VERZAEMELINGÊ
VAN EENIGE Jff/~'
STAATS -STUKKE N,
OVER HET
GRONDGEBIED
INDE
NJEJDJEMJL^ÜVJDJEIV.
R /V AKEN DE DE
TRACTAATEN der BARRIEREN
&c. &c.
Met een Kaart der Limit Scheidinee tusfchen de Republiek de Zeeven Vereenigde Nederlanden , en het Keizerlyke Grond Gebied.
jilïena Referenda jalli viius es; non decepijt quia non Confuifti, Senzc Epift. 19.
J N 's H A G E, ( By ]. F- JACOBS de A G E, Boekverkoper op de hoek van de Vlaming. en Nieuwftraat MDCCCXXXIV,






VOORBERICHT
AAN DEN
L E E Z E R,
de naarvotgende Stukken in het licht, door verzoek vanveelen, die graag ten Verzamelinge zoude hebben, van 't geene meejl betrekkinge heeft op de Hedendaagfche tyds geftettenisfe in ons Republiek, en zoo veel gerucht maakende Tractaaten der Barrieren ■— tusfchen het Keyzerryk en de Vereenigde Provintien van Nederlandt. — De drie eerjle heb ik genomen uit een diergelyke Verzamelinge, gedrukt te Leyden in het Jaar i6óo — ik heb om gewichtige reden, geen Inleiding



4 VOORBERICHT.
of Voorreden gemaakt op de Jlukkin die ik elders verzamelt heb, ik geeft die maar in het licht, zoo als ik die heb gevonden in de Plackaat- Boeken en Chronyken, en in Aitzema en zyn opvolger Sylvius, de bezonderfte fauten die in den druk zyn in geflopen, zal den Lezer gelieven te ver* beteren, met dat aandacht nochtans, dat 'er verfcheiden fouten worden gevonden, in de Boeken waar uit men de Tratfaten heeft genomen, men heeft met inzicht van getrouwigheid goed gevonden, die niet te verbeteren, waar by ook komt dat de Ortographie zeer verfchillig en omfiandig is»
BERICHT voor den BINDER.
De Kaan en Lyften moet op Pag. 363. geplaats worden.



BLAD WYZER
VAN DE HIER VERZAEMELDE STUKKEN.
•TT 7"
Y ERBOND ofte Unie van Utrecht V- Pag. - i.
TRACTAET,óphet 12. Jaerig Beftani bejloten binnen Antwerpen den q. April
1609. tuffchen de Arts-hertogen ALBERT ende ISABELLA CLARA EUGEN1A, en de Ileeren Staeten Generael van de Vereenigde Provinciën der Nederlanden.
' - - Pag. - 44
y ERDRAGH, gemaekt ende bejloten in den Ilagc in Holland , den f. January ,
1610. tuffchen de Hertogen van Ooltenryk &c. kc. ende de Hoogh Mog. Heeren Stae-
~ ten Generael der Vereenigde Nederlanden op eenige fwarigheden uyt het Tractact van den Tref nes den g. April i6og. binnen Antwerpen gemaekt. - - Pag. C6
TRACTAET, van Vréde , befloten den 30'. January des Jaers 164s. binnen Mun-



( 4 )
ïler in Weftpkiclen , tujjchen den doorluchtigflen en den Groot-machtigften Prince Philips Coninck van Hifpaiiien- &c. ter eener, en de Heeren Staeten Generael vandc Geünieerde Nederlanden ter andere fyd-e. - '"Pag. - 78
EXT R ACT, uyt het Traclaet van Peys tufchen de Croonen van Vrauckryek en Spagaten , gefloten en geteeckent door Monfeigneur den Cardinaet Mazarin , en den Heer Don Louis Mendcs dc Ilaro Pleni-
■ potentiariflln van hunne alder-chriflelykfle en Catholyke M-ijefleyten , in't Eylandgenaemt der Faifanen , op de riviere van Bidafloar in het nabuerfchap der Pyrcn'nccn1, den i- November i6$g. - — Pag - 123
TR A CTAE T, van Limyt-fchcydinge tufJchen den Coning van Spagnicn ende de Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden aengegaen te Brujfel den 20 September 1664. - - - Pag. - 148
E XT R ACT, uyt het Traclaet van Vrede tujfchen de twee Croonen van Vrancknxk en Spagnicn geconcludcert, gearrefleert en



C 3 )
geleek ent in de Keyferlyke Stad van. Aken , den tweeden dag Mey van het tegenwoordige Jaerfefiien-hondcrt acht-en-fefiig, door den Heer Jan Baptitta van Brouckhovcn , Baron van Bcrgeyck , &e. en door den Heer Carel Colbert &c. Plenipoten-
'tiarifjeru - - F4g; ' 1'95
RESOLUTIE, der Staeten Generael van HoLlandt nopens de Limyt-fchcydinge ui Vlaendcren, varft Jaer 1668. Pag. 20.3 *
* Men moet aendagt maeken , dut'er hier faut is in de nombres van de Pages : zy verfpringen van 176 tot 197 , cn van 21: keeren die wederom tot 193 : zoo dat die welke, tulfchen 197 en 212 zyn , twee keeren komen.
EXTRACT, Uyt het Traclaet van Alïïancie gemaekt tujfchen Carcl den 11 Coning van Spagnïèh ende de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën binnen den Hage , den 30 Augujli 167J. - - - - Pag. - 209
EXTRACT, uyt het Traclaet van Vrede, tujfchen den alder-chriflelykflen Coning van Vrauckryek ter eenre , er. den Catholyken



( 6 J
. Coning van Spagnicn ter andere fyde , gemaekt en geteekent op den 17 September 1678. tot Nimwegen. Pag. - 217
RE SOL UTIE, der Heeren Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden , ontrent de evacuatie van Maeftricht , van 17 Óctober i6]?>. Pag. - 235
RESOLUTIE , van hun Hoog Mog. Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden nopens de fwaerigheden tulfchen hun en Spagnien aengaende hetberit van de Stad Maeftricht, vang. Augufti 1679. PaS- °-3^
MEMO R,IEs van Don Emanuel de Lira Op voorgaende Refolutie van &c. Pag. 2jj
ANTIVOORD , van hun Hoog Mog. op voorgaende Memorie van Don Emanuel de Lira van 5. Ociober iCit). - Pag. 270
RATIFICATIE, van fyne Majefleyt, . raekende de feparaiïe , ende fcheydinge van de Limyten , ende paelen van de Provincie van Vlacnderen , van den 21 December 1664. Pag. - 184



C 7 \ ".
TRACTAET, der Barrière van de Nederlanden tuf enen haereKeyferlyke en Kathulyke Majejleyt , den- Coning van Engeland , en hun Boog Mog. de Staeten Generael van Holland bejloten en geteekeht 't Antwerpen den 15 Nov. 1715- Pag. 288
MEMORIE , van de Negotiatien , ge-
daen ter requifitie van fyne Coninglyke.
Majejleyt Carel den 11 glorieujer gedenke-
■fj. Pag. - 320
nijje. ö
ME MOR IE ,van Negotiatien gedaengeduerende het provifioneelgouvernement van fyne Brutanifche Majejleyt en haer Hoog Mog. in de Nederlanden. - - Pag. - 314 NAEDERE CONVENTIE , gejloten tujfchen fyne Keyferlyke enCatholyke Majejleyt en de Heeren Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden aengqendc het Traclaet vande Barrière. Pag. - 337



FE RH JND EL ING
v a iv de
U NI E,
EEUWIG VERBOND EENDRAGT
tusschen die
LANDEN, PROVINCIËN, STEDEN
e n
LEDEN VAN DIEN
hier. naer. genoemt g és loten en fi epubli ceert van den S t ad-hu ysen
einn en die Stad
UTRE CHT
DEN XXIX. JANUARI] A N N O M. D. L X X I X.



C i )
/\ iioo men bevind , dat Xe*trt i* Pacificatie tot Gend gemaekt , by den welken genoeg alle die. Provintien van de{e Nederlanden hun verbonden, heiben malkanderen met Lyf ende Goed by tejlaen , om de Spangjaerden en de andere Uytheemfche Natien met haeren aenhang uyt de\e Landen te verdryven , de \elve Spangjaerden met Don Jean d'AuJlrice , ende andere haer luyder Hoofden ende Capiteynen alle middelen ge{ogt hebben en nog dagelykx loeken om dievoorfi. Provintien, \po in het geheel als ten deel, te brengen onder haerfubjeüie Tyrrannifche Regeeringe ende fiavernye. Ende die ,elve Provintien ioo met wapenen als prayclyk van den anderen te fcheyden , difmembreren en die Unie by die voorf. Pacificatie gemaekt, te niet te doen ende te fubverteren , tot uytterlyke ruyne ende verderfeniffe der voorf. Landen en Provintien , gelyk men met'er daet bevind dat ij-lieden. In het voo-f^. voornemen volherdende , onlangs eenige Steden en Quartieren met Brieven gefolliciteert , eenige van de Landen van Geldre met War penen aengegrepen ende overvallen hebben.
Zoo isU , dat die van den Furfiendomme van. GELDRE en Graefschap ZUTPHEN , die van de Graefschappen ende Landen van HOLLAND , ZEELAXD, UTRECHT ende rRIESSCHEQM-



Cs 3
MEENDEN, tuMm u Eems Serae«ae den ^ ^ ^
«cuLerlyken metden anderen fc ^
h de Pactficatte tot Gend gemaekt te fc/ ^ 0md£^"0Smeerteflerken, enhun,d ven te verdien tegens alle inconveni enten daer in U VJuden vaüen dQcr £enig
f-gen , of geWeld van /uWe ~ \
^ •* ^ ^ Vdtenhebbente ^ ^ns'tgeweltvanh.n ^ J >
Memten. Ende otn voorder fepnratie _ A
Paaficane van Gend in weerden ■ 7v .»■
f^f-' • ^ Poinc
'Z eUde AmC"Un volgende , {onder in
« len gevalle hun by de,en „ ^
«ftt uyt het H. Roomfch Ryk.
In den eerfien', dat die voprfchreve Provinci-
«n ende vereei31gen zullen , gelyk zy him V£r
: t;erfedereren endev-^-mi,r
«« ten eeuwigen dage by den anderen te bly.



Cs)
ven, in alle forme ende manieren als oft zy-luyden maer een Provintie waeren , zonder dut de zelve hun t'eehiger tyde van den anderen zullen fcheyden, laeten fcheyden ofte repareren by Teftamente , Codicille. Donatie , Celfic , Wiffelinge , Verkoopinge Traflaten van Peys , van. Huwelvk , nog om geen andere oorzaeken hoe dat'er gebeuren zoude mogen , onvermindert nogtans een iegelyke Provintie ende die particuliere Steden, Leden ende Ingezetenen van dien , haer luyder fpeciale ende particuliere Privilegiën , Vryheden , Exemptien , Regten , Statuten , Loffelyke ende wel er-gebragte Conftumen , Ufantien, ende allen anderen hacr-luyder geregtigheden , waer inne zy-luyden den anderen niet alleen geen prejuditie , hinder , ofte letzel doen zullen,3maer zullen den anderen daer inne met alle behoorlyke ende mogelyke middelen , jae met lyf ende goed ( iït nood ) helpe handhouden , ftyven ende fterken , befchutten ende ook Befchermen tegens allen ende een iegelyk : Wie ende hoedanig die zoude mogen wezen , die hun daer inne eenige datelyke in breke zoude willen doen. Wel verftaende , dat die queftie die eenige. van de voorfchreven Provintien , Leden oftë Steden van deze Unie wezende , met dea anderen hebben oft namaels zoude mogen krygen Bopende haer-luyder particuliere en fpeciale Pri-



C 4 )
vilegicn, Vryheden , Exemptien , Regten , Statuten , loffelyke ende wel er-gebragte Coftuymen, Vifuntien , ende andere haer-lieder geregtigheden , dat de zelve by ordinaris Juliitil, Arbiters of minnelyk Accoord beliegt zullen worden zonder dat de andere Landen oft Provintien ' Steden ofte Leden van dien ( zoo lange zig beyde' partyen 't Regt fubmitteren ) hun des zullen hebben te bemoyen, ten waere hun geliefde te intercederen tot Accoord.
2. Item, dat die voorfz. Provintien , in conformiteyt e„de tot voltrekkinge van de voorfz ien.gheyd ende Verbant, gehouden zullen we. zen malkanderen met lyf, goed ende b, te ftaen, tegens alle fbrtfen ende geweiden die hun iemand zoude mogen aendoen, uyt ende oneer 'tdekzel van den naem van de Koninglyke Majefteyt.oftvanzynen 't vegen, het waere ter caufe van/t Traclaet van de Peys tot Gend *emaekt , van dat zy die Wapenen tegen 2>o,i-/L d'Aufzrice aengenomen den Arts-Hertog Matthias tot Gouverneur ontfangen hebben , met alle 'tgene dat'er aenkleeft, van dependeert ofteuytgevolgt is, ofte uytyplgen zal mogen , alwaert ook onder coleur alleen van de CatholykeRoomfche Rehgie, met wapenen te willen reftablifieren , reftaureren ofte invoeren , ofte ook van eenige meuwigheden ofte alteratien die binnen ee-



(s r
nige van de voorfchreve Provintien, Steden ofte Leden van dien federt den Jaere 1558. gebeurt zyn, oft ook ter caufe van dezer tegcr.woordiger Unie en confederatie , ofte andere dicrgelyke oorzaeken, ende dit zoo wel ingevalle men die voorfz. fortfen ende geweiden zouden willen gebruyken op een van de voorfz. Provintien, Staeten , ofte Leden van dien alleen , als op allen in't generael.
3. Dat die voorfz. Provintien ook gehouden zullen wezen in gelyke maniere malkanderen te aflifteren ende helpen defenderen tegensalle Uytheemfche ende Inheemfche Heeren , Furften ofte Princen , Landen , Provintien , Steden ofte Leden, van dien, die hun in 't generael ofte particulier eenige fortfen , geweldcn ofte ongelyk zouden willen aendcen , ofte Oorloge maeken. Behoudelyk dat die affiftentie by de Generaliteyt van deze Unie gedecerneert zal worden met kenniffe ende na gelegentheyd van de zaeke.
4. Item , e nde omme die voorfz. Provintien , Steden ende Leden van dien beter tegens alle magt te mogen verzekeren , dat die FrontierSteden ende ook andere daer men des van noode vinden zal 'tzy van wat Provintien die zyn , by adyys ende ter ordonnantiën van deze Geünieerde Provintien zullen vaft gemaekt ende geiterkt worden , tot kollen van de Steden ende



CO
Provintien daer inne die »eW,„ *«* daer toe affiftenti^^
d£ °°rfz- Pr°vintien raetzaem bevonden worl «n,ge nieuwe Forten ofte fterktenin eP ' de voorfz. Provintien in't ^Sl ^ ^ len worden. C°eaciaelScdraoCn zul-
5- Lnde omme te ver^n ♦ j-
5»vcn en ppenb.erlyk het ,„ee» J '
<-unieerde Provintien , Steden e^, t »
binnen ende buyten gebrouwen Bieren op ^^^WnenGraen,op,Zout,Gou!
Hoorn-beeften ende bezayde Landen , ^ dj
^ ^cilagt worden, Peerden ,0^ eH ft 0fte vermangelt worden , op de goeden
-^komende, ende alzulkeaLere ,sm naermaels by,emeyiladvys ^ C(J
ancien zal, ende datagtervolgende de órden-



C 7 )
pantie die men daer opconcipiercn endemaeken zal, dat men ook hiertoe imployeren zal de inkomen van de Domeynen van de Koninglyke Majeiteyt, die laften daer op ftaende af-getogen.
6. Welke middelen by gemeen advyfe verhoogt ende verleegt zullen worden naer dat die nood ende gelegentheyd van de zaeke vereyflehen zal, ende alleenlyk verftrekt tot die gemeene deFenfie ende tot't gene die Generalite 't gehouden zal wezen te dragen , zonder dat de zelve middelen tot eenige andere zaeken zullen mogen worden gekeert.
'7. Datdievoorfchreven Frontier-Stcden ,ende ook andere als die nood veryflehen zal, 'tallen tyden gehouden zullen wezen te ontfangen alzulke Garnizoenen als de zelve Geünieerde Provintien goedvinden, ende hun-luydenby advys • van de Gouverneur van de Provintie daer '{Garnizoen geleyd zal worden', ordonneren zullen , zonder dat zy des zullen mogen weygeren. Welverftaendé, dat die voorfz. Garnizoenen by de voorfchreven Geünieerde Provintien betaelt zullen worden van haer-luyderfoldye , ende datdie Capïteynenende Soldaeten, boven dengeneraelen Eedparticulierlyk die Stad ofte Stede ende Provintie daer inne die geleyd zullen worden, Fed doen zullen , ende dat't zelve te dien eynde in haer-lieder Artyelk-brief geftelt zal wor-



C 8 )
den, dat mén ook alzulke ordre nellen en dif cipline onder deSoldaeten houden zal , dat die" Borgen ende Inwöonders van de Steden ende platte Landen, zoo welGeeftelyk ah Werelvk daer by boven die redens niet befwaert worden , nog eenige overlaftlyden zullen , endeen zullende Wchreven Garnizoenen van oee nen Accys ö^e Impoft meerder exen.pt wezen als die Bo.gersende Inwöonders van deplaetfè daer die geleyd zullen worden , lnits dat ook de zelve Borgers ende Inwöonders by de Ge neraliteyt ^gift-geld verfrerkt zal worden , "elyk tot nog toe in Holland gebruykt is. ' °
8. Ende ten eynde men rallen tyden zalmo-' gen geaffifteert wezen van de Inwöonders van den Landen , zullen de Ingezetenen van elke van deze Geünieerde Provintien , Steden ende platten Landen binnen den tyd van een Maend «aer date van dezen , ten langften gemonftert ende opgefchreven worden , te weten , die «rene die zyn tuffchen aehtien en fefrlg jaeren "om die hoofden ende 't getal van die geweten zynde daer naer ter eerfter t'famen-korrifte van deze Bond-genoten voordergeordonneert te worden, als tot die meefte befcherminge ende verzeker' heyd van deze Geünieerde Landen bevonden zal worden te dienen. 9. Item , zal men geen Accoord van Beftant



C 9 i>
ofte Peys maèkefl , nog Oorloge aenveerden l nog eenige Impoften of Contributie inftellen , die Generaliteyt van dezen verbande aengaende, dan met gemeen advys ende confent van de voorfchreve Provintien , maer in andere zaeken het beleyd van dezer confideratie ende 'tgene daer van dependeertende uyt-volgen zal aengaende , zal men hem reguleren na 't geeiie geadvifeert ende gefloten zal worden by meelk ïtémme van de Provintien in dezen Verbonde begrepen , die gecolligeert zullen worden zulkx als men tot nog toe inde Generaliteyt vaö de Staten heeft gebruykt, ende dit by provifie tot dat anders zal worden geordonneert by gemeen advys van de Bond-genoten , behoudelyk dat oft gebeurden dat die Provintien in zaeken van Beftant, Peys , Oorloge , ofte Contribatie met den anderen niet accorderen en konden , zal 't gefchil gerefereert ende gefubmitteert worden by provifie aen de Heeren Stad-houders van de vooiTz. Geünieerde Provintien nu ter tyd wezende , die 't voorfz. gefchil tulfchen partyen zullen vergelyken oft daer van uytfpreeken , zulkx als zyluyden bevinden zullen inder billykheyd te bchooren. Wel verftaende , indien de zelve Heeren Stad-houders daer inne niet en zoude kon' nen verdragen , zullen tot hun-luyden nemen ende verkiezen alzulke onpartydige Avleireurs



ofte Adjoneten , als hun-luyden goetdunken zal ende zullen partyen gehouden wezen na te komen 'tgenebyde veorfz. Heereji Stad-houders, in manieren als boven uytgefpróken zal wezen.'
10. Dat geen van deze voorfchreven Provintien , Steden ofte Landen van dien , eenige confederatien ofte verbonden met eenige NabuyrHeeren oft Landen zullen mogen maeken zonder confent van de Geünieerde Provintien ende Bond-genoten.
ii. Des is overkomen, dat zoo verre eenie NabuyrFurften , Heeren , Landen ofte Steden, zig met deze voorfz Provintien begeerden te Unieren , ende hun in deze confcderatien te begeven , dat zy daer toe by gemeen advys ende confent van deze Provintien ontfangen zullen mogen worden.
12. Dat die voorfz. Provintien gehouden zullen zyn, zig met den anderen te conformeren in het ftuk van der Munte , te weten , in den cours van den Gelde, naer uyt wyzen zulke Ordonnantie als men daer opmetden alder-eerften maeken zal , de welke d'ee'n zonder dender niet en zal mogen veranderen.
13. Ende zoo veel "tpointvan de Religie aengaet, zullen hem die van Holland ende Zeeland dragen nae hacr-Iieder gced dunken, ende de andere Provintien van dezer Unie zullen hun



C ii )
mogen reguleren na inhout van de Religions Vrede by de Arts-I Icrtoge Matthias, Gouverneur ende Capiteyn Generael van deze Landen, met die van zynen Rade by advys van de Generaele Staeten aireede geconcipieert , ofte daer in generaelyk ofte particulierlyk ordre ftellen als zy tot ruft ende welvaert van de Provintien, Steden ende particuliere Leden van dien , ende converfatie van een iegelyk Geeftelyk ende Werelyk, zyn goed ende geregtigheyd dienlyk vinden zullen , zonder dat hem hier inne by eenige andere Provintien eenig hinder oft belet gedaen zal mogen worden, mits dat een ieder particulier in zyn Religie vry zal mogen bjyven , en dat men niemant ter caufe van de Reljt>ie zal mogen agter-haelen ofte onderzoeken, volgende die voorfz. Pacificatie tot Gend gemaekt.
14. Item, zal men alle Conventualen ende die van de Geeitelykheyd , volgende de Paciiicatie, laeten volgen hun goeden die zy in eenige van deze Geünieerde Provintien reciproquelyk hebben leggende , mits dat in dien eenige Geellelyke perfoonen uyt de Provintien die geduerende de Oorloge tuffchen die Landen van Holland ende Zeeland , tegens die Spangjaerden , fionden onder 'tgebied van de zelve Spangjaerden , hem te-even hadden uyt hunne Klooiters oft CoUQ«



gien , onder 't gebied van die van Holland ofte Zeeland, dat men die by hun Conventen, ofte Collegien zoo doen verzien van behoorlyke Alimentarie ende onderhout hun leven geduerende, als ook gedaen zal worden die gene , die uyt Holland ende Zeeland in eenige van dé andere Provintien van deze Unie vertogen ende hun onthoudende zyn.
i5- Dat mede den genen die in eenige Klooiters ofte Geefielyke Collegien van deze Geünieerde Landen zyn ofte geweeft hebben . ende die zelve uyt zaeken van die Religie ofte andere redelyke oorzaeken begeeren te verheten ofte veriaeten hebben , uyt den Inkomft van haero Conventen ofte Collegien haer leven lang ge. duerende behoorlyke Alimentatie zal worden verftrekt na gelegentheyd van de goederen: wel verftaende , dat die naer date van dezen hun in eenige Kloofters zullen begeven , ende de zelve wederom veriaeten, geen Alimentatie verftrekt zal worden , rnaer zullen tot haeren behoede nae hun mogen nemen 'tgene zydaer inne ge, bragt hebben. Dat ook de gene , die tegenwoordig in die Conventen ofte Collegien zyn , ofte komen zullen , vryheyd ende liberteyt van Religie , ende ook van kleeren ende habeyt hebben zullen , behoudel>k datzy-luydenden Overeen van de Conventen in alle andere zaeken



C 13 >
onderdanig zullen zyn.
,6. Ende oft gebeurden ( dat Godt verhoeden moet ) dat tuflchen die voorfchreve Provintien eenig onverftant , twift oft tweedragt geviele , daer inne zy-luyden den anderen niet en konde verftaen , dat het zelve ( zoo verre het eenige van de Provintien in't particulier aeu gaet ) ter neder-geleyd ende beliegt zal worden by de ander Provintien , of' den genen die zy daer toe deputeren zullen. Ende zoo verre die zaeke alle die Provintien in't generael aengaet , by de Heeren Stad-houders van de Provintien in manieren als boven in't negenfte Artikel verhaelt, de welke gehouden zullen zyn partyen regt te doen , ofte te vergelyken binnen een maend ( ofte korter, zoo verre den nood van de zaeke zulkx nyteyfcht ) en interpellatie ofte verzoek by d'een oft d'ander partye daer toe gedaen , ende was by de voorfz andere'Provintien ofte haer-luyden der Gedeputeerden ofte die voorfchreve Heeren Stad-houders , alzoo uyt-gefproken word, zal naer gelaeten endcagtervolgt worden, zonder dat daer van wydcr beroep ofte ander provifie van rechten,'t zy van appel, reliëf, revilie, nulliteyt, oft eenige andere querelen , hoedanig die zouden mogen wezen , verzogt ofte gebruykt zullen ra^en. gorden.



C 14 )
ir. Dat die voorfchreve Provintien Steden ende Leden van dien, hun wagten zullen van Uytheemfche Furften , Heeren, Landen ofte Steden eenige occafie te geven van Oorloge, en zulkx om alle alzulke occafien te vermyden zullen die voorfchreve Provintien , Steden ende Leden van dien gehouden wezen , zoo wel den Uytheemfchen als Ingezetenen van de voorfchreve Provintien t'had miniftreren goet recht ende Juftitie. Ende zoo verre iemand van hem daer van in gebreken blyft zullen die andere Bontgenooten die die hand houden by alle behoorlyke wegen ende middelen dat zulkx gedaen zal .worden , ende dat alle abuyzen.daer door zulkx belet en de Juftitie door veragtert zoude mogen worden , gecorrigeert en gereformeert zullen woorden , als na rechten ende vermogens een ieder zyn Privilegiën , loffelyke wel er-gebragte Coftummen.
18. Item, enzald-eenevan de Geünieerde Provintien , Steden , ofte Leden van dien tot lafte en prejuditie van de ander , ende zonder gemeen confent geenlmpoften , Cunvoy-gelden , nog andere diergelyke laften mogen op ftellen , nog eenige van deze Bond-genooten hooger mogen bezwaren, dan hun eygen Ingezetenen.
19. Item, omme tegens alle op komende zaeken ende zwarigheden te verzien zullen die Bondgenooten gehouden wezen op hetbefchryve van



C 15)
den gene die daer toe geautorifeert zullen zyn binnen Uytrecht te compareren, tot zulken dage als aengefchreven zal wezen , cmme op de voorfz. zaeken ende zwarigheden die men in de Brieven van befchryvinge zal exprimeren , zoo verre des mogelyk is , ende die zaeke niet fecreet en dient gehouden te wezen by gemeen advys ende confent , ofte by de meefte in manieren voorfz. gedeliberccrt ende gerezclveert te worden , alwaer 't ook dat eenige niet en compareerden , in welken gevalle zullen de andere, die verfchynen zullen even-wel mogen procederen tot fluytinge van 't gene zy bevinden zullen tot het gemeene befte van de Geünieerde Landen ende Provintien te dienen , ende zal 'tgene alzoo beflóten is , onderhouden worden ook by de genen die niet gecompareert zullen wezen , ten waere die zaeken zeer wigtig waeren, ende eenig vertrek mogten lydeu, in welken'gevalle men den genen die niet gecompareert en zullen zyn, andermael befchryven zal omme te compareren op zeker andere dage , op't verbeuren van haer-lieder fiemme voor die reyze , ende was als dan by den genen die prefent zyn genoten word , zal bondig en van weerden zyn ; niet tegenftaende de abfentïe van eenige van de andere Provintien, behoudelyk dat die niet gelegen en zal zyn te compareren, haer-



C i6 )
lieder opinie fchriftelyk over zullen mogen zenden, fimme daer op in't collecleren van der Itemmen zulken regart genomen te worden als het behoort.
20. Item , ten eynde voorfz. zullen allen ende een ieder van de voorfz. Bond-genoten gehouden zyn alle zaeken die hem opkommen ende voorvallen ende daer aen zy hem zullen laten dunken 't gemeen wel of kwaelyk varen van deze Geünieerde Landen ende Bond-genoten gelegen te zyn , den genen die tot die befchryvinge geauthorifeert zullen zyn over té fchryven , omme by den zeiven daer op de andere Provintien befchreven te worden , in manieren voorfz.
21. Ende zoo verre eenige donkerheyd ofte twyffelagtigheyd in dezen bevonden worden daer uyt eenige queftien ofte djfputen mogte' verryfen , zal de inrerpretatie van dien ftaen in het zeggen van deze Bond-genoten , die daer op by gemeen advys ende confent ordonhièren zullen , zulkx zy bevinden zullen te behooren. ende zoo verre zy-luyden daer inne niet en konden accorderen , zullen haer recours nemen tot die Heeren Stadthouders van de Provintien , in de forme boven verhaelt.
22. Insgelykx, zoo verre bevonden van noode te zyn de Articulen van deze Unie. Conferatie ofte Verbont in eenige Poinflen of Arti-



( 17 )
kelen te vermeerderen ofte veranderen , zal 't zelve ook gedaen worden by gemeen advys ende confent van de voorfz. Bond-genoten , ende anders niet.
23. Alle welke Poinaen ende Artikelen, ende een ieder van dien bezonder die" voorfz Gelinieerde Provintien belooft hebben, ende beloven mits dezen na te gaen ende te agtervolgen, doen nae gaen ende agtervolgcn, zonder daer nergens te doen, nog gedogen gedaen te worden , direftelyk, ofte indireftelyk in eenige wyze ofte manieren : Ende zoo verre iet was by iemand ter contrarie gedaen ofte geattenteert zal worden , 'tzelve verklaren zyluyden van nu als dan nul, geen ende van 011weerden daer onder zy verbinden haer-luyder ende alle de ingezetenen van haer-luyder refpedtive Provintien , Steden ende Leden van die , perfoonen ende goederen , omme de zelve , ingevalle van contraventie voor't onderhoud van deze, met 'tgene daer van dependeert, gcarrefteert , gehouden , ende bekommert mogen worden t'allen piketzen , ende by allen Heeren Rechters ende Gerechten daer men die zal konnen ofte mogen bekomen. Ende vertyen te dien eynde van alle exceptien gratiën, Privilegiën, revelamenten , ende generalyk van alle andere Beneficiën van Rechten , die him-lnyC



C 13 )
tien eenigzints ter contrarie van dezen zouden mogen dienen , ende bezonder den regten zeggende , generatie , renunciatie , geen plaets te hebben, daer en zy eerft fpèciael voorgegaen.
24. Ende tot meerder vaftigheyd , zullen de Heeren Stad-houderen van de voorfz. Provintien die nu zyn , ofte naemaels komen zullen , mits-gaders alle de Magiftraeten ende Hoofd Officiers van iegelyke Provintie, Stad ofte Leden van dien deze Unie , Confederatie , ende een ieder Artikel van dien in 'tbezonder , by Eede moeten beloven nae te zullen gaen ende onderhouden, doen nae gaen ende onderhouden.
25. Insgelyks zullen de zelve by den Eede moeten beloven te onderhouden alle Schutteryen , Broederfchappen ende Collesien die in eenige Steden ofte Vlekken van deze Unie zyn.
26. Ende zullen hier van gemaekt worden Brieven in behoorlyke forme die by de Heeren Stad-houders ende die voornaemfte Leden Steden van de Provintien daer toe fpecialyk by de andere gerequireert ende verzogt zynde bezegelt ende by haer-luyder refpediive Secretarifen onderteekent zullen worden.
Deze voorfz. Poindien en Artikelen zyn by de.gedeputeerde van de Landfchappen Geldra en de Graefschap Zutphen onder-lchreven en namentlyk by myn Heer Graef Johan van Naf-



< 19 )
fouw , Stad-houder van de zelve landen , voor hem zeiven , en met de andere Gecommiteerden tiyt den Naem van de gemeene Ridderfchap van de voorfz. Furftendomme van Geldre , Graeffchappen Zutphen mitsgaders by de Gedeputeerden van Holland , Zeeland , Uytrecht ende Ommelanden voorfchreve binnen Uytrecht vergadert, ende geautorifeert als boven , uytterlyke gearrefteert ende gefloten : des hebben die voorfchreve Gedeputeerden van den Lande van Geldre ende Graefschappen Zutphen , om voorder verklaringe van Bander-heeren groot en kleyne Steden van den voorfchreve Furftendomme en Graefschappen te doen , dag genomen tot den r. February toekomende , ende dat binnen der Stad Uytrecht aen die Gecommiteerden van de Staten aldaer.'
Aldus gedaen 't Uytrecht op den 23. January 1579 onder die handen van myn genadige Heere die Stadhouder voorfchreve Gedeputeerden ter meerder ver\ekerheyd hier onder gepleit , ende was onderteekent Johan Graef zu Nalfau Catzenellebogen &C. Van wegen die Ridderfchappe des Furjlendomme Geldre ende Graefschappen Zutphen, Alexander van Tellich, GelisPieck Joachimi van Liere , Alexander Bentine : Van Wegen die van Holland, G. P.O*lgeeft, P. BuyS Reynier Ca»t. Vm V/e§cn de Staeten van Zei-



C 30 j
land. Willem Rrellius Nicolaes Blancx • pie ter de Rycke , Gafpar van Vofbergen.- yan
Vegen de Staeten van Uytrecht , AufoniuS Van'
Galamo , de Mandato Capituli fui Sehóre Jacobus Verhaer. Vicedecanus Sancli Petri, de
Mandato Capituio ; Adriaen van Zuylen Lambertus van der Burgh , Capituio jubente : F. de uyten Eng. Reynhart van A-Xwyne , li. yan den JVael Nicolaes van Zuylen , A. D. Leyden , Lubbert van C/eefVan wegen die Staeten der 'Ommelanden, Egbert Cland, E. Jarges. Gecollationeert tegens die Originele beteeken, de Unie, in deze Coppye bevonden daer mede te accorderen,
By my LAMZWEERDE. Verklaring e van't 13. Artikel.
A.Lzoo eenige fchynen zwfêrigheyd te maeken op 't derthiende Artikel Van de Unie den dry-en twintigTten dezer Maend gefloten tuffchen die Gedeputeerden van de Landen van GELDRE en ZUTPHEN, HOLLAND, ZEELAND , UYTRECHT ende OMMELANDEN tuffchen die Eems ende Lauwers , als of die meyninge ende intentie waregeweeft , niemand in de zelve Unie te ontfangen , dan die genen die der Religions vrede by de Ans-IIertoge van



C H )
Ooftcnryk ende Rade van de Staetenneffcnshem by advys van de Generaele Staeten géconcipieert is , oft ten minften die beyde die Religiën , te weten , die Catholyke Roomfche ende Gereformeerde zouden toe laeteu. Zoois't, dat die voorfz. Gedeputeerden die over de voorfz. Unie geftaen ende de zelve gefloten hebben , omme alle mis-verltand ende wantrouwe weg te nemen , by dezen wel hebben willen verklaren haer-lieder meyninge ende intentie niet gcvveeft te zyn nog als nog te wezen, eenige Steden ofte Provintien , die zig ten de voorfz. Catholyke Roomfche Religie alleen zullen willen houden , ende daer 'tgetal van de Inwöonders der zelve van de Gereformeerde Religie zoo groot niet en is, dat zy vermogens die voorfz. Rcligions vrede de exercitie van de Gereformeerde Religie zouden mogen genieten van de voorfz. Unie ende verbinteniffe uyt te willen fluyteni Nemaer, dat zy des niet tegenftaende bereyd zullen wezen alzulke Steden en Provintien die zig alleen aen de voorfz. Roomfche Religie zullen willen houden in deze Unie te ontfangen, by zoo verre zy zig anders in de andere Poincten ende Artikelen van de voorfz. Unie zoude willen verbinden ende als goede Patriotten dragen , zoo die meyninge niet en is , dat d^cen Provintie oft Stad hem het fcyt van de andere



C 22 )
in poina van de Religie zal ondervinden , ende dit om te meerder Vrede ende eendragt tuffcheri die Provintien te houden , ende die principaelfte occafie van twifi ende twcedragt te vermeyden, ende weg te nemen.
Aldus gedaen te Uytrecht den eerjlen Tebruary iS07.
Ampliatie van't is. Artikel.
Alzoo hier vooren in hetvyfthiende verzien is tot alimentatie ende onderhoud van de Geelielyke perfoonen die geweeft zyn in eenige C0n, venten ofte Collegien , ende hun daer uyt ter caufe van de Religie ofte andere redelyke oorzaeke begeven hebben , ofte naemaels begeven zullen, ende dat zeer te dugten is , dat ter dor* zaeken van die eenige proceffen zoude mogen verryzen gelyk zy verftaen dat aireede verrezen zyn , uyt oorzaeke dat alzulke perfoonen zullen willen pretenderen geregtig te zyn in de fucceflie van de goeden van hun Ouders, Broeders, Zuiiers, ende andere Vrienden ofte Magen merer dood agter gelaeten , ofte nog agter te laeten , ende ook die gene die zy-lieden in hun leven by titel van gifte tranfporte ofte eenige andere zoude m. gen overdragen, geulie-



C 23 )
lieert ofte ook naer hun dood verzekert hebben : Zoo is't, dat die voorfz. Bund-genoten, om die zelve proceiïen ende die zwaerigheden die daer uyt zoude mogen opftaen , te verhoeden , goed gevonden hebben alle die proceflTen die ter caufe voorfz. aireede geinftitueert zyn, ende nog naemaels geinftitueert zoude mogen worden, te fufpenderen in ftaet ende furceantie te houden, ter tyd toe anders by de voorfz. Bond-genoten ende andere die hun in deze eenigheyd ende verbande zullen mogen begeven generalyk daer op ( ookby de authoriteyt van de Overheyd is't nood ) geordonneert ende verklaringe gedaen zal zyn.
Aldus gedaen by de voorfchreven Gedeputeerden op den 1. Febr. J579.
Ende was ge teekent.
LAMZWEERDE.
O P huyden den vierden February 1579. zyn in de Vergaderinge van de voorfchreve Gedeputeerden binnen Uytrecht verzaemt , gecompareert die Gedeputeerden van Gend onderfchreven , ende hebben verklaert dat zy-luyden gevifiteert hebbende diepoinclen ende Artikelen van de voorfchreve Unie, ende 'tgene in kragt van dien voorder gebefoigneert is ge-



C =4 )
weeft, 't zelve goed vonden , ende hebben de zelve alzulks in kragt van haer luyder brieven van credentie , fpeciale procuratie ende inftructie , gedateert den 26. January 15^9. geapprobeert ende geratificeerr , belovende als de andere Bondgenoten de zelve ende iederpoinft van dien bezonder te onderhouden , naer te gaen ende te agtervolgen: des teoirconden hebben die voorfchreve Gedeputeerden haer-lieder handen hier onder geftelt, ten dage, Maend ende Jaere als boven, ende was onderteekent van wegen die van Gend. Adolf de Grutere , L'ievin Tayaert , Chrlfloffel de le Becque , Lucas Mayarï.
O P hnyden den 5. Meert i5r9. Zyn in de Vergaedering van de voorfchreve Gedeputeerden binnen Uytrecht vergadert, gecompareert die Gedeputeerden van de gemeyne Ridder-
fchappen des Nymweechfen Quartiers, mitS-gae-
ders van de Stad Nymwegen, ende hebben verklaert dat zy-luyden gevifïteert hebben diePoincten ende Artikelen van de voorfchreve Unie , ende 't gene in kragt van dien voorder is gebefoigneert geweeft , 't zelve goed gevonden , ende hebben die zelve alzulks in kragt van haer lieder inftruclien met des voorfchreve Stads Nymwegens fee reet Zegel bezegelt in date den 12. February 1579, geadvoycert, geapprobeert



ende gCratificeert: advoyeren, &c. mits dezen: beloovende als de andere Bond-genoten de zelve ende ieder poiucï van dien bezonder te onderhouden , na te gaen ende agtcr-volgen : des te oirconde hebben de voorfchreve Gedeputeerden des gemeyncn Riddcrfchaps des Stads ende Nymweegfen Quartiers haer-lieder handen hier onder geftelt ten dage , Maend ende Jaere als boven , ende was onderteekent Gillis PU.ck , Jan Kelfken , Arentvan Zeiler, Dirck Flemming, Lambert Jonf{. Jahan van de Have.
O P huyden den 9. Meert 1579. Is gecomparcertin de Vergaderingc van de voorfz. Gedeputeerde binnen Uytrecht vergaedert die Gedeputeerde van.den gemeynen Ridderfchap, hoofd ende kleyne Steden des Arnhemfcht Quartiers , ende heeft verklaert dathy gevifiteert heeft die Poinffen ende Artikelen van de voorfchreve Unie , ende 't gene in kragt van die voorder is gebefoigneert geweeft, 't zelve goedgevonden , ende heeft de zelve alzulkx in kragt van zyne brieven van credentie in date den agtienden ende van zekere Inhruflieu in date den feftienden February 1579- beyde met des Stads van Aerhems fecreet Zegel bezegelt, nae lange ende rype deliberatie geadvoyeert , geapprobecrt ende geratificeert : advoyeert , &c. mits



C 26 J
dezen, belovende in qualite als'de andere Bondgenoten , de zelve ende ieder Poinct ook van die byzonder te onderhouden , na te gaen ende te agtervolgen : Des te oirconde heeft de voorfz. 'Gedeputeerde des gemeynen Ridderfchaps hoofd , ende kleyne Steden des Aérnhemfchen Quartiers zyn hand hier onder geftelt ten dage Maend ende Jate als boven, ende was onderteekent.
Alexander Bentinck.
Op huyden den 23. Meert i579. zyn gecoatpareert in de Vergaederinge van de voorfz. Gedeputeerden van de Geünieerde Provintien binnen Uytrecht vergadert, die Gedeputeerden van de Steden Leeuw derdén , Sneeck , Franiker, ende van zekere Grietmans ende Grietenyen, met eenige particuliere Edelen van de Landen van Vriefland , in haer-lieder procuratie benoemt Ende hebben verklaert dat zy geviiiteert hebbende die poinclen ende Artikelen van de voorfz. Unie, ende 'tgene in kragt van dien is voorder gebefoigneert geweeft , <t zelve goed gevonden : Ende hebben die zelve alzulkx in kragt van de voorfz. haer-lieder procuratie in date den 12. Meert i570. gcadvcyeert , geapprofceert ende geratificeert: advoyeren, approberen ende



C 2? 5
ratificeren mits dezen , belovende als d'ander Bond-genoten die zelve, ende ieder poindl van van dien byzoudcr te onderbladen., na te gaen ende te agtervplgen. Des t'oirconde hebben die voorfz. Gedeputeerden van de voorfz. Steden Leeuwaerden, Sneeck Franlker, ende van zekere Grietmans ende Grietenyen, met eenige particuliere Edelen van den Lauden vanVriefland , haer-lieder handen hier onder geftelt ten dage, Jaer ende Maend als boven , ende was onderteekent.
S. Id\aerda, lelie. SibeJ\.
Op huyden de" "'• APril ,579' zyn gec°m" pareert in de vergaederinge van de voorfz. Gedeputeerden van de Geünieerde Provintien binnen Uytrecht vergadert , die Gedeputeerden van de Stad Venlo , namentlyk : Geraert van. Lohn , Hermnn de Laet , Cornelijfen Schepenen , Jacob Gcris Raet , ende Johan de Groot, ahTGedeputeerden van de gemeente aldaer, en hebben verkluert , dat zy gevifiteert hebbende die poindlen 'ende Artikelen van de voorfz. Unie, ende 'tgerie in kragt van dien-is voorder gebefoigneert gëweeft 't zelve goed gevonden ende hebben d e zelve .alzulk, in kragt van haer lieder Inl'tr actie in date den 3. April 1579. ge-



advoyeert, geapprobéert ende geratificeert: advoyeren , approberen ende ratificeren mits dezen , belovende als d'andere Bond-genoten de zeive en ieder poincl van die byzonder t'onderhoüden, na te gaen endet'agtervolgen : Des t'oirconde hebben die voorfz. Gedeputeerden van de voorfz. Steden van Venlo haer-lieder handen hier onder geftelt ten dage, Jaere ende Maehd als boven : Ende .was onderteekent Geraedt van Lohn , Herman de Laet Corneli(fen , Jaccb Goris , Johan de Groot.
Alzoo zyn Excellentie tot confervatie en hand-houdinge der gemeynen welvaert , Rechten ende Vryhcden der Nederlanden altyds oorb.aerlyk ende noodig bevonden heeft alle goede vriendfchap eeiiigheyd ende Eendragt onder die Provintien der zeiver Landen ock dier Steden ende bczondere Leden van dien onderhouden te worden , waer door niet alleenlyk de gemeynen Vyand met meerder geweid , gemeyne magt endeonderlingen byfiand , weerftaen ende afgeweert , macr hem ook die middelen benomen zoude worden, om tufi'chen die zelve Provintien Steden ofte Leden van die eenigen onderftant ofte tweedragt te zayen ofte maeken , door oorzaeke zoo van de ouderfcheyd van de Relige als anders : zoo is't, dat zyn Excellentie gezien hebbende zekere Unie en Verbont 'tUy-



( *9 3
trecht in Januario laeft-lcdcn gemaekt ende befloten , tuffchen den wei-geboren Iïeere Graef Johan van Aaffauw , Stad-hov.der van den Furftendomme Geldre ende Graefschap Zutphen, ook die van Holland , Zeeland, Uytrecht ende der Vrieffcher Omlanden tuffchen die Eems ende Lauwers , de zelve Unie .enda Verbond voor ooed heeft bevonden ende toegeltaen , dog op dat de zelve dies te beter ende met beqnamer oorzaeke ende geiegentheyd mogten der Gener-alitevt der Provintien van crwaerts voorgcftelt worden , om tot een algemeyne Vrede , Unie ende Eendragtigheyd over die ganfche Landen met gemeyne verwilliginge aengenomen en beOoten te worden , heeft tot nog toe r.ytoeftelt ende opgehouden van de zelve Urne te onderfchryven , ende alzoo nu zyne Hoogheyd »et een groot deel der voorfz. P.ovintien, van errewaerts over verklaert hebben , dat zy voor goed inzien ende bevinden raetzaem te wezen, dat een alzoodanige Unie zoude geraemt , befloten ende aengenomen worden tot beter beleydinge der zaeken onzer gemeyne Vaderlands. Zoo heeft zyn Excellentie nu ook wel wi^en verklaeren , als dat hy mits dezen verklaert die voorfz. Unie als zy 't Uytrecht tuffchen de voorfz. Provintien gemaekt ende befloten is geweeft , voor goed aentcneir.en ende te houden ,



C 30 )
alzoo hy zy aenneemt ende voor goed hond , als voor zeker agtende dat in de zelve de Over-heyd ende de Authoriteyt der Hoogheyd van de Arts-Hertoge niet vermindert en word en de alzoo binnen korte dagen de voorfz Geünieerde haer znllen vergaederen , cm voorder over alle particuliere Poindlen, ende Artikelen der zeiver Unie te raemen ende te befluyten t gene tot meerder endevafte Eendragt der zelve zal mogen dienen. Zoo is't; dat zyn Excelentie hier mede verklaert te willen de zelve Artikelen ende poinclen aennemen ende agtervblgen , alzoo zy van de voorfz. Provintien van Gel! derland , Holland , Zeeland , Uytrecht , ende andere die haer daer mede zullen begeven , zullen geraemt , genoten ende voor goed aen^enomen worden. Des roirconde heeft zyn Excellenue deze met zynen r.aem onderteekent ende zyn fecreet Zegel daer beneffens laeten' drukken in plackaert binnen der Steden van Antwerpen op den 3. Mey ,5,0.
Onderteekent.
GUILIELM Pe N A S O U.
Nog leger , Jiaet by bevel van {yn Excellentie.
Or.derteekent
N, Bruninck.



(3 P huyden den eerften Juny 1579. vergaedert zynde die volmagtige van de Steden hft Kloofter van de Jacobyntn op den Land-dag binnen Leewratrde*., na dat zy-luyden de propofitie van de Gezanten der naerder Unie van Uytrecht aengehoort hadden , ende eenige uyt haer-lieder volmagtige van de voorfchreve Steden , tot verzoeke van de voorfchreve Gezanten gedeputcert hebben gehad, om uyt alle name naerder met de voorfchreve Gezanten te communiceren , ende de poinfleu ende Artikelen van'de naerder Unie voorfchreve te vifitcren , 't welke gedaen zynde ende gehoort hebbende het rapport van hun mede volmagtigen , verklaren alle die volmagtige van de Steden , die deze onderteekent hebben uyt kragt van haer-lieder gegeven procufatien , die zy-luyden geadvcyeert , geapprobeert ende geratificeert hebben alle die voorfchreve Poinfien ende Artikelen van der Unie voorfz. advoyeren, &c. mits dezen , belovende als d'andefe Bond-genoten de zelve ende een ieder poineï van dien zoo wel van't gene dat hier in te voren gedaen is , ende nog uyt kragt van de zelvige gedaen zal worden , bezonder t'onderhouden , nae te gaen ende t'agtervolgen. Pes Voirconde hebben die voorfz. volmagtige van de Steden haerlieder handen hier onder geftelt ten dage , Maeud



132 i
ende Jaer als boven. Ende was onderteekent met de namen hier naer volgende by diverfche gefchreven Julius van Kottuya volmagt van Frameker, Hendek JarichJX als mede volman van Leeuwaerden , Jan JanA als gefubftitueeu van Adye Lammert, die procuratie hadde ende van huys gereyfi was , ciaes Hotthyftx , van we-en den Raed der Stede Sneke , VUur LicuenA van wegene de gemeynte der fiede Sneke , Jacob
Syver,fl als volmagt Van Bolfwert , Frans Jacob Frerekefi van wegen Bolfwert , BayHe Pieterf, als volmagt van de Borger-meelters der Stede Ylft , Mtjï Van Galama als mede volmagtig van Ylft, Reynicr o/fcrj\ van Staveren, WïlUmSifPas volmagt van Sloten , Johannes Bottcg , Borgem: van Wcrcum ons volmagt, Donne Abbefr volmagt van Worcum,
Alzoo wy Georgh van LaUingh , Grave tot Runnenberg , Vry ende Banderheere tot Ville , Hcere tot Vilierde , Imbrechies Stad-hcuder ende Capiteyn Generael over Vriefland , OverYffel, Groeningen , den Ommelanden Drenthen ende-Linghcn , Hoofd van zyne Majefteyts Finantien , tot confervatien ende hand-houdinge der gemeyne welvaert , Rechten ende Vryheden der Nederlanden , oorbaeriyk ende hoognoodig bevonden hebben alie goede Vriendichap eenigheyd ende Eendragt onder de Provintien



( 33 )
der zeiver Landen , ende onder onzen Gouvernemente , ftaende ook onder de Steden ende bezondere Leden van dien onderhouden te worden , waer door niet alleen die gemeyne Vyand, met meerder geweld , gemeyne magt ende onderlinge byftand wederiken ende af gekeert maer hem ook die middelen benomen zoude worden van tuffchen die zelve Provintien , Steden oft Leden van die eenig onverftand ofte tweedragt te zayen ofte maeken , door oorzaeke van onderfcheyd van Religie , als andere , in wat manieren 't zelve zoude mogen gefchien.
Zoo is't, dat wy gezien hebbende zekere Unie ende verbond in verleden Zomer tot Arnhem in onze prefentie , ende met onze advys geconcïpieert ende in Januario laeft-leden tot Uytrecht gemaekt ende gefloten , tuffchen den Wel-gcboren Heere Grave Johaa van Najfouw, Stad-houder van den Furftendomme van Geldre ende Graefschappe Zutphen , ook die van Hol-' land , Zeeland, Uytrecht, Vrieffche-Ommelanden en anderen mits-gaders zekere acte van approbatie , ende aenneminge der voorfz. Unie by myn Heere den Prince van Orangien , Lieutenant Generael van de Arts-Hertoge Matthias j Gouverneur Generael van de voorfz. Nederlanden , in dato den derden Mey 1579. de zelve Unie geratificeert , geapprobeert , geadvoyeerr.



C 34 )
ende aengenomen hebben, ratificeren, approberen , advoyeren , ende nemen aen mits dezen voor zeker agtende ende houdende , dat in de zelve de Overheyd ende aucloriteyt der Hoogheyd van de Arts Uertoge niet verkort n, g vermindert en word : belovende als de andere bondgenoten , de zelve en ieder poinét van dien te onderhouden , na te «aen ende agtervolgen : Des t'oirconde zoo hebben wy deze met , nze hand onderteekent , ende ons fecreet Zegel in ibrme van Plackaert hier beneffens doen drukken,
Aiïum V Witife in den Ommelanden den \i. Juny 1579...
■ Onderftond gefchreven
GEORG van LALAING.
O P huyden den ro July r--0. Zyn ;n de ver„ gaderinge van de voorfz. Gedeputeerden binnen Uytrecht vergadert, gecompareert die Geputeerden van der Steden van Ypren , namentlyk den Deer Johan van Langvedulwethouder, ende M. Pe,er haelde Penfionaris , der voorfz. Unie , ende 't gene in kragt van dien voorder is gebefuigneert, 't zelve goed gevonden, ende hebben die zelve al ulkx in kragt van haer-luyder brieven van credentie ende procuratie in dato den 23. Juny iS79. geadvoyeert , geaP-



C 35 )
probeert, ende geratificeert : advoyeren , ecc. by dezen : belovende als d'andere Bond-genoten de zelve ende ieder Poinci van dien byzonder V onderhouden , nae te gaen ende agtervolgen : Des t'oirconde hebben de voorfz. Gedeputeerden der Stede van Ypren haer-lieder handen hier onder geftelt ten dage , rnaend ende Jacre als boven.
Johan van Langvedul, M. Pieter Baelde
O P fniyden den 29. July 1579. zyn in devergaderinge van de voorfchreve Gedep .teerden der naeder Geünieerde Provintien binnen Uytrecht vargadert die Gecommitteerden van der Stad van Antwerpen , namentlvk , lieer Janne van StraeUn buyten Burger-meefter , Jonker Philips van Schoonhoven Heere tot Wanroy Schepen , Johan van lirecht Out Schepen Adam Ferhult Colonel , Valerius van Dale , ende Jan Cyffels Deken, die verklaerden , datzy geviliteert hebbende de Poinéten ende Artikelen van de vo rfz Unie, ende "tgene in kragt van dien voorder is «ebefuigneert , 't zelve goed gevonden hebben , de zelve al zulkx in kragt van haere procuratie in date den 22. July, ende brieven van credentie in date den 23. July 15-9- geadvoyeeert geapprobeert enle geratificeert : advoyeren , approberen ende ratificeren mits dezen , belovende als de andere Bond-genoten , de zelve



C 36 )
ende ieder Poinci van dien byzor.der t'onderhouden, nae te gaen ende ragtervolgen ': Des t'oirconde hebben de voorfchreve Gedeputeerden van de voorfz. Stad van Antwerpen haerlieder handen hier onder geftelt , ten Dage , Maend ende Jaere als boven.
Ende was onderteekent, Jane van Stralen, Philips van Schoonhoven, Johan van Br echt , Adam l 'erhult , Valerius van Dale , Jan Gyffels. KJ P huyden den 15. September ,5?9. zyn in de vergaederinge van de voorfchreve Gedeputeerden binnen Uytrecht vergadert , gecompareert die Gedeputeerden van der Stede van Breda, üamentlyk , Gcdert van Luchtenbnrch , Borgermeefter der zelve Stede , Godefroy Mohtens , Schepen ende Lieutenant van den Colonel, ende ook Capiteyn, ehde Chriftiaen Back ; Weesmeefter, ende Thitnman, die verklacrden dar zy gevifiteert hebbende , die Poinclen ende Artikelen van de voorfz. Unie , ende 'tgene in kragt van dien voorder is gebefoigneert 't zelve goed gevonden , en hebben de zelve zulkx in kragt van haere procuratie in date den 20 September geadvoyeert ,. geapprobeert ende geratificeert : advoyeren , &c. by dezen : belovende als de andere. Bond-genoten de zelve ende ie-



C 37 )
der poincl van dien byzonder t'onderhouden , na te gaen ende agtervolgen : des t'oirconde hebben de voorfz. Gedeputeerden van de voorfz Stad van Breda haer-lieder handen hier onder geftelt ten dage Maend en Jaere als boven.
Onderteekent
Gcdert van Luchtenbergh , Godert Montens ende Chrijïiaen Bnck Franc Zone.
O P Huyden den i. February 1530. is in de vergaderinge van den voorfz. Gedeputeerde der naerder Gelinieerde Provintien binnen Uytrecht vergadert , gecompareert den Heer Guido du Breucq : Schepen der Stad van Brugge, de welke verklaerde dat hygevifiteerthebbende diePoincten ende Artikelen van de voorfz. Unie, ende 't gene van dien voorder is gebefoigneert, het zelve goed vond, ende heeft over zulkx boven alzulke approbatie der zeiver by d'Heer Lieve Steppe, Schepen, ende M. Jacob Yman , Penfionaris der zeiver Stad Brugge , uyt kragt van haere bezegelde procuratie in date den 7. November 1579. den 29. der zelvcr Maend tot Antwerpen gedaen , uyt kragt van haere bezegelde procuratie beyde in date den 25. January 1580. de zelve Unie geadvoyeert, ende geratificeert: advoyeert , &c. by dezen , belovende als de



C 38 )
andere Bond-genoten, de zelve ende ieder poinft van dien byzonder ^onderhouden , na te gaen ende agter-volgen : Des t'ohrconde heeft de voorfz. Gedeputeerde van de voorfz. Stad van Brugge zyn hand hier onder geftelt ten Dagè , Maend, ende Jaere als boven ,
Onderteekent.
Guido du Breucq
huyden den 1. February 1580. is in de vergaderinge van de voorfz, Gedeputeerde der naerder Geünieerde Provintien binnen Uytrecht vergadert , Jongheer Wouter van der Heeken Schepen 'i Lands van de f'ryen , de welke verklaerde dathy gevifiteert hebbende die Poin&en ende Artikelen van de voi rfz. Unie ende 'tgene in kragt van dien voorder is gebefoigneert het zelve goed vond , ende heeft over zulkx boven alzulke approbatie der zeiver by Meefter C/enbram Prcvyn Penfionaris 's voorfz. Lands van de Vryen uyt kragt van zyne bezegelde procuratie in date den 17. Odlob. 15-y. Jen 26 NoV. tot Antwerpen gedaen, uyt kragt van zyne bezegelde procuratie in date den 23. van Lauwe dezes loopenden Jaers, ende brieven vancredent':e in date den 25. derzelverMaerd.de zelve Unie geadvöyeert, geapprpbeert ende geratifi. ceert by_ dezen : Belovende als andere Bond-



C 39 )
genoten de zelve ende ieder poindï van dien byzonder nae te gaen ende agtervolgen. Des ten oirconde heeft die voorfz. Gedeputeerde des voorfz. Lands van de Vryen zyn hand hier ondergeitelt ten Dage , Maend ende Jaere als boven,
Onderteekent.
WOUTER, vander HECKEN.
O P huyden den 16. February 1780. is in de vergaederinge van de voorfz. Gedeputeerden der naerder geünieerde Provintien binnen Uytrecht vergadert , gecompareert M. Comelius Crieckart, Schepen der Stéde van fiere, de welke verklaerdé , dat hy gevifiteerr hebbende de Poincien ende Artikelen van de voorfz. Unie , ende 't gene in kragt van dien voorders is gebefoigneert , 't zelve goed vond , ende heeft over zulkx boven alzulke approbatie der zeiver by hem uyt kragt van zyne bezegelde procuratie in date den 5. November , 157e- op den 6. December des zelfsjaers tot Antwenen gedaen uyt kragt van zyne voorfz. procuratie dezelve Unie geadvöyeert , geapprobeert , ende geratificeert , advoycert , appr beert , ende ratificeert by deen, belovende als andere Bond-genoten de zélve ende ieder poinct van dien by-



C 40)
zonder te onderhouden , na te gaen , ende t'ngtervolgen. Des ten oirconde heeft de voorfzGedeputeerde van de voorfz. Stede van Liere zyn hand hier onder geftelt ten Dage , Jaere ende Maende, als boven.
Onderteekent. CRIECKART
O P huyden den n. April , 1580., zyn in de vergaderinge van den voorfz. Gedeputeerden der naerder geuuieerde Provintien , binnen Uytrecht vergadert, gecompareert, Jonkers Johan van Echten ende Henrick Vos van Steeuwyck, Gecommitteerde van wegen der Graefschappen van Drenthe, de welke verklaerden, dat zy gevifiteert hebbende die pojriclen ende Artikelen van den voorfz Unie , ende 't gene in kragt van dien voorders is gebefoigneert , *t zelve goedvonden , ende hebben over zulkx boven alzulke approbatie der zeiver by 't Ridderfchap ende eygen gearfien , reprefenterende den Staten der zeiver Graefschappen den 20. der Maend Meert dezer loopende Jaers volgens d'Acle daer van zynde , by die van't Ridderfchap ende eygen gearffden voorfz. onderteekent ende haere Zegel bekreftiget gedaen, uyt kragte van haere bezegelde procuratie in date des zelfs daegs , de zelve Unie geadvöyeert, geapprobeert ende



c 4i )
geratificeert by dezen. Belovende als andere Bondgenoten de zelve ende ieder poincl van dien byzonder te onderhouden , nae te gaen , ende t'agtervolgen: Des ten oirconde , hebben die voorfz. Gedeputeerde van de voorfz Graeffchappen van Drenthe , haer handen hier onder gefield, ten Dage , Jaere ende Maend , ais boven. Ende was onderteckent,
Johan van Echtten tce Echtten, Henric'c de Vos van Stéettwick.
Verhandeiïnge gedaen in het 13. Artikel van de Unie , aengaende de Religie.
J)e Generaelc Staeten der Vereenigde Nederlanden bcmerckende de geftelteniffe van haere gemeyne zaeke , zoo ten opzien van de magt ende liftigheyd haerder Vyanden , als ook van de veranderinge haerder zaken 't zedert de toe■ kcmfte vail de handelinge der Francoyfen den 17. January 1583. ende de verfcheydenthcy d van de opinien ende gezintheden der Land-zatcn , als 't zelve mede brengende groote bekommcrniffe ende onzekerheyd , ende over zulkx meer dan oyt te voorens vereyffchende dat verzien worde op het goed beleyd van allen zaeken , in zonderheyd rakende de Oorloge met des daer aen kleeft , waer in eenige onderlatinge ende
ftilftand oefchaepen waste vallen , mits dat dsrj F -



C 42 )
tyd van de voorige regéringe der Land Raden was overftreken , hadden verfcheyde vergaederingen gehouden , om op alles te voorzien ,° ende bevindende dat het in deze tyden meer als oyt te vooren noodig was , om alle vriendfchap , eendragt , trouwe , ende eorrelp. ndentie onder de Provintien te onderhouden, ende niet alleenlvk alle liefde te doen aenwafen ende groyenmaer ook alle Alliantien ende Verbinteniffen onder hun-luyden opgeregt te vernieuwen , bekragtigen , ende voltrekken: Hadden goet gevonden de naerdcre Unie in den Jaerë jë79. opgeregt te refumeren , waer naer de Gedeputeerde eendragtelyk verkeerden de zelve zoo Chrifteftk, goed', eerlyk noodig , loffelyk , en dienftelyk tot een eeuwig-duerende eendragt opgere»t bevonden, dat zy onnoodig agten eenige nieuwe verbintenifl'e op te regten : Maer zoo de zelve niet volkomentlyk door de heftieheyd der oorloge en andere impefchementen ineenigpoinc"l en niet voltogen waren , dat men die behoorde te voltrekken ende zoo daer eenige donkerbeyd of" twyfFelagtigheyd in bevonden most worden , al het zelve met alle vrindfehap volgende den 21. Artikel der zelve: te bef.egten : Overzu'kx alzoo het 13. Artikel van de Unie fprekende van de Religie, zulkx was gefield in refpeóle van dat de Provintien , uytgezondert



