A. J. ROYER. Men heeft ook in deze maand alhier de navolgende bedendmaaking gezien: T)irigeerende Commisfarisfen van hét Fonds r-^ ter onderfteuning van Weduwen en Weeleen van gefneuvelde Militairen, in den Land. ijdienst van den Staat, adverteeren , dat op Donderdag den 20 November aanftaande, des middags ten één uur, in den Ouden of St. Joris iDoelen in 's Hage, wederom eene Loting plaats teal hebben , in welke zullen worden gebragt de Wrzoeken, welken federt den 4 April laatstleden, tot den 11 November aanftaande, zullen f.yn ingekomen. I Dirigeerende Commisfarisfen voornoemd, verloeken derhalven alle die geene, welke nog bejeeren tot de Gratificatiën , uic het voorfchreiien Fonds, reeds in dezen Jaaren, te worden leadniitteerd j zo fpoedig mooglyk, op de by et PI an van Directie bepaalde wyze, daar toe srzoelt te doen ; zullende geene verzoeken , Reiken na den voorfchreven 11 November zuliin inkomen , in de Loting , in November , mnnen komen; maar moeten'wagten cot de Lo:ig j welke in de maand April aanftaande plaats ïttt 3 gal  's Gravenhage, De Heeren Mr. Pieter Jan Marcus, re- gee- 1330 NIEUWE NEDERLANDSCHE zal hebben, en mits dien op dezelve, ook over dezen loopende Jaare , geere Gratificatie betaald worden. Dirigeerende Commisfarisfen verzoeken alle die geene, weike gelegenheid mogten hebben, cm de voorfchreven Loting bytewonen, hun met hunne tegenwoordigheid , ter plaatfe en üuren voorfchreven , te willen vereeren. Ook nog deze bekendmaaking: W/ordt geadverteerd, dat Heeren Commisfarisfen tot de in Eedneeming voor de tweemaal eenhonderdfte penning alhier in den Hage, zullen beginnen te vaceeren op Maandag den ao October, ten huize van Prin3 Maurits. Ook nog de navolgende. Wordt geadverteerd, dat op heden den 13, Woensdag den 15 en Vrydag den 17 October, in eene van de vertrekken van den Hove van Holland, als mede ten Stadhuize van elf tot een uuren zullen gereed leggen, de Lyften ter intekening op de fpoedige Wapening ; gelyk medé, om aan het verlangen van veele Ingezetenen te voldoen , op beide gemelde plaatfen zullen gereed ftaan Kisten, ten einde eeu ieder gelegenheid te geeven na zyn genoegen, tot de fpoedige wapening te contribueeren ; wordende de Intekenaars verzogt,hunne ingetekende penningen (des begeerende tegens quitantic) aldaar te voldoen. Leyden.  JAARBOEKEN, October, 1704. i33t geerend Burgemeefter, en zedert 31 October 1763, Veertig in Raade dezer Stad; Pieter van Lelyveld, Oud-Burgemeefter, en Veertig in Raade, zedert den 19 Augustus 1777; Mr. Diederik van Leyden, Heer der ftede Vlaardingen en Viaardinger-Ambacht, Oud-Scheepen, en zedert 15 April 1771, Veertig in Raade dezer Stad; Joost van Poot, Oud-Scheepen, en zedert den 10 November 1785 , Veertig in Raade dezer Stad; Mr. Hendrik van Winter, zedert den 3 Mei 1790, Veertig in Raade dezer Stad; Mr. P. F. van Kujfeler, Oud Scheepen, en zedert den 2 October 1787, Veertig in Raade dezer Stad, hebben allen, de een na den anderen afftand van hunne regeerings-posten gedaan. Zodanige nederlegging van regeeringsposten, zyn ook elders in deze tyden voorgevallen. Te Dordrecht , hebben de Heeren Arend van der Werf, A. van Poelien , A. \Stratenus, M» G. Rees, er A. S. van de Graaff, hunne posten var Oud-Raaden en Scheepenen nedergelegd Zie hier te voren bl. 1258. Te Schie^ dam heeft ook de Heer Gerard Poufy zedert Mei 1789 Raad in de Vroedfchap te Weesp Dr. Christiaan Swaving, re geerend Burgemeefter en Raad , in dez< maand hunne posten nedergelegd. Ooi leidde de Heer Mr. Adriaan Lange , ti Zierikzee, zyne post als Raad in d< Vroedfchap neder, 't Zy verre van ons , te willen bewee Tttt 4 ren Ley. den. I »>  1331 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ibv» »sn. ren, dat 'er geene wettige redenen zou*" den kunnen zyn, om van eene regeeringspost te kunnen verfchoond worden; of iets hoegenaamd omtrend gemelde afftanden te willen beflisfen; maar het kan echter niet dan opziens baaren, dat regeeringsposten, die doorgaans nog al gezogt worden, en in kalme tyden , wanneer 't fchip van ftaat voor den wind zylt, voor aangenaam gehouden worden , nu juist in een tyditip van bekommering wierden nedergelegd j wanneer het meest op aankomt om aan 't roer te blyven ftaan, en voor 't behoud té zorgen : immers liep dan een ieder eens van 't ftuur, en wilde niemand het roer meer houden, wat zou dan natuurlyk van 't fchip moeten worden ? Deze waarheid is zo tastelyk, en wierdt door zommigen der gemelde Heeren zo fterk gevoeld, dat zy zich verpligt rekenden van hunnen afftand rekenfehap te geven, in zekere De* ciaratoiren , en andere ftukken , dadeiyk door den druk gemeen gemaakt, waar over het oordeel aan het publiek toekomt. De Heer Pieter Jan Marcus ,0\3,A-^uxgQmeelter dezer ftad, gaf hét navolgend gefcLrift aan zyne Medeburgers , en eeneri daar by gevoegden brief aan de Vroedfchap , in 't licht; omtrend welk ftuk wy hier te voren onder-'s Gravenhage , eene Publicatie van de Staaten van Holland hebben medegedeeld. Zie bl. 1321 en volgg. Het ftuk van den Heer Pieter Jan Mar* CUSj  JAAR.BORREM, O&ober, 1794. 1331 cus, aan de Burgery van deze ftad , was aldus ingerigt. PlRTER JAN MARCUS, OudBurgemeefter van L li Y D E , aan de Burgery e dier Stad. MEDEBURGERS! "Vla dat ik geduurende den tyd van ruim 31 ■*-^ Jaaren, U als Regent dezer Stad heb vertegenwoordigt, en uwe belangen in verfchiJlende betrekkingen naar vermogen voorgeftaan , achc ik het van myn plicht, u korteïyk de redenen te ontvouwen, waar door ik onlangs beu beweegd geworden myn ontftig te neemen. Dat zy , die hun eigen belang, hunne eigene grootheid in het aanvaarden van den hachgelyken post van Volksvertegenwoordiger bedoelen , myn voornemen wraaken! Ik houde my verzekerd , dat de weidenkenden onder u lieden de zaak uit een ander gezichtspunt zullen befchouwen: en het is derzeiver oordeel, waar» aan ik my alleen laate gelegen liggen. Het is bekend, dat de zaken des Lands, na de beruchte Omwending vari den Jaaren 1787, in onderfcheidene opzichten eene andere gedaante hebben bekomen. Ik weet niet, of de byzondere zamenioop der omftandigheden, waar door ik ais to^n het vorig aandeèl der Regeerinr ge hebben behouden, zo bekend is. Dan hoe 't zy, zo veel is waarachtig, (en de Hemel zy getuigen van de oprechtheid myner bedoelingen,) dat ik daar mede geen ander oogmerk hebbe gehad, als om in dien kommerlyken toeftand, zo veel doenïyk, nuttig te zyn aan mynen on» derdrukten medemensen , wiens verduifterde, doch eeuwigduurende rechten ik, helaas ! niet daa te veel zag gefchenden; wiens waardigheid de Ley- Dl Ni  1334 NIEUWE NEDERLANDSCHË Leyden. P- J. Marcus aan de Burge- de gezonde Staatkunde , de onvervalschte zedenleer , en de zuivere Godsdienst handhaven. Al ras befpeurde ik, na die verbazende gdbeurenis, in onderfcheiden takken van 'sLands en Stadsbeftuur, dat ver het grdotfte gedeelte myner Mede-Regenten de zaken meestal uit een verfchiilend oogpunt van 't myne befchouwden. Al ras werd ik uit de woelingen van fomraige intriguaoten ontwaar, dat 'er inzichten waren, waar van myn Vaderlandsch hart een afgryzen hadt. Ik bellis niet, wie onzer in 't gelyk moet gefield worden. Dit oordeel komt hun gezaVneriflyk toe , die 't voordeel of de fchade van de heilzaame of verderfelyke maatregelen ge» rieten, ëd op dezen durf ik my met alle de gerustheid van een eerlyk man beroepen, dien geene opofferingen te groot zyn , zo flechts daar door 't algemeen welzyn kan bevorderd worden. Dan, welken ook de bedoelingen van myne Mede-Regenten in deze en andtre Steden van deze Provintie zyn geweest, de uitkomst, heeft myne vrees maar al te zeer gerechtvaardigd. De West-Indifche Compagnie ontbonden! die van de Üost zodanig op den rand des bederfs gebragt, dat zy, om zo te fpreeken , alleen naar den genadeflag wagt, om den laat* flen geest voor eeuwig uit te blazen ! Üe koophandel, waar door dit Gemeenebest weleer zo heerlyk bloeide, zo niet ten eenemaale bedorven , ten mirjfteti dermaate verlamd , dat 'er jaaren nodig zyn , om dien in eenigen luifter te herftellen! 's Lands crediet dermaate verzwakt, dat de fondfen naauw de helft der waardye kunnen haaien , en de meest beloveadfte geldligtingen befpot en zonder toeloop ! De zeemagt, weleer de geesfel der Oefpoten , tot niec gebragt, en ais een ftomme perfonaadje, op het toneel, waarop zy te voren de eerfte rol fpeelde! De landmagt verflaagen, gevangen, ontwapend , misnoegd , en in haare plaatfe een r?k„  JA AR BOEK EM, Oct.ber, 1794. 1335 'rykbefoldigden , doch onbedreeven Landzaat gelleld J De Dweepziekte, de moeder der Ont "godistery ten top gefkegen, en opentlyk aangemoedigd! Het Finautie- Weezen in den deer*'. niswaardigften toedaad , zonder eenige hoop van herftel, daar de bezwaarendfte belastingen naauwelyks toereikenden zyn geweest, om de dagelykfche uitgaven gaande te houden ! De Generaliteits Landen door den Bondgenoot afgeloopen en uitgeplunderd ! Alles vernielende tweefpalt van binnen, onweerftaanbaare heirlegers van een grootscn en magdg volk van buiten , ja dat reeds den vaderlandfchen grond heeft betreeden, en gereed fchyut ook deze Provintie intedringen , of afgekeerd door kunftige overft'romingen, die den landman een gewis bederf brouwen! Groote God ! welk een tafereel, en nochthands niet dan naar waarheid gefchetst.' Noch eens , het komt my niet toe tusfehen my en myne Mede-Regenten te bellisfen. Ik wensch oprechtelyk , dat zy, die oorzaak tot alle die onheilen hebben gegeven, in zich zelfs" en in de oprechtheid hunner pogingen, die ontfchuldiging mogen vinden, zonder welke een rechtfehapen Regent zo veel raaips niet kan zien en leeven. Hoe 't zy, desen troost geniet Ik, fden Hemel zy geloofd!) dat ik by onderfcheidene gelegenheden , hebbe getragc mynen Land- en Stadgenoot nuttig te zyn , en gelyk my betaamde, van hunnen hals te fchuiveri den rampzaligen keten van zo veele drukkende belastingen , als welken zedert korte jaaren. eikanderen als ftofregen gevolgd zyn. Met hoe veel yver, en tevens met hoe weinig vrucht , heb ik my verzet tegen het wil. lekeurig gezag des Burger-Krygsraads dezer Stad , zo ge weldadig als onmededogend uirge•effendleen gezag, het welk de tweedragt binnen L.e?« 3EM. 3- J> Marcus tan de Burge-  1336 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lev« * p I Marcas aan de Burge- ry* , nen onze muuren heeft vereeuwigd, en waar van de ftroom zo onweerftaanbaar woedt, dat geene rechtsmiddelen (de waarborgen der bur. gerlyke vryheid,) zyn fn ftaat geweest, dien fnellen, dien verwoeftenden loop te fluiten. Ik heb dit alles verduwde Ik heb moeds genoeg gehad my eeuwig te zien dwarsbomen , zonder een duim breed te,wyken van het pad, het welk ik had ingedaan , in het vooruitzicht , dat ik éénmaal zo gelukkig kon zyn , yan iets toe te bréngen tot het algemeen welzyn. En hoe dragelyk zou my dat zevenjarig bedwang gevallen zyn, indien ik flechts aan een eenigen myner medemenfchen een wezenlyken dienst had kunnen doen! . Terwyl ik dit tydftip verbeidde , gebeurde 'er op den 3ï July laatstleden iets, waardoor het Jang gevormd befluit verhaast werdt, om myn ontfïag te neemcn, "zo ras my alle hoop was benomen van nuttig te kunnen zyn. Nadat ik my op dien dag in den Gerechte te vergtefsch hadt veizet tegen het inneemen van 1400 zieke , gekwelde en gezonde Hanovcrapen , die iü de^e Siad of in het Pesthuis waren aangebragt, fcjiooh op den 29 dier zelve Maand de Adjudant van den Hertog Van Tork, ingevolge de Refolutie van den Gerechte , alleen vryheid hadt bekomen voor ten hoogften 430 man, en ik, als naar gewoonte, vruchteloos (zo als uit myn daar tegen aangetekend Protest kan blykeu,) hadt gevorderd, dat de overigen zouden vertrekken., werdt 'er in het Befoigne beraadflaagd over nieuwe middelen van belasting, Jk meende voor God, de Burgeiye en myn geweeten verplicht te zyn , daar legen te Hemmen, ze lang niet behoorlyk was gebleeken , waar toe de ongelooflyke geld/ommen hefteed wan ren, welken zederd 1737 zyn opgebragt. Zo ras ik in diervoegen myn advies uitgebragt, en vervolgens uocfi ten minuien zakelyk gezegd hadt,  • JAARBOEKEN, October, 1794. 1337 hadt, dat ik zonder zodanige rekening nimmer zou gedoogen , dat de Burgëry wierdt uitgekleed , riep de Heer Penfionaris Boers uit: Heeren , hoor je dat-een Regent zegt, dat.de Souver ain de Burgerde uitkleed: llccrcn, hoor je wel, dat een re-geer end Burgemee/ler zegt, dat de Souvcrain de Burgers uitkleed: ik neem uallen tot getuigen., dat dit hier gezegd ds. De Heet Penfionaris, zo 't fcheen,, te meer in drift ontfteeken , om dat ik op zynen dreigenden uit' val myn gezegde herhaalde , erinuerde z.icli waarfchynelyk den inhoud niet" van de beken, de., acle van indemtiiteit (van 19 july 1063* waar by het aan elk.-Lid. van Staat wordt vrj gelaten , zich in zyne advyfen met zodanigt vry moedigheid uit te drukken, als hy ten dien ft e. van den Lande zal nodig oordeel.en , zonder deswegens in eeDige moeyelykheid te mo g'en wórden gewikkeld , terwyl alle ftoreni; dien aangaande, wordt aangemerkt, als of zulk. tegen den ftaat en welvaren van liet geheel Land, en alle Ingezetenen van dien gefchicfldc De overige leden van 't Befoigne zich verge1 noegende met ftille aanfehouwers te zyn, terwyl een Minister in diervoegen den baas fpeelde, geide ik dat ik tot het befluit was gekomen , om myn ontflag als Veertig in Raade en Burgemeefter dezer Stad te neemen. De Heei Penfionaris. nu , zo 't fcheen , zyn oogmerk hebbende bereikt , begaf zich hierop naar dt Vroedfchapskamer , terwyl fornmige Heeren geene geringe moeite aanwendden . om m*, van befluit te doen veranderen. Vervolgens ïn de Vroedfchap gekomen zynde, gaf ik daar. van myn voornemen kennis , en verliet hei vertrek , na dat de meefre Leden nochmaals hadden getragt my daar van af te brengen. Het zou verdrietig vallen hier verflag te doen van alle de Commi*fieu , door de Vroedfchap aar Leyden, P. J. Marcus aan de Burgery. i  Lev- DEv*. P- J. Marcu' aan de Burgery. 1338 NIEUWE NEDERLANDSCHE aan my van tyd tot tyd afgevaardigd, ten einde my tot andere gedachten te brengen. Indien de Vroedfchap tevens hadt beflootcn den Heer Boers , naar verdienden te corrgeeren, wegens, den hoon, der vergadering 'meer dan my zeiven aangedaan, zou ik misfchien van bef uit veranderd hebben, te meer daar ik ontwaar was geworden, dat zulks met het verian. gen van zeer veele weldenkende Burgers overeenkwam. Dan een ander voorval deed my vastfteüen om van het genomen befluit niet aftegaan. Op den zelfden dag, waarop de Penfionaris Boers , vergat, dat hy Minister was , en de leden van 't Befoigne zo grovelyk beledigde', werdt 'er door een lid der Regeringe, ter Vroedfchap een voorftel gedaan, om, was 't mogelyk een einde aan den vernielendften kryg te maken , welke immer by menfchen geheugen gevoerd is. Daar ik van deze Propofitie o.nderrigt was, en my niets meer, dan de gelukkige uitflag daar van ter harte ging , kan men ligt bevroeden , dat ik niets onbeproefd liet, om onderrigt te worden, van welk gevolg deze Hap zoude zyn. Tot myne verbazing werd ik ontwaar , dat dit voorftel niet voor den 16 September in overwegioge wierdt genomen , en toen met algemeene /temmen afgeflagen , en wel Op voorgevens , welken door de waarheid en het voorbeeld van andere tyden gewraakt worden. Dit onverwagt gedrag van de Vroedfchap , deed my befluiten ter vergadering van den 22 dezer Maand, het volgend Declaratoir, by wyze van Misfive, in te leveren. EDELE GROOT ACHTB. HEEREN! "Miemand dezer Vergadering kan onkundig *11 zyn » dat zo ras ik myn ontflag als Veertig ia  JAARBOEKEN, O&oher, 1794. 1339 in Raade dezer Stad, op den 31 July dezes Jaars .genomen hadt, 'er onderhandelingen begonnen eyn , om my van befluit te doen veranderen. De aandrang der Commisfie, daar toe door üw (Edele Groot Achtbaare benoemd, de raad van ifommigen myner Vrienden , het verzoek van eenige welgezinde Burgers , zouden my voorteeker hebben doen waggelen, indien ik alleen de vermyding van perfoneele onaangenaamheden had bedoeld. Hoe zeer myn oogmerk geenzins is thands eene gebeürenis op re haaien, welke m< gelyk beter in eeuwige vergetelheid bedolven Ugt,kan ik echter nietvoorby,daar van zo veel te zeggen, dat dezelve alleen een reeds zedert .lang gevormd befluit heeft verhaast. By me* inigvuldige gelegenheden heb ik, na de verbaeende Omwending van zaaken in 1787, tot myn leedwezen moeten ondervinden, dat de groote Wet+rlerbeld van öw Edele Gro >t Achtbaare de gewicntigfte poindten van deliberane uit een gant*ch verfchillend oogpunt van 't myne beFchouwde. De Notulen dezer Vergadering leveren daar van de doorflaandfte bewyzen op; Tpec aal dan, wanneer de deliberatie viel, ever* de drukkende lasten, waar mede deze Pro vin« tie, boven anderen, ftond bezwaard te worden* iDan nimmer is daar van duidelyker geöleeken, (dan toen op den 16 dezer Maand mee algeméén igoedvinden is verworpen het voorftel, door een iLid dezer Vergadering reeds zes weeken te voren gedaan, ftrekkende om deti verfchrikkelyk U >amp des Oorloge van ons af te wenden. 'Ik ben 2o zeef in bet binneiifte myner ziel overiiuigd, dat niets, dan eene duurzaame vrede irj ilftaat is deze Republiek, óp den rand des verdèrfs, te behouden. dar i> na de zo generale verweriiping dezér Propofitie 4 onwrikbaar befloter nebbe , alle verdere Onderhandelingen af t< breeken , en rondhorftig te verklaa.en, dat ifc op het allerernftigften moet infteeren * om h Vvw . fe« LEYDEN. P- J. Marcus aan de ; Burge* ry. I . i I  1340 NIEUWE NKDERLANDSCBE Ley- DE*. P. ] Marcus aan de Burgery. bet vervolg van alle aanzoeken bevryd te blyven , ten einde in een post te continueer^ , welke my tot den ondiagelykften last gewordea iB. Ik ben thands ten vollen overreed, da' ik a gelyk gevonden, dat de lasten van het Zeewezen alleen voor rekening van Holland moesten komen, daar intusfchen de bronnen, die uit den bloei van de Hollandfche Commercie voortvloeyen, haare gewenschte takken óver het gantfche Bondgenootfchap verfpreiden. Het is myn oogmerk niet, Edele Groot Achtbaare Heeren! om U Edele Groot Achtbaare te herinneren en in het geheugen terug brengen, alle die voordellen, waar tegen ik, van den beginne af aan, in goede confcientie gemeend heb my te moeten opponeeren. Eene herinnering van dien aart kan in dit oogenblik niet dan myn hart van een fcheuren, ongenoegen, en verwydering te weeg brengen; zy is ook van geen nut , overtollig en vrugte* loos, want gepasfeerde zaaken en gebeurtenis» fen kunnen niet veranderd worden. Tot myne decharge voor de Nakomelinfchap, Wil ik alleen zeggen, dat ik, niet alleen niet gepenetreerd heb de noodzakelykheid van de heffing , en beleening van zo veele en ongewoone geld-  JAARBOEKEN, OStober. 1794. 1343 geldmiddelen, maar dat ik daarin van den beginne af aan gemeend heb te moeten vinden Mefures, die vroeg of Iaat tot 's Lands onheil moesten uitloopen; wyders, dat ik al aanftonds na de verklaring van den Oorlog tegen den Heere Stadhouder, door de Nationaale Conventie van Frankryk, van gevoelen ben geweest, dat men door gepaste negotiatien of onderhandelingen, de fataale gevolgen van den Oorlog moest tragten voortekomen, of te verminderen; dit alle» ikan blyken uit de notulen van U Edele Groot Achtbaare vergaderingen, terwyl ter lelver tyd eene onbevooroordeelde Nakomelingfchap daat uit zal kunnen zien, dat U Edele Groot Achtbaaren, immers de meerderheid van dien , «onflantelyk gemeend hebben in die mefures er maatregelen 's Lands en Stads behoud te kunner zoeken en vinden. Dit is zelfs zo verre gegaan, Edele Groot 'Achtbaare Heeren! dat U Edele Groot Acht[baaren , volgens myne begrippen , tegen de ierde van de Regeering, ja tegen's Lands oude IConftitutie aan, by het begin van dien Oorlog, ieenè algemeene en onbepaalde last aan' de Gedeputeerde ter Vergadering van Holland gegeven hebt , tot de aanftalte van de zyde dezer Republiek tot den Oorlog tegen de Franfche Na< tie. Ik heb my destyds tegen die Refolutie vugte. loos verzet, hoezeer dezelve Ref iutie i.oesi jgeoordeeld worden, zo als ik zeg, diredelyt iaanteloopen tegen 'sLands oude Regeeringsform 'Er was tog, Edele Groot Achtbaare oeeren gelegenheid door de nabyheid van de Stad, me ide reödentie van den Souverain, om van tyc ttot tyd ruggefpraak met de Gedeputeerden te I houden , en het is uit de gefchiedenisfen var iocs Lard maar al te zeer békend, hoe huiverig (onze voorouders altoos geweest zyn, om zuil teene plenaire magt, waar door 'sLands dier Vvvv 3 baar Ley« den. Declari van P. van Lelyvèld. r i  1344 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- v DEN..; Dedan, van P. vau Le Jyveld. baarfte belangen ter befchikïing van eenige wei* nige overgegeeven wierden, te deftreeren, Het zoude my weinig moeite kosten meerdere en andere voorbeelden op te haaien, waar uit blyken zoude, dat in de behandeling van de gewigtigfte Landzaakeii, dikwyls overhaafting in dc^e vergadering' zich heeft laaten ztfn , daar het mecrmaalen gebeurd is, dat mén hm gegeven heqft aan' de. Gedeputeerden , zo'nder dat zelfs de ftukken daar toe betrekkélyk. Op eene legaale wyze ter ke.;ni?le van de leden dezer Regeering waren'gêlvóinen'. In het midden vahzüike gewigtige tegenftry. dighecten, is* myn hart over 'sLands toenemende rampen en onheilen bewoogen geworden; ik heb naar middelen, naar wegen, volgens myne begrippen willen omzien , om ons dierbaar Vaderland'«7 zynen vegen toeftand te redden , en ik heb gemeend", dat ons niets overfchoot, als om op de best moogiyke wyze , middekn uit te denken, tot het bekomen van eenen gewenschten vreede met de Franfche Natie. Ik heb van deze myne cogmen;eh op den 3! July laatstleden reeds een' voorftel gedaan , ter Vergadering van U Edele Groot Achtbaare, en E,a herhaalde pogingen, onnodig ter vermydihg van rancunes te dctaillèerén, heeft het n.y 'einde') yk op'den 16'September laatstleden mogen gebeuren, dac mv,n. yourllei door U Edele Groot Achtbaare in overweging is genomen. Ik laat de gegrondheid of ongegrondheid van myn .voorftel d'aarj dan dit is zeker, dat dit, eh het volgende gcflagt , verbaasd zal moeten ftaan, dat men in het midden van eene der verderielykfte en bloedigfte oorlogen, die immer onder het menschdom gevoerd is , in.deze Vergadering een voorftel, om tot den vréde te geraaken, meer. dan anderhalve maand gefeponeerd heeft, eer men over het zelve voorftel gedelibereerd beeft, Mets  JAAR B O E K E N, October, 1794. 1345 Meer zal, meer verkies ik 'er riet van te zeg£en ; de uitflag van rnyne propofitie , Edele Groot Achtbaare Heeren 1 is by UErfele Groot Achtbaaren allen bekend, en het is die uitflag, wélke my dan ook overtuigd heeft, dat ik in de vergadering van U Edele Groot Achtbaare van geen nut meer kan weezen; dat ik my uit dezelve moet versvyderen, en van nu af aan myne : dimisüe als Veertig in Raade der Stad Leyden 1 neemen. Wel verre, dat my zouden overtuigd I hebben de gronden, die ik heb hooren Uleguee1 ren, tot algemeene verwerping van myne Proj pofhie,zo hebben my die zelve gronden meestal 1 niet overtuigd, en in bet gevoelen bevestigd, ; dat wy, 'zonder ofregtelyk en met ernst naar den 1 vrede te tragten, ons algemeene Vaderland zullen i exponeeren en bloot/lellen aan alle de verfchrikke' Ilykfte rampen, die uit de verdere voorzetting des oorlogs kunnen en moeten gebooren worden. ' Ik ben moede, Edele Groot Achtbaare Heeren 1 's Lands rampen te zien, het ongeluk, en de totaale ruïne van zo veele myner Medeburgers te aanfchouwen , en in myne betrekking als Regent geesie middelen te kunnen aanwen- Idèn, om die onheilen te helpen afweeren. Lang heh ik bezwangerd gedaan met het voornemen , om mynen post neder te leggen; dan ik ben altoos van gevoelen geweest,' dat, zo I lang men Land en Stad van nut kan weezen, het lafhartig zyn zoudi om deze keu?e te doen. Dit houd,op Edele Groot Achtbaare Heeren! : zo dra men overtuigd , zo dra men ten volle overreed is, dat men geen nut met.r doen kan; zo dra men weet, dat zyne byzondere begrippen diametraal aanlopen tegen de algemeene gevoeién en begrippen van hun / met Wien men geroepen •wordt,óm over'*s Lands belangen teraadpleegeii. Deze overtuiging heb ik voor my zeiven, en ik twyffel geer. oógenblik, of deze ronde er openhartige vefklaaring zal genoegzaam &yn, Vvvv4 Leyden. Declar. van P. van Le* lyveld»  I346 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. om my te bevryden van alle inftantien tot de verdere waarneming van eene bediening, dia | my tot last, tot moeite, tot verdriet is gewor* den. Ik verzoek, dat deze myne bedenkingen in de Notulen van deze Vroedfchap mogen worden geïnfereerd,en myne dimisfie,nevens ont« flag als Veertig in Raade dezer Stad Leyden aangeteekend. (Was geteèkend,) PIETER van LELYVELD. De Heer Mr. P. F. van Kuffeler, gaf ' zyne redenen van afftand aldus op. COPIE van het DECLARATOIR , gedaan door Mr. P. F. van KUFFELER, by deszelfs afftand van Zynen RËCEË* R1NGSPOST , aan de Edele Groot Achtb, VROEDSCHAP der Stad LEYDEN. Ben 14 OStober 1794. EDELE GROOT ACHTB. HEEREN J "Vla dat ik rypelyk den toeftand van dit, ze*^ dert eenigen tyd, zo zeer gefchokt Land heb overwogen, en daar by vergeleeken myne geringe vermogens om kragdadig mede te werken , tot verlichting van de tallooze rampen , onder welken 't zelve, tot gevoelige fmart van alle weldei kenden, gevaar loopt te bezwyken j ben ik tot het befluit gekomen , om myn ontflag als Veertig in Raade.dezer Stad te necmen.  JAARBOEKEN, OSloher, 1794. 1347 Ik wil niet ontveinzen , döt deze Refolutie grootendeels uitgewerkt, of ten minden mer- ] kelyk verhaast is, door het voorbeeld van de Heeren Oud-Burgemeefteren P. jf. Marcus en Van Lelyveld, zonder wier voorlichting ik 1 my dikwerf omtrent gewigtige poincten van de-. liberatie geëmbarasfeerd zou hebben gevonden, i Ik ben niet laatdunkend genoeg, om niet het; gewicht van dezen llag te gevoelen, inzonderheid in het hachlyk tydftip, 't welk wy beleven , waarin het gemis van cordate Marnen, wier doorzicht, eerlykheid en vaderlandsliefje ontwyffelbaar zyn, niet genoeg kan fworden betreurd. Ik zou, als. eene bykomende reden voor dit befluit, kunnen aanvoeren, dat 'er, geduurende myne Commisfie in de Admiraliteit te Amfterdam , van de maand Mey 1791 tot de maand Mey 1794» veelvuldige belluiren zyn genomen, waar mede ik my in geenen deden kan conformeeren. Ik zou kunnen aandringen, dat 't merkwaardig voorftel ter bekoming van den zo noodzakelyken Vreede, nog den 7 dezer Maand ter Vergadering van U Wel Edele Groot Achtbaare gedaan, niet dat accueil heelt gevonden, het welk de zaak , volgens het begrip van onbevooroordeelde^, meriteerde*, dan, daar ik ern» ftig heb voorgenomen alle aanleiding tot verbittering , zo veel in myn vermogen is, te vermyden , zal ik liever daar van geen verder gewag maaken. Ik verzoek, dat dit Stuk in de Notulen van deze Vroedfchap mag worden geïhfereerd , en myn dimisfie , nevens outflag als Veertig ia Raade dezer Stad Leyden, aangetekend. Verders wensch ik oprechtelyS , dat eens eene betere ordere van zaken moge plaats grypen, waarin de Burgerye het volkomenst genot haaren rechten heeft, en met vernietiging Vvvv 5 van )BN. Declar. 'an.tAu 5 F. (".urTeer,  Let i ben.' . J 1348 NIEUWE NEDERLANDSCHE van alle paityfchappen dat geluk deelachtig worJeri , het welk eene' welgeregelde Maatfchappy kan opleveren ; en heb voorts de Eer niet alle Veneratie 'te zyn, EDELE GROOT ACHTB. HEEREN! U Wel Edele Groot Achtbaare Ootmoedige Dienaar, (Was geteèkend,) P, F. van KUFFELFR. ' - Diai'ptrtai , Jdais* ob nht.. Van huis, den 14 October 1794. Vervolgens is in plaats van bovengemelde Heer Mr. P. J. Marcus, tot èurgemee■fter dezer Stad aangefteld en beëedigd de Heer Mr. P. Changuion. calöjj .sisnve.ijïr.i yja j!i aösoi isfiw fnomoa>^ A m s T e L D a m. 1 Den 7 October kwam de oudfte Zoon van den Prins Erfftadhouder, de Erfprins Van Oxange , welke het bevel over de Sfeitfche; Legermagt voert, in deze Stad aan, en nam zyne intrek in den Doelen op dé' Garnalefimarkt., met eenige Officieren van den eerften rang.' De Erfprins nam het middagmaal op den 8 October by den voorzittende Burgemeester Hüydecoper van Maarsseveen, en woonde des avrfnds In de Oude Kerk de Bedeftonde by. Den 9 Oclober vertrok de Prins van hier naar Waarden,' Muyden, Weesp enz. In deze bekommerende tyden, in welken vee-  JAARBOEKEN,- OStober, 1704-, 1345 veelen naar: hun inzien werkzaam waren. is van wegens de Regeering den 13 O&ober• de navolgende Publicatie beraamd, en den 14 daar aan volgende afgekondigd: A izo myne Heeren.' van den Gerechte der Stad •*■ Amfterdam, in ervaring 'gekomen zyn , dat zommige kwalykgeziade perfoofeén hebben kunnen goedvinden , onderfcheidene valfche gerugten te verfpreiden, en de gemoederen van onkundige en vreesachtige Ingezetenen te ontrusten i wto uit ligtelyk zoude kunnen voortvloeien * dat men dezelven perfuadeerde tot het teekenen van Requestenof Adresfen aan de Regeering dezer Stad, met oogmerk, om dezelven aan Heeren Burgemeesteren aan te bieden,-en welke Kequesten9tot geen ander einde zouden kannen ftrekken, dan om de wettige Regeering in derzelver vrye deliberatien, in de tegenwoordige .dmHandigheid van zaaken, hinderlyk te zyn, en dezelve te doen verliezen haar geheel vertrouwen by de goede :Burgery dezer Stad. J Zo is 't, dat myne voorfchreeveE.Heeren, vooraf 1 aan een ieder - aanmaaBen , van. voorzigt^g te zyn, en zich door geen ontrustepde discourfen te laaten wegfleepen, en overhaalen tot het doen van daaden, waar. van zy de gevolgen niet genoegzaam 1 doorzien; en wyörêrs tot voorkoming van disor- ! i.eïuu a9D alle en een ieSe|yk wil!* gewa->rfchouwd I hebben en gelast, om zich niet te meleereii in het 1 doen van Adresfen, by deweiken men zich zoude ' willen immisceeren in de adminiftratie van de publieke zaaken, als welke privativelyk de wettige Regeering is competeerende; op poene, dat tegen de geenen, welke contrarie dezes zullen bevonden worden te handelen . naar exigentie van zaaken ! zal worden geprocedeert. Aldus gearrefteert den 1.3 October 1704, prceI fcntibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. .David Willem Elias, Hoofd - Officier: alle de Hee- Am- STEL- ; Public, tegen Adresfen enz  135» NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* stel* dam. Public, tegen Adresfen enz, Heeren Burgemeefteren en alle de Heeren Schee» penen, dempt» den Heer Mr. Jan Sixt Vryheer van Wimmenum, Heere van Hillegom, Vromade, enz., den Heer Mr. Adriaan Danker Valckenier, en den Heer Mr. Jan Clifford. En gepubliceert den 14 October 1794, prasfentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd - Officier ; den Heer Mr. Jacob Elias Arnoudsz.. Burgemeefter; en de Heeren Jan Hodshon en Jacob Bareel van Hogelanden. Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, j. van der DUSSENT. Op den 14 October, even na het aflezen dezer Publicatie, wierdt een Request, door eenige Burgers en Ingezetenen geteèkend, door 12 Commisfarisfen aan Burgemeefteren ingeleverd, 't welk uit de Leesgezelfchappen komende, eene pooging was van de geenen, welken over de tegenwoordige regeeringsvorm en beftuur niet te vreden waren, en 't welk ook van ernftige gevolgen is geweest, üog alzo het einde dezer zaak in de volgende maand November is voorgevalle», ftellen wy het verhaal dezer gebeurtenis tot dien tyd uit, om het zeiven aaneengeschakeld, en onafgebroken te kunnen mededeelen. Zo dra was de ftap van voorgemeld Request niet bekend, of eene andere party wierdt bedagt op tegengeftelde middelen, 't Was op Donderdag den 16 October, dat twee Heeren Collonellen van de Schuttery in Burgemeefters Kamer verfcheenen zynde,  JAARBOEKEN, October, 1794. 1351 de, in eene aanfpraak, het navolgende verklaarden : EDELE GROOT ACHTB. HEEREN! Collonellen en Kapteinen van de Schuttery de zer Stad, met de uiterfte indignatie en ver ontwaardiging gezien hebbende, de allezints we derrecbtelyke handel wys, welke op eergisteren dooi zommige perfoonen in het prefenteeren van zeke onbehoorlyk en laïfief Request, aan. ü Edeli Groot Achtbaare en de Vroedfchap dezer Stad is gepleegd, hebben het van hunne indbpenfabel pligt geoordeeld, U Edele Groot Achtbaare nog maals plegtig van hunne oufchendbiare trouw, ei verknogtheid aan 's Lands gevestigde Regeering! form en hunne Wettige Overheid te verzekeren en teffens te declareeren, dat zy indagtig aan de Eed, door hun, by 't aanvaarden hunner postel gedaan , hun lyf en goed veil hebben voor d confervatie der rust dezer Stad, en deszelfs Wet tige Regenten; dat zy Collonellen en Kapteinen van de Cordaatheid en Wysheid van U Edele Groo Achtbaare te veel overtuigd zyn, dan dat zy ee oogenblik zouden in twyffel trekken, of U Édel Groot Achtbaare zullen ter beteugeling van zoda nige onbehoorlyke, en alle goede orde en rustvei ftoorende handelingen, de efficacieufte en cordaai fte Middekn aanwenden; betuigende zy Collone! len en Kapteinen, ten allen tyden bereid te zyn dezelve maatregelen , met goed en bloed , vol gens hun Eed en Pligt, te helpen onder fteunen e ter uitvoer brengen. De Burgemeesteren beantwoorden di aanfpraak op de navolgende wyze: T"\at Burgemeefteren met het uiterfte genoege deze verklaaring van de edelmoedige denl w; Amstel- dam. Aanfpr, ' van Col' lonellen ' am Bur" gemeeS' ! ters» > 1 » i » t 1 » l e Q  1352 NIEUWE NBDERLANDSCHE Amsterdam. -1 ( wyze en plichtmaatige bereidwilligheid der Gewapende Schuttery, door monde van Colionellen, aannamen : dat zy ook nimmer getwyfreld hadden aaü de goede dispofiue van de getrouwe Rurgerye, en derzelver braave Officieren, op dewelke Burgemeefteren een volkomen vertrouwen ftellen; betuigende, zeer gevoelig te zyn aan deeze hunne demarche en dienstaanbieding , en zullende ter beantwoording aan dezelve, daar van ook, met overleg van Collonellen, ter bewaaring van de rust en order, en ter hanühaaving van de publieke authoriteit , en van de vryheid , en zekerheid der gce 'e Ingezeetenen, terftond het nodige gebruik maaken. Terwyl Burgemeesteren voorts aan Collonellen verzogten, v;m deze'hunne intentie, aan de Officieren en Leden der Schuttery kennis te geeven. Ook is in dezer Stads Courant gemeld, dat deze ftap en aanfpraak van Collonellen, ter kennisfe van de Lieutenants en Vaandrigs der Schuttery gebragt zynde, dezelven gedeclareerd hebben, daar mede vol» maakt in te ftemmen. Intusfchen maakten de vorderingen der Franfche krygsmagt niet weinig ?ndruk, zo wel elders, als byzonder in deze Stad, en fcheenen een gunftig vooruitzicht aan hun te belooven, welken in het jaar voor de Pruisfifche wapenen gebukt hebbende, nn wederom op hunne beurt, op de Franfche wapenen hunne hoop vestigden. Hoe ongelukkig is. een Land, 't welk in zynen boezem verdeeld is, en welkers tegengeRelde partyen, ieder op vreemde macht boa-  JAARBOEKEN, öM?/%' i^'" :!,•*:•' ï*,f-in;-- > '>! ••• !Ü7 ei *!a1ri*i9 nsri'vït bouwen, om daar mede zynen tegenparty, te vernielen! Hoe veel ge vaars loopt dar Land niet, om de fpeelbal van die vreem> de macht te worden, welke men te hulp roept! Onderwyl, (zeggen wy,) wakkerde de moed aan van hen, die naar eene verandering van zaaken haakten; zy waren dus ook niet werkeloos ; daar beftondt reeds een geheim Committé - welke, de fnaarerj fpanden , en van welken de Geneesheer Krayeiboff, en de Advocaat Irhoven va» Dam, als hoofden genoemd worden. De Regeering dugtte daarom, dat zy zomtyds al fpoedig de macht zoude kunnen verliezen , en daar tegen willende wraken, beraamde zy den 12 dezer maand eene Ketire, in zes artikelen beftaande, waarby aan allen, die geen handel in geweeren of wapenen doen, eene opgaaf wierdt geboden van alle geweeren, wapenen, kogels, buskruid , enz. aan eene daar toe geftelde Commisfie op het Stadhuis. Deze Keure luidt aldus: A Izo myne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam , bevonden hebben, dat, niet tegenftaande de Publicatie van Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staaten dezer Provincie, van den 3 October 1788,.waarby onder anderen alle onwettige Wapeningen worden verboden, en fpe» ciaal hét houden of verzamelen van Geweeren en Wapenen, Pulver, Kogels en diergelyken, in huizen, Pakhuizen, Zolders of Kelders, boven het geen een, particulier Ingezeeten, naar maate van zyne ftaat, tot zyn onfchuldig gebruik kan geoordeelt worden nodig te hebben j zommige per- S TEt- DAJri.  I3J4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* stel* dam» Keure tut Op' gaarvan Geweeren enz. foonen echter, in vilipendie van de gemelde Publf* catie, zich in de tegenwoordige zorgelyke omftandigheden hebben verftout, om eene aanmerkelyke quantiteit Geweeren en Wapenen , op eene clan* deftinewyze, binnen deeze Stad, te verzamelen» en op fufpecte plaatzen te bewaaren, welke gedragingen niet anders kunnen worden befchouwd dan ten oogmerk te hebben, om de rust en goede orde te renverfeeren, en alle wettig gezag, door het pleegen vandaaden van openbaar Geweld en Optoer, den bodem in te flaan, en de geheele Stad aan eene volkomen disorde en allerlei verwarringen over te geeven, Zo is het, dat myne voornoemde Heeren, vastelyk befloten hebbende, om de rust en de goede orde, op de kragtdadigfte wyze , ingevolge huö eed en verplichting, te maintineeren, en alle verderfFelyke en fnoode oogmerken op de meest efficacieufe wyze tegen te gaan, ordonneeren, ftatueeren en willekeuren. Eerftelyk, dat elk particulier Ingezeten, van wat ftaat en conditie hy ook zy, geen Negotie in Geweerenen Wapenen doende, indien hy eenig Geweer of Wapenen h°eft, behalven de geene, die hy tot dienst der Schuttery nodig heeft, gehouden zal zyn, om binnen den tyd van drie dagen, na de Publicatie dezes, aan eene daar toe geftelde Commisfie, vaceerende op het Stadhuis, des voormiddags van tien tot twaalf uuren, fchriftelyk op te geeven, welke en hoedanige Geweeren en Wapenen, mitsgaders welke quantiteit Pulver en Kogels hy onder zich mogt hebben; ten einde, na de gedaane opgave, door voorfchreeven Commisfie zal kunnen worden beoordeelt, of zulks gerekend kan worden tot onfchutdig gebruik ^van den bezitter nodig te zyn , en daaromtrent zal kunnen worden gehandeld. zo als gemelde Commisfie, met overleg en goedvinden van Heereö Burgemeefteren , zal oordeelen te behooren. En zullen de geenefi, welke in het geval zyn van opgave te hebben moeten  JAARBOEKEN, öëlobert 1704. n$$ ten doen, en echter bevonden worden, geene of valfche opgave te doen, eh alzo onder zich beriou11 den te hebben meerdere Geweeren en Wapenen, mitsgaders meerder qüantiteit Pulver en Kogels, als zy geoordeeld kunnen worden tot hun onfchuldig | gebruik,naar mate van hun ftaat, nodig te hebben: 1 worden befchouwd als desfeineö te fmeeken ten na1 deele der publieke rust, en dienvolgends, naar exiigentie van zaaken, worden geftraft. Ten tweeden, dat alle Geweermaakers eh vérdere Perfoonen, eenige negotie in Geweeren doende , en alzo ook de zogenaamde Tagrynen, wor! den geordonneert, om binnen drie dagen ha dé jPublicatie dezes, aan de bovengemelde Commisfarisfen, by een fchriftelyk, en door hun eigenhandig geteekönd billet, op te" geeven, het getal van Kainonnen, Ropaarden, Donderbusfen, Snaphaanen* iCarabynen, Piltoolen, Sabels, Houwers, Pieken, Bajonetten en andere Geweeren, hoe ook genaamd, imitsgaders de qüantiteit Pulver en Kogels , welke1, zy in hunne Huizen, Magazynen, Pakhuizen, of lèrgeds binnen deeze Stad hebben berustende, hec zy dezelve aan hun geheel of ten deele in eigendom behooren, of, aan anderen behoorende, alieenlyk aan hunne directie mogten zyn toevertrouwd. Ten derden,dat alle de voorfchreeven Geweeren en Wapenen, Pulver'en Kogels, in de evengethelde te doene fchriftelyke opgave gefpecificeert * iadebjk,op orde van voornoemde Commisfie, efl 3p Stads kosten, zulleü worden getransporteerd ia zodahige plaatfen, als door de Commisfie zülËn worden aangewezen; alwaar dezelve zullen bewaard en kunnen verzorgd worden , terwyl aan! Jen Eigenaar, of die 'er de directie Over hèeft, wyders zal worden afgegeeven Cen monftef vad sik foort der Geweeren en Wapeheft , fnitsgaleis een recief van het geen doof hem'in* roegen voorfchreeven, ter aangeweezeuë plaats gé-5 iragt is. • AftiSTEliDAM. Keurè tot opgaafvatiGeweeren tnz%  1356" NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Keure tot Op' gaafya Geweeren enl Ten vierden , dat een ieder, welke de voorfchreeven Geweeren en Wapenen op de aangewee» zene plaats gebragt heeft, tot en vao dezelve zal hebben vry acces en reces, en zyne negotie onverhinderd dryven, mids by de verkoop, en voor de leverantie van een of meer verkogte Geweeren n of Wapenen , Pulver en Kogels, aan de voorfchreeven Gommislie op te geeven, aan welke Per- :. foon of Perfoonen dezelve zyn verkogt en waarheen gedeftineert, wanneer de Verkooper een getekende ordre of Volgbillet tot het doen der leverantie van voorfchreeven Commisfie ontvangen zal . en voor welke tyd geen Geweeren of Wapenen vaa daar zullen mogen worden getransporteerd. Ten vyfden, dat, wanneer de hier voorgemelde Perfoouen, na dat de door hun invoegen voorfchreeven Geweeren en Wapenen na de hun aangeweezen plaats zullen zyn getransporteert, andere, het zy nieuwe, het zy oude Geweeren of Wapenen, mogten bekomen, zy gehouden zullen zyn, dadelyk den ontfangst daar van, invoegen voorfchreeven, aan de Commisfie voorn, bekend te maaken, wanneer omtrend dezelve gehandeld zal moeten worden , zo als hier voren ten opzichte van de thans voorhanden zynde Geweeren en Wapenen is ge* ftatueerd: alles op poene, dat die geenen, welke bevonden zullen worden contrarie dezes gehandeld en eenige Geweeren of Wapenen, Pulver en Kogels, nu, of in het vervolg, tot dat daar omtrend nader zal weezen voorzien, agtergehouden en verzweegen te hebben , arbitralyk , naar exigentie van zaaken, zelfs aan den lyve, zullen worde» geftraft. Ten zesden, dat alle Perfoonen, negotie doende in Buskruid, welke bevonden worden, over drie dagen na de Publicatie dezes, eene meerdere qüantiteit Buskruid in derzelver Huizen, Magazynen of elders onder hunne directie berustende te hebben , dan aan bun, ingevolge de refpeétive Brand* keuren dezer Stad, is gepermitteert, boven de pw  JAARBOEKEN» Otiekr, 1704, i3Sf pdenaliteiten in de gemelde Brandkeuren vermeld, waar aan door deeze geene de minfte verandering worde toegebragc, zullen worden befebouwdj als daar door te willen favorifeeren de fnoode des. feinen van die geenen, welke, invoegen hier voor gemeld , een aanmerkelyke qüantiteit Geweeren binnen deeze Stad, op eene clandeftine wyze, verzameld hebben en nog mogten verzamelen, en tegens hun zal worden geprocedeert, zo als naar rii gueur van Juflitie zal bevonden worden te behooren. Aldus gearrefteert den 22 Odtober 1/54, ynx : fentibus den Wel Edelen Geftrengen Hser Mr Dqvid Willem Elias, Hoofd-Officier; alle de i Heeren Burgemeefteren en alle de Heeren Ssheej penen. En gepubliceeft ten zelve dage, prasfentibus den Wel Edelen geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd • Officier; den Heer Mr. Pieter Cnru riells Plasfelaer, Heer Van beide de Eemrjesfen, enz., Burgemeefter, en de Heeren Mf. Jan Wolters van de Poll en Mr* Cornelis van der Ou* dcrmeulen Junior, prasfideerende Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, C. B A C KERj Hz* Van wegen de Regeering is ook nog :den 29 October het navolgende bekend gesmaakt : l'Ourgemeeftepen en Regeerders der Stad Amfter- dam, met veel genoegen gezien hebbende, :de bereidwilligheid, waar mede de goede Burgery ' heeft deel gekomen in de Contributien tot de Wapening der Landzaaten. hebben goedgevonden', de Lysten tot Inteekening voor dezelve, nog te Jiiaten leggen ter Thefaurie Ordinaris, een einde Xxxx 3 (i fflö AM- STEL» DAM» Keurt tot opgaafvan'Geweeren enz*  1358 NIEUWE NEDERLANDSCHE aan hun, welke danr toe nog zouden willen mede> werken, gelegenheid te geeven, het zelve behoorlyk te kunnen verrichten ; waar toe ter plaatfe voornoemd, gevaceerd zal worden 's morgens van io tot 12 uuren. Blyvende aldaar mede geplaatst de Kist, gefchikt tot den ontfangst van die giften, welke men, teo gemelde einde, zoude gelieven te fchenken, zonder als Geevers bekend te zyn. En worden die geenen, welke op voornoemde Lysten geteèkend hebben, verzogt, de Penningen achter hunne teekening uitgedrukt, ter gemelde Thefaurie Ordinaris te laaten bezorgen, zuliende daar voor Quitantien worden afgegeeven. Men hadt ook hier vernomen , dat de Vesting Valenciennes door de Franfchen hernomen zynde, een groot gedeelte NeJerlandsch krygsvolk aldaar was krygsgevangeq gemaakt, en niet meer tegen de Franfchen mogt dienen. Dus bediende men zich van deze terug gekomene manfchappen, om dezelven in de Reden te leggen, ten einde aldaar de misnoegden in bedwang te houden, terwyl men daar door de krygsbezetiingen dier fteden afloste en naar het leger konde zenden. Den £ nieren. ' Ten verzoeken van Heeren Burgemees* teren en Raad der Stad Embden, aan het Edel Mogende Collegie ter Admiraliteit, refideerende binnen Amfterdam, wordt aan alle Zeevaarende Lieden bekend gemaakt: „ i. Dat ten dienften van de vaart in de Wester •Eems, de kleine Kaap op't Eiland Dorkutn verzet is, dus dat een Schipper , de Wester-Eems willende inzeilen, deze kleine Kaap regt op de kerktooren van Borium brengen moet , en vervolgens op die cours verder invaaren kan, tot aan de Bogt van Borkum." „ 2. Dat ten gebruik van het Homme~ .gat, twee kleine Kaapen zullen geplaatst worden , op 't Oosteinde van het Eiland JQorkum, dewelke beide Kaapen, een Schipper, uit Zee komende, en 't Hommegat wiftende aandoen, in eikander moet brengen , zullende om dit Zeegat te vinden, daar voor een Rooden ton, op zes vaam gelegd worden, maar binnen aan het Juifler Rif, zal een dryfbaken geworpen worden, die men aan iluurboord moet houden en als dan de Kaapen verlaten." Commisfarisfen over het Vaderlandfche Fonds, ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, opgerigt in den jaare 1781, hebben ook bekend gemaakt, „ dat zy op Maanv dag den 27 October, 'smorgens ten tien 2> uuren,  JAARBOEKEN, OSlober, 1794. 1361 ,uuren, in hetSt. Pieters Gasthuis te Ara, ?, fteldam; en op Saturdag den eerften No, vember ten 12 uuren, ten huize van den „ Makelaar Dirk IVynands, te Haarlem, „ betaaling zullen doen van de toegelegde „ gratificatiën aan de Weduwen van de Zeelieden, in dienst van den Lande gefneu„ veld of verongelukt; als mede aan de „ verminkte Zeelieden, die in het gemel„ de Fonds zyn aangenomen." Men las ook nog deze bekendmaaking: ■ T"\e Ondergeteekenden Joan Fredrik d'Oryille, Pieter Elias, Jan van de Poll de "jonge, Daniël Adriaan Meerman van der Goes, Ever ara de Bariet Junior en Salomon Rcndorp, het genoegen hebbende gehad, dat niemand der Geïntresfl-erdens, in het Militaire Weduwen en Weezen Fonds, binnen deeze Stad, op de daar toe gedaane Ad venenden ,een ander benevens hun, of in plaats van hun, tot Commisfaris heeft verlangt, en dus als nu, met algemeene goedkeuring, de post van Commisfarisfen hebbende aanvaard, verzoeken een iegelyk, welke eenige geteekende Lysten onder zig ; mogten hebben , dezelve ten huize van één der 1 Ondergeteekenden te willen bezorgen, terwyl zy ; alle hunne Stadgenooten , welken nog genegen : mogten zyn tot dat liefderyk Inftitut het hunne toe i te brengen, by dezen adverteeren, dat de Lys: ten ter'Inteekening voormiddag, by ieder van hun, I gelyk mede by den Notaris Pieter Berkman ., op de ] Heëregragt by deLelygragt, in gereedheid zullen zyn. J. F. d'ORVILLE. * PIETER ELIAS. J. van de POLL de Jonge. D. A. MEERMAN vander GOES. E. DE BURLET Junior. S. RENDORP. Xxxx 4 Tot Am- steldam.  1362 NIEUWE NEDERLANDSCHE AmstelP4M' Tot den Koophandel en Zeevaart heeft het navolgend ftuk te veel betrekking, en is dus voor onze Landgenooten van te veel belang, om niet te worden medegedeeld. Translaat uit het ZyeetJsch. v Zyne Koninglyke Majcfleits genadige Ordonnantie, wegens een algemeene STAPEL- VRYHEID, voor Buitenlandfche GOEDEREN, te GOTHENBURG. Gegeeven op het Slot te Stokholm yden 22 Mei 1794. W/y Guftaaf Adolpht door Gods genade Koping van Zweeden , der Gothen en Wenden , enz , Erf heer van Denemarken en Noorwegen, Hertog van Schleeswyk, Holftein,enz,, doen te weten: dat, naardien Wy de Stad Gothenburg gefchikt bevonden hebben , om een voordelige Tranfito- Handel te dry ven, niet alleen uit hoofde van derzelver legging, by het opene Kattegat, maar ook van derzelver aaczienlyke en wyduitgeftrekte Commercie, enz.; en y\ y ten dien einde genadiglyk genegen zyn, op onder;:anigst verzoek van die Stad , dezelve voor den tyd van 20 jaaren eene algemeener Stapel vryheid van allerhande buitenlapdfche Koopmanfchappen te vergunnen , Wy derhalven ten dien opzigte genadiglyk hebben Willen ftarueeren en ordonneeren als volgt: §. 1. In de Stad Gothenburg mogen allerhande buitenlandfche koopmanfchappen met binnen - of buitenlandfche vaartuigen en koopvaardyfebepen, voor binnen of bjiitenjandfche rekening, binnen gebragt, aldaar'als een ftapelplaats opgeflagent ook van daar der uitgevoerd vorden; doch word van deze Stapeivryheid , uitgezonderd zout, waar mede het by <& YOrige Ordonnantie blyven zalj verder worden  JAARBOEKEN, Oclober. 1794, 1363 uitgezonderd alle ter invoer en gebruik in het Ryk verbodene fabrieken en manufadluurgoederen, buitenlandfche brandewynen en fterke dranken , als ook alle zodanige goederen, tot invoe* an welke de Oost - Indifche Compagnie geoöroyeerd is; daar en tegen mag de rum onder de Stapelvryheid begrepen worden, indien dezelve met de eigene fchepen van de Amerikaanfche Staaten, of met Zweedfche Schepen direct inkomt. §. 2. Alle met buitenlandfche Schepen ter opflag : pp de Stapelplaats inkomende buitenlandfche goeI deren, welke volgens onze genadige Refolutien al! hier in het Ryk ingevoerd en gebruikt mogen worden , zullen in byzondere Stapelmagazynen en Pakhuizen worden bewaard, en zal on vrye tol worden - betaald voor het geen daarvan verkogt word, om : in het Ryk te blyven. Contrabanden of ter invoer in het Ryk niet té 1 permitteeren goederen, 't zy dezelve met binnenof buitenlandfche Schepen inkomen, zullen insgelyks in byzondere magazynen opgeflagen worden, alwaar geene andere Stapelgoederen leggen. §.3. De Stapelgoederen blyven onder bewaring, llfloc en fleutels van onze Tolbediendens, en zal by ; de ontlosfing, opflag, als ook by de weder aflqvering en den uitvoer der goederen, zodanige toe| zigt en bewaking worden in agt genomen, als by lde reeds uitgebragte Ordonnantiën is geftatueerd, : pf wy in het vervolg genadiglyk, 't zy zelfs of ildoor onze Tol-directie wegens deze Stapelvryheid !goedvinden mogten, te ordonneeren: en zullen de : benadeelingen van den tol en de lorrendraayeryen ;i volgens de deswegens gemaakte Ordonnantiën, zoni;der verfchooning worden nagegaan en geftraft, §. 4. Aan Stapel-Recognitie aan ons en de [Kroon word betaald by 'e inkomen een quart ifperCt., en by 't weder uitvoeren naar plaatfen buiten t Ryk, mede een quart perCt. van de waaride der goederen; zodanig als dezelve in onze Tolitaxen op ieder goed is gefteld, of by manquement Xxxx j va* AMSTELDAM. Zweedfche Ordonn.wegens Stapelvryheid.  1354 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel*dam. Zweed' fche Or- donn. wegens Stapel' vryheid. van dien, volgens de Tol • Ordonnantiën behoord te worden opgegeeven , 't zy de 'goederen met binnen- of buitenlandfche koopvaardyfehepen inof uitgevoerd worden. §. j. Buiten de in het voorenftaande poinót vermelde Stapel-Recognitie voor de Kroon, zal geheven worden een per Mille by 't inkomen , en een dito by 't uitgaan , tot het Fonds voor de publieke Gebouwen te Gothenburg, behoorende ten Militairen behoeven en ter defenfie van de Stad. §. 6. Indien de Eigenaar der Goederen binnen twee jaaren na den opflag van het goed, geen gelegenheid heeft gehad om het zelve weder uit ta voeren, of om in het ryk te blyven , het zelve te vertollen , maar begeerd het zelve langer op de Stapelplaats te laaten liggen, het welk ten langften drie jaaren daarna toegeftaan word, zo moet hy daar van aanftonds naar verloop van de twee jaaren aan de Tolkamer kennis geeven, en de voorengemelde Belastingen van een quart perCt» recO" gnitie aan de Kroon, en een per Mille, voldoen, en zulks ieder jaar, dat het goed over de voorzeide twee eerfte jaaren op de Stapelplaats ligt. In contrarie geval, en wanneer zulks verzuimd word, zal hy benevens de betaaling der voorzeide belastingen, verplicht wezen om ten eerften de Goederen te vertollen, welke in het Ryk gebruikt zullen worden, als ook zonder uitftel of by het eerfte open water, met het tevens voldoen van de by den uitvoer in §. 4 en 5 hier boven vermelde belastingen, de Goederen uit te voeren, welke in het Ryk niet mogten worden gebruikt. En zo wanneer, na ter regter tyd verkregen Recht tot St; pel vryheid, voor het vyfde jaar, eenige Stapej^ped^rpn, met het einde van het'zelve onvertold of onuitgevoerd mogten wezen, zo zal met dezelve Op de laatstgemelde wyze ftriftelyk gehsndeld worden. En blyven de Goederen altyd verbonden voor den Tol en de Belastingen, welke de  JAARBOEKEN, October, 1794. 1365 de Kroon en de Stad toekomen, als ook voor dc onbetaalde Pakhuishuur; alle welke lasten, eer hei goed uit het Stapelpakhuis gehaald word, zonde; tegenfpraak betaald moeten worden. §. 7. De Eigenaar van het goed mag zyn Stapelgoed, of eenig gedeelte daar van, aan een an der fchriftlyk ve-panden, of transporteeren, en za in de Acte van Transport de foort en naam de: Goederen, het Pakhuis waar ïq dezelve opgeflagei zyn, het getal der Stuks, Vaten en Pakken, me hunne merken en nommers naauwkeurig befchrevet worden} en na dat deze Acte van Verpanding o Overdragt op de Tolkamer is vertoond, aange teekend, en het bewys van exhibitie daar op ge field, treed de nieuwe Eigenaar in alle het Rech en Verband van den vorigen Bezitter. Van Goederen, die op ftapel leggen, mogen te uitvoering of vertolling geen kleine partyen afzon derlyk aangegeeven en uitgevoerd worden , dai volgens het Wetboek, in het Deel van Commer cie, kapittel IV. §. l>, tot de Grosliers-Hande worden gerekend. Waarna alle die geenen, diei het aangaat, zich gehoorzaam te gedragen hebben Tot meerder zekerheid hebben wy deze met ei gen hand onderteekend , en met ons Koninglyl Zegel doen bekragtigen. Op het Slotte Stokholm, den 22 Mey 1794 By minderjarigheid van myn aller genadigften Koning en Heer, C A R L. (Lager ftond,) M. ROSENBLAD. De, befluksn der Franfche Regeering om tren< Am- stel- rjAM' ■Zweedfche Or\donn.' wegens \StapeU ■ vryheid, l t' r 1 i 1 1  I36"ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteldam. ] < ] i i ï l li z d b n d ïr F d. trend hunne fchulden en de Schuldbrieven ; of Obligatien, waggelen. geduurig. Dan wordt het een, dan het ander gevorderd, zo dat men niet alleen in geduurige onzekerheid is , maar ook de wettige Crediteuren van het Franfche Volk, welken hun goed geld, in het beste vertrouwen en deugdelyk aan dat Volk hebben opgefchoten, en welke deugdelykheid, ook terftond na de Omwenteling aldaar door het geheele Volk openlyk en plegtiglyk voor geheel Europa en voor de geheele Waereld is erkend, en heilig beloofd geftand te zullen doen, die Crediteuren genoodzaakt ivorden zeer bezwaarende onkosten te maacen. Men ontvong in 't begin dezer maand ieswege uit Parys wederom het navolgende decreet van den ao September: Art. I. De bepaalde tyd voor de over;ave der bewyzen van de Lyfrenten en der ifFeéten aan toonder, of de overboekin;en op de Lyfrenten, welken de Republiek :huldig is, wordt tot op den 21 Decemer aanftaande verlengd." II. „ De betaaling der Lyfrenten, voor et tweede half jaar van het tweede jaar, al ook niet eerder dan na het verloop van en bepaalden tyd, voor de overgave der swyzen beginnen." III. „ De Atteftatien de vita, der perfoosn, welken de Landen bewonen, die door : Legers der Republiek overmeefterd zyn, its in de form, volgens de wet van 23 loreal .(u April) opgefteld , geteèkend )or de Aiagiftraaten, gevideert door de Re-  JAARBOEKEN, OStober, 1794, 1367 Reprefentanten by deArméeën, of de daar. toe geftelden, zullen in de thefaurie wor-; , den aangenomen." ] IV. »> De Burgers, welken hunne bewy; zen aan de Thefaurie overgegeeven hebI bende, niet gedeclareert hebben , of zy hun ; kapitaal van liquidatie al, dan niet, in Lyf: renten willen overgebragt hebben, kunnen ! hunne verklaaringen van nu af tot den 21 I December doen; terwyl de genen, welken : dit nalaaten, zullen aangezien worden, als verkiezende Lyfrenten te blyven houden, 1 tegen het gefielde maximum berekend." V. „ De perfoonen, welken zich in het, iby het voorgemelde artikel bepaalde, geval Ibevindende, zouden willen hun kapitaal, !;of een gedeelte van het geen hun by liquiIdatie toekomt, converteeren in eene infchryiving op het groote boek van de geconfoli1 deerde fchuld , zullen gehouden zyn by ihet doen hunner verklaaring over te leggen eene atteftatie de vita , geteèkend na iden 22 September." Vl. „ De Burgers, welken verklaard hebibende, om het montant, of een gedeelte van hun kapitaal, uit de liquidatie voordgefproten, te converteeren in eene infchryving op het groot boek der geconfolideer:1de fchuld, thans zouden willen het zelve als Lyfrenten houden, zullen, van heden tot den 21 December, toegelaaten worden, hunne verklaaring te veranderen, maar in geen geval zullen zy de Lyfrenten boven het by de wet bepaalde maximum kunnen oehonden." Vit TEL5/i M»  Amstel*dam- ï368 NIEUWE NEDERLANDSCHE VII.,, Het Committé der Finantien heeft de magt om te beflisfen over de vragen, die ter verandering der verklaaringen voor de Lyfrenten, aan de Nationaale Thefaurie gedaan, zullen worden voorgefteld." De omftandighederr der tyden baarden hier algemeen veel bekommering. Niemant konde voorzien, wat Ronde te gebeuren, en zo 'er hevige^ fchokken waren door te ftaan, hoe die zouden afioopen. Vooral hadt zulks ook invloed op het Bankgeld van dezer Stads Bank, welke fteeds een zo hoog geloof en vertrouwen heeft genoten, dat het 3, 4 & 5 perCt. waarde boven het kasgeld hadt. Dog thans daalde die waarde op eene ongehoorde wyze, in 't begin der maand reeds tot 87 perCt., den 13 Oclober tot 83 perCt., ja zelfs den 15 Oétober'tot 79 perCt. Dog vervolgens begon het wederom te ryzen, en was den 17 Oélober 81 en 82 perCt. Den 22 October al wederom 91 en 92 perCt. Het moest egter waggelen, even gelyk de denkbeelden en gisfingen , even gelyk de afwisfelende hoop en vrees, waar van ,het credit een vrugt is. Dus verminderde 'net wederom, en was den 29 October op flegtö 88 en 89 perCt. De pryzen der Eftedten waren in Amsterdam in 't begin dezer maand October aldus i De Actiën van de Oost-Indifche Compa-, gnie 122. De Engelfehe Bank ïgfy En«" gelfche Oost-Indilche Comp. 192. De Zuid-- zee  JAARBOEKEN, Oöoèer. 1794. 1369 zee Comp. 69, Annuïteiten 641. Dito Nieu-AM_ We 82. STEL" jjc u.uursvan ae vvisieiaeze: op L,onaenuAM. 41 8 7 $ °P kort. Dito 41 || 3 §, op a Ufo. Bilboa 78. Madrid 79. Cadix 79. Sivilien 79. Lisfabon 52. Venetien 99. Genua 91'j. Livorno iooop2Maand. Breslau47$. Weenen 384 k 1. Hamburg 38I, op zigt. Dito 38I, op 2 Maand. Dantzig —. Zeeland 2?. Rotterdam |. Bankgeld 91 perCt. Te Londen, in 't begin dezer maand, in dezer voegen: De Aéiien van de Bank 1584 è | a 158. de lndifche Bank geen prys. Zuidzee geen prys. Dito Annuit. geflooten. Dito Nieuwe Ann. geen prys. De 3 perCt. gered. Bank - Ann. gefloten. De 3 perCt dito geconf. 64! a 65 h 64* k f. Dito 1726, geen prys. De 3 perCt. Ann. 1751 geen prys. De 4 perCt. geconf. Bank-Ann.. 1780, gefloten. De 5 perCt. Ann. iooi k * k 4. De Lange Bank-Ann. gefloten; de verdere Effect-en geen prys. De Wisfel op Amfteldam 40, 6. Dito op zigt 40, 2. Rotterdam 39» 8- Op het einde dezer maand waren de pryzen te Amsïeldam als volgt: De Actiën van de Oost-Indifche Comp. 122. Engelfehe Bank 159I. Oost-Indilche Comp. 192. Zuidzee Comp. 71. De4perCt. Ann van 1780, 84. Geconf. dito van * perCt. 66|, alle od November. Bankgeld 89! perCt.  Am- steldam. 1370 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Cours van de Wisfel was op Lortden 41, 6 k 40. Dito op 2 Ufo. 41, 6 i 40. Parys —. Dito op 2 Ufo. —. Board, op 2 Ufo —. Bilboa 83. Madrid 84. Cadix 35. Sivilien 87. Lisfabon 52. Venetien 98. Genua 98. Livorno ico k 994Breslau 471. Weenen 38*. Hamburg 411 4 40. Dito op a Ufo 41 k 40!. Antwerpen, Gend en Brusfel —. Zeeland 2. Rotterdam Te Londen op 't laatst dezer maand, aldus: De Actiën van de Bank 1551. Oost-Indifche Compagnie 1914. Zuidzee Comp. geen 'vaste prys. Oude Annuit. gefloten. Dito Nieuwe geen vaste prys. De 3 perCt. gered. Bank Ann. 645 a 654.' Dito geconfoi. '66\k 66 k\. 4 perCt. geconf. Bank-Anti. van 1780, 8i£. Lange Bank. Ann. iy&k g. De Wisfel op Amfteldam is 41 en 8. Dito op tien dagen 41. Rotterdam 37 en 6. Ilanï* burg op 2 Ufo. 34 en 4. W Ê E S P. Omtrend het af ftaan yah Regeeringsposten door veele Leden van regeering in deze tyden, hebben wy hier te voren onder 't artikel van Leyden gefproken. De Heer Christiaan Swaving, regeerend Burgemeester en Raad , heeft van zyne verfchillende eereposten en bedieningen afftand gedaan, daar onder ook van de post van Geneesheer der Stad, hebbende zich tef woon naar Haarlem begeven. x Schik*  JAAR-BOEKEN, "OStober, 1794. 1371 Schiedam. Gelyk te Dordrecht '(zie bl. "258) en Schie; te Leyden ( zie hier voren onder Leyden ,j dam« izo heeft ook in deze Stad een Lid der re1 geering zynen post nedergelegd. De 1 eer \Gercird Boufy, zedert Mei 1789 Raad in ide Vroedfchap, deedt den 13 October afiftand van deze waardigheid. Gorinchem. Zedert den 6" dezer maand is het water ihier omllreeks fterk gereezen. De Dalem:fche Sluis is nu opengezet, en men ziet'aldaar tot [omtrend een uur van de Stad niets dan water. De verhakkingen en doorfnyIdingen op de dyken en tegen over Loeve(tein en VVoudrichem zyn gereed; ook haat jhet geheele zogenaamde Monnikeland fonder water. Den y Oclober trokken hier 300 man Landzaaten in, en men wagt 'er nog 2co. Het Hoofdkwartier van 't Holandseh Leger wierdt ook in deze Stad verplaatst. In Bommel liggen 700 man Engelfchen, j:n in de Waart nog 3000. Voor Bommel itrielt het van fchepen , ook liggen daar le kanonneerbooteu. De v\ aal mag niet mooger dan tot Tuil bevaaren worden; de 'diepen, die door willen vaaren, worden met gefchut tegen gehouden. v Yyyy Her.  GoRW CHEM. 1372 NIEUWE NEDERLANDSCHE Het Fort St. Andries is door 380 boeren geflechc.nadat het kanon en oorlogsbehoeftens van daar over de Waal was vervoerd, alwaar nu batteryen gemaakt zyn , die het Fort kunnen befchieten Na dat het Fort verlaten was, zag men terftond vyanden op het zelve In de Thielerwaard zvn kwartieren voor9000 man in gereedheid gebragt. ZEELAND. Middelburg. De Heeren Gecommitteerden Raaden van Zeeland, hebben den 07 der afgeloopene maand September, eene Publicavastgefteld , waarby ter voorkoming van alle gevaarlyke verftandhouding met het land door den Vyand ingenomen, aan allen en een iegelyk verboden wordt , om zich naar eenig gedeelte van het genoemde land te begeeven, als mede alle Schippers en Voerlieden verboden, om eenige perfoonen derwaards over te brengen ; alles op verbeurte van g£ ponden Vlaams , 'en bovendien der Schepen of Vaartuigen, waar mede zulks mogte ondernomen zyn. Zie hier die Publicatie zelve: T}e Gecommitteerde Raaden van Zeeland, allen aen geenen, die deze zullen zien of hooren ' lee-  JAARBOEKEN, OBober, 1794- T373 leezen,ra!ut! doen te weten: dat Wy tot voorkoming van alle gevaarlyke correspondentie met het Land, fhans door den Vyand geoccupeerd, goed gevonden hebben, alle Ingezetenen dezer Provin cie of andere Lieden, zig thans binnen dezelve onthoudende, mits dezen expresfelyk te verbieden, om zig naar eenig gedeelte van het voornoemde Land te begeven; gelyk Wy mede alle Schippers en Voerlieden uitdrukkelyk interdiceeren, eenige perfoonen derwaards over te brengen; alles op de boere van vyf en twintig ponden Vlaams, telken rtize, ten behoeven van den geenen, die de calange doen zal. te verbeuren by een ieder, die bevonden mogt worden, deze Onze gefielde orders te hebben overtreden; zullende boven dien de Schepen of Vaartuigen, waar mede zulks mogt zyn ondernomen, worden geconfisqueerd- En op dat niemand hier van eenige ignoranne zou kunnen voorwenden, zal deze alomme worden gepromulgeerd en geaffigeerd, ter plaats daar zulks gewoon is te gefchieden. Aldus gedaan en gearrefteerd in 't CoIIegie der Heeren Gecommitteerde Raaden van Zeeland in 't Hof aldaar, te Middelburg, den«7 September 17&4. (Onder ffond,") Ter Ordonnantie van den welge* melden Raad, (Was geteèkend,') W. A. de BEVEREN. De zelfde Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden hebben deu eerften Yyyy 2 de- MlDDELBU&G. Public. 'egen rerftand* 'louding met den Vyand.  Middelburg. Publ. tt goedkeu ringem 1374 NIEUWE NEDERLANDSCHE dezer maand Odtober ook nog het navol- 1 gende doen afkondigen: PUBLICATIE. r Oe Gecom™tteerde Raaden van Zeeland, allen \ aen geenen, die deztn zullen zien of hooren le- f .zen, falur! doen te weeten: dat de aankomst en f bet verblyf der Engelfehe Troupen in het Eiland [ van Walcheren, tot een noodzakelyR gevolg gehad I hebbende, dat tot vervoering van de Bagagien en [ Levensmiddelen voor dezelven , een aanmerkelyk getal van wagens en paarden zyn vereischt gewor- • den, en de Landlieden en Opgezetenen ten platten 1 Lande, daar toe opgeroepen zynde, zy dezen lasc niet alleen vol vaardig op zig genomen, maar dezel- \ ve met eene gantsch voorbeeldige bereidwilligheid : hebben uitgevoerd. Dat zodanig lofFelyk tredrag Onze goedkeuring ten vollen hebbende moeten wegdragen, als waar door aan Ons ten klaarden is gebleeken, de goede en welmeenende intentie van meergemelde Landzaaten , om dat geene, wat in hun vermogen is, te helpen t^tóbrengen , wat tot befchermf g van het lieve Vademnd, met al wat daar in dierbaar is, I kan (trekken; Wy niet hebben willen nalaaten , opentlyk Ons welgevallen, over deze proeve van goede geneigdheid en trouwe, by Publicatie dezer, aan den dag te leggen, ten einde ook alle andere In en Opgezetenen, van welkers goede geneigdheid Wy mede in andere gevallen, zo veele welmeenende blyken zyn ontwaar geworden , door zulk een lofFelyk voorbeeld op nieuw worden opgewekt en aangemoedigd, om zig de belangens van het lieve Vaderland, in deze duiftere tyden en omftandigheden, ni t te onttrekken, maar ieder in zynen kring te helpen medewerken, wat tot bevordering van eendragt, tot af bteuk van eenen mag-  JAARBOEKEN, Odtober, 1794. 1375 magtigcn en alles vernielende Vyand , en ter be waaring van Onze GoJsdienftige en Burgerlyke Voor-echten , onder den Goddelyken Zegen die ntn kan; en om de Heeren Staa'en en Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prinfe van Oranje en INasfcfu, en Ons behulpzaam te zyn , in cie middelen, welke tot de voorfz. eindens in 't werk gefield worden, enz. Eenige gewapende floepen van den Kaptein Meurer, deeden dezer dagen eene on. derneeming op het haventje van den (Joel, en veroverden aldaar wederom agt Vaartuigjes, zynde Hengften, die 'er onder de macht des vyands lagen. Een Blankenburgfche Visfeher, vaarende van Oftende, hadt verlof bekomen om te gaan visfehen, doch onder 't opzicht van 3 Franfche foldaaten, welke men hem hadi medegegeeven; dan deze zeeziek gi vvor den zynde , namen de Vislchers de gele genheid waar, om, by 't ontmoeten van eer Engelsch Fregat, hunne Wachters aan det Kaptein van hetzelve, als krygsgevangen over te leveren, en met hun Vaartuig naa Vhsfingen te zeilen. Volgens , het verhaa van den Schipper, wierdt te Oftende al he Varendvolk geprest, en naar Ikest opge zonden. Volgens berichten van vlugtelingen, zyi de Franfchen den 22 en 23 Odtober bin nen Philippine, Hulst, Axel en Neuze g« Yyyy 3 trok Middelburg. Publ ter goedkeuring enz, nd » ' r l t ' Tl 1  137* NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. U T R ECHT. Utrecht. Den go September, kwam alhier op het onverwachtfte Zyne Doorluchtige' Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder , uit den Bommelerwaard over Gorincheraj' Zyne Hoogheid huisvest e dien nacht aan het huis van den Heer Generaal Baron Van Bentinck , Commandant dezer Pro vinc e ; en na den volgende dag 's morgens vroeg; eene wandeling door deze Stad, gedurende omtrent één uur gedaan te hebben, vertrok de Vorst over Oudewater, en eenige Hollandfche Plaatfen weder naar *s Hage. Den 3 OcïoSer des voormiddags, is Zy-1 ne Hoogheid Prins Fredrik van Orange,, komende uit Gelderland . door deze Stad! naar 's Hage gereisd. Gelyk het oorlogen, veel gelds verfpilt,, 20' trokken. De berichten omtrend het aantal der vyandelyke Troupen aldaar, zyn zeer» verfcbillende. Zommige willen, dat het zelve gering zoude zyn, en dat 'er in Axel niet meer dan 300 man gekomen waren, terwyl andertn daar en tegen verzekeren, dat het eene Legermacht wel van io,ooa man zyn zoude.  JAARB.OEKEN, O&ober, 1794. 1377 zo waren zo wel hier als elders de maatregelen noodzakelyk. om in de geldbehoef ten te voorzien. De Staaten dezer Provincie, beraamden dus op den * October een Placaat ter heffing van een h >nderdften penning, of één ten honderd van eens iegelyks bezittingen, welke heffing zal gaan over het zuiver beloop van eens ieders goederen en bezittingen , zo roerende als onroerende , ampten, bedieningen en beneficiën , effecten, actiën en crediten i mitsgaders bank en gereede gelden, alles zo binnen als buiten 's Lands, ter zee, op de rivieren , te Lande , uitgezonderd de ichuldurieven ten laste van frankryk, uit hoofde der onzekerheid van derzelver wezenlyke waarde, benevens de ampten van Piofeslören, Lectoren, bedieningen van Predikanten en Leeraaren van de hervormde oemeente, en van alle andere godsdienftige gezindheden, de jaarwedden van derzelver weduwen, van den Rector en Preceptoren der Latynfche Schooien , van den Rydermeeiter, de krygsbedieningen, en voords zodanige kieine bedieningen, die door eenen perfoon bediend wordende , in jaarwedden en voordeden geen 300 gulden in het jaar bedragen, enz. Dit Placaat luidt aldus: De Staaten vaneen LandeB van Utrecht,doen te weeien: wanneer Wy ons ia den voorleden Jaare door den onrechtvaardigen Oorlog aan deze Republiek door de Franiche Natie aangedaan , in de noodzaaklykheid gebrast vonv Yyyy 4 den. F&ECHTv  u- TKKCHT. Plac ter heffing V/in de lOOpen mug. 137,8 NIEUWE NEDERLANDSCHE den om rot goedmaking der onkosten, welke tot verdediging en behoudenis van het Vader' l-nd alreeds waren gemaakt, en verder no.roeften gemaakt warden, op èene bu teSewï ne wyze '« Lands Casfe van de nodige geldfom- ?en Vr&T%> en,daar toe h? ons Placaat v?n den |erfteri fVffe'y deszelven Jaars proviOouecl de» éen hr rderdlfen Penning van der iEët-- E ftSSfi WPS*0 tetfoXvö, den Lande hebben geheven; hoopten Wv dat fc« der Goddelyke Voorzienigheid^ zoude ^eh" lnnHp.t Weu- V,>" den Staat, benevens die SJïll lJ*J'?°ge B°n^«o'en,derWyze voorpoedig te maken en te zegenen, da. eene eerh ke en veilige Vr,de Z3Ude hebbén kunnen wo . 15 beno^ Proviiioiieel verltrekte éón hon. derdhen penning , voldoende zoude zyn e» vveest,fom het aandeel dezer Provincie in de Oor ogs.iasreDte dj. ^ Ü ÏA"ge 7" een tweede honderafte penmug , of diergelyke belastinge over te jnan hettuu^ VadedaRd °nder 's HemeI* ï "g rïmDÏi'.. "0glS inëewikkdd gebleven, inde rampen en gevaaren Van den Oorlog , welke thans op. nieuw haare Grenzen isPgena7erd . hebban Wy ons, 0P het voorftel a„ Z , Generaal den 14 J„|y iaatstIeden gecJlan V£r S Lands Casfe van de nodige voorraad van peninngen was voorzie n , te, einde het aande/Se- land 0JTe' verdei,ig''»g van het Vaderland, en afweering van den Vyand, te kunnen fupporteeren: en hoe zeer aapi eene zydë het rendement Van den hondcrdlteïpenning wel aan onze vetwagtinge heeft voldaan? zo Zl Wy daar uit met genoegen hebben mogen re- mar-  JAA RBOEKEN, OStober, 1794. 1379 roarqueeren, dat die belastingen over geheel genomen met getrouwheid en bereidwilligheid, door 'sLands Ingezetenen is opgebragt , en aan de andere zyde, de zederd geopende geldlig'inge tegen den intrest van vier perCt,, wel eenige toeloop heeft gehad; hebben Wy nochthans bevonden, dat", zonder buitengewone voorzieuinge, de door ons bereids gedragen . en nog verder te dragen Confenten, niet mei dadelyke funmfcmenten zullen kunnen worden agtervolgd. 'En daar Wy niet alleen genegen , maar ook verplicht zyn, om met de Heeren Staaten dei andere Provinciën , tot behgudeuisfe van dei Lande , en afweeringe van den onrechcveerdl gen aanval des Vyands mede te werken; heb ben Wy onze gedachten laten gaan , op welk< meest evenredige, en tevens den Ingezetet minst drukkende wyze 'sLands Casfe, tot he dragen van het aandeel dezer Provincie, in di kosten van den Oorlog zoude kunnen wordei in ftaat gefteld: en uit de onderfcheiden voorftel iingen, deswegens aan Ons door onze Oecm muteerden gedaan, gerefolveerd, thans overte gaan tot de heflinge van een tweede honderdft penning, van der Ingezetenen goederen en be zittingen. •Dan om dezelve min drukkende te dnen vv« zen, hebben Wy goedgevonden, deze heffing van een tweede oonderdfte penning, als nu I doen by forme Van Negotiatie, tegen den it trest van vier perCt. in 'tjaar, vry van alle bi lastingen , op den voet als in de navolgende A tikelen zal worden vermeld; terwyl Wy niet a leen den goeden Ingezetenen vry laten, ma< zelve hartelyk willen genodigd hebben, om i veel meer, tegen den voorfchreven intrest v£ vier per Cf- , aan den Lande optefchieten a hun vermogen zal toelaten, en de liefde tot h Yyyys v rRECHT. Plu; ter heftig van de 100pen* mag. . 11 : L e e r- u ir o n ls 2t ■ ■5  u TRECHT Plac* ter heffing van de ïCQpe». tiing, i . i 1 i 1 £ i \ £ U £ 8 tt di di E hé dl, hl Jyi Wl on we dai Po en 1380 NIEUWE NEDER LAN DSCHE Vaderland, met welks verdediging het hehnnrf 'fT,riie rieterenuen b^'»>ngengZon auw, en onalfche.delyk verbonden is, medebreng" 5- 1 De voorfchreven C .ntributie za! gaan over het zuiver beloop der waarde fan tef £ ders goederen en be,itting n, z0 roerende a?s cien LfF,tten, Actiën Crediten , mtsgauers bank- en contante gelden, allés z, binnen als S *La"dsVe' Ze i op de Rivieren en te Lande, des dat hier van zullen mogen worden ntgezonderd de HffeÉten ten lasten van Frankyk, wegens de onzekerheid van derzelver effecïve waarde, benevens de Ampten der Procsforep en Lectoren van Hun Kdel Mogende jwve iiieit, de bedieningen der Predikanten en -eeraaren van de Gereformeerde , en va„ afie ndere Godsdienftige gezindheden , mitsgaders e J raCtementen of P,nfl,enen v,n derzelSr v-eduwen, als ook de TraQementen van den ector en Praeeeptoren van de Latynfche Schoo- kloven D R^rmfefle,r> « de Militaire ■nployen, en voorts zodanige kleine bedieninm, die door één perfoon bekleed wordende Zaume", "aöe«nent en emolumenten geen ie honderd Guldens in het jaar bedragen * in. en zy buiten dezelve geen andere Ampten of rdienmsen bekleeden , welke alle voor zo veel t jaarlyks inkomen van dezelve Ampttn Bemingen , Penfloenan en Employen b^eft :r van zullen mogen worden geëximeerd: ge' : ook hier van uitgezonderd zullen mogen rden allerlei Meubelen en huisraden', daar er begrepen gewerkt Goud eh Zilver , r„. tn, Kleinodiën, Rariteiten, Boeken, MeHes _ Schilderyer, Pren.en en leken „gen, ■cdeinrn en andere Curiofireiten , KytuTgen Stalgereedicbappen, ah mede al het geen S eding en Dekzel is dienemie, mitsgaders ook al-  JAARBOEKEN, O&vber, 1794. 1381 allerlei Werktuigen-en Gereedfchappen, d'e :ot 'de Bouw en andere Neeringen , als mede tot, de oeffening van eenige Konften, Handwerken of Ambagten moeten gebruikt worden, welke, om alle twyffcling omtrent de -eciefe opneming cn taxatie van dien weg te neeinen, hier van mede zullen mogen worden geëximeerd, zonder da-- eenige verdere of andere exeauie, als hier boven is gezegd , plaatfe tal mogen hebben ; wel verftaande nochtbans, dat onder de viorfchreven benaminge van Werktuigen en Gereedfchappen niet b.Jgreepen zul ei zyü, zodanige Werktuigen en Gaeedfchat ppn, als mee de Gebouwen, Lootzen, Schuuren of Keldert, daar in die zich bevinden, of daar toe dezelve behoren , het zy anncit aan het Woonhuis of daar van gefepareerd , te zamen uitmaaken ürouweryen, Wynkoperyen, Bnnderyen, Azynmakeryen, R. fuaderyen , Zoutketen, Zeepziederyen , Draperyen , Verweryen , Ka^rsfemakeryen, Kruirmakeryen, l'oek- en Katoendrukkeryen , Bleekeryen , Steen- en Pannebakkeryen, Kalkbranderyen , Plateelbakkeryen, Glasblaze. ryen, Leerb-reideryen, Lyndrayeryen, Twyndeiyen, Pypmakeryen, Scheepmakeryen, Hmtko peryen, Pipiermakeryen, Olytlageiyen, Grutte ryen en disrgelyke Fabrieken of Meeringen, d« Molens daartoe fpecVerende, en zo ook niet hei geen eenigzints onder den naam van Koopman fchap of Koopwaren begrepen wordt; en dienvol eens ook geenerlei Meubelen, Juweelenen ver dere Artikelen, hier voren gepermitteerd pit t zonderen, zo wanneer daar in handel gedreevei wordt; dat insgelyks niet zullen mogen wor den uitgezonderd Paarden, zo van vermaak al van labeur, ter verhuuringe of exercitie van dei Landbouw dienende, gelyk ook geene Osfen Koeyen, Schapen en allerlei ander Vee , maa dat in tegendeel ook daar over de heffioge, vai U- rRECHT- Plac.ier heffing van de \oopenning*  XRECHT Plac.ter heffing yan dü IQOpenfiing. 1 . > 1 j ] I ] 4 < 1 1 r \ c e e ii o t z t t tl tl 1382 NIEUWE NEDERLANDSCHE voorfchreven honderdje penning 2a] p,oeten BJL?' Dat de voorfchreven Contribu.le ten aanzien van de geene, die op den bovengémeN mitteerd uittezondéren Z3) LI,, l g ?5r" .o als bepaald wordt bïwï'deS^n^ffli n fi&CwTs ^lende noehrhans de |el^«Sr! dSrf r^M» beaeden ^ twee duizend1 vyf londerd Gulden gegoed zyn, verplichtend- " «ouden wezen iets ter verried gin/vï hS Vaderland re contribueeren , ten zv deïelVe bv Wn G,mmisfarfsfen geconfidereerd werden -oorfchrwen P«n7-Kn onver,et. 4 boven de oorlcftreven Contributie van een, hèfCi ™ S- 3- Dat om niemand tegen zvnen wil rP bi.geeren, tot het openleggen van Sen ft at n nochthans gerustheid te hebbed, dat elk en en ieder in het doen van de voorfcrWwn ■ibutie zich zal kwyten n^lttZl*°Tn S ri" hlelS7 ge,3terD gecommandeerd! L ..i ï zelfs.een e*aéte overflag en begrso' ng van het zmver beloop der wafrde van ™l yne goederen, zo roerende als onroerende ,w m, Bedieningen en Beneficiën, EffectenAr er, en Crediten, midsgaders Bank en Coi^j." r ziezoo deSR? binDen als bl,ken '«lS r 4ee, op de Rivieren en te Lande, zonder an-  I JAARBOEKEN, OBober, 1794, 1383 andere uitzonderingen , dan hier boven is ge meld, zo na mogelyk te maken in goede confcientie, en so hy, na aftrek van alle ichulden zic'i gegoed bevind. §, 4. Dat om aan de goede Ingezetenen alle ha.jücatie en twyfFeling zo veel mogelyk is, weg te neemen, óp het maken van den nodigen overflag hunner bezittingen, zal worden vastgetteld ^zrals vastgefteld wordt miis deze, dat de overdag en vervolgens de Contributie moet gaan over Obligatien, 'Los- en Lyfrenten, Contraéten van overleeving , Pennoenen , Piebenden , Proostdyen, Decanyen, Canonjfyen, Vicaryen, ^rasbendaten en Commanderyen , ActiV< en Crediten zo binnen als buiten 'sLands, ten lasten van deze of van eenige andere Provinciën van de Unie, Admiraliteiten of eenige andere Generaliteits Comptoiren; als mede ten lasten van. eeuige Steden, Collegien, Banken, Diaconien, Kerken, Godshuizen of aniiere Corporatien , hoedacig dezelve ook genaamd zou. den mogen zyn; midsgadtrs ten lasten van alle andere Ryken, Staaten, Prinfen en Poteutatea hoe genaamd, en fpeciaal over de Bezittingen in Engelfehe en andere Fondfen buiten 's Lauds; 'Qmet uitzonderinge van die ten lasten van Frankryk,) als mede over de inkomften van Aajpten , Bedieniugen en Beneficiën, het zy die by den Furneerder zelve, of by andere bekleed of bediend en waargenomen worden ; over Landeryen, Erfpagten, Pollen, Tienden, Visfcheryen, Grienden en Huurgewasfeo, Heerlykheden, Muizen, Hoflieden,Buitenplaatfen, Tuinen , Boomgaarden en andere Bezittingen, zo in deze als in de andere Provinciën, in het resfort van de Generaliteit, midsgaders in andere Ryken en Staaten, en fpecialyk over Suikeren andere Plantagien, gelyk mede over alle andere Bezittingen in de Colonien van den Staat, en • TRECHT» Plac, ter heffing yan de 100 penning.  13*4 NIEUWE NEDERLANOSCHE U- TRECHT Plac.ter hefing van de 19Q penning.: er die van andere Natiën; over uitftaande Cre,diten, Maandgelden, Transporten, Hypotheeken, Kustingbrieven, Schepenkennisfen, By!brieven, Wisfel- en Bedemerybrieven, Gelden in de Wisfelbarken, Adten , Obligatien, en Anticipatle-penringen , in en ten la.sten van de Oost-Indifche en andere Compagnien, alles zo hier te Lande als in andere Staaten en Ryken buiten 'sLands; over uitftaande penningen on« der Solliciteurs of andere particulieren , zo binnen als buiten 'sLands; over Schepen, Schuiten en Jagten in de havenen, ter Zee, en op de Rivieren zynde ; en over allerlei Waaren en Koopmanfchappen hoe genaamd, alles mede zo binnen als buiten 'sLands; als mede over contante penningen, zo Goud als Zilver, Paarden zo van vermaak als van labeur, ter verhuuringe of exercitie van den landbouw dienende, Haven «n Vee ; en voorts generalyk over alles wae eigendom en bezittingen kan genaamd worden, zonder eenige sndere uitzonderinge dau boven in de eerfte paragraaph is vermeld; des dat daar tegen zullen mogen 'worden afgetrokken allerlei fchulden , dewelke de Bezitter ten zynen laste zo binnen als buiten 'sLands zoude mogen hebben ; zynde de intentie, dat de voorfchreven Contributie gaan moet over de zuivere en effective Bezittingen der goede Ingezetenen, zo na mogelyk te bepaalen , als ieder in confcientie zal bebinden te behooren. §. 5. Dat wyder* om de goede Ingezetenen nog meer te gemoet te komen, in het maaken van den overflag^ hunner bezittingen, en alle fcrupoleusheid dien aangaande weg te nemen, zal worden verklaard, zo als verklaard wordt mi.is dezen, dat het een iepelyk zal vry ftaan, ten aanzien van de Effecten' welke hy bezit, zo binren als buiten 'sLands, waarop een Cours of Prys-Courant is, die by zich zelve te taxec- ren 1  JAARBOEKEN, O&ober, 1794. 