NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, op VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN ZYN IN DE ZEVEN PROVINCIËN, BATAAFSCH BRABAND en DRENTHE, EN DE BUITENLANDSCHE BEZITTINGEN. TWEE EN DERTIGSTE DEEL, T WEED E STUK. HDC C IC V tli Te AMSTELDA M, By j. van der BURGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, j o l y. MDCCXC VIL H Ö L L A N D. 'sgravenhage. C\> den 20 deezer ftelde de Hmrni "*»*,. op het vascfteUe„ |„°°"verae-  870 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA' GE. Burgers Reprefentantcn! T\e Ondergeteekende neemt het oogenblik waar9 waarop het Bataaffche Volk ftaat te vergaderen , ter uitoeffening van het fchoonfte Recht van Vrye Natiën, het vestigen naarnlyk eener Conftitutie, die het wederom rangfch kt onder de Mogendheden van Europa. Hy kwyt zich van eeneo zeer aangenamen plicht en komt U, vanwege zyn Gouvernement, de hartlykfte Gelukwenfchingen aanbieden, zoo wel ter zake van dat heilryk tydsgewrigt, als over de kalmte en wysheid,die hetzelve voorbereid hebben. Het Uitvoerend Beftuur der Franiche Republyk hield het oog geftadig gevestigd op de belangryke werkzaamheden, die Gy zoo gelukkig hebt geëindigd; maar het tegenwoordig tydftip, dat voor het lot der Bataven zoo beflisfend is, verdubbeld het levendig belang, waarmede myn Gouvernement den loop dier werkzaamheden gevolgd heeft; hetzelve kan deze gelegenheid niet voorby laten gaan, om voor de geheele Natie de gevoelens openteleggen van eenen trouwen Bondgenoot en zyne wenfehen voor Haar, zyne hoop en welwillendheid te kennen te geven. Het is niet genoeg voor het Fransch Gouvernement, dat het de Belangens des Bataaffchen Volks V R THE I D, GELTKHEID. Den Haag 2 Thermidor, het Vyfde Jaar der Eene en 0.\ deelbaare Franfche Republyk. De Minister Plenipotentiaris van de Franfche, by de bataafsche republyk, aan de bataafsche nationale vergadering.  JAARBOEKEN, >/y, 1797. 871 Volks zoo ftandvastig als zorgvuldig behartigd beeft, ten aanzien der aanéénfchakeling van Onderhandelingen, die zyne wysheid en de wonderen der Franfche wapenen hebben te weeg gebragt; het is niet genoeg, den Bataven gelegenheid te hebben verfchaft tot nieuwe Verbonden, zoo nuttig als aanzienlyk; het is niet genoeg dezelve alzoo te hebben doen deelen in de groote beftemmingen des Franfchen Volks; myn Gouvernement ontveinst zich niet, dat alle deze voordeden flegts in fchyn zouden beftaan en ras verdwynen , zonder het onwaardeerbaar goed van eene wyze Conftitutie en een vastgeregeld Beltuur, de eerfte nooddrufcen van alle Vo'keren, Doch, was myn Gouvernent van blydfchap opgetogen , toen het vermin dat die laoggewensch. te Cocfticutie der Bataaffche Natieeerlang ftond aangeboden te worden: hoe zeer vermeerderde deszelfs genoegen niet, wanneer het uwe conftitueerende werkzaamheden in der/.el ver geheel overziende, daarin niet alleen heeft raeenen te befpeuten de heiliging van die ware en groote beginfelen, die elks byzondere Vryheid waarborgen, zoo wel als Staalkundige en Burgerlyke Vryheid; maar ook die voorzigtige Wysbegeerte, welke zich door ondervinding laat voorlichten j wanneer het in uw werk niet meer den kwalykvereenigden Bundel van gedeeltelyke Souvereiniteiten waarnam, wier Belangen geftadige botzingen veroorzaakten en elkander onöphoudelyk dwarsboomden; maar integendeel die éénheid ondekte, waarin de leven?kragt van het ftaatkundig Lighaam beftaat, de vereeniging in één middenpuat van 's volks oppermagt en van 's volks ver« tegenwoordiging, naauwkeurige grensicheiding der Magten, geftadige vernieuwing en trapsgewyze opklimming van 's Lands Amptenaaren, en eindlyS op gezette tyden wederkeerende Grondvergaderingen, waardoor alle Magt lleeds teruggevoerd word, tor. hare oorfpronglyke bron, en de gelukKkk 2 fci- 'sGra- vehhage* Not« van deri Fr. Gc* zant Noël.  872 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA6E. Nota van dei Fr. Ge zant Noël. kige gelegenheid daargefteld, om, tot verbetering der maatfchappelyke orde . op eene wettige wyze, gebruik te maken van dwalingen/, zelfs der wyzen , en voordeel te doen met waarnemingen, die intusfchen gemaakt zyn ! Evenwel is 'er het Fransch Gouvernement verre af aan het werk uwer handen eene volmaaktheid te willen toefchryven, waarin niets te beris» pen zou zyn, en die de goedkeuring van allen zou kunnen wegdragen. Het weet dat 'er geen werk van menfchen beftaat, of het is ooodzaaklyk onvolmaakt; maar het denkt dat de gebreken van uw Ontwerp niet grof zyn, dat het niet zwaar zal valled dezelve te verbeteren; dat volgende Wetgevingen, iri tyden van meer kalmte, dezelve zullen kunnen herftellen, voor zoo verre zy onder de toepasfing der beginfelen hier of daar mogten zyn ingeflopen en met 's volks heil niet ftroken. Myn Gouvernement oordeelt, dat eene der eerfte burgerlyke deugden beftaat in het opofferea zyner eigenliefde en bvzondere denkbeelden aan het welzyn van allen en de algemeene meening, en eindelyk, dat het met de eer des Bataaffchen Volks volmaakt zal overeenkomen, wanneer het aan dit Wetboek, door zyne Nationale Vergadering zoo lang overdagt, en zoo plegtig als vry gewikt en gewogen, het voorrecht toekent,waarop cie gewigtigfte voortbrengfeien van het menfchelyk vernuft aanfpraak hebben, te weten: dat tyd en ondervinding dezelve beoordeelen. Bataven, Gelukkige BatavenI Uwe, u zoo vereerende Omwenteling is tot hiertoe door geene buitenfporigheid, door geen geweld bezoedeld; burgertwist heeft uwe fchuldeloze handen niet gewapend, en 'svolks gezond verftand,door geduchte voorbeelden gewaarfchuwd, heeft u behoed voor die rampzalige fchokken, welke de grondzuilen der groot ftè Ryken hebben doen daveren. Het hangt van u af, den roem der gelukkigfte uitzondering te verzekeren; de oude en nieuwe We»  JAARBOEKSN, July9 1797. 873 Wereld zyn vervuld met grootfche denkbeelden van uwe aloude nyverheid, vlyt en overwinnin* gen; zy befchouwen uwe pogingen tot herftel met het tederst belang. Welaan! het hangt nu van u af, aan dezelve een voorbeeld te geven zonder wederga, van een Volk dat, zonder ftormen, van den ftaat der onderdrukking to: dien vanvry> heid opklimt;van een Volk, dat zyn ftaatkundig beftaan met kalmte en zonder ftuiptrekkingen vernieuwt. Die roem is te zuiver en te treffend: dat ge» luk is te zeldzaam en te groot, dan dat gy niet zoudt fchrooraen, dezelve blootteftellen aan de onzekerheid der toekomst. Neen, gy kunt u niet zonder fchrik voor den geest brengen alle de gevaren van burgertwisten, waartoe u ,het ongelukkig verfchuiven der Conftitutie zou terugvoeren. Gy zult in uwe wysheid1 overwegen, dat, gelyk energie omwendingen maakt, zoo ook de Reden alleen 'er de vrugten van doet plukken; gy zult in aanmerking nemen, dat de eéniglte middelweg, die 'er is, tusfehen de ontbinding der rnaatfehappy en de overheerfching, dochter van regeringloosheid, in eene Conftitutie en het oogenblik dat men dezelve kan erlangen, beftaat. Gy zult gadeflaan, dat het onberekenbaar nadeel van een langer uitftel het moederland en zyne Koloniën zou treffen, in derzelver Staatkundige betrekkingen, in die van den Koophandel en van haar inwendig Beftuur; gy zult bedenken, hoe onzeker het is, of niet de onheilen . die men riet voorziet, verre weg overtreffen de onheilen die men berekenen kan. £n eindelyk is 'er nog eene drangrede van eenen anderen aard, en die voorzeker aan het doorzigt uwer Wetgeveren niet ontfnapt is, te weten. Een vast geregeld Beftuur is deeze laatSte waarborg, die de Mogenheden zich onderling kunnen aanbieden, voor de getrouwe naarkoming van derzelver Verbonden, en ten dien opzichte Kkk 3 kun» 'sGra- venhaGE. Nota van den Fr. Gen zant Noël.  «74 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAfïE. Nota van den Fr. GezantNoël. (was geteekend) Fr. Noëj;, Ee- kunne» de zaken tusfchen de twee Republyken by geene mooglykheid op gelyken voet befchouwd worden, zoo lang 'er geene Bataaffche Conftitutie beftaat; maar dezelve in tegendeel afhangt van den onzekeren loop, en onderhevig is aan ftormachtige worftelingen van tegen ftrydige gevoelens. Op grond van alle deze hoogstwigtige aanmerkingen, houdt myn Gouvernement zich verzekerd , dat het Bataaffche Volk , overeenkomftig de bedaarde juistheid van oordeel, die hetzelve zoo zeer onderfcheidt, zich niet vergisfen zal, nopens zyn waar belang, en dat het zich een Masttchaplyk verdrag zal laten welgevallen, dat aan hetzelve zulke groote voordeden belooft, dat alle onderfcheid en hoop der verfohillende party fchappen vernietigt, dat hetzelve wederom rangfchikt onder de Volkeren en zyn beftaan vestigt, dat zyne rust in zekerheid ftelt en de bron van deszelfs voorfpoed wederom opent. Het Fransch Godvernement verheugt zich by voorraad in het aangenaam vooruitzigt, dat de aanneming van het ontwerp der Conftiturie oplevert, terwyl zyne goedkeuring en hartelyklte wenfchen hetzelve vergezellen; het ziet langs dien weg den alouden Bataaffchen roem herleveB, en die Nationale geestdrift, van welke zeer onlangs zulke verè'erende bewyzen gegeven zyn; het ziet dat Staatkundig belang en gewigt van een Volk wederom opkomen en toenemen, waaraan gy door vorige voorfpoed en gelukkige ligging gewoon waart,en waarvan gy de behoefte moet ondervinden; myn Gouvetnement eindelyk verheugd zich in het vooruitzicht van den voortgang der Bataaffche welvaart, waarin beide Republyken gelyk belang ueb.heQ, Heil en Broedcrfchap !  JAARBOEKEN, July> 1797. 875 Eene Gomvnisfie, door de Nationaale Vergadering, toe het ontwerpen van een Antwoord op die Nota , benoemd, bragt hetzelve wel haast ter tafel dier Ve'rgaderinge, en ontving haare goedkeuring. Het Antwoord luidde aldus. Burger Minister! T\e Nationale Vergadering, die het Bataaffche Volk vertegenwoordigt, ontving met groo*e genoegen de Noia, die gy haar op den 20 dezer maand, uit naam en van wege het uitvoerend Beftuur der Franfche Republiek, deed toekomen Trouwens, Burger Minister! zou de Nationale Vergadering niet gevoelig weezen san de erkentenis, door uw Gouvernement van dien be> ftendigen geest van rechtvaardigheid, orde en braafheid, die het Bataaffche Volk, zelfs niet op het ogenblik zyner verlosfing verlochende, noch in de eerfte hitte der Vryheid, die de wonderen der Franfche wapenen aan hetzelve verwierven? Zou niet de Nationale Vergadering het levendig belang met geestdrift erkennen, dat het uitvoerend Beftuur toont te ftellen in den alouden Bataaffchen roem, zo wel als vcor de hooge beftemming van ons Vaderland, welks lot zo naauw ec zo gelukkig verbonden is aan dat van het eerfte Volk der waereld ? Zou het mogelyk wezen, dat Bataven, zonder zachte aandoening de treffendt uitdrukkingen lazen der tedere zorg vcor hut Nationaal belang, dat uw Gouvernement bezielt. door de kracht der ondervinding van Frankryks Omwending geleeraard, en waar van ze.ere et ftev ge borgen zyn , de heilige trouw van om verbond, en het wel begrecpen belang der beide Natiën? Ja, Burger Minister, de Nationale Ver gide ing is doordrongen met die gevoelens; z\ Kkk 4 beef 's Gra- /ENHA- 1 < C  'i Graven hage. - Antwoordder Nat, Verg. op d* Nota van den Gez. Noél. S76 NIEUWE NEDERLANDSCHE heeft ons de aangenaame taak opgelegd , U dezelve over te brengen. De Vertegenwoordigers van dit Volk zyn met uw Gouvernement overtuigd, dat 'er onder alle de Volkeren van Europa misfchien geen een op het tegenwoordig oogenblik beftaat, dat het gebrek van eene Conftitutie en geregeld Beftuur leevendiger ondervind, dan de Bataaffche Natie. De rykdommen, het beftaan zelf van ons Land zyn louter gewrochten van kunst: en wie is 'er die niet weet, dat de grondzuilen van onze Nationale voorfpoed zedert lang aan het waggelen zyn gebragt? Wie kent het gevaar niet, dat wy loopen, van derzelver bronnen geheel opgedroogd te zien i Oi zyn 'er andere en betere middelen ter opbeuring en vestiging van de welvaart der Jtotaven, dan Landbouw, Nyverheid en Koopsandei; Is het immer mogelyk dezelve aan te wenden zonder vryheid , zender orde, zonder daetlyke uitoefening van alre maatfchappelykedeugtjen? Ln hoe anders kan dit drievoudig oogmerk • o L worden» dao onder eene wyze Conftitutie Hoe langer dus dezelve verfchoven word, ftoe moeijelyker en hoe zwaarder het valt de hinderpalen uit den weg te ruimen; hoe meer het groote oogmerk der omwenteling, het algemeen geluk, zich verwydert , en als ia rook verüwynt, Geen wonder dan, Burger MinisterI dat de Nationaale Vergadering inden wensen en hoop deelt yan haren grooten en trouwen Bondgenoot, skands welzyn; zie daar het doel van haar aanwezen en tevens de beloning van haare moeiieiyke en lange werkzaamheden. Dit doel zal bereikt worden, de Vergadering zal die edele beloning gtnieten, wanneer 'e gevolg der aannermng van de Conftitutie mogt zyn, dat 't op. permagug Volk een einde maakt aan de Revolulie, dat het de zaden van tweefpalt verflikt, dat 'c  JAARBOEKEN, Jtdy, 1707, 877 't aan Europa bewyst, hoe zyne pogingen tot herflel een goeden uitflag en geftadigen voortgang beloven, daar zy op gelyken afftand ftaan tusichen ydele begochehng en misdadige kleinmoedigheid; en eindelyk, wanneer de Natie langs dien weg haar zegel voor altyd hecht aan de nauwe vereeniging tusfchen de twee volkeren, die daar munt op onderling belang, gelykheid van echte, beginfelen en die dankbaarheid des Bataviers welke de weldaad der Vryheid en eene onfchendbare eerbied voor zyne onafhanglykheid fteeds' zullen verdienen. Eindelyk, Burger Minister! kan en moet de vereerende goedkeuring van uw verlicht GouverDement der werkzaamheden vaa de Nationale Vergadering, haar niet dan ten hoogden aangenaam zyn. Zy zou 'er zelfs een voorteken in kunnen vinden ten aanzien der ftem van 't Bataaffche Volk, dat zeker 't gewigt zal gadeflaan des oordeels van een wys en conftitutioneel Beüuur, aan 't welk volgens gezonde Staatkunde net geluk van onze Natie niet minder ter harte gaat dan t voordeel van Vrankryk zeiven. Dan, onaangezien al e deze hoogS£wigtige bedenkingen, houd zich de Nationale Vergadering by haare Proclamatie, die zy aan 't hoofd van 't Ontwerp der Conftitutie den Volke heeft afgekondigd; zy mag alléén wenfehen, en op haar voorbeeld mogen ook wy geen oordeel hoegenaamd vellen,dat is te zeggen, wei ten aanzien der noodzakelykheid voor ons Land eener Conftitutie; maar niet ten aanzien der waardy van 't Ontwerp, dat het Volk ttaat te beöordeelen. De Nationale Vergadering wagt met eerbied deszelfs oppermagti» be- wlr HWyffif,e? geen «ogenblik, of het Bataaffche Volk zal by het uitoefenen van het fchoonfte zyner Rechten eene keus doen, zyns zelfs en der Vryheid waardig, voorgefchreeven 00 gebillykt door gezonde Reden, door zuivere Kkkj Va- 's Gra- venha- GE. AntwoordierNat. verg op ie Nota >an den lez. Soël.  's Graven ha» ge. 878 NIEUWE NEDBRLANDSCHE Vaderlandsliefde, door betrachting der eer en roem der Bataven. Heil en Broederfchap ! De Cómmisfie, enz. Om gewigtige redensn, dasrtoe beweegende, deedt het Provinciaal Bsftuur van dit Gewest, op den 3 deezer, eene Pubiikatie afkondigen tot het daarftellen van eene meerdere evenredigheid in de Zoutmaaten, vergeld van eene Inltructie en Formulier van den Eed voor de Ykers van de Zoutmaaten, Inftructie voor de Zoutmeeters, en Declaratoir, door den Meeter te geeven aan iemant, die ongerafineerd Zout moet vervoeren. TJet Provintiaal Beduur van Holland; allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doet te weeten: Dat, aa: gezien de waare grootte van het vat Zout, voor het welk, ingevolge Ordonnantie op het cocfumtie Zout, de Impost moet worden betaald, nooit Praecifelyk is bepaald: Dat de inhoud der Manten, en de manier van meeting, in de Zoutkeeten deezer Proviutie zeer verfchillend is : Dat de Maaten , waar mede Grc;.fiers en kleine Kramers binnen deeze Provintie hun Zout afmeeten, op verre na, ook niet gelyk zyn. En dat ook op de Yking derzei ven geen behoorlyke ordre is geftelj: het geen alles ten nadeel van den Lande, van de goede Ingezetenen deezer Provintie, zoo wel als van den Handel in gerafineerd Zout is. Zoo decreteeren en verklaaren wy by deeze: 1. Dat het Schepel, anders ook genaamd het Achel of de koperen Maat, zoo als die thans te Dord-  JAARBOEKEN, July, 1797. 879 Dordrecht in gebruik is (houdende, naar eene exacte meeting, 26o8T*||§ cubicq duimen) Am iterdamfche Maat, en Troijs gewigt, voortaan zal zyn de Zoutmaat van Holland , en dat twee van deeze Maaten, een Zak; en vier van dezel ve uitmaaken het vat Zout, van het welke by voorgemelde Ordonnanrie gefproken wordt, en naar het welk de Impost op het confumtie Zout moet worden betaald; blyvende als van ouds bepaald , dat een honderd en vier Vat, voor zoo ver de Negotie aangaat, uitmaaïten een honderd gerafineerd Zout. 2. Dat ten einde deeze opgeroeide Maat,jn alle Piaatfen deezer Provintie, prajcifeiyk van dezelve inhoud te doen zyn, ten kosten van den Lande, van Koper of Metaal zullen worden gemaakt, en aan elke Mumripa iteit der Steden, alwaar Zoutkeeten zyn, of die geconfidercerd worden binnen dezelve gelegen te zyn, zal worden ter hand gefteld, een zoodaanige Maat, om door hun te worden bewaarden als een Legger te dienen, ter Yking. 1 3 Dat, dewyl bevonden is\ dat 'er geene algemeene regul of wet is, hoe de kleindere Maaten , waar mede het Zout aan de Burgers wotdt toegemeeten, moeten worden ge ■ ykt, en dat ook de plaatfelyke Zoutmaaten ven'chillend zyn, het geen das zeer ten nadeele der goede Burgery kan vertrekken; en ook ingeval van fraudeering, veeIe moeyelykheden kunnen ontdaan, zoo wordt by deeze bepaald: a) Dat na den 31 December deezes jaars, de Maaten, waar mede gerafineerd Zout in het klein, zal wo dsn geaieeten. zullen moeten zyn i, f f, Ts si» rsf, van het hier vooren genoemd en bepaald Schepel, des dat een Grosfier niet minder zal mogen uitflaan dan een vierde Schepel, en dat het de kleine Kramers niet ge- 'sGra- VEfcHAGE» Fubu makende de Zout' maaien;  88o NIEUWE NED ERL ANDSC HE 's Gra- venha* ge. Publ. raaken» de de Zoutmaaten» 4. Dat de Yking van alle Zoutmaaten voor dit iaat gepermitteerd zal zyn, om een agtfte Schepel, te gelyk, maar wel minder uit te (laan, op poene als by de gemelde Ordonnantie bepaald is. £) Dat de Municipaliteiten van alle Plaatfen, waar Zoutkeeten zyn, of geconfidereerd worden binnen dezelve gelegen te zyn, zullen verpligt zyn, om ten kosten hunner Stad of Plaats te doen maakcn, bekwaame Maaten, prascifelyk conform aan de hier bovengenoemde verdeeling, om als Leggers te dienen, en naar dewelke jaarlyks alle de Maaten van Grosliers en kleine Kramers, znllen moeten worden ge-ykt. c) Dat het alle andere Municipaliteiten zalvryflaan, om zich zeiven te voorzien vao zoodaanige koperen of metaalen Maaten, om by hun als Leggers te dienen , doch dat, alvoorens naar dezelven ge ykt zal mogen worden, dezelven zullen moeten worden ge-ykt door een gezwooren Yker van een Stad of Plaats, alwaar een zoodaanige Legger *van 'sLands wegen gevon* den wordt, en van welke Yking, de Yker zal moeten geeven Certificaat, 't geen door de Municipaliteit dier Stad of Plaats zal moeten worden gelegalifeerd, dau welke Maaten, die voor Leggers moeten dienen , niet nader of jaarlyks zullen behoeven ge - ykt te worden , ten waare by de Municipaliteit bevonden wierdt, dat aan dezelve een verandering of gebrek was gekomen. En dat voorts zoodaanige Municipaliteit verpligt zal zyn aan te ftellen een of meer Ykers, op de initnctie hier achter fub Littera A, en dezelven te beëedigen con* form het Formulier hier achter fub Littera B. gevoegd.  JAARBOEKEN, Jülj, 1707, 881 jaar zal moeten gefchieden voor den 31 Decembei deezes jaars, en vervolgens jaarlyks in dé maand July van ieder volgend jaar: cn dat elke Maat goed bevonden zynde, door den Yker zal moer teo worden gebrand of geftempeld, en welke brand of ftempel, in dit jaar zal moeten beginnen met de Letter A, en zoo jaarlyks een vol. gende Letter. 5. Dat wanneer na den 31 December deezes jaars bevonden wordt, dat gerafioeerd Zout uit eenige Zoutkeet is gemeeten en afgeleverd met eene Maat, die niet behoorlyk gebrand of geftempeld , ofte waar aan eenig gebrek gekomen is, waar door dezelve grooter of kleinder mogt zyn geworden, de Keetmeester, uit wiens Keet het Zout geleverd is, zal verbeuren honderd guldens, en de Meeter, die het gemeeten heeft, vyf-en twintig guldens, van elke party, welke daar mede gemeeten zal zyn. En dat elke Grosfier of kleine Kramer, Zout afleverende, gemeeten met een Maat, waar aan iets als boven is gezegd, mankeert, zal verbeuren vyf-en twintig guldens telken reize, als bevonden zal worden, hier in misdaan te hebben. 6. Dat de Ykers van Zoutmaaten zuilen moeten worden aangefteld by de Municipaliteiten en door dezelve, op de Inftructie hier achter fub Littera A, vermeld, beëerligd, ingevolge het Formulier hier achter fub Littera B., wordende zy mitsdien van den te vooren gedaancn Eed voor ontllagen gehouden. 7. Dat, aangezien de Eed der Zoutmeeters zoo zeer verfchillend, en op veele plaatfen zeer gebrekkig is, decreteeren wy by deeze: Dat alle Zoutmeeters , welke thans in eenige Zoutkeeten zyn, of door Municipaliteiten zyn aangefteld, by deeze ontllagen worden van hunnen te vooren gedaaeen eed, en den eed op nieuw zullen moe- teo 's*Gra- venhace. "Publ. raakende de Zout- ' maaten.  88a NIEÜWE NEDER LANDSC HE ten afleggen in handen van die Municipa» liteic, waar onder zy als Zoutmeeters behooren, öp de Inftructie hier achter fub Littera C. vermeld, en conform het Formulier hier achter fub Littera & gevoegd, en voords geen Zout zullen mogen meeten na den 31 December deezes jaars, zonder daar aan voldaan te hebben, op een boete van vyf-en twintig guldens voor elke party, welke hy gemeeten zal hebben,be. voorens den bepaalden eed gedaan te hebben. 8. Dat niemand eenig Zout, Pekel, zoo mede de vuile Pekel, anders genaamd Braadfel, zal mogen meeten, dan een gezwooren Meeter, op de boete van vyf-en-twintig guldens voor den geene, die hetzelve meet: ep van honderd guldens voor die, op wiens ordre zulks isgefchied, telken reize te verbeuren; echte; zal het aan de Grosfiers en kleine Kramers vryftaan, om hun eigen Zout en Pekel zelve te mogen meeten of te doen meeten. 9- Dat, daar fommige Keetmeesteren voor hunnen handel in gerafineerd Zout naar buiten deeze Provintie, ook noodig hebben , ofte van ouds gewoon zyn, zulk Zout te doen meeten mee een houten Vat, houdende een zak Zout, dit aan hun fpeciaal voor den handel naar buiten deeze Provintie blyft gepermitteerd, mits dat het genoemde houten Vat, houdende twee Schepels, jaarlyks wordt ge-ykt en gebrand, onder dezelve bepaalingen en boeten, als van het Schepel gezegd is Dan dat het aan geen Keetmeester gepermitteerd zal zyn, om gerafineerd Zout, het geen Impost fubject is, en het geen binnen deeze Provintie moet verblyven, te doen meeten, anders dan met het Schepel, hier vooren bepaald, op een boete van drie honderd guldens, voor den Keet- 's Gra» VEN HA* ge. Pub!, raakende de Zoutmaaten.  JAARBOEKEN, Juty, 1797. 883 Keetmeester, op wiens ordre, of met wiens voorweeten dit gefchied zal zyn, en honderd guldens voor den Meeter, telken reize te verbeuren. 10. Dat geen meerder Zout door den Meeter mag worden afgeraeeten, dan het billet inhoudt, zoo« daanig, dat van alle gerafineerd Zout, het geen in deeze Provintie moet verbly ven, allen de Maaten praecifelyk moeten afgeftreeken worden, zonder dat er iets boven de randen van de Maat mag bly ven liggen, tot al het welk de Meeter op zyn eed verbonden is: doch wat betreft het gerafineerd Zout, het geen naar buiten deeze Provintie wordt verzonden, zoo zal de Meeter de afftryking dier Maaten vermogen te doen, en de toemaaten daar en boven geeven, even als van ouds gebruikelyk is, en zoo als by zyne lnflructie is vermeld. 11. Dat by deeze wordt ingetrokken en gemortificeerd de gratie, aan de Grosfiers by Refolurie van den 18 February 1751. der voormaalige Staaten verleend, om wanneer zy één honderd Zout te gelyk inflaan, en daar voor ontfangen 104 Vat, de Impost maar te betaalen voor 100 Vat, en dat alzoo na den 31 December deezes jaars, de Impost, zonder eenige uitzondering, van ieder Vat zal moeten worden betaald, en de quantiteit Vaten op 't billet zullen moeten uitgedrukt worden. 12. Dat geen Keetmeester minder Pekel ("anders genaamd Woes) zal mogen afleveren of doen afleveren dan een anker, op de boete van ƒ 100:telken reize te verbeuren, en dat dezelve Pekel of Woes zal moeten gemeeten worden door een gezwooren Zoutmeeter, met een Vaatje of Maat, houdende een Anker, door een gezwooren Roeyer geroeid, op een boete van ƒ25. door den Meeter ieder reize te verbeuren, ingeval hy zich hierin misdraagt. Dat, belangende de vuile Pekel, anders genaamd Braadlel, welke zomwylen nog tot eenig nut- 's Gra« venhage. Publ. raa kende de Zoutmaaten.  'sGpa- VENHage. Publ. raak&n' de de Zout maaten, 1 \ 1 ( < < J l c 2 P I ,di a n z w 884 NIEUWE NEDERLANDSCHE nuttig gebruik kan dienen, de Keetmeester rf*. zelve al vermogen afteleveren? S dat de meeting zal moeten gefchieJen dror SgeVwnr, S ^xnoofd^or T^,^»^ naarod Braadfel, vry zyn van Spost, doch de*, zelve met mogen vervoerd worden, 'zonder dat daar bv is een Declaratoir van den Meetef vol gens 't Formulier, hier achter fub Lktera D gevoegd, s>p de boete van ƒ25. door denzelvea e verbeuren, mdien hy de voorfz. Pekel zonde! ^eeven van een Declaratoir zal hebben afgele- 13. Dat elke Municipaliteit, terplaatfe alwaar de°zeIvSJ' ,°f ^0Dfid^«d worden ffiïï dezelve S.eden gelegen te zyn, behoorlyk acht zal metZ Si d3^ het voorengemeff koper of ?1 }™ ^l*1 - \ g«n aan hun van wegens loorlyk gade gefl^gen , voor hunne reekening bevaard, en in goede ordre gehouden wordt. JJat dezelve Municipaliteiten, zoo mede alle indere alwaar Zoutmaaten komen zullen, om, £n Lïrth'er V°?IeD bePaal^ge-ykt teworlen Jaarlyks, en alvoorem de Yk in de maand nny f° °verftaan va" een Commisfieuit un midden te benoemen, onderzoeken zuilen f die Maaten of Leggers in de behoorlyke o dre l^n° Cr eem'S 8ebrek aa° wordt ocden, alsdan zorgen, dat zulks herfteldwordt. £ rf?ut Y,eL' enZouttneeters.welk,hunnen L,t ^l°Hdyk waarD.eefl*n, of tegens hunne iftruc ie hardden, corrigeeren, ofte directelvk tiiitteeren zullen. «w.ie.yK i£üC.« A°P%CMe VaD de Zoutmeeters, welke leen aan de Zoutketen behooren, endoor Keeteeseren a^ngefteld worden, op plaatfen, daar H£rc8MU,kdyk 1?' Z0^aaBigH Keetmeester, elkers Meeter zICh aan meiQQ£d neeft fcbul(^ ge-  JAARBOEKEN, >/y, I?*)?, 885 gemaakt, denzeWerj zal moeten dimitteeren, en hem nimmer weder als Zoutmeecer mogen gebruiken, op de boete van ƒ i.000: — Dat dezelve Municipaliteiten de Iooneri voor het Yken der Zoutmaaten, en van de Stok of Stryker voor het fchepel en houten vat, zoo min doenlyk zuil n moeten bepaalcn, of, indien der, zelve te hoog gefield zyn, verminderen, op dat niemand zich over een te merkelyk bezwaar van de Yking billyk kan beklagen, Dat zy een gefchikce plaats zullen aanwyzen, alwaar de Zoutmaaten ter Yking moeten gebragt worden, en de uuren bepaalen, op welke de Y* kers geduurende de maand/fujy aldaar zich-zullen moeten bevinden, op dat Grosfiers en kleine Kramers ( voornaraentlyk we^ke met hun Maaten van buiten moeien konen} zeker kunnen zyn, fpoedig geholpen te zullen wt rder; en verder zoodaanige ordres ftellen, als tot taciliteering van den Yk mogelyk is. Dat naardien nergens eenige voorziening is gefield tegens het misbruik dat van 't ongerafineerd Zout ter confucaptie kan worden gemaakt, of eenige bepaaling wordt gevooden, van de waare maat van hetzelve, of eenige ordre op de meeting en vervo-ring daar van: zoo wordt by deeze gedecreteerd: 14. Dat nienand, wie hy zy, eenig ongerafineerd Z'JUt ter byzondere confumptie zal mogen gebruiken op de boete van duizend guldens. 15. Dat het hier voor Art. 1. gefield Schepel of Achel, anders ook genaamd de koperen Maat, ook zal zyn de maat van 't ongerafineerd Zout voor deeze Provintie, en dat 404. van deeze maaten uicmaaken één honderd ongerafineerd Zout. 16. Dat geen ongerafineerd Zout zal mogen gemeeten worden, dan door een gezwooren Meeter, en met een behoorlyk ge-ykre Maat, op een boete vaa ƒ25; voor hem, die het meet, Ml ea 'sGravenha* ce. Publ. rankende de Zoutmaaten.  886 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sSra- venha" ge. Publ. ra aken' de de Zout' maaten, ea van ft co- voor den geene, op wiens ordre het is gefchied, telken reize te verbeuren; dan dat het ongerafineerd Zout, als van ouds, behoorlyk zal moeten afgeftjreeken worden, meteen ronde Stok. 17. Dat na den 31 December deezes jaars geen ongerafineerd Zout zal mogen worden vervoerd, zonder een Declaratoir van den Meeter, die het Zout gemeeten heeft, en door hem ingevuld en geteekend, naar zyne Inltructie, bier achter fub Littera C, en conform het Formulier hier achter fub Littera D. en welk Declaratoir zal moeten ter hand gefield worden aan den geenen, die het Zout ontvangt, op eene boe«e van ƒ50. voor den Meeter, ingeval hy geen Declaratoir aan den ver* voerder heeft ter hand gefield, en vanƒ25. voor hem, welke ongerafineerd Zout vervoert, zonder zoodaanig Declaratoir; blyvende de monfters voor Keetroeesteren, Kooplieden en Makelaars hiervan uitgezonderd. 18. Dar aan den Meeter voor dit Declaratoir zal moeten betaald worden eene duiver, wanneer de party minder dan jo Maaten, en twee duivers als de party grooter is. 19. Dat, wanneer ongerafineerd Zout gemeeten wordt, om vervoerd te worden naa eenige Fabricq of Traficq , de Meeter dit Zout niet zal mogen afmeeten, voor dat aan hem vertoond is een Declaratoir van, en geteekend door den Eigenaar of Directeur van zoodaanige Fabricq of Traficq, conform het Formulier hier achter fub Litt. F, en welk Declaratoir ook zal moetenblyven by het Zout, en in handen gefield worden van den geenen, die het Zout ontvangt- Dat de Eigenaar of Directeur van de Fabricq of Traficq, waar voor zoodaanig ongerafifteerd Zout is opgedaan, behoorlyk zal moeten zorge draagen, dat hetzelve tot geen ander einde wordt gebruikt,en dat ingeval ontdekt wordt, dat door hem, of een ander met zyn kennis hetzelve tot eenig ander .da»  i JAARBOEKEN, july\ 1797. 887 einde dan voor zyn Fabricq of Traficq is gebruikt, hy zal verbeuren /looo. en indien hy ontdekt, dat buiten zyn weeten daar vaB eenig misbruik is gemaakt, by verpligt zal zyn, daar van terftond aan den Bailliuw van de pïaats, waar onder de Zoutkeet hoort, kennis te geeven» op de boete van ƒ100. 20. Dat al het ongerafineerd Zout , het geen den Meeter wordt aangegeeven, om vervoerd fe worden naar een Zoutkeet, Pakhuis of Schip, om daar in opgelegd te worden; of het welk dienen moet ter inzouïing van Viscbj of voor een Fabricq of Traficq; of dat het wordt aangegeeven om ve;voerd te worden naar buiten deeze Provin' tie; of in het geval by Art', io. gemeld, door den Meeter wel zal moeten gemeeten worden, maar verder gelaaten zoo als het is; doch dat hy verpligt zal zyn, om al bet ongerafineerd Zout, waar van eene andere aangeeving dan boven, aan hem gedaan wordt, en het geen by kleine partyen afgaat, te vermengen met Roet, Aarde, of andere drooge- vuiligheid, op de boete van vyfëntwintig guldens voor den Meeter, indien hy dit ver uirrit. 21. Dat,, ingeval iemand ongerafineerd Zout noodig heeft tot eenig ander gebruik, dan hier vooren is omfchreeven, en 'er reden is, waarom hy verlangde, dat bet met geen Roet, Aarde of vuil wordt vermengd , hat aan den Collecteur gepermitteerd zal zyn, om daar toe fchriftelyk éonfent te geeven, mits aan gemelden Collecteur alvoorens overtuigend blyke, dat 'er geen toeleg is, om van dit Zout ter cunfumptie te gebruiken, en dat hy van den pe fion, welke het vordert, doet tèekenen een bewys, in de form vad het Declaratoir hier vooren Art. 19. vermeld, op welk Confentbillet van den Collecteur de Meeter het Zout onvermengd zal moeten laaten, doch echter in alle gevallen by hetzelve zal moeLi 12. terj 's GRA- venha» GB. PubUraakën*de de Zoutmaaten»  838 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Publ. makende de Zout' maaten. in- ten voegen het Declaratoir, hier vooren Art. 17 vermeld. 22. Dat het niemand gepermitteerd zal zyn om Vleesch of Spek te zouten met ongerafineerd Zout, ofte met Pekel van ongerafineerd Zout, op verbeurte van zoodaanig gezouten Vleesch of Spek, ten faveure van den geenen, kdie de calange doen zal, en daar en boven honderd guldens voor ieder Ton of Vat, het geen op zoodaanige wyze als boven gezegd is, is gezouten» 23. Dat alle de boetens, zoo by deeze Publicatie hier vooren, als by de Inltructien voor de Ykers en Meeters, en het Declaratoir hier achter vermeld, zullen komen ten behoeven, als een derde voor den Aanbrenger, een derde voor die de calange doet, en een derde voor de gemeene Armen der Plaats, daar de calange gefchiedt. 24. En blyft de Ordonnantie op het Confumptie Zout, voor zoe verre by deeze niet is gealtereerd, in zyn geheel. En, op dat hier van niemand onkundig zy ■, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaf • figeerd, daar zulks te gefchicden gebruikelyk is. Aldus gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande den 3 July 1797, het der- , de Jaar der Bataaffche 1/ryheid»^ A. J. VERBEEK, yt. Ter Ordonnantie van het Provin. tiaal Beftuur voorn. C. SCHEFFER.  JAARBOEKEN, July, i7P7> 880 A, * lnftructie voor de Tkers der Zoutmaaten. Art. I. Dezelve zullen moeten weezen ordentelyke Lieden, oud boven de aj jaaren, kunnen» de behoorlyk leezen, fchryven en reekenen. 2. Zy zullen alle Zoutmaaten, welke hun ter Yking worden aaggebooden, allernauwkeurigst na. zien, en getrouw Yken, en, wanneer dezelve goed en accord zyn, die branden of (tempelen, met een letter; welke letter dit jaar moet beginnen met de letter A, en aTzoo by volgende jaaren een volgende letter. 3. Zy zullen de aan hun toevertrouwd wordende Leggers met. alle voorzichtigheid behandelen, en zorge draagen, dat daar aan geer fcliade of verandering toekomt. ' 4. Alvoorens zy den jaarlykfchen Yk doen, zullen zy naauwkeurig moeten nagaan ten over« .ftaan van een Cornmisfie uit de Municipaliteil liunner Stad of Plaats, of 'er aan de Leggers, met en naar welken zy Yken moeten, eenigi verandering is gekomen, en onderzoeken, of e!k< kleine Maat pro rato van zyn inhoud, accordeer met de grootere- 5. Wanneer 'er aan een Maat, welke hun te Yking geprelënteerd wordt, eenig klein gebrel wordt bevonden, het geen van dien aart is, da het door hun fpoedig kan worden herfteld, zoi zullen zy hetzelve om niet moeten doen, doel wanneer het door hun niet ofre niet fpoedig kal worden herfteld, zoo zullen zy dezelve afwyzen met opgaave van het gebrek, en iögeval zy be vinden, dat de Maat zoo veel te klein is, da dezelve naar h.unne gedachten, niet in ordre ka gebragt worden, zoo zullen zy zoodaanige Maa moeten breelcen , en alzoo terug gèeven, da voor welk alles de Ykers niet zuilen mogen ree kenen. 6. Zy zullen ook nazien de platte Stok c Lil 3 Strj 's Gra« VENHAge. Publ. raakende de Zoutmaaten* r c ) i i » t '• ) t ] f  «96 NIEUWE NEDERLANDSCHE . • het  JAARBOEKEN, July, 1797. 89$ het billet Mykt, dat binnen deeze Provintie moet verblyven, zal hy niet anders mogen meeten dan met het Schepel, en hetzelve precifelyk moeten afitryken, zonder dat 'er iets beven de randen daarvan mag blyven liggen. b. Van al het gerafineerde Zout, 't ge- n hem uit het billet blykt, dat naar buiten deeze Provintie moet worden vervoerd , vermag de Meeter de afftryking doen, en daarop de toe - aaten geeven, zoodaanig als van ouds gebruikelyk is; zynde het hem ook gepermitteerd, om dat Zout te meeten met het zoogenaamd houten Vat, houdende twee Schepels of een Zak, mits ge-ykt en in ordre, en op poene als omtrend het Schepel hiervooren Art. 3. gezegd is. • c. Ingeval het gebeurt, dat 'er bv^et over» ftorten van de maat, eenig Zout buiten de zak valt, zoo vermag de Meeter daar tegen. op een volgende maat, niet zoo veel Zout laaten liggen, als hy vermeent, dat de Kooper te kort zoude komen, maar hy moet met de hand of fchop, daar voor zoo «eel in die zak brengen, als hy op zyn eed af, vermeent, dat 'ei by het overftorten, buiten de zak geva.len is; en wanneer hy zuks niet kat doen, zoo zal die zak moeten wordet ukgeftort, en 't Zout op nieuw in d« Maat moeten worden gewerkt, en waai mede de Zoutdraagers en alle anderet zich zullen moeten te vrede houden. d. Hy vermag de .N. aaten van gerafineerd Zou niet anders aftefrryken. dan roet eei platten aelyken Stok of Strvker conforn de Publicatie, en wanneer hy ook eeni; g'brek aan dezelve bevindt, waar d'>oi 'er meer of minder Zout in de Maa Lil j zoi GïE. Publ; makende de Z utmaaien. 1 1 1 t 1 l i  «94 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGB» Publ. raaken • de de Zoutmaaten. 8. De Meeter is verpligt om by elke party ongerafineerd Zout, welke hy heeft afgemeeten, te voegen, en ter hand te ftellen aan den geenen , , welke het moet vervoeren, een Declaratoir volgens her Formulier hier achter fub Littera D en hetzelve invullen en teekenen. als daar by isveri meld; en aal aan eiken Meeter een genoegzaam etai Deciaratoiren worden ter hand gefield, en V verdere benodigdheid dezelvf» van den f!nllf»r_ teur moeten vraagen. Voor welk Declaratoir de Ontvanger van het Zout verpligt is aan den Meeter te be>aaien eene Huiver, als de party minder is dan vyftig Maaten, en twee ftuivers als dezelve grooer is. 9- De Meeter is verpligt om het ongerafineerde Zout, 't geen by kleine partyen afgaat, te moeten vermengen, met roet, aarde, of andere drooge vuiligheid, om het alzoo onbruikbaar ter confumptie te maaken ; doch zulks zal geen plaats mogen hebben, wanneer hem wordt opgegeeven, dat het moet vervoerd worden naar een Zoutkeet, of Pakhuis, of Schip, om daar in opgelegd te worden; of dat het diener» moet ter zouting van Visch; of tot eenige Fabricq of Traficq; in welk laatfte geval aan hem voor de afmeeting zal moeten worden vertoond, een Declaratoir volgens het Formulier hier achter fub Littera F, 't geen- ingevuld en geteekend moet zyn door den zen blyven, zoo vermag hy met die Stok of Stryker geen afitrykina; doen, bevoo. rens die precifelyk in ordre is gebragt. e. Belangende de manier van meeting van ongerafineerd Zout, zoo vermag hy zulks niet te meeten, dan met de kopeien Maat, of het Schepel, ea moet de afftryking, zoo als van ouds gebruikelyk is geweest, behoorlyk gefchieden, met een Stok, die rond en recht moet .zyn, doch weike geen Yking behoeft.  JAARBOEKEN, July, 1797* «95 den Eigenaar of Directeur van zoodaanige Fabricq of Traficq; of dat het naar buiten deeze Provintie moet vervoerd worden, of eindelyk, dat 'er door den Collecteur een byzonderconfent toe is gegeeven. En zal de opgemelde vermenging met roet, aarde of andere drooge vuiligheid, moeten gefchieden by of aanftonds naa de meeting: ha voor we'ke vermenging de Ontvanger van zoodaanig Zout aan den Meeter zal moeten betaalen eene ftuiver, en insevalle het meerder dan vier Maaten is, alsdan een quart ftuiver voor ieder Maat en zulks boven en behalven het ü-claratoir hier vooren Art. 8, bepaald. •io. De Meeter zal ook verpligt zyn, om behoor! vke aanteeking te houden van het Zout , het geen hy heeft gemeeten, en zulks zoo wel van het 'gerafineerd, ais ongerafineerd, om, ingeval de Koopman, Keetmeester, of de Collecteur zulks van hem vordert, daar van altoos preciie opgaave te kunnen doen, en welke hy verpligt zal zy» te geeven- . li De Meeter zal verpligt zyn om van al net gerafineerd Zout, het geen door hem gemeeten wordt, om binnen dteze Provintie te worden eeconfumeerd, te geeven een Billet van de Ronde maat, als mede 't recht daar op te ontvangen en aan den Gaarder alle drie maanden, of zoo'veel eerder bepaald zoude mogen worden, te verantwoorden, voor zoo verre hetzelve de Rondemaat fubject is; zurende de Meeter, indien dit hem onbewust zoude mogen zyn, vernijgt weezen, zich dienaa:5gaaude ten Comptoire van 'sLands Gaarder van dat recht, te moeten informeeren. Aldus gearresteerd den 3 July 1797» De- •sGra- VENnAGE. Publ. raakende de Zoutmaaten»  «s Gravenhagen Publ. makende de Zoutmaaten. «95 NIEUWE NEDERLANDSCHE D. Declaratoir, door den Meeter te geeven aan den geenen, welke ongerafineerd Zout moet vervoeren , t welk door den Meeter moet ingevuld en geteekend worden .ah volgt : Ik Ondergeteekende, beëedigd Zoutmeeter te l bekenne gemeeten te hebben de quantiteit van 2 het welk my is opge- geeven, dat moet vervoerd worden door Schipper 3 naar 4 aan j omme 6 zegge 7 Aclum 8 den i79 9 1. Hier moet ingevuld worden de Stad of Plaats, waar onder hy als Zoutmeeter behoort. 2. De quantiteit ongerafineerd Zout.welke hy gemeeten heeft; en zulks in fchrift. 3. De naam van den Schipper, welke het zal vervoeren, en indien het Zout op een andere wyze zoude moeten worden vervoerd, zal hy zulks achter op het Billet moeten fchryven. 4. Ue Plaats, waar het Zout naar toe moet. 5. De naam van hem, aan wien het Zout gezonden wordt. 6. Hier moer ingevuld worden, tot welk ge. bruik aan hem wordt opgegeeven, dat het Zout iienen moet, te weeten: Of het gaat naar een Zoutkeet. Of naar een Pakhuis of Schip om daar ia opgelegd te worden. Of dat het dienen moet voor de Vjsfcherye. Of dat het moet gebruikt worden voor een Fabricq of Traficq, wanneer hy het moet invullen, volgens bygevoegd Declaratoir fub Littera F. Of  JAARBOEKEN, July, 1797. «97 i Of indien hy een byzonder confent van den ■ Collecteur heeft, om dat Zout onver mengd te doen vervoeren; in welk geval hy het woord omme moet doorfchrappen, en invullen volgens bygaand confent. # Of indien het gaat naar een Plaats buiten deeze Provintie, wanneer hy invullen moet naar bovengemelde plaats gebragt te worden. En indien het wordt opgegeeven rot eenig ^ ander gebruik te dienen, zoo moet hy zulks invullen, en 'er byvoegen, door my vermengd met vuil. 7. Nog eens de quantiteit in Cyffer. 8. De Plaats, Dag eu Jaartal. 9. Zyn ordinaire onderteekening. En ingeval hy vuile Pekel of zoogenaamd Braadfel heeft afgetneeten, zoo zal hy .-laaryan mede een Declaratoir als boven, met invulling van de quantiteit, aan den Vervoerder ter hand Rellen. Aldus gearresteerd den 3 July 1797. £> Formulier van den Eed voor da Zoutmeeters. Ik beloove en zweere, dat ik my in het meeten van Zout getrouwelyk stal gedraagen, ztnder den Kooper of Ferkooper te yerongelyken. Dat ik geen giften of gaven zal aanneemen. direct of indirect, ofte my door iets ofte iemand zal laaten verleiden, om te doen het geen nief recht is. Dat ik my in alles zal gedraagen naar myne Jnftructie, zoo als die bepaald en ^tarreMerd is den s July 179?» m voorts zoodaanig als een sGra- 3e Publ. radken. de de ZouU maaten*  SgS NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEN HA' pÉ. Publ. raakende de Zoutmaaten. goed en getrouw Meeter fchuldig is en beboert te doen. ZOO WAAKUTKy enz. Aldus geïrresteerd den 3 July 1797. F. Declaratoir, het geen by y er zending van ongerafineerd Zout voor eeni. ge Fabricq of Traficq binnen dec . ze Provintie noodig ts, en welk door den Eigenaar of Directeur van de Fabrica of Traficq, belioorlyk ingevuld en onderteekend moet worden. Alzoo ik Ondergeteekende tot myne (*) benoodigd heb Maaten ongerafineerd Zout, zoo verzoek ik den Zoutmeeter te om voor my aftemeeten de gezegde quantiteit, zynde * Zakken. Aldus gearresteerd den 3 July 1797. 't Was om'sLands Kas, zonder tot buitengewoone belastingen de toevlug: te neemen, zoo veel mogelyk te ftyven, dat het Provinciaal Beftuur van dit Gewest te raade wierdt, de zodanigen van deszelfs Ingeztetenen , die, volgens een ingefloopen gebruik, om verfcheiden redenen, met de Verpondingen hunner eigendommen ten agteren waren, by een Beiluit van den 5 deezer, tot het aanzuiveren en -afbetaaien van dezelve* te verpligten. De C*) In te vullen den naam van de Fabricq of Traficq.  JAARBOEKEN, July, 1797- 899 De Publikatie, die verpligting aankondigende, was van deezen inhoud: Het Provmtiaal Beftuur van Holland, aan allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen: Heil en Broederfchap! doet te weeten: , Dat, daar wy het een onzer voornaaraite pligten teekenen, vooral in deezen. tyd, om foor den ftaat der Geldmiddelen van dit Gewest te zorgen, en die, zoo veel mogelyk is, zonder eenige buitengewoone operatiën te ftyven, wy ook uit een bezef daar van , en teffens uit eene overtuiging , dat het, met grond, alleszins ongepast geacht zoude kunnen worden, dat wy eene fchaarsheid in 'sLands Schatkist gedoogden, en op extraordinaire belastingen bedacht wierden, in een oogenblik, dat 'er onderfcheidene Ingezetenen, en daar door ook de respective Municipaliteiten ten achteren blyven, om hun verfchuldigde wegens achterflallige Verpondigen te voldoen, by onze laatfte extraor. dinaire' Vergadering hebben gedecreteerd, dat, vóór het uiteinde van dit jaar 1797*» de ordi" naire Verpondigen over den Jaare 1796., en de extraordinaire over 1797-, mitsgaders alle oudere achterftallige moeren zyn aangezuiverd, en de uitvoering daar van aan het Committé Provintiaal hebben aanbevolen, en daar mede ook in effecte ingetrokken de Refolütie van Hol. land, van Donderdag 22 April 1751. Dat, ter voldoening aan het zelve Decreet, door het Committé Provintiaal aan de respective Municipaliteiten van dit Gewest kennisfe gegeeven, en teffens aangefchreeven zynde, dat zy zich door de noodige middelen daar toe zouden in ftaat (lellen, en alzoo, met dien aandrang, die het gewigt der zaake vereischte, en zonder zich te houden aan oude gewoontens van lang* s Gra- *-!enha* 3e. Publ. rankende de Verpondingen.  'sGra- venha- ce* Publ. rnaken d de Ferpon Wngtrii 900 NIEUWE NEDERLANDSCbJK langzaame en traa^e invorderingen, van de Ingezetenen, de door hunl. verfchuldigae Verpondingen zouden doen invorderen, het gemelde Committé daar na aan ons heeft voorgdteld, of wy niet z juden kunnen goedvinden , alle de respective Rederingen van dit Gewest, die in de voldoening van de verfchuldigde Verpondingen ten achteren zyn , aantemaanen en te ex • horteeren, om dezelve ten fpoedigften, en zonder verwyl aan te zuiveren en te voldoen, niet alken, op dat daar door aan ons bovengemelde Decreet voldaan worde, maar ook op dat de Ingezetenen, welke in het betaaleh van hunne Verp^ndigen ten achteren zyn, zich van onvermyiejy e fchadens , die anders voor hun noodzaakefyk uit kostbaare Procedures van executie gebooren zullen moeten worden, zouden kunnen hevryden. Dat wy dit een en, ander in- overweeging genomen hebbende, van onze zyde, niets onbeproefd hebben" willen laaten, 't welk dienen zoude kunnen, oai onze Medeburgeren door vriendelyke waarfchuwingen op derzelver verplig;ting en waare belangens bedacht te doen zyn, hun die leev-mdiger te doen gevoelen, en dezelve alzoo, is h'et doenlyk, voor fchadens en nadeelen te bevryden; en ren einde dan ook aan dit ons oogmerk, zoo veel in ons vermogen is, re voldoen; Zoo is het, dat wy by deeze alhn en een iegelyk, die in de voldoening van hunne verfchuldigde Verpondingen ten achteren zyn, op het aMerernftigfie aanmaanen en exhorteeren, om deZelve, zon !er eenig verwyl, ten Comptoire, daar rulks behoort, te voldoen, en wel zoo, dat alle achterftal|'"8e ordinaris en extraordinaris Verpondingen, vóór den 1. October aanftaande, en de ordinaire over den jaare r 96, mitsgaders de excraordinare Verpondingen over den [aare 1797, vóór den 31 December, van deezen  JAARBOEKEN, July, 1797. 9°i zen jaare a'angezuiverd zullen moeten weezen; terwyl wy al verder die onze Medeburgeren op bet ferieuste waarfchuwen , dat even gelyk wy vastelyk van voorneesnen zyn, ons hier voo» rengemelde Decreet, ten aanzien van de refpective Municipalitei'en van dit Gewest rigoureuslyk te doen Executeeren, zyookalzoo, naden afloop van de zoo evengemelde refpective tydftippen, eene gerechtelyke aan'praak te wachten hebben, zonder dat zy zich alsdan met eenige oude gewoontens van langzaamere ea traageré invorderingen zullen kunnen behelpen, als wel. ke alle, als zoo veele orrupteles in praejudice en ten nadeele van den ti lanciëeien ftaat van dit Gewest ingevoerd, by dee^e worden gederogeerd. En op dat niemand hier van ignorantie zoude kunnen of mogen prsetendeeren zal deeze alomme worden gepubliceerd en gearriveerd ,daat zulks te gefchieden gebruikelyk is. Aldus gedaan in- den H;iage, onder het klein Zegel van den Lande, oen 5 lulyiljoy. Hel derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Het Provintiaal Beftuur van Holland. , A J. VERBEEK, vt. Ter Ordonnantie van hetzelve. C. SCHEFFEK. Ten zelfden oogmerke, als het Befluit, in deeEe Publikatie vermeld, diende het volgende. Mmm Plan sGra- rEWHA>E. Publ. raakenie de Verpondingen.  902 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vekhage. Plan van eene Vrywillige Hollandfchc Negotiatie, van twaalf Millioenen Guldens; Gearresteerd door het ProVinciaal Beftuur van Holland, den 26 Juny 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Plan van eene vrywil¬ lige Negotiatievan 12 Millioenen, ■ 1 75» Met Provinciaal Beftuur van Holland zich in iX de onvermydelyke noodzaaklykheid en volftrekte verplichting bevindende, om 'sLands Kaste door contante Penningen te ftyven heeft gemeent eefchiktst te zyn, daartoe eene vrywillige Negotiatie, ter fomme van ia Millioenen Guldens, op de volgende wyze te ope. nen, in vertrouwen, dat alle Ingezetenen van dit Gewest, die eenigzints daartoe in ftaat zyn, in dezen nood het hunne zullen toebrengen , om door vrywillige Fournisfementeu mede te werken tot het behoud des lieven Vaderlands, en dus het Beftuur in deszelfs welmeenende pogingen, om, zonder middelen van dwang, alle Finantieele verwarring en daaruit voortvloeyende ellenden voortekomen, zullen onderfteunen. Art. I. Deze vrywillige Negotiatie zal beftaan en wordt bepaald op Twaalf Millioenen Gul» lens. £. De Fournisfementen in dezelve zullen moeten gefchieden uiterlyk vóór ultimo Augustus dezes Jaars; zullende zy, die fourneren vóór den 15 July sanftaande, genieten eene korting van 2per Cent, en die geene, welke fourneren vóór 1 Augustus, kunnen korten 1 per Cent. 3. Aan de Deelnemeren in deze Negotiatie 7.zi worden betaald een Intrest van vyf ten Hondert, in het Jaar, vry Geld, zonder eenige torting. 4. Om een yder gelegenheid te geven in deze Negotiatie deel te nemen, zal de verdeeling der <©mmen gefchieden in Recepislèn van /aj, 50,  ja ar boeken, srufr, 903 75, soo, 200, 3oöt 4°°» J00> 6oG>> 7°°* 800, 900 en 2000 Guldens, voor welke alzoo Ie doene Fournisfementen door den OntfangerGeneraal en de verdere Ontfangers der Gemeene Lands Middelen in de Steden, zuilen worden uitgegeven Recepislën van Ordinaire Ooligatien, en dat op Naam of in Blanco, ter keuze van de Deelnemers, welké daarna in Ordi. naire Obligatien geconverteert zullen worden; doch, ingevalle die verwisfeling vóór den Verfchyndag geen plaats mogte gehad hebben, zullen evenwel de Intresten op dezelva worden betaald. 5. In deze Negotiatie zullen voor een derde gedeelte» en de overige twee derde in Geld Worden aangenomen, allé de Uitteloten Obliga* tien op de Oost-Indifche Compagnie, met den daarop verfcheenen Intrest. waar voor deze Provincie Geguarandeerd heeft, zoo als dezelve hierna gefpecificeert zyn, als: Uit de Negotiatie j fpruitendê uit de Converfie by de Lotery vari 1785 j £ a en 1 half per Cent, waarvan de Uitloting verfcheenen is iFebr. 1795. f 50,063 En 1 February 1796. - 50,000 Uit de Negotiatie, fpruitendê, uit de Loting van 1785, a 3 per Cént; Verfcheenen 1 Augustus 1705. ƒ 50^000 1 Augustus 179Ö. . 50,000 Üit de Negotiavie, fpruitendê uit de Lotery van 1786, a 3 per Centf verlèheenen 1 Maart 1795. ƒ iöo,óoc 1 Maart 1796. - ïoOjöoc Uit de Negotiatie, fpruiténde üit de Loting van I7j,Oj a 3 per Cent* Verfcheenen 1 December 1794. f 148,000 I December 177J. • 153,00c 1 s December 1796. . 158,00. Mmm a öi 'sGk*. VENHftGS. Plati vaneeni yrywil' lige Ne* gotiatie van ia Millioenen*  •jGravenha1 ge. Plan van eene vrywillige Ne gotiatie van 12 Mtllioenen* i 004 NIEUWE NEDERLANDSCHE Uit de Negotiatie van geconvèrteer* de Anticipatie Penningen, in 1795. /s68,ooo , in !79ö. • 276,000 Uit de Negotiatie, è 4 per Cent, Intrest, van 5 Millioen van 1791, met 5 per Cent Premie in 1795. ƒ r00,000 Premie . 5>O0o En 1796. - - 100,000 Premie . * Alsmede nog van de Negotiatie op Ordinaire Obligatien, gearresteerd 1793, en nader geampliëerd den ao February 1794 , 1 per Cent, van het geen daarvan nog niet Afgelost is voor 1795. / 90,000 Ï790". - 89,000 Zullende echter zoodanige Houders, welke niet mogten verkiezen dezelve in deze Negotiatie te employeren, in allen deelen, en dus zoo wel met relatie tot de Aflosfingen als tot de Intresfen refpectivelyk, voor zoo verre dezelve by deze Provincie zyn geguarandeerd, blyven van dezelfde Conditie als bevorens, en dus ongeprejudirieert in derzelver Recht, uit de voorzeide Guarantie proflueerende. 6. Voorts zullen in deze Negotiatie als Geld, maar zonder de korting in Art. 2 gemeld, worden» aangenomen, alle de fn 1794, I795eni796 vervallen geltempelde Coupons en Quitantien, van Inirest van Obligatien, op de Oost-Indi. rche Compagnie, waarvoor deze Provincie Geguarandeert heeft Alsmede de nog resterende Provinciale Rece» pisfen van de twaalf Millioenen, volgens Decreet van het Provinciaal Beftuur, van den 26 Vley 1796, gecreëert, met de daarop verfcheenen Intrest. Voorts de nog resterende Quitantien van Loten,  JAARBOEKEN, Jttly, 170?. pöy ten, vsn de Obligatie-Lotery, van den 10 Fe« bruary 1796, met de daarop te goed zynde Intrest. Zullende eindlyk nog als contant geld, waarvan de korting, by Art. 2. vermeld, zal plaats hebben, worden aangenomen het Beleenbankgeld, hetwelk door het Provinciaal Committé is uitgegeven; benevens de Provinciale Recepis fen van Twaalf Millioenen, volgens Decreet van den 26 Mey 1796, gecreeert en geëm« ployeerd tot Anosfinge van Amptsgeld-Obliga' tien. 7. By de Obligatien uit deze Negotiatie t£ proflueeren, zullen worden afgegeven Coupon! voor to Jaren , ten einde van welken tyd hei aan het Gouvernement zal vry ftaan, dezelver Geheel of by Termynen aftelosfen; doch ge hóuden zyn, om, ingeval van qpntinuatie, di beloofde Intrest van 5 per Cent, geftand t doen. * 8. De Intresfen zullen, ten aanzien v,an d Fournisfementen, welke vóór of op den 15va de Maand gedaan worden, ingaan metdeiiifte van die Maand, en na den 15 gedaan worder de met den 15 van dezelfde Maand; en zai d intrest oer Obligatien of andere Effecten, we ke, volgens Art. 5 en 6, kunnen worden g< ëmployeert, eindigen .op den dag, dat t Intrest van deze Negotiatie een aanvang neem 9. Alle Voogden en Adminiftrateurs van K pitïflen van Minderjarigen of anderen, gelj mede Regenten van VVeeskamereu en alle and re Sociëteiten en Corpora, worden, by dez< gequalificeert in deze Negotiatie deel te neme Ter Ordonnantie van het Provinciaal Comtm té van Holland, als by Decreet van het Pr vinciaal Beftuur, in dato den 26 Juny, tot Redactie en Diftribuiie van dit Pian geautho feert. J. F. LEEMANS. Mmm 3 N 'sGra- ve1ihage. Plan vaneene vrywillige Negotiatievan 12 Millioenen» r v • 1 i e ie :. 1k ' * 1. t' 0- le;i-  % tx'HA" VENHA■ I 1 < I 1 a b 1 ï V r.f d ei tc ¥ I $off NIEUWE NEDERLANDSCHE » TN°g al den zelfden geest, ftyring van, s Lands Financieweezen, gelvk ook eene pligtmaaage zorge voor de zêekerbeid en veiligheid der briefwisfelinge, in zeer veele opzigten van de uiterfte aangelegenheid,ademde eenePublikatie, van j7 deezer, van het rrovmciaal Committé van Holland, waarby het verzenden van Brieven met de Posteryen op Antwerpen, en in 't algemeen alle vervoe-, gng van Brieven, buiten 's Lands beflootene rostmaalen, wierdt verbooden, fjet Provintiaal Committé van Holland, aan L„ f ue Medeburgeren , die deeze zullen ióet\e weeterne? Hdl ^m&pl Dat, onaangezien de Publicatie door de voornaa/ige Staaten van Holland en Westvrieslandi L un9,/ü!y I7°4» tegens het hertellen of oen beftellen van Brieven, ofPaketten, op an£re plaatfen, dan op 'sLands Post-Comptoifll-xi . .medegeeven van dezelven aan de ostillons buiten de beftooten Brie ven maaien, roede «egens het Collecteeren, vervoeren ezorgen, of doen bezorgen van zoodaanige lisüves geëmaneerd, door het Provimiaal Beuur van dit Gewest by eene nadere Publicatie «i den 23 September i7yf> expresfelyk is genoveerd en het gemelde Beftuur alzoo feu iidelyk.'en heeft aan den dag gelegd deszelfs nftige intentie, om alle practyken, ftrekkende ^vervoering: van Brieven, of Paketten, in eden of ttaatfen, alwaar van 'sLandswegen >s.t Vompt-oireh zyn geëtabüsfeerd, op eene .dere wyze , dan door middel van zoodaanige wdireftien, op de efficacieuste wyze te biten, en tegen te gaan, nochtans aan dat Be. Wt*t ged.u^re.n.rJe deszelfs, jongfte ordinaire. Ye_r,-  JAARBOEKEN, W- S>c? Vergadering, door Commisfarisfen vaa 'sLarö Posfervë'n by Misfive is te kennen gegeeven, d? nu wederom de gemelde Posteryen een merktlyk nadeel wierd toegebragt door de vervoering van Brieven en Paketteo, welken ze den Sigen tyd door de Entrepreneurs der van Antwerpen op Gouda, en vice ^rfa rydende Postwagens, ais mede door zoogenaamde: byzondere Couriers, of op andere wyze gecoll gëerd, en voorts naar verfchillende pl^fen vol6 ', , _j__„r„„ uwnraM nt verzonden gens derzelver auicsicn u^'b- > — worden. , „ s „„„„ v,»k. Dat het Provintiaal lieltuur overwuu&c.. j bende, dat zoodaanige practyken, indien daar in niet naar behooren wordt voorzien, niet aileenlvk een totaal verval van eene der voornaamfte takken van 's Lands Posteryenzoude te weege brengen, en tevens, (gelyk reeds van nu af aan gebleeken is) eene vermindering va» 's Lands Inkomsten ten gevolge moet hebben , maar dat ook het algemeen belang der Ingezetenen van deeze , en andere Gewesten , en inzonderheid van derzelver Commercieerend gedeelte ongetwyffeld vereischt, dat de Postdirectien, welken onder het toezicht van de Hoogst* gecontinueerde Magt worden gedirigeerd, teeens zoortgelyke inbreuken en corrupteles op de krachtdaadigfté wyze worden gemaintineerd, zoo in aanmerking van deeze alleszins gewtgtige motiven, als om te gemoet te komen aan de gegronde klagten, welken deawegena door de Senetaale Adminiftratie van de Franfche Rep*. S zyn ingebragt, by desxelfa Decreet vans den 4 July laatstleeden; heeft goedgevonden en verltaan, dat de hiervooren gedacnte Misfive met de' daar toe behoorende Hukken zoude worden gefield in onze handen, ten einde met overleg der Commisfarisfen van 's Lands Posterven zoodaanige maatregulen in deezen te bemmen en daar te ftellen, als meest gefchikt Mmm 4 zou* 's Gra- vjbnha» GE» Publ. raaketi* de de Postery'sn.  'sGra- venhage. Publ. raakcn de de Posiëryëti, 008 FIEUWE NEDERLANDSCHE zouden worden g o rdeeld, om de redenen van de voorfchretven klugten weg te neemen. Zoo is het, dat wy, na daar over met de evengemelde Commisfarisfen te hebben geconfereerd , ten ei-.de de voorgedachte zoo voor 'sLands inkomsten, als voor het algemeen belang der Ingezetenen alleszins nadeelige en fchadelyke pracïyken, zoo veel doenlyk is ta keer te gaan, uit krachte, en ter voldoening aan het voorfz. Decreet van het Provin tiaal Beduur, met overleg van dezelve Commisfarisfen, hebben goedgevonden te refolveeren en te ftarueeren, gelyk wy refolveeren en ftatueeren by deeze: Dat van nu voortaan geenerlei collective vervoering van Brieven buiten 's Lands beflooten Pcstmaalen zal mogen gefchieden, het zy door middel yan de hier vooren gemelde uit deeze Provintie op Antwerpen, en vice verfa rydende Postwagens, of van allen zoodaanigen, die in het vervolg, naar welke plaats buiten deeze Provintie dat ook zy, zouden mogen aangelegd worden, het zy door middel van Couriers, Estafetten , of hoedaanige andere benaaminge zulks ook zoude kunnen plaats hebben, maar integendeel op het ernftigfte wordt geïnterdiceerd» En ten einde de Overtreeders van het voorfz. verbod naar verdiensten worden gecorrigeerd, hebben wy verder noodig geoordeeld tegtns dezelven te benaalen, en vast te Rellen de navolgerde poenaliteiten. I. Dat de Entrepreneurs, of Directeurs van her voorengemelde Postwagens, gelyk mede d ■ Voerlieden, en alzulke Perfoonen, die als Couners of Estafetten, zuilen bevonden worden van nu voordaan eene collective vervoering van Brieven of Psketten, buiten 's Lands Postal; aUn te hebben onderftaan, zuilen vervallen voor de eeritemaal in eene boste van twee  JAARBOEKEN, July, 1797. 9=9 honderd guldens, voor de tweedemaal in eene boete van vier honderd guldens, en voor ds derde reize in eene boete van zes honderd gul dens» • . . 2 Dat alle de geenen, die eenige Brieven ot Paketien zullen medegeeven of ter hand doen ftellen aan de Entrepreneurs of Directeurs der voorfz. Postwagens, of wel aan de Voerlieden, gelyk mede aan zoogenaamde Couriers of Estafetten, welken zich refpectivelyk in het vervolg, nieftegenflaande het voorfz. verbod, tot eene collective vervoering van dezelven zouden mogen laaten employé:r^n, ook dezulken, die de gemelde Brieven en Paketten tot hst voorfchreeven einde zouden mogen brengen, of doen bezorgen in eenige Huizen of plaatzen , alwaar die zouden worden gecollecteerd of by eengezrrneld, zullen vervalen in eene boete var een honderd guldens. 3. Dat met eene ge'yke boete van een honderd guldens zullen worden gecorrigeerd alter de geenin, die zich van nu voordaan zulei veroorloven, om eenige Brieven of Paketten welke door de Voerlieden van de voorfz Post wagens, als mede door Couriers, Estafetten of andere Perfoonen, in het vervolg Collecti 'velyk naar dit gewest zouden mogen zyn ver voerd, te beftellen, of t? djen bettellen, zon der onderfcheid of zylieden daar voor eenig belooning genieten, dan niet» 4. Dat allen de geenen, welken zich zoude mogen vcTltuiiteti, om oinuen eenige Steden c Phatzen van dit Gewest, in hunne Huizen Kaders, of anderszins, eenige Collecte va Brieven of Paketten te doen, of te laaten doei om dezelven op de hier vooren gemelde wyz mede te geeven, vo >r de eerile reize zul t vervallen in eene boe'e van een honderd &r, 179?. 9» L E Y D E N. Het houden, 't zy van Nationaale of Gewestlyke Bededagen, is een onderwerp, waaromtrent zeer onderfcheidene ge dagten gevoed worden, zelf door lieden, voor 't overige den Godsdienst en de openbaare handhaaving van denzelven yveng toe« gedaan. Die verfcheidenheid van beg-ippen hadt inzonderheid ten deezen ty le ptaats, in welken, zints de veranderde orde der openbaare zaaken, het uitfchry ven van Bededagen door openbaar gezag, naar het oordeel van veelen, niet voegzaam kon gefchieden. Uil hoedanig een oogpunt het zich noemende Gt< zelfchap, Vrienden van Godsdienst en deszeifi üpenbare Oefeningen, binnen deeze Stad, d< zaak. befchouwde, b'ykt uit eenen rondgaanden Brief, weiken het deedt afgaan; opge fchreeven: ' Aan hunne Godsdienstige Landgem ten , betreffende het vastfiellen va) eenen jfaarlykfchen Aigemeenet DANK- en BED.EDAG. TP'aarde Landgenoten! Sedert onheuglyke tyden, gelyk U bekend ia, ( was men , in ons Vaderland , gewoon , 'sJaarlyks, van wegens de voormalige S'aten Generaal, of ook wel eens van wagens de Sfaten eener byzondere Provincie, te on'fa'.gen «enen dus genoemden Uitfchrytingsbrief, tot het DEN. Brief over het houden van Rededagen. 1 t  Ley> DEN. Brief over he houden van Be~ dedagen. 9i» NIEUWE NEDERLANDSCHE het houden van eenen algemeenen Dank-, Vasten Bededag. Het doel daarvan was, orn, onder anderen, door verfchillende drangredenen het Nederlandfche Volk optewekkeïfot dank't baarheid aan den Allerhoogften, voor onverdiende weldaden, den Land! bewezen tot ïeï■ootmoediging van wegens begaane overtredingen; en tot de eraftigfte fniekingen omvoortdunng van genade, zegen en weldadigheid. Tegen het flot volgde doorgaans een Heilig gebod om, op den daartoe beftemden dag, alle openbare werkzaamheden te Raken, ten einde de sezamentlyke Godsdienstoefeningen, «onder ftoornis, mogten kunnen gehouden worden /C iJ°"8fte omwenteling is de'ftaat der zaken ten dezen aanzien, geheel veranderd. Het Burgerlyk Beftuur heeft, gelyk ü bekend S»5fr ,ï?en lQ „m°gen ukfchryven, of, zoo het dit alhier of elders gedaan heeft, heeft het dit, op een geheel andere wyze, gedaan; meer verzoekende, raadgevende en vermanende', dan wel ftelhg bevelende. En wordt de ontworpen Conftitutie, waarby de Kerk van den Staat is afgefcheiden, aangenomen, «oo laat het zich aanzien, dat het Beftuur zich, langs hoe minder, als zoodanig, met het Kerklyke en Godsdienftige zal bemceyen; en dus , dat 'er voortaan m het geheel geene Bededags, Uitfchrvvingen meer van dien kant zullen te wagten zyn. Landgenoten! het is hier noch de plaats, noch ons oogmerk m eenig onderzoek van deze beginzelen te treeden. Wy wilden U, zoo wel als ons zeiven, alleen rm>ar vragen, en dit met den grootften ernst: Kan het ophouden van zoodanig een gebod, als weleer Jaarlyks gegeven werdtp zoodanig eenen plechtigen dag, voor den ïeest brengen? Gy, inzonderheid, eerwaardige Wannen I ^eeraaren van den Godsdienst, Ver;ondigers van het Euangeliel zoudt Gy waaryk, m dezen, aan Uwen plicht meenen vol-* laan te hebben, met óók niet te doen, om dat nderen met gedaan hebben , hetgeen Gv jeendet, dat zy hadden behooren te doen* let zy eens zoo, Gy hadt eens g.Iyk; dat het lurgerlyk Beftuur niet alleen magf maar ook ededaeen moet u.tfchryven: (fchoon misfebien elen Uwer, dat, in dezen tyd, niet eens gaare zien zouden, inzonderheid, indien 'er ftellie voorfchnften om Daar te bidden, gelyk voor ezen, m voorkwamen) Zoude dan plichtver. uim aan de zyde van het Beftuur Uw plichterzuim kunnen verlchoonen ? Gefield, gy had ;ns, behoudens de thans vastgefteide of nog vast-  JAARBOEKEN, Juiyt 1797- . 9-3 vastte ftellene orde van zaken in het Burgerlyke, kunnen medewerken tot het weder in trein brengen der aloude Bededagen-, en gy hadt dit eens niet gedaan, hoe zoudt gy dit voor u zeiven, voor uwe Gemeenten, voor het verheerlykt hoofd zyner Kerke kunnen verantwoorden ? Nu dan, Landgenoten! en gy inzonderheid, Leeraaren van de onderfcheidene Christelyke Gezindheden! bovenal gy van het talrykst,van het Hervormd Kerkgenootfchap! Wy bidden u , met allen mooglyken ernst eu aandrang, om toch hierop bedagt te zyn, en hierover met uwe Kerkenraden te fpreken! Een enkel voorftel, met hartlykheid gedaan , en met goedwilligheid aangehoord en ontvangen, welk eenen heilzamen invloed kan dit, door de Godlyke medewerking, niet hebbenV Verfchillende Leeraaren, verbeelden wy ons, fchryven hierover aan elkander, heramen onderling éénen dag, doen voorftellen in hunne Kerkenraden, brengen die op Clasficale of andere grootere Kerklyke Vergaderingen, dringen daarop aan , vereenigen zich onderling, en zorgen alzoo, dat het een voorftel worde op de hoogfte Kerklyke Vergadering of Vergaderingen; die alsdan, elk één ol twee Afgevaardigden benoemen, om gezamentlyk met Afgevaardigden van andere Kerkgenootichappen, die in dien loflyken arbeid willen deelen, voor de geheele Republyk de Kerklyke Uitfchryvingsbrief ontwerpen en den dag bepalen, waartoe wy reeds voorloopig, van elk Jaar, den laatften Zondag in January voorftellen. Verre zy het intusfchen van ons, u in dit ontwerp iets ftelligs te willen voprfchryven. Gy zoudt ook in den uwen, zoodanig eeue Uitfch.yvingsbrief kunnen ontwerpen en voor uw Genootfchappen vastftellen, denzelven aan andere Genootfchappen medetedeelen, en hen uit> noodigen, om hierin, met u, gemeenfchaplyk u kunnen handelen, of andere wegen inteflaan, wel Ley- den- Brief jver het houden van Bededagen.  DEN. Brief êver he houden •san Be dedagen. 9iö NIEUWE NEDERLANöjfCHE welke gy, ter bevordering van dit heilzaam emde, bet gelchiktst en dienftigst oord elde. Ons dunkt, waarde Landgeoooten! zoodanig of dergelyk een Plan was wel ter uitvoer tebrentgen: Het omierfteld alleen zucht voor den Gods» dienst, en goedwilligheid om daanoe medetewerken DéUitfchryvingsbrief, welke, v.ywillig, wordt, voorgelezen, kan en behoord zoodanig te worden ingericht, dat daarin niets voorkome, hetwelk aan den verftandigen, braven en Godsdienftigen aanklever van het een of ander gevoelen, bovenal in het Staatkundige, eenige aanleiding tot aanftoot of ergernis geven kan. Ét zyn immers weldadei, die, ten allen tyde en door alle menfchen. als weiaaden worden aangemerkt, en zJ0 is het ook met rampen. Beha ven dat, de*e optelling kan kort en algpmeen wezen, urecder kan zulk eene Uitfchrvving iutweiden over het Zedenbederf, en de itoffe ter verootmoediging, mitsgaders in de aanfponng tot éénsgezindheid . en tot het opdragen van de cticrbaa fte belangen van Godsdienst en Vaderland, aan de krachtdadige beTcherming en het zegenend toevoorzicht des Allerh. ogflen, met heilbede over het Beftuur der geenen, die in hoogheid over ons gelteld zyn. Immers, op alle tyden en omftandjghe-leii, is toepaslyk, de vermaning van den .«postel, 1 Tim. Ih vers 1 en 2, Op die wyze dan, konden, dunkt ons, onder Gods zegen, de tyden onzer Voorouderen worden teruggeroepen! O, hoe gelukkig zouden wy ons rekenen, indien ciit ons voordel, hier of daar, ingang vinden, en daadlyk ondernomen mogt worden! Wie wy zyn, die het Voorftel gedaan hebben, doet niets ter zake. Voor dezulken intusfchen, die over dit Voorftel Vriendbroe lerlyk met ona mogten willen Corrtibondeeren, is daartoe gelegen-  JAARBOEKEN, July, 1797. 917 genheid verleend, indien zy hunne letteren ge» lieven toetezenden aan den Ondergeteekenden AREND BERNARD SWART, te Leiden, ' A M S T E L . D A M. Sterk yverden thans veelen van de dus genoemde Grondvergaderingen, in de meening dat, door middel derzelven, de tegenwoordige orde van zaaken kragtdaadigst konde gehandhaafd, en de zulken kennelyk worden, die met de heerfchende denkwyze niet inftemden. Dit was de grond der volgende Puhlikatie van den Raad der Gemeente deezer Stad van den 30 der jongstvoorgaande Maand, VRYHEID, GELTKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. y\e Raad der Gemeente van Amfterdam, in overweging genomen hebbende het, door het Comptoir der Grondvergaderingen, op den I5den deezer, uitgebragt Rapport, betreklyk het Tiende Voorftel, den óden Juny laatstleden, in de Grondvergaderingen deezer Gemeente gedaan, en by eene groote/meerderheid van Stemmen in dezelven goedgekeurd, inhoudende» Nnn „ Dat  918 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am«- STEL* DAM, Publ. betreffendehet /erfchynenin de Grondvergaderingen. En, overëenkomftig dit Voorftel, oordeelende, dat elk Burger eener Maatfchappy, hy zy Ambtenaar, Gebeneficeerde, of niet, niet onverfchillig behoort te zyn, omtrent den welvaart dier Maatfchappy, waarvan elk Burger een deel uitmaakt; en ieder Burger alzoo in de onvermydlyke verpligting is, om dien welvaart, naar zyne beste vermogens, te helpen bevorderen; en de Raad voornoemd te meermaalen, en byzonder by de invoering der Stedelyke Grondvergaderingen, en wel by deszelfs Notificatie van den 20 January laatstleden, alle Stemgerechtigde Burgers. (waaronder ook zeker begrepen zyn de zoodanigen, welken eenig Ambt of bediening bezitten,; op hunne verpligting san het Vaderland en het Algemeen Belang, hebbende uigenodigd en aangemaand, om in de Grondvergaderingen, als één éénig Man, op te komen, en in alles wat de werkzaamheden dier Vergaderingen zou uitmaaken, zich aan deeze belangryke verpligting niet te onttrekken; dan aangezien de Raad, Ichoon ten opzichte van het eerlte gedeelte van het voormelde Voorftel, by deszelfs Publicatie, in dato 29 April 1796, reeds voorzien hebbende; echter befeffende,dat uit Dat aan niemand eenig Ambt of Bedie* ,, ning zal worden gegeven, ten zy de„ zelve Qmits den ouderdom van 20 Jaa„ ren bereikt hebbende,) behoorlyk in „ zyne Grondvergadering zal zyn opge. ,, komen, en in dezelve zyne vrye Stem ,, zal hebben uitgebragt; ah ook, dat „ zy, welke werldyk Ambten of Bedie„ ningen bezitten, en niet daadlykt na „ de afkondiging der ten dien einde te ,, doene Publicatie, aan derzelver in' „ houd voldoen, van dezelven zullen wor„ den ontzei."  JA ARBOEKEN, July, 1797. pip uit dezelve alleen de Nationaale en Provinciaale Grondvergaderingen mogten verdaan worden, gemerkt ten dien tyde de Stedelyké Grondvergaderingen nog niet waren ingevoerd, en tevens aan de begeerte der Gemeente willeade voldoen: ZOO IS HET, dat de Raad voornoemdheeft, goedgevonden te ftatueeren, gelyk dezelve fïatueert by deezen: Foor eerst, dat aan niemand eenig Stedelyk Ambt of Bediening zal worden gegeven, ten zy dezelve (Stemgerechtigd zynde,, ; bchoorlyk, zoo wel in zyne Stedelyké als Nationale en Provinciaale Grondvergaderingen, of in de zoodanigen, als welken door de Conftitutie voor het Bataafsch Gemeenebest mogten worden bepaald, zal zyn opgekomen, ia dezelven zyne vrye Stem zal hebben uitgebragt, en daarvan behoorlyk bewys zal hebben geproduceeri. Ten tweeden, dat zy, welken werklyk eenig Stedelyk Ambt of Bediening bezitten en niet daadlyk, isa de afkondiging deezes, .(mits tot het Stemrecht bevoegd) in de opgenoemde Grondvergaderingen* opkomen, om in dezelven hunne vrye Stem uittebrengen, van derzelver' Ambten of Bedieningen zullen worden onteer, en dezelven aan andere welwillende en tot dei! algemeenen welvaart alzoo medewerkende Burgers, in hunne plaatfen, zuilen worden begeven; welke ontzetting zy, alsdan, aan geenander , dan alleen aan zichzelven, en aan verzuim van pligt5 zullen hebben toetefchryvaa. Gearrefteerd den 281ten en Gepubliceerd deri goften Juny 1797.s ^et derde Jaar der Bataaf? fche Vryheid. J J. KONYNENBURG, vt. Ter Ordonnantie var. den Raad der Gemeente* F. J. PüLLÊTiER. Nnn 2 Op Amsterdam. Publ. betref- > (ende het ver' fchyneri tn de Grond' verga. derini gen-.  cao NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Op de billykheid gegrond was de Publikatie van dezelfde dagteekeninge, by welke allen * die van wegen deezer Stads Kasfe eenige penfioenen of voordeden genooten, onder de verpligting gebragt wierden, om binnen deeze Stad, of wel derzelver Regtsgebied, hun vast verblyf te houden, en alzoo tot het algemeen vertier het hunne toe te brengen. VR T H E I D. GELYK HEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T\e Raad der Gemeente van Amflerdam , in *^ ervaaring gekomen zynde, dat, van tyd tot tyd, fommige Stads- Ambtenaaren, die door ouderdom, gebreken, als anderszins, in het geval verkeereu van hunne Bedieningen niet in perfoon te kunnen waariieemen; alsmede dat fommige van Stadswege gebeneficeerde, gededommageerde, en gepenfioneerde Perfoonen,en zelfs Ambtenaaren, 1'choon geene de minde gebreken hebbende, zich veroorlooven, om zich buiten deeze Stad, ja buiten 'sLands, ter woon te begeeven, en hunne inkomflen elders te verteeren ; en in aanmerking genomen hebbende het nadeel, dat de Ingezetenen deezer Stad komen te lyden, door de afwezigheid van zoodanigen, die het meest verpligt zyn hnnne inkomflen te verteeren ter plaatfe, waar zy dezelven genieten; en vermeenende tegen zulk een onbillyk gedrag en misbruik, eens voor altyd, te moeten voorzien: ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd heeft goedgevonden te ftatueeren, gelyk dezel« ve ftatueert by deezen: i. Dat elk Stedelyk Ambtenaar, gebeneficeerde,  JAARBOEKEN, July, 1J97. 92i de, sededommageerde, gepenfioneerde en alle zoodanige Perfoonen, welken eenige Penningen van Stadswege trekken, het zy uit daadlyk tractement, of uit emolumenten van Stedelyké Ambten voortfpruitende, binnen deeze Stad, of derzelver Jurisdictie, zullen moeten woonen en hun verblyf houcjen, op verbeurte van hun ambt, tractement, beneficie, dedommagement, of pen- fi°s?*Dat alle zoodanige Perfoonen, hier boven semeld, actueel buiten deeze Stad, en derzelver furisdictie, woonende, zich vóór, of uiterlyk op, den itlen November deezes Jaars, naar deeze Stad zullen moeten begeeven, onder de verrjligtino- van in dezelve Stad, of derzelver Jurisdictie,0 te woonen en hun verblyf re houden, en dat zy, welken hieromtrend in gebreke zullen blyven, of zich onder voorwendfel van het houden van domicilium, of andere uitvlugten, zouden willen verfchoonen, na voornoemden iften i „.,n„r. «imomprW ronrHen van hunne iNOveuiuer tuutu ua^-iuw».. — - — ambten, tractementen, beneficiën, dedommagementen of pennoenen, vervallen te zyn. En op dat niemand hiervan eenige onwetenheid zal kunnen voorwenden, zal deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter plaatfe waar zulks gebruikelyk is. Gearresteerd den 28ften en Gepubliceerd den 3often Juny 1797 »■ het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. J. KONYNENBURG, vt. Ter Ordonnantie van den Raad voórn. F. J. PELLETIER. Nnn 3 Nog Amsterdam. ■ Publ. raakeh' de gepenfioneerdeArnptenaarenenz.  Am- tT£tr Vr-M. 9-a NIEUWE NEDERLANDSCHE Nog alten zelfden dage , als de heide voorgaanden , wierdt eene Publikatie afgekondigd, behelzende eenige nadere bepaalingen omtrent de uitkeeringen aan Weduwe van overleedene Gildebroederen van het Turfdraagers Gild. VRYHEID, GELTKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T\e Raad der Gemeente van Amfterdam, door *7 een Addres van Overlieden van hetTurfdraagers Gild, geïnformeerd geworden zynde, dat, onder de oorzaaken van den teruggaanden ftaat van de Kas deszelven Gilds, ook, en wel in de eerfte plaats, geteld moet worden de aanzienlyke uitkeering, die hetzelve Gild, 'sweeklyks, doen moet aan Weduwen van overledene Gildebroeders; en ook bevindende, dat de middelen van herftel, by hetzelve Addres voorgedragen, billyk zyn, en voldoen aan den byna algemeenen wensch der # Gildebroederen. ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd, na ingenomen advies van deszelfs Committé van Algemeen Welzyn, heeft goedgevonden, eenige verandering in het huishoudlyke der Wetten van gemelde Gild te maaken, en tot dat einde te arresteeren, gelyk gearresteerd wordt by deezen: i. Dat, van nu voortaan, de uitkeering aan Weduwen, in plaats van 35 ftuivers, zoo als het finds eenige Jaaren geweest is, weder gebragt zal worden op 30 ftuivers 'sweeklyks, gelyk oudtyds, en zulks zonder eenig onderfcheid, van Weduwen an reeds zynde, of in het vervolg wordende. 2, Dar},  JAARBOEKEN-, >/j, 1797. 9*3 2. Dat, voor het vervolg, niemand voortrek-, kende Weduwe aangenomen zal worden, voor: en alëer zy den ouderdom van jo Jaaren bereikt; zal hebben. , 3. Dat voor alzulke Gildebroeders, als voor het vervolg met het Ampt begunftig 1 mogten worden, hunne natelatene Weduwen uit het Gil de-fonds niet zullen kunnen- trekken, ten zy zulk een Güdebroeder de werkzaamheden twee volle Jaaren heeft waargenomen ' 4. Dat by hcrhuwlyk van een werkenden Güdebroeder, nu reeds zynde, of naderhand inko. mende, deszelfs natelatene Weduwe niet zal kunnen trekken, ten zy haar Man, na zulk een berhuwlyk, weder een vol Jsar in dat beroep werkzaam geweest is: en dan nog niet vroeger, dan een vol Jaar na haar' Mans dood: vervallende , ingevalle haar Man, binnen het Jaar na de her rouw, komt te overlyden, in dezelfde bepaaling, als in het volgend Artikel, raakeode de Weduwen der Bosleggers, naatnlyk van vier Jaa ren te moeten wachten^ j. Dat by Huwlykeo, door Gildebroeders aan gegaan zynde, of in 'c vervolg wordende, nada zy reeds B >s!eggers zyn, bunne natelatene We duwen de wseklykfche uitkeering niet zullen kun nen genieten, dan vier volle jaaren na haar Man dood- Blyvende voorts alle overige Keuren en urdon nantien, bet Turfdraagers Gild betreffende, voo zoo verre dezelven door deeze Ampliatie, nie worden gecentrariëerd, van volle kracht e waarde. Geiirrefteerd den a8ften en r-epuoliceer den 3often Juny 1797, hetfcrdejaa der Bataaffche Vryheid. J. KONYNENBURG, vt. Ter Ordonnantie van den Raad voort F. J. P£LLET1E1< Nnn 4 Z' iT ELDAM. Publ. betreffendehet Turf draagersGild. s r 1 i r 1. 10  994 NIEUWE NEDERLANDSCHË Amstel* dam. NOTIFICATIE. T~\e Raad .der Gemeente van Amfterdam, in ervaaring gekomen zynde, dat de heilzaame maatregelen, genomen by Publicatie van den 21 Ren April 1. 1., om het getal der Honden, en gevolglyk ook de gevaaren van Honds • dolheid, te doen verminderen, op meer dan ééne wyze worden tegengewerkt; heeft goedgevonden, zoo tot explicatie en oplosfing van alle duisterheden, als tot ampliatie van voornoemde Keure, nader te uatueeren: Art. i. Dat een iegelyk bedacht moet zyn, om de Boekhouders en Adfiftenten, welken de omfchryving doen, op eene billyke wyze te bejegenen; zullende zy, welken zich veroorlooven, dezelven met woorden of daaden te beleedigen, als rustverftoorers worden aangemerkt en eefiraft. fc a. Dat met dienst-of werk doende Honden, volgens het 3de Art. der Keure van 21 April 1. 1., alleen worden bedoeld zodanige Honden, als het 6de Art, van de voornoemde Publicatie verklaart te zyn: Honden, die by Bleekers en tot dienst- en fabriekwerk worden onderhouden, en waaionder dus geene Honden, die elders de wacht houden, worden begreepen. 3 Dat de woorden by het 6de Art. der gemelde Publicatie, naamlyk, dat één Jagt- of Stal-Hond voor twee Huis-Houden zal worden gerekend, moeten verftaan wo,den, dat voor één Jagt- of Stal-Hoad moet worden betaald, met Zoo ter verklaariDge als ter ampüatie van de Keure omtrent de Honden van de Publikatie van 2? April des voorgaanden jaars, diende eene Notificatie van den ai der jongstvoorgaande Maand.  JAARBOEKEN, July, 1797- 9*5 niet vyf, maar vier Guldens, zynde het dubbelAmvan één enkelen Hond. . stel» 4. Dat iemand meer dan één foort van Hon- DAM. den hebbende, dezelven, op zyn Declaratoir, wel afzonderlyk zal vermogen aantegeéven, maar /hnpliadat niet te min dezelven, vervolgens, by elkan-jre opeis deren zullen moeten worden opgeteld; zoo, dat Publ. van één Huis-Hond en één Jagt. Hond eerst wegens elk afzonderlyk berekend zynde, vervolgens n*. Honden* het meerder getal zal moeten betaald worden: Dus zal men van één Huis • Hond en één Jagt Hond betaalen. . ƒ 7:10:- Eén Jagt- of Stal-Hond en twee Huis-Honden. . . - I3;—:• Eén Huis* Hond en twee Jagt-of Stal-Honden . . - 15:—•:- Twee Jagt- of Stal - en twee Huishonden. . • 34: — ^ En alzo, by een meerder getal van Honden voortgaande, zal elk, in zyn eigen foort, me| betrekking tot het getal van allen te famen worden berekend. 5. Dat, nadien door het ongeregeld losloopen van allerleye Jagt -, Stal-, Werf-, Slachters-en Werk-Honden , gelyk ook door Honden uit zichzelven kwaadaartig, daaglyks veelerleijVonheüen veroorzaakt worden; zoo zal van nu voortaan een iegelyk genouden zyn, zich terftond van de laatlten te ontdoen , en geenen, der eerften te laaten losloopen, dan gemuilband; op poene dat zy, die het eerfte nalaaten, zullen beflagen worden in eene boete van ƒ50 , en die het laatfte veronachtzaamen, in eene boete van fo,y* telkens; beiden ten voordeele, als in bet volgend Artikel is bepaald; of wel, en als zy ter betaalinge vau de eene of andere deezer boeten mogten onvermogend zyn, op pcene eener ftraffe, naar bevinding van zaaken. /. Nnn 5 6. In-  926 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. tie op de Publ toegens honden. Met 6. -ndier) by de omfchryving, eem'ge Hond öf Honden zyn overgeflagen, of nagelaten opgegeven te worden, of indien dezelven in eene verkeerde Clasfe opgegeven zyn, zoo als dit aan het 2de Artikel deezer Keure km getoetst worden, zullen de eigenaars verpligt zyn, dezelve Honden, vóór den eerllen Augustus, in de behoorlyke Clasfe aan te geeven. op poene, dat zy, by nalatk heid zulien vervallen in eene boete van /' eefl voordeele van het Aelmoesfeniers Weeshuis deezer S?ad. 7 Dat eenige Vreemdeling ,, binnen deeze Stad komende, zyn Hond of Honden niet op ftraat zal mogen iaa en verfchynen , ten zy hy dezelven heeft aangegeven en daarvoor betaald, en zal, indien hy deeze aangeeving niet mogt verkiezen te d^en, nochtans verpligt zyn deeze aangeeving te detn, als hy meer dan drie maan Jen abtereenvolgende in de Si'ad blyft a By deezen worden de Adfiftenten van deeze Bel snng fpeciaal geautborifeerd, om alle bekeuringen te doen, tegen allen,, die niet Riptelyk aan den inhoud van deeze en de voorige Publicatie vac 2i April deezes Jaars komen te voldoen. Blyvende voor het overige de Publicatie van den 2iiien April 1. 1, in zoo verre by deeze daarin geene verandering gemaakt is, in allen opzichte in derzelver volle kracht en waaide. Gearrefteerd den ioden, en Gepubliceerd den 21 Juny het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. JAN BROUWER Joachimsz, vt. Ter Ordonnantie van den Raad der Gemeente. G. BRENDER i BRANDIS.  JAARBOEKEN, July, %Wi 31 Januas ry 1707, 31 Jaouary 1744 en 24 juny 17(10, deswegens geëmaneerd, te amplieeren en dienvolgens t atueeren, gelyk getraineerd wordtby Dat'alle Ingezetenen deezer Stad, welken in hunne Negotie of Neeringen, van welken aart die ook zouden mogen zyn , Gewigt of Ellen gebruiken, dezelven, binnen deezes eerfte Maanden van ieder Jaar, zullen mogen doen Eiken, by de Stads Eikers daartoe aangefteld Dat in de daaroo volgende Maanden July en Augustus de jaarlykfche Omgangen, tot de Schouwing van Elien en Gewigt, zullen gedaan worden, door Regenten vau het Stads-Zydewindhuis, of door van hutnett wege daartoe ga- qua-  Am* STEL, DAM, Publ. wegens Gewigten en EUemaaten. l I t ( 1 i c \ Reedf 928 NIEUWE NEDE R LANDSCHE qualificeerde Perfoonen, geadfifteerd door de Stads Eikers en Roedraagende Boden. Dat alle Zeehandelaars, Kooplieden, Winkeliers, hoe ook genaamd, het zy dezelven tot een Gild behooren, of niet , welken in hunne Negotie of .Neeringen Gewigt of El gebruiken, daarvan, aan bovengemelde Regenten, of aandedoor hen daartoe Gequalificeerden, by derzelver jaarlykfche Omgangen, zullen hebben te geeven behoorlyke vifie, en daar nevens aan hun, ten voorfz. einde, te betaalen, te weeten: zy, welker Koopmanfchappen of Winkel-Waaren beneden de/iso. bedraagen, één Stuiver; daarboven tot ƒ200, twee Stuivers; daarboven tot ƒ400. vyf Stuivers; daarboven tot /8oo tien Stuivers, en daarboven bedrasgende 20 Stuivers; zonder onderfcheid of zy dezelven in 't groot, by 't' ftuk, of in 't klein, verkoopen; zullende, ingeval van dispuut, over de wettigheid der opgave, of wegens de bekeuringen, welken de Eikers genoodzaakt zullen zyn te doen, Regenten voornoemd billyke uitfpraak doen, waarmede beide partyen sich te vreden zullen moeten houden. Blyvende voor het overige de vastgeüelde boeien , zoo tegeus fraudes en bedrog, als tegen het »eeven van behoorlyke vifie, weigering van beaaling, of kwaade bejegeningen^ aan hun, die laartoe zyn aangefteld, zoo wel als de Keuren, en opzichte van de Eikers zeiven, in hunne olie kracht, met magt aan Regenten voornoemd, im. volgens voornoemde Keuren, daartoe zorguldig te waaken,en dezelven te doen naarkomen. Gearresteerd den 2iften en Gepubliceerd den 24ften July 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. TH. VAN LEEUWEN, vt. Ter Ordonnantie van den Raad voorn F. J. PELLETIER.  JAARBOEKEN, July, W 9-9 Reeds zedert bykans derdehalf Eeuw , waren, van tyd toe tyd, ter deezer Stede Refolutien genomen en Keuren vastgefteld, raakende het St. Lucas • Gilde. Verandering van tyd, en om dat de beraamde fchikkingen dikmaals tegeh elkander aanliepen, waren oorzaak dat de Gildebroeders deswegen hunne bezwaaren inbragten by den Raad deezer Stad ; die,aan de regtmaatige klagten gehooi geevende, de hand leende tot het invoeren van een geheel nieuw Reglement, met vernie. tiging van alle voorgaande Refolutien en Keuren, Het Reglement wierdt op den 28 deezer afgekondigd, en was van den volgenden inhoud: V R T H E I D, GELTKHEID, BROEDERSCHAP. De Raad der Gemeente van Amfterdam, ii overweging genomen hebbende het verlange van de Overlieden en de groote meerderheid de Gildebroeders en Zusters van het St. Lucas Gilde, binnen deeze Stad, tea einde de Verza meling van Refolutiën en Keuren, die van ty tot tyd, reeds federd den Jaare 1553» voor hel zelve Gild zyn geëmaneerd, en waaruit, als ge zamentlyk het Reglement voor dat Gild uitmat kende, met geene genoegzaame klaarheid, ta< richtfnoer voor hetzelve kan worden opgemaakt te doen vervangen door een nieuw Reglement hetwelk, zoo veel maoglyk, op de gemelde Ri folutiën en Keuren gegrond, door gemelde Qye lieden, benevens eene Commisfie uit de Gildi broeders, is ontworpen, en door het Commit van Algemeen Welzyn deezer Stad aan den Ras ter goedkeuring is voorgedragen: ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd, v Amsterdam. 1 ) r i 1- :t > r- é d in de  Amstel* DAM. Regie ment voor ha St. Lucas*Gild. EERSTE HOOFDSTUK. Bepaalende wie tot dit Gild lehooren; Wie hetzelve beftuur en; benevens hun. ne Verkiezing en sianftelling; ah ook van den Gildeknccht. Art. i. Tot dit Gild behooren in de eerfte Clasfe: Kunst-Schilders en Tekenaars, welken bun Werk verrichte», het zy op Püp,er, Yvoir, Doek,Paneel; Porcelein, of waaröp zulks kan verricht worden. Kunst Verlakkers. Beeldhouwers, in Steen, Hout of andere Stoffe hoegenaamd. ' Bootfeerersi» Bloem-en Ornament*Werkers, in Hout, Steen enz. ' Beeld-en Figuur-Gieters, het zy in Mstaai, Gips, enz, PJaar- P3o .NIEUWE NEDERLANDSCHE de gegrondheid van het verlangen van gemelde; Overlieden, m.dsgaders Gildebroederen e^ zS teren overtuigd zyndes daaraan ten fpoedigtten willende voldoen, neefc goedgevondeni m?E vermenging van alle de gemelde ReitEtta en Keuren, te arresteeren, gelyk gearresteerd wordt" Dy deezen, her. volgend ' REGLEMENT voor het St. LÜCAS-G1LDE.  JAARBOEKEN, July, 1797- 93» Plaatfnyders of Graaveerers, in Koper, Staal, Hout, enz. (Zie Byiage O.) Borduur- en Tapyt- Werkers. Glay-Werkers. Ia de Tweede Clasfe: Gladhout* en Marmer-Schilders. Grof-Schilders. Glazen maakers. Vcrgulders. Blik - Schilders £. * Eiadlyk aJen welken Koophandel doen m ne geen door Meesters van dit Gild gemaakt is. Art. 2- Het Gitd zal beftuurd worden dooi v , l M eriietko; a's twee Kunst - Schilders, twe< Grcf Schilders, te gelyk Glazenmaakers zynde en één Beeldhouwer; echter zal de Bloedver wantfehap onder hun geen plaats mogen hebben (Zie Byiage A.) Art. 3, Overlieden zullen, jaarlyks, verkoze worden door den Raad der Gemeente, uit een ingeleverde Nominatie, door de Gildebroeders van een dubbeltal, naamlyk uit de Kunst Schi! ders twee, uit de Grof - Schilders (te gelyk Gla zenmaakers zynde,) twee, en om de twee JaE ren uit de Beeldhouwers ook twee; welke Nc minatie, door ieder met zynen Naam onderti kend, ingeleverd zal moeten worden, om vooi tekomen dat niemand meer dan één Stcm-Billi kan geeven. (Z*e Byiage B. ) Art. 4 De Gildeknecrits Plaats vacant zynde zal door de aanwezende Overlieden eene dubbe Nominatie gemaakt worden uit de Gildebroeder en ter Keuze aan den Raad der Gemeente word ingeleverd. (Zie Byiage C.) TWEE- AMSTEL«DAM. Reglementvoor hei Su LucasGild. t i » Ir :t » e h '.a  Am- stjbl- dam. < Reglementvoor het St. Lucas.Gild. i s b h k b h z 932 NIEUWE NEDERLANDSCHE TWEEDE HOOFDSTUK. De Voorwaarden, waarop men tot het Gild wordt toegelaten; de Proeven; hoe dezelven gefchieden, en bewys van bekwaamheid. Art. i. Het Burgerrecht is het eerfle verëischte: zonder vertooning van bewys hiervan zal niemand toegelaten worden; ten anderen zullen die geenen, welken Proef onderhevig zyn, dezelve vooraf moeten doen, daarvoor betaalen, en hunnen Leerbrief vertoonen. 2. De geenen, die Proef moeten afleggen, als Beeldhouwers, Bootleerers, Bloem - en OrnamentWerkers, Beeld- en Figuur- Gieters en Glazenmaakers, zullen dezelve doen als volgt : een Beeldhouwer zal een Mans-of Vrouwen-Beeld naaken, ten minften van drie voeten hoog, van Jteen of Hout, ter zyner keuze; naamlyk een Jteen Beeld binnen 24 dagen, en een Hout Beeld )innen 12 dagen, op de boete van tx Stuivers, root ieder dag, dat aan hetzelve langer gewerkt vordt. De Proef, goedgekeurd zynde, zal hy laarvoor betaalen aan de Gilde -Kasfe, zoo als an ouds gebruiklvk geweest is. De Bootfeerers, lloem- en Ornament-Werkers. zullen hunne 'roef moeten doeu, ter redelyke Keuze van Overlieden , en daarvoor betaalen gelyk de ieeldhouwers. De Beeldgieters zullen een Beeld 1 Lood moeten gieten, binnen 14 dagen, en in iips binnen 6 dagen, ter hoogte van ten minften voeten, op de boete, als vooren, en daarvoor staalen in de Gilde Kasfe, even als de Beeld« au wei s. De Glazenmaaker zal zyne Proef, ter ïuze van Overlieden, moeten doen, en daarvoor :taalen, zoo als van ouds gebruiklyk is geweest. He de Proeven zullen blyven aan bet Gild, mder dat dezelven mogen verkocht of vervreemd orden. (Zie Byiage D, D* en E.) 3» Voor  JAARBOEKEN, July, 1797* 932 3. Voor het overige zal ieder, die (zonder Proef te doen) als Meester aangenomen wordt, zonder onderfcheid, betaalen/ro. voor het Reglement ƒ1:2. den Leerbrief/t. en het Aantekenen fu 4. De geene, welke geen Proef doet, noch ingefchreven is, zal echter verpligt zyn een Ge* tuigfcrtrift van zynen Meester, wegens zyne bekwaamheid, te geeven aan Overlieden; en die zulks niet bekomen kan, uit hoofde dat zyn Meester dood, of te ver uitlandigis, kan volftaan met eene Verklaaring van twee Gildebroeders, ieder in zyn vak , hetwelk door Overlieden zal aangetekend worden, tegen betaaling van fu j. Die ingefchreven is en Meester begeert te worden, zal een bewys aan Overlieden moeten geeven, waarby blykt ■. dat hy volleerd en zynen Meester voldaan heeft, waarvoor hy een Leerbrief zal ontvangen, mits daar voor te betaalen fu (Zie Byiage F.; DERDE HOOFDSTUK. 'Betreffende de Leerlingen en Weduwen, Art. i.GeenMeester,welkeProef onderhevig is zal een Leerling langer mogen houden dan zes Weeken, zonder dat hy in het Leerlings-Boek ia aangetekend, en daarvoor betaald heeft /», op verbeurte van iedere Maand f 1 by den Meester te betaalen. De Weeskinderen zyn vry van betaaling wegens het intekenen; de Leerlingen der Grof-Schilders; alfchoon geene Proef doende, moeten echter ingefchreven worden. 2. Geen "Leerling zal ingefchreven worden, qan met toeftemming van Ouders, Voogden of Regenten, het zy die daarby tegenwoordig zyn of een handfchrift (met verlof daartoe,) verleenen, met by voeging van tyd en loon. 3- Om alle wanorde voortekomen, zal geen Ooo Mees- Amstel- dam. Reglementvoor het St. LucasGilde,  ,934 NIEUWE NEDERLANDSCHE AmSTELDAM. 'Regiememvoor het St, Lucas*Gilde,. ( ti Meester eens anders Leerling mogen aanneemen, zonder ontflag, op eene Boete van ƒ6. Ook kan geen Leerling van zynen Meester vertrekken, zonder wettige redenen te geeven. 4. Na het overlyden van een Meester, ftaat het denablyvende Weduwe vry,hetberosovoorttezetten, met behulp van eenen bekwaamen Knecht. VIERDE HOOFDSTUK. Betreffende de onvryê Perfoonen, als ook om niet in eens anders werk te treeden; wegens de Winkeliers en Vreemdelingen; en die uit de Affaire fcheidt. Art. ju Niemand, wie hy.ook zy, Cgeen Meester van dit Gild zynde,) zal vermogen Eenig werk, dat betrekking tot dit Gild heeft, voor eigene rekenhg te maaken of te doen maaien: en zal, ten einde zulks voortekomen, door Overlieden , den Gildesneche en ieder Gildebroeder, wel naauw acht daarop genomen moeten worden, om de Overtreeders in boete te flaan, :n des noods in rechten te vervolgen. (Zie 3ylage G.) a. Die geene, welke bevonden wordt te werten, buiten het Gild zynde-, zal verbeuren de :erfte Maand ƒ6. en vervolgens iedere Maand 'erdubbeling; ook zal geen Schilder Glazen mo;en maaken, noch Glazenmaaker mogen fchildeen, ten zy, in beide gevallen, het Gild gekocht s hebben, op de boete van ƒ25. (Zie Byiage Ook zal geen Winkelier eenige Sehilderyen, tekeningen, Prenten, Beelden, Ornamenten, of its, het welk „onder de Kunstwerken van het !ild behoort, door onvryë Perfoonen mogen laa:n maaken en te koop houden» op verbeurte van  JAARBOEKEN, July, 1797. 935 van ƒ50. indien hy geen Gildebroeder is; en Gildebroeder zynde, onder de benaaming van Kunsthandelaar, ƒ25. ten behoeve der Gildekasfe, ten zy hy kan aantoonen, dat zyn te koop hebbend Werk door Gildebroeders is gemaakt. 3 De Gildebroeders, welken onder de Ciasfe der Kunftenaars beboeren, zal het vryftaan alle die Kunften, welken onder dit Gild begrepen zyn, te mogen oeffenen, zonder verhooging of verdubbeling van Jaarzangèn te betaalen, uitge nomen die Kunften, welken Proeven onderhevig zyn; welke Proef zy dan zullen moeten dosn, en daarvan betaalen volgens aloud gebruik. 4.. Geen Grof - Schilder zal eenige Kunstwerken mogen aanneemen boven het Gladhout of Marmer Schilderen, ten warehy, even als de Kunstschilder , een Getuigfchrift va<: Bekwaamheid van zyn Meester , of van twee Kunst-Schilders, Gildebroeders zynde, kan inleveren: in welk geval hy dan ook het Gild als Kunst Schilder zal moeten voldoen; zullende, in tegenöverftelünj;, geen Kunst Schilder de vryheid hebben, om Werk te doen, dat, onder het vak der GrofScbilders behoort, zonder het Gild' gekocht te hebben, op eene boete van tyo. 5. Het zal een Vreemdeling, onder de Clasfe der Kunftenaats behoorende, vryftaan. een half Jaar lang, in deeze Stad, voor zyne eige e rekening te mogen werken, zonder gehouden te zyn het Burger-Recht of hec Gild te koopen, mits hy voor deeze vryheid aan de Gilde-Kasfe betaalt /jo. waarvoor hem door de Overlieden een Billet zal gegeven worden, inhouiende Quitantie deezer Somma en vergunning van een half Jaar te mogen werken; hetwelk Overlieden bej hoorlyk zullen moeten aantekenen, om hem, na verloop van dien tyd, (indien hy genegen is, hier, vcor zyne eigene rekening, te blyven werken.) aanzegging, te doen, dat hy het Burgeren Gilde «Recht zal moeten voldoen; op verbeurte O 00 2 van AMSTEL.DAM. Reglementv ior het St, LucasGilde.  93am. teglenenttW het St. Lu",asSilde*  938 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Rfgte* ment voor he, St. Lu> catGilde. ; i i a w echter^ met deeze uitzondering, dat ieder Gildebroeder. kan weigeren het Lyk te voigen van een Gildebroeder. buiten zyne Clasfe, of daarvoor 3 S'uiv. te betaales, onder deeze mids, dat hy dan ook geen deel heeft aan de Uitdeeling in het volgende Articul vervat. ■ 5. Overlieden zullen voor ieder a'fgeftorven ■ Gildebroeder of Zuster, waarvan behooriykeaanzegging is gefchied, uitkeeren ƒ30. tegens Quitantie van een der Naastbeftaanden; doch voor die geenen, welken niet door Gildebroeders begraaven worden, heeft deeze Uitdeeling geen plaa'.s; het is derhalven voor ieder vry , het Gild daarover aantefpreeken, of niet, zonder in eenige boete te vervallen. 6. De voorgemelde Uitkeering van ƒ30. voor ieder Lyk zal volftrekt geeu piaats hebben voor die geenen, welken hunne Jaarzangen en BegraafGeld niet ten vollen aan het Gild hebben voldaan binnen de veertien dagen, na de eerfte aanmaaning. 7. Overlieden zullen aan de veertien Oudfte, of langst in het Gild geweest zynde, en tevens meest Noodlydende, Gildebroeders of Zusters, uit de Gilde Kasfe, bezorgen alle Weeken fi. m wanneer, door Sterfgeval, een Plaats open tornt, zal die aangevuld worden, uit, die geenen, welken zich' daartoe hebben laaten infchryven; :n wel die geen, die bet langst tot het Gild >etaald heeft, doch tevens behoeftig is. ZESDE HOOFDSTUK. Het Huishoudlykc der Overlieden , hunne Verrichtingen , Zittingen , Tractement en Verandwoording. Art. 1. Overlieden zullen (zo veel mooglyk) les, wat het Gild betreft, uitvoeren en doen ftvoeren, ten voordeele der Giide Kasfe, en hun»  JAARBOEKEN, July, 1797' S>S9 hunne Journaalen, Registers en andere Boeken, in eerse goede en weigefchikte orde houden. 2. Overlieden zullen, (volgens gewoonte,) des Saturdags Avonds, van vvf tot agt üuren, hunne Zitting "houden, om de Klagten en Bezwaaren van ieder Gildebroeder of'Zuster te hooren, en , zo het mooglyk is, uit den weg te ruimen; ook om nieuwe Meesters en Leerlingen aantetekenen, en het geen verder tot hunne verrichtingen be- h°nr£evVanneer zich een Proevenier heeft aangegeven, zullen de Overlieden den dag bepaalen tot het doen der Proeve en zal de Prefiient, benevens de Overman, tot wiens vak de Proef behoort, zich op het Comptoir laaten vinden, en op den naasten Zitdag de Proeve beoordeelen. Nog zullen Overlieden zich laaten vinden ter overziening der Verkoopingen van Schilderyen, Prenten, Tekeningen, Beeld - en andere Kunstwerken, tot het Gild betreklyk zynde, volgens Catalogus; ook zullen Overlieden beöordeelen de Renvoyen van Zaaken in verfchil, het Gild betreffende, waarvoor door de Party, die in het ongelyk gefteld wordt, zal moeten worden betaald flz. ' ' , , , , 4. Het Prefidium zal (als van ouds,) door de oudften, in rang van aankomst, beurtlings, &fgewisféld worden. 5. De Overlieden zullen voortaan geene Emo* lumenten noch Teerpenningen genieten; maar ieder zal in 't jaar voor Tractersent ontvangen ƒ100. buiten en bebalven buitengewoone Zittingen wegens Proeven, Bekeuringen, Renvoyen of andere noodzaaklyke verrichtingen, waar voor ieder, die werkzaam geweest is, ƒ 3 per Dag, uit de Kasfe, zal genieten. (Zie Byiage M. ) 6. Overlieden zullen, jaarlyks, voor dat ay hunnen dienst neerleggen, Rekening en Verandwoorcing doen , niet alleen aan de aankomende Overlieden, maar tevens aan de drie oudfte O 00 4 Gil- Am-^i • STELDaM. Regie* ment voor het St, Lucas'Gilde.  Am- S-TELD&M. Regie ment voor het St. LucasGilde. \ ! ] 1 i c 1 ( ï f 4 ] I 940 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gildebroeders, welken, geduurende dien tyd, Zitting zullen Deernen, en hunne goedkeuring met hunne handtekening bekrachtigen; aiies in tegenwoordigheid van & Gildebrolder's, weü verkiezen daarby tegenwoordig te zyn; en wdke Verandwoording zal gefchieden in de Maand Augustus. ( Zie Byiage B.; 7. Overlieden zullen de Jaarzangen en Begraaf Gelden invorderen, daarvan goede aantekening houden, en de onwilligen in rechten mogen vervolgen, ten koste van de verongelykten. ZEVENDE HOOFDSTUK. Wegens de Verkoopingen van Kunstwerken\ het Gild aangaande; het Vifiteg£ld, en het invoeren van vreemde Kunstwerken tot het Gild behoorende. Art. 1. Geene Verkooping van Schilderyen, ÊSSS?' P^CD' Bee,dwerk, noch andere Kunstwerken of Cieraaden, tot het Gild betrekyk, zal mogen gehouden worden, zonder dat bevoorens vifitatie door Overlieden is gefcbied, eigens Catalogus of Notitie daarvan, welke de of geen, welke directie fn de ^erkooping heeft verligt zullen zyn, vier da!en voor den eerften Verkoopdag, aan den Gildemecht te bezorgen, op eene boete van %5. ten ^verheden zal aan de Gilde-Kasfe betaald wor. en als volgt: wanneet de Kunstwerken te farcen tebben opgebragt van/25. tot/J0o. v er Guï ens, van f500. tot ƒ1000. vyï Guldens, en SïïS? Jf ied^/ICO°- «Jat «ÈrdveTS der e Makelaars, of die geen, welke directie in de Verkooping heeft, verpligt zyn een Notitie der •unstwerken, uit de Catalogus ïetrokkén, en oor Overheden aan hun gezondent met de pry-'  JAARBOEKEN, July, 1797* 941 fefi ingevuld', terug te geeven, om daarnaar de Rekening van het Vifite Geld werichven; en betreffende de Verkoopingen .van Boeken en Prenten, zoo Losfe als Gebonden, zal menhandeleu na de Keure; edoch zullen de Boekverkoopers verpligt zyn die Gebondene Werken, waarvan de Bladen Plaatdrukken meerder in getal zyn, dan de Bladen Letterdrukken, in de Catalogus te Rellen onder de Prentwerken, alzo in dat geval de Letterdruk gerekend wordt als een verklaaring der Plaatdrukken, en in tegtnoverftelling, wanneer de Plaaten nrnder in getal zyn dan de Bladen Letterdruk, zulks gerekend zal worden tot verciering: en dus geen betaa.ingvan vifite onderhevig. ( Zie Byiage N. ) 3. Niemand, die binnen deeze Stad geen Domicilium houdt, en geen Poorter geworden is, zal de vryheid hebben Schilderyen, Tekeningen. Prenten, Beeld- of andere Kunstwerken (hel Gild betreffende,) binnen deeze Stad, of derzelver Jurisdictie, ter Verkoop intevoeren, dan alleen op de drie vrye Jaarmarkten; zullende niei te min alsdan ook de vifite onderhevig zyn , en daarvan betaald moeten worden, op verbeurte vat de Goederen, en daarboven een boete van ƒ25 zoo menigmaalen bevonden wordt dat hier tegel gehandeld is, benevens nog eene boete van fiiz voor ieder verkocht Stuk. Ook zullen gemelde Kunstwerken, na dei verftreken Markttyd, niet mogen verkocht wor den, op verbeurte van f ay. voor ieder Stuk dat verkocht is. Men zal van de overfchietend Stukken, (die men, na'oen Markttyd, hier or der den eeu of andi-r wil laaten berusten,) ee Cedul aan Overlieden moeten geeven , waar i zy beftaan en by wien zy geplaatst zyn.J. Ooo y AGT- Am- st eldam. Reglementvoor het St. LucasGilde. 1 1 1 > 1 1  Am- STELDAM. Regie» ment voor hei St. Lucas'Gilde. I i I c 1 1 f < \ fc li h g< «3 o+2 NIEUWE NEDERLANDSCHS AGTSTE HOOFDSTUK. Betreffende den Gildeknecht , zyne Verrichtingen en Salaris. Art. i. Da Gildeknecht zal in al'es (wat het Gild betreft.) de orders der Ove lieden mocen uitvoeren; zich voor den tyd der Zitting op het Comptoir laaten vinden en zorg draagen dat daar alles in orde is. «. De Gildeknecht zal de Begraaf. Briefies rond brengen, de* Draagers vo allig houden, en voor de wegblyvenden iemand in plaats Rellen, van alles goede aantekening houden en aan Overlieden verandwoording doen. 3- De Gildeknecht zal naauwkeurig acht moeten ?eeven op onvrye Perfoonen, dezelven bekeuren sa aandienen, en (zoo" veelmooglyk,) ten voorleele van het Gild medewerken 4- De Gildeknecht zal op Verkoopingen van kunstwerken tegenwoordig moeten zyn, dezelven >pgeeven en ten toon houden, waar voor ten «hoeve der Gilde-Kasfe betaald zal moeten vorden ƒ2. yoor ieder dag, dat hy in dienst is; n, zo t gebeurde dat op één dag meer dan één /erkoopmg inviel, zal hem door Overlieden een LdlUtent toegevoegd worden, waarvoor insgelyks £Lvo<£ '?der 'iaS' dat hy dieDst doet, aan de rilde- Kasfe zal betaald worden. 5' De Gildeknecht zal zorg draagen, dat geeDe erkoopmg van VVinkelgoederen, onder het Gild irteerende, buiten kennisfe en vifitatie der Oversden, gehouden worde. ?'J% Gi,deknecnt zal' vo™ alle dienften aan Lïïd' -i'et zy.veel of ™eiDlZ> tot Sa'a»'s meten ieder week fg. onder voorwaarde dat ' zich ia zynen- dienst eeriyk gedraage. NB. Alle invordering van Boeten, Bekeuringen,  JAARBOEKEN, July, 1797- 943 een, Renvoyen, enz., hoegenaamd, zullen zyn ten voordeele der Gilde-Kasfe. Gearresteerd den I4den, en Gepubliceerd den s8ften Jtfy 17975 *•* derd& 'Jaar der Bataaffche Vryheid. JAN BROUWER joachimsz., vt. Ter Ordonnantie van den Raad voorn. F. J. PELLETIER. Uittrtkfel der Keuren , dienende ter bekrachtiging van het voorftaande Reglement, als Bylagen. f A. Ao. 1669, 16 September. Geen Vaderen Zoon, Schoonvader en Schoonzoon, noch Broeders, noch Zwagers, noch Oom en Neef, mogen caet eikanderen te gelyk in BedieniDg zyn; waarna zich alle afgaande Overlieden zullen hebben te reguleeren. n — i7o?, ia Augustus. In t vervolg zullen jaarlyks', in de maand Augustus, de helft der Overlieden ( naamlyk die twee Jaaren gefungeerd hebben,) afgaan, na dat alvoorens, door ben, alle de Gildebroeders, op zekeren bepaalden tyd en plaats, zullen opge. roepen zyn tot bet formeeren van eene Noroina'ie, van een dubbel getal Perfoonen, als -tot Overlieden verken zen moeten worden, en ingeleverd by de Reprelèntanten van het Volk van Amfterdam, (nu den Raad der Ge meen- Am- sTEL» !;AM. Regie' ment voor liet St. Lu. ces Gïlde. ,  Am- stelDAM. Reglementvoor hei St. LucasGilde» 944 NIEUWE NEDERLANDSCHE meerite,) om uit dexelve verkiezini» te doen. Elk der verkozene Overlie" den moet de daartoe geltelde Belofte afleggen, De Overlieden moeten veertien Dagen, na dat zy afgetteden zyn, op hunne gewoone Gilde Kamer, aan alle hunne Medeleden Cwelke daarby willen zyn,~) behoorlyke Rekening en Verandwoording , doen van hunne gehoudene Direclie en Adminiftratie , met openlegging van alle Boeken en Papieren, zoo tot de Rekening en Verandwoording, als tot het Gild behoorende, des noods, onder expurgatie by Eede, van geene anderen te hebben, of ter kwaader trouwe kwyt of weerlooste zyn geworden; zullende, na dat die Verandwoording door allen, of wel de meerderheid,zal zyn goedgekeurd, de drie oudfte, aldaar prefent zynde, Gildebroeders , ten blyke daarvan, dezelve met hunne Naamtekening bekrachtigen; het welk voor de als dan gedefungeerd hebbende Overlieden zal verftrekken tot eene compleete Decharge en Quitantie: zullende dan, terftond daarna, alle de aanblyvende met de nieuwaangekomene Overlieden alle de Boeken en Papieren, met de Rekening en Verandwoording, benevens de Penningen, en het geen verder tot het Gild mogt behooren, van de gedefungeerd hebbende Overlieden, tegen behoorlyke Quitantie, overneemen. c' — 1795. 12 Augustus, wordt geordonneerd en geftatueerd, dat de gezarnenlyke Overlieden het vermogen nebben, om hunnen Gilde-Knecht ten  JAARBOEKEN, July, 1797* 945 ten allen tyde te ontdaan; edoch zyn zy in dat geval, gelyk ook by alle Vacatures van dien Post, gehouden, een dubbel getal van bekwaame Perfoonen, mids Gilde Broeders zynde, ter verkiezing, aan den Raad der Gemeente voortedraagen. D — i7co, ii February. De Beeldhou wers- Proef zal betlaan in een Mansof Vrouwen-Beeld, ten minften van drie 'Voeten hoog, het zy van Steen of Hout, ter keuze van den Proevenier Het Beeld goedgekeurd zynde, zal voor het Recht van het Gild moet betaald worden ƒ 12,., D* — Idem, omtrent de Beeldgieters. E, _ 10>7, ïojanuary, is geordonneerd ec geftatueerd , dat allen , die in bel Glazenmaakers of Glas - Schryvers • Gild zullen willen komen, voor hei doen hunner Proef, zullen betaalet eens een Somma van ƒ28:7. F> _ 1749 3i January. len einde de Leerjaaren zal een Leerbrief gegevei worden, tegen betaling van fu G. - 1579, ao July. Niemand van de gee nen, die onder de Kunst, of het Gik van St. Lucas, begrepen zyn, al Schilders, Glazenmaakers, Beeldfnyders Figuurfnyders, Borduur- en Tapyt Wetkers, Glay Werkers; midsgader allen, die zich met Penceel 'of Ver geneeren. zullen, hier ter Stede, hu Handwerk niet mogen exerceeren, < in het Gild mogen komen, ten zy d: zy eerst" Burgers en Poorters deez< Stede zyn. H. — 1630, i7 October. Alle die geenei die in gebreke blyven bun Jaargeld betaalen, zullen gehouden zyn hetzi Amsterdam. Reglementvoor het St. LucasGilde* 1 1 l 5 > s v n >f :r y te ü- 19 .  .AMSTERDAM. Regie* m nt yor het St. Lu. cas Gilde. H6 NIEUWE NEDER-LANDSCHE ve te brengen op het Gilde-Comptoir/ ten langden binnen ééne Maand, na de aanzegging, op verbeurte van 5 Stuiv. voor iedere Maand. I. — 169a, 3. Jaöuary, is geftatueerd eene boete van ƒ6. tegen het injurieeren, Schelden of kwa'yk toefpreeken der Gildebroeders aan hunne Overlieden. K. — 1720, 3J January, is geordonneerd en geftatueerd, dat de veertien jongst in . het Gild gekomene Meesters 'het Lyk van een Gildebroeder of Zuster zullen moeten draagen. L. — 1621, 14 januaty» Ieder Ambacht zal met het Lyk van zyn eigen handwerk ter Begravinge gaan, telkens op verbeurte van 3 Stuivers M. — 1643, ai October. Alzo de Overlieden, om te Proeven, veel verzuimen, is het Salaris gefteld op ƒ3. N, — 1704, 29 January, is geordonneerd en geftatueerd, dat van alle Verkoopingen, in welken te gelyk Boeken en Prentkunst worden bevonden, de vifite zal worden gedaan door de Overlieden van het Boek - en Kunst Verkoopers-Gild, en het Recht daarvan aan hun worden betaald. byaldien de Prentkonst ia ■ waardy niet is te bovengaande de Somma van Eén Honderd Guldens; gedrukte Boeken, waarin Prenten, tot verciering zyn, hieronder niet begrepen. Des zullen de Overlieden van het Boek-en Kunst-Verkoopers-Gild insgelyks geen Recht van viflte mogen pretendeeren, als de Boeken, in gemelde Verkoopingen, daartegen de voorn. Somma van Eén Honderd Guldens in waardy niet te boven gaan; maar hetzelve gehouutn i}ü te laaten aan de  JAARBOEKEN, », 1797- 947 de Overlieden van het St Lucas Gild; en bv zoo verre, in eenige Verkoopmee, zoo de Boeken als de Prentkunst, ieder ia het byzonder, meerder dan de gemelde Somma van Eén Honderd Guldens kwamen te bedraagt, zal alsdan van ieder Gild de vifite worden gedaan, in maniere of ieders forteermlen afzonderlyk wierden verkocht. O — 1667, 26 January Piaatfnyders Reouest, waarby zy verzoeken te blyven buiten het Lucas-Gild , is afgeflagen * en geordonneerd zich te houden by hetzelve Gild. , P — 1724 28 lanuary is geampheerd, dat geen Glazenroaaker zal mogen fchilderen, noch Schilder zal. mogeniClazec maaken, ten zy de beide Gilden voldaan zyn, op eene boete van/ïj. FRIESLANDLeeuwarden.' Redenen meer dan ééne maakten het vol gen de Reglement zeer noodzaaklyk;. met opzigt tot de Botervaten in dit Gewest alwaar de Boterhandel. zints geruimen ryd, voor veelen , tot eene ryke bron van welvaa ren diende. VR1 Am» Bi el' dam. *  Leeuwarden. Regie* ment ot de Botèrvaten» l t I 2 948 NIEUWE NEDERLANDSCHE V RT H E1D. GELIK HEID. P L A C A A T. fJet Provinciaal Beftuur van Friesland, allen ' den geenen die deeaeD zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchapl Doet te weeten - Dat een aanraerkelyk getal Kuipers binnen deeze Provincie zich by Requeste aan ons hebben vervoegd en te kennen gegeeven hebben, hoe zy ten hooglten gedrukt wierden door de toeneeuiende duurte van het Klaphout, het welk meer als een derde gedeelte hooger in orys was gedegen dan in vorige jaaren, en daar üoor natuurlvk veroorzaakt dat zy de Boter. Va'en niet meer op de gefielde pryzen konden leeveren, zonder hunne merkelyke fchaade; weshalven gaarne, tot verhoedinge van hunnen totaalen ondergang een verhooging van den prys op de Botervaten wenscnten te erlangen. Dat wy naauwkeurig onderzoek hebbende Jaa« ten doen, omtrent het aaugevoerde van de Kuipers, het zelve hebben bevonden in waarbeic gegrond te zyn, echter ook tevens, dat het Reglement van den Jaare 1768 op de de botervaten, en daarin vervolgens gemaakte verbeierin*en, nier in allen deele ftiptelyk wierde agtervolgdmitsgaders in overweeging genoomen, dat de Kuipers, wanneer met een verhoogde prys voor ie Vaten wierden begunftigd, eenige verbeterin»en aan de Vaten zouden kunnen toebrengen iie tot meerder duurzaamheid van de Boter konlen verftrekken. Dat wy dus, zoo uit aanmerking van de bil-' yke bezwaaren der Kuipers als om tevens te torgen dat de Botervaten wel eö deugdelyk worlen gemaakt, hebben goedgevonden en verftaan ut vernietiging van de vorige Reglementen en 'ublicatien op de Botervaten te decreteeren en rresteeren het volgende vernieuwd, R E.  jAAKBOEKEN, Jufy% «797 • 94» EGLEMENT. Art. I. De Botervaten zullen moaten^wTien gemaakt van droog Klaphont, «onder fpwt of ftreepen: en word het gebruik van Vathout or eenigander zoort van Hout, ten eenmaal[ verboden , by poene dat den Maaker op ieder Vat, groot of klein, zar vei beuren vyf en twintig Goud Guldens, te verdeelen, een derde ten profyte van den Aanbrenger, een derde voor d« Officier die de Calange doet, en het ovengf een derde, gedeelte voor de Armen zonder ouderfcheid van welke Godsdienftige, Gezinte. I De Vaten met de Bodems en üekzels, zuliên zwaar moeten zyn: een vierendeel Ton veertien en een half fond. Eén a?tendeel o Kindje, zeven pond. Een zestiendeel, ot ha! Kindje, drie en ecu tweede pond. Zullende ds sewigt, en niet meer, op de Waage voor He Houtwerk worden gefteld; des dat de vermeet dering van het * pond geWigc der vierendeels Tonnen, niet eerder ais drie weken na het arn fteeren deezes zal gereekent worden in te gaa«. III. De Kuipers zoo ten platten Lande a in de Steden, zullen de by hun gemaakte B< t-rva-en, groot eu klein, met hun mer* duid lyk en klaar branden, om altoos te konne gebiyken wie''er de maaker van is, by peet als in Art. I. is bepaald. IV. Dezelve zullen gehouden wezen, die V ten, eer dat die ter Ytinge prefenteeren, v water te gieten, en zoo te onderzoeken, wel ter degen digt zyn: en zoo niet volüomi dio-t zyn, zulks direct te verhelpen, by poe ' dat een lek Vat ter Ytinge prelenteeret.de, zal verbeuren zes ftuivers ten voordeele van d Ytiger, die het lek bevonden zal hebben. V. Dat voor ieder lek of fpiatig Bo er /a hetwelk ter Waagè wordt gebragt zal ve b worden drie Caroli Guldens; te verdeele • Ppp Vi Lëeü' WARDEN. Reglement ep de Botervatten, \ f t t s i- ïn Ie \- il | ie iy ;n Ê» rd ils1 >0"  Leeuwar. den. Reglement ot de B0f terva. ten. 9$o NIEUWE NEDERLANDSCHE vooren, voorbehoudens nogthans den kooper of verkooper het recht van regresfe tegens den Kuiper en Ytigmeefter refpective, VI. JDat de Kuipers de Vaten van binnen zullen moeten fchaven, zoo glad en egaal als mogelyk is, en in het boven en onder einde van het Vat de duigen niet afiteeken, by poene als ih Art. 5. bepaald is. VII. De Bodems van de vierendeel Tonnen, zullen niet zwaarder mogen zyn als twee pond, en de dekzels niet zwaarder als- een en drie Vierde pond; de Bodems der Kindjes niet zwaarder dan een en een tweede pond en de dekzels een pond, by poene van vyf en twintig Goudguldens , als boven te verdeelen. V1H. De Kuipers zullen genieten voor ieder Vat, zynde een vierendeel Ton, drie en twintig ftuivers; voor een Kindje veertien ftuivers* en voor een half Kindje, negen ftuivers; zonder die prys in het Hiinfte te veranderen, te vermeerderen of verminderen, by voorige pcene van vyf en twintig Goudgulden, te verbeuren, zoo by den Leverancier als by die geene aan wien het geleverd word, IX. Wie eenige kwaalyk gemaakte Botervaten ontdekt, of dat de prys daar voor minder of meer is gegeeven, als boven is gefteld, en zulks aanbrengt, zal, boven zyn aandeel inde boeten, nog genieten, een premie van 20 Guldens. X. Da Kuipers zullen de by hen gemaakte en joedbevonden Varen, moeten laten Ytigen by den gezwooren Ytigmeester, op het voorgemelde gewigt, en verdere qualiteiten, XI. De Ytiger zal goede toezigt honden, of door den Kuiper wel is voldaan aan de opgegeevene vereischtens, en fpeciaalyk of deszelfs merk wel duidelvk en klaar ftaat: en alles wel bevindende, de Vaten, 't zy groot, 't zy klein, duideiyk branden met het Diftricts of' Stads  JA ARBOEKEN, July, mi' S>5* wapen, niet alleen op het Vat, maar ook op: den bodem en op het Dekzel. XII. De Ytiger zal voor het Ytigen van ieder Botervat, groot of klem, voor zyn falaris genieten vier duiten. XIII. De Ytigers, die bevouden zullen worden, van 't geen viorfz. is, in gebreeke te blyver», of het zelve niet getrouwelyk te hebben, agtervolgt, zullen, boven de gettataeerde boeten, van hun Atnpt afgezet worden. XIV. En byaldie'n eenig gezwooren Ytigmeefler zig zo verre mogt vergrypen, dat hy de losfe Staaven kwame te ytigen of te merken, voor en aleer daar van het Vat is gemaakt, zal dezelve daar over door den Procureur- Ueneraal criminaliter worden geactioneerd; en wanneer fchuldig bevonden is, worden geltraft, boven de verbeurte van zyn Atnpt. XV. De tegenwoordige Ydgmeefters, en dia namaals zullen worden aangelteld, als mede de Kuipers, zullen door de Gerechten worden geëxamineerd, oue dit Placaat wel verftaan,. en onderfchetd weten tusfcben Klaphout en-ander hier verboden Hout, XVI. De tekenen van de Gerechten, als mede de merken vaa de Kuipers /v, 1797 953 Plaatften wy voorheen de Verzameling yan Authentique Stukken , betrekkeiyk het gebeurde tusfchen het Provinciaal Befiuut van Frieslanden den Raad der Juftitie , enz. thans vinden wy geraaden, het volgende Berigt in onze verzameling in te lasfcnen, door de zevsn Raadsleden, in gevolge het Befluit des Provineiaalen Beftuurs van hunne posten ontzet, aan het Volk van Friesland gericht. Aan 't Folk van 'Friesland, Door het Provintiaal Beftuur, of wel de meerderheid van hetzelve, van onze Posten als Raaden van Juftitie vervallen verklaard, vinden wv ons boven dien in zoo verre vernederd, da't men in dit Beftuur heeft kunnen overgaan om ons by plegtige Notificatien te doen *oorko. men, als of wy onze Posten hadden verlaaten. als of wy Schenders waren van onzen Eed ei Piigt, en Patriotten, die 't Patriottisme alleei met den mond belyden, en, of dit nog mei genoeg ware, 'er worden by de Authenticqui Stukken allerleye aanmerkingen gevoegd, ge fchikt om alle onze bedoelingen m een haatelyl daglicht te doen voorkoomen. Deeze grieven , die wy benevens veele ande ren zo onverdiend hebben 'moeten ondergaan noodzaaken ons, om onze Eer, die zoo publie' is aangerand, openlyk te verdeedigen. Overtuigd van de oprechtheid onzer oogmei ken en verzekerd dat ieder onpsrtydige bt daar'delyk maienkende, alleen uit deeze doe het Provintiaal Beftuur uitgegeevene ftukke zelf zal zien, dat» wy in de zaak in verfch niet verder moeten toegeeven, dan wy hebbe gedaan, zouden wy aan onzen Eed en de 011 & Ppp 3 t0 Leeuwarden» f ' t E r ii .1 a s  Leeuwarden. Berigt van zeven afgezetteRaaden. J '\ 1 1 954 NIEUWE NEDERLANDSCHE Character heihg bewaaren, zullen wy n deezen finLT/yn' en a"een de noodi§fte opbelde? An Ll Ve"'u°? dat men van den loop der zaaken z,ch een duidelyk begrip vorme; terwyl ons ten aanziene van de wyze hue het Provintml Beduur rot de gedaane Rappen is ge' elk iïlï'J'rUSi rlr!^a,ten °P net °^eel van ^lk die de onderfcheidene nukken van de Re- Zier T«\-hy dC verzame^g te vinden, in™„ o nieromtrent beroepende op het getuigenis van leden der Vergadering zelve, fa op bykans alle de Leden, als zy Lieden fle«s 5 het gebeurde in en by deeze zaak naadenken. te /amen genomen; zal elk daar zien, « ■ ï" eenen gemimen tyd zeer veele * Sde" hebben P,aats gronden, die ons onze Posten zeer bezwaarlyk maakten, het fvk rwH°UWd gÊZag v™rteren, het openV^lt? £ï. waarmedewy, in'naam des Volks, bekleed waren, moesten vernederen, en mets anders konden uitwerken dan ons geduld al te veel te vergen. s=""w Het kan daarom niemand vreemd voorkoomen, dat wy m zomnnge. gevallen, dien gemaatigden of onderwerpelyken to- n niet konden bezigen, hen fommigen wel van ons fehynen verwicht Df geeischt te hebben. Zonder verder voorbericht zullen wy overgaan tot de zaak zelve. Reeds meermaalen had de Commisfie van Finantien of de Rekenkamer geweigerd om 'sHofs Ordonnantiën tot betaalinge te Registreeren «raar door dezelve dan niet konden voldaan worden. Deeze weigering berustte op het rooigeeven, dat alle vast bepaalde foramen op ast van het Collegie van .Gedeputeerden moesen worden betaald; grondende de Rekenkamer lil\ Tri 1!? ?p, vroeger genomen befluit fan het Provintiaal Beftuur, ingevolge van het»elke, de tractementen van de Leden van den Raad,  JAARBOEKEN, 179F- V* Raad, en van allen die tot ^t Hof van Juftitie behoorden, dcor last van dat Collegie den worden voldaan. , teUen Schoon men hier onder nu met Unde te i de Salarien en Schryfloouen der Clerq^ien der Grosfanten v^n den noye., ^"^e den van de Rekenkamer echte* §oed daar onder te begrypen, dus h«^JS^. TWrppr te exfndeeren, en op zu.k eenen u S^ond6 de Ssttatie dier ordonnantten te TSd begreep eenftemmig daar m ? moeten voorzien, daar hec den leden uit deeze e andere oé^^^^^g om- srS-r huishouidyu;^«il. «* *; toe en to de Juftitie benoodtgde penningen t deel ge gevolgen voor het algemeen, voor hel Recht des Hofs in deezen.volgas onzer Eed, te moeten waaken, daar dezelve■ ™-> f bood om zo wel dit, als bet Recht vant lede andere in dit Gewest Gecontinueerde Magt, ei - van elk Ingezeten te handhaaven. Wy zonden ten dien einde twee onzer alj Gecommitteerden by de Rekenkamer om de zelve daar over te verftaan, en ia der mum die zaak te regelen, dan dit gelukte met mei wees ons na het Provintiaal Beuuuf, en d wettig verdiend Salarien wierden wet be'aal. Tan hun, die daar uit hun b ftaan moeste vinden, en die dus in verlegenheid wierden ge bFSt was de waare aanlei iing tot ons eerft ftuk onder No. t. . in de Authenti^qu Aittc* op last van het Proyiptiaai Beftuur gedrukt e uitgegeven, te Leenwardea by D. v. a, W Ppp 4 i.97 Leeuwarden. Berigt van ze* ' \>en af* gezette Raaden. i t i • i » »  Q56i dus als beleedigend wilden doen befchouwen, terwyl dit echter geenzins ons doel is geweest, be loeiende wy daarmede niets dan om waarheden en gebeurenisfen te herinneren ren einde men ons onverhinderd in onze werkzaamheden ter handhaaving der Juftitie zoude doen voort- §aMoet waarheid dan altyd haat baaren? Nu dit zy zo, wy oordeelden het onzen pligt te zyn om dezelve te zeggen, bewust dat onze oogmerken hier in goed waren. Dit Huk wierd wel in handen eener Commisfie gefteld, dan men heeft ons nooit eenig antwoord , of eenige oblosfinge onzer gronden en bezwaaren daar in vooikoomende doen geworden, maar nu vinden wy eene menigte aanaierkingeu agter in Bylaage B by No. 18 geplaatst, waar uit duidelyk blykt dat men alles in de Deducie haatelyu heeft willen doen voorkoomen; alles beftaat in verkeerde voordragten en ftellin. gen, en men fc iryft 'er ons oogmerken in toe die nooü in onze harten konden opkoomen. Wy moeten hier van weder-zeggen het geene wy te vooren omtrent andere aanmerkingen hebben gezegd, dat alles te wederleggen ons tot eene verdrietige langwyligheid zoude brengen, Waarom wy met die wederlegging zullen wachter tot dat aan ons verzoek om onderzoek voldaar zal worden, dewyl het anders in eenen aanhoudenden penneftryd zou uitloopen. Ten voorbedde van het verkeerde in die aanmerkingen te vinden, alleen het volgende: d< (teller zegt: dat de Raad het Salaris der Cler auen voor een vol laar onder zyne beheerinj wilde hebben, dit doet óns dus, zo als mei meermaalen heeft getracht, voorkoomen . als o ' v Lands gelden onder ons wilden hebben, ei of dit de reden zy van de Ordonnantie op : laars, door het Colkgie gegeeven. De zaak i Sus: het Salaris der Clerquen wierdt alty Jaai Leeu- ^arjen. Ber-igt van zeven afgezetteRaaden. i ; j f ï I i  Leeu- r warden. Berigt van ze ven af gezette Raaden. i \ 962 NIEOWE NEDER.LANDSCHE Jt^rHLf0t, dC" L,ande °P 'sHofs Ordonnan" f ,3§ eene Refolutie vaa den h„n 1»^dartoI01T1.redenen de Clerquen fpecteerehde hun dit geld niet in eens maar alle ï Taars een vierde-deel van hetzelve door den ÖrfflS ïou • worden uitgeteld , waar om dan die gelden on■ der denzelven of onder den Secretaris bleeven, en niet onder den Raad, en dit is de reden waarom de Ordonnantie wederom wierd ge^eelTPrl°naI1 aIt°,°f gebruike,yk was. Niet alleen iTher T^f gddent T- pr-0fvte van de» La»de y-aa > ,Hof va,n Ju{lltle inkomende altoos onnnddelyk aan het Comptoir der Domeinen afgegeeven, maar ook particuliere penningen die onder eenige Comrwsfarien van den Hove wierden geconfigneerd, altyd in handen van 'sLands bet Hof van Friesland in zyne Qualiteit eeniee penningen onder zich had. Zelfs hebben Ify ons ook altyd voor den ftrik, die men onï konde leggen,, als wy zo iets hadden willen accepteeren, gewagt, en derhalven geene anticipatie penningen willen aanneemen * ln deeze aanmerkingen onder Letter cc zegt men. dat ons namens het Provinciaal B-ltuur dezelve nimmer zyn aangebooden. Ten bewvre hoe hier de waarheid is ontweeken diene: dat £ai°nr ad "iet re,ch'-ft"eks door het Provin, TL?ram ?fgSb?0dm isvmaar dat in de meeste Commisfien door hetzelve benoemd, om .er deezer gelegenheid met ons in onderhandeing, ter vereffening te treeden, by ons is aan, gedrongen om het zelve te accepteeren, en da üleen de gronden door ons hier tegen in!" >ragt, zulks hebben wederhouden, fynde dl selfde gronden die in onze Deductie zyn te 'inden. Ook heeft men onder het Volk genoeg veeten te verfpreiden, als of wy door 't riet SS? d,er Anticipatie-Penningen, deoor.aaK waren dat men tot geene vereeniging konde  JAARBOEKEN, July, 1797- «63 de koomen. In de Aanmerkingen onder dd. j zegt men: niet te weeten dat de Raad immer , wegens Finantie zaaken verantwoording gedaan} heeft, is dit zo dan is het een bewys, of dat d» Raaden altyd hunnen pligt hebben betracht, of dat de Rekenkamer dezelve heeft verzuimd, dewvl de Raad geenen Penning kan uitgeeven, zonder dat de Rekenkamer dit wist , en deeze is verpligt, wanneer zy ontdekt, of oordeelt, dat 'er eene verkeerde uitgaaf plaats heeft, het Provintiaal Beftuur te waarfchouwen, op dat, dit den Raad tot verantwoording roepe; was 'er geere befchuldiging, dan had 'er ook geene verantwoording plaats. Men oordeele hoe verregaande men ons gedrag en daaden in een verkeerd licht zoekt te plaatzen, hoe men ons als belangzuchtig doet voorkoomen, omtrent zaaken en voortellen waar door wy betoonden belangeloos te willen handelen. De Rekenkamer vermag geene Ordonnantie te weis-'eren, doet zy dit omtrent de Ordonnantiën der C >mnrsfie van Gedeputeerden, dan handelt zv eeen haare Inftructie, die haar dit duidelyk verbiedt, zy moet dezelve Registreeren, maai mag 'er haar protest tegen aantekenen, en moei het Provintiaal Beftuur waarfchouwen als zy iet; onbetaamelyks meent te ontdekken. Is dit dm met de Commisfie van Gedeputeerden, danooli met den Raad van Juftitie, als de twee Collegien aan welken ten allen tyde het verleenei van Ordonnantie is gedemandeerd geweest. Dt klagte die de Raad vin de Deductie hier ovei doet is dus niet, zo als men onder 00. ii deeze aanmerkingen zegt: „ om dat dezelvi eene onbegrypelyke groote verbeelding vanzicj zeiven maakt"*; maar om dat zoo lange deezi regeling duurde, de behandeling van den Raai in deezen dezelfde moest zyn als die omtren Gedeputeerden, fchoon het eene zeer zonder JïEiJ. VAR- )EN. Berigt van zéven afgezetteRaaden. 1 1 j I e  964 NJEUWE NEDERLANDSCBE LEEUWARDEN. Berigt van ze ven af gezette Raaden. lirige waarheid is, als men hier zegt: dat by het ontwerpen dér Inftrucrie, voor de Rekenkamer, in den voorleedenen Jaare, om den geheelen Raad van Juftitie niet is gedag1;" dat 'er dus geen woord over dezelve in is te vin.den, dan, of hier in eene kwaatie bedoeling doorftraalt, of wel dat men in deezen gantfchen handel van den Raad dezelve kan ontdekken j zo als de fchryver van dit inauthemique ft uk, zoo ftellig aanneemt, laaten wy over aan hec oordeel van den onpartydigen leezer. ' Nog eeue zaak zullen wy hier aannaaien, en dan zi-m wy hier mede af van aanmerkingen, die uit zich zeiven de partydighcid van hunnen fcïryver en zyne zuci»t om niet alleen ons, maar ook het H >f vap Juftitie in minachting te brengen , voldoende aantoonen. Hy zegt ender 11, dat het zeggen van den Prefident van het Provintiaal Beftuur, als of die Vergadering zich niet met de gronden in het prasadvis van de Rtke'kamer zou hebben vereenigd» zekerlyk abufive geweest zal zyn, of dat dit door den Raad verkeerd begreepen zoude weezen. Om hier over te oordeelen, leeze men nog» maals het Rapport van de Rekenkamer onder No. 2, en vergelyke daar mede het Rapport van de Burge/sTigchefaar euro fuis onder No. ia en de aanfpraak van\den Prefident, ingevolge dit Rapport gedaan, onder No. 13. De be weeggronden in dat Rapport van de Rekenkamer zyn duidelyk mede om dat men ons de dispofitie over 's Lands Penningen niet toevertrouwt, en dit wel op v.;rre gezogte gronden gelyk wy reeds hebben aangetoond; als mede om dat wy, zo als men daar in zegt, zouden Haan op een Aristocra'isch Recht en om dat men ons onverantwoorvielyk meende te zyn voor 'sLands Penningen, rerwyl in het RapportNo. ia, en doot den Prefident in de Aanfpraak No. 13, ingevolge da Rapport, waar mede zien de Ver-  JAARBOEKEN, July, 1797- 965 Vergadering had geconformeerd, dus niet abufieve, maar wel opzettelyk en met ronde woorden gezegd wordt: ,, dat het gedrag des Raads door het Beftuur zal worden befchouwd voortgefprooten te zyn uit, eene verkeerde opvatting,; der zaake, daar geene redenen van wantrouwen (zo als de Raad misfchien verkeerdelyk vermeent,; gelegenheid tot het Decreet van den 17 Maart hebben gegeeven." Is dit zich nu met de gron den van cat Prajadvys van de Rekenkamer vereenigen ? of is net tegen dezelve? Dat wy altyd de waarheid hebben gezegd, zal uit alles blykea, als wy maar een geregeld onderzoek kunnen verkrygen, dat altoos ieder eerlyk man wenscht, en alleen die geéne vreest de« welke zich lchuliig oordeelt. Maar is de waarheid, fchoon fterk gezegd, de waare taal def Friefen, zo als de Schryver hier zegt, en is zy zeker de waare taal van een ieder, die het Patriottisme niet alleen met den mond belydt, maar met de daad hulde doet, waarom heeft men ons dan dezelve kwalyk genomen? of was het ons alleen niet geoorloofd als Friezen cf als vrienden der waarheid en van het Vaderland, die vrye taal te fpreeken? Dan wy (lappen af van een ftuk opgevuld mei haatelykheden en drógreienen, dewelke den geest en de bedoelingen van hun» nen Schryver vry duidelyk verraaden. Het Decreet onder No, 19. en dat onder No. 20. met deszelfs Byiage zagen wy mede niet, nogthands wierden wy onderrecht van de Dimisiie van A.Alma, onzen Prefident, en vergaderden hier over. Wy zullen over den BrieffchryVer, die voigens No. 20. en Byiage, het befluit van den Raad openbaarde, ons niet uit. laaten , dewyl wy niemand in het hart kunnen zien, of zyne bedoelingen goed zyn, dan wy hadden wel gewerischt dat A, Staal (want niemand anders dan hy kan deeze berichten heb* ben gegeeven) meer naauwkeurig en naar waar* Q q q heid Leeuwarden. Èerigt van ze* ven afgezetteRaaden. n  966 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Bertgt van zeven afgezetteRaaden. beid had bericht; immers, was het waar dat wy een befluit hadden genomen om onze Posten te verlaaten en de Juftitie te laaten ftilftaan, dan zouden wy ftrafbaar zyn, maar wy knunen hier verzekeren dat hy in zyn bericht zeer verre van de waarheid is afgeweeken. Ziet hier hoe hf t met de zaak gelegen is, en oordeelt dan in hoe verre men op de berichten kan vertrouwen van eenen man, die in dit geheele geval getoond heeft dat zelfsbehoud meer dan eenige andere grond zynle daaden regelt. Wy oordeelden, dat als een Prefident iets doet op last van zyn Collegie, het Collegie de fchuld moest draagen en niet hy, dan voor zo verre hy 'er als individueel lid in had toegeftemd, dat hem dus hier over te demitteeren eene onwettige daad zy, en dat zo dit door konde gaan, het Collegie als dan zonder Prefldent was, dat aldus niemand Prefident kon weezen j als hy de ordres van zyn Collegie niet mag refpecteeren. Dit zouden wy aan het PrOvintiaal Beduur gezegd hebben als ons van die demislïe legaale kennis wasgegeeven, en wy laaten het vjyelyk aan het oordeel van een ieder, of dit geene waarheden zyn. Dat wy niet getracht hebben de Juftitie te doen ftilftaan , maar dat geene aanwendden, wat wy het gefchiktst oordeelden om alles ten beste te doen eindigen, blykt uit de Misfive onder No. 21, welke wy vervolgens afzonden. Dit ons voorftel bad dan ook weder onderhandelingen, en de volgende Stukken tot Byiage B. by No. 25. incluis , ten gevolge; dan tbands zien wy weder een Stuk der Commisfie tot de Finantien, onder Byiage C. by No. 25, van welks beftaan wy niets hebben geweeten, en het welk hiertusFchen de onderhandelingen tot vereeniging ondernomen inkoomt, om dezelve te verftooren, de vergadering aanzet cm, zonder eenige bemiddeling, vol te houden, en hier op infteert* Is  JAARBOEKEN, July* 1797. 9^7 Is dit geene Party trekken ? of is dit de weg bm onderlinge harmonie te verwekken, als menOns dus, zonder ous te wederhooren, wil doen veroordeelen ? De gronden in het Rapport van den Burger Bakker cum fuis, hier onder No. 26. te vinden, Waren wederom onze beantwoording en ons naadenken waardig, dan ook dit is ons met ter hand gefteld; wy zyn echter ten allen ty te gereed om dezelve te wederleggen, als wy ons maar mogen veranrwoorden. Was toen het eerfte voorftel in dat Rapport, door onpartydig. hed en braafheid gedicteerd, doorgegaan, zeer zeker zou dan de weg tot onverbreekbaare vriendfchap gebaand zyn geweest, daar wy als dan zouden getoond hebben, dat wy alle mogelvke toegevènheid wilden gebruiken, en het voorftel met eenige verandering zouden hebben geaccepteerd. Maar men hield zich aan het tweede, fchoon men wel konde weeteh dat wy nooit daar aan konden voldoen. Voor welk foort Van lieden moest men ons tog gehouden hebben , als wy ons daar aan hadden onderworpen i in hoe verre de Rekenkamer door het Voorige aangehaalde (luk tot zodanigen fterken ftap overhaalde, zie men uit den loop der ftukken, en üit vergelyking derzelve met eikanderen. , Wy verfcheenen nu allen voor eene Commisfie Uit het Provintiaal Beftuur, en welke de conferentie, in het Rapport onder No. 27." te vinden,: ten gevolge had; hadden wy dit Rapport gezien, dan zouden wy toen reeds dat geene heb ben tegcngefproken, wat in het zelve betrekkelyfe ons Verzoek om dimisfie voorkoomt; hetis waar, éen onzer heeftin den beginne, aangedaan over zodanigen eisch, als het decreet dat men ons voorlas inhield, zoo iets gezegd, dan is daarin door ons en de Leden der CoiDtuisfie tegingegaan, en wy hebben ons daar over op geenenas;< deren voet geëxpliceerd , dan dat wy onze .eet [/EElj. VARDÉN* Berigt ' van zeven afgezetteHaa». den.  968 . NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WARDEN. Berigt van zeven afgezetteRaaien. liever hadden dan onze Posten , dat, al moesten wy dez :!ve daarom verliezen wy ons aan zoda« nigen last, als ons toen wierdt gegeeven niet konden onderwerpen enz ; de Cormisfie moet ons dus niet volkomen hebben verdaan, want hier voor kan geere andere red*n zyn, om dat vier der Leden van dezelve, naamelyk de Burgers A. A. Bakker, K Igléi, A. Tiecrds. en T. K. Smult, ons als vrienden hebben behandeld, die betoonden niet anders ten doel te hebben, dan de harmonie te bevorderen, en de achting van het Provintiaal Beftuur en van den Raad te bezwaaren. De Pro Memoria, hier by te vinden doet wederom zien dat wy niets anders ten doel hadden, dan het geene onzes oordeels billyk en goed was, en bewyst, dat de befchuldiging, als of wy onze ftukken niet ingetrokken hebben, toen het Provintiaal Beftuur zvn D creet buiten werking, ftelde (eene befchuldiging die in het vervólg voorkcornt, en meermallen is herhaald geworden) eene volftrekte onwaarheid is; immers bier verklaarden wy met ronde woorden dat wy van onzen kant dezelve als vernietigd, en als niet. gezegd of gefchreeven; zouden houden, zoo dra het Provintiaal Beftuur deszelfs Decreet buiteu werking ftelde. Hier toe was dus geene nieuwe Refólutie van den, Raad noodig, en kon niet worden genomen. Hoe toch kon 'er eene Refólutie vallen over zaaken , die niet meer beftonden ? wil men zeggen, zoo als vervolgens ook gezegd wordt, dat deeze onze Propcfitie een illegaal ftak is, om dat wy het niet getekend hebben, dan ver» klaaren wy niet te weeten wat trien, meer voor legaal kan houden, daar eene legaaie Commijfic uit het Provintiaal Beftuur, het op ons verzoek als eene Propofitie van ons ter Vergadering brengt, en een onzer het, ten behoeve dier Commisfie, flegts in gefchrifte ftelt; zoo het illegaal konde zyn, dan moesten wy het hebben tegengefproken by bet ontvangen van het volgend Decreet in het V zei»  JAARBOEKEN, July, 1797. 9^9 zelve Rapport te vinden, waar by het Provin-, tiaal Beftuur, overeenkomftigmet.onze Propoüne, befluit. Het tegendeel dier befchuldtging 1. waar,, want wy benoemden onmiddelyk eene Commisfie, om met de Commisfie uit het Provintiaal beftuur in onderhandeling, tot het verder eindige-, deezer zaak, te treeden - en, cm hier in geene belem roeringen van onzen kant toe te brengen, Ibepaal den wv, dat de Leden van den Raad, die niet tot de Commisfie benoemd waren, als zy door geene omftandigheden volftrekt belet wierden, by die onderhandelingen zouden adfifteeren, op dat het Provintiaal Beftuur, alvoorens een beliuit te neemen, de denkwyze van de meerderheiu des Raads zoude kunnen weeten; zoo a.s aan ook buiten de Leden dier Commislie, beftaande uit de Burgere Bom, de Ksrer,ea Staal, twee ueden, naamelyk, Alma en Fmk daar by zyn geweest, en dus vyf van de agt Leden uit aen Kaadtdeeze conferentie hebben bygewoond. Deeze onderhandelingen hadden dan ook ten gevolge, de volkoomene overeenkomst tusfchen de ^oinmisfien van wederzyren, en de voordellen van dezelve aan het Provintiaal Beftuur', hier onder No. 28 te vinden, wy beroepen ons op allen die den loop der zaaken voor den H ve» en dis der luftitie iri 't aUemeeu,ee.oigzms kundig zyn, en vraagen of wy meerder konden toegeeven, zonder geheel onzen p igt te fchenden-, üan uit du Rapport van de Burgers A. 4, BaLker cum fuis blykt dat wy hebben gedaan? Wy gevoelden „elfs m deezen verder te gaan, al* wy ten Strik' ften eeodmen, zouden hebben mogen doen, waarom ook van onze Cornmbfariën aan de Commisfie wierdt gezegd: dat dit geen voordel van den Raad of van hun konde worden, maar dat ce Raad'dit, zo het Provintiaal Beduur dien ten sevolgedecreteerde, dit ftilzwygend zoude kunnen pasfeeren, om dat bet dejuititie niet Arenade. én dit wel om redenen . dat het ftaan op ée( ' Qqq 3 Reent Leeu- w arjen. Berigt van zeven af' gezette Raa- . ien.  970 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Berigt van zeven afgezetteRaa* den, Recht, dat ten algemeenen beste niets toebrengt, en door welks afftand de Vreede en Eensgezind' heid kan bevorderd worden, nooit de pligt vaneen eerlyk man kan zyn. Dan bet blykt dat alle mogelyke toegeevendT heid van onze zyde niets heeft kunnen baaten; 'er fcheen toen reeds by fbmroigen beflooten te zyn ons te dwingen om in onze Posten ongetrouw te worden of dezelven te verlaaten; ten minften wy ontvingen wederom geen het minst legaal bericht , hoe het met dit Rapport was afgeloopen, tot dat wy eindelyk uit het Dagverhaal derHandeligen van het Provintiaal Beftuur lazen dat hetzelve was verworpen; en dat dit gefchied isdoor invloed van den Secretaris Godjïhaik, blykt uit de Friefche Courant van den 10 juny, waarin men deszelfs gedrag zoekt te verdedigen, en waar de Commisfie van Correspondentie metrcnde woorden zegt: dat hy de Vergadering waar», fchouwde voor den adder die in dit Rapport ver* borgen was? welke adder nog;hands geen eerlyke deskundigen daar in zullen vinden. f Eindelyk hoorden wy by geruchte, dat het Provintiaal Beftuur, met voorbyzien van het De» creet, genomen den 2 May, (waar by alles tot den Staat van den 13 Maart 1 1. wierd te rugge gebragt, en alles dat daar over wederzyds was gefchreeven in vergetelheid was gefield:) hadbeilooten, om de Leden van den Raad voor zich, te requireeren, en elk hunner af te vraagen: of by aan het Decreet van den 17 Maart in zyn geheel wilde obediëeren, en hem die weigerde aanftonds van zynen post vervallen te verklaaren,, uitgezonderd A. Alma, wiens Dimisfiemen reeds had vastgefteld. Men berichtte ons tevens dat dit befluit was genomen op een voorftel van de Rekenkamer, en op een Rapport door twee Leden uit eene Commisfie van vyf, fchoon de ine anderen verklaarden hier aan geen deel te üebbeo; thands zien wy uit de Stukken, onder No.  JAARBOEKEN, July,i797* «7* No. ao eD bo, S«« te «'«den, dat dit de waar-3 heid is geweest. , Wy zullen ons over de haateIvkheden en verkeerde voordragten, die in tiet j Stuk van de Rekenkamer zyn te vinden, niet uktaaten, maar wy verzoeken dat ieder het met aandacht leeze, en zich dan vraage, of de Rekènkamer niet zo wel eene Uitvoerende Magt is of dezelve niet even verantwoordelyk is aan, het Provintiaal Beltuur, als de Raad van Juftitie, en of dan zodanige bedreigingen en zulk eene taal tecen dat Beftuur, als daar in wordt gebezigd, San haar geoorloofd is, en of wy ooit iets hebben gezegd, dat daar mede gelyk ftaat? Op grond dan van dit voorftel eo Rapport, nam de Vergadering een Decreet, rechtftreeks aanlorjpende tegen dat van den 2 May, zonder hetzelve' vooraf in te trekken of te vernietigen, zonder dar ook aan ons, volgens billykheid , daar van by Extract eenig legaal bericht wierd gegeeven. H^t laatfte is ons echter van agteren gebleeken niet door de Vergadering, 'maar tegen haar befluit en uitdrukkelyk herhaalde ordres aan, door derzelver Secretaris opzettelyk te zyn .agterwege gelaaten; dit betuigen verfcheideoa Leden van hel Provintiaal Beftuur openlyk in de Friefche LoU" rant van Saturd-g den ; Juny, No 66; in we» Stuk zy voor het .oog van het Volk van Vnesland den toedragc deezer zaake fchetzen; zeel onver wagt moest ons derhal ven voorkoomen zo danig befluit, dat in eens alle middelen tot ver. zoening afOieed; dau hoe onwaarfchynelyk om hetzelve dus moest febynen, wy bekwamen hie over nogthands van verfchillende zyden zulk fterke verzekeringen, dat wy 'er niet aan konde twyffelen, en het weder aoorfchrappen of of houden onzer Ordonnantiën bevestigde zulks. Verdrietig over zo ianig eene onwaardige b< handeling, die wy geenzios verdiend hadduu, d* wvl wy a'leen uit overtuiging van pligt v/erktet getroosten wy ons nogthands, om dat het gewi| * Qqq 4 o jeeu. VARJEN. Berigt van zeven af' vezetie Raaien. t Oh  Leeuwarden, Berigt van zeven af* gezette Raaden. 9?a NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ onzer betrekkingen niet toeliet eenigen grond tot vermoedens te geeven , dat wy dien pligt uic eigenbeiang, en om onze Posten te behouden zouden verzaaken, om alles te ondergaan, wat'er ook zoude mogen gebeuren ; dan om uit deeze onzekerheid te geraaken, en hier van (daar 'tnu toch beflooten was tot uitterften te gasn) het einde te zien, zonden wy de Misfive en Memorie af, hier onder Byiage A. en B. by No. q*. te vinden, Nogthands ontvingen wy wederom eenige hoop op eene billyker behandeling, toen eene Commisfie uit den Raad der Gemeente van Leeuwarden zich hier over by het Provintiaal Beftuur had geadresseerd, het welk dan ook het Decreet, onder No 52. te vinden, ten gevolge had; en welke Commisfie zich vervolgens ook by ons vervoegde, geevende ons te kennen, dat zylieden aari ons waren afgezonden om zo mogelyk de uitenten aie zy vreesden af te weeren, en de gevolgen die daar uit konden voortvloeyen nog by a avoot te kooiT)eD' Zy verklaarden wyders, dat de Raad der Gemeente, volkoomen vertrouwen in1 den Raad der Juftitie,Hellende, het derzelve daarom fmertelyk was te verneemen, dat het plaatshebbend verlchil of misverftand tusfchen het lrovmtiaal Beftuur en het Hof, op eene voor t Volk van Friesland, en mogelyk voor de algemeene zaak verderffelyke wyze, misfchien ftond getermineerd te worden, dat zy uit dien hoofde de Leden van den Raad vriendeiyk vcrzogten, dat m alle iofchikkelykheid mogten gebruiken, die zy met eer en pligt beftaanbaar zouden oordeelen; vermalende ons tevens, dat zy by het Provintiaal Beduur waren geweest, en de wyze hoe zy by hec zelve waren gerecipieerd, raadende ons nogmaals aan. om van onze zyde alles te doen, wat het vtider uit- een brengen der zaaken zoude kun. Ben verhinderen. Dit waariyk Patriottisch gedrag van dien ach*  JAARBOEKEN, July, 1797. 973 tingwaardtëen Raad moeten wy hier den verdienden lof geeven, zoo als wy hun voor hetzelve den' vuuriglten dank betuigen. '• Wy verzekerden deeze Commisfie, dat wy al. les wat in ons vermogen was, dat tot vereeniging konde (trekken, wilden en zouden aanwen-den zo veel als onze Eer en Pligt maar eenigzins kon toelaaten, en wy niets liever zouden zien, dan dat de Raad der Gemeente door haare vriendelyke tusfchenfpraak daar toe verder bevorderlyk ware Zy beloofde ons hier van aan het Provintiaal Beftuur een gunftig verflag te zullen, geeven, met ons hoopende dat wy met hetzelve als waare vrienden alles nog weder zouden kunnen vereffenen. Dan ook deeze hoop wierdt al zeer fpoedig verydeld. In het Billet dat wy weinigen tyd daarnaa in den Raad ontvingen, en het welk ons door eene Commisfie uit het Provintiaal Beftuur wierd toegezonden, requireerde, met den geheelen Raad, met uitzondering van den Prefident Alma, (wiens dimisfie men reeds had vastge field, over dezelfde zaak waar over wy in onderhandeling zouden treeden,) of eene Commisfie Uit denzelven, om voor haar op 't Landshuis tt verfchynen. Wy zonden derwaarts af twee Le den, zynde de Burgers Bof» en de Visjer, ter wyl wy beflooten om by eikanderen te blyven ten einde by de hand t,e zyn, om zo 'er eenig hoope tot vereeniginge was, en eenig midde daar toe mogt beraamd zyn, aanltouds te kun nen befluiten. Deeze onze Commisfie gaf ons fpoedig rappoi dar zy daar koomende 'er mede vond den Secre taris Godfckalk, die verzogt wierdt te blyven het aannam en. tegenwoordig bleef, terwyl een Commisfie uit den Raad der Gemeente va Leeuwarden, die zich liet aandienen, wierdt al geweezen, gaande alleenlyk twee Leden na bu ten om dezelve, (dit wierdt hun wel uitdrukki Qqq 5 h L.EEO. VAR- 3hN. Berigt >an ze* ren af. [ t » e a ik  Leeu- WAll' den. Berigt van zeven af gezette Raa~ den. 974 NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk gelast) als particulieren, en niet als Leden der Commisfie, te fpreeken; dat men hun vetvolgens een extract -decreet had voorgeleezen, maar geene- c pia 'er van had afgegeeven, behelzende: dat de Raad zich gaaf aan het Decreet van den 17 Maart moest onderwerpen, en dat die •Commisfie hun had verklaard, dac, zonder te voldoen èan deeze voorwaarde, geene verdere onderhandelingen konden plaatze beoben, en dat men, ingevolge hier van, ftaande de bovengenoemde twee Leden nog buiten met de Commisfie uit den Raad der Gemeepte fpraken, aan hun had gezegd: dat de conferentien waren ten einde geloopen, waar op zy dan ook waren vertrokken. Men vergelyke dit bovenflaande met het rapport van Eifinga cum fuis, te vinden in de meergemelde verzameling van Authentieke Hukken on. der Ne 34, en dan beflisle men, of de fchuld daar van aan ons kan worden toegefchreeven, dat men tot geene vereeniging kwam Wat die Commisfie met verdere onderhandelingen bedoelde, wanneer wy aan het Decreet gaaf zouden hebben v ldaan. kunnen wy volftrekt niet begrypeo; immers waar toe zouden dan nog onderhandelingen dienen over eene zaak die reeds gevonden was? Waarlyk deeze zouden dan geheel overtaliig zyn. Dus getn. hsope of weg tot eenige vriendelyke fchikking voor ons meer overig zynde, konden wy niet anders doen dan het gevolg deezer zaak af te wagten. lntusfchen waren wy allen, uitgezonderd de Burger Alma,- door eeuen Lands Boode gerequireerd om tegen zeven uuren des avonds op het Landlèhaps - huis in de kamer van Oostergo te verfchynen, het welk wy aannamen, dan wy overleiden vooraf nog in onze Vergade» ring wat wy in deezen zouden kunnen doen, en waren allen van oordeel dat onze pligt het ons niet toeliet om aan het bewuste Decreet gaaf te obedieeren, zonder eenige nadere explicatie; alleen  JAARBOEKEN, July, 1797* 975 leen de Burger Staal was iq deezen van een teEenovergefteld gevoelen, hebbende hy reeds zeden eenigen tyd van zich kunnen verkrygen om van ons, te verfchillen, fchoon hy in het eerfte tvdoerk van dit gefchil volmaakt met ons ïnltem d»n ia het fterkfte gefchrift, van onze zyde by het Provintiaal Beftuur ingeleverd, mede goedkeurde , maar nogthands zich niet ontzag om tegen zyne inftructie aan, de gedachten en benutten van den Raad elders bekend te maaken. In de Kamer van Oostergo verfcheenen zynde, wierden wy een voor een voor het Provinciaal Beftuur geroepen, waar de Prasüdent elk on^r afzonderlyk het volgende vooiias, het wek ny , om dat zyn hart geheel afkeerig was van zouamg eene bandelwyze, m gefchnfte van de Vergadering had afgeeischt. en dat hem, zocoer door üt Vergadering gerevideerd of gertiumeerd te zyn, door den Secretaris wierd ter hand gefteid. ^y geeven van hetzelve een affcurift, ieüerlyk naai het oorfprongelykc. Copia.' De Prasfident behoort ieder Lid, ai in die Vergadering verfcheenen p v dus aan te fpreeken: *. Burger ■' Ik heb in last van deeze Vergadering (*) °^ (*) By deeze -woorden riepen eenige leden van het Provintiaal Beftuur fommigen onzer toe: Neen. Burger! niet van deeze Vergader mg, \\ maar van de meerderheid^ derzelve. Wy nee* men daar aan geen deel.'" Leeuwarden. Berigt var., zeven aft s,ezeiie Len afgezetteRaa. ien.  o8o NIEUWE NEDfiRLANDSCHE Leetj» warden, Berigt va ze ven af gezette Raa* den. GELTKHEID. FR THE I D. 'Aan het Provinciaal Bcfluurrvan Friesland. Dewyl Gy]., hoewel ren onrechte, in het denkbeeld fchynt te zyn; dat de Ondergetekenden op eergisteren door UI. gedimitteerde , of van hunne Posten vervallen verklaarde Raaden Van Juftitie, fchoon thands in den kring van particuliere Burgers wedergekeerd, voor als nog te moeten blyven fungeeren in de hun doer UI. ootnomece qualiteit, vinden dezelve zich verpligt om door de*:zs.u ter hunner decharge nogmaals te declareeren: „ Dar zy in de oomogelykheid zyn om, zon» „ der misdaadig te worden, aan UI Decreet van „ den ',7 Maart, laatstleeden te obedieeren, dewyï „ zy zulks befchouwen als ilrvdig met den hun afgeëischten Eed'en opgelegden pligt alskaa„ den in den Hove van Juftitie; dat zy ingevol,, ge deeze hunne verklaaring, door UI. zeer „ duidelyk fpreekend Decreet, het welk de Prefi„ dent uwer Vergadering hun allen zeer klaar en „ verftaanbaar heelt voorgeleezen, voor gedimit„ teerj zyn verklaard , en zich dus voor gedimit,, teerd moeten houden; dat zy zich derhalven „ niet anders mogen befchouwen dan als particu„ lieren en Ambtelooze Burgers; dat het verder verfchynen in de Raadkamer, of het verrich„ ten van eenige huuner voorige Ambtsbezighe,, den voor hun misdaadig en volftrekt onwettig „ zou zyn, ja dat zelfs de minfte dispofitie, zo „ in Civile als Crimineele zaaken onwettig zoude „ weezen, en indien ongelukkig het geval hen in „ de droevige noodzakelykheid mogt brengen om eeu ,, Doodvonnis te moeten vellen en doen uitvoeren, „ die daad niet anders dan als wederrechrelyk, on„ wettig, en dus als eenen geweldigen moord „ zou  jaarboeken, juiy, 179?. ast zou kunnen worden befcbouwd. Dat zy uit Leèiï„ dien hoofde, willen zy zich niet aan o vertree- war.,, ding van UI. bevelen fchuldig maaken, willen den. zy niet misdaadig worden, noch zich wettig ftrafbaar maaken, moeten Ophouden met aïïeBerigt ,, men tyd door hen naar hun vermogen als Lie ,, den van Eer bekleed, verbonden zynde; dat ,, zy Ondergetekenden onmogelyk in ftaat zyn „ om Decreeten of bevelen, 'die ftrydige ordres ,, in zich bevatten, op te volgen, en dus door „ UI. zelve zyn buiten ftaat sefteld om aan het ,. laatfte gedeelte van UI Decreet, waar by zy ,, gelast worden hunne Functien te blyven waar„ neemen, tot dat hun by Extract-decreet hun„ ne Dimislie fchrifteiyk zal zyn toegezonden, ,, te voldoen, daar zy reeds in het eerfte gedeel- te van hetzelve, en in gevolge huö daar op ge'„ geeven antwoord, door Ui. verklaard worden gedimitteetd te zyn, en dus te hebben gede. „ fungeerd." De Ondergetekenden verwagten dus van uwen kant die billykheid , dat Gyh verder geene onmogelykheden van hun eischt; zy zyn overtuigd dat zy ciet verdiend hebben om met hunne Huisgezinnen aan verdere onaangenaamheden te wordeö blootgefteld; dan ook deeze, van welken aart ook, zullen niet in ftaat zyn om hen in hunnen pligt te doen wankelen, of hunne eerlykheid te verzaaken. Uwe Medeburgers! (was geteekend) H. BORN, P. j, de VISSER, A. R. PINK, G. HELDER, G. PAAPE, j. ARNOLD. Leeuwarden den 26 May 1797, hut der dn Jaar der Bataaffche Vryheid. Rrr Di ven afgezetteRaa. > den.  Leeu- war. dei*. ' Bet igt van zeven afgezetteBaaien. Aan het Provintiaal Beftuur yan trieüand. Meede- Burgert! Met de uiterfte verwondering, lazen wy de Notificatie van den 25 deezer, dewelke Gylieden aan 't Friefche Volk hebt laaten doen. Zyn wy waarlyk in uwe Oogen, Burg ers Beftuurdersf 't geene men ons in dezelve zegt te zyn, Eeden Pligtverbreekers, Patriotten die't Patriottisme al. 98a NIEUWE NEDERLANDSCHE Dit Declaratoir door ons aan het Provintiaal Be« ftuur gezonden, voor dat ons iets van de boven- temelde eerfte Notificatie was bekend geworden, onden wy daar in op dezelve ook geen reguard Haan, fchoon dezelve reeds des daags te vooren fchynt gearresteerd te zyn. In den Naadenmiddag van 26 May wierd dezelve eerst te Leguwar. den gepubliceerd, terwyl dit ons Declaratoir des voorden middags reeds was ingeleverd, eeneomftandigheid die wy hier om redenen niet ongemerkt kunnen laaten voorbygaan. De meergemelde Notificatie van den ay May, gepubliceerd op den ,6, geleezen en herleezcn hebbende met alle die aandoeningen die dezelve natuurlyker wyze in ons moest verwekken, rekenden wy ons verpligt om aan het Provintiaal Beftuur een adres te zenden, waar in wy de gronden van ons gedrag, en 'dewelke wy tiogaankleeven, zo wel als onze gevoeligheid en beseerte na eene Rechtvaardiger behandeling openleiden , echter in eenen toon die geenzins hevig of beleedigend kan genaamd worden; wy laaten hetzelve hter woordelyk volgen, dewyj men heeft kunnen goedvinden om dit, zo wel als het bovenftaaude Declaratoir, niet in de verzameling van Authentieke ftukken meergemeld te plaatzen  JAARBOEKEN, July, i?97> S>8-* alleen met den mond belyden? dit kunnen geene Lieden van Eer zich laaten zeggen, zonder hier over openlyk voldoening of Recht te vraagen, die UI. door daaden hebben betoond, en aanhoudend zullen betoonen, dat hun Pligt en Eerlykheid hun liever is dan hunne Posten, ja dan hun Leeven. Hebben wy onrechtvaardige Voonisfen geveld ? niet zonder aanzien van Perfoonen, volgens de Wetten gehandeld? hebben wy •sLands Penningen verfpild? zyn wy misdaadig, om dat wy, volgens onzen Eed, niet wilden toelaaten dat de Juftite belemmerd wierd, deonderfcheidene Magten in hun Recht verkort, of tegen de Provifioneele Friefche Conftitu'ie gehandeld? om dat wy aan eeo Decreet weigerden te obedieeren, dat ons, hadden wy 'er ons aan onderworpen, onwaardig gemaakt zouds hebben, en ons zoude hebben doen erkennen onwaardig te zyn, tot de ons toevertrouwde Posten, en dus ingewikkeld doen erkennen, dat Gyl. de Eer, 't Leeven, en de Bezittingen der Friezen in handen van onwaardigen hadt geiteM? zyn wy misdaadig, om \ dat wy zedert lange met onwil aanzagen de belemmeringen ons van veele zyden inde uitoefFening onzer werkzaamheden toegebragt, zonder dat wy de magt hadden, om dit te beletten? om dat wy ons eindelyk in de onmogelykheid bevonden van aan een tegenttrydig Decreet te gehoorzaamen, en als Raaden van Juftitie te Fungeeren, zonder als Raaden van Juftitie te kunnen worden erkend? dat men ons dan ftraffe! dat men ons ftraffe als Eed- en Pligtverbreekers, zo wy dit zyn! Als wy aan alle Decreeten, hoe zy ook mogten weezen, zouden hebben moeten gehoorzaamen, dan zoude men 't ons ook in andere gevallen (zonder dit daarom ais pararel te trekken) ten pligt hebben tonnen toerekenen , om alle foorten van MUdaaden, zo die ons konden worden geordonneerd, te bedryven; om ieders Leeven en Eer onveilig te maaken, en Rrr a ca Lbhü> warden. Berigt van z«ven af* gezttt-e Raaden.  