C 43 )
Hollanden Zeeland, de Roomfche Religie doen ter tyd waren exercerende . ende daerom de vryheyd door den zeiven Artikel geraeden bevonden te Itipuleren , om die te mogen veranderen , zoo wanneer zy ztlltx tot rufte ende welvaert haerder Provintie geraden mogte bevinden, zoo was rapport genomen , oft nu niet geraeden en was dien Artikel zulkx by gemeen confent te veranderen , dat aengezien alle de Provintien door Godes genade, de Evangelifche Gereformeerde Religie nu eendragtelyk hadden aengenomen, zy daer by zouden blyven , zonder eenige veranderinge daer in te mogen doen, als met gemeen confent van alle die Bond genoten , ende ook den anderen met lyf , goed en bloed daer in te mainteneren ende befchermen, om alzoo te voorkomen dat in toekomende tyden door veranderinge van Religie geenfcheuringe mogt worden gepraciifeert ofte te wege gebragt onder de voorfz. Provintien , ofte Leden van dien. Welverftaende , dat zoo verre eenige provintie , Leden ofte Steden van de Roomfche oft andere Religie wézende, hun na dezen begeerden in deze Unie te begeven, dat de zelve daer in by gemeen confent aengenomen ende ontfangen zouden mogen worden , ende ha. re Vryheyd daer in zonde mogen behoude. Hier op isgerefolveert geweeft:



C 44 )
Dat d'Evangelifche Gereformeerde Religie daer van d'exercitie ópénbaeriyk toegelaten ende aengenomen is gebruikt te worden , ende ook tegenwoordeiyk in't openbaer gepredikt ende gcexerceert ]V0rd} -onde werden gementeneert ende bejchermt alvmme binnen, de Geünieerde Provintien , fond.'r de openbaere Leeringe cfte Exercitie van eenige andére Religie in de tegenwoordige Gelinieerde Provintien toe-te-laten , en voords andere in den Verbond toe-te-laten, ttgtervolgendi 'tgene voorf-,. is.
TRACTAET
Op het 12. Jaerig eestand besloten binnen Antwerpen den 9. April i5o9. tussciien de Arts-Hertogen ALBE.vT ende ISABELLA CLARA EUGENIA , in den
NAEM VAN de CaTHOI.YKE MaJESTEYT , EN
de Heeren Staten Generael van de Vereenichde Provinciën der Nedeulande
A Lzoo de Doorlugtighfte Princen, Arts-Hertogen , Aibert en Ifabella Clara Eugenia gemaekt hadden den vier-en-twintighiten April , in den Jaere duyzent zes hondert ende zeven, eenbe, itnndt ende ophoudinge van Wapenen voor aeh{



C 45 )
Maenden , met de Oluftré Heeren die Staten Generael van de Vereenigde Provintien der Nederlanden, in qnaliteyt, en als de zelve houdende voor vrye Staten , Provintien, ende Landen , op de welke zy-luyden niet en pretendeerden : welke heftandt moeite worden geratificeert , met gelyke verklaeringe , by de Majeiteyt van den Catholyken Koning , voor zoo veel hem 't zelve mogte aengaen , ende die voorfz. Ratificatie , ende verklaeringe overgelevert aen de Voorfz. Heeren Staten , dry Maenden nae 't zelve beftandt, gelyk gedaen is , by opene brieven van den achtienden September in den zeiven Jaere , ende daer en boven gegeven aen de voorfz. Keeren Arts-Hertogen, Procuratie fpeciael den tienden January feftienhondert ende acht, om zoo in fyne, als haere namen te doen 'tgene zy-luyden fouden oordeelen behoorlyk om te komen tot ecne goede Vrede, ofte een beftandt voor lange J.ieren : Ingevolg van welke Procuratie , die voorfz Heeren Arts-Hertogen ook by haere Brieven van Comrniffie van den zeven-en-twintigften van de zelve Maend , genominecrt ende gedeputeert hadden Commiii'arifeu om te handelen , ende tracleren in de voorfz. namen ende qualityten, en by die" gelegentheyd geconfenteert endegcaccordeert, dat het voorfz. beland ibude w<ff»



C 45 )
dm verïenght ende gecontinueert. tot ye-rfchey, de reyfen , ende felfs den twintigfren Mey, tot het eynde van den Jaere feftien-hondert ende acht: maer tot meer reyfen vergadert geweeft zynde , met de Ghedeputeerden van de voorfchreve Heeren Staten , die oock van den lellen Procuratie ende Ccmmiffie hadden , gedateert den vyfden February des voorfz. Jaers, en hadden niet eens kunnen worden op ten voorfz. Vrede, omme vele groote fwaricheden onder hen-luyd'en ontftaen : Ter wekker oorfaccken die Heeren Ambaüadeurs van de Koningen, den Alder chrificlykiten, ende van groot Erttaignien, die Chur-Fudtcn , Valti, ende van Brandenburch , die Marck-grave van Ansbac^ ende Landt-grave vaaHeJfen, gbefonden op te plaetfe, van weglien die voorfz. Heer en Koningen, ende Princen, om te helpen vorderen een fo goed werk ende dat f/-luyden gereet waren om te fcheyden ende breecken die gheheele handelinge , hadden geproponeert een Bekand voor langhe Jaeren,op fekere conditiën begrepen in een gefchrift, gegeven van harent w egen, aen de ecne , ende anderen, met begeerte, ende vermaninge haer daer mede te willen confurmeren ; op welke gefchrifte verfcheyde andere fwaricheden wederom Ontftaen fynde , wa, ?en ten leften op huyden den negenlten April



C 47 )
duyzerict zes honderd ende negen], vergadert Heer Ambrofio Spinola Marquiz van Bênafrb, Ridder van de Ordre van den Gulden Vliefe , van den Raed van State , ende van den Oorloge van zyneCatholyke Majefteyt, Maifire de Camp Generael van zyn Legers, &c. Heer Johan Richardot , Ridder , Heer van Barly , vart den Raed van State , Hoofd-Prelident van den Privé Raed van haere Hoogheden , &c. Johan de Manctcidor , van den Raed van den Oorloge , ende Secretaris van zyn voorfz. Catholyke Majefteyt, Den cenveerdigcn Pater Broeder Johan Neyen , Cominiffaris Generael vart de Ordre van Se. Francoïs in de Nederlanden, ende Heer Louys Vtrreyken , Ridder, AwVuncier en eerfie Secretaris van haere voorfz Hoogheden , In kragte van de brieven van Procuratie van de voorfz. Heeren Aerts-Hertogen , om te tragten zoo in haere namen , als in den naem van den voorfz. Heere Catholyken Koning, den inhoud van welke procuratie hiernaer is geinfereert , mits die van den voorfz. Heere Koning van de eene zyde, ende Heer Wilhelm. Loduwycfi , Grave van Naffau Cat\enellebogen Vianden, Diet\ , &c. Heere van Eilfieyn , Gouverneur en Capiteyn Generael van Vnefland , Stad Groeningen ende Ommelanden , Drenthe , Sec. Heer Walraven Heer van Bredenrode ,



C 48 }
P~ianen , Birfch-graef van Uytrecht. Heere van
Ameyden, 'dodingen , &C. den Heere Corne-
lis van , Heere van Loenen , en Mey-
nerfwyck , Burg graef, ende Rechter van het Rvk, ende van de Stad van Nimmegen : Heer
Johan van Oldenbarnevelt Ridder , Heere van
den Tempel, RoJenrys , &c. Advocaet , ende Bewaerder van den grooten Zegel , Chartren ende Regifteren van Holland ende Wefi-Vrief- -
land , Heer Jacques de Malderce', Ridder ,
Heere van Heyes , &c. eerfte ende reprefentcrende den Adel in da Staten , ende Raed vari liet Graefschap van Zeeland , d Heeren , Gerart van Reneffe , Heere van der Aa , van Streefkereken , Nieuleckerland, &C. Gellius Hillama , Doctor iu de Rechten , Raed ordinaris in den Raed van Vriejland: Johan Sloeth , Heere van Sallick, Droli'aert van het Land van Vollenhoo ende Calteleyn van de Heerlykheyd Cuinder : ende Abel Coenders van Helpen, Heere in Taeil ende Cantes in den naem van de voorfz Heeren Staten , ook in kragte van haere Brieven van Procuratie en Commiffie, van gelyken hier nacr geinfereert, ter anderen, die welke metinterventie ende deur het advys van Heer Pierre Jeannin , Ridder , Baron van Chagni ende Montheu , Raed van den AUler-chriftelykften Koning, in zyncn Raed van State, ende zynen



( 49 5
Ambdffadeur extraordinaris aen de voorfz. Heeren Staten , en Heer Elye de la Place , Ridder, Heere 'van Ruffy , Burchgraef van Machault , oock Raet in den voorfz. Raet van State , ordinaris Edelman van de Camer van den voorfz. Coninclc , Bailliu en Capiteyn van Vytry le Francois , en fynen Ambaffadeur ordinaris refiderende by de voorfz. Heeren Staten, Heer Richard Spencer, Ridder , Edelman ordinaris van de'Privce-camer van den Coninclc van Groot Britannien , ende fynen Ambaffadeur extraordinaris aen de voorfz. Heeren Staten , ende Heer Rodclphe Windwoud, Ridder, Ambaffadeur ordinaris , ende Raet van den voorfz. Coninclc in den Raet van State der voorfz. Provintien, geaccordeert fyn in de forme en maniere die hier naer volcht.
i:i
IN den eeriten die voorfz. Heeren Ertz-hertogen verklaren, fo in haeren namen , als in den naem van den voorfz. Heere Coninck, dat fyluyden te vreden zyn te trafleren met de vooriz. Heeren Staten Ghenerael van de vereenigde Provintien , in qualiteyt , ende als de zelve houdende voor vrye Landen , Provintien , ende Staten , op de welcke fy-Iuyden niet en pretenderen , ende te maken met haer in de voorfz. namen ende cuialitcyten, gelyck fy doen by dcfe
Q



C 50 )
tegenwoordige , een beftant op de conditiën biet nae befchreven ende verklaert.
2. Te weten, dat 'tvoorfz. beftant fal wefen goet," vaft, getrouw, ende onverbreeckelvck , ende voor den tydt van twaelf Jaeren geduerende , de welcke wefen fal ophoudinghe van alle acien van vyantfchap , van wat fatfoen dat die zyn , tufï'chèn den voorfz. Heeren Coninck, Ertz-hertcgen , ende Staten Generael , fo ter Zee , andere Wateren , als te Lande , in alle hun-lieden Coninekrycken , Landtfchappen,Landen , ende Heerlyckheden , ende voor alle haerluyder Onderlaten ende Inwoonderen van wat qualiteyt ende conditie die fyn , fonder uytfonderinge van plaetfen ofte perfoonen.
3. Eenieghelyck falbehouden , ende datelyck gebruycken die Landtfchappen , Steden , Plaetfen , Landen, ende Heerlyckheden , die hy tegenwoordich houdt ende bezit , fonder daer in ghetronbleert ofte belet te worden, in wat manieren dattet fy , gedrerende 't voorfz. beftant: daer onder men verltaet te begrypen de vlecken , Dorpen, Gehuchten, ende platte Landen, die daer van dependeren.
4. Die onderfaten ende Inwoonderen van den Landtfchappen van den voorfz. Heeren Coninck, Ertz-hertogen , ende Staten fullen gheduerende dit beftant alle goede correfpondentie , ende



vrlentfchap tefamen hebben, fonder te gedencken die offenfien ende fchaden die fy lnyden hier vooren hebben geleden , rullen uock mogen komen ende blyven in de Lantlchappen de aen van de andere , en daer doen haere trafficque , ende commercien in alle verfeeckertheyt, fo ter Zee, andere Wateren, als te lande , 'twelck nochtans den vourfz. Heere Coninck verftaet te welen ghereftringeert , ende ghelimiteert aen de Coninekrycken . Lantlchappen , Landen , ende Heerlyckheden , die hy houdt ende befit in Europa , ende andere plaetfen ende Zeen, alwaer die Onderbeten van de Coningen ende Princen, die fyne vrienden ende geallieerden fyn ; hebben die voorfz. traffique by onderlinge gewillinge : Ende aengaende die plaetfen , Steden : Porti , ende Havenen , die hy houdt buyten de voorfz. Limiten , dat die voorfz. Heeren Staten , ende hare onder, faten daer niet en fullen mogen exerceren eenighe trafficque, fonder exprefïe toela inge van den voorfz. Heer Coninck : wel zullen ly-luyden d-voorfz. tralficq mogen doen (in dien henluyden fulex goet dunckt ) in de Landen van alle andere Princen , Potentaten , ende Volckeren, die 't hemlieden lullen willen toelaten ( oock buyten de voorfz. Limiten ) forder dat «ien voorfz. Heere Coninck, fyne Officierenen*



C 52 )
de Onderraeten , die van hem dependeren , Tullen doen eenich belet uyt die-er oorfake aen de Pnncen , Potentaten , ende Volckeren die hen-lieden d-relve hebben toegelaten ofte f„llen toelaten, noch van gfaelycken aen hen-luyden, noch aen den particulieren, met den wek, ken fy-luyden gedaen hebben , ende doen fullen de voorfz. trallique.
5- Ende terwyknnoodich is ee„ goeden langen tydt onrt adverteren den gheenen die bnvten die voorfchreve Limiten met magt ende Scheepen zyn, om te defifteren,van alk acien vanhofdliteyt,is,eaccordemdat h££ befiMt daer met en fal beginnen dan van huyden in een Jaer: wel verftaende dat in dien het advys van-t voorfz. beftant daer eer kan wefen , dat van als dan de vyandtfchap daer ophouden fal;,' maer in dien nae den voorfchreven tydt van een Jaer eenighe acte van hoftiüteydt daer fal fyn ghedaen, de fthaede fal fonder uytftel worden gerepareert.
6. Die Onderfaeten, ende Inwöonders van de Landen van den voorfchreven Deere Coninck Ertz-hertoghen , ende Staten , doende trafficqne in den Landen , die eene van de andere en fulkn niet ghehpuden wefen te betaelen meeder rechten , ende Impofitien , als die on«erfaeten , ende die van de vrienden , ende



C 53 )
geallieerde , die minü fullen fyn beftvaert.
7. Sullen ooclc die Onderfaten ende Inwöonders van den Landen van den Heeren Staten , hebben die felve vèrfeeckertheydt ende vryheydt in de Landen van de voorfchreve Heeren Coninclc ende de Ertz-hertogen , die geaccordeert is, aen de Onderfaten van den Coninck van Groot Brittannien , by het lefte .Traftaet van de Vrede , ende die fecrete Artikelen , ghemaeckt met den Conneftabel van Caftiüen.
8. Van ghelycken en zullen die Coop-luyden Schippers, Piloten, Scheep-volck, hare Scheepen , Coopmanfchappen , waren , ende andere goederen haer toebehoorende, niet mogen aen-geflagen nochte gearrefteert worden , "t ly in krachte van eenich bevel generael ofte particulier, ende voor wat fake dat'er fy, van Oorloge ofte anderfints, felfsniet onder pretext van hem daer van te willen laten dienen voor de confervatie ende befchermeniile des Lants , daer onder men nochtans niet en verftaette begrypen die aenflagingen ende arrelten van de Juftitie , deur de ordinaris wegen, ter oorfaecke van de eyghen fchulden , obligatien , ende bundighe eontraclèn van den gheenen jeghens den wekken die voorfchreve aenflagingen fullen fyn ghedaen, daer in gheprocedeert fal worden , ghelyck ghebruyckelyck is, nae recht ende redenen.



C54 )
9- Ende ten opfien van de handelinghe der Nederlanden , ende die laften ende Lup. iitien , die geheven (uilen worden op de koopmanfchap-' pen : Indien hier nae bevonden wort dat daer in is exces, ende dat die gheincommodeert wort ter ecrfler requifitie , die ghedaen fal worden , ter eene ofte andere zyde , fnHen Commiflarifen ghedeputeert worden , om die te reguleren ende modereren, by ghemeen advys, is'tdoenlyck : fonder dat daer ira het Befiandt fal gebroken fyn , in dien fy-luyden niet en kennen accorderen.
10. In dien eenige fententien ende vonniffen gegeven waren tuffchen perfoonen van verfchey. den partyen , niet ghedefendeert wefende 'tfy in materie civile oft criminele , die en fullen niet moghen geexcuteerf worden jegens die perfoonen dergecondemneerden . nochte hare goederen , gheduerende 't voorfz. Beitandt
n. Brieven van Marqué ende reprefalien en fullen niet gheaccordeert worden , geduerende den voorfchreven tydt, tenzy niet kenniffe van faecken, ende in faecken , in de we'cke "t felve is toeghelaten by .de Keyferlycke Wetten ende conftitutien, ende nae de ordre ghefteldt by de felve.
12. Men en fal niet mogen aen-komen , inkomen, ofte blyven in de Havenen , Bayen Play-



C SS )
en, ofte Reden van den Landen , d'eeiie van [de andere' met Schepen ende volck van Oorlorghe , in ghetal 'twelck foude raoghen fufpitie fghever , fonder verlof ende toelatinghe van den «geenen , onder de welcke de voorfz. Havenen, iLyen, Plaven , ende Reeden zyn , ten waere tmen ghedreven worde door tempeeft, ofte gecdronghen worde 'tfelve te doen door noodt , i ende om te fchuwen eenige periculen van de Zee i3. Die gheene op den weieken die goederen :fyn aengeflagen ende geconfifqueert , ter oor.faecke van den Oorloghe ofte hare Erfghenamen , ende die haer recht hebben , fullen ghebruycken die felve goederen gheduerende het voorfchreve Beftandt, ende fullen die poffeffe van dien aennemen by haer eygen authoriteyt, ende in krachte van dit Traclaet , fonder dat van noode fy te hebben recours aen de Juftitie: niet tegenftaende alle incorporatien voor den Fifque , verpandinge , gedaen giften traciaten , accoorden , en le traniacien , ende wat renuntiatien fouden mogen gefield zyn in de voorfz. tranfacüen om uyt te fluyten van een gedeelte van de goederen , den genen die de felve beh... ren toe te komen , met lafte nochtans datfe daer van niet en fullen mogen difponeren , nochte de felve befwaren ofte verminderen hangende den tyd van't voorfz. gebruyck , ten ware fy-



C 56 )
kiyden verworven hadden toelatinge van da voorfz. Heeren Ertz-hertogen , ofte Staten.
14. 'twelck oock plaetfe hebben fal ten prórite van de Erfghenamen van wylen den Heere Prince van Örangnien , felfs voor de rechten die fy hebben in de Salines van hét GrSefsehap van Bburgoingne , die hen-lieden fullen wedergegeven ende ghelaten worden , felfs met de Bollenen die daer van dependeren. Ende aengaende het Proces van Chafielbelin , gheinftitueert by het leven van wylen den voorfz. Heere Prince van Örangnien, in't Hof van Mechïen, jegens den Procureur Ghenerael van den Catho. lycken Coninck , de voorfz. Heeren Ertz-hertogen belovende ter goeder trouwen hen-luyden te doen geven Juftjtie binnen een Jaer, na dat vervolch by hen fal wefen gedaen, fonder eenighe uytftel in alle rechtveerdigheydt ende finceriteyt.
15- In dien de Fifque heeft doen vèrkoope» van de eene ende andere, zyde eenige geconfisqueerde goederen , dé gene , de welcke die foud en behooren uyt kragte van het tegenwoordich Traclaet toe te behooren , fullen ghehouden wefen haer te contenteren , met intereft ■van den prys teghens den penninck fefthien , om t-elcken Jaere, geduerende het Beftandt \ betaelt te werden, op de naerfticheydt vandeii'



C si 5
-ntn'ffie befitten de voorfz goederen : anderLtsfal hen-luyden geoorloft fynhente addrefferen aen de .verkochte gronden ende erven.
,5 Muer in dien de voorfz. verkopinge gedaen waren by Jnfütie , voor goede ende wet. telyeke fehulden van den genen d,e de voorfz. goederen plegen toe te behooren voorde confifcatie, 'tfal hen-luyden geoorloft zyn, ofte bare erfgbenamen , ende recht van den felyen bebbende,dienahaerte nemen , betalende den prys binnen een Jaer te rekenen van den dach van het tegenwoordkh Tradaet , na wekken tydt fy-luyden daer toe niet meer en fullen ontken worden. Ende de voorfchreven aenne•„in«e ende herkopinge by haer ghedaen zynde ."fullen fy-luyden daer van mogen deponeren -elyck haer goed duncken Tal, fonder dat van node fal wefen te verwerven eenige andere toelatinge.
i7 Men en verftaet nochtans niet de voorfz „a haer-neminghe plaetfe te gheven voor de verkochte huyfen om defe oorfaecken ghele*hen in den Steden , omme de groote incommoditeydt ende notable fchaden , die ontfan*hen ronden de verkrygherï , ter caufe van de veranderingen ende reparatien , die fy-luyden foude mogen gedaen hebben in de voorfchreven huyfen , daer van liquidatie foude weIrl



feu te [eet lanck ende befwaerlyck.
ïS. Ende f0 veel aengaet die reparatien ende verbeteringhe, ghedaen aen andere verkochte goederen , daer van die herkopingé is toegelaten , indien die woorden gepretendeert, °deordinaris Rechters fullen recht doen met kenniffe van faken, blyvendè die gronden ende «ven ghehipothequeert voor de fomme daer toe die verbeteringen fullen worden geüquideert , fonder dat nochtans geoorloft fal wefen aen de voorfz. koopers te gebruyeken recht van retentie, omme daer van betaelt ende voldaen te wefen.
19 Indien eenighe fortificatiën ofte Publvewereken gedaen zyn, vande eene ofte andere fyde met toelatinghe ende authoriteyt vande fuperieurs inde plaetfe, daer van refÏN tutie behoort ghedaen te worden door het tegenwoordich traclaet , de eygenaers van dien lullen ghehoudeh wefen haer te cementeren , met de eftimatie die gedaen fal worden by de ordinaris Rechters , foo van de voorfz. pbetfen , als van de Jurifdicïie die fy daer hadden , ten ware partyen onderlinge accordeerden.
20. Aengaende die goederen van Kcrcken Collegien , ende andere Pieufe plaetfen ghèlee» H> de vereenichde Provintien , de welcke wa-



C 59 5
ren Leden dependerende van de Kercken , Beneficiën , en Collegien , die zyn vande ghehoorfaemheytvan de Ertz-hertogen, 't gene niet verkocht en is gheweeft voor den eerften January 1607. bi hen-luyden weder gegeven ende gereftitueert worden , ende fullen daer inne wederkomen , oock by haer eygen authoriteyt ende fonder behulp van Juftitie , cmme 'tfelve te gebruycken geduerende het Beftandt , en fonder daer van te moghen difponeren na dat hier vooren gefeyt is. Maer voor den genen die verkocht zyn voor den vooriz. tydt , oft gegeven in betalinghe by de Staten van eenighe Provintie , die rente van den prys fal haer betaelt worden felcken Jare, naer advenant den penninck felthien , by de Provintie die de voorfz. yerkopinge lal hebben gedaen , oft de voorfz. voederen gegeven in betalinghe , ende oock geaffi>neert in fulcke maniere , dat fy mogen wefen0 verfekert. Van gelycken fal gedaen ende gheobferveertworden van de fyde vande voorfz. Heeren Ertz-hertogen.
21. Die genen aen den wekken die geconfifqueerde "goederen behoren gherelütueert te worden , en fullen niet gehouden wefen te betalen eenighe achterftallen van renten , laften; ende devoiren fpecialyck geaffeaeert ende gheafligneert op de felve goederen , voor den



tydt dat fy-luyden die niet en hebben gebruyckt Ende fo fy-luyden vervolcht ofte gemoeyt worden van de eene ofte andere zyde , fullen worden gerenvoyeert, als geabfolveert.
22. Men en fal oock niet moghen pretenderen voor de goederen die verkocht ofte gheaccordéert zyn , cmme gcdyckt cfte herdyckt te worden, anders als die opftallen daer vooreii die polfefleurs hen hebben verbonden by de tradiaten daer toe gemaeckt , -met den intereit. van de gefurnierde penningen, in dien eenige gegeven zyn, oock na advenaut van den penninck feftien , als boven.
23. De jugementen gegeven , omme de goederen en rechten geconfifqueert, met partien die gekent hebben den Rechter, en wettelyckzyn gedef'endeert geweeft,fullen houden , ende en lollen de gecondemneerden niet ontfangen worden om die teghen te feggen , ten ware deur. ordinaris wegen.
24. De voorfz. Heeren Ertz-hertogen ende Staten fullen committeren elck in't zyne , De Officiers en de Juftitie ende politie in de Steden ende ftercke Plaetfen, de welckedcur het tegenwoordich Traclaet behoren ghereftitueert te worden aen de proprietarifen , omme die te gebruyeken gheduerende het Beltandt. 25. Ee meublen geconfifqueert, en de vruch-



C 61 )
ter. die vervallen fyn voor het befluyt van het tegenwoordich Traflaet , en fullen niet fubject wefen tot reltitutie.
-6 De aflicn mobiliairen , de welcke ghererr.itteert fyn by den voorfz. Heeren Ertz-hertogen ofte Staten, tot profite van particuliere fèhuldenaers voor den eerften January fefthten honden ende feven , fullen blyven uyt gedaen van de een en andere fyde.
2f. Den tydt die gelopen heeft gheduyrende den Oorloge, te beginnen federt den Jaere 1567. en fal niet gerekent worden omme te maccken prefcriptie tuffchen den genen die waren van verfchevden parthyeu.
„8 De ghene die gheduerende den Oorloge vertrocken fyn in neutrale Landen , fullen genieten de vruchten van dit Beitandt , ende fullen moghen woonen daer hnn't felfde goedt dunckt , felfs wederkeren in hare oude woonplaetfcn , omme daer te woonen in alle fekerheydt onderhoudende de Wetten van den Landen, fonder dat ter öorfake van hare wooninohe ( die fy-luyden fullen doen in wat plaetfe tlattet fy ) hare goederen fullen mogen werden aengeflagen, ofte fy-luyden gepriveert van het gebruyek der felver.
29 Daer en fullen geen nieuwe Forten gemaea worden gedurende <t voorfz. Beftant in de Ke-



C 5a ;
derfden , van de eene ofte andere zyde
30. De Keeren van den huyfe van Kaku en fullen niet mogen werden yervoleht of ,emolefteert.in hare perfonen ofte goederen geduerende <t voorfz. Beltand , voor de fchuL den gecontracleert by wylen den Heere Prince van Orgiën , federt den Jare vyfthien honden feven ende 'tfeftich aftotfynoverlyden toe, noeh voor de vervallen lafien , ohedue rende het faififTement ende annotatie der moederen die daer mede waren belaft.
Sr- In dien eenige contravëntie van dit Be fiandt gedaen ware deur eenige particulieren , fonder bevel van den voorfz. Keeren Coninck Ertz-hertogen, of Staten, die fchade lal v£ den gerePareert ter felver plaetfe daer de contravëntie fal wefen gedaen , in dien fy aldaer werden achterhaelt , ofte wel tot hare woonPlaetfe , fonder dat fy-hiyden elders fouden moghen vervolcht worden in hare lichamen ofte goederen, in wat manieren dattet zy.' Ende en fal met geoorloft wefen te komen tot de wa ' penen ofte breken van dit Beftant ter oorfake van dien: maer fal wel toegelaten zyningevalle van openbare weygeringe van Juftitie hem te voorfien , gélyck ghebruyckelyk is, by brieven van marequen ofte reprefalien. 32. Alle onterlfeniffen ende difpofitien ghe-



C 63 5
daen in liaèt van der Oorloghe , zyn verklaert iiul,- ende gehouden als niet gefehiet.
33. De Onderlaten ende Inwoonderen der Landen van den Heere Ertz-hertogen ende Staten , van wat qualiteyt ofte conditiën die zyn, zyn verklaert capabel omme te fuccederen, die i'eene d'ander* fo deur Teftament als fonder tef:tament, na de cofaunen van de plaetfe , ende iin dien eenighe fucceffien bier te vooren ver1 vallen fyn aen eenigen van de felve, fy fullen , daer inne werden ghehanthout , ende gecon: fcrvcert.
34. Alle gevangens van Oorloghe fullen ontflaahen werden van de eene ende andere zyde, fonder te betalen eeuich rantfoen.
35. En ten eynde het tegenwoordich traclaet beter mach worden onderhouden , beloven reP peclivelyck die voorfz. Heeren Coninck, Ertzhertoghen ende Staten , die goede handt te houden , ende ghebruyeken hare macht ende middelen een yeghelyck in den lynen , omme te maecken die paifagien vry , ende die Zeen ende Revieren navigabel , ende feker tegens die ihcurfien van't BTeut-inakérs , Zee-rovers Lopers, en Rovers , ende in dien'fy-luyden die kunnen apprehenderen , die zelve te doenftraffen met rigeur.
36. Beloven boven dien niet te deen tegens



C 64 )
ofte in prejuditie van dit tegenwoordich traclaet, nochte gedogen gedaen te worden, directelyck oft indirecielyck, ende in dien't gedaen ware , 'tfelve te doen repareren fonder eenige . fwaricheyd nochte uytftel , ende tot onderhot,dinge van alle 'tgene voorfz. is, verbinden fy hen-Iieden refpeclivelyck felfs de voorfz Heeren Coninck en Ertz-hertogen hare Succeflèurs ende voor cte bundicheydt van de felve verbinteniö'e , enuncieren aen alle wetten , coltumen, ende andere faken daer tegens ftrydende.
37. Dit tegenwoordich Traflaetfal geratificeert en glreapprobeert worden by de voorfz. Heeren Coninck , Ertz-hertogen en Staten, ende de brieven van ratificatie van de voorfz. Heeren Ertz-hertogen ende Staten by die eenc den anderen overghelevert in goede ende behoorlycke forme , binnen vier dagen. Ende aengaende die ratificatie van den voorfz. Heere Coninck , die voorfz. Heeren Ertz-hertogen hebben belooft, ende fullen gehouden wefen de felve te geven binnen drie maenden , oockin goede ende behoorlycke forme , ten eynde de voorfz. Heeren Staten , hare onderfaten ende inwoonderen , mogen gebruyeken het voorfz. Beftant volkomentlyck ende in alle verfekertheyt.
38. Het tcghenwoordich Traclaet fal alomme" daer fulex behoort ghepubliceqrt te worden ,



Iden voorfz. Heere Ertz-hertogen ende StatL,eefl'erendevanalsnualle aften van vy-
antfchap.
A Ldus ghedaen ende gefloten in de Stadt ^ citévan^»^,, den voorfz. negenden April in, Jaer duyfent fes hondert ende neghen.endegneteeckent by den Heeren ^ Odeurs van den Coningen den alder-Chnf"telycxften, ende van Groot BrUagnUn, alsnuddelaers, ende den Gedeputeerden van de Ertzhertogen ende Staten , was onderteeekent P. Jeannin, Elye de la Place, Mi Spencer, Rodolph* mmvood, Ambrofio Spinola , le Prefl. Rtchardot , Ja de Mancicidor , Fr. Johan Neyen , L. Verreyc *e* , Guillaume Louys Conté de Kaffan , TV.Brederode, Cornelis van Gent , Johan van Olderbar■ nevelt, /. de Malderee , G. de Renejfe 3 G. HU' lama , Johan Sloeth Ab. Coenders.
I



C 66 )
VERDRACH
GemAECKT ENDE BESLOTEN m DEN Hag e ,»
Hollandt , den 7. January ,6io. tussch&n be ertz-hertogen van Oostenryck &c Ende de Hoogs Mog, Heeren Staten'Generael der Vereenichde Nederlanden
op eenige swaricheden uyt den TraCTAtJ VAN den TrEFUE den g. ApRIL l6og.
nen Antwerpen gemaeckt.
Die Staten Generael van de Vereenichde Nederlanden, A1Ie» dengheenen die defen tegenwoordigen fullen fien, Saluyt. JDoente Weten
catgefienhebbendediepoincienendeArticuien' die verdragen ende geaccordeert fyn gheweeft,' op ten lévenden dach defer Maent January al hierin den Hage tuffchen den Ghecomnntteerde van de Doorluchtichfte Ertz-hertogen van Oor. tenryck Alben ende lobelia Clara Eugenia en dede onfe, uyt krachte van de Procuratien Refpeflivelyck aen de felve Gecommitteerde gegeven , noepende eenige fwaricheden ende twyielachticheden , die uyt het Traclaet vanbeItandt op ten negenften April duyfent fes honden ende negen , binnen de Stadtvan Antwer-



( 67 )
r« tuffchen de Hooch-gemelte Ertz-Mrtögen ende ons gefloten ter eenre ende ter andere zyden , ooelc by de Refpeéüve Officieren ende Onderfuten waren voorgelielt ende in bedenc ken .henomen, op de vermeerderinge ende nadere verklaringe van dien te letten, van welcke Poinéten ende Articulen , het inhouden hier nae volcht van woorde te woorde. Alfo uyt het Traclaet van't Beftandt op ten negenden April in den Jare feiiien hondert ende negen m de Stadt Antwerpen , tuffchen de Gecommitteerde van Heeren Ertz-hertogen van Oofiénryck , &c. Ende die Staten Ghenerael van de Vereemch•de Nederlanden ghemaeckt , eenige fwaricheden ende twyfelachticheden ter eenre ende ter andere zyden , oock by den Refpective Omaren ende Onderfaten waren voorgeftelt ende m bedencken genomen, op te vermeerderinge ende naerdere verklaringe van dien te letten , ende eyndelyck goet gevonden was, deur Ghecommitteerden van beyden fyden by naerdere bandelinghe daer op te accorderen ende verdragen , naer dat by den felven Gecommitteerden daer op vele vergaderingen ende ffamenfprekingen zyn gehouden geweeft , Soo waren op huyden den fevenden January in den Jare feftien hondert ende thien in Aen Hage in 1Mlandt vergadert de Heeren BaMafer de *oêm»



C 63 )
Treforier Generael van de Domeynek, en Finan. tien van de voorfz. Heeren Ertz-hertogen , Heer Louys Verreycken Ridder , Heere van Hamme Raet van Oorloghe , Andiencier ende eerfté Secretaris van hare Hoocheden , ende Johan BaptifiaMaes , Raet en Advocaet Flfcael ^ den Raedt van Brabant , van weghen Hoochfie ghedachte Heeren Ertz-hertogen, Joncker Hen.
drick van Brienen d'Alfie, Heere Van Sin der en , Heer Johan vanOldenbamevelt, Ridder, Heere' van den Tempel Rodenrys, &c, Advocaet ende bewaerder van't groot Zegel , Chartren ende Reguleren van Hollandt ende Weft-rrieftandt, Heer JacqUes vanMolderee , Ridder, Heere van Heyes , &c. Ierfte ende reprefenterende den Adel in de Staten ende Raedt der Graeffelycheyd van Zeeland* , Joncker Juflus van Ryfen. burch - Heere van Ryfenburch , eerfte Burge meefter der Stadt Vtrecht, Tinto van Oennama Gnetman over Schoterlandt , Joncker Ernjl van Jtterfum , Drofl van de Twente , ende Joncker Abel Coenders van Helpen , Hovelinck tot Faen ende Cantes, van wegen Hoochgemelte Heeren Staten Generael , de welcke volgende hare refPeflive proeuratien ende Commiffien hier naer gemfereert, verdragen ende gheaccordeert zyn op te poinclen ende Articulen hier naer volgende.



( 69 )
Tn den eerften dat de Inwoonderen ende lnotfetenen vande Vereenichde Nederlanden komende in de Landen ende Provintien van de Onderdanicheyt van de Heeren Eru;h«^n( hen regulerende volgende het voorfz. Weet, aldaer fullen hebben ende genieten gelycke vryheydtals die Onderfaten van den Comnck van Groot ïrimnitn , tot weieken eynde de Articnlen daer van difponerende aen alle Regeerders, Magiliraten ende Officier, in de reTpedUve Provintienby hare hoogheden gefouaen fullen worden, met bevel, hen daer na te reguleren , ende fullen de voorfz: Inwoonderen ende Ino-efetenen der Vereenigde Nederlanden, alomme
onder het gebiet van. hare Hoogheden hen moaen doen dienen by fulcke Advocaten , Procureurs, Notarifen , Solliciteurs en Executeurs, al5hungöet dunken fal, die oock daer toe ( des E00t ende verfocht fynde ) by den Ordinans Rechters gelaft fullen worden.
2 Dat by hare Hoóchedén met ten eerften verfien fal worden, datbequameeerlyckeplaetfen oeordonneert worden , tot begravinge der Lichamen van den genen die van de zyde der Heeren Staten , onder het gebiet van hare Hoocheden komen te overlyden. 3. De Heeren Ertz-hertogen en Staten , tul-



C 70 )
len buyten hare refpeclive li„,te„ van de paf. berende goederen, noch te water , noch te Lan
innende , uytgaen^ J ïancn ontfangen.
t0;':;ttan van de Wie,
Zenl :l£en'Al11- -eiproouejyekin de
lieden voor den OorW ' VM fy"
*e zyn geween, * P°lTef-
c^f?^
15 tUfHde re(Pe^e Onderbeten, en fal n et -gen belet worden ende alIe gedaen bel S n f«Hen afgedaen worden. 6. Alle goederen ende Rechten die vozende Traclaet reeip,oquelyclc den ouden Prop tanfen, haren Erven , 0fte aclie van den f
-eten worden gereftitueert, Pullen by de ^ . Propnetarifen mogen verkogt worden Unde, dat van nodefa, wefen daertoe particulier c0n fent te.verwerven, niet tegenftaende het r, Artyckel des voorf? TV.,
vooriz. Iraclaets anders vermeit
uytgefondert den eygendom vande Renten die van wegen den Fifquen in plaetfe vande'ver. kochte goederen fullen worden bekent , mitsgaders die Renten of atlien ftaende tot laffe van den Fifque Refpeclive.



C 7' )
7. AHe yetfwegen goederen en Rechten, Meu' beien , Irarneubelen , Renten , Aaien , Schulden Crediten ende anderen , die niet by den Fifquen met goede kenniile en fyn gefayfeert voor den negenden April des Jaers feftien hondert en negen, fullen deproprietarifen haren Erven, ofte den gheenen die actie van den felven hebben , met alle vruchten , renten , opkomften , ende profyten in vrye difpofitie volgen , ook en lullen die Verfwyghers nochte hare Erven by den Refpeclive Fifquen ter oorfaecke van dien niet mogen ghemoleltecrt worden, maer de Proprietarifen haren erven ofte die hare aftie hebben , lullen tegens een yegelyckdies aengaende recht hebben, als voor haer eygen goet,
8. Die boomen afgehouwen na den leften January des Jaers feiiien hondert ende negen , ende die ten dage van het befluyt des Traélaets noch opten gront lagen , oock die verkocht zynde ten voorfz. dage noch omgehouwen war ren, fullen den Proprietarilen volgen , niet tegenftaende diegedaene verkoopinghe, ende fonder dat fy-luyden ghehoudeu fullen wefen eenigen prys te betalen.
'9. Die vruchten , Huyren , Pachten ende Inkomen van de Heerlyckheden , Landen, Thiendcu, Viffcheryen, Huyfén , Renten, ende andere' opkomiten van de goederen die volgende



C 72 )
het Traclaet fyn gereftitueert , ofte moeten gereftitueert worden, verfehenen nae den ne-en den April fcftien hondert en negen , fullen voor liet geheele Jaer den Proprietarifen haren Erven , ofte aélie van de felve hebbende, volgen.
10. Van de verkochte goederen , afohelofte tenten, ofteCapitalen, by ofte aen den Fifquen Refpeclive, fullen brieven verleden worden aen de Proprietarifen , haren Erven , ofte hare actie hebbende , die hen dienen fullen voor bewys declaratoir inconformité van het Traclaet met Affignatie van de Jaerlycxfche betalinge op een Rentmeelter in de Provintien , daer die verkocht ofte geloft fyn , die daer inne fal worden gedenomineert, en fal den prys gereckent worden na de eerfte verkoopinge pnblicquelyck^ oft anderfints naer behooren gedaen: het eerfte Jaer Renten daer van fal verfchynen en betaelt worden den negenden April anno feftien hondert en thien.
ir. Die gemaeckte huyren van de Geconfifqueerde oft geannotteerde goederen ( niet tegenftaende die voor vele Jaren fyn ghemaeckt ) fullen met het Jaer feftien hondert ende negen gheexpireert wefen na 'tgebruyck vande plaetfen refpeclive , daer die goederen ghelegenfyn , • ende fullen die huyren na den negenden April verfehenen ( als hier voren verhaelt is ) aen



C 73 ) • den Proprietarifen betaelt worden. Dies is geaccordeert, dat in dien den Braycker van de goederen voor de vruchten van den toekomenden Oogft.eenige koften aen de felve goederen ghedaen heeft, dat de felve kotten nae coiiuyme ofte tot difcretie van den Gherechte van de plaetfe, daer die goederen ghelegen fyn, fullen werden by den Proprietaris betaelt aen denBruycker 12. De verkopinge van de gheconfifqueerde ofte geannoteerde goederen gedaen 't federt het befluyt des voorfz. Traftaets, worden gehouden nul , ende van gelycken die te voren gedaen fyn tegens de verdragen ofte accorden met eenige Steden in't particulier gemaeekt.
13. Voor die goederen tot Fortificatiën , publieke wereken , ofte Godts-huyfen geappliceert fal den Eygenaer fatisfatlié gedaen worden , volgende het negentiende Artyckel des Trac-
. taets. . •
14. De huyfen van particulieren die gereftitueert zyn,|ofte gereftitueert worden, volgende den Traflate , en fullen reciproquelyck met Garnifoeneiv of anderfints niet anders ofte voorder belaft worden, dan die van de andere Onderfaten van gelycke gelegentheyt.
15. In dien de ontruyminge der goederen en rechten die behoren gereftitueert te worden tot eenighe plaetfen word gedifficulteert, denllegter
K



. C 74 J
van de felve phetfen fal datelyck de reftitutie ko d en wech } fünderdatom,er pretext ^ betaelae captatie oft »nderfiró tegens de inhouden van het dertiende Artyekel des Tractaets de reftitutie van dien fal mogen ,ediffe Teert worden. ;
16. Daer kennelyck bevonden wort, dat alle goederen van yemandt van de eene ofte andere zyde geconfifqueert ofte geannotteert zyn *e weeft f0 dat den felven ghene middelen en -eft behouden, daeruythydie Renten ofteln!
tae derf °fteann0tatie 'h^^nen be. aen, de felve en fal niet alleen van de reële lallen ende Renten volghende het Traólae -erooclcvandeGhenerale en perfonele be-' lafttnghen van de Renten ende Intereften inden voorfz. verfehenen tyt,gevrydt wefen, *?• Onder exheredatien in haetvan den Oor- ' • loge gedaen, worden verftaen begrepen te zyn d« exheredatien ghefchiet om,ne eeni„he ffe Jen daer uyt die' Oorloge is gegoten , "ende die daer van dependeren.
f ^m en « ^ eenre ofte ter andere 2yde,d,eclelyck ofte ind.eclelyck iirt 've ■anderen van zyne woonplaetfe belet worden



. • ( 75 J
ende alle beletfelen 't federt liet Traftaet gedaen , fullen datelyck worden af gedaen.
19. Onder de reftitutie van de goederen en rechten by den Tradlate gheaccordeert , worden ooclt verfiaen begrepen te fyn de goederen ende rechten gelegen in de Graefschappen van Bourgondien ende Charlois , ende 't gene^ volgende den Traftate ende defe handelinge noch niet en is ghereftitueert , fal aen den Proprietarifen , haren Erven , ofte acïie van den ielven hebbende ,' van beyden fyden alomme met ten eerften ter goeder trouwen ghereftitueert worden.
. 20. Beloven die Heeren Ertz-hertogheu ende Staten allen ende een yegelyckc van de voorfz. poinfien ter goeder trouwen te voldoen , doen voldoen , ende achtervolgen , onder de verbanden in't voorfz. principael Traclaet gheftelt, ende in alle manieren oft defe daer inne verhack ftonden. ^ 21. Is leftelyck verdragen en gheaccordeert, dat alle en eeny'eghelyck van de poinclen en Ar. ticulen des voorfz. Traclaets van den negenden April lelt-leden , daer van in defen gene expreffe veranderinge ofte naerder verklaringeen is ghedaen, blyven voor een yegelyck in haer geheel ongeprejudicieert- ende onverkort, fonder dat tot yemaudts voordeel nocht nadeel di-



(76)
, ' 361 fuLen r« wel de Heeren
j-rtz-hertogen Sch-p,-, /* ,■ ^ccren
^ en, Steden, ColIegien, Heeren, Fdelen ^•Seren,ende a^erelf^^^^
^ediezyn,b!yven inh,ei,recht -
hout van, felve Traclaet , ende fülIen ^£
ende hooch gedachte Heeren Err? i „ i o -i»>-cicii -t-iitz-herto»'pn pn
de Staten binnen een Maenr pp r hmdPUnoi eeritcomende defe
handehngheaggreeren, ende Jaei-van den an deren overleveren hare brieven van , in behoorlycke fatme. gf ^
Aldus S-eaecordeertendebenoteninden Ha„e
"Hollandt, ten dage, Maent ende jare voorfz Ende ten Oorconde is defen by de Si-C der voorfz. refpeflive CP, SlS««ure tichr t , p Gecommitteerden bevel--
«*fcr*. Wy na rype deliberatie de felve ' romfien ende ArticnlPn u^t,,
. beulen hebben aengenomen
^Piobeert, S^eonfirmeertendegeratinceert, '



C 77)
.nemen aen, approberen, centeren ende ralt;riccrenby defen, Belovende ter goeder trouwen die puncbuelyckte onderhouden en doen onderhouden, als oft wy dieielfs hadden ghehandelt, getrafteert ende belooft, fonder emmermeer yets daer tegen te doen., ofte ghedogcn ghedaen te worden in eeniger mameren , direélelyek ofte indireaelyek , verbindende daer voren onfe ende onfer naeomelingen goederen. Des foirconden hebben wy defe tegenwoordige met onfen grooten zegel doen zegelen , parapheren , ende by onfen Griffier doen tekenen in onfe vergaderinghe, in den Hage op ten negen entwintiehften daeh van January in't Jaerfe.tien hondert ende thien. Was gheparapheert /. mgnm vu Onder ftont : ter Ordonnantie van dehoogh ghemelteMooghende Heeren Staten Generael getekent, C Acrfcn.



C 78 )
-„ U^öïlp «K,^
TRACTAET
IÖ43. binnen Monster zn w.st phalen , tusschen den DooriucHticp<t En en den Groot-MacHTIGSTEN Pr i Ne e P„T
CONINCK van HlSPANlEN eenre , ende de HoOGH MoGHENDE HEV
EEN SrATEN Generael van de GeV^eerI be Nederlanden, ter andere ^
T
1 M den Name en ter eeren Godts, kennelyck aen een yegelyck, dat na een langdurich vervolehvan bloedige Oorloghen die foo veele Jaren hebben gedrnckt de Volelceren onderenen , Koninckryeken en Landen fvnde onder de gehoorfaemheydt van de Heeren Co m«ck van Spaignien , ende de Staten Ghenerael van de Vereenichde Nederlanden , de voor. fehreve Heeren Coninck ende Staten bewoon met Chriftelycke medogentheyt, en verlangende te maken een eynde van de alghemeyne ellenden , en te ftnyten het bedroefde gevolg , onheyl, fchade en pericklen , welcke den wyderen voortgang van de voorfchreve Nederlantfe torlogen foude konnen na fielt trecken , felfs



C 79 )
met uytbïeydinghe over andere Steden ende Landtfchappen en wyt-afgelegene Landen ende Zeen, en de qnade effecten van de felve ten beyde fyden te veranderen in een aengename, goede , en oprechte Vrede en foete vruchten van volkomene en valte rufte tot vertrooftinghe van de voorfchreve Volckeren ende Landen fynde onder haer gehocrfaemheydt , endereparatie van geledene fchade , tot algemeyne welvaert , niet alleen van de Nederlanden , maer oock van de gheheele Chriftenheyt , nodigende ende biddende de andere Princen en Potentaten fich door Gods fegen te laten bewegen tot ghelycke compalïïe en afweeringhe van ongeval, verderf, en difordres, welcke de fware plage van Oorloge fo lange tyt en fo befwaerlyck heeft doen gevoelen. Om te geraecken tot foo goeden eynde en ghewenfchte oogmerck , hebben de voorfchreve Heeren Don Philippe de vierde, Coninck van Spaigne ende de Staten Generael van de Vereenichde Nederlanden , gecommitteert en ghedeputeert. Te weten den voorfchreve Heere Coninck Don Gafper van F,raccamonte en Guiman , Graven van Penaranda , Heere van Aldea Seca de la Frontera, Ridder van de Ordre van Alcantara , gedurige adminiftrateur van de Commanderie van Daymiel van de ordre van Calatrava, Edelman van de Camer van fyn Ma-



< 80 )
jefteyt, van fynen Rade ende Camere , Extra, ordinaris Ambaffadeur aen fyn Keyferlycke Majefteyt, en eerfte Plenipotentiaris op de Generale Vredehandelinghe ; Heere Antony Bmn , Ridder, Raed van fyne Catholique Majefteyt in fynen Rade van State en Hoogen Rade over deJaeckeu van Nederlandt en Bourgogne omtrent fyn perfoon , en fyn Plenipotentiaris op de Tradaeten van de Generale Vrede: Ende de voorfz. Heeren Staten .Ghenerael van de Vereeniehde Nederlanden , Heere Bm.tolt van Gent, Heere van Zoenen en Meynerf^yck , &c. Amptman en Dyckgrave van Bommel \ Tielre , en Bommelerweerden , Ghedeputeerde ter Vergaderinghe van de Heeren Staten Ghenerael uyt het Lidt van de Ridderfchap en Edelen van de Provintie van Gelderland* ; Heere Johan van Mateneffe, Heere van Matenejfe, Reviere , Opmeer , Souteveen ; <jc. Ghecommitteerde Raedt en Ghedeputeerde ter Vergaderinghe van de Heeren Staten Ghenerael uyt d'Ordre van de Ridderfchap ende Edelen van Hollandt ende Weft-Vriefland, H00gh Heemraedt van Schielandt , Heere Adriaen Pauw , Ridder , Heere van Heemjlede ., Hoger/milde , &e. eerfte prefiV derende Raet ende Reecken-meefter des Graeflyckheydts van Hullandt ende Weft-Vriefland, ende van weghen de felve Provintie Ghedepu-



( 3i )
teert ter Vergaderinge van de Heeren Staten Ghenerael, Heere Johan de Kruyt, Ridder, Heere van Out en 'Nieü Vo/mor, eerfte ende reprefenterende den Adel in de Staten ende den Raedt van het Graefschap van Zeelandt ende ter Admiraliteyt aldaer , eerfte Raedt van fyn Hoogheyt den Heere Prince van Orangie , Ordinaris Ghedeputeerde ter vergaderinghe van de Heeren Staten Ghenerael Heere Goden van Reede, Heere van Nederhorfi , Vredelandt , Cortehoef , Overmeer, Ilorfiwaert &c~. Preiident van de Heeren Edelen ende Ridderfchap des Landts van Vtrecht , en in der felver name comparerende ter Vergaderinge van de Heeren Staten Ghenerael ; Heere Francais van Donia , Heere tot Hinnemain, Uielfum, tf'c. Ghedeputeerde ter vergaderinghe van de Heeren Staten Generael van wegen de Provintie van Vrieflandt ; Heere Wilhelm Ripperda , Heere tot Ilengeloo , Boxbergen, Boculoo ende Ruffenbcrch , tkc. Gedeputeerde ter Vergaderinghe van de Heeren Staten Ghenerael uyt de Ridderfchap ende Edelen van de Provintie van Over-Ylfel; Heere Adriacn Clant totStedum, Heere van Nitterfum, Crc. Ordinaris Ghedeputeerde ter Vergaderinghe van de Heeren Staten Ghenerael van wegen de Provintie van Stadt Groeningen ende Ommelanden. Allcex-
traórdinaris Ambaffadeurs in Duytjlandt en PleL



C 82 )
'.«ipotentiariffen van deghemeïte Heeren Staten Generael op de algemeene Vrede handelinghe, alle verfien met volkomene Procuratie , g°ein. fereert aen het eynde van delen , de welcke vergadert binnen de Stadt Munfler in Weft-phalen met ghemeyne bewiliigingh beraemt tot de t handelinghe van alghemeyne rufte in de Chriftenheyt in kracht van hare voorfz. Procuratien, voor ende in naem van de voorfz. Heeren Coninck ende Staten hebben gemaeckt , gefloten ende geaccordeert de naervolgeude Articulen.
ï N den eerften verklaert den voorfz Heer Coninck ende erkent, dat de voorfz. Heeren Staten Generael vande Vereenichde Nederlanden, ende Refpeclive Provintien van de felve , met alle haer geaffocieerde Landtfchappen , Steden en aenhoorige Landen , fyn vrye ende Souveraine Staten , Provintien en Landen , op de welcke , noch op haer geaffocieerde Landtfchappen, Steden en Landen voorfchreve, hy Heer Coninck niet en pretendeert, noch nu ofte naermaels voor hem felven , fyne fucc.effeurs en nacomelingen immermeer vets fal pretenderen ; ende dien volgens te vreden te'fyn met de felve Heeren Staten te tracleren, gelyck hy doet by defe tegenwoordighe EEN EEVWIGE VREDE , op de Conditiën hier naer befchreven en verklaert,



( 8*3 5
2. Te weten , dat de voorfz Vrede Tal wefen goet , vaft , ghetrouw en onverhrekelyck , en dat dien-volghens fal fyn ophoudinghe van alle aften van holtiliteyt , van wat fatfoen die fyn , tulfchen den voorfz. Heer Coninclc ende Staten Generael, fo ter Zee , andere wateren , als te Lande in alle hun-luyden refpeclive Coninckrycken , Landtfchappen , Landen , ende Heerlyckheden , ende voor al haer-luyder-Onderfatenen Inwoonderen, van wat qualiteyt ofte conditie die fyn , fonder uytfonderinghe van plactfen ofte Perfonen.
3. Eenyghelyck fal behouden en datelyck gebruycken de Landtfchappen , Steden , Plaetfen Landen ende Heerlyckheden , die hy tegenwoordich hout en befit , fonder daer in getroubleert of belet te worden direclelyck noch indireclelyek in wat manieren dat het zy , daer ondermen verftaet te begrypen de Viecken , Dorpen, Gehuchten en platte Landen die daer van dependeren ; Ende fullen dien volgens degeheele Meyerye van 's Hertogen-bosch, alsmede alle de Heerlyckheden, Steden, Callelcn, Viecken, Dorpen , Gehuchten en plaets Landen dependerende van de voorfz. Stadt en Meyerye van
'S IlERTOGHEN-r.OSCH , StAIIT en MaRQUISAET
van Bergen or Zoom , Stadt en Baronnie van Breda, Stadt van Maestricht , 'trefou



C 84 )
van dien , als oock het Graafschap van delf Voorn-hof , de Stadt Grave , en Landt van Cuycr , 'Hulst en BallingHe van Holst en Hulster-Ambagt als oock Axblb Ambagt, gelegen befuyden ende benoorden de Geule ' mitsgaders de Forten die de gemelte Heeren Staten tegenwoordich in hebben in't Landt van TV-acs , en alle andere Steden en Plaetfen de welcke de ghedachte Heeren Staten houden in Brabandt , Vlaenderen en elders , blyven aen de voorfz. Heeren Staten in alle ende de felve rechten en deelen van Souverainiteyt en Superioriteyt , niet uytgefondert en even gelyck als fy fyn houdende de Provintien van de vereenichde Nederlanden. Welverftaer.de dat alle de refte van't Landt van tVaes, uytgencmende voorfz. Forten , fal blyven aen den Coninck _ van Spaignen , Wat aehgaet de drie Quartie van OvER-maze,tè weten Valckenburch/DaelJiem en "s Hertogen-rade , de felve fullen blyven in den Staet in de welcke die iich tegenwoordich vinden , ende in cas van difpute en controverfie , fal de felve gerenvoyeert werden aen de Chambre mi panie , daer van hier naer word gefproken , omme aldaer te worden ghedecideert.
4- De onderfaten en Inwoonderen van de Landfchappen van de voorfz. Heeren Coninck ende Staten fullen alle.gcede correfpondentie en



( 85 )
yriendtfchap famen hebben , fonder te gedencken de Offenfien en fchaden , die zy-luyden hier vooren hebben gheleden, Sullen oock moghen komen ende blyven in de Landtfchappen de een van de andere,en daer doen haer traficue ende commercie in alle verfeeckertheyt , fo ter Zee andere Waeteren als te Lande.
De Navigatie ende Traiiquen op de Ocft ende JVefi-lndien fullen worden ghemainteneert volgens ende in conformité van de Oélroyen daer toe albereyts ghegheven ofte noch te ghe. ven , ende tot verfeeckertheyt van dien, lal ftrecken het tegenwoordighe Traclaet ende de Ratificatie ten weder zyden daer op uyt te bren»'hen ; Ende lullen onder het voornoemde Tractaet begrepen worden alle Potentaten, Natiën , ende Volckeren , waer mede de voornoemdeHeeren Staten of die van de Ooft ende Wefl-Indifche Compagnie van haeren 't wegen binnen de Limiten van haer Oftroy in Vnndfc&ap ende alliantie ftaen ; Ende fal een yeder , te weten de hoqchft gemclte Heeren Coninck ende Staten refpeclive blyven belitten en gauderen foodanige Heerlyckheden, Steden , Cafteelen , Sterckten , Handel, ende Landen in de Ooft ende IP'ejl-lndien als oock hra\il , mitfgaders op de Culten van Afia , Africa ende America refpeclive, als de felve Heeren Coninck ende Sta-



C 85 )
ten refpeflivelyck fyn hebbende ende befittende, daer onder fpecialyck begrepen de plaetfen hy de Portugyfen 't federt denjaere feftien-hondert een-en-veertich den Heeren Staten afgenomen en geoccupeert, of de plaetfen , die \j hier naemaels fonder infradie van't tegenwdordich Traclaet fullen komen te vcrkryehen en te befitten j Ende fullen de Bewint-hebberen , foo van de Ooft a]S Wcft-lndifchc Compagnie der Geünieerde Provintien, als oock de Minifters hooge als laghe Officiers , Soldaten endeBuotsgefellen in Aéluelen dienft van d'een oFd'ander der voorfz. twee Compagnien wcfende of geweeft fynde , als oock die uyt der felver refpeclive dienften , foo hier te Lande als in <t diftriét deropghemelte Compaenyen alnoch continueren ende naer delen noch gheenrployeert mochten werden , vry en onbekommert fyn in alle de Landen ftaende onder de gehoorfaemheyt van de Coninck' van Spagnicn in Europa, fullen moghen reyfen , handelen en wandelen, als alle andere Ingefetenen van de Landen van de voornoemde Heeren Staten. Voorts is befproocken ende gheltipuleert, dat de Spagnacr. dtn fullen blyven by hare Vaerten in foodaniger voegen, als fyde felve in Ooft-lndien alnoch hebben, fonder hun verder te mogen extenderen , ghelyck oock mede de Inghefetenen van



C 8? )
de Vereenichde Nederlanden haer fullen onthouden van de frequentatie van de Cajliliaenfche plaetfen in Ooft-Indien.
6. Ende wat aenbelanght in TVefi-Indien de Onderdanen en Inwoonderen der Coninckrycken , Provintien en Landen .der voorfz. Heere Coninck ende Staten Refpeclivelyck, fullen haer onthouden van te bevaren ende traffiqueren in alle de Havenen en plaetfen met Forten , Loeien . Cafteelen en alle andere by d'eene of d'andere partye belet en gepoffideert , te weten de Onderdanen van de voorfz. Heere Coninck en fullen niet bevaren en traffiqueren in de Havenen ende plaetfen, de welcke gehouden worden by de voornoemde Heeren Staten , noch oock de Onderdanen van de voorfz. Heeren Staten in die geene de welcke ghchouden worden by den ghemelten Heere Coninck , ende onder de plaetfen , die de voorfz. Heeren Staten fyn befittende , fullen mede begrepen wefen de plaetfen die de Vonugyfen federt den Jare 1600 een-en-veertigh in Braxilien van de voorfz. Heeren Staten hebben genomen, als mede alle andere plaetfen, die de feive tegenwoordig befitten, foo langhe als die onder de Pormgyfen, fullen fyn , fonder dat het voorgaende artikel fal mogen derogeren aen den inhoudt van dit tegenwoordich. 7. En terwyle ïioodich is een goeden langen



C 38 )
tyt, om te adverteren den geenen die buyten de voorfz. Limiten met macht ende Scheepen fyn, om te defifteren van alle acien van hoitjïiteyt, is geaccordeert dat de Vrede binnen de Limiten van het Oclroy hier bevoorens aen de Oojï-Indifche Compagnye der Vereenichde Nederlanden verleent , ofte noch by continuatie te verleenen, niet eer en fal beginnen dan een Jaer na dato van het befluyt van de tegenwoordige Vrede ; en wat belaught de Limiten van het Oclroy' hier bevoorens by de Heeren Staten Generael gheaccordeert, ofte noch by continuatie te accorderen aen de Wefl-Indifche Compagnye , dat de Vrede aldaer niet eer en fal beginnen, dan een half Jaer naer dato als vooren \ Weiverltaende dat indien van weghen het publicq wederzyden het advys van de meergenoemde Vrede binnen de voorfz. Refpeclive Limiten eer ftl wefen ghekomen , dat van alsdan de Vyantfchap-daer ophouden fal : maer in dien na de voorfz. tydt van een Jaer ende half Jaer Refpeclive binnen de voorfz. Limiten der voorfz. Gclroyen eenige acien van hofiiliteyt daer fal zyn gedaen , die fchaede fal fonder uytftel worden gerepareert.
8. De Onderlaten en Inwoonderen van de Landen van de voorn. Heere Coninck en Staten doende trafficme in de Landen d'een van



C 89 )
3'andere en fullen niet gehouden wefen te betalen meerder Rechten en Impöfrtien als de eygcn onderdanen refpeclive. In voegen dat de Inghefentenen en Onderdanen van de Geünieerde Provintien fullen fyn en blyven geeximeert van feecker twintigh par ceiïto , ofte oock riiergelycke mindere , meerdere , ofte eenige andere Impofitie die den Coninck van Spagnien geduyrende den twaelf jarigen Treves geheven heeft, ofte hier na diredelyck ofte indirectelyck fouden willen heffen op de voornoemde Ingefetenen ende Onderfaten van de Geünieerde Provintien ofte tot lafte van de felve boven ofte meerder als op fyn eygen Onderfaten.
9. De voornoemde Heeren Coninck ende Staten en fullen buyten hare refpedive limiten van de parerende goederen, nochte water nochte Lande, geen inkomende, uytgaende ofte andere laften vermogen te ontfangen.
10. De Onderdanen van de voornoemde Heeren Coninck ende Staten fullen reciproquelyck genieten in de Landen d'een van den anderen de oude vryheyt van de Tollen van de welcke fy in vredelycke poffeffie geweeft fullen fyn voor het begin van den oorloch.
11. De banteringe , ommegangh ende commercie tuffchen de refpedive Onderdanen en fal
niet mogen verhindert worden , ende in dien M



i 90)
eenighe verhinderinghen mochte ghebeuren , de felve fullen reelyck en metter daet werdenwech genomen.
12. Ende van den dach af van 't befluyt en ratificatie van defe Vrede , fal den Coninck doen ophouden het heffen van alle Tollen op den Ryn ende Mate,, die voor den oorloch gheweeftfyn onder het reffordt ende diftrickt der Vereenichde Nederlanden , fpecialyck mede den Zeeufchen Tol, invoéghen dat delen Tol niet gheheveri fal worden van wegen fyne voorfz. Majeltèyt noch binnen de Stadt van Antwerpen noch elders; VV elverftaende en op conditie , dat van den voornoemden dagh af de Staten van Zeelandt reciproquelyck V haren lafte fullen nemen ende betalen eerft en voor al van den felven dach af de jaerlycxe Renten die voor het Jaer vyftien hondert twee-en-J'eventigh op den voorfz Tol zyn gevefticht gheworden , en van de welcke de E; ghenaers en Renthefi'ers in befith eu ont ' fanckzyn geweeft voor het begin van den voorfz Ocrb gh; Uet welcke van ghelycken fullen doen de Eygenaers van de voornoemde andere Tollen.
13. Het wit gefoden Zout kt mende uyt de Geünieerde Provintien in de Landen van fyne voorfz. Majefteyt fal aldaer ontfaugen ende gheadmitteert worden, fonder hooge'r als het grof zout belaft te zyn • infgelycken het Zoufkomende



