STAATKUNDIGE GESCHRIFTEN, Opgefteld en nagelaatcn door Mi. SIM ON va k SUNGELANDT, Geboorcn.den 14 January 1664, aangcfteld tot SECRETARIS VAN DEN RAAD VAN STAATEN den 4 Auguftus 1690, RAAD EN THESAURIER GENERAAL DER VEREENIGD E NEDERLANDEN den 27 Odtcber 172.5» RAADPENSIONARIS VAN HOLLAND den 17 July 1727» Overlcedcn den 1 December 1736. TWEEDE DEEL- Te AMSTERDAM, By PETRUS SCHOUTEN, i7M-  Gcenc Exemplaarcn worden voor echt er, fcend, als dewelke door iemand uit de Familie van den Heer Raadpenfionaris van SLÏNGELANDT eigeahandm zyn oqdprtekend.  ft fe G I S T E R DER STUKKEN IN DIT DEEL VERVAT, Aanwyfing van de waare ooifaaken' van het jeegenwoordig groot verval in de' generale Regeenng van den Staat der Vereenigde Nederlanden , en van de noodige middelen van redres : met een byvoegfel, raakendede Provintie van Holland en Weftvriesland in het uyiunuci. • • • » Aanwyfing vaft een korte, en gereede, weg om te kaomen tot herftel der vervalle faaken van de . ,. 1.1 nt 19A iveptiüiiü4- • • • — ■> r» Discours over de conftittitie der Vergadering van de Hoog Mogende Heei-en Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en over de materie, enforme, van haare delibe- mkL .... bi. 125—287.   AANWYSXNG VAN DE WAARE OORSAAKEN VAN HET JEEGENWOORDIG GROOT VERVAL IN DE GENERALE REGEERING VAN DEN STAAT DER VEREENIGDE NEDERLANDEN» E N VAN DE NOODIGE MIDDELEN VAN REDRES i MET EEN BY VOEGSEL, RAAKENDE DE PROVINTIE VAN HOLLAND EN WESTVRIESLAND IN HET BYSONDER, Opgeftelt in het Jaar 1717.   Bladz. 3 VOORBERIGT. Het oogmerk van dit Gefchrift is niet, een w el gefchikte Republicq te maaken van een Republicq, die, foo als fe jegenwoordig geftelt is, nog na eenige Republicq gelykt, waarvan men leeft, nog ('t geen meer te verwonderen is) na haar felve , foo als een ieder, die hetminfte begryp heeft van haar oude, en waare, conftitutie, moet erkennen. Een diergelyke onderneeming vereifcht andere tyden, en andere menfchen. Het oogmerk van dit Gefchrift is maar alleen, dc Republicq foo ver te reformeeren , als abfolut van noode is tot verhocding van haar ondergang, voor foo veel die fchynt, vroeger, ofF laater, te moeten volgen uit haar jegenwoordige gefteltheid. Of de middelen, in dit Gefchrift voorgellaagen, de gepafte middelen daar toe fyn, of wat daar aan ontbreekt, moet de Leefer oordeelen. Maar om dat hy, dit Gefchrift geleefen hebbende, fou de konnen vraagen naa de reden, waarom daar in niet gefprooken word Van de aanftelling van één of meerder Stadhouders, fchoon dat veele, en de meeft onfydige, die aanfien voor het eenig middel van redres: foo is het dienftig , daar ontrent vooraf eenig berigt te geeven. Het is niet, om dat de Schryver ftelt als een ontwyffelbaare faak, dat het Ampt van Stadhouder uit fyn natuur geen bequaam middel foude wee- II. Deel. A 2 ieri  ( 4 ) Ten tegen de voornaamfte defecten in de conftitutie van de Republicq: of dat, goed en quaad tegen malkander opgewoogen, de Republicq gelukkigeris fonder, als met, eenfodanig Amptenaar. Wie iqude dat durven ftellen als een onrwyftelbaare faak, die lig te binnen brengt dat de Voorouders, ftigrers van de Republicq, nergens minder om gedagt hebben als om een Regeering ionder Stadhouders: dat defeïve in tegendeel van begryp geWeeft fyn, en meer als eens folemneeiyk verklaart hebben, dat de Regeering niet konde weefen fonder hoofd, om dat „ de eenigheid, „ waardoor alle Republiquenmeeft behouden, ge„ jterkt, en beveiligt worden, niet wel fyn kan „ by veelen, in wil, en gemoed, vecltyds differee,ï rende (0)": opmerkelyke woorden: en dat defelve niets anders verftaan hebben door de Vryheid waar voor fe vogten, als de regten en privilegiën van de Staaten en Ingefectenen, foo als beide die beieeten hadden onder haarvoorigeLandsheeren d)m plaats dat de naam van Viyheid heedensdaags in veeier mond beduid een Staatsregeering fonder Stad • houaers, een mdependentie van de Provinciën van mal- r (.a) Sie de Acie van het Gmvermm* van Uall'. van 't Jaar de Unie tuf&hen IldU. en Zeel', van 't jaar 1576, en de Acle van delatie van de H: Overwheit van 't jaar l58i , in v Reg: van Ho». 21 Juï. 1575, 28 April 1576, cn 23 Dec: 1581. ^ (1) De Heer de Groot fegt feer opmerkelyk Anna!4 . erant, te weeten , in het jaar 1584 naa doode van Prins Willem, wanneer het Ampt van Stadhouder van Holland over het ;aar onbegeeven bleef, qui civium imperia prae. ierebani,intempejiive avidi libertaüs ,cui iokrandaeimparet tune maxtme in discordias ibant. '  ( s ) malkander, en, foo men fiet op de faak, fonder te blyven hangen aan de naamen, een volflaagen anarchie. Maar de reden, waarom de aanftelling van cén of meerder Stadhouders niet getelt word in dit Gefchrift onder de geneesmiddelen van de quaalen van de Republicq, is dat de Schryver meent , dat hef; oogmerk van dit Gefchrift bereikt kan worden fonder Stadhouder. Het geen onderftelt fynde , gelyk hy meend te mogen doen, heeft daar in van geen Stadhouder moeten gelprooken worden , om de twee of dry volgende redenen. Eerftelyk, om dat de Regenten generalyk een feer groote weerfm hebben tegen een Stadhouder: het fy alleen uit vrees, dat volgende Stadhouders, voortgaande op het fpoor der voorige, fóuden konnen haar autoriteit misbruiken, het fy, dat eigen intreft met die vrees gepaart gaat. Sulx dat de voorn"ag van een Stadhouder by feer weinige Regenten ingarg foude vinden: de Republicq heedensdaags in deefen deele niet qualyk gelykende na de Roomfche ten tyde van Augustus , wanneer de groote autoriteit, welke onder vertcheidc naamen in ééne hand gebragt wierd , veelen foo feer tegen de borft was: (/choon dat 'er misfehien , alles geconfidcreert, geen ander remedie over was tot redding van een Staat, die door de twccfpalt, foo tüsfchën den Adel en het Volk, als tusfehen de Regenten, federt veel jaaren gevaar liep van te vervallen in de uiterfte verwerring, jaa van te grond te gaan:) dat Lirins aanmerkt in de Voorreeden van fyn Hiftorie, dat men een tyd beleefde, waar in Roomen a 3 , . m  ( 6 ) nee vhia fua, de defecten in de conftitmie van de vrye Regeering, nee remedni, het geeven van meeder gelag aan Augustus als met een vryc Regeering overeenquam, pati poterat. Maar om van de Roomfche Republicq te keeren tot die van de Vereenigde Nederlanden, fchoon dat de Regenten minder ingenoomen waaren tegen een Stadhouder als fe fyn , men foude, en dit is de tweede reeden waarom in dit Gefchrift van geen Stadhouder gefproken word, feer veel moeite hebben om 'er een te vinden. Hier te Lande is maar één eenig Prins van het Huis van Nasfou overig, en dat nog een Prins van foo weinig jaaren, dat die nog in lange niet foude konnen beantwoorden aan het oogmerk , waar meede de Provinciën , welke jegenwoordig fonder Stadhouder fyn, of eenige derfelve, hem tot Stadhouder fouden verkiefen: En bovendien een Prins, die reeds Stadhouder van twee Provinciën is, een groote fwaarigheid Voorwaar, om dat het in voorige tyden veel gecontribueert heeft tot behoud van de Vryheid, of van het regt van de Staaten, en van de Privilegiën van het Land , dat alle de Provinciën niet onder één en defelve Stadhouder waaren, maar dat de voorftanders van de Vryheid eenigfins konden contrabalanceeren het gefag va^i den eenen Stadhouder door dat van den ander. Of foo men, om die fwaarigheid weg te neemen, foude uitfien na een Stadhouder, onder de Proteftantfche Pi ineen in het Duidfche Ryk, (want waar kan men 'er elders een löeken ? j foude men befwaarlyk konnen een keufe doen die niet feer gevaarlyk loude weefen aan de wettige  (?) tige Regeering van het Land, en die tefFens niet veel ongenoegen, enjaloufie, foude geeven aan Princen, die voorbygegaan fouden weefen. Behalven, dat fodanige Stadhouders geen kleine tyd fouden nodig hebben om te leeren de Wetten en Coftumen deefer Landen, en misfchien nog meerder om fig daar na te leeren fchikken, als gebooren, en opgevoed, onder een feer defpotique Regeering. Men voeg by deefe twee redenen , dat foo 'er al een bequaam fubjecl: tot het Ampt van Stadhouder binnen off buiten 's Lands te vinden was, de Provinciën, welke jegenwoordig fonder Stadhouder fyn, naa alle waarfchynlykheid niet ligt fouden te brengen weefen om fig daar over met malkander te verftaan: en dat niet veel foude gevördert weefen ten opfigte van het oogmerk , met welk hier van een Stadhouder gefprooken word, foo maar deefe of geene Provincie een Stadhouder aannam , en de andere daar toe niet waaren te beweegen. Dit zyn de voornaame redenen , waarom het aanftellen van een Stadhouder niet voorgeflagen word in het volgend Gefchrift als een remedie tegen de quaalen van de Republicq , niet tegenftaande, dat het anders een onwederfpreekelyke faak is , dat een Staatsregeering met Stadhouders de oude, en waare, conftitutie van de Republicq is , en dat de Stadhouders van het begin van de Republicq af veel gecontribueert hebben om de Provinciën, foo elk in den haare, als onder malkanderen, te houden in ruft , en eenigheid: en niet minder om fpoed, vigueur, en fecretesfe by te fetten , en aan de deliberaA 4 tien,  (8) tien , en aan de executie der genoome RefoJutien. Maar foo deefe redenen toonen, dat om geen Stadhouder kan gedagt worden, fe toonen met een, dat des te ernftiger moet gedagt worden op andere remedien tegen de qualen van de Republicq : de quaalen niet minder gevaarlyk fynde , nog minder roepende om een prompt remedie , om dat het eerde remedie , dat voorkomt , off niet goed , off niet pradicabel , gevonden word. En dit is het oogmerk van het volgende Gefchrift.  ( 9 ) Aanwyfing van de waare oor- faaken van het jegenwoordig groot verval in de generaale Regeering van den Staat der Vereenigde Nederlanden, en van de nodige middelen van redres : met een byvoegfel, raakende de Provintie van Holland en Westvriesland in het byfonder. J^Jiets fchynt minder tegenfpraak te lyden, als dat geen Sociëteit, publique, off particuliere, kan beftaan, wanneer elk Lid van de Sociëteit meefter is van de deliberatien over faaken, betreffende het weefen, en oogmerk, van de Sociëteit: of, om klaar te fpreeken, wanneer elk Lid kan beletten de conclufie van fodanige deliberatien, en niet kan gehouden worden tot het naakoomen der genoome Refolutien. Hier uit is af te neemen, wat een onfydig menfch van gefonde hersfenen moet oordeelen van een fodanige Regeering als die van den Staat der Vereenigde Nederlanden, van welke met waarheid kan gefegt worden, en jeegenwoordig meer als oit voor deefe, dat elk Lid, off Provintie, de magt heeft om te ftremmen de heilfaamfte, en de nodigfte, Refolutien: en dat het lichaam, off de Generaliteit van de Provinciën, de magt niet heeft om de byfondere Leeden te houden tot naakooming der genoome Refolutien. En prefenteeren fig vervolgens als van felfs verfcheide importante vraagen , welke het de moeite waerd is te beantwoorden ? om dat fe dieA 5 nen  ( io ) nen om te ontdekken de wortel van het quaad de waare hulpmiddelen aan te wvfen, In dé vooroordeelen daar ontrent weg te "neemen. i. Ecrftelyk kan gevraagt worden, off, en waarom, de Voorouders een Republicq geftigt hebben , welke geen voorbeeld heeft in de Hiftonen , en welkers grondreegels ftryden met die van alle pubhque en particuliere Sociëteiten ? Soo men niet anders had te antwoorden, foude men met een wys Man feggen, Rempubticam fatavorum cafufaéiam, en daar aan toefchrvven de gcbreeken in de conftitutie van de Regeering Maar men behoeft fig niet daar meede te bejelpen, dewyl men onbefchroomt kan antwoorden dat ae Voorouders een gansch andere Republicq geftigt hebben: Dat het negende Articul van de Unie van Utregt meedebrengt, dat als de Provinticn niet konnen malkander verftaan over faaken, waar 111 geen overftemming plaats heeft, het verfchil lal afgedaan worden by fubmisfie: en het drv en twintigfte Articul, foo wel als de Aöe van parate executie van den 13 July 1570 en de Inftruóhen van den Raad van Staate van de jaaren 1584, 158S, en 1Ó51, dat de refpeclive Leeden van de Unie konnen gehouden worden door middelen van bedwang tot naakooming der genoome Refolutien en der gedraage Confenten: Dat het een en ander geraakt zynde in verval en ongebruik, alle de Provint'ien, in het jaar 1651 extraordinaris vergadert, eenpaarig van be-  (II) begryp geweeft zyn, dat de fubrhfie, en de conJirtunte, beide weder moften ingevoert worden, en alleen gediscrepcert hebben over de forme der fubmisfie: waar over fy nogtans meede genqegfaam eens geworden fyn nog voor het fcheiden der extraordinaris Vergadering. Sodanig, dat die importante faak ongetwyffelt doe ter tyd foude fyn gebragt geweeft tot de gewenfchte conclufie, indien niet de Provintie van Holland, welke naderhand fig des beklaagt heeft, gedaan had op het uitfonderen van het ftuk der Confenten (a). Ten tweede kan gevraagt worden na de oorfaak, waarom foo heilfaame faaken, fchoon foo formeelyk. vaftgeftelt, of niet in praftycq gebragt, of immers van overlang buiten pra&ycq geraakt, zyn? Waar op voor antwoord diend, en eerft in opfigt van het point van de fubmisfte, dat in het begin, en foo lang als de vrees voor het Spaanfche jokdeProvintien eenigmaakte, en niet alleen de .Stadhouders, welke groot gefag hadden in de Regeering, en doorgaans één lyn trokken, maar ook de Ambasfadeurs van Vrankryk en Engeland, tusfchen beide fpraaken in alle importante Staatsdeliberatien, de queftien noit, off felden, foo hoog gingen, dat het aanquam op het fubmitteeren derfelve. Waar by nog ftaat te confidereeren, dat niet kan getwyffelt worden, of de Regenten hebben al 0?) Sic Kef: Sfi? van Ilolk 2 Mey 1663.  ( 12 ) al vroeg gemerkt, dat men in de Unie misgetait had, met alle toekoomende queftien te verblyven aan de Stadhouders, welke, reeds veel gelag hebbende, konden fig geheel meefter maaken van de deliberatien door middel van de dec.fie der verfchillen : dewyl fe daar toe maar behoefden eemge wynige Leeden te winnen, en tweelpalt te maaken , een feer ligte faak in een veelhoofdige Regeering. Het is waar, dat de Unie maar fpreekt van de Stadhouders, doe ter tyd weefende, en dat deiclve daar door fchynt te referveeren aan de üondgenooten de vryheid, om naderhand te noemen andere Arbiters. Maar wie fietniet, dat de volgende Stadhouders niet konden voorbvgegaan en andere Arbiters genoemt worden, fonder oopenbaare ofienfie ? dat de volgende Stadhouders te veel gefags hadden, als dat men fe foude hebben durven oopentlyk offenfeeren door fe yoorby te gaan? en dat men daarom ligt heeft konnen inchneeren om af te ficn van de fubmisfie der verfchillen? In het jaar 1651 wierd dit ftuk beeter begreepen, doe de gedagten gingen om aparte Aibiters te kielen, in vry groot getal, tot elke voorkoomende faak. Van welke manier van fubmisfie en arbitrage, geen diergelyke gevolgen als dè boovenftaande te vreefen waaren. En wat aangaat het point van de conftramte, de reeden, waarom het altyd mank gegaan heeft, en eindelyk geheel en al geraakt is in ongebruik, is buiten twyffel, dat liet felve point aanbevoolen is aan den Raad van Staate, een Collegie, dat hand over hand verlooren 'heeft van  ( 13 ) van fyn autoriteit , van de dag af dat men genoodfaakt is geweeft daar in fesfie te geeven aan de Engelfchen , en welk feedert noit wedergekregen heeft de autoriteit, die het eens verlooren had. Waarom ook de Raad van Staate, bewuft van dat defccl, felden, foo oit, het middel van conftrainte gebruikt heeft, als met overleg, en op Refolutie , van de Vergadering van haar Ho: Mo:, dat is van een Vergadering, beftaande uit Gedeputeerden, welke veel meerder relatie hebben , elk tot fyn Committenten, als tot de Republicq. Het geen Prins Willem den Oude al in lyn tyd deed leggen, que les deputéz Jervoieut at f asjemblèe plutot peur exen/er les Vrovinces, comme Procureurs & Avocats de leurs Cor.ftituans, et Alaities, que pour arancer le bi en commun \a): daar uit niet veel goeds voorfpellende. 3- Ten derde, kan gevraagt worden, waar by het toekomt, dat de Republicq foo lang beftaan heeft, en nog beftaat, indien het waar is, gelyk beweefen is in het begin, dat geen Sociëteit, publique, off particuliere, kan beftaan, wanneer elk Lid op de bovengefegde wys meefter is van de deliberatien over de faaken, betreffende het weefen, en oogmerk, van dc Sociëteit? Gewisfelyk dit is niet foo feer toe te fchryven aan de gemaatigtheid, waar meede de refpeclive Provintien fig bedient hebben van dat meefter- fchap? O) Sie Re/. StaaM Gen: 24 Norh: 15-9,  ( 14 ) fchap , als aan de Goddelyke Vooifienigheid , welke tegen alle menfchelyke apparentie foo lang ftaande heeft gehouden het wankelbaar geftel Van de Republicq Egter kan men 'er nog deefe, en geene, tweede oorfaaken by voegen, en naamelyk, de vrees voor Spagnien, en naderhand voor Vrankryk: het groot gefag der Princen van Orange: en de rykdom, waar meede God in voortyden de ganfchen Staat, en byfonder de Provintie van Holland , _ gefeegent heeft, als waar door men groote fwaarigheeden , die van tyd tot tyd gefprooten fyn uit de conftitutie van de Regeering, te booven is gekoomen, en nog foude konnen te booven koomen, indien de ganfche Staat, en indien de Provintie van Holland in het byfonder, niet verboodemt waaren door opgenoome Capitaalen , en daar door geheel verlooien hadden haar credit. Een ryk huishouden kan desorders veelen, welke een berooit huishouden over hoop werpen. En daarom foude men te grooter ongelyk hebben , met fig te vleijen met de hoop , dat de Republicq nog wel fal ftaande blyven , fchoon dat de aangeweefe defecten in de conftitutie derfelve niet worden weggenoomen. 4- Soo men in de vierde plaats vraagt na de remedien tegen de aangeweefe defecten : dcfelve fyn met geringe moeite af te leiden uit het reeds gefegde. Uit de exemplen van verfcheide vrye Staatsregeeringen, foo oude, als nieuwe, welke fouden kón-  ( 15 ) konnen bvgebragt worden , blykt, dat indien aan de eene fyde geen politicq lichaam kan beftaan, wanneer elk Lid meefter is van de deliberatien, en refolutien, aan de andere fyde geenfins vereischt word tot het beftaan van een pohficq lichaam, dat het één Lid meer te feggen hebbe als het ander Lid, maar alleen dat elk Lid gefubordineert fy aan het lichaam. Dit laafte foude plaats hebben in de Regeering van de Republicq, en de aangeweefe defeden in de conftitutie derfelve fouden weggenoomen weefen, indien het geen, dat in hét jaar 1651 tuflehen de Provintien geproje&eert, en bynaa tot befluit gebragt, is ontrent de fubmisfie, en conftramte, eenpaarig aangenoomen en gedecreteert wierd, met de correct ien , en byvoegfels, vervat in het hier nevensgaand Advis van den Raad van Staate van den 27 January 1717 aan de extraordinaris Vergadering van haar Ho: Mo:, in welk Advis, mitsgaders in de voorgaande Brieven van den 14 Decemb: en 18 Janua:, welke insgelyx hier agter volgen, deefe materie uitvoerlyk verhandelt is. Dan, hoewel onder de voorf: Byvoegfels één is, waar by de tyd tot het noemen der Arbiters, aan welke de" gefchillen fouden gefubmitteert worden, wyfelyk bepaalt is : het welk overgeflaagen was in de concept Refolutie van het jaar 1651 : foo is die tyd foo lang genoomen, dat de omftandigheeden van den Staat fomwyl geen foo lang uitftel fouden konnen lyden. En foude derhalven noodwendig dienen daar by gedaan te worden, dat die tyd foude konnen verkort worden, foo niet by een fnnple meerderheid , ten  ( 16 ) ten minfte met vyff ftemmen van de feeven: het middel van fubmisfie geen middel fynde, wanneer het niet kan op fyn tyd in 't werk geftelt worden. : J?3,"'lfl.^ir?faSf*?1 In de vyfde plaats kan gevraagt worden , off " de voorgeflaage remedien niet fouden de vermoogenfte Provintien te veel doen afhangen van dé minder vermoogende? Waar op tot antwoord diend, eerftelyk, dat dewyl de Unie geflooten is tusfchen de Provinciën , niet om malkanders handen te binden, en ftil te fitten , maar om malkander met alle magt by te ftaan, de vermoogenfte Provinciën jeegenwoordig tegen dat oogmerk in een feer groote maat afhangen van de minder vermoogende , om dat de laafte , de fterkfte in getal fynde , konnen ftuiten , niet alleen by overftemmiug, maar felfs ieder affonderlyk, al wat volgens de Unie moet gedaan worden tot bereiking van het oogmerk derfelve: En ten andere , dat de fubmisfie het waare middel is, niet alleen om die afhanglykheid weg te neemen, en de faaken te brengen in de termen van een behoorlyke egaliteit , doordien "het getal der Arbiters, aan welke de verfchillen fouden verbleeven worden, eeven groot moet fyn Van wederfyden, maar ook, om de wortel uit te roeijen van alle partyfehappen , en cabales, ontrent faaken , waar in de fubmisfie plaats heeft: geen Provinciën fullende faamenfpannen tegen andere, wanneer nog meerder, nog minder s  ( 17 > der, getal kan ftrérnmen de deliberatien, en wanneer, in geval van dispariteit van gevoelens3 het minder getal regt heeft om foo veel Arbiters te noemen als het meerder getal. En om , foo veel doenbaar is, te beletten alle influentie van de Provinciën op de Advifen der Arbiters, het welk het eenig middel is dat over foude blyven aan de Provinciën, óm malkander te verkloeken, en te benadeelen j foude de geprojecteerden eed der Arbiters behooren daar meede geampliëert te worden, „ dat niemant fal „ moogen t'eeniger tyd openblaren fyn eigen ad„ vis , off de advifen van anderen , op poene' „ van infamie, te deeeineeren by het Collegie , j, aan welk de conftrainte, off executie, foü„ de worden aanbevoolen". 6t Nog kan in de laafte plaats gevraagt worden.) of de voorgeflaage middelen konnen beftaan met de Vryheid? Dog deefe vraag vereifcht geen ander antwoord , als dat de Vryheid niet beftaat in een ongebonde licentie, ftrydende met de natuur en het einde van alle Sociëteiten, en in het byfonder met de Unie, welke ganfeh en gaar daar door ontfenuwd word: maar dat die beftaat in een ordentelyke Regeering. overeenkoomende met de Unie, en met de andere grondwetten van denStaat: En dat het foo ver van daar is, dat de voorgeflaage middelen fouden ftryden met de Vryheid, in die fin genoomen, dat in tegendeel II. Deel. B niet»  ( i8 ) niets gevaarlyker is voor de Vryheid, en niets dat eerder foude konnen over hoop werpen de jeegenwoordige vrye Staatsregeering, als het langer verfuim der voorgeflaage middelen. Want wat heeft men anders te wagten, foo de jegenwoordige confufie in de Regeering blyft duuren, en foo de Financien niet gered worden, jdie het onmogelyk.is te redden,fonder een voorgaand redres in de Regeering, als dat de gemeente, gaande gemaakt door het eerfte onverhoopt toeval, en aangefet door menfchen, die haar voordeel foeken in verandering, waar aan het felden, off noit, manqueert, fal voeren de taal van de Voorouders, waar van gelprooken is in hetVoorberigt, „dat" naamelyk „ de eenig„ heid, waar door alle Republiquen en Ge„ meenfchappen, meeft worden behouden, gej, fterkt, en beveftigt, niet wel fyn kan by veelen, in wil en gemoed veeltyds differee„ rende: en dat midsdien nodig is dat de Re„ geering aan één hoofd, en Overigheid, ge„ fielt, en bevoolen wierdc." Waar van het gevolg niet minder nadeelig foude weefen aan de jeegenwoordige Regenten, als aan de jeegenwoordige forme van Regeering. Soo dat men wel befluiten mag, dat de geene, die fig kanten tegen de voorgeflage middelen, off niet met al haar vermoogen bevorderen het gebruik derfelve , foo fe geen beeter hebben voor te flaan , geen regte voorftanders , indien geen bedekte vyanden, zyn van de Vryheid, en van de vrye Staatsregeering. §>ul vult f.nem, vult media. By-  ( 19 ) Byvocgfcl, raakende de Provincie van Holland en Weftvriesland in het byfonder. De meefte Provinciën hebbert in de conftitutie van haar Regeeringen de beide weefentlyke defecten , van welke booven gefprooken is , en vooral de Provincie van Holland en Weftvriesland, welkers Regeering, fchoon beftaande (het geen fonderlinge opmerking verdient) uit een veel grooter getal van Leeden als die van eenige Provincie, en daarom ook moeylyker fynde te brengen tot eenpaarigheit, egter dat gemeen heeft met de Regeeringen van meer andere Provinciën, dat nog overftemming, nog fubmisfie, nog eenig ander middel om te koomen tot een uitkomft, plaats heeft in de deliberatien over de voornaamfte faaken : en dat de executie der Refolutien, en jnfonderheid van die Refolutien , welke raaken den opheft der Middelen , af hangt in een feer groote maate van de particuliere Leeden , elk in den haaren. Waarom ook de Middelen nooit geheeven fyn , en' hoe langer hoe minder geheeven worden, met de vereil'chte egualiteit : en te vergeefs, immers met wynigvrugt, gearbeid word om daar aan te remedieeren, door het verbeeteren der Ordonnantiën, welke, hoe goed en exact ook, niet konnen haar feive executeeren. Invoegen, dat een groot gedeelte van het geen, welk booven gefegt is van de defecten in de generaale Regeering der Vereenigde Nederlanden , toepasfelyk is op de Provincie van Holland en Weftvriesland. B a Maaf  ( 20 ) Maar laaiende die toepasfing aan den Leefer, fal men hier alleen wat naader aanwyfen de oorfaak van de voorf: defecten in de Regeering van die Provincie. Wat dan belangt het eerfte defect, dat 'er naamelyk geen uitkomft van faaken is, wanneer de Leeden niet fyn te brengen tot eenpaarigheid: de fubmisfie der gefchillen over faaken, waar in geen overftemming plaats heeft, het gepafte remedie van dat defect, is een der oude grondreegels van de Regeering van Holland, uitwyfens de Ordonnantiën op de Vergaadering van de jaaren 1574 en 1581 (a). Ook brengt het veertiende Articul der Ordonnantie van den ioFebruary 1585, federt welke geen nadere gemaakt is, uitdrukkelyk meede, dat wanneer de Leeden niet fouden konnen vereenigen , off verdraagen , ontrent faaken , waar in geen overftemming plaats heeft, het getal van welke faaken merkelyk vergroot is by die Ordonnantie, „ de verfchillen dcshalven weelende, „ als de twee derde deelen van de ftemmcn, off „ advifen , overeendraagen , gefubrnitteert, en „ geftelt, fullen worden ter decifie van alfulke neutrale Heeren , off Perfonagien binnen de geünieerde Provinciën, als fy onderling fullen konnen verdraagen, die men ten wederfyden gehouden fal weefen te nomineeren binnen de „ tyd van veertien dagen, off dry weeken, naa „ dat de gefchillen ontftaan fullen zyn." Maar (a) De inhoud van de eerfte is te vinden by Bor b: 7, fol. 482. de tweede ia het Regifter van üoll". 17 Maert J581.  ( 21 ) Maar op dat veertiende Articul_ vallen verfcheide remarques, en namelyk in de eerfte plaats, dat de Staaten genoodfaakt waaren wegens de flerke oppofitie van Amfterdam en Gouda uit te fonderen van de fubmisfie de pointen van de Souver ainiteit , Religie, en (het geen meerder te paffe komt in de daaglyxe deliberatien) ordinaris en extraordinaris Contributien, gelyk te fien is uit de Refolutien van den 19 Febr: en 12 Maert 1585: fchoon dat alle de andere Leeden begreepen, „ dat op het verdrag van het point van „ de fubmisfie is beruftende de behoudenis, off )} ondergang van den Lande" (a). Ten andere, dat dewyl de Ordonnantie van het jaar 1585 gemaakt is in een tyd, wanneer Holland fonder Stadhouder was: Prins Mauritz den 1 Novemb. van dat jaar eerft Stadhouder geworden fynde: en dewyl om die reeden de Stadhouder niet genoemt word in het voorf: I4dc Articul, gelyk in de voorige Ordonnantiën op de Vergadering, maar integendeel neutr mie Heeren, off Perfonagien, bmneu de geünieerde Provinciën: wel te begrypen is, dat Prins Mauritz, Stadhouder geworden fynde , heeft moogen lyden dat het middel van fubmisfie, voor foo veel het by de Ordonnantie van het jaar 1585 in weefen was gelaaten, vervallen is. Prins Mauritz was wel naauwlyx Stadhouder geworden , off de Staaten autorifeerden hem, ,, als Gouverneur van Holland , en eenige uit „ den Raade van Holland, die daar toe by fyn „ ExelK fouden worden verkooren, om uiterlyk B 3 „té (a) Sie Kef: Si" van Holt: 19 Febr. 1585, en 18 Ftbr: 1588.  ( » ) „ te decideeren de differentcn, die tüflcïtefl de „ Eedelen en Steeden van Holland in 't particu„ lier op het inwilligen van de contributien, tot „ de gemeene defenfie noodig fynde , fouden voorvallen'' (a). Maar die autofifatie eindigde met dat jaar, en is federt niet wederom vernieuwt: En ten derde, dat het voorf: veertiende Articul in het generaal fpreekt van neutrale Heeren, off Perfonagien , binnen de geünieerde Provinticn, fonder het getal te bepaalen, of iets anders ontrent de keufe derfelve valt te ftellen als alleen de tyd, binnen welke fy fouden moeten genoemt worden , de relt, na het fchynt, overlaatende aan het onderling verdrag van partyen. Sqo dat het voorf: veertiende Articul in verfcheide opfigten gebrekkelyk is , en niet foude konnen met nut in practyq gcbragt worden, fonder merkelyke ampliatie, lbo ontrent de materie, als ontrent de forme, van Ag fubmisfie. > De fwaarigheeden , welke te vreefen waaren uit de affchaffing der fubmisfie ontrent het point Van de contributien, het point, waar over doorgaans het meefte verfchil valt, en dat een directe, off indirecte, influentie heeft, in meeft alle andere Staats faaken, fouden in geenen decle foo groot geweeft fyn, indien de Eedelen, en de fes groote Steeden, welke voor de troublen alleen ordinaris ten dagvaart befchreeven wierden, gehad hadden de voorfigtigheit van te bedingen by het admitteeren van foo veel kleine Steeden tot ordinaris meedecomparanren, dat de kleine Steeden niet fouden hebben het fclve voorregt inet (p) Sie Kef: Sta': van Bolk 8 Jan'. 158Ö,  ( *3 ) met de Eedelen, en met de groote Steeden, van te konnen ftremmen de conclufie in faaken, waar in geen overltemming plaats heeft. En gewis de kleine Steeden, welke voor de troublen geheel vervangen wierden door de Eedelen en groote Steeden, en waar van fommige geen ordinaris comparanten fyn geworden als in het jaar 1581, hadden geen reden, om niet te minltc dat voorregt te laaten aan de Eedelen en groote Steeden, die van haar zyde niet wynig van haai- oude preéminentie overgaaven door de kleine Steeden toe te laaten tot alle ordinaris dagvaarden: Vooral, foo men confidereert, dat niets billyker is in een Regeering, beftaande uit Leeden, welke alle gelyke Item hebben, fchoon wefende van feer ongelyk vermoogen, als dat ten minfte eenige van de importantfie faaken worden uitgefondert, waar in de vcrmoogenfte Leeden, off die eenige andere preéminentie hebben, niet konnen overftemt worden door haar Meedeleeden. Maar het was te laat in het jaar 1585, om te willen bedingen het geen , dat te vooren verfuimt was, doe het miffchien wynig moeite foude gekort nebben. Behalven, dat dit expediënt wel foude de fwaarigheid vermindert, maar niet geheel weggenoomen, hebben, dewyl de Eedelen en groote Steeden meede niet altyd eens fyn, en 'er daarom een middel moft gevonden worden om te koomen tot een afkomft van faaken, foo wel wanneer de Eedelen en groote Steeden van malkander, als wanneer die van de kleine Steeden, fouden discrepeeien. B 4 En  ( H ) .En daarom hadden de twee Leeden, welke met langer wilden aan de fubmisfie der gefchillen, moeten andere middelen voorflaan Ommno emm ( om te gebruiken de woorden van een Man (a), wiens woorden plagten voor oraculen aangefien te worden by de voorftanders van de oude wettige Regeering) ea credenda èft fut [Je votuntas coèmimm in foaetatem, ut ratio al'tqua ejfst expediendi negotia , die 'er notoirlyk niet K5 wanneer 'er geen uitkomft is in cas van oiscrepant:e als by eenparigheid. En het is te meer te beklaagen, dat die twee Leeden daar op doe ter tyd niet fyn bedagt gc-. weeft, om dat alle vooi flaagen, die niet geheel onreedelyk waaren , feer ligt fouden ingang gevonden hebben by de andere Leeden, als welke met foo veel kommer aanfagen tegen de gevolgen van het ligten der fubmisfie uit de Ordonnantie op de Vergadering, dat fe, na alle apparentien , fouden geluiftert hebben naa aïle voarflagen, welke maar konden dienen om die gevolgen te fluiten, en om een wel gefielde Regeering te preferyeeren van te veraarden in een foort van anarchie, waar naa fe jeegenwoordig in verfcheide opfigten maar al te veel gelykt. Men kan niet beeter dit eerfte point befluiten, als met de opmerkelyke woorden van de foo eeven aangehaalden Auteur (b). Ubi de nov'u oneribus disceptatur, valere majoris part is decreta vetatmos, fub ptinapatu luud imprudenter introduStus fff: B:) Libertati periculofus, ni po jure fuc- (a) Grotius de J: Bi ac P: B: 2, cap: 5, § 17. (fi) Annah L: 4,  ( 25 ) fuccedant frudevtii et pMmamor, twee qualiteiten, die niet foo gemeen fyn onder de Regenten , als wel te wenlchen was. Belangende nu het tweede defefl in de Regeering van Holland, dat naamelyk de executie der Refolutien over het ftuk der Middelen in een groote maate afhangt van de refpective Leeden, elk in den haaren, en dat de Middelen daarom ook feer ineguaal geheeven worden: een pofitif dat niemant kan teegenfpreeken : de voornaamfte oorfaak van dat defect is te vinden in een Refolutie, off Placaatw van den a3 April 1576, waar by de kenmfle der queftien over den ophef der Moeien benoemen is aan het Hoff Provinciaal, en gegeeyen aan de Gecommitteerden van de Staaten in eiken S^uai'tiefe Want in plaats dat het Hof beftaat uit Raaden, welke gecommitteert worden voor haar leven tot de adminiftratie van de Juftit.e, en welke by het aanvaerden van haar Ampt fig moeten ontdaan van alle relatie tot de bylondere Leeden, beftaan de Collegien van de Gecommitteerde Raaden, het één geheel, het ander op één Heer uit de Ordre van de Ridderfchap naa, uit Regenten van de Steeden welke meerder relatie hebben elk tot de Stad, waar door hy voor een korte tyd geleend word aan de Provintie, als tot het gemeene Land. Was de lange train van procedeeren, voor het Hoff gebruiklvk , nadeelig aan den opnet der Middelen: en'had het Hof te veel te doen met ordinaris regts - faaken, om te konnen vaceeren tot de kenniffe der queftien, raakenue B 5 üe  ( 26 ) de Middelen : de Staaten hadden konnen ordon- Ten Lafuet H°f^ gdyk fe geordonneert hebben aan Schepenen Commiffariffen, de plano tent L^mTrVUkrder,MiddeIen: & hadTen ko? vtn S a ff verfterken met het noodig getal rnerSR-nd^ °m t(r befoigneeren met twJL LaTeu ê'ên ,f ge7lkS fe hadden konnen opregfvk Lt w ff^n Rfgtbanke"> bcftaande, geafl™ if' U:,tRaaden> welke fonden moeten peggen alle relatie tot de byfondere Leeden, en dienen voor haar leeven. J nnk^f' h°e ^^'g d^re eerfte verandering ook was aan den ophef der Middelen, het is daar by niet gebleeven. De judicature ter eerfte» inftantie van de queftien over de Middelen is rZ gn iSaren daar na' en "amelvk by de generale Ordonnantie van het jaar 1583 , gegeeven aan Schepenen5 off wel aan eenige Ge^nmit- c^miï" getal derfelve' te kiefen door de nf fn.ter verpagting: niet tegenftaanue dat de eige redenen, welke hadden doen MdlTCn unAAh&t H°f de iudicatul"e over de Middelen, hadden moeten beletten die te geeven aan Schepenen , welke bovendien nog veel mauwer relatie hebben tot de refpeclivï SteeRanden Coileg,en van de Gecommitteerde Waar by nog komt in de derde plaats, dat de Omcieren van de Steeden, welke moeten de Paatcrs, en andere Collecteurs der Middelen, affifteeren, msgelyx meerder relatie hebben tot de Steeden als tot het gemeene Land, infonderheid, federt dat de üfhciersampten in veel Steeden verandert iyn m dryjaarige Commisfren : fonder dat de  ( 27 ) de Fiscaal van Holland, ofCommifenFiscaal, in ftaat zyn om te fuppleeren aan dat defect. Het welke geen andere bewys behoeft als de ondervinding. Of het jeegenwoordig geraaden is, de tinancien der beide Quartieren in één te ünelten, en te combineeren de Collegien van de Gecommitteerde Raaden, is een faak van groot overleg Maar de feparatie der financien, gelprooten, gdyk bekent is, uit de troublen, welke de communicatie tufichen de Quartieren moeylyk maakte, is van ouds aangefien voor loo nadeelig, dat de Staaten ftrax naa het cefleeren van die belemmering ernftelyk bedagt geweeft fyn, om meede te doen cefleeren de leparatie der financien van de twee Quartieren, refolveerende ten dien einde, belangende „de combinatie van de - Collegien van de Staaten binnen Holland, dat om . om alle weegen en middelen te foeken van ac„ coord, en ten einde de penningen in eéne beurfe ' mogten koomen, feer ernftelyk aan alle deSteeden in den Noorderquartiere foude gefchreven worden, behoorlyk te willen letten opdegewigtigheid van de faake:" waar by de Eedelen verklaarden, „dat foo verre die van den Noorderquar„ fiere haarluider Collegie niet van meening fouden „ fyn te laaten combineeren, en de gemeene pen„ ningen koomen in ééne beurfe, fyluiden pro„ testeerden,dat alle de penningen ,dietenplatten Lande aldaar, en byfonder in haarluider Juris" diótien, geligt, en geheeven, fouden worden, " binnen deefen Lande (dat is hetZuiderquartier) " ten Comtoire fouden worden gebragt." Om 't'e fwv^en van de devoiren, welke federt nu en -D dan ( ^sdeProvinciën nog heeden ten daage onderling contribuerenuitgefondert dat in het jaar 1616 de quote van Zeeland eemgfins vermindert is, en die van de andere Provinciën na advenant verhoogt, gelyk hier na breeder fal aangeweefen worden Defelve Acle verdiend (onfes ooideeels) in verfcheide opfïgten de attentie van deefe. extra■ _ „..' ,...1 ' .. . 10 - or- (a) Ref. 10 November 1612.  ( 35 ) ordinaris Vergadering, en is van den volgenden inhoud. , Jlfoo de Hoog Mog. Heeren Staaten Generaal by haar Hoog Mog. Refolutien van den 10 en 13 der voorbede maand van 'November, omme de hoogwigtige redenen in defelve Refolutien verhaalt, en befonder ook omme eenmaal te moogen voorkoomen de confufie en verloop van 's hands faaken, teegenwoordig op het uitterjte gekoomen zynde door de langduiinge wanbetaling en groote agterjiallen van verfcheide Compagnien te paart en te voet, en van andere pariyen van den Staat van oorloge, alles gecaufeert door de fchadelyke disputen , nu een lange tyd onder de Provinciën op haarlieder onderlinge auote gevallen, mits dien verfogt hebben fyn Excellentie, de Welgebooren Heere Gr ave Wilhem Ludewyk van NasJau Stadhouder, &e. en den Raad van Staate, omme op defelve quote van de Provinciën, en in befonder mede van de Provincie van Zeeland {daar over wel de meefie disputen waaren vallende) haare nadere meenige te willen openen, daar toe rypelyk, en met alle eonjideratien lettende op V regie verftant van de gemeene Unie, mitsgaders van de Tratlaaten, met Engeland, en anderfins partuulierlyck titsfchen Holland en Zeeland gemaakt , en namentlyk meede op de natuurlyke en innerlyke obligatie , daar mede de Provinciën aan malkanderen gehouden en verbonden fyn tot bevorderinge van haarlieder wel/tandt , dejenfie, en befchermenisfe, het welk fonder gemeene conformiteit niet en kan gefchieden, en dat in allen gevalle daar inne een uitkomfte moet weefen, dewelke m defe en diergelyke differenten by het êènè Ti qclaat geJtelt word aan de Stadhouders, en by het andere C 3, aan  ( 36 ) aan de Gouverneurs en den Raad van Staate, foo u t dat fyn Exellentie, fyn G., en den Raad van Staate, overmerkende in wat periculen door deefe ruineufe difputen tegenwoordig de Landen fyn ftaande, en voorts wel rypelyk hebbende gelet op de verklaaringen , eertydts by de Gecommitteerden van de Vereenigde Provinciën ten overftaan van de Heeren Ambasfadeurs van de Koningen van Vrankryk en Groot-Brittannien tot welftand en notelyke verfeekertnge van de Vereenigde Landen op V [tuk van de confenten en contributien voor het befluit van het beftant gedaan , en naamentlyk, djt die van Holland voorgeflaagen hadden, en te vreeden waarenT geduurende het beftant te contribueer en maandelyx 300000 ponden, Utregt 30000 ponden, Vriesland 60000 ponden, en de andere Provinciën na advenant, waar op de voorfchreve Heer en Ambasfadeurs van weegen heure Koningen, de Provinciën onderlinge , de Heer en Gouverneurs , eenfaamentlyk den Raad van Staate, heur vertrouwen hebben geftelt, en voords wel, en met alle infigten, overwoogen V gene van tyd tot tyd daar naa foo ter Vergader'mge van de Hoog Mog. Heer en Staaten Generaal, als m verfcheide Provinciën, en naamentlyk meede m Zeeland, op ft uk van de confenten, quote, en middelen is gepaffeert, hebben goed en noodig gevonden , dat tot weeringe van alle vorder onheil, by provifie voor den geheelen hopende jaare 1612-, en den aanftaande jare 1613, in betaalinge van des Generaliteits lasten onder de feven Provinciën behouden fal worden deefe navolgende proportie, genoomen na de inwillmge en confenten derfelver refpeclive, foo naa doenlyk is geweeft, als te weeten, dat in de fomme van honderd duyfent ponden, de Land-  ( 3? ) Landfchappe van Gelderland met de Gratffchap Zutphen, voor de Quartieren, Steeden, en Landen, onder de Generaliteit altans weefende, fat contnbueeren de fomme van 55co ponden, Holland en Weftvriesland 57142, ponden 17 fchellingen 8 penningen, Zeeland 11000 ponden, Utregt 57h ponden 5 fchellingen 8 deniers, Vriesland 11428 ponden II fchellingen 5 penningen, Overyffel 3500 ponden, en de Stad Groningen en Ommelanden 5714 ponden 5 fchellingen 8 penningen, o£.: ra ato na deefe proportie en quote de voorfchreve Provinciën draagen fullen niet alleen de ordinaris gefette laften van den Staat van oorlog, aireede beraamt, of nog te beraamen, maar ook alle andere geconfenteer de en nog te confenteeren Contributien, mits dat van de betaalinge van dien telken voor de expiratie van de dry maanden by de refpeclive Provinciën liquidatie gedaan fal worden naar behooren. en ten einde de Provinciën haare refpeclive quoten met gelykheid, rufte , en vreede onder de goede Ingefeetenen, opbrengen moogen, fal in de Provinciën daar toe gearbeid worden , dat onder andere middelen op ten opheve van de Wynen en Brandewynen, binnen ende buiten gebrouwen Bieren, het Gemaal, Beftiaal, mitsgaders de Hoombeeften en befaayde Landen, foo naa als 't doenlyk is, gelyken taux ende ordonnancie mag gebruykt worden als in Holland en Weji-Vriesland, alwaar defelve hooger als in andere Provinciën geheeven worden, ende in treyn fyn. Aldus gedaan in den Raad van Staate in 'j Gravenhage den X dag December 1612. Deefe Acte. wieid gefonden aan alle de Provinciën , en by defelve aangenomen, uitgefondert by de Provincie van Vriesland, waar van C 3 twee  twee quartieren blyvende wygeren defelve aan te neemen, wierd, na het doen van een befending aan defelve door twee Heeren uit den Raad van State, by U Ho: Mo: verftaan, dat de Raad de Provincie, of wel de twee onwillige Quartieren, foude bedwingen by executie tot het aannemen van de Afte, en de manier der executie gereguleert: uitwyfens U Ho: Mo: Refolutien van den 13 en 27 Maart, I en 7 Mey, 15, 19 5 en 31 Julii, 3, en 5 Augufti 1613, en die van den Raad van den 4 Mey, 3 Junii, 19 Julii, 3, en 5 Augufti desfelven "jaars. De eenige verandering, welke federt gevallen is in de voorfchreve A&e, en welcke verandering nog ftant grypt, beftaat daar in, dat Prins Maurits en de Raad van Staate in het jaar 1616, naa ontfange compleete opening van de ftaat der financien van de Provincie van Zeeland, foo hier in den Haage, als in Zeeland, waar heen Gecommitteerden van den Raad ten dien einde gefonden wierden, de quote van die Provincie provifionelyk vermindert hebben van 11 op 9 in 't 100, en de 2 m 't 100 , die afgenomen wierden van de quote van Zeeland, verdeelt hebben over de andere Provinciën : gelyk te fien is onder anderen uit de Refolutien van den Raad van den 5 en 7, en uit die van U Ho: Mo: van den 6 December 1616. Want hoewel de Provinciën van Gelderland en Overyfiêl, naa het uitgaan van den twaalfjaarigen treves, vermindering van haare quotes verfogten (a), met dat fucces, dat die den 30 Junii 1622 (a) Sie ook Ref. Staaten Generaal 31 Januarii ea 29 Junh iój.2,  (39) door de Heeren Stadhouders en den Raad van Staate gemodereert wierden op 4* en op 2$ in het hondert, refpectivelyk: foo wierd in het jaar 1Ó34, naa dat die Provinciën door de reductie van 'sHertogenbofch, Weefel, en andere Plaatfen, tegen invafie gedekt waaren, de Provincie van Gelderland wederom gebragt door U Ho: Mo:, met overleg en deliberatie van den Prins van Orange, en van den Raad van Staate, op haar oude quote van 5£ in'tioo, en de Raad geauthorifeert, om de Provincie by executie te brengen tot het aanneemen derfelve. U Ho: Mo. Refolutie van den 7 Januarii 1634, waar by fulx vaftgeftelt is, houd foo veel particulariteyten in, tot defe materie dienende j dat fe foude verdienen hier geïnfereert te worden , indien fe daar toe niet te lang was. Den 13 Maart van het felve jaar wierd de Raad van Staate nader verfogt, collegialiter te gaan naa Gelderland tegen de Landdag, die U Ho: Mo: verfogten dat mogt befchreven worden , om te refolveren over het aanneemen van de oude quote, met by voeging, dat indien de Heeren Staaten van Gelderland daar van als nog fouden blyven in gebreeke, de Raad van Staate expreffelyk g'elaft' wierd, haar Ho: Mo. Re/olutie van den 7 januarii als dan reélyk in werk te fiellen: verklarende U Ho: Mo: defelve Refolutie met 5 eenfiemmende Provinciën te confirmeeren {a). In November van dat jaar, wanneer de Staaten van Gelderland voor de eerftemaal vergaderden, (a) Sie ook Ref. Staaten Generaal 14 maari 10*34. C 4  ( 40 ) den, wierden eenige Hèeren uit den Raad derwaarts gefonden, die de Provincie niet konden disponeeren tot het aanneemen der oude quote, nog verder brengen, als dat die prefenteerde, opening te doen van haar middelen, en inkomften, mitsgaders van de lasten , tot bewys dat het haar ondoenlyk was de oude quote aan te neemen (a). Deefe prefentatie wierd in het volgend jaar foo ver aangenoomen, dat dry maanden tyd gegeven wierd aan de Provincie tot het doen van de opening , fonder ondertulfchen aftegaan van de voorige Refolutie, waar by de Provincie Weder was gebragt op haar oude quote (b). Het Quartier van Nymwegen fond vervolgens Gecommitteerden aan den Raad van State (e). om oopening te doen van haar middelen en laften, aan welke de Raad wel Commiffariffen toevoegde, maar met byvoeging, dat geen refolutte ioude genoomen worden, voor dat de twee andere Quartieren meede fouden haar Gecommitteerden gefonden hebben ten voorfchreven einde, dog die bleeven agter, en de Provincie fubmitteerdc naar aan de oude quote, gelyk die van Overyfiêl meede deed (J). Wat belangt de Petitiën, waar op boven gefegt is dat in de tweede plaats moet agt geflaa- gen (a) Sie Ref. Staten Generaal ac Nov. en 23 Dec. 1634. Ref. Raad van State 20 Nov. en 22 Decemb. 