1385 ren naar de Waarde en Cours of Prys-Courant, die daarop ten tyde van het arresteeren van dit Placaat, zynde den 8 October 1704 was , als waar i»aar f e 1 ieder zich in het tauxeeren zal moeten reguleeren; en dat ten opdchte van de Goederen zo bi« nen als buiten 'sLams, waarop geen Cours of Prys - Courant is, een iegelyk die zal mogen by zich zelve tauxeeren , naar rato van de Pryzen der laatfte kopen en verkopen, die van dergelyke goederen door anderen gedaan zys, of wel tot zodanige waarde en fommen, als waarop dezelve by gelegenheid van de heffinge van den hmderdflen penning,in den voorléden Jaaren zyn getauxeerd geweest, ofte ook tot zodanige waarae, als waar voor hy die, ten tyde wanneer hy zyn overdag n.aakt, wel zoude Wülen afltaan. Dat ten aanzien van de Goede- • ren, die ee> ig gevaar of nfico lopen, gelyk Schepen en Koopmanfchappen , midsga iers Car« gafoen-Goecieren , die actueelyk in Zee zyn, ten tyde wanneer hy zyn overdag maakt, een ieee« lyk iie by zich zelve zal mogen tauxeeren, ter montant van de Assurantie, die hy daar op heeft ; laten doen, of zo hy die in het geheel niet of tot de volle waarde heeft laten nsjureeren, voor z > verre en n;>ar maate, dat hy die in gemoede door de lopende r fico minder waardig fchat dan de opregte en reëele waarde van dien. Dat Infcoulden, uitftaande Gelden, Actiën en Crt diten te" laste van particlieren, zo binnen als buiten 's Lands, die dubieus zouden mogen wezen , zullen mogen gerekend worden naar de waa-de, waar voor men dezelve in gemoede zoude willen overtfeeven ; dat goederen, waar voor de bezitter eene byzondere affectie heefc, gaande boven de ordinaris prys of waarde,nochthans in de te maken overftag niet hoger dan tegen de orJinaife prys of waarde genomen, en gerekend zullen behoeven te worden: dat wy. ders U- TRECH3V Plac.ter heffing van de 100 penning* \  u- TRECHT Plac.te. heffing van de XOOpen ning. 1386 NIEUWE NEDERLANDSCHE ders het zuiver -inkomen der Ampten , Benefi,cien en Bedieningen, als mede van de Lyfrenten f Tontinen , Contratien van overleving, -Pennoenen en Prasbenden, Proostdyen , Decanyen , Prebendaten , Caronifyen , Vicaryen , Cotnmanderyen en diergelyken, zal moeten ge--nk 'd worden op den voet, zo als by de on* derftaande iyste Raat uitgedrukt, volgens welke lyst iie Lyfrenten en Tontine, en in de^e "ok de zuivere revenuen van een Arr.pt, Beneficie of Bedienirge, als mede vau de penfioenen en praebenden moeten gerekend worden aldus, te weten op lyven van I tot 20 jaaren, 10 maal de Lyfrenten, Re- Ho 30 9 venuen van de Amp- 30 40 8 ten, Bedieningen , 40 50 7 Penfioenen, enz. 50 55 6 55 60 s 60 65 4 65 7° 3 70 75 3 Boven de 75 1 Zullende de zuivere jaarlykfche Revenuen van de Tontinen , gerekend Worden naar rato van het geen dezelven het !a3tsc voorgaande jaar opgebragt of geïmporteerd hebben; en de zuivere jaarlykfche Revenuen van een Ampt, Beneficie of Bediening , dat in het geheel of ten deele geert vast inkomen heeft, over de vyf |aatfte jaaren moeten omgeflagen worden; en van de geenen, die zo lang door den tegenwoordigen Bezitter niet bezeten zyn, naar rato van het appareme inkomen van dien , of daar het ten eenen aal onzeker zoude mogen wezen , naar rato van den tyd , dat die door den tegenwoordigen Bezitter bezeten zyn. En dat de zuivere inkom-  JAARBOEKEN, October ^c^. 1387 komilen van tde rouieerende Ampten of Commisfien, die iemand, geen Lid vari de Regeering zynde , voor een tyd bekleed in de refpeétive Collegien, ale anders zullen gerekend worden naar den tyd, die nog resteerende is. §. 6, Dat van goederen in Fideicommis of* Lyftogt bezeten wordende, waar van het expeéïatif of de eigendom aan Ingezetenen van deze Provincie behoort, de voorfchreven Contributie gedaan zal moeten worden op gelyke wyze en voet als van alle andere goederen , doch afzonderlyk en op zich zelve, behoudens dien aangaande aan den Contribuant zyn regres tot vergoeding van de helft van het geen geforneerd is, ten lasten van den Fidei-Commisfairen Erfgenaam of van de geenen , aan wien de eigendom gemaakt is, by de overleevering of uitkeering derzelver goederen , en zulks tegen overgifte en transport van de Obligatie of Obligatien, welke de Contribuant ten bedragen van de helft der alzo gefurneerde penningen heeft bekomen, welke regres plaatfe zal mogen hebben, niet tegenftaande zulke of dier* gelyke kortingen by Testament verboden waren, waar aan mids deze wordt gederogeerd. En dat van alle andere goederen in Fidei Commis of Lyftogt bezeten wordende , waar vaa Buitengezetenen het expeéiatif of den eigendom hebben , de tegenwoordige Bezitter of Lyftogter zal kunnen volftaan, met alleen voor de helft der waarde van dien, de Contributie van den honderdften penning daar van te doen, onder de generale masfa van zyne andere goederen , zonder deswegens eenig regres of vergoeding re kunnen vorderen. %. 7 Dat niemand, Ingezeten van deze Provincie- zynde, en eenige Goederen of Bezittingen hebbende, waar over de voorfchreven Contributie gaan moet, daar vm zal wezen geëxi* meerd, het zy hy tot een huisgezin behoort,of Zzzz by ü- TRECHÏ Plac.ter befing van deIOO pen* ning.  p u- TRECHT. Plac.t&r heffing van de lOOpen I ,388 NIEUWE NEDERLANDSCHE by anderen of op zich zelve woont, het zy hy die zelve beheert, of onder de Voogdye of Curateele van anderen ftaat, of de Adminiftratie daarvan aan anderen gedemandeerd is, zodanig dat een iegelyk van wat ftaat of conditie hy ook zoude mossen zyn , in deze te doene Contribu■ tie zal wezen begrepen, zonder eenige uitzonderinge ; zullende dien volgens ook by de reIpeCttve Weeskamers gelyke Contributie moeten gedaan worden van de Goederen der Weezen, Ingezetenen dezer Provincie zynde, of alhier te huis horende,en by haar gendmiinftreerd wf.rdende, in opzicht van ieder Wees by Weesmetfteren of twee Gecommitteerden derzelver, of ook wel by een of meer vad derzelver Sup- • poorten te doèn; wel verftaande, dat onder ds Administrateurs van een anders goederen niet zulten zyn begrepen, Adminiftrateurs van goederen ad pios ufus gedestineerd zynde, welks van deze Contributie zullen wezen gcëïimeerd: en dar mede Weesmeefters of derzelver Suppoosten, noch ook Voogden, Curateurs oï Aciminiltrateurs van een anders goederen, in het doen van eene vrywillige gifte voor Weezen , beneden de £500 Gulden gegoed, niet zullen mogen te boven gaan het één perCt., doch anderzins ten behoeven van andere Weezen, het één perCr. in hunne furnisfementen in deze Negotiatie zullen mogen excedeeven» En zullen de geenen , die voor dat zy ten vollen aan hunne verplichting omtrent deze beffinge hebben voldaan, zouden' begeeren met der Woon buiten ie Provincie te vertrekken by Arrest tot het voldoen aan hunne verplichtinge worden gehouden, tot dat zy ten vollen nebben voldaan of Cautie gefteld. §. 8. Dat de geenen, die uit andere Landen of Provinciën, na'het emaneeren van dit Placaat, zich binnen deze Provincie komen neder te zetten, niet gehouden zyn tot dit furnisfemenw S» 9.  JAARBOEKEN, Oftober, 1794* 1380 J. 9. Dat de Militaire Officieren, Ingezetenen of Onderzaaten dezer Provincie zynde, offchoon ilders in Guarnifoen leggende, nochthans voor hunne Goederen en EfF.cr.tn tot die furnisfemen': gehouden zullen wezen, en na het aflopen vap dê Termynen , hier na genoemd, door Com misfarisfen tot het afleggen van den E"ed of Declaratoir zullen worden opgeroepen , ter plaatfe daar zy binnen het laatfte jaar hunner inwoning binnen ieze Provincie hun domicilie gehouden hebben. 5. iq. De voorfchreven Furnisfementen zullen moeten worden gedaan, in handen van drie of meer Commisfarisfen , by Burgemeefteren en Regeerders in Stad en Steden refpeétive, en de Schouten en Gerechten inde refpeétive Dorpen en derzelver Diftriéten, uit naam van Hun Edel Mogende daar toe aan te ftellen , welke tot ontvang van de voorfchreven Contributie en vrywillige giften, tot het afvorderen van den hier na te melden Eed of Declaratoir , midsgaders tot het uitleveren der Quitantien aan die geenen, welke eene vrywiili^e gifte zullen hebben gegeven, en van Recepisfen tegen den intrest van vier peiCt. ten Jasten dezer Provincie, voor de penningen aan hun toegeteld, zullen woraen seamhorifeerd , gelyk zy daar toe geauthorifeerd worden mieis dezen , na dat zy in handen van Burgemeeiteren , voor zo veel de stad en Steden aangaat, midsgaders in handen van oe JMaarfchalkén van de refoechve Kwann...:. , voor zo veel het platte Land concesrneert, en in handen van de Drosfaarden en Balju<*en, voor zoveel de Hooge Heerlykheden betreft. de bilofte onder Eede zullen hebben gedaan , v0 zich in hunne voorfchreven Lommis>fie getrpn# welyk te zullen gedragen, cn fecreet te zullen houden al het geen hun in haarde voorfchreven Commisfie zat voorkomen, en de furn>:erders zelve begeeren fecreet te houden, en fpeZzzz a ci- trecht» Plac* ter heffing van de ? 00 penning.  1390 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Plac. ter heffing van de JOOpen' ning, . I ciaal het geen hun van de gedaane Contributie der Weeskamers , Voogden of anderen , kenbaar zoude mogen zyn geworden \ en dat de voorfchreven Commisfarisfen dezen last gratis en zonder eenige beloninge, ter liefde van.(jen Lande , zullen op zich neemen en uitvoeren, behoudelyk nochthans dat de onkosten, die zy genoodzaakt zullen zyn tot uitvoermge van hunne Commisfie onvermydelyk te moeten maken, aan hun door den Lande goedgedaan zullen worden. §. u. Dat de furnisfementen van de voorfchreven Contributie* zullen worden gedaan, zo in contant geld van Zilvere en Goude, ten Comptoire gangbaare Munt, (zullende in dit geval de Zeeuwfche geheele Ryksdaalders mogen worden gegeven tot 50. ftuivers Hollandsch het Ruk,)als in gewerkt Goud en Zilverwerk, wel verftaande dat het zelve niet hoger zat mogen worden berekend, dan naar de Intrinfiqne Waarde, en zo als het by de jiittegeven Prys-Courant zal zyn getaxeerd, en al zulks ponder eenig fatfoen , als het welk in geenen deele in conftderatie moet worden genomen : zullende het gewerkte Goud en Zilver , vol' gens de waarde, op de Prys-Courant genoteerd, aan Commisfarisfen moeten worden toegewogen ; dan zal het zelve alleen binnen de Beden Utrecht en Amersfoort ontvangen en aangenomen worden , en voorts in twee termynen, waar van de eerfte termyn , ter concurrentie van de helft zal moeten worden gefurneerd in de maand December dezes Jaars 1794, zullende de tweede of laatfte termyn, ter concurrentie van de wederhelft moeten worden gefurneetd in de maand Maart des aanftaanden Jaars 1795, zo nochthans dat het aan allen vry zal ftaan, de voorfchreven twee teröiycen te gelyk te furneeren. ». Dat ten dien einde de Commisfarisfen * tot  JAARBOEKEN, OStober, 1794. 1391 tot den ontvang van de voorfchreven Contributie zullen vaceeren gedurende de maand December dezes Jaars, en de maand Maart des aaniraanden Jaars, op zodanige plaatfen,dagen en uuren,ais in ieder Stad en Dorp bekwaamst geoordeeld, en by Publicatie of aanzegginge van een Gerechts-Bode gedenuncieerd zal wor den: zullende het aan de Ingezetenen ten platten Lande vryftaan , hunne furnisfementen te doen ter plaatiè hunner woninge, of wel bin. nen eene der Steden dezer Provincie, naar dat zy zullen verkiezen. § 13. Dat, ten einde tegen iemands wille niet bekend moge worden , hoe veel hy gefurneerd heeft, ten aanzien van die geenen, welke tot vyf en twintig honderd Gulden, en daar boven gegoed zyn , de Contributie wel aan Commisfarisfen zal moeten worden toegeteld, midsgaders het gewerkteGoud en Zilver, conform de waarde, op de Prys-Courart genoteerd, toegewogen , en aan den Comparant zo veele Recepisfen ten lasten dezer Provincie zullen uitgelevert worden, gefplitst in zodanige fommen, als hy zal requireerén ;doch dat de Comparant niet zal behoeven op te geven, ten wiens behoeven de Recepisfen gevraagd wórden : zullende het dien volgens aan ieder, en een iegelyk vry ftaan om zyne Contributie zelve te doen, of door een ander van zyr ent wegen te laten doen , het zy dan binnen de Stad Utrecht of in eene der andere S eden dezer Pr vincie, zonder dat daar toe fchriftelyke last of Procuratie nodig zal wézen. En zullen, ter meerdere verzekering der ingezetenen dat hun vermogen niet zal kunnen bekend worden, de Recepisfen in blanco* worden uitgeleverd ; en by derzelver verwisfeling in Obligatien (het welk bmnen hèt jaar zal moeten gefchieden, en met Coupons zullen worden uitgegeven,) in blanco kunnen worden gelaten, of op naam Zzzz 3 kun- U- PRECHT» Plac.ter htffing van de 00penning.  NIEUWE NEDERLANDSCHfi ü- SFBECHT* Plac. ter heffing van de \copen- kunnen worden gefield, ter keuze van de Fur*. neerders. En met relatie tot die geenen, welken beneden de twee duizend vyf honderd Guldens gegoed zyn , en tot het geven eener Liberale Gifte ten behoeven van den Lande verplicht zullen wezen, zullen voorfchreven Commisfarisfen by zich hebbeq eene daar toe gespproprieerde Kist, met zo veel differente floten voorzien als 'er Commisfarisfen zullen wer zen , en wsar van ieder der Commisfarisfen zal hebben een Memel , voorzien met de nor dige openingen in den bovenbodem, of dek? zei, bekwaam tot het doerfteken of het inkorten var' het Geld of gewerkt Goud en Zilver, en zodanig toegefleld , dat dezelve openingen by. het vertrek der Commisfarisfen, invoegen ais voren , gefloten kunnen worden. En zal ieder Contribuant daarin zelve , of door zy» vertrouwde, werpen, doordeken of inftorten de fonnne gelds , of het gewerkte Goud en Zilver , welke hy genegen zal zyn aan den Lande te furneeren, waar van als dan aan hem dooi gemelde Commisfarisfen zal gegeven worden, een acte of bewys , dat hy zyne vrywillige gifte gefurneerd heeft; edoch zal voor de geenen , die toi hunne decharge, of om andere redenei; , begeeren dat de fom van hunn? vrywillige gifte bekend zy, dezelve in de voorfcureven aéte of bewys uitgedrukt worden. §. ld. Dan op dat het behoorlyk zal kunnen blyken , dat een ieder zich in deze van zy ne gehouden heid en verplichtinge conform d.i.t Placaat heelt gekweten , zullen alle de Inen Opgezetenen dezer Provincie , na het furnisfement van de tweede termyn, en wel in de maand April van den aanftaande Jaare 1795 , door Commisfarisfen worden opgeroepen, en yerplicht zyn voor dezelven te compareeren, of iemand van harentwege , met behoorlyke Procuratie voorzien te magtigen, om in hunne Naam  JAARBOEKEN, OStoher, 1794. 1393 Naam en Ziele den gerequireerden Eed of Declaratoir van gedaan furnisfemenc , in handen van Commisfarisfen af te leggen, en op de vragen , aan hun door Commisfarisfen gedaan zullende worden , te antwoorden : zullende die geenen , welke beneden de twee duizend vyf honderd Gulden gegoed zynde , eene liberale gifte hebben gegeven, gehouden zyn, de daar van ontvangen Afte of bewys aan Commisfaris.len te vertoonen, of als noch naar hun vermo gen to: verdediging van het Vaderland iets t« contribueeren ; en wanneer Heeren Commisfa risfen het nodig zullen oordeelen, na voorko. mende omftandigèeden onder praefentatie vat Eede, of des noods onder Solemneele Eede, et ten aanzien van de Mennogezmden , met wuan Woorden in plaatfe van Eede naar bet gebrml bun toegeftaan , moeten verklaaren , „ dat zj naar hunne beste kennisfe en wetenfehap „ en zo na als hun mogelyk geweest is, op dei „ voet by dit Placaat uitgedrukt, den overüaj „ en begroting van het zuiver beloop der waat • de vaq alle hunne goederen en bezittingen „ hoe genaamd en waar gelegen of zynde ei „ zonder eenige andere uitzonderinge dan b „ dit Placaat bepaald is, gemaakt hebben; e „ dat zy niet gegoed zynde tot twee duizen „ vyf honderd Gulden, niet te min naar dei ,, zeiver vermogen , eene vrywillige gifte te „ behoeve van den Lande hebben gegeven." En zullen die geene, welke boven de twe duizend vyf honderd Gulden gegoed zyn, or der Eede moeten verklaaren, „dat zy naar hui „ ne beste kennisfe en wetenfehap, en zo n „ als hun mogelyk geweest is, op den voet b „ dit Placaat uitgedrukt, den overflag en bi groting van het zuiver beloop der waare „ van alle hunne goederen en bezittingen, hot „ genaamd en waar gelegen of zynde, en zoi „, der eenige andere uitzonderinge dan by d ,? Zzzz 4 » PI' U- T&ECHT» Plac.ier heffing van de 100 penning. i t ■ ^ 1 I 1 5 I i f 1 ) p e ,* i« a f e 1- it; **  1394 NIEÖWE NEDERLANDSCHE ü. TRECHT flac. ter heffing yan de loo penning. • i i I I i i i c ' t f „ Placaat bepaald is, gemaakt hebben, en dac „ zy daar van, gegoed zynde tot twee duizend ,, vyf honderd Gulden en daar boven, ter goe>, der trouwe ten minften één perCt. met ter „ daad aan den Lande gefineerd hebben, en „ daar van ten minften de helfte in de maand „ December laatstleeden voldaan hebben; ins„ gelyks op den voet en naar het voorfchrift in dit Placaat vervat: en dat zy, ingevalle „ naderhand nog iets van hunne bezittingen tot „ hunne kennisfe mogte komen, dat by toeval „ overgeflagen was, ook daar van één perCt., St in maniere als boven, furneeren zullen," Met dien verüande riochthSns , dat die geenen, welke by het furnisfement van de honderdfte penning, in den voorleden Jaare den Eed hebben gepraefteerd , als nu zullen mogen en kunnen volftaan , met aan Commisfarisfen op den Eed tn den voorleden Jaare gedaan, plegtig te verklaaren, dat zy aan bunne verplichtinge hebben voldaan , zullende anderzints door de zodanigen, welke toen den Eed niet hebben afgelegd, de hier boven voorfchreven Eed moe:en worden geprasfteerd. §. 15. Dan om de In- en Opgezetenen, welke van de genoegzaame voorraad van gereede penningen onvoorzien mogten wezen , en die yan anderen moetende opnemen, in het geval mogten geraken , om die fommen op hunne yaste goederen tie mceten vestigen , zo veel mogelyk hier inne te gemoet te komen, en nier, >oven anderen , welke contante penningen by i^r hand hebben, te bezwaren, zal worden verlaan en vastgefteld, zo als verftaan en vastgeteld wordr mids deze, dat tot ultimo Maarc an den aanftaande Jaare 1795, en dus gedurene den tyd der betahnge of furrisfement van eze bonderdfte penning de impost van de veergfte penning op de vestenislen zal blyven geircneerd en opgeheven. §. 16.  JAARBOEKEN, OStober, 1794. 1395 §. 16. Dat Commisfarisfen ieder in den hun nen naauwkeurige Notitie zullen moeten hou den, van de penningen by hun ontvangen, er van de Recepisfen door hun daar voor uitgele verd , welke Recepisfen by agtereenvolgendi Nommers zullen moeten worden genomnierd en niet anders dan van S5, 5° > 75 «n i0( Gulden, en daar boven telkens by opkhmminj van 25 Gulden zullen worden gegeven , zul lende geene andere oneven fommen in deze Negotiatie worden' geaccepteerd ; en zuller voorts de voorfchreven Commisfarisfen de penningen, die onder hun gefurneerd zullen zyn, van tyd tot tyd opnoemen , en ordentelyk 11 zakken van céne fpecie, het gemunt goud vai het gemunt zilver gefepareerd, verfamelen, ei daar van op eene Memorie fpecifique aanteke «inge houden, en het Montant van alles, zt van goude en zilvere penningen , als van ge werkt Goud en Zilver , doch in vi;r onder fcheiden Clasfen noteeren, en daar van me overlegginge eener exacte Lyste van dé uitge leverde Recepisfen , en van het Montant de penningen uit .'de vrywillige giften geprove nieird, aan Heeren Gedeputeerde Staaten ken nisfe geven, ten einde dezelve penningen midsgaders gewerkt goud en zilver, alzo ii gereedheid zynde gebragt, over te brengen daa en waar zulks door de Heeren onze Ordinari Gedeputeerden aan hun zal worden geordon ueerd en aangewezen. §. 17. Dat eindelyk alle en een iegelyk 1 de maand April des aanftaanden Jaars 1795 door Commisfarisfen opgeroepen, op den voe als in de 14 Paragraaf is geftatueerd, genou den zal wezen , op den Eed of het Declan toir , in handen van Commisfarisfen af te leg gen,te verklaaren,of zy getrouwd zyn en me wie. of zy kinderen hebben het zy eigen 0 VOO! ■ U- TRECHT. > Plac.ter : / //.'ng ,van de ) 100 pen\ ping» i 1 k » 1 r i X t C f  I39ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü- TRECHT« Plac.ter heffing ; van de 3 00 penning. j < ] ' ] 1 ■ ] l « 1 ] < c < t c < n e b è d Ti b I voorkinderen , die by hun inwonen , en op haar zeiven eenige Goederen bezitten,en welke die kinderen zvn ; of zy eenige Voogdyen ;xerceeren over Papillen , Ingezetenen dezer provincie zynde, of alhier t'huis horende , en >ver welke : of zy eenige goederen van ande•en , Ingezetenen dezer Provincie zynde, uit loofde van eenige curateele , of wel uit eenite anderen hoofde adminiftreeren , en van of ;oor welke Perfonen ; als mede of zy eenige ■'erfonen by haar inwoonende hebben ; gelyk iok nog of zy eenige Goederen in Fidei-Comnis of Lyftocht bezitten , waar van bet ex» >ectatif of de Eigendom aan Ingezetenen van leze Provincie behoort ; en voorts of zy de roorfchreven Contributie gedaan hebben voor iich zeiven alleen , of ook wel voor hunne luisvrouwen of Mannen , het zy afzonderlyk »f gezamentlyk, voor hunne kinderen, het zy iigen of voorkinderen , voor zo verre die by laar inwonen, en op zich zeiven eenige Goeleren bezitten; voor hunne Pupillen, voor zo 'erre zy eenige Voogdye exerceeren over mineriarigen , die Ingezetenen van deze Provin. ie zyn, of alhier te huis hooren, of wel voor enige anderen, Ingezetenen van deze Provinie zynde, of in dezelve gegoed wezende, melkers goederen zy uit hoofde van eenige lurareele of wel uit eenige andere hoofde adlinifteeren ; of ook wel uit hoofde , dat zy snige goederen in Fidei Commis of Lyftogt ezitten, waar van het espectatif of de eigenom aan Ingezetenen van deze Provincie be-. oort; en dat zy in alle dezelve onderfcheien relatien , in zo verre die hun concernee;n , in ieder opzicht voikomen deze Contriutie hebben gedaan. En op dat elk en een iegelyk, die het aan» aat, zich naar deze Onze intentie reguleere » vin*  JAARBOEKEN, October, 1794- I3 wederom een gedeelte van hier naar de kant der Amersfoortfche Heide getrokken i: Den 23 O&ober -kwamen hier berig ten in, dat in en omtrend Thiel alle wat geruster wasook is de gewoone posi wagen van hier weder derwaards getedei By gemelde ftad Thiel, wordt yverig aai gehouden met het maaken van batteryen gelyk ook langs den geheelen Waal. 'E U- TRECHt. f 1 5 I 1 I. S 'f I. I- » n  u- TRECKT. . j l i ^ l J 1 r . 1 r. N > ï i f n d n k b r( w 1398 NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn ook veele wagens, met kruid van hier derwaards vertrokken. Den *4 dezer maand des avonds, kwamen alhier uit Gorinchem, Hunne Hoogleden de Heer Erfprins Van Oranje en Prins Frsderik; 'snagts ten twee uuren kwam Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins Erfftadhouder, met een klein gevolg. Deze hooge perfoonen zyn afgetreden by len Kastelein Halexvyn; in het Logement ie Plaats Royaal. Den 25 Oclober na de pligtsplegingen m\ eenige Staatsperfoonen dezer Provincie, m van alle de Officieren der krygsbezeting ontfangen te hebben, vertrok Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Erfftadtouder, met den Prins Frederik, van hier aar Arnhem. Zyne Doorluchtige Hoogleid, den Erfprins, is met den Heer Geeraal Baron Van Bentinck, naar Gorinchem ekeerd. Denzelfden 25 OcTtoberzyn door deze Stad ereisd, Mylord Spencer en de Heer Grenille, komende van Weenen, en gaande naariHage, en vervolgens naar Londen. In de ongelukkige verdeeldheden, welke ;eds voor en in 1787 het Land en byzonïr deze ftad geteifterd hebben, was eene enigte Oorlogs^behoeftens in deze ftad mgebragt, als 107 ftukken gefchut, veel ruid en kogels enz., doch welke oorlogsïhoeftens meestal door fchikkingen der igeering tot derzelver vorige bergplaatzen aren wedergekeerd j alleen bevonden zich nog  JAARBOEKEN, October, 1794. 1399 nog alhier een aanzienlyke menigte kogels, welke egter den 28 October met een gehuurd vaartuig naar Delft in 'sLands ma gazyn zyn overgebragt, om van daar met veel andere goederen naar het leger van den Staat te worden afgezonden. Ook is by deze ftad getrokken een trein artillery, gaande naar de Grebbe, om aldaar op de daar zynde batteryen geplant te worden. De Edele Mogenden Heeren .Staaten dezer Provincie, hebben , nopens het fpoedig wapenen van Landzaaten in deze Provincie, ter verdeediging van 't Vaderland, by voorraad begonnen met twee compagnien artilleristen , en deswegens het navolgend plan vastgefteld: "Ingevolge de propofitie door Zyne Doorluchtige x Hoogheid gedaan op den 4 Augustus 1794, ets daar op gevolgde Refolutien van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal, van den 5 September, en die der Heeren Staaten dezer Provincie van den 1 October 1794, worden bier mede alle de Vaderlandslievende Ingezetenen dezer Provincie genodigd, en gelegenheid gegeeven, om ter verdeediging van het Vaderland, en ter bewaaring en beveiliging der dierbaarfte Panden van Vryheid en Godsdienst, Vrouwen en Kinderen, Eigendommen en Bezittingen, iets mede te kunnen contribueeren, zo wel met dadelyk zig op de hier navolgende Conditiën tot den dienst van het Land te laaten aanneemen, 'als door vrywillige Contributien tot gedeeltelyke goedmaaking der kosten van aanwerving, kleeding en betaaling van een goed aantal Manfchappen, ten einde met en benevens de U-  1400 NfEÜVVE NÈDERLANDSCHË u- frRECHT Plan ter Mapening•van Landzaaten, de Armée van den Staat, tot afweering van der! . Vyand , en tot de veiligheid en verdediging der' binn niandfche Frontieren te worden gebruikt, zortJer gehouden te Wezen tegen hunnen zin , zig buiten de zeven Provinciën re laaten employeeren , zullende wat de voorwaardeh van den dienst betreft, 1. Aan elk man toegelegd worden voor handgeld vier Ducaaten, en aan die geenen die den tyd voluit zullen gediend hebben voor affcheid insgelyks vier Ducaaten, en voor gagie drie Guldens 's weeks, in te gaan als hy gekleed en naar de verzamelplaats gezonden zal zyn. 2. Demonteering zal beftaan, in een blaauwe Lakenfcbe Buis, met gecouleurde Kraag eü Opdagen, waarop een teken van deze Provincie, een blaauw Camifool en Broek, een zwarten Das, ronden Hoed en Pluim; alles zo veel mogelyk inlandsch goed. 3. Aan ieder zal gegeeven worden een RantzeL waar in twee Hembden, een paar wolle Koüs-' fen, een paar Schoenen ; mede alles zo veel mogelyk, inlandsch goed. 4. Geweeren Patroontas, zullen uit 'sLands Ma» gazyn bezorgd worden. 5. Ingevalle van Kwetzuur of Ziekte, zullen Zy in de Hospitaalen of anderfints, even als de! Militairen behandeld en opgepast worden, ten kosten van den Lande. 6. De Weduwen en Wezen der gefheuvelden „• zullen de vier Ducaaten voor affcheid toegelegd aan die geenen die den tyd voluit gediend hebben, ook genieten, en daar en boven met alle andere Weduwen en Wezen van de gefneuvelde Militairen in 'sLands dienst, gelyke aanfpraak hebben op de Fondfen voor dezelve opgerigt, en nog op te rigten. 7. Al wie genegen is op de bovengemelde voorwaarden het Land te dienen, kan zig aanmelden by die perfoonen, welke Zyne Doos* luch-  JAARBOEKEN, 0&obert 1794. 1401 luchtige Hoogheid ten dien einde benoemen zal. 81 Die dieDst genomen heeft, zal teekenen dat hy ontvangen heefc vier Ducaaten handgeld, dat hy aanneemt het Land te dienen ter defen fie van de binnenlandfche Frontieren, binnen de zeven Provinciën, op den Militairen Artikelhrief, tegen driegulden 'sweeks, tot het einde van den aanftaanden Jaare 1795, indien de Oorlog zo tang duuren mogt; en zo wanneer, gelyk te wenfchen is, de oorlog eerder door een goede en veilige vreede een einde hadde, zal hy de vierde DucaareU voor affcheid genieten, even of den tyd voluit gediend was. j 9. Ieder Compagnie zal beftaan uit 150 a 160 man, waar onder de nodige Onder-Officieren, Corporaals en Tambours , en gecommandeerc worden do >r een Kaptein, een Lieutenant^ en een tweede Lieutenant of Vaandrig. ito. De verzamelplaats dezer Compagnien zal wazen in de kleine Steden dezer Provinciën. li. De gagie der Officieren, die niet uit de Armée genomen worden , zullen bereekend worden na de Tractementen, die Officieren van gelyke rang in 'sLands dienst genieten. En die uit de Armée genomen worden , zullen een bilbk Dedommagement genieten. De Onder -Oificieren uit.de Armés getrokken, zullen de bepaalde drie gulden 's weeks ook trekken. De Onder ■ Officieren, welke niét uit dé Armée genomen zyn, zullen de Sergeanten vyf gulden en de Corporaals vier gulden 'sweeksi hebben- 2, 'Er zullen lysteri gedrukt worden, waar op een ieder, die vry willig iets zal willen contribueeren, tot de kosten van deze wapening zal kunnen tekenen voor wat fomme hy gelieft. 13. Gelyke gelegenheid zal ook gegeven worden Aaaaa ört* Ü- rRECHTj Plan ter wapeningvan Landzaatent  u- trecht- Plan ter wapeningvan Landzaaten. 1402 NIEUWE NEDERLANDSCHE om te konnen contribueeren zonder dat de fomme geweten word. 14. Alle verdere hulp van wat aart ook, ter bevordering van dit Plan, zal met dank aangenomen worden. Lyst tot Inteekeninge. (Onder No. 12 gemeld.") Wy Ondergereekenden gezien hebbende het Plan van eene fpoedige Wapening van Landzaaten in de Provincie vin Utrecht, ter defenfie van het Vaderland, zullen daar toe contribueeren , 'zo veel als agter onze Namen ftaat gezet. Enz. Men zag ook van wegen de Stads Regeering deze bekendmaaking, nopens de vrywillige toelagen der nodige penningen tot gemelde fpoedige wapening: Burgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, door de Heeren Hunner Edel Mogenden ordinaris Gedeputeerde dezer Provincie, informatie bekomen hebbende,dat by dezelvegearrefteerdwas een Plan van eene fpoedige Wapening van Landzaten in deze Provincie, ter defenfie van 't Vaderland provifioneel te beginnen met twee Compagnien Artilleristen. Verzoekende Hun Edele Mogende dat de Vroedfchap de nodige fchikkingen wilde maaken, ten einde de Ingezeetenen dezer Stad en Vryheid , die genegen mogten zyn, iets tot de kosten van deze Wapening te contribueeren, het zy by inteekening van hunne naamen en fommen, welke zy genegen zyn te contribueeren, het zy op eene onbekende wyze, daar toe gelegenheid mogte gegeeven worden. Maaken by deze bekend, dat, ter voldoening van bovengemeld verzoek, ter Secretarye dezer Stads Po-  JAARBOEKEN, OBober, 1704. 140; Policie, met den 24 October gereed zal leggen een Lyste ter inteekening voor alle Inwooneren dezer Stad en Vryheid, op Dingsdag, Woensdag, üon derdag en Vrydag des voornoens , van tien tot twaalf uuren ; als mede dat ter zeiver tyd en plaatfe zal ftaan eene geflotene Büsfe, waar ifi een ieder naar welgevallen ten voorfchreven einde uit oprechte Vaderlandschliefde zal kunnen ftee' ken , zo veel hy goedvinden zal , zonder dat deszelfs naam, of gifte zal bekend gemaakt worden. Ten einde nu alle de Burgers en Ingezetenen binnen deze Stad en Vryheid, de nodige kennisfi deswegends mogten bekomen, zal deze afgekondigd, gedrukt en aangeplakt worden, als naar gewoonte. Accordeert in kennisfe van My, j. W. de RUEVER. FRIESLAND. % Leeuwarden. Gedeputeerde Staaten deeden den 8 dezer maand Odtober aan de Gerech ten dezer Provincie , nopens het aanhou den van Franfche Vreemdelingen, deze nadere aanfchryving: EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! "WTy hebben U Edele by Onze aanfchryvinge var w den 4 Maart 1793, gelast te arrefteeren alle Franfche Reizigers , die zig in uwen bedryv« mogen bevinden, of in het vervolg mogten aankomen, en dezelve na gedaane arrest, dadelyk her Aaaaa 2 waart! U- trecht. Bekendmaakingder Regeering.  i404 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Aan- fchryï nopen Eranj Vreen delingen. waarts in het Logement het Wagentje, aan Ons over te zenden, met inforrnatien van het geene tot hun laste mogte zyn, zo doenlyk. Wy hebbeq thans goedgevonden deze Onze bovengemelde aanfchryviHge in zo verre te altereeren, . dat Wy U Edele door dezen gelasten, van inget valle eenige Emigranten buiten de Republiek te \ huis hoorende in Uwen bedryve zullen komen, op i- dezelven een wakend oog te houden , en dezelve langer als agt dagen vertoevende, als dan derzelver namen en qualiteit aan Ons per misfive over te zenden. Eindelyk by fufpicie van kwaade oogmerken, of correspondentie, alle diergelyke perfoonen iu civile arrest te neemen, en daar van met overzending der inforrnatien Ons dadelyk kennisfe te geeven. Wa rtoe Ons verlaatende, beveelen Wy U Edele in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den 8 October 1704. U Ed. Goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Deze is aan alle Gerechten in Grietenyen en Steden toegezonden. Ook is by dezelfde Heeren Gedeputeerden, den 9 October eene buitengewoone Landsdag tegen den 14 daar aan volgende Bitgefchreeven: EDELE, VESTE,LIEVE,"BYZONDERE! •p\ewyl Wy hebben goedgevonden een Extraordinaris Landsdag uit te fchryven, tegens Dings-  JAARBOEKEN, OBober, 1704. 1405 Dingsdag den 14 Gclober. ia loco, en Woensdag morgeD den Ij dito de Heeren Volmagten ten elf uuren inde refpeétive kwartieren zonder nadere aan zegginge re compareeren; zoo verzoeken en ordonneeren Wy U Edele Amptshalven, de Volmagten van Uwen bedryve bier van vroegtydig kennisfè te laaten toekomen, ten einde zig op voorfchreven tyd in de Stad en ter Vergaderinge op 't Landfchapshuis mogen laaten prefent vinden, om op de voorgekomene zaaken , zodanig mede t£ helpen delibereeren en refolveeren, als ten meesten nutte van den Lande en derzelver goede Ingezeetenen, verftaan zullen te behooren. Waartoe Ons verlaatende, beveelen Wy U Edele in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den 9 Oélober 1794. U Ed. goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Zeer zeker is het, dat de oorlog met het Franfche Volk dit Land ten hoogden bedreigde; dat 'er geen middelen ter afwending overfchoten , dan eene Vreede, die fchoon met goud g kogt, niet te duur zoud-e geweest zyn , en waar toe de fchaarsheid van geld by de Franfche Regeering, fcheen wel kans te geeven. Vooral was dit allerdringendst in eenen toeftand, waar in en de Ooftenrykfche en de Engelfehe krygslegers geduurig terug weeken, en ons Land genoegzaam aan zyne eigene kragten overiieten. Dit was ook reeds het gevoeAaaaa 3 len Leest- warden. Üitfchr. van eenen buiten- gewonen Lands* dag.  1406 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war. dek. > len van de Regeering van Amfteldam , welker Burgemeefteren, met hunnen eerften Penfionaris, uit naam van hunne Stads Regeering, daar op , zo ter Hooge 'sLands Vergadering, als by den Raad-Penfionaris ten ernftigften aandrongen. Maar zo wel de byzondere denkbeelden van de meefte Staatsleden en eerfte Staats»Amptenaars, als byzonder ook de fterke invloed van Groot-Brittannie hier te Lande, maakten de poogingen van hun, die geen uitkomst dan in eene Vreede met de Franfchen zagen, vrugteloos. Zo dat het te dugten was, dat men eindelyk eens, als het reeds te laat zoude zyn, tot dat heilzaam middel, door nood gedwongen, zyn toevlugt zoude moeten neemen. Vooral helden de Friefche Hooge Regeering ook tot dit eenigfte middel van behoud over , zo als kan blyken uit het navolgend Staatsbefluit van den 19 October 1704. Ontvangen en gelezen zynde de fecreete Refolutie van Hun Hoog Mogenden van den 8 Odtober dezes Jaars, genomen op het Rapport, uitgebragt op de fecreete Refolutie van de Heeren Staaten dezer Provincie, van den tweeden daar te voren, by welke Staats-Refolutie wierd voorgeflagen, om namens de Republiek te entameeren Vreo.es Negotiatien met den Vyand, en geconfidereert zynde, dat meergemelde Rapport tendeert, om die propofitie van Hun Edele Mogenden te declineeren , is na deliberatie goedgevonden en verftaan, ter tafel van Hun Hoog Mogenden te declareeren. Dat Hun Edele Mogenden in derzelver fecreete Rtfolutie zig duidelyk hebbende uitgelaaten, on- ver-  JAARBOEKEN, OBober, 1704. 1407 veranderlyk geneigd te zyn , en te blyven , on met alle vigueur te continueeren in het defendee ren van het Vaderland, tegen alle aanvallen. Het egter noodzakelyk rekenden hunne Bondge nooten tevens onder het oog te brengen, dat dt regtvaardigfte Oorlogen, nimmer uit het oog moe ten laaten verdwynen, het uitzigt op een goedei Vreede; en dat dienvolgens Hun Edele Mogenden onvervangelyk tot het yverigafweeren vaneen magtigen Vyand infteerende, dat geëntameerd wierden Negotiatien tot Vreede , ten einde eens dt zwaare onheilen des Oorlogs tegen rust en kalmtt mogten worden verwisfeld, gaarne gezien hadden dat deze hunne reprasfentatien hadden gehad te Generaliteit die uitwerkinge, welke het gewigt de zaake, en de waare belangens van het Vaderlanc allezints kwamen te vorderen. Dat Hun Edele Mogenden derhalven niet kun oen verbergen het leedwezen, dat zy gevoeld heb ben, in het zien declineeren , van een voorflag ui eene dringende overtuiginge, en met het beste oog merk gedaan. Dat aan Hun Edele Mogenden by het overwe gen van de argumenten tot ftavinge van die de clinatoire fuftenue, in het breede aangevoerd, rui me ftoffe is voorgekomen, om daarop de gewig trgfte tegenbedenkingen te maaken, eh die argu mentatie even wydloopig te rescontreeren. ' Dat Hun Edele Mogenden ook zekerlyk da;; omtrend, niet zouden blyven in gebreeke, zo nie by hun ware opgekomen de zwaarwegende conf deratie, dat discusfien van dien aart, in de teger woordige fituatie van zaaken, veel ligt meer na dan voordeel aan de gemeene belangens van de Staat, en de zo noJige harmonie, tusfehen d refpeótive Bondgenooten zouden kunnen toE brengen. Dat Hun Edele Mogenden overzulks alleenly meenen te moeten verklaaren, dat de voorgewer onmogelykheid, om poogingen tot eene Pacificati Aaaaa 4 nu 1 Leeuwarden. : Ref. tot .onderhandelingenvan Vrede met , de Franfchen. i , t r t 1 " k 1- e !t  HOS NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Ref. i onderhand eZingenyanVi de mei deFra fchen. met den Vyand te doen, hun geenzints affchrikkén, om als nog aan de bondgenooten order het oog te brengen , dat hier toe geene demarches moeten onbeproefd gelaten worden, gemerkt de ot ongunftige omftandigheden, waar in de Republiek door de dagelykfche vermeefteringen van den Vyand meer en meer komt te verfeeren. Dat om zulks te bevorderen, Hun Edele Mo- tf-genden als nog op bet ernftigfte hunne MedeBondgenooten infteeren en exhorteeren, om,on- i- der de aanhoudende adhibitie van al zulke middelen, als immer tot 'sLands defenfie kunnen worden geëmpioyeerd, regtftreekfche en dringende reprasfentatien te doen, zo aan het Hof van GrootBrittannien , als by de Hoven der andere Gecoalifeerde Mogendheden , om tot de bevordering van zulke heilzaame eindens onverwyld mede te werken, met by voeging aan het eerstgemelde Hof, dat, zal 'er ooit rust in Europa komen, het zelve niet diende te hajfiteeren, om toereikende facrifices te doen, van voordeden op den algemeenen Vyand behaald. * - Dat Hun Edele Mogenden nog moeten aandringen , om een aand;gtig oog te vestigen, op den toeftand van zaaken , die door bykomende desaftreufe omftandigheden, zints hunne gefiomene Refolutie tot het entameeren van Vredes - Negotiatien rnerkelyk verergerd is. Dat de Bondgenooten eindelyk dienden gade te ftaan, de drukkende last, waar onder de Republiek hoe langer hoe meer gebukt zal moeten gaan, by 't voortduuren van een zo kostbaaren en verblindenden Oorlog, als thans gevoerd word, waar van het onverraydelyk gevolg moet zyn, de ruïne van 'sLands goede Ingezetenen; daar in tegendeel de Middelen van defenfie, zo wel van de Republiek , als die door de Kroon van Engeland aan dezelve kragtdadig gefuppediteerd worden, thans nog geen gering gewigt zouden kunnen byzetten, pm den algemeenen Vyand tot redelyke voorwaar dea  JAARBOEKEN, October, 1794. 1409 den van bevrediging over te haaien, welke aan drang egter , naar' gelang van het uitputten der kragten tot een vigoureufe defenfie, allengs natuurlyk zoüden moeten verminderen. Dat op grond dezer bygebragre redenen, welker gewjgt zodanig is, dat een breedvoeriger ontwikkelinge nodeloos niet alleen is, maar ook het voorkomen zoude hebben, als of men een oogenblik aan het regte doorzigt der Bondgenooten in 'sLands dierbaarfte belangens, wilde twyffden ; Hun Edele Mogenden vermeenen, dat alle mor gelyke effbns om dezen bloedigen Oorlog ten einde te brengen , moeten worden aangewend, en verwagten dus, dat de refpective Bondgenooten, met dien zeiven geest bezield, niet zullen aarfelen, om tot de gemanifefteerde genegentheid van Hun Edele Mogenden te sccedeeren, en om ter Generaliteit te bewerken, dat door het doen van eene bezending na Engeland, gevoegd by het geven van de dringend (te en fteliiglte ordres aap de Miniiters van den Staa', aan de Hoven der overige Gecoalifeerde Mogendheden refideerende, het werk van Vreede werde geëntameerd en voortgezet. En zal Extract: dezes werden gezonden aan de Heeren dezer Provincie Gecommitteerden ter Generaliteit, om hun daar na te gedragen, en dezelve ten fpoedigften ter Vergaderinge te openen. Aldus gerelblveert op 't Landfchapshuis, den 19 October 1794- Ook waren de meer en 'meer agter uitloopende oorlogszaaken, en de toeneemende bekommeringen oorzaak , dat 'er wederom op den 27 Odtober 1794, eene buitengewoone Landsdag tegen den 2 der aanftaande maand November aldus wierdt uitgefchreven: Aaaaa 5 EDE- Leèu- warden. Ref. tot onderbande*Zingen van Vrede met de Franfchen.  Hio NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Uitfchr, van bui' tengew. Landsdag. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogenbosch. Tn\aardeze ftad, van zo veelgewigt voor XL/ het geheele Land, eene fterke belegering in de maanden September en O&ober heeft doorgedaan, en eindelyk na een be- EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! T"\ewyl Wy hebben goedgevonden een Extraordinaris Landsdag uit te fchry ven, tegens Zondag den 2 November in loco, en Maandag morgen den 3 dito, de Heeren Volmagten ten elf uuren in de refpective Kwartieren, zonder nadere aanzegginge te compareeren; zo verzoeken en ordonneeren Wy U Edele amptshalven, de Volmagten van u-wen bedryve hier van vroegtydig kennisfe te laaten toekomen , ten einde zig op voorfchreeven tyd in de Stad en ter Vergaderinge op 't Landfchapshuis mogen laaten prefent vinden, om op de voor te komene zaaken, zodanig mede te helpen deübereeren en refolveeren,als ten meesten nutte van den Lande en derzelver goede Ingezeetenen, verftaan zullen te behooren. Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy U Edele in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den 27 October 1794. U Edele goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog.  JAARBOEKEN, OSobcr, 1754. 1411 beleg van 20 dagen, op den 10 der laatstgenoemde maand zich overgaf, zal het niet ongepast zyn, een vedlag van het geheel beleg, by wyze van een dagverhaal ons medegedeeld, hier in onze Jaarboeken te plaatien. CXp Zondag den een en twintigflen September 1704, kwam 'er in deze Stad welker verdeediging aan den Generaal W. Landgrave van Hessen- Philipsihal was opgedragen , zekere tyding in, dat eene krygsbende Franfchen, te Berlikum, een Dorp vyf kwartier uurs van 's Hertogenbosch, buiten de Hinthemerpoort liggende , was aangekomen. Het algeQeen, en zelfs uit Holland verfterkt, begrip, dat de vyand het qp Gelderland had gemunt, veroorzaakte , dat men zich daar over niet bekommerde, tot dat 'savonds de komst van een' Franfchen officier en trompetter, welke gebfnddoekt wicrden binnen gelaten , groote ontroering aanbragt; doch, welke ook fpoedig weder verdween, wyl men verzekering kreeg, dat huurie boodfchap alleen betrof het inneemen van hun , die, te Sluis in Flaanderen, tot het hospitaal hadden behoord , en daarom dat zy geene wapenen gedragen hadden, waren iosgelaaten ; deze lieden wierden dan ook binnen gelaaten, en teffens wierdt verhaald, dat die Officier gezegd had, dat de Franfchen eerlaüg meeHers van Gelderland zouden zyn. Maandag, den tweeën twintigflen September, vertrokken niet alleen, des morgéns de beurt fchepen op 'sHage en Middelburg, geheel ongefloord, maar ook de beurtfchipper van Dordrecht, kwam des nademiddags tusfehen drie en vier uuren, zonder eenige verhindering aan. Doch geen uur daarna, kwam op 't onverwagtst de tyding, dat de Ortenfchars, buiten de Ortenpoort, tusfehen de Stad en Crevecoear gelegen, door de Franfche Hus- s HerrooEN- 30sch.  's HertogenBosch. Verhaal van 'i beleg en overgave van *j Bosch. { \ i i < i ' \ i ] j 1412 NIEUWE NEDERLANDSCHE Husfaaren reeds ingenomen, en dus de ftad in ftaat van beleg was, 't welk niet weinig verwondering en ontroering veroorzaakte. Elk kundig Burger die de aangelegenheid van die bchans kende, bevroedde het gewigt van dit nadeel; en men hadt zich gevleid , dat deze gewigtigen post iq een behoorlyken ftaat van verdeediging was, als zynde van veel meer belang dan eene verfchanang tusfehen den Papenbril en de Stad , op het plein gemaakt, welke, zo dra de Ortenfchans in 'svyands handen was, geheel door denzelven kon, ja moest beftreken worden, en zelfs het punt van den aanval wierdt. Dus de Franfchen kwamen in de Ortenfchans zonder eenigen tegenftand; ook nestelden zy 'er zich terftond in vast, wordende de Husfaaren fpoedig door voetvolk gevolgd, en met een ftuk kanon voorzien. Het kwam wel in bedenking, om terftond een gedeelte der krygsbezetting op die Schans te doen utyallen; doch deels, de zwakheid der bezetting n 'sHertogenbosch; deels, de aanmerking, dat iie Schans met in ftaat was, noch fpoedig kon in laat gefteld worden, om eenen volgenden aanval les vyaüds af te weeren, deeden deze onderneeaing agter.weeg blyven. De gemeenfehap tuschen de Stad, en het Fort Crevecoeur bleef dus /erlooren, en tevens was daar door alle toevoer )nmogelyk geworden. Dingsdag, den drie en twintigften, wierdt de Stad reeds opgeëischt; doch alle onderhandeling desvege, terftond afgefjagen; waarop ook het befchieen aanftonds begon, fchoon niet zeer fterk. Den volgenden nacht viel de tweede houwitzer, uit de Ortenfchans geworpen, in het dak van het Comnandement, verbrak op den zolder een gedeelte nn het houtwerk, en verbryzeldedrie van de vyf wldervengfters genoegzaam geheel, zynde dit de •oorgevel van dat gebouw, tegen over de groote Cerk. Ook wierdt op en uit het Fort Ifabelle lerk gevuurd. Woens"  I JAARBOEKEN, OStober, 1794. 1413 Woensdag, den vier en twintigften, was het vuur uit de Stad, vooral, van den Papenbril en Hinchemerpoort, geweldig ; ter laatstgenoemde plaats wierdt ontdekt, dat de vyand eene battery opwierp aan den zoo geheeten Bult* anderhalf kwartier van de Stad, daar een herberg had geftaan, doch welke was afgebroken. Het werpen van houwitzers in de Stad was aanhoudend, en veroorzaakte aanmerkelyke fchade aan verfcheiderj wooningen. In den volgenden nacht, en Donderdag, den vyf en twintigften, was wederzydi het fchieten uit, en werpen van houwitzers in de Stad, zonder tusfehenpozen. De vyand had toen ook eene battery te Klein Deuteren, eei kwartier van de Stad buiten de St. Janspprt, te; plaatfe van het afgebroken huisje. De van daa; komende houwitzers genoegzaam op 't zelve oogen blik vallende, ftaken de gebouwen, door Van Wier mond en Hirzel in de St. jorisflraat bewoond, beidi vermaarde logementen, in brand, en deeze wier den, geheel verteerd; doch het daar naast, ei nog een, 'er by ftaand huis , fchoon reeds aange ftoken, gelukkig gebluscht, maar een klein huisji op het Orteneind werd genoegzaam een prooi de vlamme. Het Gouvernement wierd door een houwitze fterk befchadigd. Dezelve floeg in de breede gal lery, ruim ter halver wege van vooren, een ga in den muur, fprong van daar door de middel deur, nemende een gedeelte van dezelve weg barstte in de g^llery, verbryzelende alïe de glaze in dezelve aan de rechte zyde, nevens die va de tweede kamer in den rechter vleugel. Acr ter hec Gouvernement viel een houwitzer in he buis van den Predikant Bruining; doch fmooi de in een ftoelkusfen. Men kreeg tyding- dat eene verfterking 0 Crevecoeur was aang.kon;en, zynde behalven d Hesfen, ook volgens een geruchc, de batailloc van Gumoens en Waldeck, Dei 's Her* togen" bosch. Virhaal van 't be* leg en overga* ve van 's Bosch, 1 1 : f t » 1 t P e s  's Her» togen' bosch. Verhaal v ar?t beleg en overgave van ''s Bosch, ] v 1414 NIEUWE NEDERLANDSCHH Deeze tyding, (foor een inwooner van Engelen , niet ver van dat Fort geiegen.. bevestigd zynde, gelyk een jongen die te vooren'had aangebragt, deedt de hoop op behouding der Stad; van welke Crevecoeur als de fleutel kan worden aangemerkt, in zoo ver herleven, dat de drift van fommigen, die reeds om eene goede Capitulatie riepen, daar door geituit wierd. De Stads Leeraar CReValter, met zynen Colega, den Profesfor Van Drunen. alleen van de /yf Stads Predikanten, binnen de vesting overgebleven ; de als Garnifoea Predikant yveng dienstdoende Profesfor Velingius, en de buiten vaste lediening zynde Leeraar Van Lainen, (welke aatstgenoemde zich ter opwekking der burgery ot het helpen verdeedigen der Stad, hoewel mee veinig ge^lg, uitneemeud bevjytigde,) hielden' a byzondere huizen, werwaards eene groote nenigte zamenvloeide, van tyd tot tyd gezette icdeftonden; en de eendragt onder de burgers, net de onderlinge hulpbewyzingen, werden daar ioor vry zichtbaar vermeerderd. ' Vrydag, den zes en twintigften, was het fchieeu, vooral uit de Stad, ongemeen fterk, waar oor oe battery by Deuteren, bvna rot zwvgen ebragt, en die by den Bult befchadigd wierden, ooral wyl de laarfte meer voor uit gezet, en dus ader by de Stad gebr igt was, Deezen dag ge-, eurde 'er een vorval, in het welke Gods byoodere beftuuring zichtbaar was. In een klein iUisje, niec.grooter dan twee karoert es, door glasaamen van een gefcheiden , en in de eerfte Nieuwjaar, ftaande, waren zestien volwasfen menfchen n kijöjtren Een houwitzer vief door den rho fteen op ren theeketel, met koffy gevuld, 1 v cvpJggW pudgr de tafel, daar dezelve fprong, ie tafel met het geen er op was, geheel verr\ en e, en ftukken uit de muuren flaande, ïrwyl een ander ftuk, door de middelglazen, loog op eene bedftede, in welke zich eene vrouw met  JAARBOEKEN, Otïober, 1794, 1415 met twee kinderen bevond; en echter werd geen eenig mensch, zelfs niet ligt, daar door gekwetst. In den volgenden nacht, was het wederzydsch vuur alleryslykst, zo dat 'er,in verfcheiden wooningen brand ontftondt, doch dezelve wierd door de vigüantie der lieden , aan de brandfpuiten verbonden, en andere Burgers en Krygslieden zeer Ipoedig gebluscht. Saturdag den zeven en twintigften, was het vuur van buiten minder hevig. 'Er ontflond echter brand in drie huizen; doch dezelve wierdt zeer gelukkig weggenomen , en men merkte op , dat zommigen van de fmalle gemeente, wanneer 'er, ergens in een huis, een houwitzer viel, terftond brand riepen, fchoon het alleen een fterke damp was; waarom ook vervolgens verfcheiden lieden, hunne huizen , wanneer 'cr een houwitzer in was gevallen, gefloten hielden, te meer, wyl in verfcheiden wooningen , by het blusfchen van brand -, of by het indringen van het volk, wanneer men dagt, dat 'er brand was, diefftallen gepleegd werden, Zo zeer is de aart van het menschdom verbasterd, dat men in 't midden eener belegering, de ellende en rampen van zyn evenmensch no^ vergroot , en daar uit, zyne baatzucht tragt t< voldoen. Men begon, en zoo men zeide, uit naam dei ~J3urgery, vry fterk den Gouverneur te dringei om de Stad over te geeven; doch Hy weigerdi dit ten fterkfte, en zeide , in het byzyn vai veele aanzienlyke Burgers: ,, Die goede liedei „ dwaalen ; zy meenen 'er hun goed door t „ behouden, en 't is den Franfchen om hu ,, goed te doen." Hy gaf tevens bevel, om d Ruiter-Patrouilles te verflerken , wyl in de ach terftraaten, op het Hinthemer einde, eenige on rustige gefprekken gehoord waren ; doch di zonder kwaad gevolg bleven. De Gouverneur deedt ook pogingen, om doo ui 'sHer. tqüenbosch. Verhaal van't be* kg en overgave van 's Bosch. 1 '» t 1 1 i t  's Hertogen.Bof ca. Verhaal vatfi beleg en overgave van 's Bosch. i j l 1416 NI EU VVS NEDERLANDSCHS uitgezonden visfchers eenige tydingen van bui* ten te kunnen ontvangen, en berichten over te brengen. Een van hun, kwam 's nachts tot by Berlikum , doch moest, wyl op hem gefchoten wierdt,onverrichter zaake wederüeeren; van den andereu heeft men niets meer geboord , dan dat hy even buiten de Stad gezien is, by zyn uitgaan uit dezelve. Ook zyn alle de volgende onderneemingen tot het verkrygen van kondfehap te vergeefs geweest. Uitgezondenen bragten bericht , dat zy nergens konden doorkomen , wyl de vyand overal/ op den afftand van veertig of vyftig pasfen èen fchildwagt, en hier en daar nog tusfehen beiden een ruiter post hadt. . Zondag den acht en twintigften, was het vuur uit de Stad fterk, doch van buiten middelmatig; aogthans wierdt ontdekt, dat de Franiehen vry veel vorderden in het maken van eene battery tusfehen de Ortenfchans eo Hinthemerpoort , gelyk naderhand bleek, met oogmerk om daar uit den Papenbril van de buiten en binnenkanten te befchieten. Dezen dag ontftond 'er brand in eenige huizen; terwyl andere door het ('prinsen der houwitzers zeer befchadiid wierpen, /ooral op de Haven en het Crteneinde; maar de nand werd overal, zonder rnerkelyk nadeel aan :e brengen, fpoedig gedempt. Op dezen zelfden dag kwam, die zo beroeende tyding , dat Crevceceur aau de Franfchen ,vas ovtrgegeeven. Zommigen waren 'er woelende over; meer bedaarden zuchteden , en iroorfpelden, dat de inneemipg der Stad ras volgen zou, daar nu de Franfchen meéfter van de iroornaamfte onderwaterzettirg waren geworlen , en terftond door het laten afljopen van ïet water, (in den volgenden nacht na de veravering van het Fort, reeds over de drie duinen lager geworden,) daar van gebruik maak:en. De Gouverneur die noodlottige tyding ont-  JAAP.BOEKEN, Oclokr, 1794, 1417 vangende, riep uit: ,,Ach God! is het roooglyk! " Het fc-breeuwen en dringen orn Capitulatie wierd nu verdubbeld ," en zelfs , tot hier toe ftille Burgers, voegden zich by de menigte. De Gouverneur wierdt 'er door eene { bezending, 'smaandags 'smorgens toe aange-; zogt. Doch zyn antwoord was: „ De Stad' | kan het nog houden; men moet my niet < I; (preken van overgeven." 1 Onder de geringere foort van inwoo-' , nets, ontdekte men eene onwilligheid, om aan : of voor oe vesting te werken , en een morren over de fchaarschheid en duurte der le1 vensmiddelen. Doch de goede voorzorg, daaromtrent genomen , verhinderde de gevolgen , die anders te duchten waren geweest. Een halve Compagnie braave Burgers , met nsgen ingefloten Engelfchen , en een Heer uit de Meyery, ook in de Stad zynde, hadden zich reeds te vooren aangeboden , om mede aan de batteryen te helpen ; ja , eene battery geheel voor hunne rekening te neemen. De EogelIfchen waten aangenomen; doch, fchoon de. Gouverneur, den yver der Burgers pryzende, . hen gaarne zag te werk gefield , wierdt zulks 1 door een ander tegengehouden, en zo moeilyk i!gemaakt, dat de Burgers, daar over te onvre* den , zich flegts in gering getal by de batteryen hebben laten vinden , en hier door verlooren wel de wakkere artilleristen , reeds afügetnat, de onderfteuning , welke zy anders te) .wagten hadden gehad , doch geenzins hunnen ;moed, welken zy , nevens de overige dappere ilkryssbezetting, niet tegenflaande de ongeloofllyke arbeid en vermoeyenisfen ook behouden iahebben. Men heeft zelfs by herhaling gezien , daï Ide Conftapels , door afmatting, by de batte^ ryen i» flaap vallende, op den eerften fchoot, fibbbb diea 'sIJeü» togen* bosch- herhaal tan't be* 'eg e n verga'e van s Bosch,  I4i 8 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«HERTOGENBOSCH. Verhaal van't beleg en overga, ve van 's Bosch» dien zy hoorden, opfprongen, en gezwind den vyand beantwoordden. Dien dag wierdt 'er nog ongeftoord gepredikt', en 'er waren verfcheiden byzondere bedeftonden. In den daar op volgenden nacht, was 'er geen zwaar fchieten van binnen, noen veel vuur van buiten, ook geen brand, fcho;>ii eenige huizen, in eene andere richting,dan die tot hier toe getroffen waren, liggende, geraakt wierden, vallende de raeefte houwitzers op de paradeplaats, het kerkhof der groote kerk, en in de Kbraftraat , gelyk ook in een moestuin aan het einde van dezelve. Maandag den negen en twintigften, viel niets voor. Het vuur uit de Stad was dien ganfchen dag en den volgenden nacht zoo aanhoudend fterk , dat zelfs eenig gefchut , daar door geheel en ten deele onbruikbaar wierd ; doch het werpen van houwitzers was gemaatigd. Men ontdekte in den nademiddag , dat de reden daar van was , wyl een of meer ketels, naar de Petteler, tusfehen de Hinthemer en Vqchterpoorten, vervoerd waren; uit welken de vyand echter zeer weinige houwitzers wierp , zynde te ver af om de Stad te bereiken , wyl hy dat gefchut, door het tusfehen den Konynenberg en de Petteler ftaand water, op die hoogte niet brengen konde , van welken Konynenberg de vesting anders zeer zoude zyn geteisterd geworden. Het vuur van en op het fort ïfabelle was dien dag zeer hevig. Het eerstgenoemde wierdt önderfteund door eene krygsbende uit het Corps Van Beon , en eenige ruiters Van Hesfen-Philipsthal. De vry na aan dat fort genaderde Franfche Husfaaren, wierden te rug gedreven tot by Vucht, wanneer de onzen , door het . aldaar geplaatst kanon genoodzaakt waren te rug te trekken, zonder dat de Franfchen hen vervolgden. Vier van ons voetvolk , te veel ter  JAARBOEKEN, October, 1^94. 1419 ter zyde varj den Steenweg afgegaan , raakten te diep in het water, om zich mt dat poeltje, in 't welk zy geraakt waren, te kunnen redden; doch zy wierden door een klein fchuitje afgehaald, en behouden weder binnen gebragt* Dingsdag den dertigften , was het vuur uit de Stad zeer fterk, en dat van buiten allerysfelykst. De houwitzers vlogen Van vier batteryen 1 in de meefte ftraaten der Stad, (de Vuchter-; ltraat en Vuchterdyk genoegzaam alleen uitgezonderd.) Op de haven en in de Postelftraat, werden veele huizen fterk befchadigd ; op het Hinthemereinde , werden twee en negentig huizen, en de toren van de Jacobs Kapel geweldig getroffen, en by de Klarattraat een huis geheel tot op de onderfte verdieping vernield. Dezen dag wièrden verfcheiden Burgers en Militairen gedood en gekwetst, ook twee kinderen getroffen, welken men. hoe veel moeite 'er toe werd aangewend, het fpeelen cp de ftraaten niet Delette 11 kon , daar de ouders noch naaf verma» ningen , noch naar bedreigingen luisterden. Het geroep, dat men de Burgers maar zocht te vernielen; dat de Stad het niet langer houden kon; dat men capkuleeren moest, enz., verdubbelde , en men zocht hem , dien inert oordeelde eenigen invloed op den Gouverneur en hooge Krygsbevelhebbers te kanuen maaken, op allerhande wyzen , en onder zeer uit een loopende reder ea aan , om daar toe mede te werken; maar fclioon dit door dezen en geenen gedaan wierdt, was het echter zonder uitwerking , blyvende de Gouverneur, en eeöige. Krygsopperhoofden, 'er volfrandicr by, dat de Stad moest gehouden worden , zo lang men zag, dat de vyand treen ftorm k-n ioopen J maar, als dat naby was, konde men, zeiden zy, het ook niet langer Houden, aangezien de krygsbezetting, naauwlyfcs vyftien honderd wserbaare mannen fterk, veel te zwak was, om Bbbbba «eö -sHëüröGEN- 30SCH. Perhaat tanl be* 'eg en iver^A* 'e van s Bosch*  I42o NIEÜWE JMEDSRL/iNDSCHE 's Hertogen- bjsch- Verhaal yant be. leg en overgave van 's Bosch. 3! Jl •< ( 1 i .] £ ; t 1 t 'Z d a b fl e z< w Zl d£ «t w bl een ftorm , vooral zo dezelve op meer dan eene plaats te gelyk gedaan wierdt, af te flaan ; zy was daar en boven reeds zeer afgemat; en, indiende Stad ftormenderhand wierd ingenomen, dan liepen Burgers en Krygslieden beiden gevaar van omgebragt te worden, en! de ellende was dan onuitfpreeklyk groot. Men hadt ook opgemerkt, dat op de Hinthemerpoort, dien dag, veele kogels, tot dien tyd toe genoegzaam door den vyand niet gebruikt , de menigvuldige houwitzers vergezellen. Dit vermeerderde het dringen op een verirag of capitulatie, wyl men befloot, dat de franfchen nu meerder Artillery moeften beknen hebben, het geen zich ook de volgende lagen bevestigde. Woensdag den eerften Cilober, wierden eene >penbaare Bedeftond door den Predikant Che'alier , onder eenen grooten toevloed , in de ..utheriche Kerk, eene dergelyke door den Lnherfchen Leeraar Steuierwald, en eenige in by;ondere huizen gehouden; zynde het vuur dien ag gemaatigd; doch den volgenden nacht, was et uit en op de Stad, met houwitzers en koels allerverfchriklykst en zonder tusfehenpoen. Zeer veele wooningen , en eenigzins ook e Groote Kerk, wierden getroffen; maar, tot Igemeene verwondering, ontftondt 'er nergens rand. En in het Stadhuis viel een houwitzer iet de pyp in. een balk, bleef daar in zitten, ï fmoorde. Op het kerkhof van de groote kerk, vielen er veele , en de Haven en Franfche Kerken ierden befchadigd. In den volgenden nacht , g men twee vuurpylen opgaan , en fchepte ar uit hoope opeen naderend ontzet,te meer, ar dezelve aan den kant van Boxtel waren oplaaten , en aan de zyde van Vlymen beantlord werden. Doen Donderdag den tweeden , »ek het reeds fi morgens, aan het heen en weer  JAARBOEKEN, Odtober% 1794. 14*1 weer trekken der vyandelyke troepen, dat het feinen waren, door welken de Franfchen, de naderende verfterking hunner benden hadden aangekondigd ; vermirs een talryk corps naar Heusden trok , en door een op het oog nog fterker corps vervangen wierdt. Ook mislukte het onderneemen ,otn in den nacht van Woensdag op Donderdag, eenige kondfchap van buiten te bekomen. In den nacht van Donderdag op Vrydag, wa* het vuur uit en op de Stad zeer zwaar , verfcheiden wooningen werden getroffen, maar 'er onrftondt nergens brand. Vrydag den derden October , was het op den dag vry flil, vliegende flegts hier en daar eenige houwitzers, waar door ook maar weinig fchade veroorzaakt wierdt ; doch den volgenden nacht , was het vuur van weerzyden genoegzaam aanhoudend. Des niet tegenftaande , deedt de dappere Graaf van Rechteren, een uitval buiten den boom , op den fterk genaderdén vyand, met honderd en vyftig krygslieden , en veertig pioniers , vernielde , met het aanbreken van den dag , de naafte loopgraven der Franfchen, wierp veele van hunne gereedfchappen in het water, maakte vyf krygsgevangen , waar onder twee gekwetften , en kwam te rug zonder eenig verlies , dan alleen van eenen fergeant , Welke in een van onze bajonetten gevallen was. Dit voordeel wierdt behaald, niet tegenftaande de vyand geweldig vuurde. In dien zeiven vroegen morgenftond, ondernam de vyand eenen aanval op en ter zyden van den Steenweg, op de Hinthemerpoort, met oogmerk om een der buitenwerken weg te nemen ; doch het vreeslyk vuur, op hem gemaakt , deedt dien aanllag fpoedig in rook verdwynen. Het geducht fchieten en werpen van houwitzers in dien nacht, hadt intusfchen eene zeer groote fchade aan veele wooningen B bbbb 3 aan- 's Hertooen- rosch. Verhaal van'tbcleg en overgave van 's Bosch.  1423 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Her. togen» bosch. Verhaal vant beleg en overgave ;an 's Bosch, aangebragt, wordende, onder anderen,het Gou» verment, uit de battery te Deuteren, boven in den rechten vleugel deerlyk geteisterd; maar een hcuwitzer door dak en zolder , tot in de keuken , daar veele dienstboden waren, neergevallen, fprong niet, In het zo genaamd Hooghuis Van Megen, in de Hintbemerftraat, waar het Ziekenhuis der Zwitzers met negen en tachtig kranken was , wierdt een groot gedeelte van het dak aan de rechte zyde, nevens een zolder en kamer, eerst, en kort daar op een ander g'edeelre van het dak, verbryzeld, zonder dat een eenig zieke gekwetst wierdt; alleen eene vrouw , aldaar oppasfende, kreeg een fplinter Van het hout in haar been, Ook wierdt het gebouw, voor de La'yni'ehe Schooien gefchikt, in de Schilderftiaat ftaande, geheel onbruikbaar gemaakt, en een daar by ftaand huisje fterk,getroffen. Sr.turdag den vierden Ociober, was het vuur van weerskanten zeer geweldig. Het Gouvernement en Commandement, nevens eenige andere wooningen, leeden wederom fchade. De vyand naderde van de Ortenfchans en van En. gelen. Hy werkte fterk aan twee batteryen buiten de Hiuthemerpoott, en kreeg die aan de beide zyden, even boven den jSteenweg, niettegen ftaan de het aanhoudend vuuren op dezelven, zo ver in ftaat, dar zy den volgenden Maandag reeds geweldig werkten. Insgelyks zag men werken aan een batrery by de Stads Galg, om het Fort Ifabelle door verdubbeld vuur te dwingen. Hier door verviel dus op nieuw het voorgeven, dat de Franfchen niet veel gefchut noch oorlogstuig by zich hadden ; gelyk ook het geen Uien hadt geloofd , dat het getal hunner benden rondom de S-ad niet aanzienlyk was; want nieuwe troepen rukken geduurig aan, en de posten , buiten de Hinthemerpoort, de Ortenfchanfen €ö naar den kant van Engelen, zag men duide- lyk  JAARBOEKEN, Oölober, 1794. 1433 lyk dat veel fterker dan tot hier toe, bezet waren. C Officieren , na de Capitulatie uitgetrokken , hebben verklaard , tusfehen de Stad en de Graave, meer dan vyf en twintig duizend Franfchen gezien te hebben.) Zondag den vyfden, hoorde men 's morgens vroeg een gevegt met klein geweer. De vyand hadt zyne loopgraven, langs den Engelfchen Dyk , met ongelooflyken yver voortgezet, tot by het huisje, daar men gewoon is, de paarden aantefpannen, wanneer de fchepen moeten worden uitgetrokken, en fchoot hevig, op da Lunette, welke daar tegen over ligt, en die eerst onhouwbaar verklaard, doch naderhand houwbaar geoordeeld wierdt. Zy wierd ook inderdaad door de onzen zo dapper verdedigd, da( de vyand te rug deinsde. Men hieldt dien dag , orgeftoord , fchoor men zwsare flagen hoorde , vier openbaare Be deftoncen in de Lutherfche Kerk, hoe wel'e naar dien kant verfcheiden houwitzers vlogen en een van dezelve , daags te vooren, in eer dakje even achter die Kerk gevallet» was. Hei vuuren uit de Stad, vooral van de Hinthemer poort, was aanhoudend, maar dat van buiren met tusfehenpoozt n. Doch , den volgender nacht,en Maandag, den zesden, was het vuui aan alle zyden van buiten zeer geweldig , et wierdt uit de Stad gefladig beantwoord. 'Ei kwamen veele gekwetften , vooral van den posi op den Papenbril, waar onder de braave Ad ju.2f.nt van het Regiment Van Brakel> en vee, le huizen leden fchade. Een houwitzer viel ic ce tinthemerftraat op den hoek van het Kerk hof, fprong op, verbryzelde de glazen in een tegen overftaand huis , floeg verder een hardIteenen lantaarnpaal in twee ftukken ,en fpreng onder tegen den Kerkmuur, terwyl eenige ftukken, zelfs de boomen , daar ver van afftaan. de, raakten. * Bbbbb4 Men 's Hertogenbosch. Verhaal vant beleg en overgave van 's Bosch. ■ 1 j  1424 NIEUWE NEDERLANDSCHE "s Her. togen• bosch. Verhaal van't beleg en overgave van '} Bosch* I I 1 i i e 1 t i 1 i z a o d B V fel Men heeft verfcheiden van die werktuigen des doods , welke geheel gebleven waren, gewogen . en dezelve zes en twintig ponden zwaar bevonden. Dien dag viel een paar uuren lang een ffer« ke regen , en dit deed hoopen , dat de fteeds verminderende onderwaterzetting,zou toe nee. men; doch ook dit werd verydeld , wanneer her regenbelovend Iuchtgeftel opklaarde, en de scn zelfs helder fcheen. Des avonds wierdt de Stad , ender aanbieding eener gunftige Capitulatie , wederom opjeeischt. _ Maar, fchoon men eenigzins in onderhandeling kwam , wierdt zy echter geheel itgeflagen , voornaamlyk , wyl de vyand , de émigranten en het Corps Van Beon, onder de uvps' ezetting niet wilden tellen, zeggende de >e vel voerende Generaal der Franfchen, dat het )efluk der Nationaale Conventie tegen hen , ïeilig was. Veelen uit de inwooners drongen ntusfehen , meer en meer op de huoge nood* isakiykheid eener Capitulatie. In den volgenden voornacht , poogde men en gedeelte van het ongelukkig Corps Van 'eon , of te doen ont vlug ten , of gelegenheid ; geven , om zich aan de zyde van ficrlikuru aar het Ravefteinfche door te liaan, ten weien einde het zich cj> de kanonneervloiten beaf. Doch aan den buitLnkant van de gragt ekomen , moeften die krygslieden te rug keeen, wyl de overnrooming te gering was , om e met die vlotten te kunnen overkomen. Dihgsdag den zevenden,was het vuur,voor. ! van buiten niet geweldig ; doch het morren nder de kleine kleine gemeente wierdt byna gemeen. Zelfs hoorde men woedende "bereigingen regen het leven van den Gcuverfur en eenige Opperhoofden der bezetting, oorts was J niet tegeeftaande de heilzaamite ivelen van deu Magiftraaj:, die voor alles nauw. ken.  JAARBOEKEN, OStober. 1794. 1425 keurig zorg droeg, en de gnotfte dankerkentenis waardig is, en de waakzaamheid der Blok. meefters, de prys der levensmiddelen zo hoog, dat dezelve voor de geringer foort van inwooneren onbetaalbaar wierdt. De boter klom tot twee en veertig ftnivers, de kaas tot acht, de kaarfen , die naauwlyks te krygen waren , tot twaalf ftuivers , alle per pond gerekend. Een vierde van een fchepel aardappels , koste vier en twintig ftuivers; en eenige winkels verklaarden, geen zeep noch olie meer te hebben. Voor den meer vermogenden, was geen tarwenbrood, en alleen, tegen hooge pryzen, eenige groente te bekomen. Men vreesde dus met recht voor oproer, doch nam 'er met goed gevolg gepaste maatre. gelen tegen; en de biaave Burgers werkten daar toe mede, fchoon zeer bedroefd, wanneer zy hoorden, dat men op het Gouvernement naar den voordag om te capituleeren , nog niet konde luilteren. Men beproefde des avonds laat4 op nieuw, de redding van eenige Emigranten, en zommigeo zyn het wel ontkomen, door zich als Deferteurs op den eerften post der Franfchen aan te geeven. Den volgenden nachr en Woensdag , den schtften , was het vuur van buiten maatig, maar van binnen zeer fterk, tot tegens den ^middag , wanneer het weerzyds zweeg , wyl 'er nieuwe, onderhandeling ter Capituleering begonnen was; doch tegen den avond, by het wederkeeren van de Deputatien , door den Krygsraad en den Magiftraat uitgezonden, vernam men , dat dezelve niet tot ftand gekomen was , fchoon de Franfche Generaal en Gevolmagtigdeu aan de krygsbezetting eene gunftige Capitulatie, en aan de Burgery, alle "verzoeken , mits overeenkomft'g het Decreet der Nationaale Conventie omtrent de overwonnen Steden, hadden toegezegd. - Bbbbb5 Zo 'sHer- togek- nascH. Verhaal van'tbeleg en overga-, ve van 's Bosch,  i425 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sHer- TO ENBOSCH. Verhaal van'i be reg en overga ve van 's Bosch. Zo dra het niet aanneemen der Capitulatie was bekend geworden , begon het gemor op nieuw. Het vuur was van buiten en binnen, den volgenden nacht, alleryslykst, en het ontwerp, om in dien nacht, een nieuwe battery, buiten de Lu■ nette aan den boom, te leggen, wierdt wel begonnen, doch niet ter uitvoer gebragt; terwyl ook de aak , w. lke men voor den boom wilde doen zinken, zo dra dezelve geladen was, op de plaats, waar dezelve lag, vlak tegen over het plein, ten gronde ging en dus onnut was. Gelukkig voorval, voorwaar! want, indien^dezelve voor den boom gezonken was, zouden de Schepen, by de Capitulatie vry gegeeven, niet, althjcs niet zonder lang vertoeven, hebben kunnen vertrekken. Donderdag, den negenden Oclober, intusfchen was de onderhandeling om te capituleereo , niet zo geheel afgebroken, dat dezelve niet door nieuwe voorflagen konde tot Hand komen; waarom ook wederom een Krygsraads en Magiftraats Commisfie werdt uitgezonden : men kwam nader by eikanderen, wyl het antwoord van den Franfchen Generaal omtrend de Emigranten was, ik kenne niemand|; terwyl by tevens toonde , van alles wat de Stad betrof, en zelfs van zommige orders , door den Gouverneur gegeeven, zeer naauwkeurige kennisfe te hebben: het geen zonder voorafgegaane en aanhoudende verftandhouding met die van binnen, waarfchynlyk door misnoegden en zogenaamde Deferceurs uitgevoerd, geheel onmogelyk was. Ook bad de Opperbevelhebber der Franfchen, Piceecrü , volgens de ingekomen berichten, verklaard, dat, indien men de nu aangeboden Capitulatie niet aannam, men nooit op een'g verdrag hoopen moest, rmar de Stad of door ftormloopen zoude zien inneemen , of op genade zoude moeten overgeeven. Het vuur zweeg na negen uuren 'smorgens, van weerzyden, en de onderhandeling duurde den ge-  JAARBOEKEN, October, 1794. 1427 geheelen dag, tot eindelyk 's avonds, by ne-1 gen uuren, bekend werd , dat dezelve gefloten ■ was- (*) 1 Dit veroorza-kte eene algemeene vreugde. De bedrukte inwooners van allerleie ftanden verlieten hunne bedompte kelders , in welken zy zo lang als opgefloten, en de fchepen, in welken zy zo veele dagen onder de boogen van de Vischmarkt en eenige kleinere waren faamgepakt geweest; en en men hoorde in eenige herbergen een onmatig gejuich , even als of de Franfchen de verlosfers waren van 's Hertogenbosch, welke Stad nu, volgens de geruchten, den volgenden Zondag in hunne handen zou komen. Maar het Gouvernement, werwaards verfcheiden Lieden van onderfcheiden rangen zich begaven, en zoramigen ontboden waren, was in diepen rouw, en men hoorde den Gouverneur meer dan eens zeggen: „ Ik heb tot myne fmert de Capitulatie moeten aannemen." Demeefte Hoofd-Officieren waren het eens, dat de Stad, het niet langer had kunnen uithouden, dan op het hoogst twee dagen , en niet zonder het uiterst gevaar voor overrompeling. Vrydag, den tienden O&ober, werd de Capitulatie wederzyds bekragtigd, en men begon de vrygelaten fchepen te beladen. 'Er kwam op 't Gouvernemenc tyding , dat eenige foldaaten en een troep volk, bezig waren het houtmagazyn te plunderen ; waarop de Gouverneur terftond eenige ruiters deed opzitten, 't welk ook de plunderaars verftrooide. Deskundigen befchouwden dien dag den Papenbril zeer naauwkeurig,'en berichtten, dat de nieuwe Prevost en andere gebouwen van binnen, niet alleen zeer zwaar befchadigd waren, maar dat ook de Vyand, tusfehen Vrydag en Saturdag , zoude in ftaat gefield zyn geweest, om ftorm te loopen, alzo door hst fchieten, zedert Woens- (*) Zie de Capitulatie'hier te voren onder '«Gravenhage, bi 1307 en volgg. st7eb- rocFN- sosch. Verhaal ;ari*t be~ 'eg en overgave van 's Boiclu  1428 NIEUWE NEDERLANDSCHE '8TTer. togenbosch. Verhaai va/ff be kg en overgave van *f Bosch. I 1 i « ( i t t Woensdag, met vier en twintig ponders, en het werpen van houwitzers, de buitenmuur [reeds zeer verzwakt, en op zommige plaatfen tot aan het vallen gebragt was, en die post van binnen naauwlyks kon bezet worden, wegens het onopboudlyk • vuur, het geen niet alleen zo veelen op denzelven gewond had, maar ook het geweldige fchieten, 't ' geen ongetwyffeld het ftormen zoude vergezellen, terwyl de battery tusfehen de Ortenfchans en Hinthemerpoort, welke dien post volkomen bereikte, denzelven geheel vernielen moest. Saturdag, den elfden, kwaeien eenige Franfche Officieren in de Stad, onder welke verfcheiden nitgeweeken Nederlanders met hunDe namen zyn bekend geworden, gelyk 'er ook Vrydags reeds eenige Gedeputeerden van die Natie geweest zyn, en twee of drie Comptoiren verzegeld hebben. Aan dezelve ontdekte men, dat de ruiters eenige haver, en fommige burgers, aan welken dit niet was vrygelaten, eenige goederen in zommige fchepen , onder de Capitulatie vrygegeeven, (ter vervoering van de bagage der krygsbezetting,) geladen hadden, waarop derzelver ontlading bevolen en verricht wierdt. Men deedt allerhande moeite, om die van Beon teldoen ontkomen; vooral, door by de verkopers ran oude klederen , al het gewaad, waar onder vj zich verbergen konden, op te zamelen, en eenige waagden het, om over de genoegzaam weggesakte overftrooming te ontvlugren; doch men heeft reene zekerheid, of het hun gelukt zy. Zondag, den twaalfden , trok des morgens ten igt uuren de krygsbezetting uic, naar de Stad jrave, en kregen de drie fchepen, met de goeieren van den Gouverneur en Commandant, en enige van den gewezen Guarnifoen-Predikant, eladen, bevel, om te vertrekken naar Rotterlam; doch zy wierden op hoog bevel, zo dra zy c Gorinchem kwamen aangehouden. De tydingen, welke men door lieden , die op de  JAARBOEKEN, OJlober, 1794. 1429 de fchepen, naderhand uitgelaten, ontkomen zyn, ontvangen:heeft, komen daarin overeen, dat 'er eene Publicatie door de Franfchen gedaan is, by welke het weigeren der Aslignaaten , en het verbergen van Emigranten, op doodfiraffè verboden is; dat reeds Saturdag den elfden der maand Oclober, voor drie duizend en vierhonderd Guldens aan Asfignaten was uitgegeeven en aangenomen; en dat de Emigranten, uit de Battaillons van het uittrekkend Guarnifoen uitgehaald, en naderhand in eenige burgerhuizen gevonden, niet, althans niet terftond, om 't leeven gebragt, maar naar den Papenbril gevanglyk opgezonden zyn. Dat de Magiftraat cn 1 olkamer geheel veranderd , en alles in requijhie gefield is, verhaalen eenigen, welke nog later middel gevonden hebben , zich uit de Stad te redden; en anderen verzekeren, dat uitj gewecken amp:e-iaaren, welker naamen men zelfs : noemt, op ftrafre 'van verbeurte hunner vasce en I losfe goederen , nevens verlies van hunne bedieiningen, zyn ingedaagd, om binnen veertien dagen l terug te keeren. Veele andere dingen worden verIhaald, doch hebben niet genoeg zeketheid, om deü zei ven te melden. Schoon het algemeen bekend is, dat de Magistraat eenige weeken voor de berenning der Stad, lallen Kooplieden en Winkeliers op het ernfiigfte ihad aangemaand, zich rykêlyk van levensmiddelen te voorzien, en by uitfiaan van groote partyen, het uitgegeevene weer te vervullen, zo moet echter de hooge prys der levensmiddelen , geduurende het beleg, niet verwonderen. Immers niet alleen een groote tros van Hanoverfche en Hesfifche bagagie, maar ook het Hosnpitaal der eerstgenoemden , hebben weeken lang maby de Stad 'sHertogenbosch gelegen, en wat meer is, eene talryke Armée, uit Engelfchen, Haaoverfchen en Hesfen beftaande, heeft in en by deae Stad dagen lang gecampeerd; waar door de ve?« *s H£s- dosch. Verhaal vatfi beleg en 9 vergave va» 's Bosch.  T TOOENB">SCH. Verhaal yan't beleg en overgave van H Botch, 143$ NIEUWE NEDERLANDSCHE verteermg byzonder door de ruime levênswyze der : Engelfchen, en hunne rykelyke betaalingen zeer , vermeerderd was. Alleen twee bewezen blyken ( daar van kunnen doen oordeelen, hoedanig die geweest zy. Een Koopman in fterke dranken verkogt, behalven eene aanzienlyke , doch niet byzonder bepaalde- hoeveelheid brandewyn. öoch zeven ftuk- J vaten g»never^op éènetl dag, en was in den namiddag nog genoodzaakt, twee ankers van zynen buurman ter leen te vragen. ( Een handelaar in Tabak, had in nog geen twee , dagen over de honderd duizend ponden, in kleine partyen verkogt, en verklaarde drie dagen later, geen raad te weten, alzo zyne gantfche voorraad, van die grootte-, aaö welke hy in gewoone tyden den geheelen winter genoeg had, reeds was verdweenen. Dit veroorzaakte de fchaarsheid van de bovengenoemde artikelen, wyl 'er geen genoegzaame tyd ■was, tusfehen het vertrek, het zo onverwagt vertrek, der Engelfchen, en de komst der Franfchen, tot de vereischte proviandeering ; te meer, daar de Meyery anders eenen ruimen toevoer aanbrengende, door de te vooren gemelde menigte en le- ( ger ontbloot, en zelfs door fommige wagenknech- j i ten beroofd was. Wat het vry algemeen zeggen betreft, dat, indien de Stad het drie dagen langer gehouden had, de Vyand had moeten wyken, of volgens den eenen door gebrek aan gefchut. of ] volgens den anderen, door het vermeerderen der < overftroomingen, wyl de Maas hoger wierdt, enz. j j het zelve zal door eene bevoegden Krygsraad, waar toe de Algemeene Staaten reeds den 13 Oftober heb- ; \ ben bevel gegeven, moeten beflist worden. Wat het gebeurde in deze Stad na der- , zeiver overgave aan de Franfchen, betrffr, zulks :  JAARBOEKEN, OBvbcr, 1704. 1431 zulks wordt het best uit de navolgende egte ftukken gekend. 'Hier toe behooren dan de volgende Publicatien: Als voor eerst deze Publicatie van den ia Oélober 1794. Hoogfcbout en Scheepenen dezer Hoofdftad 'sBosch, doen te weeten: dar dé Franfche Generaal en Chef van de Noordehke Armée, aat hun hebbende toegezonden, het navolgend befluii der Keprefentanten van het Franfche Volk, me verzoek, om het zelve in twee taaien te doet drukken, pubüceeren en affigeereh, alwaar het no dig zyn z;J; zy niet hebben kunnen afzyn daai aan te voldoen, en alzo het gunt navolgende be kend te maaken by dézen. Plceswyk, den tl OSiober 1794. De Reprefentanten van het Volk, gezonden by de Armée van het Noorden, tusfehen de Satnbre en Maaze. Verbieden aan alle Negocianten, Kooplieden en Winkeliers der Stad''s Bosch, om te verköopen eenige foorten van waarenvan wat aart het ook zy, waar van de prys de fom van tien Franfche Livres te boven gaar. , zonder onze authorifatie; op poene, tegen de overtreders , van confiscatie van de verkopte waaren, en het dubbeld van de waarde van dien. Zullende dit befluit Worden afgelezen, gepubliceerd en geaffigeerd . in alle plaatfen daar toe gewoon, in de ftad 's Bosch Ordonneeren aan de Magiftraat en aan den tydelyken Commandant, op haare veraotwoordelyk- heid, 's Hf.r- TOGËNEOSCfl. Public, nopens verkoop van Wa. ren, ; i  's Her* togen- ■osch. « 1432 NIEUWE NEDERLANDSCHE heid, de hand te houden aan de uitvoering van dit tegenwoordig befluit. (Was geteèkend.) BELLEGARDE. . LA COMBE. (DU TARN.) (Lager fond,) Voor Copie. (Was geteèkend,) ■y ••'•tf-. Ho , •: .,"3 nnxj./i; , De Generaal en Chef ad cl i.a :nc3 r tS '<\vfï> co ,«>•• >'■■'->. fi as» P I C H E G R U. Met recommandatie aan alle Burgers en Ingezetenen, zich daar na te reguleeren. Aldus gearrefteerd by Schepenen voornoemd, den 12 October 1794- (Was geteèkend,) A. van HANSWYK, Vt. Ter Ordonnantie van denzelven, M. B O W I E R. Nog eene Publicatie van denzelfden dag. Hoogfcbout en Scheerenen dezer Hoofdftad 'sHerfogenbosch , doen te weten ; dat de Heer tydelyk Commando r van het Guarnifoen dezer Stad, van hun, by Misfive hebbende gere- qui-  lAARBOEKEN, Oéïobcr., 179*. H33. ^uireerd, aan alle Burgers fen Inge?eteneh dezer Stad, welke Vreemdelingen of Franfchen gelogeerd hebben, daar tan ten eerlten opgave te üuen, by f denzelven Heer Commandant, gelogeerd in de hinti hamerftraat, en aldaar te declaïeeren, wie dezelve zyn; op poene, dat die geenen, welke in gebreken blyven, zulks binnen 24 uuren te doen, zullen worden gehouden voor fufpeft, en als zodanig gehandeld. Aldus gearrefteerd by Heèren Scheepenen voornoemd, den ia October 1794* ■ A. van HANS WYK, Vt» Ter Ordonnantie van denzelven, M. BOWIER. Nog eene Publicatie van den zelfden dag; Hoogfchout eh Scheepenen dezer Hoofdftad 'sHeftogenbosch, doen te weeten : dat ingevolgd ,-equifitie vati den témpöreelen Commandant dezer Stad , ï'aUetau , alle Kooplieden in WyneU, ge* Jjisteleerdé VVatèreh en andere Waaren hoegenaamd, Jrelast worden, hunne deuren ten eerften te fluiten; pi dat voorts alle Burgers en Ingezetenen dezer? itjtad worden geauthorifeerd , om ingeval zich eeniiljïe Militairen in hunne huizen mogten bevinden, welke eenige ongeregeldheden pleegden, de gewagende magt in te roepen, om dezelve ui: hunne aiiuizen te doen haaien. I Aldus gearrefteerd by Scheepenen vöörriöéind, Alen ia Odtober 1794. A. van HANS WYK, Vt. Ter Ordonnantie van denzelven, M. B O W I Ë it. Ccccc ftog TOCEN- BOiCH, Public. nopens Vrèem* iclin* fik*  tggbnb05ch. Public, nopens Fr.Em grantei 1434 NIEUWE NEDERLAN DSCHE Nog eene derde van den zelfde dagteekekening, luidt al us: tïoogfehout en Scheepenen dezer Stad *s HertoLX genbosch, doen te weeten: dat de Franfche ;_ Generaal Del/nas, van hun hebbende gerequireert, " om ten eerften te doen publiceeren , dat alle ln- ] ' wooners, welke in hunne huizen Franfche Emi- , granten verborgen zouden mogen hebben, dezelven ten eerften aan den Militairen Commandant zullen moeten overgeeven ; op poroe van te ondergaan I dezelfde ftraffen, welke de Wet ftatueert tegen de voorfchreeven Emigranten, zy niet willen afzyft om aan die requifitie te voldoen, en by deze al- | le Inwoners ten fterkften te vermanen, zich daar na te reguleeren. Aldus gearrefteerd by Scheepenen voornoemd, den 12 October 1704. A. van HANSWYK, Vt. ' I Ter Ordonnantie van denzelven, H. B O W I E R. Eindelyk nog eene vierde Publicatie van dezen inhoud: Hoogfcbout en Scheepenen dezer Hoofd ftad 's Hertngenbosch doen te weten, dat zy ontfangen 'hebben het .navolgende Decreet: 's Hertogenbosch den 15 Odtober 1794. De Reprefentanten van het Franfche Volk, voor de Armée van het Noorden , van de Sambre en Maaze. Bellegarde en la Combe (du Tarn) ftellen vast, dat, het gegeeven bevel, om de winkels te ilui- ten 3  JAARBOEKEN, OStober, tya^. 