984 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leetj* ' WAR' DEN. Berigt van ze ven af gezette Raa. den.. om in den volften zin de overheerfbhing te fty» ven. Hoe! kunnen wy ook aan Decreeten gehoorzaamen,' zo die tegen eikanderen inloopeu, zo dra men het eene niet kan volgen zonder tegen het andere te handelen? neen! ook hadden wy ■ gezwooren, de Rechten van den Mensch en ■ Burger voor allen te Jbefchermen , onpartydig RecTn te doen, en de onderfcheidene Magten by 't hun toevertrouwd gezag te handhaaven, dus ook die van den Hove van Juftitie. Verzekerd, dat wy Rechtvaardig zyn geweest, dat onze bedoelingen, altoos oprecht waren, en dat het naauwkeurigst onderzoek geenen fmet op onze Characters zal leggen , begeeren wy dit onderzoek door onpartydige en bevoegde Perfoonen, en zullen onze begeerte mede aan de weldenkende Friefen door deezen doen te weeten, en wat ook by zommigen ongelukkig misleid, of uit andere oorzaken, over ons moge beflooten of geda^t worden, wy zullen dit ondergaan, met dat gerust gemoed, dat de Deugd alleen kan geeven, en onze Medebroeder, de Burger Paape. thanda niet prefent, zal in ons Lot koomen deelen. Maar 'wy kunnen die ongelukkige verfebilien tegen ons, niet op die wyze door eece Notificatie ten koste van onze Eér laaten eindigen. Hoe moeten wy den inhoud van dat Stuk toch aanzien? is 't in waarheid niet gefchikt, om de intrigue, ten koste van eerlyke Lieden, te doen triumpheeren, fchoon dit uwe bedoeling niet kan zyn? Nogmaals, Burgers Beftuurders! om U zeiven, om 't heil van 't Friefche Volk, om 't belang van 't waare Patriottisme, denkt alles met bedaardheid aaa, onderfcheidt wie uwe waareen uwe valfche Vrienden zyn, en Iaat niet toe dat dezulken, wier Patriottisme alleen op belang of eigen grootheid is gevestigd, dit ongeftraft verkrygen Eindelyk verklaaren wy nog openlyk, hoe men ons ook moge behandelen, dat wy altoos uw wettig  a JAARBOEKEN, >t>, 1797. 9*5 gezag zullen helpeD maintineeren, waar 't ook moge worden vereischt. Uwe Medeburgers! (was geteekend') A. ALMA, H. RORN, P. J. de VISSER, A. R.FINK G. HELDER, J. ARNOLD. Leeuwarden deD 29 May, 1707» derde Jaar der Bataaffcae Vryheid Niet tegenfiaac.de dit alles vond het Provic tiaal Beltuur, of deszelfs meerderheid, goed ot ons fchriftelyke Dimisfien toe te zenden, waa in fportgelyke befchuldigingen als men ons reec had aangetygd wierden herhaald; deeze dimisfie zyn in de genoemde verzameling te vinden ond< No- 41. en 42. Ons geweeten ons in deezen van alle mifda den vryfpreekende, konden w.y zodanige Dimi fien onmogelyk aceepteeren De Burger de Vi fer dezelve uit handen van den Boode ontvang© de, gaf die aan denzei ven te rug, en de verde Leden by hunne te Huiskomst die van huur Huisgenooten overneemende, zonden gezamenl; den volgenden dag aan het Provintiaal Beftui dezelve wederom, waar by allen de volgen verklaating voegden. Rrr s Aan Leeuwarden. Berigt van ze* ven af* gezette Raaden. 1 t 1 r s a ir t- r1■ee rk ir ie  Leeuwarden. Berigt van zeven afgezetteRaaden. o'6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aan het Provintiaal Beftuur van friesland, Verklaaren de Ondergetekenden: dat zy niet erkennen hunne posten, als Raaden van Juftitie verlaaten, of afftand van dezelve gedaan te heb- a?,1ZOa Zy ?Zk tot n°S toe geeD afftand van dezelve doen, fchoon zy om het dimitteeren van ben, op den 24ften deezer in de Vergadering van het Provintiaal Beftuur, niet meer konden werkra,IT\5yn,ryo,gens 8roDden reeds £e vooren aan«fr- ^ r. at zy derbalven zodanige Extracten uit de Decreeten, behelzende hunne Dimiöfie, ais de aan hun toegezondene, niet accepteeren\ Mr 1° iS eer zy ?y °npartydig onderzoek mog' ÏLf€hidlg W,orden bevonden; protesteerende 5f*S3^^' °m Zich *W«r tyd ( vas getekend") A. ALMA, H. BORN. A. R. F1NK, G. HELDER, J. ARNOLD. Leeuwarden den 30 May 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. P\3~de Kisfer verk|aart zich mede te houden aan de Grondea hier in voorkoomende. G_ Paape (*) heeft verklaard zich in alles wat de Ondergetekenden als eerlyke Lieden deeden te conformeeren. Tot deezen' ftap toch hadden wy de grootfte reden, immers het Provintiaal Beftuur beeft (dit {*) Deeze was abfenu  JAARBOEKEN,». 1797- 9«7 ren, dan zonder wettige redenen' »n ««JJ^i zen eerust dat dit nimmermeer kan gwctaedfla. ?yn8wy niet misdaadig, «.^nw* o/rlwaald wel aanl wy zyn voor overtuiging vaS ^ maar niét met magtfpreuken,1 «g*^*^ on/en mVt betracht hebben, dan eiscnt ue o» •fykheid onzeherftelling, en dan zou alleen,het gemeen belang des Volks eene voldoende^reden kunnen worden, waarom wy onze posten zouden Soeten nederleggen. Maar .zoo lange^t va fchil niet beflist^was, zoo lang'^JT^S Beftuur ons bleef befchuldigen, «og^ wy geen zins op een betwist recht Vonmsfen vellen die ODKToe^eTwy het recht hebben om opeen fpoedig onpartydig onderzoek aan te dringen, ja, her zelfs te eisfchen, en hoe veele poogingen wy ook hebben in het werk gefteld ou derzoek van ons gedrag in onze Ambtsbediemnge in het algemeen, en in deeze zaak in het byzon der te verwerven, dezelve zyn echter tot op he den vruchteloos gebleeven; het onlangs affeega-i Beftuur heeft onze verzoeken onbeanrwoord ge SSen en zelfs de Adresfen des Volks, mede ten dien einde ingeleverd, gefeponeerd of verSSrpen° De Eer der Friefen nogthands , zoo we de onze, eischt zodanig een onderzoek, eisch. dat hunne vertegenwoordigers rechtvaardig hande len: hier om hebben wy ons aan het nieuw ver kooren Beftuur geadresfeerd door het volgent ,EEU. »AR- EN. 3erigt tan zeven afgezetteRaaien. i  Leeuwarden, Berigt y.an ze< yen afgezetteRaaden. 988 N1EÜWE NEDERLANDSCHE Aan het Provintiaal Beftuur van Friesland. Meede-Burgers! Het laatst afgegaan Beftuur, dat door UI. is vervangen, heeft ons, zo als UI. bewust is,van onzen Posten vervallen verklaard, uit hoofde dat wy ons overtuigd hielden, dat onze Pligt en Eed rcedebragt een door hetzelve genomen Decreet te moeten weigeren, terwyl dat Beftuur verklaarde dat wy onzen Eed en Pligt vergaten als wy daar aan niet voldeeden. Het heeft daarenboven naa die dimi>fce, naa ons voor Eed - en Pligtverzaakers te hebben verklaard, ons willen noodzaaken om de werkzaamheden aan onze Posten verknocht te contmueertn, hetwelk wy vermeenden onder zodanige omffandigheden niet te mogen doen • het heeft verder dit ons gehouden gedrag ten gronde gelegd der fchriftelyke dimijfien aan ons vervolgens op deszelfs last toegezonden; en wy hebben ' ons in de noodzaaklykheid gebragt gezien om dezelve met aan te neemen en daar tegen te proteileeren; niet om dat wy niet erkenden dat het Provintiaal Beftuur het Recht had om onsteontllaan, als wy daarom verzogten , of als het beweezen was dat wy onzen Pligt hadden vergeeten, neen, maar dit was niet beweezen, en 'er had van onzen kant cok geen verzoek van dien aart plaats gevonden. Het was geen Plietverzuim van onze zyde, maar een verfchij met het Beftuur voorn over eene zaak, die hetzelve van den Raad van Juftitie, aan denwelken dezelve tot nog toe bad behoord, aan Coliegien die met hetze-ve zyn ingelyfd wilde overbrengen, iets dat wy oordeelen zonder den uitdiukkelyken wil des Volks niet te mogen overlaaten, vooral om dat wy inzagen dat de juftitie daar door zou worden gehinderd. Een verfchil derhalven waar over  JAARBOEKEN, July, 1797* 9%9 geen der beide belanghebbende partyen, maar alleen onpartydigen moeten uitfpraak doen; dewyl anders het Recht des fterkften in deezen zou beflisfen . Men dimitteerde ons om het niet volgen van een Decreet, uaa dat hetzelve reeds buiten wer king was gefteld, en om (lukken die reeds der vergetelheid waren toegewyd, ja, om een De creet waar aan wy oordeelden niet te mogen voldoen, of wy zouden onwaardig worden om onze Posten nog één oogenblik te bekleeden. Geene dimisfien echter kunnen wettig zyn, of ooit wettig worden, zelfs niet door de magt eener Vergadering die anders het Recht heeft om dezelve te geeven, dan wanneer dezelve op gronden van Waarheid en Rechtvaardigheid fteunen Om deeze en meer andere redenen, ia de door ons ter Vergadering van uwe Voorgangeren ingeleverde Stukken opengelegd, en .om dat onze Eer het van ons eischte, drongen wy aan op Onderzoek, op onpartydig Recht, op Straf ot Zuivering van den fme: op ons gelegd, maar tot heden zonder eenige de minde vrugt; een aanzienelyk aantal ingezetenen deezer Provintie, eenige Secieteiten ea Wapengenootfchappen van verfchillende oorden in dit Gewest leverden insgelyks, gelyk zo uit de Dagverhaaien van het Provintiaal Beftuur, als uit de Nieuwspapieren kat geblyken, gepaste Adresfen in, behelzeiuie mede dergelyke verzoeken, dan ook deeze zyn door uw( voortgangeren geleponeerd. Het is daarom dat wy' ons thandsj aan UL adresfeeren - van dewelke wy verwagten dat aat deeze onze billyke begeerte gereediyk zult vol doen, op dat onze zaak, zo wel als ons gehon den gedrag in al den tyd dat wy onze Poster hebben bekleed, ter beoordeeling werde overge geeven aan onpartydigen die geen perfoneel of an der byzondergelang by dezelve hebben, envobi Rrr 5 de Leeuwarden. Berigt van zeven afgezetteRaaden. i i  Leeuwarden. Berigt van ze ven af gezette Raaden. i ! j 1 ! 990 NIEUWE NEDERLANDSCHE dewelke wy ons dus zullen kunnen verdeedigen; en het is hier op dat wy met allen gepasten ernst moeten aandringen. Immers wanneer men Lieden , die, zo als wy vermeenen gedaan te hebben, met yver hunnen pligt betrachten, niet al'leen hunne Posten ontneemt, maar ook als eerloos zoekt te doen voorkoomen, dan mogen zy niet ftille zitten, hun zwygen zou hun een misdaad worden, en dusdanig een onderzoek .kan , in een Land daar Vryheid zal heerfchen, hun niet geweigerd worden. Bewerkt derhalven, Burgers Beftuurders! dat ons dit Recht gefchiede, en het zal dan duidelyk blyken of wy aan eenige misdaad, zelfs aan eenige politieke misdaad, die tegen de gronden der Revolutie of een gezond Staatsrecht aandruiscbt, ons in waarheid hebben fchuldig gemaakt. Wy verwagten dat gy in deezen der billykheid gehoor zult geeven en, overeenkomftig de geheiligde Rechten van den Mensch en Burger handelende, dit ons zo redelyk verzoek zult inwilligen. 't Welk doende enz. (getekend ) J ARNOLD, A. ALMA, P. J. de VISSER, A. R, FINK. Leeuwarden den 4 July 1797, het derdt Jaar der Bataaffche Vryheid. Dan ook dit Beduur heeft kunnen goedvinden >tn ons verzoek in geene aanmerking te neemen; naar hetzelve te ieponeeren; iets, dat ons juist net zeer behoeft te verwonderen, daar omtrent wee derde gedeelten der Leden van het afge. pane^Beftuur weder zitting in het tegenwoordige Zie  JAARBOEKEN, >/y, 1797. 991 Zie daar dan, Landgenooten! U de waarheid] zeer eenvouwig voorgefteld; wat men o»k in de. Verzameling van authentique Stukken, of in dei daar agter gevoegde naareden moge zeggen, wy echter zyn overtuigd ü niets dan waarheid te hebben onder het oog gebragt. Het is waar, men ontkent in de gemelde naareden, dat wy eenige wezenlyke gronden zouden hebben opge-, zeeven voor onze ftelüng, dat men belemmeringen aan de Juftitie toebragt, vooral door het Decreet van den 17 Maart |. 1., en het welk wy daarom niet konden involgen. Maar men befchouwe hier tegen alle de door ons ingeleverde gefchriften, en oordeele. . Wy befchouwden de zaak in verfchil in en met derzelver gevolgen als ten uiterften "gewigtig, en dus kunden noch mogten wy niet anderi handelen. De Steller of Stellers van bovengemelde naareden mogten zeggen dat het eene metige zaak en van weinig aanbelang zy, wy voot ons meenen op goede gronden 'er anders over t« moeten denken; dan gefteld eens deeze zaak ware zoo nietig en van zoo weinig aanbelang, verdiende dezelve dan van den kant van het Provintiaal Beftuur wel zoo fterk te worden verdeedigd en doorgezet? verdiende dezelve dan dal men ons daarom onze Eer en beftaan ontnam 1 terwyl men ons geene misdaaden met eenigendet minften grond konde te laste leggen, hoe zeei men zulks te doen gezogt heeft? waarlyk nietige dingen verdienen geenzins de attentie van ver ftandige Lieden, noch van eenige geconftitueerdi Magt. Ieder onbevooroordeeld en onpartydig menscl kan uit dit ons Bericht duidelyk zien, dat wy ui onze posten zyn gezet om een Decreet dat bui' ten werking was gefteld, en om ftukken die dei vergetelheid waren toegewyd, dan dewelke met r op eene vry zonderlinge wyze weder heeft doei gelden, en het blykt zonneklaar dat ons geen OVCI VARJEN. Berigt van ze ten af* gezette Raaien. ! I 1 t  992 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Berigt van ze ven afgezetteRaaden» overtuigende, of liever geen eene reden is opgegeeven, waarom wy van befluit zouden hebben behooren te veranderen; van alle de Stukken en Rapporten die ' het Provintiaal " Beftuur hebben overgehaald tot de genomene maatregelen tegen ■ ons, en die" nog eenige gronden fchynen te behelzen of daar op te berusten, zyn ons geene in handen gekoomen, en wy wierden dus vollrreke buiten ltaat gefteld om die Vergadering van het verkeerde dat in dezelve kan weezen te overtuigen , of om, zoo de daar in bygebragte redenen gegrond waren, van onze dwaaling te rugee te koomen. 00 Men beroept zich wel op onzea Eed, dan juist deeze belette ons om gaaf aan het meergemelde Decreet te obediëeren, want wy hebben wel daar by beloofd het gezag van het Provintiaal Beftuur te erkennen en te doen erkennen en eerbiedigen, maar dit kon nooit inftuiten dat wy alle beveelen van dat Beftuur, van welken aart ook, blindeüng moesten gehoorzaamen; wilde men dit vooronderftellen, dan zou men dit onbepaald uitftrekken, en het zoude zoo verre kunnen loopen, dat, wanneer het Beftuur verkeerde Beftuiten nam, wy dan tot alle zoorten van misdaaden de band zouden moeten leenen, dat wanneer hetzezelve kon goedvinden zich de JuftitiSele Magt aan te maatigen, en zelf dezelve uit te oefferjen, wy, als geheel nutteloos geworden, onze 'posten zouden hebben moeten nederleggen. Wy gevoelden zeer wel het naadeelige dat 'er in lag opgefloten als wy een voorbeeld moesten geeven van wedtTftreeving aan befluiten, dan dit was juist de reden waarom wy, zo als uit onze Deductie blykt, reeds zo veel hadden toegegeeven, en waarom wy liever alles lieten pasfeeren, en van alles afftand deeden, wat aan de prompte uitoeffening der Juftitie maar niet hinderlyk kou zyn, om ten aanzien van het Decreet in verfchil flegts tot een vergelyk te koomen. Dan,  JAARBOEKEN, July. J797- 993 Dan, om nog duidelyker te zyn, wy hadden ook gezworen het gezag van de verdere gecon ftitueerde Magteu te doen erkennen, de Provi-; fioneele Friefche Regeerings - prde te maintineeren, ook om alles ter uitoeffening van eene prompte Juftitie vereischt wordende te verrichten. Wy vermeenen in dit ons bericht en id onze daar in aangehaalde ftukken genoegzaam te hebben aangetoond en voldoende beweezen, dat het Decreet in quasstie rechtsftreeks tegen dit alle- aanloopt, en ons wel degelyk in de waarneeming dier pligten roerkelyk belemmerde, en dat wy dus, zoo als het lag, daar aan niet mogten voldoen. Volgens het eerfte gedeelte dat wy het gezag van alle aangeftelde magten moesten doen erkennen, en voor het onderhouden der Provifioneele Conftitutie zorgen, mogten wy het gezag van het Hof niet laaten verminderen, en aldus eene verandering in die Conftitutie toelaaten, door de Rechten van het eene Collegie, zondet toeftemminge van het Volk, aan het andere te laaten overbrengen; en, ten tweeden, wy hebben aangetoond dat zulks de Juftitie belemmerde en aan de prompte uitoeffening derzei ve hinder lyk was, en dezelve afhangelyk maakte; en hiel in beroepen wy ons op op het oordeel van alk deskundigen, of het ons vry ftond om dit toete laaten? Neen. dit lag ons te naa aan het har dewyl het onmiddelyk onzen eerften p igt betrof, en waarom wy ook alles*hebben willen toegee ven wat daar aan geene ftremming toebragt fchoon wy tevens oprechtelyk en ernftig waar fchouwden voor veranderingen, die in plaatzevai ons onder verantwoording te brengen, ons meer der aan dezelve zouden onttrekken. Wy eindigen met nogmaals te herhaalen he geen wy reeds meer dan ééns hebben gezegd hebben wy gedwaald, wy zyn voor overtuiginj vatbaar; zyn wy misdaadig, of hebben wijrech g< Leeu* var» )en. Berigt van zeven afgezetteRaaden» ; i t » T 3 E j»  Leeü- warden. Berigt van ze ven af gezette Raa* den. 4 994 NIEUWE NEDE8LANDSCHE gedaan en onzen pligt betracht, dat tnen ons in allen gevalle onpartijdig recht laate wedervaaren; dat men ons ftraffe, of ontheffe van alle befchuldiging! Dit toch kan men met recht aan niemand weigeren of men maakt zich zeiven fchuldie ■aan moedwillige vertrapping van recht en billvk'heid, en verraadt zyne vreez- voor onderzoek en mistrouwen omtrent de rechtvaardigheid zvner eigene zaake. De Eer der Frilfen, de Rechtvaardigheid, met éérr woord alles vereenigt zich om onzen eisch te onderfchraagen, en nogthands is dezelve tot op dit oogenbiik voor ons ter plaatze waar dezelve het eerst moest worden gehoord, onverhoord gebleeven. Dan, Friefen! dit zy boe het wil, wy zullen £naInnMtyde' eu ia welke betrekkingen ook, zyn en blijven, het geen wij vermeenen tot nu toe naar ons vermoogen getoond te hebben te ffttk?J,V uwe. getrouwe vrienden, welkers hoofdbedoeling uw geluk is, daar dit door ifer en deugd kan worden bevoorderd. Heil en Broederfchap ! Uwe Medeburgers A. ALMA, H. BORN," P. J. de VISSER., A R. FINK, G. HELDER, G. PAAPS, * J. ARNOLD. * Leeuwarden den n Julij 1707, het der* de Jaar der Bataaffche Vryheid. Het Provintiaal Beftuur van dit Gewest, srerpligtomvoor de inftandhouding van'sLands Kas te zorgen, doch afkeerig tevens van al-  JAARBOEKEN, July, .797* 995 alle gedwongene Geldheffingen, befloot thans den weg eener vrywillige Negotiatie, van penningen, ter fomma van vier Millioe. nen, te beproeven. De voorwaarden daar van' waren begteepen in eene Publikatie van i s deezer. 1 Het Provintiaal Beftuur van Friesland, allen den geenen die deezen zullen zien of huo* ren leezen, Heil en Broederfchapl Bezeffende, dat het eene onzer Hoofdpligten is, te zorgen dat 'sLands Schatkist in ftaat bly ve om daar uit de noodzaaklyke uitgaave te doen; en confidererende , dat de gewone middelen op verre na niet kunnende aanbrengen die énormt Sommen, welke 'er door Friesland moeten wor den uitgegeven ten behoeve** van het gemeeni Land, wy op buiten gewone middelen bedagj hebben moeten zyn. Dat wy, afkeerig van alle geforceerde Het fingen, daarom eerst wilden beproeven, of zulk niet zoude kunnen worden voorgekomen, lang eenen anderen, voor de Ingezetenen voordelige weg- En het is ten gevolge dies, en in die verwag ting dat elk Ingezeten, een ieder naar zyn ver mogen, uit bezef dat nooit een Land beftaai kan buiten die Penningen welke 'er volftrektnaa de tydsomftandigheden vereischt worden, daar i op eene volvaardige wyze deel zal nemen, da wy goedgevonden hebben te Decreteren, zo als Decreteeren en Arresteeren by dezen: een Vrywillige Negotiatie van Penningen, ter Son ma van Vier Millioenen: en zulks in maniere als 't volgt t Art. : Lbïv warden» i i r V 1 r i t e in i.  996 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUwarden. Plan van vrj willige Negoti atie vat vier Milliue nen. Art. I. Dat deeze vrywillige Negotiatie zal gefchieden op Los- en Lyf renthen. II. Dat in deeze Negotiatie een derde zal kunnen worden gefourneerd in Obligatien of Reripisfen, gefproten uit den Opbrengst der jolte, -JSfte en 83! Penning; dog zal het Fournisfement der andere twee derde in Comptanten moeten gefchieden. 1 III, Dat de Obligatien gefproten uit de aTermynen der yofte Penn., als mede de Recipisfen der £>5fte en 83 èn één derde Penn., gelyk ook de Obligatien, geproflueeid uit de vrywilligeNegotiatie van den «October itqj, rentende tegen 4 a 3£ pro Cento, alle tegen het volle Capitaal, ten Comptoire der Los- en Lyf-renthen, In deeze Negotiatie zullen worden aangenomen. IV. Dat, ingevalle in de berekening der Effecten, welke tot het één derde gefourneerd worden, bevonden wierd, dat dezelve de één derde niet volledig uitmaakten, zal als dan het mankerende met geld moeten aangevuld worden; dog wanneer die Effecten meer mogten belopen als de één derde, zal dat meerdere ten voordele van den Lande vervallen, en niet meer in Effecten worden aangenomen, als de zuivere één derde van de belegd wordende Somma; zullende evenwel aan een ieder vryftaan, het geheele Fournisfement in Comptanten te doen, V. Dat die geene, welke in de Negotiatie op Lyfrenten met Obligatien van de 2Termynender jofte penn., gelyk ook met die van de vrywillige Negotiatie van 22. CCtober 1795. gedeeltelyk zal willen Fourneeren, dezelve Obligatien voor "af ten Comptoire der losfe Renthen tegen een behoorlyk Recipisfe zal moeten verwisfelen, en het zelve Recipisfe als dan met de Comptanten ten Comptoire der Lyfrenten overgeven; zullende de Ontvanger Generaal daar voor, als mede voorde daar by te Fournerene Comptanten, een Recipisfe in forma pasfee ren. VI.  JAARBOEKEN, July, 1797. 997 VI. Dat zy, die in de Negotiatie op Los en Lyf Renthen met Recipisfen van den 25fte en 83 één derde penn, gedeeltelyk zuleri willen Fourneeren , voor af die Recipisfen moeren overgeven aan de volgende Comptoiren: als, de Re» cipisfen der gelden , die in het Quarcier van Oostergoo gefourneerd zyn , aan 't Comptoir der Domeinen; in Westergoo, aan het Comp-. toir der Floreen Renthe, in Zeevenwolden, aan het Comptoir der Losrenthen; en in de Steeden, aan 't Comptür der Lyfrenthen. Zullende de refpective Ontvangers Generaal daar voor aan de beleggers een generaal Recipisfe moeten afgeven, ten einde daar mede het Fournisfement in de bovengemelde Negotiatien ten Comptoire der Los- en Lyfrenthen te kunnen doen. En zullen de Ontvangers Generaal der Los - en Lyfrenthen, de Recipisfen van het Quartierder Zevenwoiden en Meeden ten hunnen Comptoire in deze Negotiatie op Los- en Lyfrenthen belegd zullende worden, zelv-n moeten aanneernen , en door hun, op hu.:-ne af te geven Recipisfen , in margine genoteerd moeten worden. VII. Dat over zulks de refpective Ontvanger Generaal , de op deze wyze ingetrokken Recipisfen, in de Districts Ontvang Boeken, ieder ten zynen Comptoire, zullen moeten roieeren, ten einde in het vervrlg alle confufie in 't opmaken der Obligatien voor te komen. VIII. Dat op de Obligatien of Recipisfen , die in deze Negotiatie, nevens. Comptanten zullen worden gefourneerd, geene verfcheenen Intresfen zullen betaald worden, dan alléén op die, waar op een geheel Jaar reeds verfcheenen zal zyn; zonder dat van de gedeeltens 'ntresfen zullen betaald worden. Wel verllaande, dat nopens de Recipisfen der asfte en 83 één derde Penning, de verfchyntyd zal moeten in agt genomen worden, zodanig als dezelve by de Picaten , betreffende deze GelheffingeH, in da- Sss to Leeü- wa3.' JSN. Plan ' >anvry* villige Segotinu van vier Millioenen.  998 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Plan van vry willige Negotiatie vat, vier Millioe' nen. to den 32 October 1795, en a8 july 1796 is bepaald., IX. Dat de te fourneerene Penningen zullen moeten worden belegd in ronde en effene, op honderd of duizend uitkomende, Sommen; niet' minder dan 100, en niet meer dan 5000 Guldens belopende, X. Dat deeze Penningen terRond na het arrefteeren dezer Negotiatie, aan dev Comptoiren der Los - en Lyf-renthen zullen kunnen worden gefourneerd: en zal van het geene ten Comptoire des Los-renthen word gefourneerd, tot een Jaailykfche Intrest betaald worden vyf pro Cento; en van het geene op Lyf-renthen zal worden belegd, in de 5 eerfte Jaaren tien ,.en de vyf daar aan volgende Jaaren negen, en vervolgens na verloop van tien Jaaren, agt pro Cento. XI. Dat het Fournisfernent in deze beide Negotiatien zal moeten gefchieden voor den 1 October eerstkomende, als wanneer deze Neguiatie zal wezen gefloten. Zullende de Intresten ingaan a dato van de aftegeven Recipisfen. XII. Dat geene Cumulatie van Recipisfen, uit deze Negotiatie proflueerende, plaats zal hebben; maar dat aan de Beleggers, over één Jaar na het Fournisfernent, Obligatien en Lyfrenthe - brieven , behoorlyk getekend en gezegeld, zullen worden ter hand gefteld. XIII. Dat ingevalle deze Negotiatie, hoe voordelig ook, niet aan de verwagting mogt beantwoorden, en men genoodzaakt zvn zal eene geforceerde heffing te arrefleeren, echter dezul. ken , welke in deze vrywillige Negotiatie deel hebben genomen, het door hun daar in belegde Capitaal zullen kunnen korten, of zo daar roe toereikend was, verftrekken tot Betaling van die Somma, welke in een geforceerde Heffing zouden moeten voldoen; terwyl anderen, welke in deeze vrywillige Negotiatie geen belegging ■ . heb.  JAARBOEKEN, JMy, 1797 999 in eene geforceerde Heffing eenige Effecten te mogen gebruiken-, niet alleen, maar ook zulke hoge Intrest, als op deze vrywillige Negotiatie word gefield, niet zullen genieten. En op dat deze ter kennisfe van een ieder gerake, ten einde elk, zoo tot zyn eigen voordeel , als ook tot redding van het dierbaar Vaderend, in deeze Negotiatie deel neme, zal dezelve worden gepubliceerd en geaffige.erd, daar men gewoon is Afleezing en Aanplakking te doen. Aldus Gerefolveerd en Gearrefleerd op het Landfchaps-Huis binnen Leeuwarden, den ia July 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, 1 Het Provinciaal Beftuur van Friesland. P. STROBAND, Vu Ter Ordonnantie van Hetzelve, C. GODSCHALK. Niet meer dan twee dagen, naa de afkondiging van deeze Publikatie, zag men eeneandere ten voorfchyn treeden, waar by eene buitengewoone belasting op den opbrengst der Vastigheden in dit Gewest uitgefchreeven, en tevens de wyze en de voorwaarden daai van bepaald wierden. Sss 2 FRT- WARDEN.  iooo NIEUWE NEDERLANDSCHE Lbeu- WARDEN. Publ. wegens eene belastingop de Vastigheden. \ V R T H E 1 D. GELTKHEID. PUBLICATIE. |_]et Provinciaal Beftuur van Friesland, allen den geenen die deezen zullen zien of horen leezen, Heil en Broederfchap ! Doet te 'westen ; Dat wy, overwegende hoe het een onzer duurfte pligten is, te zorgen, dat 'sLands Schatkist met de nodige Penningen worde voorzien, ten einde in ftaat te zyn aan de behoeften van het Vaderland te voldoen. Dat in deeze buitengewoone tyden van Oorlog, waar in het Vaderland nog gewikkeld is, alles wat mogelyk is moet gelchieden ter afbreuk van den Vyand. Overwegende hoe in het volgend jaar al weder buitengewoone kosten zullen moeten worden befteed tot vermeerdering en inftandhouding van 's Lands Vloot en Landmagt. bn hoe daar toe dan al wederom buitengewoone pogingen zullen moeten worden gedaan, en de gewoone, door ons reeds uitgefchreevene belastingen,- niet voldoende zullen weezen oin die Sommen te vinden. Dat men in vorige tyden, en wel in denSuc cesfie-Oorlog, in het begin dezer Eeuw gevoerd, begonnen is, van tyd tot tyd eene buitengewoone heffing op den opbrengst der Vastigheden te doen, terwyl in andere Provinciën niet zoo zeer de Lasten, maar wel de Schulden wierden vermeerderd. ., Ove: wegende hoe deze extraordinaris Geld» heffing, (bekend onder den naam van Reëlen Penning) tegen de goede trouw en tegen het belang des Lands aan, zedert eenigen tyd van Jaar tot Jaar is gecontinueerd. Dat deze Geldheffing , toen zelfs onrechtvaardig in zich zelve, thans geheel niet te pasfe koomt,  JAARBOEKEN, Jutj, i?07« *°oi koomt, maar een flegt denkbeeld van het beftuur moest geven, indien zy teegen de goede trouw aan gecontinueerd wierd, daar men de voorrechten, voorheen aan de Vastigheden gehegt, geheel heeft vernietigd. Overwegende aan den anderen kant, hoe de buitengemene en voorbeeldeloze fpaarzaamheid, die ieder Ingezeten weet, dat in het Beftuur deezer Provincie is ingevoerd, alleei en op zich zelve niet in ftaat is de buitengewone uitgaven, door de Na'ionale Vergadering reprefenteerende het Volk van Nederland, ter Somma van 40 MM. voor dit loopend Jaar gerequireerd, te vervullen. ■ Terwyl het, door de bekende yver en trouw van de bezitters van Vastigheden in Friesland, met daaden beweezen is, dat dezelve zich, wanneer het op 't behoud van het lieve Vaderland aankomt, alles getroosten, en overtuigc zyn, dat, wanneer het Vaderland, de Vryheit verloren word, ook hunne bezittingen verloiei zyn. . . , Overwegende eindelyk, dat alle Articulenvan Koophandel en flabriequen, hier reeds boven alle andere Gewesten te zeer gedrukt zyn; hebben, goedgevonden en verftaan te decreteeren, gelyk wy decreteeren by deezen: Dat voer het lopend Jaar ingaande ifte May 1797 zal worden geheven eene buitengewone belasting op den opbreng der Vastigheden in Friesland, in maniere als volgt: Art. 1. Dat van alle befloiene Plaatfen, loste Landen, Huizen en andere Vastigheden, pam. culiere Eigenaars toebehoorende, deze befnnjj zal worden betaald, na proportie van de Hun ren die dezelve opbrengen: Te weeten, van alle Landen met Huizingen, welker onderhouc den Eigenaar fpecteert en te laste koorot, be zwaart, mitsgaders van de Huizen in de Stee den en Dorpen ftaande, de agtfte Penning var Sss 3 he ^EEÜ'n ARJEN. °ubl. negens lene be* liSting op de Va-iig' heden. \ [ L t  looa NIEÜWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Publ. Wegens eene belastingep de Vastigheden. i het geen voorfz. Landen en Huizen aan Huur rendeeren. Doch dat van de losfe Landen ( voor hoedaanige gereekend zullen worden, alle die by losfe Rukken en gedeeltens verhuurd worden, al behooren die tot eene Zathe met Huizinge,) en die met afkopen zyn bezwaard, de zesde Penning van de Huur zal worden gecontribueerd, gelyk ook van Grondpagten en Eeuwige Renthen. 2. Dat deeze heffing tegens den zesden Penning, meede zal worden betaald van zulke Klei landen en Maadlanden, die om verticheld te worden , ofte tot Veengraveryen zyn verkogt, aan* geftoken en voor 't geheel of ten deele vergraven , na mate dat daar van eenige winst of voordeel koomt, en alzo op een gelyken voet a's andere Landen, het zy die apart verhuurd worden tot Hooyinge, Weidinge van BeeRen, het fcheeren van Riet &c., het zy by de Eige* naars zelve gebruikt, volgens te doene Tauxatie; ten ware die Landen behoren onder eene Zathe, en onder de Huur van die Zathe begreepen waren. 3. Dat de Bosfchen, welke aangelegd zyn tot kapping van Hout, van deeze heffing bevryd zullen weezen, ingevalie tot de kapping voor als nog niet gefchikt zyn ; dog zoo daar meede thans een aanvang word gemaakt, zal van de Som, die dezelve volgens Tauxatie Huur kunnen doen, den agtften Penning worden betaald. 4. Dat de Hoven, van de Huizen en Hornleegèrs gefepareert, zullen geëstimeert worden na de waarde van andere Landen van dezelve goedheid en QTialiteit, en daar van betaald insgelyks den zesden Penning. 5. Dat alie Molens, door de windgedreven wordende, (exempt Watermolens, j onder Vastigheden moeten worden gereekend, en op het Cohier gebragt, met den agften Penning van de Huur,  JAARBOEKEN, July. 1797- 10°: Huur, die dezelve doen, om. na proportie van de opkomften, die andere, van gelyke grootteen ftand, zouden kunnen doen,die niet .verhuurd, maar door de Eigenaars zelve worden gebruikt. 6. Dat by de Tauxatie der Huuren van Tichel-, Pan, Estrik, • en andere werken, by de Eigenaars zelve gebruikt, en wat die te Huur zouden kunnen doen, de calculatie zal worden genomen ten aanzien van de werken zeive, zonder daar in eenige inftrumenten daar toe behorende, te begrypen. 7. Dat de Landen en andere Vastigheden , die deze Extra Heffing fubject zyn, by de Eigenaars zelve gebruikt zynde, zullen worden uitgetrokken na- proportie van de Huur, die, de naastgelegen Landen en Vastigheeden, van dezelve goedheid wezecde, rendeeren, des de Floreen en verdere Ongelden , mitsgaders Eeuwige Renthe en Grondpagten ,alvorens naevenredigheid deduceerende: dog, ingevalle Tauxatie word vereischt, zal dezelve gefchieden door twee or.partydige by de refpective Gerechten te benoemen. 8. Dat de Huur van Landen, vry van Lasten verhuurd, zal worden uitgetrokken, na aftrek van alles wat daar op is aangeflagen geworden. En zullen geene' losle Landen onder een Plaats mogen worden gebruikt, ten zy beide aan denzelven Eigenaar toebehooren. 9. Dat de Eigenaars van Plaatzen en Landenddie tot onderhoud van Zeedyken en Paalwerk; contribueeren, de* kosten daar aan béfteed veri» fieerende, van de Huuren of Tauxatien van Huur zullen moogen aftrekken, om van het overfchot deeze Heffing te voldoen. Des zulks niet by wege van Rest, als infolvent werde overgegeeven , maar op het Register direct van de Huuren afgetrokken, 10. Vermits deeze tegenwoordige Geldheflïng moet zyn een bezwaar, de Eigenaars incumbee- Sss 4 ren» Leeuwarden. Publ., wegens eene bc* lasting op de Vastigheeden.  ioo4 NIEUWE NEDERLANDSCBE Leeuwarden. Publ. wegens eene be lasting op de Vastig- heeden* rende, en van de volle Huur aan den Lande moet worden betaald; geene Vastigheden zullen mogen worden verhuurd onder beding . dat deeze Belasting zal zyn ten laste van de Huurder. ij. Dat nogthans van de Betaaling van voorfz. 811e Penning bevryd zullen weezen, alle Huizingen gebruiki tot Pastoryen, Vicarien, Kerken , Gasthuizen, Armen- en Weeshuizen, of Univerfireiten. 12. Dat, om al bet geen voorfz. is ter uitvoer te biengen, een nieuw pertinent Register of Cohier zal worden gen aakt van de Eeuwige Renthen, Groncpagten en Huuren van aile zodanige Plaatzen, Landen, Huizen en andere Vastigheden, met benaming van de Eigenaars, Meyers, Huurders of Gebruikers, en op de kant uitgetrokken het beloop van den 6den of 8ften PeBnirg der voorfz. Huuren, en van al het geen daar te boven aan boter, Kaas , Vleesch, Spek, levendige Beesten , Beeste Weydinge, Dong of Mest, voor zoo verre niet over de Landen word gebragt, Rogge, VVeyt, Haver . Hooy, en andere Waaren gewasfen , van tn diergelyke natuur, mogte weezen bedongen, en meer dan twee Guldens in waardye bedragende; het welk na de gelding, ten tyde van de aangevinge op eenen prys gebragt, en de Huuren daar medé vergroot zullen worden. Dat mede over de voorfz. Huuren zullen worden gereparitiëert de intresfen van verfchotten tegen zes pro Cent, en de tauxatie van de Huizen en Schuuren, tegens agt ten honden. Wordende het geven van Gefchenken van de Huurders geheel verbooden, by poene dat iemand , bevonden wordende zoodanig gefchenk te hebben ontvangen, zal vervallen in de boete van 't viervoud van het genootene, te verdee3en zoo als in Art. 30 is bepaald. Doch dat het aan de Eigenaars van Huizen ten platten Lande, waar onder Landen worden  JAARBOEKEN» July- 1797» -°°5 gebruikt, zal zyn gepermitteert, van de Meyers: ie bedingen Kost eu Drank, fampt Arbeidsloo nen der Timmer- en andere Werklieden, tot] reparatie der Huizingen wordende gebruikt, gelyk mede het haaien en brengen der Bouwma j teriaalen , zonder direct of indirect eenige Bouw ftoffen (uitgezondert alleen Roop en Ried of, Stroo tot Dak, en Spykers) te moogen be-, dingen. ly Dat, by aldien eenige Landen mogten worden verhuuft op conditiën, dat de Huurder gehouden zal zyn een zekere quantiteit Dong, Mest, Vuilnis of andere Vr«'gtgevende Stoffen, ten zynen Roste in te koopen, en over de gehuurde Landen te brengen, en het mogte gebeuren , dat door den Huurder aan deeze conditie niet wierde voldaan, maar door dezelve by andere weege de Verhuurder te vreede gefteld, zal de waardye van dat geconditioneerde, in het volgend jaar (zoo in deeze Heffing gecontinueerd wierde} op 't Cohier moeten worden gebragt, en de Huur deezer Post als dan daar mede verhoogt, met fpecificque meldinge van het defect van 't vorig Jaar. J4> Dat ten dien einde oneer alle de Posten, op voorfz. Conditie verhuurd, op de C.hieren, pro memoria, zal worden aangeteekend de gemaakte conditiën en de grootheid van deszelfs quantum. , , 15. Dat by aldien de Verhuurder de Leverancie van een zekere quantiteit Stoffen als voren tot zynen laste beeft genoo r.en, en zulks by de huur is bedongen, zai hy vermogen van de huur zoo veel op 't Cohier te doen aftrekken, als hy aan 't Gerecht zal bewyzen, dal die aangenoomen leverancie hein is komen te ftaan. ■ . 16. Dat in 't formeeren dezer Registers ol Cohieren, die order zal worden gehouden , dal hoven aan in den beginne van ieder Dorp wer Sss j d( uEEV- VAR>EN. ^ubh vegent '.ene belastingop de Vastig* heeden.  seoö NIEUWE NEDERLANDSCHE Wx,R den. Publ. wegens eene be lasiing op de Vastigheeden. j de gezet, de oirj<1ag der FJoreen , zoo van volle ais van ligte, van het voorleeden Jaar, en dat die Registers in Nummers en Paginas zoo veel mogelyk gelyk worden gemaakt, metzoortgelyke in het afgeloopen Jaar op de heffing van den Reëlen ïooften Penning gemaakt. En zoo wanneer twee of meer byzondere Vastigheden in een worden gecombineert, zal wel de geheele huur op een Nummer worden uitgetrokken, maar niet te min de Ondergefto' kene Nummers op hunne Plaatzen in blanco blyven ftaan, en daar by aangeteekend worden, waar onder die gebragt zyn, en verantwoord worden. 17. Dat, wanneer de Lasten egaal zyn of hooger loopen dan de Huuren, het niet genoeg is ten Cohiere te zeggen: niets boven de Lasten, of kan boven de Lasten geen Huur doen, of zoortgelyke uitdrukkingen; maar dat evenwel moet aangeweezen worden 't quantum van de Huur, en de hoegrootheid van ieder zoort van Lasten, eh daar uit de Conclufie ODgemaakt. • rs 18. Dat, zoo wanneer de Landen eenerPlaatze voor 'het geheel of ten deele leggen in eene andere Jurisdictie, dan het HornJeger , de geheele aangave zal moeten gefchieden daar het Hornleeger legt, en de Landen ter plaatze hsarer legging in blanco worden gefteld, met by. yoeg-nge, dat ouder zulk een Hornleger beklemt zyn, en gebruikt wotden, en met uitdrukkinge van de Nummer, waar op 't Hornleger ftaat aangeteekend; en zal het, Gerechte waar onder het Hornleger legt, die, onderwelkers Jurisdictie de bygevoegde Landen behoo. ren, van de Nummer waar op het eeratgemelde Slaat, moeten verwittigen. Iq. Dat een reder Gebruiker, 't zyMeyer,'t iy Eigenaar, verpligt zal weezen, om by het ormeeren van de Cohieren pertinentelyk aan te ge*  JAARBOEKEN, July, J-797» ïoo7 neven, met hoe veel Floreen, zoo Dyks-als Lands Floreen, ieder plaats of percheelen Land is bezwaard, als mede hoe veel cie vourfchreven, zo Dyks- als-Lands-Floreen, in het naast vo rige Jaar heeft bedragen ; by poene van honderd Goud Guldens. Jbn dat vervolgens by ieder Post eepediitinc te uitrekening zal worden gemaakt, hoe veel Floreen op 't Land legt, hoe hoog de Floreen beloopt; en over zulks hoe hoog de Huuren, na Deductie van die Lasten, beloopen. 20. Dat alle Vastigheden en Effecten, deze Betaling fubject, prïecifelyk en zonder agterlating op de Cohieren zullen worden gebragt,en de refpective Gerechten verligt zyn, zich ten fcherpften te informeeren, cf hier aan wel in alles is voldaan, en ten minften aan de Executie deezes de hand te houden; en worden in het byzonder de Dorprechters gelast, om zich hier op ten naauwkeurigften te informeeren, en de Defecten aan de Gerechten bekend te maaken. ai. Indien het gebeurd dat onder eene Plaats gebruikt worden, Landen, die in een Polder, aan welke vryheid van Lasten is vergund, zyn leggende, en ook andere, die buiten denzelven geleegen zyn, zal de Huur over alle de Pondematen egaal worden geftaagen, en van de Somma, die op de Landen, die buiten den Polder zyn, is verdeelt, moeten betaald worden deze Extra Heffing- 22. Dat de Betaaling van deze Heffing zal moeten worden gedaan, voor den 1 May 1798; en zullen de Collecteurs van dezelve, terftond na dien dag de invordering van de ingebreeke geblevene met allen mogelyken fpoed doen. Ten welken einde Copien van de Registers deezer Heffing uit de Secretarien van de refpective Diftricten en Steden, aan de Collecteurs, ieder voor zoo ver hun aangaat, zullen moeten worden uitgegeven, voor den 1 January 1798. 23. Dai Leeuwarden. Publ. weegens ?ene be» Uning op ,fte Va'iJg' hecdtn*  ioo8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Publ. •weegens eene be lasting op de Vastig heeden. 23. Dat de voorfchreven 6de en 8fte Penning van vooren en nagenoemde Vastigheden zal worden betaald door de Huurders, Meyers of Bruikers, en aan de Eigenaars worden afgekort by het Betaalen van de Huur; des van de gedaane Betalinge Quitancien van de Collecteurs aan de Eigenaars overleevereude, en zulks uiterlyk binnen zes weeken na den 1 May 1798, by roene, dat, na verloop van dien tyd, deeze Quitantien aan hun door de Eigenaars niet voor betaling zullen behoeven gevalideerd te 'worden. Des zullen voorfchreven Meyers, Huurders of Bruikers, in cas de Eigenaars of hunne Gelastigden zig mogten te zoek maaken, of weigeren de gemelde Quitancien in minderinge te ontvangen, konnen volftaan met die Quitancieu voor. den geltelden tyd door eenen Dorp. rechter of B ode te laaten offereeren,' en relaas daar af in Dorfo, met benoeminge van dag en datum, in volle letters te doen pasfeeren. 24. Dat meede, ingeval de Landen, vry van Lasten, verhuurt waaren, egter aan den Eigenaar geen Huur zal mogen werden betaald,dan na deze Helling, de F oreen en verdere Orngelden, zullen weezen voldaan; by poene, dar by overtreding hier van, de Huurders zoo omtrent het een als het andere aanfpraaklyk zullen blyven. 25. Dat zoo , wanneer eenen Eigenaar mogte goedvinden , aan eenen Mcyer de Huur voor het geheel of ten deele te remiueeren, in het remiscedulla zal moeten worden uitgedrukt de reeden en oorzaak, uit welke het remis word geaccordeert, na zulk het remiscedul geprsfenteerd aan de Commis van 's Lands Reekenkamer, om by Appoinctement te worden geapprobeert, en vervolgens by korting in de Heffing te werden aangenomen. 26. Dat die bevonden wordt, een remiscedul te  JAARBOEKEN, July, 1797. icoo te hebben uitgegeven, en egter de Huur niet; dadelyk remitteert, maar op eene indirecte wyze door een of andere practycq tot zyn voordeel heeft genoten, en daar van word overtuigt, telkens zal vervallen in eene boete van een Honderd Gouden Vriefche Ryders, te converteeren naar inhoud van Art. 30. 27. Dat de befchryving van alle Plaatzen , Landen, Huizen . en andere Effec'en en Vastigheden, hier vorengemeld, zal gefchieden, zoo als bevorens omtrent de vinding der Reëlen Penning plaats had; en dienaangaande dezelve boete lland hebben. 28. Dat de aanvang der Huuren zal moeten gefchieden door vertoning van de gemaakte Huur. contracten , van zulke' Posten , welke zuiver,na aftrek derLasten, meer dan Vyftig Guldens Jaarlyks bedragen; doch van zulke psten, die zuiver Vyftig Guldens of daar onder belopen, onder verklaring. Alles ter goeder trouwe, zonder eenige agter houding, by poene, dat zoo iemand bevonden mogte worden de voorfchr. Huuren niet opregtelyk te hebben aangegeven, of eenig Accoord onder de hand te hebben gemaakt, met intentie om te fraudeeren, zal vervallen in een boete van Hondert Goud Guldens, te bekeertn over eenkomstig Art. 30. . . En zullen de Eigenaars, die zodanige bedrieg lyke Accoorden mogten hebben aangegaan. worden geftraft met eene boete van het tienvoud van het geen op de Huur verzwegen is. Zullende elk en een iegelyk de Vryheid hebben om de Aanklagte van zodanige clandeftine ei frauduleufe Accoorden te doen voor het Ge rechte van de Plaats, daar de fraude zal wee zen gepleegt. Welk Gerecht gehouden zal weezen, daar va nauwkeurige informatien te neemen, en na b( 1,EEU- VAR.' JEN. Publ. weegens eene belastingop de Vastigheeden» r l 1 *  loio NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Publ. weeg en eene be, lasting op de rustig hoeden. vinding van zaaken, zonder conniveutie of aanneming van Perzoonen, recht te doen. 29. En worden de Gerechten van Diltricten en Steeden gelast, agter dit alzo op te maken Register, te voegen eene verklaring , dat geene Huuren, boven de 50 Guldens Jaars vry geld ■ bedragende, zyn aangetekend, dan op vertoonde Huur ■ Contracten. 30. En zal in alle gevallen, wanneer uit hoofde van dat Placaat, iemand in eene boete word verweezen, dezelve worden verdeeld in 3 de. len, waar van één voor de Aanbrenger, één voor het Gerechte, en één voor de Armen der Plaatze zal weezen. Zullende de Actiën uit dit Placaat proflueerende, duuren den tyd van 10 Jaaren, en by preventie zo wel door 's Lands Fiscaal,, als door den 'Procureur Generaal mogen worden aangefteld. 31. Dat de Particuliere Collecteurs van deeze heffing, aan wien de betaling zal moeten ge. fchieden, zullen gehouden weezen een vierde van de geheele Somma, welke invorderen moeton, voor den 16 May 1798, een vierde voor den 16 Juny daar-aan-volgende, en de refteerende helft voor den 12 September 179 3, aan de refpective Generale Collecteurs te verantwoorden; wel verftaande dat de resten onder het laatfte Termyn zullen begreepen zyn. 3a. Dat- de Generale Collecteurs op den 18de May en 18de Juny 1798, telkens een vierde van de geheele Somma, aan 's uands Comptoir zullen af betaalen, en de Comptanten, welke in het derde en laatfte termyn ontvangen, voor den 18de September daar aanvolgende, insgelyks moeten overbrengen; terwyl de Finale Afrekening zullen moeten doen voor den ifte November 1798 ,by poene van 25 Goud Gul. dens.. _ 33» Da*  JAARBOEKEN, July, 1797. i«n / 33. Dat de Generale Collecteurs de by hun ontvangen wordende resten, aanftonds zullen moeten overgeven aan den Executeur, dewelke verpligt zal zyn die in te vorderen, de gebreki ge met executie conftringerende binnen' zes weeken na Ontvangst der resten; by gebreke dies zal hy daar voor in eigener naam aan fpraaklyk zyn, ten waare de resten om wettige reedenen voor infolvent of dubieus verklaart konden worden, waar van de Executeur als dan Specifique verklaring zal pasfeeren voor het Gerechte. Zullende in dat geval de resten aan den Commis van 's Lands Reekenkamer geprefenteerd , en na Approbatie by den Ontvanger Generaal in betaaling aangenomen worden, die de Dubienfe zal overgeven aan 's Lands Deur» waarders, om die in te vorderen, of met ver* klaring van infolventheid te reproduceeren. Na welke gedagte Ontvanger Generaal dezelve resten in zyne Rekening voor rest zal brengen, en met des Deurwaarders verklaring zal muniëren, ten einde de Commisfie van Financien moge beoordeelen, of daar in berust kan worden; anders die weeder uit te geeven, om nader geïnned te werden. 34. Dat de refpective Gerechten, gehouden zullen weezen, de op voorfchreven wyze opgemaakte Cohieren, voor den 1 September 1797, aan 's Lands Rekenkamer te zenden, ten einde aldaar geëxmineerd werde, of wel gefield, en naar behoren uitgetekend zyn. 35. Dat voor het fourneeren der Cohieren en CoUecteeren deezer Penningen,, zal worden betaald, zo als omtrent de Helling der Reële Penning, tot aan heden toe gevalideerd is. En op dat deezen ter kennisfe van een ieder in dit Gewest kome, zal dezelve worden afgelezen én aangeplakt, ter plaatzen daar. men gewoon is zulks te doen. Ah Leeuwarden. Publ, weegens eene be* lasting op de Vastig* lieedett,  loia NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu WAR- DEN. C. GODSCHALK. Eene Publikatie van het Provinciaal Beftuur van a8 deezer, de zaak in haar geheel laatende, behelsde eenige verandering ten aanzien van zekere behstinge, op de verkooping van' vaste goederen, by den naam van Gonfentgeld bekend. TJet Provinciaal Beftuur van Friesland, allen den geenen die deezen zullen zienofhooren leezen, Heil en Broederfchap ƒ Doet te weeten; Dat wy, in aanmerking neemende de verlegenheid waar in de Stedelyké en Diftticts Beftuuren zich veeltyds ten aanzien, van derzelver Geld middelen bevinden; en overwegende, dat de Belasting van den 56 Penning, of het zogenaamd Confent- geld op den Verkoop van Vastigheden, by Publicatie van den 8 Maart 1795 in 's Lands Casfa overgebragt, bevoorens eigentlyk was befchikt tot hoeding van de publicque en noodwendige uitgaven in het Diftrict of de Stad, waar in den opbrengst gefchiede, of fchoon eenige enkele Perzoonen zich dasr van tot hun eigen profyt meester maakten; ver. Aldus Gedecreteerd en Gearresteerd op het Landfchaps■Huis binnen Leeuwarden, den 14 t July 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland. P. STROBAND, Vt. Ter Ordonnantie van Hetzelve,  JAARBOEKEN, July, i797. 1013 verders in aanmerking neemeniie, dat die mis brinken thans geen plaats kunnen hebben, en wy de Beftuuren van de Steden en Districten zoo veel mogelyk in de gelegenheid behooren te Rellen, om op de minst bezwaarende wyze eenig Fonds te erlangen, ten byzonderen" nutte van hunne AdminiRratie. Hebben goedgevonden te decreteeren, gelyk wy decreteeren en arrelteeren by deezen: Dat de Publicatie der Proviiloneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, op het Ruk der Confent» gelden, in zoo verre word veranderd, dat de Belasting van den 56 Penning onder den naam van Confent-geld, van verkogte Vastigheden geheven wordende, op den zelfden voet als daar in bepaald, zal blyven geheven . edoch dat de 56 Penning zelve, met den r September aanftaande, zal komen ten voordeel» van de Stedelyké en Diftricts Casfen, onder welker Resfort de verkogt wordende Goed«ren zyn geleegen, des dat die Gelden voortaan zullen moeien befteed worden tot puidicque en noodwendige Uitgaven van die Diftricten en Steden. Dat den zeiven 56 Penning alzoo niet langer ten voordeele van de Provinciale Casfa zuilende loopen, dan tot ultimo Augustus aanftaande, de Staaten van dat laatfte Termyn zullen moeren overgezonden, en de Gelden daar op betaald weezen, voor den 14 September eerstkjraende. Biyvende voor het overige de onkosten voor het Zege! en teekenen der Confenteii, zodanig als in de Publicatie van den 8 Maart 1795 is bepaald, ten voordeele van de refpective Gerechten ; (of van de Stedelyké en DiftrictsCasfen, by aldien omtrent de Emolumenten der Gerechtsleden eenige particuliere bepaalingenmogten plaats hebben,) en verders den regel op het verleenen van die Conienten, gelyk by gewelde Publicatie is vermeld. Ttt ga Lebu> WARDEN. Publ. raakew de het Confent. geld.  WARBE«. NIEO. iei4 NIEÖWE NEDERLANDSCHE En op dat niemand hier van onkundig blyve. zal dezelve in dit Gewest alomme ter gewooner plaatzen worden gepubliceerd en geaffigeerd. Aldus Gedecreteerd en GeUrrefteerd op het Landïchaps-Huis binnen Leeuwarden den 28 July 1797, het derde Jaar der Bataaffche Pryheid> Het Provinciaal Beftuur van Friesland. J. G. KRAMER, Vt. Ter Ordonnantie van Hetzelve, C. GODSCHALK.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, AUGUSTUS. MDCCXCVII. HOLLAND. 'sGravenhage. Hevig gebeecen was men, zints den aanvang der Omwentelinge in Frankryk. en .,ug lang daarnaa, op de zulken, die mee de asngenomene orde van zaaken niet kunnende inltemmen, het Land, alwaar zy gehuisd en gehoofd wan.n, hadden verlaaten, en by den naam van Emigranten bekend waren. In verfcheiden gewesten «adden dezelve eene fcnuilplaats gezogt, doch vonden zich genoodzaakt, op aanzoek der Franfcnen, overal waar deeze eenigen invloed hadden, Ttt a het  ioj.6 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s GrA" VENHA" ge, het hier genomen verblyf te verhaten. Dit was ook het geval van dezulken dier elendelingen, die in de Bataaffche Republiek hunnen toevlugt hadden genomen, 't Was in gevolge der gemelde handelwyze des Franfchen Gouvernements , dat deszelfs Gevolmagtigde Afgezant N o ë l , op den 24 der jongst voorgaande Maand, by de Nationaale Vergadering de volgende Nota hadt ingeleverd. De Minister Plenipotentiaris der Franfche Republiek, by de Bataaffche Republiek, Burgers Reprefenianten ! T"\e Ondergetekende Minister-Plenipotentiaris J-/ der Franfc/ie Republiek, by de Bataaffche Republiek, heeft de eere aan de Vergadering te herinneren, dat hy op den eerften Germinai van het vierde Jaar aan dezelve eene Nota overhandigde over het verblyf der Emigranten op het Bataafs Grondgebied, waar by hy de uitvoering inriep van het 22de Artykel van het Traclaat van 27 Floreal (16 May) 't welk uitdruklyk behelst deze woorden: ,, De Republiek der Verenigde Provinciën verbind zich .om geen ,, fchuilplaats te geven aan eenig Fransch Emi?i grant; van gelyken zal de Franfche Republiek „ geene fchuilplaats geeven aan Orange-Emi,, granten." Onderrigt zynde dat verfcheide Steden der Bataaffche Republiek, byzonderlyk die, alwaar de Nationale Vergadering zelve, en de Minister der Franfche Republiek, derzelver verblyf houden, op nieuws veelen dier Lieden, en daar onder fommigen der meest be* ken-  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. kenden, bevatten, vernieuwd thans denzelfden Hap. De beweeggronden , welke ten dien tyde denzelven daartoe deeden belluiten,verre van derzelver kragt verlooren te hebben, ontfangen in tegendeel dagelyks nieuwe toeneemiug uit de omltandigheden, die ons omringen. De Vergadering zal zich gewisfelyk dezelve gedeeltelyk herinneren; ook zal de Ondergetekende flegts eenige der gewigtigite voor derzelver oog brengen. Het is uit Holland, dat zy in het binnenfte van Vrankryk eene meer genaderde Correspondentie kunnen vestigen, en by gevolg meer werkzaam, gedekt, om zo te lpreeken, door uwe Garantie; en indien men 'er geene oplettenheid op veftigde, zou zy, door den enkeleu aart van Zaaken, een midden-, en beveiligd , punt worden, tusfchen de zulken die nog buiten zyn, en die geene, welke weder binnen zyn gekeerd. Als dan, om zo te fpreeken , zich hand aan hand houdende, zouden zy, door uw Grondgebied, eenen onafgebroken Keten vormen van Vrankryk af tot in de Steden van Duitsland, welke nog derzelver voornaam» fte verzamelingen bevatten. Welke vrugt zouden zy uit dezen famenhang niet haaien, die hunne wegen en middelen zoude vermenigvuldigen? Het is van hier, dat zy de gunllige gelegenheden befpieden, en 'er voordeel mede doen: afgeflagen, overwonnen, fluipen zy in als Verraders, en tragten weder binnen te komen, zo als jzy uitgegaan zyn,nog zo verfchrikt over de ranipen, welke hun eerlte tegenltand ten gevolge heeK gehad, zouden zy zich eindelyk overgeeven aan het geen zy niet hebben kunnen beletten: maar neen, altoos bedroogen in hunne ontwerpen, willen zy zich geenzins van hunne hoop laaten afbrengen; en dë. onlusten, die zy by hunne wederkomst in eenige Departementen der Republiek hebben Ttt 3 doen 's Gra- venhage. Nota van Noël, raaken- ife de Emi' «fan- ten.  1ól8 nieuwe nederlandsche »sGravehha- ge. Nota van Noël, raakende de Emigranten, F ft. NoSl. 't Was doen voorkomen, kondigen genoeg aan, datbtt de eenige mannen zyn, voor welken de rampfpoed geene les is geweest. Het Bataaffche Volk over hunne trouwlooze complotten te on derhouden, is het zelve van zyn eigen gevaar te fpreeken, want alles wat het aan weezen der Franfche Republiek in de waagfchaal kan Rellen, bedreigd ook de haare. Het is ook de pligt van den Ondergeteekenden om de iiataaf'fche .Nationale Vergadering te doen opmerken, of het wel voorzichtig zyn zou, ten minden, op het gelukkig maar moei» lyk tydftip der aanneeming van de Conftitutio* rteele Adte, om in het midden des Volks Mann n te laaten, die altyd der onlusten ten dienlfe liaan, ingeiv rl zyn in de verdeeldheden, Vyanokn van uwe beginzelen zynde, vermits zy de onze zyn, en die zekerlyk, indien zy 'er gelegenheid toe konden vinden, tot wederlfand zouden aanhkzen de zulken zelfs , welke daar toe, door groudbeginl'elen, geheel tegen de hunne aanloopende, geneigt zouden zyn. Deze enkele bedenking geput uit het belang van onze Republiek, komt den Ondergetekenden zo gewigtig voor, dat hy niet ziet meerder te moeten aandringen op het gelukken, der her» haaling van de maatregelen die gy hebt genomen, toen hy over deze zaak zyne eerlle Nota preitnteerde. Heil en Broederfchap t (was geteekend)  JAARBOEKEN, Jugwtai, J?97- 1019 't Was insgelyks in 't laatst der voorgaande Maand, dat de NationaaSe Vergadering gercaden vondt, ter voorkominge of wegneeminge van twyfelingen, by Publikatie te verklaaren, wie men. door Stemgeregtigde Bur gers te verftaan, en daar voor hadt ie houden. De Nationaale Vergadering, Reprelenteerende het Volk van Nederland, allen haare Medeburgeren, Heil en broederfchap ! Nademaal wy in overweeging hebben genomen , dat 'er in eenige Oorden van dit Gemeerjebest twyfelingen zouden kunnen ontftaan, welke Burgers in de Proclamatie deezer Vergadering van cjuny laatstleeden, waar by alle Siemgerechte Burgers tegens den 8 Augüsius aacRaande wor' den opgeroepen, om hunne Remmen vcor of te1 gen het, den Volke aangeboden, Ontwerp van Conftitutie in de Grondvergaderingen uit te brengen, moeten verftaan worden te zyn Siemger ech» te Burgers. Zoo hebben wy gemeend , ter voorkoming van alle desordres en ongelykvorajjgheden, welke uit de byzondere begrippen over dit Huk zouden kunnen ontftaan, by interpretatie van dat gedeelte van onze Proclamatie van 2 Juoy laatstleeden, nader te moeten bepaalen, dat wy doot de woorden Stemgerechtigde Burgers , iu i de voorfchreeven Proclamatie voorkomende, de zoo■ daanige willen verftaan hebben, welke de vereischten hebben, in Art. 9. van het Reglement, waarop deeze Vergadering door het Volk var Nederland is byééngeroepen, voorgefchreeven | en, ingevolge Art.^11. van het zelve Reglement, van het Stemrecht niet zyn uitgeftooten; cn dal dienvolgends ook alen dezulken, en dezulken al ken, hunne Remmen over de aanneeming of ver Tit 4 wei 'sGra- 3e. Wie zyn itemge<-egtigdeBurgers?  toao NIEUWE NEDB R LANDSCHE ** Gravfnha- ce. Wtezyn Stem ge regtigde Burgers ? werping van de aangebooien Conftitutie wettig zullen kunnen uitbrengen; luidende dezelve Ari culen aldus: Art. 9. Stemgerechtigden zyn alle Burgers, die twintig jaaren bereikt en geduu rende het jaar voor de Remming, in dit Gemeenebest bunne vaste woonplaats gehad hebben; deeze bepaaling echter van het jaar inwoomng fluit niet uit de Burgers, die om heerschzucht en geweld hun Vaderland verlaaten hehbende , daar in zyn te rug gekeerd, en weder hunne vaste wooning genomen hebben. Art. 11. Van het Stemrecht zyn uitg eooten: J. Allen, die om verkwisting of wangedrag onder Curateele ftaan. (Jok alle Bankeroutiers, of die beneficie van cesfie verzocht hebben, of welker Boedels aan defolaate Boedelkamers gekomen zyn, of die » accoord met hunne Crediteuren gemaakt hebben, en door geene rechterlyke daad gerehabiliteerd zyn; B. Allen, die in Wees-, Diaconie-, Armenof andere Godshuizen pre Deo onderhouden worden, en die uit de Armen • kasfèn in het laatst afgeloopen Jaar, te reekenen ot den dag der oproeping, langer dan drie maanden zyn bedeeld geworden; C'. Allen, welke uit hoofde van rechterlyke Vonnisfen en Uitfpraaken voor eerloos moeten gereekend worden; D. Allen, die op befluit van den Rechter gevangen zitten; allen, die door eenig rechttïlyk Decreet onder vermoedens van misdaad gebragt zyn; en allen, tegens welke op publieke anthoriteit eenige maatregelen van voorziening of zekerheid genomen ryn: ' * E. Al-  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1021 E. Allen, welke weigeren te doen de navolgende Verklaaring: „ Ik verklaare, voor wettig te hou» ,, den allen zoodaanige RegeeringS' „fortn. welke gegrond is op de OppS-rmagt des geheclen Volks; „ en dienvolgends houde ik voor „ onwettig en daar medeftrydende „ alle crflyke Ampten en Waatdig» „ heden.'''' En ten einde niemand hier van zoude kunnen onkundig blyven, ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconltitueerde iVJagten in de refpecïive Gewesten, dat zy deeze onze Publicatie ten allerlpoedigften doen pubüceeren en affigeeren, daar zy zulks gewoon zyn te doen, en in het byzonder op alle zoodaanige plaatzen, daar zy het Ontwerp van Conftitutie hebben doen publiceeren en affigeeren. Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 25 July 1797, ket derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd,) W. H. TED1NG van BERKHOUT, vt. (Onder ftond,) Ter ordonnantie van dezelve, ( Was geteekend,) C. BYLEVELD. Xtt j Reeds 'sGra» venhage. Wie zyn Stemgeregtigdeburgers.  loat NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGra- venhaOE. Reeds in den tegenwoordige jaaren 1797 veroorzaakte de drukkende last der Geldheffinge, allerwege door de Republiek, agterlykheid in het duchtig opbrengen van dezelve. Dringende intusfchen was de nood van 's Lands Kas; herhaalde reizen hadt de Na« tionaale Vergadering, ter plaat:e , alwasr zulks behoorde, hier van kennis gegeeven, en ten katfte het befluit genomen, om door middel van Executie op de nalaatige Gewesten de agterlhllige Quota te verhaaen. De wy^e, op welke dit zou gefchieden, wierd vermeld in eene Publikatie van 11 deezer. T\e Nationaale Vergadering Reprefenteerende het Volk van Mederland , aan haare Medeburgeren, Heil en Broederfchap S doet te weeten : Dat het uit onze voorige Publicatien, Decreeten en Misfiven aan de Hoogstgeconftitueerde rVlagien der byzondere Gewesten, onzen MedeIngeze,enen van Nederland is kennel yk geworden, dat wy door wanbetaalingen van verre de meesten der Gewesten genoodzaakt zyn geworden , onzes ondanks gebruik te moeten maaken van de roagt aan ons by het Reglement op onze Vergadering gege-ven, om, in die gebrekigeGewesten te heffen zoodaanige bui engewoone Penningen, als respectivelyk vereischt worden tot voldoening van derzelver achterftallige Quote. Dat wy ;en gevolge daar van gemeend hebben, aan onze Medeburgeren, Ingezetenen van die Gewesten, in welke door aanhoudende wanbetaaling de door ocs gedecreteerde buitengewoone Heffingen, geheel of gedeeltelyk zullen moeten worden geëxecuteerd, te moeten geeven een voorfchrift, naar het welk een ieder van hun, by voor-  JAARBOEKEN, Augustus, 1797» l"3 voorraad eene hereekening en overdag zal kunnen rnasken, van deszelfs bezittingen en vermogen, om daar van, in zuik geval, te betaalen zoodaanigen Penning, als waar van de Helling eerstdaags by nader Decreet voor zoodanige gebreekig gebleevene Gewesten zal moeten worden vastgefteld, en by Publicatie aan de Ingezetenen derzelve respectiveiyk zal -worden bekend gemaakt. En het is tot dat einde, dat wy goedgevonden hebben te arresteeren, gelyk wy arresteeren by deeze, de Ordonnantie hier na volgende, naar welke een ieder deszelfs aandeel, geëvenredigd naar het bedraagen van deszelfs zuivere Bezittingen in de eventueel vast te Rellen buitengewoone Heffingen in de respective Gewesten zal moeten betaalen. Art. 1. Dat in deeze Geldheffing zal moeten worden gefourneerd door of van wegen elk Ingezeten, welkers zuivere bezittingen bedraagen de waarde van drie honderd Guldens of daar boven, en zulks zonder eenig uitzondering, het zy by tot een Huisgezin behoort, by anderen of op zich zeiven woont, het zy hy zyne goederen of bezittingen zelve beheert, of onder Voogden of Curateele van anderen ftaat, of dat de Adminiftratie zyner goederen aan anderen gedemandeerd is, zoodaauig dat een ieder, van wat ftaat of vermogen hy ook mag zyn, zoo dra de waarde zyner bezittingen drie honderd .Guldens, of daar boven zal bedraagen, tot het fournisfernent wegens deszelfs geheel vermogen en bezittingen, zal gehouden weezen. Doch zuden hier van vry en uitgezonderd zyn zoodaam'ge Ingezetenen, die, na aftrek hunner Schulden, geene drie honderd Guldens, zuivere waarde aan goederen, "t zv roerende ofon' roerende, Koopmanfchappen, Effecten of Credi^ ten bezitten. Als ;mede zoodaanige Geftichteu en Fundatiën, in, of uit welke arme en onvermogende Ingezetenen, ten kosten van Gemeen tent, 's Gra- VRift haGE. Publ. wegens hel Middel van Execu* tie.' 1  1024 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA»! ge. Publ. wegens het Middel van Executie. tens, of van byzondere Genootfchappen, geheel of gedeeltelyk worden onderhouden. 2. Dat het fournisfernent zal moeten gefchieden van het zuiver beloop der waarde van ieders goederen en bezittingen, zoo roerende als onroerende, zonder eenige andere uitzonderingen dan in het voorig Art. is gemeld, des dat van het totaal bedraagen van elks vermogen zullen mogen worden afgetrokken allerlei Schulden, dewelke de Bezitter ten zynen laste, zoo binnen als buiten 'sLands. zoude mogen hebben. 3. Dat, om de Ingezetenen te gemoet te komen in het maaken van den overflag hunner Be. zittingen, en alle fcrupuleusheid dien aangaande zoo veel doenlyk, weg te neemen, het eenieder zal vry ftsan, ten aanzien van de Effecten die hy bezit, zoo binnen als buiten 'sLands, waar op een cours of pryscourant is, die by zich zeiven te tauxeeren, naar de middelbaare waarde, en de cours of pryscourant, welke daar op was ten dage van ons Decreet en Publicatie van den 6 July deezes Jaars, waar van de echte afdrukken, door beëedigde Makelaars onderteekend, op 'sLands Drukkery te bekomen zyn; en aangaande de Effecten en Goederen, zoo binnen als buiten 'sLands, waar op geen cours of pryscourant is, naar rato van de pryzen der laatfte koopen of verkoopen, die van dergelyke Goederen en tffecten door anderen zyn gedaan , of wel tot zoodaanige waarde, als waar voor hy dezelve, ten tyde wanneer hy zyn overflag maakt, wel zou willen afftaan. Dat, betreffende Goederen , die eenig gevaar of rifico loopen, gelyk Schepen of Koopmanfchappen, mitsgaders Cargafoen Goederen dieactuëelyk in Zee zyn, ten tyde wanneer hy zyn overflag maakt, een iegelyk die by zich zeiven zal mogen tauxeeren ten beloop van de asfurantie die hy daar op heeft laaten doen, of, zoo hy die in 't geheel of ten deele niet heeft laaten as-  JAARBOEKEN, Augustus. i?97- asfureeren, voor zoo verre hy dezelve in gemoe de door de loopende rifico minder waardig fchat dan de oprechte en reëele waarde van dien. Dat de fchulden, uitftaande Gelden, Actiën en Crediten, ten lasten van Particulieren zoo binnen als buiten 'sLands, die twyffelachtigzouden mogen wezen , zullen mogen gereekend wor den naar de waarde waar op men dezelve in gemoede tauxeert. Dat Goederen, waar voor de Bezitter eene byzondere affectie heeft, gaande boven den or« dinairen prys of waarde, nochtans in de te maaken begrooting niet hooger dan tegen den ordinairen prys of waarde genomen en gereekend zullen betioeven te worden. 4. Dat het zuiver inkomen van Jaarlykfche Legaaten, aan iemand deszelfs leven lang geduurende gemaakt, mitsgaders van Lyfrenten , Tontinen, Contracten van Overleeving, Pennoenen, Praebenden, Proostdyën, Decanyën Canonicyën, Vicaryën en Commanderyën zal moeten gereekend worden, op den voet als volgt,te weeten : Op Lyven van 1 tot ao Jaaren tienmaal het Jaarlykfche inkomen. Van 20 tot 30 Jaaren 9 maal. — 40 — 30 7 — — 55—60 —— 5 — 60 — 65 4 — 70 — 75 3 -— Boven 75 ■ 1 En zulks naar gelang van het geen dezelve hel laatst voorgaande Jaar hebben ppgebragt. Van het geheele bedraagen der Jaarlykfcht Trac 's Graven ha» GE. Publ. wegens hetMiddel van Executie.  'sGra- VENHAGE Publ. wegens hetMid- del yatl Ezecii' tie. 1026 NIEUWE NEDERLAND3CIIE Tractementen en Emolumenten „ van alle Ambten en Commisfien, door iemand ten dienste van den gemeenen Lande, of van eenig Gewest, Qjjartier, Diftrict, Stad of Plaats, wordende btkleed, zal mede den buitengewoonen penning moeten worden betaald: zoo echter, dat deze ve Ambten en Commisfien niet als Eigendommen , of als leevenslange bezittingen, en dus derzelver Tractementen en Emolumenten niet als Lyfrenten zullen moeten worden bereekend, maar als een Capitaal, waar van over één Jaar moet worden betaald. En zal in deezen moeten worden gecalculeerd op den gemiddelden opbrengst der twee laatst voorgegaane Jaaren. 5 Dat van Goederen in Fideicommis of Lyftogt bezeten wordende, waar van bet expectatif of den Eigendom behoort aan Ingezetenen woon* achtig binnen het Gewest of Quartier, in welke de heffing zal plaats hebben, gefourneerd zal moeten worden, op gelyke wyze en voet, als van alle andere Goederen, doch afzonderlyk en op zich zeiven, behoudens dien aangaande den contribuant zyn regres, tot vergoeding van het geen gefourneerd is ten laste van den F'deicorsmisfarien Erfgenaam, of van den geenen aan wien de Eigendom gemaakt is, by de overlevering of uitkeering derzelve goederen, onder aftrek nochtans van het geen de Contribuant, uit hoofde van het genot van den bezwaarden Eigendom of Lyftogt, op den voet van Lyfrenten als in het naastvoorig Articul, in dit fournisfernent behoort te draagen, welk regres tot vergoeding van het Surplus zal plaats hebben, niettegenftaande zulke of dergelyke kortingen by Testament verboden waren, waar aan mits deezen wordt gederogeerd, en dai van alle andere Goederen in Fideicommis of Lyftogt bezeten wordende, waar van de Ingezetenen woonachtig buiten het Gewest of Quartier in welk de heffing zal plaats hebben, het expectatif of den Eigendom hebben, de Je-  JAARBOEKEN, Augustus, 1-97. ioa7 jegenswoordige Bezitter of Lyftogter zal kunnen volftaan, op den voet van Lyfrenten van de Jaarlykfche Inkómften, de vyf laatfte Jaaren door elkander geftagen, in de heffing te fourneeren, onder de generaaie masfa van zyne andere Goederen, zonder des wegens eenig regres of vergoeding te kunnen praetendeeren. Blyvende niet te min in de voorfz» refpective gevallen ook aan den Fiduciairen Erfgenaam of Lyftogter, wanneer dezelve geene andere Goederen bezit van welke hy zyne particuliere fchulden reeds heeft kunnen aftrekken, vry eD onverlet, om d.zelve van het beloop van het vruchtgenot te mogen aftrekken: en zal voor het overige het fournisfernent door de Fiduciaire Erfgenaamen en Lyftogters, wanneer de Fideicommisfaire of ufufructuaire Goederen niet onder hunne eigene Adminiftratie zyn, gedaan moeten worden pro rato van het vruchtgenot, mitsgaders door de Adminiftrateurs pro rato van de Capitaalen zelve. 6. Dat, ingevalle een gedeelte der gefourneerde penningen van Goederen in Fideicommis of Lyftogt bezeten, moet komen ten laste van de geenen die daar van het expectatif of den Eigendom hebben, hetzelve gedeelte uit die Goederen zelve voldaan zal mogen worden. 7. Dat van Goederen, toekomende aan minderjaarigen, welker Ouderen, of wel de langstlevende van die, woonachtig zyn in zoodanig Gewest of Quartier, in welke de heffing zal tcbeten plaats hebben, en waar van de Ouders of de langstleevende van dezelve de Vruchten of, Intresfen genieten tot alimentatie der Kinderen, en dus ook niet langer dan tot derzelver meerderjaarigheid of Trouwdag toe, in deeze heffing moet gefourneerd worden uit het Capitaal der Kinderen, en niet uit de Vruchten 8. Dat van Goederen, nagelaaten by Ingezeteoen , woonachtig geweest zynde in eenig Gewest ol 'sGra- VEHHAGE. Publ. wegens hel Mid. del van Executie.  1028 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Publ. tvt :- ew< hetMid. del van Executie. of Quartier, in welke de heffing zal moeten plaats hebben , en onder Adminiftrateurs binnen deeze Republiek berustende, waartoe by Testament als Erfgenaamen geroepen zyn Perfoonen, die na verloop van zekere jaaren, of na het exteeren van zekere Conditiën, in leeven zullen bevonden worden, en in welk opzicht gevolglyk onzeker is wie de Erfgenaamen, na de expiratie van voorfchreeven tyd wezen zullen, en of dezelve als dan Ingezetenen van deeze Republiek zul'en zyn dan niet, mitsgaders van zoodanige Goederen, waar van de fuccesfie uit eènigen anderen hoofde onzeker is, door de Adminiftrateuren het fournisfernent ten vollen zal moeteu worden gedaan; gelyk ook zal moeten gefchieden van Goederen onder Adminiftrateurs binnen deeze Republiek berustende, waar van de Eigenaars Ingezetenen van deeze Republiek geweest zynde, al eenige Jaaren vermist zyn geweest, fchoon men niet weet, wie tot dezelve, indien de Eigeuaars niet opdaagen, gerechtigd zullen zyn. 9. Dat Weesmeesters of derzelver Suppoosten, en Curateurs of Adminiftrateurs van eens anders Goederen, in het fourneeren zich moeten houden aan de ftiptfte bepaalingen deezer Publicatie; en zullen dezelve ook niet mogen declareeren voor de moeite of vacatiën, die zy ter deezer zaake gehad hebhen. En worden voorts de Weeskamers, Voogden en Curateurs, mitsgaders Adminiftrateurs van Verbonden en Ufufructuaire Goederen, by deeze voor gequ^lificeerd gehouden, om, voor zooverre het mogelyk is, met voorkennisfe van den geenen, die het expeetatief heeft, zoo veel van de onder hunne Adminiftratie berustende Goederen te verkoopen, of te verhypothequeeren, ais het montant van 't geen uit krachte deezes gefourneerd moet worden, zal komen te bedraagen; mits het geen daar van by verkoop, in materie ?an Fideicommis, als andeuius, zou mogen over- fchie*  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1039 fcbie eo, wederom fuhintreere in plaats van het verkochte; ten welken einde wy in dit fpeoaal geval de Hoogstgeconftitueerde Magten in de refpective Gewesten of Quartieren , in welke deeze buitengewoone heffing zal moeten worden geëxecuteerd, zulen ontbieden en verzoeken, om ieder in den haaren, de Hoven, Municipaliteiten en Gerichti n van de Ste len of Plaatfën , alwaar de regenswoordige Bezitters, Lyftogters of Adminiftrateurs van Fideicommisfaire of ÜTu fructuaire foede en woonacntig, cf waar de Goederen van Minderjaarigen, of andere ondei Curateele ftaande Perfoonen gelegen zyn, teauctorifeeren, om by appoinctement op de fchrfre' lyke daar toe door dezelve aan hun gedaane verzoeken, gemunieerd met bewyzen van 't geec daar by is voorgeJraagen. en, des noods, ondei de verdere noodige praecautien, tot het verkoo pen of beleenen van zoodaanige Goederen, con fent te geeven 10. Dat Vreemdelingen , gpen vaste woon plaats hebbende biDnen het Gewest of Quartier jn het welk deeze buitengewoone Heffing za moeten plaats hebben en alwaar ze zich bevin den, van deeze Geldbeffinge worden geëximeerd doch, dat Ingezeteren, welke hunne vasti woonplaats in zoodaaHg Gewest of Quartie mogten gehad hebben en die na den 6 Jul; deezes (aars zich naar een ander Gewest o Quartier hebben begeevear fchuldig zyn te betaa len aldaar, waar het laatfte hebben gewoond en verpligt zyn daar van bewys te produ'eerei ter plaatze, waar ze ten tyde deezer Heifin woonachJg mogten zyn, of z'ch bevinden 4.}. Dat, om voor te komen, rist iemand gaat en Boedel, tegen deszelfs wil en begeert bekend worde, het aan een ieder zal vryftaa zyn aande I in deeze buitengewoone Heffing conform deeze Ordonnantie en nader te doen Publicatie, omtrend de hoegrootheid vau dezelve V v v i 'sGra. VENHAOE. Publ. •wegeas het Middel van Executie» i r r t r V ■ '.' tv*1 ! I 3 » 3 1 » 3 •> « '  io3«3 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba- VENHA" GE. Publ. wegem hetMid. del van Executie» in eens, of in verfcheiden gedeeltens, het zy voor zich zelve, of door anderen te fourneeren, of te doen fourneeren, en zulks tegen ontvangst van quitantien op naam of in blanco, door de refpective Ontvangers aftegeeven, om by opkomende twyffelingen, of hy wel aan de verpligting tot het gerequireerde fournisfernent mogt hebben voldaan, by gevorderde openig van deszelfs bezittingen , te kunnen dienen tot deszelfs verantwoording* Na welke verantwoording dezelve quitantien tegen teruggaave van een Declaratoir, dat zoodaanig Ingezeten aan zyne verpligting voldaan heeft, zullen worden ingetrokken, en, in deszelfs tegenwoordigheid , vernietigd. En op dat niemand eenige ignorantie zoude kunnen voorwenden , ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconftitueerde Magten der onderfcheiden Gewesten, en alle andere Officieren tn Justicieren van dezelve Landen, deeze onze Publicatie van Honden aan alomme te doen publiceeven tn aiiigeeren, waar zulks noodig zyn zal, en ffiêo gewoon is zoodaanige Publicatie en Affictie te doen. Aldus gedaan en gea'nfteerd ter bovengemelde Vergadering, in den JHaage, den n Augustus 1797 , ha derde Jaar der Bataaffche Vryheid. ( Was geparapheerd ,) S. TRIP, vt. (Onder ftond,) Ter Ordonnantie van dezelve. (Was geteekend,) C. BYLEVELD. Eeni-  JAARBOEKEN» Augustus, 1*97' *°3i Eenige Leden der Nationaale Vergaderinge, volgens Befluit dier Vergaderirige van i May jongstleeden, gelast toe de jaarlykfche opneeming en inzage, nopens de directie en administratie van hét Committé tot den Oostindifchen Hhndel en Bezittingen, we!kev, ingevolge eener Refólutie van de Staaten Generaal van 24 December 1795, aan eene Commisfie van vyf Leden uit de Regètósg deezer Landen, mitsgaders van vier perfoo« r.en , door de Hoofd - Participanten daar tos gequalificeerd , moest worden gegeeven, dee» den, tegen het einde deezer Maand, aan de Vergadering hun Rapport, behelzende, batrekkelyk den Staat der Financien der O. L Maatfchappye, hec volgende verlkg. Het Committé heeft aan ons overgegeven een Tabel, getituleerd: Staat-Generaal van de refpeclive Comptoiren van de Oost - Ind'fcbe Comp-gnie, gefloten onder a8 February 1797, die wy by dezen aan de Nationale Vergadering overgeven, om op de Nationale Cancelary te worden gedeponeert in origioali; en tevens zal het nuttig zyn, dat dezelve by het Rapport gedrukt worde; zynde dit op dezelfde form gefteld, als voorheen by de vierjarige Rekening aan Hun Hoog Mog. overgegeven wierd. Hetzelve is opgemaakt uit de Boeken, die op de refpective Comptoiren, door de Boekhouders gehouden en nu door het Committé geëxamineerd, als mede by ons op divetfche refpecten daar toe opgefiageu zyn Wy zouden mooglyk kunnen vofthan met na ouder gewoonte hier te rapporteren, dat wy alles accoord bevonden hadden; dan, daar hee voor de eerfte reize is, dat, volgens de intentie der Refólutie van Hun Hoog Mog*, de rekeniDg Vvv a van 'sGra* VEN HA* SE.  1033 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha» ge, Ver/lag wegens de FinancienderO.l Maatfihap- van het Committé opgenomen word, verrneenen wy het niet onnut te zyn, de refpecten op deze generale Staat voorkomende nategaan, en voor zoo verre dit in een fcbriftlyk Rapport gefchieden kan, zoo veel mooglyk uitteleggen, en zonder ons aan eenige rangfchikking te kunnen houden, op het een en ander eenige coniideratien optegeven. Het eerfle Refpect, getyteld, voor dat ten egteren komen der Comptoiren, waarin, zoo als op alle de volgende posten, het aandeel van alle de Kameren, Amfterdam, Zeeland, Delft, Rotterdam, Hoorn en Lonkhuizen, afzonderiyk uitgetrokken word, met dit onderfcheid op dit Refpect, dat hier dit aandeel van ydere Kamer denkbeeldig is, en dus niet anders dan eene aritmethifche uitcyffering, tot bafis genomen de gewoone, proportie, die de refpective Kamers na rato van hun aandeel by de oprichting derMaatfchappy hebben, als voor Amlterdam , de helft, Zeeland een vierde, Delft, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen, te famen een vierde of yder een zestiende. Het is wel waar, dat by vergelyking der fomma's deze verdeeliog niet juist uitkomt; dan dit different zoude grooter kunnen zyn, en noch niets beteekenen, en de rede hier van is deze: Bevorens waren de Kamers gewoon over het te kort of te veel te famen te liquideren. Die form is gebleven, doch de liquidatie is, volgens het geen men ons gezegd heeft, federt eenigen tyd niet gefchied. En het komt ons voor, dat zoo lang deMaatfchappy niet gedisfolveerd word, dit niet zeer noodzaaklyk is, alzoo de fituatie, ten opzichte van deze aandeelen van yder Kamer, daaglyks kunnende veranderen, ook op derzelver Boeken 'veeltyds anders is, dan op dezen Staat. Dit refpect dus bevat de generale Schnld van de Maatfchappy, ter fomma van/118 106478:0,  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1033 en beftaat in'het faldo (na aftrek van 't batige) van lopende en gevestigde Schulden, onder welke laatfte behooren alle Obligatien , ,of andere Schuldbrieven, uitgegeven met bepaling van een Jaarlyks of rnaandelyks Intrest. Het tweede refpect, onder den tytul van Verhandelde Goederen by de refpective Comptoiren, ter fomma van ƒ5,720,589:10, zyn zoodanige lndifche Retour - Goederen, die, of volgens de vórige balans hier aanwezig, of daarna met Neutrale Schepen hier aangebragt, en nu vetkogt zyn, en waar voor het geld gedeeltelyk ontvangen is, en .voor zoo verre nog niet afgeleverd in natura by de Oost - lndifche Comp. voor handen zyn, en kan deze post door verbetering van winst op de Agio van het Bankgeld nog eenige verandering fubject zyn, en wy voegpn, relatief dit refpect, tot fpeculatie hier nevens een Tabel fub Byiage E. Het 3 Refpect is, Equipagien gedaan by d« refpective Comptoiren, federt 1 Maart 1796 tot 28 February 1797 , daaronder begrepen de Maandgelden, Wisfelen, Courtagien ter fomma van, . •,. • '. ... /4,383,73j:i7.Zynde die lomma eigentlyk / 4,345,170:1 Maar daar van afgetrokken 101,384: iS> wegens posten die in Credit vallen eri geproveoieert uit verkogte zaken toe de Equipagie behco- rende: als Hennip, Touwwerk en mede Huis- en Zolder-Huren en ingekomene Vragtgelden van Goederen van Particulieren naar Indien, en Asfigriatien op diver- fen getrokken en de betaling daar van ontvangen, zoo als op de lyst blykt, rest een fomma van . . . /4,183,785: ir- Vooraf moe'en wy remarqueeren. du, daar in een tyd van Vrede de Equipagie, dat is het aanbouV v v 3 wet 's Gra. venhage. Verflag wegens de Fi' nancien derO.I. Maat- fchap' pye»  1034 NIEUWE NEDER.LANDSCHE 'sGra- ven hage» Verflag wegens de Financiënder O.Z. Maatfchap- wen van Schepen en uitrusten van dien, de voornaamfte uitgaven van de Oost- mdifche Compagnie heeft uitgemaakt, waardoor bevorens aan zoo vele duizende Ingezetenen een ryklyk beftaan wierd verfchaft en de Negotie en Fabryken floreerden, men dit Algemeen Hoofd van Equipagie heeft blyven behouden, fchoon 'er op deze Rekening eigenlyk geen Equipagie gedaan is, als alleen voor zoo verre betreft de kosten tot de uitrusting en bevragting van het Tranfport-Schip de Vrouw Maria, door het vorig Beftuur der Oost - lndifche Compagnie, met het Esquader van den Schout- by-Nagt Lucas na de Kaap gezonden; en onder dat Hoofd de meeste uitgaven, echter onder diverfche Refpecten heeft gebragt, zoo als aan ulieden tot meerder klaarheid uit de almede hier overgelegde Tabel onder Byiage F. blyken zal. Alsmede dat vele der voorname uitgaven, onder deze Refpecten voorkomende, noch gevolgen zyn der Schulden door het vorig Beftuur onbetaald gelaaten, en waarvan nu de meesten, tot den Jare 1795 ingefloten, betaald zyn, met uitzondering echter van de daaglykfche betalingen, hier op gebragt van Tractementen , Arbeidsloonen en alle zoodanige andere Artykelen, die men als huishoudelyke Jasten nimmer onbetaald behoord te laten. Daar dit refpect eene der voornaamfte was, om onze attentie op te vestigen, ten einde, ingevolge de meergenoemde Refólutie van Hun Hoog Mogenden, te oordeelen 5 of de Penningen wel befteed eo geene verkeerde uitgaven cf fpen» datien gedaan waren; hebben wy dit alles gezansentlyk naauwkeurig nagegaan, met de Boeken geconfronteerd en accoord bevonden, alsroece na op differente posten de noodige elycidatien gevraagd en bekomen hebbende, is oos, voor zoo verre ons Fmantieel onderzoek, zonder nadere hu^e in de Directie en Adrainiftratie van het Com-  JAARBOEKEN, Augustus 1797' ïo35 Committé betreft, niet anders gebleken , dan dat alles wel betaald was. Alleen kunnen wv niet nalaten, melding tet maken van eenige refbctien, die wy op fommige betalingen gsbad hebben, onder anderea, die we-1 gens uitgaande en inkomende Convoyen en Li-1 centen, aan het Committé Mmne be'aald,1 ter forartja van ƒ25 950:0:8, in mindering van' hetgeen her Committé van den Oost t Indifchen > Handel en Bezittingen aan hetzelve zoude ichu.1- ■ dig zyn, federt den Jare 1791, wanneer 'ereeney afrekening heeft plaats gehad; fpruitendê dezsj fchuld uit een accoord, dat 'er, volgens eene Refólutie van Hun Hoog Mogenden, in dato 15 Maart 1700, tusichen de refpective Admiraliteiten en de Oost-lndifche Compagnie is aangegaan, waarby de Compagnie aan de Admiraliteiten voor vrydou van Convoyen en Licenten , jaarlyks moest betalen ƒ364,000, item nog jaarlyks 8 Rukken Metaal Kanon, fcbietende csn Kogel van 24 pond, te weten, 4 aan Arofterdam, 2 aan Zeeland, £ aan de Maze en 1 aan het Noorderkwartier. Doch bet komt ons voor, dat het eet) naauwkeurig onderzoek meriteerd, of de Opst-lndifche Compagnie, nu de Vaart door de ongelukkige omflandigheden des tyds is gecesfeert, daar wel betaling op fchuldig is, immers niet tot die fomma als het contract medebrengt; en wy onderwerpen deze bedenking aan het oordeel dezer Vergadering, 01 van ,iet volgend Wetgevend Ligchaam De tweede reflectie is die over de gedane be» talingen aan Commisfarisfen-Generaal over Indien en de Kaap, op deze tekening gedaan, ter fomma van ƒ42,750, en daar latende de questie, of deze bezending, voor de Oost-lndifche Compagnie, dat nut heeft aangebragt, dat het vorig Beltuur zich daar van heeft voorgefteld, meenen wy echter, dat de goede trouw allezins vordert, Vvv 4 dac sG*&. rSNHA" ;E. 'erflag >egens le Fi\ancicriIer O.l. Maat'chap.>ye.  Ï036 NIEUWE NEDËRXANDSCHE '«Gra venha- ge. Ver/lag Wegens de Financiender 01. Maat' fchappye. dat men , zoo lang dezelven niet gerappelleerd zvn, aan hun de betalingen, volgens aangegane Contracten, doet volgen; maar zouden niettemin van gedagten zyn. dat, in conflderatie genomen zynde, dat dezelven thans van geen het roinfle nut in de Indien zyn, tot merkelyke bezuiniging voor de Oost-lndifche Cnmpagnie, hoe eerder te beter behooren te worden gerappelleert; temeer', daar, zoo wy wel geïnformeert zyn, de Commisfaris-Generaal Nederiurch daar in het voorleden Jaar al op gei'bfteerd heeft. En wy moeten dit al mede aan ulieder overweging overlaten. Een derde reflectie is, dat op dezen Staat maar gebragt is.; wegens het een per Mille van gedane Verkoopingen, van ƒ5713:19:8, en dat 'er, wegens Verkoopingen van het voiig Beftuur, nog een reftant ftaat van ruim ƒ93000, dat ook, donder verder uitftel, behoorde betaald te worden. xen vierde reflectie is, over de betaalde Wisfels of Asfignatien, getrokken uit India, ter fomma van ƒ 2,2*9,958:11; uwe Commisfie geïnformeerd zynde, dat 'er zoo vele Asfignatien, ovrr denzelfden tyd loopende, ter betaling gepreftnteerd waren, heeft onderzoek gedaan, waarom het Committé aan den eenen, boven den anderen, een zekere voorkeur gegeven had ? Het Committé, dat het meest die betaling aan de Weeskamers gedaan had, fcheen in begrip te ftaan, dat men aan dezelven eenige preferentie moest toekennen; en, fchoon wy die Helling niet konden admitteren, hebben wy in deze echter gemeend ons niet verder te moeten uitlaten, maar aan het Committé verzogt eene nadere Memorie van ödftructie, over dit poinct, aan ons te fuppediteren, waaraan hetzelve heeft voldaan, en die wy nier nevens fub Litt. G. overleggen ; en wel vooinaamlyk, óm dat, wanneer het Committé tot het doen van betalingen voor het vervolg zou.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1037 zoude zyn in Raat gefteld, het met ons reeds nu overeenkwam, dat alle Ce Houders van Asfignatien een gelyke aanfpraak op betaling hadden, en dat zy ook voornemens waren, zoó verre de iraat der Kasfe dit permitteerde, dezelven allen te betalen. Dan, het is ulieden bekend, dat, hoe zeer deze Vergadering, met het beste oogmerk, by Decreet van den 2 Mey dezes jaars, aan het Committé eene generale handfluiting heefc geaccordeerd, met uitzondering echter van eenige te doene betalingen, zoo van Huishoudelyke als Commercieerende fchulden, en dat gyheden ook aan ons hebt opgedragen daaromtrent, onder ulieder approbatie, eenige bepalingen te maken, (waar onder van zelve zoo wel de Asfignatien als de Soldyrekeningen zouden moeten vallen) daar omtrent eenige differenten zyn ontftaan met het Provinciaal Beftuur van Holland en Zeeland; en zoo lang dit Biet vereffend is, hierin niets verder kan worden gedaan. En hier mede zult gylieden ons wel willen gezuiverd houden van den last, aan ons, by dat Decreet, gegeven; en daar het ons voorkomt, dat, zoodra het different, omtrent de Handfluiting, vereffend is, zooder uitfle! omtrent de fchikkingen, daar by bepaald, de noodige voorzieningen zullen moeten gedaan worden, wil men de Oost ■ lndifche Compagnie niet voor altoos benemen dal Crediet, hetgeen voor een Commercieerend Ligchaam zoo noodzaaklyk Is, Schoon wy nog op het een en ander eenigt reflectien gemaakt hebben , pasferen wy dezelven. als van minder aanbelang, ea ons allen opgelosi zynde, maar rekenden, zoo als wy bevorens gezegd hebben, dit Refpect van het grootfte aan belang in ons Financieel Onderzoek, dat wj daaromtrent van alle de Comptoiren der Boeker en Journalen cxactelyk nagegaan, en alles accoorr, bevonden hebben. En, om eindelyk, in deze, by ons aller Vvvs twyf 's Gra- venha- se. ' Verflag wegens ie Financiender 0.1. Maat. Cchap. bye. 1 I  103* NIEUWE NE DE RLANDS C HE 's Gra- TJENHA- ge. Verflag wegens de Financier,der 0:1. Maat. fchappycn. twyffel wegtenemen, hebben wy n odig geoordeeld, voor onze Commisfie, beftaande me vyf Leden dezer Vergadering, en vier Leden door de Hoofd - Participanten benoemd, (zonder dat het Committé daarby tegenwoordig was) te moeten ontbieden, de Boekhouders van alle de Comptoiren, en aan Hun allen voorgehouden of zy bereid waren, de volgende Verklaring afteleggen: „ Of zy op den Eed, by het aanvaarden hun* „ ner Bedieni gen gedaan, konden verklaren, ,, dat de Journalen uit Wettige Byboeken inge„ fchreven, na de orde in de Grootboeken over„ gedragen, en daaruit de Balancen deugdelyk ,, en ter goeder trouwe getrokken zyn ? " Waarop, door yder afzonderlyk, den eerst Ondergeteekendenden nagezegt is: Dat ver- klare ik." En hier mede het derde Refpect voor afgedaan houdende, gaan wy over tot het vierde Refpect, Effecten en Baten. Waarop vooreerst ftaat aantemerken, dat op vorige Staten heeft geftaan, een Post van Huizen , Erven en Magazynen, doch is by zekere Refólutie der Kamer van XVII begrepen, deze Post van den Staat aftelaten, maar dat op de Balance van de Boeken zoude blyven voortloopen, en hebben wy dezelven daarop gevonden, (zoo men zegt) na de inkoopprys waarvoor ingekogt zyn, zco als uit Byiage H. blykt, ten fomma van /3,4Ó3>°54:'3. Schoon wy nu wel willen erkennen, dat de waarde, na de inkoopprys genomen, roisfehien twee derde te hoog berekend is, en het dus geen juiste caieul voor de Effecten en Baten uitmaken kan, komt het ons echter voor, beter te zyn, dat deze Post naar alleen als een iVemorie Post op 'en Staat blyft, om dat by eene onverhoopte disfolutie van de Maatfchappy of veranderende omftandigheden, die  JAARBOEKEN, Augustus, 1797- 1039 die daarby voof bet vervolg kunnen plaats hebben, het noodzaaklyk is, om zich dusdanige Posten voor den geest te houden. Onder het zonderlinge, dat in de Huishouding der Oost - lndifche Compagnie plaats heeft, is ons in het oog geloopen, dat op dezen Staat niet gebragt zyn, de Schepen die het Committé zoo hier als in Indien en verders op Zee heeft: iets dat by alle commercieerende Ligchaaro plaats heeft, dewelke op een zekere waarde zoudenbehooren gebragt tc worden, en nog al een Arty» kei van aanbelang zouden maken, en ook dit nut zoude medebrengen, dat men dan met meer juistheid zoude kunnen berekenen die groote vraag, die zoo menigmaal een voorwerp van naauwkeurig onderzoek geweest is, en nu Reeds, zoo wy hopen, blyven zal: of het voordeeliger voor de Oost• lndifche Compagnie is, met eigene of gehuurde Schepen te varen? en ook dit nadeel heeft, dat nu 'sCompagnies Opperbevelhebbers op de Schepen, die getrouw in hun Post alle zorg voor Schepen en üquipagie hebben, nimmer behoorlyk kunnen onderfcheiden worden, van die dezelve moedwillig verzuimen, en door hunne onkunde of kwade directie een groot nadeel aan die Reedery toebrengen. Ook vind men hier geen melding gemaakt van 'sCompagcies Bezittingen in de Indien, alsmede niet van de inportanre Retouren, die voor haat in de Indien op Batavia liggen, en die eengroote Schat zullen, uitmaken, wanneer dezelven behouden in het Vaderland aangekomen zullen zyn; ook hebben wy het genoegen gehad te dezer gelegenheid te vernemen, dat, immers met de laatfte Brieven, de Staat der Zaken op Batavia ir goede orde was, en dat de Javafche Vorftenmei onze Compagni, in eene goede verftandhoudinf waren. De 's Gra- VENHA- ge. Verflag ■negens de FinanciertderO.l. Maatfchappye.  iö40 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA GE. Verflag wegens de financierder O.i Maatfchap*pye. De ifte Post die men nu op dit refpect van ■ Effecten en Baten vind, zyn Obligatien op eenige Steden ten lasten van Holland loopende , groot in kapitaal ƒ1400, waaromtrend, wegens agterftallige Intresfen, federt vele jaren, eenig different is, doch waarmede men zich bezig houd, om dit te vereffenen. 1 De ade Post, onverkogte goederen, ter fomma •van/j,!6ö,i58:t8:8, zyu zoodanige producten van de Oost • lndifche Compagnie, die nog in de Pakhuizen liggen en op eene zekere ingebeelde waarde, verre beneden de tegenwoordige hooge markt der Speceryen getaxeerd zyn, waar onder zelve nog gevonden worden zoodanige Artykels, alleen by Memorie gebragt, als de Invendible of doode Kaneel, en die onlangs nog tot goede pryzen verkogt is, zoo dat deze uitgetrokken fom, by nadere taxatie, tot merklyk voordeel op dezen Staat voor de Oost • lndifche Compagnie zoude uitvallen; en van dezelven aart is de 3de Post, Voorraad tot de aanftaande Equipagie, ter fomma van ƒ1.499,793:18:8, is, dat het geene, hetwelk de Comp. noodig heeft tot den aanbouw, Tuigagie en verdere Equipagering van Schepen, en om cafu quo na de lndiön mede te geven, beftaande meest in Hout, Masten, Zeildoek, Hennip, Touwwerk enz., na genoeg, volgens de inkoopprys, op den Staat gebragt,en by een yder bekend, hoe veel de meeste Artykels, daartoe behoorende, in prys gerezen zyn, waarvan ook het Committé geprofiteerd heeft, met eenige Artykels, zoo veel zy konde misfchen, tot hooge pryzen aan het Committé de Marine te verkoopen. 4de Post, üitftaande Schuldenƒ2,207,597:10:8, dit is het montant van hetgeen diverfe particulieren aan de Compagnie fchu'ldig zyn, hoofdzaaklyk fpruitendê uit de verhandelde goederen; onder deze zyn echter eenige Boekposten, die gerealifeerd zynde aan verlies zouden kunnen onder- he-  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1041 hevig zyn , doch hetgeen van weinig aanbelang is. 5de Post, in Banco en Kasfa ƒ2,207,597:10:8 ver Raat zich van zelve, en verdient geen nader uitleg. Nu moeten wy overgaan tot de Schulden en Lasten. 1. En vinden vooreerst: Schulden van de Ge ner. Compagnie, over de refpective Comptoiren gerepartitieerd, volgens Hun Hoog Mogendens Refólutie van den 15 Mey 1790, beloopendeeen Somma van ^aO,oo7,Sö3i5, zynde dit de gevestigde fchuld, fpruitendê zoo wel uit publyke gedane Geldleeningsm , als uit geconverteerde Anticipatie Penningen enz., en is de repartirie daarvan al wederom een bloote Arithmethifche Uitrekening, die niets neemt of geeft, omtrent de ware Raat der Oost-lndifche Maatfchappy over het algemeen. a. Crediteuten ter fomma van ƒ2,655,901:6:8, dit beteekend alle zoodanige Perionen, die generale Pretenüen tot lasten van de Oost-lndifche Compagnie hebben, waaronder echter geene Ne-» gotiatien , ook geen Soldy - Rekeningen gebragt zyn, welke laatfte alleen dan eerst gebragt wierden, wanneer men dezelven betaalde. Dus dit eigentlyk het montant der loopende fchulden, in onderfcheiding vaD de gevestigde, tot lasten van de OoS'-lndifche Compagnie is. 3. Beleeningen divers 7911,348:16:8 zyn de opgenoroene Gelden, onder verband van goederen van de Oost-lndifche Comp. en tot diverlë Intresfen loopende; dezelve zyn, als de onereuste Geld-Negotiatie voor de Oost lndifche Comp. veel afgelost, zoo als nog in dit Jaar/ 793,068:6. 4. Borgtogten ƒ84 000, zyn zoodanige Penningen, die aan het Committé in confignatie gegeven zyn, wanneer er reëele Borgtogten gefteld worden; doch waarvoor hetzelve dan Intrest betaald a 4 Cent. 5. Re* 's Gra- venha» be. Verflag wegens ■ie Financiënder O./. Maatfchap*nye>  Io42 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Verflag wegens de Fi nancien der 0,1, Maatfchapmpye. 5. Restanten van Afgiften ƒ1,695,173:19. zyn zoodanige Penningen, die de Compagnie fchuldig is, wegens Uitdeeling van Actiën, waarvan aan de Houders, volgens geftipuieerde Conditiën in de Negotiatie, by form van Lotery, door de vorige Staten van Holland geguarandeerd den 33 July 1790, die tevens eigenaars waren van zekere Certificaten daarby overge'egd, en aan die alleen is toegelegd voor yder Actie, zoo lang bet Octroy van de Oo?t. lndifche Compagnie zoude duren , eene Jaarlykfche Uitdeeling van 12 en 1 half per Cent, en mooglyk^is onder deze Somma ook nog begrepen, vorige onafgehaalde Afgiften. 6. Onbetaalde Asfignatien , ter fomma van /4,3'6,ö2£:g:S, zyn eigentlyk Wisfels uit de Indien, op zekeren bepaalden tyd, waarvoo- gewoonlyk den afloop van de Voor- en Najaars Verkooping befiemj wierd, getrokken, tot lasten van de Bewindhebbers, of hunne Succesfeurs alhier, ten faveure van particulieren, die gelden naar het Vaderland willende overmaken, dezelven ten dien einde in 's Compagnies Kasfa moeten tellen, voor welke Wisfels de volle waarde, niet alleen aan Compagnies Kasfa in Indien is goedgedaan, maar waarvan nog aan de Compagnie een aanzienlyke Regognitie óf Provifie, in ordinaire tyd s8 k se per Cent betaald word, voor het incasferen van de Penningen, en het trekken van de Asfignatien. Deze zyn nu allen uit haren oorfprong even wettig en moeten by de Compagnie als betaalbaar worden erkend, loopende de Asfignatien, wat de tyd der betaling betreft, tot de Najaars Verkooping van 1794, waardoor op deze Staat eene fchynbare vermeerdering van fchuld is ƒ2,168,680, hetgeen het vorig Bewind al had kunnen doen, maar heeft hetzelve die fchuld van Asfignatien maar opgegeven, tot de betaalbare, na de Voorjaars- Verkooping van 1794. En waren alle de Advyfen uit de Indien, wegens  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1043 gens de Afgiften der Asfignatien, bekend, dat' door de omftandigheden des tyds niet wel rnoog-« lyk is, zoo zoude men deze fom nog merklyk( geaccresfeerd vinden; en, niettemin brengt de goede trouw mede, zoo als wy boven reeds met / een woord gezegt hebben, dat deze fchuld voorji alle anderen betaald wbrd; of men moest noga questieus maken, of de verdiende Soldyen niet^ eerst moesten betaald worden; en wanneer men 1 in aanmerking neemt, dat dit door Compagnies 1 Dienaren, met veel arbeid en dikwyls in gevaar/; van lyf en leven te verliezen, verdiend wordt,p komt dit ons, hoezeer wy niets beflisfchen willen, niet onaannemlyk voor. Alvorens wy van de Schulden en Lasten af* flappen, kunnen wy niet voorby nog eene enandere aanmerking te maken. Onder dezelven zyn niet gebragt de SoldyRekeningen, voor zoo verre dezelven bekend zyn, (want vele zyn door hec ophouden der Oost lndifche Compagniefchepen als anderfints nog onbekend) en echter zyn dat Posten, die in een goede huishouding als loopende ïchulden, indien het móoglyk bevonden wierd, van nut zoude zyn, dat bekend konden gemaakt worden. Nog zyn 'er andere voorname Crediteuren van de Compagnie, die op dezen Staat niet gemeld ftaan, en wel die over agterftallige Intresfen van de gevestigde fchuld. De gewoonte, van die betalingen voorbeen prompt by de verfchyning te doen, heeft niöoglyk veroorzaakt van dezelven maar ten tyde van de betaling te boeken; dezelven nu niet betaald en niet geboekt zynde, om dat men, (volgens aan" ons gegevene informatien) by het vorig Beftuur, van agterftallige Intresfen niet gewoon was afzon, derlyk boek te houden, zal dit echter eene aanzienlyke fchld van de Oost-lndifche Compagnie uitmaken, die men ons opgegeven heeft niet minder dan 5 en 1 halve Milljoen, op ultimo Fe- 's GaA- VENHA- GE. Ver/lag wegens de Fi. n ancien derO.I. Maat. Cchap. pye.  'sGra- venha» ge. Verflag wegens de FinanciënderO.L Maat' fchap» pye. 1*44 NIEUWE NEDERLANDSCHE February 1797, te zuilen uitmaken, en waaromtrent het Committé reeds y verig bezig is eene exacte Intrest - Rekening optemaken. Als men nu dezen Staat, tot dus verre, op de Tabel heeft nagegaan, dan beloopt de byeentrekking van in dezelve opgegevene bekende Lasten eene fomma van fi 29,69 r, 109:10:8 En daarvan aftrekt de bekende Effecten en Baten, terfomma van 11,584,631:10:8 Dan blykt het dat het bovenfte Deficit. . . 118,106: 573:6 o Volkomen quadreert met den uitkomst. . . ƒ159,691, ro9:i6;8 Doch komt in voordeel van dezen fchynbaren Staat, dat, by fluiting van den generalen Staat op 28 February 1796, dezelve als toen ten agteren was. x . . 110055^75:14:8 Eu nu in February 1797 maar. • » . 118,106 478; 0:0 Dus dit Jaar minder ten agteren. . . 949,-97'. 8:8 Als men hier nu nog byvoegt de Asfignatien, die in het voorleden Jaar fchoon toen bekend, niet als fchuld te boek Ronden, maar nu wei. 2,168,680: 0:0 Dan blykt het, dat het Deficit dit Jaar minder is eene fomma van. . . 3,1 «7,877: 8:8 Nu refteert 'er nog, melding te moeten maken van de tractementen der Leden en Ministers van hef Committé , om dat wy bevorens daar geene aanleiding toe hadden Volgens de meergemelde Refólutie van Hun Hoog Mog., van dato 24 December 1795, moet bet Committé beftaan uit 28 Perfonen, en 'er «yn  JAARBOEKEN, Augustus, t707. 1045 'er-zyn 22 Leden aangefttld; doch alzoodeBur ger Blauw wel aangelteld doe*! net beé'edigd is, heeft dezelve geen fesfle gen' men en geeu tracte> ment genoten; dus zyn er 2 Leden in functie geweest, waarvan de Burgers Sa;> Am- stel» dam,  NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Ampl. op eent Keure van het Sc huitenv.Gilde. I i '•"3 1 \ i ï < i t i z bende, dat, in de gegronde verwachting van eene ftipte naarkoming, geene genoegzaarae poenaliteiren, by dezelve Publicatie, tegeii de overtredingen, zyn vastgefteld: ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd , daarin ten fpoeöigRen willende voorzien, heeft goedgevonden, de voorfz Publicatie te ampliëeren, zoo pïs dezelve geamplieerd wordt by deezen , met het volgende: Eersttyk: dat agter Articul a. van de voor» melde Publicatie gevoegd, en hetzelve Art. alzo geamplieerd, wordt deeze periode, naamlyk:op poene van ƒ25. voor de eerfte, ƒ50'. voor de tweede, en ƒ100 voor de derde reis; te verbeuren door diengeeuen van de Gildebroeders, welke hier regen contrarie handelt, ten voordeele van bunlieder Gilde; zullende, in het laatfte geval, de Schuit van zodanigen onwiUj. gen Gildebroeder daarenboven, voor den tyd iran zes weeken, aan da Ketting worden eeloten. & Ten tweeden: dat Articul 3, in zoo verre wordt gealtereerd , dat, in plaats van een Stuiver van de Pen, in het vervolg, een Stuiter van iedere Vracht zal moeten worden beaald, op eene boete win ƒ3. voor ieder GildeDroeder, die dien dag meer dan één Vracht leeft gedaan, en zulks niet ieder avond , voor iet Luiden der Boomklok, zal hebban opgege- Tm derden: dat, in plaats van de poenaliteit >y Articul 4. vastgefteld, agter de Woorden: ilwaar hy gerequireerd wordt, de volgende bv'oeging wordt gearrefteerd, naamlyk: en zal, >y aldien komt te blyken, dat een Gildebroeler van het een of ander van dit Articul eenig aisbruik heeft gemaakt, of hetzelve heeft overreden, de zodanige verbeuren, voor de eerfle bis f,12. voor de tweede ƒ25., met gemis van yn Tourbeurt van de Pen; en voor de derde reis  JAARBOEKEN, Augustus, 1797* «55 reis op ftraffe van in geen zes weeken te mogen vaaren. Ten vierden: dat, ten aanzien van net 5de Articul, de volgende ampliatie en pcenaliteit wordt vastgefteld: zo iemand der Gildebroeders weigerig blyft, om zyne Schuit door den gequalificeerden Keurmeester te laaten examinee ren en keuren, zal de zodanige verbeuren, voor de eeifte reis ƒ25. voor de tweede ƒ50. en voor de derde ƒ ioo. alles ten voordeele van het Gilde; en zal daarenboven zyn Schuit door de Overlieden den tyd van zes weeken aan de Ketting worden gefloten. Ten vyf den: dat ieder Gildebroeder, zoo wel als de Overlieden , gerechtigd en bevoegd zal zyn, om alle de gemelde bekeuringen te doen, en dat de alzo bekeurde Gildebroeders verpligt zullen zyn hunne verfchuldigde boeten daaalyk aan de Overlieden van het Gild te voldoen, waarvoor hunne Schuiten verbonden zullen zyn en blyven, tot dat dezelven voldaan zullen zyn. Blyvende voor het overige de voormelde en verdere Publicatien en Keuren, het Vlot - Schui» tenvoerers-Gild betreffende, voor zoo verre dezelven niet zyn gealtereerd, in volle kracht en waarde. GeSrrefteerd den aden en Gepubliceerd den 4den Augustus 1707., het derde Jaar der Bataaffche Vryheid» TH. VAN LEEUWEN, vt. Ter Ordonnantie van den Raad der Gemeente. F. J. PELLETIER. De Amstel»dam. Ampl. op eene Keure van het Schui- 'cnv. Gilde,  rio$G NIEUWE NEDERLANDSCHE De loflyke Maatfqhappy, Tot Nut van '# Algemeen, omtrent het midden deezer Maand haare jaarlykfche Algemeeue Vergadering ter deezer Stede hebbende gehouden, zag men, kort daarop^ het volgende Programma in 't licht verfchynen. PROGRAMMA. Amfterdam den 18 Augustus 1797. J^e Maatfchappy tot Nut van 't Algemeen heeft den 15 en 16 deezer, alhier,naar gewoonte hare Jaarlykfche of Algemeene Vergadering gehouden. Dezelve nam haaren aanvang op Dwgsdag, 's morgens ten 9 uuren, in de Lutherfche Oude Kerk, met een treffend V0caal en Inftrumentaal Muzyk, gedirigeerd en gecomponeerd door den Organist en Orchestmeefter Bartholomeus Rulofs; onder welk Muzyk eene aanzienlyke Commisfie uit den Raad, alsmede uit het Committé van Juftitie, nevens den Pro. cureur der Gemeente, tin de Vergadering ingeleid werden. De Voorzitter Arend "Hendrik van Gelder, opende dezelve daarop met eene Redevoering over de waarde van het Menfchelyk Verftand, zo met betrekking tot de geheele Menfchelyke Maatfchappy, als van ieder afzonderlyk Lid in dezelve; welke Redevoering telkens door ds Muzyk vervangen, en ten n uuren geflooten werd; waarna de Medailles aan de Burgers G. Bakker, Med. Doctor en Stads-Vroedmeester te Enkhuyzen, en Julius Vitringa Coulon,Med. Doctor te Leeuwaarden, werden ter hand gefteld, voor hunne in het voorgaande Jaar bekroonde Verhandelingen, over de Natuurlyke Op. Amstel dam.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1057 Opvoeding der Kinderen, geduurende de twee eerfte Jaaren van het Leven. De Vergadering zelve hare Werkzaamheden des middags ten"één uur begonnen hebbende, is uit derzelver Handelingen gebleeken,* dat de Vraage: eene duidelyke en levendige Befchryving van Jefus Godsdien ftig en Zedelyk Karacter, het best beandwoord was, in twee Verhandelingen, hebbende de volgende Spreuken: 1. Die zegt dat hy in hem blyft die moet zelfs ook alzo wandelen, gelyk hy gewandeld heeft* 1 Joh. II: 6. 5. // nous donne des loix, H fe donne /ut mëme, Pour tant de Mens, U commande qu'on l'aime. RACINE. Weshalven aan de eerfte de Gouden, en aan de tweede de Zilvere Medaille is toegeweezen; zynde de Schryver van de eerfte EelcoTinga. thans Leeraar te Vlisfingen. en de Schryffter van de laatfte Anna Maria Moens, te Hoorn. Op de Vraag: Daar luiheid en fchaamteloosheid veelal de oorzaaken zyn, dat de Armen* Kasien daaglyks door nieuwe lasten gedrukt en uitgeput worden: wat middel is 'er om den yvei en werkzaamheid , by den minvermogender Burger op te wekken? En hoe kan men best eene edele eerzucht in hem ontfteeken en on> derhouden? was de uitgeloofde Gouden EerePenning toegewezen aan de Verhandeling, geteekend met de Spreük: ryken en armen ontmoeten eikanderen. Salomo» Zynde de«ze«fi Schryver Pieter Feenfira. Leeraar te Holwer in Friesland. En op de Vraage: Welke zyn di beste middelen, om den minvermogenden Burgei met den inhoud des Bybels meer en meer bekent te maaken, waren de Gouden^en Zilvere Me- dajl Am- - steldam. Progr. der Maat» fcli. T. N. v. 't A. 1  Amstel» DAM. Progr. der MaatfcbsT. N. v. 't A. I058 NIEUWE NEDERLANDSCHE dailles toegekend, aan de Verhandelingen, met de Spreuken: 5. Laat ons goeddoende niet vertraagen , want te zyner tyd zullen wy maaysn, zo wy niet ver/lappen. Gal. VI: p. 6. Men moet eent betere Overzetting voor hen maaken, By het openen der Stembiljetten , bleek Schryver van het eerstgemelde Stuk te zyn J. Hermanus Krom, thans Leeraar te Loenen; en van het tweede Al'iert Beekhuys, overleeden Leeraar van Schellinkwoude. Op de Prysvraage: Een Natuurkundig Schoolboek, geene voldoende Verhandelingen ingekomen zynde; als zynde de Verhandeling, gerekend met de Spreuk van Pope, Al are butt parts of om Stupendeus wholt, IVhofe Body Nature is , and God the Soul. niet volledig; zynde 'er ook geena voldoende Nederduitfche Rudimenta ingekomen: zoo beeft de Vergadering goedgevonden , de Vraage van de Nederduitfche Rudimenta in te trekken, en nu de volgende Vraagen op te geeven, om te beandvvoorden, voor den eerften van Sprokkelmaand 1,98. 1. „ Een nadrukkelyk Betoog, dat ongods9, dienftigheid de bron zy van tydelyk een ecu. „ wig ongeluk; Godsdienftigheid in tegendeel „ de bron van tydelyk en eeuwig geluk; beiden „ voorgefteld en aangedrongen naar de vatbaar» „ heid van mingeoefenden; in een aantal tref„ fende Tafereelen, ontleend zo uit de Ge,, ichiedenis als uit de daaglykfche ervaaring. 3. „ Staan Ouders en Opzieners otuter de „ onVermydelyke verpligting, om de aan hunne 9icr.  JAARBOEKEN, Augustus. 1797. 1059 zorge toebetrouwde Kinderen, met betrek„ king tot eene Godsdienstige Opvoeding, Ge,, beden en Dankzeggingen te doen leeren en „ God te doen bidden en danken? Zo Ja, op welk eene wyze moet zulks ingericht wor„ den? Hoe moet de inhoud der Gebeden zyn? „ en in welk een tydperk der Jeugd moet „ daar mede een aanvang gemaakt worden? 3. ,, Welke Fabryken, Trafyken, Spinne„ ryen of Weeveryen, kunnen nog in ons Va„ derland opgericht en in ftand gebragt wor* „ den, waarin de behoeftigec en minvermo„ genden, naar hunne onderfcheidene jaarenen „ krachten, zoo veel kunnen verdienen, dat zy „ de Diaconyen minder bezwaaren, en derzel„ ver inftandhouding bevorderen? „ Zy, die hunne vermogens aan het beand„ woorden deezer Vrage wenfchen te beproe,, ven, gelieven wel in het oog te houden, „ dat men eene naauwkeurige berekening ver» „ wagt, zo van de inftandbrenging en het on» „ derhoud, als van de winst die men van het „ voorgedragene meent te kunnen bepaalen. 4. „ Welken zyn de gefchiktfte Middelen, „ om, in deeze gelukkige dagen van Vryheid „ en Gelykheid, den nog voortduurenden geest ,, van tweedragt en partyfchap (waar door ,, ons lieve Vaderland zo veele jaaren gefolterd „ is) te doen ophouden, en de geluksanbren,, gende en magtmaakende Eendragt in deeze „ Gewesten te herftellen , op dat voorfpoed en yy welvaaren, wederom als van ouds, het deel „ mogen zyn van alle Ingezetenen? 5. „ Een Natuurkundig Schoolboek in vier „ Deeltjens, in het welk de Jeugd, op eene „ alzins bevattelyke wyze, zonder wiskundig „ betoog, de Natuurkunde geleerd wordt: zo» ,, wel tot het tegengaan van veroordeelen, als ,, tot duidelyker kennisfe van den Schepper in „ zyne Schepzelen. Beloovende de Maatfehap» 1» py» Am» stel" dam. Progr. der Maatrch.T, N. v. 't A.  Amstel» dam. Progr. der Maatfih.T. N. y. *tJ, ïo6o NIEUWE NEDER.LANDSCHE 5, py, aan het besre der gce 'gekeurde Stuk„ ken. np dit ontwerp eene duobeie Gouaea „ Medaiüe. 6. Wn Schoolboek over de Gefchiedenis,, fen van ons Vaderland, 't welk klaar, voor „ den wciig ervaarenen bevaibaar, ia een „ woord, geheel in den Volköflyl { populair) w famengefteld /,y; waarin net waare Patriotis„ me ontwikkdd, ei <;e 1enk >eelden van Vry„ heid en Gelykheid in een zuiv?r iieh< worden „ gelteld." En om te beantwoorden, v.)cr den -eerften van ^pr. kke;maand 1799, ceeft de Maatichappy ue volgende Viageu op; j. Naardien de vooroordeelen omtrend de Waarzeggeryen, als mede omtresd de Duivelsbeweeringen, 'f©veryen en Spookeryen , by het grootfte deel der Menfchen nog niet overwonüen> en evenwel voor Godsdienst, Zeden en Msatfchaplvk Geluk, aller nadeeligst zyn, vraagt de Muatfchappy: een bondig, zo veel mogelyk kort, en voor de gerneene vatbaarheid, en ter overtuiging van ongeoefenden, gefchikt Betoog, waarin het ongegronde, het cnzedeiyke, en het fchadelyke van dee^e en a" dere hier mede verbondene vooroordeelen worden aangetoond, en, tevens de twyffelingen worden .opgelost, die t tot ItaaviBg van dezelven, uit de Heilige Schrift gewoonlyk worden bygebragt. 2. Naardien het van het uiterfte belang is, voor zulk een alleswezenlykst en nuttigst Deel der Nederlandfche Ma tfcha, ry, als de Koeren, ftand uitmaakt, dat hy zyu.ï wparde en voorrechten, zyne eigenlyke beflemming en zyne byzondere pligten, kenne; van de gewoone vooroordeelen, onder d^eze Menfchen plaats hebbende, geneezen worde, en, door de befchouwing der matuur, en door zyn da^e- Iyksch  JAARBOEKEN, 'Auguitus, 1797. iyksch werk, tot Godsdienftige gevoelens er betrachtingen worde opgeleid, zo vordert de Maatfchappy: een Boekjen, dat tevens voor een Schoolboek in de Landfchooieu dienen kan, en dus geheel raar de vatbaarheid en behoeften der Boereükliideren gefchik* is, waar in het bovenltaand*^ ■feepnsfjyk wordè bygebragt, door hec onderwys oes ByLHs aangedrongen, en het/welk-, tevens, tot alles, wat verder tot het oogmerk vati zulk een Land-Schoolboek dienen kan. gebruikt worde. 81 3. Een Schoolboekien, handelende over alle iborten van Ambagten'en Handwerken; zullende in het vervolg een ander over Fabiyken en Tralyken, tn een derde over de KunIten , en de werkzaamheden daaraan verknogt worden opgegeven; moetende deze'»e op zulk eene wyae ingericht zya, dat de Jeugd dooi dezelven al vroeg een denabeeld bekome van alle die fooneii van werkzaamheden' welken er in de burgerlyke Maatfchappy voorhanden zyn en geoefend woïden; op dat zy hier door ook, al vroeg, eene aanleiding kryge , om te denken over een handwerk kostwinning of middel van beftaan, gefchikt voor haare vatbaarheid en vermogens en in 't vervolg door haar te kiezen. 4. Van hoe veel belang is de waare Volksverlichting te achren , tot het vormen der Volkszeden? Welken zyn de algemeer.e ea de hier te Lande byzonder, wlrkende óorzaaken, dat dezeiven geen. meerderen opganz risken? Ln van welke middelen zou men in dit geval inzonderheid in ons Vaierhnd. den meeltea dienst kunnen wachten? De Maatfchappy behoudt aan zich, om, wanneer één of meerder Verhandelingen, o» «*n« of andere opgegevene P,y..Stofte, mogre Yyy v wor. 1 Am» steldam. Progr. der Maat. fch. T. N. v. 't A.  utia NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Progr* der Maat' leb. T. N. v. '* A. deeze is eiKe vernaiuieuiig , uucuauig iugcin.ui.> voor haar nutteloos. Zy vordert ook. eene naauwkeu.ige en volkomene vermyding van alle Godsdiesiitige eu Staatkundige gefchillen, als komende deeze geheel niet overeen met den waaren aart haarer bedoelingen. De Verhandelingen moeten voor of op den bepaalden tyd , met eene andere hand dan die des Schryvers gefchreven, met eene Zinfpreuk getekend en vergezeld van een gezegeld Billet, waarin de Naam en Woonplaats des Schry. vers,' en van buiten met dezelfde Spreuk gekenmerkt, welke onder de Verhandeling geplaatst is vragt vry , verzonden worden aan G.Bren* der è branais, Secretaris der Maatfchappy, op den Cingel over het Leilche Veer te Amfter- 3Voorts herinnert de Maatfchappy, dat zy geene Werken voor de haare erkent, dan die op deszelfs Tytel voorzien zyn met uitdrukkelyke aanwyzjna van te zijn uitgegeevcn door de Maat- worden bekroond, van de overige op die Stoffë ingezondene, fchoon niet bekroonde, Verhandelingen, dat gebruik te maaken, het welk zy, ten oirbaare van het Algemeen, het meelte nuttig zal achten, het zy door dezelve, als acces, fits, by de bekroonde Verhandelingen te laaten drukken; het zy door uittrekzels uit dezelven te maaken en die, by wyze van Nooten of Bylagen, agter gemelde bekroonde Verhandeling of Verhandelingen te voegen. De Maatfchappy voornaamlyk werkzaam zynde, voor het welzyn van den minvermogenden Burger, en het Schoolwezen, vordert van de dingers naar den Eereprys, in eene Gouden Medaille beftaande, of voor de naastbykomende en mede goedgekeurde Verhandeling, zynde eene Zilveren Medaille, vooral en uitdrnkkelyk een bevattelyken onderhoudenden ftyl , zoo veel mooglyk naar den Voiksfmaak gelchikt; zonder  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. i0rj3 Maatfchappy tot Nut van 't A/gemeen; en die daarenboven drukswijje '6eftempe!d zijn met de onderteekeaing van den tijdelijken Aigemeenen Secretaris. FRIESLAND. Leeuwarden. 'c \¥7as iDgevolge des Reglements der TT Nationale Vergaderinge, omtrent de Gewapende Burgermagt, vastgefteld, dat een Commisfie van bet Provinciaal Beftuur deezes Gewests eene Publikane uitbragt, behelzende een Plan van Qasfificade, volgens 't welk de kosten, op de gemelde Gewapende Burgermagt vallende , door perfoonen van verfchilienden rang en vermogen zouden moeten gedraagen worden. PUBLI CATIE. J)e Commisfie, gechargeerd tot de introductie van het by de Nationaale Vergadering gearrefteerde Reglement op de Burgerwoning! *n ter Directie van dien in dit Gewest, aan alle hunne Med«burgeren, Heil en Broederfchapl Doet te weeten: ' P_at wy ingevolge de ons opgedragen last vaa t Provintiaal Beftuur van Friesland, en door au.thonlar.ie der Commisfie uit de Nationaale Vergadering, gechargeerd met het opperbeftuur der liitaaflche Gewapende Burgermacht, volgens Art, 3 Cap. 7, van hei Reglement op de algemene Burgerwapening, zyn gelast, tot het Yyya be« Akst*: r.» dajc. \  Leeuwarden. Publ. raake»' de de GewapendeBurgertnagt. (•04 NIEUWE NEDERLANDSCHE bepalen der Contributien, tot goadmaking der kosten, welke op de Exërcitien, Adminiftratie en onderhoud d*r Gewapende Burgermacht, moeten vallen; en daar volgens Art. 6. van het zelve Hoofdftuk, in het ukfchryven der Contributien gelet moet worden, dat eene behoorlyke evenredigheid in agt genoomen worde, op alle byzondere pêrfoneele omRandigheden; en na ingenomen te hebben de confideratien' de? Plaatzelyke Beftuuren en Raden van Adminiftratie en Discipline, is het dien ten gevolge, dat wy goedgevonden hebben en verftaan te arrefteëren, gelyk wy doen by deezen , het navolgende Plan van Clasfificatie der Contribuabelen 'voor dit Gewest. ifte CLASSE. A. Perzoonen gezond en fterk van x8 tot 45 Jaaren, welke volgens Cap. 2. Art. 5 en 9 van de Wapendienst zyn vrygefteld. B. Perzoonen van 45 tot 60 Jaaren, welke geen 8 Jaaren by de Burgermacht gediend hebben, Contribueeren. een maal. ade CLASSE. Twee Zoons uit een Huisgezin , welke vol* gens Cap, a: Art. 11, niet tot de Wapendienst zyn toegelaten. Zo na hunne Perfoneelé als na hun Ouders inkomften en vermogen, ieder drie vierde. 3de CLASSE. A» Perzoonen boven de 60 Jaren oud, en niet by de Burgermacht gediend hebbende. B. Perzoonen van 45 tot 60 jaaren, welke 8 Jraren of daar boven by de Burgermacht gediend hebben. C. Perzoonen, welke gebrekkig en zieklyk zyn, zo dat de Wapens niet kunnen dragen. D.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1065 D, Huisknegts. twee derde, 1 4de CLASSE. A. Perzonen boven de 60 Jaren oud, en by de Burgerwapening gediend hebbende. B. ,-Gepenfioneerde Officiers. C. Drie en meer Zoons uit eeu Huisgezin, wel. kes-volgens Cap. 2. Art. 11 niet tot de Wapendienst zyn toegelaten. Zo na hun Perzoneel als na hun Ouders inkomen en ver-' mogeu ieder. D. Een eenige Zoon, by zyn Ouders inwonende, en door Ligchaamsgebrek volftrekt niet in ftaat tot de Wapendienst. E. Weduwe of Vryfter Cap. 7Arta. een 2de. NB. Meer dan een Zoon by zyn Ouders in- woonende en de Waapens draagende, betaalt de gebrekkige Zoon Sub. D. niets. 5de CLASSE. Perzoonen boven de 60 Jaaren oud, en iS Jaaren onder de Burgerwapening gediend hebbende . 1 derde, éde CLASSE. Meer dan een Weduwe of Vryfter by malkaar of te zamen woonende, ieder na hun relatief inkomen en Vermoogen. een vierde. 7de CLASSE. A. Perzoonen welke volgens Cap. a. Art. if niet tot de Wapendienst zyn toegelaten, tot hun 45 Jaarige ouderdom. B. Een Huisgezin,' waar in zig een Zoon bevind, welke volgens Cap. 2. Art. il. niet Gewapend is, zo na zyn Perfoneel als ua Ouders Inkoomen, en vermoogen. C. Peizoonen , welke 40 Jaaren oud zyn, en van Yyy 3 de Leeuwarden. Publ, raaien* de de jcwa- "lende Burger* nagt.  io66 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war* den. Publ. raaketi' de de GewapendeBurgermagt. de modificatie, op het 2 Art. van Cap. 2. gebruik maken. Contribueeren één en een tweede. NB. Al het geen, 't welk van de Zoons vol gens Cap. a. Art. II. gemeld is, beeft insgelyk? zyne betrekking tot Zoons, welke zig. tot oeffening van hun beroep als andeifints , by anderen ter inwooning bevinden. 8(te CLASSE. Ai Onwilligen in hunne Proportien, dog meer dan een Zoon, in de betrekking vallende. Contribueeren , dezelve gezamentlyk na Ouders Inkomften en Vermoogen* B. De zuïken welke om wangedrag uit den dienst zyn gezet. drie maal. 9de CLASSE. A. Perzoonen boven de 60 Jaaren oud, en 25 ]aaren onder de Burger wapening gediend hebbende. B. Gepenfioneerde Militaire Onder-Officiers en Gemeenen , Contribueeren. niets. De Relatie op Art. 11. en 17. van Cap. a. vervalt, na dat de Contribuabelen 45 Jaaren zullen bereikt hebben . gelyk ook de eerde afdeeling van Art. 13. in het 8fle Hoofdftuk vermeld. Art. I. Deeze verfchülehde Clasfen zullen hun* ne relatie hebben, zo op de Perfoneele Inkomften , Gewinnen of Verdienst, als op de begoe» digdheid en befittingen, zo buiten als binnen» iandfche Effecten, zonder eenige hoegenaamde uitzondering. En zuüeh de Fidei Commisfaire Goederen 'geene hoegenaamde Exceptie kunnen icaaken, maar van dezelve gelyk ook van de geZamentlyke boedel . uit welke de Contribuabele koomt, betaald moeten worden. II. De  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1067 II. De Contributie op de Perfbneele Inkomfirn, Gewinnen, of Verdienst, (trekt zig uit tot alle Contribuabelen, de inkomften gereekend, van beneeden de 200 Caroli Guldens tot 1000 Guldens, en daar boven 's Jaars; de kost, en inwooning van Knegts, by hunne Meestens,of Boeren, word meede ter Tauxatie der Raaden van Adminiftratie of der Commisfien daar toe gelast, onder de Inkomften of Verdienst gereekend. III. De bepaling deezer Contributie zal gefchieden na de Inkomften der Contribuabelen, van 12 May 1796 tot 12 May 1797 te reekenen, zonder dat het verlies van bezittingen door Banqueroeten, ongelukken of anderzints, voor korting in de verdienst zal kunnen gerekend worden. IV. De op begoedigdheid en BezittingenGeftatueerde Contributie bepaalt zig tot Perzonen; welke van 1000 tot jooooo Guldens, en daai boven in Posfesfie hebben, waar vanzy, gelyk ook van de Inkomften moeten Contribueeren. En daar 'er volgens Art. 25 van Cap. y. nog geene genoegzame Raden van Adminiftratie er Commisfien van HuisTioudelyke Directie beftaan, nog ook niet in ftaat kunnen zyn, om eene begroting van kosten voor hunne Plaatfelyke Burgermacht op te geeven, waarna de Contributien voor dit Gewest geheven zouden kunnen worden; iets het welke by deeze niet gevorderd kan worden ; z^> is het, dat wy goedgevonden hebben en verftaan te arrefteeren, gelyk wy doen by deezen, het hier agrer aange voegde Plan van Contributie voor den Jaare -797- INCASSEERING. Art. I. In Plaatzen waar zich de georganifeer de Raaden van Adminiftratie en Discipline, o Commisfien van Huishoudelyke Directie bevin Yyy 4 den L, f. uitwar- dsn. Publ. raakcn • de de GewapendeBurgermagt. \ t  10(58 NIEUWE NEDERLAND3CHS Leeuwarden. Publ. raakst}* de de Gewapendeburgermagt, den, zal de invordering der Conti ibutien aan dezelve gedemandeerd zyn. II. In Plaatzen waar dezelve nog niet beftaan, dog de Regiftratie volgens 't Regl-ment op de Burgerwapening aldaar volbragt zynde, zullen de Municipaliteiten of Plaatzelyke Befttmien, (wegens de Commisfie ter Directie der Gewapende Burgermagt daar toe geauchorifeerd) gechargeerd worden met de Incasfeering der Contributien. III. De Contributien zullen in twee Tertrtynen betaald moeten worden , elke Termyn binnen de tyd, welke in het Billet ten dien einde bepaald zal werden, zonder dat dezelve vier weeken excedeere, na welke verloopene tyd, de Invordering met de dsar toe gefchikte Executoriale kan gefchieden, wordende de Crimineele Officieren geïnjungeerd, om teegens die geene, welke zich feitelyk teegen de Invordering of Exëcufie verzetten, of weigeren dezelve te doen ter uitvoer brengen, na bevind van zaken te procederen. IV. Ouders zullen aanfprakelyk zyn voor het Fournisfernent van hun Zoons. V. Perfoonen, welke Knegts of Vrygezels tot hun dienst of oeffcDing van betoep by hun hebben inwoonen, zullen voor één Termyn van derzelver Contributie aanfprekelyk zyn. VI. Aan elke Contribuabele zal een Büiet worden ter hand gefteld, ingevuld met de Clasfe en Nummer, met de Somma, en binnen welke tyd zulks zal moeten betaald worden, op welk Billet hy tegens betaling Quitantie kan vor'eren. Vil, De Raaden van Adminismtie èn Discipline en Commisfien van Huishoudelyke Directie, zullen een Collecteur tot li.casléering der Contributie aanftdlen» en dezelve daar voor een bH'yk S-daris mogen toeleggen, dog zullen verantwocdclyk zyn. voor de fecuriteit derPen- nin-  JAARBOEKEN, Augustus, 1707, 1069 ningen, ook zal dezelve Perfoon de Billetten van Clasfificarie by de Contribuabelen rond brengen; znllende voor de Ontvangst der Penningen a per Cent getrokken worden, waar uit den Collecteur, ter tauxatie van den Raad, moet betaald worden. VIII. Het zelve heeft insgelyks zyne betrekking op Plaatzelyke of Diftricts Beftuuren, welke met de Incasfeering der Contributien gechargeerd zyn. IX. Ten ëinde de Raaden van Adminiftratie en Discipline, Commisfien van Huishoudelyke Directie of Plaatzelyke Beftuuren bovengemeld, in ftaat te ftel'en, om van de Inkomften ea Bezittingen der Contribuabelen zo veel nodig geinformeert te worden, zullen zy dezelve voor zig doen koomen, ofte wel voor eene Commisfie uit hun midden daar toe gelast, en zullen de Contribuabelen aan dezelve mgensoede de Quotifatie hunner Inkomften en Bezittingen, ofte wel de Nummer in welke zy in de Quotifatie moeten vervallen , verpligt zyn op te geeven, en daar by moeten^ verklaaren, dat deeze hunne opgaveter goeder trouw, en na hun best ge weeten gedaan is, met belofte, om des gerequireerd wordende, zulks met foletnneelen Ëede te willen bevestigen, X. Dat echter niemand verplicht is zyne Inkomften boven de 1000 Guldens, en Bezittin» gen boven 500000 Guldens aan te geeven. XI. By de Contrib*abeleu zullen van wegens de Commisfie bovengenoemd, de Billetten van hunne Clasfificatie ter betaling der Contributifi worden rond gebragt, met bepaling der tyd, binnen welke dezelve, door de daar toe aange ftelde Perzoon zal worden opgehaald, en verders als Art. 6. gezegd is. XII. Dat wel by zodanige Perzonen, welkers perfoneele omftandigheden by de Commisfie be kend ftaan niet boven de 200 Guldens 's Jaarj inkomen te hebben, de Billetten zullen bezorgc Yyy 5 wor Leeuwarden. Publ. rankende de GewapendeBurgermagt, 1  ig7o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leedwar DEN. . Publ. raaken' de de GewapendeBurger magi. Ge¬ worden, zonder dat de Commisfien verpligt zyn, de zodaanige voor zig te doen compareeren. XIII. Wanneer de Commisfien oordeelen dat iemand de aangave niet ter goeder trouw heeft gedaan, zal daar van kennis worden gegeven aan de Commisfie , gechargeerd met de Directie der Gewapende Burgermacht voor dit Gewest. rin p dat een ieder der Contribuabelen zig zorgvuldig zoude kunnen wagfen, voor'hetqualyk aangeven van zyne Inkomften en Bezittingen, hebben wy in de bepaling der verfchillendeClasfen eene genoegzame fpeeling willen laten, op dat niemand onzer Meedeburgeren door eene al te nauwe bepaaiing zig in eenige bezwaarlyke om* ftandigheeden zoude kunnen inwikkelen; zullen, de dezulken welke bevonden worden Fraudieufelyk in deezen gehandeld te hebben, niet anders kunnen befchouwd worden, dan als de zodanige (waar van in het Slot van het Reglement op de Burgerwapening gemeld word,} ,., welke zig „ direct of indirect teegen de uitvoering van 't „ zei ve zullen oppoieerei!,fti engelyk en na vereisch der zaken, als verftoerders der pubücqne „ rust, ja zelfs als Vyanden des Vaderlands, zul,, len aangemerkt en geftraft worden." En op dat niemand hier van eenige onkunde zal kunnen praeteiuïeeren, zal deze worden ge» publiceerd en geaffigeerd, op Plaatzen wsar men gewoon is zulks te doen. Aldus Gearrefteerd .door bovengenoemde Commisfie, binnen Leeuwarden, den ai July 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. HENDRIK TRIP, Vt. Ter Ordonnantie van Dezelve, L. SONTAG.  Tegenover Pag. 1070. TAFEL der CONTRIBUTIE over de Perfoneele Winst, Inkomften, Verdienden en Bezittingen, voor den Jaare 1797. 2 Winst, Inkomften of ifta sde 3de l 4de 5de 6de 7de 8fte 9 Verdienften.. Clasfe Clasfe Clasfe \ Clasfe Clasfe Clasfe Clasfe Clasfö 1 van tot 200Gl. 2.0.0 i.ïo.o 1. 6.12 1. 0.0 013 6 o.io.o 3. 0.0 6.0.0 2 — aoo — 300 3.0.0 2. 5.0 2. o. o i.ïo.o 1. o. o 0,15.0 4 to.o 9.0.0 3 — 300 — 500 4>o.o 3. 0.0 2.13. 8 2. 0,0 1. 6.12 ij 00 6", 0.0 ia.0.0 4 — 500 — 700 5.0.0 3.15.0 3.6.12 a.io.o 1.13, 6 1.5.0 7.100 15.0.0 5 — ' 700 — 1000 6.0.0 4.10.0 | 4. o. o 3. o o 2. o. o 1,100 q 0.0 18,0.0 6 — 1000 endaarboven 90.0 6.15 0 [ 6 o. o 4.100 3. o. o 2. 5.0 13.100 27.0.0 2 Uegoedigdfieid en Clasfe Claslc » plaste Oasis Clasfe Clasfe I Claslè Clasfe o Bezittingen 1. 2. \ 3- 4. 5. \ 6. / 7. 8, I van looo tot 1500 Gl. 3.0.0, 2. 5.01 2.0. o. | i.ig.o 1. o. o 0.15.0 4,10.0" 9.0 o a —- 1500 — 2000 4.0.0 3. 0.0 2.13.1a 2. 0.0 1. 6.12 1. 0.0 6. 0.0 12.0.0 3 — aooo — 3000 5.0.0 3.15-0 3.6,12 2.10.0 1.13.6 1.50 7.10.0 15.0.0 4 —■ 3000 — 4000 6.0.0 4.10.0 4. o. o 3. 0.0 2 o. o i.ïo.o 9. 0.0 180,0 5 — 4000 — 5000 7.0.0 5. 5.0 ' 4,13. 8 3.10.0 2. 612 1.15.0 10.10.0 21.0.0 6 —• 5000 — 7500 8.0.0 6. 0.0 5. 7. 8 4. 0.0 2.13. 6 3. 00 12. 0.0 34.0,0 7 .— 7500 — loooo 9.0.0 6,15.0 6. o- o 4.10.0 3. o. o 2. 5.0 13.100 37.0.0 8 — 10000 — 13000 10.0.0 7.10.0 ,6.13. 8 5 0.0 3. 6.12 2,10.0 15. 00 , 30.0.0 9 — 13300 — 16000 11.0.0 8. 5.0 7. 6,is 5.10,0 3.13. 6 2.15 0 16 10.0 33.0.0 10 — 16000 — 20000 12,0.0 9. 0.0 8. o, o 6. 00 4, o. o 3. 0.0 18. 0.0 36.0.0- 11 — aoooo —35000 14.00 10.10.0 9.7.8 7.0.0 4.13.8 3.10.0 2t. 0,0 42 0.0 12 — 25000 — 30000 16.0.0 ia. 0.0 10.15. o 8 .0.0 5. 6. '2 4. 0.0 24. 0.0 48.0.0 13 — 30000 — 35000 17.0.0 12. 5.0 11.16.12 810.0 513. 6 ■ 4. 5.0 35.10 0 5i!o.o 14 — —40000 18.0.0 13.10.0 12,0.0 9.0.0. 6.0.0 4100 27.0,0 5400 15 —40000 —45000 19.0.0 J4. 5.0 12.13.12 9.10.0 6. 6.12 4.15.0 28.10.0 570.0 16 — 45°oo — 50000 20.0:6 15. 0.0 13. 6.12 10. 0,0 6.13. 6 5. 0,0 30. 0.0 60.00 17 —■ 50000 — 55000 21.0.0 15.150 14,0.0 10.10.0 7.0.0 5.50* 31.10.o óxo.o 18 — 55000 — 60000 j 22.0 o j 16.10.0 1 14,13. 8 ii, 0.0 j 7. 6.14 j 5-70 o 33. 0.0 I 66 0.0 19 — 60000 — 70000 24.0.0 18. 0.0 16. o. o 12. 0.0 8. o. o 6. 0.0 36, 0.0 72 0 0 ao —70000 —80000 260.0 19.10.0 17. 6.12 13.0,0 813.8 6.10.0 39.0 0 78 0 0 21 —80000 —90000 28.0.0 21.0.0 18.15. o 14,0.0 9.6.12 7.0.0 42.0.0 840.0 22 — 90000 —100000 30.0.0 22.10.0 10. o. o 15. 0.0 10. o. o 7.10,0 45. 0.0 00 0 0 23 —100000 —120000 34.0.0 S5-I0.0 22.13.8 17. 0.0 11. 6.12 8.10.0 51.0.0 i02.o!o 24 —iaoooo —140000 38.0.0 28.10.0 25.7.8 19,0.0 12,13.8 9,10.0 57.00 114.0.0 25 —140000 —160000 42.0.0 31.10.0 28.0.0 21.0.0 14.0,0 10.100 63.00 126.00 26 —160000 —180000 46.0.0 34.10.0 30.13.12 23. 0.0 15. 6.12 n.io.o 69. 0.0 138.0.0 27 —18COOO —200000 50.0,0 37-io.o 33. 6.12 25. 0.0 16.13. 6 I2.I0.0 75, 0.0 150.o.o 28 —200000 —350000 -5.0,0 41.5.0 37.6-12 27.100 18.612 13.15.0 82.10.0 165.0I0 29 —250000 —300000 60.0.0 45. 0.0 40. o. o 30. 0.0 20 o. o 15. 0.0 90. 0,0 i 18000 30 —3000CO —400000 660.0 49.10.0 44.0.0 33.0.0 22.0. 0 16.10.0 99.0.01198.0.0 31 —400000 —500000 72.0.0 54, 0.0 48. o. o 36. 0.0 24, o, o 18. 0.0 108. 0.0 2 6,0.0 32 —500000 endaarboven 80.0.0 60,0.0 52-6.12 40.0.0 26.13,6 20.0.0 120,001240.0.0   JAARBOEKEN, Augustus, 1797» *o7i Gewigtig was de inhoud eener Publikatie des Provinciaalen Beftuurs van dit Gewest van den 4 deezer , de belangryke zaak, de Impofitien betreffende, welke in dit Gewest menigvuldiger dan elders geheven wierden; behelzende dezelve de geheele affchaffing van zommige, en de veranderingen, welke omtrent andere noodig of dienftig geoordeeld wierden. De Publikatie was van den volgenden inhoud. V RT H E 1 D. GELTKHEID. PUBLICATIE. [et Provinciaal Beftuur van Friesland, allen den geenen die deezen zullen zien of hoo- ren leezen, Heil en Broederfchaf ! BezefFende dat het voorzeker eene der eerfte pligten is, te zorgen voor den welftand der In« gezeetenen; dat hier toe dienstbaar zyn moet een goede directie omtrent het Financiëele, als de voornaame zuil waar op de welvaart vaneen Land moet gevestigd zyn; dan dat de beftiering hier omtrent echter zodanig zyn moet, al» meest met het belang der Ingezeetenen overeenkomt: dat alzo aan den eenen kant zorg gedragen moet worden, dat de vereischte Penningen in 's Lands Cas worden opgebragt; maar dat aan den anderen kant die Penningen geen oorfprong nemen moeten uit Middelen, waar door het eene gedeelte van het Volk boven het andere bezwaard, en waar door daar te boven, veel ftopping toegebragt wordt aan de Bronnen, waar uit die Penningen moeten hervoort komen. Overtuigd zynde, dat 'er ten aanziene van zom- Leeo warden.  1072 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- warden. Publ. wegens de lmpojitien zommige Belastingen, en wel byzonder in het Hoofd- of Familie-geid, gelyk ook iii de Ha. ven • middelen, merkelyke ongelykheid en ftrem. ming in cie Negotie lag opgeflooten; waardoor, ten opzichte van het laatRe, een menigte eerlyke Kooplieden allen nadeel leden, terwyl anderen, welke op pljgtbetragting zulk een nauwe ■ gezetheid niet in agt namen, daar door ongehoorde gewinnen verkreegen, deed ons al voor lange bedagt zyn, hier omtrent verandering daar te Rellen t die dan ook verbetering ten gevolge meest hebben. Wy gevoelden evenwel, dat dit eene der zwaarwigtigRe zaaken was, welke ons Beftier verzelden. Aan den-eenen kast vrezenae, verandering te maaken in de vaste Middelen van beftaan, en aan de anders zyde bezeffende, dat 'er buiten dat geene verbeteringen, ren deezen opzichte te verkrygen vvaaren; deed ons lange in twyffel ftaan, hoe ia deezen te zullen handelen; totdat wy eindelyk ons genoodzaakt vonden, door de bewustheid die wy hadden , dat de vry algemeene begeerte van het Volk was, om byzonder verandering in de Impcfitien te erlangen, deeze gewigtige zaak by de hand te neemen.. * Dan, reeds in den aanvang ontmoeteden wy ééne groote zwarigheid, nsmelyk, of de vernietiging van alle Confumtive middelen, of wel van eenige, het gefchikfte zyn zoude. Het was verre van ous, dat wy in dit belangryk ftuk, alleen onze eigen denkbeelden zouden volgen, en een keuze doen , daar de geheele Maatlchap» ry zoo veel belang by had. Wy oordeelden dan het voorzigtigst te zyn , hier omtrent een proef te neemen: en dit agteden wy niet beter te kunnen doen, dan provifiontel de Affcht-ffing te decreteeren van aïlelm. pofitien, fampt het Hoofd-geld; zoo als wy dan ook by Proclamatie van den 19 May laatst- Ie.  JAARBOEKEN, Augustus, 1,797. *073 leden aan UI., het Volk van Friesland, ihebben bekend gemaakt. Dit deeden wy, om ,wegens onze provifioneele tjispofitie Ui.' wil te verneemen; en ia de verwagting . dat dit gefchieden zoude door, zodanige* A'tresfen, opgéfblc niet alleen uit een .waar Va .eilandsch bes'i'zei, maar ook met die 'kunde en beredeneerdh-'d, waar door wy in ftaat gefteld zonden worden, ons finaal befluit hier naar te regulen. In deeze verwagting; zyn wy ->ok niet te leur gefteld; een menigte van, onze Medeburgers hebben zich deeze zaak aangetrokken, door. hunne gedagten langs gepaste en beredeneerde Adresfea aan 'ons mede te t!eelen. Na dat wy deeze Aanmerkingen door eene Commisfie uit ons midden hebben laaten exa. mineeren, en na dat wy derzelver Rapport,benevens alle de ingekomene Stukken zeiven rypelyk hebben oveswogen, ontwaarden wy al ras, dat ons provifioneel gearreneerde de algemeene goedkeuring niet weg droeg: als begeerende meest allen geene verandering ten opzig. te der Binnetnsndtche Impofiden; terwyl daar en tegen wel verbeteringen wenschten opzigtens de Havenmiddels- V orts de gronden, waar op die Sustenuën fteunden , in overdeking genomen, en dien aangaande geconfidereert hebbende, wat in een zaak van dat gewigt in aanmerking genomen moest worden, hebben wy ons verpligr gevonden, de Affchaffinit van de Lasren en impofitien, zodanig dezelve by Proclamatie in dato 19 May voorfchreven was bepaald, te declineeren en buiten werking te houden; gelyk meede de Quotifatie, welke in plaatze van die belasting zoude worden aeheeven. Vervolgens geler' hebbende op de motiven , «veike gebezigd zyn in meergemeld Rapport van onze Commisfie, als meede in de gezegde adres- fe»s Leeuwarden. P-ihl. wegens de lmpofitien.  1074 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Publ. wegens de Impofitien» fen, rakende eenige Affchaffing en verandering alleen in de Haven-Middelen en Hoofdgelden hebben wy, tot wegneeming van den ongepermitieerden fluikhandel; knevelarye dien aangaande; belemmering daar door in den Koophandel; en de ongelykbeid in het dragen der Hoofdgelden; goedgevonden en verftaan, te decreteren zoo als wy decreteeren door deezen: De Affchaffing en vernietiging der Impofitien: 1. Op het Articul van de Lakenen en Krameryen. 2. Op de Zoete Waar en, 3. De Verhooging der Wynen. 4. Op de Kojfy en Thee. 5. Op de Tabak, (zoo Rook als Snuif-Tabak ) 6. De Vernietiging der Familie - ot Hoofd Gelden. Dat wy ecbter, tot inftan Ihouding en favorlfeering der Fabricquen , eenige Goederen, welke onder het Articul der Laakenen en Kraameryen zyn begreepen geweest, met den Impost hebben laaten bezwaard blyven; en welke met den Impost belast blyvende Goederen, hieronder worden opgenoemd. Dat door deeze Affchaffing van Impofitien, en Hoofd-Gelden, eene merkelyke verandering* in 's Lands,- Lyst, en verdere dispofitien daar toe betrekkelyk, wordende veroorzaakt, noodzaakelyk hebben gevonden, dezelve zoodanig te veranderen, als overeenkomftig deeze onze bepaalingen dienftig hebben geoordeeld, en wel op de volgende wys: GENERAALE ORDONNANTIE. Pag, 19. Art. 24. word geroyeerd de ampliaUe, by Placaat van iq May 1792. gearresteerd. Pag. io.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1075 Pag. 19. Art. 25. word meede geroyeerd de ampliatie van het Placaat van 20 Juny 1795. Pag. 53. Art. 103. worden geroyeerd, de woorden van, Tabak, Thee, Kofty, Laakenen, en Kraameryen; en daar voor in plaats gefteld, de Kraameryen. Pag. 68. Art. 133. worden geroyeerd, de woorden, Laakenen; terwyl de wooiden, en die telkens voor de woorden Laakenen worden gevonden, gehouden worden te ftaan tusfchen de twee woorden, voor de woorden Laakenen ftaande, Pag. 69. Art. 155. worden geroyeerd, op regel 10» — 12. van boven, de woorden: verders op de Tabak, binnen het Huis verbruikt, des in het Jaar niet excedeerende de Quantiteit van 600 ponden. Pag. 70. Art. 136; worden geroyeerd de woorden , Laakenen en Siroop. Pag, 75. Art. 141. regel 1. en 3. word geroyeerd het woord Laakenen, en op regel 3. daar voor gefteld, Kraameryen; terwyl de volgende van dit Articul, op 76. geheel word geroyeerd. Pag. 86. Art. 159 en 160 worden geroyeerd de woorden Hoofd en. Pag. 87. word het 161 fte Art. geheel geroyeerd Pag 88, Art. 164. worden geroyeerd de woorden: doch ten Opzichte van de Goederen tot het middel der L aakenen behoorende, alleen wegens twee derde der waarde, voor welke die Goederen zyn gekogt. , O R* Leeuwarden. Publ. wegens de Impofitien*,  io?6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lcxu* warden. Publ. vegent de lm* pofttien, ORDONNANTIE, Raakende den Impost op de LAAKENEN *n KRAAMERYEN. Pag. 90. In d Fabriequeu zyn, en in deeze Provincie niet gemaakt worden. Pag. oi. Art. 3. word geroyeerd het woord Lakeaen; en word agter dit Art, gevoegd: Dog, ten opzichte van de Bremer Linnens, ( by den invoer vry van Impost zynde) zal van dezelve, wanneer buiten Friesland worden gezonden, om geverfd te worden, en weder geverfd inkomende, den Impost moeten worden betaald, naar inhoud van het eerfte Art van deeze Ordonnantie. Pag. 94, Art. 7. worden de woorden Lakeneq in ftaande op de 3de regel, geroyeerd, voorts wordt  JAARBOEKEN, Auguttus, 1797. 1077. wordt dit Art. aldus ge3mplieerd: Dog de Linnens, welke gezegd worden geen vier ftuivers per l£lle waardig te zyn, en alzo bevryd van lm post, zullen dezelve die mogen benaderen, mits voor ieder Elle betalende vier ftuivers en agt penningen. Pag. 94. 9j. en 96. Art. 10. tl. en 13. worden geroyeerd de woorden Lakenen;Pag. 96. Art. 13. word geroyeerd de laatfte periode van bet Placaat van 2ofte May 1785. beginnende met de woorden: Dog de Bremer Linnens zullen onder vorige bepalingen enz tot aan het einde van dit Art. Vervolgens wordt deeze Ordonnantie aangevuld of vermeerderd, met het volgend 14 Art. En zal niemand, geen Ingezeeten deezer Pro» vintie zynde, met zodanige Koopmanfchappen, die onder dit middel behooren, of die tot hier aan toe daar onder zyn beklemd geweest, by de Huizen moogen rond lopen, om te verkoopen of uit te veilen; by pcene, dat de goederen, welke bevonden zullen worden, by hem die dit geftatueerde zal overrreeden, zullen verbeurd, en ten voordeele zyn van den geenen die zulks zal ontdekken; terwyl daar te boven, zodanigen rondloper, naar bevind van zaken zal worden geftraft, Zullende in deezen, door Ingezeetenen worden verftaan, de zulken, die t'elkens her laatfte Jaar, met hun geheel Huisgezin binnen Friesland hunne va>te Woonplaats hebben gehad; terwyl deVrygezels alleen voor Ingezeetenen worden gehouden, die de laatfte vier Jaaren beftendig in Friesland hebben gewoond, en 'sLands Lasten hebben voldaan en gedragen. Dat op Pag. 102. en vervolgens, het Reglement op het wegen der Goederen, Impost Subject, met alle de Ampliatien, en veranderingen daar toe betrekkelyk, word geroyeerd en buiten effect gefteld- Zzï ZOE- Lbeu- v/VR- Publ wegens de hn» pofieien»  Leeuwarden. Pubh wegens de Impofitien 1078 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZOETE-WAAREN. Pag. 107. Deze Titul word verandert in deezer voegen: ORDONNANTIE ' Op DE ZOETE-WAAREN, ZEEP en OLIE. Pag. 107, 108. en ic9. worden geroyeerd; Art. t 2 en 3. en Art. i. op uieuw dus gefteld: Van de Zoete- Waaren zal by den invoer betaald worden als volgt: Van ieder Pond. Gedroogde Ch>eorey - Wortel. /o:a: o Ongedroogdu dito. . 0:0: 8 Gebrande of Getnaalen dito. - 0:2: 8 Terpentyn -Olie. -0:1: 2 l aar onder begreepen Tejpentyn-Vernis. Honing -o:o:;o Des by den uitvoer van Honing geen korting van Impost plaats bebbe. Wascb, Smeer, Ongel ën Talk. -0:0: 11 Gemaakte Smeer-of Wasch-kaarfen en Toortzen. - 0:1: 4 Gemalen Loodwit, zeven Stuivers van de honderd Pond. De korting van Impofite na den bewezen Uitvoer , zal plaats hebben wegens alles wat in deeze Ordonnantie is begrepen, Pag. 110. word Art. 6. geroyeerd. Pag. 110. worden in Art. 7, geroyeerd de woorden : Dog van ieder Pond Spaaolche of Levantlche Zeep, elf Penningen. RE-  JAARBOEKEN, Augustus, #97. 1079 REGLEMENT Op DE ZEEPZIEDERYEN. Pag. ui. Art. 8. word in plaats van 264 Pond Bruro gefteld: 276 Ponden Bruto Gewigt. Pag. na. Art. 8. 7, worden geroyeerd de Ampliatien van den 4 July 1788. en 17 Miy 1789» en daar voor in plaats gefteld: DeZeejv zteders binnen Friesland zullen geftouden zyfi, hunne Zeepvaten waterdigt te maken. zonder K'ey daar toe te gebruiken; zullende ieder een l vvierde To;is Vat negen Pond, en een agtfte Ton, vier en een half Pond moeten weegen» en alzoo één Ton Zeep Bruto 276 Pond, zoo als hier voor is gezegt; en dat zulks gereekend word ia te gaan ééne Maand na Publicatie deezes. Pag. lï 2. Art. 9 word geroyeerd: Van ieder Aam Boomolie , vier Gulden zestien Stuivers. Pag 117. en vervolgens word geroyeerd: het Reglement tot Opflag der Zoetewaren in een befloten Pakhuis. Pag. i ;o Zaetewynen, Verhoginge en Üit« heemfche B'eren. Dezen Titul word geroyeerd, en op nieuw dus gefteld: ORDONNANTIE OP DE ZOET E-W Y N E N. Pag. i?i Art. 5. in plaats van Grosüers, word gefteld VVynkopers. Pag, £32. word het 7. Art. geroyeerd Pag. £23. en vervolgens, word geheel geroyeerd Zzz 2 de Leeu» WARDEN» Publ. Wegens de lm» po/itien.  io8o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Publ. •wegens de Impofitien. de Verhooging, welke gefteld was by Placaat van 4 Juny 1788 Pag 127. tot Pag. T39. inclufive, worden geroyeerd de Ordonnansen ©p de Thee en Coffy en op de Tabak, met alle de Ampliatien en Veranderhgen, welke op die Ordonnantiën betreklyk zyn. Blyvende evenwel de Goederen, welke bevorens behoord hebben in de Ordonnantiën der Zoetewaaren, Thee en Coffy en Tabak, waar van by deezen den Impost is afgefchaft, evenwel aan het Waagrecht onderhevig; en moeten dus by het inkomen op de Havens, ten Collecte van het Waagrecht worden aangegeeven, gelyk nopens de Waagrecht doende Goederen in Art 8. van het Placaat van den 8 Juny 1790. is bepaald. Pag. aay- tusfchen Art 78 en 79. worden deeze Articulen gevoegd: De Stokers zullen de Vryheid hebben, om hunne Distillatie buiten deeze Proviotie te voeren, met kortinge van drie Gulden tien Stuivers per Anker, mits proef houdende; te restitueeren door den Collecteur van het Gemaal, ter plaatze daar de Stoker woonagtig is. Zullende deeze Uitvoer met geen minder quan. titeit mogen gefchieden, dan met een tweede Anker, houdende 10 Kan, terwyl in deeze Vaaten, met welke de Uitvoer gtfebied, geen kurk of daukgaaten mogen zyn, en dus geen opening plaats hebben dan alleen bet Sponninggat.  JAARBOEKEN, Augustus, 1707. 1081 REGLEMENT op het KEUREN der JENEVER. (NB. Word gevoegd Pag. 226 voor de Inftructie in het particulier voor de Opzigters van *t Gemaal ) 1. Dat ter plaatze daar de Uitvoerder woond, uit ieder Vat Jenever, het welk buiten de Provintie zal gevoerd worden, een Vies vol zal worden genomen door de Opzigters, in tegenwoordigheid van den Commis óf zyn gelastigde, en het Vat weder vol gemaakt; na zulks verzegeld met bet zegel van den Koopman, die de uitvoer doet, op het Collegie worden gebragt, terwyl het Vat, na dat de Jenever ter keuring daar uit genomen is, over de Sponning zal moeten verzegeld en alzoo uitgevoerd worden. Dat vervolgens van de uit te voeren Jenever een Uitvoert Cedul zal worden gegeven, door hem die het zelve verzegeld; en zal dit Cedul op de plaatze der Uitvoert worden afgegeven aan de Opzigter, die het zelve, na dat daarop verklaart heeft, dat die Jenever werklyk is uitgevoerd, binnen een Maand, te rug zal moeten zenden aan den Hoofd Commis. 2. Dat voor een Vies proefhoudende Jenever, een mengelen bevattende, die uit ds Vaten genomen word om te proeven , zal worden betaald tien Stuivers; minder Quantiteit na proportie. 3. Dat het onderzoek van de gehalte der Jenever zal' gefchieden door dezelve Perzoon of Perzoonen, welke dit omtrent de lïrandewyn verrichten , en voor proef houdende Jenever worden gerekend als twee derde geest of alcohol en één derde Water. 4. Dat deeze keur viermalen in het Jaar op het Zzz 3 Col- Leeu ' warden. Publ. wegens ie Impofitien*  Leeuwarden. Pnbl. wegens tie lm* fofitisn, icSa NIEUWE NEDERLA.NDSCHB Collegie zal plaats hebben, in pralende van den Hoofd Commies. J. Dat, na gednne proeven door het Collegie, aan de Collecteurs van dit middel kennis van de fterkte der Jenever zal worden gegeeven, ten einde conform van dien de korting gefchiede. PASSAGIE-GELER Pag. 251. Art. 1. in plaats van afgehuurd Rydtuig word gefteld rydtuig, GENERALE ARTICULEN Op DE V Y F SPECIËN. , t Pag, 258. Art. s> Regel 3. word geroyeerd het woord Hoofd. % Pag. 204. Art.'13. word geroyeerd, en op nieuw aldus gefteld: fch» koet. rier. p. b» paard, 1H 3 I \ | 11:10: o a 8 2 1 | 24:14; o .Namen 13 20 j 10 2 i 00:13: 8 M- I 3 ; o : o der 14 20 10 30 4 I 80:18: 8 1 1 31 1 1 10:14^0 Perzoonen. U | 81 i. 1 | 24: i4: o 1 3 ï ao I 5 110 2 | 60:15: 8 117^ | 82 | 26 | jo 1 111 277:1:8 Psg. 265. en 266. worden in het Formulier Rest Cedul de woorden Hoofden, die hierin twee snaai voorkoomen, geroyeerd, Pag. 271.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. IC83 Pag. 271 Art. 27. word geroyeerd, de Grietcnye, en daar voor gefteld het Diltrict, voorts worden de woorden 'sLands Griffier, die in dee-: zen Articul geplaatst zyn, by Publicatie van 10 May 1780 geroyeerd, en daar voor gefteld; den Commis van 'sLands Reekenkamer. Pag 283. tot Pag. 28*. inclusfive, wordenalle de Ar.iculen op de Hoofdgel :en met alle de, Ampliatien en veranderingen, daartoe relatief geroyeerd. Zie daar dnn , Volk van Friesland'- aan uwe begeerte voldaan: door het wegceemen van zulke Lasten, die zigtbare kenmerken van oogelykheid in zich bevatteden; maar uok, die eene -tnerkelyke -hinder aan de Negotie toebragten, en gelegenheid gaven tot veele onbeftaanoaarheeden. Dan, fchoon wy nu aan den eeneu kant wel het kwade vermeenen te hebben weggeooomen, zoo )s ook juist daar door, aan den anderen kant, eene wonde toegebragt aan 'sLands Inkomfteti: En daar in het teegenwoordig tydgewrigt, dit eene geheele verderfiykheid zoude kmanen te wege brengen, zoo zal het nodig zyn dat hier tegen zodanige middelen worden gebezigd, die m ftaat zyn, zulks' voor te koomen. lichter zyn deeze middelen niet zo algemeen, dat wy dezelve da;delyk magtig kunnen woraen, m.23r moeten daartoe eenigen tyd befteeden: ook is het niet nnverfciii iig, langs welken weg wy dezelve bekoomen; en daarom zoude eene te grote overhaasting, veelligt, niet aan het voorgeltelde doel kunnen beantwoorden. liet is dan hierom, dat wy ons hier toe onledig zullen houden, en alzoa werkzaam zyn, dat ook ten deezen opzigte het welzyn van -onze Medeburgeren daatgefteld worde. Dat eindelyk, tot gemoetkoon,. 'cr Kooplieden, wegens den Impost der nu omaogs ingevoerde, dog nog niet verkogte, Koópmanfchap. Zzz 4 pen, Leeit«_ w arjen. Publ. wegens le lm* ■>ofuhtt.  1084 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu« warden. pen, de Impost zal worden gekort, van alles wat zederd den laatften Juny 1797. is aangegeeven, of opgeflagen; des voldoende beweezen wordende, dat nog niet verkogt zyn, en zulks op requifitie met Eede bevestigende. Wordende ten deezen opzichte den Hoofd - Commis en Commifen van 'sLands- middelen gelast, na een nauwkeurig onderzoek, de noodige authorifatie tot korting op de refpective Collecteurs af te geeven: tetwyl aan elk de Vryheid wordt gelaaten, zoo vermeend over die Authorifatie bezwaard te zyn, daar over Ijeklag te doen aan de Gedeputeerden. Aldus Gedecreteerd en Gearrefteerd op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den 4 Augustus 1797, hei derde Jaar defBataaffche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland. J. G. K RAMER, Vt. Ter ordonnantie van dezelve, C. GODSCHALK, Veeg., zoo als wy reeds elders hebben aangemerkt, ftondt, eenigen tyd, de kans, ten aanzien van het voortduuren of vernietigen van de Friefche Akademie, Uit eene Akaderoifche Redevoering van den Hoogieeraar Wassenberg is bekend, hoe dat van ouds vermaarde Kweekfchool van Geleerchiid, hoewel in naam aanwezig, in de daad, egter, zoo goed als vernietigd was; ea  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. 1085 en hadde de yver van eenige weidenkenden zulks niet verhoed, diens lot zou , veelligt, reeds beflist geweest zyn. Tot blydfchap van veelen vernam men,eerlang, dat 'er eene Commisfie van Gedeputeerden uit het Provinciaal Beftuur was benoemd, welke deeze belangryke znak ernftig ter harte nam, en dezelve daar heen ftuurde, dat, op derzelver voordragt, by het gemelde Beftuur, op den 9 Juny deezes jaars, het Befluit wierdt genomen, „ dat de Akademie van Franeker „ zou worden herfteld en verbeterd op een „ nieuw Plan." Van hoedanig eenen aart dit Plan ware, kan blyken uit de Proclamatie , welke, in naam cn op last des Hoogst Gecontinueerde Magt des Gewest, op den 5 deezer, aan het Friefche Volk wierdt afgekondigd. VRTHEID, GELTKHEID. PROCLAMATIE. T\e Commisfie van Gedeputeerden uit het Provinciaal Beftuur van Friesland , aan het Friefche Volk. ü zy aile mogelyk Heil en waare Broederfchap ! In Naam en op Last der Hoogstgeconftitueerde Magc deezes Gewests, doen wy U te wee« ten: Dat het Provintiaal Beftuur van Friesiand, zeer ernftig ter harten neemende, de bevordering van het Hoogst mooglyk geluk voor dat Volk, wiens Huishoudelyke belangens aan haar zyn Zz z 5 op» Leeuwarden.-*  lo86 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Proef. wegens de herfteltingyan de Fi iefche Akademie. opgedragen, ter daarftelling en bevestiging van deszelfs waare Vryheid, Voorfpoed en Gelvkheid van Regten; en ten vollen overtuigd zynde, dat daar toe niet alleen zeer nu'tig, maar ('non tbeerlyk is, de fpoedige, gemakkelyke. en mmstkostbaare bevordering van zo ianige Wetenfchappen , welke kunnen dienen ter voldoening aan de eerfte en noodzaakelyke Behoeften, ter verlichting van het verftand, ter befchaaving der Zeeden en dus hier door, ter daarftelling van het grootst en duurzaamst Heil, waar voor eene jMenfcbelyke Maatfchappy vatbaar is; oordeeld daarom dat het eene haarer eerfte onvermydelyktle pligten is, hier omtrent alles aan te wenden,wat tot deeze zo aller belangrykfte zaak kan dienftig zyn. Het is om deeze zo gewigtige redenen, dat dit Beftuur ons gelaste, om haar te dienen van Confideratién en Ad vis, over den zeer vervallen Toeltand der eertyds zo bloeyende en alom hoogberoemde Lands Univerfiteit te Franeker. Ten einde wy zo veel ons mogelyk ware, onze Piigc in deezen na vereisch der zaake te kunnen betragten, benoemden en verzogten wy hier toe eene Perfoneele Commisfie , ten einde over dit onderwerp, een nauwkeurig onderzoek te doen, en zodanige febikkingen tot Redres deezer Academie op te eevenj als zy dienftig en nuttig zouden oordee en tot algemeen en beftendig Belang der Maatfchappy Inwoonders deezer Provintie.' Vryheidminnende Friezen I Wy hebben het verheeven genoegen U allen te moeten bekend maaken, dat deeze Commisfie aan ons heeft ingeleverd , een breed voe* rig Rapport over 'sLands Hooge School te Franeker , behelzende een nieuw Kepublicaiisch Plan tot herftel deezer Hooge Schoole, welk Plan door ons ter Tafel van het Provinciaal Beftuur is ingeleverd en door die Beftuur is goedgekeurd en gedecreteerd; bet welk wy gelast zyn in  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. I087 in werking re brengen en aan ü bekend te maaken, door deeze Proclamatie. Het zy U dan door deezen bekend, gy Volk van Friesland! dat uw Provintiaal Beftuur heeft Gedecreteerd op den 9 Juny deezes Jaars, 1797. De Akademie te Franeker" zal worden herfteld, en verbeterd op een nieuw Plan, dat behelst: I, De vacante Profesfcraaten zullen worden vervuld, welke zyn: 1. Een Profesfor in het Natuur- Staatsen Volken- recht. . 2. Een Profesfor in het Burgerlyk en Hedendaagsch Recht 3. Een Profesfor in de Kruid» en Scheikunde, als meede m de kennis der Ziekten en beoeffenende Geneeskunde. 4. Een Profesfor in de Ontleed- Heelen Verloskundemitsgaders in de Natuurkunde van het Menfchelyk Ligchaara. 5. Een Profesfor in de Oosterfche Taaien en Oudheeden. 6. Een Profesfor in de Mathefis, Vestingbouw en Aardrykskunde. 7. Daar zal ook zyn een Meester in de Franfche Taaie. II. Dat van de tegenwoordig aan deeze Academie zynde Profesforec vast moeten aaoblyven: I* E. Wdtfenberg, Prof. in de Taal en Oudheden der Grieken. 1. A. Chaudoir, Prof. in de Wysbegeerte en Sterrekunde. 3. 3' W. daCrane, Prof. in de Gefchiedenisfen, Welfprekendheid en Dichtkunde. III. Dat de twef Hoogleeraaren in de Godgeleertheid en Kerkelyke Gefchiedenisfta, welke warden. Procl. wegens de her- (telling van ds Friefche Akade.. mie.  Leeuwarden. Procl. wegens de her- ftelling van de Friefche Akade- mie. I088 NIEUWE NEDERLANDSCHE ke zyn de Burgers J. van Voorst en L, Meyer, voor als nog aan deeze Academie moeten aanblyven, tot dat de binnen kort op handen zynde verandering door de Conftitutie, omtrent de Theologifche Faculteit, in daadelyke werking worde gebragt. IV» Dat deeze voorgemelde Wetenfchappen zullen worden geleerd in die vreemde Taaien waar in^ men zulks gewoon is te doen, op dat de Geleertheid voor derzelver Beminnaaren aan deeze Academie, tot de hoogfte trap en uitgebreidfte wyze aldaar kan worden beoeftend. Dat boven dien, ter bevordering der fpoedige algemeene Volksverlichting, ter aankweeking en uitbreiding van waare wysbeid en verhevene deugden, en ter bevestiging der Republicainfche Regeeringsform , aan deeze Hooge School, de volgende Wetenfchappen in de Nederduitfche Taaie zullen worden geleerd, als: 1. Het Natuur- en Burger-Recht, van ieder Mensch op zich zelf en als Lid der Maatfchappy. 2. Het Recht der Maatfchappyen en Volkeren, zo Natuurlyk als doorgemaakte Contracten. 3 De Gefchiedenisfen der Menfchen en Volkeren in 'e algemeen, en van ons Vaderland in het byzonder. 4. De Aardrykskunde 5- De Nederduitfche Taalkunde. 