■uyt de Landen van fyne voorfchreve Majefreydtin de Vereenichde Provintien fal worden ighc.ulmitteert ende vertier;, fonder dat het felve 1 hogher befwaert fal mogheu worden , als het . Zout der voorfz. Heeren Staten.
14. De Riviere de Se/ielde als mecle de Canalcn van't Sas, Swyn en andere Zeegaten daer op refponderende , fullen van de zyde van de Heeren Staten gefloten worden gehouden.
15. De Schecpen en Goederen Iroftiende in en uyt de havens van Vlaender en rcipcéave , fullen met alle fodanige impofitien en andere latten by den voorfz. Heere Coninck moeten befwaert worden ende blyven, als de goederende Schelde en d'andere Canalen in,hetbovenftaendé Artykel begrepen in 't op ende afgaen refpective befwaert worden ; Ende fal hier nae geconvenieert worden tuffchen partyen wederlyts, over den voet van de voorlz. egale beladingen
,6. De Uan\ii Steden met alle der felver Borgeren , Inwöonders ende Landtfchappen fullen "iff't ftuck van de Schipvaert en Commercie in Soagnien, Rycken en Landen van Spagnien , genieten alle en de felve Rechten , Vryheden , Immuniteytcn ende Privilegiën, de welcke door bet tegenwoordich Tradlaet fyn gcaccordcert , of naer defen mochten geaccordeert worden voor en ten optichte van de Onderdanen en hi-



(92 %
Wonden van de Vereenichde Nederlanden En reciproquelyck de voorfz. Onderdanen en Inwöonders van de Vereenichde Nederlanden lallen genieten alle en de felve Rechten Vryheden , lmmuniteyten Privilegiën en Capitula, tien , fo over het hellen van Confuls in de Hooft ol Zee-Steden v^Spaignien en elders, daer het ' van noode fal fyn , als voor de Coop-luyden , Facleurs , Schippers, Matroofen of anderiints en even gelyck als de voorfz. Ha,,ee Stedel in't ghenerael of in't particulier hier bevorens, hebben verkregen en gepraclifeert, of hier naemaels fullen verkrygen en pracliferen voor de fekerheyt,vordeIen en advantage vandeSchinvaert en Commercie van haer Steden Coop-luyden, Facleurs,. Conunifen en andere die daer van dependeren.
17. Sullen oock de Onderlaten en Inwöonders van de Landen vande voorfz. Heeren Staten hebben de felve verfekertheyt en veyheyt W de Landen van den voorfz. Heer Coninck, die geaccordeert is aen de Onderfaten van den Coninck van Groot Bretagnt by het lelie Tractaet van Vrede ende de fecrete articulen ghemaeckt met den Conneltabel van CafiMen."
18. De gemelte Heer Coninck fal metten eerften noodige voorforge geven, datt'er eerlveke Plwtfen gheordonueert werden tot dc begraef



C 93 )
f^is van de Lichamen der geenen die van der voorfz. Heeren Staten zyde fullen komen 't overlydcn onder de gehoorfaemheyt van den voorfz Heer Coninck.
■ ,9 De Onderdanen en Ingefetenen van dj Landen van de gedachte Heer Coninck komende in de Landen van de voornoemde Heeren Staten fullen haer ten opfichte van de publique oeffeningae van Religie moeten gedraghen in alle fedicheyt, fonder eenich fchandael te geven met woorden of met wereken en fonder eenige lafteringe te fpreecken. En het felve fal Vorden geobferveert by de Onderdanen en Inwoonderen van de Landen der voorfz. Heeren Staten komende in de Landen van fyneMajefteyt.
20. Van gelycken en fullen de Coop-luyden , Schippers, Piloten, Scheeps-volck, hare Schepen , Cüopmanichuppcn waren en andere goederen haer toe behoorer.de niet mogen aengefla-enn cfttè ge.m'elteert worden 'tzy in crachte van eenich bevél ghenerael of particulier , ende om wat faecke dattet zy , van Oorloge of anderfmts, felfs niet onder pretext van fichdaer van te willen laten dienen tot confervaue en befcherminghe des Landts \ daer onder men nochtans niet en-verft^ te begrypen de aenfiagihghetf ende arreften van de Juftitie door de° ordinaris wegen ter oorüecke van eygen



( 94 3
na „cl, m reiIe„ ° ''"^'""yckeivcii,.
ui ae Nederlanden en (m „in . , P^etlen als behooren fal, endefl & ^n onder betgebiedtvan d'^ e fuI-^ ncurtcn, dere n-, r . ' da" v™ d an-
*^r;^ïz?r*!»****
ten v/c.vw-- , Formulier daer toe
wj „Tl ™'tera»de"!'r.ieSd,eve„ f„iIe„ ^-»n,Rcc,,tersk0]nt|itP = •»
;»;;r.-fte t„aiut„c,ofte



C 95 }
9ea fouden mogen komen te ryfefa, fbin de landen van herwaerts over , als o< ck in de verre afVelegen Coninckrycken , Landen , Provintien Eyknden in Europa-, ™ daer op fommariè en 'de plano difponeren en uytfprecckcn 'tgene iy in conförtniteyt van het Trac.aet bevinden fullen te behooren. Ende fullen de Sententien en difpoftie van de voorfz. Rechters ter executie ;W-orden geftelt door de ordinaris Juftitie , ter :plaetfe alwaer de contraventie is gefchiet, ofte Iwel teghens de Perfoonen van de Contraveniteurs,°ria dat fulcx naer gheiegenthcyt fal werden gerecuirecrt, ende en fal de voorn, ordinaris Juftitie in geen gebreke mogen blyven de voornoemde executie te doen , ofte laten gcfchieden en de contraventie te repareren binnen den tyd van fes Maenden , naer dat de voorfz. ordinaris Juftitie daer toe fal wefen verfocht.
22. In dien eenige Sententien en Vonnifien gegeven waren tuüchen Perlbnen van verfcheyden partyen , niet gedefendeert wefende , 'tfy in materie Civyl ofte Crimineel, die en fullen niet mogen geexecuteert worden tegens de perfonen der «recondemneerden , nochte hare goederen. Ende en lullen geene brieven van Marquen oft repreil'alicn geaccordeert worden , ten fy met kennilfe van faken, ende ia faken in de welcke



( 9« )
Mcü is toegelaten by de Keyferlycke Wetten en Conititutien , en nae de ordre geftelt by de felve.
23. Men en fal niet mogen aenkomen , inkomen ofte blyven in de Havenen; Boy en, Playen ofte Reeden van de landen d'eene van d'andere met Scheepen ende Volck van Oorloge in getal, welde foude mogen fufpicie geven , fonder verlof en toelatinge van den geenen onder de Welcke de voorfz. Havenen, Bayen , Playen ende Reeden zyn, tenware men «bedreven werde d er^tempeeft ofte gedrongen 't felve te doen door noot, en om te fchouwen eenige periculen van de Zee.
24. Be geene op de welcke de goederen fyn aengefJagen en gheconfifqueert ter oorfaecke van den Oorloge , ofte hare Erfghenaemen , ende die haer recht hebben , fullen gebruyeken de felve goederen , ende fullen de polfeifie van dien aennemen by haer eygen authoriteyt ende in kracht van dit Trad a et, fonder dat van noode fy te hebben recours aen de Juftitie , niet tegenftaende alle incorporatien voor den Fifqv.e, Verpandinge, gedane Giften, Tradaten, Accorden ende Tranfadien , en wat renunciatien in de voorfz. Tranfadien fouden mogen geftelt fyn, om uyt te fluyten van een ghedeelte van de goederen den genen die de felve be~



i 97 *
Ï10oven toe te komen: En alle goederen en reten die volgens <itegenwoordig traclaet reciproquelyck den ouden proprietariiïen , haren erven ofte Actie van den felven hebbende , fyn éereftitueert ofte noch gereftitueert moeten werden , fullen by den felven Proprietariiïen mooen verkoft worden, fonder dat van noode fal Wèfen daer toe particulier confent te verwerven Ende fal dien volghende van deneyghendom van Renten , die van wegen den Fifque in plaets van de verkofte goederen fullen wefen Pheconftitueert, mitfgaders de Renten ofte Actiën ftaende totlafte van de Fifquen refpeclive, by de Proprietariiïen van dien oock mogen worden gedifponeert by verkoopinge of anderfints als van hare andere eygen goederen.
25. Het welcke oock plaetfe hebben fal ten profyte van de Erfgenamen van wylen den Heere. Prince Willem van Orange , felfs voor de Rechten die fy hebben in de Salines van het Graeffchap van bourgogne , die hun-luy den fullen wedergegeven en ghelaeten worden met de Boffen die "daer van dependeren , ten opfichte van't gene niet en fal bevonden worden dat foude fyn gekocht ende betaelt van wegen fyne voorfz. Majefteyt.
26. Daer onder men mede verftaet begrepen te zyn de vordere goederen en rechte» gnele-



C 98 )
gen in de Graefschappen van Bourgogne en Clm. rolois en't gene volgende het Traclaet van den negenden April feftien-hondert negen , en den fevenden January feftien-hondert thien refpectivelyck noch niet en is gereftitueert , fal aen de Proprietariiïen , hare Erven ofte Acne van de felve hebbende, van beyden zyden alomme ten eerften ter goeder trouwen worden gereftitueert.
27. Gelyck mede verftaen worden daer ónder begrepen te zyn de goederen en rechten , die na uytganck van den twaelf-jarighen Trefues by Sententie van den hooghen Raedt van Mecheten tot nadeel van de Fifque fyn toeghewefen aen wylen GraefiV^ ytM Kaffan , ofte fa, wat maniere de voorfz. Graef de polfeffie van dien heeft verkregen , in wat Plaetfen , Landen of Heerlyckheden de felve toegewefen Goederen en Rechten mogen gelegen , en door wien de felve mogen gepoflideert zyn , welcke Sententic by macht van dit Traclaet is ende. wort ghehouden als niet gewefen , ende alle andere verkregenc pofellie als voorfz. is te niet gedaen.
28. Ende wat aengaet het proces van ChafteL belin , gheintenteert by het leven van wylen den voorfz. Heere Prince van Orange voor den Hoogen Raedt van Mechelen tegens den ProcuJ-eur Generael van den Coninck van Spaignen



C 99 )'
dewyle het felve Proces niet en is getermineert geweeit binnen den tydt van een Jaer nae het vervokh daer op gedaen , gelyck als in't veertiende Artyckel van den twaelf-jarighen Trefves was belooft te doen is verdragen dat aenftonts na't fluyten en Ratificatie van het tegenwoordig Tradaet den Fifcusuyt den naemvau 'fyn Majelteyt ofte uyt wiens naem fulcx eemchfints foude mogen wefen , datelyck af Itant fal doen van alle de Goederen in den voorfz. proceile geeyfcht, ende by wien ofte uyt wat recht de felve foude moghen befeten worden , oock. renonceren in naem ende van wegen als vooren , van alle Adieu en pretenfien die de voorfz Fifcus op de voorfz. goederen eenichfints foude mogen hebben ofte konnen pretenderen , om door den tegenwoordigen Heer van Orangfi, fyne Erven en Nakomelingen , of fyns recht hebbende , datelyck na't fluyten en Ratificatie van dit Tradaet uyt kracht van "t felve fonder «cours aen de Juftitie , te worden aengevecrt; en oe„omen in vrye onbekommerde poffelhe , mits" dat die opgebeurde genoten vruchten met de lallen van dien , tot den dach van het beJhvyt van dit Tradaet fullen blyven tot profyt van den Fifcus. _
29 Indien in eenige plaetfe dificulteyt wierde gevonden oP de reftitutie van de goederen en



C ioo )
gerechtigheden , die gereftitueert moeten worden, fal den Rechter van de plaetfe funder uytftel de reftitutie doen efFecl hebben , en daer inne den korften weg nemen , fonder dat onder pretext van onbetaelde Capitatien of anderfmts de reftitutie uytgheftelt fal mogen worden.
30. De Onderdanen en ingefetenen der Vereenigde Nederlanden fullen over al in de Landen onder de gehoorfaemheyt van de gemelte Heer Coninclt Cyndefig mogen doen dienen van alfu ke Adv.- caten , Procureurs , Notarifen , SolÜci.teurs en Executeurs, die het haer fal goet diracken , waer toe oock de felve fullen worden ghecommitteert by de Ordinaris Rechters , wanneer het noodich wefen fal, en de felve Rechters, des fullen verfocht fyn ; en reciproquelyck de ingefetenen en Onderdanen van gedachte Heere Coninck komende ,in de Landen van de gemelte Heeren Staten , fullen geiyeke aliiftentie genieten.
3r. In dien de Fifque heeft doen verkoopen van d'eene ofte d'andere fyde eenighe ghecon%ueerde goederen , de gene aen wien de felve uyt crachte van'ditTraflaet moeten toebehooten' m^ Sehouden wefen haer te contente. ren metten Intereft van den prvs tegens den penninck feftien , omme daer. van t'elcken Jare betaelt te worden op de naerfticheyt van de



C ioi )
gheene die de voorfz. goederen befitten , anderfints fal hun luyden geoorloft zyn ban te addrefteren aen de verkofte Gronden en Erven , met dien verftaende, dat in plaetfe van de verkofte Goederen, afgheloltc Renten , of het Capitael van de felve , door en uyt ten naem van de refpedive Fifquen opene Brieven fullen verleden worden ten profyte van de Fyghenaers, hare Erven of des Aftie hebbende, die hun fullen dienen tot bewys declaratoir in conformiteyt van het Tractaet met affignatie van dejaerly'cxe betalinge op een Rentmecüer in de Provintie , daer die verleeft ofte afgheloll zyn , welcke Rentmeerier daer inne fal wordengenaemt , en fal den prys gereeckent worden nae de eerfte verkoopinghe pubüequelyck ofte anderfints gedaen zynde nae behooren, van weicke Rente het eerfte Jaer verfchynen fal een Jaer nae dato van het beO uyt en ratihcatie van dit tegenwoordich Traclaet.
32. Maer in dien de voorfz. verkoopingen gedaeii waren gheweeft by Juftitie voor deuchdelvcke en wettelycke fchulden van de gheene aen wien de voornoemde Goederen plachten te ghehooren voor de confifcatie , 'tfal him-luyda ofte hare Erven, ende recht van de felve hebbende , geoorloft zyn die nae haer te nemen , betaeleude den prys binnen een Jaer te reec-



C ro2 )
tonen van den dach va„ het tegenwoordig Trae taet, naer weieken tyt fy-luyden daer toe niet meer en fullen ontfangen worden , en de voorfz aenneminge en herkoopinge byhaer gedaen fynJ dellen fy-luyde« daer vah moge„ difoone»«> , gelyck haer goet duneken fal, fonder dat van node fal wefen eenige andere toelatinge daer van te verwerven.
33- Men verftaet nochtans niet de voorfz. na haer neminge plaetfe te gheven voor de ver. fcofte Huyfen gelegen in de Steden te dier oorfake verkoft Zy"cle,oradegfooteincom,„odi. teyt, en notable fch.de die de verkrygers ontf ngefouden ter eaufe van de veranderingen en reparauen die fpluyden in de voorfz. huyfen fouden mogen ghedaen hebben, daer van de li qtndatie te feer lanck en befwaerlyck foude wefen. :
34- Ende fo veel aengaet de reparatie,, ende verbeteringen ghedaen aen andere verkofte cederen , daer van de verkoopinge is toegelaten , ,n dien die worden gepretendeert , de ordinaris Rechters fullen recht doen met kenniffe van faecken, blyvende de Gronden en Erven gehypotequeert voor de fomme daer toe de verbeteringhen fullen worden gheliquideert, fonder dat nochtans gheoorloft fal welen aen de voorfz koopers te gebruycken recht van retentie om



C 103 )
daer van betaelt ende voldaen te wefen.
35. Alle verfwegen Goederen en Rechten , roerende , onroerende , renten , adien, fchulden , crediten en andere , die by de Fifcus niet bugheflagen fullen fyn geweeftmet behoorlyeke kenniHe van faecken voorden dach van het beft uyt en ratificatie van dit Tradaet, fullen blyven tot vrye ende volle difpofitiè van de Eyghenaers, haere Erven , of des recht hebbende, met alle de vruchten , renten , inkomften " en' voordeden , mede en fullen de geene die de voorfchreve Goederen en rechten fullen verfweghen hebben nochte hare Erven daer over moghen worden ghemoleiteert van de Fifquen refpedive , maer fullen de Eygcnaers, hare Erven of des Recht hebbende , ten opfichte van dien adie , hebben tegen eenyegelyck als voor haer eygén.goet.
36. De Boömen afgehouwen na den dach van het beiluyt van dit Tradaet , en die ten felven daeghe noch op 'den grondt fullen gelegen hebben, als mede de verkofte Boomen die ten voorfchreven dagenaer't beiluyt noch niet ghehouwen mochten zyn, fullen blyven aen de Eygenaers, niet tegenftaende de gedane verkoopin-
ghe , en fonder dat zy gehouden fullen wefen 1
cenigen prys te betalen.
37. De vruchten, Huyren , Pachten en In-



C io4 )
komen van Heerlyckheden, Landen', Tienden, Vifichcryen , Huyfen , Renten, en andere opkomften van goederen, die volgens bet Tractaet moeten ghereftitueert worden', verfcheenen naer den dach van't beiluyt van't Tradaet lullen voor't gheheele Jaer den Proprietariiïen hare Erven , of Aclie van den felven hebbende, volgen.
33. Pe Huyren die ghemaeckt zyn van geconfifqueerde of aengeteyckende Goederen °( niet teghenftaende die voor vele Jaeren zvn gemaekt ) fullen expireren met het Jaer van't beiiuyt van bet Traclaet , na 't gebruyck van de .plaetfen refpedive , daer de voorfz goederen fullen mogen zyn gelegen , en fullen de Huyren Verfcheenen naer den dagh van't beiluyt van't Tradaet gelyck ge/eyt is, betaelt worden aen deeygenaers; welverliacnde in dienden Bravek* dergefeyde Goederen voor't gewas van dien Jaere eenighe onkoften heeft aengewent dat de felve onkoften byde Eygenacrs aen den Bruykerfullen worden betaelt na coftume ofte difcretïe van den Gherechte van de pketfe daer de felve goederen fullen zyn gelegen.
39- De verkoopinge van geconfifqneerde of aengeteyckei-.de goederen gedaen federt het beiluyt van't Tradaet, falghehouden worden nul ende als niet gedaen, gelyck mede de verkoö.



C i°5 )
pinge ghedaen voor 'tfelve beiluyt tegens de verdragen of accoorden met eenige Steden in't particulier gcmaeckt.
40. De huyfen van particulieren, die gereftitueert zyn , ofte gereftitueert moeten worden , volgens het Traclaet, en fullen reciproquelyclc met garnifoen of anderfints niet anders ofte hooghei- belaft worden , dan de Huyfen van andere inwoonderen van gfielycke gelegentheyt.
4t. Niemant en fal ter eenre ofte ter andere fyde , diredelyck of indiredelyck , in't veranderen van fyne w'oonplaetfe beleth worden, mits betalende de rechten daer toe llaende, ende indien eenige beletfelen federt het Traclaet gefchiet waren , fullen datelyck worden afgedaen.
42. In dien eenige Fortificatiën ofte publique werken , ter eenre oft ter andere^ zyde , met toelatinge en authoriteyt van Overigheydt ghemaeckt waren , in plaetfen waer van door het tcghenwoordigh Tradaet reftitutie fal moeten gefchiedeu, de Fygenaers van dien fullen ghehouden wefen haer te contenteren met de eftimatie die daer van gedaen fal wefen door de ordinaris Rechters, fo , van d'voorfz. plaetfen , als van de Jurifdidie die zy daer hadden , ten ware partyen daer over onderling accorderen; Gelyck mede- fatisfadie fal gedaen worden aen
de evgenaers van de goederen die tot Fortifi0



) IOÓ )
catie, publique vvercken ofte Gods-huyfen fyij geappliceert.
43- Aengaende de goederen van Kercken', Collegien , ofte andere pieufe plaetfen , gele-' gen in de vereenichde Provintien , de welcke leden waren, dependerende van Kercken , Beneficiën en Collegien, zynde onder d« gehoorfaemheytvan de voorfz. Heer Coninck, het gene voor't befluyt van't tegenwoordige Tractaet niet en is verkoft gheweeft , fal hun-luy. den weder gegeven en gereftitueert worden , en lullen in 't befit van dien komen , oock by haer eygen autoriteyt en fonder hulpe van Juftitie , om de felve te ghebruycken , fonder daer van te mdgen difponeren, gelyck als hier voeren is ghefeyt: maer voor de geene die verkoft fullen wefen voor den voorfz. tyt , of by de Staten van eenige van de Provintien in betaelinge fullen gegeven wefen , de rente van den prys fal haer jaerlycx betaelt worden, tegen den penninck feftien , by de Provintie, die de voorfz verkopinge fal hebben gedaen , of de felve goederen in betalinge gegeven , en oock in dier voegen geafligneert, dat fy daer van moghen wefen verfeecken:, van gelycken fal gedaen en geobferveert worden vande fydc van de ghemelte Heer Coninck. 44- Aengaende de pretenfien en intereften de



C 107 )
i welcke den Heere Prince van Orange fouderrjo. gen hebben ten opfichte van eenige partyen die i hy niet en is befittende , daer over fal by particuliere handelinge verdragen worden tot fatisfadie van de ghedachte Heere Prince van Orange, maer wat aengaet de goederen en au dere effecten, waer van den voorfz. Heere Prince in pofeffïe is by Oclroy ende Conceffie der voorfz. Heeren Staten Ghenerael in de Bailliage van Hulfier-Ambaclu en elders , daer van hem de voorfz. Heeren Staten 't federt korten tyt herwaerts de confirmatie hebben verleent, alle de felve partyen fullen volkomentlyck in vollen ey« gendom blyven aen den voorfz. Heere Prince, fyne Erven en fuccelieuren , of des recht hebbende , fonder dat yets fal konben ghepretendeert worden op de voorfz. goederen , uyt kragte van eenighe Articulen van het tegenwoordige Tradaet.
45. Aengaende feeckere andere poinden, die boven den inhout van het voorgaende Articul afsonderlyck fyn getracleert en overkomen en geteyckent in twee verfcheyde Schriften , het eene van den achlien January , het ander van denfeven-en-twintichlten December feftien hondert en feven-en-veertigh voor ende in den naem van den voorfz. Heere Prince van Orange, ds voorfz. Schriften én alle den inhout van df



C icS )
felve fullen effed ghenieten en werden geconfirmeert , voltrocken en geexecuteert na hare forme en teneur, min noch meer als of alle de voorfz, poinden in't ghenerael of een yeder van dien in't byfonder van woort tot woort ware geinfereert in dit tegenwoordige Tradaet. Met teghenfiaendeeenigherhande claufulenvan dit teghenwoordighe Tradaet defen ter contrarie , welcke claufulen men verftaet te derogeren , en worden expreffelyck ghederogeert door dit tegenwoordige Articul'. en welcke claufule ten opfichte van de voorfz. twee Schriften fyn en fullen gehouden worden als niet gedaen, en fonder dat ter oorfake van de felve het effed, Voltreckinge ende executie van de voorfz. twee Schriften van denachften January ende van den feven-en-twintichften December feftien hondert feven-en-veertigh fal mogen beleth of in eenigerhacdé manieren opgehouden worden.
46. De gecne aen de welcke de ghecoufifqueerde goederen moeten gereftitueert Worden, en fullen niet gehouden wefen te betalen de achterftatleh van Renten ,lallen ende devoiren fpecialyck geaffedeert ende gbeaflïgneert op de felve goederen , voor den tydt dat fy-luyden die niet en hebben ghebruyekt , ende fo fy-luyden daer over vervolcht ende gemo'eyc



C 109 )
worden vnn d'eene of d'andere fyde fullen worden gerenvoyeert als geabfolveert ; Ende daer kennelyck bevonden wort, dat alle goederen van ycmant van d'eené oft- de andere fyde geconfifqueert ofte aengeteyekent fyn gheweeft, foo dat den felven geene middelen heeft behouden, daer uyt hy de Renten ofte intereflen van fyne fchuldcn , vervallen geduerende de confifcatiè ofte annotatie,heeft konnen betalen , de felve en fal niet alleen van de reële lallen ende renten, volgende het Tradaet , riteer oock van de ghenerale ende perfonele belaftinghcn van de Renten ende ïntereften in den voorfz. t\tverfcheenen , gevryt wefen.
47. Men en fal oock niet mogen pretenderen voor de goederen die verkoft ofte geaccordeert fyn, omme «edyekt ofte herdyekt te worden > anders als de opftallen daer vooren de poffeffeurs lich hebben verbonden by de Tradaten daer toe gemaeckt , met den intereft van de gefurneerde penningen , in dien eenige gegeven zyn, oock na advenant van den penninck feftien als boven.
43. De Vonnilfen gegeven omme de goederen en rechten geconlifqueert met partyen die gekent hebben den Rechter en wettelyck fyn gedefendeert geweeft , fullen houden ende en fullen deghecondeaineerde niet ontfangeu wor-



den om die tegen te fpreken , ten ware deur ordinaris wegen.
49. Ue voorfz. Heer Coninck quitteert en renonceert aen alle pretenfien van redemptie en alle andere rechten en pretenfien , die hy foude mogen hebben ofte pretenderen , in eeniger manieren op de Stad van de Grove , Land van Cuyck fyn aenbehooren en dependentiën , oude Baronnie van Brabant, hier bevoorens in pandrchap gehouden van wylen den Heere Prince' van Orange, van welcke pantfchap de redemptie is gequitteert en gecouverteert in eygendom, en overgelevert tenprofyte van Wylen de Heere Prince Maurits , in December i6n. by deHeeren Staten Generael der véreenichde Nederlanden , als Souverains der voorfz. Stadt Grave en Lant van Cuyck , volgens en in conformi-' teyt van de opene Brieven daer op verleden , en in krachte van welcke converfie en affiant de voorn. Heere Prince tegenwoordich fyn erven en Succeffeuren ofte des recht hebbende , fullen voor altyt gebruycken de vollen ende' geheelen eygendom van de voorfz. Stadt ende Land van Cuyck , met alle zyn aenbehooren en dependentiën.
S°- Quitteert mede en reconceert gedachte Heere Coninck aen alle en yegelycke rechten en pretenfien, 'tfy van eygendom, ceifie of au-



(til)
ders, die hy in eeniger maniere foude moghen pretenderen op de Stadt, Graefschap en Heerlyckheyt van Linghen , ende vier Kerfpelen en andere gerechtigheden daer toe behoorende , als mede op de Steden en Heerlyckheden van Bevergarde en Cloppetiburch en andere pretcntien , op en teghens wie het foude mogen zyn , om reelyck en metter daet voor altydt te blyven aen de voorn. Heere Prince van Orange , fyne Erven ende Succeffeuren , of des recht hebbende , in vollen recht van eygendom , volgens de brieven van gifte en vcrly van Keyfer Care/de vyfde , in date derden November 1546. en daer na gemaeckte verdrag tuffchen den Graef van Buyren , en den Graef van Tecklenborgh , in date 5. Marty 1548. en lefielyck volgens de cellie daer van gedaen in November 1578. welcke voöm. Heer Coninck , voor fo veelhem mogte raeken , heeft geconlirmeert en confirmeert by het tegenwoordig Traclaet.
51. He voorn. Heeren Coninck ende Staten fullen committeren elck in den fynen de Officieren en Magiftraten, tot de adminiftratie van de Juftitie en Policie in den Steden en ftereke Plaetfen , de welcke door het tegenwoordich Traclaet behooren gereftitueert te worden aen de Eygenaers omme die te gebruycken,
' 53. Het overquartier van Gelderland fal wor-



( kW )
den gewiflelt tegens een equivalent ; En inge* val'e men fich cnderlingh niet foude. konnen vergeiycken over het voorfz. equivalent , lal 't felve geftelt worden aen de Ckambre mi partU om binnen 6. maenden , na't beiluyt en Ratificatie van't Traclaet , te worden gedecideert.
53. De voorfz. Deere Coninck verbint fich effectivelyck- uyt te werken de continuatie en obfervatie van de Keutraliteyt , Vrindfchap en goede nabuyrfchap van wegen fyn Keyferlycke Majefteyt en het Ryck mette voorfz. Heeren Staten; tot welcke continuatie en obfervatie de voorn. Heeren Staten fich infgelycken recipro'cuelyck verbinden , en fal daer op 'volgen de confirmatie van fyne Keyferlycke Majefteyt binnen den tyt va-n 2. Maenden , van wegen het ryk binnen een Jaer nacr't befluyt en Ratificatie van't tegenwoordig Traclaet.
54. De Meublen die geconfifqueert en de vrusten die vervallen fyn voor het befluyt van het tegenwoordigh Traclaet , en fullen geene reftitutie lubjecl wefen.
55. De aclien Mobiliaer, de welcke by den voorn. Heeren Coninck ofte Staten geremitteert fullen fyn tot profyt van particuliere Schuldenaers voor het beiluyt van het tegenwoordige Traclaet, fullen uytgedaen blyven van d'eene en d'andcre zyde.



C tij )
c.5. Den tydt die ghelopen heeft gedurende den Oorloch , te beginnen federt den Jare vyftien hondert feven-en-feftich tot den aenvanck van den twaelf jarigen Trefucs , als mede den tydt die ghelopen heeft federt de expiratie van de ghefeyde Trefiies tot het befluyt van dit Tractact, en lal niet worden gerekent , om yemant daer mede te verkorten , ofte anderfints te prejudiciëren.
57. De gene die gedurende den Oorloge vertrocken zyn in Neutrale Landen , fullen ghenieten de vruchten van dit Tradaet , en lallen mogen wonen daer 'thun goet dun eken fal, felfs wederkeren in hare oude woonplaetfen , omme aldaer te wonen in alle verfekertheydt, onderhoudende de wetten van den Lande , fonder dat ter oorfake van hare woninge ( die fy fullen houden in Wat plaetfe dattet zy ) hare goederen fullen mogen worden aengeflagen , of fyluyden gepriveert van't gebruyek der felver.
53. Men fal gheen nieuwe Forten wermoghen te maken inde Nederlanden, noch aen d eene, noch aen d'andere zyde , oock gene nieuwe Vaerten ofte Graften graven , daer door men d'eene of d'andere partye fouden konnen iluyten of weren.
59. De Heeren van den Huyfe van Najjouw , Kelvck mede Graef Jan AlèeftViU Soims , Gou-



C 114 )
verneur van Maef richt , en fullen met mogen worden vervolcht noch ghemolefteert in hare perfonen ofte goederen , over eenighe fchulden ghecontracleert by wylen den Heer Prince ftTilhelm van Orange federt den Jare vyftien hondert feven-en-feftich , tot fyn overlyden toe , noch over de vervallen lalten gedurende het faififiement ende annotatie der goederen , die daer mede waren belaft.
60: In dien eenige contraventie van dit Tractaet gedaen ware door eenige particuliere , fonder bevel van de voorfz. Heeren Coninck ofte Staten, de fchadefal werdengherepareert,felver ter plaetfe daer de Contraventie fal wefen ghedaen, in dien fy aldaer worden achterhaelt, oft wel tot hare woon-plaetfe , fonder dat fyluyden elders fouden rnoghen vervolcht worden in hare Lichamen ofte goederen in wat ma- ■ sieren dat het zy ; Ende fal haer niet gheoorloft zyn te komen tot de Wapenen of breecken van Vrede, ter oorfaecke van dien, Maer wel fal toegelaten wefen ( ingevalle van openbare weygeringe van Juftitie^) hem te voorfien, gelyck gebruykelyck is , by brieven van Marqué
of Reprefalien.
61. Alle onterffenüfen ende difpofitien gedaen in haet van den Oorloghe , zyn verklaert nul ende gehouden als niet gedaen, ende onder out-



C 115 J
erffeniffen gedaen in hact van den Oorloghe, worden verfiaen begrepen te zyn de geene , die geichiet zyn om eenige oorfaken waer uyt den Qorl ighe is onftaen ende die daer van depenfteren.
62. De onderlaten en inwoonderen der Landen van ghedachte Heeren Coninck ofte Staten van wat qualiteyt ofte conditie die fyn , zyn verklaert capabel om te fuccederen de eene de andere. fo door Teltament als fonder Tcftament, nae de coftumen- van de plaetfen , ende in dien eenige fuccefiien hier bevoorens vervallen waren aen eenige van de feite fy fullen daer inne werden gehanthaeft ende geconferveert.
63. Alle gevangene van Oorloghe fullen ontflagen worden van de eene ende andere zyde , fonder te betalen eenich ranfcoen , fonder diftindlie ofte referve vande gevanghens die buyten de Nederlanden gedient hebben , en onder andere Standaerden en Vendels als die van de Heeren Staten.
64. De betalinghe van de achterftallen der contributien, die ten tyde van de conclufie van bet Traclaet refteren fullen te betalen ten opfichte van de perfonen en goederen van d eene en d'andere zyde, fal ghereg'deert en ghedetermineert worden by de ghene , die aen de eene en de andere zyde de Superintcndentie



( "6 )
hebben over de Contributien.
65. Ende fal nïetftrecken noch eenichfints moghen uytghelecht worden tot voordeel of nae deeLvanyemandt, diredelyck of indiredelyck, alle Hghene gnednyrende de handelinghe van d'eene of d'andere zyde mondelingh of fchriftelyck fal wefen voor ghedraeghen of gheallegeert, maer fullen foo wel de ghemelte Heeren Coninck en Staten Ghenerael en particulier , als mede alle andere Princen , Graeven , Baronnen , Edel-luyde.n, Borgheren ende andere Inwoonderen van de Coninckryckèn en Landen refpedive , van wat qualiteyt of conditie die zyn, blyven in haere rechten, volgens den inhoudt van het Traclaet en het befluydt van het felve.
. 66. De inwoonderen ende onderdaenen van de voorfchreve Heeren Coninck eii Staten refpeclive , fullen reelyck ghenieten het éftecl van '£ vyftiende artikel van de gheexpireerde twaelfjaerighe Treft es, en het effed van het tiende artikel van't verdrach daer op ghevolcht den fevenden January fefthien hondert en tien , en dat voor fo veel als ghedurende den termyn van den voornoemden Treftes het voorfz. effed niet en is te weegh-gebracht van d'cen of d'andere zyde.
<5f. De Limiten in Vlaenderen en elders fullen



( "7 )
ghereguleert worden inïoodafrighervoeghén als men bevinden lal dat zy ghehooren onder het reü'crt van d'een of d'andere Zyde , waer op men fal verwachten , en fullen ghelevert worden de informatien om't fyner tyt de ghemelte Limiten te reguleren.
68. Van weghen ende aen de zyde van den voorfchreve Heer Coninck van Spaignie/t fullen worden ghedemolieert de Forten by en ontrent S/ays , te weten Sint Jcb , Sint Donnés , Scerrefcluins , het Fort Sint Terefe , Sint Fredricx-fort, het Fort Sinte Ifabelle , Sint Paul , de Redoute Papemuts; Ende aen de zyde ende van weghen de ghemelte Heeren Staten fullen ghedemolieert worden de naervolghende Forten , naementlyck de beyde forten in't Landt van Cafint gensfemt Orange en Frederick , de twee op 't Pas en alle die gelegen zyn op de Ooft-iyde van de Reviere de Schelde ( uytghefondert LHlb ) en het Fort op Kieldrecht ghenaemt Spinola , van welcke ten weder-zyden te doene demolitie tuffchen partyen fal worden overkomen omme het equivalent te reguleren.
69. Alle Regifters , Charters , Brieven , Archieven en Papieren, als oock .faecken van proccffen concernerende refpeélivelyck eenige van de Gbeunieerde Provintien , Ghealfocieerde Landtfchappen, Steden of Leden van dien, of



C ri8 )
oock eenighe particuliere inghefetenen , der felver, beruftende inde Hoven, Canceleryen, Raden en Caemers van Policie , Juftitie , Finantien , Leenen ofte Archieven het zy tot Avenues , Mechelen ofte andere Plaetfen onder de ghehoorfaemheyt van den voornoemden Heere Coninck, fullen ter goeder trouwen ghelevert worden aen die ghene.dievan de zyde der voorfchreven Provintien refpectjve Commiffie lullen hebben om de felve te eyOchen ,• Ende fal van ghelycken ghedaen worden van de zyde der voorfchreve Heeren Staten ten ben. eve van de Provintien , Steden en particulieren onder de ghehoorfaemheyt van de voorfz. Heere Coninck gehoorende.
70. Het Water-recht fal ghelaten worden aen de Stadt-Sluys , fu als het aen de felve toebehoort.
71. Ben Dam gheilagen by Sint Donnés tot ftoppinghe van de Reviere de Soute , fal wech-ge. nomen ende geopent worden , mits aldaer leggende en makende een Zas, over de bewaringe van welck Zas fal worden vergeleecken , gelyck hier vooren is gefeyt ten opfichte van het demolieren der Forten.
72. In het tegenwoordich Traclaet van Vrede fullen begrepen worden de gene die voor de Willèlingh van de agreatie of ratificatie of drie



C l»9 )
Maenden daer na fullen worden genoemt van de eene en d'andere fyde , binnen welcke termyn den voorfz. Heer 'Coninck fal noemen de gene, die de felve fal goet vinden. Van wegen de voorfz. Heeren Staten worden genoemt den Prince Land Graef van Heffen Caffel , mitfgadersfyne Stenten , Steden en Landen. De Graef van Ocft-Vriejlandt ; De Han^ee-Steden , en particulierlyck Lubeck , Breemen , Hamborgh ; En referveren de voorfz. Heeren Staten te noemen binnen den voorfz. termyn alfuicke andere , als fy fullen goet vinden.
73. Aengaende de pretentie van den Graef van F/odroff, om de reftitutie aen hem te doen van het Huys Leutii met de goederen die daer van moghen dependeren, en alle andere goederen en Dorpen die hem daer ontrent toekomen en ghefaifeert zyn van wegen den voorfz. Heer Coninck , de voorfz. reftitutie is hem toegeftaen, gelyck mede van het huys, voor behouden dat tuffchen het befluyt van dit tegenwoordighe Traclaet en Ratificatie van dien over het onderhoudt van Garniften van wegen den voorfz Heere Coninck ofte over de demolitie van nieuwe Fortificatiën chemaeckt federt de befettinghe van't felve Huys , fal w< rden gedifponeert.
74. Aengaende het gene den achtften December fefthien-hondert-fes-en-vcertich is getrac-



C 120 )
teert en overkomen tuffchen de Extraordinarii Ambaffadeurs en Plenipotentiarifen van de voornoemde fleeren Coninck ende Staten raeckende Rutger .Iluygens , voor ende in naem van fyn Huyfvrouw Juffrouw Anna Margrieta van Stralen, bet felve fal hebben fi.danige kracht en etfecl, ende fal volbracht ende gheexecuteert worden in allen fchyn of het felve van woort tot woort ware gheinfereert in het tegenwoordig Traclaet.
75. Ende ten eynde het teghenwoordig Tractaet te beter moghe worden onderhouden , beloven refpectivelyck de vocrlz. Heeren Coninck ende Staten de goede hand te houden ende hare macht eifde middelen te gebruyckeu , een yegelyck in het zyne , om de paflagien vry te maken ende de Zeen en Revieren Navigatel en feecker tegens de incurfïen van Muytmaeckers, Zeeroovers , Loopers , en Stroopers , ende in dien zy-luyden die konnen apprehenderen, defelve te doen ftraffen met rigueur.
76. Heloven boven dien , niet te doen teghens ofte in prejuditie van dit tegenwoordich Tractaet, nochte gedogen gedaen te worden , direcielyck of indirecteiyck , ende in dien "t gedaen ware. "t felve te doen repareren fonder eenige fwariche)dt ofte uytitel , ende tot onderhoudinge van alle 'tghene voorfz. is, verbinden fy henlieden refpeciivelyck ( fcli'sdeHeere j



Coninck fich felfs en zyne Succeffeurs } en voor de bondicheydt van de feive verbinteniiie , renuncieren aen alle Wetten , Coftumen , ende alle andere faken daer tegens ftrydende.
Het tegenwoordich Traclaet fal gheratificeert en geapprobeert worden by gedachte Heeren Coninck en Staten, en fullen van wcderzvdeti de Brieven van Ratificatie vand'cene aen d'andere worden overgelevert in goede en behoorlycke forrce binnen den tydt van twee Maenden , er de in ghevalle de felve Ratificatie eerder mochten komen , fullen van dien tydt afcefferen alle Acien van Hoftiliteyt tiifichen beyde part) en, fonder de expiratie van den termyn af te wachten, met dien verfiandt, dat naer het befluyt en het teyckenen van het tegenwoordich Traclaet de Hoftiliteyt ten wederzyden nieten fal komen te cefferen , vo._r en aleer de Ratificatie van den voorfz. Heer Coninck van Spagnicn in behoorlycke fubftantie en forme fal wefen uytgebracht ende tegens die van de voorfz. Heeren Staten der vereenichde Nederlanden uytgewillelt.
l'è. Sulcx dat ondertufi'chen de faecken ten wederzyden fullen blyven in foodanighen ftaet en toeftant, als de felve ten tyde van't befluyt van't tegenwoordige Traclaet fullen worden gevonden, en dat ter tydt toe dat de boven ge-



C )
tnelte wederfyts Ratificatie uytg'éwiffeïï en overgè/evert Tal wefen.
?g. Het gefeyde Tradaet fal alomme en daer fukx behoort worden ghepubliceert terftontna dat de voorfz. Ratif catien ten wederzyden lui- len zyn nytgewiffelt en óvergelev ert, en rullen van alfdan cederen alle Acien van Vyantfchap.
3n kenniiï'e van al'e "t gene voorfz is , hebben wy Ambaffadeurs Extraordinaris en Pieni*' potentiarilïen van de vóopfaf Heeren Coninck van Spagnïen , &c. en de Staten Generael der vereenichde Nederlanden , in krachte van onfe refpedive Procuratien dit tegenwoordich Tractaet onderteyekent, ende niet het Cachet" van Onfe Wapenen beveliicht. Ghedaen tot Munjter in IVeflpluilen den dertichften January 'èfihien hondert-acht-en-vcertich. Was gheteeckent ende gecachetteert.
L. S. File Conde de Pinda. L. S. A. Ërun. L. S hartolt van G ent. L. S. Johan van Mareneffe. L. S. Adi '/aen PauuJ. L. S. I. de Krïiyt. L. S. G. van Reede L. S. F. v. Donia. L. S. Wilhelm Rlpperda L. St f Adr. Clant.



( T23 >
EXTRACT
Uyt ket Tractaet van Peys tusschen de C ,!0onen van Vil ANCRYK en SPAGNI EN
besloten en geteecksnt door MoNsEIGkeur den CaRPINABJ. MAZARIN én
Heer don LOUIS MENDES DE HARO Plenipotentiarisen van hunne al-
derchristelykstr en CatHOLYCKE MaJESxeyten , in^t Ev LAND genaemt DE FAI-
SANEN , op de Rivier e van BIDASU AR. in het Nabubkschap der PYRENjNEEN,
den 7. NovEMhER 1659.
Ouys door de genade Godts Cohingh van ffranckryfk ende van Navarre, aen alle den genen die defe tegenwoordige Culten fien , Saluyt. A foo uyt kracht van de refpeclive volmachten gegeven, door ons, ende door den feer hoog.e, feer exqfUente , ende feer machtige Prins , den Catholycken Coningh van Spangten , onfe feer lieve , feer beminde goede Broeder ende 0.< te • aen onfen feer lieve ende feer beminde Cot fyn de Cardinael Ma{aryn, ende aen de Heer Don Louis Mende\ de Hato ende Gitfrnan , zy in het Eylandt, ghenaemt van de laifans , in de Ri-



( »4 )
vïere van Bidaffen , 0p de Frontieren van de twee Coninghrycken , aen de zyde van de Pyrenefe gheberghten , den levenden van de tegenwoordige Maent van November, hebben gefloten, ghearrefteert , ende onderteeckent het Traclaet van vrede ende van reconciliatie, van welcke den inhoudt volght.
In den name van Godt den Schepper: fybekendt aen alle die tegenwoordigh fyn ende komen fullen ; Dat alibo een langhduyrige ende bloedigen Oorlogh , federt eenige Jaren berwaerts, de Volckeren , Coninghrycken , Landen ende Staten, de welcke ftaen onder de gehoorfaemheyt van de feer hooge feer excellente ende feer machtige Prins Louys de XIV. door de genade Godts, feer Chriltelycken Coningh van Vranckryck ende van Navarre ende van Philippus de lp-, door de ghenade Godts Catholycke Coningh van Spagnien, heeft doen lyden groote fvvarighed.cn ende verdruckinghen : in wekken Oorlogh fich mede ghemenght hebbende andre Princen ende Republycken , 'hare Nabuyreu en Geallieerden, veele Steden ende Landen , van yeder van de twee partyen ,-geexpofeert fyn gheweeft tot veele quaden , miferien , ruinen ende defolatien : Ende hoe wel op an- dere tyden , ende door verfcheyde weghen , eenige openingen ende negotiatien van accommo-



c '25 7
dement ingbebrachf fyn gheweeft, hebben nochtans geene , door de verborghen voorllenigheydt Godts , foo^anigen effecl konnen voort brenghen als hare Majefteyten feer vuyrighlyck gewenfcht hadden : tot dat eyndclyck den ópperHen Godt , de weloke de herten van Koningen in fyn handt heeft , ende die particulierlyck aen fyn felven gereferveert heeft de koftelycke gilte van de Vrede , de goedtheyt gehadt heeft door fyne oneyndelycke betmher tigheyt, op een felfde tydt de twee Koningen te infpireren , ende haer op foodanige maniere te leyden , dat fonder andre interventie , noch motiven , als haer ghevoelen van compaffie diefe ghehadt hebben over het lyden van hare goede Onderfaten, ende uyt een Vaderlyckebegeerte tot haer goedt ende vertrooftinge , ende tot de rufte van het gantfche Chriftenryck , fy eenmiddel gevonden hebben om foo groote ende langduyrige calamiteyten teeyndigen, te vergeten ende uyt te bluffen de oorfaecke'n ende oorfprongen van hare divifien , ende tot Godes glorie , ende de verhefilnge van ons beylige Catholyck Gheloof te itabilieren een goede , oprechte, volkomen ende geduyrende Vrede ende Broederfchap onder haer, en hare Succefleurs, Geallieerden , ende Dependenten , door middel van welcke in alle de ghedeelten wel haeftkon-



( 126 )
nen gherepareert worden, de fchaden ende miferien die gheleden fyngeweeft. Cm duet toe te komen hebben de twee voorf/,. Heeren Coningen gheordonneert de feer eminente ITeere Julius Mataryn , Cardinuel van de heylige Roomfche Kerck , Hertogh van Moyenne, Hooft van de Raded van den feer Gh'rifiefycken Koningh, évc. Ende aen de feer Exceliente Heere , de Heere Ben Lcuys Mendc\ de Haro ende GtlfKan , Marquyt va:: Carpir, Grave Hertogh van Olivares, eeuwigh Gouverneur van de Konincklycke Palejfen ende het Wapen huys van'de Stadt van Sevilien , grot.te eeuwige Cancelier van Indien , van de Raedt van Staten van fyne Catholycke Majefteyt, Groot Commandeur van de Ordre van Alcantarae, Edelman van fyne Majefteyts Camer , ende fyn Groote Stak meefter, hare twee eerfte ende voernaemfte MU nifters , fich te vervoeghen op de f rontieren van twee Coninckryeken , na de zyde van de Pyrenefche gheberghten , als fynde de twee beft gheinformeerde Perfoonen van hare heylige in» tentien , van hare interefien , ende van de innerlyckfte fecreten van hare herten , ende dien volghens de alderbequaemlie om noodtfaeckelycke expediënten te vinden tot het termineren van hare verfchiilen : Ende hebbende tot dien eynde haer ghegevenfeer ample Volmacii-



ten , de Copyen van de welcke fullen gheffelt werden op het eynde van defe tegenwoordige, hebben de voorfz. principale Mrnifters , uyt kracht van hare voorfchreve Volmachten, aen bey le zyden voor fuffifarft gekent , geaccordeert, gheftabilieert , ende ghearrefteert de navolgende Articulen.
i. Ferfte'yek is over een gekomen ende gheaccordeert , datter in toek mende tyden fal fyn een goèdê , vafte ende gheduyrende Vrede , confederatie ende eeuwyge Alliantie en vriendfchap tuffchen den feer Chrifcelycken , en den Catholycken, Contnak, hare Kinderen die geboorenfyn ende fuilert gebooren worden, hare Coninckrycken, Staten, Landen, ende Onderlaten , de welcke malkanderen fullen lief hebben als goede Broeders , na alle haer vermogen procurerende het goet , ende eere ende reputatie \'an d een ende d ander , ende ter goeder trouwe fo vee! als haer mogelyck fal fyn vermvdcnde de fchade van d'een ende d ander.
2 In vervolgh van defe nieuwe vereeninge, fal de ce latie van allerley vyandtfchap die ghearrefteert is den 8. Vley van het tegenwoordige Jaer , volghens fvuen inhoudt continueren tuffchen de voorfz. fleeren Ccningen , hare Onderfaten , Vafallèn ende Adherenten , fo wel ter Zee en andere watereu, als te Lande , en



C 123 )
gener-alyck in alle plaetfen alwaer den Oorlogh tot noch toe geweeft is tuffchen hare Majefiey,. ten : Ende indien eenighe nieuwigheden, ofte wegen van feyt nae defen fouden mogen voor genomen fyn door Wapenen , ofte op eenigerley maniere , op de naem en authoriteyt van een van de voorfz. Heeren Conjngen , tot prejudicie van de andere, ü,l de fchade fonder uytftel gerepareert worden , ende de faecken wederom geftelt in de felfde ftaet waer in fy ge. weeit fyn den 8. Mey, wanneer de voorfz fufpenfie v«n wapenengearrefteer'tende orfderteec» kent is geweeft, den inhoudt van de welcke geobferveert fal worden tot de publicatie van "de Vrede.
3 Ende om te ontgaen dat de verfchillen , die in toekomende tyden ifouden mogen komen tuffchen eenige andre Princen of Staten , die met de voorfz. Heeren Coningen gheallieert fyn , niet en fouden mogen veranderen de goede intelligentie ende vriendtfchap van hare Majefteyren, dieidcr van haer begeert foo feecker en geduyrende te maecken , datter geen accident de felve foude mogen troubleren , is over een gekomen ende geaccordeert, dat indien nadelen eenigh verlchil foude mogen komen tuffchen hare Geallieerden , de welcke haer tot een openbare rupture onder haer foude mogen brengen



C 129 )
en fal geen van de voorfz. Heeren Coninghcn met fyne wapenen attakeren ofte onruftigh maeken de Geallieerde van de andre , en geen publycke noch fecrete affiitentie geven tegen de voorfz. Geallieerde, fonder dat eerltelyck ende voor alle dinghen de voorfz. Heere Coningh in het Hof van de andre dpor tuffchen lieiling van fynen AmbalTadeur , ofte door eenigh ander particulier perfoou fal ghetrafiecrt hebben ter oorfaecke van het voorfz. verfchil ; verhinderende foo veel als.in haer macht fal fyn, en door haer authoriteyt het nemen van Wapenen tuffchen de voorfz. Geallieerden , tot dat , of door het oordeel van de twee Coningen , in dien haere Geallieerden fich willen remitteren tot haer deCifie , ofte door haer tuffchen ftellingh ende authoriteyt , fy fullen konnen het voorfchreve verfchil vriendetyclt accommoderen , foo dat yder van hare Geallieerde voldaen zy ; vermydende aen beyde zyden het nemen van auxiliaire Wapenen, nae het welcke, in dien de authoriteyt van de twee Coningen, ofte hare Officieri, en hare tuffchen ftellinge het accommodement niet kanmaecken, en dat de Geallieerden eyndelyek de wech van Wapenen nemen , faj yder van de voorfz. Coningen fyn Geallieerde mogen aflifteren met fyne macht: fonder dat om die oorlake , men kome tot eenige rupture



C 130 )
tuffchen hare Majefteyten , doch dat haer vriendfchap verandert zy, belovende oock , in die gevalle yder van de voorfz. Coningen , dat fyne Wapenen , noch die van fyne Geallieerde , niet fullen komen in eenige van de Staten van de andere Coningh , om aldaer vyandtfchappen te doen : maer de queftie fal geeyndight worden in de limiten van de Staten van de Ga/lieerden, die onder malkander fullen vechten, fonder dat eenige aclie van Oorlogh , ofte eenige andere die foude mogen gefchieden in dele conformiteyt , fal gehouden worden voor eene contraventie van het tegenwoordigh Tradaet van vrede.
Gelyck mede, foo menigmael als eenige Prins ofte Staet, die geallieert is met een van de voorfz Heeren Coningen , fich direclelyck ofte indirectelyck fal bevinden geattakeert te fyn door de macht van de andere Coningh in het geèhe dat hy fal belitten of houden wanneer het tegenwoordigh Traclaet onderteekent wordt, ofte in het gecne hy fal moeten befitten in executie van het felfde, fal het de andere Coningh gheoorloft fyn, de Prins ofte Staet die geattakeert wordt , te aflifteren fonder dat alle het geene 'twelck gedaen foude worden in confornïiteyt van het tegenwoordigh articul door de auxiliaire Troupen , foo langh als fy in dienft



C i3' )
vnn de geattakeerde Prins ofte Staet fullen fyn, fal mogen genomen worden voor een contraventie van het tegenwoordige Tradtaet : ende indien het gebeurt dat een van de twee Heeren Coningen, eerft geatt,keert wierde in het gene by tegenwoordigh beiit, ofte behoort te befitten uyt kracht van het téghenwoordig Traclaet, door eenige andere Prins of Staet, wie die foude moghen fyn , ofte door vele Princen ende Staten met malkander geallieert fynde, en fal de andere Coninck fyn macht niet moghen conjungerenby de attakerende Prins ofte Staet, hoe wel die anderfintsfyn Geallieerde is, gelyck mede niet by de voorfz. Ligue van de attakerende Princen ofte Staten, gelyck gefeydt is , noch aen de voorfz. Prins ende Staet, ofte de voorz. Ligue geven eenige afliftentie van volck , geit noch vivres, noch palfagie oft retraitte in fyn Staten , aen hare perfoonen , noch aen haere Troupen.
Soo veel aengaet de Coninckryeken , Princen en Staten, die teghenwoordigh in Oorlogh fyn met een van de voorfz. Heeren Coningen , die in het teghenwoordigh Traclaet van vrede niet fullen hebben konnen begrepen fyn , ofte die daer in begrepen geweeft fynde , het zelve niet fullen hebben geaccepteert, is over een gekomen en geaccordeert , dat de andere Co-



C 132 )
ntngh niet en fal vermogen na de publicatie van dit Traclaet haer eenigerley aififtentie van volck, vivres , noch geldt direclelyck noch indirectelyclc te geven , ende noch minder aen de Onderfaten , die na dafe fich fouden mogen opwerpen ofte revolteren tegen een van de voorfz. Heeren Coningen.
4. Alle oorfaken van vyandfchap of mis-intelligentie fullen uytgebluft, ende vooreeuwigh te niet gedaen fyn : en alles wat gedaen en gepaffeert is ter occafie van den tegenwoordige Oorlogh, ofte gedurende de felfde , fal in eeuwige vergetenifie geftelt worden , fonder dat men na defen noch van d'eene noch van d'andere zyde , direclelyck door juftitie ofte anderfmts daer van onderfoeckingh fal doen op wat pretext dat het oock foude mogen fyn : noch dat hare Majefleyten of hare onderfaten , dienaers, ende adherenten , van d'een ende d'ander zyde , eenigh ghevoel lullen moghen hebben van alle de offenCien en fchaden diefe«edurende den Oorloge ontfangen foude mogen hebben.
5. Door- middel van dere vrede en nauwe alliantie , fullen de Onderlaten van beyde zyden, wie die oock foude moghen fyn , mits bewaerende de wetten ende coftumen van het Landt, mogen or.ei]) kpfnèq, verblyven, trafyekerea,



C '33 )
ende wederkeereri na het Landt van d'een ende den anderen , koopmanfchap dryven , Toq het haer goet fal duneken , foo te Lande als ter Zee, ende, andere foete wateren, te famen te handelen ende te negotiëren : ende fullen de Onderzaten van het een ende het ander Land gefiiftineert ende befchermt worden als haereyge Onderzaten, mits betalende in alle redelyckheyt in alle plaetfen de gewoonlycke Rechten, ende die door hare Majefieyten ende hare Succeffeurs opgeltelt fullen worden.
6. De Steden , onderlaten , koop-luyden , verblyvers ende inwöonders van de Coningrycken , Staten , Provinciën ende Landen, toebehoorende den Seer-chriftelycken Coningh , fullen de felfde privilegiën, vryheden, liberteyten ende verfeeckeringen hebben in het Coninghryck van S[ingnien ende andere Coninghrycken ende Staten toebehoorende den Catholycken Coningh, gelyck als de Engeifchen recht gehad hebben te genieten door de laetfte Traduiten die tuffchen de twee Croonen van Spangïen ende Eneelandt ghemaeckt fyn gheweeft: fonder dat men in Spangien noch elders in de Landen ofte andere plaetfen onder de gchoorfaemheydt van den Catholycken Coningh , van de Franfchen en andere on lerzaten van den Seer chriftelyckea Coningh fal mog en af-eylehen grooter Rech-



( 134 )
ten ende Importen , als die betaelt zyn geweeft door de Engelfchen voor de rupture , ofte die tegenwoordigh worden door de Inwöonders van de Vereenigde Nederlandfche Provintien , ofte andere vremdelingen diealdaer op zyn favorabelfte fullengetraclèert worden. Hetfelfde traclement fal gedaen worden in de uytftreckinge van de gehoorfaernheyt van de voorfz. Heere Seer chriftelycken Coningh , aen alle de onderzaten van den voorfz. Coningh , van wat Land ofte Natie die foude mogen zyn.
7. In vervolgh van het welcke , indien de Franfchen ofte andere onderzaten van den Seerchriltelycken Coningh , bevonden fullen worden in de voorfz. Coninghrycken van Spagnien, ofte op de kuften der felve , geimbarkeert te hebben , ofte te hebben geimbarkeert in hare Schepen , op wat maniere het foude mogen fyn eenige verboden dingen , om de felfde uyt de' fclfde Coninghrycken te tranfporteren , en fal de boete niet uytgeftreckt moghen worden boven het gene hier te vooren gepraclifeert is geweeft in dien gevalle met de Engelfche , ofte dat huyden gepraclifeert wort tegens de Hollanders , in vervolgh van de Traclaten met Engéldnt ofte' met de vereenigde Provinciën gemaeckt : ende alle de onderfoeckinge ende Prccefien die voor defen tot dien eynde gemtenteert zyn geweeft,"



C 135 )
Killen vernietight ende uyt-gébluft worden. Iïet felfde fal geobfcrveert worden teghen de Steden , onderzaten , verblyvers , ende inwöonders van de Coninghrycken toebehoorende den voorfz. Catholycken Coningh , de welcke de felfde privilegiën , vryheden ende liberteyten fullen genieten , in alle de Staten van den voorfz. Heere Seer chriftelycken Coningh.
8. Alle de Franfchen ende andere Onderzaten van den voorfz. Heere Seer chriftelycken Coningh, fullen vryelyck ende fonder dat haer eenighe verhinderinge fal mogen gedaen worden , mogen tranfporteren uyt de voorfchreve Coninghrycken ende Landen van den Heere Catholycken Coningh het ghene zy fullen hebben van de verkoopinghe, die zy ghedaen lullen hebben van koorn in de voorfchreve Coninghrycken ende Landen , op de felve maniere als voor den Oorlogh gebruyckt is gheweeft: Ende het felve fal geobfcrveert worden in Vranckryck tegen de Onderzaten van de voorfz. HeereCatholycke Coningh.
9. De koop-luyden, fchippers , piloten, haer fchepen , koopmanfchappen, waren , ende andere goederen, haer toebehoorende , fullen vand'een ofte d'andere zyde niet moghen worden gearrefteert, het zy uyt kracht van eenigh generael ofte particulier Mandement , ende om eenige



C 136 )
andere oorfaecke hoedanigh die fullen mogen fyn , van oorlogh ofte anderiints , noch oock niet onder pretext fich daer van te willen dienen tot confërvatje ende defenfie van het Landt ende generalyck , geen dingh fal mogen genomen worden van de onderzaten van den voorfz. Heer Coningh , in de Landen van de gehoorfaemheyt van de andere , als met confent van die geenen die het felve fal mogen toebehooren, ende betalende contant 'tgene men van haer fal begeeren : nochtans verftaet men niet daer in te begrypen de arrefteringen van Juftitie door de ordinarife wegen , ter oorfaecke van vallabie fchulden , obligatien ende contracten van die geenen op de welcke de arreften fyn gedaen , waer toe geprocedeert fal worden , »elyck men gewoon is te doen na recht en reden.
io. Alle de onderzaten van den Seer chriftelycken Coningh , fullen in alle verfekertheyt ende liberteyt mogen varen ende trafkqueren in alle de Coninghrycken , Landen ende Staten de welcke fyn ofte fullen fyn in vrede , vriendfchap ofte neutraliteyt met Vrancrkyck ( uytgenomen alleen Portugael ende fyne conqueften , ende byleggende Landen, waer van anders gedifponeert is door een Articul van het tegenwoordige Traclaet ) fonder datfe fullen worden getroubleert ofte onruftigh gemaeckt in defe



( '37 )
liberteyt , door de fchepen , galeven , fregatten ende bar eken , ofte andere zee-gebouwen , toekomende den Catholycken Coningh , ofte yemant van fyne onderzaten, ter occafie van de vyandtfehappen de welcke fich refeontreren ofte nae delen lich mochten refeontreren tuffchen den voorfchreve Coninghrycken Landen ende Staten , ofte yemant van haer, de welcke fyn ol'te fullen fyn in vrede , vrientfehap ende neutraliteyt met Vrauckryek : wel verftaende , dat de exceptie van Portugael ghemaeckt in dit articul ende in de naevolgende die de commercie aengaen , alleen plaetfe fal hebben foo lang als Portugael fal blyven in den Staet daer het tegenwoordigh in is , ende dat indien het gebeurde dat Portugael voorfz. wierde herltelt in de gehoorfaemheydt van fyne Catholycke Majefteyt, het felfde Ryck fal getrafleert worden , foo veel de commercie in het felfde aengaet , ten resarde van Vrauckryek , op de felfde maniere als fyne Catholycke Majefteyt huyden befit in andere Staten, volgens den inhoud van dit ende de volgende articulen.
n. Dit tranfport ende defe trafyek fal fich uytftrecken tot allerley foorten van koopmanfchappen ende waren , de welcke vryelyck ende feeckerlyck getranfporteert worden in de voorfz. Coninghrycken , Lundcn Cj»d.e Staten,



C 138 )
al-eer datfe in oorlogh met Spangien. waren: Wel-verftaende nochtans , dat de Onderdanen Tan den Seer chriftelycken Kóningh, geduyrende de voorfz. Oorlogh , fich fullen onthouden van aldaer te brengen eenige koopmanfchappen de welcke komen uyt de Staten van rlen Catholycken Coningh , foodanige als tegen hem ende fyne Staten fullen komen te dienen, ende veel minder ecflige koopmanfchappen van
Contrebande.
12. In defe foorte van koopmanfchappen van Contrabande , wort verftaen alleen begrepen te fyn allerley wapenen van vuyr , ende andere diergelyckc affortementen , als gefchut, musquetten , mortiers , petarden , buffen , granaden, affuyten , forketf en , bandeliers, buskruyt, touwwerck , falpeter , kogels , piecken , rappiers , helmetten , cuiraflen , hellebaerden , javelynen , paerden , zalen van paerden , piltoletkalfen bandeliers, ende andere aflortementen dienende tot het gebruyck van den oorlogh.
13. In defe foorte van koopmanfchappen van Contrebande lullen niet begrepen fyn allerley granen , aerd-vruchten , olye , wynen , zout, noch generalyck alles wat belangt tot voedfel ende fuitentatie van het leven : maer fullen vry blyven , gelyck andere koopmanfchappen ende waren die in het voorgaende articul niet be-



( 139 )
•repen fyn , ende fal toegelaten fyn die te tranfporteren oock in plaetfen die vyanden fyn van de Croon van Span£Un , nytgenomen in Portugal, ghelyck gefeyt is geweeft , ende in de lieden ende plaetfen die belegert , geblockeert ofteberent zyn.
,4 Tot executie van het geene voorfz. is , is geaccordeert, dat de felve fal gefchieden op de navolgende maniere: dat de fcheeen endenken met de^koopmanfchappen van de onderzaten van den Seer-chriiielycken Coningh, wanueerfe fullen gekomen fyn in eenighe havens van den voorfz. Heere Catholycken Coningh, alwaerzy gewoon fyn geweeft te komen ende te trafyccueren voor den tcgenwoordigen Oorlogh, ende fullen willen palieren na de havens van de voorfz. vyanden , gehouden fullen fyn , alleen aen de Officiers van de havens van Spangien , ofte andere Staten van den voorfz. Heere Coningh, wanueerfe fullen vertrecken , te vertonnen hare pafiepoorten , inhoudende de fpecificatie van de ladinge van hare fchepcn , geat* tefteert ende geteeckent met het ordinaris zegel ende merck , ende herkent van de Officiers van de Admiraliteyt van de plaetfen, van waer fy eerft vertrocken fullen fyn, met de declaratie van de plaets alwaer fy gedeftineert fyn , alles in de ordinariie ende ghewoonlycke forme.