1435 ten, en niet te verköopen böven dë tien livres,opgeheven is; dat het aan de kooplieden vry ftaat, j om hunne winkels te openen en alleen in het klein te verköopen ; en word hen expresfelyk gelast, om op hun Memorieboek te fchryven de qüantiteit van ieder lbort van waaren, die zy zullen verköopen en de namen der koopers; zullende deze worden gedrukt en aangeplakt. (Was geteèkend,) BELLÈGARDE. LE COMBE. (DÜ TAR.NO (Onder fiond,) Per copie conformé. Le Commandant de la Place (IVas geteèkend VALLETAÜ. Zy niet hebben willen afzyn aan den inhoud | aan den inhoud daar van te voldoen, en zulks by 11 deze ter kennisfe van de Burgers en Ingezetenen :i te brengen, met last, om zich daar na te ge» li dragen. Aldus gearrefteerd by Heeren Scheepenen voor* linoemd, den ij O&ober 1704. A. van HANSWYK, Vt. Ter Ordonnantie van denzelven, M. B O W I E R. Ccccc % Eene 'sHer- TOÖENBOSCli. Public] nöbctis Winkels en Waa* ren.  '•Her- TO<7ES BOSCH. Public. 7i opens Asfigna ten. ï 1436 NIEUWE NEDERLANDSCHE Eene andere Publicatie van den 16 Occtober luidt aldus: TLJoogfchouten Scheepenen dezer Hoofdftad 'sHerA J togenbosch, doen te weten: dat zy ontfangen .hebben het navolgend befluit der Reprefentanten ' van het Volk, voor de legers van het NoordeD , van de Sambre en Maaze./ De Asfignaaten zuilen ontfangen worden in alle publieke kasfen en koopmans handelingen ; die ze zullen weigeren, verachten, vervalfchen of val fchen verfpreiden, zullen in rechten betrokken worden of geftraft, volgens de wetten van de Republiek. De Asfignaaten'zullen ook ontfangen worden, het zy ten opzigte van de ordinaire contributien, anders dan in gelden, opgelegd door de Reprefentanten van het volk of door de Generaals, het ?.y ten opzigte der goederen van Emigranten- zelfs dan, wanneer 'er gehandeld wordt over fchulden:, gecontracteerd en verfcheenen voor het ontruimen van het land, door de Vyanden der Republiek: dit befluit is ook toepasfelyk op den koophandel en op het belang der Inwooners voor alle hunne fchulden refpeótivelyk. De Effecten in de Lombaard gebragt, zullen ook kunnen gelost worden, tegen betaaling van den prys der briefjes , zonder eenig onderfcheid van effecten of ftoffen, van goud of zilver, die aldaar gebragt zyn. 'sHertogenbosch, den 25 Vendimaire, het derde Jaar der Franjche llepubhek , een en onverdeelbaar, (den 16 Odtober 1794.) (Was geteèkend,) BELLEGARDE. LA COMBE. (DU TARN.) (Onder Hond,) per cópie conform. Le Général-Commandant en Chef de Bois-le-Duc & arrondisfement, (Was geteèkend,) S A U V I A C Zy  JAARBOEKEN, Odtober, 1794. 1437 Zy niet hebben willen afzyn zulks by deze ter kennisfe van alle Burgers en Ingezetenen te bren gen, met last om zich daarna te gedragen. Aldus gearrefteerd by Heeren Scheepenen voornoemd, den 16 Odtober 1794. A. van HANS WYK, Vt. Ter Ordonnantie van denzelven, M. B O W I E R. Eindelyk nog eene Publicatie van dezen inhoud: Hoogfchout en Scheepenen dezer Hoofdftad 'sHertogeObösci] döi ö te weten: dat de Generaal Sauvioc, cornmandeerende en- Chef binnen deze Stad en den omtrek van dien, hebbende gerequi reer.1 cup ren eerften te doen publiceeren, dat alle Kooplieden in gedisteleerd, azyn en zout, hunne winkels moeren fluiten tot nader order; zy niet hebben willen afzyn, o;r. zulks ten eerften te doen. en die geeuen, welke zulks aangaat te gelasten, zich daar na te gedragen, en hunne winkels, vooi zo veel die waaren aangaat, te doen fluiten. Aldus gearrefteerd by Scheepenen voornoemd; den 16 Udtober 1794- A. van HA NS WYK, Vt. Ter Ordonnantie van denzelven, M. B O W I E R. f Bergen op den Zoom. Het 88 regiment Engelfehe Troupen, alCcccc 3 hier 's Her- togïn- bosch.  op DEN Zoom. 1438 NIEUWE NEDERLANDSCHE hier zedert eunige tyd krygsbezetting hebbende gehouden, was den 9 Oétober gereed om ter fcheep naar Holland te vertrekktr». Dog het onftuimige weder heeft zulks tot den i*a belet. In 't begin dezer maand ontftonden 'er onder onze krygsbezetting beweegingen, die van de ernftigfte gevolgen hadden kunnen zyn, doch door de wyze maatregelen van onzen bevelhebber, den Heer Baron Van der Duyn , gelukkig gefluit zyn. Hevige verwytingen tusfehen de Hesfifche en onze krygslieden, waren oorzaak, dat het tot dadelykheden kwam. De Engelfchen namen party voor de Hesfifchen , vielen op de kwartieren van onze Troupen aan, byzonder op zommige Zwitfers en Scherpschutters, Aanftonds fteegen onze ruiters te paard, dreeven de Engelfehe uit eikanderen , en bragten verfcheidene gevangenen naar de hoofdwagt. Zommige muitemaakers zyn reeds geftraft; ten half zeven des avonds wierdt de taptoe geilagen, en fterke patrouilles gedaan.. De Franfche Generaal die 't bevel in de Baronnie' van Breda voert, heeft in de Hoeven, Enen en andere dorpen doen opeisfchen' de lysten van alles, dat by requifitie aan de Franfchen geleverd is , ten einde dë waarde daar van zoude worden opgemaakt, wanneer deze requifitien by Wisfels op het Comptoir van de Wed. friatip.e e$ Zoon, te Brusfel, door twee Generaal^  JAARBOEKEN, O&oSer, 1794. 1439 raals geteèkend, aan de Municipaliteiten zouden worden betaald. De Gecommitteeri den der Conventie by de Armée van het I Noorden, hebben ook te Parys kennis geil geeven van eenige geweidadige handelingen, die de Franfche Avantguardes op zom- imige dorpen gepleegd hebben, en de be\ v#lvoerende Officieren zouden daar voor (verantwoordelyk zyn, enz. Flaanderen en Braband hebben reeds hun\ ne Gecommitteerde naar de Nationaale Conj ventie gezonden , fchoon egter de Franfche Conftitutie aldaar nog niet volkomen is ingevoerd. Het is thans zeker, dat geheel Flaanderen door ons krygsvolk ontruimd wordt. De Regimenten Oranje' Nas/au en Stad en Lande komen hier, en de overige Troupen naar Gorinchem. De ruitery is reeds maar Amfteldam ingefcheept. Te Osfendrecht en in de byleggende dor■pen, is het navolgende gebeurd. Die dorj:pen aan de requifitie niet voldaan hebbenide, zyn de Franfchen aldaar op dien dag, jides morgens vroegtydig , 'met een fterke ï krygsbende, eenige karren en wagens :aingekomen, en hebben hooi, haver, ilhoornvee en andere benodigdheden medegevoerd. By die gelegenheid is 'er tusfehen iiecnige Franfchen en onze ruiters, onderllfteund door twee k drie honderd man voet- II volk,een fchermutfeling voorgevallen, waaR Ccccc_4 a by Bercïs 3p de» £oom.  ï44o NIEUWE NEDE RLANDSCHE PORREN 0? DEN by wy een ruiter verloeren hebben , en eenige fcherpfchutters vermist zyn, o~k zyn 'er eenige paarden gekwetst. Daar te» gen hebbèh de oi;ze twee Franfche Officieren en twee jagers -krygs^evangen gemaakt* . Vervolgens zyn hier binnen gekomen de husfaaren. van Timmerman, die gecantonrieerd zyn geweest te Gaftel; hier van zyn *4* eenige te Steenbergen gebleevcn, Breda. Zedert den eerften dezer maand October hebben de vyanden ons daa«lvks ontrust, doch flegts met één ftuk kanon; waar mede zy zes kogels hebben geworpen ia fche i itKerk en eenige huizen zyn verbrand, en . itveele andere zeer befchadigd; egter is 'er, Ddddd a voor Nymegen.  NïME- 145», NIEUWE NEDERLANDSCHE voor zo veel men weet, maar één Burge» i door een bom gedood. Een ander berigt luidt aldus: Door het vuur der Franfchen is de \ Broederkerk afgebrand, en door het nederftorten van den Tooren zes Huizen in brand ; geraakt. Ook waren in een fteeg 17 Hui- | zen door de vlam verteerd, en in de ftad t een menigte befchadigd ; ook hadden de 1 Franfchen aan de vaste Schipbrug vry wat . | fchade veroorzaakt. Wanneer men nu be-j | floot de ftad dien dag te ontruimen, was i dit door de meefte Engelfehe en Hanover- |i 1 fche Troepen met goed gevolg volvoerd; j ; dan daar de Brug zodanig ontramponeerd [ 1 was, dat dezelve niet dan te voet kon ï : gepasfeerd worden, hadden veele Paar* f j den moeten achter blyven, welke echter 1fc onbruikbaar gemaakt waren. De Schip*! brug fchynt vroeger dan nodig was ge* | \ weest, in brand geftoken te zyn, en is | j van en uit een gebrand zynde,zo al bran- j| | dende de Waal afgedreven. Eenige Hol- lf landfche Regimenten, welke de terugtogt jh ] Zouden dekken, zyn hier door in ongele*ijs ( genheid geraakt, en genoodzaakt de pas- [k j fage over de Waal met de Gierbrug te f beproeven. • IIj F,en Bataillon FanBentinck.fazt op zyn- >L de,raakte men aan de overzyde te Lenth||o ongelukkig in het denkbeeld, dat 'er Franiil \ fchen op waren, en vuurde 'er op ; zo \ fc gat (le gierbrug terug naar de ftad dreef, r  JAARBOEKEN, November, 1794. 1453 en in handen der Franfchen , welke inmiddels in de ftad gedrongen waren, geraakte. Van gemelde Regiment zegt men zyn maar drie Officieren met de Vaandels en een Commando aan den overkant gekomen ; ook is het meest gedeelte van het Regiment Van Stuart , en een Kaptein met 150 man van dat Van Randwyk, in Nymegen moeten blyven." „ Saturdag was men den ganfchen dag bezig geweest van Lenth op de battery by Belvedère te kanonneeren , en om de werken by de Hezelpoort te vernielen , dewyl de Franfchen daar mede Lenth zouden kunnen ruïneeren. Ook leide men te Lenth nog meerder batteryen aan,om, zo de Franfchen in Nymegen batteryen mogten maaken, daar mede de ftad te befchieten." „ De Waal was voor het overige wel bezet. Men zeide wel, dat de Franfchen die rivier te Doodewaard zogten over te komen ; ook was van dien kant den ganfchen Saturdag fterk gekanonneerd. Nog hadden de Franfchen batteryen te Millingen aangelegd, om daar mede de Schip»; brug'te Pannerden te befchieten." Dog de overgave van Nymegen kan niet beter dan uit egte ftukken worden opgemaakt. Zie hier dan eenen brief van den Overften Batneavis, aan Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prinfe Erfftadhouder , gefchreeven uit Raveftein den 9 November *7P4« Ddddd 3 DOOR- Nymegen.  Ï454 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nvme. GEN. Brief •wegens V verlaten vat Nyme* gen. DOORLUCHTIGE VORST en HEER! Hebbe eerbiedigst de eer ter kennis van Uwe Doorluchtige Hoogheid te brengen , dat ik, benevens de overigeCommandeereude Offi* eieren van de differente corpfen van het guarnifoen van Nymegen ,den7 laatstleden, 's avonds ten elf uuren , by de Generaal-Majoor Von Ua-acle, Commandant van het guarnifoen, ben geroepen , die ons eene Misfive vnn Uwe Doorluchtige Hoogheid voorlas , behelzende eene order, om dien nagt, in alle ftilte , de ftad te «vacueeren enz» lk werdt gelast, om met myn enderhebbend regiment, het laatfte te vertoeven, om de retraite te dekken, en vervolgens de overige uitrnarcheerende regimenten over de Waal te volgen; waarop ik den Commandeerenden Officier van het Lunet Bottendaal, zynde oe Kaptein Pilkington, order gaf, om, na al-, vorens zyne posten ingetrokken , het gefchut vernageld, de barrières van communicatie gefloten, de valbrug r.a zich opgehaSld, en de Molenpoort gefloten te hebben , zich op. my te replieeren, en post te blyven houden voor voorfchreven poort, tot dnt ik, met het overige ge-? deelte van het regKient , de Waai gepasfeerd was, my als dan un fpojdigften te volgeD, de brug uit elkander te bapp :n en dezeive te laten dryven enz, Voorfcnrev^n Kaptein' had , tot meerder precautie de fleutels, van de barrières, en Molenpoort onder zich berustende gehouden. Naar den Generaal-Majoor Von llaacke, geïnformeerd hebbende, om verdere orders of dispofitie te vraagen , werdt my door deszelfs Adjudant bericht, dat hy reeds de ftad varia, ten hadt, en de Waal gepasfeerd was, en kort daarop, door den Luitenant de Plënnies, dat de febipbrug in brand gefchoteii, en niet meer te aas.»  JAARBOEKEN, November, 1794. 1455 pasfeeren was , waarop boven de Molenpoort voorfchreven brug in volle vlam ziende, en daar, uit de volftrekte onmooglykheid, om met myn onderhebbend regiment de Waal te pssfeeren, ■ zynde de Gierbrug, door het regiment van den Generaal • Majoor Bentinck geoccupeert, midden in de rivier vastgeraakt, my tevens, door de 1 abfentie van den Generaal • Majoor Vón Haacke, Commandeerende Officier van het guarnifoen, : bevindende , belegde ik op de wal mondelinge i krygsraad van Proprietairs , en daarin werdr, i eenparig befloten, om in alleryl, een Officier-^ : met een Trompet, naar het hoofdkwartier''van den vyand te zenden, eer dezelve hoorige kondi fchap van onze critique politie had, om, ware 1 hefmooglyk, eenigermate eene foórt van capitulatie voor het guarnifoen te bedingen , bei ftaande het zelve uic myn onderhebbend regiI ment, benevens een detachement van het regi: ment van den Luitenant» Generaal Van Rand' iivyck, een Wagtmeefter en vier Guardes Dragonders , als mede een Pombardier en vier Kanonniers. Eenige minuten met de Proprietairs, in een huis, naast de poort getreden zynde , formeerden wy ter loops drie fchriftlyke pointen van capitulatie, en zonden dezelven, met 'den Kaptein Van Voorst, en den Adjudant van 1 den Generaal-Majoor Von Haacke, (van Reit: zenftein) benevens een Dragonder , met een ' Trompet, naar het hoofdkwartier van den Com1 manderenden Franfchen Generaal, van welke, i met de antwoorden in margine, ik de eer heb i hier nevens copie authenticq te voegen. Den Kaptein Pilkington , met den Adjudant ! Wilfbn , naar de Hartfteegpoort hebbende gezonden , om te vernemen , hoe het ald3ar ge. fchapen ftond, werd my door voorfchreven Kap. tein, tot myne verbaazing gerapporteerd , dat : hy vreesde, dat het but van onze commisfie Bdddd 4 naar; >EN. Brief vegens t veria* 'en van Nyme* feni  1456 NIEU 7VE NEDERLANDSCHE Nymegen. Brief wegens 't ver/aten van Nyme* gen. naar den vyand vïugtloos zyn zoude, wyl hy voorfchreven poort open had gevonden, en tevens verwigttigd werdt, d»t reeds twee Officiers , met eenige ligte 1 roepen van de vyandlyke voorposten , de ftad ingedrongen, en de aldaar zich bevindende wagr, van een Sergeant en eenige manfchappen Van Randwyck. ontwapend hadden; echter is het my, buiten verwagting gelukt, van den vyand eene foort van ca. pitulatie, voor het guarnifoen, te obtineeren, waar aan de eer heb my hier nevens eerbiedigst te refereeren. Na met alle militaire honneurs de Molenpoort uitgemarcheerd, en onze wapens op de glacis nedergelegd te hebben, zyn wy, benevens het regiment van den Generaal-Majoor Bentinck , het welk zich insgelyks krygsgevangen hadt gegeven, door eene escorte Franfche Troepen , naar Raveftein getranfporteerd ; onze verdere deftinatie is my nog niet pofitif bekeud, maar vermeene, dat het naar Rysfel wezen zal. De nagelaten debris van het regiment,beftaande in- een gedeelte van de Compagnie Majoor Scott. het welk, met gemelden Majoor, Kaptein Ba/neavis, Vaandrigs Kuypers en Hay, mee dè Vaandels, waren voor uit gezonden en gelukkiglyk, even voor het fataal evenement van de Schipbrug, de Waal gepasfeerd waren, benevens de Officier en wagt van de bagagie, heb ik de eer aan Uwe Doorluchtige Hoogheids protectie aan te bevelen, en Hoogstdenzelven by deze te verzekeren , dat wy, geduurende onze krygsgevangenfehap, altoos met dezelfde fenti. menten van attachement en veneratie voor Uwe Doorluchtige Hoogheids illuftre perfoon , famillie en belangens bezield zullen blyven. Hebbe hier nevens nog de eer Uwe Doorluchtige Hoogheid toe te zenden, copie van dein» gevorderde Lyst van de fterkie van het guarnifoen ;  JAARBOEKEN, Novaqher, f94* 145? foen; zynde, met het regiment van den Generaal-Majoor Bentinck , nog eenige Enge.fchen en Zwitzers Van Gumoens, binnen gekomen. Waar mede de eer heb met diepgefehuldigde eerbied te noemer». DOORLUCHTIGE VORST en HEER! (Onder /land,} Uwe Doorluchtige Hoogheid ootmoedige ea getrouwe Dienaar, (Was geteèkend H. BALNEAVES. Ravelteiu, den 9 November 1794. Volgens een nevensgevoegde lyst, beftondt de krygsbezetting in deze Stad, op den 8 November, ten tyde van het intrekken der Franfchen, uit 5 Hoofd-Officiers, ïoKapteins, a6 Subalterne Officiers, 70 Sergeanten, 46 Speellieden en Tambours, en 865 gemeenen; te weeten : Van Staart, s Hoofd-Officieren, 3 Kapteins, it Subalterne Officieren, 33 Sergeanten, f 4 Tambours en 327 gemeenen; Van Bentinck, 3 Hoofd - Officiers , 6 Kapteins , i 4 Subalterne Officiers, 32 Sergeanten, v6 Tambours en Muzykanten en 414 gemeenen ; fan lUpndwyk, 1 Kaptein, 1 Subalterne Officier, 2 Sergeanten, jt Tambours en 123 gemeenenj Van Gumoens, <58 gemeenen, Guar- Nyme. gek.  Nvye- CRN. 1458 NIEUWE NEDER-LANDSCHS Guardes Dragonders, 1 Wagtmeefter en 4 gemeenen ; Artillery 1 Bombardiers en 4 gemeenen ; Engelfchen 1 Bombardier , I3 Tamboers en 25 gemeenen. De Capitulatie of 't verdrag, in boven» gemelden brief vermeld , is van dezen inhoud: De Commandant van Nymegen fielt aan den Franfchen Generaal, die het beleg commandeert, voor, om hem de ftad over te geven, op de volgende conditiën: Art. I. Hy zal kunnen uittrekken , met zyn geheele guarnifoen, met krygseer, wapenen, bagagie, en ieder regiment twee veldftukken, tot aan de eerfte Hollandfche ftad of post j zullende gezegde Generaal wel de nodige fchikkingen willen maken, om het guarnifoen op de gefchiktfte wyze te traofporteeren. Geweigerd: Het guarnifoen zal zich krygsgeyangen geven; de poorten der ftad zullen, terftond na dt teekening dezer capitulatie, aan de Troepen der Republiek worden overgeleverd; het süarnifoen zal ten negen uuren uitmarcheeren uit de Poort van de Graaf, met krygseer, flaandt trom, brandende lont, met twee veldftukken voor ieder Battaillon , en zal de wapenen op de glacis nederleggen: de Officieren zullen hunne degens en mantelzakken behouden; zullende hunne paarden overgegeven worden aan den Commisfaris , ten dien -einde in Nymegen te zenden, II. De Zieken , die niet kunnen worden gettanfporteerd , zullen door Franfchen Geneesheeren, tot op hunne herftelling toe, bezorgd worden. Toegeftaan.  JAARBOEKEN, November» 1794. 1450 III. Alle de kwooners der_ Stad, ?u'len in hst vry genot hunner privilegiën tn*. blyven. Toegefia,an. De Generaal, commandeerende het Beleg voor Nymegen , S O ü H A M. Accordeerd met het origineel, H. BALNE AVIS, Commandant' J. WILSON, Lieutenant en Adjudant* Nymegen , den 8 November 1794. Alle tydingen van alle kanten , en van lieden van allerlye denkwyze, komen daar in over een, dat het rooven, moordenë'rf plunderen der Engelfehe .Krygslieden, zo voor als byzonder by het verlaten dezer ftad,,alle denkbeelden.te boven gaat, en de menschheid onteert. 't Was een groot geluk , dat eenige dagen te voren twee duizend Hollandfche Krygslieden hier waren binnen gekomen, die zich met en benevens de Burgers tegen die baarbaarfche geweldenaryen verzetteden, veele van de Engelfehe moordenaars op ftraat doodftaken, andere,in de rivier worpen, en aldus manmoedig de onfchuld verdeedigden. De Engelfchen, verlieten niet alleen op eene fchandelyke wyze deze ftad, maar zo dra Nyme- GES.  NïME- I4«o NIEUWE NEDERLANDSCrIS zy met de Gierbrug over waren, rigtten zy het gefchut op de Brug, en zouden de Hollandfche krygsbezetting met den brug in den grond hebben gefchoten , die dus genoodzaakt wierdt te rug te keeren, en zich krygsgevangen te geven. Intusfchen kwamen de Franfchen binnen, en de Generaal de Winter, maakte z*g meefter van de Hertogfteegpoort, De Franfchen van de onmenfchelyke geweldenaryen der uittrekkende Engelfchen onderrigt, lieten terftond die plunderingen en roveryen by de Burgers opnemen, maakten daarvan naauw* keurige lyften , en zonden dezelven aan den Engelfchen Opper-Bevelhebber den Hertog^» Tork, te Arnhem, toe. De aftogt der Engelfchen is vervolgens evén geweldadig geweest, fchoon zy aan den anderen kant vry wat geld in 't Land agt et lieten. Terftond, na het intrekken der Fran* fchen, wierdt alhier de regeering veranderd, en tot Rigter aangefteld eene aakfort , zynde van den Roomfchen Gods* dienst; tot Burgemeefteren E. G. C, in dé Èetouw , en Grasveld* Geneesheer. Tot Raaden Sanders, zynde Roomsc'h van geloof; Rappard, Koopman, A in de Be* jtouw, Wynkoper, J. N. de Bruyn- Leerkoper; Fan Rees- Oud-Fiscaal; Swanertburg. van den Roomfchen Godsdienst\Van Bennekom, ook van dien Godsdienst; Lotichtus. Geneesheer-, W. Hengst, Roomsch; ftl van End , Roomsch; Goyers, Koopman in Leer. Tot Seeretarisfen De Beyer, W. Eé  JAARBOEKEN, November, 1794. 146i \E. Engelen, en P. de Kaar, Koopman in Nyme» Yzer* cï». Voor de overgave dezer ftad, is nog dit ^navolgende bekend gemaakt. „ De Heeren Gedeputeerde Staaten des 'Kwartiers van Nymegen, den i 3 Augustus laatstleden, goedgevonden hebbende, den Termyn,welke tot het Verwisfelen der uitigetrokkene Loten in de Tontine-Lotery, was bepaald op den eerften Oétober 1794, te prolongeeren tot en met ultimo De;ember 1794, hebben op nader verzoek van eenige ivoornaame Deelneemers, ter oorzaake van de bekende omftandigheden, waarin zig het gemelde Kwartier is bevindende, dien termyn verder geprolongeerd tot en met ultimo April 1795. Bommel. . De Franfchen hebben den 29 Oétober den !?eheelen dag, uit de dorpen Herwaarden, \lem en Maaren, zeer fterk met houwit' iers op het fort St. Andries gefchoten vaar door de kerk ftaande naast het Arfejaal, was afgebrand. I Arnhem. j Het Hollandsch krygsvolk in-dezen om*rek, vermeerderde in 't begin van Novem:er zeer fterk, en,volgens gegeevene hoop, iioude eene zwaare krygsbende Ooftenrykers lan 10000 man den Rhyn over een vaste ithipbrug te Pannérden trekken, en nog den  Arnhem. 1452 NIEUWS NEDERLANDSCHË den eerften dezer maand te Eist en rondsom aankomen. Langs den Waaldyk en langs den Rhyn by Pannérden en hoger op, zyn thans overal batteryen aangelegd, 'om de Franfchen de overtogt te beletten. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder was in 't begin dezer maand nog. hier ,: en ging van tyd tot tyd naar Nymegen. Maandag den 30 Qclober, by den terugkomst van den Heer Prins Erfftadhouder van Nymegen herwaards, wierdt terftond order gegeeven aan de regimenten voetvolk van Bentinck en Gumoens, aan de Bergfchotten, en nog twee regimenten Engelfchen, allen zich hier of in den omtrek bevindende, om zich ten fpoedigften op marsch te begeeven naar Nymegen', 't geen ook diert zeiven avond en nacht gefchiedde. Den 4 November trok ook nog het regiment van Randwyk dervvaards. Dien geheelen dag hoorde men Zwaar fchieten tot 7 uuren 's avonds, wanneer men tyding ontving, van een uitval van onze krygslieden, en het vernielen der vyandelyké loopgraven. Meri vleide zich nu in eenige dagen het gebulder van het gefchut niet te Sullen hooren , doch den 5 November is het zelve weder begonnen, waar uit men opmaakt, dat de .Franfchen hunne loopgraven in den nacht . Zullen herfteld hebben. Na de overgave van Nymegen, op den 8 No-  JAARBOEKEN, November, i*/$4» 1463 8 November, was alle gemeenfchap rus-Am*fchen deze Stad en Nymegen afgebroken, hem. Van Doesburg vernam men hier, dat die Stad in ftaat van tegenweer gefteld wierdt, alle boomen afgekapt, en in den weg ftaande huizen afgebroken; de ftad was aan de leene zyde reeds door onderwaterzetting verfterkt, en wierdt aan de andere zyde ook in ftaat van verdeediging gefteld; de krygsbezetting beftondt uit Hesfifche, Hanoverfche en ook Keizerlyke Troupen, en Holilandsch voetvolk. Ook was 'er het groote ./Keizerlyk Magazyn van Haver en Meel aangekomen, om verder vervoerd te worden. I "'sNachts tusfehen den 23 en 24 Oétober was aan alle posten aan den Rhyn, beneilden Emmerik, groot alarm geweest, op het cdenkbeeld, dat de Franfchen by het Spykfche Veer den Rhyn op vlotten wilden '«vertrekken, zo dat het gantfche Cordon ibevel ontving in gereedheid te blyven- Ook «hadden de Franfchen dien nacht op den Bylandfchen. Waard gefchoten; doch 'er was verders niet voorgevallen. Men was nu te X-obith fterk bezig aan het opwerpen van ibatteryen, waar toe de burgers van Emiimerik dagelyks 30 man möeften leveren. De omftandigheden vooral ook het terug trekken der Keizerlyke krygsmacht over ;;den Rhyn, hebben de Staaten van Gelderland bewogen, oin de Archiven en Staatspapieren dezer Provincie, naar Amfterdam E e e e e t«  1454 NIEUWET NEDERLANDSCHE ArN- bem. te zenden, werwaard ook aanzienelyke fora» men van gereede penningen in zekerheu? verzonden zyn. HOLLAND. Haarlem. In de laatst gehouden groote Vergadering van Teylers Fundatie, hebben Directeuren en Leden eenpaarig geoordeeld, dat geen der ingekomen antwoorden, op de vraag: nopens, de vereischtens van eenen goe* den Gedenkpenning enz., by het tweede Genootfchap dier Uienring voor het jaar 179a uitgefchreeven , genoeg voldoende was,. om te kunnen bekroond, en onder de Verhandelingen des Genootfchaps uitgegeeven worden. Dat tweede Genootfchap heeft vervolgens dit Programma in 't licht gegeeven: 'HPeylers tweede Genootfchap, thans door den **• wil des Stichters, tot het opgeeven van eene vraag in de Dichtkonst verplicht zynde, belooft den gewoonen gouden Eerprys van 400 Hollandfche Guldens, innerlyke waarde, aan den geenen, die het fchoonfte Neêrduitsch Vers of Leerdicht 4al hebben ingeleverd, over één o? meer on„ dsrWerpen uit de Natuurkennis of Natuurlyke ■ ,, ihjiorie ontleend, en_in diervoegen ontvouwd»,, dat de Almacht, de Wysheid, en de Goedheid „ van den SCHEPPER der NATUUR, hierin y, op de duidelykfte en treffendfte wyze worden „ ten toon gefpreid."  JAARBOEKEN, November, 1794. 146$ De Dichters worden verzogt in het ontvouwen der gekozene onderwerpen zich ftiptlyk te houden by het geene door ontwyffeibaare waarneemingen Volkomen zeker is, en geenzints bloote gisiingen, Of onbefliste zaaken in hunne verzen te brengen. Te zenden op de gewoone wyze, met een verzegeld billet, des Dichters naam bevattende, aan Teylers Fundatiehuis te Haarlem, voor den eerften Aprii 1796, om beoordeeld te worden voor den eerften November van 't zelfde jaar. 'sG K a v e n h a o e. In 't midden van de voordgangen der Franfche wapenen,moeftende bekommeringen hier niet weinig vermeerderen , fchoon men te gelyk moet toeftemmen, dat de tegenfpoed de gemoederen in '1 algemeen r iet ter nederfloeg, maar in tegendeel de yver tot het -beraamen van middelen van verdeediging verdubbelde. Wy hebben reeds in de voorgaande maand Oétober van de oproeping der In* en Opgezeetenen , tot Verdeediging, door den Erfprins, op goedvinden van zynen Vader den Prins Erfftadhouder gefproken, zie bl. 1299—1301. Zyn Hoogheid den' Heer Erfprins, deedt gedeeltelyk in perfoon, gedeeltelyk door den Prins Frederik zynen broeder, de gemelde oproeping langs de grenzen uitgeeven, en de In- en Opgezeetenen langs de Merwede , de Waal, de Leek, en langs de Onderwaterzettingen, welken tusfehen deze rivieren aangelegd zyn, tot het opvatten der wapenen aanmoedigen. Overal zvn Eeeee 2 vyf Haar." lem. Progr. ^«Teylers Ge* noot/ch»  I4*5ff NIEUWE NEDERLANDSCHE ?s GRAvenhage. vyf of zes dorpen gebragt tot een dt[lri&, byhet welk Officieren, Onder-Officieren en Tambours zyn aangefteld,en onder de Compagnien van gewapende In- en Opgezeetenen verdeeld, zo dat dezelven, buiten de Officierenen Onder-Officieren, uit hun midden gekozen , door bekwaame krygslieden worden onderwezen en aangevoerd. De Hoofdplaatfen der onderfcheiden dï* firiëten zyn , Papendrecht, Hardinxveld, Dalem, llaaften, Rietveld en Meerkerkg en de posten, ingeval van alarm, zyn vastgefteld door den kundfgen Overften Knock, die deze geheele wapening beftuurt. Het was ook ter regter uur, dat de Prin$ Erfftadhouder den 30 O&ober te Arnhem aankwam. De Engelfchen waren at gereed om Nymegen maar te verlaaten, en terug te trekken; dog de Prins Erfftadhouder verzettede zich hier tegen, deedt met krygsvolk van Arnhem, de bezetting van Nymegen verHerken; gebobdt tusfehen den 3 en 4 November een uitval te doen, welke in zo ver gelukkig Haagde, dat de Franfche hunne loopgraven by de eerfte molen, op den Kleeffchen weg,moeften verjaaten, zo als wy hier te voren onder Nymegen verhaald hebben, Het Fort St. Andries wierdt ook nog onder bevel van den Overften der Jagers Van Löwnfitin, den Heer Van Heillimer 9 dapper verdedigd. Dit bewoog eenige Ingezeetenen van Rotterdam, tot het toezenden van eenige ververfehingen aan het,al» daar in bezetting liggend krygsvolk. Maa$  vember, 1704. 14.61 Maar met dit alles was de vrees grooter a s de hoop, zynde de macht van dit Land alleen, niet wel toereikende, om de kraat der wapenen en eenen geheelen inval der franfchen af te keeren. En welke tot on. derüeunmg hadt men van de Engelfehe krygsmacht te wagten, die zonder krygs. tucht, en zonder bekwame aanvoerders, seöuurig den grond welken zy bezetleden aan den Vyand overliet? Welke hulp van de Keizerlyke Legers , welken rneï veel dapperheid, veel tegenfpoed en geduürige rampen ondervonden ? Welke hoop kon men tigen welke omtrend den 20 en 21 Odo- deen'RhTffand VfiGt' en ^eheel °™ tl terug trok, zo darde Keizerly¬ ke Veldheer A'm, de verdeediging van Maintz op zich moest nemen , waar toe een groot gedeelte der Keizerlyke krvgïrnachc zullende dienen, dit n^dzakêlvk de Oofienrykfche Legers verzwakken moest * Dit een en ander verleevendigde niet wei", mg de gerugten , die reeds in de afeelopene maand hadden geloopen, £e weten, dat de Koning van Pruisfen ingoede verflandhoudmg met de Franfchen was en eene arzonderjykc Vrede of reeds helmelyk gemaakt hadt, of binnen korten zoude treffen: een gerucht, welks waarfchynelvkheid zeer toenam, door de tyding, dat al- e fö8t'£h^""11 °f tekenen h,Jz, y£ '. P h6C onverwagtst aanzegging hadden bekomen, om die Stad te verlaaten! Men kreeg ook berigten , dat de RegeeEeeee 3 ring *s Gravenhage.  'sG&A- VENHA- os. ,468 NIEUWE NEDERLANDSCHE rins in Engeland, eindelyk begon te bezelen, hoe nietig en nutteloos haare krygsmacht ap * vaste Land was, indien die macht niet door een fchrander Oppergebie?er vvierdt aangevoerd; dan *Y d»«om, met overleg en medeweeten der Staaten Generaal het oppergebied over haar Leger aan den HenoS Van Erunswvk hadt willen opdragen^dog dat deze fchcandere kryg.* man zulks beleefdelyk hadt van de hand gewezen Waarlyk, de veldtocht in Chatnnazne was nog niet vergeeten; en de onEenaamheden aldaar ontmoet , konden den Hertog niet aanmoedigen; even weinig als het geheel verval van krygstuchtin het Engelfehe Leger, t welk ook niet zo getaakkelvk val met dien fpoed te herftelkn , als de omftandigheden nu zouden varderen. Uit Regensburg wierdt aldus gefchreven: Zvne Keizerlyke Majefteit heeft, op den voorlla* van den Keurvorst van Mem», tot ^maaken van Vrede met Frankryk zyne verwondering doen te kennen geeven dat dat voorftel in den Ryksdag was gebragt, zonder dat Hoogstdezelve , of de andere oorlogvoerende Mogendheden , daar over geraadpleegd waren geworden: dewyl d e £.arch oordeelt, dat hy in de dubbele betrekking van Ryksopperhoofd en oorlogvoerende Mogendheid, het recht hadt van te vefwagten, dat geen ftap van dat gewigH, h , zeer ook ftrekkende tot het wederbren' gen van een gelukkigen Viede, geichied,® v> jou  JAARBOEKEN, November, 1794. 1465 Eoude, zonder zyne toeftemminge en die •der andere belanghebbende Mogendheden, voornamelyk Engeland; dat echter Zyne Majefteic niet voornemens was eenige verhindering toe te brengen , aan het voortzetten der raadpïeegingen over dit gewigtig onderwerp, maar met ongeduld verwagtte de befluiten, die het verzamelde Ryk aan Hoogstdenzelven zoude voorleggen. De hoop op eene Vrede wierdt vry al« gemeen 4 men vestigde die onder anderen op den val van 't fchrikbewind, en het verder voordzetten in de Franfche Republiek, van middelen ter fnuiking der JacO' bynen. Mier wierdt ook befloten , den Griffier Fagei. naar Londen te zenden, om de noodzakelykheid van Vrede, ofbyontilentenis van dezelve, van de meerdere ïcragt van tegenftand tegen den Franfchen aan te dringen , zou den inval van dien werkzaraen en gelukkigen Vyand ra het hart van dit Land, worden afgekeerd. Hiel v/aren ook de gefprekken van vreemde Gezanten , voornamenlyk van den Graaf fan Keiier, Gezant van den Koning van Pruis* fen ; van den Heer d*Aranjn cT Azcmdo , Gezant van het Hof van Portugal, met den Voorzitter der Algemeene Staaten menigvuldig. De Prins Erfftadhouder kwam ook eerlang omtrend den 10 November uit Gelderland in deze plaats terug, om zich als naar gewoonte, by 't middenpunt van *t beftier te bevinden. Maar de inkomende tydingen waren niet opbeurende; zy Eeeee 4 meld- jsGsa-' venha- ge.. \  i47o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ven hace. meldden de onaangenaame berigten, dat de rieden Maaftricht", Venlo, eri Nymegen, ook Philippine, en Sas van Gend", Hulst en Axel, aan de belegeraars waren overgegaan. Het verdrag van overgaaf van . Nymegen, ('t welk met gloeiende kogels is befchoten geworden, zo dat de kleine kerk zeer befchadigd wierdt, en de toren van die kerk neerviel,) dit verdrag van den 8 November, indien zulks een Verdrag of Capitulatie mag genoemd worden, is reeds hier te voren onder Nymegen medegedeeld. De Capitulatie der Stad Venlo den ©5 Oétober aan den Vyand overgegeeven beftaat uit ao artikelen, en luidt aldus: CAPITULATIE, tusfehen den Generaal. Majoor PFISTER, Commandant van de Siad VENLO, en het 'Fort ST. MICHIEL, van de zyde Hunner Hoog Mogenden , de STAATEN GENE* 'HAAL//«/-VEREENIGDE NEDERLANDEN,- en den Franfchen Generaal L AU RENT, commandecreude het. beleg voqr VENLO. De Generaal, commandeerende de Plaats, zal dp Stad en het Fort aan den Fraafchen Generaal overgeven, op de volgende voorwaarden: Are. f. Dewyl de Franfche Generaal, in eene formeele fommaiie, te gelyker tyd eene honorabele Capitulatie heeft aangeboden , en een wyl daarna mondeling daar by gevoegd heeft, dat hy, om aan den Generaal, Commandant van Venlo, allen twyffcl weg te nemen , voorftelde, om in de Capitulatie te zetten, dat, om ons te overtuigen ,  JAARBOEKEN, November, 1794. H7l dat wv op geene hulp, hoegenaamd, konden hopen, hy ons verzekerde , dat de gecombineerde legers den Rhyn en de Engelfchen de VVaal waren overgetrokken, en dat hy de eerder £ranlcne Natie verpandde, om dit te bewyzen. Toe se liaan. . II. De Generaal, Commandant van Venlo, eischt, dat het Guarnifoen, beftaande uit verfchillende Corpfen, za! uittrekken met alle krygseer, vliegen de vaandels, ftaande trom, brandende lonten, volkomen wapenrusting, de foldaaten met 36 patro pen, alle de bagagie, goederen, paarden, aan d< JVlilitairen behoorende, ende weinige tenten, dj< 'er nog overig zyn; zullende ieder corps hebbel twee houwitfèrs of kanonnen, ter hunner keuze, en voor ieder ftuk een w- Venlo. i 1 - < j f t £ 1474 NIEUWE NEDERLANDSCHE rranicfie JVatie , zullen voorz en worden van Ht» fvïf,,wafDS ^ paarden, met wXn zy v" ve-' lyk zullen kunnen wegtrekken zonder Svifiteerd of ontrust te worden, dnder welke voorw?ndfefoof bSedlgen?611 alle ^dommen zal eer!' Jefen Tol' TJTGmif°™ den nodigen tyd'- dênS Sfn Puarnifoen> uittrekkende, zal voorzien zyn van y,er wagens, die men om geene reden of oorzaak zal kunnen vifiteeren. g {laan. m WaZenS worden *oeg* ^EawSn/* 00 aCdCfe rede°' küDDea Toegeftaan. ^'cS^g^^.^ na de lening ïnorpn fr Jat E' eeDiSe Militairen wederzydscK ^tZ^t^'^ Zy terft0Dd worden Toegeflaan. „1 X.Vu uur Z3' §een geweld of gevangenneem,™ plaats hebben omtrend de 'eden, die hef Gered fsg of cn de Magiftraat dezer Stad uitmaaken Zl . XVII. De vrye oeffening van den Pmtp/W Sas te^s*0 Aïsïfs: d zv tein dï3fd Uyven» °Pden voet waar- faatL ifrnr°ndlg Zyn' en 20 ils zu^s door de taaten is toegeftaan geweest. Toegeftaan. XVUl.  JAARBOEKEN, November,1794. 1475 'XVIIL Alle de artikelen dezer Capitulatie, welken eenige duifterheid of dubbelzinnigheid bevatten, of tweezints zouden kunnen worden begreepen, zullen ten voordeele van de belegerden uitgelegd worden, weshalven men zich zonder omwegen en met oprechtheid zal gedragen. Toegeftaan. XIX. Op deze conditiën verbindt zich de Generaal-Commandant, om de Franfchen Troupen te ontfangen, welken de Roermondfche Poort alleen zullen bezetten , tot op het oogenblik, dat de Hollandfche Troupen, volgens het Art. HL, zullen uittrekken. Midlerwyl zal men de toegangen van deze wagt naar de Stad barricadeeren, om al* le wanorde en confufie te voorkomen. Toegeftaan: twee Compagnien der Franfcht Troupen zullen de Roermondfche Poort en de Foor vrerken bezetten. Wat het barricadeeren aangaat, dit is onnodig; 'er zal, na de bnderteekening der Capitula. 'tic, niemand dan de Generaal-Officieren, de Of ' ficieren van de Genie, de Chef van de Artillerii en de Commisfarisfen van Oorlog, binnen de flat komen, XX. Men zal in de Stad niet ontfangen dai de nodige Commisfarisfen , om bun te kunnei aantoonen en over te geeven de Magazynen, Ar fenaalen» en andere foortgelyke zaaken; alles, te: goeder trouw en zonder agterhoudingv, op kosti van d3 Franfche Natie. Door het XIX Art. beantwoord. Gedaan te Venlo, den 25 Odtober 1794. P F I S T E R, Generaal- Majoor en Commandant In het Hoofdkwartier te Tegelen, het derd Jaar der Franfche Republiek, den 5 Brumain De Generaal, commandeer ende ht beleg van Venlo, L A ü R E N T. JDe 's Gravenhage. Capitulatie van Venlo. r i 1 f t |  i4?<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA ce. Den 4 November is Maaftricht overgej •gaan, van welke overgaaf dit Verdrag or Capitulatie gemaakt is: - ARTIKELEN vaïj CAPITULATIE, voor gr field aan den Gene* ueraal KLEVER , commandeer dserende de Franfche Armée voor MAASTRICHT, door den Gouverneur dier Plaats. Art. I. TJfet Guarnifoen van Maastricht, zal den 8 November van deze Vesting uittrekken: de Troupen der Geallieerde Mogend* heden, weike het zelve uitmaaken, zullen naar hunne refpedtive Landen geleid worden. Toege-, ftaan , in zodanige manier als hier na gemeld word. II. Het Keizerlyk Guarnifoen zal uittrekken door de Duitfche Poort, met ftaande trom en vliegende vaandels, met behoud van deszelfs wapenen en bagagie, en zal tot aan de Keizerlyke Voorposten worden geëscorteerd door een Detachement van de Franfchen Troupen. Het Guarnifoen zat Krygsgevangen zyn. Het zal uittrekken den 17 Brumai" re C7 November J794,) ten 9 uuren 'smorgens, met de Krygseer-, te weten het Ouflenryksch Guarnifoen door de Duitfche Poort, het Hollandfche door de Bosfche Poort. Op de Glacis zal het de wapenen nederleggen, en het zal geleid worden naar de eerfte Post zo als in het bovenftaande Artikel vermeld, na den eed gedaan te hebben, van de Wapenen niet te zullen voeren tegens de Franfche Republiek, voor dat deze beide Guarnifoenen man voor man en graad tegen graad uiige■svisfcld zyn. HL Het Hollandsch Guarnifoen zal door de Bru9felfche Poort uittrekken, met flaande trom, vliegende vaandels, brandende lonten , en deszelfs veldftukken; zal de wapenen en bagagie behouden, ea  JAARBOEKEN, November, 1754. 3477 en door een Detachement Franfche Troupen geëscorteerd worden door de Kempen tot aan Grave of Nymegen. Toegeftaan ge/ykerwys als het voorgaande. IV. Het zal aan een iegelyk van de Belegeraars verboden zyn , den marsch van het Guarnifoen, onder welke voorwendfel het ook zy, te belemmeren , en in de gelederen te treden, om 'er de Soldaten of Ruiters tot defertie over te haaien ; en zelfs, wanneer gezeg e Soldaaten of Ruiters daar in mogten toegeftemd hebben, zullen dezelve terftond overgeleverd en wegens hun vergryp geftraft worden. Toegeftaan. V Het Arfenaal, de Magazynen, het gefchut der Plaats, de Ammunitie, zullen door de Com« mifen der Magazynen overgeleverd worden aan de benoemde Franfche Commisfar'isfen. Toegeftaan met de Plans en Memorien der Plaatfen en Forten. VI. De Krygsgevangenen, welke van weerskan' ten gemaakt zyn, zullen wederzydsch terug gegeven worden, in welkrgetal dezelve zich bevinden zedert den dag van dê influiting der Plaats, tot op dien van de ophouding der vyandelykheden. Toe. geftaan. VIf. De Troupen van het Guarnifoen zullen drie dagen agtereen marcheeren , en den vierden rustdag houden, terwyl de Esc >rte zal zorg dragen , dat gaande wegs ordre gefield worde op de Cantonnementen, de leeftocht, en de vouragie, welke aan de Troupen zal geleverd worden, indien het geen men van hier medeneemt niet toe reikende is. Toegeftaan. VIIF 'Er zullen door de Belegeraars aan hei Guarnifoen zo veele wagens met gefpan en fchuiten geleverd worden als het nodig zal hebben. Toe geft wh. IX. De Officieren en Soldaaten en ieder andei perfoon tot het Guarnifoen behoorende, die ge kwets 's Gravenhage. Capitulatie van Maastricht.  1478 NIEUWE NEDERLA NDSCHË *sGra- venhace. Capitulatie va Maastricht, kwetst of ziek mogten zyn, zullen in de Hospitaa' len of in de door haar bezette Logementen kunnen blyven, met de nodige Oppasfers, tot dat zy geneezen en in ftaat van vervoering zullen zyn; en wanneer zy genezen of in ftaat zyn van uit te trekïken, zullen hun Paspoorten, en de nodige wagens en escorten worden medegegeeven . even als aan de masfa van het Guarnifoen tot het welk zy .behcoren, ten einde zy zich kunnen vervoegen ter zelfder plaatfe, werwaart laatstgemelde is geé'scorteeid geworden. Toegeftaan. X. D.; fchulden, wettig gemaakt in den dienst' van den Souverein of door de Officieren of andere van het Guarnifoen, zullen erkend, en zal voor de betaaling zekerheid gegeeven worden, zonder dat men dienaangaande zal gehouden zyn Gyzelaars of eenig hoegenaamd namptisfement te geeven. Toegeftaan. XI. De Ontfanger-Generaal, de Officieren behoorende tot het Arfenaal, tot de Magazynen en tot de Hospitaalen, mitsgaders hunne Geëmployeerden, zullen voorzien worden van Paspoorten en Veiligheids• brieven tot vervoer van hunne perfoonen en goederen in Holland. Toegeftaan. XII. De Generaals, de Officieren ende Soldaaen te Maaftricht gedomicilieerd of penfioen trekkende van den Staat, en in het algemeen, alle de geene, die de wapenen niet gedragen hebben, zullen aangezien en gehandeld worden als dc Stads Inwooners; het zal hun vryftaah 'er te blyven, of 'er Paspoorten te verkrygen , om tot hunnent weder te keeren met hunne effecten. Toegeftaan, XIH. Dat alle boon en belediging, gedaan door iemand, het zy geestelyk of waereldlyk perfoon, niet alleen voor, maar ook geduurende het beleg ten eenemaal vergeten zal zyn en blyven. Overgelaten aan de franfche genereusheid. XIV. Dat de vrye uitoefening van de RoomschCatholieke en van de Gereformeerde Religie, in de-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1479 tnè Stad gecontinueerd worde, als ook de Lutherfchen, Mennoniten en andere getolereerd, gelyk dezelve tot nu toe geweest zyn. Toegeftaan , toet die bedenking, dat niemand, onder dekmantel der Religie, zal zoeken de nieuwgevestigde or-1 , de van zaaken te ftooren. . ./ ' XV- Dat de Clerefy , Predikanten en andere Bedienaars der Kerken, welke ook hun ftaat, hoe-' danigheid of ampt moge zyn, als ook de Gasthuizen, Armhuizen en Weeshuizen, zullen blyven by de geruste bezitting van alle hunne Goederen, Pri- ■ vilegien en Vrydommen, zo.als zy üie tot nu toe I bezeten hebben. Èr zal verftag van gedaan, wor- ij dtngtan de Conventie, XVI. Dat de Magifiraaren, Purgers en Gilden, Iinsgelyks verblyverrby alle hunne Rechten, Privilegiën en Vrydommen. Als boven, (' XVII. Dat het aan allen en een iegelyk zal vryï ftaan uit de Stüd te vertrekken met hunne goederen en familien ; als ook om over hunne eigenli dommen te befchikken, en zonder dat zy ten dien : opzichte zullen mogen verlet of gemolefteerd worI den. Ah elders. XVIII. Dat de Predikanten van de Franfche \ Gereformeerde Kerk', en behoorende by het Guari ïïifoen, vryelyk over het hun toebehoorende zulI len mogen befchikken eu de S ad uittrekken. Toei gcflnan. XIX. Na de teekening oer Capitulatie en dè i wederzydfche uitwisfeling der Gyzelaars, die bei[ derzyds zullen wezen een Staf- Officier en een I Kaptein, men aan de Franfche Armée zal overlé[ veren de Citadelle Petersbergen de Werken aan L den kant van de. St. Martyns Wyker Poort, eri ilbeiderzyds zal ftriktelyk gelet worden, niemand ilhoegenaamd, zonder toeftemming der beide Geneiraals, in of uit te laaten gaan, dan na de volkorrnen ontruiming. Toegeftaan. XX Geene van de Artikelen dezer Capitulatie itgal onderhevig zyn aan eenige valfche of fpitsvin^ Ff fff A« 'sGna- VEMHAGE. Oapitu'atievanMaasricht*  'sGra» venhage. Capitulatie van Maastricht. 1480 NIEUWE NEDERLANDSCHE dige uitlegging, en in geval de overgave 'er op> vol?e, zullen zy altyd verftaan worden ten voordeeligfle voor het Guarnifoen. Toegeftaan, De Franjche Deferteurs en Emigrés zullen niet in de tegenwoordige Capitulatie worden begrepen* Gedaan te Pêtershem, den 14 Brumaire, het derde Jaar der Franfche Republiek. De Generaal commandeerende te Franfche Armée voor Maaftricht,, (JVas geteèkend,y KLEBER. VeiVolgens kwam ook tyding in, dat de Franfchen den 24 Oclober. te Philippine eu Sas van Gend waren binnen getrokken. De Capitulatie van Philippine luidt aldus 1 In den naam der Franfche Republiek, ARTIKELEN der CAPITULATIE, van de Plaats PHILIPPfc NE, gefloten tusfehen den Burger COMMüNAliX, Adju. dant van den Generaal der Divifie MICHAUD , commandeerende de Troupen der FRANSCHE REPUBLIEK, onder PHILIPPINE , en den Lieutenant PETERSEN, Commandant van ds gezegde Plaats PHILIPPINE. Art. I. Fje Lieutenant Peterfen, zaï aan de *-/ Franfche Republiek de Plaats Phi* lippine, welke hy corn nandeer.t, over geeven. II. Het Guarnifoen zal krygseer hebben, hes za|  JAARBOEKEN, November, 1794. 1481 aal uittrekken met zyne wapenen, welke het vooraan zal nederleggen. Hïi Het Guarnifoen zal krygsgevangen zyn. Het kan echter heen trekken waar het wil, in Holland, na individueel den Eed gedaan te heb-! ben, van niet de Wapenen te zullen voeren te-, gens de Franfche Republiek, voor deszelfs geheele uitwis Teling. Ingevolge zullen de Posten he-, den overgegeeven worden aan de Troupen der Republiek.. IV. De Officieren kunnen hunne goederen en de Soldaten hunne randzels medenemen. V. De Perfoonen, die mede onder hec Guarnifoen bevonden worden, alleenlyk rekeningshalve, en die niet onderfield worden de wapenen te dragen, zullen niet aan de uitwisfeling onderworpen zyn. VI. De Guarnifoens-Eoeken, Registers en Kasfe, mitsgaders de Vivres , Artillerie, OorlogsAmmunitien, en de Plans aangaande de gezegde Plaats Philippine, en alle andere van de Coalitie, zullen aan de Republiek overgegeeven worden op Inventaris, welke tot dat einde door twee Commisfarisfen zal gefield wezen. (In margine ftond: 9Er is niets van het VI. Artikel, -wat de OorlogsAmmunitien en Artillerie betreft, men zal zien wat 'er voorhanden is.) VII. De Officieren zullen hunne Degens behouden. Gedaan te Philippine door Cqmmunaüx, geauthorifeerd door den Generaal der Divifie Michaud, den 2 Brumaire, het derde Jaar der eene en ondeelbaar e Franfche, Republiek. (Was geteèkend ^ Lieutenant PETERSEN. En 1'Aide de Camp, PIERRE COMMÜNAUX. [ Te Philippine, den 23 Oétober 1704. Fff ff 2 Zie 's Gra- prnha3e. lapitu- 'atie van map- >ine.  I4»a NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gravenhage. Capitw lat ie va; Sas vai Gend. Zit bier ook de Capitulatie van Sas van Gend. De OFFICIER-COMMANDANT van SAS van -GEND , proponeert aan den Officier, commandeerendedeVRAIHSCHETROÜPEN, om hem de fleutels der Stad SAS van GEND, over te gee. ven op de navolgende Conditiën, Art. I, TJTet Guarnifoen zal uittrekken 24 t LX uuren na de teekening der Capitu- zlatie, met de krygseer: ieder Officier zal naar zyn Regiment mogen wederkeeren , in de Vereenigde Provinciën, met zyne wapenen en bagagie, daar toe zal de Officier Franfche Commandant de no* dige wagens bezorgen, zo wel a!'s voor de Zieken; en vermits het zou kunnen gebeuren, dat 'er Zieken waren buiten ftaat van vervoerd' te worden, zullen zy mogen blyven en opgepast worden voor rekening van den Staat, alvorens vervoerd te worden, en als dan zullen zy by hunne Regimenten mogen wederkeeren , ook met wapenen en bagagie. /. De Commandant en het Guarnifoen zullen zich krygsgevangen geeven , egter hun vryftaande zich naar huis te begeven, cp hun woord van eer[, van de wapenen niet te zullen voeren voor eene volkomene uitwisfeling, Hem_ zullen twee wagens geleverd worden , om zyne Goederen en de Zieken te vervoeren naar ter Neufc. Het zal de wapenen laaten in het Corps de Guarde by di Oosepotrt, de Commandant zal zyn Degen behouden. De Artillerie-Stukken , Papieren enz., betrekkelyk tot de Plaats en Magazynen, zullen in de Plaats blyven, en de Inventaris zal 'er van gegeeven worden door den Commandant, aan den Burger Sachon, AdjunSt by de AdjudantenGeneraal* II. De  JAARBOEKEN, November, 1794. 1483 II. De Stads Inwooners zullen niet ontrust worden over hunne denk wys. Ieder zal op het ftuk van Religie zyn Godsdienst volgen gelyk te voren, ■en de protectie van den Franfchen Commandant genieten. Toegeftaan. 1 III. De Burgers zullen vry wezen van alle con-tributie, uitgezonderd de gewoone Imposten, welke > zy aan den Staat betaald hebben , welke op den 1 zelfden voet zullen blyven voor de Franfche Natie. De Burgers zullen zich verlaten op de edelmoedigheid en heuschheid der Franfche Republiek en der Volks-Reprefentanten. IV. De Franfche Commandant zal in 't algemeen alle de rechten der Burgeren in ftand laten, dat zy niet in hunne Perfoonen en Goederen worden geïnfulteerd, en dat ieder Burger behoud het geen hem toebehoort- De Republiek verzekerd befcherming en veiligheid aan de Perfoonen en Eigen- . domme». Te Sas van Gend, den 2 Brumaire, het derde Jaar van de eene en ondeelbaare FranJ'che Republiek. (Was geteèkend,) Voor den Generaal der Divifie, MICHAUD. De Adjunct by de Adjudanten-Generaal, SACHON. In de Stad Sas van Gend wierdt ook terftond de regeering veranderd , en de volgende perfoonen zyn als Leden der Muni. cipaiiteit, aangefteld: Ary de Milden, gewezen Scheepen; Ary de Voorn, Cornelis Janfe van Rejendaal, Dingenis de Pree, SiFffff 3 mon 's Gra- l-enha?,K. 'Japilu'atievanSas van lend.  1434 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhage. mon DavidRitter, en Jacob FrangoisDuhsl Secretaris. Voorts bevindt zich in Sas niet meer dan 70 k 80 man vyandelyke Troupen. Alle de Inwoners, die uit de laatstgemelde plaats zyn uitgeweken , moeten, op ftraffe van verbeurtverklaaring hunner goederen , voor den 14 dezer maand Novem* ber terug» keeren. De Franfchen maakten niet alleen de fnelfte voortgangen hier omftreeks en aan den Rhyn, maar hun leger van de Oofterfche Pyrencefche Gebergtens behaalde den ü6 en 37 Vendimaire, of den 17 en 18 October, eene overwinning op de Spanjaarden, waar by zy 50 ftukken gefchut veroverden, en ajjOQ man krygsgevangen maakten , en te gelyk van de Gefchutgietery van Orbeley en van de Mastenwerf van Wheley, op 25 of 30 millioeuen gefchat, en van geheel Navarre meefter wierden. In 't Kleeffche fchryven zy veele brandfchattingen uit. In 's Hertogenbosch hebben de Franfchen, volgens hun fchryven uitParys, gevonden 46 kanonnen , iy,oo centenaars buskruic, 9000 nieuwe fnaphaanen, 250a krygsgevang-nen, en een goed winterkwartier. Lodeivyk den XIV. verloor voor deeze Vesting léooo man , zonder ze te kunnen veroveren, en de tegenwoordige belegering heeft maar veertien dagen geduurd. De Generaal Picbegru is ziek geweest, doch is thans beter, en. de. Generaal Mo*  JAARBOEKEN, November. 1794. 1485 reau heeft hem , geduurende zyne ongefteldheid, vervangen. Van Wefel wierdt den 15 November gemeld : „ Men fpreekt hier niet meer over de komst van een Corps Pruisfifche Troupen in dezen omtrek, zynde 'er veranderingen voorgevallen, die de Pruisfifche Armée in het geval ftellen, :©m aan den Boven-Rhyn te blyven." En van Emmerik wieTdtgefchreven : „dat de Generaal Fan 'Damme, de Magiftraat der Stad hadt laaten afvorderen , om hem de fchepen, die aan de andere zyde van den Rhyn in de haven lagen, over te leveren, snet bedreiging,om, wanneer het geweigerd wierdt, de Stad te bombardeeren. DeOostenrykfche Generaal, Graaf Fan Sporck, liet afgeflagen hebbende, was de Franfche Oiïïcier naauwelyks weder over den Rhyn, ■of het bombardement begon, en befchadig«ïe in twee uuren , dat het zelve onafgebroken voortduurde, verfcheiden huizen:** Wy hebben in de voorgaande maand niet Scannen mededeelen den navolgenden brief van den Erfprins Van Oranoe, uit het hoofdkwartier Gorinchem, den 26 Oétober 1794. HOOG MOGENDE HEEREN1. T"\e Generaal Majoor Fan der Dayn, rapport bekomen hebbende, dat zich te Ilogerbeydc •een vyandelyk corps, uit Cavallerie en Infanterie deftaaade, ophield en daar vourageerde, heeft derFffff 4 waait 's Gravenhage.  ïa8ö nieuws nederlandsche as GrA" veni'a ge, Brief ' van da Erfpr. waart gezonden den Majoor Bachiene, van het Regiment; Orange - Gelderlanfff met een detachement, beftaande uit een Ritmeester, twee fubalterne Officieren, en zestig Ruiters van de Cavallerie, en drie Kapteins," zes fubalterne Officieren, tien Sergeanten en twee honderd zo Corporaals als gemeenen van de Infanterie, met order om den vyand te attacqueeren en te verjagen. Buiten de vesting trekkende, trof dat detachement reeds den vyand aan in de Zandbergen, by eene heide ,' tusfehen de Stad en het gehugt Korteveen, wanneer de avantguarde , welke nog verfterkt was door eene patrouille, onder commando van den Lieutenant Cloenegragt', vau Orange* Friesland, 'si morgens vroeg uitgezonden zynde, terftond met den vyand handgemeen werd, en wel met zo veel fucces, dat de vyand op de vlugt« over de heide, in de daar agter hggende bpsfehen, gedreven, en een Officier van de Jagers te paard, benevens een gemeene jager, met hunne paarden, gevangen genomen werden. De Infanterie niet fchielsk genoeg de Avantgnat» de kunnende volgen, liet gemelde Majoor de Cavallerie voortrukken , dan de Lieutenant Coene''gracht, welke, in alle.opzigten . zich als een goed en braaf Officier gedragen heeft , had , met de Avantguarde \ reeds den vyand zo ver terug gedreven, dat de Oavallerie niet, zonder rnerkelyk gevaar*, verder ageeren kon , waarom hy de Infanterie liet aanruk:*en, en eenige pelottons in de bosfchen regts en links zend, om dezelven te zuiveren . verdryvende den vyand door het gehugt Kortejséja, tot in het Dorp. Hogerheyde. De vyand zoude rog tot in dat Dorp vervolgd zyn geworden , byaldien niet uit alle de berichten géconiieerd had, dat hy aldaar drie duizend mannen, met twee ftukken kanon, fterk was. Deze tyding, als mede het gevaa>, om afgefneden te kunnen worden, deden den voorzeiden Majoor befluiten, om zyn scluk cn voordeel, op den vyand behaald, niet» f- ■ ■ Y*brA:y - ' yer-,  JAARBOEKEN, November, 1754* H87 1 verder te beproeven, maar wederom terug te keeiren. Eene der zydepatrouilles ontdekte eene vyan1 delyke Cavallerie-Patrouille , joeg ze naar het het Dorp Huybergen, en agterhaalde een Officier 1 en gemeene, welke zy, benevens hunne paarden, gevangen namen. ' Behalven den bovengemelden Lieutenant Coenegraclu, diftingueerde zich ook zeer de Cornet Al. < berda, van het Regiment van Van der Duyn, als mede de Scherpfchutters van Byland, wel aangevoerd door den Kaptein Oldckop; hebbende in het 1generaal alle de overige Officieren , Onder -Officieren en gemeenen , zo van de Cavallerie als Infanterie , de grootfte blyken van dapperheid en l inoed gegeeven. Waar van U Hoog Mogenden rapport doende, 1 heb ik de eer te zyn, enz. Met brieven qit Gelderland , verneemt i men, pmrrend den 7 en 8 dezer maand, dat de Franfchen de Stad Thiel van de overzy1 de der Waal wel befchoten , doch zonder 1 veel fchade toe te brengen, door dien het it water in die rivier tot eene aanmerkelyke ilhoogte gezwollen zynde, dezelve aldaar li zeer breed maakt; door welken aanwas de [ overftroomingen in de Thielerwaard thans ü voorlpoedig werkten, en die geheele ftreek i aldaar tusfehen de Waal en de Leek fpoe«t}ig onder water zou geraaken. Verders verneemt men nu . dat van het jHollandfche dapper krygsvolk, 't welk zig ma het ontruimen van Nymegen , en het ite vroeg verbranden der vaste brug aldaar, (pp de gierbrug bevonden , nog veelen met ;ïch.Ljiicn gered zyn , en dat de kloekmoe-* Fffffs di- 'sGha- fENHA3E. Brief van den Erfpr.  's Gra GE, 1488 NIEUWE NEDERLANDSCHE ) dige Prins Frederik van Orange, dit ongelukkig geval vernemende, ten eerften der waard wa? gefpoed ,zonder het groot gevaar, waar aan hy zig bloot ftelde, te ontzien. Het was alleenlyk een battaillon, welk zig op de gierbrug in dat noodlottig geval (bevondt, en waar van de geenen, die zig door bovengemeld middel niet hebben kunnen redden, krygsgevangen zyn gemaakt. Van Gorinchem verneemt men, dat de fchepen, die de goederen der bezetting uic 'sHertogenbosch hebben overgebragt,weder denaard zyn vertrokken, zonder dat nogthams dezelven eenige goederen of perfoonen naar die plaats hebben mogen medenemen. Volgens de laatfte brieven van den Boven-Rhyn, zoude het eerfte gedeelte der Pruisfifche krygsbenden van de Rhyn-Armée, die door Saxen naar Pruisfen afmarcheeren, en op twintig duizend inan bepaald zyn, zig van daar den 5 dezer maand op marsch begeeven, Inmiddels gaf men den moed niet op. Men beloofde zich veel van den last en bopdfchap van den Griffier Fagei, aan de Britfche Regeering. Hier omtrend fchreef men uit Londen den 11 November. „ Saturdag avond den 8 November keerde in zyn huis, op het plein van St. Lmei van zyn GezantfChap aan het Hof van Wee- 1 nen, terug. Graal Spencer, verzeld door 3en Heer Thomas Grenvitie, en hun gevolg. £y kwamen uit Holland, aan boord eener Oor-  Ij AAR boeken, November ,1794. 1489 Oorlogfloep, en landden Vrydag den 7 Noivember te Harwich." ,, Dien zeiven dag kwam ook de Heei \Griffier Fagel uit Holland, in deeze Stad aan. Van den inhoud zyner boodfchap aan dii IHof wordt verfcheidenlyk gefproken." „ Den 10 November des morgens hadder jLord Spencer en de Heer Fagel, ieder een< iiafzonderlyke gefprek met de geheime Staats IRaaden, ten Comptoire van den Heer Grew wille. De Graaf Mansfield, de Heer Pitt JLofd Grenville, de Pruisfifche en Holland jfche Ambasfadeurs waren by deze onder handelingen tegenwoordig." „ Den 13 November wierdt de Heer Fa :ge' aan den Koning voorgelteld " „ In de Raads- Vergadering voorledei JWoensdag den 5 November te St. James ge rhouden, heeft de Koning het gefchrift ge steekend, waarbyhet Huwelykvan denPiim Wan Wales-, met de Prinfes Carolina Elifa ïbeth van Brunswyk, toegeilaaa wordt. D< i,voltrekking van het zelve zal niet eer, dat rna Kerstyd gefchieden. En dien zeiven da{ "kreeg ook Lord Southampton zyne aaultel ling, om als Ambasfadeur naar Snmswyl te gaan, en de gemelde Prinfes voor dei üwaarfchynlyken Erfgenaam der Britfclu sKroon ten huwelyk te verzoeken." Uit Arnhem fchreef men den 15 Novem :ber, dat de kwartieren voor 15000 Oosten (trykers bereids in 't Graaffchap Zutphec ;opgenomen en beHeld waren. Uit Zutphen wierdt onder de zelfde dag tee< 's Gravenhage. 1 L { l r 1 l *é2  "«Gra- VENHA' CE. ,\ 4 ( t £ t P \ t V d .v 1490 NIEUWE NEDERLANDSCHE teekening gemeld: „ 'er is hier niets van „ belang voorgevallen, dan het aanhoudend „ gaan en komen van Ruitery en Voetvolk ; „ heden is het regiment van Randwyk naar „ Steenbergen op reis gegaan, en daar te„ gen het regiment ven Bedaulx, van De„ venter hier aangekomen. Rondom deze ?, Stad, cantonneeren husfaaren en andere 3, Ruitery en Voetvolk; het tweede Bat„ taillon van Gumoens, bezet het fort Gal„ lerfoort; de geheele Waal en Rhynoever 9, van Emmerik toe Gorinchem is zeer fterk „ bezet.'' Uit het Hoofdkwartier van Gorinchem, fchreef de Erfprins den 13 November aldus: HOOG MOGENDE HEEREN! X/oot eenige dagen my op order van Zyne Hoogheid naar Arnhem by Hoogstdenzelven begeeren hebbende, heb ik my buiten ftaat gevonden, 3m eerder aan Uw Hoog Mogenden te doen geworden het Rapport van den Generaal-Majoor r«* der Duyn, waar in my kennis geeft, dat den r dezer, 'smorgens vroeg van den Kaptein Gra■inget , van het Regiment Orange-Friesland, ommandeerende de patrouille, uitgezonden om en vyand te recognqsceeren , rapport bekomen ebbende, dat de Franfchen in aantogt waren, n reeds het Dorp Hogerheyde gepasfeert hadden, srftond derwaards eene verfterking van dertig aarden met een Officier gezonden was, welke geoegd by die patroaille een Detachement van zesg paarden uitmaakte, met order om te blyven afragten het piquet Infanterie, onder de orders van en Majoor Piper, het welk, na alle de wegen in Hogerheyde en Woensdrecht, loopende naar Bet-  JAARBOEKEN, November, 1794. H9I 1 l Bergen op den Zoom, bezet te hebben, teffens ! zoude dienen, om bovengemelde Kaptein in zyn . < recmnoisfance behulpzaam te zyn. \ Omtrend een half uur naderhand, hoorde men ' een fterk musquetvuür, en wierd gewaar, dat die i patrouilles door de groote overmagt van den vyand, ' genoodzaakt waren tot een retraite naar de Stad, : vervolgd wordende tot op het Glacis van dezelve, ! door twee fterke Escadrons Franfche Cavallerie, . | welke egter fpoedig door het vuur van de batteryen der Vesting , met een groot verlies verdreven , en door onze Cavallerie vervolgd wierden. In de onzekerheid nogthans, welk voornemen den vyand mogt hebben , kwam bet Guarnifoen lintusfchen onder de wapens, en alle de posten iwierden bezet, tot dat de KapteinWauihier, rapport kwam doen,,dac de vyand met overhaasting tot agter Hogerheyde terug getrokken was, medevoerende eenige wagens met dooden en gekwetften. De vyand was volgens de Rapporten, fterk :;sóo paarden, 1200 man Infanterie, met vier ftukken kanon, terwyl zyn voornemen fchynt geweest te zyn, eene fterke reconnoisfance te doen. Het verlies van denzelven overtreft. verre het sonze, h'.'t welk omtrend uit 70 man, zo aan doolden, geblesfeerden, als vermisten beftaat, bevindende zig onder de gekwetften de Kaptein-Lieutenant Oito Swartz, van het eerfte Battaillon van Scbmidt, en de Lieutenant Dupe', van de Husfaaren van Timmerman. By die affaire, hebben zich, volgens Rapport van bovengemelde Generaal - Majoor , byzonder gediftingueert , zyn Adjudant den Kaptein H'au» iitier, de Lieutenant Lidt de Jende, van Oran* \ge-Gelderland, en de geblesfeerde Lieutenant IDupé. Waar mede enz. Na 't raidden dezer maand verfpreidde zich het gerucht omtrend een itiliiand van wa- 's Gravenhage. Brief van derf Erfpr*  1492 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA CE. wapenen, waar roe hadt aanleiding gegee-' wapenen, waar roe hadt aanleiding gegee-' vei, -at de Franfche Commandant te Nyme v.jn, met den Hollandfchen, te Lent was overeen gekomen, van voor eerst niet meer op eikanderen te fchieten, als zynde een nodelooze vernieling: de Franfche Bevelhebber iieeft beloofd , geduurende deze tusfcheatyd geene nieuwe batteryen op te werpen. Vyf en twintig duizend mand Keizerlyke Troupen ftondm nu onder 't gebied van den Generaal Aivinzy, tusfehen Wezel en Arnhem, bet Hoofdkwartier van den Graaf van Clairfait was nu te Limburg aan de Lahn. Den 4 dezer maand waren te Panderen verfcheiden fchepen, onbemand, welke men te Emmerik , by het aldaar voorgevallen bombardement, hadt laten dry ven, door de onzen aangehaald en geborgen. Tusfehen Wageningen en de Grebbe, wierdt een fchipbrug over den Rhyn geflagen. Den 15 dezer is het regiment Hollandfche Guardes te paard, de Greb gepasfeerd, komende van Renkum, hun march neemende op Woudenberg. De GreD is onder water, en de Vestingwerken met zwaar kanon voorzien. Het Hoofdkwartier van den Generaal Prins Fredrik van Oranje is te Amerongen, op 't kafteel van den Grave fan Atblone. Het regiment van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins Van Graags, het welk zedert het jaar 1788 te Amfteldam  JAARBOEKEN, November, 1794. 1403 :dsm in krygsbezetting leg, trok dezer dagen door Utrecht naar Gorinchem, om aldaar nadere orders af te wagten. Te Arnhem zyn niet alleen de huizen der burgers, maar ock da publieke gecouwen !| zo vol krygsvolk, dat maar in eene kerk I gepredikt wordt, eens in het Nederduitsch, een in het Fransch, en eens in het En: gelscru De geruchten vern-terderden hier zeer, dsc 3è flerk bevestigde ftad Luxemburg eindelyk aan de Franfchen was overgegaan: I ook dat onze ftad Grave met de belegeraars | den si N ovember een verdrag van over| gave hadt geïloten, gelykluidende met dat • van Venlo: de krygsbezetting mogt met be« 1) houd van wapenen en krygsbehoeften uit trek« i ken, en overal, waar de Souverein het mogt 1 goedvinden, ook tegen den vyand dienen, Den 26 November kwamen omtrend 15 i of 16 Transpörtfchepen met Engelfehe Trou» I pen te Delft aan, alwaar de daar by zynde ; zieken reeds in het zogenaamde pesthuis i( (of Hospitaal) buiten de ftad zyn bezorgd; i zullende net overige gedeelte verder hun1 ne patenten ontvangen. Den 7 de^r maand trok van hier eea ! gedeelte der Holb'dfche en Zwitftrfche r Guardes naar Gorinchem, alwaar reeds eenijlfie Hollandfche Guardes uit Rosfum zyn aan- sGra^ VENHA-j! BE.  1494 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA' CE. aangekomen, welke eerlang alhier wordefï terug verwagt. Men meende omtrend het einde dezer maand uit de Bommelerwaard befpeurd te hebben „ dat de vyanden in de Meyery eenige meerdere werkzaamheid deeden blyken^ dus bleef men aldaaar op zyne hoede, de batteryen wel bezet enz. Eindelyk ver. toonden zich eenige vyanden op den Maasdyk aan de Meyeryfche zyde; men fchoot op dezelve, 't welk door hen wierdt beantwoord, waar op het gefchut van 't Fort St. Andries mede op hen begon te fpeelen* en dus wierdt die kanonnade langs den gezegden Waard voortgezet, zonder dat 'er van de zyde der Franfchen iets wierdt ondernomen, of dat men verder eenige pogingen gewaar wierdt, om naar den hoek van Bommel door te dringen. Van Thiel vernam men, dat nu in ruim drie weeken langs den geheelen Waal alles ftil was. .Gezegde rivier is echter fterk bezet: in Thiel ligt thans veel krygsvolk: 's nachts is 'er op den Stadstoren een ver* lichte lantaarn , gelyk ook van Dorp totDorp, op de torens, en hier en daar tusfchen beide aan hooge ftaken , zulke lantaarns hangen; en van post tot post langs het water, op geen te grooten afftand , zo wel als by de lantaarnen, zyn wachts geplaatst, waar door in het overbrengen van berichten, door feinen des noods, volkomen is voorzien. Men ontving hier de tyding, dat op den 24 der afgeloopene maand Oétober, in zy-  JAARBOEKEN, Novembér, 1794. 1495 ne krygsgevangenfchap by de Franfchen, overleden is, F. E. Grave Van Hohenlobe, Lieutenant-Collonel ten diende van den Staat der Vereenigde Nederlanden, Kaptein van eene Compagnie in het regiment van den Lieutenant-Generaal Von Wikke, Groot-Majoor van de Provincie van Stad en Lande. De Griffier Faget, wierdt op 't einde dezer maand ook wederom uit Engeland verwagt; van den echten inhoud van zynen last en boodfchap is niets uitgelekt. 't Was zeker, dat geduurende alle de* ize omftandigheden en 't fpoedig naderen der Franfche krygsmacht , een zeergroot aantal van Ingezeetenen, welken naar eêne verandering in de regeeringswyze van 'c ,|Land verlangden , en dezelve door geen ilander middel dan door den intogt der Franfchen mogelyk agtten, thans geenzins ftil szat. Wy hebben reeds gezien, dat 'er te Amfteldam een zeker geheim Committé ibeftondt, als ook eene menigte Leesgezelschappen; dit zelfde hadt ook elders in veeIe andere Steden en Dorpen plaats. De voornaamften van deze party hielden ver» illandhouding met de Franichen, byzonder anet de Nederlanders Daendek en De Win. \ter, welken in 1787 uit deze Landen geweeken, thans by de Franfchen als Generaals dienden; ook met andere Nederlanden in 't Fransch Leger, onder den naam van Bataven, of 't BataafsCh Legioen, beikend. Dus trokken veelen van deze lieden Ggggg <ïa *sGra* VENHA* GE.  1496 NIEUWE NEDERLANDSCHE •s G« a- venha" ce, de Rivieren over en weder. Dit fchynt eindelyk in 't oog te hebben gelopen, zo dat de Algemeene Staaten oordeelden hier in te moeten voorzien, by een Placaat van den eerften dezer maand November, waar by, ter voorkoming van het menigvuldig reizen en trekken van veele perfoonen uit en naar het Franfche gebied, en in het byzonder uit en naar de Steden ert Plaatfen door de Franfchen tegenwoordig bezet wordende , wordt vastgefteld, dat voortaan niemand uit 's Vyands Land, of de door hem ingenomene plaatfen zal vermogen te komen binnen de Republiek , of zig uit de Republiek begeven naar voorgemelde Land of Plaatfen , ten zy voorzien van behoorlyke brieven van Paspoort , het zy van Hun Hoog Mogende, den Raad van Staaten, of van Zyn Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins van Orange en Nasfau, welke hy gehouden zal zyn ter eerfte of laatfte Stad of Plaats op het grondgebied der Republiek te vertoonen en doen regiftreeren. Zie hier het Placaat zelve, T"\e Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut I doen te weeten v alzo Wy geïnformeerd worden, dat het reizen en trekken van veele Perfoonen uit en naar het Franfche Gebied, en in 't byzonder uit en naar de Steden en Plaatfen, door de Franfchen tegenwoordig geoccupeerd wordende, thans zeer fterk in zwang gaat , en dat die Perfoonen meestal langs het Frontier van Staats-Braband, mee  JAARBOEKEN, November, 1794, Ï49? met faciliteit kunnen binnen komen of uittrekken , zonder niet alleen daartoe van Onzentwegen eenige permisfie bekomen te hebben , maar zefs op vertoon en onder beneficie van paspoorten , hun daartoe van de Franfche zyde gegeeven; dat ondertusfchen te vreezen is, dat uit dusdanige onbepaalde toetaating van heen en weder te trekken, eene zeer fchadelyke Correfpondentie met den Vyand of deszelfs Adherenten, tot nadeel van den Staat, en deszelfs Ingezetenen zoude kunnen ontftaan. Zo is 't, dat Wy, op het voorbeeld van 't geen daar omtrent in vorige tyden en oorlogen j gepractifeerd is , daarin willende voorzien op eene wyze , waar door aan de eene zyde die i kwaade en verderftelyke practyken geweerd , en aan den anderen kant aan die geenen , welke 1 zonder eenig verkeerd inzigt, maar om wetti; ge redenen verlangen naar of uit 's Vyand Land, : of de Steden en Plaatfen , door hun geoccupeerd wordende, te gaan of binnen te komen , de gelegenheid daartoe Biet worden benomen , hebben goedgevonden , • na deliberatie mee den Raad van Staaten der Vereenigde Nederlanden, te ordonneeren en te (latueeren, gelyk Wy ordonneeren en ftatueeren by deaen: Eerftelyk, dat niemand , zonder onderfcheid ivan wat ftaat, kwaliteit of conditie hy zy, uit ' *s Vyands Land, of de Steden en Plaatfen, doof :dezelve thans in de Ooftenrykfche Nederlanden, of onder het Gebied van den Staat geoccupeerd ïWordende, zal vermogen binnen de Republiek "t zy in eene der Provinciën, 't zy in de Gene' iraliteits Landen te komen, en zulks langs bet fgeheele Fror.tier tusfehen de Schelde en den IRhyn, zonder voorzien te zyn van behoorlyke IBrieven van Paspoort van Ons, of van den Raad ivan Staaten der Vereenigde Nederlanden, of ivan Zyne Hoogheid den Heere Prinfe van Oransge en Nasfau. Ggggg a v Daï 's GRAVENHAGE. Plac. tegen trekken naar en van den Vyand.  's Gravenhage. Plac. tegen trekken naar e van de Vyand 1498 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dat ten dien einde alle Perfoonen, welke zouden verlangen , om van buiten langs den gemelden weg binnen de Republiek te komen , zig om zodanig Paspoort vooraf zullen moeten addresfeeren aan Ons , of aan voornoemdea Raad van Staaten , of aan Hooggemelde Zyne Hoogheid, met opgave van hun Doop- of Fa1 milie-Naam , Woonplaats , Kwaliteit , Bedie1 ning of Kostwinning , en van de Perfoonen , , welke zy in hun gevolg mogten hebben, en byvoeging in 't korte , om wat zaake zy begeeren binnen te komen, en waar ter plaatfe zy die meenèn te verrichten, en voor hoe lange zy het zelve Paspoort verzoeken, om als dan met goede kennisfe van zaaken, en ingenomen in formatie, (voor zo veel nodig en doenlyk is, daarop gedisponeerd te worden. Dat een dusdanig Paspoort (buiten t welk geen andere zullen mogen gerefpe&eerd worden,) géobtineerd zynde, zal moeten worden vertoond ter Secretary van de eerfte Stad of Plaats van de Republiek, niet in 's Vyands magt zynde, daar de geene, die het zelve verkregen heeft, aankomt, en voor zo verre het zelve zyn Steden of Plaatfen,daar Guarnifoen ligt, of Militaire Posten, daar wagt gehouden word, mede aan den Gouverneur of commandeerenden Umcier, en daarop door den Secretaris en AuditeurMilitair, of daar dezelve niet is, door den com« mandeerende Officier, aantekening gedaan van den dag, waarop het zelve vertoond is; en dat voorts de bezitter van zodanig Paspoort het zelve by zich zal moeten houden, om by zyn verder doorreizen telkens, daar het vereischt wordt, te kunnen vertoonen, geduurende dien tyd, voor welke het zelve verleend is. Dat echter, om te voorzien in het geval, dat iemand buiten de mogelykheid of gelegenheid zoude zyn geweest, om voor zyne aankomst 00 het Frontier van de Republiek een Paspoort, r al*  JAARBOEKEN, November, 1794. H99 : als hier vooren gemeld, van Ons, van den Raad van Staaten of van Zyne Hoogheid te verzoeken , de zodanige zig zal moeten addresfeeren aan den Gouverneur of commandeerenden Officier der naastgelegen plaats, welke Gouverneurs of commandeerende Officieren , Wy by dezen authorifeeren en qualificeeren, om , wanneer de Perfoonen, welke begeeren binnen te komen, of verder de Republiek in te trekken, aan hun niet fufpea voorkomen, en zy geen redenen ter contrarie hebben, aan dezelve voor een korten tyd, uiterlyk van agt dagen , een Paspoort te verleenen, inhoudende denaam, woonplaats en . qualiteit van die Perfoonen, de plaats waar na toe dezelve zig willen begeeven , en de tyd, voor hoe lang het zelve Paspoort aan hun verleend is;op welke Paspoorten de gemelde Perfoonen als dan hunna reize verder zullen kunnen en mogen voortzetten , des dat zy zullen gehouden zyn , het zelve by hunne aankomsi te vertoonen , ter Secretary van de ftad o plaats, werwaards zy by het verkrygen van de zelve hebben opgégeeven hunne destinatie t< zyn , en des dat zy langer als den tyd, voo welke het paspoort verleend is, zig binnen d Republiek willende ophouden, verpligt zullei i zyn, zig op nieuws, met overlegging van he geobtineerde provifioneele paspoort, aan Ons : aan den Raad van Staaten, of aan Zyne Hoog heid te addresfeeren, en prolongatie van *t ze < ve paspoort te verzoeken ; en zo wanneer i« 1 mand bevonden wordt , zonder zodanig pas j poort, het zy van Ons, of van den Raad va Staaten, of van zyne Hoogheid , het zy va een Gouverneur of commandeerenden Officiet te zyn binnen gekomen, of te hebben doorg reisd , dezelve zal verbeuren eene boeten vs drie honderd Guldens, en dadelyk worden aai gehouden en in detentie gefield, en voorts na exigentie van zaaken, zelfs aan den lyvc geftrai Gggg g 3 D 's Gravenhage. Plac. tegen trekken naar en van den Vyand. r 1 t » n n » n 1- ir 't. at  I5oo NIEUWE NEDERLANDSCHE •«Gua- venh/yge. Plac. tegen trekken naar et van der Vyand. Dat ten tweeden niemand, wie hy zy, zonder onderfcheid, zig uit de Republiek , het zy uit eene der Provintien , het zy uit de Ge. neralireits Landen , langs de gemelde route tusfehen de Schelde en Rhyn , zal mogen begeeven naar 'sVyands Land, of Steden of Plaatfen, door denzelven geoccupeerd wordende, zonder van Ons, of van den Raad van Staaten, of Zyne Hoogheid te hebben verzogt, en geobtineerd een paspoort in maniere,a!s hier vooren is gemeld, en het zelve te hebben vertoond, en doen registreeren ter laatfte Stad of Plaatfe op het Territoir van de Republiek; wordende wel expresfelyk aan alle Officieren en Magiftraaten , als mede aan alle Gouverneurs of commandeerende Officieren in Steden , of op posten met militie bezet, langs het gemelde Frontier gelast, om zorgvuldig agt te geeven, dat niemaed zonder een behoorlyk paspoort, als hier boven gemeld, buiten het Territoir van de Republiek zig kome te begeeven, en zullende die geene , welke bevonden worden , zonder paspoort zulks gedaan te hebben * en agterhaald wordende, verbeuren een boeten van drie honderd Guldens , en boven dien naar exigentie van zaaken, zelfs aan den lyve geftraft worden. Dat ten derden niemand van een geobtineerd paspoort langer gebtuik zal mogen maaken , om zig fe begeeven, naar of uit's Vyands Land of Steden en 'Plaatfen door dezelven geoccupeerd, dan geduurende den tyd voor welke het zelve verleend is, maar gehouden zal zyn in dat geval tydig een nieuw paspoort te verzoeken, op poene van te verbeuren eene fomma van vyftig Guldens, én boven dien arbitraire correctie of ftrafFc als boven. Dat ten vierden, wanneer iemand een paspoort van Ons verzogt hebbende, en het verzoek afgeflagen zynde, zig mogt addresfeeren aan den Raad van Staaten, of aan Zyne Hoogheid, ea al*  JAARBOEKEN, November, 1794, 1501 : aldaar paspoort vergrygen of vice verfa , zodaInig paspoort, als verkregen by Sub-en Opreptie, zal worden gehouden voor niet verleend, jen dus de Verkryger vervallen in de poeualiteiJten, hier boven geftatuurt; alle,welke pecuniee ■! Je boeten zullen worden genoten voor een derde by den Officier die de Executie d°et, voor, :een derde by den Aanbrenger, en voor een derde by den Armen van de plaats. Eindslyk' verbieden Wy *>p het ftrengfte aan , lalle Ingezetenen dezer Landen, om met comrrriunicatie , woorden , werken of gefchiiften seenige Correspondente te houden, te geeven, [zenden of ontvangen aan, of van den Vyand, lof de geene die onder zyne heerfchappy zyn, i over eenige zaaken of omftandigheden den ftaat van het Land betreffende, op pcene van aan den lyve rigoureuslyk, en zelf met de dood, naar liexigentie van zaaken geftraft te worden. Gelyk Wy mede op het rigoureufte verbieden neenige toevoer van Levensmiddelen, of eenigerhande Goederen hoe genaamd, en zonder onïderfcheid te doen naar 'sVyands Land, of de liSteden of Plaatfen door denzelven geoccupeerd, fop poene van de dood, en zulks boven de con• fiscatie van dezelve Levensmiddelen en Goede. ,ren, welke zullen worden genoten voor een deride by den Officier die de Executie doet, voor 1 een derde by den Aanbrenger , en voor een derüde by den Armen van de Plaats. 1 En op dat niemand hier van eenige ignorantie Szoude mogen pretendeeren, ontbieden en verdoeken Wy de Heereft Staaten , Erfft'dhouder , (Gecommitteerde Raaden en Gedeputeerde Staaten van de refpective Provintien, en alle andere Jufticieeren en Officieren van dezelve Landen, .deze Onze Placaate vah ftonden aan alomme te idoen verkondigen, publiceeren en affigeerea in alle plaatfen , daar zulks nodig wezen zal, en Ggggg 4 mca 'sGra- venhabe. Plac. tegen 'rekken laar en 'an den 'Syand.  NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra ce, Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. 1 en Refolutieh, verfcheidca printten behooren te worden verandert, en dat ook dienftig is geagt de betaalingü van dezen I npoft, by eenige Artikelen van de vootfchreven Ordonnantie naar zekere proportien gereguleert, te brengen op eene meer egaale voet. Zo is *t, dat Wy op dat alles de nodige reflectie genomen hebbende, hebben goedgevo*den en geret'olveert te maaken , en te arrefteeren een nadere en geamplieerde Ordonnantie in maniere hier na volgende, willende en begeerende,dat hut voornoemde middel van het Klein Zegel, voortaan, te rekenen van den eerften January aanftaande, volgens deze Onze nieuwe, geamplieerde en geredresfeerde Ordonnantie ingevoerd , en alzo by een ieder ftiptelyk en naar den letter geobferveert en naargekomen zal worden; gelyk dienvolgens dan ook alle Onze voorige Ordonnantiën op dit middel, benevens alle derzelver Ampllatien en Interpranatien van dato dezes af, by dezen gehouden worden voor ingetrokken en geabrogeert. Art. i. Eerftelyk zal niemand eenig Klein Ze\t\ mogen gebruiken, dat niet zal wezen gepa■apheert of getekent, en zal het regt van het roorfchreven Klein Zegel betaald moeten worden van alle de hierna gefpecificeerde Aflens, Kequesten , Schriftuuren , iaftrumenten , Be» wysftukken en Munimenten, hoedanig, by wie,, jp welke een wyze , mitsgaders aan en voor loedanige Vergaderingen, Collegien, Hoven, Regtbanken, Wetten, Weeskamers en andjre, 20.publicque, als privé Perfoohen, dezelve zalen werden geprafenteert, ingfe'arerlü pf verleien, en dat ten zeiven pryze , als in de h;er snder geftelde Artikelen en Colómm h parüctH ierder zal worden uitgedrukt, zondtr dat deselve andets gefchreven zullen mogen worden ils op een gezegeld papier, of gezegeL fr.n. :hyn, geparapheert als vooren, op poene van non-  JAARBOEKEN, Ntvemler, 1794. 