6. De Wiskunst en Vestingbouwkunde/ 7. De Natuur- en Werktuigkunde. 8. De Sterrekunde. i 9. De Ontleed- Heel - en Verloskunde. 10. De Kruid Scheid- en Artzenvmenskunde. & V. Dar ter bevordering van een nog algemeener Nut deezer Academie, aan 42 behoeftige Jan-  JAARBOEKEN, Augustus 1797. 1089 Jongelingen eene onderfteuning zal worden fegeeven uit de Casfa door het Provinciaal leftuur afzonderlyk voor de Academie gefchikt, ter Somma van één hondert Guldens ieder in 't faar, om daar door brave, gefchikte , doch onvermogende Jongelingen, zonder onderfcheid van Religie, aan deeze Hooge School. door de beoeffening van nuttige Kunften en Wetenfchappen, zelf gelukkig te maaken en verdienftelyk aan h=t Va • derland, volgens het Plan dat nader zal worden bekend gemaakt. Van deeze 42 jongelingen worden 2t opgeleid in bepaalde Wetenfchappen alleen door de Nedeiduifche Taal, tot Onderwyzers der Jeugd in Schooien deezes Gewest. De andere ai kunnen door de Laiynfche Taal zich oeffenen in zodanige Wetenichappen of andere Taaien als zy zelf zullen verkiezen. Alle deeze Jongelingen moeten Jaarlyksch voor de Curatoren en Profesforen deezer Hooge Schoole, in het openbaar een Examen doen, en de meest vorderende zullen eerepryzen ontvangen, Tot deeze Eerepryzen worden ook die geene toegelaaten» welke op eigen kosten aan deeze Academie ftudeeren, mits zich aan dit publiek Examen onderwerpende. VI. Dat 'er vier Curatoren over deeze Academie zullen worden benoemd tot eet; vast bepaald en welgeregeld Hoofdbeftuur. Twee deezer Curatoren moeten die Taaie verftaan, in welke de Hooge Geleerdheid word onderweezen , op dat deeze kunnen nagaan en meede beoordelen de vorderingen dier Leerlingen, welke door die Taaie worden onder weezen. De twee andere Curatoren mogen de La» tynfche of zo genaamde Taaie der Geleerden niet verftaan, op dat men hier door te wjs- L EEUWARDEN* Procl. wegens de her* (telling »an de Friefche Akade* mie.  ioqo NIEUWE NEDERLANDSCHK Leeuwarden. Procl. wegens de her- fle!'.:r>g van de Friefche Akademie. wisfer waarborg nebbe, dat de bevordering der algemeene Kundigheid door middel der Nederduiticne Taaie alléén , overeeokoniftig het groot algeméén belang, beftendig worde waargenoomen en duurzaam in ftand blyve. Zie daar, Volk van Friesland! don Hoofdzakelyken inhoud van dat Plan, waarop uwe Hooge School te Fraeeker, volgens Decreet van uw Provinciaal Beftuur, thans door ons daadeiyk word ingerigt. Een Plan , dat ten oogmerk heeft om u den toegang toe alle nuttige Wetenfchappen te openen, gemakkelyk en minkostbaar te maaken, op dat Gy, uwe dierbaare Kinderen en alle uwe Nakomelingen, door de zo noodzakelyke, aangenaame, ja alleriieilzaamfte Beoeffening des Verftauds, in alle redelyke Kennis, door Wysheid, Deugd en Godsdienst, altoos - duurend gelukkig zyt, tot de hoogstmogelyke Trap en een Licht moogt worden voor dit Gemeenebest, ja voor de gantfche wereld I!! Burgers! beoordeelt dit oogmerk, beproeft de middelen, en zyt daar in zoo gelukkig als wy hier in tót nog toe zynl Een vast Plan ' van beftaan voor deeze Hooge School is door de Hoogst Geconftitueerde Magi deezes Gewest Gedecreteerd! Alle Profesforen hebben wy reeds beroepen , waar van wy op één na de aanneemende antwoorden hebben ontvangen, van wien wy het ook binnen kort vetwagten; deFranfche Meesfer is reeds op zyn Post. De Hooglecaaren, welke hunne Posten hebben aangenoomen, zyn: I. J. H, Voor da oud Profesfor te Utrecht, als Hoogleeraar in het Burgerlyk en Hedendaags Recht. II. J.  JAARBOEKEN, Augustus, 1797. iooï II. J. Mulder 's Lands Operateur en Lector in de Ontleed- Heel - en Verloskunde te Leeu warden, als Hoogleeraar in de Ontleed- Heelen. Verloskunde in het Nederduitsch. 311. C. Atlardi Medicinae Doftor en Stads Anatomicus te Groningen tot Hoogleeraar in de beoeffenende Geneeskunde , Scheid* , en Kruidkunde; met Commisfie om over de Scheid-Kruid- en Arzenymeng- kunde, aan des begeerenden in 't Nederduits te onderwyzen. IV. J. P. Tholen Lector Mathefeos & ArchiteÉtura; Militairis te Franeker, als Hoogleeraar in de Mathefis, Vestingbouw - en Aardrykskunde in het Nederduitsch. V. E. J, Greve Reprefentant ter Nationaale Vergadering repraefenteerende het Volk van Nederland. Als Hoogleeraar in de Oosterfche Taaien en Oudheden. Vervolgens zyn de Werkzaamheden der 3 voorgemelde vast aanblyvende Profeslören aldus bepaald, als: I. E. Wasfenberg tot Hoogleeraar in de Griekfche Taal en Oudheden, beneyens in de Nederduitfche Taalkunde. II. A. Chaudoir tot Profesfor in de Wysbegeerte en Sterrekunde met Commisfie om de Proefondervindelyke Natuur- , Werktuigen Sterrekunde ook in het Nederduitsch te onder wyzen. III. J. Jf. \de Crane tot Hoogleeraar in de Hiftorie, Welfpreekendheid en Dichtkunde, benevens de algemeene Gefchiedenis der Menfchen en Volken, en de Vaderlandfche Gefchiedenis in het Nederduitsch. Voorts zyn tot Curatoren over deeze Hooge School benoemd, welke hunne Posten hebben aan- Lkeuwar- den. ProcU wegens de her/ïellingvan de Friefcht Akademie.  Leeuwarden. Troel. negens óe her* ftelling yan de Friefch Academie. ÏC92 NIEUWE NEDERLANDSCHE aaogenoomen de Burgers G, Coopmans Medicina? Doctor re Franeker, als Latinist. Eife Eiftnga te Franeker; en Y>f)e Freeres Tigchelaar te Makkum als Nederduitfche. Zullende de tweede Latiniste Curator eerstdaags worden aangefteld. Wat ten laatften de ïheologifche Faculteit : aangaat j hier over heeft het Provinciaal Beftuur nader moeten denken en befebikken, nademaal Profesfor J. van Foorst deeze Akademie verlaat, door het aanneemen van het Leeraarambt te Arnhem ; en na rype Deliberatien noodzaakelyk gevonden, ter voorkooming van het verval van het Godgeleerd Onderwys aan deeze Höoge School, en ter bevordering der volftrekt noodige openbaare Godsdienst- üeffemng, hier omtrent een nader befluit te moeten maaken en in deeze om gemelde reden, niet na de inrigting eener nieuwe Conititutie te kunnen nog te mogen wagten, te meer om dat de Kerk van den Staat is afgefcheiden, waar door geene Geconftitueerde Magt hoe genaamd eenige aanftelüng van Theologanten ter uitvoer kan brengen , nog de onkosten daar van uit de Algemeene Casfa kan betaalen. Om egter bet Algemeen hoogst mogelyk Nut onzer Hooge Schoole zo veel kan zyn te bevorderen, en de zo nodige openbaare Godsdienst» oeftening kragtdaadig door alle gepaste maatregelen te onderfteunen, en aan te kweeken, zo heeft dit Provinciaal Beftuur beflooten, om aan alle Godsdienftige Gezintheeden zonder pnderfcheid, niet alleen vryheid te geeven, maar uit te nodigen om op eigen kosten Hoogleeraars elk na zyne gevoelens en denkbeelden aan de Academie te Franeker te plaatzen. Het is ten dien einde dat wy door de Hoogst Geconllitueerde Magt deezes Gewests, gelast en ge-  ' JAARBOEKEN, Augustus, 1707. 109! ? geauchorifeerd zyn, ook deeze zaak, ter uitvoei te brengen. Ter bevordering van dit zo heilzaam oogmerk, en om daar door, de ons opgelegde aangenaam* Pligt te betragten, zo hebben wy het daartoe dienftig, ja noodzakelyk geoordeeld, dat ten dien einde eene Commisfie der Leeraaren uit iedet Gezindheid zonder onderfcheid van Religie, mei de Curatoren der Academie hier over in Conferentie treede, om te booren het geen ter bevordering deezer zo belangryke zaake kan worden voorgedraagen, om daar van door een ieder aan de Leden zyner Gejoofsgenooteo opening te gee ven ter vrye en onbelemmerde overweeging, en fpoedig befluit. Hier toe is het, dat wy op Maandag den 28 Augusti éérstkomende, des morgens om tien uut uit ieder Godsdienft;ge gezintheid eene Commisfie verzoeken, bettaande uit één Leeraar van ieder Clasfe, Sociëteit of arWere Hoofd verdeeling, als iedér in de zyne gewoon is te maaken, om als dan te Franeker in een Academiekamer hier ovei met de Curatoren deezer Hooge School in onderhandeling te treeden, ten welken einde zig tet tyd en plaatze voorfchreeven, Curatoren zullen bevinden om aldaar de Commisfies ter deliberatie te ontvangen. Op dat deeze ter kennisfe van een ieder koortje, ter bereiking van het bedoelde algemeene welzyn, zal deeze Proclamatie alonme worden bekend gemaakt en aangeplakt, alwaar men zulks gewoonlyk is te doen, boven dien zo veel mogelyk aan de Leeraaren worden bekend gemaakt, om hunne Gemeenten hier van nader te oaderrig. ten. Aaaa Al- Leeu- WAfcDEM. Pr och wegens de herJiellingvan de Friefch» Akade,» mie*  Leeuwarden. C, van der LET. Al van ouds vermaard was het Ras der Friefche Paerden. Met goede Springhengsten ftondc, orgetwyfeld, derzelver deugdelykheid in naauw verband. Een naauwkeurig toezigt daar omtrent was, diensvolgens, eers voorwerp van het Algemeen Beftuur. Vreemd mag het daarom fchynen, dat vroegere en hatere fchikkingen, daartoe betrekkelyk,buiten werking wierden gefteld, en aan elk vryheid gegeeven- met het laaten dekken van Paerden naar goedvinden te handelen. Dit evenwel gefchiedde, by eene Publikatie van 15 deezer. VAT- 1004 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus gedaan op het Collegie binnen Leeuwarden, den 5 Augustus 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. De Commisfie vau Gedeputeerden uit het Provinciaal Beftuur van Friesland , waarneemende de zaaken van het Collegie. C. ONEIDES, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,  JAARBOEKEN, Auguslut, 1797. 1095 F li THE I D. GELTKHEID. PUBLICATIE. T_let Provinciaal Beftuur van Friesland, allen *~x die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap 1 Doet te weeten : Dat wy, mt aandagt neeraende de vertogen van een aantal • Ingezetenen, ter affchaffing van het Ambt van Keurmeester der Springhengften in deeze Provincie, en overweegende dat, alhoewel veele Ingezetenen ra dit Gewest groot belang by het aanfokken van goede Paarden hebben , niet die zicbtbaaré nuttigheid uit het nauwkeurig toeziet op de Springhengften door eenen Generalen Keurmeester voortkodmt, welke de Piovifioneele Reprefentanten zich by derzelver Publicatie van den 19 Maart 1795. op dat onderwerp zullen hebben voorgefteld; als mede dat de bepaalingen , in de Inftructie van den Keurmeester der Hengften gefteld, de individueels Vryheid der Houders van Teelpaarden te zeer beperkten; hebben goedgevonden te decreteeren, gelyk wy verklaaren by deezen: Dat aan een iegelyk de Vryheid gglaaten word, omtrent de aanfokking der Paarden zodanig te handelen , als hy zelve zal goed denken. En alzo ten gevolge van ons gemeld Decreet het Ambt van Keurmeester is komen te vervallen: ZO IS HKT, dat wy by deezen zyne Inftructie en de verdere bepaalingen omttent het keuren der Heogften, vervat in de Publicatie van den 19 Maart 1795, intrekken en buiten effect ftellen. Zullende, ten einde een iegelyk die het aangaat zulks te weeten kome, deeze onze Publicatie worden afgekondigt en aangeplakt, ter plaatzen, alwaar het te gefchieden gebruikelyk is. Aaaa 2 Ge- Leeuwarden. Puil. omtreni het Keuren der Heng. len.  LeeU' WARDEN. Mt- 1096 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gegeeven te Leeuwarden op het Landfchaps» buis, den 15 Augustus 1797» het derde Jdar der Bataaffche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland» CLAAS J. HOBBEMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hetzelve, CORN. GODSCHALK. STAD EN LANDE. * Gromingen. In de voorleedene Maand, indien al niet vroeger, was door den Hoogleeraar E» J. T. a Theusfink aan Curatoren der Provinciaale Akademie ter hand gefteld, en vervolgens ter tafel van Reprefentanten des Volks van dit Gewest, eene Memorie gebragt, behelzende een plan ter oprichtinge van een AkademischHospitaal, ten einde om aan deLeerlirgen in de Geneeskunde de gelegenheid te verfchaffen, om ai vroeg de Praktyk van het behandelen van zieken met befpiegelende kundigheden re kunnen paren. Dit heilzaam ontwerp gefteld zynde in handen eener Commisfie, bragt dezelve, op den 5 deezer, een goedkeurend Rapport uit, 't welk vervolgens door de Reprefentanten in een Befluit wierdt veranderd.  |A A RBOEKEN, Augustus, 1797. 1097 Meede-Burgers! » Jogevolge en ter voldoening.aan de Refólutie X 55 Cornmislbriaal in dato den 28 July laatst„ leden, door ulieder Gecommitteerden zynde j» geëxamineert een Memorie door den Profesfor „ in de Medicynen E. j. T. a T-uesfi„k aan „ de Curatoren dezer Univerfiteit gepfefenteert, „ en door dezelve aan ulieder gunftige en fpoe„ dige overweginge by Misflve van den 17 July „ bevorens aanbevolen, houdende de voorfchrc„ ven Memorie in fubftantie, dat 'er zich thans „ een allergefchikfte gelegenheid opdeed om by ,, het oprigten van een nieuw Armenhuis, ter ,, Plaarle daar iaast het Groene Weeshuis is ge1 „ weest, een Academisoh Ziekenhuis of Hospitaal in het zelve aan te fchaffen, ten einde de „ Medicynfche Studenten in de behandelinge der ziektens, onder zyne directie en toeverzigt, „ in navolginge van het geen zo buitenlandsch „ als op eenige Univerliteiten in deze Republiek „ plaats heeft, zouden kunnen worden onder-vezen, op zodanige voet en wyze als hy nader „ wenschte voor te dragen: en daarop vervol,, gens gehoort zynde de confideratien van den „ Profesfor 'Phuesfink, met dewelke ulieder Ge„ committeerden over deze Materie wydlopig „ hebben gebefoigneert: rapporteren dezelve by „ dezen dat zy het oprigten van zodanig een „ Ziekenhuis, zo voor het nut van de Studeren„ de Jeugt in het byzonder, als voor de .viaat,, lichappy in het algemeen, van zo veel aanbe„ lang befchouwen, om daar door bekwame ,, Geneesheren voort te brengen, en wel inzon,, derheid, om het groot gebrek te Lande te „ verhelpen, dat zy van oordeel zouden zyn, „ dat van de gelegenheid, die zig daartoe althans „ aanbood, gebruik behoorde gemaakt te wor„ den. Dat ten gevolge hier van de Profesfor „ Theusfink, die reeds in het oprigten van een Aaaa 3 „ Hos- Groningen Plan van een dkadenischü pitaal.  Gro- Plan van eet Akade- misich Hoipi* taai. I098 NIEUWE NEDER.LANDSCHE t, Hospitaal voor de Franfche Troepes by dei, „ zeiver aankomst in, deze Stad, op fpeciaal ver„ zoek en authorifatie der Provifiontle Reprefen„ tanten van deze Provincie tot Rand gebragt, zo !„ vele bewyzen van zynen yver en veelvuldigen „ dagelykfchen arbeid gegeven heeft, door ulieder Gecommitteerden is verzogt geworden,om ,, by een nadere Memorie optegeven, de voet en wyze waarop zodanig Academisch Hospl* taal in bet gemelde Armenhuis zoude dienen iDücrigr, beheert, en bekostigt te worden. „ Dat hier aan tot genoegen van ulieder Ge„ committeerden voldaan zynde geworden, de„ ztelve'na nauwkeurige overwegmge van zodanige inrigtinge en vooral van de grote nuttighéid, welke van dit Inftituut met redenen te verwagten is, van gedagten zouden zyn dat de volgende fchikkingen, waar onder die, dewelke met vier Gecommitteerden uit den Ker" kenraad van de Gereformeerde Gemeente over ,\ de oppajfing, 't voedfel en bewasfchen &c. „ is gemaakt, tot een grondflag van het zelve „ dienden gelegt te worden. Inrigting voor een Academisch Hospitaal met ,, een fommiere berekeninge der kosten. Voor de eerfte inrigting van twee „ Zalen met derzelver Huisraad , als ,, Beddegoed en-verdere Noodwendig„ heden. Deze fom word flegts eens *! betaald- ... • f5o0*~ „ 's Jaarlyks zal hetzelve kosten ongeveer „ Tracteaaent voor den Medicus Aca„ demicus - ' '. ... •'. /iOO=0- „ Voor Medicamenten gecalculeert op ,, plus minus . . • 7500:0- „ Voor oppasfing. voedzel enz. ƒ ooo:o- „ Het Hospitaal zal beftaan uit twee Kamers 3 in het Grqeue Weeshuis, nu het Armhuis, een ,, voor  JAARBOEKEN, Juguslus, 1797. ioö< „ voor mannen, en een voor vroawen , waar „ van elke Kamer zal bevatten vier zieken. Het zelve zal bedient worden door de Pro ,, fesfor Clinicae en den Medicus Academicus. „ De Profesfor Oinicae heeft de geheele directie, is verantwoordelyk voor alles, doet „ rapporr en rekening aan Curatoren, onderwyst „ de Studenten by het Ziekbed, en geeft daar „ over byzondere lesfen. De Medicus Academicus bezorgt in hetby; „ zonder de zieken, voert de orders van den „ Profesfor uit, houdt de boeken, en doet de „ dagelykfche vifites op alle tyden. „ De Profesfor en Doctor vaceren op zekere ,, uren om (zo veel dit de casfa toelaat) een ,, ieder, van wat gezindheid ook, voor niet te ,, helpen en van geneesmiddelen te voorzien. „ De Studenten behandelen de zieken onder „ den Profesfur en Doctor, kunnen by de be,, reiding der Medicamenten tegenwoordig zyn, „ en zich dus tot het werkdaadige hunner kunst ,, bekwamen. ,, In het Ziekenhuis kunnen zy alleen door„ gaande ziekten behandelen, terwyl de langdu„ rige ziekten by die gene kunnen worden waar. „ genomen, welke zig op de geiielde uren by den Profesfor en Doctor vervoegen. ,, Door deze inrich'ing zullen niet alleen vele „ ongelukkige Leden der Maatfchappy, welke „ veelal met weinig menfchenliefde behandelt ,, worden, met de uiterfle oplettenheid worden geholpnn, maar ook vooral de Studerende Jeugd een hebhelykheid bekomen, om die ,, kunst, welke alleen door ervaring geleerd word, aanftonds met vrugt te kunnen uitoeffenen. „ Kindelyk zal deze inrichting baar grootfte not verfpreiden over. die gene, weiketotDoc„ toren te Lande gefchikt zyn, kunnende aan „ hun niet alleen gelegenheid gegeven worden, „ zieken zelve te behandelen, maar ook geneesAaaa 4 „ mid- Groningen. - Plan van een Al*de~ misch Hospi* taal.  Gr.0- «IRGEN Plan van een Akade» misch Uospi» laai. NIEU* noo NIEUWE NEDERLANDSCHE „ middelen te kennen, te bereiden en de kleine,,, re chirurgicale operatien als aderlatingen, kop„ pen, fpaacfche vliegen leggen &c. zelve uit „ te oefFenen. „ Ende op dat deze nuttige Inrichtioge de „ bedoelde uitwerkinge moge erlangen, zouden „ wy aan «lieden adviferen, om de directie en „ fpeciale toeverzigt daar over op te dragen, en ,, aan te bevelen aan den Profesfor E. J. T. a Thuesfink, en zulks onder den titul van Profes* for Medicinae Clinicae en het genot van een „ Jaarlykfe remuneratie a drie hondert gl. voor „ zyoe aangewende moeiten»"  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, 8 E P TEMEER» mdccxcvi'l HOLLAND. *S G R A V E N H A G E. De baatzucht, tuk op allerlei middelen, ter bereikinge van haare fnoode oog. merken, vervalschte dikmaals de Geldfpeciën. Dit deedt zy ook ten deezen tyde omtrent eene Franfche Munt, by den naam van Gouden Lodewyk of Louis d'or bekend. Ter aanwyzinge van de kenmerken diende eene Publikatie der Nationaale Vergaderinge van a6 deezer. Aaaa j GE-  VENHA OE. Publ. wegens valfche Louis d*or. 1 1Ï02 NIEUWE NEDERLANDSCHE GELTKHEID, FR T HEID, BROEDERSCHAP. r> Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen dea geenen die deeze zullen zien, of hooren leezen. Heil en Broederfchap! Nademaal tot onïe kennisfe gekomen is» dat zedert eenigen tyd binnen deeze Republiek in omloop zyn gebragt eenige valfehe Louis d'or, en 'er ten hoogRen aan gelegen is, dat de Ingezetenen, tegen deeze l'noode practyk in tyds worden gewaarfchuwd, en aldus hunne fchade voorgekomen: Zoo is hei, dat wy, zoo veel doenlyk daar in willende voorzien, goedgevonden hebber,, aan elk en een iegelyk kennelyk te maaken, dat 'er thans binnen deeze Republiek in omloop zyn valfehe Louis d'or, welke volgens de daar van opgegeeven befchryving zich van Je ectiten daar in doen onderfcheiden: ip. Dat deeze valfchen gemaakt zyn van Zilrer in 't vuur verguld: 2°. Dat de zyde van het Wapen, 't welk reielyk wél gemaakt is, geteekend is met een dubbe'de AA, met het jaartal 1786: 30. Dat het hoofd van Lodewyk den XVI» te groot is, en niet gelykend: 4°. Dat derzelver valschheid ook daar door ontdekt kan worden, dat zy veel dikker zyn, ian de echten, en veel minder kldnk hebben: En 5°. Dsr men, door infnyding, het weiïige Goud, dat 'er buiten opis, afdoende,het iilver kan zien daar zy van gemaakt zyn, Ter.  JAARBOEKEN, September, 1797. 1103 Terwyl wy voorts hebben goedgevonden , by renovatie van voorige Placaaten tegen he vervalfchen der Muntfpeciën, en het uitgeeven derzelven geëmaueetd', mitsgaders van de ftraffe daar by geftatueerd, ten ftrengften te verbie. den, zoo als gefchiedt by deeze, eenige valfehe Muntfpeciën , en in 't byzonder de voorfz. valfehe Louis d'or, binnen de refpective Gewesten te brengen, als mede om dezelven aan of van iemand, wie het ook zoude mogen zyn, uittegeeven, of te ontvangen: en voorts een1 iegelyken, aan wien voorlz. valfehe fpeciën in handen mogten komen, te gebieden , om dezelven terllon'd te brengen of te doen bezorgen aan ééne der Provintiaale Munten , om terftond weêrloos te worden gemaakt, op poene, dat die geenen, welke zullen worden overtuigd, zoodaanige valfehe Muntfpeciën voorbedachtelyken ter kwaada trouwe ontvangen, uitgegeeven, oi onder zich gehouden te hebben, ais Complicen en Medeftanders van Muntvervalfching zullen worden gehouden, en ingevolge de Placaaten van den Lande, zonder eenige conniventiewor den geftraft. . , . , Wordende wyders een premie van duizend Zilveren Ducatons beloofd voor den geenen, die den Maaker of de Maakers van de voorfz. valfehe Louis d'or zal kunnen ontdekken , zoodaanig, dat dezelven in handen der Jnftitie geraaken, en van het fait worden overtuigd, zullende de naam van den Aanbrenger, des begeerende, worden gefecteteerd* ün od dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, zoo ontbieden en verzoeken wy de HoogstgeconftitueerdeMag« ten in de refpective Gewesten, dat zy deeze onze Publicatie van ftonden aan doen publiceeren en affigeeren, in alle Plaatzen, daar men gewoon is zoodaanige pubücarien en afnciien te doen. Al- 's Graven hage„ Publ. ' wegens valfehe Louis d'or.  "sGb.a- VENHA. GR. Ï104 NIEUWE NEDERLANDSCHE t Idus gedaan en gearresteerd ter bovenge* melde Vergadering, in den Haage, den aöSept. 1797, het derde Jaar der bataaffche Vryheid. CWas geparapheerd,) ADs. PLOOS van AMSTEL. COnder Rond,) ïTer Ordonnantie van dezelve. (Was geteekend,) J. KANTELAAft. De wederregtelykheden, met zekere Vaartuigen, by den naam van Zydfche Bommen of Ptnken bekend, dikmaals gepleegd, fchynen omtrent deezen tyd een hoogen trap bereikt te hebben; zoo dat het noodig wierdt geoordeeld, van hooger hand daar tegen voorzienmg te gebruiken. Eene.Publikade der Nationaale Vergaderinge van 29 deezer diende ten dien oogmerke. T}e Nationaale Vergadering, Reprefentefirende bet Volk van Nederland , allen den geenen, die deeze zullen zien en hooren leezen, tieil en Uroederfchap! aoet te weeten: 1 da?uW1 in ervaariflg gekomen zynde, dat de Zydfche Bommen en Pinken, welke des nachts Seuu ej n r-aandoen' daadelyk hunne inhebbende Pasfagiers aan Land zetten, en hunne Goederen losfen, en door Wagens landwaard in laaten vervoeren, zonder van hun arrivement alvoorens aan deCommifèn, van 's Lands we-  JAARBOEKEN, September, 1797. 1105 ge daar toe gefteld, eenige kernis te geeven, als mede, dat veeltyds des nachts, en by den donker, diergelyke Pinken of Bómmen van daar vertrekken, buiten weeten der opgezegde Commifen , en zonder door dezelven te kunnen worden naargezien en gerechercheerd, waar door niet alleen de weg tot allen frauduleufen handel is opengefteld, maar waar door ook ten grootften deele worden elufoir gemaakt alle zoodaanige voorzieningen, als in de Zeegaten van de Goêrée, Texel, den Brielle, en anderen zyn gefteld, tot het behoorlyk uit - en inklaaren van Schepen, van hier naar andere landen vertrekkende of van daar binnen komende: En wyders in aanmerking genomen zynde, dat zulks direct ftrydig is, tegen het 65. Articul van het Generaal Placaat van den 31 July 1725, op den ophef der Convooyen en Licenten geëmaneerd, waar by wel uitdruklyk is geftatueerd : „ Dat niemand vermag eenige goederen tt „ laadcn of losfen op ftranden of andere uit« „ hoeken, daar geene Officieren van de Con« „ vooyen en Licenten zyn:" ZOO IS HüT, dat wy daar in willende voorzien, gedecreteerd en geftatueerd hebben, gelyk wy decreteeren en ftatueeren by deeze: Art.i .Dat geeneSchippersofStuurlieden van eenige Bomfchepen, Pinken of andere Vaartuigen, van de Zeeftranden der Republiek afvaarende, of daar aanlandende, met hunne voorfz. Bommen, Pinken of andere Vaartuigen van de ftranden zullen mogen afvaaren, voor dat zy alvoorens behoorlyk Pasport van hunne ingelaaden goederen zullen hebben geligt, en vooi dat de Commis van de plaats, van waar zy zul> len afvaaren, de lading behoorlyk zal hebber gevifiteerd en nagezien, en het Pasport behoorlyk zal hebben afgefchreeven: op de poene er boete by het Generaal Placaat van den jaare 'sGra. VENHA» GE, Publ, raaketi' de de Zydfche Bom» men.  ïioó NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra v- nha ge. Publ. T,aakeri' de de Zydfcht Bo'tt. men. 1725. geftatueerd; en al is het dat zoodaanig B>tn- Pinkfchip of ander Vaartuig mogt wég-i vaareu, en alsdan niet kan worden achterhaald, zal des niet tegenftaande zoodaanig Schip of Vaartuig, wanneer het naderhand mogt worden achternaald, worden geconfisqueerd , en de Schipper aan den lyve, naar exigsntie van zaaken, geRraft. 2. Dat voortaan geene Schippers of Stuurlieden . van de ftranden afvaarende, zullen mogen mede neemen ofte overvoeren, naar wat plaatze het ook zoude mogen zyn, eenige Perfoonen, die niet met een behoorlyk Pasport zyn voorzien, en dat voorfchreeven Schippers de voorfz. Schuiten of Schepen daar toe niet zullen mogen verhuuren, of eenige Perfoonen naar Buitenslandsc1! meda neemen, ten zy vooraf aan den Commis, van '3Lands wege gefteld, daarvan kennL hibben gegeeven,, alles insgelyks op dè poenen en boeten hier vooren geftatueerd: zullende als dan de Commis aaa voorfz. Schippers of Stuurman daar voor behooriyke expeditie verkenen, en in dorfo van het Pasport van de over te voeren Perfoon of Perfoonen noteeren het vifa, en hetzelve met zyn naam, den datum, en de plaats alwaar hy dat Pasport zal gezien hebben, onderteekenen, en van alle de dus gevifeerde Pasporten behoorlyke notitie en register houden. 3. Dat geen Schipper of Stuurman van eenige Pinü of Bomfchun of andere Vaartuigen, zal mogen gedoogeu, dat in zyn Scbip iets geha» den worde, voor dat hy aan den Commis zal hebben opgegeaven zya' naam. den naam van zyn Schip, en de Plaats waar heen de reize gedestineerd is , en voorts behoorlyke aangifte zal hebben gedaan van de Goederen, welke in zyn Schip zullen gelaaden worden: ulles op de poene en boete als by het Placaat van 31 July 172J. tegen de overtreeders is geftatueerd. 4- Dat  JAARBOEKEN, September, 1797 1107 4, Dat voortaan geene Pinken, Bommen of andere Vaartuigen, welke nieuw gemaakt, oi om te repareeren, of om welke reden dan pok, aan de Stranden mogten zyn aangeland, van de voorfz, Zeeftranden zullen mogen af*aaren, voor dat zy Schippers of Stuurlieden den Commis, daar ter plaatfe geposteerd, tydigvanhun aanftaand vertrek sullen hebben verwittigd, en gemelde Commis behoorlyke recherche zal hebben gedaan, en hem Schipper of Stnurmandaar van een behoorlyk bewys zal hebben ter hand gefteld: alles op de poene eu boete hier vooren geftatueerd. j. Dat de Schippers en. Stuurlieden voortaan zullen gehouden en verpligt zyn om, zo© dra zy met voorfz, hunne Pink- of Bom-Schepen of andere Vaartuigen op eenig Strand zullen zyn aangekomen, terftond, zonder eenige Perfoonen te mogen uitzetten, of iets hoegenaamd van hunne lading te losfen, aan den Commis van de Plaats alwaar zy aangekomen zyn,kennis te geeven, zoo wel van hunne inhebbende Lading, als van de Perfoonens welke zy aan boord mogen hebben, en uit andere Landen, ofte pok wel uit havens van deeze Republiek, mogten hebben overgevoerd; op poene van confiscatie van Schip of Vaartuig en Goederen, of wel (zoo 'er meer bezwaarende om Handigheden by hebben plaats gehad) zoodaanige zwaarere ftraffe, als door de wet is voorgefcbreeven tegen Schipper of Stuurman, welke dit ons verbod zullen hebben overtreeden. 6. Dat voorfz. Bom- of Pinkfchuiten geland zynde, met voorneemen om daar ter plaatfe te losfen, de Schippers zullen gehouden zyn, voor dat zy iets van hunne inhebbende lading zullen mogen losfen, of eenige medegebragte Perfoonen van Beord laaten gaan , aan den Commis kennis te geeven en behoorlyke inklaaring te doen; zullende de Commis verpligt 's Gha, venhage. Publ. raaien- de de] Zydfcl* Bom- men, 1  iio8 NIÉUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- CE- Publ. raakct> de de Z-d"che Bom» men.. At zyn , zoo fpoedig mogelyk zoodaanig Schip ea Lading behooilyk te infpecteeren en behoorlyk Loscedul te geeven, even als by het inkomen op de Rivieren en in de Havens, conform het meergemelde Placaat van 1725. gebruikelyk is: alles, in cas van contraventie, op de boeten en poenen by het evengemelde Placaat geftatueerd. 7. Dat voorts op de Zeeftranden praecife zal in acht genomen worden het 58. Art. van het voi.rfz Placaat van 1725; eu dat dienvolgende geene Schippers of Stuurlieden, Perfoonen noch Goederen, geduurende den nacht, na zonnen ondergang en -^oor zonnen opgang, zullen mogen losfen of Iaaden, of gedoogen dat in hun* he. Schepen gelaaden of daar uit gelost worde, ten zy om zoodaanige presfante redenen, welke den Commis zullen kunnen moveeren, om eenige laading of losfing voor zonnen opgang en na zonnen ondergang te permmeeren: alles op de boeten en poanen by het voorgemelde Placaat van 1725. geftatueerd. 8, Dat tot beter bereiking van dit ons falutair oogmerk, aan alle en een iegelyk wie het zy, by deeze wel expresfelyk wordt verbooden , des nachts eenige goederen, hoe dezelven mogten zyn genaamd of ingepakt, uit zoodaanige aan of op het ftrand liggende Pinken of Romfchuiten , te helpen ontlaaden, overneemen, op eenige Wagens te Iaaden, of elders hesn te helpen draagen of vervoeren , noch ook eenige PerfooBen "uk zoodanige Schepen elders hce.i te brengen , zonder fchriftelyk confeiit van den Commis van de Plaats: op poene van confiscatie van zoodaanige Wagen en Paard of Paarden, waar mede diergelyke vetvoering in den nacht zal zyn gefchied, en dat tegen zoodaanigen Voerman, of Eigenaar , mitsgader tegen de zoodaanigen , welke eenige Goederen of Perfoonen, zonder zoodaauige permisfie, zouden mogen vet-  JAARBOEKEN, September, 1797; no: vervoerd of weggedraagen hebben, ten rigou reusten zal worden geprocedeerd. 9. Dat voorts len aanzien van'alle Visfchui ten, directelyk ter visvangst van de ftrander afvaarende, welke dus geen Koopmans- goederen vervoeren, by voortgang zal moeten wor den in ,icht genomen, ec op dezelven geüppli ceerd, het 60 Art. van het Generaal Placaat van 31 July 1725, waar by is geftatueerd en bevolen: „ Dat de Visch-fchuiten, dewelke verfehe „ Visch uit Koekers en verfehe Vischvangers „ ovemeemen, teil allen tyde, en ook des „ nachts, geëxpedieerd zullen worden, en ook „ Iaaden of losfen mogen, mits dat de Schip. „ pers van dezelve Viscb-fchuiten aan de Col„ legien .ter Admiraliteit, of aan die geenen ,, die van haarent wege baar toe geauthorifeerd zullen worden, onder foiemneelen Eede moe„ ten verklaaren, dat zy, noch zeiven, noch „ door hunne Knechts, noodhulpen, ofandes- ren, geen Goederen buiten de voorfz. ver. „ fche Visch in hunne Schuiten zullen Iaaden „ of vervoeren, en mys dat ook moeten in,, liaan voor hunne Knechts en alle anderen, „ die zich van de Visch-fchuiten zouden wil,, len bedienen, en pp zoodaanige poene als „ tegens de Marktfchippers, de Vrybrief mis„ bruikende, by Art. 167. (van 't Generaal „ Placaat van den Jaare 1725.) is geftatueerd;" namentlyk op verbeurte van hunne Schepen, Schuiten enz. en wyders van als meineedigen je zullen worden geftraft, ter arbitrage van het Committé tot de zaaken van de Marine. En eindelyk dat voorfz. 60. Art. aldus zal orden geümplieerd, gelyk gefchiedt by deeze: Dat de Schippers van gemelde Visch-fchuiten geene Brieven of andere Papieren zullen mogen medeneemen of overbrengen, of door hunne Knechts, noodhulpen of anderen, doen ' Bbbb me- ) - 's Gra» VENHAGE. Publ. ' raaken* de de Zydfche Bom* men.  ïiï© NIEUWE NEDERLANDSCHE ^Gra- j/enha» p-e. Publ. raaken- de de Zydfche B-orn* insn* me 'eneemen of overbrengen , op poenen en ltraffen als vooren. En op dat niemand hier van eenige onkunde zoude kunnen voorwenden, ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconftitueerde Magten in de refpeciive Gewesten, en alle andere Jufti? eieren en Oflicieren deezer Landen, dat zy deeze Publicatie van (tonden aan doen afkondigen en aanplakken, ter plaatzen daar men zulks gewoon is: lastende en beveelende ons Committé tot de zaaken van de Marine , de Fisc.als, Commilen-Generaal en alle andere Officieren deezer Landen, deeze onze Publicatie en bevelen te achtervolgen en te doen achtervolgen , procedeerende en doende procedeeren tegen de overtreeders van dien,,, zonder eenige gunst, infehikkelykheid of verdrag. Aldus gedaan ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 29 Sept. 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. ( Was geparapheerd,} AD. PLOQS van AMSTEL, yt, (Onder ftond,) Ter ordonnantie van dezelve, ( Was geteekend, > 'C. L. van BEYMA.  JAARBOEKEN, September, 1797. irn Een ReglemsM, reeds op den 24. July deezes jaars by her Provinciaal B°ftuur van Holland vastgefteld, wierdc den 18 deezer, onder de gedaante eener Publikatie, ter al gemeene kennisfe geSrag'. Het beeft ren onderwerpe, den Om/lag, Heffing en Invordering van de Contributie by de Bataaffche Gewapende Burgermagt, en luidt aldus. , tiet Provintiaal Beftuur van Holland, alla hunne Medeburgereu ï Heil en Broederfüiap' doet te wecten: Naardien de Commisfie tot de slgemeene Diïectie der Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit Gewest, in onze abfentie aan het Provinciail Committé heeft te kennen gegeeven, dat de Nationaale Vergadering by "het Reglement voor de Bataaffche gewapende Burgermagt den 13 September 1796. gearresteerd, aan gem. Commisfie in het zevende Hoofddeel Art. 4. heeft overgelaaten, om ten opzichte van de Contributiën zoo veel mogelyk eene vaste Cynofure, omtrent de hoevjeJheid, de verdeeling en de wyze van invordering te'bepaalen; zy ter voldoening aan dien last, het hier na geïnfereerde Reglement had gearrefteerd» & REGLEMENT op den omflag^ \ heffing en invordering der Contributiën.. De Commisfie tot de algemeene directie van de Bataaflche gewapende Burgermagt voor dit Gewest, overwoogen hebbende den inhoud van het 7. Hoofdltuk van het Reglement voor de Bataaffche gewapende Burgermagt, by de Nationaale Vergadering, repref'enteerende het Volk B b bb 3 van '"Gra- ^enha<* cc Reglement op de GewapendeBurgermagt.  *s GrA- Regie* inent oj. deGewa pende 'Burger magt* - ma NIEUWE NEDERLANDSCHE van Nederland, den 13 September 179Ï;. he? tweede laar der Bataaffche Vryheid, gearresteerd, en dé magt daar by aan dezelve verleend, heeft dien conform gearresteerd het navolgende ; REGLEMENT Art 1 De quotifatie der Contributie, zal geiden Lr'Commisfarisfen uit de: Comnnsfie of derzelver Gemagtigden, volgends en on der de bepaalingen by Cap. 7- A£. 3 en van het Reglement voor de Bataaffche gewapende Burgermagt vastgefteld. ITPauotireercj 1 2. Iemand vermeenende te hoog ^U?eTn"n te zyn, zal zich met openlegging der redenen van bezwaar, aan de in Art. I. ^^f^' „risfarisfen of G-m.***^*»™**^^ welke daar toe op zekeren, by het tmuei van S chiyving te bepaalen dag, zullen vaceeren 5 !n in de gldaane doleantie (des noods) na ingenomen SConfideratien van dc«P^^: leerins of Municipaliteit en Raad van Admi. I ftratfe en difcipline of Commisfie van Huis. houdelyke direct* zullen voorzien .uilege, deeze tyd verftreeken zynde op S^df ^ tien reguard geflagen worden ten *»e J° merkelyke redenen, waar van daadelyk zal moe ten3.bDyekehneffing en invordering der Contnbutien zal, op plaaffep waar een half Bataillon ot Ser Burgers gewapend zyn, v.n Adminiftratie en discipline, en op piaatien, waar S- dan een half BataiUon gewapend T dooi de Commisfie van Huishpuuelyke direaie, en op plaatfën waar geene gewapende . g germagt belfaat, door ^^«^9, van wegens deeze Commisfie gefchieden. Tpif Contributien «Hen betaald worden.  Jaarboeken, september, ijgy, in zoodaanige termyn of termynen, als de Mu> nicipaliteiten, Raaden van Adminiftratie en discipline en Commisfien van Huishoudelyke directie, onder approbatie van Commisfarisfen zullen goedvinden; zullende altoos een termyn by anticipatie moet-eji voldaan zyn. 5. De omflag en uitfehryving der Contribt;tien zal op een ongezegeld Billiet gefchieden. (zie Byiage A-.) j 6. De tyd, by het Billiet bepaald j zonder voldoening verftreeken zynde , zal de invordering der gequotifeerde fomma by paraate Exefcutie gefchieden , ten welken einde de nalaatige zal wqrden gefommeerd by acte, gefchreeven öp een Zegel van 3 ftuivers, (zie Byiage B.) zullende door den Gerechts-Bode een relaas der gedaane fommatie, op een Zegel van 3 ftuivers Worden afgegeeven. ( Zie Byiage C. ) , 7. Waar op nög geen voldoening gevolgd zynde, zal de fommatie worden gerenoveerd by een adle, gefchreeven op een .Zegel van 3 ftuivers, (Zie Byiage D ) Zullende van deeze . gedaane renovatie mede door den Gerechts-Bo.de een relaas, gefchreeven op een Zegel van 3 ftuivers, worden uitgeleverd. (Zie Byiage E.) * 8. Wanneer de Geëxecuteerden, binnen 24 uuren na'het doen der renovatie, de gevorderde Contributie met de kosten niet'voldoet, zal die geen, uit wiens naam de Executie \Wordt gedirigeerd, met exhibitie der relaafen vatk den Bode, aan den Voorzitter van het Committé van juftitie, van de voorfchreeven Executie kennis geeven, en voordraagen om twee Leden te benoemen, omme by het in arrest neemen eri verkoopen van Goederen te adfilteeren. 9. Na dat in voege voorfz. twee Leden van het Committé van Juftitie zullen zyn benoemd^ zullen dezelven, geadfifteerd met den GerechtsBode, zich begeeven naar den Perlbon, of ter woonftede van den Geëxecuteerden, en zal als Bbbb 3 dari 's Gsav VENHAGE. Regie- , ment op deGewa- oende Burger* magti  'sGka VENHAGE» Reglement 0/ d&Gewa pende Burger magt. li 14 NIEUWE NEDERLANDSCHE* dan de Gerechts. Bode vraagen aanvvyzing van goederen. , . .'„''*•* io. Wanneer zoodaanige aanvvyzing door den Geëxecuteerden wordt gedaan, zullen de aangeweezen goederen in ariest worden genomen. li Zoo de Giexecuteerde weigerig ofnalaa■ ti» is om aanwyzing vau goederen te doen, zal de Gerechts - Bode zoo veele Meubilaire of Inmeubüe' goederen , ten overftaan van de \rm'iz. twee Leden uit het Committé van Juftitie, in arrest neemen, als hy zal vermeenen genoegzaam te zyn, om uit het provenu daar van te voldoen de gevorderde Contributie en fcosren vr.n de Executie; zullende de goederen worden in arrest genomen by een Acte van arrest, gefchreeven op een Zegel van 3 ftuivers, f zie Byiage F.) en zoo dezelve beftaan to Meubilaire goederen , zullen dezelven daadelys op eer.e verzekerde plaats worden overgebragt, ia De goederen, invoeeen voorfz. gearresteerd' zynde, zat de verkooping daar van moeten gefchieden, ten opzichte van Inmeubil» goederen , binnen vier weeken , en van Meubilaire goederen, binnen veertien dagen, na das het arrest gedaan is; zullende daar van, ten opzichte van Inmeubüe goederen, twee Zon. datts en twee Marktdaagfche Geboden, en ten opzichte van Meubilaire Goederen een Zon - en een Marktdaagsch Gebod vooraf moeten gefchieden, zoo als naar ftyle gebruikelyk is» 1* Op den bepaalden dag zal de verkooping sefchieden door den Gerechts - Bode , ten overftaan van twse Leden van het Collegie van Juftitie. en den Secretaris van dat Collegie, zullende de Secretaris en Bode van alles aanteekening houden, en het verbaal, (zie Byiage H > gefchreeven op een Zegel van ƒ1:4. door de Leden van het Collegie van Juftitie, den Secretaria en Gerechts. Bode , worden ondertee-  JAARBOEKEN, September, 1797. njf fcend, en ter Secretarie gedeponeerd, en zal: copie daar van (des gerequireerd) door den Secretaris aan den Geëxecuteerden, ten zynen, tosten, wórden afgegeeven, zullende 'er, zoo dra men bemerkt, dat het provenu dèr ver kochte goedeien genoegzaam is voor de Contributie en Executie k' sten , met den Verderen verkoop daadelyk worden géfupercedeerd , en zal de Geëxecuteerde binnen den tyd van drie dagen na het doen der verkooping, de verkochte goederen, regens betaling der gevorderde Contributie en alle de gevallen onkosten, kunnen losfefi voor dezelfde fomma als waar voor dezelven zyn verkocht 14* De Gerechts - Bode behoort zorg te draagen, dat 'er zoo veeie goederen'in arrest zyri genomen, dat uit het provenu van dezelven dé gevorderede Contributie en Executie-kosten kunnen worden' voldaan; dóch in geval tegeri verwachting het provenu der verkochte goederen nie* genoegzaam mogte zyn, zal 'er op' nieuws nadere aanwyzing van goederen moeten Worden gevraagd j en zoo voort worden geprocedeerd, alles in dier voegen als hier boven iS bepaalde 15. Wanneer de Geëxecuteerde clandestinelyk zyne goederen wilde vervoeren, zal de Gerechts-Bode, op bekomen authorifatie van het Committé van Juftitie, daadelyk zich zoo veele goederen mogen verzekeren als noodig zal zyn; en in geval met geen effect op de goéderen van den Geëxecuteerden kan worden geprocedeerd, zal de Gerechts-Bode, daar toe termen extee rende, met overleg van die geenen,op wiens ordre de executie wordt gedirigeerd, de perfoon Van den Geëxecuteerden zelf arrefteeren, én in eene verzekerde plaa-s overbrengen. 16. De bereekaoing van falarisfeh én Onkog. ten op zoodaanige eXccmie vallende, Ktillei volgens hier achtergevoegde Lyst (zie Bylagi Bhbb 4 h sGai- BE. Regtk* 'nc'it op vat de Burger' magti \ i 5  Iii6 NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gra ■ venha« ge. Reglement op deQewa pende Burgermagt. I. ) moeten be*eekend worden, zonder uiteentgen anderen "hoofde daar voor of deswegens meerder te mogen in reekening brengen , of vorderen. S7« In het onverhoopt geval van tegenftand aan de uitoeffening deezer paraate executie, of. te dat dezelve via facli geweldaadig wierd verhinderd, zal de Municipaliteit of het Officie van de Plaats, daar tegen daadelyk zoodaanige prompte maatregulen moeten neemen, als het gezag der Wet zal vorderen, en zoodaanig geweld met alle magt doen te keer te gaan, waar voor dezelve in perfoon verantwoordelyk ï8. Iemand over de wyze der executie, als niet conform dit Reglement, meenende bezwaard te zyn, zal daar van aan den Voorzitter van bet Committé van Juftitie, by eene fchriftelyke ongezegelde memorie moeten kennisfe geeven» welke op redelyke overtuiging iürcheance der executie zal mogen verle'enen , ftandhoudende tot den eerften Rechtdag; waar op het gereezen verfchils na verhoor der partyen, de plano, en by arrest, zoodaanig zal worden gedecideerd, als het Committé van Juftitie zal bevinden te behoorea. 19. De Municipaliteiten, Raaden van Adminiftratie en Difcipline, en Commisfien van Huishoudelyke Directie, zoo als die in hunne respective betrekkingen by Art. 2. met de heffing en invordering der Contributien zyn belast, zullen voor de ftipte nakoming deezes, als ook in cas van nalaatigheid door hun verzuim of malverfatie, in perfoon verantwoordelyk zyn. Ap. De Commisfie'behoudt aan zich, om in cas van verfchil, dit Reglement te interpreteeren; als mede, om het zelve ten allen tyde te ampliëeren, of te altereeren, zoo als dezelve ten meesten nutte der Burger-wapening zal bevinden te behooren. At»  JAARBOEKEN, September, 1797. 1117 Aldus gedaan en gearrefteerd in den Haage, den 24 July 1797, ^iet derde Jaar der Bataaf fche Vryheid. W. J. KERKMAN, vt. Ter ordonnantie van dezelve, H. MALECOT1US. Bylaag A, De Municipaliteit te van wegens de Commisfie tot de Algemeene Directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit Gewest.) (De Raad van Adminiftratie en Discipline der Bataaffche gewapende Burgermagt te .) (De Commisfie van Huishondelyke Diretftie der Bataaffche gewapende Burgermagt te doet by deezen aanmaanen de Burger omme voor den 179 aan handen van te voldoen, eene Contributie ter fomma van waar op dezelve, door Commisfarisfen van de Commisfie tot de Algemeene Directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit Gewest, voor deezen loopende jaare is gequotifeerd en zoo dezel¬ ve zich met deeze, quotifatie mogt bezwaard reekenen , _kan hy zich fisteeren voor welgem. Commisfarisfen, of derzelver Gemagtigden, ten einde zyne redenen van beklag te allegueeren ; zullende dezelve tot het hooren der doleantien op dag, den 179 des demiddags van tot uuren vaceeren, alles op poene van paraate executie. Bbbbs Ac 'sGra- venhaBE. Regie* ment op 'JcGewa- oende Burger- magt.  liië fïIEUWË NEDERLANDSCHE 's Gra VENHA* GE. Reglement op deGewapendeBurgermagt» Actum te enz. Bylaag C. Zegel S ftaivers,? Relateert de ondergeteekende Gerechts-Bode uit naam van de Municipaliteit. van wegens ué Commisfie tot de Algemeene Directie van de Bataaffche gewapende Btirgeimagt voor dit Gewest.) De Raad van Adminiftratie en Discipline der Bataaiicbe gewapende Burgermagt te) (De Commisfie van Huishouüelyke Directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt alhier, den deezer gefommeerd te hebben den Burger oams binnen 24 au- Actum te den I79 het jaar der Bataaffche Vryheid. Ten ordonnantie enz. Secretaris* Bylaag B* Zegel 3 ftuivers. De Municipaliteit te van wegens de Commisfie tot de Algemeene Directie der Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit Gewest. / (De Raad van Adminiftrane en Discipline der Bataaffche gewapend* Burgermagt le .) (De Commisfie van Huishoudelyke Directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt te , doet door my ondergeteekende Gerechts-1 Bede fommeeren den Burger omme als nog binnen de eerstkomende 24 uuren te voldoen, aan den inhoud van het Contribuikbilliet van den deezes jaars, aan hem geïnfinueerd, met de kosten, op poene van verdere executie.  JAARBOEKEN, September, 1797. utg uuren te voldoen, de Contributie, by het In-' fchryvingsbiiiiet van den deeze? jaars 1 ' aan hem geïiifinueerd, op poene van verdere exe-< cutie, met de kosten, en is ue Acte van Som matie overgeleverd aan en heb ik tot j antwoord bekomen » t Actum. den 1/9 f het * jaar der Bataaffche Vryheid. i T, Gerechts-Bode. Bylaag D. Zegel 3 ftuivers. De Municipaliteit te van wegens de Commisfie tot de Algemeene Directie van de Bataaffche gewapene Burgermagt voor dit Gewest..) (De Raad van Adminiftratie en Discipline der Bataaffche gewapende Burgermagt te) (De Commisfie van Huishoudely'-ce Directie der Bataaffche gewapende Burgermagt te) doet door my ondergeteekenden Gerechts-Bode renoveeren den Burger omme als nog, binnen de eerstkomende 24 uuren te voldoen, aan den inhoud van het Contributie-billiet van den deezes jaars aan hem geïnli'iueerd, met de kosten, op poene van verdere executie. Aftum te Bylaag E. Zegel 3 ftuivers. Relateert de ondergeteekende Gerechts Bode uit naam van de Municipaliteit, van wegens de Commisfie tot de algemeene directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit GeWest J de Raad van Adminiftratie en Discipline des sGraJ 'ENHü!E. legle- >.ent op leGcwu» ende ïurger* lagu  lino NIEUWE NEDÉRLANDSCHE 'sGra- venhage. Regieinent op dcGev/apendeBurgermagt. Actum den i7Q' Het Jaar der Bataaffche Vryheid. Gerechts-Bode.- Bylaag F. ' N - Zegel 3 fluivers. Op den zyn door my onderge. teekende Gerechts «Bode, ten overftaan vari twee Leden uit het Committé van Juftitie, ren behoeve van ter voldoening v'au' de Contributie by Billiet van den aan geïnfinueerd met de '« kosten, na gedaane fommatie, renovatie, en1 afvraaging van aanwyzing van Goederen, van denzelven genomen in arrest de volgende Goederen omme daar aan het beloop van het voorfz, Billiet met de kosten te verhaalen.- Actum te-enz. By* der Bataaffche gewapende Burgermagt te) (de Commisfie van Huishouddyke Directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt) den deezer gerenoveerd te hebben den Burger omme als nog binnen vier en twintig uuren te voldoen, de Contributie, by het Uitfchryvingsbilliet van den deezes Jaars aan hem geïnfinueerd, op poene van verdere Executie, met de kosten, en is de Acte van renovatie overgeleverd aan en heb ik tot ant¬ woord bekomen  JAARBOEKEN, September, 1797. iI2t Bylaag C. PROCLAMATIE. Men laat een iegelyk weeten, dat ik Ondergeteekende, uit krachte van het Reglement, ver» vat by de Publicatie van het Provintiaal Beftuur van Holland, van den 18 September 1797, na voorgaande Sommatie, Renovatie, mitsgaders verzoek van aanwyzinge van Goederen aan Geëxecuteerden in deeze gedaan, in arrest genomen, en in bewaarder hand van den Volke van Holland gefteld hebbe, zoodaanige als by de Acte van Arrest fpecinqueiyk zyn genoemd, omme daar aan by verdere executie, zoo verre het ftrekken kan, ten pe» ricule van den Geëxecuteerden te vernaaien, eene fomma van ƒ waar op dezelve in den omflag der Contributiën, door de Commisfie tot de algemeene directie van de Bataaffche gewapende Burgermagt voor dit Gewest, voor is gequotifeerd , als mede alle de kosten van executie hierom airede gedaan, en nog te doen, welke voorn, gearresteerde Goederen ik van meening ben, na voorgaande Zondaagfche en Marktdaagfche Proclamatiën, zonder interruptie de een den anderen volgende, ten overftaan van op den des middags ten uuren precies, op zulke conditiën en voorwaarden, als de omftanders znilen worden voorgeleezen, finaalyk te verkoopen. Is 'er daarom iemand die eenig recht, actieof toezegging op de voorn, gearresteerde Goederen «oude willen pretendeeren , die kome by my verklaaren da redenen van dien, hy zal allen derden in oppofitie ontvangen, dag van rechte;? praefigeeren, en van alles goed befcheid (doen. Al- 's Graven ha' ge. Regiement op deGewapendeBurgermagt.  VENHA' GE, Re gemene op deGewa pende burgermagt. itaa NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus gedaan en gepubliceerd op Zondag na de Predicatie in de Kerk te den , * Zy kennelyk dat dit is 't Zondaagfene Gebod. Aldus gedaan en gepublceerd ter puyze van . den den Zy kennelyk dat dit is het . Marktdaagfche Gebod. Byiaag H. Zegel ƒ1:4. Op heden zyn by Executie, ten behoeve van ter voldoening van verfehuldigde contributie met de kosten, openlyk verkocht de volgende Goederen, als: No. 1. aan voor No. 2. enz. Beloopend te zamen ƒ—:—, en zyn daar uit voldaan het beloop der Contri. butie ter fomma van ƒ—: — aaja als ook de kosten volgens Notitie van den Secretaris en Gerechts-Bode, bedraagende en is het overfchietende.bedraagende ƒ— :—< tegens quitantie aan den Geëxecuteerden gerestitueerd. Aldus dit Verbaal geformeerd, en ter Secretarye gedeponeerd deezen 179 het Jaar der Bataaffche Vryheid. Leden van het Committé van Juftitie Secretaris. Gerechts - Bode. By-  JAARBOEKEN, September, im. II23 Bylaag I. LYST der bereekening van de onkosten op deparaate Executie ^ter invordering van deContributie3enz. Voor het fehryven der fom- falaris verfchotte, matie op Zegel /o:6:o Zegel ' ƒ0:4-8J Voor 't Exploicteeren -0:6:0 Voor het Schryven van de Copie, .0:6:0 Zegel -o*4.:8 Voor het Schryven van het Relaas. .0,6:0 Zegel -0:4:8 Vcor het Schryven van de Renovatie -o*6*o Zegel. ' " .0«4:8 Voor ?t Exploict. -0:6:0 Voor 't Schryven van de _ c°Pie- -0:6:0 Zegel. .o;4.g Voor t Relaas op Zegel fehryven. .o:6:o Zegel _ ,g "Voor 't Schryven van de Acte van Arrest. • 0:6:0 Zegel. ' ' -om'8 Voor 't Schryven van de C°,Pie- -0:6:0 Zegel. g Aan de twee Leden uit het Committé van Jq. ftitie vooradfiftentie,ie- der ƒ 1:4. .2:8:0 /«n den Bode, voor de ad- filtentie. -0:12:0 Aan het Tranfporteeren van het goed, (behalven ex- tra 's Gra* vekha. GE RegieTien t op dtGewa* 'rende Burger* nagu *  'sGra venha" ge. Reglement op (leGewa pende Burgermagt. 1124 NIEUWE NEDERLANDSCHE tra onkosten op het Transport te vallen.) ƒ0:12:0 Voor het Schryven der Zonof Marktdaagfche Proclamatien , voor ieder. -0:12:0 Voor het Proclameeren en ■ ■ Affigeeren. -o: 6:0 Zegel /o: 4$ Aan de bewaaring van het goed , (behalven extra onkosteu daar op vallende,) het regelen van den Verkoop, het inrichten en grosfeeren der voorwaarde, eh vacatie op de bezichtiging, aan den Bode. -1:10:0 Aan den Secretaris. -1: 4:0 Aan den Schout of Lid van het Committé vanjullitie, tot het adfifteeren by den Verkoop. • 1: 4:0 Aan den Secretaris, voor het zelve. »1: 4:0 Aan den Bode, voor het zelve. -o:i8;o Aan den Secretaris , voor het opmaaken en fehryven van > het Verbaal. -0:12:0 'Zegel. -1:10:0 NB. Alles behalven het recht van den 4often of andere penningen, Pontgelden, enz. Dan, daar het zomwylen zoude kunnen gebeuren, dat, daar uit het eenvoudig arrefteeren van zoodaanig Reglement, eenige moeilykheden of desordres zouden kunnen refulteeren, meergemelde Commisfie verzocht heeft, om tot vermyx ding  jaarboeken, September, 1797. ^ ding van dezelven j daar aan de noodige publiciteit te geeven: ZOO IS HËT, dat wy de zaake eu het verzoek voorfz. in overweegitig genomen hebbende , by deeze alle Municipaliteiten , Committées van Juftitie en Gerechts-Bodens, Welkers adfK ftentie tot de invordering der Contributie, ën wel volgens den wil der Nationaale Vergadering, by paraate Executie, zal vereLscht worden , mitsgaders alle anderen, welke deeze eenigzins mogte aangaan, Wel exprestelyk gelasten, óm zich conform het hier voorgemelde gearre. fleerde Reglement te gedraagen. . En op dat niemand hier van eenige ignorantie zai kunnen praetendeeren, begeeren wy dat deeze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter plaatfe alwaar mert gewoon is Pu. blicatie en Affixie te doen. Gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 18 Sept. 1797, het derde Jüar der Bataaffche Vryheid. a. j. Verbeek , vt. Ter ordonnantie van het Provinciaal Beftuur voorad, C. SCHEFFER.' Haarlem.' In de Zitting Van de Algemeene Vefgadérin^ der Nationale Nederlandfche Huishou*. delyke Maatfchappy, Cvoorheen Oecottomifchen Tak) te Haarlem, begonnen 15,', en geëindigd deh 17 Augustus 1797, zyn de' volgende Pryzen en Remuneratien toegekend. Cece £aö 5sÖra» VENHA^ GE. Regie* ment op deG< wapendeBurger' magt. 1  ii26 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar.' lem, Aan Jan Jillis/e te Leyden, Fabriquetsr van witte Woile Onderkousfen egaal aan de Schotfche,, Zinfpreuk: Went Vlyt enz., mits aan de Requifitie der Prysvraag, bl, 549, No. 680 voldoet, beftaande in het aanneemen om des gerequirterd egaal het Monfter 100 douzyn te leveren, de Zilvere Medaille, en voor elke ico douzyn, die binnen een Jaar gedebuteerd heeft, nog „o Ducaaten. Aan Jatob Ulj'ee te Leyden, voor het vervaardigen en verdebiteeren van 417 Ponden Quinette Gaiens, en Jan Jillis/e, mede te Leyden, voor £37 Ponden dito Garens, ieder de Praemie van 1 en 1 halve Stuiver per Pont, ingevolge de Prysvraag, bl. 545, No. 7có. Aan A. J. Verhoefte Utrecht, voor zyne Inlandfc^e Winkel ,ter waarde van ƒ 18013:4:2, de Praemie van ƒ150, uitgeloofd by* Prysvraag, bl. 520, No. 681. De Praemien en "Uitrustingen voor Zeeva3_ rende Jongelingen zyn voor één Jaar gecon. ünueerd, als ook de Praemien op het Spin. werk, waartoe voor dit Jaar eene fomma van Twaalfhonderd Guldens is geaffecteerd, om in de Departementen uitgedeeld te worden, op den voet zo als bij de Refolutien en Prüsvraagen nader zai blyken. De door deze Maatfchappy op nieuws uitgefchreevene Vraagen, zyn: Planten, Gewasfen of Boomen in deze Republiek niet aangekweekt, het nuttig en voordeelig gebruik daar van opgegeeven. Het cultiveeren van Rbabarber. Bewyzen dat het omploegen ea  JAARBOEKEN, September, 1797. 1127s en bezaayen van Weyland met nut kan ge fchieden enz ; als ook het met voordee agterluaten van het Braken der Bouwlander binnen deze "Republiek. Een voordeeiig verflag van Proeven opgeeven, gedaan meteenig j r luftrument oy ons iri den Landbouw niet gebruikt. Vermesten van Schaapen met Man. gold wortel of Kooira.p. Middel opgeeven om de gefenooren Schaapwol, byzonder die op Sc-aapen uit Spaansch Ras hier gegroeid . > van het Vet dat 'er in is t§.zuiveren. Aarde voor Aardewerk,- om daar in Scherpe vogten te 011: binden. Eindelyk is nog de Prysvraag of Praemien aan Winkeliers, welke geene. andere dan OËconomifche of Inland1'che Goedefén vefkoopen, gecontinueerd; tot^dit laatfte' heeft de Vergadering bellocer* in hoop en vertrouwen, dat het gebruik van Inlandfche Manufactuuren meer algemeen w>rd, verfcheide hunner Medeburgers op verfcliillende plaatfen zioh zullen opdoen, ten einde cfeze Praemie te verdienen, en dus aan haar heilzaaim oogmerk te beantwoorden. Alle deze Prysvraagen uitvoeriger omfchreeven, zullen eerstdaags by haare 3oekverkoopeas G. Plaat en A. Loos/es Pz. te Haarlem te bekomen zijn, Amsterdam. Ter eere /an het loflyk Inftitut, het Kweekfchool voor den Zeekaart, a! zints lang ter deezer Stede met roem gevestigd, gunnen wij gaarne eene plaats aan het volCccc a gend LEM. [  DAM. n-28 NIEUWE NEDERLANDSCHE .t»end Berigt, gedagteekend ter Reële van 'ïexel, den I> deeser. „ Heden ochtend" (zoo luide het Berigt) „ kwam 'er eene perfoneele Commisfie , beftaande uit de " Burgers Charlé, Zielkens en Enger t, afge„ vaardigd van wege de Commisfie, door „ den Raad der Gemeente van de Stad Am-fterdam; belast met de inzameling en uitdeeling der vrywillige Giften, tot aanmoe" diging van den Zeedienst, op het Admi ',* raai Schip Vryheid, (alwaar dezelve op eene plechtige wyze onthaald werd,) en ' overhandigde aan-13 jongelingen, kweek„ lingen uit het verdienstlyk Gefticht ter " aanmoediging van den Zeevaart, in onderfcheidene qualiteiten op 's Lands Vloot " dienst doende, ieder eene Zilveren Me7 daille, vervaardigd tot een bewys van ' erkentenis voor het Vaderlandlievend en ''moedis gedrag, door deeze Jongelingen gehouden, na het Capituleeren van hetEs", quader , onder bevel van den gewezenea " Kapitein ter Zee Lucas, naar de Oost" Indien gedestineerd, door het weigeren , van de vootdeeligfte beloften en aanbiedin" gen, hun destyds door den vyand gedaan, om in zynen dienst te treeden, en het " doorftaan van armoede en behoeften, om " tot den Vaderiyken grond , terug te keeren. ",. De ove-rgifre van die Gedenkpenningen, verzeid mereenefraayeen gepasteAanfpraak, Z door den Burger Engert uitgefproken, ge. fchiedde met de meeste plechtigheid , in V » te-  JAARBOEKEN, September, 1797. iïsq „ tegenwoordigheid van den Burger Speek,, veld, Lid van het Committé tot dc Zaa„ ken van de Marine, de Hoofd - Officieren, „ Commandanten en eenigen uit de Equipa„ gien van de ter Rhede liggende Schepen. „ De wyze, waarop zich de Commisfie van ,, haaren last kweet, deed dezelve zeer veel „ eer aan, en bra^t een algemeen genoegen „ te wege; terwyl het Scheepsvolk , door een drievouwig hoezée, bewyzen gaf van „ de achting, weike hetzelve toedraagt aan „ de verdienstlyke Commisfie, welke zich, „ federd twee Jaaren, onvermoeid en belang„ loos bezig houdt om een groot getalMoe„ ders. Vrouwen en Kinderen, van ter ^ee „ dienenden, van het weeklyksch onderhoud, „ byeengebragt door de milddaadigheid van haare Amiterdamfehe Medeburgeren, te s, verzorgen, „ De voorzyde van gemelde Medaille „ vertoont een Drietand van Nepthünus, ge„ plant aan den oever der Zee, en aan wel- ken een Bataaffche Wimpel is vastgehecht. „ Aan den voet van denzel/en ziet men een ,, Sch eps-Roer, waarop het Wapen van „ Amfterdam is geplaatst; verder een Anker, „ Compas, Graadboog en Zeekaart, die door s, een Eiken Krans gekroond worden. Ih den „ Rand leest men: Vaderlandsliefde erkend ; „ en onder in de Affnede: Commisfie teraanj, moediging van den Zeediemt. Op de Te„ genzyde is een Krans van Eiken Loof, waar„ in de naam van hem, die de Medaille „ ontvangt, gefield is" Cc cc 3 'tWas Amsterdam.  H3© NIEUWE NEDER LA N DSC HE 't Was om, aan de eene de, "meer evenred'gheids vast te Rellen tusfehen. zulke ln» gezeetenen , die met de Tappery van geestige dranken zich geneeren, en, aan de andere zyde, het misbruik. *t welk door veelen varj Stads inkoomend Regt gemaakt wierdt , te keer te gaan, dat de Raad der Gemeente, op den ?o Augustus, de volgende Publikatie de<-di: af kond:gen, V R T H E I D. GBLTKHEID. BROEDERSCHAP. PUBLICATIE^ Y)£ R^ad der Gemeente van Amfterdaro, in ervaringe gekomen zynde, hoe thans, aan de eene zyde, eene groote ongclykheid plaats beeft in de Accoorden, welken de Tappers met de Commisfarisfen van den grooten Accyns , binnen deeze 8'ad, als daartoe by Keure, in dato 24 September 1749, gequaiificeerd, Jaarlyks aangaan, uit hoofde Van het zoo zeer in het oog loopend onderfcheid van den lnflag van Brajndewyn, Gene ver, en andere Gedistilleerde Wateren, by de verfchilitnde Tappers deezer Stad; en aan de andere zyde , willende herftelJen hei misbruik dat 'er, iu deezeii, van Stads wettig inkomend fiscbr, meer en meer gemaakt wordt,' heeft goedgevonden vastteltelkn, gelyk dezelve yastftél* by deezen: I. Dat dezelve by deezen de gemelde Keure, in dato 24 ien September 1749, by welke'de Commisfarisfen voornoemd waren gequaiificeerd, om Accoorden met da Tappers, binnen deeze Stad, wegens den Accyns op d n Brainievyyn, Geuever en andere Gedistilleerde Wateren , ~aante^aaii, intrekt; en dat, diensyolgens, op dn 3Pfta Am- •TEL- P M.  JAARBOEKEN, September, 1797. 1131 goften September, wanneer alle de geflotene üccoorden expireeren, dezelven niet wederom op nieuw zullen worden gefloten : neen m?ar, dat elke Tapper verpligt zal zyn de quantiteit, die hy inflaat, aan het Comptoir van den istttdsAccyns aantegeeven, en te verüccynfen. II. Dat de Raad, om alle aanleiding tot Sluik-, handel voortkomen, uit confideratie van den; hoogen Accyns , welke op voornoemde Gedistilleerde Wateren plaats heeft, en om al het drukkende daarvan voor den Tapper wcgteneemen , deeze Stads-Accyns bepaald heeft als volgt: Voor een Tapper: Een aam Brandewyn, Ge. never, of ander Gedistilleerd ordinair Koopmansgoed, de fomma van drie Guldens, en dus voor het Anker vyf'tien Stuivers. Een Aam van deeze Gedistilleerde Wateren,' van drie v.er, gewoonlyk onder den naam van Voorloop bekend, co Stuivers, twee drie 24 'Stuivers, en drie vyf 28 Stuivers, het Anker. Voor een Burger, geen Tapper zynde, zal de Accyns, op deeze Gedistilleerde Wateren, of Voorloop , dubbel worden betaald, blyvende de Accyns op den Wyn en Mee, zoo voor Tapper als Burger, op agt'Stuivers, en de Azyn op twee Stuivers, per Anker, als van ouds, bepaald. III. Dat aile Tappers en Flesfiaanen , om de misbruiken van Burgers, die zich mogten veröorlooven te-tappen, voor te komen, eene Acte zullen bekomen van Commisfarisfen, waarvoor zy eene Somma van 3 tot 25 Guldens zullen betaalen , geëvenredigd aan dè*hoeveelheid, welke zy flyten; en waartoe de meergemelde Commisiarislen van den grooten Accvns, by deezen, door d* n Rsnd worden gequaiificeerd. IV. Dat de Conti aventeurs deezsr Keure, by deeze zoo zeer verminderde Impolitie, als voiflrekt moedwillige Overtreders zullen worden Cccc 4 be- Am- stel- SaM. Publ. raakenJe de '"appers»  Am» stel' dam. Publ. raaiende de Tappers, 113» NIEUWE NEDERLANDSCHI befchouwd en behandeld; en dat diensvolgens de Tappers, by derzelver overtreding, voorde eerftemaal zullen vervallen in eene Boete van vyftien honderd Guldens, en dat daarteboven hunne Acte zal worden ingetrokken, en aan hun niet dan na verloop van één Jaar zal terug gegeven worden; en voor de tweedemaal, in dezelfde Boete , met eene finaale intrekking der Acte voor altyd. r En dat de Burgers, geen Tappers zynde, by de overtreeding, voor de eerftemaal, zullen vervallen in eene Boete van twee duizend Guldens; en voor de tweedemaal, en vervolgens, in eene Boete van drie duizend Guldens. ' Qualificeerende de Raad tot de Bekeuringe deezes , in het algemeen, alle Burgers en Inwooners deezer Srad, en, in het byzonder, alle Bierdraagers; zullende de Boete één derde zyn «.oor de Armen, één derde voorde Stad, en één derde voor den Bekeurer. En waarfchuwende dezelve eindelyk alleBierdraagers, dat, zo zy ten eenigen tyde bevonden mogten worden niet conform het Billet, maar meer op hetzelve, verwerkt te hebben, dan het éénmsal inhoudt, zy van hunne Posten ontzet, cn als Meincedigen en Verkorters van Stads Impofiuën aan den Lyve zullen worden geftraft. Blyvende voorts alle voorige Keuren, ten opzichte van het voorfchrevene genomen, in zoa verre dezeïven by deezen' niet zyn gealtereerd, in hunne volle kracht en waarde. En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze worden afgekondigd en aangeplakt, Waar zulks te gefchieden gebruiklyk is. Gearrefteerd den 28 en Gepuoliceerd den 30 Augustus 1797, het derdejaar der Bataaffche Ifryheid. ARENT REESSEN, vt. Ter Ordonnantie van den Rr,ad der Gemeente, G. BRENDER a BRANüiS. Door  JAARBOEKEN, Sc'plember, 1797. 1133 Door het Genootfchap ter bevorderinge van de Heelkunst, binnen deeze Stad, wierdt, voor het tegenwoordige jaar, het volgende Programma in 't licht gegeeven. By het Genootfchap ter Bevordering der Heel. kunde, te Amfferdam, zyn, dit Jaar, als zoo veele Prysfchriften ingekomen: Een Andwoord op de Vraag: Welke zyn de waare Natuurkundige redenen, dat het gebrek, by fommige eerstgeborene kinderen voorkomende, en bekend onder den mam van Haazelip, 't zy enkel of dubbel, zoo veel wy weeten, altoos in de bovenlip, nimmer iu de onderlip, wordt waargenomen? Hoedanige behandelingen zyn van tyd tot tyd ter herftellinge deszelven aangeprezen? Welken deezer behandelingen zyn, in alle raogelyke om Handigheden, waarin zich dit gebrek bevinden kan, proefkundig de besten ? welk is daartoe bet juiste, immers het voordeeliglte, tydperk van het leven ? Hoedanige voorzorgen eindelyk zyn het meest vermogend, om het mislukken derzelven, 't zy door uitfcheuring, 't zy anderszins, te verhoeden ? getekend met de ontaalkundige Zinfpreuk: Laus Propria fordet» En twee Verzamelingen van Waarneemingen, ter voidoeniöge aan het gevorderd kort, zaaklyk ea oordeelkundig uittrekzel, uit alle oorfpronglyk Nederlandfche Waarneemingen, betreffende de wonden vao den Buik en van het Bekken; met by voeging eener naauwkeurige opgave van den tyd waarin dezelven gefchreven zyn, en der Werken in, weiken zy voorkomen. Waarvan de eene getekend is: Cccc s Li' Amsterdam.  ïi34 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am stkl- dam. Interest Mea et Republica. De andere: Non vox ulla... .. magis inimica juvemae Quam contra veteram qttae monumema tonct\ H. DE BOSCH, v Den 6den deezer is by hetzelve befloten : 1. ) Om, dewyl opgemeld Andwoord gehed niet voldoet aan den Inhoud van het Vraagftuk, daaraan de uitgeloofde GoudeD Gedenkpenning niet konde worden toegewezen; en diensvolgends het daar nevens gaand verzegeld Billiet ongeöpend te verbranden. 2. ) Om, uit kracht, dat beide bovengenoemde Verzamelingen van Waarneemingen in waarde niet genoeg onderling verfchillen, om de eene de voorkeur te geeven boven de andere, en zy beiden te veel goeds influiten, om te worden afgekeurd ; aan den Schryver van elk derzelven eene Zilveren Medaille aantebieden, mids zoo wel deeze als geene het Genootfchap veroorlooven, hunre Verzamelingen ineen te fmeiten; van deeze veroorlooving hetzelve voor den ioden October aanftaanden fchriftlyk kennis geeven; en hetdaarby tevens magtigen, om hunne als nog verzegeld geblevene Billetten te mogen openen. 30 Om bovendaande vraag, betreffende de Haazelip, voor de derde en laatfte maal ter beEndwooiding op te geeven, iegen den i iVley van het jaar "799. 4) Om den Heelkundigen te herinneren, dat ter beandwoofding, vdór den iften Mey des aanftaanden Jaars, bepaald blyft de Vraag: Welken zyn de ziekten der Slymbeurzen ? waar ter plaatfe en ingevolge van welke oorzaaken worden zy meerder of minder gemeenzaam waarge- no'  JAARBOEKEN, September, 1797. 1135 pomen? Voor hoedanige wezenlyke verfcheidenheden zyn dezelven vatbaar? Welken zyn haare: foortönderfcheidende kenmerken, zoo onderling, als met opzicht tot a'le anderen, daar aan fchyn'baar gelyke ziekten? Welk eene behandeling eindelyk is iq elk deezer ziekten, qvereenkomRig met alle opgeroeide byzonderheden, of welbewezen, of vermoedlyk, de beste? Beiden onder uitlooving eener Gouden Medaille, op den ftempel des Genootfchaps gefchroefd. 5 ) Om nog, onder uitlooving eenér dergelyke Zilveren Medaille , voor den iften Mey aanftaan. den, te vorderen: Een kort, zaaklyk en oordeel, kundig üitrekfel, uit alle oorfpronglyk Nederlandfche Waarneemingen, betreffende de Wonden der Ledemaaten; met by voeging eener naauwkeurige opgave vsn den tyd waarin dezelven gefchreven zyn, en der Werken in welken zy voorkomen. Het Genootfchap van opgemelue befluiten, by deezen kennis geevende, heeft gedacht,' als voormaals, daar te moeten by voegen: dat geene dan Nederlandfche Heelkundigen zullen toegelaten worden, te dingen naar eenigen Eereprys van hetzelve, hoegenaamd; dat men geenerley ge-? f fchriften zal aanneeraen, ten zy "gefteld in het j Nederduitsch, en zeer leesbaar gefchreven; dat I de And woorden op - voorgeflelde Prysvraagen, gelyk ook de naar eene Praemie dingende byzondere Verhandelingen en Verzamelingen van Waarneemingen, met eene Zinfpreuk moeten ondertekend zyn, en vergezeld gaan van een verzegeld Billet, ten opfchrift hebbende dezelfde Zinfpreukj en inhoudende den Naam . Tytels en Woonplaats, des Schryvers; dat alle Gefciiriften, zonder onderfcheid, vrachtvry meeten gezonden worden aan den ondergetekenden Secretaris des Genoo:fchaps; dat alle byzondere Verhandelingen,Waarneem ngen, of Verzamelingen van Waarneeminget;, uiterlyk vóór den laatften April van ieder Jaar, AMiTELSAM.  1136 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Jaar, moeten worden ingeleverd , begeert men anders, dat daarover'beflist worde in de eerstvolgende algea-eene Vergadering, of dezelve geplaatst te zien in het naast uitkomend Deel der Werken van het Genootfchap; dat aile Stukken, wei ken het Genoötlchap worden medegedeeld, het volftrekt eigendom zullen zyn van hetzelve, en derzelver Schryvers daarvan geen afzonderlyk gebruik zullen mogen maaken, buiten deszelfs toeftenv mirjg; dat alleen de goedgekeurde Prysfchriften, in hun geheel, door den druk zullen worden gemeen gemaakt, en men van de overigen, voor zoo veel zulks noodig geoordeeld wordt, by wyze van Uittrekzels, of Aanmerkingen op het goedgekeurd Prysfchrift, den meest ftjezenlyken inhoud zal mededeelen; dat men op dezelfde wyze zal handelen, omtrent alle Geichriften, het Genootfchap ter beöordeeiinge en gemeenmaakinge toegezonden, en niet vallende onder den. term eener volftrekte goed- of afkeuring; dat men echter altoos een iegelyk deszelfs recht zal doen wedervaarec, en, ten dien einde, van nietseenig gebruik maaken, dan met melding van den naam des Schryvers, als deeze bekend is, en onbekend zy-.de, van deszelfs Zinfpreuk, geplaatst onder zyne Verhandeling, Waarneeming, Verzameling van Waarneemingen, of hoedanig Gefchrift het ook zyn mogê; dat de verzegelde Billetten der met voldoende gekeurde Prysfchriften ongeopend zullen verbrand worden; dat Beftuurers des Gecootfehaps niet zullen mogen dingen naar eenigen Eereprys van hetzelve; dat ook geen van deszelfs Leden zulks zal geoorloofd zyn, dan onder voorwaarde, dat zyn Prysfchrift, en het opfchrift van het daarby gevoegd verzegeld Billet;, een ander dan zyn g(woon Cachet draagen, en met eene vreemde hand gefchreven zyn; dat eindelyk de raam eens iegelyken, wien, uic welken hoofde ook, eece Praemie gefchotken worut, ten fpoedig-  JAARBOEKEN, September, 1797. 1137 dig^erj, door raiddel der gewoone Tydfchriften, zal bekend gemaakt worden. ^Amfterdam D. VAN GESSCHER, 19 September 1797. Secretaris. FRIESLAND. Leeuwarden. Om redenen, daartoe beweegende, badt het Provinciaal Beftuur van die Gewest, in oen aanvang deezes jaars, een bevei doen uitgaan, waar by alle houders van Geweeren en Wapenen, onder zekere bepaalingen, tot het afgeeven van dezelve verpligt wierden. Verandering va,n omftandighsden deedt dit bevel intrekken, by eene Publikatie van 25 der jongstvoorgaande Maand. PUBLICATIE. "LJet Provinciaal Beftuur van Friesland, allen die A * deezen zullen zien of hsoren leezen, Heil en Broederfchap! Doet te weeten: Alzo wy het, voor de' rust en veiligheid in dit Gewest, by onze refpective Decreeten van den 9 ea 10 February 1797, en dien ten gevolge gedane Aanfchry vingen aan de Diftricts-en Steedelyke Beftuuren, nodig hebben geoordeeld, de Geweeren, Wapens en Ammunitie, van daar by omfchrevene Perzoonen, in verzekering te doen neemen en in 'sLandfchaps-Magazyn overbrengen, om aldaar tot Onze nadere dispofitie in bewaringe te blyven, -eenen maatregel ten befte der goe. Am- sterdam.  II38 NIEUWE NEDERLANDSGHE Leeuwarden Publ. wegens het afgeevetivan Ge weercn. goede Ingezeetenen genomen en volkomen door de omftandigheeden gewettigd, hoewel veele ftille en rustlievende Ingezeetenen des tyds ook^daar onder hebben moeten begreepen worden; en nadien aan ons en aan de refpective Gerechten, dagelyks verzoeken worden gedaan, tot teruggave van zodanig Wapentuig, byzonderlyk van jachtGeweeren, ten einde de Liefhebbers van de jacht ■ daar van, na bekoomen confent, gebruik zouden kunnen maken. ZOO IS HET; dat wy, aan den eenen kant wenfehende een iegelyk de meest mogelyke co ongehinderdê Vryheid, om van zyn wettig eigendom gebruik te kunnen maken, te dóen genieten, maar ten anderen ons verplicht rekenende, daar in met omzigtigheid te werk te gaan, uit aanmerking van de droevige ondervinding, waar op de voorfchr. maatregel is gegrond geweest; hebben goedgevonden eenen algemeenen en gelyken regel te ftellen, volgens weke de opgehaalde Geweeren en Wapens zullen kunnen worden te rug gevraagd en bekoomen , dewelke hier volgd en word vastgefteld by deezen. Art. I. Dat de Perzoonen, die eenige Geweeren, Wapens, of andere Ammunitie, door hun ter voldoening aan onze Aanfcbryving van den 9 February laatstleden, afgegecven op de Requifitie der refpeólive Gerechten, zouden begeeren terug te hebben, zich aan het Gerecht hunner Stadof Diftrict zullen moeten adresfeeren, (wanneer niet in de Nationale Burgermagt zyn geregiftreerd) met verzoek om een Certificaat. ter bekoming hunner gedagte Geweeren, of Wapens, in welk verzoek alies, het geen zy te rug vragen, duidelvk moet weezen omfchreven II. Dat de refpective Gerechten, op zodanige verzoekt!) behoorlyk reguard zullen nemen; en wanneer het verzoek van den Vrager gegrond en' bil-  JAARBOEKEN, September, 179-7. iis9, billyk bevinden, zo dat zydaar toe in geraoede bun Confent kunnen geeven', aan den zeiven zullen ter hand ftellen een Certificaat van den volgenden inhoud: Het GERECHT van verklaard by dezen: dat het verzoek van aan het zelve gedaan, om te rug te ontvangen, uit '3Lands Magazyn wel kan worden toegeftaan ; nademaal aan het zelve niet bekend is, dat den Vrager zich door zyn gedrag verdagt zoude hebben gemaakt, of met 'er daad immer getoond, dat hy de pubücque veiligheid zoude hebben willen ftooren, maar zich altyd als een ftil en rustlievend Ingezeten, voor zo veel ons bewust, heeft gedragen. Aftum den Cgepht.) door den Prefident. Ter Ordonnantie van 't voorfcbr. Gerechte. (get.) door den Secretarfs of by abfentie door den gezoren Clercq. Welke Certificaaten gratis zullen moeten worden afgegeven. III. Dat de Gerechten, om te zekerder in dezen te zyn, zullen kannen inneemen, wanneer zulks nodig oordceien, ) het bericht of de Confideratien van den Krygsraad, of Raad van Adminiftratie, der Gewapende Burgermagt in hunnen Bedryve. IV. Dat, by aldien de Gerechten, het zyvoor zich zei ven, of door genoegzame redenen van den Krygsraad of Raad van Adminiftratie der Gewapende Burgermagt in hunnen Bedryve, zwa- Leeu. warden. Publ. wegens het af geeven van Ge* weeren.  Lee ijwar u den. Publ. wegens het af geeven van Geweeren. 1140 NIEUWE NEDERLANDSCHE zwarigheid maken pp tiet verzoek voorfch. Cer-1 tifi?aat af te geeven, zy den Verzoeker zullen renvoyeeren aan onze Commisfie van Gedeputeerden; in welk laatst geval, den Verzoeker zich aan die Commisfie kan vei voegen, met over4 legging van zyn Request san het Gerecht geprefenteerd: en zal als dan de Commisfie van Gedeputeerden , na ingenomen bericht van her, Gerechte, üaar op na bevinding dispöneeren, zonder dat daar door raag gerekend worden eenige oneer te zyn toegebragt aan de eerfte Dispofitie van het Gerecht V, Dat den Verzoeker, een Cêrtificaat (.ingevolge Art. 2.) bekomen hebbende, het zelve zal moeten vertoonen aan den Prefident van onze Commisfie van Gedeputeerden: den welken,wanneer het informa word bevonden, daar op zal ftellen, dat hy het gezien en wel bevonden heeft; en zal , op het aldus bekragtigd Certificaat, den Commis van Ammunitie de verzochte Geweeren en Wapenrusting uit 's Lands Magazyn moeten extradeeren, mits behoudende het Certificaat, of authentique Copia van dien, door den Verzoeke* af te geeven. Zullende den Commis van Ammunitie, ingeval. Ie de Commisfie van Gedeputeerden, ingevolge den 4. Art. ordre tot afgifte geeft, Copia van die ordre moeten tot verantwoording ontvangen. VI. Wanneer iemand zich in de Nationaale Gewapende Burgermagt hebbende doen regiïlreeren, eenige Geweeren of Wapenrusting ie rug begeert, dewelke ten gevolge van onze Aanfchryvin'g van de 9 en 10 February 1797, in 'sL-ands Magazyn berustend zyn, xal hy, in de plaats van een Certificaat van het Gerecht,- volgens Art. 2. gevorderd, kunnen volftaan met dadeiyk aan den Prefident van de Commisfie van Gedeputeerden te vertoonen en ter vifie te prefenteeren, het Billet, bv hem ten blyke van Regiftratie ontvangen; weik Billet of authentique Copie van dien, by  JAARBOEKEN, September, 1797. 1141 by den Prefident van de Commisfie van Gedepnteerdeu gevifeerd, aan den Commis van Amirju* nitie zal verftrekken ten geblyk, om de, in 'sLands Magazyu van den Vrager, aanweezige Geweeren en Wapens, te rug te ontvangen. En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal dezen alomme in dit Gewest worden afgekondigd en aangeplakt, waar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. Aldus Gedaan en Gearrefteerd op het Landfctepshuis binnen Leeuwarden, den 2j Augustus 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Het Provinciaal Beftuur van Friesland. J. GERMANS, Vt. Ter ordonnantie van dezelve, C GODSCHALK. Dddd Ou Leeu» warden.  114» NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden* BEK END MAAKING. W7ierde in den Jaare 1784 ia ons Vaderland: w eene Maatfchappy, tot Nut van het Algemeen opgericht, wier doeleinde was» zonder zich met Burgerlyke of < odsdienftige gefehülen in te laaten, om Gódsvrucht, goede Zeden, en nuttige Kunften en Wetenfchappen , voornaamlyk by den minvermogenden voort te planten, verftand en hart te befchaven, en ten Algemeenen nutte te verbeeteren; zo wierd in den Jaare 1792, gelyk op andere plaatzen, ook in dit Gewest een Departement van dezelve daargefteld, Daar dit by de meeften van Olieden tot nog toe onbekend gebleeven is; daar Gylieden de nuttige inrichtingen, als het oprichten van verbeterde Schooien, openlyke LeesBibiiotheeken enz. door fommige Departemen* ten op verfcheidene Plaatzen reeds gefchied , mogelyk wel zult vernomen hebben ; daar Gyiiedem zekerlyk met genoegen de van tyd tot tyd, door deeze Maatfchappy uitgegevene Stukken, gelyk in het voorleden Jaar, (om geene andere te noemen,) de gefchiedenis van Jofeph door Om aan de bedoelingen der loflyke Maatfchappye Tot nut van V Algemeen dies te meer uitgebreidheids te verzorgen, deedt haar Departement Friesland., door middel der Gewestlyke Nieuwspapieren, de volgende Bekendmaaking onder de Ingezeetenen verfpreiden»  JAARBOEKEN, September , 1797. j 143 door Hulshoff, zult geleezeo hebben; daar men van Ulieden moet verwachten, dat Gylieden ook wel het uwe zult willen toebrengen tot hét inftandhouding deezer Maatfchappy, heeft het Departement Friesland, vergaderende te Leeu warden, 't niet ondienftig geoordeeld deszelfs beftaan aan Ulieden door deezen bekend te maaken, en Ulieden, voornaamlyk hun, die door hunne kundigheden in ftaat zyn iets ten Algèmeenen nutte u;t te denken en te bewerken, uit te nodigen om Leeden van dit Departement te worden, onder voorwaarde der betaalinge van de geringe Jaarlykfche töelaagvan /j-j-:, waar voor de Led n die Stukken en Werken ontvangen , welke de Maatfchappy uitgeeft. Wyl in de Departements Vergaderingen over Burgerlyke of Godsdienftige verfchillen, gelyk door de Wetten uitdrukkelyk verboden is, niet mag gefproken worden, kan niemand uwer bevreesd zyn, dat in dezelve zaaken verhandeld worden, welke met uwe denk wyze in 't Burgerlyke of Godsdienftige kunnen ftryden, en dit kan dus geen rede zyn om iemand uwer hier van te rug te houden- By deeze gelegenheid bieden wy ook aan, het Lidmaatfchap, zonder betaalinge der toelage, ingevolge de Algemeene Wetten der Maatfchappy , aan nog drie zodanige Schoolmeesters, die in het onderwyzen by voorkeur gebruik maaken van de Werkjes deezer Maatfchappy, ea andere nuttige Boekjes, en door 't Departement bevonden zullen worden genoegzaame kunde aan, eö lust tot een verbeterd onderwys te bezitten • zullende het Departement dezulken, als kundige en ervarene Schooimeefters, by openlyke Advertentie aan hunne Medeburgers bekend maaken Zy die van deeze uitnodiging willen gebruik maaken worden verzogt, zich aan te geeven by Dddd 2 Dr, Leeu-'' warden. Bekendnu dérMaai»nh. T. M, y. 't A,  Leeuwar- ben. Bekendtn. der Maat» ftlu T. N, v »» J. ,NIEU< 1144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dr. Julius Vitringa Ceulon te Leeuwarden, of by den Departements Secretaris N» Colé te Huizum; de Brieven Franco. Op last van het Departement. N. COLé, Secretaris.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, O C T O B E R. MDCCXCVII. GELDERLAND. N y m E G E N. De volgende Misfive, gefchreeven doer de Volksvertegenwoordigers des Quar» tieis van Nymegen aan de Nationaale Verga» dering, verfpreidt zoo veel lichts over den financieelen toeftand diens Gewests, zoo als dezelve ten deezen tyde zich bevondt; behelpt, daarenboven, Aanteekeningen, die den beoeflenaar van onze Vaderlandfche Gefchiedenis niet dan aangenaam kunnen weezen, dat wy, met de plaaczing daarvan, aan veeieH onzer Leezeren geenen ondienst zullen D d d d 3 doen.  H4 en onze Gocommitteerdens ftellfg verzocht zyn zich te declareren, of wy de behulpzaame hand zullen leenen aan de executie, door uwlieder Commisfie te dirigeren, hebben wy door onze Gecommitteerdens verklaard bereid te zyn, om, wanneer na onifangene fpecifique opgaaf van de achterfiand des Quartiets, en examinatie van dien, by het eindigen van den termyn tot deelneeming in de gearresteerde Negotiatie moete koomen te geblyken, dat 'sQuartiers tegenwoordig deficit daar uit niet kan" worden voldaan , als dan te willen en te zullen meedewerken tot de te doene executie, en alle zoodanige intermanen en adfittentien te zullen geeven, ais vanons in deezen mogen worden gerequireerd, edoch op zoodanige evenreedige en rechtmaatige wyze, dat ook de goederen van de Buitenlandfchen, binnen dit Quartier geërfd, wegens hunne alhier gelegene goederen, meede onder die te dirigerené executie worden gecomprehendeerd, Wy hebben uw lieden, Burgers Repraefentante^'i, ai by dcn be8'nDe van onze geforceerde geldhcffing kennis gegeeven, dat wy in het vorderen van de dubbelde Verponding aanmerkelyke itoornisfen hebben ontmoet door eme Publicatie van de Cieeffche regeering, waar by derzelver in» terwyl zy Gecommitteerden ook volvaardig waren te concurreren tot het prujec-, teren van zoodanige middelen van Conftrainte (_den dwang van inlegering van lOygsvolk , hoewei meènigmaaï met fucces gebruikt, echter uitgezonderd) als de Gecommitteerdens der refpective Provinciën en dit den Raad van State zouden aan de hand geeven om den onwilliger! en gebrekigen Bondgenoot tot zyn pligt en tot dadelyke praes'. atie van gedragen confenten conform de Unie te noodzaaken. Dddd j Nvme » GEN. Misfive van Gelderlandaan de Nat. Verg.  H50 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- gen. Misfive van Geldcrlandaan de Nat. Verg* (*} ln het jaar 1748 zyn de vaste goederenen Thiendens, toebehoorende aan ingezetenen des Hertogdoms Clive en Graaffchaps Mark, binnen dit Quartier gelegen, vry en exempt verklaard van de aubbelde Verponding, om dat de Ingezetenen dee» zes Quartiers daar van by Placaat van den 25 Nuvemb. 5747 door het betaalen van dem 50/le penning waren geëximeerd. en volgens de Concordaten gelyke lasten van de /anderyen van wed&rzydsch Ingezetenen moeten geheven worden. inwooneren verbieden te betaalen de extraordinaire Verponding van hunne goederen in dit Quartier gelegen, en zelfs reftitutie vorderen van het reeds betaalde; daar onze Ingezetenen, in het Cleeffche gegoed, betaalen moeten alle ordi • naire en extraordinaire lasten, die op de goede ren in het Cleefche gelegen, worden geimponeerd, 't welk ook met de (*) Concordaten, tusfehen de beide Staten ingegaan, overeenkomftig wordt bevonden; en door welke Reemis ons zeer aanzienlyke geld-foromen, waar meede dit Quartier niet kan nog vermag bezwaard te worden, zyn onttrokken. Wy meeinen op redenen van billykheid allezins te fteuneo, dat wy in de heffing van de Cleeffche, alhier geërfde, Ingezetenen, mitsgaders van de goederen van de Ingezetenen van deQuartieren van Zutphen en Veluwe binnen dit Quartier gefitueerd, en de executie van dien, door uw lieden worden gemaintineerd; of dat, by aldien gy deden zwaarigheid mogtet maaken ons tot middelen van executie re doen overgaan uit confideratien van politiquen aart, alsdan dit Quartier daaromtrent behoort te worden te gen oed gekoomen, door de fchaade, welke het Quartier daar by zoude lyden, ten laste van het Bond-  JAARBOEKEN, October9 1797. 1151 Bondgenootfchap te neemen, dat is, aan het Quartier op haar verfchuldigde achterwezen te doen valideren Gelyk wy almeede behooren gernaintineerd te worden by het geconvenieerde met de twee andere Quartieren van dit Gewest met betrekking tot de voldoening van de door ons getrokkene Adlignatien ter fomma van 103108:18:8, welkers wanbetaling tot ons leetwezen niet is overeen te brengen met de acceptatie van betaaling, by de plegtigfte (*)Conventien toegezegd, en waarvan de (*) By de Conventie van den 22 April 1700 ie vastgefteld Art. y. ,, Dat om de verdeelingen en liquh „ datien, zoo veel doenlyk, te reguleren naa den ouden voet, by de refpective Quar lieren „ jaarlyks by continuatie, in plaats van de ge» „ meenc middelen, in gemeenfehap zal w.oraen ;, gebragt eene vaste fomme van vier honderd en „ een en vyftig duizend drie honderd agt en ,, dertig gulden, by voorige Conventie van den ,» 25 September 1652 vastgefteld', des dat daar inne het Graaffchap Zmphen zal wor denver» „ ligt met eene fomme van agt duizend vyf hon,, derd negen en veertig guldens, en het voor» fchreve tantum verdeeld, als volgt „ Tot laste van het Qjtartier van Nymegen twee honderd zes duizend „ een honderd zeven en twintig gul„ dens, tien ftuivers. /ap6H7:io. „ Van het Quartier van Zulphen „ één honderd negen duizend guldens 109OOO :»: „ En van het Quartier van V~e* ,, luwe één honderd zes en dertig •„ duizend twee honderd tien guldens, ,, tien ftuivers, 136210:10 1 ,. Maa- Nyme» GEN. Misfive van Gel" daland aan de Nat. f zrg.  u52 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme« gen» Mtsfive van Gel dertana aan de Nat. Verg. de'fchuld incon .stabel is. Zynde het uw lieden bekend, dat, om het Quartier van Nymegen het . ,, Maakende te zaamcn de voor» fchreve fomme van vier honderd „ een en vyftig duizend drie hon,, derd agt en dertig guldens. ƒ451338* Art. 6> „ Dat het voor fchreve tantum, in „ plaats van de gemeen e Middelen, van de ge,,\meenc„ lasten voorafgetrokken zynde, 't geene daar aan nog zal koomen te ontbreeken, zal „ worden gevonden uit het inkoomen van de „ Verpondingen , na proportie van de fubdivific, by de Commisfarisfen van de Verpondingen M daar over tusfehen de refpecUe Quar tier en in \, den jaare 1630. op den Landdag te Zutphen ,, uitgefproken. En by de Conventie van den 18 Julti'lJZO. Art. I. ,, Dat de Quotas van de refpective „ Quartier en, zoó ten aanzien van de Middelen ,. als van de Verpondingen, zullen blyven, zoo ,, als die laatst by de Conventie van den jaare I700 zyn vast gefield, en dat de refpeBive Quartier en continuerende jaarlyks tot verval van de gemeene Generalitcits en Provinciale ,, lasten in te brengen eene fomme van 451338 ,, gulden volgens de verdeelinge by de voorfchreve ,, Conventie van den jaare 1700 gemaakt, de ,, Quartieren van Zutphen en Veluwe, boven „ haar Contingent, daar in zullen inbrengen ieder eene fomma van 7500 te zamen 15000 a, guidens," zoo dat de fomme, die jaarlyks tot „ verval van de gemeene Generalitcits en Pro- vinciale lasten zal worden in gebragt, zalmon„ teren 466338 guldensï Art. 2. „ Dat zoo dikwils als de gemeene Ge» „ neraliteits en Provinciale lasten in een jaar „ zullen furmonteren de fimme van 900,003 » gul'  JAARBOEKEN, October , XIjg bet effect te doen genieten van het geftipuleerde by den 2den articul der Conventie, van jaar tot jaar aan het zelve moet worden gevalideerd 't geen de Quartieren Zutphen en Veluwe moeten fur« „ guldens, alsdan de Quartieren Zutphen enVe,, luwe voor ieder 100,^00 guldens die dezelve „ lasten de voor fchreve 9000,000 guldens zullen „ furmonteren. en minder naar advenant, de „ voor fchreve 55000 guldens zullen vermeerderen „ met 800 guldens, welke vermeetderinge zal ,, cesferen, wanneer de gemeene Generaliteits en Provinciale lasten in één jaar weder de voor„ fchreve fomme van 900,000 guldent niet znllen „ furmonteren. Voorts by 'sLandfchaps refólutie van den iMai 1794- Dat om het Quartier van Nymegen in hst „ toekoomende van het geftipuleerde by den ade ,, articul van de Conventie van den jaare 1720 „ daadelyk het effect te doen genieten, by de Ge,, deputeerden der drie Quartieren op dén 12 ,, Febr. 1794 onderling was geconvenieerd, dat by de verdeeling van de Gr dinar is ftaat van „ Oorlog over den jaare 1794 van ieder 100,000 guldens, die het aandeel van deeze Provincie „ in de Qrdinaris en Extraor dinar is Staaten van „ Oorlog over den jaate 1793 met de verder door ,, de Provincie in dat jaar zoo op de Petitiën „ als verdere Generaliteits en Provinciale lasten „ werkelyk gedaane betaalingen, te zaamen bo* „ ven de 9000,000 guldens hebben bedragen, ee„ ne fomme vaii 8000 guldens, en minder of meer,, der als rco,ooo. guldens naar advenant, by „ het geene de Quartieren van Zutphen en Ve. ,, luwe in plaats van de gemeene Middelen kebs, ben aangenomen, zal worden gevoegd', en daar „ by gerekend, en zoo vervolgens, hetFovenge„ melde cas exfterende van jaar tot jaar." Nymegen. Misfive van Gel* derland aan de Nat. Verg.  154 NIEUWE NEDERLANDSCHE NïME. GEN. Misfive van Gel' derland aan de Nat Verg. (*) Ook is deeze gantsch onge'yke Quota, gecalculeerd na het montant van de geproje c teerde Quohieren van Verponding, om dezelve te betaalen boven het inkoomen der geuerale Middelen, alleenlyk aangenomen Provifioneel, voor den tyd van drie jaaren, janvang genomen hebbende met den I jfanuarii 1651, tot dat door de geredresfeerde Quohieren van Verponding zoude blyken, hoedanige hogere of mindere Qaota in de Subdivifie een ieder Quartia zoude moeten dragen. furnerer., wanneer de Bofidgenootfchappelyke efl Prov;neiale lasten de fom van 900,000 guldens k:omen te excederen, te beginnen met den jaare '793' Wy moeten hier by verder rondborstig declareren, dat wy volftrekt onmagtig zullen bevonden worden om langer en voortaan te voldoen aan de Bondgenootfchappelyke pligten op- dit Quartier gelegd, ingevalle Gylieden, Burgers Reprefentanten , ons niet belieft toe te fchieten tot beKöoming van redres van een der principale oorzaaken van den vervallen Ra3t onzer Finandien, naamlyk de onevenredige Subdivifie der Provinciale Quota. Wy hebben by aanooudenbeid om revifie aaDgehouden, ten einde voor te koomen de onherfte'Vare ruine van het Quartier, aizoo die Subdivifie van 46:19:5 in het 100:-: is gemaakt geweest in een tyd dat de Quartieren Zutphen en Ve'awe in eene min voordeeiige gefteldheid waren en het Quartier van Nymegen (*> in vollen kracht. iNiets redelyker zynde, dari dat het Quartier, de bloeiende ttaat van het ielve doof onvoorziene toevallen alou veranderd zynde, bier inwerde ge-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1155 gefubleveerd, tot dat andere arrangementen daaromtrent zullen gemaakt zyn. En welke, op zich zelfs onevenredige, Quota nog aanmerkelyk is verzwaard door de verhooging der Provinciale Quota, als geregeld zynde na de opgave van het overfchot van het inkoomen der Quartieren boven haare huishoudelyke lasten, welk overfchot van de twee audere Quartieren, na proportie van haare Quota in de Suhdivifie, veel grooter zynde dan die van het Quartier van Nymegen, het Quartier boven maate heeft bezwaard, zelfs zoodanig, dat, ingeval die twee Quartieren, na proportie, geen meerder overfchot dan het Quartier van Nymegen hadden gehad, dit Gewest even als de Provinciën Zeeland en Friesland op foulaas en vermindering van de Provinciale Quota hadt kunnen aanhouden. En zoo zeer wy door deeze onevenredigheden gedrukt worden, even zoo zeer worden wy bezwaard door de fataalfte Quartierlyke executie by het flot van den 91 articul van het Reglement voor Uwlieder Vergadering, tegens welk flot wy ook, ter zyner tyd, ons (*) Quartierïyk protest hebhen doen aantekenen, alzoo de lasten van de Unie alyd als Provinciaal of Gewestelyk, en niet Quartierïyk zyn aangeflagen geweest; daar Hun Hoog Mogende en de gewezen Raad van State zich nooit hebben gereguleerd na de Subdivifie tusfchen de drie Quartieren; maar Gelderland altoos in eene masfa, en zonder didinctie van Quartieren tot voldoening der algemeene Bondger.ootfchappelyke lasten hebben doen uittrekken,, en zulks om dat de Quartieren alleenlyk provifioneel, en tot zoo lang de Communie der middelen niet wederom zal zyn geïntroduceerd, tea (*) By de opening van het Quartier aan''sLandfehap tafel d. d. ao Novemb. 1795. Landdags Ree. d. d. 20 Novemb. 1795. Nymegen. Misfive van Gei* derland aan dsNat.Verg. /  ujcT NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- gen. Misfive van Gei derlanc aan de Nat, Verg. ten aanzien van de Financien zyn gefêpa» reerd. Kn door de directie van deeze Quartierlyke, en niet Gewestelyke, ^executie, is de aanflag •van bet Quartier nog orièvenrediger en fchier on» 'draaglyk geworden; voor al in een Quartier, in het welk de fakkel des Oorlogs in de jaaren 1794. en 1795 veel langduuriger en zwaarer heeft gewoed dan in eenig ander Gewest, en 't geen dienvolgens oneindig meerder dan de twee andere Quartieren geleden heeft door het ondergaan van belegeringen, en daar van onaffcheidelyke Krygsrampen; in het welk de enorme quantiteit van Adfignaten, die op ftrafte des doods hebben moeten ontfangen worden, en onder de goede Ingezetenen alnoch berusten , aan fchaaden eenige Millioenen bedragen; daar de Requifitien de fom van anderhalf Millioen verre excederen; daar de Quarcierlyke penningen, die by de Ontfangers wierden bevonden, zonder reftitutie zyn geligt; daar alle ordinaire financiële heffingen hebben moeten ftilftaan, en remisfien op remisfien moeten verleend worden, boven en behalven de on« noemelyke Oorlogs fchaaden, fchaaden van infnydingen en doorbraken van Dyken, inunderingen, Kar ■ en Wagen - diensten en onophoudende inkwartieringen, waar door de Ingezetenen, alnog dagelyks, worden belast en uitgeput. Wy hebben deezen financielen toeftand van het Quartier aan Uwlieder Commisfie breedvoerig opengelegd, benevens onze financiële operatien, van tyd tot tyd in het werk gefteld om aan de Bondgenootfchappelyke lasten te voldoen, en dat de achterjyke ftaat van aanbetaaling is toe te Ithryven niet aan gebrek van welwillendheid en yver, maar aan de omftandigheden door onze Gecommitteerdens aan welgemelde Uwlieder Commisfie gedetailleerd: en dat, daar het ons te zorglyk fcheen tot eene derde geforceerde heffing over te gaan, ons het raadzaamst was voorge- kdo«  JAARBOEKEN, October, 1797. 1157 toornen, vermits de Quota door gewoone maatregelen niet kan gevonden worden, eene vrywil iige Negotiatie op den voet, als by onze Publi catie is vervat, te arresteren, op welkers reusfite tot voldoening van onzen achterftand wy vertroaweu, in gevalle Gylieden tot het afloopen van den termyn derzelver zoudet gelieven te fu,perlèderen metste heffing van den Soften penning, *en executie van dien. En het zyn, Burgers Repraefentanten, deeze redenen, om welke wy zwaarigheid gemaakt hebben , voor als noch, te concurreren tot het leenen van de behulpzaame hand tot die executie, of fchoon m cas van voortgang van dezelve- invoegen als voorfchreven, ten aanzien der nalaatige en hal danige Ingezetenen,. die geen deel in onze Negotiatie genomen zuilen hebben, niet ou* genegen zullen bevonden worden meede te werken op zoodanige wyze, als tot voorkooming der verdere totale ondergang van het Quartier zal ge oordeeld worden te behooren. Waar meede, Burgers Repraefentanten! Wy Uwlieden bevelen in Gods heilige be> fcherminge Gefchreven te Nymegen den 27 Octoberi797, Het derde, jFaar der Bataaffche'Vryheid. Ulieder goede Vrienden. „ De Volks'Vertegenwoordigers da Quartiers van Nymegen. . Ter Ordonnantie van dezelve. Eeee BOL* Nvms- gen. Misjt te van Gel" der land aan de Nat. Verg.  'sGra- vénhaoe. "58 NIEUWE/ NEDERLANDSCHE HOLLAND. 'sGravenhage. Op den 5 deezer deedt de Nationaale Vergadering eene Publikatie afkondigen, betreffende de In- en Uitgaande Regten opde Styfzel en Hairpoedér, van den volgenden inhoud. J)e Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen, die deeze zullen zien of booren leezen, Heil m Broederfchap! Nademaa! wy, van het begin onzer werkzaamheden af, gaarne en zorgvuldig hebben opgezocht en aangegreepen alle gelegenheden, om den bloei der Vaderlandfche Fabrieken en Trafieken zoo veel mogelyk te bevorderen en te begunstigen , hebben wy ook gewillig onze aandacht verleend aan de klagten over het verval der Trafieken van Styffel en Hairpoedér hier te Lande, en met vlyt nagefpoord de oorzaaken van dat verval, en de middelen, door welke deeze Trafieken uit dien vervallen ftaat zouden kunnen worden opgebeurd: en dat zoo veel te meer,om dat daar door niet alleen het belang van die geenen, welken zich van deeze Trafieken geneeren, en dus ook het belang van het Land, ( dat door den bloei van deszelfs Ingezetenen bloeit) bevorderd zou worden, maar ook om dat dezelve Trafieken, nog in verband ftaan met een'-anderen, voor ons Land gewigtigen, tak van StaatsT oeconomie, het mesten van, Zwynen, waar van een te grooter aantal door het draf der graanen, die tot de Styffel gebruikt zyn, gevoed kauworden,  JAARBOEKEN, October, 1797. 1159 den, naar maate die Trafieken fterker kunnen worden gedreeven. Overweegende dierhalven, dat het gezegde verval voornaamelyk veroorzaakt wordt door eene te groote faciliteit, die aan den invoer dier articulen van buicen 'sLands gelaaten is, en aan de belemmeringen, die de uitvoer derzei ven naar buiten ondervindt; overweegende, dat onze ei , gen Trafieken in ftaat zouden zyn, om zoo veel van deeze articulen te maaken, als bier te lande verbruikt wordt, en zelfs om daar en boven nog" eene aanzienlyke quantiteit uit te voeren: overweegende, dat dus de uitvoer meer moet worden gemakkelyk gemaakt, en dat de invoer (fchoon dezelve, uit hoofde van den bovenmaatigenprys, waar toe deeze articulen in tyden van fchaarschheid zouden kunuen worden opgevoerd, niet ge* heel dient verboden te worden echter zoo moet worden belemmerd, dat dezelve, in gewoone tyden, met geen hoop op voordeel kan worden ondernomen: overweegende eindelyk, dat, zedert het emaneeren van het tarif van 1725, de belasting op den uitvoer buiten evenredigheid geraakt ïs met de gewoone pryzen van meergemelde articulen , en dat deeze evenredigheid moet worden herfteld: Hebben wy goedgevonden te ordonneeren en te ftatuëeren, gelyk wy ordonneeren en ftatuëeren by deeze: • Voor eerst: Dat van ftonden aan, dat deeze zal zyn gepubliceerd en geaffigeerd, van elke honderd ponden Styflèl of Hairpoedér, die van buiten 's Lands binnen deeze Republiek zullen worden ingevoerd, in plaats van vier guldens, zullen worden betaald zes guldens voor inkomende rechten: En ten anderen, dat mede van dit zelfde tydftip af, de uitgaande rechten op die zelfde articulen één vierde zullen worden verminderd, en dus voordaan, voor elke honderd ponden Styffel Eeee a of 's Gra- VBNHA» 3E, Puhl. raakenie Styfel en Hair* loeder»  •sGra- venha' ge. Publ. raaketi' de Styffel en Hair' poeder» 1160 NIEUWE NEDERLANDSCHE of Hairpoedér, die buit°n deeze Republiek zullen worden uitgevoerd, in plaats van vier ftuivers, zullen worden betaald drie ftuivers En, op dat niemand hier van onweetendheid zoude kunnen voorwenden, ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconftitueerde Magten in de refpective Gewesten, en alle Justicieren en Of ficieren, dat zy deeze onze Publicatie, vanftonden aan, doen afkondigen en aanplakken, ter plaatze, daar men zulks gewoon is: Lastendeen bevelende wy ons Committé tot de zaaken van de Marine, den Advocaat-Fiscaal, de Commifen-Generaal, en alle andere Officieren deezer Landen, deeze onze Publicatie en bevelen te achtervolgen en te doen achtervolgen; procedeerende ea doende procedeeren tegens deovertreeders derzelven, zonder eenige gunst, infehikkelykheid, of verdrag. Aldus gedaan ter bovengemelde Vergadering, in den HsageJ den 5 October 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vry-heid. {Wat geparaplteerd,) j. NUHOUT van der VEEN, vt. ( Onder ftond,) Ter Ordonnantie van dezelve. ( wat getekend1) j. KANTELAAR. Berooidheid van 's Lands Kas deedt, meer dan ééns, ter aanvullinge van dezelve ftrenge maatregelen te baat neemen. Zoo handelde da  JAARBOEKEN, October, 1797. 1161 de Nationaale Vergadering, in eene Publicatie van 11 deezer, waar by de Ingezetenen van zodanige Gewesten, welke, vóór den 15 November eerstkomende, hun Aandeel in den Tweeden Termyn eener Geldheffinge van veertig Millioenen niet zouden hebben opgebragt, met Executie gedreigd wierden. F\e Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen die deeze zullen zien", of hooren leezen, Heit en Broederfchapl Daar de voldoening der verbindtenisfen, en de vervulling der behoeften van deeze Republiek, geduurig onze oplettende zorg vereischt om de Nationaale Kas van toereikende Geldmiddelen te voorzien , is het één onzer onaangenaamRe verpligtingen, telkens onze klaagftem te moeten verheffen over de achterlykheid, welke veeliil befpeurd wordt in het opbrengen van elks aandeel in de gemaakte begrooting der noodzaakelyke uitgaaven, welke voor den dienst van ieder jaar , tot befcherming en handhaving der gemeene zaak, vereischt worden: maar nog veel fmertelyker valt het ons, wanneer wy ingevolge de magt en den last, by 't Reglement voor onze Vergadering gearresteerd , aan ons gegeeven, ons genoodzaakt zien van de gezamenlyke Ingezetenen van eenig Gewest of Gewesten eene buitengewoone Heffing by Executie te ligten. Deeze onaangenaame verpligting hebben wy nogthans moeten vervullen, daar wy, na voorafgaande waarfchuwing, hebben moeten befluiten van de gezamenlyke Ingezetenen van Holland,en van 't Quartier van Nymegen in Gelderland, daadelyk by executie aftevorderen den 8often penning van alle derzelver bezittingen, en zulks ter Eeee 3 vol' 's Gha- venhaRE.  'sGra. venhage» Publ. wegent eene Geldlief fing by Executie. 1162 NIEUWE NEDERLANDSCHE voldoening van den achterftand van het voorfchreeven Gewest en Quartier in de begrooting van 60 Millioenen over den jaare 1796, en in den eerften termyn der begrooting van 40 Millioenen over deezen loopenden laare gearrefteerd; gelyk zulks by eene af'zonderjyke Publicatie aan de Ingezetenen van het voorfchreeven Gewesten Quarrier ter kennisfe wordt gebragt. Doch boven en behalven deeze executie van de voornoemde Ingezetenen, vinden "wy ons wederom verpligt, uit hoofde van den achterftand der meeste Gewesten op den tweeden termyn van de begrooting van 40 Millioenen, over deezen jaare loopende, eene buitengewoone heffing te moeten aankondigen, welke daadelyk zal worden geëffectueerd, ten ware voor den 15 Noverober eerstkomende , by de Hoogstgeconftitueerde Magten en by de Ingezetenen van de in gebreke gebleeven Gewesten, door vroegtydiger aanbetaalingen en fournisfemenieD, genoegzaam voorzien worde. En, aangezien wy niet twyffelen, of de refpeclive Geconftitueerde Magten, zoo wel als onze Medeburgers in de onderfcheiden Gewesten, zullen alle hunne krachten vereenigen, om zoodaanige geforceerde heffing alsnog voor te komen, of wel met dankbaarheid aanneemen de tydige bekendmaaking van 't geene, ingeval van blyvende wanbetaaling van derzelver Gewest, van eiken individuetlen Ingezeten gevorderd zal worden. ZOO IS HET, dat wy by deeze aan de gezamenlyke Ingezetenen van Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Overysfel, Stad en Lande, Drenthe, en Bataafsch Braband aankondigen, dat wy bellooten hebben, ter bekoming van het achterwezen op den tweeden termyn der 40 Millioenen, voor den dienst van deezen Jaare gedeftineerd, eene buitengewoone heffing te doen, welke bedraagen zal van de bezittingen der Inge-  JAARBOEKEN, October, 1707. 1163 gezetenen van Gelderland een lootten, of zoodaanigen anderen Penning, als by de executie zal blyken van de Quartieren, of 't Quartier noodig te zyn; van de bezittingen der gezamenlyke Ingezetenen van Holland, Zeeland, Utrecht, Stad en Lande, en Drenthe den 8eften, van Overysfel den looften, en van Bataafscb Braband den 2ooften Penning; ten ware door vroeger betaaling voor den ij November eerstkomende , de. achterftand van elk in gebreke gebleeven Gewest, of geheel aangezuiverd, of zoodaanig verminderd mogte zyn, dat de heffing van den bovengemelden buitengewoonen Penning of geheel koude vervallen, of zoodaanig verminderd worden, als nader op den zeiven 15 November zal worden gefixeerd en bepaald. Wordende een ieder onzer Medeburgeren in de bovengemelde Gewesten op het ernftigfte gewaarfchuwd en vermaand, om zich by tyds tot het daadelyk voldoen van de voorfchreeven heffing by executie, in ftaat te ftelleu , of door gereede fournisfementen in zoodaanige Negotiatien, als ter voldoening van den achterftand geopend moeten worden, zich tegen den last eener heffing by executie te beveiligen; nademaal wy, overeenkom ftig onze duure verpligting , vastelyk voorgenomen hebben, om, met de onwrikbaarfte ftandvastigheid, en met uit den wegruiming van alle mogelyke hinderpaalen, zonder eenig verder uitftel, dan door de Wet bepaald is, de beflooten executie te doen uitvoeren. En ten einde een iegelyk hiervan behoorlyke kennis zou kunnen draagen, ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconftitueerde Magten ia Gelderland» Holland, Zeeland, Utrecht, Overysfel, Stad en Lande, Drenthe, en Bataafsch Braband, dat zy deeze Publicatie ten fpoedigfte doen publiceeren en affigeeren, daar zy zulks gewoon zyn te doen» Eeee 4 Al- 'sGra- VENHAGE, Publ. vegens •,ene Geldhef' flng by Executie. 1  'sGra- vehha ge« Iï04 NIEUWE NEDERLAND.SCHE Aldus gedaan en gearresteerd ter bozengemer~ ■ de Vergadering, in den Haage, den n October »797* Het derde jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd,) - NUHOUT van der VEEN. . (Onderftond,) Ter Ordonnantie van dezelve* (Was geteekend,) J*. van HAEFTEN. Tot nog toe, voor zoo veel wy ons herinneren, zonder voorbeeld, overeenkomftig, egter, met het Reglement der Nationaale Vergaderinge, was de ftap, welken dezelve in eene Publikatie van den 13 deezer deedt. Dezelve beftondt 'in het uitfchryven van eene Geldheffinge van den Tachtigften Penning over de Ingezeetenen eener byzondereProvincie,HoIiand naamelyk. De grond van dien buitengewoonen maatregel was , omdat 'er niet alleen uit de Provinciaale Kas van dat Gewest niet flegts niets gefourneerd was op de begrooting van den Eerften Termyn van de veertig Millioenen van het tegenwoordige, maar ook zelf nog eenig te kort op den laatften Termyn van de zestig Millioenen van het voorleedene jaar^v.as overgebleeven. De  fAARBOEKEN, October^Xï-gj. iio3 T"\e Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van ivedèrland, aan aile haare Medeburgeren in de Provincie van Holland, Heil cn Broederfehapl doet te weeten: Dat, offchoon ons niets aangenaamer zoude zyn geweest en wy ook niets vuuriger verlangd hadden, dan dat, door eene volledige aanzuiveringe van het geen van wegens Uwlieder Gewest , op den laatRen termyn van de 60 millioenen van den voorleeden jaare, en op den eerften termyn van die van 40 millioenen voor dit jaar, is verfchuldigd, wy ons buiten de noodzaakelykheid bevonden hadden, om gebruik te moeten maaken van die. magt, dewelke by het Reglement voor onze Vergadering aan ons zoo uitdruk* kelyk is gegeeven, en wy mitsdien van de gezamenlyke Ingezetenen van Uwlieder Gewest niet hadden behoeven te heften, zoodaanigen buitengewoonen penning, als vereischt wordt tot de volledige aanzuivering hier vooren gemeld; en hoezeer ook, om die heffing vóór te komen, door ons nadiukkelyke aanfchryving in tyds is gedaan, de uitkomst evenwel ook in deezen aan onze verlangens niet heeft beantwoord, als zynde 'er niet aUeen üit de Provintiaale Kasfè van Uwlieder Gewest niets gefourneerd op de begroojting van den eerften termyn van de voorfz. 40 millioenen, maar ook zelfs nog eenig te kort op den laatften termyn van voorfz. 60 millioenen overig gebleeven Dat wy derhalven, in weerwil van ons zelfs, in de onvermydelyke verpligting zyn gefteld, om, zullen wy ten minften aan onze gedaane belofte getrouw zyn, van Uwlieden eenen zoodaanigen buitengewoouen penning te moeten heften, als voor het individueel aandeel van elk Uwer in de voorfz. achterftanden, nodig geoordeeld wordt. Dat wy evenwel die heffing zoo min drukkende voer Uwlieden willende maaken als mogelyk Eeee 5 h, 'sGravenha- ge. Publ. derNat. Verg. tot eene Heffing in {Holland.  H66 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Graver ha GE» Publ. derNat Verg. tot eent Heffing in Hol' land. is, aan de eene zyde ja wel hebben in agt genomen onze betrekking tot het geheele Volk van" Nederland, welke geene byzondere infchikkelykheid ten aanzien van het een of ander Gewest gedoogt, maar echter ook aan den anderen kant ,een biilyk reguard hebben geflagen op alle zoodaanige bereekeningen, als 'er van wegens het :Provinciaal Beftuur van Uwlieder Gewest, met eenigen grond op de door onze Committés gemaakte begrootingen van het achterftallige konden gemaakt worden, en dat hier van dan ook dit voor Uwlieden allezins favorabel gevolg is geweest, da: wy ons gevleid hebben, gelyk wy ons als nog vleiën, dat het niet volftrekt noodzaakelyk zal wezen, om eene heffing van eenen iooften en Boften penning werkftellig te maaken, maar dat, by eene rigtige opbrengst, de executie van het achterftand van Uwlieder Gewest op de 60 millioenen, en het aandeel in den eerften termyn van de 40 millioenen, zal kunnen worden ge« comprehendeerd in de heffing van ilechts éénen 8often penning. Dat wy, ingevolge hier van, en vooral in overweeging neemende, dat, byaldien het provenuë van zoodaanigen penning onverhoopt niet toereikende mogt zyn, om de voorfz. achterftanden te kunnen aanzuiveren, alsdan uit de Provinciaale kasfe van Uwüeder Gewest, en fpeciaal uit den opbrengst van die geene, welke bevonden zullen worden in de door het Provinciaal Beftuur van Uwl, Gewest gearrefteerde Negotiatien van de Jaaren 1795 en 1796, zich niet van hunnen pligt gekweeten te hebben, het geen bevonden mogt worden als dan nog te kort te komen , zal kunnen worden voldaan, en dat even hier door de billyke klagten van zeer veelen uwer, die zich in deezen naar behooren gedraagen hebben, worden weggenomen, dan ook by ons Decreet van den 4 October laatstleeden de heffing van den buitengewoonen 8often penning in  JAARBOEKEN, October, 1797. 1167 in Uwl. Gewest daadelyk hebben gedecreteerd. Dat wy voorts by onze Publicatie van den U Augustus laatstleeden, bereids aan het Volk van Nederland hebben te kennen gegeeven de wyze, waarop elk de bereekening van zynen boedel maaken moet, en waar naar hy zal kunnen fourneeren, en als nog den inhoud van de voorfz. Publicatie wel expresfelyk blyvende inhaereeren, dus even daar door den termyn voor het fournisfernent van den Soften penning niet lang behoeven te verwyderen, als vertrouwende, dat elk en een iegelyk zich daar toe bereids genoegzaam zal hebben in ftaat gefteld, immers de zoodaanigen, welke deel genomen hebben in de anticipatie Negotiatie, op den 5 July laatstleeden by ons gearrefteerd; en dat in allen gevalle zulks voor den 15 November aanftaande, ten opzicht van die geenen, welke met contante penningen zulleu fourneeren, zal kunnen gefchieden, zonder merkel yk bezwaar. En is dan om alle gemelde redenen, en ten einde in deezen alle mogelyke klaarheid voor elk Ingezeten van Uwlieder Gewest aan den dag te leggen, dat wy bereids hebben gedecreteerd, en voorts als nog refpechvelyk decreteeren by deeze: Art. 1. Dat van elk Ingezeten van Uwlieder Gewest voor deszelfs individueel aandeel in de achterftanden van uwe Provintie, zoo op den laatften termyn van de 60 Millioenen van den Jaare 1796, als op den eerften termyn van de 40 Millioenen voor dit Jaar, zal worden geheven een 8ofte penning van deszelfs bezittingen, bereekend conform onze Publicatie van den 11 Au* gustus deezes jaars. 2. Dat een ieder zal kunnen volftaan door zyn aandeel in de voorfz. heffing te voldoen met zoodanige quitantien, als gefprooten zyn uit de voorfz. anticipatie Negotiatie, op den 5 July laatst» 'sGra- VENHAGE. Publ. derNat* Verg. tot eene Heffing in Holland.  ii68 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA QE» Publ. derNat. Verg. tot eent Heffing in Holland. laatstleeden by ons gearresteerd, als welke voor contant geld zullen worden aangenomen. 3. Dat elk en een iegelyk, welke zalYoumeeren,'t zy met zoodaanige quitantien als in Art. s. ftaan vermeld't zy in contant geld, gehouden zal zyn, zyn fournisfernent te doen vóór den 15 November aanftaande, als zullende na dien tyd in deeze heffing geene fournisfementen meer worden aangenomen. , 4. Dat aan een ieder die gefourneerd heeft, daadelyk by deszelfs fournisfernent tot een bewys daar van zal worden afgegeeven een quitantie met een duplicaat, volgens het formulier hier achter gedrukt, op naam of in blanco, zoo als men zal verkiezen te hebben. 5. Dat het wel, conform Articul 11 van onze Publicatie van 11 Augustus laatstleeden, aaneen ieder zal vryftaan om zyne fournisfementen zelfs te doen of door anderen te laaten doen, zonder gehouden te zyn te declareeren, dat de fournisfementen voor zyne reekening gedaan worden; edog, dat zulks even wel. niet anders zal mogen gefchieden, dan by de Öntfangers van het District, waar onder hy in cas van gemeene Middelen resforteert, en met by voeging van de plaats, van waar het zelve fournisfernent wordt gedaan. 6. Dat voorts door of van wegens de Municipaliteiten van elke Plaats, aan elk ingezeten voor den 8 November aanftaande, zal of zullen worden gezonden een of meer gedrukte biljetten, waar vau het formulier hier achter is gedrukt, waar in geftooten moeten worden de dupiicaaten van de quitantien, welke by het doen van het fournisfernent zyn afgegeeven, en welke biljetten van binnen en van buiten geteekend en verzegeld moeten worden, en daar na, en wel op den 18 November, wederom zullen worden afgehaald, door zoodaanige Perfoonen als de refpective Municipaliteiten daar toe het meefte gefchikt zullen eordeelen. 7. Dat  JAARBOEKEN, Octiber, 1797. höj» 7. Dat wanneer iemand meer dan één biljet noodig heeft, die zal kunnen en moeten vraagen van den geenen, die dezelven rond brengt, of die anders ter Secretarie^ van zyne woonplaats laaten afhaalen. - * ; 8. Dat het Hoofd des huisgezros ook by het rond brengen der biljetten 'er zoo veel zal moeten vraagen, of anders ter Secretarie van zyn woonplaats laaten afhaalen, als hy voor zich en die by hem inwoonen, zal vermeenen noodig te hebben , de Domeftiquen daar onder begree pen. 9. Dat vervolgens de afhaaling der alzoo ge> teekende en gecacheteerde biljetten zal gefchieden in een geflooten bos of kistje, behoorlyk door de Municipaliteit van elke plaats verzegeld en vac boven met een opening voorzien, en welke bm of kistje met de voorfz. biljetten alzoo wederom zal moeten gebragt worden by de refpective Municipaliteiten. 10. Dat de refpective Mumcipahteiten zullen benoemen eene Commisfle van drie perfoonen,in welkers byzyn de voorfz busfen of kistjes zulleu worden geopend, en door welke geformeerd za worden een lyst van de te rug bezorgde biljetten, ten einde te kunnen nagaan, of 'er eenigen ontbreeken. 11. Dat byaldien bevonden mogt worden, da: 'er eenige biljetten ontbreeken, als dan aan di( geenen, welke dezelven nog niet hebben te rug gezonden, ten hunnen kosten door een Bode za worden gefommeerd, om als nog binnen 24 uurer derzei ver biljetten geteekend en gecacheteerd aai de Municipaliteit te. bezorgen of te doen bezor een, op poene van als fufpeft te zullen wordei opgegeeven, en dat eene fequestratie in deszelf boedel zal worden gedecerneerd van twee perfoo uen, door de Municipaliteit daar toe te commit teeren» _ ia, Di 'sGra- VENHAGE. Pull. der Nat. Verg, tot eene Heffing in Hol* land. \ I l l s I  'sGra- venha ge. Publ. derNat. Verg. tot eeni Heffing in Hol. land. t i i 1170 NIEUWE NEDERLANDSCHE 12. Dat by aldien iemand wettige redenen hebben mogt, waar door hy verhinderd was geworden om zyn biljet in te vullen en over te geeven of te doen overgeeven, de zoodaanige gehoudeD zal zyn die redenen dadelyk in gefchrift en met zyn naam onderteekend, in te leveren aan de Municipaliteit, welke dezelven zal beoordeelen . *3 Dat by aldien de redenen door de Municipaliteit wettig geoordeeld worden, daadelyk zal worden opgeheven de fequeftratie, wanneer die reeds mogt zyn verleend en anders geen plaats zal hebben, maar aan den zoodaanigen als nog gelegenheid gegeeven worden aan zyne verpligting in dit opzicht te voldoen, terwyl, wanneer die rédenen ongenoegzaam geoordeeld worden, de fequeftratie daadelyk zal worden gedecerneerd, zoo zulks nog niet mogt zyn gefchied, en dien onverminderd zoodaanig iemand door gyzeling tot volbrenging vanzynen piigt zal worden geconftringeerd. 14. Dat de in voegen voorfz, ingekomen of te rug gezonden biljetten of declaratoiren d?aielyk wel niet zullen worden geopend, edoch, dac wanneer onverhoopt mogt blyken, dat het provenuë van de voorfz. gedaane heffing in UwJieder Gewest zoo veel niet heeft bedraagen, als overeenkomftig Uwlieder vermoedelyk vermogen had moeten zyn opgebragt, als dan door die Leden uit ons midden, welke wy tot dit werk hebbea gecommitteerd, en welke de Superintendentie over de geheele executie zullen uitoeffenen, sinnen den tyd van zes weeken na da dato deeses aan ons zal worden voorgeftefd, welke midleien van onderzoek 'eï in deezen zullen behoo■eu in het werk gefteld te worden, terwyl inmiddels die biljetten bewaard zullen worden, ten ;inde by opening van dezelven, wanneer wy iaar toe zouden mogen befluiten, zal kunnen worden opgemaakt en beoordeeld, welke logeze- te-  JAARBOEKEN, October, 1707. 1171 tenen al en welke niet aan hunne verpligting hebben voldaan, 15 Dat wanneer onverhoopt het geval zoude mogen exfleeren, dat wy ons irj de verpligting gefield vonden om de opening der biljetten te decreteeren, als dan elk en een iegelyk, die zich, in deezen naar behooren gedraagen heeft, volko-, men kan zyn verzekerd, dat, evengelyk dit geen gevolg zal zyn van eene ongepermitteerde nieuwsgierigheid, zoo ook daar door de ftaat van zyn: boedel geenzins zal worden gedivulgeerd, als hebbende wy vastelyk voorgenomen in dat geval zoodaanige efficacieufe mefures te neemen, waar door ons oogmerk bereikt en het voorfz. onaangenaame voor de braave Ingezetenen van Uwl. Gewest voorgekomen zal kunnen worden. 16. Dat wy echter verre afzyn van eenige infchikkelykheid te zullen gebruiken, ten opzichte van de zoodaanigen, welke bevonden zullen worden zich in deezen niet van hunnen pligt gekweeten te hebben, als welke gehouden zullen zyn te betaalen een drie dubbelde contributie, van het geen zy anders van hunne bezittingen zouden hebben moeten fourneeren. 17. Dat eindelyk elk en een iegelyk zich volkomen verzekerd kan houden, dac in deezen zonder aanzien van perfoon of denkenswyze zal wórden gehandeld, en dat wy ernilig befloocen hebben, onze genomen maatregulen ter executie te leggen, waar toe de Hoogst Geconftitueerde Magt van Uwlieder Gewest, ons de noodige informatien en adfiftentien zal verkenen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen voorwenden, ontbieden en verzoeken wy de , Hoogst Geconftitueerde Magt in Holland, dat deeze Publicatie ten fpoedigften moge worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks te gefcbieden gebruikelyk is. AI. 'sGra- VENHAGE. Publ. ■ierNat. Verg. tot eene Hcffiing In Hol- and.  ' 'sGra- venhage. PubU der Nat. Verg. tot eene Heffing in Hok land% CONCEPT QUITANTIE. Ontvangen van „ in contant geld, de fomma van ter voldoening van den üoften Penning, conform liet Decreet van de Nationaale Vergadering van den 12 October 1797. Ontvangen van in Quitantien van de by anticipatie gefourneerde Penningen de fomma van ter voldoening van den 8often Penning, conform het Decreet van de Nationaale Vergadering, van den ï2 Oólober 1797. Ik ondergereekende verklaare in dit Enveloppe te zyn ingefloten de duplicaat Quitantie voor myne gedaane fournisfementen in de Na ionaaks Executie over het Gewest van Holland, gedecreteerd by Publicatie van de Nationaale Verga» dering van den j Oftober -797- En verklaare verder op myn Burgertrouw en onder bezef der ftraffe, wanneer ik my in cas van fraude of contraventie , in deezen zoude bloot ftellen, dat ik daawnede houde ten vollen te 1172 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus gedaan en gearrefteerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage , den 12 October 1797. liet derde Jaar der Bataaffche Frykeid, (Was geparapheerd,) J. NUHOUT van der VEEN, vt, ( Onder ftond,) Ter Ordonnantie van dezelve. - (Was geteekend,) Jb. van HAEFTEN.  JAARBOEKEN, October, 1797. it?5 Te hebben voldaan aan myne verpligting, om myn aandeel te fourneeren in den 8often Penning, over dit Gewest uitgefchreeven, en niet minder betaald te hebben, dan ik, naar de bereekening van mynen Boedel, in gevolge het voorfchrift by Publicatie van den 11 Augustus 1797 gegeeven , daarin te betaalen verpligt was. Ik Ondergeteekende verklaare na aftrek myner fchulden, geen drie hondead Guldens zuivere waarde aan Goederen, het zy roerende of onroerende Koopmanfchappen, Effecten of Crediten te bezitten , ea overzulks te behooren onder het getal der zulken, die van de Nationaale Executie zyn vrygefteld, by Publicatie van de Nationaale Vergadering van den 11 Augustus 1797. Articul 5. NB» Zoo iemand in eenige qualiteit voor of naamens een ander heeft gefourneerd , zal die qualiteit in boven* ftaande verklaaring moeten worden 'uitgedrukt. ■Op de tuiten zyde. Declaratoir van woonende te om te ftrek« ken ingevolge de Publicatie van de Nationaale Vergadering van den 12 Oétober 1797. By eene Publikatie van den 4 deezer, \ierdt, door het Provinciaal Beduur van Holland, wegens de Allodialifatie van Leengoederen,het volgende vastgefteld. F fff Het 's Gra- VENHACE. Publ. derNat. Vtrg. tot eene Heffing in Hol* land* <  'sGra- ven hage. Pu'A. Wegens dc Alh dialij O' tic van Lceti' goede' re/'.. 1174 NIEUWE NEDERLANDSCHS TJet Provintiaal Beftuur van Holland; allea den geenen hunner Medeburgeren, welke deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broedcrfchap! Doet te weeten: Dat wy by ons Decreet van den 6 July 1797, het Provinciaal Committé onder anderen hebben-; de geauthorifeerd, om de Leebkamer van Holland te qualificeeren tot het doen der Allodialifa*ie van de Leenen, welken geene Heerlyke Goederen zyn, en directelyk van den volkevan Holland rtieveeren, zonder dat het noodig zou zyn, deswegens eenig Adres te doen aan de Vergadering van ons Provinciaal Beftuur: en om vj^rts, met overleg van de voorfchreeven 'Leenkamer, omtrent het gebruik der Zegels en kosten der AHodialifatie zoodaanige fchikkingen te beraainen en bepaaüngen daar te ftellen , als oveit-enkoinnig de belan^ens van dit Gewest noodig zoiu;en worden geoordeeld; hetzelve, ingevolge de voorfchreeven verleende authorilatie, met de gemelde Leet.kamer omtrend de fchikkingen en bepaalingen in deezen te uiaaken, een en andermaal heeft geconfereerd, doch zich niet in ftaat heeft bevonden om de finaaie fchikkingen daar ie Hellen voor >de byeenkomst deezer Vergadering, en het daarom voegzaamer heeft geoordeeld, om ten opzichte van defchik-* k'bgen en bepaalingen in deezen te maaken , ons re dienen van deszelfs confideratien, dan om dezelve geduurende het byeenzyu onzer Vergadering finaalyk daar te ftellen. Dat wy vervolgens, na het inkomen van de vooriz. confideratien, by ons Decreet van bec.eü dfswegeós- de aoodige fchikkingen hebben be aamd en bepaalingeu hebben vastgefteld, en dat wy, ten einde een ieder, welke zulks zoude mogen aangaan, zich hier naar zoude kunneu gedraagen, goedgevonden hebben den Vol.  JAARBOEKEN, Omber, 1797. n?5 fce van dit eeu en ander by deeze kennisfe tt gecven, rciyk wy kenbaar msaiken by deeze: Dat alle zoodaanige Vafailen, vvtlke, bv behooilyk verlei, eenige Goederen (. geefle Heerlyke Goederen zyüde) inuiediaatelyk van den Vblke ,van Holland ter Leen bezit ;en en dezelve begeeren te hebben Geaibdhhfeerd, zich daar toe by Reqtïeste, met een daar aan geannexeerde Acre van lauxane van het Gerecht, onder welker jurisdictie zoodaanige Goederen gelegen zyn zullen , raoeieu adresfeeren aan de Leenkamer van Holland, in den ,Haage , by welke aaqde{yk, zonder verdere otrillag, regens betaali'n'ge van een twimigïte gedeelte "(in plaats van een tiende" gedeelte, welke daar van tot nu toe heeft moeten worden betaald ) van de oprechte waarde van zoodaanige Goederen, aan den Rentmeester der Domeinen van het res ■ fort, onder welke de voorfz. Goederen gelegen zyn, ren behoeve van den Lande, en iegens betaaiing van merkelyk verminderde onkosten, *-op dezeive verzoeken zal worden gedisponeerd. Dat wy al verder hebben geffau.ëerd, en (ia. meeren by deeze: dat zoodaanige Bezitters van Leengoederen (geene Heerlyke Goederen zynde) welken zouden mogen hebben verzuimd, om daar van binnen den gerequireerden tyd ter Leenkamer van Holland verlei te neemen, en vau de voorfz. onze dispefitie zouden willen gebruik maaken , niet gehouden zullen zyn , zich aan ons, of aan het Provinciaal Comniüté te adresfeeren, tot het verkrygen van reliëf van hetzelve verzuim, maar zullen kunnen voldaan met als nog van dezelve Goederen behoorlyk en naar liyle verlei en inveociture te neemen, mits daar van betaalende , voor ieder verzuim, zoodaanige dubbelde Heergewaden, Hof- en.ahdéré Rechten, als tot nu toe heeft plaats gehad, en dezelve daadelyk, in k voegen liier vooren omfchrseven, ter Leenkamer doende ailodialifeeren. Ff ff 2 £x- 'sGra- venha* GE. Publ, Wegens de Allo* dialifalie van Leengoederen.  U76 NIEUWE NEDERLAND3CHB 'sGra- VENHA' GE. Exhorieerende wy by deeze alle zoodaanige > Bezitters van Leengoederen , welken geene fLerlyke • Goederen zyn, en van deeze onze gunftige dispofitie, waar door zy als nu tegens betaaling van eene geringe fomme gelds tot afkoop, en zeer maatige onkosten, ter Leenkamer van Holland, de aflodialifatie van dezelve Goederen kunnen verkrygen, zich daar toe by Requeste ter Leenkamer van Holland te adresfeeren, voor den i January 1798, En op dat niemand hier van onkundig zy, gelasten wy dat deeze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd", daar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 4 October 1797 , het derde Jaar der Bataaffche Frylieid. A. J. VERBEEK, vt. Ter ordonnantie van het Provinciaal Beduur van Holland. C. SCHËFFER. Een aloud gebruik, hier te Lande, om door middel van gedrukte of gefchreevene Brieven, van Geboorten , Huwelyken of Sterfgevallen van Bloedverwanten, Vrienden en Bekenden kennis te^geeven, hadt nu, zints eenigen tyd, de gewoonte vervangen, om zulks door de openbaare Nieuwspapieren aan te kondigen. Merkelyk nadeel, intusfehen, leedc bier by het financieweezen des Lands, waar toe de Posteryen, ireerdan veelen zich. verbeelden, helpen bydraagen. Van bier dat hst  JAARBOEKEN, October, 179?. tlJ7 het Provinciaal Beduur van dit Gewest te raade wierdt, ten einde om het misien der Briefporten eenigzins te vergoeden, eene* belasting op de Adverrentien in de Openbaare Nieuwspapieren, Geboorten, Huwelyken en Sterigevallen betreffende, in te roeren. JL]et Provintiaal Beduur van Holland, aan y allen den geenen hunner Medeburgeren, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap; doet te weeien: ■ Dat het voor heen gebrtiiRiyk is geweest dat door de Ingezetenen van deeze en dT ovenge Provmtien van dit Gemeenebest, door middel van gefchreeven of gedrukte Brieven op de gewoone Post Comptoiren ingedoken bedeld wordende, aan derzei ver BloedvSwan ten of goede Bekenden, van de Geboone weyks en Sterfgevallen, Z^TT^n' doch dat zeden eenigen tyd de gemfldeZl woonte veel al in onbruik is geraak! a s hfh" bende men zoo in deeze als Indere Gewest gepractifeerd, om de gemelde NotiSen doen by Advertentien of Berichten in J , blieke Nieuwspapieren, waï'to?n iet JuJE Jyk de kosten, vallende op het drukLn™» zoodaanige Misdves (het wel veel SZ™ gefchieden) maar ook de Porten, diffizins zoo van de Communicatie-. Brieven al9 van de refcnptie op dezelven, betaald wieVden grootendeels befpaard worden! W1e™en, Dat^°!uZeer Wy' aan de eene 2vde aan onze Medeburgeren geenzins willen Twisten" de bevoegdheid en het vermogen, om di refpective Geboorte-Huwelyks- en Srerfrevaï/n waartoe zy eenige betrekking hebben , i "feï voegen, als zy zouden mogen te raade'worden' en du. ook door middel der Nieuwspa^rt Ffff3 Dag! 'sGra- vénha" ge,  3i7§ NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra» venha- ge Belasting op Advertentien,enz» Dagbladen of Tydfchriften, alomme bekend te maaken; wy echter, aan den anderen kai:t, ons verpligt vinden, om, inzonderheid in de tegenwoordige tydsomftandigheden , daar wy zelfs door buïtengewoone Geldheffingen in 'sLands Financieele behoeften hebben moeren .voorzien, zoo veel doenlyk is, te zorgen, dat op eene billyke wyze worde te gemo-t gekomen aan de fcbade, die daar door wordt toegebragt aan de inkomften van dit Gewest, van welken het pro« venu der Posteryea geen onaanzienlyk gedeelre uitmaakt» Dat wy, ten einJe wegens het voorgemelde gemis eene redelyke fehadeloosl-eiling voor en ten behoeve van de gemeene zaak te effectueeïerj, hebben goedgevonden te decreteeren en bepaalen eene belasting op a-ile de Advertentiew of Berichten van Geboorte- Huwelyks- ea Sterfgevallen, die door, cl op last van de Ingezetenen deezer Provincie, na primo November deezes Jaars J797. in eenige Nieuwspapieren, hoe ook genaamd, zuilen worden geplaatst, in voegea en inauicre hierna volgende; Art. 1. Voor elke Advertentie zal, zoo dikwyls als dezelve in een Nieuwspapier geplaatst wordt, in deeze belasting betaald worden i wanneer zy behelst, a) Het bericht der Geboorte van Kind of Kinderen /' 1: -: l>) Een Huwelyk Notificatie, f 3: -:c) De Bekendmaaking ven een Sterfgeval./2:-;-i« 'Zullende dienvolgen Je, wanneer men in meer dan één Nieuwspapier zoodaanige Notificatien zal willen doen ftellen, voor ieder van de gemelde Papieren afzonderlyk moeten betaald worden. 2. Een ieder Ingezeten, die de voorfz. Adver-  JAARBOEKEN, October, 1797* "?9 vertentien of Berichten in de Nieuwspapieren zal willen doen 'plaatfen, zal gehouden zyn, by een Billet, met zynen naam, of, zoo by niet fchryven kan, met zyn gewoon handmerk of teeken, in prefentie van eenen getuigen, geteekend en met expresfie van den datum der onderteekening op te geeven, het Geboorte Huwelyks- of Sterfgeval, hetwelk hy begeert te Notificeeren , mitsgaders het Nieuwspapier of Nieuwspapieren , waar irr hy voorneemens is, de Bekendmaaking te doen of te laaten doen: en eindelyk, hoe dikwyls hy in een o£ meerdere van die Papieren, dezelve wil doen ftellen, volgens het Formulier hier na geinfereerd; zullende hy wyders verpligt zyn, dat billet te bezorgen ter Secretarie van zyne Woonplaats, voor- en al-eer hy de te doene Advertentien aan den Drukker of üitgeever der Nieuwspapieren ter plaatxing zal mogen toezenden of afgeeven, of door iemand anders doen toezen. den. Dat. de voldoening van de voorfz» Belasting üiterlyk binnen tweemaal vier - en ■ twintig uu ren, na de exhibitie van het Billet., zal moetei gefchieden in handen van een der Secretarisfen die in de refpective Steden of Plaatfen tot det ontvang van het middel op het Trouwen er Begraaven zyn gequaliflceerd, als welken bj deezen tot het invorderen van dit middel a mede wel expresfelyk geauthorifeerd en gelas worden. En zullen dezelven niet allesnlyk verplig zyn, om het provenue daar van op den Eed by den aanvang hunner Bediening gepraesteérd aan den Lande te verantwoorden, maar 00 van de betaalingen, uit dien hoofde gedaa wordende, een pertinent Register te houden op gelyke wyze, als ten reguarde van het Gik del op het Trouwen en Begraaven, by h;t 2 Ffff * A 'sGrA-5 VENHAGE. Belasting op Adv er. tentien, enz. i I [ I t t i * É ff » II  «8o NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. JBelaS' ting op * . Adverteniien , enz. i \ 'l 1 i i t l < I C ll Articul van de Ordonnantie van den 26 Oct©ber 1605. is geftatueerd. 4. Dat de gemelde Secretarisfen in de refpec* tive Steden en Dorpen zullen gehouden zyn aarl de geenen, die de voorfz. Belasting voldoen , daar van te geeven eene behoorlyke Quitantie, hebbende op gedrukt het klein Zegel van den Lande , waar van de begrooting zal gefchieden in diervoegen, dat ten reguarde van elke Advertentie een Zegel van twee Huivers zal moeten gebruikt of gebeezigd worden. 5. Dat de geenen, welke ZQuden mogen bevonden worden eenige Notificatien of Advertentien in de Nieuwspapieren te hebben doea plaatfen, alvoorens daar van de hier voorengem. opgaave ter Secretarie van hunne Woonplaatfe te hebben gedaan, zullen vervallen in eene boete van honderd guldens voor elke Adirertentte; welke boete mede zal worden veraeurd door de zoodaanigen, die het door hun ingeleeverd Billet der te doene Advertentien niet behoorlyk opgegeeven, maar een of meerder iran dezelven zullen hebben verzweegen: en ttilks alles boven de poene, in het Generaal Placaat op de invordering van 'sLands Gemeeie Middelen begreepen, ten reguarde van de jeene, die zich in het een of ander opzicht lan opzettelyke fraude van deeze Belasting zoute mogen fchuldig maaken: zullende de voorfz. efpective Boetens worden geapplieeerd een derIe ten behoeve van den Officier, die de calan;e doen zal, een derde voor den Aaiiklaager, n het refteerende een derde voor de gezamenyke pubiicque Armen der Woonplaatfe van de >ontraventeurs. Gelastende den Advocaat van de Gemeene .ands Middelen en andere Officieren en Justiieren van deezen Lande, die bevoegd zyn tot et doen van calangie wegens overtreeding of frau-  JAARBOEKEN, October, 1797. 118-. fraude van 'sLands Middelen, om op de exe. cutie van deeze Publicatie en de daarby geïntroduceerde Belasting goede toezicht te neemen, mitsgaders tegens de Contraventeurs zonder eenige conniventie te procedeeren, zoo het behoort; en zullen aan dezelven tot dat einde, zoo in de Steden, als ten platten Lande, ten allen tyde worden verleend acces tot, en vifie van de Registers, die door de refpective Secretarisfen wegens.de voorfz. Belasting, ingevolge het hier voorengemelde , zullen gehouden worden. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen praetendeeren, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks te doen gebruikelyk is. Gedaan in den Haage, onder het klein Zege van den Lande, den 5 October 17974 het der' de Jaar der Bataaffche fryheid. A. J. VERBEEK, vt. Ter ordonnantie van het Provinciaal Beftuur van Holland, C. SC HEFFER. Formulier van het Billet van aangee* ving voor deeze belasting* Ik Ondergeteekende verklaare by deeze,voorneemens te zyn, om in de volgende Nieuws» papieren reizen te doen Adverteeren de Geboorte van hot Buwelyk van 1 het Overlyden van Fff f5 Ea 's Gra« ven hage. Belas* ting op ddver. j '■entien, }qz. 1^  H84 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ 'sGra- VENH/iGE. Formulier van de Quitantid Ontvangen by my Secretaris uit handen van de fomma van ter voldoening van de Belasting op de Advertentien voor de Nieuwspapieren, en zulks wegens Advertentie van in de Gedaan den Ter gelegenheid dat verfcheiden Provificiaale Amptenaars, aan het dienst doen by de Gewapende Burgermagt, zich zogten te onttrekken, wierdt, door het Provinciaal Beftuur, daar tegen voorzien by eene Publicatie van 6 deezen Tiet Provinciaal Beftuur van Holland, aan al• AX le hunne Medeburgeren, Heil en Broeder* fchap ! Doet te weeien: f.Dat wy, volkomen overtuigd van de waarheid, dat de Vryheid van een Land zonder eene Gewapende Burgermagt niet kan beftaan, even daarom ook vermeenen, dat hetdepligtis van elk Burger van een Vry Gemeenebest , welke daar toe gefchikt en bekwaam wordt geoordeeld , om zich ter handhaving van recht en goede orde, mitsgaders ter befcherming van de wettiglyk Geconftitueerde Magten, in de ge- wa- En daar van by deeze aangeeving te do.i:^ om dien conform de Belasting op de Adveruntien te voldoen. Gedaan  JAARBOEKEN, October. 1797. ij83 wapende Burgermagt te begeeven: dat wy des niet tegenltaande tot ons leedweezen zyn om waar geworden, dat niet alleen verfcheiden Perfoonen, welke daar toe door de Commisfie van Directie en Organifatie van de Bataaffche Gewapende Burgermagt voor dit Gewest, bevoegd en gefchikt wierden geoordeeld, mitsgaders zyn gerequireetd, op allerhande frivole' pretexten zich daar aan hadden onttrokken, maar dat zelfs onder de zoodaanigen gevonden worden Provinciaale en Plaatzelyke Ambtenaaren en Ge'oeneficeerden. Dat het echter ten eenenmaale ongerymd zoude zyn, dat de byzondere bevoorrechten der Maatfchappye zich zouden onttrekken aan iets, het welke door de Hoogstgeconftitueerde Magt als een pligt van elk Burger wordt geconfedereerd , en wy over zulks hebben goedge. vonden te ftatuëeren, gelyk wy ftatuëeren by deeze: Dat alle zoodaanige Provinciaale Ambrenaaren of Gebeneficeerden, welke door de Commisfie ter Algemeene directie van de Bataaffche Gewapende Burgermagt, of wel door zoodaanige andere Perfoonen,aan welken zulks zal zyn ge» demandeerd, ingevolge het Reglement bevoegd en gefchikt worden geoordeeld om als Gewapend Burger te worden aangenomen, en zich daar aan, het zy door het weigeren der belof. te, of op eenige andere praetexten komen te onttrekken, daadelyk zullen vervallen zyn van zoodaanig Ambt of Bediening als ;zy in dienst deezer Provincie tot dien tyd toe bekleed heb. ben. Dat al verder de zoodaanigen onzer Mede. burgeren, dewelken zich onder dezelve frivoole redenen van den dienst onder de Wapenen mogten onttrekken, van nu voortaan ongefchikt verklaard worden tot de bekleeding van eenige» Post, Ambt of beneficie hoegenaamd. Laaten- de 's Gra« va n hage. Publ.. raaken- Ie Pro. 'ine. dmptc- laars.  *s Gra« VEN HACE. ( 1 >; c I 1184 NIEUWE NEDERLANDSCHE de niet te min aan alle zo \mbtenarrren onverlet, om, wanneer z .enen dat zy uif hoofde hunner omftanulguw. ,en van den Wapenhandel behooren te worden vrygefteld zich dés wegens by onze Vergadering, 0f by onze abfentie by het Provinciaal Committé te adresfeeren, ten einde op dezelve adresfen zoodaanig kan worden gedisponeerd als naar biliykneid zal worden bevonden te behooren. Exhorteerende wy by deeze alle Municipali. teiten en andere Gecönftitueerde Magten, óm, tot bevordering van den Wapenhandel, in den riaaren ook zoodaanige Refolutie te neemen als door ons is gefchied. En op dat niemand hier van onkundig zy, sal deeze alomme worden gepubliceerd en geafïgeerd, daar zulks te doen gebruikelyk is. Aldus gedaan in den Haage ƒ ónder het klein Segel van den Lande, den 6 October 1707 iet derde Jaar der Bataaffche Fryheid. ' A. J. VERBEEK, vt. Ter Ordonnancie van het Provin ciaal Beftuur van Holland. C. SCHEFFER. Den geest der onlangs ingevoerde >rde der dingen en, indedaad, ook dien Ier natuurlyke billykheid, ademde eene Pu)iikatie van het Provinciaal Beftuur van 6 ieezer. By dezelve wierdt het Regt van ■ollaUe of Begeeving, als mede dat van Apf Improbatte, of Goed- of Afkeurirge van .erkeiyke Leeraaren en andere Kerkelyke , Per-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1185 Perfoonen, mitsgaders van Schoolmeesteren, welk Regt de Eigenaars van Ambagtsheerlykheden dus lang hadden geoeffend, voor het toekomende vernietigd; onverminderd, egter, zodanig eene Schadeloosftelling,, als door die Eigenaars, in alle redelykheid, daar voor zou kunnen gevorderd worden. Tllet Provinciaal Beftuur van Holland , allen den geenen , die deeze zullen zien of hooren leezen , Heil en broederfchapl doet te weeten: Dat de Provilioneele Reprefentanten van het Volk van Holland , by eene Publicatie van dea 31 January des jaars 1795., de natuurlyke en onvervreemdbaare rechten van den Mensen en Burger op het plegtigfte hebbende erkend, zy zich ook vervolgens verpligt hebben geoordeeld, om dezelven toe te pasfen op de rechten ofpraerogativen, welken door de eigenaaren van Vrye en Ambachtsheerlykheden in dit Gewest, tot op dat tydftip waren uitgeöeifend, en by eene nadere Publicatie van den 6 Maart des voorfz. jaars ten opzichte van fommigen der gemelde praerogativen , eene provilioneele v )?rziening te doen, onverminderd zoodaanige fchadeloosftelling als wegens bet gemis der voordeden, daar aan verknocht zynde geweest, door de voornoemde eigenaaren, naar billykheid, zoudekonnen gevorderd worden. Dat ondertusfehen, by de evengemelde Publicatie, geene fpeciaale bepaalingen zynde gemaakt, met opzichte tct de collatie, en de apof improbatie van de Predikanten en Schoolmeesters in de Hervormde Gemeen tens , welken de zoogezegde Vry- of Ambachtsheeren refpeftivelyk hadden uitgeöeffend, veelen van de- . zei- 'sGra- venhage.  i!86 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gr-a VEM haGE. Publ. wegens het reg van Col lat ie, enz. in de Am bagtih. zeiven zich, uit dien hoofde, hebben laaten voorftaan,, daar mede op den ouden voet te mogen continuëeren, terwyl daar en tegen verfcheiden Ingezetenen der voorfz, Heerlykheden hebben vermeend, dar zoodaa-iige Collatien en Appr^bstien met de tegensvvoordige orde van zwalken ten eenemaal ftrydig waren. - Dat de klagten die deswegens door fommi* ge Leden van het gemelde Kerkgenootfchap eerst by de voornoemde provifinneele Reprefentanten. en, na dat dezelve waren afgetreeden, by onze Vergadering zyn ingebragt, inzouderheid in den voorleeden iaare 1796. aanleiding hebbende gegeeven tot ernftige deliberatien, of niet de meergedachte collatien en approbatien mede zouden behooren te cesfeeren; doch dat wy, in confideratie ireemende, dat op den 29 Juny des gemelden jaars door de Nationaale Vergadering eene Commisfie was benoemd , welke lpeciaalyk gemagtigd was, om aan alle de Hoogstgeci nftituëerde Magten in de onderfche:den Gewesten aan te fchryven, ten einde in den haaren gecommitteerden te benoemen, om de bezwaren der Burgers tegen de rechten der Heerlykheden te hooren, en die rechten te onderï. eken;, als toen raadzaam geoordeeld hebben, om alies daar omtrent provifioneel te laaten in flatu quo. ■ bai ondertuïfcben het gemelde onderzoek tot hier toe duor veifchillende omftandigheden vertraagd zynde, en met geene zekerheid voor als nog kunnende bepaald worden, wanneer, dien aangaande, eene nadere voorziening zal gefchieden, wy ons verpligt hebben gevonden, om onze deliberatien over het voorfz. onderwerp, als nu te hervatten, en vervolgens in aanmerking genomen hebbende, aan de eenezyde, dat de vrye keuze van kerkelyke Leeraaren en Onderwyzers, zonder eenigen regenftand te verwachten, behoort te worden toegekend aan de  JAARBOEKEN, October, 1797, 1187 tie geenen, die zich zeiven , als mede hunne Kinderen en Huisgenooten aan de onderrichting en zorge van zoodaanige Perfoonen, met opzichte tot het Godsdienftige, toevertrouwen ; en dat het daar en tegen ten eenemaale onbillyk, ja zelfs met de erkende rechten van den Mensch en Burger ftrydig is , dat aan de Leden van eenig Kerkgenootfchap , door fommige Eigenaars van Heerlykheden, by wyze van Collatie, Leeraars of Onderwyzers zouden kunnen worden opgedrongen , wélken de gemelde Leden geenszins hunne achting en vertrouwen waardig keuren, of dat zy door middel eener improbatie, van Mannen, welke zy in de gemelde betrekking ten fterklten verlangen, zouden kun* nen worden verftoken; mitsgaders, aan den anderen kant, dat ook de uitoeffening van foortgelyke rechten, door de zoogezegde vye of Ambachtsheerén, welke alleen, met relatie tot het Hervormde Kerkgenootfchap, tot dus verre hebben plaats gehad, geenszins kan worden overeengebragt met de grondbeginfelen en de plegtige verklaaring, vervat in onze Publicatie van den 24 Augustus des voorleeden jaars, onder anderen behelzende, dat alle Kerkelyke of Godsdienftige Genootfchappen in hunne rechten, ten opzichte van de Maatfchappy, met elkander volkomen gelyk ftaan. ZOO IS HET, dat wy hebben goedgevonden te decreteeren en te ftatuëeren, gelyk wy decreteeren en Itatuëeren by deeze, dat het zoogenaamd recht van Collatie en van ap- ofimprobatie van Kerkelyk Leeraaren en andere Kerkelyke Perfoonen, mitsgaders van aanftellinge, ap-en improbatie van Schoolmeesters (daar onder mede begreepen het verleenen van de zoo. genaamde handopening of permisfie, om tot vervulling van de openftaande pasten te procedeeren) door de eigenaars vai Vrye of Ambachts-heerlykheden, ten eenemaale is vervallen 's Gra- venha' ge. Publ. wegens het regt van Collatte , enz. in de Ambagtsh.  n83 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. len en vernie/igd, onverminderd nogthans zoo» , daanige Schadeloosfteliing, als door de voorfchreeven Eigenaaren, des wegens, in redelykheid zoude kunnen gevorderd worden, en waar op, in tyd en wylen, by het maaken van finaale fchikkingen wegens het gemis der voordeden uit de voorfz. Heerlykheden voormaals geprovenieerd zynde, doch die geóórdeeld worden,met de jegenswoordige orde van zaaken ftrydig te wezen, zoodaanig reguard zal worden genomen, als naar billykheid zal worden bevonden te behooren ; gelastende wy allen én een iegelyk, die zulks zouden mogen aangaan, zich naar den inhoud deezes punctuêelyk te reguleeren. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kttnnen pretendeeren, zal deeze alomme gepubliceerd en geaffigeerd worden, daar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Haage, onder het Klein Zegel van den Lande, den 6 October 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. A. J. VERBEEK, vt. Ter ordonnantie van het Provinciaal Beftuur van Holland. C. SC HEFFER. Zints de affcheiding der Kerke van den Staat, of het Befluit, waar. by de bevoorregting van een byzonder Kerkgenootfchap, met uitiluitiug van andere (Jodsdienftige Gezindheden, voor vernietigdt was verklaard , moesten verfcheiden fchikkingen wegvallen, aan de voorgaande orde van zaaken verbonden. Onder deeze behoorden verfcheiden dier  JAARBOEKEN, October, 1797. ii8j> dier Kerkelyke Octrooien , welke, als ónbefhanbaar met de nieuwe orde van zaaken, niet langer kunnende (tand houden, by eene Pubiikatie, insgelyks van 6 deezer, wierden afgefchaft. Het Provinciaal Beftuur van Holland, aan alle de geenen van hunne Medeburgeren, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heit en Èroedsrfkhap! doet te weeten: Dat niet lang na de fongfte Omwending van zaaken, door eenige Municipaliteiten , als mede door byzondere Perfoonen aan de geweezen Provifioneele Reptcfentanten van het Volk van Hol* land, onderfcheiden adresfen zyn gemaakt, ter zaake van de Octrooyen, door de voormaalige Staateri van Holland en West-Friesland aari Kerken, Diaconien, Gods - en Armenhuizen en andere Corporatien, tot het heffen van eenige lasten verleend, van welke adresfen fomtnige waren ftrekkende, om de voorfz. Octrooyen, als ftrydende met de Rechten van den Mensch en den Burger, aftefchaffën, terwyl anderen waren ingericht, om de continuatie van dezelven tot inftandhouding of onderfteuning van de voorfz, Geftiehten en Fondfen te verzoeken, de welgemelde Provilioneele Reprefentanten, hoe gaarne zy ook hadden gewenscht, datreeds van toen af aan omtrent deeze. verzoeken eene zodaanige finaalevoorziening zoude hebben konnen' gedaan worden , als tnet de grondbeginfelen van billykheid . rechtvaardigheid , Gelykheid in alle opzichten cvereenkoraltig was, nochtans vermeend hebben, dat daar toe destyds nog geene gepaste termen voerhanden waren, en des-wegens hebben goedgevonden by derzelver Publicatie van den 8 February des voorleeden jaars Gggg 1706. 'S GftAVENHA3E.  's GrA- venha* ge. Publ. ter affchaffiri'ge van Kerkely ke Octrooien. «ioo NIEUWE NEDERLANDSCHE i' 1796". te ftatuëeren, dat de voorgemelde Octrooyen, voor als toen nog, en tot dat daar omtrent nader zoude zyn voorzien, zouden moeten effect forteeren, in voege en maniere als daar by is bepaald geworden. Dat vervolgens de Nationaale Vergadering, reprefenteerende bet Volk van Nederland, by deszelfs Decreet van den 5 Augustus des voor• leeden jaars 1796, heeft beflooten, dat geen bevoorrechte of heerfchende Kerk in Nederland meer kan of zal geduld worden , en de Hoogstgeconftitueerde Magten van de onderfcheiden Gewesten, by eene circulaire Mufive ten fterkften aangemoedigd, tot het wegneemen van alle drukkende bezwaaren uit het oude ftelfel der vereeniging van Kerk en Staat gebooren,, en ia het byzonder tot het daadelyk intrekken en buiten effect ftellen van alle zoodaanige Provinciale Re'binden, Placaaten en Octrooyen, die de Leden van alle* Kerkgenootfchappen verpligten, o n ten behoeven van eene bevoorrechte Kerk, perfoneele belastingen op te brengen , als mede tot de oogenbliklyke vernietiging van alle Procedures van Executie hoegenaamd , welken uit krachte der voorzegde Placaaten of Octrooyen wierden gedirigeerd. Dat wy ten vollen inftemmende met de gevoelens , door dé Nationaale Vergadering by die Cifculaire Misfive gemanifesteerd, by ons Decreet van den 12 Augustus des gemelden jaars hebben goedgevonden, om dat gedeelte van de voorfo. aanfchryving, waaromtrent by ons geene zwaarigheid heerschte, en aan niemand eenig wezenlyk praeiuditie wierd toegebragt, in dit Gewest daadelyk tedoen executeeren, gelyk ook van onze intentie dienaangaande op onze fpeciaale authorifatie door het Provinciaal Committé van Holland by Publicatie van den 24 der gemelde Maand Augustus, aan den Volke is kennis gegeeven, terwyl wy verder by het voorfz.  JAARBOEKEN, October, I797. «0* voorfz. Decreet aan het gemelde Committé heb' ben gelast, om, ten einde alle verwarringen door eene plotfelyke affchaffingder Octrooyen voor te komen, op het nauwkeurigfte te onderzoeken, en zoo fpoedig mogelyk optegeeven, welke Octrooyen aan de Gereformeerde Kerken verleend als nog beftasn, hoe langen tyd dezelven nog zouden moeten duuren, en door welke middelen het gemis van dezelven op de eene of andere wyze zoude konnen worden vergoed, als mede hoe die geenen fchadeloos te ftellen, die op de heffingen en inkomften van zoodaanige Octrooyen tot opbouw of onderhoud van Kerken en andere Geftichten, Gelden hebben opgefchooten. Dat het Provinciaal Committé ter voldoening aan het voorfz: gedecreteerde, dat onderzoek, waarmede een zeer geruimen tyd verloopen is, verricht, en ons van deszelfs bevinding rapport gedaan hebbende, met byvoeging van hunne confideratien en advis, ten opzichte van al het hiervoorengemelde, wy vervolgens (na alvoorens nog dienaangaande te hebben ingenomen het advis van eene perfoneele Commisfie daar toe uit ons midden gedecerneerd) ten einde zoo fpoedig als doenlyk is, deeze zaak te termineeren op zoodaanige wyze, als met de principes van de rechtvaardigheid en billykheid overeenItemt, hebben goedgevonden, als nu in te trekken en buiten effect te ftellen de voorfz. Publicatie der Provilioneele Repraefenfanten van dato den 8 February 1796. en op nieuws te Decreteeren én te Statueeren , gelyk wy Decreteeren en Statueeren by deeze. Voor eerst. Dat alle Octrooyen door de voormaalige Staaten van Holland en West Friesland tot opbouw en onderhoud van eenige Kerken, mitsgaders van de daartoe behoorende Huizen, Gebouwen, of Goederen in deeze Provincie verleend, en als nog voortduurende, zoo vene Gggg 2 op 'sGra. venha" ge. Publ. tot affchaffin'ge van Kerkel' ke Octrooien /  iioa NIEUWE NEDERLANDSCHE esGRA VENHA- GE. Publ. tot offchaffinge van Kerlelyke Octrooien, orj de inkomften of belastingen uit krachte van zoodaanige Octrooyen, genooten of geheven wordende, geene penningen zyn opgefchooten, en dienvolgende by derzelver inftandhouding niemand, buiten of behalven de geenen, aan of ten behoeven van welken zy geaccordeerd zyn, eenig belang heeft, van nu af aan worden gehouden voor afgefchaft en vernietigd, gelyk wy insgelyks by deeze annulleeren, alle zoodaanige Civile Proceduures en Executien, als tot invor. dering van de voorfz inkomften en belastingen ' zouden mogen ondernomen zyn. Ten tweeden. Dat insgelyks worden gehouden voor vernietigd en afgefchaft, alle de Octrooyen tot het hier voorengemelde einde verleend, op welker inkomften en belastingen eenige penningen in maniere voorfz. zyn opgefchooten, zul lende'met de refpective Crediteuren wegens eene behoorlyke 1'chadeloosftelling voor het gemis van bet voorfz. onderpand , en de bepaalinge van eene andere voldoende fecurkeit in plaatfe van het zelve, de vereischte fchikkingen worden gemaakt; ten welken einde door ons de l&s der Abdye of van de zoogenaamde Ridderfchaps goederen bereids is aangeweezen, zoodaanigen ten dien etïeéte, dat aan de geenen, die op de heffingen by de voorfz. Octrooyen geconfenteerd, eenige Capitaalen hebben voorgefchooten, de jaarlykfche aflosfingen en interesfen, in plaatfe dat die gedraagen ol gecontribueerd wor. den door de Ingezetenen of Leden van eenig Godsdienftig Genootfchap, hoegenaamd, van nu voortaan uit het voorfz. fonds, (als het welk daar toe is toereikende bevonden) zullen voldaan worden. Ten derden. Dat alle zulke Octrooyen, welke door de voormaahge Staaten van Holland en Westfriesland aan Diaconien , Arm- of Godshuizen vaa eenig Godsdienftig Genootfchap tot het heffen van belastingen zyn verleend , en als  JAARBOEKEN, October, 1797. im als nog voortduuren, geduurende den tyd , voor welken zy geaccordeerd zyn, wel zullen blyven eifect forteeren, doch onder die mits, en met die bepaaling, dat de inkomften daar van proveniëerende, van nu voortaan door de armen of beboeftigen van alle Godsdienftige Geuootfchappen of Gezindheden der refpective, Plaatfen, aiwaar de een of andere van de voorfz» Diaconien of wel van de Arm- of Godshuizen refpeétiveiyk daar mede zyn begunstigd geworden, naar evenredigheid van hec getal der behoeftige Zielen zullen genooten worden. Ten vierden. Dat de Kerktorens, als (trekkende ten algemqenen nutte, door de Gemeen» tens der respective Steden en Dorpen, aiwaar dezelven gevonden worden, zullen moéten worden onderhouden; en dat dit alles zal worden gereekend te zyn ingegaan met den aanvang van dit loopende jaar. Ge;astende wy allen en een iegelyk, die ztrfks zouden mogen aangaan, zich hier naar punctueelyk te gedraagen; en op dat niemand daar van onkundig zy, zal deeze alomme gepubliceerd en geatigeerd worden, daar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Aldus gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Larde, den 6 October 1797, het derde Jaar der Bataaffche Pryheid, A. J. VERBEEK, vt, Ter Ordonnantie van het Provinciaal Beftuur van Holland. C. SCHEFFER. Gggg 3 On» 'sGra- v6enh&ge. Publ. tot affchaffin*ge van fCerkely. 'ie Octrooien»  1194 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ven hage. i 1 i 1 ( j j 1 1 i Onder de dagteekening van ia- deezer plaatften wy eene Publikatie der Nationaale Vergaderinge, wegens de Hefflng van den Tachiigften Penning van de Ingezeten van Holland. Reeds zes dagen vroeger hadc het Provinciaal Beftuur van dat Gewest, ter voorkominge van eene gedreigde Executie over den Tweeden en Derden Termyn van de uitgefchreevene veertig Millioenen, eene vrywilhge Geld - Negoriatie geopend, ten laste van de Provincie Holland. De Publikatie, dair toe betrekkelyk, was van deezen inhoud. TLTet Provinciaal Beftuur van Holland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen. Heil en Broederfcliap ! doet te weeten: Dat wy uit een leevendig bezef, dat 'er zeker voor een Beftuur, waar aan ook de byzondere belangen van derzelver Medeburgeren ter harte ?aan , onder anderen al mede niets aangenaaner zyn kan, dan, dat de Lasten, die van hun jewoonlyk geheven worden, in allen opzichte oereikende zyn, om aan de algemeene behoefe te voldoen, uit dien hoofde ook wel hadden jewenscht, dat, na dat het Volk van Holland m reeds tweemaal, kort op één, zoo extraorlinair, by eene geforceerde heffing is bezwaard ;eworden, wy daar in ook eene voldoende reburce gevonden hadden, om aan alles, wat ran dit Gewest gevorderd konde worden, te 'oldoen. Dat ondertusfchen de uitkomst hebbende loen zien, dat de Provinciaale Casfa daar toe Q geenen cieele voldoende was, zoo zelfs, dat de  JAARBOEKEN, October, 1797. 