1634. (P) Sie Ref, S/aten Gen. ir Januarii. 23 Mey, en SC ju mi 1635. Ref. Raad van Staate 21 Juin 1634. (e) Sie Ref. Raad van Staate 2 Februarii 1C36. {d) §ie Ref, Raad van Staate 20 Junii 163-4.  ( 4i ) gen worden in de verhandeling der confenten: de Raad van Staate plagt van ouds tegen het uitgaan van elk jaar te vervatten in eene petitie, welke men daarom noemde de Generale Petitie , of Generale Propofttie van Petitiën, al wat vereischt wierd voor het volgend jaar tot de defenfie en feekerheid van den Staat, foo veel als de Raad daar van konde oordeelen uit de conftitutie van faaken, foo binnen, als buiten 'sLands, waar van een beknopte opening gegeven wierd by de Generale Petitie , Soo dat wynig Petitiën buiten de Generale Petitie gedaan wierden, en de Provinciën, delibereerende in het begin van ieder jaar over het ftuk der middelen, konden formeeren uit de Generale Petitie een compleete overflag van de laften, welke fy in elk jaar voor haar quote hadden te draagen : refolveerende vervolgens op ieder point van de Generale Petitie, en haar Confenten, en confideratien, op ieder point overfendende aan haar Gedeputeerden ter Generaliteit. Het geen feer veel verfchilt van het heedensdaagsch gebruik, volgens het welk de Provinciën doorgaans alleen delibereren, en haar Corv fenten draagen, op de Staat van Oorlog, en niet op de generale Petitie, welkè doorgaans maar word aangefien voor een discours, dienende tot geleide van den Staat van Oorlog, en tot het geeven van de nodige onderregting ontrent de veranderingen , die van jaar tot jaar daar in gemaackt worden: in plaats, dat de Staat van Oorlog niet, of paaulyx, genoemd word in de generale Petitiën en Confenten voor het jaar 1648. C 5 En  (■4a ) En geen wonder, dewyl niet alle jaaren een nieuwe Staat van Oorlog 'gemaakt , en neven de generale Petitie aan de Provinciën gefonden wierd geyk feedert ingevoert is. mfn hield voor het jaar 164S de Staat van OoX voorgeen Petitie, waar op van jaar tot jaar ï gedelibereert worden, maar voor een repa tftie der geconfereerde laften, welke repartitie de Raad van Staate refumeerde, en redreneerde m deMem "'^ » de W <* Om niet hooger te klimmen als tot het twaalfjarig beftant men vind geen nieuwe StaaT van Oorlog naa die voor het jaar 1610 als in het jaai 1613 wanneer de uitfpraak over de quotes m December 161* door de!r Raad gedaan, aangenoomen zynde, de Raad door U Hoog Moe verfogt wierd, den Staat van Oorlog, naa ve£ hoor van de Gedeputeerden van de Provinciën te refumecren , en te redreffeeren voleens de rnShreVe/JoPraak^ ten meeften ™* »temente van de Provinciën (u): het geen de Raad vervolgens deed, de geredrefleerd? Staat overleverende aen U Hoog Mog. den 3 Augufti van dat jaar, dog fonder de generale Perlie welke niet overgeleevert wierd als den 1. November, oeefe geredreffeerde Staat wierd in het jaar 1617 _ andermaal geredreficert 11a de veranoeimg, sjaars te vooren gevallen in Zeelands quote, en daar door in die van de andere Piovmcicn, waar van boven gefprooken is, en bleef ver-  ( 43 ) vervolgens loopen tot het jaar 1621, wanneer, vermids het uitgaan van den Treves, een nieuwe Staat van Oorlog gemaakt wierd, welke geloopen heeft tot de Vreede van Munfter, fonder dat die verandert is om de Vv ervingen, die gedaan zyn in de jaaren 1626, en 162b, waar van twee aparte repartitien gemaakt wierden en gevoegt agter den Staat van Oorlog: en ionder felfs d?t de geredreffeerde Staat van Oorlog, welke de Raad van Staate opftelde m het jaar 1643 ter oorfaak van de redudie van de Militie, welke in dat jaar gefchiede, aangenoomen wierd door de Provinciën: weidende m de generale Petitiën tuffchen de jaaren 1621 en 164 J (a) geen ander gewag gemaakt van den Staat van Oorlog, als dat de Provinciën jaarlyx verlogt zyn ie continueer en in de aanhouding, en tet aaiing, van het Krygsvolk, foodanig als het begreepen is in de Staaten van Oorlog, en repartitie, van de iaaren 1621, 1626, en 1628. ' Het point van de Middelen, dienende om de Provinciën te brengen tot het draagen der verfogte Confenten, zynde het derde point, waar op boven gefegt is dat agt gegeeven moet worden in de verhandeling van de Confenten , is foo klaar, en foo conform aan de oude ordre, gededuceert in een Brief, door deefe Raad gefchreven aan U Hoog Mog. den 21 December 1662 bv geleegentheid dat defelve aan den Raad gefonden hadden by Refolutie van den 16 derfelve maand het advis, of Provinciaal confent, van {a) Sie generaale Petitiën voor de volgende jaaren, infonderheid -voor de jaaren 1647 en 1648.  ( 44 ) ,W GvflderIa"d °P de Staat van Oorlog van dat jaar het welk een faak fonder exempel , en van gevolg, was dat wy hoopcn, dat het U Hoog ^n^"16^^™1611' dat wy een gedeelte L\ len^nf h;er infereien, meedebrengende da het afladen der Provinciale Re/dutte tot naarjgtwg van den Raad een nieuwigheid was, voor tZ JZ ll f'e en dat die bui¬ ten twyffel lal na jig fleepen foodamge conferentie, dat men voortaan geen eenparige Confenten en Advjen van de refpeclive Provinciën meer fal te verwachten hebben, en dat het geheele weik van de ret men, en van den Staat van Oorlog, ftukxivyfe Jal moeten verhandelt worden, >t welke de Raad vertrouwde dat haar Hoog Mog. nevens haar ten dienjte van den Staat, en tot onderhouding van goede orjre tn alles, fouden willen helpen weerenaat de ƒ rovincien van ouds tydelyk h.mre refpeïtive Lonjenten, en confideratien, op 'de generale propofitte van Petitiën, ende fpecialyk op den Staat van oorlog, mgebragt hebben in haar Hoog Mo? Vergadennge: dat defelve ingekomen zynde, de èène voor, de andere naar, felkens opgeflooten, ende gefeponeert zyn ter tyd en wyle toe dat de gefaamentlyke advifen van alle de Provinciën waaren uitgebragt: ende dat dan haar Hoog Mog. den Raad van Staate en Corps in haar Vergadermge hebben doen verfchynen, ende die refpeclive Confenten ende Advifen doen openen, leezen, ende re/umeeren, daar op verfogt ende gehoon de confideratien van den Raad, ende naar gelegentheid van faaken wel ter felver inftant falutaire Refolutien ten befte van den Staat daar op genomen , ende daar meede die mtgefchrevene Petitiën gebragt tot Con-  ( 45 ) Confenten, ende het geheele werk tot finale contltifie , of ml by notoire discrepantien, en andere difficulteiten ontrent die Confenten, den Raad verfogt, daar op te befoigneeren , de Gedeputeerden van de Provinciën te hoor en, conciltatoire advifen uit te brengen, of de faaken te adjufteeren, foo als de gelegentheid van defelve, ende de omftandigheeden van de tyden, fcheenen te vereijfchen: ende dat daar op doorgaans gevolgt zyn falutaire ejfeiïen by interpofitie van goede officien by de discrepeerende, ende by accommodement ontrent de Petitiën, en de pcinten derfelve, dewelke waren uitgefcheeven: ende dat als de ééne of de andere Provincie in het particulier, ofte over particuliere poften, haar hebbengegraveertgevonden, ofte eenige confideratien aan den Raad van Staate hebben willen voor draagen, dewelke den Raad tot naarigtinge ontrent het Jiuur van des hands faaken dienen mogten, defelve doorgaans door haare Gededeputeerden haar aan den Raad hebben geaddresfeert, en aldaar foodanige openinge van haare grieven, ofte van haare bedenkingen, gedaan, als fy geraaden vonden, en dat den Raad defelve ook tot allen tyden daar toe acces gegunt, ende haar met foodanige regtmatigheid, en billikheid, bejegent heeft , ook derfelver confideratien foo verre in aga tinge genoomen, als de natuur van de faaken hebben konnen lyden : gelyk wederom aan de andere zyde, als de Raad eenig particulier defecl ontrent de confenten, ofte furnisfementen, van eenige Procien, of eenige andere bedenkingen, gevonden heeft, die den Raad in 'r byfonder ontrent het fluur en beleid van des gemeene hands faaken concerneeren mogten, defelve doorgaans verfogt heeft de Gedeputeerden van de refpeclive Provinciën in haar Hoog Mc:  ( 46 ) Mo-. Vefgaadermg om diedefeclen, of andere bedenkingen te willen koomen hooren, en daar over aan de Heeren hare Principaalen foodanige officien Jn,naf dat de Raad vervolgens aangeweefen had dat die goede voet en ordre, waafop alles m de lwaarfte en bekommerlykfte tyden was sedingeert geweeft ten befte van den Staat en tot genoegen van de Provinciën, feedert weyni°jaaren had beginnen te vervallen, befluit fe de Brief met ernftelyk te verfoeken, dat het met atleenlyk tn alle de voorfchreve pointen mogt bhveiu en gelaaten worden, by die oude wel gepractifeerdl obfervantie maar dat haar Hoog Mog: fpecmlyck wilden voorden tegen die traagheid ende nalaamheiH der confenten, ende tot dien eynde wilden refumeren ende op nieuws weeder vajtjtellen, die fieylfaame Refolutie , die voor deefen op den 27 December des paars 1620 met goedekennijfevan faaken, ende op gelykeklagtenvan aen Kaad, genoomen was, dat namentlyk de Provinciën gejaamentlyk daar toe gehouden worden, dat fy voor den 1 April dies jaars als de generale propofitie van petitie nevens den Staat van oorloge in haar tloog Mo: Vergaderinge fal weefen ingebragt, ofte op eenige anderen bequaamen ende competent en da", haar confenten ende confideratien fullen moeten overbrengen ofte dat men defelve fal moogen aanJien, gelyk of aie ejfechve, ende fonder eenige exceptie, ofte remarques, gedraagen waaren, ende dat haar Hoog Mog. dan de verdere ingehakte confenten doen openen naa oudergewoonte, of dat al foo het beleit van faaken moge hlyven gedmgeert op de oude en goede gronden, daar by men fig m alle voorgaande tyden foo wel gevonden heeft.' Dog  ( 4? ) • Dog om nog een klaarder begryp te geeven van de oude, en heilfaame, maar nu bynaa vergeete , praétyq ontrent dit wigtig ft.uk : gelyk alle de petitiën voor yeder jaar door den Raad begreepen wierden in de generale propofitie, uitgefondert wanneer 'er tuflchen tyden faaken opquaamen, waar op men niet had konnen bedagt fyn ten tyde van het opftellen van de generale propofitie, foo bragten ook de Provinciën tydelyk haar confideratien , en confenten , in op alle de ingrediënten van defelve : gelyk gefien kan worden uit de oude Reekeningen van de Vcreenigde Nederlanden , in 't hooft van welke de jaarlyxe Petitiën en Confenten gevegiftreert zvn, als het fondament van de verantwoording der adminiftratie van de Ontfangers Generaal. Maar wanneer de Provinciën begonden te vertraagen in het inbrengen van haar confideratien en confenten op de generale propofitie, wierd een tyd vaftgefteld met gemeene bewilliging, naa verloop van welke de Provinciën, die haar confideratien en confenten niet hadden ingebragt, {"ouden gehouden worden geconfenteert te hebben in den inhoud der generale propofitie, en midsdien in alle de particuliere petitiën, daar in begreepen: waar op, booven de voorfchreve Refolutie van U Hoog Mo: van den 27 December 1629 , die van den 31 Maart en 15 Junii 1635 , en 25 April 1Ö63, konnen nagefien worden. De confenten wierden vervolgens, na verloop van die gefette tyd, geopent ter prefentie van den Raad, en doorgaans aan defelve overgegee • ven,  ( 48 ) ven,, welke daar uit aanftonds formeerde een Memorie van defecten, en de Gedeputeerden ter Generahteyt van de defedueufe Provinciën, de ééne voor , de andere naa, befcheide in den Raad, en door dat middel op een korte en gemakkelyke, wyfe onderregting gaf, en o'ntfong, op de difficulteiten, welke gevonden wierden in de ingebragte confenten, en veeltyds dezelve daar door bragt tot eenpaarigheid. Waar op men onder anderen, kan naafien de Refolutien van den Raad van den 28 O&ober 1593 , -1 juiü 1598, 25 en 26 Februarii 1599, 4 en 5 Januarii 1610, 9, 10, en 16 December 1626, 30 en 31 Maart, 25 julii, 16 en 18 September 1628, 5 en 1.0 Januarii 1630, en 15 en 17 November 1631, maar infonderheid die van den 5, 6, 8 en 9 Aug. 1611, 17, 20, en 21 Aug: 1630' en 25, 26, en 31 Januarii en 4 Feb. 1633. _ Dog wanneer de difficulteiten in de confenten niet konden op die wyfe geconciliëert, en weggenoomen worden, en fe van fonderlinge importantie waaren, deed men befendingen aan de difficulteerende Provinciën, welke befendingen gedecerneert wierden, of door den Raad van Staate, het fy uit haar felf en amptshalven, het fy op verfoek en refolutie van U Hoog Mog:, of door U Hoog Mog:, en welke in het laafte geval doorgaans beftonden uit Gedeputeerden uit derfelver Vergadering en uit den Raad van Staate: U Hoog Mog: feer felden befendingen gedecerneert _ hebbende geduurende den oorlog met Spagnien, en felfs voor het jaar 1672, over het werk van de confenten met uitfluiting van den Raad van Staate. En  ( 49 ) Kn geen wonder, dewyl van ouds altyd verftaan is, dat de bevordering der confenten het werk is van den Raad van Staate. Soo leggen U Hoog Mo: den 8 Januarii 1605, wanneer de Raad fig excufeerde op haar incompleetheid van het doen van een belending naa Vriesland, dat de Heeren Staaten vertrouwt hadden , dat de Raad op de verfcheide vermaaningen, aan haar gedaan , die deputatie tydelyck foude hebben gëffettueert, als aen den Raad incumbeerende, dewyl de Raad de propofitie hadt gedaen, en de Gedeputeerden ter Vergaadering van de Heeren Staaten Generaal genoeg fouden hebben te doen met de Provintien rejpeötive, om de confenten te vorderen, en de reedenen, daar toe weef ende, te doen begrypen {a): En den 15 Junii 1635, dat de Raad van Staate het geheel manïément van de Generaliteits Financien in handen heeft, en dat ook den Raad van Staate eigentlyk incumbeert , de Provinciën met fchryven, als ook met befendingen, na gelegent heit, te bcweegen tot confent op de gedaane Petitiën, als ook tot furniffement van dien : En den 17 Julii 1638, dat het den Raad van Staate eigentlyk incumbeert, de Provinciën te houden tot furniffement, en prefatie, van de confenten : en dat haar Hoog Mo: overfulx verfoeken, dat den Raad van State daar toe alle goede officien en devoiren wil aanwenden. In voegen, dat het foude overtollig weefen, iets anders by te brengen tot bewys van het gefegde ontrent de voorfchreve dryderley befendingen , het geen anders ligt te doen waar. On- («) Sie Ref:Staaten Generaal 6, 8, en 17 januarii iCoj. Ui Deel. D  ( 50) Ontrent de middelen, dienende om de gedraage confenten te doen prefteeren, fynde het laafte point van de vier, waar op in het begin gefegt is dat agt gegeeven moet worden in de verhandeling van het ftuk van de confenten, is te remar queeren, dat de confenten ter Vergaadering van U Hoog Mo:, na het inkoomen der Refolutien, of advifen, van alle de Provinciën op de Petitiën van den Raad van Staate, gedraagen , en aan den Raad afgefonden fynde, vervolgens daar op door den Raad decharges, of O^uitantien van St?at, gedepecheert wierden, en ter handen geftelt aan den Ontfanger generaal, welke gedebiteert wierd met de verantwoording der decharges, om de voldo ening der confenten daar op te vorderen van de Provinciën, de betaalingen aan te teekenen op de rug der decharges, en defelve, na de compleete voldoening, over te leeveren, om te dienen tot de hqmdatien van de Provinciën, waar op de oude Inftruótien, en reekeningen, van de Ontfangers generaal konnen naagefien worden. De betaaling niet fpoedig volgende op de confenten , wierden op de reprefentatie van den Ontfanger generaal de Gedeputeerden van de defeétueufe Provinciën ontbooden in 'den Raad , o-elyk onder anderen blykt uit de Refolutien van den Raad van den 13 Februarii 1629, 19 en 27 December 1631 , 24 , 29 , 30, en 31 Mey 1634, 18 en 19 April, 10, 12, en 21 Julii, en 8 O&ober 1635, 23, 25, en 26 Januarii, en 12 Junn 163Ó, 26, 27, 28, en 29 Augufti 1637, 26, 28, en 29 0c3ober 1638, 2, 4, en n Februarii, ii, en 15 Julii 1639, 24Februarii, 31 Maart,  ( 51 ) Maart, en 9 Junii 1640, 13, en 14 December 1Ó41, 11, en 12 December 1Ó48, 20 Maart, 26 Augufti, en 2 December 1649, en 6 Augufti 1650. Vervolgens, wanneer het noodig was, wierden devoiren gedaan door Brieven, en door befendingen aan de Provinciën , van welke laafte boven gefprooken is, en veel exemplen fouden konnen bvgebragt worden. En dat alles niet helpende, trad de Raad van Staate eindelyk tot de executie, een ftuk, dat te meer verdient op fyn dag geftelt te worden, om dat het geheel in ongebruik geraakt, en als vergeeten is, fchoon dat men het van ouds hield voor den band van de confederatie, en fal het daarom niet ondienftig weefen, hier te infereeren het berigt, welk de Raad den 29 December 1662 aan U Hoog Mo: op die materie gaf in een wydluftig, en wel Icefenswaardig, advis op het ftuk van de generaale liquidatie, met den gevolge van dien. In het jaar 1579, ontrent een half jaar na het vaftjiellen, en fluyten van de Unie en het eeuwig Verbond'(fegt de Raad in dat advis) u een folemneele Alle, by forme van verband en fubmijfie, opgefielt, en geieekent, daar by de Staaten van de Provinciën van Gelderland met het Graaffchap Zutphen, van Heiland, Zeeland, Vriesland, Utregt, en van de Vriefche Ommelanden tuffchen de Eems en Lauwers, haar onderling tot het furmlfement van hare confenten en quoten verobiigeert hebben, en tot verfeékeringe van dien verbonden haare eygene Perfoonen, haare hnvoonderen, en hgefeetenea, foo van de geheele Provinciën, als ven ieder Stad D 2 en  ( 52 ) en Itdtmate van dien, elk in 't byfonder, mitsgaders alle hare Goederen, foogeeftelyke alsireereltlyke, roerende en onroerende, atlien, en credit en, waar en tot wat Plaatfe, en in wat Heeren Landen, die geleegen mogten fyn, en men die foude weeten te bekoomen, cm realyken en metter daad, fonder eenige forme van proces daar om te houden, op, en aan, de voorfchreve Perfoonen, en Goederen, verhaalt te worden, by arreft, faififfement, becömmeringe, of verkoopinge van haarluyder, en een ieder van de Inge feetenen, en Inwoonderen van de onwillige Provinciën, Steeden, ofte Leeden van dien, perfoonen, en Goederen, refpectivelyk, ofte ook met mlaage van Ruyteren, of Soldaaten, of fulke andere weegen, als die willige Provinciën fouden weeten te advifeeren ,om de onwillige en defeclueufe Provinciën tot haaren pligt, en tot prefatie van haare confenten, te conjtringeren, met fubmisfie van de refpeclive Provinciën, Steeden, en Leeden van dien, mitsgaders van de Perfoonen, en Goederen van de lngefeetenen, en Inwoonderen derfelver, f'famentlyk, en byfonder, tot coërcie van allen Heeren, Hoven, Resteren , Wetten, enger egt en van ganfch Nederland, &c: met renunciatie van alle exceptien van divifie , excusfie, en van alle andere granen, privilegiën, en behulp van r egt en, die haar, of haer Inge fe et enen, eenigfins ter contrarie mogten konnen dienen &c: den i December 1586 werden fyn Excellentie en den Raad van Staate by expreffe Refolutie geautorifeert, de Provinciën, dewelke ontrent het furniffement van haar quote fouden gebreehg fyn, te executeeren, reëlyk, en by feite, volgens de autorifatien tot dien einde aan haar gegeven; — en hebben haar Hoog Mo: op het fondament van die voor- fchreve  ( 53 ) fchreve Aclen en Refolutien tot verfcheide tyden op die voet aan de defeclueufe Provinciën doen fchry ven, en defelve met die en diergelyke middelen van executie gedreygt: en heeft ook de Raad van Staate felve nu en dan, hoewel feer traaglyk, en met groote circumfpeclie, als alle andere aangewende devoiren te vergeefs waaren, foodanige executien gedecerneert, Gedeputeerden van de Provinciën hier in den liaage doen gyfelen, Officieren en Ingefeetenen van defelve Provinciën ten platten Lande doen ophaalen, en diergelyke, daar mede dan defelve Provinciën tot reeden en tot haaren pligt gebragt fyn. Men foude dit kunnen illuftreeren met exemplen, en met verfcheide Refolutien van U Hq: Mo:, waar by de Raad verfogt is, de defeótueule Provinciën te houden tot preftatie der gedraage confenten. dog het fal genoeg fyn tot het jegenwoordig oogmerk, te quoteeren eenige Refolutien van den Raad, welke aanwyfen, dat defelve doorgaans geprocedeert heeft in. het dingeeren der executie by inleegering van Krygsvolk, of by ophaaling van Gyfelaars: en namelyk die van den 26 Januarii, 12,17, en 27 October, 3 en 22 November 1599 7 2> 8> 9 5 10 en 28 Februarii, 1 en 2 Maart 1600, alle fakende een executie tot lafte van de Provincie van Stad en Landen: 3, én 5 Augufti 1613, raakende een executie ten lafte van twee Quartieren van Vriesland: 2 , 3 , en 30 Mey, 7 , en 8 Junii 1622 , raakende een executie ten lafte van de Landfchap Drente: 24 Januarii, 18, 19, en 28 Februarii, 6, en 12 Maart 1625, raakende een executie ten lafte van het Nymweegfche Quartier: 9 en 11 April 1626, en 21 April D 3 l637»  ( 54 ) 1637, raakende twee executien ten lade van de Provincie van Vrieslandt: 20 Maart 22 Mey en 11 Junii 1638, 24, en 25 Februarii, 23 en 24 Maart, 12 April, 3, 10, 12 en 20 Mey, en 18 Junii 1639, raakende een executie ten ialte van het Quartier van Nymweegen. Dan het verdiend fonderlinge opmerking, dat hoewel de Raad van Staate volgens haar inftru<3ie bevoegt is te procedeeren by executie tot inning der confenten, fonder daar toe noodig te hebben andere autorifatie, egter genoegfaain geen exemplen van executien gevonden worden, die de Raad ondernoomen heeft fonder voorgaande refolutie van U Ho: Mo:, het geen ook aanleyding gaf aan den Raad om op den 21 December 1658 aan U Ho: Mo. voor te draagen: dat defelve behoorden verdap te fyn op eenige convenable expediënten, om de gebreekve Provinciën in het furneer en van haar gedraage confenten tot haar devoir te houden: dat de Raad feer wel wift, wat by het 23 articul van de Unie ook by het 17 articul van haar Inftruclie, dien aangaande is ter neder geftelt, en wat nadere Refo utien by U Hoog Mo: op dat fubjecl genoomen fyn: maar dewyl de Raad evenwel wynige exemplen van foodanige parate executien voor haar had, en de gefamentlyke Bondgenooten in de iïluftre Vergadering, op de groote Zaal Anno 1651 gehouden, op de materie, en op de expediënten, daar ontrent verfcheid ntlyk voorgeflaagen, niet volkoomen rvaaren geworden van één fentiment, dat de Raad daarom meende , dat onder anderen oek ferieufelyk by U Hoog Mo: daar op diende gedelibereert te worden, om fonder prejudicie van de voorfchreve articulen van  ( 55 ) van de Unie, en van de Inftruclie van den Raad, en fonder defelve eenigfws te luseeren, eemg generaal expediënt daer in te vinden. En crewiflelyk indien het werk van de executie beter , en foodanig als de natuur van een wel gefchikte focieteit medebrengt, was gereguleert geweeft, het foude niet foo ver verloopen weefen met de voldoening der confenten dat de Raad al in het jaar 1662, wanneer U Hoog Mog: het advis van den Raad vraagden over een generale liquidatie tuffchen de Provinciën, en m fpecie over de middelen, om de liquidatie, met liet geen daar van dependeert, volkoomen effett te doen forteeren, fig genoodfaakt vond in bedenken te geven of de Provinciën tot welker voordeel de balance van de voorgefljge liquidatie met eenige miltoenen foude overllaan, fouden geholpen weefen met de rüine, en ondergang van haar defuierende bondtgenooten: en of de de finerende Provinciën haar notoiren ondergang goedwillig fouden aanfien, om te voldoen het geen , dat fy nogtans regtmaatig jchuldig waaren: daar door aanwyfende, dat de defecten van verfcheide Provinciën foo groot waaren, dat het remedie door de tyd erger geworden was als de quaal : en verfoekende vervolgens, dat U Ho: Mo: na haar wysheid wilden overleggen, of het met beter waar, het werk van de liquidatie te handelen met discretie , en moderatie , en liever verdagt te wefen op foodanige vafte, en onbreeLelyke, middelen, voor het toekoomende op het draagen, inbrengen, Tiqmdeeren, en executeercn der consenten , als door den Raad by haar advis van den 5 'Januarii 1630 en by de ■Generale Petitie van den D 4 8 No-  ( 56 ) 8 November 1636, voorgeflaagen waaren (a): een voorlag, welke te wenfehen waar geweeft, dat foo veel ingangh had gevonden by alle de andere Pro- ' ïmTen\tSne vond bv de Provincie van Holland en Weftvriesland, fchoon fynde de Provincie, tot wiens voordeel de balance van de voorgellaage liquidatie meeft foude overflaan. De Refolutie, of het Provinciaal Advis, van de Heeren Staaten van Holland en Weftvriesland op het voorichreve Advis van den Raad van Staate, en op de voorflag, daar by gedaan, heeft ioo veel relatie tot de deliberatien van deefe extraordinaris vergadering, en verdient foo feer U Ho: Mo: ernftige overweeging, dat wy nodig geagt hebben defelve hier nevens te fenden Wy fullen, Ho: Mo: Heeren, hier meede afIchcyden van dit verhaal, welk wy gewenft hadqen meer te konnen bekorten, fonder te kort te doen aan de materie, en welk wy (gelyk in net begin gefegt is) bepaalt hebben tot den tagtigjaarigen oorlog met Spagnien, om dat de vreede met die Kroon het waare tydperk is met welk de Unie haar voorige klem verlooren, en het groot verval ontrent het ftuk der confenten, foo niet begonnen, ten minfte hand over hand toegenoomen heeft: gelyk overvloedig blykt uit het boovenftaand verhaal. U Ho: Mo: fullen daar in, als in eenen Spiegel, fien, hoe ver de Republyq met der tyd is afgeweeken van haar oude, en loffelyke, gronden ontrent het ftuk der confenten, dat is, ontrent het ftuk, welk men met regt de Spil mag noemen, waar op het ganfche werk van de ge- mee- \jt) Advis van dtn Raad 29 Decemb, 1662.  ( 57 ) meene defenfie, en midsdien van de Unie, draaid, als welke nergens toe is aangegaan, als om met gelyke fchouders te draagen de laften van de gemeene defenfie. Sonder dat het nodig wefen fal, dat wy van point tot point taxeeren, en optellen, de jegenwoordige desordres ontrent dat ftuk, of aanwyfen de middelen van redres; ons vcrfekert houdende, datU Ho: Mo:, naa een aandagtige overweeging van het voorenftaande verhaal, fullen toeftemmen, het geen wy in het begin feiden, dat als de faaken door langheid van tyd geraakt zyn in een foo groot verval, en desordre, als het werk van de confenten in al fyn deelen is, geen ding foo feer dient om de weg te baanen tot de waare middelen van redres, als te rug te fien naa de tyden, wanneer de faaken ordentelyk, en naa de gronden van de Unie, gehandeld wierden. Behalven, dat wy niet fouden konnen treeden in die aanwyfing, fonder te gaan buiten de paaien, die wy ons in het begin van deele Miffive voorgefchi-even hebben, ten eynde om te blyven buiten alle vermoeden van ongevraagt ons te willen indringen in de deliberatien van deefe extraordinaris Vergaadering. Maar wy konnen deefe Miflive niet eindigen, fonder U Ho: Mo: te hebben doen remarqueren, als een faak, welke haar overweeging fonderling verdient, dat men in de tyden, wanneer de Unie nog in vigeur was, en wanneer het werk van de confenten gehandeld wierd op de wyfe, die booven aangeweefen is, foo wel voorfag, dat de Unie haar kragt verliefen en verD 5 val"  ( 58 ) vallen foude, als de vrees voor Spagnien, welke met «gt de band van de Un£ Lfgenoemt 5o Mo-T- fTde Veidwee'len -eeffnfdat U Ho. Mo. al m het aar 1607, bv den aanvann- Sren6 Zf^1 -IkTtwee fXn' w, , KC P07™*»'» °"d<* andere eeleï tr ZTa p bv dle tydsgelegentheid diende den T?nJ " t0t dl£nft en ve^ekertheid van oileflt Z t' jmre 1579 tU0'chen de Provinciën opgei egt mogt vernieuwt, en na de nood vermeerdert en verfterkt worden {a): en dat in het jaS 16% ' doe de vreedehandel met Spagnien hervat wietd de Heeren Stadhouders en den Raad van l ate! fluiten van een vreede , ^ few.: ^ ^ gefield en de gemeene Unie, foo als die eertyds Jas gemaakt, by fe gefamentlycke Provinciën van nieuws geconfirmeert mogt worden (b). Had foo falutaire raad meerder uitwerking gehad als dat in het jaar 1607 naa verloop van ettelyke maanden eenpanglyk by alle de Provinciën goedgevonden wierd de refutatie van de Unie om d-ete mainttneeren en de verhopen daar teemt te drejfeeren (c): en dat in het jaar 1643 de Heeren Stad- SW B^nrW H°'rMo: aan de Preien 1 M% i6cr Zem&1^ W &<* Regifter van Holland fl ntr^ï' ^aad vaJJ Staate 21 en *3 Mey 1643. (c) Rejolme Staten Generaal 22 OMer ïóoj.  ( 59 ) Stadhouders, en de Raad van Staate, ten hoogfte bedankt wierden over en ter faake van derfelver goede voorforg (a), en dat derfelver propofitie met een ernftige recommandatie gefonden wierd aan de Provinciën: fonder dat daar op iets anders volgde: de ongelukkige tweefpalt van het jaar 1650, en de fchadelyke influentic, welke het gepalfeerde in dat jaar gehad heeft in de deliberatien en mefures van volgende tyden, fouden feekerlyk voorgekoomen zyn geweeft, en, om te blyven by het ftuk van de Confenten, het foude daar meede niet foo ver verloopen wefen, dat 'er maar al te groote reede is om met U Ho: Mo: Refolutie van den 7 Augufti laaftlede te feggen, dat de faaken, relatie hebbende tot de fecuriteit en gemeene defenfie van den Staat, onmooglyk konnen blyven jtaan op dien voet, als defelve feedert eenigen tyd behandelt fyn, en nog behandelt worden: dat de Provinciën daar in, ieder in het byfonder, de eene meerder de andere minder, ie werk gaan buiten gemeen overleg, alleen naa haar eiie en byfondere convenïèntie, en welgevallen, fonder genoegfaame reflectie te maken op de gronden van de Unie, op folemneele Travaat en, met vreemde Moogentheeden gecontraïïeert, op de regels van billikheid, en op de dienft en het welweefen van den gemeenen Staat: dat daar uit niet anders kan volgen , als dat de banden van de Unie moeten worden gebrooken, de goede harmonie, de eenigheid, en het vertrouwen tufifchen de Bondgenooten vernietigt , het aanfien en het ontfag van den Staat, en van O) Refolutie Staten Generaal 23 Mey 1643.  ( 6o ) van de regeering foo binnen als buiten >s hands verboren , de middelen van defenfie verfwakt, de faaken in desordre en confufie gebragt, 'en de diergekogt panden van de vryheid en religie, met de Zanjche Republicq m gevau geftelt van in fig j& ve, ofby de minfte toeval, verboren te mm legen foo groote, en foo prefente, fwaarigheeden wagt de Raad van Staate, en watten alle, waar aan het welvaaren van de Republica en foo diere panden als Vryheid en Religie, te? herte gaan, het remedie van deefe extraordinaris Vergadering, en hoopen, dat 'er na het fcheyden derfelve geen reede overblyven fal, om óp deele Republicq toe te palfen het geen , dat Titus Livms m fyn tyd feer opmerkelvk feide van de Koomlche: ad haec tempora, quibus nee vitia nojtra, nee remedia , pati po/fumus, perventmn eft m Hoog Mogende Heeren, wy beveelen U Ho: Mom bodes heyhge protexie, in den Hage den 14 December 1716. Was geparapheert, fVjll. van Egmont van der Nyenhur°k Onder frond, Ter ordonnantie van den Raad van Staate der Vereenigde Nederlanden. Was geteekend, S. van Slingelandt. Extract  ( 6i ) Extraft uyt de Refolutien van de Heeren Staten van Hollandt en Welt- Vrieslandt, in haer Edele Groot Mog. Vergaderinge genomen op Woensdagh den 2 Mey 1663. By refumptie gedelibercert zynde op 't Advis van de Heeren Gecommitteerde Raaden, hebbende in gevolge en tot voldoeninge van haar Edele Groot Mog. Refolutie in date den één en twintigften Martii leftleeden geexamineert en overwoogen de confideratien by den Rade van Staate defer Vereenigde Nederlanden, ende de Gecommitteerden in des Generaliteits Reekenkamer tof voldoeninge van haar Hoog Mog. Refolutie van den veertienden December des voorleeden jaars gefamentlyk opgeftelt, raakende de ordre en forme te houden in 't ftuck van de generale liquidatie tulfchen de gefamentlyke Provinciën te doen , in voorgaande Notulen onder date den vier en twintigften Aprillis leftleeden geïnfereert, is goedgevonden en verftaan, dat van wegen haar Edele Groot Mog: ter Generaliteit de faake daar heenen fal worden gedirigeert, ten einde de refpeclive Provinciën by haar Hoog Mog: ernftelyk mogen werden verfogt ende aangemaant , haar op de Staten van de reftanten ofte onbetaalde descharges van tyd tot tyd uit de overgebragte reekeningen van den Ontfanger Generaal getrokken en henluiden toegefonden, ten fpoedigften by refcriptie te willen verklaren, ende fulks defelve reftanten ofte onbetaalde descherges "te  ( 62 ) te advouéren of te disavouéren, op dat de voorfchreve generale liquidatie daar door als door een noodfaakelyk praeparatoir tot defelve, des te beter moge werden bevordert. Ende gemerkt ontrent het uitgeven van de defcharges by de Ontfangers Generaal in der tyd geprocedeert is met een feer notabel onderfcheid ten aanfien van haar Edele Groot Mog: , ende van alle de andere Provinciën, ende namentlyk dat defelve defcharges op de gedaane petitiën by den Ontfanger Generaal geformeert, vervolgens in den Rade geëxhibeert, ende by twee van denfelven Rade, ende den Thefaurier Generaal, met ende nevens den vqorfchreven Ontfanger ondertekent, ende fulx in forme van quitantien van Staat voor de refpeclive Provinciën aan denfelven Ontfanger wederom ter handen geftelt, ende hy daar vooren comptabel gemaakt zynde, de fuccesfive Ontfangers in der tyd die van defelve defcharges die op deefe Provincie waren flaande altyds in eenvoudigheid overgegeven, ende vervolgens daar op betaalinge verwagt ende ontfangen hebben na gelegentheid van tyd ende faaken , ende dat ten aanfien van de andere Provinciën de voorfchreve defcharges gelaaten en gehouden zyn geworden onder de refpeclive Commifen van den Ontfanger in defelve Provinciën refiderende, daar op de betalinge t'elkens geteekent ende geene overleveringe van dien aan de Provinciën gedaan is , als na volle en abfolute betalinge, dat derhalven tot meerder geruftheid en dienft van haar Edele Groot Mog. voor 't toekomende alle fodanige defcharges op deefe Provincie flaande meede gelaaten fullen werden onder  ( 63 ) der den Ontfanger Generaal, ende dat foo wanneer op 't confent daar over defelve geflaagen zyn, eenige Ordonnantiën tot betalinge fullen werden gedepefcheert , den inhoud ofte fomma van dien t'elkens onder defelve defcharges by de eygene hand van den Commis van haar Edele Groot Mog. Finantie geteekent fal worden, met expresfie van den dag van de voorfchreve Ordonnantiën omme het geheele contenu van de defcharges voldaan zynde, als dan ende eerder niet defelve defchaiges overgenoomen ende als een behoorlyk Document ende Quitantie van Staat ter gelegener tyd tot de reekeningen ofte liquidatien tegens de Generaliteit geappliceert te mogen werden : ende belangende den tyd van welken den aanvang der voorfchreve liquidatien fal werden gemaackt, ende de materie ofte 't fubject van dien met het geene daar aan dependeert, dat van wegen haar Edele Groot Mog. ter Generaliteit fal worden geconfenteert ende aangenomen te liquideren agtervolgens en in conformité van den Staat dienthalven by den welgemelden Raad van State geformeert, en in den jaare 1651 de refpeclive Provinciën toegefonden: voorbehoudens nogtans, dat de andere Provinciën mede aanneemen ende bereid zyn van gelyken te doen, ofte byaldien by defelve in deefe of geene petitiën ofte poften foude mogen werden gedifficulteert, dat in fuiken gevalle haar Edele Groot Mog: haar daar naar meede fullen voegen, in dien verftande nogtans, dat haar Edele Groot Mog. ten profyte geleeden fal moeten werden, 't geene wegens defelve in de gedifficulteerde petitiën ofte poften van de Provinciën, bevonden fal worden ge-  ( 64 ) gecontribueert, ofte anderfints boven de gewoonlyke quote ten over betaalt te wefen. Ende aangefien het principaallte poincl ontrent defe materie is het middel om voor het toekomende te geraaken tot fuivere confenten op de Petitiën by de meer - welgemelden Raade van State te doen, dat derhalven van wegen haar Edele Groot Mog. ter Generaliteit fal werden bewilligt, ten einde by haar Hoog Mog. voor den tyd van fes agter een volgende jaaren moge werden gearrefteert het project in den jaare 1651 by Gecommitteerden van haar HoooMog: gefqrmeert op 't befligten van de diffe&renten , die tuffchen de Provinciën onderlinge fouden mogen ontftaan, in voegen ende manieren als 't felve projecl hier na volgt geïnfereeit. I. Te weten, dat by foo verre het mogte komen te gebeuren, ('t welk Godt verhoeden moet) dat tulTchen de Geünieerde Provinciën eenig dispuit, onverftand, twift ofte tweedragt geviele in faaken welkers deliberatie fpecleert tot de gemeene Unie, in den jaare 1579 gemaakt, ende daar over volgens defelve Unie de dispofitie fpecleert aan haerHoogMo:, ende daar inne niet te min geene overftemminge plaatfe mogte hebben, ende daar inne fyluiden den anderen niet en konnen verftaan, in fuiken gevalle feven onpartydige bequame, vreedelievende, ende in 't ftuk van Staat wel ervaren Perfoonen, te weten uit ieder Provin-  ( 65 ) vincie één, onder welke fullen wefen ttë Stadhouders van de Provinciën, daar defelve jegenwoordig zyn $ ofte namaals foudert mogen wefen, ende die de refpeclive Provinciën daar toe fullen gelieven te gébruiken , fullen te famen komen, omme tusfchen de discreperende partyen den weg vart vrundfchap te tenteren , ende defelve niet fuccederende, fullen de verfehillende partyen wederzyds tot ende by de voorfchrevé feven Perfoonen, eenige nieuwe Arbiters verkiefen, in fulker voegen , dat defelvö nieuwe gekooren Arbiters gevoegt by de voorfchreve refpeclive eerft-geëligeerden tert wederzyden een gelyk ende esgaal getal komen uit te brengen: te weten, by foo verré het gefchil tusfchen ééne Provincie ter eenre, ende de fes Provinciën ter andere Zydë lal wefen gereefen , dat in fuiken gevalle defelve ééne Provincie Uog elf, ende1 dö Voorfchreve fes Provinciën nog fes Arbiters verkiefen fullen, in voegen dat ata dart teil wederzyden het getal van twaalf Segs-luideri gebruikt fal worden, ende by foo verre het gefchil mogte wefen gerefen tuüchen tweë Provinciën ter eenre, ende de vyf Provinciën ter andere zyde, dat in dien gevalle defelvd twee Provinciën nog agt , ende de voorfchreve vyf Provinciën nog vyf Arbiters1 alfumeeren fullen, fulx dat als dan ten wederzyden tien Seghs-luiden fullen wordert geëmployeert, eindelyk by foo verre dö questie fal wefen ontftaan tuflchen drié Provinciën ter eenre, en de vier Provinciën ter" andere zyde , dat als dan defelve drie PröII. Deel. E vis-  (66 ) vinden nog negen , ende de voorfchreve vier Provinciën nog agt Arbiters eligeren lullen , m voegen dat by fodanigen voorval v/ederomme ten wederzyden twaalf Seghsluiden lullen werden gebruikt. II. Ende fullen de voorfchreve alfoo verkooren Segs-luiden tot henluiden affumeeren ende by pluraliteyt van ftemmen eligeren een Super-arbiter; edog by aldien de hemmen van defelve Segs-luiden daar inne mogten komen te fteeken, lal de decifie van dien by lotinge werden getermineert, en op dewelke van de Perfoonen daar tusfchen de ftemmen gefteeken fullen hebben het lot valtj fal defelve Super-arbiter zyn. III. Ende fullen de voorfchreve Segs-luiden ende Super - Arbiter haare feffie en rang hebben, mitsgaders ftemmen na de ordre van de Provinciën, wegens dewelke defelve refpeclivelyk fullen komen, ende ook voor eerft en voor al viam concordiae tusfchen de verfchillende partyen tenteren, ende by faulte van iucces onpartydiglyk oordeelen ende uitfpreken 't geene Syluiden in confcientie, reden, regt ende billykheid bevinden fullen te behooren, fullende tot dien einde by eede belqoven, dat fy geene fugt ofte affecïie tot eenige Provincie of Leden van dien dragen, ne-  (6? y nemaar haar uitfpraake als vöoren onparty» delyk doen lullen. IV. Welverftaande by foo verre eenige paftyen mogten oordeelen redenen van recUfatie jegens eenige van de voorfchreve Segsluiden ofte den Super - arbitrum te hebben, dat defelve de voorfchreve redenen fullen mogen allegeren, ende dat op fuffifantheid van dien by de refteerende van de voorfchreve Segs-luiden geoordeelt ende uitfpraake gedaan fal worden, mids dat aanftonds in plaatfe van den geenen, die met redenen gerecufeert fal zyn, een ander gefurrogeert werde. V. Hebbende de refpeclive Provinciën belooft, gelyk defelve belooven by deefen, dó voorfchreve te doene uitfpraake na te gaart ende te agtervolgen, doen naargaan ende agtervolgen fonder daar jegens te doen doen, nog gedogen gedaan te werden, directelyk of indirecteiyk in eeniger wyfe ofte manieren, fonder dat daar van wyder beroep ofte andere provifie van regten, 't zy van appel, reliëf, revifie, nulliteit ofte eenige andere querellen , hoedanig die fouden mogen wefen , verfogt ofte gebruikt fouden mogen werden, ende foo verre by iemandt ter contrarie gedaan ofte geattenteert Werde, 't felve verklaren fy van nu als dan nul, egeen , ende van onwaarden , daar onder verbindende haarluiden ende aller IngezeteE a mm  ( 68 ) nen van haarluider refpeclive Provinciën, Steden ende Leden van dien, Perfoonen u ende Goederen, om defelve in gevalle van contraventien ende by gebreke van voldoeninge van de voorfchreve uitfpraake, tot preftatie van 't effect van dien, met 't geene daar van dependeert, gearreftcert, °gehouden, ende bekommert te mogen werden t allen plaatfen, ende by allen Heeren, Regter ende Regteren, daar men die fal konnen ofte mogen bekoomen, renunciërende ende vertyende tot dien einde van alle exceptien, gratiën, privilegiën, relivementen, ende generalyk alle andere beneficiën van regten, die henluiden eenigfints ter contrarie van defen fouden mogen dienen , ende byfonder den regten, feggende generale renunciatie geen plaats te hebben daar fy eerft lpeciale voorgegaan. . Ende aangefien niet genoeg is dat de Provinciën door de voorgeroerde middelen gedisponeert werden tot het inbrengen van luivere confenten op de refpeclive te doene petitiën, foo wanneer de elve confenten gedragen wefende niet opgevolgt, ende dienvolgende daar over gedeclareert, gerekent ende met effeftuéle betaalinee gefuivert werden, ende dat de defedueufe Provinciën door geene bequaame ende genoegfaame middelen tot de voorfchreve fuiveringe konnen ofte mogen geconftnngeert werden; dat overfulx de faake daar heenen fal worden gedirigeert, ten einde by de gemeene Bondgenooten geadmitteert, geamplecleert , ende vervolgens gepraclifeert mogen werden alle de middelen begreepen in het 23 Ar-  ( 69 ) 23 Articul van de Unie , ende nader geëxpresfeert by Acte van den 13 Juli des jaars 1579 alhier mede van woorde te woorde geïnfereert. Wy Johan Grave tho Nasfauw, Catzenellebogen, Vianden, Dieft, &c. Heer tho Bylftein ^Stadhouder des Furftendoms Geldre ende Graaffchap Zutphen, en wy Georg van Lalaing Grave tho Rennenberg, Vry- ende Baanreheere tot Ville, Heer tot Villeroe, Imbrechies, &c. Stadthouder over Vriesland, Overyfiêl, Ommelanden, &c. Hooft van fyn Majefteyts Financien, &c. mitsgaders d'ondergefchreeven Gedeputeerden van 't Landfchappe ende Staaten, van Furftendomme Gelre met den Graaffchappe Zutphen, van den Graaffchappe van Hollandt , Zeelandt , Vrieslandt, Utregt, ende de Vriefiche Ommelanden tufichen de Eems ende Lauwers , onlangs met malkanderen onderlinge vereenigt en verbonden in kragte der naarder Unie binnen Utregt opgerigt: Doen te weeten, alle ende eenen yegelyken die deefen fullen fien ofte hooren leefen ; alfoo de gemeene Vyanden des Vaderlands die Spangiaarden ende haare Adherenten niet aflaaten te gebruiken alle wegen van geweld ende loofe praclyquen om deefe Landen onder haare moedwillige flavernye ende tyrannifche Regeeringe te brengen, dewelke alle goede ende vroome ten'hooglten fchuldig zyn te helpen afkeeren, ende wederftaan, ende met alle haare middelen die hen Godt daar toe heeft verleend: Soo is 't, dat wy begeeren te voorfien tot die noodelyke defenfie van 't gemeene Vaderlandt, eendragtelyk met onfen vryen wille belieft, geconfenteert, ende ingewilligt hebben, believen , E3 con-  ( ?o ) confenteeren ende inwilligen mits deefen dat wy elx in ons reguard ende qualiteit voorfchrecve van nu voorts aan, aan handen van den Ontfanger generaal van de geüniëerde Provinciën , die nu is, of naarmaals geflclt fal worden furneren en opbrengen, doen furneren ende op brengen fullen alfulke penningen als by eem-e nen advife ende confent van ons ofte on(ë Gecommitteerden over de voorrchreeve geünieerde Provinciën ingewilligt ende gcconfenteert fullen zyn, ende dat op de dagen ende termvnen als des veraccordeert fal wefen, ende foo verre eeni ge van de voorfchreeve Provinciën , Steden ofte Leden van dien, 't zy Quartieren, Dorpen, Gcmemte of particuliere Perfoonen van hen voorIchreve quote op fyn behoorlyke dagen ende termynen op te brengen, in gebreeke bleven lullen m dien gevalle de andere willige Provinciën Steden, ofte Leden van dien of andere des lalt, adie, of authorifatie van hen hebbende, die penningen, die daar ontbreeken fullen mogen opligten ofte furneeren op alfulken interelt als zy die weten te bckoomen, ende dat tot lafte van de onwillige Provinciën, Steden ofte Leden van dien, die gehouden fullen welen foo wel die principale fchuld, als de interesien van dien op te brengen ende te betaalen: tot verfeekertheid van 't welke wy, in de qualiteit als boven, verbonden hebben, ende verbinden mits defen ons, ende alle die Perfoonen Inwoonderen ende Ingezeetenen van de voorIchreve Provinciën , ende ook van ieder Stad ende Litmate van dien, elx in 't byfonder naders alle heure Goederen, foo geeftelyke als  (71 ) als wereldlyke, roerende ende onroerende, actiën, ende crediten, waar ende tot wat plaats ende in wat Heeren Landen die geleegen mogen zyn, ende men die fal weeten te bekoomen, omme die voorfchreve penningen met de interelfen van dien, ende de onkoften die ter oorfaake van dien gedaan fullen wefen, met ook die fchade daar inne de voorfchreve Provinciën door 't gebrek van 't opbrengen der voorfchreve penningen in gevallen fullen mogen zyn, reëlyk en met ter daad fonder eenige forme van proces daer omme te houden, op ende aan de voorfchreve Perfoonen ende Goederen verhaalt te werden by arreft, faifilTement, bekommeringe ofte verkoopinge van haarluider, ende een ieder van de Ingefeetenen ende Inwoonderen van de onwillige Provinciën, Steeden, ofte Leden van dien, Perfoonen ende Goederen refpe&ivelyk, ofte ook met inlaagen van Ruiteryen ofte Soldaten, ofte fulke andere wegen als die willige Provinciën tot promte reftitutie van de uitgeleide penningen fullen weten te advifeeren, ende ten dien einde fubmitteeren wy onfe refpeclive Provinciën, Steden ende Leden van dien, mitsgaders die Perfoonen ende Goederen van de Ingefeetenen ende Inwoonderen , derfelver t' famentlyke, ende een ieder van dien in 't byfonder ende in 't geheel , tot correclie van alle Heeren , Hoven, Regteren, Wetten, en Gei egten van ganfch Ncderlandt, ook van alle Furften , Princen , Potentaten, Heeren , Hoven, Regteren ende Geregten , confenterende onwederroepelyk dat alle defelve by ofte van wegen de willige Provinciën, ofte haare GecommitteerE 4 den  (72 ) den verfogt zynde, fullen mogen procederen tot de executie van de voorfchreve uitgeleide penningen intereft, koften ende fchaden daar omme gedaan en geleeden, mits alleenlyk daar toe hebbende verklaringe onder de hand van den Griffier of Secretaris van 't Collegie van de Gedeputeerden van de voorfchreve geünieerde Provinciën:j ende of 't foo waar dat eenige Provinciën, Steden ofte Leden van dien, hen by de voorfchreve executie, arreft, faififiement.bekommennge ende verkoopinge van haarluider Peifoonen of Goederen lieten dunken befwaart te zyn, foo dat fy hen daar van fouden willen doleren of by eenige provifie van juftitie verwen, ioo en fullen fy daar toe niet ontfangcn nog in regten gehoord mogen werden, ten zv tyheden eerft reelyk ende rnetter daad de penningen, des queftie is, genamptifeert ende opgebragt fullen hebben, om by de willige Provinciën by provifie geligt te werden, onder beJofte van die te fullen reftitueeren, foo verre naarmaals bevonden werd fulx te behooren ■ ^reAVe^r£?de' dat bv fo° verre de executie, aueft, faififiement, bekommering of verkoopim' op de voorfchreve Perfoonen, ofte haarluider Goederen gefchiede binnen de geünieerde Provinciën, dat die queftie daar op vallende ftaan ial by provifie tot decifie van de Heeren Stadhouders van de Provinciën nu ter tyd zynde, in die förme als van andere differenten die lustenen deefe Provinciën fullen mogen vallen bv nadere Unie gefeid is, tot welken einde wy bovengemelde Gedeputeerden aan die van de voornoemde Stadhouders de voorfchreve faake van  ( 73 ) als nu gefubtnitteert, ende henluiden voor foo veel des nood doet, defelve fpecialyk gecommitteert hebben, ende tot meerder vastigheid van defen, hebben wy verteegen ende te buiten gegaan, vertyen en gaan te buiten mids deefen, foo voor ons als van wegen de voornoemde Staten ende Landfchappen die exceptie van divifie, excusfie, ende alle andere exceptien, gratiën, privilegiën, ende behulp van regten dat ons of d' Ingefeetenen , ende Inwoonderen van de voorfchreve refpeclive Provinciën, Steden ofte Leden van dien, eenigfins ter contrarie van deefe dienlyk foude mogen wefen , ende fonderling den regten feggende generale renunciatie geen plaatle te hebben daar en zy eerft fpeciale voorgegaan, en onder gelyke beloften, verbant, fubmisfie ende renunciatie geloven wy mids defen op te brengen en te doen opbrengen elke maand den tyd van twee maanden aan een geduurende, als van Julius ende Auguftus de fomme van hondert twee en tnegentig duifend ponden, onder alfulke verdeylinge of repartitie als tot lafte van de voorfchreve Landfchappen refpeclive onlangs binnen Utregt gedaan, ende beflooten is geweeft, te weeten voor die van Gelderlandt — — veertig duifend ponden. Hollandr. — — — tagtig duifend ponden. Zeelandt — — — twintig duifend ponden. Utregt — — — twaelf duifend ponden. Vrieslandt — vier en twintig duifent ponden. DeVrieffcheOmmelanden—festien duifend ponden. Des hebben wy Johan Grave tho NalTauw, en wy Georg van Lalaing Grave thoRennenburg, é\C. Stadhouders, belooft, en belooven by deefen de goede hand elx by de Provincie van onfe GouE 5 ver-  ( 74 ) vernementen refpeöive te fullen holden dat ieaer Provincie fyn quote agtervolgende de voorfchreve repartitie in tyds furneren, en ook d'onw.lhge met alle behoorlyke middelen van bedwang tot fuik te helpen conftringeren , is 't noot, dat wy meede die voorfieninge doen fullen, dat by alle andere Provinciën, Leden ofte Quartieren van defelve onfe Gouvernementen (hoewel als nog buiten de nader Unie zynde) haar gewoonelyke quote ter gemeene defenfie der Lanoen verft rekt fal worden neffens de penningen en quote van de andere Provinciën boven verhaalt ■ des hebben wy Gecommitteerden van de voorfchreve Staaten en Landfchappcn refpedive eikanderen beJooft en verbonden, belooveu en verbinden mits deefen (onvermmdert en blyvende in fyn volkomen ëfiecl 't geene voorfchreve is) binnen den tvd v_an drie weeken of één maand ten langften hifWant en by procuratie ofte commiffie te doen blyken, van 't gunt voorfchreve is in bevel of vermogen gehad te hebben als fulx te verhandelen en te verlyden, ofte ten minften by onfe principale Staten en Landfchappe refpeclive te doen agreeren en ratificeeren onder de behoorJyke Brieven of Aden in forma. Des t'oirkonde hebben wy Stadhouders en Gedeputeerden ondergefchreeven elx in onfe reguard en qualité als boven deefe met onfe refpeclive handen onderteekent op den 13 Julii 1579. Was onderteekent Johan Grave zu Naffau , Catzenellebogen ■ Georz van Lalaing ; van wegen 't Furftendom Gelre, A. Boeymenbenche ; Gemt van Liolftein ■ Engelbertus van der Burg; Gemt van toen • van wegen die van Holland Boetfelaer; P. Buis • W, Stoop; Diderïch van der Maade; Reynier Cant;  ( 75 ) Cctnt'. D. Jansz. Lonk; Francois Maalfon; van wegen die van Zeeland Jacob Valken : van wegen die van Vriesland, Carel Roerda ; Jan Aitzma; van wegen die van Utregt Gerard Knoop; Remhard van AiJJebemy; Johan van Drunen; t 1 hin; van wegen de VrieiTche Ommelanden, E Jarges: ende was van blade te blade geteekent V tudelandt. Onder ftondt gecollationneert jegens fyne principalen , geteekent als boven, en daar meede bevonden te accordeeren. Was geteekent, G. van jCnylen. Des dat daar van afgefondert werde de conftrainte by inlegcringe van Militie in de voorfchreve Acfe meede influerende, dewyle volgens 't gerefolveerde van den jare 1651 geene Militie in eenige der Geünieerde Provinciën kan ofte vermag gefonden ofte gebragt te werden, nogtc ook ten aanfien van de Militie felfs, de gemelde Provinciën in te trekken fonder voorgaande Patent van de Staten derfelver Provincie. Dat wyders tot een nader middel van con~ ftrainte te appliceeren ten aanfien van de geene, die het ftuir van de Regeeringe aan de hand hebben, en veeltyds oorfaake wefen konnen tot het vorderen ofte wederhouden van de gerequireerde fuiveringe der gedragene conlenten, de defeclueufe Provinciën mogen werden gehouden, en metter daad geweert uit alle fubalterne Collegien van de Generalitevt, en fulx alleen toegelaaten tot feffie ter Vergaderinge van haar Hoog Mog:, omme de Staatsgewyfe deliberatien, aldaar voorvallende, bv te woonen. Alles boven ende behalven het middel van bedwang en conftrainte den 7 December des jaars ö 1060  ( 76 ) 1660 by haar Edele Groot Mog. gearrefteert ende in volgende Notulen onder dates den 22 26, en 28 September des voorleeden jaars breder gementioneert. Ende wat eindelyk aangaat de ordre en methode, dewelke ten aanfien van de voorfchreve liquidatie fal dienen gcobfervcert te worden, dat omme het werk te vorderen, ende ten beften te faciliteren , 't felve foo veel eenigfins mo^eyk is vervolgt moge worden van onderen op, ionder intermiffie van jaaren; edog dat dien onvermindert een nieuw jaar daar by gevoegt werde, en dat van 't felve nieuw jaar den aanvang geraamt, ende den terminus a quo genomen moge werden met het eerfte jaar nsar het finaal arreft van de Refolutie over 't voorfchreve fubjeót van liquidatie by haar Hoog Mog. te nemen; des nat de reekenmge of declaratie over het voorlchreve nieuwe jaar gedrefieert ende ingeleverd werde voor 't verloop van vier jaren, te reekenen van het jaar daar op de declaratie fal koomen te flaan. Ende dat omme de Provinciën tot obfervantie van t geene voorfchreve ftaat praecife te houden , den welgemelden Raad van State by haar Hoog Mog. geauthorifeert en verfogt moge worden , fonder aanfien van Provinciën, de geene die naar d'expiratie van den voorzeiden tyd van vier jaren, fouden mogen defeclueus blyven haare reekeringe ofte declaratie van de fuccesfive nieuwe jaren in te leveren, door de voorgeroerde middelen van conftrainte daar toe te compelleren, ende tot haar devoir te houden als naar behooren. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Dat.  ( 17) Dat. ~) Extracr- £.18 Januarii 1717. dinari* Rcc.) 7c,-a- Hoogh Mog. Heeren. Het heeft U Ho: Mo: gelieft te verfoeken by Refolutie van den II deefer ons advis over de wyfe, waar op de Provinciën fullen konnen aan den anderen, en aan de Unie, geruftheid geeven , dat het te fixeeren getal van Militie fal compleet gehouden worden, en over de middelen, waar door de gebreekige in cas van nalatigheid, en van defect daar in, fullen konnen verpligt, en, des noods, geconftringeert worden tot het prefteeren van haar vol contingent. Ho. Mo: Heeren, foo wy oit reeden hebben gehad om ons te excufeeren van het geeven van advis, het foude weefen in deefe gelegentheid. Niet alleen hebben wy, voorfiende, dat ons advis foude konnen over het voorfchreve point gevraagt worden, U Ho: Mo. gepreveniëert met daar op te geeven foo breede informatie in onfe Milïïve van den 14 der voorleede maand , dat wy hadden mogen hoopen, dat die informatie U Ho: Mo: foude hebben in ftaat geftelt om op dat point te refolveeren fonder voorgaand advis van deefen Raad. Niet alleen zyn onfe Advifen van den 5 der voorleede maand, betreffende de nodige fecuriteit van den Staat, en van den 17 daar aan volgende , betreffende bet brengen van de Militie op een onkoftelyker voet, geweeft van foo weynig fucces, dat wy ons niet veel konnen be- loo-  ( 78 ) SST verfogt word^' jC~dig ™ Maar het geen vooral by ons in confideratie komt het point, waar over ons advis verfog word., ,s teninytterfte delicaat, foo n fig vin Staate °ndeiheid ^ ^ ™ den H«3 2aanieallPlWy fOUden gem/kkelyk konnen ontfvk te L genaa?e reflexien met ons "rnpeden 'aagen c0t het 17 art onfer ïnftruöie, den Raad van Staate qualificeerende om in PovSte eXeCU,leeren der Confenten van ae liovincien te procedeeren tegen de Ingpfeetenen .„^yvf°Uden felfs ons konnen dekken met de iaa ToT d^-graote Vergadering van het Z A 3 ^£ke {°° g°ed aIs eens geweeft is, dat de conftramte ten lafte van de gebreekige Piovmcen foude daarin beftaan, dat de Perfoonen en Goederen van derfelver Ingefeetenen fouden moogen gearrefteert, gehouden, en Te kommert worden t'allen plaatfen, en by afie Wen' of^"' ^ £f^> daar men die ^ konnen, of mogen, bekoomen: en dat de Provinciën ten dien einde fouden renunciëeren en gfet'&c'. £XCeptien' g-^-rprivile- M^JIv* '6r k)°nnen joegen uit U Hor M. Refolutie van den 15 Juli l6S8 , dat de Provinciën die haar contingent in de Militie be aaien , fullen mogen den Raad van Staate houden, en obhgeeren, tot de executie, en dat de  ( 79 ) de Heeren Gecommitteerden van weege de gebreekige Provinciën in de Vergaderinge van U Ho. Mo:, of in eenige van de Generaliteits Collegien, daar uit fullen geweerd worden. Maar, om de waarheid te feggen, wy fouden beeter geheel fwygen , als niet klaar en rondelyk onfe meening te uitten over een faak van foo groote aangelegentheid, in een tyd dat de faaken, relatie hebbende tot de fecuriteit en gemeene defenfie van den Staat in een foo groot verloop zyn, dat daar van gefegt word in U Ho: Mo: Refolutie van den 7 Augufti laaftleede, dat defelve omnogelyk konnen blyven ftaan op dien voet, als fe federt eenige tyd behandelt zyn, en nog behandelt worden: dat de Provinciën daar in, ieder in het byfonder, de eene meerder de andeie minder, te werk gaan buiten gemeen overleg, alleen naa haar eige en byfondere convenïéntie, en welgevallen , fonder genoegfame reflexie te maaken op de gronden van de Unie, op folemneele Traftaateu, met vreemde Mogentheden gecontracleert, op de reegels van billikheid, en op den dien ft en het wehveefen van de gemeenen Staat: en het geen verder daar by gevoegd word in de voorfchreve Refolutie, tot bewys der noodwendigheid van een fpoedig redres En het is uit dit infigt alleen, dat wy, alle andere infigten aan een zyde ftellende, fullen onbefwaart weefen om openhartig aan U Ho: Mo: meede te deelen onfe confideratien over het voorfz. delicate point. Maar wy konnen niet naalaaten vooraf te remarqueeren , eerftelyk , dat de voorfchreve R e folutie van U Ho. Mo: van den 11 deefer alleen  (&>) leen fpreekt van de middelen van geruftheid omtrent het ftuk van de Militie, in plaats dat die van den 7 Augufti des voorleede jaars, viel* Jee de grondflag is van de deliberatien van deefe extraordinaris Vergadering, in het generaal fpreekt van de middelen van gerujtheid, dut het geen, dat eenmaal vafigejtelt is door de Bondgenooten in de faaken van het gemeen, opregtelyk fal gehouden worden, en dat geene Provincie in het byfonder fig daar aan Jat omtrekken: En ten anderen, dat de Refolutie van den 1 Augufti, foo wel als de concept Refolutie van de groote Vergadering van het jaar 1Ó51 , en het Advis van de Provincie van Holland en Weftvnesland van den 2 Mey 1663, daar toe relatif, het point van de middelen van geruftheid vaft maken aan het point van de middelen, om nu en mamaals, weg te neemen de dtscrepante fentimenten tujfchen de Provinciën over het getal van de Militie en over andere faaken, de gemeene defenfie en jeekerheid betreffende. En gewifielyk, met groote reeden. Want het foude weinig baaten, Ho: Mo: Heeren,dut de Provinciën aan den anderen, en aan de Unie, geruftheid gaaven voor de betaaling van elx contingent in de Militie, foo die geruftheid fig niet foude uitftrekken tot de Generaliteits renten en interefien, en tot alle de Confenten, welke fuccesfivelyk gedraagen fullen worden tot ftuur van s Lands faaken te Water en te Lande: en nog minder, foo geen middel gearrefteert wierd om de discrepante fentimenten van de Provinciën over faaken , betreffende de gemeene defenfie en feekerheid, weg te neemen: dewyl immers dé  ( 8i ) de middelen , dienende om de Confenten te doen prelteeren, niets ter wecreld beduiden, wanneer de vryheid van het draagen, of niet draagen, van Confenten onbepaalt is, of verder gaat, als beftaan kan met de natuur en het oogmerk van de confoederatie tuffchcn de Provinciën, Dog om te komen tot het uitten van onfe confideratien over de middelen , om de Provinciën , des noods, te houden tot preftatie van haare refpeclive contingenten in het total Van de Militie: Wy remarqueren in de eerfte plaats, dat 'er een feer wefentlyk onderfcheid is tusfchen de middelen van conftrainte, welke gebruikt zyn geduurende de tagtigjaarigen oorlog met Spagnien, het einde van welke wy in onfe Milïïve van den 14 der voorlede maand getoond hebben het waare tyd perk te weefen, met wel~ ke de Unie haar klem verlooren, en het verval omtrent het ftuk der confenten, foo niet begonnen, ten minfte hand over hand toegenoomen heeft: en de middelen van conftrainte, welke federt die tyd, wy fcggen niet, ge~ bruikt (want, hoe groot de defeden van fommige Provinciën federt ook geweeft zyn, is het altyd gebleeven by Brieven, en Belendingen) maar voorgeflagen, en in fommige particuliere gevallen gearrefteert zyn, hoewel met geen volkomen eenpaarigheid. De middelen van conftrainte, welke gebruikt zyn geduurende den oorlog met Spagnien, hebben doorgaans bellaan in inleegering van Krygsvolk, of in het ophaalen van Gyfelaars, gelyk bewecfcn is in de meergemelte Milïïve van den 14 der voorlede maand, en overeenkomt met 11. DeF de  ( 82 ) de acte van parate executie van den 13 Julii Ï579-. geïnfereert in het advis van de Provincie van Holland en Welt-Vriesland, welk wy gefonden hebben aan U Ho. Mo. nevens de voorfchreve Miffive, mitsgaders met de gewoonte, foo oude, als hedendaagfe, van het invorderen van 's Princen beeden en penningen, wanneer de minfte feytelyke oppofitie ontmoet, of gevreesd word. Maar de dwangmiddelen, door de groote Vergadering in het jaar 1651 ontworpen, beftaan alleen in het bekommeren van de Perfoonen, en Goederen , van de Ingefeetenen der gebreekige Provinciën, door middel van de Geregten van de Plaatfen, daar die konnen agterhaald worden: een manier van executie, niet, of weinig, verfchillende van die, welke particulieren tegen den anderen gebruiken uit hoofde van de overgiften Van willige condemnatie, en van het decreteeren derfelve; fonder dat in het ontwerp van het jaar 1651 gewaagt word van militair bedwang. En wanneer de Provincie van Holland en Weft-Vriesland by het gemeld Advis in het jaar 16Ö3 ampleéteerde het ontwerp van de groote Vergadering, mitsgaders de foo eve aangetooge A&e van den 13 Julii I579> deed fe het niet anders als met uitgedrukte uitfondering van de conftrainte by inlegering! van Militie, in de voorfchreve Acte meede influeerende, dewyle volgens 't gerefolveerde van den jaare 1651 geene Militie in eenige der geünieerde Provinciën kan of vermag gefonden ofte gebragt te worden, nogte ook ten aanfien van de Militie felfs, de gemeïte Provinciën in te  (83 ) te trekken, fonder voorgaande patent van de Stcta* ten derfelver Provincie. Wy fullen U Ho: Mo: niet ophouden met te onderfoeken, of het geresolveerde van het jaar 1651 ontrent het ftuk van de patenten de Provinciën kan te ftaade koomen, -welke fig foo ver onttrekken aan haar verplighting, fpruitende uit de Unie, en uit haar gedraage conlenten, dat men genoodfaakt is teegen haar te gebruiken de middelen, die in de Unie, en in foo fblemneele Ade als die van den 13 Julii 1579 5 gefondeert zyn : en of de nieening van de Bondgenooten in het jaar 1651 kan verftaan worden geweeft te zyn, ftilfwygende te derogeeren aan de Unie, en aan de voorfchreve Ade, door de ordre op het ftuk van de Patenten, dewyl het in alle gevallen vaft gaat, dat de Bondgenooten foo wel konnen uitdrukkelyk derogeeren aan de ordre op het ftuk van de Patenten ten opfigte van Provinciën, welke manqueeren aan de pligt van het Bondgcnoodfchap, als ftilfwygende aan de Unie, en aan de meergemelde folemneele Ade. Dog wy konnen niet manqueeren in bedenken te "eeven aan U Ho: Mo:, of het bekommeren van de Perfoonen, en Goederen, van de Ingefeetenen van de gcbreekige Provinciën door middel van de Gcregtcn van de Plaatfen, daar die konnen agterhaalt worden, kan aangefien worden voor een genoegfaam middel om de gebrekige Provinciën te brengen tot haar devoir. Immers word de executie op het territoir Van de gebrekige Provinciën geheel en al daar door weggenomen: dewyl men geen alfiftentie, nog regtsbedwang foude te wagten hebben van GtF 1 teg-  ( §4 ) regten, dependerende van de gebreekige Provinciën felve, welke niet fouden dulden, dat haar ingefeetenen, op haar eige territoir, door haar eige autoriteit, iouden geëxecutcert worden voor naar eige fchult. En wat te wagten foude weefen van het arrcfteeren van de Perfoonen, en Goederen, van de Ingefeetenen der gebreekige Provinciën buiten derlelver territoir, konnen wy U Ho: Mornet beter doen begrypen , nog fekerder voordellen, als door het volgend exempel van den -Landraad, welke in feeker Verhaal, dienende tot juitincatie van haar gehoude conduite, den 21 September 1584 ingelevert ter Vergadering van U Ho: Mo:, onder anderen fegt, dat fy niet lang na haar mftelljng fig genoodfaakt vindende de executie by de hand te neemen teegen de gebreekige Provinciën , en te denken bp de voet van de executie: en bevindende, dat men die tnoft doen met aanhouding van Scheepen, en Goederen, m Steeden, daar toe bequaam, deshalven aan Antwerpen, Dor dregt, Amfierdam, en andere, gefchree* ven heeft, die het plat geweigert hebben, Jeggende (id*; te fullen reragteren haar negotie, behalren de Stad van Dor dregt, die den Deurwaarder van den Landraad arrefl op die van Zeeland toegelaaten heeft: maar dat die van Zeeland voor een dankbaarheid repreffalien op die van Dordregt gegeeven hel ben: fulx dat hier door het felve aneji by die van Dordregt is afgedaan, een des te" opmerkenswaardiger exempel, om dat daar uit blykt, wat te wagten is van diergelyke wyze van executie , het zy dat de arreften verkend, of dat fe geweigei t worden. De  ( 85 ) De Provincie van Holland en Welt.-Vriesland heeft wel in het meergemelde Advis, om een ander middel, na het fchynt, te fubftitucren in de plaats van het militair bedwang, voorgeflagcn dut de defeclueufe Provinciën fouden werden gehonden en meiier daad geweert tut alle fubalteme Collegien van de Generaliteit, en fuh alleen toegelaaten tot feffie ter Vergadering van U Ho: Mo:, om de Staatjgcwyfe deliberatien, aldaar voorvallende, by te woonen: U Ho: Mo: hebben by derfelver Refolutie van de ] 5 Juli 1688, raakende de negotiatie van de bekende vier millioenen tot de Fortificatiën, dat middel niet alleen geampleótecrt, maar ook geëxtendeert tot de Gedeputeerden in derfelver Vergadering : en wy erkennen geern, dat de reeden, welke gegeeven word in het meergemelde Advis van de Provincie van Holland en Weftvriesland, dat nameiyk de geene , die het fturnvan de regeering aan de hand hebben, veeltyds oor(aak wefen konnen lot het vorderen, off weder/ionden, van de gcrequi; eerde f nvering der gedraage confenten, haar gewigt heeft. Maar, om voor jegenwoordig niet te examineren , hoe ver de Gedeputeerden in de Generaliteits Collegien het ftuur van de Provinciale Regeeringen in handen hebben, wy laten U Ho: Mo: oordcclen, eci ftelyk, of het aangefien kan worden voor een feer efficatieus middel, foo niet in reguard van alle, immers in reguard van verfcheyde, Provinciën, derfelver Gedeputeerden, welke door haar, en niet door de Generaliteit, betaald worden, te weeren uit de Generaliteits Collegien: en ten anderen, of het weeren der Gedeputeerden van de gebreekige Provinciën uit F 3 de  ( 86 ) de Vergadering van U Ho: Mo: geen aanleiding ioude konnen geeven , foo niet tot een fcheunng onder de Provinciën, en tot verbreeking yan de band der Unie, ten minfte tot een grootte confufie in de Regeering. Wy remarqueeren in de tweede plaats, dat de Raad van Staate, het Collegie, dat na de oroie van de Regeering foude moeten de gebreekigel rovincien houden tot haar devoir, fig niet ais leer befwaarlyk foude konnen acquiteeren van dien laft, van hoe goede wille fe anders zyn mag , Cn hoe getrooft, om ten befte van ftet gemeen te ondergaan de hatelykhcid, die daar aan vaft is. Mifichien, dat de Raad in het begin gefags genoeg daar toe gehadt heeft, maar U Ho: Mo: weeten met al de weereld, dat de Raad hand over hand van haar gefag verboren heeft, van de tyd af dat men genoodfaakt is geweeft daar in leïlie te geven aan Engelfche Raden: en dat detelve noit weder gekreegen heeft het gefag, welk fe eens verboren had. ; De Raad, bewuft van dat defect, heeft wel in het executeeren van de Provinciën doorgaans gegaan met overleg, en felfs fig gemunieert met Kelolutien , van de ordinaris Vergadering van U Ho: Mo:, om te meerder klem en nadruck "te geeven aan de executien. Maar kan men nalaten te remarqueren, fonder te kort te doen aan de waarheid, en aan de dienft van het Land, dat dit één van de voornaame oorfaaken is, waarom het werck van de executie altyd mank gegaan heeft: de hoo°-gemelde Vergadering beftaande uit Gedeputeerden,  ( 8? ) den, welke veel meerder relatie hebben, elck tot fyn principalen, als tot het gemeene lighaam van de Republicq. Het geen Prins Willem den Oude al in fyn tyd deed leggen, que les DepuUz, fervoient a T ajjemblëe plustót pour excufer les Provinces, comme Procureurs & Advocats de leurs coufiituans & Maitres, que pour avancer le Hen comman : welke, en meer andere, nadrukkelyke woorden U Ho: Mo: konnen vinden in derfelver Refolutien van den 24 November 1579- De faken konnen federt gebetert zyn. maar, Ho; Mo: heeren, wat ook daar van zy, kan de Raad van Staate genoegfaame hulp omtrent dit laftig ftuk verwagten van een Vergadering, welke de Raad door al haar inftantien, eenige jaaren agter den anderen onophoudelyk gedaan, niet heeft konnen brengen, wegens de verfcheidentheid der fentimenten, tot het doen van een eenige befehding aan de gebreekige Provinciën, fchoon dat het Comtoir Generaal van de Unie gevaar liep van gellooten te worden, gelyk het ook een tyd lang gellooten is geweeft, en fchoon dat de eene Provincie voor , de andere naa, door feparate caffatien, en reduöien, den Staat ontblooten van haar noodige fecuriteit, en haar meede Bondgenooten verongelykten. Wy remarqueren in de derde plaats, dat indien het gebruiken van de fterke hand foude wefen onder de middelen , die voortaan, gelyk van ouds, fouden gebruikt worden om de gebreekige Provinciën te houden tot haar devoir, noodfaaklyk eenige verandering foude moeten gemaakt worden in de ordre op het ftuk van de Patenten, dewyl anderfins het gebruik van F 4 dat  ( 88 ) dat middel foude afhangen , ten deele van de SEK iVC' tegen, welke hct foude moetëq gebruikt worden, ten deele van de meerderheid van ftemmen ter Vergadering van U Ho: Mo:. Wy fullen hier mede eindigen, hoewel wy feer wej Weeten, dat all het geen, welk wy tot hier toe gefegt hebben, confideratien zvn, en geen advis. - ' Maar, Ho: Mo: Heeren, behooren wy niet tc dee?eMiïet ^V^ tC hebben> fo° in deeie Miflive, als m die van den 14 der vooreede maand, op een point, dat foo delicaat is m lig ielrf, en foo delicaat met opfiot tot den Raad van Staate, als noodig is om aan U Ho: Mo: te geven een befefTèn van de faaken, waar op gelet moet worden in de determinatie van het ielve? en hebben wV geen rceden om te denken dat de geene, die niet genoegfaam fullen confidereren, dat alle middelen een behoorlyke proportie moeten hebben tot haar einde, en die miuchien niet hebben het regte begryp van de natuur van de Unie, en van de gronden, en gevolgen, van defelve, fullen oordeelen, dat v/y reeds te veer gefegt hebben , en door de bovenltaande confideratien de vryheid van de Provinciën te naa gekomen zyn? Hoewel diergelyke remarques niet te pafle koomen, foo lang als wy geen andere taal voeren, als die van de loffelycke Voorouders. Het foude gewifielyck vreemd in haar ooren geklonken hebben, foo men in haar tyd had willen fuftlneeren, dat iets met de vryheid ftrvd, dat overeenkomt met de letter, fob wel als met het oogmerk , van de Unie. en inderdaad, men foude moe-  ( 89 ) moeten een wonderlyk begryp hebben van de vryheid , om in goeden ernft te meenen , dat die belet, de Leeden van een politicq lichaam te houden door van ouds gebruiklyke middelen tot het geen de natuur, en het einde, van alle Sociëteiten, en Regeeiingen, meedebrengen. Ho: Mo: Heeren, wy beveelen U Ho: Mo: in Codes heylige proteflie, In den Haage dca 18 Januarii 1717* Was geparapheerd, P. Schatter, vt Onder ftond, Ter ordonnantie van den Rand van Staal e der vereenigde Nederlanden. Geteekent, S. v. Slmgelandt. F 5 Hier  ( 90 ) Hier op zoude moeten volgen het Advis van den Raad van Staate aan de Extraordinaris _ Vergadering van Haar Hooe Mogende m dato z7 January im- doch vermids het zelve ,n het Eerfte Deel aster het Discours over Je defecten m Je jegen%oorJke conjiitutie derRegeertng-fylMgzk bi 251 feaa reeds gedrukt is, gelieve de Leezer het zelve daar te vinden, AAN-  AANf YSING VAN EEN KORTE, EN GEREEDE, WEG OM TE KOOMEN TOT HERSTEL DER VERVALLE SA AKEN VAN DE REPUBLICQ. Opgefteld in Oftober 17 22.   ( 93 ) Aanwyfing van een korte, en gereede, weg om te koomen tot herftel der vervalle faaken van de Republicq. N"iets is gemeener als de defecten in de jeegengenwoordige conftitutie van de Regeering te fetten op reekening van de wyfe, waar op de Republicq geformeert, en faamengefteld is. Maar niets is ongegronder, niets toond klaarder de weinig kennis, welke veele hebben van de waare förm van Regeering van de Republicq, welkers priinitive conftitutie foo feer overeenkomt met die van een wel gefchikte Staats-regeering, als. de heedensdaagfche conftitutie veel daar van verfchilt. De Provincie van Holland, van welke Provincie men hier alleen fal fpreeken, als van de voornaamftc, is van het begin der troublen, welke de geboorte gegeeven hebben aan de Republicq, geregeert door een Staatsvergadering, beftaande uit Eedelen, en Steeden, welke, elk affonderlyk aangemerkt, onderdaancn zyn, maar faamen oefienen alle de deelen van de Souverainiteit, en wel fodanig, dat zy op alle faaken refolveeren by meerderheid van ftemmen, weinige faaken uitgefondert, waar in wel geen overftemming, maar waar in fubmisfie aan Arbiters plaats heeft volgens de klaare letter der Ordonnancien op de Vergadering van de jaaren 1574) T58i, en 1585: En tot uitvoering der Refolutien, en Decreeten, van de Staaten, foo den ophef der Middelen, als alle andere faaken, raakende, zyn Collegien  ( 94) gien ingefteld met pertinente Inftruótien, en met genoegfaam gefag. 5 1 Alle Regeeringen, en by gevolg ook de veelhoofdige, hebben haar defecten, die onaffchedelyk zyn van de form, of conftitutie, derfete Maar buyten d,e foort van defeden, defeclen welke hier niet in confideratie koomen V wilde men wel gevraagt hebben, wat 'er manqueeit Snfn I°dan]ge Staats^ring als de bTvenftaande, het zy met, of fonder Stadhouder, of ander eminent hoofd? 5 Men fegt met, offonder, Stadhouder, of ander eminent hoofd. Want hoewel de Stigters van de vrye Staatsregeering voor een Stadhouder waaren: minchien uit gewoonte: mifichien om de Prins van Orange, die zy niet konden mis- nnTAnf V°?r h£t t°-0fd te ftooten : mi^hien om dat de geleegentheid des tyds een Stadhouder vorderde: foo laat het daarom niet naa ee„ klaaie faak te weden, dat een eminent hoofd niet behoord tot het weefen van een vrye Staatsregeering (a). J In tegendeel heeft de ondervinding meer ah eens getoond dat een eminent hoofd door fvn overmagt gevaarlyk is aan de Vryheid w£merS' ?\"ï alle Sevallen> ^ een eminent hoofd eigentlyk dan maar volftrekt noodig, wanneer in een Staatsregeering nog overftemming plaats heeft nog jubmisfie der verfchillen, maar de terJuajie het eenig middel is om te koomen tot een afkomft van faaken: Een - Sie^)".- en dat de Raaden ter Admiraliteit onder eede fullen belooven „ te „ refpe&eeren, en gehoorfaamen, de Staaten Ge„ neraal, en den Heer Admiraal Generaal, in haar „ beveelen conform haar laft en Inftru&ie (e •" Dat de Collegien fullen „ refolvecren in twee „ jaarlyxe Vergaderingen van de Gedeputeerden „ der Collegien, ten overftaan van den Admiraal „ Generaal, hoe men fal procedeeren op de be„ veihging van de Zee, en op 't beleid van den „ oorlog te Waater:" waar, en hoe veel Scheepen van oorlog, in de refpcctivc Quartieren geëquipeert, en hoe die verdeeld, en gebruikt fullen worden (d): Item (fl) Sie de InJtruEiie van het Collegie Superintendent van den 22 April ic8g. (b) Art: 2. (c) Art: 60. {d) Art: 25.  ( 99 ) Item dat de Collegien lullen leeveren van dry tot dry maanden aan de Staaten Generaal een Staat van ontfang en uitgaaf dat den Ontfanger Generaal van elk Quattier, alle fes maanden fal reekenen aan defelve, of aan haar Gecommitteerden : en dat op derfelver ordonnantie het overfchot van het écu Quartier fal verftrekt worden ten voordeel van het ander, daar te kort komt (a). Al het welk faamen gevoegd zynde de Collegien ter Admiraliteit maakt tot één lichaam onder het beftier van een gemeen hoofd, en wegneemd de jaloufien, en ltrydige interenen, tusfchen de refpective Collegien, foo ruïneus voor de Commercie, en voor de middelen, tot proteétie van de Commercie gedeltineert. Soo men wat lang geweeft is ontrent het ftuk van de Zee, het is om dat het ten uiterften important is, te weeten, welk het begryp en fchikking der Voorouders geweeft is ontrent een ftuk, waar op het w clvaaren van den Staat beruft, en hoe ver, fpecialyk meede ontrent dat ftuk, afgeweeken is van de oude gronden. Nu wilde men wederom wel gevraagt hebben, wat aan een Regeering, fodanig als de generale Regeering van de Vereenigde Provinciën nu befchreeven is, manqueert? Maar foo klaar, en foo feeker, als het is, dat de oude en primitive conftitutie , foo van de Provinciale, als van de generaale, Regeeringeu goed is, en niets minder als oorfaak van de defecten, welke jeegenwoordig in de Regeering be- (a) Art: 3«i G 2  C ioo ) befpeurt worden, fo klaar, en foo feeker, is het ook, dat genoegfaam in alle opfigten afgewecken is van de oude gronden: En het is niet minder klaar, en feeker, dat dit de voornaame oor faak is van liet jeeeenwoordig groot verval, en ongelccgentheid :' en dat , het eenig middel om de vcrvaUe faaken te redden is de Regeering te reformeeren na het plan der Voorouders, foo veel de gcleegentheid des tyds eenigfins toelaat, en fonder daar in te maaken eenige weefentlyke va.. Ten welken einde, eerft cn vooral, nodig is dat de Provincie van Holland, met welke doe de andere Provinciën moeten ftaan of vallen, en ionder welke alle redres vergeefs is, vernieuwe en m trein brenge , het veertiende Articul der Ordonnantie op de Vergadering van den 19 Febr: I385, zynde de Ordonnantie, waar op de Staaten nog ten huidigen daage vergaderen, en welke gearrefteert is in een tyd, wanneer fe meede waaren fonder Stadhouder, en weinig inclinatie hadden om 'er weeder een aan te ftellen, gelyk ligt te gelooven is, doordien het gevaar, dat zy in het laaft van het leeven van Prins Willem den Oude hadden geloopen van de Souverainiteit voor altyd te verliefen, in verfche gehcugenis was : meedebrengende , dat wanneer de Leeden niet fouden konnen vereenigen of verdraagen, ontrent faaken, waar in geen overftemming plaats heeft, „ de verfchillen deshalven weefende, als „ de twee derde deelen van de ftemmen, of ad„ vifen, overeendraagen, gefubmitteerd en ge„ ftelt fouden worden ter decifie van alfulke » neutraale Heeren, of Perfonagien, binnen de » geü-  ( ioi ) „ geünieerde Provinciën, als zy onderling fou„ den konnen verdraagen, die men ten wederfyde gehouden foude weefen te nomineeren „ binnen de tyd van veertien daagen, of dry „ weeken, naa dat de verfchillen ontftaan fou„ den weefen." Hoewel het milfchien foude dienftig weefen deefe of geene verandering te maaken in het felve Articul, gelyk als, dat onder de twee derde deelen van de itemmcn, of advifen, welke volgens dat Artïcül fouden moeten overeendraagen om een verfchil te fubmitteeren, niet minder als twee derde deelen van de groote Steeden fouden moeten weefen: of, foo men foude willen in dit ftuk de Ridderfchap, Rotterdam, en ééne van de Steeden van het Noorderquartier voegen by de groote Steeden: het geen niet onreedelyk fchynt: twee derde deelen van dat neegental: Ten anderen fouden de twee Collegien van Gecommitteerde Raaden behooren in één gefinolten te worden, ten minfte, en in alle gevallen, te beftaan, gelyk de Hooven van Juftitie, uit Raadsperfoonen, die gecommitteerd wierden voor haar leeven: die niet vermogten te blyven in de Regeering van de Steeden, nog eenige andere Ampten te bekleeden: en die in het generaal moften afleggen alle andere relatie als alleen tot het Gemeene Land : en die daar tegen genooten foo veel hooger traétementen als jeegenwoordig, dat voornaame Regenten fouden willen voor altyd opftaan uit de Regeering van de Steeden. Ten derde is ten felven einde ten hoogfte nodig, dat de gefamentlyke Provinciën tot conG 3 clu-  ( 102 ) clufie brengen het Advis over de jiibinffi^ der verfchillen, en over de executie- der gebreekige Provinciën, ter Vergadering van haar Ho: Mo; uitgebragt den ria April ï~2t, en het eerfte lid van dat Advis extendeerden tot alle faaken, waar in geen overftemming plaats heeft volgens het neegende Articul van de Unie. En ten vierde, dewyl de faaken jeegcnv/onrdig geenfins geconftiuieert zyn tot'het aanftellen van een Admiraal Generaal, met genoegzame magt om aan de ccne zyde de Collegien ter Admiraliteit te maintinceren by het onbelemmcrt gebruik van haar Inftruclie, "en aan.de andere zyde defelve te verpligten tot het beter naakoomen derfelve: dat ten eerfte getreeden worde tot het maak en van een bondige Inftru'c'üe voor de Vergadering van haar Ho: Mo: op het ftuk van het opperbeftier, of fuperintendentie, van de faaken van de Admiraliteit, als geheel fpecteerendc tot de tafel van haar Ho: Mo:, foo langde Staat is fonder Admiraal Generaal. Van een hoedanige lnftructie een Schets hier neevens gaat, waar in forg gedraagen is, niet alleen om te geeven genoegfaam gefag aan de Vergadering van haar Ho: Mo: over de Collegien ter Admiraliteit, maar met een ook om te beletten, dat geen misbruik van dat gefag gemaakt kan worden. Waar by men nog fal voegen, als twee faaken van dé uiterfte noodfaaklykheid, eerftelyk, het weder in praöyq brengen met de nodige eclairciffementen, en ampliatien, van den eed, door de Regenten van de Provinciën, en Steeden, te doen volgens defelve Aóte, waar by in het  ( 103 ) het jaar 158a de Convoyen en Licenten gemaakt zyn van Provinciale tot Generaliteits Middelen , meedebrengende, „ dat de Staaten, en de „ Regeerders van de Steeden , der refpeclive „ Provinciën haar by eede fullen verbinden, dat „ zy hen den ontfang en adminiftratie van de „ Convoyen en Licenten, nog het verminderen, „ of vermeerderen, van de lyfte van dien, met „ fullen onderwinden, maar de hand daar aan „ houden, dat de voorf. colleótatie eenpaarlyk „ ende gelykelyk gefchiede, op poene van ge„ houden en geftraft te worden ais perturba„ teurs van de gemeene rufte" (*): En ten anderen, het meede weder in praéiyq brengen van den eed, by Refolutie van haar Ho: Mo: van den 8 Aug: 1687 opgelegt aan de Raaden ter Admiraliteit, Advocaaten Fiscaal, Secretariffen , en Commifen Generaal, „ van fig „ niet te fullen reguleeren, nog in eenigen dee„ le obtempereeren, aan eenige beveelen , op„ pofitie, refiftentie, of anderfins, wat het ook „ foude moogen weefen, die haar fouden moo„ gen worden gegeeven , of gedaan , by, of „ van weegen, de Heeren Staaten van eenige „ Provinciën , of de Magiftraaten van eenige „ Steeden, affonderlyk , fonder Refolutie van „ haar Ho: Mo:, of contrarie aan het Placaat 5, en Ordonnancie op den ophef der Middelen „ te vaater: maar van die voorf. beveelen, n;- pofitie, refiftentie, of wat het cok foude raoc- (a) Sie Ref: Sf» Gen1. 2? Ou oh. 1582, Reces, Rel'pftr reerc in U Regifièr van fïoll'. 