1505 honderd Guldens, en de verdere ftrsflèn , die :by Onze generaale Ordonnantie op de gemeene, rnidfielen gedaan emaneeren, breder ftaan gegx-( presfeert, te verbeuren op ieder Acte, Schnt tuur, Kequesf, Inftrument, Bewysftuk of Mu-J niment, dat geheel ongezegeld of niet met het< daar toe geordonneerde Zegel gezegeld zal zyn,É te betaalen zo by den Griffier, Secretaris, Ad j vocaat, Procureur, Deurwaarder, Notaris, en é voorts by alle die geene, die al zulke gebrek»' kige of ongezegelde Aétens, Schriftuuren, Requesten, Inftrumenten, Bewysftukken en Munimenten , refpeétivelyk ingeftelt, verleden , gebruikt of geproduceerd zullen hebben , als mede by die geene, die al zulke gebrekkige en ongezegelde Acten , Schiftuuren , Requesten , Inftrumenten , Bewysftukken en Munimenten sullen hebben aangenomen en goedgekeurd, en dat boven de poenen en ftraffen, die hier na particulierlyk onder ieder Artikel zullen wezen uitgedrukt. Wordende aan de Regters gelaaten de keuze , Jon, by ontdekking van eenige fraude of conitraventie in dingpügrige of judiciecle zaaken , fop het ftuk van het Zegel, de Fraudateurs of Gontraventeurs , ex officio te condemneeren in :1de boeten daar tegen by de Ordonnantie getfteld, en dezelve daar voor te doen executeemn, of wel de begaane fraude of contraventie te ftellen in handen van den Officier, welke tot «het doen van de calange competent zal zyn , iom tegen den fchuldigen te procedeeren. 2. Ten welken einde geen Griffiers, Secretarisrisfen , Adjuncten , of eenige andere Perfooinen , eenige Aétens, Schiftuuren, Requesten, illnftrumenten , Bewysftukken of Munimenten, fliet zy dezelve in zakken of bondels by een gedaan , of wel ongebonden en afzonderlyk «vergegeven , gefurneert of gepraefenteert zullen worden, zullen mogen aanneemen , zonder de- sGra- :e. Viéuwe )rdonn. P '* üein Zegel.  JS06 NIEUWE NEDE RL AN D SC HE 5s Gravenhage. Nieuwe Ordunn. 0p 't Klein , Zegel. dezelve alvoorens nagezien , en van de opgc drukte Zegels kermiste genomen te hebben; en indien bevonden mogten worden te voorfchreven Stukken , of eenige van dien ten refpeéte van het voorfchreven Zeg :1, niet na behooren te zyn gequalificeert, zal als dan daar van aan den Rechter aanftonds kennisfe gegeven , en vervolgens Ctetl e'Dde die fraude of contraventie in dingpligtige of judicieele zaaken , naar behooren worden gecorrigeert,) gehandelt moeten worden, als by het voorenftaande eerfte Artikel is vermeld. En zullen voorts de Rechters nogte ook de Arbiters of goede Mannen in- cas van fubmis* fie of compromis , op al zulke defectueufe of ongezegelde Aétens , Stukken , Schriftuuren , Inftrumenten , Bewysftukken en Munimenten in het wyzen van haare Sententien , Vonnisfen, Decreeten , Appoinöementen , Interlocutien en Uitfpraaken geen ander nog verder reguard mogen neemen , dan of dezelve niet in het Proces overgelegd, geëmpioyeerd of ingediend waren ; gelyk mede op geen ongezegelde Actens of Inftrumenten , by de Hoven van Juflitie , of by eenige andere Collegien, Banken of Subalterne Rechters, eenige judicatuure exerceerende , eenige Condemnatien gedecerneert zullen mogen worden, als verklaarende , dat van nu af aan voor het toekomende alle de voorfchreven ongezegelde of kwalyk gezegelde Aétens , Schriftuuren , Requesten , lnftrumtnten , Bewysftukken en Munimenten zallen wezen nul, kragteloos, en van onwaarden , tot al zulken effecte , dat daar op geen Appoinöement of Apoftille gefield , daar uit geen recht of actie geprsetendeert, veel min in het wyzen van de voorfchreven Sententien , Vcnnisfen , Decreeten , Appoinclementen, Interlocutien of Uitfpraken, op dezelve eenig reguard genomen, default of verftek verleend,  JAARBOEKEN, November, 1794. 1507 of Juftitie geadminiftreerd zal worden; behoudens nogthans , dat (blyvende de andere poenen in haar geheel,) het efFecTt van de voorfchreven nulliteit zal vermogen te. worden geredimeert.of afgekogt met een twaalfde part van het beloop of inhoude van het Inftrument, mits het zelfde twaalfde part niet excedeere de fomma van duizend guldens, en niet minder zy dan honderd guldens, ten ware de maaking of het Inflrument niet kwame te bedraagen drie honderd guldens, ais in welk ge» val , de redemtie zal kunnen gefchieden met een geregte vierdepart van het gemaakte voordeel of b?loop van het Inflrument;en in cas het Inftrument geen zekere fomma inhoud, of tot geen zekere fom gebragt kan worden, als dan i niet minder als met een fomme van ƒ 100: o:c 3. En zullen op Zegel van zes Huivers gefchreven moeten worden alle Requesten, Sup plicatien, Memorien, Remonltrantien en andere Schriftelyke Addresfen , die geprasfenteerd en overgelevert zullen worden aan Ons , aan Zyne Hoogheid den Heere Prince van Orange , aan de Heeren Gecommitteerde tiaaden , en Gecommitteerden ter Provinciaale Rekenkamer, aan de refpeétive Hoven van Juflitie, aas I den Leenhove van deze Provintie, aaa de Raa. 1 den van de Domainea van hoogstgemelde Zy1 ne Hoogheid in deze Provintie gelegen , aan den Krygsraad in de Steden dezer Provintie | refldeerende, of aldaar geconvoceert wordende, aan Burgemeefteren, Scheepenen en Raaden ie 1 de refpeétive Steden, of aan eenige van dezel ve drie Collegien feparacelyk , aan den Hout vester en Meefterknapen, aan Oykgraaf, Hoog of andere Heemraaden van eenige Landen. ' Waterfchappen en Waarfchappyen, aan de Oost-Indifche Compagnie, en voorts aao alk andere fubalterne Kamers, Banken, Collegien, So s Gaa- GEISHAOS» Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel.  ïjo8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Ora- Vi NHA* GE. Nieuwe Ordonn* op 't Klein Zegel. Sociëteiten of Gilden, zo in de Steden als ten placcen Lande , binnen deze Provintie aangefteld of refideerende , die eenig gezag of authoriteit zouden mogen" hebben , of daar aan by iemand eenige fchriftelyke Verzoeken en Supplicaden gedaan , of eenige Addresfen gemaakt zouden mogen worden; dog Requesten invoegen als voren geprajfenteerd, door meer als een Suppliant, dog reprafenteerende meer a's één Perfoon, zullen moeten wordeD gefchreven op ten Z?gel van twaalf ftuivers, en door Collegien, Corporatien , Sociëteiten, by publicque authoriteit opgerigt , of die eenig gezag of authoriteit zouden mogen hebben , op een Zegel v3n vier en twintig ftuivers , uitgczondert die Requesten, welke uit hoofde van derzelver aart en natuur, in de volgende Artikelen , tot een bepaalden prys zullen worden uitgetrokken; des zullen den voorfchreven lmpo-r niet fubject zyn , maar daar van blyven geëximeert, alle Requesten, Supplicatien, Memorien en Adresfen , die gepraïfenteert zullen worden aan de Heeren Staaten Generaal, den Raad van Staaten , de Generaliteits Rekenkamer , de Collegien ter Admiraliteit, den Raad van Braband, de Raaden van de Domainen van hoogstgemelde Zyne Hoogheid , ten refpeCti van deszelfs Domainen in deze Provintie niet gelegen , en voorts generalyk van alle Collegien, die by de refpective geünieerde Provicüen alberyds zyn of nogmaals zouden mogen worden opgeregt. 4. 'rder welke Requesten, in het bovenftaande Artikel genoemd , niet begreepen zullen wezen, de navolgende Requesten, die gefchreven zullen moeren worden op zodanige Zegels, als hier onder nader zullen werden omfchreven. Om  JAARBOEKEN, November, 1794» 1509 Zullen f Cm te hebben Naturalifatie , het • moeten | zy dezelve alleenlyk, het zy tnet worden de Ciaufule ad honores wordt vergefchre- | zogt. ven tp 4 Om remisfie, rappel van Ban s Gra- gel van verdere of andere QcTxoyen , als in : agt Gul- d;. Artikel niet fpeciaal gemeld zyn, \dens. f)f wei om te hebben alteratien of ampliatien van eeüige Octroyen. Om te hebben regt van paraata 1 Executie. Om te hebben afdoening of conver; fie van eenig Fidei-Commis of Ver\ band in Linea Collaterali, of Goederen van bezyden komende. Om eenige Vicarie of Prasbende ts 'S mogen verköopen, dezelve van natuur te veranderen, of daar omtrent !' eeni. 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein \ Zegel.  's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. \ v É 1510 NIEUWE NEBERLANDSCHB 1 "eenige indulgentie of verzagting te mogen genieten. Om te hébben Veniam ^Etatis. Om te hebben Sureté de Corps of continuatie van dien. Om in eenige Submisfle te worden ontvangen. Om een zaak te hebben verklaard civiel en compofibel. Zullen i Om te hebben eenige Impuniteit, moeten I Sauvegarde of Saufconduit, zo voor worden | zich als voor anderen. gcfchre- | Om Üdtroy te hebben over het yen op ^ drukken van eeniffe Boeken , Kaareen Ze- ten, Inventien of Uitvindingen, daar gel van door de Supplianten allen andere van agt Gul- het voorfchreven Werk verzoeken dens. te mogen fecludeeren. En zal by geen Request meer mogen worden gecompraehendeert , als dat . van een Autheur is , en zullen verfcheiden Requesten moeten worden geprjefenteert over Werken van d verfe Autheurs. N Om van eenige Wetten , Regten, Plakaaten of Refolutien te worden l_gedispenfeert. De Requesten om van Leengoederen te mo> gen disponeeren , of om dezeive Allodiaal of Van beter natuur gemaakt te hebben , zullert moeten worden gefchreveu op een Zegel van agt Guldens. Zodanig nogthans, dat wanneer de Suppliant by zyn Request om Octroy, ter goeder trouwe zal komen te declareeren, dat het Leen, waar van hy gaarne zoude disponeeren , in waarde niet bedraagd vyf honderd guldens, hy als dan zal kunnen volftaan met een Zegel van ƒ1:10:0 .Wanneer bedraagd vyt honderd tot dui  JAARBOEKEN, November, 1794. i5rr duizend Guldens , toet een Zegel 'van ƒ3:0:0 En boven duizend tot twee duizend Guldens, met een Zegel van 6:0:0 Alles op poene, dat by aldien in het vervolg bevonden mogte worden, die waarde abufiveiyk by de Requeste opgegeven , en dus het, gemeene Land, met betrekking tot het daar/toe ;ebruikte Zegel, benadeeld te zyn, de disnofi:ien uit kragte van het daar op verkende Oétroy gemaakt, zullen gehouden worden in zo yerre lis niet gemaakt, maar alles worden gsconfideeert, als of da Teffateur of Teftatrice omtrent iet Leen ab intcflato en zonder eenige dispofiie dezer Waereld was overleden : behoudens |iogthans, dat die geene, welke by die dispoflie met het Leen zouden mogen zyo. gegratifii:eert, binnen den tyd van zes maanden na het : verlyden van de ïeftateur of Testatrice, of \it\ binnen den tyd van drie maanden, na dat et Testament of andere dispofitie ter hunner ennisfe zal gekomen zyn, de voorfchreven notne van nulliteit zullen vermogen te redimeepi, gelyk Artikel 2 is gereguleert. f Om te hebben remisfie of atterrni. natie van eenige Pagtpenningen* gullen Om,te hebben furcheance of ojj> koeten fchorting van Executie tegens de lórden Ontvangers van de gemeene Midde msHi- 3e. Nieuwe Ordorm ,p 't Klein Zegel,  iji4 NIEUWE NEDERLANDSCHE venha ge. Niemvt Ordont op 't Khin Zegel. gien hoegenaamd, en geene uitgezondert, eeni* ■ ge notable furcheances en voordeden (waar door verftaan worden zodanige dispofitien, uit "krsgte van welke de zaak moet blyven in dien zelfden ftaat, waar in zy op dien tyd is,) ', aan de Supplianten' zyn toegeftaan en geaccordeert , zullen de Dispofitien niet gefchreven mogen worden in margiae van der Supplianten Requesten by forme van Appointement of Apo-ftille, maar van alle dezelve' gegxtendeert moeten worden, eene feparaate Acte , gefchreven , voor eo veel de Requesten aan Ons geprasfenteert betreft, op een Zegel van negen Guldens, en met relatie tot de Requesten, aan eenig aader Collegie ingediend, op een Zegel van drie Gulden,op welke feparaie acte,in fubftantie verhaald of gerecapitukert zullen worden de Naa* men van ce Supplianten en hunne Woonplaatfen. iMtsgaders waar toe het verzoek iu de Requfste vervat, is tendeerende ; gelyk mede, wanneer hy liet Collegie, aan het welk de Requeste is gepijefenteert, wordt goedgevonden, dezelve Requeste by befloten Misfive te ftellen in handen van eenig Collegie, Gerechte of Graaflykheids Officier, ten fine van Berigt met furcheance , zodanige Misfive gefchreven zal moeten worden op gelyk Zegel van negen of drie Gulden refpettivelyk , reet dien verftande ■nogthans, dat wanreer naderhand, het voorfchrevert Berigt ingekomen zynde , eene , of by continuatie meerdere Comparitien, mogten worden geordonneert, waar by de Surcheance wordt gecontinueert, het zelve Appointemenc van Comparitie gefchreven' zal mogen werden in margine van de Requeste, zonder dat op nieuws eenig Zegel aal behoeven daar toe gebruikt te worden. Wordende voorts hier voor gtïnfereert sefiGudeu, het geen hier na Artikel .37 zal worden gefhtueerd. 7. En zullen dg Supplianten of Prefemeerders vaa  JAARBOEKEN, November, 1794. 1515 van de voorfchreven Requesten, Supplicatien, Memorien en Addresfen om afdoening van Fidei < Commisfen, of confirmatie van Vicaryen, gehouden zyn, immediatelyk onder de plaatfe van het Zegel uit te drukken , de opregte waarde van de Goederen, volgens tauxatie van de Gerechten, waar onder de Goederen gelegen zyn, is het nood , daar van zy de ontfla. ging van verband en confirmatie van de ge» 1 «iaane Collatie refpeclivelyk zullen willen verzoeken , en daar benevens ten refpecte van de i Fjdei-Commisfaire Goederen in korte woorden 1 uitdrukken , of dezelve Goederen van de opS gaande Linie oederwaards, of wel van bezy: den zyn voortgekomen, om alzo uit de valeur i en de natuur van de voorfchreven Vicarye en ; Fidei-Commisfaire Goederen te mogen weten, ! of het gemeene Land , ten opzigten van de i Zegels, daar op de Requesten zullen worden 1 gefchreven , niet zal wezen verkort , en ook 1 op weike Zegels de Aétens en Brieven dién ('aangaande zullen moeten worden gedepêcheert; fop pcene, dat zo wie bevonden zal werden, ij zo ten opzigte van de waarde ais van de natuur der voorfchreven Goederen , een abufive 'Verklaaring te hebben gedaan , dezelve nier. iralleen van het effect, van Onze Brieven zal I worden verftoken, nemaar daar en boven ver. ::beuren een pcene van vier honderd Guldens, "boven en behalven arbitraire Correctie tegens i:die geene, die bevonden mogten worden eene ofoednegelyke Verklaaring gedaan te hebben. 8. Ten welken einde alle" Requesten , Sup. Ifplicatien , Memorien en Addresfen, daar van thier voren in het vierde Artikel is gementioBeert, < uitgezondert die om Ampten of Em[ployen te obtineeren,) door een Advocaat, [Procureur, Notaris of een ander publiek Perifoon zullen moeten worden ondertekent, die üan ook fubjeCt zullen zyn de boeten en pee» Hhhhh 3 nen 's Gr&. vëkiia- GE. Nieuwe Ordonn. Klein Zegeh  I5i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha- GE, Nieuwe Qrdonn op 't Klein Zegel, De Minuten van alle fpeciale Procuratien ad liles, gepasfeerd wordende 'door een Perfoon, Cvoor hoedanig een men ook houd , iemand die met zyn Curator ad lues is geadfifteerd , en dus mede compareert, jbetrekfcelyk tot eene zaak, zullen moeten worden gefchreven op een Zc^e! van. ƒ0:12:0 Én betrekkelylr tot meer als een zaak, op een Zegel van 1: 8:0 Dog wanreer dezelve worden gepisfeert door Executeurs in een Boedel , waar in meer als een Erfgenaam is, of door Voogden over meer als een Papi! gefield, en in h<;t generaal dcor meer als een Perfoon te gelyk, (voor zoranig mede gehouden werdende twee cf meerdere Compagnons van Negotie,) of ten naame van een Sociëteit ouder een firma Nepoiieereade , berrekkdyk tot een fpecia3le zaak, zuilen de Minqten gefchreven moeten worden cp een Zïgel van ƒ 11,1:0 'HA nen hiér vrren, ten aanzien van de ongezegel* de, kwalyk gezegelde of gebrekkige Requesten , Supplicatien , Memorien en Addresfen geftatueerd, zo by aldien bevonden zoude mogen worden, de voorfchreven Requesten, , Supplicatien, Memorien en Addresfen of niet, of tegens de hier voren beraamde ordre en foime ingefteld en overgeleverd te zyn; en zal daar en boven op zodanige Requesten , Supplicatien , Memorien en Addresfen niet gedis» poneert, maar zullen dezelve zonder eenig Appointtement of Apoftüle uitgegeven worden. 9. Rakende de Dingpligtige of Gerigtzaken, en; al het geene daar toe eenige relatie heeft , da3r in zal agtervolgt worden de hier agter gefielde L Y S T E.  JAARBOEKEN, November, 1794. 151J En gaande of zig uitftrekkende over of tot meer als eene zaak, op een Zegel van ƒ 2;8:0 De Minuten van alle de voorfchreven Procuratien door Steden , Dorpen en alle andere Corpora, Sociëteiten, Rederyen en dierg«lyke Gemeenfchappen gepasfeert , betrekkelyk tot eene zaak , zullen moeten worden gefcnreveu op een Zegel van /a:B:c En gaande of zig uitftrekkende over of tot meer als eene zaak, op een Zegel van 4*o:c Zodanig egter , dat men in zaaken benedet de honderd Guldens zal kunnen volftaan met de Conftitutie op den Procureur, of Gemagtigde, eenvoudig door den Secretaris ter Roile te doen nêteeren , mits als dan dasr toe doende een fchrifteiyk verzoek, getekent door den Gonltituant, op een Zegel van zes ftuivers, en wanneer 'er twee of meer Conltituanteri zyn , or. een Zegel van twaalf ftuivers, zonder verdere kosten hoegenaamd, En zal ten aanzien van de Zegels tot de Gros fen van voorfchreven Procuratien , voortaan geobferveert moeten worden , het geen hier m Artikel 65, met opzigt tot de Grosfen van ver dere Acfens, is gezegt. Des zo zal voortaan, zo voor de Hoven, al voor alle andere Gerechten, geene uitgezondert geen Procureur of iemand anders voor een Eis fcher of Verweerder, in litet dat is zo haast d zaak ter Rolle is gebragt, en dat daarop eenig tet myn gehouden word, mogen occupeeren, ofeenij termyn waarneemen, hoedanig dezelve ook zoude mogen zyn, behalven in zaaken bovengemeld, be neden de honderd guldens, ten zy dezelve voo af kwame te exhibeeren ften einde door dei Griffier, of Secretaris de Rolle waarneemende he pxhibaum daar op worde gefield O het gros vai eene Procuratie by een Secretaris, Subftituut Hhhhh4 §e 's Gravenhage:. Nieuwe Ordonn» op 't Klein 'Zegel* 1 i r 1 r 1 t 1 n  1518 NIEUWE NEDERLANDSCHE VÖRAven sage. Nieuwe Ordonn. op ' t Klein Zegel. . £ f Secretaris, Notaris of ander publiek' perfoon * invoegen voorfz. geminuteerd en uitgegeeven, en dat mitsdien het zelve gros, met het Zegel volgens de voorenflaande Lyste zal wezen gezegeld , en daar benevens op tiet zelve gros by den Secretari.s, Notaris of ander publiek perfoon verklaard zal wezen, dat de Minute daar van 13 gefchreven op een Zegel, zo ais daar toe volgens de vorenftsande Lyste ftaat gerequireert; op pcene dat in zaaken , daar zodanig een gezegeld en geclaufuleert gros van een Procuratie niet zal worden vertoond , comparuü verleend, of by contumatie geprocedeert zal worden, even al eens, als of niemand in licevrate verfcbeenen, en dat daar en boven die geene, die zig zonder zodanig een Procuratie tot eenige zaiken, het zy als Lisfcher, het zy als Verweerder, zoude willen aanbieden, verbeuren zal eene pcene van / 20© : o : o. Alle Mandamenten, Aflens van Citatie en Dagvaardingen in Rau-Actie, mitsgaders alle Actens" van Arrest, Dagement, of Gyzel-CeduIIe, het zy voor welk een Rechtbank , Rechter, Vierfchaar, of Collegie, iemand zyn parthy komt te dagvaarden, zullen moeten worden gefchreven: In zaken van vyf en twintig tot honderd guldens, op een Zegel van ƒ o: 3:0 Boven/ 100:0:0 tot/ 400:0:0 o: 6:0 400:0:0 1000:0:0 o:ia:o 1000:0:0 2000:0:0 ï: 4:0 s 20co:q:o 6000:0:0 2: 8:0 6000:0:0 10000:0:0 4: 0:0 iooco:o:o 20oco:o:o 6; 0:0 aocoo:o:o . 8:0:0 Ën alle Mandamenten, Actens van Citatie enz. waar by gecontendeert word tot behoudinè of bekoming van eenige Rechten, Privilegiën, Prerogativen en Regalia, hoe dezelve ook zouden mogen worden genaamd, als mede in zaaken daar gecontendeert word tot praeftatie van eenig fait, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van/4:0:0 Zul-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1519 Zullende nogthans,de Mandarnenten of Actens van Citatie, om de Arreraenten van den Procesfe aan' te ' nemen, of Procureur- Acceptant te ftellen, kunnen 1 voldaan met een Zegel van de helft van dat van de Mandementen of Actens van Citatie, zo als dieby de bovenftaande Lyst ten principaale vocrge- ( i fchreven zyn, dog in geen geval lager dan drie ftui- <■ vers, nog hooger dan twee guldens agt ftuivers. - Onder zaaken daar gecontendeert word tot prafta- tie van eenig fait in de even voorgaande periode, worden niet ver ftaan zaken van geringe importantie, welke door den Rechter fummierlyk en de plano, zonder figuur van Proces, worden afgedaan, ofanderzints geen twee honderd guldens importeerende, ais voor welke maar zal nodig zyn een Zegel van ƒ0:6:0 En de Mandamenten, Citatien, Dagvaardingen enz. • waaneér geageert word tot prsftatie van 'Trouwbeloften , feparatie van Tafel, Bed, Bywooning of tot disfolutie van een Huwelyk, op een Zegel van ƒ4:0:0 Met dien verftande , dat wanneer in ;-pel, of Pan Actie eene pecunieele Actie en een fait te zaimen komt, zal het Zegel moeten worden genomen als volgt: indien bet Zegel, rot het fait gereauireert wordende, hooger is als het Zegel tot de Kau - Aclie of Apel benodigd. zal bet 'Zes:el van net fait moeten worden geëmployeert, en niec die peide Zegels te zamen gerekend. En by zo verre de voorfz. Mandamenten, zouden mogen inhouden de Claufule van Reliëf, Pcap.aal, Arrest of Surcheance, of de Claufule om dezelve ten dage!dienende te verzoeken, zullen de hier voorengemelde Zegels na den aart en imoortanrie der zaaken ,,/de helfte hooger genomen jipoeten worden, als hier voren is gemeld. Eh zallen de Requesten , waar by de voorfz. Mandamenten worden verzogt , moeten worden qefchreeven op een Zegel, bei ragende de helft vrn aet Zegel , waarop de Mandamenten m voegen icQQrfehreeveo., moetea woruen gcjxpedieert. Eea s Gra- 1 /eïtha- ;e. Vlemve Irdonti, p 't Üein Zegel,  '«Gravenhage* ftiiwwe Ordonn «P \t Klein Zegel. ijao NIEUWE NEDERLANDSCHE Een Maodament* Citatie, of Dagvaarding om een Sententie, Vonnis, Decreet of Gewysde, van een laager of Subalterne Rechter vernietigd ot geakereert te hebben, het zy by wegen van Apd, Reformatie of anderzints , als mede een Mandament van Anticipatie, mitsgaders een Mandaraent van defertie of om vervallen verklaard te worden van alle Recht van provocatie, zal moeten worden gefchreeven: . In zaaken van vyf en twintig tot honderd guldens op een Zegel van f ° - 6:0 Boven/ 100:0:0 tot ƒ 400:0:0 0:12:0 400:0:0 1000:0:0 1: 4:0 1000:0:0 2000:0:0 2: 8:0 2000:o:o 6000:o:o 4: 0:0 6oco:o:o 10000:0:0 8: 0:0 10000:0:0 20000:0:0 12: 0:0 En boven de 20000:0:0 16: 0:0 Ook zullen alle Mandamenten, waar by in Apel van Reformatie word gecontendeert tot behouding of bekoming van eenige Voorregten, Privilegiën, Prserogativ?n, of eenige Regalien, hoe dezelve ook zouden zyn genaamd, (met uitzondering van de Claufule van Reliëf, wegens de mdebité nrofecutie van een geïnterje&eert Apel of Reformatie,) alsmede de Mandamenten van Apel en Reformatie,in zaaken, waar in gecontendeert word tot prasftatie van een fait; item waar by in Apel of Reformatie gecontendeert word tot prsftatie van galeven Trouwbeloften , of feparatie van Bed, i afel, By wooning - of disfolutie van een Huwelyk, insgelyks gefchreeven moeten worden op een Zegel van J 8:0:0 En zullen de Requesten , waar by de voorfz. Mandamenten worden verzogt, moeten woeden gefchreeven op een Zegel, bedraagende de helft van hec Zegel, waar op de Mandamenten na den ' aart en importantie der zaaken in voegen voorfz. moeten worden geëxpedieerd Alle Maadameoteu, Citatiea en Dagvaardingen, ons  JAARBOEKEN, November, 1794. 1521 om in eenige posfesfie geïmmiteert, gemaintineert of herfteld te worden, zullen moeten worden gei fchreven op een Zegel van ƒ 2:8:0 En de Requesten daar toe dienende op 1 een Z ;g<"l van 1:4:0 Alle Mandamenten., Citatien en Dagvaardingen , in cas van iciurie , zullen moeten worden gefchrecven op een Ze; gel van 4:0:0 | En d<: Requesten op een Zegel van 2:8 :o De Mandamenten van Spolie op een j i£egd van 6:0:6 Kn de Requesten op een Zegel van 3:0:0 De Mandamenten of Brieven van Cqm* i plainte op een* Zegel van 12:0:0 En de Requesten op een Zegel van 6:0:0 En zu'len ailede Ordonnantiën van de Rechters, medebrengende eenige dispofitie, het zy provifioneel of definitief, (daar onder niet t>egreepen eeni: ge Appoinctementen van Comparitie, niet inhoudende notabele furcheance eu voordeden aan de ; Supplianten,) niet mogen worden gefchreven ie :; margine van de geprefeu teerde Requeste , maai li gefch'reeven moeten worden op een apart papier, hebbende zodanig Zegel, als de natuur van de ; dispofitie volgens het hier voor geëxpresfeerde verI eischt, welk apart papier met het behoorlyk Zegel I voorzien, zal moeten worden vastgehegt aan hei i) principaale Request, met het Cachet van den Grif ; fier of Secretaris het Appoinclement geteekenc ij hebbende. Een Mandament van Purge en van Det1 bitis zal moeten worden gefchreven op ' een Zegel van ƒ 8 : o: e En het Request op een Zegel van 4:o:c Een Mandament van Beneficie van In1 ventaris, van Cesfie, van Inductie of Atterminatie op een Zegel van 4:0:c En het Request op een Zegel van 2:8: c De s Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. ; 1  Gü. Nictnv: op 't K.'ètn Ze-gei, ^ 1 i i j < i < ijaa NIEUWE NEDERLANDSCHE ~ po Actens van Interjectie van Revifie zullen mosten worden gefehreeven op een Zegel Van ƒ 12:0:9 De Mandatnen;en van Revifie, wanneer bevorens d>ar van geen interjectie is gedaan, op een Zegel van 36:0:0 Dog wanneer voor het ligten van het M.andament,- de interjectie van de Revifie is gefchied, ais dan zal tot het Mandement maar gebruikt behoeven te worden een Zegel van i8:o:q Dog de Requesten daar toe dienende, zhneïi in beide de gevallen, te weten of de intefjeeïfë fc gefchied, dan niet, moeten .worden gefchreeven op een Zegel van 18: o:« Aüe Appoinctementen op Requesten in Judi-:io verzogt wordende door een van de Parthyen reeds in lite zynde, mitsgaders het. Commi.rt.rnus van de Requesten Civile, zullen, moeten worden gefchreeven ap een Zegel van i •' 4 •' o En 'de Requesten op een Zegel van 0:12 :ö Maar Requesten, in Judicio verzogt wordende loor iemand' niec zynde 'in lite-, zal het Appornctenent moeten worden gefchreven op een Zegel \ gejroportioneert na de importantie en aart der'zaaien , waar in iemand zig poogt te voegen, of voor tyn intrest bekend te maaken, volgens de ondercheidene Clasfëndaar van hier vooren gemaakt. En de Requesten daar toe iogefteld op een Ze;el, bedraagende de helft van dat Zegel, dat tot le dispofitie gebruikt moet worden, Alle verzoeken van Reauditie, zo voor de rebedrive Hoven van juflitie, als voor alle andere techtbankea, zullen moeren gedaan worden by iverlevering van eene fchtifrelyke Memorie of Re> iqest, reteekend by den Procureur de Reauditie 'erzoekende, en gefchreven op een Zegel van f\ : 4: o Op poene, dat een Reauditie binnen den daar . toe  I] JAARBOEKEN, November, 1794. 1523 ioe geftelden tyd 'op zodanig een gezegeld papier iriet verzogt zynde, gehouden zal worden voor defert. I De Actens van Citatie, uit kragte der voorfz. ïMandamenten van Beneficie van Inventaris, van ipesfie en van Inductie of Atterminatie s aan eenige Crediteuren of Geïateresfeerdens gedaan worden{de, zullen moeten worden gefchreven op een Zef gel van ƒ0:6:0 I Alle relatien van Deurwaarders, Boden , of anildere daar toe gequalificeerde perfoonen , eenige èMandamenten geëxploiteerd , Giratien, Dagvaar«dingen, Arre:.t, Gyzeling of eenige andere ExcibloiÖeB gedaan hebbende , zo in de Steden als ten ;|blatten Lande, zullen moeten worden gefchreven Ipp een Zegel, importeerende de helft van het ZeIgel, waar op het.Mandament of Citatie gefchreven Is, mies altoos een Zegel van drie ftuivers worden igeëmployeërt, wanneer de Citatie zelve is op een IZegel van drie ftuivers, en geen hooger Zegel als ivan vieren twintig ftuivers zal behoeven tot een siffelaas gebruikt te worden. 10. En indien iemand zo ten refpedte van de |voorfz. Mandamenten , Actens- van Citatien en aDagvaardinge, als ten opzigte van de voorfz. rehatie van den Deurwaarder, Bodens of eenige anijldere perfoonen het Kxploicl: gedaan hebbende, zich |in eenige der voorfz. poincten kwamen te misgryIpen, zulks dat de voorfz. Mandamenten , Citaiitien en Relatien in voegen , en met de Zegelen ïvoorfz. niet gezegeld zullen zyn, zal daar over «een boete van honderd guldens verbeurd worden iby die geene, die de voorfz, ongezegelde of kwaiyk gezegelde Mandamenten, Appoinctementen en PAcfens van Arrest, Citatie of Dagementen gefebrewen, mitsgaders by die geene, die op zodanige ongezegelde of, kwalyk gezegelde Mandamenten , Mclens van Arrest, Citatie van Dagvaardinge geidaan, of eenige ongezegelde Relatien uitgegeeven gullen hebben; en zullen de Rechters gehouden zyn naauw s Gravenhage. Nieuwe Qrdotin, 'jp 't Klein Zegel» j  'sGra- venha ce. Nieuwe órdonn, bp "t Klein Zegel. ijH NIEUWE NEDERLANDSCHE naauw reguard te neemen, of dc voorfz. Aflens* van behoorlyk Zegel zyn voorzien, en de Fraudateurs en Contravenceiirs ex officio te condemnee* ren, of wel de begaane fraude en contraventie te ftellen in handen van den Officier tot het doen van de Calange competent, conform art. 1. ii. En zullen van alle Mandamenten, Citatien en Dagvaardingen , (en voor zo veel ook in eenige Steden en Plaatfen gebruikelyk zouden mogen zyn, van Eisfchen en Conclufien,) nevens de CitatieCopyen moeten worden overgeleverd,' gefchreven op het volgende Zegel: in zaaken daar geëischc word vyf en twintig tot duizend guldens op een Zegel van ƒ o: 3:0 Boven duizend tot vier duizend guldens o: o:o Boven vier duizend tot tien duizend guldens , . ■ 0:12:0 Boven tien duizend tot twintig duizend guldens l: 4 = » Boven twintig duizend 2: 0:0. En daar de geëischte fomme onzeker is, op een Zegel van o: 6:0. Op pcene van twee honderd guldens , te ver beuren door die geene, die eenige Mandamenten; geëxploifteert, eenige Citatien en Dagvaardingen gedaan, en daar benevens de Copyen in voegen voorfz. gezegeld zynde, niet overgeleverd zal hebben; en zullen de Rechters gehouden zyn de Fraudateurs ea Contraventeurs ex. offich te condetnnee-., ren, of we! de begaane fraude en contraventie te ftelhn in hatiJen van den Offlcer , tot hst doen van de calange competent, conform art. 1 Zullende wanneer nevens de Dagvaarding of Citatie, eenige Copyen van Documenten wórdenovergegeeven , waar op de Eisfcber of Impetrant declareert zyne provifie te fundeeren, dezelve Copien gefchreven moeten worden op het Zegel daar toe hier na foeciaai gerequireert wordende ; enzal den Deurwaarder of die geene, welke de citatie of overleevering gedaan zal hebben, gehouden  JAARBOEKEN, November, 1794» ij2j 1 den zyn in zyn Afte van Relaas mentie te maaI ken, dat waarlyk de gerequireerde Zegels tot de ' voorfz. Copyen zyn geëraployeert. Van gelyken zullen de Copyen van alle Infixu1 menten, of andere befcheiden, waar op eenig verzoek van Provifie, Stateering, Reparatien van Attentaten, afdoening van de Claufule van Inhibitie, annullatie of approbatie ilico, oppofitie van Exe' cutie, en andere foortgelyke of ook eenige geproponeerde exceptien zullen worden gefundeert, :i mitsgaders de zodanige, welke dienen tot verificai tie van de qualiteit van den Eisfcher of Impetrant, i en generalyk, welke ftrekken tot voldoening aan j eenige preliminaire verzoeken, door een Gedaaglide of Verweerder gedaan, het zy dat alzulke Co- ?ien nevens de Dagvaarding, of wel in lite aan 'arthyen gegeeven, of anderzints tot fondament 1 van dezelve verzoeken van provifie zullen worden 1; overgeleidt, gefchreven moeten worden ieder op neen Zegel van ƒ0:6:0 Behoudens nogthans, dat in zaaken , daar dd jl geëischte provifie de fomma van vier duizend tot 1 agt duizend guldens bedraagt, of daar by provifie ;[ gecontendeert word tot. prasfiatie van eenig fait, iof, om in eenige posfësfie gefield", gemaintineerd tof herfteld te worden, del Copyen van al zulke . Eisfchen, Conclufien en Inftrumenten gefchreven i zullen worden ieder op een Zegel van ƒ0:12:0 En de voorfz. fomme van agt duizend \guldens excedeerende,ofdaar by provifie ijgecontendeert word als hier voren i: 4:0 13. Welverftaande, dat voortaan, voor zo veel j< de Steden, den Hage daar onder begrepen, en hec 1] platte Land aangaat, de Copien van alle Atfen r van Citatien, Conclufien van Êisch, daar die ge! ieverd word, en voor zo veel de Gecommitteerde! I] Raaden of Hoven van juflitie aangaat, de Acte ' van Citatie, Conclufie van eisch en relatie van die I geene, die het ExploicT: zal komen te doen, van den anderen zullen worden gcfepafccrt * en ieder liiii m 'a GftA* VENHAGE. Nieuwe Ordonnt op 't Klein Zegel*  rstjRAVENHAGE. Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel. lyjS NIEUWE NEDERLANDSCHE van dien gefchreven op een byzonder Zege!, zuficsr en zodanig als toe ieder A£te hier voren is gepraefcribeert, op poene van twee honderd guldens, te verbeuren by die geene, die de voorfz. CoDyeo gecombineert, en on ier één en het zelve Zegel . opgemaakt of uitgegeeven zal hebben. 14. Alle Conclufien van Eisch, het zy dezelve voor den Rechter in de Rechtbanken, het zy voor Commisfarisfen, of voor Arbiters, daar voor by Ad vocaat, Procureur, Notaris of andere Pratlizynsgeageert of geoccupeert word, ten verbaale of anderzints zullen moeten worden gedaan, zullen moeren worden gefchreven op een Zegel van ƒ0:6:0 Ten ware dezelve eisfehen kwamen te importeeren, het zy ten principaale, het zy by provifie, de fomma van vier duizend guldeus, of dat by dezelve gecontendeert wierd ter interinemente van eenig rehef of Requeste civiel, of tot de prteftane van eenig fait, of dat daar by verzogt mogte worden de Claufule poenaal van Inhibitie, van Arrest, of wel de continuatie van dien, of eenige provifien in cas posfesfoir, in alle welke gevallen de voorfz. Eistenen en Conclufien gefchreeven zullen moeten worden op een Zegel van ƒ 1:4:0 En de voorfz. fomma van vier duizend guldens excedeerende, op een Zegel van 2:8:0 Uitgezondert nogthans de eisfehen tot praeftatie van een fait beneden de twee honderd guldens, of die om haare geringe importantie de plano worden afgedaan, als welke zullen kunnen volftaan met een Zegel van ƒ0:6:0 15. Alle feparate Conclufi«n van Eisch : op een Request civiel of reliëf, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van 0:12:0 16 Alle Antwoorden, die niet immediaate en aanftonds na het doen van den eisch in korte formulieren op de Rolle of ten verbaale van Commisfarisfen', Arbiters of voor andere Rechtbanken zullen worden gedicteerd, moeten worden gefchreven op; een Zegel van ƒ 0:6: o Over-  JAARBOEKEN, November, I704. 1527 Överzulks zulten allé Antwoorden, daar toe tè •voren termyn of dag verzogt en geobtineert is, of die niet in een fesfie nevens den Eisch zullen worden gedaan, (boe wel om h, aar kortheids wille mondeling zouden hebbefi worden gedicteert,) in gefchrifte vervat; en op het voorfz. Zegel van zes ftuivers gefield moeten worden. fidog in zó verre dezelve komen te begfypeh eenige Verzoeken, Reconventien, Relieven, Requesten Civiel, Esceptien Of Frtcfentatien, of wel dat dezelve gedaan zullen worden over de praftatie van eenig fut of rot refutatie van eenige provi> fie van Arrest poenaal, of dat daar by eenig Interdict in cas posfesfoir geredoubleert of dienaangaande mede eenige provifie verzogt mogte worden , zullen dezelve moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ o: 12:0 Met dien vêrfiande egter, dat by aldien dé Reconventie of ander verzoek , of ccnclufié by het antwoord gevoegd, is tendeerende töt zodanige zaake, waar toe, ingevalle dezelve raauwlyks was geïfjtendeert, een hoger Zegel gebruikt zoude hebben moeten worden, als dan dat hogere Zegel zal moeten worden geëmployeert. Uitgezondert nogthans de Eisfehen tót prèfta» tie van een fait, beneden de twee honderd guldans, of die om haare geringe importantie de pfano worden afgedaan, als welke zullen kunnen volftaan met een Zegel van J~ o d o Zo nogthans dat ten réguarde van de Vierfchaar der Stad Amfterdam, verftaan zal worden intmediate en aanftonds na het doen van den eisch geantwoord te wezen ^ zó wanneer Vrydags van dezelve Vierfchaar geantwoord word. 17. Alle Conclufien van Exceptien van Renvoy,' incompetentie, üt:spendentie en van andereExceptienj daar by den Exe-pienr goedvind te perfifteeren, zultèti moeten worden vervat by gefchrifte , cn gefteld op een Zegel van\ ,ö:6:Q li. AH© verdere Termyneu-. zo *afi antwoord ïiiii & ééi 'sCii- venha"' ge. Nieuws Ordonm op 't Klein Zegeh  *s Gravenhage. Nieuwe Ordonn op 'f Klein Zegel. gaders de Copyen , die van de vooriz. Citatien ,j .- &. ia xTevnnnninftïri nf Tnterrnüatorienl ais meue vau uw >'»«nr' — — »— zuj.J 1518 NIEUWE NEDERLANDSCHE den op de reconventie, exceptien, relieven, prefentatien, verzoeken, als van replicq en dupiicq. zo in conventie als reconventie , daar op refpectivelyk te volgen, zo wanneer dezelve met (taande Rolle of geduurende de Comparitie voor Commis, farisfep of Arbiters in korte Formulieren worden gedicteert, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ0:12:0 Des zal tot alle de refpeaive Conclufien, waar van in de voorgaande 14, ij. 16, 17 en dit artikel is gemeld, wanneer dezelve meerder bedragen als vyf en twintig artikelen, voor ieder vyt en twintig artikelen, dewelke daar inne gebragt worden, gebruikt moeten worden, een Zegel te!Kees drie ftuivers hooger , als het Zegel m de vooriz. aangehaalde artikelen gereguleert is. Én zal ook van alle de hier vooren gemelde Conclufien door den geene, die daar van dient , net zy voor de Hoven van Juflitie , of andere Regtbanken, aan de parthyen gqgeeven moeten worden een copy, gefchreven op de helft van het Zegel, waar od het Origineel gefchreven is. 19. Alle dispofitien, die by verdrag van parthyen aangenomen, of daar in de Procesfen by Apooinctementenof Interlocutie van den Rechter worden gereguleert, zullen worden gefchreven op een Zegel van ƒ o: o • o En zullen dezelve by ieder van parthyen Procureurs, binnen agt dagen na het voorfz. verdragof Appoinctementgeligt moeten worden, op pcene van vyttig guldens, te verbeuren by die geene van de Procureurs , die zulks verzuimd en nagelaaten zal hebben., 20. Alle Infinuatien, die parthyen zo van Ver-, ftek als anders malkanderen tri lite zullen komen te: doen, de Biljetten van Citatie van Getuigen; iterni alle Actens van Inthimatie en fpecialyk mede die: Actens, daar by parthyen gedagvaart worden, omi hv het hooren van Getuigen prefent te_ zyn, mits-  JAARBOEKEN, November, 1704. 1529 zullen worden bebandigt; item de Copyen van alle contra Interrogatonen , zullen ieder afzonderlyk ge fchreven moeten worJen op een Zegel van ƒ0:6:0 Si. De Minuten van alle Verbaalen, waar by een zaak in plaats van ten Rolle, voor Commisfarisfen geïnftrueert en voldongen word, zullen ge fchreven moeten worden op een Zegel van ƒ 2:8 :o Boven het regt, daar in de refpective Conclufien, waar van ten voorfz. Verbaale gediend word, volgens den bier voorgeflelde taux afzonderlyk vervallen zyn. Daar en tegen zullen de Minuten van alle andere Verbaalen gefchreven moeten worden op een Zegel van f ll 4:0 En zullen van dezelve Verbaalen geen Extracten of Copyen authentiek uitgegeeven worden, dan die gefchreven zyn op een Zegel van o: 6:0 En in de Steden en Plaatfen, alwaar de Verbaalen zonder Zegel in een Register gebragt worden, zullen daar van twee Copyen moeten worden uitgegeeven, ieder van dezelve gefchreven op een Zegel van o: 15:0 22. Alle Actens Judicieel, vervattende de Dingthaalen van parthyen Contendenten, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van o: 6:0 Zonder dat eenige andere Actens Judicieel, dan die in voegen voorfz. gcqualificeert en gezegelt zullen zyn , ten Procesfe gebruikt of geémployeert zullen mogen worden. 23. Alle Schriftuuren van Memorien, Berigten, Additien, Refcriptien, Debath , Contra-Debath, Solutie, Superfolutie, Salvatie, Reproche, Declaratie, Diminutien, Demonftratien, nieuwe Feiten , Feiten posfesfoir, Deflructief, Interrogatorien, Contra-Interrogatorien, Grieven, Intendith, Inventaris van Stukken en Munimenten, Ampiiatien van dien , en generalyk alle Schriftuuren, van welke benaminge of natuure dezelve ook zouden mogen wezen, geene van dien uitgezonden, die ïliii 3 par- 's Gra- vh» hage. Nieuwe Ordonn. rp 't Klein Zegel.  JAARBOEKEN, November, 1794. 1531 ie Registers en Declaratie-Boeken daar vooruitgetrokken zullen hebben, eQ daar en boven een boete van ƒ 200 :o: o 2j. En ingcvalle eenige van de voorfz. Schriftuuren niet mogten wezen gearticuleert, en dat daar inne mitsdien niet gevoegelyk de vooren geftelde proportie geobferveert zoude kunnen worden, zo zullen alzulke Schriftuuren gefchreeven moeten worden op een Zegel van / 1:4:0 Ten ware alzulke ongearticuleerde Schriftuuren geëmployeert kwamen te worden in zaaken, daar de fommen zojn conventie als reconventie geëischt, te famen kwamen te excedeeren de fomma van twee duizend guldens, of dat de quajftie was over de prffiftatie van eenig fait, of dat de voorfz. Schriftuuren in een posfesfoire materie wierden geëmploieert, als wanneer dezelve gefchreeven zulien moeten worden op een Zegel van ƒ2:80 Uitgezondert nogthans de Eisfehen tot praftatie van een fait, beneden-de twee honderd guldens, of die om haare geringe importantie de plano worden afgedaan, als welke zullen kunnen volftaan met een Zegel van ƒ 0.6:0 26. Alle fchriftelyke Confultatien en Advifen, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van 1:4:0 27. De Minuten van alle Compromisfen en Submisfien aan Arbiters of goede Mannen, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van 1 .-4:0 28. En zullen voortaan geen zaaken, waar in by ordinaris geding word geprocedeert, op eenige Rollen mogen worden gepreien teert, tot hoedanig een termyn ook het zelve zoude mogen gefebieden, of zal daar van alvorens aan den Griffier, Secretaris of andere Perfoonen , tot het houden van de voorfz. Rolle gequaiificeert zynde , moeten worden overgeleverd een fchriftelyke prefèntatie, gefteld op een ^egel van drie ftuivers, op Iiiii 4 poe- 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op *t Klein Zegel,  's Gravenhage. Nieuwe Ordonn op ' f Klein Zegel, 1532 NIEUWE NEDERLANDSCHE pcene, dat geene prefentatien in de voorgemelde zaaken ter Rolle gebragt, aldaar ingefchreven of opgelezen zullen mogen worden , als-die geene, die invoegen voorfz. zullen wezen gezegeld. 29. Alle Copyen zo van Inventaris, als van de , Stukken en Munimenten, die parthyen malkandereo, by wisfeiing of anders zullen overleveren, zullen ieder van dien gefchreven moeten zyn op een Zegel van drie ftuivers; en zullen de Procureurs zo van de Hoven, als van alle andere Collegien, Banken, Subalterne Rechters daar onder [begrepen, gehouden zyn op haar eigen Inventaris te ftellen, en op den Eed ten aanvang van haare Bedieninge gedaan, te verklaaren , dat zy geen ftukken van haare parthven, als behoorlyk gezegeld zynde, hebben ontfangen, op pcene, dat op den Inventaris, de voorfz. Annotatie niet hebbende, geen reguard genomen , nog het Proces voor behoorlyk geïnftrueert gehouden zal worden; en indien te eeniger tyd ondervonden mogte worden de voorfz. Annotatie ter kwader trouwe en tegens de waarheid te wezen gedaan , dat als dan den Procureur de voorfz. valfche en onwaaragtige Annotatie gedaan hebbende, zal moeten betaalen een pcene van drie honderd guldens, boven de Actie , die den Procureur- Generaal en andere Officieren die het aangaat, daar over zouden wiliea maaken. . \o. Alle Aétens van default of van verftek, in welk een ftaat van een Proces dezelve ook verleend zullen komen te worden , zullen moeten ■worden gefchreven op een Zegel van zes ftuivers, en indien het zelve default of verftek fjmpelyk en zonder een tyd of termyn van purge zal worden verleend, zo zal niemand tot een verzoek van purge van het zelve default of verftek worden geadmitteert, dan op een fchriftelyke prefentatie, gefcheven cp een Zegel van eene gulden vier Huiver-, gelyk ook daar een default of verftek falvo purgé verleend, en den tyd of termyn van ' pitt-  i5$ NIEUWE NEDERLANÖSCflE ?s Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. pen worden Executeurs in een Snede!, waar" in rhaar één Erfgenaam is , Ook niet Voogden dver één Pupil en Geconftiïueerdens door één Perfoon, gelyk ook Man en Vroaw, te wdcten, Wanneer een Man coaipareerd als in Huwelyk hebbende zyn Vrouw , en de Vrouw n'.et baaren Man geadfifteerd ^ zullende in tegendeei voor meer dan één Perfoon gehouden worden , wanneer Man en Vrouw te zamen of ieder voor zig zeiven ageeren. Voorts zullen de voorfchreven Zegels boven de reeds gemelde verhooging nog met een viera depart, en dus in het geheel met de helft verhoogt worden in zaaken, welke geëntameerd worden door Steden , Dorpen , Colte-* gien, Corporatien , Gildens en andere Sociev teiten , by publicque authoriteit opgerigt, of die eenig gezag of authoriteit zouden mogen hebben , gelyk ook door of ten naame vait Rheederyen en dergelyke Gemeenfchsppén. En in zaaken , waar in of de voorfcbrevèrl gecombineerde Perfoonen , of de gesnelde Steden , Dorpen en verdere Corporatien en Gemeenfehappen als Gedaagdens of Verweerders procedeeren , zal de voorfchreven vertioogin^ Van een vierdepart, of de helfte refpective ook geobfetveerd moeten worden in het gebruik der Zegels tot alle Conclufien en verdere Ju-iicieele Stukken , waar van by of ten name vi»n dezelveGedaagdens of Verweerders gediend wordr^ 38. Als 'er geen Zegels worden gevonden van de fomme , als volgens deze Ordonnantie gebruikt moeten worden, zal het naastvolgende hoger Zegel moeten worden gebruikt j ten ware, dat door twee Zegels de geordonneerfomme konde worden goedgemaakt, wanneer* twee Zegels de fomme bedraagende zullen rnogen worden gebruikt. 39. Zo wanneer eenige Penningen onder Onze Hoven van Juflitie of eenige andere Rech- wrf  i JAARBOEKEN, November, 1794. * 530 ters zullen worden geconfsgoeert of genampti-» feert, zo zullen de Actens of Recepisfen van v al zulke Penningen moeten worden _ gefchre-c ven op een Zegel van zes ftuivers, indien de fornuis geen vyf honderd Guldens zal komen 1 te bedraagen, maar dezelve vyf honderd Gul-( dens en daar boven bedraagende , zullen ge-c fchreven moeten worden, opeen Zegel van., ƒ o:ia:o. Van gelyken 7*1 niemand uit kragte van eenU ge Sententie of Vonnisfe van preferentie, concurrentie op authorifatie als anderzints, eenige Penningen mogen ligten , beuren of ontvangen als op een Quitantie , gefchreven op een Zegel na de grootheid der fomme, in maniere hier na volgende. Beneden de/5oo:o:o op een Zegel van f o: 3:0 Van f 500:0:0 tot ƒ iooo;o:o o: 6:0 icoo:o:o aoooro.-o 0:12:0 2030:0:0 4000:0:0 1: /j.:0 4000:0:0 8ooo;o:o 2:8:0 8ooo:o;o 12000:0:0 4: 0:0 En boven de ƒ12000:0:0 voor elk duisend Guldens daar boven,een Zegel van o: 6:0 Op poene vE. 7ieuw6 )rdonn* P 't 'Jein 'egeU  « ^Gra- venma' CE, Nieuwe Grdonn, op 't Klein Zegel, 1544 NIEUWE NEDERLANpSCHE En de Secretarisfen van Dorpen en Heerlykheden ƒ ia:oto Ten waTe omtrend alle dezelve Ampten ere Bedieningen , uit hoofden van den Taux vare het Ampcgeld een hooger Zegel wierd gerequireert. , . n Commisfien , Refolutien of andere flétens, by ,welke iemand geauthorifeerd wordt eet» Arnpt by fubftitutie , daar het vermag te gefchieden , waar te neemen , zullen gelchreven moeten worden op een Zegel , importeereade het vierde part van die Zegels , waar op de Commisfien zelve tot de Ampten hier vooren zyn gefield j en zal de geene , welke als Subftitut ageert, zonder Atte op zodanig Zegel , verbeuren een boeten vaii hondert Guldens, in welke ook vervallen zal zyn de geene, welke de Commisfie , Refolutie of andere Aéte getekend heeft, zonder dat'er zodanig Zegel opgefiagenzy. De Commisfien tot eenige Militaire Ampten op ƒ24:0:0 Die van Lieutenanta , Cornets en Vaandrigs op nlV°~'° 44. Vaa alle Officien , Ampten en Bedieningen by de Magiftraaten van de refpeétive Steden , Dorpen of Plaatfen begeven wordende, zullen de Gebenificeerde moeten worden voorzien van een Commisfie , Refolutie » Aéte of Appoicélement van aanftelling, gefchreven op een Zegel, volgens Lyfte in het voorig Artikel seïnfereert, waar voor de Secretarisfen, Griffiers1, of andere Minifters in dezelve Steden, Dorpen of Plaatfen gebruikt wordende, zuilen moeten zorge draagen; en om dit te beter te doen obferveeren, wordt aan dea OacvangerGeneraal en refpeétive Ontvangers der gemeene Middelen, dewelke de Amptgelden moeten ontvangen , gelast, aan die geene , welke by de Magiftraaten van de refpeétive Steden, Dorpan of Plaatfen tot eenig beneficie, Ampt of Bedie-». mag  JAARBOEKEN, November, 1754. 1545 «ring zyn aangefteld, van het betaalde Amptgeld geen Quitantie uit te geeven, ten zy hun vertoond zy een ongetekende Commisfie, Refolu tie , Aéte of Appoitétement van aan (lening, door de voorfchreven Magiftraaten gefchreven op het behoorlyk Zegel, gelyk ook de voorgemelde Secretarisfen, Griffiers of andere Ministers verpligt zyn, die Commisfien, Refolutien, Aétens of Appoinélernenten van aanftelling, gedaan door de voorfchreven Magiftraaten, niet te ondertekenen, voor dat haar vertoond zy de •Quitantie van het betaalde Amptgeld. 45. En zal van gelyke met relatie tot Perfoonen, die tor. mindere dienften by Schouten, Burgemeefteren en Gerechten in de Steden , of andere Subalterne Collegien zullen worden aangefteld, zo dezelve op eenige Emolumenten of Arbeidsloonen bediend komen te worden, hoe danig en van wat natuur of benamingen dezelve dienften ook zouden mogen zyn, by den Secretaris of ander daar toe gequalificeert Perfoon, een Aéte gemaakt en dezelve op een Zegel van twaalf ftuivers gefchreven, en aan de Perfoonen zodanige Ampten bekomen hebbende, te haaren kostenovergelevert moeten worden; en zal niemand zonder zodanige gezegelde Aéle tot het doen van den Eed, nogte tot de Exercitie van zyn bekomen Anipt of Bedieninge mogen worden geadmhteert, wel verftaande nogthans, dat vaa de voorfchreven Aétens zullen wezen geëxcufeerd alle die geene, die onder de Lyfte hier vooren Artikel Crie en veertig genl'fereert, zyn begreepen , welkers Commisfie , volgens den iiihoud van het zelve Artikel, al bereids met een hooger Zegel als tot de voorfchreven Aétens wordt vereischt, gezegeld zal zyn. 40 Alle Advocaaten, Procureurs, Notarisfen, Deurwaarders, Landmeeters en generalyk alle die geene , die by de Hoven van Juftïtie voor tiet toekomende zullen worden geadmitKkkkk 3 teerd 'sGra. VENHA" tlE. Nieuwe Orclnr.ru ap 't Klein  •sGra ven ha' ge. ]¥ieuwe Ordonn op 't Klein Zegel. 1546 NIEUWS NEOERLANDSCHG teerd of beëedigt, zullen voortaan van haaien ged^anen Eed of van haare Admisfie, moeten hebben een A&e van deselve iio,ven, die gezegeld zal zyn, ten lefpeete van de voorfchreven Advocaten en Procureurs op een Zegel van zes, tien Guldens, en ten refpecie van alle de ande» re Perfoonen of Suppooften op een Zegel van • agt Guldens; gelyk mede ten reguarde van alle andere Heurwaarders, zo var» de gemeene Middelen Comptoireii als andere, die haar Ampten buiten Admisfie van den Hove zouden mogen bedienen, mitsgaders van alle' Kamerbewaarders en Sodcns van eenige CoÜegien , Steden of Sociëteiten, zullende dezelve haare Ampten niet mogen exerceeren, als op een Commisfie, gefchreven wordende.op een. Zegel vsn agt Guldens , ten ware eenige van de voorfchreven Officianten , volgens het voorgaande- drie en. veertigfle Artikel", met een hooger Zegel zyn bezwaard; en zullen de Procureurs ia de Steden, en voo" c!e hooge Vieri'chaaren occupeerende, p moeten hebben een A&e van Admisfii op een Zegel van vier Guldens, en voor ieder van de laage Gerechten OP een Zegel van viej en twintig duivers, Ed zullen vnortaan geen Bedien-, den , in het voorgaande drie en veertigfle eo dit Artikel gemeld, op dezelve Bedieningen mogen lied èocü , veel min dezelve aanvaarden, nogo.ok mogen laaten bedienen , zonder alvorens,e^en behoorlyk gezegelde Commisfie te hebben, op fa verbeurte van drie honderd Guldens; en worden alle \ie Coilateurs van de gemelde Bedienin.;-;en, mitsgaders de Ministers op. de Beeediging prssfetn zynde , wei expresfelyk aangemaant deze ordre., prsecifelyk te agtervolgen en te helpen main:tine,eren. 47„ Van gelyken zullen aüe Extracten uit de Do'p- en Dood Registers, mitsgaders Atteftatien of 'Verklaaringen van dat ee:iige Huwelykfche Geboden of Proclamatien in de. Kerken of el*  JAARBOEKEN, November,!^, isföf «lders zyn verkondigt, moeten worden gefchreven op een Zegel van twaalf ftuivers; edog ten opzigte van die geene, 'welke volgens de Ordon-, trantie op het Trouwen en Begraaven , in de betaling van dat Middel niet gehouden zyn, op^ ■een Zegel van zes ftuivers, alles op de boeten < van vyf en twintig Guldens, te verbeuren doorÈ die geene , die zodanige Atteftatien of Aétens^ sonder het voorfchreven Zegel zullen hebben, 'Uitgegeven , als ook van die Perfoonen , die. haar in eenige maniere met de voorfchreven ongezegelde Aétens zullen willen behelpen. 48. De Naamen en Woonfteden van alle die geene, die haar ten Huwelyk zullen willen begeeven, zullen moeten worden gefteid op een Memorie , opgedrukt hebbende het Zegel van twaalf ftuivers, waar van zal moeten blyken aan die Collegien, en de Perfoonen in de refpeétive Steden, Dorpen en Plaatfen dezer Provincie, die tot de aantekeninge van de Geboden o£ Proclamatien zu'len wezen gequalifïceert ; dog hy aldien de Oudets van de Bruidegom of Bruid, of de Bruidegom of Bruid zelfs, of iemand onder haar wilde verklaaren , dat de voorschreven Bruidegom en Bruid beneden de fomme van twee duizend Guldens gegoed zyn , zo aal de voorfchreven Memorie als dan gefchreven moeten worden op een Zegel van zes ftuivers, én zal niemand eenige Aantekeninge mogen doen , om daar op de voorfchreven Proclamatien te laaten gaan, dan op Memorien, in voegen voorfchreven gezegeld en gequalificeerd we. zende. 49. De Minuten van alle Huwelykfe Voorwaarden, het zy dezelve voor Schout, Scheepenen , Gerechten , Notaris en Getuigen, of voor eenige andere Collegien cf Perfoonen zullen worden gepasfeert, zullen voortaanmoeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ2:8:0 £n indien een van beide Gontrahenten , of Kkkkk 4 de 'sGaa- .'EfJHA«5. Vieuwe ~)rdonn* P 't. 'Hein Zegeti  154$ NIEUWE NEDERLANDSCflE 'sGra- venha GE. Nieuwe Ordonn, óp 't Klein Zegel. de Ccntrahenten reciproce daar by in Eigen* dom , Vrugtgebruik, of op eenige andere manieren geavantageert en bevoordeeld komt of komen te worden , met het beloop te zamen van duizend Guldens en daar boven , op een, Zegel van ƒ4:0:0 Èn daar de Donatien, Giften en andere Avan-, tages van de beide Contraheuten komen te beloopen drie duizend Guldens en daar boven, zal indien gevalle de Minuten van de voorfchreven Voorwaarden moeten worden gefchreven op qen Zegel van ƒ 12:0:0, En daar dezelve Avantages wederzyds te zamen komen te morjieeren, een fomme van zés duizend Guldens ; en daar boven , zullen de. Voorwaarden in dat geval gefchreven moeten worden op, een Zegel van ƒ 24:0:0 En indien dezelve bedraggen twaalf duizend Guldens en daarboven, op een Zegel van' 36,0:0. En indien dezelve beloopen vyf en twintig duizend Guldens en daar boven , op een Zegel van 48:0:0 En indien dezelve beloopen vyftig duizend Guldens en daar, boven, op een Zegel van 100 :0: o En icdien dezelve beloopen honderd duizend Guldens en daarboven Op een Zegel van 150:0:6 En zuilen ook alle dc Inventarisfen , Memo-, rien , Specificatiën en alle andere kétens daartoe de voorfchreven Huweiykfche Voorwaarden, zulle.') wezen relatief, gefchreven moeten wor« cien ieder op. een Zegel van drie Guldens, des dat zo wanneer de voordeden, die wederzyds, aaufbande Echïgenooten komen te bedingen , niet mde tiuwelykfcbe Voorwaarden, maar in een Acte apart, daar toe de voorfchreven Huweiykfche Voorwaarden zyn relatief, zuiler^ wezen gcËxpresfeert , de voorfchreven Huwe-  9sGaA- VRNHAGE, Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. 1556 NIEUWE NEDERLANDSCaÈ Testateur bekleed, moeten worden gefield, by ge-^ brek van welke opgave altoos het hoogfte Zegel, zo als by het 51 artikel is gereguleert, moet worden gebruikt, mitsgaders om boven aan de Minute' naast het Zegel, te fchryven, de verkiaaring en opgave aan haar daar omtrend gedaan, met byvoe--, ging of het Testament of andere Dispofitie et niger maaking van Fidei-Commis vervat, dan niet, als mede hoe veele perfoonen daar by getesteert hebben , indien 'er meer is als één; alles op een boete van f 200:0:0 jö. En op dat niemand door onkunde ter fchade van zyne Erfgenamen zoude mogen komen te verbeuren,in reguarde van beflot-n Testamenten ,Codicillen en andere uiterfte Dispofitien, die aan de Secretarisfen, Notarisfen , of andere publieke perfoonen overgeleverd zullen worden, om by dezelve met de gerequireerde folemniteiten te worden verleden en gepasfêert, zo zullen dezelve Secretarisfen, Notarisfen en andere publieke perfoonen, alvorens eenige befloten Dispofitien te bekragtigen, zig wel naarftelyk moeten informeeren, of ook. dezelve uiterfte Willen behoorlyk en met het (daar toe gerequireerde Zegel zyn gezegeld, den Testateur-voorhoudende, al het geen daar toe volgensdeze Ordonnantie zal wezen vereischt, en voor-, ders gehouden zyn, in de Acte van Endorsfemenc te verklaaren, dat de daar in gefloten dispofitie, volgens het aangeeven van den Testateur behoorlyk; is gezegeld;- en indien hy zoude mogen ondervinden by den voorfz. Testateur daar inne in het geheel of ten deele te wezen gepecceert, zo zal hyj gehouden zyn, het zelve Testament, Codicil ofi uiterfte Dispofitie te fluiten in een ommeflag, daar: op boven hec Zegel van twaalf ftuivers, tot deffi ommeflag behoorende, ook het gerequireerde Ze-*' gel tot het Testament zal wezen geflagen, en vervolgens op dezelve ommeflag de voorfz. Dispofi-;tie ce foiemnifeeren, op poene van twee honderd] guldens te verbeuren, by den Secretaris, Notaris*  JAARBOEKEN, November* 1794, 1537 ris, of die geene, voor dewelke de voorfz. Dispofitie zal wezen verleden, zo wanneer bevonden zal worden aan hec voorfcbrifc van dit art., niet te hebben voldaan. 57. Alle Lysten of Begraaffenis-Cedullen, volgens welke de perfoonen tot Begraaffenisfen verzogt zullen worden, het zy die Lysten of Cedullen opgelezen zullen worden of niet, zullen moeten worden gefchreven ieder op een Zegel hier na gemeld, ten ware de Overledene, de Erfgenamen , of die geene, die de Begraaffenis zal komen te bekostigen, niet gegoed waren tot. duizend guldens. Die gegoed zyn duizend guldens en daar boven, zullen tot de gemelde Lysten of Cedullen moeten gebruiken een Zegel van f o: 6:0 Die geg. zyn tot ƒ 3000:0© en daar bov. 0:12:0 6oco:o-.o 1: 4:0 12000:0:0 3: 0:0 25000:0:0 6'. 0:0 ioooco;oo 12: 0:0 2Ccooo:o:o 24: 0:0 400000:0:0 48: 0:0 En zullen de Bidders, Aanfprekers of alle anderen, die de aaogeeving van een l..yk komen te doen, verpligt zyn, by die aangeeving ter Secretarie zo in de Steden als ten ptatten Lande, zig te laaten geven een Zegel by dit artikel vermeld, waarop door een Secretaris,'of een der Clcrcquen ter Secretarie, naast het Zegel zal moeten worden gefchreven (zonder daar voor te mogen declareeren,) dit Zegel behoord tot de Begraaffeni3-Cedulle van ... . Zullende vérder de Bidder, Aanfpreeker of iemand anders, wie het ook zoude mogen zyn, de naamen en toenaamen der Genodigdens moeten beginnen te fchryven op het zelve blad van het Zegel , in conformité van het 67 artikel van deze Ordonnantie, op de pcene aldaar gefteldj alle het Lllll wel- 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. >p 't klein Zegel.,  's Gravenhage. Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel. 1558 NIEUWE NEDERLANDSCHE welke de voorfz. Aanfpreekers en BegraaffenisBidders en alle anderen, gehouden zullen zyn precifelyk na te komen en te agtervolgen, op poene van vyftig guldens en privatie van haar Ampt en Bediening . die bevonden zullen worden contrarie te , hebben 'gedaan. _ 5$. Dat voortaan alle Reekeningen van Weeskamers, Voogden, Executeurs, Curateurs "over infolvente of defolate Boedels, van Ambagtsbewaarders, van de hooge en laage Heemraadfchappen, van Waarfchappyen, Polders- en Molenmeesters, Welgebooren Mannen, Penningmeefters van eenige Dykagien, en voorts van alle andere Corpora, Collegien en Sociëteiten, het zy in de Steden of ten platten Lande, geene ui (gezondere, waar by eenige gemeene Adminiftratie , ontfang en uitgifte zal worden verantwoord en verreekent, (het welk opzigteiyk tot Boedels, van ieder Boedel feparaat en niet van meer als een Boedel te gelyk of gecombineert, zal moeten gefchieden,) zullen moeten worden gefchreven, wanneer den Ontfang en Uitgaaf te famen bedragen vyf en dertig guldens en daar boven op een Zegel van / °: 6:0 ƒ 100:0:0 en daar boven o:!2:o 300:o:o 1:4:0 600:o:o 2:8:0 icoo:o:o 3: 0:0 3000:0:0 6: 0:0 6000:0:0 9' 0:0 i©oog:q:o i2: 0:0 14000:o:o .18:0:0 20000:0:0 24: 0:0 En wanneer de ontfang alleen komt te bedraden boven dé twintig duizend guldens, zal voor elke tien duizend guldens of daar beneden, welke de ontfang de twintig duizend guldens te boven gaat , het Zegel van vier twintig guldens moeten worden verhoogt met een Zegel van zes guldens; dog.  JAARBOEKEN, November, 1794, 15S9 jijdogzargeen hoger Zegel als van honderd; Vyftig 1 guldens moeten gebruikt worden , en zal ook het jCïlot van een voorgaande Reekening by hec opmakken van den ontfang of uitgaaf niet worden geI f eekend. De Rekeningen, die gedaan worden van de Rellders of Rederyen van Schepen, zullen mede moeiten worden gefchreven op een Zegel, genomen na llde begrooting in de vooren ftaande Lyste begre Ipen; des dat de fomme, ra welke de Zegels beIfcroot worden, in dit geval alleen zal zyn die, wvelke onder de gemeene Reders als winst word uitgedeeld. En dewyl deeze Impost veeltyds word benadeelt, door dat by de Rendanten, het zy Voogden of andere perfoonen, geen ordentelyke Resening in forma gedaan word , zo ordonneeren Wy, dat in dat geval de Quitantien of Aflens jan decharge aan de Voogden cf Rendanten te geeven, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel, volgens de< vorenftaande Lys^e; en dat ook iD het zelve geval geen uitdeeling aan de Reders aal mogen worden gedaan, als op een generaale Quitantie, gefchreven op een Zegel na het beloop i;an de uitdeeling , volgens de voren ftaande Lys:e, op poene dat de Quitantien of Aöens van decharge, aan Voogden of andere Adrniniftrateurs, doekhouders of Reders gegeeven, by gebrek vad )ódanig Zegel, zullen zyn nul en van onwaarde. t)es zo zullen alleen die Rekeningen, die bv de iendanten blyven berusten tot hunne decharge, ip de voorfz. Zegels moeten worden gefchreven, crwyl de Duplicaacen zullen kunnen volftaan met :en Zegel van vier en twintig ftuivers; zodanig >ogthans , dat wanneer de origineele Rekening aogt gefchreven zyn op een Zegel minder dan ran zes guldens, de Duplicaaten gefchreven zulEn worden op een Zegel van twaalf ftuivers; en ataaneer de origineele Rekening mogt gefchreven LUll 2 zya . 'sGrA- venha» ; ge. Nieuwe Ordotiiii op 't Klein ZégeU  'sGra- venha' ce. Nieuw Ordom op 't Klein Zegel» 1560 NIEUWE NEDERLANDSCHË zyn op een Zegel van zes ftuivers, tot de Duplj caaten een gelvk Zegel van zes ftuivers zal wot den geëmployeert; alies op pcene van ƒ 600.0:c te verbeuren by die geenen, die als Rendante; 5 eenige Rekeningen, invoegen voorfz., niet gezj 2.geld zynde, zullen hebben gedaan of overgeleverj behoudens nogthans, dat hier van geëximeert zd len wezen alle Reekeningen , die gedaan zulld worden van eenige Kerken - Goederen, Gasthuize Weeshuizen, Aalmoesfeniershuizen. Tugthuuej Leprooshuizen, Dolhuizen, Heilige Geesthuizej Diaconyen, Huisfittenhuizen, en van alle andd Huizen, Collegien enGeftigten, die^yan pubhel Aalmoesfen en pieufe Legaaten of Giften m Ij geheel of ten deele zullen worden onderhouden,J van den vrydom van Irnpofitie jouisfeeren , of nj publieke authoriteit zyn geëtablisfeert; gelyk d alle andere Actens van voorfz. Armen en pted Geftigten van de waare Gereformeerde en andd getolereerde Religiën, van het recht van het 2 ael zullen worden geëximeert, met dien verftarj egter, dat in alle bilaterale Aflens, die door d zelve zullen worden aangegaan, alleen de helftA het Zegel zal worden geremitteerd, en dus tot , danige "Aflens alleen moeten worden geëmploye' Zegels, ten bedragen van de helft van het daar ftaaude, om gerefundeert te worden door de dere contrafleerende parthye, aan welke de exeij tie van de betaaling van het Zegel niet is i| 59. De Minuten van alle Kusting-, Schuld Schuld- Rentebrieven, duizend guldens of daar neden bedragende, zullen moeten worden gefcl ven op een Zegel van vier en twintig ftuivers, meer als duizend guldens bedragende, op een i gel van agt en veertig ftuivers. De Minuten van alle Aflens van Cesfien, TH porten, Opdragten, Verrigtingen, Bewyzen Legitime portien, (het zy die onder de lanj  ij64 NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gravenhage. Nieuwe Ordonn op 't Klein .Zegel. keiaars of andere Asfurantie bezorgende, vry ftaan, by het fluiten van eene Asfurantie, des goedvindende , den Asfuradeur of Asfuradeurs, met wien zy contraclceren, provifioneel te laaten teekenen een aanneemiog of zogenaamde Hand Polis, mits , dat dezelve van nu voortaan gefchreven zy op een Zegel van drie ftuivers, waar by dezelve zig verbinden om binnen veertien dagen uasr na,op eene behoorlyke geteekende Polis, en in de Steden alwaar geoclroyeerde Polisfen moeten worden gebruikt , op zodanig een geodlroyeerde gezegelde Polis, de gecontracteerde verzekering over te teekenen ; zullende dezelve geasfureerde en die geene, die de Asfurantie voor henlieden hebben bezorgt, gehouden en verpligt zyn om in alle gevallen, uiterlyk binnen veertien dagen, na dat de Asfurantie zal wezen gefloten , al ware bet fchoon, dat de rifico der verzekering binnen dien tyd was afgeloopen, daar van op te maaken of doen opmaaken , en door den Asfuradeur of Asfuradeurs te doen onderteekenen, eene behoorlyke gezegelde Polis, ingevolge den taux by dit artikel gefield, en in de Steden, alwaar geoótroyeerde Polisfen worden gebruikt, eene geoclroyeerde gezegelde Polis ; en ten einde ten allen tyde zal kunnen blyken, dat zodanige Asfurantie binnen den geflelden tyd op een behoorlyk Zegel is gebragt, zal de aanneeming of zogenaamde Hand - Polis aan de gezegelde overgeteekende Polis moeten worden en blyven geannexeerd ; des dat de geasfureerde en de Makelaar of ander perfoon, die de Asfurantie voor denzelven heeft bezorgt, van hunne zyde zullen hebben voldaan, zo wanneer geen. van de Asfuradeurs de overteekening zoude willen doen, indien zy binnen vier dagen na de expiratie van de veertien dagen, tot de overteekening vergunt, en zulks binnen agttien dagen na het fluiten der verzekering, door een Bode van de Asfurantie - Kamer, in Steden alwaar zodanige kamers zyn, en in andere plaatfen door een  JAARBOEKEN, November» 1794. 1565 een Notaris of ander Geregtelyk Perfoon, eene be hoorlyk gezegelde of geoclroyeerde Polis aan de Asfuradeurs ter onderteekening zullen hebben laaten aanprefenteeren, op poeue, dat, ingeval.een geasfureerde eenige Asfurantie zal hebben gefloten of gedaan fluiten, en in gebreke zal zyn gebleven, dezelve binnen den bepaalden tyd, op een behoorlyk gezegelde of geoÊtroyeerde Polis te doen teekenen, of ter teekening aan te bieden, dezelve geasfureerde zal verbeuren de fomme van vyf honderd guldens, onvermindert de verdere boete en pcene by dit artikel geftatueert, tegen Asfurantien? die niet zyn gedaan op behoorlyk gezegelde Polisfen. Gelyk mede die geene, die als Makelaar of anderzints de Asfurantie voor den Geasfureerde zal hebben bezorgt en geëffectueerd, en de overteekening op een behoorlyk Polis binnen den meergemelden tyd niet zal nebben bezorgt, of ter teekening zal hebben aangeboden , zal verbeuren de fomme van drie honderd guldens; des zal de Geasfureerde zig v»n de voorfz. poenaiiteit, ten zynen reguarde geftatueert, kunnen bevryden, wanneer dezelve op een voldoende wyze zal aï_,toonen, of ook anders onder Eede verklaaren, dat het verzuim door den Bezorger der Asfurantie, wien hy zal moeten opgeeven, is gepleegd tegen zyn ordre en buiten zyn wil, medeweeten of concurrentie, direct of indirect; zullende egter in dit geval op de niet behoorlyk overgeteekende aonneeming recht gedaan mogen worden, mits 'er eene behoorlyke Polis omgeflagen zy. En zo wanneer by het fluiteu van eene Asfurantie geene aannéeming mogte geteèkend, maar alleen eene mondelinge affpraak gemaakt worden, z*l hier van eene behoorlyke Polis binnen de veertien dagen moeten worden geteèkend; zullende in geval van verzuim dezelfde pcenaliteiten plaats hebben , zo ten opzjgien van den Geasfureerden, als van den MakeLllllj laar 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn» op 't Klein Zegel.  »s Grave nha- öe. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel. 1574 NIEUWE NEDERLANDSCHE een gebruik dezelve, het zy onder de hand of wel voor een publicq Perfoon zullen worden ver^ leeden en gemaakt, zullen moeten worden gefchreven, indien het beloop van al zülkelnventarisfén, (de Lasten en Schulden afgetoogen wezende) komt te bedraagen drie honderd guldens, tot beneden vier duizend guldens, op'een Ze* gel van ƒ o: ij;o ƒ 4000:0:0 totbened. ƒ 10000:0:0 t: 4:0 10000:0:0 25000:0:0 2: 8:0' 05000:0:0 50000:0:0 3: 0:0 50000:0:0 .100000:0:0 4: o:ó 100000:0:0 200000:0:0 6: o:o 20oooo;o:o 400000:0:0 9: o:o- 400000:0:0 600000:0:0 12: 0:0 600000:o:o en daarbov. 18: 0:0 Des zo wanneer dezelve Inventaïisfen geen drie honderd guldens zuljen komen uit te brengen , volftaan gullen mogen met een Zegel van ƒ 0: 6:0 De Aétens van Scheidingen en Subdivifien zullen gefchreven moeten worden op een Zegel na beloop van de fomma,die verdeeld wordt, te weten: Onder de drié honderd guldens op een Zegel van 0:3:0 ƒ 300:0:0 tot bened. ƒ 6oo:o;o o: 6:0 600:0:0 " 1000:0:0 0:12:0 1000:0:0 2000:0:0 1; 4:0" 2000:0:0 5000:0:0 2: 8:0 jooo:o:o 8000:0:0 3: 0:0 8000:0:0 12000:0:0 4: o:o" 12000:o;o soooo:o:o 6: 0:0 aoooc:o:o 30000:0:0 8: o:o: 30000:0:0 40000:0:0 10: 0:0 40000:0:0 50000:0:0 12: 0:0 50000:0:0 . 70000:0:0 16: o:of 70000:0:0 100000:0:024: 0:0 100000:0:0 150000:0:0 36: 0:0 150000:0:0 200000:o:0 48: 0:0 - ï ' ' ' M■ • En  ÏA&REOEKEN, November, 1794, 13;$ 1 En voor iedér meerdere honderd duizend guldens en daar beneden, het Zegel telkens te verhoogen met,, een Zegel van ƒ12: o;o daar boven. ;'. Met dien verftande nogthans, dat in gevalle de Scheiding mogt worden vervat in een en het zelve Inftrument met den Inventaris; als mede in de gevallen , daar geen Inventaris gemaakt zynde , voor de voorfchreven Scheiding mogt vooraf gaan een zogenaamde fommiére of korte Staat, dezelve Scheiding als dan zai moeten worden gefchreven op een Zegel , beloopende zo veel, als tot de voorfchreven beiden Inftrumenten ieder afzonderlyk hier voort n is bepaald,; . Van Inventarisfen , Scheidingen en Subdivifien , welke onder de hand worden gemaakt , zal 'er altoos een moeten worden gefchreven op het Zegel hier vooren geordonneert; en indien de Geïntresfeerdens in, den Boedel een ge tekent dubbeld van dezelve begeeren, zullen die dubbelde moeten worden gefchreven op een Zegel, bedraagende het vierde part van het Zegel , waar op het principaal Stuk gefchreven is, ten ware 'er meer als vier dubbelde gemaakt wierden , als wanneer de Zegels vau alle die dubbelde te zamen, niet hooger zullen behoeven te beloopen , ais dat van hec principaaje Stuk, en zal op die dubbelde ir.peten worden gefteld, boven de ondertekeningen , dopr de Geïntresfeerdens of Condividenten te doen, pnder wien der Geïntresfeerdens of Condividenten, berust her principaal Stuk op het groote Zegel gefchreven , alles , ten ware het principaale Stuk alken moet gefchreven worden op een Zegel nier hooger als van drie ,. zes of twaalf ftuivers , wanneer de dubbelde op een gelyk Zegel g©. fchreven zullen moeten worden. , Mrrimrn'ia 2 ftffy 'S VENHAGE. ' Nieuw* Ordonn i op 't Klein, Zegelt  JAARBOEKEN, November, 1794. ,157? geene , die dezelve Aétens , in voegen voorfchreven niet gezegeld wezende, gefchreven, geregiftreert of uitgegeven zullen hebben. 65. En zullen van alle Aétens , Inftrumenten en Obligatoire Befcheiden, daar by de Contrahenten wederzyds tot het een of het ander te doen , te pratfteeren of te betaalen zullen wezen verpligt, indien dezelve onder .de hand zullen wezen gemaakt, moeten worden gefchreven twee aleens luidende Inftrumenten of Exemplaaren, en ieder van dien gefteld op een Zegel, hier voren breeder uitgedrukt, uitgezondert alleen de Huur-Cedullen, in het 61 Artikel gemeld ; gelyk mede , alleen met uitzondering van de Aétens , waar omtrent een praecife tyd op eene andere wyze by deze Ordonnantie is bepaald , alle Secretarisfen , Notarisfen of andere publicque Perfoonen, van alle de Minuten van de Aétens, Munimenten, Bewysftukken, Contraéten, Obligatien, Uiterfte Willen en van alle andere Aétens , hoedanig en van welke benaaminge dezelve ook zouden mogen zyn , gehouden zullen zyn na het pasfeeren van de Minuten , op te maaken een Gros , edog in reguarde van de Minuten van de wederzydfche Obligatoire Aétens,Contraéten en Inftrumenten, zullen daar van moeten worden gemaakt twee diftinéle Grosfen, alle welke Grosfen zullen moéten worden gefchreven op een Zegel, bedraagende het vierde part van het geen, daar op de Minuten zal wezen geextendeert, uitgezondert de Grosfen van de Notariaale Huur-Cedullen, in het 61 Artikel reeds gemeld; en worden de Notarisfen gelast de refpeétive Grosfen van de Aétens voor haar gepasfêert, (waar omtrent by deze Ordonnantie geen korter tyd bepaald is,) ait te geeven , immers op een Zegel gefchreven te hebben binnen den tyd van zes weeken na het pasfeeren van de Aéte , en geen Copyen M m m m m 3 au- 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op 't Klein ZegeU  JAARBOEKEN, November, T794. 15*1 gezecelde Declaratie , Specificatie , Rekening .of Aéte , eens overgegeven of onvoldaan gebleven zynde, de Crediteur in het vervolg zal kunnen volftaan met het overleveren van een dubbeld van dezelve zonder Zegel, mits in het hoofd gefteld worde , op welk Zegel de eerst overgegevene gefchreven is geweest, zullende egter de Quitantie niet anders mogen gefteld worden dan op de eerst overgegevene en behoorlyk gezegelde , en zo wanneer dezelve ciet gevonden mogte worden, zal de Quitantie moeten gefchreven worden op een gelyk Zegel, als het welk tot voorfchreven eerst overgeleverde is gebruikt geworden. Desgelyks zullen voortaan alle Ordonnantiën en Asfignatien , die by het voorfchreven gemeene Land , de voorfchreven Steden , Ambachten, Gerechten, Polders, Dykagien, of by eenige andere Corpora, Collegien en Sociëteiten, uit eenige andere refpeéten of oorzaaken, als van Trsétementen, en die hier vooren zyn uitgezonden , zullen worden geflagen , gefchreven moeten worden op een Zegel van vier cn twintig ftuivers, indien dezelve duizend guldens of daar boven komen te bedraagen, en van twaalf ftuivers , indien dezelve boven de vyf honderd guldens komen te beloopen , en van zes ftuivers , zo dezelve vyf honderd guldens en daar beneden zullen komen te importeeren tot honderd guldens toe, en maar honderd guldens en daar beneden bedraagende, zullen dezelve gefchreven moeten worden op een Zegel van drie ftuivers, op pcene van honderd guldens, te verbeuren by die geene, die op zodanig een Ordonnantie of Asfignatie , oDgezegelt of kwalyk gezegelt weezende, eenige Penningen ontvangen, of ook eenigs betaaünge of overwyzinge gedaan zullen hebben. En zullen op gelyke poenaliteiten alle de Ordonnantien , als oók alle fimpeie Quitantien, waar 's Gravenhage. Nietiwt Ordonn. op V Klein Zegel.  x582 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHAÖE, Nieuwe Ordonn bp 't Kléin 2'egeh waar op de Beatnpten van het gemeene Land, Collegien, Steden etf1 Corporatien haare Traktementen by jaaren, half jaaren en vierendeel jaaren ontvangen moeten gdïeld worden op een Zegel van twee guldens agt ftuivers, indien , dezelve Ordonnantiën bedraagen duizend guldens en daar boven; van vier en twintig ftuivers, indien dezelve beloopen vyf honderd guldens en daar boven ; van twaalf fiuivers, indien dezelve importeeren twee honderd vyftig guldens en daar boven ; van zes ftuivers , indien dezelve beloopen honderd guldens en daar boven; én van drie ftuivers, indien dezelve bened?n dt honderd guldens bedraagen: uitgezonderd alleen de kleine Bedieningen ,. waar van de Traktementen by weeken of maanden betaalt worden , en waar van hét jaarlyks inkoomen uitterlyk niet meer als honderd guldens komt te bedraagen , als mede de Traktementen van Predikanten en derzelver Weduwen, Voorlezers, Schoolmeefters, Krankbezoekers eu Kosters binnen deze Provincie die op Quitantie betaald worden. 6f. Alle voorverhaalde Aflens, inftrumenten en Gefcbriften , hoedanig die zouden mogen wezen, zullen terftond moeten worden gefchreven op het Blad , en onmiddelyk onder de plaats , waar op de Zegels zyn geflagen , of wel (zoo als by de meefte Notarisfen wordt gepraflifeert) Onder aan het zelve Blad, mits als dan op de andere of tweede zyde onmiddelyk onder het Zegel worden gecontinueert, zodanig dat door het openlaaten van zekere tusfehenruimte geen gefegentheid worden gelaaten, om na affcheuring van het eens gebruikte gedeelte, het zelve Zegel nogmaals te gebruiken; zullende mits dien ook geene omflagen gebruikt, of eenigé Aflens, of Inftrumenten op ongezegeld Papier mogen gefchreven worden , alles op een boete van drie honderd guldens, te verbeuren  JAARBOEKEN, November, 1794. ^83 by die geene , die deze zal hebben tegengegaan, en boven dien voor een geheel jaar van" zyn Ampt en Bedieninge te worden gefulpendeert; en ingevalle t?n Procesfe of anderzints eenige Stukken of Papieren moeten geproduceert worden, waar toe noódzakelyk omflagen moeten gebruikt worden, zal op den omfiag onder het Zegel Chet welk tot Procuratien zal moeten worden genomen, even als tot de Procuratien zeiVe hier vooren Artikel 9 en 60 is geordonneert , en tot alle andere Inftrumenten van drie ftuivers , wanneer maar één Perfoon , en van zes ftuivers, wanneer 'er meerder , of Collegien, Corpora enz. ten Procesfe zyn,) móeten gefchreven worden , niet ürnpelyk dit Zegel behoord tot het inleggende ïnltfument, maar het Inftrument zelfs fpecifiquelyk worden gedefigneerd met deszelfs naam , dag en datum , en de naamen der Contrahenten , zo daar eenige in zyn, mitsgaders den datum van den tyd van het doen van den omflag, en zal die geene, die den omflag doet, gehouden zyn de inferiptie, op het omgeflagen Zegel, volgens het voorfchreven Formulier geftelt , met zyn naam te ondertekenen, o.p pogne van twee honderd guldens, telkens te verbeuren. En indien iemand bevonden wordt den voorfchreven datum van het omflig te hebben geantidateerd , of een Z^gel tweemaal gebruikt te hebben , die zal verbeuren zes honderd guldens , en arbitrairlyk worden gecorrigeerd na bevindinge van zaaken, En indien het mogte gebeuren , dat 'er een Aéte zoude móeten worden gepasfêert , waar by periculum in mora , of by het uitftellen', gevaar zoude wezen , en dat geen behoorlyk Zegel op dien tyd daar toe te bekomen zoude zyn , zal die Aéte mogen worden gepasfeerd zonder Zegel, mits die reeden op de Aéte worde aangetekend, in welk geval dan een omflag m. 'S GRAVENHAGE. Nieuwe Qrdonn* op 't Klein Zegel,  1584 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. ttp "t Klein Zegel. zal mogen worden gebruikt van een behoorlyk Zegel , mits het zelve gedaan worden zo ras immers mogelyk zal zyn , en ukerlyk binnen agr dagen na het pasfeeren van de Adte. En ten einde de Commisfarisfen over de Notarisfen behoorlyk zullen kunnen nagaan, of tot de aan hun geëschibeerde Aöens de vereischte Zegels zyn gebruikt, zullen de Notarisfen verpligt zyn nevens of onder 't Zegel der Minuten, te ftellen de naam en datum der A£te, en ten genoegen van de Commisfaris , zodanige korte omfchryving , dat uit dezelve terftond kan nagaan, of het behoorlyk Zegel, conform de Ordonnantie gefteld is. 68 Alle Verloven, die voortaan aan de Militaire Officieren gegeven en gedepêcheert zullen worden, zullen moeten worden gefchreven in reguarde van de Collonels, Lieutenants Collonels en Majoors , omme buiten 'sLands te mogen gaan , mitsgaders van Ritmeefters en Kapteinen , zo te Paard als te Voet, op een Zegel van agt guldens , en in reguarde van alle mindere Officieren, op een Zegel van vier guldens , op pcene dat de Verloven , anders gefchreven of gequalificeert 'zynde, zullen zyn nul, kragteloos en van onwaarde, en daar ea boven van honderd guldens, te verbeuren by die geene, die zig van eenige ongezegelde of kwalyk gezegelde Verloven zullen hebben bediend. 69. En zal niemand in deze Provincie vermogen te drukken eenige Biljetten of Catalogusfen van Verkoping of van Verhuuring van eenige Wooningen , Huizen, Landen, Thienden , Kout , en andere Gewasfen, Vrugteu, Renten, Obligatien, Schepen, roerende of onroerende Goederen, Boeken, Schilderyen, Rarieteiten, Aétien, Crediten , Waaren of Koopmanfchappen hoegenaamd, mitsgaders ook eenige Biljetten van Befteeding van eenige Werken of van eeni-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1585 eenige andere zaaken, die publicquelyk by af. fictie of aanplakking zullen worden bekent gemaakt ; item van verzoek of noJiging ter Begraaffenis , ten ware alvorens in handen zal hebben een Minuten, gefchreven op ean Zegel van twaalf ftuivers, en ondertekend by die gene, die dezelve zal willen laaten drukken. , Zullen des de Biljetten van Verkoping van onroerende Goederen , wanneer dezelve meer als een Perceel of een Parthy zullen komen te bedraagen, moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ2:8:0 En zal den Drukker gehouden wezen , om de Minuten, op behoorlyk Zegel gefchreven te brengen ter Secretarye van zyn Woonplaats \ om aldaar aan een Lias bewaard te worden; en omme pertinentelyk te kunnen weeten, by welke Drukker zodanig Biljetten, Catalogusfen en Brieven zullen wezen gedrukt, zo zullen dezelve Drukkers gehouden zyn haare Naa. men en Woonplaatfen onder dezelve Biljetten of Catalogusfen te drukken; alles op pcene van honderd guldens , te verbeuren by die geene die zyn Naam onder de voorfchreven Biljetten ot Catalogusfen niet zal hebben gedrukt, of de voorfchreven Minuten behoorlyk gezegelt zynde, ter Secretarye van zyn Woonplaats in voegen voorfchreven niet gebragt zal hebben. 