1193 de Nationaale Vergadering gemeend heeft, ingevolge en uit krachte-van derzelver Reglement , verpligt te zyn, om een Heffing en Executie te decreteeren, om het te kort van deeze Provincie in het aandeel, zoo van de by haai uitgefchreeven 60 Millioeuen, als van den eerden termyn in de 40 Millioeuen, aan de Ingezetenen van dit Gewesttte vernaaien; wy be voorens reeds , en ook nu wederom, geduurende den tyd, dat wy by den anderen zyn geweest, gemeend hebben niet onledig te moeten zyn, om, was het mogelyk, die executie te praeveniëeren; immers en in allen gevalle zoodaanige middelen daar te Hellen, waar door onze Medeburgeren in dat onverhoopt geval, zoo veel in ons was, wierden te gemoet gekomen. Dat uit dien hoofde dan ook eene Commisfie uit ons midden 5 met de Commisfie van Financie uit de Nationaale Vergadering daar over in Conferentie getreeden zynde, dienaangaande onderling het een en ander is gearrangeerd; waar van het gevolg geweest is, dat de Ingezetenen van Holland althans geene Executie te verduuaen zullen hebben, ten aanzien van de Heffing van den Honderdften Penning,of een per Cento van elks Bezittingen, by de evengemelde Nationaale Vergadering, in de maand July laatstleeden gedecreteerd. Dat wy zeker niet min vuurig hadden verlangd, dat wy ook even zoo in flaat waren geweest, om met opzicht tot de petitie van de 40 Milhoenen, door de Nationaale Vergadering uitgefchreeven, en de quota, daar in van Holland gevorderd, alle Executien af te houden: maar, dat dit geheel en al boven het vermogen van Hollands Clasfa zynde, wy, hoe ongaarne ook, die zullen moetenlaaten voortgaan; edoch niet te min, ter gerustftelling onzer Medeburgeren, teifeDS op middelen bedacht geGggg 4 weest 's Gra» VRNHAGE. Publ. tot eene vrywilhge GeldNegotiatie.  ?sGra venha ge, Publ. tot een Vrywilli ge Geld NegO' tiatie. IW6 NIEUWE NEDERLANDSCBE . weest zyn, om hun daar en tegens wederom, . zoo veel mogejyk was, dienaangaande te indemneeren» Dat wy dan ook tot dat einde het Committé van Holland wel hebben moeten auctorifeeren :om aan de Héffing en Executie van eenen 80 •Penning van elks bezittingen, by de Nationaa■le Vergadering, ter voldoening van den eerften termyn in de 40 Millioencn, gedecreteerd, de hand te houden;>edoch ook al wederom teffens de noodige ordre hebben gefield, dat aan de zoodaanige onzer Medeburgeren, die zich in de onmogelykheid gevonden hebben, om in de Negotiatie der Anticipatie - pei ningen, by de Nationaale Vergadering onlangs opengefteld, deel te neemen, en alzoo verpligt zullen zyn, om hun verfchuldigde in Contant geld op te qrengen, en in de Nationaale Casfa te ftorten ten Comptoire van Holland voor het bedraagen van die hunne gefourneerde Penningen , op vertoon van hunne quitantien „ zullen afgegeeven worden Recepislën van ordinaire Obliratien ten lasten van dit Gewest, rentende tegens twee en een half per Cento 's jaars. Dat hier door nu zeker wel is te gemoet gakomen aan het nadeel, 't welk anders de Ingezetenen van dit Gewest door eene Executie van den eerften termyn in de voorfz. 40 Miihoenen zouden kunnen lyden; edoch dat eerstdaags wederom de voldoening van den tweeden en derden termyn in de zoo evengem. 40 Millioenen voor de deur (taande, dit zeker is, dat de Provinaaale Casfa niet toereikende is, om zich naar van te acquiteeren, ten zy een ieder uaar zyn vermogen daar toe het noodige zoude ■ W| len _ byuraagen , en op die wyze het Beduur wilde in Raat fteJien, om het geen van dit Gewest gevorderd wordt, te voldoen. Dac, om daar van eene' Proeve te neemen, WJ aan alle onze Medeburgeren daar toe de ge-  \ AAR BOEKEN, October, 1797. 1197 gelegenheid willen geeven, en wel op eene wyze, dit elk, die dezelve verkiest te arripieeren, daar door zal worden geguarandeerd, en zeker gefield tegens alle Executien, d:e uit bovfingera , hoofde van de wationaale Vergadering te'wachten zouden mogen zyn, in aanmerking, dat aande Deelneemers in de catemelden Negotiatie, boven hunne Recepisfen voor de te fourneeren pennin gen, nog zulleB worden gegeeven, Certificaaten, die by de Nationaale Vergadering, in cas van Executie, voor Contanten zullen worden aangenomen; maar dat ook daar en tegens elk, die dezelve verzuimt, zich zelve de fchade te wyten zal hebben, die hy daarna door eene Kxecuiie zal komen te lyden, zonder dat 'er als dan voor hem een weg zal open blyven, om zich van die fchade te ontdoen, alzoo net ons vast en onveranderlyk voorneemen is, om de zoodanigen, die nu van deeze occafie geen gebruik maaken, en alzoo uit eigen verkiezing, daar zy het kunnen doen, zich evenwel tegens eene aanftaande Executie niet fchadeloos wallen ftellen, als dan Ook aan hun eigen lot over te laaten, en ons de tegens hun te dirigeeren Executie niet aan te trekken. En het is dan ook om alle de bovengemelde redeQen, en tot het voorfz. einde, dat het Provinciaal Beftuur van Holland gedecreteerd heeft, gelyk het zelve decreteert by deeze, te openen eene vrywillige Negotiatie ten lasten van de Provincie van Holland, rentende tegens vyf per Cento 'sjaars, op de navolgende conakien: Art. 1. De infchryving in deeze Negotiatie zal moeten gefchieden by de refpective Ontfangers der gemeene middelen deezer Provincie, voor of uiterlyk op ultimo October eerstkomende, en de fournisfementen zullen moeten worden gedaan in twee Termynen: de eerfte Termyn voor of op Gggg 5 den 's Gra- VENHA- GE. Publ. tot eene vrywillige GeldNegotiatie.  iiq8 NIEUWE NEDERLANDSCHE '«Gra- venhaoe. Publ, tot ecrii vrywilli ge Gdd Nezüstatie. I v z t g d d VJ den 15 November, en de tweede Termyn voor of op den 15 December 1797» 2. Dat na ultimo Ocober geene Infcbryvingen meer zullen worden geadmitteerd; edoch dat het ook teftens aan een ieder zal vryftaaD, om ge- : duurende de maand October, zonder eenige voor* ■afgegaane inteekening, zyne penningen op de refpective Comptoiren te fourneeren. 3. Aan de declneemers in deeze Negotiatie zal betaald worden de Interest van 5 ten honderd vry geld, zonder eenige korting. 4« Om aan ieder gelegenheid te geeven, deel m deeze Negotiatie te kunnen neemen, zal de verdeeling der fommen gefchieden in Recepisfen van 10, 25, jo, 75, 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900 en 1000 Guldens, voor welke alzoo te doene fournisfementen, door den Ontvanger Generaal en de verdere Ontvangers der gemeenelands middelen in de Steden, zullen worden uitgegeeven Recepisfen van ordiaaire Obhgatien, en dat op naam of in blanco, ter keuze van de deelneemers, welke daarna in srdinaire Obligatien geconverteerd zullen worden; ioch in gevalle de verwisfeling voor den verchyndag geen plaats mogt gehad hebben, zullen venwel de Interesfen op dezelven worden beaald. 5. In deeze Negotiatie zal als contant geld wden aangenomen het Hollandsen Beleenbankeld; alle de vervallen Coupons der Bataaffche lelcnptien, benevens de op den 22 September «tstleeden vervallen Bataaffche Refcriptien zeie, en emdelyk de Recepisfen met Qmtantien te amen gelyke fommen uitmaakende uit de Neotiatie der anticipatie penningen, geheveD vob 2ns Decreet van welgemelde Nationaale Vergaenng van dato 6 July laatstleeden; des echter, at, na dat door de refpective Hollandfche Ontwgers op de laatstgem. Recepisfen zal wezen aan-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1199 aangeteekend, hoe veel het bedraagen der daar op verloopeo Interesfen uitmaake, tot den dag toe van dc gedaane exhibitie, die wederom aan de Houders zullen worden te rug gegeeven, ten einde die Interesfen tegens overgifte van dezelve Recepisfen ten Comptoire Generaal van de Nationaale Vergadering zullen kunnen worden ontvangen. 6. By de Obligatien uit deeze Negotiatie, zullen ook worden af gegeeven Coupons voor 10 Jaaren, ten einde van welken tyd. het aan het Gouvernement zal vryftaan dezelve geheel of by termynen aftelosfen; of wel in gevalle van continuatie nieuwe Coupons aftegeevea, en de beloofde Interest van 5 per Cent, gettand te doen. 7. Dat aan een ieder, die door vrywiiligedeelneeming in deeze Negotiatie het Beftuur in ftaat ftelt om aan de vorderingen van de Nationaale Vergadering voor den bovengemelden 2 en 3 termyn te voldoen, nog zullen gegeeven worden, Certificaat of Certificaaten, welken, ingevalle voor den gemelden 2 en 3 termyn door de Nationaale Vergadering de Executie over de Ingezetenen van dit Gewest mogt worden gedirigeerd, als contant geld in die Executie zullen worden aangenomen. b. De lntresfen zullen ten aanzien van de fournisfementen, die, het zy na, het zy zonder eene voorafgegaane inteekening, geduurende de maand October, worden gedaan, gereekendworden ingegaan te zyn op 1 October 1797-, gelyk ook ten aanzien van die fourniffementen, welke gedaan zullen worden voor op of den ij November aanftaande, de lntresfen zullen beginnen te loopen, zedert den 1 November 1797* en die der fournisfementen voor of op den 15 Decentber aanftaande, zedert den 1 December 1797. 9. Alle Voogden en Admioiftrateurs van Ca-' pitaalen, van minder|aarige of anderen, gelyk mede Regenten van Weeskameren, en alle andere 's Gra- venh&ge. Publ. tot eene vrywtUi* ge Geld. Negotiatie,  •s Gravenhagen 1200 NIEUWE NEDERLANDSCHE re Sociëteiten en Corpora, worden by deeze niet alleeD gequalificeerd ip deeze Negotiat:e deel te neemen; ma,ar zelfs verantwoordelyk gefield , wanneer zy het beiang hunner Pupillen of Curandi in deezen niet in acht neemen. fin op dat niemand hier van onkundig zy, za! deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks te doen gebruikelyk is. Gedaan in den Haage , onder hec kleia Zegel van den Lande, den 6 October 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. A, J. VERBEEK, vt. Ter ordonnantie van het Pro» vinciaal Beftuur. C SCHEFFER. A m s t e l d a m. Geduurende deeze Maand wierdt in deeze Stad, en voorts alomme, verfpreid het volgende Adres van COMMISSARISSEN van het Vaderlandsch Fonds, ter aanmoediging van sLands Zeedienst, indenjaa» re 781, te Haarlem en te Amfterdam opgericht, aan alle Inwooners van Nederland. NEDERLANDERS! T\e weldaadigheid is Ulieden eigeü; zy maakt een hoofdtrek uit van uw Nationaal Caracter. Getuigen daarvan zyn, onder anderen, zoo vee-  JAARBOEKEN, October, 179? I-Öï veele liefderyke Stichtingen, tot bezorging van, oude behoeftige Lieden, of ouderlooze en arme 1 Kindeten*: getuige hiervan is het Vaderlandse!) Fonds ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, waarvan wy de eere genieten, de Bezorgers te. zyn: Hetzelve is zynen oorfprong aan de gevol-i gen van den ilag op Doggersbank , den 5 Au-< gustus 1781. voorgevallen, verfchuldigd. Naauwlyks was de tyding van denzelven hier te Lande\ gekomen, of men zag veele, zeer veele, Ingezetenen van dit Gemeenebest, handen in één flaan, om fommen by elkanderen te brengen, ten einde de Weduwen en Kinderen der gefneuvelden, in derzelver noodlottige omitandigheden, te hulp te komen; en vervolgens die fommen nog vermeerderen , om ook hunne milddaadigheid tot die geenen uit te ftrekken. welken, in het verdedigen van bet Vaderland ter Zee, waren verminkt geworden. De flag tusfchen 'sLands Vloot en die der Engelfchen onlangs voorgevallen, en waar in onze Landgenooten met zoo veel braafheid, kloekmoedigheid en dapperheid, gevogten hebben, heeft het aantal van Weduwen en Vaderlooze Kinderen en dat der verminkte Zeelieden buiten twyffel aanmerklyk vermeerderd. Zouden wy ons dan nu van Uwlieder menfchenliefde niet durven belooven, dat Gy wederom, naar uwe vermogens, uwe milddaadigheid zult uitoeffenen, . om die ongelukkigen in hunne elende te helpen onderfteunen ? Dat Gy de daartoe byeengezamelde Gelden, aan lieden, in welken Gy uw vertrouwen deswegens ftelt, zult doen geworden, om ze, met behoorlyke behoedzaamheid , aan de waardige voorwerpen uwer goeddaadigheid te doen uitdeelen? Het ftaat niet aan ons, om Ulieden over de voordeeligfte wyze, waarop de vruchten uwer liefderykheid zouden kunnen worden ingezameld en uitgedeeld, voor te lichten, noch ook te doen opmerken, hoe ongeregeld de uitdeelingen zouden kun« \.M» iTEL» JAM. Jdres •an hrnmisf, iatf het ''aderl. Fonds, zaz.  1202 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Am- kunnen worden, indien dezelven eindelyk niet steldam. Adres van Commis. van he VaderU Fonds, enz. door eene eenige aammutratie gelchieden; maar wy kennen den pligt, die ons, in deeze omdat," digheeden en als Beftuureren van het Vaderlandsch Fonds ter aanmoed'ging van 'sLands Zeedienst, is opgelegd: wy begeeren aan denzelven te vol« 'idoen; en daarom oordeelen wy, Ulieden dent zeiven te moeten herinneren, deszelfs aart te moeten doen kennen: doch tevens de grenspaalen, buiten welken het ons niet geoorloofd is te gaan, voor oogen te moeten houden. Toen namentlyk het aanzienlyk Fonds, (bekend onder den naam van Weduwen-Fonds (*)), na den flag op Doggersbank) door veele Nederlanderen byeen verzameld, aan onze bebeering werd toebetr 3ud, werd niet alleen vastgeftéld , en heilig door ons beloofd (f), dat de Renten van het daaruit aan te leggen Capitaal, gelyk mede de jaarlykfche Donatien, waarvoor veelen infchreeven, (dat veelen waarlyk ook gedaan hebben, eD nog blyven doen,) zouden (kekken: ,, i.) Tot eeue bepaalde Jaarlykfche uitdeeüng „ aan Weduwen en Kinderen van gefrjeuvelde „ Zeelieden; vervolgens 2.) zoo dezelven toe,, reikende werden bevonden," (zoo als ia de daad in vervolg van tyd gebeurd \s) ,, tot on,, derfteuning van Zeelieden, die in de verdedi- » ging (*) Hoewel het Kweek/chool voor de Zeevaart ook onder onze beheering /laat, is het Fonds, daartoe bsflemd. geheel van het Weduwen Fonds afgezonderd; en beide de Fondfen te famen maa* ken het geheel Fonds ter aanmoediging van' 'sLands Zeedienst uit, waarover wy Commisfarisfen zyn. (f) Zie het Programma van 17 September 1781 , en Gedenkfchriften , betreklyk tot het Kweekfchool voor de Zeevaart, in 1791. uitgegeven.  7 ' JAARBOEKEN, October, 1797. 1203 ging van het Vaderland verminkt geworden, IJ en uit hoofde van hunne kwetzuüren, of het verlies van hunne leden, niet in ftaat zouden |, zyn, den Lande verder te kunnen dienen, en ' zichzelven het noodige onderhoud te verfchaf, fen." (welken dan ook vervolgens uit het Fonds zyn bedeeld geworden en het nog wor-1 den.") ,, 3«) fat iadien door het afflerven der Weduwen of Verminkten, aan wien toeneeni" ge hedeeling werd toegedaan, het hertrouwen I' der eerstgemelden, of het overlydeo haarer Kinderen, of den aanwas huns ouderdoms bo' ven de 14. Jaaren, de fomma van het geen I' Jaarlyks uitgedeeld moet worden, zoude koIJ men te verminderen, het overige der renten „ zoude worden beueed tot zodanige einden, als, naar de om Handigheden des tyds, en de goedkeuring van de algemeene Vergadering der Deelneemeten , geoordeeld zoude worden, hef * ,, meest te kunnen ftrekken tot bevordering van „den Vaderlandfchen Zeedienst," ( zoo als, federd het oprichten vau het Kweekfchool voor de Zeevaart, hetzelve aan die nuttige Stichting is uitgekeerd geworden): ,, doch (NB) echter ' niet langer, dan ten tyde toe, dat'er wederom , 'Weduwen van gefneuvelde of verminkte Per'„ foonen in den ftryd voor het Vaderland voor banden zyn, als welken in allen gevalle den voorrang in de bedeelingen uit dit Fonds zulII len blyven behouden." Wy hebben tot nu toe ftiptelyk de twee eerfte gedeelten van die belofte ter uitvoer gebragt, daar wy nu nog aan de overgebleven Weduwen en Verminkten, welken in dit Weduwen-Fonds in 1781 en veivolgens zyn aangenomen, jaarlyks de aan hun by den aanvang toegezegde bedeeling uitkeeren, en daar mede zullen blyven voort- gaan , zoo lang 'er eenigen van die voorwerpen uwer mededeelzaamheid aanwezig zulleD blyven. Gy ziet, Nederlanders, uit die eenvouwige Amsterdam. Adres >an dommis/', van het VaderU Fonds, 2HZ.  1204 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* stel* dam. Adres van Commisj van hei Vaderl. . Fonds, enz. befchryving van hét Weduwen-Fonds hetwelk wy beheeren, dat de onlangs voorgevallene ge beurnisfen ons tot de vervulling van het derde gedeelte roepen, om namentlyk het geen de ren. ten en jaarlyktcbe Donatiën meer mogen blyven opbrengen, dan de Gratificatiën,welken wy tot Inu toe hebben moeten geeven, niet verder ten behoeve van het Kweekfchool voor de Zeevaart te gebruiken, maar in het vervolg aan de Weduwen en de Kinderen der onlangs gefneuvelden, en, zo mooglyk, aan de in dien Moedigen S! ig verminkt geworden Zeelieden, uit te keeren. Ziet daar, Nederlanders! onze verpligting; welke wy aanneemen met bereidwilligheid, yver en voorzichtigheid, te zullen volbrengen, hos veel irbeids, moeite en tyds, zulks ons ook kosten moge. Doctf, helaas! 'met hóe veei hartzeer zullen wy niet ondervinden, dat deeze onze arbeid tot weinig nut ftrekken zal, indien wy niet door lieuwa en aanzienlyke bydraagen van uwe liefdaaJigheid on'derfteund worden ? immers de overmaat van de inkomfien van het Weduwen Fonds, bo« ven de Gratificatiën die wy ten behoeven vart Weduwen en Verminkten, welken reeds vóór den Slag, op den n Octobef laatstleden voorgevallen , aan onze zorgen waren toebetrouwd, uitdeelen, bedraagt1 thans liegt de fomma van iets mee'- dan ƒ 1600: > Daarenboven wordt die fom jaarlyks geringer, om dat de inkomften van dit Weduwen Fonds voor het grootst gedeelte nit jaarlykfche giften van edelmoedige Donateuren en Donatricen beftaan, en dezelven door overlyderi van deezen jaarlyks verminderen; uit welke onvermydlyke vermindering volgt, dat wy in de te belooven uitdeelingen altoos beneden de overmaat, welke op dit oogenblik plaats heeft,zullen moeten blyven, om niet in het geval te komen van, door die vermindering zelve, buiten ftaat te ' ge-  JAARBOEKEN, October, 1797. iaos geraaken aan de bedeelingen, die wy tnogten toezeggen , ftiptelyk te voldoen. Hoe gering zal dan de hulp niet zyn, die wy aan die geenen zullen kunnen toebrengen, welken federd den nden deezer daarop aanip aak kunnen maaken, indien wy voor allen te famen jaarlyks niet meer dan omftreeks de ƒ1600. zullen kunnen uitkeeren? vooral thans, daar het te denken ftaat, dat het aantal van Weduwen groot zyn zal; en echter zyn deeze penningen de eenigen, waarover wy mogen, de éénigen, waarover wy kunnen, befchikkea Ziet daar de enge paaien, binnen welken die uitoeftening van onze pligten, de vruchten van onzen arbeid, beperkt zyn. Welaan dan, Nederlanders! Gy die in Iiefdaa» digheid zoo uitmuntend zyt, Gy die te vooren zoo voorbeeldig het thans aanwezig WeduwenFonds hebt getticht, en» hetzelve nog door jaarlykfche Üonatiën onderhoudt; gy die in ftaat zyt. deeze loflyke voorbeelden te volgen; gy allen, die den jammerkreet van elendigen hoort, flaai handen in één, om derzelver ongelukken te verzagten , gelyk die van de voorige Verdediger! des Vaderlands, of van hunne nageiaaten Wedu wen en Kinderen, door eenen veekuldigen on derftand zyn verzagt geworden. Zy immers . voor wien wy ui. thans om onderfteuning vraa gen, zyn even ongelukkig als deezen; zy verwek ken evenveel medelyden; zy hebben> dezelfdi aanfpraak op de edelmoedige hulp van alle Ne derlanders; daar, of hunne Mans en Va iers, thans met gelyke dapperheid, als derzelver Voor gangers, voor bet Land gevogten, en hun lever daarvoor opgeofferd hebben, of zy zei ven, ziel als braave heden in den ftryd kwytende, he gebruik vaa hunne ledemaaten moeten derven Gy allen, die in den handel uw beftaan zoekt die door denzelven uwe Negotiehuizen ophoudt gedenkt wat 'er eiodelyk van uwen Welvaai Hbfch woi Amstel* DAM* Adres van Commisfi yan het VuderL Fonds, enz- 1 1 t t t  1206 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTERDAM. Adres van Commisj van het Vaderl. Fonds, enz. worden zou, indien onverfchilligheid voor het lot der geenen, die in bet gevaar ongelukkig zyn geworden, of behoeftige Weduwen en Kinderen hebben nagelaaten, (eene onverfchiliigheid zoo geheel ftrydig met bet character der Natie, zoo geheel verfchillend van die milddaadigheid, dis • gy te vooren in dergelyke omftandigheden toon* det,) die geenen, weiken anderzins genegen zouden zyn, zich tot den Zeedienst te begeeven, daarvan affceerig deed worden. Laat ons dan, Medeburgers 1 allen, zoo .veel onze vermogens het zuilen toelaaten, liet onze toebrengen . om een Fonds tot ooderfteuniog van Weduwen mee derzelver* Kinderen, en van Verminkten in den Zeedienst, gefchikt, te vergrooten, en in ftaat te ftellen, om eene behoorlyke onderftenning aan dezelven te doen loekomen. Wy bieden ons aan, om, in onze betrekking als Commisfarislên over het gemelde WeduwenFonds, uwe milde giften te ontvangen, naar behooren tot beftendige jaarlykfche Gratificatiën, (en mee tot enkele douceurs in eeDs, het geea met den aart van ons Fonds niet overeenkomt, en misfehien ook in de daad minder voordeeiig is,) aantewenden, en van onze verrigtingen, volgends onze gewoonte, jaarlyks openbaar verflag te doen; gy kunt, of voor zekere Sommen in ééns infehryven, welken wy dan tot vermeerdering van Capitaal zullen befteeden, of voor zoodam'ge jaarlykfche Donatiên, als gy lieden zult goedvinden: volgends modellen hiernevens gevoegd. De infehryvingen zeiven kunnen of aan het Kweekfchool voor de Zeevaart gezonden, of aan cenen der Commisfarisfen of Correspondenten C) ter (*) Deez-en zyn Te HAARLEM. Koenraad Hovens, thans in den Haag. Pie- 1 ter  JAARBOEKEN, October, 1797. .207 ter hand gefield worden, als wanneer de Thefau rieren de ingdchreven Penningen zullen laaten op- haa- ter Kops Góedfchalksz, thans in den flaag. Dirk Wynands, Dr. Bartholoimus Ter fier, Mr. Jan Tedhig van Betkhout, Mr-. Pieper Leonard van de Kastede, thans in den Haag. Ferdinand yan der Schaft, Ifaac Cjrnelis Sterk, Wfffóp Philips, Kops, Petrus Jofephus HonoH, Bartel Willem van 'dér Vlugt, Jacob Scholting. te AMSTERDAM. Mr. Matthias Temminck, Mr. Petrus Cornelis Nahuys, Mr- Cornelis van Lcnncp , thans in den Haag. Mr. Franpois Hovius, Mt. Daniël Hooft, yaeob van Staphorst, thans te Parys. Gerard Hulst van Keulen, Hendrik Ogelwight, Pkter van Winter NicSimsz. $ Mi. Jan Bernd Bleker, thans in den Haag. Johannes Lublink de Jonge, thans in den Haag. Jan Hendrik van Swinden, Mr. Jaques Teysfet junior, Pi er ré Ifaac Menjolet, Cornelis Hart/in, Hendrik Steenbergen, Jacob van Halmaet, Mr. Bernardus Albertus van Houten, Jacob Luden Hendsz, George Se* veryn, Hendrik ten Broek. Te ROTTERDAM. Coenraad de Kuyper. Te DELFT. Mr« Simeon Pier re van Swinden, Mr. Willeni Hendrik Teding van Berkhout. Te L E Y D E N. Pieter van Lelyveld, Mr. Franciscus Gual" therus Blok, thans te Carnpen. Miehicl Abra* Hhhh 2 ham AM- STEL* DAM. Adres van ^omtnisf. van het Vaderl, Fonds, enz.  AMSTELDAM. Adres yan ComtntSj van hei Vaderl. Fonds, enz. v iao8 NIEUWE NEDERLANDSCHE haaien. De hoegrootheid der jaarlykfche oitdeelingen kunnen wy volftrekt nier bepaalen, alvoorens te weeten over welke Somme wy jiarlyks zullen kunnen befchikken , welk het getal is der geenen, die eenigen onderftand zullen moeten ontvangen , en welken de omftandigheden derzelven zyn. Doch het geen 'iet toekennen van Gratificatiën betreft, en de wyze van dezelven uittedeelen, zullen op den ze'fJen voet, die, van den beginne af plaatsgehad heeft, blyven: deeze is, gelyk mede al wat net Weduwen-Fonds betreft, te vinden in de Gedenk» fchriften, betreklyk tot het Kweekfchool voor de Zeevaart, door óns in 179s uitgegeven, en wel bl. j7 tot 84. Ja, Nederlanders, deeze was in 1781 uwe milddaadigheid, en die vaD veelen onzer Medeburgeren in Nederlands Indien woonagtig, dat gy ham yan Peene, Stephanus Jacobus van Lan* In DEN HAAG. Mr. Sibout Bollard, Frederik Hendrik vat fcr Been. Te HOORN. Ds. Engelbertus Matheus Engelberts. Te ARNHEM. Ds. Ahafuerus yan den Berg. Correspondenten te MIDDELBURG. Abraham en Johannes de Smit. Correspondenten te GRONINGEN, Go/ewyu Willem Hendrik de Vriefe»  JAARBOEKEN, October, 1797. 1209 gy ons niet alleen in ftaat fteldet een Weduwen" Fonds, maar ook vervolgens een Kweekfchool voor de Zeevaart, opterichten , waarvan men reeds by het Land, by de O., I. Comp., by de commerciöerende Zeevaart, de vruchten geplukt heeft, door het getal Voedfterlingen, die wy aan deeze byzondere deelen van de Nederlandfche Zeevaart hebben befchikt. Op die Schepen zelfs, welken het gevegt van den elfden October 1. 1. hebben bygewoond, waren 'er ruim 80 Kweeke-, lingen, in onderfcheiden rangen, van Luitenants, (deezen agt in getal), van Cadets, van Stnurlieden, van Leerlingen, van Conftapels . van Zeilenmaakers, behalven nog drie Luitenants, welken hunne opvoeding in het Kweekfchool genoten hebben. Dat ook dit Gefticht by de Nederlanders in aandenking moge blyven , en dat zy zich bevlytigen, om hetzelve door hunne liefdaadigheid in ftand te houden, ja, om hetzelve uitgebreider dan het voorheen was, te doen worden! God veréénige de harten van alle Nederlanders, tot het bereiken, en van. zulke gewigtige ejnden, als zyn het onderfteunen van ongelukkigen, en het aankweeken van eene voorden Lande zoo t/uttige Jongelingfchap, en van alles wa( ten nutte van ons dierbaar Vaderland kan ftrekken! Hy ftorte zyne beste Zegeningen over die geenen, welken daartoe mede werken :,Hy zegene het Land onzer inwooning, verzagte onze rampen; veroorlove dat wy dezelven mogen herftelïen; bewaare ons voor n.euwe onheilen, en vergunne dat wy eenmaal mogen bekomen eene eer> lyke en voordeelige Vrede, en daardoor wederom in voorfpoed mogen toeneemen! Uit Naam van Commisfarisfen voornoemd, Amfterdam 18 H. OGE^WIGT.Prefident. Oöober 1797- J- H» van S WINDEN, Secr. yJe Jaar der Mat. Vryheid. ' Hhhb 3 Mo Am- st eldam. Adres van Commisf* van het Vadert. Fonds, enz. 1  Am» stel dam. iaio NIEUWE NEDERLANDSCHE Model van ïnfchryving voor Donatieny in ééns. Ondergetekenden verbiDden ons, om' ten behoeven van dat gedeelte van het Vaderlandscn ronds, ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, UZ Ja!rC I?8,ï te Haar,em en Amfterdamop6JZ vU }ei^ ODder den tytel van Weduwen-Fonds bekend is, voor eene Donatie in ééns te ichenken zodanige fomme, als by ieders bv?ondere naamtekening is uitgedrukt. * Model van ïnfchryving V00r Jaarlykfche Donatitn. Wy Ondergetekenden verbinden ons, om ten behoeve van dat gedeelte van het VaderïïdS Fonds, ter aanmoeding van 'sLands Zeedienst in den Jaare 1781 te Haarlem en Amiterdarnon- ^•JF T'k °?der deD ™ Weduwe?Fonds bekend is, jaarlyks te contribueer™ zoo uTgedrult,^ ^ by2°Ddere Daamttkcni°S * Nagenoeg ten zelfden oogmerke diende het volgende Adres van 5  fAARBOEKEN, October, 1797. «211 De, Commisfie, door den Raad der Gemeente van A-nftüdam, in den Jaare « 1796, benoemd, en belast met de In¬ zameling en Uiikcering der Penningen, tot aanmoediging van sLands. Zeedienst, aan alle Nederlanders en inzonderheid aan de ir.woonoS yan Amfteldam. Heil en Broederfchap! _ Medeburgers, Landgenooten! Het is de Zee geweest, waaraan ons Gemeenebest den voorfpoed heeft dank te wyten, die hetzelve, me; afwisfeling, federd jaaren, genoot ; het is de Zee geweest, die ons Gemeenebest tot het toppunt van luister, hetwelk het zoo dikwerf bereikte, verheven heeft; de Zee was het element, op hetwelk onze Voorvaderen de roemryküe rol hebben gefpeeld, eene rol, die hen in de Gefchiedboeken der VVaereld de bewondering der Votken zal doen blyven, tot aan den afloop der Eeuwen. Nog is het de Zee, waarvan ons beftaan, onze voorfpoed en onze eer. n*et alleen afhangen, maar zonder welke ons Vaderland de armoedigfte, de ongelukkigfte, piek gronds van geheel dit • Waerelddeel zyn zoude. Indien toch éénmaal het oogenblik daar is, dat het Zeegezag der Batavieren, door de Engelfchen, onze natuurlyke vyanden, zal zyn vernietigd, dan zal tevens het tydftip van ons onherüeibaar bederf aanwezig zyn- . Nederlanders! Het is op deezen grond, dat at wie het Vtderland lief heeft, als de eerfte en gewigtigfte lïeun" van zyn welvaaren , zorgen moet, om den grootlten bron van onzen voorfpoed te helpen openhouden, en de verftopping daarvan aan eiken vyand of onverlaat met alle krachten te betwisten. Het was op deezen prond. dat in ons Vaderland niet alleen in den é 1 Hhhh4 Jaa- ft RIST KL3AM. Adres yan de Co mis5e tot aanmoedigingvan den Zeedienst , enz.  Am- SThL, DAM. Adres van de Cummis fii tot aanmoe diging van da Zeedienst,enz. T212 NIEÜWE NEDERLA.NDSCHE Jaare 1781 is opgericht een Fonds, om de Weduwen van hun, die voor het Vaderland meuve den, of die geenen, welken in deszelfs dienst waren verminkt gewo-den , te orderfteuoen, of te gerooet te komen: ten einde daardoor debraave Zeelieden eene der gewigtigfte hindernisfen. die den zorgenden man van den dienst des Vaderlands zoude kunnen affchrikken, uit den weg .te ruimen; maar dat ook door den Raad der Gemeente van Amfterdam, in het tweede Jaar der j Bataaffche Vryheid, eene Commisfie is aangefteld, om 'sLands Zeedienst op alle mogelyke wyzen aan te moedigen; efPwelke Commisfie, befluureDde een Fonds, onderfcheiden van het eerstgemelde, in den Jaare 1781 opgericht, wy de eer hebben uit te maaken. Het eerite oogmerk van deeze onze Commisfie was, om de Vrouwen en Kinderen dier geënt n, welken het Vaderland daadlyk dienden, te ondeiïleunen, ten einde daardoor veelen rnzer Medeburgers, die de betrekkingen van Mannen en Vaders gevoelden, zoo veel te bereidwilliger de wapenen tegen onze gezworene vyanden te doen opvatten, en de eer van ons Vaderland tegen dezelven te doen verdedigen; gelyk wy dan ook het genoegen hebben, orn aan alle de Begundigers van dit Fonüs en der geheele Natie te kunnen zeggen, dat wy dit, met den gelukkigfkn uitilag, bv een zeer aanzienlyk getal van Vrouwen en Kinderen, tot groot voordeel van de bemanning van Neêilands Vloot, reeds gedaan hebben. Het tweede oogmerk van onze Commisfie was, om daadeu van braafheid, heldenmoed en dapperheid, re beloonen, om de dankbaarheid van het Vaderland te verzekeren aan zyce braave Verdedigers, dcor het fchecken van onderfcheiden, en aan de waarde der gedragingen zooveel mogélyk geëvenre.-tigde, eerbetooningen aan de Helden van onderfcheiden rangen; ten einde daar docur  JAARBOEKEN, October, 1797» «2»3 door den moed en rechtfchapen geestdrift in de Nederlandfche VIootliDgen te bewaaren, aan te vuuren, en in anderen tè doen ontbranden. » Reeds éénmaal waren wy in de blyde gelegenheid , om in eenige Jongelingen de door hen betoonde blyken van moed en Vaderlandsliefde te verëeren; maar tot heden ontbraken ons voorwerpen , die hun leven moedig voor de eer des Vaderlands en der vrye Bataaffche Vlag, in den ftryd, gewaagd hadden, om aan dezelven de dankbaarheid van de Geevers aan ons Fonds te doen ondervinden Dan thans, nu de ongelukkige maar roemryke dag van den 11 October deezes Jaars heeft doen zien, dat Nederland nog Helden heeft, nu zouderj wy misdaadig handeien, indien wy aan het tweede oogmerk van de daarftellicg van het Fonds s hetwelk wy beftuuren, niet trachtten te voldoen et alle middelen daartoe onder onze Landgenooten trachtten aan te wenden. Hebben de braave Bevelhebbers en Vloothn gen, dié gemelden gedenkwaardigen Zeeflag heb ben bygewoond, de dankbaarheid van het Vader land verdiend, gelyk wy vertrouwen, dat zy di overwinning verdiend hadden, Iaat dan ook be Vaderland aan hun niet ondankbaar zyn: di noodlottige uitflag van een onverfchrokken braa gedrag kan nimmer den roem van waare helden daadeo uitwisfchen, zoo min als de ondankbaar heid van het Volk het vuur moet verdooven, het welk, tot dapperheid aanzettende, het Vaderlan redden en onze vyanden vernederen kan.' Landgenooten 1 Relt ons derhal ven in ftaat, or aan het tweede grooie oogmerk van onze Gom misfie te kunnen voldoen: en laaten uwe mild Giften op nieuw ten bewyze verfttekken, dat g het Vaderland/redden en de bronnen van onze bloei en welvaart, langs den eeóigen zekere weg, wilt helpen openen. wv zullen, getrouw aan alle de oogmerke 3 Hhhhs va Am- STELDAM. Adres van de Gummis[ie tot aanmoedigingvan den Zeedienst , • enz. s F 1 s 2 / 3 3 0 Q A  Amsteldam. raij. NIEUWE IVEDERLANDSCHE van onze Cornmisfia, het beste en nuctigfte gebruik van uwe G; en nv;aken , en ons den last en arbeid, daarmeie erbonden, ha dyk gaarne getroosten. De Intekeningen en Giften daartoe kunnen gefchieden of bezorgd worden op het Huis der Gemeente, in de Kamer van Finande, des Dingsdags en Donderdags, 'snamiddags van 5 tot 7 uuren; ten welken eiode één der Commisfansfen aldaar zal vaceeren. PAULUS CHARLE", DiKK WAANDltRT ENGERT, HENDRIK BETH Thammesz., HENDR.K REMMERS, AREND REESSEN, HENORIK ZIELKENS, MAUR1T.S CORNELIS VAN HALL. GEuRGE G'RART LANS, Commisfarisfen van bovengen Fonds. Amfterdam den 18 October 1707, het derde Jaar der Bataaffche Vryhcid. Door meer dan één voorbeeld overruigd van de nuttigheid voor den Landbouw, door de loflyke Amfterdamfche Maatfchappy daargefteld, geeven wy wederom gaarne eene plaats^ aan het volgende PROGRAMMA Van de Maatfchappy ter Bevordering van den Landbouw, te Amflerdam opgericht. 1707. J~\e Maatfchappy, ter bevordering van den T-* Landbouw, opgericht binnen Amfterdam, heeft, in haare Groote Vergadering, gehouden den  JAARBOEKEN, October,. 1197' 1^5 den 4 Mai deezes jaars, toegeweezen aan //.«• S*V«» en Si»»»» Theodorus Beets, eene ZUve re Medaille, en wyders eene Prasm.e van «en Ducaaten, uic hoofde, dat gemelde Hendrn, E eD &M» 7Wor»i ter voldoen ng aan het Voorftel van de Maatfchappy, in den ïaare I79J gedaan, in de Zee-Duinen by Haar im vour de maand November I79J- eene kop . nel van 24 Ooyen en een Ram geweid, en m het voorjaar 1796 nog eenige Schaapen daatby gevoegd hebben; zynde de gantfche Koppel op twee na gezond gebleeven. Pn gemerkt de Maatfchappy door deeze gelukkiae ProefcteemiDg meer en meer verfterkt is in het denkbeeld, dat het weiden en gezond houden der Schaapen in de vlakten van onze Zee Duinen gefchieden kan, en deeze zaak dien vol gende op de best mogelyke wyze door haar aangemoedigd behoord te worden; g Zo heeft zy befioten, haar Voorftel m der Jaare 1795 gedaan,te herbaaien,en dien volgen de op nieuw voorteftellen : i\ „s„* „ Daar men, by bevinding, weet, dat, met teeenftaande mingunftige waarnecmingen vai " vroeger' tyd , het weiden en tevens gezonj houden der Schaapen in de vlakten van onz< " Zee-Duinen gefchieden kan (mits de hier ei daar bekende Voorbehoedmiddelen tegen he '! Ongans (*; gebruikende): zo belooft d " „ Maai (*) Onder anderen is de Geest van Terpemy. by eene lepelvol, vermengd met me lepels water aan elk gezend Schaap mgegeeven , na alvoorcr, ze 13 uuren te hebben laaien vasten, een beproef middel tegen de Botten in de faver. Dit dpi men eens in '$ midden vanjuny, cn ten m.edt maal in October, vroeger of laaur , doch ycó den fpeehyd. Ha zelfde middel is ook atenjtt voor Schaapen, die reedt ziek of ongans zyn. i a Am- STBjj,; OAM' Progr. kr Maa'* fch van Land* bouw. t 1 1 t 1 s t r & n it  AMSTEL*DAM. Progr. der Maatfch. va, Landbouw, J i t 1210 NIEUWE NEDER LANDSCHE „ Maatfchappy eene prtemie van tien Docaaten ber i/98, kunnen aantosneD , dat Zy eeoe ,, kudde van ten minden 20 Schaapen, aLnop ,, voorfchreeven wyze geweid en verzorgd zyn» de, geduurende deu tyd van een geheel iaar „ in een gezonden toe/tand hebben weeren tè *„ bewaaren. LC Van deeze Prasmien zullen tot drie toe " wordw "'^«W»- en daarenboven eene Zil,, vere Medaille aan dien onder de Mededingers, „ welke het grootfte getal Schaapen dusdanig za' „ hebben onderhouden. uuBu«jig ,, Voorts moeten by de Berichten ook getuig„ fchriften, wegens den waaren toedragt deeztr „ underneemingen, worden ingeleverd '* Voorts heeft de Maatfchappy, ingevolge haar Voorftel doorgaans in haar Program!, geplaatst, en waarby zy aanbied: „ een ZilverelvIedaSle „ te fchenken aan die geenen, welke haar eenige „ nuttige Ontdekkingen omtrent deD Landbouw „ zullen mededeelen. ^«qdouw een Zilvere Medaille gefchonken aan Ge/rit Buys, Bouw- en Landman in de Vogelenzang, bv Haanem, om dat aan de Maatfchappy gebleeken w, dat door Hem in Duingronden met een zeer poed gevolg Wouw gecultiveerd was; uit het Zand van welke Oly van eene zeer goede quaS teit geilagen ,s, terwyl de Wouw zelve van groot Ut laatfte geval, moet men hetzelve, op voorchreeven wyze, met eene tusfchenpoofing van 6 lagen, tweemaal herhaalen. De giften moeten '.venrtdig zyn aan de krachten der Dieren: zo iat men aan een Lam Jlechts de helft mag gee* >en vap t geen voor een groot Schaap nodig is. Zte verder 2 D. ifle Stuk der Verhandelingen Te<;zer Maatfchappy. s  JAARBOEKEN, October, 1797. 1-17 groot nut voor de Verwerven zyn kan, als zyn* de in deugd evenaarende aan de uitlandfche. Nopens de Vraag, die beantwoord moest worden vóór of op den 1 December 1.1. te weeten: , Dewyl het Onkruid (Sinapis arvenfis L.") „doorgaans Herik of Krodde genaamd,, zeer veel nadeel aan de graangewasfen roebreogt; ,, zoo bied de Maatfchappy haare gewoone Gou-. „ de Medaille dien geenen aan, die, op de „ meest overtuigende wyze, aantoont, dat het„ zelve van de Bouwlanden geheel kan worden ,' uitgeroeid, Jen daarby de middelen opgeeft, ,, waardoor dit werk, met niet al te veel moei* ,, te en kosten, kan gefchieden En tevens ver„ zoekt de Maatfchappy, dat men in acht neeme, of ook andere fchadelyke planten , en wel met naame de kleine Winden, Klokjes Win„ den, Slingerroos, enz. (Convulvulus arvenfis, L.j door dezelfde bearbeiding van den grond „ of andere verrichtingen , te gelyker tyd ver„ minderd of vernietigd worden." enz. bericht de Maatfchappy, dat zy wel ontvangen heeft zeven Verhandelingen, dat Onderwerp betreffende ^ dan dat geen derzelver haares oordeels die volkomenheid bereikt hadt, die 'er noodig was, om aan dezelve den uitgeloofden Gouden Eerprys toetewyzen. Dat echter onder die Verhandelingen zich twee bevonden."de eene getekend met het Devies, Die niet wied zal onkruid oogften, en de andere Lahur improbus omnia vincis, ïn welke veel goede zaaken en aanmerkingen gevonden wierden, waarvan een nuttig gebruik gemaakt zou kunnen worden. Dat de Maatfchap' DV uit aanmerking hier van, befloten heeft aat de beide Schryvers van gemelde Verhandéh'nget ieder eene Zilvere Medaille aantebieden, mits zj hunnen naam voor den eeften November eerst L komsnde aan de Maatfchappy opcnbaaren, voorti ove iTËt* U..M. Progr, 4er Maat' fcH. va» Landbouw* l  iai8 NIEUWE NEDtfRLANDSCHK Amstel- dam. Progr, der Maat- fch var Ldnd' bonw, ) over dit Onderwerp roet haar correspondeeren en wyders aan de Maatfchappy overlaaten, om van die Verhandelingen zodanig gebruik te maaken, als de Maarfcnappy zal vermeenen te behooren. En belangende de Vraag of het Voordel: ,, Naardien het Onderwys, dat aan de Jeugd „ op onze Dorp-Schooien, in het leezen en andere noodzaakelyke weetenfchappen, gegeeven „ word, Di'et algemeen en aanhoudend genoeg, ,, inzonderheid door Kinderen van onvermogende ,, Landlieden, kan worden waargenomen: welke ,, middelen zoude men, derhalven , ter voorkoming en wegneenu'ng van zodanige beletfelen, i, mee de meeste vrucht kunnen aanwenden? „ Zoude daartoe het navolgen eener byzondere „ wyze van onderrichting, die onlangs 10 een „ cabuurig Ryk gelukkig is tot fta.d gebragt, „ ook hier op de Dorpen en andere gefchjkte plsaifen ten platten Lsnde. bevorderiyk kun„nen weezen? Zo ja, welke zyn de beste aan,, moedigingen tot het in trein brengen van dee„ ze of föortgelyke nuttige inrichtingen ? " beeft de Maaifchappy al mede geene Verhandeling ontvangen , die zy met den uitgeloofden Eerprys befchenken kan. Niettemin heeft zy gemeend, aan den Schryvef der Verhandeling, geteekena Een goed Nageflacht, * Maakt een dankbaar Vaderland, die zich veel moeite gegeeven beeft, om zo rco • gelyk aan het oogmerk der Maatfchappy te vol. doen, als een biyk haarer erkentenis te moeter! aanbieden een Exemplaar haarer Werken, indien Hy, mede voor den eerften Nov.eerstkomende, goedvinden zal zynen naam aan de A'laatfchappy te openbaaren. Verder heeft de Maatfchappy beflofeo, ter beaat-  JAARBOEKEN, October, 1707. 1210 antwoording voor den eerften Dece-nber 1799. voor te ftellen de volgende Vraag : -t Welke Ziektens en Gebreken zyn de Graa 1 nen in de verfcbillende Gronden van ons Va" derland, geduurende haare groeijing, ohderbee- " V,Aan welke oorzaaken of omftandigheden zyn dezelve toetefcbryven? Welke zyn de beste " middelen, die of vóór het zaayen, of »eduurende het te velde ftaan, daar tegen, met een „ gewenscht gevolg, in *t werk gefteld kunnen rdcn 9 " Voorts acht de Maatfchappy het noodig, by deeze gelegenheid te moeten herinneren, dat op de Prvsvraag, ten tweedemaal voorgefteld, om beantwoord te worden vóór den 1 December 179J, Hoedanige zyn de bepaalingen, volgens welke de omtrek van bruikbaar land en de huishou" ding, tot eene Boerdery behoorende, naar der verfchillenden aart der gronden , zoo van Bouw' als Wei-landen, moeten ingericht zyn, om ter meesten voordeele van den Eigenaar en Huur der, en ter bevordering van de algemeent " welvaart, te kunnen ftrekken?" moetende |n de oplosfing van dit Vraagftuk, vooral in aan king komen, dat men aanwyze de nadeelen vai eene vermeerdering der hoeveelheid van Lande Tven, onder het beftuur van éénen Bruiker, z< niet de middelen, die hy kan aanwenden tot der zeiver vrugtbaarmaaking, zoo wel door het geta en de bekwaamheid der menfchen, als door he beflag van rund-en ander vee, die hy daarto noodig heeft, in eene behoorlyke evenredighen met den aart en uitgeftrektheid zyner gronden gehouden worden? geen antwoorden ingekome zynde, de Maatfchappy als toen, u" overtu aing van haare wezenlyke nuttigheid , beflote heeft dezelve, ten déruenmaale, uittefchryven met deeze veranderingen: s, LJ TELIAM. Progr, ier Maatfch. van Land-■ bouw, » I > i t l » rj 'f i s at  Amstel»dam. Progr. der Maai' feh. vat, Landbouw. 1220 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ Dat aan ieder' Landman, binnen onze Republiek, die den ftaat van zyne bóerdery, (be,, ftaande in Wei- en Hooi-Janden, of in Bouw „ of Teel-landen alleen, of in Wei-en Bouw„ landen te zamen,) opgeeft, zoo als dezelve, ,, naar eene genoegzaame bevinding , hem de ,, beste is voorgekomen, ten opzichte van de, „ io het bovengemelde Voorftel, geëischte by„ zonderheden, een gedeelte van de uitgeloofde Prsmie van 50 Ducaaten zal worden toege,, weezen, en wel in deezer voegen: m Ia Prasmien van één' Halven Gouden Ry„ der, of de waarde van dien, aan 12 ,, Landlieden, voor de opgave van het „ getal Morgens, welke een ieder van ,, hun gebruikt, in Kleigronden (het „ zy by dezelve alleen gebruikt, of ook „ daarby in gebruik heeft zandenveen„ gronden, of een' van beide de laatfte) „ het getal van menfchen, tot het be„ werken of bebouwen, en van paarden „ tot den arbeid, alsmede het getal „ van rund - en ander vee, tot de be,, weiding van dezelve, en tothetmaa„ ken van de alzios benoodigde Aest. ,, ia dergelyke Praaien, voor het het getal „ van Morgens, in Zandgronden, (het ,, zy hy dezelve alleen gebruikt of daar„ by in gebruik heeft klei - en veeDgron,, den, of een' van beide de laatfte) ,, alsmede het getal van menfchen, van „ vee, enz., als vooren. „12 dergelyke Prajmicn, voor het getal van „ Morgens, in Veengronden (het Zy „ hy dezelve alleen gebruikt, of daarby in gebruik heeft klei ■ en zandgronden, , „ of een' van beide de laatfte) alsmede >> het getal .van menfchen, van vee, „ enz., als vooren. • „En  JAARBOEKEN, October, 1797* "« En worden deeze berichten, door de Maat. Vèhappy, voor den 1 December i797. met * verffien, te gemoet gezien: moetende dezel" v met den naam van den Zender, en ge" fte kt met het getuigenis van twee Nabuuren t of bekenden, by de Maatfchappy worden in"geleverd, terwyl de meest naauwkeur.gebe- richten de eerfte in aanmerking zullen komen, " met opzicht tot de toewyzing der üitgetoofde Prasrnicfl " "verder heeft de Maatfchappy ter beantwoording, voor den 1 December 1798, de navolgen- ^r?SS!p«n in Euro'na Vee - artzenykundige Sehoolen, onderden " naam van Ecoles Veterinaires enz., zyn opge* ' rTchT; en zoodanig een School (waar in de " Sekten eo kwaaien, zoo wel v|9 Paarden,als n ïan Runderen, Schaapen, enfndere Dieren " ond>rzogt, en, indien mogelyk, geneezenwor" den ) ook in orrs Gemeenebest, niet dan de gtotfte nuttigheid hebben kan; zc. verlangt de Maatfchappy een Plan, naar ™* „ eene ftichting , onder ons, zoude kunnen wor S dat ook teffens worde aangeduid de inncbSns van de noodige gebouwen, en die van hel onderwys.? benevens-alle verdere verachten, zc SS ab eene, zo veel dcen'.yke, uitgewerkte berrooting der kosten, zo tot de eeffte fttchtmi fan zodanig eene School noodig, als van dat geen 't welk jaarlyks., tot m ftandhoudiog derzelve; ,0ude worden vereischt. en„AP, Nog verwage de Maatfchappy, voor of op de ! December ^797, de Antwoorden op decz, tWeCwEagegvonigen heeft de Weerkunde (^ M») met "betrekking tot den Landbouw AMSTELDAM» Progr* der Maatfch. van L'ind" bout/. i j 1 i  1222 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam, Progr. der Maat fch, van Land bouw. X \ „ Zyn 'er, ten dien opzichte, ondervindingen, ,, die meêr of min tot. een' vasten regel voor onze s_.andlieJeo kunnen dienen, om hunnen „ arbeid, op de voordeeligfte wyze, daarnaar „ interichten? en in hoe verre zoude men van de „ waarneemingen, die zo hier als elders, in deeze weetenfchap reeds gedaan zyn, ten hun,, nen nutte gebraik kunnen maaken?" En- , Welke zyn de redenen, waarom, in verfcheiden oorden van ons Gemeenebest, zoal» „ in Gelderland, Overysfel, enz., zeer veele/,, gronden, tot hier toe, leeg en onbebouwd«iyn „ blyven liggen? Zyn zodanige verhinderingen ,, tot vrugtbaarmaaking dier gronden van dien ,s aart, dat dezelve, in 't vervolg, zoudenkun- nen worden weggenomen ? Zo ja, op welke „ wyze? niet alleen met betrekking tot het ve be,, teren van woeste zandgronden, en driftige of ,, moerige Heivelden , maar zelfs van de zoge„ naamde Meenten of Gemeene Weiden, ten „ meeften nutte van derzelver Eigenaaren; hetzy „ deeze ger.ieenfchaplyke gronden op den ouden „ voet wierden bezeren, het zy dat daaromtrent ,, eene andere en meêr voordeelige i onderlinge ,, fciiikking kon ingevoerd worden ?" Dan, daar de Maatfchappy-heeft gezien, dat het Provinciaal Collegie van Policie, Ficancie, en Algemeen Welzyn, in Gelderland, op den 17 Jauuary 1796 en vervolgens, een Voorftel, tot verbetering der Gemeenten en Marken heeft gedaan , is zy te meer overtuigd geworden van de noodzasklykheid, om het geen, in haare bovengemelde Prysvraag, gevorderd wordt, tot de grootite klaarheid te brengen: weshalven zy, andermaal en ten ft^rkflen uitnoodigt alle die geenen, die in zich de bekwaamheid gevoelen, tot het ppgeeven van de, op den, door de Maatfchaopy, beftemden tyd, geëisc'ite Hoofzaaken, 701 naanwkeurig ïuiks doenlyk is; terwyl het haar niet dan aangenaam zyn zal, zelfs ook, in eene  JAARBOEKEN, October 1797. 1223 eene of andere byzonderheden, betreklyk totdttonderwerp, onderrichting te verkrygen; zullende, zy zeer gaarne den zenders van dezelve, naar verdenften, zo als aan allen, die,ter vermeerdering van den "voorfpoed van ooze nuttige, en, over t algemeen, in kunde, boven die van andere Natiën, reeds verre gevorderde Landlieden, uitwaare liefde voor het Vaderland, willen medewerken, giften of belooniDgen doen ter hand ftellen. De Prys, die aan den Schryver van het besie op een der bovengemelde Vraagen inkomend Antwoord word aangeboden, beftaat in eene Goude Medaille, ter .waarde van vyftig Ducaaten, op den ftempel der Maatfchappy geflagen, en met des Schryvers naam voorzien, of wel dezelve fom in geld, beneveDs een Zilvere Medaille, ter keuze van den Schryver. Indien geen der ingekomen Antwoorden op eene, door de Maatfciiappy opgegeeven, Vraag, haa. res oordeels , den prys verdiend heeft, behoud zy aan haar het recht, deeze Vraag nog eens, of niet weder optegeeven. Daarentegen, wanneer er meer dan één Antwoord haar voorkomt eenige aanmerking te verdienen, zal zy een Accessit, in eene Zilvere Medaille bertaande, of eenig ander blyk van goedkeuring aan den Schryver van het naast aan het beste komend Antwoord aanbieden, en hem dit befluit, voor dat het verzegeld Billet, byzyneVerhandeling behoorende, geopend wordt, door de openbaare Nieuwspapieren bekend maaken. De Schryvers, die naa den Prys dingen, zullen , by hunne Actwoorden, een verzegeld Bülel moeten zenden, inhoudende hunnen Naam en Woonplaats, en van buiten getekend met dezelf' de Zinfpreuk, die aan het einde hunner Verhak deling zal gevonden worden. De Antwoorden zullen io het Nederduitsch, Latyn, Fransch, Engelsen, of Hoogduitscb opgefteld, met eene leesbaare hand gefchreeven, en. gelyk alle andere aan de Maatfchappy toetezen den Stukken of Berichten, franco toegezondei Iiii 2 moe iTELDAM- Progr. der Maatfch van Land' bouw» * l  1224 NIEUWE NEDERLANDSCKE Alt- 8TEf DAM* moeten worden aan derzelver Secretaris Mr- H. Calkoen, Advokaat op de Keizersgragt by de Beereftraat. Voorts zyn de Wetten, waarop de Maatfchappy naa eenen Prys laat dingen, te vinden in het Voorbericht, voor het eerfte Deel haarer Verhandelingen geplaatst. Rotterdam. Een verëerend Gedenkteeken, zoo weJ voor den Raad der Gemeente, als voor de Burgeiy deezerStad, bevat de Bekendmaaking van a^deezer, ingericht om de gezamenJyke Ingezetenen uit te nodigen tot het betoonen van hunne goedwilligheid zoo aan de gekwetften, als aan de Weduwen en Kinderen der gefneuvelden in den Zeedag van 'sLands Vloot tegen de Engelfchen, in deeze Maand voorgevallen. Da: de Geestlykheid van alle Godsdienftige Gezindheeden, ter inzamelinge van de Liefdegiften, wel wilde medewerken^, verilrekt dat zoo dikmaals te onregt gelasterd Lichaam tot geene kleine eere. GELTKHEID. F R T II E I D. BROEDERSCHAP. BEKENDMAKING. T\e Raad der Gemeente van Rotterdam, aan allen deszelfs Medeburgeren, Heil en Broeder Ichap ! Onder alle de deugden, die den Nederlander, door alle eeuwen heen, byzouder hebben gekenmerkt, is eene der voornaamfle, de deugd van i Menscb-  JAARBOEKEN, Octsber* 1797. 1225 Menschlievenheid en der belooninge van heldhaftige daden De Zepfjagv dezer dagen, door de Bataaffche Vlotelingen aanv de Britteo geleverd, fielt ieder onzer in de gelegenheid om zich, waardig die deugden onzer Vooroudereu, te gedragen. Wat ook de uitkomst van dezen flag geweest zy, zeker is het. dat onze Waterhelden de eer der BatarSlfche Vlag- óp de Noordlyke Zee, hebben verdedigd, zich gedragen als mannen van eer, en voedfel gegeven hebbeu aan de vleyende hoop. dat nog eens de dagen van Tromp en de Kuiter voor de Bataaffche Vlag zullen herboren worden. Velen onzer brave Vaderlanderen zyn zwaai gekwetst, dezen moeten onderhouden worden; anderen zyn op het bed van eer gefneuveld,derzelver Weduwen en Weezen moeten verzorgd ea gevoed worden, en onze erkentenis eischt, dat wy , ieder öaar de maat van zyne vermogens , tot dat einde, een offer op den altaar der menschlievenheid toebreageD. En, het is op grond van dit alles, en uit overtuiging, dat alle Burgers en Ingezetenen, als Kinderen van één Vaderland s deszelfs verpligting, in deze, gevoelende, zich van dezelve, in eene ruime mate, zullen kwyten, dat wy hebben goedgevonden , om eene inzameling van liefdegaven binnen deze Stad en derzelver jurisdictie te laten gefchieden, en wel ten einJe ieder Ingezeten de gelegenheid te verfchaffen, om het zyne daaraan bytebrengen, zonder dat in de opzamelinge der liefdegaven eenige verwarring plaats grype, en tevens eene verkeerde applica ie van de ingezamelde penningen worde voorgekomen, op de volgende wys: Aan de Huizen der respcetive Wykcommisfa' risfen zullen, gedurende den tyd van agt dagen, te rekenen van Woensdag, den 2jlten van deze Maand October, tot Donderdag, den 2den van November eerstkomende, ingeflotcn, Lysten tei liii 3 Iu' Rotterdam. Reiend' mak. ter inzame' linge van Liefdegiften*  Rotterdam. Bekenc mak. tt inzamt linge van Liefde- giften, 1326 NIEUWE NEDERLANDSCHE Intekeninge worden gelegd en gefloten Busfchen geplaatst, de laatften, voor die genen, die verkiezen om derzelver giften daadlyk aftegeven. Op de Secretarye dezer Stad zal insgelyks eene - gefloten Kist, ter ontvangst van liefdegaven ger plaatst worden, en eene Intekenlyst voorleggen. Gelyke Lysten zullea mede ter Intekeninge worden gezonden, in alle Koffyhuizen en bekende Sociëteiten. Zoodanige Lysten zullen tevens ter Secretarye voornoemd worden afgegeven, aan zulke Burgeren, als zich zullen willen belasten, om het hunne , ter bevorderinge van dit menschlievend oogmerk, aantewenden. Ten einde bu voor eene geregelde inzamelinge en behoorlyke beheeriDg of distributie der ontvangen penningen te zorgen, hebben wy verzogt en gecommitteerd , de volgende Burgers, als: Uit de Gereformeerde Gemeente, Do. Hoog. Lutherfche Do, Jacobi. Walfche Do. Porte. Remonilrantfche Do. Goede. Mennoniten Do. Hoekfira. Roomsch Catholyke Gemeente, Op den Steiger, de Pastoor Velttnati. Inde Leeu wen ftraat Kerkhof. Op de Slykvaart, De Jong, In den Opp' rt, Kuyter. Uit deJoodfcheGemeen te deB urger MozesEzechiels. Uit de Gemeenebestgezinde Sociëteit, De Burger Laurens Bcudt. Uit de Sociëteit voor Een- en Ondeelbaarheid. De Burger J, F* Langefiraet. Uk  JAARBOEKEN, October, 1797- ^-7 Uit de Sociëteit in de Vischileeg, De Burger Wtllcm van der Pot» Uit de Sociëteit ia het Hoogduitfche KofFyhuis, De Burger Jan Plemp, Uit de Sociëteit in het Franfche Koffyhujs, De Burger Benjamin Arrenberg. 'LUit de Sociëteit in het Zwynshoofd, De Burger Nicolaas Chabot. Am dezen allen zullen insgelyks Lysten, ter Intekeninge worden afgegeven; terwyl alle de gelden, in de Busfchen, by de Wykcomrmsfa Fisfen, en in de Kist, ter Secrttarye gemcasfeerd, alsmede alle de Lysten, namens den:; aad. zullen afgehaald, en aan opgt melde Cornnsw-'t worden bezorgd, ten einae deze de alzoo wgete kende penningen doen af haaien, op f^uitantien getekend door twee Leden uit hun midden', e, alle de verzamelde penningen on Ier zicb, oj • naar verkiezmg, in de Wisfelbank dezer Stad provifioneel deponee, om ten bekwamen tyde of aan de algemeens directie over de mtezarnelet penningen , door de geheele Republiek - al? waar fchvnlyk zal worden gecreëerd, of reeds beftaat aftt^even; of wel, inaien zuks onverhotptlyi Keen°e plaats mogte grypen, die hier ter lied, ingezamelde gelden te verdeden onder, of te bL fturen ten mees-en nutte van e zwaar gekwets ten, en van de We Ju wen en Weezen der ge fneuvelde Zeeheden, de weiken in deze S ad, o derzelver jurisdictie te huis behooren. Niet tw\ffelerde aan de medewe'.kinge dt Wykcommislarisfea en alle de Ledeti der vooi iiii 4 icnw R.OT. TERDAM. Bekendmak. ter inzdme • finge van Liefde» gifien. ! r f r  1228 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. fchreverj Commisfie, zyn wy dan ook in de verwagtinge'niet teleur gefield; naardien alle de gemelde Burgers zich bereid en vaardig getoond hebben, om alle hunne pogingen aartewcnden , ten einde het menschlievend oogmerk -dezer inrigtinge op de best mooglyke wys worde bereikt Ziet daar dan, Medeburgers.' u de gelegenheid fegeven, ter onderfteuninge uwer Natuur- en .andgenoten, die zich, in den Zeeflag van den Iiden dez?~, uwer erkentenis hebben waardig gemaakt. Voltooit gyiiedtn het begocnen werk, en hunne cenkbaarheid gevoegd by de overtuiging van te hebben welgedaan, zy uwe belooningl Aldus befloten ten- en afgekondigd van den Huize der Gemeente van Rotterdam, den 23ftea van October 1797. Het derde Jaar der Bataaffche^Vryhetd', ten overftaan van de Raden Pieter Ellinckhuyjen, Hendrik Minderop, Richard Brsm en Ruigerui Willcmfc, In kennisfe van my, L. van O YEN, Az. Reeds met het begin deezer Maand deedt de Regeering deezer Stad afkondigen, om met den eerften November eerstkomende in werking» gebragt te worden, de volgende Ordonnantie-Lyst, de Stads Kraan betreffende.  JAARBOEKEN, October, 1797» 1*29. BEKENDMAKING. Heil en B roederfchap! De Raad der gemeente van Rotterdan, in overweginge genomen Hebbende, de noodzakelykheid,. dat de Ordonnantie op het Regt en Accys van de Kraan, gedagtekend.den 3den van Maart 17U, benevens de Ampliatie op dezelve, van den i8den van Mey, 17,73, en ab les, wat deze aangaande van tyd tot tyd is gearresteerd geworden, eenmaal worde herzien naar de tegenwoordige omftandigheden van zaken veranderd, en in eene generale Ordonnantie worde te zarrten gebragt, met veranderinge tevens in de Lyste agter de Ordonnantie van denken van Maart, 1711. ZOO IS 'T, D,at de Raad voorn, heeft goedgevonden, met vernietiging van de vorige Ordonnantie, Ampliatie, eri wat dies meermogte zyn, als nu te arresteren, gelyk gearresteerd wordt by deze, zullende ingaan met den iften van November, eerstkomende, de volgende Ordonnantie en Lyst; ORDONNANTIE Op het Regt en Accys van de KRAAN Der stad ROTTERDAM. Art. I. De Kraanmeester of zyn adfiftent, mitsgaders de twee bootsluiden zyn verphgt alle werkdagen, voor en nadenmiddag, zich te laten vinden aan het Compt^ir van de Kraan, om liii 5 1 een Rotterdam. Ordotim nantie en Lyst op de Stads Kraan,  i*3o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordoti' ant ie en Lys, op de Stads Kraan. een iegelyk, aan* de Kraan te doen hebbende, piomptlyk te expediëren, op poene dat by nalatigheid de geenen , die het aangaat, de Goederen zelve zoude mogen doen werken, en het arbeidsloon korten; mits met hooger loopende, dan het geen, volgens deze Ordonnantie moet : worden betaald. 2. De Goederen, het recht van de Kraan fubject, zyn, de navolgende: Allerlei Wynen, geen uitgezonderd, Gebrandewynen van Wynen, van Koorn, en Gedistilleerde wateren zonder onderfcheid, waar dezelve gemaakt of geftookt zyn; Mee, om te drinken, Cyder van Appelen en van Peeren geftookt; Azyn, mitsgaders Meebalen en Meevaten, Blokken van Marmer, Vincenfche, Namenfché, Engelfche, Bentemer, Bremer en Bilt Steenen, Zarken en Stoepen, Molenfteenen, Olyfteenen, Ketels in vaten, Yzerdraat en Koperdraat in vaten, Klokken en Gefchut, allen van buiten deze Stad inkomenne, Limoenen in vaten, allerl*y Oly in vaten, Honig, Siropen, Pruimen, Quetfen en Corenten, uit Zee of van buiten deze Rt publiek inkomende. 3. Welverftaande, dat , zoo veel aangaat he Gefchut, en andere Scheeps gereedfchappen, niet voor Koopmanfchap gevoerd zynde, de Kooplieden niet gehouden zyn, daar van het recht van de Kraan te betalen, ten ware zy goedvonden de Kraan daar toe te gebruiken. 4. Wyders is ook aan de Kraan fubject het in en uitzetten van de Masten en Boegfprieten, van alle Zeefcbepen, uitgenomen van de Haringbuizen, en andere Visfchers Schepen of Schuiten: Het in en uitzetten van de Masten en Boegfprieten der Schepen met twee volle gefloten Deks, waar van de Masten 17 palmen dik zyn, is aan de Kraan niet fubject, en mag zelfs door de  JAARBOEKEN, October. 1797- ™Zi de Kraan "niet gefchieden, anders dan met ex pres confent van de Burgeren Wethouderen. *. Zoo als mede geen Timmerhout, en by zonderlyk geene balken nog fommers, met de Kraan mogen worden gewerkt, dan met content van de Burgeren "Wethouderen: 6. De Kraanmeester is gehouden de hier vooren gefpecificeerde Goederen te doen losfen met de Kraan of Wippe, of ook met het Scheepstakel, ten meesten dienfte van den Koopman of Schipper. 7. Doch ingevalle de Kraanmeester, door den Koopman of Schipper, gewaarfchouwd zynde van de zwakheid van het Scheepstakel, en het geen daar toe behoort, evenwel daar mede wilde losfen, en daar door fchade wierde veroorzaakt, zal die fchade door den Kraanmeester moeten gebeterd en vergoed worden. 8. Welverftaande, dat de Koopman of Schipper zyn Takel niet fecuur genoeg oordeelende, gehouden is met zyn Scbip of Schuit onder d« Kraan of Wip van de Stad te komen. 9. Voorts is de Kraanmeester gehouden te beteren en te vergoeden alle fchade, die, door onachtzaamheid van hem of van zyn volk, mogte worden veroorzaakt. 10. Ten aanziene van de Wynen, Brandewynen, Azynen , Mee om te drinken, Honingen Pruimen, wanneer die op de kaay gelost worden, is de Kraanmeester gehouden, voor het zelfde kraangeld, de merken diftinctelyk te forteren, en bekwaam by malkanderen te doen leggen, zoo als hy ook verpligt zal zyn by aflevering, die behoorlyk in de Pakhuizen te doer afbreeken en te doen uitwerken. 11. Nog is de Kraanmeester gehouden vooi het zelfde kraangeld in alle gevallen, de Wy nen, Cyder, Brandewynen en Azynen te doer kelderen en twee hoog te leggen. _ 12. Do S.OT- rER- 3AM, Ordonnantie',n Lyst ■>p de Stads . Kraan. :■ T ï  123* NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordonnantieen Ly, op de Stads Kman. 12. Dog is niet gehouden eenige van de andere waren te doen kelderen. *3 Het Regt van rie Kraan is generalyk van alle de hier voorgemelde waren, d.e de de Kraan fubject zyn, verfchuldigd, wanneer die van buiten, vilgens artikel 2. ingekomen zynde, altfhier, hei gy op de kaay, bet zy over boord, binnen deze Stad, of in de Jurisdictie van die, . of ook wel op de Mroomen gelost worden. 14. Alle Binnelandfche Vaartuigen of Schuiten, waar van de Schippers verkiezen de Wy. nen of Gedistilleerde wateren ondir de .Stads Kraan of Wip te komen laden, zullen dezelve door de Kraanwerkers, met die werktuigen van de kaay of den wal worden Scheep gezet, gelyk ook, wanneer de Schippers van Binnenlandfche Vaartuigen of Schuiten, die voorzeide goede» ren voor de Pakhuizen der Kooplieden, waar uit die goederen worden afgeleverd, komen te la;en, zjI zmks mede door de Kraanwerkers worden verngt. Doch zoodanige Wynen en Gedistilieerdewateren ie in Zeefchepeu geladen worden, of b* Bins landfche Vaartuigen offchuiten worden aaugefleept of aangevoerd, zullen door den Schipper of zyn volk moeten worden icheep gezet, zonder daar voor iets van de Kraan te kunnen pretenderen. 15, En ten aanzien van Wyn, Mee, Cyder en van Azyn van buiten deze Stad of Jurisdic. tie van die ingekomen, gdyk mede van Brandewynen, van Wyn ofte Koorn geftookt, en Gediftilleerdewateren, zonder onderfcheid of dezelve Brandewynen tn Gediftilleerdewateren van buiten ingekomen of alhier geftookt of gediftiileerd zyn is het Kiaangeld ook verfchuldigd, wanneer en zoo meenigmaalen dezelve waren worden verkelderd of afgefcheept, fchoon zy niet van eigendom komen te veranderen, en zoo meeriigaiaalen op of van dc kaay of uit het Pak  JAARBOEKEN» October, 1797. 1233 Pakhuis verkogt worden, fchoon zy niet worden verplaatst. 16. By verkooping is de kooper gehouden dat Regt te betalen, doch indien hy buiten de Stad woont, zal de verkooper het voor hem moeten voorfchieten. 17. Daar te boven moet, van de evengemelde goederen, by den ontvanger worden betaald het Rolgeld, wanneer dezelven uit Zee komende, gelost en gekelderd worden. 13. Doch is zvn Rolgeld niet verfchuldigd, wanneer de gemelde goederen gefleept worden. 19, Wanneer eenigen van de gemelde goederen in kleener Fuften dan een Oxhoofd, van buiten in deze Stad ingekomen, weder overgefcheept worden, moet daar van voor Kraan en Rolgeld te zamen worden betaald een dubbel Kraangeld. 20. De laat9tgemelde Goederen zyn ook verfchuldigt het Regt voor het beftellen in een Grosfiers-Slyters, Tappers, of burgers Huis. ai. Het Regt van de Kraan, ten aanzien van alle de Goederen de Kraan fubject, gelyk mede het Regt van het Rolgeld, en voor het beltellen respectivelyk, ten aanzien van de Wynen, en verdere laatst gemelde goederen, moet worden betaald; volgens de Lyst, aan het einde dezer geinfereerd. 22. Zoo iemand van de Goederen, die hel Regt van de Kraan fubject zyn, kwame te loslen, of eenige Wynen, Mee, Cyder, Brandewynen van Wyn of Koorn geftookt, Gediftilleerde Wateren of Azynen, van buiten ingekomen , over te fcheepen, losfen, of kelderen, ol van de Kaai, of uit zyn Pakhuis aftefchepenj afteleveren, of te verkelderen, of in een Koopmans Burgers - Grosfiers - Slyters-of Tappen Huis of Pakhuis te doen brengen, of daar toi order te geven, buiten den Kraanmeester, za de geen, die 'er order toe gegeven heeft, ver beu Rot* TER.* DAM. Ordonnantieen Lyst op de Stads Kraan> i  1234 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotter*dam. Ordon nontic en Lys op de Stads Kraan. beuren eene boete van Vyf en twintig Guldens en het viervoud van het Règt, daar toe (taande, en de arbeiders, die het gewerkt hebben, zul len verbeuren, ieder eene boete vaa Twaalf Guldens, te appliceren, na aftrek van het ver. fchuldig'de Regt, een derde voor den Bailluw, f een derde voor den Kraanmeester, en'een derde voor de Stads Armen. 23 Alles onverminderd de faculteit, die, by nalatigheid van den Kraanmeester, hier voren ■ aan de Kooplieden is vergund, om, in dat geval, hunne goederen door anderen te doen werken. 24. En om het fraudeeren van de voorfz. Regten zoo veel mogelyk te prevenieren, moeten de Goederen, alvorens te worden gelost, of van de Kraan, kaay of pakhuis refpectivelyk te worden geladen in Schepen, Schuiten of Ligters (of anderzins vervoerd)behoorlyk worden aangegeven , met expresfie van de quantitelt en qualiteit van de Goederen en den juisten inhoud of grootheid der fuften, van de namen van wie dezelve en aan wien, van de plaatfe waar naar toegebragt ftaan te worden , alsmede ten aanzien van het Rolgeld van de Wynen, Cydir, Brande wynen en Azynen, uit Zee inkomende, of dezelve gerold of geOeept Haan te worden, alles op de boete van zes guldens, en het viervoud van 't Kraangeld, te appliceeren als in Artikel 22 is gefield. 25. En is de Kraanmeefter gequalificeerd, om de overtreeders van deze Ordonnantie te calangeren, en tegens dezelven, tot het betalen der verbeurde boeten, te ageren. 26. Wyders zyn alle de Schippers, die goederen, de Kraan fubject, geladen hebben, gehouden, om, voor de losfinge., ten Comptoire van de Kraan overtegeven eene Lyst van zoodanige Goederen, met fpecificatie van de merken, en aan wien dezelve geaddresfesrd zyn, op de boe-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1235 boete van twaalf guloens, te appliceeren als in Artikel 22 is gefteld, » 27. En ten aanzien van de Wynen, Cyder, Brandewynen en Azyuen , die zeilende verkogt zyn, zullen de Kooplieden gehouden zyn, de quanriteit van die, mitsgaders de naam van den Schipper, en die van den Kooper, met een briefje, door den Verkoper getekend, aan het Comptoir van de Kraan te bezorgen, voor en aleer de Zeel'chepen, waar in dezelven geladen zyn, zullen zyn binnen de Havens dezer Stal, op poene dat van de overboeking, na de binnenkomst der Schepen in de Havens, niet zal kunnen worden geprofiteerd, maar dat het Kraangeld , zoo wel by den verkooper als by den kooper, zal moeten worden betaald. 28 Ter meerdere voorkoming van het frauderen van het Regt of Accys op de Kraan, zullen alle Biljarten van de Wynen, Brandewynen, Gedistilleerdewateren } Mee, Cyder, Azynen, die, volgens het 2e, 14e, ije, 19e, en aofte, Articul van deze Ordonnantie, t gemelde Regt en Accys verfchuldigd zyn, 't zy dat die biljetten aan 't Comptoir van den Impost op de Wynen en Brandewynen alhier ter Rede worden gehaald , 't zy dat dezelven, van andere plaatfen komende, aan 't gemeldeComptoir'worden vertoond, moeten worden vertoond ten Comptoire van den StadsAccys van de Kraan, om aldaar te worden befte mpeld met het Wapen dezer Stad, op eere boete van drie Guldens voor ieder biljet, dat verzuimd is te latenbeftempelen, te verbeuren by den geenen, die verpligt is daar van de aangeeving te doen. 29. Ten opzigte van de biljetten, die reeds heftempelJ zyn, doch waar in naderhand, ten Comptoire van de Collecte der Wynen en Brandewynen enz., eenife verandering zal gorden gemaakt, zullen die ielve biljetten, zoo difcwils 'er eenige verandering in plaats neelt, moeten wor- Rot- TER- l'AM. Ordon- nan tie in Lyst op de Stads Kraan* ■ 1  123Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordonnantieen Lyi op de Stads Kraan. worden herftempeld, mede op eene boete van drie Guldens, voor ieder biljet, dat verzuimd is te laten herftempelen. 30. De Commisfarisléii van de Slepers mogen geene Wynen, Brandewynen of Goederen, de Kraan fubject, laten flepeu op biljetten, die fniet, volgens Art. 28 en 29 respectivelyk geftempeld of heritempeld zyn: op eene boete van vyf en twintig Guldens, te verbeuren voor ieder biljet, dat, volgens de voorfchreven Articulen. niet bellempeld of heritempeld is, by die genen der Commisfarisfen, welke order zal hebben gegeven, om op zoodanig een onge,ftempeld biljet te flepen. 3r. De Slepers zullen gemelde Goederen,den Kraan Accys fubject, niet mogen liepen, op biljetten die niet 4 volgens Art, 28 en 29 respectivelyk , geltempeld of herftempeld zyn: op eene boete van Twaalf Guldens, by den Skper te verbeuren, voor ieder onbehoorlyk of ongeftempeld biljet, waar op hy Wynen of andere Speciën, de Kraan fubject, zal hebben verwerkt. 32. De Bootsluiden cler Stads Kraan zullen aan de Kraankinderen en Wynwerkers geen order mogen geven tot het werken van gemelde goederen, op biljetten, die niet, volgens Art. 28 en 20 refpectivelyk geltempeld of herftempeld zyn: op eene boete van twaalf guldens, voor ieder ongeftempeld of onherftempeld biljet, te verbeuren by den genen der Bootsluiden , welke daar toe order zal gegeven hebben. 33. De Kraankinders en Wynwerkers zullen gemelde Goederen niet mogen werken pp billietten, niet volgens Art. 28 en 29 refpectivelyk geftempeld of herftempeld, op verbeurte van hunne beneficiën. . 34. Eindlyk zullen de Schippers en Voerluiden geene Wynen, Brandewynen, Mee, Cy. der, Azynen enz. mogen losfen, alvorens de bil»  JAARBOEKEN, October, 1797. 1237 billietten daar van ten Comptoire van de Stads Kraan, met gemelde Wapen, volgens Art. 28 en 09 refpectivelyk, geltempeld of herftempeld j zyn, alsmede by het laden der Goederen geene als behoorlyk geftempelde of herftempelde bil-1 lietten mogen aannemen, op eene boete van i drie guldens, voor ieder biljet, te verbeuren, by den Schipper of Voerman, die contrarie, zal hebben gehandeld. 35. Alle welke Boeten zullen moeten worden betaald, boven en behalven de pcenalitéiten,by het 2afte en 24fte articul geftelt, te appliceren als in gemelde aafte articul. 36. De Kraanmeester is verpligt aan de Kooplieden, met dewelken hy rekening houdt, hunne rekeningen overtegeven, ten einde van eiken termyn van vier Maanden, beginnende met den 8 Mey, en zulks expieerende met Augustus, December en 7 Mey respectivelyk, of uiterlyk binnen eene Maand na de expiratie. 37. En moeten de Rekeningen, binnen een maand na de overlevering, preciefelyk worden voldaan, door de Kooplieden of anderen, op welker naam de Goederen zullen zyn aangegeven. 38. De Kraanmeefter moet , na de expirati* van eene maand, de voldoeninge der Rekeningen vorderen. 39. En is geauthorifeerd de gebrekige, by pa. rate executie, tot betaling te conftringeren. 40. By manquement van efrecdve betalinge, zoude het Regt van prse'erentie niet langer plaats hebben dan zes maanden na de overgeleverde Rekening. 41. Alle queftien, die ter zaken van deze Ordonnantie mogten opkomen en byzonderlyk mede over ongelukken en fchade, in het werken overgekomen , zullen ftaan ter decifie en arbitragie van de Burgeren WethoHderen- 42 Op dat een iegelyk met den Kraanmeestei Kkkk ti Rot- »am. Ordon' wntte •n Lyst >p de Stads Kraan.  Rotter* BAM. Ordonnantieen Lyst op de Stads Kraan, 1338 NIEUWE NEDERLANDSCHE te doen hebbende, zouden kunnen Jweten, waar in hy gehouden is, zal de Kraanmeester altoos een exemplaar van deze Ordonnantie in zyn Comptoir moeten by de hand hebben. LYST Van het Regt en Accys van de Stads KRAAN Gl.St.Peo. Arak, de Legger. f:5'• 0 de halve Legger. *: 2 1 o Brandewyn, Kynfche, Franfche, Portugefche, SpaanCche, of zoodanige weikei uit eenige andere Landen , Scedeu of Piaatfen, alnier ingebragt , verkogt ofte verzonden wordt. Het Stuk van 80 Virtels en daar te- boven #.5 : o van 64 tot 80 Virtels *: 4 : o of Pyp van 56 tot 64 Vinels *: 3 : 8 Een Trommel of Oxhoofd #12:0 Een Tiersje of aam *: 2 : o Koorn Brandewyn of Moutwyn, alsmede allerhande zoorten van Gedistilleerde wateren Het Stuk, boven de 100 Virtels «j.5 : o van 71 tot 100 Viriels «f:3 : 8 of Pyp, van 56 tot 71 Virtels 0:2:0 Een Oxhoofd, Tiersje ot Aam 0: a : o Wynen: Rynfche en andere zoodanige foorten: Een Voedervat ui: : 0 Een Toelast « :io: o Een Ponge of Puncheon * : 8: o Een  JAARBOEKEN, October, 1797. 123$ Gl.St.Peo Een Oxhoofd «» : 4: 0 Een Tiersje of Aam * : 2: 0 Franfche , Portngefche , Spaanfche, alsmede Secq, Cyder, Mede en Azynen, en voorts alle andere zoorten,of die,uit eenige andere Landen , Steden , ofte plaatfen, alhier worden ingebragt, verkogt of afgeleverd Toscaanfcne , het Vat van twee Stukken , of vier Oxhoofden, * : 8: 0 - Cettifche, Toulonfche of van eenige andere plaatfen, die in byzondere groote Fusten worden ingebragt, zal, van nu af aan, een zoodanig Stuk gerekend worden, te houden drie vierde Vat, en daar van betaald moeten worden, per Stuk o : 5: 8 Van alle andere zoorten , aan het hoofd van dit artikel gemeld,zal moeten gerekend worden by het Vat van drie Picardifche Stukken, of twee Booten of twee Pypen, of' vier Oxhoofden, of vier '1 rommels of zes Tiersjes in Fust • * : 7: o Twee Picardifche Stukken, gerekend op | Vat * : 5: o Een Picardisch Stuk, dito £ Vat * : 2: 8 Drie Oxhoofden of Trommels dito % Vat x : 5: 8 TweeOxhoofden of Trommels dito \ Vat * : 3: 8 Een Oxhoofd of Trom mei dito £ Vat # : 2: Een Boot of Pyp dito £ Vat , : 3: 8 Een halve Boot of halve Pyp dito i Vat * : 2: o Vyf Tiersjes dito g Vat * : 6: o Vier Tiersjes dito | Vat .» : 5: o Drie Tiersjes dito £ Vat # : 3: 8 Twee Tiersjes dito § Vat * : 2: 8 Een Tiersje 0 : 2: o Kkkk 2 Wan- 1 Rotterdam. Ordon* nantie en Lyst op de Stads Kraan;  Rotterdam. Ordonnantieen Lys op de Stads Kraan, i 1240 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gi.St.Pe», Wanneer eenige van de hier voorgemelde Brandewynen, Gedistilleerde Wateren, of Wynen enz. door befloten Water, of door andere oorzaaken , met Wagens, in deze Stad, worden ingeï voerd en gelost, zal voor het Kraangeld worden betaald, Van een Stuk « : 6: o Van een Oxhoofd - : 4; o By aldien eenige van de hier voorgemelde Dranken of Wynen enz., door het befloten water, worden uitgevoerd, en verzogt wordende om dezelve door de Stads Kraan of Wip, op een ofte meer Wagens optezetten, zal, boven het hier voren gefielde Kraangeld, nog worden betaald: Van een Stuk Brandewyn, Moutwyn, of andere Gedistilleerde Wateren o : s: 8 Van eene Pyp of Oxhoofd, of Tiersje, of Aam * : 2: 0 Wynen, Brandewynen en Gedistilleerde Wateren, Mede, Cyder en Azynen , in kleener Fust zynde dan een Aam,zullen, van ieder Vaatje of Stuk moeten betalen , twee ftuivers , en dus van drie Vaatjes * : 6: © De party meerer als drie Vaatjes zynde, zal voor ieder vaatje, daarteboven, moeten betaald worden # : 1: 0 Als, by voorbeeld: voor vier vaatjes 7 Huivers. vyf vaatjes 8 ftuivers. En zoo vervolgens. Doch Verkoopers van Brandewynen en Gedistilleerde Wateren, en welken tevens leden zyn van het Branders Gilde, moeten betalen het Regt en Accys van de Stads Kraan, van de kleene partyen Bran>  JAARBOEKEN, October. 1797. 134 Gl.St.Pei Brandewyn of Gedistilleerde Wateren, zonder onderfcheid van het getal der vaa« ten of vaatjes, als volgt. Van een Oxhoofd, Tiersje of Aam, het (tak * : 2: Van kleener Fusten, tot drie ftopen incluis, van elk ftuk, het zyeen vaatje of kruik « • U.< Van Kasfen , Kelders en Manden, waarvan de inhoud in Itopen onbekend is, moet worden betaald als van de vaatjes : Wyn en Brandewynen, of Gedistilleerde wateren, Mede, Cyder en Azy nen,in Bottels afgeleverd wordende, aan een Wynkooper of Grosfier in Gedistilleerde- Wateren, die niet met de kleene maat uitflaat, alsmede van dat naar bui. ten gaat, of van buiten inkomende, of verkeiderd wordt, moet betaald worden? Van 3 tot 39 Amfterdamfche ftopen incluis f ' a: 40 «5 dito * : 3: 56 69 dito * : 4: 70 79 dito * : 5: 80 100 dito * : 6: 101 114 dito 9 : 7: 115 129 dito 9 : 8: 130 145 dic° • • 9= 146 159 dito * : ,0: ï6o 169 dito # : ti: 170 190 dito * : 12: En zoo vervolgens. Dan, wanneer de zoodanige leden zyn , van het Branders Gilde, zullen zy van] de Brandewynen of Gedistilleerde Wate' ren, by den ontvangst, en by de aflevering naar buiten, of by verkeldering, betalen Kkkk 3 Va I •Rotterdam. Ordon* ^nantie en Lyst op de > Stads Kraan* o j 3 3 O 9 3 J J > i  Rot- TERDAM» Ordonnantieen Lyi op de Stads Kraan. 1242 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gl.St.Ptn. Van 3 tot 19 Amfterdamfche ftopen «i 1:0 20 39 dito *i 2:0 Maar meerder qua'ntiteit zynde, zoo als hier boven. t Brandewynen en allerhande foorten van Gedisteleerde Wateren, welken, by aflevering of verzending, als by ftukken worden aangegeven, maar doorgaands gebroken zynde, of wel in kleene Fusten , Kelders of Kruiken worden afgezonden , zal het Kraangeld, door hem die zulks by geheele of gedeelten van een ftuk aangeeft, moeten worden betaald, als volgt: Van 14 tot 22 Virtels , gerekend als ^ ftuk ƒ : 3:0 23 30 dito 4 e : 4:0 31 45 d»o i * : 6:0 46 60 dito * * : 8:0 61 67 dito | s : 9:0 68 75 dito I 0 : 10: o 70" 90 dito,zyndeeen ftuk» : 12:0 By aldien eenigen der Goederen, in de voorenftaande Articulen vermeld, alhier met Schepen, Schuiten of eenige andere Vaartuigen, worden aangebragc of ingevoerd , met oogmerk om die in andere hier liggende Schepen of Schuiten over te losfen, zonder dat dezelve alhier op kaay of wal worden gewerkt, zal, van dezelve goederen , aan de Stads Kraan moeten betaald worden, als volgt: Van een Voeder Rynfche of foortge- lyke Wynen » !: 16:0 een Toelast dito dito * : 18: o een Ponge of P/incheon dito o : 14:0 een Oxhoofd dito e : 8: o Van  JAARBOEKEN, October, 1707. 12+! Gl.St.Pen, Van een Tiersie of Aam dito o : 4: o Van een Vat Toscaanfche Wyn. het Vat van twee ftukken of vier Oxhoofden* : 13: o Groote ftukken Wyn, van Cette,Tou. ion of andere plaatfen komende, het ftuk * •• 10:0 Van alle andere Wynen, Secq, Cyder, Mede en Azynen , conform gerekend na de Fusten, zoo als dezelve zyn gefield onder het Articul Wynen,Franfche enz. hier voren van het Vat * : 12:0 \ Brandewynen, van een Stuk van 80 Virtels en daar te boven * : 9.0 van een dito van 65 tot Po Virtels * : 7: 0 van een Pyp van 56 tot 65 dito 0 : 6: 0 van een Oxhoofd of andere Fuften tot 5$ Virtels incluys o : 3:4 Koorn Brandewyn of Moutwyn en allerhande Gedistilleerde Wateren: Van een Stuk, boven de 100 Virtels * : 9:0 een dito, van 71 tot 100 Virtels incluis » : 6:0 een dito, of Pyp of Oxhoofd tot 71 Virtels * : 3:4 een Tiersje of Aam » ; 2: o Maar zoo wanneer eenige van de voorgezegde Goederen op de kaay of wal worden gelost, om die in de aldaar leggende Schepen of Schuiten te laden, moeten dezelven het Kraangeld, (zoo als in de Eerste Artikel der betaling, van Brandewynen, Koornbrandewyn en Wynen alhier ingebragt , is gefteld) dubbeld betalen, te weten: Van een Voeder Vat Rynfcheoffoort- gelyke Wynen ' » fl: : o Kkkk 4 Van Rot. TERDAM. Ordon» nantie tn Lyst op de Stads Kraan.  Rotter*dam. Ordonnantieen Lyst op de Stads Kraan. i IA44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gl.St.Psn. Van een Toelast * %% :o een Ponge of Puncheon * : 16:0 een Oxhoofd 9\ 8:0 een Tiersje of Aam * : 4:0 een Vat Tosfaanfche Wyn » : 16: o een groot Stuk Wyn vanCette, Toulon of andere plaatfen <• : 11: o een Vat Wyn , Secq, Cyder Mede of Azynen » : 14: o Van Brandewynen Van een Stuk van 80 Virtels, en daar te boven e : 10:0 een Stuk van 65 tot 80 Virtels incluis 0 : 8:0 een Pyp of Stuk van 56 tot 56 Virtels, dito # : 7: o een Oxhoofd of andere Fust tot 55 Virtels, dito , : 4: o een Tiersje of Aam 0 ; 2: o Koorn - Brandewyn , Moutwyn , of andere Gedisteleerde Wateren: Van een Stuk, boven de 100 Virtels 0 ; 10: o een dito, van 71 tot 100 Virtels incluis - : 7:0 een Pyp of ftuk tot 71 Virtels alsmede een Oxhoofd 0 : 4:0 een Tiersje of Aam 0 : 2: o Van allerhande minder foorten van Fusten, alsmede van het geen in Kasfen, Kelders of Mandens,van buiten deze Stad inkomt, het zy dan, dat hetzelve op de kaay of wal wordt opgelost of niet, zoo moeten deze allen, het dubbele Kraangeld betalen. Wanneer de Wynen, Mede, Cyder, Azynen , Biandewynen en allerhande foorten van Gedisteleerde Wateren, worden verkogt, om aftefchepen , of in een UK  JAARBOEKEN, October, 1797. 124? ander Pakhuis te doen kelderen en twee hoog te leggen, moet het Kraangeld by den kooper of door den eigenaar, Com« mïsfionair of Huurder van het Pakhuis, daar dezelve in verkelderd wordt , betaald worden. Wanneer dezelve uit Zee, of elders van buiten inkomende, gelost, en ver. volgens wederom verkogt, gekelderd of afgefcheept worden, moet het Kraangeld tweemaal betaald worden, de eerstemaal by den verkonper, voor het losfen, en de tweedemaal by den kooper, voor het verkelderen of affchepen. Rolgeld. Gl.SuPen. Wauneer de vorenftaande Goederen, uit Zee komende, gelost èn gekelderd worden, zonder gefleept te worden, moet, boven het Kraangeld, voor Rolgeld, betaald worden: Van een Vat Wyn - - : 2: 8 Van een ftuk Brandewyn 0 : 1: 4 Grosfiers of Slyters, die met; de kleene maat uitflaan, en de Tappers by hun inflag, moeten het Regt en Accys van de Stads Kraan betalen, van Wynen, Cyder, Mede, Azynen, Brandewynen en allerhande foorten van Gedisteleerde Wateren. In Fusten inilaande, van Een ftuk van 61 Virtels en daarteboven, tot 100 Virtels * : 16: o Een ftuk, Pyp of Oxhoofd, tot 61 Virtels 8: 0 Een Aam of half Oxhoofd * : 4: 0 Een half Aam of Anker » : 3: o Een half of een quart Anker 0 : 2: o Kkkk 5 In Rotterdam. Ordon. nantie en Lyst Op de Stads Kraan. y  Rotterdam. Ordonnantieen Ly. op de S'ads Kraan. 124S NIEUWE NÈDERLANDSCHE Gl.Sc.Pen. In Bottels of Kruiken inflaande: Van 90 tot too Amfterdamfche . Stopen incluis* : 8: o 80 90 dito 0 : 7: o 70 80 dito * : 6: o f 60 70 dito 0 : 5: o 4° 60 dito 0 : 4: 0 1° 40 dito 9 1 3: o 4 10 dito # : 2: 0 Een Grosfier, die tevens Slyfer is, zal by den Inflag, almede Slyters Accys moeten betalen. doch, van het geen hy naderhand op Biljetten, als Groslier, uitflaat, zal hy, by de aangeving, t geen de Grosfiers Accys minder dan de Slyters Accys bedraagt, mogen afkorten. Burger Accys. Het hier vorenftaande, door een Burger ontvangen wordende. In Fust, Van een Oxhoofd „ • g. 0 een Aam 0 . .'. 0 een half Oxhoofd, een half Aam ' of Anker. 0 : 0 een half of quart Anker 0 t 2: 0 In Bottels* Van 80 tot 90 Amfterdamfche Stopen * : 6: o 7° 80 dito ei 5: o 56" 70 dito * : 4: o 10 56 dito 0 : 3: o 4 10 dito - : a: 0 Goe  JAARBOEKEN, October, 1797. 124? Goederen, uit Zee of van buiten deze Republiek ] alhier worden ingebragt: Gl.St.Pen. . Boom Oly, de Pyp van 170 Rotterdamfche Stopen a : 5:0 Lyn of Raapzaad Oly, de Aam * : 2: 0 j In minder of meerer Fustagie , na pro- , portie. i Corenten, de Boot » : 10: o, In minder of meerer Fustagie, na pro* portie. Honig, het Oxhoofd <» : 2: o het Tiersje. • : 1: 8 Pekel Limoenen , de Pyp a ' 5: 0 In meerer of minder Fustagie, na proportie. Pruimen het ftuk . t ê: 4: o het halve ftuk •> : 2: o het quart ftuk • : 1:0 In meerer of minder Fustagie, of pakkagie, na proportie. Siroop, het Quardeel. * - 3: o het Tiersje of halfje * : 2: o Goederen, van buiten deze Stad inkomende , of Tranfito hier doorgaande : Meekrappen, in Vaten of Tonnen , het ftuk.* : $: o in Balen of Zakken,^ het ftuk. * : 5: o Zarkerren Stoepen, Gl.St.Pen. Lang 5 voet Breed g voet, Am- damfche Maat.o : 6: o § 3$ dito*: 7: o 5 4 dito * : 8: o 5 4^ dito 0 1 9. o, 5 5 dito * * ioi o 6 3 ditc *» : 7: o 1 6 3^ dito * : 8: 8 Lang loT" rER- 3AM. Ordon > tantie n Lyst >p de Stads Kraan,  Rot- dam. Ordonnantieen JLyst op de Stads Kraan* 1248 NIEUWE NEDERLANDSCHE Cl. Sc. Pen. Lang 6 voet Breed 4 voet, Am- damfche Maat. ƒ : 10: o 6 - . 4^ dito • : 11: o 6 5 dito - : 12: o 65 3 dito - : 8: 0 6£ si dito - : 9: o 6£ 4 dito - : 10: 8 6i 4£ dito - : 12: o 6% 5 dito - : 13: o 7 23 dito - : 7: o 7 3 dito • : 8: 8 7 3j| dito » : 10: o 7 4 dito - : 11* o 7 4$ dito > : 12: 8 7 5 dito - : 14: o t . 5* dito - : 15: 6 7 6 dito - : 17: o 7i 7* dito - : 7: 8 7* 3 dito . : 9: o' 7Ï 34 dito - : 10: 8 7i 4 dito - : 12: o 7* 4è d"o - : 13: 8 7tè 5 dito : 15: 0 7i 5i dito - : 16: 8 7t 6 dito - : 18: o 8 3i dito • : 11: o 8 4 dito - : 13: o 8 4i dito : 14: 8 8 5 dito - : i6: o 8 54 dito - : 17: 8 ;8 • 6 dito - : 19; O 8£ 4 dito - : 113: 8 84 4i dito - : ij: 8 83 5 dito - : 17: o 85 5£ dito - : 19; o 8| 6 dito 1: : 8 9 4 diro - : 14: 8 9 4s dito - : 16: o 9 5 dito - : ii: o  JAARBOEKEN, October, 1797. 1249 Cl. Sc Pen. Lana o voet Breed 5J voet, AmLang y w |amfche Maat# fl. . g Q 6 dito -1: 2: o o| 4 dito - .15: 0 gl Al d!to - .17: 0 91 5 d"0 " :IS>: 0 9i 5i dito -1:1:0 o» 6 dito -1: 3: o Grooter Zarken en Stoepen, van iedere tifin vierkante Amfterdamfche voe:en, vier ftuivers, mits niet dikker zynde dan zeven duimen, andere na evenredigheid. Koorn Molenfleenen* Gl.St.Pen. Zeeventienders, het ftuk ƒ : iös o Zeeventienders Juffers . : 14: 0 Zestieuders - '• *a: 0 Vyftienders - : 9: 0 Veertienders - : 7: 0 Dertienders - : 6: o Wolven - : 4: Q Quanens van twaalven - : 2: 0 Molenfteenen en Olyfteenen, kleenerzoorten, door elkander • i po Oly of Kruid - molenfteenen, de teerling, Rhynlandfche voet, te rekenen op 172 pond, van iedere 1000 ponden. - : ó": 0 Blokken van Marmer of Vincennes, Naoienfche, Ëngelfche en Bentemer, Bremer en Biltfteen, als het op en afzetten met de Kraan verzogt wordt, van ieder 1000 ponden. -:6c De Teerling Rynlandfche voet van Marmer, Vincennes en Namenfche Reen, te rekenen op 17a ponden. Dli RotrBR- DAM. Ordonnantieen Lyst op de Stads Kraan, 1  Rotter- DAM. Ordonnantieen Lysi op de Stads Kraan. 1250 NIEUWE NEDERLANDSCUE Die van Engelfche en Bentemer, Bre- C1,St'Fta' nier ea Biltfteenen, op 150 ponden. Ketels, Yzer- en Koperdraad , in Vaten, een groot vat, dat met twee Paarden gefleept wordt, en meerer dan 1000 pond wegen - : 8* o Kleener, die met een Paard gefleept " ' worden, en 800 a 1000 ponden wegen - : 6: o Klokken en Gefchut, van ieder 1000 pond ' - : <: 0 Voor het afzetten met de Kraan, als zulks verzogt wordt -5 5: 0 Voor het uitzetten van Masten en Boegfprieten, zoo die in de visfing, en by de fteeven dik bevonden worden , van iedere palm . ; y 0 Voor het inzetten van iedere palm, als voren - : 5: o Wanneer met het wand in. of uitgezet werden, dubbeld geld, maar op de Scheeptimmerwerveu, door eigen volk, uit- of ingezet wordende, de helt van het vorenflaande loon. LTST van 't losgeld voor de Binnenfchuiten. De Binnenfchippers van Amfterdam, Haarlem, Leiden, Delft, den Haag, Gouda, Schiedam en van andere plaatfen komende goederen, Kraan fubject, door hun eigen volk latende losfen, zullen daar voor mogen genieten: GJ.St.Pen. Van een Voeder Vat Wyn ƒ : 2: o een Toelast dito - : 1: o een Ponge of Puncheon dito - : 1: o een ftuk Wyn of Brandewyn - : : 8 een half ftuk ofte Pyp, een Oxhoofd of Aam dito - : : 4 Loon  i JAARBOEKEN, Octobet, 1797. 1251 Loon van het Losfen voor de Kaay ver kers: Gl.St.Pen. Van een Voeder - vat Wyn ƒ : 4; o een Toelast • : a: o een Ponge of Puncheon • ; 1$ o een Vat Wyn cf Azyn - : 2: o een dito Bayoens of Tosfaans - - 2: 8 een Stuk Wyn of Brandewyn - : I: o een Pyp dito dito ' - : 1: o een Oxhoofd of Aam - ; : '8 een Groot Stuk Wyn of Bran. dewyn, mits uit een Zeefchip alhier gelost wordende - : 1: 8 een Boot Corenten - : 3: o een halve dito - : i: 8 een quart dito • : :I2 een Pyp Oly, van 170 Stopen Rotterdam - : 1: 8 een Stuk Sieroop - : 1: o een Tiersje dito - : : 8 een Stuk,Pruimen van 14 a 1500 pond - : 1: t een half Stuk dito van 7 a 800 pond - : 1: 0 een quart Stuk dito van 400 g pond - : : 8 een Vat Honig - : 2: S een Draatvat {- : 2: o •en Meekrap Vat - : 1: o Sleepers Loon voor het opryden aan de fVippe. Cl.St.Peo, Van een Voeder ƒ : 2: o een Toelast of een Ponge - : 1: o een Stuk Brandewyn of Gedistilleerd . : 1: o • een Oxhoofd dito - : : 8 een Meekrap Vat - : : 8 een Steen ofte Zark - : 1: o Aldus Iott erDa Mo Ordonnantie;» Lyst ip de Stads Kraan.  I Rotterdam, 125a NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus befloten den aden, en afgekondigd van den Huize der Gemeente, van Rotterdam, den 5den van October, 1797, het derde Jaar der Bataaffche Vryheid-, ten overftaan van de Raden Adriaan Willem Beelaarts, Hendrik Minder op t Jan Theodore Frescarrode, en Jan Vergoes. In kennisfe van my, L. van O YEN, Az. Texel. De Deugd is de eigendom van alle leevenslranden; te luisterryker,egter, praalt zy, naar gelange de uitwendige omflandigheden, ter aankweekinge van haare beginzelen, ie* mant minder gunftig zyn. Ter vermeldinge van voorbeelden van verhevene deugd , onder den dusgenoemden gemeenen man,befcbouwen wy onze Verzameling als niet kwalyk berekend, . als ten middel dienende om tot de naakomel lingfchap loflyke bedryven over te brengen, welke anderzins ligtlyk in vergeetelheid konden begraaven worden. Van het geval, thans bedoeld ,is het volgende berigt tot ons gekomen» • „ Ondergeteekende Officieren, dienende „ aan boord van.'sLands Schip van Oorlog Cerberus, onder commando van den Kapitein 5, Lieutenant Hendrik Jacobfon, doen Rap„ port aan de Burgers Blok en Speeleveld, „ als Cotnmisfarisfen van het Committé tot de Zaken van de Marine, dat in denZee-  JAARBOEKEN, October, 1707. 1253 flag van 11 October 1^97, zeker Matroos, „ met naame -Hendrik Cramer, zynde Corrt« „ mandeur aan een ftuk gefchut, zich buiten ,, gemeen dapper en niet minder edelmoedig „ had gedragen; waar by alleguëren, dat, ,, wanneer twee man aan zyn ftuk wierdeti dood^ „ gefchoten, hy zich tot de nieuwe daar by „ geplaatfte Manfchappen had gewend, en „ hun op eene gepaste wyze had aangemoe„ digd, om zich even zoo dapper te gedragen „ als hunne Cameraden, wélke ongelukkig uit hun midden waren weggefchooten, hun tevens daar voor eene belooning belöoven„ dej, waar aan hy ook voldaan heeft, na 't 4, eindigen van den flag; wanheer hy van „ zes Guldens, welke voor 't tegenWoordi„ ge zyn gahfche bezit uitmaakte, aan ieder „ geblesfeerde van zyn ftuk een Gulden, erj „ aan de' overige van het zelve tien Stuivers „ per man uitdeelde." Wy meenen, hier mede aan de intentie van de voornoemde Commisfarisfén te hebben voldaan. Aan boord van 's hands Schip van Oorlog voornoemd, leggende in 't Nieuwe Diep, óm ïg O&ober 1797- Ao- 3* Heil en Refpect! R. ROELOF. S. CORNELISSEiNb LI 11 UTRECHT. rEXBLi  iaj4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TREcm 0 UTRECHT. Utrecht. TT\oor het Provinciaal Beftuur 'sLandsvan JL/ Utrecht, is by Publicatie , den 6 deezer, gepubliceert, dat ter vernietiging van de listige poogingen van de vyanden der tegen, woordige orde van zaaken, geene Leden hoegenaamd van bet voorig Beftuur, ftaande het tegenswoordig of inrermediair Beftuur in deeze Provincie, tot tenigen Post van Regeering verkiesbaar zyn; aewyl het Voik geen vertrouwen kan ftellen in perfoonen, welke blyken hebben gegeeven, de Erfftadhouderlyke Ariftocratifche Regeeringsvorm toegedaan te zyn. Zynde tevens, by dezelfde Publikatie, de volgende Verklaaring tot het verkrygen van het ftemrecht , v jstgefteld : „ ik verklaare als een Man-yan Eer, op verbeurte van mynen goeden naam, dat ik alleen den Regeeringsvorm , 'welke gegrond is op de Oppermacht des Volks, by wettige Vertegenswoordiging, en op de Rechten en Pligten van den Mensch, zal erkennen, handhaven en verdeeóigen, zonder ooit of immer eenige erflyks Ambten of Waardigheden te helpen daar/lei. Wyders is door meergemeld Provinciaal Beftuur, by Publicatie van den 18 deezer, van alle de geenen, aan wien het Schoolonderwys, van hun, aan wien het Godsdienftig Onderwys en Leering., onder welke be- naa- i  JAARBOEKEN, October, 1797. 1255 naaming ook, is aan en toebetrouwd, als ook van de Leeraaren der Hooge Schooien' en de Voorfpraaken voor de Rechtbanken, zonder onderfcheid van Godsdienst, ten be».wyze van onderwerping aan de tegenswoordige orde van zaaken, op poene van ontecting. van hunne Ampten, Posten of Bedieningen, verlies van Stemrechr enz , de onderteekening, zonder eenige Claufulen, Mitfett of Bedingen, gerequireerd van het volgend: DECLARATOIR, „. Ik beloove onderwerping aan de thans M plaats hebbende Regeeringsform, gegrond t „ op de Oppermacht des Volks; de Gelyk» heid en Vryheid verphgten my by deezen „ vry willig en op ftraffen ^an als vtrftourder ,, der openbaare rust te zullen worden aan„ gemerkr, om nimmer door Redeneringen, „ L;sfen, O iderwys, of voorfpraak in het „ openbaar, of meer heimelyk daar tegen te handelen , maar integendeel, voor zoo ver myn beroep of post dit medebrengt , „ daar aan zoo als een vryan Burger be„ taamd, bevoorderlyk te zyn; erkennende, „ dat ik door geene andere magt het zy „ kerkelyke, het zy waereldlijke, hiervan kan ontflagen worden." Als meede tot elucidatie en ampliatie vin de Publicatie van het gemelde Pro*/. Belluur, van den 5 Aug. 1.1. is ten zeiven dage gepubliceert, dat onder de Thinfen, welke volgends dezelve , binnen de eerstkomende drie LI 11 3 maan* [•RECHT  IS5S NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHl \ \ ! maanden moeten worden gelost, ook zyn begreepen: De Ssrooygeiden te Zeyst. Voeder en Verkengeed, Bedegelden Voedergeld. Paardengeld te Leusden. Hoffteede te WykPermeyen Pachtgoederen. Pachthoenderen ter Horst. Veenen in de Cinzel. Heyden en Weyden te Eist. Pachtgoederen te Eist. Pachtgoederen te Vreeland. Pachthoenderen te Cothen enz. Pachtgoederen te Wyk, in V Gooy, Leusdenfe Rogge, Pachtgoederen te Zoest. Erfpachten van Winden. Ihinfen •uit Schoutsambten, Uitgangen» Renten te Montfoort En verder alle andere Thinfen en Uitgangen, hoegenaamd, zonder eenige uitzondering, als alleen van die, in welken de Capittelen alhier deelen, die voor dis nog van deeze losfing blyven uitgefloten. Eindelyk is ten zeiven dage by Publicatie, door meergemelde Beftuur , ter voorkoming der fraudes in den aanbreng van 'sLands Middelen, kennis gegeeven van de ampliatie en alteratie der Ordonnantiën op de navolgende 'sLands Middelen; als i) op de Collecte van den Impost op de Wynen en Wyn Edik, in dato 31 December 1749. a) Op de Ordonnantie rakende den Impost op de flagerye van het Beestiaal, in dato den 31 December 1749 en de nadere Alteratien, Interpre.atien en Ampliatien van den 18 September 1753, 3 July 1765, 11 February 176; en 28 Juny-* 1793. En Eindelyk 3) op de Ordonnantie van impost op de Zeep, met het Zegel van dien, midsgaders den lm-  JAARBOEKEN, October, 1797 1257 Impost op de Zooij van de Zeep in dato den 18 Februarij 1750 gearrefteert. FRIESLAND. Leeuwarden. I~~\ix\ van nieuws ontworpen, en, vervol2j gens in werking gebragt Reglement v)or den Raad van huishoudelyk Beftuur,onr. de Eigendommen der gewapende Burgeren deezer Stad, was van den volgenden inhoud NOTIFICATIE. T*\e Raad der Gemeente van Leeuwarden,asn alle hunne Medeburgers, doet te weeten: Dat uit hoofde van de veranderingen in het Beftuur van de gewapende Burgermacht, ingavolge het Reglement daaromtrent door de Nationaale Vergadering der Bataaffche Republiek gearrefteerd, nodig en dienftig geoordeeld wier. de, om in plaats van de oude Raad van Administratie en Discipline, op nieuw een Beftier van Administratie en Befchikkinge op te richten, omtrent de opkomften en het onderhoud van de Stads Schutters Doele en Veemarkt,gelyk mede over de inkomften der Wagt- of Ratelaars - gelden; dat om deeze Beftuiirïna op eene LUI s ge- U- rRECHT  1258 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war. den. Regie* ment [op de gewapendeBurgermagt,enz. geregelde wyze te doen werkzaam zyn, hebben de aanweezigde Gecommitteerden uït onzer midden, over deeze zaak met Gecommitreerden uit de Compagnien van de gewapende Burgermacht deezer Stad en derzelver Jurisdictie, ge* befogneert, en ten dien einde een Reglement ontworpen, en na dat daar over de gedagtenvan gemelde Compagnien, hadden ingenomen, was gebleken , dat verre de meerderheid van dezelve met weinige veranderingen, het alzoo ontworpen Reglement hadden geaccepteerd, waarna dan ook dat Concept Reglement door gemelde Commisfie gealtereerd en geapprobeerd zynde, aan ons Hbben geprefenteerd, ten einde, om hetztlve wél bevindende , met onze goedkeuringe te bevestigen. Zoo is bet, dat wy hier aan gaarn willen voldoen, het gemelde Reglement, na naauwkemige examinatie, hebben goed bevonden en geapprobeerd, zoo als geapprobeerd en geratificeerd word by deezen; — zynde hetzelve Reglement hierna volgende: Reglement -voor de Raad van huisdelyk Beftuur, over de Eigendommen der gewapende Burgeren, der Stad Leeuwarden*. CAPITTEL, I. Over het Bsftaan en de Werkzaamheden van den Raad van Huishoudelyk Beftuur. Art. r. De Raad zal beftaan uit een Commi.-fie van drie Leden uit fchiede, zal de Raad voornoemd verplicht zyn, buiten onvoorziene gevallen, een *sJaars rekening, bewys en reliqua te doen aan den Raad der Gemeente en Schuttery. C A P h T T E L. II. Over de manier van Stemming tot den Raad van Huishoudelyk Be[tuur. Art. 1. Stemgerechtigd zyn alle Lsdén der gewapende Burgermacht. LI 11 4 2. Ie- Leeu» warden. Regie' ment op degewa' pende Burgermagt, enz*  Leeuwarden. Regie* meM op de gewa> pende Burger- magt, enz. 1260 NIEUWE NEDERLANDSCHE 2. Ieder Lid der gewapende Burgermacht Remt uit zyne Compagnie een Officier, een Onderofficier eueea Schutter, welke den Ouderdom van 22 Jaaren moeten bereikt hebben, zullende echter die Leden, welke thaus zitting hebben in den Raad van Adminiftratie en Discipline, niet verkiesbaar zyn. 3. Die in ieder graad de meefte ftèmmen hebben, zyn de genomineerden tot het verkiezen van den Raad van Huishoudelyk Beftuur. Aan deezen wordt de volgende Geloofsbrief ter hand gefield: De Compagnie Jagers, Grenadiers, Cannonniers of Fufeiiers No. .qualificeeren den Capitein of Lieutenani , Onderofficier en bchutter, om zich te begeeven naar het Huis der Gemeente, om aluaar met de fcaameu gekoomene Gtnomineerdens, uit hun midden te verkiezen twee Officieren twee Onderofficieren en acht Schutters, welke Leden, getterkt met de Commisfie uit de Raad der Gemeente, zullen uit. maaken de Raad van Huishoudelyk Beftuur. 4. De gezamentlyke genomineerdens 'sanderen daags ten 9 uuren op het Huis der Gemeente zaamen gekoomen zynde, worden door de Commisfie uit de Raad der Gemeente, de Ge» loofsbrieven geëxamineerd, en in hunne prefentie de Remming, zoo als in de Procuratie vermeld is, geëffectueerd» 5. I)e ftemming afgelopen zynde, en de uitvallende Leden de Vergadering verlaten hebbende , za! de Prefident der Comnmfie de Vergader ring verklaaren voor de Wettige Vergadering van Huishoudelyk Beftuur, en voorts haaie werkzaamheden teginnen. 6. Deeze Vergadering dus geconftitneerd zynde, verdeeld zich dezelve in drie Commités, als, een over de Doele en Inkomften der Veemarkt, ten over de Ratelaars en Confumptie aan de Burger Nachtwagt, en een over de Ratelgelden en  JAARBOEKEN, October, 1797. 1261 en Finantien, betrekkelyk de outvangen en uitgaaven. 7. Alle Jaaren zal de helft van deeze Verga dering afgaan, en op den laatften Maandag in September door. nieuwe Leden worden vervuld. 8.. De verkiezing van Gecommitteerden zal; altoos gefchieden twee dagen voor de Remming 1 van de nieuwe aan te ftellene Leden, en welj op aanfchryving van de Raad boven genoemd. 9. Zoo het mogt gebeuren, dat een plaats in; de Raad van Huishoudelyk Beltuur kwam te vaceeren, zullen de genomineerdens uit de haaren, als vooren, zodanig een plaats door een nieuwen doen vervullen; edoch, wanneer een uitvallend Lid niet meer dan twee Maanden moest zitten, zal als dan geen nieuw Lid voor hem worden verkooren en de Raad voor vqI* tallig worden gehouden. 10. De gewapende 'Burgermacht behoud aan haar het recht, om in dit Reglement zoodanige veranderingen en verbeteriHgen te maken, als de meerderheid zal bevinden te behooren. tl. Verders Wordt aan deeze Vergadering overgelaten , zodanige huishoudelyke Wetten voor hun zeiven te maaken, als zy onderling zullen goedvinden, mits njet aanlopende tegen dit Reglement. ü Aldus geconcipieerd in onze Vergadering den 11 October l?9J. Het derde Jaar der Bataaffche Fryheid. De oude Raad van Adminifiratie. FONGER de HAAN, vt. Ter Ordonnantie var; dezelve, G. SCHMITZ, Secretaris: LUI 5 En Leeuv war.3EN. Regie- ' nent op ie gewagendeburgeraagt,;nz.  Lee ijwar.- dek. Regie» ment oj degewa pende Burger- magt, enz. 1262 NIEUWE NEDERLANDSCHE En op dat de Burgery hiervan niet onkundig biyve, zal dit Reglement van den Raadhuize door afleezinge worden bekend gemaakt, en verders tot meerder gemak en geryf in een gefchikt formaat worden gedrukt, en daarvan de nodige )Exemplaaren aan de Leden van den Raad van Administratie, in dit Reglement vermeld, en 'aan de refpective Compagnien, worden ter hand gefield, om. hun Lieden, daarna te reguleeren. Aldus gedaan en gearrefteerd op den Raadhuize der Stad Leeuwarden, in de Vergadering van den Raad der Gemeente, den 13 October 1707. Het derde Jaar der Batf/che Vryheid, R. ROS, vt. Ter Ordonnantie van dezelve, E. TER MAAT. Veel, zeer veel, deedt zekere Abraham Staal van zich fpreeken, ten tyde als hy, eerst te Goes in Zeeland, doch vooral toen hy vervolgens in de Doopsgezinde Gemeente bin* nen deeze S;ad het Leeraarampt bekleedde. 'sMans verre gaande bemoeijingen met de zaaken des Lands, zoo in den jaare 1787 in Zeeland, als ook in den jaare 1795 en vervolgens in Fi iesland, waren de grond der veel gerugc maakende opfpraake. Hoe zeer ook, in de laatstgenoemde Gemeente, eenige Leden met hem even eens dagten over de openbaarezaaken, en het deelneemen in dezelve, anderen verfchilden daar in van hem zeer aanrreikelyk. Hieruit ontflonden gefchillen, welke eindelyk tot die hoogte {legen, dat Gekommitteerden dier Gemeen-  JAARBOEKEN, October. i797» 1263 meente zich genoodzaakt vonden, zich by Requeste aan de Nationaale Vergadering te vervoegen. Als eene bydraage tot deGefchie« denis deezer onrustige tyden, hebben wij dienftig geoordeeld, het Request met de Bijlagen hier nevens te voegen. De geheele toedragtder zaakezal hier uit den Leezer kunnen blijken. Aan de Nationaale Fergadeiing. Reprefenteerende het Folk van Nederland. Geeven met den meest gepasten eerbied te kennen de Ondergetekenden, Gecommitteerden der Doopsgezinde Gemeente van Leeuwarden , — dat deeze Gemeente zich zedert eenigen tyd heeft ingewikkeld gevonden in zodaanige van tyd tot tyd voor haar meer en meer onaangenaam en ondraagelyk wordende om Handigheden, dat zy, in bovengedachte hunne qualiteit, zich volftrekt verpligt vinden, ulieden te adieeren, en ulieder kracntdaadige befcherming in te roepen. Ten einde ulieden in ftaat te ftellen om onze grieven gemakkelyker te beoordeelen , zullen wy, naar ons inzien, voor ulieden moeten openleggen het geval, 't welk het onderwerp onzer ldagte uitmaakt,' zo als hetzelve zich van het begin tot op dit oogenblik heeft toegedraagen. Deeze Gemeente, om ter zaak te komen, riep, in den'aanhang des Jaars 1788, Abraham Staal tot haaren Leeiaar, in dat vleiend vooruitzicht, dat hy niets anders zoude bedoelen dan haar door eene Richtende Leere en Godvruchtigen wandel nuttig te zyn, en blyken te geeven van den toeleg, welke eenen Christen Leer- Leeö. WARDEN.  126*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lebu- Vw.r' den. Request der Doopsg te Leeuw, in de zaak ' yan A. Staal. Leeraar zo zeer betaamt, om zyne Gemeente te leiden met weeteufchap en verftand. Deeze Gemeente had te meerder reden om zich die blyde vooruitzichten voor te ftellen, dewyl Staat in zynen «Brief aan den Kerkenraad, de dato den 28 Januaiy 1788, waar by > dezelve het opgedraagen beroep aannam, met z'j veel woorden fcbveef: ,, Ik hoop ten min„ ften fteeds 'van myn kant alles toe te bren,, gen dat mogelyk is, op dat wy dus onder» ling elkander opbouwen, en aan onze zalig,, heid arbeiden mogen." Dan hoe jammerlyk wierd zy te Joor gefteld in deeze haare zo billyke verwachtingen! Het tegendeel bleek reeds zeer fpoedig. Wy zullen de byzondtre gevallen, welke onze verontwaardiging moesten opwekken, voor al* nog verzwygen, ten einde te doen gevoelen, dst wy niet besield zyn met lust, om de gebreken, ja, wy mogen met het grootfterecht zeugen, de misdaarJen, van A. Siaai meer bekend te maaken, dan dezelve reeds zyn: genoeg voor ons, dat dezelve aan Hemzelven bekend zyn, van wien wy naar den aart der liefde willen hoopen niet geprovoceerd te zullen worden tot ftaavirg van dit ons gezegde, het geen te bewyzen ons niet moeielyk zoude vallen s dan metteget.ftaande deeze gebreken droeg en fparde deeze Gemeente Abraham Staal. Onderfcheicten Leden van dezelve beyverden zich, om hem op het minzaamst, dan eens ten zynen, dan ten hunnen huize, daar over te onderhouden, hem van het dwaalfpoor af te leiden, en hem terug te brengen op dien weg, welken een Christen Leeraar, zal hy waarlyk nuttig zyn, moet bewandelen: d ch ook deeze vriendelyke, trouwhartige en recht broederlyke, vermaaningen en waarfchouwi'.gen baatten niets: A. S:aal fcheen het taai uitgerekt gedtild derGemeente te willen trotfeeren; zich misfchien diets maa«  JAARBOEKEN, October, 1797* maabende, dat haare zo zeer miskende toegee venheid en liefderyke Verdraagzaamheid haar, niet ligt tot hardere middelen zouden doen over- j gaan • en waarlyk hierin heeft hy getoond, het zwak zyner Gemeente wel te kennen; het was toch niet dan met den grootften wederzin, en< na dat alles, wat dienen konde om den Man toe fland te brengen, zo door Kerkenraad, a*s Gemeente, en wel by herhaaling, te vergeefs beproefd was, dat deeze eindelyk, en ten laat-i Ren, op den 16 April 1797 befloot, A. Staal vervallen te verklaaren van zyn Beroep als Leeraar der Gemeente. Een befluit volkomen overeenkomstig haaren pligt; een befluit op de wettbfte wyze denomen, en waaromtrent zy zich met verbeeldde,(en welk verftandig mensch zoude het ooit zich hebbenkonnenverbeelden?) eenige tegenfpraak te zullen ontmoeten. Dan onder de zeldzaamheden, welke wy dagelyks in dit ons Friesland, het geen ten allen tyde zo jaloers is geweest van zyne Vryheid , zien gebeuren, onder deeze zeldzaamheden, wy herzeggen dit, moeten wy mede tellen,dat A. Staat zich durft vermeeten over deeze deportatie zich nopens den Kerkenraad te beklaagen by den Raad der Gemeente deezer Stad; met verzoek: „Dal de eedaane Remming, en deporteering van den Suppliant, moge worden verklaard van onwaarde en de Kerkenraad der Doopsgezinde Gemeente'alhier geordonneerd worde, kost- en fchaadeloos, den Suppliant in zyn werk als Leeraai van gemelde Gemeente niet te turbeeren, maai integendeel aan denzelven te prslteeren, waa: toe de Gemeente zich by de beroepinge var hem als haaren Leeraar verbonden heeft, tei minften voor als nog?" Dit Request in handen van party gefteld zyn de kon de Kerkenraad naauwiyks zyn eigei oogen gelooven. Men koude, men wilde zie! waarlyk niet.voorftellen mogelyk te zyn, dat ie mand Lkeu- ?AR)EN. lequest kr Ooopsgo ie Leeuw» n de zaak van A» Staal. 1 t 1 1 >  latfö NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Requesi der Djopig, te Leeuw, in de zaak van A Staal. mand, veel minder Abraham Staal, nadat hem, zullen wy zeggen de onverwachte of onverdiende eere was te beort gevallen van geplaatst te worden als Raad van het Hof van juftitie, waarop het weieer gelukkig Frieslahd zo zeer vertrouwde, en zich beroemde; dat iemand, wy herhaalen het, dwaas genoeg konde zyn zich deswegens aan den Raad der Gemeente te adresfeeren Dan hy deed zulks, en richtte , dat meef is, zynen eisch tegen den Kerkenraad. Deeze, hoe ongehouden anders om zich daar over met hem by den Raad der Gemeente in te laaten, verkoos door eene Refcriptie, waar van Gylieden de Copia hier nevens vindt, ( fub A), uic deference aan het Appoinctement van den Raad te voldoen. Dezelve betoogde daar by kortelyk zyne ongehoudenheid om zich over deeze zaak met A. Staal in een twistgeding voor den Raad der Gemeente in te laaten: eu wie tocii zoude buitenlpoorig genoeg kon. en zyn van eenen eisch te doen tegen een Ke kenraad , over eene zaak, welker decifie, niet van den Kerkenraad, maar alleenlyk van de Gemeente , dependeerde? Wie toch deporteerde Staal? deed de Kerkenraad zulks? Neen. De Gemeente, en dit is Staal bekend, deed zulks. — Ja maar, zegt Staal, de Gemeente deed het in myne afweezigheid. 't Is zo. Maar wist Staal niet, dat 'er over hem gedelibereerd zoude worden? Dit immers wierd hem vóór het opeuen der Vertoeving, naamens den Kerkenraad, van deszelfs Prasiès uitdmkkelyk aangezegd — Zoude hy nu fu^tineeren, dat hy by die deliberatien over zyne zaak en 'péfoon had moeten adfifteeren?Wy vermoedden zulks, hoe vreemd dit luide Althans Staal ontzag zich r.iet het te vorderen. Maar wie hebben hem dan geweerd ? Geenzins de Kerkenraad, welken hy zelve daartoe nie. gerechtigd achtte: maar de vertoevende Gemeente, op welke hy zich beriep, en welke deezen zynen onvoegzaa- men  JAARBOEKEN, October. 1797. 1267 men eisch genoegzaam eenpaarig affloeg, en hem] daar van deed verwittigen. < Trouwens in welke Vergadering heeft ooit een 1 befchuldigde de betaadflagingen over 2ynefchuld, of onfchuld, bygewoond? De zaak is te duide]yk om 'er een oogenblik langer by te blyven (lil- < ftaan. Het is onbetwistbaar; , dat Staal, wanneer hy flechts eenmaal nadacht, met geen fchyn > van gfond bier over eenig Ongenoegen heeft kon nen opvatten» > Dan wy geeven, des geenzins, eens voor een oogenblik toe, dat hy een gegrond ongenoegen deswego heeft konnen opvatten. De Vraag ! blyft ai wederom dezelfde: tegen wien moest hy klaagen? Volgens de Rechtsgeleerdheid van Staal, tegen den Kerkenraad. Naar de onze, daarentegen, tegen de Gemeente, welke,naar zyn fus'enue hem in zyn recht zoude hebben bekort; die Gemeente, op wier last hy zynen Beroepbrief heeft ontvangen, en waar uit dus al zyn reent moet gederiveerd worden. En is dit waar, dan blyft het tevens waar, dat Staal zich zeer te onrechte over den Kerkenraad heef beklaagd; als mede dat de Kerkenraad niet anders konde doen dan Exceptio» neel op deszelfs Request te refcribeeren. Wy zullen, om ulieder voor den Lande zobe* langryke bezigheden niet langer te interrumpeeren, dus hiervan afftappen, en ulieder attentie nog flechts een oogenblik bepaalen by het Appoiuctement, door den Raad der Gemeente op dit Request verleend'; luidende letterlyk: ,,De „ Raad alles gezien, geblykt dat de geheimhou„ ding omtrent de zaak ten Requeste gemeld, s, waar by des Suppliants eer en belangens zo 3, zeer beirokken zyn, in deezen ten onrechte „ heeft plaats gehad, alsmede dat de Suppliant „ niet om pligtverzuim in deszelfs post als „ Leeraar, maar veel meer om andere of polij, ticque redenen of befchuldigiogen, onverhoord „is VAR* (EN. lequesê kr Doopsgt e Leeuw. n de zaak •art A« kaal.  1268 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leku» war» een. Request der Doopsg. te Leeuw, in de zaak van A, Staal. is gedeporteerd geworden, en dat zulks alsmede is uitgevoerd mee behulp de Gerechts» boden in het verhinderen van hem Suppliant ifl het waarneemen van deszelfs predikdienst, ver,, klaart de gedaane ftemminge en deporteeringe ,, van den Suppliant van onwaarde, en ordon,, neert den Kerkenraad der Doopsgezinde Ge,, meente alhier, kost* en fchadeloos den Suppli5, ant in zyn werk als Leeraar van gemelde Gemeente niet te turbeeren, maar integendeel ., aan denzelven te prasfteeren, waartoe de Ge,, meente zich by 's Ondergetekende bercepinge „ als haareti Leeraar heeft verbonden, ten min„ Ren voor als nog." Een Appoinctement, waarlyk, eenig in zyn foort, en niet weinig devieerende van die gewoon-» te, welke by de Rechtbanken in deeze Provintie pleeg plaats te hebben. Immers het zal, vertrouwen wy, aan een ieder niet weinig fingulier, om niets meer te zeggen, voorkomen, zich deeze woorden te hooren voorleezen: de Raad alles gezien, gëblykt, Eu wat gebleek aan den Raad? dat 'er Geheimhouding heeft plaats gehad omtrent de zaak, waar by de eer en belangens van Staal zo zeer betrokken waren Moest dan de Kerkenraad, op wien toch alleen deeze befchuldiging doelt, naar het oordeel van den Raad der Gemeente, het wangedrag van Abraham Staal liever publicq gemaakt hebben? moest men van den Predikftoel afgeleezen hebben, ten aanhooren der Vergaderinge, dat men advilèeren zoude over hec Rordig gedrag van Staal, waar over hy reeds zo dikwyls was onderhouden? of was het beter, en liefderyker, eerst af te wachten het befluit, 'c welk ce Gemeente hierop zoude neemen, en dat, by mooglykheid, ten voordeele van Staal konde uitloopen? de 'Kerkenraad meende, zonder van het onbetwistbaar Recht der Gemeente hieromtrent te gewaagen, hierdoor al weder een ver» nieuwd bewys te geeven van hunne genegenheid om  JAARBOEKEN, October, 1797. 1269 om de Eer van Staal zo lange te fpaaren, als hun maar immer doenlyk was. AI verder zegt de Raad, dat Sjaal niet om pligtverzuim in deszelfs post als Leeraar, maar veel meer om andere of politicque redenen of befchuldigingen, onverhoord is gedeporteerd. En dit, zegt de Raad, geblykt! Wy,integen« deel, Burgers Reprefentanten, vermeenen , dat niets daarvan gebleeken is. Ja zelfs, dat ieder deezer woorden een notoire onwaarheid in zidh bevat. Uit welke ftukken toch is zulks aan den 'Raad gebleeken? Uit echte» of onechte? Dit weeten wy niet. Wy immers hebben dezelve nooit gezien. Hoogstwaarfchynlyk de Raad der Gemeente ook niet. Want anders zouden dezelve toch met het Request aan den Kerkenraad zyn ter band gefteld. Gebleek zulks d*n uit hét befluit der Gemeente nopens de Deportatie van Staat 7 Ook hier uit kan zulks Liet geblyken; daar juist het tegendeel biervan in hetzelve wordt vermeld: en het dus wel degelyk daaruit coafteert, dat A. Staal alleen om pligverzuim is ge* 1 deporteerd, en wel na herhaalde Broederlyke ver1 maaningen. Gelyk te zien ,is uit nevensgaande I geauctenticeerde ^opia ^fnb B.) En waarlyk niet onverhoord, gelyk de Raad t der Gemeente goedvindt gratis by haar Appoinc, tement te decideereti Wy zullen, op dat wy met tot chicanes afi daalen, onaangeroerd voorbygaan het geen de ' Raad vervolgens als eenen misflag van den Ker1 kenraad opgeeft, dat het befluit der Gemeente is uitgevoerd met hehülp de' (lees der) Gerechtsboden in het verhinderen van den Suppliant in hét vyaarneemen van deszefs predikdienst. Immers ■welk ander middel zou de Kerkenraad hehben konnen bezigen om het befluit der Gemeente té doen klemmen, zo A. S.aal, als fcbielyk gebleek, ongenegen was, en bleef,.om zich daar aan goedwillig te onderwerpen? Trouwens, inMmmm dk& Leeu» WARD.tN. Request der Doopsg. te Leeuw. in de zaak van Aan A. staal.  f Leeü- war dkn. Request der Doopsg. te Leeuw, in de zaak van A, Staal. «72 NIEUWE NEDER LAN DSCHE te bewyze, dat geer) Regeering vermogt cognitie te neemen van zoortgelyke zaaken. Abraham Staal noenthans, en de Raad der Gemeente, of, om beter te zeggen, en niemand der disfentieerende Leden te verongelykeu, deszelfs Meerderheid, fcheenen 'er anders over te denken. Want, om uw geduld niet af te matten met een verhaal van kleenere onaangenaam-, heden, die aan ons bejegenden; noch met de opgaave der geringere turbes, die op Zondag den 10 September 1. 1. verwekt zyn, de Raad maatigde zich de cognitie aan niet alleen , maar koos zelfs de zyde van Abraham Staal, en begunftigde deezen, tegen den wensen en het recht onzer Gemeente, van voorvaderlyke tyden af, uit nyvere en vreedzaame Burgers deezer Stad beRaande, en wier Fondfen in den huidigen nood des Lands voor de gemeene fchatkist niet geheel onnut bevonden zyn, |op dat wy op de Vader landfche gezindheid van het meerendeel der Leden , waaruit ons Genootfchap is zamengefteld . ons geenzins beroemen. De Raad echter vond goed, zich, ten voordeek van A. Staal, met onze Huishoudelyke of Kerkelyke befchikkingen dermaate in te laaten, dat hy, zonder eenig verhoor der Gemeente, of van haare Gecommitteerden, ons door geweld, en den uiterfien Rechtsdwang, noodzaakte, voor zynen wil, en willekeurige uitfpraaken, te buigen. Maar dit gebeurde! en wy zouden dus aan de Billykheid, aan de Rechtvaardigheid, aan de v/aakzaame genegenheid uwer Hooge Vergadering tot befenerming der verdrukten te kortdoen, wanneer wy onze klagten niet tot ul. bragteD, en, daar de zaak tot het uiterlie gekomen is, van ulieden niet vertrouwden, dat Gy de gefchonden Rechten en Vryheden van ons Genootfchap herftellen, of, om het nogmaals, en in andere bewoordiugen, te zeggen, dat Gy aan ons de vruchten van uw wysgeerig Decreet zult doen  JAARBOEKEN, October, 1797, -273 • genieten, tegen hun die onzes inziens zich verftout hebben daar tegen aan tq gaan. Wy zeggen niet te veel, wetgeevers van Ne derlahd! de zaak zelve, vermoeden wy , zal aan U geblyken , waaneer wy ü voorleggen een tweede Appoinctement, welk Abraham Staaf fub- en obreptive, althans zonder de miefte voorkennis en verhoor van Kerkenraad, of Ge meente, van den Raad der Gemeente heeft weeten te obtineeren; en dat dus luidt: • De Raad auctorifeert den Executeur deezer Stad, C. Seth, om den Suppliant 't effect te dóen genieten van haar Dispofityf in deezen », voorkomende, de dato den Hjuly 1707, op ,, des Sappüants nademiddagsdienst den 24 Sep* s,rtember 1797 aanftaande, en vervolgens, des nodig met middelen van Executie, en adfum„ tie van de noodige adfiftentie, den Kerkenraad ,, van de Doopsgezinde Gemeente alhier te con,j ftringeeren, ten einde de deuren der Kerke, „en den toegang van dien, behooriyk, anders „ Via Facti, geopend werden, met inhnuatie, „ dat zich ten miniten, by den "Godsdienst, een hunner Leden laaten vinden, om de Collectpenningen te ontvangen, en tevens dat de „ Koster en Voorzanger in hunne funében zyn, op dat den Suppliant in de w.aarneeminge van zyn Leeraarsambt geen verdere hinder tocges, bragt worde." Verbaasdheid treft ul., Burgers Reprefenranten, op het hooren yan eene zo fterke bedreiging, van eene zo vreemde Rechtfpraake Deeze ten minden was onze gewaarwording, wanneer zy ons perfoonlyk, als Leden van den Kerkenraad, door den Gerechtsbode werd aangekondigd ; en wy, overtuigd dat uwüeder harte in het lot, der verongelykten met medelydeo, en met eene grootfche verontwaardiging tegen den onderdrukker, deelt, twyfelen geeorlns of eene gelykfoortige aandoening heersebt ia uwe vergaMmmm 3 tie. Leeuwarden. Kcquest der Doopsg, te Leeuw» in de zaak van A. Staal.  1274 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Reqnes, der Doopsg te Leeuw. in da zaak van A. Staal. derirjg. Immers niets minder wordt den Kerken* rasd aangezegd, dan dat, het koste wat het wil, het vreemd Gewysde van den Raad der Gemeente zal moeten klem hebben; dat men, : niet anders aan de begeerte van A. Staal konnende voldaan krygen, zich van geene feitelyk, heden zal onthouden. Niets minder ligt hierin opgeflooten, dan dat men zich het Üpperbeltuur in het Kerkelyke, zo wei als in het tfuishoudelyke , onzer Gemeente volftrektelyk aanmaatigt, en dat wel uit kracht van een ^ppoinctement, geflagen naar eenen zo byzonderen Rechtshandel, als wy ulieden fchetften, Vreemd daarenboven, en onverwacht, was deeze laatfte Rechtfpraak van den Raad. Want hier wordt de Kerkenraad gansch onverhoord, Ja geheel daarvan onkundig, de uitvoering van eenen last opgelegd, dien zy reeds by hunne alvoorens. overgelegde Refcriptie6 uitdrukkelyk verklaard hadden boven hunne magt te gaan, naardien zy in den waan verkeeren,dat zy, het geen de Gemeente wettig beflootenhadt, verpügt waren alleen te gehoorzaamen. Maarbo» vendien vermecnen wy, die echter gaarne onze geringe bedreevenheid in Rechtsgeleerdheid belyden, dat noch de Billykheid, noch de Wet,noch het aloud Gebruik, den Raad der Gemeente veroorloven met de Executie te beginnen, en alzo tot het uiterfle betoon haarer dwingende Magt te komen, vcor alle andere en zachtere middelen vruchteloos beproefd wierden. Wy voor ons zouden fchier een tegenftryig gedrag, hoedaanig dat van den Raad ous toefchynt, met eenen hardt n naam befrerspeid hebben ; maar het ontzach \oor uwe Vergadering wedei houdt ons: en wy isaten het daarom, Burgers Reprefentanten! aan uw oordeel aanbevolen, waar voor deeze Rap onzer Stads-Regeering, omtrent een zo teder Ruk, als de Vryheid van Godsdienstoefening i en der Godsdienilige Genootfeliappen, in deeze ver- lich-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1275 lichte tyden, en na de Zegepraal der Vryheid in Nederland, moet worden aangezien. Voor Gecommitteerden der Gemeente bleef 'er sn dit zo nete'ig oogenblik niets overig, behalven •eege manlyke, nadrukkelyke, <=u op reden gegronde infinuatie, en kraehtig Protest, ter behoudenis van haar Recht, en confervatie haarer ongefchonden Eigendommen. Wy deeden zulks, blykens Bylage, hier annex, (fub C),aan Abraham Staal, en den Executeur der Stad G.Seth, geëxploicteerd, Dan de eerstgenoemde was doof voor ons betoog van Recht en Reden, hoe fterk het fprak, en de laatfte ftond hem, naamens de Stad, ten dienst. Het was dan op Zondag namiddag t den 24 Septemher, dat de deuren der Doopsgezinde Kerk te Leeuwarden, tusfchen half een en één uur, benevens die van het Plein of de Plaats voorde, zelve, alle, en met daadelyk geweld, geopend wierden; dat men , begonnen zynde het flot der deure, die naar de Gallery (of Kraak) opgaat, te forceeren, van daar met eenen zich toegeëigenden ladder in de ruimte der Kerk afklom; vervolgens den grootea Ingang, of Buitendeuren, met moeite openftak, en losrukte; dat men ook de deur van de Kerkenkamer ontlloot; en, met één woord , aldus aan A. Staal eenen ruimen toegang in de kamer van den Kerkenraad, en toe den Predik/toel, baande: terwyl njen dus der gretige nieuwsgierigheid, op dat wy niets meer zeggen, eenen Prediker leverde! De Gemeente intusfehen, althans het meeste deel haarer Leden, poogde haar leed en onrecht, in een bly vooruitzicht op het aanwezen uwer h'ooge en Rechtvaardige Vergadering, in ftüle afzondering te verkroppen. Haare gevoeligheid verpynde zich geenzins getuige te worden, van een misbruikt gezach. Haar harte gruwde het geluid te hooren, ja zich te verbeeldeu , van eenen Man, die zich vermeeten Mm mm 4 durf- Leeit- WAROEN. Request der Doopsg* te Leeuw» in ae zaak van A. Staal.  Hï6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leuü- den. Request der Doopsg. te Leeuw» in de zr,ak van A gcaa!. durfde de plaats haarer dichting, en opwekking tot deugd en Godzaligheid, te onteeren, (opdat wy niet ontheiligen zeggen) met bitze uitdrukkingen, en voor het minst ontydige loffpraaken van den Raad, aan welken hy zich verpligt fcheen te rekenen. Zy boog zich als het nederig liet voor den ruislchenden en verwoestenden ftormwind, in hoope dat zy zich daarna, omlcbeeneq door de Zon der Rechtvaardigheid, wier ltraalen gyüeden in de VVysheid uwer Raadsbefluiten eerbiedigt, zoude mogen verheugen , en wederom .opheffen Wy laaten het aan ulie len, Burgers Reprefentan ten ! over, te bevroeden, of andere, of meer talryke, Gecootfcbappen onzer Christen Broede? ren dusdaanigen hoon als onze Kerk moest lyden, met dezelfde gelaatenheid zouden konnen draagen; en welke rustverdoorende verwarringen daaruit by mogelykheid ontltaan zouden, wanneer eenmaal (het geen God, en ulieder gezach, vcrfioedej eene Burgerlyke Overheid gelykfoortigen of zelfs minderen inbreuk maaken durfde op derzelver Godsdienftige Vryheden en Rechten. Doch laaren wy hiervan zwygea: terwyl wyons flechts deeze aanmerking rnet geen ander oogmerk veroorloofd hebben, dan öp dat onzezwakheid, of befcheidenheid, in deezen niet misfehien geacht worde een bewys op te leveren onzer min» derc gevoeligheid. Het was zeifs een aanftoot vcor veelen, wien de zaak minder van naby betrof, oog- pn oorgetuigen te, worden, dat de Executeur der Stad eenen quafi Kerkecraad beroemde uit weinige Leden der Gemeente, welken wy niet anders zullen tekenen, dan ais onkundige, of verbiinde, Aanhangelingen van het voorwerp onzer zo algemeens, en, zo wy roeePcb, gegronde, ergernis. Het was ook een vreemd vertoon voor die Vergadering, daar onze Voorzanger zyn post in handen van den wettigen Kerkeoraad had cedergelegd, en niemand 9 •' " ' der  JAARBOEKEN, October, 1797. 1277 der Gemeente zich aanbood orn dit gemis te ver* vullen, in onze Kerk althans, eenen Man zich daar toe te zien léenen in Burger Sergeants Uni form, met den Houwer op zyde, welk Geweer hy nochthans, hoe weikoom anders zyn dienst, niettegendaande het dooiende der kleeding ter dier plaatze; moge geweest zyn, van zich lag. Doch wy willen niet omflachtig worden in orn ftandigheden, weike deeze zo gezegde Godsdienst oefening vergezelden, en die niet weinig toebragten om dezelve niet flechts een ongehoord, maar ook belagchelyk, voorkomen te geeven. Het grieft ons. Burgers Reprefentanten 1 te vermelden , wat ulieden een gruwel is te aanhooren; gedoogt hierom, dat wy u, zo ter üaaving van onze gezegden, als ter verdere inlichting in deezen , op het bygevoegd Relaas van den Executeur (fub U-; en nevensgaande geloofwaardige Getuigfchriften (fub E. Lil. a—c j verzenden mogen. - Byzonder groot was onze verontwaardiging, wanneer wy 's anderen daags den ttaat befenouwden , waarin men , zonder verder i.adenken, de Kerk, en Kerkenkamer, geheel open, en voor mogelyken diefftal onbeveiligd, verlaaten hads wanneer wy tevens vernamen, dat men zelfs , buiten de minde noodza k, een Kastje in die kamer des Kerkenraads had opgefloKen, ten einde zckerlyk Abraham Staal gelegenheid te geeven , om, juist ter dier plaatze de tekens zyner eenmaal verbeurde en nu gewelddaadig herwonnen Waardigheid, den Mam el en Bef, te konnen achterlaaten, alwaar hy dit voorheen gewoon was. Ziet daar, • Wetgeevers van Nederland! eene bondige en getrouwe opgaave van het Geweld, dat wy te lyden hadden van, of ten gevalle van, een Man, tot wiens bevordering onze Gemeente, niet weinig bewoogen door Vaderlandsliefde, en ontferming over zyn lot in 17S7 elders onMtnmm 5 der L.EEU- HTAU» 3EN. Ier Doopsg, te Leeuw, in de naak van A. Staal.  Leeu- v arden. Requesi der Doousg te Leeuw, in de zaak van A Staal, i 1 1 1*78 NIEUWE NEDERLANDSCHE dergaan, den êerften Reen gelegd had, eo wlea zy, mogelyk te lang, gedraagen heeft. Zet ■u ,net„€eweld voor ulieden opengelegd, dat zich de Raad der Gemeente, zo willekeurig als itout, veroorlofd heeft tegen de Eigendommen van ons Kerkgenootfchap, en tegen deszelfs on« . vervreemdbaire, te vooren nooit gefchondene maar helaas.' wel te onderdrukken Vryheid om te befchikken over onze openbaare Godsdienstoefeningen. v\ elke zullen de gevolgen zyn, indien men alzo onverhinderd tegen ons, en waarom dan ook niet tegen • anderen ? zal mogen doorliaan? Wy y/,en op dat denkbeeld, en behoeven hetzelve voor uw doorzichtig oog geenzins te ontleeden, liever vraagen wy, tot boe lange hoe dikwerf, zal de Executeur zich, naamens den Raad onze tot hiertoe nimmer erkende Opper Kerkvoo den, dit openbreeken van deuren en op den ftoel brengen van A. S>aa/, mogen veroorloven ? tot hoe lange zal men de ongehoorzaamheid der niet verklaagde, der niet gehoorde, en des niet te min veoordeeide Gemeente verkiezen te ftraffen? tot hoe lange zal de Godsdienstoefening, voor het minst, eenmaal des Zondags, ergerlyk, althans voor de meeste Leden der Gemeente, mosten behandeld worden? Het woerd vervolgens, van eenen zo onbepaal'den z n in den last aan den Executeur gegeeven f reeds overgelegd) en aan den Kerkenraad gein' Bnueerd, doet ons het ergfte vreezen: en waarbyk, wy hebben op Zondag laatstleden, den i October, ten tweedenmaale deszelfs uitwerkfe! en de gegrondheid tevens van onze bovengezegde Dekommermgen, ondervonden Wy zyn toea jntwaar geworden, dat A. Staal, zonder zich ïemgzins aan den wettigen Kerkenraad, of desselfs voorkennis, te laaten gelegen zyn, zich niet jntzien heeft, op eigener gezacb, eenige weinige igt van hem te verleiden , of vooringenomen Jxoeders der Gemeente, van den Predikftoel op te roe-  JAARBOEKEN, October, 1797. 1279 roepen, en wetteloos, of tegen orde en reden aan, te doen vertoeven. Waar zal het einde zyn der verwarringen, der aanftootelykheden, die' uit de willekeurige Raadsbefluiten , en den fchaamteioozen euvel • moed van den Man, die thans onze zwakheid vermetel veracht, liaan op te daagen in ons Ril en vredelievend Kerkgenootfchap? Wy duchten, dan mogelyk is zulks ongegrond, hoewel niet onwaarfchynlyk, dat alles voortaan van het goed*, dunken van den Raad der Gemeente, of de willekeur van A. Staal, zal moeten afhangen, ten ware Gy onze billyke Bezwaaren: gunltig gelieven mogt te hooren, en uwen hoogen invloed deed werken om ons te handhaaven by het lofwaardig Decreet van den 5 Augustus 1796, welk wy niet afkonnen by deezen met allen befcheidenen ernst ons ten voordeele in te roepen. Wy zullen hierom niets meer tot onze juftificatie zeggen, maar onze zaak, die wy meenen voor ulieder doorzichtigheid duidelyk genoeg ontvouwd te hebben, aan uwe Vergadering opdraagen; en dit ons Request eindigen met gedienftig verzoek, dat de Doopsgezinde Gemeente alhier in het bezit van derzelver aloude, wettige, en bevoorens nooit geïnterrumpeerde , Rechten en Voorrechten door uliecien worde gemaintineerd: voorts Abraham Staal geordonneerd zich naar hst befluit der voorzegde Gemeente van den 16" April 1797 te gedraagen, en zich van alle turbe dientenevens te onthouden; verzoekende wyders de Ondergetekenden in hunne qualiteit, dat de Raad der Gemeente van Leeuwarden dcor uheden worde gelast, meergemelde Doopsgezinde Gemeente te laaten ongemoeid in de vrye en rustige befchikking over, en beftiering van, het geen tot haare Kerk, of Kerkelyke zaaken, eenige betrekking heeft; alsmede dat, daar zy ten uiterften beducht zyn voor aanmerkelyke incon vemen ten, of vetwarriagenf welke zouden konnen ontftaan, in- Leeo- WAt gen de Refcribenten, dat zy, wat hen aangaat, ul Vergadering, behoudens den eerbied daar aan verfchuldigd, geheel onbevoegd oordeelen , om over des Suppliants verzoek, zyne readmisfieals Leeraar betreffende, *ig eenige judicature aan te maatigen. De reden, waar op zy dit hun fustenue gron den, is gelegen in het Decreet, op den j Augusty 179Ó, by de Nationaale Vergadering, hei Voll 1.EEU» VARDEN. Request der Doopsg. •e L euw* in de zaak van Ai, Staal.  I28a NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. • Reques, der Doopsg. te Leeuw, in de zaak van A. Staal. Volk van Nederland reprajfenteerende, genomen; een Decreet, welks inhoud, hadde de Suppliant, thans Lid van Friesiands hoogfte Gereciithof, hetzelve ook maar met een vlugtig oog ingezien, ; hem zekerlyk zoude hebben te rug gehouden, om ub Vergadering over eene zaak van dien aart te adieeren. Immers in dat Decreet word met ronde woorden gezegd, dat de Kerk van den Staai is afgei fcheiden; woorden, die, zullen zy Iets betekenen , zeker geene andere betekenis kunnen hebben, dan deze, dat aan els Kerkgenootfchap word overgelaten de befchikkinge van alies,wae tot deszelfs Godsdienstoefèninge eenige betrekking heeft, zonder dat immer eenige politieke of juftitieele macht zig daar mede hebbe te bemoeijen. * Daar nu de aanfielüng of dimisfie van eenen Leeraar eene der voornaamüe zaaken is, welke op de beoefening van den Godsdienst eenen on. wederfpreekelyken invloed hebben, zco is ook zeker, dat des Suppliants diarisfie als Leeraar van dien aart is, dat de judicature daar over nimmer tot Ui. Vergadering kan behooren. Te regte, derhalven, heeft het Provinciaal Beftuur van Friesland in ondérfcheidene gevallen dit ook zodanig begreepen; volgens de Dagbladen althans,-de Handelingen dier VergaderiDge behelzende , is onder anderen op een Request van de Ouderlingen der Gereformeerde Gemeente te 01deholtpade, verzoekende, dat het Predikamptaldaar vacant verklaard, of de Predikant binnen eenen peremptoiren tyd wierde ingeroepen, gedisponeerd: dat die zaak aan de Gemeente wierd gelaaten; mea zie de Dagbladen dier Vergadering , van den voorleden jaare, Zitting van den 23 November, pag. 573. En naderhand is in die zelfde zaak, op een Adres van J. R, Schehinga, Lid van het Gerecht  ^JAARBOEKEN, Octobert '7S>7- . ™H -echt van Westftelüngwerf, gerefcribeerd, dat hv zig in zyne qualiteit met de goed- of af keuring der dimisfie van J. IVesfelim niet hadde te bemoeyen, om redenen NB., dat de Kerk van den Staat was afgefcheiden; zie voorzeide Dagbladen, Zittingen van den 21 en 23 December des voorleden jaars, pag. 6;>8 en 648. Het declinatoir dispofitiev, onlangs by den Raad der Juftitie op het Request van P. M Keiler, voorheen Predikant der Gereformeerde Gemeente te Dronryp, gegeeven, bewyst ook, dat men, ten micften destyds, aldaar in hetzelfde begrip verfeerde. Het dispuit by de Joodfche Gemeente over het verkiezen van Parnasfins, onlangs ontdaan, en de uitfpraak daar over by het Provinciaal Beftuur van dit Gewest gevallen, kan zeker ook aan ulieder Vergadering niet onbekend zyn. Misfchien zal de Suppliant tegen dit alles aanvoeren, dat de Beroepbnef, waar op by zyn recht fundeert, een Contract is, en dat het aan ulieder Vergadering competeert, om over de wettigheid daar van ter eerfte4r inftantie recht tefpree- ^Dan, dit zyn argument , behalven dat de srondflag daar van by de Refcribenten ontkend, en aan de geproduceerde Beroepbrief niets mindei dan eene voor altoos verbindende kragt word toesefchreeven, kan by de beoördeehng van zyn Request geheel in geeöe confideratie komen. De Suppliant toch, hoe weinig rechtskundehj ook op den 17 October 1795, volgens zyne ei gene èonfesfie, bezat, of verlangde te bezitten, lal in zyne naderhand verkregene qualiteit we zoo veel, ondanks zig zelve, hebben aangeleerd dat, wanneer men uit een Contract wil ageeren, men zulks geenzins by Request, maar altoosb} rauwe actie, behoort te doen, en dan wel teger alle die, waar mede men het contract gejlote heeft, of tegen derzelver erven. » Leeu> warden. Request der Doopsg» te Leeuw* in de zaak van A.' Staal. i » 1 3  LEEUWARDEN. Reques der JDoopsg te Leeuw, in de zaak van A, Staal. (In 1S84 NIEUWE NEDERLANDSCHË De Refcribenten t meenen genoegd gezegd te hebben, om ulieder Vergadering van de gegrondheid der redenen, waarom zy dezelve in dezen niet als een furum con.pcter.s kunnen befchouwen, f' ovenuigd te hebben. Zy achten het des onnodig, zig voor als nog in . te laaten om te betoogen; in hoe verre de Suppliant mqer dan eens in de vervulling zyher plichten als Christen Leeraar is te kort gefcho. ten; hoe veeimaalen bem dit op eene broederlyke wyze is onder het oog gebragt; hoe weinig zyn handel en wandel tot ftigting zyner Gemeen» te heeft kunnen dienen ; hoe weinig het ampt van Leeraar met dat van Raad in den Hove compatibel is; hoe weinig de werkzaamheden aan die beide ampten annex met eikanderen beftaanbaar zyn; hoe weinig het bek'eeden van twee posten met zyne eigene' principes, door hem opentlyk aan den dag gelegd, overeenkoomt; hoe weinig eene Gemeente kan geftigt worden door de redeDen van eenen Leeraar, die door zyn gedrag te wege brengt dat men hem in de publiecque nieuwspapieren voor het oog van de geheele wereld met de haatelykfte colcuren affchildert. Zy zouden aan den eenen kant rnisfehien hier door ulieder attentie te veel vergen, en aan den anderen kant ook daar door worden ingewikkeld in eene discusfie van zaaken, die het, weiligt om des Suppliants wille, beter is voor altoos met den fluier der vergetelheid te bedekken; zy bepalen zig dus maar alleen, pin ulieder Vergadering, op grond der hier boven "gededuceerde redenen, eerbiedig te imploreéren, dat des Suppliants verzoek, ten Requeste gedaan, worde afgeweezeh met Nihil htc^ Kost-en fchadeloos. Q. F. enz. (Was geteékend,) D. C. F. KRATZSCH.  JAARBOEKEN, October 1797. 1*8; (In margine Ronde ) Zy wederom gefield in handen van den Suppliant, om hier op te zesgen zyn tegenberigt binnen twee dagen na infiumatie deezes, omme zulks gezien, voorts gedisponeerd te worden naar behooren. Actum den 16 Juny 1797. Ter Ordonnantie van de Raad. E. TER MAAT. (Verder Ronde) » De Raad alles gezien, geblykt dat de geheimhouding omtrent de zaak ten Requeste gemeld, waar by des Suppliants eer en belangens zoo. zeer betrokken zyn, in deezen ten onregte heeft plaats gehad , als mede dat de Suppliant niet om pligtverzuim in deszelfs post al3 Leeraar , maar veel meer om andere of politicque redenen of befchuldiginaen, onverhoord is gedeporteerd geworden, en dat zulks al mede is uitgevoerd met behulp de Gerechtsboden in het verhinderen van hem Suppliant in het waarneemen van deszelfs Predikdienst, verklaart de gedaane ftemminge en deporteeringe van den Suppliant van onwaarde, en ordonneert den Kerkenraad der Doopsgezinde Gemeente alhier, kost- en fchadeloos, den Suppliant in zyn werk als Leeraar van gemelde Gemeente niet te turbeeren, maar in tegendeel aan denzelven te prEefteeten, waar toe de Gemeente zig by 's Ondergetekende beroepinge als haaren Leeraar heeft verbonden, ten minften voor als nog, Aétum den 14 July 1797. Ter Ordonnantie van dezelve. E. TER MAAT. Nnnn Co» i Leeuwarden. Request der ■ Doopsg, te Leeuw» in de zaak van A. Staal. f  1286 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leetj* WARDEN. Requei der Doopsg te Leeuw, in de zaak van A. Staal. Cofia. Eylage B. De Kerkenraad deèzer Gemeente, door de Broederfchap verzogt zynde om hen in deeze t netelige zaak voorloopig deszelfs gedagten mede te deelen, maakt geene zwaarigheid om openlylc . te verklaaren, dat, hunnes eragtens, Abraham Staal, in meer dan één opzicht, als Leeraar deezer Gemeente, aan zynen plicht, aan zyne uitdrukkelyke belofte, en aan de voorwaarden zyner roepinge, niet heeft voldaan riiet alleen; maar zelfs zich heeft ingewikkeld in zaaken, betrekkingen en verbintenisfen, die met zyn ambt van Leeraar onbeftaanbaar zyn; dewyl zy hem Rellen in eenen (iaat van onmogelykhetd om zich overeenkomftig zyne duure verplichting op het waare heil der Gemeente toe te leggen, te meer nog daar hy meer dan eens dour zyne gedraagingen is geraakt in omstandigheden van zulk eenen aart, dat hy der Gemeente tot ergernis is geworden, en aan onze herhaalde broe» derlyke vermaaningen geen gehoor heeft willen geeven. Daar het nu zeker is, dat een voorwaardely ke Beroeping vervalt, zo dra de Beroepene aan de geftelde en by hem aangenomene voorwaarden niet voldoet, en zich zeiven opzettelyk brengt in een ftaat van 'er niet aan te kunnen voldoen; zo houd de Kerkenraad het daarvoor, dat de Gemeente, om alle deeze redenen, niet alleeu gerechtigd, maar zelfs verplicht is, om aan hem A. Staal te doen weeten, dat men hem in hoedanigheid van 'Leeraar deezer Gemente niet langer kan erkennen, en hem over» zulks van dit zyn ambt vervallen verklaart, hem ontzeggende om zich voortaan eenigerleye functie, aan gedagte ambt annex, aan te maatigeu , of zich met de waarneeminge daar van te bemoeyen; met byvoeginge, dat ook het Tractement, by hem in gemelde zyne qualiteit ge- nco*  JAARBOEKEN, Octoéer, 1797. 1287 nooten, niet' wyders, dan voor het loopende een vierendeels jaars, aan hem zal worden goedgedaan. Bovenftaande Prasadvis van den Kerkenraad der Broederfchap in de wettige vertoevinge, op heden voorgeleezen, is met eenpaarige Stemmen goedgekeurd, en alzo in een finaal Befluit van de Gemeente veranderd; waar na hetzelve, onmiddelyk na het eindigen van de vertoeving, in onze Kerkenkamer, door de prafente Leden van den Kerkenraad, en eene Commisfie uit de Broeders, welke by de opneeming der Stemmen adfifteerden, ten bewyze van echtheid verteekend is. Leeuwarden, den 16, April J797. (Was geteekend,) JAN BROUWER. OEDS CORNs SPOELSTRA. HE-TTO BAKKER. GKRBEN TIGLER. Pr. WYBRANDL ALBüRT van der BY. KLAAS SYBRENS, HEERE KLOMP, Pree/es. (Onder Ronde) Nevensgaande Befluit van de Gemeente der Doopsgezinden te Leeuwarden, hebben wy ondergefchreevene Gerechtsboden aan A. Staal yan woord tot woord voorgekezen, en volgens deszelfs waare inhoud geëxploicteerd. En nadien gemelde A. Staal protefteerde regen dit Befluit, verklaarende hetzelve informeel en onwettig genomen, hebben de O'jdergeteekenden geprotefteerd van onfehadelykheid, enz. welke Nnnn a > uit Leetj- w ar den. Request der Doopsg, te Leeuw, in de zaak van A, Staal.  ia88 NIEUWE NEDERLANDSCHE * Leeü* warden. Request der Doopsg, te Leeuw» in de zaak yan A. Staal. uit eene contrarie handelwys door A, Staal tegen gemelde Befluit mogte voortvloeyen; en hebben vervolgens het % jaar Tractement. ter Rjrnma van eenhonderd vyf-en zeventig Caroly Guldens, aan gemelden A. Staal geprseienteerd; welke hetzelve tegen quitantie heeft ontvangen. Deeze voor Relaas. » Aclum Leenwarden den 17 April 1797. (was geteekend) J. van SLOOTEN. G. GERBENZON. Na gedaane collatie is deeze Copia met derzeiver principaale bevonden te accordeeren. In kennisfe van my Notaris. Actum binnen Leeuwarden, den 5 October 1797. G. HELDER. Copia. Bylage C, Infinuatie en Protest aan Abraham Staal en den Stads Executeur C. Seth. Alzo aan Gecommitteerden der Doopsgezinde Gemeente te Leeuwarden, met naaroe H, Bak* her, G Tigler, S. van, der By» J* Brouwer, H. Klomp, en P. Wybrandi, in eene wettige vertoevinge, op den 16 Juiy 1797 door de Broederfchap dier Gemeente benoemd, en gelast om op alle gepaste wyzen eifect te doen for-  JAARBOEKEN, October, I707. 1289 forteeren het Befluit der Gemeente, van iö April 1797, waar by Abraham Staal van zyn post als Leeraar dier Gemeente is ontzet, ter kennisfe is gekomen: dat zeker dispofitief,door den Raad der Gemeente van evengemelde Stad, ten verzoeke van Abraham Staal, tegen den Kerkenraad van voorengemelde Gemeente verleend, zonder dezelve daar op aivoorens in contradiétorio te hooren , op aanftaanden Zondag, den 24ften Sepumber, ter executie zal worden gefteld, en dit direct tegen het bovengemeld Befluit der voornoemde Gemeente zoude incurreeren, gelyk mede tegen een laater Befluit dier Gemeente, van den 3 September 1 1. om provifioneel de Godsdienstoefening in üezelve 'eenmaal 's Zondags, by wisfeling van voorden namiddagdienst, en, in gevolge daarvan, op Zondag den 24(len September aanftaande 's voormiddags alleen te laaten waarneemen: Z > gelasten gemelde Gecommitteerden deExploidleurs deezes, aan Abraham Staal, woo» nende te Leeuwarden, en aan den Executeur deezer Stad, C. Seth, te infinueeren, zich van feitelyke middelen ter uitvoering van dat dispofitief, en waar door Abraham Staal zich als Leeraar zoude fifteeren om te prediken, in allen opzichte te onthouden; vermeenende de Gecommitteerden der Gemeente hier toe allezins gerechtigd te zyn, op fundament dat A, Staal ordonnantie verzogt 'heeft tegen den Kerkenraad tot vernietiging van een daad der Getneenre zei. ve; waarom ook de Kerkenraad, in haare Refcriptie aan den Raad der Geuieente, Art. 2. gedeclareerd heeft, dat, zo, onverhoopt, overeenkomftig het verzoek van den Suppliant zoude worden gedisponeerd, de Kerkenraad zich buiten ftaat bevinden zoude om daar aan zonder voorkennis en goedkeuring der Gemeente eenig efFeét te doen erlangen. Nnnn 3 fm- Leeu- warden. Request der Doopsg. te Leeuw, in de z ik van A. Staal»  uqo NIEUWE NEDERLANDSCKE Leeuwarden. Rcquen der Doopsg te Leeuw» in de zaak van A. Staal, Immers is rechtens zeker, dat hy, die zie» door een daad bezwaard oord*elt, en daarom in rechten wil ageeren, tegen den geenen zyne actie moet aanftellen , die de bezwaarendé daad verrigt heeft, om dat die alleen, zo hy ten onrechte gehandeld hebbe, die daad moet retrac» . teeren, en verders rechtens overbekend is, dat die geene, ten wiens nadeele eene uiifpraakzal werken, eerst moet gehoord worden (in deezen de Gemeente); het welk echter hier niet gefchied is; en eindelyk dat eene uitfpraak, gevallen tusfthen twee partyen, (in deezen Kerkenraad der Doopsgezinde Gemeente en Abra. ham S:sal} niet kan fchaaden aan een ander (in deezen de Gemeente.) Wordende hierom de Jcxploicteurs gelast, om aan de perfoonen voornoemd, tegen wien deeze Iiïfinuatie gericht is, aanzegging te doen, dat zy, daar tegen handelende, de Kerk, als het eigendom der Gemeente, volgens den wil van deeze , geflooten vinden zullen. En verders om, in cas dat eenige feitelykheden mogten worden ondernomen, naamens voornoemde Gecommitteerden der Doopsgezinde Gemeente te protefteeren van onfchadelykheid; referveerende de Gemeente aan zich het recht om daar tegen te ageeren als verftaan zal te behooren. Aclum Leeuwarden, den 23 September 1797. Uit aller Naam. HETTO BAKKER, Pran A. Staal.  129+ NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu< WAR" DUN. Requei a-:r tö Leeuw, In de zaak va,/ A, Staal. Co- Copia, Bylage E. Lit. *. t Verklaaring van Sierd HuIshofF. ,# Hulshof y Siotrnaakers Knegt by den Mr. * ^ Slotmaaker Hosbach te Leeuwarden, zynde van corapetenten ouderdom, verklaare, uat ik Atteftant, op ordre van den Executeur C. Seth, Z mdag den 24 September 1797, 'snademiddags, vier floten heb opengeftooken van de deuren behoorende tot de Kerk der Doopsgezinde Gemeente aldaar, een van de buitendeur, een yan dén trap naar boven , een van den grooten ' ingang der Ke/k, en een van een kast in de Kerkenkamer; dat ik voorts de deur van den trap geopend hebbende, en daar door op de kraak in de Kerk gekomen, van die kraak met een ladder, van buiten aangebiagt, ben afgekl rrt r en tot beneden in de Kerk, entoendoor my de deuren van binnen verder geopend. vVaar af Je zen, als de zuivere waarheid be» helzende, pasfeere, om te (trekken naar behooren, bereid zynde het geattefteerde ten allen tyde, op requifitie, met Kede te willen bekrag. tigen. In kennisfe myn hand, verteekend ter prajfentie van den ondergefchreeven Notaris. Actum binnen Leeuwarden, den j October 1797. J SIERD HULSHOFF. G. HELDER.  JAARBOEKEN, Octobtr, 1797. 10*5 Copia. Bylage E. Litt. *. Attejlatie van Mattheus Naap, cum Soco 71jfattheus Naap en Gerrit Hulshof, beide van coropetenten ouderdom, en woonsgtig binnen Leeuwarden, verklaaren, dat *wy op Zondag den 24 September 1797, 's nademiddags, gegaan zyn naar de Kerk der Doopsgezinden aldaar, op bet gerugt dat A, Staal (afgezette Leeraar van die Genreente) door middelen van Executie, op authoriteit der Stedelyke Regeèring, weder op den Predikftoel zoude gebragl worden; dat wy, daar komende, een groote menigte volks in de Kerk vonden na dat al voorens (zoo men ons zeide) de toegang er deuren der Kerke door den Stads Executeur, met behulp van een Slotemaaker of Smid, ge' opend waren; dat wy, by den aanvang vat deeze zoogenaamde Godsdienstoefening, _ der Stadsbode Hobbsma hoorden vraagen, „ is d^i "Voorzanger-J^odv?™ hier ook aanweezig? dat, Spoeljlra niet tegenwoordig zynde, ge melde Bode, uit naam van A. Staaf, gevraagc heeft, of 'er dan ook iemand anders van dt Leden der Gemeente genegen was om voor tt zingen, dat op deeze vraag zich niemand open baarde; doch daar op door J. van der Plaat met eene hoorbaare Rem gezegd vvierd, „Bur „ gersS het behoeft juist niet een van de Ge „ meente te zyn die zulks doet; a's 'er iemam van de Burgers is, wie hy ook weezen mag ', die zich genegen toont om voor te zingen zal het in dank aangenomen worden;" da daar op zich tot dat werk aanbood een dt Pont. gekleed in Burger-Militair gewaad, voor ziei Leeuwarden. Request der Doopsg. te Leeuw* ti. de zaak van A. Staal. i r l l t 1  Leeuwarden. Requei der te Leeuw, in de zaak yan A. Staal v i i i i < 2 Ï2C6- NIEÜVVE NEDERLANDSCHE zien met zydgeweer en epauletten, welke aldus m oe Voorzingers bank ging, en, na opgave der Walm, de vergarde menigte voorzong; dat lustenen beiden neg, door den Executeur, de t burgers J. -van der Piaais en Abhe Smid zyn verzogt om by A. Staal in de Kerkeukamer re • komen, en kort daar op ook met denzelven door den gewoonen ingang van den Kerkenraad binnen kwamen, en in de Diacons bank plaats namen, terwyl A. Staal denPredikftoelbeklom, dat daarop A. Staal zelve, na gedaane voorzang, zyn werk begon; en hpewel wy Atteftautenons niet vernietten, om woordelyk uitdrukkingen, in zyn zoogenaamde Leerrede voorkomende, «aaie zeggen, wy echter verklaaren, dat gemelde Leeirede doormengeld was met uitdrukkingen , welke men op Predik/loeien niet gewoon ïs; ( zoo als de aaneengefchakelde woorden van Vryhetd, Gelylheid en Broederfchap, enz.1) niet vergeetende, aan den eenen kant, het gedrag van den Raad der Gemeente in zyne zaak te pryzen, en, aan den anderen kant, dat van zyne geweezen Gemeente zydelings zwart af te maaien. Eindelyk verklaaren wy AtteRanten, dat, na dat door A. Staal de mededeelzaamheid aan de Armen gerecommandeerd was voor het uitgaan, Jan van der Plaats wederom zyn Item ovïrjuid liet hooren, en zeide: Bunjers! wv zyn hier anders gewoon in bekkens (of zak(es, by net uitgaan te coilecreeren; maar dewvl die ook weggenomen en geborgen zyn, za! ik maar in een Roof coli.cteeren: en ook tiaar op iade yk door di?» Burger een Roof van deugend 3Pften .men wierd, waar mede hy zich, nu en lap lache-?e, by het uitgaan der Kerk, ter Collecte pofteerde. En waar mede het vrorfchreeven, tot onzer irgernis, hoewel geen Leden dier Gemeente :yn, eindigde. Waar  JAARBOEKEN, October, 1797. 1297 Waar af deezen, naar duidelyke voorleezing, als de zuivere waarheid behelzende, pasfeeren, om re ftrekken naar behooren, met aanbieding het geattefteerde ten allen tyde, op requjfitie, met Eede te willen bekragtigen. In kennisfe onze handen, verteekend terprs fentie van den ondergefchreevën Notaris. Actum binnen Leeuwarden, den 5 October, 1797. M M. NAAP. G. HÜLSHOFF. G. HELDER. Copia. Bylage E, Litt. c, Vertlaaring van Cornelis R, Backer, cuta Soc f^ornelis R. Backer en Auke B2oembergen,Koop^ lieden te Leeuwarden, beide van competenten ouderdom, verklaaren, dat wy op Zondag den 24 September 1797, 'snademiddags, aangelpoord door nieuwsgierigheid, ons vervoegd hebben in de Doopsgezinde Kerk ter zelvei Stede, alwaar, volgens advertentie in de Friefche Courant vau den 23 dito, A. Staal, af gezette Leeraar van die Gemeente, op authori. fatie van de Regeering deezer Stad, door den Executeur C. Seth, weder op den Predikftoe; zoude worden gebragt, dat wy den Stads Bode Hobbeina in die Kerk hebben hooren vraagen, of de Voorzanger Spoelftra aanweezii; was ; by abfentie van dien, of ook een de Broeders dien post op zig wilde neemen ? da niemand die vraag beantwoordde; dog wierdi gezegd door Jan van der Plaats, dat zulks juis niet door eau Broeder behoefde te gefchieden maa Leeu. warden. Request der Doopsg* te Leeuw» in de zaak van A. Staal. r t t 3 i'  1298 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden* Rsques der Doopsg te Leeuw., in de zaak van A» Staal. STAD maar hy, welke zig van de prasfent zynde perfeorien daar toe aanbood, dientte zoude bewyzen; dat, op die uitnooiiging, een du Po/uit, gekleed in de uniform van Sergeant der Natiot naale Burgermagt, voorzien van epauletten en zabel, zig tot dien post bereidvaardig toonde, , echter, véór de aanvaarding deszelven, zig, door de ontgesping varj den zabel, van dat diftinctief teeken ontdeede. Waar op, vervolge .s, de Executeur verzogt, dat genoemde J. van der Plaats en een Aöbe Smid zig* gelieiden te vervoegen by A. Staal in de Keikenkamer (zekerlyk om den Kerkenraad te repraalenteeren, vermits niemand van de wettig fungeerende Leden adïï(teerde;) waar na wy Atteftanten van daar zyn vertrokken, om geen verdere ergernis te hebben. Overzulks deezen, als de zuivere waarheid behelzende, pasfeeren, om te ftrekken naar behooren, met aanbieding het geattelteerde ten allen tyde, op requifitie, met Eede te willen bekragtigen. In kennis onze handen, verteekend ter praefentie van den ondergefchreeven Notaris. Actum binnen Leeuwarden, den 5 October 1797. CORNsö R. BACKER, A. BLOEMBERGEN. G. HELDER.  JAARBOEKEN, October, 1797. 1299 STAD EN LANDE. Groningen. Merkelyk gefchil was 'er, ten deezen fys de, ontftaan tusfchen de Municipaliteit der Stad en de Reprefemanten des Volks der Ommelanden, over het Regt'gebied, in de laatstgenoemde ftreeken te oeffen; matigende zich de gemelde Municipaliteit, op aangevoerde gronden, dat Regtsgebied aan, terwyl de genoemde Reprefentanten zich voor daar van ouafhankelyk wilden, verklaaren. Ziet hier een ftuk, waarop de Stad haar regt grondde, en wat zy deswegen aan de Vertegenwoordigers van onderfcheidene diftrikten in de Ommelanden fchreef. VRfHEID, GELTKHEID. De Municipaliteit en Kiezers, RepreCenteercnde het Volk van Gro' ningen, aan de Reprefentanten 1 yan het Volk der Ommelanden, Meede- Burger! "^■a ingekomen rapport, van onze Gecommitt, in welker handen uwe Misfive van den 26 Sept. jongst was gefteld, en na rype deliberatie over de materie zelve, hebben wy goedgevonden ulieden te relcribeeren dat wy ongaarn uit den inhoud van uwe Misfive vernomen hebben , dat de motiven, in onze Misfive van den 11 Sept. daar bevorens opgegeven, geene verandering in uwe Refolutie hadden te wege gebrast : Gro- MWGëN  1300 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gao- HINGE1 Stuk. ken, raakeU' de de Ommelanden, bragt: wy zouden uit hoofde daarvan, deze i briefwisfeling hebben afgebroken, zo niet uwe Misfive behelsde twee poincten, welke wy vermeenen niet onbeantwoord te moeten laaten. Het eerde point vinden wy Rraks in den beginne van uwe Misfive waarin Gyl. opening geeft Van alle die levendige werkzaamheden, welke by ulieden zyn in het weric gefield tot het daarlailen van alle die wegen en middelen, waar d or byzonder de zaak van het Vok in veilig, heid zoude kunnen worden gelleld , tegens die Ariftocratifche overiuerfcbing, waar voor dezelve, door deze ontbinding als vanoudsblooi Rond. Wy kunnen niet ontveinzen, dat deze uitdrukking , als waar door wy zydeling worden afgefchilderd, als de zodanige, die het Volk der Oldatnbten enz. onder eene Ariliocratifche overheerfching doen gebukt gaan , ons zeer heeft getrolïen, te meer, daar wy ons altoos van alle lefive uitdrukkingen zorgvuldig hebben gewacht. Dan om dit Ruk in klaarder dagligt te ftellen , willen wy thans lleg's aanvoeren, dat de Stad Groningen, reeds, van de vroegfte tyden in het bezit van het gebied over de Oldambten geweest is, dat dezelve reeds in den Jaare 1536. by de overgang in het Huis van Bourgondien bedongen heeft, dat de*Oldambten en het Gorecht weder gebragt zouden worden op den voet van haare Heerlykheden, dat deze orde van zaken plaats heeft gehouden, tot op het midden van de vorige eeuw, wanneer de Oidatnbfters opkwamen, en beweerden, dat, daar hnn Landfchap van ouds vry en oppermagtig geweest was, de te onderbrenging der .Gockirfi' ga's en Houwerda's geene wettige aankomst daarftelde, volgens den bekenden regel, dat in de Rechten "der Oppermacht geene verjaaring plaats grypt, zy ook ten gevolge hier van, gerug*  JAARBOEKEN, October, 1797. 1301 rogfteund door de Ommel. die tegens de Srad in zwaare Pleitgedingen betrokken waren, het Rechtsgebied van Groningen verwierpen. Dan welke waren hiervan de gevolgen? de Gldambfters bragten deze zaak ter befliiiing van de Staaten Generaal, alwaar na eenige Jaaren pleitens op den 7 Aug. 1649. op naam dier Vergadering is uitgefproken, hun Vonnis, by het welke de Oidambfters in dat ftuk geheel in het ongelyk zyn gefield; en dus is de Stad van Groningen niet door overheerfching, maar door de weg van rechrerlyk vonnis gekomen in bet posfes. Hier zouden wy een ruim veld hebben, om aan te toonen, dat voor een groot gedeelte de Welvaard, Bloey, en voorfpocd der Oldatnbten aan de Stad is te attr'bueeren, dat de Stad altoos gezorgd heeft, dat de Ingezetenen van de Oldambten, nimmer te veel met belastingen zyn bezwaard ; dit zyn daadzaken die elk eerlyk Oldamblter zal moeten toeftemineu, als daar van nog de vrugten trekkende. Maar wy willen ous niet alleen bepaalen by de Revolutie, toen heeft het Volk van Groningen , vrywillig het Volk van de Oldambten enz. voor een vry en onafhanglyk Volk verklaard, en by meer dan eene conferentie, eene Repraefentatie by het Lid van de Stad aangeboden, en daar door hunne welwillendheid aan den dag gelegd, om de Oidambfters in het dadelyk posfes te fielden; wy weeten dus niet, waar in de Arütocratifche Overheerfching van het Volk van Groningen over dat der Oldambten enz zal bcftaan, of men moefte dezelve daarin vinden, dat de Stad niet altoos en ogenblikkelyk geree.l ftaat aan alle de eisfchen der onderfcheidene Diftricten te voldoen, Dan wy flappen bier van af, en gaan overtot het tweede poinct, betreflénde uwe .gemanifesteerde begeerte, om te erlangen, waarom het Volk van de Stad weigeragug is, om by Oooo ü.tt GRONINGEN ' cn, raakenie de Ominelanden, 1  130a NIEUWE NEDERLANDSCHE Gro- kinoe! Siukken , raaken> de de Ommelanden. dat van de Orame'anden en verdere Diftricten j te accedeeren. Of fchoon wy vermeenen, by onze voorige niet onduifter te hebben doen gevoelen, redenen, om welke het Volk van Groningen by ■ hun fentiment volhard: zoo willen wy egterals noca onze denkwyze rondborftig en onbewimpeld ain ul. opgeeven. En wy doen dat te gereeder, gemerkt wy vreezen, dat door eene langwylige briefwisfeling, het waare poinct van verfchü tusfchen het Volk van Groningen en het Volk der andere Diflr'cten, uit het oog zal worden verlooren, de goede Ingezetenen verbysterd, en buiten Haat gefteld, om over den waaren aard der zaak, een beflisfend oordeel te vellen. Vergun ons dus, waarde Medeburgers, dat wy ul. bepaalen, eerst waar in het point van verfchil niet, daar na waar in het al geleegen is. Wy vertrouwen van uwe kunde en doorzicht, dat Gyl. met ons zult inftemmen, dat geenfints het point des gefchils is of uitmaakt: „ Het ,, Reglement, volgens welke een Provinciaal Beftuur voor en over de Provincie Stad en ,, Lande, door het Volk zal worden byeenge,, roepen en werkzaam zyn, door eene daar toe aangeftelde Commisfie ontworpen, en den isjannary 1757. ter Vergaderinge van „ de Repraefen'auten van Stad en Lande over» 9, gegeeven. « N-en, Burgers! het Volk van Groningen heeft te duidelyk en te vrywillig toe^eltemd in de Otiafhanglykheid van de Oldambten enz., dan dat het zelvde Volk verdacht kan worden gehouden als nog een algemeene Repraefentatie te 'zullen tegenwerken. Dan het waare en eenige point des verfehils is, en moet gezogt worden in en over den in. houd van de Conventie, en de last, daarin door  JAARBOEKEN, October, 1797. i30< door het Volk der onderfcheidene Diftricten aan eene Provinciale Commisfie opgedragen, uitgedrukt; en welke overeenkomst door deRepraefentanten van het Volk der Ommelanden , op den 20 November 1795. is geapprobeerd, en door opgemelde Commisfie in werking ge. bragt. Het tweede Articul van deze Conventie luid, „ Door deze Commisfie zal worden geformeerd, „ een Plan van nauwere vereeniging, of in een „ fmeldng der onderfcheidene Diftricten en dee„ len dezer Provincie, en tevens een Plan van „ Regeering over de geheele Provincie." Het fpreekt naar ons inzien van zelve, en zoo als wy geinformeert zyn is deze lastgeving by de Commisfie zelve als tweeledig aangemerkt; als behelzende: 1. Het formeeren van een Plan van goede, en met den aard van het Land en der Ingezetenen belangens overeenkomende grondwetten, waar op het Volk der onderfcheidene Diftricten en Deelen dezer Provincie voortaan één Volk zal uitmaken. 