C 140 )
Na welcke ver'fooriinge van hare paspoorten ih de voorfz. forme, fullen fy niet mogen getrouHeert ofte onderfocht , opgehouden noch geretardeert werden in haer reyfen , op wat pretëxte het oock foude mogen fyn.
15- Het felve fal mede gebruykt worden ten regarde van de Frahfche Schepen ende Rafcken, de welcke fullen gaen in eenige Keen v*q <le Staet van den Catholycken Coningh , alwaer fy gewoon waren te trafyekeren voorden tegenwo< rdigen oorlogh , fonder in de havens te willen komen , alwaer fy binnen komende , _ fonder nochtans te willen ontloffen ofte hare laft breken , niet gehouden fullen fvn reeckeninge te gheven van haer cargaifoen , dan in *ép valle eenige fufpicie foude mogen fyn . da°tfe aen de vyanden vande voorfchreve Heere Catholycke Coningh eenighe kÓopmanfchap-oen van Ccmrcbande brachten , gelyck hier voören gefeyt is.
16. Ende in cas van waerfchynelycke fufpicie, fullen de onderzaten van den voorfz. Seer chn-' ftelycken Coningh gehouden fyn in de havens te toonen hare paspoorten, in de forme als hier vooren gefpecificcert is.
ir- rndtenfe op de Reen komen , ofte gerefcontreert worden van eenige fchepen van den voorfz Heer Catholycken Coningh , ofte va» particu--



( i4l J
Bere R eedens ryner Onderzaten j fuüen de voorfz fefaepen van i om alle diforders te ver-
myden , de Franfche fcbepen niet naeder komen als een ftdck gefchut kan dragen , ende fullen haer boot ofte chalouFe mogen fenden aen bor,rt van de Franfche Schepen ofte Barcken ende daer binnen doen komen maer twee of drie mannen , aen welcke de paspoorten door den Schipper fullen getoont worden , in mantere .is vooren gefpecificcert is , volgens ae Formuliere dicby-gevoc.ht fal worden op het eynde van dit Tradaet : waer door hy niet alleen fyn kft fal doen blycken , maer oock de plaets waer hy woont ende rendeert, ende de naem van de Schipper ende van het Schip : op dat door die we-en men moge weten ofte koopmanfchappen van ContMc mede brengen , ende genoeghfaem blycke foo wel de qualiteyt van het Schtp & v,n den Schipper : aen welcke Pafpoorten erde Zee-brieven men volkomen gelooffal moeten "even : Ende op dat men te beter mogen weten hare validiteyt , ende datfe in geenerly . manier* veryalfchl ofte naegemaekt moghen worden , fullen feeckere mereken ende contre-teeckens van yder van de twee voorfchreve Coningen gegeven worden.
iS. Ende ingevalle in de voorfz. Franfchc Schepen ende Barcken door de voorfz. middelen,



C 142 )
««ronden worden eenige koopmanfchappen e„
-ren van die hier voeren verklaert Z \ ,
^- W, ende verboden te fyD , m^ ™
'on , gedenonceert en o-pmnfirv,
, „ oeconhiqueert worden
, andere vrye ende toegelaten goede^, koopmanfchappen, die in het felfde Schip jonden worden, 0p eenigerley maniere fl
'9- Daer is noch geaccordeert , dat alle het geene bevonden fal worden geladen te fyn door de Onderfaten van fyne Seer-chriltelycke Ma jefieytin een Schip van de vyanden" van den Heere Catholycken Coningh , hoewel het ,een koopmanfehap van Contrebande ware , „Qonfif queertfal wefen , neftens alle het geene dat in het felfde Schip gevonden fal worden , fonder eemge exceptie oftereferve: maer het fal oock aen d'andere fyde vry fyn aIle het ^ ^ ftl fyn ende bevonden worden in de Scheen die de Onderfaten van den Sccr-chrifielycken Con.ngh toe-behooren , hoewel de lading, ofte ghedeelte van de felve , de vyanden vam den Heere Catholycken Coningh toeqnamen , „ytgenomen de koopmanfchappen van Contrebande ten regarde van de welcke men fich fal revieren nae het gheene gedrfponeert is geweeft



C 143 5
in de voorgaende Articr.len.
20. Alle de onderuiten van den Heere Cathtlyeken Coningh fullen reciproquelyck genieten de felfde Rechten , Vryheden ende exemptien, in haere trafycken ende comraercien , in de Havens , Reen; Zeen ende Staten van den SeerChriftelycken Coningh : Het geene even gefeyt is, dat de Onderlaten van de voorfz. Heer Seerchriltelycke Coningh fullen ghenieten in die van fyne Catholycke Majefteyt , ende in volle Zee, fich moetende verftaen , dat de gelyckheydt in alle maniere reciproquelyck fal fyn van beyde fyden , oock in gevalle den Heere Catholycken Coningh nae defen in Vrede , vrientfchap ende neutraliteyt fal fyn met eenige Coningen, Princen ende Staten de welcke fouden mogen vyanden worden van den Heere Seer-chriltelycken Coningh , yder van de twee Parthyen behoorende reciproquelyck te gebruycken de felve conditiën ende reftriclien de welcke uytgedruckt fyn in de Articulen van het tegenwoordigh Traclaet , de welcke aenfien de trafyck ende commercien.
si. In gevalle van d'een ofte d'andere zyde eenige contraventie in de voorfchreve Articulen die de commercien aerigaen , foude mogen gefchieden door de Officiere van de Admiraliteyt van een van de voorfchreve Coningen >



C '44 )
ofte eenige andere perfoonen wie die fouden mogen fyn, de klachte daer van fynde gedaen door de geintereffeerde partyen, aen hare Majefteyten felfs , ofte aen hare Raden van de IVlarine , fullen hare voorfchreve Majelteyten met den eerften de fchade doen repareren , ende alle dingen executeren op de felfde maniere als hier vooren gearrefteert is gheweeft. Ende in dien in vervolgh van de tydt , men vernam eenigh bedroch ofte inconvenienten aengaende de commercie ende navigatie , waer toe men niet genoegh verf en haddc door de voorfchreve Articulen , fal men daer by konnen voegen op nieuws eenighe andere preeaütien , die van beyde fyden behoorlyck fullen bevonden worden, blyvende ondertuiichen het tegenwoordig Tractaet in fyn kracht ende vigeur.
22. Alle de koopmanfchappen ende effedten die in het een oft het ander Conihghryek fullen gearrefteert fyn , over de Onderfuten van de voorfz. Heeren Coningen , fullen wanneer Declaratie van Oorlogh gefchiedt is , ter goeder trouwe aen de eygenaers wederom "creven worden , indienfe in nature lullen bevonden worden op den dagh van de publicatie van het tegenwoordigh Traclaet , ende lullen alle fchulden getraclcert fynde voor den Oorlogh, de welcke bevonden fullen worden op den dag



C '45 )
van de publicatie van het tegenwoordig Tractaet in der daedtniet betaelt te fyn , uyt krachte van Sententien die gegeven fyn op de B-leven van conllfc-atien ofte reprefalien , ter goeder trouwe geacquiteert en betaelt worden : ende fullen op den eyfch ende vervolgh die. der fullen gefchieden , de voorfz. Heeren Coningen hare Officiers belaften , foo goede ende korte Juftitie te doen aen vreemdelingen als hare eygen onderfaten , fonder eenige diltinélie van perfoonen.
23. De aaien die voor defen fyn , ofte nae delen fullen geintenteert worden door de Officiers van Ie voorfz. Heeren Coningen , wegen eenige pryfen , beuyten , ende reprefalien tegen die geenen de welcke geen onderlaten fyn van de Prins, in weiekers Jurifdictie de voorfchreve aaien geintenteert fullen fyn, fullen fonder eenige difficulteyt gerenvoyeert worden voor de Officiers van de Prins , daer de defenfeurs fullen bevonden worden onderlaten te fyn.
24. Ende om in toekomende tyden de commercie ende vriendtfehap tuffchen de Onderlaten van de voorfchreve Heeren Coningen beter te mogen verfeeckeren , tot de meefte avan.tage ende commoditeyt van bare Coninghrycken , is over-een gekomen ende geaccordeert, dat indien hier namaels gebeurde eenige rup-
1 1



C 146' )
t'ute tuflchen de twee Croonen C dat Godverhoede ) fullen altoos fes Maenden tydt gegeven worden aen de Cnderfaten van beyde zyden , om hare effecten ende perfoonen te retireren ende te tranfporteren , alwaer het haer goedt fal duncken : het welcke haer fal gheoorloft fyn te doen in alle vryheydt , fonder dat men haer eenighe verhinderinge fal doen , noch procederen geduyrende de voorfchreven tydt , tot eenigh arrefteren van de voornoemde effeclen , veel min van hare perfoonen.
-5. De Inwöonders ende Onderfaten van beyde zyden fullen overal in de Landen van ehoorfaemheyt van de voorfz. Heeren Coningen, fich mogen dienen van foodanige Advocaten , Procureurs , Notarifen , ende Sollicitei.rs als haer goet duncken fal: Waer toe zy oock fullen gecommitteert worden door de ordinarife Rechters, wanneer het van ncode fal zyn, ende de voorfz. Rechters verfocht worden : Ende fal geoorloft zyn aen de Onderfaten ende Inwöonders van beyde zyden in hare woonplaetfe te mogen houden boecken van haer Trafyck ende Correfpondentie , in foodanige fpraecken als haer goet duncken fal , het zy in het Frans , Spaens , Nederduyts ofte anderfints , fonder datfe dieshalven getroubleert ofte 011derfocht fullen werden.



C -47 )
25. De voorfz. Heeren Coningen fullen tot «eryf van hare Onderfaten de welcke trafycqueren in de Coningrycken ende Staten van d'een ende d'ander, mogen ftellen Confuls van de Natie van haere Onderfaten : de welcke fullen ghenieten de Rechten , Liberteyten ende Yryheden , die haer toekomen door haer oeffeninge ende imployement : ende fal de ftellinge der felve gefchieden in de plaetfen ende quartieren alwaer het met gemeen confent goed fal g cvonden worden.
27. Alle de Brieven van Marck ende Reprefalien , de welcke voor defen fouden mogen gegheven zyn om eenigerley oorfake zyn gefulpendeert , ende fullender geene nae defen gcgheven worden door een van de voorfz. Heeren Coningen ,'tot prejuditie van de Onderfaten van de andere , als alleen in cas van openbare weygeringe van Juftitie : van het welcke ende van de fommatien die daer over gedaen fullen zyn , fullen die geenen die de voorfz. Brieven fullen verfoecken gehouden zyn blyck te doen op de forme ende maniere aks na recht fal vereyfcht worden.
s8. Alle de Onderfaten van d'een ende d'ander zyde , foo wel Geeftelycke als Wereltlycke fullen wederom geftelt wordeu in hare goederen, «eren en digniteyten , ende iu liet genie-



C 148 )
ten, van hare Beneficiën, waer mede fy voorzeil zyn geweeft voor den Oorlogh , het zy door aflterven, ofte door refignatie, het zy by forme van t'famenhelpingh , ofte anderfints: In welcke herftellinge in de goederen , eereii en digniteyten verftaen worden , vooriramentlyck alle de Onderfaten van de Napolitaenfche Onderfaten van den Heere Catholyke Coningh tot exceptie van de Charges , Oilicien ende°Gouveri.ementen dieft poffideerden : fonder dat men noch van d'een noch van d'ander zyde refuftre het Placcaet, ende verhindere het nemen van de poffeffie aen den geenen de welcke verfién fullen zyn geweefi met eenige Geeftelycke Prebenden , Beneficiën ofte Digniteyten voor de voorfz. tydt, noch maintenere de gheene die daer van eenige Provifien geduyrende den Oorlogh verkregen fullen hebben , 'ten ware voor de Paftoren die Canonyckelyck verfienfullen fyn, de welcke fullen blyven in het genieten van hare ampten: De eeneu endede anderen fullen mede hei-fielt worden in't genieten van alle ende yder van alle hare onroerende goederen, eeuwige renten, lyf ende los-renten , de welcke' ' aengetalt ende geoccupeert fyn federt de voorfz. tydt , foo ter oorfaeck van den Oorlogh , als om de contrarie partye «evolght te hebben': als mede de rechten , actiën ende fucceflien die hier



( 149 )
itocgevallen zyn > oock federt dat den Oorlogh 'begonnen is: fonder nochtans yets te moghen eyffchen ofte te pretenderen van de vruchten :ende inkomften de welcke genooteu.lyn gewoelt federt het arrefteren van de voorfz. on:rGerende goederen , renten ende beneficiën , :tot den dach van de publicatie van het tcgeniwoordigh Traclaet.
29 Noch met de fchulden , effeélen ende meuIblen die geconlisqueert fullen fyn gheweeft voor 'den voorfz. dach : fonder dat de Crediteurs van foodanige fchulden, ende de Depofitarifén van foodanighe efleclen, ende Erfgenamen , of1 te recht hebbende , eenigh vervolgh daer van Tullen mogen doen, noch het wederom krygen daer van te pretenderen : "Welcke herftellingen op de voorfz. forme , fullen fich uytftrecken in faveur van die geenen , de welcke de contrarie partye gevoight fullen hebben : foo datfe door middel van het tegenwoordigh Traclaet wederom fullen komen in de goede gratie van haeren Coningh ende Souveraine Prins, alsmede in hare goederen , foodanige als bevonden fullen worden in wefen te fyn wanneer het tegenwoordigh Traclaet fal gefloten ende onderteeckent wefen.
30. Ende lal de voorfz. herfiellinge van de, voorfz. Onderlaten van d'een ende d'andere



v C r5o )
zyde gedaen worden , volgens den inhoud van het voorgaende achtentwintinghfte Articul: niet tegenftaende alle Donatien , Conceffien , Declaratien , Coniifcatien , die gedaen fyn, préparatoire ofte definitive Sententien , door continuatie gegeven , in abfentie van de partyen , ende de felve niet gehoort fynde: welcke Sententien , ende alle Vonnüi'en fullen blyven nul ende van geen effect, ende als niet gegeven ofte gefchiet, nevens volle ende geheele liberteyt aen de voorfz.. Partyen van wederom in het Landt te komen , van waer fy te vooren geretiteert fyn geweeft , om in perfoon te genieten hare onroerende goederen , renten ende inkomften, ofte om haer woonplaetfe te fiabileren buyten het voorfz Lant, op fulcken plaets als haer goedt fal duncken , haer gevende de 'keure ende kielïnge , fonder dat men eenigen dwangh ten dien regarde tegens haer fal mogen doen : Ende indienfe liever willen op een andere plaetfe woonen, fullenfe foodanige perfoonen die niet fufpedl fyn mogen deputeren ende committeren , als haer goet fal duncken voor de regeeringe en het genieten van hare goederen, renten ende inkomften , maer niet ten regarde van de beneficiën , welcke refidentie vereyffchen , ende perfoonelyck behooren geadminiftreert en bedient te fyn , fonder dat



c m 3
nochtans de liberteyt van perfbonelyck te verblyven , waer van in het voorgaende Articul gefproocken is , fich fal mogen uytftrecken in faveur van die geenen , van welcke ter contrarie gedifponeert is door andere Articulen van tegenwoordigh Traclaet.
3r. Die geenen welcke verfien fullen fyn geweeft van d'een ofte d'ander fyde , met eenige beneficiën ,. de welcke ftaen tot collatie , prefentatie, ofte andere difpolitie van de voorfz. Heeren Coningen , ofte andere , foo Geeftelycke als Wereltlycke perfoonen , ofte de welcke van de Paus fullen ontfangen hebben provifien van eenige andere Beneficiën die gelegen fyn onder de gehoorfaemheydt vaneen van de voorfz. Coningen , door confent ende permifiie van welcke fy geduyrende den Oorlogh de felve genooten hebben , fullen blyven in polfeifie ende genietin ge van de voorfz. Beneficiën , ceduyrende haer leven , als lynde wel ende behoorlyck voorficn , fonder dat men nochtans verftaet eenighe prejuditie in toekomende tyden te doen aen het recht van de wettelycke Collateurs , de welcke de felfde fullen genieten ende gebruycken , gelyck fy gewoonfyn te doen voor den Oorlogh.
32. Alle Prelaten , Abten, Prieurs ende andere Geeftelycke perfoonen , de welcke ge-



C 15- )
noemt fullen fyn gheweeft tot hare Beneficie! ofte met de felve verfien door de voorfz. Feeren Coningen , voor den Oorlog , ofte geduyrende de felfde , ende van de welcke haere Majefteyten in pbfleffie waren om te verfien ofte te noemen , voor de rupture tuffchen de twee Croonen , fullen geminteneert worden in de pofleffie ende genietinge van de voorfz. Beneficiën , fonder daer in getrouhleert te worden door eenigerley oorfaecke ende pretext : Als mede in het vry genieten van alle goederen de welcke gevonden fullen worden daer van óudts gedifpenneert te fyn geweeft , ende aen het recht van de Benificien dieder van dependeren , in eenige plaets alwaer de voorfz. Goederen ende Beneficiën fullen gevonden worden gelegen te fyn : met conditie nochtans , dat de voorfz. Beneficiën vervult mogen zyn met bequame perfoonen , ende die de vereyfchte qualiteyten hebben, volgens de reglementen die voor den Oorlogh geoblerveert fyn geweeft: fonder dat men in toekomende tyden, van d'een ofte d'andere zyde , moge fenden eenige Adminiftrateurs, cm de voorfz. Beneficiën te regeeren , ende te genieten de vruchten , welcke niet ontfangen fullen mogen worcen als door de Titnlairen welcke wettelyck daer mede voorfien builen fyn gheweeft. Gelyck



C '53 )
mede alle plaetfen de welcke voor defen de Jurifdiflie van de voorfz. Prelaten , Abten ende Prieurs erkent fullen hebben , in wat plaets die oock fouden mogen gelegen fyn , de felfde in toekomende tyden fullen moeten bekennen, mitsblycke , dat haer recht van oudts geftabileert is, hoewel de voorfz. plaetfen fouden bevonden worden in de uytftreckinge van de Dominie van de contrarie Partye , ofte dependerende aen eenighe Caftelentien ofte Bailjuwfchappen die de contrarie Partye toebehooren.
«. Ende op dat defe Vrede ende Unie confederatie ende goede correfpondentie, fooveel te feeckerder , geduyriger , ende onverbrekelycker moge blyven , gelyck men wenfcht , hebben de voorfz. twee principale Minifters, de Cardinael Hertogh , ende Marquis Grave Hertog, uyt kracht van fpeciale volmacht , die-fa tot dien eynde gehadt hebben van de voorfz. Heeren Coningen , geaccordeert ende gearrefteert, in haer naem , het Huwelyck van den Seer-chriftelyckcn Coningh , met de Doorb Infante , Dame Mafia Thertfia, outfte Dochtef van den Catholycken Coningh, ende hebben op den felfden dagh van dato van den tegenwoordigen, gemaeckt ende geteeckent eenpafticulier Traclaet van het voorfz. Huwelyck, ende de tydt van de celebratie van het felfde % ' • V



C 154 )
Welck Traclaet apart, ende de Capitulatie vJ het Huwelyck fal van de felfde kracht ende vigeur fyn als het tegenwoordigh Traclaet van vrede , als fynde de voornaemlte ende waerdighfte gedeelte , f00 wel als't grootfte ende koftelyckfte pant van de feeckerheyt van het geduyrenden felfde.
34- Alfoo de lanckheden ende difficulteyten , die fich gerefcontreert fouden hebben gehad indien men foude getreden hebben in difcuffie van verfcheyde Rechten ende pretentie,, van de voorfz. Heeren Coningen , de conclufie van dit Tradaet fouden hebben mogen veel retarderen , ende het goedt "twelck het gantfche Chriftenryck verwacht ende daer van ontfangen fal, uytftellen , is over-een gekomen ende geaccordeert in contemplatie van de vrede , aengaende de retentie ende reftitutie van de Conqueften die in den tegenwoordigen oorlogh gemaeckt fyn geweeft , dat alle de verfchillcn van de voorfz. Heeren Coningen , getermineert ende geadjufteert fullen fyn op de maniere als volght.
35- Ten eerften , is over-een gekomen ende geaccordeert , voor foo veel de Nederlanden aengaet , dat den Seer-chriftelycken Coning fal behouden ende effeclivelyck genieten de Phietfen, Steden , Calteeleu , Dominien , Lan-



C '55 )
den ende Heerlyckheden als volght
Eerftelyck , in het Graefschap van Artois, de Stadt ende het Cafteel van Arras met fyn Gouvernement ende Baiijuwfchap : He/Sin met fyn Baiijuwfchap : Betnune met fyn Gouvernement ende Baiijuwfchap : tiieh met fyn Baiijuwfchap : Lens met fyn Baiijuwfchap : HetGraeffchap van Pol, Teroanne met fyn Baiijuwfchap: Pas : met fyn Baiijuwfchap , als mede alle de ■andere Baüjuwfchappen ende Caftelenien van't voorfz. Graefschap van Artois , hoedahigh die fouden mogen fyn, hoeweire alhier particulierlyck niet uytgefproken ofte genoemt fyn , uytgenomen alleen de Steden , Bailjuwfchappen ende Caftelnien , ofte Gouvernementen van Arien ende 5. Omer, ende de toebehooringen, dependentien ende annexien , de welcke alle fullen blyven aen fyne Catholycke Majefteyt , als mede de plaets van Renty, indien de felfde fal bevonden worden te dependercn aen Arien , ofte S. Omer, ende anderlints niet.
36. In de tweede plaets fal de voorfz. Heere Seer-chriftelycke Coningh in het Graefschap van Vlaenderen befitten ende effect1 ivelyck genieten Grevelingen , de Forten Philippus , de Slttys ende Hannuin , Bourbonrg ende fyn Caftelnie , ende.v. Venant , het fy de felve behooren tot Vlaenderen ofte Artois, ende haere domeynen , toe-



behooringen, dependentiën ende annexien.
37- I" de derde plaets fal den voorfchreven Heere Seer-chriltelycke Coningh in de Provintie ende het Graefschap van Henegouwen blyven belitten ende efleflivelyck genieten LanJrecy ende Ouejnoy, neflens hare Baiijuwfchap, pen , Prevooftfchappen ende Caftelnien , Domeyne.n , toebehooringen ende dependentiën.
33. In de vierde plaets fal den voorfchreven Heere Seer-chriftelycken Coningh in de Provintie ende het Hertoghdom van Luxemburg* blyven befitten ende effect]velyck genieten Tlü*
cnville , Mcntmedy ende Danvilliers , haer toe-
behooringhen , dependentiën ende annexien , Prevooftfchappen ende Heerlyckheden: hetPrevooftfchap van/vry/, van Chevancy , het Cafteel ende fyn Prevooltfchappen , ende de plaets ende Polt van Mnrvllle , gelegen op de kleyne Revier genaemt VeVn , ende het Prevoolffchap van Marville voorfz. , welcke plaets ende prevoodfchap voor defen toebehoort hebben gehad eensdeels de Hertogen van Luxemburgh , ende eensdeels die van Bar.'
39. In de vyfde plaets hebbende den Seerchriftelycken Coningh vaftelyck verklaert, nimmermeer te konnen verftaen tot de reftitutie van la Kaffee, ende van Bergen S. IVinox , de Cefielnie Vap Bergen , ende het Fort Royal ge-



C '5? )
piaeckt op de Canael dicht by Bergen : Ende fyn Catholycke Majefteyt toegellaen hebbende idatfe aen Vranekryek fouden blyven , ten zy :dat men konde over-een komen ende ajufteren ;eene wiffelinge van de voorfz. plaetfen , met .andere van gelyeke confideratien ende' reciproque commoditeyt , fyn de voorfz. Heeren :Flenipotentiarifen eyndetyck over-een gekomen dat de voorfz. twee plaetfen van UBaffée ende Bergen S. Wincx , fyne Caftelnie , ende het Fort Ro va!'?™ Bergen Tullen ghewilfelt worden met die van Marïenburgh ende Ph;nFPevUle, e degen tuffchen dc Sambre ende de Maes , ha-r°toebehooringen , dependentiën, annexien ende domeynen : Ende derhalven den voorfz. Seer-chriftelycken Coningh wederom gevende , als hier nae «efeyt lal worden , aen fyne Catholycke Majefteyt de voorfz. plaetfen van la Baffée , Bergen S. Winox , ende fyne Caftelnie ende Fort Royal, met hare toebehooringen , dependentiën , annexien ende domeynen , fal fyne Catholycke Majefteyt op de felfde tydt doen Hellen in de handen van fyne Seer-chriltelycke Majefteyt de plaetfen van Marienburgb ende van VHUïn'evüle , op dat den Seer-chriftelycken Coningh daer van Hl pofleiTie blyve , ende de felfde efiedlivelvck geniete , gelyck mede hare ■ toebehooringen, annexien ende domeynen , op



C 158 )
de felfde maniere, ende met de felfde rechten van poffeffie.fouverainiteyt, ende andere, met welcke de felfde fal genieten ende door het tegenwoordigh Traclaet mogen genieten de plaetfen dte fyne Wapenen in defen Oorlof «eoccupeert hebben, ende die aen de felve doe* dele Vrede behooren te blyven : Ende indien ooelc den Seer-chnltelycken Coningh getroub=eert wterde i„ de poffeffie ende geniep van de voorfchreve plaetfen van Mar»n6u° <n*e PM^ wegen eenige ptetent.en de welcke andere Princen fouden moghen hebben verobligeert fich fyce Catholycke Majefteyt de -elfde te defenderen , ende te maecken van fynen tVegen alles wat nootfaeckelyck fal fyn op dat fyne Seer-chriltelycke Majefteyt vreed' fiunelyck ende fonder eenige conteftatie de ^ Plaetfen moge genieten in confideratie
van UBaffee ende Bergm s. m„ox , wekk°e fyne Chrilfelycke Majefteyt konde behouden ende befitten fonder troubel ende in alle verfeeckertheyt.
40. In de fesde plaets verobligeert fich fy„e Catholycke Majefteyt om feeckere confkïeratien,d,e nae defen in een ander Articul van het tegenwoordigh Traclaet particulierlyck uytge, druckt lullen worden , ende belooft in handen



( 159 )
van den Seer-chriftelyckèn Coningh wederom te hellen de fiadt ende plaets van Avenues , gelegen tuffchen de Sambre ende de Maes, met fyne toebehooringen, dependentiën , annexienende domeynen , ende alle het Gefchut ende Ammunitien van Oorlogh , die aldaer tegenwoordigh fyn , op dat fyne Seer-chriftelycke Majefteyt meefter blyve van de voorfchreve plaets van Avenues, ende .de felve met alle toebehooringen , dependentiën, annexien , ende domeynen geniete , op de felfde maniere , ende met de felve rechten van poffellie , fouverainiteyt, ende andere dingen als fyne Catholycke Majefteyt de felfde tegenwoordigh befit : Ende nadien men heeft komen te weten , dat in de voorfchreve plaets vart Avennes, ende fyne toebehooringen , dependentiën ende domeynen , de ordinarifche Jurisdictie , Renten, ende andere profyten die den Prins van Chimay toekomen , is verklacrde ende veraccordeert geweeft tuffchen de voorfchreve Heeren Coningen, dat alles wat binnen de muyren ende Fortificatiën van de voorfchreve plaets gefloten is fal verblyven by den Seer-chriftelycken Coningh, foo dat de voorfz. Prins geen recht, renthe, noch Jurisdictie fal hebben binnen de voorfz. muyren ende Fortificatiën: Zynde alleen voor hem gereferveert 't gene hem eertyts toegekomen is



( i6o)
***** M*» de Stadt , in de Dorren | het platte Landt , ende ta dd.Boffch.-ien VJ de voorfz. dependentiën van „de oj
de felfde maniere als hy die genooten heeft tot «oeh toe : Oock wel verftaende dat , „elye« gefeydt is, de Souverainitevt ende hoo<Te do
ende Bonchag!en,dependerende van «en fyne Chriftelycke Majefteyt fa] behooren' ende verblyven , den voorfchreven Heere Caholyeken Coningh hebbende op fieh genomen le voorfchreve Prins van C,r!m„y radeloos te houden van alles dat foude mf„„ •
,aL lollQe tncgen importeren tgbene hem door dit tegenwoordig Traflaet afghenomen is , als hier vooren ghefeydt is
De voorfz. plaetfen van Arras , Hésdin , Bnpnume, Bethune, ende de Steden VznLilers Lens, het Graefschap van .9. Pol, Ter0vane' ■P-, ende hare Bailjuwfchappen, als mede alle Je andere Bailjuwfchappen ende Caftelnien van «-**«* C uytgenomen alleen , gelyck als -efeyt , van de Steden ende Bailjuwfchappen van 4**n ende .9. Omer, hare toebehooringen dependentien , annexien ende domeynen ) als me de ^osingeyalle die niet bevonden wort te fyn van de voorfz. dependentiën van Arien ofte van S. Omer, inlgelycx mede de plaetfen van Grevelingen , met de Forten PMifpus , dt



Slttys ende lïannuin , Bourbourgh ende 5. V~t* nam in Vlaenderen '. de plaetfen van Landrecy
ende Quefnoy in Henegouwen: als mede die van
Avenues , Mariinburgh ende Philippeville , de
welcke geftelt fullen fyn in handen van den Seer-chriftelycken Coningh , gelyck hier vooren gefeyt is , als mede de plaetfen van Thïonville, Montmedy ende Damvilliers , de Stadt ende Prevooftfchap van Yvoy , Chavenry , het Cafteel ende fyn Prevooftfchap , ende Marvllle in Luxenburgk, haer Bailjuwfchappen , Caftelnien , Gouvernementen, Prevooftfchappen panden , dumeynen , Heerlyckheden , tocbehooringen , dependentiën ende annexien , fullen door dit tegenwoordig Traclaet van Vrede verblyven aen de Heer Seer-chriftelycke Coningh , ende fyne Succefieurs , ende, recht hebbende., onwederroepelyck ende voor altoos, ende met de felve rechten van Souverainiteyt , eygenrchap, rechten van Regale , Patronagie , Gardienniteyt", Jurisdictiën ,nominatie , prerogativen ende pr^eminentien ep de Bisdommen , Cathedrale Kercken ende met andere Abdyen, Prioorfchappen , Digniteyten , Paftoorfchappen, ende allerley andere benificien , de welcke fyn in de uytftreckinge van de voorfz. gecedeerde Landen , plaetfen ende Bailjuwfchappen van eenige Abdyen die de voorfz. Prioorfchappen



( 162 )
r^ken ende daer aen denenderen , ende alle andere rechten die voor defen de voorfz. Heere Catholycke Coningh toebehoort hebben ,ehówel? alhier niet particulierlvck Zt. ge proken fyn , fonder dat fyne Seer-cbriftelycke Majefteyt nae defen door eeniger wyfe van recht ofte vanfeyt , door de voorfz. Heere ■ Catl0lycke Coningh, fyne Succeffeurs, ofteeem$h ander Prins van fynHuyfe, ofte door ye™anders , ofte onder eenigh pretext ofte oeeafie dieder foude mogen Zyn , moghe tronbleert zyn , in de voorft. fouverainiteyt eygenfchap, jurisdiclie , reffort , polfeffie ende genjetuige van alle de voorfz. landen , heden, Plaetfen, cafteelen, landeryen , heerlyckheden prevooftfehappen , domeynen , cafielnien ende bailjuwfchappen , nelfens alle de plaetfen ende andere dingen dieder aen dependeeren. Ende tot dien eynde renonceert de voorfz. Catholycke Coningh , lbo voor fich als voor fyne Erfgenamen , Succeffeurs ende recht hebbende, quiteert , cedeert ende tranfporteert , gelyck fyn Plenipotentiaris , uyt fyn name , door het tegenwoordigh Trflaet van Vrede , onwederroepelyck renonceert , quiteert , cedeert ende *rai,fPorteert voor eeuwigh ende altoos, in faveur ende tot profyt van de voorfz, Seer-chrihelycke Coningh , fyne Erfgenamen Succef-



C i $3 )
feurs, ende recht hebbende , alle de rechten ^ adlien , pretentien , rechten van regale , patronnage , gardienniteyt , jurisdictie , nominatie , prerogativen ende prxeminentien over de Bisdommen , cathedrale Kercken , ende andere Abdyen , Prioorfchappen, Digniteyten , Paltoorfchappen, ende allerley andere Beneficiën , de welcke zyn in de uytftreckinge der voorfz. gecedeerde Landen , plaetfen , ende Bailjuwfchappen , van eenighe Abdyen welcke de voorfz. Prioorfchappen zyn raeckende ende aenhangende : ende generalyck , fonder yets te behouden , noch te referveren , alle de andere rechten die de voorfz. Heere Catholycke Coningh, ofte fyne Erfgenamen ende Succeffeurs hebben te pretenderen, ofte foude mogen hebben te pretenderen , voor eenige oorfaecke ende occafie dieder foude mogen fyn op de voorfchreve landen , plaetfen , cafteelen , forten , landeryen, heerlyckheden, domeynen, caftelnien ende bailjuwfchappen , ende op alle de plaetfen daer aen dependerende , als gcfeyt is : welcke neffens alle de menfehen , vafallen, onderzaten , viecken , dorpen , gehuchten , boffchen, revieren, platte landen , ende allerley andere dingen die daer aen dependeren , fonder yets te behouden ofte te referveren ; de voorfz. Eeere Catholycke Coningh confenteert



C 164 )
foo voor fich felven als voor fyne fuccelTeurs, datfe van nu af ende voor altoos vereenight ende geincorporeert fyn met de Croon van Vrauckryek, niet tegenftaende allé de wetten, coftumen , ftatuten ende conftitutien die ter contrarie gemaeckt fyn , felfs oock die geene welcke geconfirmeert fyn gheweeft door eede : aen welcke ende aen de derogatoire claufulen van derogatoiren , de felve expreffelyck gederogeert is door het tegenwoordigh Traclaet, voor het effect van de voorfz. renonciatien ende ceïilen , de welcke fullen valideren ende plaets hebben, fonder dat de particuliere expreilie ofte fpecificatie derrogere aen de generale, noch de generale aen de particulie-e , ende voor eeuwigh excluderende alle de exceptien , op eenigh recht, tytel, oorfake , ofte pretext waer op die fouden mogen gefundeerd fyn : de voorfz. Heere Catholycke Coningh verklaert , confenteert , ' wilt ende verftaet, dat de menfehen , vafallen ' ende onderzaten van de voorfchreve landen ende lieden die aen de Croon van Vrauckryek gecedeert fyn , gelyck hier vooren ghefeyt is , fullen fyn ende blyven vry ende geabfolveert van nu af ende voor altoos van de trouwe , hommage , dienft ende eedt van getrouwigheyt, diere alle ofte yder in't belbnder fouden moghen gedaen hebben aen hem ende aen fyne



C 165 )
Voorfuten Catholycke Coningen : mitsgaders , van alle gehoorfacmheydt, fubjedie ende vdfallage, diefe door die oorfake hem fouden mogen fchuldigh fyn : willende de voorfz. Heere Catholycke Coningh , dat de voorfz. trouwe ende hommage, ende eedt van gctrou'.»igheydt nul ende van geender weerde fullen blyven, als of de felve nimmermeer gedaen ofte geprefteert waren.
4:. De voorfchreven Heere Catholycke Coningh fal wederom komen in poflellie ende ghenietinghe van het Graefschap Cartolbis , om voor hem ende fyne nakomelinghen volkomentlyck ende vreedfamelyck het felfde te ghenieten , ende te houden onder de fouverainiteyt van den Seer-chriftelycken Coning , ghelyek hyhet hadde voor den teghenwoordighen Oorlogh.
43. De voorfchreven Heere Chriftelycke Coningh fal aen de voorfchreven Heere Catholykc Coningh, in Nederlandt wederom geven de Steden ende plaetfen van Ypte , Oudenaarde, Dixmuye, Veume , met de gefortificeerde poften
van Tintelle ende Quenoque , Mcrville Op de Rivicre de Leye , Meenen en Comene , haertoebehooringhen , dependentiën ende annexien , gelyck mede fyne Seer-chriltelycke Majefteyt we-



C 166 )
derom fal ft ellen in handen van fyne Catholycke Majefteyt de plaetfen van Bergen S. Winox ende fyn RoyaelfW»; ende hetFortvmlaBa[fée, m wfflelinghe van die van Mariénhurgh ende van mulippevilUi gelyck hier voeren in hetnegen-en-dertighfte Articul gefeydt is.
44- In de tweede plaets fal den voorfchreven Heere Chriftelycken Coningh in hallen wederom gheven aen de voorfchreven Heere Catholycke Coningh, de plaetfen van Valera op. de Po , erde Mortare , hare toebchooringen., dependentiën en annexien.
45- In de derde plaets , fal den voorfchreven Heere Chriftelycken Coningh in het Graefschap van Bourgogne wederom gheven aen den Heere Catholycke Coningh , de plaetfen ende Forten van SirftZfmour , Bleterans , ende Jcux , ende hare toebehocringhen , dependentiën ende annexien : ende alle de andere poften die gefortificeert ofte niet gefortificeert fyn, die dl Wapenen van den Chriftelycken Coningh geoccupeert hebben in het voorfchreve Graefschap van Bourgogne , fonder yets aldaer te referveren ofte te behouden.
46. In de vierde plaets fal de voorfchreven Heere Seer-chriftelycke Coningh, nae de zyde van Spr.ngien , aen de Heere Catholycke Coningh refiitueren de plaetfen ende havens van



( iö? )
Jtofes , het Fort van de Drlevuldlgheydt , Caep de Quers, het Zegel van urgel, Toxen, het Kalled van Baflide, de Stadt ende de plaets van Baga, de Stadt ende de plaets van Rlpol,ende het Graefschap van Cerdana , waer in fyn Belever , Puicerda , Carol, ende het Kalteel van Cerdana , in de felfde Staet als fy tegenwoordigh bevonden fullen worden : nevens alle de Kafteelen, Polten , die gefortificeert fyn ofte niet , Steden, Viecken, Dorpen , ende andere plaetfen , toebehooringen , dependentiën , ende annexien aen de voorfchreven plaetfen van Ro-
fes, Caep de Quers , het Zegel van Urgel, ende
het Graefschap van Cerdana, hoewelfehier niet genoemt ende gefpeciliccert zyn: wel verltaende , dat indien eenige van de voorfchreven Poften , Steden , Plaetfen ende Calieelen bevonden worden ghelegeu te fyn in de Viguerie
van Cerdana , ill de Pyr'eneefche Geberchten ,
nae de zyde V*P Vrauckryek , fullen de felve blyven aen den Chriftelycken Coningh., volgens ende uyt kracht van het twee-en-veertighfte Articul van dit Traclaet , niet tegenftaefide den inhoudt des zelfden, in welcke ia defen gevalle, ten dien regarde gederogeert is.
47. De voorfchreve Heere Catholycke Coningh fal aen de Heer Seer-chriltelycke Coningh reftitueien de Steden ende plaetfen van Ro*



C 168 )
troy , Ódftelct , en Linchamp , met haer toebjj hoorirghen , dependentiën ende annexien ; fonder dat om eenigerley reden , oorfaecke ofte exe.die die der foude mogen fyn , voorfien ofte te voorfien, felfs oock dat de voorfchreve plaetfen van Rocroy, Cajielet , ende Linchamp , teghenwoordigh fyn in andere macht ende handen als van fyne Catholycke Majefteyt., de felvfc fich fal vermogen te diipenleren van de voorfchreve reftitutie van de voorfchreve plaetfen aen den Heer Seer-chriftelycken Coningh te doen : fyne voorfz. Catholycke Majefteyt fich fterck maeckcnde ende op fich nemende de reale en getrouwe executie' van dit articul.
48. Alfoo de plaetfen van Avenues , Philip, pevlile , en Jttarlenburgh , met hare toebehooringen , dependentiën ende annexien , door het tegenwoordigh Traclaet fyn gecedeert, gelyck hier vooren ghefcvdt is , aen de Seer-chriltelycke Coningh , om vereenight ende geincorporeért te fyn aen de Croon van Vranckryck ? is over een ghekomen ende geaccordeert , dat in ghevalle tuffchen de voorfchreven plaetfen ende Vranckryck, eenighe Viecken , Dorpen, plaetfen ofte platte Landt gevonden wierden •



C '69 )
de welcke niet fynde van d'voorfchreve toebehooringen , dependentiën ofte annexien , behoorden te verblyven in eygenfchap ende fouverainiteyt aen de voorfchreve Heere Catholycke Coningh , fullen de voorfchreve Majefteyt, noch fyne fuccederende Coningen , niet vermoghen de voorfchreve Viecken , Dorpen , Poften ofte 'tplatte Lant te fortificeren , noch eenige nieuwe Fortificatiën te maecken tuffchen de voorfchreven plaetfe of dat eenige van de felfde foude mogen komen afgefneden te worden van Vranckryck, of haer communicatie tuffchen de felfde ge-embaraffeert. Gelyck mede over een gekomen ende geaccordeert is , dat in ghevalle de plaets van Renty in Artois verblyve aen fyne Catholycke Majefteyt , ghelycke gefeydt is dat aen hem verblyven fal , bevonden wordt te dependeren aen Arien ofte van S. Omer , fullen fyne Catholycke Majefteyt, noch fyne fuccederende Coninghen ter eeniger tydt Renty voorfchreven vermogen te fortificeren.
56. Alle de Papieren, Brieven en Documenten , het Landt, Landeryen ende Heerlyckheden aengaende , de welcke door het teghenwoordigh Traftaët behooren te verblyven aen den Seer-chriftelycken Coningh , fullen ter goeder trouwe gefoumeert en gelevert worden binnen drie maenden naer dat de Ratificatie van



C rro )
het teghenwoordigh Traclaet Mkn uyt***! feit zyn.
"5
: S8. In conformiteyt van 't gene begrepen is in het vier-en-taclmghfte articul van het tegenwoordige Traclaet, door het welcke fyne Seer. chriftelycke Majefteyt ficfi verobligeert te geven aen den gefeyderi Heere Prbjce van Condé,, ende aen den gemelten Heer Hertogh Van En. guïen fyn Soon , de Gouvernementen ende de Charge die daer gefpeciliceert fyn , fyne Catholycke Majefteyt belooft ende verobligeert fich van fyn zyde ,, op trouwe en Coniucklycke woordt, te doen gaen uyt de Stadt, Slot ende Cafteel van Gu/ick, het Spaenfche Garnifoen, het welck is in de gefeyde Stadt , Skt ofte' Cafteel, ende de andere Troupen die daer onlaughs foudeu moghen ingegaenzyn , ofte noch van nieuws daer binnen komen, om het Guarnifoen te verftercken , latende in de meer«e melte Stadt ende Cafteel alle de Artiilerye, die' ' geteeckent fyn met cle wapenen van het huys van CUve, ofte Gullek, ofte die dat felve hebben toebehoort. Ende aengaende de relt van



de gèfeyde Artillerye , Wapenen , Munitie» , en Kryghs inftrumenten , die fyne voornoemde Majefteyt heeft in de gefeyde Sadt en Kaiieel van Guliek , aen de Heere Hertogh van Nieuiurgh , ofte aen diegeenedie volmacht van hem hebben , de felfde te ontfangen , in de feilde qualiteyt die hy heeft in de poli'eüie van den Staet van Guliek : den meer ghemelren Hertogh Bellende voor eerft in de handen van fyne Catholycke Majefteyt een gefchrift in goede forme , geteeckent by fyn handt , ende tot voldoening; van fyne voornoemde Catholycke Majefteyt, door de welcke hy fich fal verobligeren niet te mogen verkopen , ontvreemden , nochte de meergemette Stadt , Slot en Kafteel verpanden aen yemandt , nochte aen eenige andere Princen , noch aen eenighe particuliere perfoonen , ende en fal daer oock niet [tellen noch ftabilieren eenigh Guarnifoen als van fyn eygen volck : oock aen fyne Catholycke Majefteyt toe ftaen , als het de noot foude' moghen vereyifchen , paifagic voor fyne Troupen , het zy door de voornoemde Stadt , ofte door het Land van- Guliek , fyne gefeyde Majefteyt betalende de köften van de palïagien der felve Troupen, die met geregelde dagh reyfen en redelycke marcheringen fullen gefehieden , fonder haer in het Landt op te houden., ende den voornoem-



( W )
den Heer Hertogh nemende infulcke gelegentheden de nootfakelycke precautien tot verfeeckertheydt vande voornoemde Stadt en Cafteel. Ende by foo verre den voornoemden Heer - Hertogh mankeerde te volbrengen het gene waer toe hy is verobligeert , foo wel met te vervreemden , als eenigh ander Guarnifoen te leggen in de voornoemde Plaetfe ofte Cafteel, als fyn eygen , ofte dat hy foude refuferen paf! fagie te geven aen de Troupen van fyne Ca. tholycke Majefteyt, mits betalende, belooft den ghefeyden Seer-chriftelycken Goningh by trouwe ende Conincklycke woordt den voornoemden Heer Hertog niet te ailifteren , het zy met „elt ofte met kryghs-volck, noch op eenige andere? maniere , door hem felven , ofte door geinterponeerde perfoonen , om de voornoemde contruventie tc onderhouden , ende dat ter contrarie hy fyne fterckten fal geven , als het de noodt foude vereyiïchen , tot vervnllinghe van het geene hier boven is verhaeldt.
US- De uytwiffelinge van de Ratificattén gedaen zynde op den dagh die hier nae fal ghe-



C tp >
feyt worden , fullen den feven-en-twinghflen van December van dit loopende Jaer door den gefeyden Seer-chriiielycken Coningh weder gegeven worden aen fyne Catholycke Majefteyt
de plaetfen van Oudenuerden , Marville , Meer.en , ende Comine op de Leye , Dixmude ende l'eume , met de Pollen van de Finulh, ende Ouenoque ; ende fullen oock te gelyck den eygenften feven-en-twintighlien dagh van December door den gefeyden Catholycken Coningh weder gegeven worden aen den Seer-chrilteRycken Coningh de plaetfen van Rocrpy ende van Linc/iamp.
j 16. Acht dagen daer na , 't welck fal zyn den vierden January van het naeltkomende Jaer feltien hondert feltigh , fullen weder gegeven Worden door fyne voorfz. Seer-chrilielycke Majefteyt aen fyne Catholycke Majefteyt de plaetfen van Ypre , la Baffe'e , Bergen S. IVinox , met
fyn Coninghlyck Fort, ende alle Poften, plaetfen , Fortereuen ende Calteelen, die de Legers van l'ranckryck hebben ingenomen inliet Prinsdom van Caiahgne , tot cte referve van Rofes, Let Fort van Lrievuldigheydt , ende Caep van Quiers: als oock te gelyck lullen op den vierden January door fyn voornoemde Catholycke Majefteyt weder gegeven ende in de handen ende macht van fyne Seer-chrilielycke Majelte;t



C 174 >
geftelt worden de plaetfen van Hefdih , Philippeville , ende Marienburgh.
117. Na dat den Heere Prins van Condiacn fyne Seer-chriftelyckè Majefteyt fyn Soüverain Heer fyne repeélen fal gegeven hebden , ende geftelt zynde in de eere van fyne goede gr., tien , fullen de plaetfen van Avinneï ende van Guluk door den voorfz. Catholycken Coningh geftelt wofden in handen ende macht van fyné Secr-chrifrehcke Majefteyt , ende van de Heer Hertogh van Nièuwburg'h : ende op den felven dagh fal den voornoemden Heer £eer-chrifte-v heken Coningh aen fyn Catholycke Majefteyt reliitcereu de Poften , pluetien, Fortrerien ende Cafteelen , diè VfapckrycK. hééft in-genomen in het Graefschap van Bourgognit , op de maniere ende tydt daer over hare Majefieyten meer particüliérlycken hebben geconvénièert.
118. Geprefupponecrt ende met conditie dat de voorfz. Commiil'arien, dieder fullen gedeputeert zyn om te declareren de plaetfen die fouden moeten toekomen aen een yder der voorfz Heeren Coningen , in de Graefschappen ende Viguerien van Cónfiahs ende van Óerddha ,'te vooren fullen accorderen , ende met jremeen advys maken de declaratie welcke in het toekomende fal reguleren de limyten van de twee Coningrycken: dis oc'cli , dat alle de réftitutien



C 175 J
■hier vooren gementioneert , fullen volkomentlyck volbracht zyn , fal fyne Seer-chriltelycke Majefteyt den vyfden Mey van het naeftkoiraeïide jaei fcliien-hondert-feftigh reftitueren aen fyne Catholycke Majefteyt de plaetfen ende havenen van Rofef, het Fort van de Drievuldig.heydt ende Caep van Quiers , op de conditiën Iparticüliérlycken veraccordeert tuffchen haere ! Majefieyten.
119. Is mede veraccordeert ende geconvieert, dat in de pytwiffelinge dieder fal gefchieden van Baffée ende van Bergen. S. TVinox , ende fyn Coninghlyck Fort , met Philippeville ende Marienburgh , in de gefeyde plaetfen fal ghelaten ■worden foo veel Artillerie , foo wel in getal ■als van gewichte ende goetheyt , foo wel in d'eene als in d'andere , -als oock foo veel Ammunitie van Oorlogh , van alderley foorten erde van Vivres, waer over beydezyds Gedeputeerden Comuiiü'arifen ter goeder trouwe fullen over een komen , ende doen executeren , op foodanigen maniere, dat het geene datter fal gevonden worden meerder te zyn in de een als in de andere, fal mogen wy.t de. voornoemde plaetfen gevoert ende op andere plaetfen getranfporteert worden , alwaer die van de vo rfz. Heeren Coningen het fal goed duncken , aen de welcke defe grooter cpaantiteyt der voorfz.



C 176)
dinghen bevonden fal worden toe te behoorerf.
120. Oock hebben hare voornoemde Majefteyt geconvenieert, verraccordeert, gerefolveert ende belooft op hare Koninghlycke trouwe ende woort , een ygelyck van fyn zyde hare ordres te fchicken aen de Generalen van hare Legers ofte Gouverneurs van hare Wapenen endeLanden, datfe de handt houden aen de executie van de voornoemde refpeclive refiitutien der plaetfen , op feeckere hier vooren geappointeerde dagen , beradende te famen tergoeder trouwe over de middelen ende alle andere dingen die mogten dienen tot de getrouwe executie van het geene dat belooft en gearrefteert is tuffchen baré voorfz. Majefteyten , op de maniere ende tyd als gefeyt is.
121. De Heere Hertogh Carel van LSthWngJk aennemende defe tegenwoordige Vrede voor't ' geen hem aengaet op de conditiën hier boven geftipuleert tuffchen de voorfz. Heeren Coningen , ende niet anders , fal fyne Seer-chriltelycke Majefteyt den voornoemden Heer Hertogh binnen vier maenden te reeckenen van den dagh van de uytwilfelinge van de Ratificatie van het tegenwoordigh Traclaet , herftellen in den Staet , Landtfchappen ende plaetfen hier boven gementioneert , uytgenómen het geene behoort te blyven aen fyne Seer-chriftelycke



»fteyt » eyghendom ende Souverainiteyt door het voorfz. tegenwoordige Tradaet: wel verftaende , dat den voornoemden Heer Herto-h voor fyne herftellinge , boven fyn acceptatie van de conditiën die hem aengaen in deie tegenwoordige Vrede , aen fyne Seer-chriltelycke Maieitevtfal gefourneert hebben tot fyne fétlsfaaie alle de verfcheyde Adieu ende Obligatien , die hy fchuldigh is te heriiellen m fyn handt in conformiteyt van dit Tradaet ^ o'p de manieren als hier vooren gefpecütceert
ende gefUptöeert is.
,~ Behalven de Heeren Hertogen van $4* rcyen , den Hertogh van Modene , ende den Prins van Monaco, de welcke als Geallieerden van Vrauckryek , principale contrapunten zyn in dit Tradaet, foo als't hier boven gefeyt is» fullen in defe Vrede ende alliancie met gemeen accoort ende toeltemminge van de vporfz. Heeren de Seer-chriltelycke ende Catholycke Coningen begrepen zyn , foo zy daer onder willen begrepen zyn, aen de zyde van fyne SeerChriftelycke Majefteyt : Eerlielyck , onfen Heyligen Vader den Paus , de Heylige Apoftolifche Stoel, de Heeren Keurvorften , ende andere Princen van het Ryck, Geallieerden ende Geconfedereerden met fyne Majefteyt , tot maintenuc van de Munflerfche. Vrede : Te we-



C 198 )
ten , de Heeren drie Keurvorften van Menbt , CeuUn , ende den Paltsgraef van den Rhyn \ den Hertogh van Nieuburg , de Hertogen Augufius Chriftiaen Louys , ende Georgius IVilUm, van Brunfwyck ende van Lunenburgh , den Landt; graef van Eeffen-Caffel , ende den Landt-graef van Darmftadt , den. Hertogh ende de Signorie van 'renetten , ende de dertien Camens van de Swkferfche Liguen , ende hare Geallieerden ende Geconfedereerde , ende alle andere Coningen , Potentaten , Princen ende Staten , plaetfen ende particuliere perfoonen , aen wie' fyne Seer- chriftelycke Majefteyt , op de behoorlycke requifitie die zy aen haer doen fullen, fal toeftaen van zyne zyde in dit Traclaet begrepen te zyn , ende die in een jaer naer de publicatie' van de Vrede aen fyne Catholycke Majefteyt fal noemen door particuliere Declaratie , om te genieten de beneficie van de voorfz Vrede, foo wel die geenen welcke hier boven ■zyn genoemt, als andere die door de felve in de voorfz. tydt genoemt fullenworden , gevende hare Majelieyten refpeéÜve declaratoire ende obligatoire Brieven', die in fulcken gelegentheyt noodigh zyn , alles met expréile declaratie , dat den voorfchreven Catholycken Coningh niet en fal mogen direclelvck ofte indireclelyck , door den felven ofte door andere,



C 199 )
travailleren eenighe van de welcke aen-de zyde van den voorfz. Seer-chriftelycken Coning voordelen zyn begrepen geweeft, ofte hier naer foude mogen begrepen worden door particuliere Declaratie. Ende foo den voorfz.'Catholycken Coningh , eenigh recht op haer foude pretenderen , fal hyfe alleenlyek hebben te vervolgen door recht voor competente Rechters , ende niet door gewelt , op wat maniere het oock foude mogen wefen.
123. Ende van de zyde van den gefeyden Catholycken Coningh fullen in dit Traclaet begrepen worden , foo zy daer in willen begrepen zyn , onzen Heyligen Vader den Paus , ende de Heylige Apoftolifehe Stoel, den Roomfchen Keyfer, alle de Ertz-hertogen van Ooftenryck, alle de Coningen , Princen , Republycken , Staten ende particuliere perfoonen , die als Geallieerden van defe Croonen waren genomineert in de gemaeckte Vrede tot Vervins in het jaer vyftien-hondert acht en-negentig , ende die fich hebben geconferveert, ende fich. tegenwoordigh conferveren in fyne alliancie : Tot de welcke teghenwoordigh gevoegt worden de VereenighdeNederlandfche Provinciën, ende den Hertogh van GuafiaU , gelyck mede fullen begrepen worden alle de andere , die m-t «emeen confent van de voorfz, Heeren Co-



C 2C0 )
ningen , men Tal willen noemen in een jaer naer de publicatie van het tegenwoordig Traclaet : Aen de welcke als oock aen die genen welcke als vorens genoemt zyn ,-foo zy willen in particulier , ftll.en gegeven worden Brieven van nominatie relpeclivelyck verbindende , om te genieten de weldaden van dele Vrede , ende met expreft'e Declaratie , dat den voorfz. Seer* chriftelycken Coningh , niet en fal vermogen directelyck ofte indireflelyck door hem felven xïfte door anderen , eenige daer van travailleren , en fo hy yetwes tegens haer foude willen pretenderen, dat hyfe alleenlyck met recht fal vervolgen , door competente Rechters , ende nie- door gewelt.
124. Ende het laefle. Ende tot de meefte verfekertheyt van dit Vredens-Traclant, ende van alle de poinclen ende articulen daer inne begrepen , fal het voorfchreve Traclaet gepubliceert, geverificeert , ende geregiftreert worden in 't Hof ende het Parlament van Parys, ende in alle andere Parlamenten van het Coninghryck van Vranckryck ende Reeeken-kamérs van Parys voornoemt : Gelyck mede het voorfchreve Traéiaet fal geverilieeert , gepubliceert ende geregiftreert worden, foo wel in den grooten als andere Raden ende ReeckenKame'rs van den voorfchreven Catholycken Co-



( 201 )
ningh in de Nederlanden , als in andere Raden van de Kroonen van CajUUen ende van Arragon , ende dat alles volgens de forme begrepen in het Traclaet van 'Vervin! , van het Jaer vyftien-hondert acht-en-negentigh. Van welcke beyder zydts expeditien fullen gegheven werden in drie maenden naer de publicatie van het tegenwoordige Traclaet.
Welcke poinden ende articulen hier vooren vcrhaelt , gelyck mede den inhoud van yder der felvige , zyn getraeteert , veraccordeert , , gepaü'eert ende geliipuleert geweeft tu'ï'chen de voorfz. Plenipoteniiarilen van de voorfz. Heeren Seer-chriltelycke ende Catholycke Coningen in den naem van hare Majefteytcn : de welcke Pienipotentiariién , uyt kracht van haere Volmachten , waer van de Copyen zyn géinfereert in dit tegenwoordige Tradaet , hebben belooft ende beiooven onder obligatie van alle ende ygelyck van de goederen ende Staten tegenwoordigh ende toekomende van de Koninghen haere Meeiiers, datfe fullen onverbreeckelyck door haere Majëfteyten geobferveert ende vervult worden , ende van haer je doen pureiyck ende fimpelyck ratificeeren , fonder yets daer byte voegen, ende reciproquelyck te geven d'een aen d'andere , authentique ende gefloten brieven , waer in het tegenwoordige



C 202 )
Traclaet, van woort tot woort fal werden *é. infereert , ende dat m dertigh dagen te rekenen , van den dagh ende datum van de tegenwoordige , ende foo haeft als talex mogeiyck is te doen.
Ende wyders hebben de eefeyde Plenipotentiarifen belooft ende belooven , in de voorfz. brieven , dat de ratificatie gewiifelt ende gefourneert zynde , de voorfchreve Scer-chnftelycke Coningh, foo haeft als het mogeiyck fal zyn in de piefentie van fulcken perfoon ofte perfoonen die den voorfz. Catholycken Coning gelieven fal te deputeren , folenmeeiycken fa! fweeren op het Kruys , het Heylig Evangelie , Canons van de Mifie, ende op fyn eere te ob.' ferveren ende te volbrengen , volkomentlyck , realyck, ende ter goeder trouwe, alle den inhoud van de Articulen van het tegenwoordige Tradaet : en fal het felve oock .gedaen worden , foo haeft mogeiyck fal zyn , door den voorfz. Catholycken Koningfa in byweien van lilleken perfoon ofte perfoonen die den gefeyden Seer chriftelycken Coningh gelieven Pil te deputeren. Ter getuygeniffe van defe dingen hebben de gefeyde Plenipotentiarifen het. tegenwoordige tradaet met hare namen onderfchreven: ende doen opdrucken het Zegel van hare Wapenen.