70. Alle Inveftituuren van Leengoederen bedraagende in waarde zes honderd guldens' en daar boven tot duizend guldens toe , zui. van m°eten wordcn gefchreven op een Zegel Van ƒ 1000:0 tot f 3000:0:0 op eenZeg. van «'0:0 3000:0 6000:0:0 %:o:o 6000:0 12000:0:0 I2':o:o En alle andere Leenen, de voorfchre- ven fomme van twaalf duizend guldens in s Gra- PENHA- se. Nieuwe Ordonn» )p 't Klein Zegel.  Gravenhuice. Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel, ijSS NIEUWE NEDERLANDSCHE in waarde te boven gaande, op een Ze* gel van ƒ 24:01a 71. Alle Tol- en Poorters Brieven , zullen moeten worden gefchreven op een Z.Jgel van 0:3:9. . 72. Alle Arteftatien de Vita , om daar op eenige Lyfrenten of Penfioenen, het zy ten laste van het gemeene Land, het zy van eenige particulie-re Steden , Collegien of Corpora lóopende, te ontvangen, zullen moeten worden gefchreven, zo de Termynen van dezelve Lyfrenten, die onder de voorfchreven Atteftatie ontvangen zullen worden, beloopen zes, guldens en daar boven, op een Zegel van /o: 3:0. ƒ 100:0:0 en daar boven,op een Zegel van o: 6:0 ojo"o:o 0:12: o 500:0:0 l! 4 '• o. IOC0:o:o 2: 8:0 En zal niemand, wie hy ook zoude mogen zyn, onder zyne Quitantie, zonder de voorichreven Atteftatie de Vita, eenige der voorfchreven Lyfrenten of Penfioenen mogep beu» ren of ontvangen , en ook niet vermogen onder een en dezelve Attaftatie verfcheiden termynen te combineeren , ten ware het Zegel, op dewelke de Atteftatie zal worden gefchreven , na proportie wordt vergroot, wel vergaande, dat tot elke Lyfrente een aparte Atteftatie de Vita en Quitantie gebruikt zal moer ten worden, op poene dat de Ootvafigers, Thefauriers of andere Perfoonen, de voorfchre. ven uitgifte , zonder de voorfchreven gezegelde Atteftatie gedaan hebbende, de voorfchreven uitgiften in haare Rekeningen niet zullen geleden worden. ' 73. En op dat dit Middel met den meefte» dienst van den Landen en zonder frauden g?pra&ifeert, mitsgaders alle mo'eyèlykheid ets  JAARBOEKEN, November, 1794. 15Ö; onzekerheid in het collecleeren van; dit recht weggenomen mogen worden, zo zullen tot het zelve Middel gezegelde Blanken gebruikt, en de Stempels daar van by de réfpeétive Gommis* farisfen en Contrarblleürs in dé beide Quartieren bewaard worden. De groote en ideine Stéden in beide Qjjartiërcn, mitsgaders andere Collegien, zullen zelfs zodanige qüantiteit Papieren en Francynen, géfneden ih forma na het gebruik van de Steden haarer refidentie, mogen overzênden omme het Zegel daar op gedrukt te worden, als zy luiden t'haarer behoeven zullen oorbaar vinden, mitë dezelve forteerendê én advifeerende, Waar toe ieder foort diehen zal» 74. Alle Secretarisfen én Notarisfen zullen haare Biljetten haaien in de Steden , waar iri zy woonagtig zyn, en die van Heerlykheden , Ambagts Héerlykheden en Dorpen, in de Steden, waar onder zy met opzigt tot de gemeend Middelen resforteeren, op pcene van zes1 porïi den, té veertig grooten het pond, te verbeuren op elk Biljet,dat ter contrarie gehaalt zal worden.' 75. De Commisfaris van het Klein Zegel zal* geenzints vetmogén de Zegels zelfs té paraphee-: ren, dan alleen in cas van redemptie, nog door iemand vsin zynentwegen mogen laaten parapheeren , nog aan niemand eenige Zegels uit te reiken, dan aan te fefecïiVe Steden, of aan dté geene, dié by dé Steden daar toe zyn géautho-' rifeert, mitsgaders aan dé Griffiers en Secrêta» fisfen refpective van de Secretarie en Finantie van Holland, als medé aan die van de Sècreta. rie van Zyne Hoogheid, van de Hoven van Juflitie, de Graaflykheids Domeinen en dé Leenkamer van Holland en West-Friesland, eh efndelyk ook aan de Secretarisfen van deti Hage 3 mits egter nooit anders dan op getekende Biljetten, waar by de voorfchreven Zegels Worden' gbrequireert, alles op privatie van zyn Officie . lh' Nnnniï " 7&- f *s Gra^ vem hage. Nieuwe" Ordohhi op 't Klein ZegeU  1588 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- vep-ha • ge. Nieuwe Ordonn. op 't Klein ZegeU 76. De voornoemde Griffiers en Secretarisfen refpeétive, in het voorgaande Artikel vermeld, eer.ige gezegelde Papieren en Francynen van den Commisfaris van het Klein Zegel ontbiedende of ontvangende , zuilen gehouden zyn daar van de betalinge te doen als volgt: de geene die haar eigen Francynen en Papieren overgezonden hebben, voor het recht van het Zegel alleen, en die geen Papieren en Francynen overgezonden hebben, boven het recht van het Zegel , ook van de waardy van de Papieren en Francynen , die zy gezegelt zullen ontvangen hebben. 77. De Griffiers , Secretarisfen en andere Collecteurs zullen verzorgen , dat ze t'allen tyde allerlei foorten van gezegeld Papier en Francyn in voorraad hebben, omme de Notarisfen in de Steden , en de Secretarisfen en Notarisfen op de Dorpen, en alle andere In- en üpgezetenen dezet Provincie te haaren verzoeken, daar mede wel te kunnen voorzien, aan dewelke zy die zullen diftribueeren, mits dat zv daar voor be. taaien het recht van het Klein Zegel , en daar boven de waarde van het Papier en Parquement, en zullen de Secretarisfen geen bekladde of gefcheurde Papieren of Francynen by de Commisfarisfen mogen verwislelen, nog de Commisfarisfen dezelve aanneemen , wanneer dezelve reeds in forma gepaftfeerd zullen zyn. _hn zullen voortaan geen Zegels tot eenige Inftrumenten, hoe ook genaamd, gebruikt mogen worden, het zy door Griffiers, Secretarisfen en alle publicque of particuliere Perfoonen , die van ouder datum zyn dan twee jaaren , wel verftaande dat een Z gel, dat in het jaar 1795 geflaagen zal weezen,nog rot bet laatfte van den jaare «796 gebruikt zai mogen w >rden , die van 1796, tot het einde van den jaaren 1797, en zo vervolgens , mogende de Griffiers, aecretarisfen, Diftributeurs, Coileéleurs, en alle pa*  JAARBOEKEN, November, 1794. 1589 publicque of particuliere Perfoonen, die eenige Zegels invoegen voorfchreven mogteu overgehouden hebben , dezelve aan de Commisfarisfen van het Kiein Zegel in de beiden Quartieren, of by de Collecteurs óf Diftributeurs, alwaar die gehaald zyn, zenden, om met de vereischteStempel van het volgende jaar yer Hagen te worden, op pcene, dat die geene, die verzuimd zullen hebben zulks te doen voor den laacftên February, en met opzigt tot de Diftributeurs, Collecteurs, Griffiers en Secretarisfen voor den laatften Maart van elk jaar, de. fchade derzelve zullen moeten draagen. En worden de Commisfarisfen van het Klein Zegel in de beide Quartieren gelast,geen Zegels te laaten verflaan dan al zulke, die in voegen voorfchreven verflagen mogen worden. En eindelyk om voor te komen, dat niemand eenige fchade mogt komen te lydcn door andere geflagen Zegels, dan in den jaare 1795, vergunnen Wy, dat zy dezelve aan de Commisfarisfen van het Klein Zegel in beide Quartieren, of by de Collecteurs of Distributeurs, al waar die als vooren zullen zyn gehaald , mede zullen mogen zenden voor het uiteinde van den jaare j 795, om als dan verflagen te worden , mits dezelve' in de termen van dit Artikel komen te vallen , en geduurende Onze voorige Ordonnantie in dato 30 September 1744 gearrefteert, én met den eerften January 1745 aanvang genomen hebbende, zullen wezen gellagen. 78. Zrtt ook niemand , wie hy zoude mogen zyn , zig vermogen te bedienen van een Zegel, het zy klein of groot, dat afgefcheurd, doorfneden of anderzints bedorven of onbruikbaar gemiakt, bevonden wordt, om het zelve op eenige blanco's of ander gefchreven Papier te mogen plakken, gebruiken of anderzints appliceeren, op pcene van twee honderd guldens óp ieder zodanig afgefcheurd, doorfiieder,, beMnann 3 dor- '«Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op V Klein Zegel*  ïjoo NIEUWE NEDERLANDSCHE' % Gra- ven hage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel, i dorven of onbruikbaar gemaakt Zegel, blanco's of Papier, en boven dien als Falfaris arbitrairlyk , ja zelfs na gelegenheid van zaaken aan den Lyve gecorrigeert en geftraft te worden. 79. De voorfchreven Collecteurs zullen genieten voor haar moeiten en onkosten van de Collecte den veertigften Penning, zo van het import van het Zegel, als van de verhooging van dien, boven de waarde van het Papier van ieder Zegel, voor welk Papier by de Collecteurs niet meer zal mogen worden afgevorderd als agt penningen, zonder diftinctie van kleine of groote Zegelen. Dog zullen zy verpligt zyn om van deze agt penningen voor ieder Zegel (met uitzondering egter van de te verwisfelen Zegels,) te moeten afzonderen en betaalen aan de Commisfarisfen van het Zegel eene penning , om daar uit te vinden de voldoening der Daggelden of Traktementen van de Bedienden en Kloppers , welke hy door de vermeerdering der re gebruiken Zegels tot gerief van de Collecteurs, en voor welke prompte bezorging hy zal moeten vigileeren , zoude benodigt hebben , op een boeten van vyf en twintig guldens, telkens ce verbeuren by den Collecteur, die meer zal hebben afgevorderd. \ 80. Alle de boeten en poenen in deze Ordonnantie vermeld , zullen worden geappliceert, een derde ten behoeven van den Aanbrenger, een derde ten behoeven van den Officier , en een derde ten behoeven van den Armen. 81* Behalven door de Officieren van den Lande, die de calange ordinaris competeert , zal de voorfchreven calange tegens de Fraudateurs of Contraventeurs van deze Onze Ordonnancie , fpecialyk mede mogen worden gedaan by de Commisfarisfen van het Klein Ze»el in de refpective Quartieren , als mede by alle en een iegèlyk , die zodanige frai de of rontraventie zoude mgen ontdekken of agter haa»  'sGra VENHA. GÏ, Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel. 1591 NIEUWE NEDERLANDSCHE en affigeeren , ter plaatfe daar men gewoon is publicatie en affixie te doen. Lastende voorts den Advocaat Fiscaal en Procureur Generaal: item den Advocaat Fiscaal en Commis Fiscaal ter recherche van de Gemeene Middelen re. fpectivelyk in de beide Quartieren , en alle andere Officieren en Jufticieren dezer Provincie refpeöivelyk, mitsgaders de Secretarislen en anderen, die tot de Collecte van het Klein Zegel in de refpective Steden zouden mogen wezen geordonneerd, en fpecialyk mede de Commisfarisfen van het Klein' Zegel, alle en een iegelyk op privatie van hunne Officien en Ampten, den inhoude van deze in alie zyne Artikelen en Poincten , op de poenen en boeten hier vooren verhaald , na te komen en te onderhouden, en in cas van contraventie, dezelve te doen nakomen en onderhouden, ook de calange tegens de Contraventeurs vah dezen zelfs by preventie te mogen doen , alzo Wy tot den dienst van den Lande zulks bevonden hebben te behooren ; aan Ons niet te min referveerende de nadere Interpretatie en Ampliatie van deze Onze Ordonnantie. Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergadering van 'de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland, in 's Gravenhage den 11 September I?94' (Onder fiond) Ter Ordonnantie van de Stasten. (Was getekend,) A. J. R O Y E Ri  ■I JAARBOEKEN, November, 1794. 1593 Specificatie van de refpeétive kleine Zegels in dt nieuwe Ordonnantie ge'èxprimeert. Als van o: 3:0 o: 6:0 0:11:0 0:15:0 o: 18:0 1: 4:0 1:10:0 I; 16:0 2: 2:0 2: 8:0 3: 0:0 4: 0:0 4:io:oof4^gl. é: 0:0 8: O-O 9: 0:0 10: 0:0 1?: 0:0 16: 0:0 18: 0:0 20: 0:0 34: 0:0 30: 0:0 36: 0:0 40: o;o 48: 0:0 50: 0:0 60: 0:0 loo: 0:0 120: 0:0 150: 0:0 175: 0:0 200: 0:0 300: 0:0 350: 0:0 400: 0:0 500: 0:0 000: 0:0 En van 700: 0:0 Nnnnn 4 In 's GRAVE.-HA.GE. Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel.  1,594: NIEUWE NEDERLANDSGHE *s Gra- venhaPE. Pphèh dering in de Or donn. oj. H Klein £egei. In voorgemelde Ordonnantie fcheenen de woorden van dato dezes af, eenige dubbelzinnigheid te hebben , welken is opgehelderd en weggenomen by de-navolgende Publicatie : T\e Staaten van Holland en West - Friesland, allen den geenen, die dezen zullen zien of hooren lezen, falut! doen te weeten: dat wy in ervaring gekomen zyn , dat in het flot van het hoofd onzer Ordonnantie op het Recht van het Klein Zegel, gearrefteerd den n September dezes Jaars, na dat daar gezegd was, dat het voornoemde Middel voortaan, te rekenen van den eerften January aanftaande, volgens die Ordonnantie, zal worden ingevoerd , gevonden worden de woorden : Gelyk dienvolgens dan ook alle voorige Ordon • „ nantien pp dit Middel, benevens alle derzelver „ Ampliatien en Interpretatien , van dato dezes „ af, by dezen gehouden worden voor ingetrokt, ken en geabrogeerd." Zo is *t, dat Wy tot elucidatie van de voorfz. woorden, van dato dezes af, en tot wegneeming van alle verkeerd begrip daar omtrend , goedgevonden hebben te verklaaren, dat in het hoofd van Onze voorfz. Ordonnantie op het Zegel, gearrefteerd den n September laatstleden, in plaats van de woorden van dato' dezes af, moet gelezen werden van dito datum af, en dat dus de Ordonnantie op het Klein Zegel, in dato 30 September 1744, met alle deszelfs Ampliatien en Interpretatien is gebleven,'en nog blyft in vollen vigeur tot het.uiteinde van dit loopend jaar. En voor zo ver het mogte gebeurd zyn , dat deze of geene Onzer Ingezeetenen, op grond van deze Onze jongde Ordonnantie, mogte geoordeeld hebben, dat 'er eenige opfchorting van de Ordonnantie van het Zegel plaats hadt , en uit dien hoofde eenige Afte of Aflens, of andere Inltru{nepten, had gepasfeerd, niet voorzien van zoda-  JAARBOEKEN, November, 1754, \m flig Zegel, als het welk by de voorfz. Ordonnantie van 30 September 1744, Ampliatie of interpretatie , word gerequireerd, hebben Wy al wvders goedgevonden te ordonneeren , dat dezelve binnen den tyd van drie weeken na de Publicatie dezes, van de by voorfz. Ordonnantie van 1744 deszelfs Ampliatie en Interpretatie , gerequireerde Zegels, zullen moeten worden voorzien, op neene, dat de ongezegelde of kwalyk gezegelde Actens, welke mogten zyn gepasfeerd, na verloop van de voorfz. termyn, zullen incurreeren, alle de pcenahteiten, welke by de Ordonnantie van 1744 deszelfs Ampliatien en Interpretatie, tegens ongezegelde of kwalyk gezegelde Aflens zyn geftatueerd. En op dat niemand hier van ignorantie pretendeere, laaten en beveelen Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert, daar zulks behoord en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel van den Lande, den 7 November 1794. (Onder ftondf) Ter Ordonnantie van de Staaten , ( Was geteèkend,) A- J. R O Y E R. Ook hebben de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland befloten, om eenige betaalingen te doen in Recepisfen van de Negotiatie, tegen 5 perCt., welke Recepisfen , wederom in zekere belastingen zullen ontfangen worden, te beginnen met het aanftaande nieuwe jaar. De fom der Recepisfen , op deze wys uit te geeven h vry minder dan die der belastingen, waar Nnnnn 5 iR 's G&a- VENBAGE. Ophelderingin de Orr donn. op 't Klein Zegel,  i6oo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhage. alle Begunftigers van 't voorfchreeven Fonds, die daar toe gelegenheid mogten hebben, verzogt worden met hunne tegenwoordigheid te willen vereeren ; zullende Commisfarisfen voorfz. ook van de tegenwoordige fituatie van 't zelve Fonds , aan de prefent zynde Heeren eenig fummier bericht geeven. Amsteldam. Wy hebben in de vorige maand Oétober bl. 1350 gezegd, de gefc bieden is van het inleveren van een Request by Burgemeesteren, door 12 Gecommitteerden van de Leesgezelschappen, in deze maand November te zullen mededeelen. Wy zeggen van Lees» gezelfchappen, want* aldus wierden de vergaderingen genoemd van die Ingezeetenen, welken naar eene Volksregeering verlangende, daar toe eikanderen in hnnne byeenkomften opwekten, en zo veel in hun ver. mogen was,de nodige maatregelen,tot eene verwisfeling der thans nog beftaande regeeringsvorm voor eene Volksregeering, beraamden, vooral thans, daar de voorfpoed der Franfche Wapenen hun derzelver fpoedige hulp beloofde. Oeze Leesgezelfchappen dan,hebben vooral na de gebeurtenisfen van September 1787 zo hier, als elders, ftand gegreepen. Zy waren hier onderfcheiden door byzondere letters, en hadden ieder hunne Commisfarisfen. Op Vrydag avond den 16 Oétober 1794, wierden de Leden der Leesgezelfchappen byzonder byeen genodigd, en men boodt hun een Request ter teekening aan, 't welk men voornemens was by Burgemeesteren in te leveren, en 't welk; wel  JAARBOEKEN, November, 1704. 16b 1 algemeen goedgekeurd, maar egter buiten de Leesgezelfchappen.fpaarzaam getéekend Wierdt, Men befloot egter, het zel*e den 14 Oétober te doen inleveren, door de Heeren Mr. Catel Wouter Vis/cher , OudPenfhnaris der Stad Amfteldam; Nicolaas van Staphorst , Koopman; Jan Goldberg, Makelaar, en Jan Mol Balynkoper; als Leden van 't gezeifchap Doctrina in de Kalverftraat; en verders uit de Lee Amsterdam. Requesi uit de Li es gé* zeifcht  1604 NIEUWE NEDERLANDSGHE Am- stülbam» Requesi uil de Leesgezdfch. deze Stad een'aanmerkelyk getal Engelfehe Troupen in te Deernen. Dat de Ondergeteekende Burgers en Ingezetenen derzei ve, geenzin ts met zodanige maatregelen genoegen kunnen neemen en uit dien hoofde bereid zyn , in zo verre Ü Ede! Groot Achtbaare, door de prefentie van den Heere Erfprins van O/ajtjc, en den Heere Hertog Van Tork, tot het nemen van dergelyke maatregelen , gedwongen, mogten zyn geworden, openlyk te doen blyken, dat deeze maatregelen geenzints zyn na genoegen, en overeenkomftig het verlangen der Ingezetenen dezer Stad» Dat de Ondergeteekende Burgers en Ingezetenen dezer Stad, mits deze ftellig aan U Edele Groot Achtbaare afvraagen „ tot welk einde de twee bovengenoemde illuftre perfoonen, in deeze Stad verfcheenen zyn, en of U Edele Groot Achtbaare geconfenteerd hebben, -om deze Stad in poft uur van defenfie te ftellen, haar aan een beleg te onderwerpen, haar van vreemd Krygsvolk te voorzien, en haar bewind dus geheel en ai in een Militair Gouvernement te veranderen. Dat de Ondergeteekende Burgers en Inwooners derzelve, mits deze openlyk verklaaren, geen genoegen te kunnen neemen met eenige zodanige Relölutren, welke mogten tendeeren tot eene Militaire defenfie van hunne Stad, maar dat dezelve vastel^k befloten nebbe; hunne eigene Stad en Bezittingen, tegen alle Militaire verdeediging hoegenaamd ock, openlyk te zullen verzetten. Dat vooral de inlegering van Engelsch Guarnifoen binnen Amfterdam door hen nimmer toegeftaan zal worden, maar dat de Ondergeteekenden zich tegen die roof- en plunderzieke benden, welke zelf door herhaalde afkondiging van hunnen eigenen Chef, tor geene ordre gebragt hebben kunnen worden, openlyk zullen verzetten, en derzelver aannadering aanmerken, als het teken door U Edele Groot Achtbaare gegeeven, om eene burger-revolte te beginnen, voor welker gevolgen U Edele  JAARBOEKEN, November, 179-4, Üij ïë Groot Achtbaare alleen refponfabel zullen ztfi Tot vermyding van wélke facheufe en ontzettende gevolgen, de Ondergeteekende Burgers en Ingezetenen dezer Stad, zig in dezen hoogen nood, als nog eerbifdiglyk keeren tot ü Edële Groot Acht baaren, met net allerernfligst verzoek,omme nimmer te concurreeren tot hét neemen van eenige maatregelen, welke zouden kunnen dienen om déze Stad aan eene Militaire defenfie bloot te ftellen, veel min omme te cohfenteeren tot het inneemen van zodanige losbandige roof- en plunderzieke benden , als welke zig alomme reeds befaamd gemaakt hebben 4 door een gedrag, bet welk zelf door hun ïllufter Hoofd niet meer beteugeld febvnt te kunnen worden. . 3 Neemaaf, dat Ü Edele Groot Achtbaare, zief verlaatende op de goede gezindheid van de Burgery en Ingezetenen dezer Stad, zig allezints zullen voegen naar den loop efi eisch der tydsorriltandigheden , zonder zig door eene foekeIor> ze defenfie refponfabel te ftellen voor de ruïne eö het ongeluk van de gezamenlyke bewoners derzelve. Het welk doende, enz. Terftond vattede de Heer Nkoiaas van Staphorst het woord op, en weidde uit over de gruwelen der Engelfchen, en 't gevaar waar in het Land gebragt wierdt, door het verder oorlog voeren tegen het Franfche Volk enz. De Voorzitter van Burgemeesteren rde Heer Htiydecoper van Maarsjevéén, antwoordde, dat dit Request niet kondè worden aangenomen, vermids zo even tegen! zodanige addresfen eene Publicatie was afgelezen; dat hy de Heeren verzogt, voorfz". pakje terug te neemen. De Heer La Pro Ooooo a nars 1 stIÜë- dam. Request uit de Leesgcs zelfchi  JAARBOEKEN, November, 1794. XG07 ge gevoelens te kennen, als wy in ons voorgaand (rukje voor October bl. 1351 hebben medegedeeld. Na die voordragt van de Collonellen, wierdt terftond den 16 Oétober en vervolgens des voormiddags, wanneer Burgemeesteren vergaderden, de Zaal van 't Stadhuis fteeds door eene Compagnie gewapende burgers bezet. Vervolgens was in de voorheen genoemde Vaderlandfche Sociëteit in de Kalverftraat, na 't jaar 1787 Doctrina genaamd, een Declaratoir ontworpen,*t welk 'savonds den 15 Oétober aan de; Leesgezelfchappen ter teekening wierdt gezonden, aldus luidende: DECLARATOIR. Aan Hun Edele Groot Achtbaare BÜRGEMEESTEREN en RAADEN der Stad AMSTERDAM. W7y Ondergeteekenden, alle Burgers en Inwooners der Stad Amfteldam, gezien hebbende de Publicatie van Myne Heeren van den Gerechte dezer Stad, gearrefteert den 13 en gepubliceert den 14 dezer, en daarin gevonden hebbende eene waarfehouwing en ordre, om zich niet te mêleeren in het doen van Addresfen , by dewelke men zich zoude willen immisceeren in de adminiftratie van de publieke zaaken , verklaaren by dezen, zonder zich te mengen in de adminiftratien der publieke zaaken, dezelve geheel en al overlaatende aan die geenen , welke thans het beftuur in handen hebben, dat wy Ondergetekenden, by aldien voornoemde Publicatie niet was geëmaneert, zeOoooo 3 ker Am- jtel3am.  Am- STERDAM? Bedara toir vai Burger. ïöpS , NIEUWE NEDERLANDSCHE ker aan de Edele Groot Achthaare Heeren Burgen meesteren en Raaden dezer-Stad zouden hebben geprefenteert, een reeds ten dien einde geconei« pieert Request, waar by wy, na het 'pra?mittee« -ren van eenige Cnaar ons inzien) waarachtige po> fitiven, zouden hebben verzogt , dat Hua Edele Groot Achtbaare zouden gelieven te nemen zodanige Refolutien, waar by het inrukken van vreemd. Krygsvolk in riet algemeen « en van Engelfehe Troupen in 't byzonder , binnen deeze Stad en Omliggende Dorpen, als mede het formeeren van Inundatien hier ornftreeks, zouden belet, of daar tegens andere efficacieufere roidde'en door Hun, Edele Groot Achtbaare in het werk gefteld worden, met belofte van die geenen van Hun Edele Groot Achtbaare, welke daar toe zouden hebben geconcurreert, te beveiligen tegens alle overlast en geweld,, welke voor hun daaruit zouden hebben kunnen proflueeren. Dat wy Ondergeteekendpn .hierin nu door de meergemelde Publicatie zynde belet geworden, echter vermeenen tot het doen dezer Declaratie allezints gerechtigd te zyn, zo uit hoofde van hee volkomen onvervreemdbaar recht der Burgeren, om voor hunne individueele en maatfehappelyke belangen de Beftuurders hunner Maatfchappye te adiëeren, als uit hoofde van het eng verband en de rechtftreekfche betrekkingen , waarin zy met alles, wat hun lief en waard is , met en tot het behoud en welzyn dezer Stad ftaan, en wel verre van in eenigen deele tq durven of te willen fup- ?oneeren , dat de letter!yke zin der voornoemde ublicatie, veel min de intentie van Hun Edele Groot Achtbaaren zoude zyn, omme generalyk lier. prefenteeren van aüerley foorten van Requesten en Addresfen aan de Burgerye , ook zelve wegens haare allerdierbaarfte belangen, te interdjeeeren, alzo den Burger vaa een zyner onvervreerodbaare mastfchappyelyke rechten te priveeren en de ftem t^es Volks direèlelyk te fmoren, maar veeleer ge»  »S GRAVENHAGE. ' Nieuwe Ordonn, PP 'e Klein Zegel. 1530 NIEUWE NEDERLANDSCHE rarthycn tot Ibeweeringe van haare zaake, of to$ informatie van den Rechter zullen willen [overleg, gen, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel na derzelver groote, volgens de onderftaande Lyst. Van duizend artikelen en daar boven op een Zegel van ƒ £; Van 800 ep daar boven op 6. 0.0 Van 600 4:0:0 Van 400 3: 0:0 Van aco *:io:o Beneden aco tot 20 artikelen op 1:4:0 Beneden so artikelen op co:„I2:.Q 24 De Advocaaten , Procureurs, ot alle de geene, die dezelve Schriftuuren gemaakt, gegrosfeert of geteèkend zullen hebben, zullen immediatelyk onder het Zegel moeten ftellen de nombre var- de artikelen . die de voorfz. Schriftuuren »n der waarheid komen te importeeren , en zullen daar en boven dezelve Advocaaten, Procureurs of die geene, die de voorfz. begrootingen zuilen hebben gedaan, gehouden zyn, des geretireerd wordende, onder foiemneelen Eede te verklaaren, dat zy in haais Registers de voorfz. Schriftuuren voor eeen meerder artikelen hebben gedebiteert, als de voorfz. Annotatie komt te bedragen, nog ook daar vooren, direöelyk'of indirectelyk, ten lasten van haare Meefters eenige meerdere qüantiteit van artikelen hebben gevordert, of gerekem, nog zullen vorderen of reekenen; en in zo verre onder-* vonden mogte worden , daar inne by iemand captieufelyk of' ter kwader trouwe te wezen gehandeld . of dat de voorfz. Advocaaten of Procureurs van de voorfz. Schriftuuren, (onder welk een praetext het ook zoude mogen zynj meer kwamen te genieten of mogten hebben genooten, als na advenant van de Annotatie, oie zy ten refpeóte van het voorfz. klein Zegel zullen hebben gedaan, zv als dan zullen verbeuren het vieryout tan het falaris, dat zy voor de voorfz. Schriftuuren ontfangen, in reeke*iiDg gebragt, of m haa! " - ■ - ■ " ie  JAARBOEKEN, 'November, 1794» *533 purge ver (trek en zal wezen , geen verzoek van purge, van default of verftek gedaan zal mogen worden, dan op het voor gerhentioneerde Zegel; wel verftaande nogthans, dat in de Steden, geen ftem in Staat hebbende, (den Haag daar onder niet begrepen,) mitsgaders in de Dorpen en Gerechten ten platten Lande, het voorfz. Zegel ten opzigte van de voorfz. Defaulten, Verftekken en Purges, bepaald zal worden op de helft. _ ar. Alle Sententien, Decreeten en Vonnisten, zo van Onze Hoven van Juflitie als van alle andere Collegien , Banken, Subalterne Rechters daar onder begrepen, interpofitie van Decreeten, mits gaders de Vonnisfen en affpraaken in cas van preferentie, zullen by het ligten derzelve moeten worden gefchreven op een Zegel in mamere hiei na volgende. . In zaaken van Revifie / 4^:o:C In zaaken daar zo in conventie als reconventie geëischt is, te zamen vyf en _ twintig duizend guldens en daar boven i3:o:c In zaaken van vyftien duizend guldens en daar boven , als mede tot praftatie van een fait, (onder de exceptie in zaakenvan faiten hier voren art. 9. gemaakt,) mitsgaders in cas posfesfoir, zal moeten worden gefchreven op een Zegel van l2:o:< In zaaken, daar zo in conventie als reconventie te zamen geëischt is vyf duizend guldens en daar boven 9' o:< In zaaken daar geëischt is drie duizend guldens en daar boven 8:0:1 In zaaken daar geëischt is twee duizend guldens en daar boven 6:o:< In zaaken daar geëischt is duizend guldens en daar boven 3:o;' In zaaken, waar in iemand gecondemneerd is doorvScheepenen of hooger Rechtbank , tot recantatie van een .gepleegde Iniurie, of tot disfolutie vaneen HuweJ liiiij lyl 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel, . '»  TJ34 S NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel. lyk, of tot feparatie van Bed, Tafel en By wooning, zal moeten worden gebruikt een Zegel van ƒ 16:0:0 Alle andere Sententien, Vonnisfen en Decreeten, en in fpecie mede de Senten, tien, Vonnisfen en Decreeten, daar by iemand gecondemneert is getuigenis der waarheid te geeven, en tot prssftatie van eenig fait begrepen in de exceptie hier voren in art. 9 gemaakt, zal moeten worden gefchreven op een Zegel van 1:4:0 Op de Zegels hier boven gemeld, na de importantie der fomme, zullen mede gefchreven moeten worden alle uitfpraaken van Arbiters, en zal voortaan in alle uitfpraaken by Arbiters en Notarisfen van harentwegen te doen , moeten gefield Worden, dat in de zaake, by haar gedecideert, van wederzyden geen ftukken als behoorlyk gezegeld, geproduceert zyn geweest, op ccn boete van honderd guldens, in gevalle van omisfie van zc* danige verklaaring, en van drie honderd' guldens, in gevalle van een onwaaragtige verklaaring, behalven de Actie, die den Officier, die het aan^ gaat, deswegens zoude willen maaken. En zullen geen Hoven van Juftitie, nogte eenige andere Reg-^ ters eenige condemnatie mogen decerneeren opii Uitfpraaken, die niet in voegen voorfz. gezegeld: «n geclaufuleerd zullen wezen. Gelyk mede geenii Atte van Submisfie pf Compromis hier voren ini art 27 breder gemeld, op het gerequireerde Zegel niet gefchreven zynde, van eenige kragt of ef-: fect zal wezen, om daar op eenige condemnatie 1 gedecerneert, veel min eenige Proceduuren ge-: houden of Uitfpraken gedaan te kunnen worden. . 32. Edog in reguarde van alle interlocutoire of provifioneele Sententien, Vonnisfen of Decreeten, 1 daar by iemand by provifie eenige fommen vann penningen, of de verzogte prasftatie van eenig fait! of eenige andere zaaken , (hoedanig dezelve ookl zouden mogen wezen,) zal worden geadjudicieert'  JAARBOEKEN, November, 1794. 1535 pf ontzeid, zullen daar van de Septentien, Von^ nisfen en Decreeten gefchreven moeten worden op een Zegel van half zo veel gèld als in de voorfz. Clasfen van de difmitive Sententiën, Vonnisfen en Decreeten is geftatueerd. 33. Alle willige Condemnatien, te decerneeren op Obligatien, Contracten, Huurcedtillen, Coaipromisfen, Uitfpraaken, Verbaalen, Accoqrden, en generalyk alle Actens, geen uitgezondert, daai op dezelve Condemnatien verzogt en gedecerneeri zullen worden, zonder onderfcheid, by welk eer Kof, Rechter of Bank , het zelve zal komen t« gefchieden, zullen moeten worden gefield op eer Zegel van drie guldens, zonder daar onder te begrypen de condemnatien by de voorfz. Hoven er Rechters te decerneeren op eenige Judicieele termy' nen, en de Acceptatien en Verdragen by de refpedive Procureurs dien aangaande te maaken. 34. Alle Sententien, Vonnisfen of Decreeten wanneer door de parthyen geligt worden, het zj dezelve eene geëxtendeerde Sententie, Vonnis oi Decreet begeeren, of een fimpel Didtum van de Zelve, het welk aan hun optie gelaten word, zul jen. moeten worden gefchreven op zodanig Zegel. als hier voor is geordonneert, zonder dat aan ie mand van de geïntresfeerde parthyen een Didtum 01 Copie van dien, uitgegeven zal mogen-worden, dan oj zodanig Zegel; gelyk ook geene Fxecutie gedaan pog eenige appellatie of reformatie aan een hogei Rechter verzogt of verleend zal mogen worden dan op een geëxtendeerde Sententie, of het Die turn van dien, gemunieert met zodanig Zegel. a}s tot de geëxtendeerde Sententie vereischc word. 35. Alle Executorien , mitsgaders alle opené Letteren requifitoriaal op de voorfchreven Sententien, Vonnisfen en Decreeten te depecheeren: zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van half zo veel geld of waarde, als hier voren in Teguarde van de Zegels van voorfchreven Sen- ten- "s Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel, 1 l  'sGra. venha- ge* Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel» 1535 NIEUWE NEDERLANDSCHE teDtien, Vonnisfen en Decreeten is geordonneerd. 36. Alle Aétens van Sornmatien , Renovatien, Arrest, Gyzelinge, Proclamatien, Kerken Marktgeboden, Publicatien , Aflezingen en generalyk alle andere Aétens gebruikt wordende , tot de Executie van een Sententie, Vonnisfe of Decreet, het zy hetzelve by een ordinaris Rechter, of wel by Gecommitteerde Vreedomaakers, Commisfarisfen van kleine zaaken of eenige andere Collegien zullen worden uitgefproken , zullen moeten worden gefchreven ieder op een Zegel van drie ftuivers: en zullen dienvolgende geene Aétens van Sommatien , Renovatien , Arresten, Gyzelinge, nog eenige andere Aétens van Executie op een Zegel te zamen gevoegt of agter den anderen gefield, maar ieder van dien afzonderlyk op een Zegel gefchreven moeten worden : zullende ook de Deurwaarders, Bode of andere , tot het doen van Executie gequaiificeert zynde , van haare gedaane Sommatie, Renovatie en verdere Aétens van Executie, telkens een Copy moeten geven aan de Geëxecuteerde, welke mede gefchreven zal moeten worden op een Zegel van drie ftuivers : des zo zullen voortaan geen Proclamatien, Publicatien, Kerk- en Marktgeboden en, aflezingen gedaan mogen worden als op Actens , die ieder afzonderlyk op een feparaat: Blad en Zegel gefchreven of gedrukt zullen 1 zyn , zonder op een en dezelve Proclamatie,, Publicatie, Kerk- en Marktgebod en Aflezinge,, twee of meer Parthyen, zaaken en perceelen te: combineeren, of te zamen te voegen: en zulleni van gelyken zodanige Proclamatien , Publicatien , Kerk- en Marktgeboden en Aflezingen 1 niet aangeplakt nogte ergens vsstgehegt mogeni worden, dan die in voegen voorfchreven gezegeit, er* by de geene, die dezelve afgeleezeni of gepubliceert zullen hebben, ondertekend zullen  JAARBOEKEN. November, 1794. I5S7 len zyn; alles op pcene van twee honderd Guldens, te verbeuren by den Schout, Griffiers, Secretarisfen, Notaristen, Booden, Deurwaar* ders, en generalyk by alle die geene, die deze tegengaan en haar in het aflezen en aanplakken der voorfchreven Proclamatien, Publicatien,Kerken Marktgeboden, na den inhoude dezes, niet praecifelyk gereguleerd zullen hebben: en zullen de Rechters gehouden zyn naauw reguard te neemen of de voorfchreven Aétens van behoorlyk Zegel zyn voorzien, en de Fvaudateurs en Contraventeurs ex Officio te condemneerenj of wel de begaane fraude en contraventie te flellen in handen van den Officier tot het doer van de calange competent, conform Artikel 1: des zo zullen hier onder niet worden begreeper de Proclamatien, Publicatien en Aflezingen, di< by Executie of anderzints van wegen het ge meene Land zullen komen te worden gedaan. 37. In alle Rechtsplegingen, welke geëntameei worden door of ten naame van gemeene Erfg£ naamcn, Compagnons in een Huis van Negoti of andere gecombineerde Perfoonen, en zulfe generalyk door meer dan één Perfoon, c door iemand welke meer dan één reprefei teerd, het zy dat de zaaken op aller naam, c flechtsop naam van een van dezelve, met c Claufule cum fuis of cum facits gevoerd vvorder zullen de Requesten,(met uitzonderingnogthai van de Requesten Artikel 3 vermeld, ) Mand menten, Citatien, Conclufien van Eisch en al verdere Judicieele termynen , Dingtalen, In nuatien , als mede de Copyen van alle dezelv mitsgaders alle Dictums, Sententien en Exec torien , alle zulke gecombineerde Perfoon concerneerende, moeten worden gefchreven 1 Zegels een vierdepart meerder bedragend' dan hier voor in reguarde van andere Litigi ten is vastgefteld ; dog zullen onder de voi fchreven gecombineerde Perfoonen niet beg sGr*i- veciha* oe. Nieuwe Ordoniu cp 't Klein Zegel. ! I t e s f 1. f e > is 1- le a■ > :n :» n>re- «n  ï54* nieuwe nederlandscbe venha" ge. Nieuwe ijrdoni op v Klein Zegel, ■ ter Provinciaale Rekenkamer , Hoven var» Ju> ftitie , van de Ridderfchap, Edelen of van? eenige Steden van de Provincie van Hoilancten West - Friesland , mitsgaders van eenige Subalterne Regenten, Magiftraaten, Sociëteiten.. . Collegien , Hoofd- cn andere Officieren , particuliere Heeren, Ambagtsheeren en generalyk van alle die geene , die tot het vergeven van dezelve Ampten zullen wezen gaqualiceert s niemand uitgezondert, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel na dat de Ampten en Cfficien in het Amptgeld zyn getauxeert , of na de Traéienienten of Wedden daar toe ftaande : en wel na het geen van beide hee boogfte Zegel zal requireeren. Op ƒ12000: o;o en.daar boven op een Zegel van ƒ 700:050 10000:0:0 600:0:0 8000:0:0 500:0:0 7000:o:o 400: o: o 6000:0:0 350:0:0 4500:0:0 . 300:0:0 - 3000:0:0 200:0:0 Bovi de 2000: o: o 175: o: o Op £000:0:0 150:0:0 1500:0:0 en daarboven 120:0:0 1200:0:0 100: o: r> 800:0: o 50; o: o 400:0:0 24:0:0 300:0:0 18:0:0* 200:0:0 12:0:0 100:0:0 . 6:o:o; Andere Cnmmisfien niet getauxeert ©f geen honderd Guldens bedragende 3ïo:q De Commisfien daar van de Tracle. menten jaarlyks geen dertig Guldens bedraagen ti%&> Zynde nogthans ouder dit Artikel niet be-! greepen » de Vroedfchaps. en Scheepensplaat- feu  JAARBOEKEN, November, 1794. 1549 Jykfche Voorwaarden zal moeten worden gefchreven op een Zegel van drie Guldens, en de voorfchreven Aétens apart op zodanig Zegel, als hier vooren, ten aanzien van de voorfchreven voordeelen, in de Huwelykfche Voorwaarden bedongen, is geordonneerd, op pcene van twee honderd Guldens te verbeuren , by die geene,die dezen contrarie eenige Voorwaarden, Jnventansfen , Memorien , Specificatiën , en andere Aétens, geminuteert of gefchreven zullen hebben; en zal voorts uit de voorfchreven Voorwaarden eri de voor verhaalde Aétens, op zodanige Zegels niet gefchreven zynde , geen van öi beide Contrahenten eenig Recht of Aétie kunnen praetendeeren, in alle fchyn of dezelve voordeelen daar by niet geftipuleert of dien aangaande eenige Convetitien getroffen waren ; •wel verftaande nogthans, dat door de Omisfie van vooilchreven Zegel, de Seclufie of introduétie van gemeenfehap van Goederen, WinifeD of Conqucsten, die by al zulke Voorwaarden zouden mogen wezen geftipuleert , niet gullen worden vernietigt, maar dezelve (onaanigezien het voorfchreven defect,) van waarde zullen blyven , en zullen de Conthoraalen of JiasrErfgenaarnen binnen den tyd van zes maan. den na het overiyden van een van dezelve Conthoraalen, de voorfchreven poene van nulliteit mogen redimeeren ten refpecte van hel verdere geconveniëerde alhier vermeld , met een geregt twaalfde part van het voordeel, hei gunt hy of zy daar uit anders zoude komen tc profiteeren, mits het zelve twaalfde part in hei bedongen voordeel niet minder bedraage als hon derd Guldens, of niet escedeere de fomme var duizend Guldens: en zal van de voorfchrevei Voorwaarden binnen den tyd van drie weeket na het verlyden of pasfeeren van dezelve, aai ieder van de principaalfte Contrahenten, moe ten worden uitgegeven een behoorlyk Gros, ge Kkkkk 5 fchre sGra- VENHA- 3e. 1 Nieuwe Ordonn. op *A Klein Zegel% I 1 1: I  'sGrAvenha CE. Nicuwt Ordont. op 't. Klein Zegel. 1550 NIEUWE NEDERLANDSCHE fchreven zynde op een Zegel; bedraagende het . vierde van het geene, daar op de Minuten zal weezen verleeden , en zal daar by met korte woorden verhaal gemaakt worden van het Zegel, daar op dezelve Minuten is gefchreven , , op pcene vau vyftig Guldens te verbeuren by den Secretaris, Notaris, of ander daar toe gequalificeerd Perfoon , die de voorfchreven Grosfen binnen den voorfchreven tyd in de voorverhaalde-forme niet opgemaakt, en aan de reipeétive Contrahenten overgeleverd zal hebben: en zullen alle Huwetykfche Voorwaarden daar by iemand een filiale portie of Kindsgedeelte, wordt gemaakt, of een onzekere fomroé toegevoegt, gefchreven moeten worden op een Zegel van ƒ M: o:or En by aldien de aanRaande Echtgenooten by Huwelykfcbe Voorwaarden eikanderen in hec vrugtgebruik van de geheele Nalaatenfchap, of' tot Erfgenaaraen , hec zy reciproce, het zy een van beide inftitueeivn , cf daar by eenig. Fidei-Commis introduceeren , zullen dezelve Voorwaarden in zodanige gevallen voortaan gefchreven moeten worden op zodanig een Zegel , als by het een en vyftigtte Artikel dezer Ordonnantie is geprtefcribeert; met dezen ver-, ftande nogthans, dat de Contrahenten in dat ■ geval niet zullen van nooden hebben dubbele' Zegels,maar met enkele Zegels kunnen en mogen volftaan, op dezelve wyze, als ten faveur van Man en Vrouwe by het voorfchreven een en vyftighe Artikel is gezegd. 50. En zal ten reguarde van de Huwefykfche Voorwaarden, die niet voor publicque Perfoonen , maar «onder de hand zullen worden gepasfeert , prsecifelyk onderhouden moeten worden al het geene in het voorgaande Artikel van de publicque of Notariaale Voorwaarden , zo ten refpeéte van de qualiteit van fret Zegel als van de Acte of Actens, daartoe de-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1551 dezelve Voorwaarden haar zullen refereererr , mitsgaders, de poenen, ftrafFen, en de redemtie ten aanzien van de Contraventeurs , breeder is geftatueerd, voorbehoudens alleen, dat van de voorfchreven Contracten onder de hand zullen moeten worden gemaakt twee eensluidende en tebooriyk ondertekende Principaa. len, en dat ieder van dien gefchreven zal moeten worden op zodanig Zegel, als waar op de ïvlinuten van de publicque en Motariaale Voorwaarden hier vooren zyn getauxeert. 51, De Minuten van alle Testamenten , Co! dicillen en alle andere foorten van dispofitien van uitterfte Willen, zo befloten als anderen, zullen voortaan moeten worden gefchreven op een Zegel , geproportioneert na de gegoedheid van een Teilateur ef TeÖ3trice , of na het Arnpt of. de Ampten , of Bediening of Bedift' pingen , hy dezelve bezeten wordende , vol.< gens de navolgende Lyften: 1 wee duizend guldens en daar beneden op een Zegel van ƒ i:io:t gov. ƒ 2000 jo:o( tot / 4000:0^0 3: o:< 4900:0:0 8oco:o:o 6: oxix 8000:0:0 20000:0:0 9: o:< soooo:o:o -50000:0:0 12; o:< 50000:0:0 100000:0:0 20: 0:1 100000:0:o- 150000:0:0 36: o:< 150000:0:0 200000:0:0 48: o:< 200000:©:o en daar bov, 60.: om En zullen die geene , die eenig Ampt 0 .Ampten , Bediening of Bedieningen, bezitten by de Amptlyst getauxeert op vyf honden Guldens en daar beneden , moeten gebruikei een Z^gel van ƒ 1:10: Bov-de ƒ 500:0:0 tot ƒ 1000:0:0 3: o: 1000:0:0 2000:0:0 6: 0:1 2000:0:0 3000:0:0 9: o:« 3000:0:0 4000:0:0 12: o:i 4000:0:0 6000:0:0 18: o:< Bov 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op 't Klein Zegel. 1 E t  •s Gravenhage. Nieuwe Ordonn op 't Klein Zegel. 1552 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bov.de/ 6ooo;o:otot/ 8000:0:0 24:0:0 8000:0:0 10000:0:130:0:0 10000:0:0 iaooo:o:o 36:0:0 En bov. 12000:0:0 40:0:0 Zodanig dat altoos het hoogde Zegel , het zy na der Testateuren gegoedheid, het zy na het Ampt of Ampten , Bediening of Bedieningen , die zy bezitten , gebruikt zal moeten worden. Wel verftaande nogthans , dat wanneer de Testateuten by Testamenten , Codicillen en Actens van uitterfte Willen disponeeren uit kragte van Octroyen of dispenfatien , by hen geobtineert van Leengoederen of Vicaryen , als dan tot de Minuten van zodanige Testa. menten, Codicillen en Aften van uiterfte Willen, het Zegel in de bovenrtaande Lyst gefta-' tueert, verhoogd zal worden in manier hier na volgende. Wanneer het geen , waar over in voegen voorfchreven gedisponeert wordt , ten tyde van het maken der dispofitien , waardig is beneden honderd Guldens , met een Zegel van ƒ 1:10:0 f 100:0: o tot ƒ 200:0:0 2: 8:0 20010:0 300:0:0 3: 0:0 300:0:0 600:0:0 fo: 0:0 600:0:0 1000:0:0 8: 0:0 1000:0:0 2000:0:0 12: 0:0 Booo:o:o 4000:0:0 16: 0:0 4000:0:0 6ooo:o: o en daar bov. 24: 0:0 Zullende voorts, wanneer 'er uit kragte van Ons üftroy of verleende dispenfatie, gedisponeert wordt contrarie Ons Placaat van dén 4 ÏVley 1655, tegen het Testeeren van de Pausgezinden geëmaneert, of op eenige andere wyzen en manieren tegen de gemeene Wetten, gebruikt moeten worden een Zegel van vier en twintig Guldens, en zulks boven en behalven hec  JAARBOEKEN, Novembtrtl794» '533 het Zegel hier vooren met öpzigt tot de gegoedheid bepaald, _ En by aldien de Testamenten of andere foorten van uiterfte Willen (daar onder begreepen de Huwelykfche Voorwaarden , die volgens Artikel 49 naar de Lyst in dit Artikel gefteld, moeten gezegeld worden,) inhouden eenige makingen van Fidei-Commis of Fidei* Commisfaire Subftitutien, of eenige Verbanden op Goederen , waar door den Eigendom van den Bezitter of Gebenificeerde overgaat, zal in dat geval tot dezelve Testamenten en ande» re foorten van uiterfte Willen moeten worden gebruikt een dubbeld Zegel, of een Zegel eens zo hoog als hier vooren is gefpecificeert; onder weike verpligting van een dubbeld Zegel, of een Zegel eens zo hoog , nogthans niet begreepen zullen zyn zodanige dispofitien , hei zy van Erffteliing , het zy van Legaten , dit geen uicdrukkelyke Verbanden contineeren ; maar uit kragte van welke alleen een Rechi van legaal Verband door de refpeétive Lega tarisfen kan worden gefuftineert. Gelyk mede onder die verpligting niet be. greepen zullen zyn , de Testamenten of anden Aétens van uiterfte Willen van Man en Vrouw te zamen , of ieder afzonderlyk Testeerende .fchoon daar by na het hertrouwen of overly den van den Langstlevende , Kinderen of an deren tot de Nalatenfchap van den Eerstfterven de in het geheel of ten deele geroepen worden En zal ook, wanneer meer als een Perfooi te zamen een Testament of andere foorten var uiterfte Willen maaken, (Man en Vrouw mitsgaders aanftaande Echtgenooten by Huwa lykfche Voorwaarden ot anderzints te zamet Testeerende, daar van uitgezondert,) daar to{ moeten worden gebruikt een zo veel hooge; Zegel, even als of het zo veel Testamenten Codicillen of andere Actens van Uiterfte Wil le 's Gra- VEiNHA» ge» Nieuws Ordonn* op 't Klein . Zegel.]. > l 1 1 I  1554 NIEUWE NE DERLANDSCHÊ *s Gba« ver hage. Nieuwe 'Ordonn. op 't Klein Zegel. k len waren, als 'er verfcheide Perfoonen te aSé» men disponeeren. 52. En zullen van nu voortaan alle Maakingen , dewelke gefchieden uit kragte van de Claufule Refervatoir, in een Testament of an. dere dispofitie van Uitetfte Willen geïnfereert, moeten worden gefchreven op een Zegel , beloopende het vierdepart van het Zcgel , het welk tot het origineel Testament of dispofitre van Uiterfte Willen is gebruikt , 'zelfs al was het voorfchreven Testamer-t reeds gepasfeert voor dato van het iotroduceeren der jegenwoordige Ordonnantie,) ten ware dat Zege! maar was een Ztgel van eene gulden tien ftuivers, in welk geval dezelve zuilen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ o: t2:o Zullende voorts alle dispofitien van diffeiente datums , in een en dezelve Aéte gefchreven , ten dezen opzigte als één Aéte worden gcconfidereêrt, en zullen geenerly Maakingen hoegenaamt gefchreven mogen worden op de Grosfen van "Testamenten of Codicillen. 53. De Aétens, waar by alleen Voogden of Executeurs worden aangefteld , gefubftkueerd of gefurrogeerd, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ1:4:0 54. Hollandfche Ingezetenen zig voor een tyd buiten deze Provincie bevindende, en aldaar Testamenten cf andere Aéteas van Uiterfte Willen hebbende gemaakt, gelyk mede Perfoonen geene Hollanders zvnde, en Testament ten of andere Aétens van Uiterfte Willen buiten deze Provincie gemaakt, en zig naderhanil in dezelve ter nedergefteld hebbende , zulten dezelve Testamenten of andere Aétens niet valide, maar nul zyn, ten ware de iestateur of Teftatrice daar na, of wel de Erfgenaamem of Bewindhebbende van dien Boedel , binnen drie maanden na het overlyden van den Testateur of Teftatrice, door een Gerecht of door een  JAARBOEKEN, November, If94« IJ5J een Notaris binnen deze Provincie, daar aan hebben doen hegten, het Hollandsch Zegel, bydeze Ordonnantie gerequireert, op welk Zegei door het Gerecht of den Notaris, zal moeten worden gefield de verklaaring, dat het is gefchied volgens dit artikel, en dezelve docr den Secretaris van bet Gerecht of door den Notaris onderteekend , dog zal de gemelde nulliteit kunnen worden geredimeert, zo als art. 2, is gereguleert. 55. En zullen geene Erfgenamen, Legatarisfen of andere perfoonen, uit kragte van eenige Testa1 menten, Codicillen, en uiterfte dispofitien hoegenaamt, geene uitgezondert, die niet punctueelyk i na bet prsfcript der voorfz. artikelen zullen wezen gemaakt, geminuteert en gezegeld, eenig Recht, Actie of pretenfie kunnen maaken, maar zal alles Igehouden worden,"als of den Teftateur ab luie, fiato en zonder eenige dispofitie dezer Waereld • was overleden; behoudens nogthans, dat de Erf; genamen, Legatarisfen , Fidei - Commisfarisfen, of < die geene, aie daar by eenigzints zullen wezen geIgratificeert, (dog geenzintsExecuteurs)binnen den 1 tyd van zes nmnden ,^na het overlyden van den Teftateur of Teftatrice, of wel binnen den tyd Van vier maanden, na dat het Testament, of andere dispofitie ter kennisfe van de bovengenoemde zal gekomen zyn , de voorfz. pcene van nulliteit , ieder in zyn reguard, zal vermogen te re dimeeren, gelyk art. 2. is gereguleert. En op dat het gunt voorfz. is en hier voor in art. y 1 en 52 is geftatueert, door baatzoekende menfchen niet worde geëludeert, ordonneeren Wy alle die geenen, voor wie eenige Testamenten ot andere Dispofitien of Superfcriptien van befloten Testamenten gemaakt of gepasfêert worden, den Testateur of Testatrice ernftelyk af te vragen een opregte opgave, in welke der Clasfen art. 51 gemeld , zy uit hoofde van haare gegoedheid, en van don faux in het Amptgeld, van het Ampt of Bediening, of Ampten en Bedieningen door den Tes- s GftA- VENHA3E. Nieuwe Ordonn. op 'f Klein Zegel.  JAARBOEKEN, November, 1794. ijör :fi leevende worden gelaaten, of dadelyk uitgekeerd ' «worden,) item Quitantien voor Afgiften van Erf- ;qfensfen, waarover geen fcheiding gegaan is, als ( te] mede Quitantien wegens gemaakte Legaatén , Doft natiën, Overgiften van roerendeen onroerendeGoe« 1 Jl deren refpedtivelyk, of van eenige reeds gcconfri- C it tueerde Kusting-, Schuld - en Schuld Rentebrieven, 0 i van ree-is gepasfeerde Obligatien, Rentebrieven , / é hQ.ic - en Crediten, daar onder mede begreepen i a de Transporten van de Aftien , zo in de Oostti Indifche, als alle andere diergelyke Compagnien, dei 2n generalyk van alle Obligatien op het Gemeene ld Land, of tot lasten van eenige andere binnen- en li ouitenlandfche Colonien, Comptoiren, Provinciën, ,1 Staaten, Mogendheden of Particulieren, geene 1»hoegenaamd uitgezonderd, indien dezelve of eeni« 01 »e van dien, voor zo verre zulks by de Ordonnantie op den veertigften Penning niet is geprohiajeert, onder de hand of voor Notaris en Getui1 ;en zullen mogen worden gepasfêert, in zoverre 23 le voorfz. Brieven en gemendoneerde Inftrumen.1 en zullen komen te begrypen niet meer als een ;vibmme van duizend guldens, of dat den inkoop iran de voorfc.-getransporteerde Goederen of de Jihuld, tot welker kwyting of vermindering het > i Transport zal komen te gefchieden, niet meer als :: luizend guldens zal bedragen, zullen moeten worn len gefchreven op een Zegel van ƒ 1:4:0 v £oven ƒ 1000:0:0 tot ƒ 2oco:o:o 2:8:0 2oco:o:o 3002:0:0 3:0:0 IJ ' 3000:0:0 5000:0:0 4:0:0 r 5000:0:0 8oco:o:o 6:0:0 8oco:o:o 10000:0:0 9:0:0 10000:0:0 15000:0:012:0:0 15000:0:0 20000:0:0 18:0:0 En boven de twintig duizend guldens, 'is an iedere vyf duizend guldens en daar a eneden nog een Zegel van 3:0:0 30 Behoudens nogthans met opzigt tot de Lllll 3 Qui. s Gra- 'enhaE. Vieuwe hdonn. 0 't dein 7,cgel.  ïjö2 nieuwe nederlandsche 'S GRAVENHAGE. Nieuwe Ordonn op ' i Klein Zegel. I i Quitantien voor Legaaten, wanneer die niet meer bedragen dan vyftig tot beneden honderd guldens, dezelve zullen kunnen / volftaan met een Zegel van /' ot 3 f 100: o: o tot beneden ƒ 600: o: o o: 6 600:0:0 tot beneden i©oo:o:o 0:12 En voor zo veel eenige der voorfz. Inftrumt ten, als mede Wees - Rentebrieven niet voor N taris en Getuigen, maar voor Scheepenen, GereJ ten, Weesmeefteren of andere Collegien, mog] worden verleden, en de Minute daar van ingelj in een ingebonden Register of Prothocol, zo a len in die gevallen dezelve Minute van het voor] Zegel worden geëxcufeert ; maar zullen als a de Secretarisfen en alle andere, de voorfz. Min te geregiftreert hebbende, gehouden zyn, daar 4 aanftonds een Gros of Principaal Inftrument uit geeven, gefchreven op zodanig Zogel, als hier j ren in reguarde van de Notariaale Minute is gel tueért, op poene van twee honderd guldens,! verbeuren by den Griffier, Secretaris of Notan die zig hier tegens zal komen te vergrypen , eenige der voorfz; Inftrumenten, zonder de voor] Zegelen geminuteert of uitgegeeven zullen hebba ep byaldien wegens den verkoop van alle gerae] Obligatien Quitantien gegeeven worden, zullen 1 zelve gefchreven moeten worden op de Zegel die tot de Minute der Transporten zouden hebl moeten gebruikt worden, op pcene niet alleen 1 nulliteit van het gedaane Transport of Quitant (te redimeeren, volgens art. 2. van deze Ord| nantie,) maar ook boven dien op verbeurte 1 een tiendepart van de waarde van "de geïransrj teerde of gecedeerde Obligatien of Effecten, J zamentlyk te verbeuren by die geene, welke dei) ve transporteert, of Quitantie van den verkooppr| op geen behoorlyk Zegel'gefteld, ontfangt," die het Transport o. tfangt, die daar over ftaat, 8bd,anige Quicantie geeft, qn zulks ten behoeve •  JAARBOEKEN, November, 1794, 1563 •die geen, welke die fraude van 'sLands Middel op •het Zegel zal komen te ontdekken, welke, voor' zo verre hy aan gemelde fraude fchuldig zoude» mogen zyn, ook zal hebben impuniteit van zyn begaane overtreeding. j En word aan de Notarisfen, Makelaars en alle < anderen wel fcherpelyk verboden, eenige der ge- c melde Transporten op te maaken in blanco, of./ met openlaating van de naam'', om die daar na te kunnen invullen, op pcene van duizend guldens telkens te verbeuren; zullende verders, tot voorkoming van een inegaale praclyk en andere inconvenienten, de Zegels tot alle de hier vorengemeldc Transporten, moeten worden genomen na de groote der Capitaalen van de Obligatien of Effecten , en niet na de koopprys, (de Actiën in de OostIndifche Compagnie te rekenen na het oude en origineel ingelegt Capitaal,) op de boete hier boven geftatueert. 60. Asfurantien zullen niet mogen worden gedaan als op behoorlyk gezegelde Polisfen, volgens den taux hier na te melden, op poene, dat dezelve zullen wezen nul en van onwaarde, en dat daar boven de geen, tot wiens behoef de Asfurantie is gedaan, zal verbeuren vyftig guldens voor ieder tekening, op een ongezegelde of op geen befioorlyk Zegel geftelde Polis gedaan. Alle Polisfen van Asfurantien , die minder inhouden als twee honderd guldens, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van / o: 3:0 Die van/' 200:0:0 totond. de/ 500:0:00: 0:0 500:0:0 1000:0:0 0:12:0 . iooo:o;o 200000 1: 4:0 20000:0 5000:0:0 2: 8:0 5000:0:0 loooo:0;o 3: 0:0 10000 0:0 2oooo:o;o 6: 0:0 2osoo:o:oendaarbov. 9: 0:0 Voorts zal het aan allen en een iegelyk, die zig ml laaten verzekeren, mitsgaders ook aan de MaLllll 4 ka- s.Gra- 7enhase. Vieuwe Irdoim* P Jein tegel.  i566 NIEUWE NEDERLANDSCHE fs Gravenhage. Nieuwe Ordonn op 'i Klein Zegel. laar of anderen. die hier boven gefield zyn [tegen het niet overteekenen van aanneerriingen; alzo nogthans met uitzondering, indien ten genoegen van den Rechter getoond worde, dat de bezorging der overteekening.door zwaare ziekte, ovetlyden der , in de zaaken geconcerneerde Perfoonen, of andere onvoorziens toevallen, niet ter behoorlyker tyd had kunnen gefchieden. Alle ds Cognoscementen, raakende Schepen hier te. Lande, uitvaarende over Zee, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ o: 3:0 Alle Cherte-Parthyen en Bodemaryen, die hier te Lande gepasfêert worden, op een Zegel van o: 12:0 AÜe Extracten, die de Makelaars des gerequireerd, uit haare Aanteekeningen komen te geven, en te onderteekenen op een Zegel van drie ftuivers, ten waare dezelve de Verkoopinge van Huizen , Landen, Schepen, en andere immeubile Goederen kwamen te raaken, of ook dat dezelve Extracten in Hechten zouden dienen, in welke voorfz. twee gevallen , dezelve gefchreeven zullen moeten worden op een Zegel van ƒ0:12:0 De Minuten van Protesten in materie van Wisfel , verweigering van Acceptatie of betaaling, zullen moeten worden gefchreven, Indien een Wisfel beneden de honderd guldens bedraagt, op een Zegel van ƒ o: 3:0 ƒ ico:0:0 tot ben. ƒ 200:0:0 o: 6:0 200:0:0 500:0:0 0:12:0 500:0:0 1000:0:0 0:15:0 1000:0:0 3000:0:0 1: 4:9 3000:0:0 6000:0:0 2: 8:0 6000:0: o en daar bov. 4: 0:0 Wyders zullen op eet) Zegel van twaaf ftuivers moeten worden gefchreven de Minuten van alle andere Protesten, Infinuatien, Atteftatien, Verklaaringen, Certificatien, insgelyk van alle Koop-Cedullen van Huizen, Landen, of andere zo  JAARBOEKEN, November, 1704, 1567 zo roerende als onroerende Goederen; als mede van alle Contracten , daar onder begreepen de Contracten tusfehen Kapteins, hooger en minder Militaire Officieren ter eenre , en haare Solliciteurs ter andere zyde aangegaan wordende, en generalyk van allé andere Actens, hoe u.w .ok genaamd zouden mogen worden, die hier voor, en onder geen minder of meerder Zegels uitdiukkelyk begrepen zyn, uitgezonderd nogthans de Procuratien ad Negotia,_ tot wdkers Minuten en Grosfen zullen moeten gebruikt worden zodanige Zegels, als hier voren in de Lyst van de Procuratien ad lites art. 9. is bepaald. Alles zonder onderfcheid of de voornoemde Actens of andere in deeze niet genoemd, voor een Secretaris , Notaris , of ander publiek Perfoon , of wel onder de hand gepasfeerd zullen worden. Van gelyken zullen de Minuten van alle HuurCeduHen van Huizen, Landen, Schepen en andere onroerende Goederen, het zy dezelve voor een Griffier, Secretaris, Notaris of ander publiek perfoon, ten overftaan van Makelaars, of ook onder de hand zullen worden verleden. Indien alle de jaaren Huur, in de Huur-Cedullen begrepen, te zamen beneden de vyftig guldens zullen komen te bedragen, gefchreven moeten worden pp een Zegel van f o: 3:0 ƒ jo:o:otot bened. / 100:0:0 o: 6:0 100:0:0 aoo:o:o 0:12:0 200:0:0 600:0:0 i: 4:0 600:0:0 1000:0:0 3: 0:0 1000:0:0 2000:0:0 6: 0:0 2000:0:0 3000:0:0 8: 0:0 3000:0:0 4000:0:0 12: 0:0 4000:0:0 6000:0:0 16: 0:0 6oco:o:o 12000:0:018:0:0 J2coo:o: o en daar bov. 24: 0:0 Dog zo wanneer de ordinaire Verpondingen, uyk, 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn, op 't Klein Zegel,  's Gravenhage. Nieuwe Ordonn. op *i Klein Zegel. ) L ij68 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dyk, Sluis, Molengelden en Biunenlandfche kosten blyven tot laste van den Verhuurder van Laftderyen, zal het montant van dien, na het laatfte voorgaande jaar genomen zynde, van de Huuren mogen afgetrokken , en het Zegel na de zuivere overfchietende fomme mogen genomen worden; en in gevalle van overlating, het zy van geheele of Testeerende Huur, zal telkens een nieuwe HnurCedulle op een Zegel, geproportioneert na de voorfz. geheele of wel resteerende Huur worden gemaakt, zullende ook op de oude Huur-Cedullen geene Huuren mogen worden gecontinueert of geprolongeert, maar zullen alle Continuatien en Prolongatien van voorgaande Huures. op nieuws moeten worden gefchreven op een gelyk Zegel, als hier voren in teguarde van de eerfte Huuren is geftatueert; des indien de voorfz. Huur-Cedullen van prolongatie en continuatien, ten opzigten' van alle de jaaren Huuren by den anderen gerekend, geen honderd guldens zullen komen te bedragen , als dan dezelve zullen mogen volftaan roet een Zegel van drie ftuivers; alles op pceae van honderd guldens te verbeuren by den Griffier, Secretaris of Notaris, en alle anderen, die dezen zullen komen te contraveniëeren; en nademaal Wy geïnformeert zvn, dat van ouds dezen aangaande, confiderabel afgeweken is geworden , door dien de goede Gemeente zig heeft laaten perfuadeeren daar aan niet gehouden te zyn, zo dikmaal zy geene Huur Cedullen kwamen te pasfeeren , maar den anderen kwamen te vertrouwen, of ook het beloop van haare Huuren by anticipatie en contant kwamen te betaalen, zo verftaan Wy, dat niemand onder de voorfz. prastexten , voortaan zig van het gebruik van het.Zegel, by dit artikel geordonneert. zal mogen onttrekken, en dat den Verhuurder abfoluut gehouden zal wezen , biunen drie maanden na het ingaan van de Huur van Huizen, van zes maanden in opzigte van Landeryen, een be-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1569 behoorlyk gezegelde Huur-Cedulle te moeten hebben, het zy onder de hand, of voor een Notaris of ander publiek Perfoon gepasfeerd en geteèkend; dog den Huurder, zo die geen Huur - Cedulle voor zig zeiven wilde hebben, zal ingevalle van verhuu ring onder de hand, moeten hebben een Copie van de Huur-Cedullé op een Zegel van zes ftuivers, ten ware de Huur- Cedulle zelfs maar was op een Zegel van drie ftuivers, in welk geval het Zegel van de Copy niet hooger zal behoeven te zyn, als mede van drie ftuivers; en in gevalle de Verhuurder den Huurder , of de Huurder oen Verhuurder, tot het pasfëeren en teekenen van de Huur-Cedulle niet zoude kunnen disponeeren, zal hy aan dit artikel voldaan hebben, wanneer hy ten opzigte van de Huur van Huizen binnen drie maanden, en ten opzigte van Landeryen binnen zes maanden na het ingaan der Huure, de Huur-Ce' dulle op het behoorlyk Zegel gefchreven, gedareert en geteèkend door Notaris en Getuigen, of andei gerechtelyk Perfoon of Gerechtsbode, aan den Huurder of Verhuurder geïnfinueert heeft, om doöt hem onderteekend te worden; mits egter dat ter dezen opzigte geobferveert worden, het geen hiei voren art, 586, ten aanzien van te pasfeerene bilaterale Aclens is ter neder gefteld. Alzo ondervonden is, dat om de ongelykheid tusfehen de Grosfen van Notariaale en onderhandfche Huur-Cedullen, de Huur-Cedullen hoe lan< ger hoe meerder onder, de hand gepasfeerd worden, en door middel van dezelve het* gemeene Ladd het meefte benadeeld word, zo zullen van nu voortaan de Grosfen van de Notariaale Huur-Cedullen mede gefchreven moeten worden op een Zegel van zes ftuivers , ten waare de Huur-Cedulle zelfs maar was op een Zegel van drie ftuivers, in welk geval de Zegels to: de Grosfen mede niet hooger zullen behoeven te zyn; dog zullen de Notarisfen egter verpligt zyn om op de Grosfen te ftellen het 's Gravenhage. 1 Nieuwe Ordonn. op 'i Klein Zegel. -  i$?o NIEUWE NËDERLANDSCHE 'sGravenha- ce. Nieuwe Ordonn. 'op 'e Klein Zegel. { het beloop van het Zegel, dat tot de Minute is gebruikt. op een boete van ƒ 200: o: o Zullende wyders op ongezegelde, .kwalyk gezegelde, of na de voorfz. drie en zes maanden, gepasfeerde en geteekende Huur-Cedullen, by de Hoven of lagere Rechtbanken (alfchoon de Huuf wierd erkend,) geen Recht gedaan worden. En zal ook de Verhuurder zonder een behoorlyke Huur-Cedulle geen verba d hebben op des Huurders Huisraad, Beeften, Vee of andere Goederen, en zal insgelyks de Huurder zonder een behoorlyk gezegelde Copy tegens den Verhuurder geen Actie konnen maaken; en zal laatftelyk boven de voorfz. pcene verbeurt wezen het beloop van de Huuren, waaromtrend ï geen behcorlyk Zegel is gebruikt. En zullen ook de Huurders en Verhuurders, welke binnen drie maanden , ten opzigte van de Huizen, en binnen zes maanden, ten opzigte van de Landen, door haar verhuurt en gebruikt wordende, geen Huur-Cedul zullen hebben gepasfeerd, maar egter binnen een jaar van den aanvang van de Huur dezelve zullen komen te pasfeeren, zullen verbeuren ieder het beloop van de Huur voor een jaar, mits niet hooger zynde dan de fomma van zes honderd guldens; eh indien zy egter na de voorfz. tyd van een jaar , nog geen BuurCedulle zouden hebben gemaakt,, zal als dan de Verhuurder en Huurder ieder verbeuren het beloop van zyn bedongen en uitgeloofde Huurpenningen , van de jaaren, van welke geen Huur- CeduI zal zyn gepasfêert; dog zal de Huurder of Verbuurder, die de voorfz, begaane fraude komt aan te geeven, vry wezen van de voorfz. pcenaliteit, en boven dien 'genieten de pcenaliteit, waar ia den Mede-Contractant is vervallen. , Des zullen van het voorfz Zegel exempt zyn de Huisjes in de Steden, den Haag daar onder bs-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1571 begrepen , mitsgaders op het platte Land , mits1 niet hoger als tot drie guldens en daar beneden in de Verponding aangeflagen zynde, of geen veer-, tien ftuivers ter weeke in fiuure geevende. 62. De Minuten van aiie binnenlandfche Obü-. gatten, het zy dezelve onder de hand, of by< een Griffier, Secretaris > Notaris, of ander pu-( bliek Perfoon zullen worden gepasfêert, indien, dezelve beneden de honderd guldens komen te. bedragen, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ o: 3:0 100:0:0 tot bened. ƒ 200:0:0 o: 6:0 200:0:0 400:0:0 0:12:0 4co:o:o 600:0:0 0:18:0 600:0:0 1000:0:0 1: 4:0 iooo:oio 1500:0:0 1:10:0 1500:0:0 2cco;o:o 1:16:0 2000:0:0 2500:0:0 a: 2:0 2500:0:0 / 3000:0:0 2: 8:0 3000:0:0 5000:0:0 . 3: 0:0 5000:0:0 10000:0:0 4:10:0 En voorts voor ieder vyf duizend guldens een Zegel van . 1:10:0 daar boven. En zullen de aandelen van de voorfchreven binnenlandfche Obligatien, offchoon by forme van Quitantie wordende uitgegeeven, moeten worden gefchreven , ( de daar boven of onderftaande Copyen van de origineele Obligatien daar onder begrepen ,) wanneer het voorfchreven aandeel bedraagt vyf honderd guldens en daar beneden, op een Zegel van ƒ0: 6:0 Bov. ƒ 500:0:o tot/icoo:o:o 0:12:0 1000:0:0 20,-0:0:0 i; 4:0? En boven de twee duizend guldens voor elk duizend guldens en daar beneden , telkens te verhoogen met een Zegel van 0:12:0 Alle binnenlandfche Wisfelbrieven, (de Prima, Se. sGra- /ESHA. ÏE. Nieuwe )rdonn* P 'f 'Clein Zegel. \ * .-. Ti  157» NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gravenhage, . Nieuwe Ordunn, op 't Klein Zegel. Secunda, Tertia enz.,) Asfignatien ofProrresfen, of andere wyze van Traites , zo wel die uit de eene Plaats tot de andere , als die in dezelfde Plaats van de eene Ingezeten op den anderen getrokken of gemaakt worden, zullen moeren worden gefchreven op een Zegel van ƒ0:3:0 Gelyk ook alle Wisfelbrleven , ( de Prima, Secunda, Tertia enz.) Asfignatien, Promesfes of andere wyze van Traites op buitenlandfche Plaatfen, mede zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ0:3:0 Zullende niet te min van het gebruik van Zegels geëximeert zyn zodanige binnenlandfche Asfignatien , waar by iemand disponeert over zyn eigen Geld , het zy in de Wisfelbanken houdende , of ter bewaaring gelaaten aan een Agendaris, waar onder men Solliciteurs, Casfiers en foortgelyke begrypt. Alles op pcene van vyftig guldens , te verbeuren by die geen, die dit Artikel direcfelyk of indireótelyk zal komen te contravenieeren , en dat daar en boven op zodanige ongezegelde of kwalyk gezegelde Minuten , nogte op de Groslën, daar van uitgegeven, geen Recht gedaan, nogte Actie geïnftitueert zal mogen worden , voor en aleer het voorfchreven defect gepurgeert , en de gerequireerde Zegels daar op geflagen zullen zyn. En met opzigt rot de Obligatien ten lasten van Buitenlandfche Mogendheden , Staaten, Provinciën of Particulieren, zal daar op niet mogen worden geiiegotieert, voor en aleer de origineele Obligatie ter Secretarie der Plaats, alwaar de Negotiatie gefcnied, behoorlyk zal zyn geregiftreert, en om dezelve zal zyn geflagen een Zegel of Zegels, ten beloope van een vierde perCt.; en wanneer zulks niet precies zoude kunnen gefchkden , als dan zodanige Zegels, welke het naast komen by het een vierde perCt. dec  JAARBOEKEN, November, 1794. 1573 der Hoofdfom, zonder ondefcheid of die Ze gels iets hooger of laager aan het genegotieerde, beloopen. En zullen voorts de Aandeelen van de voorfchreven Obligatien , offchoon by form van quitantie wordende uitgegeven , moeten worden gefchreven (de daar boven of onderftaande 1 Copyen van de origineele Obligatien daar onder begreepen, ) op een Zegel van zes ftuivers voor ieder ƒ1000:0:0 En zullen van de voorfchreven, het zy binnenlandfche, het zy buitenlandfche Obligatien, geen Copyen authenticq gemaakt , nog eenige Aandeelen uitgegeven mogen worden , het zy door deu Notaris, Secretaris, of ander publiek Perfoon, en in het generaal door wie ook de voorfchreven Copyen of Aandeelen refpeétivelyk ondertekend of uitgegeven mogen worden, ten zy boven derzelver Signature komt te blyken, dat de origineele Obligatie met het hier boven gerequireert Zegel zal zyn gemunieertj en voor zo verre de Buitenlandfche Negotiatien betreft, dat dezelve ter Secretarye van de Plaats, alwaar de Negotiatie gefchied, en welke daar in zo wel als de Hoofdfom der Negotiatie zal moeten worden uitgedrukt, behoorlyk is geregjftreert ; zo als dan ook door niemand het zy Negotianten , Makelaars of Particulieren, wie het ook zy, eenige Aandeelen zullen mogen worden gekogt nog verkogt, ten zy dezelve in voegen als boven zullen zyn geconftitueert. Alles op de boete van honderd guldens voor ieder Aandeel te verbeuren by den geene, die het zelve contrarie deze Onze dispofitie gemaakt, uitgegeven, gekogt of verkogt zal hebben. 63. De Minuten van alle Inventarisfen van eenige Boedels, Sterfhuizen of van eenige andere Goederen, uit welk een inzigt en tot welk Mmmmm een 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn, )p 'i Klein Zegel,  1 'sGra- venha* oe. Nieuwe Ordonn. cp 't Klein Zegel, 570* NIEUWE NEDERLANDSCHE En wordt aan alle Secretarisfen, Notarisfen, ;n andere publicque Perfoonen vry gelaaten, :e maaken Copyen of Extracten authenticq van tn uit Copyen of Extracten authenticq uit Inventarisfen, Scheidingen, Subdivifien onder de hand, mits dat aan hun uit de voorfchreven Copyen of Extracten authenticq, waar van zy lieden Copyen of Extracten maaken, blykt,dat de eerfte Copyen of Extracten zyn gemaakt uit een Origineel of dubbeld , gefchreven op zodanig Zegel als de Ordonnantie komt te irereisfchen , en dat, ten einde zulks zoude ïunnen blyken, die geene, die de eerfte Copy ïi Extract maakt, zal wezen gehouden daar op te ftellen , dat de eerfte Copy of Extract gemaakt is van of uit een Document, gezegeld volgens de Ordonnantie , op een boete van ƒ200:0:0 64. De Minuten van alle Actens van Cautie, Guarand, Indemnité, van Additie of Repudiatie van eenige Erffenisfe , van Authorifatie op eenige Voogden , Executeurs en Curateurs, van Certificatien van de gemaakte Tarra van de lengte , breedte of valeur van eenige Lakenen en andere Waaren , by de Tarrameefters, zo voer den Gerechte als voor Notaris en Getuigen gepasfêert wordende, zullen moeten worden gefchreven op een Zegel van ƒ0:6:0 En om te bezorgen, dat dit Zegel ook worde gebruikt in de Steden en Plaatfen, alwaar gewoonlyk is , dat van Cautien geene Aflens worden gepasfêert, maar dat dezelve alleen worden geregiftreert , zal in die Steden en Plaatfen een Boek apart tot het regiftreeren van de Cautien moeten worden gehouden, en in het zelve gefteld een Zegel van zes ftuivers voor de regiftratie van ieder cautie , op pcene van vyftig guldens, te verbeuren by die gee?  IS7Ï NIEUWE NEDERLANDSCHÉ 's Gra- vbnha GE. Ordom op 't Klein Zegel. authenticq van Aflens, voor haar verleeden , te maaken, voor dat de Grosfen daar van zullen wezen uitgegeven, alles op een boste van drie honderd guldens, telkens te verbeuren. Des zo by aldien het zelve vierdepart geen .twaalf ftuivers zoude komen te bedraagen, als dan de voorfchreven Grosfen uitgegeven zullen worden op een Zegel van ƒ o: ia: 6 Uitgezonderd alleen de Grosfen van zodanige Minuten, tot welke Minuten alleen een Zegel van drie of zes ftuivers wordt gerequireert, alzo tot zodanige Grosfen geéii hóger Zegel zat behoeven te worden geëmployéert als tot de Minuten is gebruikt, en verder met uitzondering der Grosfen, tot welke in deze Ordonnan. tie een meerder Zegel dan van twaalf Huivers wordt gerequireert ; en zal op alle Grosfen te gelyk verklaart moeten worden de qualiteit van het Zegel, daar op de Minuten zullen wezen gefchreven. En zullen ook by niemand, wie hy ook zoude mogen zyn , eenige auchentique Copyen of Extrafl'en gemaakt , of eenige Papieren , Re. questen , Inftrumenten, Aflens, Gefchriften, Munimenten , niets uitgezonderd , van welke benaming dezelve ook zoude mogen zyn, mogen worden geauthentifeert als op een Zegel van ƒ0:6:0 En vermits het nodig bevonden is, dat aangefteld worden Commisfarisfen over de Notarisfen , met authorifatie om derzelver Comptoïren te vifiteeren, zullen dezelve Notarisfen gehouden wezen, zodanige vifitatie te gedoogen, en zig op de advertentie, ten dien einde ontvangen , moeten gereed houden , en zig , zo veel haar aangaat, gedragen na de Inltruflie , voor de Commisfarisfen gearrefteert, het welk ook plaats zal hebben ten aanzien van de Secretarisfen ten platten Landen , voor zo verre dezelve pasfeeren eenige Aflens, dewelke niec gé;  JAARBOEKEN, Noveêher. 1794, 1579 gebragt worden in de publicque Regféte» > en waar van zy Prothocol houden, het welk zy zullen verpligt zyn te doen , en vervolgens ook vifie geven van alle Aflens hoegenaamd ; die voor hun zullen worden verleeden , en dus geene andere uitgezondert, dan alleen de zodanige , die abfolut fcabinaal , en riiec voor Notaris en Getuigen gepasfeerd mogen worden. 66. Desgelyks zullen voortaan, alle Declaratien , Specificatiën , alle Rekeningen , zonder eenige uitzondering, (Fafluuren egter daar onder niet begrepen,) voorts Aflens van Bellek en Aanneemingeh van eenige Werken, waar by iemand over Leverantien van Waaren, Koop'- • fnanfchappen, (daar onder egter begreepen de Rekeningen qf Memorien van Makelaars of #e- x gótianten , wegens door hun verkogte Itffecteh, tot welkers Tranfporten het recht van het Zegel is voldaan, ais mede de Rekeningen of Notitien van Profesforen , en DofloTen in de Medicynen, en wn Chirurgyns, voor zo verre hunne gedaane Vifires inhouden,) Materialen, mitsgaders over verftrekte Aibeidsloonen, Vacatiën, Daggelden, Salaris of Verfchot, eenig Geld zal komen te pretendéeren, voor zo verre dezelve fpreeken ten lasten van Particulieren, (met uitzondering egter van het geene hier onder ten hunne opzigte omtrent de voorfchreven Beffekken en Aanneemingen nadér wordt bepaald , ) moeten worden gefchreven , wanneet hedraagen vyftig guldens tot honderd guldens, op een Zegel van drie ftuivers, en boven de honderd guldens op een Zegel van zes ftuivers, te brengen ten Jasten van den Debiteur; dog fpreekende ten lasten van het gemeene Land, van de Steden, van eenige Collegien, Ambach ten, Gerechten , Polders, Dykagien, of eenige andere Corpora, Sociëteiten en Gildens, in de. ze Provincie refideerende , wanneer hedraagen Mmmmm 4 tier 's Gravenhage. Nieuwe Ordonn; op V Klein Zegel.  i52o NIEUWE NEDERLANDSGHE VEKHAGE. Nieuwe Ordonn, ep 't Klein Zegel. tien guldens tot honderd guldens * zullen; dezelve moeten worden gefchreven op een Zegel van f o'. 3:0 / 100:0:0 tot ƒ aoo:o:o o: 6:0 200:0:0 400:0:0 0:12:0 400:0:0 1000:0:0 n 4:0 1000:0:0 2000:0:0 2: 8:0 En voorts voor elke duizend guldens daar boven , nog met een Zegel van vier en twintig Üuivers te verhoogen, alles in dien gevalle ten lasten van den Crediteur. Tot welke ook alle Particulieren , voor zo veel de hier bovengemelde Aétens van Beftek of Aanneeming van Werken aangaat, mede zullen gehouden zyn , zonder dat van de Ordonnantiën en Asfignatien op de voorfchreven Declaratien , Specificatiën , Rekeningen en Aétens hier vooren gemeld, eenig verder Recht van het üegel zal worden betaald: en ten ein. de hier inne niet worde gefiaudeert , zo zullen die geene , die bevonden zullen worden een ongezegelde of kwalyk gezegelde Declaratie , Specificatie, Rekening en Aéte, of wel in het geheel geene Declaratie enz. , maar in plaatfe van dezelve alleenlyk een ongezegelde Quitantie of Recu , het zy aan Particulieren, het zy aan het gemeene Land of andere hier voren gemelde Collegien te hebben overgele» vert, verbeuren een vierdepart van het Import van dezelve Declaratie enz. , indien dezelve honderd guldens en daar beneden zal komen te bedraagen , en een fomme van vyf en twintig guldens , ingevalle de voorfchreven Declaratie enz. de voorfchreven fomme van honderd guldens zullen komen te boven te gaan; en zullen in gelyke pcene vervallen die geene , die op al zulke ongezegelde Declaratien enz. ,eeni« ge Ordonnantiën of Asfignatien geflagen of eenige betalinge gedaan zullen hebben; alles nog. thans met dien verftande , dat een behoorlyk ge-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1591 haaien by praeventie, wordende daar en boven tot meerder en beter ontdekking van de fraudes ook generalyk aan alle en een ieder belooft , dat wanneer een Medepligtige aan de fraude dezelve komt aan te geeven , voor zig zelfs niet alleen zal hebben impuniteit , maar ook daar en boven genieten de pcenaliteit, in' dewelke de andere Medepligtigeo vervallen zyn, en zal de naam van den Aanbrenger, zoveel mogelyk, worden gefècreteert. En zullen de-zelve calanges moeten gedaan worden binnen den tyd van drie jaaren na dat de contraventie of fraude zal zyn begaan, welverftaande dat de calanges over Huurcedullen en diergelyken zullen mogen worden gedaan drie jaaren na dat de Huurcedullen en diergelyken zullen zyn geëindigt. 8a. Omtrent dit Middel zal by continuatie plaats hebben en gevorderd worden, een vyfde of dubbelde tiende verhooginge, zo als actueel wordt geheven. 83. Deze Onze jegenwoordige Ordonnantie zal begin of aanvang neemen met den eerften January 1795. Ordonneerende en ftatueerende Wy voorts dat deze Onze Ordonnantie alomme in de Provincie van Holland en WestFriesland punétueelyk in alle zyne, poinéhn en deelen onderhouden en agtervolgt zal worden, zonder dat eenige voorige disobfërvanrie, practycq of andere exceptie, hoedanig dezelve ook zoude mogen wezen, daar tegen geallegueert zal mogen worden. Eu ten einde den jnhoude van deze alomme geobferveert en in het werk gefteld mag worden en niemand van het geene voorfchreven is , ignorantie prstendeere , ontbieden en ordonneeren Wy de Praefidenten en andere Raaden van Onze refpeétive Hoven , en allé Officieren en Magiftraaten , dat zy deze jegenwpordigen alomme doen en laaten publiceeren Niinnn j «a 'sGra* 3e» , Vieuwe Ordonn. \p 't Klein Zegel.  1596 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEKHA GE. in zy ontvangen zullen worden, zo dat de ■ aflooping fpoedig, gemaklyk en zeker zou zyn De Renten óf Intresfen bedragen 3 pcrGt. , zo dat de Houders dit voordeel zullen genieten boven de betaaling in gereede munte. Het aanneemen der Recepisfen in betaaling zal vry willig zyn, zo dat niemand eenige reden zal hebben om te klagen. Zie hier die Publicatie zelve: "P^e Staaten van Holland en West-Friesland, al^ leu den geenen die dezen zullen zien ofhooren lezen, falut! doen te weeten: dat nadien Wy zy.ii geïnformeerd geworden, dat veele Ingezetenen zich genegen hebben getoond om in betaaling van gelden , welke zy van den Lande te vorderen hebben, Éffedten tegen den Intrest'van 5 perCt. uit de Negotiatie van 5 Augustus dezes jaars, het zy geheel of ten deele aan te neemen, wanneer dezelve op eene fpoedige en fecuure wy.ze wederom konden werden gerealifeerd, Wy nodig geoordeeld hebben, aan deze allezints loffelyke welwillendheid, zo veel. in Ons vermogen is, te gernoet te komen. En ten einde de geene, welke zodanige Effecten zullen hebben ontfangen in de gelegenheid te ftellen, om dezelve weder op eene of andere wyze uit te geevep, of met aan rnerkelyk voordeel te be waaren, Zo is 't, dat Wy goedgevonden hebben en verflaan, de Heeren Gecommitteerde Raaden in de beide Kwartieren te qualifjceeren, om Recepisfen in de Negotiatie tegens 5 perCt., gearrefteèrt den 5 Augustus dezes Jaars, uit te geeven, ook van kleinere fommen dan gewoonlyk, en op eene daar toe byzondere wyze expresfelyk ingerigt. En daar mede alle betaalingen, het zy geheel, het zy gedeeltelyk, te mcgendoen, naar mate van de natuur der te doene betaalingen, en de geneigdheid der  JAARBOEKEN, November, 1794. 1597 der geenen, die de Recepisfen zullen ontfangen, des echter dat Heeren Gecommitteerde Raaden geen meerder Recepisfen van dien aart zullen 'mogen doen cireuleeren, als tot vyf Millioeuen Guldens, ten einde de Houders van de voorfz. Récepisfen zekerheid te geeven, dat die Recepisfen binnen korten tyd in 'sLands Kas zullen kunnen worden afgegeeven en alzo gerealifeerd. Dat om van nu af aan de voorfz. Recepisfen eene Courante waarde te bezorgen, dezelve direct naar den eerften January van het Jaar 1795, in de navolgende Lasten zullen worden aangenomen, fchoon over den Jaare 1794, dog niet vroeger geconfenteerd, als: ' De Ordinaire Verponding. Het Collateraal. De Veertigfte Penning. De Honderdfte en Tweebonderdfte Penning op de Ampten. Het Heeren en Redemptiegeld. Koffy en Thèegeld. Plaifiergeld. Waaggeld. De Rondemaat. En inkomende Graanen. Dat de te goed zynde ïnteresfën op de voorfz. Recepisfen, ook in betaaling zullen worden aangenomen , zodanig dat de Recepisfen in de eerfte helft der maand in betaaling wordende gegeeven, de Intrest der loopende maand, niet zal worden bereekend; doch, dat in de laatfte helft, dat is na den vyftienden dag der maand, de volle maand Intrest zal worden gevalideert, dog zullen die geenen, welke de voorfz. Recepisfen, met de daar op verfcheenen Intresfen in betaaling geeven , agter in dorfo van dezelve met hunne naamen moeten aanteekenen, hoe veel maanden Intresfen zy in betaaling hebben gegeeven , ten einde anderzints met deeze Recepisfen ten nadeele van 's Lands Fi- 's Gravenhage. Public, no/ens Recepisfen.  NIEUWE NEDERLANDSCHE ss Gra- venhace» Public, nopens Recepisfen. I i < i I ' | i \ < t { \ c f c I t d O h Finantie, geen misbruik zoude kunnen worden gemaakt Dat deeze Recepisfen, als mede de Obligatien uit de gemelde Negotiatie fpruitende, loopende tegens 5 perCt. zullen worden aangenomen voor Contanten by alle Negotiatien van wat aart ook, welke Hun Edele Groot Mogenden zouden goedvinden te arrefleeren, geene derzelve uitgezonderd. Laatflelyk dat aan zodanige Houders van Recepisfen, welke niet in betaaling van 'sLands lasten zullen wezen gegeeven of in Negotiatien gesmployeerd, by aflosfing van dezelve, welke ingevolge Onze Publicatie van j Augustus I794, met het tweede Jaar na de Vreedé zal moeten 'efchieden, zullen worden gegeeven Certificaten, waar by de Houders van dezelve geregtigd werien vérklaard, om, wanneer eene aflosfing word rastgefteld van Obligatien uit vroegere Negotiatien pruitende, daarin by preferentie tegens overgifte Ier Certificaten te participeeren, ter aflosfing van Obligatien tot zodanige fommen , als bedragen ïebben de Recepisfen welke tot de aflosfing toe, :yn bewaard geworden, en welke fommen in de Certificaten zullen worden uitgedrukt, met dien 'erftande, dat geene Aflosfingen op Certificaten uilen gedaan worden , dan wanneer de voorfz. Certificatien het zy alleen , het zy gecombineerd e zamen, bedragen een fom van drie honderd gul ens en daar boven; en dat wanneer 'er meerer fommen uit hoofde van voorfz. recht van pra;;rentie wierden aangeboden, als op dien tyd zouen worden afgelost, in dat geval by looting door leeren Gecommitteerde Raaden in de beide Kwareren te doen, zal worden bepaald, welke onder ezelve den voorrang zullen hebben , terwyl de verige in een of meer volgende Aflosfingen zul;n worden gebragt. En op dat niemand hier van ignorantie preten- deo»  JAARBOEKEN, November, 1704. 