14 Jun: 1583 Articul 24. G 4  C 104 ) » moogen weefen, aanftonds kennis te fullen „ geeven aan haar Ho: Vfo: en dien onvermin„ dert,en niettegenftaande de voorf. beveelen,of „ oppofitie, refiftentie, of anderfins, haar, voor „ foo veel in haar is, pjaecifelyk te fullen ge„ draagen naa het voorf. Placaat en Ordonnan» cie> fonder eenige dilfunulatie, of conniven„ tie". Men pretendeert niet, dat alle defecten lullen geredrefieert weefen door het vastftellen van deefe weinig pointen. Geenfins. Al, wat men pretendeert^ is dat het vastftellen van die weinig pointen de weg fal baanen tot het verder redres, en dat fonder het vastftellen van die pointen alle hoop van weefentlyk redres niet anders als een ydle waan is, waar meede men te vergeefs fig vleyen foude: En men meend fonder fchroom te moogen leggen, dat hy willens blind moet zyn, die de ondervinding van deefe laafte jaaren niet heeft klaar doen fien, dat het vergeeffche moeyte is te dehbereeren over het redres der financien, over het brengen van het Land in beter poftuur van defenfie , en over al wat het gemeene beft betreft, foo lang als de capitaale defecten in de conftitutie van de Regeering, booven aangewcfen, ongeredrefieert blyven, dat is, foo lang als niet vaftgefteld is, hoe men fal koomen, foo in de Vergadering van Holland , als ter Generaliteit , tot befluit in faaken , waar in geen overftemming plaats heeft, en hoe men de Leeden, fonder onderfcheid van groot off klein, fal doen naakoomen de genoome Refolutien. Soo voor het ooverige iets evident is in materie  ( 105 ) rie van Regeering, het is, dat geen faak foo regelregt leid tot een totaale omkeering der Regeering, of ten minfte, in een Regeering gelyk die van deefe Republicq, tot een Stadhouder, als de faaken te laaten in wanorder, en het Land buyten poftuur van defenfie: En daarom is het ook feer wel te vatten, dat geen meerder drift om weg te neemen de capitaale defecten in de jeegenwoordige conftitutie der Regeering befpeurd word in Regenten , welke naa een Stadhouder hellen. Maar foo dit feer wel te vatten is, het is in tegendeel ten hoogfte te verwonderen, dat het gros der Regenten, welker gedrag uitwyft dat zy afkeerig zyn van een fodanige verandering, drie en twintig jaaren hebben daaten verloopui naa de dood van de laafte Stadhouder, en daaronder twaalf jaaren van vreede, fonder dat in al die tyd een eenige Refolutie genoomen, nog felfs meer als een enkeld Advis(i)uitgebragt, is, buiten de Advifen van de Raad van Staate aan de laafte extraordinaris Vergadering, dienende tot wregneeming der boven aangeweefe defecten in de jeegenwoordige Regeering, en by gevolg tot handhaaving van defelve. Immers die voorige exemplen vergelykt met de jeegenwoordige gefteldheid van faaken, gelyk het alle Regenten paft, kan in geen twyffel trekken, dat indien de hand niet anders gcflaagen word aan 't werk als gedaan is feedert de dood van (i) Na. Het Advis, hier gemeld, raakt alleen de Generaliteit , of de Prov'? in het gemeen, en is van den 12 April 1721. G 5  ( io6 ) van de laafte Stadhouder, de gemeente, gaande gemaakt by de eerfte ramp, die de Staat fal overkoomen, door luiden, die fig nu ftil houden, maar die dan het hoofd fullen opfteeken, en ten breedfte fullen uitmeeten de defecten in de Regeering en de oorfaaken en gevolgen van die defecten, fal een Stadhouder, en wel een Stadhouder met foo onbepaalde magt als de laafte opdringen aan de Provinciën , welke nog geen Stadhouder hebben, en vooral meede aan de Provincie van Holland: [En dat in tegendeel niets foo feer aan fodanige luiden fal beneemen de plaufibelfte pretexten, waar door de gemeente foude konnen tegen de Regeering opgefet, en in faveur van een Stadhouder gaande gemaakt, worden, als fonder uitftel te verbeeteren de defecten in de conftitutie der Regeering, en daar door de weg te baanen, gelyk gefegt is, tot het verder redres. Tegen de boven ftaande voorflaagen, tendeerende tot handhaaving der jeegenwoordige vrye Staatsregeering jonde» eminent hoofd, foo wel als tot herftel der vervalle faaken, fullen de geene, die Stadhoudersgefind zyn, niet manqueeren in t2 brengen, dat de Voorouders, ftigters van de Republiq , en ieverige voorltanders van de Vryheid, nergens minder om gedagt hebben als om een Regeering fonder Stadhouder: in tegendeel, dat fy van begryp geweeft zyn, en meer als eens folemneeiyk verklaard hebben, dut de Regeering niet konde weefen fonder hoofd {d): en dat de- (a) Sie de Acie van de Gouvernem', van Holt. 21 Juï. 1575, de Unie tusfchen Holt. en Zeel. 28 April 1576, en de ASte van ae Ilooge Overheid 23 Dec: 1581.  ( io7 ) defelve niets anders verftaan hebben door de Vryheid, waar voor fe vogten, ais de Regten, en' Pm ilegien, van de Staaten , en van de Ingefeetenen, foo als beide die hadden befeeten onder de voorige Landsheeren: in plaats dat het woord Vryketd heedensdaags in vccler mond beduid een Staatsregeering fonder Stadhouder, en een mdependentie van de Prov™ van malkander, foo met een volflaagen anarchie: . En dat niet alleen, maar dat de ondervinding van volgende tyden geleerd heeft, dat de Stadhouders veel gecontribueert hebben om de Provinciën , foo elk in den haare , als onder malkander, te houden in ruft en ccnigheid: en met minder om fpoed, vigueur, en fecretefle, byte feiten, beide aan de deliberatien, en aan de executie der genoome Refcn. Maar die foo raifonneeren befmnen met, dat de Stigters van de Republiq geen gelyke ondervinding hadden als de tyd federt gegeeven heeft van het misbruik, dat gemaakt kan worden van het Stadhouders ampt: . Bat fiefelve, fchoon geen gelyke ondervinding hebbende, egter klaar genoeg getoond hebben naa döode van Prins Willem den Oude, wat haar bi-grvp was van het Stadhouders ampt; dewyl fe 'het Ampt niet vervulden, als doe iy hef. niet durfden langer oopen laaten, uit vrees dat de Graaf van Leicefter 'er fig foude indringen: Dat -wanneer de tyd doed fien, dat een middel, welk men in het begin aanfag voor het befte om vreede, eenigheid, fpoed, vigueur, en fecretefle, te bevorderen, een gevaarlyk middel is, het niet vreemd is, dat men denkt om an-  ( io8 ) andere middelen, die minder gevaarlvk, en mis- re fchien, wanneer daar van regt gebruik gemaakt bl wordt, eeven nuttig zyn: En dat voor de reft, de meening van de Stad- * houders daar gelaaten zynde: dewyl een o-oede h meening kan faamen gaan met een verkeerd be- v gryp, of met het gebruik van ongeoorlofde mid- i delen: de eclatantfte, en daarom de meeft be- c kende, geleegentheeden, waar in de Stadhou- f ders hebben gebruik gemaakt van haar autoriteit, geleegentheeden zyn, waar in fe om te f koomen tot haar oogmerk, fig nergens minder 'r aan gebonden hebben als aan 's Lands Wetten fl en Privilegiën, en aan de ordre van de Regeerino- • v » En dat principalyk daar aan toe te Ichryven 11 is, dat de jeegenwoordige Regenten, refleétee- o rende op gepaffeerde faaken. en niet fonder ree- G den bekommert, dat volgende Stadhouders, voort- k gaande op het fpoor der voorige, meede fouden I konnen haar autoriteit misbruiken, en (gelyk het ' veeltvds gaat) nog verder uitfpatten, genera!vk 1 een foo groot weerfin hebben tegen een Stad- ( houder, dat de voorflag van een Stadhouder by l feer weinige (oude ingang vinden. is Maar foo dit alles bewyft genoegfaam het on- o gelyk der geenen, welke op het exempel der ï Voorouders louden willen denken om een Stad- s houder: fonder dat het nodig is meer redenen l daar by te voegen : maar het bewyft niet min- 1( der, dat des te ernftiger moet gedagt worden op andere geneesmiddelen van de quaalen van de Republiq: de quaalen niet minder gevaarlyk zynde, nog minder roepende om fpoedige, en efiïcacieufe, remedien, om dat een voorgeflaage re-  ( 109 ) remedie niet goed is in fig felf, of niet practicabel in feekere omftandigheeden. Indien gevraagt mogt worden naa de reeden, waarom niet gelprooken is in dit Gefchrift van het Ampt van Capitein Generaal van den Staat, welk foo wel gevaceert heeft feedert twintig jaaren als de andere Ampten, waar meede de laaft: overleede Koning van Groot-Brittannien is bekleed geweeft: foo dient daar op tot onderregting: Eerftelyk, dat het oogmerk van dit Gefchrift niet verder gaat als te fpreeken van de defecten in de conftitutie, of form, van de Regeering: en dat daarom heeft moeten gefprooken worden van het Ampt van Stadhouder, als weefende een notabel ingrediënt van de conftitutie der Provinciale Regeering: en van het Ampt van Admiraal Generaal, als beftaande ten principaale in het hebben van opfigt, en fuperintendentie over alle faaken, het ftuk der Zee, Admiraliteit, en den oorlog te Waater, eenigjins raakende, en derhalven fonderling te pafte koomende in het generaal beftier der Zeefaaken : maar niet van het Ampt van Capitein Generaal van den Staat, als welk lbo ver is van eenig deel te geeven aan de Regeering, of aan de deliberatien, dat de laaft overleede Koning van Groot-Brittannien in het jaar 1672 aangefteld zynde tot Capitein Generaal, haar Ho: Mo: nodig oordeelden, by Refolutie vaft te ftellen, dat hy, „ onaangefien het voorf. employ „ foude blyven behouden de felfie, en ftem, in „ de Raad van Staate («):" En ten andere, dat het Ampt van Capitein Geia) Ref: St? Gen1. 24 Fetr: 1672,  ( "O ) Generaal van den Staat geen Ampt van foo groote confideratie is als doorgaans gemeend word, om dat men het doorgaans confundeerd met dat van Provinciaal Lat item Generaal, welk een gedeelte of een gevolg, is van het Ampt vin Stadhouder) het Ampt van Capitein Generaal van de Staat alleen beltaande in het opperfte commandement van de Legers, of Militie, buiten de Provinciën, en te velde zynde , immers naa het gevoelen van de Heeren Staaten van Holland, in het breede geadftrucert in de Deductie door defelve overzeeven in de Groote Vergadering van de Bondgenooten den 30 Janry: 1651. Maar behalven die vraag kan 'er een andere veel importanter vraag op dit Gefchrift gedaan worden, en die niet foo ligt is te beantwoorden, of men naamelyk verfeekert zyn kan dat de voorgefiaage middelen fodanig fullen remedieeren aan cie defeden in de jeegenwoordige conftitutie der Regeering, dat niets weeléntlyks daar aan fal ontbreeken: en dat men geen eminent hoofd fal noodig hebben om aan die middelen te geeven de vereifchte kragt en uitwerking. Waar op diend, dat uit de fchets van de oude conftitutie der Regeering, gegeeven in het begin van dit Gefchrift, fchynt te volgen, dat het werkheilig maaken der voorgeflaage middelen loo ver lal remediè'eren aan de defecten in de jeegenwoordige conftitutie, dat 'er geene fullen overblyven, als die onaffcheidelyke gevolgen zyn van een Staatsregeering, welke, gelyk alle formen van Regeering, haar defeden heeft: Dat milfchien het voornaamlte defect van alle Staats-  (III) Staatsregeeiïngen is, dat fe meer of min manqueeren aan vigueur, en aan fubordinatie: Dat bekend is, hoe feer dat defect feedert een geruime tyd de overhand genoomen heeft in deefe Republicq: En dat daarom niemand kan verfeekeren, dat de voorgeflaage middelen fullen hebben foo compleete uitwerking, als fe behoorden te hebben uit haar natuur: Dog dat in het voorflaan der bovenftaande middelen van redres gelet is, gelyk notoirlyk moet gelet worden in het voorflaan van remedien tegen politique quaalen, foo men wil dat die fullen ingang vinden, op twee generaale maximen, waar van de eerfte is, dat, dewyl alle Staatsregeeringen niet van ééne foort zyn, de middelen van redres moeten gepaft worden na die byfondere foort van Staatsregeering, welke foude moeten daar van gebruik maaken: Middelen, welke fouden van nut weefen in een Staatsregeering, beftaande uit een vergadering van het geheel Volk, of van volmagten fonder rugfpraak, konnen ondienftig, of niet practicabel, zyn in een Regeering, beftaande uit Leeden, die van malkander independent zyn, of uit Leeden van feer ongel yk vermoogen, en nog meer, wanneer die beftaat uit Leeden, waar in de independentie, en de ongelykheid van vermoogen , beide plaats hebben : De tweede, dat in het voorflaan van middelen van redres moet onderfogt worden, niet alleen, welke middelen de befte zyn met opligt tot de conftitutie van die Staatsregeering, welke foude moeten daar van gebruik maaken, maar ook, eu  ( H2 ) en wel infonderheid, wat middelen apparenft fullen ingang vinden fchoon miffchien in haar felve met lbo goed zynde als andere, mids da toe™frnnnner.men deefn twee generaaIe Wimen toepalt op de voorgeflaage middelen, fal men moeten toeftaan foo vertrouwd word,'dat die Te voo^fl ^ Cen,ge> fyn' welke k°nden vooigeflaagen worden tot redres der defeöen in de jeegenwoordige conftitutie der Regeering Het foude lang zyn dit te toonen van elk der va°n0rg^aageiriddelen- Maar 0m het te toonen van het eerfte, en voornaamfte, derfelve te weeten van de decifie der verfchillen over'faaken, waar in geen overftemming plaats heeft toefZ11 r°iaf' t0t affnydinS ™' «villatien,' toeftaan a , wat met eenige fchvn van reeden mgebragt kan worden tegen het middel van decifie, fodamg als het boven voorgeflaagen is: En naamelyk fal men in de eerfte plaats toeftaan, dat er beeter middelen konnen zyn als het middel van decifie om in een Staatsregeering te koomen tot een afkomft der deliberatien over de gewigt.gfte faaken van Staat en financien: by exempel, de overftemming, het zy met een fimple of met een groote, meerderheid, of het geeven van meerder, of minder, ftemmen aan de byfondere Leeden naa de verfcheidentheid van elkx vermoogen en belang: op welke verfcheidentheid geoogt is m het getal van Raaden, welke de Provinciën refpeótivelyk nomineeren tot de Raad van Staate, en tot de Collegien ter Admiraliteit: 5 Ten  Ten anderen, dat de voorgeflaage manier rail decifie fubjecl is aan veel, en groote, inconvenienten, gelyk als, dat fe van langer train is als Staatsdeliberatien meenigmaal toelaaten , en van veel te onfeekere uitflag om te konnen beftaan met de vafte maximen, en met de eguale conduite, welke foo nodig zyn tot een goed, en gelukkig, beftier der faaken van Regeering: En ten derde, dat men op een eenvoudiger wys foude remediëeren aan die inconvenienten door het aanftellen van één, of meerder, vafte Decifeurs van alle voorvallende verfchillen over faaken, waar in geen overftemming plaats heeft, gelyk gedaan is by de Unie van Utregt, en by. de Ordonnancien op de Vergadering van Holland van de jaaren 1574 en 1581. Want, wanneer deefe fwaarigheeden getoeft worden aan de twee bovenftaande maximen, fal men vinden, dat fe niet beletten, dat het middel van decifie, en wel fodanig als het voorgellaagcn is, het befte middel is, dat voOrgeflaagen konde worden, hoewel fe anders van fonderling gewigt zyn. Men overweege ten dien einde, dat het regt van niet overftemd te worden in pointen van belafting, en meer andere, by de oude Privilegiën, by de Unie van Utregt, en by de Ordonnantiën "op de Vergadering van Holland van de jaaren 1574, 1581 , en 1584* vaftgefteid, en altyd voor een foo weefentlyk deel van de conftitutie der Regeering gehouden, is, dat het feer vreemd en onaangenaam foude voorkoomen daar in te willen verandering maaken door in de plaats in te voeren een generaale overftemming II. Deel. H foo-  ( "4 ) fonder onderfcheid van faaken , hoedanig die overftemming ook mogt gemodificeert weefen: Dat het middel van decifie meede, in h> felf aangemerkt, gegrond is in de Unie, en in de voorf: dry fucceffive Ordonnantiën op de Veraadenng van Holland, en, aangemerkt met opfigt tot de voorgeflaage manier van decifie, overeenkomftig is met de gedagten, welke men voor deefe daar over gehad heeft in tyden, wanneer de Staat, en wanneer de Provincie van Holland in het byfonder meede waaren fonder eminent Hoofd, en naamelyk in de jaaren 1585, en 16^1 • .Dat, foo het middel van decifie eens van nieuws was yaltgefteld, ongetwyffelt feer weinig geleegentheeden fouden voorkoomen , waar in men ïoude genoodfaakt weefen daar van gebruik JnirT "> 'on\dat de veelvuldige discrepantien tuflchen de Leeden, en het gebrek van toegeeventheid, ten grooten deele daar van daan koomen, dat men jeegeuwoordig de faaken kan houden buiten befluit door ftyf te blyven ftaan oo zyn gevoelen , in plaats dat men als dan daar door mets anders foude uitwerken, als dat het verfchil foude gedecideert worden door Arbitersen by gevolg, dat de inconveniënten in de voorgeflaage manier van decifie niet feer te vreefen zyn: Dat tegen de fwaarigheeden in de voorgefla?o-e manier van decifie moeten gefield worden de Iwaangheden, waar in men uit de conftitutie der Regeering foude vallen door het aanftellen van een of meerder vafte Arbiters, wat naam ie mogten draagen , en naamelyk dat fodanige Arbiters fouden meefters weefen van alle impor- tan-  { TT5 ) tante deliberatien: waar toe fe maar fouden behoeven credits, enbeleids, genoeg te hebben om tweefpalt, of verfcheidentheid van lentimenten, te verwekken tmTchen de Provinciën, of Leeden van dien : het geen weinig moeite kolt in een Regccring, faamengefteld uit foo veel Leeden en uit Leeden van foo verfcheide vermoogen en interelfen: Dat die felve verfcheidentheid meede oorlaak foude weefen', foo men, in plaats van het middel van decifie, foude willen voorflaan een overftemming, waar in op de eene, of andere, van de bovenftaande wyfen foude worden agt geflaagen op het meerder of minder vermoogen en belang van de Leeden , dat men naa alle apparentien fig nok verftaan foude over de proportie. En eindelyk, dat de geencn, welke fouden willen een valt Arbiter, of Scheidsman, aanftellen, het zy met of fonder adjunctie van Raaden, immers ver uit de meefte, een Prins in 't oog hebben, welke nog in ettelyke jaaren niet kan daar toe gebruikt w orden : dat de_ faaken van de Regeering onmooglyk konnen foo lang blyven in de jeegenwoordige verwerring: en dat daarom in alle gevallen de voorgeflaage manier van decifie behoorde vaftgefteld te worden by provifie voor eenige jaaren, welke fouden doen lien, of het beeter weefen fal, daar by te blyven, of verandeiing daar in te maaken: eeven als de Provincie van Holland in het jaar 1663 (a) voor- ia) 2 Mfj 1665. H 2  ( n6 ) yoorfloeg het arréfteeren by provifie voor fes jaaren van de concept Refolutie van de Verga denng op de groote Saai van het jaar 1651 over de decifie der verfchillen tufichen de Provinciën en over de middelen van conftrainte C > Uit het gefegde noopende het voorseflaafr,. woraen Wat men (oude konnen feeeen tot flaagënffe Zn, ïï juftlficatie' der verdge voS magen. Soo dat het overtollig fchvnt, fin- breeder daar op uit te laaten. ' c Schets,  (II?) Schets , of Concept, van een Inftruclie, te geeven aan de Vergadering van haar Ho: Mo: op 't fiibjecl van de fuperintendentie der faaken van de Admiraliteit, meerendeels genoomen uit de Inftruclie van het Collegie fuperintendent van den 11 April 1589, uit de Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit van den 13 Aug: 1597, uit de Inftruclie van de Generl.s Reekenkamer van den 11 Jann: 1611 , en uit die van de Raad van Staate van den 18 Juli 1651. 1. De Vergadering van haar Ho: Mo: fal hebben en gebruiken de fuperintendentie, bevel, en gefag, over alle faaken, raakende het ftuk der Zee, Admiraliteit, en Oorlog te waater, mitsgaders de Middelen, daar toe gedeftineert: inneemende op alles de confideratien van de Collegien ter Admiraliteit, en ten dien einde befchryvende Gecommitteerden uit defelve, foo wanneer, en foo dikwils-, als het nodig weefen fal. 2. In het exerceeren van welke fuperintendentie, bevel, en gefag de voorsz: Vergadering fal H 3 vol-  ( nS ) volgen de Inftruaie, den 13 Aug: I507 aear- foo veel defelve Inftruclie daarop applicabel is, en de verdere Reglementen, en oXs, by de gefamentlyke Bondgenooten gearrefteert op het tÏÏ»,T ? Admiraliteit> noemende vooral goed reguard, dat de voorsz. Collegien allefins nakoomen haar Inftruaie, en de vóorsz: Reglementen, en ordres, m het geen dat haar aangaat. 3- En om efficacieufelyk te weeren de abuifen, Jr ^e,m Wang gaan> fo° ontrent den ophef der Middelen te waater, als ontrent de verdere faakm, zynde van de adminiftratie, en van het bewind der Collegien ter Admiraliteit, fal de voorsz: Vergadering byfonderlvk goed reguard neemen, en met der daad beletten, eerftelvk, dat geen Ampten, of bedieningen, van de Admiraliteit dependeerende, groot, nog klein, gegeeven worden aan kinderen, of aan^nderc perfoonen , welke in geen ftaat zyn om defelve Ampten , of bedieningen , in eigener perfoon Waar te neemen: ten anderen, dat geene van de voorsz: Ampten, of bedieningen, verkoft, of met penfioenfen, of andere uitkeeringen, belaft, worden, of, in het generaal, dat eenig voordeel daar van genooten worde als alleen by die geene, welke daar toe geregtigt zyn volgens commiffie en Initruótie; en ten derde, dat de voorsz: Ampten, en bedieningen pcrfoonlyk waargenoomen worden door de beampten felve, en door niemant anders, onder wat naam, of praetcxt,.het foude moo-  ( "9) moogen weefen: en dat ten dien einde de beampten, van de Admiraliteit dependeerende, geene uirgefondert, houden haar vafte woonplaats, en gewoone relidentie ter plaatfe, alwaar haar refpeclive ampten, en bedieningen, moeten waargenoomen worden, en nergens elders: wordende de voorsz: Ampten , en bedieningen, by deefe verklaart incompatibel met eenige Staaten, Ampten, of bedieningen, welke in eeniger wyfe fouden beletten de voorsz: vafte en gewoone refi-» dentie. 4 En fal de Vergadering, het tegendeel van eenige der bovenltaande pointen bevindende, gehouden zyn fodanige beampten aanftonds te fufpendeeren van haar Ampten , en bedieningen , en ordre te ftcllen op de provifioneele waarneeroing derfelve, fonder andere forme van proces, als dat de Vergadering vooraf fal inneemen het berigt van den Advocaat Fiscaal van het Collegic ter Admiraliteit, waar onder fodanige beampten reforteeren, en de beampten fommierlyk fal doen hooren door Commilfariflen: mids doende , aanftonds naa de fufpenfie, contendeeren tot calfatie door den Fiscaal van de Generaliteit (i), en (i) N*. Men weet naaulyx federt 5'5o jaaren, dat 'er een fiscaal -van de Generaliteit is. Maar voor die tyd is hy feer bekend in de Regiftevs van haar Ho: Mo:, en van den Raad van Staate. Men gebruikt jegenwoordig Adv: van bet Land ad certas caufas: maar die hebben nog geduuriae tocfigt op de naakooining der Placaaten , Reglementen , Ordonnr.°, Inftruótien , &c:, nog qualiteit om kennis te neemen, of te geeven, van de contraventien, en abuifen, of om eenige ordre daar ontrent te verloekcn. H 4  ( 120 ) en door den Fiscaal van het reffort als Gevoegde, en fendende het proces, in ftaat van wyfen gebragt weefende, aan een Hof van Juftitie, om te formeeren een diclum van Sententie, welke onveranderlyk gevolgt, en op de naam'van de Vergadering gepronunciëert fal worden (a), 5- Saaken voorkoomende, waar over crimineelyk foude moeten geprocedeert worden tegen eenige van de Raaden ter Admiraliteit, of Minifters van de Collegien, en naamelyk de Advocaaten Fiscaal, Secretariffen, en Ontfangers Generaal, of ook tegen Commifen Generaal, en Equipagiemeefters, fal de Vergadering fodanige faaken ftellen in handen van de Fiscaal van de Generaliteit, en van de Fiscaal, of Procureur Generaal, van de Provincie, waar in het Collegie ter Admiraliteit refideert, tot welk de Raaden, Minifters ,. Commifen Generaal , of Equipagiemeesters, tegen welke foude moeten geprocedeert worden, behooren, ten einde om ter ordonnantie van het hoogfte Collegie van Juftitie aldaar fig tegen de voorsz: perfoonen te informeeren: defelve; te dagvaarden voor het voorsz: Collegie van Juftitie : hunïuiden te maaken haar proces: het felve te inftrueeren, en te brengen in ftaat van wyfen : en, foo de laak raakt eenige van de bovengenoemde Minifters, Commifen Generaal of Equipagiemeefters, defelve voor het voorsz: hoog- O) Sie de Inftruclie van het Collegie Superintendent 82 April 1589.  (121) hoogfte Collegie van Juftitie te vervolgen ten diffinitive (a). 6. Maar, foo de faak raakt iemand van de Raaden , fal het proces, behoorlyk geïnftrueert zynde, gefonden worden door het Hoff, voor welk het geïnftrueert is, aan de Staaten van de Provincie, uit welke de aangeklaagde Raad, of Raaden, in het Collegie gecommitteert zyn, welke aangenoomen hebben , ,en by het arrefteeren deefer Inftruótie aanneemen, en belooven, het felve proces aldaar by de ordinaris Juftitie, of ordinaris dagelykfche Regter van de aangeklaagde, te fullen doen termineeren by finale decifie binnen de tyd van fes weeken naa den ontfang (£). 7- En fullen de Sententien, uit kragte van de dry bovenftaande articulen te wyfen, aan geen appel, of reformatie fubjeót zyn, maar alleen aan revifie, te weeten, wanneer ordinaris gepiocedecrt, en niet op confeflïe regt gedaan is {c). 8, Ontrent alle crimineele faaken, raakende de mindere Officianten, en bedienden, van de Collegien ter Admiraliteit, fal preventie plaats hebben (a) Inftruclie Raad van Staate Art1, tp. (b) Ibidem. (c) Ibidem, H 5  ( 122 ) beni tuffchen de Fiscaal van de Generaliteit, en de Fiscaal van het Collegie, waar onder de voorszmindere Officianten, en bedienden, reforteeren: ten dien effede, dat de preventie lal worden «introduceert door de refolutie, of ordre, van de Vergadering van haar Ho: Mo: om te införmeeren, en dat de Fiscaal van de Generaliteit m cas van preventie, fal moeten procedeeren hTcnlr1'? S°,llegie' Cn dat de Fiscaal van het Colleg,e fig fal moogen voegen ten procenten, m dat geval, fal genieten portie, aan hem volgens de Placaaten toekoomende m cas van pecunieele muiden. 9- De Ontfangers Generaal van de voorsz- Collegien m gebreeke blyvende van jaarlyx, binnen behoorlyke tyd, te reekenen van haar geheelen ontfang, en adminiftratie, foo ordinaris, als extraordinaris, aan de Generaliteits Reekenkamer lal de Vergadering, op de advertentie, daarvan' «oor de Reekenksamer gegeeven, de gebieekige Onfangers Gen', daar toe houden by middel van parate executie, ten welken einde de Staaten van de Provinciën, waar in de gebreeKige Ontfangers Gen1, refideeren, onwygerivk fullen verkenen Ade van territoir. J 10. De! voorsz: Vergadering fal naa ingenoomc AC5n- y berlgt van de refpeclive Collegien ter Admirahteit, en naa gehoude conferentie met Ge-  ( m ) Gecommitteerden uit de Generaliteits Reekenkaamer, refolveeren op de partyen, welke door defelve Kaamer in het opneemen der reekenino-cn van de refpeclive Ontfangers Generaal van de voorsz: Collegien geroijeert, of met Uquaturi befwaart zyn, foo als bevonden fal worden te behooren ten meeften dienfte van den Lande ( als voor deefe: Eindelyk, fe overdenken niet, dat die defecten in geene deelen foo gevaarlyk waaren, doe een eminent hoofd door fyn groot gefag (wettig, of geüfurpeert, is van een ander onder (bek ;• in veel opfigten fuppleerde aan het gebrek van genoegfaam gefag in de Vergadering van haar Hb: Mo:. Soo dat, om de Unie tuffchen de Provinciën te maintineeren, en de Republicq ftaande te houden, fonder een eminent hoofd, het geen uit vrees van gevolgen, welke ligter te voorfien als te voorkoomen zyn, de wenfch en toe-  ( 130 ) toeleg van alle goede Patriotten is, niets foo volftrekt noodfaaklyk fchynt te weefen, als een nieuw leeven by te fetten aan het lbo goed als verftorve gefag van de generaale Regeering : Het geen gefchieden kan, of door de Raad van Staate te herftellen in haar oud gefag, met de nodige verandering in haar jegenwoordige Inftruclie , die in veele deelen afwykt van de eerfte van het jaar 1584, en met affchaffing der ordinaris Vergadering van haar Ho: Mo:". Het geen weefen foude, de generaale Regeering te herftellen op de primitive voet: Of wel , door te geeven aan de Vergadering van haar Ho: Mo: een fodanige Inftrudie, en by die Inftrudie foo veel magt, als haar konnen bequaam maaken tot uitvoering van het geen, waar toe de Raad van Staate in het voorf: jaar 1584, na doode van Prins Willem den Oude, origineelyk ingeftelt is. _ Tot geen van beiden, hoe nodig ook, fal het ligt te brengen weefen: maar, foo 'er nog eenige hoop is, fe is gewiftelyk meer tot het laafte als tot het eerfte: en daarom kan het niet ondienftig zyn , uit de Regifters by een te famelen het geen, dat daar in gevonden word van de waare conftitutie van de Vergadering van haar Ho: Mo:, en van de magt, die van ouds daar aan gecompeteert heeft, op hoop van daar door eenige aanleiding te fullen geeven tot het delibereeren over een Inftrudie, gebouwt op de oude gronden van de Regeering, waar door de Vergadering foude konnen in ftaat geftelt worden om de faaken van de geünieerde Provinciën met de nodige autoriteit te beleiden, en te be- ftie-  ( I3i ) ftieren, ten gemeenen befte, en dat (waar op fonderling te letten is) buiten kommer van misbruik der meerder magt, welke te dien einde foude aan de Vergadering in handen geftelt worden. Hier toe is het volgend Discours gerigt, in welk men met een getragt heeft op te helderen al, wat foo de materie, als de forme, der deliberatien van de Vergadering betreft. Dan op dat klaaider blyke, van wat noodfaaklykheid het is meeider autoriteit te geeven aan de generaale Regeering, en met dat oogmerk te on^ derfoeken de waare conftitutie der Vergadering van haar Ho: Mo:, en wat verandering foude behooren daar in gemaakt te worden, is het dienftig, deefe Inleiding te befiuiten met de Propofitie, of Memorie, welke die van de Landraad deeden overgeeven aan haar Ho: Mo: in het jaar 1584 , wanneer een nieuwe Regeering onder de naam van Raad van Staate ingeftelt, en, dat gedaan zynde , de Landraad afgefchaft wierd. Die Propofitie is wel wat lang, en fchynt eer te dienen tot bewys , dat de Raad van Staate behoord herftelt te worden in de autoriteit, welke men in het jaar 7584 begreep dat fe hebben moft om de gemeene faaken te beleiden, als tot bewys, dat die autoriteit behoord gegéeven te worden aan de Vergadering van haar Hoog Mog:,; het welk het oogmerk is van het volgend Discours. Maar daarom laat fe niet naa te toonen op een overtuigende wys, en dat niet door rarfohnementen, maar door eige ondervinding van de •.II. Deel. I Land-  ( ^32 ) Landraad, dat het gebrek van autoriteit in de generaale Regeering van het begin af de hoofdquaal van de Republicq geweeft is, en dat men doe begreep daar aan te moeten remediëeren door het inftellen van een Collegie van meerder autoriteit: Hoewel de autoriteit van dat Collegie meede kort daar na verviel, niet, om dat een fodanig Collegie met het regte remedie was, maar dooide handeling met Engeland, en door de jaloulie, die men vervolgens met reeden fchepte van een Engelfch Gouverneur Gen\ , van Engelfche Raaden van Staat, en van Engelfche befettingen , jaloufie , die milfchien de Republicq bevreid heeft van een uitheemfch jok, maar die de mnerlyke conftitutie van de Republicq bedorven , en daar door de gronden tot haar ondergang gelegt heeft. Kort verhaal hoe de LandOvergegeven by rf,aA K • IJU de Heeren Roerda ^' ^" beSm genoomen, cn Vrrdoes van wat beladingen de Gecommitwegen den Land- teerden in heuren dienft ge- 5 4' denfelven dienft ontllaagen te weefen. Myne Heeren naadien Uwe E: belieft eenen anderen of nieuwen voet van Regeeringe te ftellen tot bewaannge van de geünieerde Provintien, lal de tegenwoordige of oude maniere van regeren moeten ophouden. 6 Ende aangelien alle verandcringe , ende infonderhe.t van Regeeringe feer gevaarlyk zyn, be-  ( 133 ) behoort men hier in voort te vaaren met fulke voorfigtigheit, dat 't geene men tot welvaart van de Landen voorneemt , niet tot verderffvan defelve en gedeye. 'T welk beftaat (ons bedunkens) in een bequaame en gevoeglyke afdankinge van de tegenwoordige Raad, ende ineen wyslyk,manlykj ende ordentlyk begin van den nieuwen. Van welke twee pointen gemerkt het eerfte den tegenwoordigen Raad aangaat, van wiens wegen wy hier voor U: E: erfcheinen, om een behoorlyke afdankinge te vorderen, ende te vertoonen, hoe die op het bequaamfte tot vorderinge van de gemeene faake gefchieden fal mogen , ende dit op verbeetering van U: E:, fullen wy daarom van dit point hier alleen fpreeken. Overmits dan dit Vertoog fchynt te beftaan in drie ftukken, te weeten, hoe de Landraad zyn begin genoomen; wat beleydinge de Gedeputeerden tot denfelven gehad; en hoe deefe afgedankt behooren te worden; bidden wy Gecommitteerden van den voorfz. Landraade feer distinöelyken, dat U E: gelieve met aandagt en leydfaamheid te hooren, 't geene van ons in het korte van de voorn: drie ftukken gefeyt fal mogen worden , ende , gehoort hebbende, fuiken affcheit te verleenen, als de welvaart des gemeenen beftens (waar op men naaft God het ooge behoort te hebben) is vereifchende. De Landraad is gefprooten uit de faulten, ofP te feylen , van den Raad der naarder Unie. Want hoewel de Provinciën doe fig willig lieten vinden in het dragen van de Confenten, hebben nogtans eenige van hen geenfints willen I 2. con-  ( 134 ) confenteeren in de executie van defelve Confenten , waaromme, dewyle de -willige Provinciën in de executie confenteerden ,• niet anders dan met vooibcichcït (bo verre aile de andere van gelyke deden , heeft de Raad van de naader Unie het coufent van de executie niet mogen bekoomen, niet tegenfaande alle moeyte en arbeid, daarom-gedaan. Waar uit die geene dan, die de naader Unie tegen de borrt Ichccn te weefen, oorfaak genoomen hebben omme te praftifeeren een anderen voet van Regeeringe, leggende, dat die executie rnoeftc gefchitden door eenen Raad van grooter autoriteit. T welk hoewel 't veele fagen , ende ook feyden, niet dan een pretext, of vercierde voorftel , te weefen om het voorf: Verbond van Uytregt den rugge te breeken, (want hoe kan een Raad grooter autoriteit hebben, dan by den geenen is, van dewelke die felve Raad geftelt word?) is nogtans deefe faake met verfcheide middelen , ende kunften, foo om ende wederom geleit omtrent agtien maanden lang, dat ten laafte in Augufti 15S1 in 'sGravenhage den Raad van de naader Unie verandert is in den Landraad, ende dit met wat verbeeteringe fal men uit het navolgende verhaal van de beleydinge mogen verftaan. Ende, om dat alle veranderingen vol gevaar zyn, heeft men hier in alle voorfigtigheit aangewent, om defelve voor de gemeene crediteuren , die meefters van oproer plagten te weefen, te verduyfteren, ende daarom gelaaten alle de oude Officiers, die fig wel hadden gedraagen, ende ook begeerden te blyven ; item alle ds>  ( 135 ) •de fchulden van den Raad der naader Unie op den Landraad overgefet, waar door de gemeene crediteurs ; denfelven toegang om te manen, ende vertroofting van betaaling , vindende , die -veranderinge geen fwaarigheid heeft voortgebragt, hoewel die Landraad den crediteuren van de naader Unie meeftcndeel met goede woorden, ende hoope van betaalinge, tot nog toe opgehouden heeft, 't welk, foo men.den crediteuren alle addres van maninge ende vertroostinge van.betaalinge afgefneeden hadde, onmogelyk foude. zyn geweeft, maar daatlyk hebben moeten betaalen, of een oproer verwagten. Hoe aireede die gemeene crediteuren (hoorende dat men Apoftillen geeft, aan geene fchulden, voor den eerften Septemb. gemaakt, gehouden te weefen) de ooren beginnen op te fteeken , konnen die ■ van den Landraade betuigen , als naa breeder gefeyt fal worden. Omme dan nu te koomen tot het tweede ftuk, te weeten wat beleydinge die Landraad in haaren dienft van drie jaaren gehad heeft, is te Vooren verklaart, dat die Raad van de naader - Unie door gebrek van de voorlz. executie is afgegaan , ende in de plaatfe geftelt die Landraad, ..op hoope dat deefe de executie met grooter autoriteit uitvoeren foude, als daar toe befonder geautorifeert. Maar fal blyken uit navolgende reeden, dat die Landraad niet alleen niet beeter, maar veel erger, de executie van de Confenten te werk heeft konnen leggen. Terftond. naa dat zy in geftelt was, heeft die Landraad , fig vervoegt i in Vriesland, vermits I 3 daar  C 13*5 ) daar den kryg doe was vallende, ende van daar aan de Provinciën gelchreven,. ten einde zy een ieder haare Confenten wilden voldoen, offte dat anderfints de Raad, volgende hun fpeciaal bevel, de executie foude moeten in het werk ftellen, welk fchryven voor het meeftendeel vergeefs zynde, heeft men beginnen te denken op den voet van de executie, ende bevindende dat rnen die moefte doen met aanhoudinge van Scheepen, en Goederen , in Steeden daar toe bequaam , heeft men deshalven aan Antwerpen Dordregt, en Amfterdam, en andere gelchreevem, die het plat geweigert hebben, feggende fulx te fullen veragteren heure Negociatie, behalven de Stad van Dordregt, die den Deurwaarder van den Landraad arreft op die van Zeeland toegelaaten beeft; maar hebben die van Zeeland voor een dankbaarheid reprelfalie op die van Dordregt gegeeven, fulx dat hier door het felve arreft by die van Dordregt is afgedaan. Waar door ook net geld, dat die van den Laudraad doe opnam op hoope van voorfpoet van de voorfz. executie, £og op deefen dag onbetaald ftaat, hoewel fonder net felve opgenoome geld den Landraad onmogeiyk foude zyn geweeft, ons Leger, by Noordnorn nedeigelegt, in foo korte tyd weder op te regten, fulx dat daar door den vyand deefe zyne victorie geheel onvrugtbaar gemaakt wierde. Daar naa in Decemb. 1581 voorf:, den vyand fig verfterkkende op Gelderland, ende de Engeliche terftond ten verfoeke van de Gelderfche eerwaards volgende, is den Landraad uit Vriesland vertoogen naar den Hage, om met de Staaten van Holland op de voorfz. fwangheid ran exe-  ( 137 ) executie wat naarder te raadflaan, ende is voords op goede hoope uit den Hage getoogen naa Uytregt, om wagt te neemen 't geen den vyand foude willen onderdaan, maar heeft die winter niet fonderlings aangeleyt. Als men daar naa in Maert 1582 de Engelfche feer crnftig was verfoekende tot het ontlët van Oudenaarden, is de Landraad, om deefe faake te vorderen, van Utregt vertoogen op Arnhem, ende daar boven de fes weeken met defelve handelende, ten laafte met groote moeite en arbeid hen tot trekken gebragt, mits tellende gereed omtrent agt en twintig duifent gulden, ende nog daarenboven toefeggende vyftien duifent gulden, welke penningen niet met autoriteit van executie, maar, gelyk alle andere, met bidden, fmeeken, vermaanen, en protefteeren, met ftukken en brokken by een gebragt zyn, ende dat niet fonder particuliere obligatie ende belaftinge van die van den Landraade felve. Dit gedaan zynde is de Landraad weder na Utregt getoogen, om met de Provinciën te liquideeren, ende het point van executie te vorderen, dan al te vergeefs, als te vooren. Middelerwyle den vyand het beleg van Lochum onderftaande, heeft fig de Landraad in Junis vervoegt tot Campen, van hier tot Zwoll, van hier tot Haflelt, en van hier wederom tot Campen voorfz., om daar uit Vriesland, en andere oorden, het Crygsvolk te vergaderen, ende ook eensdeels te moulteren, tot het ontfet van Lochum voorf:. Op welke tyd Nyenvoorts Regiment op fes vaandelen gemonftert wierd van twee ordinaris I 4 Com-  (I#) Commiifariffen, ende twee Burgermeefteren van Zwoll, in welke monfteringe den Vryheer van Donouw Overfte Lieutenant van het felve Regiment fulke oproer onder de' Soldaaten maakte, dat de Commilfarilfen en Burgermeefteren by avonture om 't leven gekoomen fouden hebben, ten waare defelve Vryheer . den oproer weder gcftilt hadde. ; Ende hoewel dit Regiment gemonftert en betaald wierde op feeven hondert hoofden min één, is 't nogtans gebeurt, dat als Graalf Willem van Naffauw, doe Veldoverfte, dit ende het andere Crygsvolk, van Zwoll naa Deventer trekkende , eens overfag, dit Regiment geen drie hondert fterk bevonden heeft, gelyk S: E: dat in den Landraad heeft gerapporteert. Hier op de Landraad informatie nemende , hebben bevonden, dat de Vryheer voorfz. ende twee Hopluyden delfelven Regunents haare Knegten hadden pasport gegeeven, en dat de meelte van hen geen 40 knegten onder het vendel hadden behouden. Dit is de manier van de Hopluiden. Tegen dat zy monfreren fullen , rapen alles by een, wat zy vinden konnen, ende naa de monftering laaten fy fe loopen, ende lleeken des Heeren geld in heuren buidel , met verlies van Landen en luyden, 't welk duuren fal foo lange den Hopluyden toegelaaten word af te danken, en aan te neemen , naa haaien welgevallen. Nu de Vryheer ende Hopluyden van den Landraad verfeekert zynde, om voor 't malefeyts te (tellen, is den Landraad gedwongen geworden dcnfelven Vryheer los te laaten, en dit niet van  < i39 y van heer onvies, maar van den geenen, die den Landraad met 'autoriteit behooren te ftyven^ en fierken. Het' heyr, als voorfeit, naa Deventer trekkende, is de "Landraad terftond gevo!gt,_ om de faa■ke daar na hun Vermogen , ende middelen, te ltuuren, ende dirigeeren. j Wat moeite en arbeid de ; Landraad hier gehad heeft, is te lang om vertellen. Hét Leeger duurde lange, door dat het ontfet tweemaal mislukte, ende ons krygsvolk eens gedevalifeert wierd. Sulx dat men een groot deel van nieuws moeite Avapenen , ende dat al fonder ordinaris middelen , door faulte -van executie, als dikmaal gefegt, maar hiér toe alleenlyk gebruikende alle het geene, dat men van de liberaalfte Provïntien met bidden, vermanen, en protefteeren konde trekken , ook met belaftinge van de Convoyen opneemen , ende met borgen , ende lortfen , heeft mogen bekoomen , dikwils'met obligatie van die van den Landraad felve. Waaromme dit ontfet, meer door Gods wonderbaarlyke hand, dan menfehelyke middelen, geeindigt zynde, is de Landraad weder na Utregt verreift. Ende overleggende, dat zy door faulte van executie van dage tot dage 'meer in' fchulden verliepen,, ende op hoope van Voorderen alle dagen meer en meer vcragterden, ehdë daarom niet wel mogelyk was, die faake langer ftaande te houden , hebben zy m Septemb: 1582 voorf: vier uit den haare gefonden na Antwerpen, om dit zyne Hoogheit , Exl.ie, en Generaale Staaten te vertoonen, maar hoewel zy een geheel halfjaar I 5 daar  { i4o ) daar inftantelyk gefolliciteert hebben, zyn nogtans door verfcheide fwaarigheeden, in die tfd vallende, vergeefs wederomme gekoomen. bulx dat hierom de Provinciën op de ooftzvde der Maaze m Majo 1583 tot Uytregt Vergaderingen gehouden hebben, ende geraamt eenige articulen op rapport, 't welk binnen weinig daagen daar naa in Junio weeder tot Uytregt mnegebragt is feer fchoon, want alle de Provinciën accordeerden in de Confenten van negen maanden, en diergelyke pointen, 't welk noit te vooren gefchiet is. Maar eer dit Reces afgefponnen was, is die cat m t gaarn geworpen, ende deefe Vergade- ZëZ-AA Yj**® t0t DordreS*> van Dordregt tot Middelburg , van Middelburg weder tot Dordregt, van Dordregt in den Hage, ende van den Hage tot DelfT, over ende weder over gejaagt, tot wat einde mogen de geleerde weeten, behalven dat men middelertyd een nieuwe Rezeeringe heeft beginnen te fmeeden op de naam van alle geünieerde Provinciën, maar daar naa op oen naam van drie Provinciën willen eindigen , ende voort onderftaan den Landraad die kleine refteerende middelen met 'er tvd te ontrekken. 