C 203 )
Gedaen in't Eyl'andt genaemt de Faifanen , gelegen in de rivicre van Eiddeffoa een halfuyr van de Eorght van Audayc , in de Provincie van Guienne , ende foo verre van hum , Provincie van Guifpufcoa, in't huys gebout in het voorfz. Eylant voor't tegenwoordige Tradaet, den fevenden Novembris feftien-hondert negen? en-vyftigh.
Geteeckent door den Cardinael Mararimi , Don Louys IVlende^ de Haro,
RATIFICATIE.
"W Y hebbende het voork. Traclaet voor aengenaem , in alle ende ygelycke poinclen ende arttculen die ,daer in begrepen ende gedeclareertfyn, hebben de felve , foo ivel voor ons als voor onfe Erven , Succeffeurs , Koningrycken , Landtfchappen , Landen , Heerlyckheden ende Onderdanen, geaccepteert, geapprobeert , geratificeert, ende geconfirmeert, ende accepteren , approberen , ratificeren ende confirmeren de felve , ende belooven op Koninghlycke trouwe ende woort onder obligatie ende hypoteeck van alle ende ygelyckvan onfe tegcnivoordige ende toekomende goederen , nae te komen , te obferveren ende onverbreeckelyck te onderhouden , ponder oytwes daer tegen- te doen , Jireclelyck ofte indireüelyck , in wat voor foorte
l



C *«* )
cfte maniere het oock foude mogen wefen ■ Tot Welcke getuygenife Hebben Wy hét tegenwoordige met onfe handt geteeckent, ende o,. de felve doen fetten ende cnderteeckenen ons Zegel : Gegeven tot Tonlouze den twintighflen November , in het Jaer ons Heeren feflren -hondert negen-en-vyf/gh. Van ons Koninghryrk het feventiende.
TRACTAET,
Van Limyt -scheydinge tdsschen den Koning van SPAGNIEN ènde de StaeteI . Genekael ter vereenigde Nederlanden
AENGEGAEN TE JiRUsSEL DES 20. SEPTEMBER 1664.
Al Lroo by heiderde Artyckel van het Traclaet van Vrede , befloten den dertigJten January fefiien-hondert acht-en-veertig binnen de Stadt van Munjler in Wefphalen, tuffchen den Heere Koningh van Hifpangien , ter eenre ende de Heeren Staten Generael van de Vereenighde Nederlandtfcbe Provinciën , ter andere zyde , veraccordeert ende' geconditionneert was , dat een ygelyck foude behouden , ende dadelyclc gebruycken , de Landtfchapren ,



•C *5g )
Steden , Plaetfen ,• Landen ende Heerlyckheden, die hy doenmaels hielt, ende befat, fonder daer inne getroubleert ofte belet te worden, direólelyck, nog indireclelyck in wat maniere dat het ware, daer onder men verftont te begrypen de Viecken , Dorpen , Gehuchten , ende platte Landendaer van clependerende ; Ende oockby't felve Traclaet is dat de Limy ten in f'laenderen ende elders, foudengereguleert worden , in foodanigher voegen, als men bevinden foude dat zy gehooren , onder het rejfort van d'een of d'andere zyde , waer op men foude verwachten , ende fouden gereguleert worden , de informatien , om te fyner tydt de gemelte Limyten te reguleren ende over den zin ende interpretatie van de voorfchreve twee Art^ckulen, oock o\ er het accomplilfement van de felve, nopende het voorfeyde Reglement van de Limyten. in Vlaenderen, difpute ende different ontftaen is, tuffchen den bovengemelten Heeré Coningh van Hifpangien ende de boven-gemelde Heeren Staten Generael: Ende wy ondergefchreve Gedeputeerden by onfe refpeclive Procuratien ende volmachten, de een van date den twee-entwintighften Juny , en d'andere van den vierden July des jaers feftien-hondert vier-en-feftig" ons vinden gelaft ende geauthorifeert om over de voorfchreve difputen ende differenterj te coa^



C 206 )
certeren ende de felve te accommoderen , te adjufteren en by te leggen : Soo is't , dat wy na verfcheyde conferentien over't werck van de voorfz. Limyten gehouden , om de felve op een vaften ende feeckeren voet te reguleren , en alfoo te raecken tot een finael accommodement, foo feer gedefidereert ende foo nootfaeckelyck aen wedeizyden, daer over zyn verdragen ende geconvenieert in der navolgende maniere :
Eerftelyck , dat om een aenvangh van dat Reglement van de Limyten te maecken van de iiyde van de Stadt van Sluys de riviere , genaemt het Swyn van het Noorden , ofte uyt de Zee oploopcnde nae het Zuyden tuffchen de voorfz. Stadt ende de twee Forten genaemtde Taffen, ende van daer vallende in de Kreecke, de welcke genoemt wort het Lapfchure Gat, ende van daer noch opwaerts loopende tot aerl feeckere infnydinge van een kleyne grachte, op de Kaerte geteeckent met de Letter A , ende van daer met een dwarfe linie getrocken tot aen de hoeck van de Zydellngsdyck, ter plaetfe .geteeckent met de Letter B, van dier zyde fal maecken de eerfte feparatie van de Limyten , in dier voegen , dat ( ter zyden gefteldt alle andere confideratien van eenige andere Reiforten, JurifdicTie, contributie, appendentie of de-



C 2or )
pendentie , hoedanigh oock de felve fouden mogen welen ) alle hef geene gevonden wort aen de We ft-zyde van de voorfchreve rivier, ende van de Kreecke van Lavfchuer , ende ten Zuyden van de voorfchreve dwcrs-linie in volkomen Souverainiteyt fal blyven aen den Heere Coningh van Hifpangién , ende alle het geene gevonden wordt aen de andere zyde ten O.often ende ten Noorden in volkomen Souverainiteyt aen de Heeren Staten Generael, wel verftaende , dat de voorfchreve Forten genacmt de Paffen ende Sint Anna ter Muyden , gelegen aen de Weft-zyde , oock fullen blyven aen de Heeren Staten Generael tot op feeckere diftantie aen de eene zyde afgetrocken uyt't midden van de Linie de welcke van het groote Pas loopt tot op het Fort Sinte Donaes ; ende van de andere zyde uyt het midden van de Linie , de welcke van het kleyne Pas loopt tot op't Fort Sint Ifabella tot op feecker punt gemarqueert met de Letter C.
Ten tweeden , dat van de Letter B af de voorfz. Syde/mgs-dyck fal gevolght werden , ende voor Limite firecken tot aen de infnydinge van feeckere kleyne gracht , gemarqueert met de Letter E , invoegen dat alles wat gevonden wort aen de Zuyt-zyde van de voorfz. Sydelings-dyck , ende aen de Ooll-zydc van de



C 208 )
voorfz. nedérgaende Linie, fat blyven aen den Heer Coningh van Hifpangien , en wat «evon. den wordt ten Noorden van de voorfz. nvek ende ten Weften van de voorfz. nedérgaende Linie , fal blyven aen de Heeren Staten Generael.
Ten derden : dat de Soetelaers Kreecke , begin genomen van dien hoeek geteekent met de letter e, voorts fal gevolght worden tot dê] Plaetfe geteeckent met de Letter F , ende dat van daer een linie fal ghetrocken worden eerft
tot den hoeek van den Jonckvronwen Polder
geteeckent met de Letter G , ende van daer weder tot aen de andere zyde van dien felven Polder, geteeckent met de Letter //, ende dat men foo voorts vervolgende den Dyckvan den Klaren Polder fal loopen tot aen de Haven van êoucktwuu ter plaetfe geteeckent met de Letter l , invoegen dat alles wat fich vint ten Zuyden van de voorfchreve Linien , ende van de Soetelaers Kreecke , fal blyven aen den Heere Coning van Hifpangién, ende alles wat gevonden wordt aen de Noord-zyde fal blyven aen de Ileercn Staten Generael.
Ten vierden : dat van de punt van den voorfchreven Dyck van de Klaren Polder ter plaetfe geteeckent /, fullen gevolght wordende Dycken van de Phdippimn Poider , ende van de



C 200 )
Polder van Sinte Pieter tot op den hoeek van de Lange-flrnet, gelegen in de Polder van Sinte Albèrt , ende dat die Straet fal gevolght worden tot aen de reneonter van de Nieuwe-ftraet, ende dat men die Nieuwe-ftraet voorts dooide voorfz. Polder opwaerts fal volgen aen de groote Sant-dyck , ter plaetfe geteeckent met de Letter M, ende dat men van daer voorts op waerts fal gaen tot aen de Letter TV, ende van daer tot op het Fort .Sinte Pieter; In voegen dat alles wat aen de Züydt ende Weft-zyde van de voorfchreve Dycken ende Linien gevonden wort te loopen , fal blyven aen den Heer Coningh van Hifpangien, ende de Polders ende Landen begrepen in de zyden van Noorden ende (Doften van de voorfchreve Linien ende Dycken , fullen blyven aen de Heere» Staten Generael.
Ten vyfden: dat men met het Fort Sinte Pieter den Dyck fal volgen tot op den hoeek van de .Polder van Sint Eloy geteeckent met de Letter O , ende dat die Polder van Sint Eloy in't geheel bly vende «en den Coning van Hifpangien, den voorfchreve Dyck weder fal hervat worden ter plaetfe geteeckent met de Letter P , ende dat dien felven Dyck alfoo gevolgt wordende gelyck als het Axel-Ambacht daer van ghedeckt wordt , den felven Dyck of die linie fal ghevolght worden tot op het eynde van de



C 210 )
Heerlyckheyt van Si*n Jan-fteen , ter p,aetf<. gheteecként met deletter Q, blyvendeal lan-s hcenende territoiren van Axel-Amia&t ■ende nna^,Atoi , in voege„ dat ^ ^
ten Znyden ende ten Zuydt-Weften is met de Polder van Sint Eloy fij b!yven a£n den Feere Coning van Hifpangien , ende alles wat ten noorden van de voorfchreve Dyck ende linie is met de voorfchreve Heerlyckheyt van SintJan-fteen fal blyven aen de Heeren Staten Generael ' Eyndclyck , dat van die Plaetfe gheteecként met de Letter Q , gevolght fal worden die linie, de welcke het Landt van Huift fepareert van't Landt van Wr.cs , en van het Dorp van Kiel. JrecAt , tot oP het eynde van het Landt van Safungen, geteeckent met de Letter 5 , op de Kant van de riviere de Schelde , Invoeghen dat 't voorfz. geheele Dorp van Kiesrecht met fyn Toorn ofte Kereke , gelyck mede het Landt van den Doel en van Keeteniffe , ende generalyck alle het Landt leggende aen de Zuydt ende fcuyd-Ooft-zyde van de voorfz. Linie , uytgefohdert het Fort van Spinola , fal blyven aen den Heere Coning van Hifpangien ■ ehde watghevonden wordt aen de Noortende NoortWefr-zydc met het voorfz. Fort van Spinola, fal blyven aen de Heeren Staten Generael] ghelyck mede het Fort van Lief ken s-hpeck met



C 211 )
hondert ende vyftigh Roeden rondtomme liet felve aen de Landt-zyde.
Ende dat daer mede de voorfchreve Limyten eens voor al in de Provincie van VlaenderenSxAlen zyn , ende blyven gereguleêrt van Sluys af ende van de Forten daer rondtomme , tot aen de Schelde langhs heenen alle de Frontieren.
Ende hebben wy ondergefchreven goedt gevonden oock by defen valt te itellen , dat alle injurien , ofTenfen ende fchaden de welcke zedert het flüj ten van de voorfchreve vrede tot defen dagh ter faecke van defe Limyten noch ongcreguleert, foo in't generael als in't particulier foude mogen gegeven , gedaen ofte gheleden zyn , fullen zyn ende blyven buyten alle recherche ende gecompenfeert van weder-zyden , ende de Procelfen voor eenige fubalterne Rechters , of voor de Sonveraine Collegien , ofte Hoven geintenteert ter faecke van eenige Goederen , de welcke by dit accoord worden verklaert te blyven onder de eene of de andere fouverainiteyt, fullen werden gerenvoyeert aen de Rechters van die Plaetfen , de welcke ingevolge van defe tranfaftie fullen' bevonden worden competente te zyn.
Is van gelycken oock verdraghen, dat de tegheuwoordige feparatie van de Souverainiteyt geene prejudicie fal geven aen de Heeren Va-



falie , de welcke door de felve van Méè&eti fullen komen te veranderen , maer fullen de felve van weder-zyden by alle foodanige hare Rechten , Hoogheden , Preeminentien , Jurifdiflien , Exemptien , Vryheden ende Immuniteyten ge-' mainteneert worden , als zy in ghevolge van bare Titulen, Documenten , of oude poffeffien fullen konnen bewyfen hier voormaels hun te hebben ghecompeteert : Endefpecialyck fal den Heere van Sinte Jnn-fteen in foodanige exercitie van fyne Jurifdiélie ende van de hooge , middelbare , ende lage Juftitie , oock het voorfchreve Dorp in foodanige hare vryheden gemainteneert worden, als aen die felve narechten competeren.
De verkoopingen , ende gagementen , ende alienatien , de welcke- van den eenen ofte den anderen Souverain tot nu toe mogen gedaen zyn, fullen blyven in hare kracht ende viguur.
De Heeren Coningh ende Staten Generael fullen oock blyven behouden alle-.foodanighe Rechten van Tollen ende anders , als zy refreclivelyck gewoon zyn te heffen, in deplaetfe tle welcke blyven onder hare reffort , fonder dat de tegenwoordige feparatie daer aen eenige fal toebrengen.
Is oockexpreffelyckgeconvenieert. geaccordeert ende verdragen , dat alle en een ygelyck



van des Heeren Coninghlycke Onderdaenen , de welcke by middel van defe tranfaclie met hare goederen fullen komen te vallen onder de L&puverainiteyt van de Heeren Staten Generael, de feite goederen fullen mogen regeeren ende gouverneren felfs , oock verkoopen ende vervreemden foodauigh als het haer fal goed duncken, niet tegenftaende eenige ordonnantiën ter contrarie, fonder oock bëfwaert te mogen worden met den vyftighften Penningh , of andere beladingen ten refpedive van de voorfchreve verkoopingen , alienatien , ofte Succeffien , hoedanigh die oock fouden mogen zyn , mits dat de felve gefchieden voor de expiratie van do twee eerfte jaren naer de Ratificatie van het tegenwoordige Verdragh.
Soo verklaren wy Gedeputeerden oock van wederzyden ende ter goeder trouwe , dat wy uyt den name ende ten behoeve van gemelde Coningh ende van de meergemelde Heeren Staten Generael acnnemen rcfpeflivelyck ende abfolutelyck de Voorfchreve Limyten in haer geheel , ende een ydere partye van de felve ad» voüeren ende erkennen oock het voorfz. Regiement , foo als hier voor by fpecificatie ende pttr le menu is ter neder geftelt, fonder eenige rcferve van abuys, van errer.r, van andere ex
ceptie , hoedanigh de felve foude moghen We Br»



C 194 )
fefi: confenteren daer en boven , dat het tegenwoordige accöort ende defe Tranfadie aen wederzyden fullen gehouden worden als een gedeelte ende dependentie van het Tradaet van Vrede, in het begin van ditInftrument vermeit, ende dat ingevolge van dien de poinden daer inne begrepen onverbreeckelyck fullen geobferveert ende geeXecuteert worden op de felve maniere ghelyck of zy van woort tot woort in het voorfz. Traclaet van Vrede begrepen waren.
Ende fal het tegenwoordigh Reglement ende verdragh by de gemelde Heeren Coningh ende Staten Generael geratificeert ende geapprobeert worden ; en fullen van wederzyts de Brieven van Ratificatie van de eene aen de andere worden overgelevert in goede ende behoorlycke forme binnen den tydt van drie of vier maenden.
Tot verfeeckertheydt van dien fyn hier van ghemaeckt twee eens-luydende inftrumenten, ende hebben wy ondergefchreve Gedeputeerden van oen voornoemden Heere Coningh het tegenwoordige c-nderteeckent met onfe handen, ende bezegelt met het Zegel van onfe Wapenen , ende hebben de extradidie gedaen aen • de Gedeputeerden van de voorfz. Heeren Staten Generael. In de Stadt hrujfel den twintighen van de Maendt van September des jaers



c 195 )
feftien-hondert vier-en-feltigh.
Was onderteeckent , [ L. S. ] A Colins. [ L. S. ] T. B Dei/a faille. [ L, S. ] Van den iVouwcn. [ L. S. J Maes. [ L. S. ] Mondei.
EXTRACT,
Uyt het Tractaet van Vrede tusschen
de twee Kroonen van VRANCKRAIC en
SPANGIEN , geconcludeert , gearresteert en geteeckent in de Kfyseri.ycke Stadt van Aken , den tweeden dag Mey van het tegenwoordige Jaer sestien-hondert acht en sestigh , door den Heer JAN BAPTISTAvanBROUCKIIOVEN , Baron van Bergeyck, Ridde?„ van de Militaire Ordre van S. Jacobus, R aedts-heer vande
korte robbe van den HoOGEnRaEDT van
de Nederlanden ende Bourgognien , Resident van den persoon van syne majesteyt , &c. en door den heer CAREL
COLBERT , &c. Plenipotentiarissen. Jn den Name Gods &c. . -
3. In Comtemplatie vande Vrede : fal den AV



C 169 )
fler-chriftelycknen Coningh behouden , beiïtten ende effeilivelyck hebben alle de plaetfen' forten, ende polten , die fyne Wapenen heb' ben gèoccupeert oftegefprtificeert, ghedurende de Campagne van't voorlede Jaer, te weten , de Fortreffe Charkroy , de Steden tingh en Athe', ■Pouay , het Fort' d'Ecdrpe , Jjcornick , Oudenarden Syffel, Armentiers , Ccrtryck, Bergen ende VeurM-.ende foo verre als firecken haere Bailtouagien, Caftelenyen, Jurifdiclien , Gouvernementen , Ampten, Appartenentien , Dependentiën ende aengehechte plaetfen , hoedanigh diemogten werden genaemt.
4. De voorfchreven fteden ende plaetfen van C/.arleroy , Bingh , Athe , JJotiay , het fort dPfcarpe , Docrntck , Oudenarde , Ryffei , Armentiers, K,rtryck, Bergh en Vcurne, hare Baillouagien, Caftelenien, Gouvernementen, Ampten , Jurifdiclien, Domeynen, Heerlyckheden, Apparte, nentien , Dependentiën en geannexeerde plaetfen , hoedanigh die oock ghenaemt fouden mogen werden , by dit tegenwoordige Traclaet rulle/n verblyven aen fyn Alder-chriftelyckfte Majefteyt en acn fyne Succeffeuren ende fj ns Acne hebbende , onwederroepelyck tot aller tydt , met het felve recht van Souveraiuiteyt , cyghendom, 't Regael-recht, Patronage, Jurifd.die. Nominatie, Prerogativen ende Preémi-



minentien , op de Bifdommen , Cathedrale Kercken , Abdyen , Prieurfchappen , ende waeriighedèn , als oock andere Beneficiën gehoorende onder de Jurifdiflien en uytbreytfel van defe plaetfen , Landen ende Baillouagien van die gecedeerde plaetfen , van wat Abdyen de felve Priefters oock fouden moghen dependeren, ende alle andere Rechten eertyds behoort hebbende aen fyn Catholycke Majefteyt, alhoewel de felve hier inne niet fpecialyck zyn begrepen , fonder dat fyn Airter-chriftelycklte Majefteyt in't toekomende fal zyn getroubleertnogte geinquieteert , door wat middel het foude moghen wefen van Recht of Aftie , by fyne Catholycke Majefteyt, lyne Succeffeurs of eenigh Prince van dat Huys , of die het foude mogen zyn , ofte door wat occafie ofte onder wat pretext het foude moghen zyn in fyn voorfz. Poffeff.e , Scuverainiteyt, Eygendom, Jurifdiflie, Relfort, en ghebruyck van alle de landen , heden , plaetfen , kafteelen, heerlyckheden , ampten , domeynen , kaftelenyen en Baillouagien , met alle de plaetfen , ende andere daer van dependerende : omme alle het welcke höoghft-gemelte fyne Catholycke Majefteyt, foo voor hem fyn erven en fucceffeurs ende fyns actie hebbende , renuncieert, quiteert, cedeert ende tranfporteert, gelyck fyne gevolmachtighden by dit



C 193 )
Tractaet in fynen Naem onwederroepëlyck heeft gerenuncieert , gequiteert, gecedeert ende getranfporteért voor eeuwigh , en altydt tot faveur ende tot profyt van hooghft-ghëmelte fyne Alder-chriftelyckite Majefteyt , fyne erven , fucceffeuren , ende aótie verkrygende , alle het Recht, adieu ende pretenfien, regale Rechten, patronage , Jurifdidien , nominatien , prerogativen ende preëminentien op de Bili'choppen , Cathedrale Kercken , ende andere Abten , Prieurs, Weerdigheden , en alle andere Beneficiën, onder het relfoort van de voorfz Landen plaetfen , Baillouagien alhier gecedert, van Wat Abdyen de felve Prieurs oock fouden moghen dependeren, ende generalyck fonder yets te referveren , alle andere gerechtigheden , die de voorfz. Catholycke Coning , en fyn Succeffeuren , hebben en pretenderen of mogen hebben, in wat gelegentheythctfoude mogen weren op de voorfz. landen , plaetren , kaftee'en , forten, heerlyckheden , domeynen , kaftelenyen en Baillouagien, ende op alle plaetfen ende dependentiën als gefegtis, niet tegenftaende alle rechten , conftumen , ftatuten , ende confiitutien ter contrarie , al waren de felve fchoon met Eede beveliight , de welcke alle claufulen de. rogatoir by defen Tradaet fpecialyck is gederogeert, tot efiecl van de voorfz. cellieu ende



C 199 )
renunciatien , die plaetfe fouden hebben fonder particuliere expreilie , uytiluytende voor eeuwigh alle eXceptien , op wat recht, tytel ofte pretext de felve mochten wefen gefundeert ; verklaert ende confenteert mede den Catholycken Coningh , dat de vaffallen ende onderdaenen van de landen ende lieden alhier gecedeert aen de Kroon van Vrauckryek als vooren genoemt, fullen zyn en blyven vry ende ontfLgnen van haren Eedt , getrouwigheyt, dienli ende pligt, die de felve eenighfmts aen Iïooghft-gemelte fyne Majefteyt of fyne predeceffeuren Jouden moghen hebben ghedaen ofte fchuldigh zyn, willende fyn Catholycke Majefteyt , dat den voorfchreven Eedt ende ghetrouwigheyt ende fubjec'tie , fal wefen nul en van onwaerde, als of die noyt ghedaen waren.
5. Den alder-chrjftelycfeften Coning fal mede doen reftjtuerèh aen Booghft-ghemelte fyne Catholycke Majefteyt, alle de plaetfen , forten , kafteelen ende poften , die fyne wapenen aireede hebben , ofte noch mochten occuperen tot den dagh van 1c publicatie van den Vrede, op wat plaetfen die oock moghten ghelegheu zyn, gereferveert die plaetfen en forten die uyt krachte van dit teghenwoordigh Traclaet fullen blyven aen fyn alderchriitelyckfte Majefteyt, gelyck als hier vooren is gelégt, gelyck oock



C 20o )
fyne Catholycke Majefteyt van ghelycken fal doen reft'itueren aen fyn alder-chriftelyckfte Majefteyt alle de plaetfen , forten , kafteelen en polten , die fyne wapenen fouden moghen hebben geoccupeert tot den dagh van de publicatie van den Vrede , op wat plaetfen die oock inoghten ghelegen zyn.
g. Ende tot meerder verfeeckeringe van dit Traótaet van Vrede, ende van alle de pointcn ende articulcn daer inne begrepen , fal het voorfz. Traclaet werden gepubliceert , geverificeert ende geregiftreert in't Mof van't Parlement van Parys , ende in alle andere Parlementen van't Coninckryck Vranckryck , gelyck oock het voorfz. Traclaet fal werden gheverificcert , gepubliceert ende geregiftreert, foo in den hoogen raedt als andere raden en kamera van. rekeninge van hoogft-gemelte fyne Catholycke Majefteyt in de nederlanden , als andere raden van de Kroon van Caflilien en Armgcn, alles in forme ende maniere als begrepen is in bet Traclaet van Vireneen , van den Jare feftien hondert negen en vyitigh , waer van foo van d'een als d'andere zyde d'exeeptien fullen worden uytge^e\eu binnen drie maenden naer de



c m3
publicatie van dit Traclaet, welcke poinfien ende articr.len hier boven verhaeit, ende denirinehouden van yder van de felve zyn gctraeteert , .gheaccordeert ende gheftipuleert tuffchen de gemelte gevolmachtigen , in den naem van hoogft-gemelte Coninghen hare Medlers , dé welcke by defen belooven onder verband van alle de goederen , en ftaten van de Coningen hare Meefiers , dat de felve by hare Majefteyten inviolabelyck fullen werden ghëcbfcrveerten voltrocken , en de felve te doen ratificeren , fonder daer by yets te voegen , ende de ratificatien diefwegen te fourneren, by authcntlycke Brieven ende Zegelen , waer in bet tegenwoordige Traclaet geheel fal wefen geinfereert , op den laetften Mey toekomende inclnys; te weten , fyn alder-chriftelycküe Majefteyt tot Bmjjel in handen van den Gouverneur van Vlaenderen : ende fyne Catholycke Majefteyt tot Saint Germain Layc , in randen van den hooghlt-gemelte fyn alder-chriftelyckfte Majefteyt ende eerder , foo doenelyck. Belovende verders de gëmelte gevolmachtigh.de in den name als boven , dat de voorfz. ratificatien overgelevert zynde , den hoog'ft-geméiterl alder-chriftelyckfte Majefteyt , foo ras immers doenlyck , ende dat inprefên'tie van foodanige
rerfooneH , als fyne Catholycke Maje.teyt fa) Cc,



C 2C2 )
gelieven daer toe te deputeren , fal fweeren op het Kruys, 't II. Evangelie, en Canons van de Miffc , en op fyn eer en trouwe te fullen obferveren , ende vclkomentlyck ende reelyck ter , goeder trouwen te fullen voltrecken den gantfchen innehouden van't tegenwoordig Traclaet: het felve fal mede werden gedaen , foo ras immers mogeiyck, by hoogft-gcmelte fyne Catholycke Majefteyt ende de Coninginne Regente fyne Moeder in tegenwoordigheyt van foodanigen perfoon , ol perfoonen als hoogh-gemelte fyne alder-chriftelyckfte Majefteyt daer toe fal gelieven te deputeren ; in oirkonde van het welcke hebben de gemelde Pienipotentiarifen dit tegenwoordigh Traclaet onderteeckent ende bezegelt. Gedaen in de Keyferlycke RycxStadt Aken den tweeden Mcy in't Jaer feftien honderd acht-cn-fciiigh.
I L. S. j Was geteeckent, J. B. de Brouckhoven , Baton de Bergeyck , gecachetteert met fyne wapenen.
Ende uyt den naem van fyne Ilcylighcyt , en de gcfeyde Keurvoften en Princen van het Keyferryck , hebben de'gelycks ondergefchreven het tègenwoordighe Traclaet met hare namen , en daer op doen drucken 'tcachet vau hare wapenen.



C =°3 )
[ L. $. ] Agojl. Tranchioti Arclvffccvo dé Tra-
hifonda Plenipotentiaris van fyne Ileylighcyt.
[ L. S. ] Baron de Chamborn , r.yt den naem
van fyne Keurvorfü. Hoögheyt van Mentz. [ L. S. ] Franc. F.gon. Evefque d'Argemine ,
uyt den naem van fyne Kcurv. Iloogh.
van Ceuien. [ E. S. ] Chevalier Korf, genacmt Schmyfng,
uyt den naem van fyn Hooghcydt van
IViunfter.
H-V V V v'V >r S- V v*v v ~r r "»* T '
RESOLUTIE
Der. Staeten Generael van HOLLANDT ,
nopens de LlMYT-sciieyping in VLAEN-
DEREN , van 't Jaer 1668.
(3 Ock is oP den tf. de\er , ( January ) géhoort het rapport van de Heeren HuygeilS ; en andere hare Ho. Mog. Gedeputeerden tot de faken raeckende de Limyt-fclieydince van Vlaendercn,
achtervolgens der ftlver rep>lutie van ren /<?. de. fer , gerefumeert en gevifiteert hebbende de retroOtta , aengaende de voorfeyde fake , gevallen. Waer op gedelibereert {ynde, is verf aen , dat in gevolde, en to( voldoeninge van hare Ho. Mog,



C 204 >
ZtföteU Van den 5. oSlcber, 26(5. als noch me, ce Ileerc Ambaffadeur van Spangien uytgewifteh Joude werden de Aele van Ratificatie , de welcke «t m den Jare l66,. U gearrefteert op d>Accoord 'twelck op den Sèpt. des felven Jaers binnen Mei over de voorf. aueftieufe LimytfeheyCillge tuffchen gedeput. van haer Ho. M®*. Cimmiffariffen van. den Coningh van Spanden 'ge maeckt was; en-wierden de gemelte Heeren ïhiy. gens, en andere haer Ho. Mo. gèdefut. verfoeit 'y d'eerfte cccafie ende fonder tydt verfuym dl TA' *minge met dengemeltea
Heer Ambaffadeur le ga6a deen. Ende „fyck cn den voorn, et Ctfichn- * 1
„ ' =' UU0Ul l6CS- " gelyck byhaer
*o. Mog. was gearrefteerr feecker Acte van AutAorifatie , om door weder;yis gecommitt. voorts te -oen irfchickea verfcheyde inconvenienten de welcke in het teecken van de linien d'ave» door fommige Polders in Vlaenderen bevonden waren om daer naer de palen ofte fteenen tot de fcheydtnge der UlV.ymi aldaer Opgefielt in gereguleert te werden , wordende by defen cVAuther.fcne op nieuws gearrefteert ende geconfirmeert , gelyck de felve Acle van authorifatie hier naer volgende , van woorde tot woorde ftaet geinfereen.
H-Oe wel dat byt Accoordt en Reglement, ftófesft en gLeconcludeert op de Limyten v.n



C 205 )
Flaetideren den twintigften defer Maendt, in de Stadt van Èrujfèi , het is exprefie'lyck , en van point tot point gedetermineert, 't gene !'al zyn en blyven aen de Souverainiteyt van den Heer Coningh van Spangien, van d'eene zyde, en aen de Souverainiteyt' der Heeren Staten Generael der vereenighde Provintien , van de andere zyde ; en dat by een ex'afle affignatie der plaetfen , en by d'uytbreydinge der dycken en linien , ghequoteert by de Alphabetir fche Letters op de afgebeelde Caerten diltinctelyck zynde ghefpecificeert de plaetfen dergefeyde leparatie vande Territorien , foo is niet tegenftaende geconfideert , dat in eenige Polders de rechte linien niet en konnen getrocken worden , fonder groote incommoditeyt en verhes der onderdanen en inwoonderen, van d'een en d'ander re.Toort , door de lhydinge en feparatie die men in haer landen foude moeten doen , en de Creecken die dwars door-loopcn, fpeeialyck in Sr. Alberts Volder , den Jonck-vrouWeh Volder , den Oudemans-Volder, Beoojlerede , A,:na ter Muydéii , en in een hoeek der linie van den Boom-Volder, en dat de felve diüicuiteyt fich fonder twyflel foude rencomreren . in 't maken van de Limyten fél vér , die men konde 1 reguleren meer exacielyck langhs de dycken , \wegen , of Creecken , die daer ontrent zyn :



C 206 )
do gedeputeerden van den Coningh van Spangien , en die van de Heeren Staten Generael der vereenichde Nederlanden, hebben goet gevonden ,-en zyn 'tfamen over een gekomen, dat men een particulier rapport van beyde zyden foude doen , en dat men fal foccken de faecke te dirigeren ten dien eynde , dat't voorfeyde accoort en reglement , zynde geapprobeert en geratificeert by de twee Souveraine, wanneer men foude moeten procederen tot de determinatie en effeclive defignatie door de teeckcns die men fal fetten aen beyde zyden op de gefcyde Limyten , de gedeputeerden daer toe mochten zyn geauthörifeert en gelaft ; eerltelj zk , de bovengefeydc difficulteyten t'examineren , of om uyt te vinden eenigh expediënt by wegc van wifl'elinge , of aftignatie van andere gronden , invoegen dat het ghefeyde accoordt en reglement , van d'een en d'andere zyde blyvende in vjguur , de boven ghefeyde onderdanen ende inwoonderen het befte als men koude , mochten zyn gheaceommodeert; en gelyck men par'ticulierlyck heeft geremarqueert een difiiculteyt in den voorfeyden hoeek van
den Loom-Polder, endelanden van P.eoojlerrede,
en generalyck 'teylandt , !twelck isbefloten
tuffchen de Pciffequeele en Soetelr.ers-Creecke ,
ter oorfaecke dat de dycken , die voor 't meelis



C 20? )
part zyn ghevallen onder 'treffo'ort van den Heer Coningh, en daer by alle de inwöonders ende geintereiïeerden van de Polders rondt0111 de lieden van Sluys en Aérd'éhbiïrgh' en van d'andere zyde van 't voornoemde eylandt, fouden grootelycks gbeincoflrmodee'rt zyn , foo't haer verboden was haer te dienen van de ghefeyde dycken , door dien dat alle de communicatie van d'andere Oxarticren , woonende ouder 't reffoort der Heeren Staten , haer foude afgefneden zyn , by defe partie in't CapyfcheCtit, die van den hoeek der gcfeyde Boom om hoogh klimt na den Dam van de gefeyde Creecke : en dat by de gedeputeerden der ghefeyde Heeren Staten is gepropöfeert gheweeft, voor een expediënt dat de Souverainiteyt van deu Heer Coningh blyvende op de dycken , men konde nochtans van fynen't wegen de gefeyde inwoonderen en gêintereffcerdèn verfecekeren, dat het haer altydt vry ende toegelaten foude zyn te palieren , ende repal'.'crcn de voorfchreve linien , met hare waghene , peerden , en lallen , van den gefeyden hoeek van den boom, tot den voorfchreven Dam , en van daer afkomende , tot den hoeek van de SoetelaefU Crceck , fonder belaft te zyn met impoften , Tollen, of andere laken , hoe die mochten wefen , a,Ls zynde geen groote wegen , maer al-



C 208 )
Ieenlyckeen pa (lage om te gaen totdegefevde Soetelaers-Creecks Dyck; en gelyck diergelycke difiïcLÜteyten fich mochten rencontreren doof de onderdanen van den boven-ghefeyden lieer Coningh in de partyen van fyn reifoort , mefl heeft goed gevonden , en is van 't felve over een ghekomen , dat men daer van een favorabel rapport fal doen , op dat van falcke authorifatie op de gedeputeerden in't toekomende, men een goet en fortabel accommodement mach loopen.
Ende fouden dienvolgende de ghemelde Heeren hare Hoogh Mogende gedeputeerden te ghelyck aen den wei-gelden Héér Ambaffadeur bekent maeken, dat hare Hoogh Mog. onder beneficie van de voornoemde uytwtffelinge van de Acte van ratificatie, ghemeent bleven , om de voorfeyde inconvenlenten als noch door onderlingh concert te doen rdjufieren ; des wierdt den raedt van Staten van nu af aen geauthorifeert, om de voorfeyde extraditiegedam xynde , de voorgemelde Limyten effeclive met palen ofte fieenen te drefferen , ende te reguleren, in conformiteyt vande linien, de welcke daer over ghetrocken waren in de Caerten Figurative ; de welcke op den feven-en-twintighfien September , fefiien-honderd vier-en-fefligh binnen de Stadt van Sluys in Vlaenderen , by gedeputeerden van heer



C r.c9 )
Ho. Tilog. ende by Ccmmlffariffen van den hooghjlgemelden Coning getegelt ende geteeckent \yn.
EXTRACT
Uvt't Tractaet van ALLIANCIE gemaekt
tusschen CAREL DEN ii. CoNINGH van
SPAGNIEN ende de Staten Generael der.
VEREENIGDE PROVINCIËN binnen DEN IIAGE DEN 30. AüGUSTI 1673.
Al Rtyckel , S , o , 14 , en i£. ivord vajlelyck geflipuleert, dat nog d'een r.og d'ander der hooge contractanten , \al met den Coningh van Vrauckryek den gemeynenvyand, handelen van verzoening dan te rLaem, en dat men geenen peys met hem {al 'maeken ofte aenveerden , toor aleer men hem \al gedwongen hebben weder te ge n alle bezittingen , die hy {oude ontnomen helden.
Artikel 16 : Ende ce voorzeyde Staeten Generael der vereenigde Provinciën , tot erkentenifi'e van dit veldaed des Conings ,• en van. alle de groote hulp-middels met de welcke zy hebben ende nog in dezen oorlog' enderfteunt worden door haere gezeyde Majefteyt in den alierpraemenfte nood , verbinden hun dat zoo
haeft zyne Majefteyt zal met hun vervoegd in 1)d



C 210 )
oorlog getreden zyn , zy geenen vrede zullen maecken met den alder-chriftelyckfien Coning, zonder toefiemminge van zyne Catholycke Majefteyt , ten zy dat zyne Catholycke Majefteyt erftelt zy in bezittinge van alle fteden , plaetfen en landen , die aen haer ontnomen hebben geweeft door zyne gezeyde Majefteyt den alder-chriitelykften Coning naer den peys beiloten tuffchen de twee Kroonen in de Pyhnneën het Jaer 1659 , 'ten ware men dies aengaende daer naer anders over-een-quaeme tot het voordeel van den vrede.
Artikel 18. De voorfz. Heeren Staten Generael beloven daer-en-boven , van te geven «nde te cedeeren aen haere Catholycke Majefteyt , de Stadt van Maeftricht met het Graeffchap van Vroenhove^ en geheel hun acndeel in het land van Overmaefe, ende de pretentien de welcke zy houden te hebben op de Dorpen van Redemptie zonder eenige referve , in »eval clat door het bytrederi van haere Majefteyt in den oorlog , ende door het fucces der gemeyne waepenen ofte anderzints , de zaeken konnen worden gebracht tbt een poincl , dat de voorz. Heeren Staeten niet gedwongen zyn te Sacrificeren de Stadt vstó Maeftricht ofte eenige



C 211 )
andere van haere bezittinge , die haer is, ofte zoude ontnomen worden in dezen oorlog , om met gemeyne toeftemrninge tot peys te komen.
EXTRACT
Uyt het Tractaet van vrede gemaekt te NTMEGEN den io. Augusti i6-3, t,osschen den Coning van V R A NCKR YC IC en de Staeten Generael der Vereenichde Nederlanden.
4 Ü^Nfullen uyt krachtevau dele vriendfchap en correfpondentie , foo wel fyne Majefteyt als de Heeren Staten Generael getrouweiyckcu vervoorderen en avanceren den welitant en profperiteyt van den een en van den anderen , door alle fupport, hulpe, raedt en reële aiïiftentie , in alle oceanen en ten allen tyden , en in't toekomende niet confenteren in eenighe Tradtaten of Negotiatien , de welcke eenighe fchade foude konnen toebrengen aen d'een of d'ander zyde, maer de felve verbrcecken , en daer van over en weder kenniffe en advys geven met ernft en oprechtigheyt, fec ras als fy



C =11 )
daer van kenniffe fullen bekomen hébben.
5. Die geene , wekkers goederen zyn ghearrèfteèrt of gëconfifqueert geweeft , ter occafie van den voorfz, oorlog , hare erfgenamen, of actie hebbende , van wat conditiën of religiën de felve fouden mogen zyn , fullen diegoederen wederom genieten , en poffeflie daer van nemen op eyge authoriteyt, en uyt kragte van dit tegen woordige Tradaet , fonder dat fy van node fullen hebben haer toevlucht te nemen tot de Juliitie, niet tegenftaende alle ir.corpcratien van den Fifcael , Engagementen , reële giften , fententien previfioneel ofdefmitif, i»egeven befault of continuatie , by abfentie van partyen, en de fehe daer, op niet gehoort zynde, Tradaten , Accoorden en ïranfactien , wat renunciatie dat in de voorfz. Tranfaclien oock foude mogen zyn geexpreffeert, ommederclve partyen uyt de goederen te lluyten, die aen de felve toebehooren , en fullen alle een iegelycke goederen en geregtigheden , de welcke in conformité van het tegenwoordige Traclaet fullen werden gereftitueert of gereftitueert moeten werden , reciproquelyck aen de eerfte eygenaers , bare erven, of der felve adtien verkregen hebbende , mogen werden veikocht by de felve erfgenamen , fonder dat van nooden fal zyn hier toe te verkrygen eenig particulier confent i



en dat dien volgende de eygensers de renten, die van wegens den Filcael foude mogen zyn geconftitneert in plaetfe van de verkochte goederen , gelyck mede der renten en aclien tot laffe van den Fifcael, refpeftivelyck fullen mogen difponeren van den eygendom der felver by verkoopinge of anderfipts, als van hare andere vrye eygen goederen.
6. En alfoo het Marquifaet van Bergen cp den Zoom, met alle de gerechtigheden en inkomften daer van dependerende , en generalyck alle de landen en goederen toebehoorende den Heere Grave van Auvtrgne, Cornel Generael vande lichte Peerden van Vranckryck , en de welcke onder de macht van hoogft gèm. Heeren Staeten Generael der vereenichde Nederlanden zyn gefaifeert en geconllsqueert ter occaf.e van den Oorlog , daer van dit tegenwoordige Traclaet een eynde behoort te maken , foo is geaccordeert , dat den gein. Heere Grave van Auvergne fal werden herltelt in de poffeflie van het gemelde Marquifaet van Bergen op Zocmx en de 'appendentien en dependentiën van dien, mitsgaders in de gerechtigheden , aclien , privilegiën , u'antien en prerogativen , die hy genoten heeft voor date van de declaratie van defen Oorlog.
! 7, Een iegelyck fal effefiiveiyck behouden eu



feefitten de landtfchappen , Steden cn plaetfen, landen , eylanden en heerlyckheden , foo binnen als buyten Europa, de welcke de felve tegenwoordig hebben en belitten , fonder daer in getroubleert noch gemolefteert te werden , direflelyck of indiredïelyck , op wat maniere het felve foude mogen zyn.
S. Maer fyne alder-chrifielycklle Majefteyt willende aen de Heeren Staten Generael wederom geven fyne oude vrintfehap , en daer van by defe occaïïe een particuliere preuve betoonen , fal de felve immediatclyck na het uytwiffeien van de ratificatien van defen , Reilen in de poffeflie van de Stadt MaefiricAt , met het Graefschap van Vroonhof, en de Graefschappen en Landen van Valckenburg , Daalhem en 'sHartogenrade van Over-Mofe , met. alle de dorpen van redemprle , banken van Sr. Servaes, en alle 't gene van de felve Stad is dependerende.
9. Le boog-gemelte Heeren Staten Generael beioven , dat alle 't gene concerneert de excercitie van de Roomffe Catholycke Religie, cn't befit van de goederen der gener die daer van profeffie maeken , fulien werden gereftabileert en gemaintineert , fonder eenige exceptie, binnen de voorfz. Stad Maeftricht, en wat daer van dependeert , in foodar.igcn fcaet als de felve zyn gereguleert geweeft by de Capi-



C*»5 )
tu!atien van Anno 1632. en dat die gene die voorfien zyn geweeft van eenige Kerckeiycke goederen , canoniaten , perfonaten , provooüfchappen en andere Benificien daer in fullen verblyven, en de felve genieten , fonder eenige contradictie.
10. Syne Majefteyt wederom gevende aen de Heeren Staeten Generael de Stad Maeftricht , en de landen daer van dependerende , fal vermogen daer uyt te doen halen en vervoeren alle d'artillerye , buskruyt , kogels , vivres een andere munitiën van Oorlog , die daer in bevonden fullen werden ten tyde van de overgevinge van de felve plaets , en dat die gene die tot het felve werk fullen zyn gecommitteert, vryheyt fullen mogen hebben haer te bedienen , foo fy het foude mogen goed vinden , 2. Maenden lang gedurende , van wagens en fehepcn van dat Lant , de welcke vrye palfagie fullen hebben foo te water als te lande , tot wegvoeringe van de voorfz. munitie, en fal aen de felve by de Gouverneurs , Commandeurs , Ofilciers^of Magiltraten van de felve Stad gegeven werden alle facilircyt , die de felve konnen toebrengen tot het weg-voeren en conduiferen van de felve artilierye en munitiën : en fullen oock de felve Officieren , Soldaten en Oorlogs-luyden en anderen a die uyt de felve



C ai6 )
plaetfe fullen trécfcen , vermogen mede te nemen die goederen en meubelen aen luier toebehoorende , fonder dat aen haer geoorloft fal zyn iets te eyfichen van de inwöonders van de felve Stadt Maeftricht, en daer rondom , noch der felver Huyfen te befchadigen , of eenighe faecken aen de felve inwöonders toe-komende, weg-nemen.
11. AlleOorlogs-gevangenen fullen van d'een en d'ander zyde los-gelaten werden , fonder referve of diftinclie , en fonder betalinge van eenig rantfoeu.
12. Het lichten van de contributien , geeyfcht by den intendant van de Stad Maeftricht, op de Landen daer onder behoorende, fal werden gecontinueert over de reftanten die vervallen fullen tot op de ratificatie van dit tegenwoordige Traclaet , ende de achterflellen die nog onbetaelt zyn , fullen werden voldaen binnen den tydt van drie maenden na den voorfz. termyn , in behcorlycke termynen , en onder fuffifante cautie , te hellen in een van de lieden die fyne Majelteyt daer toe nomineren fal.
13. De Heeren Staeten Generael hebben belooft en beloven by defen , niet alleen te fullen verblyven in een exacle neutraliteyt, fonder direclelyck of indireclelyclc te mogen aflifteren de vyanden van Vrauckryek , en van fyne-



C 21? )
geallieerden , maer oock te fullen garanderen alle de verbinteniffeii in de welcke Spangnie lal treden door het Tradaet datgemaeckt fal wérden tuflchen hare alder-chriftelycklte en Catholycke Majelteyten , en voornamentlyck die verbinteniffe , by het welek den Catholycken Coning gehouden fal wefen, de felve neutraliteyt te onderhouden.
EXTRACT
Uyt het Tractaet van Vrede , tusschen den alder-chpistelycksten Coninoh van VRANCKK.YCK ter eenre , en den Catholycken Coningh van SPANGNIE ter
andere syde , gemaeckt ende geteeckent op den 17. September i6«8. , tot NTMEGEN.
T Er contemplatie van defe Vrede fal den alder-chriftelyckften Coning aenftonts nahetuytwiiTelen van de ratificatie van dit teg^nwoorEe



C 218 )
dige Traclaet weder overgeven in de macht van fyn Catholyke Majeiieyt, de fteden en fortreffe van Charleroy, de Stad hinfch , de Stad en fortreffe van Aath , Oudenaerde en Kortryck , prevooftfchappen , caftelenyeo , appartenentien en dependentien , foodanig als de felve hy hoogftgem. Cathol. Majefteyt fyn befeten geweeft voor den Oorlog van't Jaer 1667. Alle welcke voorfz. fteden en plaetfen waren gecedeert aen hoogftgem. alder-chriltel. Coning , by hoogft-gem. fyne Cathol. Majefteyt, by het Traclaet geteeckent tot Aken op den 2. Mey 1663. , 't welcke by dit tegenwoordige Traclaet expreffelyck wert gederogeert, voor foo veel aengaet de voorfz. fteden en plaetfen , haer appendentien en dependentiën van dien ; ingevolge van't welck den Catholycken Coning weder fal komen in depofleilie van de felve, om voor hem en fyne Succefleurs volkomentlyck en geruftelyck te befitten , uytgenomen de Verge AeMenin en de Stad Condé, de welcke ( hoewel voor defen gepretendeert byfyn alder-chriftel. Majefteyt, als een lit van de Caltelnye van Aath ) echter blyven fal aen de Kroon van Vranckryck, met alle hare dependentiën , uyt krachte van dit tegenwoordige Traclaet, foo als hier na fal werden gefégt.
5 Hoogft-gem. alder-chriftelykftc Majefleyt ob-



C =ro )
lïgeert fich en belooft mede te fullen herftellen in handen van hoogft-gem. Catholycke Majefteyt aenftonts na d'uytwiffelinge van de ratificatien , de Stad en Graefschap van Limburg met alle fyne dependentiën , en't land van Overmnfe , de Stad en't Cafteel van Gent, mede met alle fyne dependentiën , 'tfort Roden huys , en't Land van Waes , de Stadt en Plaetfe van Leeuwe in Brabant, met fyn dependentiën ; de Stad en Plaetfe van St. Gilain, van de welcke echter de fortificatiën fullen werden geflecht , en de Stad van Puicerda in Cataïonien , in foodanigen ftaet als fig de felve tegenwoordig bevint , met bare lantfehappen , plaetfen , kafteelen , forten, landen , heerlyckheden , domainen , bailluagien, appartenenticn en dependentiën daer aen behoorende , fonder iets te referveren nochte rugte houden , om befeten te werden by fyn Cotholycke Majefteyt en deflelfs Succeffeurs., foodanig de felve heeft befeten voor't aengaen van defen Oorlog.
6. De voorfz. plaetfen , fteden van Óharleroy, Binfch , Aath , Audenaerde en Kortryck , haere bailluagien en caftelenyeri , gouvernementen , prevooftfchappen , lantfchappen , domainen , heerlyckheden , appertenentien en dependentiën, en't gene daer aen behoort , van wat name de felve foude mogen zyn , met alle hare leenen,



C 220 }
vaffalen, onderdanen , fteden , burgten , vlekken , dorpen , bofi'cbagien , rivieren , platte landen , en eenige andere dingen , daer aen dependerende, fullen bydit tegenwoordige Tractaet van Vrede verblyven aen fyn Catholycke Majefteyt , aen fyne erven en Succeffeurs , of actie hebbende , onwederroepelycke , en voor alt\d, met de felve rechten van Souverainiteyt, Eygendom, hooge Jurisdidie, Patronaetfchap, Gardiaenfchap en Jurisdictie, Nominatie, Prerpgativen en Prreeminentien op de Bisdommen, Kercken , Cathedraïen en Abdyen , Prioorfchappen, digniteyten, Prielterfchappen en alle andere , geene uytgefbndert , zynde in't Diltricl van de felve gecedeerde lantfehappen , plaetfen en bailluagien van eenige Abdyen, die van de voorfz. Prioorfchappen gehouden werden, en daer van dependeren, en alle andere rechten , die voor defen hebben toegekomen aen de ajder-chriftel. Coning, niet tegenftaende de felve alhier niet partieculierlyek waren uytgedrukt , fonder dat fyne Catholycke Majefteyt voor het toekomende lal mogen werden ontruft nochgetroublcert , op wat wyfe fulkx foude " mogen zyn, door recht noch met'er daet van den alder-chriftelyckenConing, fyne Succeffeurs-, nog door eenige Princen van dat huys, noch door wie of onder wat pretext of occafie het felve



C 221 )
fouden mogen zyn , of toekomen in de voorfz. Souverainiteyt, Eygendom , Jurisdictie , Reffoort, Poffeflie en gebruykt van alle de voorfz. landschappen , fteden , plaetfen ,kaftee!en , landen en heerlyckheden , prevooftfchappen , domeynen , caftelnyen en bailluagien, met alle de plaetfen en faken daer van dependerende : en ten wekken effecle renontieert , quiteert , cedeert en tranfporteert hoogft-gem. alder-chrif. telycken Coning , foo voor fyn felven , als voor fyn erven, nakomelingen , en aclie hebbende , gelyck de voorfz. Plenipotentiariifen in fynen name by dit tegenwoordige Traclaet van Vrede onwederroepelyck hebben gerenuncieert , gecedeert en getranfporteert voor eeuwig en voor altyd, in faveur enten profyte van hoogft-gem. fyn Catholycke Majefteyt, delfelfs erven , Succeffeurs, en aélie hebbende, alle rechten , actiën en pretentien , hooge Jurisdictie , Patronaetfchap en Gardiaenfchap, Jurisdictiën , Ncminatien, Prerogativen op de Bisdommen , Cathedrale Kercken , en alle andere Beneficiën , zynde onder het Territoir van de voorfz. plaetfen , lantfehappen en bailluagien alhier gecedeert , van wat Abdyen dat de voorfz. Prioorfchappen werden gehouden en dependeren, en gencralyck fonder iets t'achterhouden noch te referveren eenige andere rechten , die den al-



C 222 J
der-chriftelyckfte Coning of fyne en Succeffeurs hebben en pretenderen , of fouden mogen hebben en pretendere , om wat oorfaek en occafie 't felve foude mogen zyn op de voorfz. landfchappen , plaetfen , kafteelen , forten , landen , heerlyckheden ende bailluagien , ende van alle de plaetfen en dependentiën als voorfz. is, niet tegenftaende alle wetten; eonftumen en conftitiitieh ter contrarie geemaneert , felfs die met Eede foude mogen zyn bevefügt, de welcke en de Claufule derogatoir , exprefleïyck is gederogeert by dit tegenwoordige Tradaet ten effecle van de voorfz. Renuntiatie en Celfië, de welke kracht en plaetfe fullen hebben , fonder dat particuliere expreilie en fpecificatie de generale derogeert , nochte de generale de particuliere , üytfluytende ook by defe voor eeuwig en altoos alle exceptien , onder wat rechten , tituls, oorfaecken of pretexten , de felve fouden mogen fyn gefondeert , verklaert , confenteert , wil en verftaethoog-gem. alder chriftel. Coning, dat alle lecnen , yaffalen , onderdanen van de lantfehappen , fteden en landen aen de Kroon van Spangien gecedeert , als hier voor is verbaelt, lullen zyn en blyven gequite'ert en ontjagen van nu en altyd van de gepreft'éerde homimage"5 dienft en Eed van getrbuwigheyd die de felve en een yder van dien foude mogen heb- I



(«3 )
ben gedaen en gepreficert aen den Coning van Vrauckryek of deffelfs Predeceffeurs, alder-chriftelyckite Coningen, mitsgaders,alle gehoorfaemheyt , fubjecüe en vaffaifchap , tot het welcke de felve des wegen gehouden foude mogen zyn, willende de felve alder-chriftel, Coning, dat de voorfz. hommage en Eeden van getrouwigheyd fullen wefen nul en van geender waerde , gelyck of de felve no>t voor defe waren gedaen noch geprelieert.
7. Hoog-gem. alder-chriftelyckften Coning fal oock doen reftitueren aen hoog gem. Catholycken Coning alle de fteden , plaetfen , forten , kafteelen en polten , die fyne wapenen foude hebben of mogen hebben geoccupeert, tot op den dag van de publicatie van defe Vrede , in welcke plaetfen van de were.lt de felve fouden mogen gelegen zyn: gelyck aen d'andere fyde fyn Cathol. Majelieyt fal doen reftitueren aen den alder-chriftel. Coning alle de plaetfen , lorren , kafteehen en poften, die fyne wapenen fouden mogen henben geoccupeert , gedurende defen Oorlog , tot op den dag van de publicatie van defe Vrede , waer en op wat piaetfen de felve oock fouden mogen gelegen zyn.
8. De reftitutie van welcke voorfz. plaetfen, als boven gemelt , fal gefchieden by den alder-chriftel. Coning of deffelfs Miniliers, reëlyk



C 224 J
en ter goeder trouwe , fonder eenig dilay of difficulteyt, ora wat redenenen oceanen 'tfelve foude mogen zyn , aen diè gene die daer toe by fyn Cathol. Majefteyt fullen zyn gedeputeert , binnen foodanigen tydt, en op foodanige maniere als' hier voren gefegt is , mitsgaders in foodanigen ftaet , als de felve plaetfen fich als nu bevinden"( fonder de felve in geenderley wyfe te demolieren , verfvvacken, verminderen of befchadigen , oock fonder dat men fal vermogen te pretenderen of te eyfichcn eenig rembourfement voor de fortificatiën in de felve plaetfen gedaen , noch voor de betalinge van't gene aen de Soldaten en Oorlogs luyden , daer binnen zynde, foude mogen fchuldig zyn.
9. Verders is gearrefteert , dat alle de proceduren , vonniflen en arreften , gegeven dooide Rechters en andere Officiers van fyn alderchriftelycke Majefteyt, geftabileert in de voorfz fteden en plaetfen , waer van fy joüilferen uyt krachte van 'tAkenje Traclaet , en hier vooren aen fyn Cathol. Majefteyt gecedeert , of door het Parlement van Doornik , ter fake van de differenten en proceffen vervolgt, foo by d'inwoonders van de voorfz. fteden en hare dependentiën , als andere , gedurende den tydt d'at de felve zyn geweeft onder de gehoorfaemheyt van hoog-gem. alder-chriftel. Coning, ful-



C 225 3
len hebben en genieten haer volkomen êfredl in maniere, als of gem. Heer Coning gebleven was Heer en Poffelleur van de voorfz. fteden en plaetfen : en fullen de voorfz. vonnifien èri arreften niet mogen werden gefevoceert f in twyffël getrocken , geannulleert, noch de ëxeCutien van dien opgehouden noch verhindert, maer fal wel geoorloft zyn aeri de partyen haer felven te voorfien door revifien van de fake , volgens ordre en difpofitien van de wétten eii ordonnantiën ; blyvende ondertuffchen de fententien in haer kracht en waerdc , fonder pre» Juditie van't gene in defen reguarde is geftipu-leert by het 21. Artyckel van dit tegenwoorj dige Traclaet.
10. En alfoo de Miniftefs vati dén aldèf-cbrif* telycklten Coning na de gefloten Vrede van Aken hebben gefuftineert in de conferentien tot Ryffei, dat de Huyfen ten ooften en ten wefteii Van de Stadt Nieuwport, en't fort Vicrboeren t ftaende op den hoeek van de Sluys, weftwaert by de mont van de haven van Nieuwpoort , en een gedeelte van die van den nieuwen Dam $ gebouwt op de Sluys aen de ooft-fyde t met de relt van de voorfz. haven, onderhouden by dié van Veurhe, was Van het territoir Van de caftelenye van Vtürnt , en dies wegen behoorde
la komen aen fyn alder-chriftelyckfte Majefteyt;
Ff



C 226 )
en ter contrarie de Minitters Van fyn Cathol. Majefteyt fuftineerden , dat fulckx niet en'was; en of fchoon het foodanig foude mogen zyn | des neen, dat behoorde genoeg te zyn, dat fyne Cathol. Majefteyt, zynde Souverain Prince terwyl defe fortificatiën zyn gemaeckt, foo ten reguarde van de caftelenyen van Veume als van de Stadt NUuwpocn, de felve heeft vermocht te incorporeren en toe te eygenen de voorfr partyen aen de haven en fortificatiën van Nieuwpoort , en daer door de felve te maken onafscheydelyck vande felve Stadt, fooisvaftgeftelt, dat de voorfz. fluyfen en andere partyen van de fortificatiën van Nieuwpoort , hier boven genoemt, fullen verblyven aen fyn Catholycke Majefteyt, foo als de felve Stad , fonder dat de alder-chriftel. Coning, als hem' toebehoorende de Stad en caftelenyen van Veume, af anderfmts , de felve oyt fal vermogen te pretenderen. En wat aengaet den loop van de wateren , en van de caftelenyen van Veurne , de felve fal continueren en befeten werden in foodanige forme en maniere , als tot nu toe is gepraclifeert.
n. Hoog-gem. alder-chriftel. Coning fal behouden en effeOivelyck in de befittinge blyven van't geheele Graefschap van Pourgondien, «ïdinaris genaemt het Tranche Comptc , en va»



( 22? )
ile fteden, plaetfen en landen daer van dependerende , daer in begrepen de Stad Befancon in fyn dilirid , mitsgaders de Stad Valencyn en fyn dependentiën , Bouchain en fyn dependentiën , Condè en fyn dependentiën , niet tegeuftaende voor defe is gepretendeert te zyn een lit van de Caftelenyen van Aath , Cameryck en Cambrefis , Air: , Si. Omer met hare dependentiën , Yperen en fyn caftelenyen , Wanvyck , fVarnetcn op de Lis, Poperinge , Bailleul , en Cajfel met hare dependentiën , Bavay, en Mate beuge met hare dependentiën.
12. Het gemelte Graefschap van Bourgondiër!, de fteden, plaetfen en landen daer van dependerende , de Stad Befancon en haer diftrict daer in begrepen , gelyck oock de voorfz. fteden , plaetfen van Valencyn , Bouchain , Condé , Cameryck , St. Oomer , Yperen , TVarwyck en TV,arneton , Poperinge , Bailleul , Caffel, Bavay en Maubeuge , hare bailluagien , caftelenyen , gouvernementen ., prevooftfchappen , territorien , domainen , heerlyckheden , appartenentien , dependentiën en wat daer toebehoort , van wat name de felve foude mogen zyn , met alle de leenmannen , vaffalen , onderdanen, fteden , burgten , dorpen, viecken , bofl'chagien, revieren , platte landen , zanden en eenige andere dingen daer van dependerends, by dit tegenwoor»



C 228 }
dige Traclaet fullen verblyven aen fyne alderchriftel. Majefteyt , en deffelfs erven , fuccej leuren en aciicn hebbende , onwederroepelyck en voor altoos met de felve rechten en Souvel rainitey.ten , Eigendommen , hooge Jurisdiclien • Patronaetfchap , Gardiaenfchap en Jurisdiftie] Sommatie, Prerogativen en Preémihentien op de Bisdommen en Cathedrale Kercken en an'-tere Abdyen, Prioorfchappen , Digniteyten Inelterfehappen en andere Beneficiën , behoq' rende onder het Deftrifl van de felve gecedeerde landen , plaetfen en bailluagien , 'van wat Abdyen de felve Prioorfchappen werden »ehouden, of dependeren, en alle andere rechten, die voor defen hebben toebehoort aen den Cathol. Coning, niet tegenfiaende de felve alhier niet particulierlyck zyn genomineert fon der dat fyn alder-chriitel. Majëfteyt in't toekomende daer in fal mogen werden getroubleert i en ontruft,door wat wegen , ac:ie of recht het oock foude mogen zyn , by den Catholyc ken Coning, fuecefieurs of eenige princen van dat huys , of by wien , onder wat pretext of by wat gelegenthcyd het foude mogen zyn de felye Souverainiteyt, Eygendom, Jurisdictie, Reffoort , poffeflie en gebruyek van alle de voorfz. landfehappen , lieden , plaetfen ,*aft ■ feelgn, landen en heerlyckheden , provo^lifc^p,



C 229 )
pen, domainen, caftelenyen , en bailluagien , mitsgaders van alle plaetfen en andere dingen daer van dependerende : en tot dien eynde heeft fyne Cathol. Majefteyt, foo voor hem felfs, alsvoor fyne Erfgenamen , Succeffeurs en Actie hebbende , gerenuntieert en gequiteert , gjece» deert en getranfporteert, gelyck dellelfs voorfz, Plenipctentiariflën in fynen Name by dit tegenwoordige irrevocable Traclaet van Vrede renuntieren , cederen en tranfporteren voor eeuwig en altoos , in faveur en ten profyte van hoogft-gem. alder-chriftel. Coning , fyn Erven , Succeffeuren en Recht-hebbende , alle de Rechten , Aclien, Pretenfien , hooge Jurisdictie , Patronaetfchap , Gardiaenfchap , Jurisdictie , Nopiinatie, Prerogativen en Preeminentien op de Bisdommen , Cathedrale Kercken en alle andere Beneficiën , behoorende onder 't Diftrict van de gem. gecedeerde plaetfen , landen en bailluagien , van wat Abdyen de felve Prioorfchappen werden gehouden en dependeren . en generalyck,fonder iets te rug te houden, noch te referveren , alle andere rechten , die de gem. Cathol. Coning , of fyn Erven en Succeffeuren hebben of foude mogen pretenderen , of foude konnen hebben of pretenderen , om wat reden en occafien het felve foude mogen zyn, op de yoorfz. landfchappen , plaetfen , kaltceien., for*



C 23C )
ten, landen , heerlyckheden , domeynen , caftelenyen en bailluagien,^ op alle plaetfen daer van dependerende , gelyck al.s voorfz. is niet tegenftaende alle wetten, couftumen en coniïitutien ter contrarie geëmaneerfc, felfs die door den Eed zyn geconfirmeert geweeft, de welcke en de Clanfulen derogatoir ten effecle van de voorfz. renontiatie en ceiïie.hy dit tegenwoordige Traclaet expreffeïyck "zyn gederogeert de welcke fulien duren en plaetfe hebben , fon-, der dat de expreffie of particuliere fpecificatie derogeert de generale , noch de generale , de fpecmle , uytiluytende voor eeuwig alle exceptien , onder wat recht , tituls , faken en pretexten de felve foude mogen zyn gefondeert verklaert, confenteert, wjl en verftaet gemel-' ten Cathol. Coning , dat alle de mannen van leenen , vaffalen en onderdanen van de voorfz landfchappen , fteden en landen aen de Kroon van Vranckryck gecedeert , gelyck als hier vorens ftaet , fullen zyn en blyven ontflagen en geabfolveert van nu en voor altyd van foodamge hulding, trouwe , dienfte en Eed van «retrouwjgheyt , als fy en een yder. van haer ae-n den felven of fyne predecelieurs , Cathol. Coningen , fouden mogen hebben gedaen , mitsgaders van alle gehoorfaemheyt , fubjeclie en VtfffaHteyt , als fy-luyden dies wegen aen den



C 231 )
felven fouden mogen fchuldig zyn , willende gem. Cathol. Coning , dat de felve trouwe , hommage en eed van getrouwigheyt fullen wefen van nul en van geender weerde , even alleens of die noyt waren gedaen of gepreiieert geweeft.
13. Alfoo fyn alder-chrifiel. Majefteyt heeft verklaert , by de conditiën , op de welcke hy den Vrede heeft geoffereert , van te willen hebben de Stad Charlemont , of by wiffelinge .Dinant , ter keure van fyn Cathol. Majefteyt , op conditie , dat den felven Cathol. Coningh loude aennemen t'obtineren van den Bilfchop van Luyk de ceffie van Dinant, het confent van den Keyfer en 't Ryck , foo heeft fyn Majefteyt gekofen te behouden de Stad Charlemont : gelyck hy alvorens en in gevolge van dien fich obligecrt en belooft te fullen verkrygen van gemelte Heere Bilfchop en Capittel van Luyk, de ceffie in authentique forme van de voorfz. Stad Dinant , benevens het confent van den Keyfer en't Ryck, binnen een Jaer naer defen, te rekenen van den dag van de ratificatie van bet Traclaet van Vrede, dat gemaeckt fal werden tuffchen den Keyfer en hoog-gem. alderchriftel. Coning' : en ingevalle dat hoog-gem. fyne Cathol. Majefteyt de voorfz. ceffie van den Bilfchop en Capittel van Luyk, met het confent



C 232 )
van den Keyfer en't Ryck, niet foude konnen obtineren, foo verbint fich de felve en belooft aenftonts naer het verval van den voorfz. termyn in de macht van fyn alder-chriftel. Majefteyt wederom te fullen doen herftellen de voorfz Stad Charlemont, om de felve te befitten als alle d'andere plaetfen en lantfehappen aen den felven alder-chriftel. Coning by liet 11. en 12. Artyckul van dit tegenwoordige Traclaet gecedeert.
14. En om alle die difficulteyten voor te komen, die veroorfaeckt zyn geweell in de executie van't Traclaet van Aken , en om voor altytde goede intelligentie van de twee Kroonen te rellabilieren j foo is goet gevonden en geaccordeert, dat de landen , burgten , viecken en dorpen , begrepen in de prevooftfchappen by defen gecedeert, of die aireede toequamert voor het maken van dit Traclaet aèn den alder-chriftel. Coning , aen geene fyde van dé Sambre, tegens andere fullen werden uytgèwiffelt, de welcke fich fullen bevinden nader gelegen te zyn en dienftiger voor fyn Cathob Majefteyt: van gelycken oock de dorpen van de Verge de Menin , die haer fullen bevinden gelegen te zyn by Cortryck, fullen werden uytgewifiëlt tegens andere , die nader gelegen zyrt en dienftiger aen fyne alderchrifteb Majefteyt$



C 233 )
als mede de dorpen van het prevooftfchap va* Mons , die haer bevinden foo verre gcavanceert in die landeil , gecedeert aen fyn aldêr-chriltel. Majefteyt ih Henegouwen , dat de felve de communicatie interrumpeerden, fullen werden verWifiëlt tegeils andere dependentiën van landtfchappen aen den alder-Chriftel. Coning gecedeert , die nadèr gelegen zyn eri dienftiger aen fyn Cathol. Majefteyt: en generalyck, dat alle de landen , die begrepen zyn in de gecedeerde landfchappen , of gereftitueert aen een van de felve Heeren Coningëri , over en weder fullen werden uytgewiffelt tegens andere van geIycke waerde , wél verftaehdê', indien men wegens defe uytwiiTelinge fal konnen over-eenkomen.
15. Men fal Commilfarifien deputeren van dé een en d'andere zyde , 2. Maenden naer de publicatie van dit tegenwoordige Traclaet , die vergaderen fullen ter plaetfe daer toe refpeflivelyck geaccordeert, 'tzy om te procederen tot nytwiflëlinge , als om te reguleren de Limyten tuffchen de Staeten en Heerlyckheden , die verblyven fullen aen yder van de voorfz. Heeren Coningen door dft tegenwoordige Traclaet in de Nederlanden , als mede om te liquideren de reële fchulden , wettigh gehipothequeert op de voorfz. gecedeerde landen en heerlyckheden ,



C ^34 )
of gereftitueert aen d'een of d'ander van de twee Kroonen, en over een te komen in de por-» tie en deel, dat yder van de felve daer in voor hét toekomende fal betalen ; en generalyck in het vriendelyck te termineren alle de dilferenten, die fouden mogen ontftaen in d'executie van dit tegenwoordige Tradaet.
Ten oirconde van alle 't welcke hebben de voorfz. Plenipotentiarilfen het tegenwoordige Tradaet onderteeckent met haer namen , en op gedruckt de cachetten van hare Wapenen , Gedaen tot Nimegen den 17. September 1678.
Was geteeckent .
Le Mal. d'Ejirades. Colbert.
De Me/mes d^Avaux.
Don Pablo Spinola Doria.
Conde de Benaiu{a , Marquis de la Tante, Jean Hapt ijle C/iriJïin.