2. Om te gelyk te formeren een Plan of Reglement van Rtfgeeringe over de geheele Provincie. Dat dit het gevoelen van de Commisfie zelve geweest is, blykt daar uit, dat toen de meerderheid van dezelve het Reglement van Regeering overgaf, Zy zelve erkende dat hun werk niet afgedaan Was. Dus is en blyft het eenig point van verfchil, of de Commisfie Magt en Vryheid hadde, otn zonder uitdrukkelyke last van het Volk, het eene gedeelte van hunne Commisfie, naraentlyic het Reglement van Regeering af te werken, en daar van Rapport te doen, eh het andere, zynde een Plan van Grondwetten, waar aan dia algemeene Reprefentatie verbonden zal zyn, op eigene gezach uit te ftellen, ea of ten diens OOOO 2 ge» ' Groningen Stukken,raaken* de de Ommelanden,  Groningen Stuk' ken, raakende de Qmme' (anden. 1304 NIEUWE NEDERLANDSCHE gevolg bet eene Diftrict Recht eh Macht heeft, bet andere tegens zyn wille aan te houden van . de gemaakte Conventie af te gaan, en het eene zonder het andere, tot een voorwerp van deliberatie en conclufie te maken. Het Volk van Groningen by herhaalde reizen wettig opgeroepen, heeft verklaard, van de duidelyke letter van de Wet, niet te zullen afgaan, nog het overgegeven Plan van Regering of algemeene Reprefentatie te zullen ftellen tot een onderwerp hunner deliberatien, zonder dat daar tevens bygevoegd was, een fchets van grondwetten, houdende het daar voor dat het Volk van Stad en Lande in het gemeen, en van de Stad in het byzonder, zich zouden blood (lellen, aan gevaar van overheerfching en totale mine. Het Volk der Ommelanden cn der andere Diftricten hebben hier over anders geoordeeld- en verklaard het eene plan zonder het andere te kunnen en willen invoeren. Hier in Medeburgers! is de ftaat des gefchils zoo klaar, ais ons mogelyk is, voorgefteld. Zal nu het Volk der Ommelanden enz* zig mogen veroorloven op eene gepretendeerde meerderheid met voorbygaan van de Stad, tegens de plechtig gemaakte Conventie, door te dryven een Plan van Regering zonder grondwetten? zal het Volk der Ommelanden de Rand grypende orde van Regering verfcheuren, en daar door op eenmaal alles in ftaat van verwarring ftellen, de goede Ingezetenen blood ftellen, aan oproer.  Nymegen. Staat der In komften en Uit gave de. Quartiersvan Nymegen, 1314 NIEUWE NEDERL A NDSCHE geprojecteerde Quohiererj, alles ^zoude wezen by provifie, en zoDder prejudicie, ter tyd tce by het redres der Verponding bevonden zoude worden het een of ander Quartier hoogere of mindera ■Quota in de fubdivifie te zullen moeten dragen. Zoo dat de Verponding, van den (*) beginne af, geïntroduceerd is geweest met eene merkelyke dispariteit tot laste van bet Quartier van Nymegen; en het Quartier ook op het redres van de Quohieren der Verponding, en de daar na proportionele aanllag van 46 19-5 in het 100, hoewel tot nog toe vruchteloos, altoos heeft geinfteerd. Zynde dit bezwaar van het Quartier van Ny* megen zedert de introductie der Verponding roerkelyk vermeerderd door het verlos van veele landeryen, welke tot groote fommen en confiderabi • le vermindering van de Quohieren en "sQuartiers Financie hebben moeten worden afgefchreven;daar in de twee andere Quartieren de landeryen merkeiyk zyn vermeerderd en verbeterd door nieuw aangemaakte Tabaks- en andere landen, welke bevorens by de introductie der Verponding niet veel waardig zyn geweest, dog nu in prys furfurmonteren de prys der beste landen in het Quartier van Nymegen; zoo als in die zelve Quartieren veele landen tot akkermaal en bosfchen zyn aangelegd, welke m den jaare i6jo niets hebben gerendeert: en om deeze redeuen blyft hetQuartier van Nymegen aanhouden op een generaal redres der Verponding, en de daar na gerugeleerde, Quota. Bedragende de geheele Verponding in dit Quartier met i£ ftuiver per gulden, na aftrek van den maanpenmng ad/6-:-: van het honderd, voor de fubalterne Collecteurs, en het geene alle jaaren aan (*) Quart. Ree. d, d. 21 Dec. 1649, 19 üctob. ïöjo.  JAARBOEKEN, November, 1797. 1315 aau de Predikanten voor den \ ftuiver, en aan de Vroedvrouwen voor het ooit jen word betaald, jaarlyks eene fomme van ^20,155 io-ri. Zynde by tyden van noodzaaklykbeid eene (*) Extraordinaire, of verhoging der Ordinaire met £,|.-|,§ uitgefchreven, en jaaren achter eikanderen geheven geworden. En wyders aan te merken, dat, daar doot overftroomingen en veelvuldige doorbraken veele landeryen van gedaante waren veranderd, alle landen1 in deezen Quartiere, EN. Staat der TnkomHen;« Uit' °ave des QjiarHersvan Nymegen.  1318 NIEUWE NEDERLANDSCHE NïME" GEN, Siaat der bi' kom den en Uit' gave de QuarttersyanNj wegen. ren aan de Domeinen deezer Provincie toebeboo* rende, voorts aan Steden, Arcpren, Communiteiten, Coilegien, Godshuizen en diergelyke Rabile Corpora binnen deeze Provincie; aan devyf Ecclefien, en aao de Geeftelyke Corpora in de Provincie van Utrecht te huis gehoorende, en van de onroerende goedereD van de Duitfche J RiddersOrdre ter Balye van Utrecht; voorts van de onroerende goederen en Thienden van het Capittel van St. Victor te Sancten, en St. Martini • te Cranenburg in het Quartier gelegen, alle 40 jaaren geheven en betaald den colten penning. En zyn alleenlyk van deezen impost by 's Quartiers relölutie van den 6Aug. 1795 geëximeerd huizen en gebouwen, welke tot publicq gebruik zyn gedetineerd, mitsgaders de Pastoralia, Diaconien - en Kerken goederen, voorts Gbdhuizen , zoo in de Steden als ten platten Lande, die niet of naauwlyks toereikende zyn aan de oogmerkenvao haare inflitutien te voldoen. En vermits het grootfte gedeelte van deezen impost alle 40 jaaren betaald wordt, maakt de laatfte gedaane betaaüog, door 40 gedivideerd,, jaarlyks /1134-1.t£. De ferfonele belastingen, excynfea en imposten op zommige eet- en drinkwaaren, welke voor het grootfte gedeelte alle in het openbaar wordea verpagt, zyn in het Quartier van Nymegen bekend ocder de benaamingen van (*) gemeene of gentraale Middelen; beftaande in den impost op de (*) Men heeft de naam van generale ofger.ee» ne Middelen, welke de aigemeene Staten by de erectie der Republicq in alle de Fereenigde Gewesten opeen eenparigen voet zochten in te voeren, behouden, om defchattingen van allerlei zoort aan te duiden, fchoon dezelve allétnlyk ten behoeve van ieder byzonder Gewest geheven worden»-  JAARBOEKEN, November, Ifof. i3is (V; Wynen. Deeze imoost wordt geheven by het Oxhoofd, houdeode zes Ankers ,zon Ier onderfcheid van zoor t. Voor de Jtturgeren en Ingezetenen 12 : : Voor de Tappers. 24 : : Zoodanig nochtans, dat de Taspers en Herbergiers, den eed doende" van tiet te zullen frauderen, kunnen volftaan met l8 : • En wordt van Wynen, by Gerech. ten, Collegien, Schutteryen of Rotten , voorts by Vergaderingen van jonge Lieden, Gebuuren of andere Compagnien ingelegd, Tappers impost betaald. Deeze impost wordt in de Steden verpagt, en ten platten Lande osder den aanflag volgens eene calculatie, ia • den jaare 1724 gemaakt, begrepen. (VI) Bieren. Van het Bier, binnen het Quartiei; gebrouwen „• wordt betaald van de Ton, innoudende vier An« kers of Kinnetjes; Door de Burgeren en Ingezetenen 1: 1: * Door de Tappers of Herbergiers 2: 2: j Van alle Bieren by Vergaderingen van Gezelfciiappeo , Schutteryen, G Il dens of in diergelyke gemeene Huizen gedronken wordende, en waar voor bylage van penningen gefchiedt is, worde betaald Tappers impost. s Van een pyp Mom, houdende a£ Ton 14:11:-8 Van een Oosters van Jopenbier 24:10; : Van Engeifche, l.ubeki'cne, Bremeren Hamburger ■ Bieren, ook van de 1 * lanfcbe Bieren, in het fatzoen van dt- Pppp 2 zei- i Nymegen. Staat aer In. komften en Uitgave des Quar. tiers van Nymegen,  l3ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- grn. Staat der Inkomftenen Uitgave de Quartier*van Nymegen. zelve Tonnen geflagen; gelyk meede van Oosterfche en andere Uicheemfche of Overzeefche Bieren, van,de Ton, voor een Ingezeten of Burger 4: 1:10 Voor een Tapper j:ió:io De Brouwers betaalen voor ieder hoofd van haar familie by haar inwoonende, r 10 jaaren en daar boven oud zynde, 'smaands 7 ftuivers, en dus in het jaar 4: 4: o Wordende deeze impost in de Sce•den verpagt, en ten platten Lande onder den aanflag volgens calculatie, in 1724 gemaakt, begrepen. (VII) Azynen. Van de Azynen zonder onderfcheid, tusfchen Wyn- en Bier-Azyn met ^ verhooging van de Ton, inhoudende vier Kinnetjes. 3; o: o Wordende deeze impost in de Steden verpagt, en ten platten Lande onder den aanflag, ia 1724 gemaakt, aaoge< fchreven. (VIII) Gemaal. Op het Gemaal met de halve verhooging van een Last Tarwe of Weit tot agttien Malders ge» rekend 45: o: o Van een Last Rogge 21: o: o Van een Last Garst of Boonen, daar brood van gebakken wordt 15: o: o Van een Last Boekweit, die om te verbakken gemaalen wordt 10:10: 0 Wordende deeze impost in de Steden verpagt, en ten platten Lande onder den aanflag, in 1724 gemaakt, begrepen, en geheven van ieder perfoon boven tien jaaren 1:16: o En van vyf tot tien jaaren, in het jaar 0:18: o (IX) B$-  JAARBOEKEN, November, 1797. i3si (IX) Eeftiaal of Geflagt, Van alle Osfen, Koejen, Schaapen, Lammeren, Varkens, jong of oud, geflagen of geftoken, of bianen het Quartier geconfumeerd wordende; Voor de Ingezetenen de twaalfde pen* ning; en voor de Slagers de agtfte penning, van 't geen het Slagtbeest gekost heeft. t Van Kalveren, 't zy groot of klein 1: 5: o Wordende deeze impost in de Ste. den verpagt, en ten platten Lande onder den aanflag volgens calculatie in ï734 gemaakt, begrepen. (X) Zout, Met de halve verhoogiDg; by het flagtea van eenen Os. B,.,o: Q En van alle andere Slagtbeesten naar advenant, naamlyk van een Stier, Koey of Vaars, twee jaaren oud 1: 2: 8 Van alle andere Slagtbeesten, onder de twee jaaren o: p. Q Van een Varken, wegende 100pond, en daarenboven 0. p. 0 Onder de 100 ponden o:* 6:' o Van alle Osfen, die by de Slagters om te zouten voor provifie gekoeht wor- Halven en Quarten naar advenant. Voor een Stier, Koey of Vaars als boven 2: 8 Doch het geen by de Vleeshouwers geflagt en verkocht wordt by het Pond om versch te gebruiken , is vry van deezen impost. En wordt dezelven in de Steden verpagt, en ten platten Lande onder den pPPP 3 aan- Nyme- gen. Staat der Inkomften'in Uisoave des Quartiersvan Nymegen.  Nymegen. Staat der Inkomftenen Uitgave de. Qjiaritersvan Nf negen» 1312 NIEUWE NEDERLANDSCHE aanflag volgens calculatie, in 1724 ge» maakt, begrepen. * (XI> Zeep. Met een halve verhooging, van ieder Ton wegende 240 ponden 3: 0; o Van het pond Spaanfche Zeep 0: 0:12 Wordende in de Steden deeze impost verpagt, eu ten platten Lande onder den aanflag volgens calculatie, in 1724 gemaakt, begrepen. (XII) Hoofd-Geld. Van ieder perfoon, boven de twaalf jaaren oud, wordt beta la twee ftuivers in de maand, en dus p het jaar 1: 4: o Zynde by de Steden in admodiatie genomen, en ten platten Lanae onder den aanflag. volgens calculatie in .724 gemaakt, begreeperj.- (XIII) Haard- of Fuurfiede Geld. Van ieder Schoorfteen, Fournuis, Kagchelpven, en alle andere Vuurplaatzen, word betaald, in het jaar I;io: Q By de Steden in admodiatie genomen, en ten platten Lande onder den aanflag volgens calculatie, in het jaar 1724 gemaakt, begrepen. (XIV) Bakkers en Tappers Neeringen. De impost, welke van dezelvegeheeven wordt, is ten platten Lande onder den aanflag volgens calculatie in 1724 gemaakt, begrepen; en wordt in de Steden niet gtheeven»  JAA11 BOEKEN, November, 1797. 1323 Onder de belastingen op de Landbouw en Koop. handel wordt geheven het (XV) Oor- of Paar dm-Geld. Met de dubbelde verhooging van ieder Paard ' 2: 8: c Ook van de Officiers- en Ruiters paaiden buiten het Quartier guatnifoen houdende. Eo wordt deeze impost in de Steden Verpagt, en ten platten Lande, almeede onder den aanflag, volgens calculatie in het jaar 1724 gemaakt, begrepen. Al voor den jaare 1724 wierdt bevonden, dat de Middelep binnen het Quartier merkelyk van jaar tot jaar in de Verpagting kwamen te verminderen , om welk na behooren tegen te gaan, is vastgefteld, dat door de Gedeputeerden ter FiEaiicie zouden geformeerd worden exacte lysten, wat de Middelen van confumtie over de v;er Boven-Amp ten in de jaareD 1698, 1099, 1700 en 1701, en in de Thielre • en Bommelre waerden, Beest, Rhenoy en Marienwaerd over de jaaren Ï701, 1704, 1705, 170Ö, 1707 en 1708, ieder door elkandcren gecalculeerd, in die gemelde jaareo hadden opgebragt, om by de te doene v„rpagting die Middelen, het Bezaay en Hoorngeld daar onder niet begrepen, op eene hoogere forn te doen ophangen, dog tot de uitgetrokk ;ne fom, zonder gemynt te worden, gekoomen zynde, dezelve onder die fom niet te verpagten, maar aan ieder Kerfpel aan te fchryven na de fom, waar op by de calculatie die zyn gefield; zoo nochtans, dat in cas van aanfehryvinge de Wynen niet mogen worden omgeflagen dan over 'lappers en perfonen, die Wyn confumeren, en den impost op Bakkers-en Tappers neeringen, dan over Herbergiers, 'lappers en Bakkers, met die byvoegiDgj dat wanneer Schout en Buurmeesieren Pppp 4 van Nvmu. CEN, Staat der In. komften en Uitgave des« Qj'ar. tiers van Ny* megen.  i3?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen. S'aat der In. kom/hn en Uit gave de Quartiersvan Ny mcgen* van eenig Keripel na gedaane aanfchryving konden aanroonen, dat alle de Middelen binnen derze! ver Keripel ten vollen en conform de lyst betaald zynde 5 die aangefcbrevene fomme niet monteerde, in zulken gevalle de Gedeputeerden ter »ï inancie de overige fom aan vo^rfchreve Kerfpel wederom naar redelykheid zouden kunnen affchry- s ven. (XVI) (*) Bezaaide Landen. • Van eiken Mergen (de Velden met Aardapp len bepoo', en de Boomgaarden daar onder meede begrepen, en de Mergen gerekend tegens 600. hollandfctie roeden) wordt betaald 2: 5: o (XVII) (*) Eenige Dorpen in den Thielre-en Bommelre wacrden, in Tusfchm Maas en Waal en Neder - Betuwe hebben, ter zaake dat haare landeryen zoodanig onder water bicven- flaan, dat het winterkoorn op het hooge verdronk, en dat in het laage in de geheeie zomer geen of weinig gebruik hadden,tot totaalè ruine der Opgezetcnen , em daar tegen te voorzien, watergangen dêen graven, fluizen aanleggen, en was termoles zetten. Dewyl nu tot het draa*gen van deeze lasten die Dorpen ten eenemaal onvermogend waren, hebben dezelve van het Qua/tier, als hier by ter zake van den impost op het Bezaay en Hoorngeld merkelyk geinterofchd , verzocht gehad, dat eene begrootinge mogte mr. den gemaakt van het montam, hetwelk de impost op het Bezaay en Hoornbeesten zedert dertig of vyftig jaaren byverpagtinge hadde opgebragt over die Dorpen, en dat vervolgens van het geene de voornoemde impost in dertig of vyf tig volgende jaaren by verpagting meerder zoude • koo-  JAARBOEKEN, November, 1707. 1325 (XVII) Hoorngeld, Van een volwasfen Beest 3 en meer jaaren oud 2: 5: S 2 tot 3 jaaren oud 1: 2: 8 In Broek- en flegte Iaage landen de helfte. (XVIII) Schapen-Geld. Van ieder Hamel of ander Schaap, vet geweid wordeDde, van 1 May tot 31 Octob. 'smaands o: 2: o Na Uctober tot 30 April o: o: 8 (XIX) Brandewyn en Gedistilleerde Wateren. Deeze impost bedraagt van de Brandewynen, Genever en alle gediftilleerde Wateren, zonder onderfcheid, van ieder Kan, houdende 28 op een Anker, « fluivers, en dus per Aam 67: 4: o (XX) Myme- 3EN. Staat der Inkomftenm Uitgave des QuarMersvan Nymegen. koomen te renderen, als in de voorgaande- dertig of vyf tig jaaren, aan die Dorpen mogte worden geaccordeerd om ge 'èmployeerd te worden tnt aflosfing van de Capitalen, welke dezelve tot het zetten der Molens hadden doen negotiëren. Zulks aan die Dorpen zynde geaccordeerd, zyn de Gedeputeerden ter Financie gewoon jaarlyks van dat furplus Ordonnantie op den Ontfanger te doen flaan, om de genegotieerde Capitalen daarmeede af te leggen; en wordt de impost van liet Bezaay en Hoorngeld, inval binnen voorfchreve bepaalde jaaren die Capitalen mogten wezen afgelost, by het Quartier in het geheel genooten. PPPP 5  Nymegen. Staat der In kom/ren en Uitgave de, Quar ■ tters van Nymegen. 132Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE (XX) Tabak, .Van alle Tabak, zonder onderfcheid, bet zy Canaster, gefp^nne bladeren of andere Tabak, wordt betaald van ieder pond o: 2: o Dus van 85 pon en 8:10. o Van de jjo ponden 55; o: o Behalven deeze impofitien, die op het vertier, landbouw en Koophandel leggen, wordt geheven een (XXI) Pasfage-Geld. Van Perfonen met een Schip of Schuit de Rivier op- of af- varende, of met eenige, geene eigene, voitures doorpasferende, te weeten van Nymegen de Rivier op na Emmerik, by ieder perfoon ' o: i: 8 na Cleef G; 3: 0 Venlo o: ó: o Mook o: 2: o Grave 0:1:0 Arnhem 0: ï: o ' Thiel te lande o: 3: o Utrecht o: 6: o De Rivier af op Thiel o: 1: 8 Met de Kotterdamfche Postwagen op Cuilenburg 0: j: o Van Thiel. op Utrecht en Arnhem 0: 4: o Op Buuren, Cuilenburg, Wyk, Rhd nen, Wageningen en op Bommel te landwaard o: 2: 0 Met eaoSchuitdeRivier afopBommel o: iï o Met een Sc uit de Rivier af op's Bosch 0: 1: 8 Die met dcRotterdamfcheof Utrechtfche Wagen hunne reis over Thiel verder vervorderen, betaalen het Pasfuee geld te Thiel. Van Bommel te water op Pouderoy- eo,  JAARBOEKEiN, November, 1797. 1327 •o, Heusden en fiedel, om verder te 0: 1: 0 te^land op '*Boch en Heusden o: 2: 0 te land op Utrecht o: 4: o Op Gormchem °- 2* 0 £n verder aldus naar advenant van de eene Stad of van zoodanig Dorp of Plaats op de andere; zynde Koetziers en Postillons vry en exemt, (XXIJ) Amptgeld. Of belasting op alle permanente Ampten, waar by de Officianten by het aanvaarden van hun Ampt moeten voldoen een Xax, naar de-qualiteit of revenues van het Ampt, volgens de Ordonnantie. (XXIII) Klein Zegel. Na de Clasfen by de Ordonnantie bepaald, et tot Coromisfien van Ampten of Bedieningen, bj de Lyst van het Amptgeld gttaxeerd. v (XXIV) Inpost op de Speelkaarten, Voor ieder fpel ordinaire Kaarten 0: 2: < Van ieder fpel Tarocqkaarten 0:12: c Door de voornoemde vierentwintigerlei zoortei van belastingen en impolitien, waar van de mees ten zyn verhoogd, met hoedanige verhoogingei in de twee andere Quartieie dezelve niet be zwaard zyn, en van weke 'er verfcheidene ii het geheel niet, of vry minder, aldaar gevordert worden, worden de Ingezetenen des Quartier van Nymegen zeer gegraveerd, hoewel met d< Ingezetenen der andere Quartieren, «n^oouerei zynde van dezelvde Provincie; en zullen alnu to vinding der interesib van de geforceerde eu rieu we vrywillge geldheffiDgen mat nieuwe impofitiei Nymegen» Staat der In. komften en Uitgave des Quartiersvan Nymegen. 1 1.  Nymegen. Staat der In % kom/Ier, en Uitgave de QuartiersvanNy megen. 1328 NIEUWE NEDERLANDSCHE moeten belast worden; zoodanig, dat het Quartier , zoo het zelve ten aanzien van de onevenredige Quota in de fubdivifie niet wordt verligt, zal moeteo te gronde gaan. Vooral, daar het Quartier van Nymegen, het welk genoegzaam alleen moet beftaan van den Landbouw en Veeteeld, niet tegenftaande alle f voorzorg, en geftrenge heffing, zoo der reëele als perfonele Middelen, nochrans geenen vasten Raat kan maaken op derzelver jaarlykfche revenuen en •inkomften. Want ten aanzien van het Quartier van Nymegen is het bekend, dat het zelve van boven tot beneden zoodanig is leggende, dat het aan de zuidzyde van het begin des Kerfpels Heumen tot by Gorinchem met eene uitgeftrektheid van omtrent twintig uuren is gefitueerd aan de Maas; san de noordzyde van Pannerden tot aan het geweezen Graaffchap Buuren aan de Rivier de Beneden Rhyn en Linge; en dat de groots Rhvntak, dl Waal, van Schenkenfchans tot genoegzaam aan Gorinchem, midden door het Quartier zynen loop heeft. Dat die Rivieren en Rivier-takken, byzonderlyk de Waal, m de Over- en Neder-Betuwe met den Phielre waerd aan de noordzyde, en in het Ryk, Tusfchen Maas en Waal en Bommel, rewaerd aan de zuidzyde, alwaar mentenwederzyden gevaarlyke fchaardyken bevindt, groote en zwaare doorbraakeu en overftroomingen tot on begrypelyke fchaadens van 's Quartiers inkomften, en bederf der ingezetenen hebben aangerecht: inzonderheid des winters by het losbreeken van het Ys, waar door dikwils Vsdammen tot eea ongelooviyke hoogte en dikte opgekruid worden, waar door,by doorbraken alle Dyk- Pak - Ry$en Waterwerken tot eene onbegrypelyke fchaade der Ingezetenen worden geruïneerd , Bergen Schuuren -en Huizen ter nedergeftort, en uit hoofde van die fchaade confiderabie reraisfiea ge*  JAARBOEKEN, November, 1797. 1359 seseeven moeten worden, zoo van reëele als per-] foneele lasten, behalven excesfive verfchotten ,« welke uit 's Quartiers cas als dan moeten worden verftrekt tot onderlteuninge van zoodanige, die. tot zoo zwaare kosten van herftellinge van Hui 1 zen als anders, niet genoeg vermogende zyn, en, buiten ftaat zouden wezen hunne verfchuldigde, lasten en imposten van confumtie m het vervolg te V°DatD'het eertyds zoo confiderabel en vruchtbaar Dorp Herwen genoegzaam geheel verlooren, en Aart en Pannerden, de eerfte en bovenfte Kerfpels van het Quartier aan de noordzyde van de Waal, door het graven en verbreeden van het Canaal te Pannerden en de geduurige overftroomingen, in armoede zyn geraakt: Hebbende de ondervinding daarenboven zedert veele jaaren achter eikanderen doen zien , datzelvs debloeiend. fte landeryen in het geheele Quartier, zoo boven als beneden, en byzonderlyk in de bedykte Polders der lagere diftricten, door de verhoogmgvan de bodems der Rivieren bedorven, en door de geduurige kwellingen als uitgemergeld worden; loodanig dat, daar andere Quartieren en Gewes ten rekenen kunnen op de jaarlykfche revenuen haarer landeryen tot ftyving der Financien, bei Quartier van Nymegen geene zekere ftaat kat maaken op de jaarlykfche producten; hebbende1, Ss binnen 'slauds gelegen, geen noemenswaard^ senot van de groote en aanmerkelyke voordee len der navigatie, en der menigvuldige takket van cofltaercie, visfcheryen enz. , gelyk de Pro vincien aan de zee gelegen, of uit haare fituatie ftetke bevolking, grootere rykdom der Ingezete ncn en andere gunftige omftandigheden daar to m Datgdehdrié Steden des Nymeegfchen Quartier -vn gedeftitueerd van Fabricquen en Manufai turen; die circulatie van geld aanbrengen, en ds *Ïyme;en. . ïtaas hr In'.omjlen'■n Uitgave des Quartiersvan Afy'negen, l s t  Nyme gen. Staat der In. komflei en Uit gave de Quartiersvan Nymegen. I ; ] « < i i ï S ( 1 j 133° NIÉUWE NEDERLANDSCHE • de weinige, welke nu en dan worden aangelegd, by voorbeeld Glasblazeryen, Styfzelmakeryen * van zeep, van azynen, om verfcheide redenen in geen opgang kuonea worden gebragt , maar zieltogende tot derzei ver vernietiging weg fpoeden ; en zyn de Brouweryen van verfcheide zo ir« ten van BiererJ, die vooral binnen de Stad Ny'tnegen eenen aanmerkeiyken tak van Neg >tie uit. leverden, ailengskens vervallen. Wordende de geringe handel, die 'er is, nog gedrukt door eene •ngoureufe beffing der Convoyen en Licenten, zeer ongelyk aan die, welke in verfcheide andere Ge westen plaats heeft. Moétende de Ingezetenen huo butaan zoeken te erlangen met araoachten, handw rkeo en eenige winktlneeringen. Dat ten platten Lande geen negotie gedreven word-- als van Tabak tot aanmerkelyk nadeel van de koornvelJen in zommige uillricteü; van kersfen, aardappelen, hout en andere producten van de velden, van Rundvee, van Paarden in den Thielrewaerd, doch alle van die n,:tuur, dat geene derzelve genoegzaame refources tot ftvving der Financien kunnen aanbrengen; zoo dat de Ingezetenen ten platten Laniie voui het grootfte gedeelte moeten beftaan van den zuuren arbeid lunner liaoden in den landbouw; en welke fobere niddelen, geringe refources en weinig winst tef. ■ens oorzaak zyn, dat het getal van vreemden, [ie zich in het Quartier van Nymegen koomen te itablisferen, in vergelyking van de Gewesten, laar Commercie, Navigatie, ücheeosbou v, Vischeryen, Fabricquen, Trafiquen, Manufacturen, ykdom, pracht en welvaart enz. plaats hebben, eer gering is: gelyk ook verfcheide importante oeaereo in het Quartier van Nymegen gelegen yn, die aan buitenlandfcbe Corpura behooren, if welkers bezitters zich met hunne woonplaaten buiten het zelve bevinden , en derzelver roote revenuen tot merkelyk nadeel van 'sQuartiers  JAARBOEKEN, November, 1797. 1331 tiers Financiën op andere plaatzen verteeren, waar van de gewezene Heerlykheden Batenhurg, Herren, Horsfen, We! en Ammerzoden, Brakel, ' Dalem, Neder-hemert en meer andere, toebewys kunnen worden bygebragt. By dit nagaan van den waaren toefland van de Financien deezes Quartiers behoort voor al mee de in aanmerkiege te worden genomen het jaarlyks onderhoud der Dyken, tot het maaken, re pareren, verhoogen en verbreeden van wejke, als gerekend wordende op ruim honderd duizend toeden, immenfe fommen moeten worden ten kosten gelegd; en hoewel het onmogelyk is die kosten juist op te geeven, alzoo het een jaar van het andere merkelyk verfchilt, nochtans door elkanderen berekend worden op ruim een Ryks« daalder per roede Dyks, en wélke kosten in plaats van te verminderen ( gelyk men vreest) vermeerderen zullen, en de landeryen tot het repareren der Dyken vergraven> waar door het Quartier m haare Financiën onbegrypelyk wordt gedrukt. Boven de Verpondige en deeze lasten tot onderhoud der Dyken vereischt, en de kosten, die verder tot een groot aantal van Kribben, PakRy - en andere werken op de Rivieren moeten worden geëmployeerd , welke jaarlyks vermeerderen, en merkelyk furmonteren de kosten des wegens by het invoeren der Verponding gevalideerd wordende, moeten de landeryen in het Quartier van Nymegen verder mergentaals gewyze contribueren in de Ampts- en üorpszettingen, welke penningen niet koomen in 'sQuartiers cas, maar geëmployeerd worden tot betaaling der renten van de Capitalen op de Ampten en Dorpen refpective genegotieerd, der tractementen van de Dykftoe'en, Dienaars van juftitie, Schouten, en Onderfchouten, leverancien in watersnood, maaken van wegen, repareren van bruggen, verdiepen van watergangen, verbreeden van kadens, en diergelyke noodwendigheden; bedragende ds Ampts Nyme» gen. Staat der Zn* komften en XJit. gave des Quartiersvan Nymegen,  Nyme. GEN. Staat der lti' kom II er, en Uit gave de Quar' tters vanNy megen. 1332 NIEUWE NEDERLANDSCHE AmptszettiDgen in de meeste Ampten een daler per morgen, behalven vier Ruivers, die jaarlyks uitgezet worden tot onderhoud der hoofden en kribben, terwyl de Dorpszettingen zeer ongelyk zyn, moetende verfcheide Dorpen daar in lasten tot zes en tot ien guldeijs per morden, en in het Ryk van Nymegen en in Tusfctien Maas en r Waal nog daarenboven tien duivers p;r morgen tot onderhoud van Dammen, gelyk 'er in andere diftricten nog eene belasting op de landeryen ge- . vonden wordt onder de naam van Wal Sluis en Molen • lasten, tot het zetten van MoKns , bouwen en onderhoud van fluizen enz. Zoo dat door deeze en diergelyke belastingen de revenues der. landeryen merkelyk worden geabforbeerd, en de inkomften der Ingezeten zoodanig verminderd, dat men, lettet.de op alle de byzonderheden der inwendige ongevallen, aan welke het Qnartier onderhevig is, zich zal moeton verwonderen, dat het Quartier zich zoo pnmptelyk heeft kunnen kwyten om haaren aanflag in de lasten van de gemeene defenfie, zoo ordinaire, als extraordinaire, volvaardig op te brengen; hoewel zulks ook niet gefchiedis, dan met infpanning van alle krachten, en boven het vermogen der geldmiddelen. Want daar andere Gewesten en Qjartieren haare zwaare lasten tra de Vreede van Aken hebben kunnen verligten,of canitale fchulden aflosfen, is het Quartier van Nymegen genoodzaakt geweest,niet alleen alle de Financiële middelen, zommige met derzelver zoo halve als dubbelde verhoogingen, te doen continueren, maar zelvs nieuwe , onder welke het Amptgeld, te introduceren, en daarenboven haare Financiën met verfcheide Tonnen gouds aan opgenomene penningen te belasten, wilde men het Credit van het Quartier niet laten verlooten gaan, de loopende fchulden betaalen, en aan de engagementen voldoen. Hier by nog accederende, dat, daar de ZeeGe-  JA ARBO EKEN, November, 1797. 1333 Gewesten door de wapening ter zee bevoordeeld worden, en het comptant geld uit de andere Gewesten derwaards vloeit om aldaar in oscillatie te blyven, en door leveranciers, aannee mers en werkvolk, in die Gewesten woonagtig, te worden ontfangen, in tegendeel dit Quartier, benevens het gansch Gewest, genoodzaakt wordt dezelve gelden tot de Marine in den fchoot der equiperende Provinciën uit te (lorten, zonder daar van, als buiten hun territoir wordende hefteed, een te rugkeerend genot te hebben: en dat de Ingezetenen daarenboven tot hunne ambagten en handwerken de noodige materialen, en de winkelwaaren genoegzaam alle uit de commercierende Provinciën moeten haaien, na dat reeds van dezelve onderfcheidene impofitien ten voordeele van die Gewesten zyn genoten. Voorts dat dit Gewest, maar byzonderlykhet Quartier van Nymegen , door r'eszelvs fituatie, als het naast aan de frontieren van den Staat gelegen, verltrekt tot een voormuur van de andere Gewesten, en in cas van rupture met buitenlandfche Mogendheden aan den eerften aan« val, devaftatien en onvertnydelyke rampen des Oorlogs, dikwils zoo bitterlyk, en zoo veel rwaarer dan in andere Gewesten en Quartieren gevoeld, en door de drukkende en Reeds voort duurende inkwartieringen alsnog wordende ondervonden , het eerst van allen is blood ge Reld. LASTEN DES QUARTIERS. Generaliteits Inieresfe, Op de Cfpitaleti, voormaals ter Generaliter Qqqq Voor Nymegen. S'aat derf.» kom Hen en Uiisi ave des Quartiersvan Ny • megen.  Nymegen. Staat der Inkom/}enen Uit. gave des Quartiers 3 vanNymegen. 1334 NIEUWE NEDERLANDSCHE voor (*) rekening van de Provincie op Los Renten genegotieerd, moet het Quartier jaarlyks ten (*) In den beginne, van de Repuhlicq waren de Provinciën gewoon aan de Generaliteit de benoodigde penningen tot fiuur van den Oorlog naar eene gemaakte repartitie op te brengen; ook met haar Credit de Generaliteit te adfifteren, uitwyzends de interesfe, welke eenige Provinciën nog langen tyd wegens zoodanige genegotieerde Capitalen op den Staat van Oorlog hebben geprofiteerd gehad. Maar naderhand begrepen de Provinciën , voor al dan, wanneer derzelver Credit door deeze of geene omflandigheden eenigzins was verminderd» en deeze vermindering van Credit was meest al het gevolg der zwaare Oorlogen, welke de Staat by aanhoudendheid yerpligt was te voeren, dat het met haare convenientie beter over een kwam, dat op het Credit van de Generaliteit voor haar wierdt genegotieerd, en dat zy zich maar alleen aan eikanderen verbonden tot het fournisfement van elks aandeel in de interesfe en termynen yan losfing. Daar uit is vervolgens voortgevloeid, dat, vooral in den Oorlog, dewelke door de Vrede van Utrecht geëindigd is, zulke immenfe Capitalen ten laste van de Generaliteit voor de Provinciën op de gedragene Confenten opgenomen zyn geworden. Na het fluiten van de Utrechtfche Vrcede waren det Provinciën nalatig, voor de rigtige voldoening hunner Contingen» ten in de jaarlykfche renten en interesfe te zorgen: waarom het Comptoir Generaal van  JAARBOEKEN, November, 1797 1335 ten Comptoire Generaal van de Unie betaalen de interesfe voor haar aandeel in dezelve, ad ƒ12012:2:8 En, van de Unie in den jaare 1715 moest wor 'den gefloten, zoo als het oo~k tien maanden gefloten is gehouden, en niet geopend dan pp verzekering, dat de Provinciën, welke men ondertusj'chen te gemoed was gekomen door eene merkelyke vermindering van den last der Renten en interesfe, voortaan richtige betaalingen zouden doen. Eene Memorie van de Capitalen , loo» pende tot taste van de Provincie Gelder' land op het Comptoir Generaal van de Unie; mitsgaders een ftaat van 't geene de Provincie Gelderland door het Nymeegfche Quartier ten Comptoire Generaal van de Unie betaald heeft, vindt men in het Quartiers Reces d, d. 9 'junii 1730; y oor is een ftaat van alle de Capitalen, genegotieerd ten Comptoire Generaal van de Unie zedert anno 1690 voor rekening en ten laste van de zeten Provinciën en het Landfchap ,Drenthe, en de daar op gedaane betaalingen, achter ae Ordinatis en Extraordinaris Staaten van Oorlog over 1785. enz. Behalven deeze fchulden voor rekening yan de Provinciën genegotieerd, zyn 'er fchulden direct genegotieerd ten laste van de Generaliteits Cas, of wel door de Provinciën tot laste yan de Cas der Unit gelaten. Ook is 'er nog een derde zoort van fchulden, beftaande in Capitalen, gene gotieerd op de Contributien, en na hel eindigen yan den Oorlog over de SpaanQqqq a fcht Myme- }en. Staat der In- kom/len en Uitgave des Quar^ tiers van Nymegen. 1  I33« NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme» gen. Staat dér Inkomftenen Uitgave dei Quartiersvan Nymegen. I En is de aflosfinge van Capitalen aan hst Comptoir Generaal van de Unie zedert den jaare *767» by den Staat van Oorlog over den jaare 1785 ervindlyk, gefchied uit eene byzfhdere Negotiatie van vyf tonnen gouds, en daar toe verder geaffectueerd het furnisfement van het Amptgeld, mitsgaders het 5pet., het geen het Quartier van de reductie der Renten van 3^ tot 3 's jaarlyks profiteert : dan met weike aflosfing zedert den jaare 1782 ter zaake, dat de fchulden, uit de oorlogen en de laatfte troubles gefprooten, dermaaten zyn aangegroeid, dat het tegenwoordig inkoomen ver beneden de tegenwoordige onvermydelyke lasten' is, men genoodzaakt is geworden te fuperfederen. De interesfe der Capitalen, op het (*) fubfi- die fche fuccesfte overgebragt op het fubfidie, het welk door het Huis van Oostenryk, in gevolge het 19 articul van het Iractaat van Barrière van den jaare 17IJ, en Je Conventie in den jaare 1718 daar op gevolgd, aan den Staat moest werden betaald, dan welk fubfidie in den jaare *744 geheel zynde opgehouden, de Capitalen daar op geaffecteerd, zyn gekomen voor rekening van de Provinciën. (*) Den 3 Februarii 1745 is door den Raad van State gepetitioneerd de jaarlykfche betaaling van ƒ 202406:19:3. tot voldoening der Renten en interesfe van de Capitalen, geaffecteerd op het fubfidie van de Barrière , waar van ƒ00630. wierdt vereischt voor de jaarlykfche interesfe van de nog resterende onaf geloste Obligatien, en het overige ter femme van fliijfóiig:^ tot voldoening der Lyfrenten: dog de repartitie van voorfchreve fom vatipt fenten, vermits zy alleen tendeerde toi goedmaking der interesfe van de Capitalen, onaf gelost overgebleven uit die, dewelke de' Rondgenooten, geduurende dei Oorlog over de fuccefie van de Spaanfch Kroon, hadden goedgevonden te negoiierci op de Contributie» en nieuwe Conquesten In het jaar 1790 zyn de nog overig geblevene Lyfrenten, zoo die bevorens 0} het fubfidie der Barrière geaffecteerd wa ren, als die voor rekening der Provincie/ waren genegotieerd, voor rekening, vandt Gencraüteits Cas gelaten, en zulks tegen, het profyt, dat gevallen is op de Lyj'renten, die hoewel afgeftorven, echter al zoodanig niet waren opgegeeven, (*) De vernietigde Quartierlyke Ampten ei Commisfeen vindt men in het Quart. Ree, d.d.2, 16 Julii 8 Aug. 16 Sept. 179J. De poincten van bezuiniging, zoo te; aanzien der tractementen en emolumente; van de Gedeputeerden ter Financie, dei Qqqq 3 zei Nyme- GEN. Staat der Inkomftenen Uitgave des Quartiersvan Nymegen. 1 1 ! 1  Nyme gen. Staat der In komfle, en (Jit gave di Quarttersvan iVj fftcgen. 1338 NIEUWE NEDERLANDSCHE - Subfidie aan de (*) Gelderfche Academie te Harderwyk jaarlyks 0800:0:9 Allerhande uitgaven van Vacatiën in ( f) verfcheiden opzichten nevens ■ de onkosten van verpagtingen derge1 meene Middelen en andere inkom- - Ren, enz. aao^ * De Capitalen ten laste des Quartiers 37'l0:o van Nymegen (§) van tyd tot tyd genegotieerd, bedragen ƒ 6,904,500:0-0 - waar van de interesfe tot 3 pet. jaar- lyks beloopen 207i«j8-0-o Behalven die der geforceerde geldheffingen van den «ofïen penning en d'ibbelae Verponding, in den jaare . 1796 gedaan, welke jdlvo calculo bedragen/700, 000:0:0. Waar van dein« teresfe ad ,oco:o:o. Waar van de interesfe aa 5 pet. bedragen 25000:0-0 Dt zelve,-Amptenaaren, enz. ah ten opzichte der Quartier hjke Commisfien in het Quart (*) Landd. Ree. d. d. 31 Julü i65r. ? 0:tt ï6j3. 10 Mat 1684. Quart Ree. d. d. < A6£)6, 8Jun" !7oo. 4 Nov. 1722. (f) Quart. Ree. d. d. 3 Julii i7pc, 17 Mal 1790. (S; l^T'Rec'd'd'31 ?*M 17959I7Mai  JAARBOEKEN, November\ 1797. 1339 De Lyfrenten (*) bedragen volgens geflotene Rekeningen in 1796 6330:0:0 De interesfe der Capitalen wegens de Amptgelden falvo calculo aooo:o:o Het jaar Tontine, volgens het laatfte jaar 10,533:19:0 [Uitkeer ingen uit de generale Middelen, Brandewynen en Gedistilleerde Wateren, Tabak, enz. De geheele tantièmes van de generale Middelen van Confumtie, voorts Brandewynen en gediflilleerde Wateren, mitsgaders van den Tabak, hier vooren ten vollen gefteld.en uitgetrokken zynde, moet alhier in defalcatié worden gebragt het geene de Steden, Nymegen, Thiel en Bommel daar uit trekken, namentlyk § gedeelte van de generale Middelen (f) over die Steden en der- zel- (*) Quart. Ree. d, d. 31 Jttüi 1795- -7 Mai Ï796. (f) De Stad Nymegen hadt al vroeg tot haare eigene onderhouding accyj'en gefield op Wynen, Bief en, Vleesch, Gemaal, Zout en Zeep. Raadfign. der Stad Nymegen d. dd. 6 Mai 1579, 2 Nov. 1591, 17 Mai 20 Oct. 8 Nov. 1592 ,25 Aug. 1593. 21 Febr. 2J Aug. 28 Oct. Ij94« 31 Maart 1595. 18 Febr. 10 Nov. 1596. Thiel en Bommel aangaande Landd. Ree. d. d. 9 April 1679. 26 Maart 1681. De Steden confedereerden, dat zoo zy in alles de generale middelen zouden lasten, zy van haare neeringen zouden worden beroofd, en voor de Ingezetenen van het platte land de lasten dragen, en maakten daarom iwaarigheid om aan die Middelen binnen Qqqq 4 haar Nymegen. Staat der In. komflen en Uitgave des Quartiersvan Nymegen.  Nymegen. Staat der Inkom/tenen Uit. gave des jfrar. teers van IVjm me gen. 1340 NIEUWE NEDERLANDSCHE zelver Schependommen vallende, excem alleen het Hoorngeld en Bezaayde landeryen, Pen voor haar gebied tot behoef der algcmecne of geeven^ CaS' V°°r Ut gehee/> l0°P *< &felyk hebben dezelve geconfemeerd, dat de gemeene Middelen % de Steden ■ mi den verpagt, en ten gemeenen behoeve de penningen ingezameld met aanhechting van deeze voorwaarden voor het vervolg" tif ll^f^^g gaven om de gene„ tau Middelen binnen haar Rechtsgebied >, geheven, het welk zy voor zich plasten „ te gemeten, ten voordcele van degehee. „ ne cas u laten toornen, edoch tegens „ het genot van een gedeelte derzelvefom » wegens brand en licht in de wachten , s, en andere lasten voor zich van eenigen ? te li?/ en om JteTc 11 Taan. ^ere^ Middelen toege. Op f lyh wyze is by de introductie van den tnpost op de gebrande Wynen engcdltUkZ de lf ateren, welke de Steden b%ooZ,sde' productie van da middel ten hZ%prl \ vativen voordeel pleegden te verpagln bepaald om dezelve. Llke op dien vit dé 5, kcmflen yan dit Middel een gede-lt- " ~?rh ll }TriechtW»Mvallende, voor „ zich zouden genieten." ' zJfkM dT *? "«mriykcr wyze noodzjaklyk volgt dat dc inwooneren yan Steden eerder lasten motten dragen dan de Inwooneren van het platte Land, heeft men al zeer vroeg daar in trachten te voor-  JAARBOEKEN, November, 1797. 1341 voor de leverancien, of hel doen bezorgen van het noodige vuur of brand en licht ten dienfte van voorzien, zoo door voorrtchten, ais anderzins , om de inwooneren binnen de Steden niet meerder te bezwaaren, dan de geene die op'het Land (*) verbleven -waren. J (*) Tot omtrent de negende eeuw woonden byna alle Inwooneren deezer Gewesten ten platten Lande. Steden waren oudtyds niet bekend, uitgenomen eenige weinige, meerendeels beftaande in Verblyfplaatzen van de Romeinen langs en omtrent de Rivieren, en die weinige, zelvs de Stad der Batavieren, by uit' ftek genoemd, fchynen meer vastighe'■- den geweest te zyn om, in tyden van nood, voorraad, wapenen en menfchen te hér gen, dan wel Steden om daar in beftendig verblyf te houden, In de agtfie Eeuw onder Carel den Grooten , begon men alhier Steden te bouwen, en onder zyne Opvolgers vermeerderde het getal derzehe, voor al, daar de Bisf'choppen en Geestelyken hun verblyf in de Steden vestigden, en den heiligen dienst daar in waarnamen, waar door veele lieden wierden aange» fpoord om zich ter woöving binnen dezelve neder te zetten, inzonderheid by de invoering van Schutteryen, Gil' den, Ambachten enz. Graaf Otto de 111, richttede in de dertiende Êeun verfcheide Steden op, naamlyk Roer. monde, Arnhem, Bommel, Harder, wyck, Wageningen enz. Na welk voorbeeld de voigende Furflen meede Steden hebben aangelegd, Lus de Qqqq 5 Stt. NVME. GEN. Staat der In, komften en Uitga-odesQuartiers vanNy* « megen.  Nymegen. Staat der In* komffen en Uitgave de, Quar. tiers van Nymegen. De generale Middelen van de Verpagtingover het jaar, ingegaan i Julïi 1796 over de drie Comptoiren hebben bcdiagen 239521^ pagtguldens, en in enkelde guldens, den pag-.gulden gerekend ad .5 duivers, om dat de ftuiver voor de Predikanten, en het Oortje voor den Armen afzonderlyk betaald wordt 299401:17:1 ' De Steden, de eene voor, de andere na, tot gemeenen beste \*ynde gefticht, heeft men ook aan de zwaardere lasten, die zy boven de Verfprtiden ten platten Lande hadden te dragen, trachten te gemoed te hoornen. 134a NIEUWE NEDERLANDSCHE van de Wachten en Corps des Guardes vande aldaar guarnilöen houdende Militie enz, bedragende dit | part van de generale Middelen aart de Steden, ingegaan 1 Julii 1796, waar van afgetogen het Haardfteden-geld 9787^7:13 Dan nog het | part der helft van de 70 pet. van den impost op de ge! brande Wynen en gediftilleerde Watert a over de drie Steden 43t8:i6*:o De ftuiver van ieder pagtgulden der 70 pc; , over het Nymeegfche en Thieifche, en £ ftuiver over net Bommelfcbe Comptoir 2381:10:8 En i3 van den inpost op den Tabak voor de Steden 1319:12:" De ftuiver per pagtgulden van den ° impost op den Taoak ovtr het Nymeegfcae en Thieifche, en £ ftuiver over het Bommeifche Comptoir 678:13:8 Recapitulatie der Inkomften.  jAARBOEKEN8 November, 1797' 5343 De Verponding ordinair met i± ftuio* «ruiden over de drie Compver per gul den ov Co]lecte_pen. SS? en ' geene jaarlyks aan de Skanteenvoo?den ï**™>gj™ De impost opde gebrande Wynen en gedistilleerde Wateren, verpagt i" April 1796, bedraagt met den ïate, ingegaan l Julii »S«»«f' SS van dl 30 P«. aan de Steden Staald1 wnrdendefinenkeldeguldens r hPr Nvmeesfche Comptoir 39785= A' 0 °VOver bTlnfelfche Comptoir. nijgug 0 Over het Bommelfche Comptoir 19889: 9: 0 DeOntfangst van den 8ofte,4olte, «pfte,aofte en 15de penning,ofiimposten oP de aüenauen en coha eïale fuccesfien over het geheele Quartier, genomen op 30000. De impost op den Tabak over ae drie Comptoirendes Quartiers, verïaff in April 1796, bedragende met S jaare"ingegaan xjulu, 1796, in enkelde Guldens JA>3 111 S ontfangst oP het Klem Zegel, ^ ^ «TKSptSopde Speelkaarten heeft ïn^Vn iaaie 1796 gerendeerd *3-** 4- inDu?5ben7de inkomlten.over ceeVen loopende jaare i797 bedra- , gen ƒ659699: 8: De Quartierlyke of Huishoudelyke 1S1„S: van de Capitalentotlaste jpfouartiers, zoo als hier vooren i^SfiSerd:te«Mmei»/a53is8»«> L] NVME* BEN. Staat der Inkomftenen Uit* gave des Quar. 'tiers van Ny. megen. y ) ) 3 'f-  Nymegen, Staat der Inkomftenen Uit. ga edes Quartiersvan Nymegen. I j j i i . 'e c c ( 1 Ti ï\ V b <; u g aj 1344 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lyfrenten, Amptgelden, en Tontinen ' 18563:19: 0 Generaüteits interesfe 120x2: 2: 8 interesfe der Capitalen op het fubfidie tier Barriere gedaan hebbende 2917: o*. 0 Subfidieaan deAcademie te Harderwyk 2800: 0: 0 Quartierlyke traktementen en andere domestique lasten 54721:19:0 De hier voorgemelde uitkeeringen uit de Generale Middelen, Brandewynen en gedistilleerde Wateren , Tabak enz. 18486: 9:15 velke huishoudelyke lasten n[~f36a9®'l0:? jetrokken vr?n de bovengemelde nkomften, fchiet over,,, tot de ïondgenootfchappelyke, en fluur Ier gemeene zaak . Wordende hier alnoch genoteerd*? da^de^op ;ich zelvs onevenredige Qnota des Quartiers nog anmerkelyk is verzwaard door de verhooginsr er Provinciale Quota met 0:8:7 in de ordinans n extraordmaris Staaten van Oorlog, en met 115:6 m de Petitiën, als geregeld zynde na de pgaaf van het overfchot van het inkoomen der )uartieren boven haare huishoudelyke lasten, irelk overfchot van de twee andere Quartieren, aar proportie van haare Quota in de fubdivie, ved grooter zynde dan die van het Quartier an Nymegen, het Quartier boven maate heeft ezwaard, zelvs zoodanigtdat, inval die twee |uartieren, naar proportie, geen meerder o verhot, dan het Quarüer van i\ymegen, hadden mad, dee/e Provincie, even als de over een te ftoogen aanflag geklaagd hebbende Pro vin. cien,  JAARBOEKEN, November 1797. 1345 cien , op foulaas en vermindering der Provincia-i le Quota hadt kunnen aanhouden. 1 Dan noch, dat het Quartier van Nymegen, als particulier Eigenaar aangemerkt, niet behoort te worden geprasjudicieerd door fchikkingen ten aanzien der gecedeerde goederen van den gewezen Graaf van Cuilenburg; dat is, dat door zulke fchikkingen de wettigheid der betwist wordende donatie van de Stad, en het gewezen Graaffchap Cuilenburg, met alle deszelvs rechten, gerechtigheden, regalien en inkomften voor de fomme van ƒ967800:0:0 guldens in den jaare 1720 gekocht, en van alle de verdere landeryen huizen en erven door koop zedert aangekoömen, tot nadeel van een derden, dat is het Quartier van Nymegen, niet behoort te worden gedecideerd. Voorts, dat in den jaare 1796 over de Stad en Lande van Buuren, als oudtyds onder het Quartier van Nymegen gehoord hebbende , is verpagt de impost op de gebrande Wynen en gedistilleerde Wateren, bedragende met den jaare ingegaan 1 Julii 1796 in enkelde guldens ƒ8066:10:0 insgelyks den impost op den Tabak ad ƒ1209:0:0 en op de Wynen ad ƒ383:10:0 te zaamen ter fomme van ƒ9659:0:0- doch dal het Quartier van Nymegen wordt belet de voor' fchreve pagtpenninsen te incasferen. Hebbende het Quartier van Nymegen geene inkomften van particuliere zoo genoemde D^mei nen of Geestelyke goederen, noch rechten uii revenuen van Posteryen, Loteryen, of byzon dere bezittingen , of andere, onder welke benaa ming zulks ook zoude mogen zyn, provenie rende. Wyders kunnen de gronden van evenredigheid waar op de heffing van elke belastiogin dit Quai tier gevestigd is, uit de Ordonnantiën en Amplia tien van dezelve genoegzaam worden opgemaakt en verder uit de retroacta ten tyd§ van derzelve it ^YME3EN. Staat der In» komflen en Uitgave des QuartiersvanNy* megen^ »  NYMEGEN. Staat der Inkom/renen Uitgave dei Quartiersyan Nymegen. I 1 (*) Quart. Ret. d, d. 29 Nonnb. 1796. 1346 NIEUWE NEDERLANDSCHE introductie, en uit de Recesfen des Quartiers worden nagegaan, De kosten tot de werken ter beneficeeringder Rivier-monden van Neder-Waal, Neder -Rhyn en Ysfel, voor welke een fom van tienduizend guldens 'sjaars op den Ordinaris Staat van Oorlog is gerepartitieerd geweest over deeze Provincie, mitsgaders Utrecht en Overysfel, doch welke zedert den jaare 1790 daar van is afgelaten, en in welke kosten het Quartier van Nymegen een derde gedeelte plagt te dragen, zyn zedert den gepasfeerden jaare 1795 niet langer ten (*) lasten van de refpective Quartieren gebragt geworden. 1 In de huishoudelyke zaaken heeft het Quartier niet tegenftaande een zeer accurate perceptie der Middelen is in acht genomen, de uiterfte Ipaarzaamheid moeten oeffenen, door zich te onthouden van verfcheidene aanmerkelyke verbeteringen van deszelvs inwendig beftaan, die met hoop van fucces zouden kunnen zyu bv 3e hand genomen, jaa zelvs van noodige voorïienmge omtrent plaats hebbende gebreken alleen uit bezef van deszelvs geringe resfources " ;n daar meede gepaard gaande bekommering van liet zomwylen buiten ftaat te geraaken om des» selvs aandeel voor het Bondgenootfchap te kunïen opbrengen.  JAARBOEKEN, November, 1797. 1347 HOLLAND. "sGravenhage. Eene Publikatie der Nationaale Vergade* ringe, ftrekkende ter verhooginge van de inkomende Regten op het Buskruid, ge. dagteekend ao November, luidde aldus» De Nationaale Vergadering, Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Jjroeder/cnap! doet te weeteu: Alzoo wy geinformeerd zyn geworden, dat de prys van een der voornaamRe Ingrediënten van het Buskruid, de Salpeter, thands, door de langduurigheid des Oorlogs, tot die enorme hoogte gefteegen is, dat 'er geene evenredigheid meer beftaat tusfchen de prys van het Buskruid, en tusfchen de belasting op het inkomen van het zelve, van buiten 'sLands, by de Lyst van den jaare 1725 gefteld : En het belang der lnlandfche Buskruid-Fabrieken vordert, dat die evenredigheid worde herfteld, en daar door het inkomen van vreemd Buskruid belemmerd, en minder voordeelig worde gemaakt. ZOO IS HET, dat wy hebben goedgevonden te ordonneeren en te ftatuëeren, gelyk wy ox» donneeren en Ratueeren by deeze: . Dat 'sGra- venhaoe.  'sGra venha GE. Verhoo ging yan de inkomenderegten op het Bushuid. Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 20 November 1797. ^et derde Jaar der Bataafche fn» heid. J (Was geparapheerd,) P. VREEDE, vt. (Onder Rond,) Ter ordonnantie van dezelve, ( Was geteekend,) M. SIDERIÜS. " Roem» 1348 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dat de inkomende rechten van het Buskruid, • geduurende den tegenwoordigen Oorlog, en tot ons kennelyk wederzeggen toe, aldus zullen worden verhoogd: dat van de honderd ponden ■ Buskruid, agt guldens, in plaatze van vier guldens, voor inkomende rechten aan den Lan- de zullen worden betaald. En op dat niemand eenige ignorantie hier van kome te pretendeeren, ontbieden en Verzoeken wy de Hoogstgeconltitueerde Magten der refpective Gewesten, en alle andere Jufticieren en Officieren deezer Landen, dat zy deeze Publicatie van ftonden aan doen afkondigen en aanplakken, ter plaatzen, daar men zulks gewoon is; lastende en bevelende ons Committé tot de zaaken van de Marine, mitsgaders de Fiscaals, Comtnifen Generaal en alle andere Officieren deezer Landen, deeze onze Publicatie en bevelen te achtervolgen, procedeerende en doende procedeeren tegen de Ovenreeders van dijn, zonder eenige gunst,infehikkelykheid of verdrag. 1  JAARBOEKEN, November, 1797. 1340. Roemryk wel, in zekeren zin, hoogstnadeelig, egter , in den afloop was de Zeedag, op den elfden October deezes jaars, tusfchen de Engelfche Vloot, onder den Admiraal duncan, ën de Bataaffche, onder den Vice-Admiraal Oè winter, voorgevallen. Ziet hier het volledig verllag van dat Gevegt,'t welkwy, als door het Committé tot de zaaken van de Marine aan de Nationaale Vergadering van het Volk van Nederland gedaan, onderftelien als echt te mogen mededeelen. GELTKHElD, F R T H È I D. BROEDERSCHAP. Het Committé tot de zaken yan de Marine, aan de Nationaale Vergadering , reprejenteerende het Folk yan Nederland. In den Hage den 20 November 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Fryheidt Burgert Reprefentanten ! Wy hebben de eër, ter voldoening aan Üh Decreet van laatstleden Donderdag , by deze aan Ul. te laten toekomen het gerequireerd volledig verflag van de Zee-Bataille van 11 October laatstleden, zodanig als hetzelve nu uit de .jongst ingekomen rappor-en van den Admiraal de Winter, eh verdere in Engeland zich bevindende Officieren, meer omftandig heefc kunnen worden opgemaakt. Na dat dan op den 7 October, 'sLands Vloot, zo als bekend is, gelukkig in Zee was Rrrr ge 'sGr*. venha1 ge.  1350 NIEUWE NEDERLANDSCHE *t Gra« VENHAGE. Fsr/lag van det Zee/lag van ii Oct. *797. t gekomen, en eenige dagen in de Noord Zee had gekruist, ontdekte men in den morgen van den ïi October de vyf vyandelyke Schepen, welke, volgens het rapport van den Admiraal dc Winter, de twee vorige dagen waren geizien, en, om welken te agterhafen en te attac* queeren, wel de nodige orders waren gefteld, doch welke orders in den nagt tusfchen den 10 en li October wederom waren ingetrokken , vermits men door een Vishoeker uit het N. N. O. komende, onderricht wfërVl, dat 15 Driemast -fchepen des morgens van den io October door hem in het N* O. waren gezien , waarop men des te meer vertrouwde te kunnen doorgaan, alzo de Schepen Mars en Brutus ook gerapporteerd hadden , dien zelfden morgen 12 è 13 Schepen in 't N. N. O. in het gezicht te hebben gehadt , zulks men het niet verder raadzaam vond , door het detacheeren van een gedeelte der Linie-fchepen onzer Vloot, in de verwagting van eenen annaderenden Vyand, dezelve te verzwakken. De vyf vyandelyke Schepen , boven gemeld, ftevenden met kragt van zeil om de N. N. O., en lieten ieder een Vlag van hunnen top waaijen, waar uit men opmaakte, dat dezelve hunne Vloot in het gezicht kregen; hier op wierd door den Admiraal de tWinter fein gedaan, dat de Schepen onzer Vloot zich in het Kielwater van het fchip aan 't hoofd zouden rangeeren, waar aan echter niet voldoende wierd beantwoord. Na dat de Admiraal vervolgens een Koop. vaarder door een kogel genoodzaakt had by te draayen, om van denzelven eenig nader bericht wegens de vyandelyke Vloot in te winnen,rapporteerde hem de Commandant van het Fregat de Embuscade een Koopvaarder gepraaid te hebben, welke hem gezegd had, des morgens den io October door een Engelfche Vloot van / 15  JAARBOEKEN, November, 1797. 1351 15 Schepen, verfcheiden zware Fregatten en Kotters gepasfeerd te zyn, welke Oost ten N. naar Texel ftevenden, waarop door den Admiraal en Commandant en Chef het fein wierd gedaan, dat alle jagers by de Vloot te rugzouden komen, zoo als directelyk gefchiede. De Wind was toen N. W. en N. N. W. met [een ftyve marszeils en ongelhdige koelte, buyige lugt, vergezeld nu en dan met regen, en een hooge ongemakkelyke Zee. Ten half negen uure deed de Admiraal fein voor de Schepen om zich ieder by zyn Esquader te voegen, en weinig tyds daar na, om zich tot het gevegt gereed te maken, waarop overal alarm geflagen, en de Schepen flagvaardig wierden gemaakt; ten 9 unren wierd door den Admiraal fein gedaan van Land te zien; ter zeiver tyd ontdekte men van den top van het Admiraalfchip 20 k 23 Schepen in het N. N» W. en N« van het zelve; fchynende voor de Wind af te komen, 't welk ook door een fein Van den Vice-Admiraal Heintjes wierd te kennén gegeven; de Admiraal de Winter draaide hier op by, met het groot: mars-zeil tegen, en deed het fein om de Linie van BataiJle over ftuurboord met bakboords halfen toe re formeeren , het welk door de Commandant der Arriere-guarde behoorlyk wierd gerepeteerd, en waardoor de Arriere»guarde onder den Schout by Nagt Blois, de Avant-guarde moest worden. Alle de Schepen waren te loefwaard van den Admiraal, en konden dus met gemak op hunne bepaalde en aangewezen posten komen; terwyl de Gelykheid, welke volgens de gegeven zeil» ordre, de Linie moest leiden, kragt van zeil maakte , tot zeven cabel-lengtens destinatie voor den Admiraal , om aan de Schepen de Befchermer, Brutus, Hercules . en Admiraal Tjerk Htddes de Vries, de nodige ruimte te geRrrr 2 ven, 'sGra- venhage. Ptr/lag van den Zeejlag van 11 Oct. 1791' »  'S GRAVEN HA' CS. Vir/lag van den Zee/lag van n Oct. 1797- 1352 NIEUWE NEDERLAND5CHE ven, ten einde zich tusfchen den Admiraal en het voornoemde Schip te pïaatzen; doch da voornoemde Schepen niet opkomende, deed de Admiraal over jo uuren fein voor dezelve om zeil te meerderen, waarop de Befchermer, Hercules en Adm. Tjerk Hiddes de Vries zich op hunne beftemde posten rangeerden; doch door dien de Brutus niet opkwam, was de distantie nog te groot tusfchen de Scnepen, welke vóór den Admiraal waren, waarom hy deszelfs Marszeil vol braste, en voor den Capt. Ruisen fein deed zeil te minderen, om alzo te fluiten. Ten half 11 uuren deed de Admiraal fein voor de geheele Vloot, om zich zo veel mogelyk in een te fluiten, en ten 11 uuren wierden op voorbeeld van den Admiraal alle de Bataaffche Vlaggen en Wimpels geheezen. lntusfchen kwam de Üngelfche Vloot, volgens annexe Lyst door den Vice - Admiraal da Winter overgezonden, flerk 16 zware Liniefchepen, drie Fregatten en eenige Cutters, met kragt van zeil, van boven wind op de onze af, en draaide, buiten het bereik van het gefchut by, daar dezelve klein z?il maakte, toen weder af braste , en in twee divifien naderde, doch wel meest op het achterfte gedeelte der Hollandfche Linie; en hoewel het Schip Delft nu ook het achterfte van de linie bereikt, en de Brutus zich voor Leiden geplaatst hadt, fcheen echter de distantie tusfchen de Schepen nog te groot, waar van eenige in het achterfte gedeelte der Linie met de Marszeils op fteng lagen, waarom door den Admiraal fein wierd gedaan, zo digt als eenigzins mogelyk was in een te flui# ten, aan welk fein door de Repetiteurs en Vlaggefchepen wierd voldaan; en om dat oogmerk re zekerder te bereiken, wierd kort daar na door den Admiraal weder fein gedaan voor de Gelykheid om zeil te minderen. Op  JAARBOEKEN, November, 1707. 1353 Op het zelfde ogenblik, zynde tusfchen 10 en half 11 uuren, had de Admiraal het ongeluk, dat met een bui deszelfs groot Marszeils-raê in 't midden brak en neder viel, aan welk verlies echter door een rif meer uit het Voor-marszeil en Kruiszeil te fteeken, de Vlieger by te zetten en de Fok te doen vallen, wierdt te gemoed gekomen, en welk ongeluk ook geen de minlte verflager) heid of confufie heeft veroorzaakt. De distantien der Schepen, voor zoo verre men van bet Admiraals 'Schip zien konde, al. zoo Leho;rlyk geformeerd zynde, en uit het leggen van eenige Schepen achter uit, met hunne Marszeils tegen, op te maken zynde, dat dezelve wel waren opgefloten, of ingevolge het nader gegeevene fein zouden tragten te fluiten , verwagtte men, met eene bedaarde kloekmoedigheid den naderenden, en in twee divifien voor den^ wind afkomenden Vyand. Zynde 's Lands Schepen in de volgende ordre van Bat. taille gerangeerd. Gelykheid ■ 68 Stukken. Befchermer 56 Hercules , 64 Adm. Tjerk Hidz de Vries 6i Vryheid 74. Staten Generaal 74 Wasfenaar 64. Batavier 56 Brutus ' 74 Leiden 68 Mars 44 Cerberus 6« Jupiter 72 Haarlem (5$ Alkmaar 56 Delft 54 Rrrr 3 Ter- 'sGravenhA'Ge, Verflag van den Zee flag van II Oct. 1797'  's Graven ha cs. Ferflag van den Zeeflag van tl Oct. -797. i i i i l I 1 135+ NIEUWE NEDERLANDSCKE Terwyl de overige Fregatten en kleine Vaar■ tuigen, welke als Repetiteurs hebben gediend, de volgende politie hebben gehad. {f*1}?** 18 Stukken. Heldin „2 Minerva 20- Galathé l8 Waakzaamheid 20- Ernbuscade g2 Ajax ,8 Haasje g Munnikendam , 44. Daphné Om Rreeks half een uure begon het gevegt, het welk, hoe ongelukkig ook deseelfs uitflaa: geweest zy, de roem der Bataaffche Natie, onder de Volken van Europa bevestigt heeft een gevegt waar in de fchoonfte trekken van fiere heldenmoed en onwrikbaare dapperheid, welke van de overwinnaars zelve den lof van veelen onzer Zeehelden hebben afgedwongen: een eevegt nog eens, waar in de Krygsdeugden en Vaderlandsliefde, welke de Gefchiedenisfen aan onze dappere Voorouders zoo roemryk toekentien, zigtbaar hebben uitgeblonken: met één woord, eene Zeeftryd, welke zekerlyk mag gerekend worden eene der bloedigften te zyn geweest, welke in onze Historiën geboekt zyn; :n waarin men het getal der gefneuvelden en rewonden van beide zyden te zamen vryelyk op der duizend mag begrooten. rs De Engelfche Admiraal van de roode Vlag Onslov, kwam met 7 a 8 Schepen van Linie >p de Bataaffche Arriere-guarde af, tragtende usfehen de Jupiter en de Cerberus door te ireken , 't geen deeze laatfte, door het groot larsztil op fteng te laten lopen, verhinderde, raar op den Engelfche Admiraal afhield, doch met  JAARBOEKEN, November, 1797. 1355 met dezelve Schepen achter de Jupiter omlopende, coupeerde hy tusfchen dezelve en Haarlem de linie; gevende in het doorbreken aan Haarlem de laag, en fchietende de Jupiter hutboogswyzè van achter in, het geen meer nadeel aan het tuig dan aan het fchip en volk toebrengt. De Schepen Haarlem, Alkmaar en Delft waren dus van de Vloot afgefneden, en kwamen ieder, gelyk ook de Jupiter, met de Engelfchen in gevegt, 't welk toen aldaar zeer algemeen en hevig wierd , vermits verfcheiden onzer Schepen door den Vyand wierden gedoubleerd. De Engelfche Admiraal Duncan met zyne divifie, uit 8 Schepen beftaande, een weinig bovenwinds gelegen hebbende, en op welke door eenige onzer Schepen van het Corps de Bataille gevuurd wierd, kwam nu met zyne Schepen af, en tragtte tusfchen de Vryheid en Siaaten Generaal door te lopen, gelyk mede tusfchen de Vries, Hercules cn Gelykheid, mei dat gëvolg, dat de Battaille nu aan alle zyden en langs de geheele linie algemeen wierd, wordende fommige Schepen te gelyk te loefwaard en aan ly geattaqueerd. En hier mede zullen wy nu, Burgers Repraï' fentantenl over gaan tot een meer gedetailleerde opgave van het voorgevallene, volgens de byzondere rapporten door elk van 'sLands B-vel' hebbers en Officieren ingezonden, zonder rog" thaus daar door te anricipeeren op ul. Decreel van den 9 dezer, waarby het onderzoek dei gehouden conduites van elk derzelve aan eene Hoogen Zee Krygsraad is opgedragen, te meer. daar wy zulks overeenkomftig vinden met ulieder voorfz. befluit van den 16 voornoemd , waarby gy ons gelast hebt van de ingekomer Rapporten, in zo verre een verflag op te makei als gefchieden konde, zonder het effect van he gedecreteerd onderzoek te verydeien. Weshal ^sn wy vermeenen in deezen niet veiliger ei Rrrr 4 be s GrA- STENHA- 3E, Verflag van den Zeeflag van li Oct. 1797' 1 t  1356" NIEUWE NEDERLANDSCHE «sGra- vè nhage. Verflag van den Zteflag van li Oct. 179?' beter aan het oogmerk uwer Vergadering te kunnen voldoen, dan ul den hoofdzaaklyken inhoud der ontfangen Rapporten mede te deelen, waaromtrent wy de volgende orde in acht zullen neemen. Dat wy i. vooraf laten gaan, bet geene by de Arriere garde als het eerst in gevegt gekomen zynde, is voorgevallen. a. Laten volgen, het geen by de voorhoede en het centrum, welke te gelyk zyn geattaqueerd , gebeurd is. En 3. Van het geene by de Fregatten en mindere vaartuigen, welke als Repetiteurs hebben gediend, byzonderlyk beeft plaats gehad, ook eenige melding maken. Wy beginnen dan het verhaal van het voorgevallene by de Arriere-garde met 'sLands Schip van Oorlog Jupiter, gecommandeert door den Vice Admiraal Reynt/es, by wien zich den Schout by Nacht Meurer ter adfiftentie bevond, welke, na dat de Engelfche Vice-Admiraal Qr'islow de Linie tusfchen Jupiter en Haar'em doorgebroken, en hutboogswyze de Jupiter achter in had gefchoten, geheel afdraaide en op ayde van den Engelfchen Admiraal geraakte, en wel zoo na, dat deze Schepen niet verder dan eeo fnaphaanfehoot van elkander lagen, en fomtyds in het gevegt met de nokken van de Rans aan elkander kwamen ; een zeventiger plaatrte zich kraanbalks wyze aan ftuurboord van de Jupiter, waar by zich nog een zeventiger Hutboogswyze aan ftuurboord van achteren Voegde. In die pofttie heeft de Jupiter circa een en een half uur gelegen, en den Vyand eenen kloekmoedigen en dapperen wederitand geboden, doch deszelfs gtoote Mast doorboord, de Be. zaanfmast , Stag en Wand, en meestal het Touwwerk en Kruiszeils-fchotenRuk gefchoten, niet in ftaat het Schip meer te regeeren, boven d».eri  JAARBOEKEN, November, 1797- 1357 dien geen tien Stukken meer bruikbaar, en vee.' Je doden en gekwetften hebbende, moest hy , i geen foutien krygende, voor die groote over., magt bukken; na van zyne zyde den Vyandzo wei begroet te hebben, dat de Monarch veele doden en gekwetften heeft gehad, ja zelve geheel ontreddert is geworden, hebbende, volgens opgave van den Engelfchen Admiraal Ons/ow, aan den Vice- Admiraal Reynt/es en Schout by Nacht Meurer , niet minder dan 68 i'chotten in het Schip van het Onderdek ; de ViceAdmiraal Reynt/es wierd door de wind van een kogel aan de buik gekwetst. Onbégrypelyk is het, dat de Jupiter niet tegenftaande hy zyn vlag had neder gehaald, voor het vyandelyk vuur van een der Schepen nog langen tyd moest bloot ftaan, waar van hy niet dan door het tusfchen beide fchieten van den Engelfchen Admiraal bevrydt wierdt, en nog eenige Manfchappen nutteloos fneuvelden. De Haarlem, gecommandeert wordende door den Capt. Luitenant Wiggerts, na dat hy de Monarch het doorbreken der Linie getragt nac te beletten, wierd met de PowerfuU van 74 Stukken geëngageerd, en na dat cit i>chip eet quartier uurs had geflagen, was deszells lopend Touwwerk en het Wand aan (lukken, en ge. raakte voor uit; uit welke nadeelige politie hy echter gered wierd, door dien deszeifs groote Marszeil van zelfs tegen viel; een tyd lang alzo geflagen hebbende, en het volk van het half. dek voor het grootfte gedeelte gefneuveld ol gewond zynde , kwam het vyandelyk Schip the Director achter hem leggen. Hoewel reeds d< Haarlem deerlyk geteisterd was, befloot nogthans deszelfs Commandant, zich tegens dez< twee Schepen, zo goed doenJyk, te defendee ren; in het vooruitzigt of fomtyds eene favorabeier pofitie te bekomen zoude zyn; dan kor daar na kwam het vyandelyk Schip the Ada. Rrrr 5 mant sGra'enHa- ÏE. Vtrflag tan den Zeejlag van n Oct. 179?' . I  »358 NIEUWE NEDERLANDSCHE % Gra- vsnha ge. Verflag yan len Zee flat yan I j ï?97. < < 1 mant, het walk bevorens nog niet in het gevegt was geweest, hem te loef'waard leggen en befchieten; aldus zich tusfchen drie vuuren bevindende, en geene adfi'lentie te gemoet ziende, wierd de Commandant Wiggen* genoodzaakt, na een gevegt van circa 2 uuren, zich over te geven , hebbende meer dan 100 doden en gekwetften: Alkmaar, gecommandeert door den Capr* Luitensnt Kraji, wierd in het begin der actie geëngageerd met een Schip van 74 Stukken , het welk hem verfcheidene volle lagen gaf, doch die niet onbeantwoord bleven, met dat gevolg, dat deze Vyand hem verliet; vervolgens kwam hem weder een Schip van 74 Stukken op zyde, het welk het Schip Delft verlaten had, en niet tegenftaaride toen reeds deszelfs Bezaaus-mast boven de Campagna afgefchoten, en de groote Steng met de Top van de groote Mast over boord was gevallen, bleef hy echter met hetzelve Schip 40 minuuten geëngageerd, het welk hem toen ook verlatende , de Jupiter attaqueerde; achter Alkmaar lag een vyandelyk Schip van dezelve Charter, het welk bet Schip Delft van voren, en hem van abhter in fchoot, wordende intusfchen weêr op nieuw met een vyandelyk Schip over Bakboord, zyae geëngageerd; en hoewel deszelfs Fokke Mast op het vallen Rond, het kluifhout afgefchoten, de woeling van de Boegfpriet met het Galjoen djojfchooten was, bleef de Commandant en deszelfs Equinagie het wrak met moed verdedigen, latende de Bataaffche Standaart, wermi's alle zyne Vlaggen over boord waren lefchootètt, uit het groote Wand waaien, worlende door het Fregat Monnikkendam moedig mderReund, Qndertusfchen kwam^ de eerde ^uitenant Land de C immandant "aanzeggen, lat 'er tusfchen deks niet meer konde worden [evogten, alzo over Stuurboordzyde ha afge- 'fchoo-  JAARBOEKEN, November, 1797. 1359 fchooten Tuig kg, en over Btkboordzyde de Stukken voor het meest gedeelte defect gefehoten , en veel volk gefneuveld of gewond was, waaroo de Commandant den Luitenant gelaste met het overgeblevene volk by de bovenfte Battery te komen, en aldaar zo veel mogelyk het Schip, het welk van de eene tot de andere zyde doornageld was, te verdedigen! de Luitenant Mosjèl en de eerfte Schipper waren reeds in het gevegt gebleven, als mede veele brave Onder- Officieren, Matrozen en Soldaten, de Luitenant van de Marine 'Dotnis, wiens gedrag ia de actie voorbeeldeloos braaf was, wierd aan de zyde van den Commandant geblesfeerd; 'er fchoot geen mensch op het halfdek over, dan de Commandant en twee Stuurlieden, welke aan het roer Ronden, zynde alk gedood of gewond, en het Schip gerafeerd; onderwyl kwam het vyandelyk Schip the Monmouth van 64 Stukken hem over Stuurboord-zyde weder opzeilen, en niets meer tot verdediging va» het wrak Alkmaar Jtunnende worden in het werk geiteld, wierd de Commandant mede in de noodzakelykheid gebragt, de Bataaffche Standaart uit het groote Wand neêr te halen, en zich aan the Monmouth over te geven. Delft, gecommandeert door den Captein Ver» doren, wierd in het begin der Actie door vier Schepen, alle minder dan een halve kabellengte, aangevallen, als the Montagué van 74 Stukken onder de Ly, welke getragt had tusfchen hem en Alkmaar door te zeilen; doch die beide Schepen behoorlyk gefloten zynde, wierd zulks het vyandlyk Schip belet, het welk ais toén achter Delft omliep: the Powerfull van 74Stukken bleef Delft van achteren even te loefwaard leggen; the Rusfel van 74 Stukken was te loefwaard dwars van Delft, en te loefwaard van the Rusfel wat voorlyker was the Monmoufh; in die politie zag de Capitein Ver door en de Linie tus 'sGra- venhage. Verflag vü'n den Zeeflag van 11 Oct. 1797-  's Gr/ VKN.M GE. Verflag van da Zeedag Van lx Oct. -797. iSöo NIEUWE NEDERLANDSCHE "lus,f5hen de JMter en Haarlem doorfnyden: -Delft ontving toen het vuur van alle kanten, en bleef de attaqueerende Vyanden niets fchul. üig; the Kuskl, na Delft zyn volle laag gegeven te hebben, zeilde door, en engageerde zich t met Alkmaar, komende the Monmouth in zyne plaats op. De Lieutenant Lancaster, commanderende 't fregat Monnikendam, kwam daar op met alles tegen gebrast onder ly van Delft zakken, en verloste dezelve veel vad het vuur van theMontagtie,- Delft bleef dan continueel met ine Powerfull van agteren, en met the Monmouth wat voorlyker geëngageerd; de laatfte geraakte omtrend tusfchen Alkmaar en Delft, hetgeen ten gevolge had, dat deze laatfte veel van voren in kreeg; iniusfchen pasfeerde van tyd tot tyd het vyau-lyk Schip theAdamant, nu en dan de volle laag op hem loslende; het vuur des Vyands was door 'er meer dan drie dubbelde overmagt y.felyk, alles wierd op Delft aan ftukken gefchoten, geen bras of fchoot was meer heel de meeste hoofdtouwen en alle flagen, ook het groot marszeils val e i draaireepen aan (tukken en alle zyjen doorfchooten; de bezaansroede door miaden, de bezaans-mast ftond op het vallen, en de fokke ■ mast was zeer befchadigd; had daa-enboven een menigte grondfchoten, welke byr.a onmooglyk konden worden geftopt • de helft der ftukken was onbruikbaar geworden, een yslyk aantal dooden en gekwetften, waar. onder drie Luitenants, de Schipper en veele Under-officieren zich bevonden. In die benarde wnltandigheid, en geen hoop van ontzet overblyvende, liet de Commandant de fok zoo goed mogelyk vallen, en geraakte alzo wat van •ne Pcwerfull af; doch the Monmouth liep denzelven voor over, even vry van zyne kluiverpen, en plaatfte zich onder Jy van net Schip ïiet een vernieuwd en hevig vuur, waarop na twee  JAARBOEKEN, November. 1797. 1361 twee groote uuren in een hel van vuur,fchroot, •■ yzer en kogels tegens meer dan drie dubbelde , overmagt, boord aan boord geftreden te hebben, ( het Schip Delft zich aan den Vyand moest overgeven. I De Cerberus, gevoerd door den Capitetn Lieutenant 'jacobfon, na dat dezelve, zoo als reeds gezegd is, den Engelfchen Vice-Admiraal Onslow belet.hadt, de Linie tusfchen de Jupiter en hem in het begin der actie doof te breken, wierd met een vyandelyk Schip geërfgageerd, en noodzaakte het zelve, na verloop van een half uur, met zyn groot mars-zeil tegens tebrasfen, en zich achter uit te laten zakken; hier op hetfein door dén Admiraal gegeven , om zeil te meerderen, en tot adfiftentie van de voorfte Schepen te hulp te komen, bemerkende, liet hy de fok vallen , en zeilt digt agter een vyandelyk Schip van 74 Rukken om , vuurende met zoo veel geweld op het zelve, dat het geheel agter-fchip aan ftukken was, en het roer'er af gefchoten wierd, meenende het zelve te doen ftryken, doch waarin hy door een bui regen en wind verhinderd wierd, die het vyandelyk Schip begunstigde om door den wind te draayen; de Cerberus daarop zoo digt mogelyk aanloevende, gaf het vyande< lyk Schip, op den afftand van een Piftoollchootj de gladde laag van agterenin,zoo dathetgekerm van de Schepelingen op de Cerberus konde ge hoord worden; ongelukkig wierd 'er toen aan boord van de Cerberus tusfchen deks brand ontdekt, welke egter gelukkig gebluscht wierdt,er hier na vond hy zich op nieuws met een zeven tigfir, en daar na met nog twee andere vyatide lyke Schepen geëngageerd, waar door het hea gelukte 'sLands Fregat de Heldin van den Vyanc aftefnyden; de Vyand , circa drie of half vie uuren, afgeweken zynde, zag hy rondom ziel de Staaten Genenaal, Mars, Brutus, Batavie en Leiden, liet zyn aan ftukken gefchoten touw wei sGb&- rENHA- ;e. Verflag van den Zeeflag van 11 Oct. 1797. 1 r t r k  'sGra VENHA CE. Verfl^i van de Zeeflag van ii Oct. 1797* 1362 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ werk zoo veel mogelyk hcrftellen, wendedaarna ■ over de andere zyde naar den Vyand, dan een weinig over dezen boeg gelopen hebbende, wierd hy genoodzaakt over de andere boeg te halen r vermijs het Schip door de agt grondfchoten! '/ welke het zelve bekomen had, met pompen niet lens konde worden gehouden, en met het leken ontramponeerd Schip niet meer in ftaat zynde den Vyand te vervolgen, deed hem beflulten Texel te kiezen. Dit, Burgers Reprefentanten! zyn de omftandigheden, welke in de Arrieregarde onzer Vloot hebben plaats gehad: wy gaan nu over tot de Voorhoede en het Centrum, en beginnen met het Schip de Vryheid op het welk den Vice-Admiraal de Winter als Commandant en Chef der Bataaffche Vloot het bevel voerde. Zoo dra de voorfte Divifie, onder den Admiraal Duncan, by het hoofd van onze Linie eekomen was, begonnen de Schepen in het midden der Linie reeds op eenen verren aftland op de vyandelyke agterfte Schepen teichieten, en het duurde met lang of de Admiraal Duncan geraakte met de Staaten Generaal en de Vryheid met het Schip the Triumph geëngageerd. De Vryheid hield het vyandlyk Schip the Triumph een geruimen tyd op zyde aan bakboord^, terwyl the Venerabele, op welke de Engelfchen Admiraal Duncan zyn Vlag had geheefen, agter den Vice-Admiraal de Winter heen liep, en zyn vuur in 5t eerst voornamentlyk op de Staaten Generaal richtte, welke eenigzins uit de Linie zakte, doch verder vooruitlopende, lag the Venerable in dier voege, dat men van de Vryheid 'er tevens op konde vuuren , 't welk van zyne zyde geenzins onbeantwoord wierd gelaten; doch door het vooruit zeilen van de btaaten Generaal geraakte hy in de gelegenheid ook zyn bakboordzyde tegens de Vryheid te bunnen gebruiken, welke hem egter ook niets fchuf-  JAARBOEKEN, November. 17-7. 1363 fchuldig bleef. De rook en damp was thans zoo fterk, en den ftryd zoo hevig, dat men van zich af byna niet meer konde zien; maar de( Vryheid, contiaueel tegen de twee vyandelyke Schepen vnurende , kreeg welhaast nog een tweede Schip, zynde de Powerfuell, van 74.' ftukken , aan Bakboord zyde, lopende daar na, the Triumph vooruit, wanneer de Admiraal Tjerk Hiddes de Fries, hem dapper waarnam, en met hem byna Boord aan Boord, woedende in gevegt geraakte; thans wierd van de Vryheid Ontdekt, dat de Hercules, het twede voor haar in Linie geweest zynde, nu even te loefwaard op zyde van den Admiraal Tjerk Hiddes de Vries was, die al vegtende met het Engelsen Schip een weinig afhield, terwyl de Hercules door een Vyandlyk Schip van 74 Stukken, tegens 't welk hy zig dzpper verdedigde, hevig wierd geattacqueerd: dan ontwaar wordende dat de Hercules, agter op de Campagne in brand raakte, deed de Admiraal do fVtnter,zya best om agter uit te zakken, en van hem af te komen, door het Kruiszeil op Steng te Brasfen, waar door de Staten Generaal meerenmeer voor uit, en de Vryheid regt op zyde van den Engefchen Admiraal kwam, die agter haar wa3 blyven leggen, latende de Staaten Generaal, waarfchynlyk om'zig voor de brandende Hercules mede te bergen, zyn Fok vallen,. waar door hy geheel vooruit en van de Vryheid afgeraakte ; hevig en kloekmoedig was de defenfie van'sLands Schip de Vryheid, wiens lopend Touwwerk ten halt twee uuren reeds aan ftuk was gefchoten. tegen de drie vyandelyke Schepen, met welke dezelve in 't gevegt was, en in welke pofuie de Admiraal raadfaam oordeelde weer voor uittezeilea, om ware het mogelyk de Staaten Generaal te bereiken-, doch de Windfelraaiende en het Schip zodanig geteisterd zynde, dat de Brasfen, Schoten en Stagen, meest allen aan ftukken, dts 'sGaA- iMtNHA" 3E. Verflag >an den Zeeftag van 11 Oct. 1797'  9sGra» venhage. Verflag yan den Zeeflag yan n Oct. 1797- 1364 NIEUWE NEDERLANDSCHE deszelfs Tuig reddeloos, de Stuurreepen en het Rad weggefchoten waren, bleven de Voorzeilen een tyd lang tegen leggen, zonder het Schip te doen wenden, waar door de Hercules, die altyd hevig brandde, verder aan ly agtér uit, voor by raakte. Terwyl de Vryheid van rondsomme haar in het vuur bevond, was men verpligt geweest het volk te verdelen, en zig van beide zyden te gelyk te defenderen, en onderhield alzo niettegenftaande de ontreddering der battery en het toenemend getal van doodea en gekwetften eert geftadtg vuur, Gedurende dit hevig engagement wierd de Lieutenant Cranenburg doodgefchoten en den Secretaris der Vloot, du Cloux gekwetst, gelyk mede de brave Capiteia „an Ros/urn; op het half dek was alles weggefchoten, ook in de kuil, waar de Lieutenant Sardet meest al zyri volk verloren had, op de bak was mede al het volk of gefneuveid of gekwetst, zo dat de Cadet Strik welke zig aldaar tot den laatften man had verdedigd, tot adfiftemie by de onderfte battery gezonden wierd. Het vuur in de arriere garde was nu geheel opgehouden, de Admiraal de Winter wilde fein doen voor de Brutus, welke aan ly agter hem was, met verfcheide andere Schepen, als Leiden en Mars, om zeil te meerderen, en hem te hulp te komen, en dus doende-een weinig van de hem omringende vyanden te verlosfen, doch voor dat het fein nog op was, waren de lyntjes en vlaggen, al van boven neder gefchoten, al het lopend touwerk was reeds met de vlagge* lyntjes aan Rukken en nergens konde iets meer geheezen worden, de ftandaart bleef nog eenigen tyd waayen, maar wierd ook wel dra van boven nedergefchoten, waar door het fchip, al door vegtende tot geheel voor de wind afviel, en regt op de Hercules aan kwam, welke nog brande, doch bezig was met blusfchen en zyn bc«  JAARBOEKEN, November, 1797. 1365 bezaansmast te kappen, kunnende zig zo geweldig ' brandende niet defenderen; ook liepen zo wel de Engelfche als onze fchepen van hem ar om geënt fchade te bekomen, waar door de Vryheid een weinig van den Engelfchen Admiraal, die zeer ontreddert was, en van een 'ander vyandelyk fchip afgeraakte, en met de noodtalies ( welke zo goed mogelyk in orde waren gebragt) loevde, komende aldus gelukkig te windwaard van agter de Hercules langs; doch nu geraakte dë Vryheid op nieuws met een ander hngelsch Liniefchip, t welk bezig was zyn lopend touwwerk te repareren , doch alle zyne zeilen nog io het gevegt had behouden, flaags, zodat dezelve continueel geëngageerd bleef; de ftukken op de bak en het halfdek waren gedemonteerd, de dekken overal reeds met lyken bezaaid, het tuig was zo reddeK os, dat alles ftaan moest, zo als het wilde, de bezaansroede, bezaanftag, en ftagzeil waren weg, hei fchip liet zig niet als of en aanvallende en vac de wind lopende ftuuren, de hoop om iecouri te zullen krygen en ontzet te worden, begon ni eeheel te verflauwen, niets dan Engelfchen rondom den Admiraal , geene middelen meer om feu te doen, als ook geene brikken of kleine yaartui aen welke af en onder wind hielden , onder zyt bereik kwamen, hem in die pofltie nog twee vy andelyke Liniefchepen, die zig een weinig gere pareerd en in gevegt met het agterfte gedeelti onzer linie geweest waren, op zyde. Egterblee den Admiraal nog volhouden, altoos io hoopi van nog fecours te zullen krygen, of zo digt b de wal te zullen komen, dat de vyand zoud genoodzaakt worden aftedeinfen, en baarde me nieuwen moed op de vyanden in, waar op ee bvig gevegt op nieuws ontftond, waar by conf derabel veel volk verloren ging;dan eindelykkwaï ook de Engelfchen Admiraal terug, die digt lang de Vryheid heen liep van voren inkomende, en ha: twee volle lagen gaf, terwyl een andere 74er. ae Sss $ ba S G&A. 'ESHAE. 'ferflag tan den Zfitfl.'g >an li Oct. Ï797' t 1 rj S i n  'sGra- vekha' ce. Verflag yan den Zee flag yan n Oct. i3 voorouderlyken heldenmoed geene oneere aandoen, en alle regtfchapen Nederlanders dikwils met dankbaarheid doen gedecken aan alle die in dezen ongelukkigen doch hardnekkigen Zeeftryd met roem hebben deel gehad, en in het byzonder aan hen, die hunne Vaderlandsliefde en moed met hun blotd en leven verzegeld hebben. Wy eindigen deze roet Ul. tot ons leedwezen te communiceeren, het overlyden van den Vice Adrhiraal Kerntjes, en van den Capitein van Rysoortt En be veelen U de befcherming Godes. Het Committé tot de zaken van de Marine. G, van OU VIER, vt. Ter ordonnantie van dezelve. A. G. BESIER. L. S. 's Gra- VENHA» CE. Verflag vat, den Zeeflag van ll Oct. 1797»  'sGravenha- GE. Verflag •yan den Zeeflag yan ii Oct. J797» 1380 NIEUWE NEDERLANDSCHE Copie. GEL TK HEID, V R T II E I D'? BROEDERSCHAP. De Capt. Lt. J. M. Polders, aan het Committé tot de zaken yan de Marine in den Haag. Aan boord Brutus, ter Rheede Helvoetfluis, den 13 Oct- I797> 't 3. B. V. Jr. Medeburgers •' De Schout by Nagt Bloys, die het ongeluk gehad heeft, in 't gevegt, op Woensdag laatstleden, tusfchen 'sLands Vloot en die des Vyands voorgevallen, kort voor 't einde van 't zelve door eene vyandelyke kogel, zynen regter arm te .verliezen, zo dat die boven de elleboog is moeten worden afgezet, na welke omftandigheiddenzelve zig redelyk bevind, heeft my gelast in zy# nen naam Ul rapport van 't gezegde gevegt te geven, waar van roy in deze acquiteerende, zo dient: Dat wy des morgens van Woensdag den 11 dezer ten half agt uur in 't Noord van ons een Vloot zagen, die uit de wind afkwamen, en nader bykomende, voor die der Engelfche, beliaande in 23 Zeilen erkende; circa half elf uur deed den Admiraal fein, om de Linie van Bataille met Bakboords halfen toen te formeeren, en lagen voor ia uur reeds in voornoemde Linie san de Divifien verfchoven, en buiten de vooraf bepaalde order; zo dat den Admiraal de Winter de Avantguarde, de Vice* Admiraal Reymjes de Ar  JAARBOEKEN, November, 1797. 1381 Arriereguarde, en wy genoegzaam in het centrum lagen , met de Schepen de tJatavier vóór, en Leyden agter ons, zynde toen op de hoogte van Egmond, circa 3 myl van de WaL Tea half één kwamen 16 zwaare Liniefchepen uit de En gelfche Vloot ongerangeerd af, en onder dezelve drie Driedekkers, braken in de Arriereguarde door, die om een uur met de Engelfche heet geëngageert was, en wel dra Alkmaar zyn groote en Befaansmasten over boord zagen vallen; kort daar op braken zy voor de Batavier mede door, en engageerde de Avantguarde; circa één uuren was het engagement generaal, en wy attacqueerden vyf van de zwaarfte Schepen, daar eenige fpoedig van deinsden en af hielden, en één derzelve ons tweemaal op zyde kwam; ten half drie uur hield de Hercules met een hevige brand, zo 't fcheen, in 't Agterfchip voor by ons af; ten half vier uur was 't gevegt genoegzaam generaal geëindigt, en wy voor ons, en eenige Schepen meer behielden 't fiagveld. By opneeming van de fchade waren de voornaamfte art dat de Groote en Fokkemasten beide door en doorfchooten waren, en tuimelende Ronde;i, zo dat wy buiten de noembare fchadens, als aan Stage, Want, Brasfen, enz. waar van een nader gedetaille: rd 'Rapport aan uieden zal doen geworden, buiten ftaat waren by de wind te kunnen zeilen, 't getal der Dooden was 10, en dat der Gekwetften jo. Ken der Schepen die voor de Vryheid of Jupiter hield, lag van alle drie de Masten ontbloot, en vreesde wy dezelve genomen was, ten bM vyf uur; ,na een en ander zo veel mogelyk geknoopt, gcfplist, en de Dekkea geruimt te hebben , hielden wy na dezelve af, doch door drie Engelfche, die nog zeer weinig fcheenen geleeden te hebben, geëntoureerd werdende, quiteerde dit plan, en hielden op 't overig zynde gros der Hol' fandfche Vloot, die afgezakt en in 't Z O. lag« dan intusfchen den donker vallende, misten der -, Tm zei 'sGra- venhabe. Verflag van tien Zeeflag van li Öct. -797'  1388 NIEUWE NEDERLANDSCHE '8 GRA VENHA GE. Verflag van det Zeedag van i j Oct. ] ■ zelve, zagen verfcheide by ons onbekende Sein• vuuren, (zeker van den Vyand) aan de eene zyde, en hadden de Wal aan de andere zyde in 't gezigt, zo rat geene keuze overbleef, dan om naar de Goeree te zeilen, waar toe de ivind zo gunftig was, dat wy met den dag op de hoogte van den Briel waren; geene I.ootsbooten buiten zynde, toonden wy de VJag, die met een fchot verzekerende; kort daarop kwamen wel de LootsboottD buiten, doch weigerde naar ons aftehouden, offchoon door een kogel hun hadde getragt hier toe te noodzaken. Dit veroorzaakte dat door de fterk intrekkende ftroom ten anker moesten komen; nauwelyks dit verrigt hebbende, kwam een klein Vaaryjig ons op^zyde, komende uit den Briel, en 't geen met kragt van zeil en roeyen, by ons was gekomen; in 't zelve bevond zich den Burger Borstlap uit den Briel voornoemd, die, fchoon wel geen geadmitteerde Lootj zynde, egter bekend ftaat voor een kundig en ervaren Lootsman; deze zeide by ons te zyn gekomen om te waarfchuwen, 's Lands Schip op de tegenwoordige plaats niet konde blyven liggen en dat hy zich, ingevaüe geene Lootfen kwamen opdagen, aanbood 't Schip naar de Goeree te brengen, dus ogenbliklyk 't anker ligtte en onder zeil gingen; intusfehen kwafn de Lootsboot nader by, en gemelde Burger Borstlap had wel de goedheid met zyn voornoemde Schuitje twee Lootfen uit dezelve te doen halen; deze betoonde y ver en vigilantie tot behoud van 'sLaodsScriip en Volk, ter befchamiDg der Lootzen heeft den Schout by Nagt aan hem doen beloven, dit zyn gedrag als belonenswaardig voor te zulleD dragen, zo ais dan in zynen naara in dezen ben doende; hadden de Lootzen in tyds buiten en by ons gekomen, hadden wy gister avoud in de Goeree kunnen binnen vallen; dit bier door mislukkende, moesteD wy op de hoogte van den Hinder even aa vyf uuren in den namiddag (hebbende de Goeree  JAARBOEKEN, November, 1707. 1383 ree Zuiden naar gisiing a£ myl) ten anker ko« mende, om niet op de wal bezet te geraken; nauwlyk hier leggende, kwam een Engelsch Fregat van 40 ftukken op ons af, hield fchuins voor ons over onder 't geven der volle laag, en 't geen by wending naderhand nog tweemalen herbaalde, zonder egter iemand onzer te kwetzen, dan merkelyke fchade aan fchip en lopend ruig toebrengende, fchietende oüophoudelyk met brand ,y bare ftoften, die brandend over 't fchip vlogen. Ik had op deszelfs aankomst terftond generaal alarm gemaakt en ondervond met het uiterlfe genoegen , de ganfebe Eqaipagie hier toe even vurig was', beandwoordde bec vyandelyk vuur met een voorbeeldeloze moed en dapperheid, niet zonder vrugt, dewyl hetzelve zodanig was ingerigt, dat deze kpaap ons, na een half uur met denzei ve te zyn geëngageerd geweest, verliet, cours Hellende om de Noord, en doende van tyd tot tyd verfcheide ièin fchoten, aparentelyk om fecours , waarom dan ook ten tien uuren weder anker ligtten, en tot kort voor de Droogte zeilden en aldaar ten anker kwamen; met den «lag lagen wy t'onder zeil na binnen, na alvorens ons anker te hebben laten zitten, door 't touw te kappen, en zagen op de plaats, gister door ons vèrlaten,twee Engelfche Fregatten van 40 ftukken en een Cotter leggen, die, zo wy 't geluk niet hadden gehad van te kunnen vetzeiien, ons zeker op nieuws zouden hebben geattaqueerd, dan gelukkig binnen gekomen zynde, is dit hun doel mislukt. De Brikken de Atalante en 't Haasje, bevonden zig gister morgen by ons;ik zönd laatstgem.naar de Goeree om ons de Lootzen uittezenden, en kennis van ons aanzyn aldaar te gaven- doch hadde Atalante gelast by ons te blyven; 't verwonderde my dus denzei ve, niettegenftaande ik om half twea fein voor denzelven deed, om agter ons op te komen, dit fein, fchoon een zeer geruimen tyd gewagt hebbende, niet wierd geobferTttt a veerd, 'sGraven hase» Verflag ian den Zeeflag van 11 Oct.  1384 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Verflag van den Zeeflag van II Oct. 1797» veerd, en nog meer verwonderde ik my, denzelve, zodra gemelde Engelsen Fregat ons attaqueerde, de Athaiante na de Goeree te zien fte» venen; de Brikken de Vlieg en de Courier waren evente voren by ons gekomeu, dan hadden zich in 't gevegt geretireerd; doch zy hebben zich daar na weder by ons gsvoegt. Ik kan met genoeg roemen de bedaarde braafheid van onzen waardigen Schout by Nagt, dit voorbeeld heeft de beste uitwerking by Officieren en Equipagie gehad, yder, van den grootften tot den kleinften, heeft zich als om Rryd beyverd den vyand alle mogelyke afbreuk te doen, en ik boude my verzekerd, indien zy op een gereguleerde wyze hadden gevogten, en niet zich van ongepermitteerde wapens en manoevres bediend, zy geen voordeel op ons zouden hebben behaald ; Bru us heeft het langst en laatst in den Rryd ge* weest. Zie daar, Medeburgers! 'c geen ik gemeend heb U te moeten berigten; zo 't geftorte bloed en de bekomen fchade aan 't oogmerk kan voldoeD, om tot heil van Land en Volk te flrekken, zal ik my zelve gelukkig agten hier toe naar myn vermogen te hebben medegewerkt. De Lieutenant van Esfen, die dezen overbrengt, zal Ulieden nader mondeling rapport kunnen doen. De Schout by Nagt verzoekt ulieder approbatie, om zich naar zyn huis te doen transporteren: de gekwetften heb ik, op zynen last, met een Vaartuig naar Fyenoort gedagt te moeten afzenden om alle infectie voor te komen. Heit en agtingl Uwl. Dv. Medeburger, (Getekend,) J. M. POLDERS.' Lyss  JAARBOEKEN. November, 1797. 1385- Lyst der Dooden en Gebletfeerden op de terug gekomen Schepen. ROODEN. *| bfGEBLESSEERDEN. 1 Cadet H. de Heer I * I I dito P. Schelvis- vanger. ixj 1 Sch. by Nagt Story 1 ede SchryverZan*>Z\ i Lieut. Holmbcrg. tinS> | ^,38 Onder-Officieren en \ 17 Gemeenen. I S I — Uemeenen. — I 2 140 20 J f-l, "I f 1 Sch.byNagtff/ty*. Ito,! 1 Lt.de Marmer10 Onder - Officieren . ^ ■ denhach. en Gemeenen. é £ 153 Onder Offieierenen J ' — Gemeenen. I Cadet Budde. "i £> f ± Geemen. g GemmJl 5 j.|t." 1 Stuurman S. Doedefl f I dito Leerling J. y. \ c*>j 1 2de Schryver?.Ozy Ssraete. tg/ 8 Onder Officierenen j Gemeenen. /s.\ — Gemeenen. ~ 1 FV 1 Gemeene. }f |13 ^"^o60* Tttt 3 iOn- sGra- VENHA3E. Verflag van den Zeeflag van 11 Oct. 1797.  'sGra- vbnha- gk. Kerjlag van den Zeedag van n Ocu s?97> l385 NIEUWE NEDERLANDSCHE ? d I*i Onder-Officieren en SI" c Gemeenen. 1 Onder-Officier, -j fef 1 Capt. Hinxt. J* Gemeenen, |^| a<5 Onder-Officieren en £ ^ < — Gemeenen* JUa7 > * < 5 Gemeenen. m ■5 tqr I Officier ( g-) 4 Gemeenen, ij § ^ 1 Gemeene, If-i 3 Gemeenen, J ? 1 2 Gemeenen. Ss^ Zo dat 'er in het| geheel van deze Schepen zyn geweest. r ' 54 Gefheuvelden. 188 Geblesfeerdeq, 342 TotaaJ. Lysten  JAARBOEKEN, November, 1797» 1387 Lyst der Dooden en Geblesfecrdctt aan Boord der in *s Vyandsmagt gevallen Schepen, dooden. -\ f oeble sseerden. 1 Cape. L. TV. van , 1 1 Cadet Petrus de Rosfum. I ^' habgion. 1 Lt, Kranenburg. ViJ I Secret. du Cloux. 1 Cadet Mulder. ( S. ■ 96 Onder officieren en 55 Onder officieren en i ^1 Gemeenen. > — Gemeenen.. ' ■ — : 53 J \S 1 Cadet. 1 r I ViceAdm.R<7*«/tf I Co Onder-officierenenl^?! 1 Lt.... van Ecg, Gemeenen. y§J 95 Onder officierenen - — f 51 Gemeenen J \97 . 1 Cadet. 1 f 1 Lt. de Marv. Nolte. 1 Opperftourman. 1 -A 1 Cadet van Esfen, \ 55 Onder-officiereoen! 2J 1 Schryver, Maes. Gemeenen. cj Onder-officieren en J, _. S 5j Gemeenen. )%« I Capt. G. i>.ifywo-v/.'| f _ 2a Onder officieren enl^)2j Gemeenen en Oq. — Gemeenen. ? £.1 der officieren. 23 J?L ■ . Tttt 4 doo' 's GrA* venha* 3e. Verflag van den Zeeflag van 11 Oct. 1797,  'sGra- venhace. Verflag van den Zeeflag van If Och 1797* 1388 NIEUWE NEDERLANDSCHE dooden. Geblesseerden. i Lt... van Zuylen* 1 §3 f60 Onder-officieren en 40 Onder-officieren enl§ J Gemeenen. Gemeenen. (A- ï-f Zht.A.PooItJ.Pool 2 Cadets. | gil en Hamyn. 68 Onder-officiers en V§J 87 Onderofficieren en — Gemeenen. — Gemeenen. 70 I § 190 1 Lt. Mosflel. V f 1 Lt.deMar,Domis, 1 Schipper. \gf 8i Onder-officieren en 31 Onder-officieren en /§\ — Gemeenen. — Gemeenen. 11 182 33 JH 30 Onder-officieren en*! f g^eenen naarj. J^IOO Naar gisfing4 a Lt. Pieten, Lt. de*| c % Marine Rup-1 I pert. ! 3 3 Cadets Craane » ï faï. PVagenaareaGroot» >J^< 97 Gekwetsten. veld. f • i 38 Gemeenen. | 1 43 * l Ver.  JAARBOEKEN, November, llffj. 1389 Verdronken. 2 Lts. Heyberg en Schansman. 1 Schryver Sluyter. 4 Cadets. <* 1 ade Schipper. 187 128 Total. Zo det 'er, naar gisfing, in 't geheel zyt geweest van deze Schepen 400 Gefneuvelden 135 Gezonken met het Schip Delft, 9 Met de Sloep van de Hercules, 1,' "™™* 539 v 620 Geblesfeerden. nj9 Totaal. Tttt5 V 'sGra. VEN HAGE. Verflag van den Zeeflag van 11 Oct. 1197* i  I390 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dispofition of the Squadron in Order of Battle on ihe nfte October 1797. KRepeatcrs. N Schifs. Captains, gunt men, Dhifionai Commanders. £ i Rasfell Henry Troliope 74 590 *)T || ' Directoir. Wm. Bligh 64 491 'Richard i. r j Onslow g j j 3 Montagu John. Knight 74 590 ! E«qr. Bsauhett,») 4 Veteraa Geor G.egory 64 491 /Admi- Frigatte.^^ ^ice AdnuOnslow, \ Tal of o y Mpaarcn- Capt. E. O. Bryen 74 ' 599 I the Red 8 . d , ' &c &e. .g 6 Powerful W.O.BryenDrury 74 joo > J 7 Monmouth jarnes Walker 64 491J l 8 Aginccurt j0hn Williamfcn 64 491 g 9 Triumph W. H. Esfington 74 640 «3 I 1 Aim. Duncan. ;? \ 10 Venerable Capt. W.G.Fairiax 74 593 Q ! Ctrce, ö I 11 Ardent R. R. Burges. 64 49Ï Adam Frigate'f i n j~ , • '' Duncan «I :a Bedfod Sir Tho. Byard. 74 590 Esqr. _, . & 1 r : . Admiral Martin, g ï 13 Lancaster J0hn Wells 64 491 0f the S*00P'~ I Blue and g | i4Belliqueux j0hn iDgijs 64 49i|Comman- ||i L, I der in 2 » ifjjAdamant Wm, Hotham 50 J ?43;Chief&c. «»11 ! | l&c. &c. ll.fi! Ifis Wm. Mitchel. | 50 ' 3431 Dit is de Lytte die ik van den Admiraal Duncan ont- \  JAARBOEKEN, November, 1797. 1391 ontfangen hebbe van de fterkte en pofitie der Engelfche Vloot, zynde de Rusfel tegenover Delft, en de Ris tegen over de Gelykheid, voor dat de actie begon, óp deze voet alleen aantemerkea , dat de Engelfche 74 tegen alle» boven dien nog 4 a 6 Caronnades fchietende, van 32 tot 68 Yzer hebben; en hem dus tot 78ftiger en 8otigermaakt, zo ook hunne 64tiger die hier door 7otiger worden, en de j/otiger worde daar door óotigers. (Geteekend) Vice-Admiraal DE WINTER. Als een. Aanhangzel op dat verflag, en.tei bekragtirge van het berigt van den Kapitein Lieutenant J. M. Polders, aan den voei diens Verflags te leezen, oordeelden wy, hiei wel eene plaats te mogen inruimen aan hei Rapport, onder de dagteekening van den »fc deezer, door den Schout by nacht J. A bloys van treslong, aan de Nationaa ie Vergadering, uit Leyden toegezonden, Het ftrekt den Ondergetekende tot geen gering genoegen, Medeburgers! door'sHemels hulpet zegen in zo verre in kragten herfteld te zyn,dai hy zich thans in Raat bevind ulieden een nadei rapport te kunnen geeven van 't geen in dt laatfte Aftie, tusfchen 'sLands Vloot en du des Engelfchen Admiraal DuDcan is voorge vallen; een rapporti dat den Ondergetekende! zich vleien, genoegzaam in ftaat te zullen zyn. om ulieden, en de gantfche Natie te overtuigen, dat het verlies, 't welk den Lande door deez« Actie is wedervaaren, niet dan aan de fuperieun Mag 'sGra venha ge. 1 i C  1392 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra venha ge. Verjlat yan de, Zeeflag yan n Oct. • Magt en onvoorziene MaDoeuvres des Vyands kan • worden toegekend, en geeozints is te arribueeren aan lafheid, onkunde of iets dergelyken. Het is ulieden bekend, 'sLands Vloot, op Sarturdag, den 7 October, heeft Zeegekoozen,met ;eene Winds gelegenheid, diezo dezelve eene ftreek fchraalder was geweest, het uitlopen, zo niet voor alle, zeker voor een groot gedeelte hinderlyk zou Neen, Menfchen vrienden! neen, Bataaven ! eene alj,emeene directie moet uwe vry willige liefdegiften regelen ,* opdat gy 'er al de vruchten van moogt tiekken, die gy 'er van wacht, en u toekomen, 't Is niet roet het gezag van Wetgeevers , waar toe ons het vertrouwen onzer - Medeburgers geroepen heeft, dat wy thans fpreeken; maar het is als Landgenooten, als Vaderlanders, die met u een gemeen gevoel, dezelfde neiging hebbfen, dat wy de plaats, die wy betreeden, gebruiken, om van daar, u onze gegronde bekommeringen voor te draagen, en u aan te fpooren, om niet door onderfcheiden en afzonderlyke, maar door éene algemeene directie uwe ingezamelde Penningen te laaten uitreiken, op dat zy wel, en naar uwe begeerte befteed worden. En zonden wy aarzelen u daartoe aan te pryzen, het Fonds ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, in den jaare 1781. te Haarlem en te Amfterdam opgericht? Neen,Medeburgers! de Commisfarisfen van dat Fonds, tot ftand gekomen, na den eeuwig /oemryken Zeeflag op Doggersbank, bezaten reeds uw volkomen vertrouwen, gy hebt hunne goede directie, by ondervinding gezien, als zoodaanig, zyn zy by 's Lands hoogte Magten erkend, daar zy jaarlyks van de Staatenvan Holland, met eene aanzienlyke fomme befchonken werden, en, op verzoek der Kooplieden , in zeer veele handeldryvende Steden van dat Gewest, een belasting ten behoeve van dit Fonds ge-  JAARBOEKEN, November, 1707. 1401 geheven wordt van alle inkomende Schepen, ingevolge de Publicatie van de Staaten van Holland van *6 Mey 1785. De Commisfarisfen over dat Fonds zyn bedreeven in dat vak,, en in het bezit van de vereischte Correspondentie door het geheele Vaderland. Dat zy dan de eenige uitdeelers zyn der Penningen, die de liefdaadigheid den ongelukkigen toefchikt, en uwe giften zullen naar behooren befteed zyn! Dan Medebugers!... Het is in deeze dringende oogenblikken niet flechts de ftem der menfchenliefde die zich laat hooren, maar het is ook die eener meer dan gewoone Vaderlandsliefde. Het Bataafsch oog kan niet dulden, dat onze ontredderde Schepen daar wefirloos en onherfteld in 's Lands Havens liggen. Het Bataafsch oog kan niet dulden, dat onze trotfche Vyand meester van de Zee blyve, en alle onze duurite belangen zonder befcherming gelaaten worden; de Bataaffche tronw wordt aangevuurd door onze tegenfpoeden, en wy zien meer dan eene hand gereed, die , terwyl zy de ongelukkigen met weldaaden verkwikt, met dezelfde drift, die zelfde hand uitreikt om 'sLands Zeemagt, door eene vry willige toereiking van Penningen, zynen ouden luister weder te rug te geeven. 't Is waar, eene voorziening, waaraan de geheele Natie zal moeten deel hebben, zal buiten twyffel noodig zyn, om aan deeze groot£ behoefte te zien voldoen; dan ook dit vooruitzicht verzadigt het verlangen om het Vaderland te redden, in die edelmoedige harten niet. Zy willen meer doen dan een koude pligtsbetrachting van hun vordert. De roem onzer Nationaale Vlag, die niet kan miskend worden, zonder onze Koophandel enZeevaardy, zonder onze Coloniën voor de grootfte gevaaren bloot te ftellen, zonder onze onafhanglykheid te zier verloorén gaan, dryft hun nog aan tot vrywilli Vvvv 3 g 'sGaA- VENHAGE. Procl, tot het fournecren van penningen voor WedU' wen, enz. e  1404 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GravenhA- ge. Procl. tot het fournee ren va» penningen V001 IVedu yen. thZ. i ge opofferingen, op dat 's Lands Vloot fpoediger gereed zy, te geduchter worde; en zouden wy konnen , zouden wy mogen, nalaatig te zyn, om hun ee» weg te baanen tot het uitoef* fenen hunner vuurige Vaderlandsliefde? Om dus op eens te voldoen aan de onder* fcheiden neigingen van veele onzer Medeburgers, en aan alles eenen geregelden afloop te geeven, hebben wy goedgevonden eene Nationaale Commisfie te benoemen tot beheering van dit vry willig Nationaal Fonds, beftaande uit ds Burgers onze Medeleden, yan Royen, Kei/er, van Kleffens, Vreede. Nokt, Abr. Gevers, v. d. Hoop, Haerfoelte en Tip. De bezigheid van deeze Commisfie zal eenig» lyk gelegen zyn in het ontvangen der penningen , die vrywillig aan haar zullen worden toegezonden, (en waar van de inzameling by alle Municipaliteiten door de geheele Bataaffche Republiek , of door byzondere perfoonen kan gefchieden, op zoodaanige wyze, 't zy op eens, h zy in termynen, als ieder voor zich zal goedvinden. ) En in eene volkomen uitreiking van die penningen, tot deeze drie einden: Vooreerst, aan de Commisfarisfen tot het Nationaal Fonds, tot aanmoediging van den Zee-» dienst, in den jaare 1781 te Haarlem en te AmRerdam opgericht, voorzoo veel zy zal ontvangen hehben tot byftand en onderfteuning van Weduwen en Weezen, en hulp behoevende Ouders van gefneuvelde, en Verminkte en Gekwetfte Zeelieden in den jongften Zeeflag. Ten tweede, tot byftand en onderfteuning der Krygsgevangen in Êngehnd, voor zoo veel Zy op dit refpect zal hebben ingezameld, op dat ook daar de Gewonden en Verminkten verkwikt , en de Gezonden, in hunne trouw aan den dienst des'Vaderlands gefterkt worden, ten welken einde wy zullen beproeven, ook daar :?ne gefchikte directie tot ftgrid te brengen. En  JAARBOEKEN, November* 1797. 1403 En eindelyk ten derde, in de overgave van die penningen, die zullen zyn gefchonken tot ftyving en herftelling van 'sLands Zeemagt, tot dienst en ten behoeve van dezelve; terwyl wy de volkomenfte verzekering geeven, dat dit Fonds nimmer met 'sLands Kas vereenigd zal worden: maar volkomen befteed tot die eindens, waartoe ze zullen gegeeven zyn, en dat de Commisfie, die het beheer heeft, eene openlyke reckening en verandwoording zal moe ten doen, en doen zal. Deeze bedenkingenH deeze aanfpooringen, dacht ons u te moeten voordraagen. De giften , die gy doet en verders doen zult, zyn vry willig, uwe befchikking over dezelve, wy herhaalen het, is en blyft vrywillig, zelfs na deeze onze voorftelling. Wy hebben geene andere bedoeling dan u het middel te verfchaffen, om uwe weldaadigheid ten meesten nutte voor het gemeen be lang en tot eenpaarig heil der ongelukkigen tc doen uitloopen: wy leenen alteen onze han-ion te regelen, niet om gebiedend te belchikkeh. Mogt gy daarvan de aangenaamfte vruchten plukken 1 mogten alle ongelukkige Vlooteiingerj door uwe welgerelde iiefdaadigheid verkwikt,er de Weduwen, Wezen en Ouders der gefneuvelden getrocst zyn 1 mogt het Vaderland dooi de verdénigde poogingen van allen, bovendier dGor de byzoudere vrywillige opofferingen var veelen uwer, eerlang uit zynen tegenwoordige^ nood gered, weder fpoedig een Zeemagt bezitten, die de Hollandfche Vlag zynen ouden luister weder gaf, dan zullen de bronnen van on. zen welvaart befchermd , de Coloniën in vei. ligheid gefteld, Koophandel en Zeevaartin bloei verheven, en de onafhanglykheid der Bataaf iïche Natie bevestigd, en haare bloei en welvaart verzekerd zyn! En op dat deeze ter kennisfe van een iegeiyl worde gebragt, ontbieden en verzoeke^ wy d. V vvv 4 Hoogst 's Gra- venha' gè. Procl. tot het fourneeren van penningen van Pf/edu. wen t enz.  'sGra venhage. T^e Nationaale Vergadering 'Reprefenteerende het Volk van Nederland , allen dfcn geenen die cieeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Brotderfchap l doet te weeten: Naai dien wy het als een onzer eerfle pligten btichouwen, de bloei van den Koophandel in het algemeen, en van ieder tak van denzelven 1404 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoogstgeconftitiieerde Magten der onderfcheiden Gewesten, deeze onze Proclamatie van Ronden aan, te doen Proclameeren en Affigee. ren, ter plaatzen daar men gewoon is, zoodaanige Proclamatien en Affixien te doen. Aldus gedaan en gearresteerd, ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 21 No» vember 1797. tiet derde Jaar der Bataaffche Vryheid, C Was geparapheerd ,) P. VREEDE. COnder Rond,) Ter ordonnantie van dezelve, (Was geteekend, M. SIDERIUS, By eene Publikade, van 24 deezer, deedt de Nationaale Vergadering, om redenen haar daar toe beweegende, den vryen invoer van Geweer en Wapenen, van buiten 'sLands, zinrs eenigen tyd verboden, wederom openRellen.  JAARBOEKEN, November, 1797. 1405 in het byzonder, voor zoo verre het in ons is, en wy niet door meer dringende redenen daar van worden weerhouden, te bevorderen, en overzulks de beletzelen, tot ftremming daar van ingevoerd, weg te neemen: is het ons voorgekomen, dat de Publicatie van Hun Hoog Mo gende de Staaten Generaal der Vereenigcie Nederlanden, van den 21 January 170;., voor zoo verre dezelve ondeifcheiden bepaalitigen op den invoer van Geweer en Wapenen van buiten 'sLands in deeze Republiek behelst, onzen by zonderen aandacht verdiende. Daar het nu ons heeft toegefcheenen, dat de reeenen, dewelke tot het maaken van deeze bepaalingen het toenmaalig Beftuur deezer Landen hebben bewoogen, voornamelyk moeten gt zochi worden, in eene vrees en bekommering, dat 'l Patriottisch gedeelte des Volks, door een recht, maatig misnoegen aangevuurd, zich heimelyk van Wapenen mogt voorzien, om, onder begunstiging van andere omftandigheden, dezelven tot afwerping van het juk der overheerfching en herltel der Vryheid te gebruiken, deeze redenen thans geheel en al ophouden : en overzulks deeze bepaalingen als geheel noo deloos, en dus voor den Koophandel belemmerende moeten worden aangezien. ZOO IS HET, dat wy hebben goedgevon den, gelyk wy goedvinden by deeze; voorfz Publicatie, voor zoo verre dezelve den invoe van Geweer en Wapenen van buiten 'sLand: in deeze Republiek betreft, door deeze in t trekken en te Rellen buiten effect, zoo dat d invoer derzelve, gelyk bevoorens, wordt vr gelaaten En op dat niemand hier van eenige onwee tendheid zoude kunnen voorwenden, ontbiede; en verzoeken wy de HoogstgeconilirueerdeMag ten ïfl de iefpectivp Gewesten, en alle anderi Vvvv5 Ju 'sGra» venhage. Publ toi vryen invoer van Ge-weer en iVa» penen. ; i \ X  's Gra- venha' ge. j i i 1406 NIEUWE NEDERLANDSCHE Jufticieren en Officieren deezer Landen, dat zy deeze Publicatie ven Ronden aan doen afkondigen en aanplakken, daar men zulks gewoon is; lastende en bevelende ons Committé tot de zaaken van de Marine, mitsgaders de Fiscaals, Commifen- Generaal en alle andere Officieren deezer Landen , deeze onze Publicatie en bsvelen te achtervolgen, en doende achtervolgen. Aldus gedaan en gearrefreerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den 24 Noifember 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. ( Was Geparapheerd, ) P. VREEDE. (Onder Rond,} Ter ordonnantie van dezelve. (Was Geteekend,) M. SIDERIUS. Onder de gevaarlyke en fnoode middelen, welkede baatzucht, ter haarer verrykinge, en ter iroldoeninge aan haare fchandelyke oogmerken, /an tijd tot tyd, te werk Relde, moet de ver«üfching van 'sLands Geldmunten, en alzoo ran het Reprefentatief ook van voorwerpen tan de eerfle .behoefte, wel inzonderheid genoemd. Aan die mpdaad hadden, ten deezen tijde, eenige aterlingen in het landfchap Itrecht zich bezondigd, door het vervaar, iigen en in omloop brengen van valfcheGal. dens.  JAARBOEKEN, November, 1797. 1407 deus Ter waai fchuwinge tegen dat bedrog diende de Pubiikatie dei Naüonaale Vergadering van 30 aeezer. De Nationaale Vergadering ,Reprefenteerende het Volk van Nederland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap ! Alzoo tot onze kennlsfe is gekomen, dat in de Provintie van Utrecht, zedert eemgen tyd zyn gedebiteerd, en verder in omloop zouden kunnen gebragt worden, valfche Guldens, overeenkomttig met de ftempel der Guldens m den Jaare 1794. te Utrecht geflagen, zynde dtzelve echter zeer gemakkelyk ais valfche te erkennen, en vsn de echte Guldens te onderfchtiden; zoo hebben wy 't niettemin ten hoogfttn noodig geacht, zoo wel om de verdere circulatie dier valfche Munte te beletten, als om de goede In. gezetenen deezer Republiek voor fchade te bevrvdcn, indien onverhoopt eene zoodaanige valfche Specie verder in onze Republiek mogte worden verfpreid , by deeze Publicatie allen en een iegelyk bekend te maaken, dat de gemelde valfche Guldens van de echten zyn te onderfcheiden door de navolgenue kehteekenen, als: 1. Dat dezelven gegooten zyn van eene Compofitie van Lood en Spiauter, waar door zy in de wryving eene buitengewoone gladheid hebben. 2. Dat dezelven veel ligter zyn dan de ech ten , als wegende fommigen 1 Engels 19 en a| Aazen, en anderen 1 Engelf 3 en a| Aazen ligter dan echte Guldens. t 1. Dat dezelven eene blaauwachtige couleui *~ 4 heb 's Graven ha- 5e.  'sGra- venha' ge. Publ. raakett' de valfcheGulden. t < < i I I 1 1408 NIEUWE NEDERLANDSCHE hebben, die op het eerfie gezicht derzelver valschheid aantoont. Terwyl wy voorts V.ebben goedgevonden, by renovatie van voonge Placaaten tegens het ver* va fchen der Muntfpecien, en het uitgeeven derzelven geëmaneerd, mitsgaders van de Rraffe daar by geftatuëerd, ten ftrengften te verbieru"'-.200 als Sefchiedt by deeze, eenige valfche Muntfpecien, en in 't byzonder de voorfz. valiche Guldens. binnen de refpedive Gewesten te brengen, als mede 4 om dezelven aan of van iemand, wie het ook" zoude mogen zyn, uittegeeven, of te ontvangen, en voorts een iegelyk, aan wien voorfz. valfche fpecien in handen mogten komen, re gebieden, om dezelven terltond te brengen of te doen bezorgen, aan de Municipaliteit der plaatzen alwaar dezelven mogten zyn ontvangen, om ter ftond weerloos te ' worden gemaakt: op poene, dat die geenen, welke zullen worden overtuigd, zoodanige valfche Muntfpecien voorbedachtelyk, en terkwaader trouwe ontvangen, uitgegeeven, of onder zich gehouden te hebben, als Complices en Medeftanders van Muntvervalfching zullen worden gehouden, en, ingevolge de Placaaten van den Lande, zonder eenige oogluiking worden 'eflraft. Wordende wyders een prxaiie van duizend zilveren Ducatons beloofd , voor den geenen he den Maaker of de Maakers van de vooriz. ralfche Gnldens zal kunnen ontdekken, zoolaamg, dat dezelven iii handen der Juftitie ge•aaken, en van het fait worden overtuigd, zulehde de naam van den Aanbrenger, des begerende, worden gefecreteerd. En op dat een iegelyk hiervan zoude mogen cennisfe krygen, en zich voor fchaade zoude :ónnen wachten, ontbieden en verzoeken wy de Hoogst» <  JAARBOEKEN, November; 1797- -4^9 Hoogstgeconftitueerde Masten, in de refpective Gewesten deezer Republiek, en alle andere lufticieren en Officieren yan dezelve Gewesten, dat zy deeze onze Publicatie van Ronden aan alomme doen verkondigen, Pubhceeren en affi. eeeren, ter plaatze daar men gewoon is zoodaanige Publicatien en Affixien te doen, Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemeld de Vergadering, in den Haage, der. 3oNovember 1797. Het derde Jaar der bataaffche Vry heid. (Was geparapheerd,) S. J. van LANGEN, vt. (Onder Rond,) Ter ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,) Ju. van HAEFTEN- Naa lang en bloedig krygvoeren, tusfchen den Keizer van het Duitfcne R.yk endeFranfcheRepubliek, wierdt, eindelyk, ter vervullinge van den wensen van het zuchtende en verlamde Europa, de vrede tusfchen die Mogendheden, op den 17 October jongstleeden, te Campio Formio geflooten Het belang, welk ook onze Republiek by die blyde ge, beurtenis hadt, deedt ons befluiten, het volgende ftuk te plaatzen. Zy- 's Gra- venha" be.  I4T0 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VfiKHA GE. Vrede Trak' taat tusfchenden Keizer en Frank» ryk. 3 3 l 1 1 I c t e f v d I ei | d( dt 'e 2S ■ yyne Majefteit de Roomsen Keizer, Koning . *-* van Hungaryen en Bohemen, en de Franfche Republiek, genegen zynde, den Vrede beRendig te maken, tot welke de grondflagen gelegd zyn door de Preliminairen, geteekend op het Kasteel van Eckenwald in de nabyheid vanLeo. ben in Styrien, den 18 April 1797, (2g Germinal, het vyfde Jaar der Franfche ééne en on■deelbaare Republiek) hebben tot hunne Plenipotentiarisfen benoemd te weten: Zyne Majefteit de Keizer en Koning, den Heer D. Martius Mastrilly, Adelyk Napolitaansch Patriciër, Marquïs de GaUo, den Heer Louis tGrave van Cobenzel, den Heer Maximihaan, Grave von Merfcld ,en den Heer baron von Degelmann. En de Franfche Republiek, Buonaparte Generaal en Chef van de Franfche Armee in Itaien. Die , na het uitwisfelen hunner refperftive Polmagten, de volgende Articulen vasteefteld lebben: 0 > Art. J. 'Er zal in het vervolg, en voor alvd, een beftendige en onfehendbare Vrede ilaats hebben tusfchen zyne Majefteit den toomsch Keizer, Koning van Hungaryen en iohemen, zyne Erfgenamen en Opvolgers, en e Franfche Republkk. De wederzydfche Paryen zullen de uiterfte zorge dragen, dat 'er ene volmaakte verftandhouding plaats grypetus :hen hun en hunne Staaten/ zonder 'in het srvolg te gedogen, dat 'er van een van beide e zyden eenige Vyandelykhedea te Waterïof te and bedreven worden, om welke redenen, 1 onder welk voorwendfel dit ook zoude mo:n zyn: en men zal ailes zorgvuldig vermym, het welk in het toekómft'ige de gelukkig argeftelde vereniging zoude kunnen ftooren: 'zal geen onderltand, noch beicherming,het middelyk het zy onmiddelyk, gegeven worden  jaarboeken, November, 1797. 141 ï den aan hun, die eenige hindernis asn een der contracteerende Partyen zouden willen toebrengen. II. Dadelyk na het uitwisfelen der ratificatien van het tegenwoordig Tractaat, zullen de contracteerende Partyen alle fequeftratien doen opheffen, welke gelegd zyn op de Goederen, Rechten, en inkomften van Particulieren, hun verblyf op de refpective Territoiren houdende, en de Landen aan dezelven vereenigd, alsmede van de openbaare Etablisfementen, in dezelve gelegen. Zy verbinden zich, om alles te voldoen , wat zy fchuldig mogten zyn voor Fondfen, aan dezelven geleend door de gezegde particulieren en openbaare Etablisfementen; en om betaling te d en van alle de Renten, tot hun voordeel op yder derzelve geconftituëerd. III. Zyne Majefteit de Keizer, Koning van Hungaryen en Bohemén, doet voor zich,en zyne Erfgenaamen, ten gevalle van de Franfche Republiek afftand van alle zyne Rechten en Titels op de gewezen Belgifche Provinciën, bekend onder den naam van Oostenrykfche Nederlanden. Eie Franfche Republiek zal die Landen voor altyd bezitten in alle derzelver oppermacht en eigendom, en met alle de Territoriale Goederen, tot dezelve behoorende. IV. Alle de fchulden, voor den Oorlog gehypothequeerd, op den grond van de Landen, in de vorige Art. uitgedrukt, en waar van de Contracten met de gewoone formaliteiten zullen voorzien zyn, zullen ten lasten van de Franfche Republiek komen. De Plenipotentiarisfen van Z. M, den Keizer, Koning van Hungaryen en Bohemen, zullen den ftaat derzelven zoodra mogelyk ter hand ftellen aan den Plenipotentiaris van de Franfche Republiek, en wel voor het uitwisfelen der Ratificatien, ten einde, ten tyde der uitwisfeling de Plenipotentiarisfen der beide Mogendheden kunnen overéénkomen wegens s Graven hace. Fiede* Traktaat tusfchende n Keizer en ïrankryk.  i4i2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra< vknha" ge. Vrede' Traktaat tut fchen den Kei zer en Frank- ryk. gens de uitleggings of by te voegen Articulen van het tegenwoordig Tractaat, en dezelven kunnen teekenen. V. Zyne Majefteit de Keizer, Koning van. Hungaryen en Bohemen, ftaat toe, dat de Franfche Republiek in alle derzelver Oppermacht bezit neme van de voorheen Venetiaaufcne Eilanden in den Levant, te weten: Corfou,Zan> te, Cephalonie, Sainte Maure, Cerigo, en anderen van dezen af hangelyke; alsoiede Buriuto, Larora. Venizza; en in het algemeen van alle de voorheen Venetiaanfche Etablisfementen in Albanië, welke lager gelegen zyn, dan de Golf van Lodrino. VI. De. Franfche Republiek geeft haare toe-, ftemming, dat zyne Majefteit de Keizer en Ko* ning alle de Souvereiniteit en Eigendom aanvaarde, van de Landen, hier onder genoemd, te weten: Iftrie, Dalmatie, de voorheen Venetiaanfche Eilanriei in de Adriatifche Zee , de monden van den Cat aro, de Stad Venetien, de Lagunes (Moerasfen van Italien waar in 60 Eilanden gelegen zyn, en welke Venetien omringen) en de Landen , gelegen tusfchen de Erfelyke Skaten van zyne Majefteit den Keizer eh Koningen de Adriatifche Zee; en eene Linie, welke in het Tyrolfche beginnen zal, den Stroom volgen tot beneden Gardola, dwars over het Lac van Garda tóf* aan Lacife; van daar eene Militaire Linie tot aan San Giacotno, waar in een voordeel voor beide de partyen gelegen is, welke Linie zal getrokken worden door Officieren van de Genie, van beide zyden te benoemen voor de uitwisfeling der ranficatien van 't tegenwoordig Tractaat. De Limiet-linie zal vervolgens haare rigting nemen over deDige te San Giacomo, en den linker Oever van die Rivier volgen tot aan den mond van het wit Kanaal; daar onder begreepen het gedeelte v?n Porto Legnago, het welk zich op den rechter  Jaarboeken, November. 1797. 1413 Oever van de Dige bevindt, met het arrpndisfement van een omtrek van 3000 Roedén. De Linie zal doorloopen langs den Oe/er van het, wit Kanaal, den linker Oever vari den Tartaro, de linker Oever van het Kasteel genaamd Polifalla, tot deszelfs mond aan de. Pó , en den linker Oever van de groote Pó, tot aan de Zee. VIL Zyne Maielleit de Keizer, Koning van Hungaryen en Bohemen, doet voor altyd afftaud voor zich, zyne opvolgers en recht h bbenden, ten gevÜHe van de Cis-alpynfche Republiek, van alle zyne Rechten en Titules, voortfpruitende uit dit recht, het welk zyne Majefteit zoude kunnen vermeeneri te hebben op de Landen, welken zy voor den Oorlog in bezit had, en welke tegenwoordig een gedeelte uitmaken van de Cis-alpynfche Republiek; Welke nu dezelven in al!e derzelver Oppermacht en Eigendom bezitten zal, met alle de territoriale Goederen, daar aan verknogt. Vill. Zyne Majefteit de Keizer en Koning van Hungarye en Bohemen erkent het Cis at. pynseh Gemeénebest, als eene onafhangelyke Mogendheid. Dit Gemeénebest bevat het gewezen Oostenryksch Lombardyen, het grondgebied van Bergamo, Brescia, Cremona, de Stad en Vesting Mantua., benevens derzelver Grondgebied, Péfchiera, dat gedeelte van den gewezen Venetiaanfcheri Staat, het welk ten VVesten en Zuiden der Linie, Art. 6. bepaald, de grensfcheidinj der Staaten - van zyne Keizerlyke Majeflait in Italië re zyn, het Grondgebied van Modena1, het Vorflendom van Masfa en Carrara, Bene, vens de d. ie Legatien van Bologne, Ferrara én Romagna. IX. In alle de Landen by dit Tractaat afgeftaan, verkregen, of verruild, zal ten behoevs van alle Inwooneren en bezitters van eigendommen, wie zy ook wezen mogen, het beOadr op Xxxx ge 's Gra- venöa- ïe. Vred eTraktaat t us' fchei den K'Jzer en I ran > rj*  '-sGra- vehhage. Vrede* Traktaat tusfchen ' den Ke» zer en Frankryk. 1414 NIEUWE NEDERLANDS CHiJ geheven worden, het welk op de goederen, effecten of revenuen gelegd was, uit hoofde van den Oorlog, die 'er tusfchen zyne Majefteit den Keizer en Koning en het Fransen Gemeénebest heeft plaats gehad, zonder dat zy ten dezen opzigten in hun perfoon, of goederen kunnen ontrust worden. De geenen , die in het toekomftige de gezegde Landen met de de woon zouden verkiezen te verlaten, zullen gehouden zyn, daar van, drie maanden na de afkondiging van het Definitief Vredes -Traetaat, verklaaring te doen. Men zal hun den tyd van drie Jaaren toeftaan, om hunne roerende of onroerende goederen te verkoopen, of daar over naar goedvinden te befchikken. , t X. De Landen, by dit Tractaat afgeftaan, verkregen, of verruild, zullen de fchulden, op derzelver grond gehypotequeerd op die geenen overbrengen, m wier bezit zy blyven. XI. De vaart, op dat gedeelte der Rivieren en Vaarten, welke tot grensfeheidingen tusfchen de bezittingen van Z. M. den Keizer en Koning van Hungarye en Bohemen en die der Cis-alpynfche Republiek verftrekken, zal volkomen vry zyn, zonder dat een van beide Mogendheden daar op eenige tollen kan plaatfen of er eenig ten Oorlog gewapend Vaartuig houden, het geen egter de noodige voorzoraen voor de veiligheid der Fortres van Porte Leg. nago geenzins uitfluit. 8 XII. Alie verkoopen, of vervreemdingen te vooren gedaan, alle aangegaane verbintenisfen het zy die door de Steden, het Gouvernement of Civile en Adminiftrative Magten van de ee. wezen Venetiaanfche Landen tot het onderhoud der Dmtfche en Franfche Legers tot de dagree. kening van dit Tractaat, gefchied zyn, zullen vis,r,g ' en a,s valide befcnouwd worden XIII. De titels van Heerfchappy en Archiven der  JAARBOEKEN, November. 1797. 1415 der onderfcheiden Landen, by dit Tractaat verruild of afgedaan, zullen binnen driemaanden, «te rekenen van de uitwisfeling der ratificatien, aan die Mogendheden ter hand gefield worden welk die in eig/nd >m bekomen hebben. Da Plans en Kaarten der Fortresfen, Steden en Landen, die de Contracteerende Mogendheden by dit Tractaat erlangen, zullen dezeJve ge.trouvvelyk overhandiad worden! insgelyks zullen de Militaire Papieren. en Registers van de ftaven der respective Legers, in dezen Oorlog genomen, worden overgegeven. XIV. De beide contracteerende Partyen , ge» lykelyk met het verlangen bezield, om alles te verwyderen . het geen de goede veiflandtiou ling konde nadeelig zyn, welke thans zoo gelukkig tusfchen dezelve gevestigd is, verbinden zich op de p'egtigfe wyze, om uit al derzelver jstmogen tot de handhaving der i w ndige rust haarer respective Staaten mede te werken. XV. 'Er zal aanftonds een Tractaat van Koop* handel op billyke gronden gevestigd , gefloten worden, en wel op zoodanige dat dezelve aan Z. M den Keizer en Koning van H ingaryeen Bohemenen en het Fransch Gemeene -est voordeden verfchafFen, gelyk aan die ?eene, welke de meest begunftigde Natiën in de respective Staaten genieten. Intusfchen zullen alle gemeenfehappen en commerciële relatiën in dien ftaat herfteld worden, waarin dezelve zich voor den Oorlog bevonden. XVI. Geen der Bewooneren van alle de Landen, door de Oostenrykfche en Franfche Legers bezet, zal in zyn Perfoon en Goederen kunnen vervolgd, of bekommerd worden uit hoofde zy. ner Staatkundige gevoelens, of ciaaden, zoo Civile, Militaire als Commercieele. geduurende den Oorlog, die tusfchen beide Mogendheden Xxxx a . plaats 'sGaa- PENHAGE, VredeTrak»taat tusfchenden Keizer en Franhryk.  'sGra- VENHA GE. Vrede Traktaat lus fchen den Kei zer en Frank~ rjk. Hï6 NIEUWE NEDERLANDSCHE plaats gehad heeft, aan den dag gelegd of uitgeoefend. XVII. Zyne Majefteit de Keizer en Koning van Hungaryen en Bohemen, zal , overéénkotnftig de grondbeginfelen van onzydigheid in elke zyner Havens , geduurende dezen Oorlog niet meer, dan zes ten Oorlog gewapende Vaartuigen van elke der Oorlogende Machten, te gelyk kunnen ontfangen. XVIII. Zyne Majefteit de Keizer en Koning van Hungaryen en Bohemen verbindt zich , om aan den Hertog van Modena tot fehadeloosftelling voor de Landen, die deze Vorst en zyne Erfgenamen in Italien bezaten, het Brigaufche afteltaan, het welk hy op dezelfde voorwaarden zal bezitten, uit kragt van welke hy het Grondgebied van Modena te vooren bezat. XIX. De onvervreemo'e fonciere e'n perfonele Goederen van hunne Koninglyke Hoogheden, de Aartshertog Karei en Aartshertogin Christ». na, in de Landen, aan het Fransen Gemeénebest afgeftaan, gelegen, zullen aan dezelve te rug gegeven worden, onder voorwaarde van die binnen drie Jaaren te verkoopen. ' Het zelfde zal plaats hebben, ten aanzien der ionciere en perfonele Goederen van zyne Ko. ninglyke Hoogheid den Aartshertog Ferdinand" op het Grondgebied van het Cis-alpynfche Ge' meenebest gelegen. XX. Er zal te Radflad een Congres gehouden worden, eeniglyk uit Gevolmachtigden van het Duitfche Ryk en het Fransch Gemeénebest betraande, tot het fluiten van een Vrede tus> fchen deze beide Mogendheden. Dit Congres zal een Maand na de teekening van dit Tractaat, of zoo het mogelyk is noe ïeroer, geopend worden. ' XXI. Alle Krygsgevangen, aan beide zyden, gemaakt, als ook de Gyzelaars, geduurende den * Oor-  JAARBOEKEN, November. 1797. 1417 Oorlog weggevoerd, of gegeven, die nog niet ■ wedergegeven zyn, zullen binnen veertig dagen I uitgeleverd worden, te rekenen van dien der ( teekening van dit Tractaat. XXH. De Contributien, Leveranciers, Four-, nitures', en hoegenaamde Krygsdiensten, die in de refpective Staaten der Contracteerende Mach. ten plaats gehad hebben, zullen-ophouden, te rekenen van den dag der uitwisfeü.ng der ratificatien van dit Tractaat. XXXIII. Zyne Majefteit de Keizer en Koning van Hungaryen en Bohemen, en het Fransch Gemeénebest zullen onder elkander het zelfde cerimoniëel,.ten aanzien van den rang en etiquet* tes blyven in acht nemen, als men beftendig voor den porlog in her oog hield. Gezegde zyne Majefteit en het Cis-alpynfche Gemeénebest zullen onder elkander het zelfde ceremonieel en etiquettes volgen, die tusfchen gezegde zyne Majefteit en de Republiek van Venetien te voren hebben plaats gehad. XXIV, Dit Vredes-Tractaat is gemeen verklaard voor het Bataaffche Gemeénebest. XXV. Dit Tractaat zal door zyne, Majefteit de Keizer en het Fransch Gemeénebest geratificeerd worden', binnen den tyd van dertig dagen, van heden af te rekenen, of eerder zoo hét gefchieden kan, en de Acles van ratificatie zullen in behoorlyken ibrm te Raftadt uitgewisfeit worden Aldus gedaan en geteekend te Csmpio For. mio, by Udine , den" 17 October 1797, 26 Vendimaire, het 6de Jaar van het één en onyerdeelbaare Fransch Gemeénebest. t ( Was geteekend,) BUONAPARTE. - De Marquis de GALLO. LOUIS, Graaf van Cobenzel. De Graaf von MERVELD ,Gerrmal-Maior De Graaf von DEGüLMANN. Xxxx 3 He sGra- 'ehhaie. 'Stede • Traktaat tui' fchen den Keizer en Frank» ryk. t  'sGra- venhaGfi. 1418 NIEUWE NEDERLANDSCHE Het Uitvoerend Bewind arrelteert en reekent dit Vredes. Tractaat met zyne Majefteit den Keizer en Koning van Hungaryen en Bohem.n, ia naam yau het Fransch Gemeénebest, genegocjêerd door den Burger Buonapa,te,Ql «eraal en Chef van het Leger iran Italien met de.vcreischie magt van het Uitvoerend Bewind bekleed, en tot dat einde met inflructien voorzien. Gedaan in het Nationaal Paleis van het Uitvoerend Bewind, den 5 Brumaire, net 6deJaar nebes" ^ M ünverueelbaar F^nsch Gemee- In hei Hoofdkwartier van Pasferiano dan 27jU Penüimuire , het 6 le Jaar. L E y d E Ni Ter beenniïigingeTvan den Veehandel binsen deeze Stad, nam de Raad der Gemeente Jet volgende Befluit. en gaf .'er vervolgens den Volke kennis van op den 9 deezer. BESLUIT D\?tad/er Ge?ieei»e van [Leyden,' gelet t« W*0** W°P ,het verzoek van verfcheide hooplieden in Rundvee, om te obtineeren eeni. ge veranderingen in de Ampliatie op de Ordon- S? r f BfSte" Ma'kt. ««ft gedecreteerd, £eiyk dezdva decreteert by deze: Dat  JAARBOEKEN, November, 1797. 1419 Dat de Ampliatie op de Ordonnantie'op de Beelten Markt, kop den 20 July 1795, in zo verre wordt jealtereerd, dat, van nu voortaan, de Vleefchhouwers, binnen deze Stad woonagtig, het byzonder voorregt zal vergunt blyven, om Kalveren te mogen koopen een uur voor de gewoone Markten, en zulks geheel^het Jaar door; als mede dat aan dezelve het -voorregt zal vergunt blyven,, ten aanzien van Osfen, Koeyen, Schaapen en ander Vee, van 15 December tot ultimo Maart'; terwyl voorts, geduurende den overigen tyd van 't Jaar, de Veehandel ter Beesten Markt voor Vleeschhouwers en Kooplieden, zo binnen als buiten deze Stad woonagtig, gelyktydig zyn aanvang zal nemen, blyvende voor het overige de voorfz, Ampliatie in zyn geheel. Aldus gedaan en gearrefteerd in den Raad der Gemeente van Leyden, den 9 November 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. Gezien door B. GR OENEVELD, Voorzitter En 'ten zelfde dage den Volke gepubliceerd» By my J. C. POTGIETER, Secretaris. Amstkldam.' Dat de zodaanigen, welke op eene meer byzondere wyze in de voorregten eener Maatfchappye of des Burgerftaats deelen, •ok d« lasten daar van helpen draagen, geXxxx 4 biedt Ley- DSN» Befluit raaken > de de Beesten* markt.  Am- STEL- PAftJ, 1420 NIEUWE NEDERLANDSCHE biedt de natuurJyke billijkheid. Byval, der^ halven, bij alle onpartydigen moet het vinden , wanneer de Raad der de'meente deezer Stad, raakende de zodanigen, welke reeds Ampten bekleedden, of in het toekomende na Ampten mogten ftaan, om hen tot de Burger wapening te verpligten, het volgende Befluit n^m. PUBLICATIE. "TJe Raad der Gemeente'van Amfterdam ,over> tuigd, dat de Burger-Wapening is het Bolwerk der Vryheid, dat de Vryheid zonder GeWapende Burgermagt niet kan worden bevestigd, verdedigd noch bewaard, dat dezelve is het noodzaaUyk, doch edel, werktuig tegen Vyandiyken Aanval, plaatslyk Oproer en Geweld, en dat het de pligt is van elk Burger, welke aaartoe gefchikt en waardig gekeurd is om de Onafhanglykheid en Vryheid te befcherrr.cn niet alieen, maar dat inzonderheid dezulken , welken met Ambten, Bedieningen of Beiieficiön , door deeze Stad bevoordeeld, en dus ten fterkften aan derzelver welvaart verbonden zyn, ook daarby het grootfte belang hebben, en het dierlïalverï ohgerymd zyn zonde, dat de byzondere Bevoorrechten der Maatfchappy zich zouden onttrekken aan het geen door de Hoogs tgeconftitueerde Magt als de pligt van ieder Burger wordt befchouwd. ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd, o» het Voorftel der Gemeente, ingevolge de ex. honaüe van het Provinciaal Beftuur van. Holland, he;ft befloten, gelyk dezelve befluit by cleezen: Dat alle zodanige Stedelyke Ambtensaren of G«.  JAARBOEKEN, November. 1797 1491 Crebeneficeerden, in zoo verre dezelven by het Plan van Organifatie niet wortkn uitgefloten , \ welken door de Commisfie uit den Raad ter' Reorganifatie der Gewapende Burgermagt, of wel door zodanige andere Perfoonen, aan wel» ken zulks zal zyn gedemandeerd, ingevolge het Reglement, bevoegd, gefchikt en waardig zullen worden geoordeeld, 'om als Gewapend Bur» ger te worden aangenoméft, en om als-zodanig' de Wachten en verdere bezwaafen deezer Stad waarteneemen, en zich daar aan, het zy door het weigeren der Belofte, of pp eenige andere voorwendzels, komen te onttrekken, daadlyk zullen vervallen zyn van zodanig Ambt, Bediening of Befieficie, als zy in dienst deezer Stad tot dien tyd bekleed of genoten hebben. Dat al verder de zodanige onzer Medeburgeren, welken zich, onder dezelfde iedele voorwendfels, van den cienst onder de Wapenen mcg'en onttrekken, van nu voortaan, ongefchikt verklaard worden tot de bekleeding van eenigen Post, Ambt, of Beneficie, hoe genaamd; laatende niet te min aan alle zodanige Ambtenaaren onverlet:, om, wanneer zy vermeenen', uit hoofde hunner Ambtsbezigheden, van den Wapenhandel te moeten zyn vrygefteld, zich deswegens, niet de noodige bewyzen, aan de Vergadering van den Raai- voornoemd te addresieeren, ten einde op dezelve addresfen zodanig zal kunnen worden gedisponeerd, a's naar billykheid zal worden bevonden te behooren. En op dat niemand hiervan onkundig zy,zal deeze worden afgekondigd en aangeplakt, daar zulks te doen gebruikiyk is.» Gearresteerd den 3 en Gepubliceerd den 6 November, 179?. Het derde Jaar der Bataaffche 'Vryheid. H. DROST, vt. > Ter ordonnantie van den Raad voorn, F. J. PELLETIER. Xxxx j Niei ITEIs3 AM. Publ. 'er ver* t>ligciri' %e van dmple* naaren tot de Burgerwapening.  Am- steldam. 1422 NIEUWE NEDERLANDSCHE Niet van heden of gister was de klagte over den ongemeenen toevloed van Kinderen, in her Aalmoezeniers-Weeshuis deezer Stade, gebragt, zoo uit andere Steden en Piaitzen, als omdat dezelven, hier ter Stede, doorontaarte Ouders verlaaten zynde, die toe vlagt, om de elendelingen niet van gebrek te doen vergaan, het eenig redmiddel was. Intusfchen wierdt de Stedelyke Kas, reeds onder den last van fchulden zuchtende, hier door pynlyk bezwaard; gezweegen van andere nadeelen, aan den toevloed van bewooners van het genoemde Huis verbon den.Daartegen te moeten waaken, oordeelde de Raad der Gemeente zich verpligt, en deedt het by eene Publikatie Van 8 deezer. VR rDHDErJP\\GE LTKffEi D9 BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. T)e Raad dar Gemeente van Amfterdam, door het Committé van Algemeen Welzyn,in ervaring gekomen zynde, dat, ondanks voorige Keuren, veele trouwlooze Ouders zich hoelanger hoe meer veiftouten y hunne Kinderen te verlaaten, waardoor het getal van Kinderen,in het Aëlmoesfeniers Weeshuis deezer Stad gealimenteerd wordende, tot een hoogte is geklommen, waarvan geen voorbeeld is, tot merklyk nadeel van Stads Finantien en de gezondheid der zich aldaar reeds bevindende Kinderen, die eikanderen als 't ware verdringen; en voorts voldoende gronden hebbende, om te veronderitellen dat zodanige verlaten Kinderen van andere Meden en Plaatfen, zoo door de Ouders of Vries»  JAARBOEKEN, November, 1797. 1423 Vrienden zei ven, als door Schippers en Voerlieden , worden overgebragt en in deeze Stad nedergezet, of ter Vondeling gelegd. ZOO IS HET, dat de Raad voornoemd , willende te keer gaan zulke trouwlooze envoor deeze Stad zeer nadeeüge handelwyze, heeft geordonneerd en geftatuëerd, gelyk dezelve ordonneert en itatueert by deezen: 1. Dat alle zodanige Ouders, welken bereids hunne Kinderen* mogten verlaten hebben, gehouden zullen zyn, om zich, binnen den tyd van ééne maand na den dag deezer Publicatie, te vervoegen by Regenten van het Aêlmoesfè' niers Weet huis deezer Stad, om zodanige Kinderen terug te neemen; zullende zulke Ouders, in dat geval, van alle ftraffen en po3naliteiten3 by voorise Keu-en bepaald, eene volkoment kwyffchelding genieten niet alleen, maar boven dien, wegens de genoten verteering der Einde ren, niets behoeven te restituëeren. 2. Dat alle de geenen daarentegen, die, bin «en den bepaalden tyd, hunne Kinderen niei terug haaien, of zich durven onderwinden, vervolgens, hunne Kinderen te verlaaten, aai; den lyve zullen worden geftraft: zuilende wy ders die Ouders, welken voorwenden mogten, dat hunne Kinderen weggelopen, of vermisi w?ren, zich, binnen drie dagen na derzelvei weglooping of vermisfing, aan het voornoemd* Hi.is , naar deeze Kinderen moeten informeeren. en, zo zy aldaar ingenomen zyn, terug tt neemen , alles op poane als boven. 3 Dat alle die geenen, die zodanige trouw looze Ouders eenigszins behulpzaam mogtei zyn in de verlaatkfg van dezelve Kinderen, al medepligrigen, met confinement of wel lyfftraf fe, naar bevinding van het aandeel, dat z; daarin gehad hebben, zullen worden gefiraft. 4. En wordea wyders alle Schippers vat Sche Am- v 5TELDAM. Publ. raaken» de het Aalmoe* zeniersz Wees* huis» 1 r,' f 1  Amstel» dam. Publ. raakends het Aalmoei zeniers Weeshuis. 1424 NIEUWE NEDERLANDSCHE Schepen of Schuiten, Voerlieden van Rytuigen, en a'le andere Perfoonen, by deeze, op de ftelligfte wyze verboden, om eenige Kinderen onder de zes Jaaren, zonder derzelver Ouders of Naastbeftaanden, of iemand anders, welke hen buiten den Schipper vergezelt, van elders naar deeze Stad overtevoeren of over te brengen, mitsgaders op het ernftigfte vermaand, om, by aldien aan ■hun in de overvoering van Kinderen eenige blyken mogten voorkomen, waaruit te vermoeden zoude zyn, dat dezelven her waards wierden overgebragt, om alhier verlaaten of ten vondeling gelegd [te worden, alsdan, binnen den tyd van 24 uuren na bunnen aankomst, daarvan kenqis te geeven aan dSn Hoofd Provoost van het Aelmoesfeniers Weeshuis; zullende zy, die zich hiermede opge-^ houden hebben, het z.y Schippers. Voerlieden of der-elver Knechts, en andere Perfoonen, van de beurt worden ontzet, in het Werkhuis deezer Stad geconfineerd, of, naar exigentie van zaaken, aan oen lyve worden geftraft. 5. Dat zulke Burgers, die Kinderen van Ouders. welken z;ch ter Zeevaart of naar elders begeeven, in bewaaring neemen, het zy voor de Maand - Cedu.', f r«osportbrief, of andere beuonget Kosrpenningèn, underbandfche of mondlyke accoorden en affpraaken, verpligt zullen zyn,die Kinderen *oor hunne rekening en onder hun opzich' te houden, toe oat de Vader of Moeder terug keerr, of de bewyzen van beider dood kunnen geproduceerd wor.-.en: aiies op poeae, als in Art. 2 en 3 bjer boven is bepaald» 6. Ten einde deeze "Keur het gewenschte effect te doen forteeren, worden de Hoofd- en andere Provoosten v3n het Aelmoesftniers Weeshuis, benevens alle de Dienaars der Juftitie expresfelyk gelast en geinjucgeerd, zoo veel mogelyk te waaken, om de overtreders deezer Kèurè te apprehendesren, en tot dat einde fpeciaai toetezien en acht te geeven by bet aankomen van Sche-  JAARBOEKEN, November 1797. 1425 Schepen en Schuiten, en in zoo verre immer mogt bevonden worden, dat hierin eenige oogluiking had plaats gehad, zullen zy, even als de Schippers en Voerlieden, volgens Art. 4. worden ge- ftrj^Eindelyk opdat de overtreding deezer Keu re voor het vervolg te beter zal kunnen worden seweerd, belooft de Raad der Gemeente deezer Stad een prsemie van ƒ250 , ter Thefaurie deezer Stad re betaalen, aan den geenen, welkesanwyzing doet van eenige verlaating van Kinderen, na den dag deezer Publicatie gepleegd, zodanig, dat de verlaater of verlaatfter, of medepligtige, in handen van de Juflitie geraake: zullende de Naam van den geenen, die de aanwyziDg doet, worden gefecreteerd, en zy, al waren zy zelfs medepligtig geweest, van alle pcenaliteiten be- vryd zyu. , , , 8. En, opdat niemand, door hoogen nood ge- rdrongen, tot het trouwloos en menigvuldig verlaaten zyner Kinderen zal behoeven te befluiten, zal een iegelyk," welke zich in het ongelukkig geval bevindt, om voor zich en de zynen de kost niet te kunnen winnen, mits geboren Poor:erzynde of ten minden zes Jaaren alhier ter Stede gewoond hebbende, op deszelfs verzoek, door Regenten van het Werkhuis, naar bevinding van omftandigheden, in het gemelde Huis mogen worden ingenomen, met deszelfs Kinderen boven de io Taaren oud zynde ; zullende 'de jonger Kinderen alsdan door gemelde Regenten mogen worden verzonden naar het Aalmoesfeniers Weeshuis, en aldaar vetblyven, zoo lange de Ouders in bet ' Werkhuis zullen blyven gelogeerd, aan weiken, by het verlaateu van het Werkhuis, hunne Kinderen, zoo aldaar als ingiet Aalmoesfeniers Weeshuis geplaatst, zullen worden terug gegeven. Laatstlyk nog worden de JVIaire en de Procureur der vGemeente verzocht en gequahficeerd, voor zoo verre het hun refpectivelyk mogt aan- gaan. Am-- 5TEL- jam. Publ. raaken. de het Aalmoe» zeniers ■* Weeshuis.  Am- stel dam. Rotterdam. Onder; het Artikel YGravenhage deelden wy de Proclamatie der Nationaale-Verga* deringe mede, ftrekkende,onder-, andere, ter uitnodiginge van de Natie tot het fourneeren van penningen, ten behoeve van Wedu wen en Weezen van gefheuvelden, als mede van gekwetfle Zeelieden, in den Zeeflag van u October laatsdeeden. Ginds en elders bleef die Oproeping niet onverhoord. Eene weldaadige uitwerking deedt dezelve, met naame, in dee- 1425 NIEUWE NEDERLANDSCHE gaan, den inhoud deezes te handhaaven en te doen handhaaven, mitsgaders tegen de overtreders daarvan te procedeeren, zonder eenige de minsteoogluiking, zoo als in goede Juflitie zal worden bevonden te behooren. En opdat niemand deswegens eenige onweetenheid zal voorwenden, zal deeze alomme, niet alleen waar zulks gewoonlyk behooit, maar ook m alle Vrachtfchepen en Schuiten, viceverfadeeze Stad vaarende, worden aangeplakt, en Jaarlyks vernieuwd. Gearrefteerd den 6 en Gepubliceerd den 8 , November 1797. Het derde jaar der Bataaffche Vryheid. H. DROST, vt. Ter Ordjnr-arjtie van den Raad der Gemeente. G. BRENDER a BRANDIS,  JAARBOEKEN, November, 1797. 1427 deeze Stad, gelyV blyken kan uit het vol-: gende Ontwerp om de Weduwen, Vrouwen en . Kinderen , der Gefneuvelden , Gekwetften en Kr-ygsgevangenen , vrye Genees-en Heelkundige huift te doen erlangen. , Daar in de jongfte, zoo roemryke, fchoon voor onze Natie ongelukkig uitgevallen Zeeflag, zich zoo vele brave Zeelieden, aan hunne ware Vaderlandsliefde opgeoffert hebben, waarvan ve< len omgekomen, anderen gevaarlyk gekwetst, ei voor hun verder leven, zoo zy al genezen worden, zoodanig verminkt zyn zullen, dat zy tol alle Kostwinning buiten Raat zullen zyn;andere, alle de rampzaligheden van een krygsgevangenfchap züllen 'moeten ondervinden; en hierdoorzoc vele Weduwen, Vrouwen en Kinderen van alk hulp en troost verfteken zouden moeten blyven, was het niet, dat het edelmoedig hart van alli braven onzer Natie, welke anderzints- hunne ge voelens ook mogen zyn, en, niettegenftaande d< zware last, welke hun allen drukt, door dank baarheid en medelyden tegelyk ontvonkt, alle: tragtten aantebrengen, wat dit lot verzagtenkan Getuigen hiervan zyn de meenigten van lnteeken Lysten, tot het bydragen van Geldfommen, toi dat einde gefchikt, en welke doen vermoeden, dat wy ook hierin niet minder groot, dan onze vyandlyke tegenftrever zyn zullen, van welkt dergelyke lnteeken-Lysten in' zyne Dagbladet voor zyne Narie worden gemeen gemaakt. Neen hierin, zullen wy hem, zoo min als in dapperheid niets toegeven, vooral zoo men zyne en onzi middelen , zyne en onze Volkrykheid niet uithe oog verliest, en deze laatfte Kamp is voor dei Menfchen vriend nog veel belangijker dan d eerftei Maar lOT- raa« DAM» 1 > c 1 »  i428 NIEUWE NEDÉRLANDSCHE Rotterdam. Plan te onderfieuninge van Weduwen,enz, c v - :. Maar, daar 'er onderfchcideo. middelen zyrj^ om hiertoe medete werken , en de verfcbiliende Srandplaatfen des levens, hiertoe die onderfcheiden middelen aan de hand geven, denken wy '■Ondergeteekenden, dat de Genees-, Heel • en Artzèuy-Mengkunde van ons Vaderland, hierin geen gering aandeel, en met een weinig opoffering, zouden kunnen toebrengen; en, het is hierom, dat de Onderteekenaars dezes, alle Genees , Heel , of Artzenykundigen der Stad Rotterdam, het van belang geoordeeld hebben, om zoo töc het gemelde einde, als tot meerdere opwekking van ware Vaderlandsliefde en dapperheid, en was het mooglyk, ook tot verdere navolging voor hun,.die in andere betrekkingen gelykehulp aan deze ongelukkigen zouden kunnen toebrengen , voor zoo veel deze Stad aangaat, daarteitellen, en door de Onderteekening dezer deel te nemen, in het volgende Plan, waartoe zy dan ook, voor niet, en hec vervolg alle hunne tegenwoordige cf toekomende Amptgenoten, de Doctoren in de Geneesknnde. de Heelkundigen en Apothekars dezer Stad, by dezen, willen uitgenoodigt., en die van andere Plaatfen van ons Vaderland .daartoe opgewekt en aangefpoord hebben. Art. x. Alle de Weduwen en Kinderen van de. in den Zeeflag van den n October 1797, gefneuvelde Zeelieden, zoo lange de Weduwen niet hertrouwd, en de Kinderen niet meerderjarig of getrouwd zyn zullen, welke geene pubiyke Onderltand uit Armenkasfen genieten, of welke geene Leden eener Societeits -Brisfe zyn, uit welke zy deze hulpe verkrygen, zu'len voor niet alle Genees en Heelkundige, hulpe erlangen, van die geene, welke in dit verdrag deel zullen nemen, mits het blyke, dat het waarlyk Weduwen of Weezen der gefneuvelden zyn; waartoe het Committé der Marine verzogt zal worden, hun een blyk te doen bezorgen. 2. Insgelyks alle Vrouwen en Kinderen der ge- kwel*  JAARBOEKEN, November, 1797. 1429 kwetften, zoo lauge zy buiten ftaat zyn, uit hoofde dier kwetzing of verminking, om de kost voor hun gezin te winnen, en onder dezelfde bepaling als Art. 1. o. Wyders alle de Vrouwen en Kinderen der krygseevangenen, zoo lang zy niet in vryheid zullen gefteld zyn, ook ouder dezelfde bepalingen als Art. i. 4. De hiertoe gerechtigden zullen aldus uit de Deelnemers een Docter of een Chirurgyn, naar welgevallen, mogen verkiezen; mits deze ter geIvker tyd niet meer dan met vyf zoodanige ly ders bezwaard zy, in welk geval, hetgeen men aan de goede trouwe der Deelnemers overlast, de zesde hulpvragende zich tot een ander uit de deelnemers zou moeten bepalen; 't geen dienen moet om den eecen niet bovenmatig boven den anderen te bezwaren. 5. Dit Ontwerp en Onderteekening zal in de Stads Courant, tot informatie, en in de Leydfche, tot aanmoediging van navolging, aangekon digd worden. 6. Daar de Genees- en Heelkundigen, welker hiertoe zouden medewerken, flegts alzoo hunm moeite, en de Apothekers daar te hoven ook den prys hunner Winkelwaren zouden leveren, endm veel meer zouden bezwaard zyn, zóó zal 'er, door en uit alle de Deelnemers, eene Commisfie benoemd worden, van drie Leden, en beftaandt uit een Doctor, een Apothekar en een Chirur svn, en welke, om de drie maanden de Rekenin len van de Apothekars (en ook van de Docto ren en Chirurgyns, zoo 'er zyn mogten die zelf hunne middelen leverden) zal ontvangen, m alk welke Rekeningen niets als de waarde der Medi cynen^, zoo als die hun zelfs kosten, zal moge cebragt worden, zonder eenige winst op deze ve, of kosten voor de bereiding te mogen bert 7. Deze Commisfi e zal die Rekeningen beoo Yyyy a» Rotterdam. Plan ter onder- fieunin- ge van WedU' wen, enz. 1 1 3 I  ï43o NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Plan Ui onderfieuninge van Weduwen , enz. deelen, en verbolgens het montam van al!e3ovcr alle de gezamentlyke Infchryvers of Deelnemers verdeelen, en elk daaraan hun deel doen betalen, en aan de geleverd hebbende Apothekars, •na afrrekking van hun deel, tot betaling hunner Rekeningen, doen ter hand ftellen 8. De Doctoren en Chirurgyns zullen hunne voorfchriften met hunnen Naam moeten onderteekenen, met byvoeging van de Letter M. % 9. Even zoo ais elk der bovengenoemde Huis* gezinnen een Dócter of Chirurgyn onder de deel. nemers na goedvinden zal kunnen verkiezen, zoo ook zal het hun vry ftaan den Apothekar te verkiezen, by welke zy, (onder de ingefchreveo Apothekars) zullen verkiezen de voorfchriften te doen gereed maken, echter insgelyks met bepaling omtrent het getal als in Art 4 als ten ware een Doctor of Chirurgyn mogt verkiezen, die by zyn gewonen Apothekar te laten gereed maken (mits deze onder de Ingefcbrevene behoörende) 10. Dit ontwerp zal aanftonds in werking ge» bragt worden, zoo dra 'er tien Doctoren, tien Chirurgvns en tien Apothekars hetzelve zullen ónderteekend hebben, zullende elk agter zynca Naam zyn qualiteit plaatzen 11. De Commisfie; we'ke het toezigt over dit geheele werk hebben zal, benevens de bewaring van dit orgineele Stuk , en welke, ingevolgen Art. 6., uit een Doctor, een Ciiirurgyn en een Apothekar, uit de Deelnemers beftaan moet, zal alle jaren 'vernieuwd worden, en wel den eerften Woensdag in December \i Zoo iemand mogt verkiezen, met deze deelneming uittefcheidea, zal hy zulks na twee Jaren van de vastftelling dezes, en, vervolgens alle laren kunnen doen, doch in dat geval gehouden zyn. drie maanden voor bet veranderen der Commisfie deze daar van te verwittigen, ten einde de Commisfie zoude kunnen zorgen, immers hun best doen, dat zyne plaats, voor de ver»  JAARBOEKEN, November, 1797. J43r vernieuwing van de Commisfie, door een ander aangevud worde; insgelyks zal by Sterfgevallen, verhuizingen uit de Stad, als aoderzints, zoo veel mooglyk, gezorgd worden, dat deze plsats, immers binnen drie maanden, weder aangevuld worde. H. Vink, M.D.&Proff. Anti Perk, Apothecar. O. C. Eickma, M D, J.vanNoarden,M.Doet C. van Reyn , Med Doet. Gerb. GysO.ten Haajf, G. vanBaalen,Chirurgyn. Med Doctor. Hofman, Med. Doctor. M. Pruis, Med, Doet. A.v.WynSxbergen,M.D. C. Dalen, Med. Doet. F. H. Gram, Chirurgyn. Jan H fman,Chitargya. C. v. Hat tem, Chirurgyn. Joh, Thomec,&pothecar. P. Wolters, Chirurgyn. Nicol.vAerHulst,Apöth. J.RippinzMed-Ocetor* P. Rust, Chirurgyn. ' &Anat.& birurg Lecl. L.F.Peisman. Med. D. F, J.van Douwe, Chir. metreftr. ophet ili. Art. J. C» Duvigneau,Chir. Ds. Obyn, Apothecar. J. Wmsfert Chirurgyn N. Hoed, Apothecr. A. Ketelaar, ChirurgyD. F, J. Philippeaux , Chir. B. P.Schehema M. D. G. Steevens, Apothecar. J. D. Raayd, Chirurg. Af*. Bruynendyk, Chirur. P.J.vanVlodorp,Oüï. J. van H.usden, M.-D. J. van derP'laat'f,Chir. D. Schimz-. I, Apothecar. C. G./Sey»/ïoa',Apoth. Egidius Cocberg , Apoth. A,Sampfon, Apothee. C. Klerk, Apothecar. i3.G<*/o«/>, Chirurgyn. .F. Vtgouroux, Chirurgyn. H. If'.Rouppe.Ctiim L. J. -Heule, Med. Doctor. ~fó van O/dorp, M.D. L. Davids, Med. Doctor. 'fohannis Madem, Ap. J. H. Engeihardt, M.D. D. Harcke. Apoth. H. vw Harwelen-. Apoth. J. H.Trubiger,Apoth, J. Sarsfield, Med. Doet. De Commisfie, voor één Jaar, door de meerderheid der ftermnen verkoren, is beftaande uit de volgende Deelnemers: j. VAM NOORDEN, Medicina; Doctor. li HOFFMrsN, Chirurgyn. 10H. THOMEE, Apothecar. 3 Yyyya ZEE Rot~ rER- OAM. Plan ter onder» fteunin* ge van Weduwenenz.  Middelburg 143a NIEUWE NEDERLANDSCHE ZEELAND. ,' Middelburg. Eene pooging, door Prefidenr en Raaden deezer Scad , ter ftyvinge van de onderlciieidene Armenkasfen, onlangs aangewend, en die wy in de Maand September vermeld hebben, hadt geen doel getroffen. Een aan* merkelyk te kort fchietende, by 't geen men hadt verwagt, maakte eenen nieuwen kragtdaadiger maatregel nodig: maatregel, van welken men zich zoo veel meer goeds beloofde, omdat de opgelegde last algemeen moest gedraagen worden, en de vrugten daar van zich niet tot deeze of geene Gezindheid bepaalen, maar aan alle Christen Kerkgenootfchappen, zouder uitzondering, zouden worden uitgereikt. Ten dien oogmerke diende, een Reglement yan Quotifatie over deeu Stad en derzelver Amlagte, ten behoeve van de Armen en Godshuizen, op den 18 deezer Maand vastgefteld, en den 25 daar aan volgende, voorafgegaan van eene Proclamatie, ter kennisfeder daar by belang hebbenden gebragt. GELTKHEID, V R T H E I D,' BROEDERSCHAP. praeildent en Raaden der Stad Middelburg ia Zeeland, aan de Burgery derzelver Stad. Me-  JAARBOEKEN, November. 1797. 1433 Medeburgeren ! By onze Proclamatie van den 23 September] jongstleden, gaven wy u Lieden te kennen, dat de Quotifatie ten Jaare 1796. geïntroduceerd aan het oogmerk haarer introductie niet hadt beantwoord. Wy leidden aan u open de nood van het Arm-wezen en gaven u lieden tevens een kort verflag van den actuëlen ftaat der Stedelyke Finantien. Wy maakten u lieden al verder bekend, dat de Reeds meer en meer toenemende Lasten der onderfcheidene Arm kasfen, eene evenredige verbetering der Middelen ten haren behoeven geïntroduceerd, onvermydelyk maakte. Wy fchetften u lieden de moeijelykheden van dezen taak. Én brachten eindelyk ter kennis van u lieden, dat wy eene vry willige ïnfchryving voor de Armen en Godshuizen hadden vastgefteld, volgens voorfchrift in gemelde onze Proclamatie vervat; aan ons tevens referveerende om byaldien dezelve onvoldoende wierd bevonden, zoodanige andere Middelen te iutroduceeren, als wy tot onderfteuning der Armen zouden noodig achten. Thans, Medeburgers! zien wy ons genoodzaakt u lieden het ontoereikende der ingefchrevene Somrae bekend te maken, en wy zullen ter uwer overtuiging desaangaande alleen behoeven te declareeren, dat het te kort van de onderfcheidene Arm-kasfen niei min bedraagd den JL 6000-a c£ 7000. vlaams, en dat het montant der infcbryving geene <-& 3000 vlaams opleveren, en dus noch circa ƒ4000 - of ƒ jooo. e minder dan de nu afgeloopene Quotifatie rendeerd. Door deze mislukking zien wy ons onvermydelyk en plichtshalve genoodzaakt, als nu die middelen aan te wenden, welke de nooden der behoeftigen komen te vorderen; doch alvorens dé« zelve aan u lieden mede te deelen, kunnen noch willen wy niet nalaaten, onze oprechte DankYyyy 3 baar- VIlD- )F.L1CRG. Regie» ment van QuotU falie ten behoeve der Armen.  1434 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middel- - BCllG. Reglementvan fa'.ictCè be.}ioe\e der Ar fotrt. baarheid te betuigen aan een aantal uwer, welker inichryvingen de duidelykfte kenmerken zyn van hunne Misdadigheid, de onwederfpreekelykfte bewyzen opleveren van hunne welwillendheid en Menfcheni.tfde, en op het overtuigendst derzelver gt-zindh "d aan den dag leggen, om de weimet nende pjgingen hunner Stedelyke Vertegenwoordiger» met nadruk te onderfteuoen. Wy ; vetïc- e ui u heden,, dat zoo hunne voetftappen daoi tulen waren gevolgd, de daarftelling van an- . dere Middelen onnoodig zouden zyn geweest. Dat c-eze Braven door hunne edelmoedige Ïnfchryving ons vergoed hebben, de onaangenaamheden ,weïke de onwilligheid, karigheid en vergt/echte uitvluchten van anderen ons hebben veroorzaakt, tn dat wy daar door aangemoedigd Reeds rustig zu len voortgaan, om zoolangflegts mie delen voorrenden zyn of uitgedacht kunnen worden, zorg te dragen dat de Armen van het noodige voorzien en alzoo de veiligheid van Perfooctn en lügendommen onkreukbaar gehandhaafd werdsn. Wy herhalen het, Medeburgers! thans is het tydfap geboren dat wy, aan wien Gylieden het Opperbeiluur der Armen en Godshuizen hebtaanbenotiwd, óns verplicht achten, aan u bekend te maken, de middelen, welke wy voor den vol (trekt ccodi^cn onderftand van onze behoeftige Medeburgers, benevens de Anne Weezen, Simpele n'en Zieken hebben beraamd en vastgefleldin het agter deze Proclamatie gevoegd Reglement van QuciTatie ten behoeve van de Armen en Godshuizen, door ons op den 18 dezer Maand geürrcfkerd, en waar van wy ten zelve dage Qetrooy van Zeekn is Volksvertegenwoordigers verzocht hebbeu. Mogelyk zal het zomreige onder u lieden bevreemden, dat wy niet even als ten jare 1796, het nu. by ens gearrefteerd Plan aan u lieder bedaarde overweegiug bevo;ens hebben ocdeiworpen 3 doch houd u verzekerd det al-  JAARBOEKEN, November, 1707. 1435 alleen de dringende Nood der Armen, en dp fpoed waar mede wy verplicht waren deze zaak te behandelen, om dezelve in den loop der tegenwoordige Zitting van welgemelde Volksverte* genwoordigers (ware het eccigzins mogelyk) haar beflag te doen erlangen, ons hebben verplicht om, hoe ongaarne ook, deze vertrouwelyke voorafgaande communicatie na te laten. Staande de deliberauen van Zeelands Hoogst Geconftitueerde Machten, op het door ons verzegt Octrooy, brengen wy nochtans ter kennis van u lieden het voorfchreven Plan of Reglement van Quotifatie ten behoeve van de Armen en Godshuizen binnen déze Stad, gebafeerd, op de Jaarlykfche cafeufative Inkomften der In - en Op* gezetenen van Middelburg en deszelfs Ambachten, tot welks inhoud wy ons ten dezen refereeren. Zullende deze Quotifatie gerekeed worden ingegaan te zyn met den eerften November 17-97, wanneer de Quotifatie d'Anno 1796, is geëxpireerd. Gylieden zult gewisfelyk uit de Lectuur en overweeging van het voorfchrsven Plan of Reglement, al ras ontwaren, dat de grond van het zelve de biilykfte Regel is van alle Belastingen. Dat een ieder naar mate van deszelfs gecalculeerde Inkomften, en dus van het relatif vermogen , zyn aandeel in het onderhoud der Noodlydenden zal bydragen» Dat een ygelyk gelegenheid zal gegeven worden, ingevalle hy vermeenen mocht te veel belast te zyn, deszelfs bezwaaren aan eene Commisfie uit ons midden op te geven. Wy hebben vermeend, Medeburgers! dit Plan de voorkeur te moeten geven, boven dat eener verhoogde Quotifatie op de vorige leest gefchoeid, en op de Huur der Huizen en het bedragen der Kostpenningen berekend, daar het zelve ten einde aan ons oogmerk te beantwoorden, meer dan tweemaal de vorige Quotifatie moest opbrengen, Yyyy 4 CE Middelburg. Regie. ment van Qjiot Jatte ten behoeve der Armen.  