1559 deere, gelasten Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert ter plaatzen daar men gewoon is Publicatie en affiche te doen. Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel van dén Lande, den 19 November 1794. (Onder ftondf) J Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was geteèkend f) A. J. R O Y E R( Zie ook hier nog deze kennisgeeving: Word geadverteerd, aan de Houders van de Kecepisfen, op het Verhoogde Last- en Veilgeld, dat by de eerfte üitlooting, ten overftaan van den Notaris Gilles Myné en Getuigen , als losbaar met een premie van 6 perCt., ten Comptoire Generaal van het Verhoogde Last- en Veil. geld in 's Hage , zyn uitgetrokken de volgende Nommers: 45, 06, 171, 191, 206, 214, 284, 347, 37J, 478, 008, 713, 856, 1042 7 1087, 1171, 1320, 1338, 1387 en 1439, welke Recepisfen, op den refpecfiven vervaltyd in 170? zullen worden afgelost. Ook nog het navolgende : T)irigeerende Commisfarisfen van het Fonds tef onderlteuning van Weduwen en Weezen vanMilitairen gefneuvelde in den Landdienst van den Staat, adverteeren, dat op Donderdag den 20 November 1794, des middags ten een uur, in den Ouden of St. Joris Doelen, in 'sHage, wederom eene looting zal plaats hebben over de verzoeken thans weder ingekomen, welke looting 'sGrA- penhase. °ublic. wpens tecepii* in.  Amsterdam. 1606 NIEUWE NE DERLANDSCHE nam hier op het woord, en zeide hoofdzakelyk, van in dat terug neemen veel zwarigheid te vinden; dat zy door veele burgers gelast waren; dat hy dus voor de gevolge.) niet wilde inflaan enz. Burgemees. teren ftonden volkomen toe, dat het inneemen van Engelsch Krygsvolk, waar voor fcheen gevreest te worden, en het onder water zetten der landeryen rondsom de ftad , zodanige zaaken zouden zyn, tegens welken zy zig met al hon vermogen zouden? verzetten. Waarop de afgezondene Heeren op het aanneemen van het Request bleven aandringen, tot dat eindelyk Burgemeefteren hun te kennen gaven, van dan Donderdag den 16 daar aan volgende weder te komen. Dog de Inleveraars alvorens naar hunne qualiteiten, in welken zy deeze eensluidende Requesten indienden , gevraagd zynde , zo fchreef Jean la Pro de namen van de agt Commisfarisfen uit de vier Departementen der Leesgezelfchappen op. en gaf dezelve aan Burgemeefteren over, die deze uata aan den Secretaris H. N. Has/èlaer ter hand ftelden { met last, om terftond daar op het exhibitum te ftellen, gelyk gefchiedde. Na over en weder nog. wat gefproken te hebben, vertrok deeze bezending , en deedt in de zogenaamde moederclub het Burgje, in de Dykftraat, verflag van hun wedervaaren. Zo dra was dit niet bekend geworden, of de Collonellen der Schuttery lieten zich den volgenden 15, Oétober. aandienen, en gaven daar zodani-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1609 looyendé, dat het aari bill.yke en equitabele Beftuurderen, die de Rechten van Mensch en Burger op hunne juiste pryzen weten te fchattenniet dan ten uiferften aangenaam zyn kan, te zien, dat de Burgers tot en wegens de'belangen hunner Stad, waarmede de individueele belangen der Beftuur deren waarlyk zo önaffcheidbaar verbonden zyn, het hunne toebrengen ,;en naar hun vermogen werkzaam zyn, ja dat wy ons voor onze Vrouwen , Kinderen, Medeburgers en de pofteriteit zouden verandwoor*!elyk ftellen , ingevalle wy Ondergeteekenden , door in zulke donkere oogenblikken van onze inrentie niét te doen blyken, mogten fchy'• nen geen beling te ftellen in de welvaart van onze Stad- en Landgcnooten. , Waaromme wy Ondergeteekenden by deezen declareeren, voor God en alle onze Medemjrgers, van. meening te zyn, dat het inundeeren der Ianderyen om deze Stad gelegen , het admitteeren van vreemd Krygsvolk in het algemeen, en van Engelfehe Troupen in het byzonder, in de nabyheid van dezelve, ja alle militaire defenfie dezer Stad voor de eer, het leven en de bezittingen van ons, alle onze Medeburgers en Landgonooten niet alleen, maar ook voor de veiligheid van alle de in deze Stad berustende goederen, waar van een aanmerkelyk deel het eigendom is, vaö lieden door de geheele waereld verfpreid zynde, de allerfchadelykfte gevolgen volftrekt zoude moeten naar zich flepen , en dus het Nationaal crediet, en daar mede de welvaart van ons gantfché Land, voor ons en onze Nakomelingen geheel en al den hartader affteeken. De Ondergeteekenden hebben als beminnaaren van hun Vaderland, en als getrouwe Vrienden van hunne Medeburgers, geoordeelt deze Declaratie té moeten doen, terwyle zy vertrouwen, dat de zaak zelve alle attentie en confideratie meriteert; taatende wyders tot ernftige overweeginge van bun Ooooo 4 aan Am- ' steldam. Declara. tuir van Burgers enz.  *6io NIEUWE NEDERLANDSCHE Am*. EL- aan wier de adminiftratie der publieke zaaken zyn toebetrouwd, de funeste en onberekenbaare ge* volgen, welke door voornoemde middelen van de-, fenfie zouden kunnen veroorzaakt worden. Amfteldam, den 1794. Dit Declaratoir wierdt wel geteèkend door de meefte Leden der Leesgezelfchappen, maar het is nooit ingeleverd geworden. Op denzelfden 16 Oétober, zynde Donderdagge bepaalde dag,op welke de voorgemelde 11 Heeren, beftemd waren om wederom te komen, zo is egter niemand derzelver verfcheenen. Dien zelfde Donder-,, dag nacht, tusfehen 12 en een uure, wierdt aan de Leesgezelfchappen nog een ander Request ter teekening voorgedragen zynde van dezen inhoud: Aan Hun Edele Groot Achtbaare de Heeren. BURGEME£$TEREN en REGEERDERS den Stad AMSTERDAM. geeven met verfchuldigdén eerbied te kennen VJ de Ondergeteekende Burgers en Ingezetenen derzelve. Dat Zy met zeer veel bevreemding by gerugte vernomen hebben , dat deeze Stad met meerder Krygsvolk ftaat bezwaard te worden. Dat Zy de inlegering van gewapende manfehap.pen binnen hunne Stad boven en behalven die, weike gewoonlyk binnen dezelve gehuisvest hebbel; , en welke onmiddelyk aan de orders van Heeren Burgemeefteren onderworpen zyn geweest, fteeds aangemerkt hebben als eene pooging ter on* d-erdrukking van de vryheid der Burgers, en Inge. %etenen van dezelve*.  JAARBOEKEN, November, 1704. nJit Dat Zy uit dien hoofde de vermeerdering van Guarnizoen binnen deze Stad, in deze tydsomftandigheden confidereeren ais een allqrgevaarlykst midde!, het welk alleen kan dienen, om een gevestigd wantrouwen der Regeering op de welmeenenheid der oogmerken, van de goede Burgery dezer Stad te kennen te geeven. Dat Zy Ondergeteekenden mits dezen plegtig verklaaren, ten allen tyde bereid te zyn, om voot de rust en goede orde, voor de veiligheid en zekerheid der perfoonen en bezittingen, van de gezamenlyke Ingezetenen dezer Stad, te helpen zorge dragen, en dat zy uit dien hoofde zig aan de Regeering dezer Stad aanbieden, om tot deze lof. lyke einden op alle mogelyke wyze, de behulpzaame hand te bieden. Dat Zy na deze gedaane declaratie en offerte het geheel onnodig achten, om deze Stad, onder pretext van zorg voor de bewaaring der rust, met meerder gewapende manfchappen te bezwaaren; te meer, dewyl de Ondergeteekenden het tegenwoordig Guarnifoen, van welks braaf en burgerlievend gedrag zy de beste verwagting hebben, overvloedig toereikend achten om de politie dezer Stad met genoegzaame kragt te onderfteunen. Redenen, waaromme de Ondergeteekenden zig keeren tot U Edele Groot Achtbaaren, met eerbiedig en ernflig verzoek , dat ü Edele Groot Achtbaaren, in deeze dringende tydsomftandigheden, geenzints zullen confenteeren tot het inneemen van meerder Guarnifoen, maar dat ü Edele Groot Achtbaare alle aanzoeken ten dien einde rustig zullen wyzen van de hand, en zig alken verlaaten op de braave en cordaate dispofitie der Ondergeteekenden en hunne Medeburgers, om voor de veiligheid en befcherming der perfoonen en bezittingen van hunne Mede-Ingezetenen op de efficacieuste wyze zorg te draagen; en voorts, dat bet U Edele Groot Achtbaaren gunftiglyk behagen O0000 5 moj. AmSTELDAM. Ander Request enz.  Am-" ST ELdam» Ander Request enz.c. 1612 NIEUWE NEDERLANDSCHE moge de Ondergeteekenden hier omtrend dadelyk en zonder ver wyl, volkomen gerust te ftellen, dewyl Zy de gevolgen der nalatigheid van dien, ten eenemaal moeten laaten voor reekening en verantwoording van U Edele Groot Achtbaaren , en Zy geheel onverantwöordelyk willen zyn voor die maatregelen, welke eene miskende en gewantrouwde Burgery, in dat geval, tot haare eigene veiligheid, zo tegen binnen- als buitenlands geweld, te raade zoude worden te moeten nemen. Het welk doende, enz. Dog ook dit Request wierdt even weinig aTs het voorgaand Declaratoir aan de Burgemeefteren ingediend. Nadien de voorfz,, n Gecommitteerden, op den beftemden i6 Oétober niet waren verfcheenen, zo wierden dezelven tegen den volgende dag zynde Vrydag, den lï Oétober, op het Stadhuis ontboden , wanneer door Burgemeefteren,(welken inmiddels deze zaak in de Vroedfchap gebragt hadden, alwaar deze ftap geheel was afgekeurd,) aan de Heeren Vtsfcher , Van Staphorst, La Pro en Van der Beyden, hoofdzakelyk wie:dt geantwoord, dat zy het Request, uit hoofde van de ongemefureerde en onBehoorlyke termen van de hand wezen. %a Pro drong aan , dat zy dit niet mogten terug neemen , en herhaalde telkens, dat hy voor de gevolgen niet «vilden inftaan , enz. ' Deze geheele zaak, maakte niet weinig gerugts, en ^zo als het gaaf,) maakte de gemoederen d'er beide parthyen, in welken ons Land ongelukkig verdeeld is, warmer. Eeni-  JAARBOEKEN, November, 1704. JÖ13 Eenige krygslieden , dien Vrydag morgen in f Burgjc een vlesch wyn drinkende, waren onheusch genoeg, om volftrekt in de bovenkamer, alwaar het gefloten Leesgezelschap haare byeenkomst hieldt, te willen binnen treden, 't welk hun. egter belet wierdt. Des namiddags wierden ruim 20a krygslieden zo ruiters als voetvalk naar de Nieuwmarkt gezonden, van welke verfchei-dene posten op de hoeken der ftraaten wierden uitgezet. Hier na begaven zich ver» fcheidene Gerechtsdienaars naar 't gemeld Burgje, fchreven de namen van eenige Leden van 't Leesgezelfchap op, en namen eenige papieren in beflag , meestal aan de Leesgezelfchappen B , C en Z toebehoorende, deeden de bewoners vertrekken, en leidden het flot op de deur, waar na zy vertrokken, terwyl egter nog eenige Soldaten het huis van buiten bleven bezetten. De bewoonder van het huis Knaap, hadt by tyds over de daken der buuren de vlugt genomen. Dit al ging niet toe zonder een groote oploop van volk, van de eene en andere denkwyze, welke welhaast in woorden, en van woorden aan het vegten raakten, zo dat 'er dien nacht over en weder vry wat Haag wierdt uitgedeeld, en (zo als het gaat,) veelen klop gaven en klop ontvongen, zonder juist en naauwkeurig te weten waarom? evenwel over en weder voor het Vaderland! De Leden intusfchen van de LeësgezelSchappen, aldus geftoord, hereenigden zich ten huize van den Kastelein Wemmers in de Beurs- Am» sterdam,  I6i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE * Amsterdam* Beursfteeg, van welken zommigen der driftigllen om wapenen riepen, ten einde de Revolutie dadelyk maarte beginnen, waar in egter de meer doorzigtigen nog geen zin hadden. Den volgenden dag, Saturdag, 18 Oétober, wierdt van de Puye van 't Stadhuis, tegen het opftellen , teekenen, en prelènteeren van Requesten, als mede tegen alle beflotene gezelfchappen , die Publicatie der Staaten van Holland afgelezen, welke wy in de vorige maand, bl. 1323 hebben medegedeeld. Dus liepen de Leesgezelfchappen groot gevaar van verltrooid te raaken ; dog zy wierden opgebeurd èn aangemoedigd door een gedrukt ftukje: Aan myne Vaderlandfche Stadgenooten l De Leesgezelfchappen of Clubfen , bleven dan wei eenigzints vereenigd ; dog, wanneer op maandag den 20 Oétober, 'er eene gewoone maandagfche Vergadering der Commisfarisfen was, (welke nu, in plaats van in den Burg of bet Burgje, in 't Wapen van Embden op den Nieuwendyk wierdt gehouden,) zo wierdt aldaar befloten, om wel met het houden der Leesgezelfchappen voord te gaan, maarzo als gemelde Publicatie geboodt, met open deuren te vergaderen; zo egter, dat de Oppasfer, zo dra iemand vreemds binnen tradt, hem een byzonder glas gaf, of door een ander teken de Leden hier van verwittigde, ten einde zy op hunne hoede konden zyn. Dit was te meer raadzaam , dewyl de Herbergieis gelast waren, niet meer voor Leden van Leesgezelfchappen of Clubfen  JAARBOEKEN, November, 1794. 1615 fen te rappen; waar aan ook ernftig de hand wierdt gehouden. Want op zekeren avond verfeheen een Onderfchout met eenige dienaars in het gezelfchap letter B, op de Texelfche Kaay in bet Hof van Friesland. verboodt daar meer lieden in te laaten, en gelastte de aanweezende hun gelag uit te drinken en heen te gaan. De Leesgezelfchappen bleven dus meer of min nog volhouden , zy verbonden zich daar toe plegtiglyk, en namen voor, om hun getal, zo veel mogelyk te vermeerderen; egter in dezer voege, dat zy niet wel een nieuw lid, als naar gewoonte , konden voorftellen, maar dat zeiven dadelyk aannamen, zo dra een der Leden verklaarde voor dat nieuwe Lid te willen ïnftaan. Aan den anderen kant wierdt, van wegen de Regeering, van die Schutters, Welken hunne namen op het Request geteekend hadden, hun geweer en wapenen afgeëischt, en zy uit de wagt gezet. Ook wierdt nog by eene Notificatie de opgaaf van geweeren gevorderd, zo als wy bL "353 vermeld hebben. Op Saturdag den 25 October, wierden elf perfoonen , die op den 14 daar te voren, het Request hadden ingediend, dat is allen, behalven Jan Mol, die op dien dag. te laat was gekomen, en dus by de overgave van 'f Request niet tegenwoordig geweest , crimineel gedagvaard, om in perfoon ter Schouten-Rolle te verfchynen tegen Dingsdag den 28 Oétober. De gedaagden raadpleegden, ten deele met den Advocaat Mr. R. J. Scbimmelpenninck: anderen. Amsterdam.  .Amsterdam. 1616 NIEUWE NEDÉRLANDSCHË ren wederom met den Advocaat Mï.Irhovëft van Dam: het gevolg was, dat op de bepaalde Dingsdag den 28, wanneer het Stadhuis meer dan gewoonlyk, met gewapende manfchappen bezet was.- de Heeren C. W. Visfcher, J. van der Hey den, W. Jansfen $ A. van Blardenberg , H, Heuskens > en R. van Caicar, verfcheenen, terwyl de overigen N van Staphorst , J. Goldberg, J. ld Pro, P. van de Wal Perné en D. Scholten$ verkozen niet te verfchynen, en meest allen zich buiten de Stad hadden begeven. Na tien uuren , las de Boden de naamen der elf gedaagden, die, voor zo veel zy ver* fcheenen, eerst in Scheepenen-extra wier* den gelaten, en, na verhoor, op 't Stadhuis crimineel gevangen gehouden. Dit verwekte niet Weinig ongerustheid en misnoegen by de Leesgezelfchappen, welker Commisfarisfen te raden wierden, de gedagten van zeker geheim Committé nog dien zelfde nacht in te nemen , en daarom den Advocaat Mr. Irhoven van Dam, Lid van dat Committé, welke gezegd wojdt, heê Request opgefteld te hebben, terftond te raadplegen ; dog alle ftappen van geweld wierden voor als nog ontydig gekeurd en afgeraden. Evenwel de Leden der Leesgezelfchappen waren hier mede maar tamelyk te vrede: zy vergaderden den volgenden dag vroeg, eerst in letter Z. by Wem* tners, en vervolgens ten half twaalf uuren, op 't Rokkin bv Verbuyu alwaar meer dan 20 Commisfarisfen tegenwoordig waren, en zelfs een voorflag gefchiedde, om ook Gy-  JAARBOEKEN, November, 'I794. 1627 zelaars uit de .Regeering, voor de 6 gevangenen te neemen. Hier op volgde nog des avonds een andere zamenkomst by Egeiingy op Rechtboomfloot, in de Stokvischpakkery woonende; dog deze wierdt door drie Onderfchouten, van dienaars en foldate'n verzeld, verftrooid, en de bewoner van die pakkery, Egeling, wierdt naar het Stadhuis gebragt, maar dien zelfde nacht weder los gelaten, waarop hy den volgenden dag ter. ftond de ftad verliet. De Regeering verboodc ook , ingevolge de Publicatie van de Staaten, (zie bl. 132.5,) het gezelfchap in de Kal verftraat, bekend onder den naam van Bo&rina ook de maatfchappy voor Godsdienst, en We» tenfcbappen, in den Koning van Poolen, en anderen, van met geflotene deuren te vergaderen. De Geneesheer Krayenhoff en AdyocaatIrhoven van Dam verkozen mede, zich uit de ftad te begeven. Den 11 November wierdt tegen de zes gevangenen vonnis geflagen, verwyzende hun tot eene zesjaarige gevangenis en verdere uitbanning na dien tyd, en J. van der Heyden in eene boete van drie honderd guldens of zes jaar Rasphuis, anders confinement, en banning uit de ftad en derzelver grondgebied» De Heer Vhfcber wierdt den 18 November des avonds in een koets, en de andere vyf veroordeelden, den 19 November in drie koetfen, door Onderfchouten en dienaars verzeld, naar het nieuwe Werkhuis overgebragt, om aldaar, gezegde zes jaaren , bewaard te blyven. De overige vyf Requestranten, vvel- Am- STEü»dam.  IÓ18 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel* DAM. C O P I E. Alzo den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd• Officier dezer Stad, R. O. Den Edele Achtbaare Gerechte, by Requeste heeft te kennen gegeven , dat de Vertoonder R. O. is ter ooren gekomen , dat Nicolaas van Staphorst, met en benevens Carel Wouter Fisfcher, Jan Golberg, Jean la Pro, Pieter van der Wal Perné, Daniël Scholten , Alben Hardenberg , Willem Janfen , Hendrik Heuskens eri Hendrik Van Calcar , op Dingsdag , geweest" 2ynde den 14 Oétober laastleden, zich vervoegt hebben op het Raadhuis dezer Stad. in de Kamer van Heeren Burgemeefteren , geadfifteerd heeft by het overgeven van een pacquet eensluidende Requesten , geaddresfeerd: aan Hun Edele Groot Achtbaaren de Heeren Burgermeefleren en Raaden in de Vroedfchap der Stad Amfterdam, getekend door byna zes en dertig honderd lieden, zich noemende Burgers en Ingezetenen dezer Stad, en welke Requesten zyn behelzende de grootfte onwaarheden , lsefive expresfien en verregaande dreigementen. Dat zyn Wel Edelheid op die middelen hebbende verzogt , en op den 24 Odtober 1794 geobtineerd adjournement perfoneel tegens ge* melde Nicolaas van Staphorst, omme in perfoon* te (*) Dt Dagvaardingen varen allen etnsiui*, iende* welken uit de ftad waren geweeken, wiefden den at November ingedaagd , om te* gen den a December te verfchynen, luidende de daagbrief tegen den Heer Nicolaas van Staphorst, als volgt: (*)  JAARBOBKEN» November, 1794, 1615 te compareeren, voor Hunne Edele Achtbaaren ten Schouten-Rolle, ottirne te aanhooren zodanig verzoek , mitsgaders crimineele eisch en conclufie, als zyn Wel Edelheid R. O, tegens hem zoude willen doen en neemen. Dezelve Nicolaas van Staphorst, daar óp ter zaaken voormeld, op den 25 October 1794, te-, gens Dingsdag, toen eerstkomende, voor de' Edele Achtbaare Hoeren Scheepenen dezer Stad ter Schouten-Rolle, ter zaaken voorfchreven is gedagvaard geworden, wanneer tegens hem wegens zyr Nun-Comparantie, is verleend Prife du Corps , waarna zyn Wel Edelheid R. O, zich nader by Requeste heeft geaddresfeefd aan dezen Edel Achtbaare Gerechte, en van dezelve verzogt en op den 4 November 1794 geobtineerd appoindtement, omme dezelve Nicolaas van Staphorst, tegens zekere bekwaame dagen, voor Hun Edtle Achtbaaren ten .Scbouten-Rolle by Ediéte te mogen doen dagvaarden , om te aanhooren zodanig verzoek, mitsgaders, Crimineele eisch en conclufie als zyn Wel Edelheid R O. tegens hem zal willen doen en neemen, met inthimatie, dat, 't zy hy compareere of niet , echter by het minder getal van Hut Edele Achtbaare ten Schouten - Rolle zodanig recht zouden worden gedaan , als Hun Edele Achtbaaren zouden vermeenen te behooren. En vermits dezelve Nicolaas van Staphorst, op den 2 November 1794 , tegen den 18 dito daar aan volgende voor de eerfte maa' gedagvaard zynde, duch met gecompareerd, >oif. de Edele Achtbaare Heeren Scheepenen ü'ezef Stad, ter Schouten Rulle is verleend het eerfte' Default, meteen tweede Citatie by Ejifte. Zo i* 't, dat by dezen uit naam van den Weï Edele GeRrenge Heer Mr. David Willem Eliat, B^ofd - Officier dezer Stad, K.. u. tegens Dingsdag uen 2 December 1794, 's morgeus de klokke 10 uuren, voor de Edele Achtbaare HeePppPP fétf Am<- STEL. DAM. Daag* '?rief 'nz.  i62o NIEUWE NEDERLANDSCHE Am stel» dam Haagbriefenz. ren Scheepenen dezer Stad, ten Schouten-Rolle, by Editie voor de twee ie maal wo dt gedagvaard Nicolaas van Staphorst, om te aanhooren zodanig verzoek , mitsgaders , crimineele ei?cli en conclufie als zyn Wel Edelheid R. O. tegens hem .zal willen doen en neemen, met huhimatie,dat,'t zy dat hy compareere of niet, echrer by minder getal van de Edele Achtbaare Heeren Scheepenen dezer Stad ten SchoutenRolle zodanig recht zal worden gedaan, sis Hun Edele Achtbaaren zullen vermeenen te behooren. Act-um Amfterdam, den 21 November 1794. De Commisfie door de Regeering be-^ noemd, tot de uitvoering der Keure door myne Heeren van den Gerechte, den 22 O/tober 17^4 beraamd en afgelezen, (zie bladz. 1353) heeft bekend gemaakt, dat dezelve dagelyks op het Stadhuis Zitting houdt, tot het opnemen der nadere aangifte van Wapenen, van iO tot 12 uuren. Den 17 November zeilde uit Texel naar Zee, 'sLands Brik van Oorlog, db Echo, onder bevel van den Kaptein Verheul, om eenige Koopvaarders te geleiden. Volgens eenen Brief van de Kaap de Goede Hoop, is aldaar, omftreeks het einde van de maand Miart aangekomen, het Oost Indifche Compagnie Schip NoordHolland , Kaptein Hendrik Sluys, van deze Kamer naar Batavia beltemd. Dein Plymouth ingeloopene Hollandfche Oost Indifche Compagnie Retourfchepen de Nagelboom en de Schelde , van China i  JAARBOEKEN, November, 1754. 1(5n tia ; de Enkhüyzer Maagd , Blitterswyk, Delft en de Afrikaan, van Batavia, zyn den 26 February van Batavia vertrokken, den 6 July in dé Baay-Fals gekomen, en den 4 july van daar gezeild vervolgens aan St. Heieen geweest; den 4 Augustus weder onder Zeil gegaan. Met hen waren ook van Batavia vertrokken, en mede in Baai-Fals gekomen de Retourfchepen de Phoenicter en Zuiderbërg , doch het eerfte was by vertrek aldaar blyven hggen, en het laatfte, na twee dagen mer hun van de Kaap vertrokken geweest te zyn, wegens eer,i?e bekomen fchaden, derwaard moeten terug keeren. De Heer Van Nagel, Hunner Hooo- Mogenden Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris aan het Hof van Groot -Brittanfe heeft aan de Algemeene Staaten gebonden het volgende affchrift van eenen brief, bv . gemelde Heer Gezant van het TrinityIHoufe ontvangen, ten einde de Nederlandlcne Scheepvaart onderrigt zoude worden van het aanleggen, by the Goodwinfand, eener nieuwe dryvende Vuurbaak. Trinily- Houfe, -Londen 6 November 1794. £)eze corporatie zeer onhiigs Van de Hooff tWele Lords-Cimmisfarisfen van de Admiraliteit hebbende ontvangen een rapport, omtrent de Onderzoeking van Goodwinfand gedaan door den Heer Graeme Spence , haarefi Zee-Opziener, werdt by dezen, kennis gegeven, dat, ter voldoening aan het verzoek van -en aantal Kooplieden, Eigenaars en Schipper PPPPP a >aö Am- >tel3am«  ,622 NIEUWE NEDERLANDSCHE AFSTEL'DAM. Nieuw* Vuurbaak. van Schepen ,men nu bezig is maatregelen te nemen, ten einde, zo fpoedig als mooglyk is, in den aanftaanden zomer, een gefchikt Vaartuig» tot een dryvend Vuurbaken ingeri2t,op Good; winfand , na by de Noord- en Zuid-Voorlanden , te plaatfen , op welk vaartuig drie diftircte Vuuren zullen worden gefteld, ten einde dit vuur van de Noord en Zuidlandsch Vuuren te onderfcheiden, en fteeds in den nagt worden gecontinueerd tot nut van de Navigatie ; ook zal eene groote klok aan boord van het zelve worden gehangen, ten einde in mistig of donker weer te worden geluid, om fchepen , welken het gemelde Sand mogten naderen , wanneer de Vuuren niet kunnen gezien worden, van het gevaar te waarfchouwen. Verdere kennis en particulariteiten van de Legplaats zullen worden gegeven , zo rasch als het gemelde Schip is geplaatst en de Vuu» ren zyn aaogeftoken. Eene Brief van Tanger , in het Keizer* ryk Marokko, meldde in deze maand, dat Muley Soliman, eene Verklaring, op den 29 Augustus laatstleden , hadt uitgevaardigd: „Dat alle gemeenfchap tusfehen Eu- ropa en de Havens van Darbleyde, af„ gebroken zoude zyn , buiten uitdrukly. „ ke toeftemming van hem zelve , om „ daarin re komen. Dat drie Maanden gegeven zyn , om deze Verklaring in s, Europa bekend re maaken, geduurende welken tyd de Ladingen alleen der te- gens handelende Schépen , maar na wel» „ ken, de Schepen zelve en 't Scheeps„ volk verbeurd zullen zyn. Twee Spaan„ fche Schepen en een Portugeesch zyn „ reeds  JAARBOEKEN, November, 1794. 1623 ,, reeds in de handen der Kruisfers, daar„ toe uitgezonden, gevallen." De pryzen der Effecten waren te Amsterdam in 't begin dezer maand aldus: De Actiën van de Oost-Indifche Compagnie 122. Engelfehe Bank i6oj. Oost-Indifche Comp. 192. Zuidzee Comp. 71^, 4 perCt. Annuiteiten van 1780, 84. Geconf. Dito van 3 perCt. 66f, alle op November. Bankgeld 90 k 90* perCt. De Cours van de Wisfel is heden op Londen 40, 2. Dito op 2 Ufo. 39, ii. Parys —. Dito op 2 Ufo. —. Bourd. op 2 Ufo —. Bilboa 83. Madrid 85. Cadix 85. Sivilien 84. Lisfabon 51. Venetien 98. Genua 94. Livorno 99. Breslau 51. Weenen 38*. Hamburg 374 a § Dito op 3 Ufo 371 a i. Antwerpen, Gend en Brusfel —. Zeeland 2. Rotterdam i. En te Londen aldus: De Aétien van de Bank zyn 156 en 3 vierde a 155 en 3 vierde. Oost Indifche Compagnie 190 en 1 half. Zuidzee Compagnie. — Oude Annuit. 66 en 1 vierde £66. Dito Nieuwe.—De 3 perCt. gered. 66 en 3 vierde a 66. Dito geconfol. 67 en 3 agtfte a 66 en 3 agtfte a 3 vierde, en de 4 perCt. van 1780, 83 a 1 vierde i 83 a 1 agilte- De Wisfel op Amfteldam is 41 en 8, en op tien dagen 41. Rotterdam 37 en 6. Hamburg op 2 Ufo. 34 en 4. PPPPP 3 Op Am- 'TEt» öam.  1624 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am. sted* dam, 9- Op het einde dezer maand waren de pry> zen te Amsteldam in dezer voegen: • De Aétien van de Oost-Indifche Comp, zyn i2b|. De Engelfehe Oost-Indifche Comp. 1951. De Engelfehe Bank 1641. De Zuidzee Comp. 734. De 4 perCt, Geconf. 85. ^ De 3 perCt. Geconf. 68|, alle op Fe* bruary. De Wisfel op Londen op zigt 59, 6, op 2 Maanden 39,2. Het Bankgeld87IperCt.; doch den n November is het Bankgeld 84 perCt. geweest. En te Londen waren de Effeélen aldus: De Aétien van de Bank 158 en 1 half a 159. Oost-Indifche Comp. 193 en 1 half k 193 a 1 half. Zuidzee Compagnie. Oude Annuit. en dito Nieuwe.— De 3 perCt. gered uc. 68 en 5 agtfte a 3 agtfte. Dito geconfol. 69 en 3 agtfte a 68 en 1 half, en de 4 perCt. van 1780, 84 en 3 vierde a 3 agtfte. De Wisfel op Amfteldam is 40 en 3, en op tien dagen 39 en 6. Rotterdam , op kort, 35 en 5. Hamburg, op 2 en 1 half üfo. 35. Rotterdam. Men hadt hier vernomen,.dat het fciygsvolk van den Staat, benevens de manfchappen yan 's Lands kanonneerbooten . door geduurige zwaren dienften veel ongemak leden. Men begreep dus, dat hel zenden van ververfchingen aan dat krygsvolk .  JAARBOEKEN, November, 1794. 1625 volk, zeer wel geplaatst was. Men bragt dan in weinige uuren , eene aanzienlyke hoeveelheid benoodigheden byéén, en zondt dezelven derwaarts. De Heeren OudScheepenen dezer ftad , Gilles Groeneveld en Bartbold Suertnondt wilden zich , op algemeen verzoek, wel met het beftuur dezer zaak belasten , zo wel als met het verder ontvangen der gelden of intekeningen, voor eene nadere verzending,ten behoeven, van de overige krygslieden in den Bommelerwaard", of andere plaarfen , daar zulks het gefchiktfte zou zyn. Zyne Doorluchtige Hoogheid, de Heer Erfprins van Oranje, fchreef den 6 November, aan gemelde Heeren, den volgenden brief, uit Gorinchem. WEL EDELE GESTRENGE HEEREN! even vernomen hebbende hec arrivement ^u van een Schip , komende van Rotterdam, Ïn geladen met eene uitgezogte qüantiteit van erverfchingen , voor de braave Troepen van den Staat, zich thans in den Bommelerwaard en het Fort St. Andries bevindende, als mede voor de Officieren en manfchappen , op de Kanonneerbooten dienst doende, kan ik niet afzyn jü Wel Edele GeftreDge daar voor myne verpligting en gevoeligheid te betuigen, eu tevens te verzekeren, dat dit fprekend bewys van ü VVel Edele Geftrenge , en der overige vrienden genegenheid, en het deel, het weUs dezelven zyn nemende in het lot van die verdedigers van het lieve Vaderland , niet weinig zullen toebrengen, on. dezelven hoe langer hoe meer aantefpooren, om by aanhoudendheid, met derzelPpppp 4 ver Rot-  j6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot TERPAM, I" ver gewonen onverfchrokken moed, den vyand aftekeeren en deszelfs sanflagen, met een ver* dubbelden yver, te verydelen: kunnende de eer hebben , l) Wel Edele Gellrenge te verzekeren, dat ik my met reden vleye, dat die Troepen , zo wel als de overigen, geen gevaar zullen ontzien,om onder denGodlyken zegen, den Vaderlandfchen grond voor een al vernielenden Vyand te bewaren: verzoekende U Wel Edele Geftrenge , myne verpligting des wegens ook aan de overige menschlievende deelnemers te betuigen , heb ik de eer met de meefte achting te zyn , WEL EDELE GESTRENGE HEEREN! ü Wel Edele Geftrenge D. VV, Dienaar, W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant - Generaal. Hoofdkwartier te Gorinchem, den 6 Novenv. ber 1794. Alhier is ook gedaan de volgende Notificatie : "Durgemeefteren en Regeerders der Stad Rot■M terdam , van wegens Heeren Gecommitteerde Raaden zynde aaugefchreven , om in ?* l ands Casfe te fourneeren de agterftallige Verpondingen , welke deze Stad den Lande , tor ultimo December X7§3 , verfchuldigd is: hebben Hun Edele Groot Achtbaaren , ten einde hier aan te voldoen, goedgconden, door deze alle Ingezetenen dezer Stad , die hunne Verpondingen, tot dien tyd, niet hebben voldaan,  JAARBOEKEN, November, 1704. 1627 daan, te notificeeren en aantemaanen, van met den meeften fpoed , deztlven te betalen ter Thefaurie CHiE.  löss NIEUWE NEDERLANDSCHE MlD' delbürg. van China. Deze Schepen waren in *t begin van July van de Kaap de Goede % Hoop Vertrokken , nevens de fchepen db Nagelboom, Kaptein Wynieren , van China , en Delft , Kaptein Van, der Plas, van Batavia, welke den 21 dezer van de eerstgemelde waren afgeraakt. Op den 3 dezer maand , is een Sloep van 'sLands Schip Tholen, Kaptein Haringman , om water gegaan j het weder was dien dag onltuimig. Op dat Vaar* tuig warén de 2de Lieutenant Willem Kooper , nog een Officier en 18 Matroozen: zy raakten op de Bank de Caloot, met dat droevig gevolg dat de Sloep omfloeg, en alle de manfchappen verongelukten. By eene Publicatie van den ai November 1794. , heefc de Regeering den Wisfelbank dezer Stad, tot den eerften January 1795 - gefloten. "Ou-gemeeRers,'Schepenen en Raaden der Stad -L* Middelburg, van tyd tot tyd ontwaar zynde geworden, dat by veele van hunne Ingezetenen , uit onderfcheidene beginfeis en oogmerken ; eene begeerte is opgekomen, om de con. tante Speciën , welken door hun by anderen uitgezet, óf in de- Wisfelbank dezer Stad berustende waren geweest, na zich te neemeff, onder zich te houden, en daar door uit de circulatie te brengen, ofwel naar buiten de Provincie te verzenden ; welk eén en ander, in dier voegen blyvende voortduuren , ten aanmerklyken nadeele van allen handel zoude redundeeren , en eene zeer bezwarende verlegenheid , ✓ in  JAARBOEKEN, November, 1794. 1633 in het doen van alle betalingen, te weeg brengen, doen te weten: dat wy, daar tegen hebbende willen voorzien , en in aanfchouw ne. mende, dat tegen de voorfchreven inconvenienten geen ander volledig werkend middel jonden worden by de hand genomen , dan door zorg te draagen, dat uit meergemelde Wisfelbank, hangende de deliberatien, welken over dezelve zaïk, by rle Edele Mogenden Heeren. Staaten dezer Provi: de, waren aangelegd, gee-" ne penningen konden worden geügt, bereids Heeren Commisfarisfen van gemelde Bank hebbengelast, om de genoemde voorziening, voor den tyd van twee maal vier en twintig uu en, daar te ftellen; waar van door dezelven advertentie op den 19 dezer is gefchied. Dat de deliberatien van welgemelde Heeren Staaten intusfchen zynde ten einde gebragt, de opgemelde voorziening by Ho >gstderzelver Refolutie , van den. 20 dezer, niet alleen volkomen is geapprobeerd , voor den voornoemden tyd , maar zelfs Hun Edele Achtbaare zulks goedvindende tot den vyfden January aanftaande, mits daar van alleen blyvende uitgezonderd de betalingen, ten behoeven van het gemeene Land te doen, en de gewoone overfchryvingent tot den dag der nadere (door Commisfarisfen van de Wisfelbank, als naar gewoonte te bepalen,) jaarlykfche fluiting , blyvende plaats hebben. En naar dien uit het voorfchreven gerefolveerde ten duidlykften blykt,dat riooggeaielde Heeren Staaten voor de hier vorengenoemde inconvenienten even. zeer as Hun Edele Achtbaare bedugr zyn , en eene voor zekeren tyd bepaalde fluiting van de Wisfelbank als het eenig middel aanzien, om dezelve te gem-et te komen ; zo is het, dat Hun Edeie "ch-.baare , op grond der hier voren g melde Refolorie , by nadere deliberatie heuben goedgevonden en verft n, Hee- Mid- oelbürg. Pub/, tot flut* ting van den iVit' relbank.  i63* NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG- Pub!, iet flu\ ting v. den Wi Jelbani Heeren Commi'farisfen van de Wisfelbank fbeciaal te quahficeeren en gdisten , om zorg ce draagen , dat, van den dag van heden, tot en op den eerften Maandag in Jnnuary eerstkomende , geen-3 Penningen u;t de Wisfelbank ■ worden gelift, dan die by de voorfchreven «Refplutien van hooggedagre Heeren Staaren s.hier voren fpeciaa! zyn uitgezonderd; en wy. ; ders , om het Bankgeld de ordinaire cours en * waarde te doen behouden, te doen voortduuren de overfchryvingen in dezelve Pank', in dier voegen , als hy dezelve Refolutie mede hier voren bepaald is, En op dat hiér van e*n ieder zoude zyn geadverteerd, zal deze worden ^eaffigeerd, ter plaatfe daar men gewoon is affixie te doen. .Aldus gedaan ten Rade der Stad Middelburg, den ti November 1794. ( Was geteèkend >~) Pu CHANGUION. Niet allen oordeelden op dezelfde wyze over deze fluiting Dezen riepen daar fterk regen; anderen wederom verdeedigden dezelve Zo zeer is het in alle zaaken waar, dat het allermoeilykst is, om eensgezindheid onder de menfchen te vinden. Deze ftap van de Regeering in 't fluiten van de Wisfelbank, is opzettelyk onde^zogt ineen gefchrift, welks rytel is: Juffijtcatoire Memorie betrekkelyk de handelingen in de Wisfelbank der Stad Middelburg; midsgaders de prafumttve redenen der Publicatie van den 21 November 1794, tot f uiting aer~ zeiver voor contante betaling; benevens eenige  JAARBOEKEN, November, 1794. 1635 I ge bedenkingen, geopperd als confideratien, 1 om dit bèlangryk Etablisfement in volle wer1 king te herflellen. Middelburg by Hendrik 1 van OscL Het getal der Franfchen , welken zich den 2 dezer maand, voor Bergen op Zoom 'vertoonden , was op verre na zo groot niet, als zommigen zulks hebben opgege'ven; thans verneemt men, met zekerheid, dat die krygsbenden beftaan hebben, uit «enige zaamgetrokken posten, uit Antwerpen, Putten, Lillo, en eenige dorpen, die met elkander weinig meer dan aooo man uitmaakten. Volgens berigten van,,eenigen , uit de Generaliteits Landen, herwaards gekomen Vluchtelingen, was 'er in de roeefte plaatfen van Staats • Flaanderen , maar weinig Franfche bezetting, en te Axel was nog geene oproeping van Emigranten of Uitgewekenen gefchied , maar wel te Sas van Gend. In 't dorp Zaamflag, 't geen onder het beftuur van Axel pleeg te behooren, was eene eigen Regeering aangefteld, en de Predikant Schortinghuis, tot Fransch Commisfaris benoemd. U T R E C H T. Utrecht. CVTy hebben in de voorgaande maand W de Publicatie van den 8 Odtooer, ter heffing van een Honderdfte Pen- Middel-, burg.  ï63ö NIEUWE NEDERLANDSGHE U ÏRECHT Public, hopens den ïoc Penhing. ning, medegedeeld. De Staaten dezer Provincie hebben deswegen in deze maand nog het navolgende afgekondigd: "T\e Gedeputeerden van de Staaten 's Lands van Utrecht, doen téwetëp, dat by de Heeren Staaten, den 8 Odtober laatstleden , zynde vastgéfteld den ophef van eene tweede Honderdfte Penning, by forme van Negotiatie, tot den Interest van 4 perCt., de Termynen van betaalinge, by hec Placaat deswegens by welgemelde Heeren Staaten gearrefteerd , bepaald waren in de miauden December dezes, en Maart van .het volgende jaar, mitsgaders de oproepinge der Ingezetenen gefixeerd in de daarop volgende maand van April. Edoch, dat aan Hun Edele Mogende zedert te voren zynde gekomen, hoe de refpective Ingezetenen met meer gemak tot voornoemde ëen honderdfte Penning oordeelden te zullen kunnen contribueeren, zo wanneer de gemelde Termynen wierden verfchikt op january, April, en Mey refpectivelyk; en nadien irlopgstdezelve zeer genegen zyn, om alle faciliteit ten dezen aan de goede Ingezeetenen dezer Provincie toe te brengen; Zo is het, dat Wy, ingevolge Üe authorifatie den 17 dézer ter Befchryvinge verleend, hebben goedgevonden het 12 en 14 art. der Ordonnantie op de heffinge van een tweede Ilonderdfte Penning, den 8 Odtober geëmaneerd, te al tereeren, en dresfeeren, invoegen, dat het fournisfement van den eerften Termyn zal moeten gefchieden in January, en van den tweeden Termyn in April des aanftaanden jaars 1705; mitsgaders dat de oDtoepinge der refpective Ingezetenen, welke conform het 14 art. zoude plaats gehad heb' benin de maand April, als'nu een maand later, en overzulks in de maand van Mey , des jaars 1795 za' gefchieden. Gelastende en aüthorifefirende Wy,' ingevolge deze gemaakte veranderd gen, de refpective Ingezetenen , gelyk ook de Commisfarisfen tot den ontfang en oproeping de1. zej  Jaarboeken, November, 1794. 1037 zer tweede Honderdfte Penning gecommitteerd, of ! als nog te committeeren, om ingevolge het voornoemde Placaat, en de intentie der Heereti Staaten daar by vervat, in dé maanden January, April i en Mey voornoemd, zich bëhöorlyk te kwyten a van hunne verpligtingè,en het geene aldaar ten delf zen opzigte, breder is vastgefteld. ji Terwyl Wy, uitgezondert de verfchikkinge der ( maanden, alles by her zelve Placaat en opgevolg1- de Refolutie voorkomende, confiimeeren en houï den in zyn geheel,. met vermaaninge om hier aan 1 behoorlyk te voldoen. En hebben wy dan ook 1. doen formeéren en hier.by voegen een Pryscourant q der Effédteö, óm voor de goede Ingezetenen ten , voorfz. einde te kunnen dienen in het tauxeeren ]. van haare- Capitaalen. j| En ten einde niemand, ênz. < - - • < Den ioNovember kwam alhier het Corps l Franfche Emigranten van den Graaf de Dajt mus, het welk in foldy van den Staat is* ji en na den eed aan de Staaten dezer Proje vincie, zo wel als aan de Stads Regeering, afgelegd te hebben, js de Ruitery om deze | ftad, en het Voetvolk binnen dezelve geï'nj kwartierd. Men kan niet dan zig verwonI derert, hoe dit Corps 'er nog zo wel uitje, ziet, gemerkt het zelve zeer buirengemeei ne vermoeyenisfen heeft doorgeftaan, eri ■is byna dagelyks zedert den 32 September dl laatstleden, minder pf meerder in gevegten 5j is geweest. Van de beide Campementea H der Bagagie en Artillerietrein , welke fer $ dert eenigen tyd zo hier als te Zeist uit I den omftreek van Gorinchem overgebrags \ waren, is nu het eerstgemelde, beftaanda mia omtrend uco paarden, en 400 man- a Qqqqq 2 fcfiafw TRECHT- Public. nopens den iód Penning,  1038 NIEUWE NEDERLA NDSCHE U- TrECHT. fchappen,jin Cantonnementen verlegd naar Maarsfen, Maarsfeveen, Tienhoven, Ag-; tienhoven, enz.; èn dat van Zeist,'t welk 1600 paarden en ruim 2000 man bevattede, insgelyks naar Vegten, Odyk, Werkhoven, Bunnik, enz.; zynde echter eenige weinige alhier en te Zeist gebleven. Den 13 dezer maand kwam Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder in deeze ftad aan, en is Hoogstdezelve, na op het Duitfchenhuis de begroetingen van Leden van de Regeering, Officieren van de krygsbezetting en andere perfoonen ontvangen te hebben, omtrend ten half zes uuren naar 'sHage vertrokken. Dagelyks komt meerder krygsvolk in deze Provincie. Te .Woudenberg zyn omtrend een duizend man aangekomen, en den 12 zyn de Jagers van Tork, die te Vianen gelegen hebben, langs deeze ftad naar Soest, Soestdyk en Baren getrokken. Daar worden nog meerder krygslieden in die {treeken verwacht, zullende langs de Linie gelegd worden. Den 17 November is het regiment van Baden, komende van Arnhem, voorby deze 'ftad over Vianen naar Gorinchem getrokken , om aldaar ingefcheept te worden naar Bergen op den Zoom. Het regiment van Randwyk, mede van Arnhem komende, is denzelfden dag aan de Vaart gekomen, en beftemd naar Steenbergen. Dit regiment heeft te Nymegen 150 man aan doo- den,  JAARJBÖÊKEN, November, 1704. 16$ den, gekwetften en gevangenen verloorën. Tusfehen Wageningen en de Greb, welke laatfte plaats wel overftroomd en de Vestingwerken met zwaar gefchut voorzien zyn,* wordt eene fchipbrug over den Rhyn geflagen. Het regiment Hollandfche guardes te paard is den 15 dezer de Greb voorby getrokken , komende van Renkum en gaande naar Woudenberg. Te Panderen hebben de Oazen verfcheiden fchepen aangehouden en ge. borgen, die men te Emmerik, toen die ftad gebombardeerd wierdt, had laaten dryven. Dezelven waren zonder manfehap. Hier is ook Op 't laatst dezer maand het navolgende bekend gemaakt: Üurgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht; maken by dezt bekend, dat een Corps Meckelenburgfche Troupen , in dienst van den Staat dezer Lande, ter aflosfinge van andere Trouperi ! binnen deze Stad in Guarnifoen gekomen is. Dat zy Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap,* ! op voorftel van den Heer Generaal-Majoor Hieufi \ van Oyen, thans commandeerende de Militie binnen deze Provincie en .Stad , goedgevonden hebben, alle goede Burgeren en Ingezeetenen dezer Stad en Vryheid, te vermaanen en te waarfchou., 1 wen, aan gemelde Troupen geene Goederen öf i Waaren te verköopen zonder contante betaalihg, ! i en dus dezelve niet te credkeeren dan tot hun ei; gen rifico en fchade, ofte ook eenige goedererï ; hoegenaamd van dezelve te koopen. Adverteerende Heeren Burgemeefteren en Vroed> fchap wyders, dat ook hier binnen deze Stad, 1 door den Heere Collonel Hertog de la Val, eeff , Cörps Tröupen ftaat opgericht te worden, in fofc Giqqqq 3 dy  104© NIEUWE NEDERLANDSCHE U- treght. Bekend' making. dy van Zyne Majefteit den Koning van Groot* Brittanje. Dat het de ernftige wil eri begeerte van Burgemeefteren en Vroedfchap is, dat de goede Burgeren en Ingezetenen der Stad en Vryheid, tot voorkominge van hunne fchade, aan gemelde Corps geene Goederen of Koopwaaren zullen leveren op crediet, ook niet, zonder dat een Sergeant daar by tegenwoordig is, en dezelve leverancie goedkeurt , op pcene van contrarie dezer Waarfchou • fchouwing doende, verfteken te zullen zyn eenige betaalinge te kunnen vorderen, en bekomen; voegende Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap 'er nog by, ter gerustftellinge van de Burgeren en Ingezetenen der Stad en Vryheid, dat de Officieren tot gemelde op te rigten Corps behoorende, volgens last van hun Chef, verpligt zyn, van de Huizen of Kameren, welke zy. zullen huuren, alle weeken, en wel een week in voorraad, te betaalen, van die Huurpenningen waar voor zy met de Burgers en Ingezetenen gecontracteerd hebben. En op dat niemand hier van enz» Vréeswyk aan de Vaart. Den 12 dezer maand November des voor« middags, kwamen alhier met een Jacht aan, Hunne Doorluchtige Hoogheden, de Prins Erfftadhouder, de Heer Erfprins, en Prins Fredrik van Oranje. Die perfoonen hebben de batteryen, Welke alhier zyn en nog aangelegd worden, bezichtigd, en voorts nog een togtjen langs den Lekkendyk gedaan. Vervolgens hebben Hunne Hoogheden een uur vertoefd ten huize van den Ontvanger Nabuys, en is toen de Prins Erfftadhouder naar Utrecht vertrokken. De Erf-  JAARBOEKEN* November, 1794. 1641 Erfprins is weder over de Lek gevaaren, om zig naar Gorinchem te begeeven , en Prins Fredrik, met den Adjudant-Gene raai Btntinck, zyn naar Amerongen gereden, om de Linie en den verderen toeftei aldaar te bezichtigen. FRIESLAND. Leeuwarden- Zie hier eene aanfchryving van Gedeputeerde Staaten van Friesland aan de Gerechten in deze Provincie, wegens eene lyst van Vreemdelingen, welken bevolen zyn het Ryk van Groot-Brittannic te ontruimen : EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! Uun Hoog Mogenden dc Heeren Staaten GeXJ neraal dezer Vereenigde NederlandeD, ontvangen hebbende een Misfive van den Heere Van Nagell, Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris aan het Hof van Groot Brittannien, gefchreven te Londen den 28 Odtober laatstleden, en geaddresfeerd aan Hun Hoog Mogenden Griffier* zendende copielyk daar nevens, eene uit het Departement der Buitenlandfche Zaaken, hem Envoyé toegezondene Lyste der Vreemdelingen, welke geduurende de maand October bevel hadden ontvangen, om het Ryk te ruimen. Zo hebben Hun Hoog Mogenden goedgevonden, aan de Heeren Staaten der refpedtivè Pro. vincien, en dus ook aan deze Provincie toe te stenQqqqq 4 den Vrees- wtk ) 6an de Vaart.  i642 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Aan- fchryv. nopens een lyst van Vreem* delingen. den Copy van de voorfchreven Lyste, om te ftrekken toe Hoogstderzel'vfer' Informatie , ten einde" dien aangaande zodanige prsecautien te kunnen neemen, als zouden vermeenen te behooren. De Heeren Staaten Onze Principaalen, hebben goedgevonden, Ons te authorifeeren, om hier toe de nodige ordre te ftellen. Zo is't, dat Wy, ter navolginge in dezen,hebben goedgevonden U Edele te gelasten, om geen fchuilplaats te verleenen aan zodanige Perfoonen, als in nevensgaande Lyste ftaan uitgedrukt, en wanneer zig in deze Provincie mogte komen begeeven , of in U Ed. Diftrióten of Steden ophouden , daar van aan Onzen Collegie kennisfe te geeven. Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy U Edele in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den 19 November 1794. U Edele goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland,- Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. Bovengemelde Lyst behelsde de navolgende perfoonen: BYLAAG by Misfive Envoyé Van Nagelh Ree 31 Oétober 1794. LYST der VREEMDELINGEN, die geduurende de Maand van Oiïober het Confilium abeundi ge» kregen hebben, De la Grande Rivier es Jaques Bar bet, Guil- law  JAARBOEKEN, November, 1794. 1643 laume alias de Croifi, Vaucker, Mole, la Porie, Beauregart, Montgaillard, La Ruelle, Baron d'Albis, Mr. St, André Sedifant Gomte , Guichard, Crovon, Dupuy, Peyru, Druy, Beauregart, La Prade, Belloy Marquis & Madame. OVER TSSEL, Zwolle. Deezer dagen zyn op de dorpen Wyhe, Olst, Herxen, en naar den kant van R-aalte, gelegen in de nabyheid van deze Stad, verfcheiden krygsbenden Hanoverfche Troupen aangekomen, dan hoe fterk dezelve in getal zyn, kunnen wy nog niet begrooten. By de Opgezetenen , zyn twee man met vier paarden gewoonlyk in één huis geïnkwartierd ; ook zyn 'er, die één man met drie paarden hebben. Men maakt ons hier bedugt, dat andere dorpen in deze Provincie ook nog hier mede zullen belast worden, als mede dat'die Troupen in ons Gewest de Winterkwartieren zouden houden. Oog 't is waarfchynelyker, dat zy flegts hier door verder op zullen trekken. GENERALITEITS LAND E N. 's Hertogenbosch. Alhier is het navolgende afgekondigd:' Vry- Leeü- den.  1644 NIEUWE NÊDERLANDSCHÊ 's Hertogenbosch. Public, van de Franfchen. Vryheid. Agentfchap van Gelykheid. . Broederfchap. Commercie en of de Dood', verzorging van Levensmiddelen. Tè 's Bosch, den 19 Brumaire, het derdejaar der Franfche Republiek, ééne en onverdeelbaar. De voorgeflelden der Agentfchap van Commercie^ r Jit kragte van het befluit der Reprefentanten van ^ het Volk, van den 3 Vendimaire, en willendé, zo veel doenlyk , het nodig onderhoud verzekeren aan de Inwoondéren der Stad en haarea amkreits, requireeren: Art. I. Dat alle Facïoors, Kooplieden in 't groot en in het klein, in wat gedeelte het ook zy, gehouden zullen zyn, ten comptoire van het Agentfchap in te levéren, en binnen viermaal vier en twintig uüreh, voor allen uitftel, eene juifte verklaaring te doen van de goederen, welken zy in hunne Voorraadhuizen, Magazynen en Winkels hebben. Iï. Alle Inwonereri, welken kennis hebben van bewaarplaatfèn van meubelen, of andere voorwerpen, hoegenaamd, aan Emigranten of Afwezenden toebehoorende, of voortkomende van de Troupen der Mogendheden , welken met de Republiek in oorlog zyn, worden gelast, binnen denzelven termyn, daar van verklaring te doen; als mede aan alle de geenen, welken het bewind der Landgoederen , Domeinen, of eenige andere Adminiftratie der Inkomften van Emigranten of Afwezenden hebben, eene naauwkeurige verklaaring te doen, zo van de uitgeftrektheid der gemelde Domeinen , als van de daar uit fpruitende inkomften. 1' UI. Elke overtreder der dispofitien, in bovenrratande artikels vervat, zal als vyand der Franfche  JAARBOEKEN, November, 1794. 1645 fche Republiek aangemerkt, en overeenkomftlg de wetten geftraft worden. De yoorgeftelden der Agentfchap van Commercie. ( Was geteèkend f) H O N O R E. V A L L É. D A U J O N. P O T I E Z. Den 9 November heeft men te Oosterwyk, (als zynde de hoofdplaats van het kwartier van Oosterwyk , het welk uit 26 dorpen bellaat,) op bevel van de Reprefentanten des volks, moeten brengen alle de paarden, die op de dorpen in het geheele kwartier te vinden zyn, maakende dezelven een getal uit van 1800, welken, daar ter plaatfe, door de Franfche Commisfarisfen gemonfterd, en de besten, ten dienfte van de Franfche Republiek, 'er uit gekozen zynde, heeft men alle de flegten terug gezonden. Te Tilburg is , den 7 dezer, door de Franfche Troupen, met hulp van de Regeering en Burgery, een Vryheidsboom geplant. In die plaats liggen thans drie Esquadrons van het derde regiment ruitery en een deel voetvolk, omtrend duizend man uitmaakende, onder het bevel van de Franfche Generaal de Laval en des Enfants; zy hebben in het oog om de werken te Waspiek aan «te tasten. Te 's Her- rOG ENBOSCH.  's Hertog en- BOSCH» 1646 NIEUWE NEDERLANDSCHE Te Waalwyk, in de Langftraat, wierdt den 13 dezer maand, door een Fransch Officier, verzeld'door de Municipaliteit, eenige muzikanten en een aantal burgers, de Vryheidsboom geplant, by welke gelegenheid, onder het zingen van patriotfche liedjes, eenige tonnen bier,door de Regeering, op het Raadhuis, ten besten gegeeven, geledigd werden, onder het roepen van vivat de Frybeid! vivat de Republiek! In de drie andere kwartieren der Meyerye van 'sBosch, zyn alle de paarden ins. gelyks. in requifitie gefteld. Ook worden, in de geheele Meyery, door de Franfchen opgeëischt al het graan, rogge, boekwyt, haver, garst, tarwe, paarden, varkens, fchapen, geiten, hooi, ftroo, hout, en alle foorten van glas; terwyl alle Tienden vervallen verklaard zyn. Voorts worden de wegen in de Meyery opgemaakt, en te Tilburg, Oofterwyk en elders al het hout en boomen, langs de wegen, omgehakt en in dezelven gelegd om ze,.hard en fterk te maaken: ook is te Tilburg een groot magazyn der Franfchen , en ook het groote Fostcomptoir van Frankryk op 's Hertogenbosch. Bergen op den Zoom. Ujflr buïsiub bi'^umOs tiï' • ■ \ sfib nsi Den 7 dezer maand geraakte alhier op 't onverwagtst alles in beweeging. Na bekomen bericht, dat zich de Franfchen tusfehen deze ftad en Hogerheiflen bevonden, trok  JAARBOEKEN, November, 1794, 1047 trok een detachement ruitery en voetvolk, benevens eenige Husfaaren naar buiten. Zy waren naauwlyks tot agter den Rahberg gevorderd, wanneer zich eenige Dragonders vertoonden , en met de Husfaaren aan 'i fchermutfelen raakten.. Geduurende deze fchermutfeling kwamen de Franfchen in groot getal te voorfchyn, terwyl hunne Jagers uit de bosfchen begonnen te vuuren. Na een vry levendig gevegt, dat men, als onder den rook der ftad, van de wallen duidelyk zien kon, werdt onze ruitery ge> noodzaakt voor de overmagt te wyken, zo dat het voetvolk, deze zo fpoedig niet kunnende volgen, omcingeld wierdt, en eenig verlies onderging. De,Franfchen waren verder ftout genoeg zich onder 't kanon dezer Vesting te vertoonen, zynde hunne Jagers zo digt genaderd, dat een der fchildwagten op de battery gekwetst wierdt. Middelerwyl was het allarm in de ftad algemeen; de Heer Commandant Fan der Duyn, begaf zich in perfoon naar de Buitenwerken, alles kwam met fpoed onder de wapenen , terwyl van de Baftions aan de Boschpoort en van Kyk in de Pot, het zwaar kanon op de franfchen werdt losgebrand , die dan ook na eenig vertoef weder teruc trokken. Hun verlies aan dooden kan niet juist bepaald worden, doch volgens het yerïïaal der Buitenlieden , hebben zy vvf karren met zwaar en ligt gekwetften met zich gevoerd. Omtrend den middag is een gedeelte van 't voetvolk terug gekomen. Men bepaalt ons verlies aan dooden en ver- Bergen OP OEN ZOOA}.  1648 NIEUWE NEDERLANDSCHE Berge* OP DEN Zoom. vermisten op omtrend 40 man; van de Husfaaren zyn verfcheiden gekwetften binnen gebragt. Men vreest, dat deze gebeurtenis van ernftiger gevolgen zyn zal, ten minften de werkzaamheid om ons in ftaat van verdeediging te brengen , gaat zedert met allen yver voort. Den 9 November is een Franfche Trompettér aan de barrière geweest, en heeft brieven aan den Commandant afgegeeven; van derzelver inhoud kan men met zekerheid niets zeggen. De Boschpoort is thans voor een ieder gefloten. ' De vrees onder de Izetenengen is zo groot geworden, dat veelen, welken waren terug gekomen, wederom met hunne goederen heen vlugten. Den 22 November zyn de Franfche Krygsgevangenen, die een geruimen tyd in de Kafematten aan de Boschpoort geplaatst zyn-geweest, ten getalle van ruïm 1 co Man, ingefcheept naar Hellevoetfluis. Omtrend het laatst dezer maand trok hier binnen het Regiment van den Markgraaft Baden, komende uit Arnhem; welk Regiment mede in de Capitulatie van Venlo is begreepen geweest. Den 28 November kwam hier aan , om Guarnifoen te houden, het Regiment Van Westerloo t van Amfteldam. Daar tegen is den 29 uitgetrokken het Veld-Bataillon Van Petit, naar Zevenbergen en andere Dorpen. Het Regiment Van Manetl zal uit Tholen achter de Linie geplaatst worden, waar tegen van hier  JAARBOEKEN, November, 1794. 1649 hier een Detachement van 150 man naar Tholen ftaat te vertrekken. Maastricht. Wegens het voorgevallene geduurende het beleg van deze Stad, is ons het navol-; gend bericht toegekomen. * T)e linkervleugel der Ooftenrykfche Armée, *** onder bevel van den Generaal La Tour, omtrent Luik, door de Franfchen geflagen en geretireerd zynde , brak , op den 19 September 1794» het gedeelte van den regtervieugel dier Armée, aan den regter oever van de Rivier de Maas, by deze Stad gecampeerd, op, en vervoegde zich by de Hoofd-Armée te Fouron le Comte , om dezelve te verfterken, ten einde den vyand het verder doorbreken te beletten s tot zo lang lidgage, Artillery enz. zouden geretireerd zyn. Deze , benevens de alhier zich bevindende Veldbakkeryen des Keizers , ontvingen, ten zeiven dage, order om zich provifioneel tot Gulik te begeven. Het Corps , onder bevel van den Generaal Kray , buiten de Brusfelfche Poort, aan den linker oever der Maas gelegerd , decampeerde te gelyker tyd, en ontruimde de pofitie eh batteryen , weiken het zelve aldaar genomen en aangelegd hadt. Agt Battaillons Infantery, benevens eenige weinige Kavallery , Artillery eri Jagers, onder bevel van den Generaal Kkbeck , trokken den avond van dien dag binnen deze vesting, alwaar de nodige kwartieren voor hun in gereedheid gebragt waren, terwyl het Overige Van dit Corps ai mede deze ftad verliet. Men bey verde zich dien zelfden dag met het Rrrrr af- Berce» 'p dem iooM.  i65o NIEUWE NEDERLANDSCHE MAASTRICHT, Verhaa, van 't beleg de zerStaa afbreeken der huizen en kappen der boomen y .welken in den omtrek dezer vesting zich bevonden , en aan derzelver verdediging eenig'zints hinderlyk konden zynj terwyl voorts alles in het werk gefteld werd , dat deze verdediging ■eenigzints konde bevorderen. ► Des avonds ten 8 uuren , vertrok nog van bier naar Venlo, het Corps van den Prins Van Hohenlohe, uit Franfche Emigranten en Deferteurs beftaande, en het welk , in Hollandfche foldy ftaande, federt een paar maanden hier in guarnifoen was gekomen. Deze onverwagte verandering van zaaken , baarde natuurlyk eene groote verbaastheid en ontftetdtenis onder de Ingezetenen; veelen derzei ven, waar onder de zulken, welken by de eerfte retraite der Ooftenrykfche Troepen zich reeds gefauveerd hadden, en nu federt weinige dagen waren terug gekomen, verlieten deze ftad en begaven zich haar elders. Het vlugten hield niet op, zo lang 'er rytutgen of karren te bekomen waren, en de weg onbelemmerd was, hec geen een treurig gezigt gaf. De Franfchen vertoonden zich intusfehen , Saturdag den ao September , op de Dorpen naast by en onder het gezigt dezer ftad,aan den linker oever der Maas gelegen, fchermutfelden des avonds met de buitenposten , en bielden reeds, den volgenden dag, de vesting van die zyde volkomen geblokkeerd. De Ooftenrykfche Armée, by Fouron le Comte, opgebroken zynde, retireerde, den 20 September, naar Gulpen, vervolgens naar Aken, en nam toen eene politie by Aldenhoven ea daar omftreeks. De Franfchen konden nu, zonder eenige verhindering, de Maas, by deze ftad pasfeeren, en dezelve aan de zyde van Wyk insgelyks influiten , het geen zy dan ook bewerkftelligden op  JAARBOEKEN, November, 1794, 1S51 óp rhaafjdag den ui September j égter niet met dezelfde geïïrengheid als aan den linker oever van die rivier. Des morgens vin dezen dag , terwy! men van onze zyde bezig was met nog eenige hoornen, buiten de Wykerpoort aftehakken, fielden de Franfchen eenige ftukken gefchut omtrent het Dorp Heugein , een kwartier uurs van de ftad gelegen, waar roede zy eenige kogels en haüwitfers, meest in het zuidlyk gedeelte der ftad * fchoten , welken aan eenige huizen, benevetis aan de Franfche Kerk, eene geringe fchade toebragten, en eene groote ontfteldtenis ónder de ingezetenen veroorzaakten, doch welk gefchut fpoedig door het onze .tot zwygen gebragt, en tot het wyken genoodzaakt werd, De drie volgende dagen, 23, 24 en 25 Sep. tember, viel 'er niets van belang voor, behalven eenige fchermutfelingen tusfehen de. waderzydfché Jagers èn üanqueurs. De Franfcbfiri hadden ook in die dagen op Canberg , buiten de Boschpoort, éènfi battery opgeworpen, gemonteerd met eenig gefchut, waar uit zy cnfze piketten en voorposten , van ryd tot tyd, kanonneerden, By wélke gelegenheid, fomtyds wel eens een kogel of hauwitfer in de ftad gebragt werd. Des Woensdags den 24, kwam een Fransch Trompetter, gevolgd door een Officier, de Wykerpoort bint;en , om eene fauveguarde, welke de onzen, ten onregté, den vorigen dag hadden opgeligt, te reclamearen, waar aan dart Ook voldaan- werd, en den volgenden da^ ont* dekte men een Kanonnier boven op het date der Comedie ,-. hebbende eenig buskruit en andere brandftoffen by zich , waarom hy gevat en in hegtenis gebragt wérd. Vrydags den 26 September, 's namiddags terjf #ier fturen,kwatn 'sr weder een Fransch TroraRrfrt a pÉ6* Maastricht*. Verhaal van 't belegde* zerStadi  1652 NIEUWE NEDERLANDSCHE Maastricht. Verhaal van 't beleg dgzerStad. h 1 » 1 1 1 t .2 X f 2 l v n n ti v tr 31 v h VI di petter, gevolgd van een Kolonel, aan de barrierre van de Peterspoort; hy werd , even als den voorgaanden , terftond geblind binnen en by den Gouverneur, den Heer Prins Van Hesfen- Kas/el, geleid , aan wien hy overhandigde eene Sommatie , getekend door den Franichen Generaal Kleber ; waarby de overgaaf dezer vesting, binnen drie uuren, aan eene zegepralende en onverwinlyke Armée van tweemaal honderd duizend mannen, geëischt werd ; waarop de Heer Gouverneur ten antwoord gaf, dat zyne eer en pligt hem noodzaakten , om de vesting tot het uiterfte te verdedigen. Deze Sommatie was vergezeld door eene Misfive vsn gemelden Generaal, aan de Regeering iezer ftad gefchreven, (trekkende om haar aaa e zetten tot het bewerken der overgave; dan iet antwoord van dezelve werd den anderen lag, door een Adjudant van den Heer Gouverleur vergezeld, van een Ooftenryksch Trom>etter, aan het hoofdkwartier der Franfche Ar. ïée, te Kan, overgebragt. Hoewel de Ingezetenen, reeds eenige dagen ï voren , hun noodlot hadden te gemoet geien, baarde egter deze Sommatie eene vernieu. ?ing van fchrik en vrees; zy, die hunne permen of goederen,zo in kelders, als andere ver. ekerde plaatfen , nog niet geborgen hadden, ewerkfteUingen dit nog dien zelfden avond , 'ordende de kelders en derzelver openiiigen iet hout en mist voorzien ; en offchoon men iet konde ondekken, dat de vyand de vereisch* ; werken gemaakt , of de noodige Artillery nor eene belegering of bombardement had, was en egter meer of min bekommerd, dat de vy« id, by het afflaan der Sommatie, na verloop in drie uuren , de ftad met eenige kogels of mwitfers zoude begroet hebben; dan de nagt :rliep zelfs ftilder dan een der vorigen, wor:nde 'er wederzydsch geen musket-, veel min  JAARBOEKEN, November, 1794. 165; kanonfchoot gedaan, en deze ftiite duurde'tot Zondag den 28 September, wanneer een detachement Ooftenrykfche Kavallery , des morgens eene recognoscering doende, by die gelegenheid , na eene kleine fchermutfelmg, zich meefter maakte van een ftuk kanon eener battery, welke de Franfchen in de vlakte voor de Brusfelfche Poort hadden aangelegd, makende te gelyker tyd een hunner Kanonniers gevangen. Des namiddags viel 'er weder eene fcherinutfeling voor buiten de Boschpoort, wanneer er eenige kanonfchoten van de wallen gelost werden , welken de vyand uit de battery, op Cauberg aangelegd, beantwoordde, waar door eenige kogels in de ftad vielen, en eene geringe fchade veroorzaakten. De volgende nagt,als mede de maandag, verliepen weder in ftiite, behalven dat de piket, te», van tyd tot tyd, op eikanderen een musketfehoot deeden. In den nagt tusfehen den 29 en 30 Septem. ber, deed een Fransch piket een aanval op het Fort of Baftion de Roy, buiten de Wykerpoort, aan den regter oever der rivier gelegen, doch dezelve werd fchielyk afgeflagen. Den volgenden dag bemerkte men , dat de Franfchen eenige batteryen op den Lauwberg, Cauberg enz., aan den linker oever der Maas hadden begonnen, voltooid en met het aanleggen van andere werken daar omftreeks bezig waren. Zy vingen ook nu aan batteryen, redoutes enz., op te werpen, aan den regter oever der rivier, en wel op den weg naar het Dorp Meerfen, en omftreeks de Molen van het Dorp Grondsfeld, dermaten, dat wy ons in weinige dagen door hunne werken omringd zagen; egter oordeelde men, dat dezelven eer aangelegt waren om zich in geval van eenige onderneming van het guarnifoen dezer vesting te kunnen verdedigen, dan wel om deze plaats in orde te Rrrrr 3 «« \ Maastricht. Verhaal van 't beleg de» zerStad. C  ^54 NIEUWE NEDERLAN.DSCHE 'ÏK1CHI. Verhaal van 'f beleg dezer Szad att-acqueeren , en dien volgens veronderftelde men, dat de Franfchen zouden tragten de (tad zo lang geblokkeerd te houden , tot dat zy genoodzaakt zoude zyn zich van zelve, uit gebrek van levensmiddelen , over te geven ; immers men hieldt zich algemeen verzekerd , dat • tegen deze vesting niets zoude worden onder* nomen\ zo lang de Ooftenrykfche Armée aan deze zyde van den Rhynftropm zoude blyven, en men vleidde zich fteeds, dat die Armée andermaal deze vesting zoude komen ontzetten. Den a Oétober hoorde men den geheelen dag eene vry hevige kauonnade, komende uit het Noord - Ooften , het welk ons eene battaille tusfehen de Ooftenrykfche en Franfche legers,omtrent de Rhoer, deed veronderftellen, doch de uitflag dezer battaiile bleef ons onbekend , echter konde men nagaan dat dezelve niet aanmerklyk ten voordeele dtrrOoftenrykers was geweest, dewyl wy anders de gevolgen daar van rasch zouden hebben ontdekt, Den 6 Cctober , 's morgens , deden eenige Ooftenrykfche Infantery , Kavallery en Jagers een uitval,, of liever recognosfering, buite-j da Brusfelfche Póórt , by welke gelegenheid een Kaptein van de Husfaaren en eenige anderen gekwetst werden ; ter zeiver tyd deden wy ook verfcheiden kanonfehoten van de batteryen, het welk de Franfchen, volgens gewoonte, beantwoorden , waar door weder eenige kogels in de ftad vlogen, hebbende men waargenomen dat de Franfchen i'choten als wy zulks deden, en wean 't p bet territoir der Republiek , en niet tegenlaande alle hoop op ontzet nu verdwenen was, :n men dus geen ander uitzigt hadt, dan dat leze ftad toch eenmaal in 'svyands handen :ou vallen, zo vleide men zich echter nog met le flaauwe hoop, dat een mooglyk op handen :ynde vrede de vesting nog aan het gedreigd ïoodlot zou ontrukken. Dan 20 Oétober , zag men by den vyand [ankomen omtrent dertig ftuks zwaare artillery n twee mortieren , welken in een daartoe gefchikt perk • geplaatst werden , waarfchynlyk ot zo lang dat alle de benodigde artillery was ;earriveerd. De Franfchen , voor de Brusfelfche Poort, ,oo fchreden v»n de glacis, een klein retranhement opgeworpen hebbende , werd op den i des avonds ten half zes uuren, door eenie Ooftenrykfche Kavallery, Infantery en Jaers, vergezeld door een aantal pionniers, een itval gedaan , met dat gevolg, dat het reanchement binnen een half uur gedemolieerd as; hebbende wy, by die gelegenheid, zes :kwetften bekomen. De vyand, welke tot nog toe, weinig fpoed et zyne werken hadt gemaakt , verdubbelde j zyne pogingen, in het aanleggen van zyne rfte en tweede linien , batteryen , enz. , mdom de vesting, welke hy dus daaglyks iderde. Des nagts , tusfehen den 22 en 23 ftober, formeerde hy zyne eerfte paraleTle of  JAARBOEKEN, November, 1794. 1661 of linie van circonvallatie, rondom de geheele vesting, waar mede hy de batteryen enz., welken hy te voren aangelegd had, "aan elkander ketende ; den daarop volgenden dag be* gon hy zyne tweede paralel , en hier uit befloot men dat hy voornemens was deze ftad in orde te belegeren. Onze batteryen, die zich, tot hier toe, maar weinig hadden laten hooren , deden nu ook , dag en nagt, de lucht, door hun gefchut,wedergalmen, en zogcen den vyand, zoo veel mooglyk , te benadeelen. Men fchoot , ten dien einde, met kogels, bomben, houwitfers, grenaden , enz., en ons gefchut werd zeer wel beftuurd. Men zag nu eerstdaags het tydftip te gemoet, dat de vyand zou beginnen de fortificatiën te befchieten, "en mooglyk op het zelfde oogenblik de ftad bombardeeren; ook fchenen de Franfchen nog altoos voornemens te zyn, het Fort van den St. Pietersberg te attacquee* ren; dan, dit Fort continueerde, even als deze vesting, met den vyand, dag en nacht, ia zyne werken te ontrusten. Van tyd tot tyd werden, door de Franfchen, uit, hunne batteryen , op den Louwberg en Pietersberg, eenige kogels en houwitfers naar het gemelde Fort gefchoten , en hunne Jagers en Scherpfchutrers hielden ook onze voorposten gedurig bezig. Intusfchen werden binnen deze ftad alle mooglyke voorzorgen gebruikt om het guarnifoen, des noods, te beveiligen; dewyl de cafematten, die zich onder de fortificatiën bevinden , niet genoegzaam waren om het zelve te beveiligen, deed men nog nieuwen, of liever holtens . maken , onder de ftads wallen. Een huis , tegen over de St. Nicolaaskerk, werd gefchikt voor de hoofdwagt, terwyl men alle raoogjyke middelen in het werk ftelde, om MAASTRICHT. Verhaal van ,t belegde zerStad.  ifjoa NIEUWE NEDERLANDSCHE MAASTRICHT. ^Verhaal van 't beleg de ' zerStad. om het zelve voor bomben eh kogels te be« veiliger). Op het einde vaO de maand October, begon men een gedeelte van het noodgeld, in circulatie te brengen. Men had befloten om ftukken van ioo, 50, 20, 10 efl 5 ftuivers te laten maken, waar van echter toen de twee eerfte foorten nog maar vervar.rdigd waren: op de eene zyde van dit noodgeld was gedrukt het wapen dezer ftad, waar boven de waarde van het ftuk en van onderen het jaartal 1794; terwyl de andere zyde effen en voorts de rand gekarteld was. De vyand, welke tot nog toej flechts riu én dan op 'het Fort gekanonneerd had, begon den 29Odtober,het zelve aanhoudend tebefchieten; zynde hy teffens onvermoeid bezig, om het met Zyne werken , hoe langs hoe meer te ha« deren. Des namiddags van den 30 Odtober j werd Wederom een Fransch Trompetter de Boschpoort binnen gelaten, en naar den Heer Gou» verneur geleid; zynde hy belaft met eene Misfive aan tie Regeering, waar in onder anderen verzogt werd, om antwoord op den brief, Welken haar by gelegenheid der tweede Sommatie , was gezonden , en welk aanWoord aan dezen Trompetter, na verloop van omtrent twee buren, ook werd ter hand gefteld. Nu naderde het akelig tydftip, dat deze ftad haar larrg verwagt noodlot zoude ondergaan. De |ryand had den vorigen ragt, zyne derde of laat» Fte paralel begonnen, en zyne batteryen in dé tweede paralei'wareö genoegzarm allen vervaar, digd; ook was 'er een onnoemlyk voorraad van Artillery aangekomen , zo dat de Franfchen zich volkomen in ftaat vonden, om hun voornemen ter uitvoer te brengen. Naauwlyks was de vyandeïyke Trompetter vertrokken, of men begon reeds de ftad, mee een-^  JAARBOEKEN, November, 1794. ï6ö§ eenige kogels en houwitfers, van de batteryen op Cauberg te begtoeten , en dit duurde den geheelen nagt door, tot 'sanderdaags 'smorgens ten tien uuren; doch toen begon men, op eene allerverfchriklykfte wys, de ftad met bomben , houwitfers en gloeyende kogels te befchieten , niet alleen van Cauberg, maar van rondom de geheele vesting, zo dat 'er naauwlyks eene.veilige fchuilplaats onder, veel minder boven de aarde te vinden was, en eenige punten van de vestingwerken werden te gelyker tyd aangetast. Het zag 'er op dien tyd in de ftad allerakeligst uit , dewyl eene menigte aanzienlyke eo geringe gebouwen, door het geweld van bomben en kogels inftortte, of eene prooi der vlammen werd; ook hoorde men overal het gekerm, zo van Burgers als Soldaten, die door het vyandlyk food of onder de inftortende gebouwen gekwetst werden. Drie dagen hadden wy in deze benaauwde omftandigheden doorgebragt , gedurende welken tyd de ftad, op eene alleryslykfte wyze geteifterd was, toen de Heer Gouverneur aangezet door de llegeering, en ook uit hoofde van andere omftandigheden,den weg tot eene Capitulatie opende. Des avonds van den 3 November werd 'er, ten dien einde, een Trompetter naar het Franfche hoofdkwartier gezonden, welke eenige uuren naderhand , met een gunftig' antwoord wederkeerde Van dat tydftip af begon men aan de Capitulatie te werken, terwyl het vyand lyke gefchut, den volgenden morgen ten 4 uuren, begon te zwygen , en des avonns van dien dag had deze Capitulatie haar volle beflagj en werd wederzydsch ondertekend. Zie daar het verbaal van gebeurdtenisfen, welken in den tyd van omtrent zes weken, ir. en om deze ftad, elkander beurrlings hebber opgevolgd. De ftad is deerlyk verwoest, mer 1» Maaslucht. Verhaal van 't beleg dezerStad, 1 1  Maastricht. Verhaal van 't beleg de. zerStad. i J ( ] o. n li ti ï g 1604 NIEUWE NEDERLANDSCHE reként dat twee derde daar van verbrand, ver« bryzeld of befchadigd is , waar onder veele publieke gebouwen. Omtrenc twee honderd , zo Burgers als Militairen zyn , geduurende de drie laatfte dagen, gedood of gekwetst. Het voornemen der belegeraars was, om ingeval de Heer Gouverneur tot Dingsdag den 4 Novcrnber weerftand geboden had , des avonds van jien dag een algemeene ftorm op de ftad te wagen. Hunne Armée was Uoooo mannen fterk sn voorzien van 220 . ftukken gefchut. Het bombardement van voorleden jaar kan in het ?eheel met dit niet vergeleken worden, want 'er zyn nn , in den korten tyd van maar drie Jagen , meer dan 12000 bom ben , hauwitfers :n kogels in de ftad geworpen ; onder welke :erften 'er waren van 200 ponden gewïgts. Na de inneeming is alhier van wegen de franfche Regeering deeze Publicatie gelaan: VRTHEID. BROEDERSCHAP. G E L T K H E I D. n het Kwartier-Generaal van Maaftricht, den 1 17 Brumaire, het derde Jaar van de eene en iverdeelbaare Franfche Republiek. Gillet, Reprefentant van hec Volk, by de Arléeaan de Sambre en de Maas, gelast, dat de genwoordige Magiftraat, by provifie, harefuncsn zal blyven waarneemen. De Civile en Crimineele Rechtbanken zullen de jftitie, even als te voren, adminiftreeren. 'Er zal niets veranderd worden in de Wetten en iwnonten van het Land. De Imposten zullen blyven en ontfangen worden n voordeele van de Franfche Republiek. De Franfche Republiek waarborgt aan alle vreéd- zaa-  JAARBOEKEN, November, 1794. 1665 zaame Burgers, de zekerheid voor hunne perfoonen en eigendommen. Zy ftaat aan alle Ingezetenen toe , de vrye oef fening van hun Godienst. •Zy zal ten ftrengften doen ftraffen allen , die , zich zullen veroorloven, de openbaare rust te fto ren, of met den vyand verftandhouding hebben, 1 De uitoeffening van de Politie ftaat aan den Commandant, voor de Franfche Republiek te Maaftricht. Al het Civiel en Crimineel gezag, zal onderwon pen zyn aan de Militaire magt, en geene Ordonnantiën of Publicatien zullen worden gedaan, zonder goedkeuring van de Militaire magt. De perfoonen, die zich uit Maaftricht en des ■ zelfs omtrek geabfenteerd hebben , worden ver. maand, om, binnen den tyd van veertien dagen, naar hunne wooningen terug te keeren, op ftruffe f van als Emigranten aangemerkt en hunne goederen verbeurd verklaard te wordeli. De Magiftraat van Maaftricht zal deze Proclamatie doen af koadigen en aanplakken. (Was geteèkend,) GILLET. (Lager jlond,~) Voor Copie , de Generaal van de Divifie en Commandant van de Stad Maaftricht, (Was geteèkend',) J. BERNANDOTTE. Breda. Het Franfche Camp buiten Ginniken is den 10 November opgebroken, doch men weet niet, waar heen. De Scherpfchutters, S s s s s ten Maas-" ïricht. Public, ier Fr. R.egee. i/fg.  1666 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. ten getale van omtrend drie honderd, zyn te Bavel gecatnp erd, en het opgebroken Camp is ten eerften door het vierde regiment du Nord bezet, welken geregelde Troupen zyn. De Scherpfchutters, meest" uit Luikenaars en lieden uit Fransch-Flaanderen beftaande, komen dagelyks tot by onze voorposten, zonder dat zedert eenige dagen een fchot gedaan is. Van onzen kant worden nog fteeds batteryen aangelegd;dog van de zyde des vyands. befpeurt men geen den minftel toeftel. Het water ftaat hier ongemeen hoog;de ftraatweg buiten de bosch» poort loopt reeds onder, zo dat dezelve niet te voet kan gebruikt worden. Den oudften heden geheugd zulk eene hoogte van water niet. Van hier tot byna by Ginniken zyn de fteenen van den ftraatweg op» gebroken. Den 12 zyn hier binnen gekomen de Regimenten van Welfaren, Nasfau-Üfingen, en Hesfen Casfel, Ruitery, nevens de Mineurs, en twee Compagnien Artillery, uitgemaakt hebbende de Hollandfche bezetting van Maaftricht. Derzelver verdere beftemming is naar Rotterdam. De Franfchen omringen deze ftad meer en meer, waaruit men opmaakt, dat zy in den zin hebben, de belegering te ondernemen; ten minften ontvangen zy dagelyks kanon en hauwitfërs. Men kreeg egter op 't laatst der maand hier en inde linie een aanzienlyke Krygsbezetting, en Prins Fredrik wordt te Zevenbergen verwagt. Eeni-  JAARBOEKEN, November, 1794. 16Ó? Eenige karren. met Zout en andere Waaren geladen, en voor den vyand gefchikt, zyn hier opgebragt, en 'er zitten vyf per* . , foonen gevangen, die men zegt, tot dat einde werkzaam en den Vyand behulpzaam geweest te zyn. Venlo. Het Guarnifoen van Venlo, den 4 Öcto* ber, by de eerfte aannadering der Fran' fchen , niet meer dan uit ruim 1200 diensts doende manfchappen beftaande, om de ftad 1 en het ruime Fort St. Michiel te verdedi! gen, wierdt al aanftonds den dienst buiten» gemeen zwaar. Van dat getal nu, was by i de nadere influiting, den 15 Oétober, reeds veel, zo door gekwetften , gevangenen als • 1 wegloping, verloren. Nu waren de Franfchen, , op den morgen van den 21 October, met • hunne loopgraven voor de Ruurmondfche • poort, tot op een piftoolfchoot na, aan de \ palisfaden der bedekte weg genaderd; uit • welke loopgraven hunne Grenadiers en Ja* i gers veele van de Stads bezetting op hata- f de posten doodfchoten en kwetften. 'Et n wierdt dus tot eenen kleinen uitval befloten* ■ dewelke met 130 Vry wiiligers, onder aani voering van de Kaptein Rost, van het bat- taillon van Panbuys, en 25 man ruitery on*> j dernomen, en volmaakt wel ten uitvoer ge* :•; bragt wierdt, wordende de Franfchen ui£ k hunne eerfte verfchansfing meest doodgeslagen , uit hunne tweede en derde geheel ver- ■ Sssss a dra* tt  Venlo i6 de Rivier bezet; ook ftooden, gelyk altoos, veele Posten aan den Oever. Diep in den avond 'van gezegde Woensdag gaven eenige fchildwachten bericht, dat zy by de Vyanden hadden hooren commandeeren, en het hun toefcheen, dat zy den Oe ^vermeer naderden. Dus wierdt gade geflagen, wat 'er zoude gebeuren. Om elf uuren in den nacht wierdt aan de overzyde, doch op eenigen afftand van den Oever, een Vuurpyl opgelaten; deze was niet zo dra in de hoogte , of van Crevecoeur af tot tegen over St. Andries, gingen mede by de Vyanden op zeer veele plaatfen Lichtballen op, en na deeze vertooning begon in die zelve uitgeftrektheid een allerhevigst kanonvuur, het welk onafgebroken in die geheele lengte van twee en een half uur terrein wierdt voortgezet. Midden in die hevige kanonnade bragten de Vyanden hun pont- of Vlotbrug in het water, en meer dan drie hónderd mannen wierpen zich op den Bommeler- Waard, Van uit de haven van Crevecceur kwamen twee fchepen , ieder met vyf ftukken zwaar gefchut voorzien, en vol met volk , welke al mede ecri verfchrikkelyk vuur maakten. Tegens St. Andries was het vuur uitermate hevig, en de Vyanden waagden alles om aldaar over te komen en gezegde Fort te vetmeefteren; aan alle kanten, zonder Volk te Ontzien, het .^iterfte geweld doende- Edoch alle de pogingen der. Franfchen wièrderi van deeze zyde met een ongelooflyken moed en eene byna voorbeeldelooze bedaardheid eU ftandvastigbeid verydeld. Het vuur, dat van St. Andries, en langs den Bommeler-Waard, gemaakt wierdt, was niet minder hevig dan dat der Vyan-' den, en alles wierdt zeer wei bediend. De kanonnade, welke op de fchepen gericht was, hadt niet veele minu'.en geduurd, toen die beide zon ken, en alles wat 'er op en in was door het water wierdt verzwolgen. Veele der Vyanden klommen in de masten en hingen aan de touwen dezer VaarTtttt 2 vr ? Arnhem. Berigt nopens eenen algcmeenen aanval.  1684 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Berigt nopens eenena gemeenen aar, val. tuigen, terwyl.zy nog met een hagelbuy van kogels begroet wierden, en eindelyk vonden alle te zamen hunnen dood in den ftroom. Hunne Pont of Vlotbrug wierdt mede door het gefchut van den Bommeler-Waard vernield, en op dezelve zyn '-ook veelen van hun aan ftukkea gefchoten, gelyk ook win de op den Bommeler-Waard gelande roan- -fchappen ruim twee honderden tachtig gefneuveld zyn. By St Andries is het verlies der Franfchen ongetwyffeld ook zeer groot. Zy voerden talryken volkshoopen a*n, en befchoten het van eene andere zyde, dan de ko els en druiven uit St. Andries namen geheele gelederen weg Eindelyk trokken zy zich van daar terug, vindende om over te komen geene mogelykheid. De kaDonnade bleef echter nog voortduuren, en is niet geëindigd voor Donderdag na den middag omtrend twee uuren. Hoe veel aan onze zyde verlooren is, wordt niet bepaald opgegeeven. Na de beste berichten zyn op den Waard aan dooden en gekwetften, zestien of agttien, maar op St. Andries honderd en elf a honderd en vyftien. De eerfte Berichten waren, dat de Commandant van St. Andries» Donderdag morgen om negen uuren gefneuveld was ; dit is ook nader gemeld geworden, doch enkele andere brieven maken gewag, dat de Bevelhebber aevaariyk gekwetst isj zynde met een kogel door lier hoofd gefchoten. ■ In alle de toegekomen narichten wordt het beleid en moed der Officieren en gemeenen ten hoog' flen geroemd; en byzonder wordt aangaande St. Andries . het zy dan de Commandant dood of zwaar gekwetst is, aangemerkt,dat de orde aldaar volkomen, en zyne gegeevene bevelen fbptelyk agtervolgd bleven. In 't kort, alom zyo biyken gegeven van edelen moed, bedaarde en kloeke krygskunde» Hier omtrend zollen ook de Bulletins, welken wy hier na onder 'sG&avenhagb zul-  JAARBOEKEN, December, 1794. 