( 235 )
RESOLUTIE
Der Heeren Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden ontrent >de Evacuatie van MAESTRICHT van 17. Oc-
toeer 1678.
I S gehoort het rapport van de Heeren haer Hoog Mog. Gedeputeerden tot de buytenlantle faken , hebbende gevifiteert ende geexamineert de Miifive van den Heer van Beveming , van dat hy by de Heeren franlfe Ambaffadeurs nader inftantie hebbende gedaen , over de Evacuatie van Maeftricht, ende dat een vafte dagh daer toe moehte werden geprefigneert, de felve hadde belooft, daer toe alle devoiren te fullen aenwenden , ende daer nevens uyt den naem van den Intendant Robert, hadde verfocht, dat by nader Acle mochte werden vaft-geftelt , dat alle het hooy, haver , ftroo , munitie , naderhand tot alle tyden uyt Maeftricht , foude mogen werden vervoert. Waer op gedelibereert, ende ingenomen zynde de confidcratien ende hooghwys advys van fyne Hoogheyd den Heere Prince van Orange , is in conformité van diengoed gevonden ende vefftaëü , dat den gea.ei-



C s# )
ten Heere van Bevemingh fal werden gerefcri, beert, dat haer Hoog Mogende met verwondennge, uyt de voorfchreve Mifiive van den Intendant RoBert fien , dat de Evacuatie van de voorfz. Stadt van Maejïncht fchyut te werden gebonden aen het evacueren ende tranfportercn van het Magazyn aldaer , daer nochtans die twee faken gantfch geen gemecnfchap met mal, kanderen zyn hebbende , want dat het achtfte Artyckel van Vrede medebrengt , dat de voorfchreve Evacuatie immediateïyck naer de uytgewiffelde ratificatie van het voorfchreve Tractaet moet gefchieden , ende het 10. Artyckel van het felve Tradaet, dat fyn Majefieyt binnen twee Maenden uyt de voorfchreve Stadt fal mogen doen vervoeren het Magazyn. Dat bv Heere Bevernhtgh mitsdien fonder ophouden fal prefiëeren At voorfz. Evacuatie , als een fake die niet langer kan werden gediffereert , ende de gemelte Heeren Ambafladeurs met ee, nen verfeeckeren , dat haer Hoog Mogende gefint zyn het voorfz. Traclaet in alle fyne puncten en deelen puncluelyckcn te obferveren , maer dat het voorfz. Traclaet by Ae Heeren Staten van de refpeclive Provintien gerarifi% ceert zynde , haer Hoog Mogende fonder haerVoorgaende kennilfe , ende daer op gehouden* deliberatien? geene veranderinge foude kounes



c $)
maken , ofte den termyn , tot liet tranfport van het voorfchreve Magazyn geftelt, prorogcren , fonS'èrlinge in eene foo tedere conjunclure van tyden ende faecken , daer de prorogatie van den voorfchreven termyn feer veel misduydingen ten opjichte van den Geallieerden van defen flaet fil'jeïl foude wefen ; dat wyders aen den gemelten Heere van Bevemingh fal werden bekent gemaeckt , dat haer Hoog Mogende kcnnifi'e hebben gekregen , dat men alle het hout uyt meynen , tot fortificatie van de voorfz. Stadt gemaeckt, daer uyt heeft gebroken , ende die alfoo heeft doen inftorten , ende dat oock al het hout van de batteryen van de voorfchreve Stadt werd weg-gebrooken, ende dat de ingefetenen van de landen van Over-Wta\e haere goederen afgenomen ende geplundert werden , dat fy niet konnen gelooven , dat het felve foude over een komen met den wille van fyn Majefteyt van Vrauckryek , de welcke genercufelyck belooft hebbende de voorfz. reftitutie , ende dat de voorfz. ingefetenen in haere goederen niet foude werdenbefchadigt , f'eeckerlyck niet anders dan vremt foude vinden, dat de voorfz Stadt op die maniere aen hare fortificatie ontbloot , en de ingefetenen van haere goederen pntfet werf en ; ende dat haer Hoog Moger.de tlerhaiven Ycrfoecken, dat daer tegens niet al-



C 23S )
leen de vereyfchte ordre geftelt , maer oock die gene die daer aen fchuldig zyn , tot een volkomene reparatie gehouden mogen werden : dat voorts by den Heere Grave rfy*»f«c , extraordinaris Ambafl'ade.ur van fyne Majefteyt alhier, gelycke inftantien tot de voorfz. Evacuatie, mits-gaders klachten tot de voorfz.demolitie vande voorfchreve fortificatie endeplunderinge van de voorfz. ingefetenen , als medeverfoeek van reparatie , door de Heeren van Heululcm , ende andere hare Hoog Mog. Gedeputeerden tot debuytenlandfe faken , gedaen' fullen werden.
RESOLUTIE
Van hun Hoogmogende Staeten Generael'
der vereenigde nederlanden nopens de swaerigheden tusschen hun en SPAGNIEN aengaende het bezit van he StAD
MAESTRICHT , van 5. Augusti 1679.
Is gehoort het rapport van de Heeren Schimmclpenning, van der Oye , en andere haer Hoog Mogende Gedeputeerden tot de buytenlandfe faken , hebbende , in gevolge en tot voldoe-



C =39 )
tringe van der felver refpeftive refolutièn cornmiüïoriael van den 3. Odlober 1678 , den 18. Meert, en 19. April laeftleden gevifitecrt en geexamineert de memorialen van den Heer Bon MaiiueL Trancifco de Lira , extra ordinaris Envoyc van den Coning van Spagnien , alle rakende d'overlevering van de Stad Maeftricht aen fyn Majefteyt , breder in de Notulen van den 3. Oflober , 18. Meert en 19. April vermeit ; y/aer op gedelibereert en ingenomen zynde de confideratien en't hoogwys advys van fyn hoogheyt den Heere Prince van Orange, is, inconformité van dien , goet gevonden en verftaen, dat aen den gem. Heer de Lira tot antwoordt fal werden toegevoegt , dat haer Hoog. Mog. altoos in goede gedachteniffe fullen houden de trouwhertige hulpe en affiftentie , die de felve van hoogftgcd. fyn Majefteyt in haer ongelegentheyt hebben genoten, en foo veel haer mogeiyck is trachten te conferveren des felfs vrindfchap ; dat fy gelooven , dat fy, gedurende den geheelen loop van den voorgaenden Oorlog feer goede .preuven hebben gegeven, dat fy de intereffen van hoogftged. fyn Majefteyt foo hoog als haereygen intereffen hebben geconfidereert, en niet minder yver getoont , om deffelfs landen en luyden te befchermen en defenderen , als fy voor haer eygen behoudenis hadden kon-



C «40 >
nen do.en, en dat d'ongelucken , die het Godt Almachtig belieft heeft over de gemeene faelc t£ laten gaen , oorfaek zyn , dat haren goeden yver niet heeft gehad die fuccelfen , die men onder zynen zegen daer van hadde mogen verwachten ; dat het Traclaet van den Jare 1673. noch by haer is in goede geheugenis , en dat het i8, Articul van bet felve Traclaet inedgi brengt een belofte van de Stadt Maeftricht aen hoogft-ged. fyn Majefteyt te fullen cederen j dan dat haer Hoog Mog. verfoecken , dat hoogftged. fyn Majefteyt de goetheyt wil hebben van te confuierereu, dat het 12. Articul van't voorfz. Tradaet insgelykx iiytdrukkelyck mede-brengt een belofte , van dat het Traclaet van Vrede en Vrindfchap , tuffchen hoogltged. fyn Majef* teyt en haer Hoog Mog. gefloten tot Munfltt in den Jare i643 , en de conventien daer op gevolgt , in alle hare Poinclen en Articulen fouden werden geobferveert ; en dat hoogftged. fyn Majefteyt en haer Hoog Mog. , èn der felver ingefetenen ten wederzyden , fouden joüifferen en genieten van alles wat daer by was geconvenieert en gereguleert , foo wel'voor foo veel die't publyk , als voor foo veel die't particulier concerneerden ; dat het oock evident is /dat by het 45. Articul van't voorfz. Traclaet van Munfter expreüelyck is gecondi*



C 241 )
.tioneert , dat voor een gedeelte van't voorfz. ' Traélaet gehouden en als foodanig gcexecuteert ! fouden werden de conventie tuffchen hoogged. fyn Majefteyt en fyn Hoogheyt den Heere Prince
IVan Orange , Fredrick Hendrik , hoog-loffelycke
!Memorie , den 8. January en 27. December ■ 1647gemaekt, mede-brengende onder anderen, " dat boven de partyen, daer van in't voorfz. 'Traclaet van Vrede wierdt gefproken , aen fyn IHoogheyt tot voldoening van fyn prcetenlie fouiden volgen het landt ende heerlyckheyt van \Montfoort; en dat fyn Majefteyt daer by foude 'voegen foo veel landen, dat de fuyvere inkomiften van dien jaerlykx fouden monteren op een Ifomme van 32000. guldens : dat fyn Majefteyt idaer-en-boven foude beforgen, dat het GraefIfchap van Meurs foude werden toegevoegt foo veel landen , dat de inkomften van dien daer idoor jooo. guldens hooger als te vooren fou;den komen te montéren , ande dat het voorIfchreve Graefschap voorts door fyne Keyferllycke Majefteyt tot een Hertogdom ge-erigeert , :en van't Ryck te leen gehouden foude werden '« idat het voorfz. Graefschap van Mcnrfoort on.der fyn Hoogheyts directie eerft is gekomen :met den Jare 1654. ende dat de Jaerlykfe inkomften van't voorfz. Graefschap van Mom-
ftort van die tydt noyt meer dan 20000. gulHk



C 242 >
dens hebben gerendeert, en dat de melioratfc van de voorfz. 10000. guldens van het voorfz. Graefschah Meurs is gebleven onvoldaen : dat by de voorfz. conventien van den Jaere i64r. vaft-geftelt zynde , dat fyne Hoogheyt foude blyven behouden het Marquifaet van Bergen , tegens eenige landen in't voorfz. Traclaet geexprimeert, daer over op den 12. Oclober des Jaers 1651. is gemaekt een naerder conventie, by de welcke hooghgedachte fyne Majefteyt aen' fyn Hoogheyt latende de voorfchreve landen, die aen fyne Majefteyt tegens het voorfchreve Marquifaet fouden werden gecedeert , aen de felve daer-en-boven belooft een fomme van 500000. guldens, en noch een rente van Scccn. guldens Jaerlyks losbaer, den penning 50: dat fyne Majefteyt Haer by niet alleen heeft verklaert , dat alle de verfeekertheden , die hooggem. fyn Hoogheyt dien aengaende was hebbende, fouden blyven in haer volle kracht en waerde; maer by fpeciale affignatie nogdaeren-boven daer toe heeft geobligeert deffelfs goederen , domeynen , aydes en revenuen in°het hertogdom Brabant, en't Graefschap van Vlaenderen , en voorts gehypothequeert alle deflélfs goederen en domeynen , om daer op te hebben recoursin cas van contraventie : dat op de voorfz 500000. guldens noch is onbetaelt gebleven de



C 243 )
Fomme van 2200a. gulden j en dat de voorfz. Jaerlylcfe renten van Sodoo. guldens insgelyks onbetaelt gebleven is ; uytgenomen dat federt eenigen korten tydt herwaerts eenige penningen daer op zyn voldaen : dat volgens het 24, 25 , 26, 27. en -Site Articul en van bet voorfz Tra,claet tot Munfter gefloten , aen fyn Hoogheyt hebbende moeten werden gereftitueert d°s felfs goederen in Bourgcndien gelegen , fulcks ten opfichte van verfcheyde goederen niet alleen niet en is gefchiedt , maer dat fyne Majefteyt , of deffelfs pachter van de Saulueries in Bourgondien , uyt de boffchen , fyn Hoogheyt toekomende , hebben getrokken 5000. guldens Jaerlyks-, Frans-geldt , ende dat de voorfz. Saulueries verpacht zyn geworden voor een femme van 250000. guldens Jaerlyks, mede Frans geit, en dat in de felve 250000. guldens Jaerlyks aen fyn Hoogheyt een feftendee} heeft gecompeteert, zynde genaemtZe fixte d'Auxcrre, t welck hoogltged. fyn Majefteyt onder fig heeft blyven behouden : dat aen haer Hoogheyt de Vrouwe Princeffe Douarriere van Orange , in krachte van de voorfz. conventien van den 8. January, 27. December des voorfz. Jaers 1647, heeft moeten werden gegeven de heerlykheyt van Turnhout, en daer by foo veel landen, dat het fuyver inkomen van dien foude monteren



C 244 )
tot 12000. guldens Jaerlyks ; dat de voorfz. in. komften noyt hooger dan tot 8000. guldens Jaerlyks hebben gedragen , en dat het landt van Turnhout daer-en-boven van den Jaere ,658 heeft betaelt een fomme van 3cooo. guldens , daer van het tot noch toe niet is gerembourfeert; dat boven de etfefiive reftitutie der voorfz goederen , felfs het verbeteren van eenige van dien , ende het vermeerderen van de inkomften van eenige van de felve , de somme van penningen , die hoog-gemelte fyn Hoogheyt over de voorfz. non-prrcliatie te voorderen heeft, bet Capitael van de ' voorfz. rente van 8ccoo' guldens Jaerlyks daer in mede geeopprehendeert, komt te bedragen 7. Millioenen'732392. guldens. Dathoogft-gedachte zyn Majefteyt buyten bedenken uyt de memorie niet en fal zyn gegaen , dat haer Hoog. Mog. feer veel inftantien menigte van Jaeren aen den anderen hebben ghedaen , ten eynde hoog-gem. fyne Hoogheyt van't voorfz. aehterwefen foude mogen werden voldaen , en niet konnen nalaeten haer te bedanken van de goede ofEcien , die den gemelten Heer de Lira ten voorfz. eynde heeft aengewent , maer dat daer op feer vreynig effeclen zyn gevolgt , niet alleen in defe calamiteufe Oorlog-tyden. maer oock voor date van dien , en foo wanneer hoogft-gedachte fyn



C -45 )
Majefteyt was in een feer volkomen ruft en vrede ; dat defen Staet aen hoogft-gem. fyn Hoogheyt foo veel obligatien hebbende, voor de dienften, die de felve den Lande in foo veel ocoafien heeft gedaen , en verplicht zynde , deffelft intereffen als haer eygen interelt te confereren , haer in defen vinden in een groote verlegentheyt , door dien fy aen d'eene zyde hen , dat hoogftged. fyne Majefteyt de Ceffie van Maeftricht voorn, vordert , uyt kragte van een Tradaet , en aen d'ander zyde , 'twelck dat felve Tradaet oock vaft-ftelt, dat die gene,, die in krachte van't voorfz. Munfierffe Tractaet iet hebben te vorderen, mede fullen werden voldaen, en dat hoog-gem. fyn Hoogheyt de voorfz. voldoening niet heeft genoten, en dat oock hoogft-gedachte fyne Majefteyt voor die voldoeninge heeft gehypothequeert de.le.fs «roederen en domevnen , en fpecialyck geaitecteert de welcke in Brabant en Vlaenderen geleoen zyn; want in dien hoogft-gedachte fyne Majefteyt , uyt krachte van een Tradaet met reden kan vorderen de voorfz. Ceffie van Maeftricht , foo kan hoog-gem. fyn Hoogheyt uyt dat felve Tradaet niet alleen de voorfz. voldoeninge van gelycken vorderen , maer oock voor al met recht inllfteren « dat aen fyn Majefteyt niet mag volgen een domeyn , gelegen



C 246 ;
da tact aen fyne Hoogheyt voor de voorfz voldoen^ is geneert en gehyPotheqil '
Z " H°üg- **** wenfchen
da hoogft-gedachte fyn Majefteyt de goedheyt VU hebben, van haer uyt dat voorfz. labyrint tedegager£njin>t welck fy haer niet door haer f-teen toedoen , maer door de voorfz. w,n!
betahngevindtge-engageert; ende dat hoo-Wt. gedachte fyne Majefteyt der halven met hooggemelde fyne Hoogheyt-wilt conveniëren en ver, dragen over de voorfz. voldoeninge. Dat haer Hoog Mog. haer daer-en-boven genoodfaeekt vinden te reprefenteren , dat de Collegien ter Admiraliteyt over EguipagUs\ gedurende defen tegenwoordigen Oorlog gedaen , aen hoogftgedachte fyne Majeftey- feer notable fomme van penningen ten achteren zyn , en fpecialyck ter faecken van EquipagUs , die hoooft-oed fyne Majefteyt hier te lande felfs heeft doen bevorderen , dat het voorfz. Traclaet van den voorfy. Jaere l6?3. de voldoeninge van dien wel ntet reguleert , maer oock niet heeft konnen reguleren, ten opfichte de felve EguipagUs eerft lang daer naer, niet alleen met believen maer voor verre de confiderabelfte gedeelten ' op de inltantie van hoogft-gedachte fyn Majefteyt zyn gedaen; en dat fyne Majefteyt na fyn



( 247 )
groote equiteyt wel fal konnen coniïdereren i " dat het met de juftitie niet foude over-een-konieu , dat aen d'eene zyde voldaen wierd 'tgunS hoogfte-gedachte fyne Majefteyt vordert , en dat aen d'ander zyde de gemelte Collegien geen betalinge van't voorfz. achterwefen foude confequeren , funderlinge daer de'felve Collegien door de voorfz. üquipagies niet alleen in groote achtererheyt zyn geraekt , maer ook gekomen tot foo grooten verval , dat de felve onmachtig fouden zyn de faecken, haer aenbevoolen, te konnen doen , in dien de voorfz. voldoeninge langer foude werden uytgeftelt en gediffereert.
MEMORIE
Van DON EMANUEL DE LIRA op voorgaende Resolutie van &c.
]NI A tien maenden , dat den ondergeteeckende extraordinaris gefant van Spagnien geeyft heeft van uw Hoog Mog., met meerder regtveerdigheyt dan gevolg , de dadelycke vervulling van de vrywillige aenbieding , die u Hoog' Mog. deden aen lyn Majefteyt van de Stadt



C -48 )
Maeftricht, met alle deffelfs dependentiën , door het i7. Articul van Alliantie , gefloten in den Ha eg den 3o. Augufti des Jaers 1673; en naer de publycque en particuliere vervolgingen, die hy daer over gedaen heeft , foo wel door fyn mondelinge redenen by de voornaemfie Minifters van den Staet, als door fyn Memorien , gedirigeert aen u Hoog Mog. den 3. Cflober van't voorgaende Jaer'i, den i3. Meert, den 17. April en den i9. Mey van't tegenwoordige, en door brieven , die hy daer overgefchreven heeft aen den lieer Penfionaris Generael , infonderheyt den 23. April en den 6. Mey.
De eerfte authentycke tyding , die den voorn, extraordinaris Gefant in al die tyt van d'intentie van 11 Hoog Mog. gekregen heeft , is geweeft den 9. van de tegenwoordige maent Augufti, dat men hem ter hant geilek heeft derefolutie van u Hoog Mog., genomen den 5, fonder dat in defe tien maenden men hem oyt eenige conferentie verfogt of gegeven heeft , of eenig difcours met hem gehouden van de kant van den Staet, cm met gemeene bewilliging en wederzydfe verklaringen een materie van foo grooten gevolg te dirigeren, gelyck het de manier en gewoonte is felfs in geringer faecken , dan de tegenwoordige.
Waer door het te fien is , dat defen handel



C 249 3
;geè%fints over een komt met de gene , die uw
Hoog Mog. voortyds gebruykten tegen de Mi-
Jiifiers van den Coning in 't generael, en tegens
den perfoon van den ged. extraordinaris Ge-
Tartt in fyn particulier , Wanneer hy in alles
handelde door fyn yver en forg wegens de be-
fpreken, en felf wegens de confervatie van den
IStaet , daer Spagnien , fonder tegen fpreken ,
:de krachtigfte en eerfte oorfpronk van geweeft
iis , door groote hulp-middelen en vrywillighe
; affiftentien , die men niet vereyflchen of fig be-
! loven konde , uyt kragt van eenig Traftaet ,
dewylfe geweeft zyn voor't verbond van den
. Jaere 1673.
Maer gelyck den Staet in't generael haer be-
üioudenis en herfiellinge , door middel van den
Corlog , fchuldig is aen foo veele Princen en
Potentaten , die fig daer ingewikkelt hebben ,
om haer te bevryden , heeft een yder fyn deel
, tlaer aen te pretenderen , en men wil fig van
onfe kant daer niets van aenmatigen , als het
geen zy ons fchuldig is , fonder nadeel van eens
anders glory.
Maer boven dat fhethetons vry n Hoog Mog.
te doen gedenken , op wat genereufe maniere
men van onfe kant tegens u Hoog Mog. ghe-
handelt heeft.
Andere Geallieerde Maïten van den Staet zyn li



C 250 )
met een groeten yver en feer loffelycke mJM ten in haer interefien getreden door den weg Tan fubfidien ; wy hebben niet alleenlyck noyt geftipuleert, of noyt gedagt, daer eenig voordeel van te trecken; maer in tegendeel hebben, wy, van't begin van den Oorlog , voor uw Hoog Mog. betaelt Millioenen van contant geit, en geliquideert voor de helft der wervingen en fubfidien van vremde legers. Defen handel is van onfe kant onderfcheyden van die van uw Hoog Mog., de welcke overwonnen zynde door de genereufe manier , op welcke wy ons als over-hooft aen hun zyde begeven hebben , na dat wy in alle de poindlen van ons Tradaet van den Jare 1673. over een gekomen waren , uyt hun eygene beweging ( gelyck een lanter blyck van hun erkentenis ) de Stad Mcefiricht aen fyn Majefteyt aenboden. De Heeren Gedeputeerden , die doenmaels d'Alliantie met den voorn, extraordinaris Gefant maekten, zvn getrouwe getuygen , dat, zy hem in minute overgelevert hebbende liet project van't articul van Maeflricht met de carte-blanche , om dat te corrigeren, en daer byte voegen alle de circumftantien , expreffien en particulariteyten , die bequaem en noodig mogten zyn , om hem te verleeckeren van de getrouwe vervulling van een aenbieding, die fy wel twintig-mael repe^



C 251 )
teerden ter goeder trouwe gedaen te zyn, den • ed. extraordinaris Gefantnoyt de hant of pen Idaer aen heeft willen fteken , en hem antwoorde, !dat, het geen manier zynde , dat men een ju,weel, 't geen menvrywillig aen iemant vereert, ten nauften onderfoeckt , of dat men een gegeven peerdt in den mondtfiet, hy niet en wilde :examineren de termen, doorwekken uw Hoog !3ïog. defe belofte deden , dewyl fy hein van Ihunnen kant daer van met foo veel fekerheyt verIfekerden , dat men geen plaets ter were!,t liet , om aen de nakoming te twyflelen, na foo veel ; geexaggereerde herhalingen van opregtheyt , 1 en onfeylbaerheyt van hun aenbieding.
Toeltaende dan met billyckheyt ter glory der Geallieerde Magten van den Staet alles , dat zy tot deffelfs herftelling door't fucces van hun wapenen gecontribueert hebben , is'tegter onfeyibaer, dat fonder de vrede van Engdant, den "Staet befweeken foude hebben , en dat uw Hoog. Mog. dit groote werk alleen aen Spagnicn fchuldig zyn , forider de participatie , van wien 't oock foude mogen zyn in geheel Europa, hebbende fyn Majefteyt van Erittagn:e de goetheyt gehad , van dit hooft-werk' te defereren alleen aen de dienften van Spagnien , en aen de tuffchen-fpreecking alleen van onfen Ambaffadeur , die 't iuftrument en den volkomens



( 252 )
Plenipotentiaris daer van was, inden naem van uw HooS Mog. , die daer ni*ts van obtineren konden in de by-een-komft tot Keulen , door alle de middelen en getrouwe en geftadige bergingen van hun Minifters op die vergadering, waer van den cnderteeckende extraordinaris' Gelain een onwederleggelyck getuygenis , gelyck als by alies tegenwoordig geweeit zynde, en de minfte omfundtgheden van't voorleden nog indagtjg zynde-, om die te vergelycken met het tegenwoordige, en met den inhout van het eerfie poiucl van uw Hoog IVIog. reftdutie, het geen infonderheyt betreu de dankbaerheyt,' met de welcke uw Hoog. Mog. door hun formele expreflien verfeeckcrcn , altydt met efiime infagtig te fullen zyn, 'tgeen fyn Majefteyt voor hen in hun onderdrukkigen gedaen heeft, en dut zy daer blycken van fullen pogen te' geven in alles , dat in hun magt fal wefen, eu Xlaeflricht fulks zynde , werpt fig de fappulitie ' van uw Hopg Mog. door de daed felfs om ver: Jn de genoemde Refojutie van uw Hoog Mog. van den 5 deler maent ^olgt een combinatie", die geheel ftrydig is tegens ons Haegfe Tractaet van den Jaere 1673. en tegens dat van Munter van den Jaere 1648 , ftrydende tegens het iü. artyekei van't eerfte , ten opligte van den attent .van Matfiricht, en tegens het 48. attyc.



C m )
kul van't tweede , ten opfigte der particuliere over-een-komingen , ten voordeele van myn Heere den Prince van Orange en Mevrouw de Princeli'e Douariere, van den 3. January enden 27. December 1647., en nog tegens de articulen 24 , 25 , 26 en 27, van't voornoemde Tradlaet van Mnnjier , wegens de goederen van fyn Hoogh-eyt in JSourgondien.
En naer de deductie , die uw Hoog Mog. maken van les capitale poincten deler pretentien , met een feer naukeurige rekening' van allerley fchaden en intereften , befluyten zy in bun bgveu-gem. Rcfolutle, dat, boven de effective reftitutie van alle de voorn, goederen , en de meiioratie van eeniger inkomften , den Prince van t-rauge nog te pretenderen heeft, voor de gefeyde non-preltatie daer in begrepen , de renten van 24000 guldens , 7. Milioenen , feven hondert dertig en twee duyfent drie hondert twee en negentig ponden.
Wat aenguet het gros der pretentien vau den Heere Prince van Orange , men heeft noyt ontkent de fchult van't geen dat hem regtveerdigtoe fal komen , en men heeft groote fonemen goede rekening daer van voldaen ; maer wat belangt de naukeurigheyt , met welcke men daer de intereften oprekent , 'tis onmogelyck , dat éen onderteeckende extraordinaris-Gefant daer



C 354 )
tegenwoordig 0p foude kotfnen antwoorden met genoegfaem fondement , vermits , naer 8. Jaeren , die by by uw Hoog Mog. gerefideert heeft, de eerfte en eenighe documenten , die hy daer oyt van gefien heeft, die genen zyn, die men ter hant geftelt heeft den 9. van defe macnt, met deRefolutie van uw Hoog Mog. van den 5. ; hoewel hy verfcheyden malen uyt fyn eygene beweging den Heere Prince van Orange, en den Penfionaris generael Fagel, daer over aengefproocken heeft, verfoeckende van hen een deduclie ( die men hem egtcr noyt gegeven heeft ) van de gem. pretenfien , om de felve fexamineren , en een naukeuriger vertoog daer van aen fyn Majefteyt te konnen doen, om de materie op. foodanigen voet te brengen , tot welcke de Minifters ( die de felve maer in het gros aeu't Hof gefollicitcert hebben ) by gebrek van procuratie van commiiïie , of authorïteyt, noyt gekomen zyn : fulkx dat alledeverfuymen niet aen den kant zyn , daer men-ze ftelt.
Uw Hoog Mog. voegen daer by, dat het niet buyten gedenken van fyn Majefteyt fal zyn , dat uw Hoog Mog. van tyt tot tyt inftantien gedaen hebben , dat den Heere Prince van Orange van fyn agterftellen voldaen mogt werden , niet alleen in defe ellendige jaeren van Oorlog, maer felfs in ele voorgaende van Vrede en ruft des Ryckx,



C fcS )
Voor de dienften , die men aen 't Hof gedaen heeft , gedurende den Corlog , en geduerende de ongelucken , die wy ons op den halsgehaek hebben in den tydt van een minderjarigheydt, om den Staet op onfe koften te verloffenuyt de ruine, daerfe in gedompelt lag , hebben de inftantien van uw Hoog Mog. aen al de werelt feer weynig met hun gewoonlycke billyckheyt over-ecn-komende gefeheenen ; want , om veel redenen en argumenten , die men hier over foude konnen by-brengen , voorby te gaen , fal het genoeg zyn alleen maer te conlidereren , ingeval Spagnie toenmaels aen den Heere Prince van Orange de millicenen gegeven had , welcke het voor uw Hoog Mog. in fubfidien en fubfiftentie van vremde Troupen uytgekeert heeft, of uw Hoog Mog. tegenwoordig te allegueren fouden hebben de combinatie der Traclaeten van den Jaere >6r3. met dat van den Jare 1648. en of , den Prince van Orange betaelt zynde van fyn pretentien , met de fummen , die wy geappliceert hebben tot herftelling van den Staet, uw Hoog Mog. fig daer nu beterover bevinden fouden : fulks dat uw Hoog Mog. aen een kant latende de weldaet,en geen ander gewag makende dan van dcfchult, nergens op uyt zyn , dan om 't geen , dat men te pretenderen heeft te eyfeheri, en vergeten 't geen , dat fy ontfangen hebben.



C z'56 )
Wat aengaet dc voorgaende inftanticn , gedaen aen*t Hof door d'Ambafl'adeurs en MiKillers van uw Hoog Mog. in Spagnie , en de brieven, die. uw Hoog Mog. van tydt tot tydt aen den Coning gefchreven hebben, wegens de pretentien van den Heere Prince van Orange , daer ftaet een diftinifiie in te maken voor de gene die dat niet en weten , waer van egter den onderteeckende extraordinairs Gefant niet gelaten heeft de voornaemfte Miniitersvan den Staet mondeling te onderregten en te informeren: "tis dan fulks , dat het feker is , dat men van wegen uw Hoog Mog. op verfcheydene tyden ecr.ige brieven aen fyn Majefteyt gefchreven beeft wegens'de pretentien van den Heere Prince van Orange, en uw Hoog Mog. Ambaffadeurs hebben daer oock in de audientien van gefpro* ken , voor foo veel 't gemeen aengaet, en voor foo veel men toen ter tydt hier alleenlyck defe voldoening in fchyn aen fyn Hoogheyt wilde geven , maer in der daet walt'er gants andersmee gelegen , want men verklaerde in't particulier, en in het geheym aen de Miniitersvan Staet , dat uw Hoog Mog, fig aen de faken van den. Heere Prince van Orange foo veel niet gelegen lieten zyn , als hun brieven , of de vertogen in de gehoor-kamer door hun Ambaffadeur wel betuygdcu. Waer defe ftrydende ordresen



C 257 )
contradiéiien van daen quaemen, furfën uw Hoog Mog. wel weten of onderfoeck.cn konnen , en fy fullen daer uyt befpeuren , dat , hebbende den Staet felve lang geweeft aen de kant van nonpreftatie , het door onfe fchult alleen niet en is , dat defe fchult ons meteen foo langverfuyra is aengefien geweeft , dewyl de voorgaende impreflien mondeling aen onfe Minifters aen het Hof van wegen uw Hoog Mcg. gegeven , den oorfpronk daer van geweeft zyn, dewyl men niet anders dan een volkomen geloof aen een Arabaffadeur kan geven , die men weet de geheymen van fyn Meefters te hebben , en die ter felve tyt door particuliere advertentien en gereferveerde difcourilèn de dienften der brieven en publycke audientien om verre floot.
Defe circumftantie werdt echter niet by gebracht omde-fchult , voor foo ver' fy gerechtig is , te impugneren , maer wel om te verfwakken de reden van klagte , en de fondamenten van uw Hoog Mog. Refolutie van den 5. defermaent, om beu te doen fien , dat de intereften vande non-preltatie ( die men foo naukeurig in rekening brengt, voor't grootfte gedeelte in faveur van den Heere Prince van Orange ) ten laffe van den Staet behoorden te zyn , dewyl den Staet felve lange Jaeren , door de dienften en iufinuatien , die men daer nvt den naem van uw



C 258 )
Hoog Mog.jegens fyn intereften gedaen heeft, by ons den hinderpael geweeft is der betalinge van fyn Hoogheyt.
Het by gebrachte poincT: en de gedachte Resolutie van uw Hoog Mog. , rakende de verbinteniffen , die fy hebben aen den Heere Prince van Orange , voor de dienften , die hy in foo veel rencontres gedaen heeft, is een particulariteyö waer in men met veel eftime en conformireyt over een komt: en men beeft van onfe kant daer genoegfaem dadelycke blyck van begonnen te geven , en genoegfaem immediatelyck voor de ongelucken, van de welcke noch de Vrede, dip uw Hoog Mog. befiotéh ( met uytfluytinge van alle hunne Geallieerden ) noch het iverig en dapper beieyd van fyn Hoogheyt ons heeft konnen bevryden; want naer het verlies en afftant der lauden, die wyvoor de ruft van den Staet hebben moeten op-offeren ( de generale rampen onfe particuliere erkentenis tegens den Heere Prince van Orange niet uytwiffénde ) verklaerde den voorfz. Gefant aen uw Hoog Mcg. en aen fyn Hoogheyt, in de maent van February, dat, op afrekening van fyn pretentien , fyn Majefteyt vaft had doen configneren ïoogoo guldens op ider retour der galjoenen uyt Indien , en 5cooo. guldens van renten alle jaeren op de promfte en offeniie tollen en domainen van Nederlandt-



C =59 )
Defen handel , billyck en genoegfaem genereus voor den tydt en de tegenwoordige conftitutie der gemeene faecken , foude rechtmatige lieden hebben konnen doen geloven , dat uw Hoog Mog. fig in hun gem. Refolutie ge,wacht fouden hebben van dat Wrevelige poindf. :der groote bekommering , waer in fy fig feggen te vinden , te raken , fiende aen d'eene kant , dat fyn Majefteyt , uyt krachte van't Tradaet des Jaers 1673 , 't afftaen van Maeflricht prelfeert, ;en aen d'andere kant , dat dit felve Traclaet dat van den Jaere 1648. onderfteunt voor de :geenen die iets te pretenderen fullen hebben , ren dat , de domainen van Brbant en Vlaende■ren befwaert zynde voor de fchulden van den iHeere Prince van Orange , foo fyn Majefteyt met reden , uyt krachte van het eene Traclaet, de overlevering van Maeflricht eyffchcn kan , fyn Hoogheyt , uyt krachte van het ander , inlifteTen kan , dat men aen fyn Majefteyt geen domainen , in Brabant gelegen, fal laten volgen , foo lang hy niet betaelt is.
Dit zyn de formele Woorden van uw Hoog Mog. Refolutie , waer van de fubftantie uytgeidrukt moetende, werden door eenig woort, het geen de rechte fin van de effentiële beteekening kan doen verftaen , genaemt werdt , Repreffalie
Indien wy , toen wy in't begin van den Oor*



C 260 )
log de fleutels in handen , en de voornaemfte frontier-plaetfen van den Staet, alleenlyk niet onfe troupen befet zynde , volkomentlyck in onfe macht hadden , op den felven voet met uw Hoog Mog. gehandelt hadden , mogeiyck fouden fy fig wel gewacht hebben tegenwoordig foo te handelen , en ons ecrft de les en't fchade* lyck exempel te geven , van fig , wanneer men kan, van een retorfie , en van een avantagie, »t geen men befït, te dienen.
Sekerlyck , men fou toen van onfe kant al foo krachtige redenen hebben konnen alleguéren , als uw Hoog Mog. tegenwoordig voortbrengen, en gefondeert op het felve Traclaet van Munfier , dat den gront van hun Refolutie is , en noch fouden fy ons voor de genotene weldaeden geen ondankbaerheyt te verwytcn hebben, dewyl uw Hoog Mog. ons'cr toen ter tydt noch geen gedaen hadden : en tegenwoordig konnen uw Hoog Mog. niet loochenen of ontkennen , »t geen zy in't publyck dikwils bekent hebben , dat fy het grootfte gedeelte van hun behoudenis aen fyn Majefteyt verfchuldigt zyn , gelyck hier boven bewefen is.
't ls op -de felve articulen , en met de felve gerechtigheyt, fteunende op't Traclaet van MunJler , dat wy Repreffalien foi den hebben konnen maken op de Hollandfe plaetfen van Brabant en



( a6i j
Vlaenderen , om de groote goederen , die uw Hoog Mog. onder iig houden van den Heere Grave van Egmond , welcke men 30 jaren ('onder eenig fucces vervolgt heeft, hebbende noyt uyt uw Hoog Mog. een enkel cathegoris antwoort van bekentenis , noch oock felfs van weygering , konnen trecken : want door hot eene moften uw Hoog Mog. gedepollideert werden van't geen fy van den Heere Grave van Egmond befitten , en door't ander fou men al te bot hebben doen fien 't ongelyck , dat men hem doet , en't geen men met een ftilfwygen , daer niet veel voorbeelden van fyn , heeft willen bewimpelen; want ten minften heeft men by ons , op de iniiantien , welke uw Hoog Mog. gedaen hebben , wegens de pretentien van den Heere Prince van Orange , beleefde'.yck geantwoort , en men heeffer van tydt tot tydt altyt iets uyt getrocken.
Den voorn, extraordinaris Gefant roert de differentie niet, die'erisin de felve natoer der twee fchulden, zynde d'eenc een goet van erffenis en fucceflie , en d'andere een belofte , daer men de handen aen frak ten befte van de Vrede en de gemeen e ruft.
Noch heeft men van onfe kant gefufp'eBdeert den voortgang der proceffen en van't recht \ m den huyfe van J/enguUn tegens den Heere I - nee



C 262 )
van Orange , tot wekkers volvoering fyn Ma. jëfieyt tegenwoordig de orders geven fal , d:e hy goet fal vinden , in vergelding dat uw Hoog Mog. door hun Refolutie van Maeftricht difponeren.
Daer is noch een groote menigte van goederen , landeryen en pretentien van de onderdanen van fy„ Majefteyt, die hen hadden wederom moeten gegeven werden , volgens den inhout van't felve Tradaet.van Munfier , waer van men de reftitutie noyt heeft konnen obtineren , om dat d'onderdanen van den Staet de felve befitten : de procelïen daer van, hier ten hove hangende , geven daer bryck van , waer in te fien is , dat men gene vonniffen heeft konnen obtineren , en foo men'ér eenige van uyt, gefproken heeft , de meeften hoop der felve, heeft het aen executie en vervulling ontbroken Men fal van onfe kant voor de fchade en intereften van alle defe non-preftatien een al foo naukeurige rekening opftelfen , als die gene is die uw Hoog Mog, by mm refolutie voegen de' achterftellen der fchulden van den Heer Prince van Orange: en den gCd. extraordinaris Gefant heeft gelooft uw Hoog Mog. daer van te moeten verlichten, of ten minften daer aen te doen gedenken, op dat fy conlidereren mogen , ofwy op defe redenen ( en noch andere , die hy voor



( afi3 >
by gaet ) met recht niet fouden hebben konnen en mogen de plaetfen van den Staet , die Wy in Brabant en Vlaenderen in hadden , te pande houden , indien menligoyt ingebeeit had, dat uw Hoog^ Mog. foodanig met ons handelen' fouden j na de erkentenis, die fy aen fyn Majefteyt betuygt hebben voor de machtige hulp , de vrywillige koften , en de groote verliefen , die men gedaen heeft, om hen te behouden.
liet laefte poincl van de voorn. Refolutie van uw Hoog Mog. is noch daer-en-boven een reden , die fy te berde brengen , om Repreffalie van Maeflricht te maken ter faecke vari de achterftellen , die men aen de collegien der admiraliteyten van den Staet fchuldig is, die echter van ons niet te pretenderen hebben voor.de relt der zee-tccrultingen, dan die van de Baltifche-zee van den Jaere 1677. , en de reftanten der geener , die gedeltineert waren na Meffina, onder het commando van wylen denHeer de Rnyter en den Heer lïverrfi. , alle de andere Equipagien , op gemeenekoften gedaen , van onfe kant t'eeremael betaelt zynde , en de collegien met den voorn, extraordinrris Gefant over-een gekomen op de rellen en op de hypothequen , die fyn Majefteyt in vafte confignatie heeft doen toewyfen voor rembourfement en volkomene fatisfaciie der admiraliteyten<



C 264 )
Op dit poincT. heeft den gemelde extraordinaris Gefant niets by te voegen , dewyl men de fchult niet en bedifputeert , noch oock de betalinge der collegien , die met de beloofde haui keurighcyt gefchieden fal , wanneer uw Hoog Mog. ter goeder trouwe fullen nagekomen hebben 'tgeen fy hier voren aengeboden hebben.
Want , foo uw Hoog Mog. tegenwoordigiKr^/i 'tricht te pant houden tot dat men betaelt heeft 'tgeen men van ons pretendeert , wie fal ons borg ftaen voor uw Hoog Mog. , dat fy ons de voorn, plaets met fyn dependentiën fullen overleveren , wanneer men ons geit fal ontfangen hebben , fonder ons daer na we'er eenige andere bekommering van retorfe , gelyck defen is, te vei wecken V \\ elcke , foo men de weldaeden, die daer voorgegaen hebben . confidereert, geen redelyck oordeel oyt foude kennen te gemoet fien , latende een lbo manifeft exempel aen de werelt, van op verfcheydene en lanter pretentien, de hant te léggen op een plaets, die van te voren vrywillig geprefenteert is gelyck een Juweel , en gelyck een eenig gedenk-teecken van uw Hoog Mog. dahkbaerheyt, die vereeuwt fal zyn door hun Refolutie in deliiftorien .wanneer men daer lefen fal , dat een gifte tot pant van een fchult is ingehouden geworden. Men moet echter komen tot een groote fcha-



C 265 )
tóe,, die wy daer door outfangen , en tot het jweynig nvt , dat uw Hoog Mog. daer uyt Tullen te trecken hebben , om te doen fien , dat hun Refolutie het oogwit der werking , die fy ifig daer in vóórhellen , ontbreekt ; want eyndellyck in de onverbreekelyke Unie van onfe geimeene intereften fouden de dienften van de vrind[fchap en goede correfpondentie in waerheyt veel ieerlyker en nutter wefen , dan die van kracht len gewelt.
Maeflricht is een plaets , afgefcheytfen van ide frontieren van den Staet , en belloten tuffchen de hertogdommen van Brabant , Gelder-. , Lznt, Limburg , en de domainen van andere Princen des Ryks: de troupen van den Staet konnen daer niet komen , dan door een anders 'landt : de mont en krygs-behoefte , die men daer te brengen heeft, moeten hun paflagie aen onfe tol-huyfen betaelen , met meer andere inconver.ienten , die geenfiuts nut of dienftig voor den Staet zyn.
Pe fterke plaetfen dienen in tyden van Oorlog , of om de frontieren , foo-fe daer digt by zyn , te bevry.den , of , foo fy daer van alge» legen zyn, om de vyanden op te houden , te ir.commoderen en té hutten : n-.en hoeft niet ver' te gaen, om te weten, dat uw Hoog Mog. toen fyn alder-chrifteiyke Majefteyt hen attaehu



C 266 )
queerde , geen van defe voordeden daer van getrocken hebben; men liet Maeflricht aen een kant ( onnut om fyn ver' afgelegentheyt ) ionder eenige ftoot of verhindering te krygen in den marfch om in het hert van dit landt door te dringen; uw Hoog Mog. hielden daer ledig ioooo. mannen , en een menigte van werktuy" gen, kruyt, kanon en andere voorbereydfelen, door welcke men de overwinning van lbo veel plaetfen befwaerlycker en veel dierder foude hebben konnen maken: fulks dat in tyden van Oorlog Maeflricht hen van weynig belang is , en in tyden van Vrede leer ten lafte.
In tegendeel is defe plaets'ons feer wel gelegen en dienfiig . zy Js befloten in onfe domainen , fy geeft de hant en hegt gelyck als aen malkander de communicatien der provintien van Brabant , Limburg en Gelderlandt ; fy is oock een poort naeDuytjlandt, fy vereenigt met haer jurisdictie de landen , die wy over Maes hebben ; fy dekt en bevryt ons voor d'invafien van die kant , en eyndeiyck 't is een ftuk, 'tgeen door haer gelegentheyt en door haer uatuer geweldiger hant van onfe domainen fchynt afgefcheurt te wefen.
Op defe fuppofitien was de vrywillige aenbiedinge , die uw Hoog Mog. uyt eygene beweging ons daer van deden , door het 18. Articul van



C 267 )
't Traclaet van den Jare 1673, van fuik een eftime en van een foo groote fatisfaftie voor fyn Majefteyt , dat, aen een zyde latende d'inwendige fterkte en d'accidentele waerdevan de plaets , en alle des felfs dependentiën ( 't geen egter voor ons voor een weergalofe intereft is ) de verpligtende manier , waer op uw Hoog Mog. mondeling door de Heeren hunne Gedeputeerden defe aenbieding deden , nog aen den voorn. Extraordinaris Gefant in onfe mening foo feer verhoogde de circumllantien van de eftime en de waerde van dit Juweel, dat, fonder 't felve van fyn merite te defrauderen , fyn Majefteyt door fyn Coninglyke genereusheyt het felve meer als veel millï&cnen eltimeert , gelyk den ged. Extraordinaris Gefant fulks menigmalen aen de Minifters van defen Staet verklaert heeft, waer uyt uw Hoog Mog. befpeurende konde d'egaliteyten de geregtigheyt, met welke men van die tyd af de betuygingen van dankbaerheyt, die fy verdient hebben , aen hun beleeftheyt gegeven heeft, tot op den dag van hun contrarie Refolutie.
Dit zyn de redenen , die den voorn. Extraordinaris Gefant van Syagnien op de ged. Refolutie van uw Hoog Mog. door defe Memorie tegenwoordig in te brengen heeft, fonder fig tot andere argumenten in te laten, of de felve



C 26S )
ampelder te deduceren, gelyk hy wel foudefcoJ nen doen, in geval 't geen, dat hy allegueérl meerder proteftatien enblyken van noden had, als 't tepel verhael en gedagtenis van 't geen dat tuffchen óns gepaflecrt is \ fulks dat hem nu niet meer en reneert, dan de conclufie te maeken, om die van uw Hoog Mog. d'ahtwoorden. ( En ten defen cpfigte verklaert den voorn. Extraordinaris Gefant , op de voorgaende ftellingen en beweeg-redenen daer in gementioneert, aen uw Hoog Mog. uyt den Conings naem en van wegen fyn Majefteyt, dat , foo lang uw Hoog Mog.de Stadt Maeflricht met alle des felfs dependentiën onder fig houden fullen , de Pretentien van den Heere Prince van Orange, d'agterltellen der zee-toeruftingen , die men aen d'Admiraliteyten fchuldig is, en allerley andere fchulden of leeningen , voor fyn Majefteyt' geanulleert fullen blyven , met alle foorten van intereften ,en dat, uw Hoog Mog. in hun handen hebbende een pant, 't geen in fyn effentse en in onfe eftime veel meer Millioenen waerd is, als -t geen men van ons pretendeert, uw Hoog Mog. fchuldig blyven aen de Crediteurs alle de fommen , die fy van Spagnicn te eylfchcn hebben, en aen de lalt van den Staet, de pligt on verbintenis van hun te voldoen. Ptigr-en^boven verklaert den. voorn. Extra,



C tig )
ordinaris Gerant nog , dat van den dag af , dat uw Hoog Mog. met hun troupen poflejlie van de Stadt Maeftricht genomen hebben, tot den dag, dat fy ons , volgens den inhoud van hun aenbieding , de dadelyke afstanten overlevering fullen doen , d'intereften der fommen , die men van Spagnicn te pretenderen heeft , t'eenemael voor ons ophouden, en tot laft van den Staet blyven , cm de felve aen de Crediteurs te betaeleu, t t dat fy tegens ons weer in hun regt treden, wegens de Capitalen der principale Pretentien, wanneer Maeftricht ons weer overgele vert fal fyn.
En gelyk voor de relt , fonder infraétie of prejuditie der Alliantien , en der onverbreekclyke Unie van de gemene interellen , uw Hoog Mog. door den daed van hun Refolutie fupponeren , dat men fodanig handelen kan , en egter goede vrienden blyven , kan den voorn. Extraordinaris Gefant uw Hoog Mog. voor tegenwoordig niet informeren wegens het geen,dat by niet en v/eet, wat fyn Majefteyt fal believen te refolveren ofte ordonneren op de Hollantfe Efleflen in Spagnicn, in wiffeling der Reprefaille van Maeftricht, want den ged. Extraordinaris Gefant weèt nog niet, of fyn Majefteyt op dit Poincl fyn Coninglyke goetheyt. of fyn geregtigheyt en regt gebruyken fal.
Gedaen in den Haeg, den 15 Augufci 167 Geteekent. U E LIRA,



C 270 )
ANTWOORD
Van hun Hoor, Mogende op voorgaende Memorie van DON EMANUEL de LIRA
van 5. october. 1679.
Isgehoort het Rapport van de Heeren van Heekeren en andere haer Hoog Mog. Gedeputeerde tot de buytenlandfe faken , "hebbende, ni gevolge en tot voïdoeningé van der felve Refolutie Commifforiael van den 30 September laefileden , gevüiteert en geexamineert het Provinciael Advys van de Heeren Staeten van Hot lant en rrcft-vriefiandt, tegenwoordig Staetsgewyfe vergadert, op 't Memoriael den löAugufti aen haer Hoog Móg. overgegeven by ofte van wegen den Heer D. Prdncifco Manuel de Lira, extraordinaris Envoyévan den'Coning van Spagnien , houdende een wytlopig Antwoort op de R efolutie by haer Hoog Mog. den 5 Augufti laefileden genomen , op-t fubjeel van de ceffie en overleveringe der Stadt Maeflricht, door de gem. Heer de Lira ge vórdert, in gevolge van 't Tradaet tuffchen fyn Majefteyt en defen Staet in den Jare 1S73 opgeregt, fuftinerende gein. Heer de Lira, dat de voorfz. ceiïïe van de voorfz. Stadt niet langer bchoore te werden *ecar •;



C 271 )
deert, en verklaerende , dat foo lange haer Hoog Mog. de voorfz. Stadt Maeflricht met hare dependentiën fouden blyven retineren , het agterwefen van fyn Hoogheyt den Heer Prince van Orange en van de Collegien ter Admiraliteyt deler Landen, breder in de voorfz. haer Hoog Mog. : Refolutie van den5 Augufti laefileden vermeit, en alle andere foorten van fchulden, ten lafte van hoogftged. fyn Majefteyt lopende , by den felven t'fynen regarde gehouden wierden voor gecaffeert, geanulleert enge-, ëxtingueart, met alle foorten van intereffen , en dat haer Hoog Mog. fchuldig en redevabel waren aen de Crediteuren bet Capitael en d'intereffen van dien te betaelen , fonder te konnen weten , wat hoogftged. fyn Majefteyt foude goetvinden te refolveren , ten aenfien van d'effeclen , die d'ingefetenen défer Landen in Spagnien uytftaende hebben , enten regarde van de Repreffalien , die ten opligt van de voorfz. Stadt van Maeflricht alhier ondernomen wierden: waer op gedelibereert zynde, is goet-gevonden en verftaen , dat op't voorfz. Memoriael fal werden geantwoort , dat haer Hoog Mog. daer uyt bevinden , dat de gem. Heer de Lira beklaegt , dat de felve in min dankbaere geheugeniffe foude hebben de dienften , die hoogftged. fyn Majefteyt aen defen Staet heeft gedaen: Dat defelve



C 2?S )
ÏU'ftineert , dat de fchult, by hooggem. fyn Hoogheyt gevordert, van een ander nature foude wefen , als het gene by hoog fig ed fyn Majefteyt werdt geeyft; dat men deler zyds oock in gebreeke foude blyven te voldoen , 't geene waer toe men in kragte van de gcmaekte Traclaten was geobiigeert , en dat het in allen gevalle nog met de Vriendtfchap conveniëren , nog met de Juiiitie over-een te brengen foude zyn ; dat haer Hoog Mog: de voorfz. ceffie fouden verweygeren , om dat de voldoeninge vande fchulden, in de voorfz. haer Antwoort vervat , wierde gediifereert tot beter gelegentheyt, en dat de gc:n. Heer de Lira daer uyt befluyt, dat hoogftged. fyn Majefteyt die en alle andere fchulden t'fynen regarde foude houden voor geëxtingueert, en overwyfen tot lufte van defen Staet , foo lang die de voorfz. ceffie bleef difficulteren, en dat d1 interefïen der voorfz. fchulden lopen van den dag af, dat fy in gebreke gebleven waercn de voorfz. ceffie te doen , en daer op mogen feggen : Dat fy nimmermeer en fullen vergeten in een dankbaere memorie te houdende hulpe , die hoogfiged. fyn Majefteyt aen haer in haer ongeiegentheyt toegebragt heeft, dan dat fy dat betrouwen hebben op de goedheyt.en regtvaerdighcyt van de felve fyne Majefteyt, dat die geperfuadeert fal zyn, datfy aen haer zy-



C 10 )
sic niet hebben gërrïahquÊérf , cm met d'uytterfie bylaftinge van haere Onderdanen , ten befte van fyne Landen en Luyden, alles toe te brengen wat van trouhertige Vrienden en Bontgenoten kouden werden geeyft, endatfy de Iviilitie , die fy in dienft hadden , foo wel in de Campagnes als tot befettinge van de Steden van fyn Majefteyt, hebben laten gebruyken even als of fy haer felfs hadde toebehoort, en dat het wel te wenfehen wi er geweeft, dat fyn ?/Tajefteyts faken hadden mogen toelaeten, dat de felve meerder Militie in fyn eygen dienft hebbende, in de Nederlanden hadde mogen employcren, want dat den Oorlog' in fodanigen gevalle aen haer minder laiiig foude fyn geweeft, en dat, menfchelyker-wyfe gefproken, fodanige ongelukken in gemecue faken niet en fouden zyn ontmoet, als nu wel gebeurt is: Dat het waer is, dat hoogltgedagte fyn Majefteyt in den jongften Oorlog leer groote onheylen fyn overgekomen; maer dar. daer HoogMog. niet'konnen gelooven, dat men haer de fchult daer van foude willen toefchryven, en dar het verlies van hoogh'gedagte fyrt Majefteyt, is een feerflegte confolatie voor haer, die't geerne hadden geprevenieert: dat het aen al de wcrelt niet dan al te bekent is , dat den Oorlogh , die fyn Coninghlycke Majefteyt van franckryck haer jonft heeft aengedaen , fyn prin-



C 274 )
cipalen oorfpronk daer uyt heeft gehad , dat haer Hoog Mog. haer foo feer intereffeerden in de confervatie van de Sfatnfft Monarchie ; dat hoogft-gedagte fyn Coninghlycke Majefteyt van Vranckryck daer inne misnoegen fchepte , en dat de faecken tuffchén hoogft-gedagte fyn Majefteyt en haer daer door tot verwydering zyn geraeckt , en dat het niet te twyffelen 'is, ofde Spaenjje. Nederlanden fouden voor hoogit-gedagte fyn Coninghlycke Majefteyt van Spagi nien verloren zyn gewèeft, lbo haeft defen Staet tot haer ondergang" gekomen was, en dat mitsdien de hulpe en alhftentie , die fy van hoogftgedagte fyn Majefteyt hebben genoten , foo wel refiexie heeft gehad op de confervatie van des felfs eygene landen , als op die van defen Staet, en dat de devoiren, die by hoogft-gedagte fyn Majefteyt zyn gedaen, om den Oorlogtufl'chea fyn Coninghlycke Majefteyt van groot Krittagnè en haer te doen eyndjgen , daer toe in der dact veel hebben gecqntr.ibueert , maer dat de generale averfie voorden Oorlog , ende groote inclinatie tot de Vrcdemet delen Staet, die doenmacls was in Engelandt, , de principaelfte bewegingen daer toe hebben gemaekt: dat de hulptroepen van de meefte hooge Geallieerden veel meer hebben geftrekt , om aen hoogft-gedagte fyn Majefteyt ais om aen delen Staet dienft te



C 275 ?
idoen , haer Hoog Mog., als die Alliantïen fyn ; gemaekt , al meelt ontlaft zynde van de militie 'Van fyn ConinglyckeMajefteyt van Vrauckryek, i en de felve doen ter tydt niet meer occuperende als de Stadt van Maejirieht : dat haer Hoog Mog'. dit niet allegueren , om daer door minder te eftimeren de preuven van genegentheyt, die fy van hoogft-gedagte fyn Majefteyt hebben ontfangen , maer alleen , om dat in't voorfchreve :Mémoriael fchynt geprefuponeert te werden , idat den Staet in den jongften Oorlog voor fyn. Majefteyt niets foude hebben gedaen, maer wel Óorfaek zyn van alle de calamiteyten, die den felven Oorlog met fig heeft gefleept , 'twelck ■ waerlyck in haer, die haer foo feer boven haer vermogen , meelt ten dienft van hoogft-gedagte Ifyne Majefteyt hebben geë vertueert en befwaert niet anders dan een groote ongenugtc kan ver-, wekken.
V/at aengaetde voorfchreve fcljult, die hoog gemelde fyne Hoogheyt vordert , dat de felve in comparatie van de voorfchreve ceffie , by hoogft-gedagte fyn Majefteyt geeyft , niet alleen niet min favorabel moet werden aengefien, maer veel meer faveur meriteert, want de felve fchult fyn fondament heeft op een Traclaet van een Vrede , die hoogft-gedagte fyn Majefteyt feer tot fyn genoegen in den Jaere 1648. met



■ C «-5 )
deren Staet gefloten heeft ; dat aen allé de werelt kennelyck is , wat groote pretentien de voor-ouderen van fyn Hoogheyt , tot lafte van fyn Majefteyt hadden, en wat acien en verbinteniffen daer-en-boven by de Staeten van Erahant en Vlaenderen in de jaeren 1583 en 1584, t'haren behoeve waren gepalfeert , en dat het geene, dat de felve by't voorfchreve Traclaet van Vrede voor alle die pretentien hebben geconfenteert, in comparatie , van 't geene fy na• gegeven hebben , niet te vergelycken is , als leer lichtelyck foude konnen werden aengewefen , en dat men daerom ongelyck heelt , dat men de voorfchreve fchult foude willen doen aenfien als een gratuiteyt , die men hadde gedaen , om de voorfchreve Vrede te faciiiteren, daer voren hoog-gemelde fyne Hoogheyt en des felfs voor-ouderen die noyt aengefien hebben. Dat de fchult in fyn nature foo liquide is, dat die oock by de voorfchreve Mtëmorie niet eens gecontefteert enwerdt, en dat haer Hoog Mog. vertrouwen , dat de begrotinge van de achterheyt van dien met foo veel moderatie is opgefielt, als men in regtfinnigheyt foude konnen defderen : dat de felve fchult nu by de 30. Jaeren aen den anderen is ge vordert , en dat op bet eene Traclaet , dat gemaekt is , foo weymg is gevolg t als op't andere ; en wat inlian-