1436 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Reglementvan (Juoti' faiiete: behoeve der Ar men. R E' en dienvolgende zoude zulk een verhoogde aanflag der Bewooners van Huizen pro rato van d& Jaarlykfche Huur, alzins drukkende voor onze Medeburgeren zyn geweest, en in deszelfs gevolgen verderffelyk voor de Stad, welkersbelangens door u lieden'aan ons zyn opgedragen. Denkt niet,Medeburgeren! dat wy tot de introductie van zoodanige Middelen als wy thans we- 2 der hebben beraamd, gaarne den toevlucht namen , dat wy ongevoelig zouden zyn aan de ver- . liezen, welke Gylieden alle door de verflapping van Handel, het gemis van Vertier, de wanbetaling van lntresfen , en andere gevolgen des Oorlogs moet dragen. -Bezeft, bidden wy u, dat 'er flegts twee wegen zyn, namelyk dat wy befluiren moeren de Am,en, Weezen , Simpelen en Zieken aan het noodlot over te laten, of wel middelen tot hun Onderhoud moeten bewerkflelligen. Berekent de gevolgen van het eerfte, verbeeldt u, de Armen zonder brood, aan vertwyfFeling, aan wanhoep overgegeven, en gy znlt gewisfelyk onze Maatregulen met bet Zegel uwer goedkeuring bekrachtigen: Terwyl wy hartelyk reikhalfen naar het tydftip dat eenen algemeenen Vrede, Handel en Welvaart zal doen herleven, den Koopman Neering en den Arbeider Werk zal verfchaffen, waar door alken de Armkasfen, van een voornaam deel haarer tegenwoordige lasten bevryd, en zoo ras mogelyk zonder extraordinaire MiddeJeo, in Rand gehouden zullen worden. Aldus gearrefteerd ten Raade der Stad Middelburg, den 25 November 1797. Het derdejaar dsr Bataaffche Vryhtid. My Prasfent 1 A. J. SINCLAIR.  JAARBOE KEN, November, 1797. 1437 REGLEMENT J Fan de Quotifatie over de Stad Middelburgsen derzelver Ambachten, ten behoeve van de Armen en Godshuizen. Art* 1, Er zal eene Quotifatie over alIedeBurgers", In- en Opgezetenen van Middelburg en deszelfs; Ambachten ingevoerd worden, zonder onderfcheid tot weik Christen Kerkgenootfchap dezelve behooren. 2. Deze Quotifatie zal alleen dienen tot onderhoud der "Armen binnen voorfz. Stad en Ambachten: wordende onder de benaming van Armen begrepen alle de GeËlimenteerden der refpeftive Christen Gezindheden, alsmede de Armen, Zieken , Simpelen en Weezen, met de Gedichten , waar in alle dezelve woonen. 3. De grondflag dezer Quotifatie word genomen naar het gecalculeerd montant van een ieders Taarlykfche inkomften. 4. Eene Commisfie door den Raad hier toe expresfelyk te benoemen, zal ieder Burger, ln- of Opgezeten aanflaan in een der Clasfe hier navolgende, en hem Quotifeeren ter betalinge van Twee pro Cento der Som, waar op door dezelve de Inkomften van den zulken zyn gecalculeerd. 5. Dienvolgende zullen zy, welker Inkomften worden gecalculeerd, te bedraagen. ƒ:10,000. in de 1 Clasfe worden aangeflagen en betalen ƒ400. 15,000. a ï 300. 13,000. 3 : 24°* lo.ooo. 4 : 2°°* 9 000. 5 ! : 1°0, 8,000. 6 : 100. 7,000. 7 r'' I4°' Yyyy 5 ƒ6,000. )EL(URG. Regie* nent van Qjeoti'atie ten ïehoeve ier Arnen.  1438 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Regie, ment van QuotiJade ten behoeve der Armen. I i I i < \ I i i 1 > § / 6a0ü.. in de 8 Ga::e worden sangeflagen en betalen/120. 5Joo. 9 : ïio. 5.000. io • ioo. 4,joo. ii : 90. 4,000. ia " , : 80. 3>5o0. 13 : 3,000. 14 : 60. 2,j0c. ij ; jo. SjOoc. 16 : 40. i5800. 17 .36. i-ö00. 18 , . j q2> 1,500. 19 : 30. ï.400. 20 : 28. i»300- 21 : 26. 1,300. 22 • 24. 1,100. 23 : 22» 1,000. 24 : 20. 900. 25 : 18. 800. 20" - 16, 7°°- 27 : 14. öoo. s8 : 12\ '500. 29 : 10. 4^0. 30.' -. g. ^ Zullende die geenen, welke gemelde Perfoneele ""ommisfie in gemoede oordeeld, geen vier Honlerd Guldens aan Jaarlykfche Inkomften te heb)en, in deze Quotifatie niet worden aangeflagen. 6. Ieder Burger In- of Opgezeten , zal by :en gedrukt Billiet, door een der Leden van 'óorfchreven Perfoneele Commisfie onderteekend, n befloten aan hem over te brengen, worden ekend gemaakt in wélke der Clasfen hier voren ;emeld hy aangeflagen is, en op welke Som hy iit dien hoofde is gequotifeerd; met bepaling van yd en plaats, waar hy (des begerende) zyne »ezwaren tegen dezelve kan inbrengen, om by ;eraelde Commisfie te worden overwogen en in emoede beflischt: zullende zoodanige Burgers, wel«  JAARBOEKEN, November, 1797. 1439 welke meer uit liefdadigheid als overreding van] de juistheid hunner Quotifatie zich dezelve laten ] welgevallen , geenzins verdaan worden de calcu-i latie huneer Inkomiten te hebben geüvouëerd, en zal over zulks deze hunne goedwilligheid nimmer ten hunnen nadeele in confequentie getrokken mogen worden. 7. Meergemelde Perfoneele Commisfie zal vervolgens doen dresfeeren een behoorlyk Quohier,. door hem op authorifatie van den Raad te onderteekenen, en aan de na te noemene Commis» farisfen over te leveren, ten einde het montant onder hunne directie te doen invorderen endistribuëeren, 8. Tot inzameling en adminiftratie der Penningen uit de bovengemelde Quotifatie proveniëerende, zal door den Raad eene Commisfie benoemd worden, onder den tytel Commisfarisfen van de Quotifatie voor den Armen: welke die Posten even als de Gecommitteerden uit den Raad, gratis zullen waarnemen. 9. Deze Commisfie zal beftaan uit Armbezorgers van alle Christen Gezindheden; te weeten: vier van de Gereformeerde, als: twee van de Nederduitfche. één van de Walfche en één van de Engelfche Kerken, één van de Koorofche, één van de Lutherlche en één van de Mennööite Gezindheid, waar van de respective Diacotiien een dubbefdtal zuilen voorftellen, uit het welk-den Kaad dezer Stad Electie doen zal. 10. Twee Leden uit den Raad zullen aan deze Commisfie worden geUdjungeerd; ten einde derzelver Vergaderingen te beftuuren, en de onverhoopt ryzende gelchillen te termineeren, waar mede de deviëereade Leden zullen moeten genoegen nemen* 11. Deze Quotifatie word gerekend ingegaan te zyn met 1 November 179/, en zal telkens zes Maanden, by avance worden opgehaald, te Vfg' VIID}ELIDRG. Reglementvan Quotifatie ten behoeve der Armen»  1440 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Reglementvan Quote» fatie ter. behoeve der Ar men, I weten in of ca January en July 1798 en vervolgens. 12. Geduurende de tyd dat deze Quotifatiege. heven word, zullen de gewoone twee Maande, lykfcbe Collecten aan de Huizen ftil ftaan: zullen echter de Collecten in de Kerken haaren gewoonen gang blyven houden. 13. Deze Quotifatie zal moeten betaald worden , in Courant klinkende Speciën, en zal by die by de eerfte ophaling in gebreke blyft te betalen .verplicht zyn, het by hem verfchuldigde binnen de acht dagen daar na te verzorgen ten huize van de Boekhouder en Casfier; op poene van by verdere nalatigheid door middelen van Rechten te worden geconftringeerd. 14. In cas van Infolventie, zullen de Schulden uit deze Quotifatie profluëerende, even ais andere Stads Schulden worden geprefereerd. 15. De directie en verzorging der Gealimenteerden en Wezen, zal provifioneel hlyven op den tegenwoordigen voet, dat is onder beftuur der Armbezorgers en Regenten der Weeshuizen , van iedere Gezindheid. Mitsgaders dat der Simpelen en Arme Zieken, onder het opzicht der Directien die daar toe van Stadswege zyn aangefteld. 16. /De Fondfen en Schulden der refpective Diaconien en vermelde Godshuizen, zyn en blyven independent van deze algemeene Quotifatie. 17. De onderfcheide Diaconien of Armbezor. gers, mitsgaders de Regenten der Arm-Weeshuizen, zullen binnen twee Weeken na de Erec tie van de Commisfie van de Quotifatie voorden Armen, en zoo vervolgens alle drie Maanden, aan dezelve moeten exhibeeren eene accurate opgave van het getal der Arme Perfoonen by hun gedhmenteerd, der Arme Simpelen en Zieken op uunne kosten onderhouden en der Weezen by mn verzorgt. 3 j8. De Commisfie der Quotifatie zal deze Lys-  JAARBOEKEN, November. 1797. 1441 Lysren examioeeren, en de magt hebben om naauwkeurig de deugdelykheid der opgave na te gaan, by de laarlykfche Monftering te adfiftee. ren, en locale lofpectie, zoo van 't getal als van den Haat der behosftigen te nemen. iq. De Commisfie zal daar na aan de onderfcheide Diaconien geëvenredigde Portien uit dit Fonds uitdeden; welke uitdeeling zal gefchieden, naar rato van het getal der Perfoonen byelkgealimenteerd wordende; mitsgaders der Arme Weezen , Simpelen en Zieken op hunne kosten onderhouden en verzorgd wo dende. En word aan de Commisfie vry gelaten , om van het employ der gerepartitiëerde Penningen , behoorlyke ver« antwoordiog te vorderen. 20. De Commisfie zal ordinair telken dri< Maanden by een vergaderen, te weten op d< tweede Dingsdag in February, Mey, Augustui en November. 21. De Commisfie zal binnen den tyd van drif Maanden na den afloop der Jaarlykfche Terroyi van deze Quotifatie, in de Raadkamer ten aan hooren van een iegelyk, aan Prasfident en Radei van hunne administratie rekening doen. 22. Deze Quotifatie word vastgefteld vooreel Termyn van 5Jaaren; zullende echter ingevalk de fituatie van den Armen eene vermindering 0 verhooging derzelve toeliet, of vereischte het ti dresfeeren Quohier Jaarlyks dien conform werdei gealtereerd; mits de hooger gequotifeerd worden de, behoorlyk werden geadverteerd, en aan alli Burgers, ln- en Opgezetenën hunne doleantiei worden vrygelaten. Aldus gearrefteerd ten Raade der Stad Mie delburg den 18 November 1797- Het derde Jaa der Bataaffche Fryhtid. My Prajfent. t\. J. SINCLAIR. FRIES- Mid- dfl* burg'. Reglementvan Quotifatie ten behoeve der Armen» t 1 1 1 f t I r  144-8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veeg ftondt het, nog onlangs, met de Hoogefchool ter deezer Stede ; haaren dood befchouwden veelen als onvermydelyk. Door de kloeke poogingen van e nigë weinige Vryheid en Va-aeriandsgezinden bekwam zy van haare dreigende flaauwte. Ook wy,dier eertyds vermaarde Hoogefchoole immer in zegening gedagtig, vermeldden ter haarer plaatze die heuchelyke gebeurtenis. Geen wónder dat de herftellirg van dat Friefche Akademie piegtig en luisterryk gevierd wierdt. Ongemeen wjs de toevloed van menfchen van allerlei rang, van heinde eh verre, om getuigen te zyn Van de Hatelijke plegtigheden. Ingenomen als de Vertegenwoordigers des Friefchen Volks -net het voorval waren, wilden zy, dat ook anderen, die daarvan geene ooggetuigen hadden kunnen zyn, althans door het leezen van eene befchryving van het bly ie feest, in hunne blydlchap zouden kunnen degJen. Op hoog gezag gefchiedde zuiks by het volgen- Frane- ker. FRIESLAND. Franeker. ME.-  [JAARBOEKEN, November* 1797. 1443 BERIGT aan hei FRIESCHE FOLK, Betrekkelyk de Plegtigheden, op der, 14, ij en 16 November U l. tot lier» fltl en verbetering der Academie te Franeker. Heil en Broederfchap! door algemeene verlichting tot wyshcid en deugd! Hadden wy by herhaaling het ftreelend genoegen, de goede uitflag onzer pogingen, tot herftel van uwe Akademie te Franeker, in het daarftellen van een Collegie van Curatoren jén het vervullen van onderfcheidene openftaande Hoog leeraars Ampten, openbaar te maaken; thans, daar de Curatoren zo wel als de nieuw benoemde Hoogleeraars, openlyk aan hunne PosteQ zyr- tee» gewyd, kunnen wy het luisteryk, waar meede deze der Vriezen waardige gebeurtenis, ter uitvoer gebracht is, niet ongemerkt voorby gaan. Om egter in desen met alle nauwkeurigheid te werk te gaan, hebben wy vooraf het Rapport van onze Commisfie, welke by alle de plegtigheden is tegenwoordig geweest, willen afwagten, het welk nu voor enige dagen is uitgebragt. Om de plegtigheid alle m >ge!yk luister by te zetten, hadden uwe Vertegenwoordigers, het Provinciaal Beftuur vau Friesland, eene Commisfie afgevaardigd, beftaande uit de Burgers van d$r Wal, Hobbema, Dor hout, en van der Linde, en uit onzer midden waren de Burgei's Cuperus en Hotkftra afgevaardigd. Deeze vereenigde Commisfien vertrokken met hunne Ministers en Boden, den 14 November *smorgens uit Leeuwarden, en arriveerden omft-eeks 11 uur te Franeker, wiens Ingezetenen, gevoeende het belaag a/oor haar welva*rd, uit de herftelhng der Aka* demie voortvloeyende, vol vreugde waren By het naderen der Commisfies wierden de Kanonnen van Frane- KEa. Bcrigt wegens de her- ftelling der Friefche Akademie* "  i444 NIEUWE NEDERLANDSCHE Frane ker. Berigt •wegens de her- ftelling der Friefch Akadc* mie. ■ de Wal gelost en een aantal Vlaggen wapperden op de Akademie, de groote Toren, het Stadhuis, en Burger Sociëteit. Zo dra de Commisfleninhun Logement gekoomen waren, wierden dezelve, door den Rector Magnificus der Hoogefchool , eene Commiifie uit het Gerecht der Stad, en door de Burger en Militaire Commandanten verwelkomd, en eene eere Wagt voor het Logement ^geplaatst. Na dat de Profesfor Grcve 's namiddags te 2 nur by de Academifche Senaat, door onze Commistie was binnen geleid, op dezelve wyze, als voorheen de andere nieuwe Profesforen geïntroduceerd waren, en deze Commisfie van die verrichting te rug gekeerd was; begaven zich de vereenigde Commisfies na het Stadhuis, alwaar zich insgelyks de Dieuwe Curatoren vervoegd hadden. Weldra verfcheen aldaar mede'de Rector Magnificus, met de gantfche Akademilche Senaat m hunne Plegtgewaaden, en eene Compagnie Gewapende Burgers vervoegde zich voor het Stadhuis om de trein te geleiden. Onder het luiden van alle de Klokken en het bulderen van het Gefchut, ging dan de volgende Stedelyke optogt, van het Stadhuis na de Aka. demie. 1. Een Detachement Gewapende Burgers. 2. Twee Boden van het Provinciaal Beftuur. 3. De Commisfie uit het Provinciaal Beftuur, met een hunner Ministers. 4. De vier nieuwe Curatoren der Akademie, twee aan twee. • 5. Twee Boden van de Commisfie van Gedeputeerden. 6. De Commisfie uit de Gepeputeerden met hunnen Minister. 7. De beide Pédels der Akademie met hunne Scaffen. 8. De  JAARBOEKEN, November, 1797, 1445 8. De Rector Magnificus en Senaat twee aan twee, met de Secretaris der Akademie. 9. Twee Stads Boden.' 10. Het gantftihe Gerecht der Stad Franeker twee aan twee. 11. Een Detachement Gewapende Burgers. Na dat deze trein'de Senaatkamer was binnen getreden, plaatsten zig de Commisfien met de Curatoren en het Gerecht der Stad aan de eene, en de Rector Magnificus met de Senaat aan de andere zyde der Zaal, terwyl de Gewapende Burgers voor het gebouw der Akademie post hielden. De Burger van der Wal deed in de eerfte plaats eene treffende en wel uitgewerkte Aanfpraak, handelende voornaraelyk over het algemeene nut en het voordeel voor eene geregelde Maatfchappy , het welk uit de bevordering der Wetenfchappen en Geleerdheid voorvioeid, leidende daaruit af, de redenen welke het Provintiaal Befluur van Vriesland noopten, om met alla kragt aan de herftelling van deze Akademie te werken, en befluitende met Heilbede voor de Bloei en Welvaard van de Hoogefchoob Hierop vatte de Burger Cuperus het woord,en fchetfte met nadruk de 11 gte ftaat, waarin de Kunsten en Wetenfchsppen in dit Gewest vervallen waaren; brengende voor de pogingen tot herftel aan het Provintiaal Beftuur wel verdiende lof en dankbetuiging toe. bepaalende zig voornamelyk op de verkeerde inrigting, welke in veele lagere Schooien plaats heeft, zö dat de Jeugd in dezelve veeleer verder bedorven, dan tot nattige Leden der Maatfchappy gevormd word; beloovende intusfchen ook in dezen opzigte veel goeds uit de verbeterde inrigting der Hooge School, om dat daarin ook op het Schoolwezen gelet is, dragende daar op aau de Senaat de 4 nieuw benoemde en aangeftelde Curatoren voor, ter be Zzzz vor Franegaa. Berigt wegens, de her» /lelling der Friefche Akademie,  1446 NIEUWE NEDERLANDSCHE Franeker. Berigt ■wegens de herftellingder JFriefcht Akademie. vordering: van het verheven doel des Provfofiaalen Beftuurs door het herftel en verbeterde inrigting dezer Akademie, en befloot met zeer ernftige zegenwenfehingen tot Heil des Volks. Dit een en ander wierd van wegens de Senaat der Akademie, door de mond van den Rector Magnificus E- Wafenbetgh, op eene gepaste wyze beantwoord. H»rtelyk dankbetuiging aan het Provinciaal Beftuur, het welk op het zelve ogenblik byna, waar op de eerfte Nationaale Vergade» ring de Vriefehe Hoogefchool met eene geheele ondergang bedreigde , befloot haar kwynend hoofd wederom op te heffen, en aan het Collegie van Gedeputeerden voor de nauwkeurige zo wel als vaardige uitvoering van dit befluit, maakten het eerfte gedeelte van deze Aanfpraak uit, waar van liet overige aan Curatoren gericht was. De fpreeker betuigde „ het genoegen der Se„ Daat, in de verkiezing van den VVysgeerigen Tigchelaar, en den wegens zyn uitmuntend „ Planetarium beroemden Etfinga, die uit het „ Provintiaal Beftuur, voorheen Gecommitteerd „ tot de zaaken van de Akademie, reeds meer,, maaien getoond hadden, hoe veel belang zy in derzelve Welvaard en Bloei ftelden; hy ,, wende zig na dei Burger ter Horst met het ,, vrolyk vooruitzigt, van ook in dezen eenen ,, getrouwen befchermer te zullen vinden", be» veelende voornamelyk aan den zeiven, ,, om de „ Inwooners van Xeeuwarden, zyne Stadgenoo,, ten, zo veel mogelyk terug te brengen, van „ hunne fchandelyke gewoonte, om hunne Kin- ders na andere Hoogefchoolen te zenden,met „ voorby gaaf van deze hunne eigene Akade„ mie", en eindelyk wensch'e hy „ zich zelf „ en de gantfche Hoogefchool geluk met den „ zeer geleerden Coopmans, thans de oudfte en ,, eerfte der Curatoren", doende in allen opzig* te hulde aan 'sMans uitmuntende verdiensten, en betuigende „ zyne byzondere blydfchap over de n her*  JAARBOEKEN, November, 1797. 1447 herftelling van den zeiven, uit eene gevaarly* „ ke ziekte, geduurende welke men onlangs, en ,, met reden, vóór zyn leeveo bedngt geweest „ was." In het algemeen verzogt de Rector Magnificus in allen opzichte de befcherming van Curatoren voor de Academie en befloot met ge* paste zegewenfchen. Na dit alles trad de gryze Gwpmans uit de kring en betuigde, met e^nen vuurigen yver, aan zyne jaaren zo zeldzaam eigen, hoe zeer hyzich in alle deze Gebeurtenisfen verheugde, zeggende het Ppvintiaal Beftuur, het Collegie en den Rector Magnificus met de &cademifche Senaat, elk in zyne betrekking en na de aard der omftac. digheeden ernstig dank, en beloofde medé uic naam der andere Curatoren om alles, wat in hun vermogen is, toe te brengen, tot wederherftelling der Academie; verrasfende fen blyke hier van allen den tegenwoordig zynde, met een gefchenk van uitgegevene enonuitgegeevenegefchriftzti van den beroemden Hcin/ius* en nog drie andere oude Manufchripten. Eindelyk wenschte de Curator Gobpmans het Gerecht der Stad Franeker geluk, met de pogingen rot herftel van deze Academie, en verzogt hetzelvein al'es mede te werken tot bevordering der Bloei en Vv elvaard van dezelve. Daarna ging de geheele Trein weder te rug na het Stadshuis, zynde nu de Curatoren, als Leden der Akademie, tusfchen de Commisfies en de Senaat geplaatst. Dus liep de Plegtigheid van de eerfte dag geregeld ten einde. Den isden 's morgens 9 uur vergaderden de Commisfies, de Curatoren, het Gerecht,en Profesforen Voor da , Allardi, en Grevc, ( de Oratores van deeze dag"1* op het Stadhuis, alwaar zig ook eene Commisfie uit het Hof van Justitie vefvoegd had, om de Plegtigheden by te woo-, nen. De Rector Magnificus en Senaat vergader Zzzz 2 deo Franeker. Berigt wegers de fierftcllingder Friefche Akadc mie.  1448, NIEUWE NEDERLAND5CHE Franeker. Berigt wegens de hertellingder Friefclu Akademie. den in de Senaat kamer. Op dezelve wyze als de voorige dag wierden de eerstgenoemde, door de laatste afgehaald onder het luiden der Klokken en het Schieten met Kanon. De Trein was nu op de volgend wyze ingerigt: : ï. Een Detachement Gewapende Burgers, s. Twee Boden van het Provintiaal Beftuur. 3. De Commisfie uit het Provintiaal Beftuur, met een hunner Ministers. 4. Twee Boden van de Gedeputeerden. 5. De Commisfie uit de Gedeputeerden, met een hunner Ministers. 6. De,Pëdels der Akademie, met hunne Staffen. 7. De Curatoren Coopmans en Tigchelaar en tusfchen den zei ven Profesfor Voor da. 8. De Curatoren Ei/inga en ter Horst, tusfchen dezelven Profesfor Allardi. 9. De Rector Magnificus en in rang volgende Eoogleeraar Greve tusfchen dezelven. 10. De overige Profesforen twee aan twee, met de Geheimfchryver der Senaat. n. Twee Boden van den Raad van Juftitie des Friefchen Volks. ia. De Commisfie uit de Raad van Justitie des Friefchen Volks. 13. Het Gerecht der Stad Franeker. 14. Een Detachement Gewapende Burgers. De Gewapende Burgers hielden wederom post voor de Akademie, en de Trein een ogenblik in de Senaat kaamer vertoeft hebbende, ging in dezelve orde in de Akademie Kerk. Aldaar hield de r-roffesfor Vooraa eerst eene Latynfche Redevoering de Romanis Juttiniani legibus in regno Neapolitano Longobardico u/u\pratlatis non postpofitis. De Profesfor Allardi, de fumma mentis  JAARBOEKEN, November, 1797. 1449 voluptatc ex ipfo artis fanandi ufu hauricnda. En Proffesfor Greve, de nexu, qui Studium Ltttera* rum Orientalium ceterasque artes et disciplinas humaniores intercedit indivulfus By het inkoomen in de Kerk, tusfchen de Oratien en na dezelve, wierd een fchoon Muzicqgemaakt. Dir afgelopen zynde wierden de Orators in de Senaatkamer, door den oudften Curator verzogt om hunne Oratien, met by voeging van eene Nederduitfche vertaaling, op 'sLands kosten te laaten drukken; waarna men te rugkeerde na het Stadhuis, zynde nu de Orators weder op hunne Plaatzen, by de andere ProfFesforen gerangfchikt. Hier mede nam de Plegtigheid van de tweede dag een einde. Den 16de ging alles in dezelve order als de vorige dag, met verandering der Oratores. De Hoogleeraar Swildens handelde over de ontvettende merkwaardigheid van dit laatfte tydperk onzer agtiende Eeuw, en deszelfs géwigt voor het recht der Natuur, des Sraats en der Volkeren. De Hoogleeraar Mulder ftelde voor, de redenen waarom de Nederlanders in het algemeen zeer weinig tot verbetering en uitbreiding der Heel en Verloskunde hebben toegebracht; en de Hoogleeraar Tholen fprak over de invloed, dien de beoefFening der Wysbegeorte, op de Menfchelyke Maatfchappy, en onze verftaedelyke vermogens beeft. Ook deeze Redenaars wierden verzogt hunne Oratien op 'sLands kosten te laaten druksen. Op deze dag voornamelyk, was het Akade» misch Auditorium of Kerkgebouw geheel opgevuld met Toehoorders, van alle Oorden uit dit Gewest by een gevloeid, welke b jitengewoone menigte, door dien voorheen geene Nederduitfche Redevoeringen^gehouden wier Jen, was uitgelokt» In de Senaatkamer deed de Qary r Staal uit naam dei Raad van Juititie een: Aaafpraa's. beZzzz 3 vat- FRANEKER.. Berigt wegens de herHellingder Friefche Akade' , mie*  1450 NIEUWE NEDERLANDSCHE Franeker. Berigt wegens de her- fielling der Friefche Akademie. vattende bet genoegen des Raads over de herftelIng der Akademie, gelukwenfchingen aan de nieuwe Cura.oreo en Profesforen, met Heilbede tot het wel gelukken der pogingen van allen. Na dat. de trein wederom op het Stadshuis gekomen was, febeide men. Dit alles afgelopen zynde, was in het Logement-de Valk, een Diné voor gemelde Commisfies , Curatoren, Profesforen, het Gerechte der Stad, de Gereformeerde, Roomlche Catholique en Doopsgezinde Leeraars van Franeker, de Burger en Militaire Commandant dier Stad, de Rector en Preceptor der Latynfche Schoole, en de Stads Schoolmeester, Tegen den avond wierden de Commisfies, uit naam der Burger Sociëteit en Gewapeude Burgermagr op de Sociëteit verzogt, zynde dit Gebouw, sis mede de Burgerwagt kamer geïllumineerd. De Commisfies aldaar verfchenen zynde, deed de PreQden-t der Sociteit eene aanfpraak aan het Provinüiar-I Beftuur, Collegie, Curatoren, en Acade» rnifche Senaat, betuigende daarin het genoegen, het welk de Sociëteit,en gewapendeBurgeryover het Herftel der Akademie gevoelde, zich tevens i —' > febap aanbeveek-nde; het welkdoor dè Préfidefiten der Commisfies der Curatoren en de Rector Magnificus op eene gep'aste wye beantwoord wiard. Fricfcrit dus liep deeze gewigtige, deeze zo belangryki;, deeze zo roemvolle Gebeurenis in alle orde &f; toont door daaden , dat gy de zorg van uwe Vercfgenwoordigers tot bevordering van •"fteene welvaart, waar van de bloei der Wetet snappen eene der voornaamfte bronnen is, Qiet geh?ei onwaardig zyt. Zendt uwe Zoonen aan uwe eigen Hooge School om in alle Takken van * Geleerdheid onderwezen te worden, op dat gy ook in dezen, uwen ouden roem herwinnen moogt, en wy, zo wel als onze Nabuuren, op Man-  JAARBOEKEN, N»vembert 1797. 1451 Mannen boogen, welke een licht zyrj voot de gantfche Waereld! U (Jit naam der Commisfie van Gedeputeerden, waameemende de Zaaken van het Collegie» C. N. van der LET. STAD EN LANDE. Groningen. Naar de meening der Volksvertegenwoordigers van deeze Stad hadt het Comn miué Centraal des platten Lands van dit Gewest zich een onwettig en wederregtelyk gezag aargemaaiigd, en Rrydig met den vastgeftelden Regeeringsform gehandeld, door hec beraamen van eenige fchikkingen, door welke de band, die 'er zints lang', tusfchen de Stad en het platte Land, hadt pLacs gehad, zoo goed als verbroken zou worden. Meer dan eens was dit conflikt van jurisdikiie een zuure twistappel. Ter wegneemingé, ware het mogelyk, van deze plaats hebbende grieve, en de verdeelde Gezindheden wederom tot eenig. heid te brengen, diende de volgende Misfive van De Municipaliteit en Kiezers als Ferm tegenwoordigers van het Volk van Groningen, aan hunne Medeburgers in de Oldambten, Gorecht9 Hogezand, en Sappemeer cum anm nexis, Heil en Broederfchap! J Naademaal ter onzer kennis is gebrast, dat het Committé Generaal des Wdld -Oldambts, zoo wel als de Gevolmagtigden van het Volk van .Zzzz 4 het Franb- ker„  145a NIEUWE NE DERLANDS CHE Gro- WINGEN Misfive van Gi ontogen aan die van de Oldampten*enz. j 1 I het Gerecht, Sappemeer, Hogezand cum annexis hebben kunnen goedvinden ieder in den haaren eene zoo genaamde Publikatie uit te geven, en dezelve zonder toeftemming van het Gericht ter plaats van de Predikftoelen te doen afkundigen, en affigeren, waar by aan de Ingezetenen der onderfcheidene Diftricten hoofdzakelyk kennis geven, dat, offchoon het Volk van de Stad, niettegenftaande óe nadrukkelyke vertoogen en drangredenen, aan hunne zyde gedaan, het Reglement, door de daar toe benoemde Gecommitterden den 12 January I. 1. ter Vergadering van de Reprefentanten van Stad en Lande overgegeven, tot geen voorwerp haarer deliberatien hebben willen ttelien, zy echter 't voornoemde Reglement, als door het Volk der Oldambten, Gorecht, Hogezand en Sappemeer cum annexis aangenomen., in werking te zullen brengen, terwyl gemelde Publicatie "al verder behelst eene verdeling in hoofd Diftricten, benevens de benoeming van Volmagten, om de regiftrature der Stemgeregtigden ten erïecte te brengen: en dus zich veroorloven daaden, waar toe nog het Committé Centraal, nog de Gevolmagtigden immer 1 zonder concurrentie van het Volk van de Stad geregtigd zyn verklaard, als daar door afgaande van de gemaakte Conventie tusfchen het Volk van de Stad, de Oldambten, Gorecht, Hogezand en Sappemeer cum annexis, den 20 Nov. 179J gemaakt, terwyl wel «zeer nadrukkelyk by het jde Art. van 'de evengemelde Conventie ftaat bepaald ,, dat „ inmiddels de plaatshebbende Regerings orderin volle kracht zal verblyven." — Het is uit hoofde hier van, dat de Reprefêntanten van het Volk van de Stad zich verplicht oordeelen openlyk voor al het Volk te verklaren, dar jaa wel het Volk van Groningen by twee herhaalde Volks oproepingen volmondig heeft ver- klaart, het overgegeven plan van repreléntatie zonder grondwetten niet te kunnen ftellen tot een v-arwtrp vaa nasre deliberatien, en wel op voldoen-  JAARBOEKEN, November, 1707. 1453 doende gronden, terwyl het Volk van Groningen het hoogst gevaarlyk voor haare Vryheid keurde, eecuCollegie aan te ftellen, en het zelve te bekleeden met de hoogfte magt, zonder tevens het zelve te verbinden aan Wetten en Inftructien, het Volk van Groningen was bevreest, dat zy zoo wel als het Volk der overige Diftricten hier 1 door wierden bloodgefteld voor eene willekeurige regering, waar uit de fchroomelykfte gevolgen konden voortvloeyen! ■ t Niettegenftaande deeze ftelbge verklaring, nebben de Reprefentanten van het Volk van de Stad alle pogingen aangewend, om waar het mogelyk door vriende'yke Conferentien de verfchillende gevoelens te vereenigen. Of de Gecommitteerden tot de Gonftitutie, welke nu reeds 10 maanden werkeloos ter neder zitten, tot het hervatten van de aan hun opgedragene Commisfie op te wekken, dan wel verre, dat 't CommittéCen. traal des Wold Oldambts, of de Gecommitteerden van 't Volk van 't Gorecht, Hogezand en Sappemeer zich genegen zouden getoont hebben deeze vriendetyke voorflag wederkerig te beantwoorden, hebben zy daar en tegen op eene aantsch onvriendelyke wyze de aanzoeken van de Stad afgeflagen, en in plaats daarvan de Reprefentanten van het Volk van Groningen gefommeert om binnen een kort bepaalde tyd tot hnn fentiment te accederen, of dat zy het Reglement met voorbygang van de Stad in werking zullen brengen, het is 'er dus zeer verre af, dat het Committé Centraal des Wold - Oldambts, en de Gevolmagtigden van het Volk vaD 't Gorecht, Hogezand en Sappemeer cum annexis nadrukkelyke vertoogen en drangredenen hebben gedaan. De Reprefentanten van het Voik van Groningen overwegende de akelige gevolgen, welke uit iene verdere verwyderinge en inconftitutionele Rappen, by het Committé Centraal des WoldOldambts en Gevolmagtigden van 't Gorecht, Zzzz 5 He? Groningen Misfive van Groningen aan die van de Qldampten.  Groningen Misfive van Groningen aan die van de OUampten,enz. 1454 NIEUWE NEDERLANDSCHB Hogez-n 1 en Sappemeer cum annexis ondernomen, noodwendig moe en voortvloeyen, vinden zich ten Iterklten gedrongen het Volk der Oldambten j Gorecht, Hogezand en Sappemeer aan te manen, gelyk zy doen by deozen, om ter voorkoming van alle verwydering en van de onberekeobaare gevolgen, welke hier uit noodwendig moeten voortvloeyen, te beproeven of als nog niet door minnelyke fchikkingen deeze noodlottige omttandigheden kun:en worden voorgekomen, vooral in dit tydftip, waar in deze. Provincie met betrekking tot haare Ficancieele belangens verkeerd. Dan zoo onverhoopt deeze aanbieding aan onze vredelievende oogmerken niet mogte beandwoorden , zoo verklaren de ïxeprefentanten van het Volk van Groqingen by deezen; dat zy alle de reeds geda me of nog verdere te doene irreguliere flappen van het Committé Centraal des Wold - Ol aoib s en Gevolmagtigden van het Volk van 't Gorecht, Uogezand en Sappemeer cum annex, wouden voor onwettig, nul en van geene waarde, daar tegens ten fterkften protefterende als inlopende tegens tn lirydig met de Regeeringsform, dus vérre hebbende Rand gegrepen, en by het jde art. van de boven geallegeerde Conventie gereferveert, voorts de gevolgen hier van overlatende voor rekeninge van de uitvinders hier van; referverende aan zich om tegens de Bewerkers van deeze inconflitutioneele Rappen te doen procedc ren als zy zullen vermenen te behoren. Eude op dat niemand hiervan enige onwetenheid moge voorwenden, zal deze alomme van de Predikiibelen van alle Gezindheden worden afgelezen, sn aangeflagen ter plaatze daar men gewoon iszuiks te doen. < Gedaan in Groningen den 9 November 1797, Het derde Jaar der Uataaffche Vryheid. * W. SICCAMA, vt. . Ter Ordonnantie van dezelve R. LOHMAN, Secret. NIEU.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, DECE MBER. MDCCXCVIL HOLLAND. *S G R A V E N H A G E. Deerlyk gehavend was 's Lands Zeemagt; en haar aanweezen, om iets van belang te kunnen verrigten, zoo goed als vernietigd, door den noodlottigen Zeeflag, in de Maand October deezes jaars voorgevallen, zoo alswy ter voegzaame plaatze vermeld hebben. Om haar eenigermaate te doen verademen, wier. den miljoenen fchats verëischt; die, egter, in 's Lands Kas niet voorhanden waren. Deingezeetenen der Republiek moesten,'derhallen, aangefproken, en onder de verpligting ge-  's GRAVENDSE. 1456 NIEUWE NE DER LANDS C HE gebragt worden, in den dringenden nood, elk naar evenredigheid van zyn vermogen, te helpen bydraagen. Eene Publikatie der Nationaale Vergaderinge, op den 5 deezer afgekondigd, diende ter heffinge van eene belastinge van Acht ten Honderd van het jaarlykfche Inkomen van elk der Ingezeetenen dezer Republiek, tegen eene jaarlykfcr%Ren« te van drie ten honderd; zullende de penningen, daar van komende, deels ter goedmaakinge van de kpsten van extraordinaire Reparatie , Aanbouw en Equipeering van Oorlogfchepen, deels, voor zoo verre de opbrengst deezer Heffinge de bedoelde uitgaaf mogt te boven gaan, in mindering van het geen voor de Marine, volgens begrooting van den jaare 1708, mogte verëischt worden. PUBLICATIE. T*le Nationaale Vergadering,Reprefenteerende het Volk van Nederland, aan alle hare Medeburgeren, Heil en Broederfchap.' Gelyk deze Republicq hare politicque etiftentie van alle tyden daar aan verfchuldigd is,dat zy zich als eene magtige Zee-Mogendheid heeft doen kennen en relpecteeren; en ook dan alleen hare onafhanglykheid met roem heeft gehandhaafd, wanneer zy, door eene aanzienlyke Zeemagt, ontzag aan hare Vyanden, en vertrouwen aan hare Vrienden wist in te boeze# men; zo hebben ook alle welgezinde Vaderlanders ten allen tyde hunne pogingen verëenigd, om onze Navale Magt te vetfterken, en de eer onzer Nationale Vlag te handhaven. Maar  JAARBOEKEN, December, 1707. I457 Maar zoo het immer onzen plicht is geweest ■ onzen yver hier toe aan te vuuren, het as ongetwvffeld in de beflisfende oogenblikken, waar, in wy ons thans bevinden. , Geen meerder of minder belang van het één of ander gedeelte der Republicq , het welk met, de voorname zetels van den Koophandel nauwer verëenigd, of verder daar van verwyderd is, kan hieromtrent eenig-verfchil van bedoelingen veroorloven. De eer van den Bataaffchen naam, en de bevestiging onzer onafhanglykheid, aan allen onzen Medeburgeren even dierbaar, eischt, dat wy, met faam gevoegde krach, ten, den overmoed van het Engelsch Ministerie, dat, door allerlei onrecht en geweld, fteedsonze politjcque verniêtiging beoogt, heldhaftig tegenftaan; en by onze Bondgenooten gedurig de overtuiging verlevendigen, dat onze politicque exiftentie, als eene onafhanglyke Zee-Mogendheid, zo naauw verbonden met hunne belangen, als onaffcheidbaar van ons is. Nu vooral, nu de Krvgsverwoestingen op het vaste Land een einde "fchynen te nemen, en nu zich alles ver. ëenigen moet, om ter Zee den laatften Vyand tot den Vreede te noodzaken, nu vordert niei alleen de zucht naar Vryheid en Onafhanglyk heid, maar nu eischt ook 't behoud van 't Va derland, dat wy onze krachten verzamelen,on tot dezen, voor 't Menschdom zo heilzamer Rryd, roemryk te concurreeren, ten einde wj het gewigt der medewerking onzer Zeemagt b] onze Britfche benyders gedugt maken, en byon ze getrouwe Gealiiëerden meer en meer doei kennen en waardeeren. Maar wy hebben by 't Bataaffche Volk.geei nieuwen aandrang nodig. De dankbaarheid di< wy, onder het gevoel der Oorlogsrampen, ver fchuldigd zyn aan den heldenmoed der Braven welken in den laatften Zeeflag, den roem va onzer Landaart, als byzonderlyk voor de Ze g< sGra- fENHAÏE. Pub!, of eene Heffing voor ds Marine. 1 1 r 1 t 1 ï l e  1458 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sG A- VENH&GE. Publ. tot eern Heffing voor de Marine, \ | I I i i < ( 1 t f t I , 1 i t gevormd, ftaande gehouden en verlevendigd hebben, eischt ook, dat wy hulde doen aan den ontvlamden yver onzer Landgenoten, welken alomme blyken geven, dat zy, zelfs door tegenfpoeden opgewekt, hunne zucht voor onze Zeemagt voelen aanwakkeren, en zich vau zelfs tot allerlei opoffering bereiden, om onze Zeehelden te onderfteunen, en onze Vaderlandfche Vloot te herftellen, en te verheffen. Wy hebben by zulke eene Natie niet nodig, eenige aanmoedigingen te gebruiken, om haar te bewegen dat zy ons goedwiiliglyk de hand bieden. Wy voldoen flechts zo wel aan den vrywilligen wensch onzer Medeburgeren, als aan den gebiedenden eisch onzer verplichting, wanner wy hen oproepen , om ons tot een fpoedig herftel van 'sLands Vloot, door prompte ;n ruime fournisrementen van gereede penningen in ftaat te ftellen. Wy zouden onze Landgenoten ontëeren, inlien wy vooronderftelden, dat in eenig gedeelte Ier Republicq Vaderlanders gevonden wierden, lïe niet zouden verlangen, dezen last, zoo zeel mogelyk, met eenparige fchouderen te drajen ; maar wy zouden ook onze oogen moeten luiten voor den zwaren last, die voor veelen eeds uittermate drukkend is, indien wy niet loor alle gepaste middelen zochten, het gevoel Ier overmaat van dien last te lenigen, en den;elven draaglyk te maken. Het is, uit overtuiging der noodzakelykheid, >tn beide deze bedoelingen ons voor oögen te tellen, dat aan den ee.ien kant eene geldhefling, ;eövenredigd naar elks inkomften, ons is voorekomen best gefchikt te zyn, om den last [oor alle de Ingezetenen van de geheele Repulicq, naar mate van ieders vermogen, gelykefk te doen dragen; en dat wy aan den ande. sn kant, de toezegging van eenen matigen inest geoordeeld hebben, in 't midden der be- zwa-  JAARBOEKEN, December. 1797. 1459 zwaren, die ons r'rukken, het eenigst middel te zyn om 't gevoelen van dien Jast, voor elk die denzelven draagt, eerigzins te verzacnten; en öm langs dien weg, niet flechis door het billyke, maar ook door het aannemetyk van dien maatregel, dien wy in 't werk (Tellen, deszelfs fpoedige en volkomene volvoering des te beter te bevorderen. Aangezien dan, tot handhaving onzer onafhangïykheid, en tot behoud der dierbaa-fte belangen vah ons Vaderland, niet flechis eene buitengewoone bekostiging ten behueve onzer Zeemagt, en daar toe eene algemeené heffing der benodigde penningen*vereh-cht wordt; ma^r wy ook langs dezen wtg des te fpoediger ho« pen mede te werken tot bevordering van eenen algemeenen Vreede , welke den ruimften weg moet banen tot zodanige vermindering van las. ten, als wy allen reikhalzende te gemoet zien. ZOO IS 'T, dat wy, vooronderftellende de concurrentie der Hoogstgeconftitueerde Magten van de onderfcheidene Gewesten, goedgevonden hebben te decreteeren, gelyk wy decreteeren by dezen. Art. 1. Dat 'er eene algemeené Geldheffing over de geheele Jïepublicq zal gefchieden, by wyze van opbrengst van agt ten honderd, van het jaarlyks inkomen van eik der Ingezetenen. 2. Dat de penningen, uit deze heffing prove» nieerende, zullen worden geitort in de Nationale Casfe» en directelyk ftaan ter riispofitie van onze Vergadering, of zodfnige Perfoor en, welken wy daar toe zullen hebben gecommitteerd. 3. Dat de gemelde penningen gebruikt zullen worden in de eerfte plaats, om daar uit goed te maken de kosten van de extraordinaire Reparatie, Aanbouw en Equipeering van Oorlog» fche- 's Graven hage. Puhl. tot eene Heffing VO;r de Marine.  'sGra> venha" ge. Publ. tot eent Heffing yoor de Marine 3460 NIEUWE NEDERLANDSCHE fchepen, tot herftel en vermeerdering van'sLands Navale Magt vereischt wordende; en in de tweede plaats , voor zoo verre de opbrengst der heffing deze extraordinaire uitgaaf mogt te boven gaan, in mindering van het geene voor de iMarine, volgens de te maken begtoting voorden Jare 1798 zal blyken benodigd te zyn, '4. Dat, voor het geen in deze Geldheffing .zal worden gefourneerd, zullen worden afgegeven Obligatien, met Coupons, ten laste der Bataaffche Republiek, lopende tegen den Intrest van drie ten honderd in 't jaar., ingaande met den dag van het fournisfement. 5. Dat in deze Geldheffing za! worden gecontribueerd voor, of van wegen elk Ingezeten dezer Republicq, die jaarlyks drie honderd guldens, «of daar boven aan inkomen heeft, en zulks zonder eenige uitzondering , het zy hy tot een Huisgezin behoort, by anderen, of op zich zeiven woont, het zy hy zyne Goederen of Bezittingen zelf beheert, of onder de Voogdy of Curateele van anderen ftaat, of dat de administratie zyner Goederen aan anderen gedemandeerd is; gelyk hetzelve dan ook zal gefchieden door de Weeskamers van de Goederen der Weezen, Ingezetenen van deze Republicq zynde, of alhier t'huis hoorende, en by Weesmeesteren of Gecommitteerden derzelven, of ook wel by een of meer van derzelver Suppoosten, of door hun aangeftelde Administrateurs geadministreerd wordende; en zulks in allen ge. valle, ten opzichte van ieder Wees afzouderlyk. 6. Dat van de voorfchreven gevorderde Contributie zullen zyn uitgezonderd zoodanige Ingezetenen, welke jaarlyks geen drie hondert gul. dens inkomen hebben: gelyk ook de inkomften van zodanige Fundatiën of Gedichten, welke tot onderhoud van arme en onvermogende Ingezetenen gedestineerd zyn. 7. Dat, offchoon de uitzondering van zujken, die  JAARBOEKEN, December, 1797. 146I dia geen drie honderd guldens inkomen hebben, ten oogmerke heeft, om onze mindete gegoedeIngezetenen ie geraoet te komen, wy nochtans ( in de zoodanigen geen mindere bereidwilligheid of verpligting vooronderftellen , om tot behoud van het lieve Vaderland, en ter bevordering van eenen gewenschten Vreede, zoo veel iu hun vermogen is, toetebrengen; en dat wy mitsdien van hunne Vaderlandsliefde vertrouwen, en hun f des noods) vermanen, om door vrywiljige giften waar van wy de begroting aan hunne volkomene vrye keuze en de infpraak van huil'ge•weten overlaten , met hunne Medeburgers 'sLands Schatkist te helpen ftyven. 8. Dat deze Heffing zal gtlchieden van het beloop van alle inkomften, welke door een ieder Ingezeten dezer Republicq jaarlyks genoten worden* en mitsdien van alle Renten, lntresfen, Dividenden, Revenuen, Pacht- of Huurpenningen, Penfioenens Tontinen, Prebenden, Win. Ren Baten en voordeden, zoo van vaste Goederen, als andere Capitalen en Effecten, hetzy hv die in eigendom bezit, of waar van hy het vruchtgebruik geniet, mitsgaders van de onderfcheidene Profttfien, Koophandel, Weeringen, Handteerinaen, Ambachten, Fabricquen, Trafiquen, of Handwerken, door hem gedreven of geëxerceerd wordende: fpeciaal ook van alle Tractementen, en Emolumenten, Daggelden, Vacatiën, cf onder welken titul ook eenig voordeel genoten wordende, uit hoofde van Regeerin<-s- posten, Ampten, Bedieningen, Officien enÖBeneficiën; en generaalyk .van alles, uit welken anderen hoofde, of onder welken anderen Tituf, eenig Ingezeten zyn kostwinning moete hebben, niets hoegenaamd uitgezonderd. 9, Dat om de begrooting van de Jaarlykfcne Inkomften te vinden , ten aanzien van zoodanige Ingezetenen, by dewelken die onzeker zyn, dezelve verplicht zullen zyn, dis inkom'len Aaaaa ovü s Gra* 7enha- Publ. tot eene Heffing voor de Marini* r  *s Gravenha- GE. Publ. tot eene Heffing voor de Marine. 146a NIEUWE NEDERLANDSCHE over de laatfte drie Jaren om te flaan, en hefc derde gedeelte van dat montant te houden voor hun Jaarlyks inkomen; des nogthans dat ten aanzien der Renten en lntresfen van Obligatien of andere Effecten, dezelve berekend zullen worden, naar het geen dezelve bevonden worden ten tyde der Heffing dadelyk te renderen; dat voorts die genen, welken nog geen drie Jaren achter den anderen een inkomen gehad hebben, het zelve zullen bereekenen naar den tyd, dat zy zulks hebben genoten, en in evenredigheid daar van hun Jaarlyks inkomen begrooten ; gelyk zulks al mede zal plaats hebben ten opzichte van Tractementen, Emolumenten» Daggelden en Vacatiën, waar van de tegenwoordige genieter nog geen vol Jaar het genot mogte gehad hebben; dat ook dezulken, welken eenig vast goed, het zy Huis of Land, in eigendom bezitten, en zulks zelfs bewonen of gebruiken , verplicht zullen zyn, te begrooten in evenredigheid van andere foortgelyke Goederen, het montant der Huure of Pacht welke daar van zoude kunnen genoten worden en het zelve-montant, als het inkomen van zoodanig een door hem zelf bewoond of gebruikt Eigendom, in de btgrooting zyner inkomften. mede rekenen; en dat voor zoo verre eenige Ingezetenen door gebrek aan aanteekening, buiten ftaat mogten zyn, het prsciefe montant van hun inkomen, over één of meerder Jaren te berekenen, dezelven gehouden zullen zyn,hunne jaarlykfche verteeringen, waar onder Huishuur, en andere kosten van Huishouding gerekend worden , te begrooten, en het montant vaa deze verteeringen met de overwinst, voor hunne Jaarlykfche inkomften te houden. 50. Dat het een ieder zei vryftaan van het montant van deszelfs inkomen aftetrekken in 't gemeen, die Jaarlykfche lasten, welken op de Goederen zelf geaffecteerd zyn, en bepaaldelyk ook  JAARBOEKEN, December* 1797. 1403 ook al zodanige Renten of Uitgangen, waar-' mede eenigen zyner Goederen, door een legaal1 of fpeciaal verband bezwaard mogten zyn, mitsgaders de lntresfen van Genegotieerde Capitalen, gelyk ook de Kooplieden de fchade doorJ hun geleden op eenigerhande MetchantieeleOperatien, als mede een iegelyk alle zodanige by zondere kosten, welke hy Jaarlyks ter verkryging zyner inkomften belteden moet; doch datverder geene verteeringen , vrywillige giften , vermindering der waarde van Goederen of Effecten, noch ook eenige betalingen extraordinaire Geldheffingen, of iets dergelyks, in aanmerking zal mogen komen, om de begrooting van het montant der inkomften te verminderen. - 11. Dat door elk ingezeten de begrooting zyner inkomften aldus gemaakt zynde, het aan ieder hoofd eens Huisgezins, 't zy Man of Vrouw, welke Kind of Kinderen mogten hebben, zal vryftaan, daar van aftetrekken vyftig guldens voor elk Kind, waar van de onderhouding tot zyn, of haar lasten als nog mogte 12. Dat echte Lieden, het zy in, het zybuiten gemeenfchap van Goederen getrouwd zynde, alle hunne inkomften in eene fomme zullen opmaken, en dat alzo door hun gecombineerd in deze heffing zal gedragen worden. 13. Dat van Goederen, toekomende aan Minderjarigen, gelyk mede aan Perfoonen, welken onder toezicht of beheering van Curateuren gefteld zyn, derzelver aandeel in deze heffing zal gefourneerd worden uit de vruchten of interesfen, gelyk insgelyks zal gefchieden door Ouders, of door de langstleevende van hun, die de vrnchten of interesten tot alimentatie der Kinderen genieten, ten ware 'er, by voldoening van dat fournisfement, uit de vruchten of interesfen niet genoeg zoude mogen overblyven tot Aaaaa 9 al-» sGra- 'EWHAJE, >ubf. ot eene Hefng iout de Marine.  ï4ö4 nieuwe nederlandsche "s Gra- venha' ge. Publ. tot eerit Heffing voorde Marine . alimentatie of onderhoud van zoodanige min, derjarige of onder toezigt geftelde Perfoonen , in hoedanig geval het fournisfement uit het Capitaal, naar vereisch der omftandigheden. het zy geheel of ten deele, zal mogen voldaan '■ worden. 14. Dat ook in deze Heffing zal moeten worden gecontribueerd door Adminiftrateurs van .Goederen binnen deze Republicq berustende waar van de Eigenaars' Ingezetenen dezer Republiek geweest zynde, al eenige jaaren vermist zyn geweest, fchoon het onbekend ruogte zyn, wie tot dezelve Goederen, indien de Eigenaars zich daar toe niet weder prefenteeren, gerechtigd'zullen zyn. 15. Dat Weesmeesters, of derzelver Suppoosten, Voogden, Curateurs en Administrateurs van eens anders Goederen, in het fonrneeren zich zullen hebben te houden aan de ftipse bepalingen dezer Publicatie; doch dat dezelve niet zullen mogen declareeren voor de moeite of vacatiën die zy ter dezer zake zullen gehad hebben; wordende voorts de Weeskamers Voos den en Curateurs, by deze gehouden voor etquahficeerd, om, voor zo verre zulks, ingevolge het bepaalde by het vorige 13 Articul nodig zoude mogen zyn , te verkoopen, of te bezwaren, het geen vereischt mogt wordenten welken einde wy, in diY fpeciaal geval de Hoogstgeconltituerde Magten in de refpective Gewesten en Kwartieren ontbieden en verzoeken, om ieder in den haaren, de Hoven, Municipaliteiten en Gerichten van de Steden of Plaatfen, waar de Goederen van Minderjarigen of andere onder Curateele ftaande Perfoonen' gelegen zyn, te authorifeeren, om by appoin' tement op de fchriftelyke daar toe door dezelve aan hun gedaane verzoeken, gemunieerd metbewyzen van 't geen daar by is voorgedragen en, des noods, onder de verdere nodige pre* eau-  JAARBOEKEN, December, 170?. 1465 cautien, tot het verkopen of bezwaaren van zoodanige Goederen confent te geven. 16» Dat elk Ingezeten , het zy in zyn parti- 1 culier. of in een der bovengemelde qualiteiten, op zoodanige wys als bier boven bepaald is , de begrooting van zyn jaarlyksch inkomen ge« maakt hebbende, acht ten hondert van het geheele alzo berekend inkomen zal moeten fourneeren, en zulks het zy in eens de geheele Contributie, het zy in twee termynen, namelyk de eene helft in de maand Maart, en de wederhelft in de maand Mey van het volgend Jaar 179S. 17. Dat wy, offchoon wy de Contributie in deze Geldhetfing flegts bepaald hebben op acht ten honderd van het jaarlyksch inkomen van eiken Ingezeten, wy nochtans hier door niet willen beperken de Vaderlandfche goedwilligheid van meervermogenden, welken genegen mogten zyn, grootere Contributien ten behoeve van de gemeene.zaak te' doen; daar wy dezelven in« tegendeel, indien hunne Vaderlandsliefde nog eenige aanmoediging konde gedogen, daar toe by dezen uitnodigen, en opwekken. 18. Dat de fournisfementen in deze Geldheffing zullen kunnen gefchieden. ten Comptoire van den Ontvanger Generaal van de Marine, alhier in den Hage, en voorts in de onderfcheidene Gewesten ten Comptoire van zoodanige Octfangers, of anderzins gequalificeerde Perfonen, als daar toe door de Hoogstgeconltitueerde Magt, met onze voorkennis, zullen aangewezen worden. 19. Dat een ieder der Ingezetenen, welke in deze Geldheffing moet contribueeren, zal kunnen volftaan, met deszelfs aandeel te tourneeren of in Quitantien, van de by anticipatie op deze Geldheffing gefourneerde penningen, of geheel in Comptanten, of voor twee derden in Comptanten, en voor een derde in Hollandser- Aaaaa 3 Be- sGra- /EN HAJE. Publ. 'M eens Heffing >oor at Marine.  9sGra- VEIS.H*. GE. Pub!. tot eene Heffing Voor de Marine HM • NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Beleenbankgeld; zullende de Zeeuwfche Munt welke door Ingezetenen van Zeeland gefourneert word, by de Ontfangers, in Zeeland refideerende, aangenomen worden volgens de Cours, naar welken dezelve in Zeeland gangbaar is 30. Dat het aan een ieder zal vryltaan om zyne fournisfementen zelf-te doen, zonder ge. houden te zyn te declareeren, dat de fournisfementen voor zyne rekening gedaan worden , doch dat zulks evenwel niet anders zal mogen gefchieoen dan by de Ontfangers van het Dis. trict waar onder hy resforteert, voor zoo verre dezelven tot den ontfangst gequalificeerd mogten zyn, en met by voeging van de plaats, van waar het zelve fournisfement wordt gedaan en dat, ingevalle de fornisfementen gefchieden ten Comptoire van den Ontfanger Generaal der Marine m den Haag, de geene die het fournisfemeut doet ten gemelden Comptoire zal moeten bekend zyn. > 21. Dat tot het doen der voorfchreven fournisfementen de Ingezetenen van de Republicq zich zullen quotifeeren volgens zekere Clasfificatie. 22. Dat tot de eeifle Clasfe zullen behoren allen, weiken zullen bevinden , na aftrek van 50 Guldens voor ieder Kiud, waar van het onderhoud ten bunnen laste komt, een jaarlyksch inkomen te hebben van drie honderd Guldens of daar boven. ' 23. Dat tot de tweede Clasfe zullen behoren allen, welken op gelyke wyze bevinden te hebben een jaarlyksch inkomen van agt honderd Guldens, of daar boven. 24. Dat tot de derde Clasfe zullen behoren allen, welken op gelyke wys bevinden te hebben een jaarlyksch inkomen van zestien honderd Guldens, of daar boven. » 95. Dat tot de vierde Clasfe zuilen behoren allen, welken op gelyke wys bevinden te hebben  ' JAARBOEKEN, December, 1797. 1467 «ben een jaarlyksch inkomen van drie duizend Guldens, of daar boven. 26. Dat tot de vyfde Clasfe zullen behoren allen, welke op gelyke wys bevinden^te hebben een jaarlyksch inkomen van zes duizend guldens, of daar boven. 27. Dat tot de zesde Clasfe zullen behoren allen, welken op gelyke wys bevinden te: heb|. beu een jaarlyks inkomen van tien duizend uuidens, of daar boven. 28. Dat tot de zevende Clasfe zullen behoren -allen, welken op gelyke wys zullen bevinden te hebben een jaarlyksch inkomen van twintigduizend Guldens, of daar boven. 29- Dat een iegelyk, welke behoort tot de eerlte Clasfe zal moeten fourn. ƒ 24. of daarboven; tot de tweede Clasfe ƒ 64. of daar boven, derde ƒ128 vief de /H° vyfde ƒ480 zesde ƒ800 zevende ƒ1600 50. Dat een ieder verplicht zal zyn, behalve* de fom der Clasfe, Waar op hy zich quotifeert, nog van zyne inkomften boven de gemelde quotifatie lopende, insgelyks acht pet Cent te fourneren. 31, Dat aan een ieder, die gefourneerd heert, dadelyk by deszelfs fournisfement, tot een be. wys daar van zal worden afgegeven eene Qui•tantie met een Duplicaat, op naam of in blanco, zo als hy zal verkiezen: zullende tege exhibitie der origineele Quitantien afgegeven worden Recepisfen ten laste der Bataaffche Republicq, welke vervolgens tegen Obhgatien zullen worden verwisfeld. 32. Dat het aan een ieder zal vryftaan voor aam geheel fournisfement te nemen ééne Quitantie met een Duplicaat; of wel bepaaldeiyk «ene Quitantie voor het geene hy gefourneerc Aaaaa4, heef 's Gravenha- ce. Publ. tot eene Heffing voor de Marine»  I4f?8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra' venha» ge..; Publ, ïot eene Heffing voor de Marine t heeft wegens het prseciefe montant der quotifatie van de Clasfe, waar in hy zich opgeeft, met het Duplicaat daar by behorende, en daar en boven één of meer quitantien wegens het geene hy boven de bepaalde fom zyner Clasfe tegen acht ten honderd van zyne inkomften, of nog vry willig daar boven, gefourneerdheeft. 33. Dat het Beltuur van elke Plaats de Du» •plicaat- Quitantien der Ingezetenen zal doen ophalen, voor den eerften termyn; geduurende de drie laatfte (iagen van de maand Maart, en voor den tweden termijn, geduurende de drie laatfte dagen van de maad Mey des volgenden jaars 1798. 34» Dat bij het ophalen der Quitantien, een iegeiyk verplicht zal zijn de Duplicaat Quitantie, van het geen hy volgens de quotifatie zyner Clasfe, het zy voor zyn eigen perfoon, het zy in zyn qualiteit, gefourneerd heeft, af tc geven. 35. Dat een ieder, welke niet mogt goedvinden, behalven de Dnplicaat - Quitantie van het geene hy, volgens de quotifatie zyner Clasfe gefourneerd heeft, ook over te geven de Duplicaat Quitantie of Quitantien van het geene hy boven de bepaalde iom zyner Clasfe gefourneerd heeft, nochtans verplicht zal zyn, dezelveQui' tantie of Quitantien met derzelver Duplicaaten te bewaren, ten einde, - des gerequireerd, dezelven te kunnen exhiberen. 36. Dat op de Duplicaat-Quitantie, aan de binnenzyde gedrukt zal zyn het Quotifatie-Billet , waar yan het Formulier hier achter is gevoegd, behelzende de opgaaf der Clasfe, waar.toe een iener zich clasfificeert, welk Billet hy verplicht zal zyn in te vullen, en met zijn voor - en toenaam te onderteekenen, of wel, die zyne Naamtekening niet kan febryven, zyn gewoon merk daar onder te (tellen, in prasfer-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1469 tie van een getuigen, die zulks mede zal moeten onderteekenen. . 37. Dat op de Duplicaat-Quitantie aan de buiten zyde zal gedrukt zyn, het Declaratoir , waar van het Formulier hier achter gevoegd is, cn 't welk een ieder op gelyke wys, als in het voorgaande Articul bepaald is, zal moeten onderteekenen, tot bevestiging, dat hy aan zyne verpligting voldaan heeft. 08. Dat een ieder zal kunnen volftaan, met de Duplicaat-Quitantie , in voege voorfchreven ingevuld, en geteekend, verzegeld over te geven: doch dat aan de Duplicaat-Qitantien een uiterlyk kenbaar teeken zal gegeven worden, ten blyke, dat het ingevulde Quitantien zyn. 09. Dat de genen, die voor de beide termy nen dezer Geldheffing op eenmaal fourneeren, en de Quitantie of Quitantien van de beide ter. mynen by de eerfte ophaling zullen overgeven, verplicht zullen zyn, in het Declaratoir op d< buiteuzyde der Duplicaat-Quitantie geplaatst, ir te vullen, dat dezelve behelst de Quitantievooi de fournisfementen van de beide termynen. 40. Dat een ieder, welke geen drie honden guldens jaarlyks inkomen heeft, en volgens he; voorfchrift dezer heffing niet gehouden is t< contribuëeren, by 't ophalen der Quitantien ver plicht zal zyn, daar van aftegeven een behoorlyl geteekend Declaratoir, volgens het Formulie hier agter gevoegd. > 41. Dat een ieder,welke zodanig Declaratoi mogt nodig hebben, hetzelve zal kunnen balei ter Spcretary zyner woonplaats, of op zoodani se plaats, als door het Plaatfelyk Beftuur, waa toe hy behoort, zal worden aangewezen. 43. Dat de ophaling van de hier boven ver melde geteekende en verzegelde Duplicaat-Qui tanüen, gelyk ook van de Declaratoiren 111 d twee naast voorgaande Articulen vermeld, z; gefchieden in een gefloten Bus of Kistje, be 5 Aaaaa 5 hooi 'sGra- VENHAGE. Publ. tot eene Heffing voor de Marine, 1 : ! i e 1 ï  VENHAGE. Publ. tot ecnt Beffing voor de Marine ". * 1 3 4 1470 NIEUWE NEDERLANDSCHE hoorlyk door het Piaatfelyk Beftuur""verzegeld, en van boven niet een opening voorzien; en welke Bus of Kistje met de voorfz, Quitantien en Declaratoiren, wederom zal moeteu gebragt worden by de refpective Plaatfelyke Beftuurenf 43. Dat de refpective Plaatfelyke Beftuuren zullen benoemen eene Commisfie van drie Perfoonen, in welker byzyn de voorfz. Busfen of 'Kistjes zullen worden geopend, en door welken, volgens de orde der onderfcheidene Buurten, een Lyst van de opgehaalde DuplicaatQuitantien en Declaratoiren geformeerd zal worden, ten einde té kunnen nagaan, of'er eenige Ingezetenen in gebreke zyn gebleven, aan hunne verplichting te voldoen. 44. Dat, byaldien bevonden mogt worden dat eenige Ingezetenen geen Quitantien of Del claratoiren hadden overgegeven, dezelven ten bunnen kosten door een Bode zullen worden gefommeerd, om als nog binnen 24 uuren aan hunne verplichting te voldoen, op pcene van als fufpect te zullen worden opgegeven era eene fequestratie in derzelver Boedel te zién de cerneeren op twee perfoonen, door het Plaat-" fèlyk Beftuur daar toe te committeeren. 45. Dat, ingeval iemand wettige redenen mogt hebben, waar door hy verhindert was zyn Quitantie of Declaratoir over te geven of" :e doen overgeven, de zodanige gehouden'zal zyn, die redenen dadelyk in gefchrifte, en met syn naam onderteekend, in te leveren aan het ?laatfelyk BaRuur, 't welk dezelve zal beoorleelen. 46. Dat, wanneer de redenen door het Plaat, elyk Beftuur wettig geöordeelt worden, de fe* juesrratie dadelyk zal worden opgeheven, zo terie dezelve reeds mogt gadecerneerd zyn, en nderzins geen plaats zal hebben, maar dat aan Ie zoodanige alsnog gelegendheid zal gegeven vorden, om aan zyne verplichting in dit op- zich*:  JAARBOEKEN, December,1707. 1471 „zicht te voldoen; terwyl, wanneer die redenen ongenoegzaam geöordeelt worden, de fequestratie dadelyk zal worden gedecerneerd, zoo zulks nog niet mogt zyn gelchied, en dienonvermindert zoodanig iemand door gyzeliug tot volbrenging van'zyn plicht zal worden geconftringeerd. 47, Dat invoegen voorfchreven ingekomen Duplicaat-Quitantien dadelyk wel niet zullen worden geopend; doch wanneer onverhoopt mogt biyken , dat het provenue vau de gedane he,ffing in eenig Gewest of Plaats niet zoo veel heeft bedragen, als overeenkomftig het vermoe,» delyk vermogen der Ingezetenen van zoodanig Gewest of Plaats had moeten zyn opgebragt, alsjdan door zodauige Gecommitteerden, als wy daar toe zullen qualificeereu, aan ons zal worden voorgefteld, welke middelen van onderzoek 'er in dezen zullen behooren in 't werk gefteld te worden, terwyl inmiddels die DuplicaatQuitantien bewaard zullen worden, ten einde by opening van dezelve, wanneer wy daar toe zouden mogen befluiten, zal konnen worden opgemaakt en beoordeelt, welke Ingezetenen al, en welke niet aan hunne verplichiing voldaan hebben. . 48. Dat indien onverhoopt het geval zoude mogen exfteeren, dat wy ons in de verplichting gebragt vondeu , om de opening der DuplicaatQuitantien te decreteeren, als dan elk en een iegelyk, die zich in dezen naar behooren gedra. gen heeft, volkomen kan verzekerd zyn, dat, even gelyk dit geen gevolg zal zyn van eene onnodige nieuwsgierigheid, zoo ook daar door de ftaat van deszelfs inkomfteji geenzins zal worden gedivulgeerd, als hebbende wy vastelyk voorgenomen, in dat geval zodanige effica cieufe mefures te nemen, waar door ons oog merk bereikt, en het voorfz. onaangename voo de brave Ingezetenen voorgekomen zal worden, 49 Dai s Gra- tfENHA5e. Publ. tot eene Heffing voor de Marine.  147* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHA' GE. Publ. tot een, Heffing voor de Marine FOR- 49. Dat wy echter verre afzyn van eenige in■ fchikkelykheirl ;te zullen gebruiken, ten opzigte van de zoodanigen, welken bevonden zullen worden zich in dezen niet van hunnen pligt gekweten te hebben, als welke gehouden zullen 'zyn te betalen eene driebubbelde Contributie van het geene zy anderzins van hunne inkomsten zouden hebben moeten fourneeren. * 50. Dat, byaldien geene opening der Duplicaat-Quitantien nodig mogt geoordeeld worden, na verloop van zekeren bekwamen tyd, zoodanige maatregelen genomen zullen worden, waar door een ieder zich kan verzekerd houden, dat van de overgegeven Duplicaat Quitantien nimmer eenig misbruik zal kunnen worden gemaakt. 51. Dat eindelyk elk en een ieder zich volkomen verzekert kan houden, dat wy ernRig befloten hebben, zonder aanzien van perft>on, onze maatregulen ter executie te leggen, waar toe de Hoogstgeconftitueerde Magt in elk Ge- " west, ons de nodige informatien en adfiftentie zal verleenen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen voorwenden, ontbieden en verzoeken wy de Hoogstgeconftitueerde Magten in de refpective Gewesten, dat deze Publicatie ten fpoedigften moge worden gepubliceert en geaffi. geert, daar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Aldus gedaan en gearresteert ter bovengemelde Vergadering, in den Hage, den 5 December 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid, ( Was geparapheerd ,) S. J, van LANGEN, vr COnder ftond,) Ter ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,) M. S1DERIÜS.  JAARBOEKEN, December, I797. I4?3 FORMULIEREN. QUITANTIE. Ontvangen van in comptant geld, de fomma van ter voldoening van ,den , termvVder Nationale Geldheffing op de inkom(ten, conform de Publicatie van-de Nationale Vergadering van den 5 December 1797. Ontvangen'van ... in Quitantien van de by anticipatie gefourneerde Penningen de fomma van ter voldoening van den , . , termyn der Nationale Geldheffing op de inkomften conform de. Publicatie der Nationale Ve* gade'ring van den 5 December 1797. QUOTISATIE «BIL LIET, geplaatst op de blnnenzyde. Ingevolge en ter voldoening aan de Publicatie der Nationale Vergadering van dato 5 December 1797- vefklare ik Ondergetekende naai mate van myh jaarlyksch inkomen, volgens hel voorfchrift der gemelde Publicatie berekend,mj zelve gequotifeerd te bebben, als behorende to de Clasfe welker jaarlykfche inkomften bedra gen guldens of daar boven Actun &c. O 'sGra- VENHA-, 31. Publ. * tot esnc Heffing yoor de Marinti 1  1474 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra» venha" ge. Publ. tot cent Heffing voor de Marine, Op de buitenzyde van de Duplicaat Q ü I T A N T t E. Ik Ondergetekende wonende verklare deze te zyn de Duplicaat-Quitantie voor myn gedaae fournisfement in den •termyn der Nationale Geldheffing op de inkom» Ren by Publicatie der Nationale Vergadering van den 5 December 1797 gedecreteerd, voor zoo veel ik volgens de quotifatie der Clasfe , waar toe ik behore, verplicht ben te fourneren. En verklare verder op myn Burgertrouw, en onder bezef der ltraffe, waaraan ik my ingeval van bedrog of verzuim in dezen zoude bloot Hellen, dat ik voor my zelf, en voor zoodanige qualiteiten, waar in ik tot het fournisfement verplicht was, niet alleen het preciefe montant der quotifatie van de Clasfe, waar in ik my opgeve, gefourneerd hebbe, maar ook daarenboven het volle montant van 8 per Cent van myne inkomften zoo verre dezelve boven de quotifatie der gemelde Clasfe bedragen; dat ik my houde, ten vollen te hebben voldaan aan myne verplichting, om de termyn van myn aandeel te fourneren in de Geldheffing over my. ne inkomften uitgefchreven, en dat ik niet minder betaald hebbe, dan ik na de berekeningmyner inkomften, ingevolge 't voorfchrift van de bovengem. Publicatie, daar in te betalen, verplicht was. DECLARATOIR voor de genen, die geen drie honderd guldens jaarlyksch inkomen hebben. Ik Ondergetekende verklaare op myn Burgertrouw, en onder bezef der ftraffe, waar aan ik my ingeval van  JAARBOEKEN, December, 1797 1475 vaa bedrog of verzuim in dezen zoude bloot Rellen, na het opmaken van de fom van myn jaarlyksch inkomen , volgens het voorfchrift der Publicatie van de Nationale Vergadering van den 5 December 1797 bevonden te hebben, dat hetzelve inkomen geen drie honderd guldens jaar. lyksch kan bedragen. Actum Om aan deeze Publikatle te meer aandrangs te geeven, diende eene andere van de zelfde dagteekeninge, Zy hadt ten oogmerke, om dezulken, wien het voegde, vroeger, dan by de bovenftaande Afkondiging was bepaald, ter hulpe in den dringenden nood toe te fchieten, op gunftige voorwaarden uit te lokken, by wyze van Anticipatie of. voorfchot, in 'sLands Kas penningen uit te ftorten. P U B L I C A T I E. De Nationale Vergadering, Reprefenterende het Volk van Nederland, aan alle haare Medeburgeren, Heil en Broederfchapl Alhoewel wy met aandoening de zware lasten, welke de Ingezetenen deezer Republicq in de laatfte jaaren hebben moeten draagen, ons geduurig voor oogen ftellen en met verlangen het tydltip te geraoet zien, waar op alle bui' tengewoone uitgaaven zullen ophouden, en de meest mooglyke bezuinigingen het volledigst effect kunnen erlangen; nochtans houden wy ons verzeekerd, dat wanneer 't behoud van 't Va* derland en de handhaving onzer onafhanglyk' heid nieuwe fournisfementen van penningen vor dert, vry ons door geenerhande bedenkinger moe 'sGra* venhags. 1  venha- ge. Publ. tot het fournee ren by Antici' potte. 1476 NIEUWE NEDERLANDSCHE moeten laten aftrekken van 't neemen van-zulke maatregulen, aan welker voldoeningonzepolitique exiftentie op het naauwst verbonden is. En, gClyk van alle tyden het beftaan deezer Republicq als eene refpectabele Zee-Mogendheid de voorname grond geweest is, waar op .wy ónze onafhanglykheid als eene afzonderlyke JNatie hebben moeten vestigen , zoo vertrouwen wv ook, dat elk regtgeaard Vaderlander, in de tegenwoordige gefteldheid van zaaken, niets voor ons belangryker zal achten, dan met verdubbelden yver ons op nieuws ter Zee toe te rusien, om, door eene aanzienlyke Zeemagt, met onze Bondgenooten, roemryk meede te werken , tot die pogingen, welke gefchikt zyn, om het Engelsen MiniRerie tot zodanige flappen te noodzaaken, waardoor wy eerlang geraaken mogen tot eenen algemeenen Vreedé, die niet alleen den wensch der menschiykheid vervult, maar ook onze Vryheid en onaf nanglykheid nader beveiligt en bevestigt, onze welvaart herftelt en vermeerdert, en ons welhaast de ruimfte gelegenheid verfchaft, om onze publicque uitgaven binnen de grenzen van ons vermogen te rug te brengen, en de buitengewoone belastingen een einde te doen neemen. Wy hebben, ter bereiking van deeze zoofieil-jaame oogmerken,'ons verpligt gevonden te decreteeren, dat 'er eene extraurdinaire Reparatie, Aanbouw en Equipeering v an Schepen van Oorlog met allen fpoed zal plaats hebben, om onze Zeemagt op eenen relpectabelen voet te brengen; en wy haasten ons, om, ter bekoming van de daar toe benodigde penningen, eene algemeené Geldheffing, tegen acht per Cent van elks Inkomften , over NfJe Ingezetenen der geheele Republicq gelykelyk' werkende, ouverwyld te doen tot Rand komen. Maar, aangezien het dadelyk ter uitvoer brengen van zodanige algemeené Geldheffing eenige voorlopige fchikkingen vordert,  Jaarboeken, December, 1797. 147? flert, welken niet zoo Ipoedig, als het belang der zaak eischt, kunnen geëffectueerd worden, en, aangezien de door den laatften Zeeflag opgewekte geestdrift, ten behoeve van onze Vloot en Zeemagt j ons niet alleen alle reden geeft, om van onze Landgenooten eene algemeené goedwilligheid te verwagten, om hunne Patriottifchen yver op eene uitmuntende wyze aan den dag te leggen , maar ook by zeer veelen een dadelyk verlangen gemanifesteerd is, om gelegenheid te vinden tot het by voorfchot fourneeren van • zodanige penningen , w;lken zouden kunnen ftrekken, om het herftel van 's Lands Vloot met te meerder fpoed en luister te bevorderen. • N ■ > ZOO IS 'T, dat wy, om des te prompter aan 'sLands behoeften te voldoen, en om aan de Vaderlandlievende neigingen van veeie onzer Medeburgerén gelegenheid te geven tot het fourneered by anticipatie, van zodanige fommen vari penningen, als zy ter voldoening van bun verlangen , tot herftel van 's Lands Vloot hebben afgezonderd i goedgevonden hebben te decreteeren, gelyk wy decreteeren by dezen: 1. Dat aan eiken Ingezeten, welke in ftaateri bereid is, tot herftel van 'sLands Vloot eenige penningen voortefchieten, daar toe gelegenheid zal worden gegeven ten Comptoire van den Ontfanger Generaal der Marine, alhier in den Haag refideerende. 2. Dat, voor zoo verre fommige Ingezetenen niet mogten genegen of in ftaat zyn, hunne" voorgenomerie fournisfementen op éénmaal te doen, zy zulks by infchryvingen ten Comptoire van den Voornoemden Outvauger Generaal der Marine zullen kunnen aanneemen, in zoodanige termynen als zy verkiezen, des nochtans y dat de laatfte termyn van zoodanige In- Bbbbb ge. 's GRAVEN HAGE, Publ. tot het foWneeren by Anticipatie.  1478 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Publ. tot het journee ren by Antiei' patie. gefchreven fournisfementen zal moeten invallen voor den 21 February, J79S. 3 Dat de infcbryving en het fouznisfement van zoodanige p-nningen, by anticipatie, ook zai kunnen 'gefchieden, op de Comptoiren vau de onderfcheidene Gewestelyke Ontvangers, het ■zy generaale, het zy fubalterne, voor zooverre zy hier toe door de Hoogstgeconftitueerde Macht van het Gewest,waar toe zy behooren, mogten gequalifjceerd worden: zullende dezelve Ontvangers' vveekelyks aan den Ontvanger Ge. neraal der Marine, alhier in den H,;ge refidee. rende, moeten opgeeven, de by hun ingefchreeven fommen, of gedaane fournisfementen; waar tegen aan dezelve door den voornoemden Ontvanger Generaal der Marine zoodanige Recepisfen en Quitantien, als voor de by hun ingefehreeven of ontvangene fommen vereischt worden, zullen worden toegezonden. 4. Dat aan elk Ingezeeten, _ welke verkiest zoodanig voorfchot van penningen te doen, voor het montant van zyn fournisfement zai worden afgegeeven, één, of zoo hy zulks begeert, meerdere Recepisfen van Obligatien, ten laste der Eataaffche Republiek, rentende drie per Cent, in te gaan met den dag, op welken de fournisfementen reëellyk zullen gedaan zyn, en welke Recepisfen, het zy op zich zelf, het zy met anderen uit deeze fournisfementen gefprooten , gecombineerd, zoo fpoedig mooglyk in Obligatien, met coupons, zullen worden geconverteerd, en wel in zoodanige fommen als men begeert. 5. Dat aan de geene, welke by anticipatie fourneeren, zekere .korting vergund zal worden ; en wel aan de Ingezeetenen van Holland en Utrecht, welken voor den 1 January 1798. fourneeren, gelyk ook aan de Iugezetenen van de overige Gewesten, welke voor den 16 January daaraanvolgende fourneeren, eene korting van  JAARBOEKEN, December, 1797. H7s> van drie per Cent; aan allen, zonder ouderfcheid yan woonplaats, welke fourneeren voor den 1 February 1798, twee per Cent; en voor-den 21 van dezelfje u.aand Pebruary, één perCent. » 6. Dat tot meerder faciüteering en aanraoédiging, men onder de benaming van comptante penningen , zyn fournisfement zal mogen doen voor de eene helft in Hollands Beleen-bankgeld, en voor de wederhelft in klinkende munie. 7. Dat, ten einde elk Ingezeten dezer Republiek . welke door deszelfs fpoediger fournisfement, onze pogingen tot herftel vau 'sLands Vloot te eerder en te beter tracht te onderfteunen, tevens in deeze zyne goedwilligheid worde te gemoet gekomen, aan elk Fourneerder, met en benevens de bovengemelde Recepisfen van Obligatien, zal worden ter hand gefHd één of meerder Qüiramien, naar maté hy zulks zal verlangen, ten beloope van zyn gedaan fournisfement, en welke Quitantie ofQuitantien. hy in betaling zal vermogen re geven in zoodanige algemeené geldheffinge, als wy tot herftel van 'sLands Vloot over de geheele Republiek gelykelyk werkende, hebben gearresteerdof in zoodanige fixecuuen, als ter vinding van elks aandeel in de begrootiugen voor den Zeedienst te doen, zouden mogen gedirigeerd worden. En worden alle Ingezetenen aangemoedigd en opgewekt , om door fpo'edige infchry vingen eU fournisfementen hunnen Vaderlandfchen y ver toe herftel onzer Nayale magt ce betoonen, en toe bevordering van 'sLands eer en welvaart mede te werken. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude pretendeeren, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen, ontbiedende en verzoekende wy de hoogfte Machten übbbb 2 ia 's Gra- venhags. Publ. tot het fourneeren by Amict* patie.  I48o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGba venhage. in de onderfcheidene Gewesten, de nodige orders te Rellen, dat aan deze onze intentie beboorlyk voldaan worde. Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemel- . de Vergadering, in den Hage, den 5 December 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Was geparapheerd,) S. J. van LANGEN, vt. (Onder Rond,) Ter ordonnantie van dezelve. (Was geteekend,) M. SIDERIUS. 't Was ten behoeve van eenen tak van 'sLands Koophandel, dat de Nationaale Vergadering, op ao deezer, een befluit nam, waarby de inkomende en uitgaande regtenvan het gemaakt Yzer- en Staal werk merkelyk verminderd wierden. De Nationaale Vergadering Reprefenteerende het Volk van Nederland , allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap ! doet te weeten: By ons in overweeging zynde genomen de hooge inkomende rechten, waarmede het gemaakt Yzerwerk by de Lyst van^31 Jury i7?5is bezwaard, en de groote onevenredigheid, welke deeze inkomende rechten hebben met de ttanfitoire rechten van drie ten honderd van de waarde by P blicatie van den ia Mey laatst- lee-  JAARBOEKEN, December, 1707. ,48, leeden, op het gemaakt Yzer- en Staaiwerk al< mede van Koffymolens, van de landzyde inkomende, gefield, het geen-deezen Tak van Negotie, door de Ingezetenen van de Bataaffche RenV drukkef re£Ven wordende> noodwendig moet ZOO IS HET, dat wy, om in het verval van deezen Tak van Negotie te voorzien, hebben goedgevonden te decreteeren, gelyk wv decreteeren by deeze: y Art. r. Dat van nu voortaan de inkomende rechten van het gemaakt Yzer- en Staaiwerk de KofFymolens daar onder begreepen, weie op de i.yst van 3t ju'y j72J.. zyn aangeflagen orj twaalf ten honderd van de volle waarde, bv af- S'L"30 V-°tD' Piacaat' zullsn worden "vernederd op vier ten honderd van de volle waaraf Dat de uitgaande rechten van die zelfde goederen zullen blyven bepaeld, op twee ten honderd van de volle waarde, maar uitgaande vry zullen zyn van de Pra-mie; en dat de rechten yan al het andere Yzerwerk op het iukoTen en uitgaan zullen blyven zoo als by voorfchreeven Lyste en volgende Publicatien is vcoreefchreeven, gelyk ook de Tranfitoire Rechten zoo als by Publicatie van den 12 Mey 1. 1. is eefta. tueerd geworden. Wyders ontbieden en verzoeken wydeHoogstgeconlbtueerde Magten in de refpective Gewesten, en alle andere Justicieren en Officieren deezer Landen, dat zy deeze Publicatie van flonden aan doen afkondigen en aanplakken, ter plaatze, daar men zulks gewoon is: lastende en bevetlende ons Committé tot de zaaken van de Ma me, mitsgaders de Fiscaals, Commifen Generaal en alle andere Officieren deezer Landen, dee;e nze Publicatie en bevelen te achtervolgen, eh te doen achtervolgen, B'bbbb3 A-. 'S GRAVEN HAGE. Publ. op de regten van ge* maakt Tzer0 werk.  's GrA VEftHA- GE' 1482 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aldus gedaaD en geaïrefteerd ter bovengemelde Vergadering, in den Haage, den so December 1797. liet, derde jaar der Bataaffche Vryheid» (Was geparapheerd,) J. BLAUW. (Onder Rond,) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was Geteekend,) M. SIDERIUS. Een befluit, in de masnd Octobe- deezes jaars, by het Provinciaal Beftuur van Hjlland genomen, volgens 't welk de Domeinen deezer Provincie, voor zoo verre dezelve eenigzins zouden verkoopbaar zyn , zouden verkogt worden , eer dat befluit kon ten uitvoer worden gebragt, verëischte het eenen voorafgaanden maat» regel'» die, egter , flegts als eene herhaaling van 't geen reeds in vroegere dagen was bepaald, konde befchouwd worden. Het was eene Renovatie of Vernieuwing van eene Notiflkatie van 16 Juny 'des jaars 1703, betref. Jfende de Losfing der Chynfen, Thynfen, Erf. pagten* Renten, enz. of zoogenaamde kleine Domeinen, of beigneuriaale Rechten, de Pro. vincie Hollünd, enz. toekomende. De Publikatie, daar p flaande, van si deezer, was van den volgenden inhoud: Ht  jAAREOEKENt December, 1797. 1483 Het Provintiaal Beftuur van Holland, allen den geenen, die deeze zullen zien of booren leezen, Heil en liriederfchap l doet te weeten: Dat j daar wy , op den 6 October laatstleeden, hebben goedgevonden te decreteeren, „ dat de ,, Domeinen'deezer Provincie zullen worden ver,, kocht, voor zoo verre dezelven eeotgzins ver,, koopbaar zyn, en niet volftrekt om -de eene ,, of andere reden moeten worden aangehouden"; mitsgaders ten zeiven dage uit het midden van ons, eene perfooneele Commisfie te benoemen, welke met overleg van het Piovintiaal Committé, of eene Commisfie uit het zelve, ten fpoedigften doeniyk, zoude procedeeren tot den pualieken Verkoop, In maniere als boven, vervolgens aan de gemelde Commisfie in den loop van haare werkzaamheden is gebleeken, dat onder die Domeinen, welken door Haar als vepkoopbear worden gecocfi'iereerd, inzonderheid behoorden de zoogenaamde kleine Domeinen, onder anderen beftaande in Chynfèn, Thynfen, Erfhuuren, Erfpagten, Capoengelden , Grondbuuren , en andere perceelen van renten, het Gemeeoelaad als nog toebehoorende; dat ten opzichte van' de gemelde kleine Domeinen, door de voorroaalige Staaten van Holland en Westvriesland reeds by Placaat, in dato 27 September 1658. was geftatueerd geworden, dat, om de Debiteuren derzelver gelegenheid te verfchaffen van "Sich te kunnen ontlasten van de moeiten en bekommeringen, waar aan dezelven in 't betaalen, overboeken en anderzins onderworpen waren, was geconfenteerden geöctroyeerd, dat elk een, die eenige van de voorfz. renten fchuldig was, ten allen tyde het capitaal van dezelve zoude mogen aflosfen tegens den penning vyf - en twintig, en dat ook zouden mogen afgelost worden de capitaalen van kleine Erfpagten, bedraagende tot een pond vlaams en daar beneden, tegens den penning veertig, en Bbbbb 4 voorts 's Gra- VPNHA» GE. Publ. ra aken A Wc de Chyn. 1 Ceti, enz.  'sGravenha- ce. Publ. raakeri» de de Chynm jen, enz 1484 NIEUWE NEDERLANDSCHE voorts tot twintig guldens, en daar onder, tegens den penning agt-en veertig, en de Chynlen, Thynfen enz., tegens den penning vyftig, en dat vervolgers door welgemelde Staaten , by eene Notificatie van den 16 Juny 1703., ten eiDde de Debiteuren van de zoo even gemelde Chynfen ,. Thynfen Erfpagten en Renten nog nader te accommodeeren, en bet doen der voorfz.. losfingen des te meerder te faciliteeren, is gefta' tueerd geworden, „ dat, de kleine Renten van „ drie ponden 'sJaars en daar beneden, inde „ plaats van den penning vyf en twintig, los„ baar wierden gefield jegens den penning tweeen twintig, eh dat onder die Renten ook begreepen zou0en worden de recognitiën, fchoon dezelven a's onlosbaar mogten wezen uitgegee„ ven; dat voorts de Erfpachten van drie ponden „ 's Jaars en daar heneden, inde plaatze van jegens den penning veertig, losbaar zouden zyn „ jegens den penning twee • en dertig: dat daar onder mede zouden worden gereekend deChyn„ fen, Thynfen en andere diergelyke Seigneu„ riaale rechten: dat de losfingen van hooger ' Renten, * Erfpachten en andere, volgens het ,, voorfz Piacaat van den gemelden Jaare 165» ,, gedaan zouden worden, en dat onder het geen , voorfchreeven was, mede zouden worden ge' compre endeerd de Renten E fpachten, Thyn, fen en Chynfen, fpecteerende tot de Kerkelyke Comptoiren, mitsgaders tot den Hnize van „ Bredetode gehoord hebbende " Dat nochtans door onze voorfz,. Commisfie, by gedaan onderzoek, zynde bevonden, dat zedert her emaneeren van voorfz. Notificatie van 16 Juny 1703., maar zeer weinige van- de voorfchreeven kleine Domeinen afgelost waren geworden, riet geen dezelve vermeende grootendeels te mogen atribueeren daar aan, dat die geenen,welke Perceelen < waar op Chynfen , Thynfen, Erfpachten en Reuten, deeze Provintie aankomende, 1 - -• • • ■ ■ : zyn  JAARBOEKEN, December 1797. H*S zyn gevestigd, of by verfterf of anderzins inmiddels verkreegen hebben ) van ded inhoud dier Notificatien zyn gebleeven ignorant, en dezelve Commisfie ons deswegens in confideratie gegee ven hebbende, of wy niet door middel eener renovatie van de evengedschte Notificatie, die als nog zouden willen brengen ter kenoisfe van den Volke, ten einde alle de Eigenaaren van Percee len-met de voorfz, Chynfen of Renten bezwaard, zynde, in de gelegenheid zouden kunnen worden gefield, om voor derzelver publieke Verkoop hunne Eigendommen, des goedvinde, daar van te libereeren. ZOO IS HET, dat wy hebben goedgevonden, by renovatie der voorfchreeven Notificatie van de voormaalige Staaten van Holland en Westvriesland van 16 Juny 1703. aan allen de geenen, die zulks zoude mogen aangaan te doen adverteeren, dat, (tetvetndede Debiteuren van de voorfz. Chynfen, Thynfen, Erfpachten en Renten, in het doen van derzelver losfingen zoo veel mogelyk te faciliteeren) usmeotlyk de kleine Renten; van drie ponden 's jaars en daarbeneden, in de plaatze van den penning vyf en twintig, als nog losbaar werden gefield, tegens den penning tweeën twintig, en dat onder m wegen over: alleen] yk verfchooning verzoekenle, wanneer ik door den verbazenden omflag der saake, en inzonderheid door nieuwelicgfchap in ie: geep dep Zeedienst betreft, my mindernauw;eurig uitdrukke, dan iemand in dat vak volleerd, oude mogen vorderen Ik zal in dit Rapport de natuurlyke orde vol;en, welke in uwe voorgemelde Relölutie is oorgefchreven, en mitsdien: In de eerfte plaats, verflag doen van de gebeuenisfen, zo als. die by de bekomenc informatien ?orden opgegeeven, voor zo verre dezelve in het pgelegd onderzoek in. aanmerking kunnen kolen. Om, in de tweede plaats, te onderzoeken, of et gehouden gedrag van den Capitein Engelber:ts Lucas, overeenkomftig is geweest met de geeime Inftructie, door de voormalige Staaten Geeraal aan hem voorgefenreveo. En dan eindelyk naarfpeuren, of Lucas eenig ader verzuim heeft begaan, omtrent iets waar an in de Inftructie geene bepaling gemaakt was, a waar door het ongeluk aan het Esquader on;r zyn Commando veroorzaakt of verhaast is I. HOOFD-  JAARBOEKEN, December, 179?. I. HOOFDPOINT. De Hts tor ia facti. Om dezen omflagtigeü en netefigen taak met orde te volvoeren, zal ik het verflag van dezen rampfpoedigen togt verdeelen in zes Tydvakken» Het eerfte zal behelzen, het vertrek van het Esquader, tot dat hetzelve zich heeft bevonden in het gezicht der Canarifche Eilanden. Het tweede, 't gebeurde ter Rheede van Grooi Canarien Het derde, 't vertrek naar Porto Praya, en '1 voorgevallen^ aldaar. Het vierde, de komst van het Esquader in hei gezicht der Afrikaanfche Kust , met het geendaai mede is verzeld geweest. Het vyfde, de aankomst in de Saldanha-baay. en het gedrag des Commandants, geduurende hei verblyf aldaar, tot aan het opdaagen der Engel fche Vloot op den 16 Augustus 1796. En eindelyk het laatfte, de houding van dei Commandant na de aankomst der vyandelyki Vloot, tot op de overgave van het Bataaffchi Esquader aan den Engelfchen Vice • Admiraa ' Elphinftone. I. T Y D V A K. Het Vertrek van het Esquader ter Rheede van Texel. Hoe zeer de Zeildag voor de beide Esquaders Daar de Oost» en West-Indien gedestineerd, 'sGaAvEnhjl» ge. Rappor* te wegens den Kapitein E. Lucas,e»2« l |  1490 NIEUWE NEDERLANDSCHE :sGra- vbnha ge. Rappor te wegent der. Kapitcii E Lu k&$,enz. i f 1 bepaald was op den 21 January 1796 (*) deedc zich daartoe geen gunftige gelegenheid op voor in den avond van den 2a der volgende maand, wanneer de Vice Admiraal Braak fein deedt, om •het Tuy-Anker te ligten. De Wind des anderen daags Oost Zuid-Oost gebleven zynde, mee een frisfche Braamzeils koelte, ging men in den morgenfiond onder zeil. De Schepen tot dg Oost-Indüche Expeditie gefchikt, waren de Dordrecht, Capitein Lucas, van 64 Stukken» Revolutie, Capitein Rynbende 64 A 3 mlraal Tromp,Cap.Lieut.^«/yb«£#7\»5o Castor, Capirein Claris , 40 Brave, Cspit. Lieut. Zoetemdns. 40 Bellona, Capic. Lieut. de Falck 20 Sirene, Capic. Lieut. de Cerff 20 Havik, Lieut. Befemer \% En 't Oost Indifche Comp,- Schip, De Vrouw Maria, Lieut. Barbier 16 allen onJer Commando van den Capitein Lucas, terwyl de Vice-Admiraal Braak, geduiende de" verëeniging der Esquaders, het opperbevel voerde , en last hadt om benoorden Engeland heen te ftevenen, en zie*, tot onderlinge vtrftersicg, zoo lang mogelyk byéén te houden, zonder van alkander te fcheiden, voor dat de beide Esqualers, ter bereiking hunner byzondere destinatie perfchillenden Cours zouden moeten Ruuren ' Op den 4 Maart 179G. (f) fojnde de Capitein Lu- (*) Dm dit wydloopig Stuk, zoo veel mogelyk, te bekorten, hebben wy de meeste aanwvzingen Ier aanhaalinsen uit de Memorien en Interrogaorien agtergelaaten, als voor onze Leezers van ;een belang, (t) In het Generaal Rapport van Lucas, z0 vel als in zyn Journaal, koiat deze zaak voor, als  JAARBOEKEN, December, 1797. 1491 Lucas, alle de Commandanten der Schepen tot het Oost-ïndifche Esquader behooren Je, by zich aan B or , en ftelde aan dezeke in eenen daartoe belegden Krysraad voor, om tot bekorting van de Reis, tusfchen de Orcadifche Eilanden en Hitland doortezeilen, zo ras de Wind zulks zou toelaten, zonder zich om den Vice - Admiraal Braak verder te bekreunen, het welk eenparig werdt goedgevonden; hoe zeer zich daartoe federd geene gunltige gelegenheid fchynt te hebben opgedaan, (*) cadien dienzelfden dag een Zuidwesten Wind op Rak, waardoor men genoodzaakt werdt Noordwaards aantezeilen. De Capitein Lucas hadt voor het vertrek uit Tex- als gebeurd te zyn op den 29 Febr. ï/pö; doch uit de Journalen zo wel, als de Jnterrogatorien der andere OMcieren blykt, dat zulks heeft: plaats gehad op den 4Maart, Interrog, van Rynbende, Art. 109. van Claris Art. 30. Ingevalle dat befluit genomen was cp den 29 Febr. zou Lucas verzuimd hebben het zelve ter uitvoer te brengen , nadien het zeker is, dat de Wind op den 3 Maart gunftig gewee3£ is, om tusfchen Hitland en de Orcadifche Eilanden door te lopen. Interrog, van Rynbende, Art. loö. en die van Claris, Art. 27» en 31. Deze misdag fchynt veroorzaakt te zyn door dien de Kantteekening in het journaal van Lucas onder Dagtekening van 29 Febr. (waarin van dat voorval alleen wordt melding gemaakt) laater gefchreeven is, dan het Journaal zelfs, Interrog, van den Schryver Tam, Art. 24. waaruit niettemin Lucas zyn Generaal Rapport zal opgemaakt hebben. (*) Generaal Rapport van Lucas Bladz. 2. Interrog, van Rynbende Art. 110. van Claris Art. 31. Melvill Art. 31, Schoon deze laatfte ook ten aanzien van den tyd van het nemen der voorfchreeve Refolutie geabufeerd is. 'sGra- VENHAOE. Rappor» te wegens den Kapitein E Lu. cas,e«s.  i492 NIEUWÈ NEDERLANDSCKE 'S ÖRAVÈNHAGE. Rappor te wegens de? Kapiteb E. Lu :a$tenz. (*) Deze Inftructie is geïofereerd geweest in het Generaal Ordre en Inftructie-Boek van Lucas. Het HoofJ en eenige weinige regelen 'van die Inftructie komen voor Pag. 4. en fin. hoezeer dezelve naderhand daaruit is gelige, zoo als uit de overblyfzels van drie uitgefneedene Bladzyden nog te zien is. Dit fchynt gebeurd te zyn ter Rheede van Texel Interrog, van dsn Secretaris Benedictus ■Van 7 Augustus 179. Art. 5^ 6 en 7. zonder dat men met grond kan nagaan, wat daartoe aanleiding heeft gegeven, lntusfchen is die Inftructie niet meer voorhanden, vermits het Committé der Marine daar van, blykens deszelfs aanfehryving aan den Krygsraad van den 9 October 1707airamer kennis heeft gehad» en de Commandanten der Schepen, dezelve nevens hunne andere Papieren, by 't overgaan van het Esquader aan de Engelfchen, hebben laaten zinken. Texel, aan de Commandanten der Schepen, on* der zyn bevel ftaande, ter hand gefteld eene byzondere Inftructie, C*j waarna dezelve zich gedurende de Expeditie hadden te gedragen, en .daar in tot verzamelplaatzen opgegeven, ingevalle het Esquader mogt verfpreid raaken, Groot■ Canarien, de Saldanba baay , en Mauritius. De (gdegenheid déedt zich al ras op, om daarvan gebruik te maken, nadien de Wind op den 6 Maart uit den Zuidwesten fterk toenemende, den volgenden dag in een volflagen ftorm veranderde, waardoor men zich wel ras bevondt op de Noorderbreedte van meer dan 62 Graaden en de meeste Schepen van eikanderen verfpreid raakten tot op den 10 van diezelfde Maand. lntusfchen k reegen de Schepen zo van het Oostals West - Indifche Esquader elkander van tyd tot tyd in het gezicht, uitgenomen het Fregat De Castor (.het welk eerst weer met de Schepen onder  JAARBOEKEN, December, ifgj. 1493 der Lucas Veréeoigde, tér Rheede van Groot Cataariën) tot den 19 daar aanvolgeode, wanneer het Smaldeel onder den Vice-Admiraal Braak diet meer werdt waargenomen, zettende Lucas met zyne onderhorige Schepen de reis naar de Oost.Indien alléén voord. Na dat men op den 29 Maart zich op de Noorder breedte van ruim 43 graaden hadt meester gemaakt van de Engelfche Brik the Phoenix, gevoerd by Thomas Stickell, met Port Wyn en Catoen geladen, komende van Porto a Porto,en op den 7 April op de hoogte van 36 graaden van een Sloepjen van dezelfde Natie, genaamd the Frierids of Lemmer ik groot 25 Last en j Man Equipagie, gevoerd by George Ferry, met Spaans Riet en Mallaga Wyn, komende van Mallaga, beiden gedestineerd naar Engeland, kreeg men zonder verdere ontmoeting van eenig aanbelang op den 12 daar aanvolgende, de Canarifche Eilanden in '1 gezicht. Ter zeiver tyd vertoonde zich achter Het Es^ quader eed Schip* zynde,. zo als naderhand is gebleken , het Engelfche Fregat La Mo felle vart a8 ftukken Canon, gecommandeerd door Capitein Bresbane, gedestineerd naar de West-IndiëBj doch, 't welk het Bataafsch Esquader verkend hebbende, naar de Kaap de Goede Hoop ftevende, alwaar het eenige weeken vóór Lucas aangekomen is, nie; tegenftaande deszelfs flegte bezeildheid (*> De (*) Dit Fregat was in de jaaren 1788 en 1789* reeds in de Middenlandfcbe Zee, door zyne flegte bezeildheid, berucht. Het zelve kan nauwelyks vyf Mylen by de Wind in een wagt zeilen; terwyl de Tromp en andere, meer dan agt Mylen kunnen afleggen. Interrog, van Melvill, Art. 45 en 46. van van der Sande , Art. 33* Van Barbier* Art. 46. Ccccc 's Graven hage. Rappor* te wegens den Kapitein E. Lucas,^  1494 NIEUWE NEDERLANDSCHE YGra- venhace. Rappor te wegens den Kapiteir. E. Lu. cas, enz. (*) Memoire van Pool, bi. 7. Interrog, van Claris Art. 4<ï. De brief door den Generaal Craig by die gelegenheid aan de Kaapfe Ingezetenen gefchreven op den 21 Juny 1796, is te < pmerkelyk om aan dezelvs hier geen plaats te gunnen. Copie, eenes Briefs van den Generaal Craig , aan de Burger Raden van Cabo de Goede Hoop ; in dato 21 Juny 1796. Ik hebbe tydidg on'fargeo, die ik geloof vry „ ztker te zyn, dat-een Esquader van Holland„ fche Oorlog Scpepen gezien geworden is, in eene cours die reden geeft te detiken, dat het ,, zelve voor de Indifche Zeeën is gedestineerd. 9, Het zelve heftaat uit 4 Twee Dekkers van 74 „tot 54 Stukken Canon, 3fregatten, en een ,, Schip gemonteerd met 20 Stukken Ca- on, doch ,, f et geen veronderfteld word , een Provifie „ Schip te zyn. „ De (terkte van dit Esquader en de omftandigs, heid van dezelve, niet vergezeld gaande van „eeci- De berichten door Bresbane gegeven, brachten, zo 't fchynt, te weeg niet aüéén, dat de Engelfchen op hunne hoede bleven, als mede dac de Vloot in de Biay Fals wierdt byéén gehouden, en niet naar Mauritius vertrok, werwaards dezelve geheel of gedeekelyk gedestineerd was,, op het ingekomen bericht, dat 'er vier Franfche Fregatten derwaards in aantogt waren, maar ook dat de Commandant der Landtroupen, de Gene. raai Craig, de van herwaards aangevoerde Magt met reden luttel achtende, de Kaaprcne Ingezetenen in tyds konde voorinnemen. en ernflig waarfchouwen, van die weinig belovende om Handigheden geen gebruik te maken, om iets tegen de Engelfche Heerfchappye te beproeven Hoe-  JAARBOEKEN, December, ïltf. 149$ Hoe zeer dit Fregat by ibmmige Commandan- teil eenige Transport-Schepen met Troupes, geeft ,, zeer duidlyk te kennen dat een aanval op deze Colonie geeözints hun oogmerk wezen kah. „ Doch- ik heb het van fmyn plicht geacht, UEd. deezen authenticquen Naricht te geven, ten eiude UEd. in ftaat te ftellen om tegen te ,, kunnen gaan, de pogingen, die kwaadgezinden Menfchen zeer waarfchynlyk zullen doen, om ,, zich van deze omftandigheded tot hun voordeel ,, te bediefien, en door verkeerde voOrftellingen ,, en valschheid» onlust in het Laöd te verwek„ ken; een weinig overdenking moet een yder „ Man van een gezond verftand overtuigen, dat „ geen Krygsmacht, die uit het voorn, getal vatt ,, Schepen zoude kunnen worden aad Land gezet, of van eenige het minfte baat kunnen zyn „ regens de geene die ik commandeere; ook zou„ den dezelve geene befcherming kunnen veflee,, nen, om eenige clasfe van Menfchen, die zich „ mogten laaten misleiden om hun plicht te ver„ geeten, en zich met dezelve in vyandelykhe» „ den tegens ons te vereenigeh. „ Ik wensch derhalven ten hoogften. dat UÊd. ,, alle pogingen die in uw vermogen zyn, willen „ aanwenden, om die waarheid Rerk op de ge„ moederen van allen die rondsom uw zyn, te 5, drukken; laat hen verzekerd wezen, dat myn „ voor&aamfte en indedaad myn eenigfte oogmerk met deze Misfive hun welzyn is; al wat ik „ van hun begeer, is ftil en gerust te blyven, en „ zig niet te lateu verleiden tot eenige ftap, die ,, my noodzaaken mocht een ftrengheid tegens ,, hun uitteoeffenen, die even zo vreemd aan „ myn inborst, als aan myn wenfchen is,n:ette„ genftaande al wat eigenbatige en kwaadgezinde „ Menfchen , ter bevordering van hun eige gruw„ zaam doelwit hun mogen zeggen, laat ik hen Gcccc a „ vry *sGraVENhAGE. Rapporte wezens den kapitein E. Lucas,c;;z*  i49« NIEÜWE NEDERL A NDSCHE 's Gra- venha' ge. Rappor te wegens der, Kapiteii E. Lacas,enz. M 3 ten der Schepen, andere Officieren van het Egqua- ,, vry gelooven, wanneer ik hen op het piechte-,, lykst verzekere ik, dat ik my niet kan verbeel„ den dat het Hollandsch Esquader voor deze „ plaats is beftemd, alwaar het zelve niet dan !„ vernielingen en bederf ontmoeten kan, vermits den Admiraal George Elphin/lone, op dit ogen„ blik een groote macht in de Baay Fals heeft, „ en in daaglykfe verwagting is, dezelve verdub„ beid te zien; doch zelfs indien het tegens myn ,, tegenswoordige overtuiging aan, mocht komen „ te gebeuren, dat het Hollandsch Esquader door „ valfche voorftellingen van onze Macht alhier „ misleid, zich op deze Kust kwam te vertoo„ nen, moet ik UEd. ernftig vermaanen, alle „ mogelyke pogingen aantewenden om een iege„ lykte overtuigen; hoe zeer het zyn belang is, „ laat liaan zyn plicht, om Ril en gerust te blyven. „ Ik herhaale, dat geen macht, die bevat kan „ worden in het getal der Schepen, die het Es- quader uitmaaken, zelfs indien dezelve met al „ de misnoegdens in die Colonie wierd vereenigd, „ van eenige baat tegens ons zoude kunnen zyn; „ ook kunnen de laatstgem- ingeval dezelve de „ neiging die hen bezield, kwamen aan den dag „ te leggen, geen de minfte hoop van befcherming ,, hebben tegens.de ftraffe , die zy daar door on„ yermydelyk op zich zelve zullen brengen, en die i, ik, hoe zeer my zulks ook leed doen mogt, van „ myn plicht zal achten , op de meest Exemplaari, fte wyze opteleggen. Ik ben U WelEd. Geh. Dienaar C was get.) CRAYG, Generaal. „ In 't Casteel van Cabo deg ede Hoop, den , ai Juay 1796."  JAARBOEKEN, %Decembcr, 1797, 1497 quader, en zo Vfchynt, by Lucas zelfs (*) voor < en Engelsch Vaartuig wierdt gehouden, en faoe gunftig de kans ook Rondt, om zich daarvan meester te maken, zonder de reis, ten mmilen aaïi merkelyk, te vertragen (f), vondt hy nietgoed, daar op jagt te maken. TYD- (*) Volgens de lnterrogatorien van Zoeteman, Art 26. zou Lucas by het verpraayen aan hem hebben toegeroepen: is het een Engelfche hond, laai hem naar de Blikfem gaan, en is 't een branscb man zal hy wel by ons komen. Dit getuigt ook van der Sande, als Lieu enanc by Zoeteman ge dieod hebbende op de Brave, by zyne Interrog. Art. 27. Lucas zegt in zyn Journaal onder date ï2 April 1796 , wy verzekerden de nieuwe Nationale Vlag met een Schot, -en dit door het Fre* £at niec beantwoord wordende, gaf duidelyk te kennen, dat het een Engelschman was, daar wy liet ook voor hielden, doch 'er was geen mogeIvkheid, om 'er by te komen, konde ook de gun. ftige gelegenheid niet misbruiken: hoe zeer hy by zin Generaal Rapport voorgeeft, Bladz. 8., dat bv het voor een Fransch Schip gehouden heeft. ft) Interrog, van Melvill, Art. 45. alwaar hy zvn gevoelen, dat 'er groote kans was geweest om dat Schip intehaalen, en optebrengen, wanneer in tyds daarop jagt gemaakt was, bevestigt met te zeggen, dat het zelve zich tegen denrnidSfg op de distantie van circa een Myl in de Wind van het Esquader bevondt, en 'er op dien tydt een frisfche egale braamzeils koelte waaide, met een flegte Zee. Van Rinke, Art. 31 en 3»- Op Art. 41. geeft hy daarvan deze reden: Wvl de Reis daar door niet zoude zyn ver- uaasd, vermits men toch een flegt bezeild " Transport-Schip by zich hadt, en dus de Ja" gers gemakkelyk het Esquader wejer zouden " hebben kunnen inhalen." Zie ook de Interrog, van Barbier, Art. hQ. . Ccccc 3 'sGaA- VBNHAGE. Rappor- te wegens den Kapitein E. Lucas,e»z.  '« GftAvenhaob. Rappor te we» gtnsdeti K.ipiteU E. Lu Cas,, enz, * Ï498 NIEUWE NEDERLANDSCHE II. T Y D V A, K. Aankomst op Groot Canariën. ■ Deo daaraan volgenden dag kwam het Esquader m de Baay La Luz ten Anker,alwaar de Castor reeds den 4 derzelver maand gearriveerd 1 w8s.> ^?\TPigagie van f°mniïge Schepen veel geleden hebbende, moest noodwendig met het heritel der fchade eenigen tyd verlopen, echter was die niet van dat gewicht, of konde in veertien dagen weder beboorlyk zyn gerepareerd (*> Het inneemen van Water onderging, 't is waar, eenige moeyelykbeid, zo door 't bygeloof der Spanjaarden, die op hunne menivuldjge Heilige da- hSP ™ee?te Officieren verzekeren ReliïgTdaê Ltnri» ^ e d yeertien dagen herfteId was: zie Memorie van Pool, pag. I4. interrog, van denelvep, Art. 163. van Rynbende, Art. 353. van Uwe, Art. r4o. van Valkenburg, Art. 99. van ieVrye, Art 78. van Claris, Art. 97. , die , er echter byvoegt, dat hy niet weet, öf de .. Schepen binnen dien tyd werkelyk alleen gerepa- " LT? uaüeD,' doch dat zulksin died tyd gemak, kelyk hadt kunnen gefchieden," van Zoeteman, Art. 103. van der San de, Att. 78. en Fatk\ l * l» l™^ Cerff> An' 95. van Bcfemer\ 'irt. 98. Rtnke zegt mede op Art. 78. zyner Inerrog „ met te weten of de tuigafie op alle de ' KPeD 1D de e?rfte '4 da?eD gerepareerd was, , doch voegt 'er by, dat zulks in dien tyd zeer , wel hadt kunnen gefchieden"; zie ook die van ïrSf Art' F3 *D 54- alleen de Lieut. Nisfin verklaart op Art. 86. zyner Interrog. Rellig " Sn, tulgafie iD de eerfte veertien dagen niet ' zyn '' W3S' d°Ch dat ^ wcl badt kme*  JAARBOEKEN, December, 1797. 1490 dagen niet wilden werken, als door de traagheid 1 waar mede zy het water aanbragten, ten einde . des te langer 't voordeel der dagelykfe confuntie, te genieten. Eindelyk echter, na dat Lucas den Gouverneur wat ernftiger (*j hadt aangefproken, maak e men meer- (*) Volgens opgave van Claris onder Art. 102. «cu Lucas den Gouverneur gedreigd hebben,,, dat „ indien de Spanjaarden niet beter doorwerkten, ,, hy met twee Schepen voor de Stad zou ko« „ men leggen, en den boel ten onderRe boven fcliieten.*' Lucas by zyn aankomst, op groot Canarien, door C'aris bericht bekorende, dat liet inneemen van Water aldaar bezwaar:ykging, ( het journaal van Lucas onder 13 April, en deszelfs. Generaal Rappo't, Wadz. io. ) fchynt daarom kort na zyn amvement, voornemens geweest re zyn, om 2 a 4 Schepen naar Teueriffe te doen vertrekken, om zich aldaar van versch Water te voorzien, Memorie van Pool, biadz, J4. Interrog, van denzelven, Art. 172. \-3a Rynbeude, Art. 258. van Melvtll, Art. 79. van Claris Art. 118» boe zeer Lucas, noch in zyn journaal noch in zyn Generaal Rapport, daar van eenige melding maakt; doch bet zelve is niec ten uitvoer gebragt, mogelyk wel op het ongunstig bericht van den Lt. Costertfs, dien Lucas op den 15 April derwaards hadt afgevaardigd, om hout voor Fokkera's en Stengen, waar aan men gebrek hadt, op te do*n, doch die op den 22, zonder in dat oogmerk te kunnen flagen, was te rug gekeerd, (journaal vvn Lucas op die dagtekening ,,) Op <^ea 20 April werdt de Lieut 8efemtr, met de Chaloup de Havik, naar de zuidkant van 't Biland Groot Canarien gezonden, om de Waterplaats genaamd Misoalama aldaar op te neemen, doch hoe zeer uit he Rapp rt daar van, by zyn retour op den 10 daar aan volgende geCcccc 4 daan, sGra- 'enha- 3e. Rapporte Wfitens den 'tapite':» E. Luzis»cns.  ♦sGra- VENHA* CE. Rappor, te wegens 'den Kapitein È. i.u Caj,enz. : ijpo NIEUWE NEBERLANOSCHE meerder fpoed, zo dat op den 12 May, het Schio dat het minst van Water voorzien was, voor twaalf ,daan, voldoende bleek, dat twee Mylen tenWes» ten van Maspalama een goede Waterplaats was. is daar van geen gebruik gemaakt. Lucas zegt hier omtrent alléén in zyn Journaal, (onder den aö April,) dat de Haviek vyf dagen nodig hadt gehad, om van Maspalama op Groot Canarien te komen, terwyl hy in zyn Generaal Rapport, bladz. **• »;« "ellig verzekert, dat de tyding door de „ de Chaloup do Haviek mede gebragt, inhieldt, „ dat het Esquader zich aldaat van geen water „ konde voorzien." Het Rapport van Befemer uidt dus: Rapport aan den Burger E. Lucas, Capitein ter Zee,Commandterende 'sLavds Esquader naar de Oost^ Indien. Door de ondergetekende Commandcerende s Lands Chaloup de Havik, „ Be ondergetekende rapporteerd: na dat on „ den 20 April's morgens op de Rheede van Groot , Caoana onder Zeil ging, pasfeerden dien zelfx den namiddag om 3 uuren een drie Mast Schip , met een tartaans Tuig, die eerst op ons aanlag , en vervolgens van ons afwenden, wy heesfehen , de Bataaffche Vlag en verzekerde die met een , fchot, dog gemelde Vaartuig vertoonde eeen , Vlag en zeilde van ons af; om 9 uuren des a, vonds zeilden wy om de Punt van Maspa la , combe, dat een witte Zmiboek is, opdediep, te van 15, 12, I0 tot 8 Vaadem, om io , uuren Ankerden wy op 11 Vaam water, grof , Zandgrond; 'smorgens op den 21 dito, om ö~ , uuren, n-et twee Chaloupen met Water Vaten na de Wal, loodden tot op een Kabellengte !.vantde Wat, opgaande Zandgrond, hadden — - - toen  JAARBOEKEN, December, 1797. 1501 twaalf weken in hadt, terwyl andere voor 17 weken-' bezorgd waren. • 1 Op, „ toen 6 Vaam Water, de Punt Gannagien W. j „ N. W. en de Puik Maspalombe O. T. N. van t \\ ons; de plaats daar wy aanlandden is genaamd^ „ La Bok Delrio; het Strand was Rotfig, mi ,, met laag Water kan meD, met de minlte Zee, dyning 'er zeer moeijelyk aan Land komen,: dog met wasfeod Water kan men op eenige „ plaatfen, met de Chaloup over de Rotfedheen, ,. en dan kan men aan een Zand Strand landen; wy vonden 'er 2 Kommen of Vlaktensmet Wa- ter, een Kabellengte van 't Strand by een „ Bosch gelegen; waar van het eene heel brak, „ en het andere flegts bruikbaar was, wy voeren ,, vervolgens naar Boord en gingen onder Zeil, ,, zeilende om de Punt van Gannagien omtrent „ a Mylen ten Westen van Maspalombe gele, gen , daar wy omtrent de middag Ankerden op 11 Vaam Kraalgrond, wy voeren met de twee Chaloupen naar de Wal, vondendegrond „ tot op li Kabellengte van de Wal .Rotfig, hadden doe diepte van 6 Vaam Water, wy l, landden met de Cha'oup in een kleine Zand- bogt, een weinig hooger vond men een Sin' gel, en daar binnen een Boschje, alwaar een ? foort van Water Kreek langs ltroorade, dat echter zeer Brak was, alzo 'er iedere vloed " het Zee Water in liep, aan de boven kant had " men eene fraaye Waterval, die wyd van het " gebergte afftroomde, het zelve was zeer goed Water, en is omtrent een Kabellengte van de " Zee kant gelegen, en melde Noordelyke Win" den zeer gemakkelyk in de Cbaloup te krygen; * het Brandhout fchynt hier ook overvloedig te " wezen; om 3 uuren kreegen v*y een koelte uit 9' den Z» W. en maakten van die gelegenheid ge" bruik, gingen onder Zeil, Zeilende met die 5' v Ccccc 5 „Wind, 3 Gra- fENHA1» :e. ïappore weensflenCapitein ï> Lu:as,£»2.  ï5oa NIEUWE NEDERLANDSCHE l'P.NUA* GE. Rappor, te wegens den Kapittir E Lu c3s,enz, i Op den 4 May in den achtermiddag, ontdekte men boven 's wiuds vin de Baay, vyf drkmasc Schepen, waar van 'er op den 3 May des morgens otnftreeks agt uuren, noch vier gezien wierden, zeilende met een N. W. wind de Baay voorby, op eene diftantie van 1, :jaa Mylen. Lucas deedt wej fein om tot het gevegt gereed ite zyn. doch niet gïïi daar op eenigen jagt te maken, hoe fclioon de kans ook ftondt, zo uit hoofde van den tyd van den dag, waarop die voorviel, als uit hoofde van wtêrenwind, om die Schepen intehalen, en zo zy vyandelyk waren, optebrengen, indien men flechts in tyds de touwen gekapt, of hadt laten fl ppen(*J. Dit „ Wind, tot boven de Punt Tv aspalombo; toen liep dezelve N. O. Bramzeils koelte, wy laa„ gen het Zeewaards, en 's morgens den 22 wierd „ het ttil, en de Wind liep Noorden, konden „ toen geen Land overzeilen Den 33 en 24. „ hadden wy de Wind van hat N. N. O tot „ N. O- met een dubbeld gereefde Marszeils koel„ te. Den 25 pasfeer.de ons een Brik, daar wy „ onder de Bataaffche Vlag een f'cbot op dee len, waar op dezelve een Spaanfche Vlag vertoonde' „ Den 26 des morgens kwameo wy wederom op ,, de Rheede van groot Canarien ten Anker. Actum, aan Boord van 'sLaods Chaloupvau „ Oorlog de Havik den 26 April . 706. Het tweede Jaar der Bataaffche Vryheia." ( was getekend PIETER BEZEMER. (*) Interrog, van Rynbende, Art. 225. van ?oolt Art. 135 en 136. en op het laatst van gefielde Art. geeft hy voor reden, dat 'er kans zou geweest zyn, om die Schepen in te halen „ met » de  JAARBOEKEN, December, 1797. 1503 Die gedeelte des gedrags van Lucas baart te meerder ipyt, daar hoogst waarfchynlyk , zich onder die Schepen bevonden heeft, hetEn^elsch Oorlogfchip de Jupiter van 56 ftukken Kanon, gecommandeerd door den Capitein Lozack, geleidende een Tranfpprt Engelfche ïroupes van 4000 Man , en gedestineerd naar de Kaap de Goede Hoop (*), het welk ten minften op dien tyd groot Canarien is gepasfeerd. Op den 15 May zeilde een Oorlogfchip op de diftantie van 1 a i\ Myl, de Baay voorby, met Spaan- „ de Touwen te kappen of te laaten flippen, en ,, 'er op te jagen, zynde het, ingevolge myn Jour„ naai, agt uuren des morgens mooye koelte en „ goed weer en dus den geheele dag voorhanden." Jntertog, van Valkenburg, Art. 72 en 73 van de Vrye, Art. 49. van Zoeteman, Art. 74. alwaar hy zegt: „ als men direct onder Zeil gegaan had, „ zoude men zo fpoedig bewesten en bezuiden het „ Eiland geweest zyn, als die Schepen." Zie ook die van van der Sande, Art. 49 en 50. van de Falck, Art. 47 en 48. van de Cerff, Art. 67. en 68. en van Nisfen, Art. 49. <*) Memorie van Pool, bladz■ ïj. Interrog, van denzelve Art. 137. alwaar hy zegt, deze omftandigheid te hebben vernomen van den Engelfchen Lieutenant Dewis en Doctor Duncan, gediend hebbende op de jupiter van de Vrye,Arr, 5a, van Claris, Art. 72. van Zoeteman, Art 76, en 77. van van der Sande, Art. 52. van de Falck, Art. 49. van Waarden burg, Art. 54 vö«Rinke, Art. 31, alwaar hy zegt, „ ik heb aan Boord van het Engelsch Oorlogfchip de Jupiter, leg,, gendein deTafelbaay, geboord, dat hetzelve, „ met een Transport, het Eiland Canarien was gepasfeerd, en ons Esquader aldaar hadt zien ,, leggen, zonder dat ik echter zeker kan zeggen, ,, dat dit deeze vier Schepen zyn geweest." 'sGra- venha3e. Rappor» te wegens den Kapitein E. Lucas,e«z.  ijo4. NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Rappor . ie wegens den Kapiteit E. Lu. eastenz, Spaanfche Vlag en Standaart, het wfelk Lucas om' die reden fchynt aange?ien te hebben voor een Schip van die Natie, doch het welk is gebleeken te zyn het Engelsch Oorlogfchip ihe Trcmcndous, onder bevel van den Schout by Nagt Pringle,gQleidende insgelyks een Tranfport Troupes ('•), waar ! t " (*) Interrog, van Mclvill Art. 64. Zeggende, ,, dat aan hem gereq. aan de Caap de goede ,, Hoop, ten Huize van den Schout by Nacht ,, Pringle, zo niet door den Schout by Nacht zelfs, ten minfte in Praefentie van denzelven, door Engelfche Officieren was verhaald, dathy „ Schout by Nacht met het Engelsch Oorlogfchip „ de Tremendêus van 70 Stukken, onder Spaan», fche Vlag en Standaart, de Baay la Luz, op 't Ei!and Canarien, was gepasfeerd, en aldaar het 1, Hollandfche Esquader, onder Commando van n den Capitein E. Lucas,hadt zien leggen; dathy „ zyne Transport - Schepen, tusfchen Canarien „ en Teneriffe hadt doorgezonden: en dus hetzel,, ve Schip moet zyn geweest, 't welk den iy „ May in 't gezigt van de Baay is gepasfeerd, „ te meer daar hetzelve Cours ftelde naar de Zuid W, hoek vaD 't Eiland, om aparentelyk zyn „ Transport-Schepen daar weder te vinden." Zie 5ok van Rinke, Art. 53, en Art. 74, alwaar hy ?egt: ,, Ik heb van de Officieren van het Schip „ de Monarch vernomen, dat op den 15 May het „ Schip de Tremendous de Rheede van Canarien „ onder Spaanfche Vlag en Standaart was gepas„ feert, zynde dat Schip te dier tyd gefchilderd „ met twee geele gangen, dat hetzelve nader„ hand was verfchilderd met één geele gang;dat „ zy ook by het jPasfeeren het Hollandsch Es. 1, quader hadden zien leggen," Het Schip het fvelk op dien tyd de Baay la Luz, pasfeerde, ladt, volgens het getuigenis van onderfcheidene Pfficieren, twee geele gangen, (iDterrog. van' Ryn-  jAMLÜOEKEti,^ December, 1797. 1505 waar op al mede geen jagt is gemaakt, hoezeer zulks hadt kunnen worden ondernomen, mee gegronde hoop van goeden uitflag, vermits de Sche pen op dat tydflip zeilvaardig waren, gelyk dan ook kort daarna het Tui-Anker geligt is, om de reis te vervolgen (*). üp zekeren (f.) tyd bekwam Lucas hier ter Rheej Rynbende antw. 231, Valkenburg Art. 78. Fete» ris Art, 50. Clans Art. 75 enz ) zo was ook de Tremendous op den 15 May 1796 nog gefchilderd; toen het aan de Kaap gezien is, hadt het nog maar eenen gang van die kleur, doch toen was de andere verfchilderd. Interrog, van Melvill Art. 64. van Rinke Art. 74. (*) Interrog, van Rynbende, Art. 244 en 245, van Pool, Art. ijj, van Valkenburg, Art 91 en 21, van de Vrye, Art. 69. en 70. van Claris Art. 88 en 89. alwaar dezelve aegt: „ dat men „ dat Schip kon ingehaald hebben, indien 'er ,, terftond Sein gedaan was, van onder Zeil te ,, gaan en 'er Jagt op te maken, en zelfs (laathy „ volgen) wanneer men zulks in tyds genoeg ,, gedaan had , zoude men hem voor de Baay be„ fneeden hebben." (■f) Het is ontwyfFelbaar dat Lucas dien Brief bekomen heeft, doch wanneer dit gebeurd zy, ia met geene zekerheid te bepalen, vermits Lucas, zo min in zyn Journaal als Generaal Rapport, van die omftandigheid heeft melding gemaakt,en niemand der andere Officieren, hoe zeer de zaak aan hun wel bekend is, den juisten tyd heeft kunnen bepalen, echter verzekert Valkenburg in zyne Interrog, op Art. 62; dat Lucas dien Brief bekomen heeft, ,, geheel in het begin van de aan„ komst op groot Canarien; en op Art. 64,dat naar zyne gedagten Lucas dien ontfangen heeft „ in de eerfte agc dagen, dat het Esquader zich „ te Groot Canarien bevondc." Desgelyks moet mei 'sGsa- venha" ge. Rappor, te wegens den Kapitein E. Luas, enz. i  VENHA* •E. Rapporie we. gens den Kapitein E, Lu. C&S,enz» < < c i c ' 4 III. tvd- men uit het antwoord van Rinks op Art. 42, opmaken , dat Lucas dien Brief heeft omvangen voor den 5 May 1706. Deze omftandigheid is van gewicht, om dat Lacas door dien Brief aandagtig had behoren te zyn op de Schepen, welke op den 5 May, (zo als hier voren is gemeld) gepasfeerd zyn. (*) Zie zyn Journaal Loc. Cit. De reden welke Lucas daar van in zyn Journaal geeft, is echter geene andere, als dat 'er zeer weinig ftaat op dit Volk te maken is, het welk zich metgrove Leugens op houdt. I506 NIEUWE NEDËR.LANDSCHÈ Rheede, een Brief van „ waar by by, met betuiging, dat »s onder anderen kennis gaf: „ DaÉ uit zekete Engelfche Havefl een Tran„ fport gezeild was, gedestineerd naar de Oost„ Indien, geconvoyeerd door één Schip van Li" nie eJL Eregat, met opgave van het getal „ der Troupen en de dagtekening van derzelver „ vertrek." Eindelyk, na dat alle de Schepen van het Esquader. door één gerekend, voor omtrent veertien weken Water in hadden, vertrok Lucas oö len 17 May 1796 van Groot Canarien na aldaar vierendertig dagen te hebben vertoefd. Even na dat men onder zeil was, vertoonde :ich om den Noord-Oost hoek van 't Eiland een Jpaanfche Bark, aan welke een Officier met een Dhaloup werdt afgevaardigd, die met bericht van en Capitetn terug kwam, dat hy daags te voren even Engelfche Schepen tusfchen Forte Ventura a Canarien hadt gezien, doch Lucas floeg aan it bericht geen geloof q*).  JAARBOEKEN, Deeember, 1707. jjc? III, T Y D V A K. Jt Vertrek naar Porto Prayct. De cours wierd gefield naar St. Jago. Op den ai May, wanneer bet Esquader zich bevond binnen den noorder Keerkring, heiste Lucas de Schout by-Nachts Vlagge. Den volgenden dag werdt 'er op bevel van der Commandant Krygsraad (*} belegd. AlfedeCom- man- (*) Het is byzonder niet alleen , dat dseKrygsraad, noch in het Register der Krygsraaden, gehouden door Johan Jacob Tam, eei Re Schryver Op het Schip Dordrecht, die by alle andere Krygsraaden als Secretaris heeft gefungeerd, noch ergens elders te vinden is, ja zelfs dat gemelde Tam by de Interrog, waar op hy onder Eede is ge* hoord, Art. 29 feqq. declareert, niet te weten, dat die Krygsra?d gehouden is, fchoon Clement Benediëtus, die als Secretaris cp 't Esquader onder Lucas was aangefteld, op Art. 26 der Interrog , waar op hy op den 7 Aug. is gehoord, fprekende van dien Krygsraad, zegt, ,, Ik heb als ,, Secretaris daar by geaofifteerd en de advifen der Leden opgefchreven, doch wanneer ik des anderen da?gs morgens dien Scheepsraad in het ,, net gefchreven aan den Commandant Lucas 5, vertoonde, zeide hy my in fubftantie, ,,„Dac „ ,, kunje nu wel capot fcheuren, de Schryver „ Tam heeft my gezegd, dat dit zyn zaak „ was, en niet de uwe , waar op ik dan myn „ „ opftel heb gefcheurd."" Ja, fchoon zelfs Lucas niet alleen in zyn Journaal, (het welk door denzelven Tam is bygefchreven, blykeüs deszelfs Interrog, op Art. 22) onder daro22 May 1796 het houden van dezen Krygsraad (ofScheeps» raad, zo als hy dien daar noemt) heeft aangetekend , maar ook in zyn generaal Rapport Bladz. Ut 's Gka- venhaoe. Rappor-» te wegens'dsnKapitdtt E. Luas.enz-  'sGra- venha' ge. Rappor' te w#gens den Kapitein E. Luc&s,euz. 150S NIEUWE NEDERLANDSCHS iiiandanteü der Schepen waren daar by teged* woordig, uitgenomen Zoeteman en Barbier» Na das vastgelteld was, om het Eiland St, Jago aan te doen , en ter Rhede van Porto Praya ■inteloopen, droeg Lucas voor (*;, om de vyande- iy- 14, met zo veele woorden ter neder Relt. Den 22 dito (dat is May 1795) Seinde ik alle de Commandeerende Officieren van het Esquader aan Boord, belag Krygsraad aan Boordvan Dordrecht, en Relde voor, terwyl men voornemens was aan 't Eiland St. Jago, op de Rheede van Porto Praya te lopen, en men daar eens Vyandelyke Schepen mogte komen aantreffen , of niet geraden zoude oordeelen dezelve aldaar te attacqueeren , ïn was 't mogelyk te vernielen, 't welk eenparig wierdt goedgekeurd. (*) Lucas had ter Rheede van Texel,- op den 08 January 1796, aan een Lid van het Committé de Marine, gefchreven (zie zyn Misfive Boek, Bladz. 102.) „ Ik heb langen tyde by my zelve „ gedagt, als men het geluk eens had, van het „ fecours, '1 welk de Engelfchen na de Caapof „ Oost-Indien zonden, op de eene of andere „ rendez vous, welke ik heb bepaald aan tetref„ fen , voor al in een Pottugeefche Haven, by „ voorbeeld St. Jago, zoude het my dan zo heel qualyk worden genomen, als men het zo ge„ naamd regt der volken fchond, met eene Na„ tie, die nooit trouwehouden, ten minden niet >, de Engelfchen. Ik heb veel meer kans om doft zelve aldaar aan te treffen als op Zee, endaar i, om had ik gedacht u daar eens over te moeten „ fchryven. Ik deink niet, dat gy my in alles ,, een voldoende antwoord hier op geven zult; „ als het 'er in tusfchen doch maar een weinig ,, door kan, en' ik had het geluk van dezelve te „ vinden, dunkt my moest men 'er gebruik van „ maaken, om een erger kwaad voor te komen.'* Het  JAARBOEKEN, December, 1797, 1505 lyke Schepen, welke men daar' mogt aantreffen, te attacqueeren, en was 't mogelyk te vernielen, het welk by eene groote meerderheid (*) werdt goedgevonden (f)- ^ Het antwoord op di.en Brief is, zo min als eenige andere, hy hem ontfangen, voor handen, vermits de Weduwe Lucas by Misfive aan den Krygsraad-van 7 July i?97 heeft gedeclareerd : niet voornemens te zyn, de correspondentie van haren Man bloot te leggen. Doch uit de Interrog, va» Cenediftus, van 17Juny 1797, Art.58/%. die van Rynbende, Art. *73> Jeqq. van Vakenburg, Art. 103* van Claris, Art. 133. van de Falck, Art.99. en van Befemer, Art. iai.blykt, dat het zelve hoofdzakelyk hier op is neergekomen ,, dat de vraag omtrent St. Jago moeiielvk was te beantwoorden, en dat hy niet twyffelde of Lucas zou wel occafie hebben om hier of daar zyn oogmerk te bereiken." _ . „ , „ Het fchynt, dat Lucas van dien Brief heeft gebruik gemaakt, om de Leden van den Krygsraad tot zyn gevoelen over te halen, hoe zeer fommige hunner zeer wel hebben gepenetreerd, dat zodanig gedrag, met dien Brief niet wasgoed te "maken. Zie de Interrog* van Valkenburg , Art. 129 alwaar hy Zegt, in dien Krygsraad te hebben aangevoerd „ dat die Brief door het Lid van 't Committé de Marine in zyn particulier , gefchreven was, en buiten dien, dat de inhoud " daar van zodanig was, dat men in geenen deele daar mede verantwoord was." Zie ook de interrog, van Rynbende Art. a88. (*) Lucas zegt in zyn journaal en generaal Rapport Pag. 14» dat dit eenparig werd; goedgar " keurd, (t) Journaal en gener. Rapport vin Lueis L C. Interrog, van Rynbende, Art. 278. fan Ddddd - Val 'sGra VENHAGE. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas, enz.  's Gravenhagen. Rappor te wegens de Kapitei E. Lucas, enz. \ „ het aandoen van Porto Praja heeft niet aan n myn. keurd; doch het is zeker, dat de Capitein Rynbende daar tegen heeft geadvifeerd, zie zyne Interrog An. a19 feqq. van de Fa/ck A> nyan Befemer, Art. 127. Valkenburg geeft medé voor, daarin gedifficulteerd te hebben, ze zyne -Interrog. Art. i90, fchoon niemand der overige tegenwoordig geweest zynde Leden daar vfn melding maakt ; doch het verdient eenige opmer- L'hlJ" ^lt\hur^ het laatsfaaJ- „ gehaalde Artikel, na dat het befluit genomen „ was, aan Lueas heeft gevraagd, waar zyn post „ by die attjque moest zyn." Waar op Lucas zou geantwoord hebben: „dat ;; £°sr» drae Valkenburg, Art. 128. van de Falck Art T„, van de CerfF Art. ,23. van Befemer', Ar ] \°6\ alsmede van Claris, Art. 138. Op Art. verded.gt dezelve zyn gegeven advis, in dezer ^N^rf? £ Zcer wel bekeDd> nimmer!n " Wu » n" "J6 HFeR eeDlge vyandelykbeden te „ pleegen; dan de Commandant Lucas z\a se. „ woonlyke behandeling tegen de Officieren wa, „ yan dien aart, dat wanneer zy niet met hem " !fftKmdeDi te zeg§en: God verdomme, ikzoï ï hebben* eVeDWel' Daar mV° zio> geda™ Dat £«« in zodanigen aanval op onzydfeterS£ gnlDe,de mlnfc heeft geïïffi' Sl , n ?°LdMr r C> d3t hy a3D het Committédê Morine by Misfive van dato 28 May J756 fte 1510 NIEUWE NEDERL ANDSCHE Wanneer men op den 26 daar aan volgende ScJago hadt m 't gezicht gekregen, en de Schepen, in-  jAARBOEKEN, December, 1797. 15H ingevolge het bevel des Commandants, tot het gevegt gereed waren, werdt het Fregat deCaUor voor uit gezonden om de Baay te recognosceeren, van 't welk in den namiddag Sein gedaan werdt, dat zich aldaar geene Schepen bevonden, des niet te min vondt Lucas goed, met bet Esquader die Baay inteloopen(*). De ,, myn oogmerk beantwoord, om het Engelsch „ Transport naar de Caap, of de Oost-Indien ,, gefchikt, hier aan te treffen, het geenmyzeer ,, fpyt, wy waren in de beste ordre om dezelve „ wel te begroeten." C) Generaal Rapport Lucas bladz. 15, zyn Journaal onder dato 26 May Interrog, van Meivil, Art. gj. van Rynbende, Art. i8r en 282. Journaal van Claris op dien datum zyne Interrog. Art. 145 en 146. en anderen. Wat het oogmerk van Lucas was, met te Porto Praja ten Anker te komen, na 't gedane fein van de Castor, is moeyelyk te gisfen. Io zyn generaal Rapport, zo wel als in 't Journaal, houd by daar van een diep ftilzwygen. Al wat daar van in zyn generaal Rapport voor komt: beftaat hier io „ ten twee uureri deedtde „ Castor fein van geene Schepen in de Baay te „ zien; kwamen dus met het gantfche Esquader „ ten half drie uuren op de Rheede teD Anker." Deze gevolgtrekking fchynt enkel te zien op den tyd, wanneer de Castor fein deedt, en het Esquader ten Anker kwam. lntusfchen verdient dit nog al eenige opmerking, vermits het 4. Art. van zyne InRrudlie alleen medebrengt, om of, aan een der Cabo Verdifche, of Canarifche Eylanden aan te loopen, waar van de keuze aan zyn Prudentie word overgelaten. Sommige meenen dat zyne Intentie alleen is geweest, om aldaar eenige tyding wegens den vyand te bekomen, en zich van water en ververfching voor de Equipage Ddddd 2 te 'sGra- (7enhage. Rapporte wegens den 'Kapitein. E. Lucas, enz.  's Gra- \> ven«a- GE. \ Rapporte we gens den Kapitein E. Lu cas, enz. on- te voorzien, waar omtrent men oo Canarien maar zeer flegt geftaagd was. DeL^gZn Mdvell. L. C. van Rynbende, Art. 282. van Claris, Art. I46. van Zoeteman, Ar . io2. van ffcTblalz' Jffchv kCt S^raai Raplrtvan Lucas bladz. l4. fchynt men re moeten oprnaa. ken, dat zyne eenige intentie, met teTorto Praya binnen te loopen, na gedane fein vf„ 5e Castor, geweest is, daar verder WaterTn tl nemen. in te a&a*}* 3lS, meieA3to«™*' van CJaris onder dun datum als mede zyne Interrog. Art. 1/0 ArT fcenï Va,kenburS Art' «5»; tan MelvS Het verdient intusfchen eenige opmerking dat Lucas zelfs Tr 5 h* ^"naendeïeaa lcnrytr, „ ik zal myn best doen het Engelfche „ Esquader nog te agterhalen." (Hoezeer het vnnV pS?' o"08 Vyf WCken V00r W aank™ van Porto Praya was vertrokken;) tot dat einde (vervolgt hy/) zal ik het Compagnie Schip la. ,, ten flippen." F ' •Cf) Interrog. van de Cerff, Art. 160. van Barbier, Arr I52. De ordre, welke Lucas aan den .Lieutenant Barbier by die gelegenheid gaf, was van den volgenden inhoud: ë ' Gelykheid, Vryheid, Broederfchap. Den Ondergeteekende Schout by Nacht, „ Commandeerende 'sLands Esquader na de „ Uost-Indien gedestineerd, gelast den Lieure„ nant Barbter, Commandeerende 't Comp. »» Schip de Vrouw Maria; hoe zeer het my ten „ ui- I5ï8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ gevormd plan (*) voor: „ darde reis reedsmer- ■ „ kelyk. was vertraagd geworden, door de lies. „ te bezeild heid van het Ccmpagnie Schip de „ Vrouw Marta: dat 'er thans geen gevaar meer '„ was van in vyandelyke handen te geraaken en „ mitsdien dat het raadzaam was, hetzelve te „ laten flippen r te meer wyl men daar dooi zoude \, te gemoet komen aan de fchaarsheid van Je„ vensmiddelen en water , en mogelyk nog io ■„ de gelegenheid zyn, om het fecours in te haa„ len, t welk de Engelfcheu naar de Kaap ge,, zonden hadden." Dk eenparig goedgevonden zynde, werdt de Lieutenant Barbier daar van verwittigd, die nog eenige dagen het Esquader in 'r gezicht h.eldt (f), doch  JAARBOEKEN, December, 1797- 15*9 eindelyk zyn cours geheel alleen vervolg. * <*> Het, "^erltenleed d^TcTat ik een Man moet agter. " laaten, waarin ik de grootfte Fidutie van de " Waereld iu Rel, kan uwe zeer ligt begry' nen daar gy alle onze omftandighedenweet, dat zulks om het flegt zeilen van uw onder"hebbend Comp. Schip de Vrouw Marto,met " anders kan zyn ; dus gelaste ik dat gy uaan mvne gegeeven Inftructie houde, by deszelfs " komst aau de Kaap de Saldanha - baay inzeild, " en zo gy ons onverhoopt daar niet mocht " vinden , zult gy direct na het Eiland Mauritius hebben te verzeilen, en u daar ophou 'I den, zo lange gy tyding op d'eene of ande- re maniere van ons zult hebben bekomen. " Gegeeven aan Boord 'sLands Schip vat Oorlos Dordrecht, zeilende op de breedti " van ii° a8°-, en lengte van 3550 39 , dei " <$i May 1796. 't tweede Jaar der Bataaffcb „ Vryheid. getekend) ENGELBERTUS LUCAS. w Hoe zeer alle de Commandeerende Offi cxlJa. (alleen de Capit. Lieutenant de Falen na eenigen tegenftand, zie zyne Interrog. 6 Art iS.) in dit Voorftel Lebben toegeftemd hebben echter de meeste hunner daarna erken dat het de reis niet zou vertraagd hebben war Seer een der best bezeilde Schepen, als Tromp de RcM > * Sirene > ofde BrüVC > ff™ Maria hadt op 't Sleeptouw genomen. Intern Van Rynbende op Art. %o9, Seqq. van Valkei bure, ^«. I7ö.'van Claris, Art. 179 en 18. Sgde Falck Art. 136, itf en 139- Eani| begrypea echter de zaak anders, Interrog. v< 'sGra- /enhaje. Rappor'e wegens den Kapitein E. Lucas, enz„ 1 1 » Si i » w 1[. ;e m e-  'sGra- VENHA' GE. Rappor te wegens de, Kapiteii E.Lucas }enz, 1 1 ( 15» NIEUWE NEDER.LANDSCHE Het liep aan tot den 22 der volgende Maand ( ~) eer men de Linie gepasfeerd was. Ingevolge een» loopordre van Lucas te dier tyd afgevaardigd" werdt op elk Schip de Manfchap, welke voor dl -Landing gefchikt was, in den Wapenhandel geoeffend, hoezeer men op de meeste Schepen daar -toe aan 't nodige gebrek hadt, 't welk echter op 'de best mogelyke wyze wierdt vergoed (f) Geduurende de geheele reis heeft 'er echter geenerhan- Zoetemans, op Art, 167. van de Cerff, Art 165 en Befemer, Art. 100. T is byzonder' dat Lucas zon gemakkelyk tot het befluit overging om dit Schip te laten flippen, met last om alleen een vyandelyke Haven inteloopen. Dit zou nog eenigzins begrypelyker zyn, indien hv daar uit te vooren hadt doen nemen, het Vleesch en Spek waarvan het zelve, zo wel als van Kruiwagens, Pieken, Schoppen en Scheepbehoeftens voor het Esquader voorzien was, zie Interro" van Barbier, Art. 153, ö' (♦) Dit was zeker niet fpoedig; deze vertraaging lchynt veroorzaakt te zyn door de ftiitens najaars buyen en variable Winden. ' (t) By gebrek aan 'sLands Geweeren en Sa bels, voorzag men 't Volk van Cargafoen Snaphaanen en Negermesfen. F Nochtans blykt niet, dat de Manfchapnen der Schepen m Regimenten, heele of halve Brigades 3f Compagnien zyn verdeeld, of dat daarby be* rioorlyk Officieren en Onder-Officieren waren benoemd; dan al was dit alles in behoorlyke ord* ?ebragt geweest, was 'er nochtands aan eenlanding in een vyande'yk Land niet te denken, vermits men daartoe van 't noodige gefchut niet /oorzien was Al het medegevoerd Canon tot anuing gefchikt, beftond.in 4 Veldflukken, blytens de Lysten door Barbier overgegeeven: zie»ok de Interrog, van denzelven op Art. 8.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1521 hande Evolutie met het Esquader plaats gehad (*). Op den 26 en 27 Juny was men eindelyk op de hoogte der Brafilitche Kust gekomen. Het fchynt Lucas niet ingevallen te zyn, zich daar van water,'t welk toen reeds merkelyk verminderd was, en andere ververfching, welke daar in overvloed te bekomen is(t), tot herltel der Zieken re voorzien. (§) Verder gebeurde'er niets (*) Schoon het 29 Art, van de Inftructie van Luca* dit uitdrukkelyk medebrengt; zie voortsde Interrog, van Rynbende, Art. 324. van Valkenburg, Art. 190. van Claris, Art. 193. va/2 Zoetemans, Art. 180. van de Falck, Art. 152.van de Cerff, Art. 178, van Befemer, Art. 173. (f) Voornamentlyk te Rio Janeiro. waarby hy zich volgens de Journalen der Officieren het naaste heeft bevonden op den 3 en 4. July. zie de nieuwe groote ligtende Ztc- Fakkel van Voogd, e Deel 2de Bladz. 17. alsmede de Handleiding tot de Stuurmans • Konst van C. Pietersz. 28. Vraag, en ibidem in notis, alwaar hy verzekert, , dat daar niet alleen voor een matige prys, Vleesch, Groenten en Vruchten te bekomen " zyn maar ook rond hout" waaraan Luca, 'gebrek'hadt. Zie hier voren in het 2de Tydvak (S) Zoo zyn Plan onveranderlyk, zo 't fchyni daar heenen liep, om in een vyandelyke Haver te landen, hadt hy ten minden moeten zorgen, dat by zich daar , door gebrek aan 't noodzake lykfte. niet in ongelegenheid bevond. Merkwaardig is hieromtrent het antwoord vat Rynbende in zyne Interrog, op Art. 329. „ Mei „ hadt zich Czegt hy) te Rio'janeiro van wt ter en ververfching kunnen voorzien, gelyl " de Engelfchen veeltyds gewoon zyn. " Wanneer ik met den Commandant- Luct, (vervolgt hy)alken zynde,verfcheidene ket »» re 's Gra- VENHA.» GE. Rappor'e we» gens den Kapitein ü. Lucas, enz. i 1 I -u c i 3  VENHA GE. Rappor te wegens dei Kapitsh E. Lucas3enz, 3 J 3 3 S 3 3 3 1 «522 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ • niets merkwaardigs, voor op den 26 der vol. 'SenJe ™aand' wanneer Lucas de Commandeerende Officieren aan zyn boord feinde, en in een Krygsraad opening gaf, van de Site en ode Ar- 'tykelen zyner Inftructie (*). , Het ren om opening zyner Inftructiele^gThaltT heeft hy my altoos ten antwoord gegeeven „ dat wanneer de tyd daar was, dat ik zulk „ moest weeten, hy my dan wel zonde doen „ weeten, te gelyker tyd met andereCapiteinen„ hoe zeer ik hem trachtte te beduiden dat ik „ als oudfte Capitein zynde, hem by overlvden „ als anderzints zoude moeten opVoleen en „ dierhalven, begreep wel iets naders daa'rvan diende te weeten, echter heb ift nooit iets te „ weten kunnen koomen, als alleenig dat de „ Commandant Lucas my gezegd heeft, datwy ,, door de Franfchen zouden, gefecondeerd wor„ den. Vervolgens heb ik eerst op Canarien „ en naderhand op de Rheede van Porto Prava „ met de Commandant Lucas overeen en an Ier „ fpre^nde, hem ook afgevraagd, waar of nu „ die Franfche hulp bleef, wyl ik dezelve nog , niet zag? en of wy met ons Esquader zoo de „ Saldanha-baay zouden aandoen , zonder alvo„ rens aan de Bnfilifche Kust ons van Wa er , enz. te voorzien, ten einde ingeval wy gmo, ter vyandelyk Esquader daar ontmoetende , weder uit gem. Baay te kunnen retireeren? , waarop Lucas my antwoorde „ wat Donder' , „ je maakt altoos zwarigheden, je bent M, „ tron, en ik verzoek dat je me in het ver, „ volg daar niet meer mede lastig vald ik , „ weet zeer wel hoe myn Inftructie is' en , „ noe ik my daarin moet gedragen "" (*) Ingevolge het 8 Art. was hy verpjjgt, eenife dagen voor dat hy in 't gezicht der Africaan- fche  JAARBOEKEN, December, 1797. 1523 Het féhynt ia dien Krygsraad niet de vraag te zyn geweest, of men in de ƒ al- iche Kust kwam, het bestbezeilde Fregat fiaar de Tafel-baay, en de Havik naar de Saldanha', baay aftezendeu, „ om Kondfchap van dentoe-, Rand van zaken aan de Kaap te bekomen." Dan dat dit Art. het geval onderftelde, dat men onzeker was of de Raap zich in vyandelyke handen bevondt, dan'niet, blykt uit den geheelen samenhang Cer Inftructie, in welks eerfte negen Art. gefupponeerd wordt, dat men niet zeker was', of de Kaap Engelfche bezetting in hadt; terw'yl bij het 10 Art. eerst melding gemaakt wordt van t't geval, dat het niet meer twijffelag. tig, maar volkomen zeker was, dat de Kaap dooi de Engelfche was ingenomen. De aanhef van het 9 Art. geeft duideiyk t< kennen, dat het eenig oogmerk was , in het af zenden dier Schepen, om Kondfchap te krygen, of de Kaap in vyandelyke handen was,dan niet byaldien hy op deze of. eenige andere wyzi '! volkomen zekerheid bekwam dat 'er geenVy ! and aan de Kaap is, zal hy in de Tafelbaai " ten Anker gaan." De Krygsraad begreep dus de zaak in zoo vei re zeer zeker te regt, dat het niet noodig wa de Tafelbaay of de Saldanha baay te doenreco§ nosceeren , edoch [vervolgd het 9 Art. „ zo 'e eenige de minfte onzekerheid overblyft, z£ " men bij *t Robben Eiland, indien men'er zie " veilig acht, of wel in de Saldanhabaaij kunne " ten Anker gaan." Ingeval mitsdien die onzekerheid nietexteerdi maar men Op goede gronden konde vastftellen dat de Kaap Engelfche bezetting hadt,kwamh ten Anker gaan, by 't Robben Eiland, of in < Saldanha-baay niet te pas. Zie voorts hien in het 2de Hoofdftuk. 'sGra- venhage. Rappore vicieus den Kapitein E. Lu. cas,e«z» f' r 1 a a ■» » :t la .3  1534 NIEJJWE NEDERLANDSCHE 'sGra- danha-baay binnen zou loopen dan niet (*). venha- Dsar toe had Lucas reeds befloteu(f). ge. - De Rapporto wegens der JCapiteii E.Lu, ■ • (*) Lucas was op dit tydftip zoo wel als de geheele Equipagie, - volkomen zeker, dat de iKaap door de Engelfchen was ingenomen, zie zden Krygsraad van 2ö\ July 1796. Generaal Rapport, bladz, 20. In het Copie Boek der ordres en Inftructieti van Lucas, bladz. 2. komt ook reeds eeri ordre voor , aan de Commandeerende Officieren van't Esquader van dato 9 December 1705,, waarby hy hen gelast zich hier te Land van 't nodige te voorzien voorden tyd van een Jaar, en hec niet te laaten aankomen op vooruitzicht van zich aan de Kaap te vicrualiëeren, vermits men tyding hadt bekomen dat de Kaap in Vyandelyke handen was gevallen, zie ook de Interrog, van Rynbende, Art. 10a en 103. van Valkenburg, Art. 24. de CerfF, Art. 19. en van de overige Officieren van het Esquader voor zo verre die gehoord zyn, door welke eenftemmig wordt getuigd, dat het voor het vertrek uit Texel alom bekend was dat de Engelfchen de Kaap hadden vermeesterd. En gevolgiyk was het niet nodig, een Fregat naar 't Robben Eiland, uï de Saldanha baay vqoruittezenden, om deswegens eenige zekere Informatie te bekomen. (f) De Verzamelplaats aan de Schepen zoo zy verfpreid raakten; als mede de ordre aan Barbier gegeeven, toen hy de Maria liet Hippen, wyst dit duidelyk aan, behalven dat het gebrek aan Water zulks volRrekt noodzakelyk maakte, hebbende de Schepen dooreen gerekend, toen nog maar voor drie weken water. Interrog. van Melvill, Art. 117. van Rynbende, Ait. 341. Valkenburg, drt. 207. de Falck, Art. 160. de Cerff, Art. 202. Claris laat zich hieromtrent by  JAARBOEKEN, December, 1797. 1525 De beraadslagingen waren enkel daar heenen gericht, om te bepalen, of men alvoorens de Saldanha-Baay aan te doen, derwaards inge. %0L de Inftructie, de Havik, of een Fregat naar 't Robben -Eilend zou af vaardigen, dan met, welke laatfte* dan ook eenftemmig werdt goedgevonden. Qp bv zvne' Interrog, op Art. 200. in dezer voegen u't: , 'Er isbeflooten om de Saldanha-baay in, tezeilen zonder te recognosceeren, terwyl de ' Commandant Lucas zeide daarin wilde en in moest, volgens zyne Inftructien om de Caap 5> te herneemen, terwyl voor ons uitzeilen reeds " wisten dat de Caap in Engelfche handen was. " dus heb ik fchriftelijk geadvifeerd, het recog- nosfeeren niet nodig was, om daar door d< " Vijand niet te wakker te maaken, terwyl d( " Commandant Lucas dasr abfolut in wilde, er zeide, dat, ingeval daar Batteryen mvondt, de Fregatten op zyde der Linie .Schepen u ** zullen laten zeilen, op dat niet gezonken zou den kunnen worden; wanneer zulks gerefol 51 veerd was, zo zeide voorfz. Commandant, " ia Godverdomme, al hadt Gylieden daar mei ** ingeftemd, zoude ik het evenwel gedaan heb " ben. Wat *t water aangaat, dat weete met. " of de Schepen wezentlyk zoo veel gebrek had. " den. drie Capiteins waren daar zeker, welkt " zeiden gebrek te hebben, welke waren vat " de Revolutie, Tromp en Brave, dan ik gelo " ve dat wanneer de Commandant eens goe< " had willen uitrekenen, of men niet wel 11 " ftaat zoude zyn geweest , om dat te helpen " uit de Schepen welke goed voorzien waren " te meer, daar zoo veel Wyn aan boord had " den waarmede een en ander hadde ktinnei " fuppleeren , ten minften genoeg om Mofam !! bieque te krygen." " Eeeee 's Gra. VENHAge. Rapporte wegens den Kapitein E. Lu- i I i » > . t  1506- NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Rapporte wegens den Kapitei? E. Lu castenz. , (*) Interrog, van Moller, Art. ioo.vanVs\kenburg, Art. 22$., alwaar hy zegt: met „ kragt van zeilen hadden wy nog wel binnen„ gekomen." „ Hef was 5 unren in de agtermiddag, dat de „ Commandant fein voor my deed, om achterom„• te komen, praaide my, en vroeg of ik 't Land „ kende, waarop ik antwoorde ƒ«; waarop hy „ my vroeg , of'er kans was om nog binnen te ,, komen? ik antwoorde dat ik dagt van ja, als „ 'er kragt van Zeilen by gemaakt wierd , hy „ vraagde my wyders na de Peiling van den Hoek ,, der Saldanha-baay, ik antwoorde Zuid Oost „ ten Oosten, 5 a 5{ Mijl, en dat wij niets te „ mijden hadden dan 't geen men zien konde; doch hij riep mij toe: Jij weet 'er Goddome „ niet af, en mij gelaste om digte bij hem te ,, blijven; voorts deed hij fein voor bijdraaien, en om half zes uuren deed hij weder fein voor my, om achter om te komen, vroeg my,wat ik dagt van de gelegenheid, ik antwoorde hem ,, dat ik dagt het beter was om de Zuid te gaan „ leggen, om dat de Stroomen om de Noord „ liepen, en de lucht begon te bezetten, waar,, uit meerendeels Zuidlyke Winden ontdaan; „ waarop hy weder fein deed van te halfen on ,, de Zuid, en in de Honde-Wagt weer om de „ Noord ging leggen; waarom ik begryppe, dat » vry Op den eerften Augustus kreeg men eindelyk,, na een Reis van ruim vyf maanden de Kust vais Africa in 't gezicht. Men kwam echter eerst eenige dagen daar na binnen, 't zy dat de gefteldheid van weer en wind, of den tyd van den dag zulks als toen belette, het zy dat dit veroorzaakt is, door dien men niet genoeg verkend was, of wel, dat Lucas daar toe de gunftige gelegenheid heeft verzuimd (*_). Op  JAARBOEKEN, December, J797. 1527 Op den 3 dierzelve Maand, Wanneer de wind Was Z. O. ten Z. met een frisfche Braamzeils koelte en rsooy weer, werdt aan Lucas van fommige Schepen Sein gedaan, van een groot drie Mast Schip in het Zuid Oosten van hen, zeilende van de wind om de West, en W. N.W.; terwyl men het Esquader om de Oost naar de Wal leidde, beneden de Saldanha baay, het welk men volgjens begrip yan meest alle de commanderende en andere Officieren van het Esquader, voor zo verre die gehoord zyn, met intyda te wenden, gemakkelyk konde befneden hebben* Lucas verkoos echter niet op dit Schip * jagt te maken (*). Vee „ wy door het om de Noord leggen voorby de „ Saldanha - baay geraakten, te meer, daar wy, ,, zoo als ik gedagt had, de Zuidwestelyke Wind ,, al hadden." (*) Lucas maakt in zyn Journaal van dit Schip alleen met een enkel woord melding,doch in syn Generaal Rapport, ongetWtfFefd lang na het voorvallen der gebeurenisfen ontworpen , zegt hy bladz. 23. „ een Schip bèzuidsri'van hem tè hebben waargenomen, doch op zulk ,, eene distantie, dat hy met een der beste Ver, rekykers uit de voormars (alwaar hy zelfs it naar toe zou gegaan zyn) niet kon zien of „ het een twee of drie Mast Sch;p was." Het is niet onwaarfcbynelyk .dat Lucas aan de Kaap van dit Schip iets naders vernomen hebbe, en dat daarin de reden gelegen zy, waarom hy in zyn Generaal Rapport tracht aanteroonen, dat hy buiten ftaat is geweest zich 'van dit Schip meester te maken. En op dien voet zou men kunnen gisfen waarom hy vervolgens in zyn Generaal Rapport Loc. Cis. wil doen geloven, dat dit Schip geen ander is geweest, als Éeeee 2 de 'sGra- venhaGE. Rapporte WC' gr ntden Kapitein E. La kas/«s.  1528 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sG RA» VENHAGE. Rapporte wegens den Kapiteii E. Lu. cas,e«2i Veele Officieren verzekeren daar na vernomen te hebben, dat dit Schip geen ander is geweest, als de Frindfhip, gevoerd door Capitein Black groot 900 Ton, geladen met Kaapfe Tarwe,eti daags te vooren uit de Tafel Baay gezeild (*). Op ide Vrouw Maria, het welk zich den volgenden dag weder met het Esquader vertenigde. Q) De Capt. Lieutenant Pool, verzekert in zyne Memorie Bladz. 21. en in zyn Interrog. Art. 255. alle die omftandigheden te hebben vernomen van de Engelfche Officieren op 't Schip America. Zoeteman , zegt in zyne Interrog, op Art. 203. het zelfde, met byvoeging, dat hy zulks van Engelfche Officieren verftaan hadt, en dat dezelve zeer bevreesd waren geweest, dat dit Schip door 't Hollandfche Esquader zoude genomen worden. Alle deze omftandigheden, uitgezonderd den praecilen dag waarop het Schip van de Kaap vertrokken was," worden desgelyks bevestigd door de Cerff op Art. 226. Wanneer men nu hier mede vergelykt de getuigenissen yan Rynbende op Art. 312. en Valkenburg op Art. 238. van de Vrye, op Art. 148. van Claris, op Art. 241. van de Falck,op Art, 176 en van Nisfen, op A\rt. iso.krygtdie zaak zulk eenen hoogen graad van waarl'chynlykheid, dat daaraan in geeuen deele te twytfelen is. Waarby men dan nog kan voegen, dat het zelve Schip, toen het zich in 't gezicht van c Esquader bevondt „ bezig was , volgens getuigenis van den Capt. Lieutenant Pool, met zyn Braamftengen optezeuen, terwyl de Engelfche Officieren van wien hy deze omftandigheden heeft vernomen, 'er juist bygevoegd hadden, dat het zelve bij het vertrek van de Kaap op den namiddag van den 2 Aug. zyne Braamftengen 111  JAARBOEKEN, December* 1797. 1529 Op den 4 Augustus werdt 'er van de Brave fein gedaan, van een Schip in het Z. O. Het bleek wanneer hetzelve, en de Sirene, op ordre des Commandants, daar op gejaagd hadden.dat het de Vrouw Maria was , welke men benoorden ó». Linie hadt laten flippen. Het rapporc van den Lieutenant Barbier bragt mede, dat hy zich reeds op den 29July in 't gezicht der Ah i caanfche Kust had bevonden, dat hem op den 31 July een Brik was gepasfeerd, welke hy voor Engeisch had gehouden, dat hy op den 1 Augustus op de hoogte van Baay Fals geweest zynde, hem aldaar vyf Schepen onder ds Ly gepasfeerd waren, welke hy geprefuaeerd hadt mede Engelfchen te zijn. V. T Y D V A K. Aankomst van het Esquader in de Saldanha - baay. Wanneer men zich den tweeden dag daaraanvolgenden , met het opkomen van den Dageraad, recht voor den Mmd van den Saldanha • baay bavondt. kreeg de Sirene last om met kragt van Zeil de Baay in te laveeren (*}, wordende dooi het hol hadt vooreen fterkte Zuid-Ooste-Buye. 'T is gelyk alle de Officieren, die Hier over gehoord'zyn, mede aanmerken , niet wel te begryöen, dat Lucas deze gelegenhetd heeft verzuimd, om narichten van den Üaat der Vijanden aan- de Kaap te bekomen. 1 (*~\ De aflandige wind gaf gelegenheid, om inaevalle men daar een Vyandelyke overmagt nmdekt had, de Baay weder uit t? laveeren. °mLuca zegt' in zynWaal Rapport bladz. o, De Zee gaat in het inkomen van de Baay *4* »' Eeeee 3 » zeer 'sGravenHa- OK. Rapporte we- gt.nsden Kapitein E. Lu. cas;£«2.  3530 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Vt r'hage. Rapporti vege' f dêi Kt piteii E. LuWtcns „ zeer hoog, zelfs zoo, dat de Oost-Indifche ,, Comp, Schepan, ingevolge derzelver Inftructie, 'er met een' Oosten Wind niet mogen ia „ laveeren, ten einde de Masten niet te verlie„ zen. Echter kwamen wy 'er af (vervolgt byl met drie gefcheurde groot Mars Zeilen-" Her fchynt dus niet meer dan toevallig geweest te zyn, dat 'sLands Esquader niet voor een gedeelte Masteloos in een Vyandelyke Haven is ten Anker gekomen, (*) De Cerff doet op Art. 235. zyner Interrog, in dezer voegen verflag van zyn wederva* varen: ,,'Ik ben gezonden geweest nnar de Hoedjes „ Baai, alwaar ik gevonden heb een Een mast „ Sloepjen, (liggende jn 't Peper Baaytje)ont„ bloot van Volk, doch door het blaffen van „ een Hond ontdekte ik, dat 'er Menfchen aan „ Wal waren: zond toen .de gewapende Sloep s, met myn tweede Officier //. Schierhout naar „ de Wal, bly veude ik in het ge von de Vaartuig, en riep eerst in 't Hollandsch of 'er Menfchen „ waren, -doch geen antwoord krygende, riep ife „ zuiks in 't Maleyscb, en wierd hier op dbor een Neger Jongen (zo als ik naderhand be- i, vond. de overige Schepen van het Esquader gevolgd' die allen in den nademiddag om eéii uuren ten Anker kwameu onder de Oostwal, Dadelyk werdt de Cerff naar de Hoedjes - baay, ■ Zoeteman naar het Posthouders Huis, en Valkenburg naar de Oostkant der Baay, op kondschap uitgezonden. Zy keerden allen dien zelf. / de;' avond te rug. De Cerff bragt een Slaaf mede, dien hy ontmoet hadt, en eeu Brief toevallig gevonden in een Visfcbeufloepjen, welke beide hy den Commandant loelchikte (*). Zoe-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1531 Zo» eman berichtte hoofdzakelyk, dat hy het Posthouders Huis verlaaten hadt gevonden (*); """^nd,) geantwoord: ik ben een Slaaf; riep ! hem vervolgens toe dat hem geen leed zoude !' gefchieden, waar op hy is blyven Haan, en door myn Officier by my is gebragt; zynde ' een Slaven Jongen van welke 1* ,, in Perfoon aan boord vau den Schout-by„ Nagt heb bezorgd." , En op de refumptie voegt hy 'er by: „ ïn.oa verlaten Visfcheis Sloepjen vond ik een Briel ! van een Kaaplchen Burger aan den Man van h»t Vaartuig geadresfeerd , dien ikmeigeu Per*! foon aan den Schout by-Nagt heb overhan digd, en zo ver my voorftaat, behelsde dal " 'er 25 Engelfche Schepen in de Baai Fals la S' gen, welke Jörief naderhand door den Capi " tein Rynbende in myne pi anemie gelezen is. 9>, doch de naam van den Schryver, en aan wier geadresfeerd, herinner* ik my op t naomen niet _ , . , f*j Zoeteman zegt op Art. aitf. zyner Int er roe„, dat zyn gedaan Rapport hier in belfond ö Dat 'er een huis ledig Rond aan de westzy de, daar het Compagn. Posthuis was, endoo de bewooners even te vooren verlaaten wr.s " om dat men nog vuur in 't zelve vond, al mede dat 'er circa veertig & vyftig Legget Water in de Put bevonden is: datbyofeye " voor zyn vertrek van die Post door één de " uitftaande Schtldwagten een Man gezien was " doch dezelve buiten bereik van *t geweer " gebleven, en ook op 't geroep niet wilde kt " men, en ook teffens verzogt aan den Schot " bv Nacht, om Volk naar een daar digt b " ftaande wooning te zenden , aizo hy vermoet " de dat daar de Huisgezinnen in gevlucl " zouden zyn, doch dat zulks door den Schoi Eeeee 4 >» 1 'sGra- venhade. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas,£/2.s. 1 , : r 5 S a r > s •t 9 it )t y  1532 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sG«a- VEN ü.ï' CE, Rapporte wegens den Kapitein E» Lucas, enz. by Nacht afgeflagen en hem geordonneerd was „ naar boord van de Brave te gaan. Zie ook de „ Interrog, van Rynbende, /frr. 385." (*) Valkenburg geeft op Art. 259. zjwjrr terróg. op: ,, dat hy zich vervoegd heeft. „ alwaar hy een Europifche Knegt hadt aange» troffen, weike hy aan boord van Lucas heeft „ gebragt, na dat hy zich alvorens na den Raat „ van zaken aan de Kaap geïnformeerd en ver. „ nomen had, dat het Guarnifoen aldaar Iterk „ was zes a zeven duizend man, en zedert kor„ te dagen noch een zwaar Tranfport in de „ baai Faïs gearriveerd was.'' (jf) Die was gefchreven door s, en geadresfeerd aan den Eigenaar ,, van 't Vaartuig. Zie Interrog, van Valken„ burg, Art. 357 en 358." (§) Lucas is hier omtrent zo min in zyn Journaal als in 231» generaal Rapport zeer omftandig: dcch het blykt genoegzaam, dat de berich» ten hier op neerkwamen. Zie Interrog, van de ' ' Cerff, 4 en Valkenburg bragt een Boeren Knegt mede, die insgelyks noch dien zelfden dag aan boord by Lucas gezonden wierdt (*). De berichten, welke men van de medegevoerde Perfonen bekwam, en uit den Brief (f) konden worden opgemaakt, behelsden hoofdzakelyk: ,, Dat 'er eenige Engelfche Schepen in de ,J baay Fals lagen, waar onder zes Oorlogfche„ pen; dat 'er onlangs een zwaar Tranfport „ Engelfche Schepen was aangekomen, en dat „ het Guarnifoen aan de Kaap zes a zeven dui„ zend Man fterk was, waar onder drie honderd man Cavallery: dat de gemoederen der Inge,, zetenen verdeeld waren, en fommige zich ,, gaarne onder de Engelfche heerfchappy fchik,, ten, terwyl anderen verlangden, daar vanver„ lest te zyn (§)."  JAARBOEKEN, December, 1797- 1533 Lucas fchynt aan die berichten geen of weinig geloof te hebben geflagen, ten minften zo vee! is zeker, dat hy in plaats van aanftalte maken, 1 tot een fpoedig vertrek, vermits hy tegen zulk een Overmagt niet beftand was, des anderen daags met het Esquader dieper de Baay in.oa-i de/het Schapen- en Meeuwen Eiland in Lime; van Bataille is gaan leggen (*). Op dezen zelfden dag, fchreven Lucas en air deren Officieren (f), eenige Brieven aan kaap. fene Ingezetenen om hen uittenodigen, met het Bataaffsch Esquader mede te werken, ten einde zich van het Engelsch juk te ontdaan, ten minsten aan hetzelve nauwkeurige informatie te geven van den toeftand van zaken aan de Kaap (§), waat Cerff. Art. 052, van Valkenburg, Art. 259* als mede de Rapporten van Knock, bladz. 3 e» Maliën, bladz 5. feqq. van Henry, bladz. 3 verfo en 4. Ectiter erkenden die Perfoonen niet aan de Kaap geweest te zyn, maar hetzelve uit den mond van anderen gehoord te hebben. Interrog, van de Cerff, Art. 252., en de zo evengemelde Rapporten. (*) Dit is zo als Lucas zich uitdrukr. De Schepen fchynen halvemaans wyze gelegen te heoben. Zie Journaal van Zoeteman, op den 7 Aug. 1796. (+J Naar 't fchynt alléén de Capitein Claris en de Adjudant Generaal Henry. Interrog, ■ van Claris, Art. 255. (§) Lucas geeft in de Bylagen tot zyn gerr>e ris, Art. 256. De Brief door Lucas aan gefchreveu, is echter niet bezorgd, maar aan denzelven te rug gegeven, op het ingekomen bericht dat deze Engelsen gezind was, Interrog, van de Cerff, Art. 243 en 244. van Valkenburg, Art. 255 en aj6. van Claris, Art. sea en aöo. doch naderhand is gebleken, dat die verdenking ongegroud was, dewyl hy niet alleen onder de Engelfche heerfchappye afle zyne' bedieningen had nedergelegd, maar ook belangloos aan onderfcheidene Officieren van het Esquader na de overgaaf, merkelyce dienden heeft beweezen. Interrog, van Valkenburg, Art. 256, Lucas getuigt van hem in zyn gem. Rapport bladz. 25. „ De Burger heeft byde „ uitkomst getoond, dat hy het belang vande„ ze Republiek meer ter harte nam, dan al de 1, Kaapfche Ingezetenen met elkaar." 5t Is eenigzins byzonder, dat men ook aan gefchreven hebbe, welke toch, zo nen geen geloof weigert aan Falketiburg op Art. ijö en 257) zederd lange jaaren, voor bniten ;emeen Engelsch gezind bekend was. C*) De Cerff vertrok van Boord van Lucas net den Slaaf, den vorigen dag uit de Loed- jes-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1535 De Cerff aan Wal gekomen zynde, vernam van jrynen Lieutenant <*) , dien hy daags te .voren daar gelaten hadt, dat dien morgen een Kaap fche Boer aan hem zyne verwondering hadt betuigd, dat zulk een kleene Magt, als waar in het Bataaffche Esquader beftondt, zich durfde verftouten, de Africaanfche Kust aan te doen, daar hy ( zo hy verzekerde) uit goede hand wist, dat 'er in Baay Fals 22. Engelfche Schegen lagen, ten Oorlog uitgerust, waar van 'er reeds eenige waren .uitgelopen, en de Landmagt wel op 8000 Man kon berekend worden; waar van aan Lucas dadelyk is verflag gedaan, hoezeer hetzelve weinig ingang vondt(f)9 ten min» jesbaay medegevoerd. Aan wien hy die Brieven mede gaf, om dezelve aan zyn meester ter hand te ftellen, met verzoek om die verder aan de adresfen te doen geworden. Interrog, van de CerfF, Art. 248. Rapport van Mahieu, bladz. 8. feqq. (*) De Lieutenant Schièrhout, dien de Cerff op het Vaartuig in de Hoedjes Baay gelaten hadt; Journaal van de Cerff, op 6 Augustus 17915. (f; Rapport van Mahieu, loc. cit. Het fchynt, dat dit bericht den Capitein Lieutenant de CerfF bewogen heeft, om de Brieven aan den flaaf van mede te geven, zonder zich dieswegens verder te bekommeren, ten einde gelegenheid te nebben, het zelve dadelyk ter kennfe van Lucas te brengen. Rapport van Mahieu, bladz. 9 al waar dit geheele voorval zeer omftandig voor komt. Tot flot voegt de Captein Adjoinct Mahieu. 'er by, ,, dat Lucas volgens zyne denkwy^e , „ niet kon geloven, dat de Engelfchen zo fterk „ waren." ïn het Journaal en generaal Rapport van Lucas. komt de zaak zodanig voor, als of dat fcericht en» 's GrA« venha" bk. Rapporte we» •yens den Kapitein E. Lucas,e«s.  's Gra- venha" ge. Rappor te we* gens der Kapiteh E. Lucas,enz. enkel ingehouden had: „ Dat dc Engelfche „ Landmacht zeer flerlf was, doch, dat men van ,, de Vloot niet wist." (*) Zie Interrog, yan Valkenburg, Art. 265. feqq. van de Vrye, Art. 162. van Zoeteman, Art. 217. feqq. van van der Sande, Art. 171. van de Falck, Art. 190. van Njsfen, Art. 105. van de Cerff, Art. 258. van Befemer , Art* 210. feqq. van Claris, Art. 269. enop Art. 272, zegt hy die zeilen te hebben afgeflagen, na voor af gaande ordre van den Commandant „ niet ,, tegenftaande (voegt hy 'er by) de mondelinge ,, ordres of gezegdens van den Commandant, „ gy kunt alle uwe Zeilen wel afflaan zo wel „ als ik,heb ik 'er niet aan willen gehoorzamen, „ zonder fchriftelyke order daar toe van hem te. „ hebben, terwyl ik rekende het niet verant„ woordelyk te zyn, in een vyandelyke Haven „ zonder zeilen te leggen," Deze zaak krygt niet weinig ligt, uit het geen s de i5Sé NIEUWE NEDERLANDSCHE minden den daar aanvolgende dag werden 'er Tenten voor de zieken op 't Schapen en Meeuwen Eiland opgeflagen, Teven»- werdt de Post aan de Westwal by het Posthouders, Huis des daags te voren bezet, met een Veldftuk en . eenige Kanonniers verfterkt, zo tot dekking van de Waterplaats aldaar, als om het bezit te verzekeren van de VJaggeftok op den Berg, van waar men in Zee kon zien. De Chaloup de Havik, plaatlle zich op 't bevel van Lucas, voor de Waterplaats, niet alleen om daar door dezelve te meerder te beveiligen, maar ook, zo 't fchynt, omdeSei* nen van de Vlaggeflok te repeteren. Na dat vervolgens de meeste Schepen, met voorkennis van den Commandant des Esquaders, eenige Zeilen om te repareeren, of om andere redenen waren afgeflagen C*) » hieldt men zich  JAARBOEKEN, December, 1797. 1537 zich voor 't overige van den dag (*) bezig met het halen van water, waar van men op dien tyd,, alle de Schepen door één gerekeud , nog maar, voor ruim 14 dagen fchynt voorzien te zyn geweest. Des . ■ . Lak I i ■ de Capitein Lieutenant Melvill, die zich aan Boord by Lucas heeft bevonden,, daar omtrent op Art. 155, voordraagt „ alle de Zeilen zyn ° op Dordrecht afgeflagen (zegt hy) ik heb !, daar over aan den Commandant myne verwon,, dering betuigd, alzo ik begreep, dat het zeer ' noodzakelyk was in een vyandelyke Haven de .. Zeilen onder te moeten houden. Verder geeft hy te kennen „ dat op zyn fierke inftaatien, wederom een Rel oude cartelj " doekfe Mars en Kruis Zeilen warén aangefla" gen, dan dat zyne propofitie om onder eti ' bv Zeilen mide aangeflagen te houden, dooi *! den Commandant wierd afgekeurd en gewei , eerd, en zelfs dat hy 'er zp veele en hooge woor den met gemelde Commandant over heeft ge V wisfeld, dat indien hy niet gezwegen had, apnarent in arrest zoude zyn geraakt „ (zeg ve-der)niet te weten dat Lucas order |gege ver ** heeft om de Zeilen af te flaan op andere Sche " pen, maar dat 't zeker is, dat zyn voorbeel. , door'andere Schepen is gevolgd, leggende di ' Bellona met 'tTuig m 't Ho). _ f*) De Capitein Claris, fchynt zich op diei dag bv de Hoedjes baay aan de Wal bevonden en met 't en den Zoon van gefpro ken te hebben hoe zeer hy zelfs dat geval 1: zvn Journaal geplaatst heeft onder den volgen de dag, Dat gefprek hieldt echter niet veel bj zonders in, alleen bekwam hyde verzekering d: voornemens was hem te bezoeker " zie Rapport van den Capt. Adjudant Mahh „ bladz. 10 Journaal van Claris op dato 9Au] ',, 179Ö. sGra- penha 1 ;e. Rappor» e wetens den Kapitein l. Luzzs,enz. 1 L i . » 1 t u  1538 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Graven hage. . Rappor' te we gens der, Kapiteir E. Lucas,e»,z. i « 1 Des morgens van deu 9 Augustus zondt de Capitein Adjoinct Kncck, aan boord van Lucas twee perfoonen, die zich den Voorigen dag bv 't Posthouders huis vertoond hadden, in onderftelling, dat zy in ftaat zouden zyn, eenig bericht van de fterkte der Engelfche Land- en Zeemagt te geven. > De Lieutenant Rinke maakte zich dienzelfde dag mede toevallig meesrer van eenen anderen Kapenaar (*), die insgelyks aan Boord van Lucas werdt gebragt. De twee eerstgemelde waren geheel onkundig van den ftaat van zaken aan de Kaap, waar zy erkenden in meer dan twee jaaren niet geweest te zyn, en konden alléén opgeven, wat zy by geruchteu vernomen hadden, De laatfte berichtte; „ Dat; de Engelfche „ Landmacht 4 a 5 duizend Man fterk was,dat „ zo ras op de Kaap tyding was gekomen, van „ de aaukomst der Bataaffche Vloot, men een „ Expresre aan den Engelfchen Admiraal hadt „ afgevaardigd, die daar op met elf of dertien Schepen in Zee was geftoken, waarfchynlyk ., om de Saldanha-baay in te loopen," Hy was voorts van oordeel dat het Esqnadef tegen de overmagt der Engelfchen niet beftand zyude, het veiligst zon zyn, om, zo fpoedig doenlyk, te vertrekken, wyzende tevens eenige Vic- (*) Deze was een Knegt vsn Tmerrog. van Valkenburg, Art. 279. van Claïs, Art. 282, zie ook Rinke, op Art. 189 feqq, ilwaar dit voorval breedvoerig wordt opgegeven :ot merkelyk bezwaar voor Lucas; dcch vermits üt getuigenis op zich zelfs ftaat, zonder door mdere genoegzaam bevestigd te zyn, komt het ny veiligst voor, daar van geen gebruik te ma:en.