168 < zullen mededeelen, kunnen worden nageleezem Zie hier ook nog een ander berigt, van dezen inhoud: \foIgens ingekomen rapporten, heeft de Vyand, v den n December, 's morgens om vyf uuren, alle onze posten, van den Bylandfchen Waard tot aan Wel, geattaqueerd, en getragt, op verfchillende pointen, de Waal over te trekken. Het gelukte hem , tegen zes uuren, eene landing by Gent te doen , ten getale van omtrend duizend man, welken , na alvorens de battery No. 4. gedeeltelyk, door een kruisvuur gedemonteerd te hebben, zich daar van meester gemaakt, en het gefchut ornkeerende , op onze Troupen daar mede gefchoten hebben. De Majoor Barmeyer, van de Hanoverfchen , kwam terftond met de piquetten, in dien omtrek gecantonneerd liggende, tot foutien van het Hanoversch piquet, reeds door de groote overmagt van den vyand terug gedreven , en attaqueerde den vyand tot tweemaal toe, doch vrugteloes, waarby hy ongelukkig gefneuveld is; wanneer de Hanoverfche Generaal van de Infantery, Vun busch, met vier Hanoverfche Battaillons , welke hy fpoedig byeen verzameld had, is voortgerukt, en den Vyand, met gevelde bajonet, uit de battery geworpen , en met zo veel hevigheid terug gedreven heeft, dat rer zeer veelen, de fchuiten niet kunnende bereiken, verdronken , en daar en boven, nog verfcheiden vaartuigen , by die retraite, in den groud geboord zyn. Het verlies van de Hanoveraanen , by dat gevegt, bedraagt omtrend 50 mannen, zo aan dooden als gekwetften, benevens 4 Orhcieran, waar onaer zich ook bevind de gemelde Generaal Von Batch, tiie door een kanonskogel doodelyk gekwetst Ttttt 3 il Arn- hëm. Ahdeir Berigu  1686 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Ander Berigt. is geworden; hebbende de Generaal Majoor Van Hammerftcin terftond het commando op zich genomen. De ondernomen Ia' ding van den Vyand, op den Bylandfchen Waard, met omtrend 30 fchuiten, is insgelyks door de Keizerlyke batteryen afgehouden, waarby verfcheiden fchui ten in den grond zyn gefchoten , zo dat aan dien kant bet verlies Van denzelven nog aanmerkelyk moet geweest zyn. Niet minder hevig was de kanonnade op de andere pointen, door de Troupen van den Staat bezet, vooral op het Fort St. Andries. Rosfem en Casperboef; hebbende de Vyand meermaalen met geweld getragt, op de laatfte plaats,de rivier over te trekken, doch is telkens , door onze Troupen met geen minder moed terug gedreven, zo dat hy daar van eindelyk heeft moeten af/ien. De Majoor Van Kumberg, van het regiment van Hohenlohe, heeft zich aldaar met zeer veel beleid en dapperheid gefouteneerd. De LieutenancGeneraal. Prins Van Hesfen -Darmftad, roemd zeer de goede en dappere conduite van alle de Troupen, en in het byzonder die van de Brigade van den Generaal Majoor de Confïant, als mede bet gedrag van den Collonel Lochman; hebbende de Lieutenant Willerhiin , van de Zwitferfche Guardes, en de Lieutenant van de Artillery, de Marst, zeer veel gecontribueert, om den Vyand aan den kant van Rosfem, af te ilaan. Ons verlies beftaat in vier dooden en omtrend dertig gekwetften; zynde onder de eerften de Lieutenant van de Artillery, Van der Metden, die, op de battery /te Casperhoef, is doodgefchoten, en onder de ljatflen de Collonel Von Heiliimèri van de Loevefteinfche Jagers , die eene zwaare wonde aan het hoofd bekomen heeft. Wy' voegen hier nog dit derde berigt by: Dé  JAARBOEKEN, December, 1754, 1687 T")e (treek van Panderen geeft door verfcheiden J EilaDden, Half-Eilanden en oude landwaard inloopende armen van den Rhyn-en de Waal, een goede gelegenheid tot den overtogt. Men weet, dat de Franfchen in 1672 en 1758 zig deze gelegenheid te nutte maakten. Misfchien ligt dit hun nog in de gedagten; zy hadden derhalven reeds zedert een geruimen tyd op de armen van de rivier eene menigte vaartuigen aan de overzyde byeen verzameld. De Hanoverfche Generaal der Cavallery, Graaf Van Waimoden, die tot hier toe den linker vleugel van het leger gecommandeert heeft, doch thans over het geheel leger het bevel voert, had al de toebereidzels van verdediging gemaakt, welken de aart der zaake en de omftandigheden toelieten. De Vyanden hadden ook reeds in den nagt tweemaal gepoogd, de rivier over te komen. De Hanoverfche Troupen, die in de ftreck van Panderen canformeerden, en aan den vloed geporteerd waren, hadden ondertusfchen nooit een fchip net land laten naderen, maar de meeften telkens in den grond geboord; doch in den nagt van den 10 op den ju dezer waren zy niet zo gelukkig. De Vyand kwam met eene menigte van fchepen en vaartuigen uit de Oude Waal by Kekendcm, onder begunftiging van eenen zwaaren nevel en dikke duifternis, van alle zyden op het half eiland by het Dorp Gend. De wagt, die hier gepofteerd was zogt met hulp van eene battery, die hiér lag, den Vyand tegen te houden; dit was egter niet mogelyk, en de Vyand maakte zig op dat oogenblik meefter van het gemelde halfeiland. Een ba6taillon van het 9 Regiment, hec welk in het Dorp Huihuizen, niet verre van daar lag, verzamelde zig op het eerfte alarm, en fpoedde zig naar de plaats, alwaar gevuurd werd. Schoon hetzelve verzwakt door detachementen, flegts nog 100 man' fterk was, viel het echter onder aanvoering van den Majoor Backmeijier, den Vyand met de bajonet aan 5 Ttttt 4 de Arn- hem. Derde Berigt*  töS8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Derde Uerigt., i ! ] de Majoor bleef, doch des niet regen ftaande wef* den van den Vyand veelen overhoop gefloten; onderwylen waren aan deze zyde geheele battailions van de Franfchen opgemarcheerd, en aan de andere zyde waren flerke vyandelyke batteryen opgevoerd, welken den ingang tot, hec half-eiland met eene verbazende menigte van hauwitzer-granaten en kanonkogels beitreken, zo dac deze aanval, hoe dapper die ook gefchiedde, niet kon gelukken. De Vyand deed tevens eene valfche attacque by Panderen. Vyf battaillons Hanoveranen marcheerden aanftonds naar de plaatzen van attacque, en grepen den Vyand , fchoon hy zig reeds vergraven had, met zo veeie woede aan , dat hy in de grootfte wanorde naar het halfeiland, van het welk hy reeds voordgerukt was, retireerde; zyn terugtogc werd'door eene menigte zwaar gefchut, het welk men van Nymegen had opgevoerd, en van het grootfte ealiber was, aan de overzyde van de rivier gedekt. Onze Infanterie liet z;g daar door oiet terug houden, en de Vyand werd , eer het nog middag was, van het halfeiland verdreven, Diec zonder groot verlies ge'eden te hebben Vati onze zyde betreurt men het verlies van den dapperen Oeneraal Vryheer Pun Btisjche, eenen krygsheld van 78 jaaren. Intusfchen zyn door deze aanvallen debatteryen langs de Waal, hier en d^ar, meer of min ontredderd, dog toe welker herttel ttiet allen yver en fpoed gewerkt wordt. Het opperbevel over het fcngelsch kryss?olk is nu aan den Generaal Fan Walmodsn opgedragen 5 terwyl 'er geen w-ditrfchynlvkleid iS, dat de Hertog j/an f^fk zal terug tomen. Den 14. Dcéemr>er kwam hier in Arnhem eenig KeizerlyK krygsvolk binnen i dof.  JAARBOEKEN, December, 1794. 1Ö89 dog niet allen kunnende gehuisvest worden, moest een gedeelte naar Huesfen trekken. Ook zyn die zelfde 14 December hier zes kanonneerbooten aangekomen, die vervolgens naar Panderen vertrokken, om de Franfchen aldaar den overtogt te beletten. De Hesfifche en Engelfehe krygslieden fchynen toeftel te maaken om naar Deventer en verder op te trekken. Onderwyl hieldt de ingevallen vorst aan, en bezettede de Rivieren mjet veel dryfys, 't welk, zo gaat vast zitten, eene vaste vloer maakt, en de verdediging van 't water op de Maas en Waal in rook doet verdwynen. 't Was uit beduchtheid hier voor, dat eenige verfchikking van ons krygsvolk plaats hadt, en een gedeelte uit de Bommeler-Waard over de Waal trok. Tegen het mogelyk vastzetten derzelven, by aanhouding van de vorst, wierden ook alle mogelyke voorzsrgen genomen , door het plaatfen van zwaar gefchut, overal waar Ryswaarden, kleine Eilandjes, Zandplaaten als anderen tot vastzetting gefchikte plaat, fen gevonden worden. Intusfchen maakten de aanhoudende vorst den toeftand meer en meer zorgelyk, en vermeerderde niet weinig de bekommering. Hier omtrend kunnen wy niet af, dit berigt te plaatfen: T)e Berichten van de Rivieren zyn, dat tusfehen den 22 en 23 December, de Lek op onderfcheiden plaatfen is vast gaan zitten. Lager af was de genoemde Rivier vastgeraakt, t«r- Arn hem  16^0' NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Bericht nopens 't Tst enz. ! 1 ] 1 J ■ ] Si terwyl van Jaarsveld tot op eene tamelyke lengte opwaarts weder geen ys gevonden wierdt. Beneden de Vaart zit die Rivier tót een eind boven of voorby het Dorp; en na een tusfchenpozing zyn van beneden Culemburg tot verre boven die Sc;'d weder de fchotfen in een gefchoven, en dan heeft men by Wyk weder geen ys. Vervolgens vindt men weder eene groote lengte der Rivier open, en hoger op zit dezelve ftroom dan weder- Ondertusfchen durft men als nog bezwaarlyk deeze toegefchooten vakken pasfeeren, om dat men de zwakke en fterke plaatfen nog niet genoegzaam kan ondeffcheiden. In de Waal is het op gelyke wyze gefteld. By Thiel is het water npen, maar by Bommel zit het ys vast, en zo vervolgens benedenwaarts en naar boven by vakken. De Wadi is later digt gaan zitten dan de Lek, en dus nog meer gevaarlyk te pasfeeren, inzonderheid ook wyl de ysfehotfen, na dat zy op elkander zyn gefchoven, niet aan elkander vast geraakt zyn, alzo het niet fterk heeft geprooren , en dezelve dus* op veele plaatfen flechts ien opeeftapelde en aangedrongen klomp uitmaaeen Immers by ïhuil deedt zich gisteren ienand over, en door de fchotfen voeren, alzo hy jaar de andera zyde moesc, het welk naby het,uur ïeduurd heeft, eer men den tegenoever bereikte. Vlen kon ook aldaar de zwakke en fterke plaatfen och niet duiuelyk onderfcheiden. De Maas aan de andere zyde van den Bommeer Waard zit.méde. Ook is dit navolgend berigt van eenig >elang om den tegenwoordigen toeftand te runnen opmaaken: [Liet is bekend, dat toen de Franfchen Creve» * cceur hebben ingenomen gehad, eeneaanmere-lyke rmmigie gefchut naar den Bommeler-Waard i gebragt geworden; dat 'er toen langs den ge- bee-  JAARBOEKEN, December, 1794, 1691 heelen Maasdyk van Heel af tot by Rosfum toe. kanon is gefteld , batteryen zyn aangelegd enz.; Nu was 'er zo veel gefchut op gezegde Waard gebragt, dat 'er nog een referve - trein by Bommel was than gebleven ,'welke referve-trein gedekt werdt door een Corps van 500 man, beftaande voor bet meerder gedeelte uit Zwitferfche Guardes. Toen nu de Rivier met dryfys begon opgevuld te raaken, is ordre gekomen, om deeze gezegde Artillerie weder over de Waal te tranf-porteeren, het wt ik ook is gefchied ; en zyn als toen gezegde 300 man, die het gefchut dekten, mede over die Rivier getrokken. Maar wat de overige bezetting betreft, dezelve was op den 20 dezer nog geheel in den Bommeler-Waard. Verwisfeling van ftandplaatfen onder die Troupen, heeft nochtans plaats gehad, waar aan tot eene reden wordt opgegeeven , (eenftemmig met brieven by fatzocnlyke Lieden in onze Stad direct uir Bommel ontvangen,) dat de Franfchen zwaare baferyen hebbende, aan den hoek by Rosfum en naar St. Andries, * en ook van hun" aldaar een fterk Corps Troupen ftaande, mede van deze zyde tegen over de Vyabden een fterk Corps Troupen geplaatst is geworden, om hen re obferveeren. Nu hadt men in den Bommeler Waard bericht, dat de Franfchen byna al hun .-.refchut van gezegde batteryen hadden weg getrokken, gelyk ook hunne manfchappen; en ingevolge van dat bericht, zyn ook een gedeelte van de Troupen, die aan deeze zyde geftaan hebben, van daar terug getrokken en nader aan de Stad Bommel gemarcheerd, alwaar ,zy zich gisteren nog bevonden; egter zyn de batteryen en posten langs de Maas nog zeer wel bezet gebleven , en is alles onder dezelven in de beste orde gebragt, om in geval van nood elkander te kunnen onderfteunen. Over den tegenwoordigen ftaat van ver- de- JEM. du der 'ïericht.  1692 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. i I < dediging is ook nog het navolgende ons toegezonden: Den Rhyn wordt nu tot by Arnhem geheel bezet door Keizerlyke Troupen. De Hanoverfche en Hesfifche Troupen die langs den Rhyn tot by Wezel geflaan'hebben , zyn afgezakt. Het Brirfche leger, beftaande uit Engelfehe en Duitfche Troupen, komt nu geheel tusfehen de Waal en Leek, of wel aan deze zyde der Leek, ten einde in die ftreek alles te bezetten, en den Vyand in het verder doordringen te ftuiten. De Staatfche Troupen blyven onder bevel van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Erfprins van Orange, in en omftreeks Gorinchem. Ingevolge deze genomen maatregelen is alles in beweeging. 'Er zyn meer Keizerlyke Troupen te Arnhem gekomen. De Hesfifche Troupen zyn meer tusfehen de Waal en Leek .getrokken, en de Engelfehe zyn reeds aan deze zyde van rle Leek aangekomen. Twee duizend man derzelven 'liggen reeds te Amerongen, en ïen groot getal te Wyk by Duurfteede, En op, andere plaatfen worden 'er nog meer verwagt. Het Hoofdkwartier der Britfche nagt moet reeds te Utrecht zyn aangekonen. Het Corps geëmigreerden , de rylende Artillerie, en Landzaaten, zyn met gefchut van Utrecht naar Vreeswyk, anjers de Vaart, vertrokken, om de battery tldaar en dien oort te bezetten, werwaard ■y gevolgd zyn door een Battaillon van ~)range Drenthe." Dog}  JAARBOEKEN, December, 1794. 1693 Dog, het geen wel Ce voorzien was, wierdt fpoedig ondervonden , zo dra de rivieren maar even konden overgetrokken' worden, namen de Franfchen hier de proef van. Zy trokken den 28 December , te Tuyl over de Waal, fterk omtrend 5000 man .Voetvolk en 600 rlusfaaren. Zo dra deze tyding aan het Hoofdkwartier kwam, werdt 'er ten fpoedigften een aanzienlyk Corps derwaart gezonden, om den Vyand te doen verhuizen, het welk zich op de volgende wys heeft toegedragen: De Engelfehe Generaal Dundas geboodt de geheele onderneeming, en Mylord Catbeart de voorhoede, uit beste Troupen beftaande ; in het geheel was het Corps Hesfifchen tusfehen de 3 en 4000 mannen, terwyl de Engelfchen beftonden uit drie regimenten ruitery en 14 regimenten voetvolk. Den 29 December des nagts ten 12 uuren, waren de meefte Troupen reeds op de beftemde plaats en den volgende dag 's mor* gens ten 7 uuren, gefchiedde den aanval. De Hesfifchen deeden den aanval, by Waardenburg en Tuyl, en dreven den Vvand , met de ruitery en den bajonet, uit die' Dorpen; terwyl zy aanftonds vier ftukken kanon aan den dyk plaatften, om de Fran! fchen de terugtogt over de Waal te beletten. Dit is gelukkig uitgevoerd, en toen j de aftogt was afgefneden , deedt het 42 1 regiment'Engelfchen, (zynde Bergfchotten iGuardes,) eenen aanval, hebbende dezen, iby Meteren, met de bajonetten en de fabels in de vuist, ftorm geloopen, en woedend ge- At? n- Hl M.  1694 NIEUWE NEDERLANDSCTJE HUM, j i gevogten. Byna te gelyk rukten de Engelfehe Dragonders aan, die met de Franfche roode Husfaaren aan den gang raakten, en in den eerften aanval vier honderd van, dezelve gevangen namen; fpoedig raakten alles iV gevegt, en de flagting onder de Franfchen was zeer groot. 'Er is weinig gefchoten, want het blanke wapen heeft alles beflist; het verlies der Geallieerden was gering; doch van het geheele Corps Franfchen, is, uithoofde dat hunne aftogt was afgefneeden, niet veel te regt gekomen, zynde dezelve meest gevangen, gekwetst of gefneuveld. Zy verzogt om een ltillland van twee uuren, ten einde de dooden te kunnen begraven: op het afgaan van den postboden , was de ruitery nog bezig om de verftrooiden en gevlugten te vervolgen en op te zoeken. Intusfchen vermeerderde de aanhoudende vorst de bekommering dermaate, dat men in 'sHage zich genoodzaakt agtte, om alle mogelyke onderhandeling met de Franfchen , tot het treffen van eene Vreede te beproeven, zo als wy nader onder 's Gravenhage zullen melden. Tot dus ver loopen onze ingekomene aerigten, nopens den meer en meer bekomnerende toeftand van dezen Staat. Hoe zeer wy nu befloten hebben, het verhaal tan 't geen in het volgend Jaar 1795 is. voorgevallen, en den aanvang en voordgang Ier geheele omwenteling van zaaken. doojr den  JAARBOEKEN, December,1794. idctf den intogt van het Fransch Leger, aan ah dere pennen, welken deze Nieuwe Né: derl. Jaarboeken 2ullen vervolgen, over te laaten; zö kunnen wy egter niet afzyrt, om,daar die Schryveten voornamenlyk met den ommekeer van zaaken zullen aanvangen, hier nog eenige berigten, van 't geen in January 1795 tot het tydftip dier omwending voorviel, te laaten volgen. Men meldde dan uit Arnhem, den 5 january. „Het Hoofdkwartier der Engelfchen en Hanoverfchen is nog gisteren van hier vertrokken , het eerfte naar Utrecht , en het andere naar Amerongen; de bakkery , die ook zoüde vertrekken, blyft nog by provifie hier, Wyl men tot héden geen behoorlyke plaats daar toe heeft kunnen uitvinden. Daar en tegen zyn hier gisteren en van daag een menigte wagens met zieken aangekomen, die waarfchynlyk uit het Hospisaal te Rheeneh komen. Ook zyn hier gisteren nacht ert den geheelen dag veele ftukken gefchut, tot de Hanoverfche Artillery behoorende, door gekomen, en ook voor een gedeeltë den dyk te Elden gepasfeerd, welke eerstgenoemde naar het Graaffchap Zutphen en de Provincie Overysfel, en de laatfte naar den kant van Gorinchem zyn getransporteerd , genomen van de batteryen No. 11 tot 16 aan de Waal te Lent , welke batteryen men zegt, nu met Keizerlyke Troüpen bezet te zyn." V v v v v GêL;« Arnhem  Arnhem. 1696 NIEUWE NE DERL ANDSCHE Geldermalsem den 5 January. Gisteren wierden wy hier niet weinig ontrust door te vernemen, dat de Vyanden zich op nieuw over den Waal hadden begeeven; dat zy de Voorposten by Tuyl en Waardenburg hadden terug gedrongen , en op nieuw tot by Meteren waren voortgerukt. Doch de Engelfchen en Hesfen,die zich alhier bevinden, rukken voorwaarts, en ichynen de Vyanden weder te zullen aantasten om hen over den Waal te dryven. Thiel den 5 January, 'smorgens ten half tien uuren. Heden is in deze Stad veel beweging Een Corps Vyanden is by onstjver de rivier getogen, en fchynt het naar dezen Stad te wenden. Het Guarnifoen, uit duizend Engelfchen beftaande, komt in de wapenen en maakt zich gereed om de Vyanden aan te tasten. Ten tien uuren. De Franfchen zyn ouder de wallen genaderd, en de Engelfchen zyn op dezelve. De Franfchen hebben geen' kanon , maar fchieten met klein geweer; zo doen ook de Engelfchen. De Vyanden hebben eenige gekwetften gekregen, en trekken zich een eindweegs te rugge. Averzaat den 5 January, om tien uuren 's morgens. Het alhier ingekwartierde regiment Hesfen en Esquadron Hesfifche Dragonders, is, op bekomen tyding, dat de Vyanden by Thiel zyn, iu de wapenen gevlogen, - om derwaards te gaan tot onderHe u-  JAARBOEKEN, December, 1794, 1697 fteüning van de Troupen, welke zich in die Stad bevinden. Waddenoyen den 5 january, namiddag om vier uuren. De Engelfchen en Duitfche Troupen zyn alle in beweeging , en naderen de Vyanden; waarfchynlyk zal in weinig tyds een hevige aanval op de Franfchen gedaan worden, om hen weder over den Waal te dryven. Arnhem den 10 January. Heden is het iin dezen Stad weder ongemeen druk, veroorzaakt door de overkomst der Franfchen, dezen morgen vroeg op verfchillende plaatfen aan de Waal, als te Panderen, Gent, Bemmel en Lent. Men heeft den gantfchen ! dag hooren fchieten^ Reeds ten 7 uuren \ wierden 53 gekwetften Keizerlyken en een ! Officier hier binnen gebragt, als ook in de twintig Franfche Krygsgevangenen te Panderen genomen Ook zyn den geheelen dag hier veele zo Keizerlyke als Engelfehe en Hanoverfche geblesfeerden binnen gekomen. Men verzekert ftellig dat de Franfchen doorgetrokken zyn tot riuiafen en Eist, zynde maar een groot uur van hier; ftaande de posten der Geallieerden maar jnog een klein half uur van deze Stad op Iden dyk te Elden met zes Veldftukken; om welke réden de buitenposten buiten deze Stad aan den Rhyn den geheelen dag zyn uitgefteld geweest; ook ftaan de kanonniers met brandende lonten by het geplaatVvvvv a fte Arnhem.  Arnhem. 1698 NIEUWE NEDERLANDSCHE fte gefchut, zo op de wallen als buiten de Stad, voor zo verre het de rivier beftrykr. De bagage ftaat gepakt, en morgen kunnen de Franfchen voor deze Stad zyn. Men zegt dat ook veelen der Geallieerde Troupen door hun gevangen zyn genomen. Den 12 January. De Franfchen zyn nog over de Waal, en fchynen hunne politie langs het riviertje de Linge tot nog toe te behouden, en als het warè een linie van Panderen over Heusfen tot Eist te formeeren, doch zedert eergisteren is 'er verder niets van aanbelang voorgevallen. De Geallieerden hebben hunne Voorposten nog over den Rhyn uitgefteld , en voor het overige houden zy den dyk van hier tot Westervoort bezet. Men hoort nu, dat de affaire zeer bloedig is geweest , en aan weerszyden veel volk is gebleven. Van de Hanoverfche Troupen zegt men, dat de Generaal Walbuizen en meer andere Officieren zouden gebleven zyn, ook zou 'er een Generaal van de Franfchen gewond zyn geworden. De brug, die te Panderen ge!e-\ gen heeft, is verbrand, als ook die aan Malburgen. Voorts is hier alles nog in denzelf _1en ftaat, en de Konftapels zyn nog by aanhoudenheid langs de Rivier by het gefchut. Ook is het Engelfehe Hospitaal voor het grootfte gedeelte van hier naar Zutphen overgebragr. Men ontvangt hier ook nog het navolgend berigt uit Zwolle den 13 January. Dezen voor- mid-  JAARBOEKEN, December, 1794. 1699 :] middag zyn hier eenige manfchappen bin nen gekomen, die op de post te Panderen j geweest hadden, en heden middag om één 1 uur zyn alhier uitgetrokken 16 man met een Sergeant, van onze Krygsbezetting, naar Schoonhoven. Deze manfchappen waren 1 niet by 't regiment in 's Hertogen bosch ge- e weest, en dus onder de verbintenis van • niet tegen de Franfchen te dienen, niet be« 1 grepen. Men zegt, dat van de hier zynde i Ruitery morgen desgelyks eenige manfchap- 1 -oen zullen vertrekken. > Een ruiter, gisteren morgen om 9 uuren I uit Arnhem vertrokken, alhier gearriveerd t zynde, heeft verhaald, dat by zyn vertrek t de Franfchen aan de overzyde van den e Rhyn, boven Arnhem, (tonden, en geftadig j op de onzen, aan deze zyde van die Rivier^ II kanonneerden, hetgeen van onze kant niet' t minder wierdt beantwoord. :■ Deze geheele dag hoorde men hier fpreen ken van de komst van een Engelsch Hos- pitaal met zieken, of van een Corps En;t gelfchen . die hier komen zouden, zonder dat |, men in net eerst 'er iets met zekerheid van wist: dan heden namiddag wierden de Bethy lehemfche en Broere Kerken, in allen fpoed i opgeruimd, ten einde 'er Troupen in te u kunnen plaatfen j desgelyks wierdt ook het i, Burger-Weeshuis ledig gemaakt, en de , kinderen overgebragt in het Kinderhuis. La' ter op den avond, hoorde men al, dat de bagagiewagens en karren reeds voor de j| poort ftonden, dan de poorten wierden geV v v vv 3 flo- Arn- hëm.  I7<» NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. HOL* floten, en derhalven konden dezelve heden avond niet binnen komen, doch morgen ogtend, zegt men, dat dezelve, benevens een Corps, zo men verzekerd , Franfche Emigranten in Engelfehe foldy, dat 800 man fterk wordt aangegeeven, hier zullen binnen komen. Op het oogen blik verneemt men , dat Arnhem nog niet befchoten wordt, doch dat de Franfchen wel over de Waal zyn, en dat de onzen en de Franfchen , een uur of anderhalf boven Arnhem, aan den Rhyn, geftadig op elkander fchieten; ook hadden de Franfchen wel kanon over de Waal aang-bragt, doch tot nog toe van geen zwaar caliber. Arnhem den 14 January. De Franfchen blyven by aanhoudenheid de ftand langs de Linge noch behouden: dagelyks vallen 'er fchermutlelingen met de voorpos. ten voor, doch men hoort niet, dat daar door iets beilist wordt. De fchepen der. Engelfchen, welke hier in de haven met meel, haver en andere zaaken gelegen hebben , zyn ontlaaden; men heeft een gedeelte meel aan de Diaconie gegeeven, een gedeelte verkogt en een gedeelte over boord gefmeeten, en even zo is met de haver gegaan; de bomben, cardoezen, enz., zyn ook gedeeltelyk over boord gefmeeten; wat hier de reden van'zy, zal de tyd leereni het is hier anders zeer ftil,  JAARBOEKEN, December, 1794, 170I HO L L A N D. DoRDRECHT. Volgens ontvangen berichten van den kant van Heusden, Geertruidenberg, '•■ en de Langftraat blykt het, dat op den 22 dezer maand des namiddags omtrent vier uuren , de Franfchen met een party van omtrent drie honderd Man voorneemens waren de Schans te Cappelle, aan het einde van de Sasdyk, aan te tasten, niet vlak in het Front van de Battery, maar over het Ys ter zyde, en ook werkelyk dien aanval ondernomen hebben; dan aldaar alles wel by de hand zynde, zo met klein Geweer als met Kanon, heeft de vyand moeten afdeinzen , waar by twee Franfchen, buiten en behalven de gewonden, gebleeven zyn , en het fcheen , dat de vyand voornemens was om den aanval in den nagt of des, anderen daags te hervatten ; de meefte Franfchen hadden Schaatfen aan, cn volgens de berigten, die men in die ftreek hadt kunnen bekomen, liet de Franfche Generaal te Waalwyk drie duizend Ys Spooren in gereedheid brengen , om deszelfs ondernemingen te kunnen vervolgen. Tot Dongen waren 400 man aangekomen; 300 te Oofterhout, en daar wierden 'er nog 1400 meerder verwagt, zonder dat men de plans van den vyand konde gisfen, Vvvvv 4 De Dor- )recht.  1702 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dordrecht. De Franfchen zyn Saturdag den 24 December, des ochtend vroeg de Maas met een fterke krygsbrende te Driel overgetrokken, en in den Bommelerwaard, welke nu eenigzins zwakker bezet was , gevallen , waar van het gevolg is geweest, dat om half negen uuren het Fort St Andries verlaten wierdt, en' het Hollandsch Krygsvolk, zo van daar als uit het overige van de Waal terug trok, zo goed zy kon* den op Bommel, alwaar met de voortrukkende vyanden nog een gevecht geweest is. Doch daar de ftad met geene mogelykheid te behouden was, reddede een gedeelte dezer Troepen zich over de Waal, en de overigen moeften zich krygsgevan^ gen overgeven ; onder de laatften noemt men een gedeelte van de Regimenten Orange Vriesland, De Bons, en van het Grenadier-Battaillon Van Hohenlobe, en eenige Zwitfers. De Franfchen bemagtigden rjok aldaar de in het Ys vastzittende zes Kanonneerboten. Vervolgens zyn zy te Thuil over Bommel de Waal overgetrokken , zo als wy onder Arnhem gemeld hebben. Dit een en ander verwekte groote bekommering onder de In- en Opgezetenen der Thielerwaard enz., waar van veelen uit de Steden en het platte Land naar Gorinchem, Cuilenburg en Vianen vlugtten. Gelyk wy onder Arnhem gedaan hebben, zo zullen wy ook hier en'vervolgens eenige hexigren der voorvallen, welken den ïhtogt der Franfche Legermacht, en daar, door  JAARBOEKEN, December, 1794. 1703 door veroorzaakte omwending der geheele Regeeringsvorm in deze Landen, zyn voorafgegaan, nog mede deelen. Den 5 January. Gelyk wy hier in het laatst der voorige maand zeer veele Vluchtelingen met hunne goederen uit Bommel en den Bommeler • Waard , van Werkendam , en uit de Klundert hebben zien aam» komen , is ook heden , van dezen ochtend af, de reeks van hier aankomende Vluchtelingen byna zonder tusfchenpozing, zynde meest van Hardinksveld, Sliedrecht en daar omftreeks. Sommige zeggen dat de vyanden te Werkendam waren, andere zeggen in tegendeel dat zy al weder terug geflagen zyn. Wat 'er van zy, moet zich nader bevestigen. Den 31 December , kwamen omtrent vier honderd» Landzaaten hier binnen, welke zich uitnemend wel gedragen, den grootften eerbied toonen voor hunne Officieren, vriendlyk jegens de Burgers, by welk zy geïnkwartierd zyn, en dankbaar omtrend hunne Weldoeners, Heden ochtend is een gedeelte van hun naar 'sPrin. fen Polder uitgetrokken. Den 7 January. Toen den 5 dezer de Franfchen te Werkendam kwamen , wierden zy door de Landlieden van Sliedrecht en Hardinxveld dapper verjaagd. Een derzelve wierdt door een Snaphaankogel deerlyk gekwetst. De vyanden wierden alzo tweemaal terug gedreven. Doch den 6 kwamen zy voor , de derdemaal fterker jn getal in Werkendam vallen, plunderVvvvv 5 den Dordrecht.  !704 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dorbrecht. i 1 den eenige huizen , en trokken toen te rug. De Landlieden van Papendrecht, Sliedrecht en Hardinxveld ontvingen dien morgen bevel om hunne wapenen neder te leggen, 's Namiddags ontvingen de Landzaaten bevel , om uittetrekken naar de bovengenoemde plaatfen: zeven veldftukken volgden hen agter op. Ook kwam 's avonds omtrent agt uuren nog bevel, dat een gedeelte der Zwitfers zoude uittrekken. Deze ftonden omtrent een half uur in de wapenen, wanneer zy tegenbevel ontvingen. Ten tien uuren kwamen de Landzaaten weder binnen trekken, doch een gedeelte derzelve trok dade[yk weder uit naar de Kop van 't Land. Heden ochtend zyn 'er eenige.Zwitfers, ook naar de. Kop van 't Land, en naar Nieuw veer uitgetrokken. Buuren den 7 January, ten 10 uuren 0avonds. Het gerucht verïpreidt zich, dat de vyanden naderen. Verfcheiden Ingezetenen zyn met hunne tilbaare goederen vertrokken , en veele verlaaten hunne huizen, Dordrecht den 11 January. Gisteren morien tusfehen 2 en 3 uuren, wierden veele lieden, welke omftreeks deze Stad woonen , jit den llaap gewekt door het hevig gejulder van het Kanon, het welk den geheelen morgen aanhieldt, wanneer men jok tiqsfehen beiden het Musquetvuur loorde; om elf uuren was dit hevig verteld van het grof gefchut tusfehen beiden , Joch welk laatfte om half twaalf uuren niet  JAARBOEKEN, December, 1794. I?C£ niet meer gehoord wierdt, maar daar ertegen het Musquetvuur verdubbelde; dit duurde tot -o min-uen voor 12 uuren wanneer ook dit zweeg; hier uit konden wy veilig befluiten , of dat de vyand terug geflagen was , of dat dezelve de onzen had doen wyken. Tegens den avond wierden hier eenige gekwetften op wagens binnen gebragt, wanneer men ook teffens vernam, dat de Franfchen op Werkendam post genomen hadden, en dat onze Troepen , niet tegenftaande eene moedige verdediging, voor hunne overmagt hebben moeten wyken ; 'er zyn weder eene menigte Vlugtelingen en Vlugtgoederen hier aangekomen. Ook zyn **er buiten de Rietdykfche Poort 2 Veldftukken geplaatst. 0 Heden zyn eerv menigte manfchappen bezig, om het Ys in de Rivier, tusfehen het Veer en de Kerk van Papendrecht tot aan den Biesbos, aan ftukken te zaagen én te hakken; ook wordt 'er een werktuig gereed gemaakt, waar door in korten tyd het Ys aan ftukken gebrooken zal worden. Den 17 January. De Heeren Commisfansfen Spaen en Royer, zyn heden morgen om half acht uuren van Gorinchem naar Nymegen vertrokken. Men verwachtte daar alle oogenblikken nog twee Heeren , namentlyk den Heer Six , van Amfteldau , en den Generaal Majoor De Confiant, om naar 's Bosch te vertrekken De Franfchen verfterken zich veel in den Thie- Dor- 3RECHT,  1706 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dordrecht. Thielerwaard. Geen ander nieuws van daar noch ook van Werkendam. Den 19 January. Gisteren avond ten 9 uuren kreegen wy bericht, dat de Franfchen aan Hardinxveld over waien. Het vlugten van de Opgezetenen aan den Dyk, was onbefchryflyk , en heeft den geheelen nacht voortgeduurd. Heden morgen kwam de tyding van den aanmarsch der Republikeinen herwaards, aan , en ook heden gaat een Commisfie, uit. den Oud-Raad over de Rivier, haar te gemoet, om een Capitulatie te bewerken. Alles is hier rustig en ftil. Onze bezetting is uitgetrokken, denkelyk'naar Krimpen of naar Schoonhoven , en men wagt de Franfchen, of dezen avond of morgen hier. Men zegt, dat Geertruidenberg ftormenderhand is ingenomen. Fuuren den 9 January. De vyanden die zich weder by Thiel en Waardenberg over den Waal hadden begeven , en zich uitgebreid tot in Geldqrmalfem, ja zelfs voortgerukt tot over de Linge, is gisteren in dezen zynen ftand aangetast geworden, door de Hesfifche , Honoverfche en Engelfehe Troepen. In het eerst was het gevecht twyffelachtig; zeifs waren de BritfcheTroe* pen tot by deze ftad, doch de Franfchen wiérden, na dat de Hesfen zich hier by de Engelfchen gevoegd hadden, tot ftaan en vervolgens tot wyken gebragt. Evenwel terwyl zy aan de eene zyde van de ftad weeken , naderden zy aan de andere, waar-  JAARBOEKEN, December, 15-94. 170; waarop de Hesfifche Troepen met ongemee. ne fpoed zich door de ftad begaven, er de vyanden ook aldaar tot ftaan bragten Geduurende dit tydftip rukten de Dragon, ders der 'Hesfen aan en hieuwen op. dè vy, anden in , met zodanig gevolg , dat de Franfchen wierden overhoop geworpen van de Linge verdreeven, uit Gelder-W fem verjaagd en vervolgd tot in Meteren, als wanneer de avond en de opgekomen nevel dit gevecht eindigden. i)e dag is bloedig geweest. Da Engelfchen hebben twee Overftens gekwetst, en wel één gevaarlyk, behalven een Majoor, een Kaptein en mindere Officieren; voorts nog dooden en gekwetften onder de gemeenen by de drie honderd man. By de vyanden moet het verlies ongelyk veel meer zyn geweest. By hunne retraite, hoewel deze in tamelyke orde gefchiedde, hebben zy veel geleeden, vooral ook van de Dragonders, doch men heeft geene dooden van hun gevonden; zy hadden een aantal wagens by zich, op welke zy hunne dooden en gekwetften terftond wegvoerden. v Matjrik den 9 January. Wy hebben hier bericht ontvangen , dat de vyanien in Thiel gedrongen zyn. Edoch men verwacht, dat zy met lange gerust in die posfesfie zullen zyn, te meer daar zeer veel Volk in deze kwartieren aankomt. Te Zoelen zyn aooo mai aangekomen , en hier ook 1800 Duitfchërs De Schotten *yn alle in Buuren, en nog meer Volks komt de- r Dordrecht.  Dor- DRECHl 1708 NIEUWE NEDERLANDSCHE deze kwartieren bezetten, zo dat welligt iets . tegen den vyand zal ondernomen worden. Buuren den 10 January. Heden ochtend is alhier aangekomen een Adjudant, en na deszelfs aankomst is ordre gegeven om het Guarnifoen in de wapenen te doen komen ; en heden morgen te zeven uuren trekt een aanzienlyk Corps naar buiten, als, de Hesfifche en Hanoverfche Ruitery, ook het Voetvolk, de Schotten en zeer veele Engelfchen ; zy gaan alle naar/fhiel, en de voorposten des vyands die. by Kerk - Avezaat ftonden zyn reed.? fpoedig- terug gedreeven : denkelyk zullen de Troepen van Maurik en Zoelen zich by dit Corps gevoegd hebben, en wy haast de herneming van'Thiel, en de terogdryving der vyanden over den Waal alhier verueemen. H a a r l e m. De Leden van Teyler's Godgeleerd] Genootfchap, hebben in hunne jongfte Zittinge, goedgevonden de volgende Vrjage voor te ftellen: . Kan men met grond beweeren, dat de menfchen immer 9 alleen door middel hunner eigene Rede, of Redekavelingen, zonder behulp van eenig rech'.fireem of meer mmiddelyk Godlyk Gndervoys, tot de > echte Denkbeelden yan GO O. en Godlyke zuuüen, zouden hebben kunnen komen?, - • >. 0 o De Prys , aan het best gekeurde Antwoord/op.. deze, Vra^g toegelegd, is eene Gou-  JAARBOEKEN, December. 1794. ï?c9 Gouden Medaille , ter waarde van vier honderd Hollandfche Guldens, buitenden Stempel. Die naar dezen Prys willen dingen, moeten hunne Antwoorden zenden, aan het Fundatie-Huis, van wylen den Heer Pieter Tevler van der Hulst, by het Sleepers - Hoofd te Haarlem, voor den eerften December 1795,om beoordeeld te kunnen worden voor den 8 April 1796. De Antwoorden moeten in goed Leesbaar Nederduitsch , Latyn , Fransch of Lngelsch gefchreven zyn, verzegeld met een Cachet, en alleen ondertekend met een Spreuk ; waar by een insgelyks gecachetteerd Briefje, dezelfde Spreuk ten oplchnfte hebbende, en van binnen des Schryvers Naam en Adres bevattende. Voorts houdt zich het Genootfchap aan de Voorwaarden van deszelfs Bericht in de Hedendaagfche Faderlandfche Letteroefeningen, in de Boekzaal, in de Gazette Litteraire; en in het Mo~thly Review te vinden, gelyk ook in een afzonderlyk blad. in het Najaar van 1778, by de Boekverkoopers ËNSCHEDé en Van Walrc te bekomen. 's Gravenhage. Hier te voren bladz. 1595 en volgende, hebben wy van het invoeren van 'zekere Recepisfen gefproken, gelyk nader ter aangehaaide piaatfe kan gezien worden. Omtrend Haar» lem,  1710 NIEUWE NEDERLANDSCHË 'sGra- VENHAGE. Public» nopens Recepisfen. trend die Recepisfen is den a dezer maand de navolgende Publicatie gedaan: De Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenen , die dezen zullen zien of hooren leezen , falut! doen te weten : dat Wy, na voorgaande deliberatie, hebben goedgevonden en verftaan te verklaaren, zo als Wy verklaaren by dezen, dat die Recepisfen, welken , na primo January 1795, gangbaar zullen zyn voor geld , en overeenkomftig onze Publicatie , van den 19 der gepasfeerde maand , en de Refolutie van Onze Gecommitteerde Raaden , ten zeiven dage genomen, in ae daar by vermelde Gemeene Lands lasten, in betaling kunnen gegeven worden, niet onderhevig zullen zyn aan het middel van de Collaterale fuccesfie. En op dat niemand hier van ignorantie pretendere, gelasten Wy, dat deze alom z^l worden gepubliceert en geaffigeert, rer plaatfe daar men gewoon is Publicatie en affixie te doen. Gedaan in den Hage , onder het Klein Ze« gel van den Lande , den 2 December 1794. (Onder fond,) Ter Ordonnantie van de Staaten, ( Was geteèkend,) A. J. R O Y E R. De Vergaderingen der Hooge Regeeringen waren va deze bekommerlyke tyden, zeer menigvuldig, welken, zo wel de Erfftadhouder, als ook de afgezondenen uit de"  JAARBOEKEN, December, T794. 1711 de andere Gewesten, yverig kwamen bywoonen. Ook kwam den 3 December Zy* ne Hoogheid de Hertog Fan Tork, hier aan, dewelke het Oppergebied over de Engelfehe Krygsmacht aan den Generaal van Walmoden, hebbende opgedragen, hier zeer korten tyd vertoefde, maar even affcheid nam van de Familie van Orange, en fpoedig naar Helvoetfluis en verders naar Engeland vertrok. De toeftand van ons Land met betrekking tot den Oorlog, wierdt in deze maand vooral meer en meer bekommerlyk. De Franfchen jonder het oppergebied van hun » nen Veldheer Pichegru , brandden van verlangen, om in dit Land, 't welk zy ; zich even als het Land van beloften voorftelden, in te dringen: en hier kwam hun thans niet alleen de opkomende vorst, imaar ook byzonder de kunde van de Nederlandfche Officieren Daendels en De Winter, te ftade, gelyk ook de heimelyke veriftandhouding met de hoofden van die party in ons Land, welke naar eene verandering van regeeringsvorm, en daarom naar :den intogt der Franfchen vuurigst verlangden. De Franfchen waren dus , dan hier dan daar geftadig werkzaam, en herhaalden geduurig hunne aanvallen. Zie hier eenen brief van den Jongen Veldheer, den Erfprins Van Orange, gefchreven uit het Hoofdkwartier te Gorinchem , den 5 December 1794. Xxxxx HOOG 's Gravenhage. v  'sGra- VENHA. cs,. Brief van den Erf prins. 1712 NIEUWE NEDERLANDSCHE HOOG MOGENDE HEEREN! gisteren morgen om zeven uuren, ver'oonde zich de vyand naar gewoonte in Ginnike, maar één kanonfchoot doende, welke ook met een van onze zyden beantwoord wierdt. Alles bleef vervolgens ftil tot negen uuren, wanneer de vyand zyn aanval hervatte, welke tot twaalf uuren geduurd heeft, zonder dat by onze post aldaar aan het wyken heeft kunnen brengen. De Kanonnade was zeer hevig, zo dat men zelfs met de vier en twintig ponders van den Wal gevuurd heeft. De vyandelyke Hauwitzers vielen tot in den bedekte weg, maar niet in de ftad. Het verlies van denzelven kan niet opgegeven worden, beftaande het onze in vier genlesfeerden, waar onder de Vaandrig Tabor van Waldeck, en de Cadet Cardemone, van Pel rez, en een Paard van Htzuft van Oyen, dood gefchoten. Waar mede enz. De Erfprins , gelyk ook zyne Broeder Prins Fredrik van Orange , kwamen zeiven in den Haag, om den 6 December aan den Voorzitter van de Algemeene Staaten, mondeling van den toeftand van zaaken kennis te geven. Dezen 6 December was de tweede Verjaardag van de Jonge Erfprins Willem Frederik George Lodewyk, Zoon van den Krfprins, en Kleinzoon van den Erfftadhouder, over welke Verjaardag zeer veele Ingezetenen dezer plaaife hunne deelneming betoonden. De ftad Grave bleef zig dapper verdeedigen, hoe heftig zy ook befchoten wierdt, en  JAARBOEKEN, December, 1794. i7lg en al reeds brand, door het vuur van den vyand, gehad hadt. Zy bleef den belegeraars nier fchuldig. Van de Maaskant, en' aan de Meyerfche zyde was zy door de onderwaterzettingen verzekerd. By Breda , was eene fchorfing van vyandelykheden geweest, maar in 't begin dezer maand wederom van de zyde der Franifchen opgezegd; dog Breda was nog vol* Iftrekt niet belegerd, fchoon het den 5 Deicember wederom heftig befchofen wierdt. Ook maakten de Franfchen by aanhoudendheid een fterk vuur. op 't Fort St. Andries. Inmiddels verwagtte men met ongeduld den terugkomst van den Griffier Fagel, en vleide zich met eenen gelukkigen uitflag van zyne zending, althans dat de Groot-Brittannifche Regeering, door de omftandigheden op de Grenzen van den Staat, den voorfpoed der Franfche Wapenen , en den aftogt der Krygslegers van de Verbondene Mogendheden , zoude over.uigd zyn van de dringendfte nood voor? in Land, om op alle wyze te beproeven 'an eene afzonderlyke Vreede met de Fran* Chen te maaken;eene Vreede, waarop veee Staatsleden, ook voor lang de Regeering ran Amfteldam , en de Staaten van Friesmd,hadden aangedrongen, maar welkeaanrang fteeds tegenftand hadt gevonden in ie Leden der Regeering, welke het misoegen van Groot-Brittannie duchtten 1 eene reede evenwel, tot welken te beproeven, men eindelyk in deze maand,door de XïXYX O 's Grm 3E«  1714 NIEUWE NEDER.LAND3CHE 'sGaA- VENBAGE. nood gedrongen is geworden, wanneer het reeds te laat was, zo als het vervolg van onze berigten zullen aanwyzen. i De Franfchen zetteden dan met alle magt hunne krygsontwerpen door , maar 'ontmoetten veelal fterken tegenftancL De echte ftukken zyn hier het meefte te ftade: zie dan het navolgend I BULLETIN. T7olgens ingekomen rapporren , heeft de vy» " and den n December, 's morgens om vyf uuren , alle onze posten van de Bylandfche Waard tot aan Wel geattaqueerd, en getragt , op verfchillende poinctsn , de Waal over te trekken. Het gelukte hun tegens zes uuren een Landing by Gent te doen, ten getalle van omrrent duizend Man, welke, na alvoorens de Batterye No. 4. gedeeltelyk, door een kruisvuur, gedemon • teerd te hebben, zig daar van meefter gemaakt, en het gefchut omkeerende, op onze Troepen daar mede gefchoten hebben. De Majoor Barmeyer, van de Hanoverfchen, kwam terftond met de Piquetten, in dien omtrek gecantonneert liggende, tot foutien van het Hanoversch Piquet, reeds door de groote overmagt van den vyand terug gedreeven, en atta» queerdeu den vyand tot twee maal toe, dog vrugtelons, waar hy hy ongelukkig gefneuveld is ; wannec- de Hanoverfche Generaal van de Infanrerie Von Busch, met vier Hanoverlche Battaillons, welke hy fpoedig byeen verzameld hadt, is voortgerukt, en den vyand, met gevelde Bajonet, uit die Batterye geworpen, en met zo veel hevigheid terug gedreven heeft, dat '■ r zeer veelen, de fchuiten niet kunnende berei. ken,  JAARBOEKEN, December, 1794. 1715 ,( , ken, verdronken , en daar en "boven nog verfcheiden vaartuigen , by die retraite, in den grond geboord zyn, Het verlies van de Hanoveranen by die affaire Ie bedraagt omtrent 50 Man, zo aan dooden als l! gekwetften, benevens 4 Officieren , waar on|( der zich ook bevind de gemn'de Generaal Van ; Buschy die door een Kanonskogel doodelyk gckwest- is geworden; hebbende den Generaal ' Majoor Van Hammerftein, terftond het Commando op zich genomen. De ondernomen^Landing van den vyand op ide Bylandfche Waard, met omtrent 42 SchuiM1 ten, is insgelyks door de Keizerlyke Batteryen ff afgehouden, waar by verfcheiden Schuiten in K den grond zyn gefchoten, zo dat aan dien kant , het verlies van denzelven nog aanmerkelyk most Uj geweest zyn. Niet minder hevig was de Kanonnade op de d■ poorten geen misbruik gemaakt kan worden; 11 en dat derhalven dienftig is , dat zo omtrent !' het verleenen der Paspoorten zelve , als omtrent de form , op welke die uitgegeven worden , eenige andere bepaalingen gemaakt wortj den. ij Zo is 't, dat Wy na deliberatie met den | Raad van-Staaten der Vereenigde Nederlanden , je hebben goedgevonden, by Ampliatie, en voor zo veel des noods , alteratie van Ons voorfchreven Placaat van den eerften November , r te ordonneeren en te ftatueeren , gelyk Wy ij ordonneeren en,ftatueeren by dezen: ie Eerftelyk , dat om verzekerd te zyn , dat e, de Perfoon , op wiens Naam , en voor wien j een Paspoort gevraagd wordt , waarlyk is die | geen, voor welke hy zig uitgeeft, geene Re|| questen om Paspoort aan Ons , den Raad van n Staaten, of Zyne Hoogheid den Heere Prinfe ■ van Oranje en Nasfau, zul'en mogen geprefên4 teerd worden , ten zy dezelven zyn getekend [ door een Perfoon, ten vollen bekend by Ons, 1 welgemelde Raad van Staaten, of Zyne Hoogheid , aan wien refpeótivelyk het Request ge' ! prefenteerd wordt,, ten dien effccte, dat de: zelve Ondertekenaar in ftaat zy of zelfs te »e3 tuigen, dat die geen, voor welke het verzoek " gefchied , waarlyk is die geen, waar voor hy ;] zig uitgeeft , of daar van voldoende bewyzen te bezorgen, J' Ten tweeden, dat by de Requesten, welke kl geprefenteerd worden om Paspoorten voor In;"' gezetenen dezer Landen , zo veel mogelyk jj moet gevoegd worden een Declaratoir van de ' 'Magiftraat of *t Gerecht der Plaatfen , alwaar ' ay woonachtig zyn , of voor zo verre 't zyn Xxxxx 4 per- 's Gravenhage. Nader Plac. nopens Paspoor* ten.  1718 NIEUWE NEDSRLANDSCHE 'sGra. VENHA* Ot, Nader Plac. nopens Paspoorten, Perfoonen, t'huis hoorende in Steden of Plaatfen thans door den vyand geoccupeerd wordende , van de Migiftraat of 't Gerecht der Plaats , alwaar zy zig laatftelyk hebben opgehouden , behelzende, dat die Perfoonen hun bekend zyn , als ftaande ter goede naam en faam , en dat de pofitiven en redenen, in de Requesten geallegueerd , in waarheid beftaan, of ten minften dat aan haar geen redenen bekend zyn, waarom het verzogte Paspoort niet zoude behooren geaccordeerd te worden; en dst met opzicht tot Vreemdelingen-, geen ftfgezetenen dezer Landen zynde , dezelven zullen moeten overleggen een gelyke Verklaaring van den alhier refideerende Minister van bet Hof, waar onder zodanige Vreemdelingen reiforteeren, of wel van twee bekende en geloofwaardige Perfoonen. Ten derden, dat om te zorgen, dat van een verleend Paspoort geen gebruik kan worden gemaakt, dan door die Perfoon zelve, aan wien het verleend is, voortaan in de Paspoorten zal worden uitgedrukt een generaale omfchryving of flgnalement van die Perfoon; en dat ten dien einde in het Request zelve zal moeten worden omfchreven bet poftuur, lighaatnsgeftalte en eenige in het oog loopende diftindtien, waar door de Perfoon van den verzoeker van het Paspoort kan worden onderkend. Ten vierden, dat voortaan in de Paspoorten niet meer zal worden geadmitteert de generaale benaaming van eenen Knegt, Meid, Kinderen of diergelyke , maar dat voor ieder Perfoon een afzonderlyk Paspoort zal worden gegeven , met uitzondering alleen,dat voor zo veel betreft een Kind of Kinderen beneden de twaalf Jaaren, dezelve zullen kunnen worden begreepen in htt Paspoort van die geen, met welke zy de reize zonden doen. Tea vyfden, dat. voortaan van een verleend Pas-  JAARBOEKEN, December, 1794. >7*9 Paspoort, alleen binnen eeo zekere bepaalde tyd Ha dat het zelve verleend is, zal mogen en kunnen gebruik gemaakt worden, en dat ten dien einde in alle Paspoorten zal worden gevoegd een naar omftandigheden bepaalde termyn van tyd, voor welke het zelve zal valide zyn, en na verloop waar van het zelve Paspoort zal gerekend worden vervallen te zyn, en de paslage daar op niet meer geaccordeerd zal mogen worden. Ten Zesden , dat ten einde onder geenerlei prtetext werde geëludeerd, het Verbod by Ons bovengemeld Placaat van den eerften November gedaan, tegens het vervoeren van Levensmiddelen of eenigerhande Goederen naar den vyand , als welk Verbod Wy ten dezen op het nadrukkelykfte inhaereeren en herhaalen, niemand, die met eenig Paspoort zig begeeft naar 'sVyands Land of Steden en Plaatfen door dezeiven geoccupeerd wordende, onder den naam van Bagage met zig zal mogen neemen eenige Goederen of Levensmiddelen, dan voor zo verre de eerstgemelde tot zyn lyf en eigen gerief behooren , en van de laatfte niet meer als tot deszelfs nooddruft en reize vereischt worden , en dat al het overige zal worden aangehouden en verbeurd verklaard , en dien aangaande zodanige pcenaliteiten en ftraffeh plaats hebben , als by Ons gemelde Placaat van den eerften November zyn geftatueerd. Wordende de Commandanten op de Voorposten geauthorifeerd, om , wanneer aan haar fufpicie voorkwam, dat onder praïtext van Bagage, eenig toevoer naar den vyand zoude plaats hebben , deswegens de nodige viütatie te mogen doen. Ten Zevende, dat, om voor te komen de misbruiken en kwaade praöyken, welke het menigvuldige verleenen van Paspoorten, niet tegenftaande alle de bovengemelde precautien, ten Xxxxx 5 ge. f > ■ 's Gravenhage. Nader Plac. nopens Paspoorten.  l73o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEKHA ge. Nader Pldc. nopens Paspoorten. gevolge kan hebben, voortaan niet iigtelyk eenige Paspoorten , om te gaan naar Steden en Plsauen door den vyand geoccupeerd wordende , zullen geaccordeerd worden, hoe zeer daartoe mogten worden geallegueefd, eenige redenen vsn e nveMentie of belang, als zynde het een onvermydbaar gevolg van den Oorlog , dat de Ingezetenen ook ten dien opzigte niet van alle o! gemak en fchade kunnen vry gehouden worden; maar dat zodanige Paspoorten alleen zullen woruen verleend cm byzondere en pregnante redenen , welke in de Requesten zullen moeten worden uitgedrukt , en zo vee! mogelyk behoorlyk bewezen. Pat het zelve zal worden geobferveerd omtrent de verzoeken om Paspoort, &m uit 's Vyands Land of de Steden en Plaatfen door denzelven geoccupeerd wordende , te mogen binnen komen, en dat ten dien einde aan, de Gouverneurs of commandeerende Officieren, welke ingevotee Ons meergemeld Placaat van den eerfltn November , een provifioneel Paspoort , om bicnen te komen, mogen verleenen, wordt gerecommandeerd en gelast, om daar omtrent met alle mogelyke circumipectie te werk te gaan , en zodanige permisfie niet te geeven , wanneer aan bun maar de miofte fufpicie voorkomt, da: zodanig Perfoon zonder genoegzaame redenen , en met een verkeerd oogmerk toude willen inkomen. En cp dat niemand (zo als in het Placaat ran den etiften November,") hier van eenige gnorantie zoude mogen pretendeeren, onthielen en verzoeken Wy de Heeren Staaten, Erfstadhouder , Gecommitteerde Raaden en Gelepiuecrde S'aattn van de refpective Provinnen , en alle andere Jufticieren en Officieren pan tezelve Jamden, dezen Onze Placaaten pan ftor.aeE aan alom te doen Verkondigen , Publiceeren en Affigeeren in alie Plaatfen, daar  JAARBOEKEN, December,1794. 1721 daar zulks nodig wezen zal, en men gewoon in zodanige Publicatie en Affixie te doen. Lasten en bevelen voorts de AdvocatenFiscaal , Procureurs ■ Generaal , en alle andere Officieren , Rechteren en juflicieeren van deze Vereenigde Nederlanden; mitsgaders alle GouverneOrs, Commandeurs, en alle Militaire Officieren en Bevelhebbers, deze Onze bevelen te achtervolgen , en te doen achtervolgen , procedeerende en doende procedeeren tegens de overtreders van dien , zonder eenige gratie , faveur, disfimulatie of verdrag, dewyl Wy zulks alzo tot dienfie en welftand van den Lande nodig geoordeeld en bevonden hebben •te behooren. Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergaderinge van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden. (Was geparapheerd,) W. F. HEMERT, Vt. (Onder flond,) Ter Ordonnantie van dezelve, by abfentie van den Griffier. (Was getekend,) B. P. van LELVVELD. Zynde op het fpatinm gedrukt het Cachet, van Hun Hoog Mogende op een Rooden Ou. wel, overdekt met een Papiere Ruite. In 'sGravenhage, den 16 December 1794. De 'sGra- VENHAGR. Nader Plac. nopens Paspoor. ten.  1722 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhage. Public, nopens Koffy-en Thee ■ Geld. \ 1 t c 6 f A, J. R. O Y £ R. De De Staaten van Holland en West-Friesland hebben de navolgende Publicatie doen afkondigen: "TV Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenerudie dezen zullen zien of hooren leezen, falut rcoen te weeten, dat Wy , om weg te neemen eene bedenkelykheid, welke by verfcheiden Kooplieden, Winkeliers en Grosfiers, Handeldryvende in Thee en Koffy, te Amfterdam , is gemaakt, ten opzigte van hunne fiefchryving in het Koffy en Theegeld, naar aanleiding van de zesde Clasfe in het derde Artikel , der Ordonnantie op het zelve Middel; goedgevonden hebben te verklaaren , gelyk Wy verklaaren by dezen, dat allen de geenen . weise de kwaliteit van Winkeliers in Koffy, Thee »n Chocolaade aanneemen , Conform de zesde Clasfe in het derde Artikel der Ordonnantie, op t Koffy en Theegeld voorkomende, moeten vorden getaxeerd , naar aanleiding van al hun rertier, dat zy, zo we! in 't groot by onge>roken Partyen en Fuöagien , als in 't klein , t zy binnen deze Provincie of buiten dezelve (ebben. Ën op dat hier van niemand eenige ignoranie pretendeere, begeeren Wy, dat dezen almme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, aar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage onder het Klein Zegel an den Lande, dea 19 December 1794. (Onder ftond) Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was geteèkend,')  JAARBOEKEN, December. 1794, 1723 De Krygsomftandigheden wierden hoe langer hoe bedenkeiyker : daar was weinig vooruitzicht voor eene beftendige afweering van eenen zo werkzamen, onvermoeiden en voorfpoedigen vyand. Eindelyk wierdt dan befloten tot middelen van het verkrygen van Vreede met het Franfche Gemeenebest. Hunne Hoog Mogenden vonden goed , om de Heeren Mr. Gerard Brandtfen, welke voorheen Gezant van dezen Staat te Parys geweest is, als ook Mr. Ocker Repeteer, als Commisfarisfen tot de Vreede-onderhandeling,naar Parys te zeuden, en zouden teffens bevelen naar de grenzen, naar Breda, naar Bergen op den Zoom enz. om voortaan zo veel mogelyk alleenlyk verdeedigender wyze , omtrend de Franfchen te werk te gaan , en alles wat naar belediging zoude kunnen zweemen , ten ftrengften te vermeiden. Dit beürde de verflagene gemoederen wel wat op, en gaf ook aanleiding tot een verfpreid gerucht, als of'er reeds eene wapen - ftilftand met de Franfchen zoude getroffen zyn. Maar doorzigtiger lieden bevroedden wel, dat de kans nu door 'f jaargetyde, en de te verwagte en reeds beginnende vorst, den Franfchen zo fchoon ftaande , zy , die de intogt in dit Land zo zeer behoefden, en waar zy verzekerd waren, van een groot gedeelte te zullen vinden , die vuurigst naar hunnen komst verlangden ; dat die Franfchen dezen fchoonen kans niet zo ligt zouden laten gleyen. De gemelde Heeren Brandtfen 'sGra- VÏNHA- 3e.  'sGra- v£ haags. 1 1 i t i i i De 1734 NIEUWE NEDERLANDSCHE fen en Repeteer begaven zich den 20 dezer maand December naar het Franfche Leger en naar de ftad 's Hertogenbosch, om aldaar met den Franfchen Bevelhebber te fpreken, ware het mogelyk, eene opichorting van krygsverrigtingen te verkrygen, en ook byzonder om zich van paspoorten te voorzien, ten einde hunne reis naar Parys te kunnen voordzetten. Wat intusfchen voorviel, blykt onder anderen uit het volgend BULLETIN. "yolgens ontvangen berichten van den kant T van Heusden, Geertruideuberg en de Langeftraat, van den 11 en s2 deser, blykt het, 5" ï° P drler * 'SBa"'i^a«s omtrent \ uuren , de Franfchen met een party van omtrent 300 Man, voornemens waren, de Schans te hapelie , aan het einde van de Sasdvk te attaqueeren, niet vlak in 't front van de Battery, maar over het Ys ter zyde, en ook werfeclyk de attacque gedaan hebben; dan aldaar Mfcs wel by de hand zynde, zo met klein ïeweef als met kanon, heeft de vyand moe. ten afueinztn, waar by twee Franfchen. huiten en behalven de geble.«féerdeD , gebleven *yn; e» bet fcheen, volgens informatie dat ie vyand van intentie zoude zyn , om de atacque 10 den nacht of 's anderen daags te her. ;atten ; de meefte Franfchen hadden Senaat. rnAaD'. lD™'genS de échten, die men in He Kreek had kunnen bekomen , liet de Fran che Generaal te Waalwyk 3000 Ys-Spooren ii gereedheid brengen, om deszelfs attacque te unnen vervolgen. •  JAARBOEKEN, December, 1794. 1735 De In- en Opgeze*enen van Leerdam,' hebben op den 13 dezer, aan de Troepen* op de aangevallene posten in de Bomme-< lerwaard , en *de Schans St. Andries hec ' volgende gezonden: twaalf hammen , eene zyde fpek, 7 ftukken fpek, 19 kinnebakshammen-, 21 gerookte nbben, 32 gerookte billen, 134 gerookte worften een vat pekelvleesch, eene vaatje pekelfpek, ioo kaazen, 6 ftukken boter, 100 pond tabak, een zak grutte, brood en andere provifie, nevens ƒ 343 3.4 aan geld, waar voor gekogt zyn 3 ankers wyn , 2 oxhoofden jenever, vastvriezende ysfchotfen zo veel doenlyk te breeken. IVlaar wat vermogen zwakke poogingen der menfchen tegen zeevloeden, onweders, ftormwinden, vulcanen en andere werkingen der natuur en hoofdltoffen ? Wat kunnen zy ook regen een geftrengen , en alles verftyvende vorstB Men zag dus, ten duidelykften, indien het zo uitviel, dat de Franfchen, de ftroo.« men tot vasten grond hebbende verkregen , in dit Land introkken , dat zulks weinig het gewrocht van menfchen, maar ■ veel meer van oneindig kragtiger oorzaken, zyn zoude: en dus de wenfchen van dezen voor dien intocht, en van geenen tegen denzelven, weinig in bereekening van . die gebeurenis zouden kunnen komen. De, fnerpende koude maakte den dienst van t Krygsvolk op de grenzen, niet weinig moeilyk : weshalven Zyne Doorluchtige Hoogheid , de Heer Prins Erfftadhouder , aan Hunne, Hoog Mogenden voordroeg , dat de menschlievenheid en het waar belang van den Staat vorderden, om voor het behoud van deszelfs verdeedigers te zorgen , en het dienvolgens dienltig zoude wezen , om by voorraad twee duizend Jasfen en zes duizend paaren Yslandfche Kousfen, onder de verfchillende Corpfen te verdeelen. De Algemeene Staaten Hemden in dien voorflag ter«  JAARBOEKEN, Deccmvcr, 1794. 1733 terftond toe , en gaven de nodige bevelen, ten einde de Krygslieden daar mede ten fpoedigften zouden worden voorzien, Maar geen felle koude kon of de verdeediging van ons krygsvolk , of de aanvallen der Franfchen verflaauwen : en van deen zo veel te minder, als deze zelfde koude, die zy in een fchraalen oord naauwelyks verduurden, hen te meer moest doen verlangen, om in dezen ryken en gezegenden Gewesten in te trékken. Zy poogden dan ,op nieuws by Workum door te dringen. Men ontving berigt, dat de Engelfehe en Hesfifche Troupen naar den kant van de Leek getrokken zynde, de Franfchen ovei de Waal gekomen , en des nagts op hei huis te Vuuren geweest waren. Eene Franfche patrouille was binnen door te Werkendam geweest, doch terug gellagen. Ook waren omtrend 600 Franfchen te Herwynen over de Waal gekomen ; doch, zo men nog hoopte, mede terug gedreven, In deze omftandigheden was de hoop op ! eene invallende dooy gevest; welk echtei . aangezien het jaargetyde , meer te wen[ fchen, dan te verwagten was. Het gevaai ]• dus toeneemende, wierdt de reis van de \ Prinfes Van Oran je naar Zoestdyk opgefchort, gelyk ook die van de Prinfes Van Brunswyk herwaards wierd uitgefteld. De : nood fpande niet weinig de aandagt op de middelen van verdeediging, waar uit de navolgende Publicatie van de Staaten van ! Holland en West-Friesland tot eene alge« Yyyyy 4 mee' 's Gra- venhace.  *s Gra- vbnhage. Publ. ter algemeene IVa- \ pcv.ing. i i J i ; i % ~ i i < J ! \ J i ] 1 j I M ] I ?34 NIEUWE NEDERLANDSCHE neene wapening der In- en Opgezeetenen is geboren.' fövt^icuw, Qe Staaten van Holland en West.Friesland: al, en lezen dÏÏ*? ^ ^ ZuHen zien cf ho0" f a U ' doeD teweten:dat alreeds inde naand Augustus van het voorleden Jaar , door rtJH^J ee°c «gting van\andzaaL ? deze Provincie; dat in de maand van Otfober laar aan volgende Zyn Hoogheid , met Onze ïoedkeunng, den Heer Erfprins* van Oranje heeft Seautborifecrd. om de hulp der goede In- en Opgezeetenen, tot behoud van Godsdienst en Vryïmd, te mogen aanneemen ; dat ingevolge van, ieeze maatrege en , ook eenige duizende manfchappen gewapend langs de Frontieren ftaan, en £se ve tegen verdere vorderingen van den Vyand elpen verdedigen; dat egter de omftandigheden, en V™nTgi t0t dC §eduuri§e P°°Si°!en van. 3en Vyand, als mt doofde van het Winter faioen , verre van eenige verpcofing of verfhpping n do oefenfie toe te iaaten, veel meer eene ver- o™gOn° kragteAt0t d^elve 'HfcBi 18 10e teer Onze wenfchen met die van de aoedè In;ezeetenen overeen (temmen, om wel rasch door eene «steeneerlyke Vreede een einde aan dezen S StSSSf1 Trl7\w! ?ogthans voora' 2Si .org dragen, dat de hande ragen van Vreede door Sd- dTw1101'0861? den V?aDd worden ve??! n&i? ^y Sevo,g'yk» teeds bedagt zynde op ïhouïn h?°°r WGlken de geroeéne SraatymogeS ehouuen blyven, en te midden Onzer deliberatien 'lnTPti Var!gen het?bende eene Propofitie van elvk £°ghI!d' 0n\de WaP^ing zo" verre mo!elyk; door deeze geheele Provincie uit te ftrek- ^.■P;dgevo5den hebben, Ons met dezelve Pro™f 6 Sonforaeeren ' ten welken einde Wv én SS dfr.vefse^e maatregelen met den mees. ipoed willende bevorderen. Zo  JAARBOEKEN, Dccemler, 1794. j7?J Zo is 'c, dat Wy by dezen alle de In- en Opgezetenen dezer Provincie ten kragtigften oproepen . om voor Godsdienst, Vryheid en Vaderland, de Wapenen op te vatten, en eenen alverwoeftenden Vyand af te keererj, onder het beleid van den Heer Erfprins van Orange, Commandant-Generaal van het Leger van den Staat, en geauthorifeerd ten dezen door Zyne Hoogheid deszelfs Heer Vader, gelyk reeds eenige duizende In en Opgezetenen, langs de Frontieren, op dezelfde wyze gewapend zyn. Dat Wy inzonderheid oproepen alle zodanige welgezinde aanzienlyke In- en Opgezeetenen, welken, door hunnen invloed op hunne Mede-Ingezeetenen, en door de kragc van het voorbeefd, het meest zullen kunnen toebrengen, om den moed van een vry Volk op te wakkeren, vooral wanneer zy genegenheid toonen, om zich zei ven aan het hoofd van Vry wiiligers te ftellen; en dat Wy alle de zodanige verraaanen, ten einde zich aan Zyne Hoogheid te addresfeeren, met aanzoek om een behoorlyke Commirfie , tot het aanneemen van manfchappen, het wapenen en oeffenen derzelve, en het uittrekken eindelyk naar de Fron«eren, op dat Zyn Hoogheid aanftonds bekwame Opperhoofden en Bevelhebberen, naar de onderfcheiden vereischte rangen , uit dezelven mogen aanftellen; gelyk Zyn Hoogheid reeds eenige Leden van de Regeering, namelyk de Heeren IV. G. F. Grave van Bentinck , Jcfias Eckhardt , Burgemeefter en Raad der Stad Haarlem, Jacol bus Hoest, Oud-Burgemeefter en Raad der' Stad Brielle, en Mr. Willem van Hogen dorp, Secretaris der Stad Haarlem, van dergeiyke eene Commisfie voorzien heeft. Dat Wy, uit de overweeging, dat de Verdedigers van het Vaderland moeten verzorgd worden van het noodwendige, en niet mogen belasC worden met fehattingen tot ftuur van den Oorlog, by deeze aan alle de uittrekkende manfchappen, geduurende den geheelen togt, toeleggen Yyyyyj «en 's Gravenhage. Publ. ter algemeene Wapening» ■  VENHA€E. Publ. ter algemeene Wapening. 1730" NIEUWE NEDERLANDSCBE tien ftuivers daags, en dezelve, mede geduurende den geheelen togt, zo wel als hunne Huisgezinnen, vryfpreeken van alle zodanige maandelykfche heffingen , als tot ftuur van den Oorlog zouden mogen vereischt worden, en van alle inkwartiering van doortrekkende Militie en Krygsvolk. Dat ten einde de opfchryving der Vrywilligers in de meefte orde gefchieden moge, dezelve zal worden gedaan door zodanige In- en Opgezetenen , als Commisfien van Zyn Hoogheid zullen bekomen hebben, waar by de Magiftraaten en Gerechten worden gelast, hun alle hulp en asfiftentie te bieden; en dat op die plaatfen, waar binnon agt dagen na de Publicatie dezes, geen Inof Opgezetenen door Zyn Hoogheid zal voorzien geworden zyn van een Commisfie, de opfchryving provifioneel zal gefchieden door de Magiflraat of Gerecht, en de Lysten naderhand worden ter hand gefteld aan den geen, of aan de geenen , die de meergemelde Commisfie zullen hebben bekomen. Dat elke vyftig Vrywilligers zullen mogen een Officier en Onder - Officier nit hun midden aan ftellen, om dezelve te commandeeren, onder het oppercommando van den geen of de geenen, die eene Commi&fie van Zyne Hoogheid zullen ontfangen, dewelken wederom als zy op de Frontieren aankomen, zullen ftaan onder de opperfte beveelen van den Heer Erfprins , of van zodanig commandeerend Generaal of Hoofd-Officier, als Hoogstdezelve zal hebben aangefteld, ter plaatfe waar"de Vrywilligers door den Heer Erfprins worden befchikt. ■ Dat wanneer een gedeelte der Vrywilligers zou willen uittrekken, en een ander gedeelte te huis blyven, om het eerften binnen eenigen tyd af te loEfen. de t'huis blyvende divjfie zig, op plaatfen, waar Schutteryen zyn, en dus in alle de Steden, en op fommige Dorpen, zal begeeven, by brand of andere gelegenheden , by welken de Schut-  JAARBOEKEN, December, 1794, 1737 Schuttery, of een gedeelte derzelve, in de Wapenen geroepen wordt, onder de bevelen van de Collonels en Kapteinen derzelve Schutteryen , naar maate van de Wyken tot welke zy behooren , zonder nogthans, indien zy niet reeds in de gemelde Schutteryen waren, aan eenigen anderen diensc by dezelve gehouden te zyn. Dat eindelyk alle Magiftraaten en Gerechteni geduurig zullen werkzaam zyn om deze Onze heilzaame maatregelen met alle kragt en ter goeder trouw te helpen ten uitvoer brengen; dat inzonderheid by de Bedeftonden, ir>gefteld om den Zegen des Allerhoogften op de Wapenen van den Staat af te frreeken, ook vpor de Vrywilligers zal worden gebeden, en wyders by alle bekwaame gelegenheden op de Predikftoelen; terwyl al wie zoude durven te onderoeemen, om, ten verderve van het Gemeenebest, deeze Wapening direct of indirect tegen te gaan, als Verrader van zyn Vaderland zal worden befchouwd en geftraft. En op dat niemand hier van ignorantie pretendeere, zo lasten en beveelen Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert, daar bet behoort en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage onder hec Klein Zegel van «jen Lande, den 7 January 1795. (Onder ftond^) Ter Ordonnantie van de Staaten, (Was geteèkend,') A. J. R O Y E R. FORMULIER van ENGAGEMENT. Wy beloven en zweeren, dat Wy de Wapenen nullen dragen onder aanvoering van . ... ter de- s Gra- ÏENHA-. 3E. Publ. ter tlgemee* ne Wapening.  's' Gravenhage. 1738 NIEUWE NEDERLA NDSCHE defenfie van het Vaderland, en tot behoud van Godsdien.sc en Vryheid, tegen alle aanvallen van den Vyand; dat Wy ten dien einde zullen uittrekken naar de Frontieren, en Ons begeeven onder de beveelen van den Heer Erfprins van Orange, of Van zodanig commandeerend Generaal, als door Zyne Hoogheid zal zyn aangefteld; en dat Wy in alle getrouwheid zullen dienen, ten minften twee maanden telkens agter een ander, behoudens dat IVy niet buiten Onzen vryen wil, meer dan twee uuren over de Frontieren van deze Provincie zullen behoeven te gaan. Jonkheer Van Rhoon, déedt den 8 January, als Bailluw en Schout van 9s Gravenhage, aan de Ingezeetenen dezer plaat, fe deze oproeping, die op bevel van den Krygsraad, by trommelflag hier overal wierdt bekend gemaakt. WILLEM GUSTAAF FREDERIK, Grave van Bentinck, Heer van Rhoon, Bailhuw en Schout van 's Gravenhage, enz. Aan zyne trouwe Haagfche Burgery en verdere braave Ingezeetenen. WAARDE STADGENOOTEN! Alzo Wy door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau, Erfftadhouder, enz., zyn verzogt en geauthorifeerd tot 't Oproepen, Wapenen, Organifeeren en Aanvoeren van alle welgezinde en oprechte Vaderhuiders, die bereid zyn de Wapenen op te vatten, tot verdediging van Godsdienst, Vryheid en Bezittingen, wende ik my met een blymoedig hart, tot U, myne dierbaare en trouwe Stadgenooten ! en roe*  JAARBOEKEN, December, 17.94. 1739 roepe U by deeze andermaal op, om U by my te voegen, en met my te toonen , wat een oprecht Vaderlander durft beftaan, wanneer 't 'er op aankomt , en hem flegts gelegenheid gegeeven word, 't Vaderland van dienst te zyn. Dus verwagte ik uwe brave en talryke fchaaren , van de oudfte tyden af, wegens hunne yver en trouwe beroemd, op Dingsdag , zynde den [3 dezer ,. 's morgens ten elf uuren , in de Schutters Doelen, alwaar gy my vinden zuU, om U te ontfangen, U op te fchryven, en Wapenen aan te wyzen, en ü nader te onderrigten. Wel aan, waarde Stadgenooten't is nu tyd,. vat lustig en yverig , nevens uwe braave Hollandfche Mede-Ingezetenen de Wapenen op, en tragt door ü gedrag en door ü onverfchrokken moed en ftandvasngheid, aan den Vyand zelve agting in te boezemen, ten einde hy overtuigd worde , dat ü en onzer aller voornemen is , den Vaderlandfchen grond voet voor voet te verdedigen, en dat dus 't verder indringen hun ftroornen bloed zal kosten ; terwyl wy immers onwederfprekelyk reeds bewezen hebben, dat ons eenigfte oogmerk is, bet bekomen van eene eerlyke, vaste en veilige Vree. de, en hem als dan door een open en vrye Commercie aan dien overvloed deelagtig te doen worden , waar Van hy ons als nu fehynt met geweld te willen beroven. 's Gravenhage, den S January 1795. (Was geteèkend,) W. G. F. EENTJNCK. De bedenkelyke toeftand van dit Land ten aanzien der Franfchen, noodzaakte ook den Engelfchen Gezant Lord ' St. Heierts, om naar Utrecht te vertrekken, ten einde al, »s Gravenhage. Op roeping van Jr. Vaa Rhoon,  Ï740 NIEÜWÈ NËDERLANDSCHE 's Gra- VfeNHA- aldaar mondeling van de Engelfehe Velc's heeren te vernemen, wat 'er te wagten was» Tesï zelfden tyde, wierdt dan ook te Utrecht eene raadpleging gehouden, tusfehen den Heer Erfprins en Prins Fredrik,eh dert Hanoverfchen bevelvoerende Generaal Van IValmoden, welken den Ooftenrykfche Generaal ^M«2y,deGroot-Brittannifche Gezant Lord St. Helens, de Engelfehe Generaals Harcoïirt en Fox, en andere voornaame peifoonen bywoonden. Zedert vernam men, dat alle de krygsmacht der Bondgenooten, welke aan deze zyde der Leek gekomeri was, op zeer dringende bevelen, die Rivier weder was overgerukt, om eene onderneeming te doen. In Gelderland bezettede de Keizerlyke krygsmacht de batteryen te Lent, tegen over Nymegen, eii breidde zich verders langs de Waal en langs den Rhyn tot Wageningen uit* Doch de Franfchen, brandende van verlangen, hielden niet af: de gevechten langs de Waaii, waren gedtiurig en dikwyls zier bloedig/ gelyk die te Buuren , op den 8 January, hoewel de Franfchen genoodzaakt wierden om wederom naar Geldermalfem te rug te keeren. Maar de Franfchen van de va.ctgevrozene rivieren gebruik maakende, kwamen welhaast weder op verfcheidene plaatfen over de m aal. Een gedeelte van hun, welke de Waal by Panderen overtrok, hadt een zeer etnftig gevegt by Heuslèn met de Keizerlyke Troupen, die ten laatfteh gedwongen waren op Arnhem te wyken. Ook  JAARBOEKEN, December, 1794. 11741 Ook lieten de Franfchen zig vervolgens aan den Rhyn tegenover Wageningen zien; ook te Buren en Cuilenburg. De bagage van 't Engelfehe Leger trok van Cuilenburg, Wyk, Kheenen enz. voorby Utrecht, langs de Cingels van de Tolfteegspoort naar buiten de Witten-Vrouwenpoort, en nam den weg naar Zeyst en Amersfoort; welken weg ook een Corps Emigranten, als mede het Corps van Hohenlohe, overtrokken. Ook kwam tyding in, dat een zeer groot getal rytuigen met vluchtgoederen te Utrecht en daaromftreeks was aangekomen, zo dat men alle oogenblikken gewigtige tydingen duchtte. Het regiment Orange Nasfau, trok van Amfteldam over Utrecht naar Gorinchem. Doch te Jutphaas kreeg het bevel naar Schoonhoven te gaan. In Jutphaas kwamen den i r January 400 man Engelfehe Troupen, welke verders naar Utrecht moeiten. In deze meer en meer dringende benaauwdheid , kwamen de Heeren IV. È* Baron de Perponcber de Sedlintsky, Heer van Wolphaersdyk; B. C: Baron van Lyn~ den, Heer van Lunenburgh ; J. J. van Westreenen, Heer van Starkenburgh; en H. A, Laan, Secretaris van de Heeren Staaten 'sLands van Utrecht, uit die Provincie, en verfchéenen ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden , ook met het byzonder oogmerk, ooi te overleggen, wat in den meer en meer dringenden nood te doen ftondt. Jonk; 's Gravenhage.  's Gravenhage. Oproeping van de?i Gr. VaoBentinck,Heer van Rkoon. '< 1 < 1 1 l li 1 ( r f ( ii | * t | a t c y .1 l r r i?4» NIEUWE NEDERLANÖSCHB • Jonkheer W. G. F. Graaf van Bjèm* riNCicj Heer van Rhoon, deedt in deze omftandigheden den 13 January nog deze dlenzints opmerkelyke oproeping: WAdRDE LANDGENOOTEN, VEEL GEACHTE MEDEbURGEREN! tiet is U bekend, dat op voorftel van Zyne Doorluchtige Hoogheid, aanhoudend werkzaam omtrend het geen het Vaderland uit zyne :egenswoordige nood kan redden, 'sLands Vade•en by Publicatie, in dato den 7 dezer, eene geleraale Wapening hebben gearrefleert, en daar by die de In en Upgezetenen dezer Provincie heb)en opgeroepen , om voor Gochdiensr, Vryheid m Vaderland de wapenen op te vatten, onder iet beleid van den Heer Erfprins van Ora< ie, weite , nevens Zyn Doorluchtigen Heer Broeder, eeds zo veel blyken heefc gegeeven, dat hy zyn leren voor het Vaderland veil heeft. Gy hebt teffens in die Publicatie gezien, dat iet Zyne Hoogheid , onder anderen behaagd heeft, len Ondergeteekenden te benoemen, en met Comjisfie re voorzien, tot het aarjneerBen van man* bhappen , het wapenen rn oeffenen der welven, n het uittrekken naar de Frontieren. Doordrongen van het ge.wigr dezer Commisfie, 1 dit critiek oogenblik, en vol we--, om na'one beste vermogens tot bet bereiken van 't heilaam oogmerk van Zyn Hoogheid en 's Lands Vaercn mede te werken, geeft ons dit aanleidings raarde Lan igenooten en Medeburgeren .' U ter aanmoediging eenige , wel is waar harde, doch ïffens troostlyke waarheden voor oogen te houden. Wy kunnen niet ontveinzen, dat wy geduurende en loop van dezen oorlog, als Natie, ons getoond ebben, yerre gedaald te zyn, heneden de deugd en apperheid van onze braave Voorouders, die door unne mo?d en werkzaamheid de grootfte gevaaïn te boven gekomen zyn j daar wy in tegen - deei  JAARBOEKEN, December, 1794. 1743 deel in't midden van de gevaaren, die onsomcin-1 kelen, werkeloos zyn gebleven, en te veel op< 'vreemde hulp hebben gedeund. , Ê n wat is het gevolg , het voorfpeld gevolg , rvan deze werkeloosheid geweest ? dat wy m op ( iden rand flsan van ons bederf, van onze vernie / 'iging als een vry Volk, als een onaf hanglyke* ■ Natie. ^ Het is egter nog tyd, mits wy maar fpoed maa-t: ?en, allen kragten infpannen, alle vermogens aan h wenden, om den Vaderlandfchen bodem, nog eenen / rorten tyd, voet voor voet te verdedigen; waar /an het onmisbaar gevolg zal zyn, voor 't einde /an den Winter, den Vrede en onze verlosfing. Het is u beleend, dat 's Lands Vaderen, zo dra le val van den heerschzuchtigen Hol/efpierre m ie vernietiging van de Jacobynfche Factie daar oe gelegenheid gegeeven hebben, Vrede-Negoiatien hebben geopend. Eerder kon dit niet gebieden , doch daar door zyn nu de tegenwoordige ieftuurders van de Franfche Natie- in de noodzaeiykheidgebragt,e/om gehoor te geeven aan ooze 'redesvoorflagen, en ons dus de hand van vriend:hap toe te reiken; of om zich zelve ongelyk te yn, en hunne nieuwaangenomen grondbeginfelen, Dor het opg van gantsch Europa, te verzaken. Immers "hebben de tegenwoordige Befluurders er Franfche Natie, na den dood van hun Tiran [obefpierre, opentlyk voor gantsch Europa verlaard, dat zy geene Conquesten wilden maaken ; at zy den oorlog voerden, om hunne aanvallers ! ftraffen, en dezelven te noodzaaken de Franihe Natie voor vry en onafhangelyk te veraaren. 'Wy zyn geen aanvallers in dezen oorlog geeest. Het zyn de voormaalige Befluurders van ï Franfche Natie, die ons den oorlog verklaard :bben, en dus de aanvallers zyn geweest. Die aormaalige Befluurders zyn even verfoeid in Frank;k als by ons, en ook meest alle reeds door de Zzzzz guil- sObA- 'enha- ;e. )proe* ing van en Gr. 'anBennek,'eer van .hoon.  1744 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra. vbnhace. Oproeping va, den Gr VanBec tinck, Heer va MJioon. , guillotine omgekomen. Wat kunnen wy nu meer doen, met opzigt tot de tegenwoordige Befluurders, dan de eerften te zyn om by te komen, en, ten dien einde, door twee expres daar toe afge» zondene perfoonen, de Franfche Natie voor vry ?en onaf hang! yk te verklaaren , en haar, van on- . zentwegen, Vrede en Vriendfchap te laaten aan- • bieden. Zo nu de tegenwoordige Befluurders der Fran* -(fche Natie hier na het oor niet willen leecen, dan gaan zy opentlyk van hunne aangenomen grondbeginzelen af; dan be wyzen zy, dat het hun niet te doen is, om de Franfche Natie voor vry en onafhanglyk verklaard te hebben , maar dat het fysthema van den vervloekten Robefpierre en van zyne Jacobynfche Faclie nog by hun regeert, en dat het hun dus alleen te doen is, om onze Bezittingen en onze levens, en om vervolgens gantsch Eumpa te overmeesteren; met één woord, danwerken de tegenwoordige Beftuurders van de Franfche Natie "Engeland in de handen, en bevestigen haar politiek fysthema. Inde daad, wat is het fysthema van Engeland? Waarom weigert Engeland in Vredes-Onderhandelingen te komen? Om dat de Heer Pin beweert,: dat de geest van Robefpierre en van de Jacobynfche Factie nog in Frankryk regeert, eh dat 'er dus geene mogelykheid is,'met de tegenwoordige Beftuurders van de Franfche Natie veilig te handelen. Weigeren nu die tegenwoordige Beftuurders d» door ons hun aangeboden hand van vr:endfcbap< aan te nemen, dan rechtvaardigen zy het gedragvan Engeland, en billyken bet gevoelen van den. Heer Int; dan moeten de neutraale Mogendheden ook tegen hun in de wapenen komen , wantdan ftaan zy, even als Loaewyk de XIV, naar de opperheerfebappy van Europa, en fchroomen tikt, even als dien tieran, en als Robefpierre, het ©nfchuldig. blced van hunne ongelukkige Medebur.^ ge*  JAARBOEKEN, December, 1^4. 174.J H fieren te verfpülen , om hunne ongeoorloofde ei''jl gen heerschzugt te voldoen , liever dan aan de'4 zeiven en aan hunne in Frankryk van honger en 1 gebrek ftervende Vrouwen en Kinderen, door het ?! openen van een vrye Handel en Communicatie 'i met ons, overvloed van voedzelen dekzel aan de''1 zei ven te bezorgen. Kent gy nu de tegenwoordige Beftuurders van H de Franfche Natie, die de gerechtigheid, de zagtI zinnigheid, de menschlievendbeid aan de order van J"l den dag hebben gefteld, aan deze trekken? voor :ti waar neen! I Wel, zult gy zeggen, zo dit zo is, zo de tegen| woordige Beftuurders van de Franfche Natie waarlyk |a : gerechtigheid t n menfchenliefde voor ftaan , dan 3 i hebben wy den Vrede, zo rasch < nze Commisfaris\ fen te Parys zullen aangekomen zyn. Waarom dan 3 nodelooze kosten gemaakt om ons te wapenen en II iaan de Grenzen koude en ongemak te ga.m lyden ? '• Dit is juist de taal, goedvertrouwende Mede- * burgeren ! waar mede men u de wapenen uit de ^ banden zoekt te doen vallen. Mair door een ge1 fteel ander gedrag moet gy de tegenwoordige Be wyzen wyin dezer voegen: i Zekerlyk is de tieran Robefpierre , n3ar den » vleesfche dood; maar, zo als nog onlangs in de * Conventie gezegd werd , zyn geest zweefï fteeds t iver Frankryk , of zo als de Parysfenatrs het t ^eftig genoeg uitdrukken: De ftaan van Ro~ 0 ie/pierre. Die ftaart is de Jacohynfche Factie, tl wel uit een gefaagt, maar met individueel vernie•' f»£dj «n met deze uiteengejaagde jacobytten, met Zzzzz 2 de. 's Gra- vkkhaGE. Oproeping van den Gr. Van Bentinck,Heer van Rhoon.  i74<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«Gravenhage. Oproeping vat den Gr VanBen tinck, Neer va; Rhoon. deze/taart van Robefpierre, zyn het flegtfie fóort van onze uitgeweken Bataven het eens. Deze tragten '3e Franfche Natie tegen ons op te hitfen , en haar te doen geloven, dat niets gemakkelyker is dan Holland nog dezen Winter te overmeeftezren. Hier van nu, moet uwe manmoedige verde. diging van den Vaderlandfchen grond , het tegen- deel bewyzen ; en dus zult gy, met, als één man, in verdediging van, het zelve op te ftaan., de tei genwoordige Franfche Beftuurders tegen de jracobynfolie Factie in de hand werken; en dus zal de Franfche Natie zelve , nevens gantsch Europa haar geluk (dat in de herftelling van rust en vrede beftaat,) aan uw moed verfchuldigd zyn. En denkt niet dat gy, door deze manmoedige tegenftand, u het misnoegen van de Bevelhebbers van de Franfche legers op den hals zult haaien; neen, die waardeeren dapperheid zo wel in hunne Vyanden als by hun zeiven; dit bewyst onder anderen het eerfte artikel van de Capitulatie van Sluis, en den eerbied aan den braven de Bons, den halftarrigen Verdediger van Grave, in 's Hertogenbosch betoond, toen hy met onze Commisfarisfen aldaar by de Volks- Reprefentanten het middagmaal heeft gehouden ; gevolgelyk eerbiedigen zy waare dapperheid. Alles loopt dus te famen om ons aan te moedigen. Op! op! dan braaveNederlandersI'sLands Vaderen roepen u te wapen; betoon dat gy geen verbasterde aframmelingen zyt van die braave Hollanders, die niet fchroomden hun gantfche Land onder water te zetten , om over de verdronken velden , hunne belegerde Leydfche Medeburgers te ontzetten, en dus hun Vaderland van het Spaanfche jak verlost hebben. Haast u dan, want 'er is geen tyd te verliezen; dat de vermogenden de minvermogenden voorgaan en te gemoet komen; en weest verzekert, dat, zo dra wy ons dus de Godlyke befcherming waardig gemaakt zullen hebbtn, de God onzer Vaderen, die tot hier toe onze  jaarboeken, December, 1794. 1747 ze werkeloosheid fchynt te hebben willen ftraffen, om dat hy zelve door middelen en wegen werkt, ods die befcherming niet zal onttrekken, maar eindelyk aan ons gefolterd Vaderland en het beroerd Europa ru»t en vrede zal fcbenken. Iutusfchen zyn wy, nevens veele andere braave Regenten bereid, ons aan uwe fpitze te voegen, en tot den Iaatften man , het lieve Vaderland te helpen verdedigen, w. g. f; bentinck. 'sHage, den 13 January 179J. Zie ook bier nog dit bericht: lUf en heeft de bevestigende tyding ontvangen , J-VJ- dat de Engelfehe Troupen, welke in Buren, Leerdam, en Kuilenburg hebben gelegen, Maandag ochtend vroeg die plaatfen hebben verlaaten, «n zich aan deze zyde der Leek geretireerd. Buren was daarop door de Franfchen bezet. In Leerdam waren nog Staatfche Troupen gebleven, wel3te van de Battaillons van Hohenlohe en Lehman, verfterking gekregen hebben. Den 13 January zya ook het regiment Orange- Nas/au , met eenige Husfaaren, Artillerie en Jagers vertrokken, om Kuilenburg, AM. Request van de Maa> fchappy FeÜX Meritis, i Supplianten hebben vernomen, dat men zich by Requeste , zo fpoedig mogelyk, zoude moeten vervoegen by de Magiftraat dezer Stede. Redenen waarom dan de Supplianten zich by dezen keeren tot Uw Edele Groot Achtbaaren, met eerbiedig verzoek, om tot wegneeming van» alle zwarigheden, die by de Supplianten, uit hoofde der meergemelde Publicatie zouden kunnen opryzen, van Uw Edele Groot Achtbaaren te ontfangen zodanige toeftemroing, die gemelde Maat; fchappy in het volkomen recht blyft ftellen , om zodanige Werkzaamheden en Verrichtingen, in haar eigen opgericht gebouw, te kunnen en te mogen blyven verrichten, als, vóór het daarftellen van meergemelde Publicatie, heeft plaats, gehad* 't Welk doende, enz» (JVas geteèkend') P. C. N k H U Y s. Kier op volgde dit befluit: COPIE. TV/Tyne Heeren van den Gerechte der Stad Ar> x J fterdam, disponeeren de op de Requeste, uic naam ende van wegens Commisfarisfen van de Maatfchappy, onder de Zinfpreuk Felix Meritis, als mede van de Prefident-Directeuren van de onderfcheidene Departementen van dezelve Sociëteit, ter voldoening aan Hun Edele Groot Mogenden Publicatie van den 17 October 1794 ge» prefenteerd ; verleenen dezelve tot het continueeren van de Maatfchappy Dermisfie tot kerjnelyfc; weerzeggen. Mits zy Directeuren zorge dragen , ïd de refpecüve Leden van dezelve Maatfchappy ets-  JAARBOEKEN, December, 1794, -7JS | crnflig recorhmandeeren en waarfchouwen, om zig lin het vervolg in het doen van Redenvoeringen en Verhandelingen, ofte in hec houden van Discour ' fen niec in te laaten over Godsdienftige Verfchilj ftukken ofce politieke en andere zaaken, die of : idireél ofte van ter zyde zyn ingerigt tegens 1 de Conftitutie, en flrekken kunnen tot beledi,iging, verachting'en verfmading van 'sLands of .;Stads wectige Regeering, gelyk reeds te meerJj maaien in dezelve Maatfchappy heeft plaats geDi vonden, en zulks, niet tegenliaande de Wetten J van de Maatfchappy hier tegens waren ingerigt. 