C ffr i '.
tien haer Hoog Mog. hebben gedaen , en hoe ernftig fy oock daer in zyn geweeft, dategter alles is gebleven buyten en fonder eenige vrucht: ende of wel in't voorfchreve Memoriael wert gefegt, dat eenige van hare Minifters die voorfz. inflantien fouden hebben doen confiderereu , als of de felve niet recht gemeent waren geweeft , dat fy wel konnen verklaren daer van noyt eenige de minlie kennifle gehad , of daer toe eenige de aldergeringlte orders of aenleydinge gegeven te hebben ; hoewel als fhlfo alwaer foude mogen zyn , dat haer Hoog Mog. immers niet konnen nog moeten gelooven , dat dan nog egter de voorfz. fchultdaerom niette min deugdeiyck , en de voorfz. voldoeninge min nootfakelyk geweeft foude zyn , den yver of flappigheyt van den Staet niet konnende goet of quaet maken , of veranderen de nature van een fchult, welkers voldoeninge by de voorfz. Tracbaeten was belooft en gereguleert , dat't voorfz. Memoriael daer en tegen de voorfz. ceffie conlidereert als een pure gratuiteyt ; gefproten uyt een genegentheyt van den Staet , om fyn Majefteyt dienft te doen, fonder dat de felve fyn Majefteyt eenig recht of pretentie tot lalte van haer Hoog Mog. hadde: dat het noch maer feer weynig tyt geleden'is , dat hoogftgedachte fyne Majefteyt de voorfz. celEe heeft



tm.i
konnen begeeren , dat de felve die noch noyt hebben . geweygert , maer alleen gcinfifteert
fy fonden mogen werden gelibereert van een embarras , daer in fy haer vonden , niet door haer fchult , maer door ecu particulier Traetaet , by hoog-gedachte fyn Majefteyt met hoo*gemelte fy„ Hoogheyt gemaekt , daer by die Majefteyf aen de felve fyn Hoogheyt' fpeciael verbint fyne goederen en domainen , in Brabant gelegen, kennende immers met geen reden werden gefuftineert , dat fy haer fouden moeten ontdoen van een Hypoteek , by fy„ Majefteyt aen hoog gemelte fyn Hoogheyt fPccialyckgegeven , foo lange niet is voidacn de fchult \ daer voor de'voorfz. Hypoteek verbonden is' En wat belangt de fchulden van de refpeclive admiraliteyten, dat het onnoodig is de deu-d'elyckheyt van dien te jaltificeren , dewyl °den gemelden Heer de Lira die byt voorfz. Memoriael mede erkent: dat haer Hoog Mog. niet weten , dat de Traflaeten in. den Jaere° ,643. - en federt met fyn Majefteyt gemaekt , by haer niet fouden zyn voidacn en nagekomen , ofdat fy fouden befitten of behouden eenige goederen hoog-gedachte fyn Majefteyt of des felfs onderdanen toebehorende : dat gemelde Heer de L,ra daer van oock geen exempelen allegeert , als alleen van den Heere Grave van E°gm0M '



C =r9 ?
en dat de pretentien van de gemelde Heer Grave niet alleen nimmermeer fyn erkent, maer dat de felve oock lbo ongefondeert zyn , dat fy haer wel verfekert houden , dat hy Heer Grave dien aengaende in Juftitie noyt iets fal obtineren, en dat hy mits dien oock de voorfchreve goederen by wegen van rechten niet heeft gereclameert, veel min , dat hem daer inne eenig het minfte belet foude zyn gedaen; dat ter contrarie aen d'ingefetenen van defen Staet , niet alleen zedcrt de voorfchreve Traelaeten , maer oock fclf noch gedurende den jcngften Oorlog , door de Conur.ifi-vaerders van Blfcayen en Oojlenae . meer fchade is toe-gebragt, als fy van de Ftanlle Comniiiii-vaerders hebben geleden , fonder dat op alle haere klachten , hoe rechtveerdig die oock zyn geweeft , eenige favorabele difpolitie is gevolgt , of effecl gelorteert heeft, en dat de procedureu , die tegens hoog-gemelte fyn Hoogheyt fyn ondernomen , in de faecke van de Gravinne van Ifengulen , foo oytftekend onrechtvecrdig zyn geweeft , dat de principale aenleyders van dien , met eene Rechters zynde geweeft, die noch in haer materie nog in haer forme immermeer hebben of fullen konnen verdedigen : Dat haer HoogMog. niet konnen begrypén , dat fyn Majefteyt 11 g fikmersmet reden foude konnen bekkegen, over



C H» )
ft^éré Ffccédufêfi in defe faecke, ofte die confereren als een ReprefTaillevttn geprocedeert, foo wanneer de perfoonen of goederen van degene , die niet fchuldig zyn , werden aen getaft en aengehouden voor de fchulden van een ander; dat luiks alhier niet alleen niet en efehiet, maer dat haer Koog Mog. aen hoog-"edagtc fyn Majefteyt alleen difcretelyck hebhen geinfnueert , dat fy niet fagen : hoe fy haer met regt en prejudicie van hoog-gemelde fyn Hoogheyt fouden konnen ontdoen van een Hypoteek , die fyn Majefteyt by een fpeciale ve'rbintenilfe aen hoog-gemelde fyn Hoogheyt hadde geconliituecrt, en dat fy daerorn wenfien , dat hoog-gcdagte fyn Majelteyt eenig middel mogt vinden , om haer uyt die veriegenthèyt te heli pen , fcnderling daer 't felve Traclaet van 'den Jare \6n , uyt kragt van 't welk , fyn Majefteyt de voorfchreveceffie verderde , oock aen hoog,gm:elde fyn Hoogheyt regt gaf, om de voldoening van fyn agterwefen , en van de verbintepifie tuffchen hoog-gedagte fyn Majefteyt en hem gemaekt, teeyffchen, en dat mits dien acn wederzyden uyt een en het felve Traclaet gepreterjdcert werdede, dat de Stadt van Maeflricht behoorde te werden gecedeert aen fyn Majefteyt , en dftt die behoorde te werden gereticeert, tot dat fyn Majefteyt hadde voldaen de



ft: hult , daer voren die gelrypotequeeft wa$ $ de juftitie immers evidentelyck vereyfte de voU doeninge , foo wel van d'een als van d'ander, en' dat men oock aen haer Hoog Mog. niet konde vèrweygeren de betalinge van de fchulden van de gemelde Collegien ter admiraliteyt , op fpeciael verfoek van fyn Majefteyt gëcohtracteert, en folemnelyck belooft, als men van haer vorderde de voldoeninge , van 't gene daer toe fy haer verbonden hadden : dat in't voorfchreve Memoriael wel gefproken wert van beloften en verfekering van voldoeninge , foo wel ten regarde van hoog-gemelde fyn Hoogheyt, als de gemelde Collegien ter admiraliteyt; dan dat het met regt aen niemant te vergen is van fyn Hypoteek af te treden, tegens een fimpele belofte van voldoeninge , fouderling daer diergeiyeke beloften by fpeciale Tradlaeten , al over de 30 jaeren geleden , zyn gedaen , en zedert gerenoveert, en daer op de beloften niets ter werelt is gevolgt; en dat ten behoeve van de Collegien ter admiraliteyt zyn overgemaekt willeb' brieven en gegeven afügnatien , daer uytfy egter niets hebben geconfequeert : dat fy niet konnen begrypen , wat comparatie daer kan zyn tuffchen het retineren van de voorfchreve Stadt van Maeflricht , gefondeert op een folemnele
êrkentenillë van fchult, en een fpeciale verbin* Nn



C 282 )
teniflè van fyn Majefteyt daer op gevolgt , en het retineren van de fteden van defen Staet , met de militie van fyn Majefteyt belet geweeft zynde, op de welcke zyn Majefteyt niets hadde te pretenderen , en die den Staet voor haer fchulden aen niemant hadde geengageert , en dat de goede trouwe van haer Hoog Mog., in dat poindt immers foo feer heeft geexupereert, foo wanneer fy met hare militie befet hebbende genoegfaem alle , immers meelt alle de principaelfte lieden van fyn Majefteyt in des felfs Nederlanden , geen fwarigheyt hebben gemaekt die t'evacueren met de felve goede trouwe, als fy haer militie daer in hadden gebragt, hoewel de voorfchreve fchulden tot lafte van fyn Majefteyt loopen , en dat die fyn landen , en Ipecialyck de domeynen van Brabant en Vlaenderen , voor de voldoeninge van dien verbonden hadde : dat haer Hoog Mog. feer hoog eftimerende de eere van fyn Majelieyts vriendfchap, geernereenemaeldefe oneffenheden fouden fien vergeleken , die anderfints gefchapen ftaen , t'elkens oorfaek en aenleydinge tot verwydering te fullen geven , en daeromnogmaels feer vriendelyck verfoecken , dat hoog-gedagté fyn Majefteyt ordre wil geven , om over de voldoeninge van de voorfchreve fchulden, foo *ca hoog-gemelde fyn Hoogheyt , de gemelde



C 283 )
Collegien ter admiraliteyt, als aen andere, die zyn Majefteyt heeft aengenomen te betaelen , order te ftellen , en dat de felve haer feer geerne fullen bemoyen en intercederen , ten eynde de voorfchreve fake tot wederzyds billyk contentement , mag werden gevonden en ingefchikt, al te grooten gevoelen hebbende van zyn Majefteyts regtveerdigheyt en billykheyt, dan dat de felve de voorfchreve voldoeninge foude willen afwyfen , en defen Staet ten lafte leggen , enkkelyck en alleen om dat fy difficulteren af te treden van haer onderpant , voor dat de Toorfchreve fchulden fouden zyn voldaen , daer zyn Majefteyt dat voorfchreve onderpant felfs heeft believen te ftellen,



C 284 )
RATIFICATIE
Van svne Majesteyt , van hët ghebesoi-
GNEEI-.de ende ACCOORD ghesloten , RAEKENDE de separatie , ende ScHEED.nghe van DE LIMYTEN , ende PaelEN van de
Provincie van VLAENDEREN , tusschen V% Heeren Commissarissen van de set.vs Syne Majesteyt , ende van de Heere* Staeten Generael der vereenighde NEerlanden , van DEN 21. ÜECEMEEr ,664.
F HILIPS by der gratie Gods, Coning van CafiiU , van Leon , van Arragon , &c. Grave van Vlaenderen, &c. Alle de geene die defe tegenwoordige onfe letteren zullen fien , ofte hooren leien, faluyt, Doen te weten, dat naer di- i verfche verfaemingen , ende conferentien gehouden tuffchen onfe Commiffariffen , gedeputeert by onfen Couiin den Marquis van (Wc,**, Edelman van onfe kamer, van onfen Raedevan Staeten , onfen Lieutenant Gouverneur ende Ca. piteyn Generael van onfe Nederlanden , ende van Bourgolgneu: ende de gedeputeerde van de Heeren Staeten Generael van de vereenichde Provinciën in de fdve Nederlanden, ten eynde



C *5 5
van regie , ende ordre te ftellen op de Limyten ende Paelen in Vlaenderen , ende te neder te legghen alle de queftien ende gefchillen , ten dien regarde aireede gemoveert; de voorfeyde gedeputeerde onderling d'accord zyn ghevallcn, ende geraemt hebben het Reglement hier naer volgende.
Hier volgen de Artikelen ifio ah tj hier te vooren Pag 204. gedrukt \yn.
Tot verfekertheyt van dien , zyn hier van gemaeckt twee eens-luydende inftrumenten , epde hebben wy ondergefehreven gedeputeerde van fyne Majelteyt , het tegenwoordige onderteeckent met onfe handen , ende bezegelt met het •Zegel van onfe wapenen ; ende hebben de extraditie daer van gedaen aen de gedeputeerde van de Heeren Staten Generael der vereenigde Provinciën, in de Stadt van Bruffel. den 9. van de Maendt September des Jaers 16C4. Was onderteeckent , R. Huyghe de Merode , Jean Kien, Jean van Hiffelmatin , H. Hockinga , C. van V.yberghen , H- Bevernyck , ende gezegelt met den Zegel van heur-lierer refpeclive wapenen , op rooden lacke.
S 00 is't, dat wy geilen 't voorfz. Reglement, hebben by advyfe van onfe feer lieve, ende getrouwe de Prefident , ende luyden van onfen fupremen Raede van State van de vporfeyd?



C 236 )
rende" V*™ ons rende,
«"de , voor ons , onfe erfgenamen , naerko -rs,ende ate hebbende , geappro tt
ttz^ficeertv^obc-'-^-^re,n;
dfet gnwoord;ge, geheel het inbonden der ielver . belovende op onfe tronwe , ende Co Woord,, voor ons, onfe erfgenae,ne ,
--Wrs, ende adlie hebbende,', voorfz. Re glement te houden voor goet , vaft /bondigh ende van weerdpn • -t r i ^ouaign ,
derf,. , tfeIveonverbrekelykfon^ honden, ende doen onderhonden , fonder
te^S-^en,noehte te ,yd n d - tegens gekomen worde , in Jt ^ dat het zy ;ende,ndien da£r i
edoen repareren Ordonnerende overfulexoJe Lieutenant Gouverneur, endeCapiteyn Generael van onfe voorfz. Nederlanden, ende van Bour. J«g»e , ende bevelen onfen feer lieven ende getrouwen die Hooft-prefident, endeluyden van onfenRaede van Luxemburg, Gouverneur Can eelier,ende luyden van onfen Raede van dres Gouverneur, Prefident , ende luyden van onfen Raede van denderen , «de Hoogh bailliu van Heneg^e, ende luyden van onfen Raede tot Berghen ; Gouverneur, Prefident , ende luyden van onfen Raede van Na. *W, ende aen alle andere jufticieren , officieren



C )
ende onderfaeten die het aengact, ofte fal konnen raecken ende aengaen , hun-licden Lieutcnanten , tegenwoordige , ende toekomende , ende elck van hun-lieden in't byfonder , voor foo veele hem zal toeltaen, dat fy dit Reglement van de paelen , ende Limyten. in Vlaenderen , ende 't geheel inhouden van dien , bewaeren , onderhouden , ende naekomen , doen bewacren , onderhouden , ende naekomen van poincle tot poinfle , fonder te doen , ofte te gedoogen , dat iet gedaen worde in eeniger manieren ter contrarien : ende zullen defe tegenwoordige geregiftreert worden , foo in den provincialen Raede van ons voorfeyde landt , ende Graefschap van Vlaenderen , als in onfe rekenkamer tot Ryffel; want onsalfoo gelieft. Inkenhiffe der waerheyt, hebben wy defe tegenwoordige geteeckent met onfe eygen handt, ende daer aen doen hangen onfen grooten Zegel. Gegeven in onfe Stadt van Madrid, Coningryck van Caftille , den 21. dag van de maendt van December in't Jaer ons Heere feftien hondert vier en-feftich: ende van onfe rycken, het vicr-enveertichfte: ende was geparapheert, Veleda vt. geteeckent , PhUippe. Ende benede ftont gefchreven .: By den Coning. Ende geteeckent Jean Vecquer. Gepubliceert in Conliftorie van den Raedt in yiaenderen , den 4. January 1668. Ondcrteec'keiu , Maffeau



C 588 )
TRACTAET
DER
BARRIÈRE
VAN DE NEDERLANDEN
JVsscHEN haere KEYSERL YKE EN CA THOLYKE MAJESTEYT , den CoNINè vanENGELANT, ende hdn hoogmoogende de Staeten Generael van HOLLAND,
besloten en geteeckent 't ANTWERPEN
den 15 November tfiff.
A Lzoo het aen den Alderhoogften behaegt heeft federt eenigen tydt den Peys aen Europa weer te geven , en dat niet meer wenfchelyclc is als te erfteilen en verfekeren overal, foo veel het mogeiyck is, de algemeyne ende publiecke rtifte en fecuriteyt , en dat hunne Heeren de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën zig verbonden hebben , van aen fyne Keyferlyeke en Catholycke Majefteyt CAREL den VI te leveren de Nederlanden in gevolg van het gene geftipuleert ende vaft geftelt is geweeft in den tiaegc door het Tradaet van T. September



t s89 )
tfbï. tuffchen fyne Keyferlycke Majefteyt Lsö* poldus van glorieafe gedagtenis, fyne Majelteyt den Coning van groot hrhtannien GUILIELMUS den Hï. oock van glorieufe gedachtenis en de gezeyde Staeten Generael , dat de genoemde Mogentheden zullen te faem over-een komen ovér't gene aengaet de weerfydle intereften, en wel byzonderlyck over de maniere, op welcke men foude konnen valt ftellen de fecuriteyt der Nederlanden om te dienen tot BAR RIÈRE aen grooc BrittannUn, en aen de Vereenigde Provinciën, en met oplicht tot de commercie van de inwöonders van de gezeyde Nederlanden , van groot Etittahnleh , én van die der Vereenigde Provinciën ; en dat tegenwoordig fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt CAREL den VI. , aen wie de gezeyde Nederlanden in gevolge van dit Traclaet fullen óvéïghelevert worden , fyne Majefteyt van groor Brhtannien GEORGIUS, byde hedendags regneerende en byde wettige erfgenaemen ende Succell'eurs van de genoemde Keyfer en Coninck, en hunne 'Heeren de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën hier in werkende uyt de felve grond van vrindi'chap en in het felve in^cht van te beforgen en valt te ftellen de wederfydl'e fecuriteyt, en van meer ende meer te
verfekeren eene nauwe vereeninge , ten dien ey*ii Oo



C 200 )
de hebben genoemt , gecommittecrt en vaft geftelt voor hunne volmagtigde Mmifters , te weten fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt den Keer Jofeph Lotharius Graeve van Koningfegg' , fynen Kamer-heer, Raed van oorlog' en LieutenantGenerael van fyne Legers; fyneMajefteyt van grooe Brittannien den Heer Guilielmus Cadagon , Ecuyer, fynen extraordinairen Gefant by hun Hoogmogende de Heeren Staeten Generael der Vrereenigde Provinciën, Gedeputeerden aen het Parlament van groot Brittannien , Meefter van de Garde-robe , Lieutenant Generael van fyne Legers en Colonel van het tweede Regiment van fyrte Lyfwachten; en de Staeten Generael de Heeren Bruno vanderDuffen , Ouden Borgermeefter, Raeds-heer en Raed Penfionaris van de Stadt van Tergouw , Afleffeur in den Heeren-raeden van Schielandt, Dyckgraefvan Campenenwaerdt; Adolph Henrick Grave Tan Rechtenam t Heer van Almeloo en Vrieft J'een &c. Prefident der Heeren Staeten van de Provincie van Overyjfel, Drofl'aert van't quartier vmZalland ; Scato de Gockinga Senateur der Stadt Groningen ; en Adriaenvan Bor/fe/e , Heer van Geldermalfem &c. Senateur van de Stadt van Vlijfinghen : de dry eerfte gedeputeerde ten vergaederinge der Heeren Staeten Generael van tyege de Provinciën vanlhlfane, en PP'cjlvricj'-



C 291 )
landt , van Overyjfel , Groningen en van de Ommelanden , en den vierden Gedeputeerden Ven Raedt van Staet der Vereenigde Provinciën , de welcke vergaedert fynde in de Stadt van Antwerpen door gemeyn toeftemminge verkofen tot plaetfe van het Congres, en hebbende uyt. gewiflëlt hunne volmachten , waer van copyen zyn ingevoegt op het eynde van dit Traclaet, naer menigvuldige by-een-komftens fyn overeen-gekomen voor en in den naem van haere Keyferlycke en Catholycke Majelteyt, van fyne Majefteyt van groot Brittannien , en der Heeren Staeten Generael op de weyfe als hier volgt.1. Artiekel. De Staten Generael der Vereer nige Provinciën fullen aen Syne Keyferlyke en Catholycke Majelteyt uyt kragte van de groote Alliantie van den Jaere 1701. en de verbintenifien waer in de felve federt getreden zyn , immediatelylc naer deuytwilfeling der Ratificatien van dit tegenwoordig Traclaet, overleveren alle de Provinciën en Steden van de Nederlanden en Dependentiën , foo wel die, welk befetten zyn geweeft by den overleden Coning van Spagnien CAREL den II, glorieufer gedagtenilfe, als die gene, die nu gecedeert worden doorden overleden Alder-Chrifteyklten Coning, mede glorieus fer gedagtenilfe, welcke Provinciën en Steden te faemen, foo die , de welcke men door dit



( =92 J>
tegenwoordig Traclaet overgeven fal , als die gene, die reeds ovcrgelevert zyn, van n'u af aen «jet zyn, nog uytmaeken fullen in het geheel of ten deele, dan een eenig onverdeplbaer, onvervremdelyk , en onveranderlykDomain, het welk noyt van de Staeten van het Huys van Ooftenryk in Duydftandt gefepareert fal worden , om bySyneKeyferlyke enCatholyke Majefteyt en fyne Succeffeurs en Erfgenaemen genoten te worden tot een volkomen onwederroepelyke Souverainteyt, en eygendom ; te we», ten ten opligt van de eerfte Provinciën , foo als den overleden Coning CAREL den II glorieufer* gedagtenilfe, die genoten heeft, of had moeten gênieten , conforme het Tradaet van Ryfwyck; en ten opfigte van de andere Provinciën, op de manieren en Conditiën , foo als de felve aen de voornoemde Heeren Staeten Generael gecedeert en overgegeven zyn , door den overkleden Alder-Chriltelykften Coning , glorieufer gedagtenilfe , in faveur van het Alder-doorlugtigfte Huys van Ooftenryk , en fonder andere laften of Hypotecatien, van wegen de Staeten Generael , en tot haer voordeel geconliituëert.
2. Syne Keyferlycke en Catholycke Majef, teyt belooft en verbindt fig, dat geen Provincie , Stadt , Plaetfe, Sterkte of Landt van de voorfchreve Nederlanden, fal mogen worden



C 203 )
gecedeert , overgebragt of vervallen aen de Croon van Vrauckryek , nog aen eenig Prins ofPrincell'e van het Huys ofte Linie van Vrauckryek , nog aen iemant anders, die geen Succelfeur, Erfgenaem of Proffefleur fal zyn van de S.taeten van het Huys van Ooftenryk in Duydslandt, het zy doorgifte, koop, verwüfeling , Hoüwelykx contract, Erfveniffe,Teftamentaire Succeflie ofte ab Inteftato , nog onder eenig ander tytel of pretext hoe het ook foude mogen wefen; foodanig dat geen Provincie, Stadt, Plaetfe , Fortrelfen , nog Territoir van de voorfchreve Nederlanden , fal mogen onderworpen worden aen eenig ander Prins, dan alleen aen de Succeffeurs in de voorfchreve Staeten van het Huys van Ooftenryk s behalven het gene reeds gefedeert is aen den Coning van Pruyfen , en van het gene door dit tegenwoordig Traclaet aen de voornoemde Heeren Staeten Generael fal gefedeert worden.
3. Gelyk de fekerheydt van de Ooftenryckfche Nederlandenvoornaementlyck afhangen fal van het getal der troupen , die men fal konnen hebben in de voornoemde» Nederlanden , ende in de plaetfen die de Barrière fullen formeren , die belooft is aen de Heeren Staeten Generael by de groote Alliantie ; foo zyn fyne Keyferlyke en Catholycke Majelteyt, en haer Hoog Mog.



C J94 )
over-een-komen , yder tot
» j>'cr tot naer evgen knffeii
a-ste onderhouden een corps vin
,0000 mannen , waer van f Keyferlycke en
Catholycke Majefteyt geven fal dry vyfcle par
en de Staeten Generael twe
-•wel verftaende, dat indien fyne^ yf .
^nC^TeRejt ** ---S-ten Gen'eraeT : „Tett propouie te verminderen.
En foo ras als garende van oorlog . 0f attacque fal ontttipn r 1
col tot ' h6t vo°™oemde
rns de r ,4 manne" Ve™«rderen , volgens de felve proportie, en in cas van ckcli
«*. noodig fullen geoorde.: De repartitie der voornoemde troupen in tyd
^ ter hewaennge van de troupen van haere Hoog Mog. geheten, fal door haer alleen ge-
n WOrde„; en de repartitie van de den Gouverneur Generael der Nederlanden
nnpoüüen, die fy gemaekt hebben
4- Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt accordeert aen de Staeten Generael ^ g—oea van haere troupen in de Stelen en



C -95 )
Cafteelen van Namen en Doornik, en in de Steden van Meenen , Veurne, IVaeflen , Iperen en het fort de Knocke , en verbinden haer de Staeten Generael, in de voornoemde plaetfen geen troupen te leggen , die , hoe wel in haere foldyen ftaende , fouden mogen wefen vaneen Prins of Natie , die in oorlog is , of fufpecf van te zyn in verbintenilfe contrarie aen de intereften van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt.
5. Men is geconvenieert, dat in de Stad van Dendermonde gemeen guarnifoen fal zyn , het welck voor tegenwoordig fal beftaen uyt een battaillon keyferlycke troupen en een battaillon van die van de Staeten Generael , en foo in't vervolg noo:!fheckelyck nw;t zyn het voorfchreve guarnifoen te vergrooten , fal de voorfchreve vergrootinge egael gefchieden van wederfyds troupen , en met een gemeen concert.
Den Gouverneur fal van wegens fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt aengeftelt worden , welcke foo wel als de fubalterne , den Eed aen de Staeten Generael (tillen prefteren , van noyt iets te fullen doen , nogte in die Stad toe tc lactcn, het gene aen haeren dienft prejudicabel foude konnen zyn , in opfigte van de confervatie van de Stadt en van het guarnifoen ; en fal uyt krachte van den voorfeyden Eed gehouden zyn, vry pafrage te geven aen hare trou-



C 296 )
pen , wanneer en foo dickmaelsals dë felve fij len begeiren, behoudens dat het aïvooren vel logt zy, en dat fulkx niet is, dan vooreen matig getal te gelyck: alles volgens het formulier, waer op men over een gekomen is, enhetgené in het eynde van dit Tradaet geinferreert fal worden.
6. Syne Keyferlycke ende Catholycke Majefteyt itaet ook toe, dat in de plaetfen, hier voren geaccordeert aen de Staeten Generael, om daer in haer privaet guarnifoen te houden , foodanige Gouverneurs en Commandanten, en andere Officieren, die den grooten Stafuytmaecken, firllen mogen hellen , als fy dienltig oordeelen, op conditiën, dat de felve niet tot lafte van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fullen zyn, nog van de Steden en Provinciën, als alleen van behoorlycke logement en de emolumenten , komende van de fortificatiën ; en dat het geen perfoonen zyn , die onaengenaem , of fufpedt zyn by fyne Majefteyt om particisliere redenen daer toe te allegeren.
7. Welcke Gouverneurs , Commandanten en Officieren , volkomentlyck en privativelyck dependeren en onderworpen fullen zyn alleen aen de orders en jndicature van de Staeten Generael, ten refpede ■ van het gene de defenfie , bewae- ' ringe , fekerhtyd , en alle andere militaire faeken



t ft)
van naêrè plaetfen betreft; dog fillen de voof* tioemde Gouverneurs foo wel als de fubalterne* gehouden zyn den Eed aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt te prefteren , van de voorfchreve plaetfen getro'uwelyck te bewaeren voor de fouverainiteyt van het Huys van Oaflenryck, en haer in geen andere faeken in te laeten , volgens het formulier , daer over men over-een-gekomen is , en het welck aen het eynde van dit Traclaet geinferreert fal worden.
8. De Generaels , foo in de Steden alwaer guarnifoen van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt is, als in die gene die aen de bewaëa ringhe van de troupen van haere Hoog Mog. toevertrouwt zyn , fullen malkanddren wederfyds dé gewoonelycke cere bewyrfen , volgens haer caracler en de wyfe van yders dienft ,• en by aldien den Gouverneur Generael van de Nederlanden komt in de plaetfen aen de bewaefinge der troupen van haef Hoog Mog. toebetrouwt, fal men hem de cere geven , die hy gewoon is te ontfangen in de plaetfen van de guafnifoenen van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, en fal felfs aldaer het woord mogen geven : alles fonder prejuditie van het 6. Artiekel.
En .de Gouverneurs , en in haer afzyn de
Commandanten , fullen aen den voornoemden Pp



C 298 5
Gouverneur Generael kennilfe geven van dg difi politien door haer gemaekt, voor de fekerheyt en bewaeringe van de plaetfen aen haere voórj forge toebetrouwt, en fullen behoorlyck regard hebben op de verwilfelingen, die den Gouverneur Generael oordeelen mogte daer van gedaen te moeten worden.
9. Syue Keyferlycke en Catholycke Majefteyt vergunt aen de troupen van de Staeten Generael over al, daer de felve in guarnifoen fullen zyn, de oeftening van Religie , maer dat in particuliere en bequaeme plaetfen , geproportionert naer het getal van het guarnifoen , welcke de Magiltraeten fullen aenwyfen , en onderhouden, in yders Stadt en Plaetfe, alwaer reeds geene nengewefen zyn , en op welcke plaetfen men niet fal mogen geven eenig uytterlyck teecken van een Kerk, en fal men van wcderfyden fcherpelyck belaften aen de politycke en militaire Officieren , gelyck mede aen de kerckelycke, en aen allen die het aengaen mag, alle occafie van fchandael en krakeel, welcke op het fubjecl van deReligie foude konnen opkomen te weiren , en foo wanneer eenig difpuyt of fwarigheyt fal komen, fal men de felve wederfyds in vriendfchap uyt de weg ruymen.
En wat de Religie aengaet, ten opfgte van de1 inwöonders van de Ooltenryckfche Nederlanden,



C 299 )
fullen alle dingen zyn en blyven op dien felven voet , foo als die waeren gedurende de regeringe van den Coning CAREL den 11. glorieufer gedachtenilfe.
10. Alle munitie van oorlog , artillerye, wapenen van de Staeten Generael, alfmede de materiaelen tot de fortificatiën , de graenenin tyden van gebrek, de Vivres om in het Magazyn te leggen , als wanneer appareutie van oorlog zyn fal, en daer-en boven de laekenen en toeflei tot kleedinge der foldaeten , die men fal bewyfen tot dat gebruyk te moeten worden ge. employeert, fullen vry pafferen , fonder eenige rechten of tollen te betaelen, door middel van pafpoorten , die gevoordert en toegeftaen lullen worden op de geteeckende fpecificatien , onder conditie egter , dat foo op het eerfte Comptoir van fyne Keyfetlycke en Catholycke Majefteyt, alvvaerde voorfchreve provinciën , matteriaelen , wapenen en monturen , palieren fullen , als op die plaets alwaer de felve ontlaeden fullen moeten worden , de fchepen en andere voyturen naer behooren fullen mogen worden gevifiteert , om te beletten dat men daer geen ander koopmanfchappen onder mengelt , en om alle fraude en abuys voor te komen , tegen welcke het vry zyn fal foodanige precautieu te nemen , als men in vervolg van tyden



C 300 )
.en by experientie noodig oordeelen fal, fonder dat aen de Gouverneurs en hare fubakernen gepermitteert fal zyn , waer in het oock foude mogen zyn , het effect van dit Artikel te beletten 11. Ee Staeten Generael lullen haere guarnK foenen en de difpoiitie van de troupen in de Steden en plaetfen aan haere bewaeringe privativelyck toevertrouwt , mogen veranderen , foo als de felve fullen konnen goedt vinden ., fonder dat men de paifagie der troupen fal mogen telctten of tegenhouden , die fy van tydt toe tydt daer naer toe fullen fenden , of van die gene, die fy daer uyt fullen trecken , onder wat pretext het oock foude mogen wefen ; fullen felfs de voornoemde troupen , indien de noodt fülkx foude yereyflchen , vermogen te pafferen door alle de Steden van Brabandt en ylaenderen , en door het geheele platte landt bruggen te leggen . foo over het canael tuffchen Brugge. en Gendt , als over alle andere canaelen , en over alle rivieren , die fy op haere routen ful, len ontmoeten ; onder conditie nogtans, dat het troupen fullen zyn van een Prince of van een natie , niet in oorlog zynde met fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, nogfufpecl aen eenig engagement of verbintenilfe contrarie f\ ue intereften , foo als hier boven in het vierde arWkel is (er neder-geltelt, en naer dat alvoreu.



c >
Jtenniffe faJ gegeven zyn , en verfoek gedaen aen den Gouverneur Generael der Nederlanden , met welcke men reguleren lal de routen en andere faecken door iemant die daer toe commiffie van haer Hoog Mog. hebben fal.
Men fal het reglement, door de Staeten Generael gemaekt op den doortcgt der troupen , observeren, foo als het felve in haer eygen Lnd is geobfcrveert.
En de Staeten Generael lullen de voornoemde verwiiielingen van guarnifoen , gelyck mede de noodige difpofitien d.aer toe, tragten te d jen op foodanige wyle datfulkxzy, foo min als zyn kan tot lalte en incommoditeyt van de inwöonders.
12. Gelyck de gemeene verfekertbeydt vereyfcht in tyden van oorlog' , of in een imminent gevaer van oorlog , dat de Staeten Generael haere troupen lenden in de plaetfen , die fig het meefte geexponeert bevinden in peryckel van aengetalt of overvallen te worden , is tuffchen fyne Keyferlycke enCatholycke Majefteyt en de Staeten Generael geconvenieert, dut fop veel van haere troupen in de voornoemde plaetfen fullen ingenomen worden , als noodig zyn fuude voor haer dcfeuf.e , foo wanneer het geval klaerblykelyck komt te extcren , welver-,, ftacude dat fulqkx gefcliicde met keaniUe |«a4.Q



C 302 )
eoncert van den Gouverneur van de Nederlanden.
13- De Staeten Generael fullen op haer eygen 1 koften vermogen te doen fortificeren de bovengemelde fteden en plaetfen het zy met nieuwe ■wercken, of repareren van de oude , de felve onderhouden , en in het generael voorfien met alles het gene fy noodig fullen oordeelen tot haere fecuriteyt en befcherminge der voornoemde fteden en plaetfen , behoudens dat fy geen nieuwe fortificatiën fullen mogen aenTegg-en , fonder alvoren kenniffe gegeven te hebben" aen den Gouverneur Generael der Nederlanden en fyn advys en confideratieu daer over gehoon te hebben , en fonder dat men die fal moghen brengen tot laitc van fyne Keyferlycke en°Catholycke Majefteyt. of van het landt , als met toeftemminge van fyne Majefteyt.
14- Voor de fekerheyt van de communicatie tuffchen de Vereenichde Provinciën, ende fteden en plaetfen van Barrière, fal fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt forg draghen , dat de brieven en boden, foo ordinaire als ex, traordinaire , vry fullen mogen pafferen , om te gaen en te komen in de fteden en plaetfen van de Barrière , en door die van de andere landen, op conditie dat de voornoemde boden niet lullen vermogen mede te nemen eenighe



C 303 5
"brieven of pacquetten der koop-lieden , of andere particuliere , welcke foo voor de plaetfen van de Barrière , als voor alle andere 'plaetfen lullen moeten beitelt worden uyt het Poft-comptoir van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt.
15. Wat aengaetde artillerye , magazvnen en provifien van oorlog, die haer Hoog Mog. hebben in de fteden en plaetfen , die fy aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt overgeven, fal het haer vry ftaen de felve te vervoeren , fonder eenig belet, en fonder eenige rechten of tollen te betaelen , foo wel die gene , die zy aldaer felfs hebben doen brengen , als de artillerye geteeckent met hare wapenen , in den lerten oorlog verloren, en die haer anderfints toebehooren , welcke fy gevonden fullen hebben ia de voornoemde plaetfen , tenware dat fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt genegen mogte wefen de voorfchreve artillerye en munitiën van oorlog voor fyne rekening te nemen, en met haer Hoog Mog. over-een-quam wegens den prys voor de overlevering der plaetfen,
Ende wat aengaet de artillerye en munitiën , die tegenwoordig in de plaetfen zyn , aen de 'bewaeringe van de troupen. van de Staeten Generael toe vertrouwt, fullen in haer beweginge «n diredie geheten worden , volgens de in-



C 3°4 3
vfntarifTen , die wederfyds gemaekt en getcècKént lullen worden , voor de uytwiffelinge der ratificatien van dit tegenwoordig Tradaet, fonder dat gepermitteert fal zyn de felve elders te tranfpörteren , als met gemeen confent , en fal den eyghendom daer van blyven aen fynö Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, voor foo Veel als'er in de voornoemde plaetfen gevon1 den is , ten tyde van haere ceffie en overleveringe.
16. In gevalle dat de Provinciën van de Ooftenryckfche Nederlanden geattaqueert worden, en dat het gebeuren mogt ( het gene Godt verhoede ) dat de legers der vyanden in Brakandi indrongen , om al'daerr te ageren , en eene belegeringe te ondernemen van een plaets in de voornoemde Provinciën . of van een van die, Welcke de Barrière uytmaeken , fal haer Hoog Mog. gepermitteert zyn , met haere troupen të befetten , en poffeflie te nemen van de fteden en piaetfen'op den Demer van de Schelde tot aen de Maefe , oock aldaer retrenchementen 4 linien en inundatien te maecken, om den voorderen voortgang der vyanden te beletten , foo veel als de reden van oorlog fal vèreyfchên . behoudens dat alles gefcbiede met concert van den Gouverneur Generael van de Nederlanden.
17. Gelyck het by ervarentheydt van den voo?-



gaenden oorlog blykt, dat om de frontieren vatt de Staeten Generael in Vlaenderen infekerheydt te bellen , men verfcheyde foo conliderable Corpfen van troupen aldaer heeft moeten laten, dat het leger daer door feer wierd verfwakt i om dit inconvenient voor te komen, en om beter in liet toekomende de frontieren te verfekeren, federt fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt aen de Staeten Generael foodanige forten , en foo veel territoir in Oojienrykx Vlaanderen , grenfende aen haere voorfeyde frontieren, als men van noode fal hebben , omdenoodige inundatien te doen , en om die wel te decken van de Schelde tot aen de Zee toe op foo^ danige plaetfen alwaer de felve dan niet volkomen verfekert zyn , en alwaer de felve niet fouden konnen zyn door de inundatien alleenig op de landen aen de Staeten Generael bereydts. toebehoorende.
Ten dien eynde aggre-ëerten approbeert fyne Keyferlycke en Catholycke IVIajefteyt, dat voor het toekomende de Limyten van de Staeten Generael beginnen fullen , van de Zee tuffchen Jilan-ckenberghe en Heyft , aen die fyde daer geen duynen zyn, mids dat de felve aldaer niet fullen doen bouwen , nogte toeftaen dat gebouwt worden eenige dorpen of huyfen by de voorlegde poften , nog niet fullen dulden eenbhe
Co.



C 306 )
efiabliffement van viffchers, nog eenige fluyfen aen de Zee te maeken.
En belooven daer-en-boven haer Hoog Mog. dat by aldien fy mochten goedt vinden eenige. fortificatiën aen het Hooft van haer nieuwe Ljf, myten te doen maeken , fy forge fullen dragen de fterckte van den Dyk niet te verminderen , en lullen fig niet alleen belaften met de extraordinaire kollen, die ter occalie van de voornoemde fortificatiën fouden konnen veroorfaekt worden , maer felfs de inwöonders van't Oofienryfcx Vlaenderen dedommageren van alle fchaeden, die fy fouden komen te lyden , by aldien de Zee door de voornoemde fortificatiën eenige inundatien quam te maeken.
Men fal van de bovcn-gemelde pofteenregte lignie treckcn op het Goteweegie , van waer de lignie loopen fal tot Heyft , van Heyfi fal die gaen op den Driehoek en Swanejluys , van daer op het fort van St. Donaes , welck fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt aen haer Hoog Mog. federt in eygendom ende fouverainiteyt , ( mids dat de deuren van de fluyfen in het voornoemde fort in tydt van Vrede afgenomen fullen zyn en blyven } en federt van gelycken het terruin , aen het noorden van de boven-gemclde lignie gelegen. Van het fort St. Donaes lullen de nieuwe L&



C 207 )
fnyten van de Staeten Generael fig uytftrecken tot het fort St. Job, waer van daen men weder fal komen tot de oude digtby de Stadt van Middelburg ; welcke Limyten men volgen fal langs den Zydelings-dyck tot aen die ftreek , alwaer de Eeckelooffche watergang en waterloop in eene fiuys te faemen loopen.
Waer naer men volgen fal den Gncï Jans-dyk tot het Dorp van Bouchoute , ( aen de geinterefleerdens van de fluyfen , ftaet men toe de felve te ftellen, alwaer die van tevoren geweeft; zyn ) ende van Bouchowe voorfchreven fal men de rechte linie continueren , om weder te komen tot de oude Limyten van de Staeten Generael.
• Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt geeft aen de Staeten Generael oock over in volle en volkomen fouverainiteyt het territoir gelegen aen de noord-zyde van de voorfeyde lignie.
En gelyck het tot haere volkomen verfekerheydt noodig is, dat de inundatie vervolgt van Bouchoute tot aen het canael van't Zas van Gendt, langs Graef Jans-dyck, fal het haer Hoog Mog. in tyde van oorlog gepermitteert zyn de fluyfen , die in de Graef Jans-dyck en Sydelins' dyck z5'n > te befetten , en te doen fortificeren Ten opfigte van de Stadt van't Zas van Gindti



C 308 )
'fullen de Limyten. uytgeftrekt zyn , ter diftantie van 2000. Geometrifche Paffen , behoudens dat geen Dorpen in de uytgefirektheydt begrepe» zyn.
En tot confervatie van de beneden Schelde, en de Communicatie van Staets Brabandt en Vlaenderen , federt fyne Keyferlycke en Catho-lycke Majefteyt in volleen volkomen eygendom en fouverainiteyt aen de Staeten Generael het Dorp en Volder den Doel , als-mede de Polder van S. Anne en Ketenlffe.
En gelyck het in tyde van oorlog tot meerder fekerheydt noodig zyn fal , inundatien te maeken door de fluyfen , tuflchen de forten Marlt en de Veerle , fal fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt foo ras de Barrière geattaqueert of den oorlog begonnen fal zyn , aen haer Hoog Mog. overgeven de bewaeringe van het fort de JPeerTè en die van de fluyfen : wel-verftaende dat den oorlogkomende te celferen , fy die fluyfen en het voorfchreve fort de Veerle weder fullen overgeven aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, alfmede die gene , die fy in befit fullen hebben in den Graef Jans-dyck e» in de Zuydelings-dyck.
De Staeten Generael fullen in Vrede-tyden geene inundatien mogen maeken , en vermeynende in tydt vaji oorlog verobligeert te zy»



C 509 )
die te maecken , fullen fy prealjablé kennifft daer van geven aen den Gouverneur Generael van de Nederlanden , en lullen des-wegen conferteren met de Generaels der legers in de Nederlanden commanderende.Beloovende daeren-boven, dat by aldien ter occafie van overgifte van eenige fluyfen ( waer van de inwöonders van Oofienryckx.riaenderen in vredens tydt haer vry gebruyck behouden fullen ) fy eenige fchaedeof't prejuditie quamen te lyden , foo dooide commandanten als door andere militaire officieren , dat de Staeten Generael aenftonts niet alleen daer in fullen voorfien , maer oock dat fy den geintereffeerden fullen dedommageren.
En vermids men door defe nieuwe fituatie der Limyten , de Comptoiren tot voorkominge van frauden fal moeten veranderen , waer by fyne Keyferlycke en Catholycke M.djeftèyc en haer Hoog Mog. egalyck geinterefl'eert zyn , fal men wegens de plaetfen, tot opregtinge van de voorfchreve Comptoiren , de naeder precautien die men oordeelen fal te moeten nemen, over-eenkomen.
Daer-en-boven is by dit artikel geftipnleert, dat een jufte warderinge voor de Ratificatie van dit tegenwoordig Tradaet gemaekt fal worden van de inkomften , die den Souverain treckt van de landen, die bevonden fullen worden aen



C 3'o )
haer Hoog Mog. door dit artiekel overgegeven te zyn , gelyck mede van dat gene , het welck den Sonveraïn geproffiteert heeft door de vernieuwinge der Q&royeh, op dien voet, foo als de felve federt dertig jaeren herwaerts geaccordeert zyn om.afgetrocken en gedefalqueert te worden op de jaerlyckfche fubfulie van vyf hondert duyfent Rykx-daelders.
En de Catholycke Roomfche Religie fal in alle de boven-genoemdegefedeerde plaetfen geconferveert en gemainteneert zyn , alles op den voet foo alles die acluelyk is geexerfeert geweeft ten tyde van den Coning CAREL den II. glorieufer gedachteniffe , en fullen van gegelycken oock alle privilegiën van de inwöonders geconferveert en gemainteneert blyven.
Het fort Rooden/iityfeCal gerafeert worden , en de differenten , wegens het canael van Brugge , fullen gelaeten worden aen de uytfpraek van neutrale arbiters, wederfyds daer toe te verkiefen. Wel-verftaende dat door de overgifte van het fort St. Donaes, die van de Stadt van fluys geen meerder regt op het voorfchreve canael fullen hebben als voor dele overgifte.
i3. Syne Keyferlycke en Catholycke Majefeyt x'. federt voor eeuwig in volle en volkomen fouverainiteyt en eygendom aen haer Hoog bVIog. de Staeten Generael in het ovcrquartier van



C SM j
XitUetlandt de Stadt Vènlo met fyn diftrift , en het fort S..Miauii daer-en-boven het fort van Stevenfwaens met fyn territoir en diftricl , alsmede lbo veel terrain als noodig zyn fal', om haere fortificatiën aen defe zyde van de Mae/k te vergrooten , en belooft fyne voornoemde Majelteyt noyt te fullen doen bouwen , nog te laeten dat een ander bouwe eenige fortificatiën, onder wat naem het oock zy , op de difiantie' vaneen halve myle van de voorfchreve fortreffe.
Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt federt daer-en-bovenaen de Staeten Generael het ampt vanMomfort', beftaende ( uytgefondert de dorpenSwalm en 260*5. die hy aen fig behoud) in de kleyne fteden Meuwftade en d Echt, met de volgende dorpen , te weten , ,Oue en Luk ,,
Rooft eren , Bragt , lief el, Belfem, Vlodorp, Poften, Berg, Lin en Momfort, om door de voornoemde Staeten Generael gepoffedeert te worden , op die maniere , foo . als . fyne Majefteyt CAREL den II. glorieufer Memorie, de felve, gepoflideert en genoten heeft, met de prefeclure , viecken, leenen , landen , fondfen , inkomften , renten , re vernies , tollen , van wat natuere die oock mogen zyn, fnbfidien, contributienea colleaen, leen-regten , domeynen , en alle andere gehoorende aen de- hier boven genoefcillö pfedeerde plaetfeu: alles r.ogtans buyten pre-



c m 3
Juditie cii behoudens alle regt , die aen fyné Majelteyt den Coning va.n Pruy/en foude mogen competeren : en dat niet tegenfiaende alle exceptien, pretentien, ofte contracten, gedaen of nog te doen , om de Staeten Generael in de vredige polfelfie van de by dit artiekel gefedeerde plaetfen te ontruftgn. Alle padten , eonventien ofte difpolitien, contrarie aen dit tegenwoordig artiekel, nul zynde en van geender weerden , behoudens dat defe overgifte gedaen wordt met defe expreiie clauful, dat de Itatuten ,. oudegebruycken , en generaelyck alle privilegiën , civiie en ecclefialtique , foo ten refpecle van de Magiitraeten en van de particulieren , als van de kercken , conventen , klooiiers , fcholen , queek-feholen , hofpitaelen, en andere publycke plaetfen , met alle haere appendentien , gelyck mede het Biffchoppel.yck regt van den Biffchop van Roti-monde , en generaelyck alles ten regarde van de rechten, vryheden, immuniteyten , bedieningen , gebruyken , ceremoniën ; en de oelfeninge van de Catholycke Religie fal geconferveertz\n en blyven fonder eenige veranderinge ofte nieuwigheden te maecken , diredl ofte indirect , in alle plaetfen hier boven gefedeert ,. op die wyfe als ten tyde van den Coning CAREL den 11. glorieufer memorie , en foo als men fukkx wedcrfyds breeder fal uitleggen , by al-



C 3'3 }
«ien over dit fuBjecI eenig difpuyt mogt ont< iiaen : en fullen geen charges van Magiftratuf'ö of van de politie mogen gegeven worden , dan aen perfoonen die van de Catholycke Religie zyn Het recht van collatie der beneficiën , het gene tot nu toe aen den Souverain is , fal van nu af aen behooren aen den Bilfchop van Roermonde , op conditie dat cle voorlchreve beneficiën niet fullen mogen gegeven worden , als aen perfoonen die de Staeten Generael , om particuliere redenen , niet onaengenaem fullen zyn.
Is mede geftipuleert, dat de Staeten Generael niet fullen pretenderen door de overgifte van de Stadt Echt verkregen te hebben eenig recht van judicature of van appel, ten opligte van't Cappittel van fhom, of andere landen van het Keyferryck , en het fal fyne Keyferlycke eu Catholycke Majefteyt vry ftaen , 'foodanige plaets te nomineren , als hy beft oordeelcn fal tot de voorfchreve judicature of appel.
En vermids de inwöonders van dat gedeelte van het Over-quartier , het gene komt overgegeven te worden , haere proceffen in cas d'appel niet meer fullen konnen brengen aen't Hof van Roermcnde , fal het haer Hoog Mog. vry Iiaen een Hof van appel voor haere onderdaenen op te regten , in foodanig een plaets van
tic Provincie, als fy daer toe beft fullen oordeelea* Rr.



e )
Voorders is nog over-een-gekomen , dat de rechten van inkomen en uytgaen , die langs de Maes geheven worden , niet fullen verhoogt nog vermindert worden in het geheel oftendeelen, als met gemeyn confent ; van welcke rechten fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt voor fyn profyt fal trecken die gene , die te Roermonde en tot Navaigne geheven worden , en de Heeren Staeten Generael die gene die tot Venlo geheven worden.
En gelyk de voorfchreve rechten op de Mafs in het generael, gelyck mede die op de Schelde. by fubfidie geaffefteert zyn tot betaelinge van twee diftincle renten, te weten eene van tachtig-duyfcnt en een van twintig-duyfent guldens s'jaers uyt kragte van de Tranfacue , gepaffeert en gefloten den 26. December i6H7. , met den overleden Coning van Engelandt GuilHam den 111. is men geconvenieert , dat haer Hoog Mog. ter oorfaecke van de boven-genoemde ceflie , aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt fullen te gemoedt komen in de betaelinge der voorfchreve renten en andere fchulden, die daer op jaerlykx-mogten gehypotequeert zyn , en naer proportie van de inkomften van de inkomende en uytgaende rechten , die fy ontfangen fullen , alles volgens de couftitutien felfs der voorfchreve renten.



C 3»S )
En belangende de fchulden en laflen op de i Generaliteyt van het Overquartier gemaekt en geconltitueert, fullen de Staeten Generael mede concurreren in de betaelinge van de felve voor haere quote , volgens de proportie gebragt op de matricule van hetg'heele voornoemde Overquartier.
Alle documenten en papieren , raekende het Over-quartier van Gelderlandt , fullen als voor defen blyven in de archiven tot Roermond: ; maer men is geconvenicert, dat een inventaris of regifter fal gemaeckt worden door commifiariffen van fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt, fyne Majefteyt van Pruyfen , en de Heeren Staeten Generael , en fal copie autentlyck van den voorfchreven inventaris gegeven worden aen yder der dry Magten , om altydt vry acces te hebben tot alle de papieren en documenten , die fy fouden mogen noodig hebben , voordat gedeelte dat de felve in het Over-quartier van Gtlderlandt befitten , en waer van haer copie authenticq ter eerfte requifitie fal gegeven worden.
19. In confideratie van de groote kollen en extraordinaire depenfen , waer aen de Staeten Generael indifpenfabel gehouden zyn , foo om het groot getal der troupen te onderhouden , welcke fy door dit tegenwoordig Traclaet ver-



C 3'« )
bonden zyn te houden in de fteden, hier voren genoemt, als om te hulp te komen aen de fware Iafien, volkomentlycknoodig tot onderhoudt en reparatie van de fortificatiën van de voornoemde plaetfen, en om de felve tt voorfien van mont en oorlogs munitiën , verbindt en belooft fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt jaerlyckx aen de Staeten Generael te fullen doen betaeleri de forame van vyf-hondert-duyfent Rykxdaeldcrs, of twaelf-muel hondert-cn-vyftigduyfent guldens Hollands-geld, boven de inkomften van het gedeelte van het Over-quartier van GelJcrUndt , door fyne Keyferlycke en Catholyke Majefteyt aen de Staeten Generael in eygendom gecedeert , by het xvm. Artiekel van dit tegenwoordig Traclaet, alfmede by de kofien van logementen der troupen , volgens het reglement in den Jaere iC93. gemaeckt, fop als men daer over in hetbyfonder over een-komen fal, welke fomme van vyf-hondert-duyfent Rykx-daelders, ofte twaeff-mael hondert-cn-vyftig duyfent guldens Hollands, fal beveiligt en gehypotiqueert zyn, foo als die door dit tegenwoordig artiekel gevefttigten gehypotiqueert is, in het generael op alle de inkomften 'van de Oolienrykfche Nederlanden , daer onder begrepen de landen door y^hyek gecedeert , en fpecialyk op de befte en liquidfie iiikomiten van de Provinciën



( Sir)
van Bmfiandt en van Vlr.cnderen , en op tlie van liet landt lieden en csftelnyen en dependentiën, dqor Vrauckryek gecedeert, foo alfmen cmftandister geconvcnieert is door een feparaet artiekel, foo wel wegens het hypotheek , als wegens de middelen en termen om die te heffen.
En fal de voorfchreve betalinge van de fubfidie van vyf-hondert duyfent Rykx-daelders, of twaelf-mael hondert-en-vyftig-duyfent guldens, Hollands , beginnen met den dag van de tekening van dit tegenwoordig Tradaet, waer van lullen afgetrocken worden , pro raio van den tyd, de inkomlicn van de lieden, calielnyen en depen den tien door Vrauckryek gecedeert., verfehenen federt den voorfchreven dag, tot den dag toe , dat de voorfchreve landen aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fullen overgelevert zyn . voor foo veel als de Staeten Generael de felve fullen ontfangen hebben.
20. Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt beveftigt en ratificeert door dit artiekel de capitulatien aen de Provintien en Steden van de Nederlanden , voor defen de Spaenfche genaemt, geaccordeert, ten tyde van hare reductie onder de gehoorfaemheydt van fyne voornoemde Majelteyt , gelyck mede de genéfaele adminiftratie van het voorfchreve land , aldaev geexerceert door groot Brittannien , en de St<M



( 31? )
^neencrael der Vereenichde Provinciën, heb. bende geprefenteert den legitimen Souverah, door haere Miniftcrs, die tot ^/gerefideert nebben, en door den Raedt van Staeten, becommitteerttot het generael Gouvernement der voorfchreven Na.derl.ndei, ; in gevolge van de *«g- en inftruclien , die haervan wegen de twee Mogentheden zyn gedaen , f00 in materie van regale, van juftitie, van politie , als. vanfinant", gelyck mede de particuliere adminiftratie van de Staeten der Provinciën , van de collepen, fteden en gemeynfehappen ten platte lanals van de fouveraine Hoven van juftitie , en andere Hoven en fubalterne rechteren : welke f;lea Va!' P^.^gde, juftitie , en finantie 'lyven en behouden fullen haer geheel en volden effecï , volgens den inhoudt der vooreyde acien , en gewefen feuten tien j alles op den felven voet , al of de felve door den wettigen Souverain van het landt , en onder fyn Gouverment gemaeckt waren geweeft.
21 Alle het gene in het vöorgaeode artiekel begrepen is, fal oock geobfcrveert, geratificeert en gemainteneert worden van den kant van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt , ten regarde van her Over-quartier van Gelder-landt , en van de landen van Vranckryck geconquefMert, ( waer van Coning CAREL den II. gl*.