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1539 Victualie aan (*), zo mm daarom mogt verleegen zyn (f). Lucas floeg' geen geloof aan het laatstgemelde bericht, hielde den Man voor een Spion(3), en zondt (*) Beftaande in eenige Schepels Meel,gedroogde en gezoute Visch enz. Interrog, van Rinke, op Art. 189. van Befemer, Art. (f) Volgens het Journaal van Lucas zou die Man het getal van de Engelfche magt aan de Kaap wel bepaald hebben op tien duizend Man, dit meent ook Va kenburg op Art. 284, doel Rynbende op Art. 412, en Claris op 289, bepalen het op 6000 Man. Rinke loc. cit. en Befe mer, op Art. 240 en 247, die met dezen Mat jn perfoon gefproken hebben, brengen het flecht; op 4 a 5 duizend. (§) Journaal van Lucas op dato utf. gen. Rapport bladz. 26, literrog. van Valkenburg Art. 286 feqq., door wien echter die berichten. zo miu als door anderen. by dit verflag tegen woordig, in den wind geflagen werden, blykens het antwoord op Art. 2H7, alwaar hyzegt.; ,,Da „ daar over met Lucas dik wils gefproken is, dat „ dat deze zo zeker fchaen te zyn dat de Engel ,, fchen niet by hem doriten komen, dat alle dis courfen daar over vrugteloos waren." Zie oo'c de Interrog, van Claris 293 ea .297, Da Capt Lieut. Valkenburg doet ons in zyn antwoord o\ Art. 281 die reden kennen, waarom Lucas dezei Man wantrouwde, ,, op de aan Boord komst vai „ den Knegt van ( zegt by ) wier „ ik aan Boord van den Schout by nagt gefeind „ hy *roeg my en of wy dien Kneg „ kenden: wy antwoorden van ja. De Schout b; ,, nagt vroeg aan die Knegt vervolgens af, of Ir ., bet gegeven Rapport niet in een Brief van zy „ Meester hadt, waar op de Knegt hernam, t hy dagt, dat zyn Meester gek was, om zulk „ fchri rs Gravenha» ce. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas,««z. 1 i 1 1 1 ! 1 » t { J f t ( s  •sGra- VEN HAGE. Rapporte wegens den Kapiteir, E. Lucas, enz. ,, fchriftelyk te doen, terwijl de Doodftraf gezet was op de Correspondentie met het Hollandsch „ Esquader, en dus ais men hem met een Brief „ gevonden hadt, zyn Meester en Hy zouden zvn opgehangen geworden. , De Schout by nacht vroeg ons advis, zyn,,'de de Capt. Claris en Rynbende hier ook by ', prefent, en ons generaal advis was doen, om " hem aan Boord te houden, hem weltebehan" delen, en zo fpoedig mogelyk te vertrekken, en uitgezeild zynde aan Land te zetten, dan *, konde hij geen kwaad doen, of ons verraaden* " terwyl de Schout-by-X*^acht hem verdagt hield !! van Spion te zyn; hierop lachte den Schoutbij ' Nacht ons uit, gaf hem eenig geld en liet hem , aan Land zetten, zeide wyders dat hij begreep ' al waren de Engelfche negen Schepen van Li\, nie fterk, datzy de couiage niet zouden hebben, ' ons te komen attaqueeren." Echter is daar na gebleken, dat het bericht van dezen Man maar al te waarachtig was, zo als Lucas zelfs genoodzaakt is geweest te erkennen. Interrog, van Befemer, Art. 257' 260. van Rinke, op 189 in fine. % . (*) Dit was zekerlyk niet zeer voorzichtig, na dat hy als een Spion was ver Jagt gehouden, zie Interrog, van Valkenburg, Art. 295. van Cla*is, Art. 501 van Befemer Art. 2,62. 1540 NIEUWE NEDERLANDSCHE zondt hem weg (*), nevens de twee anderen4 die aangenomen hadden, des anderen daags eenig Vee voor het Esquader aan itrand te bezorgen. De Capitein Lt. Valkenburg naar de wal ge-* zonden zynde, om naar het beloofde Vee te vernemen, keerde terug, met de tyding, dat de Enselfcben het Vee Landwaards in gedreven hadden; dat de Perfonen,die den vorigen dag byZ-w4 cas aan boord waren geweest, gevangen genomen waren, en eindelyk dat hy door eenige Dragonders  JAARBOEKEN, December, 1797. 154» der* nagezet, nauwelijks de Sloep weêr hadt kun-! tC?-'er «Wet tyd vertrok de Capitein Chris op nrdre van Lucas fiaar de Hoedjes - baay, om met den Kapenaar te fpreeken, die aldaar bWoofd hadt ï zullen komen, en ook eindelijk opdaagde insgelijks verzekerende, dat de Landmacht der hole fenen OP vjïf * zes duizend MaD mofc f 6'5 lorden- Tevens gaf hij te kennen , dat de aan hem gezondene Brieven door een vertrouwd Perfoon naar de Kaap gebragt, en zeer zeker te regt ^SeTelKJLo. kreeg men bericht.datde Waterput aan delioedjes baay .ledig was. lntusfchen hadt men eene andere Put aan de (*•) Het bericht omtrent hét Vee en de Dryvers, bekwam hij van een Hottentot, J°^*M Ifn Lucas op dato 10 Aug. Gem- R^P°»Wadz. 07 Interrog, van Valkenburg Art. 299. 301- ea 302. Lucas zegt in zijn geoeraal Rapport: „dat * Het generaal Rapport na de gebeurenisfen zelfs eefchreven zijnde, zal Lucas dit hebben aangevuld uit het geen hem toen nader gebleken was. (+) journaal va» Lucas 10 en ir Augustus en gemelde Rapporti, cis.. Zie o-k het journaal van den Capitein Claris en zijne Interrog. Art. «*o«, alwaar dit voorval breedvoerig is opgegeven. 6 Dat de Brieven door aan de Kaap bezorgd, te recht gekomen zyn, moet men ook opmaken uit het Rapport van Mahieu L.L. Lucas plaatst dit voorval in zyn journaal op tteo .1 Augustus, doch uit het relaas van Clans blykt, dat het zelve den voorigen dag gebeurd is. tiet is echter mogelyk dat Claris, daar van aan Lu> cas eerst op den n heeft rapport gedaan. Fffff sGra* jenha* SE. lappor■e wevr.nsdcnKapitein ü. Lucas, enz.  1542 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VENHAge. Rapporte wegen f den Kapiieit, E Lucas,^. (*) Journaal van Lucas, en gemelde Rapport L. C. intusfchen is het zeer zeker, dai de Schepen daar zo min veilig zouden zyn geweest voor een vyandelyke aanval ter Zee, als te Land Niet van den Zeekant, om dat het Esquader daar kon geblocqueerd en uitgehongerd worden, zelfs door eene kieenere magt, gelyk te recht aangemerkt word door Fuikenburg, in zijne Interrog. op Art. 3«0- ,> De vyand (zegt hy; had er „ voor kunnen gaan leggen en ons uithongeren, ,, aan de anderen kant, heb ik aan imcus trag„ ten onder 't oog te brengen, ee' ftelijk de moei„ jeiykheid om 'er in te komen, eo ten tweede, ,, als men 'er in lag, dat men niet zwaaijen „ konde, en agter den anderen moest liggen . en ,, dus van geene defenfie hoegenaamd was; do^h „ ik kreeg daar op ten antwoord, dat hy Lucas „ het ctoor knndige Stuurlieden had laaten opnee„ men die gevaaren hadden, doen ik nog in myn ,, Biosk Rheet; op de repiique welke ik opeen ,, diergelyke expresfie maakte, wierd my zelf 't „ arrest geprefenteerd " Even min veilig was bet Esquader in dat Kanaaltjen van de landzyde, vermits de vyand het Kanon op de naby gelegene hoogten brengende, de Schepen gemakkelyk kon in den brand fchieten Zie Interrog, van Val. kenburg Art. 320, vvz«Melvill, Art. 206. enz. Oostkant der Baay on*dekt, werwaards het Fregat de Kclior.a tot dekking werdt afgezonden. 'levens deedt Lucas een eng Canaaltje afloo» den, het welk digt aan de klippen van het ^che■ pen en Meeuwen Eiland heen liep en waarin met hoog water 20 a 21 voet water flondt leggen ie rer wederzijden Boeijen. Het oogmerk daar van was zo als Lucas dit opgeeft, om .zoo ras men eei;s van de goede wil der Kapenaars ve*» zekerd was, de Schepen daarin te brengen en te beveiligen voor den v.ijandeüjken aanval van buiten {*). Drs  JAARBOEKEN, December > 1"197' '543 Des avonds werdt de Lieutenant Cornelis Val'ktw'bur&'s op kondfchap naar de Wal gezonden, Pen daar aanvolgecden dag kwam de Belloha op de voor haar beftemde plaats ten AnKer tot meerdere zekerheid vcor de Waterput aan de OostDe Post aan de Westzyde werdt ingetrokken. De Schepen kregen bevel om zich met den meesten fpoed van water te voorzien. Tegen den nagt kwam de Lieutenant Valkenberg terug. Zyn Rapport kwam hoofizaaklyk hier op neêr: Dat de vyandlyke Landmacht zo fterkwas. 'dat 'er aan de herneming van de Kiap niet \l konde gedagt werden: dat 'er reeds een Corps „ van 1490 Man , waar van hy de voorhoede gezien hadt, mak glsfing fterk 600 Man, mei „ eenige VeldRu'sken, naar de Saldanha baay in „aantocht was; dat men omtrent den ftaat dei , Zeemacht hem geen bericht hadt kunnen geven, * waar op genoegzaam verfouwen te ftellen was.' Des anderen daa s werdt 'er Krygsraad belegd, waarin Lucas opening gaf van her bekomen Rap kort van den Lieutenant Valkenburg, eri tevens van het 10, l', 12 en 13 Art. zyner Inftructie, en waarin op voorftel van Lucas befloten werdt: ,, om zo fpoedig immer mooglyk was naar Mau,, ritius of 1'lsle de France te zeilen, ten einde „ aldaar nadere maatregelen te beraamen (*>" Van (*) Zie Krygsr. van 1.3. Aug. 1:96 Nog werdt daarin op Voorftel van Lucas beflooten: „om, 5, behalven de drie reeds v'astgeftelde nog eenhag„ jes ag te geven voor 'sLands Rekeriing, doch „ niet zoo als Lucas het tegen de waarheid-in zyn lournaal op dato 13 Aug. en in zyn Generaal Rapport, Bladz. %i en 33. doet voor„ komen, uit vrees dat anders door dit fpoedig „ vertrek zonder eenige ververfching voor de . tquioaeie te hebben kunnen bekomen, de voor" ^ V Fffff 2 laug 's Gra- VCN HAGE, Rappor- te we* " gem den Kapitein & Lucas,e«s'«  1544 NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGra- VEJNHA Gli Rappor tc we gensde Kapiieit E i-u „ lang kwaadwillige geest van 't Volk zou wor* 5, den opgezet, maar om het Volk." (voor -t we k men zederd Canarien, geene de minüe ververfching hadt kunnen bekomen) „ te meerder i.antemoedigeo, alle reden van klagten wegteneemen, eo heA zelve daar door te meerder aan hunne Olficieren *e verbidden." zoo als niet alleen die Krvgsraad medebrengt, maar ook alle de Leden, die d flzelven hebbennitgemaakt,voor zoo verre die gehoord zyn, eenparig getuigen» zie Interrog, van Melvill, Art 542. yan Rynbende , /-rt. 444. van Valkenburg, Art. 3^3, van Zoeteman, Art "285, enz, Tot dus verre was 'er onder 't Vflk geen geest van kwaadwilligh io befpeurd, gelyk niet alleen de Commandeerende, maar ook de andere Officieren, wier getuigenis is ingewonnen, verzekeren: ten ware men daar voor wil houden de klagten, weike op de Revolu Je over de Victualie nu en dan gedaan zyn- (*) Deze werden beiden in Krygsraad betrokken , doch vry gefproken. , in errog. vanM&v&j Art. 271. van. Rynbende, Art. 460. yan Valkenburg, Art. 414. van Cl iris 4IÓ enz. echter feboot zich de Lieut, Muller eenige dagen later met een Carabyn voor den kop. Interrog, van Melvill, Art. 273 van 'Rynbende, Art. 46I. van Valkenburg,Art.41$, van Claris, Art. 417. Van tyd tot tyd was zo van de Waterhaalers» als van de Soldaaten, die by de Put de Wagt hadden, eenige Manfchap, en zeifs in den nagt tuffchen deo 14 en ij Augusms, 30 Man te ge■ lyk gedeferteerd.. Tevens kreeg Lucas bericht, dat meer dan de helft van 't Volk vermist of tot den Vyand was overgelopen, het welk hy onder 1 bevel van den Lieutecant de Marise, Muller, m den Cadet EykenbroeL (*), naar de Wal gezonden  JAARBOEKEN) December 1797* *545 den hadt, om by den donker de vyanJelyke Dra gonders, die langs ftrand patrouilleerden, op te 'SHier van gaf Lucas in een Krygsraad óp den 15 rtugustus aan de Leden kennis, tevens voorHellende, om al kon men maar voor zei westen Water in krygen, den volgenden dsg te vertrekken na dat'men de Zieken en ledige Vaten zou hebben ingefcheept (*), hec welk alzo eenpirig werdt goedgevonden. ~ ' ïn den morgenft'ond van den 16, terwyl men druk bezig was met Water balen, zag maoean aanmertcelyk getal Engelfche T.oupen aan Je Oostkant der Baay te voorfciiijn komen, voorzien van eeni»e Veld (tokken, waar op de .Betlona een ainhoudend en geregeld Vuur maakte (f), riDe zeer zy door de Engelfchen die hun Kanon op een hoogte plantten, hevig befchoten werdt J> VI. TYD. Bv 't doorzoeken van zyne goederen, vondt men een groote rol nieuw Oranje Lint. Mrnaal van -Lucas daio 15 Augustns .Interrog, van M e vil!, Art. 274 van Rynbende, dn. 4(51.. valkenburg, Art. 4'-5- van Chris, Art. Welk nut iotusfehen Lucas zic'i beloofde' uit deze Expeditie, waar by hy zyn Vols aan ^en gering gevaar bloot Salie, is niet wet te bepaa- leD(*) Het blykt niet, dat daar vr.n werk is ge- m^tl' Zo als Lucas in zyn Jolt naai en generaal Rapport de zaak 'voorfte't zou men moeten befluiten, dat van de Bdlonageea vuu- gegeven-», voor dat zy doo^ den vyand werd b fcioten. Doch uit de Int,rog, van de Falck, die de 'iellona commandeerde Art. f?r-: % d" . hv de Engelfche Armée het eeisc befcaoot< n htfjft. (\\ lournaal van Lucas op ïó Aug. 1796- ^ W d Fffff 3 ue. 's GRAven dAge. Rjtppor* te we reus den Kapitein E Lucas, en z.  »sGra- VKNHA' GS. - Rappor. te we gens den Kapitein E. Lu- 1546 NIEUWE NEDERLANDSCHE VI. T Y D V A K. Aankomst der Engelfche Floot. Om één uur deedt de Havik fein voor veertien vreemde Schepeo. De Commandant gaf.ordre, zich tot het gevegt gereed te maken (*). De neraal Rapport bladz. 35. Interog. tan Valkenburg Art. 429. feqq. en anderen Vólgen.s Lucas befchoot men de Bellona met g'oeijende Kogels. Journaal en Gener. Rapport, L' C Qit. doch anderen verklaren van die omftanditiheid niet te weeteo: Interog. yan Melvill, Art. 2Q1, van Pool. Art. 415. enz. De Engelfchen waren te zeker van hun Ruk, om re kunnen vermoeden,' dat zy voornemensgeweest zyn 1 dat Fregat in den brand te fchieten, al moest men al vast ftellen, dat zy van roosters tot bet gloeijen van Kogels voorzien waren. (*) Journaal de utf. fup. Gener. Rapport bl. r%6 Interog, van Melvill, Art. SG&vön Rynben e, Art. 482, van Pool, Art. 479. van Claris , Art. 438. weïke laatfte zich daar in dezer voegen uitlaat: „ Op het moment dat het fein der vreemde „ Schepen gedaan wierd, was den Commandant by my aan boord, welke daar op direct na boord „ ging, wanneer ik hem zeide of niet ten eerden onder zeil zouden gaan, waar op my in ant„ woord gaf, zoude ik dan al de Chaloupen met „ Volk, de Fregatten eu Zieken agterlaten, wat „ donder gy ziet we!, ik al myne Zeilen niet eens ,, aan heb; dan ik liet evenwel direct een Spring „ op myn Touw zetten, omme wanneer nee „ Sein mogte doen, in gereedheid te zyn, enten ,, drie uuren deed den Commandant Sein, zich ,, gereedste maken tot het gevegt."  JAARBOEKEN, December, 1797* *547 De Schepen bezig zynde met water te (luwen en het klaar maken van het tuig, freakte men alles in het ruim. Lucas zondt twee Sloepen naar 't Schapen Eiland, om de Zieken, die van dienst konden zijn, aftehalen. Met een derzelve roeide het Volk, zoo ras het buiten 't bereik van 't Canon was, naar Land, en liép tot den Vyand over. De vrees, dat de andere dit voorbeeld zou volgen , fchijnt Lucas beweegd te hebben, haar te rug te fdnen (*). lntusfchen was het Engelsch Leger aan de Oost* wal aangemarcheerd, zich in orde van Bataille (lellende, en zijne Vleugels langs het ftrand uitbreidende. „ , In den nademiddag omftreeks vier uuren, vertoonde zich het eerfte Ergebch Fregat in den rccnd dtr Baaij- het welk door vijf anderen werdt sevo'gd ft)- Een uur later kwam 'er een Schip 63 van s*\ 1 o.h'ini- «nltrprrs ziin fournaal loc: c/t* en Gener, Rapport, bladz. 3? gevreesd te hebben, dat het met de.-e Chaloup als met de andere zou gaan. „ denkelijk (zegt hij) zou de andere Chaloup feen beter lot hebben ondergaan ,-had men dezelve niet door Signalen (en des noods) door geweld aan boord ^udtkd krijgen.' " Doch volgens Melvill op /in. 309 was die vrees ongegrond, wijl de Lieutenant Meiman zien daar in bevoedt. . In de éerstgem. Chaloup was geen Officier, maar een Quartierrneester, t.enaamd Louw de Groot. MdvtdopAn. ^o8 Waarfchiinlijk zou de tesenwoordiiheid vaneen goed officier, muien Lu. ca> daar op was bedagc geweest, ditonheil verhoed hebben. (+) Lucas fchiint eerst nog getwijheld te hebben, 0f het Engelfche of Franfche Schep n waren; aoch wanneer een der Fregatten 'iet Bataaffche Esquader fcheen te willen naderen, liet hij 'er eemlcho; met lcnc Ff fff 4 fcherp 's Gra- VENHAGE. Rappor* ic Wegens den Kapitein E.Lucas,c«ï;.  1548 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHA-, GE. Rapporte we- ' gen ■ den Kapiteir, E Lu- C&$te/iz, Icnerp op doen , heisfeode tevens de Nationale Vlag» Het Fregat wendde af, en vervolgens vertoonde zich op hetzelve zo wel als op de andere Fregatten , en de binnenkomende Linie Schepen, de Engelfche Vlag. i*j Uitgezonderd de Falck en Befemer, uit hcofje der diftantie hunner Schepen van 't overige Esquader. (fj Journaal en Gener. Rapport loc.cit, Interog. van Rynbende, Art, j.6. yan Valkenburg, Art. 467. Dit voorftel van Lucat was zeker zeer zonderling. By zyn Generaal Rapport bladz. 38. voert hy eene zeer gewichtige bedenking daar tegenaan, weike hem door de Leden des Krygsraads fchynt gemaakt te zyn, namelyk, dat het niet raadzaam was, de Schepen by nagt in een Kanaal te brengen, het welk by klaren dag reeds moeilyk zou ïyn geweest. Lucas fchynt mede by het doen van dit voorftel niet bedagt te zyn geweest, dat in zyn afgebakend Kanaal maar 20 a 21 voeten Water Ronden. Valkenburg laat zich over dit Plan van Lucas op Art. 468 .in dezer voegen uit; „ Jk begreep, dat wy deze Politie in 'tgeheel niet konden nemen, voor eerst om dat zulks 11 niet van Linie binnen. Zeven anderen 'daagden van tyd tot tyd op Tegen den ondergang der Zon verfchf-en het laatfte De Engelfche Vloot kwam ten Anker buiten bereik van liet Canon van het Bataaffche Esqua1 der. De Commandeerende Officieren (*), aan boord van Lucas gefeind zynde, ftelde hy hen voor, om de Schepen hoger op naar 't Schapen üiland te balen, en dezelve door 't afgebakende Kanaal te brengen, dan dit werdt van de hand gewezen'f). Lu*  JAARBOEKEN, December, 1757. 1549 Lucas gaf bevel, dat de Manfchap van de Vrouw Maria op de Schepen Dordrecht en Tromp zoude verdeeld worden, vermits dezelve op 't Transport Schip van geen dienst konde zyn, en de Officieren vertrokken naar huoneSche pen, met last om fpringen op de Touwtn te zetten, ten einde de brede zyde te kunnen bieden , By de terugkomst der Commandanten wierdtde aftrap «.'efiagen, terwyl echter een gedeelte van 't Volk"in de Wapenen werdt gehouden, met de brandende Lonten by de Batteryen Tot hier toe hadt het Volk zich naar t fchynt v?el en rustig gedragen, zonder eenig blyk van misnoegen of vrees voor de Vyandehjke overmagt te laten blijken, ten minften zoomen a- Revolu. iie daar van uitzondert, hoe zeer een Officier(*) van dat Schip verzekert, dat men hem, wanneer hü het Volk tbt zi-nen plicht aanmaande,meteen Hoezéé verwellekomde, met bijvoeging echter, dat-het Volk ziende, dat bet gedurende aen nagt tot geen gevegt kwam, oproerig begon te worden, Oranje Liederen te zingen, en op de Patriotten te fchelden, voorgeevende verraden te ziin: Echter gingen die uttipongbeden zo verniet; of het gelukte dm Officieren, om gedurende den Nagt dadelijkheden te voorkomen. IntusRhen bekwam Lucas des avonds ten i uuren een fommatie van den Viee -Admiraal Eh phïnJloneC^h ^, ' niet konde gefchieden, als waaijende zeer hart " uit den Z O., en ten tweeden al hadden wj " zulks kunnen doen, dat die Pofitie zeer nadee. lig was, dewyl men alle agter elkander moesi " leggen, de breede zyde niet konden prefen.ee*\ ren, en dus maar een Schip zijn twee Jagen „ kon gebruiken." (*) De Capitein 1 ieutenant Pool. f+) Dezelve was blvkens de Bytegen achter bet ■ M' Fffff* ge 'o Graven hace. Rapporte we ctitfleri Kapitein E. LuC2s,cnz. i i t r  'sGra- VENHA" CE. Rappor te wegens dei Kapiteii E Lu cas, enz, 1550 NIEUWE NEDERLANDSCHS Hy zondt de Chaloup terug met eene monde- lin- gemelde Rapport >an . Lucas geplaatst fub Litt. G. van é n volgenden inhoud: 1 Myn Heet ! t • . ,, Het is niet nodig, dat ik een breedvoerig verha-1 make van de Zeemagt die ik d'"'er heb om e commandeeren, en terwyl het in u ongeo is, fpreekt het van zig zelfs, maar het is „ u zaak om de nitwerking van een tegenftand ,, onder u commando te beoogen. Menschlievenheid is een nodig eigenplicht van al'e menfchen, dierhal >en om eene florting „ vau bloed voor te komen, verzoek ik een „ overgaaf van de Schepen onder u Commando: „ an erzints zal het myn pl'c'it zyn omhetfpoe„ digfte oogenblik van eene ernfïige aanval op „ dezelve te omhelzen, de uitflag van het welke ,, is niet zwaar voor u te gisfen. Ik heb d'Eer te zyn." U zeer gehoorzame en onderda« nige Dienaar. (getekend) „ Zyne Brittannifche G. J. ELPHINSTONE, „ Majefleks Schip Vice-Admiraal van de ,, tVonarch , Saldan- Blaauwe VlageoComman- h.i baay,Dingsdag dantenChefvan zyfleBrit„ den 16 Augustus tannifcheMajeltdtsScbe- 1796, pen en Vaartuigen in de Indifche Zeën- Het zal voldoende zyn hier eens voor altyd aan te merken, dat de origineele Stukken kttcrljkgovolgd zin, zoo als dezelve in de Ryiagen voorkomen.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1551 lingp boodïchap, in fubftantie alléén behelzende dat bv thands door de afwezigheid der Comman derende Officieven buren ftaat was, zich omtrent« den inhoud des bekomen Briefs uittelateo, doch dat hv des anderen daags fchriftelyk zou antwoorden. Ten 10 uuren kwam de Chaloup terug met een naderen£rie£^^nge!fchen Comman-, daits, waar by hy te kennefi gaf, de onderban-. deling wel te willen centinueeren, mus er geene fchade aan de Schepen wierdt iveronrzaast (*) (*) Dus luidde de tweede Brief! Myn Heer! „ Ik word op dit oogenblik met u mondeiyk antwoord op myn brief van dezen datum ver,', ëerd , en aan nïy overgeleverd door den Lieutenant Caffir van de Monarch. Als ik hem " wel verfta, zo is het dat 'er een Vlag van cn' derhandeling tusfchen u Excellentie ven wegens „ de vereenigde Staaten Generaal, en my van van wegens zyne Brittannifcbe Majefteit ver' " toond werd, en als wierd te kennen gegeven !, door myne vertooning van een Vlag .van 00 derhandeling, eer dat ik de eerfte brief uitvaar, digde aan u overgegeven door den Lieutenant C*ïïïr, en welke onüelhandeling of ftiiftanc *' zal duuren tot 'sog'ends met het krieken vat " den dag, is het dierhalven myn pliebt om eene bepaalde verzekering te erlangen', dat geënt fciiade zal gedaan worden aan eenige van d« " Schepen of Oorlogs-Vaartuigen , algemeent " Ammunitie oT Goederen, die onder u Conv \\ mando mogen geplaatst zyn, anderfints zal lt my niet verplicht houden, om een onmidde " lyke aanval te belemmeren, of zulke gevange " nen, als in myne handen mogten vallen, o\ f' eene manier overeenkomftig tot myne algemee " ,»» /INHA3 li. Rappor* 'e ii'eicns den kapitein li. Lucas,e«£« 1  's GaA- VENHAGE. Rapporte wegenedenKapitein E. Lucas,mz. i i ■ i i j 155a NIEUWE , NEDERLANDSCHE Lucas gaf daar van eene fcfarifcelyke verzekering (*). Mid* ne geneigdheden, of zyne Brittanmicbe Maje „ fteits ordres in gelyke gevallen te oehandelen.' , Ik heb de Eer te zyn , enz." Zie de gemelde Bylagen fub Lilt. H. C*j Het antwoord vaa Lucas was vo'gens gemelde Bylagen juli Uit. S. Excellentie. ,, ,Uwe beide Misfivens my door uw Officier „ ter hand gefield, hebben by manquement van ,, eene Taalkundigen veel moeite ter lezing ge,, kost. Uwe Excellentie kan verzekerd zyn, „ morgen ogtend myne fiaaale Refolutie te zul ■ „ len ontfangen. „ Voorts dat 'er ingevolge uwe eisch geene „ fchade hoegenaamd aan eenige der Schepen van „ 't Kiquader zal gefchieden; 't welk ik als een ,, Man van Eer uw beloof, dit uitftel heb ik , volftrekt nodig, om de beide Capitemen der , Fregatten, welke gedetacheerd zyn in de Baay , by my te iatea komen, tot het beleggen eener ,, Krygsraad tot myne vetantwoording. ,, ik h b de Eer te zyn, enz., Lucas lchynt cien brief gefchreven te hebben )p eigen gezag, zonder kennis en overleg van de )verige Commandanten der Schepen of Leden /an den Krygsraad, hoezeer hy na 't afzenden im denzelven daar van aan hen communicatie leeft gegeeven. Zie Interrog: van Melvill, Art. van Rynbende, Art.' 520. van Pool, Art. yja, van Valkenburg, Art. 477. van Claris, \xt. 556. van Zoeteman, Art. 371. van de Falck, Art. 311. van Befemer, Are; 373. Dit )Iykt ook uit de voordragt, welke Lucas daar vaa Q den Krygsraad van den 16 Augustus doet.  JAARBOEKEN, December, 1797» J553 Midderwyl waren alle de Commandeerende,en anderen Officieren tot den Krygsraad behoorende, aan Boord van Dordrecht gefdnd, en craftreeks elf uuren des Nagts vtrfcbeenen Lucas deedt verflag van het gebeurde, en de Krygsraad refolveerde (f)>zoo uit hoofde van h« (*) Zie'Krygsraad van den 16 Augustus 1796, uitgezonderd de Capitein Lieutenant de falck, die met den Lieu'enant Befemer ruim een uur teter verfcheeoen is. Zie Interrog, van de Falck, Art 396. en v«« Befemer, Art. 258. (f) Men was het, blykens de voorhanden zyn de adviefen van de Leden des Krygsraads, volkamen eens, dat 'er geen middel overig was, on het Esquader te behouden, en dat men mitsdiei tot eene Capitulatie komen moest, De Lieutenant Barbier gaf te kennen,ds ., zyn gevoelen zoude zyn eer men tot de Capi " tulatie overging, eene Actie te wagen, fchooi ! hy ( ^elyk hy 'er by voegt: ) onbewust is va, ! de fterkte der Engelfchen magt, vermits zulk tot eer van de Vlag en van de Officieren zoud De°Seutenant Befemer, heeft ook volgens ge /tuigenis van Claris, in zyue Interrog op Art «7 gezegd, „ dat al wilue den Commandant „ dat men tot den laatften man zoude vechten . daar toe bereid was, en zulks niet zeide om da ' zyn Chaoup ver af lag, maar dat hy zoud * gaan op wat Schip de Commandant verkoos ' en zo zulks aan zyne keus htog met Claris aa Boord zoude gaan; van woord tot woord hef innere my 't antwoord van den Commandan " daar op niet, dan zei ie of wy voor 't Oppei " wezen zouden kunnen verautwoorden, agttiei honderd man te doen omhals brengen. Het advis van Lucas is lesterlyk van den vol genden inhoud: 's Graven hage. Rappor» te wegens den Kapitein E. Lucas,£«s, 1 t : 1 1 > » » > ï t 1  1554 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra« venha ce. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas, enz. (> i t 3 5 c i a 5) 91 51 SJ »i 99 9! verlies van Volk, 't welk men door ziekte endefeftie geleeden hadt, en van den moedwil en kvvaaden geest, welke'er onder de Equipagie der meeste Schepen (*) heerscbce, ais uit hoofde van de groote overmagt des Vijands, op de best mogelijke wijze te capituleeren (f). : p_3 „ Dezelve is van gevoelen, dat op de fowmaih van den Engelfchen Admiraal diend geanti, woord te worden, dat men de Schepen der „ Republiek niet zoo gerrakkelyk kon overgeven, 1, als zynde 'er voorbeelden genoeg dat een i kleine magt een groote het hoofd met veel fuc- ces beeft gebeden, dan m;n zeer wel, indien , men een goede Capitulatie wil tceftaan, rren , als dan zal tragten daarom in onderbande i .g , te komen, het geen ik by den ^Imachtigen , zweer, nooit toegekomen zoude zyn, indien , ik ciet verzekerd was, dat men binnen Scheeps, boord met een hoop Schurken te doen haut, , als zynde 'er van Dord in twee dagen , hoe , men 'er ook op gepast bet ft, ^,o k 40 gede, fertcerd." (*) Dat dit echter meest bctrekkelyk was op e Schepen de Revolutie en de Castor, kan uit e Int. hier voren s fub NV 173 en i74ser>hier a op N°. 193 aangehaald, genoegzaam blyken. (f) Krygsraad van 16 Augustus 1796. , De geresteerde Artikelen waren als volgt : Art. 1. „ Den Schout by Nacht E. Lucas, zal aan den Admiraal Llphin/ronv op de volgende Conditie overgeven de Schepen tot zyn Esquader behorende, en een Capitulatie aangaan. 2. ,, Hy zal twee Cartelfchepen hebben, als de Fregatten dc Brave en de Sirene, omrne daarmede, benevens z\ta Officieren, Cadets en verdere Equipagie van 'i Ejquader,een vrye „ af-  JAARBOEKEN, December. 1797. 1555 De Capitein Claris werdt des anderen daags ten 10 uuren (*) , rnet de ontworpene Artykelen naar den Engelfchen Vice-Admiraal afgevaardigd. ..f). Terzelver tyd kreeg Lucas, gelyk hy verhaalt, bericht, dat een gedeelte van 't Volk op Dordrecht het ruim hadt open gebroken, en bezig was zich dronken te drinken. Volgens zyn verhaal begaf hy zich, ,, met de Sabel in de vuist, verzeld van eenige Offic eren !' tusfchen deks,en geteste het Volk, dat in 'truim was, om boven te komen, roer bedreiging.dat ' hy die ongehoorzaam was, den kop zou kloo" >, ven,' „ aftogt naar Holland; met behoud hunner Zyd,, geweeren. > ■ 3. „ Voorts zullen alle de Officieren, Equipa„ ge, benevers den Ondergetekende, in het be- zit vsn hun Eigendom blyven, en het zelve „ zonder vifitatie te laten volgen. 4. ,, Hy zal zoo veele Levensmiddelen, nage„ noegen , tot het doen der reize naar Holland, uit de Schepen mogen mede neemen. 5. ,. De beide Cartelfchepen by 't arrivement , in ' Holland, zullen aan c}e Kroon van Enge- l, land ter hand wordeti gefield. 6. ,, De gamfche Equipagie zullen voor eenigen ,, tyd aan wal mogen gaan, tot verkwikking van ,, een lange reize. 7. ,, De Nationaale Vlag der Bataaven, zullen „ van de Schepen blyven waayen, zoo lange dezelve door onze equipagie worden' verlaaten." " (*) Dit hoofde van den harden wind kon zulks niet vroeger gefchieden, Journaal van Licas,\.c. (f) Lucas getuigt, dat de Equipagie op Dordrecht zig dien nagt vry wel gedroeg . doch hy voegt 'er by, dat ctit denkelyk was toe te fchryven aan vermoeidheid. Journaal en Generaal Rapport. 1. c. *s Gra- venhaqe. Rapporte wegens dtn Kapitein E. LuZis,ens*  'sGra- venha• ce. Rapporte -wegens den Kapitein E. Lu-, cas3enz,, 1536 NIEUWE NEDERLANDSCEIE „ ven"(*) waar door dan de orde fchynt herfteld te zyn. _ (*j De Capt. Lieut. Melvill, die volgens getuigenis van Lucas daar by heeft geadfifleerd, draagt deze zaak . eenigzins anders voor: hy zegt ap Art. 365. zyner Interrog.,, zich niet te kuö„ nen erinneren, dat de Commandant Lacas mee , den Sabel in de hand, tusfchen Deks is geko, men, dat hy niet heeft kunnen aarfelen om op , order van den Commindant Lucas, tusfchen , Deks te gaan, alzoo hem zulks niet is geor, donneerd, maar wel daar en (egen zulks uit , eigen motiven heeft gedaan, volgens het ant, woord op Art. 356". en dat hy geene reden , van bevreesdheid voor het Volk hadt, alzoo , dezelven aan hem in alles tot 't einde toe, en „ z.lfs na de overgave hebben gehoorzaamd, en „ zulks zoo ver hem bekend is, ten opzichte van , de verdere Officieren van hun S'-hiD insge,, lyks heeft plaats gehad, en» met alle distinc„ tie door 't Volk zyn bejegend geworden, dat verder het dreigement van den Capitein Lucas, „ om die geene den Kop in te klooven, die niet „ gehoorzaamde, door hem niet is geboord, en „ zulks ook niet zoude te pas zyn gekomen." Op het in dit antwoord aangehaalde Artikel segt hy ; „ Dat hy den Schout by Nagt heefc „ geproponeerd, om alarm te laten flaan, teneih„ de het Volk zich op hunne posten zouden be« „ geeven, dat hy vervolgens zich heeft begeeven „ naar 't ruim, aan t Volk vragende. watzyal„ daar uitvoerden, en tot antwoord bekwam, dat , zy eenige Klederen uit hur.ne ranfels namen, , benevens wat Brood uit de Kisten, dathy hun , heeft gelast uit het ruim te komen; waar aan , zy allen zonder tegenfpreeken hebben gehoor, zaamd, zynde intusfehen de Schout by Nagt , mede tusfchen Deks gekomen, en aan het Volk beeft  JAARBOEKEN, December, 1797. 1557 Bv of even na het vertrek van den Capitein Claris, bekwam Lucas eene Misfive van den Ge neraal'Maioor J. H. Craig commandeerende her Engelfche Leger aan de wal (*), waar ,„ hy verzekerde, dat zo de Schepen vermeld of op ftrand gezet wierden by aankomst te Land geene, verfchooning te wagten was(f). ^ „ beeft gezegd, „ Jongens!ik heb u degantfche ' reis zulke goede zieke kost gegeven, eu zoude Tv Luy nu den Boel in de war gooyen, zyn" de 't Vólk te dier tyd reeds bezig gewillig uit '1 het ruim te gaan, waarna alUrm is geflagen, en het Volk zich behoorlykook weder op hun !! post by de Stukken hebben begeeven (*) Deze brief was door een Engelfche Officier gebragt-aan 't Fregat de Bellona, van waar die aan Lucas is bezorgd geworden. Int. van Melvill, Art. 384. . , _ , ,+ , Deze . Brief, voorkomende va de Bylagen tot het Generaal Rapport van Lucas, onder lett. L. was yan den volgenden inhoud: Leger aan de Wal van Saldanha* "„ baay, 17 Augustus 1796'" Myn Heer! „ Offchooo ik geen brief wisfeüns; met den Vice, Admiraal Sir Geerg Keith Elphinftme gehad ., hebbe, worde ik nogtans zo verre gebragt, om uide feicen te beflui en, dat er een onderhan" deling tusfchen u plaats vind, en dewelke het u beliefd te bepalen, tusfchen een onderwerping • " aan een noodlot, het welk onvermydelykfchym " te zijn, uitgenomen door eene vernieling, die " de eenigfte verandering van uwe zijde is, ik " houde het evenwel regt te zijn, om uwe vat " myne zijde te berigten, das eenige onderne» * Ggggg sGra ■ /i1nh&* je. lappore we■"■ns den Kapiteitt Ë. Lu- , z&s,enz, i  s Gra VENHA GE. Rappoi te wegens da Kapitei E.Lu. cas, ern. 1558 NIEUWE NEDERLANDSCHE • rJP9 bedreiging, in dezen Brief voorkomende fchynt dan ook een der voornaamfte bewïïgSei?? te hebben op geleverd , waarom Lucas 2, bevel .gaf, om zyne Schepen op ftrand te zetten (*,Devel ' Ir> J,, ming om uwe Schepen op flrand ie zet~ofIe „ te vernielen, zal aangemerkt worden a s rein ,„ flrydig met de redelijke wetten det Ocr0gSgen „ zal zijn tot de blootftelliDg van u Scheed ™it Myn Heerf * Uw gehoorzame Dienaar, ( was getekend ) J. H. CRAIG. Major Generaal. (*) Dit is genoeg af te neemen uit het Gene. raai Rapport van Lucas , bladz. 43, maar ?n sonderhe d « dit blykbaar uit de Vn\ frol op welke Lucas op den 28 September 1706 vaS uit Gecommitteerde Leden u« den Raad van Juflitie aan de Kaap ^/cftfcen £ tV £ S 'S 8ehoord* «"waar by op Art. 13 en 14. de gedane vragen ,, of hy, zoo de Arn te8enwu°r°'g was geweest, de Sche- StóS MK°P ftraDdJ^«. en in denbrand ifir KT' eD 0f °y ze,fs zi<* daar toe woïd rS? Verplicht gedeeld "beant- Tvk PPLn»fe^êeB' " ja' dat zou * *eker. „ lyk gedaan hebben, en 't zelve zou buiten de „ aanwezigberd der Britfche Armée zeer gemaï kelyk ter uitvoer zyn te brengen geweest, ft » zou anders eene laffe Kaerel lynlevveeV, die s» zy-  JAARBOEKEN, December, 1707. ijtfS Inturfchen waren de Commandeerende Officie' ren, benevens de Adjudant Generaal Henry en de Cape Lieut. Pool aan Boord van Dordrecht gekomen, allen (zoo als Lucas te kennen geeft) doch inzonderheid die van de Revolutie en de Castor, klagtig vallende over oproer en kwaadwilligheid hunner Equipagien v*> „ zyne Natie volgens Eed en Plicht ontrouw behandelde." . , . „ lntusfchen fchynt Lucas in dit antwoord met bedaat te zyn geweest dat hy reeds vóór het bekomen van den Brief van den Generaal Craig, ZVn woord van Eer verpand hadt aan den Vice Admiraal Elphinftone, om geene fchade aan de Schepen of Ammunitie toe te brengen, hoe zeer het echter mogelyk is, dat hy die verzekering aan den Admiraal niet zou gegeeven hebben, zonder de tegenwoordigheid der Britfche Armee. 1 (*) Lucas verzekert dit in zyn Journaal onder dato h Aogustus 1795. en in zyn Generaal Rapport, bladz 42. fteilig. In opzicht van, de Ra. lolutle en de Ccmor is dit onbetwistbaar zeker. 7\p de Interrog, van Rynbende, Art. 553. jeqa* „ vï« S?f, Art. s** Op Dordreclu moec men onderftellea, zoo uit de gegeeven berichten van Lucas in de gehouden Krygsraden op den 16 en 17 Augustus, als uit eene verklaring vaneemoe Officieren op dat Schip gediend hebbende van dato 6 Auf. I79Ö, dat het Volk zich mede aan ooroeige beweegingen heeft fchuldig gemaakt, fchoon de Capt.. L Melvill, door wien die verklaring ecner ook ge?ekend is, op Art. 357 zyÏTfft. zegt, „ Dat het Volk op Dordrecht , zich zeer wel heeft gedragen, tot dat de fcn- gelfche Chidoup voor de tweede reis van boord " is gegaan , wanneer het zelve onder eikanderen *l eeaigans begon te mompelen." Het welk hy " Ggggg a vet* 1 %ê GrA* GE. Rapporte wegens den Kapitein E, Lttcns,enss*  'iGüA' venha- ge» Rappor te wegens der Kapiteii E. LuM8>enz. i •t ( I 1 i I f » » h Vi u Dies 1560 NIEUWE NEDERLANDSCHE, In den nademiddag tusfchen drie en vier ud> ________ ' _______ ren, vervolgene toefchryft aan hetle^beeld^atT^ Volk, dat 'er eene Capitulatie plaats hadt Lucas draagt in den Ksygsraad van den ifiAn 'gustus onder anderen voor: „ Dat ten tydè men & alles aan boord van Dordrecht hadt doenflas „ vaard.g maken, eenige van 't Bootsvolk n"et fe „ tomen ,r, hunne vervloekte muitzucht aard „ de Hoofden der Stukken dreigde, Sneef«v „ begonnen te vegten, dezelve als dan voïr ,en „ Kop te zullen fchieten, en dat zy eenige vanle Officieren mede wel zouden vinden, wanneerhet „ er eens op aan kwam." waneer net Melvill zegt hier omtrent in zyne Interro* tL Art. 339. „ Dat de Soldaat £ p. mlhfl „ den Quartiermeester Bauwe'r gedreiW heéfr voor den kop te fchieten, uit hoofdefdat £ „ als Commandeur van een Stuk, den^m e 7 .da.byde kraag gevat, en Sy^f^gt >ok affchildert, hy echter in zyne^ Misfi Jgemee,n :ommittéde MariL van ao AUgu tus 46 fCc! «e Boek, bladz. 162.) zich iSat ontvaSen dat iet zelve (zoo hy meent,) meest al veroorzaakï i door de ange en fatieuanrf» ' v a!ct eflateerd hadd'en aan df^ te verveen e_? ; De Capt. Lt. Seipio üudkerl IZi c& nn t Levolutie heeft gedund, declareerr?J£ P de Verklaring welke" oP 18 Augustus j 790 gerekend :hynt, „ dat hem op dat Schip infu^szvS , gedaan, en dat verfcheideoebnderfOffidS , de Lngelf,he Vloot binnen kwam, het is tnnh »m eachterdehvB1,Xem'T ^ ^ovènl WanS id is by/y°c Interrog. 0p Art. 461. ge! aagd is, „ 0f de Commandanten der Schepen  JAARBOEKEN, December, 1797. 156* ren, keerde de Capitein Claris met een meeren- deels ~ niet in den Krygsraad klagten inbragten tegens „ den muitzucht en flegten geest hunner Equipagien" geeft hy ten anrwoord, ,,ja,fbmmigeOf,, ficieren, fchoon myn Capisein (Rynbende) de klag"en heeft vergroot, en nader,„ik kan my ,, niet herrinneren, of, en in hoe verre ik zulks in „ den Krygsraad heb tegen gefproken, fchoon my echter, hoe zeer nie: disiinct voor ftaat, dat ,, ik, zoniet in den Krygsraad, ten minften bui„ ten denzelven, aan een of meer Leden, ofwel „ aan den Capitein Rynbende, over gefprooken „ heb, dat het'werkelyk by ons aan boord zoniet „ was, als hy zeïf zich verbeelden." En op de refum'.ie: ' „ De klagten die de Capt. Rynbende over dc muitzucht van de Equipagie .gedaan heeft, moe „ ten dus vergroot zyn, gelyk ik in de authen „ ticque Stukken gezien heb, dat ''er in de con „ clufie van den gehouden Ktygsraad, den 16 Au gustus 1796 geinfereerd is, dat zy op fommigf der Schepen verdoemt hadden om te vegtenol onder zeil te gaan, dat ik in Holland komende geinformeerd ben geworden, dat zulks op on 11 Schip zoude plaats gehad hebben, en alhoewe „ ik moet bekennen, dat ons Volk zeer oproerij is geweest, heeft egter verdoemen om te vegtei ' of onder zeil te gaan, by ons aan boord geei " plaats gehadt want het is ''er nooit toegekomen " my Raat 'er ook niets van voor, dat deSchou " hy Nagt in den Krygsraad bier omtrent van on *' Schip zig op die manier heeft uitgelaten, andet s' had ik zujks volflrekt tegen gefpjoken; de Stuk " ken vaneen Krygsraad zyn my eerst ter han< " fteld daags voor dar ik-van de Kaap vertrok " toen het my naderhand, wyl ik Staatsgevange "0n een ander Oorlogfchip was, niet meer vr; Rond, -om de abuizen en vergrootingen, die i Ggggg 3 c 's Graven hage. Rapporte wegens den Kapitei E. Lu.„ cas,fi«3 l [ 1 1 t x 1 i l » j . ■ a  VKNHA. ÖE„ Rappor■• U wegens den Kapitein E. Lu tas, enz, i 3 I ( 5 I j > » * » > » » j: » 9 5: |3 55 s; j) 14 ijös NIEUWE NEDERLANDSCHE deels weigerend antwoord,*) van den Engelfcherj - V _ Vloot- „ de Notulen mogten zijn, te doenlorTig"eerer7 ,, of er dutsterheden in op te klaren; ook Jn' eertien dagen na de overgave de orig neele Stukken " Tn dh Kïfyfraaden »y ^t ter hrndgeko tIpree'L » *" Sch°UC b* «vi tetïnn°fCieren vaD de Revo)Qtie hebben niet X zele? j™»00t« van ^ gedeclareerd, by S Verklaring van 18 Augustus i 06. ; ferfo bv te 9 he£ feiD doeD van den „ ^ y 1 gt £ Lucas, zia toi het geheet , gereed te maken, alles behoorlyk in^er ?s ' ?oen van'S ^be" ge^erceerd, doch dat , oen van tyd tot tyd reeds werd eercenen , Oranje boven het welk gaande weg foS , naar de bUem, door verfcheide der eerfte Dek. , Officieren, d.e de Capt. Lieut/ Jvrjeot , cmgelde, om reden hy den Schiemansma™ ffipmas felhng klappen hadt gegeeven , wvl hv , met op zyn post was, en zeffAet ftuk aaa? , hy Commandeur over was, nog gesjord Cd waar op verfche.den derzelve by he aan boord komen van den Capitein, met veel brutahSr , aan den Officier d Wacht agter op 'n en doordrongen tot in de cajun. Dat vervol. gens den :7 Augustus 't connnueel geroep"aa , Oranje boven, de patriotten na de biixem enz rfi2anrfhad) CD wd voornamelyk oS trtekr?fna?eD» d!e«>eest allen bezoopen w.reo, ee oy t aan boord komen der LngfE fcjco, t gefchreeuw hoe langer hoe erger wordende, dat wy onoergetekende tragten te ftjilen waar pp Wf_ef door verfcheide Oader-Officie* jj ren  JAARBOEKEN, December, 1797» I5°3 Vloot-Voogd terug, waar van dadelyk a"^" ,7Ten%mcfogeId wierden, en geen reden willende , verftaan, maar met geweld'sLands Cargafoen Kisten en Kasten, benevens de WynkeWer van , den Capitein en Wynkisten van de Officieren, , openbraken, zoo ook de plunje Kisten yan den , Secretaris, 't welk alles vernield wierd, con„ tinueel onder een geroep van Oranje boven, tot „ zelfs by het van boord gaan, wanneer de bos „ teliersmaat een üranjeftrik op den hoedt haat, ,. en meer anderen enzi. . De Capt. Lieut de Frye, door wien de vooriz. Verklaring mede getekend is, zegt op Art. aj*. zvoer Interrog. „ dat het Volk op de Revolutie, „ toen 'er fein gedaan wierd om alles tot het gevegt gereed te maken, zich wel g'-'drosg, " maar de Schiemansmaat Thomas Telling, zyn Ruk liet vast ftaan en befchonken was. ün !! op hxu aj7- dat de Onder • Officieren voorna! rrielyk, daar na brutaal begonnen te worden, ?. en dat er van tyd tot tyd Oranje Doven ge- roepen werdt , dan dat zy zich Ril hielden,zoo ' ras 'er een Officier naar toe ging.' De Cape. L. Valkenburg verzekert op Art. 49a en 54* zyner Interrog ,, dat aan zyn boord „ het Volk zich zeer wel gearagen heeft, het welk ook wordt bevestigd door zyne Officieren, die eenparig by Verklaring van den Aug. 1706 getuigen, „ datde Manfchappen aan boord vand«. Schip zich by uitftek wel gedroegen, en hunnen plicht tot het laatst oogenblik toe betragt heb" ben, zonder eenige hoegenaamde blyken van disobedieotie te geven." , riat. " De Capt. Lieut. de Cerff en de Officieren, welke op de Sirene onder hem hebben gediend, verklaaren niet alleen, dat het Volk van dat Schip zich altyd bereid heeft getoond, om de aan het " »rlve aeeeeven ordres naar te komen, met uit„zcive.ö Ggggg4 '»zoa' 's Graven hage. Rappor- 's wc •yens den Kapitein E. Luczs,enz.  'sGua VENHA GE. Rappor, te we gent den Kapitein E. Lucas}enz. i > o >: 3! 3! e d y. - 3! 33 3! »> > »» >3 ï3 33 3» 2ü 53 M Ar ij \% 1554 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Krygsraad vergaderde Officieren werdt kennis ge- ^ea 3, zondering van 9 a _~Mannen: die,~waB^e7 " de EngeJfcbe Vloot zich in de SaldaSaav bevond Oranje lint op de hoeden ft kenfdS », het welk 'er. op 't oogenblik weer wierdt af- % ETE °P VermtDLÜS der °fn^eren ' maar * W bevestigt ook by zyne Interrog, op Art ! £eft.» ° het beg,D tot het einde gedragen Lieut' * ^ verklaart insgelyks gene de „ reden yan fe| . ,aa^ny irgetüigems van zyne Equipagie dff £ 1 ' &f#ï5 ,de ViïoInt ba-y vol moed bleef, uitgenomen twee Man- $?' eenDdVeanwikC Zig V°°'2a* van e^n 0^5 Sezen ^-f* Pourtrait vao den gt wezen Stadhouder, doch 't welk Hnnr ^ cordaatheid zyn,r Officieren Syk werd ge luit terwyl voorts een ieder den gantSn nagt trouw op zyn post bleef, fchoon deS van oproer des morgens van den T7Lgon Sa te wakkeren, doch eerst uitgebarften jf tn™ de Engelfchen posfisfi3 van hetSchipnamen » Ö ZM""^' °P Art' 3«* 'bePve™hy ï - c mzeggen ' •> da£ b-icen her hier von n gemelde geval aan zyn. boord alles in or- De" Luf Tf ' Z''e °°k A"- 378 enV^' Ue Luit. Befemer zegt in zyne Interog. op V 343- 35 u 3^9 en 407. „ Dat zyn Vo!kof> zlh üZrZ]& /0t ^evegt gereed re maken? «Ka Uil en wel gedroeg, zonder dat zich toen « of  JAARBOEKEN, December, 1707. 1565 Men befloot na ryp beraad, de Capitulatie, zoo als „ of naderhand daar onder eenige geest van kwaad,, willigheid heeft vertoond." De Lieut. Barbier getuigt al mede, dnt zyn Volk» zoo by het inlopen der Kngeifchen in de Baay, als d;>ar na, zich zeer wel gedraagen-beefr, zonder zich aan oproer of kwaadwilligheid fchuidig te maken, zie Arr.' 268. \o en 310. zyner Interrog fchoon hy by een verklaring, ter requifitie van Lucas gepasfeerd, van 17 Aug. 1796. zegt ,, dat de grootfte reden, welke d« „ Refolutie om het Esquader over te geven, „ noodzakelyk maakte, beftond in de menigvu'.di„ ge klagten, welke gedaan wierden van fommi„ ge Commandanten, omtrent 'tflegt gedrag van ,; hunne onderhorige, die op de aankomst der ün„ gèlfche, Oranje boven riepen , ed Oraoie luren ',, voor den dag begonnen te halen , ia zelfs wa,, ren.'er die 't Pourtrait van den Prins hadden, „ en mede rood dansten, en 't zelfde kusten, „ wat meer is, 't ging zoo verre, dat de Oranje , party die der Patriotten begroette met flagen, \\ ja zelfs zyn 'er, die gekwetst zyn m t Houwers. Zie daar j de omftan -igheid waar ia wy ons be„ vonden, want verzekerd waren wy., dat 'et „ geen een Schip wa>\ die zeggen koh, bevryd te zyn van eenige Prinsgezinden aan boord te hebhen " Hier over by zvne Interrog, op Art. 320. on derhouden zynde, antwoortby, „ cie verklaring gepasfeerd te hebben na de overgave der Sche,, pen, en daar in vergee'ten te laten volgen,^dat „ hy zulks verftaan hadt van anderen, zander Haat omtrent lelf's iets te hebben ondervonden." " Op dat zelfde vraagpoint erkent de Lt. Barbiei niet alleen, dat hy die verklariug, na de overga ve, ter requifitie van Lucas, heeft geteekend maar ook dat by de raiétet! daar in voorkomende GggggJ , va: 'sGra- venh&ge. Rapporte wegens deh Kapitein ë, Lucas, enz. I  VENHA GE. Rappor te wegens der Ki'piteii E. Lu cas, enz. i 3 9 3 5> ' 9 » » s ï »> >! »] 9)3 »» Ij65 NJEÜWa KEDERLANDSCHE aJs die was voorgefchreeven , aanteneercen. _J ' De vnrj niemand anders hadt ver/laan dan~vAn_i^j ' zelfs. Her. luide zeker byzotider, dat Lucas aan den depof-.nt een verbaal doet, en .dat de depo- fant daar na een verklaring tekent, als of de veri haalde voorvallen waarachtig waren. Wat zou men in di~r voegen niet kunnen bewyzen. lntusfchen kan men uit dit alles gemakkelykhet befluit opmaken, wat 'cr te denken zy van het voorgeven van Lucas, dat niec alleen' de Revotutte en de Castor, maar ook elk der andere Scbepeu van b«t Esquader, met het euvel vaa oproer befroet waren. <*j De ontworpen Capitulatie bier voren opgegeeven zynde, volgt hier het aodwoord van dén tingelfchen Admiraal Eïphinfione, Art i. „ Den Engelfche Admiraal is zeer ee, voelig over de m^cnlievendheid ovsr het , voorkomen van bloedvergieten, en declareerd , dat het uit noodzakelykheid is, maar niet uit , keus. 2. ;, Afgeflagen, redens-dat deCartels, welke , uit Toulon en verfcheidene andere plaatfen aan * , gehouden zyn, en hunDe Equipagien ;n prifoa , gezet, het welk firyd tegen alle Wetten van , 0-rIog, en de goede Trouw der Natie, voorts , zil het gepermitteerd zyn aan de Officieren , welke Krygsgevangen zyn gemaakt, hunne , Zydgeweeren te behouden, tot zoo lang hua . gedrag zulks blyft meriteeren, èn men zal hun , alle agting, ingevolge hunne graden, bewyzen. ' 3 3. j, Mep meet de goederen der particulieren befchouwen als hunne Eigendom, ingevolge de Wetten van het Parlement van EngeJaod, en de order van de Kroon, zo wel als de generale dispoficie, gemanifesteerd door Engelfche Offi- »f cie-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1567 De srondeo waar op de Krygsraad daar toe overB ging, „ eieren, om hunne Krygsgevangene met allemib „ dadigheid te handelen, 4. „ Ingevolge Art. 6. 5. „ Ingevolge Art. 2. 6. „ Dit is een zaak, die den Genereal Ma„ jor, welke aan de Wal commandeerd, moet „ beflisfen , maar de Gouyerneur Generaal zal ,, zich bedienen van alle goede intentien, om de „ fituatie. waar in zich de Officieren, benevens hunne Equipagien bevinden, zoj aangenaam ' als mogelyk is te maken , zo wel ten opzigte '1 van de Levensmiddelen, Logementen en ver\\ dere benodigdhedens, zoo wel aan Boord als aau Land, hy zal alle nodige fchikkingen ten opzichte der Krygsgevangecen, zoo veel als „ mogelyk is, volgens de Wetten van zyn aouverein, en de Interest van zyn Vaderland han; delen, men zal de zieken der Hollanders in de * Engelfche Hospitalen ontfangen en beuandelen " als hun eigene, de begeerte en wil van dea Engelfchen Admiraal is, omree dieKrygsgevao eene, welke naar Europa zullen vertrekken, te ", geven zodanig Transport, als hy convenabels! „ zal oordeelen. > 7. , Men zal de Hollandfche Vlag zo lang laten waayen, tot dat de Schepen aan de kogel- " fche Officieren zyn overgegeeven geworden. "Daar by was een brief gevolgd, waar in Eiphin fiane fchreef, „ dat hy aan de Capt. QUvU zyc« geneigdheid had te kennen gegeven, om der " Commandant Lucas en de andere Qfficierei " naar Europa op hun Parool te rug te doefl kee " ren, met het Schip de Vrouw Maria, of me " Bcitfche Scnepen, welke io gro:e menigte ziel aan de Kaap bevonden &c, „ „ Hy voegde " daar tevens by: dat wanneer de in efloren! " " Articulen met wierden goedgekeurd, Luca " " » 's Gra- venhage. Rappor* te wegens den Kapitein E LuZï.s,enz. ! I I f )  'sGra- vënhage. Rapportc wegens den Kapitein E. Lucas,?/^. i i l i ïj68 NIEUWE NEDERLANDSCHE ?ing, (c'iyntn hoofdzakelyk h.er cp neer gekomen :e zyn: l. De groote overmagt der Vvandelvke Vloot, beftasnde, behalven de Fregatten, in n Schepen van Linie, waar onder een van tagtig (lokken Canon , een van 74, een van 68 een van 66, drie van 64, en en van t8 ; terwyl h?t Bataafs Esquader flechis drie Schapen van Linie telde, als twee van 64 Stukken, Canon, en een van 54. ' a, De Pofitie der Vyandelyke Vloot in den mond der Baay, op de distantie van een Pistool -'fchoot van den^ anderen gerangeerd, en agter dezelve een Linie van Fregatten om de openingen te fluiten (*). 3. De hards en fchrale wind, waar door, zoo al de pofitie der Engelfche Vloot zulks niet belet hadt, men buiten ftaat werdt gefield, om met de Schepen, die onder zeil konden gaan, door den Vyand heen te flaan, en in Zee te loopen(f). ,- 4- De ,, ,, zo goed zyn zou, om de Vlag van onderhan, „ deling te doen neerhalen, het welk ten ttken „ „- zou verftrekken aan ieder der partbyen, om , ,, de vyandelykeden te beginnen." " Zie Bylage tot het generaal Rapport L. K. (*) Niemand kon van die pofitie met beter ;rocd oordeelen, dan de Capt. Claris, die detelve nauwkeurig hadt opgenomen, toen hy met ie eerst ontworpen Capitulatie naar den Engel, chen Admiraal was afgezonden. Een omftandig elaas van zyce bevinding komt voor in zyne 'nterrog. cp Art. urnaal van Lucas 1- c, Interrog, van Rynbende, Art. 579- van Valkenburg,Art.531. fan de Cerff, Art. 503. van Befemer Art 415. Luw fchreéf by die gelegenheid aan Elphtnftone den volgenden Brief, voorkomende inde Bylagen achter 't generaal Rapp. Lm. M. Aan den Vice Admiraal G. K. Elphinftone. Excellentie. Daar het lot des Ooriogs my ongelukkig voor uwe groote overmagt heeft doen zwig" ten ben ik in de noodzaaklykheid, de opge" ftelde Articulen te accepteren. Ik hoop in" tusfchen dat men alle mogelyke menage voor onze particuliere Eigendommen zal hebben, " alzo wy anders genoegzaam geruïneerd zyn. " Ik verzoek'vervolgens,_dat gy hoe eerder hoe " beter bezit van onze Schepen neemd, alzoik " niet langer kan refponfabel zyn, voor een hoop *' volk welke my meer in de noodzakelykheid ** gebragt heeft, myn aan u te moeten overge» 6 0 „ ven, sGra- /enhail. Rappor■ e we- . %ens derf Kapitein E.Lu. cas,enz.  'sGrave'nha- ge. Rapporte we- fetis dei 'aptteii E Lucns,enz, > i i l J h j J! r 91 J! Jl 9! g ÏS70 NIEUWE NEDERLANDSCHE Sommige Schepen werden nog dien eigen nagt, en andere in den morgenftond van den volgenden dag van wegen de Engelfchen in bezit genomen, welke tevens het anker ligtende, nader by de overwonnen Schepen kwamen liggen, Op fommige Schepen bedreef men by die gelegenheid de uitfporigfte vreugde (*), welke echter ,, ven, als de groote magt van uwe Schepen, ,, want dit kan ik u als een Man van eer ver« „ zekeren, dat als dit in order geweest was, „ ik het lot des Üorlogs zoude beproefd heb' , ben. „ Ik hoop en twyffel geenfints of uwe zult „ order Hellen, d?t ik, als z»vak van geftef „ «ynde, met myn Zoontje, benevens rden zyn, zo als reeds op de Castor eene Officier in de Kooy voor 't volk den geheelen nacht zich verborgen hadt,en zomen zeide de flroppen daar voor reeds klaar waren, volgens getuigen van Claris zelfs. (*) Dit fchynt echter alleen plaats te hebben :had op de Revolutie en de Castor. Zie de/«rrog. van Rynbende, Art, 590. van Pool, Aru 531.  JAARBOEKEN, December. 1797, 1571 ter daar na verkeerde, toen men het Volk, ondanks zich zelve, door gevangenis, geweld, drank, en andere fchandelyke middelen, noodzaakte om dienst op de Engelfche Schepen te neemen. II. HOOFDP01NCT, Onderzoek of het gedrag van Lucas overeenkamftig is geweest aan zyn Inftructie. Na dit verfteg van zaken, zal het niet moeije. lyk zyn te bellisfen, of Lucas zich in deze Expediiie overeenkomftig zyner Inftructie heeft gedragen. I. AANMERKING.. Omtrent het verlaten van den FïccAdmiraai Braak. Zo het oogmerk was, beschuldigingen tegeti Lucas te zoeken, zou men zekerlyk kunnen aan. merken, dat daar zyne Inftructie medebragt ,, om zich ter onderlinge verfterking, zo lan§ „ moog 531. van Clarit Art. 563. Lucas zegt in zyn Journaal en generaal Rapport, bladz, 44. „ dat het volk van Dordrecht by die gelegenheid uit fporige blydfchap betoonde, door 't roepen van Hoezee en Óranjeboven! met byvoeging, ., dat de Quartiermeesters Leenden penning " en -Diik Deur de Engelfche Vlag geheyst „hebben." Zie ook Feteris in zyne Interrog. op Art, 168, hoe zeer Melvill op Art. 423 en 424. het volk van Dordrecht diesaangaande niets te lasten legt, alleen het geval van Penningen Deur bevestigende. 's Graven ha» ge. Rappor* te] wegens den Kapitein E. Lucas,e»Zo,  iJ72 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. Rapporte we gens de) Kapt teh E. Lu cas, enz, „ mooglyk, by het Esquader van den Vice,, Admiraal braak te houden, en niet eerder „ "daar van af te fcheiden , voor dat beiden „ verfchillenden cours zouden moeten houden," hy geene vryheid hadt, aan de Commandanten der Schepen onder zyn bevel ftaande voort'efteli len, zo als hy op den 4 Maart 1796 gedaan , heeft , om zich niet verder om den Admiraal Braak te bekreunen, die zo als Lucas zich uitdrukt, met geweld benoorden Hitland om wilde zeilen, maar de eerfte gunïtige gelegenheid aan te grypen, om het W-st-Indifctie Esquader te verlaten, en alleen tusfchen het Land en deOrcades door te loopen. De zaak naar de uitkomst beoordeeld, heeft dit voi'rftel, zo min als het befluit daar op by den Krygsiaad gevallen (*), eenig kwaad veroorzaakt, vermits door het niet oplteeken van een oi stelyken of noord' ostelyken Wind, het oog. mtrk niet kon worden volvoerd: maar daar van Was Lucas onkundig, toen hy bet voordel déedt, Indien de Wind in tyds gunstig was geworden, zou hy zekerlyk het Plan volvoerd hebben, en wanneer de Esquaders daardoor vroeger, dan de Inftructie medebragt, van één gefcheiden, vyandelyk aangevallen en geflagen waren , zou Lucas zekerlyk met recht voor de oorzaak van dat ongeval te houden zyn geweest, inzonderheid dan, "wannier de vyandelyke magt niet zoo groot* ware geweest,dat de Esquaders vereenigd zynde, ligtelyk het onde'rfpk zouden hebben gedolven. Dan genoeg hier van. Het doet my leed , dat de verdere behandeling dezer zaak zal toonen, dat Lucas niet altyd zo gelukkig is geweest, dat zy. (*) De andere Commandanten der Schepen z.yn ten dezen aanzien in geenen deele te befchuldigen, vermits aan hun de geheime Inftructie van Lucas niet bekend was.  JAARBOEKEN, december, 1797. i5?§ ëVne misflagen geen kwaad hebben gebrouwen. IL AANMERKING. Omtrent de keuze aan Lnc&s gelaten, om een der Canartfche ofCabo Verdijche Eilanden aün te doen. Het was by het vierde Artykel der Inftructie aan de voorzichtigheid van Lucas „overgelaten , om één der Canarifche of Cabo Verdilche ElJanden" te zyner keuze, aan te doen, ten einde zich « daar van 't nodige te voorzien en om „opens de magt der Engelfchen en Franfchen in de Oost Indien eenige berichten^ te bekomen. Niettegenftaande hem mitsdien alleen de keuze vryftondt, loopt hy beide te groot Gananen bien en te Porto Praya, op de eerfte variwel. ké plaatfen hy vier en dertig dagen vertoeft«. ), terwvl hy de andere aandoet, fchoon hy te vo ren reeds wist, dat het oogmerk, waarom hS zulks deedt, was vervallen, zonder van dit gedrag eenige andere reden te geven, als dat h5 zulks goedvondt (t> ^ A^N( "~ (*) Lucas was insgelyks verplicht volgens Art a- zvner Inflriicie,om zo veel fpoed te maken, als mogelyk was. In hoe verre door een ver blvf van i4 dagen te groot Canarien hij aan dn Artvkel zyner Inftructie heeft beantwoord is optemaken uit de Interrog, van Valkenburg, Art eo de Falck,- Art. 7c. van Barbier, Art< % van Pool, Art. 163. Rinke, Art, 77 enz. Zie Journaal van Lucas, dato aö Ma; 1706. en generaal Rapport bladz. 15. alwaa hv na te hebben verhaald,dat men voornemen! was de Engelfche Scheepen te Porto Praya aai te vallen, en dat de Castor voor uit gezonde ' Hhhhh was 's ÖrAj VEN h Aq&. Rappoï> ',e wegens deri Kapitein E. LucaSi^vs* i r t ï i  'sGra- venha» ge. 'Rappor* te wegens det Kapitein E Lueasyenz. r 1574 NIEUWE NEDERLANDSCÏÏE III. AANMERKING. \ Omtrent de verplichting van den Vyand allen tnooglyken afbreuk te deen. Volgens een ander gedeelte der Inftructie moest Lucas gedurende deze Reis altyd ia'toog houden om deu Engelfchen allen mooglyken afbreuk te doen. By het verflag, het welk ik hier voren van deze Expeditie gedaan hebbe , is reeds gebleken, hoe menigwerf de gunftige gelegenheid verwaarloosd is, om nut uit deze onderneming te trek.» ken, al hadt hy dan ook in het hoofdoogmerk Cde be veiling of berneeming van de Kaap de Goede Hoop nainelyk) niet kunnen flagen, Indien Lucas in tyds jagt hadt gemaakt op het Fregat la Mofelle, toen hetzelve zich achter het Esquader vóór de aankomst in de Baay la Luz vertoonde, zou het ongetwyffeld uit hoofde zy» lier flegte bezeildheid genomen geweest zyn èit Gapitein Bresbane geene gelegenheid hebben gehad , om na dat hy het Esquader onder Lucas verkende, van koers te veranderen, en te zorgen dat de Vyand aan de Kaap op zyne hoede was. Hoe weinig voegde het den Commandant van een Esquader, in plaats van tydige bevelen te geven on> was, om de Baay te recognoseeeren, laat'volgen, „ ten 2 uuren deedt de Castor Sein van „ geene Schepen in de Baay te zien, kwamen „ dus met het gantfche Esquader 3 uuren op „ de Rheede ten Anker." Even ais of het ten Anker gaan het gevolg was geweest van het niet zien van Engelfche Schepen, daar de hoop om den Vyand aldaar aantetreffen, de eenige reden was geweest vair het befluit om dat Eiland aas ïe doen..  JAARBOEKEN, December. 1797, iJ7g om te jagen, aan één zyner Officiers by 't ver praaiien toe te roepen, is 't een Engelfe-he b ind laat hem naar de blixem gaan, en is 'c een Franschman, zal hy wel by ons komen. Het verdient eene byzondere op nerking, dat hv op de eene plaats van zyn verhaal niet alleen eenvoudig zegt, dat dit Fregat een Engelsch Schip was, maar zelfs redenen aanvoert, waar om hy dit vastftelde, terwyl hy op een andere plaats niet alleen vast houdt, dat hy hetzelve voor een Fransch Schip heeft aangezien, maar ook in 't brede ontvouwt, waarom hy rn dit hearip ftondt. Hoe het zy, Lucas fchynt dit verzuim van achteren zelfs opgemerkt en beklaagd te hebben, vermits hy erkent dat dit Fregat ( zo als hy naderhand hadt verftaan) veel heeft toezebragt tot zyn ongeluk. Soortgelyke misdagen hebben 'er ongetwyfFeld op den 5. en 15 May 1796. mede plaats geha i (*). Den goeden uitflag, het is waar, kan men niet volkomen zeker ftellen, maar waarom ten minsten de kans niet beproeft? En wanneer men dan nagaat, dat juist de Schepen waar van men zich (*) Zie hier voren het 2e. Tydvak, en in de Noteu No. 31 3£>' , , , „ Hier by kan men noch voegen, dat Lucas niet alleen f volgens getuigenis van den Capt. Lieut. Zoeteman by zyne Interrog, op Art. 39 en1 40,) by gelegenheid van het nemen van een'der Engelfche Scheepjens, Sein gedaan zou hebben om met iagen uit te fcheiden, toen hetzelve zich onder het bereik van het Gefchut van de Brave bevondt, waar door de Prys zou ontfnapt zyn ,zo Zoeteman het Sein hadt gezien, maar ook dat Zoeteman op dien zelfden tyd nog Sein gedaan hebbende, voor drie andere vreemde Schepen, Lucas hem zou hebben genoodzaakt met jagtiJ op te houden. p Hhhhha sGra* /bnha- ïe. Rappor* ',e we. gent den Kapitein Ë L«fi  'sG RAVEN HACE. Rapporte wegens den Kapiteii E. LU. cas3enz. 1570" NIEUWE NEDERLANDSCHE misleiden hadt kunnen meester maaken, medegewerkt hebben tot het fchandelyk verdrag in de Saldanha-baay gefloten, wanneer men duidelvk ontwaart, dat een aanmerkelyk gedeelte der Iroupen, waar meê de Kaap door den Vyand bezet is, en waar door alle onderneeming aan de Landzyde belet, de retraite afgefneden , de goede wil van meenigen Kaapfen Burger werdt gedrukt en tegen gehouden, dan is men genoodzaakt te erkennen , dat Lucas op eene onverantwoordelyke wyze het in hem gefield vertrouwen heeft misbruikt. Van minder aangelegenheid, doch echter al mede ten hoogften af te keuren, is het verzuim, üet welk op den 26 cerzelve maand heeft plaats gehad, wanneer een Schip ender Americaanfche Vlag ter Rhede van Porto Praya wilde ten anker komen, doch 't welk op 't voorbarig heisfen der Nationale Vlag weêr op Zee draayde, e» waar op Lucas, fchoon hy genoodzaakt is te erkennen, dat hetzelve zich verdagtmaakte, al mede niet heeft doen jagen, onder een voorwendzet,het welk by niemand der overige commandeerende Officieren eenigen ingang heeft gevonden, By dit verzuim kan men eindelyk nog een an. der diergelyk voegen, het welk op den 3 Augustus begaan is, door niet in tyds te doen wenden , en daar door een Schip te befnyden het welk volgens alle waarfchynlykheid als vyandelyk moest worden aangemerkt. IV. AANMERKING. Omtrent het gedrag van Lucas ten aanzien van onzydige Megendlieden. Hoe zeer Lucas was verplicht geweest, zyn gedrag ten aanzien van onzydige Mogendheden zoo»  JAARBOEKEN, December, 1797. 1577 zoo in te richten, dat daar uit geene moeilykheden voor deze Republiek konden voordspruiten , gelyk zyne Inftructie hem zulks met be 1 trekking tot twee voorname Hoven ernftig aan beveelt, ben ik echter gedrongen te erkennen,, dat hy ook omtreut dit gewigtig poinct misftappen heeft gedaan, welker gevolgen betreurenswaardig hadden kunnen zyn: want al gaat. men andere niet mindere aanftotelyke gebeurenisfen met ftilzwygen voorby, kan het voornee. men van Lucas om de Vyandelyke Schepen, welke zich te Porto Praya mogten bevinden, op die Rheedeaantetasten, nimmergoedgekeurd, en zelfs niet verdeedigd worden met het voorbeeld der Engelfchen, die gewoon zyn diergelyke inbreuken op het Recht der Volkeren ligt te agten. V. AANMERKING. Omtrent de Verplichting tot het maken yan Evolutien met de Schepen. De Inftructie van Lucas bragt insgelyks mede, om Officieren, Onderofficieren en Gemeenen tot 'sLands dienst bekwaam te maken, door Evolutien met de Schepen. En nochthands is het zeker, dat geduurende deze gantfche Reis gene hoegenaamde Evolutie met het Esquader gedaan is, hoe zeer men op «oeden grond kan ouderltellen, dat het daartoe aan geen tyd of gelegenheid kan hebben ontbroken. Hhhhh 3 VI. AAN- 'sGra;enha« sb. Rappor* te we%ens den Kapitein E Lucas,e«2.  l|?3 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^GRAVEN HAGE. , Rappor* to wegens deu Kapitein E, LuMS,euz. / : y\ < * < « \ VI. AANMERKING» Omtrent de Verplichting tot het inwinnen van zekere bet tchten van den ftaat des Vyands aan de Kaap, Lucas moest al verder op deze Reize gene Occafle laten vooiby gaan, om van den Maat yan zaken aan de Kaap geïnformeerd te worden. In bet Generaal -kan men hier omtrent aanmerken, dlït het niet onwaarfchynlyk is, dat Lucas, wanneer by beproefd hadt om,en gelukkig geflaagd was in het neemen der Vyandelyke Schepen, waarvan hier voren melding gemaakt is, hy mogelyk ontdekkingen zou hebben kunnen doen, waar van een nuttig gebruik was-te maken gewekt. D,och fbeer byzonder is dit toepa.-klyk op het Schip van Capitein Black, het welk in het gezicht van het Esquader'is geweest, op den 3 Augustus, Het was op dien tyd wel niet ztker, doch het was echter mogelyk, zoo ai niet hoogst waarfchynlyk, dat dit Schip van de Kaap kw^m, en mitsdien dat men door zich van het zelve meester te maken , in lïaat kon geheid worden tot het bekomen'van de allerzeitetfte narichten van den ffaat der Vyandelyke £ee- enJLandmagt aldaar, zoo wel als misfehkn ontrent de gelleldheid der gemoederen van de Rs»pfe Burgerye, En dit verzuim uit dat oognuit belchouwd zynde, wordt van zodanige' tangelegenheid, dat hetzelve met recht voor ent Ier, vooiiiaa-iifle Ooraaken kan worden geftoii^ len van de mislukkiqg dezer belan^ryke £X;)t;„ luie, en het.ongeluk aan het Ba'aaffche. Esqtia. jer bejeegend: want indien Lucas door Capitein ).ackt of zijne onderhorige Manfchappen van de ferkte der Vijandelijke Vloot, en van het aantal ,a.natroeces bericht hadt bekomen, zou hij meer ' *. ."- dan,  JAARBOEKEN, December, 1797- *&9 dan uitzinnig hebben moeten zijn, aan de herneeming der Kaap met de magt, waar over hy od dat tydftipte befchikken hadt, te denken; al was 'e? dan ook by de Kapenaars eenige geneigdheid befpeurd, om zich van t Engelfche ?uk te ontflaan, en zich liever dadelyk naar Jsle de France, volgens zyne Inftructw», hebben begeven, om gnfiftiger gelegenheid te verbeiden, en te helpen daarftellen. Ik gaa voorbedagtelyk ftilzwygend voorbyhet Sedraf van Lucas geduurende zyn verbiyf in de Baav gehouden, voor zo veel hetzelve gefchikt was om narichten te bekomeu, waar op volkomen fiaat kon worden gemaakt, zo om dat het onvoldoende^ om niet te zeggen, hetkmaerachtige daar van, van zelfs in 't oog valt, als om dat zyn Inftructie hier omtrent niet zeef bepaald is of kon zyn, en zulks moest worden overgelaten aan zyn beleid, en de gelegenheid, welke zich daar toe, wanu«i uy "t- — r vondt, zou aanbieden. Genoeg zy het dan aan te merken, dat hy buiten eenige Brieven bij de gis afgevaardigd,buiten de niets beduidende onderhandelingen met eenige onkundige Slaven en Hottentotten, of met twee k drie Boeren, die met reden bevreest en agterhoudend waren, om dat zy op t eerfte oogenblik moesten ontdekken, dat zij met een ongemeen onvoorzichtig man te doen hadden, die hunne vernaaien zonder eenigen grond mistrouwde, zo rasch de vijandelijke magt fterket werdt afgemaald, dan hij zich die hadt voorgefteld, fchoon hy naderhand heeft ondervonden, dat zijn wantrouwen .verkeerd geplaatst was, en dat hij misfchien het gevaar noch hadt kunnen ontfnappen, zo hij aan de berichten geloot geflafen, en daar van in tijds gebruik hadt gemaakt. ■ Hhhhh* VIL AAN- sGra- IfENHA3e. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucasjtfjjzo  / R ijipo£< fe we. .Sint den KapJteit) 'i, Lu- i i 1580 'NIEUWE NEDERLANDSCHE VII. AANMERKING. Omtrent het binnen lopen in de Saldanha-baaj, Je hoon Lucas wist dat de Kaap in vyaa» delyke handen was. Men behoeft wyders de Inftructie van Lucas roet geene buiten gewoone oplettenheid intezien, on» daddyk overtuigd te worden, dat de voormalige Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden mmraer vryheid gegeeven, veel min gelast zouden hebben, om de Saldanha-baaymet het Esquader inteloopen, wanneer de Kaap door oen vyand was in bezit genomen, of zelfs wanneer daaromtrent eenige de minite onzekerheid pverbleef. ■ Het is zeker, dat die Inftructie in een tydftip is cinwofpen en vastgefteld, dat de verovering van dit Etabiisfement althans hier te Lande niet bekend was (*). Véór het verdek echter van Lucas was dit ongeluk geen gehejm meer. Hy zeirs, zo wel als zyne ganfche Equigage was yan die droeve maare op dat tydftip volkomen overtuigd. Lucas voelde zeer wel, dat de verovering van da Kaap door de Engelfchen, zerierd het ontwerpen der inftructie bekend geworden, eene merkelyke verandering indezaak ie weeg brigt, wyl hy daar uit in den KrygsrKf.d van den só July 1796, als een gevolg afeiddeffjl, dat het thans onnodig was, om al. \o. i*): De verovering van de Kaap, was hier op len 18 N^v. 1795. wanneer de inftructie van Lina. gedagtekend is, niet bekend. ff) Het voorftel van Lucas behelsde: „ dat , by zyne kftructie reeds hadt ontfangen in de ,, maand  JAARBOEKEN, December, 1797 I58r vorens in de Baay te loopen, dezelve door een Fregat te doen opnemen, zo als anders zynelnllractie med-bragt. Niettegenflaande men mits. dien daar uit a priori met eenigen fchyn zou moeten onderllellen dat hy ten mintteii dezen misftap niet kon begaan, tart hy reukeloos het gevaar, en komt in eene vyandelyke Baay ten Anker, even als ware hy daar volkomen vei lig tyy. yan om deze zaak wel te beoordeelen, zal hei nodig zyn de Inftructie zelfs in te zien. Volgens het 7 Art. >» m0^1 nv 8ene geleSen , heid laten voorbij gaan, welke zich by hei ' pasfeeren van Schepen zou mogeu opdoen,on " van den Staat der zaaken aan de Kaap gein | formeerd te worden , en by de aannaderingvai ', de Kust van Africa wel zorg dragen, dat h; „ zijn Esquader zo veel mogelijk bij een hadt en nergens aan de Kaap hintten loopen of lal ei „' binnen lopen, alvorens de Seinen van Verken „ ning behoorlijk gedaan waren, en hij wistho hij met'sLands Esquader ftond ontfangea t „ worden." .... n , Kon men met eenige mogelykheid verltaanba rer fpreekeu, wanneer men wilde te kennen ge ven, dat zo lang het flechts in eenigen opzicht twijlelachtig mogt ziju, of de Kaap vijandelij b( „ maand November 1795, doch dat de zaaken na dien tyd veranderd waren, vermits men „ nu zeker wist, dat de Kaap in handen der vyanden was." (*) Melvill .verzekert in zyne Interrog. Art, 156, dat Lucas by 't geven van de orde tot het aiflaan der Zeilen, zou gezegd hebben, wyliggen hier als in Abrahams i'choot. Het zelfde getuigt ook de Secretaris Benedie. tus in zyne Interrog, van dato 17 Juny 1796. op Art. 116, Hhhhh j 'sGra» vejshage. Rapporto wegens den Kapitein E. Lucas, enz, : l r > 1 e E  1582 1 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- VSNHA- G£» Rapporte wegens den Kapittii E.Lucsstenz. \ bezet was, dan niet, het ^Esquader aldaar nergens het Land moést aandoen; hoe veel te meer dan moest Lncas zich daar voor gewagt hebben, nu h'j volkomen ouderrigt en zeker was dat de Kaap zich in Engelfche handen bevondt? ■ In dien zelfden zin vaaren Hun Hoog Mogende voord in het volgende Artikel. „ Ten dien einde zaj hy eenige dagen voor „ dat hy den Tafelbeig of Leeuwenkop in 't „ gezicht denkt te zullen komen', het best be» „ zeilde Fregat naar de Tafel baay moeten zen- den, om te trachten eenige kondfchap vaa het Robben-Eiland, of van de Oostkust der ,, Baay te bekomen, 't welk dan ook zo fpoe. „ riig mogelyk (na eenige zekerheid van den „ toefland der zaaken aan de Gaap bekomen te ,, hebben) zich wederom by het Esquader moet vervoegen en rapport van zyne bevinding „ doen; insgelyks zal hy terzelver tyd de Ha„ yik voor uit moeten zenden naar de Saldan- ha-baay of Houtbaai, trachtende, indien het mogelyk is, iemand der Inwooners mede te „ voeren, om zo veel te zekerder in 'i doea der s, operatien te werk te kunnen gaan. „ Het- Esquader zal zo lang buiten het ge„ zigt van den Leeuwenkop moeten blyven „ tot dat een dezer Vaartuigen met zeker be! richt by hetzelve zal geretourneerd zyn." Alles wederom met geen ander r ogmerk, als om dat 'er voor den Commandant des Esquaders geene de minste onzekerheid zou overbiyven, of de Kaap behouden was dan niet, ten einde het Esquader, indien dezelve onverhoopt mogt veroverd zyn, niet in gevaar zou geraken, wanneer hetzelve daar elders binnen liep, en welke voorzorge mitsdien geheel nutteloos werdt voor Lucas, die volmaakt overtuigd was, dat de Engelfchen zich daar van haddeu mees:er. gemaakt. Nog duidelyker, zo 't mooglyk is, fpreeks he£  JAARBOEKEN, December, 1797* -5*3 het 9 Artikel : „ byaldien hy, op deze of eeni,, ge andere wyze volkomen zekerheid bekwam, „ dat 'er geen Vyand aan de Kaap is, dan zal „ hy doorzeilen, en in de Tafelbaay ten anker „ gaan liggen: edoch , zo 'er eenige de minste „ onzekerheid mogt overblyven, zal men by het „ Robbeneiland, indien men 'er zich veilig ,, acht, of wel in de Saldanha baay kunnen ten ,, anker gaan.'' Wanneer moest mitsdien Lucas in de Tafelbaay ten anker komen? Noodwendig dan alleen, waarneer hy zonder eenig overblyflel yan onzekerheid wist, dat 'er geen Vyand aan de Kaap was. Wanneer kon hy zich naar 't Robben -eiland pf naar de Saldanha-baay begeeven? Ongetwylfeld alleen in het geval, wanneer 'er nog eenige onzekerheid overbleef, wanneer hy door de eerst voorgelichrevene maatregelen niet volkomen hadt kunnen ontdekken, of de Engelfchen zich aan de Kaap bevonden, dan niet: en dan nog niet, ten zy ny zich daar veilig achtte. Hier bleef echter geen twylfel over, hier was men zo zeker als men immer zyn kon, dat de Kaap veroveid was; en mitsdien kon ook dit gedeelte der inltructie geen den minsten febyn van grond opleveren-, om zich dwaaslyk in de magt des Vijands te begeven. H^r is, niet te verbloemen: Lucas beeft, in dit opzicht, den tastbaarfieu, den onbegrijpelijkften misflag begaan, tegen de duidelijke letter zijnet Inftructie niet alleen, maar tegen de eerfte beginfelen der Zeekrijgskunde grovelijk gezondigd. Hoe konden Hun Hoog Mogenden ooid onderftellen, (na dat zij het aandoen van de Kaap uitdrukkelijk niet alleen verboden, maar ook voorzichtig bepaald hadden , dat het Esquader buiten het gezicht zelfs der AfricaanfcheKnst moesi blijven , zo lang het onzeker was, hoe men daai zou, ontvangen worden,) dat Lucas, die hei Lan< 's GrA- VER hage Rappor* te we%ens den Kapitein E. Lucas,e»at. I  "sGra- ven hace. Rapporte wegers der, Kap'aev E. Lu cas}enz. t 5 3 j 1 ï584 NIEUWE NEDERLANDSCHE Land reeds veel» jaaren als Capitein ter Zee, niet zonder eenigen roem gediend hadt, onkundig genoeg zon zyn, om, en wel zonder genoegzaam Water en Victualie, het Esquader in eene vyandelyke Haven te brengen, indien hy niet overtuigd was, dat de magt, waar overhy kon befchikken, zo niet groter, ten minsten 'omtrent gelyk was aan die, welke hem daar kon beftrydenJ Lucas Deelt in dit opzicht met het inzien zyner Inltructie geëindigd, waar hy voornamelyk hadt behoren te beginnen. De 8 en 9 Artikels, waren, door 't bericht, het welk by van het bemagtigen van de Kaap door de Engelfchen hadt, meerendeels vervallen. Een Kind moest dit op de eerfte lezing begrypen. En dan bragten de drie volgende Artikels mede: .„ De Kaap dotjr de Engelfchen onverhoopt „ ingenomen zynde, zal'hy trachten dezelve „ door alle mooglyke middelen te herneemen, „ van dit zyn' oogmerk de Ingezetenen van dat „ gewigtig Etablisfement, is het mooglyk, ter„ Rond kennis gevende, of ten minsten daar „ van. kennis trachtende te doen hebben, op „ dat zy des noods daar toe mede behulpzaam , zouden kunnen zyn. ,, Indien by zyne komst aan de Kaap zich „ aldaar een EngeLch Esquader bevond, en , het tot het herneemen van de Kaap nood, zaaklyk ware, het zelze alvorens te bevegten, , te ruineeren, of te overmeesteren, zal hy zulks , trachten te doen, en voorts nietè onbeproefd , laaten, om in zyn oogmerk, het weder be, mach igen van deze gewigtige Bezitting van , den Staat, te flagen." „ ludien dit laatfle nochtands bevonden wierdt , onmogelyk te zyn, het zy om dat zyn onder, hebbend Esquader daar toe op zich zei ven niet , fufficient zoude mogen wezen, het zij bij » ge»  JAARBOEKEN, December, 1797. ï58£ „ gebrek aan Troupes of Platboomde Vaartuigen, om te Landen of anderzints, zal hy di„ reet naar 1'isïe de ijrance verzeilen, enz." ' Wat Rondt Lucas mitsdien te doen, zoo zyne magt en middeleri ongenoegzaam waren, zo als hier het geval was (*), om de Kaap te her neemen? Zekerlyk niet in de Saldanha-baay ten anker te gaan, want dit was hem niet vrij gelaten als in het geval van onzekerheid, of de Vijand zich daar bevondt, dan niet; Maai (*) En daar van was hy volkomen overtuigd, nadien de vyandelyke magt aan de Kaap, welke reeds ilerk genoeg was geweest, om dezelve te overmeesteren, was vermeerderd met 4000 man, daar de magt, waar over hyby eene Landing kon disponeeren, na aftrek der Zieken, en wanneer hy de Schepen ten eeneroale ontblootte, nauwelijks 1800 Man konde haaien. Interr. van Melvill, Art. 218. feqq. Valkenburg,^/-?. 34". feqq* Rijnbende, Art. 421. feqq.Pool, Art. 342) feqq. Claris, Art. 362. feqq» Benedictus, Art. 122. feqq. Men zou kunnen aanmerken, dat Lucas echter, volgens het 10 en 11 Artikel zyner Inftructie, geene middelen moest onbeproefd laten, om de Kaap te hernemen , zo de Engelfchen zich daar van hadden meester gemaakt, en dat zulks zonder elders binnen te loopen niet uitvoerlijk was. Dit is zo; maar de aart der zake, en de duidelyke Letter van het 12. Art. onderftellen, de overtuiging dat zyn magt ten dien einde toereikende was, terwyl hem zelfs was voorgeschreven , wat hy doen moest, zoo hy zich buiten ftaat bevondt dit oogmerk te volvoeren, behalven dat de gewone bepaling van Soldaat en s Zeemanfchap te gebruiken, volgens het laatfte Anykei, dit van zelfs inlluit. 's GrA- VEMïlGE. Rappor» te we- gerisdert' Kapitein E. Lucas,e«£*  I586 NIEUWE NEDERLAND3CHE 'sGra- VEHHA* CE. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas, enz. Maar, gelyk het laatfte Artykel medebrengt, naar 1'jsle de France verzeilen, ten einde aldaar met den Gouverneur van dat Eiland nadere maatregelen te beraamen (*). Dan (*) Nadat dit gedeelte der Inftructie was bekend geworden, heeft men aangemerkt, dat hoe biykbaar het op zich zelfs is, dat dezelve is ontworpen in.een tydftip, dat men onderfteihn moest, dat de Kaap niet overmeesterd w^s, het echter noodzakelyk was geweest, die te veranderen , na dat men daaromtrent volkomen zekerheid hadt bekomen, het welk te gemakkelykér was geweest, omdat» het Esquader eerst verfcneidene weken daarna vertrokken is. 'T is myn taak noch hier de plaats, om de Inftructie te critifeeren of te verdedigen, maar zoo veel kan en mag ik, naar myn inzien, zeggen, dat de drie byzondere gevallen, dat Lueas onzeker was, of de Kaap Engelfche Bezetting hadt, dat hy daarvan ftellig 'overtuigd was, en dat hy zeker wist, d-t zich aldaar geen Vyand bevondt, zoo onderfcheiden in de Inftructie zyn ppgegeeven, en wat hem in alle die omftandigheden te doen ftondt, dat het ten eenemaale overbodig fchynt, by de ingekomen tyuing van 't veroveren van dat Etablisfement eenige verandering in de Inlhuctie te maken. 'Er werdt om te weten, wat hém te doen ftondt, niets anders gevorderd als een Man, die leezen en verftaan kon wat hy las. Het is een andere vraag, of de magt, waarover Lucas het bevel voerde, toereikende was Om de Kaap te heroveren, hoe zeer men ook daaromtrent kan aanmerken: i°. Dat indien Lucas in het denkbeeld ftondt, dat de magt niet genoegzaam was, hy daarvan moest hebben kennis gegeeven, daar 't behoorde; en des noocs (zoo als door  JAARBOEKEN, December, 1797. 18 7 Dan Lucas tcy ynt het 'er op gezet te hebbsn, om het koste en tr moge gebe urd zijn, wat 'er wilde,in de door andere Officiers fehijnt gedaan te zyn) voor het Commandement dezer Expeditie bedankt. a°. Dat zoo Lucas zich hadt meester gemaakt van het Transport, het welk de Engelfchen naar de Kaap hebben afgevïftriigd, met de Schepen die het zeiven dekten, waartoe,gelijk hiervoren gebleken is, ten minlïen kans is geweest, die herovering niet geheel en al voor on mogelyk te houden was, zelfs mee de aan hem toevertrouwde magr. 30. Dat 'er reden is, om zeker te ftellen, dat deze Expeditie gecombineerd was met eene andere., door 't Franfche Gouverne. ment toegezegd. Dat Lucas zich daarmede gevleid heeft, blykt ook ontegenfprekelyk uit den voordragt door hem gedaan in den Krygsraad van 12 Augustus 17960 hierop neerkomende: „ Dat hy zich geflatteerd hadt om gunftige informatien „ te ontfangen, aangaande de mogelykheid om de Kaap wederom te bemag„ tigen, 't zy dat dezelve reeds dooron» „ ze Vrienden en Bondgenooten de Fran„ fchen hernomen was, of dat men ge» „ combineerd met eikanderen tot dat ein* „ de zoude kunnen ageeren enz." Zie verder Misfive door Lucas op den 27 December 1795. gefchreven, te vinden in het Copie-boek Bladz. 79- Zie ook Interrog, van Claris, op Art, aoö. Valkenburg, Art. 217. A*>, Dat eindelyk in het geval dat de magt van Lucas tot de herovering van de Kaap onvoldoende was, by het hier veten aange haal Rappor* te wegens den Kapitein E. Lucas, enz. 's Gra' venhage.  1588 N1E0WÈ NEDERLANDSCHE *i Gravenha- ge. Rappor te wegens der, Kapiteh E. Lu. C'ds,enz> de Saldanha-baay te loopen. Van hier, dat hy' reeds vóór 't vertrek d.s Lsquaders uit Texel aan de Commandanten der benepen onder zyn bevel ftaande, de Saldanha-baay tot een Verzamel. plaats heeft op^egeeven ; van hier dat wanner hy het Compagnie Schtp de Vrouw Maria liet flippen , die ordre weder werdt vernieuwd. ; Het eenige dat ten dezen aanzieu eenige opmerking verdient, beftaat daar in, dat wanneer het Esquader zich bevondt op de hoogte der Africaanfche Kust, het water merkelyk begon te verminderén(*), en mitsdien dat men uit vrees van daar aan gebrek te z-uilen krygen, wel genoodzaakt was in de Saldanha-baay binnen te loopen, om zich aldaar weder te v orzien. Maar het is my voorgekomen, dat daar in gene de minfte reden tot ontfehutdiging kan gevouden worden, al moest men dan ook die vrees voor haalde 12 Art. der Inftructie duidelyk voorzien, en aan hrm-met Ulaare woorden voorgefchreven was , wat hy in die onder» Helling moest doem (*) Zie den Krygsraad van 26 July 1796. als mede de Interrog, van Melvill, Art.. 117. van Rynbende Art. 351. van Valkenburg, Art. 197. yan de Cetff, Art. 185. en anderen." lntusfchen kan niet uit het Water, het geen 'er op den Aug. wanneer men nog weinig konde hebben ingenomen, voorhanden was,zoo als hier na onder 't 3de Hoofdpoicet zal blyken, wel befluiten, dat op dit iy.iftip het Esquader door etn geflagen voor circa vyf weken is voorzien geweest, het welk met de uitterfte' bezuiniging gebruikt, en met behulp van Wyn, welke 'er naar 't fchynt overvloedig aan Boord Was, toereikende zou geweest zyn, om hie de Prance, Madagascar of Mozambique te bereide ken. Zie In.errog. van Claris, op Art. aoo.  JAARBOEKEN, December, 1797. 158$ voor gegrond houden, om dat Lucas hadt moeten en kunnen zorg dragen dat hier geen gebrek plaats hadt. Het was wat anders zoo Lucas, den Leeu. weakop in 't gezicht krygende, onverwagt vernomen hadt, dat de Kaap over nees;erd was. Dan was 'er eenige reden te geven, waarom hy zich niet elders van Water voorzien hadt, on, dat hy ftaat kon gemaakt hebben, aan dc Kaap het,nodige inteneemen Maar voor zyn vei trek reeds teu vollen overtuigd zynde, dat die plaats voor hem als Vyandelyk moest aangemerkt worden, was hy verplicht gewees? te zorgen, dat het gebrek aan water hem niet kon noodzaken, het Esquader in een Vyandelyke Haven aan een byna ge .vis bederf, ten minften aan een zeer dringend gevaar bloot te ftellen. Was hy buiten ftaat geweest zich het nodige Water aan de Cauarifcbe of Cabo Verdifche Eilanden, volgens zyna -nftructi:, aantefchaffen, moest hy toen hy zich op de hoogte der Brafilifche Kust i *) bevondt , daar elders (f) aangelopen, Krygsraad beegd, en in denzelven genoegzame opening van zyne inftructie hebben ge. (*) Dit was op het laatst der Maand Juny 1796. Zie de Journaalen der Officieren Interrog, yan Valkenburg , Art, 193. eu anderen. (f) By voorneeld te Rio Janeiro, zooalshiei voren in het 3 Tydvak is aangeweezen. Lucas erkent (zn an de Kaap, dan zonder eeuig voldoend antwojrd te bekomen. Op Art. 2 >6. erkent Claris irirdriörkélyk , dat hij wel begrepen heeft, dat het 8 en'9. Artikel v»n de iuitruc ie op zich zelfs niet acnoeg waren, om te befljsferj, of men de Kaap, in die omftandtgbeid k >a aandoen, dan niet, maar dat Lucas heef. ftaaade gehouden, dat de Lede! de* K'y£iraad' en advifeeren omtrent het punt, of men alvorens de Baay zou doen recogno fe -ren, dan niet. Rynbende zegt insgelyks, dat hy wel begreep, recht te hebben, om meerdere opening te vragen en dat hy zulks o tk zou g-daanheb» ben, zo hy een gefchikre Commandant hadt ge*, had. Zie jtyne Interrog. 337. liiii a 's Gra« VENHA" OE. Rapper* te we» gens den Kapitein E Lucas,cr/s.  'sGra venha, ge, Rapporte wegens Jeti Kapiteir, E- LU €»s,enz. (*) Dit'ging zo verre, dat een der Officieren, die in dien Krygsraad zitting heeft gehad, verklaart, dat Lucas uit kragte zyner Inftructie verplicht was, om"in de Saldanha-baay binnen te loopen, zonder daar in verandering temogen maken. Zie Interrog, van Claris, Art. 644. alwaar hy laat volgen: „ De Impertinente en „ Brusque behandeling en het verhand, dat de Commandant bezat; vorderdenatuurlykzyn's bedunkens met zulke bedroefde Etres als wy waren, eenigen raad te vragen, zoo als „ blykt, dat hy de goede voorltellen, welke „ aan hem nog gedaan zyn, in den Wind heeft geflagen, en by hem aangemerkt wierden, als uit een bangheid voortekomen: dan het „ was by hem Commandant genoeg, als men van de oude Marine was, dan heete men on„ kundig of' bang, waarom ons ook altoos „ voorftelde, volgens zyn gezegde, dat ons „ door de Hel heenen zoude brengen, waarom „ wy hem dan ook in de laatfte Krygsraad heb„ ben aangefpoord , om de doltte onderneming „ ten uitvoer te doen brengen: dan in plaats 3, van na dat groote verftand en Krygskundeaaa „ ons te toonen, zoo veranderde het in een ver- ■ „ lies van Praafentie van geest, en was niets s, meer mede te doen." 1592 NIEUWE NEDERLANDSCHE en de magt ongenoegzaam werdt bevonden om die te heroveren (*), Het is wel niet mogelyk, a posterirri te be. oordeelen, wat de Leden des Krygsraads zouden geadvifeerd hebben, (hoedanig dan ook het Voorftel van Lucas was ingericht) indien de Artykelen der Inltructie in behoorleken zamenhang waren te berde gekomen: maar zbo veel is ten minften zeker, dat zulks verandering in het befluit hadt kunnen te' weeg brengen , en daardoor  JAARBOEKEN, December, 1707. i&S het ongeluk van het Esquader voorgekomen ^n" Bevelhebber ter Zee zoo wd als te Lan A» die, m Criticque omftandigheden, het ad. vvs van een Krygsraad inwint, om z.ch daar mede van agteren te dekken, wanneer de wtkomst niet aan de verwagting beantwoordt, moe dan ook de Leden in ftaat ,fteHen , om de zaak in hare ware gedaante'te befchouwen, én ille daar toe vereischte opening geeven, zonder welke alleen de Commandant, en met de Krygsraad kan worden befchuldigd. VIII. AANMERKING. Omtrent, bet beleggen van Krygsraaden, tot het beraamen der nodige maatregelen. Eindelyk moet ik aanmerken, dat-. Lucas vol geus zyne Inftructie was verplicht geweest trene operatien te doen, waaromtrent in eenei a^èmS Krygsraad niet bedaardelyk wa eeraadpleegd en geconcludeerd. " die dit leest en overweegt , zal niet ver baasd ftaan te herneemen, dat Lucas (zoo h; immer zelf gedagt heeft over de wyze, waar 01 Kt? hernegmin| van de Kaap moest.beginnen. ?naeenen der Krygsraden, gedurende's Esqua derf Syf in de Saldanha-baay, desweger «mie Voorftel heeft gedaan ? , . ^ "nDge eenige Krygsraden die 'er gehouden zyn hebben plaats gehad op den 13, 15, 56 ™ * ^Uif S'eerstgemelden gaf hy bericht van c fterkte der Engelfche Land macht , beftaande Sens informartien in 6000 Man, waar v SS reeds een gedeelte in aantocht was, well Voorhoede een zyne Officieren gezien hadt. * ' / Iun 3 ' « 's Graven ha« ge. Rapporte wagens den Kapitein E. Lu- CaS,C»Ze > r i ) s » ï e , n . ;s et  -594 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Ga*- VEN HaGE. K'ippor %a gens den Kapitei' E Lueasj enz. Het befluit was om zo fpoedig rruigelyk naar Mauritius of 1'lsle de France te vertrekken. En gave de Hemel dat dit was ter uitvoer gebragt! In de tweede gaf hy kennis van de delertie onder 't Esqaader. Men refblveerde om des anderen daags te vertrekken. En hadt men dit noch maar volvoerd! i In de derde gaf hy kennis van de aankomst van de Vyandelyke Armée en Vloot. En men befloot te capituleeren. In de laatfte berichte hy de verwerping der ontworpene Capitulatie. En men befloot zich overtegeeven op den voet door den Admiraal Elphinüone voorgefchreeven. Maar waar is hier nu die bedaarde raadpleging over de te doene Operatien met eenen algemeenen Krygsraad, waar toe Lucas gehouden was? Van den 6 Augustus wanneer 't Esquader binnen kwam , tot den 13 derzelver Maand, was daar toe immers eenige gelegenheid. Wat kon by mogeiykheid het oogmerk van Lucas zyn, nut werkeloos in die elendige Baay ie blyven leggen, waar genoegzaam niets, zelfs niet tor verkwikking der Zieken 'te bekomen was? Ik n oet bekennen dat ik dit raadfel niet kan optósfën , alleen kan ik zeggen , dat het my is toegefc, enen, dat hy zich zoo verzekerd heeft ge. houden , Hat de onderneeming op de Kaap door een Franfche Vloot zou worden onderfteund, dat alle zyne overleggingen in dit eene punt hebben zaam gelopen, en zyn verftand op alle andere bedenkingen of zwarigheden , tegen die geliefkoosde gedagfen f'frydig, geheel heeft ftil gellaan. Js zelfs fchynt die overtuiging noch eenigzinrs gewerkt tt hebben, by de aankomst der VyanÜ lyke Vloot in de Baay. De inkomende Schepen Czegt hy) lieten «a geöe andere dan Sein-vlaggen waayen, waar M drór mep in onzekerheid bleef, of het Engeln &he óf Franfche Schepen waren." Daar  JAARBOEKEN, Dfember, 1797- 1595 Daar by fchijnt Lucas begrepen te hebben,dat van de Engelfche Zeemagt in de Saldanha baay niets te vreezen was, zonder te overweegen, dat hy gevaar liep, om daar in gebl-cqueerd te worden gehouden door een geringer aantal Schenen, dan waar uit zyn Esquader beftondt, wanneer dezelve zich van eene gunfhge pofitie in den mond verzekerd hadden , ten minnen tot zoo lang, dat daar door aan de Vyandelyke Lmd-arn-.ee tyd en gelegenheil was gegeeven, tot het aanleggen van Batteryen op de vaste Wal aan den ingang, waar door de ontkoming, zelfs zonder eer-e aanmerkelyke Vyandelyke Vloot, zoo niet onmogelyk, ten minlten allerbezwaarlykst zou geworden zyn. Men kan niet onderftellen, dat Lucas voorbe dagtelyk zyn Esouader ia 'sVyandshandenheefi Willen brengen. In het onderzoek dezer zaak is geen de minfte fchyn voorgekomen, vaneenig veriadelyk inzicht. . Aan Perfmeelen moed fchynt het hem mede niet gemangeld te hebben, maar men is genoodzaakt te erkennen, wanneer men de houding geduurende deze Expeditie in aanmerking neemt, dat hv met de verraderlykfte inzichten, of mei de vernederendfte laf hartigheid, geen meer kwaac hadt kunnen doen. lii. HOOFÖPOINC r. Onderzoek of Lucas eenig ander verzuim heef, bezaan, omtrent iets waar van tn zyne inftrnctie geene bepaling gemaakt is. . • Dus verre alleen gehshdeld hebbende van di misflagen, welke Lucas tegen zyne lnftructu heeft begaan, zal ik nu vervolgens nog moetet onderzoeken, of hy ook fchuldig is aan eenij ander vergryp, omtrent zaken, waar van tazij Iini 4 H 'sGfiA-* VENHA" GE. Rapporte wegens den Kapitein E Lucas2£»z* i i  VKtfUA6E. Rapporte wegens den Kapitein E Lu- i i 1 « i i 3 159Ö- NIEUWE NEDERLANDSCHE ne Inftructie geene melding gemaakt is, of kon zyn , maar welke van de pofitie en onvoorziene omftandigheden, waar in tiy zich zou bevinden afhangende, san zijn beleid en voorzichtigheid moesten worden overgelaten. t 0 \ i I. AANMERKING. Omtrent het verzuim van Kruisfers buiten de Baay te houden. Na dat Lucas in weerwil zyner Inftructie en het gezond verftand, in de Saldanha-baay gekomen was, om zich daar te blyven ophouden, ten minften tot zoo lang dat het Esquader zich van Water voorzien hadt, of met welk ander oogmerk dan ook, kon en moest hy bereekenen, kveik i een Vreemdeling hy in de Zee tacticq mogt zyn, dat het ten minften mogelyk,was, dat de Vyand een Vloot zou afzenden, om het uitzeilen der ijaaij te betwisten, of ondoenlijk te maken. Het was mitsdien voor hem van 'tuirerfte belang, nauwkeurig te doen gade flaan het ?een er op Zee buiten de Baatj voorviel, om in ijds van eenig nakend gevaar te knnnen.worden jflderrtcnt en het zelve te ontvluchten, >of zich laar tegen in behoorlijken ftaat te ftellen. f- Dan niettegenftaande 'er onder het Esquader neer dan één ligt en wel bezeild Vaartuig was, t .welk daar too met vrucht kon worden geJiuikt:(*;, is het zeker, dat 'er geduurende den «d, dat het ;Esqyader zich in de Saldanha- baalj (*) L'e kwade Mousfon, welke in het begin 'cr maand Ai gustus nog niet geheel voorby E, konde di: niet verhinderen , gelyk de Engelchen zich daq ook daar door met hebben laten ifehrikkerj.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1597 baaij heeft bevonden, nimmer eenip Schip is ge-' detacheerd geweest, om bniten dezelve te recog» nosceeren {,*). < II. AANMERKING. Omtrent het neemen eener Pofitie in den mond der Baay. Indien Lucas begreepen hadt, dat zulks overtollig was, hadt hy ten minften het Esquader zodanige pofitie by het Marcus Eiland in den mond der Baay kunnen doen nemen, dat hy daar door niet alleen in ftaat was, by het minfte onraad Zee te kiezen, maar zelfs voor een tyd een nog groter overmagt te keer te gaan,ten minften het inkomen der B^ay ten uiterften bezwaarlyk te maaken. Het eenig nadeel, het welk hier uit te duchten was, beftondt hier in, dat het Water haaien • daar (*ï Wanneer op den 23 Juny 1197. deCapit. Lieut. Melvill nader gehoord en aan hem gevraagd- is: „ Of hy niet begrypt, dat het nuttig en „ doenlyk zo :de zyn geweest, om twee Kruisfers, tusfchen de Baay-Fals en de Saldanha-baay te „ doen kruisfen, ten einde daar door vroeger ,, dan door de feinen van de Vlaggeftok op „ den Berg, van de aankomst der Vyandely„ ke Schepen naricht te bekomen? Antwoordt hy: „ Ta; hebbende het voorbeeld van hetEngelsch, „ Esquader geleerd, dat dit zaer wel kondege„ fchieden, behalven, dat ingevolge het bericht „ van den Lieutenant "Barbier, een Fregat op „ den 4 Augustus 1796. voor de Baay Fals „ kruiste." ' Iiiii 5 sGra- /enhaïe. Rapporte werensdenKapitein E juuds,enz. ■) •  VGra- VENHAGR. Rapporte wegens ihn Kapitein E. LuCis,enss, i i i 1 1 4 (*) Zoo genaamd naar eenBacrerye, welke de* Oost .Indifcbe Compagnie voorheen daarpleegte hebban. Zie Interrog, van Valkenburg, Arr. 552. Lucas fchynt voor zyne aankomst in de Baay dit voornemens geweest te zyn, zie terrog. van Zoeteman, Art. 391. Cf) Interrog, van Valkenburg, Art. 534.'en van Caris, Art. 578 en 583, in welk Jaatfte Art hy zegt, dat de Adjudant Generaal Henry aan Lucas heeft geproponeerd, om aan de vaste wal, by de ho-.k van de Saldanha-baay, een Batterytjen aanteieggen: 'doch Lucas vondt dit niet goed: Pooi, ytirt. 543. Seqq. Zie echter me- 1598 NIEUWE NEDERLANDSCHE da*r door moeyelyker werdt, om den grooten afitand waar op men zien Bis dan van de Waterputten aan de 0"St« en West-wal bevondt, dan 't welk rykedjk door 't behoud, ten minften het mogelyk behoud van heCEsqnader, ingevalIe van eenige Vijandeiyke attaque, zou zyn vergoed geworden. III. AANMERKING. Omtrent'het verft erken der Baay. Dan zoo Lucas ook al meende, dat het voordeliger was op zyn gemak Water in te neeTiei,, dan zich voor de aannadering van den Pyand te beveiligen, waarom dan ten minften le Baay niet verfterkt door 'r aanleggen Van Satteryen op het Marcus f-iland, ter linkehand n t inkomen van dezelve gelegen, en eene anlere op de zogenaamde Batteryhoek (*). aan de 'echterzyde, waar door een Kruisvuur'over de Jaiy gem.takt, en derzelver ingang ten minften :enigermate kon worden verzekerd (f), iazon- der-  JAARBOEKEN, December, 1707. 1509 derheid wanneer die Batteryen door eene goede Pofitie der Schenen, welke men by 't aannaderen des Vyands hadt kunnen neemen , waren onderfteund geworden ? IV. AANMERKING. Omtrent het vertoeven van Lucas, na dat hy bericht hadt bekomen van de flerkte der Vyandelyke magt. Maar wanneer Lucas, zich hier toe al mede den tyd niet gunde of die voorzorg min noodzakelyk hieidt, waarom dan, toen hy op den 8 en 9 Augustus bericht beKwaro, van eene meer dao drie dubbele overmagt des Vyands (*), van iedet der commandeerende Officieren op den Eed aan den Lande gedaan, gene nauwkeurige opgave gevorderd van de hoeveelheid Waters (f), er wan- mede Claris op Art. 574- a,s ook de CerfF, op Art- 524 en 526. van Rynbende, Art.600.Seqq. (*) Zie hier voreo in het 5 Tydvak, alsmede de Misfive van Lucas op den 2.0. Aug. 1796. aan 't Committé de Marine gefchreven, te vinden in het Copie Boek Bladz. 159 waarin hy erkent „ dat hy reeds op den 9 Aug. tyding hadt. „ bekomen, dat de Engelfche Landmagt negen a\ „ tien duidend man fterk was, en dat 'er eenige„ Schepen uit Baay-Fals gezeild waren, welker „ destinatie men niet kon opgeven." (f) Op den 9 Aug. hadt het Esquader door een geflagen, nog voor drie weken Waters zie Interrog, van Melvill, Art. ról.van Rynbende, Art. 395* vaf' Valkenburg, Art. 274. van Claris, Art. 079; van Zoeteman, Art. 226. van de CerfF, 4. t68. van de Falck, Art. 199- van Befemer, Art. 219' •sGra. ven hace. Rappor* te wegens den Kapitein E. Lucas,e«s.  rSoo NIEUWE NEDERLAMDSCHE 5s Gra- venhage. Rapporte wegens den i Kapitein E. Lu Gus.cnz* van ny oncwyrreioaare isencnten hadt, kon hy zondèr razernye, dat verflag niet in twyffel trekken. Waarom ten minften niet Zee gekozen, toen 'er op den 23 Augustus in den Krygsraad befloten werdt om zoo (poedig immer mogelyk was naar Mauritius of 1'Isle de France te zeilen? Waarom in alleo gevalle noch geaarfeld, toen de Krygsraad van den 15 Augustns vast gefteld hadt, des anderen daags te vertrekken, toen het gebrek aan Water geen voorwendzel tot langere vertoevinï opleverde C*)? Lucas fcbijnnt zijne nederlaag aan het geluk der {*) Dit was het befluit van den Krygsraad van den ij dier Maand. Op dat tydftip was het Esquader door een gerekend van Water voor vyf weken voorzien. , Wanneer die voorraad met behoorlyke fpaarzaamheid werdt gebruikt, was men zeker in ftaat geweest, daarmede /s/è de France te bereiken,in* zonderheid v wanneer men des noods de Wyn hadt aangetast, welke in overvloed aan Boord fchilnt geweest te zijn. De Krijgsraad zelfmoet daarvan overtuigd zijn geweest, om dat Hét befluit was des anderen daags derwaards te vertrekken. wanneer dezelve niet toereikende was, om daar mede 1'Isle de France te bereiken, alle kragten iogefpannen, om da' gebrek aan te vullen, ten einde daar na zonder uitftel deze rampvolle Baay te verlaten? Lucas floeg wel geen geloof aan die berichten, maar wanneer hy de magt beregende, welke de Engelfchen hadt moeten in ftaat ftellen om de Kaap te overmeesteren, en het fecouss, het welke hy zorgeloos heeft laten ontfiippen, en waar  JAARBOEKEN, December, 1797. 16e* der Fn gel fchen toe te fchryven (*), dóch in de daad in deze Expeditie kunnep zii zien meer van de onbedrevenheid en befluiteloosheid van Lucas , dan van het goed geluk beroemen! V. AANMERKING. Chntrent het vertoeven in de Baay, na dat door dc Havik was fein gedaan van de aankomst der. Schepen. Indien Lucas zich echter in de Saldanha-baay zo wel bevondt, dat hij in weerwil van dit allesniec kon befluiten, die te verlaaten, zou men ten minsten moeten ftaat maaken, dat hij op het gegeeven fein door de Havik van de aankomst van veertien vreemde Schepen, bevel zou hebben gegeeven, om het Anker te ligten of de Touwen te kappen, ten einde zo fpoedig mooglyk met de Schepen , die volgen konden, in Zee te geraken. Daar toe was tyds genoeg, vermits dit fein gedaan is op den middag, en het eerfte Linie Schip eerst is binnen gekomen tusfchen vier en vyf uuten. Maat neen 1 Lucas wagt de Vloot kloekmoedig ten Anker af(f) aen Capituleert op de eerfte fommade! - ^ (*) In eene Misfive aan 't Committé de Ma^ rine van dato 11 Sept. 170,6.Copie Boek,bladz I?f, 'Er is geen voorbeeld (zegthy) van het ftom„ me geluk, het welk die iNatie naloopt, ten min ,, ften aan deze zyde." (+ Volgens Melvill, zou hy zelfs gefustmeerc hebben, dat het beter was den vyand ten anke liggende nf te wagten dan onder zeil. Zie zyi Int. op Art. 29. sGra- JE. Rappor, te we. gens den Kapitein Ei Lucas,£/3z. [ f  '«G RA" VENHAGE. Rappor te wegens dei Kapitei, E. LuC8S> enz, ; ) < ] J ■ ) i \ 1 1 c c d z 1 1601 NIEUWE NEDERLANDSCHE De hoop van Lucas dat het Franfche Schepen waren, waar van fein gedaan was, verfchoomhem weder niet. Wanneer zyne hoop was bewaarheid geworden, was de moeite flechts vergeefsch ge-weest, en de zaak gemakkelyk te herftellen J \ VI. AANMERKING. Omtrent het afzenden van een of meer Branders op de Engelfche Vloot in de Baay geankerd. Wanneer niet te min de hoop op Franfche hulp hem zodanig verblindde, dat hv alie maatregelen :er ontkoming of verdediging voor nodeloos hield t, waarom dan niet, zo ras hy van zyne teleur (teling door 't heisfen der Engelfcbe Vlag, of ten masten door de bekomene fommatie volkomen seker was, het Compagnie Schip de Vrouw Maria >f eenig ander in haast, en zo goed de tyd tóeiet, als Brander toegerust, en op de vyandelyke ^.oot ingezonden, op hoop van onder begunfii;ing van de verwarring, daardoor by de ungeN che Schepen te veroorzaaken, met het Esquader )f met eenig gedeelte van dien, hoe gering dan >ok , door te breeken, en in Zee te geraakeo ? Deze onderneeming was zekerlijk zeer hacbgeyk, en hadt misfchien de gcwenscbte uitwerking net gehadmaar zo alles tegen viel, was hec ngeluk niet groter, dan aan het welk men hetEsuader door de Capitulatie blooditeldeCf,'. ' VII. AAN- (*; Sommige Officieren zijn van gevoelen, dat sze maatregel van ge wensen t gevolg hadt ku: nea jn, als Claris, Zoetemau, de'Cerf, de Falck, arbier en Pool, op de laatst aangehaalde plaat- (t) Rynbende, Art. 618. Valkenburg, Art. 57c. en  JAARBOEKEN, December, 1797. 1603 VII. AANMERKING. Omtrent het wderd van Eer door Lucas gegeeven van geene fchade aan de Schepen toe te brengen» Indien Lucas al mede geen heil of mooglykheid van ontkoming zag, ia 't afzenden van een of meer Branders, moest hy ten minsten, zo hyuit menschlievenheid (*) niet met ongelyke magt wilde vegten, toen hem alle andere uitzichten ontvielen, de Schepen van zyn Esquader, die tot berging van 't Volk niet nodig waren, hebben «oen zinken, verbranden of op ftrand zetten, op dat 's Vyands magt niet met onze Schepen vermeerderd, te beter zou in ftaat gefteld worden, om onze overige Bezittingen in de Oost-Indien te ontrusten of te overmeesteren. Het woord van Eer aan Elphinflone gegeeveO, om de Schepen of Ammunitie niet te befchadigen, kan hier tot gene verfchoning ftrekken: want wat recht hadt Lucas, om alléén en zonder toeftemming der overige Commandanten van het Esquader (zoo als gefclned is,) zyn woord van Eer te verpanden^, voor het niet verrichten van iets , waar toe hy zelfs erkent, dat hy zoude gehouden zyn geweest, zoo hy zich niet aan trouwloosheid omtrent de Natie wilde fchuldig maken ? Wat belette hem op dit gedeeke van Elphinflo- en Befemer, Art. 3 9 begrypen echter, dat het afzenden van een of meer Branders, op dat tydftip niet zou gebaat hebben, t (*) Dit Compliment maakt Elphinflone aan Lucas by zyn antwoord op het eerfte Artikel der ontworpen Capitulatie* 'sGöa- venha" ce. Rappor» te wegens den Kapitein E. Lucas,enz.  'sGra- VENHAGE. Rappor ie we- , gens dei Kapitev E. Lu- CHS,eriZ, Kapitein E. Lu<&$tenz, (*) „ Ik houdt hec evenwel recht { zegt Craig') „ om U van myne zyde te berichten, dat eeni,, ge onderneming om uwe "Schepen op 't ftrand „ te zetten, of ze te vernielen, zal aangemerkt „ worden, als tegenftrydig met de redelyke Wet„ ten des Oorlogs, en zal zyn ter blootftelling ,, van uw Scheepsvolk, die ik by hun Landing a, geene verfchooning zal tosftaan." 1604 NIEUWE NEDERLANDSCHE ne's Brief te andwoorden, dat hy zyn Woord van Eer daar voor buiten toeftemmicge der overige Commandanten mogt of kon geven, maar dat hij de zaak in den Krygsraad zou voorftellen? ■ ' Het fchrijven van den Generaal Craig kon dit al mede niet verhinderen: want behalven dat 'de zaak was uit te voeren geweest, vóór dac 1 Lucas dien Brief bekwam, zoo was d>e Generaal niet bevoegd, om zodanige bedreiging te doen. Het recht van Oorlog brengt mede, om wanneer alle verdeediging vruchteloos is, den Vijand zo min voordeel uit zijne overwicning te doen genieten, als mogelijk is. Een èdelmoedig Generaal acht zijnen overwonnen Vijand te meer, wanneer hij door eene dappere Verdediging de Overwinning ten duurften heeft doen betalen « en tot in de wijze ivan zich over te geven, de verkleefdheid aan zijne Natie aan dendas legt. 5 En men heeft zelfs de Engelfchen nu en dan blijken van die Edelmoedigheid zien geeven! En in allen gevalie waarin beftond èigentlykde bedreiging van Craig.' (*) Alléén hierin? „ Dat „ aan de Gevangenen in dat geval geene verfcho„ ning zou worden toes-eftaan." Dit kan niet anders beteekenen, als dat Lucas met zijne onderhorige als Krijgsgevangenen zouden aangemerkt worden: want de ordres van den Koning van Engeland, kunnen niet inhouden, dat men een Vijand, die zich verdeedigd heeft, door al.  JAARBOEKEN, December, 1797, icTo? alle middelen, waar over hij kon befchikken, over de kling moet doen fpringen. • Maar hoe 't zy, Lucas hadt zich dit onrecht moeten getroosten. Dit was hy aan zich zelfs, aan het Gemeénebest verfchuldigd. Daar dor.r hadt hij de nederlaag zelfs roemruchtig kuon.n maken, terwijlde Vijand, die hem om de trouw aan zijne Natie beweezen, vervolgd hadr, de verachting van al wat braaf en edel is, en roogeijk zelfs van het Britsch Gouvernement, zou geworden zijn, Het is geen fchande voor overmacht te moeten zwichten, maar het is fchandelijk bij \ aannaderend gevaar kleenmoedig, en alleen op zeifsbehoud bedau te zijn Dit is het gevolg deropgeblazenheid in voorfpoed (*)• (*) Volgens Benedictus zOu Lucas bij 't binnen komen der vreemde Schepen , toen bij noi' in hoop was, dat het Franfchen kondeD zijn, gezegd heb- kC°, Het zal zo een vaart niet loopen, de Ruiter heeft 'er wel doorgeflagen, en waarom zouden „*wy het niet doen?" Zie zijne. Literrog. Art. 199 Doch volgens Claris was het geheel anders ge* fteld, toen Lucas wist, dat het Engelfche Schepen waren, ,, alle de commandeerende Officieren zege hy op Art. 596) waren het eens, dat Lucas \\ kon ondernemen wat hy wilde, dan alles wat „ wy zeiden hielp niets, want hy hadt ten eenema„ le zyne prefentie van geest verloren." "Valkenburg verzekert op Art 503 , „datLucas van geene voordellen wilde hooren, om door den ., vijand heen te flaan of beantwoordde die meton„ redelijke expresfien," Zelfs zou Lucas op dier„ gelijk voorftel door Pooi, en anderen gedaan, „ geandwoord hebben: ,, De jonge lui willen Goddome een beea uitftee„ ken bij de Natie!" " Kkkkk . 'sGra « VENHA3E. tlappor'e wc hs den Kiipitc.n E Lucas, ens»  i6o6 NIEUWE ? NEDER LANDSCHE '3 Graven hage. Rapporte wegens den Kapitein E. LuQ3Stenz. Ziet daar,geachte Medeburgers! aao uwen ïasï naar myn vermogen voldaan! zoo gy uit de Informatien, ten uwen overftaan en met uw volyverig behulp iDgewonnen, niet reeds mogt zyn overtuigd geweest, dat de Capitein Lucas in onderfcheidene opzichten aan grove plichts verzuimen fchuidig ftaat, twyfele ik niet of het aan een gefchakeld Tafereel vsn zyn gedrag gedurende de Oost-indifche Expeditie gehouden, zal U daar van ten vollen overreeden. De verdere 'f aak, welke U en my was opgelegd moet door zyneD Dood genaakt worden. Ik ben daar door ontheven van flraf .te voi deren voor t gefchonden Volksrecht, en gy van de wvze te bepaalen, waar op dit zou moeten sefchieden. Zoo gy echter, gelyk ik vastftelle, met mv overtuigd zyt, dat 'sMaos eerlykheid en goede trouw onkreukbaar is gebleeven, en dat de ramp aan het Esquader, waar over hy 't bevel voerde, bejeegend , veroorzaakt is door gebrek aanbaleid en Krygskunde, te fcbadelyker geworden dnor kwalyk geplaatfte hoog gevoeligheid van zich zeive, zou U mogelyk zo wel als my, 0p 't vallen van t wraakzwaard een traan van medelyden ontrold zyn, welke 't gevoel van 'sVolks-recht [Biet halt kunnen weeihouden. { Indien het onheil aan Lucas weérvaaren, ten fpiegel verftrekke voor andere Officieren, naar (eemg bevel te Water of te Lande ftaande, zonder tiaar voor bereekend te zyn, zal de Natie uit dien rampfpoed vroeg of laat aanmerkelyk voordeel (was getekent) SPOORS,  JAARBOEKEN, December, 1797, 160? Gelykheid. Vryheid, Broederfehajm, Extract uit de Refolutien gan den Hoogcn Zee-Krygsraad, by De* crect van den 19 May i797. benoemd, over het gedrag van den Capitein Engelbertus Lucas , en verdere Commandanten der Schepen in den jaare 170Ó. naar de Oost' Indien gedestineerd geweest. Dingsdag den 6 December 1796. Het derde jaar der Bataaffche Vryheid* By refumtie rijpelijk gedelibereerd zijnde op het Rapport, door den Advocaat Fiscaal, ingevolge Hefblutie des Kryglraads van dato 26 Juny T797 uitgenragt, over ner gedrag door wijlen den Capitein Èngeïoertus Lucas, bij de Oost Indifche Expeditie van den jare 1700" gehouden, en hergebruik het welk in het zelve Kappotrj is gemaakt van de Keflexien. door ieder der Lede 1 a tn deo zeiven Advocaat Fiscaal gef«ppsditeerü;engcCou- üdereerd zijnae: Dat de voornoen Je Cpiteio Lucas ,, reeds vórjf zijn vertrek uit Texel op den 2% Februarij 1796, het voor volkomen zeefeer beeft gehouden, dat de Kaap de Goede Hoop dn handen der Eogellchen was, en daar uit hadt behoren te opuiten, dat het. 6, 7, 8 en 9 Artukei vn zijne gensime inftruétie ten eenercaalö moest koenen te vervallen, te raeef daar hem bekend kon ie zijn dat Je voormalige' Staaten Generai* der Vereenjgde Ne iertaoden die Inftructie in een. «jdftip aadden gearresteerd, dat Kkkkk a ' de '-sGrA* vemha* ge, RappOf« te wegens dett Kapit.iri E. Lucas .enz*  'i Graven hage. Rapporte wegens den Kapitein E. Lucas,e«z. 1608 NIEUWE NEDERLANDSCHE ie overgaaf van de Kaap aan de Engelfchen hier te Lande niet bekend was: Dat hy uit de tydingen. gedurende de Expeditie, zoo op groot Canariën, Porto Praya, als anderzins, omtrent de fterkte der Vyanden aldaar bekomen, gemakkelyk hadt kunnen bereekenen, dat de aan hem t ebetrouwde magt, en de wyze waar op het Esquader, waar over hy het bevel voerde, was toegerust, niet gefchikt of genoegzaam was, om de Kaap te herneemen, en mitsdien moeten gebruik maken van het io, n en 12 Artykel der gemelde Inftructie, uit kragt vaar van hy gehouden was, wanneer hy zich buiten ftaat bevondt, om met hoop v3n fucces iets tegen de Kaap te onderneemen, naar 1'Isle de Fran. ce te verzeilen: Dat wanneer hy door gebrek aan Water, Victualie of anderzins zich daar toe buiten ftaat gefteld zag, de voornoemde Capitein Lucas was verplicht-geweest, toen hy zich op de hoogte der Brafilifche Kust bevondt, St, Salvador of Rio Janeiro aan te doen , om zich van 't benodigde, bet welk aldaar op eene fpoenige en gemakkelyke wyze te bekomen is, te voorzien, en als dan zvnc reize door te zetten: Dat zelfs die voorzorge te noodzakelykcr was geweest, wanneer bij zijn geliefkoosd plan om de Saldanha -baan in te lopen, wilde ten uitvoer brengen , wij fommige Schepen bij derzelver vertrek uit Texel met genoegzaam van Victualij en andere noodwendigheden fchijnen voorzien te zijn geweest : 1 ° Dat de gemelde Capitein Lucas de Kust van 52f kn.'e^hadt b!horen «'verlaten,dannaKrijgsraad belegd, en daar in volledige ouverture van zijne Inftructie, de Kaap betreffende, gegeeven te hebben, ten einde in den zei ven met genoeg, zame kenn.s ven zaken te befli.ten, wa! in de hachgehjke omftandigheden, waar in zich 't Esquader bevondt, te doea ftondt: Dat  JAARBOEKEN, December 1797. 1509 Dat in allen gevalle, welke reden Lucas dan ook voor dit verzuim moge gehad hebben, de zelve nimmer de Kaap in dien toeftand van za» ken tot een rendezvous hadt moeten bepaalen, veel min de Saldanha baay verkiezen om veilig te zyn, immers niet, zoo hy voor gebrek aan Water te vreezen hadt, vermits hy daar door buiten ftaat werdt gefteld, die Baay op aannadering van eenig gevaar dadelyk weer te veria ten: Dat echter toen de Capitein Lucas, zich eens in die Baay bevondt, dezelve een welbezeild Fregat of ander Vaartuig by het zogenaamde Das* fen Eiland hadt behoren te doen kruisfen, om in tyds vao de beweeging des Vyands verwittigd te worden, of zoo hy zulks uit hoofde der kwade mousfon niet raadzaam oordeelde, zich van die middelen van verdeedigiog bedienen, welke hem de fituatie van de Baay, en de kunst aan de hand konden geeven, tevens de Schepen van het Esquader in zodanige Pofitie liggende, en zeilvaardig houdende, dat hy ingevalle van overmagt of overrompeling , des noods altyd in ftaat wasgebleeven om in beheorlyke orde by tyds te kunnnn retireeren: Dat de gemelde Capitein Lucas, op het gedane fein van de Chaloup de Havik, van vreemde Schepen te zien, terwyl terzelver tyd een aanval van de Landzyde door den' Vyand op één zijner Fre* gatten werdt gedaan, was gehouden geweest, dadelijk het teeken van kappen of laaten flippen te geeven, ten einde met de Sehepen,die hem vol' gen konden, in Zee te fteeken: Dat eindelijk de Capitein Lucas, wanneer de Eer der Natie, en het mogelijk behoud der Schepen van het Esquader hem waard en dierbaar was geweest, eene ui erfte poging hadt moeten in't werk Hellen, en met of bij het ten Anker komen der Vijandelijke Vloot, of wel kort daar na, na gedaan fein, met kragt van zeil, en een wel beKkkkk 3 ftierd 'sGra- venhagk. Rappor'■e wegens den Kapitein E. Lucas, ent»  löia NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra. venha" PB. Rapporti "negens den Kapitein E. Lu cas, enz. Gezien en by den Hoogen Zee-Krygsraad, ingevolge Decreet van de Nationale Vergadering, repreleuteerende her. Volk van Nederland, van 19 Maij 1797 benoemd, over het gedrag van den C apitein Engeiicrtus Lucas, en de verdere Commandanten der Schepen tot het Esquader behoord bebbende, het welk in den jaare 1700" naar de Oost-indien is gedestineerd geweest, de Cocclufie van Declaratoir, overgegeeven bij Mr, Jakob ópoors, bij hetzelve Decreet gecommitteerd, om in de voorfz. zaak het Officie - Fiscaal waar te cetiren, en alzo in die qualiteit Eisfcher tereenjre, op ende tegen Jan Rynbende, Jacob Claris, Capiteins ter Zee, Jan Valkenburg, Jacob Zoeiunan, Gustaaf Adoif de Malck, Christiaan de Cerff', Capitein Lieutenants, fierst kefmer en fittfnmm Lattier, Lieutenants, allen ten Dienste ftierd vuur, langs de eene of andere zijde door de Vyandelyke Linie tragten door te breeken, en alzoo, wanneer ook dit mogt mislukt zyn, tot eer dtr Bataaffche Vlag, liever ftrydende overwonnen te worden, dan zich zonder flag of Root aan den Vyand over te geeven. Is gerefolveerd, zich met het voorfchreven Rapport van den Advocaat Fiscaal volkomen te conformeeren, en het zelve nevens deze Refolutie door eece Commisfie uit dezen Krygsraad aan de Nationale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland, ter hanü te ftellen, ten einde daar van zooanig gebruik te maken als dezelve zal vinden te beh-rtu Accordeert met de voorfchre- ve Refolutie DIRK DALEN, Secr. ] SENTENTIE.  JAARBOEKEN, Uecemèer, 1797. l6ïi te der Bataaffche Republiek, bij verfchillendeaan. fchrijviogen, Gerequireerden in Perfoon, ter ande K Mitsgaders gezien en geëxamineerd de verifica toire Befcheiden daar toe dienende, als mede de interrogatorien, waar op de Gerequireerden van wegen %a Advocaat* Fiscaal voor dezen Hoogen Ze*-Krygsraad zyn gehoord, en de Responfi^n by "dezelve daar op gegeeven. uit alle het welke aan dezen Hoogen Zee Krygsraad volkomen is gebieeken: . . , Dat aan de Gerequireerden, respectivelyk ge, commandeerd hebbende deSchepen,^ Revolutie, Castor, Admiraal Tromp, Brave, Bellona, Sirene , Havik, en't Oost - Indisch Comagnie Schip de frouw Maria, behoord hebbende tot het bsquaJer, het welk onder bevel van wyien den La. pitem Engelbertus Lucas io den jaare 179Ö naar de Oost. Indien is gedestineerd geweest, vóór derzelver vertrek uit Texel, zynde geweest den 2<ï February .7^6, door denzelven is ter hand gefteid eene Inftructie, waar naar zy zien gedurende de Üxpediiie zouden hebben te gedragen, en waar ia onder anderen iet rendezvou^ of verzamelplaats gefteid was, in gevalle het Esquadec mogt verfpreid raaken, de Saldanha oaay aan de Kaap de Goede Hoop, zonder dat aan de Gerequireerden op dien tyd eenige opening is gegeeven , omtrent de gehenre Inftructie, waar op de voormaalige Staaten Generaal der Vereeoigde Nederlancen het bevel over die Expeditie aan den Capitein Engelbertus Lucas hadden opgedragen: Dat de Gerequireerden, hoe zeer aan dezelve vóór het verlaten vaq de Rheede van i exe. zeer wel bekend was, dat de Kaap de Goede Hoop door de Engelfchen was overmeesterd gewordeD, uit de opgaaf van de Saldanha baay tot een der^verzamelplaaifen, en de dïscaürfen, welke de Commandant Engelbertus Lucas zich ^egen fommifte dar Gerequireerden van tyd tot tyd heeft latenoni* Kkkkk 4 val" 'sGra- venhage. Rappor* te, we* gens den Kapitein E. Lucas, enz.  I6n NIEUWE NEDERLANDSCHE "*«Gr A- VE Mr. A GE. Rappor* ie we gens den Kapitein E. Lucas, enz. Dat aan de Uerequireerden op den 4 Maart deszelven iaars 1796, door den Commandant des Esquaders voorgelteld zynde, om tot bekorting van de Reis tusfchen de Orcades Eilanden en Bitland door te zeilen, zo ras de Wind zulks zou toelaten, zonder zich té bekommeren, om h:t V\ est-Indisch Esquader onder den Vice-Adroiraal braak , die, gedurende de vereeniging der beide Esquaders, daar over het opperbevel voerde, en wiens oogmerk om benoorden Hitland om te gian, biykbaar geworden was: Dat de Gerequireerden dit voorftel hebben goedgekeurd, zonder dat aan hen bekend was, dat de orders, Coat Hun Hoog Mogenden aan den Commandant Lucas voorgefchreven , mede bragten, dat de Esquaciers zich tot onderlinge verfterkinge zo lang mcoglyk moesten by een houden, en niet «erder van den anderen fcheiden, voor dat dezehe ter bereiking hunner bijzondere destinatien, •onderftheiden Cours zouden moeten ftuuren: Dat echter van de voorfz. toeftemmige der Gerequireerden geen gebruik is gemaakt geworden, nadien zich daar roe geene gunstige gelegenheid opdeedt, terwyl dien zelfde dag een Zuidwesten Wind opftak, waar door het Esquader genoodzaakt was, de Cours noordwaards te houden. Dat ver-olgens, na dat het Esquader Groot Canarien en Porto Praya hadt aangedaan, de Ge- , requireerdeo, met uitzondering van den laatften Gerequireerden; door den Commandant Engel- ber* vallen, ontwyffelbaar zeker hebben gefteid, dat het Lscjuader eeniglyk was gedestineerd, om de Kaap de Goede Hoop te herneemeD, het zy dan dat het Gouvernement zodanig onderricht was vso de fterkte der vyandelyke Land- en Zeemacht aan de Kaap, dat dit Esquader tot dat emde toereikende konde worden geoordeeld , of wel dat hetzelve genoegzame reden had, om zeker te ftellen, dat die onderneeroing door eene Franlche Vicot zou worden onderfteund:  JAARBOEKEN, December, 1797. 1613 bertus Lacas weder op den 31 May 1796 zyn geraadpleegd geworden, om het Transport Schip de Vrouw Maria, gecommandeerd door den laatften Gerequireerden, benoorden de Linie re laten flippen , ten einde de Reis door de flegte bezeildheid van hetzelve Schip niet langer te vertragen, en alzo te gemoet te komen aan de fchaarsheid van. Water en Levensmiddelen, waar in de overige Gerequireerden te minder hebben zwarigheid gemaakt , dewyl op dien tyd het gevaar dat hetzelve in vyandelyke handen mogt geraken , zo niet geheel en al verdweenen, ten minsten merkelyk verminderd was. Dat de Commandant Lucas van dit befluit'aan den laatften Gerequireerde kennis geevende, de ordre, om zich met het Esquader in de Saldanha-baay te vereenigen, heeft vernieuwd, waar door de Gerequireerden nog te meerder zyn overtuigd gewórden, dat de Commandant ftellige bevelen hadt, om de Saldanha-baay aan te doen: Dat, na d3t het Esquader op den 26 Julydaar aan volgende was gekomen op de hoogte der Afrikaanfehe Kust, de Commandant-de Gerequireerden , met uitzondering van den laatften (ter dier tyd nog niet met het'Esquader vereenigdj jn eenen Krygsraad, gehouden aan Boord van het Schip Dordrecht, heeft opening gegeeven van het 8 en 9 Art. zyner geheime Inftructie, buiten eenigen famenhang met de voorgaande of volgeude Artikelen C waar door de Gerequireerden zyn onkundig gebleven van het volftrekt verbod, in het 7 Artikel voorkomende , om nergens aan de Kaap binnen te looen, alvorens de feinen van verkenning behootlyk gedaan waren, en men wist hoe het Esquader daar zou worden ontfangen)en daar na aan de Gerequireerden in zin en rubftantit voorgefteld, of het niet raadzaam was, al voren! de Saldanha baay in te loopenderwaards, of ook wel n«ar 't Robben eiland, ingevolge de voorfz. Artikelen der geheime Inftructie van dep Com Kkkkk j man 's Gra- VENHA- 3E. Rappor■e wegens denKapiteinE. Luzt%,enz.  I6i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE »8 GtlAVENHA- GE. Rappor te we pern dei Kapiieii E. Lu cas, om. mandact Lucas , eco Fregat of kleicer Vaartuig af te zenden, teq einde van den ftaat der zaaken aan de Kaap de Goede Hoop te worden geinformterd , dan wl of die voorzorge vo r overtollig moest gehouden worden, na dat het ontwyffelbaar zeker was, dat de Engelfchen de Kaap i hadden in eooroen, het welk ten f,yde van het ; arresteeren der voorfz. Inftructie in het Vaderiónd noch niet was bekend geweest. Dat de zeven eerlte Gerequireerden geene de minfte zwaari^heid hebben gemaakt met den Commandant in te ftemmen, de Saldanha-baay met het geheele Esquader in te loopen, zonder dezelve alvorens door een Fregat of iigter Vaartuig, te doen recognosceeren, dewyl toch het aandoen van die Baay, ingevolge het Voorftel des Commaodacts niet kon of mogt worden nagelaten , door welk bepaald voorneemen dan ook alle difficuiieiten, welke zich omtrent het binnenlopen van eene Vyacdeiyke Baay noodwendig moesten opdoen, van zelve kwamen te vervallen, te meer oog, daar de Commandant Lucas, zo hy al buiten ftaat was geweest het Esquader elders, volgens zyne Inftructie, aan de Canarifche of Cabo Verdrfche Eilanden , van genoegzaam Water te voorzien., zender eenige raadpleging met de Gerequireerden te houden verzuimd hadt,het zelve aan de Btnfilifcbe Kus: in te neemen. Dat alzoo het geheele Esquader op den 6 Augustus 1796. Da dat de laatfte Gerequireerde zich twee dagen te voren met het zelve versenigd hadt, in de Saldanha baay is ten anker gekomen: Dat de Gerequireerden, gedurende het verblyf van het Esquader aldaar , nimmer zyn geraadpleegd »eworden . wegens de wyze, waar op de herneming van de Kaap behoorde te worden ondernomen, of hoedanig het Esquader zich aldaar tegens Vyandelyke aanvallen te Water ofte Lande zoudekunnen Seveiligen en zeker ftellen, terwyl de Commandant niet alleen reeds des anderen daags ne de aan-  JAARBOEK EN, December, 1797. 1615 aankomst, op eigen gezag en goeddunken, aan het Esquader eene pofitie deedt nemen, verder in de Baay onder het Schapen* en Meeuwen -biland, waar door het inneemen van Water minder moeyelyk doch tevens het uitlopen der Baay by de aannadering des Vyaods, meer bezwaarlyk ge-, maakt werdt, maar ook (als hadt hy reden om geen gevaar te dugten,) de voornaamfte zeilen op zyn onderhebbend Schip liet afflaan, aan fomroige der Gerequireerden ordonneerende, eu aan anderen permitteerende om dit voorbeeld naar te volgen: Dat de Gerequireerden vervolgens met in Krygsraad zyn by een geroepen, voor op den 13 derzeiver Maand, wanneer de Commandant bericht had ontfangen , dat de Vyandelyke Armee in aantocht was, en als toen geadvyfeerd hebben, gelyk dan ook dien ten gevo'ge befloten is , om zoo fpoedig immer mogelyk was naar Mauritius of 1'Isle de France te vertrekken, hoe zeer de Commandant Lucas niet heeft goedgevonden, dat befluit ter uitvoer te brengen: Dat de GeJequireerden op den 15 daar aan volgenden, weder op/ last des Commandantsin Krygsraad vergaderd geweest zynde, op diens voorftel wel met algemeen goedvinden gerefolveerd is, om des anderendaags ónder zeil te gaan, doch dat het deo Commandant al mede niet heeft goedgedagt, zulks zoo vroegtydig te bewetkftelhgen , dac het Esquader voor dé aankomst der VyandelyKe Vloot zicb io Zee bevondt: • Dat alleen tegen den eerften Gerequireerden befchuldigingen Syn ingekomen, als hadc hy aan de Equipagie van zyn underhebbend schip de Revolutie niet gegeeven, het geen san dezelve volgens ordre van den Dienst, en de inftructie van het Commi tté tot de zakenn van de Marine toekwam, en tegen den tweeden Gerequireerden dat hy eenige Koopmansgoederen naar de Kaap, met zyn onderhebbend Schip de Castor zou hd> 'sGra- 7enha5e. Rappor» 'e wc%ens den £*Piiet% ■ L LatiSfénx»  's Graven hage. "Rapporte wegens der. Kapiteii E. Lu CA&tenZi 1616 NIEUWE NEDBRLANDSCHE ben gevoerd, en dezelve aldaar, na het overgaan van het Esquader in het openbaar verkogt, fchoon de laatstgemelde befchuldiging met geen het minfte valabel bewys is geftaafd: Dan dat deze twee Poincten, (voor zoó veel zoude kunnen begreepen worden, dat het laatfte mede nog in eenige aanmerking kan komen,) alleen een object van onderzoek kunnen worden by de ordinaire juflitie, althands niet zyn van de Competentie van dezen Hoogen Zee Krygsraad, zoo als dan ook gem. Advocaat Fiscaal gedeclareerd heeft, zich ten eenemale onbevoegd te achten voor dezeu Hoogen Zee - Krygsraad, welks Jud.cature als van eenen gedelegeerden Rechter, uit haren aart ftrict moet worden geinte'pretcerd, noch tot andere gevallen kan worden geëxten' deerd, welke in de Delegatie niet direct begree pen zyn, dies wegens eenige verdere perquifitie te doen: En dat voorts alzoo aan den gem. Advocaat Fiscaal, van dezen Hoogen Zee Krygsraad, na eene nauwkeurig onderzoek is voorgekomen, dat de Gerequireerden in hun gehouden gedrag, ee. duurende deze geheele Expeditie (voor zoo verre het zelve hier in aanmerking kan komen,; geconfidereerd 4e particuliere omftandigheden,waar in zy zich uit hoofde van de willekeurige bepalingen van den Commandant Engelbertus Lucas hebben bevonden, in geenen deele hebben gepecceerd, tegen de regelen van Jen Dienst, en dat by Advocaat Fiscaal zich geheel onbevoegd oordeel Ie, de Gerequireerden ter deze zake, fpeciaal mede uit hoofde van derzelver toeftemmm* in de Capitulatie op den iö Augustus 1706. begonnen, en den daar aan volgenden dag in de Saldanha-baay met den Engelfchen Vice-Admiiaaj Elphinflone voltrokken, te accufeeren, zich integendeel verplicht achte ter volkomene justificatie en abfolutie van de Gerequireerden te Procedeeren« Zoo  JAARBOEKEN, December, 1797. 1617 Zoo is het,dat de HoogeZee Krygsraad,- met rvpe deliberatie van raaJe doorgezien, en over-! woo»en hebbende, al het geen ter Materie die■< neade was, gelet op het Declaratoir door den Advocaat Fiscaal, by dezelve zyne conclufie ge daan, en voorts gelet opblies, waar op in dee zen te letten ftondt, en heeft moogen moveeren doende Recht in naam en vau wegen het V0lk van Nederland, verklaart, dat de Gerequireerden zich geduurende deeze Expeditie, en byzon-1 der in 't aangaan der voorfz. Capitulatie, geconfidereerd de noodlottige omdandgheden, waar in dezeive op dat tydftip zyn gebragr geweeit hebben gedraagen overeenkomftig de Regelen van den Dienst: . Abfolveert dienvolgens de Gerequireerden van alle bedenkingen, welke dien ter contrarie zouden hebben kennen of mogen worden gemoveerd, met bepaling dat aan hen voor Rekening van den Lande zul'en worden gereftitueerd en goedgedaao,de uitfchoiten door hun by gelegenheid van derzelver requifitie voor deezen Hoogen Zee Krygsraad gehad en geleeden, conform de getaux^erde Ueclaraden daar van by'deezen Hoogen Zee-Krygsraad ingekomen. ■ . A'dus aefententieerd en gearresteerd by den Hoogen Zee Krygsraad, vergaderd in de genreezene Admiraliteits Befoigne Kamer in den Haag 00 den U December 1797- het derde jaar det Bataaffche Vryheid , en gerefumeerd Jen 15 daar aan volgende, prefent de Vice-Admiraals' Wilton van der Buts en Jan Sc/s, de Capiteins ter Zee Pieter Jacob Gervais, Cornelis van Kerchem^ SamuelAdrin, van Overveldt en Cornelh Byll. Ter Ordonnantie van den Hoogei Zee-Krygsraad DIRK DALEN, Sec, Haar. 's Gra- 'enhaïe. t oppor* 5 den Kapitein i Lu. :as, enz* k  Haarlem. 1618 NIEUWE NEDER.LANDSCHE Haarlem. Van wegens des Heeren Te yler's Tweede Genootfchap, wierdt, ten deezen tyde, het volgende Programma , voor den Jaare 1798, ter algemeené kennisfe gebragt. jrTeykrs tweede Genootfchap door den wil des ■* Stichters verbonden zynde om, voir deezen Jaare, eene Prysvraag op te geeven to: de Penningkunde betreklyk, heefc goedgevonden de volgende Vraagt voor ie ftellen. Welke zyn de redenen waarom de meeste volkeTen de Metaalen, en wel inzonderheid Goud en Zilver, hebben verkooren tot het reprefen.ative tekea van waarde of rykdom? Welke zyn de voordeden van dit zo algemeen a- n* genomen middel van circulatie, en welke nadee. len zyn daar aan verknocht? En zyn 'er geene an :ere zaaken uicredenken, welke in plaatfe flêrzelven, op den duur, met vrucht en ten gemeenen nutte zoude kuanen dienen? Een gouden Eerpenning, ter incerlyke waarde van vierhonderd Holiandfcbe Guldens, zal toegelegd worden aan het bestgekeurde antwoord op deeze Vraage. De antwoorden moeten, in het Nederduitse1!], Latyn, Fransch, Engelscb, of Hoogduitseri (doch. met geene Hoogduitfche Letter) gefchreven, op de gewoone wyze, met een verzegeld Biljet, des Schryvers naam bevattende, gezonden worden aan Teyler's Fundatie - huis te Haarlem, voorden 1 April 1799. om voor den 1 November deszelven jaars beoordeeld te worden. Voorts bericht het Genootfchap, dat op de voor den  JAARBOEKEN, December, 1797. den Jaare 1796 vocrgeftelde Prys vraag over de Staatsgefteldheid en Regeeringsform der Griekfche Gemeenebesten, en derzelver invloed op het geluk en ongeluk der Ingezetenen van dezelven, geene antwoorden voor den bepaalden dag_zyn ingekomen. Daar echter eene goede beantwoording deezer vraag met het hoogfte recht voor allerbelangrykst in deeze dagen kan gerekend worden, heeft het Genootfchap het raadzaam geoordeeld dezelve nogmaals en wel in deezer voege voor te Bellen: Welke is de invloed eener Republikeinfche Staatsgefteldheid op bet geluk of ongeluk der Ingezetenen ? en in hoe verre kan deeze invloed door voorbeelden uit de gefl bieden isièfl der aloude Griekfche en Romeinfche Gemee* nebesten opgehelderd en bevestigd worden ? Het Genootfchap verlangt de antwoorden op deeze vraag, in maniere als boven gefchreven en ingezonden, te ontvangen voor 1 April 1799, ten einde de beoordeeling daar van insgelyks vooi 1 Movember deszelven jaars zou kunnen gefchieden. Amsteldam. Eene aloude gewoonte, hier ter Stede, het houden van eene vrye Varkenmarkt, geduurende het geheele jaar, driemaalen tei weeke, zints eenigen tyd in onbruik gekomen, wierdt, op aanzoek der Overlieden vap het Spekflagers-Gild, wederom in train gebragt, door eene Publikatie van den Raad dei Gemeente van 11 deezer. PU- Haar* LEM.  i62o NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- PUBLICATIE. stel» dam. Publ. raakcatie de Varken' markt. VRYHEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP. De Raad der Gemeente van Amfteldam, op een addres van Overlieden van het Spekfla, gers Gilde, gerefolveerd hebbende, tot het weder in train brengen, gelyk budtyds, van eene vrye Varkenmarkt, het geheele jaar door, driemaalen ter week, des Maandags, Woensdags en Saturdags, te beginnen direct na het fluiten der gewoone jaarlykfche Varkenmarkt, of na den loden December; heeft nodig geoordeeld, ten einde diezelve Markt in behoorlyken bloei herlteld en onderhouden worde, dm, met inhafiéder Keuren van 3 October 1631 , 1 September, 1671, 27 July 1673, en 29 January 1685, te verbieden , gelyk dezelve verbiedt by deezen: Het verkoopen van eenige Varkens, hoe ook genaamd, binnen deeze Stad of de jurisdictie vaa dien, anders dan aan de gewoone Varkenmarkt, en zulks op eene boete, door Kooper en Verkooper beiden te verbeuren, ten behoeve van het Aeimoesfeniers Weeshuis deezer Stede van ƒ 3: voor de eerftemaal, ƒ6: - voor de tweedemaal, en confiscatie ten behoeve als boven voor de derde en volgende keeren, van elk Varken, het welk, groot «f klein, ver of mager, ergens elders dan aldaar, mogt worden verhandeld: tot invorderen van welke boeten niet alleen gequalificeerd en gelast wordt de Marktmeester van diezelfde Markt, maar bovendien alle de Gildebroeders van het Spekflagers Gilde: zullende voorzoo verre de ïaatstgemelden de bekeuringen mogten doen, één derde der geldboete komen ten profyte van hun Gilde, en de overige twee derden verantwoord moeten worden aan het Aelmoesfe» Uiers Weeshuis deezer StadÊn om te zorgen, dat onder pretext van Varkens,  JAARBOEKEN, December, 1797, 1621 kees, die reeds voor den invoer buiten de Jurisdictie oeezer Stad gekocht mogten zyn, geen on« i verkochte te gelyk als verkochte zullen wor^n ingevoerd; worden alle Schippers, Wagenaars, Karrelieden of Dryveis; gelast, by den invoeren aleer zy eenige Varkens losfen, of afgeeven. op de boete van ƒ3:* > teD behoeve van het Aelmoesfeniers Weeshuis, voor elk Varken het welk verzwegen of verkeerd aangegeven mogt zyn, preciefe aangifte te doen by d.n Boekhoude aan de Moifelltyger, of aan den Gaarer vandenbtads Impost aan den Zuidkant, van al het geen zy invoeren, met fpecificatie van hoeveel Ituks om te marken, en hoeveel Buks, als reeus buien ge« kocht, voor rekening van deezer Stads Ingezetenen mogten wordeu ingevoerd; ten bewyze van hetweike aldaar vertoond zullen moeten worden de addresfen, met vermelding van het uitknipfel in het hair, of eenig ander ken yk merk, en waarvan door de gemelde Geëmpïoieerden exact boek zal poëten worden gehonden; zullend e de InflagCeelen gehaald moeten woraen, gelyk thans gebruikelyk is „ ., En op dat niemand hiervan on weeten dhetd voor. wende, zal deeze worüon gepubliceerd en aangeplakt, alwaar zulks te doen gebruiklyk is. GeSrrefteerd en Gepubliceerd dën n December 179/. Het derde Jaar der Bataaffche fry hsid J. D. DEIMAN , vt. 't Was ter verzekeringe van de rust er veiligheid der bewooneren van de Buitenwyker deezer Stad , dat eene vroegere Pubhkatie waarby aan dezelve de vryheid wordt gegee ven tot het aanfrellen van ;Nagtwagrtn, than vernieuwd wierdt, met byvoegirg van maat regelen, aan het oogmeik evenredig. ö Lllil FRW Am- ITEt.- 1 l  Am- STfiLDARI. Publ. ontrem dcNagt wagten in de Buiten • wyken. NJ22 NIEUWE NEDERLANDSCHE VRYHEID. GELYKHEID BROEDERSCHAP. PUBLICATIE. j~\e Raad der Gemeente van Amfterdam, vot» ■ -L/ doende aan het verzoek van verfcbeidene ingezetenen der vyf Buiten- Wyken, gelegen binnen de honderd Gaarden buiten deeze Stad, tot bewaaring der rust en veiligheid des nachts; heeft befloten de Publicatie, in dato 27januafy 1789 deswegens gearrefteerd, te vernieuwen, en aldus vastteftellen, geiyk dezelve vastftelt by deezen: i I. Dat, om de Bewooners der vyf BuitenWyken zoo veel veiligheid, als mogelyk zyn zal te bezorgen, de Kapiteinen der genoemde Buiten' Wyken zullen worden gequalificeerd, gelyk dezelven by deeze gequalificeerd worden, om, ieder in zyne Wyk, gelyk zulks te vooren plaats heeft gehad, de noodige Nachtwachts aaoteftellen, geëvenredigd naar de uitgebreidheid van dezelve Wyken, en naar maate de omftandigheden zullen veieisfchen, 3 Dat, zoo wel ten einde de kosten,daartoe als voor het in gereedheid brengen en houden der middelen ter Brandblusfching, als anderszins, benoodigd , volgens de daar omtrehd vastgeftelde Keure, te vinden, de Kapiteinen en Lieutenant* van dezelve Buiten - Wyken, ieder in hunne Wyken , jaarlyks in de maand December, by omflag der Bewooners van dezelven, zullen invorderen en ontvangen zodanige fommen van Penningen als zy, ten dien-einde, zullen benóodjgd hebben' en welke omflag geëvenredigd_ zal moeten zyn naar de Molens, Hout werven Fabrieken, Huizen, en andere Getimmerten, welken ieder aldaar heeft gebruikt, of bewoond, of waarvan hy eenig beneficie, voordeel of gebruik, heeft. 3- Dat by weigering, of verzuim, en vertraaging van betaaling van den voormelden omflag, de  TAARBOEKE!N, December, 1797. 16Ü3 de voornoemde Kapiteinen zodanige onwillige In 1 gezeteoen zullen kunnen en moeren dagvaarden, s voor Commisfarisfen, tot de zaaken van injuriën, uit het Committé van Juftitie deezer Stad, ten einde door dezelven dan en zodanig gehandeld worde, als geoordeeld zal worden te behooren. 4. Dat opgemelde Kapiteinen en Lieutenants voornoemd a! verder gehouden en verpiigt zullen 2Vn , Jaarlyks, aan de Commbfi-* uit .het Commi té van Algemeené Waakzaamheid, behoorlyke rekenicg en ver-mtwoordiog te doen, aan dewelke zv ook, ingevalie van klagte en bezwaaren, zich zulle n moeten addresfeeren, en yoor derzelver verrigtingen, ieder m het byzonder, vefantwoordlyk wörden gefteid. Gearresteerd den i8 en Gepubliceerd den ai December 1797. Het derde Jaar def Bataaffche Vryheid, J. D. DEIMAN, vt. Ter Ordonnantie van den Raad vourndemd. G. BRENDER a BRANDIS. Rotterdam. Even als reeds elders was gefchied„ deedt de Raad der Gemeente deezer Stad , op ia deezer, eene Bekendmaaking afkondigen, by welke alle Stedelyke Amptenaars of Gebenificeerden, welke, daartoe bevoegd zynde, zouden weigeren, in de Gewapende Burgermagt der S tai dienst te do m, van hunne Ampten ontzet verklaard wierden j gelyk ook L11H 2 aan ■ TEh' 3 AM,  Rotterdam. iéa4 NIEUWE NEDERLANDSCHE • aan alle zodanige vveigerendea het dingen ca eenigen Scedelyken post of ampt ontzegd wierdr. ° Ter weeringe van misbruiken, ter voorko. minge van onaangenaamheden, en tot gerief van Reizigers en den Koophandel, deedt de Raad der Gemeente, op 15 deezer, eene Bekendmaaking, behelzende eene Ordonnantie voor de Wagenaars en Voerlieden, eene Vragtlyst voot onderfcheidene Rydtuigen en Paarden, gelyk ook eene Vragrlyst voor Koopmansgoederen, na onderfcheidene plaatzen beftemd. BEKENDMAKING. Heil en Broederfchap! T~\e Raad der Gemeente van Rotterdam, in overwegmge genomen hebbende, dat de Ordonnantie op het Wagenaars Gilde dezer Stad den aSften van Maart, 1722 gearrefteerd, aan verfcheide defecten is laborreerende, en daarin willende voorzien. ZOO IS 'T, dat de Raad voornoemd, met vermetigmge van opgemelde Ordonnantie, heeft goedgevonden en verftaan, om te arrefteeren gelyk gearrefteerd wordt by deze, de Ordonnantie en Lyst der Vragtloonen voor de Wagenaars en Voerlieden, hierna volgende: zullende ingaan met den ajften dézer maand December. OR-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1625 ORDONNANTIE r' voorde WAGEN AAR/ S e n VOERLIEDEN. Art, 1. Niemand vermag Wagenaar of Voerman te zyn, dan die Burger is, daar toe een Acte hreft bekomen, en in het Gilde is geadmitteerd. 2. Zy moeten voorzien zyn van goede en makke Paarden, goede Tuigen, eq van diverfe zoorten van Rytuigeni na den tyd in gebruik, en tot de onderfcheiden reizen en wegen gefchikt en bekwaam, en moeten ook ten minsten hebben eene Vragtwagen, en eene Kar, om Koopmans en andere goederen mede te vervoeren. 3- Zy moeten hebben, bekwame en nugtere Knegts, en zullen niet vermogen, een Knegt,die by een andere Wagenaar, of Voerman, omdronkenfcbap of flegt gedrag is heengezonden, in dienst te neemen, op een boete van ƒ25:- en by ontdekking hem, ftondlyk hunnen dienstmoeten doen verlaten, en wegzenden, blyvende zy egter, niet te min, aanfprekelyk en verantwoordelyk, voor hunne Knegts en voor derzelver gedrag. 4. De Wagenaars en Voerlieden zullen verpligt zyn, om ftondelyk aan de Hoofdlieden van dit Gilde, welke ook daarvan een exacte aantekening moeten houden, optegeven, met naam en toenaam, zodanig een Knegt, welken zy, uit hoofde van dronkenfchap, of flegt gedrag, hunnen dienst hebben doen verlaten, met by voeging der redenen, waarom; ten einde deaelve door geen Lllll 3 an- Rot- TERDAM. Ordon* nantie voor de. Wagenaars,enz.  i6&6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot 1 er. pam Ordon Tiantte voor di Wage* naars, ander in dienst worde aangenomen, die verpligt ij, om vooraf zig by Hooftlieden , te informeeten, of zoodanig een perfoon, by hun op de Lyst ftaat vermeld, op een boete van ƒ12.- 5. Alle hunne Paarden , Tuigen, en Rytuigen, zullen ten minsten tweemaalen in 't Jaar, moeten worden nagezien, en gelchouwt, op ty« den en pi atfen, nader té bepalen, door een Commisfie uit den Raad der Gemeente, en den Keurmeester, dewelke alle de goedbevonden Rytuigen, on den Ascb zal Hrandteekenen, zullende geen Wagenaar of Voerman, met een niet gebranjtee' ftaan, oni met een Rytuig, na een of andei plaats te llvden, en daarmede te rug te kornet of wel, een Rytuig by den dag te huuren, zoc lang zy zullen goedvinden, en met den verbuu rer overeenkomen. 14. Geen Wagenaar of Voerman vermag eer Vragt te weigeren, of aan een ander over t( doen, veelmin zyn toarbeurt, op eenig Veer. .of by het Lot" verkregen, maar is verpligt, dit zelfs te moeten waarneemen, op den tyd en hei uur, door den Huurder of Hofdiiedfïrt bepaald. eene boete van ƒ50: - dan om voldoende re denen, ter beoordeeling van Wethouderen , er zal, onverminderd die beoordeeling , ftondelyl een ander Wagenaar of Voerman, door het Lot by de Hoofdlieden gekozen, zyn vragt of reis. moeteu waarnemen, op dat hier door geen goe deren of Pasfagiers worden opgehouden. 15. Zy vermogen geen Wagens of andere Rytuigen te verhuren, roet eenen krommen Disfel of daarmede te rvden, dan na alvoorens, daarto L111U g voor de Wagena irs, enz. 1  If528 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordon' notitie voor de ll'ager.a us. efiz. de toeftemming van den Huurder te hebben bekomen , op een boete van ƒ 6: - 16. En zullen met geen beladen, of ledigen Vragtwagen, of Karren in de Stad, ofte derzelver Jurisdictie mogen draven , of van de grootteBenen afryden > anders dan om uittehalen, en dtfarna terftond weder op dezelve moeten komen, op een boete van ƒ12:- 17. En wanneer zy voor eene opgehaalde Brug komen met eenig Rytuig, gehouden zyn te blyven wagten , niet alleen tot de Brug gefloten is, maar ook , tot dat alle, die te voet z>nde, hebben gewagt, daar over zullen zyn gepasfeert, op een boete van ■ 6: * 18. Geen vreemde Voerlieden, van andere plaatfen komende, of daar t'huis horende, zullen vermogen eenige Koopmans goederen , pasfagiers, vragten yan geld, of anders, van hier af te halen, of in de Stad, of onder de Jurisdictie van dezelve, opïenemen, tenware zy beladen waren geveest met eenige ledige lusten, of ander vaatwerk, dat aiher gevuld moet werden, welke zy gevold zynde, wederom zullen'mogen laden, en veruoeren, d30 na alvorens a!n de Hoofdlieden x-an het Gilde, te hebben voldaan , een derde van hunne bedongen vragtpenningen , alfchoon die meerder bedroegen, dan de hier agter vermelde Vragtlyst, en minder, conform dezelve, op een boete van ƒ12:- en verbeurte van de bedorjgen Vtsgï. iq. Zo warneer eenig vreemd Voerman, tegen bet bovengestelde Articul kwame te handelen, zal het Hoofdlieden, en iedere gildebroeder van dit Gilde vryfban," de voorgemelde bekeuring te dceG , deszelfs Rytuig, Slede, Paarden, zo lang aan de ketting te leggen , en ten zynen kosten in bewaring houdui, tot dat de gemelde boeten, cn vragt. zal w-z^n voldaan, of daar voor betooorlyk Borg gefield. 20. Dat  JAARBOEKEN, Decembet, 1797. iffaö ao. Dat ook geen vreemd Koopman, eerjige Vragtwagen, by befloten water, benoodigd heb bende, met zyn eigen Paard en Rytuig , dezelve vragt, van hier zal mogen halen, dan tegen een behoorlyk Declaratoir, van een der Hoofdlieden, of den Commisfaris op- of Commisfarisfen vandit Gilde, waar voor hv, ten behoeven van het Gilden, voor iedere vragt, zal moeten betalen, eene gulden en tien duivers; en by faute van zodanig een Declaratoir, zal vervallen in de boete Art. 19 vermed. at. Het zal mede, aan de respective Marktfchippers, van deze Stad varende, welken vet' hinderd worden , door vriezend wedet, of ys« gang, met hunne beladen Schuit of Schip, na hunnen gedetineerde plaats te varen, blyven gepermitteerd, om, ingevallen boven vermeld, met eene V\ agen van de plaats, alwaar zy t'buis horen, de geladen goederen, te komen afhalen; dan, indien dezelve op geen eene Wagen konnen geladen werden, zullen zy verpligt zyn, om meerdere, of overige goederen, te laden op en daat toe te nemen, Wagens van Gildebroeders, van dit Gilde, op verbeurteen boete, als in Art. 13 is vermeld; by befloten water, zullen de Voerlieden met Postwagens rydeode, in zon derheid naat Amfterdam, Utrecht, den Haag en Leiden, niei anders mogen ryden dan met lange Bcomen, et op aanzegging van Hoofdlieden van dit Gilden, ook met fcherpe nagels in de agterwielen. aa. De Wagenaars, Voerlieden, of derzei vel Knegts, zullen zig hebben te wagten, voor drom kendrinken, vegten, qualyk fpreken, injurieeren, naroepen, of ook de Koopli-den, Burgers, oi pasfagiers, met hunlieden rydende^ Jn het minftei te verkorten, of optehouden, op een boete var ƒ25:- de Voerman, of Wagenaar, daar te boven, met intrekking van zyn Acte, en zulks dooi een van hunne Knegts gefchied zynde, zullen zy dezelven, op de aanklagt van dén huurerofpaafa, LI 1-11 $ giers Rotterdam. Ordon* nantie voor da Wagenaars , enz. 1 »  ROTTER^DAM.' Ordonnantievoor de JVage-i naars, enz. 1630 NIEUWE NEDERLANDSCHE giers, ftonde'yk uit hunnen dienst moeten weg' zenden. 23. Zy zullen geen Tabak mogen roken terwy zy »yden , of op een of andere plaats Itilteftaan , om hunnen Huurer aftehalen , of goederen je laden, op een boete van ƒ6:- ten zy hun daartoe door den Huurer, of'Fasfagieis, permislie ware verleend 24. Indien een Wagenaar of Voerman, of hunne Knegts, zyn Wagen met Vragtgoedereu beladen, of eenig ander Rytuig, met Pasfagiers om verre werpt, of orfllaatvalien, zal verbeu'eu een boete van ƒ25:- en-vergoeding van fchade, en zal boven dien, geen vragt mogen vorderen, of ontvangen, en niettemin, de goederen of pasfagiers moeten leveren, ter plaatfe daar zy op aangenomen zyn. 25. Zy zullen niet vermogen meer, of minder loon, van de Huurers aftevorderen, of te ontvangen^ als hun by de hier aangevoegde Vragt» lyst is toegelegd, op een boete van ƒ6: - en in zes weeken niet re mogen ryden, of eenige vragt te doen, voor de eerlte reize, en op een dubbele boete, en intrekking van hun Acte, voor de tweene keer. 26. De Voerlieden, malkanderen op den weg ontmoetende, zullen den anderen, behoorlyk volgens ordre moeten wyken, en den anderen niet voorby ryden, zonder toefïemming van den voorrydejide, die sop het geroep van den agterften Voerman, gehouden zal zyn, ftü te ftaan, en hem voorby te laten ryden, of harder aanteryden, des zal de agterfte Voerman gehouden zyn, drie verfcheidenmaJen, aan den voorrydenden, hard te moeten roepen, op "dat de Pasfagiers niet worden opgehouden, op eene boete van ƒ3:- 27. Ten aanzitJi van de byzondere Wagenveeren, zullen de Wagenaars en Voerlieden, zich reguleeren, na de Ordonnantie, op dezelve Veeren gemaakt, en nog te maken. - 28. Ge-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1631 28. Gelyk ook, op de Ordonnantiën , op het ] Ryden met Wagens en Sleden; op het pasfee- ■ ren van Bruggens, en op tiet Tabakrooke,-. 29. Elke nieuwe aankomende Gildebroeder in dit Gilde, zal verpligt zyn, om, ten behoeven< van dit Gilde te betalen voor iabrenggeld, eene 1 fomma van ft:- * 30. Die genen , van de nieuwe aangekomen Gildebroeders, weikeu by befloten water, voor, de eerftemaai de beurt op Amfterdam zal fyden, 1 zal verpligt zyn, daar voor teu behoeven van het Gilde te betalen, eens dertien-guhiens. 31. Alle boeten, voor zoo verre zy aan het Gilde zyn toegewezen, en de verdere inkomften van dit Gilde, zullen, als van ouds in gebruik is ge wee-1, bezorgd, en gelegd worden in de Gilden Kist, en door Hoofdlieden en den Com* misfaris , behoorlyk moeten worden verandwoord. 32. Tot onderhoud van^ deze Ordonnantie, en tot de bekeuringen, zyn fpeciaal gelaat Hoofdlieden en Commisfaris van dit Gilde, de Subftuuut "Schouten, Geregtsdienaars van de juflitie, Hellebaardiers, en verder allen en een iegelyk wie hy zy. 33 De bekeuringen zynde gefchied, dooreen van de Sribftituf Schouten, of anderen, in den Eed van deze Stad wezenden perfoon, zal' aan derzelver getuigenis, alfchoon fingtijier ware, volkómen geloof worden gegeven, en zal aan het getuigenis van een ander bekend perfoon, of perfoonen, mede volkomen geloof' njpgeh vjörden gegeven, na gelegenheid van perfoon en zaak. •34. Aüe de boeten in deze Ordonnantie vermeld, waar over geei:e byzonde e befc'ikkmgen zyn gemaakt, zuilen wiHeu gfappHeeerd, de helft ten behoeven vaa deii algemeerren armen, en de wederhelft,- voor den aanbrenger of bekeurder 35- De tOTfER.JAM. ~)rdon- tantie >oor de Wage- laars, :nz.  Rotter- DAM, Ordon* nantie voor de Wagenaars t enz. i6> NIEÜWE NEDERLA NDSCHE 35. De Wagenaars en Voerlieden zullen verpligt zyn, van deze Ordonnantie, aan huune .Knegts, kennis te geven, voor zoo verre dezelven op Knegts betrekking heeft; gelyk mede die zeltde Articulen voorlezen aan de Knegts, welken zy in hunnen dienst liaan te nemen, of te huuren, ten einde van hunne verpligting kennis dragende, zonder oogluyking tegen hunlieden, worden geprocedeerd, ter flipte nakoming van deze Ordonnantie. VRAGT- LYST Voor diverfe Rytuigen en Paarden, naar onder• fcheidene Plaatfen. P'aatfen, Rytuigen, . Paard, Zomerl. Winterl. Met een Fargon met 2 -ƒ14- 0f i8s o Een Wagen . met4..20: o • o Naar Eenditovan öperf'met4 .i.2fl: 0-26: o Gonnjfaem. Fe:-Reiskoets met 4. . .24; o • 30: o |E*n Gèfpan . Wné V30: 0-36: o Een Voprgefpan hwyqi; 18: o - 21: o iEen Fargon . . met 2 Af ?: 0f 9: 0 Eenwagev. 4perf meta .. 8: o|. 10: o Naar Een Wagen. . . met3 . . ï0: 0 . 12: o Papendrecht Een dito. . . met4 .!. l6. 0»,,|. 0 en |Een Reiskoets . met4..i8: 0.20: o Zwyndrecht. Een Gefpan . . van 6 .. 24: 0.26: 0 Een Voorgefpau van 3 . . 12: 0 . 14: 0 Een Fargon . . met 2 . ƒ 10: o /14I ö '£enwagev.4perf. meta . .12: 0.16: o Naar Een dito Wagen met4..if;: 0.18; o Stnenfche Een dito v. óperf. met 4 . . 18: o|. 20: 0 Sas en Een Reiskoets .met 4.. 20- o/.aa: o Buiteniliüs. jEen Gefpan . .van 6.. 24: of. 26: 0 IEen Voorgefpan . van 3 ..14: oj 16: o Plaat-  JAARBOEKEN, December. 1797. 1533 Plaatfen, Rijtuigen, Paard. Zomerl. Winterl. Éen Fargon . . met 2 « ƒ12: of 16: o Eenwagev. 4perf. meta .. 14: of. 18: o Een dito Wagen met 4 .. itf; 0.20: o Naar een wage v. 6perf.jmet4 . . 20: o|. 22: o Helvoetfluis. Een Reiskoets . met 4 . . 24: o . 26: o Een Gefpan . . van 6 . .30: 0. 36: ö Een Voorgefpan - van 3 .;. 18: 0.2c 0 Een Fargon . . meta. ♦]/' 4: o f~y. ö Een wagev.4perf meta ... 4: o. 5.. 0 Naar Een wagev. 6perf. met 2 5: o. 6: o Schiedam. Een Wagen of Voorgefpan . . met 4 . . 10: o . I2: 0 Een Fargon .. . met 2 . ƒ 5: oJ~(jr~^ Een Wagen . , met2 . . 5; i0 . ~ 0 Naar Een Wagen . . met 3 . . 8: o. J0\ 0 Vlaardingen. Een Wagen of ( Voorgefpan. . met4 . . i3; o > ^ Q Een Fargon . . meta .[f 7: o fj^l ö Een wagev, 4 perf. meta . . 8: o^ l2'. e Een wagev. öperf. meta • . 9: o * 14" 0 Naar Een Wagen .met4..i4: 0 * 10": 0 Maasfluis. Een Reiskoets .met4 ..16: 0 * ^1 0 Een Gefpan .van6 ..24: 0 ' g.' Q |Ëen Voorgefpan . van3 . .ia: 0 * jgj 0 """" Een Fargon, . met2 .ƒ5; o *f t. o Een Wagen . met 2 .. 6: o ' g! Een dito v. 6 perf. met2 .. 7: o* Q* 0 Naar 1 Een Wagen . met4 .. 12: 0'ff. „ Delft. Een Reiskoets . met 4 .. 14: 0 * 0 Een Gefpan . van6..lK: 0 ' 20" 0 ' lien_Voorgefpan . yan 3 .. 12: o \ jg'. 0 Een Fargon, .met2./~7~ ƒ 0. 0 JEen wagev. 4 perf. met 2 . . 8: o,IO\ 0 IEenwagev.6perf.met2.. 9: o 1: o Eenwage v.4perf met2 J 10: o'. 13: 0 Naar- Een wagev. 6 perf met 3 .;. 13: o'. 15: 0 Schoon. Een Wagen . . mcr.4 A iö: oL 18: o hoven. Een Reiskoets . met4 .'. iJ}: o'. 20: 0 Een Gefpan . . van 6 24: oU 30: o _____ Een Voorgefpan . van 3 .'. 14: 0'. 16: o Een Fargon, , i meta . ƒ 9: Jfii; o 'Een wage v. a perf. met 2 . . io: o'. 12: o Een wagev. 6 perf. met3 .. 14: o . 16: o Naar Een Wagen . . met4 .'. 16; 0.18: o Oudewater. Een Reiskoets .jmet4 .1. 18; 0/20: o Een Gefpan.- . .. van6 . .24: o . 28: o Een Voorgefpan Jvan3 .. 14: 0 . 16: o Plaat-  JAARBOEKEN, December, 1797 .635 Plnarfen, Rytuigen, Paard. Zomerl. Winterl. Eau Fargon, . metsT. ƒ12: o/r^ ö Een wage v. 4 perf. meta . , 14: 0 .16: o Een dito . . met 3 ..16: 0 .18: o Naar Een dito . , mer4 . . i3: o . sq: o Mondfoort. Eeri Reiskoets . met4 ..20: 0.22S o Een Gefpan . .van 6 ..28: O . 30: O Eeu Voorgefpan . van 3 . . 18 0 . 30: o Een Fargon, . met2 . / iö: o f^l ö Een Wagen . . met4..24: °.28:' o Naar Een Reiskoets .met 4 . .a8: o . 32; o Utrecht. Een Gefpan. . . van 6 . . 36: 0 .40: q Een Voorgefpan . van 3 . . 20; o . 24: ö Een Fargon, . mét2 . ƒ 9: o'/ïïl ö Eenwage v.4perf. meta . .10: ol. 12: o Een dito . met 3.j. 13: 0.15: o Naar Een dito . . rne?4.'. 19: o. i8t o Bodegraven. Een Reiskoets .met4.Lid: 0.20: o Een Gefpan . .'van6. .94: 0.28: o Een Voofgefpan .'vans «'.14: o'.iS: o Een Fargon , .'met 2 10: 0 f12: ^> Eenwage v-4perf.]met2 . .13: 0.17: o Een Wagen . .met3.. 15: 0.19: o Naar Een dito . .met4.. 18: 01.22: o Woerden. Een Reiskoets .(met4 . .10: o,.24: o Een Gefpan. . '.1 vanö . . 28: 0 .32: o Een Voorgefpan .'van 3 . .19: ol. 23: o Iemand , begerende met een gezadeld Paard te worden weggebragt, naar eene of andere plaats, in deze Lyst vermeld, of naar een of ander nabuurige plaats, zal daar voor moeten betalen dezelvde Vragt, als voor een Fargon of Chais met twee Paarden , naar eene zodanige plaats als in deze Lyst is bepaald. ;■' \[4LJ7l'>'óikfi$ je*  1636 NIEUWE NEDERLANDSCHE Iemand, begerende, by een gehuurd Rytuig, te hebben ee*. gezadeld Paard, zal voor huur van hetzelve moeten betalen, by een Rytuig met twee Paarden, de helft van devragij by een Rytuig met vier Paarden een derde van de vragi; en by een Rytuig met zes Paarden, een vierde van de vragt, zoals by deze Ordonnantie en Vragt Lyst is oepaald. Voor een aard, dat als Exprefe of Courier ir.et den Wagenaar of zyn knegt van hier vertrekt, moet bttaald worden, dezelvde vragt , als voor een Fargon met twee paarden , naar een of anaer Plaats is gereguleerd, en bovendien nog de onkosten door denzelve op zyue reize betaald. VRAGT-LYST. Voor Koopmans Goederen naar diverfe Plaatfen, Guld. Stuiv. Naar Schiedam . . ƒ6:. Delft • . . 10: Sluis . . . . 14: . De Haag . . . 13: • Leiden . . . ao: Haarlem . . . .30: Amlterdam . 40: . Gouda . . io: Schoonhoven . .18: Oudewater . 18: Mondfoort . . . 20: ütrecht • . • 30: , Woerden . . 22: . Bodegraven . 16: Onder oeze Pryzen zyn begrepen de onkosten voor Rekening der Voerlieden, mits de wegen bruikbaar zyn. Ah Rotterdam. Ordonnantievoor de Wagc naars, enz.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1Ö37 Aldus gearrefteerd den 23ften van Novem. ber, en afgekondigd van den Huize der Gemeente van Rotterdam, den 15 van December, 1797. Het derde Jaar der Ba» taaffche Vryheid, ten overftaan van de Raden Nicolaas Esfingh,, Jan Korthals, Johannes Thomas en Jan Eibeek, Jansz. In kennisfe van my, L. VAN O YEN, As. Het menigvuldig gebruik, welk in deeze Stad van Huurkoetziers wordt gemaakt, in aanmerking genomen zynde, was 't der aandagt des Raads der Gemeente wel waardig,in de gebreken, welke in eene oude Ordonnan» tie daar omtrent plaats hadden, te voorzien, en iet beters daar voor in de plaats te ftellen. Dit gefchiedde by eene Bekendmaaking van 15 deezer. BEKENDMAKING. Heil en Broederfchap! r\e Raad der Gemeente van Rotterdam, in **** overweginge genomen hebbende, dat de Ordonnantie, rakende de Huurkoetfiers, op den a8ften vau Maart, 1722, gearrefteerd, aan verfcheiden defecten is laboreerende, en daarin willende voorzien. ZOO IS 'T, dat de Raad voornoemdmet ▼ernietinge van opgemelde Ordonnantie, kteft goedgevonden en yerftaan , om te arrefteeren, gelyk gearrefteerd wordt by deze, de OrdonMmmmm nan« Rot. terdam.  1638 NIEUWE NEDERLANDSCH3 Rotter.dam. Ordon iiantie voor de Huurkoetfiers. nantie voor de Huurkoetfiers, h erna volgende: zullende ingaan met den 2jften dezer Maand De. cember. ORDONNANTIE VOOR DE HUURKOETSIERS. Articul, 1. Niemand zal de post van Huurkoetiier mogeu exerceeren, dan naar bekomen admisfie van den Raad der Gemeente. 2. Dezelven zullen, alvorens in functie te treeden, Burgers moeten zyn. 3 Zy zullen zig altoos nngteren en befcheiden moeten gedragen, en van goede ftcrke Koetfen, die Glas en Hemeldigt zyn, moeten voorzien wezen. 4. Zy zuilen geene andere Koetfen op ftraat mogen brengen, en onder watvoorwendfelook vragten mede mogen ryden dan met die geenen, we^en op den laatften Schouwdag ge. brandtekend of goed gekeurd zyn, op de boete van ƒ6: - guldens voor de eerfte reize, ƒ12:gulderjs voor dë tweede reize, en privatie van hunne Bediening voor altoos, ten derde reize. 5. Ieder Huurkoetfier zal verpligt zyn, des» zelfs Koetfen te Nummeren van No. 1 af, tot zoo veel, als tot deszelfs dienst mag gebruiken, eu daarteboven de eerfte Letter van den vooren toenaam van den Huurkoetlier; hij, die hieriü nalatig is, zal vervallen in de boeten en ftraften als by Art. 4 ftaan vermeld. 6. Zy zullen niettemiu tusfchen de tweeSchouwtyden, hier nader te bepalen, hunne Koetzen behoorlyk doen repareeren , en geene Wielen v iH-ftet eene Rytuig aan een ander mogen plaatfen, dan, na alvorens de Busfen van de Wielen op de Asfen zyn pas gemaakt, of opgevyld, me«  JAARBOEKEN, December, 1797. 1639 er¬ mede op de boeten en ftraffen, als by Art. 4. is vermeld. 7 Zy zullen goede Paarden moeten hebben, en zorgen dat dezelven altoos vast op derzelver yzers ftaan; en by aldien aan de Huurers, daar doT ongelukken wierden toegebragt, vervallen de eerftemaal in eene boete van /aj:guldens, de tweedemaal ƒ50 :- en privatie van hunne Bediening voor de derdemaal, en daar te boven, altoos moeten vergoeden alle de fchaden van wat aart die ook zouden mogen zyn. 8. Dezelven zullen zorgen, altoos nugtereen bekwaame Knegts in minnen dienst te hebben, en by aldien de Huurers, door toedoen van den ry fer, ongelukken bekwamen , zullen zy,Huurkoetfiers, daar voor aanfpreekelyk zyn, en vervallen in de boeteu en ftraffen als by Art. 7 is bepaald. 