3 Middelertyd is Zutphen in de kaers gevlogen t welk met Gods hulpe by avonture niet gefchiet foude zyn by foo verre de Landraad middelen hadde gehad om hier tegens te voorhen : want den Landraad die handelinge van Zutphen met alleen fufpeót, maar ook te vooJendaar van geadverteert was, en daarom wel ar-  ( I4i ) trbeyden om dat ongeluk te voorkoomen, dan door gebrek van middelen te vergeeffs. De Staaten van Utregt, door de veroveringe van Zutphen beweegt zynde, hebben de Landraad verfogt te befchryven de drie naaftgelege Provinciën, als Gelderland, Uytregt, en üverylfel, om ordre te ftellen op de bewaaringe van hun Frontieren, ende dit by provifie, ter tyd by de Heeren Generaale Staaten anders gedisponeert foude weefen. Welkè befchryvinge is gefchiet op Wageningen, alwaar de Vergaderinge is begonnen, ende tot Arnhem naa de verfeekeringe van den GraafF van den Berg de rapporten ingebragt, ende geeindigt. Maar al eer dit Reces ter executie gelegt was, heeft men die van Oveïyffel , en eenige van Gelderland , den voet gegeeven om de executie van het felve Reces weder te ftaan, ende alfoo ook dit middel den Landraad onvrugtbaar gemaakt. In fomma, men heeft den Landraad dit lefte jaar foo getractëert, regt ofte aan den ondergang van defelve de welvaart van den Lande was hangende , ende foude by avonture met fchande als bankerotiers hebben moeten fcheiden , ten waare Myne Heeren de Staaten van Utregt met raad, en geld ('t welk men nog fchuldig is) den Landraad geftyft en gefterkt hadden. Men foude nog wel andere dingen tot dit propooft mogen voortbrengen, maar willen om beeters wille, tot vermydinge van argernifie, alle het felve verfwygen, met vafte hoope, dat UE: uit dit kort verhaal genoegfaam verftaan fui-  C14=): fullen, hebben, hoe die Landraad.zvn begin heeft genoomen. uit de faulte van 'de .executie: in den Raad der naarder Unie, ende nogtans deefe executie van den-Landraad veel. minder heeft mogen te : werk gel egt worden,, item. wat arbeid, moeite, en. gevaar die van den' Landraade doorgebrek van delelve executie in haaren dienft gehad, ende wat fchulden zy daaromme hebben moeten maaken, ,daar vooren ook haare,perfoo-S nen verbindende. Ende foo, dien den Provinciën , om ;te voorkoomen die verfcheide' gebreeken van autoriteit, fchynt te believen-: een nieuwe Regeeringe in te ftellen, behoord-:eerft de tegenwoordige fifgeftelt te weefen. . Bidden, ende begeeren, hierom feer dienltelyk , uit den naam ende van weegen > die ,'van' den Landraade onfe Meefters,-. dat, Uw; E: gelieve hen een eerlyk--. affeheit te verl.eeneji , "t welk beftaat in de ontlaftinge-der fchulden, en wette-, lyke afdankinge. . Aangaande de fchulden foude jiu geen fwarigheid konnen weefen , by foo verre deefe nieuwe Raad*, met overneeminge.yan fchultien,hadde mogen fuccedeeren , gelyk de Landraad in de plaatfe van den Raad van de naader Unie is getreeden, als te vooren verhaalt is. Maar nadien U: E: belieft hoeft-, deefe Regeringe met geen fchulden, voor den cerjtey. September tegenwoordig gemaakt, te belaften, fal , hoog noodig weefen hier toe andere middelen te gebruiken. - Encie zyn die fchulden van twee naturen, de ééne van fulke, dat men -den. crediteuren da-  (143 ) datelyk contentement fal moeten geeven,_ als van opgenoome penningen, aden van obligatien voor amonitie van oorloge, proviand, laken, tot betaalinge van de Crygsluyden, van gegevene or-, donnantien , infonderheid op Comptoiren , die nu ophouden moeten, traktementen van Officieren, Commiüariflën , Secretariflen , Clercquena Deurwaarderen, Boden, Poften, en diergelyke. . Want ten waare dat men deefe crediteuren, datelyk vernuge , fal men een oproer moetenver wagten , behalven dat die van den Landraadeoveral aangefprenkt, ende als banquerotiers geagt, fullen worden tot haar eeuwige fchande en be-_ derff. Wat eere de Provinciën hier van fouden hebben kan een ieder bedenken, als die met fulke recompenfe , offte vergeldinge , haare .dienaers loonen. Wat credit de nieuwe Regeeringe hier door foude. winnen, kan men ligtelyk giffen, gemerkt by eenige aireede geroepen word nieuwe Regeeringe, nieuwe banqueroute. Nu is 'er nog een ander aart van fchulden, als afreekeningen van Ruiteren enKnegten, en diergelyke; ende aangefien die van den Landraade hierom ook, hoewel met onverftand, gemolefteert mogen worden, ende befonder^ van welke die flooten van afreekinge geteikent zyn , fal UE: gelieven hier van te verkenen Ade van indemniteit naar behooren. Deefe ontlaftinge gedaan zynde , verfoeken die van den Landraad ordentelyk afgedankt te weefen, dat is, gelyk zy door fpeciale laft van de refpedive Provinciën haare Meefters zyn geroe-  ( 144 ) roepen, van gelyken ook door fpeciale laft gedeporteert te worden. Lettelyk bidden, en begeeren, die van den Landraade feer dienftelyk, dat UE: gelieve de vryheid, die zy by avontuur mogen fchynen in dit Vertoog te gebruiken, niet te neemen als uit eenigen oevel moet te fpruiten, maar vafl te gelooven, dat die felve vryheit voorcomt uit eene vrye confcientie haares dienftes, ende ieveng gemoet, dat zy tot welvaart van haar arme bedroeft Vaderland zyn dragende. Dat hierom ook UE: fal gelieven (aanfiende hoe qualyk die van den Landraade in haare Commiffie gehouden zyn) haare gedaane dienft, die zy wel wilden dat grooter geweeft waare, 'in 't befte te verftaan, ende den goeden wil voor de werken aan te neemen. Ende wenfchen van God Almagtig, dat de nieuwe Regeering meerder geftyft en gefterkt, ende alfoo tot zyns naams eere, ende bewaaringe van de Landen, beter bedient mag worden, ten einde de lefte dwalinge niet zy de ergfte. Onder was geteekent. CarelRoerda. D:'van Does, Dis-  ( 145 ) Discours over de conftitutie der Vergadering van de Ho: Mo: Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en over de materie, en formea van haar deliberatien. EERSTE CAPITTEL. Generaale lefchryvïng van de natuur, en conftitutie, der Vergadering van haar Ho: Mo:. De naam, of titul, welke de Vergadering van haar Ho: Mo: voert, niet alleen, gelyk de Raad van Staate {a), in depêches van fodanige importantie, dat die voor de troublen fouden zyn gedepecheert geweeft op de naam van de voorige Princen van de Landen, maar in alle de depefchen, groot en klein, en fonder in de onderfchryving bytevoegen de woorden ter relatie, of diergelyke , is die van de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden: een titul, welke men kan twyffelen of allefins overeenkomt met de waare conftitutie van de Vergadering van haar Ho: Mo:. Immers de Groote, off extraordinaris, Vergadering van het jaar 1651 (b), waar op verfcheide Provintien Staatsgewys verfchenen, en welke daarom meerder bevoegt was fig te noemen de Staaten Generaal, geeft geen andere naam aan de Vergadering van haar Ho: Mo: als die van de Ver~ ga- (a) Sie Inftruclie Raad van Staate Art: 47. (b) Sie Cap: 7.  '( 146 ) gadering van de ordinaris Gecommitteerden ter GeA neraliteit. En miflchien dat de naam, of titul, welke meelt overeenkomt met de conftitutie van de \r/in/v« A 1 TT ti ir f ■. - ' v cigaucuug van naar no: mo: , loude weelen die van het Collegie der Gecommitteerden van de nader geünieerde Provinciën , van welk Collegie fal gefprooken worden in het volgende Capittel. _ Dog om van de naam, off titul, en de bevatting, welke die bequaam is te verwekken, voort te gaan tot de 'befchryving van de Vergadering felve, de Vergadering van haar Ho: Mo: is een lichaam, beftaande uit een onbepaald getal van Gedeputeerden (die van elke Provintie, hoe veel ook in getal, faamen maar één ftem uitbrengende) van de Provintien van Gelderland, Holland, Zeeland, Utregt, Vriesland, Overyfiêl, en Stad Groningen en Ommelanden, faamen vervangende de Landfchap Drente , en miflchien meede de Baanderheeren, Edelen, en Steeden van dat gedeelte van de Provintie van Brabant, welk onderhoorig is aan den Staat (i): dog een lichaam, welk fodanig faamengeftelt is , dat de Leeden geen Commiflie, nog Inftruclie, hebben van de gefaamentlyke Provintien, nog eed doen aan defelve , maar vergaderen op bloote credentialen van de byfondere Provintien , haar refpeclive VAumimieuieu, weiKer lalt zy ieder moeten volgen, (i) De redenen, waar mede de Landfchap Dienre, en die van Brabant, beweeren niet re konnen uitgcflooten •worden van de generaale Regccring, zyn te vinden in '/ 1 Reg: van de Gr: Vergad. van 't jaar 1651, en in de herJielde Leeuw.  ( ï47 ) gëri , gelyk die •wederom moeten geftaht doen al, wat haar Gedeputeerden van haaren't weege advifeeren, en helpen befluiten. Sonder dat de Vergadering eenige generaale magt, of qualiflcatie, heeft van de gefamentlyke Provintien, om te refolveeren, of te ftatueeren , óver derfelver gemeene belangen: eenige faaken uitgefondert, waar over de dispofitie gégeeven is aan de Vergadering, ten deele fonder, ten deele met en nevens, de Raad van Staate: vart welke faaken fal gefpröoken worden in het vervolg. De Unie van Utregt word dóórgaans gefegt te dienen voor Inftruclie aan de Vergadering Van haar Ho: Mo:, en niet fonder reeden, foó door dat feggen gemeend word, dat de Vergadering van haar Ho: Mo: dient om te delibereeren over de gemeene belangen, en verpligtingen, uit de Unie fpruitende: en dat de Staaten van de Provintien gebonden zyn aan de Unie in het geeven van laft en Inftruétie aan haar refpeclive Gedeputeerden: Maar feer ten onregte, foo men foude v/illért daar door verftaan, dat de Gedeputeerden tér Generaliteit fouden bevoegt zyn uit kragte Van de Unie, welke nergens minder van fpreekt als van de Vergadering van haar Ho: Mo: , om fonder nadere, en fpecialé, laft, elk van zyri Committenten, de Unie, off eenig deel van dien $ te executeeren: of wel, dat zy niet verder fouden gebonden zyn aan de laft van haar refpeclive Committenten, als die overeenkomt met de Unie. Niets is in tegendeel bekender, als dat 2y" II. Deel,, K  ( 148 ) fimpelyk moeten volgen de laft van haar refpeclive Committenten , buiten de weinige faaken, welke overgegeeven, en ter dispofitie van de Vergadering geftelt zyn : en dat zy in alle andere faaken moeten laaten aan het oordeel, en verantwoording, van haar refpeclive Committenten, off derfelver laft overeenkomt met de Unie, of niet. , Selffs waaren in het jaar 1643 , wanneer de Staaten van Holland en Weftvriesland gemaakt hebben de Inftrudie voor haar Gedeputeerden ter Generaliteit (a), en wanneer defelve gaern gefien hadden, dat de Staaten van de andere Provintien gelyke Inftrudie hadden gearrefteert voor haar relpedive Gedeputeerden, die daar toe met te beweegen, fchoon dat het oogmerk van de.Hollandfche Inftrudie geen ander was, als te verhoeden het misbruik, dat de Gedeputeerden fouden konnen maaken van haar Volmagten om aan te gaan tegen de Unie, en tegen de Inftrudien van de Generaliteits Collegien en andere grondwetten van den Staat, of tegen de hqogheit, vry- en- geregtigheeden van haar Committenten. Gelyk ook de vooiftag geen ingang vond, vvelke de Vergadering den 30 Mey 1671 deed aan de Provintien, om voortaan eensluidende Creditiven, off Commiffien, te geeven aan haar Gedeputeerden, tot wegneeming der diverfiteiten, welke daar in gevonden wielden: en ten dien einde te kicfen uit de dry formulieren, wel- (a) Sie Ref: Si'." van Hoïï'. 10 Lee: 1638, en 14 Maert 4643.  ( 149 ) welke nevens de voorflag gefonden wierden aan de Provintien. Soo omfigtig zyn de Provinciën altyd geweeft, om geen de minfte voet te leggen , waar door haar Gedeputeerden ter Generaliteit fouden fchynen af te hangen van iemant anders als alleen van haar refpeclive Committenten! Ook dient hier aangemerkt te worden, dat niet vooriien is by de Unie op de executie derfelve, veel min, dat eenige Vergadering, of Collegie foude daar toe in geftelt, of geautorifeert, weefen by de Unie : maar dat na verloop van eenige jaaren, en namelyk in het jaar 1584 na doode van Prins Willem, en nader in het jaar 1588 na het vertrek van de Graaft van Licefter, de Raad van Staate, een Collegie dat in eed is van de geünieerde Provinciën, en niet de Vergadering van haar Ho: Mo:, gecommitteert is tot de generaale. Regeering in faaken, de gemeene lefcherming en Unie derfelve aangaande. Uit al het welk fchynt te mogen beflooten worden, eerftelyk, dat de Vergadering van haar Ho: Mo: veel eer, en meer, gelykt naa een congres van Afgefanten, of Gevolmagtigden, van feeven naauw aan den andere verknogte Staaten, dienende om faamen te concerteeren over de belangen van haar Committenten , voor foo veel die door de Unie zyn gemeen gemaakt, als naa een Staatsvergadering, of na een Collegie van Regeering: En ten anderen, dat geene van de Provinciën behoeft te gedoogen , dat faaken op het tapyt gebragt worden in de Vergadering van haar Ho: Mo:, welke geen ingrediënten , of immers K 1 geen  ( Ï50 ) geen noodfaakelyke gevolgen, van de Unie zyn Om van dit alles een klaarder begryp te gee' IwHrf'l^ n°0dig Zy,D' in ecniSe volSende Hoofdltukken aan te wylen: Eerftelyk, welke geweeft is de oude forme en confututie der Vergadering van de Staaten Generaal van de Nederlandfche Provinciën, en hoe de Vergadering van haar Ho: Mo: daar uit gefprooten, en met de tyd een permanent Collegie geworden is. Ten tweede, over welke faaken kan gedelibereert worden in die Vergadering, en over welke Ten derde, hoe ver de dispofitie van de Vergadering gaat over de faaken, behoorende tot haar deliberatien. En eindelyk, of, en hoe ver, de Souverainiteit van den Staat kan gefegt worden te refideeren in de Vergadering van haar Ho: Mo:, en wat verfchil 'er is, foo in dat als in andere opligten, tuffchen de ordinaris Vergadering en een meer eigentlyk gefegde Vergadering van de Staaten Lreneraal der Vereeniede Nedprlnnrlfrl-.P n,~_ TWEE-  ( 151 ) TWEEDE CAPITTEL. Van .de oude form en conftitutie der Vergadering van de Staaten Generaal, en hoe met de tyd een permanent Collegie daar uit gefprooten is. Sedert dat de meefte , en de voornaamfte, Provinciën van de Nederlanden door huwelyken, en andere middelen, gekoomen zyn onder één hoofd, hebben de Landshecren toegelegt om die te maaken tot één lichaam, fchoon hebbende van ouds haar aparte Wetten, Vryheeden, en Staatsvergaderingen. Het is ongetwyffelt met dat infigt dat de Landsheeren, wanneer fe iets hadden voor te ftellen, waar in de Provinciën fcheenen eenigfins te nebben een gemeen belang, op eene tyd en plaats beriepen de Staaten van alle de Provinciën , en aan defelve gefaamentlyk deeden een propofitie, welke daarom de generaale propofitie genaamt wierd: hoewel fe daar by voegden een particuliere propofitie aan de Staaten van elke Provincie , om dat de Staaten van de refpeclive Provinciën gewoon waaren, elk in de haaren te delibereeren op de propofitien van de Landsheer, als buiten haar gemeene Landsheer niets gemeens hebbende: en ten dien einde tyd, of, gelyk men het noemde, reces te neemen, om naa huis te gaan (a). Sonder dat 'er eenige verbintenis was tuflchen de («) Sie Ref: Sf» van Bollant 6 Nov:, %i Aug: 1545. 25 en 26 Oltob., en 14 Nov: 1548, 5 Nov; 1549» ö Maert J5S3, 3 Aug: 1557. K 3  ( 152 ) de Provinciën , welke defelve verpligte tot gemeene deliberatien op de propofitien van haar gemeene Landsheer: of een proportie van quotes , op welke de Provintien' fouden hebben moeten agt geeven in haar Confenten {a). De Landsheer foo veel vorderende van elke Provintie by de particuliere propofiüeu , als hy meende te fullen konnen verkiygen naa gelegentheid van tyd en faaken, en daarom wel oope leggende by de generaale propofitie de oorfaakcn van de vergadering der Generaale, Staaten, maar fig onthoudende van het bepaalcn der fomme, welke de gefaamentlyke Provintien fouden behooren in te willigen: En de Staaten van elke Provintie van haar zyde meerder, of minder, inwilligende, naa zy by aparte deliberatie te raade wierdeu, en mecnigmaal na zy konden te dier geleegentheid deele of geene faaken van de Landsheer bedingen ten voordeele van haar, of van haar Ingeieetenen. ° Alleen vind men, dat de Staaten Generaal in het jaar 1558 genoomen hebben tot haar gemeenen lafte het onderhoud van 2000 paerden en van nog 6000 in waertgeld , voor neegen'jaaren, tot bewaaring der Grenlën van de Nederlanden tegen Vrankryk (b): het welk neemen tot' gemeenen lafte noodfaaklyk vereischte een proportionele contributie, en een verdrag tuflchen de  ( 153 ) de Provinciën over die contributie, en over de adminiftratie der penningen: welk verdrag in de Regifters de naam draagt van Unie, Verband, en Confederatie nonennale (a), dog waar in Vlaanderen, te dier tyd de vermogenfte van de Provinciën, niet wilde treeden {b); gelyk Holland, dat fpoor volgende, 'er weder uitfprong in het jaar 1561 (c). Die van dit alles bewys begeert, doorbladere de Regifters van de Staaten van Holland, waar in hy lal vinden verfcheide generaale, en particuliere, propofitien {d): de wyfe, op welke de Staaten van de refpeótive Provinciën daar op affonderlyk elk. in den haare delibereerden: de klagten over de weinig proportie, welke gehouden wierd tulfchen de Provinciën in opfigt van de fommen, die van haar refpeélivelyk gepetitioneert wierden: en eindelyk het gepaffeerde in de jaaren 1558 en volgende ontrent de nonennale beede, en het Verdrag, of Unie, daar over tulfchen de Staaten van de gcfaamcntlyke Provintien : en hy fie particulierlyk naa de Refolutien , hier onder aangetekent: de Regifters ter Griffie van haar Ho: Mo: eerft beginnende met het jaar 1576, in welk jaar de Vergadering van de Staaten Generaal gekreegen heeft een ganfch andere gedaante als te vooren. Want de Staaten van de gefaamcntlyke Pro- vin- (a) Sie Ref Si'» van Ho/I'. 4 en 18 Jan:, 10 Maert, ea 3 April 1562. O) Sie Ref. ét- van Ho tl'. 12 Aug. en 28 QEtob: 1561. Sie Ref. St* Gem. 9 Janry 1580, 14, «ji ea 20 jum 1581, 5 Mey 1582, 12 Mey 15S3.  ( 161 ) naamelyk den 10 December, op befchryving van de Raad van Staate (a). De Vergadering, by een gekoomen in het begin van het jaar 1591, fcheide in November (b), federt welke tyd, wel eenige korte notulen van ingekoome Brieven, en diergelyke, gevonden worden in het Regifter, maar geen aanteekening van prefente Leeden, nog Refolutien, voor den 23 Maert 1592 , wanneer de Vergadering eerft weder by een quam naa verloop van ruim vier maanden. Defelve Vergadering fcheide den 25 Decemb: daar aan volgende, en bleef een ganfeh halff" jaar van malkander, waar na fe weder by een quam op befchryving van den Raad van Staate (/), en federt welke tyd fe by een gebleeven is: Hoewel afgenoomen kan worden uit het 27?* en uit het 50^ Art: der Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit, zynde van den 13 Augufti 11597, dat men doe nog geenfins vaftftelde, dat de Vergadering foude altyd by malkander blyven. Voor de relt heeft de Heer Tempïe (d), wiens verhaal ontrent deefe materie in meer opfigten niet exact is, groflelyk misgetaft, wanneer hy teld onder de oorfaaken, waarom de Vergadering van (a) Sic Ref: St'» Gert. 1 Sept: en 10 Decemb. 1588. Refol. Raad van St'. 17 en 30 Sept;, 8 en 20 Oclob., en io Decb. 1588. (b) Sie Ref. Sf» Gen'. 9 Jan., 21, en 29 Nov:, en 12 Der. 1591. O) Sie Ref. Raad van Ste. 18 Maert, 29 April, S5 Mey en 15 Junj 1593. Ref: St: Gen'. 24 Jany 1593 po!t prandium. (d) Obferv: over de Vereenigde Nederlanden Cap: 2.  ( 1Ó2 ) van haar Ho: Mo: foude by een gebleéven wefr» fen feedeit de tyd van de Graaff van Licefter, de exceffive fterkte der Vergaderingen, die te vooren befchreeven wierden door de Raad vari Staate, als welke naa zyn fchryven „ doorgaans „ fouden beftaan hebben uit over de agt hondert „ Comparanten:" een pofitif, dat hem ftof geeft tot verfcheide reflexien, maar dat ganfch abufif is. De Regifters van haar Ho: Mo:, waar in de Comparanten van dag tot dag aangeteekent zyn, toonen, dat de Vergaderingen niet fterker waaren voor het jaar 1588 als naderhand. En geen wonder, dewyl de Provinciën daar op felden, en de meeft noit, Staatsgewys verfcheenen , maar door Gedeputeerden, gelyk heedensdaags. De precife fterkte van de Vergadering te Bergen op den Zoom in het jaar 1609, welke den Auteur der onlanx uitgekoome Befchryving van de Regeering deefer Landen (a) meede doed beftaan uit 800 Comparanten, kan niet gefien worden uit het Regifter, om dat tegen de gewoonte de Comparanten daar in niet aangeteekent zyn. Maar dat de Vergadering, foo als fe uit den Haage derwaarts ging, niet overmaaten fterk was, is onder anderen af te neemen uit het getal van maar veertien Scheepen , dat befteld wierd voor de gehcele Vergadering, en voor de Griffie (/>)• De Vergadering van Holland, die by een was, ging wel meede naa Bergen op den Zoom. Maar uit het Regifter blykt, dat fe aldaar geen feftig O) Basnage. {b) Ref: St» Gen'. 5 Maert 1609.  ( i63 ) feftig Comparanten uitmaakte, en dat fe aldaar, gelyk hier, door Gedeputeerden ter Generaliteit verfcheen, uitgefondert den n April, wanneer de tyding van het fluiten van de Treves van Antwerpen gekoomen zynde, „ de Vergadering „ in de Generaliteit ging, alwaar alle de Gede„ pureerden van de Provinciën, zyn Exce., eri }, de Raaden van Staate, vergadert Waaren". _ Ook konnen geene van de andere Provinciën Staatsgewys geweeft zyn te Bergen op den Zoom, off het moft die van 'Zeeland weefen. Want de Refolutie om derwaards te vertrekken wierd den 4 Maert genoomen op Brieven, dien morgen van Antwerpen gekoomen: van de Refol. wierd geen kennis gegeeven door haar Ho: Mo: als alleen aan de Staaten van Zeeland, „of die", (ongetwyffelt om de nabyheid ) „ nóg eenige Gedepu„ teerden wilden voegen tot de geene, die hier „ refideeren": en de Vergadering vertrok den 8^ Soo dat het groot getal der Comparanten, en de raifonnementen, welke de beide aangetooge Schryvers daar op bouwen, geen andere grond hebben als een verkeerde informatie. Het geen docd fien , wat ftaat te maaken is op het verhaal, en op de raifonnementen , van vreemdelingen ontrent faaken van Regeering. Trouwens de Heer de Groot felff heeft ontrent de redenen van het perpetueeren der Vergadering misgetaft, doende in het vyfde van zyfi Jaarboeken de verandering, in, of naa het jaar 1,593 gemaakt in de procuratien van de Gedeputeerden ter Generaliteit, welke te vooren_ bc* paald waaren tot de pointen van befchryving, en tot de faaken, welke fouden voorvallen ge* II. Deel. L duu*  ( 164) duurende de deliberatien over die pointen, voorzoomen als een vond, om door middel van een permanente Vergadering, en van Gedeputeerden turn hbens mandatis , prompter als te vooren te expedieeren res majores, quae antiquitus mfi genmm Jingularum confenfu non expediebantur. Geene van de Provintien fal toeftaan aan den Heer de Groot, dat de heedensdaagfche übera mandata, waar van de lieer de Groot fpreekt meerder magt geeven aan de Gedeputeerden ter Generaliteit, ofl dienen tot prompter expeditie van jodamge faahn, tot welke fingularum gentmm con/enjus van ouds vereifcht word, als de procuratien, welke de Gedeputeerden hadden, doe de Vergadering befchreeven wierd door den Raad van Staate. 'T geen de Vergadering , in het jaar 150befchreeven, heeft doen by een blyven, en 't geen heeft doen verandering maaken in de oude Procuratien, is, dat men ondervonden had feedert de Pacificatie van Gent, dat is, feedert dat den oorlog gevoert is op de naam van de Staaten Generaal, dat 'er foo veel faaken dagelyx voorquamen, waar over de Provinciën moftën laamen delibereeren, dat het niet wel mogelyk was, langer te vergaderen op pointen van beIcfiryvmg, off te fcheiden voor een geruime tyd. Gelyk de Staaten ook feedert de Pacificatie van Gent meefl: altyd waaren vergadert geweeft lclioon nu of dan fcheidende op reces, of ook wel finalyk, wanneer namelyk de pointen van belchryving afgehandelt, en de procuratien daar meede geeindigt zynde, de form van de Regeenng een nieuwe befchryving eischte. Waar  ( 165 ) Waar by quam tot een tweede motif om de Vergadering by een te laaten, dat als de Vergadering by een bleef, verfcheide faaken konden door defelve geëxpedieert worden, welke anders moften koomen aan de Raad van Staate, het Collegie, waar aan de generaale Regeering in handen geftelt was , maar waar in Engelfche Raaden faaten feedert het jaar 1586, off ook wel aan het Collegie juperintendent van de Admiraliteit, opgeregt in het jaar 1588, maar vervallen met het jaar 1593, het felve jaar waar in de jegenwoordige permanente Vergadering haar aanvang genoomen heeft, gelyk boven getoond is. t 2 DER,  ( 166 ) DERDE CAPITTEL. Van de faaken, lehoorende tot de deliberatien van haar Ho: Mo:. Het gefegde in het voorige Capittel word vertrouwt genoeg te weefen tot verklaaring van de generaale befchryving, welke in hef eerfte Capittel gegeven is van de Vergadering van haar ±io: Mog., foo veel belangt haar uitterlyke forme, en conftitutie: en fchynt derhalven te konnen overgegaan worden tot de verhandeling der faaken , welke het voorwerp zyn van haar deliberatien. Waar ontrent vooraf moet aangemerkt worden, dat de vraag niet is, of'er laaken zyn, waar over de Provinciën niet konnen faamen delibereeren door haar Gedeputeerden ter Generaliteit. De Provinciën hebben ongetwyffelt, gelyk alle andere Souverainen, de faculteit om faamen te beraadflagen , en te handelen, door haar Gemagtigden over alle faaken, geene uitgefondert (a). Maar de vraag is, welke faaken uit haar natuur fodanig behooren tot de tafel van haar Ho: Mo:, dat geene van de Provinciën fig kan ontrekken van daar over te koomen in deliberatie met haar meedebondgenooten, en van fig te onderwerpen aan het geen, dat de ordre van de deliberatien meedebrengt. Het generaal antwoord op deefe vraag, en welk fd) Sie Deduèlie St'? van IIoïï'. 17 Mey 1657. Art: ha cn eenige volgende.  ( 167 ) welk antwoord geen tegenfpreeken lyd, is, dat reen faaken in die fin behooren tot de tafel van haar Ho: Mo:, als de faaken, welke fpruiten uit de Unie van Utregt, en by gevolg geen faaken, als welke raaken de feekerheid, en befcherming, van de Vereenigde Provinciën, en van derfelver vry- en- geregtigheeden, tegen alle uitheemfch, en binnenlandfch, gewelt. Of, om nog accurater te antwoorden met de woorden van haar Ho: Mo:, genoomen uit het eerfte van de dry Concepten van Commilfien, of Credentialen, voor de Gedeputeerden ter Generaliteit, welke haar Ho: Mo: den 30 Mey 1671 fonden aan de Provintien, de faaken, behoorende tot de tafel van haar Ho: Mo: zyn geen andere als die, „ welke vermoogens de Unie, en „ andere delatien, daar op by eenpaarige bewilli„ ging, en overgifte, van de gefaamentlykeBond„ genooten gevolgt, tot de deliberatie, en dispo„ fitïe van de hooggem: Vergadering fpetteeren". Maar, dewyl veel faaken konnen by connexie, of gevolg, daar toe getrokken worden, en de practycq niet altyd defelve uitleg gegeeven heeft aan de Unie, gelyk aan meer faaken: fal het nodig weefen, wat fpecifiquer aan te wyfen , welke faaken in de bovenftaande fin behooren tot de deliberatien van haar Ho: Mo:. De faaken, welke hier eerft en vooral in confideratie koomen, zyn de buitenlandfche, of alle materiën van Oorlog, Vreede, Beftand, Tradtaaten, Alliantien , en generaalyk alle Negotiatien met vreemde Mocgentheeden, en met derfelver Minifters, en alle deliberatien over de executie van het geen , dat met defelve verhandelt, en gellooten is. * L 3 Ge-  ( i68 ) Gelyk deefe materiën behooren tot de tafel van haar Ho: Mo worden fe ook geprepareert door derfelver Gedeputeerden tot de buitenlandfche faaken, foo in de beloignes, als in de conferentien met de uitheemfche Minilters, in welke conferentien egter, wanneer fe betreffen faaken van het departement van den Raad van Staate Gecommitteerden uit den Raad plagten te affifteeren, uitwyfens haar Ho: Mo: Refolutien van den 15 Juny en 13 Augufti 1660, 7 Febr:, 26 Odober, en 30 Decemb. 1661, 24 January, 4, 14 en 21 July, en l§ A l66. 8 ^.^^ » f 24 April 1664' 31 Maert, en 12 Uétob 16Ó8, alle genoomen midden in een tyddoe de forme van Regeering defelve was als jeegenwoordig, en waar by meer andere louden konnen gevoegt worden indien het nodig was. Maar feedert heeft men beginnen in te voeren dat wanneer de buitenlandfche faaken zyn van die natuur , dat de Raad van Staate niet kan voorbygegaan worden, voor, of naa, geconfereert word met Gecommitteerden van den Raad en affonderlyk met de uitheemfche Minifters' Waar door de faaken langfaamer, en fomwyi met te beeter, gehandelt worden door ^ebrek Van gcnoegfaame kennis. ö Oog, het geen hier meerder opmerking vereent, is, dat m het jaar 1654 vry heevig aedisputeert ,s, of de refpeöive Provinciën by het tiende Art', van de Unie geheel overgegeven hebben aan de Generaliteit het regt van Tracïaa. t£n, en Verbonden , te maaken met vreemde Mo,-,  ( iö9 ) Mogentheeden: dan of de Provinciën behouden hebben het regt, om affonderlyk te moogen handelen met vreemde Mogentheeden, felfs buiten communicatie van de andere Provinciën, mids treedende in geen verbinteniften, welke aanloopen tegen de Unie. Waar ontrent de Provincie van Hollant fuftineerde, en met veel exemplen bewees, dat de Provinciën die magt aan fig gehouden, en defelve meenigmaal gebruikt, hebben (a). Waar by men hier fal voegen, dat in het Reces van de Vergadering van het jaar 1583, waar van booven gefprooken is, aangeteekent is op het tiende Art1, van de Unie, dat de Gedeputeerden 'sLands van Utregt verklaaring verfogt hadden, „ alfo eenige van de nader geünieerde Pro„ vincien met den Hertog van Anjou in onder„ handeling waaren getreeden, en defelve voor „ haaren Heere, ende Prince hadden aangenoo„ men, fonder dat alle de Provinciën, in de na„ der Unie ftaande, fulx hadden gevolgt, of het „ daarom gebeuren mogte, dat eenige Provinciën „ van defelve Unie, door de alteratie met eenige „ andere Heeren mogten contraóteeren, off het „ die van Utregt en de andere Provinciën niet vry „ fouden {taan fulx te doen, fonder daar door de „ nader Unie te infringeeren : mids dat fuiken „ Heere daar zy meede handelen, ook gehouden „ fouden weefen de nader Unie in alle zyne poin„ ten ende articulen aan te neemen:" en dat de Provincie van Holland doe geweeft is van het fel- {a) Deductie tot juflificatie van de Atte van feclufie 25 i*{>' 1654 Deel 1 Cap: 5L 4  ( i:o ) felve begryp als in het jaar 1654 fonder dat men feggen kan hoe de andere Provinciën de faak begreepen hebben in het voorfz: jaaHoorn dat de Regifters van de Vergade ineen der nader geünieerde Provinciën van Ie ^lot rnnDff/Weed? dafl"e Vftn faaken > welke hier in defent'^n fTetl'-/yn die' welke iaake" de de enne en feekerheid van het Land, gelyk als het vermeerderen, of verminderen, van de M tocth Ct tC VC,ld bn2DSen van Legers, met haar toebehoren . het Ultruften Van v^faj,. »' ite. ken der Frontieren: het aanbouwen van Schee- pen van oorlog: en andere faaken van die natuur pnDf,iet aan haai' Ho: Mo: toeftaat, haar forg San ot?S£n r^^entheid te laateS Ë™,£ dlZge]y}e faaken> ^ fig daar over te min f r f" Raad V3n ^te. V den Admnaal Generaal, wanneer 'er een Admiraal Ge- fs bui en ' ifYT ,de C0llcSien ter Admiraliteit, van Tv' bedenken- Ma*r naadien Confenten van de Provinciën tot diergelyke faaken nodig J>n, eer dat fe konnen gebragt worden ter uitroeiing: en, om die Confenten te ver Wen de faaken by weege van Petitie van den Raad van ^aate moeten gebragt worden ter deliberatie van aeiiovincien: foo kan niet alleen gevraagt wortel 'n V°°r ^ meer a,s eens S^sputeert, of de Petitiën, wanneer haar Ho: Mo- en ae Kaad vap State oneens zyn over de ingrediën, ten, ^V'lf^re 14 °pdc kant r[r,,. 9, va» '!et Reces van de Vtreadenr» te Vfcgt gehouden in April dcflèlven jaars. ° 6  ( 171 ) ten, fodanig moeten gefonden worden aan de Provinciën als fe opgefteld zyn door den Raad, dan of haar Ho: Mo: daar in konnen verandering maaken, off immers den Raad verpligten om fe te redrelfeeren. Waar ontrent de Raad al tyd gemeent heeft, dat nademaal fy het is, die de Petitiën doed, en niet de Vergadering van haar Ho: Mo:, de Petitiën moeten inhouden het geen, dat de Raad, en niet het geen, dat de Vergadering van haar Ho: Mo:, oordeelt te moeten van de Provinciën verfogt worden , des dat het vry ftaat aan haar Ho: Mo:, aan welke de Raad de Petitiën prefenteert, om door defelve gebragt te worden ter deliberatie van de Provinciën, daar by te fchryven 't geen haar goeddunkt: Haar Ho: Mo: in teegendeel, dat het voorf. gefuftineerde van den Raad op vafter fondament foude ruften, indien de Raad gewoon was de Petitiën omiffo medio over te geeven aan de Provintien, in plaats, dat die door middel van haar Ho: Mo: gefonden worden aan defelve (a). Sonder dat dit verfchil oit getermineert is, wordende gevonden , dat de Raad daar ontrent toegegeeven heeft, gelyk in het jaar 1668 (£), en wederom, dat fe is blyven ftaan op haar ftuk, gelyk in de jaaren 1644 en 1666 (c). Voor de reft kan deefe conteftatie geen plaats hebben als ontrent de generaale Petitie en den Staat (a) Sic Ref. Sfaaien Gen'. 16 Decemb: 1644. (fi) Sie Ref: St.» Gen1. 14 Vebr: en 9 April, en R: va» St: 17 Febr: en 17 Mey 1068. (c) Sie Ref. St'.» Gen'. 16 Decb: 1644, R: van Sn 13 Decb: ióóó. L 5  ( 172 ) Staat van oorlog, en ontrent andere Petitiën tot de faaken te Lande. Want, fchoon dat de Petitiën tot de faaken van de Zee meede gedaan worden door den Raad van Staate, is dat ten opfigte van den Raad niet veel meer als een bloote formaliteit, miflchien overgebleeven van de tyd, doe de Raad volgens Inftruöie ia) de Juperintendentie had van den oorlog te Waater en van de Middelen daar toe gedeftine°rt 9 In de derde plaats, komt alhier in cónfideratie de generaale direttie, en dispofitie in faaken van oorlog en over het volk van oorlog, welk point TJe-,Gr°°te Vergaderil>g van het jaar 1651 gefubdivideert is in twee onderdeden te weeten, m het point van de Patenten, en in dat van de generaale dupofitie m faaken en over het volk van oorlog. over" h^eft defdVe Vergaderi"g ^ dispofitie over het verleenen van de Patenten, buiten prejudicie van het regt, aan de Provinciën, en aan derfelver Provinciale Capiteins Generaal, toekoomende om de Militie te verleggen op haar territoir, mids geevende daar van kennis aan haar Ho: Mo:, en aan de Raad van Staate, gedefereert aan de Vergadering van haar Ho: MoDy Kelol: en Inftruótie van den 16 Tunv ió=;i' lodamg egter, dat die geen Patenten fouden mogen verleenen als naa ingenoomen advis van de Kaad van Staate, nog de verleende Patenten aflenden als door middel van den Raad, welke de Patenten, na de ordre verleent zynde, meede foude teekenen, en feegclen: en onder de verte) Jnjruclie 18 Aug: 1584.  ( i?3 ) verdere precautien, die naagefien konnen worden in de aangetooge Inftruclie, en in een Brieff van den Raad van den 17 Febr: 1717 aan de extraordinaris Vergadering. Maar het tweede point, of de generaale dispofitie in de faaken en over het volk van oorlog, is door de hooggem: Vergadering by het vyfde Articul der Inftruótie van den Raad van Staate van den 18 July 1651 gedefereert aan den Raad van Staate, met en nevens de Vergadering van de ordinaris Gecommitteerden ter Generaliteit. Soo dat het beleid van den oorlog, en der krygsfaaken, van die tyd afin het gemeen gecompeteert heeft aan haar Ho: Mo:, en aan den Raad van State. Dog deefe materie eifcht breeder eclaircifiement, als gevoeglyk kan gegeeven worden in dit Capittel, en word daarom het geeven van het felve gereferveert tot het volgende. Gelyk daar toe meede gereferveert word het geeven van het noodig eclaircifiement ontrent de fuperintendentie, off het opperbeftier, der faaken van de Admiraliteit, en van den oorlog te Waater, zynde de vierde foort van faaken, behoorende tot de deliberatien van haar Ho: Mo:, infonderheid, v/anneer de Staat geen Admiraal Generaal heeft, welke anders volgens zyn Commisfie, en de Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit, veel deel heeft in die fuperintendentie. Ten vyfde competeert aan haar Ho: Mo: de dispofitie over de fwaarigheeden , door de Generaliteits Reekenkamer gevonden wordende in de Declaratien van de Provinciën, en in de Reekeningen van de Ontfangers Generaal van de Collegien ter Admiraliteit: het vierde en agtfte Ar- ti-  ( 174 ) ticulen der Inftrudtie van de Generaliteits Rekenkamer (a) meedebrengende, dat de Kaamer fal overleeveren aan haar Ho: Mo:, binnen één maand na de liquidatie der Declaratien van de Provinciën van eiken jaare, een Staat van de loquaters, en fwaarigheeden, daar in bevonden, „ op dat by „ de Heeren Staaten Generaal daar op mooge „ worden gelet, en gerefolveert, fulx in goede „ equiteit, en gelykheid, fal bevonden worden te „ behooren": en het fesde Articul, dat de Kaamer voor het lluyten der Reekeningen van de Ontfangers Generaal van de Collegien ter Admiraliteit fal rapport doen aan haar Ho: Mo: van de partyen, door haar befwaart met loquaters, „ om „ by haar Ho: Mo: daar op gerefolveert te wor„ den, als tot meeften dienfte van den Lande by „ defelve bevonden fal worden te behooren". Sonder dat by de voorf: Inftruótie, voor, of naa, iets diergelyks geftatueert is in opfigte van de Reekeningen van den Ontfanger Generaal der Vereenigde Provinciën. In tegendeel hebben haar Ho: Mo: verftaan, ioo meenigmaal als daar toe geleegentheid geweeft is, dat den Ontfanger Generaal, meenende befwaart te weefen by de llooten van de Generaliteits Reekenkamer, moet koomen in oppofitie voor den Raad van Staate: uitwyfens haar Ho: Mo: Refolutien van den 13 Decemb. 1672, 4 April en 26 July 1673, en 15 Novemb. 1718: hoewel de Reekenkamer feedert het jaar 1673 getragt heeft haar Ho: Mo: te perfuadeeren, dat de Ontfanger Generaal niet anders kan gehoord wor- f» InJIruclk 21 Janua: 1622.  ( 175 ) worden tegen haar flooten als in cas vanRevifie, en wel op de voet van het gO*e Articul der Inftrudie van de Collegien ter Admiraliteit, en dat die Revifie moet verfogt worden van haar Ho: Mo:: wanneer de Reekenkamer met adjunöen Revifeurs foude revideeren de Reekeningen van den Ontfanger Generaal, met uitfluiting van de Raad van Staate. Waar op de Brieven van de Reekenkamer van den a en 28 Oétober 1673, en 26 November 1718, midsgaders die van den Raad van Staate van den 6 Decemb. 1718, alle aan haar Ho: Mo:, konnen nagefien worden. Ten fesde behoord aan de tafel van haar Ho: Mo: de beftelling van feer veel importante, foo Militaire, als polifique, Staaten, en Ampten, de Generaliteit, of de Provinciën in het gemeen, aangaande, gelyk als, (om de voornaamfte van ieder foort by te brengen uit de Lyft, geïnfereert in haar Ho: Mo: Refol. van den ift.e Odtober 1661) de Ampten van Capitein en Admiraal Generaal, Veldmaarfchalk, en andere Generaals perfoonen, Gouverneurs, en Commandeurs van de Frontieren, geleegen buiten de ftemmende Provinciën, Thefaurier Generaal, Griffier van haar Ho: Mo:, Ontfanger Gen1., Secretaris van den Raad van Staate, en veel andere van minder importantie, welke in de voorf. Lyft konnen nagefien worden. Dog het is de moeite waerd, alhier twee a. dry remarques op die Lyft te maaken, en eerftelyk, dat hoewel onder de Militaire Officieren geen hooge nog laege Regiments Officieren gevonden worden, niet te min gerecipieert is, dat haar Ho; Mo: aanftellen , niet alleen de hooge Re-  ( 176 ) Reghjents Officieren, maar ook de Capi'teineflvan de Militie, welke niet op de Provinciën gereparutieert Js by den Staat van Oorlog, maar betaald word uit de kaiTe van de Generaliteit mids dat de aangeftelde Officieren aan de Raad van State prefenteeren haar Aden van aanftelhng, eeven als de Officieren, door de refpeöive Provinciën aangefteld, om in eed van de Gene- te worden"001116"' Cn Commiffie ^rfien Gelyk de Commiffien, welke haar Ho: Mo^ verleenen aan de Generaals perfoonen, Gouverneurs , en Commandeurs, meede moeten geprefenteert worden aan den Raad van Staate, om gereg.ftreert, en gefeegelt, te worden. ' Len anderen, dat feer weinig Ampten de ffiSfSf mkende' gronden worden in de voo 1. Lyft, en naamelyk geen andere onder de Militaire Ampten als dat van Admiraal Generaal, en onder de Pohtique alleen die van de Commifen Generaal van de Convoyen en Licenten, Commis op het Comptoir der Convoyen en Li- vantTteV,Amfteidam' Fiscaals' en Secretarifien w", T n°g twee mindere Ampten: Admï Vftn,dekreeden IS> da' de Ampten van de Admnal.teit begeeven worden ten deele door de Piovincien, waar in de Collegien ter Admiraliteit lefideeren, en naamelyk de Ampten van L'. Admraal Viceadmiraal, en Schout by Nagt, SS^ A WeCïnAï Genei-al^eits Officieren fiegvan tn dr Genei'aliteit> nogCommishaar Hn M ontfang.en : deele* wel door rriUv n !' -maar Ult eetl "o°iinatie van de fefpeawe Colleg.en, en naamelyk de Ampten van  ( 177 ) van Fiscaals, Secretarifien, en Ontfangers Géneraal van de Collegien, en die van Scheeps Capiteinen: en ten deele door de Collegien felve, gelyk als die van Scheeps - Lieutenants, Equipagiemeefters, Vendumr.s, Ontfangers van de Convoyen en Licenten, Commilên ter recherche, en meer andere: En ten derde, dat hoewel de Ampten van Capitein Generaal, en Velmaarfchalk (om te fwygen van dat van Admiraal Generaal) gebragt zyn op de voorf: Lyft onder de Ampten , ftaande ter begeeving van haar Ho: Mo', het felve egter niet fodanig moet opgenoomen worden , als off haar Ho: Mo: by vacature konden disponeeren van die hooge Ampten, eeven gelyk zy disponeeren van een vaceerent Gouvernement, off Commandement: maar alleen fodanig, dat die Ampten niet anders konnen begeeven worden als ter Vergadering van haar Ho: Mo:, Avanneer de Provinciën gefaamentlyk goedvinden defelve te vervullen. Want immers foude de Provincie van Holland en Weftvriesland niet gedoogt hebben in het jaar 1661, dat men de voorfz. hooge Ampten in een andere fin gebragt had op de voorfz. Lyft, na dat fe in het jaar 1657 met veel ernft beweerd had, „ dat het regt, welk de Provin„ cien, elk in het byfonder, hebben over de „ Militie van haar repartitie, foo ver gaat, dat „ het niet foude weefen in het vermoogen van „ de Staaten Generaal, by overftemming aan te „ ftellen een Overhoofd over de Militie van „ de Vereenigde Nederlandfche Provinciën ge„ faamenüyk, welkers gefag fig meede fbiide „ ex-  ( 178 ) „ extendeeren over de Militie, ftaande ter be„ foldiging van een Provincie, off Provinciën ,„ niet geconfenteert hebbende in de aanftelline „ van dat Overhoofd (a)". B Het is hier de plaats niet om te treeden in de discusfie van de reedenen, welke ten wederzyden bygebragt wierden, maar de dry volgende onbetwiftbaare confideratien konnen ten minfte doen twyffelen, niet alleen, of by overftemming kan geprocedeert worden tot de aanftellinrr van ,een Overhoofd over de Militie, maar felfs of ter Generaliteit daar over kan gedelibereert worden m weerwil van ééne van de Provintien Eerftelyk, dat nog by de Unie, nog by eenige opgevolgde Refolutie, oit verklaart of vaftgeftelt is, dat de Militie fal gecommandeert worden door een vaft, en perpetueel, Overhoofd, het zy onder de naam van Capitein Generaal, Veldmaarfchalk, of andere. Ten tweede, dat de pradyq meede geen fodanig vaft en perpetueel Overhoofd ingevoert heeft, de Staat geweeft zynde fonder Capitein Generaal van het jaar 1588 tot het jaar 1625 van het jaar 1650 tot het jaar 1672, en van het jaar 170a tot nu toe: en fonder Veldmaarlchalk van het jaar 1589 tot het jaar 1607, van het jaar 1655 tot het jaar 1668, en nu wederom federt het jaar 1708 : Dienende tot onderregting ontrent het vaceeren van het Capitein Generaalfchap van het jaar 1588 tot het jaar 1625, dat Prins Mauritz wel fuc- (fi) Sie DeduRie van de Si- van Hall'. 17 Mey 165^»  ( i?9 ) fticcesfivelyk geworden is Gouverneur en Provinciaal Capitein Generaalvan Holland, Zeeland, Overyfiêl, Utregt, Gelderland, en Stad en Ommelanden: en in die refpeclive qualiteiteu gehad heeft het oppergelag over de Militie in de Provinciën , waar van' hy Gouverneur, of Stadhouder , was: gelyk hy meede gehad heeft een Commiffie als Capitein Generaal over het volk van oorlog in Brabant en Vlaanderen , reflort van deefen Staat: maar dat hy nolt is aangeftelt tot Capitein Generaal over de Militie van deri Staat, gelyk de Graaf van Licefter, en gelyk Fredk. Hendrik, en volgende Princen vanOrange: En ten derde, dat in een Regeering als die Van de Vereenigde Nederlanden te conlidereere'n -ftaat, dat foo de Militie niet wel in goede ftaat te houden is fonder een Overhoofd, bekleed met genoegfaame autoriteit om de Militie te gebieden tot nut van den Staat, en om te weeren de abuifen, welke uit de natuur eri conftitutie van de Regeering Ontrent de Militie in fwanggaan^ de vrye Regeering niet al te wel bewaard is mét een fodanig Opperhoofd: infonderheid, om dat de Capiteins Generaal noit een Inftruclie gehad hebben, de Inftruclie, welke naa vèel overlegs den 24 February 1672 gearrefteert is voor dè laaft overleede Capitein Generaal, weinig maartden daar naa eerder vernietigt zynde, als geaniplieert, hoewél men het de naam van ampliati'è gaff, door .te confereerert aan dea Capitein Géneraal „ tot kennelyk Wederleggen toe fodanige ,„ vrye magt over de Patenten, en andere faa„ ken tot de Militie fpecleerende, als voorgaah„ de Heeren Princen van Orange als Stadhouders , II. Deel, M .