3 Interdiceerende Hun Edele Achtbaare voor het j tegenwoordige en by provifiede continuatie van aet Departement der Muziek of Concert, van de* z,elve Maatfchappy. (Onder flond,) Ter Ordonnantie van Hun Edele Achtbaare, ( Was geteèkend,) P. S. DEDEL 1 Van dit befluit wierdt aan de Leden de-; , er Maatfchappy aldus kennis gegeeven: De GECOMBINEERDE VER, - GADERING van COMMIS¬ SARISSEN , met en benevens d, PRESIDENT DIRECTEUREN, van de. Maatfchappy van VERDIENSTEN, onder de Zinfpreuk FELIX MERITIS, te AMSTERDAM. ! • r\oet door dezen alle de Leden derzelve Maat; ^ fchappy weten: dat zy, (ingevolge de intenAaaaaa 2 tie 1 Amsterdam. App. op voorfz. Request»  i76o NIEÜWE NEDERLANDSCHE Am* ït eldam» Kennis- geeving aan de Leden van Fe IkMeri tjs. tie van de Wel Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeesteren dezer Stad, tendeerende in fubftantie: „ dat, uit hoofde van de onbepaalde teneur van Hun Edele Groot Mogendens Pubü,, catie van den 17 October laatstleden, deze Maatfchappy, even als alle andere foortgelyke ,, Genootfchappen , Sociëteiten, enz. zich by „ Request behoorde te verwegen aan den Edele1 - ,, Achtbaaren Magiftraat van deze Stad, ten fine •van continuatie van haare werkzaamheden." En van welke intentie van welgemelde Wel Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeesteren de voorfchreevene Gecombineerde Vergadering is onderricht geworden door één der Leden van dezelve» welke verzogt is geweest op Woensdag, den 22; October, laatstleden, voor den middag, ten hui-: ze van den Wel Edelen Geftrengen Heere Hoofdofficier te komen, en zulks aldaar van zyn Wel Edelen Geftrengen had verftaanj Dat zy, Commisfarisfen en Prefident-Directeuren, ingevolge de evengemslde intentie van welgemelde Wel Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeesteren, dan ook op Donderdag, den 23 October, daar aan volgende, Request hebben geprefenteerd, ten fine voorfchreeven: (zie BylageLitt. A. (*) ) waarop Myne Heeren van den Gerechte dezer Stad hebben gadisponeerd, zodanig als uit het Copie Appoinctement confteerE, (zie Bylage Litt. B. (f)). Dat wyders ten zeiven dage van, en even voor den ontvangst van het hier voor gemelde Appoinctement, zynde Vrydag den 5 dezer, door één Stads Bode, uit naam van den Wel Edelen Groot Achtbaaren Heer Prefident- Burgemeester Mr. Matthys Straalman , eene Commisfie van twee & drie Leden van beftuur uit deze Maatfchappy, op Saturdag, den 6 dezer, namiddag ten 6 uuren, tea huize van welgemelden Heere Prefident-Burgemeester verzogt, en verfcheenen zynde; deeze Commisfie aldaar van Myne Heeren van den Ge- rech» (*) Zie bh 1756. (f) Zie bh i7j8.,  JAARBOEKEN» December, 1704. 1761 ] rechte, welke aldaar mede vergaderd waren, be11 hal ven eene mondelyke mededeeling van het ge•I mentioneerde in Hoogstderzelver Appoindtement '1 voorfchreeven, nog vernamen: dat in de daad by Hoogstdezelve klagten waren gedaan van discourij fen, welke in de Koffy- of Entrékamer van het, :| huis der Maatfchappy waren gehouden, die ftrydig , f 1 waren tegen de Cunftitmie, en daar benevens tot • verfmading en verachting van 's Lands en Stad? ■ ii wettige Regeering: zo zelf, dat anders denkenden 1 1 op het aanhooren van zodanige discourfen, zich 1 I genoodzaakt vonden ée Koffy- of Entrékamer te - verlaaten, en tevens in de verplichting te zyn, om • van deze beledigende gefprekken aan Myne Heeren » van den Gerechte kennis te moeten geeven. Dat 1 welgemelde Myne Heeren van den Gerechte, om I alle dezen, Directeuren ferieuslyk vermaanden, ' om de gezamentlyke Leden dezer Maatfchappy, ;I i door de meest gepaste middelen te permoveeren , • om zich te onthouden van zodanige beledigende tjj gefprekken en gedragingen, en zich flipt te houe iden aan het gemen doneerde in Hoogstderzelver > Appoinótement hier boven gemeld. i' Dat eindelyk tot regt verfland van de intentie •| van Hun Edele Achtbaare voornoemd, by de proe vifioneele Interdictie van het Departement der MuH ziek of Concert der Maatfchappy, zulks alleen >uwas gefchied uit aanmerking, dat in de tegenwoor: dige -critiqute en zorgelyke omftandigheden van ons f'1 Vaderland, alle openbaare vermaaken geheel on?: voegzaam zyni dat daarom ook het Concert der i Maatfchappy, als een meer of min openb ar ver1- maak, even als alle andere, van Schouwburgen en (■ dergelyken, provifioneel was opgefchort; niet twyfie feiende echter , wanneer de tydsomftandigheden !■ «ene gelukkige verandering opleverden, dat ook 't 9 Concert der Maatfchappy, nevens de overige openbat> re vermaaken, wel wederom zal kunnen voortgaan. « En irier mede wenscht de Gecombineerde Ver0 gadejrirjg voornoemd, dat aan de intentie van Hua j. Aaaaaa 3 £ds- Am- steldam. Kennis%eevingtan de Leden 'an Fe* iK Meriis.  Am- stel. tdah. 1762 NIEUWE NEDERLANDSCH E Edele Achtbaare, Myne Heeren van den Gerechte dezer Stad, zal worden voldaan. Uit naam der Gecombineerde Vergadering. WILLEM WAGTENDORP EEKMAN, Secretaris. Felix Meritis, i> Woensdag den 10 December 1794. Zit hier ook de volgende NOTIFICATIE. De Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit, refideerende binnen Amfterdam. ■pjotificeeren by dezen, aan allen en een iegelyk die zulks zouden mogen aangaan: Dat Hun Hoog Mogenden, de Heeren Staaten Generaal, by Hoogstderzelver Refolutie, in dato 5 dezer, hebben goedgevonden , de Surcheance van 't effect van het Retorfie-Placaat, van den 3 December '728, op 't emplooy der Zweedfche fchepen, tot het overbrengen van allerlei Goederen en Proiuften, als nog te continneeren tot den laatften December van het aanftaande Jaar 1793- Aclum ter Vergaderinge van welgemelde Hee» ren Raaden, op den 11 December 1794. G BEELDSNYDER. Ter Ordonnantie van dezelve, C BACK ER, Cz. Zie  JAARBOEKEN, December, 1794. 1763 Zie ook hier eene Waarfchouwing van Heeren Thefaurieren dezer Stad : TT\e Heeren Thefaurieren ExtraordinaVis, doen, ^ met goedvinden van de Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeefteren dezer Stad, adverteeren, aan eik wien het zoude mogen aangaan, dat de laatstgemelde Q ui tan tien-der Ordinaire Verpondingen , van alle de Perceelen binnen deze Stad, én derzelver Jurisdictie; als ook van het LantaarnEmmer- en Straatgeld, over de jaaren 1792 en 1793, ter betaaling voor de gemelde Jaaren, zullen moeten ingeleverd zyn op den 30 December «anftaande, om vry te zyn van de boete, van ouds daar op gefteld, en in de Waarfchouwingen vermeld. En wel ter Thefaurie Extraordinaris, des morgens voor 12 uuren, na welken tyd geene Quitantien, zonder de gemelde boete, zullen worden aangenomen; zullende welgemelde Heeren Thefaurieren vervolgens voortgaan, tot het doen haaien der Deuren. Aclum Amfterdam, den ij December 1794. Ter Ordonnantie van bovengemelde Heeren, ABRAHAM DU SART. Den 29 dezer maand kwam alhier by de Groote Burger-Krygsraad dezer Stad, een brief in, van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heeré Prinfe Erfftadhouder , waar op die groote Krygsraad vergaderd is geweest, -dog wy fiebben de reden niet vernomen. Omtrend het midden dezer maand is aliner eene Inteekening geopend, ten einde de engeraakken, welke door de Troupen Aaaaaa 4 vaa AMsterdam»  Am- S'i ELDAM. -7«4 NIEUWE NEDERLANDSCHE van den Staat, by hunne kloekmoe%e verdediging van het Vaderland, in het tegenwoordig jaarfaizoen geleden worden, door het mededeelen van gefchikte ververichtngen , eetngzinr» te verzagten. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins Orange , is verzogt de verdeeling van deeze vervérfchingen wel te willen doeii gelchieden, en de Heeren Hendrik Muilman, Pieter de Smetb, Willem Six en Jacob Dedel, de ontvangst, uitgaave en verantwoording der ingezamelde penningen op zich te neemen. Ook zullen deze Heeren de giften van zodanige hunner Mede-Ingezetenen, die mogten verkiezen onbekend te blyven, met erkentenisfe buiten de Inteekemng ontvangen, en tot het zelfde oogmerk doen verftrckken. In.'t begin dezer maand, zeilde 'sLands Fregat van Oorlog De Zephi*, onder bevel van den Zee Kaptein Al lier, met verfcheidene Koopvaarders naar Edenburg. Den 21 December zeilden naar Zee, om de Koopvaarders naar Engeland te begelei.den,'sLands Schepen van Oorlog Zeeland, Kaptem Haringman , De Pïl, KapteinLieucenanc Souters; De Meermin, KapteinLieutenant De Guinofeau. En den volgenden dag 't Fregat Medemblik , Kaptein P. Dekker, naar Oost indien; de Kotter De Brak, Kaptein Grotenraay, naar de West-Indien, hebbende zes fchepen der Oost-Indifche Compagnie onder hunne befcherming. Men veinam vervolgens dat 'sLands  JAARBOEKEN, December, 1794. 1765 'sLands Schepen Tholen, Zeeland en De Pyl , met de Koopvaarders te Plymouth, ep 'sLands Schip van Oorlog Brakel, Kaptein Oorthuis, naar Oost-Indien beltemd , met het Oost indiesch Schip Nieuwxand, Kaptein 'jan Arkenboutb, in Duins waren binnen gelopen. Zie hier ook nog een EXTRACT uit eene MISSIVE, gc/ckreven door een OFFICIER, uit TEXEL, den 16 December 1704. T"\aar 'er thans, in alle Nieuwspapieren gewag -*-^ gemaakt word van het gebruik der Telegraphe, en dezelve by veelen, op verfcheiden ma> nieren befchreven , word aangekondigd, zo kan bet aan onze Landgenooten niet onverfchillig zyn, dat zy weten, dat by onze Marine het nuttig effect van zodanige Machine, en waar van men zeer veele voorbeelden zoude kunnen aantoonen, zedert het invoeren der nieuwe manieren van feinen te doen, door den Heer Admiraal, Ridder Van Kinsbergen ; reeds lang bekend is geweest , en dat Zyne Excellentie nu laatftelyk, by gelegenheid, zich in Texel bevindende, op eene eenvoudige wyze heeft aangetoond de mogelykheid, om, zonder Vlaggen, eene Telegraphe aan boord te maaken , welke aan geen de minfte ongemakken ii blootgefteld, en meerder letters te kennen geeft, dan het gewoonlyke ABC vereischt, en dierhalven nog daarenboven door meer andere pofitien en combinatiën, waar voor dezelve vatbaar is, zoude kunnen verwisfeld worden. Volgens de gehouden aanteekeningen in Lloyds, zyn zedert het begin des Oorlogs, Aaaaaa 5 zyn-; Amstel-dam.  t?66 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STETv* DAM» zynde ï Febr. 1793 tot 26" December 1794: genomen: Door de Engelfchen, 320 Franfche Schepen , waar onder 76 Kapers , 20 Fregatten en 5 Sloepen;5 Hollandfche, 21 Zweedfche, 16 Deenfche, 9 Hamburgfche, 31 Amerikaanfche, 1 Spaansch, 1 Pruisfiscti en 3 Engelfehe Schepen , die Franfchen eigendom in hadden ; dus in allen 407 Schepen. Door de Spaanfchen, 21 Franfche Schepen, waar onder 3 Kapers, 3 Engelfehe, 2 Zweedfche, 3 Deenfche en 1 Amerikaansch Schip; dus 30 Schepen. Door de Hollanders, 4 Franfche Sche»' pen; bedragende dus het getal der Schepen, door de gezamenlyke Geallieerden ge« nomen, 441 Schepen, dan jwaar by evenwel niet gerekend zyn de Schepen te Tou-; Ion genomen, hier gefteld op 45; ook niet de 8 Schepen van linie, door Lord Rovtt genomen of in de grond geboord. Daar tegen hebben de Franfchen in dien zelfden tyd genomen, 820 Engelfehe Schepen, waar onder 13 Kapers, 3 Fregatten, a Sloepen en 1 Kotter; 101 Hollandfche, daar onder begreepen 1 Fregat; 36 Spaanfche, 14 Portugeefche, n Pruisfifche, 1» Deenfche, 6 Hamburgfche, 25 Amerikaanfche en 1 Ragüzaansch Schip; moetende by het verlies der Geallieerden nog gebragt worden 31 Schepen, door Lord Hdwe heraomen en verbrand. Dus zyn door de Franfchen meer geno- mer4  JAARBOEKEN, December, 1794. 176*7 men 583 Schepen, dan door de Geallieerden, terwyl hunne Zeemagt alleenlyk beHaat uit 147 Schepen van Linie en Fregatten, waar tegen de Zeemagt van Engeland alleen beloopt an Schepen -van Linie en Fregatten. In 't begin dezer maand waren te Amsteldam de Effeéten aldus: De Aciien van de Oost-Indifche Comp, zyn iaSh De Engelfehe Oost-Indifche Comp. 192I. De Engelfehe Bank 15$. De Zuidzee 72. De 4 perCt. Geconf. 84. De 3 perCt. Geconf. 67 , alle op February. De Wisfel op Londen op zigt 59, 10, op 1 Maanden 39, 6. Het Bankgeld 891 a. perCt. Te Londen aldus: De Aétien van de Bank 158 en 1 vierde a ï half è 158. Oost-Indifche Comp. 192 a 1 vierde k .191 en 3 vierde. Zuidzee Compagnie 72 en 3 vierde. Oude Annuir. 67 en 3 vierde. Dito Nieuwe 68 en 1 vierde. De 3 perCt. gereduc. 68 en i vierde a 67 en 7 agtfte. Dito geconfol. 68 a 1 agtfte a 67 en 7 agtfte, en de 4 perCt. vatt 1780, «4 en 1 vierde a 84. De Wisfel op Amfteldam 40 en 3, en op tien dagen 39 en 6. Rotterdam , op a Ufo, 35 en 5. Hamburg, op 2 en 1 half Ufo. 35. In 't laatst van deze maand waren de pry-; zen der Effeéten aldus: De Am- üTfcl.dam. .  1768 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam* De Aétien van de Oost-Indifche Compagnie 1281. De Engelfehe Oost-Indifche Comp. 1895. De Engelfehe Bank 156. De Zuidzee 70. De 4 perCt. Geconf. 81. De 3 perCt. Geconf 641, allen op February. De Wisfel op Londen op zicht 40. Op a Maanden 39, 8. Het Bankgeld 87 k 87}. perCt. Dog dit Bankgeld is vervolgends omtrend het midden van January tot 77 è 78 perCt. gedaald. Te Londen in 't laatst dezer maand: De Aétien van de Bank 155* Oost-Indifche Comp. 1881 a 189}. Zuidzee Comp. gefloten. Annuites 65. Dito Nieuwe gefloten. 3 perCt. gered. Bank Ann. 64I a 65, k i, 3 perCt. geconf. dito 641 a £ a 65 a 64U65, 4 perCt. geconf. Bank Ann. 1780, 8o| a{, lange Ann. 18^ a De Wisfel op Amfteldam 40, 2. Dito op 10 dagen 39, 9. Rotterdam 35, 5. Omtrend den ftaat van 't Financie- Wezen in Frankryk is dit berigt opmerklyk. Parys den 5 Nivofe (25 December). Het merkwaardigfte dezer dagen in de Conventie voorgevallen, is zekerlyk het Rapport Maandag door Johannot , uit naam der Committées van Algemeen Welzyn, Algemeene Zekerheid, Wetgeving, Koophandel en Financien, gedaan nopens de middelen om den Koophandel te hertellen. Het is niet alleen aan de groote masfa Asfignaten die in circulatie zyn, zeide hy, dat men het verlies op dezelve, en het verhoogen de 5K±  JAARBOEKEN, December, 1794. 1769 der prys van alle koopwaaren en noodwendigheden moet toefchryven, maar aan de continueele onzekerheid, waarin ieder Burger zig bevind , geen vast en beftendig Syftema door het Gouvernement ziende ampleéïeeren , het geen tot nu toe door duizende intrigues belet is; en by dit alles kan men eece reëele fchaarschheid of gebrek aan veele behoeftens voegen. Ten tyden van het verraad van Dummerier% was het discrediet van ons Papierengeld echter nog veel grooter; de effeétive hypotheek van het zelve bedraagt 15 Milliards, zo als men na kan gaan uit de Jaarlykfche inkomften der nog onverkogte Nationaale Goederen, die 300 Millioen bedraagen. Volgens eene accnraate berekening, hebben wy zedert de Revolutie 4 Milliards uitgegeven, doch men moet niet uit het oog verliezen, dat de Amerikaanfche Oorlog aan Frankryk 15 Millioen in fpecie gekost heeft. De fchaarschheid aan veele noodwendigheden, die wy ondervinden, moet onder meer andere oorzaaken, in het vernietigen van den Koophandel gezogt worden; alle commercie met de Colonien is geftaakt; met de Levant kunnen wy geen handel dryven , zo lang wy niet meetter van de Middelandfche Zee zyn ; Lyon alleen leverde eene Jaarlykfche Circulatie van 60 Millioenen op. Dusdanig is het byna met alle onze Steden, waarin Manufactuuren en Fabrieken zyn, gele» gen; en de groote zaak is thans om met rypheid te overwegen, op welke manier men de Koophandel , Fabrieken en Handwerken der Republiek , tot haaren ouden trap van luifter en grootheid, waar aan een hoop wangedrogten , uir-vaagfels van het menschdom, hen ontrukt hebben , het best kon terug brengen. Johannot, ftelde vervolgens een project Decreet Am» STELDAM. Berigt wegens Financi* en, enz.  Am? steldam. Berigt wegens Winancien , enz, » ] ] 1 t i c c I ƒ t NIEUWE NEDERLANDSCHE creet voor, waar van de vournaamfte dispofities hier op uitkomen. f. 'Er zal uit alle de onderfcheiden Commif» tées eene Commisfie benoemd worden, om gezamentlyk met het Comminée v?n Financie den ftaat na te gaan, van de in circulatie gebraste en ingetrokken Asfignaten, eu alle de uitgaven, zo in Papierenmunt, als in Specie, door de Nationaale Thefaurie gedaan-, zedert haare inrigting, tot den eerften 'Nivofe toe; die Commisfie zal zig ook opening doen geeven van den ftaat der Thefaurie , zodanig als dezelve was op 21 September 1793, en 16 Pluviofe. 2. Het Committé vanFinantie zal zonder tydverzuim opening geeven, van de gewoone uitgaven voor den Oorlog , en de middelen om daar in te voorzien. 3. Te rekenen van heden af, zal de Koophandel ten vollen vry zyn; het Gouvernement zal alleen voor het approviandeeren der Land- en Seemagt zorgen; en alle fournituies zullen puJliek aanbefteed worden. 4- Het Sequeftre op de Goederen van de Onlerdanen der Mogendöeden, met welke de Re>ubliek in Oorlog is, gelegd, zal worden opgeïeven , en door de Franfchen gedeponeerde «enningen, die zy van die Vreemdelingen onder ;ig hadden, zullen door de Nationaale Thefauie worden terug gegeven. 5. De A6te van Navigatie is provifioneel opefcHort. 6. De Crediteuren van Emigranten , en ter ood gevonniste Perfoonen, zullen als immeliaate Crediteuren van den Staat aangemerkt, n als zodanige geliquideerd worden. 7. De uitvoer van Specie zal worden toege:aan, mits men de waarde van dezelve in noodwendigheden van de hoogfte noodzakelykheid y vervvisfeling invoert. 8.  JAARBOEKEN, December, 1794: 1771 8. 'Er zullen van geene behoeftens van {eenige noqdzakelykheid, by hun invoer in Frankryk , regteu geheven worden. # Dit Project. Decreet ontving algemeene toejuichingen ; hec zelve zal gedrukt en twee dagen, na dat hec aan de Leden der Vergadering zal rond gedeeld zyn, gediscuteerd worden. In de Zitting van 5 Nivofe wierd, na eene compleete discusfie , de wet op het Maximum geheel afgefchaft. Tot dus verre lopen de gebeurtenisfen, meer byzonder tot deze groote en aanzienelyke Stad betrekkelyk, welke Stad, gelyk zy de fteun van ons geheel Staatsgebouw vaalc geweest is, zo ook doorgaans het gewigt van 't beftuur van de hoofdregeering der Vereenigde Gewesten getorst heeft. Haar groot en voornaam deel en invloed op sLands zaaken, was in evenredigheid aan haar vermogen en toebrenging, om dat beftaan te hebben, het welk de Vereenigde Gewesten in Europa hadden ; deze invloed was dus niet anders dan billyk en rechtvaardig, en bragt niet weinig toe tot uitbreiding van 't credit buiten 'sLands, zo noodig voor den Koophandel. Wat nu de gebeurtenisfen by de intocht der Franfchen , en geheele omwending van de wyze van 'sLands en Stedelyk beftuur aangaat, wy laaten gaarne dezen taak voor de pennen van onze opvolgers over. Alleenlyk moeten wy kortelyk melden, dat op de tvding- van dpn nvprmnht Aa* T?~nn fchen over de rivieren , de Leden van de Lees- Am-1 sterdam. Berigt wegens Financi' en, enz»  1772 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stel» dam. Leesgezelfchappen des Sondags avonds den 18 January, in 'c Wapen van Embden te zamen kwamen, alwaar het in en uitgaan zeer druk was, en deze en geene maatregelen beraamd wierden. Onder dezen was ook het voornemen, om die Burgers, welken wy bladz. 1601 en volgg. gezien hebben, dat om het indienen van een Request, in 't Werkhuis geplaatst waren , te verlosfen. Maandag den 19 January, fnelden eenige Leden der Leesgezelfchappen naar 't Nieuwe Werkhuis, opende mee kragt de deuren, liepen naar de vertrekken dezer zes gevangenen , en bragtten hun tegen drie uuren des namiddags, in zegenpraal, naar 't Stadhuis. Den 20 January trokken eenige Bataillons Fransch Krygsvolk in deze ftad, niet weinig derzelver aanzien en yertooning, zo wel als derzelver grootheid bewonderende. Deze Bataillons wierden fpoedig van den Opper- Krygsbevelhebber der Franfchen Pichegru, en twee Commisfarisfen , gevolgd; deze laatften namen hun intrek in het huis van den Heer Henrv Hope , voornaam Koopman , welke by tyds naar Engeland was geweken. De Generaal Pichegru , nam huisvesting by den Heer Pieter Muilman. Ten befluite voor dit Artikel , moeten wy nog het navolgend bevel van den Koning van Groot-Brittannie, het welk den Koophandel byzonder aangaat, plaatfen.  JAARBOEKEN, December, 1794. »773 in V ffo/ve St. JAMES, den 21 fanuary i?95, '/« iegenwoorhetdzyner KONINGLYKE MAJESÏËIT/» RAAD. Nademaal het zyne Majefteit by deszelfs Order in den Raad, in dato den 16 dezer behaagd heeft tebepsalen, dat alle Goederen, Waaren, Koopmanfchappen en liffcdleu, hoe genaamd , komende directelyk uk eenige van de Havens, der Vereenigde Provintien naar eenige der Ha vens van zyn Koningryk , in Vaartuigen van eenige Plaatfen, en opeenigerlei wyzs bevaren wordende , zullen mogen aanlanden tot nader order, en bewaard blyven in bewaarplaatfen , onder opzigt beide van zyn Majefteit en van den Eigenaaren , voor rekening en refico vaa gemelde eigenaaren , om aldaar veilig bewaard te blyven , ten behoeven van de Eigenaaren derzelve, ter tyd toe dat behoorlyke en rechtelyke fcfiikkingen zullen zyn a,emaakt, om zulke Eigenaaren tot het wederuitvoeren in ftaat te Hellen, of dat op eenige andere vvyse daar omtrent zal zyn gedisponeerd: en dewyl het nodig gejrpordeeld" is, het beneficie van gemelde Order verder uitteitrekken , heefc het zyne Majefteit daar omtrent behaagd volgens'het Advis van deszelfs byzonderen Raad , te Ordonneeren, zo als daar by geordonneerd wordt, dat alle Goederen , Waaren , KooDmanfchappen of Effecten, hoe genaamd, belmo ende aan eenige Onderdanen of Ingezetenen der Vereenigde Provintien, of behoorende tot eenige der Onderdanen van zyne Majefteit, of aan Onderdanen vaa eenige Plaatfen in Vriendfchap met zyn Majefteit zynde , komende, uit eenig gedeelte van Europa, Azia, Africa of America, in Vriendfchap met zyne Majefteit, in Vaartuigen behoorende aan eenig O.iderdaan of Ingezeten der .Vereenigde Provintien, of aan eenig Onderdaan Bbbbbb vaa Am. steldam. Bevel van En* geland o:ntrenJ Goederen enz.  STUWDAM. Bevel van Ei geland omtrcn Goederen en; 177+ NIEUWE NEDERLANDSCHE van zyne Majefteit, of van eenige plaats in Vnendfcbap met gemelde zyne Majefteit , en varende op eenige Haven van de Vereenigde Provintien , zullen rot nader Cider gepen!1 irteerd worden aan te landen, in eenige Haven i- van zyne Majefteit, en opgelegd worden in bewaarplaatfen ten behoeven der Eigenaaren der- f zelve, op dezelve wyze als bepaald is in de bovengemeld* order van zyn Majefteit in den r. Raad, in dato 16 January dezes jaars. En waar in Heeren Commisfarisfen van zyne Maje* fteits Thefaurie de nodige Directie zuilen hou« den, (JVas geteèkend,) W. FAWKENER» Rotterdam. Omtrend het midden dezer maand De» cember, zag men deze bekendmaaking. Commisfarisfen ter direftie van het Fonds alhier, in de voorbden maand rpg«ri^t * tot verzorging van eenige ververfchingen enzi aan sLands Troepen, in dit ongunfti^ fatzoen op gevaarlyke posten zich bevindende , geven hier mede kennis , aan de refpective Deelnemeren in het zelve, dat dtt afze.-dingea ' daar van, ingevolge hunne intentie, zyn geëf-ettaeerd geworden raar onderfcheidene <-an» tonnementen aan de Frontieren ; zynde zulks gefchied met voorkennis en approbatie van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Commandant-Generaal Erfprins van Oranje welke Hoogstdes-zelfs gevoeligheid en de dankzeaging der Troepen deswegens , aan alle der Deelnemeren, heeft verzogt te betuigen. De re»  JAARBOEKEN, December, 1*94. iff% refpeüïve Geïatres&erden zullen , geduurende den tyd van zes wtekeu , das Woensdags en Saturdags morgens 9 in één der vertrekken van het Socieceitshuis, op liet Westnieuwland, vifie kunnen neemen van de rekening en verdere bel'cheiden over dese afzendingen ; belopende dezelven eene fomma van ruim ƒ 4/200, toe welke uit Amfterdam is bygedragen gewor den /uoo, en omtrent ƒ200 uit 'sHage, Scbied..ïTi en Middelburg. Eeatgen der Deelnemeren op nieuw befloten, en daadlyk een aanvang gemaakt hebbende, tot het openen van eene nadere in eke. ning, ter bezorging van eenig Vaderlandsch blyk van erkentenis, in de toezending van eenige verdere ververfchlngen, aan de zo dappere verdedigers van den Bommelerwaard, welks behoud van zo veel aanbelang is voor !dat van het Vaderland , hebben Comaïïsfarisfen zich aan het b'ftuur daar vai niet Willen ontdekken; en nodigen dnz de geenen, Wellen genegen zya hier toe,ter fomma van vyftig gulden te contribueeren , zich fpoedig ie ladresfeercn ten huize van de floeren Gilles GroencveU of Barthold Suermondt , te Rotterdam. Ook gefchiedde den 17 December, van wegen den Zee-Raad, deze afkondiging. "pve Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit Ï-S 0p de Maaze. Alle de geenen , die deze zullen zien of hooren lezen , falut ! doen te weten : dat Hun Hoog Mogende , de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, by Hoogstderzelver Refolutie van den 8 dezer loopende maand, hebben goedgevonden , na :de voordaad van alle tyden , alz-> niet alleen in vorige Oorlogen , maar dikwyls zelfs by Ebbbbb2 Ex- Rot» DAM. Bekend, making nopens verzorging,enz.  S77Ö NIEUWE NEDERLANDFCHE Rotterdam. Publ nofens verhoogingyan Last- en Veilgeld, Extraordinaris Equipagien van eenige coniideratien , eene vethooging of verdubbeling van het Last- en Veilgeld plaats heeft gehad , en nimmer met meer grand van de Commercie is gevergd,dan op dit tydftip, waarin de Repu» bliek met eenen magtigen vyand te water heeft te worftelen , en nog daar en boven eenenkostbaaren Vreede met Algiers , hoofdzaaklyk ten nutte van de Commercie , heeft moeten fluiten, waar van de kosten uit dit Fonds moe* ten worden gevonden, en welken , door de losfing der Slaven,. en door de vrygeving van verfcheiden Schepen, zeer aanmerklyk zyn vermeerderd , wederom eene verhooging , zo in het Last- als in het Veilgeld, te introduceeren r en dienvolgens vastteftellen r dat over alle Schepen , zonder onderfcheid , en overzulks zo wel over Vreemde als Nationaale Schepen 9i (die op de Landbouwende Colonien van Surinamen , de Berbices, Esfequebo en Demerary , van dezen Staat varende, welken van de betaling van het zelve altoos zyn geeximeerd geweest , voor als nog uirgezonderd ; mitsgaders, met relatie tot de Vreemden, nog uitgezonderd de Schepen, varende op de Vereenigde Colonien van Noord-Amerika, hangende alsnog Hun Hoog Mogenden Deliberatien op dat fubject,) te beginnen roet den eerften January 1795 aanftaande., tot ultimo Juny 1796 , zaL worden geheven een verhoogd Lastgeld; doch in plaats van , gelyk by vorige gelegenheid ,' met eene geheele verdubbeling van het zelve,, alleen met de halve verdubbeling, en dns op het uitgaan tegen zeven en een halve ftuiver, en op het inkomen tegen vyfcieri ftuivers, en: dat deze verhooging geheel zal zyn ten voordeele van de Cas van het verhoogde Last- ei» Veilgeld. Dat ook bet extraordinaris Veilgeld , zo als. üiet zelve by de lyst van den 31 July 1725 ir* ttaia  JAARBOEKEN, December, 1794. 1777 :' train is gebleven , geduurende bet zelve tyd11 vak zal worden verdubbeld met een perCt. op I de inkomende , en met een half perCt. op de * uitgaande Goederen , en dat dit verhoogde * Last- en dubbeld extraordinaris Veilgeld, op dezelve wyze, en Volgens dezelve orders en re , "! glementen zal worden geheven en betaald, als { het enkelde extraordinaris Last- en Veilgeld II wordt geheven en betaald. f' Dat geduurende de voorfchreven verdubbe-1 ;:| üng, dit dubbelde extraordinaris Veilgeld me. 1Ji de zal moeten worden betaald van alle GoeH deren , die door de vrye Handelaars , op de 4 Kust van Afrika, worden medegebragt, maar >d dat onder deze verdubbeling , althans by proï] vïüe , niet zullen worden begrepen die Ooe! der West-Indifche Colonien wordt betaald, 'H en welke reeds by Hun Hoog Mogende Refoi' lutie van den 22 Juny 1792 , en dezes Raads •e;Notificatie, van den 7 Augustus daar aan voligende, de betaling van het Veilgeld zyn onf'derworpen , noch ook die Goederen, welke i'jingebragt of uitgebragt worden met Schepen, iï| varende op en van de Colonien van Surinss!me, Esfequebo en Demerary. at En wyders mede , om den ophef dezer beiHaïtinge met behoorlyke order effect te doen ijforteeren , iat de Commercie, voor zo verre i: Jezclve altoos aan de betaling van het enkele Üpsst- en Veilgeld onderhevig is, wegens deze verdubbeling van het zelve, met geen meerder jp ïxpeditiegelden of Leges , zal mogen worden riliezwaard; dat de Penningen, daar van prove» :tiiieerende, zullen worden ontvangen by de or'i-jisnarjs Ontvangers der Prasmien , of Extraordinaris Veilgeld, en geïncasfeerd by den Ontanger-Generaal van het Fonds van het versi oogde Last- en Veilgeld , zonder dat deswei» ens nogthans eenige onkosten zullen wordem » Bbhbbb 3 ge* Rot- terdam. Pub!.nopens verhoogingfan Last- en 'feilgeltb  1773 NIEUWE NEDERLANDSCHB PfT' TElC p'AM. ge'eden, als die voor het omvangt en inca*. fleren van het in tiain zyude Exmordinaris Veilgeld aan de refindive ön:vangers en Ont. vanger-Generaal ededen worden. Lasten en bevelen allen tn een it gelyk zich dasr na te regtnteren en te do^n regnleeren, diep het aangaat. Gedaan in den Raade , den 16 December C. van der STAAL. Ter Ordonrsantie van denzelven, P. van der HEIM. Zedert den 27 dezer maand December j fcheen de geftrengheid der vorst eenigzins te verminderen. Voorleden Maandag regende het des avonds, doch zedert Dingsn dag viel 'er weêr fneeuw; de Maas wordt echter d'gelyks door veele wandelaars bfi^ treeden; en van Dord, KrimpenYsfel monde , en veele andere plaatfen komer 'er dagelyks veele iïïchietfchou wen mei vragtgoederen aan. Thans fta-in 'er vooi de Had omtrend 2< tenten, meest van hout* werk opgetimmerd het ys b.'yft van dei zelfde dtKte , maar wordt wat brosfer, ea js thans meer befneeuwd. De thermometer itondt'den 27 des avond! ten o uuren op 29} den 28 'smorgenstea v uuien op a'ts, 's avond* ten ïo uuren oj 30; den 30 en 31 's morgens cp 29Ï en 'savords op 3; graaden. Den 31 December tusfehen 3 en 4 uurenj »yn iati^s deze liad, ecnigj wagens voorbl  JAARBOEKEN, December, 1794, 1770 gereden, met het Engelsch Hospitaal, van Gorinchem komende. By eene Publicatie der Regering van Rotterdam , tot eene algemeene oproeping der Op en Ingezetenen tot verdediging van het' Vaderland, i-s vastgefteld, dat boven -en behalven de belooning, die der vrywil» lig uittrekkende manfchap van 's Lands wegen wordt toegezegd, aan zulken, die gekwetst of verminkt worden, zo dat zy buiten ftaat geraken, hun brood voor zig of hun huisgezin te winnen, een redelyk beftaan zal worden toegelegd , naar maate van hun huisgezin; dat ook voor de weduwen van gefneuvelden, zóólang zy niet hertrouwen , een redelyk onderftand zal gegeven worden; dat ook voor de minderjaarige kinderen van gefneuvelden zal geborgd worden j en eindelyk, dat aan zulke vry willig uittrekkende Burgers , by hun ontflag, eenen eerpenning zal worden gefchonken, die insgelyks, ingeval zy kwamen te fheuvelen, aan hunne weduwen of kinderen zal worden ter hand gefteld, enz. Den 12 January deedt de Zee-Raad op de Maaze, deze bekendmaaking. •jTV Raad ter Admiraliteit op de Maaze , al» len de geenen , die dezen zullen zien , faiut • doen te weeten, dat, alzo ons Vaderland, en deze Provincie in het byzonder, door reen gectugten vyand, zonder eenige provocatie -van deze zyde , met eene geheele ondergang wordt gedreigd , en de Heeren Staaten deze* Bbbbbb4 Pro* Rotterdam.  R-T- Notific, van de Aatnin litctt. 1780 NIEUWE NEDERLANDSCHE Provincie , na dat alle middelen zyn aangê» wend, eerst om den Oorlog voortekomeu , en daarna om tot een eerlyken Vreede te geraken, eindlyk te rade zyn geworden» o:n alle Ingezetenen dezer Provincie , welken eenjgen prys ftellen op Godsdienst , Vryheid en Va-. . derland, en het behoud van hunne eigendommen, peiTonen, en. die hunner vrouwen, kin. deren en nabeftaanden , opreroepen, ten einde de wapenen optevatten , en den vyand gemeenfchaplyk te keer te gaan; zo is het, dat wy , van onzen kant , zo veel in ons is , tot het voorfchreven heilzaam oogmerk willende medewerken, niet alleen alle Amptenaaren van dit Collegie vryheid geeven en aanmoedigen , van zich , met onze voorkennis, ten voor* fchreven einde , aantebieden en te laten gebruiken , maar fpeciaal ook alle Ambagtsgezellen en Arbeidslieden , die zich in dezen , van hannen plicht, aan het Vaderland., zouden willen kwyten, tot aanmoediging van dien toezeggen, dat zy , die zich zullen aangeven, om in deze algemeene wapening deel te neemen , en dienvolgcnds zullende uittrekken , aanftonds hy hunne terugkomst, weder zullen kunnen te werk komen , niet alleen , maar voor zo verre zy met goede getuigeiisfen van de hoof-* den, onder welken zy uitgetrokken zyn , zullen wezen voorzien, altoos, zo veel mooglyk, voor alle anderen, in dienst zullen worden ge. houden , en buiten grove misdragingen , niec als de laatften van allen , zullen worden afgedankt. Aldus gedaan in Rotterdam, den 12 January 1795' ( Was geteèkend,') C van dpr STAAL. Ter Ordonnantie van dezelven, (Was getetkend,) P. vam d£r HEIM. Maar  JAARBOEKEN, December, 1794. 178: Maar gelyk de uitkomst geleerd heeft, alle poogingen waren vrugteloos: het vastvriezen der ftroornen beflist'e alles. Men kreeg welhaast omtrend den 14 January tyding, dat de ftad Heusden door de Franfchen was ingenomen, en dat zy ver ders de fpoedigiten voordgangen maak ten. Ook trok den if het Krygsvolk pn der Hobenlohs, van de linie, tusfener Montfoort en Linfchoten gelegen , naai Woerden. De Franfchen vervolgden hun De Zwitferfche Ouardes trokken uit Woerden naar Leyden ; dus in de eerstgemelde plaats niet meer dan 500 man van Orange-Nasfau bleeven , om de komst der Franfchen aftewagten , aan welke de .ftad Woerden reeds by verdrag was afgeftaan. WOUDRICHEM. Het was op den tweeden January 1795, dat de Franfchen , in den vroegen morgenftond, met het aanbreken van den dag, onder het geluk van een dikken mist, onzen voorpost .te Ryswyk van alle kanten aantastten: na een dapperen tegenftand van ons Krygsvolk, welk uit eene wagt van Zwitfers Van May en het Corps ligte Troepen Van Lega , beftondt, was dezelve door de overmagt gedrongen, al vegtende, in de beste orde, tot in de battery by den Oiymolen, alwaar de Lieutenant De Graferied, van May, de wagt had, te wyken, werwaart de vyand hun, Bbbbbb 5 met f Rot.' TerDAM.  Wou- £>RICHEM. •i?8a NIEUWE NEDERLANDSCHE met vlugge fchreden vervolgde , en met woede aantastte. Inmiddels verzuimde onze battery niet om een welgeregeld vuur voorttebrengen , het welk de Franfchen veel dooden en gekwetften aanbragt, en hun de verdere voortgangen belettede. Dan om 10 uuren viel een fterke kolonne Franfchen , over h*et ys van de onderwa« re-zetting, met een verbazend gefchreeaw, het welk te Gorinchem is gehoord geworden, deze battery met allen fpoed in den rug, wanneer het kanon van onze wallen op hun begon te fpeelen 9 en andermaal eene groote flagting onder hun te weeg bragt; des niet tegenftaande naderden zy -de battery, en.de Lieutenant Bogaerd^wzlke het kanon van deze battery geboodt, ziende dat hy4 in weerwil van een onafgebroken vuur, van voren aangevallen , "en van ter zyden en van agteren belformd werdt, vernagelde de ftukken, en na dat hy reeds een slag, met de kolf van het geweer van een Fransch Soldaat, op zyn hoofd bekomen hadt, week hy in goede orde. Inmiddels was Kaptein Fifcher, van May, met een groot picquet uitgerukt, en boodt den vyand een dapperen tegenftand, terwyl de wykende Soldaaten, en een krygsbende Vrywilligers, onder bevel van den Lieutenant Canon , van Lega , dewelke, geduurende het gevegt langs veele kanten , met den vyand was handgemeen geweest, zich met genoemden Kaptein vereenigd hebbende, op den vyand los gingen en hem terug floegen, makende eene grooï  JA AR BOEKEN, December, 1794. 1783 .groote flagting onder denzelven, zo datWotJ- wy , des middags om 22 uuren , wederORi- ten waren. De - Commandant-Kolonel . De Lega , vergezeld door de dappere Majoors De Lega en Harpeau , verzuimden inmiddels niet, om, gedurende het gevegt, zich op alle de posten en batteryen te laten vinden , en hunne Soldaten aantemoedigen, terwyl een ieder van hun . zo wel Soldaat als Officier, met de uiterfte goedwilligheid en dapperheid , om het zeerst, yverden en zich van hunnen plicht kweeten. Jammer was het, dat het Fort Loeveftein ons van weinig dienst heeft kunnen wezen , door dien de aanvallen des vy« ands vooral binnendyks waren ingerigt, anders zou de mêrlaag der Franfchen nog aanmerklyker zyn geweest ; echter heeft men nog eenige fchoten op hun , welken zich op den dyk bevonden, gedaan» ZEELAND. Middelburg. /""""\,rntrend den uitvoer van Gerst, is \^Jp van wegen de Staaten van Zeeland, den 27 der afgelopene maand November deze waarfchouwing gedaan. De Staaten van Zeeland, allen den geenen, die deze zullen zien of hooren leezen, fa. lut j  1784 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mm» HORQ, Waar. fchou» ving no pens uit voer vat G/trsu i \ i i I lut! doen te weeten: dat Wy, uit aanmerking, dat de vyand het kwartier van Staats-Vlaanderen heeft geoccupeerd , van waar , benevens andere Producten , jaarlyks eene aanmerklyke hoeveelheid Gerst wordt aangebragt, bedugt v/aren, dat 'er geen genoegzame voorraad daar • van, ten gebruike van Bierbrouwers en Pelders • zoude voorhanden zyn; en dat Wy, teneinde 1 daar omtrent verzekerd te zyn, de Magiftraa- Jen der Steden en Piaatfen binnen deze Provincie hebben aangefchreven, om ieder in derzelver jurisdictiën te doen opnemen,, hoe veel gedorschte en ongedorschte Gerst 'er voorban, den is, requireerenden daar by de opgave der benodigdheid voor de Traficquanten, ieder in hun diftriót. Dat Wy, by de opmaking dier lyften, hebben bevonden , dat de voorraad van dat gewas waarfchynlyk genoegzaam zal zyn , om daar aan ten behoeven van de Bierbrouwers, Pelders en voor de Confumptie, te kunnen voldoen, anits de belanghebbenden zich daar van tydig voorzien , en voor dat zy door den uitvoer daar van verftoken worden. Dat Wy, om hun van Onze meening, en voorts een ieder in dezen te informeeren, goedgevonden hebben te verklaaren, dat Wy onnodig achten, om den uitvoer van Gerst na buiten deze Provincie, immers voor als nog , te verbieden ; dat dus de handel daarin onverhinderd 'zal blyven voortduuren, en dat daar door gelegenheid zyn zal, om den invoer van buiten te faciliteeren ; terwyl Wy geene redelen hebben om te denken, dat iemand Onzer ;oede In- en Opgezetenen met zo eene groote wnzugt bezield zy, van door eenen bovenmaigen uitvoer van dit gewas, en van andere lerensmiddelen , oorzaak te zullen geeven tot :enigerhand gebrek of fchaarsheid; maar dat zy a tegendeel zullen handelen, zo als een ieder, in  JAARBOEKEN, December, 1794, 1785» in overeenbrenging zyner byzondere belangens Mir> met die van het algemeen, verpligt en gehou» delden is. burg, Aldus gedaan en gearrefteert , ter Vergadering van de Heeren Staaten van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 27 November 1794. (Onder fond,) Ter Ordonnantie van de Hooggemelde Heeren Staaten , (Was geteèkend,) W. A. de BE VEREN. De Broeders van St. Jan, hebben op den 6" dezer maand December ter gewooner plaatfe, de tweede verjaardag van- den Jongen Erfprins van Oranje, met het uitfteeken van vlaggen enz., en'savonds met eene verlichting gevierd. Een Fransch bevelhebber , fchreef aan den Kaptein van een Fregat, M. Hoeland*, de navolgende opeisfching. Uit het'Hoofdkwartier de Oude Doel, den 10 Nivofe, het derde Republikeinfche "Jaar!, uit naam der Franfche Republiek. Noordlyke Armée. Derde Divifie. De Generaal der Brigade Des la Frans, Commandant der voorpostefi voor Bergen op den Zoom, aan den Kaptein, Commanderende bet Fregat, liggende voer den Oude Doel. ,  l786 NIEUWE NEDERLANDSCHE delburg. MYN HEER! Ik zende u ééa van myne Staf-Officieren , onf van u te vorderen , dat gy de manfchappen, die uwe equipagie uitmaken , a™ iauJ zend. Het is my zeer wel bekend, dat gy, door toeval, opeen Zandbank vastgeraakt zyt, en dat uw Schip zich in de onmooglykheid bevind , om 'er weer af te komen. De zugt, om geen menfchenbloed te vergieten en uw volk te fpiaren, zet my aan, om dezen ftaD te doen: indien gy weigert myt>e vordering te voldoen, zal ik als Soldaat motten hmdelen. Ik weet wel dat gy in alle ardere gevajl.n u zoud tragten te verdedigen ; maar raadpleeg uwe omftandigheden, en antwoord my. U-v antwoord zal myne verdere handelw,yze bepalen. In deze verwagting blyve ik, enz. DES la FRANS, Generaal der Brigade. De Hollandfche Kaptein antwpordde aldus : ANTWOORD. MYN HEER! Het eenige antwoord, dat ik op uwen brief kan geven, is, dat een HoUanasch Bevel. hebber, aan boord vsn een Fregat van Oorlog, zich zo gemaklyk niet overgeeft aan de wanden van den Staat; maar aich integendeel tót het uiterfte zal verdelgen. Een Frarucb Generaal faeen Zeeman'zynde i is niet in ftaat, om te beflisfen, of ik hier wél of kwaMt geplaatst hen. Gy hebt. de vryheid, om als Sol-  JAARBOEKEN, December, 1794. 1787 daat tegen my te handelen, of zo als gy bet zult verkiezen. Ik ben, enz. M. HOELANDS, Commandant van hel Fregat. Den 31 December 1704. Vervolgens heeft men vernomen , dat bovengemeld Fregat weder in vlot water gekomen is, en aan het Hoofd te Bath, in genoegzaame veiligheid ligt. De Edele Mogende Heeren Gecommitteerde R.aaden hebben tegen ongeregeldheden, en onttrekking aan de Landwagten, den 31 December 1794 deze Waarfchouwing gedaan. T^e Gecommitteerde Raaden van Zeeland, alle de geenen , die deze zullen zien o hooren leezen, falut! doen te weeten, dat w] niet dan met leedwezen en ongenoegen heb ben vernomen, dat in de onderfcheidene Kwal tieren van Zuidbeveland, onder eenige der In en Gpgezetenen , waarfchynlyk door kwalyk gezinde en onrustzoekende lieden misleid, ie dert eenigen tyd eene ongezindheid is ontftaaj tot het behoorlyk waarnemen der Landwag ten, welke op onze last, zo in dat als anden Eilanden dezer Provincie zyn ingevoerd; ter wyl zelfs zommigen der voornoemde Ia- ei Opgezetenen zig niet hebben ontzien, om o] eene geheel willekeurige en ftrafbaare wyze zig aan de waarneming der voorfchreven Land wagten gantfchelyk te onttrekken en zulks ds ddyk te weigeren. Dj OELBÜRG» f | l t I i t  1?88 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG, Waar- fcheuw tegen ongere geldheden in ZuidBeveland. Dat zoortgelyke handelwyzen niet anders kunnen (trekken , dan om de openbaare rust te verftoorén , de 20 noodzakelyke goede orde en ondergefchiktheid te benadeeleu , en de nuttige voorzorgen te verydelen , welke ter , beveiliging van het dierbaar Vaderland, tegens alle vyandelyke onderneemihgen worden in 't • werk gefield, en waar toe dierhalven alle weldenkende Ingezetenen , voor zo veel in liuu vermogen is , met lust en iever behooren mede te werken. Dat Wy het dus van Onzen onvermydelyken pligt geoordeeld hebbende , tegens de bovengenoemde ongeregeldheden , door ernftige en gepaste maatregelen te waken , by dezen alle de voorfchreven In- en Cpgezetenen ferieufelyk recomrriandeeren en gelasten , om de meergemelde Landwagten, zo lang zulks door Ons noodzaakelyk zal vvorien geoordeeld, en op zodanige plaatfen als hun zal worden geordonneerd, behoorlyk waar te neemen, zig daar aan nimmer, onder wat voorwendzel zulks ook wezen mogt, te onttrekken , de bevelen van hunne Officieren naar billykheid te gehonrzaa- ■ men , zig jegens dezelve gefchikt en ordantelyk te gedraagen , en' in het generaal de Ordonnantie , door de Heeren Burgemeefters en Scheepenen der ftad Goes , mitsgaders de Gecommitteerdens des Eilands van Zuidbeveland, op de Wagten over dat Eiland gearrefteerd, in allen deelen ftiptelyk naar te komen , alles gelyk ftille en vreedzaame Ingezetenen betaamd; zullende alle, die zig aan nalatigheid of opzettelyke onwilligheid mogten fchuldig maaken, niet alleen vervallen in de boeten en pcenaliteiten , by de evengemelde Ordonnantie geftatueerd, maar boven dien , naar exigentie van zaaken, als verltoorders der publieke rusr en vyanden van hun Vaderland worden ge» ftr>f- T*.  JAARBOEKEN, December, 1794. I7?9 Terwyl Wy voorts de Kapteinen en verdere Officieren der meergedagce Landwagten, by dezen wel ernftelyk gelasten , ora de Voorfchre ven Ordonnantie in allen deelen te handhaven, en de daar by gefielde pcenaliteit»» , zondei eenige nalatigheid of o>g!uiking te doen executeeren , waar toe van Üiizeaiwege san dezelve Officieren , indien zulks onr rnooptelyk mogt worden vereischt, de adfiftentis der pu blieke magt zal worden ver'eend. Betuigende Wy voor het overige, niets yveriger te verlangen, dan dat het dtn Hemel be. ; haagen moge , Ons door eene fpoedige en gewensclite uitkomst van zaaken in ftaat te ftellen < 1 om Onze goede Ingezetenen van allen last dei ( Oorlogs eerlang geheel te kunnen bevryden : ; terwyi Wy inmiddels vertrouwen , dat.de ge t melde Ingezetenen zig fteeds met vereucht , dankbaarheid herinnerende , hoe zeer zy, bd 1 ven zo veele hunner Mede-Ingezetenen in he ] Vaderland, tot hiar toe in veele opzigte gena J diglyk zyn bewaard gebleven, dan ook gaarn I zich eenigen mindere last getrooftende, de heil I zaame poogingen hunner wettige en heilzoekem J de Overheid , met alle bereidwilligheid zulle; 1 onderfteunen. En op dat niemand hier van eenige onkund \ zoude voorwenden , zal deze alomme in ht 1 Eiland van Zuidbeveland worden gepubliceer I en geaffigeerd , daar zulks gewoon is te g( 9 fchieden. Aldus gedaan en gearrefteerd in het Collegi I der Heeren Gecommitteerde Raaden van ZF< land, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 3 December 1794» ( Onder fiond,) Ter Ordonnantie van den welgf melde Raad, ( Was geteèkend,) W. A. de BEVEREN. Cccccc Mi Mm» deo BUbtG. WaarfchouWitegen ongeregeldheden in ZuidBevelandt t 1 t i e t a  1790 NIEUWE NEDERLANDSCHE Men bekwam op *t laatst dezer maand December hier ook tyding , dat 's Lands Schip van Oorlog Zbeland, benevens 't Oost-Indiesch Schip de Zorg, van deze Kamer naar Batavia beftemd, te Plymouth waren binnen gelopen : dat ook 'sLands Oorlogfchip Brakbl, benevens de uitgaande Oost-Indifche Schepen Prins Fuede- I rik en Nieuwland , over Batavia naar China beftemd, in Duins lagen. Het lot van deze Schepen kon zeer bedenkelyk worden , indien de Franfchen , gelyk te dugten is , in ons Land introkken. Tot dus verre de voorvallen in deze . I maand December 1794. Wy vinden ons verpligt, om redenen, voorheen gemeld, hier nog eenige zaaken van January 1795 te laten volgen. Burgemeefteren, Scheepenen en Raaden dezer ftad, hebben den 3 January nopens de Wisfelbank , het navolgende vastge-1 I fteld. PUBLICATIE. Burgemeefters, Scheepenen en Raaden , der ftad Middelburg , allen den geenen, die 1 dezen zullen zien of hooren leezen , falut ! doen te weeten: dat wy, ingevolge onze waar. j fchouwing van den ai November laatstleden , door de meer dan gewoone afnalingen van contante Penningen , uit de Wisfelbank dezer Stad, en ter voorkoming van de inconveniënten, die daar uit te wagten waren, en by dezelve Waarfchouwing zyn opgenoemd , genoodzaakt zynde geweest, om de Speciekamer in Middelburg.  JAARBOEKEN, December, 1794. 1791 ia gezegde Bank , onder aggreatie der Heeren Staaten dezer Provintie vroeger , als na ge* wi onte ie fluiten; Heeren Commisfarisfen zich inmiddels onledig hebben gehouden , om dcor het varzorgen van een genoegzaam aantal van contante Penningen , aan gebrek derzelve, op eene voldoende wyze te gemoet te komen. Dat zy daar in echter niet nagenoegen lubbende kunnen flaagen, voornamentiyk uit hoofde eener nou exfteerende ongerustheid, op de ty 'somftandigheden gegrond , die veele ingezere.en reeds heeft overgenaalt , en nog doet verkiezen , om zo veel mogelyk gereed geld te ligten , en on p dat niemacd hier van eenige on wetenheid mochte kunnen* voorwenden, zal deze alomme worden gepubliceerd en geaffig.erd, daar zulks gewoon is te gefchieden. Cc cc cc 4 Al- Mio- DKLBUiiC» Waar- fchoww. tegen 't flaan van Hout.  Middelburg. 1796 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergade» riDg van de Heeren Staaten van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 15 January J795- (Onder fond,) Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staaten, ( Was geteèkendt) In dezen Jaare 1794, zyn binnen deze Stad, en onder Stads-Ambachten geboo* 1 en, levende Zoons 400, doódeZoons 22, zamen 422 Zoons. Levende Dogters 353, doode Dogters 2a, zaamen 375 Dogters. Dus zyn gebooren 797 kinderen. En van de Joodfche Natie 13 Kinderen , zamen 810 kinderen, waar onder 7 maal Tweelingen Zoons sr viermaal Tweelingen Dog* ters, 8 maal Tweelingen een Zoon en een Dogter, dus 19 maal Tweelingen. En zyn ten zeiven Jaare aldaar geftorven, die door de Grafdelvers zyn begraven; te weeten, Burgers 746, van den Armen 189 , die buiten de ftad zyn begraven 25, die door de Cellebroers zyn begraven: te weeten, uit het Gasthuis 24. Uit het Simpelhuis 3. Uit het Tugthuis 1. En van de Joodfche' Natie 9. Zulks in den Jaare 1794» zyn geftorven 997 Menfchen, en gebooren 8ïo Kinderen, dus meer geftorven als gebooren 187 Menfchen. On,- W. A. DE BEVEREN.  JAARBOEKEN, December, I7£>4« i?97 Onder deGtftorvcne zyn geweest: Bened. i Jaar oud 289 van 45 tot 50 Jaar 30 Van 1 tot 5 Jaar 163 50 55 3Ó 5 10 49 55 60 38 10 15 21 60 65 47 15 20 30 65 70 3a 20 35 2i 70 75 3t *5 30 41 75 80 ai 30 35 23 öo 85 5c 35 40 3o 85 93 1 40 45 35 90 95 1 Vlissingen. Van wegen de Heeren Commisfarisfet van den 50 penning te Vlisfingen, is ii December bekend gemaakt, dat dezelvei den 3 en 6 February 1795» des morgen van ro tot ia uuren zullen zitting hou den, omme die nog verzuimd hebben, d geftelde termynen te voldoen, daar toe ge legenheid te geeven; wanneer na dien tyd jegens de zodanigen , die in gebreke mogten blyven , overeenkomftig het Pla kaat gehandeld zal worden. UTRECHT, Utrecht. Omtrend het oeffenen van de Jacht, in 't begin dezer maand Decemh deze Waarfchouwing gedaan; Cccccc j l Middelburg 1 1 1 1 i 1 is sr Ie  u- TRECHT. Waar- fchouw. nopens de Jagt. 1798 NIEUWE NEDERLANDSCHE T^e Gedeputeerden van de Staaten 'sLands vaa Utrecht, doen te weten ï dat van tyd tot tyd tot confervatie van het Wild en de Wildbane binnen den Lande van Utrecht, verfcheiden Ordonnantiën zyn gepubliceerd, by welke onder anderen wel expresfelyk is verboden aan alle en een iegelyk van wat ftaat, qualiteit of conditie dezelve zouden mogen zyn, het zy dan tot de Jagt gequalificeert of ongequalificeert, binnen den befloten tyd te jagen of doen Jagen; dat niet tegenftaande zodanige Publicatien en Waarfchouwingen verfcheiden perfoonen zig bezighouden met het Jagen, Stropen, zetten van Strikken of Netten, Venten en Ópkoopen van Wild; weshalven Wy, ingevolge de authorifatie den 3 dezer ter befchryvinge verleend, alsnog op heternftigfte alle en een iegelyk , van wat ftaat of conditie dezelve ook zouden mogen zyn, waarfchou wen om geen Jagt in in den befloten tyd van den 1 December tot den 15 September te exerceeren of doen exerceeren, (blyvende nogthans hier van alleen uitgezonderd het vangen van Konynen op den voet van de refpective Ordonnantiën en Publicatien,) veel min zig met eenige Stroperyen, Ventingen of Opkoopinge van Wild bezig te houden, zullende zonder eenige verfchooninge tegens de Overtreders worden geprocedeert tot confisqueering der boetens, op pcene by de Ordonnantiën en Publicatien op de Jagt geftatueert, mitsgaders de onvermogende, ingevolge daar van,arbitralyk naar exigehtie van zaken worden gecorrigeert en geftraft. En ten einde niemand, enz. Al het merkwaardige, 't welk men omtrend den toeftand der krygsverrigtingen, hier verneemt , komt daarop neder, dat men in 't midden dezer maand December in de Bommeler Waard, yverig bezig was, met de batteryen overal, waar dezelve door de  JAARBOEKEN, December, 1794. 1799 de laatfte kanonnade geleden hebben, weder te herftellen; en dit wordt met zo veel fpoed voortgezet, dat denkelyk na weinig dagen alles weder in vorige orde zal zyn. Van Thiel wordt gemeld, dat de kanonnade, die jongstleden Vrydag den 12 December, van half drie uuren 's namiddags tot vyf uuren duurde, veroorzaakt is door het vyandelyk vuur met kartetfchen en houwitfers , ingericht om de arbeiders aan de batteryen te ontrusten, doch dat, met dat al, yverig is voortgewerkt. De kanonnade van jongsleden Maandag namiddag van twee tot vyf uuren hadt de zelfde bedoeling. Overigens lieten de vyanden zich niet dan by kleine hoopen aan den Waal zien. Van Wageningen fchryft men , dat de Schipbrug die tusfehen gezegde Stad en jKheenen zal gelegd worden , genoegzaam "gereed is, en dezelve na weinige dagen zal kunnen gebruikt worden. Het Corps Engelfehe ruitery, dat laatst geduurende eenige weeken in Cuilenburg heeft gelegen, is Saturdag den 13 December van daar opgebroken en in deze Provincie aangekomen, zynde dezelve gecantonneerd op de Dorpen de Bildt, Zeyst, Bunnik, Vegten, enz. De fchepen met manfchappen van het Corps van den Prins Van Roban, die by deze Stad waren aangekomen en eenige dagen U* FR ECHT.  i8oo NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRKCHT. gen hier gelegen hebben, zyn weder vertrokken , na alvorens hunne zieken op wagens naar Amersfoort te hebben afgezonden. Een dier vaartuigen is naar Dordrecht gevaaren, en de andere den Rhyn op naar 't leger, van waar zy gekomen waren. Lieden uit Cuilenburg in deeze Stad aangekomen , verzekeren , dat de vyanden wederom pogingen gedaan hadden om de Waal in ftiite over te komen, op twee è drie plaatfen, doch al fpoedig hadt men hen ontdekt, en zy zyn weder met veel ver*! lies afgeweeken. Ook heeft men tyding van Breda, dat nu zedert twee dagen weder op die Stad is gefchoten, echter zonder een volkomen beleg. Wegens den tyd en plaats, wanneer en waar de betaaling van den Tweeden Honf derdften Penning, volgens befluit van den 7 Oétober 1794, moet gefchieden, ziet men deze Publicatie in 't licht: "Durgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, maaken by deze bekend, dat de Heeren Commisfarisfen tot den ontvang van de contributie van den Tweeden Honderdften Penning by de Heerenr Staaten dezer Provincie den 8 Odtober dezes jaars gearrefteert, zullen vaceeren in de vier differente Departementen, alwaar in den voorleden Jaare de Eerften Honderdften Penning ontvangen is, als in der Heeren Staaten Kamer, aan het Stadhuis in de Raadkamer, aan het Stadhuis in de groote Secretarye, en in het Burger Weeshuis; in-  JAARBOEKEN, December, 1794* ingevolge nadere Publicatie van de Gedeputeerden van de Staaten 'sLands van Utrecht, in dato 18 November 1794, geduurende de Maanden January en April van het volgende Jaar, alle Dingsdag, Woensdag, Donderdag, Vrydag en Saturdag des Voovmiddags v^n tien tot een uure» Wordende al wyders aan alle en een iegelyk kennelvk gemaakt, dat het gewerkte Gouden Zilver , op Woensdag en Saturdag van ieder week, in het Departement aan der Heeren Staatenkamer. en in geene der andere zal aangenomen , en ter overftaan van den -brenger door iemand *'eskun dig gewogen worden, welk gemaakt Goud en Zil verwelk aangenomen zal worden , tegens de na temelde pryzen, als van het Goud: Het Ducaten Goud, een Once a vier en veer tig Gulden. Hollandfche en Stichtfche Keur, het gladde goui tegen veertig gulden. Dito Draadwerk , agt en dertig gulden. Het gladde Goud zonder Keur, vier en derti Gulden. . Ongekeurd Goud Draadwerk , twee en derti Gulden. Van het Zilver: De Hollandfche en Stichtfche groote Keur, ht Once a zes. en vyftig ftuivers. Dito oude groote Keur, vier en.vyftig ftuiven Vreemde Duitfche Keur, veertig ftuivers. De Hollandfche en Stichtfche geteekenae klein Keur, tot agt en veertig ftuivers. Schoonhoven fche Knoopen en Kettingen gekeun k zes en veertig ftuivers. Ten einde nu alle Burgeren en Ingezeetent dezer Stad en Vryheid de nodige en behoorlyt kennisfe mogen bekomen , wanneer en waar t< plaatfe zy moeten compaieeren , om hunne co: tributie te komen doen , zal deze afgekondigd gedrukt, en alomme in de Stad en Buiten-G rechten in de Vryheid aangeplakt worden, ve ma U- trecht. Public. nopens de ioo Penn. 1 l ? t p. ■ * n :e :r 1j ri-  1802 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Public, nopens' dc ico Penn. maanende en gelastende de Vroedfchap aan alle en een iegelyk die zulks aangaat, om zich hier naar met aile bereidwilligheid te reguleeren , en zorge te dragen van immers en ten minften voor de helft in de maand January, en voor het gj.ee' in de maand April van den aanftaanden Jaare s 795, de by hun verfchuldigde Honderdfte Penning te voldoen. Aldus gearrefteerd by Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, op den 22 December 1794, en den 23 daar aan volgende van den Stadhuize volgens gewoonte afgekondigd. In kennisfe van My, J. W. djc RUEVER. Ook is omtrend het laatst dezer maand het navolgende bekend gemaakt: •Durgemeefleren en Vroedfchap der Stad Utrecht, •* maaken by deeze bekend, dat het Water, door de Sluizen van de Vaart fterk ingelaten wordt ten dienfte van de groote geladen Schepen op dj Vaartfchen Rhyn leggende , en door de Sluizen buiten de Waardpoort weder wordt uitgelaaten zo dat een ieder voorzigtig moet zyn zich niet op het Ys te begeeven , alzo het zelve door de fterke doortogt van het Water met groot gevaar gemengt zoude zyn, waar tégen de Vroedfchap een ieder by deze tot voorkoming van ongelukken wilde ge waar fchou wd hebben. In deze Stad en op derzelver markten worden by aanhoudendheid veele goederen gekogt voor het krygsvolk zo van den Staat als anderen , welke naar de Legers en Gelderfche Kwartieren worden opgezonden.  JAARBOEKEN, December, 1794. 1803 den. Voor vier weeken wierdt gekogt 4500 pond boter; voor drie weeken 3600 pond}' voor twee weeken 25°° pond; voor agt dagen 3700 pond, en 'heden 1000 porid. In deze week zyn van hier gezonden twee wagens geladen met kousfen , linnen en onder-kleederen, tweehonderd zakken Zout , voorts zeer veele kaazen en andera goederen. Ook wierdtn hier vyftig voeders Hooy doorgevoerd, komende van Breukelen en gaande naar Arnhem; naar welke plaats ook wordt opgezonden eene aanzienlyke menigte haver en ander voeragie , ter» wyl thans mede eene groote hoeveelheid haver wordt geladen op daartoe aangekomen boere wagens en karren, om gebragt te worden naar Nykerk op de Vehivve, voor de aldaar zynde Emigranten, in Britfclie ioldy. Te Vreeswyk gezegd de Vaart, ligt een fchip geladen met fteen kooien en beftemd naar Arnhem , het welk aldaar wegens de vorst is moeten blyven liggen; wordende de kooien thans van tyd tot tyd op wagens gehaald, en hier langs naar gezegde hoofdplaats opgevoerd. Ook ligt niec verre van gemeld fchip een ander, met haver, het welk op gelyke wyze zal moeten ontladen worden. In deze Stad zyn,. aangekomen, onder eene kry^s„releide , zeven wagens alle geladen met gouden en zilveren munt, t'huis hoorende te Arnhem. Dit geid blyf't voor ntËCHT.  1804 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT voor als nog hier in bewaaring, en'er is een wacht van zeven man by gelteld. Van Zeyst en andere plaatfen in deze Provincie, heeft men tyding, dat nog meerder Engelfehe ruitery is aangekomen, draageHde zich by dezen alles toe in geregelde orde, Te Amersfoort is voor weinige dagen mede nog een gedeelte ruitery aangekomen. Van Woudenberg zyn daar en tegen de aldaar eenigen tyd gecantonneerd geweest zynde Emigranten, die in Engelfehe foldy zyn, vertrokken naar Overysfel. Van Cuilenburg meldt men, dat aldaar door een paar honderd of meerder menfchen gearbeid is om een Hop in het ys te breeken, zo dat met de pont konde worden overgevaren, het welk in een kort tydbeftek gelukt is; en dus hebben nu de goederen , die naar de Betuwe vervoerd worden , aldaar een gefchikte overtocht over de riv er. Van Wyk wordt gefchreeven, dat in het midden der nu verloopene week , het aldaar zynde Hospitaal was ledig gemaakt, zynde de zieken en de goederen daar toe behoorende , op honderd en veertig wagens overgevoerd geworden naar Hattum. Van Vianen is tyding , dat aldaar nu een  JAARBOEKEN, December, 1794. 1805 een Hospitaal is aangelegd voor de Engelfchen , en zyn de Zieken geplaatst in de' nog overgebleven gedeelten van het oud KaHeel van de Heeren Van Bredenroodet en wel voornamelyk in de Kaatsbaan. Den 27 December des avonds ontving men hier de onaangenaame tyding, dat de Vyandeiï 's ochtends ten half zes uuren by het Dorp Driel met eene fterke krygsmagt de Maas overgetrokken waren, de aldaar ftaande Troupen met geweld terug hadden gedrongen , en , vervolgens al verder en verder, telkens met versch volk , doordringende , den Bommelerwaard bezet, waar door het krygsvolk van den Staat, by Rosfum en Andries ftaande, is afgefneden geworden. Zo veel egter die zelve krygslieden konden, keerden zy alle naar de ftad Bommel, alwaar zy zich by die van de krygsbezetting en wyders ingetrokkene voegende , de voortrukkende Vyanden tegenftonden. Intusfchen daar 'er geen mogelykheid was de gezegde Stad te behouden , baande men zich zo goed als doenlyk was een weg over den Waal, ora de manfchappen te behouden , het welk ook gedeeltelyk gelukt is, zynde een gedeelte van het regiment Oranje- Friesland gevangen gemaakt, ook Van Hobenlo en een gedeelte Zwitfers, benevens de in het ys vast zittende zes kanonneerbooten, en de daarby liggende twee Hospitaalfchepen genomen. Vervolgens kwamen wel eenige gerugten in, dat de Vyanden ook getragt hebben den Waal over te komen; doch welke geen grond van Pddddd ze- [RECHT.  u- TRECHT ,g©6 NIEUWE NEDERLANDSCHR zekerheid hebben, terwyl in tegendeel ftel« hee tydingen van Buuren en Oudenburg ingekomen, bevestigen, dat tot nog toe daar alles wel was. Volgens ingekomen berichten is de (trekking der vereenigde Legers, tot dekking dezer Landen, thans dus: De Hanoverfche en Hesfifche krygsbenden die langs den Rhyn tot by Wezel geftaan hebben,zyn alle laager getrokken,en wordt de Rhyn nu tot by Arnhem geheel bezet door de Keizerlyke magt; zo dat het Britfche Leger, zo Duitfche als Engelfehe manfchappen, nu geheel te ftaan komt, of tusfchen Waal en Leek, of wel aan deze zyde dir Leek, om daar alles te bezetten. De Troupen van den Staat trekken zich te zamen, en blyven onder den Erfprins Van Orange by Gorinchem. Ingevolge deze fchikking is reeds alles in beweeging : op nieuw zyn meerdere Keizerlyke Troupen in Arnhem gerukt. De Hesfifchen zyn meer tusfehen Waal en Leek getrokken, en de Engelfchen zyn aan deze zyde der laatstgenoemde rivier aangekomen, Te Amerongen zyn twee duizend man van dezelve, en te Wyk mede een aantal ingekomen; meerdere worden nog elders gewagt, en reeds zyn alhier zeshonderd man gekomen, terwyl men pok fpreekt, dat het Hoofdkwartier hier zoude zyn. Den 28 en 29 zyn de Emtgrés van hier uitgetrokken, ook rydende Artillerie en Landzaaten, met eenig gefchut om de bat-. / te-?  JAARBOEKEN, December, 1794. 1807 rery aan de Vaart te bezetten. Even voor het uittrekken der laatstgemelde op voor. leden Zondag, was hier het Battaillon Orange- Drenthe, van Nieuwerlluis aangekomen 4 beftemd naar Amersfoort; maar wegens het gebeurde is het zelve Battaillon toen mede naar gezegde Dorp getrokken, om aldaar tot nader bevel te blyven post honden. Van de rivieren verneemt men verders; dat 'er over de Leek en Waal nog gegaan wordt. Laatstgenoemde, die, zo als wy gemeld hebben, met vakken zit is op eene plaats los gefchoten en dus kruyen daar de fchotfen. Het Hospitaal uit Vianen wierdt den 30 December naar Amersfoort overgebragt. Tot dus verre de berigten in December 1794. Omtrend het midden van January begoh de toeftand van dit Land meer en meer bet denkelyk te worden, zo als blykt uit dit berigt: „ De Franfchen ftaan nog in de zelfde ftand, als voor weinige dagen. Alleen kunnen wy meer bevestigen , dat een Corps van hunne Troupen Cuilenburg hebben bezet gehouden. De Engelfehe krygs• rnachc, van welke wy mede in onze vorige gewaagden, is nu benevens veele andere en allerley bagagie, zo uit deze Stad als om dezelve, 'snachts tuslehen 14 en 15 January. en 'sdaags den 15, vertrokken, den weg neemende over Amersfoort, om Dddddd a v§s* ü- rRECHT»  i8o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECHT verders naar Zutphen te vertrekken, en al• daar nadere ordres af te wagten. . Voor 't overige is het algemeen gevoelen , dat, by aldien van dezen kant geene genoegzaame magt kan worden over de rivier gezonden, om de Franfchen uit Cuilenburg en verder terug te dryven, tusfehen dezelve rivier en deze Stad geene verdere pogingen tot verdeediging kunnen of zullen worden gedaan. Van Arnhem is den ig January geene post, en den 14 January 's avonds geen wagen aangekomen. De Staats-Commisfie van deze Provin-, cie, is ook den 14 uit den Haag hier terug gekomen. Het Artilleryperk, het geen hier in 't Starrebosch geftaan heeft, is naar den kant van Bodegraven vervoerd, al het overig inlandsch krygsvolk is mede op reis vertrokken , of ftaat gereed te vertrekken, zo dat wy niet meer dan 3 k 400 man Mecklenburgfche overhouden, die in Maaftricht krygsgevangen zyn gemaakt. Op dit krygsvolk na, moet de Stad en Provincie den 16 January geheel van krygsvolk ontruimd zyn. De Ritmeefter Barchman, is van hier naar Cuilenburg vertrokken, met een zeer gewigtige last van weege de Staaten ■& Lands van Utrecht. Hy heeft een Trompetter by zich, en moet, te Cuilenburg geen bevelvoerenden Franfchen Generaal vindende, hooger op. Na  JAARBOEKEN, December, 1794. 180$ Na dat den 16 January °s morgens eene Commisfie uit onze Regeering naar Cuilen-T burg gereden was,om eene Capitulatie.ivoor deze Provincie te bewerken, reedt hier om elf uuren een Fransch Officier mee eert Trompetter binnen , welke zich naar den Commandant Hotufft van Oyen begaf, en vervolgens de Witte Vrouwenpoort uitreed, Terftond na zyne komst ontftondt veele beweeging onder een gedeelte der Burgery, welke de Nationaale Cocsirde opzette. Dé Leesgezelfchappen vergaderden op de Neude om famen te beraadflagen. De Gemeente opende de gevangenisfen, en flaakte daar uit eenige gevangenen. Wel haast vernam men, dat de Capitulatie voor deze Provincie met de Franlcheri gefloten, van dezen hoofdzakelyken inhoud was: „dat de Perfoonen én Goederen der „ In- en Opgezetenen volkomen zeker zul- len wezen , en dat niemand Over zyn gehouden gedrag, geduurende den tyd „ van den tegenwoordigen oorlog, of van „ de onlusten , die denzelven zyn voor- af gegaan, 2al worden ontrust; als medé „ dat 'er volkomen vryheid van Godsdien„ ften en van derzelver uitoeftening , zal j, plaatshebben; terwyl alle de overige pun„ door den Franlcheri Generaal zyn ver„ klaard niet te zyn van deszelfs compe„ tentie, of gerenvoyeerd aan de nade» ré decifie van den Generaal en Chefs ,i of van de Reprefentanten der Franfche i, Natie." Vervolgens zyn de Franfchen den 17 JaDddddd 3 taï* U- RECHT»  ü TRECHT. Amersfoort. Uit Holland zyn omtrend het midden vaa December 1794 hier aangekomen agt fchepen, allen geladen met kanonnen, en veele van zwaar cahber, welke alhier gelost, en op de Linie gebngt worden. Aan de gemelde Linie zyn de ontftaane gebreken thans herfteld Van de laatfte inbraak by de zwarte (teeg, we Ik vry fterk geweest is, heh men de volgende omftandigheden vernomen. Om de Linie, in gerus? 1810 NIEUWE NEDERLANDSCHE nuary binnen deze Stad gekomen, en daar na nog veele anderen Franfche Troupen met derzelver artillerié en bagagie hier doorgetrokken. De rust dezer Stad is verder volkomen bewaard gebleven door gewoone Guarnifoens fchikkingen. De eerfte hier aangekomen Troupen waren onder de ordres van de Generaals Salme en Daendels, vervolgens de Divifie van den Generaal Macdonald. Den 28 January nog eene Divifie onder den Generaal Moreau, benevens ^le Generaals Van Damms en Compere, De Generaal Saïme ging vervolgens naar Amfteldam, De Generaal en Chef Pichegru is den 28, met de Reprefentanten des Franfchen Volks Bellegarde, la Ceste, Gillet, Joubsrt en Portier (de lOtfe ) naar Amfteldam vertrokken. De Commandant dezer Stad is de Generaal Dufausjay.  JAARBOEKEN, December, 1794. iBu ruste tyden, van het overtollige water t* ontlasten, zyn onder dezelve Duikers of Heulen, die met een fchot of fchuif kunnen gelloten worden. Langs zulk een 1 »uiker, die geen trechtersgewyze mond hadt, was het water ingezyperd en langzaam doorgedrongen, tot het zich een volkomen doortocht baande; de ttroom wies aan, en eindelvk zakte de geheele Dyk ; het water ftroomde met veel geweld naar Amersfoort; toen heeft men eenige balken geneesten en den Dyk herfteld, en thans is w'der aileS in orde. De Linie is onder water, van de Grebbe tot aan Zee en op veele plaatfen tot eene bekwaamehoogte en breedte,en welke hoogte en breedte nog meikelyk kan wo.den opgebragt en uitgeleid, zo dat ook de verdee. diging aan dat gedeelte van deze Provincie eerlang in ftaat zal zyn; en zal ook nu de meergedachte Linie overal met Volk en Conilapels Worden bezet, te meer daar de werving van Landzaaten tot Artilleristen, in deze Provincie ook zeer veel toeloop heeft. O VER T S S E L. Zwolle. Den 27 en a8 December zyn hier telkens ongeveer één honderd wagens met zieken en gekwetften binnen gekomen, zynde meest Hesfen; zy zyn, na een nagt alhier uitgerust te hebben, den volgenden morgen naar Hasfelt vertrokken. Dddddd 4 STAD Amersfoort.  i8i2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Groningen Public, wegens Geldligting. STAD EN LANDEN. Groningen» Van wegen de Staaten dezer Provincie, is den a December déze Publicatie gedaan: Alzo Hun Edele Mogenden de Heeren Staaten 1 v dezer Provincie , op derzelver Vergadering van den 28 November jongst, in overweeginge hebbende genomen, welke middelen zouden dienen te worden in het werk gefteld , om de imtnenfe kosten van den Oorlog in dit bachlyk tydftip zo lang mogelyk te hoeden, als toen in de eerfte plaats daar toe hebben befloten, „om ten be- hoeve dezer Provincie, eene Negotiatie van vyf „ ten honderd open te ftellen, en zulks voor den tyd ,, van twee maanden, aanvangende met den boven- gemelden«dag ; met dien verftande nogthans, i, dat alleen voor de zes eerfte jaaren vyf perCt., „ en voor het zevende jaar ipfo fado, zonder na„ der refolutie af te wagten, en vervolgens drie ,, en een half perCt. jaaflyks zal worden betaald; „ en dat die geene, welke na ommekomst van de „ zes eerfte jaaren , niet genegen mogten zyn het j, Capitaal na drie en een half perCt. jaarlykfche „ intrest te laaten fraan, het zelve na vooraf daar „ vaneen halfjaar te voren ten Comptoire-Ge- neraal kennisfe te hebben gegeeven, terug zul„ len kunnen ontvangen: en dat geene Capitaalen , minder als van een honderd guldens zullen wor„ den aangenomen; en dat in de tweede plaats alle de Officianten of Amptenaaren, (uitgeno,, mende Militairen, wegens derzelver gewoone „ Tradtementen,) zo wel van de Provincie als i, van de Stad en van de Ommelanden , wier ,, Tractementen ieder vierendeel jaars een fomma -,s van vyftig guldens en daar boven bedragen, en  JAARBOEKEN, December, 1794. 1813 by de Comptoiren van de Provincie, de Stad ( en de Ommelanden betaald worden, hunne* „ Traktementen voor de eerstkomende twee Qjmr,, taaien, ten Comptoire Generaal van de Pro-. ,, vincie zullen moeten laaten ftaan, en door diei ,, van de beide Leden aldaar worden overgebragt ( „ onder genietinge van eene Obligatie na drie en 1 „ een half perCt. 'f jaars, ten Comptoire Generaal „ te betaalen." Zo is het, dat Wy, overeenkomftig de welmeininge van Hun Edele Mogenden nodig hebben geoordeeld , hier van door dezen aan elk en een iegelyk tot deszelfs narigt kennis te geven; voorts goedgevonden en verftaan, dat ten dien einde deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert ter plaatzen alwaar men gewoon is zulks te doen. GENERALITEITS LANDEN. 's Hertogenbosch. Zie hier eene afkondiging , op last der Franfchen gedaan: V RT H E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP. (BEKENDMAAKING. TJoogfchout, Scheepenen en Raaden dezer Hoofdxx ftad 'sHertogenbosch, doen te weten: dat zy, op aanzoek van de daar toe geftelden van het Franfche Volk, tot fourneering in de requifitie van 400 ftroozakken , 400 matrasfen, 600 paar bedlaakens, 400 dekens, 30 tafellakens, 150 fervetten, 100 handdoeken, 200 fchoteldoeken, en eene me- jRO' UNCEH. °ublic. tegens ïeldliging.  's HertogenBosch. Public» nopens bezof' gen va Beuo- digdhe- den. T. F. SANTVOORT. Waal- 1814 NIEUWE NËDÈRLANDSCHS menigte oud linnen, de Burgery dezer Stad, op het vriendlykfte , uitnodigen en aanzetten , om eene liberaale gift te willen doen, van zo veel ftroozakken, matrasfen, lakens, dekens, tafellakens . fervetten , handdoeken , fchoteldoeken en *oud linnen, als een ieder zoude gelieven te fchenken, ten beh >even van het Hospitaal der Legers ■2 van de Franfche Republiek. Dat zy de qüantiteit van die behoeften, welken zy zouden willen fchenken gelieven bekend te maaken, by eene infchryving, waar toe de Blokmeefters van ieder blok, aan de huizen zullen omgaan, heden en morgen, den 3 en 4 dezer maand November; en dat zy het ingefchrevene gelieven te bezorgen en brengen in de groote Kerk alhier, in het zogenaamd Auditorium , alwaar dezelven zullen ontfangen worden , heden Maandag . van twee tot vyf uuren, en op morgen, Dingsdag, des voormiddags van negen tot twaalf en 's namiddags van twee tot vyf uuren. Hebbende de Municipaliteit dezer Stad, ter aanmoediging van de Inwo ers, reeds met in te fchryven hun vooraf gegaan, als oordeelende zich aaa deze menscrilievenheid, ter verligting en verkwikking van noodlydende ongelukkigen, niet te kunnen , niet te willen, noch te mogen ontrekken. Aldus gearrefteerd by Scheepenen en Raaden voornoemd, den,2 November 1794. (Was geparaplteert,~) D. B. VERSPYGK, Vt. (Onder ftond,) Ter Ordonnantie van denzelven, (Was geteèkend,)  JAARBOEKEN, December, 1704. 1815 Waalwyk. Den 24 November laatstleden , kwam1 hier een Franfche Commisfaris, verzeld1 door vier dragonders, en vertoonde aldaar aan de leden van de oude en nieuwe Regeering ,zynen Jast, inhoudende eene vordering of requifitie van 60 ftuks rundvee, het welk den ^5 November ter uitvoer wierdt gebragt, zynde toen bekend gemaakt, dat al wie eenig rundvee hadt, het zelve voor het Raadhuis moest brengen, daar het door de nieuwe Regenten met den Commisfaris uitgezogt wierdt; doch wanneer de keus viel op het vee van de nieuwe Regenten, wierdt het, wanneer zy zulks te kennen gaven, wederom afgekeurd. Op die wys wierden 'er, van de 150 ftuks vee, 60 uitgekozen, doch het volk zeer te onvreden zynde, dat het meest van den gemeenen man en het minst van de gegoedfte Ingezeetenen en Regenten genomen was, deedt de Commisfaris, toen hem dit onder het oog gebragt wierdt , nog eenige verandering in de keus maaken. Vervolgens wierden die 60 ftuks vee gefchat, en naar den Bosch gevoerd, zullende daar, naar het Maximum, in Asfignaten betaald worden. Men verwagt, dat deze requifitie ook op de andere dorpen zal plaats hebben. Bergen op den Zoom. Den 7 December des morgens, hadden wy wederom een bezoek van de Franfchen; Waal- vyk.  i8i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE BerCen op ben Zoom- / fchen; met het aanbreeken van den dag; hoorde men verfcheiden fchoten met klein geweer, die wel rasch gevolgd wierden door het gebulder van het kanon onzer wallen, liet geen alles in beweeging bragt, en een algemeen alarm ten gevolge hadt. De Franfche Jagers vertoonden zich aan den voet van het Glacis aan de Boschpoort, en vuurden op onze posten, het welk zo wel door het piquet in den bedekten weg, als door het zwaar gefchut van eenige Bas-* dons beantwoord wierdt. Omtrent 9 uuren hieldt het fchieten op , het volk kwam van de alarm-plaatfen terug, en de Fran. fchen, die volgens berichten ruim 1000 man, meest Kavallery, zouden fterk geweest zyn, trokken af, zonder iets verder te onderneemen. Of deze verfchyning der Franfchen gediend heeft om kondfchap te neemen , dan wel eenig ander oogmerk hadt, kan men niet zeggen. Intusfchen wil men, dat hun getal in den omtrek van Put, zedert eenige dagen zeer vermeerderd is. Den volgenden dag was hier alles wederom ftil. Het Regiment van Maneel, is hier ook in krygsbezetting gekomen, als mede de Dragonders Van Byland. Daar elk menfchenvriend belang moet neemen in de aanmoeding van daaden, die zonder onderfcheid van perfoonen, de Menschheid verheffen en tot eer verftrekken , zo moet dan ook het volgend bericht den weidenkenden ten hoogften aangenaam zyn. ,, Toen  JAARBOEKEN, December, 1794. 1817 „ Toen in den afgelopen Zomer , we* gens de komst der Franfchen in Braband, deze ftad door een groot aantal vluchtende perfoonen vervuld was, bevondt zich onder deze menigte eene "Vrouw, die alle uitzichten van beftaan voor haar en haare kinderen , verboren hebbende , in een oogenblik van vertwyffelende wanhoop,het fchriklyk befluit nam zich te verdrinken, en dit voorneemen, met haaren zuigeling op den arm , ook dadelyk ter uitvoer bragt. Zy hadt zich in de ftads haven geworpen , niet verre van de Militaire wacht aan de Waterpoort. Twee braave Militairen, Martinus la Haye, Soldaat onder de Zwitfers Van Smitt ,en Anthony Fut' feleer, Mineur, fchooten toe, en redden, met gevaar van hun leeven, deze Vrouw en haaren zuigeling van de dood." Het Departement van het Genootfchap tot Nut van V Algemeen, alhier opgericht, fteeds yverende, om by alle gelegenheden te toonen, dat de aanmoediging van Vaderlandfche Deugd, en werkzaame Menfchenliefde, zonder onderfcheid van perfoonen, deszelfs voornaamfte grondbeginfel is, befloot onlangs, in een der gewoone vergaderingen, aan ieder der genoemde Soldaaten, tot eene geringe belooning voor hunne anders onbetaalbaare Menfchenliefde, een Gouden Ducaat, benevens een Diploma van erkentenis, ter hand te doen ftellen; het geen dan ook, na dat deze Lieden, die door dit onverwacht voorval zeer ge- Bergen OP DKft ZooM-  1818 NIEUWE NEDERLANDSCHE Seroen op den Zoom. i ] 1 i ] 1 getroffen wierden, waren opgezocht, door den Voorzitter, met een gepaste aanfpraak gefchiedde. >f- ' ov iwo' ' Omtrend het midden dezer maand,kwam alhier een Staaten-Bode aan: kort daarna . vernam men , dat de Heer Commandant dezer Vesting aan de Chefs der alhier zyn3e Regimenten een bevel hadt mqdegeieeld, om van onze zyde niet dan verde» Jigender wyze tegen de Franfchen te hanielen , doch tevens voqr allen aanval op zyn hoede te zyn, en geen vervoeringen /an levensmiddelen te gedoogen. Of zo» Janig bevel van den kant der Franfchen ook gegeeven is» kan men met geen zeterheid bepaalen Inmiddels", is meti zeer >ege,erig naar de gevolgen dezer bevelen, velken b^ zommigen eene'flikkering van loop.^p. vreede, in deze akeligen toeftand lebben verwekt. 't Land van Cadsand. De post van Turkyen , een half uur ran Yzendyke , was, bezet door 200 man» ïen van Nyvenheim; terwyl, van daaraf, inks naar de linie^ tot digt aan den Bak:erspolder, zynde eene afftand van by de wee uuren, het zelfde regiment campeerle. Onze battery ,!«voor het Camp, betond uit *twee yzeren zesponders ; daar :n boven hadden wy nog twee batteryen, ds een links af, naar de groote battery, toot het Camp, en een regts, alwaar wy,  JAARBOEKEN, December. 1794. 1819 by gebrek van ander kanon, op ieder derzei ven een van onze veldftukken plaatften, waar van elke caisfbn met niet meer dan vyftien fchoten voorzien was; ook hadden wy flegts agt Konftapels van de Marine, van welken "er vier by dë groote battery, en twee by ieder veldftuk geplaatst werden. 's Namiddags ten haif twee , kreegen wy bericht dat de vyand, met een groot aantal, zo Cavallerie als Infanterie, onze linie naderde. Hier op kwam terftond in de wapenen , en werdt in de linie verdeeld , het detachement van den Lieutenant - Collonel Fan Hemen, welke mt:t zyne Officieren en manfchap, alles heeft aangewend wat mooglyk was, om den Vyand te keeren; en reeds ten twee uuren Begon het fchietèh, aan Weerskanten, met zeer veel hevigheid. De Kaptein Firieux, was regts in de linie geposteerd , en de Kaptein De Bere, aan de linker zyde, by de groote battery, alwaar de Franfchen, zo door zwaar gefchut als hauwitfers, alle pogingen deeden, om die battery te vernielen , het welk hun egter mislukt is ; doch ongelukkig wierden twee van onze Konftapels doodgefchoten, eh de twee anderen zwaar gekwetst, zo dat 'er geen fchot meer gedaan konde worden, dan alleen door den Vaandrig D. Gordoti, die met nog één man van de Compagnie van den Collonel Gordon , de battery eenigen tyd heeft verdeedigd , tot dat eindlyk Eeeeee ook T Land VA» Cao. SANDV  i8ao JNIEUWE NEDERLANDSCHE 'tLand van Caosand. ook die man , aan zyne zyde , met een kartetschkogel wieudt doodgefchoten. Zo ra-ïeh de Franfchen bemerkten dat onze battery zweeg, verdubbelden zy hun vuur op onze geheele linie. Intusfchen waren de Kapteins Rynders en Pierfon van Douglas, met 80 man ter onzer hulpe toe» gefchoten; deze Troepen hadden niet gemarcheerd, maér geloopen, om zö veel te eerder by ons te zyn; gelyk zy dan ook van hunnen kant alles hebben gedaan, wat in hun vermogen was; döch onze magt zonder kanórt was te gering, in vergelyking van zo veele duizenden', voorzien van al het noodige. De Franfche Jagers waren, met honderden, de geheele linie langs, tot aan den oever van het water der linie voordgetoogen, en zaten in een grep, die door een foort van klein dykje gedekt was. In deze toeftand h^bbtftf'wy de Franfchen tegen houden van half twee tot kwartier over zesfen , wanneer wy, aan onze regter zyde ontdekten, dat zy, onder een allerhevigst vuur hunner battery, in een' oogenblik over het water waren, aan den kant van den Kaptein firieux, die aldaar in eene battery geposteerd was, zonder kanon, dewyl in dat gedeelte van de linie verfcheiden batteryen waren, zonder Van eenig gefchut voor zich te zyn , en in welken post hy zich, met de weinige manfchappen onder zyn bevel, al.° een braaf en kundig Officier gek weeten heeft; zynde hy aldaar ook gefneuveld of krygsgevangen gemaakt, dewyl hy naderhand niec is