9. Indien een Huurer mogt befpeuren, dat een ryder befchonken is, of llapeude zit te ryden, en daar van kennis geeft aan den Huurkottfier. zal hy gehouden zyn zodanig een ryder , zonder eenig tegenfpreeken, uit zyn dienst te ontflaan, en hier in verzuimende of onwillig zynde, vervallen in de boeten als by Art. 7 zyn daar geftelt- 10. Geene der Huurkoetfiers zullen vermogen. Knegts van andere Huurtkoetfiers, of van Wagenaars in hunnen dienst te nemen, die om dronkenfchap biï een ander is weggezonden; zullen zy, om dit te voorkomen verpligt zyn, zodanig een Knegt by het wegzenden optegeven aan de Hoofdlieden van het WagenaarsGilde, met opgave van zyn voornaam eu toenaam, welke Hoofdlieden daar van exacteiyk Notitie zullen moeten houden, op dat de an. dere Huurkoetfler, alvorens een nieuwe Knegt in dienst te nemen, verpligt zal zyn, zi ^ eerst te begeven by de voormelde Hoofdlieden, ten einde' té vernemen of dezelve ook op de Lyst Mmmmm a der Rotterdam. Ordonnantievoor de Huurkoetfiers:  l64o NIEUWE NEDERLANDSCHË Rotter- dam. Ordon* nat,tie voor de Huurkoeifters. der drouke Voerlieden of Knegts vermeld ltaa-5; Zullende die genen die hierin nalatig is, telken reize vervallen in een boete van ƒ25 ïi De Knegts der Huurkoetfiers zullen met alle oplettenheid toezien, om tegen geen-optehalen of opgehaalde Bruggen, ook niet tegen gelade vragten of Koopmansgoederen, op eene onbefcheiden wyze interyden: zuiiende zodanig een Knegt die daar door fchaden loebrengt, verpligt zyn alle die fchaden te moeten bètalen, en daarteboven, geflelt worden in hauden van den Bailluw dezer Stad, om naar bevind van zaken arbitrairlyk te worden geflraft. 12. De Huurkoetfiers zullen verpligt zyn, van deze Ordonuantie aan hunne Knegt kennis te geven, voor zoo verre dezelve op de Knegts betrekking heeft; gelyk mede die zelfde Articulen voorleezen aan de Knegts, welken zy in hunnen dienst ftaan aantenernen of te huuren: ten einde vau hunne verpiigting kennis dragende, zonder oogluiking tegen hunlieden worde geprocedeerd , ter flipte haarkoming dezer Ordqjnnantie. '13. De Huurkoetfiers zullen een ieder Burger, eeri Koets begeerende, ten allen tyde, zonder onderfcheid van faifoen, goed of kwaad weder, by dag of nagt, ten dienste zyn: die hieraan in gebreekeu blyft, vetvallen in een boete vaa ƒ z.5 :• en voor de tweedemalen van deszelfs Beneficie verfleken zyn. 14. De Huurkoetfiers zullen alleen bevoegd zyn, Bruidegoms en Bruids, mitsgaders de Bruiloftsgasten ten Trouw en elders te ryden. 15. Uitgezonderd, dat Burgers daartoe zullen mogen verzoeken de Koetzen van hunne vrienden of goede bekenden, of die zelfs Rytuigen Paarden houden. 16. En znllen die geenen, welken Pro Deo Trouwen, mitsgaders hunne Bruilofts-gasten, liet vermogen in Rytuigen ten Trouw of elders  .JAARBOEKEN, December, 1797. i$4s ders te ryden; en de Huurkoe!fiers vermogen geene Rytuigen aan hun te verhuuren of te laten gebruiken, voor dat zy de Acte van Trouwen door den Secretaris ondertekend, aan him hebben vertoond, en daar door gebleeken, dat zy de Impost van het Regt op het Trouwen hebben betaald. 17. Ook zullen in het generaal, zo de Koetfiers der Burgers, als Huurkoetfiers, niet alleen by die, maar ook by andere gelegenheden niet vermogen van hunne Koetfen aftegaan, en dezelven door anderen lateu^ waarnemen, om Tabak te gaan roken, veelmin om Wyn of Sterkendrank te drinken. 18. Zullende die genen, dewelke een van de vorenllaande Trouw - Articulen in het geheel of ten deelen komen te contravenieeren, telkens zander conniventie betalen, eene boete van/ö:- 19 En zullen Jaarlyks over alle de Huurkoetfiers, Paarden en Tuigen, twee Schouwen zyn, welken door eene Commisfie uit den Raad der Gemeente zal gedaan worden, met adfilteïitie van den Keurmeefier, en wel in de Maanden Maart en October, des morgens ten 9 uuren. 20. De Keurmeester zal, vier weken voorde Schouwdagen hier voren bepaald, by alle de Huurkoetfiers moeten rondgaan, en alle de Huurkoetfen mer oplettenheid nazien, de defecten aan de Huurkoetfiers opgeven, eene Lyst daar van formeereu, en dezelve 14. dagen voor den dag der Schouwe, aan den Raad der Ge. meente inleveren. ai. In de Voorjaar-Schouw zullen alle de Huurkoetfen, die goedgekeurd worden, door den Keurmeester worden gebrand op den agtec As. 22. In de Najaar-Schouw, zal het Brandcken van de vorige Schouw blyven (taan, op alle de Koetfen die goedgekeurd worden, waar M m m m m 3 tt- Rot* TKRDAM. Ordonnantievoor de Huur* koetfiers.  RotThr- dam. OrdonnantieVoor de Huurkoet'jiers. 3642 NIEUWE NEDERLANDSCHE tegen van de afgekeurde Koetfen, het laatfte Brandteken «al worden uitgeftokeo. 23 Ieder Huurkoefier zal verpligt zyn, zoo wel by de Voorjaars - als Najaars-Schouw, aan den Keurmeester, te betabn, voor elke goedgekeurde Koets, drie Huivers. ai. De Huurkoetfiers zullen zorg dragen,dat hunne Koetien op den hier voren bepaalden tyd, zig laten vinden, agter den anderen, voor of . by den Doele, allen eene weg ftaande, om aldus, een voor een, te worden geëxamineerd. 25. By aankoop van een of meer Koerfen , het zy nieuwe of gebruikte, die niet gebrand zyn, zullen zy verpligt zyn, alvorens daar vragten mede te mogen doen, dezelven te doen examineeren door deu Keurmeester, die, dezelven goedgekeurd hebbende, zal moeten Branden , invoegen sis hier voren is vermeld, en zullen zy danr voor aan den Keurmeester moeten betalen 6 ftuivers. 26. Tot ailelBekeuringen in deze Ordonnantie vermeld worden gequalificeerd de Subftitut Schouten, de Dienaars der Juflitie, de Commandeur der Helbaardiers, en verder alle en een iegelyk Burger; maar inzonderheid, de Keurmeester gelast, alle oplettenheid te hebben, dat aan deze Ordonnantie ftiptelyk worde voldaan. 27. De Boeten in deze Ordonnantie vermeld, zyn, de eene helft ten profyte van den bekeurder, en de wederhelft, ten voordeele van den a'gemeenen Armen. Aldus gearrefteerd den agfieii van November, en afgekondigd van den Huize der Gemeente van Rotterdam, den ijden van Dereuber, 1797, helderde Jaar der Bataaffche Vryheid, ten overftaan van de Raden Ntcolaas Es/ingh, Jan Korihah, Johannes Thomas en Jan Esbcek, Jansz. In kennisfe van my, L. VAN O YEN, Az. Den  JAARBOEKEN, December', 1797. 1643 Den zelfden geest, zucht voor goede or- Rotde en veiligheid, als de twee bovenftaande,terademde nog eene andere Bekendmaaking, *>am' Zyfloeg op hst Wagenveer tusfchen deeze Stad en Gouda, in de laatstgemelde Stad in deeze te Rotterdam eerst in de volgende Maand Januaiy afgekondigd. BEKENDMAKING. VUT HEID, GELYKHEID. BROEDERSCHAP.. De Raad der Gemeente van de Steden Gouda en Rotterdam, noodig geoordeeld hebbende dat de Renovatie en Ampliatie der Ordonnantie'op het Wagen-Veer, tuslchen de beiden Steden, op den 3de van October 1758gearresteerd, worde geamplieerd, hebben goedgevonden en verftaan, om te arresteeren, gefvk zv arresteeren by deze, de volgende Ampliatie op de Oidonnantie, voor het WagenVeer tusfchen de beiden Steden. , Art li By befloten Water zullen voortaan maar'vier Wagens, ieder dag, ryden als, des morgens ten agt uren, en ten twaalf uren;des namiddags ten half drie uren en vier uren. 3 Voortaan zullen, zoo wel des Winters als des Zomers, alle de Postwagens moetenry. den met lange Boomen. o, De Voejliedeu zullen, by gladde wegen, 00 aanzeggen van Hoofdlieden, Scherpe Nagels moeten doen (laan in de Agter -Wielen, en by weigering daarvan, zullen Hoofdlieden, ' M m m m m 4 *oo  Rotter. DAM. Orden, op het Wagenveer tUS' fchen Rotterdam en Gouda. i j i r ti v d g e lt 1644 NIEUWE NEDERLANDSCKE 100 een Voerman niet alleen het ivden ter■Rond moeren verbieden, maar boven dien voor rekening van zulk een onwilligen Voeri fflan, een anderen Wagen, en wel binnen een ILT Z°S1 ^"r11 .aanIeggen> of doen aanleggen, om de Pasfagiers in derzelver vooreenomen Reizen niet te ftremmen. Aldus gedaan en gearresteerd by den Raad der Gemeente der Stad Gouda voornoemt, den 23flen December l797, het derde Jaar der Ba. 'togl ptyheidi en gepubliceerd ten zeiven Ter Ordonnantie van dezel/e. JACOB POLYN, Secretaris. Aldus befloten den 4den van December, n^fjf Jaar der bataaffche Vryheid. :n afgekondigd van den Huize der Gemeente •u Rotterdam, den oden van JanuaTiTpT, iet vierde Jaar der Bataaffche Vryheid,ten >verfhan van de Raden McolaayE&nghl Jan "elde.aVCr * Dlrk VafrE$ en i^^nder In kennisfe van my, L. VAN O YEN, Az. Ondanks dè werkzaamheid der Beftuurde. ?n van veele Steden en Plaatzen, om den ?evioed en de invoering van behoeftige reemdehngen te weeren, wierdt, egter ezelve meermaalen verfchalkt; 't welk ten svolge hadt, dat zulke vreemdelingen, naa ine veeljaarige inwooning, ten algemeenen ste vielen, tot groot nadeel der inwooneren,  JAARBOEKEN, December, 1797. 1645 ren, die, door afkomst en geboorte,in hun-i nen behoettigen ftaat, opden openbaaren on-' derftand een billyk regt van aanfpraak hadden.] Dit was ook her geval van deeze Stad. Billyk was het, derhalven, dat de Raad der Gemeente een middel van voorzieiiinge daar tegen te werk Helde ; dit gefchiede in eene Bekendmaaking van 29. deezer. BEKENDMAKING. Heil en Broederfchap! T>e Raad der Gemeente van Rotterdam, in aanmerkinge nemende, dat van tyd tot tyd, een groot getal Vreemdelingen, die den fchyn hebben van zichzelf niet te kunnen beftaan, binnen deze Gemeente gekomen zyn, en nog daaghjks komen, en welken, van tyd tot tyd, verjaard wordende, en in armoede vervallende, natuurlyk ten laste van deze Stad komen, waar door, dan ook, de Stedelyke Financien, zwaar gedrnkt, en de Fondfen der Gemeente worden geablbrbeerd. En, naardien het hoog noodzaaklyk is, dat hier tegen, ten fpoediglte, voorziening gedaan worde: ZOO IS 'T, Dat de Raad voornoemd goedgevonden heeft te ftatueren, gelyk geftatueerd wordt, by deze, dar door deze Stad en onder de Jurisdictie van dezelve, onverwyld, zal gefchieden eene generale wyking, door .de Officieren der Gewapende Burgermagt, (dewelken verklaard hebben daartoe bereid tu zyn) in derzelver Uniform, met en benevens de Wykmeesteren onder de Jurisdictie deztr Stadj dat M m m m m 5 hier Iot raa- >am,  Rotterdam. Ordon nantie raaken de, de Vreetn- de/in* gen. 1 \ i i6\6 NIEUWE NEDERLANDSCHE hier mede eenen aanvang zal worden gemaakt op Woensdag den loden van de Maand fanuary eerstkomendes, /•.uitende, by die gelegenheid, eene niauwkeurige opgaaf moeten worden °-e* daan var. alle de Vreemdelingen, welken zich binnen deze Stad of onder derzelver Jurisdictie * ophouden, zonder eene Acie van Adumfte ter n>woninge van Commisfarisfcn der Wyken verkregen te hebben, bet zy die Perfonen c»pzienzelf of wel by anderen, als Commenzaal of Slaper, inwonen, en, inzonderheid de zoodanigen, die ui-terlyk den fchyn hebben van zich. zelf ntet te kunnen onderhouden : Voords de. namen van den .vlan, de Vrouw, en het getal van derzelver Kinderen; JDe Geboorteplaats; De plaats vaa waar zy het laatst gekomen zyn ; Hun Beroep of Kostwinning, en de Haven, Straat, Steeg, of Gang, daar zy nu wonen' wet de Letter van de Wyk en de Nummer der Woning. Alle welke Lysten, zoo fpoedig mooglyk, immers voor of op den 2olten January, metde namen der genen, die de Wyftvifiratie gedaan hebben, ondertekend, aan den Prefident van de Cómmisfarisfen der Wyken, (de Raad Ruycftaver, zullen wor.ien overhandigd. Wordende by deze, alle die als voorfz. is niet geadmitteerd zyn, wel erntlig vermaand ' om, zoo eerer zoo beter, zich te voorzien van eene Acte van AUmentatie en fchadeloositelling (voor deze Stad, iugeval van armoede) van hun lieder geboorte - of laatfte woonplaats,om, Dp overlevering dier Acte, door Commisfaris. fen van de Wyken naar bevinding van zaken, ie voorfz. Admlsfie ter inwoainge, als nog,te tunnen worden verleend; zullende dezelven, vanneer zy, door een Geregtsbode worden opgeroepen , telkens moeten compareren, om daar door  JAARBOEKEN, December. 1797. 1647 door te voorkomen, dat zy, by weigering of] opzetlyk verzuim, hier van, de Stad en der-, zeiver Jurisdictie, door Wethouders, nietwor-, den ontzegd. Verwagtende de Raad voorn, dat de Burgers* en Ingezetenen, de Officieren en Wykmeesters, die de vifitatie zullen doen, in de uitoeffening dier functie, als ten nutte en dienfte dezer Stad gefchiedende, niet zullen verhindeien, onbefchetdeu bejegenen, of aan dezelven eene verkeerde opgaaf doen, maar hen veel eer cp al .e mooglyke wyze zullen faciliteren; naardien de genen, die opgemelde Perfonen verhinderden, kwalyk bejegenden, of dezelven door eene verkeerde opgaaf misleiden, zich daar door zouden moeten fubmitteren, aaii eene boete van Eenhonderd guldens, ten behoeve der plaatslykearmen, w.lke boete, tegen de zoodanigen, by deze wordt vastgefteld. En, naardien eene voorziening tegen de inkomende Vreemdelingen, op de efficacieuste wys, voor het vervolg, behoord te worden geëmaneerd, zoo zal, van nu aan, een ieder, die eerAg Vreemdliag herbergt, verpligt zijn, daaraan, binnen den tyd van agt dagen, opgaaf te doen aan den Prefident van Commisfarisien der Wyken , op dé boete van Eénhonderd guldens, te appliceren, een derde voor den Baljuw dezer Stad een derde ten behoeve der Stads armen, en het overig derde ten behoeve van die geen, die de Calange zal doen, waartoe een ieder, by deze, wordt gequalificeerd; Terwyl de inkomende Vreemdelingen zelf zich, binnen den tyd van veertien dagen, zullen moeten vervoegen voor Commisfarisfen van de Wyken, des Dingsdags namiddags, ten drie uren, om, naar bevinding van zaken, al of niet, tot de inwoning te worden geadmitteerd 4 op pane, dat de nalatigen in deze, illico, doot l0T- rER- > AM» Ordonnantieraakende de Vreemdelingen.  Rot* TERZXAJf» ! 1 1648 NIEUWE NEOERLANDSCIIE Wethouderen deze Stad en derzelver Turisdic tie zullen worden ontzegd. ,l«rt Dienende deze mede ter keonis^vinre, dade Raad voorn., met de Mtinfcfoiff]t derAi? bachten van Benkclsdyk, Oost-L West Bom meisdyk, genaamd Cool, is geconvenieerd iïl ook onder het resfort dier Af£KS"(vV kmg zal gefchieden, ten einde te prsver^iere/ dat gemelde Ambachten, door zVd'mgen d"e »ch uit deze Stad zullen-moeten begeven '„W worden geoccupeerd. "^even, niet Aldus befloten den 4den en afgekondigd ran den Huize der Gemeente van Rotterdam vin de uZ/^r VPheid* ten overftaan yan de Kaden Nicolaas Esfinsh' Petrut Koman^an van der Velde tnP^mDcuZ In kennisfe van my, VAN OFEN, p. In de jongstvoorgaande Maand April hadr de Raad der Scad Dordrecht en deA^J een Befluit genomen, zoo tegen het vorderen en verkenen in 't vervolg,d. om^ïï met meer refpekteren van reeds Zr Zn^l ven mtgegeevene Akte van IndemSSi,,Tat kende zodanige voormaalige burgers of ,n wooners van Dordrecht of deszefs Jurisd k-" ïaareneZeer tr ClderS ^lïen „f?' Ze.er bevreemdde vooral het laat/Ie laadelCendl7o\ TT de° R«*5Üfc_ï *aad, en zogt dezelve dien van Dordrecht 30 hetzelve « doen te rug keeren7doch vrugt-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1649 vrugtloos; en had: zulks ten gevolge, dat, ter voorkominge van den drukkenden last, welke voor Rotterdam hier uit veelligc zou kunnen ontdaan, de Raad der Gemeente, op 39 deezer, de volgende Bekendmaking deedt afkondigen. BEKENDMAKING. Heil en Broederfchap.1 T*\e Raad der Gemeente van Rotterdam, aan -L* deszelfs Medeburgeren, Heil en*Broederfchap! doet te weten: Dat wy uit de Courant dezer Stad vaa den 8flen van April laatstleden, hebben vernomen de Bekendmaking van den Raad der Stad Dordregt en de Merwede, zoo tegen het vorderen en verkenen in het vervolg, als omtrent het niet meerder respecteren van reeds door denzelven uitgegeven Acten van In. demuiteit; «lat wy onze verwondering over het laatfte gedeelte dezer mefure aan opgemelden Raad hebben te kennen gegeven, en tevens de onoverkoomlyke zwarigheden in de unvoeringe • van deze Refolutie; terwyl door dezelve op eens wordt vernietigd de eenmaal gedane Belofte en aangegane Verbintenisfen, tot de naar koming van welken een ieder, volgends goec regt. gehouden is; dat het wederzydsch mtge ven der Acten van Indemniteit is gegrond ge weest op de ondervinding van eene wederkeert. ge behandeling, en dat, daar door, ftilzwy lend, voor het oog van de inboorlingen de beiden Steden, is gefloten een Contract o overeenkomst, waar doer aan dezelven eei vertrouwen is ingeboezemd, en uithoofde vai welk Contract, zy zich, dan ook, gerustlyl Rotterdam. 1 t  Rotterdam. Publ. raaket de eet Acte ypn li d'etnniteit,enz. i ] i i l i B v n ni 0( St 1650 NIEUWE NEDERLANDSCHE naar de beiden Steden met de woon hebbe» begeven; het Burgerregt verkregen; met^ Burger ot eene Burgeresfe va.1 die Stad A trouwd zyn; Kinderen gewonnen en Sch W zoo ra»tl|t geëtaWisfeerf hebben;' .«55 ij." -nier te kunnen voorz.en, dat 'er'eenig befll rekonde genomen worden, hetwelk hen Se noodzaken, om van deze hunne n e„w «! : maakte en verkregen betrekkingen te mo^n afcien, 0f ,„ dezelven belemmerd te 2°£ worden, en vooral niet ten koste eener opÓffe ring va,, huri eenmaal deugdlyk verkreiS in geyal van armoede, ai?Sgu" eene? wefti* verleende Ace en Belofte van tndemnitéi.Tzon! der eenige de minste tydsbepahng, uirgeg ye„ • A 3r ¥ uT'i? da «rond isP, waarop ,e w"' derzydsch beftuur de inwoniiïg %a° het aït feTe^'lf R£errTyl heC- ^«^éeld.datta toegekend, fa0>gst gsvaarlyk is. en Dat wy gefeild nebben deze en meer ande re redenen, die voor onze begrippen LftS" :evens met de bedenklyke g&oE dLZr en, te moeten brengen onder het on- J», 3ordregts Raad; ten einde, ^ £Lïïf ntrtkkmg van het tweede gedeelte der B»kênd nakinge te efFectueeren. ^wirend- in^reh^'h dfC fogin* geene a»dere uitwermg gehad heeft, dan dat de Raad van Ü rd Dat wy alstoeu geceend hebben* nognieïre oeten (tiUitten, maar andermaal' « beDro£ akn0?eateidbelURenrepCjtd,ing der aien gemelde Refolutie te bewerken Dat ooic dit vruchtloos'geweest is en 'er idtl 11 ^ 5yde' de G^een te dezer »d te waarborgen, dat derzelver fondttn niet zul-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1651 zullen worden geabforbeerd, door zoodanigen , die wel op medelyden, maar niet op medebedeelbg aanfpraak kunnen maken; waarom wy dan ook in de harde en onaangename, doch, door de omflandigheden, gebiliykte noodzaaklykheid zyn gebragt geworden, om aan de Diakenen en Armbezorgeiea der respective Christengezindheden binnen deze Stad, aantefchry. ven, om ten fpoedigfte ter kenuisfe van allen, die voor Dordregtfche rekening hier ter Bede, worden bedeeld, te brengen, dat, met ultimo December dezes faars 1797, hunne bedeeling geheel en al, door den Maa1 regel, by die van Dordregt genomen, alhier Raat optehouden ; hen, als het eenig middel, ter voorkominge van de gevolgen, die hier uit noodwendig v or hun moeten refulteren, voordragende, om zich, ten fpoediglte, met de woon naar Dordregt te begeven. Het is dan ook, uit hoofde van de Refolutie by den Raad der Stad Dordregt en de Merwede, op den ^fren van Maart laatstleden genomen, dat de Raad der Gemeente van Rotterdam voorn., in de noodzakelykheid is gebragt geworden, om te ftatueren, gelyk geftatueerd wordt, by deze. I. Dat aan allen de. zoodanigen, die met eene Acte van Indemniteit van het Stads beftuur te Dordregt, binnen deze Gemeente zyn wónende, en voor Dordrechtfche rekening worden bedeeld, geene bedeeling, hoegenaamd, na den 3iften van deze Maand December, zal worden uitgereikt, 1. Dat aan Burgeren of Biirgeresfen dezer Stad, die zich met de. woon te Dordregt of onder de Jurisdictie dier Stad zouden willen nederzetten, wel Acten van ReadmisQe , maar geene Acte van Indemniteit zullen worden uitgegeven ; 3. Dat echter alle Acten van Indemniteit, door Rot-' ter." dam. Pulk ranken* de eene Acte van In* demni" tcit, enz.  Rotterdam. Publ. raakende een Acte van Indemniteit , enz. 36-5» NIEUWE NEDERLANDSCHE ZEE. door het beftuur dezer Gemeente, aan Bureeren of Burgeresfen, die uit deze S ad, S woon naar Dordregt zyn vertrokken, Wrieena! door ons zullen worden gerespecteerd u ÏÏ , grond op die billykheid'en ^egl, we'Én' ?degrondflagen van alle beftuur moele» rttnï van" heV °P Acte" ™ Indemniteit van het Stads beftuur van Dordregt hier ter ftede zyn wonende, en het BurgerregtVeïkfe gen hebben, weJ alie aanfpraat blyven behoï nlcZ^d*' f ^Weennfaal aan hen geaccordeerd en dus cp die protectie en be. MaeaTL"g' die het beftuur ™ eene geordende Maatfchappy een iegelyken van hare leden armoede mogten komen te vervalleni fi alle aanfPra,k op onderftand verloreu'hebbJn ' ovaerfSen het^ftCeTn h™ ™ Cautie. ' 160 naalniyk van de gewone Aldus befloten den aSften en afov>b™j- j den Huize der Gemeen e v "^0^ spften van December, i797, 2i£,*den Ar Bataaffche Vrthoid \tl J la %aar Raden JrV&fci jg^ IS^^S^^* Ar en Willem Deutz. ' ^" In kennlsfe van my, L. VAN O YEN, Az.  JAARBOEKEN, December, 3797. 1653 ZEELAND. MiDDELBURG. ; Emftige taal fpreekt het volgende Stuk. Het is een Adres van het Kollegie van Kooplieden in deeze Stad aan de Nationaale Vesgad kooping van Oosindifche Waaren onlangs al< leen te Amfterdam was gehouden, tennadeele van, en, zoo als zy beweerden, met in'c oogloopende inbreuk op het regt van de Provincie Zeeland,en byzonder van hunne Stad, ajs, naar hunn- meening, tot bet houden van een vierde gedeelte van die Verkoopingen op dc beste gronden geregxigd^.. verzoekende, uit dier hoofde, dat de' Nationaale Vergadering, ter weeringe van wederregtelykheid en handhaavinge van goed regt, met haar gezag tusfchen beiden geliefde te treeden. Aan de Nationaale Vergadering Reprefenteerende het Folk yan Nederlands Burgers RepreCentanten ! Geeft te kennen het Collegie van Kooplieder binnen de Stad Middelburg in Zeeland dat het zelve met de uiferfte verwondering et geen minder leedwezen' heeft vernoiien , dat 'e: op den 14 dezer Maand November 1797. bin nen Amfterdam was gehouden eene , naar de zen tyd te rekenen, importante Verkoopingvai Nnnnn Oost Min» DELBU&Q. [  MïD. DELBURG. Ad ra van Mid- delb. Koopl. aan de Nat. Verg. 16*54 NIEUWE NEDERLANDSCHE OoSt Indifche Retour Waaren, zoo vermeend het Noorcen bn.nen gevallene Schepen toebehoorende aan ce Oost Indifche MaWchappv dezer Landen, waar onder het CeylenjcLsTp de Zuidpool cn de Pacquctboot de Vin. fpeciaal vVa°nral diKUffirerr Z5daüd 3a"^'^d;"zond'er dat van al die, ter dezer Gewesten, aangebrane goederen aan het Departement van "Seï burg ,n Zeeland, iets veel min haar geregte een .vierde Part m deze Goederen, is aangebragt tot eene aller importantfte fchade van6 de Tewooners van dit Zeeuwfche Gewest in het algemeen, en van Middelburgs Ingezetenen in bet byzonder. Het za, niet^oodlg i„, Burgers Reprefentanten, ulieden gedefailleerd aaa den aandagt te brengen de ruïneufe gevolgen rechS?enhgae„HeTe allefi"tS onbülykAn^Srl iSÏlil *ï cyZe' v"?or de Commercielbe. «aal in du Gewe.t en in deze Stad, ten eeyolge moet en zal hebben, en reeds werkefyfe heeft gehad ; en zulks in een tyd, waar i„ geen Stad of Gewest, iri de geheele BaShT den, heeft geleden, dan bet voorheen zoo bloeyend, maar nu helaas.' ten ondernamr„„ dende Middelburg, en geheel SZf.§ lP°" Getuigen hier van het totaal gemis van den Handel op het ons nabuurig voorheen «taats! Vaanderen, waar door, aan genoeaf-am «11Wmkeliers en handelende Kers £ grootfte gedeelte van hun beftaan isfenomen Zder/atr(0f!ch00n rie ^ovintiaalen Kasdaar" voor eenigfints is lchadeloos gefteid) aan die ongelukkige inwoonde* het gemis 4 deze! voor hun zoo voordeelige Correspondentie od eenige wyze kan wr-rden vergoed rp°nae,,t,e °p Getuige hier van het wegneemen van de Co. üivieren, de eenige waar op uit deze Provintie  JAARBOEKEN, December. 1797. 1655 en Stad nog eenige Vaart en Handel, voor het uitbarsten dezes noodlottigen Oorlogs, Wierd gedreven. Getuige hier van de geheele ftremming en ftilftand, van allen aanbouw en uitreeding van Schepen. Getuige hier van de zoo zigtbare vermindering inzonderheid van Middelburgs Ingezetenen, die by gebrek aan het noodige beftaan, door werk te vinden, elders een goed heenkomen moeten gaau z 'eken, en zoo de berigten waar zyn, het geen maar al te zeer te vreezen is, al leeds binnen de laatfte afgeloopene jaaren, eenige duizend bedragen. War zal 'er nu, Burgers Reprefentanten!van Middelburg, wat zal 'er van geheel Zeeland worden V alwaar de Ingezetenen meest al door de werkzaamheden san der» C >mmerciëeleit Handel verknogt, (want Fabricquen noch Tra» ficquen, zyn 'er in geen genoegzaame getale noch activiteit, om veel handen werk te verfchaffeii) moeten beftaan, by al'ien dezelve ook zullen worden verltooken van die voordeden, die den Oost - lndifchen Handel nog zoude kunnen aanbrengen, waar 111 voor een vierde te deelen, deze Provintie zoo wettig toekomt, en waar van dezelve, het zy ,met eerbied gezegd, niet dan door de grootfte en nooit gehoorde onrechtvaardigheid, kan worden ontzet, zonder openbaare fchennis va'i de zoo plegtig erkende Rechten 'van Mensen en Burger, waar cp alle de handelingen dsr Ba .aaffche Natie, en dus rok noodwendig van oerzelver Vertegenwoordigers , moeten gebafeerd zyn. Het Collëgie van Kooplieden binnen de Stad Middelburg zegt niet te veel, Burgers Reprefentanten! wanneer avanceert dat aan de Provincie Zeeland of het Departement Middelburg, een vierde van al dien Handel en derzelver Nnnnn 2 voor- Mm- DELBOROj Adres van Mid* delb. Kooph aan de Nat. Verg*  B,7RG. Aires VtiJl Mfd* ddh. Kóoph aan de Nat. Ferg. *ö56 NIEUWE NEDERLANDSCHE voordeelen-, wettig en onherroepelyk comne. teerd; dn van de eerfte oprigting dezer Maatf:happy door alle derzelver tydvakken heen te demonftreren, zoude weinig m;eite kosttn ma r den voor den Lande zoo kostelykeu tvrl u.ieden ontnemen; het zal dus genoeg zyn ulieder aandagt alleen te bepalen, by de Refolutiter Verga ring van Hun Hoog Mogende, "r> den a4 December i795, en dus na de Revolutie genomen, waarby de Directie van de OostIndilche Maatfchappy, door de gezamentlyke Bondgenooten w veranderd, alwaar Articul6, Hun Hoog Mogende zig dus uitdrukken: „Doch „ word niet te min uit hoofde van het aan de „ Provintfe van Zeeland wettig eompueerend „ aandeel in de voorfchreve Maatfchappy te" „ fens onherroepelyk vastgefteld en abfoutelyk „ verzekering gegeven, dat de Provintie, of „ het Departement van Middelburg nu, en in „ t vervolg altoos zal blyven behouden haar „ geregte éen vierde in de te doene inkoopen „ en verzendingen van goederen, aanbouw S „ eigen Compagnies Schepen, als mede in de „ retouren uit Indiën, verkooping derzelve en „ wat dies meer zy, zoodariig als het zelve van " l°nnHShen/f by contlnuatje aa" de Kamer Zee" „ land heeft gecompeteerd, en dat mede dege„ woone lasten rer zaaken van deOost-Indi„ fche Compagnwfrby continuatie in Zeeland „ zullen betaald worden, zoo als tot hiei toê „ heeft plaats gehad." toe KA°A"i00it töurgers R eprefentantenklaarder en duide.yker eene wettige Eigendom, en weï door het Opperbeftuur dezer Landen zelve aan het welk de JNationale Vergadering ?S fubintreerd aan iemand worden toegekend? Wie zoude ooit na dat door de üpperfte Magt onherroepelyk was vastgefteld en abfolutp! lyk verzekerd, dat de Prov.nfie 3het Depznt xaeut  ÏAARBOEKEN,' December, 1797. IG57 ment van Middelburg in Zeeland, nu en in bet vervolg altoos haar geregte één vierde zal blyven behouden, ook zelfs in de verkoopingen, hebben kunnen denken, het mogelyk te zyn, in de poslesfie van dat wettig Recht te worden geturbeerd; en dit, Burgers Reprefentantety! is egter gefchied, dezer dagen, zoo korten tyd na de zoo plegtig en duidelyk gedaane verklaring door Hun Hoog Mogende; dit is als onder hei oog van ulieden gefchied, door die in de pre misfen dezer vermelde Notable Verkooping bj het Departement Amfterdam alleen gehouden 5 zonder dat 'er een eerig articul, veel min een geregte een vierde part, daar van in Zeelanc is aangebragt, gelyk by de hier vooren aangehaalde Refolutie was toegekend en verzekerd, en ook had behooren te gefchieden; en daar hei uit de Dagbladen, der Nationale Vergadering kennelyk is, dat'den invoer van Thee hier t< Lande, alleen aan de Oost»Indifche Mastfchap py by feclufie is vergund, mits die Maaifchap py dan ook verpligt is te zorgen , dat 'er aitoo; voorraad van de benoodigde Thee hier t< Lande voorhanden zy; hoe dit nu gedrurende. den voor deze Republicoi zoo noodlottige! Oorlog, mogelyk zal zyn of plaats hebben, i: de taak niet van dit Collegie van Kooplieden ti onderzoeken: maar dit is zeker* dat hoe di Thee ook in de Republicq aankome. het De partement van Middelburg, word dezelve Cy nofure, als in het geval waar over thans klag ten zyn, gehouden, al wederom in bet zelvi gevaar zal geraken, en van geen aanvoer 0 verkoopingen van Thee of andere Goederen ui Indien aangebragt wordende, het zy dan o] welk eene wyze het ook zy, zulien jouïsfee ren. En,Burgers Reprefentanten! wat zouden d inkomften van dit Gewest, dat tot hier toe zo 'lig^'g zYa aandeel in alle Lasten, zelfs bove Nanan 3 ve Middelburg. Adres van Mid- delbm 'Koopl. aan de Nat. Verg*, f » ) 1 é  MlD» DE L8-i.C!, /i hes yan Mid* delb. Koopl. aan dc Nat. »«558 NIEUWE NEDERLANDSCHE vermogen beeft gedragen, daar nier aanmerftehj door lyden? ais daar is; het middel op dWwgi ce «iddetai op het Confumabele, door den minderen toevloed van Vreemdelingen, en het naar elders verhuizen van een aantal WerE heden; door de verminderde waarde van dé Oost • Indiiche Actiën, Departement Middeï borg; de verminderde waarde van Huizen Pakhuizen en particuliere Scheeps - Timmerwerven en Lynbaanen, die hy eventueel verfterf vZl het middel op de Collateriale Sucïïfie'of Z verkoop, voor den 40 Penning veeVmindeï zonden renderen. mmaer Wat zal 'er van zoo een aantal nyvre Koonbeden, i„ dit Zeeuwsen Gewest worden °dië wel verre van door het uitvoeren van Comrris! fien voor Vreemdelingen een behoorlyke winst te doen, zelve zouden genoodzaakt wortelen deren te betalen , en in fteede van de benoócïï de Waaren onder hun oog te kryge„ £enood zaakt zyn, om door die van ander^oeren zien. Is het niet te dugten dat die KooEeJ hier mets meerder te verrigten hebbende, naar elders zullen vertrekken, en daar door di Ge west van d>e zoo nuttige, en Reeds in de ge-* ir.eene Lasten zoo rykelyk contribuêerende m woonderen, beroofd worden; gelyk thans J-l mter dan te veel reeds\vlrd t&oT Hqe zal dit de Wisfelcours, zoo drukken 1 voor Zeelands Inwoonderen én H> JU J Oost indifche Compagnies VcZ^lt^0^ verligt wierd, noch ruïneufer makens Hoe zullen veele Makelaars, Beurteden Sleepers en allerley Arbeidslieden hun bc(ban ^SÏeSen ! ^ "* fN oer dit alles, Burgers Reprefentanten! bet con-  JAARBOEKEN, December, 1797. i*bJ 9 contributif vermogeu der Ingezetenen niet geheel vernietigen? en hoe zal dit Gewest immer in 1 ftaat zyu deszelfs aandeel in de gemeere Las 1 ten, en de gelden tot onderhoud van hunne Dykagien, en benoodigde Zeeweeringen, konnen opbrengen? en dus den totaalen oudergang van dit Gewest ten gevolge hebben? Men zesgé niet: het Departement van Aee land te Middelburg, zal zyn aandeel of een vierde van het provenue, dezer Verknoping worden aanbedeeld; du is niet genoeg .Burgers Reprefentanten,noch voldoende voor de liurgery; de locaale bezigheden, die den aanvoer, verkoop en aflevering van zoodanige Goeaeren te weeg brengen, zyn het die de Han .eiaryvende Burgers en Ambachtslieden onmidielyit voordeel en noodzuaklyk beftaan aanbrengen ; en moet Amfterdam, dat buiten dien nog zoo veel refources van beftian opleverd, ten preuidirie van Middelburg, dat buiteu den Oost»lndifchen Handel, genoegfaam niets meer overig is gebleven, daar van alken al het voordeel geBieten ? Zyn 'er (tot zoodanige Verkoopingen byzondere fchikkingen . hier liefst niette meiden, noodig geweest? het zy zoo/ maar waarom kan het Departement Middelburg daar voor zyn aandeel ook niet in participeren, zoo als na regten behoord? De onkosten van Transport en de benoodigde Asfuranties, zullen op Middelburg niet meer als op Amfterdam, en elders binnen deze Republiek bedragen ; ja het Collegie van kooplieden vermeend wel zeker te weten, dat de Premie van Asfurautie op Middelburg,althans niet hooger, als op Amfterdam zal zyn. Redenen waarom het Collegie van Kooplieden binnen de Stad Middelburg zig keer.: tot ulieden, als reptefenterende het Volk van NederNonnn 4 'and> Mid- Adres >an Midielb.Koopl. aan de Nat.. Verg.  MlD- BfL BURG Adres yan Middelb. aan de Nat. , Verg. 1660 NIEUWE NEDERLANDSCHE land, waar van dit hun Gewest altyd een zoo yeel^Contnbueerend gedeelte uitmaakt , en doe? de ongelukkige omftandigheden, waar in deBataaffche Republiek is gedompeld, verre het meeste heeft geleden; eerbiedig doch teffensme allen aandrang verzoekende, dat het ulieden bebage ,D uwe Wysheid en Volksliefde, die nooit toelaaten kan, dat het eene Gewest ten pre,?u ditie van het andere, met krenking van alle recht en billykheid, 'worde bevoordVd, door het nemen van een Decreet, te zorgen, dat het Commnté tot de Zaaken van den^Oost - Indi- ?UÏ ï Bezitti"gen «* Aa.fterd.Bi rel derende, op hunne verantwoordelykheid wor- tj^W? h\\rVtIV0l8> va" «He deReiouren van Indifche Waaren, voor rekening van dé Oost-Indifche Maatfchappy hier te linde od weke wys dezelve ook worden aangebragt, en welke onderhandelingen daar over moe en plaal aldaar VeLgt; i„ ffïi fll\ÏZu^ dZ ook by de eerfte Retouren/die zu ,enworen SJ^' aa» Departement Zeeland te Middelburg, zoo veel meerder zal worden -op gezonden, als het geregte een vierde dee? 1 SrgHonS 7" het thanS Plaats Ebbende nadee caar door kan en mag vergoed worden en ook Reeds; in te doene nkoopingen en verzendingen van Goederen, aanbouw van eigen CompaS Schepen, en wat dies meer zy, voor deïïfif? aandeel jou/sfeere, en dus dit Departement n zynen wettigen Eigendom, waar van h t ^ede ! de Erectie dezer Maatfchappy zonder tlmZ. tie voor zoo veel dit Collegie bekend ï »y oe gezamentJyke Bondgenooten zoo nleffHo«kend blykens de hier* vooren aangehaald! lUfoluue van Hun Hoog Mogende, met at kragt  JAARBOEKEN, December. 1797. 16*61 kragt worde gemaintineerd; of door zoodanige Mroi andere voorziening als uwe Wysheid en gema-delnifesteerde Rechtvaardigheid zullen vermeenen burg» te behooren. 'T Welk doende enz. Het Collegie van Kooplieden binnen Middelburg ih Zeeland en uit dezelve, als Schtiba. (Was geteekend) J. H. WATERLANDER. Middelburg deu 18 November 1797. Om het bovenftaande Adres dies te meer ingangs te doen vinden, nam het zelfde Kol legie van Kooplieden de toevlugt tot de Volksvertegenwoordigers van hun Gewest, ernftig en nadrukkelyk verzoekende,om,door hunne voorfpraak en aandrang by de Nationaale Vergadering, de aangevoerde redenen, ten bedoelden oogmerke, te doen gelden. » Aan de Vertegenwoordigers van het Volk van Zeeland. Burgers Vertegenwoordigers! Geeft te kennen het Collegie van Kooplieden binnen de Stad Middelburg, dat het zelve vernomen hebbende, dat op den 14 dezer Maand November 1797, te Amfterdam Verkooping is gehouden door het Committé tot de Zaaken vaa den Oost-Indifchen Handel en Bezittingen, qnafi voor rekening van de Geintresfeerdens, van Nnnnn 5 eene  Mro. DEL" BURG. Adres van Kooplie den aai de Re* pref. van Zeelana i ] 1 \ 5 c c T u v z al C I66-2 NIEUWE NEDERLANDSCHE n^V{°ï/fZeVyi> zeer ia,P"aate quantiteit Oost-Indifche Waaren, buiten alle twjffelaan gebragt met de Schepen' der OostSfche Maatfchappy dezer Lauden, welk reeds in het Najaar W m Nawegen zyn binnen gevalïline" vv.,ir on.er ook waren het Celionfche . Sch p de Zuidpool en de Pacquet de Fin fbe , caal voor de Kamer Zeeland aangelegd zo oer dat van alle die Cederen aan E oianê. mem va,.- Zeeland te Mtddelburg iets, veel min het een vtenie Part ts ingebragt, zoo ais een.ter wetttg aan het zelve co geteerd, en ook uudrnkkelyk ,n de fterkfte bewoordingen, door de geza^enrlyk Öon-.'geno.wen, aan de Provin. tie van Z;eland is toegekemi en onherroepelyk verzekerd, blykens de Refolutie van Hun Hoog Mogende dato a4 December j705, en dus na de Revolutie, fp.aaal i„ het 6 Artikel van trd ° ' W aaH ten dezen -vord gérefc, Dat het Collegie van Kooplieden onbewust of er van w,gen ulieden, aan wien de zo^ voor het weizyn van het Zeeuvvfche Volk is Ke' trouwd, en het ook £er harten gaat, o? van wegens Hoofdpartitipanten ter Kamer ZeeLnd lemge Demarecles zyn gedaan om diergelyke landelwys voor het vervolg tegen te gaan en te rerhmaeren noodig heeft geoordeeld, aan de Nationale Vergadering een Addres te maken vaar van Copre hier a,-ter is gevoegd, met bil'yke klagten over de gehoudene bandelwvs n ezen, tot merkelyke fchade en prejudttie5^ vaa eJWmak Kas, en Middelburgs" IngeVS Dat het Collegie de pra-tiëufe attentie van n aXT S 0/™d™>™™ ampTdeS n alle de ichadens voor Provintie en Stad uit zodanige Directie van; zaaken profïuëerende 3 aan «heden overboodig hekend/en"ZTdk ailegie zelve, by hunne Request'e od den J Oc-  JAARBOEKEN, December, 1797. 16*3 October 1795 aan de Prvifinneele Reprefentan 1 ten van het Volk van Zeeland, in het breede e^raentioneerd, alvoren by de gezamentlyke Bnndgenoo;en, de Directie van de Oost-Indifciie Maatfchappy dezer Landen, is veranderd geworden aan welke Requeste het Collegie van Kooplieden zig refereert; alleenlyk daar nog bvvóVende, dat was het aandeel in die Goederen van de Kamer Zeeland te Middelburg verkogt geworden, 'er veel waarfchynlykheid is, dat de prys van het overfchryving geld in Banco Middelburg, genoegzaam a Pari zoude zyn gekomen, tot merkelyk foulaas van veele Saldohouders in gemelde Bank. Dat het Collegie van Kooplieden tot hunne innige droefheid moet ondervinden, dat alle de gevreesde gevolgen, van de veranderde Directie in bovengemelde Requeste opgegeven, geen harsfenfchimmige vrees is geweest, neen maar door de uitkomst, helaas! maar al te we bewaarheid; dat intusfchen, worden diergelyke en andere ten zei ven einde nitloopende handelingen niet kragtdadig tegen gegaan , en aan de Ingezetenen van dit Gewest en aan Middelburgs Inwoo. ners de middelen van hun beftaan op zoo een onrechtvaardige wyze ontnoomen, die reeds door het verlies van den Handel op het nabuung, voorheen Staats-Vlaanderen, het wegnemen van Esfequebo en Demerriry, en dentotaalen itilftand van Aanbouw ea Equipering, en met een woord, van alle Commercie, zoo veel hebben geleden, dezelve niet langer in Haat zullen zyn , de zoo zwaar drukkende, en boven alle voorbeeld verzwaarde Lasten op te brengen, of de onkosten van de zoo kostbaare Dyckagien en benoodigdÉ Zeeweeringen te helpen bekostigen, neen maai tot armoede zullen vervallen, en met het ge ring overfchot, dat hun van hunne middeler nol zoude oVerfchieren, dit Gewest te verlaa ten, en elders een goed heen komen te zoeken. DELBURG. Adres van Kooplieden aan de Re* pref. van Zeeland I  Midi DEL, burg. Adres yan Kouplie den aar de Repref,yan Zeelanc 104 NIEUWE NEDBrttANÖSCHB die van i^&^&fê^™*? een aantal ,aaren hebSen gewerkV en Zl™?* gen het voorig Beftuur zoo van s^f" Jf" wege zoo joflyk ais ftandvastig S lfdn" magt heeft verzet, en waar in Êw. „ met a,,e fel (hier mede du ft hel CoÜD * e° ™* vlyenj met /een tSo^v^JS^f" aangehouden, door die zich thJZ 1 wordeiwind van Zaken beviDdenl ^08 ™ het Be" Reedenen waarom diti CollemV van v~ v j zig keert tot ulieden met Sy KooP"eden hun gedaane Addreshl nl 5v,erztoek- di£ -ring op alfe móSfc^ylL^i^-^*^ bovendien in uwSeH 1. ?PPUieeren; en delen te beramen en* £ te fteE aodere^ op de beste en zeker/re 4^ DV waar do<* lyk verlangen van6het ZeZ^^S 200 fhunnen wettigen Eieend™ «™ , 0,k» eiQ hY clareerde Reliten ï^'iËS^* de toezegging van de respectiveBon£ger en worde gemaintineerd. ^ondgenooten, *T welk doende &c. ^dcïbülf'm^ Schribf °d> eD UK de^ve ajs CWas geteekend) J' H. WATERLANDER. Middelburg den ao November J?9T. \ De.  JAARBOEKEN, December, 1797. l6ö$ Dezelfde klaagftemme, als in het bovenftaande, wierdt ook, hoewel flegts in 'c voorbygaan , aangeheven in het volgende Adres, den ao deezer, door de Burgers van Middelburg ter Nationaale Vergadering ingeleverd. Doch een ander beswaar, nog veel pynlyker drukkende, deedt hunne ftemmenog veel luüer zich verheffen. Het betrof de fchroomlyke nadeelen, voor hunne Stad in 't byzonder, voortvloeiend? uit het Verbond van Alliantie met FrarkryK , met naame door den Afftand van Staats Vlaanderen aan de Franfche Republiek, en door de belethmc-ingen, in den Koophandel en Zeevaart, *« zy in gevolge diens Traktaats, 't zy by on. wettige aanmatiging, daar door veroorzaakt; belemmeringen, zoo als dezelve hier bil de ftukken worden opgeteld, die de bei • loosde gevolgen, zoo voor het algemeen, als voor byzondere belangen dreigden. Aan de Nationaale Vergadering, Reprt fenteerende het Folk'van Nederland. Burgers, Reprefentanten ! Het zy ons vergund, de attentie van uliedi Veraadering, voor eenige oogenbhkketi . c een, voor de feheele Bataaffche Republiek g< wigtig, en voor een gedeelte van dezelve allerb lanarvkst poinct, te vergen wis het weldenkende gedeelte van het Bataa fche Volk te regt verheugd, toen m den Jaa 170* deze'Republiek zich met die der F^pfcn verbroederde, dooreen Tractaat van Alhantj Middelburg 'Ut t p Fren :» et  Middelburg. Adres van Mid. delb. Burgen aan de Nat. Verg. i i c 2 I c O V n K g< 1666 NIEUWE NEDERLANDSCME bet welk op den 16 Mey deszelven Jaars, in d*n Hage werd geHoten: Zeelands Hurken hoeder mede opentlyk betuigende, in die re gtmatSS vreugde te paruciperen, bekommerden *c™óf! thans over de nadeehge gevolgen , die de afftand. byzonder van het gewezen Staats VJaanderen by het i3de Artykel van voorfchreve Tractaa ^ff'»0^1™0' eD dus «* voor de Bataaffche Republiek zoude kunnen hebben; of het fchoon by het i7de Am van opgemeld Trac aaf wel is vastgefteld j dat by de algemeené Vreede door de Franichen aan de Bataaffche ReSek m de overwonnen Landen, d-e de J^anfche Elgendomraen zullen geworden zyn, zulk een gedeel e van Laudftreeken zal worden afgeftaan aiS|t,DK°PPuervlakte Za' °vereenkomen mlr d e ' welke by het 13de Art. door de Franfche Reou- 5IleinOh0rbeh0UdeD zyD- Maar ™> d e de w ï: de van het gewezen Staats Vlaanderen «-Ift L het afgetrokkene, buiten de StSè met en Gewest, bekend is, moet niet ovaS 5yDr>d^uer J? alle de verwonnen Lande"üS aeafrFhaüfCh.e RePubIi<*> in" de nabyheïI der S aaffche gelegen, geene gelyke oppervlakte Lands ran zulk eene valeur gevonden word? 7rfnfc5enftaatnmiaakfde ?P de §oede T'°™ der franichen, en de bepaahng bv het iade Arr war by de Scheepvaart op oen Rhyn d'e MaaV Ie Schelde, de Hond, en alle haare Takken tot an de Zee, voor de beide Voiken vrv'zoude yn, en dat de Schepen der Franfche^ en de? ataven, op dezelfde voorwarden daar op zoS- en mogen varen, zoo leenigde dit eenigzints de pgevatte bekommeringen, eo men beg'eej nief •wil' b£*ï ?e5 T,erd aJ ras ^ leedwezen ;waar, dat die bedenklyke vooruitzigten niet ongrond waren geweest; want, zodra was niet Directie van zaken, in het opgenoemde gewezen  JAARBOEKEN, December, 1707. 1667 zen Staats Vlaanderen en Braband, in banden van de Vlaamfche en Brabandlche Burgers (waar in het natuurlyk , volgens den egenwoordigen vorm van Regeering, moest komen) geraakt, of men befpeurde allerwege meerdere belemmeringen in de Scheepvaart, Handel en Communicatie, dan 'er mooglyk tusfchen niet - Geallieerde Volkeren, elders paats hebben. 1. Een volftrekt verbod van den uitvoer van Granen, niettegenBaande een vry aanmerklyk gedeel re van dien moet geconfidereetd worden te zyn, het Product van de Eigendommen der Ingezetenen dezer Republiek , in het gewezene Strats- Vlaanderen, dewyl 'er byna geen gegoede Lieden in dit Gewest gevonden worden, of dezelve hebben aldaar eeüige Landeryen, Tienden j als anderzints. 2 Een volftrekt verbod van de Uitvoer var Geldfpecien, waar door de Bataaffche Burgen buiten ftaat worden gefteid, zoem de Itikomitet bunner aanmerklyke Bezittingen aldaar gelegen, te kunnen genieten, als hunne uitftaande Pretentien, uit vorige Commercieëele Handelingen gefprotenj te kunnen innen; hetweikgevolglyk opdelnkoms' ten der Bataaffche Republiek eenen onmiddelykec invloed veroorzaakt, niet alleenlyk in de Jaarlyk fche gewoone Lasten; maar ook vooral in de Lx traordinaire Heffingen; waar in die Bezittingei en uitftaande Preteniiec dus worden gerefer veerd. 3. Het vernietigen der TiendeB aldaar, zonde eenige vergoeding of equivalent, waat door d< bezitters der Landen, geen Tiende • Heftèrs teven zynde, aanmerklyk zyn verrykt ten koste van di Eigenaars der gemelde Tienden , niettegenftaandi indien men het Tiende Recht wilde vernietigen zulks op een billyke wyze had kunnen wordendaar gefteid, door eene na evenredigheid te bepalen af koop, waar door noch de Bezitters van Landen noe MlD1 DLL," BURG. Adres van Mid- delb. Burgers aan de Nat. Verg. \ 1 1 i i  Middelbrug. Adres van Mid- delb. Burger. aan de Nat. Verg. I ( r i c rj r v v d d; Vi 1668 NIEUWE NEDERLANDSCHE noch de Eigenaars der Tienden zouden zyn ver™ gelykt geworden. J ver0D' 4. Het yerbieden van den invoer, of zwaar beiasten van veele Artykelen van Commercie waardoor de Handel langs boe meer vervald en dl Scheepvaart van hier op die Quartieren geheel iiil 5, Het plaatfen van Kustbewaarders, waardoor de Scheepvaart van de Bataven, niet alleen eeftremt, maar de Schepen zelfs van de Stroomen worden weggehaald, en zulks tegen den uitdruk, lyken Letter van het 19 Artykel van het meeree, noemde Alliantie-Tractaat, medebrengende, dat de Scheepvaart, voor de beiden Volken, vrv zoude zyn. ' y Dit zyn. Burgers Reprefentanten.' nu maar de hoofdzaaklyke Grieven die het Zeeuwfche gedeelte van de Bataafiche Republiek, door den gezegden af (tandI van het voormalig Staats-Vlaanderen zo ongelukkig komen te treffen. Indien wy verder in detail wilden treden v-n alle de onderfcheidene nadeelen, die uit de even genoemde bezwaren proflueeren, zo zouden wv -f.n zeer ruim veld vinden; dan, het zoude aan jheder verlicht oordeel te kort zyn gedaan d ! zan een optel linge te doen; gerust ken men ze*-. ;en, dat er geene Clasfe van Burgers beftaar »f dezelve gaat daar onder gebub ' Wanneer wy hieromtrent alleenlyk remarqueeen , dat.de Arbeidsloonen van de Graanen, dl 1 ttiff Uk voorme,de Landen, in e Stad Middelburg wierden aangebragt, en wp* er van daar wierden vervoerd. Jaarjyks beli en Jim het Equivalent van ƒ 150,000. Dat de Pro. mcie Zeeland thans op deszelfs Quota valideerd. Dor het gemis van de Provinciale inkomften uit e Quartieren,en dan hier byin aanfcnouwneem , it zulk eene aanmerklyke Som, (wy zwygan in alle dergelyke uitvloeifelen; zich eeojgTyk  JAARBOEKEN, December, 1797. 1669 verdeelde onder den Arbeider. Dan, Bnrgers, Keprefentanten, zult Gylieden ligtlyk penetree ren, wat de gevolgen voor dit gedeelte van de j Republiek, en inzonderheid voor deze, weleer in den Handel bloeyende Stad Middelburg, eviden . telyk zullen moeten zyn, indien 'er geene fpoedige voorziening komt, fin of dit alles nog niet genoeg ware, zo komt de Stad Middelburg thans ook nog te misfen het vertier van het eenig Overfchot der Oost Indifche Retouren, voor Zeeland gedestineerd geweest, dien de roofzugt der Engelfchen zyn ontkomen, dewyl dezelve door toevallige omftandigheden als nu, benevens de verdere Retouren uit Noorwegen, in Amfterdam zyrj verkogt ; en hoe zeer wy ons wel met het denkbeeld van éénheid kunnen veréénigen; zo begrypen wy nogthans, dat het eene gedeelte der Republiek niet alle de vootdeelen alleen mag genieten, en daardoor veroorzaaken, dat het ander deel uit droögt; behalven dat ook H. H. Mog., .ulieder Predecesfeuren, als de lioogstgeconftitueera/i Mid* delb* Burgei's ian dó Nat. Verg.  io70 NIEUWE NEDERLANDSCHE MiddelBurg, Adres yan Mid- delb. Burger aan de Nat. Verg. den toevlugt, tot ulieden, aU onze eenige hoop. van redding, te moeten neemen; terwyl wy van ulieder Vaderlandlievende zorgen verwagten, dat Gylieden gereedlyk alles zult in het werk ftellen, wat m ftaat zoude mogen zyn, om dit gedeelte van de Bataaffche Republiek dat Recht te doen wedervaren, waar op deszelfs Ingezetenen zulk eene rechtmatige Aanfpraak hebben. i£n daar wy. jons niet kunnen voorftelien, dat het doel deF Magtige Franfche Republiek zoude kunnen zyn». om de Bataaffche eenig ongelyk aan te doan, endoor niet ftiptlyk by den Letter van het Alliantie Tractaat te blyven, een aanzienlyk gedeeltedezer Republiek in den grond te bederven, en dus ook voor het geheel onnut te maaken; zo neemen wy de vry moedigheid,, met aldien ernst, dte den Bataaf kenfchetst, ulieden, Burgers Reprefentanten ! te verzoeken, dat Gylieden in uwe wysheid, het, by de Franfche Republiek, daar heenen gelieft te dirigeeren, dat, inden het maar eenigzmts mooglyk is, het by 't genoemde Aliiant£: TrnacCaaLc, afgef*aane Territoir aan de Bataalfche Republiek mag worden terug gegeeven of dat immers, en in allen gevalle, hetzelve Alliantie Tractaat ftiptelyk mag worden naargekomen» en dus de Scheepvaart en Commercie tusfchen de Bataaffche Republiek en het geweezene Staats-Vlaanderen en Braband, (welker lot als au is beflist) onbelemmerd moge plaats grypen en op eene wederzyds gelyken voet mag wordengebragt, gelyk ook dat de Bataaffche Burgers op eene billyke wyze, mogen worden vergoed het gemis hunner Bezittingen en Tiendens, aldaar gelegen, en dat zy voorts de Revenuen dunner Eigendommen van daar vryelyk zullen mogen uitvoeren en genieten* Hier mede toch verEocken zy mets anders, dan het geene dezelve aa den Letier van het bovengenoemde AlliantieIractaat competeeed, als waarin immers tenduiielykften doorftraalt, om de beide Volken gelyke  JAARBOEKEN, December, 1797. 1671 ' ke voorrechten te doen genieten, en het geen ook de grondflag zal moeten uitmaaken van een Commercieel Tractaat, hst welk wy hoopen en verwagten dat in der tyd, by eene algemeené Vreede, zal worden geflooten, en de twee Republieken, niet alleen als Vrienden en Bondgenooten, maar ook als Naouuren verder zal moeten verëenigen, ter bevordering van het wezentlyk en beftendig geluk der beide Natiën. Belangende voor het overige onze hier voren van ter zyde aangevoerde bezwaren, ten aanzien van den Oost-Indifchen Handel; zo durven wy hier omtrend van Ulieder Vaderlyke zorge en rechtvaardigheid verwagten, dat gy lieden in uwe wysheid zult daarftellen en zorgen, dat dit gedeelte der Bataaffche Republiek in het vervolg kome te genieten deszelfs regtmatjg aandeel in Retouren en Equipages van voorfchreeve Handel, I zo als zulks wettig is toegezegd , by de boven aangehaalde Refolutie van Hun Hoog Mogenden, in dato 24. December 1705. Waar mede wy bidden, dat de Almogende Ulieder raadflagen tot heil van het Bataaffche Volk mag doen gedyen, terwyl wy ons met gepasten eerbied noemen. Ulieder Medeburgers\ enz. MIDDELBURG den 1797. Het der¬ de 'Juar der BataaffcheFryheid. Vlissingen. Van wegen het Zeeuwfche Genootfchap binnen deeze Stad, wierdt, in de thans loopende Maand, het volgende Programma ter algemeené kennisfe gebragt. TJet Zeeuwfche Genootfchap der WetenfchapA1 pen te Viisflngen, heeft in deszelfs Algemeené Vergadering, den 1 November 1797, beOoooo a flo* Ml IJ del3'jrg.  Vu> SiKGKA i 1 t t67i NIEUWE NEDERLANDSCHE floten, om «de Prys vragen nopens het uithalen1 .van gebroken Palen uit de Zeewerken, die nopens de zuivering van ftil/iaand en bedorven Water, die nopens 't beplanten der Duynen, die nopens t bekrammen der Zeedyken, en eindelyk die nopens het verval en herftel der Haring- en Cabillau^Visfery ia Zeeland, by vorige Program» mata breeder omfchreejen, andermaal uittelchryven en open te ftellen' tot i January 1799- terwyl het op nieuw, onder belofte van den Gouden ^erepenning, heeft ui'gefchreeven de drie na volgende Prysvragen, te beantwoorden mede voor den 1 January 1799. A. Vermits het uit de gefchiedenis kennelykis, dat de verfchillende Griekfche Staten, toe het afweren van de Perfifche macht, ineen onderling verband geftaan. hebben; dat zy ook, immers verlcheideneo der'zelven, eenen gemeenen Raad en Rechtbank gehad hebben, onder den naam van Amp"ictyonifchep Raad bekend^ dat eindeJyK, na den tyd van Alexander den Grooteo, eene foederative Republiek, onder de?i naam van het Achaejfche Bondgenootfchap, beftaan heeft, zo word gevraagd: Welke is, in de beide verkennende tyavakken, de aard en natuur van ieder Bondgenootfchap geweest; welken waren daarvan de voordeelige uitwerkfelen, welken de nadeelige gevolgen, en gebreeken; hoe lang heeft ieder derzelven beftaan ? en is derzelver verval en einde aan eenige oorzaak in derzelver Staatsform, of aan toevallige omftandigheden : 't zy vsn kwaad beftuur, of anderen, te wyten geweest? Welke zyn eindelyk de Staatkundige lesten of befhiiten* uit die aanmerkingen, ter aan. pryzing of afrading van een FoederatifStslfel te maken ? B. Welken zyn de befte middelen, waar door ae Armka.sfen in dit Gewest omtrent de bedeeing van een aantal Armen kunnen ontlast worien? Daar hiertoe geene gefchikte middelen zulr iea  JAARBOEKEN, December, 1707." 1673 len kunnen opgegeeven worden, .zo d at de Ar men wettige aanfpraas op ooderftand hebbn, dan dat men hun eelegenheid aanwyze,waar donrzy, ten rotte van de Maatfchappy, zo al niet geheel, immers gedeeltelyk, zich zeiven het nodige onderhoud , door eene of andere werkzaamheid, kunnen verfchaffen: zo word io de vraa;?, bedoeld, welke .Fabrieken , behalve de Linnenweveryen, tot zulk een bepaald einde, in aanmerking geno, men de'natuurlyke gefteldheid en ligting pan dit Gewest, in deszelfs onderfcheidene'Gedeeltens, met gewenschte vooruitzichten zouden kunnen ondernomen worden. Men vordert , dat over zulke Fabrie/en gehandeld worde, die, zowel in de Steden als ten platte Lande, kunnen uitj»eoeffend worden; en waartoe, zomin mogelyk, kostbaare gefdfonimen , ter initandhouding, gevorderd 'worden; en dat men de op<*egeevene takken, niet by befchouwingen alleen Iaate berusten, maar het voordeel, zo veel mogelyk, door naauwkeurige berekeningen, aantoorie, C. Daar de nuttigheid van het ftorten van Oly, Traan, en dergelyke VetftofFen, in Zecgevasren, door genoegzame proeven is bevestigd, ofïchoon het oude vooroordeel, dat dit hulpmiddel uadeelig zoude 'zyn voor een achterkomend Schip nog niet ten vollen is weggenomen; zo word gevraagd: Welke is de Natuurkundige reden van het bedaaren der overftortende Zeegolven, door middei der VetftofFen? En kan, door de verklaring hiervan, ook de ongegrondheid van het evengenoemd vooroordeel, ten volle en overtuigend voor den Zeeman, worden aangetoond? De antwoorden, op gemelde Vraagen en Voorftellen moeten leesbaar gefchreeven, in deNederduitfche, Latynfche, of Franfche Taal opgefteld, ' Met een dubbel, of pffchrtft, voorzien, voor een bepaalden tyd, en vrachtvrv, toegezonden worden aan den Heer A. Dryfhout te Middei1O 0000 3 burg; v*lis- 5'ng.ïN'.  I674 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vus- SIKGEN burg; of aan den Heer H. van Rooyen, te Vlis• fingen ; Secretarisfen des Genootfchaps. De Schryvers moeten hunne naamen niet byde Verhandelingen voegendoch dezelven met een Zimpreuk voorzien, en verzeld laaten gaan met een verzegeld Briefen, dezelfde Zinfpreuk tot Opfchnfc hebbende, waar in de Naam en Woonplaats des Schryveren geméld liaan. Eindelyk zyn tot Directeuren en Leden des Genootfchap aaogefteld, deze volgende Heeren. Tot DIRECTEUREN: Mr. Her man ffacob Dykmcester, Lid van het Committé tot de zaken van de Marine, in 'sHage, Mr. Joan van Kufder, Lid van het Committé tot de Algemeené Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande, in 'sHage; Pieter Jacobus Serie, Koopman en Kapitein van de Burgery te Middelburg; Adriaan van Solingen. Med» Doet Art. Obltetr. Lector, en Lid van 't Uitvoerend Departement van Zeeland, te Middebure- Mr Cornelis Gerrit Bjleveld, Lid van 't Committé' van Onderzoek en Financie, van Zeeland en Gommis Generaal by het Departement van de Manoe in Zeeland, te Middelburg; Abrahamvan Luide van den Heuvell, Lid van 't Uitvoerend Departement van Zeeland, te Middelburg; Jacob Noels , Raad der Stad Vlisfingen; Mr. Hendrik Kluit, van Rhynfaterwoude, te Utrecht; Paulus Ba!t,L\& van 't Uitvoerend Departement van Zee. land, te Middelburg. Tot LEDEN. Jadekus Heringa, S- S. Theol. Doet.en Prof. te Utrecht. Mr. Johan Luzac, Oud Hoo*Leerar in de Vadeflariëfcbe Gefchiedcnis,Griekfche jiaal en Oudheden, te Leyden, Jacobus Aantelaar , Reprefentant van het Volk van Nederland, m 'sbLge. Joachim B„dd, Med Dcct. ie Dcdrecitf. LasPtt Johan Wctickèbach, Kec- tor  JAARBOEKEN, December, 1707. 1675 tor der Latynfcbe School te Middelburg. Autonius van Deinfe, Predikant te Middelburg. Wilhelmus Schortinghuis, Predikant te Serooskerke. Petrus Driefen, Med. Doet. Med. Chem. Med. & Hifi- Nat. Prof. te Groningen. Pierre Eti* enns Kok, Med. Doft & Prof. te Btusfeh Joachim Pieter Asmus, eerfte Equipagie Messter by het Departement der Marine in Zeeland, te Vlisfingen. Elko Tinga, Predikant te Vlisfingen. Jacquet Brez, Predikant in de Walfche Kerk, te Middelburg. Gerard van Kooien, Predikant te Vlisfingen. UTRECHT. Amersfoort. ' Veel gerugts maakten, ten deezen tyde, de gefchillen, tusfchen den Raad der Gemeente deezer Stad en bet Provinciaal Beftuur des Lands van Utrecht omlrcan. Dezelve liepen over dc bepaaüng va ]yk Stemregt, en de Remotie der Leden van het Stadsbeftuur. De perfoonen, van de zyde der Stad daar in betrokken, op de geregtigheid hunner zaake zich ?erl geene zwaarigheid, maar oordeeldden veeleei zich verpligt, alle de Stukken, de orjaangenaame zaak betreffende, ter kennisfe van hunne Medeburgeren te brengen, en aan derzeiver bezadigde beoordeelinge te onderwerpen, Hoewel zij zulks eerst in den aanvang des volgenden jaars deeden, voor zoo veel het gefchil in dit jaar gevoerd, en ook wa< afgeloopen, oordeelen wy de Stukken hiei wel te mogen plaatzen. O00004 AAï Vus- SINGEN. 1 r  FOORT, $tttkken de Afegeeftngvan , A'iers* foir- ue treffe». de, re7S NIEUWE NEDERLANDSCHE AAW DE B U R G E R Y t DER STAD AMERSFOORT. Medeburgers! T*\at de zaken van bet Beftuur dezer Stad, en XJ boven al de Admiuiftratie derjuftitie, by onze aanvaarding van het Stedelyk Bewind, zich in eene zeer cngunftige fitgatie bevonden, is Ul. allen bekend. Het belan.-;, 't welk wy in Stads welzyn, in de veiligheid uwer Perfonen en Bezittingen ftelden, deed ons tot de aanneeming der aan ons opgedragen Regeerings Posten, befluiten, daar hetons grcoie doelwit was, de Stedelyke Financiën uit derzelver verwarden toeftand te redden , en alle enze pogingen aan te wenden tot bevestiging van eendracht eu orde, en tot welvaart dezer Maatfchappy. De duidclyke blyken vao goedkeuring, welke Gyl. over de inrichting van ons beftuur hebt aan den dag geiegd, ge/oegd'by Ul. welmeenenden «andrang, hebben ons overgehaald, om, na den afloop van ons Regeerings-Jaar, nogmaals de op ons uitgebragte keuze ons te laten welgevallen, en in de waarneming onzer posten te continuecren, terwyl drie van ons die voor de eerfte reize hebben aanvaard. De handhaving der wetten, de orde in alle de deeien van het ftedelyk bewind, en de vrye uitoefening van het ftemreeót, welke geduurende ons beftuur mogten hebben plaats gehad, oordeelen wy te moeten toefchryven aan de wyze voorfebriften en bepalingen „ welke by het Stede-, iyk. Reglement zyn vastgefteld. En  JAARBOEKEN, December, 1797, 1677 En zouden wy dan hebben kunnen toelaten, dat op deze grondwet, tot welks nakoming wy; ons by Eede verbonden, inbrenk gefchiedde? De vereischtens tot het ftedelyk ftemrecht zyn by dit Reglement door ul. zelve bepaald, zonder dat Gyl. die aan het Provinciaal Beduur ter goed- of afkeuring aangeboden hebt, of verplicht waart dezelve daar toe aautebieden. Dit Beftuur beeft nogthans door deszelfs Decreet van den 6 October «797- ul. grondwet omtrend de uitoefening van het ftemrecht vernietigd, en onder andere bepalingen, daar mede ftrydig, de aflegging van eene verklaring gevorderd. Het ftond niet aan ons te onderzoeken, in hop verre Gyl. het voorgefchreven Dec aratoir , zonder gemoedelyk bezwaar, kunt afleggen, daar het onze plicht was, tegen de verkorting van uwe burgerlyke Vryheid te waaken, en over uwe domeftiqua be« langens geene andere macht dan die des Volks te erkennen. De gevolgen onzer weigering, om de Decreeter van het Provinciaal Beltuur nppeus dit poincttei uitvoer te ftellen, zyn ul. bekend. Wy zyn dooi dadelyken, doch wederrechtelyken, dwang van de waarneming van het Stadsbeftuur ontzet, en de Reprefentanten van het Volk dezer Provincie hebben zich aan de uitlpraak van de Nationale Vergadering, op welke wy ons beriepen, onttrokken. Verantwoordelyk gefield voor dè gevolgen, welke uit onze aankanting tegen de befluiten van de Hoogstgeconftitueerde Macht van dit Gewest zouden voord vloei jen, blyven wij ab nog ons vol vaardig onderwerpen aan het oordeel van een bevoegd en onpartydig Rechter, terwijl de overtuiging, dat wy onzen afgelegden Eedgeftand gedaan, en onzen plicht betracht hebben, ons heeft doen befluiten, om ook ul. in ftaat te ftellen, over ons gehouden gedrag te oordeelen Vereerd door het vertrouwen, 't welk Gyl.dooi uwe gedane keuze getoond hebt ia ons te ftel Ooooo 5 len ^MERS • ?OORT. Stukken, ie Regeering van Amersfoort betreffende.  Amer. s *oört. Stukkei de Re geering van Amersfoort b> treffen* de» ïG>8 nieuwe nederlandsche . Ieo, eo geenzins onverfcbilüg omtrend uwe denkwyze over onze gehouden adminiftratie, en geuomen maatregelen tot handhaving van uw t, rechten, bieden wy aan ul. ter overweging aan alle de ftukken, welke betrekking hebben op ons verfchil met de Beftuurders dezer Provincie Wy zyn na toewenfching van Heil en aanbod van Broederfchap, Uwe Medeburgers: J' Both Hendriks. Johan van den Bergh. G. Vogelcfang. R. c. de Wys. S, v. Straaizond. Evert Struyvenberg. Jf. Wernike Arendsz. J„ M. van Dashorst. Ls. van Bennckom. Ifaak Poncc. M. Schenkbergen. G. v. Bzmmcl, N. van Deuverden. ?. Cruyffl C. Pannekoek. M Amersfoort den "3 January 1798. s tukken Betreffende het different van den Raad der Ge , meente der Stad Amersfoort met het Provin-' ctaal Beftuur 'sLands van Utrecht, over de bepaling van het Stedelyk Stemrecht, en de Remotie der Leden yan het Stads Beftuur. EERSTE HOOFDSTUK. Yan het Reglement van Beftuur voor de Stad Amersfoort. Over het Stemrecht. Art. I. Stemgerechtigde zyn, 1. alle geboren ,rger*s' J*00"^ binnen deze Stad of deszelfs Vryheid, twintig jaaren bereikt hebbende, en van een braaf eerlyk gedrag. 9. Alle mannen geboren op den Bataaffchen Grond, die binnen «et Rechtsgebied dezer Stad een geheel jaar, en  JAARBOEKEN, December 1797. IÖ70 alle Uitlanders, die bionen hetzelve twee agter een volgende jaaren gewoond hebben, wordende deze inwooning gerekend van dien tyd af, dat iemand daar toe fchriftelyke admisfie van het Stads Beftuur bekomen heeft. II. Van het Stemrecht worden uitgefloten, 1. de ftudeercnde jeugd, elders t'huis behoorende. 2. voor als nog Krygsüeden, die zich hier in guarnifoen of met verlof bevinden. 3. Alle die zich in Eed of dienst van vreemde Machten be vinden, of van dezelve eenige bezoldiDg trekken. 4, Alle welke binnen den tyd van één jaar van wegens de Stad, Armbezorgers, GodsdieQftigeoi andere Geftichten, voor zich of hun Huisgezin. eenigen onderftand genoten hebben 5- Perfonen. voor welke het Dienstbodengeld betaald wordt; die gene echter, welke uit hoofde van eigene Huishouding de algemeené lasten helpen dragen, zyn in deze uitfluiting niet begrepen, 6. Alle die met bedrog, of door eigene fehuld een Bankbreuk ge maakt hebben. 7. Alle die uic kracht van een rechterlyk befluit onder beftuur en toeverzigt van anderen zyn. 3. Alle die door een wettige machi in ftaat van befehuldiging gefteid zyn. 9. Alle welker onnozel- ofkrankzinnighetd wettiglyk kat bewezen worden, io» de Joden. TWEEDE HOOFDSTUK. VIII. Zullende hy, dia ingevolge de oproeping verfchynt , of zyn ftembillet \n senJt, aangemerkt worden als een voorftander van de belangens van Stad en Vaderland, en voords verplicht zyn}gee ne andere perfonen tot eenige Post te benoemena dan welke by hem voor bekwaam tot tier waarneemen van dezelve, voor eerlyke mannen en vrienden van waare Vryheid bekend ftaan. PU Amersfoort. Stukken, de Regeeringvan A:ners* focrt be> treffende.  iblERS. FOORT. Smaken de Re garing van AmzrS' loert be treffen > de. I 1 c ( t t I i k I KSgo NIEUWE NEDERLANDSCHE PUBLICATIE van het Provinciaal Be/ivur 'sLands van Utrecht, ovar de veretschtén tot het Stemrecht. Het Provinciaal Eefluur*'sLands van Utrecht allen den genen die deezen zuilen zien of hoeren Ieezen, Heil en Broederfchap; doet te weetenraizoo de Vyanden van de tegenwoordige orde van zaaken , gegrond op de Oppetmagtdes Volks zoo al niet openbaar, echter heimelyk en op ajlerleye l:st,ge wyzen, die tragten te ondermynen , en zich zeiven weder in het openbaar bewind te Rellen, of eenen onmiddelyken invloed op hetzelve te verkrygeo, hebben wy naa rype deeze?11^ gedecreteerd > §eI*k WV decreteeren by Art. I. Dat geene Leden van het voorfe Beftuur, welke zo, ia Provinciaale, als Stedelyke Roeringen onder bet voorig Stadhooderly be. Zl\'tl 2y 10 deeZe' het ^ in andere Pro vinoen,-hebben zitting genad, en uit dien hoofde by de gezegende Omwenteling in den jaare 170* doo- d? Franfche Wapenen ons aangebragt, van hunne Posten zyn omzet, zoo lang hef tegenwooraig of intermediair Beftuur zalltand erypen in dee*e , ,ovmeie tot eenige Post van Regee' ring, hoe ook genaamd, zullen mogen worden seroepen of verkiesbaar zyn, dewyl het Volk ;mtnnVhtrK°hÜWen kan lte,;efl iD Perfoonen. weike lijken hebben gegeeven, den Erfftadhonderlyken ir ftocrat,fchen Regeeringsvorm toegedaan te zyn. li. Datnaar er op verfcheidene plaatfen in eeze Provincie verfchil is ontftaan over herdoen ener verklaaring ter verkryging van het Sternecht, en het ontegenzeglyk iSjgdat het Voik van Ir S £ lTCJS de eroote mee/derbeid vïï et zelve, by de daarftellmg eener geevenrediSe prefentatie, heeft noodig "geoordeeldl, llZ vetlar ng tot verkryging van"het Stemrechf vast te , ellen, en geen gedeelte des Volks zich tegen het ge-  JAARBOEKEN, December 1797. lotfr geheel kan of mag verzetten, en om voortaan al. Ie verfcbilleh over de bevoegdheid tot ftemmen, en eene meer of min verbindende verkiuariog te deen ophouden, en overeenkomftig derT'^pmee» nen Wii des Volks., in het Regiement van Re» geering deezer Provincie zoo duidelyk aan den dag gelegd, te handelen, geen Burger of Inwooner zoo in Provinciaale als Stedelyke of Dorps* grondvergaderingen tot het ftemmen zal worden bevoegd geacht, dan naa dat hy aan alle requifi» ren tot het Stemrecht, by het meergemeld Reglement van Regeering deezer Provincie bepaald, zal hebben voldaan, en wel in het hyzonder het afleggen en onderrekenen van bet Declaratoir daar in vermeld; zynde de gemelds requifiten en Declaratoir als volgt: Stemgeregtigden zyn alle Burgers, die 1. 18] Jaaren bereikt hebben. 2. Die van hunne Bezittingen of van hun Handwerk leven, en waarvan geen dienstboden geld beraald wordt. 3. Die om geen verkwisting of wangedrag onder Curateele ftaan, die geen bankeroetiers zyn, of beneficie van cesfie verzogt hebben, wier boedels aan geene defolaate boedelkamers gekomen zyn, die geen accoord met hunne Crediteuren gemaakt hebben, en door geene regterlyke daad gerehabiliteerd zyn. 4. Die zich als Stemgeregtigden aaiageven, en bereid zyu de navolgende Verklaaring afteleggen en te ondertekenen, „ Ik verklaare als een Man van Eer, op ver. 3. beurte van mytien goeden naam, dat ik alleen „ den Regeeringsvorm, welke gegrond is op dt ,, Oppermacht des Volksr, by wettige Vertegen„ woordiging, en op de Rechten en Pligten var, ,, den Menseh, zal erkennen, .handhaven et „ verdedigen, zonder ooit of immer eenige erflyh „ ambten of waardigheden te- helpen daarjielletf Vet Amersfoort. Stukken, 4e Re* *eering jan Amersfoort betreffende,  Amers foort. Stukken de Regeeringyan Amersfoort be treffende. i iÓ8a NIEDWE NEDERLANDSCHE 1 Vernietigende by deezen alle dispofitien hier tegen ftrydig, het zy hy Stedelyke of Dorps-reglementen gemaakt of genoomen. • Ed A niemand hiervan eenige onkunde zou KunnC» voorwenden , zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, als naar gewoonte. Aldus gedaanen gearrefteerd op hetLandfchapshuis binnen Utrecht, don ö October 1707 liet ' tierde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Wasgepajapheerd) w. H. droghookn, vt. C Underft. ) Ter Ordonn. van het voorn. Prov. Beft, (Was geteekend) p. t'hoen/ EXTRACT uit het Register der handehngen van den Raad der Gemeente der ótad Amersfoort, betreffende h't different van denzelven Raad met het Provinciaal Beftuur 's Lands van IJ. Vecht. °VCr d& ü^aaHnS van h" SternMaandag den 23 Oiïober 1797. Ingekomen zynde eene Publicatie van het Pm. vincaal Beftuur s Lands van Utrecht, van daï» den 6 dezer, daar by bepalende articulen enD? claratoir tot verkryging van het ftedelyk Stemrecht, zo is deze Publicatie gehouden in AdvÏÏ. Zaturdag den 4 November 1707. Ontvangen en gelezen eene Misfive van het Provinciaal Beftuur 'sLands van ütfechï t rfcheideD ^ Jnwoone dezer Stad ter hunner vergadering klaeend» k»T en te kennen gegeven, dat tatSSvandS 5 October laatsl. zoomtrend de niet verkiesbaar heid van Leden van het voorig Beftuuah*™ Si'?te;aD,f,et Stemiech- Stoffigs ubheeerd; dat zy daar om den Raad op betf. wufte waren gelastende, het voorfchr. Dm als  J AARBOEKEN, December, 1797. ÏÖ83 als nog en zonder het minde uitftel dar'elyk/te doen publiceeren , breeder by dezelve Misfive, luidende Het Provinciaal Beftuur 's Lands van Utrecht, aan den Raad van Ge meente der Stad Amersfoort. Gefchreven te Utrecht den iNovember 1797. Medeburgers! Wy kunnen niet afzyn ter kenaisfe van u lieden te brengen, dat op heden ter onzer Vergadering Request is ingediend door verfcheiden Burgers en inw.ionders van ul Stad, daar by klagende te kennen gevende, dat ons Decreet vac den 6 Octbber, zo omtrend de niet verkiesbaarheid van Leden van het voorig Beftuur» als vac 't ftemrecht, tot nog toe niet zoude zyn gepubliceerd en geaffigeerd ; doch moeten te'ffens betuigen met de uiterfte verwondering te zyn aangedaan, dat zulks zoude hebben kunnen plaatsgehad. En 't is dierhalven, dat.wy, zo onverhoopf door ul. aan onze gegevene orders tot hier toe niet mogt zyn voldaan, dat. wy ul, by deze wel ferieuslyk gelasten, om op den ontvangst dezer, zonder het minfte uitftel, voorfchreven ons Decreet van den 6 October dadelyk te doen publi ceeren en affigeeren. Heil en Broederfchap! {Was geparapheerd') p. linthorst» {Onderfiond) ter Ordonn. van 't zelve, {Was getekend} p. t' hoen. Waar over gedelibereeid zynde, is dezelv< Misfive gehouden in Advi». Maandag den 6 November 1797. Op de propofitie deswegens gedaan, zyn de Burgers Straalzand, ilelmich, Wernike, Schenk bergen en van den Bergh verzogt en gecommic taerd. Amer$~ foort. Stukken^ de Regeeringvan Amersfoort be» treffende. , )  I6§4 NIEUWE NEDii RLANDSCHE Amersfoort. Stukken de Re* geering van Amersfoort bt treffende. i teerd, om aan den Raad eene concept Misfive te fuppediteeren tot antwoord op de Misfive van het Provinciaal Beftuur, betreffende de gearresteerde > Publicatie van den 6 October 11., en om daar by de onbevoegdheid van het Provinciaal Beftuur tot het vernietigen van ftedelyke grondwetten te-de-* duceeren. Donderdag den 9 November 1797. De Gecommitteerden in deze hebben ingevolge refolutie van Jaatstl Maandag ter Vergadering voorgedragen de volgende Misfive aan het Pro. vinciaal Beftuur 'sLands van Utrecht, betreffende de gearrefteerde Publicatie van den o October 1. 1., luidende die Concept iVJisfive: De Raad H*>ti kmnan j„—^ i t*  JAARBOEKEN, December, 1797. ter uitvoer te ftellen, welks on wettigheid wy door voldoende bewyzen hebben aangetoond. la, Burgers Reprefentanten! het taart ons te moeten verkaren, dat Gylieden door het gemel-' de Decreet de macht, ul. door het Vols van dit Gewest opgedragen, hebt overfchreden ; uweVergadering heeft geene befchikking over het huishoudelyke van deze Stad; zy heeft »ch deze befchikking aangematigd, en is derhalven hare wettige macht te buiten gegaan. Dat deze onze ftelling geenzins erroneus, maar volkomen zeker is, zullen wy bewyzen. Heeft het Provinciaal Beftuur de macht om plaatfelyke grondwezen, die geene relatie tothet Provinciale hebben, te vernietiger.? dit verbiedt de Letter van het Provinciale Reglement uitdruk- kCKa'n de bepaling van 't ftemrecht in domeftike of Stedelvke zaken geacht worden aan de uitfpraak van het Provinciaal Beftuur onderworpec te zvn? ook dit ontkennen wy, pp grond vat de tegenwoordige algemeené inncnting van in "Tmmet tt T,an een ieder bekend , dat 'e, drie onderfcheiden geconftitueerde Machten be ÜaEen Nationaal Beftuur, het welk geen gezaj heeft over het huishoudelyke der byzondere Ge ^EÏne Provinciale Regeering, welke althans ii deze Provincie geene macht of befchikking heef in het huishoudelyke der Steden; . En een plaatfelyk Beftuur, het welk zich, ■ veel het Nationale of Provinciale aangaat, me mae aankanten tegen de befluiten der beide ge melde hoogst geconftitueerde Machten. Van hier dat ook drie onderfcheidene bepahnge van ftemrecht-plaats hebben. Een Nanonaal ftem Jecht door het Volk van Nederland by het Re clement voor de Nationa'e Vergadering vaa-* Ppppp 3 xm Ambrs- rOORT» hukken, ie Re-' peering van Amersfoort betreffen*de* i i c > t i U  Ameks< FOOR f. Stukken ce Regeeringvan Amersfoort bc treffende. - 1 ( i 1 war- Icod NIEUWE NEDERLANDSCHE -fteld. Een Provinciaal ftemrecht door bet Volle van dit Gewest by het Reglement van intermediair Provinciaal Beftuur daargefteld; en een plaat' ielyk ftemrecht door de Burgery van elke plaats op eene wettige wyze ingevoerd. Dat zodanig plaatfelyk ftemteebt geene relatie tot het Natioeale of Provinciale beeft of kan heb. ben , wordt dus uit den hier boven opzegeven aart en algemeené inrichting van het tegenswoordig intermediair Beftuur volkomen bewezen. De Burgery van /imersfoort had dan ook buiten allen twyfel volkomen recht, om zich op eene wettige wyze een bepaling van ftemrecht in hare domeltique betrekking voor te febryven, het welk als een van h:.-e eerfle en onvervreemdbare rechten moet worden befchonwd. En daar uwe Vergadering nogthans by deszelfs meergemeld Decreet van den 6 October lartstl. heeft kunnen goedvinden, een algemeen voorfchrift van ftemrecht jn deze Provincie, ook zelfs omtrend plaatfelyke of domeftique zaken, zonder voorkennis of toeiteramicg der byzondere Gemeentens in te voe* ren, en alzo af te wyken van eene Provinciale Wet, welke ul. de befchikking daar over uitdrukkeyk ontzegt, zo kunnen wy deze uwe handel wv. ze niet anders befchouwen, dan als wederrechtelvk, nul en van geener waarde. Wy moeten ul. daarom ftellig verzekeren, dat wy met zullen voldoen aan uwe nadere aanfebrvvmg van derj 13 dezer, nochte ul. geëmaneerde Publicatie van den 6 October dezes Jaars doen pub iceeren, of affigeeren, en dat wy ul. op^e. 'ölgd Decreet niet zullen ter uitvoer ftellen, terwyl geene bedreiging of dadelyke dwang in ftaat ryn , ons tegen de mfpraak van ons geweetenen ifgelegden eed te doen bandelen. Voor het overige zullen wy ons niet uitlaten >ver de finguliere uitdrukkingen, welke in ul. aeergemelde aanfehryving voorkomen, als waar *y Gyl, fchynt te onderftellen, dat alhier ver-  JAARBOEKEN, December, 1797» KSs» warringen, mistrouwen tegen de Regeering, en ■ Burgerlyke oneenigheden plaats hebben, zodat1 de Demarche, welke Gyl. u veroorloofd hebt, als eecie Maatregel van algemeené zekerheid zou 1 4a moeten worden befchouwd; daar wy op on.1 zen eed verklaaren, dat ons geene zodanige ver-i■warringen bekend zyn, en wy daarvoor ook geene de minfte vrees hebben, zo lang ul. decreet van den ó Octeber laatstl. buiten werking blyft,j maar dat in tegendeel de rust en ordre binnen deze Stad volkomen bewaard, het recht onpartyd'g uitgeoefend, en de vryheid en veiligheid van perfonen en eigendommen verzekerd zyn. *• Dier mede eindigende, beveelen wy ul. in Go« des Heilige befcherming. Gefchreeven enz. Dingsiag den 19 December 1797* By den Raad bericht ingekomen zynde, dat sich eene Provinciale Commisfie heden na deze Stad zal begeeven, om dea Raad te necesfiteeren tot het in werking brengen van de Publicatie van den 6 October dezes jaars, zo isgerefolveerd, «eden middag, roet het Collegie van Wykroeeste. ren gecombineerd, aan te hooren de propofitien, welke door Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur zullen worden gedaan, en daar op alsdan «e befluiteo, zo als met de rechten der Burgery zal overeenkomftig zyn. . Voords is gerefolveerd aan de Nationale Vergadering van den tcedragt der zaken en ftaat des verfchils kennis te geven, en deszelfs arbitragem deze te verzoeken, ten welken einde de misfive, daar toe af te zenden, heden middag zal worden gerefumeerd. Dingsdag den 19 December 1797. 'j Namiddags. Ingevolge het gerefolveerde van heden morgen serefumeerd en gearrefteerd de volgende MisflPpppp 4 v« \meivs. oor.t. hukken, 'e Re- eer ing jan diners'oort be* riffen* ie.  Amers F jort. Stukken de Regeeringyan Amersfoort be^ treffen., de, i 1592 NIEUWE NEDERLANDSCHE ve aan de NalioDale Vergadering , Reprefenteerende het Volk van Nederland, luidende: > De Raad der Gemeente der Stad Amers. foort, aan de Nationale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Neder» land, > Burgers Reprefentanten ! Wy vinden ons in de onaangenaame noodzakeJykbeid gebragt, om ter kennisfe van uwe Vergadering te brengen, dat wy met het Provinciaal Jjeftuur s Lands van Utrecht, in een zeer ernftig verfchil zyn ingewikkeld, betreffende de uitoefening vsn het ftemrecht door de Burgery dezer Stad, welks bepaling wy als een der eerfte en gewigtjgfte voorrechten der Burgerlyke Vryheid befchouwen. Volgends de tegenwoordige algemeené inrichting van intermediair Beftuur oordee■ len wy de bepalingen daar omtrent te zvn National, Provinciaal en Plaatfelyk, zo dat geene verEischtens tot ftemrecht omtrend Stedelyke of Dorcestique zaken buiten voorkennis en toeftemming ier burgery mogen worden daargefteld. Het was op dezen grond, dat wy vermeenden met te mogen obedieeren aan een Decreet van de Bel vuurders dezer Provincie s en derzelver geëmaneerde Publicatie ;van den 6 October dezes laars , waar by een algemeen voorfchrift nopens ie uitoefening van bet ftemrecht in deze Pro'incie, ook zelfs omtrend plaatfelyke of domeftilue belangens, zonder toeftemming en oproeping ter byzondere Gemeentens wordt ingevoerd. Het was op grond van de uitdrukkelykeLetter huii het Kegiement van intermediair Provinciaal Beftuur, dat wy by Misfive van den 17 dezer Maand verklaarden, dat de Reprefentanten van het  JAARBOEKEN, December, 1797. 1693 het Volk dezer Provincie door de voorfchreven Publicatie hunne wettige macht te buiten zyn gegaan, alzo het 6711e Art. van het Provinciale Reglement aan hunne Vergadering uitdrukkelyk ontzegt alle macht of befchikking in het huishoudelyke der Steden. Wy kunnen dus voor ul. Burgers Reprefentanten! niet verbergen de aandoeningen, welke wy gevoelen, wegens een Decreet, het welk de Be-. Ruurders dezer Provincie zich bevoegd geoordeeld hebben op den 18 dezer tegen ons uit te vaardigen, ons daar by uit hoofde onzer aankanting tegen derzelver Publicatie van den 6 Octobei laatstl. in ftaat van befchuldiging Hellende, et zich veroorlovende, om door eene Commisfie uil hun midden, geadfifteerd door Militaire Macht, de gearrefteerde Publicatie van het Provinciaa Beftuur aftekondigen en in werking te brengen, tegen welke handelwyze wy, benevens het Col legie van Wykmeesteren dezer Stad, opentlyJ hebben geprotefteerd , ons refereerende aan df beflisfing uwer Vergadering, op wiens waakzam* zorge voor de zaak des Volks en der Vryheic wy met geheel Nederland ons vertrouwen vesti gen. Wy verzoeken, Burgers Reprefentanten 1 dathe ul. behaage eene perfoneele Commisfie uit uwi Vergadering te benoemen, ten einde ons gehou den gedrag in deze te onderzoeken, en uitfpraal te doen, of onze handelwyze plichtmatig, dai wederrechtelyk zy, en dat wy inmiddels, doo ul. tusfchenkomfte, worden herfteld in de uitoe feningvan ons Stedelyk Beftuur, zodanig als di voor de aankomst der Provinciale Commisfi plaats had, terwyl wy tot wettiging onzer ge dane voordragt ons beroepen op de bewyzen, we! , ke wy de vryheid nemen Copielyk hier by tevoe gen. Ppp pp j [ {1 Hie Amers. poort. Stukken, de Regeeringvan Amersfoort betreffende. 1 1 r c r  Amers foor. t Stukke) de Re. geering yan Amers. fa art be treffende. I i i i i 1694 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hier mede eindigende, beveelcn wyu'. in Go• des beiilge befcherming. Gefchreven enz. '» f-fjiïasgeéëraph.) j. BOth hendRIKSEN, vt. (Onderffondj Ter Ordonnantie van d n Ra3d. (Was getekend) r. van gocdoeve,;. De Burgers van Wisfeling en van L ng, verklaarden zich met deze Misfive niet te cotformeeren By de Provinciale Commisfie buiten voorkennis van den Kaad afgekondigd zynde de Publicatie van het Provinciaal Beltuur, van dato den 6 (Jetober 1. i. zo is gerefolveem daar tegeti, ook Uit naam van W ykmeesteren welke me deze refolutie van den Raad hebben mgettemd, zonder nadere refumtie te protetteeren, en ten dien einde aftekondigen de volgende Publicatie, welke met behoorlyke adfiftentie is gedaan, luidende dezelve: PUBLICATIE. De Raad der Gemeente der Stad Amersfoort aan alle detzjlfs njedeourgers Heil en Broederfchap .' Daar het een van onze eerfte plichten is, zorge te dragen, dat uwe Stedelyke grondwet gehandhaafd worde, en op de uitoefening van ul. ftemrecht, by het Reglement van Stedelyk BeHuur bepaald, geene inbreuk gefchiede, zo hebjen wy ocs niet bevoegd geoordeeld, om de Publicatie van het Provinciaal Beftuur, in dato den 6 Cctober dezes jaars, te publiceeren enter uitvoer te ftellen, als waar by zodanige bepalingen van ftemrecht worden voorgefchreven die echtltreeks ftryden met het Reglement, hetwelk loor uwe goedkeuring op eene wettige wyze is □gevoerd. Wy hebben des niet tegenfeaandé met leedwe- zen  JAARBOEKEN, December, 1797. 1605 zen moeten ondervinden, dat het gemelde Pro» vinciaal Beftuur op onze gegronde vertoogen geene acht geflagen, maar zich de macht en befchikking in het huishoudelyke van deze Stad aangematigd heeft, ja zeTve de geëmaneerde Publicatie van den 6 October 1. 1. heeft gepubli-, ceerd. Wy verklaren dus opentlyk deze handelingen en befluiten van de Beftuurders dezer Provincie, te befchouwen , a's een inbreuk op de algemeené rechten des Volks, daar tegen ook uitnaam van de Wykmeesteren dezer Stad, en dus voor het geheele Volk van Amersfoort, wel expresfelyk protefteerende bij deze; vermanende voords alle Bnrgers en Ingezetenen door hun gedrag ook thands te toonen, dat zy vrienden van orde en waare Vryheid zyn, terwyl wy onzebe. zwaaren hebben voorgedragen aan de Nationale Vergadering , reprefenteerende het Volk van Nederland, aan wiens uitfpraak wy ons vertrouwend refereeren. Aldus gedaan in den Raad, midsgaders op de gewoone wyze gepubliceerd den ip December 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Onder/iond) In kennisfe van my , {JVas getekend} r . a. van goudoever. Be Burgers van Witfeling en van Ling, verklaarden tegen het gedaan Protest en Publicatie te protefteeren , oordeelende dat die op naam van de meerderheid des Raads behoort te worden gefield, Eene Commisfie uit het Provinciaal Beftuur op deszelfs verzoek in de Vergadering verfchepen zynde, heeft door monde van den Burger va» Westrenen aan den Raad voorge'dregen , dat het oogmerk harer zending ftrekte, om van de ftedelyke Regeering te vorderen de oproeping der Burgery in hare Wykvergaderingen, tot afleg, ging van het Declaratoir, voorgefchreven by Pu. Amersfoort. Stukken, de Regeeringvan Amersfoort betreffende.  x696 NIEUWE NEDERLANDSCHS Amers • foort. Stukken, de Re< geering v*n Amersfoort bc beffende. i 1 i ( Publicatie van den 6 October laatstl., de byzondere Leden des Raads in cas van verdere weigering, uit hoofde van het Decreet der Landfchaps-Vergadering, genomen in het groot befoigne van gisteren,^ ftaat van befchuldiging Hellende. Waar over gedelibereerd zynde, is befloten te perfifteeren by des Raads genomen Refolutie van weigering en gedaan Protest, wordende.tevens eene Commisfie benoemd, om dit befluit ter kennisfe van de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur te brengen, waartoe des Raads Gecommitteerden zyn gemunieerd met de volgende Refolutie. De Raad der Gemeente der Stad Amersfoort luthorifeert en committeert de Burgers Fogelezang, Schenkbergen en de Wys, Leden van den Raad, benevens een der Secretarisfen, om aan de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur te declareeren, dat alle de Leden van den Raad, except de Burgers van Wisfeling en van Ling, perfifteeren by hunne gedane weigering om de Publicatie van het Provinciaal Beftuur' en deszelfs nader Decreet van den 13 dezer Maand in werking te brengen, terwyl de Raad tich deswegens aan de Nationale Vergadering beeft geaddresfeerd, en zich aan deszelfs decile zal onderwerpen. Woensdag den 20 December 1797. Door het Collegie van Wykmeesteren ter Vergadering overgelegd zynde de volgende Proclanatie, aan hun nanuns de Gecommitteerden van iet Provinciaal Beftuur ter hand gefteid, luiden- PROCLAMATIE. GEL7KHEID, VRTHE1D. De Commisfie, reprefenteerende het Provin. iaal Beftuur 'sLands van Utrecht,gedecerneerd tot  JAARBOEKENi December, 1797. 1697 tot het publiceeren en doen effectueeren van de, Publicatie van den 6 October 1797 aan het Volk 1 van de Stad Amersfoort, Heil en Broederfchap! doet te weeten: Dat daar zy na vrugteloos aan den Raad der Gemeente van deze Stad by exhortatoire Misfi-, ve het doen publiceeren van Hunl. Decreet te hebben gelast, zich in de onaangename verplichting bevonden hebben , de Publicatie en affictie van dezelve te doen, en daar na de oproeping des" Volks of de apparente ftemgerechtigden onder , dezelve wederom aan gemelden Raad aanbevolen hebbende, met last om dezelve dadelyk te bewerkftelligen, hebben zy , blyvende perlifteeren by hunl. te voren wederrechtelyk genomen befluit, kunnen goedvinden ooi dezen last te weigeren, en hunne onvermydelyke verplichting te verwaarlozen. Zo is 't: dat de Couiinisiie in naam van het Provinciaa Beftuur, zonder zich te hebben willen immis1 eeeren in dè huisnoudelyke Adminiflratie vat deze Stad, of al dat gene, dat daar voor mag of kan worden gehouden, en echter niet kunnende gedogen, dat eenige inbreuk op het aar hasr alleen toevertrouwd gezach, als de hoogs geconftitueerde magt van dit Gewest, word< gemaakt, zich verpligt vindt, de oproeping vai het Volk van deze Stad, of de apparente Stem gerechtigden onder dezelve, in naam van he Provinciaal Beftuur te doen, en dat wel op Don derdag die zyn zal den aï dezer, des middag ten twaalf uure, op alle die plaatfen daar d Vergaderingen der Burgers tot uitoefening va hun Stemrecht tot heden bepaald zyn, ten ein de by ondertekening van het Declaratoir, vei vat in de Publicatie, zich op het daar toe t formeeren ftemregister te doen optekenen. Wy achten nodeloos, Burgers! ul. de noot zakelykheid van deze mefure onder het oog 1 brengen. Zy die voorftander» der Vryheid vriei Imers- fOORT. Stuiken, ie Re. geering van Amersfoort betreffen*dem \ 1 i t t I 1 e e »  AmSR! foort, Stukkei de Re geering van Amersfoort be treffende. l i t ( 2 l V V c d z. g< d£ i698 NIEUWE NEDERLANDSCHE 1 •vrienden en beminnaars van hun Vaderland zijn, ■ gevoelen hier van al het gewicht, en doorzien de oogmerken van hun, die zodanige voorzorgen trachten tegen te gaan. »"""or En het is in dit vertrouwen, dat wv verwagten, dat alle welgezinde Burgers zich zuf. len vereenen, en overtuigd zyn, dat, zal men zyn gedrag richten naar de grondbeginfelen der ■ Revolutie, zal men beantwoorden aan den band, by de dsarftelling eener geëvenreedigde Reprefentatie voor het Volk van dit Gewekt ouder de inwachting van eene heilryke Confti.' tutie gelegd; zal men de eenheid bevorderen, zonder welke alle vooruitzichten op herftel van welvaart verloren gaan en alle order ondermynd wordt, en men door een trapswyze verdeeling m een alverwoestende Regeeringloosheid vervallen moet; dat zal men eindelyk eenmaal het gewenschte doel dat is order en rust, eed' n eensgezindheid by het genieten van zyne rechten, zyne plichten betrachten, en door eén vaar Republicaimsme zich den naam van eenvrv Surger van Nederland waardig maken,me„0X laar toe eendragtig en met alle zyne vèrmogeng noet werkzaam zyn; dat wy ook in dezïbv :onder van uheden verwagten, te meer daar zo en aanz.enlyk gedeelte hunne verlangens daa? oe hebben opengelegd. Eindelyk verttaan wy, dat na de regiftratie Ier ondertekenaren van het Declaratoir niemand oït AÏ ÏÏr^" uitoefenen, of eenig? ost, Ambt of Bediening zal kunnen of mogen raarneemeu, of blyven waarneemen, zondefaï orens door ondertekening van meergemeld Dearatoir daar toe gemachtigd te zyn. tAi op dat niemand eenige onweetendheid van -ze onze Proclamatie zal kunnen voorwenden, il deze by klokluiden worden gepubliceerd en aïiigeerd, de apparente ftemgerechtigden, door ar toe by ons gequalificeerde perfonen worden  JAARBOEKEN, December, 1797. Ió$9 de» opgeroepen uit elk buis, en een affchrift dezer in elke Vergadering worden vooigeleezen. Aldus gearrefteerd by de Commisfie voornoemd binnen de Stad Amersfoort op den 20 December 1797. ***** dercte Jaar dtr Bataaffche Vryheid. . {Onderflond) Ter Ordonnantie van dezelve. (fVas getekend) j. c bentink Is na deliberatie goedgevonden, daar tegenby Proclamatie uit naam van den Raad en Wykmeefteren te protefteeren, luidende deze: PROCLAMATIE. G EUÏKHE1D. VRTHEID.BROEDERSCHAP. De Raad der Gemeente der Stad Amersfoort, benevens het Collegie van Wykmëesteren van de drie Quartieren dezer Stad, met bevreemding vernomen hebbende, dat het Provinciaal Beftuur 's Lands van Utrecht heeft kunnen goedvinden, op eigen gezach en zonder toeftemming van het Volk van Ameisfoort te vernietigen de bepalingen, welke omtrend de uitoefening van het ftemrecht by het Reglement van Beftuur voor deze Stad op eene wettige wyze zyn vastgefteld, en op eigen auetoriteir. het Volk van Amersfoort op te roepen tegen Donderdag den 21 dezer maand, 's Morgens ten 12 uureindeszelfs onderfcheidene Wykvergaderingen, tot aflegging van een voorgelchreven Declaratoir, en ten einde zjch in een ftemregister te laten optekeneri, verklarende alle Burgers en Ingezetenen dezer Stad, eenige Stedelyke Posten bekleedende, ingevalle zy aan het oogmerk dezer oproeping niet voldoen, van hunne bedieningen vervallen; Zo is 't, dat de Raad der Gemeente en het Collegie van Wykmëesteren dezer Stad , ovérweegende dat zy zich by folemneelen eede verbonden hebben, het Reglement van Stedelijk Be- Amersfoort. Stukken, de Regeeringvan Amers* foort betreffende.  Amers foort. Stukken de Regeeringyan Amersfoort be treffende. Schrif 1700 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ Beftuur te zullen maintineeren, en dat zy Wykmëesteren in het byzonder verplicht zyn acht te flaau, dat geene inbreuken gefchieden op het »geen ten opzichte der ftemgerechtigden in het algemeen en van Wykmëesteren in het byzonder is bepaald by het op den 1 Juny 2796 , door de Gemeente dezer Stad gearrefteerd Reglement van Beftuur, by deze verklaren, de 'Proclamatie van de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur en de oproeping der Burgery daar by gedaan, te houden voor onwettig, met alle de gevolgen van dien, daartegen, met inhjefie van des Raads Publicatie van den 19 dezer, protefteérende van nullitté en onrechte ufurpatie, zich al mede ten dezen opzichte refereerende aan de uitfpraak van de Nationale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland. Aldus gearrefteerd by den Raad der Gemeente , benevens het Collegie van Wykmeefteren en op de gewoone wyze gepubliceerd, door Gecommitteerden van den Raad op den 20 De- Vryheid 1797' HU ^ del" Bataafich'6 (Was geparapheerd) j. both hendrikse, c. cousynse. (Qnderflond) Ter Ordonnantie van den Raad, (Was getekend) r. a. van goudoever. Waar roede de Leden van den Raad, van Wisfeling en van Ling, benevens de Wykmeester Pull zich niet hebben geconformeerd. Voords is door den Prelident aan de Verga» dering gecommuniceerd het volgend fchriftelyk antwoord van de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur op de Declaratie door de Gecommitteerden van den Raad op gisteren aan dezelve gedaan, luidende:  JAARBOEKEN, December, 1797. 1701 Schriftelyk antwoord van de Commisfie uit het Provinciaal Beftuur , gedecerneerd tot het : publiceeren en doen ijf< ctueeren van de Publicatie van dm 6 October 1797, aan de' Gecommitteerden uit den Raaader Gemeente van Amersfoort, op de weigerende Dtcla-i ralie omtrend het oproepen van het afpa-' rente ftemgerechligde Volk van die Stad, ^ tot het afleggen van het Declaratoir, in. gemelde Publicatie vervat. Dat de Commisfie, reprefetneerende^ in hun. nen last het Provinciaal Beftuur *s Lands van Utrecht zich niet willende immisceeren in het huishoudelyke van deze Stad, de uitvoering van haare Decreeten aan den Raad van Gemeente gelast bad, en zy dierhalven door deze allezins wederrechtelyke weigering genoodzaakt tot de in werking brenging van meergemelde Decreeten , uitdrukkelyk protefteeren van hier door, en in al de gevolgen hier uit voordvloeyende, niet te willen begreepen zyn, als zich immer met het huishoudelyke van de Stal Amersfoort te hebben willen in laaten. Deu Raad van Ge« meente en elk, der Leden in bet byzonder ver. antwoordelijk Hellende voor hun gehouden gedrag met alle de gevolsen van dien. Amersfoort den 20 Dcc. 1797. (Onderftond) Ter Ordonnantie van d« bovengem. Commisfie. (Was getekend) J. c. bektink. Vrydag den 22 December 1797. Ontvangen eene Misfive van de Commisfie uit het Provinciaal Beftuur , ten geleide van een Copie van het Register van Itemgerechtigden. luidende: De Commisfie reprefenteerende het Provinciaal Beftunr 'sLands van Utrecht tot hetpubliceeQqqqq refi 'UlËRSfOORT. Stukken* ie lie~ reering >an Amers* 'vort be* treffende.  Amersfoort. Stuiken, de Regeeringvan Amersfoort be< treffen-, de, 1 < 1702 NIEUWE NEDERLANDSCHE ren en etTectueeren van hun Decreet van de» 6 October 1797. Aan den Raad van Gemeente der Stad Amersfoort, Medeburgers / Wy brengen ter uwer kennisfe, welke Burgers dezer Stad het Declaratoir ingevolge ons Decreet van den 6 October 1. !. ondertekend, en dus de verklaring als flemgerechtigife hebben afgelesd waar uit blykt, welke de aerueele ftemgerechtigde Burgery van deze Stad uitmaaken. Ww zenden ul ten dien einde Copie authentiek van het itemregister daar van geformeerd, en verwachten dat Gyh ook deze Burgers daar voor erkennen zult, blyvende bet aan elk ander Rnr ger over om door ondertekening van meeree meld Declaratoir, de vereischtens bezUtS mede ftemgerechtigden te wordon. ueiiae» Heil en Broederfchap! (Onderfiond) Ter Ordonnantie van ru, 7boy,e"8' Commisfie, Was getekend} j. G. bent1nk En daar over gedelibereerd zynde is aan d7zelve Commisfie gedaan de volgende refcriptie; De Raad der Gemeenie der Stad Ammfoert, aan de Gecommitteerden uit hei Provinciaal Be. Jiuur 'f Lands van Utrecht, Medeburgers ! Wy mogen geene andere perfonen als ftemge'echtigden erken en, dan de zodanige, welkede vereischtens bezitten, die by hef Reglement van kedelyk Beftuur gevorderd worden, enalsftem» jerechtigde in de Register van het Collegie van wet*  JAARBOEKEN, December, 1797. jfo* wettig aangebelde Wykmëesteren dezer Scad opstekend zyn, Wy vermeenen hier mede ul, Misfive vanden 21 dezer te hebben beasitwaordi Gefchreven enz* (Onder/lond) Ter Ordonnantie van den Raad, (Was getekend) Ji J. de h^er. De Burgers Tynen van d;r Maatli, Cara H Lagerwey, Oirk van Hunlelaar, Btfnardus van. Delta en Wouter (-luberts, zich qualificeerende als by de Coinm'sfie vaa Reprefentanten e:i ver. volgens door het Voik aangeitelde Wykme:st3« ren, op hun verzoek ter Vergadering binnen geftaan zvnde, begeerden tegen morgen mi; agien twaalf uuren, eene oproeping van bet ftemgerechtigd V ,',k ictet Siad- ten einde aan hetzelve al zulke voo-fteJen te doen, a's zy zuilen nodg achten, om alle Regeeringioosheid voorte komen , daar toe exhibeerende de . Copie van hunne qualifkatie, als mede fchnftelyke voor* Reilen tot op' eping, luidende: De Commisfie reprefeiueerende het Provincie aal Beftuur 'sLands van Utrecht, gedecerneerd tot hef publiceeren en doen effec ueeren van de Publicatie vnn den 6 October 4797- binnen de Stad Amersfoort, quaiifi;eert tot volvoeringvaü Jiunüeder 'Jiociamatie van dato 20 Decembar 1797. c'e Burgers Cornelis Ligerwey en Dirk van Hunlelaar, om in de,'Groote K;rk, wmr de Burgers zyn opgeroepen* tot de o;rder;eke* sir.g van het Declaratoir, het zelve na voorie1 zing van de Prociamicie en de vereischtens varf Stemrecht van elk der Comparanten af te neemen. En zfi deze qualifi'atie verflrekken t.jn bewyze van de in deze aan hun ver eende macht. Amersfoort den 2' December 1797. (Onderftond) Ter Ordonnantie van de bovengem Cooimi fie, (Wa'. getekendj j, o, bentink.Qqqqq 2 VOOti- AmerS' fjorï. Stukken^ de Re* geering van /Ine-'!* F ort bi* treffen-' de* .  Amers foort. Stakker, de Regeeringvan Amers* foort bt treffen* de. 1704 NIEUWE NEDERLANDSCHB VOORSTEL. Om de twee door de Commisfie uit bet Prr> jvmcisal Beftuur aangeftelde Wykmeesters te quauficeeren, den Raad uit naam vaD het Volk van deze Wyk by een te roepen, en van hun een Volks Oproeping te eisfchen, om aldaar zulke voorftellen te doen, als zy zullen nodig -achten, om alle Regeeringloosheid voor te komen. En is dit boven ftaande Voorftel goedgekeurd den 21 December 1797. ( Was getekend) Uit de Wyk Camp, c. puyck *• vt\™\ veen' t* schuylema. Uit de Wyk Breid. c. lagerwey, dirk van huntelaar, Bode, dirk van der burg. Uit de Wyk Bloemen field , door dien gemelde Raad heeft kunnen go dunden by Publicatie bekend te maken, dat dtt voorftel was ftrydig met het Stedelyk Regeerings Reglement, en by den Rnad de provilioneele beroemde Wykmëesteren sis onwettig wierden befchouvvd , verklarende het gedaan voorftel tot cprcepïpge des Volks in geene aanmerking by hen te kunnen komen, maar als onwettig te leponeeren; en vermids gemelde Bur> pers gequalificeerd ter directie der Grondverga. dtrmgen zich by ons hebben vervoegd, ten einde door tusfehenkomst der Commisfie aan het verzoek der Stemgerechtigde Eurgery dezer Stad wetde voldaan, en door hun gezag het \ o.fe m de daar toe gefchikte plaatfen werde toegelaten bv een te komen, Zo is 't, dat de Commisfie repiefentetreiirie het Provinciaal Beftuur aan het zo allezins billyk verzoek van het Stemgerechtigde Volk van ce Stad Amersfoort willende voldoen, het Stemgerechtigde Volk in hunne gewoone Vergaderplaatsen oproept tegens Zondag, die zyn zal den j?4 December i7c.y. des middags ten half twaalf uute, om aldaar wettig, vry en ongehindcid te delibereerenover al dat j-ene, dat rot heil en welvaart van het Volk zoude kunnen verftrtkken. Verftaande wy al verders, ót\% ten einde aan zodanige der goed.' Burgery, welke door beletfden noch niet hebben kunnen toetreeden tot het tekenen van het Deciaratoir, de gtrequlC reerde vereischtens bezittende als Stemgerechtigde te worden toegelaten , de gelegenheid worde gegeven, om door ondertekening zich dit voorrecht deelachtig te paaken, de Stemregisters m de respective Wyken dezer Stad ter tekening zullen liggen, als ie de WykBioe. fflendai, ten huize van de Burgen van Eemde.  JAARBOEKEN, December, 1707. I7°7 re, en Bernardns van Delm, in de Wyk Camp, Tliymen van der Maath Wuiftz, en Wouter Hu* bers, en in de Wvk Breul, Cornelis Lagerwey, en Dirk van Huntelaar ; authorifeerende en quaMcterende wy gemelde Burgers, om in deaanftaattcie Grondvergaderingen wederom op hen te , neemen de nodige directie, ten einde aldaar al-1 les in de vereischte orde gefchiede, willende wy dat zulks door niemand anders zich zal worden aargematigd. En op dat niemand hier van ignorantie pra;« tendeere zal deze onze Publicatie worden afgekondigd en geafflgeerd. Aldus gearresteerd by de Commisfie voornoemd binnen de Stad Amersfoort op den 23 December 1797, Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. (Onderftond) Ter Ordonn van de boveng. Commisfie. (Was getekend) j. g. bentimc. Is gerefolveerd daar tegen te doen de volgende PROCLAMATIE. De Raad der Gemeente der Stad Amersfoort, aan alle deszelfs Medeburgers, Heil en Broederfchap 1 Indien 'er nog eenig bewys nodig zy, dat het Provinciaal Beftuur 'sLands van Urecht, zich tegen de letter der wet, een volltrekt gezag aanmatigt in het Huishoudelyke vai deze Stad, zo ftrekt de Publicatie, door de Gecom. muteerden van dit Beltuur heden afgekondigd, hier van tot een duidelyk en volkomen getuigenis , daar die gecommitteerden zich veroorloven, om tegen ons uitdrukkelyk Protest een Volksoproéping vast te ftellen over vooritelkn, Stads belangen betreffende, en zulks op Zondag den 24 dezer, voormiddags ten half twasll Qqqqq 4 uu Amers. foort. Stukken, de Re %eerir.g an Amers* föort he* treffende»  Amers foort. Stukkei de Regeer in j van Amersfoort bt treffende. 1708 NIEUWE NEDERLANDSCHE • uure in de St. Joris Kerk alhier, en alzo opeen plaats, waarover zy Gecommitteerden geenede minfte befchikking hebben, en welke op dezen '» dag tot Godsdienstige byeenkomften gefchikt is. Wy verklaaren dus, ,dat deze gedane oproe- ? ping is onwettig en van geenerwaarde, verbieden het gebruik van de St. Joris Kerk ten dien einde, en protesteeren tegen alle befluiten en demarches, welke het Provinciaal Beltuur of deszelfs gecommitteerden zich verder tot vernietiging van de bezwooren grondwet van Stedelyk jjeftuur mogten veroorloven, ook omtrend deze onze poging tot befcherming der Burgerlyke Vryheid de uitfpraak van de Natio. nale Vergadering verwagtende. Aldus Gearresteerd by den Raad der Gemeente den 23 December 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. en ten zei ven dage op de gewocne wyze gepubliceerd. (Onderftond) Ter Ordonnantie van den Raad, (Was getekend) r. a. van goudoever. r De Burgers van Ling zeide hier tegen te protefteeren. Dingsdag den 56 December 1797. ' Ter Vergadering informatien ingekomen zynde, dat door eenige perfoonen, zich qualificeerende provilioneele Wykmëesteren dezer Stad, billenen zyn rondgezonden ter verkiezing van twaalf perfonen, om de plaatfen vandenthands zittende wettigen Raad te vervangen, zo is gerefolveerd tegen deze verkiezing en tie handelingen van de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur, welke de gehouden Volks byeen. kon;den door hun gezag onderfteunen, te pro« tefteeren, en daar toe aan de gemelde Gecommitteerden af te zenden, het volgend fchrifteiyk protest. Ds  JAARBOEKEN, December, 1797* i?og De Raad der Gemeente der Stad Amersfoort aan de Gecommitteer den van het Provinciaal Beftuur 's Lands van Utrecht, zich bevin-, ' dende binnen Amersfoort. , Burgert! Het zal onnodig zyn ul. by herhaling voortej dragen de redenen, welke ons bewogen, om aan het Decreet van het Provinciaal Beftuur, in dato den 6 October 1. I., niet te gehoorzamen, daar onze weigering geene andere bedoeling had,dan om getrouw te zyn aan onzen afgalegden Eed tot handhaving van het Stedelyk Reglement van Beftuur., Wy blyven by ons gevoelen, dat alle voorfchriften omtrend het Stedelyk ftemrecht door geene andere macht, dan alleen door die des Volks- kunnen worden bepaald en vastgefteld; en hoe zeer wy meest alle het gevorderd De* claratoir by onze toetreeding tot de uitoefening van het Provinciale ftemrecht hebben afgelegd, en alzo getoond, dat wy tegen den inhoud der verklaring geene bezwaareri hadden, meenden wy echier in onze posten van Stedelykbewiud, buiten toeftemming der geheele Burgery, geene verandering te mogen gidoogen in de bepalingen van ftemrecht, welke door de wettige machi des Volks nopens Stads huishoudelyke belangen! zyn daargefteld. ..,.„, VVy wilden echter in dit ftuk onze eigen Rechters niet zyn, maar verklaarden ons te onderwerpen aan de uitfpraak van de Nationale Vergadering, aan welke wy den ftaat van hel verfchil hebben opengelegd. Billyk hadden wy uan mogen verwagten, dal het Provinciaal Beftuur geene flappen gedaar zoude hebben, om de zaak uit haar geheel t< brengen, en zich aan de beflisflng van een on Qqqqq 5 P« 'Vmers- 'ook.t. hukken^ ie Repeeringuan timers'oort betreffenie. 1  Amers- pookt. Stukken de Hegeeringvan Amersfoo?t betrijpende. I *7io NIEUWE NEDERLANDSCHE ' partydig Rechter te onttrekken. Niets heeft ojscüs rnepi getroffen, dan de willekeurige hanridwyze m de oproepingen des Volks, en ► aanfteihng van Perion. n ter directie der Sretfeiyke ^Grondvergaderingen, welke zich de qualiteit van Wykmeeste.en aanmatigen, zonder achtte «aan op de voorlchiiften van het Stedelvk Keg-.epngs Reglement, in zo verre zelfs dat by deze Oproepingen en Volks byeenkomsten tegen ons protest door Militaire macht «hol! p n en orrf?r(ieund, beiluiten genomen zyn waar door wy van de wettige macht, ons d or het geheele Volk op een legale wyze cpgedra. gen, via faSti worden beroofd. Wy gevoelen ons derhaiven door onzen afee. legden eid verdicht tegen dit alles te protesteeren, verklarende van onze posten niet te heh ben e%ttaan, nochte verftaan te willen'wor. deni daaf van op eene wettige wyze tezvnonr Hagen, ons in alles beroepende op de uitlbraaï van de Nationale Vergadering door ons verzot en laienae tot verantwoording van ul. Bur«U Geifommttteerde», en van uwe Committenten alle de gevolgen, welke uit derzelver genomene maatregelen, tot nadeel van deze Stad en Bur gery, m ïgten voordvloeyen. Gefchreven enz. Donderdag den 28 December 1797. De Bargers Bernardus van Delm, Dirk van Huntctaar, en Corneüs Lagerwey, zich qualificeerende te zyn prbvifioneele Wykmëesteren hebben ter Vergadering overgelesd de volgende fchnftelyke Declaratie, luidende:, Burgers! Het Stemgerechtigde Volk der Stad Amers-foort f p eene wettige wyze in hunne Vergaderinjen by een gekomen, om aldaar vry, wettig en  JJÊARBOEKEN, December, 1797. 1711 en ongehinderd te delibereeren over al dat ge--' ne, dat tot heil en welvaart van het Volk zou-1 de'kunnen verftrekken, hebben vermeend de' eerfte hunner plichien te-moeten zyn, dat het' Beftuur hunner Stad, dé handhaving der Wét*' te , en bet ongeftoord genot der wezenlyke Vry .i heid wierden toevertrouwd aan ?ndai,:ge perfo 1 nen, welke de vereischtens, als Stemgerecbtig-de bezittende, hun vertrou ven waardiggekeurd zya, om hier door voor te komen, dat hunne' Stads goederen, en bezittingen niet ten prooije' wierden van Regeeringloosheid, - Gylieden,Burgers! Jacotus' Both Hendrikfen, Gernt Vogelezang, Rogier Cornelis de Wys', Jan Kyan Dashorst, Machiel Schenkbergen, iS.eólaas yan Denver den, Cornelis Pannekoek, Gernr van Bemmel, Cornelis van Bennekom, Jan Cruyff, Jan van ting, Sibcrtus van Straalzond,Heltniefy Warneke, Evert Struyveitberg lfaak tenfa, Jan van den Bergh, hebt düóV niet te willen; voldoen aan het voorferrift, door de HoogstGecohft'.tue&rde Macht van dit Gewest o.i,trend het ftemrecht gegeten, u zelve buiten ibat gefteid iaogAr de aan u omgedragen eerepeatea te kunnen fangeeren: wtihalven ay g?is Pr>vu fioneele Wyk'iieesttrs ul. in naam ojzer Committenten komen aanzeggen, dat Gyl. door heri wordt, verk aard \an uwe P<-sren, ais Raaden v 1 Waar over gedeübeerd zynde, hebben alle de Leden van den Raad verklaard te perfifteeren byi! hun gedaan Declaratoir en Protest op den 26de-1 zer aan de Geeommitteerden van het Provinciaal, Beftuur ingediend, onder inhsfie van het zelve de Raadzaal verlatende. / y Protest van het Collegie van WykMeesteren, overgeleverd aan de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur 'sLands van Utrecht. De ondergetekende uitmaakende het Collegie van Wykmëesteren der Stad Amersfoort, achten zich verplicht by deze te declareeren, dat,zydoor plegtige beloften verbonden zyn, om zorge te dragen, dat geene inbreuken gefchieden op het Reglement van Stedelijk Beftuur, en de bepalingen, welke daar by nopens de vereischtens van ftemrecht zyn vastgefteld, Dat zy ondergetekende echter met ongenoegen hebben ondervonden, dat het ProviuciaalBeftuur zich tegen de letter van het 76 Articul van het Reglement van intermediair Provinciaal Beftuur de macht aangematigd heeft om zodanige grondwetten, welke de uitoefening van het Stedelyk ftemrecht betreffen, te vernietigen, waar van de gevolgen niet anders kunnen zyn dan de ontbinding van het wettig gezag in alle de deelen van Stedelyk bewind, gelyk dit ook reeds duidelyk gebleken is dóór de Oproepingen en Volks byeenkomften op den 21. 24 en 26 dezer maand, inde St. (*) Hier by kwam nog de weigering der Con mis/ie, om aan den Raad de vrye deliberatie ove dm gedanen eisch toe te ftaan. Vmers00r.t. •tukken. Ie Ra» geering >an Amert' coort be» treffen» ie. r  1714 NIJJDWE NEDERLANDSCHB Amers FOORT» Stukken 'de Regeeringvan Amersfoort de' treffen* do : ( ] f i l I % i C St. Joris kerk gehouden, waar by ook de ondergetekende op. eene wyze, firydig metde voor. fchnrtcn van het Reglement van Stads Befeui:r,van ,de waarneming hunner posten worden ontzet, en daar m vervangen door Perfonen, weike teg^n den inhoud van dit Reglement zyn aangeliddea alzo geenzins als legaal ku-!nen worden peconfidereerd, blykers hei? derde Hoofdftuk van de gemelde/Wet van Stedelyk Beftuar. gsi is dus ter voldaaning aan hunne afge'egde Beloften dat de ondergetekende verklaren af te keurtn alle de maatregelen, welke de Gecommitteerden van het Provinciaal Beftuur tegen den in. boud der Grondwetten van Burgerlyke of Stedelyke Regeering heiben genomen , ofte doorhuulieder gezag onderfteund. protefteerende da^ir te. gen wel exp esfelyk by deze, byzonder ook tegen de gehouicne Volks byeenkomften ter verkiezing van ptffmen, om den wettigen Raad der Gemeente dezer örad in des?elfs Beftuur *e ver rangen, ofte om de ondergetekende van de waarneming rnmnet posten op etoe wederrechteiyke wyze te ontzetten, inbaereerende zy ondergetekende hunl. Declaratoir by Proclamatie vaa°d°n ii dezer aan de Burgery dezer Stad bekend senaakt ° En is deze ter decharge van da ondergetekenle overgeleverd aan de L-eeommi-teerden van het >rovmciaal Beftuur, zich bevindende braneaJA i ersoo, t, op den 28 December i7i7. Het derde raar der tataajfhe Prfheid3 (Was getekend) \Caufynfe, J. van E?dom, , .. Blankenberg, W. Botti Hcndrikfen, : E. Dibbets, B, B de Wys, * van Lokhor*t W. H mfoprt, . 7*7 Haar-> lV- W- Pul!* en . Werncke, Hz, J. Hart hoorn. . FRIES-  JAARBOEKEN, December, 1797. 17-5 FRIESLAND, Leeuwarden. Niet geheel ongelukkig was de maarregel van het Provinciaal Beduur van dit Gewest geflaagd, onlangs te werk gefteid door het uitfehtyven van eene Vrywiili^e Geldnegotiatie : doch, evenwel, niet toereikende bevonden tot , de penningen j ter voldoem'nge aan verfcheiden behoeften thans benoodigd. Tot eene geforceerde Geldheffing moest daarom het Beftuur de toevlugt neemen. Dezelve beflondt in eene voedering van den vyftigften penning, of Twee Guldens van het Honderd van eens ieders Goederen en Bezittingen, tegen eene jaarlykfche Rente van drie en een halven Gulden van het Honderd. Alle 't welk, en *t gene omtrent deeze Heffing moest worden in agt genomen, begreépen is in de volgende Afkondiging van 8 deezer, V R TH E I D. GELYK HEID. P L A C A A T. Tot Heffing van den softe Penning, of Twee Guldens van de Dondert, van ieders Bezitting en Goederen. Het Provinciaal Beftuur van Friesland, aan alle hunne Medeburgers, Hal en Broederfchap ! Hadden onze Publicatien van 12de July, en 27fte September beide laatstleden, rakende het openzetten, en cpntinueeren van eene Vry willige Geld-Negotiatie', alleen ten oogmerke, om ons daar Leeu» ÏVAR3en.  177.6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war' dén. Publ. omtren, eene Giidhe) fins, it* a pCt. daar door in ftaat gefteid te zien beftand te zyo tegen alle de uirgaven, die wy, ia allen gevalle, verpiigt zouden worden nog geduurende dit Jaar te doen, en om door deze vrywjllige medewerking der meestbegaedigdeIngezetenen,verfchoond te blyven van het doen eener algemeené gefor. cee de Geldligiinge; ^terwyl noch'.ans langs die, door ■ d$ opengezet ren weg, een vry aanzienlyke 'Somma in 'sLands cas is aangebragt, zodanig, dai dezelve, gevoegd by de Ordinaire Inkomften, in gewoone tyaen , al van vee! betekenis zoude zyn; dog die nu voor de tegenwoordige behoeften, niet genoegzaam is bevonden.) Zo vinden wy ons in de onvermydelyke noodzaaklykheid gebragt, te moeten verklaren, dat ons hier voren ge^d oogmerk, niet aan de verwagting heeft beantwoord; en 'sLands Cas niet van zo veele Penningen is voorzien geworden, als wel had moe en gefchieden , om andere middelen voor te kou-en. Willen wy evenwel getrouw blyven aan onze gedane toezeggingen, en ons kwyten van onze verpligting ; willen wy by aanhoudenheid, zo lang dit in onze magt is, kragtdadige medewe kers zyn van 'sLands welzyn, en willen wy alzo de Beftuurders der Bataa'ffche Republiek, omtrent derzelver voor het Vaderland nuttige befluiten, kragt by zetten; dan zyn wy, hoe ongaarne ook, 4 gedrongen, andere maatregelen te moeten neemen, of fchoon wy dezelve zo lang mogelyk hebben uitgefteld en wel zulke maai re* gelen, die oos gerust*ftellende veizekenng geven, dat wy daar door in ftaat kunnen geraaken de volftrekt vereischte betalingen te doen, en mits dien alle die onheilen., af te wenden, die anderzins dit Gewest in het byzonder zoude kunnen, ja zeer zeker de geheele Republiek in het algemeen zouden moeten treffen. En, Volk van Friesland 1 hoe zeer wy ons alle roogeiyke moeite gegeven hebben, de middelen te vinden in zo iets, dat aan de kant van ul.  JAARBOEKEN, December, 1707., 1717 ul. vrywiüig Weef; zo moeten wy rondtyk verklaaren, dat zulks alles vrugtloos gewee-t is, en wy alzo geen anderen weg hebben weten in te liaan, dan\ot eene geforceerde of verplichte heffing over te gaan. Overzulks is het dan dat wy, na ernfiige beraadflagingen en uit volftrekte no^dzakelykheid, hebben bevonden te moeten Decreteeren, gelyk wy Decreteeren door deezen: Eene Nego:iatie van Penningen, waar in ieder Ingezeten in dit Gewest, tot eene zekere Somma begoedigd, verplicht zal zyn te Fourneeren Twee Guldens van elke honderd Guldens, welke het montant zyuer Bezitting zal uitmaken; en zulks in maniere als volgt: Art. 1. Dat alle Ingezetenen, zo voor zich zeiven, als wegens de Goederen over welke zy in eenigé qualiteit de beheering en het bewind hebben , ingevalle derzelver, of in qualiteits Bezitting Twee Honden en Vyfiig Guldens bedraagt, aan den Lande zullen fourneeren, van elke Honderd Guldens waarde of Capitaal, Twee Guldens. 2. Dat een ieder zelve de fuxatie van zyne, of in qualiteits Goederen of Bezittingen , zal moogen maaken, en daar van niets mogen aftrekken als alleen wettige Schuld, Meubilen en Huisgeraaden, (geen Goud en Zilver daar onder begreepen) de waarde van 2S0 Guldens niet te boven gaande: zo evenwel, dat de zulken, wier Meubilen, Huisgeraden, enz. meer dan sjoGl. bedragen, deswegens in hunne bereekening niets zullen mogen aftrekken , maar alle hunne iVfeubilen enz. daar onder moeten begrypen. 3, Dat ten opzichte der Tauxatie, dezen regel zal moeten worden in agt genomen: A. De Obligatien op particulieren en Corpora's, zullen worden berekend naar het voile Capitaal; ten waare dezelve onw s waaren, in welk geval zal kunnen worden voldaan ...f Rrrrr me; Leeü* war' ben. Publ. omtrent eene Geldhef> fing van 2 pCt,  Leeuwarden. Publ. vmireni eeiit Gcldhe) fing vat 2J>Ct. 1718 NIEUWE NEDERLANDSCHE met eene begroting der wezentlyke waarde» naar beste geweeten. B. De binnenlandfcbe Effecten, die in commercie zyn en die niet boven de a ten Honderd Intrest doen, op 50, en de zulke van welke meer als twee ten Honderd word iïïu °p 60 pee CeDC0' eD de buiteolaneiche, naar de cours die dezelve gedu" rende den tyd van deze Heffing zullen heb. oen C' ?e ^vfrenteD' jaarlykfche Legaten enPrsebenden, zullen worden gerekend naar de jaa:en der Perzoonen, op wiens Ly ven dezelve ftaan; namentlyk,op een Lyf van20 Jaaren, cn daar onjer, ieder HonderdGuldensjaaj-lykfche Rente of Legaat op /i4oo:o:o Van oo tot po op . . 134J0!O!O £ 5 • *. SS « • • • noo:o:o 65 70 * 850:0:0 7 . * • '°°:o:o 7 WAR. LEN. Pull. omtrent (.ene Gtidhef fing va ti 'upCi, eerder worden verkogt, dan na verloop van zes weken na de vetfchrning van het Jastfte Termyn• ten zy iemand uit noodzakelijkheid daar toe gedrongen waare, wanneer verplicht zal zyn eene verklaring van den verkoop derzei ve, door den Kooper eigen: andig verteekend, te neemen, met uitdrukking van den naam van de Stad of het iMricj, van het Capitaal, den Nummer en het Comptoir. 21. Dat de Nummers der aftegeeven Recipisfen, m ieder Diftrict of Stad,« zullen beginnen met No. i. en doorloopen over beide Termynen, naar gelange dezelve worden uitgegeven: zo dat het eerfte I crmyn, by voorbeeld , eindigende met No 249, het tweede Termyn, moet^besinnen met No. 250. ao. De Ontvangers zullen de Recipisfen, benevens de Nommers en datums, nauwkeurig moeten boeken; en tevens den Secretaris, ah bv den ontvangst prtefent zynde, daar van accuraat Contraooek houden, voor en aleer een Reciois word uitgegeven; wordende by dezen wel exo^t verboden , dit Contraboek, uit het Boek van den Ontvanger op te maken, of uit tefchryven.maar zal zulks uit de Recipisfen zelve, voor bet uit geven, moeten gefchieden. 23. Dat de Lateras van het Boek en ContraBoek, volkomen met elkander zullen moeten ac cordeeren, en mogen niet meer, noch minder dan tien posten, op elke biadzyde gefteid worden, weke tekens opgetrokken, en met alieomsigtigheid gecollationeerd moeten wo-den c4> Dat ca het einde van den opbrengst, bet Boek en Centra-Boek, met opzigt tot den eéhSlen ontvangst, opgetrokken, gecollationeerd en vertekend moereu worden, door den Ontvanger, benevens den Comraisfaris en Secretaris. „m£ °at tS r^Pe,c£ive Ontvangers verplicht pullen ^n-, hun Bock, als raeede de Ontvang™ raming, n, aan het Comptoir Generaal der Flo- reen-  JAARBOEKEN, December, 1707, 17*5 reen-Ren the, te Leeuwarden, over te brengen ,1 binnen agt dagen na den opbr;ngst van eik Termyn: by poene van een tiende verhoging, uit hun3 eigen buidel aan de Pro incie te verbeuren, en daar te boven vaa 'iL^nds reaie en parate executie. 26. Dat de Co- tra-boeken zullen b'yven berus'en in de Secretarien der refpeccive Districten en steden, en ieder Gerecht in den zynen daarj voor moeten verantwoorden. 37 Dat de lntresfen van het eerfte Termyn,; (of van beide Termynen, ingevalle binnen bel eerfte voldaan word ',) het et rite Jaar zullen verfchynen, op den iiten Februar • 17^9; en die van het tweede, den ifte April. 17..9 in zullen de intresten voldaan worden, op het Comptoir der Fioreen-Rente voorfebreven, dog zal aldaar geen quitantie geld mogen gevraagd worden, van zodanige Capitalen, die geen 25 Guldens belcopen 28. Dat de Recipisfen van deeze beide Termynen , (echter tot een en het zelfde Quartier behorende,) zullen kunnen worden gecumuleerd, des zulks by het ontvangen van hec eerfte Jaar lntresfen, aan den On.vangervGenera^l werde te kennen gegeven; terwyl de zulken, welke vóór ifle May '1799. daar vaa geen aangaaf doen, ook in dat voorregt niet deelen kunnen, maar, van de Cumulatie zyn verfloken; ten zy evenwel deondoenlykheid daar van, door bondige redenen, konden aantoonen Zullende in zodanig geval] het iermyp van Cumulatie Icpoi tot ifte July i/99- 29. Dat de Ontvanger Generaal, de ter Cumulatie aangeboden wordende Recipisfen , 'naar zich neemen, en daar voor in plaats geeven zal, één Recipis, ter waarde van de gecumuleerde Somma. Zullend - voor elk te cumuleeren Reci? pis, een Stuiver wordtn betaald. 30. Dat vervolgens, oy den ontvangst van het Rrrrr j adc jEIïü- var.- IËN. Publ. imtrent ',ene ïeldhefïng van ipCi»  Lef.ii» war" dlm. Publ. omtren, eene Geidhei fing va, 1735 NIEUWE NEDERLANDSCHE ade Jaar lntresfen, alle'de Recipi fen, zo gecumuleerde als enkele, door de r;oaders derzei va, aan gemeld Comptoir moeten worden overgegeeven; en zal den Ontvanger Generaal da?r voor in plaats geven, ^andfchaps Obligatien in for^a ' van gelyke Sornme. . 31. Dat wyders het derde Jaar lntresfen dezer Negoriaiie, en vervolgens alle de daar na ver1 lèhyoende Jaaren, betaald zulten worden, aan het Comptoir der Fioreen Ken the. 32. De Briefjes (in Art. .8 vermeld) zullen, tot zes weeken in bet Fourneeren van het laatfte Termyn, b-waird * en dan na ieder waar op geen verdenking vald, orgeöpend te rug gegeven worden, edoch ingevalle het Gerecht fuspicie heeft, dat iemand nm naar behooren zuude ge* foumeerd heaben, zul het 2elve de ongeopende Brief;es van zodanige Pe zconen, met de rede. nen van verdenking, binnen vier weeken na verfchyning van het laatfte Termyn, aan de Commisfie van Gedeputeerden overzenden, ten einde die Commisfie, de redenen van verdenking gegrond achtende, de billetten, onder behoorlyke geheimhouding, doe openen, eu voorts de zaak zo nodig, onderzoeke. Wordende onze gemelde Commisfie, nu voor als dan 'geau horifeerd, ;om van hun, waar omtrent vermoeden mogten, dat Plichtverzuim plaats bad Je, eenè ernftige verklaring af te vorderen en met Solemneelen aïede zich te doen zuiveren. 33. Dat ingevalle by vooren gedagtonderzoek, mogte komen te blyken, dat een of andere der Ingezetenen, aan zyn plicht niet hadde voldaan, en voor het protesteeren van eenige Verklaring of Eede ter contrarie, dezen zynen müflag erkend, denzelven gehouden zyn zal, tot het drie. voudig Fournisfement der onbetaalde fomma, zender daar voor ev-ige Obligatie of Renthe te kunnen genieten» / En zal iemand, die, ojeitegetjftaaDdepJegtigge» daa-  JAARBOEKEN, December 1797. 1727 daane Verkla'iog of Eede, bevonden mogt wqr-1 den, niets of te weinig volgens plicht gefour-i neerd te hebben, daar voor naar rechten by oeni Raad van Juflitie Criminaiiter worden geftraft,on verminderd het drievoudige Fournisfement der onbetaalde Somma , als boven. «*4 Dat, ten einde het in deezen geftatueerde, te "beter naar onze welmcening werde in het werk gefteid en nagekomen, de Refpective Gerechten, wel ernftig word aanbevolen, om de executie van dit ons Placaar, door hunne perfoonlyke tegenwoordigheid en goede directie , in alle delen te helpen bevorderen, en zich van de te houdene Comparitien niet te abfenteereu. 35. Dat aan ieder Gerechie , Seeretaris erj Ontvanger geziraemlyk word toegelegd , vyftig Guldens voor Vacatiën, voor ieder Termyn, en daar te boven agt Stnivers» van ieder honderd Guldens , tot de eerfte agt duizend Guldens ingefloottn; en twee Stuivers van ieder honderd Guldens, welke door hun, boven oie zommaaan 'sLands Coaiptoir gebragt word; te verdeelen in drie gelyke deeien, ais een derde voor het Gerecht , een derde voer dea Secretaris (die daar uit alle fchryf-behoefiens poet hoeden) en een 3de voor den Ontvanger, die het transport dei Penningen tot zyn laste hebben zal. En zal ie> der Ontvanger nog boven dien genieten, tien Gu'dens; en nog vijf Stuivers van i der duz^nd Guldens, (met uitzondering van d;e vanLetU' wardcradeei en Leeuwarden) zonder dat aN. ?uM, imtrent '.ene Geldhef9ng van ipCt.  Ltsrj warden. r?a8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ Aldus Gedaan en Gearresteerd op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den 8 Debember 1197' Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. 't Provinciaal Beftuur van Friesland. C. ONE1DES, Vt. Ter Ordonnantie van hetzelve, •» C. GODSCHALK. formulier van een recipis. (IVaam van Diftrict of Stad) ^Ontvangen by my Onderschreven, uithang TnnnHpr drrr^ • . ^VOor Z!ch zelven of ïoonder dcrzes, of in eenig ander qualiteit dan op te geeven) de Somma van snauteit.dan aan et i.Negonat.e, by Placaat van 8 Decpn 1797, door het Provinciaal Beftuur vasSS en zal van de voorfchreeven Somma BriS? Oolifeatie,teegens de Renthe vanddeen éen t J30 In kenmsfe myn hand, ter Drefem.V «ann,.,^ derge.cekende Commies/ ^"^"i°a* Dat de fraaie kunsten, met naamedeTeekenfcunst, ook iu dit Gewest, in eere sehm, den en beceffend worden, Ln biykef, om van andere Uwyzen niet te gewaagen' uk de vo gende Bekendmaaking en uimokZ aan allen welke daar «Am *>u&d nen en willen bydraagen.  JAARBOEKEN, December, 1797. 1729 Aan de Frlefeti ï f-f Meermaals beeft men getragt, om op 't voorbeeld onzer Hollandfche Lsndgenooten en dat van alle befcbaafde Volken , ook al nier eene openbaare inrichtinge ter beöefièmng en bevordering der fchone Konften daar te ftellen: dan, veelerleye hindernisfen verfchooven deeze zo nut tige onderneeming; thans beftaat dezelve door gunst van de waardige Raaden der Gemeente van . Leeuwarden, welke in overeenftemming met Gecommitteerden der Burgery hier toe een zeer ge* fchikt Locaal en 't nodige Vuur en Licht aan de beminnaaren en beöeffenaaren der Konden hebben vergund; en door eene Commisfie uit haare Vergadering de werkzaamheden geöpend- Mogt dit begin die bevordering vinden, welke het verdient! dit zal de wensch zyn van ieder, die de waarde gevoelt van tot de edelmoedige Friefche Natie te behooren, en de groote voordeden kent, welke de Konften (wel aangewend) aanbrengen, zo voor 't belang des Volks, als ter verbetering der Zeeden en ter bevordering der waare Befchaafdheid j hy zal hier gaarne het zyne aan toebrengen, al« hy weet dat de inrichtinge gefchikt is ter bereiking van haar verheeven doel; wy geeven daar van 't volgende proviüoneel Reglement, waaruit men dit zal kunnen beöordeelen. Beminnaars van *t waar belang der Friefen! beminnaars der Konften , waar ook in Friesland wonende, werkt mede, op dat inen fpoedig in Haat gefield zy, de by het zelve bedoelde volkooroenheid te bereiken. Terwyl de Oorlogswoede de Waareld doet bee ven! terwyl aller belangens de geweldigfte bot zingen ondergaan, herryzen in Franeker op hei verheevendfte de Weetenfcbapnen 1 hier verryzet dan de Konften! De onverwelkelykfte fiere moei een Volk volgen, dat aldus vereenigde ftappen doet, ter bevordering van Menfchen geluk, web kei Leeuwarden. Progr* van een Coihgie van Teeken> kunst, enz. i  Leeuwarden. Progr. van 6e, Collegh van T. eken- kunst, enz. i 1730 NIEUWE NEDERLANDSCHE ken by andere Volken alleen de vruchten des Vredes waaren. De Leden der Directie, Leeuwarden J. S. NOTEBOOM. ' den 1 December P. J. de VlaSËR. I79/« J. Van Dan. MüüLEN. Nota. Men kau zich, om 't mede Lidmaatschap deelagïigce worden, adresfeeren, in Leeuwarden aan de Nieuwe iooren, 's Dingsdags en Vcydags van $\ toe 8£ uuren ol anders-'ten huize van J S. Noicboom, Stads Archüect en Directeur van 't Coileg-e uit de honoraire Lee-' den. Wetten van het Collegie ter bevordering en uitoefening der Tcckenkoxst enz , tot reegeling der W\RKSAAMHi'.i>Ei-v in dezelve. Art. 1 De bevordering van kennis en faiaak in de fraaye Konften, door de uitbreiding der beöeffenins in, en door waarnemingen over de. zeiven, is het Hoofddoel van het Collegie. 2 De g ond van alles wat dit kan bewerkstelligen ongetwyffela de TeeKenkonst zynde, welke zig de Natuur in haare waare gedaaae er navoLJnge voorlte'dt, zoo z^l zy hu eerfte in vocrnaamfle onder\;erp ter beoefening uitnaken. 3. De beginzelen tot deeze Kon st uit hare nauur van weinig omflag zynde, en het benodig. ie ter beo-ffeniru gemakkelyk te verkrygen, erwyl de uitbre ding dezelve tot groote kasten tan breien: zo zal men zich als noch tot de ienvoudigfte inrichlinge bepaalen. ■ 4, Deeze zal aldus zyn: dat*eder der Leeden p zyne beurt 'en voorbeeld zal dienen voorde aderen, of hier toe een Snder in zyne piaarze Rel-  JAARBOEKEN, December, 1797. *7gi Rellen, gekleed zoo als hunne ordinaire gewoonte is, of na verkiezing, op dat alzo de min begoedigden van deze inrigtinge kunnen profiteeren» 5. Tweemalen 's weeks, 'sDingodags en Vry, dags,zal het Collegie werkzaam zyn, 'sAvonds van 5-2 tot 8| uuren, ieder avond na een byzonder voorwerp en ftellkig; de tyd der werk zaamheecen, en van het zitten van het model zal zyn van 5 tot ö£, van 7 tot 7^, en van 8 tot j uuren; die ajs model moet dienen zal zorgen om zig zo veel moogelyk, helder gecouleurde Kleederen te verfchaffen, of doen bezorgen aan die geenen, welke hy iu zyne plaatfe neemt, hier in, zoo veel hy kan, de verkiezing van den Helder (hier na genoemd )volgende. 6. Ieder Lid zal volgens Looting, waar van een Roofter zal gemaakt worden, fteller zyn, en de daar aan volgende avond model. 7. De fteller zal het model na billykheid, volgens zyne keuze moogen plaatzen, ten zyde meer. derheid der Leeden eenen anderen fteller verkoos» Hy zal de vryheid hebben om deeze werkzaamheid aan een ander Lid, die het mogt ver. kiezen, overte'aten. S. De fteller zal 't eerst zyn Zitplaats verkiezen , daar na den geenen die op hem als fteller volgt, en zoo verder. Deeze order zal blyven, al is het dat de fteller eenen anderen voor hem verkiest, alleen neemt die dan zyne plaats vooi hem , en hy op de Tourbeurt van dien, welke by, heeft gekooren. 9. Die der Leeden welke op den bepaalden tyd van het begin der werkzaamheden niet prsefenl is, zal verbeuren een Stuiver, de fteller als hy niemand in zyne plaats heeft gefteid 4 Stuiv., en hei model zal in zodanig geval zoo veel moeten be taaien als een vreemd model zal moeten verdienen, Zullende, als de fteller of het model wegblyft, de aanvolgenden derzelver plaatzen moeten bekleden, en zo verder. 10. D< Leeit. warden. Progr. au eer) Collegia van Teekert* ïunss , enz. t  1732 NIEUWE NEDERLANDSCHE LebU' WARDcN. Progr. va ee Col/egt van T< ekenkunst , enz. 10. De Leeden zullen zoo veel ter inlaag voor dit Collegie betaalen, als de eerfte noodzaaklyke uitgaaf bedraagt, zynde dezelve de amkoop vaa een Blikken Lamp met 22 of 24 Pypen, van een Doek-scherm hoog 7, breeci 6 voeten, en n van een B'irdes 6 voeten lang en 4 voeten breed e op een voet hoogie; verder zal ieder Lid elke week by het begin der werkzaamheden betaalen twee Stuives, zo lang als dezelven duiren, zynde van primo Octcber tot ultimo Maart, verbindende dezelven zig hier toe en tot de verdere ondes houding deezer regelen by onderfeekening deezes. 11. De nieuw aankomendeLeeden zullen dezelve inlaag beïaalen als de eerfte opngters, en de ordinaireCoi;rributien van de tyd hunner Intekening af. 12. Ieder Lid, die twee Maanden van hei begin der werkzaarimeeden van ieder volgend Saifoen niet bedankt, wordt genouuen te continueeren ^ 13. Die bedankt of zyn Lidmaatlchap ver ies't heeft g.en preteifie op het geen aan het Colle' gie in eigendom behoort. 14. Men zal tot honoraire Leeden benoemen die het bevorderen der Konften, en niet het beöeffenen derzciven ten oogmerk hebben; deezen zul. len de vrye Entrée genieten en zig ook mogen oeffenen , mits als dan plaats neemende na de werkende Leden, en zig aan de regelen, door de directie voorgefchreeven , onderweroeiide- 15. .Zy zullen dt Entree betalen als de werken» de Leeoen, eh verders Jaarlyks by het begin der werkzaamheden 3 Gis. 16. Zy zullen bevryd zijn van'de betalinge det boetens. 17. 'ï Collegie zal by de eerfte zaraenkomst der Ondertekenaaren, drie Directeuren henoem9n, welken alles, wat hetzelve betreft, zullen regelen, en de goede orde manitmceren, zullende dezelven zyo een Honorair en twee werkende Leeden; aan derzelver lchikkingen zal zig ieder mee-  JAARBOEKEN, December, 1797. 1333 moeten onderwerpen, nogtans zal hy zig op de Leeden kunnen beroepen, wanneer de .«eetderheid der prefenten zal decideren, na Directeuren hunne redenen verdaan te hebben , hunne benaa ming zal alle Jaaren by het begin der werkzaam heeden op nieuw plaatze hebben ,en deafgaanden weder verkiesbaar zyn. 18. Directeuren zullen zig verbidden , om buiten volftrekt noodzaakelyke beletzelen prsfent te zyn, dog niet praefent kunnende weezen zal zoodanig Directeur een ander Lid in zyne plaats moogen neemen, voor welkers handeling hy uogthans responfabel blyft. 19. Zy zullen voor het Collegie uit de boeten» ©verfchietende Contributiën, of door de te verwagtene gunst der begoedig^e Leden - op de minst kostbaare wyze het benoodigde Gisperk, en het geen verder ter leering kan dienen, bezorgen, het honoraire Lid uit hun zal Casfier en Fiscaal zyn, zy zullen meede iemandaanftellen tot het in order houden van het vertrek, het aanfieeken der Lampen, en het ftooken der Kachel &c. ao.Directeuren zullen zonder ruggefpraak bepaalen, welken derLeden zig nog, 't zy geheel of gedeeltelyk aan genoemde voorbeelden zullen moeten houden, nadat zy lieden oordeelen dat He navolging van 't leven daardoor voor hun gemakkelyker zal worden. ar. Ieder Lid zal zyn eigene Portefeuile, en Teekengereedfchappen moeten mede brengen. 22. AHe de Leeden verbinden zig om eikanderen te onderfteuhen en behulpzaam te zyn ter bevordering der Konst-Directeuren h >e men deeze pligt hoofdzaaklyk op zich, en der werkende Directeuren hunne fchikkingen zullen in deezen werden gevolgd. 03. Daar deeze inrigting geene betrekking heeft tot het Politicque of den Godsdienst, zoo zal hier van op het Collegie niet moogen werden gefprooken , en die daar over twist verwekt zal van zyn Lidmaatfchap ontzet worden. Sssss 04. Wan- Lf.eüwar.- d r n. ■an een Collegie van rieken* ïunst, :nz. t  Leeu- warden. Progr. van eei Collegi van Teeken- lunst, enz. 1734 NIEUWE NEDERLANDSCHE 24. Wanneer iemand eenige andere daadentnogt doen, ftrydig met de goede order, welken hier niet zyn befchreeven , zal hy op last van Directeuren, met goedvinden derpraefente Leeden gegeeven , de Vergadering moeten verlaaten, en ' ingevalle van onwilligheid van zyn Lidmaatfchap ' vervallen zyn, tot zoo lange de meerderheid van alle de Leden hem wederom permitteerdt. 25. Die zig aanhoudend op eene ongeregelde wyze gedraagen, zal by meerderheid van Remmen der Leeden van zyn Lidmaatfchap ontzet worden. 26. Men zal ook by meerderheid van ftemmen Leeden gratis kunnen aanneemen uit min begoedigden, deezen zuilen geene Stem hebben, en aan alles als de andere werkende Leden, verbonden zyn, als alleen dat zy bevryd blyven van de eerste inlaag en de ordinaire Contributien. 27. Deeze wetten zullen vermeerdert of veranderd worden als de meerderheid der Leden zulks noodig oordeelt, en die zal zoo fpoedig gefchieden als de toevloed der Leden, en de ambitie van dezelven de middelen zal geeven om de hier befchreevene werkzaamheden, met die der daartoe beboorende Vakken nader uit te breiden, en de onderfcheiden benodigdheden aan te fcliaffen, ter beoeffening van de verfchillende weetenfchappen tot dezelven dienstbaar, op dat men dit beginzel tot eene Academie der Konften verhtffe,- en dus de'Friezen ook eindelyk in deezen die Eer en voordeden doen behaalen, welken zy als dan het regt hebben te verwagten, 28* Ter bevordering van dit algemeené doel, zal men ieder toelaaten die een bewys van Lidmaatfchap eeniger Konst-Academie heeft, en zoortgelyke bewyzen aan de Leden afgeeven, en deeze inrigting en fchikkingen publicq maaken , verder zal niemand, geen Lid zynde, by het Collegie meer als eenmaal, en dooreen Lid geïntroduceerd, worden toegelaten, uitgezonderd alleen de Leeden van het Hoogfte Beftuur deezer Stad In Leeuwarden den 20 November 1797. BLAD-  BLAD W YZER DER VOORNAAMSTE ZAAKEN- A. Alkmaar. Weerkundige Waarneemingen door C, van Sc/iagen. 57 Amersfoort. Stukken, betreffende de gefchillen tusfchen den Raad der Gemeente, en 't Provinciaal Beftuur van Utrecht. 1676 tot 7 T\ Amsteldam. Geborene, Ge. i trouwden en Overleedenen. 48- 95 . Bericht van de Maat- • fehappy tot reddinge der Drenkelingen. A9 .. Publicatie tegen het • houden van geheime Byeenkomften. 92 ■ , Bericht wegens de Bank van Londen. 171 — Publicatie tot eene Belasting op de Honden. 217 . — Keure betreffende het ■ Veer op Buikiloot. 317.320 —" r Programma van het DichtkundigGenootfchap.322 —- Bericht wegens de* Herftelde Luterfche Gemeente. 3«5 11 - Ampliatie der Keure op het Lootsmans- Gilde- 621 ——-- Keure wegens het aan tekenen der Goederen aan de Veeren 626 Idem omtrend Verkoo- pingen van Huizen by executie. 628 —Publicatie betreffende het verfcbynen inde Grondvergaderingen. 917 —— Idem nopens gepenfioneerde Amptenaaren. 920 1 Idem wegens het Turfdraagers Gilde. , 92a —— Ampliatie op de Pu. blicatie omtrend eene belasting op de Honden. , 524 —— Idem nopens Ge wigten sssss 2 63  1797- BLADWYZER. en Elternaaten. 927 Amsceldam. Reglement voor het St, Lucas Gilde. 229 Publicatie betreffende de Stads Prys-Courant. 1049 — Idem wegeus openbaare Verkoopingen van ManufactuurenLywaaten,enz.io5i Ampliatie op eene Keure voor het Schuiten. Voerers - Gilde. 1053 ——- Programma van deMaatfchappy Têt.Nut van 't Algemeen. 1056 —— Benenr wegens éene Vereering aan Jongelingen uit het Kweekfchool. 1127 Publicatie betreffende de Tappers. 1130 - Programma van het Genootfchap der Heelkunde . , ' "33 1 11 Adres van Commisfarisfen vaa het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst. 1200 Idem van de Commis- fle tot aanmoediging van den Zeedienst. laiï ■■■ Programma van de Maatfchappy van denmandbouw. * i2,4 ■■- Publicatie ter verpligtinge van Amptenaaren tot de Burgerwapening- 1420 —— Idam betreffende het Aalmoesfeniers - Weeshuis. T, 1422 - Idem wegens het houden der Varkenmarkt. 1620 — Idem omtrend de Nagtwachten in de Buhenwyken. l6a3 C. Campen. Request van eenige Burgers aan de iVationaale Vergadering. wegens onderlinge gefchillen. 848 D. Delft. Publicatie wegens de Sociëteiten, enz. 89 A /.F. Franeker. Academifcne Aanftellingen. ■ Bericht wegens de herftelling der Friefche Aca„ demie- 1443 Friesland c 't Provinciaal Bestuur vanj Arrelteerd eene Publicatie ten aanzien van de betaaling der Kosten by de Verkooping van vaste Goederen. 68. idem betreffende eene Negotiatie op publieke Corporaé. 71. ~~~ Wem wegens deHuwelyken. 06. — Neemt een Befluit nopens de verkiezing van Predikanten der Hervormde Gemeenre.98 — Ontvangt een Rapport wegens een Oproer in Friesland voorgevallen, benevens de daartoe behoorende Stukken. 102 tot 137. _ Idem een Adres van 't Hof, be. treffende de Wet op deu Echtbreuk of Overfpel. 222. — Arrelteerd eene Proclamatie wegens een Plan van BelBStinge. 350. —- Ontvangr  bladwyzer; 179/. vangt eene Deductie der oude Staatsleden, nopens de Schadevergoeding. 363. —■» Idem een Rapport hieromtrend, en neemen een Befluit hierop. 377. Idem eene Aanfchryving van de Nation. Vergadering, benevens een Request van gem. oude Staatslieden. 838. Anwoorden hierop. 845- —— Arrelteerd een Reglement met opzicht tot de Botervaten. 948. — Idem een Plan eemer Vrywillige Negotiatie van 4 Millioenen. 995. — Idem eene Publicatie wegens eene belasting op de vastigheden. 1000. Idem betreffende het Confentgeld. 1012. —_ idem nopens een Plan van Clasfificatie voorde Gewapende Burgermagt 1063 — Idem omtrend de lm- pofitien. 1071. Idem eene Proclamatie terherfcelïinge der Friefche Academie. 1085. ; Ideme«ne Publicatie wegens het Keu* ren der Heagften 1095, — Idem eene ter intrekkinge van die van de Municipaliteit van Leeuwarden tegen het onder zig houden van Wapenen. 1137. Idem tót de Heffinge van den 50e. Penning der Bezittingen. 17*5. G. Geldleeningen. 71. 901. 995' ïlöi. 1194. I45Ó. 1715. Geneotfchap (Teyler's Godgeleerd j te Haarlem, 215.1618 . 1 (Dichtkundig ) te Amfleldam. 3a* ■ ter Verdediging van den Christelvken Godsdienst in 'sGravenhage. 1046 —— der Heelkunde, te Amfleldam. 1133 ■ Zeeuwsen) te Vlisfingen. 1671 's Gravenhase. Public, der , Nation. Vergadering op den doorvoer van Contrabande Goederen. * - — Idem omtrent de Grondvergaderingen. 7 - Idem van het Prov. Beduur betreffende de nalaatigen in den opbrengst der Heffingen. 14 . Idem nopens den oproeping der Stemgerechtigden wegens eenige Veranderingen in hetzelve Beltuur. 26. Ampliatie op dezelve. 79. Rapport wegens de Stemming der Grondvergaderingen. 86 —— Idem tegen het vervalfchen van Steenkoolen. 41 . 1. Idem omtrend het begraaven van Lyken in de Kerken binnen de Steden of Plaatzen van Holland. 43 ■ Idem betreffende de Stofte van Kleederdragt voor Gealimenteerden iude Godshuizen , enz. 45 Idem der Nation. Vergadering, tegen oproerigheden op 'sLands Vloot. 141 Idem van het Prov. Sssss s Be-  1797- BLADWYZER; Beftunr, tot eene Belasting op de Speelkaarten. 148 VGra"iNhage. Public.. van de Nation, Vergadering ter Oproepinge der Crediteuren van den gewezenen Stadhouder Willem den K 159 ■ Maat van Ontvangst .en Uitgave by de Provincie Holland, over den jaare 1796. 162 «- Request ener Weduwe van 108 jaaren, ter bekominge van onderlteuninge, en befluit daarop. ]6S " 1 - - Organifatle van . het Corps Zee - Officieren , door de Nat, Verg. 389 m ■»■ De INar, Verg, geeft Pardon aan Deferteurs, onder zekere bepaalingen 193 1.—?- Public, der Kat. Verg. tegen Defertie - uit 's Lands dienst, 196" — Proclamatie van dezelve , ter bevorderin g der Oogmerken van de Moll. Maatfchappy ' der Weeten» fcaappen. 203 ~~ » Publicatie derzelve Verg. betrekkelyk de Defertie uit 'sLands Zeedienst, 209 »——Vernietiging van het Re ebt van Exuè', door het provinciaal Beduur. 214 ———■» Alteratie en Amplistie op het Tranfito of doorvoer van Contrabande-Goederen. 307 «"—- Ontwerp van Conftifüti^ voor het Bataaffche Volk, met de Bylagen. 400 tot 598 - ■■ Proclamatie van de Nat. Vergadering ter Oproepinge der Grondvergaderingen. 599 ■• Publicatie derzei venopens den uitvoer van Goud en Zilverwerk. 602 ■ Idem van het Provin. ciaal Beduur tegen het afbreeken van Huizen en Ge. bouwen. 605 . Idem van hetzelve we¬ gens het Recht op de Waag. 607 —— Staat van Ontvangst en Uitgave der Provincie Holland. <5u Nota van den' Fran- fchen Gezant F. Noël, wegens het invoeren eener gevestigde Regeeringsvorm. 870. ' Antwoord hier op. 875 ■ Publicatie van het Provinciaal Beftuur van Holland omtrend de Zoutmaaten. 878 Idem tot het aanzuiveren der Verpondingen. 899 Planee ner Vrywillige Negotiatie van 12 JVlilIioenen. . ö02 Publicatie van het Provinciaal Committé betreffende de Posteryen. 906 - ■■■■ Nota van den Franfchen Gezant F. Nasi we. gens de Emigranten. 1016 ~ Publicatie van de Karton,  BLADWYZER. 1797- don. Vergadering ter bepaalinge wie Stemgerechtigde ■ Burgers zyn. 1019 ^sGRAVfNHAGE. Publicatie nopens het middel van Fxecu- . tie op de AgterftalligeQuota'sindeGeldheffingen. 10112 i _ Verflag wegens den Staat der Finantien van de Oost. Ind. Comp. 1031 ,_ _ Programma van'tHaagsch Genootfchap tot Verdediging van den Christelyken Godsdienst. i°4é . Publicatie der Nation. Vergadering tegen valfche Louis d'Or* noa , idem betreffende de Zyd- ' fche Bommen of Pinken. 1104 - Reglement ter invorde- ringe der Contributienopde Gewapende Burgermagt.i I 11 —— Publicatie der Nation. Vergadering, wegens de inen uitgaande Regten op de Styffet en Hairpoeder. U5r8 —— Idem nopens eene Geldheffing by Executie, nói . Idem tot eene Heffing van den 8ofte Penning in Holland. H<5S Idem van het Provinciaal Beftuur omtrend de Aliodialifatie van Leengoederen. 1174 Belasting op de Adver- tentien in openbaare Nieuwspapieren van Geboorte, enz. 1177 - Publicatie van het Prov. Beftuur, betreffende de Holjandfehe Amptenaars , zig onttrekkende aandeGewap. Burgermagt. 118a Idem wegens het regt van Collatie, enz. in de Ambagtsheeren. H85 , Idem ter affchaffinge van Kerkelyke Octrooien. 1189 — Idem omtrend eene Vrywillige Negotiatie. 1194 Idem der Nation. Vergadering ter verhooginge van de inkomende Regten op het Buskruid. 1347 , Rapport van het Committé tot de zaaken van de Marine, aan de Nation. Vergadering, wegens den Zeeflag op den 11 October Voorgevallen; benevens her, Rapport van den Schout by Nacht J. A. Bloys van Treslong , aan dezelve Verg. 1349 tot 1397 — Proclamatie van de Nat. Verg. tot het feurneeren van Penningen ter onderfteuninge der Weduwen en Weezea, door gem. Zeeflag veroorzaakt. 1398. Publicatie van dezelve, tot eene Heffing van 8 pCt. over de Inkomften ten behoeve der Marine. 1456. Idem toe het fourneeren by Anticipatie, '475 — Publicatie van de Nation* Vergadering tot den vryen invoer van Geweeren en Wapenen: 1404 . Waarfchouwing van dezelve wegens valfche Guldens. 1407 —— Tractaat van Vreede tusfchen den Keizer endeFranssss 4 fe^e  179?' BLADVVYZER. fiche Republiek gefloten. 141c '«Gkavemhace Publicatie van de l\ation. Vergadering ter vermindering der inkomende en uit aande Regten van gemaakt Y.er en Staaiwerk. 14ÏO. — Idem van het Provinciaal Beftuur betreffende deChvnfen. enz. I4g3 -—— Rapport wegens de Expeditie, onder bevel van den Kaptein ter Zee E. Lufas' 1487 tot 1617 Gr wjng'n. Geborene, Getrouwden enOverleedenen.77 —— Publicatie der Reprefentanten van 't Volk, wegtns den V'rydora van Impofiüen voor de Diaconien. 137 —- idem omtrend den ftaat der Kerke, enz. 181 . Publicatie betreffende de Wynhsndelaars. 186 — Bericht wegens het Inftitut voor Doof-en Stom. geborene. go5 . Plan ter oprichtinge van een . cademiesch Hospitaal. 3C97 Stukken betreffende het Regtsgebied der Ommelanden. l2g9 '■— Misfive van de Municipaiiteit en Kiezers aan hun. ne Medeburgers in de 0!dampten, en?. —=* C Representanten van Volk van ) Arrefteeren eene Publicatie wegens den Vrydom van Impofitien voor Diaconien. 137. — Idvm WRtread den ftaat der Ker¬ ke, ei>z. 181. Ont* vangen een Plan ter oprichtinge van een Academiesch Hospitaal, en neemen een Befluit hierop. i0p7 H. Haarlem. Geborene, Getrouwden en Overleedenen.46 Bericht van Tey/er's Godgeleerd Genootfchap. 215 —-r Programma van de Hollandfche Maatfchappy der Weetenfchappen. 310. -—. Bericht derzelve. 1125 * Bericht van Or. van Marum, wegens een Werktuig ter verminderinge dernadeelen by Brand veroorzaakt. Programma van Tey/er's tweede Genootfchap. 1618 Holland. ( Provinciaal Be. stüür van ) Arrelteerd eene Publicatie, betreffende de nalaatige in den opbrengst der Heffingen. 14. — Idem nopens de oproeping der Stemgerechtigden wegens eenige veranderingen in hetzelve Beftuur. 26 — Ampliatie op dezelve. 79. — Rapport wegens de Stemming dpt Grondvergaderingen. 86. — Idem tegen het vervalfchea vanSteenkoolen.41.— Idem omtrei d het begraaven van Lyken in de Kerken binnen de Steden of Plaatzen van Holland. 43. — idem betreffende de iloffe van K!ederdragt voor Gealirnenteerdea  BLADWYZER. W7- den in de Godshuizen, enz. 45. — Idem tot eene Belasting op de Speelkaarten. 148. — Doet opgave van den Ontvangst en Uitgave by de Provincie, over den jaare 1796. 162. — Ontvangt een Request van eene Weduwe van 108 jaaren, ter bekominge van onderfteuninge, en befluit daarop. 168. — Vernietigen het recht van Exuë 214. — Arrefteerd eene Publicatie tegen het afbreeken van Huizen en Gebouwen. 605. —- Idem omtrend het Recht op de Waag. 607. — Idem wegens de Zoutmaaten 878. — Idem tot het aanzuiveren der Verpondingen. 899. — Idem een Plan eener Vrywillige Negotiatie van 12 Millioenen. 902. — Idem eene Publicatie betrtffende de Posteryen. 900. — Idem een Reglement ter invorderinge der Contributien by de Gewapende Burgermagt. 1111'. — Idem eene Publicatie wegens de Aliodialifatie van Leengoederen. 1174. Idem eene Belasting op de Advertentien in de openbaare Nieuwspapieren van Geboorten, enz. 1177. — Idem eene Publicatie, betreffende de Hollandfche Amptenaaren, zig onttrek kende aan de Gewapende Burgermagt. 1182. — Idem wegens het regt van Collatie, enz., in de Ambagts- heeren. 1185. ~ Hem ter affchafSnge van Rerkelyke Octrooien 1189. — Idem omtrend eene Vrywillige Negotiatie. 1194. — idem betreffende de Chynfen , enz. L 1483 Leeuwarden. Geborene en Getrouwden. 67 Public, van het Provin. ciaal Beftuur, ten aanzien var; de betaalinge der Kosten by de Verkooping van vaste Goederen. 68 —— Idem betreffende eene Negotiatie op publieke Corpora's. 7i Idem wegens de Hu we- lyken. gö Befluit nopens de verkiezing van Predikanten der Hervormde Gemeentens. 98 Publicatie tegen het onder zig houden van Wapenen. 100. — Intrekking derzelve 1137 —-— Rapport wegens een Oproer in Friesland voorgevallen, benevens de daartoe behoorende Stukken. 102 tot 137 — Adres van 't Hof van Friesland aan 't Prov. Beftuur , betreffende de Wet op den Echtbreuk of Overfpel. 222 Brief van de Clasfis van Leeuwarden aan de Hervormde Gemeente iu Friesland, wegens de affcheiding der Kerk van den Staat. 229 sss 5 Leeu.  *797- BLADWYZER, Leeuwarden. Regeerings-Reglement voor de Raad der Gemeente. 233 1 Uitgave ten behoeve van *t Huis van Oranje, door de Friefche Staatsleden, Cedert den jaare 16^3 tot 179?. 252 ■ Publicatie van het Gerecht van Baarderadeel, betreffende het Schoolwezen. 262 1 Proclamatie wegens een Plan van Belastinge. 350 ■ Deductie der oude Staats- Sgden, nopens Schadevergoeding. 363 — Rapport en Befluit hierop genomen. 377. — Request van Oude Staatsleden aau de Nation, Vergadering, en Aanfchryving van 't Prov Beftuur van Friesland hieromtrend. 838.— Antwoord van , gem. Beftuur hierop. 845 —— Stukken betreffende het gefchil tusfchen het Provinciaal Beftuur en 't Hof van Juflitie van Friesland, met de Bylagen. 636 tot 837 Reglement met opzicht tot de Botervaten. 948 —— Bericht van zeven afge zette Raaden van 't Hof van Juftitie, aan 't Volk van Friesland. 953 Plan,.^eener Vrywillige Negotiatie van 4 Millioenen. 995 ■ Publicatie éener belastinge op de Vastigheden 1000 *—■— Idem betreffende het Caafentgeld. 1012 —— Idem 'nopens een Plsn van Clasfificatie voor de Gewapende Burgermagt. 1063 —— Idem omtrend de Impcfitien. 1071 —— Proclamatie ter herftel linge der Friefche Academie. 1085 Publicatie wegens het Keuren der Hengftec. 1095 —— Bekendmaaking van de Maatfchappy Tot nut van '* Algemeen. 1142 Reglement voor de Gewapende Burgermagt. 1257 —— Request van Gecommitteerden der Doopsgezinde Gemeente in de zaak van den Predikant A.Staal. 1203 Pubiicatie van het Provinciaal Beftuur tot Heffin* ge van den softe Penning der Bezittingen. 1715 —— Programma van een Collegie van Tekenkunst, enz.. Leyden. Programma vaa het Gezelfchap tot de ppenbaare Godsdienstoefeningen betrekkelyk. 169 • Brief van een Gezelfchap Vrienden- van Godsdienst , over- het houdea van Bededagen. 91; Befluit betreffende d« Beestenmarkt. 1418 M. Maatfchappy tot reddinge ter Drenkelingen. Bericht. 49. . 1 tot Nut van V Algemeen , te Middelburg. 59 — té Am  BLADWYZER, 1797. Amfleldam. 1056. — te Leeuwarden 1142. Maatfchappy ( Hollandfche ) der Weecenfchappen, te Haarlem. 203. 310- 1125. Van de Landbouw, te Amfleldam. 1214 Middelburg. Geborene en Overleedenen 58 Plan van de Maatfchappy tot Nutvan''tAlgemeen, ter ftïgtinge van een School voor Onvermogenden. 59 Publicatie der Reprefentanten van 't Volk , ter vernietiging van het recht vaa Exuë. 180 —— Reglement van Quotifa. tie ten behoeven der Armen en Godshuizen. 143a Adres van Kooplieden aan de Nationaale Vergade. ring, behelzende Klagten over den Verkoop van Oost. Ind. Waaren alleen te Amfteldam, 1653- — Idem aan de Vertegenwoordigers van 't Volk van Zeeland hieromtrend. 1661 —— idem van de Ingezetenen aan de Nationaale Vergadering betreffende het nadeel, door den afpand van Staats Vlaanderen aan de Franfche Republiek. 1665 N. Nymegen. Misfive van de Vertegenwoordigers des Kwar* tiers van Nymegen' aan die van Arnhem, wegens een verfchilmet de Stad Wageuin. gen over eene Heffing van den softe Penning in het Diftrikt van Lakemond. 274 -j— Verflag van het Voorgevallene in de Gelderfche Kwartiers-Vergadering. 284 . Ordonnantie op het Pas- fagegeld. 292 Intlructie voor de Richters in dit Quartier. 298 —— Misfive aan de Nationaale Vergadering over den Finantieelen toeftand des Gewest. 1145 Staat der Inkomften en Uitgaven des Quartiers van Nymegen. 1312 O. Overyssel. (Representanten van 't Volk van) Schry. ven eene Misfive aan de 1 Nation. Vergadering wegens de vryheid der Stemminge over het geformeerd wordende Ontwerp van Ccnftitutie. 267 R. Rotterdam. Geborene, Getrouwden en Overledenen. 52 Lyst der Schepen, geduurende het jaar 1796, de Maa% en Goeree ingekomen en uitgezeild. 54 — Publicatie betreffende de Vroedmeesters. 344 Bericht uit Smirna, wegens Oproer en Brand. 340" Bekendmaaking ter inza - melinge vanLiefdegiften.^24 Rct-  1^97- BLADWYZER. RoTT-jrdam. Ordonnantie op het Regt en Accys van de S.ads Kraan. 1229 — Ontwerp om de Weduwen. Vrouwen en Kinderen der Gefneuvelden, Gekwetften en Krygsgevanj.enen, vrye Genees- en Heelkundige hulpe te doen erlangen. 1427 ~— Bekendmaking ter verpligting der Stedelyke Am. ïenaaren tot de Gewapende Burgermagt 1623 —— Ordonnantie voor de Wagenaars en Voerlieden. 1624 ■ Idem voor de Huurkoetziers. 1637 . Idem op het Wagenveer tusfchen Rotterdam en Gouda. 1643 Idem betreffende deVreem- delingen. 164,5 ■ Publicatie wegens eeneAc- te van Indemniteit, enz. 1649 T. Texel. Bericht wegens dap. per-ea edelmoedigheid van zekere Matroos, in de Zeefisg van den 11 October! 125a ü. Utrecht. Adres aan de Nationaale Vergadering wegens het Promoveeren aan de Nationaale Univerfiteit. 631 —— Publicatien van het Provincinal Beftuur wegens het verkiezen van Leden van Regeering, en andere verfchillende Onderwerpen. 1354 —- (Het Provinchal Bestuur van) Arrelteerd eenjge Pub icatien over ver. Ichillende Onderwerpen. 1254 ' V. Vergadering, ( Nationaale ) Arrelteerd eene Publicatie op den doorvoer van Contrabande Goederen.2.— Idem omtrend de Grondvergade. ringen. 7. — Iden lege* oproerigheden op 's Lands Vloot. 141. — Idem ter Oproepinge der Crediteuren van den gewezene Stadhouder Willem den V. 159. — Organifeert het Corps ZeeOfficieren. 189. — Geeft Pardon aan Defeurteurs onder zekere bepsahngen. 193. — Arrefteerd eena Publicatie tegen de Delertie uit 'Lands dienst. 196. — Idem eene Proclamatie ter bevordering der oogmerken van de Holl Maatfchappy der Weetenfchappen. 203. —Idem eene Publicatie betreffende de Defertie uit 'sLands Zeedienst. 209. — Ontvangt eene! Misfive der Reprefentanten van 't Volk van Overysfel wegens Vryheid der Stemminge over het geformeerd wordende Ontwerp van Conftitutie. 267. — Arrefteerd eene Alteratie en Ampliatie op het Tranfito of doorvoer van Contrabande Goederen. 307. — Idem een Ontwerp van COB"  B L A D W Y Z E R. 1797. Conftitutie voor het Bataafche Volk, met de Bylagen 400 tot 598 — Idem eene Proclamatie ter oproepinge der Grondvergaderingen. 599 — Idem eene Publicatie nopens de uitvoer van Goud- en Zilverwerk. 602. — Ontvangt een Adre* van den Raad der Gemeente der Stad Utrecht wegen» het Promoveeren aan de Nationaale Univerfiteit. 631 — Idem een Request der oude Staatsleden van Friesland, en fchryft hieromtrend aan het Provinciaal Beftuur van dat Gewest. 838. Antwoord van hetzelve beftuur hierop. 845. — Ontvange een Request van eenige Burgers van Campen, wegens onderlinge gefchiilen 848.—Idem eene Nota van denFranfchen Gezant F. Noël, nopens het invoeren eener gevestigde Regeeringsvorm. 870. Antwoord hierop. 875. —— Idem eene Nota van denzelven betreffende de Emigranten. 1016. -- Arrefteerd eene Publicatie ter bepaalinge wie Stemgerechtigde Burgers zyn. 019 — Idem nopens het Middel van Executie op de agterftallige Quotas in de Geldhtffingen. i«22 — Ontvangt een bericht wegens den ftaat der Finantieo van de Oost - Ind. Maatfchappye. 1031. Arrefteerd eene Publicatie tegen valfche Louis £0r, 110a.— Idem betreffende deZydfche Bommen of Pinken 1104. — Ontvangt eene Misfive van de Volksvertegenwoordigers des Quartiers van Ny. megen, over den Frnamieelen toeftand van dat Gewesr. 1145.— Arrefteerd eene Publicatie wegens de in- en uitgaande Regten opdeStyf. fel en Hairpoeder. 1158. — Idem nopens eene Geldheffing by Executie. 1161. — Idem tot eene Heffing van den 8ofte Penning in Holland 1165. — Ontvangt een Request van Gecommitteerde der Doopsgezinde Ge. meente te Leeuwarden, in de. zaak van den Predikant A- Staal. 1263. — Verhoogd de inkomende Regten op het Buskruid. 1317. Ontvangt een Rapport van het Committé tot de zaaken van de Marine wegens den Zeeflag, op den n October Voörgevallen; benevens een Rapport, van den Schout by Nacht j. A. Bloys van ires* long hieromtrend. 1349 tot 1397. Arrefteerd eene Proclamatie tot het fourneeren van Penningen ter onderfteuninge der Weduwen en Weezen door gem Zeeflag Veroorzaakr 1398. — Ideta eene Publicatie tot eene Heffing van 8pCt. over de Inkomften tot herftel der Marine 1456. — Idem tot het fourneeren by Anticipatie. 1475. — Arrefteerd eene Pu-  1797. BLADWYZER. Publicatie tot den vryen invoer van Geweeren en Wapenen 1404. — Doet eene waarfchouwing wegens Valfche Guldens. 1407. — Arrelleerd eene Publicatie ter vermindering der inkomende en uitgaande Regten van ge* maakt Yzer- en Staaiwerk. 1480. — Ontvangt een Rapport wegens de Expeditie onder bevel van den Kapi tein ter Zee E, Lucas. 1487 tot 1617. — Idem een Request van Kooplieden te Middelburg , zig beklaagende dat den Verkoop van Oost Ind waaren alleen te Amftelclam gefchied. 1653. — Idem van Ingezetenen van Middelburg, betreffende het nadeel; door den afftand van Staats - Vlaanderen aan de Franfche Republiek. 1665Vlissingen. Programma van het Zeeuwsen Genootfchap. 1671 Z. Zeeland, ( Representanten van *t Volk van)" Arrtfteeren eene Publicatie ter Vernietiging van het recht van Exuè'. 1S0. — Ontvargen een Request van Koop- lieden van Middelburg, houdende Verzoek tot appuy van een Request door hun aan de Nationale Vergadering geprefenteerd. 1661 Zwolle, Misfive aan de Nation. Vergadering wegens Vryheid der Stemmingeover het g;forneerd wordende outwerp van Conftitutie. 267