> ea  « en Capitems Generaal, ten refpeóle van de „. Militie geexerceert hadden en om dat de Zr U°lt Caë'te:n Gener'- Sehad heeft, die niet tenens geweeft is of Gouverneur Generaal van alle de fe Selvk de Graaft van Licefter, of Hrl Vinaaal Gouverneur en Capüem Generaal van de jneefte, gdyk Fredrik Hendrik, en de volgende Pnncen van Orange. Soo dat niet, ligter lbude weefen voor een Capitein Gen', van den Staat, ais lig in te dringen in het Ampt van Provinciaal Capitein Generaal, en daar door fig de weg te baanen tot het Stadhouderfchap. En ten vierde ftaat op de voorf: Lyft van de Ampten nog te remarqueeren, dat de Ref: van «Jen i Oktober lóói , in welke de voorf; Lyft geinfereert is eigentlyk maar is een accoord tufichen haar Ho: Mo: en den Raad van Staate over de Ampten, welke te dier tyd ftonden ter beftelhng van de Generaliteit, na verfcheide conlerentien, tot weering van verdere disputen en verfchillen opgefteld door wederzvds Commifiarifren op expreffe Ref van haar Ho: Mo: van den 27 April 1660, fonder eenig regt te geeven, ox te neemen, ontrent Ampten, welke te dier tyd nog niet ftonden ter beftelling van de' jjenerahteit, en waar over doe geen verfchil konde- weefen: gelyk als in het breede beweefen is in een Brief, door den Raad van ataate gefchtecven aan haar Ho: Mo: den 13 Juni 1713, by gelecgentheid van het verichil,. gereefen over het aanftellen der Maiors van de Plaatfen van de Barrière door den Raad fonder voorgaande Refe. van haar Ho: Mo:. Ten »•  ( 184) anders is als een bloote ceremonie, dewyl de RevuUrea,-TT de generaale Vergaderingen van de VVeltindifche Compagnie niet overgefonden, veel min door Gedeputeerden van haar Ho- Mogeexamineert, of by haar Ho: Mo: eenige deliberatien daar over gehouden worden. Gelyk het meede niet meer als een bloote ceremo"le Wi düt jaarlyx na het binnenvallen der Arïn-' Retourvloot Gecommitteerden van de Ooitiiïdifche Compagnie, verfeit met de Commandeur van de Retourvloot, mondelvk verflag doen ter Vergadering van haar Ho:' Mo: van de ftaat der faaken van de Compagnie, en van het geen, dat in Indien voorgevallen is feedert het voorgaand jaar, en het felve in gefchrift overgeeveu: en dat de reekeningen van de Ooftindilche Compagnie van vier tot vier jaaren in de refpective Cameren gehoord, opgenoomen, en gellooten worden door Gedeputeerden van haar Ho: Mo:, en dubbelden daar van overgebrast ter Griffie* é ÓC _ Ten negende competeert aan defelve Vergadering het emaneeien van Placaaten , en Ordonnantiën, over de geünieerde Provinciën, en over de Steeden , en Quartieren , daar onder gehoorende , ontrent alle faaken , welke tot hier toe getoond zyn te fpeóteeren tot de tafel, off tot de deliberatien, van haar Ho: Mo:, mitsgaders ontrent fodanige andere faaken , als waar op de rrovmc:en goedvinden voor haar gemeen intereft in het gemeen te voorfien, fchoon anders geen gevolgen zynde van de Unie, gelyk als, by exempel, over het beletten van den invoer van goederen uit Landen, daar de pelt is, een faak niets  f 185) niets gemeens hebbende met het oogmerk van de Unie. En foo 'er iets is, dat naa het gemeen maaken van de Souverainiteit fmaakt, het is het emaneeren van Placaaten en Ordonnantiën, op de naam van haar Ho: Mo: over de fouveraine Provinciën , en het publiceeren, en affigeeren van die Placaaten , en Ordonnantiën, in defelve. Want als men blyft in de termen van confederatie, wylt het lig felfT, dat de Placaaten, en Ordonnantiën, weike uit de confederatie, ofF uit andere verdragen, fpruiten, fouden moeten geemaneert worden door de refpeclive geconfereerden, ieder binnen de paaien van haar fouverain gefag, op haar eige naam, en niet door de gefaamentlyke geconfedereerden op gemeene naam. Dog, op dat geen Placaaten, en Ordonnantiën van de Generaliteit fouden konnen gepubliceert worden in de Provinciën fonder derfelver voorweeten , en goedvinden , en om te gelyk te eonferveeren elx fouverain gefag, moeten de Placaaten en Ordonnantiën gefonden worden aan de Staaten, om gepubliceert, en geaffigeert te worden, fonder dat fulx direótelyk mag gedaan worden van Generaliteits weege. • Of 'er meer exemplen ter contrarie zyn weet men niet. Maar het Placaat van den 12 April 1588, waar by de generaale Regeering in faaken raakende de befcherming en Unie deefer Landen geftelt is ter adminiftratie van de Raad van Staate, is van het Stadhuis van den Haage gepubliceert door den Griffier van haar Ho: Mo: ten overftaan van Gedeputeerden uit derfelver M 4 Ver-  ( i86 ) Vergadering: gelyk te tien is uit de Refol: van de Staaten Generaal van den 13 April 1588. Ten tiende, hoewel de Vergadering van haar Ho: Mo: een politique Vergadering is, en ganfch niet geconftitueert om juftitie te adminiftreeren, gemerkt dat de Gedeputeerden, defelve compofeerende, in geen eed nog pligt zyn van de gefaamentlyke Bondgenooten, nog voorfien van Commiffie, en Inftruclie, om daar naa regt te doen uit derfelver. naam: en dat de Gedeputeerden felfs niet ftemmen hoofd voor hoofd, en gebonden zyn aan de laft van haar Principaalen: foo moeten niet te min de regtfaaken-getelt worden voor een clalfe van faaken, welke behooren tot de tafel van haar Ho: Mo:. Want eerftelyk word geappellcert aan haar Ho: Mo van de Sententien van den Raad van Vlaanderen, refideerende te Middelburg in Zeeland. Waar van ongetwyftèlt de reeden is, dat men niet heeft willen aftnyden een inftantie aan de-Ingefeetenen van Staats" Vlaanderen, gewoon voor de verandering te appelleereu aan de Grooten R aad te Mechelen. Dog wanneer de faaken voor haar Ho: Mo: in cas d'appel voldongen en geïnftrueert zyn, fenden fe delelve, hewult van de aangetooge defecten in de conftitutie van de Vergadering, aan een Hoff van Juftitie, om geterm ineert te worden. Ten anderen verleenen haar Ho: Mo: Mande^ meuten van Revifie van de Sententien van de Collegien ter Admiraliteit in cïvile, maar niet in crimwecle faaken , en noemen adiunclen ReVifeurs, na dat de faak in cas van Revifie geïn- ftrueeit  ( 187 ) ftrueert is voor het Collegie, de Sententie geweefen hebbende {a). Ten derde noemen haar Ho: Mo: adjuncten Rcvifeurs tot het revideeren der Sententien van den Raad van Brabant, refideerende hier in den Haage (/'), te weeten, foo die verfogt worden van haar Ho: Mo:, dewyl fe meede konnen verfogt worden van den Raad van Brabant (e). Ten vierde revideeren haar Ho: Mo: de Sententien van de Regters in het hoogfte relTort onder de diftriöen van de Ooft en Weftindifche Compagnien deefer Landen: het welk egter, om reeden als booven, eigentlyk te feggen is, dat haar Ho: Mo: de Mandementen verleenen, de procelfen voor haar laaten inftrueeren, en, in ftaat van wyfen weefende gebragt, fenden aan een Hoff van Juftitie, om door het felve, en door de adjunóten Revifeurs by haar Ho: Mo: genoemt, getermineert te worden: hoewel misfchien geen exemplen daar van zyn. En, in de vvffde plaats, fenden haar Ho: Mo: om de twee jaaren Commiffariffen Decifeurs na Maaftrigt, om met tv/ee Commiffariffen van de Prins van Luik te decideeren de appellen, in die tweeheerige Stad vallende. Of van de Sententien van den Raad van Staate kan geappelleert worden aan haar Ho: Mo: , is jang, en heevig, gcdisputeert. Dog dat disput kan (a) Sie InftruSiie van de Collegien ter Adrmralit'. Art'. 50. Ref: St'.* Gen'. 4 Febr. 167-• Brief van de Raad van Staate aan haar Hu: Mo: 17 Febr: 1719. {b) Sie inftruclie Raad van Brabant Art: 660. {c) Arl', 663. M B  ( 188 ) kan gehouden worden voor afgedaan, foo niet door de Ref: van haar Ho: Mo: van den i Juny 1658, gelyk egter (foo vertrouwt word) klaar beweefen is in een Brieft van den Raad van btaate aan haar Ho: Mo: van den 1 Maert 1718 ten mmfte door derfelver Refolutie van den 14 February van het felve jaar 1718, geconfirrneert, loo veel aangaat de Provincie van Gelderhnd, welkers Gedeputeerden nevens die van de Provincie van Utregt een aanteekening gedaan hadden op de Refol: van den 14 February, bv Staatsrefol: van den 8 April daar aan volgende (a) hn daarom fal men fig hier genoegen met dé geen, die meer begeert hier van te weeten te renvoyeeren tot de Brieven van den Raad van ktaate aan haar Ho: Mo: van den 18 Mey 1658 en 14 Febr: 171S, en tot het Advis van het Mort van Holland aan defelve van den 31 Mey 1658 , waar in deefe materie in het breede verhandelt is. Sedert is, by gelegentheit van het Mandement van Revifie, in het laaft van het jaar 1718 door haar Ho: Mo: voor de eerfte maal federt het begin van de Republicq verleent van een Sententie van den Raad van Staate, en wel van een Sententie in een crimineele faak, in bedenken gekoomen, of, en hoe ver, de Sententien Van de Raad van Staate Revifie fubject zyn en of in alle gevallen de Revifien fouden moeten verleent worden by haar Ho: Mo:, of bv den Raad. Waar op de Brief van de Raad aan haar O) Sie Ref. $/'» Gen'. 20 April 1718.  ( i«9 ) haar Ho: Mo: van den i February 1719 nagefien kan worden (a). Ook is voor deefe te meermaalen gedisputeert, of de Vergadering van haar Ho: Mo: kan kennis neemen, of van Generaliteitsweege doen neemen, van deliéten, begaan tegen de Generaliteit door Ingefeetenen van de Provinciën. In het jaar 1618 zyn den Advocaat Barnevelt, en andere Regenten, en Minifters, van de Provinciën van Holland en Utregt te regt geftelt voor een regtbank, daar toe by haar Ho: Mo: gedelcgueert : fonder dat die twee Provinciën (trouwens in derfelver Regeering wierd ter felve tyd merkelyke verandering gemaakt) fig daar tegen kanteden, genoegende fig met een foort van een Aéte van non prejudicie, en met een verklaaring tot refervatie van haar regt: gelyk breedcr kan gefien worden in het vyftiende Capittel van de Apologie van de Heer Hugo de Groot, m welk Capittel met veel reedenen beweert word, dat de Generaliteit geen kennis kan neemen van delióten, begaan door Ingefeetenen van de Provinciën: en vooral niet door fodanige Ingefeetenen, welke in eed en dienft van een particuliere Provincie, en buiten eed en dienft van de Generaliteit, zynde, fouden gepecceert hebben ontrent faaken, waar by de Generaliteit geïnterefleert is. Ook weet men niet, dat het felve federt die tyd by haar Ho; Mo: gefuftineert is ten opfigte van («) Sic ook Ref: St'? Gen'. 14 Febr:, en Brief R: van Si', aan haar Ho: Mo: 17 Febr: 1719. item Ref. St'? Gen1. 20 Nor: 1719,  ( 190 ) ^incPenDten' °f Van de particuliere Maar in het jaar 1637, en naderhant weder V,h V3" 1654'u'S d,SPut Sereefen tulTchen de Veigadenng van haar Ho: Mo: en de Provincie van Holland of"haar Ho: Mo: konnen kennis aeemen van dehcïen, begaan in het ftuk van haar Ampt door perfoonen, weefende in eed commune, en dienft van de Generaliteit, wanneer fodanige perfoonen fig bevinden op het territoir van de refpeöive Provinciën. Waar ontrent haar Ho: Mo: fuftineerden, „dat „ de kcnnifie en judicature alleen aan haar com„ peteert, conform de fundamenteele Wetten „ van deefen Staat,_ en de gemeene Unie, tus„ Ichen de Provinciën opgeregt, en met een „ geduurige onverbreekelyke obfervantie be„ vestigt (u) : de Provincie van Holland het tegendeel, en namelyk, in het jaar 1637, dat Raaden ,n het Collegie ter Admiraliteit, refideerende te Amfterdam, gecommitteert op de no- ïwf Van 6 Jl'ovmden Gelderland, Utregt, en Overyfiêl, wel en te regt gedagvaar? waaren voor Schepenen van Amfterdam over faa- ÏS; Jï1 DhT Ampt (/,): en in het j«r 1654, dat de Raaden van de Hooge ReReerino- SnUW*1, ^ ÓT t,huis gnomen,gen D>Jchuldigt van wandevoir, moften te regt ftaan voor Jt^/1^ St'?Genl- 4. 25, en 29 Juni, 4, 8. 20 St'? van Hou: \aa defelve datum». S * 37 J'  ( i9i ) voor haar domiciliairen regter, en niet voor haar Ho: Mo: (i) De redenen voor en teegen zyn omftandig ter neder geftelt in een Advis van het Hoff van Holland, geïnfereert in de Notulen van de Staaten van den ilï.e Oclober 1654, en gedrukt onder de notable Refolutien van dien tyd, midsgaders in de Notulen van haar Ho: Mo: van den 13 derfelve Maand. Soo haar Ho: Mo: door de ontallyke exemplen, waar op zy onder anderen fig beroepen in haar Refolutien van den 30 July en 12 Aug: 1637, geen andere meenen als die, waar van de Memorie, of Lyft, te vinden is in het feventiende Boek der Hiftorie van Aitzema, foude veel te feggen vallen op de meefte van die exemplen. Maar het Hof van Holland, fonder te treeden in een particuliere discusfie van de bygebragte exemplen, remarqueert daar op in het generaal in het voorfz. Advis, dat indien haar Ho: Mo: fodanige judicature dikwils geëxerceert hebben, „ het felve „ gefchiet is , of door fpeciaal toeftaan van de „ Gedeputeerden van de Provinciën ter Genera„ liteit, of van de Provinciën felfs: indien door „ conniventien, verfuim, ofte toeftaan van de „ Gedeputeerden alleen, foo hebben defelve fon„ der laft van haare Provincie het fouverain » regt, (O NJ. In het jaar 1648 heeft Holl'. toegeftaan onder Ade ■»an non prejudicie , dat dry geweefe Hooge Raaden van Brazil fouden te regt geftelt worden voor het Hof van Holland op delegatie van haar Ho: Mo:. Sie Refi. Stt van Holl'. 3 en 21 Julj 1648. Advis van 'l Hof, gernleïcert in de notable Rej'- 16 Sept', 1654.  C 192 ) „ regt, of een gedeelte van dien, derfelver Pro„ vincie, met vermoogen over te geeven of „ ook verminderen: en indien de Provinciën felfs „ uit eigene confidentie fulx mogten hebben pro „ re nata op d'een of d'ander tvd geconfen„ teert, niet abfolutelyk (want fulx ook in pre- * jud.tie van 't regt, de Ingefeetenen en onder„ danen aangebooren , om redenen" in het Advis, „ geallegueert, niet kan gefchieden) maar in die' „ laake, die als dan mogt voorgebragt zyn ge„ weeft foo kan 't felve in geen confequentie „ getrokken worden, of in andere, en dierge- * lyke, geleegentheeden eenig regt geeven in „ futurum aan de geenen, die te vooren eeen .,, regt had": 5 Ook hebben haar Ho: Mo: in het jaar 'tG*a op de klagte van Vrankryk, dat de Ingefeetenen deeler Landen haar Scheepen verhuurden en verkoften aan Spagnien, en aan die Kroon waaren van contrabande toevoerden, doen voordragen door Gedeputeerden uit haar Vergadering en Uit den Raad van Staate, aan de Vergadering Van Holland, „ dat dit een point van ordre is „ en dienvolgens by, en van weege, de Gene„ rahteit direclelyk , in kragt van de Unie ï mlg en behoord geftraft te worden": maar dat haar Ho: Mo: nogtans fouden „ condefcenh dfeiT '• dat de Ingefeetenen van Holland en „ Weftvnesland, hoewel zy fig tegen de Genej, rahteit direclelyk in 't geen voorf is hadden „ verloopen, op de aanklagte van den Fiscaal „ van Holland, by beide de Hooven van Jufti„ tie, of eene van dien, daar over fouden wor„ den beregtj en gefententiëert, mids dat daar „ in  ( ï93 ) '„ in foude worden geprocedeert de plano (af*, f En doordien daar op niets volgde, hebben haar s Ho: Mo: den 12 Novemb. en- 27 Decemb. van , dat felve jaar verftaan, „ dat de Ingefeetenen . „ dcefer Landen, die haar daar in, of in fulke, . „ en diergelyke, faaken albereids hadden ver. „ loopen, of booven Vermoeden nog verder foö„ den verloopen, door den Raad van Staate fou.j den worden beregt, en geftraft". Welk gerefolveerde', indien het eenig fondament heeft, het nergens anders in kan hebben als in de natuur van het del iel:. maar, dewyl , Holland niet concurreerde met de andere Pro1 vincien in het neemen van die Refolutie, en de Raad van Staate niet wel könde defelve executeeren tegen de Ingefeetenen van Holland .in ■ weerwil van de Staaten, word niet gevonden dat iets daar op gevolgt is. Voor de reft hebben alle defe pretenfien van i haar Ho: Mo: veroorfaakt, dat de Staaten van Holland in het jaar 1656 by een formeel Edicl, > zynde van den derden Oöober, verklaart , en -geftatueert hebben , „ dat alle en een iegelyk van haar Onderdanen , en Ingefeetenen .van haai'en Lande, van hoedanige foort, ftaat, » qtialiteit, of conditie, defelve fouden mogen „ weefen, ook die geene, die in dienft en eed „ van de generaale Regeering vanxle Unie geëm„ ployeert worden, of voormaals gcëmploycert „ zyn geweeft binnen den Lande van Holland „ en Weftvriesland, in eenige van de anderb „ Pro-  ( 194 ) „ Provinciën , of onder het diftrid van defelve „ generaale Regeering, of daar buiten, en bin„ nen den voorf Lande van Holland en Weft„ vriesland koomende, het zy om van haar ver„ handelde aan de Generaliteit rapport te doen, ' „ off van haare aótien reeden en reekenfchap te .„ geeven, ter faake van delicten, alhoewel in „ de voorf: dienft en in 't ftuk van haar officie „ begaan, alleen in Regten aanfpreeklyk , en „ ftrafbaar zyn voor fodanige competenten Reg„ ter, daar onder defelve, binnen den Lande „ van Holland en Weftvriesland woonende, for„ teeren, of alwaar zy ten tyde van het aannee» men van haar dienft gerelorteert hebben". Ten elfde, en ten laafte, competeert aan haar Ho: Mo: het verleenen van pardon, en gratie, niet alleen van deliden ,begaan in de Steeden, en Quartieren, welke immediatelyk reforteeren onder de Generaliteit, als weefende het verleenen van pardon en gratie een deel, of gevolg, van de Souverainiteit, welke de Vergadering van haar Ho: Mo: over die Stecden, en Quartieren, exerceert: maar ook van deliöen, elders, en alomme, door Militairen begaan. Want , dewyl de Militie is in eed en dienft van de Generaliteit, en de militaire deliclen begaan worden tegen de Generaliteits Placaaten, en Ordonnantiën,..en fpecialyk tegen den Articuïbrief: kan niemant als de Generaliteit, of de Vergadering van haar Ho: Mo-, quytfchelden de ftraf, daar door verdient, welke egter (om dat in 't voorbygaan aan te merken) geen pardon verleent aan Militairen als op advis van den •Raad van Staate als opperfte militairen Regter. Dog  ( i9S ) Dog hier valt een bedenking, of naamelyk dit regt van paidonneeren niet verder gaat als militaire delicten. Wanneer men fimpelyk refledeert op de grondflag van dit regt, foo als die foo eeven aangeweefen is, fchynt men te moeten feggen, dat het niet extenfibel is tot gemeene deliden, door Militairen begaan wordende. Maar daar tegen verdient het grootelyx fyn confideratie, dat het een notoire faak is, dat het regt van pardonneeren foo ver gaat als het regt van ftraffen: dat de Krygsraaden, welke alom regt doen uit de naam van de Generaliteit, kennis neemen van gemeene deliden , begaan wordende door Militairen, in Steeden, geen Item in Staat hebbende, indiftindelyk, ten minfte by preventie, en in Steeden, ftem in Staat hebbende, wanneer die begaan worden door militaire perfoonen onderVing, of de een tegen den ander ia): en dat by gevolg in de Plaatfen, en gevallen, waar in de Krygsraaden bevoegt zyn regt te doen over gemeene deliden, haar Ho: Mo: insgelyx moeten bevoegt zyn die te paidonneeren. Nog valt 'er een bedenking op de magt van haar Ho: Mo: om te pardunneeren, off die naamelyk foo ver gaat, dat haar Ho: Mo: fouden konnen pardon verleenen aan militaire, of andere, dclinquanten, gecondemneert by Sententie van de Raad van Staate. Het geen aanleiding geeft tot deefe bedenking is een notabel exempel, in het jaar 1636 voorgevallen. Jacob Fredrik van Renes tot Baar Ca™ (a) Sie Ref: var. de Gr: Vergadering 2? Maert 1651, II. Deel. N  ( 196) Canonyk te Santen, en woonende met fauveguar» de, off pasport, in de Provincie van Utregt, ondernoomen hebbende met hulp van eenige complicen een Ingefeeten van die Provincie te keveren in handen van den vyand, wierd gevat, en op Refolutie van haar Ho: Mo: geftelt ter judicature van den Raad van Staate, welke hem condemneerde ter dood, met verbeurte van zyn goederen. _ Niet alleen verfcheide vrienden van aanfien, die de delinquant in meer als eene Provincie had, verfogten voor bem pardon van haar Ho: Mo:, maar de Koningin van Boheemen fchreef daar over tot twee maaien toe feer nadrukkelyk aan defelve, en de Prins van Orange was 'er meede toe geneegen. Haar Ho: Mo: refolveerden in het eerft, den Raad met de faak te laaten geworden. Maar doe het doodvonnis gevelt was, furcheerden fe de executie op fuggeftie van de Prins, en fcheenen te inclineeren tot het verfagten van de ftraf (a). Dog de Gedeputeerden van Holland hielden de faak op, eh de Staaten, deifelver Principaalcn, vei ftonden foo wynig, dat haar Ho: Mo; bevoegt waaren om gratie te verleenen aan een gccondemneerden by Sententie van den Raad van Staate, dat fe ordonneerden, „ dat van haaren't weege met s, allen ernft foude worden geïnfifteert, dat in „ de voorf: faak geen dispenfatie, ook geen mi„ tigatie van ftraff, tegen de Sententie van den „ Raad $*) Sie Ref: St** Gen'. 26 en 2% April, 2oMej, 19, 23; 54, 27, 28, en 30 Jwij, 16 Jul., 23 'kugt; 3 Sept: en 23 Oiï. 1636. Ref. R: van St'. 27 en 30 'Junj, en 13, 17, en 19 Sept: 1636.  ( 197 ) s, Raad van Staate by Refolutie van de Vergaj, dering van de Heeren Staaten Generaal, gelyk „ defelve is gecompofeert, vermag te worden „ gedaan, als daar toe geenfins volgens de ordre „ van de Regeering zynde gequalificeert: dat in „ tegendeel de Raad van Staate uit kragte van „ de Unie is geautorifeert, om juftitie te admi„ niftreeren als in het hoogfte relïbrt: fonder fub„ ject te weefen eenige retraótatie uit hoofde „ van de Vergadering van de Heeren Staaten „ Generaal, en fonderling niet in crimineele faa„ ken, in welke extraordinairie is geprocedeert"; met byvoeging, „ dat in geval de Provinciën „ daar op andere Refolutie fouden verftaan te „ neemen, daar tegen uitdrukkelyk foude wor„ den geprotefteert, met infertie van het pro}, teft in de publique Refolutien, ad perpetuam „ rei memoriam {ai) , Ook vind men nietj dat haar Ho: Mo: voortgingen met het verleenen van gratie. Hoewel, de executie der Sententie eens gefurcheert zynde, de Raad de doodftraf fchynt gelaaten te hebben buiten executie, en die alfoo op een indireéte wyfe te hebben geconverteert in een eeuwigduurende gevangenis, waar uit de gemelde Renelfe niet lang daar naa ontquam {by, Dit zyn, foo niet alle, immers de voornaame, faaken, fpecteerende tot de tafel, of tot de deliberatien van haar Ho: Mo:. Egter moet hier niet verfweegen worden, dat Voor defe, en byfonder in en ontrent het jaar 1618, (a) Sie Ref: St* Van Holland 16 July 1636. (J>) Sie Aitzema d: 2. h: 17, jol: 488. N ü  ( 198 ) Iöj8, met veel heevigheid gedisputeert is tusfchen de Provinciën, of het aan de Generaliteit toekomt, in de Provinciën ordre te ftellen op faaken de Religie raakende, van welk ftuk de «eer Hutp de Gioot foo omftandig handelt in het tweede Capittel van zyn Apologie, dat men alhier niets anders daar by fal voegen als in de eerfte plaats, dat in het jaar 1583, wanneer de Gedeputeerden van de nader geünieerde Provinciën, te Utregt vergadert om de Unie te refumeeren, m bedenken gaaven aan haar refpeclive Pnncipaalen, „ of het niet geraaden is, het der„ tiende Articul van de Unie fulx by gemeen „ confent te veranderen, dat aangefien alle Pro" ™Ci?n door Gods genade de Euangelifche „ Gereformeerde Religie nu eendragtelyk heb" a*nge.Pomen > en daar by fullen blyven, » (N: B:) fonder eenige verandering daar in te „ mogen doen, als met gemeen confent van alle " de Bondgenooten : en ook den anderen met „ lyft, goed, en bloed, daar in te maintineeren, „ en befchermen, om alfoo te voorkoomen dat „ in toekoomende tyden door verandering van „ Religie geen fcheuring mogt worden gepraóli„ feert, of te weege gebragt, onder de voorfz: „ Provinciën, of Leeden van dien": de Staaten van Holland in haar Refolutie op dat Articul van het Reces uitlaaten de woorden fonder eenige verandering daar m te mogen doen als met gemeen confent van alle de Bondgenooten: fchoon dat fe voor de reft fig verklaaren voor het maintineeren en befchermen van de Gereformeerde Religie , en voor het beletten van de openbaare oef-  ( 199 ) oeffening van eenige andere {a): een klaar bewys dat de Staaten van Holland doe van begryp waaren , dat het maaken van verandering ontrent de Religie behoorde te blyven aan de Staaten van elke Provincie affonderlyk. Sonder dat rnen leggen kan of, en hoe, de andere Provinciën üg verklaart hebben op de voorgeflage verandering van het dertiende Articul van de Unie (i): gelyk men milfchien foude konnen doen, foo de Regifters van de Vergaderingen van de Gedeputeerden van de nader geünieerde Provinciën van die tyd voor handen waaren: Ten anderen, dat de drift, met welke Prins Mauritz , geftyft door de meefte Provinciën, gedreeven had in en ontrent het jaar 1618 dat het aan de Generaliteit ftaat, ordre te ftellen op het ftuk van de Religie, niet gekoelt was, of de Provinciën hebben getoond van begryp te weefen, gelyk fe feekerlyk nog zyn, dat de Provinciën ieder in den haare alleen daar toe bevoegt zyn: En ten derde, dat dewyl federt de Reformatie de Walfche Kerken van alle de Provinciën, die van Stad en Ommelanden uitgefondert, faamen maar één lichaam maaken, de Walfche Synode fig ook addreflèert aan haar Ho: Mo:, wanneer 'er (a) Sie Art: u van liet Reces geïnfereert in het Reg'. van Holl'. 14 Jun: 1583. (1) Uit het verhaal van Bor b: 18 fol. 404 fchynt, dit de andere Prov'p fig op gelyke wys als HolF..verklaart hebben. Sic ook de Kerk: Hifti van UiTenbogaart b: 3 fol. 224. en b: 4 Jol. 937 , 959 , 963 » 967, en 973. N 3  ( 200 ) er faaken voorkoomen, die de voorfieninff van de pohuque Overheid vereifchen : maar dat de Gedeputeerden van de refpeclive Provinciën defelve faaken gewoonlyk brengen aan haar Principaalen, wanneer fe eenige relatie hebben tot de Provinciën: en dat voor de reft haar Ho: Mofig loo wei'mg moeijen met de Walfche Kerken ' en met het Walfche Synode, dat zy daar op geen pohtiq Commiffaris fenden, fchoon oefende een nationaal, en geen Provinciaal, Synode Synoden ProVincien doen °P de Provinciaalè Nog is 'er een faak, welke tot befluit van dit Upittel kortelyK moet geëclairciflèert worden of, naamelyk, de Generaliteit bevoelt is tot het opfteilen van fchattingen in de Pm vincien. Een leevendig exempel fchynt te toonen, dat de Generaliteit daar toe bevoegt is, te weeten dat van de Convoyen en Licenten, of van de regten op de uitgaande en inkoomende goederen, welke regten van Generaliteitsweege ffejneeven worden over alle de Provinciën. Maar om een fodanig regt vaft te ftellen word ander bewys vereischt als exemplen en vooral als een fingulier exempel, dewyl 'er'niets is dat de Provinciën niet konnen doen by eemeene bewilliging, gelyk ook de Convoyen en licenten, welke te vooren Provinciale Middelen waaren , by eenpaarige bewilliging gemeen gemaakt: zjn in het jaar 1582, uitwyfens haar HoMo: ReiOiUtien van den 4 April en 2-, Oclobvan dat jaar. * ^LUU- Ook ruft het regt van de Generaliteit, of van de  ( 20I ) de gefamentlyke Bondgenooten, tot het opftellen "van fchattingen over de Provinciën op andere, en vafter, gronden. Als men de Unie nafiet, de grondflag van het regt van de Generaliteit, vind men in het vyfde en fesde Articul, dat feekere Impoftcn, in het vyfde Articul gefpecificeert, in alle de Provinciën verpagt fullen worden , en alfulke andere, als men naderhand met gemeen advis en confent goedvinden fal: dat de Impoften fullen geheeven worden agtervolgens de Ordonnantiën , daar op by de Bondgenooten te maaken: en dat defelve fullen verhoogt, en verlaegt, worden by gemeen advis. En, het geen het regt van de Generaliteit in nog klaarder dag fteld, het negende Articul van de Unie teld het in/tellen van Impoften, en Contributien, de Generaliteit van deefen Verbande aangaande, onder de faaken, waar over met foude i mogen gedisponeert worden dan met gemeen advTs en confent van de Provinciën: het geen notoirlyk foo veel is, als te erkennen, of te onderftellen, in de gefamentlyke Provinciën een gelyk regt ontrent het infteilen van Impoften en Contributien als ontrent het maaken van liefland, of Peis, en ontrent andere faaken, tot de Unie fpecleerende, waar in geen overftemming plaats heeft. Sonder dat men kan feggen, dat in het negende Articul geoogt word op het diftrict, . of re (fort van de Generaliteit, en niet op de Provinciën: niet alleen, om dat de woorden, de Generaliteit van deefen Verbande aangaande , die uitleg niet konnen lyden, maar infonderheit, om dat N 4 men  ( 202 ) men ten tyde van het maaken van de Unie van geen Steeden of Quartieren, wift, welke als een gemeen domain toequaamen aan de Provinciën ionder te weefen Leeden van Unie, Relvk de Unie bl}'kt de on^cekening vL De fnftruöien van de Landraad, en van de Raad van Staate, feggen het felve. In fumma de meening van de Bondgenooten is van ouds aityd geweeft, dat de Bondgenooten fouden hébDen het regt om tot verval der Laften van de unie, of van de gemeene defenfie, te doen heften eenpaarige Middelen van confumtie op ver- f- eiHpe/len,over alle de Provinciën, en dat dieMiddelen fouden verpagt worden van General iteitsweege. Dog, wat moeite ook daar toe genoomen is die eenpaarige Middelen hebben noit te reen; konnen m train gebragt worden, foo dat men emdelyk geheel daar van heeft afgefien. Gelvk breeder getoond is in een Brieff van de Raad van staate aan de extraordinaris Vergadering van oen 14 December 1716. En dit is de reeden, waarom het opftellen van «ia tingen over de Provinciën hier boven niet getela is onder de faaken, fpeéïeerende tot de deliberatien van haar Ho: Mo:. VIER-  ( 203 ) VIERDE CAPITTEL. Hoe ver de faaken, welke zyn van het departement van de Raad van Staate, en van de Collegien ter Admiraliteit, behooren tot de deliberatien van haar Ho: Mo:. Nu foude konnen voortgegaan worden tot de verhandeling van de meerder, of minder, dispofitie, welke de Vergadering van haar Ho: Mug: heeft over de faaken, welke in het voorbaande Capittel getoond zyn te behooren tot haar deliberatien, naa de verfcheidentheid van den aart derfelve, indien daar by niet gereferveert was tot een volgend Capittel het geeven van het noodig eclaircilfement ontrent de faaken , welke het object zyn der gemeene deliberatien van haar Ho: Mo: en van de Raad van State, mitsgaders ontrent de fuperintendentie, of het opperbeftier, der faaken van de Admiraliteit. Om het welk by deefe te doen, dient vooraf aangemerkt te worden, dat na dat de executie , en beforging, der faaken, uit de Unie fpruitende, eenige tyd gefluctueerd had (want by de Unie is niet geforgt, hoe, en door wie, defelve foude worden geëxecuteert) eindelyk na doode van den Prins van Orange in het jaar 1584 de Raad van Staate daar toe ingeftelt is: dat de Raad van Staate uit kragte van het twaalfde Articul van haar Inftrudie Collegien van Raaden ter Admiraliteit ingeftelt heeft, behoudende aan fig de fuperintendentie: dat die N 5 fu"  ( 204 ) fuperintendentie in het jaar 1588 aan den Raad van Staate benootnen, en aan een Collegie fuferwt endent, ten dien einde opgeregt, en aan den Admiraal Generaal, overgebragt is: dat het ielve Collegie vervallen zvnde met het einde van het jaar 1593, federt welk jaar boven getoond is dat de Vergadering van haar Ho- Moeen permanent Collegie geworden is, de fuperintendentie van de faaken van de Admiraliteit als van lelf gekoomen is aan de Vergadering: en dat de manier van die fuperintendentie vervolgens gereguleert is by de nadere Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit van den 13 Augufty 1597. Ten anderen diend vooraf aangemerkt te worden, dat de faaken, welke tot executie van de Unie aanbevoolen zyn aan de Raad van S'aate en aan de Collegien ter Admiraliteit, en waar ontrent dienvolgens haar Ho: Mo: konnen in haar deliberatien met defelve concurreeren, raaKen, of het beftier van den oorlog te Waater en te Lande, of de adminiftratie van de Middelen, daar toe by de Confenten van de Provinciën °edejtineert. ö Om van elkx affonderlyk te fpreeken, en voorby te gaan de eerfte Inftrudie van den öq .van,staate> by de tweede van het jaar 150» is de dispofitie in faaken, en over het volk van oorlog, waar door in die Inftrudie den oorlog te Lande alleen gemeend word, gedefereert aan den Raad van Staate: en in het jaar 1651 is geen andere verandering daar in gemaakt, als dat daar by gevoegt is „ met en nevens de » Vergadering van de ordinaris Gecommitteerden „ ter  ( 205 ) „ ter Generaliteit", woorden, foo generaal, dat daar uit niet wel kan begreepen worden, op wat wyfe de Bondgenooten gewilt hebben dat de Vergadering van haar Ho: Mo: en de Raad van Staate fouden concurreeren in dat gemeen beftier der faaken van den oorlog. Seekerlyk de meening van de woorden, dat de Raad van Staate „ fal disponeeren met en „ nevens de Vergadering der ordinaris Gecom„ mitteerden ter Generaliteit in de faaken, en „ over het volk van oorlog", gaat verder, als dat de Vergadering, alvoorens te disponeeren in de faaken en over het volk van oorlog, fal moeten inneemen het advis van den Raad van Staate: terwyl 'er te grooten onderfcheid is tusfchen disponeeren, en advifeeren, om die woorden met malkander te verwilfelen. Behalven, dat de Bondgenooten gemaakt hebbende twee feparate pointen van deliberatie van de dispofitie in de faaken en over het volk van oorlog, en van de dispofitie over het geven van de Patenten (a), het laafte by Refolutie en Inftruclie van den 16 Juny gegeeven hebben aan de Vergadering, mids neemende het advis van den Raad van Staate, en het eerfte by Inftruclie van den 18 der volgende maand aan den Raad van Staate -met en nevens de Vergadering: waar uit noodfaakelyk volgt, dat de meening der Bondgenooten geweeft is, iets meer te geeven aan den Raad van Staate ontrent het eerfte point, zynde de dispofitie in de faaken en van het volk van oorlog, als een bloot advis. Nog («) Sie Ref: van de Gr: Vergadering 13 Februa: 1651,  ( 206 ) Nog minder konnen de woorden disponeeren met en neevens beteekenen, dat de faaken fullen moeten geexamineert worden in een conferentie met Gecommitteerden van den Raad, alvoorens dat haar Ho: Mo: daar over disponeeren: om dat dan ver van dat de Raad foude hebben cenideel aan de dispofitie, felfs niet gedelibereert word Sn £^vnag Van haar Ho: Mo: °P het van den Raad, maar op dat van de meerderheit tfoA p a Tan, de conferentie, waar van die uit de Raad altyd het klynfte getal, en doorgaans geen derde part, uitmaaken. ° ^T^011; dat in hct ™orbygaan aan te merken) de Raad voor deefe plagt tot fes, en feeven Heeren, jaa felfs nu en dan agt, te committeren tot de conferentien over Taaken van f^m,.env,°7erfulx ^ gel^k getal met haar £.n ? d rV?*- °P men ondei' anderen kan nalien de Refolutien van haar Ho: Mo: van den SLr** q *44 ' cn van den raad van den 2 Sept: 1645 , 28 Aug: 10 en 11 Ocïob: 1653, 14 Mev 1668, 9 Novemb. 1671, 7 Janua: 1672 2 £° ƒ byMa feggen' dat de meening van de Bondgenooten moet geweeft zyn, dat haar Ho: Mo: en de Raad fullen maaken een «combineert Collegie in de deliberatien over de faaken van oorlog, eeven als in de fecreete conferentien, van welke foo aanftonds fal eelprooken worden, waar in by meerderheid van ftemmen van de Leeden uit de Vergadering en uit de Raad Refolutien genoomen, en oidres KmoT' n op de naam van haar Of  ( 207 ) i Of de Staaten mosten het oog gehad hebben 11 op de oude manier van delibereeren, doe de :) Raad by de minfte gelegentheid ging ter Veri gadering van haar Ho: Mo:, en afiifteerde by de deliberatien, welke gehouden wierden over de faaken, waarom fy ter Vergadering verfcheen: : en doe haar Ho: Mo: nu en dan quamen in den Raad van Staate, en veel Refolutien genoomen wierden met gemeen advis, een term, die veel gevonden word in de oude Refolutien, en gemeene bewilliging beteekend, of (gelyk haar Ho: Mo: fpreeken in een Refolutie van den 25 July 1602 ) met gemeen advis en eenpaarige 1 Refolutie van de beide Collegien. Dog , om gisfingen daar te laaten, foo de hooge agting voor de extraordinaris Vergadering van het jaar 1651 verbied te twyffelen, of die gehad heeft een nette bevatting van de manier, op welke de Raad van Staate foude disponeeren met en neevens de Vergadering der ordinaris Gecommittep ter Generaliteit, in de faaken, en over het volk van oorlog, ten minfte is het gcoorloft te feggen, dat het 5d.c Art: der Inftructie van den Raad een feer duifter begryp daar van geeft, en niet kan gepraclifeert worden als in een feer oneigentlyke fin, fonder te veranderen de manier van delibereeren, welke doe in train was, en feedert in train gebleeven is: Hebbende het gebruik gegeeven de volgende fin aan het Articul: dat buiten de Refolutien, welke nu en dan, meeft in tyd van oorlog, genoomen worden in de fecreete conferentien, gelyk gefegt is, over faaken van importantie, en waar van het fucces afhangt van de fecre- tes-  ( 208 ) telfe , alle andere militaire faaken Verhandelt worden door Gecommitte.n uit de Vergadering van haar Ho: Mo: en uit den Raad in een conferentie, en dat de advifen, welke daar in by meerderheid van ftemmen geformeert worden, door wederzyds Commiflariflèn gerapporteert worden in de Vergadering, welke dan afionderlyk op die advifen delibereert, en rcfolveert, en doorgaans de Refolutien, genoomen 5yn?£',- ■ aan dcn Raad' om tc Secven aan de Militie de ordres, welke daar uit proflueeren. Maar, of die Advifen moeten andermaal commifïonaa] gemaakt worden, wanneer de Vergadering fig niet daar meede conformeert: en of het effect van het bovenftaande vyffde Articul foude geheel aan den Raad benoomen worden door fulx naa te laaten: is gedisputeert in April 1719. Waar op de Brieven van den Raad van den 6 en i" aan haar Ho: Mo:, en derfelver Refolutie van den 11 van die Maand, behelfende de redenen voor en tegen, konnen nagefien worden: fonder dat de conferentie, den 14 gedecerneert over de tweede Brief van den Raad, gehouden is, of na a le^apparentie lal gehouden worden, foo lang als er geen nieuwe geleegentheid voorkomt om net vertchil weder levendig te maaken. En dewyl de ondervinding leerde, dat de generaale directie en dispofitie over de faaken van den oorlog in het jaar 1Ö51 gemeen gemaakt was aan te veel perfoonen, om naa behooren te konnen betragten de fpoed, en fecretefle, eeveh eiientieel in krygsdeliberatien, foo is feedert ingevoert, dat van tyd tot tyd het beftier derfelve in tyde van campagne, of van expeditie, bevoolen is aan  ( 20Q ) aan weinig Heeren uit de Vergadering van haar 'Ho: Mo:, en uit den Raad van Staate, Gelyk dan by Refolutie van den 23 April 1668 „ de Heeren haar Ho: Mo: Gedeputeerden „ tot de militaire faaken, met en nevens eenige „ Heeren Gecommitteerden uit den Raad van „ Staate by de Raad felf te nomineeren, geau'„ torifeert zyn om al het geen vereischt en ge„ requireert wierd tot uitwerking van haar Ho: „ Mo: falutair oogmeik , geduurende de cam„ pagne te moogen adjufteeren, beraamen, en „ arrefteeren, cok naa den uitflag van faaken, „ en haar 't geene by haar Ho: Mo: in het ge„ neraal albereits is , of naarmaals nog foude 5, worden gedecreteert,. over 't employ van de „ Leegers te Lande tot meerder fterking van de .„ Heeren Gedeputeerden en Gevolmagtigden te ' Velde op alle voorkoomende faaken en occur„ rentien in den naame van haar Ho: Mo: dispq„ neeren: wordende voords den Heer die uit « de Provincie, in der tyd prefideerende, de » conferentien en befoignes tot de voorf: mm'„ taire 'faaken , en de campagne raakende, fal „ bywoonen, mitsgaders den Griffier van haar „ Ho: Mo:, en in deflelfs abfentie den Gommis „ Spronlfen, geautorifeert, om alle depefches, uit de voorf: befoignes refulteerende, op de naam en van weegen haar Ho: Mo: te para, „ phecren en te teekenen refpective". En w anneer men in het jaar 1671 beforgt was, "dat Vrankryk foude tragten de Stad Ceulen te 'occupeeren, en daar door fig de weg te baa-nen I;na de Frontieren van deefen Staat, wierden de . Heeren haar Ho: Mo: Gedeputeerden tot de faaken  ( 210 ) ken van de triplo Alliantie geautorifeert bv fecrete Refolutie van den 24 Novemb: om de Refolutien, by haar Ed: „ van tyd tot tyd in W„ te en tot voltrekking van de autorifatie, by „ Kef; van den 5 derfelver Maand aan haar „ lid: gegeeven , rakende de executie van haar „ Ho: Mo: Refol., ten fel ven dage over de be„ kherming, afliftentie, en hulpe aan de Stad „ Geulen te doen, te arrelteeren, en de Aöens „ daar toe te palfeeren, te moogen uitgeeven „ op de naam van haar Ho: Mo:: met verdere „ autorifatie op den Heer, die uit de Provincie, „ ra de tyd prefideerende, de befoignes over de »> Y,0?": laaken fal bywoonen, mitsgaders op den „ Griffier van haar Ho: Mo: Vergadering, om „ alle de depefches, uit de voorf: befoignes refulteerende, op de naam en van weege haar „ Ho: Mo: te parapheercn, en te teekenen re„ Ipeótive, en met verfoek aan den Raad van „ Staate, aan de Heeren Gecommitteerden uit „ denfelven Raad de voorf: befoignes afiifteeren„ de, voor foo veel den gem: Raad aangaat, „ gelyke autorifatie te geeven". ; En op den 7 April van het volgend jaar wierd niet alleen de bovengem: Refolutie van den 23 April 1668 vernieuwt, met by voeging van een autorifatie tot het depecheeren van Patenten: maar den 11 daar aan Volgende wierd die Re'blutie nader geampliëert met „ de autorifatie, om „ ra de naam van haar Ho: Mo: te disponeeren „ over het formeeren , en doen executeeren, „ van de exploiden en defieinen van oorloge, » te beforgen dat de Garnifoenen en Frontieren „ alomme met bequaame Commandeurs en Offi- » cie-  ( 211 ) „ eieren, om haar de Plaatfen te konnen be„ trouwen, en voords met alle noodwendighee„ den, befet, en voorfien blyven, of worden, „ en voords generaalyk op alle faaken en deffei„ nen van oorlog, te decreteeren, en doen exe„ cuteeren, 't gunt defelve na gelegentheid van » faaken ten meeften dienfte van den Lande „ fullen bevinden te behooren". En de Raad van Staate autorifeerde by Refol. van den 20 derfelve Maand haar Gecommitteerden tot de voorf: fecreete befoignes „ om de „ depefches daar uit refulteerende , en ftaande „ ter executie van de Raad van Staate, en naa„ melyk de vereischte Patenten voor 's Lands „ Militie, in naame van haar Ed: Mo: te pa„ rapheeren, en door den Secretaris te doen teeke„ nen, en af te fenden". Selfs vind men al exemplen van fodanige autorifatie in ouder tyden , gelyk als in het jaar 1631 , wanneer de Prins van Orange verfogt erl geautorifeert wierd by Refol: van haar Ho: Mo: van den S April, „ om uit de Heeren Gedepu„ teerden van de refpeéiive Provinciën eenige „ Heeren tot hem te adfumeeren, om met zyn „ ExcelK te overleggen, prepareeren, bereiden, „ ende refolveeren op alle 't gene tot een veld„ leger ende 't employ van dien, nodig is, of„ te verders na geleegentheid van tyden, ende „ occurentie van faaken, als nog foude mogen „ gerequireert worden, ende fal de Griffier van „ haar Ho: Mo:, by de voorfz. befoignes prefent „ zynde, van alles houden pertinente Notulen, „ en defelve regiftreeren in 't Secieetboek. En„ de fullen de befoignes en de Refolutien, bv II. Deel. O ?t-n  ( 112 ) „ zyn hooggem: Excell. ende deteafliimeerenHee* ren deles aangaande te doen, ende te neemen, „ gehouden worden van alfulke v» acrde , ende „ kragt, als of defelve in volle Vergaderinge „ van haar Ho: Mo: waaren genoomen". En fchynen deefe fuccefllve autorifatien de grond en oorfprong te weefen van de Refolutien, welke federt genoomen zvn in de fecreete conferentien over de kryg-faaken. Gelyk fe meede fchynen aanleiding gegeeven te hebben tot de R.efolutien, welke uit gelykheid van reeden fomwyl genoomen worden in de fecreete befoignes over de buitenlandfche faaken. Hoewel niet kan ontkend worden, dat dit verder gaat als de meening van de Groote Vergadering van het jaar 165T geweeft is, welke by Refolutie van den 21 July geoordéelt heeft ( hoe wel, of hoe qualvk, laat men daar) dat genoeg geforgt was vóór de fecretefle door te ftatueeren, dat de Minifters van den Staat buiten 'sLands, de Gouverneurs en Commandeurs van de Frontieren, en de fecreete correfpondenten, waar aan egter (om dat in het voorbygaan aan te merken) de meening niet was veel* geld te kofte te leggen, dewyl de Refolutie mecdebrengt, dat de poft van de fecreete dienften by provifie foude geconverteert worden tot traöementen en onderhoud van buitenlandfche Minifters , haar brieven over faaken, fecretefle vereiflchende, fouden addrelfeeren aan den Griffier van haar Ho: Mo: , welke die foude moeten datelyk communiceeren aan feeven Heeren, daar toe fuccesfivelyk te committeeren door haar Ho: Mo:, dog fonder andere magt, of autorifatie, als  f 213 5 ; als om die eenige geringe tyd te mogen geheim houden, en dat nog anders niet, als onder verpligting van naderhant by de communicatie reeden te geeven aan de Vergadering van het agferhouden derfelve geduurende die geringe tyd: de Gecommitteerden anders gehouden zynde, het fecreet datelyk bekent te maaken aan de Vergadering: En fonder dat voor de reft by de bovengem: Refolutie gereguleert is, hoe gehandelt fal worden met fecreete faaken, welke door andere weegen, gelyk 'er meer andere weegen zyn, voorkoomen als door de brieven van de buitenlandfche Minifters, Gouverneurs, Commandeurs, en fecreete correfpondenten, Dog, om van deefe digreffie noopende de buitenlandfche faaken weder te keeren tot de'faaken van den oorlog, en voort te gaan van den oorlog te Lande tot den oorlog te Water, het is, om een klaar begryp te geeven van het bellier van dien, nodig, het ftuk wat hoger op te haaien. In den aanvang van de Republicq bemoeide de Generaliteit fig niet, of wynig, met de faaken van de Zee, maar liet de forg, en het beftier, derfelve meelt aan de Provinciën,- aan de Zee_gelegen: tot dat, gelyk booven reeds scfegt is, ïn het jaar 1584, naa doode van Prins"'Willem ^den Oude, de fuperintendentie te Waater, en ter Zee, nevens de uitgaande en inkoomende regten, geftelt is in handen van den Raad van Staate, met magt om aan te ftellen Collegien van Raaden ter Admiraliteit, daar het foude van nooden weefen: alles by provifie, 'en fonder O 1 praejtp  ( 214 ) Motffl ^ ofnaamaah getoogen te mogen worden in confequentie ■ een re- HoTrJnTrClKlrle3 Van Wdke de Sta^n van Holland fig bedienden m het volgend jaar, wan- het hifV T dr pn£dfch™ te houden buiten jet beltier der faaken van de Admiraliteit, Prins Mauritz aanftelden tot Admiraal over Holland : een Collegie van Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit over Holland opregteden: en