C 3'9 5
rieufer memorie , by zyn overlyden niet in poffeflie was ) ten refpeÖe van alle de difpofitien, gemaekt in den naem en van wegen de Staeten Generael der Vereenichde Provinciën.
Ende wat de beneficiën en kerckelyke weerrfigheden aengaet, die gene die daer mede zyn voorfien geweeft , en die haer in de pofTe'ifie bevinden , fullen niet mogen worden afgefet , en die gene die nog niet in de pofleifie zyn ,' fullen daer in geftelt worden , fonder dat men daer tegen fal vermogen eenige oppofitie te doen; als by wegen en volgens de ordre van dejnftitie, vermogen der wetten en gewoontens van't landt.
22. Syne Keyferlycke en Catholycke Majef;teyt erkent en belooft de obligatien te voldoen, ■ die van wegen fyne Catholycke Majefteyt CA. REL den II. gloneufer memorie, gepaffeert zyn tot opneming van het geldt , het welck haer jHoog Mog. voor fyne voornoemde Majelteyt lhebben doen negotiëren , waer van de lylte saen het eynde van dit artiekel gevcegt is ; en ialfoomen aen de Staeten Generael nogniet overgegeven heeft de Obligatien van de Staeten der ESpaenfche Nederlanden , ter fomme van tweeimael hondert-duyfent guldenss'jaers , door haer te fourneren tot betaelinge van de intereften XII rembotirfcment van een capitael vaneenmil-



c m j
Hoen vicr-hondert-duyfent guldens, op intreft geligt in het Jaer 1698. , om gebruykt te wor* den tot noodtfaekelykheden der Frbntierèn van de voorfchreve Spaenfche Nederlanden, en van vier Jaeren Intrell , beloopende de fomme van twee hondert vier-en-tvvintig duyfent guldens, waer mede het voorfeyde capitael van eenmillioen vier hondert-duyfent guldens is verhoogt, welcke Obligatien den voornoemden Coning CAR.EL den II. gloricufer memorie , belooft had te doen overleveren, fonder dat fulkx gefchiedt is: Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteytbelooft by defen , door de Staeten van de Provincie van de voorfchreve Nederlande, de Obligatien te doen pafieren -en de felve aenftonts daer naer te doen leveren aen de voornoemde' Smeten Generael, conform den inhoud van de' voorfchreve obligatien van fyne Catholycke Majefteyt, van den 30 Mey 1698 op de eerfte con-' vocatie der Staeten , of ten langden binnen twee
Memorie van de negotiatien , gedaen ter.
keouisitie van syne coninglycke Majesteyt CAliEL den II. , glorieuser. gedenkenisse.
J) F eerfte hegotïattê is geweeft van een milioen vyf hondert vyf-en-feventig duyfent guldens , op de inkomende en uytgaende Hechten van het Fort Ma*



f*è , tot 'vyf ten hondert} gedaen by Acte, van den ÏJ December 1690. igy^ooo-o-cK De tweede is geweeft van vyf hondert v'yf-ektwintig duyfent guldens, tot vyf ten hondir't ', op de felve fonds geligt, by Acte van den 2! Meette iCqi.
£2^000-0-0.
De derde is gewëeji vin vyf hondert feven-enfefl'ig duyfent guldens , regen vyf ten hondert op de lnkomfle van het Overquartier van Gelderlandt ^ gedaen by Acte van den i$. January lógi *
$67000-0-0.
De vierde en vyf Je negotid/ie van 'vyf hondert. duyfent guldens , en van twee hondert duyfent guldens fyn gedaen conform twee Acien van den 4 en 22 Mey 1693 , op de in komende 'en uytgaenai Rechten yah het Fort Mai'ië tegeii fes len hondert.
foooob-o-o.
De fefle is geweeft van fes hondert vyf-en-feslig duyfent guldens op de felve fonds tot vyf ten hondert', gely/c by Acte van den zi. April 'Spf
66gooo-o-o.
De fevende is geWeeft van een fhilïioeh vier hondert veertig duyfent guldens op de felve fonds tot vyf ten hondertgeligt by Acte van den i4 November i('95- 1446000-0-0.
De achfle , negende en thiende ter fomme van vier hondert duyfent , van een hondert duyfent , eri vad Wry heldert duyfent. guldens fyn geweeft by Actï



C 322 )
van den 10. December iC95, van den is. Septetnbéf 1696, en van den 6. Meert :6p7 , tot vyf ten honden , op de lnkomfien van de Provincie van Namen , en by Snif die op de Inkom/ie van de Marie , ende Domeynen van de Provincie van Luxembour" bedragt te faemen Sooooo-o-o
De elfde , de fimme van vyf hondert dnyfeh guldens , is geligt by AHe van den go, April 1696 tot fes ten hondert opde lnkomfen vande Provofle ■van Mons 5coooo-o.o
De twalfde, ter fomme van een Millioen vier hondert duyfent guldens tegen vier ten hondert, is geligt geweejl op de Subfidien van de Provinciën van de Nederlanden, op de Remife van Spagnie, en by Subfdie op de inkomflen van de Marie. Item nog twee hondert vier-en-twintig duyfent guldens voor vier jaeren inrrefl van het Capitael , confrm de Teneurs van de Obligatie van den 30. Mey 1698, bedragende dus in V geheel een millioen fes honden vief-en-twintig dtéyjent guldens 1624000-0-9
23. Van gelycken erkent, approbeert en confirmeert fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt alle de ligtinge van geldt , ( waer van dé lyfie aen het eynde van dit artiekel isgevoegt) welckemen genoodfaekt geweeft is te doen , tot betaelinge van feer veel indifpcnfable noodtfaekëlyckheden tot confervatie van de Spaenfch*



(323 )
Nederlanden, en tot het onderhoudt der troupen van fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt , gedurende het provifioneel Gouvernement van Groot Brittannien en de Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden . en gedaen door haer Hoog Mog. , met concert van fyne Majefteyt van Groot Brittannien, belovende fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt de felve te voldoen , en de voorfchreve negotiatien wettelyck te doen regiftreren ter kameren van Finantien en Rekeningen en daer van afte in forma te doen leveren aen haer Hoog Mog. , en het capitael en intreft te doen betaclen uyc de fondfen en hypoteken , foo principale als fubfidiaïre, ten dien eynde geaffecleert: fonder dat fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fal vermogen eenige veranderinge toe te brengen, ten zy met toeftemminge van de Staeten Generael , in de direftie of administratie van de Hypoteken , op welcke de Negotiatien gedaen zyn , maer dat hy die laeten fal aen haer Hoog Mog., conform den teneur van de obligatien : en by aldien die fondfeu niet fuffifant genoeg foude zyn, fal het gene hier aen manquerenlal, gefuppleert worden, door de Staeten van de voorfchreve Oofienryckfchc ProVineieri,



C 3?4 )
Memorie van Negotiatien gedaen gedu$rende het provisioneel gouvernement
VAN syne BrITTANISCHE majesteyt
en haer Hoog-Mogende in de Nederlanden.
JiV 't Jaer 1707 , fyn geligt dry hondert duyfent guldens rot vyf ten hondert, op de Pcfierye , en gedejlineert om aen den Coning van Barcelona te morden gefonden. Nog vier hondert duyfent guldens tot vyf, teji hondert, op de inkomende en uy'tgaende Rechten m Vinmderen , gedefineert tot noodfaekelyckheden in de Nederlanden. 'De Intereften van de voorfchreve vier hondert duyfend guldens , fyn geafgneert geweefi op de Pofieryen
100000-0-0
In de maend. van Peb.ruary van den Jaere tvoy. fyn geligt geweefi twee hondert vyftig duyfent guldens tot vyf ten hondert, op de Rechten van de Marie tot onderhoudt van de KeyferLyke en Paltzifche Troupen 350000-0-9
In de tnaendt van "Mey lyer) is geligt geweeft een femme van vyf hondert duyfent guldens tot vyf ten hondert, op de felve Conditiën , Fondfen , en tot het felve gebrnyk £00000-0-0
Jn de maend van Auguflus is nog geligt eenfvmrne van thien hondert duyfent guldens tor vyf ten hondert, op de. felve Conditiën , Fondfen , en tot 1^1 felve gebrnyk locoooo-OsO^



C a?| )
In den Jaere 77:0 is genegotieert geweefi. eep fomme van dry honderl-dnyfent-guldens tpt fes ten. 'hondert, op de Inkomftevan de Pofierye, om de keften van de Keyferlycke Paltzifche Troupen in dienjle van fyne Keyferlycke en Catholycke Majejleyt te helpen draegen 300000.0-0
hem op de Rechten van Inkomen en uytgaen in Vlaenderen een fomme van vier honden duyfent om tc fubvenieren aen de onkofien van de Keyferlycke Troupen , tot fes ten hondert, te weten , vyf ten hondert, te vinden op de Rechten /«Vlaenderen , en een ten hondert op de infromfie van de Irlarie. 400000-0-0
Nog op de felve Fonds , ende tot fes ten hondert, te weten , vyf 'ten hondert, op de inkomende en uytgaende Rechten in Vlaenderen , en een ten hondert op de inkomften van de Marie , en. een fomme van dry hondert duyfent guldens , om de kofien van de Keyferlycke Troupen. ter hulp te komen 300000-0-0
Nog op de felve Fonds , en tot fes ten hondert,, (e weten , vyf- ten hondert op de inkomende en uytgaende Rechten in Vlaenderen , en een ten hon,dert op de inkomften van de Marie , een fomme van dry hondert veertig duyfent fes /.ondert vyf entwintig guldens , om de kofien van de Keyferlycke Troupen te helpen draegen 340605-0-0
Nog op de inkomften van de Marie , tot vyf te? ^ondert , een fonimc^van dry bpndert duyfent g:dr



C 32S )
dens, om de kofien van de Keyferlycke Troup^ te hulp te komen
300000-0.a
In de maend van Meert trtt. is getigt geWeeJl t'nJÜtnme van dry hondert duyfent guldens, teen fes ten hondert, 0p de inkomften der Pcfterye °m de koften van de Keyferlycke Troupen te hel", pen draegen.
300000-0-0
In de maendt December m, ü 0p de Marie S'negotieert geweeft twee hondert acht en twintig ^yfent dry hondert en dertig guldens . tot vyf tel bonden , m v00rfle„;ag . ^ ^
mnMons, S.Gelain,„Aeth. „8330.0-0
Maekendcdefe voorfchreve Ligtingen in het geheelde fomme vier millioenen fes hondert en achthien duyfent negen hondert en vyf tig guldens. fVelkersemplcy, foo „el als van de fomme van vyfhonden en vyfiig duyfent guldens, die de ontfangers van de inkomende en uyrgaende Rechten in Vlaenderen in ÏVifet-brieven aen de Staeten Generael gefourneert hebben in den Jaere t?to ,van honden, duyfent guldens , die fy ontfangen hebben van den Ontfanger der Medianates, en van vyf honden duyfent guldens, Ceivo enore calculi, die fy ontfangen hebben van de der ie Camer van den Raedt van Vlaenderen, is géverificeert geweeft aen den Mini fier Plenipotentiaris van Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, foo als dat veel particulierder geexpliceert is door fyne Declarant, gefteh



0 32? }
*>itder den Staet van Negotiatien' in gefeu'rhcërt geldt , en van het gebrnyk der voorfchreve penningen , oj> den felven dag geteeckent.
XXIV, Men fal , foo ras zyn kan, procederen tot de liquidatie van de Intreften en van het Capitael der beleeningen, in twee voorgaende Artickelen gemelt , in welcke iiquidatle tot lafte van Haer Hoog Mogende , niets fal gebragt worden, als al dat gene dat effeflivelyk en reelyk betaelt lal bevonden worden , uyt krachte van de voorfchreve Obligatien, en fonder dat men van de fyde van Syne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt tegen de betaelingé van de voorfeyde Intreften fal konnen maeken eenige difficulteyt ofte pretentie van rabat ofte diminutie, ter oorfacke van geen poffeflie der hypotheken, coniifcatien in tyden van Oorlog, depravatie der hypotheken , ter faëke van verminderinge der inkomende en uytgacndeRechten , of eenig ander oorfaek of pretext.
En fonder dat men ter faeke van defe liquidatie van wegen Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fal vermogen de betaeling op te houden, voor de wederkryginge der Intreften en termynen van rembourfl'ement, waer in fal gecontinueert worden conform de Conditiën en Obligatien vervat, tot dat het blyken fel . dat



C 32* j
alle de bs'lceningc en Intreften van "dién , volkomen vóldaèn en wederom gegeven fullen zyn; waer naer de hypotheken wèttelyk fullen onflaft en gereftitueert worden.
XXV. Wyders zyn by dit tegenwoordig Artiekel geratificeert en geconfirmeert dé Contracten van het Broodt , Wagens en Fourage, der Keyferlycke en Pnh-jfche Troupen, gemaekt door de Minifters der twee Machten tot hhtJTfcl, of door den Raedt van Staeten gecommitteert tot het Gouvernement der Nederlanden , ter requifitie dér voornoemde Miniflefs; en zya ook van gelycke gëconfirmeert en geratificeert alle de betaelingen reeds op dat fubjédt gedaen, door den Raedt der Financen, en dë orders door dén voornoemden Raedt gegeven om het rëftarit van het gene fchuldig is voor het voorfeyde Broodt , Foufagé en Wagens, te affignerón' op de Rechten van Encrefcence van de vier Speciën, in gevolgè vsn de Requifitien van den Raedt van Staetën, fonder dat de voorfeyde Rechten van Encrefcence mogen gediverteert worden tot andere gebruyckeii , onder Wat pretext het ook foude mogen zyn , voor en al-eer dat de aennemers , die het voorfeyde Broodt, Fourage en Wagens gélevért hebben,' Volkomen Voldaan zyn , volgens den inhoudt Vati haer Ccr.traéi; in gevolge van de Requi-'



| 329 )
fitien der Minifters der twee Mogentheden, cn van de ordres van den Raedt van Staeten , eii van die van de Financiën.
XXVI. Belangende de Commercie , is meii over-een gekomen, dat de Schepen, Koopmanfchappen en Waeren , komende uyt GroetBritagnien, en uyt de Vereenigde Provinciën, in de Öoftenrykfche Nederlanden inkomende,foo wel als de Schepen , Koopmanfchappen en Waeren, uyt de voornoemde Nederlanden , nae Groot Hrhagnien , en nae de Vereënige Provinciën , gene Rechten van inkomen en uytgaen fullen betaeien , als op dien felven voet, loo alfmen de felve tegenwoordig heeft, en particulierlylc foodanig , als die voor de teekeninge van dit tegenwoordig Traclaet gereguleert geweefi zyn, volgens de requifitie aen den Raedt van Staeten tot Eruffel gedaen, door de Minifters der twee Mogentheden, in dato den 6 November, ën dat alles foo blyven continueren en fubfifleren fal, generaelyk op den vofjrnoemden voet, fonder dat men eenige veranderinge daer infal mogen maeken, onder wat pretext het ook foude mogen zyn, tot dat fyne Keyferlycke Majefteyt, iSyne Brittanifche Majefteyt , een de Fleeren : Staet Generael anders fullen over een komen , door een Traclaet van Commerciële maeken ■ fon ras als 't mogelyk zyn fal, blyvende vnov Tt



C 330 >
dé reft de Commercie, en alles het gene daer van dependeert tuffchen de Onderdaenen van Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt in de Öoftenrykfche Nederlanden , en die van de Vereenigde Provinciën in het g'heel en ten deele op den geftabilieerden voet, en op de maniere begrepen in de Artickelen van het T-ractaet , gefloten tot Munfter den 30. January 1648. tuffchen Syne Majefteyt den Coning Philips den IV. glorieufer memorie, ende de voornoemde Heeren Staeten Generael, raekende de Commercie, welcke Artickelen voor dit jegenwoordig Traclaet komen geconfirmeert te worden.
XXVII. Dat de Fortificatiën, en alle-de IVercken vande Citadelie van Luyk, gelyk mede die van het Cafteel vm Hoy'e ,met alle Forten en Werken fullen gerafeert en gedemolieert worden , fonder dat de felve oyt weder herbouwt of herlielt mogen worden ; welverftaende dat dc voorfeyde demolitie fal gedaen worden op koften van de Staeten en het Landt van Luyk, aen wien de materialen fullen blyven, om verkogt- en onder de directie van de Staeten Generael, die ten dien eynde bequaeme Per/oonen fullen lenden, om de directie der voornoemde demolitien te hebben , waer aen men fal beginnen te arbeyden immediaet naer de teèkeninge van dit tegenwoordig Traclaet



C 331 >
en die men fal eyndigen binnen dry maenden, ofte eerder foo fulkx doenelyk is; endatondertuiichen de Guarnifoeiien van de Staeten Generael uyt de voornoemde plaetfen nietfullen worden getrocken , voor dat de demolitie gedaen zy.
XXVIII. En tot beter verfekeringe en executie van dit jegenwoordig Tradaet, belooft ende verbindt fig Syne Brittanifche Majefteyt bet felve te confirmeren en te garanderen in alle fyne deelen en Artickelen , gelyk het felve confirmeert en garandeert by defen.
XXIX. Dit tegenwoordig Tradaet fal door Syne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt , door Syne Brittanifche Majelteyt, en doorde Heeren Staeten Generael der Vereenige Provinciën, geratificeert en geapprobeert worden, en de Brieven van Ratificatie fullen binnen den tyd van fes weken overgelcVert worden , of eerder, indien het doenelyk is , te rekenen van den dag der teekeiiinge.
Tot beveftinge van het gene voorfchreven is , hebben wy volmagtigde Minifters van fyne -Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, van fyne Brittanifche Majefteyt, ;ende van de Heeren Staeten Generael uyt kragte van onfe refpedive Velmagten , defe tegenwoordigen met onfe ordinaire handteekeningen onderteekent , en op de felve 4oen druckende Cachetten van onfe Wapenen.



C 332 )
V^n XotAntmrpcn, dei, ,5 November mi Geteeckent, L. C. Kónwgseg. IV. Cadagan. B. V. Duf en CL.S.) CL.S.J CL.S.jGraef van Rechter^ S. L. Goeckinea, C.**H> (" L. S. jl
Adr. yan Borfele tot Geldermalfen,
SEPARAETEN
ARTIEKEL.
VXElyk in het XIX. Artiekel van het Trac-
taet van Barrière voor de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën , in de Öoftenrykfche Nederlanden defe 15. November t?l5. gefloten Syne Keyferlycke Catholycke Majefteyt Syne. Brittanifche Majefteyt, en de voornoemde Heeren Staeten Generael , men gecon venieert is ng veel omfta'ndiger te expliceren op het fubjedt der Hypotheken, en de middelen om de Subfidie, hier vooren geme.ldt , te bekomen ' door een Separaet Artiekel , Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt om de betaelinge van de voorfchreve Subfidie van vyf hondert düv{ffi Kykidaelders , of twaelf-macl hondert



C 333 )
vyftig duyfent guldens Hollandts geldt , jaeriykx geaccordeert en belooft by het voorfchreve Artiekel , foo veel te meer te verfekeren en te faciliteren, affigneert fpecialyk op de Plaetfen , Steden, Caftelnyen en Dependentiën door Vmnkryk , gefedeert, jaerlykx een fomme van fes hondert en thien duyfent guldens; Hollands geldt , volgens de onderftaende Repartitie, naementlyk: Op de Stadt Doornyk 55°°°-°: Op de Cafelnye van Doornyk ,gefeydt het Doornykfche 25000-0-0
Op de Stadt en Hoede van Meenen 9000-0-0 En op het gedeelt van Welt-Vlaenderen , dat door Yrankryk gefedeert is, te verdeelen over de Steden , Caffelnyen en Dependentiën , volgens het Traaft ort van Vlaenderen 44000-0-0 En het refter ende , op de Subftdien van de Provincie van Brabandt*e« derde, uytmaeckende een
0-0
fomme van 3
En op de Provincie van Vlaenderen twee derden , uytmaekende een fomme van 42666^-0-0 Maekende de voorfchreve refpeclive fomme tefaemen , de bovenftaende totale fmme vyf duyfent Rykxdalers, ofte twaelfmael hondert en vyftig duy• fent guldens llcltandts geldt.
De portie van de Provincie van Brabandt /* ^fineert op het Ccntigeni van de Seven Ottar*



C 334 )
_ tier*, van Amwerpen, „ & ■ ^
Brabandt de Subfi. dien van die Provincie ■ en de Provincie van Vlaenderen op het Contingent van het -Land van Waes , daer onder begrepen Beveren , het Landt van Oudenburg, het Vrye van Brugge , het Landt van Aalft , en van de Stadt en Landt van Dendermonde , in de Subfidie van die Provincie.
Zn om de reguliere betaelinge der voorfeyde refpeclive. fommen foo veel te meer te verfekeren belooft en verbindt fig Syne Keyferlyke en Cathol tyke Majefteyt, dat de betaelinge van dry tot dry maenden fal gefchieden , te beginnen van den dag van de teeckeninge van dit tegenwoordig Traclaet, te betaelen op ,M verval van den termyn en by gebrek van de voorfeyde betaelinge op het eynde der voorfeyde dry maenden , foo ordonneert Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt van nu af aen en door dit Traclaet, aen de Staeten van de Provinden, en Departementen , en de Ontfangers der Sub/idien , foo ordinaire als extraordinaire ; gelyk mede van fyne Rechten en Domeynen , waer uyt de betaelinge gefchieden moet , conform de bovenftaende repartitie, dat fy uyt krachte van dit Artiekel, en op een Copie van dien , gedeuriglykfullen hebben te betaelen op een yder vervaldag, en fonder uytftel, aen den Onlanger Generael van de voornoemde Staeten Generael, of aen fyne Or-



C 335 )
ders , de fomme hier boven gemarqueert, en fonder andere ordre of affiliatie af te wagten, moeien dit Artiekel haer dienen tot ordre en ajfignatien , foo voor nu, als voor het toekomende; en fal de voorfyde betaelinge haer in rekening geleden worden, tot lafievan Syne Keyferlycke en Catholycke Majejleyt , gelyk of het door hem felfs gedaen was.
By gebrek van dien , of wil by aldien de voornoemde Staeten met de noodighepromptitude de Subfidien niet en accordeerden , fullen de Staeten Geherael vermogen te Procederen tot middelen van conjlrainte en executie , en felfs by middel van feyten tegen de ontfangers , Staeten en Domeynen van de voorfeyde Provinciën en Departementen , welke Syne Keyferlycke Majejleyt daer in onderwerpen , uyt kragte van dit Artiekel, alles fonder prejudiüe van het recht van Haer Hoog Mogende op de andere Revenues van den Souverain, boven de Subfidien der Provinciën , gelyk fyn de Rechten van inkomen en uytgaen , Impojlen , Tailles , Tollen ende andere Domeynen.
Daer-en-boven is men over een gekomen , dat de betaelinge der voorfyde Subfidie niet fal konnen uytgefielt ivorden , nog minder gerefufeert, onder pretext van compenfatien , Hquidatien , of andere pretenfien , van wat naeme , ofte natuere die ook foude mogen wefen.



. C 33O
En fal ditfeparaet Artikel de felve kracht 'heh hen als het voorfchreve Traclaet van Barrière felfs in alles, al of het van ivoordt tot woordt daer in geïnfereert was geweefi , en fal binnen den felven tyd geratificeert worden als dat Traclaet,
Tot bevefting van het gene voorfeydt is, hebben wy Gevolmagtigde Minifters van, Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, van Syne Brittanifche Majefteyt , en van de Heeren Staeten Generael, dit tegenwoordig Artiekel onderteeckent, en daer cp doen druckCn de Cachetten, van onfe Wapenen
Gedaen tot Antwerpen den r5 November i7i& Geteeckent als vooren.
De Ratificatieh joo van het Traclaet als van den' feparaten Artiekel der refpeclive Mogentheden fyn geteekent geweefi, door fyne Majefteyt den keyfer CAREL den VI., te Weenen den 21 December de/i Coning van Engelandt GEORGIUS den 3o November t7,5., en by de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën den i4 Januarii ïfiè.



C 337 )
N AEDEÜË
CONVENTIË
Gesloten tusschen syne Këyserlycke sit Catholycke Majesteyt , en de Heeren Staeten Geneuael dek. Vereenigde Nederlanden aengaende de BARRIÈRE.
XV Y CAREL den VI. door de gratie Gocïi Keyfer der Romeynen , Coning van DuyJJland j Sp.agnien , &c. tkc. . . . geven by krachte vari defe te kennen en getuygen , aen alle die't aengaet ofte op eenige weyfe kan aengaeri. Aengézien op de executie van het Traclaet van Barrière den 15. van de maend van November vari het Jaer 1715- tuffchen ons, den magtigfteh Coning van groot Brittannien en hunne Hgiog-mogende de Staeten Generael der Vereenigde Provinciën 'tAntwerpen gefloten, moeyelyckhedèii zyn opgërefen, de welcke een nieuwe overwë«inge en vëreffinge vereyfchte ^ zyn die éyndelyck den 22. December van het voorgaend^ Jaer in den Haeg.Aoor de onderfchrevenè vol~ magtige Minifters en Gedeputeerde van Partyën , in vriendfchap vereffent , gedooft en tëéiiemael uyt den weg geftelt volgens den Volgsrt^ Mn inhoud.
Vf



C 333 )
Hier flaen de Naemen en eertitiels van de vol ma tigde gecommitteerde van de twee Partyen.
]Nf Adien fwaerigheden over het xvn. Artiekel van het Traclaet van Barrière ontftaen zyn , het welcke de fekerheydt der frontieren, en de uytbreyding der grenfen in Vlaenderen aengaet , door welcke ongemacken fouden konnen voorkomen , die men van de eene en andere fyde wenfcht te mydeu , is men over-een" gekomen , dat het tegenwoordige Artiekel in plaets van het xvit. Artiekel fal ftand grypen.
Syne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt j fiaet toe en keurt goedt , dat de Limyten van de Staeten Generael in Vlaendercn in »het toekomende fullen beginnen aen de Zee ten noordweften van het fort van St. Paul , tegenwoordig geflegt; 'twelck fyne Majelteyt aen de felven afltaet met 10 roeden terrain , ider roede van 14 voeten, rondtom de voorfte gragt , aen de ooft en zuydt-zyde , en men fal een rechte linie trecken van den Dyck af, die ten zuyden van het gemelde fort legt , gemerckt met de letter A op de kaert die men daer van gemaekt, en wederfyds onderteeckent heeft, d'wars door de Poldèr Halegras genaemt , tot aen de faemenvoeging van den Dyck van Crommendyck , gemerckt met de letter B , loopende langs eert gragt die ten weiten van de gefiechte Dyck legt



( 339 3
en vervolgens langs het canael KUuwwegsedelft genaemt , met C gemerckt , 'twelck men volgen fal, tot aen Nieuwweggeddfc driehoek , D gemerckt; van daer fullen de nieuwe Limy* «/loopen langs een watergangh en gragt E gemerkt tot aen de linie F gemerkt , welke watergang en gragt aen fyne Keyferlycke IVlajcfteyt fullen blyven. Van de letter F af fal men vervolgen langs de gemelde linie tot boven het Comptoir van fyne Keyferlycke en Catholycke Majèfteyt in de uytfpringende hoek van den Dyck G gemerkt. Men fal den kleynen Polder doorfnyden , tot aen de waterkeering van de fwartè jluys', en daer mede vervolgen tot aen de poina van een redout of traverfe , die op den Dyck is boven de twee canaelen van \oute en van fete , H gemerkt ,by het fort vzn'St. Donaes, 't welck fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt in volle fouverainiteyt en eygendom aen de Staeten afftaet , als mede de fouverainiteyt van al het landt ten noorden van de voorg. linie gelegen , behouden dat in tydt van vrede de poorten en fluyfen van het gemelde fort weg-genomen fullen worden en blyven , en dat het aen de geintercffeerden fal vrJtaen, om de werken met die van fwtirte-Jluys gelyck te maecken, en de felve konnen vifiteren , als fy fukkx noodig oordeeien , op dat het water in



( 34° ).
tydtvnn vrede altydt fyn vrye uytloop i„ ze, -gh hebben. De nieuwe ^ Len van 2 Poft te rug loopen langs het „ytterfte van den »yck , na cle„ Polder U Ben du Monde ,he. f««, en van daer langs de Zee-dyck lbo*als lM? kaerf afgeteeckc-nt ftaet, tot aen de oude" L,"'y"1 'm ^ van een Dyek , die de
Feqnevan Eapfchirefl gemCrkt, finyt, en het terram ten noorden van dele linie gele»en fal an ae louverainiteyt aen haer Hoog Mog 'toebehooren. & •
Men fal van daer de öude volgen tot
??n denPolüer van^W,in welke de nieuwe felle» loopen en begiunen aen de. voet van den Dyck , gaende langs defe Polder en de Polder van S. Laurens , tot aen We.
K gemerkt, de felve vervolgende in eerx regtebnie langs de felve ftraet tot aen den Dyck
, of ¥r,e dc Eoukhout L
gemerkt, en van daer fullen de felve loopen in **^-™<r \* in eèn-regie linie vervolgen , tot aen den uytfpnngenden hoek van
langs den Dyck tot aen de toe" loopen. ■
Syne Keyferlycke en Catholycke. Majefteyt ftaet aen haer Hoog Mog. in volle fonverainl



( 34' )
mtlh en den Roode; uytgefondert liet geen gereferveert is , door de linie in de kaert gheteecként , in de Polders van CapélU en Laurens , 't welck aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt fal blyven.
Haer Hoog Mog. lullen aen de geintereffeerdcn van de fluyfen van Boukhoute toelacten ? om de felve te herftellen foo als die te vooren geweeft zyn , en dat de gemelde fluyfen , hun uytwatering ditecl in zee hebben , gelyck fy die voor den lacften oorlog gehadt hebben.
Het fal aen haer Hoog Mog. vryltaen in tydt van oorlog als de noodtfaeckelyckheydt vande befcherming en fekerheydt van hunne frontieren fulckx fal vereyfchen, om de noodige poften Cp Grave] anfdyck e.ll de ZeyUndyck te doen befetten en vcriterken.
Ten opfigte van de Stadt van't Zas van Gendt, fullen fig de Limyten uytftrecken tot op de diftantie van twee derden van 2000. geometrifche fchreeden rondom de Stadt , beginnende aen de hoecken van de B'ajlions, en eyjvd.ig.ende aen de k'ant van Selfate , op hetpoincl van hunne oude Limyten., aen den Oever van het canael van't Zas,
Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, ftaet in volle fouverainiteyt aen de Staeten Gescvad afliet Dorp en de Polder den poel, als



C 342 )
oock de Polders van St. Anna en ketenijfè^ tot confervatie van de neder Schelde , en de communicatie tuffchen Brabandt en Vlaenderen , en Staets Vlaenderen, wef-verftaende dat het territoir van haer Hoog Mog. fig niet fal uytiirecken tuffchen de forten van de Peirel en Lief. kenshoek, dan op half weg of een gelycke diftantie van de byde forten.
Syne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fal foo haeft de Barrière werdt aengetaft, of den oorlog begonnen is., de bewaering van het fort de Peirel aen haer Hoog Mog. overgeven , op conditie nogtans , dat den oorlog komende op te • houden , de felve het gemelde fort de Peirel weder aen fyne Keyferlycke en Cóninglycke Majefteyt fullen overleveren , als oock de poften die fy op de Gravejans en Zeylendycken fullen befet gehadt hebben.
Haer Hoog Mog. beloven nog verder , dat by aldien ter gelegentheydt van den afftant van eenige fluyfen (van wekken de inwöonders van het Ocflenrycks Vlaenderen in tydt van Vrede het vry gebruyck fullen behouden ) de felven eenigen fchaecle of naedeel quaemen te lyden, foo door de commandanten als andere militaire officiers , dat de Staeten Generael niet alleen hier in aenftonds fullen voorfien , maer dat fy oock fonderuytftel aen de geinterelleerden hun-



C 343 3
iie fchaede fullen vergoeden.
En alfoo door defe nieuwe gelegenthéydt def Limyten , om de fluykeryen voor te komen., by bet welck fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt en H. Hi M. een gelyck belang hebben» de Comptoiren fullen moeten verandert worden , foo fal men wegens de plaetfen'over-eenkomen , tot oprechting van de gemelde Comptoiren , en foodanige verdere precautien ghebruycken , als raedtfaem fal geoordeelt worden, ■ Men is verder over-een-gekomen , dat in den tydt van dry maenden een rechtveerdige weerdering fal gedaen worden , van de inkomften, die de Souverain uyt de landen trekt, die door dit artiekel atn H. H. M. zyn afgeftaen , als mede van het geert de Souverain geprofiteert heeft, door het hernieuwen der oftroyen , op den voet als die federt 39. jaeren en langer zyn geaccordeert geweeft , om afgekort te worden, op het jaerlvckx fubfidie van 500000. Kroonen , fonder dat men om defe weerdering de betaeling van het gem. fubfidie fal konnen ophouden Welke landen ook niet fullen konnen befwaert werden met impofitien nog andere taxen, boven de geenen die de felve tegenwoordig tot de publycke laften contribueren , volgens de gem. weerdeerlng , die daer van fal gemaekt werden De Roomfche Catholycke Gods dienft , fal ge-



C 344 )
conferveert éngemaihtiheért werden in de flikt* fen hier boven afgeftaen , foo als tegenwoordig en met de felfde Vryheydt van openbare beffgWg , en in de felfde uytgeftreéktheydt, als men defe vryheydt geftipuleert heeft in het xvm. Artiekel van het Traclaet van Barrieri. j, De eyge"aers der landen en andere goederen gelegen binnen de uytgeftreéktheydt van de gemelde afftandén , fullen de volle eygendom °en befit van de felven behouden, met alle de prerogativen ën regtert , die daer aen gehegt zyn, geene geréfervëert , nog geene nytgefondert en fullen wat meer is , als perticuliere Heeren van de felfde landen en goederqp werden *hécontinueert en ghemainteneert, i„ de éygêndom en het vreedfaem befit der jurifdic'tien" in allegraeden van juftitie , hoogemfddelmatise, en lage , foo als de een en andere , die tot nu' toe genoten hebben.
Het fort koodenh.ry/e fal geflegt worden , e» de verfchillcn over het canael van Brugge fullen geftelt worden aen de decifie van oneenzydinge arbiters , door beyde Partyën te kiefen , wel te verftaen , dat die van de Stadt Sluys door de afftandt van het fort Si. Dohaes o-eerr meerder regt oP het gemelde canael fullen hebben , dan voor defen afftandt. Uyt hoofde van de afftandén in dit artiekel -



C 3*45 3
bégfepen , ftaen haer Hoog Mog. allé Sflaêfi landen en plaetfen af , die hun door het xvin «Artiekel van het Traclaet van Barrière zyn afgeftaen, de welcke als voor heen onder de dominatie van fyne Keyferlycke en Catholycke Mai jefteyt fullen blyven.
2. Naer dien fyne Keyferlycke én Catftolycicë Majefteyt door het ix. Artiekel vari hetrTractaet van Barrière op den 15. November 1*15. tot Antwerpen valige ft elt en gefloten , belooft heeft, om aen haer Hoog. Mog. dè Staeten Generael der Vereenigde Provinciën , jaérlykx éen fomme van jccooö Croonen te fullen betaelen i maekende een millioen en twee hondert-vyftig duyfent Hollandtfche Guldens , op termynert in het gemelde Traclaet uytgédrukt, uyt overweging van de groote lalten , en buyten ghe~ woone onkoften , die de Heeren Staeten Ge-; nerael onvermydelyck verplicht zyn te doen j foo met het groot getal Troupen te onderhouden, die fy fig door het gemelde Traclaet verbonden hebben van in dé gemelde fteden eri plaetfen van de Barrière té houden ; als om êê grootë onkoften gocdt te maecken , die volllrekt noodfaekelyck zyn tot onderhoudt var?, de gemelde plaetfen, en om de felve Van ammonitie van oorlog en levenfmiddelen te voo.t-* fcerr.
mi



C 346 >
En fyne Majefteyt willende , dat fyn belofte volgens den inhoudt van het gemelde xix. Antieke! ftiptelyck wordt naegekomen , hebbendeten dien eynde aen haer Hoog Mog. doen keunis geven , van de fwaerigheden en ongemackken , die men in de executie van dat artiekel foude konnen ontmoeten , ten opfigte van de affignatien gegeven op de fubiidien der Provinciën van Erabandt en Vlaenderen , en de quartieren , diftriflen . en caftelnyen , daer in vermeldt, voor de fomme van 640000. Hollandfche guldens. Soo zyn fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt en de Heeren Staeten' Generael door de interpofitie van de goede ofHcien van fyne Majefteyt den Coning van groot Brit. tannien over-een-gekomen , over een ander form van repartitie , en over een ander fpeciael hypotheeck, 't welck gefurrogeert fal worden in plaets van de boven gemelde aiïignatje op het fubfidie der Provinciën van Braband en Vlaenderen, boven de generaele hypotheeck , op alle inkomften der Ooftenryckfche Nederlanden , door het gemelde Traclaet geftipuleert.
Te weten : dat fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt om de betaeling van de gemelde fubfidie van 5cocco. Croonen , of 1250000. guldens Hollandts-geldt jaerlyckx te verfekeren en te gemackelycker te maecken , een fomme



C 34? )
van 700000. guldens Hollandtfch of 280000. guldens Croonen , in plaets van 640000. guldens door het gemelde Separaet artiekel gerepartieert, alligneert op de landen , fteden , caftelnyen en dependentiën door Vrauckryek. afgeftaen , wekkers inkomften beftaen iri de aides, en fublidien der gemelde fteden en cafteluyen de kopende middelen , gemeenelyck genaemt de rec.ien der Vier Leden van Vlaenderen , en andere dominiale rechten, de pachten van de landeryen en andere impofitien voor de fortificatiën , het verkoopen van militaire plaetfen , de emolumenten , fervies-geldt en andere gratificatiën , die ten tyde dat de gemelde lieden en caftelnyen onder de magt van Vrauckryek waeren , aen de'intendanten , Gouverneurs en andere Ópper-officieren der plaetfen zyn betaelt geworden , en in't algemeyn alle rechten en impofitien , die tegenwoordig in train zyn , en die haer Hoog Mog. in't g'heel of ten deel genieten , fonder eenige uytfonderinge; op voorwaerdc , dat men geer. vermindering of verandering in-de felve fal konnen maeken , die aen hunne hypoteek foude konnen naedeelig zyn. De opveyling van de pacht der rechten van de Vier Leden van VlaenderentA in't openbacraen den meefibiedende gefchieden ; wel te verftaen d.at in cas van wanbetaling der pachters en



e 34S)
hunne borgen, fyne Keyferlycke en Catholyke Majefteyt uyt de andere tacken en inkomften der boven-gemelde fteden en cafteluyen, of uyt de dominiale inkomften van de andere Ooftenryckiche Nederlanden , fal fuppleren het geen hier door aen fommige van 7cocoo. guldens jaerlykx foude mogen te kort fchieten. En in geval dat men eenige moderatie foude willen toeftaen , door welcke de inkomften van de gemelde pacht' der aides, of andere rechten en impofitien hier boven gefpecificeert , buyten fhet fouden ehexaecken, cm de gehcele fomme van -ooccoguldens op te brengen , fal men fulckx niet konnen toeftaen , dan naer dat men dool een ander fuffifant middel tot hun genoegen voor defe moderatie fal voorfien hebben.
Syne Keyferlycke en Catholvcke Majefteyt affigneert en affefleert , de fomme van cjooco guldens Hollandfch, of de «bocó overige^Groonen, op alle de inkomften der Comptoiren hier onder gemeldt, van de inkomende en uytgaeuda rechten der Ooftenryckfche Nederlanden , dia met dan fnbdieel aen haer Hoog Mop verbonden zyn , voor Negotiatien van geldt in vericheyde voorvallen door de felve gedaen of voor renten in het landt geconftitueert, en anderediergelyckc vafie laften : te weten deComp ($W v-an ïr:&/3 U:,ëerh.:u, tlrlaSo;u . tA-



C 349 )
ibut , Charleroy, Bergen, Aeth , Médümbnt, Ccrtryck , Ipere , Dooruyck, Nieupcorl , de Provincie van Luiembourg , en die vzwMechelen , de welke al te faemen , en een yder in't befonder tot , een fpcciacl hypotheek rullen dienen voor de gemelde fomme van 500000. Ilollandrche guldens En tot grogter fckerheydt der betaling van de gemelde fomme , verbindt fyne Majefteyt op de voet van een fubfidieel en fuppletoir fonds dc fómfne van 250000. guldens Hollandtfch geldt jaerlyckx , uyt de èérfte en aldergerecdlic inkomlt der inkomende en üytgaeflde rechten van Gend , Brugge en Oojlende , belovende binnen den tydt van 5. jaeren de felve te fullen ontlalten van het geen nog betaelt moet worden tot rembourfement- en intreft van 1040625. guldens, die jii't jaer 1710. op defe dry Comptoiren geligt fyn.
Syne Majelteyt belooft oock , dat men geen verandering in de inkomende en uytgaende rechten fal maeken , die tót naedeel van de hypctheeck der irikoraiten fouden verminderen.
En indien fyne Majelteyt in vervolg van tydt het noodig agte , om eenige verandering in het Jigte'n der gemelde rechten te maeken , door yirélcke die vermindert fouden worden, fal dele verandering geen handt konnen grypen , dan naer dat men tot volkomen genoegen van haere Jioog Mog. een ander RfffifaEï i'onils fal ucn^e-



C 350 )
wefen hebben , om dek vermindering goedt te maeken. Syne Keyferlycke en Catholycke Majelieyt ordineert tegenwoordig en door defe Conventie , aen den ontfanger generael der financiën van fyne Majefteyt , en aen de geen die tot C/ufover de boven-gemelde afgeftaene landen fal aengeftelt worden , dat fy uyt kracht van het tegenwoordige, volgens een copie van het felve fullen hebben te betaelen van dry maenden tot dry maenden , te beginnen met den ecfien van defe maendt December , aen den ontfanger generael der Staeten Generael , te weten die der afgeftane landen , in foodanige fpecien van geldt en munt , als men op de Comptoiren en in de generaeien ontfangt van fyne Majelteyt ontfangt , een geregte vierde part van de fomme van 28ccoo. Croonen of van 7oooco guldens Hollandfch, en den ontfanger generael der financien van fyne Majefteyt in de Stadt van Antwerpen oock een geregte vierde part van de reiicrende fomme van 55cox>. guldens, of van scccco. Croonen , fonder eenige andere, order of affignatie te verwagten , moetende de tegenwoordige hun verfirecken voor order of afgnatie nu en in het toekomenne , en de »e. melde betaelingen fullen aen de felve in rekening tegen fyne Keyferlycke en Catholykc iMajeheyt valideren , al of fy aen hem felfs gedaan



C 351 5 .
<wareri. Wat aengaet de agterftellen van't gei melde fubfidie van 500000. Croonen , of 1250000 Hollandfche guldeus jaerlyckx , verfehenen federt deni5 November 1715. tot aen den leften van de voorlede maendt November; foo is men over een gekomen , om alle onderfoeckingen te myden van het raport geduerende dien tydt der inkomften van de fteden en caftelnyen door Vrauckryek afgeftaen , die jaerlyckx niet meer dan 300000. Croonen opgebragt hebben , alle onkoften daer van afgetrocken , volgens de Staeten die men daer van opgemaeckt en overgelevert heeft , en die door een van de commifen der financien van fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt zyn onderfogt geworden, en om infgelyckx de verfchillen voor te komen, gerefen over de executie van fommige artikelen van het gemelde Tractaet , ten opfigte van de betaeling der gemelde agterftellen , federt den 15 November 1715 tot den 1 January 1718. die men van de fyde van de Staeten Generael boven de 400000. Croonen begroot heeft, dat haer Hoog Mog. fig voor alle defe agterftellen federt den 15 November 1715 tot den 1 January 1718 fullen vergenoegen met 200000 Croonen , <jf 500000. guldens Hollandfch te betaelen met 20000 Croonen Jaerlyckx, tot de voldoeninge van de l'hfcele fomme toe ; behouden dat het geheels



C 352 )
fubfidie van bet begin van het tegenwoordig' Jaer af aen de felve betaelt wordt op de volgende wyfe.
Te weten: dat de agterftellen van de 8 eerfte maenden van het tegenwoordig Jaer maekende een fomme van f 733333-6-8. Kollandfch-geld op de felve wyfe by paeyementvan 20000. Croonen Jaerlyckx fullen betaelt worden , als gefeydtis, onmiddelyck naer de betaeling der agterftellen vaji de voorgaende Jaeren.
Tot fekerheydt der betaeling van den eencn en anderen , verbindt en affefleert fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt by form van een fpeciael hypotheek, de inkomende en uytgaende rechten der Comptoiren van Gend, Bruggr en Ooftende daer en boven en fonder de fubfidiele verbintenis der gemelde Comptoiren voor de fomme van 250000 Hollandfcbe guldens Jaerlyckx door de Conventie geltipulcert, daer mede te betaelen.
Tot grooter fekerheydt van dien , fullen de Adminiftratcurs Generael der inkomende en uytgaende rechten lig door eenaclevan onderworping verbinden ,die fy palieren lullen voor de Jaerlyckxfche betaeling van 550000 Hollandfcha guldens , geduerende de 6. Jaeren van hunne adminiftratie, en voor die van d e fes eerfte pacyement op termyn en van de gemelde agterftellen t



C 353 >
en naer de expiratie des tyds van hun contract of ontfang fal het overige by vierde parten betaelt worden door nieuwe adminiftrateurs , of door den genen, die alfdan het beltier of ontfang der gemelde rechten tot Gend , Brugge en Ooftende fullen hebben, op de manier en onder de verbintenifïen , die tot verrekering der betaeling van 550000. guldens zyn geftipuleert.
Het furplus of de dry refterende maenden der agterftellen van het tegenwoordig Jaer , uytmaeckende een fomme van 125000 guldens Hollandfche , fal in de Jaeren van 1719, en 1720 betaelt worden ; verfekerënde fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt voor defe betaeling in, het byfonderden inkomft der fteden en caftelnyen door Vrauckryek afgeftaen nog d^aer boven , èn fonde/ nae deel van de affectatie der 700000 guldens Jaerlyckx voor defe Conventie gemaekt
Haer Hoog Mog. fullen de inkomften der afgeftaene landen genieten tot aen den leften van de gepalfeerde maendt November toe , en fullen door middelen van executie konnen procederen tot betaeling der agterftellen , vande inkomften der fteden en cafteluyen, verfcheenen tot aen den leften van de voorfchreve maendt November, en fig ten dien eynde bedienen van de felve middelen van executie, tegen de Staeten C de geeftelyckenuytgefondert ) Magiftrae*



C 354 )
ten , lieden en caftelnyen , pachters, en anderen* die gecontracteert hebben voor de betaling van 700000. guldens Jaerlyckx , geaiïigneert op de gemelde inkomften , en fy fullen fig oock van de felve middelen konnen bedienen , ten opligte van 125000. guldens , die aen de felve geafiigneert zyn , ingevolge het voorgaende artiekel.
En naedemael fyne Majefteyt tot veel grooter voordeel van fyne financien , deffelfs inkokende en uytgaende rechten in adminiftratie •ofdirectie gegeven heeft, met verbintenis aen den Adminiltrateur Generael en'Directeurs der' gemelde rechten, om Jaerlyckx een vafte fomme te betaelen, fullen de Admodiateurs Generael , of Directeurs van de gemelde rechten een acte pafferen , door welcke fy fig onder willige condemnatie, die gedecreteert fal worden doorden grooten Raedt van Mtehitm-'ta door die van Braband en Vlaenderen lullen verbinden , om van dry maenden tot dry maenden geduerende den geheeien tydt van hunne adminiftratie aen den ontfanger Generael der Vereenigde Provinciën of deffelfs order , foo als gefeyde is , tot betaelen der gemelde vierde part van de fomme van 550000. Hollandfche guldens, en met dit tegenwoordig artiekel , en met de quitantievan den ontfanger Generael der Vereeidgde Provinciën , fullen de-gemelde Adfnini-



C 355 >
ftrateurs of Directeurs konnen volftaen.
De gemelde Adminiftrateurs Generael , of Direöeurs , fullen fig door de felve afle verbinden , om binnen 5. Jaeren in gclycke betaelingen te voldoen , het geen nog aen de Staeten Generael moet betaelt worden , tot vergoeding van de boven-gemelde 1048626. guldens in't Jaer ito. op de Comptoiren van Gend en Brugge genegotieert zyn, en met de intreften, die yder Jaer tot Ocfiende fullen vervallen, op dat naer het verloop van 5 Jaeren defe Comptoiren in't geheel van de gemelde Negotiatie fullen ontlalt zyn.
Eu by gebrek van betaeling, opdewyfe hier boven gereguleert, foo van de fommen van het fubfidie van500000. Croonen, of 1250000 guldens Hollandfch-geid, als van het gemelde rembourfement, fullen de Heeren Staeten Generael door middelen van dwang en executie , felfs door dadelyckheden, konnen procederen tegen den ontfanger Generael der financien van fyne Majefteyt , en tegens dien van de afgeftaene landen, die bcydenr daer voor verandwoordeiyck zyn fullen , en geexecuteert worden voor de particuliereen fubalterne ontfaugers der fondfen geaihgneert op hunne departementen , indien foo wel de boven-gemelde eerfte als lefte iets van hunne oncfang generael tot hun befonder ghe-



C 35S )
brnyck quaemen te berieden, tot naedeel van't geen door de tegenwoordige Conventie geftipuleert is: welverftaende ; dat dit artiekel geen plaets lal hebben tegens den ontfanger generael der financien , dan ten opfigte van fyn directie over de inkomende en uytgaende rechten. Syne IVTajefleyt ftaet infgelycks het recht van executie toe , foo wel tegen de Comptoiren hier boven by fpeciael hypothecck verbonden , als tegen de Comptoiren, diefubfideel by gebrek van de eerfte verbonden zyn , en tegen het fonds felfs van het gemelde afgeftaene landt, als ooclc tegen de Staeten, de geeftelycken uytgefondert, en tegen de Magiftraeten der fteden en cafteluyen, indien die fwaerigheden quaemen te maeken , of al te lang vertoefden met de impofitien te fourneren en uyt te keeren , die fy aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt fchuldig zyn. En de executie tegen de gemelde Staeten,. uytgefondert de geeftelycken , en tegen de gemelde Magiftraeten , fal gefchieden uyt naem en van wegen fyne Majefteyt op de gewoone wyfe. Syne Majefteyt fal ten dien eynde de Gouverneurs der plaetfen van de Barrière authoriferen , die hem den Eedt afgeleydt hebben , ter felver tydt de gemelde Staeten , de geeftelyken uytgefondert , en de gemelde Magiftraeten uyt kracht van de tegenwoordige Conventie bier aen



C 357 )
omierworpende, alfoo wel als de gemelde fondfen , en even als de genen , die fpecialyck gehypothequeert, en geaifigneert zyn voorde refpeclive fommen van het gemelde fubfidie inde xix. en feparaet artiekel van het Traclaet van
Barrière.
De officiers van de juftitie , die daer toe bevocgt zyn, fullen gehouden zyn om de noodige affiltentie te verleenen , als de genen die houders zyn van defe vrywillige comdemnatien , die tot voordeel van haer Hoog Mog. fullen gedecreteert en geexpedieert worden , tegen de adminiftrateurs der inkomende en uytgacnde rechten van fyne Majefteyt, als oock tot lafte van hunne geaffocieerden , by hun hulp verfoeken, ten eynde om tot de executie van de gemelde vrywillige condemnatien te procederen , volgens het gebruyek der geregts-hoven , daer die geexpedieert zyn , op de felve wyfe , als men gewoon Is de fententien ter executie te leggen , die de inboorlingen , en andere inwöonders der Ooftenryekfehe Nederlanden , aldaer verkrygen. En wat aengaet de Staeten , de gceltelyke uytgefondert , de Magiftraeten , Comptoiren en Fondfen, foo fal men die konnen executeren , op de manier , als in het Traclaet van Barrière is over een gekomen. En in't aigemeyn , fal defe tegenwoordige Conventie , behalven de order die lyue



C 358 )
Majefteyt aen den Gouverneur Gener'ael der Ooftenryckfche Nederlanden fal geven , voor een fpeciale en onherrcepelycke order voor hem en fyne fnccelfeurs dienen , uyt kracht van welcke fy gebonden fullen zyn, om den inhoudt van de tegenwoordige Conventie te executeren , en te doen executeren : dat door den Raedt van Staeten , de Directeurs der financiën, en een ygelyck wie het oock zy, fal belet worden , dat geen lomme der boven-gemelde inkomften van de fteden en cafteluyen , in de gemelde admin-iitratien , belïieringen , en ontfang der inkomende en uytgaende rechten , tot eenig ander gebruyek word acngewent, welck het oock zy, felfs tot het allerwefentlyckfte en alleruoodfaekelyckfte van den dienft niet , indien het niet is van het overfchot nae de betaeling der gemelde vierde parten : welcke betaeling niet fal konnen worden opgehouden , veel min geweygert onder voorwendfel van compenfatie , liquidatie, of andere pretentien , van welcke natuer die oock fouden mogen zyn. Hier om renuncieren de Heeren Staeten Generael en ftaen uyt kragt van de tegenwoordige Conventie af van alle actie en hypotheken , die door het xix. en feparate artiekel van het Tradaet van Barrière geftipuleert zyn , tot lafte van de Provincie van Braband en yiaenderan , der felver dependen-



( 359 ■>
tien, cafteluyen, de Seve Quartieren van Anu ■werpen, en de Staeten ontfungers der gemelde Provinciën.
3. De betaeling van de intreften der lommen, genegocieert op de inkomften der Pofteryen in de Ooftenryckfche Nederlanden , feer ten agteren zynde , lbo belooft en verbindt fig fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, van hier te voorfien, met foo haeft als mogeiyck is in't g'heel het capitael met de intreften afteleggen: en wagtende dat fulckx gefchiedt, fal fyne Keyferlyke enCatholyke Majefteyt feer ftipte orders geven , dat de inkomften der Pofteryen ingevolge de verbinteniffen fullen gebruykt worden , en dat niets van de felve tot naedeel van de gemelde verbinteniffen befteedt wordt.
4. Haer Hoog Mog. gewigtige verfchotten gedaen hebbende , tot betaeling der intreften van de geldt-verheffingen in't Traclaet van Barrière gefpecificeert, foo is over een gekomen en geaccordeert dat de fomme van die
fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt aen haer Hoog Mog. fchuldig is , volgens de vaftgeftelde liquidatie in gelycke portien van 20000. Croonen of 50000. Hollandfche guldens Jaerlykx fal betaelt worden , onmiddelyck te beginnen naer de fes Jaeren van de tegenwoordige generaele adariniftratie der inkomende en uytgaefi«ie



C 36b )
rechten , verbindende fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt de gemelde rechten in Pioen* deren. Soo als men die heden heft , en als men die naer het eynde van de gemelde generaele adminiltratie fal continueren te heffen voor de betaeling van de gemelde fomme by form van een fpeciael hypotheek , en ondertuffchen wagtende tot de effective betaeling toe , fal de felve van de gemelde fomme, of van het gedeelte dat nog niet betaelt is, jaerlykx de intreften tegen twee en een half parcent voldoen.
Om de betaeling der gemelde intreften van twee en een half parcent jaerlyckx te faciliteren , ftaen haer Hoog Mog. toe, dat die op het dubbel canon by't jaer fullen genomen worden, van de 800000. guldens, genegotieert op de inkomften- der Provinciën van Namen en Luxemburg , 0p conditie, dat het gemelde dubbel» canon , naer de proportie van tydt fal gecontinueert worden, als de betaeling van de gemelde 800000. guldens door defe vermindering veragtert wordt.
5- Om de vcrfchillen te befliffen , over de artillerye , en ammonitie van oorlog, en in'tbe.fonder over de eygendom van die van Venlo , St. Michel , en Stevenfwaert , plaetfen aen dé Staeten Generael door het Traclaet van Bar. riere afgeltaen , renoncieert fyne Keyferlycke en



Catholycke Majefteyt van de artillerye en tiüM cafynen , behoudens dat haere Hoog Mog. afftaen foo als fy door de tegenwoordige Conventie doen , van de betaeling, die fy hebben moeten uyt kragte van een acte tot Antwerpen op den 30 Januarii 1716. door den Graef van Koning/eg , Plenipotentiaris van fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt gepaffeert , voor krüyt, kogels en andere ammonitie van oorlog, die de Commiffarifl'en van fyne Keyferlycke eri Catholycke Majelteyt voor hunne rekening genomen hebben, ingevolge de gemelde a&e , en de lyfien door de gemelde Commirfariflen onderteeckent, waer van de weirde boven de r00000 guldens bedraegt. Voor het overig pretendeert fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt niet, van het buskruyt en andere ammonitie , aen Vranckryck toebehoorende , die gevonden zyn in de reductie van Antwerpen , Gendt , Brugge en andere plaetfen der Ooftenryckfche Nederlanden.
6. De Staeten Generael fullen onmidde'ycic naer de uytwiffeling der Ratificatien van de tegenwoordige Conventie , fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt in't befit en gebruyekerftellen , van alle fteden , caftelnyen , diftnöen, èn dependentiën door Vrauckryek afgeftaen , ♦qljèns den inhoudt van het t. artiekel vafft



C 3^2 )
Traclaet van Barrière. En fyne Keyferlycke en> Catholycke Majefteyt fal infgelyckx doen naer de uytwiffeling der gemelde Ratificatien van't Land en de Polders, die hy aen de felve door het i. artiekel van defe Conventie in Vlacn. deren heeft afgeftaen.
?. Voor het overig fullen het Traclaet van barrière en het Senaraet Artiekel van den 15 November 1715. beveftigt worden , foo als die door defe tegenwoordige beveftigt zyn , in alles en in een ygelyck van hunne artiekelen voor foo verr' daer in niets door de artiekelen van defe. Conventie verandert is.
8. Naedemael tot grooter fekerheydt en executie van het Traclaet van Barrière fyne Britanifche Majefteyt het gemelde Traclaet beveftigt en geguarandeert heeft , foo belooft en verbindt fig fyne gemelde Majefteyt infgelykx , van de tegenwoordige Conventie te guaranderen en te beveiligen , gelyck de felve die door dit artiekel guarandeert en beveftigt.
9. Het tegenwoordig Traclaet fal worden goetgekeurt, en geratificeert, door fyne Keyferlyke en Catholycke Majefteyt , door fyne Britanifche Majefteyt endoor de Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden, en de Brieven van Ratificatie, fullen binnen deu tydt van fes weken «f eerder foo fulkx gefchieden kan , worden uyt-



C 363 >
gewiiTelt , te rekenen van den dag der onderteeckening af.
Tot kragt van welck wy gezanten van zyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt , en van zyne Majefteyt den Coning van Groot Brittannien , en gedeputeerde en volmagtigde der Hoog Mog. Staeten Generael, uyt kragt van onfe volmagten, hebben in die naemen deze tegenwoordige geteeckent met onle gewoonelycke handfchriften en aen de zelve doen aenhangen onfe waepen-teekens. Gedaen in den Haege den 22. December 1718.
Geteeckent.
Le Marquits de Prie'. Codagan.
C L S. ) C L. S. )
J. V. PVynbergen. IV". Vander Boes.
C L. S. ) CL. S. )
A. Hcinfius. H. G. Taets van Amerongea
( L. S. ) ( L. S. )
Be Be Kempenatr. Euraerd Roiefe C L. S. ) ( L. S. )
E. Tammeninge. ( L. S. )
D
At wy alles, het welk als boven van voornoemde onfen met de andere oock gemelde volmagtigde Minillers en Gedeputeerden gedaen,



C 364 )
en uyt het voorgaende Traclaet ( 't welke voor de refte in volle vigueur biyft ) verandert, vernieuwt, bcfloten en geteeckent is geweeft ,goet gekeurt hebben , voor aengenaem ende beveilige hebben gehouden, gelyck wy by kragte van de tegenwoordige goet' keuren en voor valt houden, belovende op ons Keyzerlyck en Coning. lyck ende Artshertogelyck woord , dat wy djt al in alles vaftelyck, regtzinelyck en religieufelyck zullen onderhouden en volbrengen, en dat wy noyt zullen toelaeten , dat men daer aen, 'tzy door ons, het zy door iemand van de pnze, zal gecontrayenieert worden. Tot teeken en meerdere kragt van welck hebben wy het tegenwoordig infirument van Ratificatie met onfe eygen hand onderteeckent en hebben dit doen verlekeren met aenhangen van onzen Zegel : te IVeenen 25 January 1719. van onze Ryken , van Roemen bet 3 , van Spagnien het ij6, y;iil llongariev, en Bohemen oock het 8.
Was onderteeckent Carolus
Philippus C. A. Siniendorfi ad mandatum Sac. C.ef. Cr QatA, Majefiatis proprium. C Sign. ) Jgannes Geor^cus Buo'.



( 3^5 )
DECREET
VAN
I1ERCULE, JOSEPH, LOUIS , TURINETTI MARQUIS van PR1Ê , Grande van Spaigpien , Ridder van d'Ordre de l'Annonciade , Raeds-heer van Staet van fyne Keyferlycke en Catlwlïeke Majejleyt ende fynen Minijler Plenipotentiaris voor het Gouvernement van de Nederlanden.
J) Efwaerigheden , die'r ontmoet zyn geweeft, raeckende den inhouden van het 17. Artiekel van het Tradtaet der Barrière gefloten den 15. November 1715. tuffchen fyne Keyferlycke en Catholieke Majefteyt, den Koninck van Groot Brittannien, ende de Heeren Staeten Generael van de geünieerde Provinciën ten opfigte van de Forten ende ende het Territoir van het OoftenrycKs Vlaenderen , de welcke fyne Majelteyt wel heeft willen overlaeteri aen de voorfeyde Staeten Generael , om hun in het toekomende te dienen voor grenfen van hunne frontieren, ten vollen zynde geflift ende te nedergeleydt door de nieuwe Conventie tuffchen fyne Keyferlycke en Catholycke Majefteyt, fyne Majefteyt Brhanniquc, ende de voorgenoemde Ilee-



C 366 )
«n Staeten Generael gefloten in den Haege 0p den 22. December r?l8., by de welcke de voorreyde grenfenpertinentelyck zyn nytgedrukt , gefpecficeert, ende gereguleert met de Forten ende uytbreydinge van het Terrain volgens de Kaerte Figurative daer van gemaekt , en van d'eene ende d'andere feyde geteeckent, hebbende haere Hoog Mog. by middel van de felve orerlaetinge afgeftaen van alle de andere landen en plaetfen , die hun gecedeert waeren o-e. weeft by het voorfeyde l? Artiekel van't felve Iraftaet van de Barrière , de welcke fullen blyven als te voren onder de dominatie van fyne Majefteyt: ende alfoo de voorgenoemde Heeren Staeten Generael tot uytwerkinge van hunne verbinteniffe gedregen by het felve Traclaet ende vande voorfeyde nieuwe over-een-komin, ge weder overgeven aen fyne Majeftevtde poffeflie ende het geniet van alle de fteden ende cafteluyen, diftriclen ende departementen door rranckryck geretrocedeert in het faveur van het alderdoorlugtigfle Huys van Oo/lenryck, en dat fyne Keyferlycke en Catholieke Majefteyt haer vangelycken oock verbonden heeft, aen haere Hoog Mog. over te laeten de pofleffie van den grondt en de Polders , de welcke fy aen hun in foüverainiteyt heeft gecedeert by het eerfte Artiekel van de voorfeyde nieuwe Conventie , wy



( 3«7 )
uyt kracht van onfe volmagt hebben in deffelfs naeme aen haere Hoog Mog. gegeven endeovergeftelt , geven ende overhellen by defen de poffeflie ende geniet van de voorfeyde Polders, ende gronden, foo die gedeligneert ende ghefpecifieert zyn in de voornoemde Kaerte Figurative door de lignie aldaer getrocken, alles op de conditiën , reftriflien ende modilïcatieii bedongen by het \7oorfeyde Traclaet van Barrière ende nieuwe ovcr-een-kominge daer toe relatif, ten wekken effecle wy hebben ontladende ontlalten by defen de onderdaenen ende inwöonders , die fullen blyven woonen in de meer gefeyde Polders ende gecedeerde landen van den eedt van getrouwigheydt ende "onderdaenigheydt, die , fy gedaen hebben aen fyne Keyferlycke en Catholycke Majelteyt ,hun overhellende aen de fouverainiteyt van de Heeren Staeten Generael van de Vereenichde Provinciën , om de felve voortaen te befitten op de felve maniere , gelyck die befeten zyn geweelt by den Coning CAREL den II. van glorieufe Memorie , ende wy hebben doen expediëren onfe orders , op dat het Artiekel van de meergefeyde nieuwe over-een-kominge ende defe tegenwoordige met den eerften fouden gepubliceert worden in alle de plaetfen , daer het fal behooren, met bevel aen alle onderdaenen en



C 3^3 5
iinvoohders der voorfeyde Polders ende La'jfc den , ende aen alle andere, de welcke de felve eelfien ende defe tegenwoordige Acte foude mogen raecken , van hun daer naer punctuelyck te reguleren , fonder daer tegen eenig obftacle ofte beletfel te doen. Gedaen tot Br tijfel den iZ October 1719. Onderltont, voor Copye van de Originele Acte , onderteeckent. P. A. de Bretel.
Gepubliceert in't Confijlorie van den Raedt van Vlaenderen , prefent Commijfariffèn , Advocaten, Procureurs , ende andere byfiaenders , op den 1^ Januari i 1720.
Onderteeckent.



LYST Van de Dorpen, en Polders met hun Pagt-hoeven en het gefMder Gemctten van den grond, • die men vind binnen de nieuwe Limyten in Hoenderen , tocgeftaen aen de Staeten Generael door het TraEtaet van Barrière befiotcn C Antwerpen den 1 November 1715,
DORPEN.^ Gemet Polder Huys Molen Sluys
I Heyft en fyn Kerk. , „, , I , I
i« £>e/z landftreekop het Dorp van 2„ „ ;I V. J 0
| Rams-CapeK 0 - 4 ° o
II Knocke en fyn Kerk.
Tn het Noorden van 8 Wefr-Capel en fyn Kerk. IfS ' 4? 1 1 Ikbelle
J'laenderen, dependentie landftreek van St Anne sa 0 59 2 o
ivanhet A>y«? van Brugge: « Termuyden. ? 1 2 0 o
Z><?« landftreek op het Dorp van ,nn r, \ ,n c
Hoecke. 300 o U6 0 , Sw arte St,
. Den landftreek op het Dorp van „,„ „ * ' T JoP-
JJ Lapfchuere. 712 3 6 0 2 Lapibhuere.
De Heerlykheydt van]| De Stadt Water-vliet en Kerk
de Stadt van Water-vliet 11 S. Jan in Eremo en Kerk. Audiëntie
en een deel vant Brugfe jj S. Margarite ïn Kerk. 11490 21 gc6 5 Water vliet
*?£' j , , „ I 2)2/1 Audenman en Kerk ó Boukhante
Een deel van de Stadt f De Heerlyekbeyü van Water- 1 ouiuiaute.
van A[fenede,Selfate en de f- land , e« Waterdyk.
Heerlykh. van Albertus \ Capelle Polder,
Polder, befloten in 2000. 1 Ali'enede
pallen van den omloop \ Selfate.
van't Zas van Gendt. J Albertus Polder. 5<*49 7 486 4 0
t. . 1 j II Gucht, Kerken Polder van 2J,rt ,
Op het land van Reve- \ den Duel 4 l6r 1 o
ren m't £at*v4, fi,ea p0/rfer s_ Anne_
X»e« Polder va: Ketenilië. 6^2 i n O o
jJ 1 9 o I o
, 'OTAEL 30OQO 3?r 1 5 f4 ?



NIEUWE over-een-lcominge gemaekt in den ÏJaeg den 22. December 1718. in de vergaderingen gehouden tuffchen fyne excellentie den MARQUIS de PRIÉ en de Gedeputeerden
van hunne Hoog Mog. de Staeten Generael.
DORPEN Cemet Polder Huys Molen Sluys
In het Noorden van a Een deel van de Knocke. 1190 1 6 o 1
Vlaenderen , Dependentie \-Van S. Anne Termuyden van 763 1 2 00
van het Brugfe Vrye. • het Dorp van Laplchuere. i3o o o o o
Van de Heerlykheydt \ van ff'ater-vliet en een j|
deel van het hrugfeVrye, \ Barbara Polder. 447 1 23 1 o Bouchaute
ambacht van bouchoute i Laureyns Polder. T564 1 44 o 2 ? Water-vliet
Op Affenede , Selfate en |*Capelle Polder. 450 1 ;■ O O
Albertus in den omvang |l Roode Polder. 560 17 o o van • het Zas van Gendt % 1366 geometrike happen. JJ
r, ■ ,4. t j H Het Gucht kerk en Polder van 2426 1 iSl I o
Op Beveren ID't Land B ^ Do£l ^ PoUer ^ S. g02 , 24 o ., o \.
\ail // aes. fl Anne ,eendeelvan Ketenifle 316 I 200
*—~ ■ — Tn tydt van peys
Totael 99'7 12 347 2 3 's toegeftaent'o-
Zoo dat de vermindering is 20163 25 1229 12 4 C^BoucSte
., * id/i Water-vliet.
op 30090 37 f576 14 7






ERRATA.
P Age 3. linie 23. inbraken leeft inbreken.
Page 4. linie 4. Vifantien leeft Ufantien.
Page 6. linie 6. naer het woord Provinciën, voegt by Te leggen , o/lf (fie nu leggen te veranderen, ofte aftewerpen , dat die koften daer toe van noode by alle die voorf-x. Provintien in't generale gedroegen fullen worden.
Ibid. linie 9. ) {al, leeft {al )
[Page 7. linie 9. ge'neralité leeft generaliteyt.
[Page 9 linie 17. contrtbatie leeft contributie.
IPage 10. linie 1. adjoneten leeft adjoinclen.
[Page 12. linie 4. alimentarie leeft alimentatie.
[Pa°e 14. linie 9. fVW miniftreren leeft fadmi* niftreren.
[Page i*. linie 27. Revelamenten leeft Releva'J meuten.
CPa°'e 20. linie 6. Capituio leeft Capituli. IPape 83. linie 24. plaets-landenleeii platte-landen IPage 92. linie n. bevorens leeft bevêrens. IPage 95. linie 5. fteo leeft ^/««o. IPage 126. linie 7. Raeded leeft roeden. IPage 143. linie 5. rrfrycken leeft erfryeken. IPage 152. linie 13. gedifpenneert leeft gedifpen/eert.
]Pa°e 159. linie 20. verklaerde leeft verklaerdt. IPage 175. linie 10. geconvieert leeft geconvenieert.



Page '199, linie 38. met leeft in't.
Page 208. linie 10. fortebei leeft fortabel,
Ibid. loopen leeft hoopen.
Page 348. linie iifubdieèl leeft fubfidieël.
Andere f'auten als de interpunétien , lettei wittelingen &c. zal den lezer ligtelyk zien end erftellen.