aanIchreven aan de Convoymeefters, voortaan geen betaahngen te doen als ter ordonnantie van dat Collegie a). I" het jaar 15S8, naa het vertrek van de Graaf yan Licefter, is de fuperintendentie van a v ? Waater uit de Inftruclie van de Raad yan Staate, en Prinz Mauritz aangeiteit tot Admiraal Generaal van de Vereenigde Nederlanden (1), ten einde om, gelyk zyn Commiflie meedebrengt, „ opfigt, en fuperintendentie, te „ hebben over alle faaken, en affairen, het ftuk » eter Zee, Admiraliteit, en den oorlog te Waa" teI> 7.een>gfins raakende": met bvvoeginp- van een Collegie fuperintendent van de Admiraliteit (b) beftaande volgens het plan, 'sjaars te vooren geformeert uit dry Hollandfche, twee Zeeuw- ?vnV F1 V 7riffchf Kaaden(f), welke nevens zyne üxcell: fouden houden „ goede correfpon- 5, den- fe) Sie Ref: St» van Holl: 1 en 2 Novemb: icgc. rd ^e S.ominiffie is van de" 3i Auf. i<88. & t sa^isr20 Mej 1588' **si- ™» l èesb:1587. ' 3° ^T*' 6 «»  ( 2I5 ) „ dentie foo met de Staaten Generaal, als met „ de Raad van Staate" : fyne Excell: fouden „ volgen op alle zyne voyages, en van de eene „ Stad in de andere, ten waar zyne Excellentie „ maar voor fes of agt dagen foude abfent zyn, en confenteerde in heurluider verblyff": en nevens fyne Excellentie fouden hebben „ de fuperintendentie, bevel, en gefag, over alle „ de particuliere Collegien van de Admiraliteit, „ in alle faaken, aangaande den oorlog te Waater , „ mitsgaders de directie en beleid van de Equi„ pagie, en de Middelen, daar toe dienende'"(a). Het Collegie fuperintendent eenige jaaren daar naa afgefchaft(7>), en de Vergadering van haar Ho: Mo: een permanent Collegie geworden zynde, in plaats dat de Inftruclie van het Collegie fuperintendent onderftelde , dat die maar nu en dan foude by een koomen, is by de nadere Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit (c) geordonneert, dat de Collegien fouden refolveeren in twee jaarlyxe Vergaderingen van de Gedeputeerden van de refpeclive Collegien, ten overftaan van den Admiraal Generaal, hoe men lal hebben te procedceren ten dienfte der Landen, en van de Ingefeetenen, op de beveiliging van de Zee, en op *t beleid van den oorlog te Water: waar, en hoe veel Schepen van oorlog in de refpeclive Quartieren geéquipeert, en hoe die verdeelt, en gebruikt, fullen worden : dat voords de (a) Sie InflruEiie van het Collegie fuperintendent 22 April (/;) Sie Reg'. van TIoll'. Decemb: 1593. fol: 168. (c) Inllriihie ij Aug: 1597. Art: 25 en 26. O 3  { 216 ) de Collegien om te feekerder daar in ten meesten d.enfte van den Lande te handelen, altyd fulen honden vafte correfpondentie met de Staaten Generaal en met zyn Excell;, en fig fullen reguleeren volgens de Refolutie van delelve In het toeruften, verdeden, verleggen, en opïeg- fvd'n f, ?eCpe" Van °Q1H: ten waar dat de gd n et toeliet te verwagten de Refolutie van de ötaaten Generaal, en van zyne Excellentie. Waar ttifWykt, dat.de fuperintendentie, of het opperbeftier van den oorlog te Waater, welke federt het jaar 1584 had gecompeteert, eerft aan den Raad van Staate, en naderhant aan het Col.egie fuperintenuent nevens den Admiraal Generaal in het . ^ gedefereert aan Veigadenng van haar Ho: Mo:, en onder defelve aan den Admiraal Generaal: De meening niet konnende geweeft zvn, den Admiraal te doen concurreeren met haar HoMo; , van welke hy een Officier, en dienaar is: hoewel de letter van de bovengemelde Inftrudie e-miglms ma concurrentie gelykt, en aanleiding g ccven heeft aan de Admiraals Generaal, om ütft de tyd aan fig te trekken het geheel beleid van den oorlog te Waater' Maar dit opperbeftier van haar Ho: Mo: heeft een aanmerkenswaerdige bcpaaiing gekreecen door de verandering ontrent de deftfnatie, of net emp oy , der Middelen van de Collegien ter Admiraliteit, gefprcotcn uit het toeheemen der kosten van den oorlog te Waater, en byfonder van die van de protectie van de Koophandel. Wanneer de voorf: Inftruclie gemaakt wierd, en nog een geruime tyd daar naa, waaien dè oiv  ( 217 ) ordinaris Middelen van de Collegien ter Admiraliteit, off de Convoyen en Licenten, generalyk gedeftineert tot'Huur van den oorlog te Waater, ioiider dat de Provinciën in dien laft quaamen, anders als by weege van fubfidie, wanneer 'er te kort quam : en het is ligt te begrypen, dat foo lang dit duurde, van tyd tot tyd een generaale beraaming van het employ der ordinaris Middelen, en van de Equipagie, welke diende gedaan te worden tot protectie, foo van de Koophandel, als van de Kuiten, Zeegaaten, en binnen-ftroomen, molt gemaakt worden: en dat die aan haar Ho: Mo: gaf een generaale dispofitie, of fuperintendentie, over de faaken van den oorlog te Waater. Maar, na dat het toeneemen van de laft der protectie van de Koophandel de ordinaris Middelen van de Collegien ter Admiraliteit fodanig daar toe geaffedteert, en geeigent, heeft, dat geen Scheept van oorlog meer in Zee gebragt worden tot ecnig gebruik," niet directelyk, en alleen, raakende de protectie van den Koophandel, als die geëquipeert worden op extraordinaris Confenten, gedragen wordende op Petitiën , by welke niet llegts, als te vooren, een fubfidie, dienende tot fupplemeut van het kort der ordinaris Middelen, verlbgt word van de Provinciën , maar het geheel beloop der koften van de extraordinaris Equipagie : is daar uit gefprooten, dat haar Ho: Mo: wel behouden hebben de dispofitie over het employ der Scheepen, welke uitgeruft worden op extraordinaris Confenten, maar dat de refpective Collegien aan fig getrokken hebben de dispofitie over het employ van die, welke zy uitÜ 4 rus-  ( 218 ) ruften uit haar ordinaris Middelen, naa dat de protectie van den Koophandel in tvd van Oor konnenSvdenTreede' * 'de ***** mBh°et7l de defeaen/an de Preien, foo Petitln fm T1 C,°Jnfen.t °P de «tftórdiöaVjs 27' alS m de voldoening derfelve, meenig- Sitei/°° gr°°i-T' datJdC Collegien ter Adm'raiiteit genoodfaakt worden te befteeden tot de extraordinaris Equipagien de Middelen, welke Koop^S. geéigCm t0t Van dea .Wat nu in de tweede plaats belangt de admmftratie der Middelen, by de Confemen van de trommen gedeflineert tot den oorlog te Waater "[ " Lande, het beleid van de Generaliteits * nantien met uitflurting egter van de Middelen van de Collegien ter Admiraliteit, gedefereert zynde by Inftruclie aan den Raad van Staate velke ,n het adminiftreeren derfelve moet volgen de Confenten van de refpeclive Provinciën, of het geen, dat in het generaal by de Provinciën fal norden geordonneert, kan het felve beleid niet behooren tot de tafel van haar Ho. Mo: en te minder, om dat de Bondgenooten begreepen , en gewilt hebben dat de dispofitie over de gemeen" beurs foude ft een ^ ^ ^ Rovmcien welke het meeft contribueeren, ook de meefte ftemmen hebben, in plaats, dat alle de Provinciën gelyke ftemmen hebben ter Vergadering van haar Mo; Mo\ f„ Mi?a,r A°%te] djt hl het generaal fodanig is, Joo heeft de Vergadering van haar Ho: Mo niet te mm de _ dispofitie over deefe en geene faaken van financie. By  ( 219 ) By exempel, dewyl de Groote Vergadering van het jaar 1651 de fecreete correspondentie geheel geftelt heeft ten beleide van haar Ho: Mo:, fchynt de dispofitie over de poft van de fecreete d'ienften , welke poft te vooren ftont ter directie van de Prins van Orange volgens de text van de oude Staaten van oorlog, federt die tyd niet te konnen gedisputeert worden aan haar Ho: Mo:. Ook is gerecipieert, dat van de poft van de defroycmenten niet gedisponeert word by den Raad van Staate als op Refolutie van haar Ho: Mo:, aan welke de Minifters buiten 's Lands haar declaraticn overleeveren, en aan welke defelve fig addrelfeeren over alle polten, welke niet klaar gedetermineert zyn by de Reglementen, en zy egter meenen haar in declaratie te moeten geleeden worden. Dog ontrent de Middelen van de Collegien ter Admiraliteit competeert aan de Vergadering van haar Ho: Mo: een generaalder dispofitie: het fevenentwintigfte Articul der Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit meedebrengende, dat defelve fullen leeveren, van dry tot dry maanden , aan de Staaten Generaal een Staat van ontfang en uitgaaf: dat den Ontfanger Generaal van elk Quartier alle fes maanden lal reekenen aan defelve, of aan haar Gecommitteerden: dat^op derfelver ordonnantie het overfchot van het één Quartier fal verftrekt worden ten voordeel van het ander, daar te kort komt: en, foo 'er in 't generaal overfchiet, dat het overfchot bekeert lal worden, daar, en fulx, als de Staaten Generaal fullen ordonneeren. O 5 Maar  Maar, hoewel de Inftruclie van de Collegien ter Admiraliteit foo generaale dispofitie geeft aan haar Ho: Mo: over de Convoyen, en Licenten, loo hebben niet te min de Provinciën, welke by de Zee geïntereffeert zyn , en in welke de Collegien ter Admiraliteit refideeren, altyt haar werk gemaakt van te beletten , dat de Vergadering van haar Ho: Mo: fig foude bemoeijen met de ordinaris Middelen van de Collegien ter Admiraliteit, welke wel Generaliteits Collegien zyn, maar fodanig gecompofeeit, dat alleen daar uit genoegfaam blykt, dat de meening altyd geweeft is, dat de Provinciën, aan de Zee geleegen , fouden hebben de principaale directie van de faaken van de Admiraliteit. Gelyk ook het Collegie fuperintendent, waar van boven gefprooken is, alleen beftont uit Gecommitteerden uit de Provinciën van Holland, Zeeland, en Vriesland. En feeker haar Ho: Mo: fouden fterker kon- , nen ftaan op haar regt tegen die Provinciën, welke in deefe eene lyn trekken met de Collegien ter Admiraliteit, indien de meefte Provinciën niet doorgaans feer agterlyk geweeft waaren in het draagen, en fuiveren, der extraordinaris Conlenten tot de faaken van de Zee, feedert dat de laft van den oorlog te Waater, die lang beftaan had m het uitruften van eenige ligte Scheepen, en Uitleggers, tot beveiliging der Stranden, Zeegaaten, Eilanden, en binnenftroomen, foo feer verfwaart is, als boven aangeweefen is. VYF-  ( 221 ) VYFDE CAPITTEL. Van de meerder, of minder, magt, welke de Vergadering van haar Ho: Ms: heeft naa de verfcheidentheit der faaken , waar over gedelibereert word. Dog het verdient fonderlinge opmerking, dat de Vergadering van haar Ho: Mo: niet eeven veel magt, of dispofitie, heeft over alle faaken, welke volgens de twee voorgaande Capittelen behooren tot haar deliberatien. Want eerftelyk zyn 'er faaken, waar over de Provinciën wel gehouden zyn faamen te delibereeren , maar 1 onder onderworpen te weefen aan het goedvinden van de meerderheid: andere wederom, welke fodanig geftelt zyn ter dispofiitie van de Vergadering, dat het minder getal gehouden is de meerderheid te volgen: En ten andere zyn 'er van de laafte foort van faaken fommige, waar in felfs geen laft van Principaalen plaats heeft, maar waar over de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit disponeeren uit kragte van de generaale overgifte van de Provinciën. De faaken, waar in de Provinciën niet onderworpen zyn aan het goedvinden van de meerdcrheit, of waar in geen overftemming plaats heeft, zyn meeft alle de importante deliberatien, uit de Unie fpruitende, waar van het negende Articul meedebrengt, ^ dat men geen accoord van Beftant, of Peis, maaken, nog oorlog „ aanyaerden, nog eenige Impoften, of Contri„ butie, de Generaliteit van deefen Verbande „ aan-  ( 222 J „ aangaande, inftellen fal, dan met gemeen ad. vis, en confent van de Provinciën Untrent welke woorden p-een 5„i„„ u j kelykheid fchynt te vdl^dSbÖ^" of het maaken van allerhande Traöaaten Zl vreemde Mogentheeden begreepenisandere woorden van geen accoord'vatBejtand, of Pets te ™«ken waar ontrent de Het/de Grit van verftant te zyn geweeft, dat die woorden moeten genoomen worden in een enge fin telende in het derde van zyn Jaarboeken , foctelaTis der de Ik7 ^^d MtanüenmLn^ondei de faaken waar in overftemming plaats heeft-, terwyj hy jacem, inducias, nova E tnbuta daar van uitfluit. Gelyk het vierde A i' cul der Inftrudie van de fcheid maakt tulfchen Aïïiantien en Oorlog en Pal' lL 0ld°nnantie °P de Vergadering %an Hofland van den 17 Maert 1581, ter plaatfe daar gefprooken word van de faaken waarave voortaan foude gehandelt worden in de Vergadering hei maaien van Pats en Beft and: het aanlemenfan Oorlog: en nieuwe Alhantten of Verbonden: voorX verfcheide faaken reekend. 7 En in de tweede plaats, off de claufule, verbiedende, Impoften, of Contributie, de Generatie* van deefen Verbande aangaande, m \e fteUeTZtt gemeen advis , en confent, van de Provinciën alleen flaat op het inftellen van fchattingen over de geünieerde Provinciën, dan of die ook betrekkelyk is op het inftellen derfelve over de Steeden, en Quart.e.en, onder de Generaliteit reforteerende, welke een gemeen patrimonie van deProvinc.cn zynde, fchynt daar over te kon¬ nen  ( 223) nen gedisponeert worden als over effecten van een focieteit, waar in naa Regten de meerderheit van ftemmen gelden moet. En fchynt dit met te meerder fondament gefuftineert te konnen worden, om dat in het vervolg van het aangctooge negende Articul van de Unie gefegt word, dat overftemming plaats heeft in „ de andere faaken, het beleid van „ deefe confederatie, en't geen daarvan depen„ deert, en daar uit volgen fal, aangaande. Uit welke woorden, en uit de tegenftelling derfelve tegen de voorige, noodfaaklyk fchynt te volgen, aan de eene zyde, dat overftemming in geen faaken plaats heeft, als die dependentiën, of gevolgen, van de Unie zyn: en aan de andere zyde dat die plaats heeft in alle faaken, die uit de Unie volgen, geene uitgefondert, als alleen de materiën van Vreede en Oorlog, en van Belastingen. Dog, hoe klaar dit laafte ook opgeflooten legt in de aangetooge woorden, en fchoon dat niets ter contrarie gevonden word in de Unie, foo is egter niets univerfeelder gerecipieert, als dat geen verandering kan gemaakt worden als by eenpaarigheid in verfcheide faaken, eens door de Bondgenooten vaftgefteld , of geadvoueert, en aangenoomen, gelyk als in de Inftruótien van de Generaliteits Collegien, nog in de grondwetten , en Reglementen, welke met gemeen goedvinden gearrefteert zyn, nog eindelyk in de generaale ordres op het ftuk van de Regeering, welke bekragtigt zyn door een immemoriaal gebruik, gelyk als, dat de Gedeputeerden van de Provincie van Gelderland de eerfte zyn  ( 224 ) zyn in alle befoignes,, en conferentien, fchoofl dat het prefidie ter Vergadering ronlee't onder de Provinciën: dat twee Gedeputeerden uit de Provincie van Holland en Weftvriesland (temmen in alle befoignes en conferentien tegen één uit elke van de les andere Provinciën, fchoon dat alle de Provinciën gelyke ftem hebben in de Vernadering: en meer andere diergelyke generale ordres op het huk van de Regeering Een Unie, of confederatie, welkers Leeden niet konnen malkander overftemmcn in de faaken om welke de Unie aangegaan is, veel eer een Unie m naam zynde, als inde daad, foude het gewiflelyk een capitaal defect weefen in de Unie, en in de deliberatien, daar uit producerende, dat geen overftemming plaats heeft in de weefentl.ykfte faaken: ten waar dat het felve negende Art. tegen dat dcfcd voorfien had door te ftatueeren, „ dat of het gebeurde, dat de „ irovmcien in faaken van Beftant, Peis, Oor» log, of Contributie, met den anderen niet ac* cordeeren konden, het gefchil gerefereert, en „ gelubmitteert, fal worden by provifie aan de „ Heeren Stadhouders van de geünieerde Pro„.vincieti, nu ter tyd wefende, die 't voorf: „ gefchil tulfchen partyen fullen vergelyken, off » daar van uitfpreeken, fulx als zyluiden vinden „ lullen in bihikheid te behooren'"'. In het jaar 1651 beweerden de Provinciën van Zeeland, Vriesland, en Stad en Ommelanden («), dat de meening van het voorf: negende Articul niet fo) Sie derfelver propafiiien in 't Regifter van de£r:Ver. nadering 22 en 27 Janua: 1651,  ( 225 ) .niet bepaalt was, in opfigt van de befliffing der verfchillen, tot het leeven der Stadhouders, welke in functie waaren ten tyde van het fluiten van de Unie: en de twee laafte Provinciën meenden, te konnen belluiten uit dat Articul, dat de Provinciën fig ftilfwygende verbonden hebben by de Unie tot een Stadhouderlyke Regeering, om dat naamelyk de geünieerde Provinciën niet konnen weefen fonder het vaftgeftelde middel van beflifling der verfchillen over alles, dat efientieel is in de Unie. Maar, behalven dat een feer vreemde fin moet gegeven worden aan de woorden by provifie , en nu ter tyd we f ende , om het Articul fo • danig te konnen uitleggen: de autoriteit, welke de Provinciën by dat Articul gaaven aan de Stadhouders, door defelve, onder de naam van het fubmitteeren der verfchillen aan haar uitfpraak, op een indirecte wys meefters te maken van Vreede en Oorlog, en van de beurs der Ingefeetenen, ging foo ver, dat wel te begrypen is, dat de Provinciën in die verieege tyden hebben willen foo veel toebetrouwen aan Stadhouders, welke fy kenden, en particulierlyk aan de Prins van O range: maar geenfins, dat fe fouden hebben willen eens voor al foo groote autoriteit geeven aan alle toekoomende Stadhouders. Men foude miflchien met meerder fondament konnen fuftineeren, dat de woorden van het negende Articul van de Unie verder getrokken worden als der Bondgenooten meening geweeft is: want dat defelve in het aangaan van de Unie niet gedagt hebben een Republicq te ftigten , of generaale regels en gronden van. Regeering vaft te ftellen vooi  ( 226 ) voor alle toekoomende tvden, en gevallen- ÓS afiweering van den Koning van Spagnien 'met welke de Republicq haar aanvang5genoomen heeft, eerft twee jaaren daar naa gerefolveer" zynde: maar alleen te verfterken, en vafter te maaken de generaale Unie tuffchen alle de Nederjandlche Provinciën van het jaar 1576 of de Pacificatie van Gent, gelyk af te neemen ?$ de inleiding van de Unie: dat de Pacificatie van Lrent, en by gevolg de Unie van Utregt, eio-entlyk maar aangegaan is tot befcherming van de oude vryheid, en van de privilegiën, tegen de öpaanlcne tyrannie en geweetensdwang: dat de Bondgenooten weelende, dat veelei hoofden begonden te hangen naa een reconciliatie met den Kqmng van Spagnien , gelyk de Walfche Provinciën nog in dat felve jaar wederkeerden onder defielfs gehoorfaamheid, hebben willen aan dat loort van Regenten beneemen alle hoop van die reconciliatie door te dryven, met vaft te ftefien by de nadere Unie, dat geen Peis, nog -neltant, louden konnen gemaakt worden als mét gemeene bewilliging, fonder verder gedagt te hebben: en, wat aangaat het point van de Contributie, dat foo het meergem: negende Articul meedebrengt, dat geen overftemming daar in plaats fal hebben, vooraf by het vyfde en fesde Articulen vaftgefteld is, en wel fonder bepaaling yan tyd, dat tot de gemeene defenfie verfcheide Impoften, in het vyfde Articul gefpecificeert, geheeven fullen worden over alle de Provinciën en dat die by gemeen advis verhoogt, en verlaegt, fullen worden, naa dat de nood, en gelegentheid van faaken, fal vereifichen. Het geen Yeel  ( 227' ) Veel vetfchilt vari een fodanige vryheid van" Confenten, als doorgaans geëlicieert word uit het voorsz: negende Articul Al het welk gewiflelyk fonderlinge reflexie verdient. Dog, hóe het ook daar meede zy , het geen, dat boven aangeweefen is geen defect geweeft te zyn in de Unie, is met de tyd geworden èen capitaal defect in de deliberatien van haar Ho: Mo: , doordien de meefte Provinciën van het jaar 1650 tot het jaar 1672 geweeft^ zyn fonder Stadhouder, gelyk fe weder zyn federt het jaar 1702 : en by gevolg de faaken, waar over de Provinciën malkander niet verftaan , niet konnen verbleven worden aan de Stadhouders, nog defelve buiten verblyf konnen arbeiden om door haar credit, en influentie, de Provinciën te induceeren tot eenpaarigheid. Overtuigt van de noodwendigheid van eenig remedie tegen een foo capitaal defect in de deliberatien, heeft de Groote Vergadering van het jaar 1651 ferieufelyk daar over gedelibereert, ert "het foo ver gebragt, dat de faak ongetwyftelt Voor het fclieiden van de Vergadering tot conclulie foude zyn gebragt geweeft, indien niet de Provincie van Holland ert Weftvriesland ongelukkiglyk geftaan had op de uitfondering van het ftuk van de Confenten, het welk de andere Provinciën met reeden niet willende nageeven , E het werk doe blyven fteeken (a). De Provincie van Holland en Weftvriesland, •haar misllag fiende, heeft wel eenige jaaren ckuir naa O) Sie Rsg: Gr: Vergadering 19 Au%: i^SL e* fól {Cnde. II. Deel. P  f 148 ) «aa gepoogt, de voorflag van het jaar 1651 te doen brengen tot conclufie (a), maar doe was, gelyk men fegt, het gety verloopen, en de andere Provinciën daar toe ongeneege. Ook is het werk wel weder op het tapyt gebragt in de extraordinaris Vergadering, gehouden m het laaft van het jaar 1716 en in het jaar 1717: en de Raad van Staate heeft den 27 January van het laaftgem: jaar daar op aan de extraordinaris Vergadering gegeven een ampel Advis, waar in de voorflag van het jaar 1651 nader befchaaft is (b). Maar die Vergadering is meede gefcheiden, of vervallen, fonder Refolutie genoomen te hebben op dat importante werk, fchoon fe daarom meede principalyk by een gekoomen was: en heeft vervolgens de ordinaris Vergadering befet gelaaten met het voorf: capitaal defect in haar deliberatien over de wefentlykfte faaken, uit de Unie fpruitende. Wel is waar, dat nu en dan, naa lang delibereeren, geftapt word over het meergem: negende Articul van de Unie, en in materie van Tractaaten geconcludeert by meerderheid. Waar van foo wel oude, als leevendige, exemplen fouden konnen bygebragt worden. Maar, in het generaal gefprooken, bjyven de deliberatien over de gewigtigfte faaken doorgaans foo lang hangen, dat de tyd die buiten haar geheel brengt, of dat de party, welke andere, het zy vrienden, of vyanden, daar ontrent neemen, aan de Staat do O) Sie Ref. $r<* van Ttofr, 2 Mey 1663. (J>) Sie Ref. Sf» Gen'. 7 Aug: ijió.  ( 22Ó ) de keur beneemt, en haar voorfchryft de party, welke zy kiefen moet. Ook is waar, dat dewyl niet als met eenpaarigheid geconcludeert kan worden in materie van contributie : en de tyd doorgaans niet toelaat te wagten naa eenpaarige conienten op de Petitiën: het van overlang de gewoonte is, dat de Provinciën, welke geconfenteert hebben, haar penningen furneeren fonder te wagten na de confenten van haar meedebondgenooten, of naa een ordentelyke conclufie, of Staatsgewys confent, ter Veigaderïng van haar Ho: Mo:, wanneer zy meenen, dat de faaken daar naa niet konnen wagten. Maar daar door is het geheel weik van dé Confenten geraakt in een foo groote desordre, en de Unie is daar door foo geluxeert in haar weefentlykfte deel, dat is, in de gelykheid tusfchen de Provinciën in het draagen der Laften van de gemeene defenfie, dat te eeniger tyd een totale difiblutie van de Unie daar uit te wagten is. Dit point is foo eflentieel, en raakt foo feer de importantfte deliberatien van haar Ho Mo:, dat men gemeent heeft een wynig langer daarop te moeten blyven ftaan, als miftchien overeenkomt met het oogmerk defer Verhandeling. Maar, om voort te gaan^ in den aanvang vart dit Capittel is gefegt, dat fommige van de faaken , waar in by overftemming kan geconcludeert Worden, fodanig geftelt zyn ter dispofitie van de Vergadering, dat daar in felfs geen laft van Principaalen plaats heeft, fchoon dat de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit daar aan, in het generaal gefprooken, gebonden zyn, F Pi Tot  ( 23ö } Tot dit foort van faaken behoord eefft, en vooral, de dispofitie over het geeven van dé fatenten, welke dispofitie door de Groote Vergadering van het jaar 1651 (a) gedefereert i* aan haar Ho: Mo: onder een Inftrudie, en eed uitdrukkelyk meedebrengende , dat de Heeren gedeputeerden ter Vergadering van haar Ho: Mo„ deelen aangaande by eede lullen renuncieeren » van alle particuliere correspondentie, het zv „ rnet de Provinciën, Steeden, off Leeden van » dien, off private, off" particuliere perfoonen „ voor ioq ver defelve den gemeenen befte hin„ derlyk (ouden mogen weefen, en dat fonder „ aanfien van Provinciën, off" Steeden, daar uit n Zy gebooren, of verkooren zyn, of het par„ ticuher profyt derfelver, van 'hem fel ven, of ,* van iemand anders: en belooven, alleen voor » oogen te fullen houden de welvaart en con»» (ervatie der voorsz. Landen, en van de ge„ meene faaken, en voords deefen aangaande „ doen , dat goede en getrouwe Gecommitteerden n gehouden en fchuldig zyn te doen. ■ Ten anderen behoord tot dit foort van faaken <*e dupohue m faaken, en over het volk van oei log. ■ Het waar te wenfehen, dat het vyfde Articul der laafte Inftrudie van den Raad van Staate, by welk Articul de dispofitie in de faaken,'en over het volk van oorlog gemeen gemaakt is aan de Vergadering van haar Ho- Mo:, en aan den Kaad, door hmpelyk in te lafien in het fesde '9? ' °$ *ms ' JWl'rmbö 79; nabtao»"rjifo J. (?) Den 16 Juny 1651.  Articul der oude Inftrudie de woorden, met eit neevens de Vergadering der ordinaris Gecommitteerd den ter Generaliteit, wat breeder was geëxtendeert geweeft : en dat de groote Vergadering gevolgt had het advis van die Provinciën, welke begreepen, dat een Inftrudie moft gemaakt worden voor de Vergadering van haar Ho: Mo: op het ftuk van de dispofitie in de faaken, en over het volk van oorlog {a). En gewilfelyk, foo de Staat oit het ongeluk heeft van weder in oorlog te vervallen onder een form van Regeering als de heedensdaagfche, fal noodwendig daar voor dienen geforgt te worden : konnende de geene, die de belbignes en deliberatien over de militaire faaken bygewoont hebben geduurende den laaften oorlog, getuigen , wat nadeel de gemeene faak geleeden heeft by gebrek van een fodanige Inftrudie. Maar, hoewel de dispofitie in de faaken en over het volk van oorlog, in ftiaar foo weinig, en foo generaale, woorden, aan haar Ho: Mo: en aan de Raad van Staate, in het gemeen gedefereert is: foo ontbreekt het egter aan geen bewyfen om buiten disput te ftellen, dat haar Ho: Mo: aan geen laft van Principaalen gebonden zyn in de exercitie van die dispofitie. Eerftelyk is die dispofitie niet gedefereert aan haar Ho: Mo: als in het gemeen met een Collegie, en felfs by de Inftrudie van een Collegie, welk niet alleen niet gebonden is aan de laft (d) Sie het Peg: va» Je Gr: Vergadering 20 en 31 Janna., ai Fier:, 6 Maert, en 12 Julj 1051, • P 3  ( 232 ) laft'van particuliere Provinciën, maar in tegendeel daar aan moet renunciëeren. Ten anderen zyn haar Ho: Mo: gebragt onder defelve verphgtmg ais de Raad van Staate met opligt tot de particuliere Provinciën by de Inftrudie op het ltuk van de Patenten, de dispofitie over welke de Bondgenooten aangefien hebben voor een gedeelte van de disrofuie m de Jaaken en over het volk van oorlog, gelyk uit het hoofd van de voorf: Inftruclie blykt. En ten derde is het baarblykelyk uit de natuur der faaken, dat den oorlog niet kan beltierd worden door een Vergadering, die in dat ltuk loude afhangen van laft van Principaalen en die daar door loude buiten ftaat weefen tot het neemen van fpoedige Refolutien op alle voorvallende occurentien : het beftier van oorW laaken incompatibel zynde met lange deliberatien En dewyl deefe laafte reeden niet minder betickkelyk is tot den oorlog te Waater, als tot den oorlog te Lande, foo volgt noodfaaklyk dat de dispofitie, welke in het voorgaande CaP'ttel getoond is aan haar Ho: Mo: toe te koomen m de faaken, en over het volk van oorlog te Waater, van defelve natuur moet weefen !rt deelen deele met de dispofitie in de faaken en over het volk van oorlog, te Lande: 3 Ten minde, dat wanneer de tvd gèerj foo lang u.tftel lyd, de conclufie niet kan opgehouden worden onder voorgeeven van defeól van lalt van Principaalen. Ten derde is de executie der Tradaaten, en Alhantiin, een faak, welke fodanig behoord ter dispofitie vau de Vergadering van haar Ho. Mo:, dat  ( 233 ) ^Jat daar ontrent geen laft van Principaalen plaats heeft, buiten die, uit kragte van welke de Vergadering de Traftaaten , en Alhantien, ratificeert, en de executie derfelve op haar neemt. r , Dit volgt eerftelyk uit de natuur der laake: dewyl het ongerymt zyn foude, dat een Vergadering, welke onder hand, enfegel, belooft, de Tradaaten, en Alliantien, te fullen executeeren, foude moeten, wanneer het aankomt op de executie, daar toe verfoeken nadere autorifatie: en dat de Provinciën, welke de Vergadering geautorifeert hebben om fulx te belooven, fouden konnen nader delibereeren, of de Vergadering haar belofte fal geftant doen, of niet. Maar ten anderen hebben de Bondgenooten uitdrukkelyk getoond van begryp te weefen, dat het Collegie, of de Vergadering, welke van haarent weege foude in handen hebben de generaale Regeering, eens voor al gequalificeert moet weefen tot het executeeren der Traótaaten, en Alliantien , wanneer zy naa het vertrek van de Graaf van Licetter tot de generaale Regeering committeerende den Raad van Staate, te gelyk den Raad by Inftrudie gequalificeert hebben om „ te onderhouden alle Tradaaten, en Al„ liantien, met de nabuurige Ryken, Land„ fchappen, en Republiquen " (a): een qualificatie, foo generaal, en onbepaalt, dat fe geen exceptie lyd. En wie kan twvffelen, of de meening van de ifi) Ref; S en PIm: 12 April 1588. P 4  ( 234 ) de Bondgenooten geweeft zy, wanneer fe kort daar naa de gemraa'e Regeerwg, of de weefent!yk te deelen daar van, ftilfwygende overgebiagt heoben van den R aad van Staate aan de Vefga.denng van haar Ho; Mo:, meede aan defelve Alhantienpengen "Sf?? ^ Tfaöaate"> Dog dit moet in een gcfonde finverftaan, en met te ver getrokken, worden. f™7ant' rl0° ,dG VerPaderi"g bevoegt is om fonde rngfpraak te executeeren de Tradaaten, en Alliantien: en foo de oppofitie der Gedepu- beletn T Cene °f meeiïer Pl°vincien niet £n beletten de executie van het geen, dat de Vergadering, op voorgaand eenpaarig goedvinden van de Provinciën, onder hand en feégfel belooft heeft te lullen executeeren : de Vergadering is ongetwyflelt gehouden recours te neemen tot de PTovmcien wanneer het twynelagtig voorkomt aan de meerderheid , welkers oordeel volgens de Unie gelden moet in alle faaken, daar het oordeel van de meerderheid niet -uitdrukkelyk is uitgeUootenfa), of een geval begreepen, of niet begreepen , ,s m een Tradaat, of Alliantie, het welk de omltandigheeden meenigmaal konnen twyffelagtig maaken: of wel, fchoon dat het geval klaar yk daar in begreepen is, of het Tradaat, pt Alliantie, moet geëxecuteert worden, of nietin de omftandigheeden, waar in de Staat fin- bevind : gelvkdaa. op fomtyds bedenken vallenkan By exempel wanneer de geen, die van den btaat vordert de executie van een Tradaat, of AI. O) Grotius de J: B: ac P.-, Uk % cap: 5. § i7.  ( 235 ) Alliantie, vooraf van zyn kant gemanqueert heeft het felve naa te koomen, of getreeden is in engagementen, notoirlyk daar tegen aanloopende: of wanneer de Staat, van welke de executie van een Tradaat, of Alliantie, gevordcrt word, fig ter dier tyd foude vinden in een fttuatie van eerder hulp nodig te hebben, als van te konnen geeven de hulp, welke geeifcht word. In fodanige gevallen, wanneer de deliberatie eigentlyk niet is over de executie, maar over de verpligting om te executeeren, moeten de Principaalen noodwendig gekent worden door de Vergadering. Maar die buiten fodanige gevallen minder magt : foude willen toefchrvven aan de Vergadering ontrent de executie der Tradaaten, en Alliantien, als booven gedaan is: of die foude willen aan de meerderheid betwisten het oordeel, of een Tradaat, of Alliantie, in feeker geval moet geëxecuteert worden, of niet: fal moeten bekennen, foo -hy gronden volgt, dat hy van de Republicq een .Republicq maakt, waar meede niemant handelen kan. Het geen , als men fiet op de gevolgen, een veel grooter fwaarigheid is als die, welke men wil ontgaan met de Vergadering van haar Ho: Mo: naauwer te bepaalen ontrent dit ftuk. Kortom, of de Vergadering heeft een generaale magt en autorifatie om te executeeren de geratificeerde Tradaaten, en Alliantien, gelyk beweefen is: of fe heeft een fpeciale autorifatie van de feeven Vereenigde Provinciën nodig tot elk geval, dat voorkomt, en dan is de executie der Tradaaten, en Alliantien, fubjed aan defelve lenteur, en aan defelve onfeekerheid, aan P 5 wel-  ( 236 . welke het fluiten der Tradaaten, en Alliantien, na de conftitutie van de Regeering fubjed is: dat is, dan hebben de Tradaaten, en Alliantien met de Republicq weinig te beduiden, de executie de ziel derfelve wefende. Eindelyk zyn de regtfaaken van die flag van waken, welke volflaagen overgegeeven zyn aan de Vergadering, en waar in geen laft van Principaalen plaats heeft, dewyl niemant regt kan fpreeken tuflchen partyen als naa zyn eigen oordeel en geinoet. In alle andere faaken, welke gedefereert zvn aan de Vergadering van haar Ho: Mo:, gehk de begeeving van Ampten, de Generaliteit, of oe Provinciën in het gemeen, aangaande: het ftellen van ordre op de politique Regeering van de Steeden, en Quartieren, immediatelyk reformerende onder de Generaliteit: en foo 'er meer faaken van die natuur zyn : hebben de Provinciën wei het regt, en vryheid, om laft te geeven aan haar Gecommitteerden: en de goede harmonie tuflchen de Provinciën brengt wel meede, cat tyd gelaaten worde aan de Gecommittd.en van een Provincie, welke meenen te moeten inneemen het goedvinden van haar Principaalen : infonderheit wanneer het Ampt, of de faak, van ronderhnge eorifideratie is met relatie tot het gemeene beft , of tot het particulier belang van een Provincie. Maar wanneer by pluraliteit voortgegaan word roet fodanige faaken, konnen de overltemde Provinciën , of derfelver Gedeputeerden , niet pretendeeren, dat de ordre van de Regeering te buiten gegaan wurd, nog de condufie (hemmen door ovciueeiBing, of anders. SES-  ( 237 ) SESDE CAPITTEL. Of de Vergadering van haar Ho: Mo: kan retr afteer en de Rejolutten, en Decieeten van de Generaliteits Collegien. Naa dat aangeweefen is, wat magt de Vergadering van haar Ho: Mo: heeft ontrent de iaaken, welke behooren tot haar deliberatien, resteert te onderhoeken, wat magt defelve heeft ontrent de faaken , welke by Inftruclie geftelt zyn ter dispofitie van de Generaliteits Collegien, en namelyk, of zy de magt heeft om te retracleeren het geen, dat defelve refolveeren binnen de paaien van haar refpeclive Inftruólien. Men hoord fcmwylen fuftineeren, dat de Inftruclien wel binden de Collegien, waar aan fe gegeeven zyn , maar niet de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit, welke reprefenteeren de gefaamentlyke Provinciën, en welke moeten weeten wat zy konnen verantwoorden aan haar refpeclive Committenten: en dat het niet ftaat aan de Generaliteits Collegien , te onderfoeken, waar toe de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit door haar refpeclive Committenten geautorifeert en gelaft zyn: maar dat defelve Collegien moeten refpecleeren de Refolutien van de Vergadering , fonder fig daar tegen te konnen behelpen met haar Inftruclien. De Collegien ter Admiraliteit, fchoon anders gehouden te gehoorfaamen de Refolutien, en beveelen, van haar Ho: Mo:, volgens het 16 en £0 Art', van haar Inftruclie, vinden een korte, en  ( 238 ) en peremtoire, folutie op dit raifonnement in het aangetooge feftigfte Articul, welk haar gehoorzaamheid bepaalt tot beveelen, die conform zyn haar laft en Lnjtruttie. 3 In de Inftruclien van de Raad van Staate van de jaaren 1584 en 1588 word niet gefprooken van eenige lubordinatie van den Raad aan de Vergadering van haar Ho: Mo:, nog van de relatie van de eene tot de andere, en geen wonder, dewyl men doe nog om geen permanente Vergadering dagt, gelyk getoond is in het tweede Capittel, maar de generaale Regeering ftelde in handen van den Raad, die de Vergadering van tyd tot tyd foude doen by een koomen. ■ ¥^1 Óe, toftniflie van het jaar 1651 maakt onderlcheid tulfchen de Staaten Generaal, dat is tulfchen de Staaten van de gefaamentlyke Provinciën , of immers een diergelyke Veigadenng als die van het jaar 1651, waar op verfcheide Provinciën Staatsgewyfe verfcheenen, andere gereprcfenteert wierden door een merkelvk getal van extraordinaris Gedeputeerden, en de Vergadering van de ordinaris Gecommitteerden ter Generaliteit. En, het geen opmerkelyk is, fe refervee'rt wel (a) aan de Staaten Generaal, en aan de Staaten van de Provinciën in het particulier, elk foo ree hen aangaat, het regt, om felve ordre te ftellen op de faaken, by de Inftrucïie geftelt ter dispofitie van den Raad, en dat nog maar alleen » bv van n°od, of als de faaken van den „ Lande fulx fullen vereilfchen": maar fe maakt met het minfte gewag in die refervatoire claufule van de Vergadering van de ordinaris Gecomtmtteer- («) Articul 50. dm  ( 239 j Één ter Generaliteit, fchoon dat die Vergadering niet flegts eens, off tweemaal , genoemt word in de Inftruclie, maar in negen vei fcheide Articulen: het geen egter behoord had , en ontwyffelyk foude gedaan weefen , indien de meehing geweeft waar , dat de Vergadering van de ordinar is Gecommitteerden ter' Generaliteit dispofitie foude? hebben over de faaken, by de Inftruclie geftelt ter dispofitie van den Raad van Staate. Boovendien maakt de Inftruclie nog een tweede onderfcheid, welke van geen minder opmerking in deefe is, te wéeten, tuffchen faaken, welke fimpelyk worden geftelt ter dispofitie van de Raad van Staate, en faaken, ontrent welke de Vergadering van de ordinaris Gecommitteerden, ter Genera'iteit concurreert met den Raad. Uit v/elk onderfcheid wederom fchynt te volgen, dat de meergemelde Vergadering geen dispofitie heeft over de faaken, welke fimpelyk, en fonder haar concurrentie, geftelt zyn ter dispofitie van den Raad. Behalven deefe reedenen, Welke alleen raaken of den Raad van Staate, of de Collegien ter Admiraliteit, zyn 'er verfcheide, welke de Generaliteits Collegien in het gemeen raaken: En naamelyk, in de eerfte plaats, dat geen eene Refolutie kan te voorfchvn gebragt worden , waar by oit foude verklaart weefen, dat aan de Vergadering van haar Ho: Mo: eenig gelag toekomt over de Inftruclien, by de Bondgenooten gegeeven aan de Generaliteits Collegien, of over de faaken, by dc Inftruclien geftelt tot derfelver dispofitie: i Ten andere, dat de refervatoire claufulen, in de  ( 240 ) de voorf: Inftruclien geïnfereert, waar by dö Bondgenooten aan fig behouden de interpretatie vermeerdering, vermindering, en verandering,* van de Inftruclien , niet duifterlyk te kenner! geven, dat de Inftruclien moeten hebben haar compleet effect, wanneer defelve op geene van die wyfen verandert worden: En ten derde, dewyl het een notoire faak is, dat geen Inftrudien "konnen verandert worden als met eenpaarige bewilliging, dat in alle gevallen die Collegien, welker Inftruclien in deer fen deele niet foo klaar leggen als de Inftrudien van den Raad van Staate, en van de Collegien ter Admiraliteit, niet behoeven te defereeren aan de Refolutien van de Vergadering van haar Ho: Mo: over faaken , by Inftruclie geftelt tot haar dispofitie, ten zy dat alvoorens aan haar blyke, niet alleen , dat die Refolutien genoomen zyn met eenpaarigheid, maar boovendien dat de eenpaarige meening geweeft is, in het geval in queftie van de Inftruclie af te gaan. _ Dog foo uit dit alles volgt, dat de Vergadering van haar Ho: Mog: niet bevoegt is om te retracteeren de Refolutien en Decreeten van de Generaliteits Collegien over faaken, aan defelve gedemandeert by haar refpeaive Inftruéiien, foo volgt nogtans daar uit geen fins, dat de Vergadering geen kennis altoos foude moogen neemen Van de abuifen, of excefien. welke fouden moogen weefen begaan in, of door, de Generaliteits Collegien. Het minfte, dat men daar ontrent kan geevert aan de Vergadering van haar Ho: Mo , is dat het haar ampt en pligt is , de Prove." daar van te  ( 24i ) te informeeren, gelyk als van alle andere abuifen 5* en exceflen, waar in de Prove.n gefaamentlyk geraakt zyn, en waar tegen de Vergadering felve niet kan voorfien fonder fpeciale laft en autorifatie: vooral, wanneer fodanige abuifen, en exceflen, niet van befyden, of van particulieren, veeltyds gedreeven door eige intereft, voorkoomen aan de Vergadering , maar van de geenen, welke amptshalven fchuldig zyn daar tegen te vigileeren: By exempel , wanneer die bekend gemaakt worden door de Generaliteits Reekenkamer, welke geleegentheid heeft in het opneemen der Reekeningen, en wel befonderlyk van de Reekeningen van de Ontf:s Gen', van de Unie, en van de Collegien ter Admiraliteit, om te ontdekken de abuifen, en exceflen, welke fouden moogen begaan worden in de adminiftratie der financien : of wel door den Thefaurier Gen'., welke daar toe meede uit de natuur van fyn ampt byfondere geleegentheid heeft, en gehouden is volgens het twintigfte Articul van fyne Inftrutftie „ naaktelyk voor te draagen daar het „ behoord alle nieuwigheeden, frauden, en abui„ fen, welke hy komt te ontdekken". En foo men dit niet kan tegenfpreeken , fchynt men van gelyke niet te konnen tegenfpreeken, eerftelyk, dat de Vergadering van haar Ho: Mo:, om op geen lofle voet te fchryven aan de Provinciën, bevoegt is vooraf te vorderen het berigt en informatie van het Collegie , in, of door, het welk de abuifen, of exceflen, fouden begaan weefen: en ten anderen, dat de Vergadering, om te beletten, wanneer de  ( 24- ) dé faaken, waar ontrent'de abuifen, of exceflen' fouden begaan weefen, nog in haar geheel zyn, dat die niet buiten haar geheel gebragt worden' Hangende de deliberatie van de Provinciën iW gelyx bevoegt is, als reprefenteerende de Prove" cn defelve vervangende wanneer de tyd o-eerr uitftel lyd, by provifie te furcheeren de voortgang van fodanige faaken. b lab  C 243 ) iSEVENDE CAPITTEL. Vf, en in vat fin, de Souverainiteit van den Staat refedeert in de Vergadering van haar Ho: Mo:, en van het onderfcheid tujfcnen defelve , en èen meer eigentlyk foo genaamde Vergadering van de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Uit het gefegde in dé voorgaande Capitteiert fchynt inet weinig moeite te konnen beflooten worden, of, en in wat hn, de Souverainiteit van den Staat dér Vereenigde Nederlanden kan gefegt worden te refideeren in de Vergadering Van haar Ho: Mo:. Dewyl egter dit ftuk fomwyl qualyk begreepen word, en de Provinciën lëlve daar ontrent voor deefe niet van eené bevatcing geweeft zyn(a*, fal het niet ondienftig weefen , het felve ;nog V/at nader te cClairciflééren. Vooiaf fbat aan te mérken , eerftelyk, dat buiten opligt tot de Unie de Souverainiteit, off* het oppergelag, dat voor de affweering toebehoord heeft aan den Koning van Spagnien, als Hertog van Gelder, Graaf vari Holland, en foo voords, nótoiilyk vervallen is door de affweering aan de Staaten van de refpeclive Provinciën, elk foó veel haai' territoir aangaat, en geconfolideert is met dat gedeelte van de Souverainiteit, dat Van ouds aaii elk van defelve onder haar Lands- hee- 0) Sie Ref: St* van Dolt: 17 Jut: 1663. Publicq Gebed Deel 1 , cap. 4. Deel 2 cup: 1. II. Deel. q  ( 244 ) heeren toebehoord heeft, naa de verfcheide conftitutien van haar Regecring: _ Ten anderen , dat de meening van de Provinciën in het aangaan van de Unie niet kan geweeft zyn de Souverainiteit in het geheel, off ten deele, gemeen te maaken, aangefien dat de Unie aangegaan is meer als twee jaaren voor de afl weering van den Koning van Spagnien. . Ten derde , fchoon de Unie aangegaan was, niet voor, maar naa, de affweering van den Koning van Spagnien: dat egter in geenen deele foude konnen uit de Unie beflooten worden, dat de Souverainiteit gemeen gemaakt is, doordien de Provinciën foo weinig konnen verftaan worden fulx gedaan te hebben door fig aan malkander te verbinden tot onderlinge defenfie, en om met dat infigt niet te pleegen feekere aden van Souverainiteit anders als met gemeen confent, het geen al is, waar toe de Provinciën fig •verbonden hebben by de Unie, als andere Princen, en Staaten, welke dagelyx fig by TracWen en Alliantien tot diergelyke faaken* verbinden, fonder de Souverainiteit gemeen te maaken. Uit al het welk volgt, dat de Souverainiteit, met alle haar gevolgen, onaangeficn de Unie, toekomt, niet aan de Provinciën in het gemeen, of aan de Staaten Generaal, veel min aan de Vergadering van haar Ho: Mo:, maar aan elke Prov^ aflonderiyk , en dat vreemde Princen, wanneer fe negotieeren met de Vergadering van haar Ho: Mo: , negotieeren met Gedepu° teerden, niet van een enkeld Souverain , maar van feeven naauw verbondc, of, gelyk men doorgaans fegt, geünieerde Souverainen. Dog  ( 245 ) Dog het is ganfch anders gelecgen met de : Souverainiteit, in opfigt van de Quartieren, en Stceden, immediatelyk reforteerende onder de Generaliteit, en van de Landfchappen, welke de Ooft- en- Weftindifche Compagnien befitten binnen de paaien van haar refpeétive Octroven. Niet, dat de Souverainiteit daar over eigentlyk foude refideeren in de Vergadering van haar Ho: Mo:, of toekoomen aan iemand anders als aan de Staaten van de feeven Vereenigde Pro-s i vincien. Maar, dewyl die toekomt, niet aan de Provinciën affonderlyk, fodanig dat Gelderland, i Holland, of eenige andere Provincie, aangemerkt i buiten getneenfchap met de fes andere Provin* cicn, foude konnen gefegt worden, in het geheel , of ten deele, de Souverainiteit te hebben over de voorfz: Stceden , Quartieren , en Landfchappen , off" over eenig deel van dien, of bevoegt te weefen om affonderlyk daar over te pleegen eenige acte van Souverainiteit: maar in tegendeel, aan de feeven Provinciën, in het gemeen, en pro indivifc>', als over gemeene goederen, en effecten: foo is 'er geen Vergadering, of Collegie, buiten de Vergadering van haar Ho: Mo:, welke immediatelyk reprefenteert, off kan reprefenteeren, de onverdeelde Souverainiteit van de gefaamentlyke Provinciën over de voorfz: Quartieren, Stceden, en Landfchappen. En het is een foo inconteftable faak, dat geene van de Provinciën affonderlyk kan pleegen eenige acte van Souverainiteit over de voorf* Quartieren , Steeden , en Landfchappen , dat, hoewel de Provincie van Zeeland van over lange Q 2 hg  ( H6 ) fig Wégeeigent beeft een gedeelte van Staat» Vlaanderen onder de naam van het commütmms en de Middelen aldaar trekt, defelve Middelen met te min nog ten huidigen dage geheeven worden op de Generaliteits Ordonnantiën, en verpagt Van Generaliteits Weege door Gecommitteerden yan den Raad van Staate, aan welke Kaart ook geappelleert word van de Vonniflên, het ftuk van de Middelen onder het cómmittimus raakende : gelyk voords in alle andere faaken de ljacaaten, en Ordonnantiën, van de Generaliteit aldaar plaats hebben, en niet die van de Staaten van Zeeland. Om het ltuk van de Souverainiteit nog meer op te helderen, de Vergadering van haar Hó: JVlo; kan aangemerkt worden in vyf verfcheide relatien : de eerfte tot de Staaten van de reïpechve Provinciën: de tweede tot buitenlandfche Vrincen, en tot derfelver Minifters : de derde tot de Generaliteits Collegien : de vierde tot de Militie van den Staat te Waater en te Lande en tot de hooge en laege Officieren, defelve gebiedende : de vyfde tot de Quartieren, en Steeden immediatelyk refortecrende onder de Generaliteit' mitsgaders tot de Landfchappen, welke de Ooftcn- \\ eftmdifche Compagnien befitten binnen de paaien van haar refpeclive Octioyen. In de eerfte relatie is de Vergadering van haar «6: Mo: alloo weinig Souvèrain als een Ambassadeur van den Staat buiten 's Lands Souvèrain is, en nog_minder, doordien een Ambaffarieur zyn credcntiaal, en carader, heeft van de feeven Pravmcen in plaats dat de Gedeputeerden, waar uit de Vergadering beftaat, geen andere ere-  ( 247 ) j credentialen hebben als van haar refpeclive I Committenten. In de tweede relatie reprefenteert de Vergadering van haar Ho: Mo: de Staaten van de feeven fouveraine, hoewrel naauw vereenigde, Provinciën, en is, als fodanig, bevoegt te vorderen niet alleen alle de eeibewyfing , welke toekomt aan een fouveraine Vergadering, maar ook dat buitenlandfche Princen , en derfelver '\ Minifters, fig aan haar addrefiecren, en aan niemand anders, over alle faaken, welke den Staat der Vereenigde Nederlanden in het gemeen betreffen {a). Dog dewyl de Vergadeiing de feeven fouve■ reyne Prove.n reprefenteert, heeft defelve uit dien hoofde altyd gepretendeert, en ook gehad, de voorrang booven de Staaten van elke Provc affonderlyk , fchoon op derfelver Souvèrain territóir. Waar van de bewyfen te vinden fyn in een Ref: van haar Ho: Mo: van den I Maart 1685, genoomen by gelegentheid dat aan derfelver Gedepe.n in een ceremonieele actie de pas wierd afgefneeden door die van de Provincie van Holland, waar van het opmerkelyk is dat geen rapport gedaan is aan de Vergadering van Holland, immers dat niets daar van gevonden word in het Regifter. Men foude hier konnen vraagen, dewyl dé Vergadering eigentlyk niet fouverain Is, maar alleen reprefenteert de feeven fouveraine Piovtn, of de buitenlandfche Minifters, met den S:aat over (d) Sie Memoires et tiegottations fecretes de la Frar.ci j touchant la Paix de Mnn/1-r Terne 4 pag; 61, Q 3  ('248 ) over feeker fubjcct hebbende te negotieeren, niet fouden'kannen, fonder te kort te doen aan de Vergadering, vooraf vorderen communicatie van de laft en autorifatie, welke defelve heeft van de rc(pe. Proven, om met haar te treeden in onderhandeling over het fubjeót van haar Commifïié. Waar op men niets anders fd feggen tot antwoord , als dat in een notabel voorval gebleeken is, dat de Vergadering niet gedesavoueert heeft, dat daar op konde gedaan worden. Want men vind in het Regifter van het jaar 1590 (du dat de Ambaffadeurs • van Engeland, alvoorens te treeden in negotiatie over feekëfe pointen, welke één van haar den 14'Juïy van het voorgaand jaar 15 89 overgegecven had , geïnfifteert hebbende om te hebben verklaaring, off de Heeren Staaten gelaft, en geautorifeert, waarén om met haar daar over te handelen, defelve wel in het eerft daar aan tragteden te voldoen met bv monde te geeven „ particuliere berigting van de qua„ liteit, en magt, van het Collegie ö'f eerpus „ van de Staaten Generaal, gecompofeert wee- fende .by de Gedep™ van de geünieerde Pro„ vincien, en dat het felve Collegie, alfoo ge„ formeert weefende, is het fouverein Collegie van den Lande, het welk geen Overhecr « heeft , maar die Gedep'" van de r-roj™, te weeten die Staaten van defelve, aan dewelke zy heure actiën en Refolutien moeten verant„ woorden: dat het geen de Heeren' Staaten met „ hen («) Sie Ref. 25 en 26 Julii 1590.  ( -49 ) hen op haar propofitie fullen handelen by de " Pïov*? en een iegelyk valide gehouden M " worden, gelvk ook de antwoorden, henluyden aireede gegeêven, na de magt die de Gedepu„ teerden van de Prov-? elk hebben van hun „ Principaalen , alfoo zy geautonfeert zyn om ie „ maintineeren de welftand van den Lande, de „ Vryheeden, Geregtigheeden, en Privilegiën van „ defelve in 't generaal en particulier, en by„ fonder meede te onderhouden het Tradaat met haar Maf. gemaakt: dog lbo de voorf. Heeren „ in laft fouden hebben, eenige faaken te propo„ neeren teegen de voorf: heure Geregtighee„ den, Vryheeden, Privileegien, en het voorf. „ Traktaat, dat die Gedept van de Provinciën „ hen rondelyk wel wilden verklaaren, dat zy „ daar op niet fulien refolveercn, of iets con„ cludeeren, fonder voorgaand rapport aan heure „ Principaalen : " Maar wanneer de Ambaffadeurs geen genoegen naamen met die verklaaring, maar aanhielden om te weeten, of de voorf. Arte? gecommuniceert waaien aan de refpe. Provc.n. , en of de Heeren Staaten Generaal by defelve geautorifeert en gelaft waaien met hen daar op te handelen, en te concludeeren, verfoekende daar op fchriftelyk antwoord, bleeven de Staaten niet by de voorf: gegeeve onderregting, maar antwoordden nader, en wel in gefchrifte, „ dat de Ar_ten aan de Prov1!1 gefonden waaren, en dat die haar Refob? en laft daar op gefonden hadden aan " hun refp*; Gedeputeerden, en dat zy in con„ formiteit van dien fouden befoigneeren , en „ tradeeren met de geme. Heeren Ambaffadeurs." Q_ 4 Ili  ( «q ) In de dry overige relatien reprefenteert de Veigadenng mrgelyx de Staaten van de Vereenigde Provinciën, met die modificatie nogtans, dat die reprelentatie in reguard van de Generahteits Collegien bepaalt is door de refpeflive inltruflien, gelyk breeder aangeweefen is in het vieide Capitte], en m reguard van de Militie door den eed, die de Militie gehouden is te pielteeren pp het fiuk van de Patenten,volgens het formulier gearrefteeit by'de Groote Vergadering den ió Juny 1Ó51, dog welke buiten gebruik is , en door het regt der territoriale Gverheeden, waar van het hier de plaats niet is oin breeder te fpreeken. Dog in reguard van de Quartieren, en Sleeden, immediatelyk reformerende onder de Generaliteit, en van de Undfchappen, welke de Uolt- en- Weftindifche Compagnien befitten binnen de paaien van haar refpeclivè Odroyen, iieeft de reprefentatie geen andere paaien als die van de Souverainiteit, uitgefondert voor f09 veel eenige derfelve by capitulatie, en verdrag, gekoomen zyn onder de gehoorfaamheit van den Staa,t. Al, wat tot hier toe gefegt is, van de Vergadering v:in haar Ho: Mo: in opligt van de Souverainiteit, heeft notoirlyk metde plaats ontrent .extrao.idmaris Vergaderingen, uitgefondert «Qnneer de Provinciën daar op Staatsgewvs'verIcnynen, waar van egter accu e\cmpcl is (êdeit dat de Vergadering van haar Ho: Mo: een permanent Cpllegiè geworden is, of het mofl dat wee.'en van de Groote Vergadering van het jaar lópl , een exempel, waar meede in de  ( £5i ) jaaren 1716 en 1717 veel gefchermt is orn nieuwigheeden goed te maaken : en fal het daarom niet quaad wcefen, alhier kortelyk aan te wyfen , waar in die Vergadering verfchilt heeft van de ordinaris Vergadering van haar Ho: Mo:. Men kan niet pofitif feggen, dat alle de Provinciën Staatsgewyfe verfcheenen zyn op die Vergadering. Want hoewel de Provinciën van Zeeland, Vriesland, en Stad en Landen door defelve by Mifiive verfogt zyn, Staatsgewyfe in den Haage te koomen (a): en daar uit (oude fchynen te volgen, dat de andere Provinciën Staatsgewyfe aldaar vergadert waaren: foo fal men egter vinden, dat in het Regifter van die Vergadering wel noit gefprooken word van Gedeputeerden, maar altyt van de Staaten van Holland, en verfcheide maaien van de Staaten van Zeeland (/>), maar dat de Gedeputeerden van dq andere Provinciën nergens de Stapten van die Provinciën genoemt worden: als alleen, dat in een Refol: van den 27 January gefprooken word in het generaal van de Staaten van de refpeclivè Provinciën. Dog het zy dat alle, of maar fommige Pro.: vinden Staatsgewyfe verfcheenen zyn op de Gioote Vergadering van het jaar 1651, uit het geheel beloop der deliberatien van die Vergadc.. ring (a) Sle Refol'» 26 en 19 April 1651. $ Sic Refi 2« en 31 Janrj:, 1, 6, 8 , 9 , I? , ea 52 Fcbr. 1651, Q i"*-8.V"§*a4$  ( 252 ) ring is af te neemen, dat alle de Provinciën van begryp' waaren, dat de pointen, waar over die Vergadering befchreeven was, in defelve moften afgehandelt, en niet door de Vergadering felve aan de Provinciën ter deliberatie gefonden, off door de refpective Gedeputeerden overgenooraen worden. En gewiffelyk niets komt minder over een met het waar oogmerk van een extraordinaris Vergadering, als maar advifen, off projecten te fo rmeeren, om gefonden te worden aan de Provinciën, ten einde dat die daar op elk affouderlyk delibereeren. Het foude konnen aangefien worden voor een tweede onderfcheid in de manier van delibereeren tuffchen de voórf: en de ordinaris Vergadering^ dat defelve gedecerneert hebbende een conferentie tot het formeeren van een advis conciliatoir over de pointen, op welke de Vergadering befchreeven was, een gelyk getal, en namelyk dry, van elke Provincie daar toe genoemt zyn, en verftaan is, dat die Vrovmcnitim en niet capitattm, fouden advifeeren (a). Dan, dewyl tot alle andere befoignes agt Commiffariffen naa de gewoone wys genoemt wierden , en daar onder twee uit de Gedeputeerden van Holland (bf: foo fchynt het, dat 'er een particuliere reede moet geweeft zyn, om in het de» puteeren tot de conferentie conciliatoir af te wyken van de gewoone voet: welke reeden *» «ïi *Q «8 ,£> ,V', ]"P ^ jfc '. \ . .v itfo- (a) Sie Re/: 22, 23, en 28 Maert 1651. (b) Sie Re/: 9, 30, en 31 Maert, en 15 Jtinj 1651.  ( 253 ) miffchien geweeft is, dat men het meer aanfag als een conferentie tuffchen de Provinciën ten fine van accoord, dan als een befoigne van Commiffarifien, en daarom begreep, dat 'er een perfecte gelykheid mort weefen. Veelé meenen, dat men voor een derde onderfchcid tuffchen de voorf: en de ordinaris Vergadering moet houden, dat de Groote Vergadering van het jaar 1651 geen conferentien foude hebben doen houden met den Raad van Staate. Dog die dit voorgeeven, vergiffen fig in het feit, terwyl 'er verfcheide conferentien met den Raad gedecerneert zyn door die Vergadering (a): Het is waar, dat defelve Vergadering fonder overleg met den Raad van Staate gerefolvcert heeft op faaken, waar in de Raad had behooren gekent te fyn geweeft, naa de gewoone manier van delibereeren. Maar, welke ook de oorfaak daar van mag geweeft zyn, fe is gewiffelyk niet geweeft, dat die Vergadering begreep, dat het niet overeenkomt met de conftitutie, of met de waardigheid, van een extraordinaris Vergadering, conferentien te houden met den Raad van Staate: want dan foude fe niet hebben de boven gemelde conferentien gedecerneert gehad. Of, foo een extraordinaris Vergadering geen conferentien kan houden met den Raad van Staate over faaken, fpecleerende tot het ampt van den Raad, om dat de Groote Vergadering van het jaar 1651 het niet gedaan heeft over het ftuk van de Patenten, over de Inftructie van (a) Sie Ref. 11 Mey, 17 en 19 Juïj 1Ö51.  ( 254 ) van den Raad, en over de befliffing der verfchillen onder de Provinciën , foo moet een extraordmans Vergadering, om defelve reeden, niet mneemen het fchriftelyk advis van den Raad van Staate over lbdanige faaken: waar in egter de geene , die de conferentien met den Kaad tegenfpreeken, geen fwaarigheid vinden, AGT-  ( 255 ) AGTSTE CAPITTEL. Van het maaken van een InftrucTte voor dé Vergadering van haar Ho: Mo:. Men foude hier konnen eindigen, indien het niet dienftig was aan te wyfen het voornaam gebruik, welk foude konnen gemaakt worden van het voorenftaand Discours, beftaande in het maaken van een Inftruclie voor de Vergadering van haar Ho: Mo:, gebouwt op de gronden, in het Difcours gelegt. Niet alleen is daar in aangeweefen, dat nu eri dan gedisputeert is over verfcheide faaken, raakende foo de materie, als de forme, der deliberatien van de Vergadering, en onder anderen, of feekere faaken behooren, of niet behooren, tot de tafel van haar Ho: Mo:: of, en hoe ver, haar Ho: Mo: bevoegt, of niet bevoegt, zyrt om te refolveeren over feekere faaken met, of fonder, de Raad van Staate: en hoe ver de magt van CommiiTariffen tot de militaire, en buitenJandfche, en andere fecreete faaken, gaat in fommige geleegentheeden. Maar in het byfonder is aangeweefen in het vyfde Capittel, dat, hoe feer anders de Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit gebonden zyn aan de laft van haar refpedive Committenten ontrent meeft alle de importante deliberatien, uit de Unie fpruitende, defelve des niet te min disponeeren uit kragtc van generaale, of fpeciale , delatie van de gefaamentlyke Bondgenoot en, over veele, en felfs over feer" gewigtige, laaken, en dat ontrent die  ( 256 ) die faaken de handen niet konnen aan defelve gebonden worden door Provinciale ordres. De Staaten van de refpeclive Provinciën van tyd tot tyd vergaderende, en derfelver Gedeputeerden, off Gecommitteerde Raden, gel aft zynde op veel faaken in abfentie van de Staaten: is het niet te verwonderen, foo fommige Provinciën geen particuliere Inftruclien gemaakt hebben voor haar Gedeputeerden ter Generaliteit, en foo andere Provinciën defelve geen eed daar op doen afleggen. Maar, dewyl de gefaamentlyke Provinciën felden, of noit, vergaderen, nog op voorvallende faaken konnen op gelyke wys laft gecven aan de Vergadering als de particuliere Provinciën laft geeven elk aan haar Gedeputeerden ter Generaliteit: en boovendien de faaken, welke gedefereert zyn aan de dispofitie van de Vergadering, meerendeels van dien aart zyn, dat fe geen kngwylige deliberatien toelaaten, veel min het uitftel, dat onaffcheidelyk is van het fchryven om laft aan Principalen: is het ongetwyffelt een groot gebrek in de conftitutie van de generale Regeering, dat geen forg gedragen is om de Vergadering van haar Ho: Mo: te voorficn van Inftructie naa maate dat daar aan gebragt zyn het beftier, en gefag, van, en over, feekere faaken by expreffe, of by ftilfwygende, delatie: By exempel, dat naa de affchaffing van het Collegie fuperiutendent van de Admiraliteit, welk Collegie een feer ample Inftruclie had, en door welkers affchaffing de [uperniï'endent'ie van de faaken van de Admiraliteit gedevolveert is aan de Ver-  ( 257 ) Vergadering van haar Ho: Mo:, (a) geen Inftructie gegeeven is aan de Vergadering op het fubjecl van die fuperintendentie, maar alleen een nieuwe Inftruclie gemaakt voor de particuliere Collegien ter Admiraliteit. Het welk eerft aanleiding gegeeven heeft aan den Admiraal Generaal in der tyd, om die fuperintendentie geheel aan fig te trekken , als weefende het hoofd van de Collegien ter Admiraliteit (£), en naderhand niet weinig gecontribueert heeft tot de jegenwoordige confufie in het beftier der faaken van de Zee. En, om nog een tweede, en niet min opmerkelyk, exempel by te brengen, dat in het jaar 1651, doe de dispofitie over de faaken en over het volk van oorlog gedefereert is aan de Vergadering van haar Hoog Mo: met en nevens den Raad, meede geen Inftruclie op het fubjecl van foo importante dispofitie gemaakt is voor de Vergadering, hoewel dat eenige Provinciën daar op drongen, voorfiende ongetwyffelt, onder meer andere inconveniënten, de disputen, {trekkende 'tot nadeel van 's Lands dienft, welke fonder een fodanige Inftruclie noodfaaklyk moften volgen uit die gemeene dispofitie. De Inftruclien van den Raad van Staate en van de Collegien ter Admiraliteit, de oude Inftruclie van het bovengemeld Collegie fuperintendent, en meer andere, wyfen wel eenigermaaten aan, wat het ampt en het devoir, en welke de paa- (a) Sie boven Cap: 4. (b) Injir. van de Collegien ter AJmir\ Art: 2.  ( 25S ) pateii Van het gefag, van de Vergadering van haar Ho: Mo: zyn ontrent de faaken, die dè Bondgenooten uitdrukkelyk , of ftilfwygende gefteld hebben ter dispofitie van de Vergadering Maar, behalven dat ;5die Inftructien fulx niet als indirectelyk, en ftükswvs , aanwyfen , dè Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit houden lig niet, off naauwlyx, te weefen gebonden aari Jnltructiert, waar bp zy geen eed gedaan hebben- Ün fe konnen ook met geen gelyk effed fijr dekken tegen Provinciale ordres van haar reipective Committenten met Inftrudien, welke niet aan haar, maar aan anderen, gegeeven zyn' Alleen is in het jaar 1651 een Inftruclie Gemaakt voor de Vergadering op het ftuk van de Fatenten , een exempel, welk toond , dat het geen nieuwe, nog ongerymde, faak foude weelen een Inftruclie te geeven aan de Vergadering van haar Ho: Mo: op het ftuk van alle de verdere faaken , waar over , gelvk over de Patenten , de dispofitie aan haar gedefereert is door de Jiondgenooten. Niemand, die eenige kennis van de Regeering heeft, fal ontkennen , dat de Unie tuffchen de Provinciën niet beftaan kan, vooral , onder de jegenwoordige forme van Regeering, nog de faaken , de gemeene defenfie betreffende, langer konnen beforgt worden, foo geen meerder gefag &h jegenwoordig gegeeven word aan de Vergadering van haar Ho: Mo:, of aan den Raad van Staate, of aan beiden: en dat het eerfte gemakkelyker fal weefen uit te werken als het tweede • foo als de faaken jegenwoordig ftaan. Maar  (m) Maar ook fal niemand, die eenige kennis vaii de Regeering heeft, inclineeren om meerder gefag te geeven aan de Vergadering, fonder vooraf te forgen dat geen verkeerd gebruik van dat gefag gemaakt kan worden. En fchynt derhalven ten hoogde riodig tö weefen, dat de Bondgenooten by een pertinente Inftruclie voorfchryven aan de Vergadering, aan de eene fyde, wat defelve fal moogen, en moeten, doen uit haar gemeene naam tot bevordering van het gemeene beft, en, aan de andere fyde, welke de paaien zyn, waar in de Vergadering fal hebben fig te houden, foo met opligt tot de gefaamcntlyke Boiidgenootert, als met opligt tot de Generafiteits Collegien. Sonder dat een fodanige Inftruclie foüdè behoeven veel faaken te behelfen , welke niet reeds geftatueert zyn by deefe of geene Inftruclie, of daar uit konnen getrokken worden als gevolgen: foo als kan blyken uit het volgend Concept, welk als een fchets onderworpen word aan wyfer oordeel. Concept van Inftruclie Vóór de Vergadering van haar Ho: Mo:. Niemand fal moogen compareeren in de voorfz» Vergadering, het zy als ordinaris of als extraordinaris Gedeputeerde , die feffie heeft in eenige van de Generaliteits Collegien, of die bekleed is met eenig cmploy, politicq, of militair , uit welkers hoofde hy eed gedaan heeft, of gehouden is eed te doen, aan de Generaliteit, of aan eenig Vafalheer, van de Generaliteit dependeerende ï uitgefondert, dat Ambafladeurs j extraord;naris II. Dkel. R En*  ( 26o ) Envoyez, cn Plenipotentiariflèn of extraordiriaris Gedeputeerden londer carader, midsgaders Gedeputeerden te velde, fullen moogen in de Vergadering compareeren gedurende haar Commiilie en langer niet, mids ten dien einde voorfierï zynde van behoorlyke credentialen , en Keen leffie hebbende in eenige Generaliteits Collegien nog buiten de voorf: qualiteiten van Ambafiadeur , extraordinaris Envoyé , Plenipotentiaris, of Gedeputeerde te Velde, in eed zynde van de Generaliteit, of van eenig Vafalheer In de voorfz. Vergadering fal over geen faaken gedehbereert worden, als welke fpecleeren tot de gemeene deliberatien, en dispofitie, van de gefamentlyke Bondgenooten volgens de Unie Su,'?t'0£B-aD) Injir: R: van St: Art: 28,  ( 263 ) het ook foude moogen weefen, uitgefondert aan de Heeren Staaten haar rcfpe&ive Committenten, of aan derfelver geautorifeerden tot de fecreete faaken. En om te beeter het fecreet te bewaaren, fullen de Gedeputeerden van de Vergadering tot de buitenlandfche faaken , foo wanneer faaken aan haar gecoinmuniceert worden , welke fonderlinge' fecretefie vereiffchen, en welke zyn van die natuur, dat niet finalyk daar op kan gerefolveert worden fonder voorgaande communicatie aan de Provinciën, vermoogen fodanige faaken direclelyk te brengen tot kennis en deliberatie van de Provinciën, fonder vooraf daar van rapport te doen aan de Vergadering, of daar van kennis te geeven aan iemand buiten de Leeden van het befoigne. Maar, wanneer in tegendeel fodanige fecreete faaken zyn van die natuur, dat naa de ordre van de Regeering finalyk daar op kan gerefolveeit worden ter Vergadering fonder voorgaande kennis en deliberatie van de Provinciën, fullen de Gedeputeerden tot de buitenlandfche faaken daar van rapport doen aan de Vergadering onder voorgaande aanfegging van fecretefie op den eed : of, wanneer in het befoigne cenpaariglyk mogt geoordeelt worden , dat der Landen dienft vereifcht de faak provifioneelyk te houden onder de Leeden van het befoigne, fullen zy fulx mogen doen een geringe tyd van agt, of ten niterfte veertien, dagen, of felfs op de faak (des noods zynde, en anders niet) refolveeren op de naam van de Vergadering, mids dat de_ Heer ter Vergadering prefiderende prefent zy in het R 3 be-  ( «64 ) befoigne nevens den Griffier, en mids dat rapport daar van gedaan worde ter Veigadering na verloop van de voorsz. geringe tyd van agt, of ten uiterfte veertien, daagen, na geleegentheid, met byvoeging van de reedenen , waarom de laak heeft moeten foo lang geheim gehouden worden («). Dewyl niets foo veel kan contribueeren om de Provinciën te brengen tot fpoedige, vrugtbaare, en eenpaarige, Relblutien op buitenlandfche faaken, en op andere gewigtige materiën , welke door de Vergadering gebragt worden ter deliberatie van de Piovincien , als dat de Provinciën fpoedig, en exaclelyk, geïnformeert worden van de waare gefchapentheid, en omftandigheeden, der faaken, midsgaders van de confideratien, en redenen van Staat, foo voor, als tegen, waar op dient gereflecteert te worden m de deliberatie over fodanige faaken: fal de Veigadering infonderheid haar werk maaken, foo by het communiceereu der faaken aan de Provinciën, als by vervolg, van de Provinciën compleetelyk, en op de klaarfte wyfe, te informeeren van al, wat dienen kan om defelve bequaam te maaken om met volkoome kennis te konnen refolveeren, en haar Gedeputeerden ter Vergadering inuruceren, op fodanige faaken. De faaken, welke door de Veigadering gebragt zyn ter deliberatie van de Provinciën, wefcnde van fonderlinge aangeleegentheid, fal de Vergadering, lbo wanneer de Provinciën, of ■ eeni- (?) Sie Rff: 21 Julj 1051 van dc Gr: Vergadering,  ( 2Ó5 ) eenige derfelve, geen fpoedige, of vrugtbaare, Refolutien, en advifen, daar op inbrengen ter Vergadering, fodanig dat een conclufie daar op kan genoomen worden naa de ordre van de R egeering , de Provinciën, die het noodig weefen fal, belenden, ten einde om door mondelyke onderregting, en perftiafïë, de fwaarigheeden weg te neemen, en de Provinciën te brenger! tot eenpaarigheid. En fullen de bcfendingen over faaken, raakende de Financien, Militie, Fortificatiën, off* andere pointen, weefènde van het departement en competentie van den Raad van Staate, beftaan uit Gedeputeerden uit de Vergadering, en uit denfelven Raad. De befendingen van geen fuccez zynde, en de faaken wefende van die natuur, dat geen overftemming daar in plaats heeft volgens de Unie, fal voor het uitgaan van de derde, ofi wanneer de faak foo lang uitftel lyd, van de vierde maand naa dat defelve gebragt is ter deliberatie van de Provinciën, geprocedeert worden ter Vergadering tot het noemen van Arbiters, om uitfpraak te doen over het verfchil. Waar ontrent gevolgt fal worden de voet der concept Refolutie van de Groote Vergadering van het jaar 1651, zynde van den 19 Aug: van dat jaar,' met byvoeging van de claufulen, vervat in het Advis van de Raad van Staate van den 27 January 1717 aan de extraordinaris Vergadering,' welke claufulen nevens de voorf: concept Refol; by deëfc worden gehouden voor gcarrefteert. En ten einde dat de genoome Refolutien, en gedane uitfpraaken, over het ftuk der Confenten op de Petitiën van den Raad van Stanté R 4 moo-  ( 266 ) moogen hebben haar behoorlyke executie, fonder welke geen Regeering kan beftaan, fal de Ver gadering de Provinciën, welke fouden moo-en m gebreeke blyven van de Refolutien, en uit fpraaken, over het ftuk der Confenten naa te koomen, aaar toe ernftelyk aanmaanen door brieven en befendingen, gecompofeert in voegen als booven en, die van geen effect weelende, fal de Veigadering gehouden zyn te treeden tot een pofitive, en finale, Refolutie over de executie ten lafte van de gebreekige Provinciën op de eerfte requifitie van den Raad van Staate, en na ontfangen te hebben van denfelven Raad in een conferentie de noodige informatie: fonder dat de Gedeputeerden van de gebreekige Provinciën, over het executceren van welke gl delibereert word, fullen ftem hebben in de deliberatie, en fonder dat, na het vaftftellen der executie de Raad van Staate fal mogen belet worden door furceantien , of andere inhibitoire Refolutien , van de Vergadering, i„ het uitvoeren der executie volgens haar Inftruöie eri de ACte van parate executie van óm 13 July i570 En naademaal ten hoogftedaar aan gelegen legt, dat het waar oogmerk van de Unie en de gemeene dienft van de gefaamentlyke Bondgenooten, eemglyk en alleen gevolgt worden in de dehberat.en over de executie ten lafte van de gebreekige Provinciën , fullen de Gedeputeerden ter Vergadering van haar Hq; m £ behalven de generaalen eed op deefe Inftruclie fpeaalyk fweeren en belooven, dat fy in het delibereeren, advifeeren, en refolveeren, over üet ftuk der executie van de gebreekige Provinciën  ( ) wen prccifeiyk fullen agtervolgen de Unie, en de Confenten, dien conform gedraagen ter Vergadering op de Petitiën van de Raad van Staate: fonder daar buiten te gaan uit gunft, of on•gunft, of uit eenige andere confideratien, dl» reételyk, of indirectelyk : en fonder aanfchouw te neemen op eenige Provinciën, Steeden, of Leeden van dien: en fullen haar naamen teekenen onder het bovenftaand formulier van eed in een boek, of regifter, dat ten dien einde fal gehouden worden ter Griffie, voor dat zy fullen moogen participeeren aan eenige deliberatien. De voorf: "Vergadering fal met en nevens de Raad van Staate hebben, en gebruiken, de autoriteit , om te disponeeren in de faaken van oorlog, en over het volk van oorlog, wefende in dienft van de Vereenigde Neederlanden (a), fonder dat fy in het gebruik der voorsz: autoriteit iets fullen mogen doen, of attenteeren, dat foude moogen ftrekken tot prejudicie van de Privilegiën, Regten, Vrydommen, Traclaaten, Contracten, Ordonnantiën, Statuten, Decreeten, en Ufantien van defelve Landen in het generaal, of van eenige Provinciën, Steeden, of Leeden van dien, in het particulier (b). En ten einde om in het gebruik der voorsz: autoriteit, en dispofitie, in de faaken en over het volk van oorlog te procedeeren ten meeften dienfte der Vereenigde Neederlanden, en tot onderhouding van goed verftant en eenigheid met den Raad van State, fullen de faaken, raakende den {a) Infir: Raad van Staate Art: 5. tëO Injir: Raad van Staate Art: 6. R 5  ( 263 ) den Oorlog, en de Militie, met den aankleven van dien, geëxamineert, en geprepareert, worden in conferentien met Gecommitteerden uit den Raad van Staate, alvoorens daar op te refolyeeren ter Vergadering: en fullen de Refolutien, ter Vergadering genoomen op de advifen, in de conferentien geformeert, gefonden worden aan den Raad van Staate, om te geeven aan de Militie de ordres daar uit proflueerende, en defelve voords te doen executeeren. Behoudelyk nogtans, dat foo de Vergadering ïbude vinden fig niet te konnen conformeeren met een uitgebragt rapport, of advis, de fwaarigheeden fullen overwoogen worden in een nadere conferentie met Gecommitteerden uit de Raad van Staate, en op het nader rapport ter Veigadering gedehbereert in pretentie van den Raad, ten einde om, des noods zynde, te konnen geeven nader eclairciffement aan de Vergadering. Gelyk ook ten allen tyde aan den Raad en corps audiëntie fal verleent worden ter Vergadering, en, als van ouds, gedehbereert, en gerefolvcert, in deffelfs prefentie op het geen, dat de Raad en corps fal voordraagen , het zy over faaken van oorlog, of andere, wefende van haatdepartement. Ontrent de manier der deliberatien' over oorlogsfaaken van fonderlinge importantie, en fecreteffe vereifchende, fal gebleeven worden by het oud gebruik en fal dienvolgens daar op ge- (fi) Sie boven Capr'^  ( 269 ) cedisponeert worden in fecreete conferentien by meerderheid van (temmen van de prefente Leeden uit de Vergadering, en uit de Raad van Staate, mids dat de Heer ter Vergadering prefideerende nevens den Griffier prefent zyn m de conferentien, en fullen vervolgens de Refolutien, en ordres, uitgegeeven worden op de naam van de Vergadering. In het verkenen der Patenten, met den aankleeven van dien, fullen de Gedeputeerden ter voorsz: Vergadering precifelyk agtervolgen de Inftruclie, den 16 Juny 1651 by de gefamentlyke Bondgenooten gearrefteert op het ftuk van de Patenten, welke hier gehouden word voor geïnfereert, en waar op weder eed gedaan fal worden door al ie de Gedeputeerden als voor deefe. De Vergadering fal, met en nevens den Raad van Staate, forg draagen, dat de Frontieren van den Staat in het gemeen met fuffifant garnifoen moogen zyn befet, en dat de verdere Militie, foo veel doenlyk, en de geleegentheid toelaat, verdeelt, en gelegt, worde in de naafte en geleegenfte Plaatlèn ontrent defelve Froutieren, om te alle tyden in geval van fubite nood, foo binnen, als buiten, by de hand te konnen weefen {a). De voorf: Vergadering fal hebben de fuperintendentie, bevel, en gefag, over alle faaken, raakende het ftuk der Zee , Admiraliteit, en Oorlog te Waater, midsgaders de Middelen, daar toe gedeftineert (/;): inneemende op alles de confi- d$- ' Inflr: Radd van $t: Art:-f. - " • {■-■) Sie boven Cap: 4.  ( 270 ) deratien van de Collegien ter Admiraliteit, en ten dien einde befchryvende Gecommitteerden uit defelve, foo wanneer, en foo dikwyls, als het nodig weefen fal. 3 5 In het exerceeren van welke fuperintendentie bevel, en gefag de voorf: Vergadering fal volgen de Inftruétie, den 13 Augufti 1507 gearrefteert voor de Collegien ter Admiraliteit" voor foo veel defelve Inftrudie daar op applicabel is, en de verdere Reglementen, en ord.es by de gefamentlyke Bondgenooten gearrefteert op het ftuk van de Admiraliteit, neemende vooral goed reguard, dat de voorf: Collegien allefms naakoomen haar Inftruclie, en de voorfz: Reglementen , en ordres, in het geen dat haar aangaat. £>n om efficacicuslyk te weeren de abuifen, ^ fWang gaau' fo° ontrent de" ophef der Middelen te Waater, als ontrent de verdere laaken zynde van de adminiftratie en van het bewind der Collegien ter Admiraliteit , lal de voorf: Vergadering byfonderlyk goed reguard neemen, en met der daad beletten, eerftelyk, dat geen Ampten, of bedieningen, van de AdmiraJiteit aependeerende, groot, nog klein, gegeeven worden_ aan kinderen , of aan andere perfoonen, welke: ra geen ftaat zyn om defelve Ampten of bedieningen, In eigener perfoou waar te neemen: ten anderen, dat geene van de voorsz Ampten, of bedieningen verkoft, of met pennoenen of andere uitkeeringen belaft, worden ot, in het generaal, dat eenig voordeel daarvan genooten worde als alleen bv die geene, welke daar toe geregtigt zyn volgens Commisfie en In-  ( 2?I ) Inftruótie: en ten derde, dat de voorsz. Ampten $ en bedieningen, perfoonlyk waargenoomen worden door de beampten ielve, en door niemand anders, onder wat naam, of pretext, het foude moogen weefen: en dat ten dien einde de beampten, van de Admiraliteit dependeerende , geene uitgefondert, houden haar vafte woonplaats, en gewoone refidentie, ter plaatfe, alwaar haar refpeótive Ampten , en bedieningen, moeten waargenoomen worden, en nergens elders: wordende de voorf: Ampten, en bedieningen, by deefe verklaart incompatibel met eenige Staaten, Ampten, of bedieningen, welke in eeniger wyfe fouden beletten de voorsz. vafte en gewoone refidentie. En fal de Vergadering , het tegendeel van eenige der bovenltaande pointen bevindende, gehouden zyn fodanige beampten aanftonds te fufpendeeren van haar Ampten, en bedieningen, en ordre te {tellen op de provifioneele waarneeming derfelve, fonder andere forme van proces als dat de Vergadering vooraf fal inneemen het berigt van den Advocaat Fiscaal van het Collegie ter Admiraliteit, waar onder foodanige beampten reforteeren, en de beampten fommierlyk fal doen hooren door CommiiTarifien: mids doende, aanftonds naa de fufpenfie, contendeeren tot cafiatie door den Fiscaal van de Generaliteit, en door den Fiscaal van het Collegie ter Admiraliteit van het reflbrt als Gevoegde, en fendende het proces, in ftaat van wyfen gebragt weefende, aan een HofF van Juftitie, om te formeeren een dictum van Sententie, welk onveranderlyk gevolgt.  ( i?i ) Volgt, en op de naam van de Vergadering 00. pronuncieert, fal worden (a). &~ Saaken voorkoomende, waar over crimineelyk foude moeten geprocedeert worden tegen eenige van de Raaden ter Admiraliteit, of Minifters van de Collegien, en namelyk de Advocaaten Fiscaal, Secretariffen, en Ohtfangers Generaal , of ook teegen Commifen Generaal en Equipagiemeefters, fal de Vergadering fodanige iaaken {tellen in handen van den Fiscaal van de Generaliteit, en van de Fiscaal, of Procureur Gen1, van de Provincie, waar in het Collegie ter Admiraliteit rendeert, tot welk de Raaden Mmifters , Commifen Gen1., of Equipagiem" ' tegen welke foude moeten geprocedeert worden* behooren , ten einde om ter ordonnantie van het hoogfte Collegie van Juftitie aldaar fig tegen de voorsz. perfoonen te informeeren: defelve te dagvaarden voor het voorf: Collegie van Juftitie: hunlieden te maaken haar proces: het felve te inftrueeren, en te brengen in ftaat van wyfen: en, foo de faak raakt eenige van de boven genoemde Minifters, Commifen Gen1, of Equipagemeefters , defelve voor het voorf: hoogfte Collegie van Juftitie te vervolgen ten definitive (b). Maar, foo de faak raakt iemand van de Raaden , fal het proces, behoorlyk geïnftrueert zynde , gefonden worden door het Hoff,' voor welk het geïnftrueert is , aan de Staaten van de Provincie , uit welke de aangeklaagde Raad, of Raa- (*) Sie de Jnfin van het Collegie fuperintendent 22 April 1589. ■ Lp) Inftr: Raad van S:: Art: 40.  ( *73 ) Raaden, in het Collegie gecommitteert zyri , welke aangenoomen hebben, en by het arrefteeren deefer Inftruclie aanneemen, en belooven, het felve proces aldaar by de ordinaris Juftitie, of ordinaris dagelykfche Regter van de aangeklaagde, te fullen doen termineeren by finale decifie binnen de tyd van fes weeken na den ontfang (a% En fullen de Sententien, uit kragte van de dry bovenftaande Articulen te wyfen, aan geen appel, nog reformatie, fubjecl zyn, maar alleen aan revifie, te weeten, wanneer ordinaris geprocedeert, en niet op confesfie regt gedaan, is (b). Ontrent alle crimineele faaken, raakende de mindere Officianten, en Bedienden, van de Collegien ter Admiraliteit, fal preventie plaats hebben tutTchen de Fiscaal van de Generaliteit, en de Fiscaal van het Collegie, waar onder de voorfz. mindere Officianten, en Bedienden, reforteeren: ten dien effecle, dat de preventie fal worden gëintroduceert door deRefol., of ordre, van de Vergadering van haar Ho: Mo:, om te informeeren, en dat de Fiscaal van de Generaliteit, in cas van preventie, fal moeten procedeeren voor het voorf: Collegie, en dat de Fiscaal van het Collegie fig fal mogen voegen ten proceffe, en, jn dat geval, fal genieten de portie, aan hein volgens de Placaaten toekoomende in cas van pecunieele mulclen. De Ontfangers Generaal van de voorfchreeve Collegien in gebreeke blyvende van jaarlyx, binnen behoorlyke tyd , te reekenen van haar geheelen ontfang, ên adminiftratie, foo ordinaris, als (ü) Ibidem. (0 Ibidem.  ( *74 ) als extraordinaris, aan de General iteits Reekenkaamer, fal de Vergadering, op de advertentie daar van door de Reekenkaamer gegeeven, de gebreekige Ontrangers Generaal daar toe houden by middel van parate executie. Ten welken einde de Staaten van de Provinciën, waar in de gebreekige Ontfangers Generaal refideeren onivygerlyk fullen verkenen Aóte van territoir. En om met het vereischte effect de hand te konnen houden aan de faaken van de Admiraliteit, fal de Vergadering van haar Ho: Mo: bevorderen, en door alle bequaame middelen uitwerken dat de Raaden, en Magiftraaten van de Steeden, daar eenigen ontfang van Convoyen en Licenten is, prefteeren den eed, geordonneert by Refolutie, of Acte, van den 23 Oclober 1582, by welke de Convoyen en Licenten gemaakt zyn van Provinciale tot Generaliteits Middelen, en op heeden van nieuws gearrefteert (a): en fal fonder oogluiking doen procedeeren voor het hoogfte Hof van Juftitie van de Provincie waar onder defelve reforteeren, door den Fiscaal van de Generaliteit, en door den Fiscaal, of Procureur Generaal, van de Provincie als gevoegde , tegen de Raaden, en Magiftraaten, welke fouden mogen in gebreeke blyven van het prefteeren van den voorf: eed, of welke die fouden mogen overtreeden, als tegen perturbateurs van de gemeene rufte in conformiteit van de voorfz. Refolutie, of Ade. Gelyk de Vergadering meede ten felven einde de (a) Sie ook het Reces, geïnfereert in het Ree', van geiïant 14 Juni 1583 Art: 24.  1275 j de Raaden ter Admiraliteit, Advocaten Fiscaal, Secretarifïèn, en Commifen Generaal, by derlelver aanftelling fal doen belooven onder fólemneelen eede agtervolgcns en in conformiteit van haar Ho: Mo: Refol: van den 8 Aug: 1687, fig riiet te fullen reguleeren, of in eenigen „ deele obtempereeren aan eenige beveclen, „ oppofitie , refiftentie , óf anderUns, wat het n ook foude mogen weefen , die haar fouden „ mogen worden gegeven, of gedaan, by, of „ van weegen de Heeren Staaten van eenige „ Provinciën , of de Magiftraaten van eenige Steeden , affonderlyk , fonder Refolutie van „ haar Ho: Mo:, of contrarie aan het Placaat „ en Ordonnantie op den ophef der Middelen te Waater: maar van die voorfz. beveclen , 3, oppofitie, refiftentie, of wat het ook foude ,, mogen weefen, aanftonds kennis te fullen gee-> ven aan haar Ho: Mo:, eh dien onvermin„ dert, ert niet tegenftaande de voorfz. bevee„ len , of oppofitie , refiftentie, of anderfins, „ haar,- Voor 100 veel in haar is, precifelyk te „ fullen gedraagen naa het voorfz. Placaat en „ Ordonnantie, fonder eenige difiimulatie of cons, nivent ië". De voorfz. Vergadering fal, naa ingenoome fchriftelyk berigt van de refpective Collegien ter Admiraliteit, én naa gehoude conferentie met Gecommitte.n uit de Generaliteits Reekenkamer, refolveeren op de partyen, welke door defelve Kaamer in het opneemen der Reekeningen vaft de refpective Ontfangers Gen1, van de voorfz: Collegien geroyeeit, of met loquaturs befwaart II. Deel. S zyn,  ( 276 ) 2yn» foo als fal bevonden v/orden te behooreiï ten mceften dienfte van den Lande (a) ,™ ? SCWC WyS fd dc voorfz: Vergadering mecde .refolvoeren op dc hquaturs van de Generahteits Rekenkaamer op de liquidatien van de Provinciën wegens derfelver jaarlyxe betaalmgen van de Militie, cn andere laken, de Generaliteit raakende, en namelvk, naa ingenoome fchriftdyk berigt van de Gedeputeerden Wn de «'elpeclive Provinciën tot het overleevcrcn en vervolgen der liquidatie, op welke de logucu tm-5 gemaakt zyn, en na gchoude conferentie met Gecommitteerden uit de Raad van Staate en Generahteits Reekenkamer (b). De voorf: Vergadering fal den Raad van Staate, en andere Generallfeits Collegien, hiaten bv he volKoome gebruik van haar refpeclive Inltiuctjen , fonder daar in te doen eenige verandering, of inbreuk, of te gedoogen by iemand andejs gedaan te worden: en fal insgelvx gehouden zyn reguard te neemen, dat defelve Kaady en andere Generahteits Collegien, Haa* Ifiitructien we! naakoomen (/). De voorsz: Vergadering fal niet moogen vcrkoopen, vervreemden, nog belaften, eenig regt, ol geregtighecden, Domvnen, Goederen, actiën oi ertehiten, toebehoorende aan de Generaliteit en gemeene Unie, anders als naa voorgaande Pe- jSf fk lpf'r: Van * Gei!erItj; Rekenk^: 21 Jan: 1622; ifc >ie-t/f bcmngem: Ir.:,-: Art: 1 en 4. ir.j ir: voor Je Hollandje}* Uecky » ter Geiten. Art. iS,  ( 277 ) Petitie van de Raad van Staate, en eenparig confent van de Provinciën, Staatsgewys daar op gedraagen {a). Gelyk fy meede niet fal vermoogen het inkoomen van eenige Comptoiren , generaale, of particuliere, onder de Generaliteit gehoorende, te diverteeren, nog te belaften, met afiignatien , negotiatien, verpandingen, of eenige andere verbinteniffen, fonder voorgaande Petitie, en confent, als boven (/>): Nog ook te verkenen eenige pasporten tot vrye uit-of-invoer van eenige Goederen, Koopmanfehappen, Meublen, of anderfins, van wat faaken het ook foude moogen zyn, uitgefondert alken de ordinaris Wynen volgens de lyft, daar van beruftende ter Griffie, midsgaders ook de Meublen van uitheemfche Minilters, en van die van haar trein, welke defelve tot haar commoditeit met fig voeren, voor uit fenden, of immediatelyk doen volgen (c). De voorf: Vergadering fal alle penningen, cn voorbaaten, de Generaliteit van buiten toekoomende uit kragte van Traclaaten, Alliantien, lubfidien , met vreemde Princen, of Repubhquen, gecontraéteert, laaten koomen tot voordeel van de gemeene Unie in handen van den Ontfanger Generaal, en ter dispofitie van de Raad van Staate: fonder dat de V ergadering fal moogen daar van disponeeren, off eenige betaahng daar (a) Defelve Inflr: Art. ff. {!>) Dufelve Inftr: Art: 6. (.6-) Defehe Inftr: Art: 7, S s  ( *tf ) daar uit doen, als alleen op ordonnantie van de Kaad van Staate (